Инструкция по оценке технического состояния маломерных судов, их баз-стоянок, переправ, поднадзорных Комитету транспортного контроля Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан

Утверждено приказом Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 10 августа 1998г. № 172. Зарегистрирован Министерством юстиции Республики Казахстан 13.10.1998 г. № 617. Утратил силу приказом и.о. Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 12 октября 2012 года № 691

Сноска. Утратил силу приказом и.о. Министра транспорта и коммуникаций РК от 12.10.2012 № 691.

Сноска. В заголовке слова "Транспортной инспекции Республики Казахстан" заменены словами "Комитету транспортного контроля Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан";
в преамбуле слова "инспекторов Транспортной инспекции Республики Казахстан" заменены словами "работников Комитета транспортного контроля Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (далее - Комитет) и его территориальных органов";
по всему тексту слова "инспектор", "инспектором", "Транспортный инспектор", "транспортного инспектора", "органами Транспортной инспекции Республики Казахстан", "Транспортной инспекции", "органами Транспортной инспекции Республики Казахстан", "Транспортной инспекции Республики Казахстан", "органами Транспортной инспекции Республики Казахстан", "Транспортным инспектором", "органах Транспортной инспекции Республики Казахстан" заменены соответственно словами "работник территориального органа Комитета", "работником территориального органа Комитета, проводящим освидетельствование", "работник территориального органа Комитета", "работника территориального органа Комитета", "территориальными органами Комитета", "Комитета", "территориальными органами Комитета", "Комитета", "территориальными органами Комитета", "работником территориального органа Комитета", "территориальных органах Комитета" - Приказом и.о. Министра транспорта и коммуникаций Республики Казахстан от 24 июня 2005 года N 220-I (порядок введения в действие см.п.4).

Условные обозначения и сокращения, принятые в инструкции:
LнЕ - наибольшая длина судна;
Ln - длина понтона;
ВнЕ - наибольшая ширина судна;
Втр - ширина транцевой доски;
Втр нб - наибольшая ширина транца судна (если на днище имеются брызгоотбойники, действующая капсула, или часть глиссирующей поверхности, ширина транца замеряется по их рабочим кромкам);
Нмид - высота борта на миделе;
Нмин - наименьшая допускаемая высота сухого борта;
Нтр - высота транца;
Тср - осадка судна средняя;
Vпол - водоизмещение судна полное;
Vизб - избыточный запас плавучести;
Vвя - объем воздушных ящиков;
Vк - объем водонепроницаемой части корпуса судна, куб.м.;
Vn - объем понтона, куб.м.;
Q - грузоподъемность судна;
C - масса судна с закрепленным в нем оборудованием, массой двигателя, аккумуляторов, топливных баков;
S - коэффициент полноты водоизмещения;
Y - удельный вес воды;
V - скорость судна;
n - количество пассажиров;
ho - начальная метацентрическая высота;
hb - высота волны;
R - рабочая крепость троса (каната);
P - разрывная нагрузка троса (каната);
d - диаметр троса;
dn - диаметр понтона;
dц - диаметр стержня звена (калибр) якорной цепи;
Sp - площадь пера руля;
Sn - площадь паруса;
t - период качки;
Nмин - допустимая мощность мотора (двигателя).
Настоящая инструкция является руководящим документом для работников Комитета транспортного контроля Министерства транспорта и коммуникаций Республики Казахстан (далее - Комитет) и его территориальных органов при проведении технического освидетельствования (осмотра) поднадзорных судов, баз (сооружений) для их стоянок.

I. Оценка технического состояния судна

1. Общие положения

1.1. Оценка технического состояния судна проводится путем оценки состояния его основных элементов. К ним относится: по корпусу - наружная обшивка, палубы настил, системы набора, элементы конструкции, надстройки, рубки; по судовым устройствам, судовому снабжению - рулевое, швартовное, якорное, буксирное, грузовое устройства, сигнальные, противопожарные, водоотливные, спасательные средства, аварийное имущество; по силовой и движительной установке - стационарный двигатель, подвесной мотор с элементами его крепления, валопровод, гребной винт, эжектор, парус, системы, обеспечивающие работу двигателя, электрооборудование, стоячий и бегучий такелаж.
1.2. Оценка технического состояния судна устанавливается: "Годное" или "Негодное".
Оценка "Годное" устанавливается судну, если все основные элементы получили оценку "Годное".
В этом случае судовладельцу в судовом билете производится отметка о прохождении технического осмотра с указанием очередного срока технического осмотра.
Оценка "Негодное" устанавливается судну, если один или несколько основных элементов получили оценку "Негодное".
В этом случае судовладельцу выдается второй экземпляр Акта технического состояния судна, в котором указывается характер нарушений, требований Правил пользования маломерным судном или другие обнаруженные дефекты.
1.3. Если при осмотре судна выявлены неукомплектованность установленные снабжением или мелкие, легко устранимые дефекты, не влияющие на безопасность плавания, работник территориального органа Комитета назначает повторный срок осмотра судна.
Мелкие деформации набора, обшивки, не влияющие на водонепроницаемость корпуса, не должны снижать оценку технического состояния судна, а их устранение может быть перенесено до очередного осмотра судна.

2. Требования к главным размерениям судна

2.1. Отношения главных размерений маломерных судов должны соответствовать: Lнб
а) у глиссирующих -----= 2,3 до 3,6;
Внб

Lнб Внб
----= 6 до 7,8; -----= 1,5 и более;
Нмид Нмид

Lнб Lнб
б) у водоизмеряющих --- не более 5 (при --- более 5,
Внб Внб

но не более 6) грузоподъемность судна должна быть уменьшена на 10%
или снижена категория

Lнб
судна на одну ступень; при --- более 6 судно допускается к плаванию
Внб

при волне до 0,3 м;

Внб Внб
---- не менее 1,5 (при --- менее 1,5 судно допускается к плаванию на
Нмид Нмид

волне до 0,3 м, при этом допускаемая мощность подвесного мотора
должна быть снижена на 20%);
в) у открытых плоскодонных лодок для плавания под парусами =

Lнб Внб Внб Нмид
---- = 3,5 до 4; ---- = 3 не менее; ---- = 4 до 5; ----- = 2
Внб Нмид Тср Тср

не менее.

3. Требования к содержанию корпуса

3.1. Наименьшая толщина обшивки корпуса для судов длиной до 10 м должна быть:
стальные листы для бортовой обшивки - 1,5 мм; для скуловой и днищевой - 2 мм;
дюралюминевые листы по всему корпусу не менее 6 мм;
деревянные доски по всему корпусу не менее 20 мм.
3.2. Судна для создания избыточной плавучести оборудуются блоками плавучести, которые заполняются пенопластом. Если не заполнены пенопластом - блоки плавучести называются воздушными ящиками.
Длина каждого блока не более 0,6 м, емкость 7,5-10% валового объема судна.
Размещение блоков плавучести: в кормовой трети корпуса 50%, в районе миделя по бортам судна ближе к палубе - 25%, в носу под палубой - 25%.
Эти требования не относятся к судам полимаранного типа.
Воздушные ящики должны иметь герметично задраиваемые горловины для их осмотра и проверки. Хранение лодочного имущества и других предметов в воздушных ящиках запрещается.
Расчет емкости блоков плавучести проводится в зависимости от кубического модуля (Lнб х Внб х Нмид) по графику N 1:(график см. в бумажном варианте).
У металлических судов для набора корпуса должен применяться стальной уголок толщиной не менее 3 мм.
3.3. Конструкция транца должна предусматривать возможность установки подвесных моторов в интервале мощностного ряда, ограниченного данными судна, систем дистанционного управления мотором и рулем.
Высота транца, его толщина должны отвечать требованиям типоразмеров мотолодки и устанавливаемого подвесного мотора в соответствии с таблицей N 1:

таблица N 1

_____________________________________________________________________
Мощность мотора ! Толщина транца наименьшая ! Высота транца
(л.с.) ! (мм) ! (мм)
_______________________!___________________________!_________________
5 30

от 6 до 12 35 от 380 до 510 +15
от 12 до 30 35
от 30 до 50 40
_____________________________________________________________________

Толщина деревянного транца должна быть не менее 40 мм.
Высота транца для подвесных моторов типа "Вихрь" - 390 мм, "Нептун" - 400 мм, "Ветерок" - 410 мм.
Высота транца при установке 2-х моторов измеряется в месте их установки по вертикальной оси с учетом килеватности днища.
3.4. Наличие отверстий, не имеющих водонепроницаемого уплотнения в моторной нише, на днище, кроме сливных отверстий в надводной части транца, не допускается.
3.5. Иллюминаторы судна должны обеспечивать полную герметичность судна при их задраивании.
3.6. Моторная ниша на судах со стационарным двигателем должна быть отделена от остальных помещений водонепроницаемыми переборками.
3.7. Расположение банок на судне при размещении людей должно обеспечивать посадку судна на ровный киль при его загрузке.
3.8. Надстройка и рубка судна должны надежно соединяться с корпусом. Наличие комингсов в дверных проемах, резиновых уплотнений в проемах, дверях, лючках, люках и иллюминаторах должно обеспечивать водонепроницаемость корпуса при их задраивании.
3.9. Основанием для оценки "Годное" состояние корпуса судна является:
отсутствие водотечности наружной обшивки при полной загрузке судна;
надежное соединение элементов набора;
плотное соединение обшивки с набором;
отсутствие трещин, вмятин, разрывов, расслоений, вздутий, являющихся причинами течи, особенно в районе переменной ватерлинии и днищевого образования.
Кроме того, для корпусов:
а) из стали и легких сплавов - отсутствие видимых непроваров, выпавших или ослабленных заклепок; отсутствие заметного коррозийного износа обшивки и набора (допустимый износ обшивки - не более 40%, набора - не более 50% общей площади);
б) из дерева - надежность сопряжения элементов набора с наружной обшивкой и настилом палубы; допустимый износ или поражение гнилью на глубину 50% толщины для обшивки бортов и днища - не более 40%, для элементов набора - 50% общей площади;
в) из пластмассы - отсутствие истираний, расслоений, вспучиваний; надежность крепления рымов, закладных металлических деталей; допустимая степень износа толщины обшивки бортов, днища, настила палубы - до 25%, элементов набора - до 35% общей площади;
г) из железобетона - отсутствие сколов поверхности бетона и оголения арматуры.

4. Требования к содержанию судовых устройств
и судового снабжения

4.1. Рулевое устройство должно приводится в движение усилиями одной руки и обеспечивать перекладку руля на угол не более 35 град. 5 град. от диаметральной плоскости на каждый борт. Время перекладки с борта на борт не более 15 сек.
Расхождения показания аксиометра с механическим указателем пера руля более, чем на 5 град не допускается.
Дистанционное управление рулем не должно иметь излишней слабины штуртроса и цепных передач, больших люфтов в валиковых передачах и штурвальном колесе, заеданий в шкивах и трения между штуртросом и корпусом, а также обеспечивать свободное откидывание подвесного мотора на защелку.
Длина пера руля должна быть не менее 0,4 ширины судна на миделе, высота должна быть такой, чтобы верхняя кромка пера руля находилась выше смачиваемой поверхности при полной загрузки судна. Отношение высоты пера руля к его длине должно составлять от 0,3 до 0,5.
Площадь пера руля рассчитывается по формуле:
для глиссирующих судов - Sр = 2 LнбТср
для водоизмещающих - Sр = LнбТср
-------
К

4.2. Якорное устройство - им оборудуются катера:
- в зависимости от парусного корпуса и надстройки катера якорное устройство должно соответствовать следующим требованиям:
для открытых катеров длиной 5-7 м масса якоря - 12-14 кг, диаметр капронового каната - 8-10 мм;
для катеров с рубкой длиной 6-8 м масса якоря - 14-18 кг, диаметр капронового каната (троса) - 10-12 мм;
- якорный канат должен надежно крепиться к якорю и к корпусу катера, не иметь заусениц, колышек, обрывов каболок;
- длина якорного каната (цепи) для катеров с высотой надводного борта 500 мм должна быть не менее 50 м, с высотой борта 350 мм - 25 м, с высотой борта 250 мм - 15 м;
- разрывная нагрузка якорного каната должна быть в 40-50 раз больше массы якоря и рассчитывается по формуле: для однопрядных тросов P = Кс2 (где С - длина окружности тросса в см, Р-разрывная нагрузка в кг), для тросов с одним органическим сердечником К=40, с несколькими органическими сердечками К=34. Подбор тросов для работы производится по рабочей крепости, рассчитываемой по формуле:
R=Р/П, где П - коэффициент запаса прочности, равный для стоячего такелажа - 4, для бегущего (при подъеме груза) - 6, для подъема людей - 14; График N 2 (см. бумажный вариант).
Коэффициент К выбирается из графика по скорости судна (км/час):
- якорь должен обладать необходимой держащей силой, которая зависит от его массы, диаметра и длина якорного каната (цепи), выбираемых из таблицы N 2:

Таблица N 2

_____________________________________________________________________
! Водоизмещение судна (т)
! 0,5 ! 0,75 ! 1,0 ! 1,5 ! 3,0!5,0

------------------------------!------!-------!------!------!----!---
Масса якоря (кг) ! 3,0 ! 5,0 ! 7,0 ! 9,0 !11,0!13,0
------------------------------!------!-------!------!------!----!----
Канат пеньковый (по окруж. ! 25,0 ! 35,0 ! 40,0 ! 45,0 !60,0!80,0
ности, мм) ! ! ! ! ! !
------------------------------!------!-------!------!------!----!---
Канат капроновый ! 10,0 ! 17,0 ! 20,0 ! 23,0 !28,0!40,0
(по окружности, мм) ! ! ! ! ! !
------------------------------!------!-------!------!------!----!----
Трос стальной (диаметр, мм) ! 3,0 ! 3,5 ! 4,0 ! 5,0 ! 5,0!6,0
------------------------------!------!-------!------!------!----!----

Для якорей типа Матросова табличная масса якоря уменьшается до 75%;
- для катеров водоизмещением более 5 т рекомендуется использовать стальную якорь-цепь. Диаметр стержня звена рассчитывается по формуле:
Запрещается выпускать судно в эксплуатацию при несоответствии якорного снабжения установленным нормам или неисправности якорного устройства, если:
а) уменьшение диаметра цепей или каната вследствие их износа превышает 20%;
б) обнаруженные звенья с выпавшими контрафорсами цепи или при разрыве одного и более прядей в канате.
4.3. Швартовное, буксирное и грузовое устройство - кнехты, киповые планки, утки и другие приспособления должны надежно крепиться к корпусу судна.
Судно должно быть укомплектовано швартовными концами длиной, равной двум длинам судна каждый, но не менее 5 м. Швартовные концы не должны иметь заусениц, колышек, обрывов каболок, прядей.
Для швартовых стальных тросов число разорванных проволок не должно превышать 20% общего количества проволок на длине шесть диаметров.
При износе или коррозии проволок троса, достигающих 20% и более первоначального диаметра проволок, швартовый трос должен быть заменен.
Капроновые и пеньковые канаты подлежат осмотру один раз в 3 месяца.
Запрещается использовать капроновые канаты, если:
а) обнаружены признаки истирания с разрывом волоки (разрезы, смещение прядей, других дефектов);
б) при рабочих нагрузках канат удлиняется более чем на 25% и после снятия нагрузки не восстанавливает свою первоначальную длину.
Растительные канаты подлежат замене:
а) при любом признаке загнивания, прелости, износе или деформации;
б) при наличии разрыва хотя бы одной пряди.
Катера и моторные лодки должны иметь буксирные рым и утку-рым и канат. Катера, кроме того, комплектуются отпорным крюком. Гребные суда оборудуются обухом или обух-кольцом. Для буксировки судна может быть использован швартовый конец.
Грузовые устройства на судне должны быть освидетельствованы в установленном порядке и отмаркированы.
4.4. Водоотливные и противопожарные средства на судне должны быть в исправном состоянии и проверяться работником территориального органа Комитета, проводящим освидетельствование фактическим опробованием.
Суда комплектуются черпаками, кошмой или асбестовым полотном (брезентом) размерами 1,5х1,5 м; катера, кроме того, - огнетушителем и водоотливным насосом. Огнетушитель должен быть проверен органами пожарной инспекции.
4.5. Сигнальные средства на катере или мотолодке должны соответствовать требованиям "Правил плавания по внутренним судоходным путям Республики Казахстан".
Исполнение сигнальных огней должно быть водозащитным.
Судну, не имеющему световых сигнальных средств, плавания в темное время суток запрещается, о чем делается заметка в судовом билете.
4.6. Аварийное имущество и спасательные средства:
катера и мотолодки должны иметь укомплектованные ремонтные аптечки, комплект (не менее 2-х) весел с уключинами, медицинскую аптечку. Допускается замена одного весла на багор-весло, выполнение подуключин в одном комплекте с киповыми планками, утками;
все суда комплектуются индивидуальными спасательными средствами по пассажировместимости. На катерах и мотолодках вместимостью более 4 человек, кроме того, должен быть спасательный круг с линем длиной не менее 20 м, круг образуется по периметру леером, закрепленным в 4-х местах;
плавсредствам проката на ограниченной акватории необходимо иметь индивидуальные спасательные средства по фактическому количеству пассажиров;
спасательные средства должны быть отмаркированы бортовым номером судна.
Все спасательные предметы при проведении технического осмотра должны быть проверены на прочность и плавучесть. Спасательный круг испытывают на прочность бросанием его на ребро на землю с высоты 3 м, или в воду плашмя с высоты 10 м. При бросании круг не должен получить повреждений: разрывов, выпучин, переломов и т.д.
Плавучесть круга определяют при подвешивании к нему в пресной воде груза 14,5 кг на 24 часа, а для малого круга диаметром 680 мм - 8 кг на 24 часа, а затем дополнительно еще 1 кг на 15 мин.
Нагрудник испытывают подвешиванием груза 7,5 кг на 24 часа и дополнительно 0,5 кг на 15 мин.
Соответствие наличия и технического состояния судовых устройств и судового снабжения требованиям, указанным в пункте 4 настоящей инструкцией, является основанием для оценки "Годное".

5. Требования к силовой и двигательной установке,
электрооборудованию судна

5.1. Техническое состояние двигателя должно обеспечивать устойчивую его эксплуатацию в судовых условиях.
5.2. Освидетельствование двигателя проводится наружным осмотром "на стопе" и в работе. Осмотру подлежат корпус двигателя и его крепления, системы, обеспечивающие работу двигателя, дистанционное управление газом и реверсом, вентиляция моторного отсека, реверс-редуктор, линия гребного вала, двигателя, электрооборудование, контрольно-измерительные приборы и т.д.
5.3. На открытых судах стационарные двигатели должны быть закрыты съемными кожухами из негорючего материала, имеющими вентиляционные отверстия. Двигатель должен быть установлен в выгородке, ограниченной с носа и кормы водонепроницаемыми флорами. Маховики, другие вращающиеся части двигателя, линия вала должны иметь ограждение.
5.4. Топливная и масляная системы в своих соединениях должны быть герметичны. Подтекания не допускаются. Топливные баки размещаются на расстоянии не менее 800 мм от двигателя и газовыхлопа, должны иметь заземление. Карбюратор должен иметь поддон и пламягасительную сетку на всасывающем патрубке.
5.5. Система охлаждения двигателя должна быть герметичной.
5.6. Выхлопные трубы должны быть теплоизолированы и иметь запорное кольцо, исключающее попадание воды в двигатель.
5.7. Дистанционное управление двигателем должно обеспечивать поворот подвесного мотора с борта на борт и свободное его откидывание на защелку. Легкость хода рукоятки включения должна обеспечивать управление одной рукой. Реверсивно-разобщительное устройство должно обеспечивать устойчивую работу двигателя на заданном режиме в условиях крена дифферента и вибрации.
Продолжительность реверсирования не должно превышать 15 сек.
5.8. Вентиляция машинных помещений должна обеспечивать достаточный приток воздуха и его удаление из нижних зон помещения.
5.9. Температура трущихся поверхностей реверс-редуктора, упорноопорных подшипников, промежуточного и гребного валов должна соответствовать техническим условиям на эксплуатацию двигателя. Температура подшипников не должна превышать 65 град. Цельсия, для роликовых подшипников - 50 град.С.
5.10. Контрольно-измерительные приборы, характеризующие работу двигателя, должны находиться на штатных местах в исправном состоянии.
5.11. При осмотре валопровода и гребного винта необходимо проверить надежность посадки винта, состояние дейдвудных втулок и сальниковых уплотнений. Валопровод должен быть проверен в действии.
5.12. Аккумуляторы на судне размещаются в отдельных ящиках с вентиляционными отверстиями и хорошо проветриваемых. Баки аккумуляторов не должны иметь трещин, пробоин. Наружные соединения аккумуляторов должны быть плотно поджатыми и смазанными техническим вазелином, на них должна быть нанесена полюсная маркировка. Уровень электролита должен быть на 10-12 мм выше контрольной сетки.
5.13. При осмотре электрооборудования проверяется целостность изоляции и надежность крепления проводов, исправность сигнальных огней и освещения. Электропроводка должна быть выполнена проводами в резиновой или хлорвиниловой изоляции. Применение проводов в хлопчатобумажной изоляции запрещается. Предельная величина напряжения осветительной сети не должна превышать 24В.
5.14. Светильники, выключатели, штепсельные разъемы исполняются в брызгозащитном варианте из негорючих материалов и устанавливаются в защищенных от заливания водой местах.
При соблюдении указанных требований в пункте 5 к содержанию и работе силовой силовой двигательной установки и электрооборудованию определяется оценка "Годное".

6. Требования к парусной лодке и парусам

6.1. Лодка для движений под парусами должна иметь эффективный киль или шверт, в случае их отсутствия лодка должна оборудоваться швертами. Площадь шверта должна быть равна 0,25 площади парусов, если шверт металлический секторный - его площадь уменьшается до 0,06.
Площадь швертов должна быть равна 0,04 - 0,025 площади парусов.
6.2. Остойчивость парусной лодки должна быть такой, чтобы при полном ветре под всеми парусами ее крен не превышал 20-25 град.
6.3. Высота мачты для судов со вспомогательными парусами должна быть равна 0,6 - 0,8 наибольшей длины судна.
6.4. Величина площади парусов рассчитывается по формуле:
для открытых гребных лодок с высотой борта 0,3 м и более
Sп = 1,3 Lнб х Внб;
для лодок с высотой борта менее 0,3 м или если отношение
Lнб/Внб меньше 3,5 - Sn = Lнб х Внб.
Отношение высоты паруса к ширине должна быть примерно 2:1. Ширина паруса не должна превышать ширину судна на миделе более, чем на 25%. Ширина прямого паруса (брифока) по нижней шкаторине должна быть равна ширине судна, по верхней - превышать.
Отношение площади парусов к площади смачиваемой поверхности корпуса для яхт должно быть от 2,0 до 2,5, для лодок со вспомогательными парусами - от 1,5 до 1,8.
При соответствии оборудования парусной лодки указанным в пункте 6 требованиям устанавливается оценка "Годное".

7. Требования к остойчивости и плавучести судов
самодельной постройки

7.1. Испытания статистической остойчивости судов самодельной постройки проводятся на спокойной воде при глубине места, исключающей касание грунта выступающими частями судна. Груз при проведения испытаний размещается на судне в следующем порядке:
60% груза, равного полной грузоподъемности, размещается у борта с центром тяжести, расположенным в плоскости мидель-шпангаута на расстоянии 0,2 м по ширине от внутренней кромки планширя к диаметральной плоскости судна на высоте 0,3 м над банкой;
40% груза - на штатных местах или в диаметральной плоскости судна на сланях, при этом, угол крена должен быть меньше угла заливания.
7.2. Начальная метацентрическая высота судна в полном грузу должна быть не менее 0,3 м для гребных лодок, 0,4 - для мотолодок, 0,6 - для катеров.
7.3. Начальную метацентрическую высоту для килеватых судов определяют 2 по формуле: ho = 0,525 (Внб/t) м.
Период качки определяется практически: накренить судно на один борт до входа внешней кромки планширя в воду;
резко снять креняющую нагрузку с одновременным пуском секундомера;
секундомер остановить в момент описания судном полной амплитуды.
Оценка получаемого результата производится по графику N 3: (см. бумажный экземпляр).
Если полученная метацентрическая высота располагается на графике ниже заштрихованной площади - качка судна будет плавной, но остойчивость недостаточной;
если - выше, качка будет резкой, стремительной, но остойчивость обеспеченной;
оптимальная величина начальной метацентрической высоты располагается в пределах заштрихованной площади.
7.4. Суда, кроме одноместных гребных лодок, должны обладать аварийной отстойчивостью такой, чтобы заполненное водой судно не переворачивалось при приложении сил, равных 5% полной грузоподъемности к любому борту в районе миделя.
7.5. Наименьшая допустимая высота сухого борта в зависимости от высоты волны определяется по графику:
расчетная высота волны по силе ветра величина разгона выбирается из графика N 5 п. 2.4 "Инструкция по техническому надзору". График N 4: (см. бумажный вариант).
Наименьшая допустимая высота сухого борта должна быть равна не менее 6,0% наибольшей длины судна.
7.6. При полной загрузке судна допускается дифферент на корму не более 2 град.
7.7. Допустимую высоту волны, удаление от берега, наименьшую допустимую высоту сухого борта судам самодельной постройки устанавливает работник территориального органа Комитета, исходя из конструктивных особенностей судна, руководствуясь таблицей N 2 "Инструкции по техническому надзору".
Для гребных судов удаление от берега должно составлять не более 0,3 удаления, указанного в таблице для мотолодок, о чем делается запись в судовом билете.
7.8. Избыточный запас плавучести судна рассчитывается по формуле:
Vизб. = 14,5 п; однако во всех случаях избыточный запас плавучести должен быть не менее 10,0% полного водоизмещения.
Избыточный запас плавучести можно определить по графику N 5: (см. бумажный вариант).

8. Расчет грузоподъемности и пассажировместимости

8.1. Грузоподъемность гребных лодок и мотолодок рассчитывается по формуле: Q = I/5 (Ук -С) Т; катеров со специальным двигателем: Q = I/7(Ук -С) Т.
8.2. Грузоподъемность маломерного судна можно рассчитывать по формуле: Q = 0,9б Lнб х Внб (Н-Нмид)Т;
где б - коэффициент полноты водоизмещения, равный для плоскодонных глиссирующих судов - 0,8, для килеватых обводов лт 0,4 до 0,55;
или б - коэффициент полноты водоизмещения, учитывающий длину судна, до 5 м - 0,5, до 10 м - 0,6, свыше 10 м - 0,7.
Расчеты грузоподъемности по коэффициенту полноты водоизмещения, учитывающему обводы корпуса, и расчеты по коэффициенту, учитывающему длину судна, производятся раздельно, а затем усредняются.
8.3. Пассажировместимость судна определяется наличием посадочных мест, оборудованных для размещения людей. Место на 1 пассажира характеризуется размерами по длине 45 см, по ширине - 40 см. Масса человека принимается равной 80 кг - для судов 1 категории, 100 кг - для судов II категории и 100 кг - для судов III категории.
8.4. Пассажировместимость рассчитывается по формуле:
П = (Lнб х Внб)\К чел.;
К - коэффициент, равный для катеров - 2,15, для гребных лодок и мотолодок - 1,6.
Пассажировместимость для судов с соотношением главных размерений (длина судов, менее 8 м) Lнб Внб = от 2,4 до 4;
нб Нмид = от 5 до 8; Внб Нмид = менее 3,5 выбирается из графика N 6 (по произведению длины судна на ширину).
8.5. Для ориентировочной прикидки пассажировместимость можно рассчитывать по формуле: П - 0,6 нб х Внб.
Определение грузоподъемности и пассажировместимости судна по приводимым формулам и графику является ориентировочным и проверяется практической загрузкой судна до минимально допустимой высоты сухого борта.
График N 6 (см. бумажный вариант).

9. Расчет допустимых мощностей двигателей

9.1. Выбор подвесного мотора производится по мощности, которую можно реализовать на данном корпусе.
Диапазон мощности определяется в зависимости от типоразмеров судна и подвесного мотора.
Для глиссирующих судов, кроме глиссеров и скутеров, допустимая мощность подвесных моторов определяется в зависимости от коэффициента К по графику N 7 (см. бумажный вариант).
9.2. Допустимая мощность подвесного мотора на судах любительской постройки длиной 6 м и менее, при отношении длины к ширине Lнб\Внб от 2,5 до 4,0 рассчитывается по таблице N 3:

Таблица N 3

_____________________________________________________________________
Лодки с дистанционным управлением и высотой!Лодки без дистанционного
транца 508 мм (или эквивалентной высотой !управления и высотой
борта в корме) !транца менее 508 мм (или
!с меньшей эквивалентной
!высотой борта в корме)
___________________________________________!_________________________
!Плоскодонные лодки!Прочие
!с остроскулыми !
!обводами !
___________________________________________!__________________!______
Характе! До 38 !39-42!43-45!46-48!49,5-!Свыше!Свыше 56 !Свы-
ристика! ! ! ! !56 !56 ! !ше 56
К10, 76! ! ! ! ! ! ! !
хВтр,м ! ! ! ! ! ! ! !
мощн. ! ! ! ! ! ! ! !
мотора ! ! ! ! ! ! ! !
! ! ! ! ! ! ! !
_______!_______!_____!_____!_____!_____!_____!________________!______
не бо- ! ! 5 ! 7,5 ! 10 ! 15 !2К-90! 0,5к-15 !0,8К-2
лее л.с!3 ! ! ! ! ! ! !
_______!_______!_____!_____!_____!_____!_____!________________!______

При К более 56 значение мощности округляется до ближайшей цифры 5.
9.3. Для надувных мотолодок допустимая мощность мотора определяется в зависимости от произведения наибольшей длины судна на наибольшую ширину транца.
При произведении равном до 3,9 - допустимая мощность мотора 7,5 л.с., при произведении от 4,0 до 7,4 - (12 Lнб х Внб - 40)л.с., при произведении свыше 7,4 - (0,5 Lнб* Внб + 10)л.с.
9.4. Допустимая мощность мотора для судов с отношением Lнб\Внб более 5 при длине судна до 4,5-3 л.с., при длине от 4,6 до 5,5-5 л.с., при длине более 5,5-7,5 л.с.

9.5. Для лодок катамаранного типа допустимая мощность мотора рассчитывается по формуле

Е Vn х Ln
Nмид = 2,94------------л.с.
dn

9.6. Допустимая мощность подвесного мотора глиссирующих, водоизмещающих мотолодок может быть определена по графику N 8 (коэффициент рассчитывается по формуле: К = 10,76 Lнб х Втр.нб).
График N 8 (см. бумажный вариант).

II. Требования к содержанию паромных переправ

10. Освидетельствование (осмотры) переправ

10.1. Открытие и эксплуатация переправ на судоходных и временно судоходных водных путях осуществляется с требованиями "Правил организации и пользования катерными, паромными и лодочными переправами на судоходных и временно судоходных водных путях", утвержденных начальником Главного управления речного флота Республики Казахстан.
Открытие переправ на других водоемах осуществляется в соответствии с требованиями настоящей Инструкции по согласованию с местными акиматами.
10.2. Ежегодно перед открытием переправы, но не позднее чем за 10 дней до начала ее эксплуатации, владелец переправы обязан представить переправу к регистрации и освидетельствованию.
Ответственность за техническое состояние, содержание и эксплуатацию переправы, своевременное предъявление ее к регистрации и освидетельствованию возлагается на владельца переправы.
10.3. Освидетельствование переправы производится комиссией в составе: работника территориального органа Комитета, представителя владельца в присутствии шкипера.
10.4. Определение годности переправы к эксплуатации производится путем первичных, ежегодных, внеочередных освидетельствований и контрольных осмотров.
10.5. При первичном освидетельствовании переправы определяются главные размеры, грузоподъемность, пассажировместимость; проверяются наличие и исправность системы управления, сигнальные , спасательные противопожарные средства, судовое снабжение; наличие и правильность ведения технической документации (-паспорта на переправу,
- расчетной документации изготовителя,
- инструкций по эксплуатации переправы,
- должностной инструкции ответственного за эксплуатацию,
- распоряжения (приказа) о назначении шкипера); проверяются знания шкипера по вопросам безопасности эксплуатации переправы.
При ежегодном освидетельствовании проверяются неизменность главных размерений и основных элементов переправы, наличие и исправность соответствующего оборудования, снабжения, регламентирующего безопасность эксплуатации переправы, а также наличие и правильность ведения установленной документации.
Внеочередное освидетельствование проводится в случаях переоборудования, модернизации переправы, замены устройств и систем, причалов, съездов, обеспечивающих работу переправы, а также берегового оборудования.
Контрольные осмотры переправ проводятся с целью технического надзора за правильностью содержания и эксплуатации переправы в промежутках между освидетельствованиями. Объем и сроки контрольных осмотров устанавливаются в зависимости от условий и интенсивности эксплуатации переправы территориальными органами Комитета.
При проведении освидетельствований (осмотров), производстве расчетов на переправу необходимо пользоваться требованиями и положениями раздела 1 настоящей Инструкции.
10.6. На основании освидетельствований переправы и результатов ее осмотра определяется оценка "Годная" или "Негодная", с оформлением соответствующих документов.

11. Требования к оборудованию, снабжению
и содержание переправ

11.1. Паромное средство переправы должно обладать достаточной плавучестью и отвечать требованиям пожарной безопасности. Понтоны парома должны быть герметичными, грузовая площадка, оборудование и швартовно- буксирное устройство должно быть в технически исправном состоянии.
Если грузовая площадка оборудована на лодках, лодки должны соответствовать требованиям главы 1 настоящей Инструкции.
11.2. Переправа должна быть оборудована береговыми устройствами и сооружениями, обеспечивающими возможность удобного и безопасного причаливания (глубина места у причалов должна обеспечивать безопасность подходов), съезды и сходни должны обеспечивать безопасность посадки (высадки) транспортных средств, грузов, перевозимых животных.
11.3. Переправа должна быть укомплектована:
а) швартовым устройством и приспособлением для швартовки;
б) цельным ходовым тросом, отпорными шестами (не менее 2-х);
в) брусом для привязки перевозимых животных, деревянными клиньями для подпора под колеса перевозимого транспорта;
г) сходней с леером для посадки (высадки) пассажиров, мостками для въезда (съезда) перевозимого транспорта;
д) грузовая площадка и корпус парома должны быть обнесены по периметру леером: Грузовая площадка - страховочным, на высоте 0,9 - 1,0 м,корпус парома - спасательным, на уровне 20 см над зеркалом воды;
е) на каждым борту парома должны быть раскреплены спасательные круги. Крепление кругов должно предусматривать их быструю отдачу. Круги оборудуются по периметру леером, закрепленным в 4-х местах, и линем длиной не менее 20 м;
ж) паром должен иметь 2 якоря с якорными канатами (цепями) длиной не менее 5-кратной наибольшей глубины в местах переправы;
з) паром должен быть снабжен огнетушителями не менее 2-х, проверенными в установленном порядке, и другим противопожарным инвентарем, размещенным в легкодоступных местах;
и) на видном месте вывешиваются правила поведения, информация о грузоподъемности и пассажировместимости переправы.
11.4. Перевозная лодка, используемая как переправа, должна быть оборудована спасательным леером по периметру корпуса, закрепленным на уровне 20 см над зеркалом воды, спасательным кругом с леером и линем длиной не менее 20 м, индивидуальными спасательными средствами по пассажировместимости.
11.5. Если в качестве переправы используются суда, их освидетельствование проводится в соответствии с требованиями главы 1 настоящей Инструкции.
11.6. Понтоны парома должны иметь лазы, герметично задраиваемые крышки для контроля за водотечностью.
Остойчивость парома с отношением длины к ширине менее 4 не проверяется.
11.7. Наличие лодки на переправе, ее необходимость определяются комиссией, проводящей освидетельствование, в зависимости от условий эксплуатации (ширина и глубина) реки, скорость течения, интенсивность и загруженность переправы и т.д.), о чем делается соответствующая запись в судовом билете на переправу.
Соблюдение указанных требований является основанием для установления оценки "Годное".

III. Содержание и освидетельствование баз
(сооружений) для стоянок маломерных судов

12. Освидетельствование баз (сооружений) для
стоянок маломерных судов

12.1. База (сооружение) для стоянок маломерных судов (база-стоянка - это охраняемая береговая территория с сооружениями и прилегающей к ней водной акваторией, в границах которой базируется суда).
12.2. База-стоянка подлежит регистрации в территориальных органах Комитета. Для регистрации представляются следующие документы:
- регистрационная карточка-заявление - заполняется представителем владельца;
- схема базы-стоянки с указанием основных технических характеристик;
- приказ (распоряжение) о назначении ответственного лица за эксплуатацию баз-стоянки;
- должностная инструкция ответственному за эксплуатацию баз-стоянки, согласованная территориальными органами Комитета.
12.3. Освидетельствование баз-стоянок (пунктов проката) осуществляется территориальными органами Комитета с целью определения их готовности к обеспечению безаварийной эксплуатации и сохранности маломерных судов, а также соблюдению водоохранных требований.
12.4. Для определения годности и готовности базы-стоянки к эксплуатации проводятся первичные, ежегодные, внеочередные освидетельствование и контрольные осмотры:
- первичные освидетельствования - после регистрации базы-стоянки;
- ежегодные освидетельствования - для подтверждения основных характеристик, проверки наличия и состояния соответствующего оборудования и снабжения;
- внеочередные освидетельствования - при изменении основных характеристик, вызванных модернизацией или переоборудованием базы-стоянки;
- контрольные осмотры - с целью технического надзора за правильностью содержания и эксплуатации базы-стоянки в промежутках между техническим освидетельствованием, их периодичность определяется территориальными органами Комитета.
12.5. При освидетельствовании базы-стоянки проверяется:
- соответствие фактических характеристик данным в регистрационных документах;
- соответствие базы-стоянки требованиям настоящей Инструкции;
- наличие и соответствие установленным нормам спасательного и противопожарного имущества, его содержание;
- содержание пирсов, причалов, причальных стенок, вспомогательных сооружений береговой и водной акватории;
- соответствие количества базируемых судов проектной возможности базы-стоянки;
- организация выпускного режима

13. Оборудование баз-стоянок

13.1. Территория базы-стоянки оборудуется:
- удобными подъездными путями;
- специально оборудованными причалами для посадки и высадки пассажиров;
- контейнерами и специальными емкостями для приема с судов подсланевых вод, отработанных нефтепродуктов, сухого мусора, пищевых отходов и т.д.;
- осветительными устройствами для освещения территории и водной акватории, пирсов, боксов, швартовых устройств, спасательных и противопожарных средств. Осветительные устройства должны быть оснащены колпаками направленного действия. С наступлением темноты на стержневых кормах причалов должны зажигаться белые огни кругового освещения через каждые 50 м, но не менее 2-х огней, расположенных на высоте 2-х метров от настила причала.
13.2. Пирсы и причалы должны быть оборудованы специальными средствами. Спасательные круги должны крепиться на специальных щитах, установленных на стержневых кормах причалов, а также на леерных стойках по периметру пирсов, стеной через 25 м. Крепление спасательных кругов должно обеспечивать их быструю отдачу.
13.3. Причалы, пирсы должны иметь сплошной настил, который ежегодно проверяется на прочность владельцем базы-стоянки с составлением акта проверки. Проверке подлежат мосты, трапы, сходни. Все устройства, испытанные и проверенные в установленном порядке, маркируются словом "испытан" и датами проведенного и очередного испытания.
Причалы, пирсы, сходни, мостики и т.д. должны иметь ширину, достаточную для прохода 2-х человек, они оборудуются страховочными леерами по наружному периметру (со стороны воды). Страховочный леер крепится на высоте не менее 900 мм, расстояние между леерными стойками - 1500 мм.
13.4. На базе-стоянке должен быть оборудован пункт технического осмотра судов и спасательный пост.
Размещение горюче-смазочных материалов, топлива, порядок их хранения, а также размещение контейнеров для хранения моторов должны обеспечивать безопасность судов, береговых и плавучих сооружений.
Противопожарные средства должны содержаться в исправном состоянии и в количестве, предусмотренном требованиями пожарной инспекции.
На территории баз-стоянок, расположенных на внутренних водоемах, устанавливаются мачты высотой 8-10 м, окрашенные в темно-зеленый цвет, видимые со всей обслуживаемой водной акватории, для подъема сигналов о несчастных случаях с людьми на воде.
13.5. Граница водной акватории ограждается дамбами, понтонами, баками или плавучими знаками. Береговая территория в границах, установленных проектом, ограждается забором.
Для контроля за выходящими (входящими) судами организуется контрольный пост, оборудованный шлагбаумом. На контрольном посту ведется журнал учета выхода судов и их возвращения.
13.6. Водная акватория пункта проката, расположенного на судовых реках, водоемах, должна быть обозначена плавучими знаками, выход за которые плавсредствами проката запрещен.
13.7. На базе-стоянке должно быть наглядно оформлено:
- схема движения судов по водной акватории базы-стоянки и в прилегающем районе;
- мероприятия по поиску и оказанию помощи судам, невозвратившимся в установленные сроки на базу-стоянку;
внутренний распорядок работ на базе-стоянке;
- правила пользования маломерными судами;
- сведения о прогнозе погоды на текущие сутки;
- плакаты по мерам предупреждения несчастных случаев с людьми на воде.
13.8. Рекомендуется оборудовать базы-стоянки громкоговорящим устройством и радиосвязью.

14. Эксплуатация базы-стоянки

14.1. Эксплуатация базы-стоянки регламентируется инструкцией, с которой должны быть ознакомлены все судоводители и обслуживающий персонал под роспись.
14.2. База-стоянка должна обеспечивать безопасность стоянки судов, сохранность судов, моторов и другого имущества, безопасность выполнения профилактических, ремонтных, судоподъемных, погрузочно-разгрузочных и других работ;
безопасность посадки (высадки) людей на суда.
14.3. На базе-стоянки должны быть разработаны мероприятия на случай ухудшения погоды для возвращения судов, находящихся на водоеме.
14.4. На швартовых бочках, стоящих на акватории базы-стоянки, контрастной краской указывается допустимое к швартовке количество судов.
14.5. Каждое судно, базирующееся на базе-стоянке должно иметь постоянное место стоянки с нанесением на стенку или пирс масляной краской его бортового номера. Подвесные моторы, весла и другое оборудование хранится в запирающихся на замок контейнерах (помещениях).
14.6. Выход на водоем разрешает дежурный по базе-стоянке.
Разрешая выход судна, дежурный обязан проверить:
- наличие у судоводителя судовых документов (судового билета и технического талона на текущий год) и удостоверения на право управления маломерным судном с талоном предупреждений (Талон предупреждений судоводителя гребного судна - для гребного судна);
- соблюдением норм пассажировместимости и грузоподъемности, правильного размещения груза на судне;
- наличие спасательных средств по пассажировместимости судна.
На базах-стоянках с количеством базирующихся судов свыше 50 в период навигации назначается дежурно-спасательное судно. Дежурно-спасательное судно подчиняется в порядке дежурства дежурному по базе-стоянке.
14.7. На пунктах проката в журнале выдачи судов гражданам должна быть графа об ознакомлении с мерами безопасности пользования судном, в которой расписываются граждане, получающие судно после ознакомления их с правилами на акватории пункта проката.
14.8. Территория базы-стоянки, ее водная акватория должна содержаться в чистоте и отвечать требованиям санитарно-эпидемиологической службы и водоохранным требованиям.
На основании данных освидетельствования базе-стоянке устанавливается оценка, составляется акт в 2-х экземплярах и подписывается работником территориального органа Комитета и должностным лицом базы-стоянки, акты хранятся в территориальных органах Комитета и на базе-стоянке до прохождения очередного освидетельствования.

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Көліктік бақылау комитетінің қадағалауындағы шағын өлшемді кемелердің, олардың тұрақ-базаларының, өткелдердің техникалық күйін бағалау бойынша нұсқаулық

Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрі 1998 жжылғы 10 тамыздағы N 172 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 1998 жылғы 13 қазан N 617 тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрінің м.а. 2012 жылғы 12 қазандағы № 691 бұйрығымен

Ескерту. Бұйрықтың күші жойылды - ҚР Көлік және коммуникациялар министрінің м.а. 2012.10.12 № 691 (қол қойылған күннен бастап қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

Ескерту: Тақырыбындағы "Қазақстан Республикасы Көлік инспекциясының" деген сөздер "Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Көліктік бақылау комитетінің" деген сөздермен;
кіріспедегі "Қазақстан Республикасы Көлік инспекциясының инспекторлары" деген сөздер "Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Көліктік бақылау комитетінің (бұдан әрі - Комитет) қызметкерлері" деген сөздермен;
барлық мәтіні бойынша "инспектор", "инспектормен", "Көлік инспекторымен", "көлік инспекторы", "Қазақстан Республикасы Көлік инспекциясының органдарымен", "Көлік инспекциясының", "ҚР Көлік инспекциясымен", "ҚР Көлік инспекциясының", "ҚР Көлік инспекциясының органдарымен", "Көлік инспекторымен", "Қазақстан Республикасы Көлік инспекциясының органдарында" деген сөздері тиісінше "Комитеттің аумақтық органының қызметкері", "Комитеттің аумақтық органының куәландыру жүргізген қызметкерімен", "Комитеттің аумақтық органының қызметкерімен", "Комитеттің аумақтық органының қызметкері", "Комитеттің аумақтық органдарымен", "Комитеттің", "Комитеттің аумақтық органдарымен", "Комитеттің", "Комитеттің аумақтық органдарымен", "Комитеттің аумақтық органының қызметкерімен", "Комитеттің аумақтық органдарында" деген сөздермен ауыстырылды - Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникациялар министрлігінің 2005 жылғы 24 маусымдағы N 220-І бұйрығымен (бұйрық алғаш рет ресми жарияланғаннан кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Нұсқаулықта қабылдаған шартты белгілер мен қысқартулар:
Lнб - кеменің ең үлкен ұзындығы;
Ln - понтонның ұзындығы;
Внб - кеменің ең үлкен ені;
Втр - транцылық тақтайдың ені;
Втрнб - кеме транцының ең үлкен ені (егер түпте суағарлар, істейтін капсула немесе глиссер беттің бөлігі бар болса транцтың ені олардың жұмысшы жиегі бойынша өлшенеді);
Нмид - мидельдегі борттың биіктігі;
Нмин - құрғақ борттың рұқсат етілетін ең аз биіктігі;
Нтр - транцтың биіктігі;
Тср - кеменің суға батып тұратын жерінің орташа биіктігі;
Vпол - кеменің толық су ығыстырғыштығы;
Vизб - өміршеңдігінің басы артық қоры;
Vвя - әуе жәшіктерінің көлемі;
Vк - кеме корпусы су өткізбейтін бөлігінің көлемі, текше.м;
Vп - понтонның көлемі, текше.м;
Q - кеменің жүк көтергіштігі;
C - бекітілген жабдықпен, қозғалтқыштың, қуат көздерінің, отын бактарының салмағымен кеменің салмағы;
G - толық су ығыстырғыштық коэффициенті;
U - судың тығыздық салмағы;
V- кеменің жылдамдығы;
n - жолаушылар саны;
ho - бастапқы метацентрикалық биіктік;
hв - толқынның биіктігі;
R - сым арқанның (арқанның) жұмысшы беріктігі;
P - сым арқан (арқан) жұлынатын күш түсу;
d - сым арқанның диаметрі;
dп - понтонның диаметрі;
dц - якорь шынжыры үзбесінің диаметрі (калибрі);
Sp - рөл қанатының ауданы;
Sn - желкенің ауданы;
t - тербелу мерзімі;
Nмин - мотордың (қозғалтқыштың) рұқсат етілетін қуаты.

Осы Нұсқаулық қадағалауындағы кемелерді, олардың тұрағы үшін
базаларды (құрылыстарды) техникалық куәландыруды (қарауды) жүргізу кезінде Қазақстан Республикасы Көлік және коммуникация министрлігі Көліктік бақылау комитетінің (бұдан әрі - Комитет) қызметкерлері үшін басшылық ететін құжат болып табылады.

І. Кеменің техникалық күйін бағалау 1. Жалпы ережелер

1.1. Кеменің техникалық күйін бағалау оның негізгі элементтерінің күйін бағалау жолымен жүргізіледі. Оларға мыналар жатады: корпусы бойынша - сыртқы қаптау, палубаның төсеуі, жиынтық жүйелері, конструкцияның, қондырманың, рубканың элементтері; кеме құрылғылары, кеме жабдығы бойынша - рөлдік, бекіту, якорлық, жүк құрылғылары, сигнал беру, өртке қарсы, су төгетін, құтқару құралдары, апаттық мүлік; күш және қозғаушы қондырғылар бойынша - стационарлық қозғалтқыш, бекіту элементтерімен ілінетін мотор, білік жолы, ескіш винт, эжектор, желкен, қозғалтқыштың жұмысын қамтамасыз ететін жүйелер, электр жабдық, тұратын және жүретін такелаж.

1.2. Кеменің техникалық күйін бағалау мынадай белгіленеді: "Жарамды" немесе "Жарамсыз".
"Жарамды" бағасы кемеге, егер оның барлық негізгі элементтері "Жарамды" бағасын алса белгіленеді.
Бұл жағдайда кеме иесіне кеме билетінде техникалық қараудың кезекті мерзімін көрсетумен белгі қойылады.
"Жарамсыз" бағасы кемеге, егер оның бір немесе бірнеше негізгі элементтері "Жарамсыз" бағасын алса белгіленеді.
Бұл жағдайда кеме иесіне Шағын өлшемді кемелерді пайдалану ережелері талаптарының бұзу сипаттары немесе айқындалған ақаулар көрсетілетін Кеменің техникалық күйі актісінің екінші данасы беріледі.

1.3. Егер кемені қарау кезінде жабдықтаумен белгіленген жинақталмаса немесе жүзу қауіпсіздігіне әсер етпейтін ұсақ, оңай жойылатын ақаулар айқындалса Комитеттің аумақтық органының қызметкері кемені қараудың қайталау мерзімін белгілейді.
Жиынтықтың, қаптаудың кеменің су өткізгіштігіне әсер етпейтін ұсақ түр өзгертулері кеме техникалық күйі бағасын төмендетпеуі тиіс, ал оларды жою кемені кезекті қарауға дейін көшірілуі мүмкін.

2. Кеменің басты өлшемдеріне талаптар

2.1. Шағын өлшемді кемелердің басты өлшемдерінің қатынасы мыналарға сәйкес болуы тиіс:
Lнб
а) y глиссирлейтіндерде ___ =2,3-тен 3,6 дейін;
Внб

Lнб Внб
___ = 6-дан 7,8 дейін; ___ = 1,5 және одан көп;
Нмид Нмид

б) су өзгертетіндерде Lнб Lнб
___ 5 асырмай (___ 5 аса, бірақ 6 аз
Внб Внб кезінде)

кеменің жүк көтергіштігі 10% азайтылуы немесе кеменің санаты бір деңгейге төмендетілуі тиіс; 6-дан асқанда кеме 0,3 м дейін толқын кезінде жүзуге жіберіледi;

Внб Внб
___ кемінде 1,5 (___ 1,5 аз кезінде кеме жүзуге 0,3 м дейінгі
Нмид Нмид
толқында жүзуге жіберіледі, осы кезде ілінетін мотордың рұқсат етілетін қуаты 20%-ке төмендетілуі тиіс);
в) ашық жайпақ түп қайықтардың желкен астында жүзуі үшін
Lнб Внб
= ____ =3,5-нан 4 дейін; ____ = 3 аз емес;
Внб Нмид
Внб
____ = 4-тен 5 дейiн; Нмид
Тср ____ = 2 аз емес.
Тср

3. Корпусты ұстауға талаптар

3.1. Ұзындығы 10 метрге дейінгі кемелерге корпус қаптауының ең аз қалыңдығы мынадай болуы тиіс:
борттық қаптау үшін болат табақтары - 1,5 мм, жақтық және түптік үшін - 2 мм;
бүкіл корпус бойынша дюралюмин табақтар кемінде 6 мм;
бүкіл корпус бойынша ағаш тақтайлар кемінде 20 мм.

3.2. Асыра өміршеңдігін құру үшін кемелер пенопластпен толтырылатын өміршеңдік блоктарымен жабдықталады. Егер пенопластпен толтырылмаса - өміршеңдік блоктары әуе жәшіктері деп аталады.
Әрбір блоктың ұзындығы 0,6 метрден аспайды, сыйымдылығы кеменің жалпы көлемнің 7,5-10%.
Өміршеңдік блоктарын мынадай орналастырады: корпустың артқы үштен бірінде 50%, кеме борттары бойынша палубаға жақын мидель ауданында -25%, палубаның астында ұш жағында -25%.
Осы талаптар полимаран үлгілі кемелерге қатысты емес.
Әуе жәшіктерінде оларды қарау және тексеру үшін герметикалық жабылатын қылталары болуы тиіс. Қайық мүлігін және басқа заттарды әуе жәшігінде сақтауға тыйым салынады.
Өміршеңдік блоктарының сыйымдылығын есептеу текше модульге (Lнб х Внб х Нмид) байланысты N1 график бойынша жүргізіледі:

1 график (қағаздағы вариантты қараңыз).

Металл кемелерде корпус наборы үшін қалыңдығы 3 мм кем емес болат бұрыштық қолданылуы тиіс.

3.3. Транцтың конструкциясы кеменің берілгендерімен шектелген қатарда ілінетін моторды, моторды және рөлді дистанциялық басқару жүйелерін орнату мүмкіндігін қарастыруы тиіс.
Транцтың биіктігі, оның қалыңдығы N 1 кестеге сәйкес мотоқайық үлгі мөлшерінің және орнатылатын ілінетін мотордың талаптарына жауап беруі тиіс:

N 1 кесте

___________________________________________________________________
| |
Мотордың қуаты | Транцтың ең аз | Транцтың биіктігі
(а.к.) | қалыңдығы (мм) | (мм)
______________________|________________________|___________________
5 30 380-нен 510+15 дейін
6-дан 12 дейін 35
12-ден 30 дейін 35
30-дан 50 дейін 40

Ағаш транцтың қалыңдығы кемінде 40 мм болуы тиіс. "Вихрь" үлгілі ілінетін моторлар үшін транцтың биіктігі - 390 мм, "Нептун" - 400 мм, "Ветерок" - 410 мм.
2 моторды орнату кезінде транцтың биіктігі оларды орнату орнында түптің кильдігін есепке алумен тік ось бойынша өлшенеді.

3.4. Мотор қуысында, түпте су өткізбейтін тығыздауы жоқ, транцтың су үсті бөлігіндегі су төгетін саңылауларынан басқа, саңылаулар жіберілмейді.

3.5. Кеменің иллюминаторлары оларды жапқанда корпустың толық герметикалығын қамтамасыз етуі тиіс.

3.6. Стационарлық қозғалтқыштары бар кемелерде мотор қуыстары басқа бөлмелерден су өткізбейтін іргелермен бөлінуі тиіс.

3.7. Кемеде адамдарды орналастыру кезінде банкалардың орналасуы кемеге тиеу кезінде оның түзу кильге отыруын қамтамасыз етуі тиіс.

3.8. Кеменің қондырғысы мен рубкасы корпуспен сенімді қосылуы тиіс. Есік араларында комингстердің, аралықтарда, есіктерде, лючоктарда, люктар мен иллюминаторларда резеңке тығыздауыштың бар болуы оларды жапқанда корпусқа су өтпеуін қамтамасыз етуі тиіс.

3.9. Кеме корпусының "Жарамды" бағасы үшін мыналар негіз болып табылады:
кемені толық толтырған кезде сыртқы қаптаудың су өткізбейтіндігі;
набор элементтерінің сенімді бекітілуі;
қаптаудың набормен тығыз қосылуы;
су ағудың себептері болып табылатын жарықтардың, жапырылғандардың, ажыраулардың, қампаюының, әсіресе ауысымды белсызығы мен түптік құрылымда болмауы.
Мына корпустар үшін осыдан басқа:
а) болаттан және жеңіл ерітінділерден - көзге көрінетін дәнекерленбегеннің, түсіп қалған немесе босаған заклепкалардың болмауы; қаптаудың және набордың байқалатын коррозиялық тозудың болмауы (қаптаудың жіберілетін тозуы - жалпы ауданның 40% асырмай, набордікі -50% асырмай);
б) ағаштан - набор элементтерінің сыртқы қаптаумен және палуба төсеуімен сенімді бірігуі; борт қаптауы мен түп үшін қалыңдығының 50% тереңдігіне жіберілетін тозу немесе шіруі жалпы ауданның 40% асырмай, набор элементтері үшін - 50% асырмай;
в) пластмассадан - үйкелуінің, қабаттары ажыраудың, қампаюдың болмауы; рымдардың, салынатын металл бөлшектердің сенімді бекітілуі; борт қаптауының, түптің, палуба төсеуінің қалыңдығы тозуының жіберілетін дәрежесі - жалпы ауданның 25%, набор элементтері үшін - 35% дейін;
г) темірбетоннан - бетон бетінің сынықтарының және арматурада жалаңаш жердің болмауы.

4. Кеме құрылғыларын және кеме жабдығын
ұстауға талаптар

4.1. Рөл құрылғысы бір қолдың күшімен қозғалуы және әр бортқа диаметрлік жазықтықтан 35 град. 5 град. асырмай бұрылуын қамтамасыз етуі тиіс. Бір борттан екінші бортқа жату уақыты 15 сек. аспауы керек.
Рөл қанатының механикалық көрсеткішімен аксиометрдің көрсетулерінің айырмасы 5 град. асуы жіберілмейді.
Рөлдің дистанциялық басқаруында штуртрос пен шынжыр тапсырғыштың артық босаңдығы, біліктік тапсырғыштарда және штурвалдық доңғалақта үлкен люфтілердің, шкивтерде тұрып қалу және штуртрос пен корпустың арасында үйкеліс болмауы тиіс, сондай-ақ ілінетін мотордың ілгешекке еркін лақтырылуын қамтамасыз етуі тиіс. Рөл қанатының ұзындығы кеменің мидельдегі 0,4 енінен аз болмауы тиіс, ал биіктігі кемені толық толтырған кезде рөл қанатының жоғарғы шеті су тиетін беттен жоғары болатындай болуы тиіс. Рөл қанатының биіктігі мен оның ұзындығының қатынасы 0,3-нан 0,5 дейін болуы тиіс.
Рөл қанатының ауданы мына формуламен есептеледі:
глиссерлік кемелер үшін - Sp= 2LнбТср
су ығыстырғыш кемелер үшін - Sp= LнбТср
______
К

4.2. Якорлық құрылғылар - онымен катерлер жабдықталады:
- катердің желкендік корпусына және қондырмасына байланысты якорлық құрылғы мына талаптарға сәйкес болуы тиіс:
ұзындығы 5-7 м ашық катерлер үшін якордың салмағы - 12-14 кг, капрон арқанның диаметрі -8-10 мм;
ұзындығы 6-8 м рубкасы бар катерлер үшін якордың салмағы - 14-18 кг, капрон арқанның (сым арқанның) диаметрі- 10-12 мм;
- якорлық арқан якорге және катер корпусына сенімді бекітілуі тиіс, қабыршақтануы, түйремелері, каболкаларының үзілгендері болмау керек;
- су үстіндегі борт биіктігі 500 мм катерлер үшін якорлық арқанның ұзындығы 50 метрден, борт биіктігі 350 мм-25 метрден, борт биіктігі 250 мм- 15 метрден кем болмауы тиіс;
- якорлық арқанды үзетін күш якор салмағынан 40-50 рет көп болуы тиіс және мына формуламен есептеледі: бір бұйдалы сым арқандар үшін Р=Кс2 (осында С-сым арқан шеңберінің ұзындығы, см, Р-үзетін күш, кг), бір органикалық өзекті сым арқандар үшін К=40, бірнеше органикалық өзекті сым арқандар үшін К= 34. Жұмысқа сым арқандарды таңдау мына формуламен есептелетін жұмыс беріктігі бойынша жүргізіледі:
R=Р/П, осында П-беріктік қорының коэффициенті, ол тұратын такелаж үшін - 4, жүретін үшін (жүк көтергенде) - 6, адамдарды көтеру үшін - 14;

2 график (графикті қағаздағы нұсқадан қараңыз)

К коэффициентi кестеден кеме жылдамдығы бойынша таңдалады (км/сағ.).
- якордың 2 кестеден таңдалатын якорлық арқанның (шынжырдың) салмағына, диаметріне және ұзындығына тәуелді қажетті ұстайтын күші болуы тиіс:

N 2-кесте

____________________________________________________________________
| | Кеменің су ығыстырғыштығы (т)
| |__________________________________
| |0,5 | 0,75 | 1,0 | 1,5 | 3,0 | 5,0
_________________________________|____|______|_____|_____|_____|____
| Якордың салмағы (кг) | 3,0| 5,0 | 7,0 | 9,0 | 11,0|13,0
_________________________________|____|______|_____|_____|_____|____
|Пенька арқан (шеңбері |25,0| 35,0 | 40,0| 45,0| 60,0|80,0
|бойынша, мм) | | | | | | _________________________________|____|______|_____|_____|_____|____
|Капрон арқан (шеңбері |10,0| 17,0 | 20,0| 23,0| 28,0|40,0
|бойынша, мм) | | | | | |
_________________________________|____|______|_____|_____|_____|____
|Болат сым арқан | 3,0| 3,5 | 4,0 | 5,0 | 5,0 | 6,0
|(диаметрі, мм) | | | | | |
_________________________________|____|______|_____|_____|_____|____

Матросов үлгілі якорлер үшін якордың кестелік салмағы 75% дейін кемітіледі;
- су ығыстырғыштығы 5 т артық кемелерге болат якорь-шынжыр пайдалану ұсынылады. Тізбек серіппесінің диаметрі мына формуламен есептеледі:
Якорлық жабдық белгіленген нормаларға сәйкес болмағанда немесе якорлық құрылғы бұзылып тұрғанда кемені пайдалануға шығаруға тыйым салынады, егер:
а) шынжыр немесе арқан диаметрінің олардың тозу салдарынан кішіреюі 20%-тен асса;
б) шынжырдың түсіп қалған контрафорстарымен тізбектер немесе арқанда үзілген кездегі бір немесе бірнеше бұйдалар айқындалған.

4.3. Бекітетін, тартатын және жүктік құрылғылар - кнехтер, бумалық планкалар, үйректер мен басқа құралдар кеме корпусына сенімді бекітілуі тиіс.
Кеме әрбірі кеменің екі ұзындығына тең, бірақ 5 м кем емес бекітетін байлау арқанымен жабдықталуы тиіс. Бекітетін арқандарда қабыршақтануы, түйремелері, каболкаларының үзілгендері, бұйдалары болмау керек.
Бекітетін сым арқандарда үзілген сымдардың саны алты диаметр ұзындығында сымдардың жалпы мөлшерінің 20% аспауы тиіс.
Сымдардың бастапқы диаметрінің 20% және одан артыққа жеткен сым арқан сымдарының тозуы немесе коррозиясы кезінде бекітетін сым арқан айырбасталуы тиіс.
Капрон және пенька арқандар 3 айдан бір рет қарауға жатады.
Капрон арқандарды пайдалануға тыйым салынады, егер:
а) волоканың ажырауымен үйкелістің белгілері табылса (тіліну, бұйдалардың, басқа ақаулардың бірігуі);
жұмысшы күш түсіру кезінде арқан 25% аса ұзарады және күшті алғаннан кейін де бастапқы ұзындығына қайтып келмейді.
Өсімдіктік арқандар алмастыруға жатады:
а) шірудің, көгерудің, тозудың және сыны бұзылудың кез келген белгісі кезінде;
б) бір бұйданың ажырауы бар кезде.
Катерлерде және мотор қайықтарда тартатын рыммен үйрекрым және арқан болуы тиіс. Катерлер, одан басқа, тойтарыс күршегімен жабдықталады. Ескіш кемелер желкелікпен немесе желкелік-шеңбермен жабдықталады. Кемені тарту үшін бекітетін байлайтын арқан пайдалануы мүмкін.
Кемеде жүктік құрылғылар белгіленген тәртіпте куәландырылуы және таңбалануы тиіс.

4.4. Кемеде су төгетін және өртке қарсы құралдар жөнді күйде болуы және Комитеттің аумақтық органының куәландыру жүргізген қызметкерімен іс жүзінде сынама жасаумен тексерілуі тиіс.
Кемелер ожаулармен, 1,5 х 1,5 өлшемді киізбен немесе асбест төсеммен (брезентпен) жабдықталады; одан басқа - өрт сөндіргішпен және су төгетін насоспен. Өрт сөндіргіш өрт инспекциясы органдарымен тексерілген болуы тиіс.

4.5. Катерде немесе мотоқайықта сигнал беру құралдары "Қазақстан Республикасының ішкі кеме жүзу жолдары бойынша жүзу ережелерінің" талаптарына сәйкес болуы тиіс.
Сигнал оттарын орындау судан қорғалған болуы тиіс.
Жарықпен сигнал беру құралдары жоқ кемеге тәуліктің қараңғы уақытында жүзуге тыйым салынады, бұл туралы кеме билетінде ескерту жасалады.

4.6. Апаттық мүлік және құтқару құралдары:
катерлер мен мотоқайықтарда жинақталған жөндеу аптечкасы, бекітетіні бар ескіштер (кемінде 2-еу), медициналық аптечкалар болуы тиіс. Бір ескішті ілгекті бақан-ескішке алмастыру, ескіш бекітетіндерді бума планкалармен, үйректермен бір жиынтықта жинау рұқсат етіледі;
барлық кемелер жолаушы сыйымдылығы бойынша құтқару құралдарымен жабдықталады. 4 адамнан көп сиятын катерлер мен мотоқайықтарда, осыдан басқа, ұзындығы кемінде 20 м линімен құтқару шеңбері болуы тиіс, шеңбер периметрі бойынша 4 жерден бекітілген леерден құрылады;
шектелген акваторияда жалға берілетін жүзу құралдарында жолаушылардың іс жүзіндегі саны бойынша жеке құтқару құралдары болу қажет;
құтқару құралдары кеменің борттық нөмірімен таңбалануы тиіс.
Барлық құтқару құралдары техникалық қарау жүргізгенде беріктігене және өміршеңдігіне тексерілуі тиіс. Құтқару шеңберін жерге 3 м биіктіктен тігінен немесе суға 10 м биіктіктен жалпағынан лақтырумен беріктікке сынайды. Лақтырған кезде шеңбер зақым алмауы тиіс: жырылу, бүйірі шығу, сыну және т.т.
Шеңбердің өміршеңдігін тұщы суда оған 24 сағатқа 14,5 кг, ал диаметрі 680 мм кіші шеңберге - 24 сағатқа 8 кг, кейіннен қосымша 15 мин 1 кг ілумен анықтайды.
Кеудешекті 24 сағатқа 7,5 кг және қосымша 15 мин 0,5 кг ілумен сынайды.
Кеме құрылғыларының және кеме жабдықтарының бар болуы мен техникалық күйінің осы нұсқаулықтың 4 тармағында көрсетілген талаптарға сәйкестігі "Жарамды" бағасы үшін негіз болып табылады.

5. Кеменің күш және қозғалту қондырғыларына, электр
жабдығына талаптар

5.1. Қозғалтқыштың техникалық күйі оны кеме жағдайларында орнықты пайдалануды қамтамасыз етуі тиіс.

5.2. Қозғалтқышты куәландыру "стопта" сыртынан қараумен және жұмыста жүргізіледі. Қарауға қозғалтқыштың корпусы және оның бекіткіштері, қозғалтқыштың жұмысын қамтамасыз ететін жүйелер, газды және реверсті қашықтықтан басқару, моторлы бөлімнің желдеткіші, реверс-редуктор, ескіш біліктің, қозғалтқыштың сызығы, электр жабдық, бақылау-өлшеу құралдары және т.т. жатады.

5.3. Ашық кемелерде стационарлық қозғалтқыштар желдеткіш саңылаулары бар жанбайтын материалдан шешіп алынатын қаптамамен жабылуы тиіс.
Қозғалтқыш алдынан және артынан су өтпейтін флорамен шектелген қоршауда орнатылуы тиіс. Сермерлерде, қозғалтқыштың айналатын басқа бөліктерінде біліктің сызығында қоршау болуы тиіс.

5.4. Отын және май жүйелері өз қосылымдарында герметикалық болуы тиіс. Тамшылау жіберілмейді. Отын бактары қозғалтқыштан және газ шығардан кемінде 800 мм қашықтықта ораналастырады, жерге қосылады. Карбюратордың поддоны және соратын түтікшеде жалын өшіретін торы болуы тиіс.

5.5. Қозғалтқыштың салқындату жүйесі герметикалық болуы тиіс.

5.6. Түтін шығаратын құбырлар жылудан бөлініп тұруы және қозғалтқышқа су кіргізбейтін тиекті сақинасы болуы тиіс.

5.7. Қозғалтқыштың қашықтық басқаруы ілінетін мотордың бір борттан екінші бортқа бұрылуын және оның ілгешекке еркін лақтырылуын қамтамасыз етуі тиіс. Қосу тұтқасы тарту жеңілдігі бір қолмен жүргізуді қамтамасыз етуі тиіс. Реверстік-ажырату құрылғысы дифферент қисаю және дірілдеу жағдайларында қозғалтқыштың берілген режимде орнықты жұмысын қамтамасыз етуі тиіс.
Реверсілеудің ұзақтығы 15 сек. аспау керек.

5.8. Машина бөлімдерін желдету ауаның жеткілікті келуін және бөлменің төменгі аумақтарынан кетуін қамтамасыз етуі тиіс.

5.9. Реверс-редукторлардың үйкелетін беттерінің, тіреу-тірек ішпектерінің, аралық және ескіш біліктердің температурасы қозғалтқышты пайдалануға техникалық талаптарға сәйкес болуы тиіс. Ішпектердің температурасы 65 град. Цельсийден, роликтік ішпектер үшін - 50 град.Сю аспау керек.

5.10. Қозғалтқыштың жұмысын сипаттайтын бақылау-өлшеу құралдары жөнді күйде штаттық орындарында тұруы тиіс.

5.11. Білік жолын және ескіш винтті қарау кезінде винттің сенімді отыруын, дейдвудтік втулкалардың және майлық тығыздағыштардың күйін тексеру қажет. Білік жолы істе тексерілуі тиіс.

5.12. Кемеде қуат көздері желдеткіш саңылаулары бар және жақсы желдетілетін жеке жәшіктерде орналастырады. Қуат көздерінің бактарында жарылу, тесік болмау керек. Қуат көздерінің сыртқы қосылымдары тығыз тартылған және техникалық вазелинмен майланған болу керек, оларға полюстік таңба түсірілуі тиіс. Электролиттің деңгейі бақылау торынан 10-12 мм жоғары болу тиіс.

5.13. Электр жабдығын қарау кезінде изоляцияның бүтіндігі мен сымдардың сенімді бекітілуі, сигнал оттарының және жарық берудің жөнділігі тексеріледі. Электр жолы резеңке немесе хлорвинил изоляциясындағы сымдармен тартылуы тиіс. Мақтақағаздық изоляциядағы сымдарды қолдануға тыйым салынады. Жарық беру желісінің шекті шамасы 24В аспауы тиіс.

5.14. Жарық бергіштер, сөндіргіштер, штепсельдік ажыратқыштар шашырандыдан қорғалған нұсқада жанбайтын материалдардан орындалады және су басудан қорғалған орындарда орнатылады.
Күштік қозғалқыш қондырғысы мен электр жабдықты ұстауға және жұмысына 5 тармақта көрсетілген талаптарды сақтағанда "Жарамды" бағасы белгіленеді.

6. Желкенді қайыққа және желкенге талаптар

6.1. Желкен астында қозғалуы үшін қайықта тиімді киль немесе шверт болуы тиіс, олар жоқ жағдайда кеме шверттермен жабдықталуы тиіс. Шверттің ауданы желкен ауданының 0,25 тең болуы тиіс, егер шверт металл секторлы - оның ауданы 0,06 дейін азаяды.
Шверттердің ауданы желкен аудандарының 0,04 - 0,025 тең болуы тиіс.

6.2. Кеменің суда орнықтылығы - барлық желкендердің астында толық жел кезінде оның қисаюы 20-25 град. аспайтындай болуы тиіс.

6.3. Қосымша желкендері бар кемелер үшін мачтасының биіктігі кеменің ең үлкен ұзындығының 0,6-0,8 тең болуы тиіс.

6.4. Желкен ауданының шамасы мына формуламен есептеледі:
борт биіктігі 0,3 м және одан көп ашық ескіш қайықтар үшін
Sп=1,3 LнбхВнб;
борт биіктігі 0,3 м кем немесе Lнб/Внб қатынасы 3,5 аз -Sп=LнбхВнб.
Желкен биіктігінің еніне қатынасы шамамен 2:1 болуы тиіс. Желкеннің ені кеменің мидельдегі енінен 25% артық аспауы тиіс. Тік желкеннің (брифоктың) ені төменгі шкаторина бойынша кеменің еніне тең болуы тиіс, жоғарғы бойынша - асуы.
Желкен аудандарының корпустың суланатын бетінің аумағына қатынасы яхталар үшін 2,0-ден 2,5-ға дейін, қосымша желкендері бар қайықтар үшін - 1,5-нан 1,8-ге дейін болуы тиіс.
Желкенді қайық жабдықтары 6 тармақта көрсетілген талаптарға сәйкес кезінде "Жарамды" бағасы белгіленеді.

7. Қолдан істелген кемелердің суда орнықтылығына және
өміршеңдігіне талаптар

7.1. Қолдан істелген кемелердің суда статистикалық орнықтылығын сынау тыныш суда, кеменің шығып тұрған бөліктері су түбіне тимейтін терең орындарда жүргізіледі. Сынау жүргізу кезінде кемеде жүк мына тәртіпте орналастырылады: толық жүк көтергіштігінің 60% тең жүк банканың үстінде 0,3 м биіктікте кеменің диаметральдық жазықтығына планширдың ішкі шетінен ені бойынша 0,2 м қашықтықта мидель-шпангауттың жазықтығында орналасқан ауырлық орталығымен борттың жанында орналастырылады; жүктің 40% -штаттық орындарда немесе кеменің диаметральдық жазықтығында сланьдарда, осы кезде қисаю бұрышы су басу бұрышынан аз болуы тиіс.

7.2. Кеменің бастапқы метацентрлік биіктігі толық жүкте ескіш қайықтар үшін кемінде 0,3 м, мотоқайықтар үшін 0,4 катерлер үшін 0,6 болуы тиіс.

7.3. Кильдік кемелер үшін бастапқы метацентрикалық биіктігі мына формуламен анықталады: h= 0,525 (Внб/t) м:
тербеліс кезеңі іс жүзінде анықталады: кемені бір бортына планширдің сыртқы шеті суға кіргенше қисайту;
қисайтатын күшті секундомерді бір уақытта қосумен шегеру;
секундомерді кеме толық амплитуданы сызған сәтте тоқтату.
Шығатын қорытындыны бағалау N 3 график бойынша жүргізіледі:
егер табылған метацентрикалық биіктік кестеде штрихтелген ауданнан төмен орналасса - кеменің тербелісі бір қалыпты, бірақ суда орнықтылығы жеткіліксіз болады;
егер - жоғары, тербеліс қатты, шұғыл, бірақ суда орнықтылығы қамсызданған болады;
бастапқы метацентрикалық биіктіктің оңтайлы шамасы штрихтелген аудан шегінде орналасқан.

7.4. Бір орынды ескіш қайықтардан басқа кемелердің мидель ауданында кез келген бортқа толық жүк көтергіштігінің 5% тең күшті салғанда суға толған кеме аударылмайтындай суда орнықтылығы болу тиіс.

7.5. Құрғақ борттың ең аз рұқсат етілетін биіктігі толқын биіктігіне байланысты кесте бойынша анықталады:
Жел күші бойынша толқынның есептік биіктігі және жылдамдық шамасы "Техникалық қадағалау бойынша нұсқаулықтың" 2.4 т. N 4 кестесінен таңдап алынады.

N 4 график (Бұл графикті қағаздағы нұсқадан қараңыз)

N 3 график (Бұл графикті қағаздағы нұсқадан қараңыз)

Құрғақ борттың ең аз рұқсат етілетін биіктігі кеменің ең үлкен ұзындығынан кемінде 6,0% тең болуы тиіс.

7.6. Кемені толық тиеген кезде кеме артына 2 град. аз дифферент рұқсат етіледі.

7.7. Қолдан құрылған кемелерге толқынның рұқсат етілетін биіктігі, жағалаудан алыстауы, құрғақ борттың ең аз рұқсат етілетін биіктігі кеменің сындарлы ерекшеліктерінен шыға отырып, "Техникалық қадағалау бойынша нұсқаулықтың" N 2 кестесін басшылық етіп Комитеттің аумақтық органының қызметкерімен белгіленеді. Ескіш кемелер үшін жағалаудан алыстау мотоқайықтар үшін кестеде көрсетілгеннен 0,3 алыстау аспауы тиіс, осы туралы кеме билетінде жазу жасалады.

7.8. Кеме өміршеңдігінің басы артық қоры мына формуламен есептеледі:
Vизб.= 14,5 п; дегенмен, барлық жағдайларда өміршеңдіктің басы артық қоры толық су ығыстырғыштығының кемінде 10,0% болуы тиіс.
Өміршеңдіктің басы артық қорын мына кесте бойынша анықтауға болады:

N 5 график (Бұл графикті қағаздағы нұсқадан қараңыз)

8. Жүк көтергіштігін және жолаушы
сыйымдылығын есептеу

8.1. Ескіш қайықтар мен мотоқайықтардың жүк көтергіштігі мына формуламен есептеледі: Q=1/5(Ук-С) Т; арнайы қозғалтқыштары бар катерлердің: Q=1/7(Ук-С) Т.

8.2. Шағын өлшемді кеменің жүк көтергіштігін мына формуламен есептеуге болады: Q=0,9бLнбхВнб(Н-Нмид)Т;
осында б - толық су ығыстырғыштығының коэффициенті, ол жазық түпті глиссирлік кемелер үшін - 0,8 кильдік обводтар үшін лт 0,4-тен 0,55 дейін;
немесе б - кеме ұзындығын есепке алатын толық су ығыстырғыштығының коэффициенті, 5 м дейін - 0,5, 10 м дейін - 0,6, 10 м жоғары - 0,7.
Корпустың обводын есепке алатын толық су ығыстырғыштығының коэффициенті бойынша жүк көтергіштігін есептеулер және кеме ұзындығын есепке алатын коэффициент бойынша есептеулер жеке жүргізіледі, кейін ортаншасы алынады.

8.3. Кеменің жолаушы сыйымдылығы адамдарды орналастыру үшін жабдықталған отырғызу орындарының барымен анықталады. 1 жолаушыға орын ұзындығы бойынша 45 см, ені бойынша - 40 см өлшемдермен сипатталады. Адамның салмағы 1 санаттағы кемелерге 80 кг тең, II санаттағы кемелерге - 100 кг және III санатты кемелерге - 100 кг қабылданады.

8.4. Жолаушы сыйымдылығы мына формула бойынша есептеледі:
П=(LнбхВнб)\К адам;
K- катерлер үшін - 2,15, ескіш қайықтар мен мотоқайықтар үшін - 1,6 тең коэффициент.
Басты өлшемдерінің қатынасы LнбхВнб=2,4-тен 4-ке дейін кемелер үшін жолаушы сыйымдылығы (кемелердің ұзындығы 8 м кем);
LнбхНмид=5-тен 8-ге дейін; ВнбхНмид= 3,5 кем кестеден таңдалады (кеме ұзындығы мен енінің көбейтіндісі бойынша):

N 6 график (Бұл графикті қағаздағы нұсқадан қараңыз)

8.5. Шамалап санау үшін жолаушы сыйымдылығын мына формула бойынша есептеуге болады: П=0,6LнбхВнб.
Кеменің жүк көтергіштігі мен жолаушы сыйымдылығын келтірілген формулалар және кестелер бойынша анықтау шамаланған болып табылады және кемені құрғақ бортының рұқсат етілетін ең кіші биіктігіне дейін іс жүзінде тиеумен тексеріледі.

9. Қозғалтқыштардың рұқсат етілетін
қуаттарын есептеу

9.1. Ілінетін моторды таңдау осы корпуста іске асыруға болатын қуаты бойынша жүргізіледі.
Қуаттың өрісі кеменің және үлгі өлшемдеріне байланысты анықталады.
Глиссирлейтін кемелер үшін, глиссерлер мен скутерлерден басқа, ілінетін моторлардың жіберілетін қуаты N 7 кесте бойынша К коэффициентіне байланысты мына формуламен анықталады.

N 7 график (Бұл графикті қағаздағы нұсқадан қараңыз)
(коэффициенті мына формуламен анықталады:
К=LнбхВтр.нб).

9.2. Әуесқойлармен құрылған ұзындығы 6м және одан кем кемелерде ілінетін мотордың жіберілетін қуаты, ұзындығының еніне қатынасы кезінде

Lнб\Внб 2,5-нан 4,0-ге дейін N 3 кесте бойынша есептеледі:

N 3 кесте
____________________________________________________________________
Қашықтық басқаруы бар және транц биіктігі 508|Қашықтық басқаруы
мм (немесе биіктігі кеме артындағы бортқа |жоқ және транц биік.
балама) қайықтар |тігі 508 мм кем немесе
|биіктігі кемеартындағы
|бортқа кіші балама)
|қайықтар
|______________________
|Сүйіржақты |Өзге.
|обводтарымен |лер
|жазық түпті |
|қайықтар |
_____________________________________________|______________|_____
К |38 |39-42|43-45|46-48|49,5- |56 |56 жоғары |56
10,76хВ |дейін | | | |56 |жоға| |жоғары
тр,м | | | | | |ры | |
сипаты, | | | | | | | |
мотордың| | | | | | | |
қуаты, | | | | | | | |
а.к. | | | | | | | |
асырмай | | | | | | | |
| | | | | | | |
|3 |5 |7,5 |10 |15 |2К- |0,5к-15 |0,8К-2
| | | | | |90 | |
________|______|_____|_____|_____|______|____|______________|_______
К 56-дан көп кезде қуаттың мәні жақын цифр 5 дейін жинақталады.

9.3. Үрмелі мотоқайықтар үшін мотордың жіберілетін қуаты кеменің ең үлкен ұзындығы мен транцтың ең үлкен еніне көбейтіндісіне байланысты анықталады.
Көбейтіндісі 3,9 дейінгіге тең кезде - мотордың жіберілетін қуаты 7,5 а.к. көбейтіндісі 4,0-ден 7,4-не дейін кезде -(12 L нбхВнб - 40) а.к., көбейтіндісі 7,4 жоғары кезде - (0,5 L нбВнб+10) а.к.

9.4. Lнб\Внб қатынасы 5-тен асқан кемелер үшін мотордың жіберілетін қуаты кеме ұзындығы 4,5 дейінгі кезде - 3 а.к., ұзындығы 4,6-дан 5,5 дейін - 5 а.к., ұзындығы 5,5 көп- 7,5 а.к.

9.5. Катамаран үлгілі кемелер үшін мотордың жіберілетін қуаты мына формула бойынша есептеледі:
ЕVnхLn
Nмип =2,94______ Л.С.
dп

9.6. Глиссирлеуші, су ығыстыратын мотоқайықтар ілінетін моторларының жіберілетін қуаты N 8 кесте бойынша анықталуы мүмкін (коэффициенті мына формуламен есептеледі: К=»10,76 LнбхВ тр.нб)

N 8 график (Бұл графиктi қағаздағы нұсқадан қараңыз)

ІІ. Паромдық өткелдерді ұстауға талаптар 10. Өткелдерді куәландыру (қарау)

10.1. Кеме жүзетiн және уақытша кеме жүзетiн су жолдарында өткелдердi ашу және пайдалану Қазақстан Республикасы Өзен флотының басты басқаруының бастығымен бекiтiлген "Кеме жүзетін және уақытша кеме жүзетін су жолдарында катерлік, паромдық және қайықтық өткелдерді ұйымдастыру және пайдалану ережелерінің" талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.
Басқа су қоймаларында өткелдерді ашу осы нұсқаулықтың талаптарына сәйкес жергілікті әкімшіліктермен келісім бойынша жүзеге асырылады.

10.2. Жыл сайын өткелді ашар алдында, бірақ оны пайдалана бастауға дейін кемінде 10 күн бұрын, өткелдің иесі өткелді тіркеуге және куәландыруға ұсынуы тиіс.
Өткелдің техникалық күйі, ұсталуы және пайдаланылуы, оны дер кезінде тіркеуге және куәландыруға ұсыну үшін жауапкершілік өткел иесіне жүктеледі.

10.3. Өткелді куәландыру мына құрамды комиссиямен жүргізіледі: Комитеттің аумақтық органының қызметкері, иесінің өкілі шкипердің қатысуымен.

10.4. Өткелдің пайдалануға жарамдылығын анықтау бастапқы, жыл сайынғы, кезектен тыс куәландыру және бақылау қараулардың жолымен жүргізіледі.

10.5. Өткелді бастапқы куәландыру кезінде басты өлшемдер, жүк көтергіштігі, жолаушы сыйымдылығы анықталады; жүргізу жүйелерінің, сигнал беру, құтқару, өртке қарсы құралдардың, кеме жабдықтарының бар-жоғы мен жөнділігі тексеріледі; техникалық құжаттама жүргізудің бар-жоғы мен жөнділігі тексеріледі:
(- өткелге төлқұжаттар;
- жасаушының есеп айырысу құжаттамасы;
- өткелді пайдалану жөніндегі нұсқаулық;
- пайдалануға жауаптының лауазымдық нұсқаулығы;
- шкипер тағайындау туралы өкім (бұйрық));
өткелді пайдалану қауіпсіздігі мәселелері бойынша шкипердің білімі тексеріледі.
Жыл сайынғы куәландыру кезінде өткелдің басты өлшемдері мен негізгі элементтерінің өзгермегендігі, өткелді пайдалану қауіпсіздігін белгілейтін тиісті жабдықтар мен құралдардың бар-жоғы мен жөнділігі, сондай-ақ белгіленген құжаттаманы жүргізудің бар-жоғы мен жөнділігі тексеріледі.
Кезектен тыс куәландыру өткелді қайта жабдықтау, модернизациялау, өткелдің жұмысын қамтамасыз ететін құрылғылар мен жүйелерді, айлақтарды, түсу жолдарын, сондай-ақ жағалау жабдықтарын алмастыру жағдайларында жүргізіледі.
Өткелдерді бақылап қарау өткелдерді ұстау және пайдалану дұрыстығын техникалық қадағалау мақсатымен куәландырулардың арасында жүргізіледі. Бақылап қараулардың көлемі мен мерзімдері өткелді пайдалану шарттары мен үдемелілігіне байланысты Комитеттің аумақтық органдарымен белгіленеді.
Куәландыруды (қарауды) жүргізу, өткелге есеп айырысу жасау кезінде осы Конституцияның I бөлімінің талаптары және ережелерін пайдалану қажет.

10.6. Өткелді куәландыру және оны қарау қорытындыларының негізінде тиісті құжаттарды ресімдеумен "Жарамды" немесе "Жарамсыз" бағасы белгіленеді.

11. Өткелдердің жабдығына, жабдықталуына және
ұсталуына талаптар

11.1. Өткелдің паромдық құралында жеткілікті өміршеңдігі болуы және өрт қауіпсіздігі талаптарына жауап беруі тиіс. Паромның понтондары герметикалық болуы тиіс, жүк алаңы, жабдық пен бекіту-тарту құрылғысы техникалық жөнді күйде болуы тиіс.
Егер жүк алаңы қайықтарды жабдықталса, қайықтар осы Нұсқаулықтың I тарауының талаптарына сәйкес болуы тиіс.

11.2. Өткел қолайлы және қауіпсіз арқан тастау мүмкіндігін қамтамасыз ететін жағалау құрылғыларымен және құрылыстарымен жабдықталуы тиіс (айлақта орынның тереңдігі жақындаудың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс), түсетін және мінетін сатылар көлік құралдарының, жүктердің, тасымалдайтын жануарлардың түсу (міну) қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.

11.3. Өткел мыналармен жабдықталуы тиіс:
а) бекіту құрылғысымен және бекіту үшін құралдармен;
б) бүтін жүзу сым арқанымен, итерілетін сырықтармен (кемінде 2-еу);
в) тасымалданатын жануарларды байлау үшін тақтайшамен, тасымалданатын көліктің доңғалағының астына тіреу үшін ағаш сыналармен;
г) жолаушыларды мінгізу (түсіру) үшін леері бар сатымен, тасымалданатын көліктің кіруі (шығуы) үшін көпіршіктермен;
д) паромның жүк алаңы мен корпусы периметрі бойынша леермен қоршалуы тиіс: жүк алаңы - 0,9 -1,0 м биіктікте сақтаушымен, паром корпусы - су бетіне 20 см деңгейде құтқарушымен;
е) паромның әр бортында құтқару шеңберлері бекітілуі тиіс. Шеңберлерді бекіту оларды тез босатып алуды қарастыруы тиіс. Шеңберлер периметрі бойынша 4 жерде бекітілген леермен және ұзындығы кемінде 20 м линьмен жабдықталады;
ж) паромда ұзындығы өткел орындарындағы ең тереңнен кемінде 5 есе якорлық арқаны (шынжыры) бар 2 якоры болу тиіс;
з) паром жету оңай орындарда орналастырылған, белгіленген тәртіпте тексерілген кемінде 2 өрт сөндіргішпен және өртке қарсы керек-жарақпен жабдықталуы тиіс;
и) көрнекті орында өткелдің тәртіп ережелері, жүк көтергіштігі және жолаушы сыйымдылығы туралы ақпарат ілінеді.

11.4. Өткел ретінде пайдаланатын тасымалдаушы қайық корпус периметрі бойынша су бетінен 20 см деңгейде бекітілген құтқару леерімен, леері және ұзындығы кемінде 20 м лині бар құтқару шеңберімен, жолаушы сыйымдылығы бойынша жеке құтқару құралдарымен жабдықталуы тиіс.

11.5. Егер өткел ретінде кемелер пайдаланса, оларды куәландыру осы Нұсқаулықтың 1 тарауының талаптарына сәйкес жүргізіледі.

11.6. Паром понтондарында саңылаулар, су өткізгіштігін бақылау үшін герметикалық жабылатын қақпақтар болуы тиіс.
Ұзындығы мен енінің қатынасы 4-тен кемде паромның суда орнықтылығы тексерілмейді.

11.7. Өткелде қайықтың бар болуы, оның қажеттілігі пайдалану шарттарына (өзеннің ені мен тереңдігіне, ағымның жылдамдығына, өткелдің үдемелілігі мен жүгі көптігіне және т.т) байланысты куәландыру жүргізетін комиссиямен белгіленеді, осы туралы өткелге кеме билетінде тиісті жазу жасалады.
Көрсетілген талаптарды сақтау "Жарамды" бағасын белгілеу үшін негіз болып табылады.

ІІІ. Шағын өлшемді кемелердің тұрымы үшін базаларды
(құрылыстарды) ұстау және куәландыру 12. Шағын өлшемді кемелердің тұрымы үшін базарларды
(құрылыстарды) куәландыру

12.1. Шағын өлшемді кемелердің тұрымы үшін базалар (құрылыстар) (база-тұрақтар) - құрылыстарымен және соған таяу жатқан шекарасында кемелер тұрақтанатын су акваториясымен күзетілетін жағалау аумағы.

12.2. База-тұрақ Комитеттің аумақтық органдарында тіркелуге жатады. Тіркеу үшін мына құжаттар көрсетіледі:
- тіркеу өтініш-карточкасы - иесінің өкілімен толтырылады;
- база-тұрақтың негізгі техникалық сипаттарын көрсетуімен сызбасы;
- база-тұрақты пайдалану үшін жауапты тұлғаны тағайындау туралы бұйрық (өкім);
- база-тұрақты пайдалану үшін жауаптыға Комитеттің аумақтық органының қызметкерімен келісілген лауазымдық нұсқаулық.

12.3. База-тұрақтарды (жалға беру пункттерін) куәландыру шағын өлшемді кемелерді апатсыз пайдалануды және сақтауды қамтамасыз етуге, сондай-ақ суды қорғау талаптарын сақтауға олардың әзірлігін анықтау мақсатымен Комитеттің аумақтық органдарымен жүзеге асырылады.

12.4. База-тұрақтың пайдалануға жарамдығын және әзірлігін анықтау үшін бастапқы, жыл сайынғы, кезектен тыс куәландырулар және бақылап қараулар жүргізіледі:
- бастапқы куәландырулар - база-тұрақты тіркегеннен кейін;
- жыл сайынғы куәландырулар - негізгі сипаттарын растау, тиісті жабдықтар мен құралдардың бар-жоғы мен күйін тексеру үшін;
- кезектен тыс куәландырулар - база-тұрақты модернизациялау немесе қайта жабдықтаудан болған негізгі сипаттардың өзгеруі кезінде;
- бақылап қараулар - база-тұрақты ұстау және пайдалану дұрыстығын техникалық қадағалау мақсатымен техникалық куәландырулардың арасында жүргізіледі, олардың мерзімділігі Комитеттің органдарымен белгіленеді.

12.5. База-тұрақты куәландырулар кезінде мыналар тексеріледі:
- іс жүзіндегі сипаттарының тіркеу құжаттарындағы мәліметтерге сәйкестігі;
- база-тұрақтың осы Нұсқаулық талаптарына сәйкестігі;
- құтқару және өртке қарсы мүліктің бар болуы мен оны ұстаудың белгіленген нормаларға сәйкестігі;
- пирстерді, айлақтарды, айлақтық қабырғаларды, жағалау және су акваториясының қосымша құрылыстарын ұстау;
- тұрақтаудағы кемелер санының база-тұрақтың жобалы мүмкіндігіне сәйкестігі;
- шығару тәртібін ұйымдастыру.

13. База-тұрақтарды жабдықтау

13.1. База-тұрақтың аумағы мыналармен жабдықталады:
- қолайлы жақындау жолдарымен;
- жолаушыларды отырғызу немесе түсіру үшін арнайы жабдықталған айлақтармен;
- кемелерден слань асты суларын, жұмыста болған мұнай өнімдерін, құрғақ қоқырды, тамақ қалдықтарын және т.т. қабылдау үшін контейнерлермен және арнайы сыйымдылықтармен;
- аумаққа және су акваториясына, пирстерге, бокстарға, бекітетін құрылғыларға, құтқару және өртке қарсы құралдарға жарық беру үшін жарық беретін құрылғылармен. Жарық беретін құрылғылар бағытпен жарық беретін қалпақтармен жабдықталуы тиіс. Қараңғы түскен соң айлақтардың серіппелік шеттерінде әр 50 м сайын, айлақ төсемінен 2 м биіктікке орналастырылған шеңберлі жарық беретін, кемінде 2-еу, ақ оттар жағылуы тиіс.

13.2. Пирстер мен айлақтар арнайы құралдармен жабдықталуы тиіс. Құтқару шеңберлері айлақтардың серіппелік шеттерінде орналасқан арнайы қалқандарда, сондай-ақ пирстердің периметрі бойынша леерлік бағандарда әр 25 м сайын бекітілуі тиіс. Құтқару шеңберлерінің бекітілуі олардың тез алынуын қамтамасыз етуі тиіс.

13.3. Айлақтар мен пирстерде жыл сайын база-тұрақ иесімен, тексеру актін құрумен, беріктікке тексерілетін тұтас төсем болу тиіс. Көпірлер, траптар, сатылар тексеруге жатады. Белгіленген тәртіпте сыналған және тексерілген барлық құрылғылар "сыналған" сөзімен және өткізілген және кезекті сынаудың уақыттарымен таңбаланады.
Айлақтардың, пирстердің, сатылардың, көпіршектердің және т.т. ені 2 адамның өтуіне жеткілікті болуы тиіс, олар сыртқы периметрі бойынша сақтаушы леерлермен (су жағынан) жабдықталады. Сақтаушы леер кемінде 900 мм биіктікте бекітіледі, леерлік бағандардың арасындағы қашықтық - 1500 мм.

13.4. База-тұрақта кемелерді техникалық қарау пункті және құтқару посты жабдықталуы тиіс:
жанар-жағармай материалдарының, отынның, орналастырылуы, оларды сақтау тәртібі, сондай-ақ моторларды сақтау үшін контейнерлердің орналастыруы кемелердің, жағалаудағы және жүзетін құрылыстардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.
Өртке қарсы құралдар жөнді күйде және өрт инспекциясы талаптарымен қарастырылған мөлшерде ұсталуы тиіс. Ішкі су қоймаларында орналасқан база-тұрақтардың аумақтарында адамдардың суда бақытсыздыққа ұшырағаны туралы сигналдарды көтеру үшін биіктігі 8-10 м, қою-жасыл түске боялған, қызмет көрсетілген бүкіл су акваториясынан көрінетін мачталар орнатылады.

13.5. Су акваториясының шекарасы бөгеттермен, понтондармен, бактармен немесе жүзетін белгілермен қоршалады. Жағалау аумағы жобамен белгіленген шекараларда дуалмен қоршалады.
Шығатын (кiретiн) кемелердi бақылау үшiн шлагбауммен жабдықталған бақылау посты ұйымдастырылады. Бақылау постында кемелердің шығуы мен олардың қайтып келуін есепке алу журналы жүргізіледі.

13.6. Кеме жүзетін өзендерде, су қоймаларында орналасқан жалға беру пунктінің су акваториясы жалға берілген жүзу құралдарымен солардан асуға тыйым салынатын жүзетін белгілермен белгіленуі тиіс.

13.7. База-тұрақ мыналармен көрнекті ресімделуі тиіс:
- кемелердің база-тұрақтың су акваториясы бойынша және іргелес ауданда қозғалуының сызбасы;
- белгіленген мерзімде база-тұраққа қайтып келмеген кемелерді іздеу және көмек көрсету бойынша шаралар;
- база-тұрақта жұмыстың ішкі тәртібі;
- шағын өлшемді кемелерді пайдалану ережелері;
- ағымдағы тәулікке ауа райы туралы мәліметтер;
- адамдардың суда апатқа ұшырауын алдын алу шаралары жөнінде плакаттар.

13.8. База-тұрақты дауыс зорайтқыш құрылғылармен және радиобайланыспен жабдықтау ұсынылады.

14. База-тұрақты пайдалану

14.1. База-тұрақты пайдалану нұсқаулықпен белгіленеді, онымен барлық кеме жүргізушілер мен қызмет көрсететін персонал, қол қоюмен, танысуы тиіс.

14.2. База-тұрақ кемелер тұрағының қауіпсіздігін, кемелердің, моторлардың және басқа мүліктердің сақталуын, алдын алу, жөндеу, кеме көтеру, тиеу-түсіру және басқа жұмыстарды орындаудың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс:
Кемелерге адамдарды отырғызу (түсіру) қауіпсіздігін.

14.3. База-тұрақта су қоймасындағы кемелердің қайтып келуіне ауа райының нашарлаған жағдайына шаралар әзірленуі тиіс.

14.4. База-тұрақтың акваториясында тұрған бекітетін бөшкелерде қарама-қарсы түсті бояумен бекітуге жіберілетін кемелердің саны көрсетіледі.

14.5. База-тұрақта тұрақтайтын әрбір кеменің іргеге немесе пирске майлы бояумен оның борттық нөмірін түсірумен тұратын тұрақты орны болуы тиіс. Ілінетін моторлар, ескіштер және басқа жабдықтар құлыпталатын контейнерлерде (бөлмелерде) сақталады.

14.6. Су қоймасына шығуды база-тұрақ бойынша кезекші рұқсат береді.
Кемеге шығуға рұқсат бергенде кезекші мыналарды тексеруге міндетті:
- кеме жүргізушіде кеме құжаттарының (кеме билеті мен ағымдағы жылға техникалық талон) және ескерту талондарымен (ескіш кемелер үшін - ескіш кемені жүргізушінің ескерту талоны) шағын өлшемді кемені жүргізу құқығына куәліктің бар-жоғын;
- жолаушы сыйымдылығы мен жүк көтергіштік нормаларын сақтауын, кемеде жүктердің дұрыс орналастырылуын;
- кеменің жолаушы сыйымдылығы бойынша құтқару құралдарының бар-жоғы.
Тұрақтайтын кемелердің саны 50-ден жоғары база-тұрақтарда навигация мезгілінде кезекші-құтқарушы кеме тағайындалады. Кезекші-құтқарушы кеме кезек тәртібінде база-тұрақ бойынша кезекшіге бағынады.

14.7. Жалға беру пунктінде азаматтарға кеме беру журналында кемені пайдалану қауіпсіздігі шараларымен танысуы туралы баған болуы тиіс, онда жалға беру пункті акваториясындағы ережелермен танысқаннан кейін кеме алатын азаматтар қол қояды.

14.8. База-тұрақтың аумағы, оның су акваториясы тазалықта ұсталуы және санитарлық-эпидемиологиялық қызметтің талаптары мен су қорғау талаптарына жауап беруі тиіс.
Куәландыру мәліметтерінің негізінде база-тұраққа баға белгіленеді, 2 данада акті құрылады және Комитеттің аумақтық органының қызметкерімен және база-тұрақтың лауазымды тұлғасымен қол қойылады, актілер кезекті куәландыру өткізгенге дейін Комитеттің аумақтық органдарында және база-тұрақта сақталады.