О внесении изменений и дополнений в Конституционный закон Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан"

Конституционный закон Республики Казахстан от 19 июня 2007 года N 268

Статья 1 . Внести в Конституционный закон Республики Казахстан от 28 сентября 1995 г. "О выборах в Республике Казахстан" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1995 г., N 17-18, ст. 114; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., N 12, ст. 192; 1998 г., N 7-8, ст. 71; N 22, ст. 290; 1999 г., N 10, ст. 340; N 15, ст. 593; 2004 г., N 7, ст. 45; 2005 г., N 7-8, ст. 17; 2006 г., N 23, ст. 138) следующие изменения и дополнения:
1) по всему тексту Конституционного закона, за исключением главы 14, слова "членов органов местного самоуправления", "членом органа местного самоуправления", "члены органов местного самоуправления", "члены органа местного самоуправления", "члена органа местного самоуправления" заменить соответственно словами "членов иных органов местного самоуправления", "членом иного органа местного самоуправления", "члены иных органов местного самоуправления", "члены иного органа местного самоуправления", "члена иного органа местного самоуправления";
2) пункт 1 статьи 5 после слова "Парламента" дополнить словами ", избираемых по партийным спискам";
3) в статье 9:
абзац первый пункта 1 изложить в следующей редакции:
"1. При выборах Президента, депутатов Сената Парламента, а также депутатов Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, применяется следующая система подсчета голосов:";
дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
"1-1. Депутаты Мажилиса Парламента от политических партий избираются по партийным спискам по единому общенациональному избирательному округу.";
4) в статье 11:
пункт 2 изложить в следующей редакции:
"2. Центральная избирательная комиссия состоит из Председателя и шести членов комиссии.";
пункт 3 исключить;
5) в статье 12:
подпункт 3) исключить;
дополнить подпунктом 6-1) следующего содержания:
"6-1) определяет порядок изготовления и выдачи открепительных удостоверений на право голосования;";
подпункт 15) после слов "маслихатов и" дополнить словом "иных";
в подпункте 16) слова "Мажилиса Парламента и" исключить;
6) в статье 14:
дополнить подпунктом 2-1) следующего содержания:
"2-1) регистрирует доверенных лиц политических партий, выдвинувших партийные списки, выдает им соответствующие удостоверения;";
в подпункте 7) слова "членов органов местного самоуправления" заменить словами "членов иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
в подпункте 11):
слова "членов органов местного самоуправления" заменить словами "членов иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
слова "члены органов местного самоуправления" заменить словами "члены иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
7) в пункте 1 статьи 15 слова "Мажилиса Парламента и" исключить;
8) в статье 16:
в подпунктах 2) и 5) слова "Мажилиса Парламента и" исключить;
подпункт 10) исключить;
9) в пункте 3 статьи 19 слова "заместитель Председателя, секретарь," исключить;
10) статьи 20 и 20-1 изложить в следующей редакции:
"Статья 20. Организация деятельности избирательных комиссий и
обжалование их действий. Гласность в деятельности
избирательных комиссий
1. Деятельность избирательных комиссий осуществляется на основе коллегиальности, гласности и открытости.
2. Первые заседания созываются:
1) Центральной избирательной комиссии - Председателем комиссии в течение четырнадцати дней после избрания комиссии;
2) нижестоящих избирательных комиссий - председателями соответствующих вышестоящих комиссий не позднее чем в семидневный срок после их образования.
3. В период подготовки и проведения избирательной кампании заседания комиссий проводятся не реже одного раза в две недели. В иное время свои заседания комиссии проводят по мере необходимости по инициативе председателя или не менее одной трети членов комиссии.
4. Заседания избирательных комиссий правомочны, если в них принимает участие не менее двух третей от общего числа членов комиссии.
5. Решения комиссий принимаются открытым голосованием большинством голосов от общего числа их членов, кроме иных случаев, установленных настоящим Конституционным законом. Члены избирательной комиссии, не согласные с ее решением, вправе высказать особое мнение, которое незамедлительно доводится до сведения вышестоящей избирательной комиссии и в письменной форме прилагается к протоколу заседания комиссии.
6. Избирательные комиссии создают условия для свободного ознакомления всех лиц со своими решениями, которые размещаются в общедоступных телекоммуникационных сетях, а в случаях, предусмотренных настоящим Конституционным законом, подлежат иному опубликованию.
Политические партии, не имеющие представителя в составе избирательных комиссий, вправе делегировать в соответствующую избирательную комиссию своего представителя с правом совещательного голоса на период подготовки и проведения избирательной кампании.
Представитель политической партии с правом совещательного голоса вправе выступать на заседании избирательной комиссии, вносить предложения по вопросам, входящим в компетенцию избирательной комиссии, вправе обжаловать действия (бездействие) избирательной комиссии в вышестоящую избирательную комиссию или суд.
7. На заседаниях избирательной комиссии могут присутствовать кандидаты, доверенные лица, наблюдатели, представители средств массовой информации при наличии служебного удостоверения и задания редакции.
Кандидаты в депутаты, политические партии, выдвинувшие партийные списки, при рассмотрении вопросов, их касающихся, заблаговременно извещаются о заседаниях соответствующих избирательных комиссий и повестке дня.
Запрещается присутствие в помещении избирательной комиссии посторонних лиц, не связанных с избирательным процессом.
8. В день голосования с момента открытия избирательного участка для голосования и до установления результатов голосования при подсчете голосов избирателей на избирательном участке вправе одновременно присутствовать по одному доверенному лицу от каждого кандидата, по одному представителю от каждого средства массовой информации при наличии служебного удостоверения и задания редакции и по одному наблюдателю от каждой политической партии, иного общественного объединения, других некоммерческих организаций Республики Казахстан и наблюдатели иностранных государств и международных организаций.
9. Решения и действия (бездействие) избирательной комиссии могут быть обжалованы в вышестоящую избирательную комиссию и (или) в суд в течение десяти дней со дня принятия решения или совершения действия (бездействия), если иные сроки обжалования не установлены настоящим Конституционным законом. По истечении указанных сроков заявление на решение и действия (бездействие) избирательной комиссии рассмотрению не подлежит.
При одновременном рассмотрении заявлений в избирательной комиссии и суде избирательная комиссия приостанавливает рассмотрение заявления до вступления в силу решения суда. Суд извещает избирательную комиссию о поступившем заявлении и вступлении в законную силу решения суда по результатам его рассмотрения.
10. Государственные органы, организации, органы местного самоуправления, а также их должностные лица обязаны оказывать содействие избирательным комиссиям в осуществлении их полномочий, представлять им необходимые сведения и материалы, давать ответы на обращения избирательных комиссий в трехдневный срок, а в день выборов и предшествующий ему день - немедленно.
11. Члены территориальной, окружной, участковой избирательных комиссий на период подготовки и проведения выборов могут по их желанию освобождаться по решению комиссии от выполнения производственных или служебных обязанностей с сохранением средней заработной платы за счет средств, выделенных на проведение выборов.
Членам избирательных комиссий, являющимся государственными служащими, на период подготовки и проведения выборов сохраняется среднемесячная заработная плата по месту их основной работы.
Оплата сверхурочной работы, работы в праздничные и выходные дни, труда в ночное время членов избирательных комиссий, в том числе являющихся государственными служащими, осуществляется за счет средств, выделенных на проведение выборов.
12. Не могут быть членами избирательных комиссий:
1) депутаты Парламента, маслихатов, члены иных органов местного самоуправления;
2) кандидаты в Президенты, в депутаты Парламента, маслихатов, члены иных органов местного самоуправления, а также доверенные лица кандидатов;
3) лица, занимающие должность политического государственного служащего;
4) судьи судов Республики Казахстан.
Супруг (супруга) и близкие родственники кандидатов, а также лица, находящиеся у кандидатов в непосредственном подчинении, не могут состоять в избирательных комиссиях, обеспечивающих непосредственную организацию и проведение в избирательном округе выборов, в которых участвует данный кандидат.
Лица, указанные в подпункте втором настоящего пункта, освобождаются от обязанностей члена избирательной комиссии со дня регистрации соответствующего кандидата.

Статья 20-1. Наблюдатели политических партий, иных
общественных объединений, некоммерческих
организаций Республики Казахстан
1. Полномочия наблюдателя от политических партий, иных общественных объединений, некоммерческих организаций Республики Казахстан должны быть удостоверены в письменной форме с указанием его фамилии, имени, отчества. Данный документ заверяется печатью организации, направившей наблюдателя, и действителен при предъявлении документа, удостоверяющего личность наблюдателя. Документы предъявляются председателю избирательной комиссии либо лицу, его замещающему, для регистрации наблюдателя путем внесения данных о нем в журнал учета.
2. Наблюдатели политических партий, иных общественных объединений, некоммерческих организаций Республики Казахстан вправе:
1) присутствовать на заседании избирательной комиссии;
2) получать информацию о количестве избирателей, принявших участие в голосовании, в том числе в голосовании вне помещения;
3) находиться в помещении для голосования соответствующего избирательного участка во время проведения голосования и подсчета голосов;
4) сопровождать переносные избирательные урны, в том числе находиться в транспортном средстве во время их перевозки;
5) наблюдать за ходом голосования, процедурой подсчета голосов и оформления результатов голосования на избирательном участке, в пункте для голосования в условиях, обеспечивающих возможность четкого обозрения всех перечисленных процедур;
6) обжаловать решения, действия (бездействие) соответствующей избирательной комиссии и (или) ее членов в вышестоящую избирательную комиссию или суд;
7) присутствовать при проведении голосования избирателей вне помещения для голосования в случае невозможности их прибытия в помещение для голосования;
8) присутствовать при подсчете и погашении членами участковой избирательной комиссии неиспользованных избирательных бюллетеней;
9) делать фото-, аудио - и видеозаписи, не мешая ходу голосования и подведению его итогов;
10) наблюдать процедуру передачи протоколов о результатах голосования вышестоящим избирательным комиссиям;
11) после проведения голосования знакомиться с протоколами избирательной комиссии об итогах голосования, получать их заверенные копии;
12) обращать внимание членов избирательной комиссии на нарушения требований настоящего Конституционного закона, вручать им соответствующие письменные заявления, акты о нарушениях и получать отметки о вручении. Председатель избирательной комиссии, лицо, его замещающее, обязаны по заявлению доверенных лиц, наблюдателей приложить к протоколу подсчета голосов составленные ими акты.
3. Наблюдатели политических партий, иных общественных объединений, некоммерческих организаций Республики Казахстан обязаны:
1) иметь при себе документы, удостоверяющие их личность и полномочия;
2) не вмешиваться в избирательный процесс, в процедуру подсчета голосов и принятия решений избирательной комиссией;
3) не предпринимать действия, препятствующие работе избирательной комиссии;
4) выполнять требования председателя избирательной комиссии по соблюдению правил поведения на избирательном участке, установленных соответствующей избирательной комиссией;
5) основывать свои замечания на документированных, действительных и поддающихся проверке фактах;
6) соблюдать требования настоящего Конституционного закона и иного законодательства Республики Казахстан;
7) сохранять непредвзятость, не выражать предпочтение конкретному кандидату, политической партии.
4. В случае нарушения законодательства Республики Казахстан наблюдателями политических партий, иных общественных объединений, некоммерческих организаций Республики Казахстан соответствующая избирательная комиссия вправе отменить регистрацию наблюдателя.";
11) дополнить статьей 20-2 следующего содержания:
"Статья 20-2. Наблюдатели иностранных государств и
международных организаций, представители
иностранных средств массовой информации
1. Приглашения иностранным государствам и международным организациям участвовать в наблюдении за выборами в Республике Казахстан могут быть направлены Председателем Центральной избирательной комиссии, Министром иностранных дел Республики Казахстан.
Приглашения направляются через Министерство иностранных дел Республики Казахстан.
В приглашении могут содержаться пожелания к численности и составу миссии, а также к обеспечению в миссии гендерного баланса, странового представительства.
2. Наблюдатели иностранных государств и международных организаций аккредитуются при Центральной избирательной комиссии по представлению Министерства иностранных дел Республики Казахстан.
Для аккредитации иностранные государства и международные организации представляют в Министерство иностранных дел Республики Казахстан список своих наблюдателей, представителей.
Частные лица, не являющиеся наблюдателями иностранных государств и международных организаций, аккредитации не подлежат.
Не аккредитуются лица, имеющие политические, экономические или другие интересы в Республике Казахстан либо аккредитация которых была ранее отозвана (отменена) за нарушение законодательства Республики Казахстан, иностранного государства или общепризнанных норм международного права, либо не имеющие практики наблюдения за выборами, либо признанные виновными в совершении уголовного преступления, коррупционного правонарушения или незаконной деятельности в избирательный период за пять лет до подачи заявки на аккредитацию.
3. Срок аккредитации наблюдателей иностранных государств, международных организаций устанавливается Центральной избирательной комиссией.
4. Аккредитованным наблюдателям иностранных государств и международных организаций выдается удостоверение установленного Центральной избирательной комиссией образца, являющееся основанием для их деятельности в период проведения избирательной кампании. Проведение аккредитации заканчивается за пять дней до дня голосования.
5. Наблюдатели иностранных государств и международных организаций, представители иностранных средств массовой информации не вправе использовать свой статус для осуществления деятельности, не связанной с наблюдением за выборами в Республике Казахстан.
6. Наблюдатели иностранных государств и международных организаций, представители иностранных средств массовой информации имеют право:
1) присутствовать на всех стадиях избирательного процесса;
2) получать в избирательных комиссиях информацию о ходе избирательной кампании;
3) доступа на избирательные участки во время проведения голосования и подсчета голосов;
4) встречаться с участниками избирательного процесса;
5) информировать членов избирательных комиссий о своих наблюдениях, выявленных нарушениях, вносить рекомендации;
6) делать публичные заявления;
7) наблюдать процедуру передачи протоколов о результатах голосования вышестоящим избирательным комиссиям.
7. Наблюдатели иностранных государств и международных организаций, представители иностранных средств массовой информации обязаны:
1) иметь при себе документы, удостоверяющие их личность и аккредитацию;
2) не вмешиваться в избирательный процесс, в процедуру подсчета голосов и принятия решений избирательной комиссией;
3) не предпринимать действия, препятствующие работе избирательной комиссии;
4) выполнять требования председателя избирательной комиссии по соблюдению правил поведения на избирательном участке, установленных соответствующей избирательной комиссией;
5) сохранять непредвзятость, не выражать предпочтение конкретному кандидату, политической партии;
6) соблюдать требования настоящего Конституционного закона и иного законодательства Республики Казахстан.
8. В случаях, предусмотренных настоящим Конституционным законом, Центральная избирательная комиссия вправе отозвать аккредитацию наблюдателя иностранного государства, международной организации.
9. В случае нарушения наблюдателями законодательства Республики Казахстан или общепризнанных норм международного права соответствующая избирательная комиссия вправе внести в Центральную избирательную комиссию представление об отзыве аккредитации наблюдателя иностранного государства, международной организации.";
12) в пунктах 1 и 4 статьи 21 слова "Мажилиса Парламента и" исключить;
13) в пункте 1 статьи 22 слова "соответственно Центральной и" исключить;
14) пункт 6 статьи 28 дополнить частью шестой следующего содержания:
"В помещении избирательной комиссии и помещении для голосования размещается информация о политических партиях, выдвинувших партийные списки, в едином формате со стандартным набором сведений, установленных Центральной избирательной комиссией.";
15) в статье 31:
пункт 5 изложить в следующей редакции:
"5. Доверенные лица обладают правами, имеют обязанности наблюдателей политических партий, иных общественных объединений, некоммерческих организаций Республики Казахстан и действуют в пределах полномочий, предоставленных им в письменной форме кандидатом, политической партией, выдвинувшей партийный список.";
в пункте 6:
слова "в случае" заменить словами "в случаях";
дополнить словами ", нарушения настоящего Конституционного закона";
16) пункт 2 статьи 33 дополнить подпунктом 5) следующего содержания:
"5) изготовление размещаемых в помещении избирательной комиссии и помещении для голосования информационных плакатов о кандидатах в Президенты, депутаты Сената Парламента и маслихатов, члены иных органов местного самоуправления, а также о политических партиях, выдвинувших партийные списки.";
17) абзац четвертый пункта 4 статьи 34 изложить в следующей редакции:
"при выборах депутатов маслихатов - окружными избирательными комиссиями.";
18) в статье 37:
в части второй пункта 2 слова "0,1 процента" заменить словами "1 процент";
пункт 3 дополнить словами "с резервом в 1 процент от общего числа избирателей на избирательном участке";
19) в пунктах 2 и 3 статьи 38 слова "членов органов местного самоуправления" заменить словами "членов иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
20) в статье 40:
пункт 1 после слова "Мажилиса" дополнить словами ", избираемых по партийному списку";
пункт 2 после слова "Сената" дополнить словами "и депутатов Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана,";
21) пункт 6-1 статьи 41 дополнить частями второй и третьей следующего содержания:
"Открепительное удостоверение не выдается избирателям, желающим участвовать в голосовании в другом избирательном округе или на другом избирательном участке в пределах одного населенного пункта.
Выдача открепительных удостоверений прекращается в восемнадцать часов по местному времени дня, предшествующего дню голосования.";
22) в пункте 3 статьи 42 слова "членов органов местного самоуправления" заменить словами "членов иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
23) в статье 43:
пункт 1 после слов "Мажилиса Парламента" дополнить словами ", избираемых по партийным спискам,";
пункт 2 после слов "Сената Парламента" дополнить словами "и депутатов Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана,";
в подпункте 3) пункта 5 слова "членов органов местного самоуправления" заменить словами "членов иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
пункты 7-1 и 9 после слова "Сената" дополнить словами "и депутатов Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана";
24) в статье 44:
в пункте 2 слова "органов местного самоуправления" заменить словами "иных органов местного самоуправления";
в пункте 4:
подпункт 1) изложить в следующей редакции:
"1) Президента, депутатов Парламента публикуется в средствах массовой информации Центральной избирательной комиссией не позднее десяти дней со дня проведения выборов;";
в подпункте 3) слова "членов органов местного самоуправления" заменить словами "членов иных, кроме маслихатов, органов местного самоуправления";
в пункте 5:
в части первой:
слова "число округов, в которых будут проведены повторные выборы" заменить словами "число административно-территориальных единиц, в которых будет проведено повторное голосование";
после слов ", за каждую политическую партию по соответствующей административно-территориальной единице;" дополнить словами "число голосов, поданных за кандидатов в депутаты Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана;";
после слов "избранные Президент, депутаты Сената Парламента" дополнить словами ", депутаты Мажилиса, избираемые Ассамблеей народа Казахстана";
в части второй слова "депутатов Мажилиса Парламента," исключить;
25) в статье 51 слово "семь" заменить словом "пять";
26) в статье 53:
в заголовке слова "и назначение" исключить;
пункт 3 дополнить частью второй следующего содержания:
"Настоящее ограничение не распространяется на Первого Президента Республики Казахстан.";
27) в предложении втором пункта 2 статьи 54 слова "не менее пятнадцати" заменить словами "последние пятнадцать";
28) подпункт 1) пункта 2 статьи 71 после слов "Политические партии" дополнить словами ", иные общественные объединения";
29) в статье 85:
подпункт 2) пункта 1 дополнить словами "или Мажилиса Парламента";
в пункте 3:
после слов "досрочном прекращении полномочий Парламента" дополнить словами "или Мажилиса Парламента";
после слов "досрочного прекращения полномочий Парламента" дополнить словами "или Мажилиса Парламента";
дополнить пунктом 3-1 следующего содержания:
"3-1. День выборов депутатов Мажилиса, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, может не совпадать с днем проведения выборов депутатов Мажилиса, избираемых по партийному списку.";
30) статью 87 изложить в следующей редакции:
"Статья 87. Выдвижение кандидатов в депутаты Мажилиса
1. Право выдвижения кандидатов в депутаты Мажилиса, избираемых по партийным спискам, принадлежит политическим партиям, зарегистрированным в установленном порядке, а в отношении кандидатов в депутаты Мажилиса, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, - Совету Ассамблеи.
2. Включение в партийный список лиц для избрания в депутаты Мажилиса по территории единого общенационального избирательного округа производится большинством голосов от общего числа членов высшего органа политической партии. Политические партии не вправе включать в партийные списки лиц, не являющихся членами данной политической партии.
Решение высшего органа политической партии вместе с заявлением гражданина о согласии быть включенным в партийный список направляется в Центральную избирательную комиссию.
3. Политические партии составляют партийные списки в алфавитном порядке государственного языка. Партийный список представляется в Центральную избирательную комиссию представителем политической партии одновременно с выпиской из протокола высшего органа политической партии о выдвижении партийного списка. Полномочия представителя должны быть подтверждены соответствующими документами.
4. Выдвижение кандидатов в депутаты Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, производится Советом Ассамблеи. Решение Совета Ассамблеи народа Казахстана принимается большинством голосов и оформляется выпиской из протокола.
Решение Совета Ассамблеи народа Казахстана вместе с заявлением гражданина о согласии баллотироваться направляется в Центральную избирательную комиссию.
5. Выдвижение кандидатов в депутаты Мажилиса, избираемых по партийным спискам, начинается за два месяца и заканчивается за сорок дней до выборов, если иное не установлено при назначении выборов.
Выдвижение кандидатов в депутаты Мажилиса, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, начинается за пятнадцать дней и заканчивается за десять дней до выборов.";
31) статью 88 изложить в следующей редакции:
"Статья 88. Избирательный взнос
1. Политические партии, выдвинувшие партийные списки, вносят из средств политических партий на счет Центральной избирательной комиссии избирательный взнос в пятнадцатикратном размере установленной законодательством Республики Казахстан минимальной заработной платы за каждое лицо, включенное в партийный список.
2. Избирательный взнос не уплачивается политическими партиями, получившими на предыдущих выборах депутатов Мажилиса Парламента семь и более процентов голосов избирателей от числа принявших участие в голосовании.
3. Политической партией, получившей на предыдущих выборах депутатов Мажилиса Парламента от пяти до семи процентов голосов избирателей от числа принявших участие в голосовании, избирательный взнос уплачивается в размере пятидесяти процентов от размера избирательного взноса, установленного в пункте 1 настоящей статьи.
Политической партией, получившей на предыдущих выборах депутатов Мажилиса Парламента от трех до пяти процентов голосов избирателей от числа принявших участие в голосовании, избирательный взнос уплачивается в размере семидесяти процентов от размера избирательного взноса, установленного в пункте 1 настоящей статьи.
4. Внесенный взнос возвращается политической партии в случаях, если по итогам выборов политическая партия набрала не менее семи процентов голосов избирателей, принявших участие в голосовании, а также в случае смерти единственного кандидата, включенного в партийный список. Во всех остальных случаях внесенный взнос возврату не подлежит и обращается в доход республиканского бюджета.";
32) статью 89 изложить в следующей редакции:
"Статья 89. Регистрация кандидатов в депутаты Мажилиса
1. Регистрация партийных списков, представленных политическими партиями, и кандидатов, выдвинутых Советом Ассамблеи народа Казахстана, осуществляется Центральной избирательной комиссией.
2. Кандидат и его супруга (супруг) до регистрации представляют в налоговые органы по месту жительства декларации о доходах и об имуществе на первое число месяца начала срока выдвижения, установленного в соответствии с настоящим Конституционным законом, в порядке и форме, установленных уполномоченным государственным органом Республики Казахстан, обеспечивающим налоговый контроль за исполнением налоговых обязательств перед государством.
Достоверность сведений о доходах и об имуществе, задекларированных кандидатом, выдвинутым политической партией, и его (ее) супругой (супругом), проверяется органами налоговой службы в течение пятнадцати дней со дня регистрации партийного списка.
При этом организации, получившие требования органов налоговой службы о представлении сведений о доходах и об имуществе кандидата, выдвинутого политической партией, и его (ее) супруги (супруга), обязаны предоставить запрашиваемую информацию в течение четырех дней со дня получения требования.
Достоверность сведений о доходах и об имуществе, задекларированных кандидатом, выдвинутым Советом Ассамблеи народа Казахстана, и его (ее) супругой (супругом), проверяется органами налоговой службы в течение трех дней со дня регистрации кандидата.
Организации, получившие требования органов налоговой службы о представлении сведений о доходах и об имуществе кандидата, выдвинутого Советом Ассамблеи народа Казахстана, и его (ее) супруги (супруга), обязаны предоставить запрашиваемую информацию в течение двух дней со дня получения требования.
3. Регистрация партийных списков производится при наличии следующих документов:
1) выписки из протокола высшего органа политической партии о выдвижении партийного списка с приложением копии документа о регистрации политической партии в Министерстве юстиции Республики;
2) заявления гражданина о согласии быть включенным в партийный список;
3) биографических данных о каждом лице, включенном в партийный список;
4) справки налогового органа о сдаче кандидатом и его (ее) супругой (супругом) декларации о доходах и об имуществе;
5) документа, подтверждающего внесение политической партией избирательного взноса;
6) документа, подтверждающего членство лица, включенного в партийный список, в политической партии, выдвинувшей данный список.
4. К регистрации допускается только один список от одной политической партии с количеством включенных в него лиц, не превышающим установленного числа депутатских мандатов, распределяемых среди политических партий, на тридцать процентов.
5. Регистрация кандидатов, выдвинутых Советом Ассамблеи народа Казахстана, производится при наличии следующих документов:
1) выписки из протокола Совета Ассамблеи о выдвижении кандидатов;
2) заявления гражданина о согласии баллотироваться кандидатом в депутаты;
3) биографических данных о каждом лице, выдвинутом Советом Ассамблеи народа Казахстана;
4) справки налогового органа о сдаче кандидатом, выдвинутым Советом Ассамблеи народа Казахстана, и его (ее) супругой (супругом) декларации о доходах и об имуществе.
6. Центральная избирательная комиссия:
1) не позднее чем на десятый день после регистрации партийных списков публикует в средствах массовой информации сообщение о регистрации с указанием наименования политической партии и количества лиц, включенных в партийный список, а также фамилии, имени, отчества, года рождения, занимаемой должности (занятия), места работы и жительства каждого лица, включенного в партийный список;
2) не позднее чем на третий день после регистрации кандидатов, выдвинутых Советом Ассамблеи народа Казахстана, публикует в средствах массовой информации сообщение о регистрации с указанием наименования Ассамблеи народа Казахстана, количества лиц, выдвинутых Советом Ассамблеи народа Казахстана, фамилии, имени, отчества, года рождения, занимаемой должности (занятия), места работы и жительства каждого выдвинутого лица, а также национальной принадлежности - по усмотрению кандидатов;
3) при регистрации выдает кандидатам соответствующие удостоверения;
4) отказывает в регистрации или отменяет решение о регистрации партийного списка в случаях:
нарушения политической партией правил выдвижения партийного списка, непредставления необходимых документов для регистрации;
проведения политической партией, выдвинувшей партийный список, выдвинутыми ею кандидатами, ее доверенными лицами предвыборной агитации до регистрации;
выхода из партийного списка лиц, составляющих более пятидесяти процентов от всего партийного списка;
установления судом факта распространения политической партией, выдвинувшей партийный список, или ее доверенными лицами ложных сведений, порочащих честь и достоинство кандидата, другой политической партии, выдвинувшей партийный список, или лица, включенного в партийный список, подрывающих его деловую репутацию;
установления судом фактов подкупа политической партией, выдвинувшей партийный список, или ее доверенными лицами избирателей;
в иных случаях, установленных настоящим Конституционным законом.
Отмена решения о регистрации партийного списка или восстановление ранее снятого с регистрации партийного списка за два дня до дня голосования не допускается;
5) принимает решение об исключении лица, включенного в партийный список, из данного списка в случае:
несоответствия лица, включенного в партийный список, требованиям, предъявляемым к кандидату Конституцией Республики Казахстан и настоящим Конституционным законом;
использования лицом, включенным в партийный список, должностного или служебного положения в своей предвыборной кампании;
проведения лицом, включенным в партийный список, предвыборной агитации до регистрации партийного списка;
установления судом факта распространения лицом, включенным в партийный список, ложных сведений, порочащих честь и достоинство кандидата, политической партии, выдвинувшей партийный список, или другого лица, включенного в партийный список, подрывающих их репутацию;
выявления недостоверности сведений о доходах и имуществе, задекларированных лицом, включенным в партийный список, и его (ее) супругой (супругом), в соответствии с законодательством Республики Казахстан о борьбе с коррупцией;
установления судом фактов подкупа избирателей лицом, включенным в партийный список, или его доверенными лицами;
в иных случаях, установленных настоящим Конституционным законом.
Решение об исключении лица, включенного в партийный список, из данного списка может быть обжаловано политической партией, выдвинувшей партийный список, либо лицом, исключенным из партийного списка, в соответствующий суд, решение которого является окончательным.
Принятие решения об исключении лица, включенного в партийный список, за два дня до дня голосования не допускается;
6) отказывает в регистрации или отменяет решение о регистрации кандидата, выдвинутого Советом Ассамблеи народа Казахстана, в случаях:
несоответствия лица требованиям, предъявляемым к кандидату Конституцией Республики Казахстан и настоящим Конституционным законом;
использования им должностного или служебного положения в своей предвыборной кампании;
нарушения Советом Ассамблеи народа Казахстана правил выдвижения кандидатов, непредставления необходимых документов для регистрации;
проведения кандидатом, его доверенными лицами предвыборной агитации до регистрации;
установления судом факта распространения кандидатом и (или) его доверенными лицами ложных сведений, порочащих честь и достоинство другого кандидата, подрывающих его деловую репутацию;
в случае выявления на момент подачи декларации недостоверности сведений о доходах и имуществе, задекларированных кандидатом или его (ее) супругой (супругом), в соответствии с законодательством Республики Казахстан о борьбе с коррупцией;
установления судом фактов подкупа кандидатами или его доверенными лицами избирателей;
в иных случаях, установленных настоящим Конституционным законом.
Отмена решения о регистрации кандидата или восстановление ранее снятого с регистрации кандидата за два дня до дня голосования не допускается.
7. Отказ в регистрации или отмена решения о регистрации партийного списка могут быть в семидневный срок обжалованы в Центральную избирательную комиссию и (или) в суд. При этом Центральная избирательная комиссия или суд выносит по жалобе решение в семидневный срок со дня подачи жалобы.
Отказ в регистрации или отмена решения о регистрации кандидата, выдвинутого Советом Ассамблеи народа Казахстана, могут быть в двухдневный срок обжалованы в Центральную избирательную комиссию и (или) в суд. При этом Центральная избирательная комиссия или суд выносит по жалобе решение в течение одного дня.
8. Регистрация партийных списков начинается за два месяца и заканчивается за один месяц до выборов, если иное не установлено при назначении выборов.
Регистрация кандидатов, выдвигаемых Советом Ассамблеи народа Казахстана, начинается за десять дней и заканчивается за пять дней до выборов, если иное не установлено при назначении выборов.";
33) статью 90 изложить в следующей редакции:
"Статья 90. Снятие кандидатуры, отмена решения
о выдвижении кандидатом в депутаты Мажилиса
1. Лицо, включенное в партийный список, может отозвать свою кандидатуру из партийного списка, обратившись с письменным заявлением об этом в Центральную избирательную комиссию. В этих случаях Центральная избирательная комиссия принимает решение об исключении лица, включенного в партийный список.
2. Совет Ассамблеи народа Казахстана, выдвинутый им кандидат могут отозвать кандидатуру, обратившись с письменным заявлением об этом в Центральную избирательную комиссию. В этом случае Центральная избирательная комиссия принимает решение об отмене регистрации кандидата.";
34) статьи 92 и 93 исключить;
35) дополнить статьей 93-1 следующего содержания:
"Статья 93-1. Порядок проведения сессии Ассамблеи народа
Казахстана по выборам депутатов Мажилиса
1. Выборы депутатов Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, проводятся на сессии Ассамблеи народа Казахстана, созываемой Президентом Республики.
2. На сессии Ассамблеи народа Казахстана присутствуют председатель и члены соответствующей территориальной избирательной комиссии столицы Республики либо города республиканского значения, на территории которых проводится сессия.
Совет Ассамблеи народа Казахстана не позднее десяти дней до дня голосования уведомляет Центральную избирательную комиссию о месте проведения голосования.
3. В помещении, где проводится сессия Ассамблеи народа Казахстана, избирательной комиссией организуется пункт для голосования по выборам депутатов Мажилиса Парламента.
4. Документом, удостоверяющим проведение сессии Ассамблеи народа Казахстана по выборам депутатов Мажилиса, является протокол сессии, представляемый в территориальную избирательную комиссию.
5. Сессия закрывается после оглашения соответствующей территориальной избирательной комиссией результатов голосования по выборам депутатов Мажилиса.";
36) статью 94 изложить в следующей редакции:
"Статья 94. Подсчет голосов на выборах депутатов
Мажилиса по партийным спискам
1. Участковая избирательная комиссия по результатам голосования составляет протокол голосования, который немедленно пересылается в соответствующую территориальную избирательную комиссию.
2. Результаты выборов по партийным спискам устанавливаются на заседании Центральной избирательной комиссии на основании протоколов соответствующих территориальных избирательных комиссий, которые пересылаются в Центральную избирательную комиссию не более чем в двухдневный срок со дня выборов. О результатах выборов составляется протокол.
3. Иные вопросы, связанные с определением результата подсчета голосов и результата выборов, решаются в соответствии с правилами, установленными в Общей части настоящего Конституционного закона.";
37) дополнить статьей 94-1 следующего содержания:
"Статья 94-1. Подсчет голосов на выборах депутатов Мажилиса,
избираемых Ассамблеей народа Казахстана
1. Результаты подсчета голосов на выборах депутатов Мажилиса, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, устанавливаются на заседании соответствующей территориальной избирательной комиссии, проводимом в пункте для голосования.
2. Территориальная избирательная комиссия по результатам голосования составляет протокол подсчета голосов по выборам депутатов Мажилиса, который оглашается на сессии Ассамблеи народа Казахстана и пересылается в Центральную избирательную комиссию не более чем в двухдневный срок со дня выборов.
3. Иные вопросы, связанные с определением результата подсчета голосов, решаются в соответствии с правилами, установленными в Общей части настоящего Конституционного закона.";
38) статьи 95 и 96 изложить в следующей редакции:
"Статья 95. Повторное голосование при выборах депутатов
Мажилиса
1. Центральная избирательная комиссия по представлению соответствующей территориальной избирательной комиссии или обращениям граждан может признать недействительными выборы депутатов Мажилиса в соответствующей административно-территориальной единице, если в ходе выборов или при подсчете голосов либо при определении результатов выборов имели место нарушения настоящего Конституционного закона, не позволяющие с достоверностью определить результаты волеизъявления граждан. В этом случае Центральной избирательной комиссией назначается повторное голосование в соответствующей административно-территориальной единице.
2. Повторное голосование проводится в установленные Центральной избирательной комиссией сроки по тем же партийным спискам, на тех же избирательных участках и по тем же спискам избирателей, что были составлены для проведения первоначальных выборов. О проведении повторного голосования сообщается в средствах массовой информации.
Статья 96. Повторные выборы депутатов Мажилиса
1. Если выборы депутатов Мажилиса по партийным спискам были признаны недействительными, Центральная избирательная комиссия принимает решение о проведении повторных выборов депутатов Мажилиса Парламента по партийным спискам. Голосование проводится на тех же избирательных участках и по тем же спискам избирателей, что были составлены для проведения первоначальных выборов.
2. Повторные выборы депутатов Мажилиса Парламента, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, назначаются Центральной избирательной комиссией в случае, если выборы были признаны недействительными либо при проведении первоначальных выборов лицо не было избрано.
3. Повторные выборы проводятся не позднее чем в двухмесячный срок после первоначальных выборов или в срок, определяемый Центральной избирательной комиссией. Избирательные мероприятия, осуществление которых предусмотрено при повторных выборах, проводятся в порядке, установленном настоящим Конституционным законом. При этом сокращенные сроки избирательных мероприятий определяются Центральной избирательной комиссией.
4. О проведении повторных выборов сообщается в средствах массовой информации.";
39) пункт 2 статьи 97 исключить;
40) в статье 97-1:
в пункте 1 слова "десять - число депутатских мандатов, распределяемых по территории единого общенационального избирательного округа" заменить словами "число распределяемых депутатских мандатов";
пункт 4 изложить в следующей редакции:
"4. Очередность распределения депутатских мандатов определяется руководящим органом политической партии из числа включенных в партийный список кандидатов в соответствии с пунктом 4 статьи 89 настоящего Конституционного закона не позднее десяти дней со дня опубликования итогов выборов.
В случае, если в установленные частью первой настоящего пункта сроки руководящим органом политической партии не определена очередность распределения полученных депутатских мандатов, постановлением Центральной избирательной комиссии осуществляется распределение полученных партией депутатских мандатов согласно зарегистрированным спискам в алфавитном порядке государственного языка.";
в пункте 5:
часть первую изложить в следующей редакции:
"5. В случае досрочного выбытия депутата его мандат постановлением Центральной избирательной комиссии передается следующему кандидату, определяемому руководящим органом политической партии из числа включенных в список политической партии в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.";
часть третью исключить;
в части четвертой слово "высшего" заменить словом "руководящего";
41) статью 98 изложить в следующей редакции:
"Статья 98. Регистрация депутатов Мажилиса
Центральная избирательная комиссия регистрирует избранных депутатов Мажилиса.";
42) в статье 100:
пункт 3 изложить в следующей редакции:
"3. В случае признания Конституционным Советом не соответствующими Конституции выборов депутатов Мажилиса по партийным спискам на территориях тех административно-территориальных единиц, где были установлены нарушения Конституции, Центральная избирательная комиссия принимает решение о признании недействительными выборов на территории этих административно-территориальных единиц и проведении повторного голосования.";
дополнить пунктом 4 следующего содержания:
"4. В случае признания Конституционным Советом не соответствующими Конституции выборов депутатов Мажилиса, избираемых Ассамблеей народа Казахстана, Центральная избирательная комиссия принимает решение о признании их недействительными и проведении повторных выборов депутатов Мажилиса, избираемых Ассамблеей народа Казахстана.";
43) в пункте 3 статьи 101:
слова "решения Сената" заменить словами "Указа Президента";
после слова "маслихата" дополнить словами ", решения маслихата о самороспуске";
44) в статье 104:
пункт 1 дополнить частью второй следующего содержания:
"Кандидат в депутаты маслихата до регистрации и после его проверки на соответствие предъявляемым Конституцией и настоящим Конституционным законом требованиям вносит на счет Центральной избирательной комиссии в качестве депозита избирательный взнос в пятикратном размере установленной законодательством минимальной заработной платы. Внесенный взнос возвращается кандидату в случаях, если по итогам выборов кандидат избран депутатом маслихата или по итогам голосования кандидат набрал не менее пяти процентов голосов избирателей, принявших участие в голосовании, а также в случае смерти кандидата. Во всех остальных случаях внесенный взнос возврату не подлежит и обращается в доход республиканского бюджета.";
пункт 2 дополнить подпунктом 6) следующего содержания:
"6) документа, подтверждающего внесение кандидатом избирательного взноса.";
пункт 3 дополнить подпунктом 5) следующего содержания:
"5) документа, подтверждающего внесение кандидатом избирательного взноса.";
45) заголовок главы 14 после слов "выборов в" дополнить словом "иные";
46) в статье 131:
после слов "Конституцией Республики" дополнить словами "иных, кроме маслихатов,";
слова "вступления в силу" заменить словами "введения в действие";
слова ", но не позднее двух месяцев со дня вступления в силу названного закона" исключить.

Статья 2 . Настоящий Конституционный закон вводится в действие со дня его официального опубликования, за исключением подпункта 3) статьи 1, который вводится в действие по истечении срока полномочий или прекращения полномочий Центральной избирательной комиссии Республики Казахстан.

Президент
Республики Казахстан

"Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 19 маусымдағы N 268 Конституциялық Заңы

РҚАО-ның ескертуі: Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз.

1-бап. »"Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" 1995 жылғы 28 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Конституциялық заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1995 ж., N 17-18, 114-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 12, 192-құжат; 1998 ж., N 7-8, 71-құжат; N 22, 290-құжат; 1999 ж., N 10, 340-құжат; N 15, 593-құжат; 2004 ж., N 7, 45-құжат; 2005 ж., N 7-8, 17-құжат; 2006 ж., N 23, 138-құжат) мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1) Конституциялық заңның бүкіл мәтіні бойынша, 14-тарауды қоспағанда, "жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің", "жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін",»"жергілікті өзін-өзі басқару органына мүше",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне", "жергілікті өзін-өзі басқару органының мүшелігіне", "жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерін",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелері",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелеріне",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшесінің",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшесін",»"жергілікті өзін-өзі басқару органының мүшесі" деген сөздер тиісінше»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін", "өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органына мүше",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелігіне", "өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне", "өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органының мүшелігіне",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерін",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелері",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелеріне", "өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшесінің",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшесін",»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органының мүшесі" деген сөздермен ауыстырылсын;

2) 5-баптың 1-тармағындағы»"Парламенті Мәжілісінің" деген сөздер "партиялық тізімдер бойынша сайланатын Парламенті Мәжілісінің депутаттары" деген сөздермен ауыстырылсын;

3) 9-бапта:
1-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"1. Президентті, Парламент Сенаты депутаттарын, сондай-ақ Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттарын сайлау кезінде дауыс санаудың мынадай жүйесі қолданылады:";

мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
"1-1. Саяси партиялардан Парламент Мәжілісінің депутаттары біртұтас жалпыұлттық сайлау округі бойынша партиялық тізімдермен сайланады.";
РҚАО-ның ескертуі: 1-баптың 3) тармақшасы Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының өкілеттік мерзімі аяқталған соң немесе өкілеттігі тоқтатылғаннан кейін қолданысқа енгізіледі.

4) 11-бапта:
2-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"2. Орталық сайлау комиссиясы комиссияның Төрағасынан және алты мүшесінен тұрады.";

3-тармақ алып тасталсын;

5) 12-бапта:
3) тармақша алып тасталсын;

мынадай мазмұндағы 6-1) тармақшамен толықтырылсын:
"6-1) дауыс беру құқығына арналған есептен шығару куәліктерін жасаудың және берудің тәртібін айқындайды;";

15) тармақша»"мәслихаттар мен" деген сөздерден кейін»"өзге де" деген сөзбен толықтырылсын;

16) тармақшадағы "Парламент Мәжілісі мен мәслихаттарға сайланатын депутаттардың" деген сөздер«"сайланатын мәслихаттар депутаттарының" деген сөздермен ауыстырылсын;

6) 14-бапта:
мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
"2-1) партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың сенім білдірген адамдарын тіркейді, оларға тиісті куәліктер береді;";

7) тармақшадағы "жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздер»"мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздермен ауыстырылсын;

11) тармақшада:
"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздер»"мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздермен ауыстырылсын;

"өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне" деген сөздер»"мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне" деген сөздермен ауыстырылсын;

7) 15-баптың 1-тармағындағы»"Парламент Мәжілісінің және" деген сөздер алып тасталсын;

8) 16-бапта:
2) және 5) тармақшалардағы тиісінше»"Парламент Мәжілісі және",»"Парламент, Мәжілісінің және" деген сөздер алып тасталсын;

10) тармақша алып тасталсын;

9) 19-баптың 3-тармағындағы»"төрағасының орынбасары, хатшысы,"»деген сөздер алып тасталсын;

10) 20 және 20-1-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"20-бап. Сайлау комиссияларының қызметін ұйымдастыру
және олардың әрекеттеріне шағым жасау.
Сайлау комиссияларының қызметіндегі жариялылық

1. Сайлау комиссияларының қызметі алқалылық, жариялылық және ашықтық негізінде жүзеге асырылады.
2. Алғашқы отырыстарды:
1) Орталық сайлау комиссиясының отырысын комиссияның төрағасы комиссия сайланғаннан кейін он төрт күннің ішінде шақырады;
2) төменгі тұрған сайлау комиссияларының отырыстарын тиісті жоғары тұрған комиссиялардың төрағалары олар құрылғаннан кейінгі жеті күн мерзімнен кешіктірмей шақырады.
3. Сайлау науқанын әзірлеу мен өткізу кезеңінде комиссиялардың отырыстары кемінде екі аптада бір рет өткізіледі. Өзге уақытта комиссиялар өздерінің отырыстарын қажетіне қарай комиссия төрағасының немесе мүшелерінің кемінде үштен бірінің бастамашылығымен өткізеді.
4. Егер сайлау комиссияларының отырыстарына комиссия мүшелері жалпы санының кемінде үштен екісі қатысса, олар заңды болады.
5. Комиссиялардың шешімдері, осы Конституциялық заңда белгіленгеннен өзге жағдайларды қоспағанда, олардың мүшелерінің жалпы санының көпшілік даусымен ашық дауыс беру арқылы қабылданады. Сайлау комиссиясының оның шешімімен келіспейтін мүшелері ерекше пікірін айтуға құқылы, ол дереу жоғары тұрған сайлау комиссиясының назарына жеткізіледі және комиссия отырысының хаттамасына жазбаша нысанда тіркеледі.
6. Сайлау комиссиялары жалпыға қолжетімді телекоммуникациялық желілерде орналастырылатын, ал осы Конституциялық заңда көзделген жағдайларда өзгедей жолмен жариялауға жататын өз шешімдерімен барлық адамдардың еркін танысуы үшін жағдай жасайды.
Сайлау комиссияларының құрамында өкілі жоқ саяси партиялар сайлау науқанын даярлау және өткізу кезеңіне кеңесші дауыс құқығын бере отырып өз өкілін тиісті сайлау комиссиясына жіберуге құқылы.
Саяси партияның кеңесші дауыс құқығы бар өкілі сайлау комиссиясының отырысында сөз сөйлеуге, сайлау комиссиясының құзыретіне кіретін мәселелер бойынша ұсыныстар енгізуге құқылы, сайлау комиссиясының әрекетіне (әрекетсіздігіне) жоғары тұрған сайлау комиссиясына немесе сотқа шағым жасауға құқылы.
7. Сайлау комиссиясының отырыстарына кандидаттар, сенім білдірілген адамдар, байқаушылар, қызметтік куәлігі мен редакцияның тапсырмасы болған кезде бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері қатыса алады.
Депутаттыққа кандидаттар, партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялар өздеріне қатысты мәселелер қаралатын кезде тиісті сайлау комиссияларының отырыстары мен күн тәртібі туралы алдын ала хабардар етіледі.
Сайлау комиссиясының үй-жайында сайлау процесіне қатысы жоқ бөгде адамдардың болуына тыйым салынады.
8. Дауыс беру күні дауыс беруге арналған сайлау учаскесі ашылған кезден бастап және сайлаушылардың дауыстарын санау кезінде дауыс беру нәтижелері анықталғанға дейін сайлау учаскесінде бір мезгілде әрбір кандидаттан сенім білдірілген бір-бір адамнан, қызметтік куәлігі мен редакцияның тапсырмасы болған кезде әрбір бұқаралық ақпарат құралынан бір-бір өкілден және Қазақстан Республикасының әрбір саяси партиясынан, өзге де қоғамдық бірлестігінен, басқа да коммерциялық емес ұйымдарынан бір-бір байқаушыдан және шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың байқаушылары қатысуға құқылы.
9. Егер осы Конституциялық заңда шағым жасаудың өзге мерзімдері белгіленбесе, сайлау комиссиясының шешімдеріне және іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) шешім қабылданған немесе іс-әрекет (әрекетсіздік) жасалған күннен бастап он күннің ішінде жоғары тұрған сайлау комиссиясына және (немесе) сотқа шағым жасалуы мүмкін. Көрсетілген мерзімдер өткеннен соң сайлау комиссиясының шешіміне және іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) берілген өтініш қарауға жатпайды.
Өтініштер сайлау комиссиясы мен сотта бір мезгілде қаралған кезде сайлау комиссиясы сот шешімі күшіне енгенге дейін өтінішті қарауды тоқтата тұрады. Сот түскен өтініш туралы және оны қарау нәтижелері бойынша сот шешімінің заңды күшіне енгені жөнінде сайлау комиссиясын хабардар етеді.
10. Мемлекеттік органдар, ұйымдар, жергілікті өзін-өзі басқару органдары, сондай-ақ олардың лауазымды адамдары сайлау комиссияларына өздерінің өкілеттіктерін жүзеге асыруға көмек көрсетуге, оларға қажетті мәліметтер мен материалдар беруге, сайлау
комиссияларының өтініштеріне - үш күн мерзім ішінде, ал сайлау күні және оның қарсаңындағы күні дереу жауап қайтаруға міндетті.
11. Аумақтық, округтік, учаскелік сайлау комиссияларының мүшелері сайлауды әзірлеу мен өткізу кезеңіне өздерінің қалауымен комиссияның шешімі бойынша сайлауды өткізуге бөлінген қаражаттың есебінен орташа жалақысы сақтала отырып, өндірістік немесе қызметтік
міндеттерін орындаудан босатылуы мүмкін.
Сайлау комиссияларының мемлекеттік қызметшілер болып табылатын мүшелерінің сайлауды әзірлеу мен өткізу кезеңіне өздерінің негізгі жұмыс орны бойынша орташа айлық жалақысы сақталады.
Сайлау комиссиялары мүшелерінің, оның ішінде мемлекеттік қызметшілер болып табылатын мүшелерінің үстеме жұмысына, мереке және демалыс күндеріндегі жұмысына, түнгі уақыттағы еңбегіне ақы төлеу сайлау өткізуге бөлінген қаражаттың есебінен жүзеге асырылады.
12. Мыналар:
1) Парламент, мәслихаттар депутаттары, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелері;
2) Президенттікке, Парламенттің, мәслихаттардың депутаттығына кандидаттар, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелері, сондай-ақ кандидаттардың сенім білдірген адамдары;
3) мемлекеттік саяси қызметші лауазымындағы адамдар;
4) Қазақстан Республикасы соттарының судьялары сайлау комиссияларының мүшелері бола алмайды.
Кандидаттардың жұбайы (зайыбы) мен жақын туыстары, сондай-ақ кандидаттарға тікелей бағынышты адамдар осы кандидат қатысатын сайлау округінде сайлауды тікелей ұйымдастыру мен өткізуді қамтамасыз ететін сайлау комиссияларының құрамында бола алмайды.
Осы тармақтың екінші тармақшасында аталған адамдар тиісті кандидат тіркелген күннен бастап сайлау комиссиясының мүшесі міндетінен босатылады.

20-1-бап. Қазақстан Республикасы саяси партияларының,
өзге де қоғамдық бірлестіктерінің,
коммерциялық емес ұйымдарының байқаушылары

1. Қазақстан Республикасының саяси партиялары, өзге де қоғамдық бірлестіктері, коммерциялық емес ұйымдары байқаушысының өкілеттіктері оның тегі, аты, әкесінің аты көрсетіліп, жазбаша нысанда куәландырылуға тиіс. Бұл құжат байқаушыны жіберген ұйымның мөрімен расталады және ол байқаушының жеке басын куәландыратын құжатты көрсеткен кезде жарамды болады. Құжаттар сайлау комиссиясының төрағасына не оны алмастыратын адамға байқаушы туралы деректерді есепке алу журналына енгізу арқылы оны тіркеу үшін көрсетіледі.
2. Қазақстан Республикасы саяси партияларының, өзге де қоғамдық бірлестіктерінің, коммерциялық емес ұйымдарының байқаушылары:
1) сайлау комиссиясының отырысына қатысуға;
2) дауыс беруге, соның ішінде үй-жайдан тыс жерде дауыс беруге қатысқан сайлаушылардың саны туралы ақпарат алуға;
3) дауыс беруді өткізу және дауыстарды санау кезінде тиісті сайлау учаскесінің дауыс беруге арналған үй-жайында болуға;
4) тасымалданатын сайлау жәшігін бақылап жүруге, соның ішінде оларды тасымалдау кезінде көлік құралында болуға;
5) сайлау учаскесінде, дауыс беруге арналған пунктте дауыс беру барысын, дауыстарды санау және дауыс беру нәтижелерін ресімдеу рәсімін барлық аталған рәсімдерді анық көру мүмкіндігін қамтамасыз ететін жағдайларда байқауға;
6) тиісті сайлау комиссиясының және (немесе) оның мүшелерінің шешімдеріне, іс-әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) жоғары тұрған сайлау комиссиясына немесе сотқа шағымдануға;
7) сайлаушылардың дауыс беруге арналған үй-жайға келу мүмкіндігі болмаған жағдайда олардың дауыс беруге арналған үй-жайдан тыс жерде дауыс беруін өткізу кезінде қатысуға;
8) учаскелік сайлау комиссиясы мүшелерінің пайдаланылмаған сайлау бюллетеньдерін санауы және жоюы кезінде қатысуға;
9) дауыс беру барысына және оның қорытындыларын шығаруға кедергі жасамай, фотожазба, дыбысжазба және бейнежазба жасауға;
10) дауыс беру нәтижелері туралы хаттамаларды жоғары тұрған сайлау комиссияларына беру рәсімін байқауға;
11) дауыс беру өткізілгеннен кейін дауыс беру қорытындылары туралы сайлау комиссиясының хаттамаларымен танысуға, олардың куәландырылған көшірмелерін алуға;
12) сайлау комиссиясы мүшелерінің назарын осы Конституциялық заң талаптарының бұзылуына аударуға, оларға бұзушылықтар туралы тиісті жазбаша мәлімдемелерді, актілерді табыс етуге және табыс еткені туралы белгі соқтыруға құқылы. Сайлау комиссиясының төрағасы, оны алмастыратын адам сенім білдірілген адамдардың, байқаушылардың өтініштері бойынша дауыстарды санау хаттамасына олардың жасаған актілерін қоса беруге міндетті.
3. Қазақстан Республикасы саяси партияларының, өзге де қоғамдық бірлестіктерінің, коммерциялық емес ұйымдарының байқаушылары:
1) олардың жеке басы мен өкілеттігін куәландыратын құжаттарын өздерімен алып жүруге;
2) сайлау процесіне, сайлау комиссиясының дауыстарды санау және шешімдерді қабылдау рәсіміне араласпауға;
3) сайлау комиссиясының жұмысына кедергі келтіретін іс-әрекеттер жасамауға;
4) сайлау учаскесінде сайлау комиссиясы төрағасының тиісті сайлау комиссиясы белгілеген тәртіп ережелерін сақтау жөніндегі талаптарын орындауға;
5) өз ескертулерін құжатталған, шынайы және тексеруге болатын фактілермен негіздеуге;
6) Қазақстан Республикасының осы Конституциялық заңының және өзге де заңнамасының талаптарын сақтауға;
7) алаламауға, нақты кандидатқа, саяси партияға артықшылық бермеуге міндетті.
4. Қазақстан Республикасы саяси партияларының, өзге де қоғамдық бірлестіктерінің, коммерциялық емес ұйымдарының байқаушылары Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзған жағдайда, тиісті сайлау комиссиясы байқаушыны тіркеудің күшін жоюға құқылы.";

11) мынадай мазмұндағы 20-2-баппен толықтырылсын:

"20-2-бап. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың
байқаушылары, шетелдік бұқаралық ақпарат
құралдарының өкілдері

1. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдарға Қазақстан Республикасындағы сайлауды байқауға қатысуға шақыруды Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының төрағасы, Сыртқы істер министрі жібере алады.
Шақыру Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрлігі арқылы жіберіледі.
Шақыруда миссия саны мен құрамына, сондай-ақ миссияда гендерлік балансты, елдік өкілдікті қамтамасыз етуге қатысты тілектер қамтылуы мүмкін.
2. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың байқаушылары Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігінің ұсынуы бойынша Орталық сайлау комиссиясының жанында аккредиттеледі.
Аккредиттеу үшін шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне өз байқаушыларының, өкілдерінің тізімін ұсынады.
Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың байқаушылары болып табылмайтын жеке тұлғалар аккредиттеуге жатпайды.
Қазақстан Республикасында саяси, экономикалық немесе басқа мүдделері бар не Қазақстан Республикасының, шет мемлекеттің заңнамасын немесе халықаралық құқықтың жалпы жұрт таныған нормаларын бұзғаны үшін олардың аккредиттелуі кері қайтарып алынған (күші жойылған) не сайлауды байқау тәжірибесі жоқ не аккредиттеуге өтінім бергенге дейінгі бес жыл ішінде қылмыстық іс, сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылық немесе сайлау кезеңінде заңсыз қызмет жасауда кінәлі деп танылған адамдар аккредиттелмейді.
3. Шет мемлекеттердің, халықаралық ұйымдардың байқаушыларын аккредиттеу мерзімін Орталық сайлау комиссиясы белгілейді.
4. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың аккредиттелген байқаушыларына олардың сайлау науқанын өткізу кезеңіндегі қызметі үшін негіз болып табылатын, Орталық сайлау комиссиясы белгілеген үлгідегі куәлік беріледі. Аккредиттеуді жүргізу дауыс беру күнінен бес күн бұрын аяқталады.
5. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар байқаушыларының, шетелдік бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің өз мәртебесін Қазақстан Республикасындағы сайлауды байқауға қатысы жоқ қызметті жүзеге асыру үшін пайдалануға құқығы жоқ.
6. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдар байқаушыларының, шетелдік бұқаралық ақпарат құралдары өкілдерінің:
1) сайлау процесінің барлық кезеңдеріне қатысуға;
2) сайлау комиссияларында сайлау науқанының барысы туралы ақпарат алуға;
3) дауыс беруді өткізу және дауыстарды санау кезінде сайлау учаскелеріне кіруге;
4) сайлау процесіне қатысушылармен кездесуге;
5) өздерінің байқағандары, анықталған заң бұзушылықтар туралы сайлау комиссияларының мүшелерін хабардар етуге, ұсынымдар енгізуге;
6) жария мәлімдемелер жасауға;
7) дауыс беру нәтижелері туралы хаттамаларды жоғары тұрған сайлау комиссияларына беру рәсімін байқауға құқығы бар.
7. Шет мемлекеттер мен халықаралық ұйымдардың байқаушылары, шетелдік бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері:
1) жеке басын және аккредиттелгенін куәландыратын құжаттарын өздерімен бірге алып жүруге;
2) сайлау процесіне, сайлау комиссиясының дауыстарды санау және шешімдер қабылдау рәсіміне араласпауға;
3) сайлау комиссиясының жұмысына кедергі келтіретін іс-әрекеттер жасамауға;
4) сайлау учаскесінде сайлау комиссиясы төрағасының тиісті сайлау комиссиясы белгілеген тәртіп ережелерін сақтау жөніндегі талаптарын орындауға;
5) алаламауға, нақты кандидатқа, саяси партияға артықшылық бермеуге;
6) Қазақстан Республикасының осы Конституциялық заңының және өзге де заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті.
8. Осы Конституциялық заңда көзделген жағдайларда Орталық сайлау комиссиясы шет мемлекет, халықаралық ұйым байқаушысының аккредиттелуін кері қайтарып алуға құқылы.
9. Байқаушылар Қазақстан Республикасының заңнамасын немесе халықаралық құқықтың жалпыжұрт таныған нормаларын бұзған жағдайда, тиісті сайлау комиссиясы Орталық сайлау комиссиясына шет мемлекет, халықаралық ұйым байқаушысының аккредиттелуін кері қайтарып алу туралы ұсыныс енгізуге құқылы.";

12) 21-баптың 1 және 4-тармақтарындағы»"Парламент Мәжілісінің және" деген сөздер алып тасталсын;

13) 22-баптың 1-тармағындағы»"тиісінше Орталық және" деген сөздер алып тасталсын;

14) 28-баптың 6-тармағы мынадай мазмұндағы алтыншы бөлікпен толықтырылсын:
"Сайлау комиссиясының үй-жайы мен дауыс беруге арналған үй-жайда партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялар туралы Орталық сайлау комиссиясы белгілеген мәліметтердің стандартты жиынтығынан тұратын бірыңғай форматтағы ақпарат орналастырылады.";

15) 31-бапта:
5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"5. Сенім білдірілген адамдар Қазақстан Республикасының саяси партиялары, өзге де қоғамдық бірлестіктері, коммерциялық емес ұйымдары байқаушыларының құқықтарын иеленеді, міндеттеріне ие болады және кандидаттың, партиялық тізімін ұсынған саяси партияның өздеріне жазбаша нысанда берген өкілеттігі шегінде әрекет етеді.";

6-тармақта:
"жағдайда" деген сөз»"жағдайларда" деген сөзбен ауыстырылсын;

"күші жойылған" деген сөздерден кейін»", осы Конституциялық заң бұзылған" деген сөздермен толықтырылсын;

16) 33-баптың 2-тармағының 4) тармақшасындағы "көлікке жұмсаған шығындары жабылады." деген сөздер»"көлікке;" деген сөзбен ауыстырылып, тармақ мынадай мазмұндағы 5) тармақшамен толықтырылсын:
"5) сайлау комиссиясының үй-жайы мен дауыс беруге арналған үй-жайда орналастырылатын Президенттікке, Парламент Сенатының және мәслихаттардың депутаттығына, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелігіне кандидаттар туралы, сондай-ақ партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялар туралы ақпараттық плакаттарды дайындауға жұмсаған шығындары жабылады.";

17) 34-баптың 4-тармағының төртінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"мәслихаттардың депутаттарын сайлау кезінде - округтік сайлау комиссиялары бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды.";

18) 37-бапта:
2-тармақтың екінші бөлігіндегі»"0,1 проценті" деген сөздер»"1 проценті" деген сөздермен ауыстырылсын;

3-тармақ»"жеткізіледі" деген сөздің алдынан»"сайлау учаскесіндегі сайлаушылардың жалпы санының 1 проценті резервімен" деген сөздермен толықтырылсын;

19) 38-баптың 2 және 3-тармақтарындағы "жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің",»"жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерін" деген сөздер тиісінше "мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерінің", "мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдары мүшелерін" деген сөздермен ауыстырылсын;

20) 40-бапта:
1-тармақтағы»"Мәжілістің" деген сөз»"партиялық тізім бойынша сайланатын Мәжілістің депутаттарын," деген сөздермен ауыстырылсын;

2-тармақ»"Сенат депутаттарын" деген сөздерден кейін»"және Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттарын" деген сөздермен толықтырылсын;

21) 41-баптың 6-1-тармағы мынадай мазмұндағы екінші және үшінші бөліктермен толықтырылсын:
"Есептен шығару куәлігі бір елді мекеннің шегіндегі басқа сайлау округінде немесе басқа сайлау учаскесінде дауыс беруге қатысқысы келетін сайлаушыларға берілмейді.
Есептен шығару куәліктерін беру дауыс беретін күннің алдындағы күні жергілікті уақыт бойынша сағат он сегізде тоқтатылады.";

22) 42-баптың 3-тармағындағы "жергілікті өзін-өзі басқару органы мүшелерін" деген сөздер "мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органының мүшелерін" деген сөздермен ауыстырылсын;

23) 43-бапта:
1-тармақтағы»"Парламент Мәжілісі" деген сөздер»"партиялық тізімдер бойынша сайланатын Парламент Мәжілісінің депутаттары" деген сөздермен ауыстырылсын;

2-тармақ»"Парламент Сенаты депутаттарын" деген сөздерден кейін»"және Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттарын" деген сөздермен толықтырылсын;

5-тармақтың 3) тармақшасындағы»"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздер»"мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздермен ауыстырылсын;

7-1-тармақ»"Сенат депутаттарының" деген сөздерден кейін ", Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттарының" деген сөздермен және 9-тармақ»"Сенат депутаттарын" деген сөздерден кейін ", Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттарын" деген сөздермен толықтырылсын;

24) 44-бапта:
2-тармақтағы»"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының" деген сөздер»"өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының" деген сөздермен ауыстырылсын;

4-тармақта:
1) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"1) Президентті, Парламент депутаттарын сайлау қорытындылары туралы хабарды Орталық сайлау комиссиясы сайлау өткізілген күннен бастап он күннен кешіктірмей бұқаралық ақпарат құралдарында жариялайды;";

3) тармақшадағы»"жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздер»"мәслихаттардан басқа, өзге де жергілікті өзін-өзі басқару органдарының мүшелерін" деген сөздермен ауыстырылсын;

5-тармақта:
бірінші бөлікте:
"қайтадан сайлау өткізілетін округтердің саны" деген сөздер»"қайта дауыс беру өткізілетін әкімшілік-аумақтық бірліктер саны" деген сөздермен ауыстырылсын;

"әрбір саяси партия үшін берілген дауыстар саны;" деген сөздерден кейін»"Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттығына кандидаттар үшін берілген дауыстар саны;" деген сөздермен толықтырылсын;

"сайланған Президент, Парламент Сенатының" деген сөздерден кейін»", Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісінің депутаттары;" деген сөздермен толықтырылсын;

екінші бөліктегі "Парламент Мәжілісінің депутаттығына," деген сөздер алып тасталсын;

25) 51-баптағы»"жеті" деген сөз»"бес" деген сөзбен ауыстырылсын;

26) 53-бапта:
тақырыбындағы»"және тағайындау" деген сөздер алып тасталсын;

3-тармақ мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
"Бұл шектеу Қазақстан Республикасының Тұңғыш Президентіне қолданылмайды.";

27) 54-баптың 2-тармағының екінші сөйлеміндегі»"кемінде он бес жыл" деген сөздер»"соңғы он бес жыл" деген сөздермен ауыстырылсын;

28) 71-баптың 2-тармағының 1) тармақшасы "Саяси партиялар" деген сөздерден кейін ", өзге де қоғамдық бірлестіктер" деген сөздермен толықтырылсын;

29) 85-бапта:
1-тармақтың 2) тармақшасы»"Парламент" деген сөзден кейін»"немесе Парламент Мәжілісі" деген сөздермен толықтырылсын;

3-тармақ:
"Парламент" деген сөзден кейін»"немесе Парламент Мәжілісі" деген сөздермен толықтырылсын;

"Парламенттің" деген сөзден кейін»"немесе Парламент Мәжілісінің" деген сөздермен толықтырылсын;

мынадай мазмұндағы 3-1-тармақпен толықтырылсын:
"3-1. Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Мәжіліс депутаттарының сайлауы күні Мәжілістің партиялық тізім бойынша сайланатын депутаттар сайлауы өткізілетін күнмен дәл келмеуі мүмкін.";

30) 87-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"87-бап. Мәжіліс депутаттығына кандидаттар ұсыну

1. Партиялық тізімдер бойынша сайланатын Мәжіліс депутаттығына кандидаттар ұсыну құқығы - белгіленген тәртіппен тіркелген саяси партияларға, ал Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Мәжіліс депутаттығына кандидаттарға қатысты Ассамблея Кеңесіне тиесілі.
2. Біртұтас жалпыұлттық сайлау округінің аумағы бойынша Мәжіліс депутаттығына сайлау үшін адамдарды партиялық тізімге енгізу саяси партияның жоғары органы мүшелерінің жалпы санының көпшілік даусымен жүргізіледі. Саяси партиялардың партиялық тізімдерге осы саяси партияның мүшелері болып табылмайтын адамдарды кіргізуге құқығы жоқ.
Саяси партияның жоғары органының шешімі азаматтың партиялық тізімге енгізуге келісімі туралы өтінішімен бірге Орталық сайлау комиссиясына жіберіледі.
3. Саяси партиялар партиялық тізімдерді мемлекеттік тілдің әліпбиі ретімен жасайды. Партиялық тізімді саяси партияның өкілі саяси партияның жоғары органының партиялық тізімді ұсыну туралы хаттамасынан үзінді көшірмемен бірге бір мезгілде Орталық сайлау комиссиясына ұсынады. Өкілдің өкілеттіктері тиісті құжаттармен расталуға тиіс.
4. Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісінің депутаттығына кандидаттар ұсынуды Ассамблея Кеңесі жүргізеді. Қазақстан халқы Ассамблеясы Кеңесінің шешімі көпшілік дауыспен қабылданады және хаттамадан үзінді көшірмемен ресімделеді.
Қазақстан халқы Ассамблеясы Кеңесінің шешімі азаматтың сайлауға түсуге келісімі туралы өтінішімен бірге Орталық сайлау комиссиясына жіберіледі.
5. Егер сайлауды белгілеу кезінде өзгеше көзделмесе, партиялық тізімдер бойынша сайланатын Мәжіліс депутаттығына кандидаттарды ұсыну сайлаудан екі ай бұрын басталып, оған қырық күн қалғанда аяқталады.
Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Мәжіліс депутаттығына кандидаттарды ұсыну сайлаудан он бес күн бұрын басталып, оған он күн қалғанда аяқталады.";

31) 88-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"88-бап. Сайлау жарнасы

1. Партиялық тізімдерді ұсынған саяси партиялар партиялық тізімге енгізілген әрбір адам үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген ең төменгі жалақының он бес еселенген мөлшерінде Орталық сайлау комиссиясының шотына саяси партиялардың қаражатынан сайлау жарнасын енгізеді.
2. Парламент Мәжілісі депутаттарының алдыңғы сайлауында дауыс беруге қатысқан сайлаушылар даусының жеті және одан да көп процентін алған саяси партиялар сайлау жарнасын төлемейді.
3. Парламент Мәжілісі депутаттарының алдыңғы сайлауында дауыс беруге қатысқан сайлаушылар даусының бестен жетіге дейінгі процентін алған саяси партия осы баптың 1-тармағында белгіленген сайлау жарнасы мөлшерінің елу проценті мөлшерінде сайлау жарнасын төлейді.
Парламент Мәжілісі депутаттарының алдыңғы сайлауында дауыс беруге қатысқан сайлаушылар даусының үштен беске дейінгі процентін алған саяси партия осы баптың 1-тармағында белгіленген сайлау жарнасы мөлшерінің жетпіс проценті мөлшерінде сайлау жарнасын төлейді.
4. Саяси партия сайлау қорытындылары бойынша дауыс беруге қатысқан сайлаушылар даусының кемінде жеті процентін алған жағдайларда, сондай-ақ партиялық тізімге енгізілген жалғыз кандидат қайтыс болған жағдайда енгізілген жарна саяси партияға қайтарылады. Қалған жағдайлардың бәрінде енгізілген жарна қайтарылмауға тиіс және
республикалық бюджет кірісіне алынады.";

32) 89-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"89-бап. Мәжіліс депутаттығына кандидаттарды тіркеу

1. Саяси партиялар ұсынған партиялық тізімдерді және Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидаттарды тіркеуді Орталық сайлау комиссиясы жүзеге асырады.
2. Кандидат және оның зайыбы (жұбайы) тіркелгенге дейін тұрғылықты жері бойынша салық органдарына осы Конституциялық заңға сәйкес белгіленген ұсыну мерзімі басталатын айдың бірінші күніне мемлекет алдындағы салық міндеттемелерінің орындалуына салықтық
бақылауды қамтамасыз ететін Қазақстан Республикасының уәкілетті мемлекеттік органы белгілеген тәртіппен және нысанда табысы мен мүлкі туралы декларацияны ұсынады.
Саяси партия ұсынған кандидат және оның зайыбы (жұбайы) декларацияда көрсеткен табысы мен мүлкі туралы мәліметтердің дұрыстығын салық қызметі органдары партиялық тізім тіркелген күннен бастап он бес күн ішінде тексереді.
Бұл ретте саяси партия ұсынған кандидаттың және оның зайыбының (жұбайының) табысы мен мүлкі туралы мәліметтерді ұсыну жөніндегі салық қызметі органдарының талаптарын алған ұйымдар сұратылған ақпаратты талаптар алынған күннен бастап төрт күн ішінде беруге міндетті.
Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидат және оның зайыбы (жұбайы) декларацияда көрсеткен табысы мен мүлкі туралы мәліметтердің дұрыстығын салық қызметі органдары кандидат тіркелген күннен бастап үш күн ішінде тексереді.
Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидаттың және оның зайыбының (жұбайының) табысы мен мүлкі туралы мәліметтер беру жөніндегі салық қызметі органдарының талаптарын алған ұйымдар сұратылған ақпаратты талаптар алынған күннен бастап екі күн ішінде беруге міндетті.
3. Партиялық тізімдерді тіркеу мынадай құжаттар болған жағдайда жүргізіледі:
1) Республиканың Әділет министрлігінде саяси партияның тіркелгені туралы құжаттың көшірмесі қоса тіркелген, саяси партияның жоғары органының партиялық тізімді ұсыну туралы хаттамасынан үзінді көшірме;
2) азаматтың партиялық тізімге енгізуге келісімі туралы өтініші;
3) партиялық тізімге енген әрбір адам туралы өмірбаяндық деректер;
4) кандидаттың және оның жұбайының (зайыбының) табысы мен мүлкі туралы декларация тапсырғаны туралы салық органының анықтамасы;
5) саяси партияның сайлау жарнасын енгізгенін растайтын құжат;
6) партиялық тізімге енгізілген адамның осы тізімді ұсынған саяси партияға мүшелігін растайтын құжат.
4. Тіркеуге бір саяси партиядан оған саяси партиялар арасында бөлінетін депутаттық мандаттардың белгіленген санының отыз процентінен аспайтын адамдар саны енгізілген бір ғана тізім жіберіледі.
5. Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидаттарды тіркеу мынадай құжаттар болған жағдайда жүргізіледі:
1) Ассамблея Кеңесінің кандидаттарды ұсыну туралы хаттамасынан үзінді көшірме;
2) азаматтың депутаттыққа кандидат болып сайлауға түсуге келісімі туралы өтініші;
3) Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған әрбір адам туралы өмірбаяндық деректер;
4) Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидаттың және оның зайыбының (жұбайының) табысы мен мүлкі туралы декларация тапсырғаны туралы салық органының анықтамасы.
6. Орталық сайлау комиссиясы:
1) партиялық тізімдер тіркелгеннен кейінгі оныншы күннен кешіктірмей бұқаралық ақпарат құралдарында саяси партияның атауын және партиялық тізімге енгізілген адамдардың санын, сондай-ақ партиялық тізімге енгізілген әрбір адамның тегін, атын, әкесінің атын, туған жылын, атқаратын қызметін (жұмысын), жұмыс орны мен тұрғылықты жерін көрсете отырып, тіркелгені туралы хабар жариялайды;
2) Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидаттар тіркелгеннен кейінгі үшінші күннен кешіктірмей бұқаралық ақпарат құралдарында Қазақстан халқы Ассамблеясының атауын, Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған адамдардың санын, әрбір ұсынылған
адамның тегін, атын, әкесінің атын, туған жылын, атқаратын қызметін (жұмысын), жұмыс орны мен тұрғылықты жерін, сондай-ақ кандидаттардың қалауы бойынша қай ұлтқа жататынын көрсете отырып, тіркелгені туралы хабар жариялайды;
3) тіркеу кезінде кандидаттарға тиісті куәліктер береді;
4) мынадай жағдайларда:
саяси партия партиялық тізімді ұсыну ережелерін бұзған, тіркеу үшін қажетті құжаттарды ұсынбаған;
партиялық тізімді ұсынған саяси партия, ол ұсынған кандидаттар, оның сенім білдірген адамдары сайлау алдындағы үгітті тіркелгенге дейін жүргізген;
тұтас партиялық тізімнің елу процентінен астамын құрайтын адамдар партиялық тізімнен шыққан;
партиялық тізімді ұсынған саяси партияның немесе оның сенім білдірген адамдарының кандидаттың, партиялық тізімді ұсынған басқа саяси партияның немесе партиялық тізімге енгізілген адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін, оның іскерлік беделін түсіретін жалған мәліметтерді тарату фактісін сот анықтаған;
партиялық тізімді ұсынған саяси партияның немесе оның сенім білдірген адамдарының сайлаушыларды сатып алу фактілерін сот анықтаған;
осы Конституциялық заңда белгіленген өзге де жағдайларда партиялық тізімді тіркеуден бас тартады немесе оны тіркеу туралы шешімнің күшін жояды.
Дауыс беретін күнге екі күн қалғанда партиялық тізімді тіркеу туралы шешімнің күшін жоюға немесе бұрын тіркеуден шығарылған партиялық тізімді қалпына келтіруге жол берілмейді;
5) мынадай жағдайда:
партиялық тізімге енгізілген адам Қазақстан Республикасының Конституциясында және осы Конституциялық заңда кандидатқа қойылатын талаптарға сай келмеген;
партиялық тізімге енгізілген адамның өзінің сайлау алдындағы науқанында лауазымдық немесе қызмет жағдайын пайдаланған;
партиялық тізімге енгізілген адам сайлау алдындағы үгітті партиялық тізім тіркелгенге дейін жүргізген;
партиялық тізімге енгізілген адамның партиялық тізімді ұсынған саяси партияның кандидатының немесе партиялық тізімге енгізілген басқа адамның ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін, олардың іскерлік беделін түсіретін жалған мәліметтерді тарату фактісін сот анықтаған;
Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнамасына сәйкес партиялық тізімге енгізілген адамның және оның зайыбының (жұбайының) декларацияда көрсеткен табысы мен мүлкі туралы мәліметтердің дұрыс еместігі анықталған;
партиялық тізімге енгізілген адамның немесе оның сенім білдірген адамдарының сайлаушыларды сатып алу фактілерін сот анықтаған;
осы Конституциялық заңда белгіленген өзге де жағдайларда партиялық тізімге енгізілген адамды осы тізімнен шығару туралы шешім қабылдайды.
Партиялық тізімге енгізілген адамды осы тізімнен шығару туралы шешімге партиялық тізімді ұсынған саяси партия не партиялық тізімнен шығарылған адам тиісті сотқа шағым жасауына болады, сот шешімі түпкілікті болып табылады.
Партиялық тізімге енгізілген адамды дауыс беретін күнге екі күн қалғанда шығару туралы шешім қабылдауға жол берілмейді;
6) Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидатты мынадай жағдайларда:
адам Қазақстан Республикасының Конституциясында және осы Конституциялық заңда кандидатқа қойылатын талаптарға сай келмеген;
ол өзінің сайлау алдындағы науқанында лауазымдық немесе қызмет жағдайын пайдаланған;
Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі кандидаттарды ұсыну ережелерін бұзған, тіркеу үшін қажетті құжаттарды ұсынбаған;
кандидат, оның сенім білдірген адамдары сайлау алдындағы үгітті тіркелгенге дейін жүргізген;
кандидаттың және (немесе) оның сенім білдірген адамдарының басқа кандидаттың ар-намысы мен қадір-қасиетіне нұқсан келтіретін, оның іскерлік беделін түсіретін жалған мәліметтерді тарату фактісін сот анықтаған;
Қазақстан Республикасының сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заңнамасына сәйкес декларация берген кезде кандидаттың және оның зайыбының (жұбайының) декларацияда көрсеткен табысы мен мүлкі туралы мәліметтердің дұрыс еместігі анықталған жағдайда;
кандидаттың немесе оның сенім білдірген адамдарының сайлаушыларды сатып алу фактілерін сот анықтаған;
осы Конституциялық заңда белгіленген өзге де жағдайларда тіркеуден бас тартады немесе тіркеу туралы шешімнің күшін жояды.
Дауыс беретін күнге екі күн қалғанда кандидатты тіркеу туралы шешімнің күшін жоюға немесе бұрын тіркеуден алып тасталған кандидатты қалпына келтіруге жол берілмейді.
7. Партиялық тізімді тіркеуден бас тартуға немесе оны тіркеу туралы шешімнің күшін жоюға жеті күн мерзімде Орталық сайлау комиссиясына және (немесе) сотқа шағым жасауға болады. Бұл ретте Орталық сайлау комиссиясы немесе сот шағым берілген күннен бастап жеті күн мерзімде шағым бойынша шешім шығарады.
Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидатты тіркеуден бас тартуға немесе оны тіркеу туралы шешімнің күшін жоюға екі күн мерзімде Орталық сайлау комиссиясына және (немесе) сотқа шағым жасауға болады. Бұл ретте Орталық сайлау комиссиясы немесе сот бір күн ішінде шағым бойынша шешім шығарады.
8. Партиялық тізімдерді тіркеу, егер сайлауды тағайындау кезінде өзгеше белгіленбесе, сайлаудан екі ай бұрын басталып, оған бір ай қалғанда аяқталады.
Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі ұсынған кандидаттарды тіркеу, егер сайлауды тағайындау кезінде өзгеше белгіленбесе, сайлаудан он күн бұрын басталып, оған бес күн қалғанда аяқталады.";

33) 90-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"90-бап. Кандидатураны алып тастау, Мәжіліс депутаттығына
кандидат етіп ұсыну туралы шешімнің күшін жою

1. Партиялық тізімге енгізілген адам Орталық сайлау комиссиясына жазбаша өтініш бере отырып, өз кандидатурасын партиялық тізімнен кері қайтарып ала алады. Бұл жағдайларда Орталық сайлау комиссиясы партиялық тізімге енгізілген адамды шығару туралы шешім қабылдайды.
2. Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі, ол ұсынған кандидат Орталық сайлау комиссиясына жазбаша өтініш жасай отырып, кандидатураны кері қайтарып ала алады. Бұл жағдайда Орталық сайлау комиссиясы кандидатты тіркеудің күшін жою туралы шешім
қабылдайды.";

34) 92 және 93-баптар алып тасталсын;

35) мынадай мазмұндағы 93-1-баппен толықтырылсын:

"93-1-бап. Қазақстан халқы Ассамблеясының Мәжіліс
депутаттарының сайлауы жөніндегі
сессиясын өткізу тәртібі

1. Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісінің депутаттарын сайлау Республика Президенті шақыратын Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиясында өткізіледі.
2. Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиясына аумағында сессия өткізілетін, Республика астанасының не республикалық маңызы бар қаланың тиісті аумақтық сайлау комиссиясының төрағасы мен мүшелері қатысады.
Қазақстан халқы Ассамблеясының Кеңесі дауыс беруге дейін он күннен кешіктірмей дауыс беру өткізілетін орын туралы Орталық сайлау комиссиясына хабарлайды.
3. Сайлау комиссиясы Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиясы өткізілетін үй-жайда Парламент Мәжілісі депутаттарының сайлауы бойынша дауыс беруге арналған пункт ұйымдастырады.
4. Қазақстан халқы Ассамблеясының Мәжіліс депутаттарының сайлауы жөніндегі сессиясының өткізілгендігін куәландыратын құжат аумақтық сайлау комиссиясына ұсынылатын сессияның хаттамасы болып табылады.
5. Тиісті аумақтық сайлау комиссиясы Мәжіліс депутаттарының сайлауы бойынша дауыс беру нәтижелерін жария еткеннен кейін сессия жабылады.";

36) 94-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"94-бап. Партиялық тізімдер бойынша Мәжіліс
депутаттарының сайлауында дауыстарды санау

1. Учаскелік сайлау комиссиясы дауыс беру нәтижелері бойынша дауыс беру хаттамасын жасайды, ол дереу тиісті аумақтық сайлау комиссиясына жіберіледі.
2. Партиялық тізімдер бойынша сайлаудың нәтижелері Орталық сайлау комиссиясының отырысында тиісті аумақтық сайлау комиссияларының хаттамалары негізінде белгіленеді, олар сайлау күнінен бастап екі күннен аспайтын мерзімде Орталық сайлау комиссиясына жіберіледі. Сайлау нәтижелері туралы хаттама жасалады.
3. Дауыстарды санаудың нәтижесі мен сайлау нәтижесін анықтауға байланысты өзге де мәселелер осы Конституциялық заңның Жалпы бөлімінде белгіленген ережелерге сәйкес шешіледі.";

37) мынадай мазмұндағы 94-1-баппен толықтырылсын:

"94-1-бап. Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын
Мәжіліс депутаттарының сайлауында
дауыстарды санау

1. Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Мәжіліс депутаттарының сайлауында дауыстарды санау нәтижелері дауыс беруге арналған пунктте өткізілетін тиісті аумақтық сайлау комиссиясының отырысында белгіленеді.
2. Аумақтық сайлау комиссиясы дауыс беру нәтижелері бойынша Мәжіліс депутаттарының сайлауы жөніндегі дауыстарды санау хаттамасын жасайды, ол Қазақстан халқы Ассамблеясының сессиясында жария етіледі және сайлау күнінен бастап екі күннен аспайтын мерзімде Орталық сайлау комиссиясына жіберіледі.
3. Дауыстарды санау нәтижесін анықтауға байланысты өзге де мәселелер осы Конституциялық заңның Жалпы бөлімінде белгіленген ережелерге сәйкес шешіледі.";

38) 95 және 96-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"95-бап. Мәжіліс депутаттарының сайлауы кезінде қайта
дауыс беру

1. Егер сайлау барысында немесе дауыстарды санау не сайлау нәтижелерін анықтау кезінде осы Конституциялық заңды азаматтардың ерік білдіру нәтижелерін дұрыс анықтауға мүмкіндік бермейтін бұзушылық орын алса, Орталық сайлау комиссиясы тиісті аумақтық
сайлау комиссиясының ұсынуы немесе азаматтардың өтініштері бойынша тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктегі Мәжіліс депутаттарының сайлауын жарамсыз деп тануы мүмкін. Мұндай жағдайда Орталық сайлау комиссиясы тиісті әкімшілік-аумақтық бірлікте қайта дауыс беруді тағайындайды.
2. Қайта дауыс беру Орталық сайлау комиссиясы белгілеген мерзімде сол партиялық тізімдер бойынша, сол сайлау учаскелерінде және бастапқы сайлауды өткізу үшін жасалған сол сайлаушылардың тізімдері бойынша өткізіледі. Қайта дауыс беруді өткізу туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабарланады.

96-бап. Мәжіліс депутаттарын қайта сайлау

1. Егер партиялық тізімдер бойынша Мәжіліс депутаттарының сайлауы жарамсыз деп танылған болса, Орталық сайлау комиссиясы партиялық тізімдер бойынша Парламент Мәжілісі депутаттарының қайта сайлауын өткізу туралы шешім қабылдайды. Қайта дауыс беру сол сайлау
учаскелерінде және бастапқы сайлауды өткізу үшін жасалған сол сайлаушылардың тізімдері бойынша өткізіледі.
2. Егер сайлау жарамсыз деп танылған болса не бастапқы сайлауды өткізу кезінде адам сайланбай қалған жағдайда Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісі депутаттарының қайта сайлауын Орталық сайлау комиссиясы тағайындайды.
3. Қайта сайлау бастапқы сайлаудан кейін екі ай мерзімнен кешіктірілмей немесе Орталық сайлау комиссиясы белгілейтін мерзімде өткізіледі. Қайта сайлау кезінде жүзеге асыру көзделген сайлау іс-шаралары осы Конституциялық заңда белгіленген тәртіппен өткізіледі. Бұл ретте сайлау іс-шараларының қысқартылған мерзімдерін Орталық сайлау комиссиясы айқындайды.
4. Қайта сайлауды өткізу туралы бұқаралық ақпарат құралдарында хабарланады.";

39) 97-баптың 2-тармағы алып тасталсын;

40) 97-1-бапта:
1-тармақтағы»"онға - біртұтас жалпыұлттық округтің аумағы бойынша бөлінетін депутаттық мандаттар санына" деген сөздер»"бөлінетін депутаттық мандаттар санына" деген сөздермен ауыстырылсын;

4-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"4. Депутаттық мандаттарды бөлу кезектілігін саяси партияның басшы органы осы Конституциялық заңның 89-бабының 4-тармағына сәйкес партиялық тізімге енгізілген кандидаттар арасынан, сайлау қорытындылары жарияланған күннен бастап он күннен кешіктірмей айқындайды.
Осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген мерзімдерде саяси партияның басшы органы алынған депутаттық мандаттарды бөлу кезектілігін айқындамаған жағдайда, Орталық сайлау комиссиясының қаулысымен партия алған депутаттық мандаттарды бөлу мемлекеттік тілдің әліпбилік ретімен тіркелген тізімдерге сай жүзеге асырылады.";

5-тармақта:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
"5. Депутат мерзімінен бұрын шығып қалған жағдайда, оның мандаты Орталық сайлау комиссиясының қаулысымен саяси партияның тізіміне енгізілген кандидаттар арасынан саяси партияның басшы органы осы баптың 4-тармағына сәйкес айқындайтын келесі кандидатқа беріледі.";

үшінші бөлік алып тасталсын;

төртінші бөліктегі»"жоғары" деген сөз»"басшы" деген сөзбен ауыстырылсын;

41) 98-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"98-бап. Мәжіліс депутаттарын тіркеу

Орталық сайлау комиссиясы сайланған Мәжіліс депутаттарын тіркейді.";

42) 100-бапта:
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"3. Конституциялық Кеңес Конституцияны бұзу анықталған әкімшілік-аумақтық бөліністердің аумағында партиялық тізімдер бойынша Мәжіліс депутаттарының сайлауын Конституцияға сәйкес емес деп таныған жағдайда, Орталық сайлау комиссиясы бұл әкімшілік-аумақтық бөліністердің аумағындағы сайлауды жарамсыз деп тану және қайта дауыс беруді өткізу туралы шешім қабылдайды.";

мынадай мазмұндағы 4-тармақпен толықтырылсын:
"4. Конституциялық Кеңес Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Мәжіліс депутаттарының сайлауын Конституцияға сәйкес емес деп таныған жағдайда, Орталық сайлау комиссиясы оны жарамсыз деп тану және Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Мәжіліс депутаттарының қайта сайлауын өткізу туралы шешім қабылдайды.";

43) 101-баптың 3-тармағында:
"Сенат шешімінің" деген сөздер»"Президент Жарлығының" деген сөздермен ауыстырылсын;

"Сенат шешімінің" деген сөздерден кейін ", мәслихаттың өзін-өзі тарату туралы шешімінің" деген сөздермен толықтырылсын;

44) 104-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
"Мәслихат депутаттығына кандидат тіркелгенге дейін және оның Конституция мен осы Конституциялық заңда қойылатын талаптарға сәйкестігі тексерілгеннен кейін Орталық сайлау комиссиясының шотына депозит ретінде заңнамада белгіленген ең төменгі жалақының бес еселенген мөлшерінде сайлау жарнасын енгізеді. Кандидат сайлау қорытындылары бойынша мәслихат депутаты болып сайланған немесе дауыс беру қорытындылары бойынша кандидат дауыс беруге қатысқан сайлаушылар даусының кемінде бес процентін алған жағдайларда, сондай-ақ кандидат қайтыс болған жағдайда енгізілген жарна кандидатқа қайтарылады. Қалған жағдайлардың бәрінде енгізілген жарна қайтарылуға жатпайды және республикалық бюджет кірісіне алынады.";

2-тармақтың 5) тармақшасындағы»"анықтамасы болған жағдайда жүргізіледі." деген сөздер»"анықтамасы;" деген сөзбен ауыстырылып, тармақ мынадай мазмұндағы 6) тармақшамен толықтырылсын:
"6) кандидаттың сайлау жарнасын енгізгенін растайтын құжат болған жағдайда жүргізіледі.";

3-тармақтың 4) тармақшасындағы»"анықтамасы болған ретте жүзеге асырылады." деген сөздер»"анықтамасы;" деген сөзбен ауыстырылып, тармақ мынадай мазмұндағы 5) тармақшамен толықтырылсын:
"5) кандидаттың сайлау жарнасын енгізгенін растайтын құжат болған ретте жүзеге асырылады.";

45) 14-тараудың тақырыбы»"Республикасының" деген сөзден кейін "өзге де" деген сөзбен толықтырылсын;

46) 131-бапта:
"Конституциясында көзделген" деген сөздерден кейін ", мәслихаттардан басқа, өзге де" деген сөздермен толықтырылсын;

"күшіне енгеннен" деген сөздер»"қолданысқа енгізілгеннен" деген сөздермен ауыстырылсын;

", бірақ аталмыш заң күшіне енген күннен бастап екі айдан кешіктірмей" деген сөздер алып тасталсын.

2-бап. Осы Конституциялық заң Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының өкілеттік мерзімі аяқталған соң немесе өкілеттігі тоқтатылғаннан кейін қолданысқа енгізілетін 1-баптың 3) тармақшасын қоспағанда, ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті