О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам местного государственного управления и самоуправления"

Закон Республики Казахстан от 9 февраля 2009 года № 126-IV

Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:
1. В Закон Республики Казахстан от 8 декабря 1993 года "Об административно-территориальном устройстве Республики Казахстан" (Ведомости Верховного Совета Республики Казахстан, 1993 г., № 23-24, ст. 507; 1995 г., № 23, ст. 146; Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2004 г., № 10, ст. 56; № 23, ст. 142; 2006 г., № 18, ст. 111):
1) часть первую статьи 12 дополнить подпунктом 5-1) следующего содержания:
"5-1) решают вопросы о наименовании, переименовании и об изменении транскрипции названий площадей, улиц, парков, скверов, мостов и других составных частей города районного значения;";
2) заголовок и абзац первый статьи 14 изложить в следующей редакции:
"Статья 14. Полномочия акима поселка, аула (села), аульного
(сельского) округа
Аким поселка, аула (села), аульного (сельского) округа:";
3) в подпункте 3) статьи 15 слово "сел" заменить словами "аулов (сел), аульных (сельских) округов".

2. В Закон Республики Казахстан от 31 мая 1996 года "Об общественных объединениях" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 8-9, ст. 234; 2000 г., № 3-4, ст. 63; 2001 г., № 24, ст. 338; 2005 г., № 5, ст. 5; № 13, ст. 53; 2007 г., № 9, ст. 67):
в части второй статьи 3 слово "территориального" исключить.

3. В Закон Республики Казахстан от 5 июля 1996 года "О чрезвычайных ситуациях природного и техногенного характера" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1996 г., № 11-12, ст. 263; 1998 г., № 23, ст. 416; 1999 г., № 4, ст. 101; 2000 г., № 6, ст. 145; 2003 г., № 14, ст. 112; 2004 г., № 11-12, ст. 67; № 23, ст. 142; 2006 г., № 1, ст. 5; № 24, ст. 148; 2007 г., № 2, ст. 18; № 8, ст. 52; № 20, ст. 152; 2008 г., № 6-7, ст. 27; Закон Республики Казахстан от 4 декабря 2008 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования бюджетного процесса", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" и "Казахстанская правда" 6 декабря 2008 г.):
предложение второе части пятой статьи 13 исключить.

4. В Закон Республики Казахстан от 23 января 2001 года "О местном государственном управлении в Республике Казахстан" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 3, ст. 17; № 9, ст. 86; № 24, ст. 338; 2002 г., № 10, ст. 103; 2004 г., № 10, ст. 56; № 17, ст. 97; № 23, ст. 142; № 24, ст. 144; 2005 г., № 7-8, ст. 23; 2006 г., № 1, ст. 5; № 13, ст. 86, 87; № 15, ст. 92, 95; № 16, ст. 99; № 18, ст. 113; № 23, ст. 141; 2007 г., № 1, ст. 4; № 2, ст. 14; № 10, ст. 69; № 12, ст. 88; № 17, ст. 139; № 20, ст. 152; Закон Республики Казахстан от 4 декабря 2008 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам совершенствования бюджетного процесса", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" и "Казахстанская правда" 6 декабря 2008 г.; Закон Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам налогообложения", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" 23 декабря 2008 г. и "Казахстанская правда" 20 декабря 2008 г.; Закон Республики Казахстан от 24 декабря 2008 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам социальной поддержки и стимулирования работников социальной сферы сельских населенных пунктов", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" и "Казахстанская правда" 27 декабря 2008 г.):
1) заголовок Закона, преамбулу, заголовок и пункт 1 статьи 2 , заголовок и абзац первый статьи 3 , пункт 1 статьи 41 после слов "местном государственном управлении", "местного государственного управления" дополнить соответственно словами "и самоуправлении", "и самоуправления";
2) внесены изменения по всему тексту на государственном языке, текст на русском языке не изменяется;
3) статью 1 изложить в следующей редакции:
"Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе
В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) аким - представитель Президента и Правительства Республики Казахстан, возглавляющий местный исполнительный орган (в случае его создания) и обеспечивающий проведение государственной политики на соответствующей территории, согласованное функционирование всех территориальных подразделений центральных государственных органов Республики Казахстан, руководство исполнительными органами, финансируемыми из соответствующего бюджета, наделенный полномочиями местного государственного управления и функциями самоуправления в соответствии с законодательством Республики Казахстан, ответственный за состояние социально-экономического развития соответствующей территории;
2) аппарат акима - государственное учреждение, обеспечивающее деятельность местного исполнительного органа (в случае его создания) и акима;
3) схема управления административно-территориальной единицей - система исполнительных органов, расположенных на соответствующей территории, финансируемых из бюджета соответствующей административно-территориальной единицы;
4) местный исполнительный орган (акимат) - коллегиальный исполнительный орган, возглавляемый акимом области (города республиканского значения и столицы), района (города областного значения), осуществляющий в пределах своей компетенции местное государственное управление и самоуправление на соответствующей территории;
5) исполнительный орган, финансируемый из местного бюджета, - государственное учреждение, уполномоченное акиматом на осуществление отдельных функций местного государственного управления и самоуправления, финансируемое из соответствующих местных бюджетов;
6) местное сообщество - совокупность жителей (членов местного сообщества), проживающих на территории соответствующей административно-территориальной единицы, в границах которой осуществляется местное самоуправление, формируются и функционируют его органы;
7) вопросы местного значения - вопросы деятельности области, района, города, района в городе, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села), не входящего в состав аульного (сельского) округа, регулирование которых в соответствии с настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан связано с обеспечением прав и законных интересов большинства жителей соответствующей административно-территориальной единицы;
8) местное государственное управление - деятельность, осуществляемая местными представительными и исполнительными органами в целях проведения государственной политики на соответствующей территории, ее развития в пределах компетенции, определенной настоящим Законом и иными законодательными актами Республики Казахстан, а также являющимися ответственными за состояние дел на соответствующей территории;
9) местное самоуправление - деятельность, осуществляемая населением непосредственно, а также через маслихаты и другие органы местного самоуправления, направленная на самостоятельное решение вопросов местного значения под свою ответственность, в порядке, определяемом настоящим Законом, иными нормативными правовыми актами;
10) органы местного самоуправления - органы, на которые в соответствии с настоящим Законом возложены функции по решению вопросов местного значения;
11) местный представительный орган (маслихат) - выборный орган, избираемый населением области (города республиканского значения и столицы) или района (города областного значения), выражающий волю населения и в соответствии с законодательством Республики Казахстан определяющий меры, необходимые для ее реализации, и контролирующий их осуществление;
12) аппарат маслихата - государственное учреждение, обеспечивающее деятельность соответствующего маслихата, его органов и депутатов;
13) сессия маслихата - основная форма деятельности маслихата;
14) председатель сессии маслихата - должностное лицо маслихата, избираемое из числа его депутатов, осуществляющее организационно-распорядительные функции на сессии маслихата;
15) территориальное подразделение центрального государственного органа - структурное подразделение центрального исполнительного органа, осуществляющее в пределах соответствующей административно-территориальной единицы функции центрального исполнительного органа.";
4) заголовок и пункт 1 статьи 2 , подпункт 2) пункта 1 статьи 6 , пункты 3 , 4 статьи 7, подпункт 4) пункта 3 статьи 8 , подпункт 1) пункта 3 статьи 20 , подпункт 9) пункта 1 статьи 21 , абзац первый пункта 1 статьи 27 , абзац первый, абзац четвертый подпункта 4) , подпункт 11) пункта 1 статьи 29, абзац первый пункта 1 статьи 31 , абзац первый, подпункт 13) пункта 1 статьи 33 , абзац первый, подпункт 9) пункта 1 статьи 35 , пункт 7 статьи 37 после слов "Законодательство", "законодательством", "законодательства" дополнить словами "Республики Казахстан";
5) дополнить статьей 2-1 следующего содержания:
"Статья 2-1. Основы организации местного самоуправления
1. Местное самоуправление осуществляется отдельно в пределах области, района, города, района в городе, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села), не входящего в состав аульного (сельского) округа.
2. Местное самоуправление осуществляется членами местного сообщества непосредственно, а также через маслихаты и другие органы местного самоуправления.
Аким области, района, города, района в городе, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села), не входящего в состав аульного (сельского) округа, наряду с функциями государственного управления осуществляет функции органов местного самоуправления.";
6) в пункте 1 статьи 5 слова "четыре года" заменить словами "пять лет";
7) в статье 6 :
в пункте 1:
в подпункте 4) слова "и определение границ организации местного сообщества" исключить;
дополнить подпунктом 12-2) следующего содержания:
"12-2) утверждение правил присвоения звания "Почетный гражданин области (города, района);";
пункт 3 изложить в следующей редакции:
"3. К компетенции районных маслихатов относятся также утверждение генеральных планов застройки городов, поселков и аулов, расположенных на территории соответствующего района, рассмотрение отчета о проделанной работе акима города районного значения, аульного (сельского) округа, поселка и аула (села), не входящего в состав аульного (сельского) округа, и внесение акиму района представлений о привлечении акима соответствующей административно-территориальной единицы к дисциплинарной ответственности.";
дополнить пунктом 7 следующего содержания:
"7. Полномочия депутатов Сената Парламента, избранных на совместном заседании выборщиков в лице депутатов, представляющих все маслихаты области, города республиканского значения и столицы, могут быть досрочно прекращены по решению выборщиков.";
8) в пункте 4 статьи 7 слова "межведомственный характер или" исключить;
9) пункт 1 статьи 16 дополнить частью второй следующего содержания:
"Рабочим органом ревизионной комиссии маслихата является аппарат ревизионной комиссии маслихата, входящий в структуру аппарата маслихата, численность которого устанавливается маслихатом сверх пределов, определенных подпунктом 4) пункта 3 статьи 8 настоящего Закона.";
10) в подпункте 2) пункта 2 статьи 21 :
слово "регулярно" заменить словами "не реже одного раза в год";
после слов "решений маслихата," дополнить словами "а также о ходе своей депутатской деятельности,";
11) в части первой статьи 21-1 слова ", а также органов местного самоуправления" исключить;
12) статьи 23 и 24 изложить в следующей редакции:
"Статья 23. Основания прекращения полномочий маслихата
1. Полномочия маслихата прекращаются по истечении срока его полномочий, установленного Конституцией Республики Казахстан.
2. Полномочия маслихата прекращаются досрочно Президентом Республики Казахстан, а также в случае принятия маслихатом решения о самороспуске.

Статья 24. Полномочие маслихата выразить недоверие акиму
1. По инициативе не менее одной пятой от общего числа депутатов маслихата может быть поставлен вопрос о выражении вотума недоверия акиму. В этом случае маслихат большинством голосов от общего числа его депутатов вправе выразить недоверие акиму и поставить вопрос о его освобождении от должности соответственно перед Президентом Республики Казахстан либо вышестоящим акимом.
2. Основанием для рассмотрения маслихатом вопроса о выражении недоверия акиму является двукратное неутверждение маслихатом представленных акимом отчетов об исполнении планов, экономических и социальных программ развития территории, местного бюджета.";
13) дополнить статьей 24-1 следующего содержания:
"Статья 24-1. Прекращение полномочий депутата Сената
Парламента по решению выборщиков
1. Решение об инициировании прекращения полномочий депутата Сената Парламента принимается маслихатом области (города республиканского значения и столицы), о чем в трехдневный срок уведомляются областная (города республиканского значения и столицы) избирательная комиссия и депутат Сената Парламента.
2. Инициирование прекращения полномочий депутата Сената Парламента по решению выборщиков должно быть поддержано не менее чем двадцатью пятью процентами голосов от общего числа выборщиков, представляющих все маслихаты области, города республиканского значения и столицы, но не менее чем двадцатью пятью процентами голосов выборщиков от одного маслихата.
Поддержка выборщиков удостоверяется сбором их подписей. Решение о начале сбора подписей принимает маслихат области (города республиканского значения и столицы). Сбор подписей организуют выборщики, инициировавшие прекращение полномочий депутата Сената Парламента.
3. Областная (города республиканского значения и столицы) избирательная комиссия не позднее десяти рабочих дней со дня получения уведомления маслихата об инициировании прекращения полномочий депутата Сената Парламента выдает инициаторам подписные листы для сбора подписей в поддержку вынесенного решения.
Каждый подписной лист должен иметь порядковый номер, включать в себя фамилию, имя, отчество депутата Сената Парламента, прекращение полномочий которого инициировано, а также графы, содержащие следующие сведения о ставящих свои подписи выборщиках:
1) фамилия, имя, отчество;
2) маслихат, депутатом которого он является;
3) число, месяц и год рождения;
4) адрес места жительства;
5) личная подпись.
Образец подписного листа утверждается Центральной избирательной комиссией.
4. Сбор подписей осуществляется в течение тридцати дней со дня получения выборщиками подписных листов в областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссии. По истечении указанного срока подписные листы приему областными (города республиканского значения и столицы) избирательными комиссиями не подлежат.
Заполненные подписные листы сдаются в областную (города республиканского значения и столицы) избирательную комиссию, которая в пятидневный срок осуществляет проверку достоверности собранных подписей с привлечением работников паспортных служб и оформляет соответствующий протокол.
5. Областная (города республиканского значения и столицы) избирательная комиссия после проверки достоверности подписей принимает решение о вынесении вопроса о прекращении полномочий депутата Сената Парламента на голосование.
6. В случае, если в результате проверки достоверности подписей будет установлено, что свыше одного процента собранных подписей являются недостоверными, либо количество собранных подписей не соответствует требованиям пункта 2 настоящей статьи, соответствующая избирательная комиссия отказывает в вынесении вопроса о прекращении полномочий депутата Сената Парламента на голосование.
Повторное возбуждение вопроса о прекращении полномочий депутата Сената Парламента по тем же основаниям в течение года со дня отказа в вынесении вопроса на голосование не допускается.
7. Секретарь областного (города республиканского значения и столицы) маслихата не позднее пяти дней со дня принятия областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссией решения о вынесении вопроса на голосование должен письменно уведомить депутата, в отношении которого возбужден вопрос о прекращении полномочий.
Совместное заседание выборщиков по голосованию о прекращении полномочий депутата Сената Парламента, подсчет голосов и установление итогов проводятся не позднее чем в месячный срок со дня принятия решения областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссией о вынесении вопроса о прекращении полномочий депутата Сената Парламента на голосование.
Текст бюллетеня для голосования утверждается Центральной избирательной комиссией Республики.
8. Совместное заседание правомочно, если на нем присутствует не менее двух третей от числа избранных депутатов, представляющих все маслихаты области, города республиканского значения и столицы.
Голосование по прекращению полномочий депутата Сената Парламента на совместном заседании считается состоявшимся, если в нем приняло участие не менее двух третей от общего числа присутствующих выборщиков.
Председательствующим на совместном заседании является секретарь областного (города республиканского значения и столицы) маслихата.
На совместном заседании выборщиков присутствуют председатель и члены областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссии.
В помещении, где проводится совместное заседание выборщиков областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссией, организуется пункт для голосования.
Документом, удостоверяющим проведение совместного заседания выборщиков по прекращению полномочий депутата Сената Парламента, является протокол совместного заседания, представляемый секретарем соответствующего маслихата областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссии.
Совместное заседание закрывается после оглашения председателем областной (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссии результатов голосования по прекращению полномочий депутата Сената Парламента.
9. Результаты подсчета голосов по прекращению полномочий депутата Сената Парламента устанавливаются на заседании областной, городской (города республиканского значения и столицы) избирательной комиссии, проводимом в пункте для голосования.
Областная (города республиканского значения и столицы) избирательная комиссия по результатам голосования составляет протокол подсчета голосов по прекращению полномочий депутата Сената Парламента, который:
1) подписывается председателем и членами избирательной комиссии;
2) оглашается на совместном заседании выборщиков;
3) пересылается в Центральную избирательную комиссию не более чем в двухдневный срок со дня голосования.
10. Итоги голосования устанавливаются Центральной избирательной комиссией не позднее чем в семидневный срок со дня проведения голосования по прекращению полномочий депутата Сената Парламента.
Полномочия депутата Сената Парламента считаются прекращенными, если за это решение проголосовало более пятидесяти процентов голосов выборщиков, принявших участие в голосовании.
Иные вопросы, связанные с подсчетом голосов, установлением и опубликованием итогов голосования, решаются в соответствии с правилами, установленными Конституционным законом Республики Казахстан "О выборах в Республике Казахстан".
11. Решение или действие (бездействие) избирательной комиссии может быть обжаловано в вышестоящую избирательную комиссию и (или) суд в течение десяти дней со дня принятия решения или совершения действия (бездействия). По истечении указанных сроков заявление на решение и (или) действие (бездействие) избирательной комиссии рассмотрению не подлежит.
Рассмотрение заявления об обжаловании решения или действия (бездействия) избирательной комиссии производится в соответствии с главой 25 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан.";
14) в пункте 1 статьи 27 :
подпункт 1-2) изложить в следующей редакции:
"1-2) представляет проект областного бюджета, бюджета города республиканского значения, столицы в соответствующий маслихат в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан;";
подпункт 19) дополнить словами ", в том числе по созданию правовых, организационных условий для становления и развития местного самоуправления";
дополнить подпунктом 23) следующего содержания:
"23) разрабатывает и представляет на утверждение маслихата проект правил присвоения звания "Почетный гражданин области (города, района).";
15) в пункте 1 статьи 28 слова "по представлению Премьер-Министра" заменить словами "с согласия маслихата области (города республиканского значения и столицы)";
16) пункт 1 статьи 29 дополнить подпунктом 13) следующего содержания:
"13) осуществляет контроль за деятельностью нижестоящих акимов.";
17) в пункте 1 статьи 33 :
абзац третий подпункта 4) изложить в следующей редакции:
"руководителя и работников аппарата акима, а также руководителей исполнительных органов, финансируемых из районного (города областного значения) бюджета;";
дополнить подпунктами 14) и 15) следующего содержания:
"14) координирует работу нижестоящих акимов по вопросам, входящим в их компетенцию, в том числе по созданию правовых, организационных условий для становления и развития местного самоуправления;
15) осуществляет контроль за деятельностью нижестоящих акимов.";
18) пункт 1 статьи 35 дополнить подпунктом 4-1) следующего содержания:
"4-1) вправе при разработке стратегического плана и (или) бюджетной программы, администратором которой выступает аппарат акима, вынести на обсуждение собрания (схода) местного сообщества предложения по финансированию вопросов местного значения по направлениям, предусмотренным в составе бюджета района (города областного значения) в соответствии с бюджетным законодательством Республики Казахстан;";
19) в пункте 7 статьи 37 слова "межведомственный характер или" исключить;
20) дополнить главой 3-1 следующего содержания:
"Глава 3-1. Участие граждан в местном самоуправлении
Статья 39-1. Основания участия граждан в местном
самоуправлении
Основанием для признания гражданина Республики Казахстан членом местного сообщества является факт его регистрации по месту жительства на территории административно-территориальной единицы, в границах которой осуществляется местное самоуправление.
Не допускается установление каких-либо иных условий вступления граждан Республики Казахстан в члены местного сообщества, кроме основания, предусмотренного настоящей статьей.
Иностранцы и лица без гражданства, имеющие постоянное место жительства на территории местного сообщества, имеют право на участие в осуществлении местного самоуправления в пределах, установленных настоящим Законом или международным договором.

Статья 39-2. Права и обязанности членов местного сообщества
1. Члены местного сообщества имеют право:
1) на осуществление местного самоуправления непосредственно, а также через выборные органы местного самоуправления независимо от происхождения, социального, должностного и имущественного положения, пола, расы, национальности, языка, отношения к религии, убеждений, принадлежности к политическим партиям и общественным объединениям;
2) избирать и быть избранными в выборные органы местного самоуправления в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан о выборах;
3) обращаться лично, а также направлять индивидуальные и коллективные обращения в органы местного самоуправления;
4) на осуществление иных прав, предусмотренных настоящим Законом и другими законодательными актами Республики Казахстан.
Ограничение прав члена местного сообщества на участие в местном самоуправлении не допускается, кроме случаев, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан, и может быть обжаловано в судебном порядке.
2. Члены местного сообщества обязаны:
1) соблюдать Конституцию и законодательство Республики Казахстан;
2) способствовать укреплению единства народа Казахстана и межнационального согласия в стране;
3) уважительно относиться к государственному и другим языкам, традициям и обычаям народа Казахстана и способствовать их развитию.

Статья 39-3. Собрание (сход) местного сообщества
1. Для обсуждения вопросов местного значения путем прямого волеизъявления могут проводиться собрания (сходы) местного сообщества.
2. Порядок проведения собрания (схода) и принятия решений определяется областными (города республиканского значения и столицы) маслихатами.
3. Решения, принятые на собрании (сходе) местного сообщества, могут быть направлены в органы местного самоуправления.

Статья 39-4. Обязанности органов местного самоуправления
Органы местного самоуправления при осуществлении своей деятельности обязаны:
1) соблюдать Конституцию и законодательство Республики Казахстан;
2) не допускать принятия решений, не соответствующих общегосударственной внутренней и внешней политике, в том числе финансовой и инвестиционной;
3) не допускать принятия решений, препятствующих формированию единого рынка труда, капитала, свободному обмену товарами и услугами, формированию и развитию единого культурного и информационного пространства Республики Казахстан;
4) соблюдать интересы Республики Казахстан в обеспечении национальной безопасности Республики Казахстан;
5) соблюдать общегосударственные стандарты, устанавливаемые в общественно значимых сферах деятельности;
6) обеспечивать соблюдение прав и законных интересов членов местного сообщества;
7) придерживаться принципов гласности и открытости, учета общественного мнения при осуществлении своей деятельности, обеспечивать возможность свободного доступа членов местного сообщества на заседания органов местного самоуправления;
8) обеспечивать участие членов местного сообщества в решении вопросов местного значения.

Статья 39-5. Взаимоотношения государственных органов с
органами местного самоуправления
1. Государственные органы создают необходимые правовые, организационные и иные условия для становления и развития местного самоуправления, оказывают содействие населению в осуществлении права на местное самоуправление в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан и иными нормативными правовыми актами, включая методическое и информационное обеспечение деятельности органов местного самоуправления.
2. Государство гарантирует самостоятельность органов местного самоуправления в пределах полномочий, установленных настоящим Законом.

Статья 39-6. Ответственность органов местного самоуправления
Органы местного самоуправления несут ответственность перед населением местного сообщества в соответствии с законами Республики Казахстан.";
21) статью 40 исключить.

Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан Н. Назарбаев

Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 9 ақпандағы N 126-IV Заңы

1-бап . Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1. "Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылысы туралы" 1993 жылғы 8 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Жаршысы, 1993 ж., N 23-24, 507-құжат; 1995 ж., N 23, 146-құжат; Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2004 ж., N 10, 56-құжат; N 23, 142-құжат; 2006 ж., N 18, 111-құжат):

1) 12-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы 5-1) тармақшамен толықтырылсын:
"5-1) аудандық маңызы бар қалалардағы алаңдарға, көшелерге, саябақтарға, скверлерге, көпірлерге және басқа да құрамдас бөліктерге ат қою, олардың атын өзгерту туралы және атауларының транскрипциясын өзгерту туралы мәселелерді шешеді;";

2) 14-баптың тақырыбы және бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"14-бап. Кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімінің
өкілеттіктері

Кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімі:";

3) 15-баптың 3) тармақшасындағы "селолар" деген сөз "ауылдар (селолар), ауылдық (селолық) округтер" деген сөздермен ауыстырылсын.

2. "Қоғамдық бірлестіктер туралы" 1996 жылғы 31 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., N 8-9, 234-құжат; 2000 ж., N 3-4, 63-құжат; 2001 ж., N 24, 338-құжат; 2005 ж., N 5, 5-құжат; N 13, 53-құжат; 2007 ж., N 9, 67-құжат):
3-баптың екінші бөлігіндегі "аумақтық" деген сөз алып тасталсын.

3. "Табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлар туралы" 1996 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1996 ж., N 11-12, 263-құжат; 1998 ж., N 23; 416-құжат; 1999 ж., N 4, 101-құжат; 2000 ж., N 6, 145-құжат; 2003 ж., N 14, 112-құжат; 2004 ж., N 11-12, 67-құжат; N 23, 142-құжат; 2006 ж., N 1, 5-құжат; N 24, 148-құжат; 2007 ж., N 2, 18-құжат; N 8, 52-құжат; N 20, 152-құжат; 2008 ж., "N 6-7, 27-құжат; 2008 жылғы 6 желтоқсанда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бюджет процесін жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы ):
13-баптың бесінші бөлігінің екінші сөйлемі алып тасталсын.

4. "Қазақстан Республикасындағы жергілікті мемлекеттік басқару туралы" 2001 жылғы 23 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., N 3, 17-құжат; N 9, 86-құжат; N 24, 338-құжат; 2002 ж., N 10, 103-құжат; 2004 ж., N 10, 56-құжат; N 17, 97-құжат; N 23, 142-құжат; N 24, 144-құжат; 2005 ж., N 7-8, 23-құжат; 2006 ж., N 1, 5-құжат; N 13, 86, 87-құжаттар; N 15, 92, 95-құжаттар; N 16, 99-құжат; N 18, 113-құжат; N 23, 141-құжат; 2007 ж., N 1, 4-құжат; N 2, 14-құжат; N 10, 69-құжат; N 12, 88-құжат; N 17, 139-құжат; N 20, 152-құжат; 2008 жылғы 6 желтоқсанда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне бюджет процесін жетілдіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы ; 2008 жылғы 23 желтоқсанда "Егемен Қазақстан" және 2008 жылғы 20 желтоқсанда "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне салық салу мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 10 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы ; 2008 жылғы 27 желтоқсанда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне ауылдық елді мекендердің әлеуметтік сала қызметкерлерін әлеуметтік қолдау және ынталандыру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы" 2008 жылғы 24 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Заңы ):

1) Заңның тақырыбы, кіріспе, 2-баптың тақырыбы және 1-тармағы, 3-баптың тақырыбы және бірінші абзацы, 41-баптың 1-тармағы "жергілікті мемлекеттік басқару", "жергілікті мемлекеттік басқаруды", "Жергілікті мемлекеттік басқару", деген сөздерден кейін тиісінше "және өзін-өзі басқару", "және өзін-өзі басқаруды", "және өзін-өзі басқару" деген сөздермен толықтырылсын;

2) заңның мемлекеттік тілдегі бүкіл мәтіні бойынша "әкімият" деген сөз тиісті жалғаулары ескеріле отырып "әкімдік" деген сөзбен ауыстырылсын;

3) 1-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) әкім - жергілікті атқарушы органды (ол құрылған жағдайда) басқаратын және тиісті аумақта мемлекеттік саясаттың жүргізілуін, Қазақстан Республикасы орталық мемлекеттік органдарының барлық аумақтық бөлімшелерінің үйлесімді қызмет істеуін, тиісті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдарға басшылықты қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жергілікті мемлекеттік басқару өкілеттігі және өзін-өзі басқару функциялары берілген, тиісті аумақтың әлеуметтік-экономикалық дамуының жай-күйіне жауапты Қазақстан Республикасының Президенті мен Үкіметінің өкілі;
2) әкім аппараты - жергілікті атқарушы органның (ол құрылған жағдайда) және әкімнің қызметін қамтамасыз ететін мемлекеттік мекеме;
3) әкімшілік-аумақтық бөліністі басқару схемасы - тиісті аумақта орналасқан, тиісті әкімшілік-аумақтық бөліністің бюджетінен қаржыландырылатын атқарушы органдар жүйесі;
4) жергілікті атқарушы орган (әкімдік) - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың), ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) әкімі басқаратын, өз құзыреті шегінде тиісті аумақта жергілікті мемлекеттік басқаруды және өзін-өзі басқаруды жүзеге асыратын алқалы атқарушы орган;
5) жергілікті бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы орган - жергілікті мемлекеттік басқарудың және өзін-өзі басқарудың жекелеген функцияларын жүзеге асыруға әкімдік уәкілеттік берген, тиісті жергілікті бюджеттерден қаржыландырылатын мемлекеттік мекеме;
6) жергілікті қоғамдастық - шекараларында жергілікті өзін-өзі басқару жүзеге асырылатын, оның органдары құрылатын және жұмыс істейтін тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс аумағында тұратын тұрғындардың (жергілікті қоғамдастық мүшелерінің) жиынтығы;
7) жергілікті маңызы бар мәселелер - реттелуі осы Заңға және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілеріне сәйкес тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс тұрғындарының басым бөлігінің құқықтары мен заңды мүдделерін қамтамасыз етуге байланысты облыс, аудан, қала, қаладағы аудан, ауылдық (селолық) округ, ауылдық (селолық) округтің құрамына кірмейтін кент пен ауыл (село) қызметінің мәселелері;
8) жергілікті мемлекеттік басқару - осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген құзыреті шегінде тиісті аумақта мемлекеттік саясатты жүргізу, оны дамыту мақсатында жергілікті өкілді және атқарушы органдар жүзеге асыратын, сондай-ақ олардың тиісті аумақтағы істің жай-күйіне жауапты болып табылатын қызметі;
9) жергілікті өзін-өзі басқару - халық тікелей жүзеге асыратын, сондай-ақ мәслихаттар және басқа да жергілікті өзін-өзі басқару органдары арқылы жүзеге асырылатын осы Заңда, өзге де нормативтік құқықтық актілерде айқындалған тәртіппен жергілікті маңызы бар мәселелерді өзінің жауапкершілігімен дербес шешуге бағытталған қызмет;
10) жергілікті өзін-өзі басқару органдары — осы Заңға сәйкес жергілікті маңызы бар мәселелерді шешу жөніндегі функциялар жүктелген органдар;
11) жергілікті өкілді орган (мәслихат) - облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) немесе ауданның (облыстық маңызы бар қаланың) халқы сайлайтын, халықтың еркін білдіретін және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес оны іске асыру үшін қажетті шараларды айқындайтын және олардың жүзеге асырылуын бақылайтын сайланбалы орган;
12) мәслихат аппараты - тиісті мәслихаттың, оның органдары мен депутаттарының қызметін қамтамасыз ететін мемлекеттік мекеме;
13) мәслихат сессиясы - мәслихат қызметінің негізгі нысаны;
14) мәслихат сессиясының төрағасы - мәслихат депутаттарының арасынан сайланатын, мәслихат сессиясында ұйымдастырушылық-билік ету функцияларын жүзеге асыратын, мәслихаттың лауазымды адамы;
15) орталық мемлекеттік органның аумақтық бөлімшесі - тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс шегінде орталық атқарушы органның функцияларын жүзеге асыратын орталық атқарушы органның құрылымдық бөлімшесі.";

4) 2-баптың тақырыбындағы және 1-тармағындағы, 6-баптың 1-тармағының 2) тармақшасындағы, 7-баптың 3, 4-тармақтарындағы, 8-баптың 3-тармағының 4) тармақшасындағы, 20-баптың 3-тармағының 1) тармақшасындағы, 21-баптың 1-тармағының 9) тармақшасындағы, 27-баптың 1-тармағының бірінші абзацындағы, 29-баптың 1-тармағының бірінші абзацындағы, 4) тармақшасының төртінші абзацындағы, 11) тармақшасындағы, 31-баптың 1-тармағының бірінші абзацындағы, 33-баптың 1-тармағының бірінші абзацындағы, 13) тармақшасындағы, 35-баптың 1-тармағының бірінші абзацындағы, 9) тармақшасындағы, 37-баптың 7-тармағындағы "заңдар", "заңдарға", "заңдарда", "заңдардың", деген сөздер тиісінше "Қазақстан Республикасының заңнамасы", "Қазақстан Республикасының заңнамасына", "Қазақстан Республикасының заңнамасында", "Қазақстан Республикасы заңнамасының" деген сөздермен ауыстырылсын;

5) мынадай мазмұндағы 2-1-баппен толықтырылсын:

"2-1-бап. Жергілікті өзін-өзі басқаруды ұйымдастыру негіздері

1. Жергілікті өзін-өзі басқару облыс, аудан, қала, қаладағы аудан, ауылдық (селолық) округ, ауылдық (селолық) округтің құрамына кірмейтін кент пен ауыл (село) шегінде жеке жүзеге асырылады.
2. Жергілікті өзін-өзі басқаруды жергілікті қоғамдастық мүшелері тікелей, сондай-ақ мәслихаттар мен басқа да жергілікті өзін-өзі басқару органдары арқылы жүзеге асырады.
Облыстың, ауданның, қаланың, қаладағы ауданның, ауылдық (селолық) округтің, ауылдық (селолық) округтің құрамына кірмейтін кент пен ауылдың (селоның) әкімі мемлекеттік басқару функцияларымен қатар жергілікті өзін-өзі басқару органдарының функцияларын да жүзеге асырады,";

6) 5-баптың 1-тармағындағы "төрт" деген сөз "бес" деген сөзбен ауыстырылсын;

7) 6-бапта :
1-тармақта:
4) тармақшадағы "және жергілікті қауымдастық ұйымының шекараларын айқындау" деген сөздер алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы 12-2) тармақшамен толықтырылсын:
"12-2) "Облыстың (қаланың, ауданның) құрметті азаматы" атағын беру ережелерін бекіту;";
3-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
"3. Аудандық мәслихаттардың құзыретіне сонымен бірге тиісті ауданның аумағында орналасқан қалалар, кенттер мен ауылдар салудың бас жоспарларын бекіту, аудандық маңызы бар қала, ауылдық (селолық) округ, ауылдық (селолық) округтің құрамына кірмейтін кент пен ауыл (село) әкімінің атқарылған жұмысы туралы есебін қарау және аудан әкіміне тиісті әкімшілік-аумақтық бөлініс әкімін тәртіптік жауапкершілікке тарту туралы ұсыныс енгізу жатады.";
мынадай мазмұндағы 7-тармақпен толықтырылсын:
"7. Облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың барлық мәслихаттары атынан өкілдік ететін депутаттар болып табылатын таңдаушылардың бірлескен отырысында сайланған Парламент Сенаты депутаттарының өкілеттігі таңдаушылардың шешімі бойынша мерзімінен бұрын тоқтатылуы мүмкін.";

8) 7-баптың 4-тармағындағы "ведомствоаралық сипаттағы немесе" деген сөздер алып тасталсын;

9) 16-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
"Мәслихаттың тексеру комиссиясының жұмыс органы мәслихат аппаратының құрылымына кіретін, санын мәслихат осы Заңның 8-бабы 3-тармағының 4) тармақшасында айқындалған шектен асырып белгілейтін, мәслихаттың тексеру комиссиясының аппараты болып табылады.";

10) 21-баптың 2-тармағының 2) тармақшасында:
"орындалуы туралы" деген сөздерден кейін ", сондай-ақ өзінің депутаттық қызметінің барысы туралы" деген сөздермен толықтырылсын;
"ұдайы" деген сөз ", жылына кемінде бір рет" деген сөздермен ауыстырылсын;

11) 21-1-баптың бірінші бөлігінде ", сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқару органдарының" деген сөздер алып тасталсын;

12) 23 және 24-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"23-бап. Мәслихат өкілеттігін тоқтату негіздері

1. Мәслихат өкілеттігі Қазақстан Республикасының Конституциясында белгіленген оның өкілеттік мерзімі аяқталғанда тоқтатылады.
2. Мәслихаттың өкілеттігін мерзімінен бұрын Қазақстан Республикасының Президенті тоқтатады, сондай-ақ мәслихат өзін-өзі тарату туралы шешім қабылдаған жағдайда тоқтатылады.

24-бап. Мәслихаттың әкімге сенімсіздік білдіру өкілеттігі

1. Мәслихат депутаттарының жалпы санының кемінде бестен бірінің бастамасы бойынша әкімге сенімсіздік білдіру туралы мәселе қойылуы мүмкін. Мұндай жағдайда мәслихат өз депутаттарының жалпы санының көпшілік даусымен әкімге сенімсіздік білдіруге және тиісінше Қазақстан Республикасы Президентінің не жоғары тұрған әкімнің алдына оны қызметінен босату туралы мәселе қоюға құқылы.
2. Әкім ұсынған аумақты дамыту жоспарларының, экономикалық және әлеуметтік бағдарламаларының орындалуы, жергілікті бюджеттің атқарылуы туралы есептерді мәслихаттың екі рет бекітпеуі мәслихаттың әкімге сенімсіздік білдіруі туралы мәселені қарауы үшін негіз болып табылады.";

13) мынадай мазмұндағы 24-1-баппен толықтырылсын:

"24-1-бап. Таңдаушылардың шешімі бойынша Парламент Сенаты
депутатының өкілеттігін тоқтату

1. Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтатуға бастамашылық жасау туралы шешімді облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) мәслихаты қабылдайды, бұл туралы облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясына және Парламент Сенатының депутатына үш күн мерзімде хабарланады.
2. Таңдаушылардың шешімі бойынша Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтатуға бастамашылық жасауды облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың барлық мәслихаттарының атынан өкілдік ететін таңдаушылардың жалпы саны даусының кемінде жиырма бес проценті, бірақ бір мәслихаттан таңдаушылар даусының кемінде жиырма бес проценті қолдауға тиіс.
Таңдаушыларды қолдау олардың қолдар жинауымен куәландырылады. Қолдар жинаудың басталуы туралы шешімді облыстың (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) мәслихаты қабылдайды. Қолдардың жиналуын Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтатуға бастамашылық жасаған таңдаушылар ұйымдастырады.
3. Облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясы Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтатуға бастамашылық жасау туралы мәслихаттың хабарламасын алған күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей бастамашыларға шығарылған шешімді қолдауға қолдарды жинау үшін қол қою парақтарын береді.
Әрбір қол қою парағының реттік нөмірі болуға, онда өкілеттігін тоқтатуға бастамашылық жасалған Парламент Сенаты депутатының тегі, аты, әкесінің аты, сондай-ақ өз қолдарын қоятын таңдаушылар туралы мынадай мәліметтер:
1) тегі, аты, әкесінің аты;
2) өзі депутаты болып табылатын мәслихат;
3) туған күні, айы және жылы;
4) тұрғылықты мекенжайы;
5) жеке қолы қамтылған бағандар болуға тиіс.
Қол қою парағының үлгісін Орталық сайлау комиссиясы бекітеді.
4. Қолдарды жинау облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясынан таңдаушылар қол қою парақтарын алған күннен бастап отыз күннің ішінде жүзеге асырылады. Көрсетілген мерзім аяқталған соң қол қою парақтары облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясының қабылдауына жатпайды.
Толтырылған қол қою парақтары облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясына тапсырылады, ол паспорт қызметтерінің қызметкерлерін тарта отырып, бес күн мерзімде жиналған қолдардың дұрыстығына тексеруді жүзеге асырады және тиісті хаттаманы ресімдейді.
5. Облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясы қойылған қолдардың дұрыстығын тексергеннен кейін Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату туралы мәселені дауыс беруге шығару туралы шешім қабылдайды.
6. Егер қойылған қолдардың дұрыстығын тексеру нәтижесінде жиналған қолдардың бір проценттен астамының дұрыс еместігі не жиналған қолдардың саны осы баптың 2-тармағының талаптарына сәйкес келмейтіндігі анықталса, тиісті сайлау комиссиясы Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату туралы мәселені дауыс беруге шығарудан бас тартады.
Мәселені дауыс беруге шығарудан бас тартылған күннен бастап бір жылдың ішінде сол негіздер бойынша Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату туралы мәселені қайтадан қозғауға жол берілмейді.
7. Облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) мәслихаттың хатшысы облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясы өкілеттігін тоқтату туралы мәселе қозғалған депутатқа мәселені дауыс беруге шығару туралы шешім қабылдаған күннен бастап бес күннен кешіктірмей жазбаша хабарлауға тиіс.
Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату туралы дауыс беру бойынша таңдаушылардың бірлескен отырысы, дауыстарды есептеу және қорытындыларын белгілеу облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясы Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату туралы мәселе қою жөнінде шешім қабылдаған күннен бастап бір ай мерзімнен кешіктірмей жүргізіледі.
Дауыс беруге арналған бюллетеньнің мәтінін Республиканың Орталық сайлау комиссиясы бекітеді.
8. Егер бірлескен отырысқа облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың барлық мәслихаттарының атынан өкілдік ететін сайланған депутаттар санының кемінде үштен екісі қатысса, бірлескен отырыс заңды деп есептеледі.
Бірлескен отырыста Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату бойынша дауыс беру, егер оған қатысып отырған таңдаушылардың жалпы санының кемінде үштен екісі қатысса, өтті деп есептеледі.
Бірлескен отырыста төрағалық етуші облыстық (республикалық маңызы бар қала және астана) мәслихаттың хатшысы болып табылады.
Таңдаушылардың бірлескен отырысына облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясының төрағасы мен мүшелері қатысады.
Таңдаушылардың бірлескен отырысы өтетін үй-жайда облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясы дауыс беруге арналған пункт ұйымдастырады.
Тиісті мәслихаттың хатшысы облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясына ұсынатын бірлескен отырыстың хаттамасы Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату бойынша таңдаушылардың бірлескен отырыс өткізуін куәландыратын құжат болып табылады.
Бірлескен отырыс облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясының төрағасы Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату бойынша дауыс беру нәтижелерін жария еткеннен кейін жабылады.
9. Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату жөніндегі дауыстарды санау нәтижелері дауыс беруге арналған пунктте өтетін облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясының отырысында белгіленеді.
Облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) сайлау комиссиясы дауыс беру нәтижелері бойынша:
1) сайлау комиссиясының төрағасы мен мүшелері қол қоятын;
2) таңдаушылардың бірлескен отырысында жария етілетін;
3) Орталық сайлау комиссиясына дауыс беру күнінен бастап екі күн мерзімнен асырмай жіберілетін Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату жөніндегі дауыстарды санау хаттамасы жасалады.
10. Орталық сайлау комиссиясы дауыс беру қорытындысын Парламент Сенаты депутатының өкілеттігін тоқтату жөніндегі дауыс беру өткізілген күннен бастап жеті күн мерзімнен кешіктірмей белгілейді.
Егер осы шешімге дауыс беруге қатысқан таңдаушылар даусының елу проценттен астамы дауыс берсе, Парламент Сенаты депутатының өкілеттігі тоқтатылды деп есептеледі.
Дауыстарды санауға, дауыс беру қорытындыларын белгілеуге және жариялауға байланысты өзге де мәселелер "Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы" Қазақстан Республикасының Конституциялық заңында белгіленген ережелерге сәйкес шешіледі.
11. Сайлау комиссиясының шешіміне немесе іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) шешім қабылданған немесе іс-әрекет (әрекетсіздік) жасалған күннен бастап он күн ішінде жоғары тұрған сайлау комиссиясына және (немесе) сотқа шағым жасалуы мүмкін. Көрсетілген мерзімдер аяқталған соң сайлау комиссиясының шешіміне және (немесе) іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) берілген өтініш қарауға жатпайды.
Сайлау комиссиясының шешіміне немесе іс-әрекетіне (әрекетсіздігіне) шағымдану туралы өтініштерді қарау Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің 25-тарауына сәйкес жүргізіледі.";

14) 27-баптың 1-тармағында:
1-2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
"1-2) Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес облыстық бюджеттің, республикалық маңызы бар қала, астана бюджетінің жобасын тиісті мәслихатқа табыс етеді;";
19) тармақша "бойынша" деген сөзден кейін ", оның ішінде жергілікті өзін-өзі басқаруды қалыптастыру және дамыту үшін құқықтық, ұйымдастырушылық жағдайлар жасау бойынша" деген сөздермен толықтырылсын;
мынадай мазмұндағы 23) тармақшамен толықтырылсын:
"23) "Облыстың (қаланың, ауданның) құрметті азаматы" атағын беру ережелерінің жобасын әзірлейді және оны мәслихаттың бекітуіне ұсынады.";

15) 28-баптың 1-тармағындағы "Премьер-Министрдің ұсынуы бойынша" деген сөздер "облыс (республикалық маңызы бар қала және астана) мәслихатының келісімімен" деген сөздермен ауыстырылсын;

16) 29-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 13) тармақшамен толықтырылсын:
"13) төмен тұрған әкімдердің қызметін бақылауды жүзеге асырады.";

17) 33-баптың 1-тармағында:
4) тармақшаның үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
"әкім аппаратының басшысы мен қызметкерлерін, сондай-ақ аудандық (облыстық маңызы бар қала) бюджеттен қаржыландырылатын атқарушы органдардың басшыларын қызметке тағайындайды және қызметінен босатады;";
мынадай мазмұндағы 14) және 15) тармақшалармен толықтырылсын:
"14) өздерінің құзыретіне кіретін мәселелер бойынша, оның ішінде жергілікті өзін-өзі басқарудың қалыптасуы мен дамуы үшін құқықтық, ұйымдастырушылық жағдайлар жасау жөнінде төмен тұрған әкімдердің жұмысын үйлестіреді;
15) төмен тұрған әкімдердің қызметіне бақылауды жүзеге асырады.";

18) 35-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 4-1) тармақшамен толықтырылсын:
"4-1) стратегиялық жоспарды және (немесе) әкім аппараты әкімшісі болып табылатын бюджеттік бағдарламаны әзірлеу кезінде жергілікті қоғамдастық жиналысының (жиынының) талқылауына Қазақстан Республикасының бюджет заңнамасына сәйкес аудан (облыстық маңызы бар қала) бюджетінің құрамында көзделген бағыттар бойынша жергілікті маңызы бар мәселелерді қаржыландыру жөніндегі ұсыныстарды шығаруға құқылы;";

19) 37-баптың 7-тармағындағы "ведомствоаралық сипаттағы немесе" деген сөздер алып тасталсын;

20) мынадай мазмұндағы 3-1-тараумен толықтырылсын:

"3-1-тарау. Азаматтардың жергілікті өзін-өзі басқаруға қатысуы

39-1-бап. Азаматтардың жергілікті өзін-өзі басқаруға
қатысуының негіздері

Қазақстан Республикасының азаматын жергілікті қоғамдастық мүшесі деп тануға жергілікті өзін-өзі басқару жүзеге асырылатын әкімшілік-аумақтық бөлініс шекарасының аумағындағы тұрғылықты жері бойынша оны тіркеу фактісі негіз болып табылады.
Қазақстан Республикасы азаматтарының жергілікті қоғамдастық мүшелігіне кіруінің осы бапта көзделген негіздерден басқа, қандай да бір өзге де шарттарының белгіленуіне жол берілмейді.
Жергілікті қоғамдастық аумағында тұрақты тұратын жері бар шетелдіктер мен азаматтығы жоқ адамдар осы Заңда немесе халықаралық шартта белгіленген шектерде жергілікті өзін-өзі басқаруды жүзеге асыруға қатысуға құқығы бар.

39-2-бап. Жергілікті қоғамдастық мүшелерінің құқықтары мен
міндеттері

1. Жергілікті қоғамдастық мүшелерінің:
1) шығу тегіне, әлеуметтік, лауазымдық және мүліктік жағдайына, жынысына, нәсіліне, ұлтына, тіліне, дінге қатынасына, сеніміне, саяси партияларға және қоғамдық бірлестіктерге тиесілігіне қарамастан тікелей, сондай-ақ жергілікті өзін-өзі басқарудың сайланбалы органдары арқылы жергілікті өзін-өзі басқаруды жүзеге асыруға;
2) Қазақстан Республикасының сайлау туралы заңнамасында көзделген тәртіппен сайланбалы жергілікті өзін-өзі басқару органдарын сайлауға және оларға сайлануға;
3) жергілікті өзін-өзі басқару органдарына жеке жүгінуге, сондай-ақ жеке және ұжымдық өтініштер жолдауға;
4) осы Заңда және Қазақстан Республикасының басқа да заңнамалық актілерінде көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.
Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген жағдайларды қоспағанда, жергілікті қоғамдастық мүшесінің жергілікті өзін-өзі басқаруға қатысу құқықтарын шектеуге жол берілмейді және сот тәртібімен шағым жасалуы мүмкін.
2. Жергілікті қоғамдастық мүшелері:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңнамасын сақтауға;
2) Қазақстан халқының бірлігі мен елдегі ұлтаралық татулықты нығайтуға ықпал етуге;
3) мемлекеттік тілге және басқа тілдерге, Қазақстан халқының салттары мен дәстүрлеріне құрметпен қарауға және олардың дамуына ықпал етуге міндетті.

39-3-бап. Жергілікті қоғамдастықтың жиналысы (жиыны)

1. Тікелей өз еркін білдіру жолымен жергілікті маңызы бар мәселелерді шешу үшін жергілікті қоғамдастықтың жиналыстары (жиындары) өткізілуі мүмкін.
2. Жиналыстар (жиындар) өткізу және шешімдер қабылдау тәртібін облыстық (республикалық маңызы бар қаланың және астананың) мәслихаттар айқындайды.
3. Жергілікті қоғамдастықтың жиналысында (жиынында) қабылданған шешімдер жергілікті өзін-өзі басқару органдарына жіберілуі мүмкін.

39-4-бап. Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының міндеттері

1. Жергілікті өзін-өзі басқару органдары өз қызметін жүзеге асыру кезінде:
1) Қазақстан Республикасының Конституциясын және заңнамасын сақтауға;
2) жалпымемлекеттік ішкі және сыртқы саясатқа, оның ішінде қаржылық және инвестициялық саясатқа сай келмейтін шешімдердің қабылдануына жол бермеуге;
3) бірыңғай еңбек нарығын, капиталды қалыптастыруға, тауарлар мен қызметтерді еркін алмасуға, Қазақстан Республикасының бірыңғай мәдени және ақпараттық кеңістігінің қалыптасуы мен дамуына кедергі келтіретін шешімдердің қабылдануына жол бермеуге;
4) Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз етуде Қазақстан Республикасының мүдделерін сақтауға;
5) қызметтің қоғамдық маңызы бар салаларында белгіленген жалпымемлекеттік стандарттарды сақтауға;
6) жергілікті қоғамдастық мүшелерінің құқықтары мен заңды мүдделерінің сақталуын қамтамасыз етуге;
7) өз қызметін жүзеге асыру кезінде жариялылық пен ашықтық, қоғамдық пікірді ескеру принциптерін ұстануға, жергілікті қоғамдастық мүшелерінің жергілікті өзін-өзі басқару органдарының отырыстарына еркін қатысу мүмкіндігін қамтамасыз етуге;
8) жергілікті қоғамдастық мүшелерінің жергілікті маңызы бар мәселелерді шешуге қатысуын қамтамасыз етуге міндетті.

39-5-бап. Мемлекеттік органдардың жергілікті өзін-өзі басқару
органдарымен өзара қарым-қатынасы

1. Мемлекеттік органдар жергілікті өзін-өзі басқаруды қалыптастыру және дамыту үшін қажетті құқықтық, ұйымдастырушылық және өзге де жағдайлар жасайды, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қызметін әдістемелік және ақпараттық қамтамасыз етуді қоса алғанда, Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне және өзге де нормативтік құқықтық актілерге сәйкес халықтың жергілікті өзін-өзі басқару құқығын жүзеге асыруына жәрдемдеседі.
2. Мемлекет осы Заңда белгіленген өкілеттіктер шегінде жергілікті өзін-өзі басқару органдарының дербестігіне кепілдік береді.

39-6-бап. Жергілікті өзін-өзі басқару органдарының жауаптылығы

Жергілікті өзін-өзі басқару органдары Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жергілікті қоғамдастық халқының алдында жауапты болады.";

21) 40-бап алып тасталсын.

2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. Назарбаев