О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам правоохранительной службы

Закон Республики Казахстан от 21 мая 2013 года № 93-V

Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:

1. В Закон Республики Казахстан от 27 июля 2007 года «Об образовании» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2007 г., № 20, ст. 151; 2008 г., № 23, ст. 124; 2009 г., № 18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 23; № 24, ст. 149; 2011 г., № 1, ст. 2; № 2, ст. 21; № 5, ст. 43; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 16, ст. 128; № 18, ст. 142; 2012 г., № 2, ст. 11; № 4, ст. 32; № 15, ст. 97; 2013 г., № 2, ст. 7):
1) часть первую пункта 2 статьи 8 дополнить словами «и организаций образования правоохранительных органов»;
2) подпункт 2) пункта 3 статьи 43 дополнить словами «и организаций образования правоохранительных органов».

2. В Закон Республики Казахстан от 6 января 2011 года «О правоохранительной службе» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2011 г., № 1, ст. 4; № 19, ст. 145; 2012 г., № 3, ст. 26; № 5, ст. 41; № 8, ст. 64):
1) в статье 1:
дополнить подпунктами 6-1), 7-1), 11-1) и 11-2) следующего содержания:
«6-1) Президентский резерв руководства правоохранительных органов – список сотрудников, прошедших особый порядок отбора, определяемый Президентом Республики Казахстан, для выдвижения на вакантные вышестоящие руководящие должности правоохранительных органов;»;
«7-1) руководитель правоохранительного органа – первый руководитель правоохранительного органа, в подчинении которого находятся сотрудники и работники правоохранительного органа, уполномоченные руководители;»;
«11-1) полиграфологическое исследование – процедура опроса, заключающаяся в регистрации с помощью специальных медицинских датчиков отдельных физиологических реакций человека, возникающих при психофизиологическом освидетельствовании;
11-2) психофизиологическое освидетельствование – совокупность мероприятий, направленных на всестороннюю оценку индивидуально-психологических и психофизиологических свойств кандидатов на правоохранительную службу, сотрудников;»;
подпункт 17) изложить в следующей редакции:
«17) организационно-штатные мероприятия – комплекс мер по формированию штатов и структуры правоохранительного органа, территориального или приравненного к нему специализированного подразделения правоохранительного органа, учреждения, ведомства правоохранительного органа (создание, реорганизация, ликвидация правоохранительного органа, увеличение и сокращение численности или штата его сотрудников);»;
2) в статье 6:
пункт 2 дополнить подпунктом 2-1) следующего содержания:
«2-1) не прошедшее медицинское или психофизиологическое освидетельствование, в том числе полиграфологическое исследование, в военно-врачебных комиссиях для определения пригодности к службе;»;
пункт 5 изложить в следующей редакции:
«5. Принимаемые на службу в правоохранительные органы граждане в обязательном порядке проходят медицинское и психофизиологическое освидетельствования, в том числе полиграфологическое исследование, в военно-врачебных комиссиях для определения пригодности к службе.»;
дополнить пунктом 5-1 следующего содержания:
«5-1. Порядок прохождения полиграфологического исследования определяется Правительством Республики Казахстан.»;
3) часть вторую пункта 2 статьи 7 изложить в следующей редакции:
«Перечень должностей, замещаемых на конкурсной основе, условия и порядок проведения конкурса и стажировки определяются руководителем правоохранительного органа по согласованию с уполномоченным органом по делам государственной службы.»;
4) в пункте 2 статьи 8 слова «руководителей или уполномоченных руководителей правоохранительного органа» заменить словами «руководителей правоохранительного органа или уполномоченных руководителей»;
5) пункт 1 статьи 9 дополнить частью третьей следующего содержания:
«Лица, имеющие высшее образование, могут зачисляться в организации образования правоохранительных органов для обучения по профессиональным учебным программам, предусматривающим сокращенные сроки обучения.»;
6) пункт 1 статьи 10 дополнить частью второй следующего содержания:
«На правоохранительную службу в соответствии с настоящим Законом по решению руководителя правоохранительного органа на должность среднего и старшего начальствующего состава может быть принято лицо старше тридцати пяти лет, обладающее высокой профессиональной подготовкой либо значительным опытом работы по определенным специальностям.»;
7) в статье 12:
пункт 1 дополнить частью второй следующего содержания:
«Для лиц, впервые поступающих на службу в органы прокуратуры, устанавливается испытательный срок до одного года в порядке, определяемом Генеральным Прокурором Республики Казахстан.»;
в пункте 3 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
8) в пункте 2 статьи 13 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
9) пункт 7 статьи 22 изложить в следующей редакции:
«7. Лица, ранее проходившие службу в правоохранительных органах, при приеме вновь на службу (зачислении на учебу), лица, принятые в порядке откомандирования из другого правоохранительного органа, а также лица, проходившие службу в специальных государственных органах, военнослужащие назначаются на должности (зачисляются на учебу) с имеющимся у них классным чином, специальным или воинским званием, присвоенным им по прежнему месту службы, с последующим приравниванием к специальному званию или классному чину, присваиваемому по новому месту службы (учебы).
Срок пребывания в прежнем классном чине, специальном или воинском звании засчитывается в срок выслуги для присвоения очередного специального звания или классного чина.»;
10) в статье 23:
дополнить пунктом 1-1 следующего содержания:
«1-1. Первыми специальными званиями или классным чином считаются:
1) для рядового состава – рядовой;
2) для младшего начальствующего состава – младший сержант (сержант);
3) для среднего начальствующего состава – младший лейтенант (лейтенант), юрист 3 класса.»;
абзац первый пункта 5 изложить в следующей редакции:
«5. Специальные звания лейтенанта присваиваются:»;
дополнить пунктом 5-1 следующего содержания:
«5-1. Первый классный чин юрист 3 класса присваивается после прохождения аттестации.»;
в подпункте 1) пункта 7 слова «правоохранительного органа» исключить;
в пункте 9 слова «Руководитель или уполномоченный руководитель правоохранительного органа» заменить словами «Руководитель правоохранительного органа или уполномоченный руководитель»;
11) часть первую пункта 4 статьи 26 изложить в следующей редакции:
«4. Очередное специальное звание или классный чин на одну ступень выше специального звания или классного чина, предусмотренного по занимаемой штатной должности, присваивается по истечении не менее полутора срока выслуги лет в предыдущем специальном звании или классном чине.»;
12) в статье 27:
в подпункте 1) пункта 1 слова «правоохранительного органа» исключить;
в части второй пункта 2 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
13) в статье 28:
в подпункте 1) пункта 1 слова «правоохранительного органа» исключить;
в пункте 2 слова «руководителем или уполномоченным руководителем правоохранительного органа» заменить словами «руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем»;
14) статью 29 изложить в следующей редакции:
«Статья 29. Общие правила замещения должностей рядового и
начальствующего состава правоохранительных органов
1. Должности, подлежащие замещению лицами рядового, младшего, среднего, старшего и высшего начальствующего состава, и соответствующие этим должностям специальные звания или классные чины определяются руководителем правоохранительного органа в соответствии с законодательством Республики Казахстан.
2. Лица, назначаемые на должности среднего, старшего и высшего начальствующего состава, до присвоения им специального звания или классного чина или зачисления в кадры правоохранительных органов исполняют служебные обязанности по занимаемой должности.
3. Назначение на должность, перемещение по службе производятся руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем при условии соответствия лица предъявляемым квалификационным требованиям. Квалификационные требования к категориям должностей утверждаются руководителем правоохранительного органа по согласованию с уполномоченным органом по делам государственной службы.
4. При назначении на должность и перемещении по службе лиц среднего и старшего начальствующего состава обеспечивается использование их по основной специальности либо в соответствии с имеющимся опытом, а при необходимости использования на должностях по новой для них специальности назначению должна предшествовать переподготовка на соответствующих курсах (сборах).
5. При необходимости перемещения лиц среднего, старшего и высшего начальствующего состава на другие должности, а также в другую местность решение об этом с их согласия принимают соответствующие уполномоченные руководители с учетом подготовки и опыта службы этих лиц, а также отсутствия у них и членов их семей противопоказаний по состоянию здоровья.
6. Перемещение по службе в другую местность лиц начальствующего состава, нуждающихся по состоянию здоровья в изменении места жительства, производится по разрешению соответствующих руководителей на основании заключения военно-врачебной комиссии.
7. Перемещение лиц рядового и начальствующего состава с неоперативных на оперативные должности производится с учетом результатов военно-врачебной экспертизы.»;
15) дополнить статьей 33-1 следующего содержания:
«Статья 33-1. Президентский резерв руководства
правоохранительных органов
Президентский резерв руководства правоохранительных органов формируется в целях качественного отбора сотрудников для занятия вакантных вышестоящих руководящих должностей правоохранительных органов.
Порядок формирования и перечень должностей Президентского резерва руководства правоохранительных органов определяются Президентом Республики Казахстан.»;
16) в статье 34:
в пункте 4 слова «руководителя или» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или»;
в пункте 5 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
в пункте 6 слова «руководителем или уполномоченным руководителем правоохранительного органа» заменить словами «руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем»;
17) в пункте 4 статьи 37 слова «руководителем или уполномоченным руководителем правоохранительного органа» заменить словами «руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем»;
18) в статье 38:
в подпункте 2) пункта 1 слова «руководителем или уполномоченным руководителем правоохранительного органа» заменить словами «руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем»;
в пункте 2 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
19) в статье 39:
часть вторую подпункта 2) пункта 2 изложить в следующей редакции:
«Непрерывный срок временного исполнения обязанностей по вакантной должности не должен превышать два месяца, а по невакантной – четыре.»;
в пункте 3 слова «руководителя или» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или»;
20) в пункте 2 статьи 40 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
21) в части первой пункта 1 статьи 46 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
22) главу 5 дополнить статьей 46-1 следующего содержания:
«Статья 46-1. Порядок и основания зачисления сотрудника в
распоряжение правоохранительного органа
1. Для решения вопроса о дальнейшем прохождении правоохранительной службы сотрудники могут быть зачислены в распоряжение правоохранительного органа с освобождением от занимаемой должности в порядке и на основаниях, предусмотренных настоящей статьей.
2. Основаниями зачисления сотрудника в распоряжение правоохранительного органа являются:
1) обращение сотрудника с рапортом об освобождении от занимаемой должности и оставлении в распоряжении правоохранительного органа по собственному желанию;
2) освобождение сотрудника от занимаемой должности в порядке дисциплинарного взыскания, предусмотренного подпунктом 5) пункта 2 статьи 56 настоящего Закона, или по результатам аттестации;
3) проведение организационно-штатных мероприятий;
4) окончание срока прикомандирования к другим государственным органам и международным организациям;
5) истечение срока полномочий по занимаемой должности;
6) заключение военно-врачебной комиссии.
3. Освобождение сотрудника от занимаемой должности и зачисление в распоряжение правоохранительного органа осуществляются на основании приказа руководителя правоохранительного органа либо уполномоченного руководителя на срок, не превышающий пятнадцати календарных дней.
В исключительных случаях, вызванных особыми обстоятельствами, этот срок может быть продлен руководителем правоохранительного органа до двух месяцев.
За сотрудником, зачисленным в распоряжение правоохранительного органа, сохраняется денежное содержание по последней должности.
В срок пребывания в распоряжении правоохранительного органа не засчитываются период нахождения лиц рядового и начальствующего состава в установленных настоящим Законом отпусках, на лечении (обследовании по направлению военно-врачебной комиссии) в организациях здравоохранения, время нахождения в пути следования от места прежней службы до места нахождения соответствующего правоохранительного органа; для лиц, обучающихся по заочной или вечерней форме обучения, – время нахождения на учебно-экзаменационных сессиях организаций образования; время нахождения под арестом в связи с привлечением к уголовной ответственности, в случаях прекращения уголовного дела по реабилитирующим основаниям или вынесения оправдательного приговора со дня ареста и по день освобождения включительно.
4. Порядок прохождения службы сотрудниками, находящимися в распоряжении правоохранительного органа, определяется руководителем правоохранительного органа.
На сотрудника, находящегося в распоряжении правоохранительного органа, в полном объеме распространяется установленный распорядок дня правоохранительного органа.
К сотруднику, зачисленному в распоряжение правоохранительного органа, могут применяться меры поощрения и на него могут налагаться дисциплинарные взыскания, предусмотренные настоящим Законом.
5. Время нахождения сотрудника в распоряжении правоохранительного органа засчитывается в стаж правоохранительной службы, в выслугу лет для присвоения специального звания или классного чина.
6. Сотрудникам, освобожденным от занимаемых должностей и находящимся в распоряжении правоохранительного органа, не использовавшим оплачиваемый ежегодный трудовой отпуск, в случаях задержки решения вопроса об их дальнейшем использовании на службе предоставляется неиспользованный отпуск. За время оплачиваемого ежегодного трудового отпуска денежное содержание им выплачивается в размере, получаемом по основной должности ко дню зачисления в распоряжение правоохранительного органа, независимо от срока пребывания в распоряжении.
7. Руководитель правоохранительного органа или уполномоченный руководитель обязан в письменной форме предложить находящемуся в распоряжении правоохранительного органа сотруднику должность с соблюдением требований настоящей статьи.
При назначении на должность сотрудника, находящегося в распоряжении правоохранительного органа, должны учитываться его квалификация, звание, выслуга лет, стаж работы, прежняя должность.
В случае зачисления сотрудника в распоряжение правоохранительного органа по основаниям, предусмотренным подпунктами 1), 3), 4) и 5) пункта 2 настоящей статьи, предлагается должность с учетом профессиональных качеств сотрудника и при условии соответствия квалификационным требованиям, предусмотренным для данной должности.
В случае зачисления сотрудника в распоряжение правоохранительного органа по основанию, предусмотренному подпунктом 2) пункта 2 настоящей статьи, предлагаемая должность должна быть нижестоящей.
В случае зачисления сотрудника в распоряжение правоохранительного органа по основанию, предусмотренному подпунктом 6) пункта 2 настоящей статьи, назначение на должность производится с согласия сотрудника в соответствии с заключением военно-врачебной комиссии.
8. При отказе сотрудника письменно изложить несогласие с предложенной должностью кадровым подразделением правоохранительного органа оформляется акт, который приобщается к личному делу сотрудника.
В случае отказа сотрудника занять предлагаемую должность он подлежит увольнению со службы.»;
23) пункт 5 статьи 47 дополнить подпунктом 3-1) следующего содержания:
«3-1) прохождение полиграфологического исследования;»;
24) в пункте 1 статьи 48 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
25) в статье 53 слова «руководителю или уполномоченному руководителю правоохранительного органа» заменить словами «руководителю правоохранительного органа или уполномоченному руководителю»;
26) в статье 54:
в пункте 1 слова «руководителей и уполномоченных руководителей правоохранительных органов» заменить словами «руководителей правоохранительных органов и уполномоченных руководителей»;
в пункте 2 слова «Руководитель и уполномоченный руководитель правоохранительного органа» заменить словами «Руководитель правоохранительного органа и уполномоченный руководитель»;
в пункте 3 слова «руководителем или уполномоченным руководителем правоохранительного органа» заменить словами «руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем»;
27) в подпункте 8) пункта 2 статьи 56 слова «руководителями или уполномоченными руководителями правоохранительного органа» заменить словами «руководителями правоохранительного органа или уполномоченными руководителями»;
28) в пункте 3 статьи 57:
в части первой слова «руководитель или уполномоченный руководитель правоохранительного органа» заменить словами «руководитель правоохранительного органа или уполномоченный руководитель»;
в части второй слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
29) в статье 58:
в пункте 1:
слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
дополнить частью второй следующего содержания:
«По необходимости при проведении служебного расследования проводится полиграфологическое исследование.»;
в подпункте 3) части первой пункта 7 слова «руководителю или уполномоченному руководителю правоохранительного органа» заменить словами «руководителю правоохранительного органа или уполномоченному руководителю»;
в пункте 9 слова «руководитель или уполномоченный руководитель правоохранительного органа» заменить словами «руководитель правоохранительного органа или уполномоченный руководитель»;
30) пункт 4 статьи 69 изложить в следующей редакции:
«4. Сотрудникам выплачивается денежная компенсация на содержание жилища и оплату коммунальных услуг в размере, определяемом законом о республиканском бюджете.»;
31) в пункте 1 статьи 78 слова «руководителя или уполномоченного руководителя правоохранительного органа» заменить словами «руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя»;
32) пункт 1 статьи 80 дополнить подпунктом 17) следующего содержания:
«17) в связи с отказом от занятия предложенной должности и истечением срока нахождения в распоряжении правоохранительного органа.»;
33) статью 82 изложить в следующей редакции:
«Статья 82. Предельный возраст службы в
правоохранительных органах
1. На службе в правоохранительных органах могут состоять до следующего предельного возраста:
1) до майора, младшего советника включительно – сорок восемь лет;
2) подполковники, советники – пятьдесят лет;
3) полковники, старшие советники – пятьдесят пять лет;
4) лица высшего начальствующего состава – шестьдесят лет.
2. Сотрудникам, имеющим высокую профессиональную подготовку, опыт работы на занимаемой должности и годным по состоянию здоровья для прохождения службы, с их согласия срок службы продлевается от одного до пяти лет руководителем правоохранительного органа или уполномоченным руководителем, которому предоставлено право назначения на должности.
В исключительных случаях по решению руководителя правоохранительного органа или уполномоченного руководителя, имеющего право назначения на соответствующие должности, сотрудникам этот срок может быть продлен повторно от одного до пяти лет в таком же порядке, а отдельным из них, имеющим ученые степени или звания, – от пяти до десяти лет.
Решение о продлении срока оставления на службе не исключает возможности увольнения сотрудника из правоохранительных органов по основаниям, предусмотренным настоящим Законом.
3. Сотрудник органов прокуратуры, достигший предельного возраста пребывания на службе, годный по состоянию здоровья для прохождения службы, по решению Генерального Прокурора Республики Казахстан или уполномоченного руководителя вправе продолжить службу до достижения пенсионного возраста, установленного Законом Республики Казахстан «О пенсионном обеспечении в Республике Казахстан».
При этом решение о продлении срока оставления на службе до достижения пенсионного возраста не исключает возможности увольнения сотрудника из органов прокуратуры по основаниям, предусмотренным настоящим Законом.».
Статья 2. Сотрудники правоохранительных органов, которым абзацами четвертым, пятым, шестым и седьмым подпункта 33) пункта 1 статьи 1 настоящего Закона изменен предельный возраст службы в правоохранительных органах, вправе уволиться по достижении предельного возраста службы, установленного до введения в действие настоящего Закона.
Статья 3. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан Н. НАЗАРБАЕВ

Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне құқық қорғау қызметі мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының 2013 жылғы 21 мамырдағы № 93-V Заңы

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. «Білім туралы» 2007 жылғы 27 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 ж., № 20, 151-құжат; 2008 ж., № 23, 124-құжат; 2009 ж., № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 2, 21-құжат; № 5, 43-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 16, 128-құжат; № 18, 142-құжат; 2012 ж., № 2, 11-құжат; № 4, 32-құжат; № 15, 97-құжат; 2013 ж., № 2, 7-құжат):
1) 8-баптың 2-тармағының бірінші бөлігі «арнаулы мемлекеттiк органдардың оқу орындарын» деген сөздерден кейін «және құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарын» деген сөздермен толықтырылсын;
2) 43-баптың 3-тармағының 2) тармақшасы «арнаулы мемлекеттік органдар оқу орындарының» деген сөздерден кейін «және құқық қорғау органдары білім беру ұйымдарының» деген сөздермен толықтырылсын.
2. «Құқық қорғау қызметі туралы» 2011 жылғы 6 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2011 ж., № 1, 4-құжат; № 19, 145-құжат; 2012 ж., № 3, 26-құжат; № 5, 41-құжат; № 8, 64-құжат):
1) 1-бапта:
мынадай мазмұндағы 6-1), 7-1), 11-1) және 11-2) тармақшалармен толықтырылсын:
«6-1) Құқық қорғау органдары басшылығының президенттік резерві – құқық қорғау органдарының жоғары тұрған бос басшылық лауазымдарына ұсыну үшiн Қазақстан Республикасының Президенті айқындайтын ерекше іріктеу тәртібінен өткен қызметкерлер тiзiмі;»;
«7-1) құқық қорғау органының басшысы – құқық қорғау органының қызметкерлері мен жұмыскерлері, уәкілетті басшылар бағынысында болатын құқық қорғау органының бірінші басшысы;»;
«11-1) полиграфологиялық зерттеу – адамның психофизиологиялық куәландыру кезінде пайда болатын жекелеген физиологиялық реакцияларын арнайы медициналық датчиктердің көмегімен тіркеуден тұратын сауалдама жүргізу рәсімі;
11-2) психофизиологиялық куәландыру – құқық қорғау қызметіне кандидаттардың, қызметкерлердің жеке-психологиялық және психофизиологиялық қасиеттерін жан-жақты бағалауға бағытталған іс-шаралар жиынтығы;»;
17) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«17) ұйымдық-штаттық iс-шаралар – құқық қорғау органының, құқық қорғау органы аумақтық немесе оған теңестiрiлген мамандандырылған бөлiмшесiнiң, құқық қорғау органы мекемесiнiң, ведомствосының штаттары мен құрылымын қалыптастыру жөнiндегi шаралар кешенi (құқық қорғау органын құру, қайта ұйымдастыру, тарату, оның қызметкерлерінің санын немесе штатын ұлғайту және қысқарту);»;
2) 6-бапта:
2-тармақ мынадай мазмұндағы 2-1) тармақшамен толықтырылсын:
«2-1) қызметке жарамдылығын анықтау үшін әскери-дәрігерлік комиссияларда медициналық немесе психофизиологиялық куәландырудан, оның ішінде полиграфологиялық зерттеуден өтпеген;»;
5-тармақ мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Құқық қорғау органдарына қызметке қабылданатын азаматтар қызметке жарамдылығын анықтау үшін әскери-дәрігерлік комиссияларда медициналық және психофизиологиялық куәландырудан, оның ішінде полиграфологиялық зерттеуден міндетті түрде өтеді.»;
мынадай мазмұндағы 5-1-тармақпен толықтырылсын:
«5-1. Полиграфологиялық зерттеуден өту тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.»;
3) 7-баптың 2-тармағының екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Конкурстық негiзде орналасатын лауазымдар тiзбесiн, конкурсты және тағылымдаманы өткiзу шарттары мен тәртiбiн мемлекеттік қызмет істері жөніндегі уәкілетті органмен келісу бойынша құқық қорғау органының басшысы айқындайды.»;
4) 8-баптың 2-тармағындағы «құқық қорғау органы басшыларының немесе уәкiлеттi басшыларының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшыларының немесе уәкiлеттi басшылардың» деген сөздермен ауыстырылсын;
5) 9-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«Жоғары білімі бар адамдар құқық қорғау органдарының білім беру ұйымдарына қысқартылған оқыту мерзімдерін көздейтін кәсіптік оқу бағдарламалары бойынша оқыту үшін қабылдануы мүмкін.»;
6) 10-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Осы Заңға сәйкес құқық қорғау қызметіне құқық қорғау органы басшысының шешімі бойынша орта және аға басшы құрам лауазымына отыз бес жастан асқан, жоғары кәсіптік даярлығы не белгілі бір мамандықтар бойынша едәуір жұмыс тәжірибесі бар адам қабылдануы мүмкін.»;
7) 12-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Прокуратура органдарына бірінші рет қызметке тұратын адамдар үшін Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры айқындайтын тәртіппен бір жылға дейінгі сынақ мерзімі белгіленеді.»;
3-тармақтағы «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
8) 13-баптың 2-тармағындағы «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
9) 22-баптың 7-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«7. Құқық қорғау органдарында бұрын қызмет өткерген адамдар қызметке жаңадан қабылданған (оқуға түскен) кезде, басқа құқық қорғау органынан iссапарға жiберу тәртiбiмен қабылданған адамдар, сондай-ақ арнаулы мемлекеттік органдарда қызмет өткерген адамдар, әскери қызметшілер бұрынғы қызмет орны бойынша берілген өздерiнде бар сыныптық шенмен, арнаулы немесе әскери атақпен лауазымға тағайындалады (оқуға қабылданады), олар кейіннен жаңа қызмет (оқу) орны бойынша берілетін арнаулы атаққа немесе сыныптық шенге теңестіріледі.
Бұрынғы сыныптық шенде, арнаулы немесе әскери атақта болу мерзiмi кезектi арнаулы атақ немесе сыныптық шен беру үшiн еңбек сiңiрген мерзiмге есептеледi.»;
10) 23-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1-тармақпен толықтырылсын:
«1-1. Мыналар:
1) қатардағы құрам үшін – қатардағы қызметкер;
2) кіші басшы құрам үшін – кіші сержант (сержант);
3) орта басшы құрам үшін – кіші лейтенант (лейтенант), 3-сыныпты заңгер бірінші арнаулы атақтар немесе сыныптық шен болып есептеледі.»;
5-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Лейтенант арнаулы атақтары:»;
мынадай мазмұндағы 5-1-тармақпен толықтырылсын:
«5-1. 3-сыныпты заңгер бірінші сыныптық шені аттестаттаудан өткеннен кейін беріледі.»;
7-тармақтың 1) тармақшасындағы «құқық қорғау органының уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «уәкілетті басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
9-тармақтағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
11) 26-баптың 4-тармағының бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Атқаратын штаттық лауазымы бойынша көзделген арнаулы атақтан немесе сыныптық шеннен бiр саты жоғары кезектi арнаулы атақ немесе сыныптық шен алдыңғы арнаулы атақта немесе сыныптық шенде еңбек сiңiрген жылдарының кемiнде бір жарым мерзімі өткен соң берiледi.»;
12) 27-бапта:
1-тармақтың 1) тармақшасындағы «құқық қорғау органының уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтың екінші бөлігіндегі «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
13) 28-бапта:
1-тармақтың 1) тармақшасындағы «құқық қорғау органының уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
14) 29-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«29-бап. Құқық қорғау органдарының қатардағы және басшы құрам лауазымдарына орналасудың жалпы қағидалары
1. Қатардағы, кiшi, орта, аға және жоғары басшы құрамдағы адамдар орналасуға жататын лауазымдарды және осы лауазымдарға сәйкес келетiн арнаулы атақтарды немесе сыныптық шендердi Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құқық қорғау органының басшысы айқындайды.
2. Орта, аға және жоғары басшы құрам лауазымдарына тағайындалатын адамдар оларға арнаулы атақ немесе сыныптық шен берiлгенге немесе құқық қорғау органдарының кадрларына қабылданғанға дейiн атқаратын лауазымы бойынша қызметтiк мiндеттерiн атқарады.
3. Лауазымға тағайындауды, қызметі бойынша ауыстыруды адам қойылатын бiлiктiлiк талаптарына сәйкес келген жағдайда құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы жүргiзедi. Лауазымдар санаттарына қойылатын бiлiктiлiк талаптарын мемлекеттiк қызмет iстерi жөнiндегi уәкiлеттi органмен келісу бойынша құқық қорғау органының басшысы бекiтедi.
4. Орта және аға басшы құрамдағы адамдарды лауазымға тағайындау және қызметі бойынша ауыстыру кезiнде оларды негiзгi мамандығы бойынша не бар тәжiрибесiне сәйкес пайдалану қамтамасыз етiледi, ал олар үшін жаңа мамандықтағы лауазымдарда пайдалану қажет болған кезде олар тағайындау алдында тиiстi курстарда (жиындарда) қайта даярлаудан өтуге тиiс.
5. Орта, аға және жоғары басшы құрамдағы адамдарды басқа лауазымдарға, сондай-ақ басқа жергілікті жерге ауыстыру қажет болған кезде бұл туралы шешiмдi олардың келiсуі бойынша осы адамдардың даярлығы мен қызмет тәжiрибесiн, сондай-ақ оларда және олардың отбасы мүшелерiнде денсаулық жағдайы бойынша қарсы көрсетілімдердің жоқтығын ескере отырып, тиiстi уәкiлеттi басшылар қабылдайды.
6. Денсаулық жағдайы бойынша тұрғылықты жерiн өзгертудi қажет ететiн басшы құрамдағы адамдарды қызметі бойынша басқа жергілікті жерге ауыстыру әскери-дәрiгерлiк комиссияның қорытындысы негiзiнде тиiстi басшылардың рұқсаты бойынша жүргiзiледi.
7. Қатардағы және басшы құрамдағы адамдарды жедел қызмет атқармайтын лауазымдардан жедел қызмет атқаратын лауазымдарға ауыстыру әскери-дәрiгерлiк сараптама нәтижелерi ескерiле отырып жүргiзiледi.»;
15) мынадай мазмұндағы 33-1-баппен толықтырылсын:
«33-1-бап. Құқық қорғау органдары басшылығының президенттік резерві
Құқық қорғау органдары басшылығының президенттік резерві құқық қорғау органдарының жоғары тұрған бос басшылық лауазымдарына орналастыру үшін қызметкерлерді сапалы іріктеу мақсатында қалыптастырылады.
Құқық қорғау органдары басшылығының Президенттік резервін қалыптастыру тәртібін және оның лауазымдар тізбесін Қазақстан Республикасының Президенті айқындайды.»;
16) 34-бапта:
4-тармақтағы «басшының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
5-тармақтағы «құқық қорғау органының басшысына немесе уәкiлеттi басшысына» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысына немесе уәкiлеттi басшыға» деген сөздермен ауыстырылсын;
6-тармақтағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
17) 37-баптың 4-тармағындағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
18) 38-бапта:
1-тармақтың 2) тармақшасындағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтағы «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
19) 39-бапта:
2-тармақтың 2) тармақшасының екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«Мiндеттердi уақытша атқарудың үзіліссiз мерзiмi бос лауазым бойынша екі айдан, ал бос емес лауазым бойынша төрт айдан аспауға тиіс.»;
3-тармақтағы «басшының немесе» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе» деген сөздермен ауыстырылсын;
20) 40-баптың 2-тармағындағы «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
21) 46-баптың 1-тармағының бірінші бөлігіндегі «құқық қорғау органының тиiстi лауазымдарына тағайындауға құқығы бар басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «тиiстi лауазымдарға тағайындау құқығы бар құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
22) 5-тарау мынадай мазмұндағы 46-1-баппен толықтырылсын:
«46-1-бап. Қызметкерді құқық қорғау органының қарамағына қабылдау тәртібі мен негіздері
1. Құқық қорғау қызметін одан әрі өткеру туралы мәселені шешу үшін қызметкерлер осы бапта көзделген тәртіппен және негіздерде атқарып жүрген лауазымынан босатыла отырып, құқық қорғау органының қарамағына қабылдануы мүмкін.
2. Мыналар:
1) қызметкердің өз қалауы бойынша атқарып жүрген лауазымынан босату және құқық қорғау органының қарамағында қалдыру туралы баянатпен өтініш жасауы;
2) қызметкерді осы Заңның 56-бабы 2-тармағының 5) тармақшасында көзделген тәртіптік жаза тәртібімен немесе аттестаттау нәтижелері бойынша атқарып жүрген лауазымынан босату;
3) ұйымдық-штаттық іс-шаралар жүргізу;
4) басқа мемлекеттік органдарға және халықаралық ұйымдарға іссапармен бару мерзімінің аяқталуы;
5) атқарып жүрген лауазымы бойынша өкілеттіктер мерзімінің өтуі;
6) әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысы қызметкерді құқық қорғау органының қарамағына қабылдау негіздері болып табылады.
3. Қызметкерді атқарып жүрген лауазымынан босату және құқық қорғау органының қарамағына қабылдау құқық қорғау органы басшысының не уәкілетті басшының бұйрығы негізінде күнтізбелік он бес күннен аспайтын мерзімге жүзеге асырылады.
Ерекше мән-жайлардан туындайтын айрықша жағдайларда бұл мерзiмді құқық қорғау органының басшысы екi айға дейiн ұзартуы мүмкiн.
Құқық қорғау органының қарамағына қабылданған қызметкердің соңғы лауазымы бойынша ақшалай қаражаты сақталады.
Қатардағы және басшы құрамдағы адамдардың осы Заңда белгiленген демалыстарда, денсаулық сақтау ұйымдарында емделуде (әскери-дәрiгерлiк комиссияның жолдамасы бойынша тексерілуде) болу кезеңі, бұрынғы қызмет атқарған жерiнен тиiстi құқық қорғау органы тұрған жерге дейiн жол жүру уақыты; сырттай немесе кешкі оқыту нысаны бойынша білім алатын адамдар үшін – бiлiм беру ұйымдарының оқу-емтихан сессияларында болу уақыты; қылмыстық iс ақтау негiздерi бойынша қысқартылған немесе ақтау үкiмi шығарылған жағдайларда, қамауға алынған күнiнен бастап және босатылған күнiн қоса алғанда, қылмыстық жауаптылыққа тартылуымен байланысты қамауда болған уақыты құқық қорғау органының қарамағында болу мерзiмiне есептелмейдi.
4. Құқық қорғау органының қарамағында тұрған қызметкерлердің қызмет өткеру тәртібін құқық қорғау органының басшысы айқындайды.
Құқық қорғау органының қарамағында тұрған қызметкерге құқық қорғау органының белгiленген күн тәртiбi толық көлемде қолданылады.
Құқық қорғау органының қарамағына қабылданған қызметкерге осы Заңда көзделген көтермелеу шаралары қолданылуы мүмкін және ол тәртiптiк жазаларға тартылуы мүмкiн.
5. Қызметкердiң құқық қорғау органының қарамағында болу уақыты құқық қорғау қызметiндегi өтiлiне, арнаулы атақ немесе сыныптық шен беру үшiн еңбек сiңiрген жылдарына есептеледi.
6. Атқаратын лауазымдарынан босатылған және құқық қорғау органының қарамағында тұрған, жыл сайынғы ақылы еңбек демалысын пайдаланбаған қызметкерлерге, оларды қызметте одан әрi пайдалану туралы мәселенiң шешілуі кешiктiрiлген жағдайларда, пайдаланылмаған демалысы берiледi. Оларға жыл сайынғы ақылы еңбек демалысы уақыты үшiн ақшалай қаражат, құқық қорғау органының қарамағында болу мерзiмiне қарамастан, оның қарамағына қабылданған күнге негiзгi лауазымы бойынша алатын мөлшерде төленедi.
7. Құқық қорғау органының басшысы немесе уәкілетті басшы осы баптың талаптарын сақтай отырып, құқық қорғау органының қарамағында тұрған қызметкерге жазбаша нысанда лауазым ұсынуға міндетті.
Құқық қорғау органының қарамағында тұрған қызметкерді лауазымға тағайындау кезінде оның біліктілігі, атағы, еңбек сіңірген жылдары, жұмыс өтілі, бұрынғы лауазымы ескерілуге тиіс.
Қызметкер құқық қорғау органының қарамағына осы баптың 2-тармағының 1), 3), 4) және 5) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша қабылданған жағдайда, қызметкердің кәсіптік қасиеттері ескеріле отырып және осы лауазым үшін көзделген біліктілік талаптарына сай келген жағдайда лауазым ұсынылады.
Қызметкер құқық қорғау органының қарамағына осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген негіз бойынша қабылданған жағдайда, ұсынылып отырған лауазым төмен тұрған болуға тиіс.
Қызметкер құқық қорғау органының қарамағына осы баптың 2-тармағының 6) тармақшасында көзделген негіз бойынша қабылданған жағдайда, лауазымға тағайындау әскери-дәрігерлік комиссияның қорытындысына сәйкес қызметкердің келісуімен жүргізіледі.
8. Қызметкер ұсынылған лауазыммен келіспейтінін жазбаша баяндаудан бас тартқан кезде құқық қорғау органының кадр бөлімшесі қызметкердің жеке ісіне қосылатын акт ресімдейді.
Қызметкер ұсынылатын лауазымға орналасудан бас тартқан жағдайда, ол қызметтен шығарылуға жатады.»;
23) 47-баптың 5-тармағы мынадай мазмұндағы 3-1) тармақшамен толықтырылсын:
«3-1) полиграфологиялық зерттеуден өткізуді;»;
24) 48-баптың 1-тармағындағы «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
25) 53-баптағы «құқық қорғау органының басшысына немесе уәкiлеттi басшысына» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысына немесе уәкiлеттi басшыға» деген сөздермен ауыстырылсын;
26) 54-бапта:
1-тармақтағы «құқық қорғау органдары басшыларының және уәкiлеттi басшыларының» деген сөздер «құқық қорғау органдары басшыларының және уәкiлеттi басшылардың» деген сөздермен ауыстырылсын;
2-тармақтағы «Құқық қорғау органының басшысы және уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «Құқық қорғау органының басшысы және уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
3-тармақтағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
27) 56-баптың 2-тармағының 8) тармақшасындағы «құқық қорғау органының басшылары немесе уәкiлеттi басшылары» деген сөздер «құқық қорғау органының басшылары немесе уәкiлеттi басшылар» деген сөздермен ауыстырылсын;
28) 57-баптың 3-тармағында:
бірінші бөліктегі «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
екінші бөліктегі «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
29) 58-бапта:
1-тармақта:
«құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы екінші бөлікпен толықтырылсын:
«Қажет болған жағдайда қызметтік тергеу жүргізу кезінде полиграфологиялық зерттеу жүргізіледі.»;
7-тармақтың бірінші бөлігінің 3) тармақшасындағы «құқық қорғау органының басшысына немесе уәкiлеттi басшысына» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысына немесе уәкiлеттi басшыға» деген сөздермен ауыстырылсын;
9-тармақтағы «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшысы» деген сөздер «құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы» деген сөздермен ауыстырылсын;
30) 69-баптың 4-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Қызметкерлерге тұрғын үйдi күтiп-ұстауға және коммуналдық қызметтерге ақы төлеуге республикалық бюджет туралы заңда айқындалатын мөлшерде ақшалай өтемақы төленедi.»;
31) 78-баптың 1-тармағындағы «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшысының» деген сөздер «құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының» деген сөздермен ауыстырылсын;
32) 80-баптың 1-тармағы 16) тармақшасындағы «бұрмалағаны үшiн жұмыстан шығарылады.» деген сөздер «бұрмалағаны үшiн;» деген сөздермен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 17) тармақшамен толықтырылсын:
«17) ұсынылған лауазымға орналасудан бас тартуына және құқық қорғау органының қарамағында болу мерзімінің өтуіне байланысты жұмыстан шығарылады.»;
33) 82-бап мынадай редакцияда жазылсын:
«82-бап. Құқық қорғау органдарында қызмет етудiң шектi жасы
1. Құқық қорғау органдарында қызметте мынадай шектi жасқа:
1) қоса алғанда майорға, кiшi кеңесшiге дейiн – қырық сегіз жасқа;
2) подполковниктер, кеңесшiлер – елу жасқа;
3) полковниктер, аға кеңесшiлер – елу бес жасқа;
4) жоғары басшы құрамдағы адамдар алпыс жасқа дейiн бола алады.
2. Лауазымдарға тағайындау құқығы берiлген құқық қорғау органының басшысы немесе уәкiлеттi басшы жоғары кәсiптiк даярлығы, атқаратын лауазымы бойынша жұмыс тәжiрибесi бар және денсаулық жағдайы бойынша қызметтi өткеруге жарамды қызметкерлерге олардың келiсуiмен қызмет мерзiмiн бір жылдан бес жылға дейiн ұзартады.
Айрықша жағдайларда, тиiстi лауазымдарға тағайындау құқығы бар құқық қорғау органы басшысының немесе уәкiлеттi басшының шешiмi бойынша қызметкерлерге бұл мерзiм сол тәртiппен бір жылдан бес жылға дейiн, ал ғылыми дәрежелерi немесе атақтары бар жекелеген қызметкерлерге – бес жылдан он жылға дейiн қайта ұзартылуы мүмкiн.
Қызметте қалдыру мерзiмiн ұзарту туралы шешiм қызметкердi осы Заңда көзделген негiздер бойынша құқық қорғау органдарынан шығару мүмкiндiгiн жоққа шығармайды.
3. Қызметте болудың шекті жасына толған, денсаулық жағдайы бойынша қызмет өткеруге жарамды прокуратура органдарының қызметкері Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының немесе уәкілетті басшының шешімі бойынша «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген зейнеткерлік жасқа толғанға дейін қызметін жалғастыруға құқылы.
Бұл ретте зейнеткерлік жасқа толғанға дейін қызметте қалдыру мерзімін ұзарту туралы шешім қызметкерді осы Заңда көзделген негіздер бойынша прокуратура органдарынан шығару мүмкiндiгiн жоққа шығармайды.».
2-бап. Осы Заңның 1-бабы 1-тармағы 33) тармақшасының төртінші, бесінші, алтыншы және жетінші абзацтарымен құқық қорғау органдарында қызмет етудің шекті жасы өзгертілген құқық қорғау органдарының қызметкерлері осы Заң қолданысқа енгізілгенге дейін белгіленген қызмет етудің шекті жасына толуы бойынша жұмыстан шығуға құқылы.
3-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғанынан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н. НАЗАРБАЕВ.