О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам дальнейшего упрощения отправления правосудия, снижения бюрократических процедур

Закон Республики Казахстан от 17 ноября 2014 года № 254-V ЗРК

Примечание РЦПИ!
Порядок введения в действие настоящего Закона см. ст.2.

Статья 1. Внести изменения и дополнения в следующие законодательные акты Республики Казахстан:

1. В Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 июля 1999 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1999 г., № 18, ст. 644; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 10, ст. 244; 2001 г., № 8, ст. 52; № 15-16, ст. 239; № 21-22, ст. 281; № 24, ст. 338; 2002 г., № 17, ст. 155; 2003 г., № 10, ст. 49; № 14, ст. 109; № 15, ст. 138; 2004 г., № 5, ст. 25; № 17, ст. 97; № 23, ст. 140; № 24, ст. 153; 2005 г., № 5, ст. 5; № 13, ст. 53; № 24, ст. 123; 2006 г., № 2, ст. 19; № 10, ст. 52; № 11, ст. 55; № 12, ст. 72; № 13, ст. 86; 2007 г., № 3, ст. 20; № 4, ст. 28; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 13, ст. 99; 2008 г., № 13-14, ст. 56; № 15-16, ст. 62; 2009 г., № 15-16, ст. 74; № 17, ст. 81; № 24, ст. 127, 130; 2010 г., № 1-2, ст. 4; № 3-4, ст. 12; № 7, ст. 28, 32; № 17-18, ст. 111; № 22, ст. 130; № 24, ст. 151; 2011 г., № 1, ст. 9; № 2, ст. 28; № 5, ст. 43; № 6, ст. 50; № 14, ст. 117; № 16, ст. 128, 129; № 23, ст. 179; 2012 г., № 2, ст. 14; № 6, ст. 43, 44; № 8, ст. 64; № 13, ст. 91; № 14, ст. 93; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 13, ст. 64; № 14, ст. 72, 74; № 15, ст. 76; 2014 г., № 1, ст. 6, 9; № 4-5, ст. 24; № 11, ст. 67; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; Закон Республики Казахстан от 5 июля 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам законодательства об административных правонарушениях», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 12 июля 2014 г.; Закон Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 2 октября 2014 г.):
1) в оглавлении:
внесено изменение в заголовок статьи 20 на казахском языке, на русском языке текст не изменяется;
заголовки статей 22, 25 и 91-2 изложить в следующей редакции:
«Статья 22. Свобода обжалования судебных актов»;
«Статья 25. Передача споров на разрешение арбитража или третейского суда, а также в порядке медиации»;
«Статья 91-2. Получение образцов специалистом или экспертом от живого лица»;
дополнить заголовком статьи 105-1 следующего содержания:
«Статья 105-1. Отсрочка уплаты государственной пошлины»;
внесено изменение в заголовок статьи 111 на казахском языке, на русском языке текст не изменяется;
дополнить заголовками главы 13-1 и статей 149-1, 149-2, 149-3 и 149-4 следующего содержания:
«Глава 13-1. Рассмотрение дел в порядке упрощенного производства
Статья 149-1. Порядок упрощенного производства
Статья 149-2. Дела, рассматриваемые в порядке упрощенного производства
Статья 149-3. Особенности рассмотрения дел в порядке упрощенного производства
Статья 149-4. Решение по делу, рассматриваемому в порядке упрощенного производства»;
внесено изменение в заголовок статьи 160 на казахском языке, на русском языке текст не изменяется;
дополнить заголовками главы 16-1 и статей 173-1, 173-2, 173-3, 173-4 и 173-5 следующего содержания:
«Глава 16-1. Мировое соглашение
Статья 173-1. Примирение сторон
Статья 173-2. Заключение мирового соглашения
Статья 173-3. Форма и содержание мирового соглашения
Статья 173-4. Утверждение судом мирового соглашения
Статья 173-5. Исполнение мирового соглашения»;
внесено изменение в заголовок статьи 177 на казахском языке, на русском языке текст не изменяется;
заголовок статьи 222 изложить в следующей редакции:
«Статья 222. Решение о признании незаконными действий
(бездействия) и решений государственных органов,
органов местного самоуправления и должностных
лиц»;
заголовок статьи 229 исключить;
заголовок статьи 240-3 изложить в следующей редакции:
«Статья 240-3. Разрешение вопроса о повороте исполнения
судебного акта суда апелляционной, кассационной
или надзорной инстанций»;
дополнить заголовками статей 257-1 и 258-1 следующего содержания:
«Статья 257-1. Фиксирование судебного заседания средствами
аудио- или видеозаписи (аудио-, видеопротокол)»;
«Статья 258-1. Замечания на аудио- или видеозапись и краткий
протокол судебного заседания»;
заголовки статей 383-6, 385 и 395-1 изложить в следующей редакции:
«Статья 383-6. Возвращение кассационной жалобы или протеста»;
«Статья 385. Лица, имеющие право на подачу ходатайства,
внесение представления и принесение протеста на
судебные акты, вступившие в законную силу»;
«Статья 395-1. Отзыв на ходатайство, представление или протест
о пересмотре судебного акта»;
заголовки статей 403-1 и 403-2 исключить;
2) часть третью статьи 6 изложить в следующей редакции:
«3. Нарушение закона судом при разрешении дел недопустимо и влечет за собой отмену незаконных судебных актов.»;
3) части вторую и пятую статьи 14 изложить в следующей
редакции:
«2. Язык судопроизводства устанавливается определением суда в зависимости от языка, на котором подано в суд исковое заявление (заявление). Производство по одному и тому же гражданскому делу осуществляется на установленном первоначально языке судопроизводства.
Если в ходе подготовки к рассмотрению дела в суде первой инстанции выяснилось, что истец не владеет языком, на котором его представителем подано исковое заявление (заявление), то по письменному ходатайству истца суд выносит определение об изменении языка судопроизводства.»;
«5. Судебные акты, о выдаче которых из дела заявило в письменном виде лицо, участвующее в деле и не владеющее языком судопроизводства, вручаются ему в переводе на его родной язык или другой язык, которым он владеет.»;
4) часть вторую статьи 15 изложить в следующей редакции:
«2. Стороны избирают в ходе гражданского судопроизводства свою позицию, способы и средства ее отстаивания самостоятельно и независимо от суда, других участвующих в деле лиц. Суд полностью освобожден от сбора доказательств по собственной инициативе в целях установления фактических обстоятельств дела, однако по мотивированному ходатайству стороны оказывает ей содействие в получении необходимых материалов в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом.»;
5) статью 20 изложить в следующей редакции:
«Статья 20. Обеспечение безопасности в ходе судебного
разбирательства
Судебное разбирательство дела должно происходить в условиях, обеспечивающих нормальную работу суда и безопасность присутствующих в зале судебного заседания лиц. В целях обеспечения безопасности судебными приставами проводятся проверка документов, удостоверяющих личность, личный досмотр лиц и досмотр проносимых ими в зал судебного заседания вещей.»;
6) статью 22 изложить в следующей редакции:
«Статья 22. Свобода обжалования судебных актов
1. Судебные акты могут быть обжалованы в порядке, установленном настоящим Кодексом.
2. Лица, участвующие в деле, имеют право на пересмотр судебного акта вышестоящим судом в порядке, установленном настоящим Кодексом.»;
7) статью 25 изложить в следующей редакции:
«Статья 25. Передача споров на разрешение арбитража или
третейского суда, а также в порядке медиации
Подведомственный суду спор, возникший из гражданско-правовых отношений, по соглашению сторон может быть разрешен в порядке медиации или передан на рассмотрение арбитража или третейского суда, когда это не запрещено законодательными актами Республики Казахстан, и в соответствии с подпунктом 4) статьи 170 и статьей 192 настоящего Кодекса.»;
8) в статье 30:
части первую и 1-3 изложить в следующей редакции:
«1. Специализированные межрайонные экономические суды рассматривают гражданские дела по имущественным и неимущественным спорам, сторонами в которых являются граждане, осуществляющие предпринимательскую деятельность без образования юридического лица, юридические лица, по корпоративным спорам, а также гражданские дела о реструктуризации финансовых организаций и организаций, входящих в банковский конгломерат в качестве родительской организации и не являющихся финансовыми организациями, в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан.
Иск по указанным гражданским делам, за исключением дел о реструктуризации финансовых организаций и организаций, входящих в банковский конгломерат в качестве родительской организации и не являющихся финансовыми организациями, может быть предъявлен при соблюдении истцом предусмотренного договором либо законодательством Республики Казахстан досудебного порядка урегулирования спора.»;
«1-3. Специализированные межрайонные суды по делам несовершеннолетних рассматривают гражданские дела по спорам об определении места жительства ребенка и порядка общения с ребенком; о лишении (ограничении) и восстановлении родительских прав; об усыновлении (удочерении) ребенка; об отмене усыновления (удочерения) ребенка; о направлении несовершеннолетних в специальные организации образования или организации с особым режимом содержания; по спорам, возникающим из опеки и попечительства (патроната) над несовершеннолетними в соответствии с брачно-семейным законодательством Республики Казахстан.»;
часть 1-4 исключить;
примечание изложить в следующей редакции:
«Примечания.
1. По ходатайству законных представителей несовершеннолетнего дела, отнесенные к подсудности специализированного межрайонного суда по делам несовершеннолетних, могут рассматриваться районным и приравненным к нему судом.
2. Ходатайство о рассмотрении дела районным и приравненным к нему судом может быть подано до назначения дела к судебному разбирательству.»;
9) часть восьмую статьи 32 изложить в следующей редакции:
«8. Иски о восстановлении имущественных и неимущественных прав, нарушенных незаконным привлечением к уголовной ответственности, незаконным применением меры пресечения в виде подписки о невыезде, домашнего ареста или ареста либо незаконным наложением административного взыскания в виде административного ареста, могут предъявляться по месту жительства истца.»;
10) часть первую статьи 35 изложить в следующей редакции:
«1. Иск к нескольким ответчикам, проживающим или находящимся в разных местах, предъявляется по месту жительства или нахождения одного из ответчиков по выбору истца.»;
11) в статье 36:
подпункт 4) части второй исключить;
часть третью изложить в следующей редакции:
«3. Заявления сторон о неподсудности дела данному суду разрешаются этим судом. По вопросу о передаче дела в другой суд выносится определение. Определение суда об оставлении без удовлетворения заявления стороны (сторон) о неподсудности дела может быть обжаловано в суд апелляционной инстанции, решение которого является окончательным и обжалованию, опротестованию не подлежит. Передача дела из одного суда в другой производится по истечении срока на обжалование этого определения, а в случае подачи жалобы – после вынесения определения об оставлении жалобы без удовлетворения.»;
дополнить частью 3-1 следующего содержания:
«3-1. В случаях, предусмотренных подпунктом 2) части второй настоящей статьи, подсудность дела районному и приравненному к нему суду определяется судом апелляционной инстанции.»;
часть четвертую изложить в следующей редакции:
«4. Споры о подсудности между судами разрешаются судом апелляционной инстанции, решение которого является окончательным и обжалованию, опротестованию не подлежит.»;
12) часть третью статьи 37 изложить в следующей редакции:
«3. Рассмотрение дел в суде кассационной инстанции осуществляется коллегиальным составом судей этой коллегии в нечетном
количестве (не менее трех) под председательством председателя
соответствующего областного и приравненного к нему суда либо
судьи кассационной инстанции по поручению председателя областного и приравненного к нему суда.
Рассмотрение дел в надзорной судебной коллегии по гражданским и административным делам Верховного Суда Республики Казахстан осуществляется коллегиальным составом судей этой коллегии в нечетном количестве (не менее пяти) под председательством председателя указанной коллегии или одного из судей Верховного Суда Республики Казахстан по его поручению.»;
13) статью 39 дополнить частью шестой следующего содержания:
«6. Судья, принимавший участие в рассмотрении дела в суде надзорной инстанции, не может участвовать в рассмотрении этого дела в случае, предусмотренном частью второй статьи 386 настоящего Кодекса.»;
14) часть первую статьи 41 изложить в следующей редакции:
«1. Основания для отвода, указанные в подпунктах 2) и 3) части первой статьи 40 настоящего Кодекса, распространяются также на прокурора, эксперта, специалиста, переводчика, секретаря судебного заседания.»;
15) статью 47 дополнить частью третьей следующего содержания:
«3. Лица, участвующие в деле, вправе направить обращение в суд в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
16) часть первую статьи 49 изложить в следующей редакции:
«1. Истец вправе изменить основание или предмет иска, увеличить или уменьшить размер исковых требований или отказаться от иска. Изменение основания или предмета иска, увеличение или уменьшение размера исковых требований производятся путем подачи письменного заявления до окончания рассмотрения дела по существу. Отказ от иска допускается до принятия решения судом первой инстанции путем подачи письменного заявления. Ответчик вправе признать иск, о чем у него отбирается расписка. Стороны могут окончить дело мировым соглашением или соглашением об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации, которые подписываются сторонами и утверждаются судом.»;
17) часть первую статьи 57 изложить в следующей редакции:
«1. В случаях, предусмотренных законом, государственные органы и органы местного самоуправления до окончания рассмотрения дела по существу судом первой инстанции могут вступить в процесс по своей инициативе, по инициативе участвующих в деле лиц, а также по инициативе суда для дачи заключения по делу в целях осуществления возложенных на них обязанностей и для защиты прав, свобод и законных интересов граждан, общественных и государственных интересов.»;
18) подпункт 7) статьи 59 изложить в следующей редакции:
«7) другие лица, имеющие высшее юридическое образование, допущенные судом по просьбе лиц, участвующих в деле.»;
19) часть третью статьи 62 изложить в следующей редакции:
«3. Полномочия адвоката на ведение конкретного дела удостоверяются доверенностью и ордером, выдаваемым юридической консультацией или адвокатской конторой коллегии адвокатов, а при осуществлении им своей деятельности индивидуально – президиумом коллегии адвокатов.
Полномочия адвоката на совершение каждого из процессуальных действий, перечисленных в части первой статьи 61 настоящего Кодекса, должны быть подтверждены нотариально заверенной доверенностью или доверенностью, приравненной к нотариально заверенной.»;
20) часть первую статьи 63 изложить в следующей редакции:
«1. Права, свободы и законные интересы недееспособных граждан и лиц, не обладающих полной дееспособностью или признанных в судебном порядке ограниченно дееспособными, защищают в суде их родители, усыновители, опекуны, попечители, патронатные воспитатели или другие заменяющие их лица, которые представляют суду документы, удостоверяющие их статус и полномочия.»;
21) в статье 66:
часть первую изложить в следующей редакции:
«1. Доказательства представляются сторонами и другими лицами, участвующими в деле, суду первой инстанции и исследуются в судебном разбирательстве.»;
дополнить частью 1-1 следующего содержания:
«1-1. Содержание каждого доказательства, на которое сторона ссылается как на основание требований или возражений против них, должно быть раскрыто в ходе судебного разбирательства, в котором это доказательство исследуется.
Лицо вправе ссылаться только на те доказательства, которые были раскрыты в ходе судебного разбирательства.»;
части третью и четвертую изложить в следующей редакции:
«3. Суд первой инстанции вправе предложить сторонам и другим лицам, участвующим в деле, представить необходимые для правильного разрешения дела дополнительные доказательства.
Непредставление суду первой инстанции имеющихся у стороны доказательств исключает возможность представления этих доказательств суду апелляционной, кассационной, надзорной инстанций, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.
4. В случае, когда представление доказательств для сторон и других лиц, участвующих в деле, затруднительно, суд первой инстанции по их ходатайству оказывает им содействие в истребовании доказательств.
Ходатайство об оказании содействия в истребовании необходимых стороне доказательств, оставленное без удовлетворения судом первой инстанции, может быть заявлено перед судом апелляционной инстанции в апелляционной жалобе или судебном заседании.»;
22) статью 71 дополнить частью 3-1 следующего содержания:
«3-1. Виновность лица в совершении административного правонарушения, установленная вступившим в законную силу постановлением суда по делу об административном правонарушении, не доказывается вновь при рассмотрении дела о гражданско-правовых последствиях совершенного этим лицом административного правонарушения.»;
23) в статье 91-1:
в части четвертой слова «врача или другого», «врачом или другим» исключить;
в части пятой слова «, врач», «другой» исключить;
24) в статье 91-2:
заголовок, части первую и вторую изложить в следующей редакции:
«Статья 91-2. Получение образцов специалистом или экспертом от
живого лица
1. Судья направляет к специалисту лицо, у которого должны быть получены образцы, а также определение о получении соответствующих образцов. В определении должны быть указаны права и обязанности всех участников данного процессуального действия.
2. Специалист по поручению судьи производит необходимые действия и получает требуемые для экспертного исследования образцы. Образцы упаковываются и опечатываются, после чего вместе с официальным документом, составленным специалистом, направляются судье.»;
часть четвертую исключить;
25) дополнить статьей 105-1 следующего содержания:
«Статья 105-1. Отсрочка уплаты государственной пошлины
Суд по искам о защите прав потребителей, поданным физическим лицом, производит отсрочку от уплаты государственной пошлины до принятия судом соответствующего решения. При принятии решения суд присуждает расходы, связанные с уплатой государственной пошлины, со стороны, не в пользу которой вынесено решение.»;
26) подпункт 9) статьи 107 исключить;
27) часть восьмую статьи 108 изложить в следующей редакции:
«8. Выплата сумм, причитающихся экспертам и специалистам, в случае, когда одна или обе стороны освобождены от уплаты издержек, производится за счет республиканского бюджета.
Порядок выплаты сумм, причитающихся экспертам и специалистам, определяется Правительством Республики Казахстан.»;
28) часть вторую статьи 109 изложить в следующей редакции:
«2. Выплата причитающихся сумм переводчикам производится за счет республиканского бюджета в порядке, определяемом Правительством Республики Казахстан.»;
29) часть первую статьи 110 изложить в следующей редакции:
«1. Стороне, в пользу которой состоялось решение, суд присуждает с другой стороны все понесенные по делу судебные расходы. Если иск удовлетворен частично, то издержки присуждаются истцу пропорционально размеру удовлетворенных судом исковых требований, а ответчику – пропорционально той части исковых требований, в которой истцу отказано.»;
30) статью 111 изложить в следующей редакции:
«Статья 111. Возмещение расходов по оплате помощи представителя
1. Стороне, в пользу которой состоялось решение, суд присуждает возмещение другой стороной понесенных ею расходов по оплате помощи представителя, не состоящего с этой стороной в трудовых отношениях, участвовавшего в процессе, в размере фактически понесенных стороной затрат. По денежным требованиям эти расходы не должны превышать десять процентов от удовлетворенной части иска.
2. В случае, если юридическая помощь была оказана стороне адвокатом за счет средств республиканского бюджета, суд расходы по оплате помощи адвоката взыскивает в доход республиканского бюджета с другой стороны исходя из результатов рассмотрения дела.»;
31) часть вторую статьи 113 изложить в следующей редакции:
«2. Если стороны при заключении мирового соглашения или соглашения об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации не предусмотрели порядок распределения судебных расходов, суд понесенные сторонами судебные расходы распределяет между ними поровну.»;
32) в статье 114:
часть первую дополнить подпунктом 3) следующего содержания:
«3) рассмотрения споров о возмещении вреда реабилитированным.»;
часть третью изложить в следующей редакции:
«3. К ходатайству лица об освобождении от оплаты юридической помощи и о возмещении расходов, связанных с представительством, в случаях, предусмотренных подпунктами 2) и 3) части первой настоящей статьи, должны быть приобщены документы и другие доказательства, подтверждающие право на оплату юридической помощи из средств республиканского бюджета.»;
дополнить частью шестой следующего содержания:
«6. Определение суда или судьи об освобождении стороны от оплаты юридической помощи адвокату обжалованию, опротестованию не подлежит.»;
33) часть третью статьи 128 изложить в следующей редакции:
«3. Заявление о восстановлении пропущенного срока подается в письменной форме либо в форме электронного документа в суд, в котором надлежало совершить процессуальное действие. Это заявление рассматривается судом в присутствии лиц, участвующих в деле, которые извещаются о месте и времени рассмотрения вопроса, однако их неявка не является препятствием для разрешения поставленного перед судом вопроса.»;
34) в статье 129:
часть вторую изложить в следующей редакции:
«2. Лица, участвующие в деле, свидетели, эксперты, специалисты и переводчики также могут быть извещены или вызваны заказным письмом с уведомлением о его вручении, телефонограммой или телеграммой либо с использованием иных средств связи, обеспечивающих фиксирование извещения или вызова.»;
дополнить частью пятой следующего содержания:
«5. Надлежащее извещение стороны – извещение, полученное одним из совершеннолетних членов семьи стороны, проживающих по указанному адресу, направленное заказным письмом с уведомлением о его вручении, телефонограмма или телеграмма, а также отчет, подтверждающий доставку текстового сообщения по абонентскому номеру сотовой связи или электронному адресу, либо с использованием иных средств связи, обеспечивающих фиксирование извещения или вызова, если сторона не докажет, что извещение к ней не поступило либо поступило позднее.»;
35) часть вторую статьи 130 исключить;
36) в статье 140:
подпункты 2) и 11) изложить в следующей редакции:
«2) если требование о взыскании денег основано на неисполнении вытекающего из договора обязательства, срок исполнения которого наступил, и неисполнение обязательства признается должником в письменной форме;»;
«11) если заявлено требование о взыскании задолженности с собственников помещений (квартир), уклоняющихся от участия в обязательных расходах на содержание общего имущества объекта кондоминиума, а также по требованиям о взыскании задолженности на основании публичных договоров за фактически потребленные услуги (электро-, газо-, тепло-, водоснабжение, услуги телефона и сети Интернет, кабельного телевидения, вывоз твердых бытовых отходов);»;
дополнить подпунктами 12), 13), 14) и 15) следующего содержания:
«12) если заявлено требование об индексации присужденных сумм;
13) если заявлено требование о взыскании единовременного денежного вознаграждения, предусмотренного контрактом о прохождении воинской службы, в случае досрочного расторжения контракта по инициативе военнослужащего по контракту без уважительных причин;
14) если заявлено требование о взыскании сумм, затраченных на обучение курсантов учебных заведений, прекративших по собственному желанию службу до истечения предусмотренного договором срока;
15) если заявлено требование о возврате в бюджет выплаченной единовременной денежной выплаты в связи с усыновлением ребенка-сироты и (или) ребенка, оставшегося без попечения родителей, в случае отмены усыновления.»;
37) части вторую и третью статьи 143 изложить в следующей
редакции:
«2. Об отказе в принятии заявления или возвращении заявления судья выносит определение в течение трех рабочих дней со дня поступления заявления в суд.
3. Определение об отказе в принятии заявления не препятствует возможности предъявления заявителем иска по этому же требованию в порядке искового производства.
Определение о возвращении заявления о выдаче судебного приказа не препятствует его повторной подаче после устранения недостатков, послуживших основанием для возвращения.
Определение об отказе в принятии заявления или возвращении заявления о выдаче судебного приказа обжалованию, опротестованию не подлежит.»;
38) часть первую статьи 144 изложить в следующей редакции:
«1. Судья вправе принять заявление о вынесении судебного приказа и своим определением установить взыскателю срок не более трех рабочих дней для устранения недостатков, если заявление не отвечает требованиям статьи 141 настоящего Кодекса.»;
39) подпункты 3) и 4) части первой статьи 146 изложить в следующей редакции:
«3) фамилия, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), дата рождения взыскателя, его место жительства или нахождения, сведения о его регистрации по месту жительства и индивидуальный идентификационный номер или если взыскателем является юридическое лицо, его наименование, место фактического нахождения либо сведения из Национального реестра бизнес-идентификационных номеров, банковские реквизиты и бизнес-идентификационный, номер, а также сведения об абонентских номерах городской или сотовой связи, электронный адрес, если таковые имеются;
4) фамилия, имя и отчество (если оно указано в документе, удостоверяющем личность), дата рождения должника, его место жительства или нахождения, сведения о его регистрации по месту жительства, сведения о его месте работы и банковских реквизитах места работы (если указаны в заявлении о вынесении судебного приказа), его банковские реквизиты и индивидуальный идентификационный номер (если указаны в заявлении о вынесении судебного приказа) или если должником является юридическое лицо, его наименование, место фактического нахождения либо сведения из Национального реестра бизнес-идентификационных номеров (если указаны в заявлении о вынесении судебного приказа), банковские реквизиты и бизнес-идентификационный номер, а также сведения об абонентских номерах городской или сотовой связи, электронный адрес, если таковые имеются и известны;»;
40) дополнить главой 13-1 следующего содержания:
«Глава 13-1. Рассмотрение дел в порядке упрощенного производства
Статья 149-1. Порядок упрощенного производства
1. Дела в порядке упрощенного производства рассматриваются судом по общим правилам искового производства, предусмотренным настоящим Кодексом, с особенностями, установленными настоящей главой.
2. Дела в порядке упрощенного производства рассматриваются судьей единолично в месячный срок со дня принятия заявления к производству. Срок рассмотрения дела в порядке упрощенного производства продлению не подлежит.
Статья 149-2. Дела, рассматриваемые в порядке упрощенного
производства
1. В порядке упрощенного производства подлежат рассмотрению дела:
1) по исковым заявлениям о взыскании денег, если цена иска не превышает для юридических лиц пятисот месячных расчетных показателей, для индивидуальных предпринимателей, физических лиц – ста месячных расчетных показателей;
2) независимо от цены иска по исковым заявлениям, основанным на представленных истцом документах, устанавливающих денежные обязательства ответчика, и (или) на документах, подтверждающих задолженность по договору.
2. Суд выносит определение о рассмотрении дела по общим правилам искового производства, если в ходе рассмотрения дела в порядке упрощенного производства удовлетворено ходатайство третьего лица о вступлении в дело, принят встречный иск, который не может быть рассмотрен по правилам, установленным настоящей главой, либо если суд, в том числе по ходатайству одной из сторон, пришел к выводу о том, что:
1) порядок упрощенного производства может привести к разглашению государственной тайны;
2) необходимо провести осмотр и исследование доказательств по месту их нахождения, назначить экспертизу или заслушать свидетельские показания;
3) заявленное требование связано с иными требованиями, в том числе к другим лицам, или судебным актом, принятым по данному делу, могут быть нарушены права и законные интересы других лиц;
4) рассмотрение дела в порядке упрощенного производства не соответствует целям эффективного правосудия, в том числе в случае признания судом необходимым выяснить дополнительные обстоятельства или исследовать дополнительные доказательства.
3. В определении о рассмотрении дела по общим правилам искового производства указываются действия, которые надлежит совершить лицам, участвующим в деле, и сроки совершения этих действий. После вынесения определения рассмотрение дела производится с самого начала, за исключением случаев, если переход к рассмотрению дела по общим правилам искового производства вызван необходимостью провести осмотр и исследование доказательств по месту их нахождения, назначить экспертизу или заслушать свидетельские показания.
4. В случае, если заявлены два требования, которые вытекают из гражданских правоотношений, при этом одно из которых носит имущественный характер и относится к требованиям, указанным в части первой настоящей статьи, а второе требование носит неимущественный характер и суд не выделит это требование в отдельное производство, оба требования рассматриваются в порядке упрощенного производства.
5. Срок рассмотрения дела, начатого в порядке упрощенного производства, но с дальнейшим его рассмотрением по общим правилам искового производства, продлению не подлежит.
Статья 149-3. Особенности рассмотрения дел в порядке
упрощенного производства
1. Исковое заявление, заявление по делу, указанному в частях первой или второй статьи 149-2 настоящего Кодекса, и прилагаемые к такому заявлению документы могут быть представлены в суд в письменной форме либо в форме электронного документа.
2. О принятии искового заявления, заявления к производству суд выносит определение, в котором указывает на рассмотрение дела в порядке упрощенного производства и устанавливает срок для представления отзыва на исковое заявление, заявление ответчиком или другим заинтересованным лицом в течение пятнадцати рабочих дней.
3. Стороны вправе представить в суд, рассматривающий дело, и направить друг другу документы, содержащие объяснения по существу заявленных требований и возражений в обоснование своей позиции, в установленный судом срок. Такие документы не должны содержать ссылки на доказательства, которые не были раскрыты в установленный судом срок.
4. Если отзыв на исковое заявление, отзыв на заявление, доказательства и иные документы поступили в суд по истечении установленного судом срока, они не рассматриваются и возвращаются лицам, которыми они были поданы, за исключением случая, если эти лица обосновали невозможность представления указанных документов в установленный судом срок по причинам, не зависящим от них. О возвращении указанных документов суд выносит определение.
5. Судья рассматривает дело в порядке упрощенного производства без вызова сторон после истечения установленного судом срока для представления доказательств и иных документов в соответствии с частью третьей настоящей статьи.
Предварительное судебное заседание по делам, рассматриваемым в порядке упрощенного производства, не проводится.
Суд исследует изложенные в представленных сторонами документах объяснения, возражения и (или) доводы лиц, участвующих в деле, и принимает решение на основании доказательств, представленных в течение указанных сроков.
6. При рассмотрении дела в порядке упрощенного производства не применяются правила, предусмотренные главой 23 настоящего Кодекса и статьей 189 настоящего Кодекса.
Статья 149-4. Решение по делу, рассматриваемому в порядке
упрощенного производства
1. Решение по делу, рассматриваемому в порядке упрощенного производства, принимается по правилам, установленным главой 18 настоящего Кодекса, если иное не вытекает из особенностей, установленных в настоящей главе.
2. Решение по результатам рассмотрения дела в порядке упрощенного производства может быть обжаловано, опротестовано в суд апелляционной инстанции в срок, не превышающий пятнадцати рабочих дней со дня его принятия.
Вступившие в законную силу решение суда первой инстанции, решение или постановление суда апелляционной инстанции могут быть обжалованы, опротестованы в суд кассационной инстанции в порядке, установленном настоящим Кодексом.»;
41) подпункт 1) части первой статьи 154 изложить в следующей редакции:
«1) истцом не соблюден установленный договором или законодательством Республики Казахстан для данной категории дел порядок предварительного досудебного разрешения спора и возможность применения этого порядка не утрачена;»;
42) статью 156 изложить в следующей редакции:
«Статья 156. Предъявление встречного иска
1. Ответчик вправе до окончания рассмотрения дела по существу предъявить к истцу встречный иск для совместного рассмотрения с первоначальным иском. Предъявление встречного иска производится по общим правилам о предъявлении иска. О принятии встречного иска судья выносит определение.
2. Встречное исковое заявление, не отвечающее условиям его принятия, предусмотренным в части первой настоящей статьи, подлежит возвращению.»;
43) статью 160 изложить в следующей редакции:
«Статья 160. Рассмотрение заявления об обеспечении иска
1. Заявление об обеспечении иска разрешается судьей в день его поступления в суд без извещения ответчика и других лиц, участвующих в деле, сторон арбитражного или третейского разбирательства. По результатам рассмотрения заявления об обеспечении иска судья выносит определение.
2. Заявление об обеспечении иска, поданное в суд с исковым заявлением, рассматривается судом без извещения ответчика и других лиц, участвующих в деле, сторон арбитражного или третейского разбирательства одновременно с возбуждением гражданского дела.
3. Заявление об обеспечении иска подается в суд в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
44) в части третьей статьи 163 слова «Специализированный финансовый суд» заменить словом «Суд»;
45) части первую и третью статьи 169-1 изложить в следующей редакции:
«1. Ответчик представляет в суд отзыв на исковое заявление с приложением документов, которые подтверждают возражения относительно иска, а также документов, которые подтверждают направление копий отзыва и прилагаемых к нему документов истцу и другим лицам, участвующим в деле, в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
«3. Отзыв в письменной форме либо в форме электронного документа на исковое заявление вправе представить и иные лица, участвующие в деле.»;
46) в статье 170:
подпункт 2) изложить в следующей редакции:
«2) в необходимых случаях вызывает ответчика, опрашивает его по обстоятельствам дела, выясняет, какие имеются возражения против иска и какими доказательствами эти возражения могут быть подтверждены, разъясняет ответчику его процессуальные права и обязанности;»;
дополнить подпунктом 4-2) следующего содержания:
«4-2) разъясняет законным представителям несовершеннолетних истца или ответчика их право обратиться с ходатайством о передаче дела по подсудности в районный и приравненный к нему суд по месту жительства соответствующей стороны;»;
47) дополнить главой 16-1 следующего содержания:
«Глава 16-1. Мировое соглашение
Статья 173-1. Примирение сторон
1. Суд принимает меры для примирения сторон, содействует им в урегулировании спора.
2. Стороны могут урегулировать спор, заключив мировое соглашение или используя иные примирительные процедуры в порядке, установленном законом.
Статья 173-2. Заключение мирового соглашения
1. Мировое соглашение может быть заключено сторонами на любой стадии процесса и при исполнении судебного акта.
2. Мировое соглашение может быть заключено по любому делу искового производства, кроме дел, когда одной из сторон является государственный орган и если затрагиваются интересы лиц, признанных судом недееспособными либо ограниченно дееспособными, вытекающих из публично-правовых отношений, если иное не предусмотрено законом.
3. Мировое соглашение не может нарушать права и законные интересы других лиц и противоречить закону.
4. Мировое соглашение утверждается судом.
Статья 173-3. Форма и содержание мирового соглашения
1. Мировое соглашение заключается в письменной форме и подписывается сторонами или их представителями при наличии у них полномочий на заключение мирового соглашения, специально предусмотренных в доверенности или ином документе, подтверждающих полномочия представителя.
2. Мировое соглашение должно содержать согласованные сторонами сведения об условиях, размере и сроках исполнения обязательств друг перед другом или одной стороной перед другой.
В мировом соглашении могут содержаться условия об отсрочке или рассрочке исполнения обязательств ответчиком, уступке прав требования, полном или частичном прощении либо признании долга, распределении судебных расходов и иные условия, не противоречащие закону.
3. Если в мировом соглашении отсутствует условие о распределении судебных расходов, суд разрешает этот вопрос при утверждении мирового соглашения в общем порядке, установленном настоящим Кодексом.
4. Мировое соглашение составляется и подписывается в количестве экземпляров, превышающем на один экземпляр количество лиц, заключивших мировое соглашение. Один из этих экземпляров приобщается судом, утвердившим мировое соглашение, к материалам дела.
Статья 173-4. Утверждение судом мирового соглашения
1. Мировое соглашение утверждается судом, в производстве которого находится дело. В случае, если мировое соглашение заключено в процессе исполнения судебного акта, оно представляется на утверждение суда первой инстанции по месту исполнения судебного акта или в суд, принявший указанный судебный акт.
2. Вопрос об утверждении мирового соглашения рассматривается судом в судебном заседании. Лица, участвующие в деле, извещаются о времени и месте судебного заседания.
3. В случае неявки в судебное заседание лиц, заключивших мировое соглашение и извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, вопрос об утверждении мирового соглашения не рассматривается судом, если от этих лиц не поступило заявление о рассмотрении данного вопроса в их отсутствие.
4. По результатам рассмотрения вопроса об утверждении мирового соглашения суд выносит определение.
5. Суд не утверждает мировое соглашение, если оно противоречит закону или нарушает права и законные интересы других лиц.
6. В определении суда указывается на:
1) утверждение мирового соглашения или отказ в утверждении мирового соглашения;
2) условия мирового соглашения;
3) распределение судебных расходов.
В определении об утверждении мирового соглашения, заключенного в процессе исполнения судебного акта, должно быть также указано, что этот судебный акт не подлежит исполнению.
Статья 173-5. Исполнение мирового соглашения
1. Мировое соглашение исполняется лицами, его заключившими, добровольно в порядке и сроки, предусмотренные данным соглашением.
2. Мировое соглашение, не исполненное добровольно, подлежит принудительному исполнению на основании исполнительного листа, выдаваемого судом по ходатайству лица, заключившего мировое соглашение.»;
48) статью 177 изложить в следующей редакции:
«Статья 177. Непосредственность и устность судебного
разбирательства
1. Суд при рассмотрении дела обязан непосредственно исследовать доказательства по делу: заслушать объяснения сторон и других лиц, участвующих в деле, показания свидетелей, заключения экспертов, заключения государственных органов и органов местного самоуправления, за исключением дел, рассматриваемых в порядке упрощенного производства, ознакомиться с документами, осмотреть вещественные доказательства, прослушать звукозаписи и просмотреть видеозаписи, кино-, фотоматериалы, ознакомиться с материалами иных средств преобразования информации. В необходимых случаях при исследовании доказательств по делу суд заслушивает консультации и пояснения специалиста.
Заслушивание объяснений сторон и других лиц, участвующих в деле, показаний свидетелей, заключений экспертов, заключений государственных органов и органов местного самоуправления может осуществляться судом в режиме реального времени посредством видеосвязи.
2. Разбирательство дела происходит устно. В случае замены судьи в процессе рассмотрения дела разбирательство должно быть произведено с самого начала.»;
49) часть вторую статьи 180 изложить в следующей редакции:
«2. При использовании судом средств аудио- или видеозаписи судебного заседания (аудио-, видеопротокола) председательствующий объявляет об этом.
В случае невозможности использования средств аудио- или видеозаписи судебного заседания секретарь судебного заседания докладывает об этом суду с отражением этих сведений в протоколе судебного заседания.»;
50) части первую и пятую статьи 193 изложить в следующей редакции:
«1. Заявление истца об отказе от иска, признание иска ответчиком или условия мирового соглашения сторон либо условия соглашения об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации подаются в письменном виде, которые приобщаются к материалам дела, о чем указывается в протоколе судебного заседания.»;
«5. В случаях непринятия судом отказа истца от иска, признания иска, неутверждения мирового соглашения или соглашения сторон об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации по основаниям, предусмотренным частью второй статьи 49 настоящего Кодекса, суд выносит об этом определение и продолжает рассмотрение дела по существу.»;
51) статью 194 дополнить частью третьей следующего содержания:
«3. Объяснения участвующих в деле лиц могут быть получены судом в режиме реального времени посредством видеосвязи через суд по месту нахождения данных лиц.»;
52) часть первую статьи 199 изложить в следующей редакции:
«1. Допрос свидетеля в возрасте до четырнадцати лет, а по усмотрению суда и допрос свидетеля в возрасте от четырнадцати до шестнадцати лет производятся с участием педагога и законных представителей, которые вызываются в суд. Указанные лица могут с разрешения председательствующего задавать свидетелю вопросы.»;
53) части первую и вторую статьи 216 изложить в следующей редакции:
«1. После принятия и подписания решения суда судья возвращается в зал судебного заседания и оглашает резолютивную часть решения суда, разъясняет порядок и сроки обжалования решения.
2. После оглашения резолютивной части решения судья обязан объявить, когда лица, участвующие в деле, и представители могут получить копию решения суда.»;
54) часть первую статьи 217 изложить в следующей редакции:
«1. Акт суда первой инстанции, которым дело разрешается по существу, выносится в течение пяти рабочих дней в форме решения. Резолютивная часть решения приобщается к материалам дела.»;
55) часть вторую статьи 219 изложить в следующей редакции:
«2. Суд разрешает дело в пределах заявленных истцом требований.»;
56) статью 222 изложить в следующей редакции:
«Статья 222. Решение о признании незаконными действий
(бездействия) и решений государственных органов,
органов местного самоуправления и должностных лиц
1. При удовлетворении иска о признании незаконными действий (бездействия) и решений государственных органов, органов местного самоуправления и должностных лиц суд признает оспариваемое действие (бездействие) или решение незаконным, обязывает восстановить нарушенные права физического или юридического лица. В резолютивной части решения о признании незаконным нормативного правового акта должно быть указано, что этот акт считается недействующим с момента его принятия.
2. Решение суда о признании незаконным нормативного правового акта или сообщение о нем должно быть опубликовано в средствах массовой информации, в которых был опубликован нормативный правовой акт, за счет средств органа, его принявшего (издавшего). Опубликование должно быть осуществлено не позднее десяти дней со дня вступления решения суда в законную силу.»;
57) статью 229 исключить;
58) часть 1-1 статьи 235 изложить в следующей редакции:
«1-1. Решения суда о проведении реструктуризации финансовых организаций или организаций, входящих в банковский конгломерат в качестве родительской организации и не являющихся финансовыми организациями, вступают в законную силу со дня их принятия и подлежат немедленному исполнению.»;
59) в статье 236:
абзац первый части второй изложить в следующей редакции:
«2. После вступления в законную силу решения суда выписывается исполнительный лист, который выдается взыскателю либо по его письменному заявлению либо заявлению в форме электронного документа направляется судом для исполнения в орган юстиции по территориальности.»;
дополнить частью 5-1 следующего содержания:
«5-1. Исполнительный документ выдается взыскателю либо по его заявлению направляется судом для исполнения в орган юстиции по территориальности в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
абзац первый части шестой дополнить предложением вторым следующего содержания:
«Информация о причинах неисполнения судебного решения может быть предоставлена в форме электронного документа.»;
60) статью 240-3 изложить в следующей редакции:
«Статья 240-3. Разрешение вопроса о повороте исполнения
судебного акта суда апелляционной, кассационной
или надзорной инстанций
Рассмотрение вопроса о повороте исполнения судебного акта, отмененного или измененного в апелляционном, кассационном или надзорном порядках, если этот вопрос не был рассмотрен судом апелляционной, кассационной или надзорной инстанций, производится судом первой инстанции по месту исполнения отмененного или измененного судебного акта или по месту рассмотрения дела в суде первой инстанции, вынесшем отмененный, измененный судебный акт.»;
61) в статье 240-7:
часть вторую изложить в следующей редакции:
«2. Постановление о производстве исполнительных действий, подлежащих санкционированию, представляется судебным исполнителем в суд в письменной форме либо в форме электронного документа. К постановлению прилагаются материалы исполнительного производства, подтверждающие обоснованность принятия санкционируемых действий.»;
дополнить частью 4-1 следующего содержания:
«4-1. Дача санкции на постановление судебного исполнителя, представленное в форме электронного документа, осуществляется судом путем удостоверения электронной цифровой подписью судьи.
В случае отказа в даче санкции судья выносит мотивированное определение об отказе в даче санкции в форме электронного документа.»;
часть пятую изложить в следующей редакции:
«5. Санкционированное судом постановление, определение суда об отказе в даче санкции на проведение исполнительных действий могут быть обжалованы или опротестованы в порядке, установленном настоящим Кодексом.»;
62) статью 241 дополнить абзацем вторым следующего содержания:
«По ходатайству сторон и других лиц, участвующих в деле, копия решения высылается в форме электронного документа.»;
63) подпункты 7) и 9) статьи 249 изложить в следующей редакции:
«7) истец, не просивший о разбирательстве дела в его отсутствие, не явился в суд по вторичному вызову;»;
«9) подано заявление о возвращении искового заявления;»;
64) подпункт 6) части первой статьи 252 изложить в следующей редакции:
«6) процессуальное решение суда;»;
65) статью 254 дополнить абзацем вторым следующего содержания:
«По ходатайству сторон и других лиц, участвующих в деле, копия определения высылается в форме электронного документа.»;
66) статью 255 изложить в следующей редакции:
«Статья 255. Обязательность ведения протокола
О каждом судебном заседании суда первой инстанции, а также о каждом отдельном процессуальном действии, совершенном вне заседания, составляется протокол в письменной форме либо ведется аудио- или видеозапись судебного заседания.»;
67) в статье 256:
часть первую изложить в следующей редакции:
«1. Протокол судебного заседания или отдельного процессуального действия, совершенного вне заседания, составленный в письменной форме, должен отражать все существенные обстоятельства разбирательства дела или совершения отдельного процессуального действия.»;
подпункты 4-1), 9), 13), 14) и 16) части второй изложить в следующей редакции:
«4-1) сведения о применении судом стенографирования с указанием причин невозможности проведения аудио-, видеозаписи процесса;»;
«9) устные показания свидетелей, устные разъяснения экспертами своих заключений, пояснения специалистов;»;
«13) содержание судебных прений и реплик;»;
«14) сведения об оглашении и разъяснении содержания решения и определений, о сроках их изготовления в окончательной форме, разъяснении порядка и срока их обжалования;»;
«16) дата составления протокола в окончательной форме.»;
68) в статье 257:
часть первую изложить в следующей редакции:
«1. Протокол в письменной форме составляется секретарем судебного заседания.»;
часть вторую исключить;
часть пятую изложить в следующей редакции:
«5. Протокол должен быть изготовлен и подписан не позднее трех рабочих дней после окончания судебного заседания, а протокол об отдельном процессуальном действии – не позднее следующего дня после его совершения. По сложным делам протокол судебного заседания должен быть изготовлен и подписан не позднее десяти рабочих дней после окончания судебного заседания.»;
дополнить частью восьмой следующего содержания:
«8. Если лица, участвующие в деле, к устным пояснениям, заявлениям, ходатайствам, заключениям представили их письменное содержание, то в протоколе указывается о приложении письменных документов к материалам гражданского дела без отражения их полного содержания в протоколе.»;
69) дополнить статьями 257-1 и 258-1 следующего содержания:
«Статья 257-1. Фиксирование судебного заседания средствами
аудио- или видеозаписи (аудио-, видеопротокол)
1. Фиксирование хода открытого судебного заседания осуществляется с помощью средств аудио- или видеозаписи.
Применение средств аудио- или видеозаписи (аудио-, видеопротокол) в ходе судебного заседания осуществляется непрерывно.
2. Фиксирование судебного заседания средствами аудио- или видеозаписи осуществляет секретарь судебного заседания. В случае неявки в судебное заседание всех лиц, участвующих в деле, фиксирование процесса с помощью средств аудио- или видеозаписи (аудио-, видеопротокол) не осуществляется.
3. В случае фиксирования разбирательства дела с использованием средств аудио- или видеозаписи секретарем судебного заседания составляется краткий протокол в письменной форме.
В кратком протоколе судебного заседания указываются:
1) год, месяц, число и место судебного заседания;
2) время начала и окончания судебного заседания;
3) наименование суда, рассматривающего дело, фамилии и инициалы судьи, секретаря судебного заседания;
4) наименование дела;
5) сведения о применении судом средств аудио-, видеозаписи;
6) наименование файла, содержащего аудио- или видеозапись;
7) сведения о явке лиц, участвующих в деле, представителей, свидетелей, экспертов, специалистов, переводчиков;
8) сведения о приобщении к делу дополнительных материалов, представленных в качестве доказательств лицами, участвующими в деле;
9) дата составления протокола в окончательной форме.
Краткий протокол судебного заседания подписывается председательствующим и секретарем.
Материальный носитель, содержащий аудио- или видеозапись, и краткий протокол судебного заседания приобщаются к материалам дела.
4. По ходатайству лиц, участвующих в деле, или их представителей судом может быть им представлена копия аудио-, видеозаписи судебного заседания.
5. Порядок технического применения средств аудио- или видеозаписи, обеспечивающих фиксирование хода судебного заседания, определяется органом, осуществляющим организационное и материально-техническое обеспечение деятельности судов.»;
«Статья 258-1. Замечания на аудио- или видеозапись и краткий
протокол судебного заседания
1. Лица, участвующие в деле, имеют право ознакомиться с аудио-, видеозаписью (аудио-, видеопротоколом) и кратким протоколом судебного заседания в течение трех рабочих дней и в течение пяти рабочих дней со дня окончания судебного заседания подать в суд замечания в письменной форме либо в форме электронного документа относительно неполноты и неправильности их записи.
2. Рассмотрение замечаний на аудио-, видеозапись (аудио-, видеопротокол) и краткий протокол судебного заседания осуществляется по правилам, предусмотренным статьей 259 настоящего Кодекса.»;
70) статью 263 изложить в следующей редакции:
«Статья 263. Высылка копии заочного решения
1. Копия заочного решения высылается ответчику и истцу не позднее трех рабочих дней со дня его вынесения с уведомлением о вручении.
2. По ходатайству ответчика копия заочного решения высылается в форме электронного документа.»;
71) статью 272 после слова «заявлением» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
72) в статье 274-1:
дополнить частью 1-1 следующего содержания:
«1-1. К заявлению должны быть приобщены доказательства, свидетельствующие о нарушении права гражданина на включение в список кандидатов в присяжные заседатели и участие в уголовном судопроизводстве в качестве присяжного заседателя.»;
часть вторую после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
73) часть вторую статьи 278 изложить в следующей редакции:
«2. Заявление подается в суд по правилам подсудности, установленным главой 3 настоящего Кодекса. Заявления, рассмотрение которых отнесено к подсудности районных судов, могут быть поданы в суд в письменной форме либо в форме электронного документа по месту жительства гражданина либо в суд по месту нахождения государственного органа, органа местного самоуправления, общественного объединения, организации, должностного лица, государственного служащего, действия которых оспариваются.»;
74) часть вторую статьи 281 изложить в следующей редакции:
«2. Неявка в судебное заседание кого-либо из перечисленных лиц, надлежащим образом извещенных о месте и времени судебного заседания, не является препятствием к рассмотрению дела по существу. В этом случае суд вправе вынести частное определение, которым доводит до сведения вышестоящего органа или должностного лица о факте проявления неуважения указанного лица к суду, а при удовлетворении заявления – о допущенных этим лицом нарушениях закона.»;
75) часть первую статьи 286 изложить в следующей редакции:
«1. В случае отклонения протеста прокурора на не соответствующие закону нормативный правовой акт и (или) правовой акт индивидуального применения, а также на действия государственного органа или должностного лица органом или должностным лицом, издавшим незаконный акт или совершившим незаконные действия, либо вышестоящим органом или должностным лицом прокурор обращается в суд с заявлением о признании опротестованного акта или действий незаконными. Заявление в суд подается в письменной форме либо в форме электронного документа в десятидневный срок с момента получения сообщения о результатах рассмотрения протеста или по истечении установленного законом срока для его рассмотрения.»;
76) статью 293 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
77) часть первую статьи 296 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
78) часть четвертую статьи 302 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
79) часть первую статьи 308-1 после слова «несовершеннолетних» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
80) часть первую статьи 309 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
81) в статье 312-1 слово «финансовым» заменить словами «межрайонным экономическим»;
82) часть первую статьи 312-2 изложить в следующей редакции:
«1. Заявление о реструктуризации финансовой организации подается финансовой организацией в специализированный межрайонный экономический суд.»;
83) часть третью статьи 312-4 изложить в следующей редакции:
«3. Копия вступившего в законную силу решения суда о проведении реструктуризации финансовой организации направляется судом финансовой организации, Национальному Банку Республики Казахстан и в территориальные органы юстиции.»;
84) части первую и вторую статьи 314 изложить в следующей редакции:
«1. Заявление о признании движимой вещи бесхозяйной в случаях, предусмотренных Гражданским кодексом Республики Казахстан, подается в суд в письменной форме либо в форме электронного документа по месту жительства физического лица или месту нахождения организации, вступивших во владение этой вещью.
2. Заявление о признании права коммунальной собственности на недвижимое имущество подается в суд в письменной форме либо в форме электронного документа по месту нахождения этого имущества органом, уполномоченным управлять коммунальным имуществом.»;
85) абзац первый статьи 317-1 после слова «несовершеннолетних» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
86) статью 317-9 после слов «уполномоченным органом» дополнить словами «в суд в письменной форме либо в форме электронного документа»;
87) статью 317-12 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
88) статью 318 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
89) часть первую статьи 321 после слов «в районный суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
90) часть вторую статьи 324 изложить в следующей редакции:
«2. Заявление о признании утраченного документа недействительным и о восстановлении прав по нему подается в суд в письменной форме либо в форме электронного документа по месту нахождения учреждения (лица), выдавшего документ.»;
91) часть вторую статьи 331-1 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
92) часть третью статьи 334 дополнить словами «, в письменной форме либо в форме электронного документа»;
93) статью 335 дополнить частью пятой следующего содержания:
«5. К апелляционной жалобе прилагается документ, подтверждающий уплату государственной пошлины в размере, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.»;
94) статью 337 дополнить подпунктом 5) следующего содержания:
«5) если отсутствует документ, подтверждающий уплату государственной пошлины.»;
95) статью 340 дополнить частью четвертой следующего содержания:
«4. Отзыв может направляться в суд в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
96) часть пятую статьи 344 изложить в следующей редакции:
«5. Определение апелляционной инстанции, вынесенное по частной жалобе, протесту, обжалованию, опротестованию не подлежит и вступает в законную силу немедленно после его вынесения, за исключением определений, преграждающих возможность дальнейшего движения дела, и определений по вопросу об отсрочке или рассрочке исполнения решения.»;
97) абзац первый статьи 383-3 после слов «в деле» дополнить словами «, в письменной форме либо в форме электронного документа»;
98) статью 383-5 дополнить частью третьей следующего содержания:
«3. К кассационной жалобе прилагается документ, подтверждающий уплату государственной пошлины в размере, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.»;
99) статью 383-6 изложить в следующей редакции:
«Статья 383-6. Возвращение кассационной жалобы или протеста
1. Кассационная жалоба или протест, не соответствующие требованиям, указанным в статье 383-5 настоящего Кодекса, определением судьи суда кассационной инстанции возвращаются без рассмотрения лицу, их подавшему.
2. После устранения недостатков кассационная жалоба, протест могут быть поданы повторно, если не истек срок, установленный частью первой статьи 383-4 настоящего Кодекса.»;
100) статью 383-9 дополнить частью четвертой следующего содержания:
«4. Отзыв направляется в суд в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
101) части первую и вторую статьи 384 изложить в следующей редакции:
«1. Вступившие в законную силу судебные акты местных и других судов в случае соблюдения кассационного порядка их обжалования могут быть пересмотрены в порядке надзора Верховным Судом Республики Казахстан по ходатайствам лиц, участвующих в деле, и протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан.
В исключительных случаях, предусмотренных в части третьей настоящей статьи, вступившие в законную силу решение суда первой инстанции, решение или постановление суда апелляционной инстанции могут быть пересмотрены в порядке судебного надзора по представлению Председателя Верховного Суда Республики Казахстан и протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан.
2. Не подлежат пересмотру в порядке судебного надзора вступившие в законную силу решения, определения, постановления:
1) по делам приказного производства;
2) по делам упрощенного производства;
3) по делам, оконченным мировым соглашением или соглашением об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации, не затрагивающим интересы третьих лиц.»;
102) в статье 385:
заголовок изложить в следующей редакции:
«Статья 385. Лица, имеющие право на подачу ходатайства,
внесение представления и принесение протеста на
судебные акты, вступившие в законную силу»;
дополнить частью 4-2 следующего содержания:
«4-2. При наличии оснований, указанных в части первой статьи 384 настоящего Кодекса, Председатель Верховного Суда Республики Казахстан по ходатайству лиц, указанных в части первой настоящей статьи, вносит представление о пересмотре обжалуемого судебного акта. Ходатайство прилагается к представлению.»;
часть пятую изложить в следующей редакции:
«5. Правила, предусмотренные статьями 393 – 395 настоящего Кодекса, на представления Председателя Верховного Суда Республики Казахстан и протесты прокурора не распространяются и рассматриваются надзорной инстанцией непосредственно. Суд в совещательной комнате решает вопрос о наличии оснований к пересмотру дела в порядке надзора, предусмотренных статьей 387 настоящего Кодекса, после чего рассматривает представление Председателя Верховного Суда Республики Казахстан или протест прокурора по существу. При отсутствии указанных оснований суд выносит постановление об отказе в пересмотре дела в порядке судебного надзора.»;
103) статью 386 изложить в следующей редакции:
«Статья 386. Суды, рассматривающие дела в порядке надзора
1. Верховный Суд Республики Казахстан рассматривает дела по ходатайствам лиц, указанных в части первой статьи 385 настоящего Кодекса, и протестам Генерального Прокурора Республики Казахстан на вступившие в законную силу постановления кассационной инстанции, а также по представлениям Председателя Верховного Суда Республики Казахстан и протестам Генерального Прокурора Республики Казахстан в случаях, предусмотренных частью первой статьи 384 настоящего Кодекса, акты судов первой, апелляционной инстанций в составе не менее пяти судей.
2. Верховный Суд Республики Казахстан по основаниям, указанным в части третьей статьи 384 настоящего Кодекса, рассматривает дела по представлению Председателя Верховного Суда Республики Казахстан или протесту Генерального Прокурора Республики Казахстан на постановления надзорной судебной коллегии Верховного Суда Республики Казахстан.
Дела рассматриваются в коллегиальном составе не менее семи судей.»;
104) часть вторую статьи 387 изложить в следующей редакции:
«2. Поводами к истребованию дел являются ходатайства лиц, указанных в части первой статьи 385 настоящего Кодекса, а равно инициатива Председателя Верховного Суда Республики Казахстан и прокуроров, указанных в части второй этой же статьи настоящего Кодекса, в пределах их компетенции.»;
105) часть первую статьи 388 дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа»;
106) в статье 391:
часть шестую исключить;
дополнить частью седьмой следующего содержания:
«7. К ходатайству об оспаривании судебного акта прилагается документ, подтверждающий уплату государственной пошлины в размере, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.»;
107) часть первую статьи 392 дополнить подпунктом 7) следующего содержания:
«7) если к ходатайству об оспаривании судебного акта не приложен документ, подтверждающий уплату государственной пошлины.»;
108) статью 395 изложить в следующей редакции:
«Статья 395. Назначение заседания суда надзорной инстанции
1. Надзорная инстанция после получения постановления суда о возбуждении надзорного производства по пересмотру оспариваемого судебного акта, представления, протеста направляет сторонам копии ходатайства, постановления о возбуждении надзорного производства, представления, извещение о рассмотрении дела в надзорной инстанции с указанием даты, времени, места проведения судебного заседания.
2. Дело в надзорной инстанции должно быть рассмотрено в течение одного месяца со дня передачи дела в надзорную инстанцию с постановлением о возбуждении надзорного производства, представлением либо поступления протеста прокурора.»;
109) в статье 395-1:
заголовок и абзац первый части первой изложить в следующей редакции:
«Статья 395-1. Отзыв на ходатайство, представление или протест
о пересмотре судебного акта
1. Лицо, участвующее в деле, направляет отзыв на ходатайство, представление или протест о пересмотре судебного акта в порядке надзора с приложением документов, подтверждающих возражения относительно пересмотра, другим лицам, участвующим в деле, и в Верховный Суд Республики Казахстан.»;
дополнить частью четвертой следующего содержания:
«4. Отзыв может направляться в Верховный Суд Республики Казахстан в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
110) статью 397 изложить в следующей редакции:
«Статья 397. Пределы рассмотрения дела
1. При рассмотрении дела в надзорном порядке суд проверяет законность судебных актов, вынесенных судами первой, апелляционной, кассационной и надзорной инстанций по имеющимся в деле материалам в пределах доводов ходатайства, представления, протеста.
2. Суд надзорной инстанции в интересах законности вправе выйти за пределы ходатайства, представления или протеста и проверить законность обжалованного, опротестованного решения в полном объеме. Суд проверяет законность постановлений, вынесенных судами первой, апелляционной, кассационной, надзорной инстанций по делам, предусмотренным главами 25 – 29 настоящего Кодекса, в полном объеме.»;
111) в статье 398:
части первую и четвертую изложить в следующей редакции:
«1. Судебное заседание надзорной инстанции открывается объявлением председательствующего о том, какое судебное решение и по чьему ходатайству (представлению, протесту) пересматривается, кто входит в состав суда и кто из лиц, участвующих в деле, присутствует в зале судебного заседания. Отсутствие лица, подавшего ходатайство (протест), надлежаще уведомленного о времени и месте рассмотрения дела, не исключает возможность продолжения судебного заседания. Участие прокурора в суде надзорной инстанции при рассмотрении дела обязательно.»;
«4. В результате рассмотрения дела в надзорном порядке суд в совещательной комнате принимает одно из следующих решений:
1) оставляет решение первой, апелляционной, кассационной или надзорной инстанций без изменения, а ходатайство, представление, протест – без удовлетворения;
2) об отказе в пересмотре дела в порядке судебного надзора в связи с отсутствием оснований, предусмотренных статьей 387 настоящего Кодекса;
3) отменяет решение суда первой, апелляционной, кассационной и надзорной инстанций полностью либо в части и направляет дело на новое рассмотрение в суд апелляционной или кассационной инстанции или в суд первой инстанции, если дело не рассматривалось в суде апелляционной инстанции. Суд надзорной инстанции не вправе устанавливать или считать доказанными обстоятельства, которые не были указаны в постановлении либо опровергнуты им, предрешать вопросы о достоверности или недостоверности того или иного доказательства, преимуществе одних доказательств перед другими, о том, какая норма материального права должна быть применена и какое постановление должно быть принято при новом рассмотрении дела;
4) отменяет решение суда первой, апелляционной, кассационной, надзорной инстанций полностью или в части и оставляет исковое заявление без рассмотрения либо прекращает производство по делу;
5) оставляет в силе одно из вынесенных по делу решений;
6) изменяет решение суда первой, апелляционной, кассационной или надзорной инстанций либо отменяет и выносит новое решение, не передавая дела на новое рассмотрение, если допущена ошибка в применении и толковании норм материального права.»;
дополнить частью пятой следующего содержания:
«5. Рассмотрение дела в случаях, предусмотренных частью второй статьи 386 настоящего Кодекса, осуществляется по правилам настоящей статьи.
Доводы представления, внесенного Председателем Верховного Суда Республики Казахстан, излагает судья, являющийся докладчиком по делу.»;
112) часть вторую статьи 403 после слова «Ходатайство,» дополнить словом «представление,»;
113) статьи 403-1 и 403-2 исключить;
114) часть первую статьи 406 дополнить словами «, в письменной форме либо в форме электронного документа»;
115) часть первую статьи 406-1 после слов «в письменной форме» дополнить словами «либо в форме электронного документа»;
116) части третью и четвертую статьи 410 изложить в следующей редакции:
«3. Заявление о восстановлении судебного производства подается в суд, вынесший решение по существу спора либо определение о прекращении производства по делу, в письменной форме либо в форме электронного документа.
4. Заявление о восстановлении утраченного исполнительного производства подается в суд в письменной форме либо в форме электронного документа по месту исполнения.»;
117) часть вторую статьи 426-1 после слов «в суд» дополнить словами «в письменной форме либо в форме электронного документа».

2. В Уголовно-процессуальный кодекс Республики Казахстан от 13 декабря 1997 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 23, ст. 335; 1998 г., № 23, ст. 416; 2000 г., № 3-4, ст. 66; № 6, ст. 141; 2001 г., № 8, ст. 53; № 15-16, ст. 239; № 17-18, ст. 245; № 21-22, ст. 281; 2002 г., № 4, ст. 32, 33; № 17, ст. 155; № 23-24, ст. 192; 2003 г., № 18, ст. 142; 2004 г., № 5, ст. 22; № 23, ст. 139; № 24, ст. 153, 154, 156; 2005 г., № 13, ст. 53; № 21-22, ст. 87; № 24, ст. 123; 2006 г., № 2, ст. 19; № 5-6, ст. 31; № 12, ст. 72; 2007 г., № 1, ст. 2; № 5-6, ст. 40; № 10, ст. 69; № 13, ст. 99; 2008 г., № 12, ст. 48; № 15-16, ст. 62, 63; № 23, ст. 114; 2009 г., № 6-7, ст. 32; № 15-16, ст. 71, 73; № 17, ст. 81, 83; № 23, ст. 113, 115; № 24, ст. 121, 122, 125, 127, 128, 130; 2010 г., № 1-2, ст. 4; № 11, ст. 59; № 17-18, ст. 111; № 20-21, ст. 119; № 22, ст. 130; № 24, ст. 149; 2011 г., № 1, ст. 9; № 2, ст. 19, 28; № 19, ст. 145; № 20, ст. 158; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 3, ст. 26; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35; № 6, ст. 44; № 10, ст. 77; № 14, ст. 93; 2013 г., № 2, ст. 10, 13; № 7, ст. 36; № 13, ст. 62, 64; № 14, ст. 72, 74; № 15, ст. 76, 78; 2014 г., № 1, ст. 9; № 2, ст. 11; № 8, ст. 49; № 11, ст. 61; № 15-I, 15-II, ст. 88; № 16, ст. 90):
1) статью 273 дополнить частью 2-1 следующего содержания:
«2-1. Следователь обязан разъяснить законным представителям несовершеннолетнего обвиняемого, законным представителям и представителям несовершеннолетнего потерпевшего по преступлениям, указанным в части второй статьи 290-1 настоящего Кодекса, право на рассмотрение дела, отнесенного к подсудности специализированного межрайонного суда по делам несовершеннолетних, в районном и приравненном к нему суде.»;
2) статью 287 дополнить частью 4-1 следующего содержания:
«4-1. Дознаватель обязан разъяснить законным представителям несовершеннолетнего обвиняемого, законным представителям и представителям несовершеннолетнего потерпевшего по преступлениям, указанным в части второй статьи 290-1 настоящего Кодекса, право на рассмотрение дела, отнесенного к подсудности специализированного межрайонного суда по делам несовершеннолетних, в районном и приравненном к нему суде.»;
3) примечание к статье 290-1 изложить в следующей редакции:
«Примечание. По ходатайству законного представителя несовершеннолетнего обвиняемого, законного представителя и представителя несовершеннолетнего потерпевшего дела, отнесенные к подсудности специализированного межрайонного суда по делам несовершеннолетних, могут рассматриваться районным и приравненным к нему судом.»;
4) часть третью статьи 296 изложить в следующей редакции:
«3. Во всех случаях дело подлежит направлению по подсудности, если будет установлено, что оно подсудно специализированному межрайонному суду по уголовным делам, специализированному межрайонному военному суду по уголовным делам или военному суду гарнизона.»;
5) статью 301 дополнить частью 3-2 следующего содержания:
«3-2. В ходе предварительного слушания судья разъясняет законному представителю несовершеннолетнего подсудимого, законному представителю и представителю несовершеннолетнего потерпевшего их право обратиться с ходатайством о передаче дела по подсудности в районный и приравненный к нему суд.»;
6) статью 391 дополнить частью 4-1 следующего содержания:
«4-1. Судья обязан разъяснить законным представителям и представителям несовершеннолетних их право обратиться с ходатайством о передаче дела по подсудности в районный и приравненный к нему суд.»;
7) статью 396 дополнить частью четвертой следующего содержания:
«4. Апелляционные жалобы, протесты о пересмотре приговора (постановления) могут быть поданы в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
8) статью 400 дополнить частью четвертой следующего содержания:
«4. Ходатайство о восстановлении срока на подачу апелляционной (частной) жалобы, протеста может быть подано в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
9) статью 446-1 дополнить частью седьмой следующего содержания:
«7. Жалоба, протест о пересмотре в кассационной инстанции вступившего в законную силу обвинительного приговора могут быть поданы в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
10) части первую и 2-1 статьи 460 изложить в следующей редакции:
«1. Обращения о пересмотре в порядке судебного надзора вступивших в законную силу приговоров и постановлений именуются ходатайствами и могут быть поданы участниками процесса, имеющими право на подачу апелляционной и кассационной жалоб в письменной форме либо в форме электронного документа.»;
«2-1. Запрос прокурора об истребовании дела исполняется судом не позднее семи календарных дней со дня поступления его в суд. Запросы могут направляться в письменной форме либо в форме электронного документа.
В случае истребования дела ходатайство о принесении надзорного протеста подлежит рассмотрению прокурором в течение тридцати календарных дней со дня поступления дела в прокуратуру.».

3. В Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях от 30 января 2001 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2001 г., № 5-6, ст. 24; № 17-18, ст. 241; № 21-22, ст. 281; 2002 г., № 4, ст. 33; № 17, ст. 155; 2003 г., № 1-2, ст. 3; № 4, ст. 25; № 5, ст. 30; № 11, ст. 56, 64, 68; № 14, ст. 109; № 15, ст. 122, 139; № 18, ст. 142; № 21-22, ст. 160; № 23, ст. 171; 2004 г., № 6, ст. 42; № 10, ст. 55; № 15, ст. 86; № 17, ст. 97; № 23, ст. 139, 140; № 24, ст. 153; 2005 г., № 5, ст. 5; № 7-8, ст. 19; № 9, ст. 26; № 13, ст. 53; № 14, ст. 58; № 17-18, ст. 72; № 21-22, ст. 86, 87; № 23, ст. 104; 2006 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 19, 20; № 3, ст. 22; № 5-6, ст. 31; № 8, ст. 45; № 10, ст. 52; № 11, ст. 55; № 12, ст. 72, 77; № 13, ст. 85, 86; № 15, ст. 92, 95; № 16, ст. 98, 102; № 23, ст. 141; 2007 г., № 1, ст. 4; № 2, ст. 16, 18; № 3, ст. 20, 23; № 4, ст. 28, 33; № 5-6, ст. 40; № 9, ст. 67; № 10, ст. 69; № 12, ст. 88; № 13, ст. 99; № 15, ст. 106; № 16, ст. 131; № 17, ст. 136, 139, 140; № 18, ст. 143, 144; № 19, ст. 146, 147; № 20, ст. 152; № 24, ст. 180; 2008 г., № 6-7, ст. 27; № 12, ст. 48, 51; № 13-14, ст. 54, 57, 58; № 15-16, ст. 62; № 20, ст. 88; № 21, ст. 97; № 23, ст. 114; № 24, ст. 126, 128, 129; 2009 г., № 2-3, ст. 7, 21; № 9-10, ст. 47, 48; № 13-14, ст. 62, 63; № 15-16, ст. 70, 72, 73, 74, 75, 76; № 17, ст. 79, 80, 82; № 18, ст. 84, 86; № 19, ст. 88; № 23, ст. 97, 115, 117; № 24, ст. 121, 122, 125, 129, 130, 133, 134; 2010 г., № 1-2, ст. 1, 4, 5; № 5, ст. 23; № 7, ст. 28, 32; № 8, ст. 41; № 9, ст. 44; № 11, ст. 58; № 13, ст. 67; № 15, ст. 71; № 17-18, ст. 112, 114; № 20-21, ст. 119; № 22, ст. 128, 130; № 24, ст. 146, 149; 2011 г., № 1, ст. 2, 3, 7, 9; № 2, ст. 19, 25, 26, 28; № 3, ст. 32; № 6, ст. 50; № 8, ст. 64; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 13, ст. 115, 116; № 14, ст. 117; № 16, ст. 128, 129; № 17, ст. 136; № 19, ст. 145; № 21, ст. 161; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 9, 11, 13, 14, 16; № 3, ст. 21, 22, 25, 26, 27; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35, 36; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 12, ст. 84, 85; № 13, ст. 91; № 14, ст. 92, 93, 94; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 1, ст. 2, 3; № 2, ст. 10, 11, 13; № 4, ст. 21; № 7, ст. 36; № 8, ст. 50; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 54, 56; № 13, ст. 62, 63, 64; № 14, ст. 72, 74, 75; № 15, ст. 77, 78, 79, 81, 82; № 16, ст. 83; № 23-24, ст. 116; 2014 г., № 1, ст. 6, 9; № 2, ст. 10, 11; № 3, ст. 21; № 4-5, ст. 24; № 7, ст. 37; № 8, ст. 44, 46, 49; № 11, ст. 61, 65; № 14, ст. 86; № 16, ст. 90; Кодекс Республики Казахстан об административных правонарушениях от 5 июля 2014 года, опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 12 июля 2014 г.; Закон Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 2 октября 2014 г.):
1) примечание к статье 538 изложить в следующей редакции:
«Примечания.
1. По ходатайству защитника или законного представителя несовершеннолетнего дела, отнесенные к подсудности специализированного межрайонного суда по делам несовершеннолетних, могут рассматриваться специализированным административным судом.
Ходатайство о рассмотрении дела районным и приравненным к нему судом может быть подано до назначения рассмотрения дела.
2. Если на территории соответствующей административно-территориальной единицы не образован специализированный административный суд, отнесенные к его подсудности дела вправе рассматривать районный (городской) суд.»;
2) статью 635 дополнить частью 3-1 следующего содержания:
«3-1. При составлении протокола об административном правонарушении защитнику или законному представителю несовершеннолетнего лица, в отношении которого ведется производство по делу об административном правонарушении, разъясняется их право обратиться с ходатайством о передаче дела по подсудности в специализированный административный суд, а при отсутствии специализированного административного суда на территории соответствующей административно-территориальной единицы – в районный (городской) суд.»;
3) подпункт 5) части первой статьи 643 изложить в следующей редакции:
«5) имеются ли ходатайства, в том числе по делам с участием несовершеннолетнего о рассмотрении дела в суде по месту жительства несовершеннолетнего, и отводы;».

4. В Бюджетный кодекс Республики Казахстан от 4 декабря 2008 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 21, ст. 93; 2009 г., № 23, ст. 112; № 24, ст. 129; 2010 г., № 5, ст. 23; № 7, ст. 29, 32; № 15, ст. 71; № 24, ст. 146, 149, 150; 2011 г., № 2, ст. 21, 25; № 4, ст. 37; № 6, ст. 50; № 7, ст. 54; № 11, ст. 102; № 13, ст. 115; № 15, ст. 125; № 16, ст. 129; № 20, ст. 151; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 16; № 3, ст. 21; № 4, ст. 30, 32; № 5, ст. 36, 41; № 8, ст. 64; № 13, ст. 91; № 14, ст. 94; № 18-19, ст. 119; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 2, ст. 13; № 5-6, ст. 30; № 8, ст. 50; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 13, ст. 63; № 14, ст. 72; № 15, ст. 81, 82; № 16, ст. 83; № 20, ст. 113; № 21-22, ст. 114; 2014 г., № 1, ст. 6; № 2, ст. 10, 12; № 4-5, ст. 24; № 7, ст. 37; № 8, ст. 44; № 11, ст. 63, 69; № 12, ст. 82; № 14, ст. 84, 86; № 16, ст. 90; Закон Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 2 октября 2014 г.):
в пункте 4 статьи 62:
в абзаце третьем слова «Верховного Суда Республики Казахстан,» исключить;
в абзаце четвертом слова «Конституционный Совет Республики Казахстан,» заменить словами «Верховный Суд Республики Казахстан, Конституционный Совет Республики Казахстан,».

5. В Кодекс Республики Казахстан от 10 декабря 2008 года «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 22-I, 22-ІІ, ст. 112; 2009 г., № 2-3, ст. 16, 18; № 13-14, ст. 63; № 15-16, ст. 74; № 17, ст. 82; № 18, ст. 84; № 23, ст. 100; № 24, ст. 134; 2010 г., № 1-2, ст. 5; № 5, ст. 23; № 7, ст. 28, 29; № 11, ст. 58; № 15, ст. 71; № 17-18, ст. 112; № 22, ст. 130, 132; № 24, ст. 145, 146, 149; 2011 г., № 1, ст. 2, 3; № 2, ст. 21, 25; № 4, ст. 37; № 6, ст. 50; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 13, ст. 116; № 14, ст. 117; № 15, ст. 120; № 16, ст. 128; № 20, ст. 151; № 21, ст. 161; № 24, ст. 196; 2012 г., № 1, ст. 5; № 2, ст. 11, 15; № 3, ст. 21, 22, 25, 27; № 4, ст. 32; № 5, ст. 35; № 6, ст. 43, 44; № 8, ст. 64; № 10, ст. 77; № 11, ст. 80; № 13, ст. 91; № 14, ст. 92; № 15, ст. 97; № 20, ст. 121; № 21-22, ст. 124; № 23-24, ст. 125; 2013 г., № 1, ст. 3; № 2, ст. 7, 10; № 3, ст. 15; № 4, ст. 21; № 8, ст. 50; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 12, ст. 57; № 14, ст. 72; № 15, ст. 76, 81, 82; № 16, ст. 83; № 21-22, ст. 114, 115; № 23-24, ст. 116; 2014 г., № 1, ст. 9; № 4-5, ст. 24; № 7, ст. 37; № 8, ст. 44, 49; № 10, ст. 52; № 11, ст. 63, 64, 65, 69; № 12, ст. 82; № 14, ст. 84; № 16, ст. 90; Закон Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 2 октября 2014 г.):
1) пункт 1 статьи 535 дополнить подпунктом 14) следующего содержания:
«14) с апелляционных, кассационных жалоб и ходатайств о пересмотре судебного акта в порядке надзора на решения и постановления судов для споров имущественного и неимущественного характера – пятьдесят процентов от размера государственной пошлины, взимаемой при подаче искового заявления неимущественного характера, а по спорам имущественного характера – от размера государственной пошлины, исчисленной исходя из оспариваемой заявителем суммы.»;
2) подпункт 1) пункта 2 статьи 547 изложить в следующей редакции:
«1) по делам, рассматриваемым судами, – до подачи соответствующего заявления (жалобы) или заявления о вынесении судебного приказа, за исключением дел, предусмотренных статьей 105-1 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан, а также при выдаче судом копий документов;»;
3) в статье 548:
пункт 1 дополнить подпунктом 1-3) следующего содержания:
«1-3) окончания дела мировым соглашением сторон;»;
подпункт 3) пункта 1-1 исключить.

6. В Кодекс Республики Казахстан от 26 декабря 2011 года «О браке (супружестве) и семье» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2011 г., № 22, ст. 174; 2012 г., № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 1, ст. 3; № 2, ст. 13; № 9, ст. 51; № 10-11, ст. 56; № 14, ст. 72; 2014 г., № 1, ст. 9; № 6, ст. 28; № 14, ст. 84; Закон Республики Казахстан от 5 июля 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам законодательства об административных правонарушениях», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 12 июля 2014 г.; Закон Республики Казахстан от 29 сентября 2014 года «О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления», опубликованный в газетах «Егемен Қазақстан» и «Казахстанская правда» 2 октября 2014 г.):
1) статью 18 изложить в следующей редакции:
«Статья 18. Рассмотрение споров, возникающих между супругами
при расторжении брака (супружества)
Споры относительно раздела общего имущества, выплаты средств на содержание нетрудоспособного супруга, а также несовершеннолетних детей, возникающие между супругами при расторжении брака (супружества), рассматриваются в порядке медиации или в судебном порядке.»;
2) пункт 3 статьи 37 изложить в следующей редакции:
«3. В случае спора раздел общего имущества супругов, а также определение долей супругов в этом имуществе производятся в порядке медиации или в судебном порядке.
При разделе общего имущества супругов суд по требованию супругов с учетом интересов несовершеннолетнего ребенка определяет, какое имущество подлежит передаче каждому из супругов. В случае, если одному из супругов передается имущество, стоимость которого превышает причитающуюся ему долю, другому супругу присуждается соответствующая денежная или иная компенсация.»;
3) пункты 2 и 3 статьи 73 изложить в следующей редакции:
«2. Место жительства и юридический адрес ребенка при раздельном проживании родителей устанавливаются соглашением родителей.
При отсутствии соглашения спор между родителями разрешается в порядке медиации или судом с участием органа, осуществляющего функции по опеке или попечительству, по требованию родителей исходя из интересов ребенка и с учетом его мнения. При этом суд учитывает привязанность ребенка к каждому из родителей, братьям и сестрам, возраст ребенка, нравственные и иные личные качества родителей, отношения, существующие между каждым из родителей и ребенком, возможность создания ребенку условий для развития и воспитания (род деятельности, режим работы родителей, материальное и семейное положение родителей и другие подобные условия).
3. Родители вправе заключить в письменной форме соглашение о порядке осуществления родительских прав родителем, проживающим отдельно от ребенка.
Если родители не могут прийти к соглашению, спор разрешается органом, осуществляющим функции по опеке или попечительству, а в случае несогласия с его решением – в порядке медиации или судом с участием этого органа и родителей ребенка.»;
4) пункт 1 статьи 183 изложить в следующей редакции:
«1. Внесение изменений, дополнений и исправлений в записи актов гражданского состояния при наличии первичной актовой записи о регистрации, также достаточных оснований и при отсутствии спора между заинтересованными лицами производится регистрирующим органом. При наличии спора между заинтересованными лицами вопросы внесения изменений, дополнений и исправлений в записи актов гражданского состояния решаются в порядке медиации или в судебном порядке.».

7. В Закон Республики Казахстан от 5 июня 2006 года «О региональном финансовом центре города Алматы» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2006 г., № 10, ст. 51; 2007 г., № 17, ст. 141; 2009 г., № 17, ст. 81; 2010 г., № 5, ст. 23; 2011 г., № 5, ст. 43; № 11, ст. 102; 2012 г., № 13, ст. 91; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 10-11, ст. 56):
статью 9 изложить в следующей редакции:
«Статья 9. Разрешение споров
Споры участников финансового центра и дела о реструктуризации финансовых организаций или организаций, входящих в банковский конгломерат в качестве родительской организации и не являющихся финансовыми организациями, в случаях, предусмотренных законами Республики Казахстан, регулирующими их деятельность, разрешаются в судебном порядке.».

8. В Закон Республики Казахстан от 17 ноября 2008 года «О Высшем Судебном Совете Республики Казахстан» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2008 г., № 20, ст. 80; 2010 г., № 24, ст. 153; 2012 г., № 5, ст. 39; 2014 г., № 14, ст. 84; № 16, ст. 90):
1) статью 15 дополнить пунктом 3 следующего содержания:
«3. Участники конкурса на должность судьи местного и другого суда после подачи документов в Совет должны получить заключение Общественного совета и пленарного заседания областного суда.
Заключения Общественного совета и пленарного заседания областного суда носят рекомендательный характер.»;
2) в статье 16:
пункт 2 дополнить подпунктами 5), 6) и 7) следующего содержания:
«5) имеющим государственные или ведомственные награды;
6) участвующим в конкурсе на должность судьи более трех раз;
7) по результатам средней оценки диплома о высшем образовании.»;
дополнить пунктом 2-1 следующего содержания:
«2-1. Дополнительным критерием отбора кандидатов на вакантные должности судей специализированных судов является наличие специального образования.»;
пункт 3 дополнить подпунктами 6) и 7) следующего содержания:
«6) наличие государственных или ведомственных наград;
7) участие в конкурсе на должность судьи более трех раз.»;
3) пункт 2 статьи 17 дополнить частями третьей и четвертой следующего содержания:
«Кандидатуры на вакантные должности председателей и председателей судебных коллегий областных судов рекомендуются, как правило, из числа действующих судей или лиц, имеющих стаж работы в должности судьи не менее десяти лет.
При этом приоритет при отборе кандидатов на должность председателя районного суда, председателей и председателей судебных коллегий областных судов, судьи и председателей коллегий Верховного Суда отдается лицам, состоящим в кадровом резерве.».

9. В Закон Республики Казахстан от 4 мая 2010 года «О защите прав потребителей» (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2010 г., № 9, ст. 43; 2011 г., № 11, ст. 102; 2014 г., № 1, ст. 4):
статью 22 изложить в следующей редакции:
«Статья 22. Право потребителей на защиту прав и законных
интересов
Защита прав и законных интересов потребителей осуществляется в пределах компетенции соответствующими государственными органами, судом, арбитражем или третейским судом.
Потребитель вправе обращаться с претензией к продавцу (изготовителю, исполнителю) товара (работы, услуги) об устранении нарушений прав и законных интересов и возмещении потребителю причиненного этими нарушениями убытка (вреда) в добровольном порядке.
Если в течение десяти календарных дней продавец (изготовитель, исполнитель) не даст ответа на претензию или откажется устранить нарушения и возместить в добровольном порядке причиненный убыток (вред), потребитель вправе обратиться в суд.».
Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением подпункта 13), абзаца девятого подпункта 36), подпунктов 101), 102), 103), 104) и 108), абзацев второго – четвертого подпункта 109), подпунктов 110), 111), 112) и 113) пункта 1 статьи 1, которые вводятся в действие с 1 января 2015 года.

Президент
Республики Казахстан Н. НАЗАРБАЕВ

Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне сот төрелігін іске асыруды одан әрі жеңілдету, төрешілдік рәсімдерді азайту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2014 жылғы 17 қарашадағы № 254-V ҚРЗ

РҚАО-ның ескертпесі!
Осы Заңның қолданысқа енгізілу тәртібін 2-баптан қараңыз.

1-бап. Қазақстан Республикасының мына заңнамалық актілеріне өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:
1. 1999 жылғы 13 шiлдедегi Қазақстан Республикасының Азаматтық iс жүргiзу кодексiне (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 1999 ж., № 18, 644-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 10, 244-құжат; 2001 ж., № 8, 52-құжат; № 15-16, 239-құжат; № 21-22, 281-құжат; № 24, 338-құжат; 2002 ж., № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 10, 49-құжат; № 14, 109-құжат; № 15, 138-құжат; 2004 ж., № 5, 25-құжат; № 17, 97-құжат; № 23, 140-құжат; № 24, 153-құжат; 2005 ж., № 5, 5-құжат; № 13, 53-құжат; № 24, 123-құжат; 2006 ж., № 2, 19-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 55-құжат; № 12, 72-құжат; № 13, 86-құжат; 2007 ж., № 3, 20-құжат; № 4, 28-құжат; № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 13, 99-құжат; 2008 ж., № 13-14, 56-құжат; № 15-16, 62-құжат; 2009 ж., № 15-16, 74-құжат; № 17, 81-құжат; № 24, 127, 130-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 4-құжат; № 3-4, 12-құжат; № 7, 28, 32-құжаттар; № 17-18, 111-құжат; № 22, 130-құжат; № 24, 151-құжат; 2011 ж., № 1, 9-құжат; № 2, 28-құжат; № 5, 43-құжат; № 6, 50-құжат; № 14, 117-құжат; № 16, 128, 129-құжаттар; № 23, 179-құжат; 2012 ж., № 2, 14-құжат; № 6, 43, 44-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 93-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 13, 64-құжат; № 14, 72, 74-құжаттар; № 15, 76-құжат; 2014 ж., № 1, 6, 9-құжаттар; № 4-5, 24-құжат; № 11, 67-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; 2014 жылғы 12 шілдеде «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнама мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы; 2014 жылғы 2 қазанда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Заңы):
1) мазмұнында:
20-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«20-бап. Сот талқылауы барысында қауіпсіздікті қамтамасыз ету»;
22, 25 және 91-2-баптардың тақырыптары мынадай редакцияда жазылсын:
«22-бап. Сот актілеріне шағым жасау бостандығы»;
«25-бап. Дауларды төреліктің немесе аралық соттың шешуіне,
сондай-ақ медиация тәртібімен шешуге беру»;
«91-2-бап. Маманның немесе сарапшының тірі адамнан үлгiлердi алуы»;
мынадай мазмұндағы 105-1-баптың тақырыбымен толықтырылсын:
«105-1-бап. Мемлекеттік баж төлеуді кейінге қалдыру»;
111-баптың тақырыбындағы «шығындарды» деген сөз «шығыстарды» деген сөзбен ауыстырылсын;
мынадай мазмұндағы 13-1-тараудың және 149-1, 149-2, 149-3 және 149-4-баптардың тақырыптарымен толықтырылсын:
«13-1-тарау. Істерді жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қарау
149-1-бап. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібі
149-2-бап. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын істер
149-3-бап. Істерді жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қарау ерекшеліктері
149-4-бап. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын
іс бойынша шешім»;
160-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«160-бап. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы арызды қарау»;
мынадай мазмұндағы 16-1-тараудың және 173-1, 173-2, 173-3, 173-4 және 173-5-баптардың тақырыптарымен толықтырылсын:
«16-1-тарау. Татуласу келісімі
173-1-бап. Тараптардың татуласуы
173-2-бап. Татуласу келісімін жасасу
173-3-бап. Татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны
173-4-бап. Соттың татуласу келісімін бекітуі
173-5-бап. Татуласу келісімін орындау»;
177-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«177-бап. Сот талқылауының тікелей және ауызша жүргізілуі»;
222-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«222-бап. Мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және лауазымды адамдардың әрекеттері (әрекетсіздігі) мен шешімдерін заңсыз деп тану туралы шешім»;
229-баптың тақырыбы алып тасталсын;
240-3-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:
«240-3-бап. Апелляциялық, кассациялық сатылардағы немесе қадағалау сатысындағы соттың сот актісінің орындалуын бұру туралы мәселенi шешу»;
мынадай мазмұндағы 257-1 және 258-1-баптардың тақырыптарымен толықтырылсын:
«257-1-бап. Сот отырысын аудио- немесе бейнежазу құралдарымен тіркеп жазу (аудио-, бейнехаттама)»;
«258-1-бап. Сот отырысының аудио- немесе бейнежазбасына және қысқаша хаттамасына ескертпелер»;
383-6, 385 және 395-1-баптардың тақырыптары мынадай редакцияда жазылсын:
«383-6-бап. Кассациялық шағымды немесе наразылықты қайтару»;
«385-бап. Заңды күшіне енген сот актілеріне өтінішхат беруге, ұсыну енгізуге және наразылық келтіруге құқығы бар адамдар»;
«395-1-бап. Сот актісін қайта қарау туралы өтінішхатқа, ұсынуға немесе наразылыққа пікір»;
403-1 және 403-2-баптардың тақырыптары алып тасталсын;
2) 6-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Істерді шешу кезінде соттың заңды бұзуына болмайды және ол заңсыз сот актілерінің күшін жоюға әкеп соғады.»;
3) 14-баптың екінші және бесінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сот ісін жүргізу тілі сотқа талап арыз (арыз) берілген тілге қарай сот ұйғарымымен белгіленеді. Сол бір азаматтық іс бойынша іс жүргізу бастапқы белгіленген сот ісін жүргізу тілінде жүзеге асырылады.
Егер істі бірінші сатыдағы сотта қарауға дайындық барысында талапкердің өз өкілі талап арыз (арыз) берген тілді білмейтіндігі анықталса, онда сот талапкердің жазбаша өтінішхаты бойынша сот ісін жүргізу тілін өзгерту туралы ұйғарым шығарады.»;
«5. Іске қатысатын және сот ісін жүргізу тілін білмейтін адам істен алып беру туралы жазбаша түрде мәлімдеген сот актілері оған ана тіліне немесе ол білетін басқа тілге аударылып табыс етіледі.»;
4) 15-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Тараптар азаматтық сот iсiн жүргiзу барысында өзiнiң ұстанымын, оны қорғаудың тәсілдері мен құралдарын дербес және сотқа, іске қатысатын басқа да адамдарға тәуелсiз таңдайды. Сот істің нақты мән-жайларын анықтау мақсатында өз бастамасымен дәлелдемелер жинаудан толық босатылған, алайда тараптың уәжді өтінішхаты бойынша оған осы Кодексте көзделген тәртіппен қажетті материалдарды алуға жәрдем көрсетеді.»;
5) 20-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«20-бап. Сот талқылауы барысында қауіпсіздікті қамтамасыз
ету

Істің сотта талқылануы соттың қалыпты жұмысын және сот отырысы залында қатысып отырған адамдардың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн жағдайларда өтуге тиіс. Сот приставтары қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында жеке басты куәландыратын құжаттарды тексеруді, адамдардың жеке басын жете тексеруді және олар сот отырысы залына алып кіретін заттарды жете тексеруді жүргізеді.»;
6) 22-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«22-бап. Сот актілеріне шағым жасау бостандығы

1. Сот актілеріне осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.
2. Іске қатысатын адамдардың сот актісін осы Кодексте белгіленген тәртіппен жоғары тұрған сотқа қайта қаратуға құқығы бар.»;
7) 25-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«25-бап. Дауларды төреліктің немесе аралық соттың
шешуіне, сондай-ақ медиация тәртібімен шешуге
беру

Сотқа ведомстволық бағынысты, азаматтық-құқықтық қатынастардан туындаған дау, бұған Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде тыйым салынбаған кезде және осы Кодекстің 170-бабының 4) тармақшасына және 192-бабына сәйкес, тараптардың келісуі бойынша медиация тәртібімен шешілуі немесе төреліктің немесе аралық соттың қарауына берілуі мүмкін.»;
8) 30-бапта:
бірінші және 1-3-бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттар тараптары заңды тұлға құрмай кәсiпкерлiк қызметтi жүзеге асыратын азаматтар, заңды тұлғалар болып табылатын мүлiктiк және мүлiктiк емес даулар жөнiндегi, корпоративтік даулар жөніндегі азаматтық iстердi, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда қаржы ұйымдарын және бас ұйым ретінде банк конгломератына кіретін және қаржы ұйымдары болып табылмайтын ұйымдарды қайта құрылымдау туралы азаматтық істерді қарайды.
Қаржы ұйымдарын және бас ұйым ретінде банк конгломератына кіретін және қаржы ұйымдары болып табылмайтын ұйымдарды қайта құрылымдау туралы істерді қоспағанда, көрсетілген азаматтық істер бойынша талап талапкер шартта не Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген дауды сотқа дейін реттеу тәртібін сақтаған кезде қойылуы мүмкін.»;
«1-3. Кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттар Қазақстан Республикасының неке-отбасы заңнамасына сәйкес баланың тұрғылықты жерін және баламен қарым-қатынас тәртібін анықтау туралы; ата-ана құқықтарынан айыру (құқықтарын шектеу) және оларды қалпына келтіру туралы; бала асырап алу туралы; бала асырап алудың күшін жою туралы; кәмелетке толмағандарды арнаулы білім беру ұйымдарына немесе ерекше режиммен ұстайтын ұйымдарға жіберу туралы даулар бойынша; кәмелетке толмағандарға қорғаншылық пен қамқоршылықтан (патронаттан) туындайтын даулар бойынша азаматтық істерді қарайды.»;
1-4-бөлік алып тасталсын;
ескерту мынадай редакцияда жазылсын:
«Ескертулер.
1. Кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың соттылығына жатқызылған істерді кәмелетке толмаған адамның заңды өкілдерінің өтінішхаты бойынша аудандық және оған теңестірілген сот қарауы мүмкін.
2. Істі аудандық және оған теңестірілген сотқа қарату туралы өтінішхат істі сот талқылауына тағайындағанға дейін беріле алады.»;
9) 32-баптың сегізінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«8. Қылмыстық жауаптылыққа заңсыз тартудан, ешқайда кетпеу туралы қолхат, үйқамақ немесе қамаққа алу түріндегі бұлтартпау шараларын заңсыз қолданудан не әкімшілік қамаққа алу түрінде әкімшілік жазаны заңсыз қолданудан бұзылған мүліктік және мүліктік емес құқықтарды қалпына келтіру туралы талаптар талапкердің тұрғылықты жері бойынша қойылуы мүмкін.»;
10) 35-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Әр жерде тұратын немесе орналасқан бірнеше жауапкерге қойылатын талап талапкердің таңдауы бойынша жауапкерлердің біреуінің тұрғылықты немесе орналасқан жері бойынша қойылады.»;
11) 36-бапта:
екінші бөліктің 3) тармақшасындағы «анықталса;» деген сөз «анықталса, сот істі басқа соттың қарауына береді.» деген сөздермен ауыстырылып, 4) тармақшасы алып тасталсын;
үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Істің осы соттың соттылығына жатпайтыны туралы тараптардың арыздарын осы сот шешеді. Істі басқа сотқа беру туралы мәселе бойынша ұйғарым шығарылады. Істің соттылыққа жатпайтыны туралы тараптың (тараптардың) арызын қанағаттандырусыз қалдыру туралы сот ұйғарымына апелляциялық сатыдағы сотқа шағым жасалуы мүмкін, оның шешімі түпкілікті болып табылады және шағым жасалуға, наразылық білдірілуге жатпайды. Істі бір соттан басқа сотқа беру – осы ұйғарымға шағым жасау мерзімі өткеннен кейін, ал шағым берілген жағдайда шағымды қанағаттандырусыз қалдыру туралы ұйғарым шығарылғаннан кейін жүргізіледі.»;
мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:
«3-1. Осы баптың екінші бөлігінің 2) тармақшасында көзделген жағдайларда, істің аудандық және оған теңестірілген сотқа соттылығын апелляциялық сатыдағы сот айқындайды.»;
төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«4. Соттардың арасындағы соттылық туралы дауларды апелляциялық сатыдағы сот шешеді, оның шешімі түпкілікті болып табылады және шағым жасалуға, наразылық білдірілуге жатпайды.»;
12) 37-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Iстердi кассациялық сатыдағы сотта қарауды осы алқа судьяларының саны тақ (кемінде үш) алқалы құрамы тиісті облыстық және оған теңестірілген сот төрағасының не облыстық және оған теңестірілген сот төрағасының тапсыруы бойынша кассациялық саты судьясының төрағалық етуімен жүзеге асырады.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының азаматтық және әкімшілік істер жөніндегі қадағалау сот алқасында істерді қарауды осы алқа судьяларының саны тақ (кемінде бес) алқалы құрамы көрсетілген алқа төрағасының немесе оның тапсыруы бойынша Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты судьяларының бірінің төрағалық етуімен жүзеге асырады.»;
13) 39-бап мынадай мазмұндағы алтыншы бөлікпен толықтырылсын:
«6. Істі қадағалау сатысындағы сотта қарауға қатысқан судья осы Кодекстің 386-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайда осы істі қарауға қатыса алмайды.»;
14) 41-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Осы Кодекстің 40-бабы бірінші бөлігінің 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген қарсылық білдіру үшін негіздер прокурорға, сарапшыға, маманға, аудармашыға, сот отырысының хатшысына да қолданылады.»;
15) 47-бап мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«3. Іске қатысатын адамдар сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында өтініш жолдауға құқылы.»;
16) 49-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Талапкер талап қоюдың негізін немесе нысанасын өзгертуге, талап қою талаптарының мөлшерін ұлғайтуға немесе азайтуға немесе талап қоюдан бас тартуға құқылы. Талап қоюдың негізін немесе нысанасын өзгерту, талап қою талаптарының мөлшерін ұлғайту немесе азайту істі мәні бойынша қарау аяқталғанға дейін жазбаша арыз беру арқылы жүргізіледі. Талап қоюдан бас тартуға бірінші сатыдағы сот шешім қабылдағанға дейін жазбаша арыз беру арқылы жол беріледі. Жауапкер талап қоюды мойындауға құқылы, бұл жөнінде одан қолхат алынады. Тараптар істі татуласу келісімімен немесе дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісіммен аяқтай алады, оларға тараптар қол қояды және оларды сот бекітеді.»;
17) 57-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Заңда көзделген жағдайларда мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдары өздеріне жүктелген міндеттерді жүзеге асыру мақсатында іс бойынша қорытынды беру үшін және азаматтардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін, қоғамдық және мемлекеттік мүдделерді қорғау үшін бірінші сатыдағы сот істі мәні бойынша қарауды аяқтағанға дейін өз бастамасы бойынша, іске қатысатын адамдардың бастамасы бойынша, сондай-ақ соттың бастамасы бойынша процеске қатыса алады.»;
18) 59-баптың 7) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«7) іске қатысатын адамдардың өтінуімен сот рұқсат еткен, жоғары заңгерлік білімі бар басқа да адамдар тапсырма бойынша сотта өкіл бола алады.»;
19) 62-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Адвокаттың нақты істі жүргізуге арналған өкілеттігі сенімхатпен және заң консультациясы немесе адвокаттар алқасының адвокаттық кеңсесі беретін, ал ол өз қызметін жеке-дара жүзеге асырған кезде – адвокаттар алқасының төралқасы беретін ордермен куәландырылады.
Адвокаттың осы Кодекстің 61-бабының бірінші бөлігінде тізбеленген процестік әрекеттердің әрқайсысын жасауға өкілеттіктері нотариат куәландырған сенімхатпен немесе нотариат куәландырғанға теңестірілген сенімхатпен расталуға тиіс.»;
20) 63-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Әрекетке қабілетсіз азаматтар мен толық әрекет қабілетіне ие емес немесе сот тәртібімен әрекетке қабілеті шектеулі деп танылған адамдардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін сотта олардың ата-аналары, асырап алушылары, қорғаншылары, қамқоршылары, патронат тәрбиешілері немесе оларды алмастыратын басқа да адамдар қорғайды, олар сотқа өздерінің мәртебесі мен өкілеттіктерін куәландыратын құжаттарды ұсынады.»;
21) 66-бапта:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Тараптар мен іске қатысатын басқа да адамдар бірінші сатыдағы сотқа дәлелдемелерді ұсынады және олар сот талқылауында зерттеледі.»;
мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:
«1-1. Тарап талаптардың немесе оларға қарсы қарсылықтардың негізі ретінде сілтеме жасайтын әрбір дәлелдеменің мазмұны осы дәлелдеме зерттелетін сот талқылауы барысында ашылуға тиіс.
Адам сот талқылауы барысында ашылған дәлелдемелерге ғана сілтеме жасауға құқылы.»;
үшінші және төртінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Бірінші сатыдағы сот тараптарға және іске қатысатын басқа да адамдарға істі дұрыс шешу үшін қажетті қосымша дәлелдемелер табыс етуді ұсынуға құқылы.
Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, тарапта бар дәлелдемелерді бірінші сатыдағы сотқа ұсынбау осы дәлелдемелерді апелляциялық, кассациялық сатылардағы, қадағалау сатысындағы сотқа ұсыну мүмкіндігін жояды.
4. Тараптар мен іске қатысатын басқа да адамдар үшін дәлелдемелер ұсыну қиын болған жағдайда, бірінші сатыдағы сот олардың өтінішхаты бойынша оларға дәлелдемелерді талап етіп алдыруға жәрдем көрсетеді.
Бірінші сатыдағы сот қанағаттандырусыз қалдырған, тарапқа қажетті дәлелдемелерді талап етіп алдыруға жәрдем көрсету туралы өтінішхат апелляциялық сатыдағы сот алдында апелляциялық шағымда немесе сот отырысында мәлімделуі мүмкін.»;
22) 71-бап мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:
«3-1. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша заңды күшіне енген сот қаулысында белгіленген әкімшілік құқық бұзушылық жасаған адамның кінәсі осы адам жасаған әкімшілік құқық бұзушылықтың азаматтық-құқықтық салдарлары туралы істі қарау кезінде қайтадан дәлелденбейді.»;
23) 91-1-бапта:
төртінші бөліктегі «дәрiгердiң немесе басқа», «дәрiгер немесе басқа» деген сөздер алып тасталсын;
бесінші бөліктегі «, дәрiгерде», «басқа» деген сөздер алып тасталсын;
24) 91-2-бапта:
тақырып, бірінші және екінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:

«91-2-бап. Маманның немесе сарапшының тірі адамнан
үлгiлердi алуы

1. Судья өзiнен үлгілер алынуға тиiс адамды, сондай-ақ тиiстi үлгілерді алу туралы ұйғарымды маманға жiбередi. Ұйғарымда осы процестік әрекетке барлық қатысушылардың құқықтары мен мiндеттерi көрсетiлуге тиiс.
2. Маман судьяның тапсыруы бойынша қажеттi әрекеттердi жүргізеді және сараптамалық зерттеу үшін талап етілетін үлгілердi алады. Yлгiлер қапталады және мөрленеді, содан кейiн маман жасаған ресми құжатпен бiрге судьяға жiберiледi.»;
төртінші бөлік алып тасталсын;
25) мынадай мазмұндағы 105-1-баппен толықтырылсын:

«105-1-бап. Мемлекеттік баж төлеуді кейінге қалдыру

Сот жеке тұлға берген тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы талап қоюлар бойынша мемлекеттік баж төлеуді сот тиісті шешім қабылдағанға дейін кейінге қалдырады. Сот шешім қабылдау кезінде мемлекеттік баж төлеуге байланысты шығыстарды өз пайдасына шешім шығарылмаған тараптан алып береді.»;
26) 107-баптың 9) тармақшасы алып тасталсын;
27) 108-баптың сегізінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«8. Бір немесе екі тарап шығындарды төлеуден босатылған жағдайда, сарапшылар мен мамандарға тиесілі сомаларды төлеу республикалық бюджет есебінен жүргізіледі.
Сарапшылар мен мамандарға тиесілі сомаларды төлеу тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.»;
28) 109-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Аудармашыларға тиесілі сомаларды төлеу Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен республикалық бюджет есебінен жүргізіледі.»;
29) 110-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Сот өз пайдасына шешім шығарылған тарапқа іс бойынша шеккен барлық сот шығыстарын екінші тараптан алып береді. Егер талап қою ішінара қанағаттандырылса, онда шығындар талапкерге сот қанағаттандырған талап қою талаптарының мөлшеріне пропорционалды түрде, ал жауапкерге – талапкердің талап қою талаптарынан бас тартылған бөлігіне пропорционалды түрде алып беріледі.»;
30) 111-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«111-бап. Өкілдің көмегіне ақы төлеу жөніндегі шығыстарды
өтеу

1. Өз пайдасына шешім шығарылған тарапқа сот осы тараппен еңбек қатынастарында тұрмайтын, процеске қатысқан өкілдің көмегіне ақы төлеу бойынша ол шеккен шығыстарды оның іс жүзінде шеккен шығындары мөлшерінде екінші тараптан алып береді. Ақшалай талаптар бойынша бұл шығыстар талап қоюдың қанағаттандырылған бөлігінің он пайызынан аспауға тиіс.
2. Егер адвокат тарапқа заң көмегін республикалық бюджет қаражаты есебінен көрсеткен болса, сот істі қараудың нәтижелерін негізге ала отырып, адвокаттың көмегіне ақы төлеу жөніндегі шығыстарды екінші тараптан республикалық бюджет кірісіне өндіріп береді.»;
31) 113-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Егер тараптар татуласу келісімін немесе дауды медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді жасасу кезінде сот шығыстарын бөлу тәртібін көздемеген болса, сот тараптар шеккен сот шығыстарын олардың арасында теңдей бөледі.»;
32) 114-бапта:
бірінші бөлік 2) тармақшасындағы «қуынушылар мен жауапкерлер үшiн кәсiпкерлiк қызметке байланысты емес дауларды қараған жағдайларда тұлғаны заң көмегіне ақы төлеуден және өкілдік етуге байланысты шығыстарды өтеуден толық босатуға және оларды бюджет қаражаты есебіне жатқызуға міндетті.» деген сөздер «талапкерлер мен жауапкерлер үшiн кәсiпкерлiк қызметпен байланысты емес дауларды қараған;» деген сөздермен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 3) тармақшамен толықтырылсын:
«3) ақталғандарға зиянды өтеу туралы дауларды қараған жағдайларда тұлғаны заң көмегіне ақы төлеуден және өкілдік етуге байланысты шығыстарды өтеуден толық босатуға және оларды бюджет қаражаты есебіне жатқызуға міндетті.»;
үшінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Осы баптың бірінші бөлігінің 2) және 3) тармақшаларында көзделген жағдайларда, тұлғаның заң көмегіне ақы төлеуден босату туралы және өкілдік етуге байланысты шығыстарды өтеу туралы өтінішхатына заң көмегіне республикалық бюджет қаражатынан ақы төлену құқығын растайтын құжаттар мен басқа да дәлелдемелер қоса тіркелуге тиіс.»;
мынадай мазмұндағы алтыншы бөлікпен толықтырылсын:
«6. Тарапты адвокаттың заң көмегіне ақы төлеуден босату туралы соттың немесе судьяның ұйғарымы шағым жасалуға, наразылық білдірілуге жатпайды.»;
33) 128-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Өткізіп алынған мерзімді қалпына келтіру туралы арыз өзінде процестік әрекет жасалуға тиісті болатын сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі. Сот бұл арызды іске қатысатын адамдардың қатысуымен қарайды, оларға мәселенің қаралу орны мен уақыты туралы хабарланады, алайда олардың келмей қалуы соттың алдына қойылған мәселені шешуге кедергі болып табылмайды.»;
34) 129-бапта:
екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Іске қатысатын адамдар, куәлар, сарапшылар, мамандар және аудармашылар да тапсырылғаны туралы хабарламасы бар тапсырыс хат, телефонограмма немесе жеделхат арқылы не хабарлаудың немесе шақырудың тіркелуін қамтамасыз ететін өзге де байланыс құралдары пайдаланыла отырып хабарландырылуы немесе шақырылуы мүмкін.»;
мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:
«5. Егер тарап хабарлаудың оған түспегенін не кеш түскенін дәлелдемесе, тарапты тиісінше хабардар ету – тараптың көрсетілген мекенжай бойынша тұратын отбасының кәмелетке толған мүшелерінің бірі алған, тапсырылғаны туралы хабарламасы бар тапсырыс хатпен жіберілген хабарлама, телефонограмма немесе жеделхат, сондай-ақ ұялы байланыстың абоненттік нөмірі немесе электрондық мекенжай бойынша не хабарлаудың немесе шақырудың тіркелуін қамтамасыз ететін өзге де байланыс құралдары пайдаланыла отырып, мәтіндік хабарламаның жеткізілгенін растайтын есеп.»;
35) 130-баптың екінші бөлігі алып тасталсын;
36) 140-бапта:
2) және 11) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:
«2) егер ақшаны өндіріп алу туралы талап орындалу мерзімі басталған шарттан туындайтын міндеттеменің орындалмауына негізделсе және міндеттеменің орындалмағанын борышкер жазбаша түрде мойындаса;»;
«11) егер кондоминиум объектісінің ортақ мүлкін күтіп-ұстауға арналған міндетті шығыстарға қатысудан жалтарып жүрген үй-жайлардың (пәтерлердің) меншік иелерінен берешекті өндіріп алу туралы, сондай-ақ жария шарттардың негізінде нақты тұтынылған көрсетілетін қызметтер (электрмен, газбен, жылумен, сумен жабдықтау, телефонның және Интернет желісінің, кәбілдік телевизияның көрсетілетін қызметтері, тұрмыстық қатты қалдықтарды тасып шығару) үшін берешекті өндіріп алу туралы талаптар бойынша талап мәлімделген болса;»;
мынадай мазмұндағы 12), 13), 14 және 15) тармақшалармен толықтырылсын:
«12) егер берілген сомаларды индекстеу туралы талап мәлімделген болса;
13) егер келісімшарт бойынша әскери қызметшінің бастамасы бойынша келісімшарт мерзімінен бұрын дәлелді себептерсіз бұзылған жағдайда, әскери қызметті өткеру туралы келісімшартта көзделген біржолғы ақшалай сыйақыны өндіріп алу туралы талап мәлімделген болса;
14) егер шартта көзделген мерзім өткенге дейін өз еркімен қызметін тоқтатқан оқу орындарының курсанттарын оқытуға жұмсалған соманы өндіріп алу туралы талап мәлімделген болса;
15) егер, бала асырап алудың күші жойылған жағдайда, жетім баланы және (немесе) ата-анасының қамқорлығынсыз қалған баланы асырап алуға байланысты төленген біржолғы ақшалай төлемді бюджетке қайтару туралы талап мәлімделген болса шығарылады.»;
37) 143-баптың екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Судья сотқа арыз келіп түскен күннен бастап үш жұмыс күні ішінде арызды қабылдаудан бас тарту немесе арызды қайтару туралы ұйғарым шығарады.
3. Арызды қабылдаудан бас тарту туралы ұйғарым арыз берушінің осы талап бойынша талап қою жөніндегі іс жүргізу тәртібімен талап қою мүмкіндігіне кедергі келтірмейді.
Сот бұйрығын беру туралы арызды қайтару туралы ұйғарым оны қайтару үшін негіз болған кемшіліктерді жойғаннан кейін қайтадан беруге кедергі келтірмейді.
Сот бұйрығын беру туралы арызды қабылдаудан бас тарту туралы немесе арызды қайтару туралы ұйғарым шағым жасалуға, наразылық білдірілуге жатпайды.»;
38) 144-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Судья сот бұйрығын шығару туралы арызды қабылдауға және егер арыз осы Кодекстің 141-бабының талаптарына сай келмесе, өз ұйғарымымен өндіріп алушыға кемшіліктерді жою үшін үш жұмыс күнінен аспайтын мерзім белгілеуге құқылы.»;
39) 146-баптың бірінші бөлігінің 3) және 4) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:
«3) өндiрiп алушының тегi, аты және әкесiнiң аты (eгep ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетiлген болса), туған күнi, айы, жылы, оның тұрғылықты немесе орналасқан жерi, оның тұрғылықты жерi бойынша тiркелгенi туралы мәлiметтер мен жеке сәйкестендiру нөмiрi немесе, егер өндiрiп алушы заңды тұлға болып табылса, оның атауы, нақты орналасқан жерi не Бизнес-сәйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмiнен мәлiметтер, банктік деректемелері және бизнес-сәйкестендiру нөмiрi, сондай-ақ егер бар болса, қалалық немесе ұялы байланыстың абоненттік нөмірлері, электрондық мекенжайы туралы мәліметтер;
4) борышкердiң тегi, аты және әкесiнiң аты (егер ол жеке басын куәландыратын құжатта көрсетiлген болса), туған күнi, айы, жылы, оның тұрғылықты жерi немесе орналасқан жерi, оның тұрғылықты жерi бойынша тiркелгенi туралы мәлiметтер, оның жұмыс орны туралы мәлiметтер мен жұмыс орнының банктік деректемелері (eгep сот бұйрығын шығару туралы арызда көрсетiлген болса), оның банктік деректемелері мен жеке сәйкестендiру нөмiрi (eгep сот бұйрығын шығару туралы арызда көрсетiлген болса) немесе, егер борышкер заңды тұлға болып табылса, оның атауы, нақты орналасқан жерi не Бизнес-сәйкестендiру нөмiрлерiнiң ұлттық тiзiлiмiнен мәлiметтер (eгep сот бұйрығын шығару туралы арызда көрсетiлген болса), банктік деректемелері мен бизнес-сәйкестендiру нөмiрi, сондай-ақ егер бар болса және белгілі болса, қалалық немесе ұялы байланыстың абоненттік нөмірлері, электрондық мекенжайы туралы мәліметтер;»;
40) мынадай мазмұндағы 13-1-тараумен толықтырылсын:

«13-1-тарау. Істерді жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қарау

149-1-бап. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібі

1. Сот жеңілдетілген іс жүргізу тәртібіндегі істерді осы тарауда белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Кодексте көзделген талап қою бойынша іс жүргізудің жалпы қағидалары бойынша қарайды.
2. Судья жеңілдетілген іс жүргізу тәртібіндегі істерді арыз іс жүргізуге қабылданған күннен бастап бір ай мерзімде жеке-дара қарайды. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібіндегі істерді қарау мерзімі ұзартылуға жатпайды.

149-2-бап. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын
істер

1. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен:
1) егер талап қоюдың бағасы заңды тұлғалар үшін – бес жүз айлық есептік көрсеткіштен, дара кәсіпкерлер, жеке тұлғалар үшін бір жүз айлық есептік көрсеткіштен аспаса, ақша өндіріп алу туралы талап арыздар бойынша;
2) талап қою бағасына қарамастан, талапкер ұсынған, жауапкердің ақшалай міндеттемелерін белгілейтін құжаттарға және (немесе) шарт бойынша берешекті растайтын құжаттарға негізделген талап арыздар бойынша істер қаралуға жатады.
2. Егер жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен істі қарау барысында үшінші тұлғаның іске кірісуі туралы өтінішхаты қанағаттандырылса, осы тарауда белгіленген қағидалар бойынша қаралуы мүмкін емес қарсы талап қою қабылданса не, егер сот, оның ішінде тараптардың біреуінің өтінішхаты бойынша мынадай:
1) жеңілдетілген іс жүргізу тәртібі мемлекеттік құпияны жария етуге әкеп соғуы мүмкін;
2) дәлелдемелерге олар орналасқан жер бойынша қарап-тексеру және зерттеу жүргізу, сараптама тағайындау немесе куәлік айғақтарды тыңдау қажет;
3) мәлімделген талап өзге де талаптармен, оның ішінде басқа да адамдарға немесе осы іс бойынша қабылданған сот актісіне байланысты, басқа да адамдардың құқықтары мен заңды мүдделері бұзылуы мүмкін;
4) жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен істі қарау, оның ішінде сот қосымша мән-жайларды анықтау немесе қосымша дәлелдемелерді зерттеу қажет деп таныған жағдайда, тиімді сот төрелігінің мақсаттарына сәйкес келмейді деген тұжырымға келсе, сот істі талап қою бойынша іс жүргізудің жалпы қағидалары бойынша қарау туралы ұйғарым шығарады.
3. Істі талап қою бойынша іс жүргізудің жалпы қағидалары бойынша қарау туралы ұйғарымда іске қатысатын адамдар жасауға тиіс әрекеттер және осы әрекеттерді жасау мерзімдері көрсетіледі. Егер істі талап қою бойынша іс жүргізудің жалпы қағидалары бойынша қарауға көшу дәлелдемелерге олар орналасқан жер бойынша қарап-тексеру және зерттеу жүргізу, сараптама тағайындау және куәлік айғақтарды тыңдау қажеттігінен туындаған жағдайларды қоспағанда, істі қарау ұйғарым шығарылғаннан кейін басынан бастап жүргізіледі.
4. Егер азаматтық құқықтық қатынастардан туындайтын екі талап мәлімделсе, бұл ретте, олардың біреуі мүліктік сипатта болса және осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген талаптарға жатса, ал екінші талап мүліктік емес сипатта болса және сот осы талапты жеке іс жүргізуге бөліп алмаса, талаптардың екеуі де жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралады.
5. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен басталған, бірақ оны одан әрі талап қою бойынша іс жүргізудің жалпы қағидалары бойынша қаралатын істі қарау мерзімі ұзартылуға жатпайды.

149-3-бап. Істерді жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен
қарау ерекшеліктері

1. Осы Кодекстің 149-2-бабының бірінші немесе екінші бөліктерінде көрсетілген іс бойынша талап арыз, арыз және осындай арызға қоса тіркелетін құжаттар сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында ұсынылуы мүмкін.
2. Сот талап арызды, арызды іс жүргізуге қабылдау туралы ұйғарым шығарады, онда істің жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатынын көрсетеді және жауапкердің немесе басқа да мүдделі адамның он бес жұмыс күні ішінде талап арызға, арызға пікір ұсынуы үшін мерзім белгілейді.
3. Тараптар мәлімделген талаптардың мәні бойынша түсініктемелерді және өз ұстанымы негізделген қарсылықтарды қамтитын құжаттарды сот белгілеген мерзімде істі қарап жатқан сотқа ұсынуға және бір-біріне жіберуге құқылы. Мұндай құжаттар сот белгілеген мерзімде ашылмаған дәлелдемелерге сілтемелерді қамтымауға тиіс.
4. Егер талап арызға пікір, арызға пікір, дәлелдемелер мен өзге де құжаттар, егер осы құжаттарды берген адамдар көрсетілген құжаттарды сот белгілеген мерзімде өздеріне байланысты емес себептер бойынша ұсына алмағандығын негіздеген жағдайды қоспағанда, сот белгілеген мерзім өткеннен кейін сотқа келіп түссе, олар қаралмайды және осы адамдарға қайтарылады. Сот көрсетілген құжаттарды қайтару туралы ұйғарым шығарады.
5. Судья осы баптың үшінші бөлігіне сәйкес дәлелдемелерді және өзге де құжаттарды ұсыну үшін сот белгілеген мерзімдер өткеннен кейін тараптарды шақырмай істі жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қарайды.
Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын істер бойынша алдын ала сот отырысы өткізілмейді.
Сот тараптар ұсынған құжаттарда баяндалған түсініктемелерді, қарсылықтарды және (немесе) іске қатысатын адамдардың дәлелдерін зерттейді және көрсетілген мерзімдер ішінде ұсынылған дәлелдемелердің негізінде шешім қабылдайды.
6. Істі жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қарау кезінде осы Кодекстің 23-тарауында және осы Кодекстің 189-бабында көзделген қағидалар қолданылмайды.

149-4-бап. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын
іс бойынша шешім

1. Жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын іс бойынша шешім, егер осы тарауда белгіленген ерекшеліктерден өзгеше туындамаса, осы Кодекстің 18-тарауында белгіленген қағидалар бойынша қабылданады.
2. Істі жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қарау нәтижелері бойынша шешімге ол қабылданған күннен бастап он бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде апелляциялық сатыдағы сотқа шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.
Заңды күшіне енген, бірінші сатыдағы соттың шешіміне, апелляциялық сатыдағы соттың шешіміне немесе қаулысына осы Кодексте белгіленген тәртіппен кассациялық сатыдағы сотқа шағым жасалуы, наразылық білдірілуі мүмкін.»;
41) 154-баптың бірінші бөлігінің 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«1) талапкер істердің осы санаты үшін дауды сотқа дейін алдын ала шешудің шартта немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртібін сақтамаса және осы тәртіпті қолдану мүмкіндігі жойылмаса;»;
42) 156-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«156-бап. Қарсы талап қою

1. Жауапкер істі мәні бойынша қарау аяқталғанға дейін бастапқы талап қоюмен бірге қарау үшін талапкерге қарсы талап қоюға құқылы. Қарсы талап қою талап қою туралы жалпы қағидалар бойынша жүргізіледі. Судья қарсы талап қоюды қабылдау туралы ұйғарым шығарады.
2. Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген қабылдау талаптарына сәйкес келмейтін қарсы талап арыз қайтарылуға жатады.»;
43) 160-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«160-бап. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы арызды қарау

1. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы арызды судья ол сотқа келіп түскен күні жауапкерге және iске қатысатын басқа да адамдарға, төрелiк немесе аралық талқылау тараптарына хабарламастан шешеді. Судья талапты қамтамасыз ету туралы арызды қарау нәтижелері бойынша ұйғарым шығарады.
2. Талап арызбен бірге сотқа берілген талап қоюды қамтамасыз ету туралы арызды сот сонымен бір мезгілде азаматтық істі қозғай отырып, жауапкерге және iске қатысатын басқа да адамдарға, төрелiк немесе аралық талқылау тараптарына хабарламастан қарайды.
3. Талап қоюды қамтамасыз ету туралы арыз сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі.»;
44) 163-баптың үшінші бөлігіндегі «мамандандырылған қаржылық сот» деген сөздер «сот» деген сөзбен ауыстырылсын;
45) 169-1-баптың бірінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Жауапкер сотқа талап қоюға қатысты қарсылықты растайтын құжаттарды, сондай-ақ пікірдің және оған қоса тіркелген құжаттардың көшірмелерін талапкерге және іске қатысатын басқа да адамдарға жіберілгенін растайтын құжаттарды қоса тіркеп, талап арызға пікірді жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында ұсынады.»;
«3. Талап арызға жазбаша нысандағы не электрондық құжат нысанындағы пікірді іске қатысатын өзге адамдар да ұсынуға құқылы.»;
46) 170-бапта:
2) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:
«2) қажет болған жағдайларда жауапкерді шақырады, одан істің мән-жайлары бойынша жауап алады, талап қоюға қарсы қандай қарсылықтары бар екенін және осы қарсылықтардың қандай дәлелдемелермен расталуы мүмкін екенін анықтайды, жауапкерге оның процестік құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді;»;
мынадай мазмұндағы 4-2) тармақшамен толықтырылсын:
«4-2) кәмелетке толмаған талапкердің немесе жауапкердің заңды өкілдеріне олардың істі тиісті тараптың тұрғылықты жері бойынша аудандық және оған теңестірілген сотқа соттылығы бойынша беру туралы өтінішхатпен жүгіну құқығын түсіндіреді;»;
47) мынадай мазмұндағы 16-1-тараумен толықтырылсын:

«16-1-тарау. Татуласу келісімі

173-1-бап. Тараптардың татуласуы

1. Сот тараптардың татуласуы үшін шаралар қолданады, оларға дауды реттеуде жәрдемдеседі.
2. Тараптар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен татуласу келісімін жасасып немесе өзге де татуластыру рәсімдерін пайдалана отырып, дауды реттей алады.

173-2-бап. Татуласу келісімін жасасу

1. Тараптар процестің кез келген сатысында және сот актісінің орындалуы кезінде татуласу келісімін жасаса алады.
2. Егер заңда өзгеше көзделмесе, тараптардың бірі мемлекеттік орган болып табылатын және егер сот әрекетке қабілетсіз не әрекетке қабілеті шектеулі деп таныған адамдардың мүдделері қозғалатын болса, жария-құқықтық қатынастардан туындайтын істерден басқа, талап қою бойынша іс жүргізудің кез келген ісі бойынша татуласу келісімі жасалуы мүмкін.
3. Татуласу келісімі басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзбауға және заңға қайшы келмеуге тиіс.
4. Татуласу келісімін сот бекітеді.

173-3-бап. Татуласу келісімінің нысаны мен мазмұны

1. Татуласу келісімі жазбаша нысанда жасалады және оған тараптар немесе олардың өкілдері өздерінде сенімхатта немесе өкілдің өкілеттігін растайтын өзге де құжатта арнайы көзделген татуласу келісімін жасасуға өкілеттіктері болған кезде қол қояды.
2. Татуласу келісімінде тараптардың бір-бірінің алдындағы немесе бір тараптың екіншісінің алдындағы міндеттемелерінің шарттары, мөлшері және оларды орындау мерзімдері туралы келісілген мәліметтер қамтылуға тиіс.
Татуласу келісімінде жауапкердің міндеттемелерді орындауын кейінге қалдыру туралы немесе ұзарту, талап ету құқығын басқаға беру, борышты толық немесе ішінара кешіру не мойындау, сот шығыстарын бөлу туралы шарттар және заңға қайшы келмейтін өзге де шарттар қамтылуы мүмкін.
3. Егер татуласу келісімінде сот шығыстарын бөлу туралы шарт болмаса, сот бұл мәселені татуласу келісімін осы Кодексте белгіленген жалпы тәртіппен бекіту кезінде шешеді.
4. Татуласу келісімі татуласу келісімін жасасқан адамдардың санынан бір данасы артық данада жасалады және оған қол қойылады. Татуласу келісімін бекіткен сот осы даналарының біреуін іс материалдарына қоса тігеді.

173-4-бап. Соттың татуласу келісімін бекітуі

1. Татуласу келісімін іс жүргізуінде іс жатқан сот бекітеді. Егер татуласу келісімі сот актісін орындау процесінде жасалған болса, ол сот актісі орындалатын жердегі бірінші сатыдағы соттың бекітуіне немесе көрсетілген сот актісін қабылдаған сотқа бекітуге ұсынылады.
2. Сот татуласу келісімін бекіту туралы мәселені сот отырысында қарайды. Іске қатысатын адамдарға сот отырысының уақыты мен орны туралы хабарланады.
3. Татуласу келісімін жасасқан және сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарланған адамдар сот отырысына келмеген жағдайда, егер осы адамдардан осы мәселені өздерінің қатысуынсыз қарау туралы арыз түспесе, сот татуласу келісімін бекіту туралы мәселені қарамайды.
4. Сот татуласу келісімін бекіту туралы мәселені қарау нәтижелері бойынша ұйғарым шығарады.
5. Егер татуласу келісімі заңға қайшы келсе немесе басқа адамдардың құқықтары мен заңды мүдделерін бұзса, сот оны бекітпейді.
6. Сот ұйғарымында:
1) татуласу келісімінің бекітілгені немесе татуласу келісімін бекітуден бас тартылғаны;
2) татуласу келісімінің шарттары;
3) сот шығыстарын бөлу көрсетіледі.
Сот актісін орындау процесінде жасалған татуласу келісімін бекіту туралы сот ұйғарымында осы сот актісінің орындалуға жатпайтыны да көрсетілуге тиіс.

173-5-бап. Татуласу келісімін орындау

1. Татуласу келісімін оны жасасқан адамдар осы келісімде көзделген тәртіппен және мерзімдерде ерікті түрде орындайды.
2. Ерікті түрде орындалмаған татуласу келісімі татуласу келісімін жасасқан адамның өтінішхаты бойынша сот беретін атқару парағының негізінде мәжбүрлеп орындатуға жатады.»;
48) 177-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«177-бап. Сот талқылауының тікелей және ауызша жүргізілуі

1. Сот істі қарау кезінде іс бойынша дәлелдемелерді тікелей зерттеуге: жеңілдетілген іс жүргізу тәртібімен қаралатын істерді қоспағанда, тараптардың және іске қатысатын басқа да адамдардың түсініктемелерін, куәлардың айғақтарын, сарапшылардың қорытындыларын, мемлекеттік органдардың және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қорытындыларын тыңдауға, құжаттармен танысуға, заттай дәлелдемелерді қарап-тексеруге, дыбысжазбаларды тыңдауға және бейнежазбаларды, кино-, фотоматериалдарды көруге, өзге де ақпарат өзгерту құралдарының материалдарымен танысуға міндетті. Қажет болған жағдайларда іс бойынша дәлелдемелерді зерттеген кезде сот маманның консультациялары мен түсіндірмелерін тыңдайды.
Тараптардың және іске қатысатын басқа да адамдардың түсініктемелерін, куәлардың айғақтарын, сарапшылардың қорытындыларын, мемлекеттік органдардың және жергілікті өзін-өзі басқару органдарының қорытындыларын тыңдауды сот нақты уақыт режімінде бейнебайланыс арқылы жүзеге асыра алады.
2. Істі талқылау ауызша жүргізіледі. Істі қарау процесінде судья алмастырылған жағдайда істі талқылау басынан бастап жүргізілуге тиіс.»;
49) 180-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сот сот отырысын аудио- немесе бейнежазу құралдарын (аудио-, бейнехаттаманы) пайдаланған кезде төрағалық етуші бұл туралы хабарлайды.
Сот отырысын аудио- немесе бейнежазу құралдарын пайдалану мүмкін болмаған жағдайда, сот отырысының хатшысы сот отырысының хаттамасында мұндай мәліметтерді көрсете отырып, бұл туралы сотқа баяндайды.»;
50) 193-баптың бірінші және бесінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Талапкердің талап қоюдан бас тартуы туралы арызы, жауапкердің талап қоюды мойындауы немесе тараптардың татуласу келісімінің шарттары не дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімнің шарттары жазбаша түрде беріледі, олар іс материалдарына қоса тіркеледі, бұл туралы сот отырысының хаттамасында көрсетіледі.»;
«5. Сот осы Кодекстің 49-бабының екінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша талапкердің талап қоюдан бас тартуын, талап қоюды мойындауды қабылдамаған, татуласу келісімін немесе тараптардың дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімін бекітпеген жағдайларда, сот бұл туралы ұйғарым шығарады және істі мәні бойынша қарауды жалғастырады.»;
51) 194-бап мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«3. Сот іске қатысатын адамдардың түсініктемелерін осы адамдар орналасқан жердегі сот арқылы нақты уақыт режимінде бейнебайланыс арқылы алуы мүмкін.»;
52) 199-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Он төрт жасқа толмаған куәдан жауап алу, ал соттың қалауы бойынша он төрттен он алты жасқа дейінгі куәдан жауап алу да сотқа шақырылатын педагогтың және заңды өкілдерінің қатысуымен жүргізіледі. Көрсетілген адамдар төрағалық етушінің рұқсатымен куәға сұрақтар қоя алады.»;
53) 216-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Сот шешімі қабылданғаннан және оған қол қойылғаннан кейін судья сот отырысы залына қайта оралады және сот шешімінің қарар бөлігін жария етеді, шешімге шағым жасаудың тәртібі мен мерзімдерін түсіндіреді.
2. Шешімнің қарар бөлігін жария еткеннен кейін судья іске қатысатын адамдар мен өкілдердің сот шешімінің көшірмесін қашан алуына болатынын хабарлауға міндетті.»;
54) 217-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Бірінші сатыдағы соттың істі мәні бойынша шешетін актісі шешім нысанында бес жұмыс күні ішінде шығарылады. Шешімнің қарар бөлігі іс материалдарына қоса тіркеледі.»;
55) 219-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сот істі талапкер мәлімдеген талап қоюлардың шегінде шешеді.»;
56) 222-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«222-бап. Мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі
басқару органдарының және лауазымды адамдардың
әрекеттері (әрекетсіздігі) мен шешімдерін
заңсыз деп тану туралы шешім

1. Мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының және лауазымды адамдардың әрекеттері (әрекетсіздігі) мен шешімдерін заңсыз деп тану туралы талап қоюды қанағаттандыру кезінде сот дау айтылып отырған әрекетті (әрекетсіздікті) немесе шешімді заңсыз деп таниды, жеке немесе заңды тұлғаның бұзылған құқықтарын қалпына келтіруді міндеттейді. Нормативтік-құқықтық актіні заңсыз деп тану туралы шешімнің қарар бөлігінде ол қабылданған кезден бастап осы актінің қолданылмайды деп есептелетіні көрсетілуге тиіс.
2. Соттың нормативтік-құқықтық актіні заңсыз деп тану туралы шешімі немесе ол туралы хабарлама нормативтік-құқықтық акт жарияланған бұқаралық ақпарат құралдарында оны қабылдаған (шығарған) органның қаражаты есебінен жариялануға тиіс. Жариялау сот шешімі заңды күшіне енген күннен бастап он күннен кешіктірілмей жүзеге асырылуға тиіс.»;
57) 229-бап алып тасталсын;
58) 235-баптың 1-1-бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1-1. Соттың қаржы ұйымдарын немесе бас ұйым ретінде банк конгломератына кіретін және қаржы ұйымдары болып табылмайтын ұйымдарды қайта құрылымдауды жүргізу туралы шешімдері олар қабылданған күннен бастап заңды күшіне енеді және дереу орындалуға жатады.»;
59) 236-бапта:
екінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сот шешiмi заңды күшiне енгеннен кейiн атқару парағы жазылады, ол өндiрiп алушыға берiледi не оның жазбаша арызы не электрондық құжат нысанындағы арызы бойынша сот оны тиісті аумағы бойынша әділет органына орындау үшiн жiбередi.»;
мынадай мазмұндағы 5-1-бөлікпен толықтырылсын:
«5-1. Атқарушылық құжат өндіріп алушыға беріледі не оның арызы бойынша сот оны тиісті аумағы бойынша әділет органына орындау үшін жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жібереді.»;
алтыншы бөліктің бірінші абзацы мынадай мазмұндағы екінші сөйлеммен толықтырылсын:
«Сот шешімінің орындалмау себептері туралы ақпарат электрондық құжат нысанында ұсынылуы мүмкін.»;
60) 240-3-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«240-3-бап. Апелляциялық, кассациялық сатылардағы немесе
қадағалау сатысындағы соттың сот актісінің
орындалуын бұру туралы мәселенi шешу

Апелляциялық, кассациялық тәртіппен немесе қадағалау тәртібімен күші жойылған немесе өзгертілген сот актісінің орындалуын бұру туралы мәселені қарауды, егер осы мәселе апелляциялық, кассациялық сатылардағы немесе қадағалау сатысындағы соттарда қаралмаса, күші жойылған немесе өзгертілген сот актісін орындау жері бойынша немесе күші жойылған, өзгертілген сот актісін шығарған бірінші сатыдағы сотта істің қаралған жері бойынша бірінші сатыдағы сот жүргізеді.»;
61) 240-7-бапта:
екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Санкциялауға жататын атқарушылық әрекеттерді жүргізу туралы қаулыны сот орындаушысы сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында ұсынады. Қаулыға санкцияланатын әрекеттерді қолданудың негізділігін растайтын атқарушылық іс жүргізу материалдары қоса беріледі.»;
мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:
«4-1. Сот орындаушысының электрондық құжат нысанында ұсынылған қаулысына санкция беруді сот судьяның электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландыру арқылы жүзеге асырады.
Санкция беруден бас тартылған жағдайда, судья электрондық құжат нысанында санкция беруден бас тарту туралы уәжді ұйғарым шығарады.»;
бесінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Сот санкциялаған қаулыға, атқарушылық әрекеттерді жүргізуге санкция беруден бас тарту туралы соттың ұйғарымына осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасалуы немесе наразылық білдірілуі мүмкін.»;
62) 241-бап мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:
«Тараптардың және іске қатысатын басқа да адамдардың өтінішхаты бойынша шешімнің көшірмесі электрондық құжат нысанында жіберіледі.»;
63) 249-баптың 7) және 9) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:
«7) істі өзінің қатысуынсыз талқылау туралы өтінбеген талапкер екінші шақыру бойынша сотқа келмесе;»;
«9) талап арызды қайтару туралы арыз берілсе;»;
64) 252-баптың бірінші бөлігінің 6) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«6) соттың процестік шешімі;»;
65) 254-бап мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:
«Тараптардың және іске қатысатын басқа да адамдардың өтінішхаты бойынша ұйғарымның көшірмесі электрондық құжат нысанында жіберіледі.»;
66) 255-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«255-бап. Хаттама жүргізудің міндеттілігі

Бірінші сатыдағы соттың әрбір сот отырысы туралы, сондай-ақ отырыстан тыс жасалған әрбір жекелеген процестік әрекет туралы жазбаша нысанда хаттама жасалады не сот отырысының аудио- немесе бейнежазбасы жүргізіледі.»;
67) 256-бапта:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Сот отырысының немесе отырыстан тыс жасалған жекелеген процестік әрекеттің жазбаша нысанда жасалған хаттамасы істі талқылаудың немесе жекелеген процестік әрекет жасаудың барлық елеулі мән-жайларын көрсетуге тиіс.»;
екінші бөліктің 4-1), 9), 13), 14) және 16) тармақшалары мынадай редакцияда жазылсын:
«4-1) процестің аудио-, бейнежазбасын жүргізудің мүмкін еместігінің себептерін көрсете отырып, соттың стенографиялауды қолдануы туралы мәліметтер;»;
«9) куәлардың ауызша айғақтары, сарапшылардың өз қорытындыларын ауызша түсіндірулері, мамандардың түсініктері;»;
«13) соттағы жарыссөздер мен репликалардың мазмұны;»;
«14) шешім мен ұйғарымдардың жария етілгені және мазмұнының түсіндірілгені туралы, оларды түпкілікті нысанда дайындау мерзімдері, оларға шағым жасау тәртібі мен мерзімі түсіндірілгені туралы мәліметтер;»;
«16) түпкілікті нысандағы хаттаманың жасалған күні көрсетіледі.»;
68) 257-бапта:
бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Жазбаша нысандағы хаттаманы сот отырысының хатшысы жасайды.»;
екінші бөлік алып тасталсын;
бесінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Хаттама сот отырысы аяқталғаннан кейін үш жұмыс күнінен кешіктірілмей, ал жекелеген процестік әрекет туралы хаттама ол жасалғаннан кейінгі келесі күннен кешіктірілмей дайындалып, оған қол қойылуға тиіс. Күрделі істер бойынша сот отырысының хаттамасы сот отырысы аяқталғаннан кейін он жұмыс күнінен кешіктірілмей дайындалып, оған қол қойылуға тиіс.»;
мынадай мазмұндағы сегізінші бөлікпен толықтырылсын:
«8. Егер іске қатысатын адамдар ауызша түсініктерге, мәлімдемелерге, өтінішхаттарға, қорытындыларға олардың жазбаша мазмұнын қосып берсе, онда хаттамада азаматтық іс материалдарына жазбаша құжаттардың қоса берілгені туралы көрсетіледі, хаттамада олардың толық мазмұны жазылмайды.»;
69) мынадай мазмұндағы 257-1 және 258-1-баптармен толықтырылсын:

«257-1-бап. Сот отырысын аудио- немесе бейнежазу
құралдарымен тіркеп жазу (аудио-,
бейнехаттама)

1. Ашық сот отырысының барысын тіркеп жазу аудио- немесе бейнежазу құралдарының көмегімен жүзеге асырылады.
Сот отырысының барысында аудио- немесе бейнежазу құралдарын қолдану (аудио-, бейнехаттама) үздіксіз жүзеге асырылады.
2. Сот отырысын аудио- немесе бейнежазу құралдарымен тіркеп жазуды сот отырысының хатшысы жүзеге асырады. Іске қатысатын адамдардың барлығы сот отырысына келмеген жағдайда, процесті аудио- немесе бейнежазу құралдарының көмегімен тіркеп жазу (аудио-, бейнехаттама) жүзеге асырылмайды.
3. Істі талқылауды аудио- немесе бейнежазу құралдарын пайдалану арқылы тіркеп жазған жағдайда, сот отырысының хатшысы жазбаша нысанда қысқаша хаттама жасайды.
Сот отырысының қысқаша хаттамасында:
1) сот отырысының жылы, айы, күні және орны;
2) сот отырысы басталған және аяқталған уақыт;
3) істі қарайтын соттың атауы, судьяның, сот отырысы хатшысының тегі мен инициалдары;
4) істің атауы;
5) соттың аудио-, бейнежазу құралдарын қолдануы туралы мәліметтер;
6) аудио- немесе бейнежазбаны қамтитын файлдың атауы;
7) іске қатысатын адамдардың, өкілдердің, куәлардың, сарапшылардың, мамандардың, аудармашылардың келгені туралы мәліметтер;
8) іске қатысатын адамдар дәлелдемелер ретінде ұсынған қосымша материалдардың іске қоса тіркелгені туралы мәліметтер;
9) түпкілікті нысандағы хаттаманың жасалған күні көрсетіледі.
Сот отырысының қысқаша хаттамасына төрағалық етуші және хатшы қол қояды.
Сот отырысының аудио- немесе бейнежазбасын қамтитын материалдық жеткізгіш пен қысқаша хаттамасы іс материалдарына қоса тіркеледі.
4. Сот іске қатысатын адамдардың немесе олардың өкілдерінің өтінішхаты бойынша оларға сот отырысының аудио-, бейнежазбасының көшірмесін ұсынуы мүмкін.
5. Сот отырысының барысын тіркеп жазуды қамтамасыз ететін аудио- немесе бейнежазу құралдарын техникалық қолдану тәртібін соттардың қызметін ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын орган айқындайды.»;

«258-1-бап. Сот отырысының аудио- немесе бейнежазбасына
және қысқаша хаттамасына ескертпелер

1. Іске қатысатын адамдардың сот отырысы аяқталған күннен бастап үш жұмыс күні ішінде сот отырысының аудио-, бейнежазбасымен (аудио-, бейнехаттамасымен) және қысқаша хаттамасымен танысуға және бес жұмыс күні ішінде сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында олардың жазбаларының толық еместігі мен дұрыс еместігіне қатысты ескертпелер беруге құқықтары бар.
2. Сот отырысының аудио-, бейнежазбасына (аудио-, бейнехаттамасына) және қысқаша хаттамасына ескертпелерді қарау осы Кодекстің 259-бабында көзделген қағидалар бойынша жүзеге асырылады.»;
70) 263-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«263-бап. Сырттай шешімнің көшірмесін салып жіберу

1. Сырттай шешім шығарылған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей оның көшірмесі табыс ету туралы хабарламамен бірге жауапкерге және талапкерге жіберіледі.
2. Жауапкердің өтінішхаты бойынша сырттай шешімнің көшірмесі электрондық құжат нысанында жіберіледі.»;
71) 272-баптағы «соттылыққа жататын іс бойынша арызбен сотқа» деген сөздер «соттылық бойынша сотқа жазбаша нысандағы не электрондық құжат нысанындағы арызбен» деген сөздермен ауыстырылсын;
72) 274-1-бапта:
мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:
«1-1. Арызға азаматтың алқабиге кандидаттардың тізіміне енгізілу және алқаби ретінде қылмыстық сот ісін жүргізуге қатысу құқығының бұзылуы туралы айғақтайтын дәлелдемелер қоса тіркелуге тиіс.»;
екінші бөлік «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
73) 278-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Арыз сотқа осы Кодекстің 3-тарауында белгіленген соттылық қағидалары бойынша беріледі. Қаралуы аудандық соттардың соттылығына жатқызылған арыздар азаматтың тұрғылықты жеріндегі сотқа не әрекеттеріне дау айтылып отырған мемлекеттік органның, жергілікті өзін-өзі басқару органының, қоғамдық бірлестіктің, ұйымның, лауазымды адамның, мемлекеттік қызметшінің тұрған жеріндегі сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін.»;
74) 281-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Сот отырысының орны мен уақыты туралы тиісті түрде хабарланған, санамаланған адамдардың қайсыбірінің сот отырысына келмей қалуы істі мәні бойынша қарауға кедергі болмайды. Бұл жағдайда сот жекеше ұйғарым шығаруға құқылы, осы ұйғарым арқылы көрсетілген адамның сотты құрметтемеушілік фактісі туралы, ал арыз қанағаттандырылған кезде – осы адамның заң бұзушылықтарға жол бергені туралы жоғары тұрған органның немесе лауазымды адамның назарына жеткізеді.»;
75) 286-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Заңға сәйкес келмейтiн нормативтiк құқықтық актiге және (немесе) жеке қолданылатын құқықтық актiге, сондай-ақ мемлекеттiк органның немесе лауазымды адамның әрекеттерiне прокурордың наразылығын заңсыз акт шығарған немесе заңсыз әрекеттер жасаған орган немесе лауазымды адам не жоғары тұрған орган немесе лауазымды адам қабылдамаған жағдайда, прокурор наразылық білдірiлген актiнi немесе әрекеттердi заңсыз деп тану туралы арызбен сотқа жүгiнедi. Сотқа арыз наразылықты қарау нәтижелері туралы хабарлама алынған кезден бастап он күн мерзімде немесе оны қараудың заңда белгіленген мерзімі өткеннен кейін жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі.»;
76) 293-бап «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
77) 296-баптың бірінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
78) 302-баптың төртінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
79) 308-1-баптың бірінші бөлігі «ішкі істер органы» деген сөздерден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
80) 309-баптың бірінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
81) 312-1-баптағы «ерекшеліктерімен мамандандырылған қаржылық» деген сөздер «ерекшеліктерді ескере отырып, ауданаралық экономикалық» деген сөздермен ауыстырылсын;
82) 312-2-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қаржы ұйымын қайта құрылымдау туралы арызды қаржы ұйымы мамандандырылған ауданаралық экономикалық сотқа береді.»;
83) 312-4-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Қаржы ұйымын қайта құрылымдау жүргізу туралы заңды күшіне енген сот шешімінің көшірмесін сот қаржы ұйымына, Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкіне және аумақтық әділет органдарына жібереді.»;
84) 314-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінде көзделген жағдайларда жылжымалы затты иесіз деп тану туралы арыз осы затты иеленуге кіріскен жеке тұлға тұратын жердегі немесе ұйым орналасқан жердегі сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі.
2. Жылжымайтын мүлікке коммуналдық меншік құқығын тану туралы арызды коммуналдық мүлікті басқаруға уәкілетті орган сол мүлік орналасқан жердегі сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында береді.»;
85) 317-1-баптың бірінші абзацы «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
86) 317-9-бап «жерi бойынша» деген сөздерден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
87) 317-12-бап «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
88) 318-бап «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
89) 321-баптың бірінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
90) 324-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Жоғалған құжатты жарамсыз деп тану туралы және ол бойынша құқықтарды қалпына келтіру туралы арыз құжатты берген мекеме (тұлға) орналасқан жердегі сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі.»;
91) 331-1-баптың екінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
92) 334-баптың үшінші бөлігі «ішінде» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
93) 335-бап мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:
«5. Апелляциялық шағымға Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат қоса тіркеледі.»;
94) 337-бап 4) тармақшасындағы «берсе (келтірсе) қайтарылады.» деген сөздер «берсе (келтірсе);» деген сөздермен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 5) тармақшамен толықтырылсын:
«5) егер мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат болмаса, қайтарылады.»;
95) 340-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«4. Пікір сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жіберілуі мүмкін.»;
96) 344-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Істі одан әрі жылжыту мүмкіндігіне кедергі келтіретін ұйғарымдарды және шешімнің орындалуын кейінге қалдыру немесе ұзарту туралы мәселе жөніндегі ұйғарымдарды қоспағанда, апелляциялық сатының жекеше шағым, наразылық бойынша шығарылған ұйғарымы шағым жасалуға, наразылық білдірілуге жатпайды және ол шығарылғаннан кейін дереу заңды күшіне енеді.»;
97) 383-3-баптың бірінші абзацындағы «сотқа жолданады» деген сөздер «сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жолданады» деген сөздермен ауыстырылсын;
98) 383-5-бап мынадай мазмұндағы үшінші бөлікпен толықтырылсын:
«3. Кассациялық шағымға Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат қоса тіркеледі.»;
99) 383-6-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«383-6-бап. Кассациялық шағымды немесе наразылықты
қайтару

1. Осы Кодекстің 383-5-бабында көрсетілген талаптарға сәйкес келмейтін кассациялық шағым немесе наразылық қаралмай, кассациялық сатыдағы сот судьясының ұйғарымымен оларды берген адамға қайтарылады.
2. Кемшіліктер жойылғаннан кейін кассациялық шағым, наразылық, егер осы Кодекстің 383-4-бабының бірінші бөлігінде белгіленген мерзім өтпесе, қайтадан берілуі мүмкін.»;
100) 383-9-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«4. Пікір сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жіберілуі мүмкін.»;
101) 384-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Жергiлiктi және басқа да соттардың заңды күшiне енген сот актiлерiн, оларға шағым жасаудың кассациялық тәртiбi сақталған жағдайда, iске қатысатын адамдардың өтiнiшхаттары және Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты қадағалау тәртiбiмен қайта қарауы мүмкiн.
Осы баптың үшiншi бөлiгiнде көзделген айрықша жағдайларда, заңды күшiне енген бiрiншi сатыдағы соттың шешiмi немесе апелляциялық сатыдағы соттың шешiмi немесе қаулысы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуы және Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бойынша сот қадағалауы тәртiбiмен қайта қаралуы мүмкiн.
2. Мыналар:
1) бұйрықтық іс жүргізу істері бойынша;
2) жеңілдетілген іс жүргізу істері бойынша;
3) татуласу келісімімен немесе дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісіммен аяқталған, үшінші тұлғалардың мүдделерін қозғамайтын істер бойынша заңды күшіне енген шешімдер, ұйғарымдар, қаулылар сот қадағалауы тәртібімен қайта қаралуға жатпайды.»;
102) 385-бапта:
тақырып мынадай редакцияда жазылсын:

«385-бап. Заңды күшiне енген сот актiлерiне өтiнiшхат
беруге, ұсыну енгізуге және наразылық келтiруге
құқығы бар адамдар»;

мынадай мазмұндағы 4-2-бөлікпен толықтырылсын:
«4-2. Осы Кодекстің 384-бабының бірінші бөлігінде көрсетілген негіздер болған кезде Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген адамдардың өтінішхаты бойынша шағым жасалып отырған сот актісін қайта қарау туралы ұсыну енгізеді. Өтінішхат ұсынуға қоса тіркеледі.»;
бесінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:
«5. Осы Кодекстiң 393 – 395-баптарында көзделген қағидалар Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуларына және прокурордың наразылықтарына қолданылмайды және қадағалау сатысында тiкелей қаралады. Сот кеңесу бөлмесінде iстi қадағалау тәртiбiмен қайта қарауға осы Кодекстiң 387-бабында көзделген негiздердiң бар-жоғы туралы мәселенi шешедi, содан кейiн Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуын немесе прокурордың наразылығын мәнi бойынша қарайды. Көрсетілген негiздер болмаған кезде сот iстi сот қадағалауы тәртiбiмен қайта қараудан бас тарту туралы қаулы шығарады.»;
103) 386-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«386-бап. Iстi қадағалау тәртiбiмен қарайтын соттар

1. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты кассациялық сатының заңды күшiне енген қаулыларына осы Кодекстiң 385-бабының бiрiншi бөлiгiнде көрсетiлген адамдардың өтiнiшхаттары және Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылықтары бойынша, сондай-ақ осы Кодекстiң 384-бабының бiрiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынулары және Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылықтары бойынша істерді, бiрiншi, апелляциялық сатылардағы соттардың актiлерiн кемiнде бес судья құрамында қарайды.
2. Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты осы Кодекстiң 384-бабының үшiншi бөлiгiнде көрсетiлген негiздер бойынша Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының қадағалау сот алқасының қаулысына Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуы немесе Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығы бойынша iстердi қарайды.
Істер кемінде жеті судьядан тұратын алқалы құрамда қаралады.»;
104) 387-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Осы Кодекстiң 385-бабының бiрiншi бөлiгiнде көрсетілген адамдардың өтiнiшхаттары, сол сияқты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының және осы Кодекстiң осы бабының екiншi бөлiгiнде көрсетілген прокурорлардың өз құзыретi шегiндегi бастамасы iстердi талап етіп алдыруға себептер болып табылады.»;
105) 388-баптың бірінші бөлігі «iшiнде» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
106) 391-бапта:
алтыншы бөлік алып тасталсын;
мынадай мазмұндағы жетінші бөлікпен толықтырылсын:
«7. Сот актісіне дау айту туралы өтінішхатқа Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген мөлшерде мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат қоса тіркеледі.»;
107) 392-баптың бірінші бөлігінің 6) тармақшасындағы «болса, олар берген тұлғаларға қайтарылуға тиіс.» деген сөздер «болса;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 7) тармақшамен толықтырылсын:
«7) егер сот актісіне дау айту туралы өтінішхатқа мемлекеттік баждың төленгенін растайтын құжат қоса тіркелмесе, олар берген адамдарға қайтарылуға тиіс.»;
108) 395-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«395-бап. Қадағалау сатысы сотының отырысын тағайындау

1. Қадағалау сатысы дау айтылып отырған сот актісін қайта қарау бойынша қадағалау iсін жүргiзуді қозғау туралы сот қаулысын, ұсынуды, наразылықты алғаннан кейiн тараптарға қадағалау ісін жүргізуді қозғау туралы өтінішхаттың, қаулының, ұсынудың көшiрмелерiн, сот отырысын өткiзу күнін, уақытын, орнын көрсете отырып, iстiң қадағалау сатысында қаралатыны туралы хабарлама жібереді.
2. Қадағалау сатысында iс қадағалау iсін жүргiзуді қозғау туралы қаулымен, ұсынумен бiрге істі қадағалау сатысына берiлген не прокурордың наразылығы келiп түскен күннен бастап бiр айдың iшiнде қаралуға тиiс.»;
109) 395-1-бапта:
тақырып және бірінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

«395-1-бап. Сот актісін қайта қарау туралы өтінішхатқа,
ұсынуға немесе наразылыққа пікір

1. Іске қатысатын адам қайта қарауға қатысты қарсылықты растайтын құжаттарды қоса тіркей отырып, сот актісін қадағалау тәртібімен қайта қарау туралы өтінішхатқа, ұсынуға немесе наразылыққа пікірді іске қатысатын басқа адамдарға және Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына жібереді.»;
мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«4. Пікір Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотына жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жіберілуі мүмкін.»;
110) 397-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«397-бап. Істі қарау шектері

1. Істі қадағалау тәртібімен қарау кезінде сот бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы және қадағалау сатысындағы соттар шығарған сот актілерінің заңдылығын істе бар материалдар бойынша, өтінішхаттың, ұсынудың, наразылықтың дәлелдері шегінде тексереді.
2. Қадағалау сатысындағы сот заңдылық мүдделерін көздеп, өтінішхаттың, ұсынудың немесе наразылықтың шегінен шығуға және шағым жасалған, наразылық білдірілген шешімнің заңдылығын толық көлемінде тексеруге құқылы. Сот осы Кодекстің 25 – 29-тарауларында көзделген істер бойынша бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы және қадағалау сатысындағы соттар шығарған қаулылардың заңдылығын толық көлемінде тексереді.»;
111) 398-бапта:
бірінші және төртінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Қадағалау сатысындағы сот отырысы төрағалық етушінің қандай сот шешімі және кімнің өтінішхаты (ұсынуы, наразылығы) бойынша қайта қаралатынын, сот құрамына кімдердің кіретінін және іске қатысатын адамдардың қайсысы сот отырысы залына келіп отырғанын хабарлауымен ашылады. Істің қаралатын уақыты мен орны туралы тиісінше хабардар етілген, өтінішхат (наразылық) берген адамның болмауы сот отырысын жалғастыру мүмкіндігін жоққа шығармайды. Iстi қарау кезiнде қадағалау сатысының сотына прокурордың қатысуы мiндеттi.»;
«4. Істі қадағалау тәртібімен қарау нәтижесінде сот кеңесу бөлмесінде мына шешімдердің бірін қабылдайды:
1) бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардың немесе қадағалау сатысының шешімін – өзгеріссіз, ал өтінішхатты, ұсынуды, наразылықты қанағаттандырусыз қалдырады;
2) осы Кодекстiң 387-бабында көзделген негiздердiң болмауына байланысты iстi сот қадағалауы тәртiбiмен қайта қараудан бас тарту туралы;
3) бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы және қадағалау сатысындағы сот шешімінің күшін толық не бір бөлігінде жояды және істі апелляциялық немесе кассациялық сатыдағы сотқа немесе, егер іс апелляциялық сатыдағы сотта қаралмаған болса, бірінші сатыдағы сотқа жаңадан қарауға жібереді. Қадағалау сатысындағы сот қаулыда көрсетілмеген не онда жоққа шығарылған мән-жайларды анықтауға немесе дәлелденген деп есептеуге, қандай да бір дәлелдемелердің анықтығы немесе анық еместігі, бір дәлелдемелердің басқаларынан артықшылығы туралы, істі жаңадан қарау кезінде материалдық құқықтың қай нормасы қолданылуға тиіс екені және қандай қаулының қабылдануға тиіс екені туралы мәселелерді алдын ала шешуге құқылы емес;
4) бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы, қадағалау сатысындағы сот шешімінің күшін толық не бір бөлігінде жояды және талап арызды қараусыз қалдырады не іс бойынша іс жүргізуді тоқтады;
5) іс бойынша шығарылған шешімдердің біреуін күшінде қалдырады;
6) егер материалдық құқық нормаларын қолдануда және түсіндіруде қате жіберілген болса, бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы немесе қадағалау сатысындағы соттың шешімін өзгертеді не оның күшін жояды және істі жаңадан қарауға бермей, жаңа шешім шығарады.»;
мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:
«5. Істі осы Кодекстің 386-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайларда қарау осы баптың қағидалары бойынша жүзеге асырылады.
Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасы енгізген ұсынудың дәлелдерін іс бойынша баяндамашы болып табылатын судья баяндайды.»;
112) 403-баптың екінші бөлігіндегі «өтiнiш,» деген сөз «өтiнiшхат, ұсыну,» деген сөздермен ауыстырылсын;
113) 403-1 және 403-2-баптар алып тасталсын;
114) 406-баптың бірінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
115) 406-1-баптың бірінші бөлігі «нысанда» деген сөзден кейін «не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын;
116) 410-баптың үшінші және төртінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Сот ісін жүргізуді қалпына келтіру туралы арыз даудың мәні бойынша шешім не іс бойынша іс жүргізуді тоқтату туралы ұйғарым шығарған сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі.
4. Жоғалтылған атқарушылық іс жүргізуді қалпына келтіру туралы арыз атқару жеріндегі сотқа жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында беріледі.»;
117) 426-1-баптың екінші бөлігі «сотқа» деген сөзден кейін «жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында» деген сөздермен толықтырылсын.
2. 1997 жылғы 13 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Қылмыстық іс жүргізу кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., № 23, 335-құжат; 1998 ж., № 23, 416-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; № 6, 141-құжат; 2001 ж., № 8, 53-құжат; № 15-16, 239-құжат; № 17-18, 245-құжат; № 21-22, 281-құжат; 2002 ж., № 4, 32, 33-құжаттар; № 17, 155-құжат; № 23-24, 192-құжат; 2003 ж., № 18, 142-құжат; 2004 ж., № 5, 22-құжат; № 23, 139-құжат; № 24, 153, 154, 156-құжаттар; 2005 ж., № 13, 53-құжат; № 21-22, 87-құжат; № 24, 123-құжат; 2006 ж., № 2, 19-құжат; № 5-6, 31-құжат; № 12, 72-құжат; 2007 ж., № 1, 2-құжат; № 5-6, 40-құжат; № 10, 69-құжат; № 13, 99-құжат; 2008 ж., № 12, 48-құжат; № 15-16, 62, 63-құжаттар; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 6-7, 32-құжат; № 15-16, 71, 73-құжаттар; № 17, 81, 83-құжаттар; № 23, 113, 115-құжаттар; № 24, 121, 122, 125, 127, 128, 130-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 4-құжат; № 11, 59-құжат; № 17-18, 111-құжат; № 20-21, 119-құжат; № 22, 130-құжат; № 24, 149-құжат; 2011 ж., № 1, 9-құжат; № 2, 19, 28-құжаттар; № 19, 145-құжат; № 20, 158-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 3, 26-құжат; № 4, 32-құжат; № 5, 35-құжат; № 6, 44-құжат; № 10, 77-құжат; № 14, 93-құжат; 2013 ж., № 2, 10, 13-құжаттар; № 7, 36-құжат; № 13, 62, 64-құжаттар; № 14, 72, 74-құжаттар; № 15, 76, 78-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 2, 11-құжат; № 8, 49-құжат; № 11, 61-құжат; № 15-I, 15-II, 88-құжат; № 16, 90-құжат):
1) 273-бап мынадай мазмұндағы 2-1-бөлікпен толықтырылсын:
«2-1. Тергеуші осы Кодекстің 290-1-бабының екінші бөлігінде көрсетілген қылмыстар бойынша кәмелетке толмаған айыпталушының заңды өкілдеріне, кәмелетке толмаған жәбірленушінің заңды өкілдеріне және өкілдеріне кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың соттылығына жатқызылған істі аудандық және оған теңестірілген сотта қарату құқығын түсіндіруге міндетті.»;
2) 287-бап мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:
«4-1. Анықтаушы осы Кодекстің 290-1-бабының екінші бөлігінде көрсетілген қылмыстар бойынша кәмелетке толмаған айыпталушының заңды өкілдеріне, кәмелетке толмаған жәбірленушінің заңды өкілдеріне және өкілдеріне кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың соттылығына жатқызылған істерді аудандық және оған теңестірілген сотта қарату құқығын түсіндіруге міндетті.»;
3) 290-1-бапқа ескерту мынадай редакцияда жазылсын:
«Ескерту. Кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың соттылығына жатқызылған істерді кәмелетке толмаған айыпталушының заңды өкілінің, кәмелетке толмаған жәбірленушінің заңды өкілінің және өкілінің өтінішхаты бойынша аудандық және оған теңестірілген сот қарауы мүмкін.»;
4) 296-баптың үшінші бөлігі мына редакцияда жазылсын:
«3. Егер істің қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың, қылмыстық істер жөніндегі мамандандырылған ауданаралық әскери соттың немесе гарнизонның әскери сотының соттылығына жататыны анықталса, ол барлық жағдайларда соттылығы бойынша жіберілуге жатады.»;
5) 301-бап мынадай мазмұндағы 3-2-бөлікпен толықтырылсын:
«3-2. Алдын ала тыңдау барысында судья кәмелетке толмаған сотталушының заңды өкіліне, кәмелетке толмаған жәбірленушінің заңды өкіліне және өкіліне олардың істі соттылығы бойынша аудандық және оған теңестірілген сотқа беру туралы өтінішхатпен жүгіну құқығын түсіндіреді.»;
6) 391-бап мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:
«4-1. Судья кәмелетке толмағандардың заңды өкілдеріне және өкілдеріне олардың істі соттылығы бойынша аудандық және оған теңестірілген сотқа беру туралы өтінішхатпен жүгіну құқығын түсіндіруге міндетті.»;
7) 396-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«4. Үкімді (қаулыны) қайта қарау туралы аппеляциялық шағымдар, наразылықтар жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін.»;
8) 400-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:
«4. Апелляциялық (жекеше) шағым, наразылық беруге арналған мерзiмдi қалпына келтiру туралы өтінішхат жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін.»;
9) 446-1-бап мынадай мазмұндағы жетінші бөлікпен толықтырылсын:
«7. Заңды күшіне енген айыптау үкімін кассациялық сатыда қайта қарау туралы шағым, наразылық жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында берілуі мүмкін.»;
10) 460-баптың бірінші және 2-1-бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Заңды күшiне енген үкiмдер мен қаулыларды сот қадағалауы тәртiбiмен қайта қарау туралы жүгінулер өтiнiшхаттар деп аталады және оларды апелляциялық және кассациялық шағым беруге құқығы бар процеске қатысушылар жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында бере алады.»;
«2-1. Прокурордың iстi талап етіп алдыру туралы сауалын сот ол сотқа келiп түскен күннен бастап күнтiзбелiк жетi күннен кешiктiрмей орындайды. Сауалдар жазбаша нысанда не электрондық құжат нысанында жiберiлуi мүмкiн.
Iс талап етіп алдырылған жағдайда, қадағалау наразылығын келтіру туралы өтiнiшхатты прокурор iс прокуратураға келiп түскен күннен бастап күнтiзбелiк отыз күн iшiнде қарауға тиiс.».
3. 2001 жылғы 30 қаңтардағы Қазақстан Республикасының Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2001 ж., № 5-6, 24-құжат; № 17-18, 241-құжат; № 21-22, 281-құжат; 2002 ж., № 4, 33-құжат; № 17, 155-құжат; 2003 ж., № 1-2, 3-құжат; № 4, 25-құжат; № 5, 30-құжат; № 11, 56, 64, 68-құжаттар; № 14, 109-құжат; № 15, 122, 139-құжаттар; № 18, 142-құжат; № 21-22, 160-құжат; № 23, 171-құжат; 2004 ж., № 6, 42-құжат; № 10, 55-құжат; № 15, 86-құжат; № 17, 97-құжат; № 23, 139, 140-құжаттар; № 24, 153-құжат; 2005 ж., № 5, 5-құжат; № 7-8, 19-құжат; № 9, 26-құжат; № 13, 53-құжат; № 14, 58-құжат; № 17-18, 72-құжат; № 21-22, 86, 87-құжаттар; № 23, 104-құжат; 2006 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 19, 20-құжаттар; № 3, 22-құжат; № 5-6, 31-құжат; № 8, 45-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 55-құжат; № 12, 72, 77-құжаттар; № 13, 85, 86-құжаттар; № 15, 92, 95-құжаттар; № 16, 98, 102-құжаттар; № 23, 141-құжат; 2007 ж., № 1, 4-құжат; № 2, 16, 18-құжаттар; № 3, 20, 23-құжаттар; № 4, 28, 33-құжаттар; № 5-6, 40-құжат; № 9, 67-құжат; № 10, 69-құжат; № 12, 88-құжат; № 13, 99-құжат; № 15, 106-құжат; № 16, 131-құжат; № 17, 136, 139, 140-құжаттар; № 18, 143, 144-құжаттар; № 19, 146, 147-құжаттар; № 20, 152-құжат; № 24, 180-құжат; 2008 ж., № 6-7, 27-құжат; № 12, 48, 51-құжаттар; № 13-14, 54, 57, 58-құжаттар; № 15-16, 62-құжат; № 20, 88-құжат; № 21, 97-құжат; № 23, 114-құжат; № 24, 126, 128, 129-құжаттар; 2009 ж., № 2-3, 7, 21-құжаттар; № 9-10, 47, 48-құжаттар; № 13-14, 62, 63-құжаттар; № 15-16, 70, 72, 73, 74, 75, 76-құжаттар; № 17, 79, 80, 82-құжаттар; № 18, 84, 86-құжаттар; № 19, 88-құжат; № 23, 97, 115, 117-құжаттар; № 24, 121, 122, 125, 129, 130, 133, 134-құжаттар; 2010 ж., № 1-2, 1, 4, 5-құжаттар; № 5, 23-құжат; № 7, 28, 32-құжаттар; № 8, 41-құжат; № 9, 44-құжат; № 11, 58-құжат; № 13, 67-құжат; № 15, 71-құжат; № 17-18, 112, 114-құжаттар; № 20-21, 119-құжат; № 22, 128, 130-құжаттар; № 24, 146, 149-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3, 7, 9-құжаттар; № 2, 19, 25, 26, 28-құжаттар; № 3, 32-құжат; № 6, 50-құжат; № 8, 64-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 115, 116-құжаттар; № 14, 117-құжат; № 16, 128, 129-құжаттар; № 17, 136-құжат; № 19, 145-құжат; № 21, 161-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 9, 11, 13, 14, 16-құжаттар; № 3, 21, 22, 25, 26, 27-құжаттар; № 4, 32-құжат; № 5, 35, 36-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 12, 84, 85-құжаттар; № 13, 91-құжат; № 14, 92, 93, 94-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 2, 10, 11, 13-құжаттар; № 4, 21-құжат; № 7, 36-құжат; № 8, 50-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 54, 56-құжаттар; № 13, 62, 63, 64-құжаттар; № 14, 72, 74, 75-құжаттар; № 15, 77, 78, 79, 81, 82-құжаттар; № 16, 83-құжат; № 23-24, 116-құжат; 2014 ж., № 1, 6, 9-құжаттар; № 2, 10, 11-құжаттар; № 3, 21-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 8, 44, 46, 49-құжаттар; № 11, 61, 65-құжаттар; № 14, 86-құжат; № 16, 90-құжат; 2014 жылғы 12 шілдеде «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексі; 2014 жылғы 2 қазанда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Заңы):
1) 538-бапқа ескерту мынадай редакцияда жазылсын:
«Ескертулер.
1. Кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі мамандандырылған ауданаралық соттың соттылығына жатқызылған істерді кәмелетке толмаған адамның қорғаушысының немесе заңды өкілінің өтінішхаты бойынша мамандандырылған әкімшілік сот қарауы мүмкін.
Істі аудандық және оған теңестірілген сотқа қарату туралы өтінішхат іс қарауға тағайындалғанға дейін берілуі мүмкін.
2. Егер тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағында мамандандырылған әкімшілік сот құрылмаған болса, оның соттылығына жатқызылған істерді аудандық (қалалық) сот қарауға құқылы.»;
2) 635-бап мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:
«3-1. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама жасалған кезде өзіне қатысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізіліп жатқан кәмелетке толмаған адамның қорғаушысына немесе заңды өкіліне олардың істі соттылығы бойынша мамандандырылған әкімшілік сотқа, ал тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің аумағында мамандандырылған әкімшілік сот болмаған кезде – аудандық (қалалық) сотқа беру туралы өтінішхатпен жүгіну құқығы түсіндіріледі.»;
3) 643-баптың бірінші бөлігінің 5) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«5) өтiнiшхаттардың, оның ішінде кәмелетке толмаған адам қатысатын істер бойынша істі кәмелетке толмаған адамның тұрғылықты жеріндегі сотқа қарату туралы өтінішхаттардың және қарсылық білдірулердің болуын;».
4. 2008 жылғы 4 желтоқсандағы Қазақстан Республикасының Бюджет кодексiне (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2008 ж., № 21, 93-құжат; 2009 ж., № 23, 112-құжат; № 24, 129-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; № 7, 29, 32-құжаттар; № 15, 71-құжат; № 24, 146, 149, 150-құжаттар; 2011 ж., № 2, 21, 25-құжаттар; № 4, 37-құжат; № 6, 50-құжат; № 7, 54-құжат; № 11, 102-құжат; № 13, 115-құжат; № 15, 125-құжат; № 16, 129-құжат; № 20, 151-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 16-құжат; № 3, 21-құжат; № 4, 30, 32-құжаттар; № 5, 36, 41-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 94-құжат; № 18-19, 119-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 2, 13-құжат; № 5-6, 30-құжат; № 8, 50-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 13, 63-құжат; № 14, 72-құжат; № 15, 81, 82-құжаттар; № 16, 83-құжат; № 20, 113-құжат; № 21-22, 114-құжат; 2014 ж., № 1, 6-құжат; № 2, 10, 12-құжаттар; № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 8, 44-құжат; № 11, 63, 69-құжаттар; № 12, 82-құжат; № 14, 84, 86–құжаттар; № 16, 90-құжат; 2014 жылғы 2 қазанда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Заңы):
62-баптың 4-тармағында:
үшінші абзацтағы «Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының,» деген сөздер алып тасталсын;
төртінші абзацтағы «Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi,» деген сөздер «Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты, Қазақстан Республикасының Конституциялық Кеңесi,» деген сөздермен ауыстырылсын.
5. 2008 жылғы 10 желтоқсандағы «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Салық кодексі) (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 22-I, 22-II, 112-құжат; 2009 ж., № 2-3, 16, 18-құжаттар; № 13-14, 63-құжат; № 15-16, 74-құжат; № 17, 82-құжат; № 18, 84-құжат; № 23, 100-құжат; № 24, 134-құжат; 2010 ж., № 1-2, 5-құжат; № 5, 23-құжат; № 7, 28, 29-құжаттар; № 11, 58-құжат; № 15, 71-құжат; № 17-18, 112-құжат; № 22, 130, 132-құжаттар; № 24, 145, 146, 149-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2, 3-құжаттар; № 2, 21, 25-құжаттар; № 4, 37-құжат; № 6, 50-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 116-құжат; № 14, 117-құжат; № 15, 120-құжат; № 16, 128-құжат; № 20, 151-құжат; № 21, 161-құжат; № 24, 196-құжат; 2012 ж., № 1, 5-құжат; № 2, 11, 15-құжаттар; № 3, 21, 22, 25, 27-құжаттар; № 4, 32-құжат; № 5, 35-құжат; № 6, 43, 44-құжаттар; № 8, 64-құжат; № 10, 77-құжат; № 11, 80-құжат; № 13, 91-құжат; № 14, 92-құжат; № 15, 97-құжат; № 20, 121-құжат; № 21-22, 124-құжат; № 23-24, 125-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 2, 7, 10-құжаттар; № 3, 15-құжат; № 4, 21-құжат; № 8, 50-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 12, 57-құжат; № 14, 72-құжат; № 15, 76, 81, 82-құжаттар; № 16, 83-құжат; № 21-22, 114, 115-құжаттар; № 23-24, 116-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 7, 37-құжат; № 8, 44, 49-құжаттар; № 10, 52-құжат; № 11, 63, 64, 65, 69-құжаттар; № 12, 82-құжат; № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат; 2014 жылғы 2 қазанда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Заңы):
1) 535-баптың 1-тармағы мынадай мазмұндағы 14) тармақшамен толықтырылсын:
«14) мүліктік және мүліктік емес сипаттағы даулар үшін соттардың шешімдеріне және қаулыларына сот актілерін қадағалау тәртібімен қайта қарау туралы апелляциялық, кассациялық шағымдардан және өтінішхаттардан – мүліктік емес сипаттағы талап арызды беру кезінде алынатын мемлекеттік баж мөлшерінің, ал мүліктік сипаттағы даулар бойынша – арыз иесі дауласатын сома негізге алына отырып есептелетін мемлекет баж мөлшерінің елу пайызы.»;
2) 547-баптың 2-тармағының 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:
«1) соттар қарайтын істер бойынша – Қазақстан Республикасы Азаматтық іс жүргізу кодексінің 105-1-бабында көзделген істерді қоспағанда, тиісті арыз (шағым) берілгенге немесе сот бұйрығын шығару туралы арыз берілгенге дейін, сондай-ақ сот құжаттардың көшірмелерін берген кезде;»;
3) 548-бапта:
1-тармақ мынадай мазмұндағы 1-3) тармақшамен толықтырылсын:
«1-3) іс тараптардың татуласу келісімімен аяқталған;»;
1-1-тармақтың 2) тармақшасындағы «азайтқан;» деген сөз «азайтқан жағдайларда, қайтарылмайды.» деген сөздермен ауыстырылып, 3) тармақшасы алып тасталсын.
6. 2011 жылғы 26 желтоқсандағы «Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы» Қазақстан Республикасының Кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2011 ж., № 22, 174-құжат; 2012 ж., № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 1, 3-құжат; № 2, 13-құжат; № 9, 51-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 14, 72-құжат; 2014 ж., № 1, 9-құжат; № 6, 28-құжат; № 14, 84-құжат; 2014 жылғы 12 шілдеде «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнама мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 5 шілдедегі Қазақстан Республикасының Заңы; 2014 жылғы 2 қазанда «Егемен Қазақстан» және «Казахстанская правда» газеттерінде жарияланған «Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» 2014 жылғы 29 қыркүйектегі Қазақстан Республикасының Заңы):
1) 18-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«18-бап. Некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу кезінде
ерлі-зайыптылар арасында туындайтын дауларды
қарау

Некені (ерлі-зайыптылықты) бұзу кезінде ерлі-зайыптылардың арасында ортақ мүлікті бөлуге, еңбекке қабілетсіз жұбайын, сондай-ақ кәмелетке толмаған балаларын күтіп-бағуға қаражат төлеуге қатысты туындайтын даулар медиация тәртібімен немесе сот тәртібімен қаралады.»;
2) 37-баптың 3-тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«3. Дау туған жағдайда, ерлi-зайыптылардың ортақ мүлкiн бөлу, сондай-ақ ерлi-зайыптылардың осы мүлiктегi үлестерiн айқындау медиация тәртібімен немесе сот тәртiбiмен жүргiзiледi.
Ерлi-зайыптылардың ортақ мүлкiн бөлу кезiнде сот кәмелетке толмаған баланың мүдделерін ескере отырып, ерлi-зайыптылардың талап етуi бойынша ерлi-зайыптылардың әрқайсысына қандай мүлiктің берiлуге жататынын айқындайды. Егер ерлi-зайыптылардың бiреуiне құны оған тиесiлi үлестен асатын мүлiк берiлсе, екінші жұбайға тиісті ақшалай немесе өзге өтемақы алып берiледі.»;
3) 73-баптың 2 және 3-тармақтары мынадай редакцияда жазылсын:
«2. Ата-аналары бөлек тұратын кезде баланың тұрғылықты жерi мен заңды мекенжайы ата-аналарының келiсімiмен белгіленеді.
Келiсiм болмаған кезде ата-аналардың арасындағы дау баланың мүдделерiн негiзге алып және оның пiкiрiн ескере отырып, ата-аналардың талап етуі бойынша қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның қатысуымен медиация тәртібімен шешіледі немесе оны сот шешедi. Бұл ретте сот баланың ата-аналардың әрқайсысына, аға-iнiлерiне және апа-сiңлiлерiне (қарындастарына) үйiрлiгiн, баланың жасын, ата-аналардың адамгершiлiк және өзге де жеке қасиеттерiн, ата-аналардың әрқайсысы мен баланың арасындағы қарым-қатынастарды, баланың дамуы және тәрбиесі үшiн жағдайлар жасау мүмкiндiгiн (ата-аналар қызметiнiң түрiн, жұмысының режимін, ата-аналардың материалдық және отбасылық жағдайын және басқа да осындай жағдайларды) ескередi.
3. Ата-аналар баладан бөлек тұратын ата-ананың ата-ана құқықтарын жүзеге асыру тәртiбi туралы жазбаша нысанда келiсiм жасасуға құқылы.
Егер ата-аналар келiсiмге келе алмаса – дауды қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орган, ал оның шешімімен келіспеген жағдайда – дау осы органның және баланың ата-аналарының қатысуымен медиация тәртібімен шешіледі немесе оны сот шешедi.»;
4) 183-баптың бірінші тармағы мынадай редакцияда жазылсын:
«1. Тіркеу туралы бастапқы акт жазбалары, сондай-ақ жеткілікті негіздер болған кезде және мүдделі адамдардың арасында дау болмаған кезде азаматтық хал актілерінің жазбаларына өзгерістер, толықтырулар мен түзетулер енгізуді тіркеуші орган жүргізеді. Мүдделі адамдардың арасында дау болған кезде азаматтық хал актілерінің жазбаларына өзгерістер, толықтырулар мен түзетулер енгізу мәселелері медиация тәртібімен немесе сот тәртібімен шешіледі.».
7. «Алматы қаласының өңiрлiк қаржы орталығы туралы» 2006 жылғы 5 маусымдағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2006 ж., № 10, 51-құжат; 2007 ж., № 17, 141-құжат; 2009 ж., № 17, 81-құжат; 2010 ж., № 5, 23-құжат; 2011 ж., № 5, 43-құжат; № 11, 102-құжат; 2012 ж., № 13, 91-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 10-11, 56-құжат):
9-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«9-бап. Дауларды шешу

Қаржы орталығына қатысушылардың даулары және қаржы ұйымдарын немесе бас ұйым ретінде банк конгломератына кіретін және қаржы ұйымдары болып табылмайтын ұйымдарды қайта құрылымдау туралы істер олардың қызметін реттейтін Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларда сот тәртібімен шешіледі.».
8. «Қазақстан Республикасының Жоғары Сот Кеңесі туралы» 2008 жылғы 17 қарашадағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2008 ж., № 20, 80-құжат; 2010 ж., № 24, 153-құжат; 2012 ж., № 5, 39-құжат; 2014 ж., № 14, 84-құжат; № 16, 90-құжат):
1) 15-бап мынадай мазмұндағы 3-тармақпен толықтырылсын:
«3. Жергілікті және басқа да соттың судьясы лауазымына конкурсқа қатысушылар құжаттарын Кеңеске тапсырғаннан кейін Қоғамдық кеңестің және облыстық соттың жалпы отырысының қорытындысын алуға тиіс.
Қоғамдық кеңес пен облыстық соттың жалпы отырысының қорытындылары ұсынымдық сипатта болады.»;
2) 16-бапта:
2-тармақтың 4) тармақшасындағы «адамдарға басымдық беріледі.» деген сөздер «адамдарға;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 5), 6) және 7) тармақшалармен толықтырылсын:
«5) мемлекеттік немесе ведомстволық наградалары бар адамдарға;
6) судья лауазымына конкурсқа үш реттен астам қатысқан адамдарға;
7) жоғары білім туралы дипломның орташа бағасының нәтижесі бойынша басымдық беріледі.»;
мынадай мазмұндағы 2-1-тармақпен толықтырылсын:
«2-1. Арнайы білімнің болуы мамандандырылған соттар судьяларының бос лауазымдарына кандидаттарды іріктеудің қосымша критерийі болып табылады.»;
3-тармақтың 5) тармақшасындағы «болуы ескеріледі.» деген сөздер «болуы;» деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 6) және 7) тармақшалармен толықтырылсын:
«6) мемлекеттік немесе ведомстволық наградаларының болуы;
7) судья лауазымына конкурсқа үш реттен астам қатысқаны ескеріледі.»;
3) 17-баптың 2-тармағы мынадай мазмұндағы үшінші және төртінші бөліктермен толықтырылсын:
«Облыстық соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағаларының бос лауазымдарына кандидатуралар, әдетте, жұмыс істеп жүрген судьялар немесе судья лауазымында кемінде он жыл жұмыс өтілі бар адамдар арасынан ұсынылады.
Бұл ретте аудандық сот төрағасының, облыстық соттардың төрағалары мен сот алқалары төрағаларының, Жоғарғы Соттың судьясы мен алқа төрағаларының лауазымына кандидаттарды іріктеу кезінде кадр резервінде тұрған адамдарға басымдық беріледі.».
9. «Тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы» 2010 жылғы 4 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңына (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2010 ж., № 9, 43-құжат; 2011 ж., № 11, 102-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат):
22-бап мынадай редакцияда жазылсын:

«22-бап. Тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерінің
қорғалуына құқығы

Тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды тиісті мемлекеттік органдар, сот, төрелік немесе аралық сот өз құзыреті шегінде жүзеге асырады.
Тұтынушы тауарды (жұмысты, көрсетілген қызметті) сатушыға (дайындаушыға, орындаушыға) өз құқықтары мен заңды мүдделерін бұзушылықты жою туралы және осы бұзушылықтардан тұтынушыға келтірілген залалды (зиянды) ерікті түрде өтеу туралы кінә қойып жүгінуге құқылы.
Егер сатушы (дайындаушы, орындаушы) қойылған кінәға күнтізбелік он күн ішінде жауап бермесе немесе бұзушылықтарды жоюдан және келтірілген залалды (зиянды) ерікті түрде өтеуден бас тартса, тұтынушы сотқа жүгінуге құқылы.».
2-бап. Осы Заң, 2015 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 1-баптың 1-тармағының 13) тармақшасын, 36) тармақшасының тоғызыншы абзацын, 101), 102), 103), 104) және 108) тармақшаларын, 109) тармақшасының екінші – төртінші абзацтарын, 110), 111), 112) және 113) тармақшаларын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті Н.Назарбаев