О внесении изменений и дополнений в Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан по вопросам внедрения современных форматов работы судов, сокращения излишних судебных процедур и издержек

Закон Республики Казахстан от 10 июня 2020 года № 342-VI ЗРК.

Статья 1. Внести изменения и дополнения в Гражданский процессуальный кодекс Республики Казахстан от 31 октября 2015 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2015 г., № 20-V, 20-VI, ст.114; 2016 г., № 7-II, ст.55; № 12, ст.87; 2017 г., № 1-2, ст.3; № 4, ст.7; № 8, ст.16; № 16, ст.56; № 21, ст.98; 2018 г., № 10, ст.32; № 13, ст.41; № 14, ст.44; № 16, ст.53; № 24, ст.93; 2019 г., № 2, ст.6; № 7, ст.36, 37; № 15-16, ст.67; № 23, ст.103; № 24-I, ст.118, 119; Закон Республики Казахстан от 6 мая 2020 года "О внесении изменений и дополнений в некоторые законодательные акты Республики Казахстан по вопросам социального обеспечения", опубликованный в газетах "Егемен Қазақстан" и "Казахстанская правда" 7 мая 2020 г.):

1) в оглавлении:

заголовок статьи 24 изложить в следующей редакции:

"Статья 24. Разрешение спора (конфликта) в порядке медиации или партисипативной процедуры. Передача спора на разрешение арбитража, суда Международного финансового центра "Астана";

главу 5-1 дополнить заголовками статей 56-3 и 56-4 следующего содержания:

"Статья 56-3. Судебный пристав

Статья 56-4. Переводчик";

главу 11-1 дополнить заголовком статьи 133-4 следующего содержания:

"Статья 133-4. Электронный протокол";

заголовок статьи 147 изложить в следующей редакции:

"Статья 147. Решение по делу, рассмотренному в порядке упрощенного (письменного) производства";

дополнить заголовком статьи 187-1 следующего содержания:

"Статья 187-1. Использование технических средств в судебном заседании";

заголовок статьи 198 изложить в следующей редакции:

"Статья 198. Отложение разбирательства дела, перерыв в судебном заседании";

дополнить заголовком статьи 250-1 следующего содержания:

"Статья 250-1. Обращение взыскания на недвижимое имущество должника в исполнительном производстве";

заголовок статьи 405 изложить в следующей редакции:

"Статья 405. Действия судьи суда первой инстанции после получения апелляционных жалобы, ходатайства прокурора";

заголовок статьи 461 исключить;

заголовок статьи 463 изложить в следующей редакции:

"Статья 463. Определение суда по заявлению о пересмотре дела";

2) статью 4 изложить в следующей редакции:

"Статья 4. Задачи гражданского судопроизводства

Задачами гражданского судопроизводства являются защита и восстановление нарушенных или оспариваемых прав, свобод и законных интересов граждан, государства и юридических лиц, соблюдение законности в гражданском обороте и публично-правовых отношениях, обеспечение полного и своевременного рассмотрения дела, содействие мирному урегулированию спора, предупреждение правонарушений и формирование в обществе уважительного отношения к закону и суду.";

3) части третью и четвертую статьи 15 изложить в следующей редакции:

"3. Суд, сохраняя объективность и беспристрастность, осуществляет руководство процессом, создает необходимые условия для реализации сторонами процессуальных прав на полное и объективное исследование обстоятельств дела.

Суд разъясняет лицам, участвующим в деле, их права и обязанности, предупреждает о последствиях совершения или несовершения процессуальных действий, уточняет их правовые позиции и доводы, обсуждает с ними обстоятельства дела и в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, оказывает им содействие в осуществлении их прав.

Суд основывает решение лишь на тех доказательствах, участие в исследовании которых на равных основаниях было обеспечено каждой стороне.

4. Суд по мотивированному ходатайству стороны либо по собственной инициативе принимает меры по сбору и исследованию материалов дела, проверке обоснованности доводов сторон и достоверности предоставленных суду доказательств, а также выполняет иные действия, направленные на достижение задач гражданского судопроизводства.";

4) в статье 24:

заголовок дополнить словами ", суда Международного финансового центра "Астана";

после слов "рассмотрение арбитража," дополнить словами "суда Международного финансового центра "Астана" в случаях,";

5) в статье 34:

часть пятую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"В случае согласия обеих сторон с определенной судом подсудностью по их письменному ходатайству передача дела из одного суда в другой производится незамедлительно после вынесения определения.";

часть шестую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Спор между судами первой инстанции, расположенными в разных областях, городах республиканского значения и столице, разрешается Верховным Судом Республики Казахстан по представлению соответствующего областного и приравненного к нему суда.";

6) часть девятую статьи 35 дополнить подпунктом 3) следующего содержания:

"3) если между сторонами не достигнуто соглашение при проведении медиации и отсутствует согласие сторон на рассмотрение дела этим же судьей.";

7) подпункт 1) части первой статьи 38 после слова "переводчика," дополнить словом "консультанта,";

8) в статье 39:

в части первой слова "в судебном заседании" заменить словами "в рассмотрении и разрешении дела";

в абзаце первом части второй слова "судебном заседании при" исключить;

в части третьей слова "в судебном заседании" исключить;

9) часть первую статьи 40 после слова "переводчик," дополнить словом "консультант,";

10) в статье 41:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. Отвод (самоотвод), заявленный прокурору, секретарю судебного заседания, специалисту, эксперту, переводчику, консультанту в судебном заседании, рассматривается и разрешается судом в том же судебном заседании.

Письменный отвод (самоотвод), заявленный вне судебного заседания, судья рассматривает без извещения сторон не позднее следующего рабочего дня со дня его поступления, а при необходимости выяснения дополнительных обстоятельств – в следующем судебном заседании.";

в части четвертой слова "в совещательной комнате" исключить;

11) главу 5-1 дополнить статьями 56-3 и 56-4 следующего содержания:

"Статья 56-3. Судебный пристав

1. Судебным приставом является должностное лицо, состоящее на государственной службе, выполняющее возложенные на него законом задачи.

2. Судебный пристав поддерживает общественный порядок в зале во время судебного заседания, оказывает содействие суду в выполнении процессуальных действий, осуществляет в судах охрану судей и иных участников процесса, выполняет распоряжения председательствующего, осуществляет другие полномочия, возложенные на него законом.

Статья 56-4. Переводчик

1. В качестве переводчика вызывается не заинтересованное в деле лицо, владеющее языками, знание которых необходимо для перевода, и привлеченное для участия в процессуальных действиях в случаях, когда лицо, участвующее в деле, а также свидетель, эксперт, специалист не владеют языком, на котором ведется производство по делу, а равно для перевода письменных документов.

2. О назначении переводчика председательствующий выносит протокольное определение.

3. Переводчик имеет право:

1) задавать присутствующим при осуществлении перевода лицам вопросы для уточнения перевода;

2) знакомиться с протоколом судебного заседания, в котором он участвовал, подавать замечания на протокол в части полноты и правильности отражения перевода;

3) отказаться от участия в производстве по делу, если он не обладает достаточными знаниями, необходимыми для перевода;

4) получать возмещение расходов, понесенных им в связи с участием в деле, и вознаграждение за выполненную работу, если участие в производстве по делу не входит в круг его должностных обязанностей.

4. Переводчик обязан:

1) явиться в суд по вызову;

2) осуществить полный и правильный перевод;

3) удостоверить правильность перевода своей подписью в протоколе судебного заседания, проведенного с его участием, а также в иных документах, переданных ему для перевода;

4) не разглашать сведения об обстоятельствах дела и иные данные, ставшие ему известными в связи с привлечением в качестве переводчика;

5) соблюдать порядок во время судебного заседания.

5. Правила настоящей статьи распространяются на лицо, владеющее навыками сурдоперевода и привлеченное судом для участия в процессе.";

12) подпункт 2) части третьей статьи 59 после слова "переводчика," дополнить словом "консультанта,";

13) часть первую статьи 60 изложить в следующей редакции:

"1. Представитель по поручению вправе совершать от имени представляемого все предусмотренные настоящим Кодексом процессуальные действия, кроме подписания искового заявления, передачи дела в арбитраж, суд Международного финансового центра "Астана", заключения мирового соглашения, соглашения об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации или соглашения об урегулировании спора в порядке партисипативной процедуры, полного или частичного отказа от иска или признания иска, увеличения или уменьшения предмета исковых требований, изменения предмета или основания иска, передачи полномочий другому лицу (передоверия), обжалования судебного акта в апелляционном, кассационном порядках, подачи заявления о пересмотре судебного акта по вновь открывшимся или новым обстоятельствам, требования принудительного исполнения судебного акта, получения присужденного имущества, отказа от апелляционной жалобы и ходатайства о пересмотре судебного акта в кассационном порядке.";

14) часть четвертую статьи 66 изложить в следующей редакции:

"4. В случае неурегулирования спора (конфликта) в порядке медиации доказательства, полученные судьей при проведении им медиации в суде, не могут быть представлены судье, в производстве которого находится дело, за исключением случая, если против этого не возражают стороны.";

15) части первую и вторую статьи 74 изложить в следующей редакции:

"1. Суд, рассматривающий дело, по собственной инициативе или в случае удовлетворения ходатайства лица, участвующего в деле, о необходимости обеспечения (сбора, исследования) доказательств, находящихся в другом городе или районе, поручает соответствующему суду произвести определенные процессуальные действия.

2. Суд, рассматривающий дело, по собственной инициативе или в случае удовлетворения ходатайств лиц, участвующих в деле, о необходимости обеспечения (сбора, исследования) доказательств, находящихся в другом государстве, с которым Республика Казахстан имеет договор об оказании правовой помощи по гражданским делам, направляет судебное поручение в соответствии с положениями этого договора.";

16) подпункт 3) части третьей статьи 80 изложить в следующей редакции:

"3) судья – по вопросам соблюдения тайны совещания при обсуждении обстоятельств дела при вынесении решения или приговора;";

17) часть вторую статьи 81 изложить в следующей редакции:

"2. Свидетель может быть допрошен судом в месте своего пребывания либо с использованием технических средств связи, если он вследствие болезни, старости, инвалидности, отдаленности места нахождения или других уважительных причин не в состоянии явиться по вызову суда.";

18) в статье 100:

в части второй:

слова "а также" заменить словом "либо";

дополнить предложением вторым следующего содержания:

"Письменные доказательства также могут быть истребованы судом по собственной инициативе.";

часть шестую изложить в следующей редакции:

"6. Доказательства в форме электронных документов или их копий, удостоверенных электронной цифровой подписью, представляются суду с соблюдением правил, установленных настоящей статьей.

Электронный документ признается доказательством, за исключением случаев, когда законодательством Республики Казахстан не допускается использование только электронного документа.";

19) статью 105 дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Если в условиях соглашений, заключенных в рамках примирительной процедуры между сторонами в судах первой и апелляционной инстанций, увеличен размер исковых требований либо изменен предмет спора, доплата государственной пошлины не производится. Распределение судебных расходов осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом.";

20) в части шестой статьи 109 слово "пяти" заменить словом "трех";

21) в статье 120:

в части первой слова "без удаления суда в совещательную комнату" исключить;

в части третьей слова "в совещательной комнате" исключить;

22) часть четвертую статьи 126 изложить в следующей редакции:

"4. Заявление о восстановлении пропущенного процессуального срока подается в суд, в котором надлежало совершить процессуальное действие, не позднее одного месяца со дня, когда заявителю стало известно о нарушении его прав или законных интересов.

Лица, участвующие в деле, незамедлительно извещаются о поступлении заявления и имеют право представить в суд отзыв.

Суд рассматривает и разрешает заявление о восстановлении пропущенного процессуального срока в течение десяти рабочих дней со дня его поступления в суд.

Суд вправе по своему усмотрению рассмотреть заявление о восстановлении пропущенного процессуального срока без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. При этом неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к рассмотрению заявления.";

23) главу 11-1 дополнить статьей 133-4 следующего содержания:

"Статья 133-4. Электронный протокол

1. Электронным протоколом признается аудио-, видеозапись судебного разбирательства.

2. Технические требования к электронному протоколу, обеспечивающие полноту, структурирование и качественное воспроизведение, определяются органом, осуществляющим организационное и материально-техническое обеспечение деятельности судов, с учетом требований настоящего Кодекса.";

24) в части первой статьи 134 слово "судьей" заменить словами "в электронной форме";

25) в статье 135:

подпункт 6) изложить в следующей редакции:

"6) об исполнении соглашений об урегулировании споров, заключенных в порядке партисипативной процедуры;";

подпункт 18) исключить;

26) статью 143 изложить в следующей редакции:

"Статья 143. Выдача судебного приказа взыскателю и направление его на исполнение

1. Если в установленный срок от должника не поступит в суд возражение, судебный приказ выдается взыскателю для предъявления к исполнению или по его заявлению направляется судом на исполнение в соответствующий орган юстиции либо региональную палату частных судебных исполнителей по территориальности.

2. По просьбе взыскателя, а также по требованиям, подлежащим немедленному исполнению в соответствии со статьей 243 настоящего Кодекса, судебный приказ направляется на исполнение непосредственно судом.

3. Для взыскания государственной пошлины с должника в доход соответствующего бюджета отдельный экземпляр судебного приказа направляется непосредственно судом в соответствующий орган юстиции либо региональную палату частных судебных исполнителей по территориальности.";

27) в статье 144:

абзац первый части третьей изложить в следующей редакции:

"3. Суд переходит к рассмотрению дела по правилам искового производства, о чем указывает в определении о подготовке дела к судебному разбирательству, если:";

часть четвертую изложить в следующей редакции:

"4. В определении о подготовке дела к судебному разбирательству указываются действия, которые подлежат совершению лицами, участвующими в деле, и сроки совершения этих действий. Дело должно быть рассмотрено в сроки, установленные настоящим Кодексом для дел соответствующей категории. Срок рассмотрения дела исчисляется со дня принятия искового заявления.";

28) подпункт 1) части первой статьи 145 изложить в следующей редакции:

"1) по исковым заявлениям о взыскании денег, если цена иска не превышает для юридических лиц двух тысяч месячных расчетных показателей, для индивидуальных предпринимателей, граждан – одной тысячи месячных расчетных показателей;";

29) части вторую, третью, четвертую и пятую статьи 146 изложить в следующей редакции:

"2. Суд уведомляет стороны о рассмотрении дела в упрощенном (письменном) производстве не позднее следующего рабочего дня со дня его принятия по адресу электронной почты или абонентскому номеру сотовой связи, а также с использованием иных средств связи, обеспечивающих фиксирование уведомления.

3. Стороны, не согласные с рассмотрением дела в упрощенном (письменном) производстве, вправе в течение пятнадцати рабочих дней со дня получения уведомления представить в суд ходатайство о рассмотрении спора по правилам искового производства в общем порядке, а ответчик – отзыв (возражение) на иск с приложением документов и доказательств.

4. Ходатайство о рассмотрении спора в общем порядке, поступившее в суд после вынесения решения, принимается и рассматривается как заявление об отмене этого решения.

5. Суд рассматривает дело в порядке упрощенного (письменного) производства в электронном формате без вызова сторон после истечения сроков, установленных судом для представления отзыва, доказательств и иных документов.";

30) в статье 147:

в заголовке слово "рассматриваемому" заменить словом "рассмотренному";

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. По делу, рассмотренному в порядке упрощенного (письменного) производства, суд выносит решение, которое состоит из вводной и резолютивной частей. Копия решения суда высылается сторонам с использованием средств связи, обеспечивающих фиксирование ее получения, либо выдается не позднее трех рабочих дней со дня вынесения решения.

Суд по письменному ходатайству стороны, заявленному до вступления решения в законную силу, либо по своей инициативе изготавливает решение, состоящее из вводной, мотивировочной и резолютивной частей.";

часть третью дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Судья вместе с определением об отказе в отмене решения обязан выдать сторонам решение, состоящее из вводной, мотивировочной и резолютивной частей, если ранее такое решение не выдавалось.";

31) в статье 148:

часть вторую дополнить подпунктом 6-1) следующего содержания:

"6-1) сведения о предпринятых стороной (сторонами) действиях, направленных на примирение, если такие действия предпринимались;";

часть пятую исключить;

32) часть первую статьи 149 дополнить подпунктом 5-1) следующего содержания:

"5-1) документы, подтверждающие совершение стороной (сторонами) действий, направленных на примирение, если такие действия совершались;";

33) часть первую статьи 150 дополнить абзацами вторым и третьим следующего содержания:

"При проведении примирительных процедур принятие искового заявления осуществляется в течение десяти рабочих дней со дня поступления искового заявления. О результатах проведения примирительных процедур указывается в определении суда о принятии либо об отказе в принятии искового заявления.

Примирительные процедуры при принятии искового заявления проводятся судьей по правилам, предусмотренным главой 17 настоящего Кодекса.";

34) подпункт 4) части первой статьи 156 изложить в следующей редакции:

"4) приостановление реализации имущества в случае предъявления иска об освобождении имущества от ареста;";

35) часть вторую статьи 159 изложить в следующей редакции:

"2. Лица, участвующие в деле, незамедлительно извещаются о поступлении заявления и имеют право представить в суд отзыв.

Суд рассматривает и разрешает заявление о замене меры обеспечения иска в течение пяти рабочих дней со дня его поступления в суд.

Суд вправе рассмотреть заявление о замене меры обеспечения иска без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. При этом неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием для рассмотрения заявления.";

36) статью 160 дополнить частью 2-1 следующего содержания:

"2-1. В случаях прекращения производства по делу, оставления искового заявления без рассмотрения, а также возвращения искового заявления принятые меры по обеспечению иска сохраняют свое действие до вступления определения суда в законную силу.";

37) подпункт 5) статьи 165 после слов "в арбитраж" дополнить словами ", суд Международного финансового центра "Астана";

38) часть первую статьи 168 изложить в следующей редакции:

"1. При наличии обстоятельств, предусмотренных статьями 272, 273, подпунктами 1), 2), 3), 4), 5) и 6) статьи 277 и подпунктами 1), 2), 3), 4), 5), 8) и 9) статьи 279 настоящего Кодекса, производство по делу при его подготовке к судебному разбирательству может быть приостановлено или прекращено либо заявление может быть оставлено без рассмотрения.";

39) абзац первый части первой статьи 169 изложить в следующей редакции:

"1. Истец вправе изменить основание или предмет иска, увеличить или уменьшить размер исковых требований путем подачи письменного заявления до удаления суда для вынесения решения при отсутствии необходимости в проведении дополнительных процессуальных действий.";

40) часть первую статьи 170 изложить в следующей редакции:

"1. Истец вправе отказаться от иска до удаления суда для вынесения решения путем подачи письменного заявления в судах первой и апелляционной инстанций.";

41) часть первую статьи 171 изложить в следующей редакции:

"1. Ответчик вправе признать иск полностью или в части до удаления суда для вынесения решения путем подачи письменного заявления в судах первой и апелляционной инстанций.";

42) абзац первый статьи 173 изложить в следующей редакции:

"Судья, признав дело подготовленным, извещает стороны и других лиц, участвующих в деле, о времени и месте рассмотрения дела в судебном заседании.";

43) части первую и третью статьи 174 изложить в следующей редакции:

"1. Суд (судья) принимает меры для примирения сторон, содействует им в урегулировании спора на всех стадиях процесса.";

"3. Ходатайство об урегулировании спора с применением примирительных процедур может быть заявлено по любому делу искового производства, если иное не предусмотрено настоящим Кодексом или законом.";

44) части первую и третью статьи 175 изложить в следующей редакции:

"1. Мировое соглашение может быть заключено до удаления суда для вынесения решения в судах первой, апелляционной, кассационной инстанций, а также при исполнении судебного акта.";

"3. Мировое соглашение утверждается судом (судьей).";

45) в статье 177:

абзац первый части первой изложить в следующей редакции:

"1. Ходатайство сторон об утверждении мирового соглашения может быть рассмотрено судом в судебном заседании. Лица, участвующие в деле, извещаются о времени и месте судебного заседания.";

часть четвертую после слова "которое" дополнить словами "заносится в протокол судебного заседания и";

46) статьи 179 и 181 изложить в следующей редакции:

"Статья 179. Урегулирование спора (конфликта) в порядке медиации

1. Стороны вправе до удаления суда для вынесения решения в судах первой, апелляционной, кассационной инстанций заявить ходатайство об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации при содействии судьи или медиатора.

2. Судья, который проводит медиацию, назначает день проведения медиации и извещает стороны о времени и месте ее проведения. Медиация проводится судьей в соответствии с Законом Республики Казахстан "О медиации" и с учетом особенностей, установленных настоящим Кодексом.

По ходатайству сторон суд вправе отложить процедуру медиации в пределах сроков, установленных частью первой статьи 150 настоящего Кодекса, частью четвертой настоящей статьи, и вызвать на медиацию других лиц, если их участие будет способствовать урегулированию спора (конфликта).

3. Если стороны не достигли соглашения об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации при содействии судьи до принятия искового заявления, материалы, имеющие отношение к делу, передаются на рассмотрение другому судье в порядке, предусмотренном частью седьмой статьи 35 настоящего Кодекса.

С согласия сторон дело может быть рассмотрено судьей, проводившим медиацию.

4. При поступлении ходатайства об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации при содействии судьи по делу, находящемуся в производстве суда первой или апелляционной инстанции, суд вправе приостановить производство по делу в соответствии с подпунктом 7) статьи 273 настоящего Кодекса на срок не более десяти рабочих дней.

Для проведения медиации в суде первой инстанции дело передается другому судье. По ходатайству сторон медиация может быть проведена судьей, в производстве которого находится дело.

При недостижении соглашения об урегулировании спора (конфликта) дальнейшее рассмотрение дела может быть продолжено этим же судьей с согласия сторон.

Для проведения медиации в суде апелляционной инстанции дело передается, как правило, одному из судей коллегиального состава суда.

5. При поступлении ходатайства об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации при содействии медиатора по делу, находящемуся в производстве суда первой или апелляционной инстанции, и представлении договора, заключенного сторонами с медиатором, суд обязан приостановить производство по делу в соответствии с подпунктом 7) статьи 272 настоящего Кодекса на срок не более одного месяца.

6. Ходатайство сторон об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации может быть заявлено в суде кассационной инстанции, если это не требует дополнительных процессуальных действий и приостановления рассмотрения дела. Одновременно с ходатайством в суде кассационной инстанции стороны должны представить соглашение об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации.

7. Протокол проведения медиации в суде не ведется.

8. Если соглашение об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации заключено на стадии исполнения судебного акта, оно представляется на утверждение в суд первой инстанции по месту исполнения судебного акта или в суд, вынесший указанный судебный акт.";

"Статья 181. Урегулирование спора в порядке партисипативной процедуры

1. Стороны вправе до удаления суда для вынесения решения по правилам, предусмотренным статьей 179 настоящего Кодекса, заявить ходатайство об урегулировании спора в порядке партисипативной процедуры.

2. Партисипативная процедура проводится без участия судьи путем проведения переговоров между сторонами по урегулированию спора при содействии адвокатов обеих сторон либо лиц, являющихся членами палаты юридических консультантов в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об адвокатской деятельности и юридической помощи".";

47) статью 187 дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Правила настоящей статьи применяются с учетом особенностей участия в судебном процессе с использованием технических средств связи.";

48) дополнить статьей 187-1 следующего содержания:

"Статья 187-1. Использование технических средств в судебном заседании

1. Лица, участвующие в деле, их представители, а также свидетели, эксперты, специалисты, переводчики вправе в порядке, установленном настоящим Кодексом, использовать в ходе судебного разбирательства технические средства с материальными и цифровыми носителями информации для извлечения необходимой информации по возникшим в ходе рассмотрения дела вопросам, получения доступа к информационным и правовым системам, интернет-ресурсам, выяснения надлежащего извещения и иных обстоятельств, имеющих значение для дела, а также фиксирования хода судебного заседания.

2. Несоблюдение порядка использования технических средств, установленного настоящим Кодексом, исключает возможность использования полученных данных и является основанием для привлечения виновного лица к ответственности.

3. Аудио-, видеозапись, кино- и фотосъемка хода судебного разбирательства осуществляются по правилам части седьмой статьи 19 настоящего Кодекса, несоблюдение которых исключает возможность их использования и распространения в последующем и является основанием для привлечения виновного лица к ответственности за проявление неуважения к суду.";

49) статью 190 изложить в следующей редакции:

"Статья 190. Проверка явки участников процесса

1. Секретарь судебного заседания докладывает суду, кто из вызванных по данному делу лиц явился, кто из них принимает участие посредством использования технических средств связи, извещены ли неявившиеся лица и какие имеются сведения о причинах их отсутствия.

2. Председательствующий устанавливает личность явившихся, а также проверяет полномочия представителей с учетом особенностей участия в судебном процессе с использованием технических средств связи, установленных настоящим Кодексом.";

50) в статье 194:

абзац первый изложить в следующей редакции:

"Председательствующий удостоверяется в ознакомлении лиц, участвующих в деле, с процессуальными правами и обязанностями, а в случае неознакомления разъясняет им права и обязанности, а также предупреждает об ответственности за невыполнение процессуальных обязанностей, установленной законами, и наступлении процессуальных последствий, предусмотренных настоящим Кодексом.";

абзац второй после слов "в арбитраж" дополнить словами ", суд Международного финансового центра "Астана";

51) статью 196 дополнить частью восьмой следующего содержания:

"8. Если лицо, заявившее ходатайство об участии в рассмотрении дела посредством использования технических средств связи, не обеспечило свое участие, то суд вправе признать причины его неявки неуважительными.";

52) в статье 198:

заголовок дополнить словами ", перерыв в судебном заседании";

дополнить частями четвертой, пятой и шестой следующего содержания:

"4. После отложения разбирательства дело рассматривается сначала. В случае, если стороны не настаивают на повторении объяснений всех участников процесса, суд вправе ограничиться подтверждением ранее заслушанных объяснений без их повторения, предоставив возможность дополнить их и задать дополнительные вопросы.

5. Суд вправе с учетом мнения лиц, участвующих в деле, продолжить рассмотрение дела и (или) вынести решение в нерабочее время.

6. В судебном заседании может быть объявлен перерыв, продолжительность которого определяется с учетом мнения лиц, участвующих в деле.";

53) статью 201 изложить в следующей редакции:

"Статья 201. Начало рассмотрения дела по существу

1. Рассмотрение дела по существу начинается с выяснения председательствующим вопросов о том, поддерживает ли истец свои требования, признает ли ответчик требования истца и не желают ли стороны окончить дело мировым соглашением или передать дело на рассмотрение в арбитраж, суд Международного финансового центра "Астана" либо разрешить спор (конфликт) в порядке медиации или партисипативной процедуры или другим установленным законом способом.

2. После этого судья излагает:

1) требования истца;

2) возражения ответчика;

3) не оспариваемые сторонами и оспариваемые ими факты, а также представленные сторонами доказательства, приобщенные к делу.

Затем судья выясняет, не желают ли стороны внести какие-либо дополнения и (или) уточнения.";

54) в статье 202:

дополнить частью 2-1 следующего содержания:

"2-1. Суд вправе задавать вопросы лицам, участвующим в деле, для получения сведений о фактах в обоснование требований и возражений сторон, а также выяснения иных обстоятельств, имеющих значение для полного и своевременного разрешения дела.";

часть пятую исключить;

55) статью 221 изложить в следующей редакции:

"Статья 221. Удаление суда для вынесения решения

После судебных прений, а в случае, предусмотренном статьей 219 настоящего Кодекса, после дачи прокурором заключения по делу суд удаляется для вынесения судебного акта, объявив находящимся в зале судебного заседания лицам о времени его оглашения.";

56) в статье 222:

часть первую изложить в следующей редакции:

"1. После принятия и подписания решения суда судья оглашает решение полностью либо его резолютивную часть.";

дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. В случае неявки лиц, участвующих в деле, оглашение решения в судебном заседании не производится.

Копия решения направляется лицам, участвующим в деле, в порядке, установленном настоящим Кодексом.";

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. После оглашения резолютивной части решения суда председательствующий разъясняет правовые основания и последствия его принятия, порядок и сроки обжалования решения, объявляет о дате изготовления решения в окончательной форме и когда лица, участвующие в деле, могут получить его копию.";

57) в статье 223:

части вторую, третью и четвертую изложить в следующей редакции:

"2. Решение выносится в условиях, исключающих присутствие посторонних лиц и разглашение тайны совещания.

3. После разбирательства дела суд удаляется для вынесения судебного решения.

Суд вправе отложить оглашение решения в пределах срока, предусмотренного частью второй статьи 183 настоящего Кодекса, но не более чем на пять рабочих дней.

Объявленная резолютивная часть решения должна быть подписана судьей и приобщена к делу.

4. Решение в окончательной форме должно быть изготовлено в срок не позднее пяти рабочих дней после оглашения резолютивной части решения. В случае, предусмотренном абзацем вторым части третьей настоящей статьи, решение в окончательной форме должно быть изготовлено до его оглашения.";

дополнить частью 4-1 следующего содержания:

"4-1. При невозможности по уважительным причинам изготовить оглашенное решение в окончательной форме подписанная судьей резолютивная часть решения может быть обжалована в порядке, установленном настоящим Кодексом.";

часть пятую исключить;

58) часть третью статьи 225 изложить в следующей редакции:

"3. Суд после удаления для вынесения решения, признав необходимым выяснить дополнительно обстоятельства, имеющие значение для дела, или исследовать доказательства, выносит определение о возобновлении рассмотрения дела по существу, которое заносится в протокол судебного заседания. После окончания рассмотрения дела по существу суд вновь заслушивает судебные прения, а в случае, предусмотренном статьей 219 настоящего Кодекса, и заключение прокурора.";

59) в статье 235:

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Суд может по своей инициативе или по заявлению лиц, участвующих в деле, исправить допущенные в решении описки и явные арифметические ошибки.

Суд рассматривает заявление об исправлении описок и явных арифметических ошибок в решении в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления в суд.

Лица, участвующие в деле, незамедлительно извещаются о поступлении заявления и имеют право представить в суд отзыв.

Суд вправе по своему усмотрению рассмотреть заявление об исправлении описок и явных арифметических ошибок в решении без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. При этом неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к рассмотрению заявления.";

часть третью дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Определение суда об отказе в удовлетворении заявления об исправлении описок и явных арифметических ошибок в решении обжалованию, пересмотру по ходатайству прокурора не подлежит.";

дополнить частью четвертой следующего содержания:

"4. Суд при исправлении описок и явных арифметических ошибок не вправе изменять выводы и (или) содержание принятого решения.";

60) в статье 237:

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Заявление о разъяснении решения разрешается судьей без проведения судебного заседания. Лица, участвующие в деле, извещаются о поступлении заявления о разъяснении решения и вправе направить в суд отзыв на заявление.";

часть третью дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Определение суда об отказе в разъяснении решения обжалованию, пересмотру по ходатайству прокурора не подлежит.";

61) части вторую и третью статьи 239 изложить в следующей редакции:

"2. Суд рассматривает и разрешает заявление об индексации присужденных денежных сумм в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления в суд.

Лица, участвующие в деле, незамедлительно извещаются о поступлении заявления и имеют право представить в суд отзыв на заявление.

Суд вправе по своему усмотрению рассмотреть заявление об индексации присужденных денежных сумм без вызова лиц, участвующих в деле, либо назначить судебное заседание. Неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к рассмотрению заявления.

3. На определение суда об индексации либо отказе в индексации присужденных денежных сумм может быть подана частная жалоба, принесено ходатайство прокурором в суд апелляционной инстанции, решение которого является окончательным.";

62) абзац первый части третьей статьи 246 изложить в следующей редакции:

"3. Ходатайство судебного исполнителя или заявление сторон в исполнительном производстве, а также заключенное между ними мировое соглашение или соглашение об урегулировании спора (конфликта) в порядке медиации рассматриваются в судебном заседании. Лица, участвующие в деле, извещаются о времени и месте заседания, однако их неявка не является препятствием для разрешения ходатайства или заявления.";

63) в абзаце втором части второй статьи 249 слово "пяти" заменить словом "трех";

64) дополнить статьей 250-1 следующего содержания:

"Статья 250-1. Обращение взыскания на недвижимое имущество должника в исполнительном производстве

1. В ходе принудительного исполнения решения суда при невозможности погашения задолженности за счет иного имущества либо при недостаточности имущества взыскатель либо судебный исполнитель вправе обратиться в суд с заявлением об обращении взыскания на недвижимое имущество должника.

Суд рассматривает заявление об обращении взыскания на недвижимое имущество должника в течение десяти рабочих дней со дня поступления заявления в суд по месту нахождения этого имущества. Взыскатель, должник и судебный исполнитель извещаются судом о времени и месте судебного заседания, однако их неявка не является препятствием для разрешения заявления. О результатах рассмотрения заявления суд выносит определение.

2. Заявление взыскателя или судебного исполнителя по содержанию должно соответствовать требованиям подпунктов 1), 2), 3), 5), 7) и 8) части второй статьи 148 настоящего Кодекса.

В случае несоответствия поданного в суд заявления взыскателя или судебного исполнителя требованиям настоящей статьи оно подлежит возвращению без рассмотрения в порядке, установленном частью второй статьи 152 настоящего Кодекса.

3. По правилам настоящей статьи не подлежит рассмотрению заявление взыскателя об обращении взыскания на недвижимое имущество залогодателя, не являющегося должником, либо если недвижимое имущество было приобретено должником по ипотечному жилищному займу.

4. На определение суда об обращении взыскания либо отказе в обращении взыскания на недвижимое имущество должника может быть подана частная жалоба, принесено ходатайство прокурором.";

65) часть вторую статьи 252 изложить в следующей редакции:

"2. Постановление, подлежащее санкционированию судом либо прокурором, представляется судебным исполнителем в суд либо прокурору по месту совершения исполнительных действий. К постановлению прилагаются материалы исполнительного производства, подтверждающие обоснованность принятия санкционируемых действий.";

66) в статье 253:

часть вторую изложить в следующей редакции:

"2. Заявление о выдаче исполнительного листа должно соответствовать требованиям подпунктов 1), 2), 3), 5), 7) и 8) части второй и части четвертой статьи 148 настоящего Кодекса.

К заявлению о выдаче исполнительного листа прилагаются:

1) подлинник или копия арбитражного решения. Копия решения постоянно действующего арбитража заверяется руководителем этого арбитража, копия арбитражного решения для разрешения конкретного спора должна быть нотариально удостоверенной;

2) подлинник или нотариально удостоверенная копия арбитражного соглашения, заключенного в установленном законом порядке.

В случае несоответствия поданного в суд заявления требованиям настоящей статьи оно подлежит возвращению без рассмотрения в порядке, установленном частью второй статьи 152 настоящего Кодекса.";

дополнить частью 5-1 следующего содержания:

"5-1. Суд возвращает взыскателю заявление о выдаче исполнительного листа, если срок для его обжалования, установленный частью первой статьи 464 настоящего Кодекса, не истек.";

67) часть пятую статьи 256 изложить в следующей редакции:

"5. О рассмотрении дела в порядке заочного производства суд выносит определение, которое заносится в протокол судебного заседания.";

68) в статье 259 слово "пяти" заменить словом "трех";

69) абзац первый части первой статьи 269 изложить в следующей редакции:

"1. В определении должны быть указаны:";

70) в статье 271 слово "пяти" заменить словом "трех";

71) в статье 276:

абзац второй изложить в следующей редакции:

"Основания возобновления производства по делу оглашаются председательствующим и подлежат отражению в протоколе судебного заседания.";

абзац третий исключить;

72) в статье 279:

подпункт 3) изложить в следующей редакции:

"3) исковое заявление подписано или подано лицом, не имеющим полномочий на его подписание или предъявление, если истец не поддержал заявленного требования;";

подпункт 5) после слова "арбитража" дополнить словами "или суда Международного финансового центра "Астана";

подпункт 12) изложить в следующей редакции:

"12) не представлены сведения о публикации в средствах массовой информации по делам особого производства, предусмотренным главой 34 настоящего Кодекса;";

73) части первую и вторую статьи 281 изложить в следующей редакции:

"1. О каждом судебном заседании суда первой инстанции, а также о каждом отдельном процессуальном действии, совершенном вне заседания, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом, составляется протокол в письменной форме либо краткий протокол при ведении аудио-, видеозаписи судебного заседания.

В случае неявки в судебное заседание всех лиц, участвующих в деле, либо проведения судебного заседания без исследования новых доказательств вопрос о ведении протокола судебного заседания разрешается судьей.

2. При подготовке дела к судебному разбирательству в суде первой инстанции протокол ведется по ходатайству стороны либо по инициативе суда, за исключением случаев, когда на этой стадии выносится решение по существу спора.";

74) в статье 282:

в части второй:

дополнить подпунктами 5-1) и 13-1) следующего содержания:

"5-1) сведения об использовании систем видеоконференц-связи и (или) иных технических средств, а также о проведении кино- и фотосъемки;";

"13-1) сведения о перерыве в судебном заседании и дате нового судебного заседания при отложении дела;";

подпункты 16) и 17) изложить в следующей редакции:

"16) сведения об оглашении решения и разъяснении правовых оснований и последствий его принятия, о сроке его изготовления в окончательной форме, разъяснении порядка и срока обжалования;

17) сведения о разъяснении лицам, участвующим в деле, прав на ознакомление с протоколом судебного заседания и аудио-, видеозаписью судебного заседания и подачу на них замечаний;";

часть четвертую изложить в следующей редакции:

"4. Содержание краткого протокола должно соответствовать требованиям, указанным в подпунктах 1), 2), 3), 4), 6), 13-1), 16) и 18) части второй настоящей статьи, также в нем указывается о применении судом средств аудио-, видеозаписи, наименование файла, содержащего аудио-, видеозапись.

Носитель аудио-, видеозаписи и краткий протокол приобщаются к делу.

По ходатайству лиц, участвующих в деле, и их представителей судом представляются копия аудиозаписи и краткий протокол или протокол судебного заседания.

При этом лицо предупреждается об ответственности за нарушение требований законодательства Республики Казахстан о персональных данных и их защите и об использовании полученной записи в целях, предусмотренных частью пятой настоящей статьи.

В случаях, когда дело рассмотрено в закрытом судебном заседании, лицам, участвующим в деле, аудио-, видеозапись и протокол судебного заседания не представляются, им обеспечивается возможность ознакомления с аудио-, видеозаписью и протоколом судебного заседания в суде.";

75) в статье 283:

часть первую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Краткий протокол по сложным делам может сопровождаться текстовой расшифровкой аудиозаписи, полученной путем автоматического распознавания текста.";

часть пятую дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Электронный протокол и аудио-, видеозапись, текстовая расшифровка аудиозаписи, приобщаемые к краткому протоколу, удостоверяются электронной цифровой подписью секретаря, внесение в них каких-либо изменений не допускается.";

часть шестую исключить;

76) части первую, вторую и третью статьи 285 изложить в следующей редакции:

"1. Замечания на протокол, краткий протокол, содержание аудио-, видеозаписи рассматривает председательствующий.

2. Необходимость рассмотрения замечаний в судебном заседании с извещением лиц, участвовавших в рассмотрении дела, определяется председательствующим. Неявка лиц, участвовавших в рассмотрении дела, не является препятствием для рассмотрения замечаний на протокол, краткий протокол, содержание аудио-, видеозаписи.

По результатам рассмотрения замечаний председательствующий удостоверяет их правильность своей резолюцией и подписью либо выносит определение об их полном или частичном отклонении. Все замечания приобщаются к делу.

3. Определение суда, вынесенное по результатам рассмотрения замечаний, обжалованию и пересмотру по ходатайству прокурора не подлежит. Доводы о несогласии с результатами рассмотрения замечаний могут быть включены в апелляционные жалобу, ходатайство прокурора.";

77) абзац третий статьи 315 изложить в следующей редакции:

"Выписка из решения суда направляется в орган, осуществляющий государственную регистрацию актов гражданского состояния, по месту вынесения судебного решения, а также в орган, осуществляющий функции по опеке или попечительству, по месту вынесения судебного решения в течение трех рабочих дней со дня вступления решения в законную силу.";

78) статью 330 изложить в следующей редакции:

"Статья 330. Рассмотрение заявления об объявлении несовершеннолетнего полностью дееспособным

Заявление об объявлении несовершеннолетнего полностью дееспособным рассматривается судом с участием заявителя, родителей (одного из родителей), усыновителей (усыновителя), попечителя, а также представителя органа, осуществляющего функции по опеке или попечительству.

При подготовке дела к судебному разбирательству судья решает вопрос о назначении официального представителя – адвоката для представления и защиты им интересов несовершеннолетнего, оставшегося без попечения родителей, в процессе по возбужденному делу.

Официальный представитель – адвокат обладает полномочиями законного представителя.";

79) часть первую статьи 333 изложить в следующей редакции:

"1. В суд вызываются несовершеннолетний, его законные представители, представители органа, осуществляющего функции по опеке или попечительству, а также иные лица по усмотрению суда.

Судья при подготовке дела к судебному разбирательству назначает официального представителя – адвоката для представления и защиты им интересов несовершеннолетнего, оставшегося без попечения родителей, в процессе по возбужденному делу.

Официальный представитель – адвокат обладает полномочиями законного представителя.";

80) в статье 337:

дополнить частью 1-1 следующего содержания:

"1-1. При подготовке дела к судебному разбирательству судья назначает официального представителя – адвоката для представления и защиты им интересов гражданина в процессе по возбужденному делу.

Официальный представитель – адвокат обладает полномочиями законного представителя.";

в части второй:

слова "представителя гражданина" заменить словами "представителей гражданина";

дополнить словами ", а также членов его семьи и других заинтересованных лиц";

81) в заголовке статьи 405 слово "суда" заменить словами "судьи суда";

82) в статье 409:

в абзаце первом части первой слова "выполнении судом" заменить словами "выполнении судьей";

дополнить частью 3-1 следующего содержания:

"3-1. Суд (судья) апелляционной инстанции при наличии оснований, предусмотренных подпунктами 2), 3) и 4) части первой статьи 407 настоящего Кодекса, выносит определение о возвращении жалобы, ходатайства прокурора.

Данное определение обжалованию не подлежит, однако не препятствует повторному обращению с апелляционными жалобой, ходатайством прокурора в суд первой инстанции.";

83) часть вторую статьи 414 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"Судья проводит примирительные процедуры в соответствии с требованиями, предусмотренными главой 17 настоящего Кодекса.";

84) в части третьей статьи 421 слова "в совещательную комнату" исключить;

85) в предложении втором абзаца второго части второй статьи 423 слово "пяти" заменить словом "трех";

86) в статье 424:

подпункт 4) изложить в следующей редакции:

"4) отменить решение полностью или в части и прекратить производство по делу либо оставить заявление без рассмотрения по основаниям, предусмотренным статьей 277 и подпунктами 2), 4), 5), 9) и 10) статьи 279 настоящего Кодекса;";

дополнить подпунктами 7) и 8) следующего содержания:

"7) отменить решение полностью или в части и оставить заявление без рассмотрения по основанию, предусмотренному подпунктом 8) статьи 279 настоящего Кодекса, в случае, если такое заявление было подано в суд первой инстанции и не было судом разрешено по существу;

8) отменить решение полностью или в части и оставить иск без рассмотрения по основанию, предусмотренному подпунктом 3) статьи 279 настоящего Кодекса, если такой иск не был поддержан истцом в суде апелляционной инстанции.";

87) статью 426 дополнить частью пятой следующего содержания:

"5. Если судья апелляционной инстанции по уважительным причинам не может в установленный настоящим Кодексом срок изготовить мотивированное постановление, то его изготовление поручается председателем коллегии другому судье, принимавшему участие в рассмотрении дела. В постановлении указывается, по каким причинам отсутствующий судья не может его изготовить.";

88) части третью и седьмую статьи 429 изложить в следующей редакции:

"3. В случае подачи частной жалобы, принесения ходатайства прокурором на определение, вынесенное во время судебного разбирательства, закончившегося вынесением решения, дело направляется в вышестоящую судебную инстанцию только по истечении срока, установленного для обжалования решения. При этом, если на решение суда подана апелляционная жалоба, принесено апелляционное ходатайство прокурором, проверка частной жалобы, ходатайства прокурора производится той судебной инстанцией, которая рассматривает дело в апелляционном порядке. В этом случае апелляционная инстанция рассматривает частную жалобу, ходатайство прокурора в коллегиальном составе вместе с апелляционными жалобой и (или) ходатайством прокурора на решение суда.";

"7. Определения суда апелляционной инстанции, вынесенные по частной жалобе или ходатайству прокурора по вопросам возврата исковых заявлений, обеспечения иска, подсудности, исправления описок и явных арифметических ошибок, разъяснения решения, приостановления производства по делу, оставления исковых заявлений без рассмотрения, обжалованию и опротестованию не подлежат. В случаях, установленных настоящим Кодексом, определения суда апелляционной инстанции, преграждающие возможность дальнейшего движения дела, могут быть обжалованы и опротестованы.";

89) часть первую статьи 445 изложить в следующей редакции:

"1. Суд кассационной инстанции после получения дела с постановлением судьи, представлением Председателя Верховного Суда Республики Казахстан, протестом Генерального Прокурора Республики Казахстан в течение трех рабочих дней направляет сторонам копии указанных документов либо уведомление о возможности ознакомления с их электронными копиями через интернет-ресурс Верховного Суда Республики Казахстан, а также извещение для участия в примирительных процедурах, рассмотрении дела в суде кассационной инстанции с указанием даты, времени, места проведения судебного заседания.

Суд проводит примирительные процедуры в соответствии с главой 17 настоящего Кодекса.";

90) часть первую статьи 447 дополнить абзацем вторым следующего содержания:

"В случае, когда обе стороны, присутствующие в суде, ходатайствуют о примирении, примирительная процедура проводится в день подачи ходатайства одним из судей коллегиального состава.";

91) в статье 451:

абзац первый части второй изложить в следующей редакции:

"2. Суд кассационной инстанции в условиях, исключающих присутствие посторонних лиц и разглашение тайны совещания, принимает одно из следующих решений:";

часть шестую изложить в следующей редакции:

"6. Резолютивная часть постановления оглашается в зале судебного заседания.";

92) часть третью статьи 455 дополнить подпунктом 4) следующего содержания:

"4) отмена арбитражного решения, об исполнении которого вынесен судебный акт.";

93) статью 460 изложить в следующей редакции:

"Статья 460. Принятие заявления к производству суда

Заявление о пересмотре судебного акта по вновь открывшимся или новым обстоятельствам считается принятым к производству соответствующего суда со дня его поступления.";

94) статью 461 исключить;

95) статьи 462 и 463 изложить в следующей редакции:

"Статья 462. Рассмотрение заявления

Лица, участвующие в деле, извещаются о поступлении заявления о пересмотре решения, определения или постановления по вновь открывшимся или новым обстоятельствам.

Суд вправе рассмотреть такое заявление единолично или в судебном заседании, однако неявка лиц, участвующих в деле, извещенных надлежащим образом о времени и месте судебного заседания, не является препятствием к его рассмотрению.

Статья 463. Определение суда по заявлению о пересмотре дела

1. Суд выносит по заявлению о пересмотре решения, определения или постановления по вновь открывшимся или новым обстоятельствам мотивированное определение:

1) о возврате заявления по основаниям, предусмотренным частью второй настоящей статьи;

2) об отказе в пересмотре судебного акта;

3) об удовлетворении заявления и отмене решения, определения или постановления.

2. Основаниями для возврата заявления о пересмотре дела по вновь открывшимся или новым обстоятельствам являются:

1) несоблюдение требований, предъявляемых к форме и содержанию заявления;

2) подача (подписание) лицом, не обладающим полномочиями на его подачу (подписание), либо недееспособным лицом;

3) несоблюдение правил, установленных статьей 456 настоящего Кодекса;

4) истечение срока подачи заявления при отсутствии ходатайства о его восстановлении или об отказе в восстановлении пропущенного срока;

5) отзыв заявителем.

3. Определения судов первой, апелляционной и кассационной инстанций о возврате заявления, об отказе в отмене либо об отмене судебного акта по вновь открывшимся или новым обстоятельствам могут быть обжалованы, оспорены, пересмотрены по ходатайству или протесту прокурора в соответствии с настоящим Кодексом.";

96) абзац первый части второй статьи 464 изложить в следующей редакции:

"2. Ходатайство об отмене арбитражного решения подается в соответствующий суд апелляционной инстанции Республики Казахстан:";

97) статью 465 дополнить частями 1-1 и пятой следующего содержания:

"1-1. Ходатайство об отмене арбитражного решения рассматривается судом апелляционной инстанции в коллегиальном составе не менее трех судей коллегии по правилам раздела 3 настоящего Кодекса.";

"5. В определении об отмене арбитражного решения суд должен решить вопросы отмены определения о передаче арбитражного решения на принудительное исполнение.".

Статья 2. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Президент Республики Казахстан

К. ТОКАЕВ

Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне соттар жұмысының заманауи форматтарын ендіру, артық сот рәсімдері мен шығындарын қысқарту мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2020 жылғы 10 маусымдағы № 342-VI ҚРЗ.

1-бап. 2015 жылғы 31 қазандағы Қазақстан Республикасының Азаматтық процестік кодексіне (Қазақстан Республикасы Парламентiнiң Жаршысы, 2015 ж., № 20-V, 20-VІ, 114-құжат; 2016 ж., № 7-ІІ, 55-құжат; № 12, 87-құжат; 2017 ж., № 1-2, 3-құжат; № 4, 7-құжат; № 8, 16-құжат; № 16, 56-құжат; № 21, 98-құжат; 2018 ж., № 10, 32-құжат; № 13, 41-құжат; № 14, 44-құжат; № 16, 53-құжат; № 24, 93-құжат; 2019 ж., № 2, 6-құжат; № 7, 36, 37-құжаттар; № 15-16, 67-құжат; № 23, 103-құжат; № 24-I, 118, 119-құжаттар; 2020 жылғы 7 мамырда "Егемен Қазақстан" және "Казахстанская правда" газеттерінде жарияланған "Қазақстан Республикасының кейбiр заңнамалық актiлерiне әлеуметтiк қамсыздандыру мәселелерi бойынша өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу туралы" 2020 жылғы 6 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңы):

1) мазмұнында:

24-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"24-бап. Дауды (жанжалды) медиация немесе партисипативтік рәсім тәртібімен шешу. Дауды төреліктің, "Астана" халықаралық қаржы орталығы сотының шешуіне беру";

5-1-тарау мынадай мазмұндағы 56-3 және 56-4-баптардың тақырыптарымен толықтырылсын:

"56-3-бап. Сот приставы

56-4-бап. Аудармашы";

11-1-тарау мынадай мазмұндағы 133-4-баптың тақырыбымен толықтырылсын:

"133-4-бап. Электрондық хаттама";

147-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"147-бап. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралған іс бойынша шешім";

мынадай мазмұндағы 187-1-баптың тақырыбымен толықтырылсын:

"187-1-бап. Сот отырысында техникалық құралдарды пайдалану";

198-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"198-бап. Iстi талқылауды кейiнге қалдыру, сот отырысындағы үзіліс";

мынадай мазмұндағы 250-1-баптың тақырыбымен толықтырылсын:

"250-1-бап. Атқарушылық іс жүргізуде борышкердің жылжымайтын мүлкіне өндіріп алуды қолдану";

405-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"405-бап. Бiрiншi сатыдағы сот судьясының апелляциялық шағымды, прокурордың өтінішхатын алғаннан кейiнгi әрекеттерi";

461-баптың тақырыбы алып тасталсын;

463-баптың тақырыбы мынадай редакцияда жазылсын:

"463-бап. Соттың істі қайта қарау туралы арыз бойынша ұйғарымы";

2) 4-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"4-бап. Азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері

Азаматтардың, мемлекеттің және заңды тұлғалардың бұзылған немесе даулы құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау және қалпына келтіру, азаматтық айналымда және жария-құқықтық қатынастарда заңдылықты сақтау, істің толық және уақтылы қаралуын қамтамасыз ету, дауды бейбіт жолмен реттеуге жәрдемдесу, құқық бұзушылықтардың алдын алу мен қоғамда заңға және сотқа құрметпен қарауды қалыптастыру азаматтық сот ісін жүргізудің міндеттері болып табылады.";

3) 15-баптың үшінші және төртінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Сот объективтілікті және бейтараптылықты сақтай отырып, процеске басшылықты жүзеге асырады, тараптардың істің мән-жайларын толық және объективті зерттеуге арналған процестік құқықтарын іске асыруы үшін қажетті жағдайлар жасайды.

Сот іске қатысатын адамдарға олардың құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді, процестік әрекеттерді жасаудың немесе жасамаудың салдарлары туралы ескертеді, олардың құқықтық позициялары мен дәлелдемелерін нақтылайды, олармен істің мән-жайларын талқылайды және осы Кодексте көзделген жағдайларда, оларға өздерінің құқықтарын жүзеге асыруға жәрдемдеседі.

Сот шешімді әрбір тарапқа бірдей негіздерде зерттеуге қатысуды қамтамасыз еткен дәлелдемелерге ғана негіздейді.

4. Сот тараптың уәжді өтінішхаты бойынша не өз бастамасы бойынша істің материалдарын жинау және зерттеу, тараптар дәлелдерінің негізділігін және сотқа ұсынылған дәлелдемелердің анықтығын тексеру бойынша шаралар қабылдайды, сондай-ақ азаматтық сот ісін жүргізу міндеттеріне қол жеткізуге бағытталған өзге де әрекеттерді орындайды.";

4) 24-бапта:

тақырып "төреліктің" деген сөзден кейін ", "Астана" халықаралық қаржы орталығы сотының" деген сөздермен толықтырылсын;

"төреліктің" деген сөзден кейін ", "Астана" халықаралық қаржы орталығы сотының" деген сөздермен толықтырылсын;

5) 34-бапта:

бесінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Екі тарап та сот айқындаған соттылықпен келіскен жағдайда, олардың жазбаша өтінішхаты бойынша істі бір соттан екінші сотқа беру ұйғарым шығарылғаннан кейін дереу жүргізіледі.";

алтыншы бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Әртүрлі облыстарда, республикалық маңызы бар қалаларда және астанада орналасқан бірінші сатыдағы соттар арасындағы дауды Қазақстан Республикасының Жоғарғы Соты тиісті облыстық және оған теңестірілген соттың ұсынуы бойынша шешеді.";

6) 35-баптың тоғызыншы бөлігі 2) тармақшадағы "болмаған жағдайда мүмкін." деген сөздер "болмаған;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 3) тармақшамен толықтырылсын:

"3) егер тараптар арасында медиация өткізу кезінде келісімге қол жеткізілмесе және тараптардың істі осы судьяның қарауына келісімі болмаған жағдайда мүмкін болады.";

7) 38-баптың бірінші бөлігінің 1) тармақшасы "аудармашы," деген сөзден кейін "консультант," деген сөзбен толықтырылсын;

8) 39-бапта:

бірінші бөліктегі "сот отырысына" деген сөздер "істі қарауға және шешуге" деген сөздермен ауыстырылсын;

екінші бөліктің төртінші абзацындағы "сот істі қараған және шешкен кезде сот отырысына" деген сөздер "соттың істі қарауына және шешуіне" деген сөздермен ауыстырылсын;

үшінші бөлікте орыс тіліндегі мәтінге түзету енгізілді, қазақ тіліндегі мәтін өзгермейді;

9) 40-баптың бірінші бөлігі "аудармашы," деген сөзден кейін "консультант," деген сөзбен толықтырылсын;

10) 41-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот отырысында прокурорға, сот отырысының хатшысына, маманға, сарапшыға, аудармашыға, консультантқа мәлімделген қарсылық білдіруді (өздігінен бас тартуды) сот сол сот отырысында қарайды және шешеді.

Сот отырысынан тыс мәлімделген жазбаша қарсылық білдіруді (өздігінен бас тартуды) судья тараптарға хабарламастан, ол түскен күннен бастап келесі жұмыс күнінен кешіктірмей ал қосымша мән-жайларды анықтау қажет болған кезде – келесі сот отырысында қарайды.";

төртінші бөліктегі "кеңесу бөлмесінде" деген сөздер алып тасталсын;

11) 5-1-тарау мынадай мазмұндағы 56-3 және 56-4-баптармен толықтырылсын:

"56-3-бап. Сот приставы

1. Мемлекеттік қызметте тұратын, өзіне заңмен жүктелген міндеттерді орындайтын лауазымды адам сот приставы болып табылады.

2. Сот приставы сот отырысы кезінде залда қоғамдық тәртіпті сақтайды, сотқа процестік әрекеттерді орындауда жәрдемдеседі, соттарда судьялар мен процеске өзге де қатысушыларды күзетуді жүзеге асырады, төрағалық етушінің өкімдерін орындайды, өзіне заңмен жүктелген басқа да өкілеттіктерді жүзеге асырады.

56-4-бап. Аудармашы

1. Аударма жасау үшін білу қажет тілдерді меңгерген және егер іске қатысатын адам, сондай-ақ куә, сарапшы, маман іс бойынша іс жүргізіліп жатқан тілді білмеген жағдайларда, сол сияқты жазбаша құжаттарды аудару үшін процестік әрекеттерге қатысуға тартылған, іске мүдделі емес адам аудармашы ретінде шақырылады.

2. Төрағалық етуші аудармашыны тағайындау туралы хаттамалық ұйғарым шығарады.

3. Аудармашының:

1) аударманы жүзеге асыру кезінде қатысатын адамдарға аударманы нақтылау үшін сұрақтар қоюға;

2) өзі қатысқан сот отырысының хаттамасымен танысуға, аударманың толық және дұрыс көрсетілуі бөлігінде хаттамаға ескертулер жасауға;

3) егер оның аудару үшін қажетті жеткілікті білімі болмаса, іс бойынша іс жүргізуге қатысудан бас тартуға;

4) егер іс бойынша іс жүргізуге қатысу оның лауазымдық міндеттерінің шеңберіне кірмейтін болса, өзінің іске қатысуына байланысты шеккен шығыстарына өтем және орындаған жұмысы үшін сыйақы алуға құқығы бар.

4. Аудармашы:

1) сотқа шақыру бойынша келуге;

2) аударманы толық және дұрыс жүзеге асыруға;

3) өзінің қатысуымен өткізілген сот отырысының хаттамасында, сондай-ақ өзіне аудару үшін берілген өзге де құжаттарда аударманың дұрыстығын өзінің қолтаңбасымен куәландыруға;

4) аудармашы ретінде тартылуына байланысты өзіне белгілі болған істің мән-жайлары туралы мәліметтерді және өзге де деректерді жария етпеуге;

5) сот отырысы кезінде тәртіпті сақтауға міндетті.

5. Осы баптың қағидалары сурдоаударма жасау дағдыларын меңгерген және сот процеске қатысу үшін тартқан адамға қолданылады.";

12) 59-баптың үшінші бөлігінің 2) тармақшасы "аудармашы," деген сөзден кейін "консультант," деген сөзбен толықтырылсын;

13) 60-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Тапсырма бойынша өкіл, талап қою арызына қол қоюдан, iстi төрелікке, "Астана" халықаралық қаржы орталығының сотына беруден, татуласу келісімін, дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім немесе дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы келісім жасасудан, талап қоюдан немесе талап қоюды танудан толық немесе ішінара бас тартудан, талап қою талаптарының нысанасын ұлғайтудан немесе азайтудан, талап қоюдың нысанасын немесе негізін өзгертуден, өкілеттіктерді басқа тұлғаға беруден (басқаға сеніп тапсырудан); сот актісіне апелляциялық, кассациялық тәртіптермен шағым жасаудан, жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша сот актісін қайта қарау туралы арыз беруден, сот актісін мәжбүрлеп орындатуды талап етуден, ұйғарылған мүлікті алудан, апелляциялық шағымнан және кассациялық тәртіппен сот актісін қайта қарау туралы өтінішхаттан бас тартудан басқа, өкілдік етушінің атынан осы Кодексте көзделген барлық процестік әрекетті жасауға құқылы.";

14) 66-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Дау (жанжал) медиация тәртібімен реттелмеген жағдайда, судья өзі сотта медиация жүргізу кезінде алған дәлелдемелерді, егер тараптар бұған қарсы болмаған жағдайды қоспағанда, іс жүргізуінде іс жатқан судьяға ұсына алмайды.";

15) 74-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Істі қарайтын сот өз бастамасы бойынша немесе іске қатысатын адамның басқа қаладағы немесе аудандағы дәлелдемелерді қамтамасыз етудің (жинаудың, зерттеудің) қажеттігі туралы өтінішхаты қанағаттандырылған жағдайда, тиісті сотқа белгілі бір процестік әрекеттерді жүргізуді тапсырады.

2. Істі қарайтын сот өз бастамасы бойынша немесе іске қатысатын адамдардың Қазақстан Республикасының азаматтық істер бойынша құқықтық көмек көрсету туралы шарты бар басқа мемлекеттегі дәлелдемелерді қамтамасыз етудің (жинаудың, зерттеудің) қажеттігі туралы өтінішхаттары қанағаттандырылған жағдайда, осы шарттың ережелеріне сәйкес сот тапсырмасын жібереді.";

16) 80-баптың үшінші бөлігінің 3) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"3) шешім немесе үкім шығару кезінде істің мән-жайларын талқылау барысында кеңесу құпиясын сақтау мәселелері бойынша – судья;";

17) 81-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Егер куә ауруының, қарттығының, мүгедектігінің, тұратын жерінің алыстығының немесе басқа да дәлелді себептерінің салдарынан соттың шақыруы бойынша келуге жағдайы болмаса, сот одан оның болған жерінде не техникалық байланыс құралдарын пайдалана отырып жауап алуы мүмкін.";

18) 100-бапта:

екінші бөлікте:

", сондай-ақ" деген сөз "не" деген сөзбен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы екінші сөйлеммен толықтырылсын:

"Сот жазбаша дәлелдемелерді өз бастамасы бойынша да талап етіп алдыруы мүмкін.";

алтыншы бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Электрондық құжаттар нысанындағы дәлелдемелер немесе олардың электрондық цифрлық қолтаңбамен куәландырылған көшірмелері сотқа осы бапта белгіленген қағидалар сақтала отырып ұсынылады.

Қазақстан Республикасының заңнамасында тек электрондық құжатты пайдалануға жол берілмейтін жағдайларды қоспағанда, электрондық құжат дәлелдеме деп танылады.";

19) 105-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Егер бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарда тараптар арасында татуластыру рәсімі шеңберінде жасалған келісімдердің шарттарында талап қою талаптарының мөлшері ұлғайтылса не даудың нысанасы өзгертілсе, мемлекеттік бажды қосымша төлеу жүргізілмейді. Сот шығыстарын бөлу осы Кодексте белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.";

20) 109-баптың алтыншы бөлігіндегі "бес" деген сөз "үш" деген сөзбен ауыстырылсын;

21) 120-бапта:

бірінші бөліктегі "сот кеңесу бөлмесіне кетпестен" деген сөздер алып тасталсын;

үшінші бөліктегі "кеңесу бөлмесінде" деген сөздер алып тасталсын;

22) 126-баптың төртінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Өткізіп алынған процестік мерзімді қалпына келтіру туралы арыз өзінің құқықтарының немесе заңды мүдделерінің бұзылғандығы туралы арыз иесіне белгілі болған күннен бастап бір айдан кешіктірілмей, процестік әрекеттер жасалуға тиіс сотқа беріледі.

Іске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабарландырылады және олардың сотқа пікір ұсынуға құқығы бар.

Сот өткізіп алынған процестік мерзімді қалпына келтіру туралы арызды сотқа келіп түскен күнінен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және шешеді.

Сот өткізіп алынған процестік мерзімді қалпына келтіру туралы арызды өз қалауы бойынша, іске қатысатын адамдарды шақырмастан қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Бұл ретте сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарландырылған, іске қатысатын адамдардың келмеуі арызды қарауға кедергі болып табылмайды.";

23) 11-1-тарау мынадай мазмұндағы 133-4-баппен толықтырылсын:

"133-4-бап. Электрондық хаттама

1. Сот талқылауының аудио-, бейнежазбасы электрондық хаттама деп танылады.

2. Электрондық хаттаманың толықтығын, құрылымы мен сапалы тыңдалуын қамтамасыз ететін техникалық талаптарды соттардың қызметін ұйымдастырушылық және материалдық-техникалық қамтамасыз етуді жүзеге асыратын орган осы Кодекстің талаптарын ескере отырып айқындайды.";

24) 134-баптың бірінші бөлігіндегі "судья" деген сөз алып тасталып, "шығарады" деген сөз "электрондық нысанда шығарылады" деген сөздермен ауыстырылсын;

25) 135-бапта:

6) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"6) партисипативтік рәсім тәртібімен жасасылған, дауларды реттеу туралы келісімдерді орындау туралы;";

18) тармақша алып тасталсын;

26) 143-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"143-бап. Өндіріп алушыға сот бұйрығын беру және оны орындауға жіберу

1. Егер белгіленген мерзімде сотқа борышкерден қарсылық келіп түспесе, сот бұйрығы өндіріп алушыға орындауға ұсыну үшін беріледі немесе оның арызы бойынша сот аумаққа жатқызылуына қарай тиісті әділет органына не жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына орындауға жібереді.

2. Өндіріп алушының өтініші бойынша, сондай-ақ осы Кодекстің 243-бабына сәйкес дереу орындалуға жататын талаптар бойынша сот бұйрығын сот орындауға тікелей жібереді

3. Борышкерден мемлекеттік бажды тиісті бюджеттің кірісіне өндіріп алу үшін сот бұйрығының жекелеген данасын сот аумаққа жатқызылуына қарай тиісті әділет органына не жеке сот орындаушыларының өңірлік палатасына тікелей жібереді.";

27) 144-бапта:

үшінші бөліктің жетінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"6) қосымша мән-жайларды анықтау немесе қосымша дәлелдемелерді зерттеу қажет болса, істі талап қою ісін жүргізу қағидалары бойынша қарауға көшеді, бұл туралы істі сот талқылауына дайындау туралы ұйғарымда көрсетеді.";

төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Істі сот талқылауына дайындау туралы ұйғарымда іске қатысатын адамдар жасауға тиіс әрекеттер мен осы әрекеттерді жасау мерзімдері көрсетіледі. Іс осы Кодексте тиісті санаттағы істер үшін белгіленген мерзімдерде қаралуға тиіс. Істі қарау мерзімі талап қою арызы қабылданған күннен бастап есептеледі.";

28) 145-баптың бірінші бөлігінің 1) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"1) егер талап қою бағасы заңды тұлғалар үшін – екі мың айлық есептік көрсеткіштен, дара кәсіпкерлер, азаматтар үшін бір мың айлық есептік көрсеткіштен аспаса, ақшаны өндіріп алу туралы талап қою арыздары бойынша;";

29) 146-баптың екінші, үшінші, төртінші және бесінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Сот тараптарды істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қарау туралы ол қабылданған күннен бастап келесі жұмыс күнінен кешіктірмей электрондық пошта мекенжайы немесе ұялы байланыстың абоненттік нөмірі бойынша, сондай-ақ хабарламаның тіркелуін қамтамасыз ететін өзге де байланыс құралдарын пайдалана отырып хабардар етеді.

3. Істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізуде қараумен келіспеген тараптар хабарламаны алған күннен бастап он бес жұмыс күні ішінде сотқа талап қою ісін жүргізу қағидалары бойынша дауды жалпы тәртіппен қарау туралы өтінішхат, ал жауапкер – құжаттар мен дәлелдемелерді қоса бере отырып, талап қоюға пікір (қарсылық) ұсынуға құқылы.

4. Шешім шығарылғаннан кейін сотқа келіп түскен, дауды жалпы тәртіппен қарау туралы өтінішхат осы шешімнің күшін жою туралы арыз ретінде қабылданады және қаралады.

5. Пікірді, дәлелдемелерді және өзге де құжаттарды ұсыну үшін сот белгілеген мерзімдер өткеннен кейін сот тараптарды шақырмастан, істі оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен электрондық форматта қарайды.";

30) 147-бапта:

тақырыптағы "қаралатын" деген сөз "қаралған" деген сөзбен ауыстырылсын;

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Оңайлатылған (жазбаша) іс жүргізу тәртібімен қаралған іс бойынша сот кіріспе және қарар бөліктерден тұратын шешім шығарады. Сот шешімінің көшірмесі тараптарға оның алынғанын тіркеуді қамтамасыз ететін байланыс құралдары пайдаланыла отырып жіберіледі не шешім шығарылған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірілмей беріледі.

Сот шешім заңды күшіне енгенге дейін тараптың мәлімдеген жазбаша өтінішхаты бойынша не өзінің бастамасы бойынша кіріспе, уәждеу және қарар бөліктерден тұратын шешімді дайындайды.";

үшінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Судья шешімнің күшін жоюдан бас тарту туралы ұйғарыммен бірге, егер бұрын мұндай шешім берілмеген болса, тараптарға кіріспе, уәждеу және қарар бөліктерден тұратын шешімді беруге міндетті.";

31) 148-бапта:

екінші бөлік мынадай мазмұндағы 6-1) тармақшамен толықтырылсын:

"6-1) тарап (тараптар) қабылдаған, татуласуға бағытталған әрекеттер туралы мәліметтер, егер мұндай әрекеттер қабылданған болса;";

бесінші бөлік алып тасталсын;

32) 149-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы 5-1) тармақшамен толықтырылсын:

"5-1) тараптың (тараптардың) татуласуға бағытталған әрекеттерді жасағанын растайтын құжаттар, егер мұндай әрекеттер жасалған болса;";

33) 150-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші және үшінші абзацтармен толықтырылсын:

"Татуласу рәсімдері жүргізілген кезде талап қою арызын қабылдау талап қою арызы түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады. Татуласу рәсімдерін жүргізу нәтижелері туралы сот ұйғарымында талап қою арызын қабылдау не оны қабылдаудан бас тарту туралы көрсетіледі.

Татуласу рәсімдерін, талап қою арызын қабылдаған кезде судья осы Кодекстің 17-тарауында көзделген қағидалар бойынша жүргізеді.";

34) 156-баптың бірінші бөлігінің 4) тармақшасы мынадай редакцияда жазылсын:

"4) мүлікті тыйым салудан босату туралы талап қою берілген жағдайда мүлікті өткізуді тоқтата тұру;";

35) 159-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Іске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабарландырылады және олардың сотқа пікір ұсынуға құқықтары бар.

Сот талап қоюды қамтамасыз ету шараларын ауыстыру туралы арызды ол сотқа келіп түскен күннен бастап бес жұмыс күні ішінде қарайды және шешеді.

Сот талап қоюды қамтамасыз ету шараларын ауыстыру туралы арызды іске қатысатын адамдарды шақырмастан қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Бұл ретте сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарландырылған, іске қатысатын адамдардың келмеуі арызды қарау үшін кедергі болып табылмайды.";

36) 160-бап мынадай мазмұндағы 2-1-бөлікпен толықтырылсын:

"2-1. Іс бойынша іс жүргізу тоқтатылған, талап қою арызы қараусыз қалдырылған, сондай-ақ талап қою арызы қайтарылған жағдайларда талап қоюды қамтамасыз ету жөніндегі қабылданған шаралар сот ұйғарымы заңды күшіне енгенге дейін өз күшін сақтайды.";

37) 165-баптың 5) тармақшасы "төрелікке" деген сөзден кейін ", "Астана" халықаралық қаржы орталығының сотына" деген сөздермен толықтырылсын;

38) 168-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Кодекстің 272, 273-баптарында, 277-бабының 1), 2), 3), 4), 5) және 6) тармақшаларында және 279-бабының 1), 2), 3), 4), 5), 8) және 9) тармақшаларында көзделген мән-жайлар болған кезде істі сот талқылауына дайындаған кезде ол бойынша іс жүргізу тоқтатыла тұруы немесе тоқтатылуы не арыз қараусыз қалдырылуы мүмкін.";

39) 169-баптың бірінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Талап қоюшы қосымша процестік әрекеттерді жүргізу қажет болмаған кезде сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін жазбаша арыз беру арқылы талап қоюдың негізін немесе нысанасын өзгертуге, талап қою талаптарының мөлшерін ұлғайтуға немесе азайтуға құқылы.";

40) 170-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Талап қоюшы сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарға жазбаша арыз беру арқылы талап қоюдан бас тартуға құқылы.";

41) 171-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Жауапкер сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін бірінші және апелляциялық сатылардағы соттарға жазбаша арыз беру арқылы талап қоюды толық немесе оның бір бөлігін мойындауға құқылы.";

42) 173-баптың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Судья істі дайын деп танып, тараптарға және іске қатысатын басқа да адамдарға істің сот отырысында қаралатын уақыты мен орны туралы хабарлайды.";

43) 174-баптың бірінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот (судья) тараптардың татуласуы үшін шаралар қабылдайды, оларға дауды процестің барлық сатысында реттеуде жәрдемдеседі.";

"3. Татуласу рәсімдерін қолдана отырып дауды реттеу туралы өтінішхат, егер осы Кодексте немесе заңда өзгеше көзделмесе, талап қою ісін жүргізудің кез келген ісі бойынша мәлімделуі мүмкін.";

44) 175-баптың бірінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Татуласу келісімі бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттарда сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін, сондай-ақ сот актісінің орындалуы кезінде жасалуы мүмкін.";

"3. Татуласу келісімін сот (судья) бекітеді.";

45) 177-бапта:

бірінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сот тараптардың татуласу келісімін бекіту туралы өтінішхатын сот отырысында қарауы мүмкін. Іске қатысатын адамдарға сот отырысының уақыты мен орны туралы хабарландырылады.";

төртінші бөлік "ол" деген сөзден кейін "сот отырысының хаттамасына енгізіледі және" деген сөздермен толықтырылсын;

46) 179 және 181-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"179-бап. Дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу

1. Тараптар бірінші, апелляциялық, кассациялық сатылардағы соттарда сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін дауды (жанжалды) судьяның немесе медиатордың жәрдемдесуімен медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхатты мәлімдеуге құқылы.

2. Медиацияны өткізетін судья медиация өткізілетін күнді тағайындайды және тараптарға оның өткізілетін уақыты мен орны туралы хабарлайды. Судья медиацияны "Медиация туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес және осы Кодексте белгіленген ерекшеліктерді ескере отырып өткізеді.

Сот тараптардың өтінішхаты бойынша медиация рәсімін осы Кодекстің 150-бабының бірінші бөлігінде, осы баптың төртінші бөлігінде белгіленген мерзімдер шегінде кейінге қалдыруға және егер басқа тұлғалардың қатысуы дауды (жанжалды) реттеуге ықпал ететін болса, оларды медиацияға шақыруға құқылы.

3. Егер тараптар талап қою арызы қабылданғанға дейін судьяның жәрдемдесуімен дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімге қол жеткізбесе, іске қатысы бар материалдар осы Кодекстің 35-бабының жетінші бөлігінде көзделген тәртіппен басқа судьяның қарауына беріледі.

Тараптардың келісуімен істі медиацияны өткізген судья қарауы мүмкін.

4. Бірінші немесе апелляциялық сатыдағы соттың іс жүргізуінде жатқан іс бойынша судьяның жәрдемдесуімен дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхат келіп түскен кезде сот іс бойынша іс жүргізуді осы Кодекстің 273-бабының 7) тармақшасына сәйкес он жұмыс күнінен аспайтын мерзімге тоқтата тұруға құқылы.

Бірінші сатыдағы сотта медиация өткізу үшін іс басқа судьяға беріледі. Тараптардың өтінішхаты бойынша медиацияны іс жүргізуінде іс жатқан судья өткізуі мүмкін.

Дауды (жанжалды) реттеу туралы келісімге қол жеткізілмеген кезде істі одан әрі қарауды тараптардың келісуімен осы судья жалғастыруы мүмкін.

Медиацияны аппеляциялық сатыдағы сотта өткізу үшін іс, әдетте, соттың алқалы құрамындағы судьялардың біріне беріледі.

5. Бірінші немесе апелляциялық сатыдағы соттың іс жүргізуінде жатқан іс бойынша медиатордың жәрдемдесуімен дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхат келіп түскен және тараптардың медиатормен жасасқан шарты ұсынылған кезде сот іс бойынша іс жүргізуді осы Кодекстің 272-бабының 7) тармақшасына сәйкес бір айдан аспайтын мерзімге тоқтата тұруға міндетті.

6. Тараптардың дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы өтінішхаты, егер бұл қосымша процестік әрекеттерді және істі қарауды тоқтата тұруды талап етпесе, кассациялық сатыдағы сотта мәлімделуі мүмкін. Тараптар кассациялық сатыдағы сотта өтінішхатпен бірге бір мезгілде дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісімді ұсынуға тиіс.

7. Сотта медиацияны өткізу хаттамасы жүргізілмейді.

8. Егер дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім сот актісін орындау сатысында жасалса, ол сот актісі орындалатын жер бойынша бірінші сатыдағы сотқа немесе аталған сот актісін шығарған сотқа бекітуге ұсынылады.";

"181-бап. Дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу

1. Тараптар осы Кодекстің 179-бабында көзделген қағидалар бойынша сот шешім шығару үшін шығып кеткенге дейін дауды партисипативтік рәсім тәртібімен реттеу туралы өтінішхатты мәлімдеуге құқылы.

2. Партисипативтік рәсім судьяның қатысуынсыз "Адвокаттық қызмет және заң көмегі туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес екі тарап адвокаттарының не заң консультанттары палатасының мүшелері болып табылатын адамдардың жәрдемдесуімен дауды реттеу бойынша тараптар арасында келіссөздер жүргізу арқылы өткізіледі.";

47) 187-бап мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Осы баптың қағидалары техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы, сот процесіне қатысу ерекшеліктері ескеріле отырып, қолданылады.";

48) мынадай мазмұндағы 187-1-баппен толықтырылсын:

"187-1-бап. Сот отырысында техникалық құралдарды пайдалану

1. Іске қатысатын адамдар, олардың өкілдері, сондай-ақ куәлар, сарапшылар, мамандар, аудармашылар осы Кодексте көзделген тәртіппен, сот талқылауы барысында материалдық және цифрлық ақпарат жеткізгіштері бар техникалық құралдарды істі қарау барысында туындаған мәселелер бойынша қажетті ақпарат алу, ақпараттық және құқықтық жүйелерге, интернет-ресурстарға қолжетімділік алу, тиісті түрде хабарланғанын және іс үшін маңызы бар өзге де мән-жайларды анықтау, сондай-ақ сот отырысының барысын жазып алу үшін пайдалануға құқылы.

2. Осы Кодексте белгіленген техникалық құралдарды пайдалану тәртібін сақтамау алынған деректерді пайдалану мүмкіндігін болғызбайды және кінәлі адамды жауаптылыққа тартуға негіз болып табылады.

3. Сот талқылауы барысының аудио-, бейнежазбасы, кино- және фототүсірілімі осы Кодекстің 19-бабы жетінші бөлігінің қағидалары бойынша жүзеге асырылады, олардың сақталмауы кейіннен оларды пайдалану мен тарату мүмкіндігін болғызбайды және кінәлі адамды сотқа құрметтемеушілік білдіргені үшін жауаптылыққа тартуға негіз болып табылады.";

49) 190-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"190-бап. Процеске қатысушылардың келуiн тексеру

1. Сот отырысының хатшысы сотқа осы iс бойынша шақырылған адамдардан кiмнiң келгенiн, олардың қайсысы техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы қатысатынын, келмеген адамдарға хабар берiлгенін не берiлмегенiн және олардың келмеу себептерi туралы қандай мәлiметтердiң бар екенiн баяндайды.

2. Төрағалық етушi осы Кодексте белгіленген, техникалық байланыс құралдарын пайдалану арқылы, сот процесіне қатысу ерекшеліктерін ескере отырып, келгендердiң жеке басын анықтайды, сондай-ақ өкiлдердiң өкiлеттiктерiн тексередi.";

50) 194-бапта:

бірінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Төрағалық етуші іске қатысатын адамдардың процестік құқықтарымен және міндеттерімен танысқандығына көз жеткізеді, ал таныспаған жағдайда оларға құқықтары мен міндеттерін түсіндіреді, сондай-ақ процестік міндеттерді орындамағаны үшін заңдарда белгіленген жауаптылығы және осы Кодексте көзделген процестік салдарлардың басталуы туралы ескертеді.";

екінші абзац "төрелікке" деген сөзден кейін ", "Астана" халықаралық қаржы орталығының сотына" деген сөздермен толықтырылсын;

51) 196-бап мынадай мазмұндағы сегізінші бөлікпен толықтырылсын:

"8. Егер, техникалық байланыс құралдарын пайдалана отырып, істі қарауға қатысу туралы өтінішхатты мәлімдеген адам өзінің қатысуын қамтамасыз етпесе, онда сот оның келмеу себептерін дәлелсіз деп тануға құқылы.";

52) 198-бапта:

тақырып ", сот отырысындағы үзіліс" деген сөздермен толықтырылсын;

мынадай мазмұндағы төртінші, бесінші және алтыншы бөліктермен толықтырылсын:

"4. Істі талқылау кейінге қалдырылғаннан кейін іс басынан қайта қаралады. Егер тараптар процеске барлық қатысушының түсініктемелерін қайталауды талап етпесе, сот оларды толықтыруға және қосымша сұрақтар қоюға мүмкіндік бере отырып, бұрын тыңдалған түсініктемелерді қайталамастан, оларды растаумен шектелуге құқылы.

5. Сот іске қатысатын адамдардың пікірін ескере отырып, істі қарауды жалғастыруға және (немесе) жұмыстан тыс уақытта шешім шығаруға құқылы.

6. Сот отырысында үзіліс жариялануы мүмкін, оның ұзақтығы іске қатысатын адамдардың пікірі ескеріле отырып, айқындалады.";

53) 201-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"201-бап. Iстi мәнi бойынша қараудың басталуы

1. Істі мәні бойынша қарау төрағалық етушінің талап қоюшының өзінің талаптарын қолдайтыны не қолдамайтыны, талап қоюшының талаптарын жауапкердің мойындайтыны не мойындамайтыны және тараптардың істі татуласу келісімімен аяқтауды немесе істі төреліктің, "Астана" халықаралық қаржы орталығы сотының қарауына беруді не дауды (жанжалды) медиация немесе партисипативтік рәсім тәртібімен немесе заңда белгіленген басқа тәсілмен шешуді қалайтыны не қаламайтыны туралы мәселелерді анықтауынан басталады.

2. Осыдан кейін судья:

1) талап қоюшының талаптарын;

2) жауапкердің қарсылықтарын;

3) тараптар дау айтпайтын және олар дау айтатын фактілерді, сондай-ақ тараптар ұсынған, іске қоса тіркелген дәлелдемелерді баяндайды.

Судья одан кейін тараптардың қандай да бір толықтырулар және (немесе) нақтылаулар енгізуді қалайтынын не қаламайтынын анықтайды.";

54) 202-бапта:

мынадай мазмұндағы 2-1-бөлікпен толықтырылсын:

"2-1. Сот іске қатысатын адамдарға тараптардың талаптары мен қарсылықтарын негіздеу фактілері туралы мәліметтер алу, сондай-ақ істің толық және уақтылы шешілуі үшін маңызы бар өзге де мән-жайларды анықтау үшін сұрақтар қоюға құқылы.";

бесінші бөлік алып тасталсын;

55) 221-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"221-бап. Соттың шешiм шығару үшiн шығып кетуi

Сот жарыссөздерiнен кейiн, ал осы Кодекстiң 219-бабында көзделген жағдайда, прокурор іс бойынша қорытынды бергеннен кейін сот сот отырысы залындағы адамдарға сот актісінің жария етілетін уақыты туралы хабарлай отырып, оны шығару үшін шығып кетеді..";

56) 222-бапта:

бірінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Соттың шешiмi қабылданып, оған қол қойылғаннан кейiн судья шешiмді толық не оның қарар бөлiгiн жария етедi.";

мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Іске қатысатын адамдар келмеген жағдайда сот отырысында шешімді жария ету жүргізілмейді.

Шешімнің көшірмесі іске қатысатын адамдарға осы Кодексте белгіленген тәртіппен жіберіледі.";

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Төрағалық етуші сот шешімінің қарар бөлігі жария етілгеннен кейін оны қабылдаудың құқықтық негіздері мен салдарларын, шешімге шағым жасаудың тәртібі мен мерзімдерін түсіндіреді, шешімнің түпкілікті нысаны дайын болатын және іске қатысатын адамдар оның көшірмесін алуға болатын күнді жариялайды.";

57) 223-бапта:

екінші, үшінші және төртінші бөліктер мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Шешім бөтен адамдардың болуын және кеңес құпиясының жария етілуін болғызбайтын жағдайларда шығарылады.

3. Сот істі талқылағаннан кейін сот шешімін шығару үшін шығып кетеді.

Сот шешімді жария етуді осы Кодекстің 183-бабының екінші бөлігінде көзделген мерзім шегінде, бірақ бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімге кейінге қалдыруға құқылы.

Шешімнің жария етілген қарар бөлігіне судья қол қоюға және ол іске қоса тіркелуге тиіс.

4. Түпкілікті нысандағы шешім шешімнің қарар бөлігі жария етілгеннен кейін бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде дайындалуға тиіс. Осы баптың үшінші бөлігінің екінші абзацында көзделген жағдайда түпкілікті нысандағы шешім ол жария етілгенге дейін дайындалуға тиіс.";

мынадай мазмұндағы 4-1-бөлікпен толықтырылсын:

"4-1. Жария етілген шешімді түпкілікті нысанда дәлелді себептер бойынша дайындауға мүмкіндік болмаған кезде, шешімнің судья қол қойған қарар бөлігіне осы Кодексте белгіленген тәртіппен шағым жасалуы мүмкін.";

бесінші бөлік алып тасталсын;

58) 225-баптың үшінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Сот шешім шығару үшін шығып кеткеннен кейін iс үшiн маңызы бар мән-жайларды қосымша анықтауды немесе дәлелдемелердi зерттеудi қажет деп тауып, iстi мәнi бойынша қарауды қайта бастау туралы ұйғарым шығарады, ол сот отырысының хаттамасына енгізіледі. Сот iстi мәнi бойынша қарау аяқталғаннан кейiн сот жарыссөздерiн, ал осы Кодекстiң 219-бабында көзделген жағдайда, прокурордың қорытындысын да қайта тыңдайды.";

59) 235-бапта:

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Сот өз бастамасы бойынша немесе iске қатысатын адамдардың арызы бойынша шешiмде жiберiлген қате жазуларды және анық арифметикалық қателердi түзете алады.

Сот шешімдегі қате жазуларды және анық арифметикалық қателерді түзету туралы арызды сотқа арыз келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды.

Iске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабарландырылады және олардың сотқа пікір ұсынуға құқығы бар.

Сот шешімдегі қате жазуларды және анық арифметикалық қателерді түзету туралы арызды өз қалауы бойынша, іске қатысатын адамдарды шақырмастан қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Бұл ретте сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарландырылған іске қатысатын адамдардың келмеуі арызды қарауға кедергі болып табылмайды.";

үшінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Соттың шешімдегі қате жазулар мен анық арифметикалық қателерді түзету туралы арызды қанағаттандырудан бас тарту туралы ұйғарымы шағым жасалуға, прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қаралуға жатпайды.";

мынадай мазмұндағы төртінші бөлікпен толықтырылсын:

"4. Сот қате жазуларды және анық арифметикалық қателерді түзету кезінде қабылданған шешімнің түйіндерін және (немесе) мазмұнын өзгертуге құқылы емес.";

60) 237-бапта:

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Судья шешімді түсіндіру туралы арызды сот отырысын өткізбестен шешеді. Іске қатысатын адамдар шешімді түсіндіру туралы арыздың келіп түскені туралы хабарландырылады және олар сотқа арызға пікірін жіберуге құқылы.";

үшінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Соттың шешімді түсіндіруден бас тарту туралы ұйғарымы шағым жасалуға, прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қаралуға жатпайды.";

61) 239-баптың екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Сот ұйғарылған ақша сомаларын индекстеу туралы арызды сотқа арыз келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және шешеді.

Іске қатысатын адамдар арыздың келіп түскені туралы дереу хабарландырылады және олардың сотқа арызға пікірін ұсынуына құқығы бар.

Сот ұйғарылған ақша сомаларын индекстеу туралы арызды өз қалауы бойынша, іске қатысатын адамдарды шақырмастан қарауға не сот отырысын тағайындауға құқылы. Сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарландырылған, іске қатысатын адамдардың келмеуі арызды қарауға кедергі болып табылмайды.

3. Соттың ұйғарылған ақша сомаларын индекстеу не индекстеуден бас тарту туралы ұйғарымына апелляциялық сатыдағы сотқа жеке шағым берілуі, прокурор өтінішхат келтіруі мүмкін, оның шешімі түпкілікті болып табылады.";

62) 246-баптың үшінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Атқарушылық iс жүргiзуде сот орындаушысының өтінішхаты немесе тараптардың арызы, сондай-ақ олардың арасында жасалған татуласу келiсiмі немесе дауды (жанжалды) медиация тәртібімен реттеу туралы келісім сот отырысында қаралады. Iске қатысатын адамдар отырыстың уақыты мен орны туралы хабарландырылады, алайда олардың келмеуi өтінішхатты немесе арызды шешуге кедергi болып табылмайды.";

63) 249-баптың екінші бөлігінің екінші абзацындағы "бес" деген сөз "үш" деген сөзбен ауыстырылсын;

64) мынадай мазмұндағы 250-1-баппен толықтырылсын:

"250-1-бап. Атқарушылық іс жүргізуде борышкердің жылжымайтын мүлкіне өндіріп алуды қолдану

1. Сот шешімін мәжбүрлеп орындау барысында берешекті өзге мүлік есебінен өтеу мүмкін болмаған кезде не мүлік жеткіліксіз болған кезде өндіріп алушы не сот орындаушысы борышкердің жылжымайтын мүлкіне өндіріп алуды қолдану туралы арызбен сотқа жүгінуге құқылы.

Сот борышкердің жылжымайтын мүлкіне өндіріп алуды қолдану туралы арызды осы мүліктің орналасқан жеріндегі сотқа арыз келіп түскен күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды. Сот өндіріп алушыға, борышкерге және сот орындаушысына сот отырысының уақыты мен орны туралы хабарлайды, алайда олардың келмеуі арызды шешу үшін кедергі болып табылмайды. Сот арызды қарау нәтижелері туралы ұйғарым шығарады.

2. Өндіріп алушының немесе сот орындаушысының арызы мазмұны бойынша осы Кодекстің 148-бабының екінші бөлігі 1), 2), 3), 5), 7) және 8) тармақшаларының талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Өндіріп алушының немесе сот орындаушысының сотқа берілген арызы осы баптың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, ол осы Кодекстің 152-бабының екінші бөлігінде белгіленген тәртіппен қараусыз қайтарылуға жатады.

3. Осы баптың қағидалары бойынша, борышкер болып табылмайтын кепіл берушінің жылжымайтын мүлкіне не егер жылжымайтын мүлікті борышкер ипотекалық тұрғын үй қарызы бойынша сатып алған болса, өндіріп алуды қолдану туралы өндіріп алушының арызы қаралуға жатпайды.

4. Борышкердің жылжымайтын мүлкіне өндіріп алуды қолдану не өндіріп алуды қолданудан бас тарту туралы сот ұйғарымына жеке шағым берілуі, прокурор өтінішхат келтіруі мүмкін.";

65) 252-баптың екінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Соттың не прокурордың санкциялауына жататын қаулыны сот орындаушысы атқарушылық әрекеттер жасалған жердегі сотқа не прокурорға ұсынады. Қаулыға санкцияланатын әрекеттерді қабылдаудың негізділігін растайтын атқарушылық іс жүргізу материалдары қоса беріледі.";

66) 253-бапта:

екінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Атқару парағын беру туралы арыз осы Кодекстің 148-бабының екінші бөлігі 1), 2), 3), 5), 7) және 8) тармақшаларының және төртінші бөлігінің талаптарына сәйкес келуге тиіс.

Атқару парағын беру туралы арызға:

1) төрелік шешімнің төлнұсқасы немесе көшiрмесi қоса тіркеледі. Тұрақты жұмыс iстейтiн төрелік шешiмiнiң көшiрмесiн осы төрелік басшысы куәландырады, төрелік шешімнің көшiрмесi нақты дауды шешу үшiн нотариаттық куәландырылуға тиiс;

2) заңда белгiленген тәртiппен жасалған төрелік келiсiмінiң төлнұсқасы немесе нотариат куәландырған көшiрмесi қоса беріледі.

Сотқа берілген арыз осы баптың талаптарына сәйкес келмеген жағдайда, ол осы Кодекстің 152-бабының екінші бөлігінде белгіленген тәртіппен қараусыз қайтарылуға жатады.";

мынадай мазмұндағы 5-1-бөлікпен толықтырылсын:

"5-1. Егер атқару парағына шағым жасаудың осы Кодекстің 464-бабының бірінші бөлігінде белгіленген мерзімі өтпесе, сот өндіріп алушыға атқару парағын беру туралы арызын қайтарады.";

67) 256-баптың бесінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"5. Сот істі сырттай іс жүргізу тәртібімен қарау туралы ұйғарым шығарады, ол сот отырысының хаттамасына енгізіледі.";

68) 259-баптағы "бес" деген сөз "үш" деген сөзбен ауыстырылсын;

69) 269-баптың бірінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Ұйғарымда:";

70) 271-баптағы "бес" деген сөз "үш" деген сөзбен ауыстырылсын;

71) 276-бапта:

екінші абзац мынадай редакцияда жазылсын:

"Іс бойынша іс жүргізуді қайта бастау негіздерін төрағалық етуші жария етеді және сот отырысының хаттамасында көрсетілуге жатады.";

үшінші абзац алып тасталсын;

72) 279-бапта:

3) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"3) егер талап қоюшы мәлімделген талапты қолдамаса, талап қою арызына қол қоюға немесе оны беруге өкілеттігі жоқ адам қол қойса немесе оны берсе;";

5) тармақша "төреліктің" деген сөзден кейін "немесе "Астана" халықаралық қаржы орталығы сотының" деген сөздермен толықтырылсын;

12) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"12) осы Кодекстің 34-тарауында көзделген ерекше іс жүргізудегі істер бойынша бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланғаны туралы мәліметтер ұсынылмаса;";

73) 281-баптың бірінші және екінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, бірінші сатыдағы соттың әрбір сот отырысы туралы, сондай-ақ отырыстан тыс жасалған әрбір жекелеген процестік әрекет туралы жазбаша нысанда хаттама не сот отырысының аудио-, бейнежазбасы жүргізілген кезде қысқаша хаттама жасалады.

Іске қатысатын адамдардың барлығы сот отырысына келмеген не сот отырысы жаңа дәлелдемелер зерттелмей өткізілетін жағдайда, сот отырысының хаттамасын жүргізу туралы мәселені судья шешеді.

2. Істі бірінші сатыдағы сотта сот талқылауына дайындау кезінде осы сатыда шешім даудың мәні бойынша шығарылатын жағдайларды қоспағанда, хаттама тараптың өтінішхаты бойынша не соттың бастамасы бойынша жүргізіледі.";

74) 282-бапта:

екінші бөлікте:

мынадай мазмұндағы 5-1) және 13-1) тармақшалармен толықтырылсын:

"5-1) бейнеконференц-байланыс жүйелерін және (немесе) өзге де техникалық құралдарды пайдалану туралы, сондай-ақ киноға және фотоға түсіруді жүргізу туралы мәліметтер;";

"13-1) сот отырысындағы үзіліс туралы және іс кейінге қалдырылған кезде жаңа сот отырысының күні туралы мәліметтер;";

16) және 17) тармақшалар мынадай редакцияда жазылсын:

"16) шешімнің жария етілгені және оны қабылдаудың құқықтық негіздері мен салдарларының түсіндірілгені туралы, оны түпкілікті нысанда дайындау мерзімі, шағым жасаудың тәртібі мен мерзімін түсіндіру туралы мәліметтер;

17) іске қатысатын адамдарға сот отырысының хаттамасымен және сот отырысының аудио-, бейнежазбаларымен танысу және оларға ескертулер беру құқықтарының түсіндірілгені туралы мәліметтер;";

төртінші бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"4. Қысқаша хаттаманың мазмұны осы баптың екінші бөлігінің 1), 2), 3), 4), 6), 13-1), 16) және 18) тармақшаларында көрсетілген талаптарға сәйкес келуге тиіс, сондай-ақ онда соттың аудио-, бейнежазба құралдарын пайдаланғаны туралы, аудио-, бейнежазба қамтылған файлдың атауы көрсетіледі.

Аудио-, бейнежазба жеткізгіші және қысқаша хаттама іске қоса тіркеледі.

Іске қатысатын адамдардың және олардың өкілдерінің өтінішхаты бойынша сот аудиожазбаның көшірмесін және қысқаша хаттаманы немесе сот отырысының хаттамасын ұсынады.

Бұл ретте адам Қазақстан Республикасының дербес деректер және оларды қорғау туралы заңнамасының талаптарын бұзғаны үшін жауаптылық туралы және алынған жазбаны осы баптың бесінші бөлігінде көзделген мақсаттарда пайдалануы туралы ескертіледі.

Іс жабық сот отырысында қаралған жағдайларда, іске қатысатын адамдарға аудио-, бейнежазба және сот отырысының хаттамасы берілмейді, оларға аудио-, бейнежазбамен және сот отырысының хаттамасымен сотта танысу мүмкіндігі қамтамасыз етіледі.";

75) 283-бапта:

бірінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Күрделі істер бойынша қысқаша хаттама мәтінді автоматты түрде тану арқылы алынған аудиожазбаның мәтінін таратып жазумен сүйемелденуі мүмкін.

бесінші бөлік мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Қысқаша хаттамаға қоса тіркелетін электрондық хаттама және аудио-, бейнежазба, аудиожазба мәтінінің таратып жазылуы хатшының электрондық цифрлық қолтаңбасымен куәландырылады, оларға қандай да бір өзгерістер енгізуге жол берілмейді.";

алтыншы бөлік алып тасталсын;

76) 285-баптың бірінші, екінші және үшінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Хаттамаға, қысқаша хаттамаға, аудио-, бейнежазбаның мазмұнына жасалған ескертулерді төрағалық етуші қарайды.

2. Істі қарауға қатысатын адамдар хабарландырыла отырып, ескертулерді сот отырысында қарау қажеттілігін төрағалық етуші айқындайды. Істі қарауға қатысқан адамдардың келмеуі хаттамаға, қысқаша хаттамаға, аудио-, бейнежазбаның мазмұнына ескертулерді қарауға кедергі болып табылмайды.

Төрағалық етуші ескертулерді қарау нәтижелері бойынша олардың дұрыстығын өзінің қарарымен және қолтаңбасымен куәландырады не оларды толық немесе ішінара қабылдамау туралы ұйғарым шығарады. Ескертулердің барлығы іске тігіледі.

3. Ескертулерді қарау нәтижелері бойынша шығарылған сот ұйғарымы шағым жасалуға және прокурордың өтінішхаты бойынша қайта қаралуға жатпайды. Ескертулерді қарау нәтижелерімен келіспеу туралы дәлелдер апелляциялық шағымға, прокурордың өтінішхатына енгізілуі мүмкін.";

77) 315-баптың үшінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Сот шешімінен үзінді көшірме сот шешімі шығарылған жердегі азаматтық хал актiлерiн мемлекеттік тіркеуді жүзеге асыратын органға, сондай-ақ сот шешімі шығарылған жердегі қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органға шешім заңды күшіне енген күннен бастап үш жұмыс күні ішінде жiберiледi.";

78) 330-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"330-бап. Кәмелетке толмаған адамды толығымен әрекетке қабілетті деп жариялау туралы арызды қарау

Кәмелетке толмаған адамды толығымен әрекетке қабілетті деп жариялау туралы арызды сот арыз берушінің, ата-анасының (ата-анасының біреуінің), бала асырап алушылардың (бала асырап алушының), қамқоршының, сондай-ақ қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын орган өкілінің қатысуымен қарайды.

Судья істі сот талқылауына дайындау кезінде, қозғалған іс бойынша процесте ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған кәмелетке толмаған адамның мүдделерін білдіруі және қорғауы үшін ресми өкіл – адвокатты тағайындау туралы мәселені шешеді.

Ресми өкіл – адвокат заңды өкілдің өкілеттіктеріне ие болады.";

79) 333-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Сотқа кәмелетке толмаған адам, оның заңды өкілдері, қорғаншылық немесе қамқоршылық жөніндегі функцияларды жүзеге асыратын органның өкілдері, сондай-ақ соттың қалауы бойынша өзге де адамдар шақырылады.

Судья істі сот талқылауына дайындау кезінде, қозғалған іс бойынша процесте ата-аналарының қамқорлығынсыз қалған кәмелетке толмаған адамның мүдделерін білдіруі және қорғауы үшін ресми өкіл – адвокатты тағайындайды.

Ресми өкіл – адвокат заңды өкілдің өкілеттіктеріне ие болады.";

80) 337-бапта:

мынадай мазмұндағы 1-1-бөлікпен толықтырылсын:

"1-1. Судья істі сот талқылауына дайындау кезінде, қозғалған іс бойынша процесте азаматтың мүдделерін білдіруі және қорғауы үшін ресми өкіл – адвокатты тағайындайды.

Ресми өкіл – адвокат заңды өкілдің өкілеттіктеріне ие болады.";

екінші бөлікте:

"азамат өкілінің" деген сөздер "азамат өкілдерінің" деген сөздермен ауыстырылсын;

"қатысуымен" деген сөздің алдынан ", сондай-ақ оның отбасы мүшелерінің және басқа да мүдделі адамдардың" деген сөздермен толықтырылсын;

81) 405-баптың тақырыбындағы "соттың" деген сөз "сот судьясының" деген сөздермен ауыстырылсын;

82) 409-бапта:

бірінші бөліктің бірінші абзацындағы "сот осы" деген сөздер "судья осы" деген сөздермен ауыстырылсын;

мынадай мазмұндағы 3-1-бөлікпен толықтырылсын:

"3-1. Апелляциялық сатыдағы сот (судья) осы Кодекстің 407-бабы бірінші бөлігінің 2), 3) және 4) тармақшаларында көзделген негіздер болған кезде шағымды, прокурордың өтінішхатын қайтару туралы ұйғарым шығарады.

Бұл ұйғарым шағым жасалуға жатпайды, бірақ бірінші сатыдағы сотқа апелляциялық шағыммен, прокурордың апелляциялық өтінішхатымен қайта жүгінуге кедергі келтірмейді.";

83) 414-баптың екінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Судья осы Кодекстің 17-тарауында көзделген талаптарға сәйкес татуласу рәсімдерін өткізеді.";

84) 421-баптың үшінші бөлігіндегі "кеңесу бөлмесіне" деген сөздер алып тасталсын;

85) 423-баптың екінші бөлігі екінші абзацының екінші сөйлеміндегі "бес" деген сөз "үш" деген сөзбен ауыстырылсын;

86) 424-бапта:

4) тармақша мынадай редакцияда жазылсын:

"4) шешімнің күшін толық немесе бір бөлігін жоюға және осы Кодекстің 277-бабында және 279-бабының 2), 4), 5), 9) және 10) тармақшаларында көзделген негіздер бойынша іс бойынша іс жүргізуді тоқтатуға не арызды қараусыз қалдыруға;";

6) тармақшадағы "қабылдауға құқылы." деген сөздер "қабылдауға;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 7) және 8) тармақшалармен толықтырылсын:

"7) шешімнің күшін толық немесе бір бөлігін жоюға және арызды, егер мұндай арыз бірінші сатыдағы сотқа берілген және сот мәні бойынша оны шешпеген жағдайда, осы Кодекстің 279-бабының 8) тармақшасында көзделген негіз бойынша қараусыз қалдыруға;

8) шешімнің күшін толық немесе бір бөлігін жоюға және талап қоюды, егер талап қоюшы мұндай талап қоюды апелляциялық сатыдағы сотта қолдамаса, осы Кодекстің 279-бабының 3) тармақшасында көзделген негіз бойынша қараусыз қалдыруға құқылы.";

87) 426-бап мынадай мазмұндағы бесінші бөлікпен толықтырылсын:

"5. Егер апелляциялық сатыдағы судья осы Кодексте белгіленген мерзімде уәжді қаулыны дәлелді себептер бойынша дайындай алмаса, онда оны дайындауды алқа төрағасы істі қарауға қатысқан басқа судьяға тапсырады. Қаулыда қатыспаған судьяның оны қандай себептер бойынша дайындай алмайтындығы көрсетіледі.";

88) 429-баптың үшінші және жетінші бөліктері мынадай редакцияда жазылсын:

"3. Шешім шығарумен аяқталған сот талқылауы кезінде шығарылған ұйғарымға жеке шағым берілген, прокурор өтінішхат келтірген жағдайда, шешімге шағым жасау үшін белгіленген мерзім өткеннен кейін ғана іс жоғары тұрған сот сатысына жіберіледі. Бұл ретте, егер сот шешіміне апелляциялық шағым берілсе, прокурор апелляциялық өтінішхат келтірсе, жеке шағымды, прокурордың өтінішхатын тексеруді істі апелляциялық тәртіппен қарайтын сот сатысы жүргізеді. Бұл жағдайда апелляциялық саты жеке шағымды, прокурордың өтінішхатын алқалық құрамда, сот шешіміне апелляциялық шағыммен және (немесе) прокурордың апелляциялық өтінішхатымен бірге қарайды.";

"7. Талап қою арыздарын қайтару, талап қоюды қамтамасыз ету, соттылық, қате жазуларды және анық арифметикалық қателерді түзету, шешімді түсіндіру, іс бойынша іс жүргізуді тоқтата тұру, талап қою арыздарын қараусыз қалдыру мәселелері бойынша жеке шағым немесе прокурордың өтінішхаты бойынша шығарылған апелляциялық сатыдағы сот ұйғарымдары шағым жасалуға және наразылық білдірілуге жатпайды. Осы Кодексте белгіленген жағдайларда істің одан әрі жүргізілу мүмкіндігіне бөгет болатын апелляциялық сатыдағы сот ұйғарымына шағым жасалуы және наразылық білдірілуі мүмкін.";

89) 445-баптың бірінші бөлігі мынадай редакцияда жазылсын:

"1. Кассациялық сатыдағы сот істі судьяның қаулысымен, Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты Төрағасының ұсынуымен, Қазақстан Республикасы Бас Прокурорының наразылығымен бірге алғаннан кейін тараптарға көрсетілген құжаттардың көшірмелерін не олардың электрондық көшірмелерімен Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының интернет-ресурсы арқылы танысу мүмкіндігі туралы хабарламаны, сондай-ақ сот отырысының өткiзiлетiн күнін, уақытын, орнын көрсете отырып, татуласу рәсімдеріне, кассациялық сатыдағы сотта істі қарауға қатысу үшін хабарламаны үш жұмыс күні ішінде жiбередi.

Сот осы Кодекстің 17-тарауына сәйкес татуласу рәсімін өткізеді.";

90) 447-баптың бірінші бөлігі мынадай мазмұндағы екінші абзацпен толықтырылсын:

"Сотқа қатысып отырған екі тарап та татуласу туралы өтініш берген жағдайда, татуласу рәсімін алқалы құрам судьяларының бірі өтінішхат берілген күні өткізеді.";

91) 451-бапта:

екінші бөліктің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Кассациялық сатыдағы сот бөтен адамдардың болуын және кеңес құпиясының жария етілуін болғызбайтын жағдайларда мынадай шешiмдердiң бiрiн қабылдайды:";

алтыншы бөлік мынадай редакцияда жазылсын:

"6. Қаулының қарар бөлігі сот отырысы залында жария етіледі.";

92) 455-баптың үшінші бөлігі 3) тармақшадағы "тануы жатады." деген сөздер "тануы;" деген сөзбен ауыстырылып, мынадай мазмұндағы 4) тармақшамен толықтырылсын:

"4) орындалуы туралы сот актісі шығарылған төрелік шешімнің күшін жою жатады.";

93) 460-бап мынадай редакцияда жазылсын:

"460-бап. Арызды соттың іс жүргізуіне қабылдау

Сот актісін жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша қайта қарау туралы арыз келіп түскен күнінен бастап тиісті соттың іс жүргізуіне қабылданды деп есептеледі.";

94) 461-бап алып тасталсын;

95) 462 және 463-баптар мынадай редакцияда жазылсын:

"462-бап. Арызды қарау

Іске қатысатын адамдар жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша шешімді, ұйғарымды немесе қаулыны қайта қарау туралы арыздың келіп түскені туралы хабарландырылады.

Сот мұндай арызды жеке-дара немесе сот отырысында қарауға құқылы, алайда сот отырысының уақыты мен орны туралы тиісті түрде хабарландырылған, іске қатысатын адамдардың келмеуі оны қарауға кедергі болып табылмайды.

463-бап. Соттың істі қайта қарау туралы арыз бойынша ұйғарымы

1. Сот жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша шешімді, ұйғарымды немесе қаулыны қайта қарау туралы арыз бойынша:

1) осы баптың екінші бөлігінде көзделген негіздер бойынша арызды қайтару туралы;

2) сот актісін қайта қараудан бас тарту туралы;

3) арызды қанағаттандыру және шешімнің, ұйғарымның немесе қаулының күшін жою туралы уәжді ұйғарым шығарады.

2. Жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша істі қайта қарау туралы арызды қайтаруға мыналар негіз болып табылады:

1) арыздың нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптардың сақталмауы;

2) арызды беруге (қол қоюға) өкілеттігі жоқ адамның не әрекетке қабілетсіз адамның оны беруі (қол қоюы);

3) осы Кодекстің 456-бабында белгіленген қағидалардың сақталмауы;

4) мерзімді қалпына келтіру туралы немесе өткізіп алынған мерзімді қалпына келтіруден бас тарту туралы өтінішхат болмаған кезде арызды беру мерзімінің өтіп кетуі;

5) арыз берушінің қайтарып алуы.

3. Бірінші, апелляциялық және кассациялық сатылардағы соттардың жаңадан ашылған немесе жаңа мән-жайлар бойынша арызды қайтару туралы, сот актісінің күшін жоюдан бас тарту не күшін жою туралы ұйғарымдарына осы Кодекске сәйкес шағым жасалуы, дау айтылуы, прокурордың өтінішхаты немесе наразылығы бойынша қайта қаралуы мүмкін.";

96) 464-баптың екінші бөлігінің бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"2. Төрелік шешімнің күшін жою туралы өтінішхат Қазақстан Республикасының тиісті апелляциялық сатыдағы сотына беріледі.";

97) 465-бап мынадай мазмұндағы 1-1 және бесінші бөліктермен толықтырылсын:

"1-1. Төрелік шешімнің күшін жою туралы өтінішхатты апелляциялық сатыдағы сот кемінде үш алқа судьясының алқалы құрамында осы Кодекстің 3-бөлімінің қағидалары бойынша қарайды.";

"5. Сот төрелік шешімнің күшін жою туралы ұйғарымда төрелік шешімді мәжбүрлеп орындатуға беру туралы ұйғарымның күшін жою мәселелерін шешуге тиіс.".

2-бап. Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ