О ратификации Конвенции о праве несудоходных видов использования международных водотоков

Закон Республики Казахстан от 25 марта 2024 года № 67-VIII ЗРК.

Ратифицировать Конвенцию о праве несудоходных видов использования международных водотоков, совершенную в Нью-Йорке 21 мая 1997 года.

Президент Республики Казахстан

К. ТОКАЕВ

КОНВЕНЦИЯ О ПРАВЕ НЕСУДОХОДНЫХ ВИДОВ ИСПОЛЬЗОВАНИЯ
МЕЖДУНАРОДНЫХ ВОДОТОКОВ

Стороны настоящей Конвенции,

сознавая важность международных водотоков и несудоходных видов их использования во многих регионах мира,

учитывая пункт 1а статьи 13 Устава Организации Объединенных Наций, в котором предусматривается, что Генеральная Ассамблея организует исследования и делает рекомендации в целях поощрения прогрессивного развития международного права и его кодификации,

считая, что успешная кодификация и прогрессивное развитие норм международного права, регулирующих несудоходные виды использования международных водотоков, будут способствовать поощрению и осуществлению целей и принципов, изложенных в статьях 1 и 2 Устава Организации Объединенных Наций,

принимая во внимание проблемы, затрагивающие многие международные водотоки вследствие, среди прочего, повышения уровня потребления и загрязнения,

выражая убежденность в том, что рамочная конвенция обеспечит использование, освоение, сохранение, управление и защиту международных водотоков и содействие их оптимальному и устойчивому использованию для нынешнего и будущих поколений,

подтверждая важность международного сотрудничества и добрососедских отношений в этой области,

учитывая особое положение и потребности развивающихся стран,

ссылаясь на принципы и рекомендации, принятые на состоявшейся в 1992 году Конференции Организации Объединенных Наций по окружающей среде и развитию и содержащиеся в Рио-де-Жанейрской декларации и Повестке дня на XXI век,

ссылаясь также на существующие двусторонние и многосторонние соглашения, касающиеся несудоходных видов использования международных водотоков,

учитывая ценный вклад международных организаций, как правительственных, так и неправительственных, в кодификацию и прогрессивное развитие международного права в этой области,

высоко оценивая работу, проделанную Комиссией международного права по теме несудоходных видов использования международных водотоков,

принимая во внимание резолюцию 49/52 Генеральной Ассамблеи Организации Объединенных Наций от 9 декабря 1994 года,

договорились о следующем:

ЧАСТЬ I. ВЕДЕНИЕ

Статья 1
Сфера применения настоящей Конвенции

1. Настоящая Конвенция применяется к использованию международных водотоков и их вод в иных, чем судоходство, целях и к мерам защиты, сохранения и управления при таком использовании этих водотоков и их вод.

2. Использование международных водотоков для судоходства не входит в сферу применения настоящей Конвенции, за исключением тех случаев, когда другие виды использования затрагивают судоходство или затрагиваются судоходством.

Статья 2
Употребление терминов

Для целей настоящей Конвенции:

a) "водоток" означает систему поверхностных и грунтовых вод, составляющих в силу своей физической взаимосвязи единое целое и обычно имеющих общее окончание;

b) "международный водоток" означает водоток, части которого находятся в различных государствах;

c) "государство водотока" означает государство - участника настоящей Конвенции, на территории которого находится часть международного водотока, или Сторону, являющуюся региональной организацией экономической интеграции, на территории одного или более государств-членов которой находится часть международного водотока;

d) "региональная организация экономической интеграции" означает организацию, образуемую суверенными государствами конкретного региона, которой ее государства-члены передали компетенцию в отношении вопросов, регулируемых настоящей Конвенцией, и которая была должным образом уполномочена в соответствии с ее внутренними процедурами подписать, ратифицировать, принять, утвердить Конвенцию или присоединиться к ней.

Статья 3
Соглашения о водотоке

1. В отсутствие соглашения об ином ничто в настоящей Конвенции не затрагивает права и обязательства государства водотока, вытекающие из действующих соглашений, участником которых оно является на дату присоединения к настоящей Конвенции.

2. Независимо от положений пункта 1, участники соглашений, упомянутые в пункте 1, могут, при необходимости, рассматривать возможность согласования таких соглашений с основными принципами настоящей Конвенции.

3. Государства водотока могут заключить одно или несколько соглашений, именуемых ниже соглашениями о водотоке, о применении и приспособлении положений настоящей Конвенции к характеристикам и видам использования данного международного водотока или его части.

4. Если соглашение о водотоке заключается между двумя или несколькими государствами водотока, в нем должны указываться воды, к которым оно применяется. Такое соглашение может заключаться в отношении всего международного водотока либо какой-либо его части или конкретного проекта, программы или вида использования, за исключением случаев, когда это соглашение неблагоприятно затрагивает в значительной степени использование вод этого водотока одним или несколькими государствами водотока без их прямого согласия.

5. Если государство водотока считает, что требуется приспособление и применение положений настоящей Конвенции вследствие характеристик и видов использования данного международного водотока, государства водотока организуют консультации, имея в виду проведение переговоров в духе доброй воли с целью заключения соглашения или соглашений о водотоке.

6. Когда применительно к конкретному международному водотоку некоторые, но не все, государства водотока, являются участниками какого-либо соглашения, ничто в таком соглашении не затрагивает права и обязательства по настоящей Конвенции государств водотока, которые не являются участниками такого соглашения.

Статья 4
Стороны соглашений о водотоке

1. Всякое государство водотока имеет право участвовать в переговорах о заключении и стать стороной любого соглашения о водотоке, которое применяется к этому международному водотоку в целом, а также участвовать в любых соответствующих консультациях.

2. Государство водотока, чье использование международного водотока может быть в значительной степени затронуто осуществлением предполагаемого соглашения о водотоке, которое применяется лишь к части водотока или конкретному проекту, программе или виду использования, имеет право участвовать в консультациях в отношении такого соглашения и, при необходимости, в проводимых в духе доброй воли переговорах о заключении такого соглашения с целью стать его стороной в той мере, в какой использование этим государством затрагивается таким образом.

ЧАСТЬ II. ОБЩИЕ ПРИНЦИПЫ

Статья 5
Справедливое и разумное использование и участие

1. Государства водотока используют в пределах своей соответствующей территории международный водоток справедливым и разумным образом. В частности, международный водоток используется и осваивается государствами водотока с целью достижения его оптимального и устойчивого использования и получения связанных с этим выгод, с учетом интересов соответствующих государств водотока, при надлежащей защите водотока.

2. Государства водотока участвуют в использовании, освоении и защите международного водотока справедливым и разумным образом. Такое участие включает как право использовать водоток, так и обязанность сотрудничать в его защите и освоении, как это предусмотрено в настоящей Конвенции.

Статья 6
Факторы, относящиеся к справедливому и разумному использованию

1. Использование международного водотока справедливым и разумным образом по смыслу статьи 5 требует учета всех соответствующих факторов и обстоятельств, включая:

a) географические, гидрографические, гидрологические, климатические, экологические и другие факторы природного характера;

b) социально-экономические потребности соответствующих государств водотока;

c) зависимость населения от водотока в каждом государстве водотока;

d) воздействие одного или нескольких видов использования водотока в одном государстве водотока на другие государства водотока;

e) существующие и потенциальные виды использования водотока;

f) сохранение, защиту, освоение и экономичность использования водных ресурсов водотока и затраты на принятие мер в этих целях;

g) наличие альтернатив данному запланированному или существующему виду использования, имеющих сопоставимую ценность.

2. При применении статьи 5 или пункта 1 настоящей статьи соответствующие государства водотока, в случае возникновения необходимости, вступают в консультации в духе сотрудничества.

3. Значение, которое должно быть придано каждому фактору, подлежит определению в зависимости от его важности по сравнению с другими соответствующими факторами. При определении того, что является разумным и справедливым использованием, все соответствующие факторы должны рассматриваться совместно и заключение должно выноситься на основе всех факторов.

Статья 7
Обязательство не наносить значительный ущерб

1. Государства водотока при использовании международного водотока на своей территории принимают все надлежащие меры для предотвращения нанесения значительного ущерба другим государствам водотока.

2. В том случае, когда другому государству водотока все же наносится значительный ущерб, государство, которое своим использованием наносит такой ущерб, в отсутствие соглашения о таком использовании, принимает все надлежащие меры, с должным учетом положений статей 5 и 6, в консультации с потерпевшим государством, для ликвидации или уменьшения такого ущерба и, при необходимости, для обсуждения вопроса о компенсации.

Статья 8
Общее обязательство сотрудничать

1. Государства водотока сотрудничают на основе суверенного равенства, территориальной целостности, взаимной выгоды и добросовестности в целях достижения оптимального использования и надлежащей защиты международного водотока.

2. При определении способов такого сотрудничества государства водотока могут рассмотреть вопрос о том, чтобы создавать - в зависимости о того, что они считают необходимым, - совместные механизмы или комиссии для облегчения сотрудничества в отношении соответствующих мер и процедур, принимая при этом во внимание опыт сотрудничества, накопленный в рамках имеющихся в различных регионах совместных механизмов и комиссий.

Статья 9
Регулярный обмен данными и информацией

1. В соответствии со статьей 8 государства водотока на регулярной основе обмениваются легкодоступными данными и информацией о состоянии водотока, в частности данными и информацией гидрологического, метеорологического, гидрогеологического и экологического характера, и данными и информацией, касающимися качества воды, а также соответствующими прогнозами.

2. Если у государства водотока запрашиваются другим государством водотока данные или информация, которые не являются легкодоступными, то оно прилагает все усилия для выполнения такой просьбы, однако может обусловливать ее выполнение оплатой запрашивающим государством разумных издержек, связанных со сбором и, при необходимости, обработкой таких данных или информации.

3. Государства водотока прилагают все усилия для сбора и, при необходимости, обработки данных и информации таким образом, чтобы это облегчало их использование другими государствами водотока, которым они предоставляются.

Статья 10
Взаимосвязь между различными видами использования

1. В отсутствие иного соглашения или обычая никакой вид использования международного водотока не пользуется неотъемлемым приоритетом перед другими видами использования.

2. В случае возникновения противоречия между видами использования международного водотока оно должно разрешаться с учетом статей 5-7 с уделением особого внимания требованиям удовлетворения насущных человеческих нужд.

ЧАСТЬ III. ПЛАНИРУЕМЫЕ МЕРЫ

Статья 11
Информация, касающаяся планируемых мер

Государства водотока обмениваются информацией и консультируются друг с другом и, при необходимости, вступают в переговоры о возможных последствиях планируемых мер для состояния международного водотока.

Статья 12
Уведомление, касающееся планируемых мер, чреватых возможными неблагоприятными последствиями

Прежде чем осуществить или санкционировать осуществление планируемых мер, которые могут иметь значительные неблагоприятные последствия для других государств водотока, государство водотока своевременно направляет этим государствам уведомление об этом. Такое уведомление сопровождается имеющимися техническими данными и информацией, включая результаты любой экологической экспертизы, с тем чтобы уведомляемые государства могли оценить возможные последствия планируемых мер.

Статья 13
Срок представления ответа на уведомление

Если не достигнуто договоренности об ином:

a) государство водотока, направляющее уведомление согласно статье 12, предоставляет уведомляемым государствам срок в шесть месяцев для изучения и оценки возможных последствий планируемых мер и сообщения ему о своих выводах;

b) по просьбе уведомляемого государства, для которого оценка планируемых мер представляет особые трудности, этот срок продлевается на шесть месяцев.

Статья 14
Обязательства уведомляющего государства в течение срока представления ответа

В течение срока, указанного в статье 13, уведомляющее государство:

a) сотрудничает с уведомляемыми государствами, предоставляя им, по их просьбе, любые дополнительные данные и информацию, которые имеются в наличии и необходимы для правильной оценки; и

b) не осуществляет планируемые меры и не санкционирует их осуществление без согласия уведомляемых государств.

Статья 15
Ответ на уведомление

В течение срока, установленного согласно статье 13, уведомляемые государства как можно скорее сообщают о своих выводах уведомляющему государству. Если уведомляемое государство сочтет, что осуществление планируемых мер будет несовместимым с положениями статей 5 или 7, оно прилагает к своему выводу документированное объяснение, в котором излагаются основания для данного вывода.

Статья 16
Отсутствие ответа на уведомление

1. Если в течение срока, установленного согласно статье 13, уведомляющее государство не получает сообщения согласно статье 15, оно может с соблюдением своих обязательств по статьям 5 и 7 приступить к осуществлению планируемых мер в соответствии с этим уведомлением и любыми другими данными и информацией, предоставленными уведомляемым государствам.

2. В счет любого требования о компенсации, поступающего от уведомляемого государства, которое не представило ответа в течение срока, установленного согласно статье 13, могут быть зачтены расходы, понесенные уведомляющим государством в связи с действиями, предпринятыми после истечения срока представления ответа, которые не были бы предприняты, если бы уведомляемое государство в течение этого срока возразило.

Статья 17
Консультации и переговоры, касающиеся планируемых мер

1. Если согласно статье 15 поступает сообщение о том, что осуществление планируемых мер будет несовместимым с положениями статей 5 или 7, уведомляющее государство и государство, направившее сообщение, вступают в консультации и, при необходимости, в переговоры с целью достичь справедливого урегулирования ситуации.

2. Консультации и переговоры проводятся на основе того, что каждое государство должно добросовестно и в разумной степени учитывать права и законные интересы другого государства.

3. В ходе консультаций и переговоров уведомляющее государство воздерживается от осуществления или санкционирования осуществления планируемых мер, если уведомляемое государство просит об этом при направлении им сообщения, в течение срока в шесть месяцев, если не достигнута иная договоренность.

Статья 18
Процедуры в случае отсутствия уведомления

1. Если какое-либо государство водотока имеет разумные основания полагать, что другое государство водотока планирует такие меры, которые могут иметь для него значительные неблагоприятные последствия, то первое государство может потребовать от второго государства применения положений статьи 12. Такое требование сопровождается документированным объяснением, в котором излагаются его основания.

2. В случае, если государство, планирующее эти меры, тем не менее считает, что оно не обязано направлять уведомление согласно статье 12, оно сообщает об этом другому государству, представляя ему документированное объяснение, в котором излагаются основания для такого вывода. Если этот вывод не удовлетворяет другое государство, эти два государства незамедлительно вступают, по просьбе данного другого государства, в консультации и переговоры в порядке, указанном в пунктах 1 и 2 статьи 17.

3. В ходе этих консультаций и переговоров планирующее эти меры государство, если другое государство просит об этом при направлении им просьбы о вступлении в консультации и переговоры, воздерживается от осуществления или санкционирования осуществления этих мер в течение шести месяцев, если не достигнута иная договоренность.

Статья 19
Неотложное осуществление планируемых мер

1. В случае если осуществление планируемых мер носит крайне неотложный характер по соображениям охраны здоровья населения, общественной безопасности или с учетом других в равной степени важных интересов, планирующее эти меры государство может, при условии соблюдения статей 5 и 7, незамедлительно приступить к осуществлению этих мер, несмотря на положения статьи 14 и пункта 3 статьи 17.

2. В таком случае другим государствам водотока, указанным в статье 12, безотлагательно направляется официальное заявление о неотложном характере этих мер вместе с соответствующими данными и информацией.

3. Планирующее эти меры государство, по просьбе любого из государств, указанных в пункте 2, оперативно вступает с ним в консультации и переговоры в порядке, указанном в пунктах 1 и 2 статьи 17.

ЧАСТЬ IV. ЗАЩИТА, СОХРАНЕНИЕ И УПРАВЛЕНИЕ

Статья 20
Защита и сохранение экосистем

Государства водотока индивидуально и, при необходимости, совместно обеспечивают защиту и сохранение экосистемы международных водотоков.

Статья 21
Предотвращение, сокращение и сохранение под контролем загрязнения

1. Для целей настоящей статьи "загрязнение международного водотока" означает любое пагубное изменение состава или качества вод международного водотока, которое прямо или косвенно является результатом деятельности человека.

2. Государства водотока индивидуально и, при необходимости, совместно предотвращают, сокращают и сохраняют под контролем загрязнение международного водотока, которое может нанести значительный ущерб другим государствам водотока или их окружающей среде, включая ущерб здоровью или безопасности населения, использованию вод в каких-либо полезных целях или живым ресурсам водотока. Государства водотока предпринимают шаги по согласованию своей политики в этой связи.

3. Государства водотока, по просьбе любого из них, проводят консультации в целях согласования взаимоприемлемых мер и методов предотвращения, сокращения и сохранения под контролем загрязнения международного водотока, таких, как:

a) установление совместных целевых показателей и критериев качества воды;

b) выработка средств и способов борьбы с загрязнением из точечных и неточечных источников;

c) составление перечней веществ, привнесение которых в воды международного водотока подлежит запрещению, ограничению, расследованию или наблюдению.

Статья 22
Привнесение чуждых или новых видов организмов

Государства водотока принимают все необходимые меры с целью предотвратить привнесение в международный водоток чуждых или новых видов организмов, которые могут оказать на экосистему водотока пагубное воздействие, наносящее значительный ущерб другим государствам водотока.

Статья 23
Защита и сохранение морской среды

Государства водотока индивидуально и, при необходимости, в сотрудничестве с другими государствами принимают в отношении международного водотока все меры, которые необходимы для защиты и сохранения морской среды, включая эстуарии, с учетом общепризнанных международных норм и стандартов.

Статья 24
Управление

1. Государства водотока по просьбе любого из них вступают в консультации относительно управления международным водотоком, которое может включать в себя учреждение совместного механизма управления.

2. Для целей настоящей статьи "управление" подразумевает, в частности:

a) планирование устойчивого освоения международного водотока и обеспечение осуществления любых принятых планов; и

b) иное содействие рациональному и оптимальному использованию и защите водотока и контролю за ним.

Статья 25
Регулирование

1. В надлежащих случаях государства водотока сотрудничают в том, чтобы реагировать на потребности или возможности регулирования стока вод международного водотока.

2. Если не достигнуто договоренности об ином, государства водотока участвуют на справедливой основе в строительстве и содержании таких объектов для регулирования, какие они могут договориться возвести, или возмещении расходов на них.

3. Для целей настоящей статьи "регулирование" означает использование гидротехнических объектов или осуществление любых других долговременных мероприятий по изменению, варьированию стока вод международного водотока или иному управлению стоком вод международного водотока.

Статья 26
Сооружения

1. Государства водотока в пределах своей соответствующей территории делают все от них зависящее для сохранения и защиты сооружений, установок и других объектов, относящихся к международному водотоку.

2. Государства водотока, по просьбе любого из них, имеющего разумные основания полагать, что оно может испытать значительные неблагоприятные последствия, вступают в консультации в отношении:

a) безопасной эксплуатации и безопасного содержания сооружений, установок или других объектов, относящихся к международному водотоку; и

b) защиты сооружений, установок или других объектов от умышленных или небрежных действий либо сил природы.

ЧАСТЬ V. ВРЕДОНОСНЫЕ ЯВЛЕНИЯ И ЧРЕЗВЫЧАЙНЫЕ СИТУАЦИИ

Статья 27
Предотвращение и смягчение вредоносных явлений

Государства водотока индивидуально и, при необходимости, совместно принимают все соответствующие меры для того, чтобы предотвращать или смягчать связанные с международным водотоком явления, которые могут нанести вред другим государствам водотока, будь то в результате действий сил природы или деятельности человека, таких, как наводнение или ледовая обстановка, передающиеся через воду заболевания, заиление, эрозия, вторжение соленой воды, засуха или опустынивание.

Статья 28
Чрезвычайные ситуации

1. Для целей настоящей статьи "чрезвычайная ситуация" означает ситуацию, которая наносит серьезный ущерб или создает непосредственную угрозу нанесения серьезного ущерба государствам водотока или другим государствам и которая является неожиданным результатом действия сил природы, таких, как наводнения, вскрытие льда, оползни или землетрясения, либо деятельности человека, например промышленных аварий.

2. Государство водотока безотлагательно и самыми оперативными из имеющихся средств уведомляет другие потенциально затрагиваемые государства и компетентные международные организации о любой чрезвычайной ситуации, которая возникла на его территории.

3. Государство водотока, на территории которого возникла чрезвычайная ситуация, в сотрудничестве с потенциально затрагиваемыми государствами и, при необходимости, с компетентными международными организациями немедленно принимает все осуществимые меры, необходимость которых диктуется обстоятельствами, в целях предотвращения, смягчения и ликвидации вредных последствий чрезвычайной ситуации.

4. Когда это необходимо, государства водотока совместно разрабатывают планы чрезвычайных мер на случай чрезвычайных ситуаций, действуя при этом в сотрудничестве, при необходимости, с другими потенциально затрагиваемыми государствами и компетентными международными организациями.

ЧАСТЬ VI. ПРОЧИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 29
Международные водотоки и сооружения в период вооруженного конфликта

Международные водотоки и относящиеся к ним сооружения, установки и другие объекты пользуются защитой, предоставляемой согласно принципам и нормам международного права, применимым в международных и немеждународных вооруженных конфликтах, и не используются в нарушение этих принципов и норм.

Статья 30
Косвенные процедуры

В тех случаях, когда имеются серьезные препятствия для прямых контактов между государствами водотока, соответствующие государства осуществляют свои обязательства по сотрудничеству, предусмотренные в настоящей Конвенции, включая обмен данными и информацией, представление уведомлений, сообщений, консультации и переговоры, посредством любой принятой ими косвенной процедуры.

Статья 31
Данные и информация, имеющие жизненно важное значение для национальной обороны или безопасности

Ничто в настоящей Конвенции не обязывает государство водотока предоставлять данные или информацию, имеющие жизненно важное значение для его национальной обороны или безопасности. Тем не менее это государство добросовестно сотрудничает с другими государствами водотока в целях предоставления им возможно более полной в данных обстоятельствах информации.

Статья 32
Недискриминация

Если заинтересованные государства водотока не достигли иной договоренности относительно защиты интересов физических или юридических лиц, которые понесли значительный трансграничный ущерб в результате деятельности, связанной с международным водотоком, или подвергаются серьезной угрозе такого ущерба, государство водотока не допускает дискриминации по признаку гражданства или места жительства или места, где данный ущерб был причинен, при предоставлении таким лицам в соответствии со своей правовой системой доступа к судебным или другим процедурам либо права требовать компенсации или иного возмещения за значительный ущерб, причиненный такой деятельностью, осуществляемой на его территории.

Статья 33
Урегулирование споров

1. В случае возникновения спора между двумя или более сторонами в связи с толкованием или применением настоящей Конвенции соответствующие стороны, в отсутствие применимого соглашения между ними, стремятся урегулировать спор мирными средствами согласно изложенным ниже положениям.

2. Если соответствующие стороны не могут достичь соглашения путем переговоров, начатых по инициативе одной из них, они могут на совместной основе обратиться к третьей стороне с просьбой о предоставлении добрых услуг или обеспечении посредничества или примирения, или же, в зависимости от обстоятельств, воспользоваться любыми совместными учреждениями водотока, которые могли быть созданы ими, или согласиться передать спор на рассмотрение арбитражного органа или Международного Суда.

3. С учетом положений пункта 10 в том случае, если по истечении шести месяцев начиная с даты просьбы о переговорах, упоминаемых в пункте 2, соответствующие стороны оказались не в состоянии обеспечить урегулирование спора между ними путем переговоров или применения любых других средств, о которых говорится в пункте 2, по просьбе любой из сторон в споре, если стороны не договорились об ином, спор становится предметом беспристрастного установления фактов в соответствии с пунктами 4 и 9.

4. Создается комиссия по установлению фактов, в состав которой входят по одному члену, назначаемому каждой соответствующей стороной, а также член, не являющийся гражданином любой из соответствующих сторон и выбираемый назначенными членами, который выполняет функции председателя.

5. Если члены, назначенные сторонами, не могут прийти к согласию в отношении кандидатуры председателя в течение трех месяцев начиная с даты просьбы о создании комиссии, любая соответствующая сторона может просить Генерального секретаря Организации Объединенных Наций назначить председателя, который не должен являться гражданином какой-либо из сторон в споре или какого-либо прибрежного государства соответствующего водотока. Если одна из сторон не назначает члена в течение трех месяцев после первоначальной просьбы согласно пункту 3, любая другая соответствующая сторона может просить Генерального секретаря Организации Объединенных Наций назначить лицо, не являющееся гражданином какой-либо из сторон в споре или какого-либо прибрежного государства соответствующего водотока. Назначенное таким образом лицо представляет собой комиссию в составе одного члена.

6. Комиссия определяет свою собственную процедуру.

7. Соответствующие стороны обязаны предоставлять комиссии такую информацию, какая может ей потребоваться, и, по ее просьбе, разрешать комиссии иметь доступ на их соответствующую территорию и осуществлять инспекцию любых объектов, установок, оборудования, сооружений или естественных образований, имеющих отношение к цели ее расследования.

8. Комиссия принимает свой доклад большинством голосов, если она не состоит из одного члена, и представляет этот доклад соответствующим сторонам с изложением своих выводов и их обоснований, а также таких рекомендаций, которые она считает уместными в целях справедливого урегулирования спора; соответствующие стороны рассматривают такие рекомендации в духе добросовестности.

9. Расходы комиссии распределяются поровну между соответствующими сторонами.

10. При ратификации, принятии или утверждении настоящей Конвенции или присоединении к ней, а также на любом последующем этапе сторона, которая не является организацией региональной экономической интеграции, может в письменной форме представить депозитарию заявление о том, что в связи с любым спором, не урегулированным в соответствии с положениями пункта 2, она признает в качестве обязательной меры ipso facto и без необходимости специального соглашения применительно к любой стороне, принимающей аналогичное обязательство:

a) передачу спора в Международный Суд; и/или

b) арбитражное разбирательство спора арбитражным органом, созданным и функционирующим в соответствии с процедурой, изложенной в приложении к настоящей Конвенции, если стороны в споре не договорились об ином.

Сторона, которая является организацией региональной экономической интеграции, может сделать заявление с аналогичными последствиями применительно к арбитражу в соответствии с подпунктом b.

ЧАСТЬ VII. ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 34
Подписание

Настоящая Конвенция открыта для подписания всеми государствами и региональными организациями экономической интеграции с 21 мая 1997 года по 20 мая 2000 года в Центральных учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке.

Статья 35
Ратификация, принятие, утверждение или присоединение

1. Настоящая Конвенция подлежит ратификации, принятию, утверждению или присоединению государствами и региональными организациями экономической интеграции. Ратификационные грамоты и документы о принятии, утверждении или присоединении сдаются на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

2. Любая региональная организация экономической интеграции, которая становится Стороной настоящей Конвенции в случае, когда ни одно из ее государств-членов не является Стороной, принимает на себя все обязательства по Конвенции. В случае таких организаций, одно или более государств-членов которых являются Стороной настоящей Конвенции, эта организация и ее государства-члены решают вопрос о своих соответствующих обязанностях, касающихся выполнения их обязательств по Конвенции. В таких случаях эта организация и государства-члены не правомочны одновременно осуществлять права по настоящей Конвенции.

3. В своих ратификационных грамотах, документах о принятии, утверждении или присоединении региональные организации экономической интеграции заявляют о сфере своей компетенции в отношении вопросов, регулируемых настоящей Конвенцией. Эти организации также информируют Генерального секретаря Организации Объединенных Наций о любых существенных изменениях в сфере их компетенции.

Статья 36
Вступление в силу

1. Настоящая Конвенция вступает в силу на девяностый день после сдачи на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций тридцать пятой ратификационной грамоты, документа о принятии, утверждении или присоединении.

2. Для каждого государства или региональной организации экономической интеграции, которые ратифицируют, принимают или утверждают Конвенцию или присоединяются к ней после сдачи на хранение тридцать пятой ратификационной грамоты, документа о принятии, утверждении или присоединении, Конвенция вступает в силу на девяностый день после сдачи на хранение этим государством или региональной организацией экономической интеграции своей ратификационной грамоты, документа о принятии, утверждении или присоединении.

3. Для целей пунктов 1 и 2 любой документ, сданный на хранение региональной организацией экономической интеграции, не засчитывается в число документов, сданных на хранение государствами.

Статья 37
Аутентичные тексты

Подлинник настоящей Конвенции, тексты которой на английском, арабском, испанском, китайском, русском и французском языках являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному секретарю Организации Объединенных Наций.

В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся полномочные представители, должным образом на то уполномоченные, подписали настоящую Конвенцию.

СОВЕРШЕНО в Нью-Йорке двадцать первого мая тысяча девятьсот девяносто седьмого года.

ПРИЛОЖЕНИЕ
АРБИТРАЖ

Статья 1

Если стороны спора не договорились об ином, арбитражное разбирательство в соответствии со статьей 33 Конвенции осуществляется согласно статьям 2-14 настоящего приложения.

Статья 2

Сторона-истец уведомляет сторону-ответчика о том, что она передает спор на арбитражное разбирательство в соответствии со статьей 33 Конвенции. Уведомление содержит изложение предмета арбитражного разбирательства и включает, в частности, статьи Конвенции, относительно толкования или применения которых возник спор. Если стороны не договорились о предмете спора, то предмет определяется арбитражным судом.

Статья 3

1. При споре между двумя сторонами арбитражный суд состоит из трех членов. Каждая из сторон спора назначает одного арбитра, и два назначенных таким образом арбитра по взаимному согласию назначают третьего арбитра, выполняющего функции председателя суда. Последний не может быть гражданином одной из сторон спора или любого прибрежного государства соответствующего водотока, не может иметь своим обычным местом жительства территорию одной из этих сторон или такого прибрежного государства водотока или в каком-либо ином качестве иметь отношение к этому делу.

2. При споре между более чем двумя сторонами те стороны, которые имеют общий интерес в споре, по взаимному согласию вместе назначают одного члена суда.

3. Любая вакансия заполняется согласно процедуре, предусмотренной для первоначального назначения.

Статья 4

1. Если по истечении двух месяцев после назначения второго арбитра не назначен председатель арбитражного суда, то, по просьбе сторон, Председатель Международного Суда назначает его в течение следующих двух месяцев.

2. Если одна из сторон спора не назначает арбитра в течение двух месяцев после получения просьбы, другая сторона вправе информировать об этом Председателя Международного Суда, который производит назначение в течение следующих двух месяцев.

Статья 5

Арбитражный суд выносит свои решения в соответствии с положениями настоящей Конвенции и нормами международного права.

Статья 6

Если стороны спора не договорились об ином, арбитражный суд определяет свои собственные правила процедуры.

Статья 7

Арбитражный суд может, по просьбе одной из сторон, рекомендовать необходимые временные меры защиты.

Статья 8

1. Стороны спора содействуют работе арбитражного суда и, в частности, используют все имеющиеся в их распоряжении возможности:

a) представляют ему все относящиеся к делу документы, информацию и материалы; и

b) в случае необходимости дают ему возможность вызвать свидетелей или экспертов и ознакомиться с их показаниями.

2. Стороны и арбитры обязаны обеспечивать конфиденциальность любой информации, которую они получают в конфиденциальном порядке в ходе разбирательства арбитражного суда.

Статья 9

Если арбитражный суд не примет иного решения, исходя из конкретных обстоятельств дела, судебные издержки распределяются между сторонами спора поровну. Суд регистрирует все свои издержки и представляет сторонам окончательный отчет об этих издержках.

Статья 10

Любая Договаривающаяся Сторона, имеющая в предмете спора интерес правового характера, который может быть затронут решением по делу, имеет право с согласия суда участвовать в слушании дела.

Статья 11

Суд может заслушивать встречные иски, вытекающие непосредственно из предмета спора, и принимать по ним решения.

Статья 12

Решения арбитражного суда по процедурным вопросам и вопросам существа принимаются большинством голосов его членов.

Статья 13

Если одна из сторон спора не является в арбитражный суд или не может выступить с защитой по своему делу, другая сторона может просить суд продолжить слушание и вынести свое окончательное решение. Отсутствие одной стороны или невозможность ее выступить с защитой по своему делу не является препятствием для разбирательства. До вынесения своего окончательного решения арбитражный суд должен убедиться в том, что иск является фактически и юридически обоснованным.

Статья 14

1. Суд выносит окончательное решение в течение пяти месяцев после даты своего окончательного учреждения, если только он не сочтет необходимым продлить этот срок еще на один период, не превышающий пяти месяцев.

2. Окончательное решение арбитражного суда ограничивается предметом спора и сопровождается объяснением мотивов, на которых оно основывается. Оно содержит имена членов, которые участвовали в его принятии, и дату принятия окончательного решения. Любой член суда может приложить особое мнение или мнение, расходящееся с окончательным решением.

3. Постановление является обязательным для сторон спора. Оно не подлежит обжалованию, если только стороны спора не договорились заранее о процедуре обжалования.

4. Любые разногласия, которые могут возникнуть между сторонами спора относительно толкования или порядка выполнения окончательного решения суда, могут быть переданы любой из сторон на рассмотрение арбитражного суда, который вынес это решение.

Настоящим я подтверждаю, что приведенный выше текст является точной копией Конвенции о праве несудоходных видов использования международных водотоков, принята Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций 21 мая 1997 года

От имени Генерального секретаря юрисконсульт
(заместитель Генерального секретаря) по правовым вопросам

Ханс Коррелл

Организация Объединенных Наций, Нью-Йорк, 28 мая 1997 года

Халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалану түрлерінің құқығы туралы конвенцияны ратификациялау туралы

Қазақстан Республикасының Заңы 2024 жылғы 25 наурыздағы № 67-VIII ҚРЗ.

1997 жылғы 21 мамырда Нью-Йоркте жасалған Халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалану түрлерінің құқығы туралы конвенция ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының Президенті

Қ. ТОҚАЕВ

Бейресми аударма

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ СУ АҒЫНДАРЫН КЕМЕ ҚАТЫНАСЫНАН БАСҚАША ПАЙДАЛАНУ ҚҰҚЫҒЫ ТУРАЛЫ КОНВЕНЦИЯ Біріккен Ұлттар Ұйымы 1997

Осы Конвенцияның тараптары,

халықаралық су ағындарының және оларды әлемнің көптеген өңірлерінде кеме қатынасынан басқаша пайдаланудың маңыздылығын түсіне отырып,

Бас Ассамблеяның халықаралық құқықтың прогрессивті дамуын және оны кодификациялауды ынталандыру мақсатында зерттеулер ұйымдастыратыны және ұсынымдар жасайтыны көзделетін Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 13-бабының 1а тармағын ескере отырып,

халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалануды реттейтін халықаралық құқық нормаларын табысты кодификациялау және прогрессивті дамыту Біріккен Ұлттар Ұйымы Жарғысының 1 және 2-баптарында баяндалған мақсаттар мен қағидаттарды көтермелеуге және жүзеге асыруға ықпал ететін болады деп есептей отырып,

басқалармен қатар, тұтыну мен ластану деңгейінің жоғарылауына байланысты көптеген халықаралық су ағындарына әсер ететін проблемаларды назарға ала отырып,

негіздемелік конвенция халықаралық су ағындарын пайдалануды, игеруді, сақтауды, басқаруды және қорғауды қамтамасыз ететініне және оларды қазіргі және болашақ ұрпақ үшін оңтайлы әрі тұрақты пайдалануға ықпал ететініне сенім білдіре отырып,

осы саладағы халықаралық ынтымақтастық пен тату көршілік қатынастардың маңыздылығын растай отырып,

дамушы елдердің ерекше жағдайы мен қажеттіліктерін ескере отырып,

1992 жылы өткен Біріккен Ұлттар Ұйымының Қоршаған орта және даму жөніндегі конференциясында қабылданған және XXI ғасырға арналған Рио-де- Жанейро декларациясы мен Күн тәртібінде қамтылған қағидаттар мен ұсынымдарға сілтеме жасай отырып,

сондай-ақ халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалануға қатысты қолданыстағы екіжақты және көпжақты келісімдерге сілтеме жасай отырып,

үкіметтік, сондай-ақ үкіметтік емес халықаралық ұйымдардың осы саладағы халықаралық құқықты кодификациялау мен прогрессивті дамытуға қосқан құнды үлесін ескере отырып,

халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалану тақырыбы бойынша Халықаралық құқық комиссиясының атқарған жұмысын жоғары бағалай келіп,

Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Ассамблеясының 1994 жылғы 9 желтоқсандағы 49/52 қарарын назарға ала отырып,

төмендегілер туралы уағдаласты:

I БӨЛІМ. КІРІСПЕ

1-бап

Осы Конвенцияның қолданылу аясы

1. Осы Конвенция халықаралық су ағындары мен олардың суларын кеме қатынасынан өзге мақсаттарда пайдалануға, осы су ағындары мен олардың суларын осындай пайдалану кезінде қорғау, сақтау мақсатында және басқару шараларына қолданылады.

2. Халықаралық су ағындарын кеме қатынасы үшін пайдалану, басқа пайдалану түрлері кеме қатынасын қозғайтын немесе кеме қатынасы арқылы қозғалатын жағдайларды қоспағанда, осы Конвенцияның қолданылу аясына кірмейді.

2-бап

Терминдерді қолдану

Осы Конвенцияның мақсаттары үшін:

a) "су ағыны" өзінің физикалық өзара байланысына қарай біртұтас болып табылатын және әдетте, ортақ сағасы бар жерүсті сулары мен ызасулар жүйесін білдіреді;

b) "халықаралық су ағыны" бөліктері әртүрлі мемлекеттерде орналасқан су ағынын білдіреді;

c) "су ағыны мемлекеті" аумағында халықаралық су ағынының бір бөлігі орналасқан осы Конвенцияға қатысушы мемлекетті немесе бір немесе одан да көп мүше мемлекеттердің аумағында халықаралық су ағынының бір бөлігі орналасқан өңірлік экономикалық интеграция ұйымы болып табылатын Тарапты білдіреді;

d) "экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымы" өзінің мүше мемлекеттері осы Конвенцияда реттелетін мәселелерге қатысты құзыретін берген және оның ішкі рәсімдеріне сәйкес Конвенцияға қол қоюға, оны ратификациялауға, қабылдауға, бекітуге немесе оған қосылуға тиісті түрде уәкілеттік берілген нақты өңірдің егемен мемлекеттері құратын ұйымды білдіреді.

3-бап

Су ағыны туралы келісімдер

1. Өзге де келісім болмаған жағдайда, осы Конвенцияға қосылу күніне қатысушысы болып табылатын қолданыстағы келісімдерден туындайтын су ағыны мемлекетінің құқықтары мен міндеттемелерін осы Конвенцияда ештеңе де қозғамайды.

2. 1-тармақтың ережелеріне қарамастан, 1-тармақта аталған келісімдерге қатысушылар, қажет болған жағдайда, осындай келісімдерді осы Конвенцияның негізгі қағидаттарымен келісу мүмкіндігін қарастыра алады.

3. Су ағыны мемлекеттері төменде су ағыны туралы, осы Конвенцияның ережелерін осы халықаралық су ағынын немесе оның бір бөлігін пайдалану сипаттамалары мен түрлеріне қолдану және бейімдеу туралы келісімдер деп аталатын бір немесе бірнеше келісімдер жасаса алады.

4. Егер су ағыны туралы келісім екі немесе бірнеше су ағыны мемлекеттерінің арасында жасалса, онда осы келісім қолданылатын сулар көрсетілуге тиіс. Бұл келісім осы су ағынының суларын бір немесе бірнеше су ағыны мемлекетінің тікелей келісімінсіз пайдалануына айтарлықтай дәрежеде қолайсыз әсер ететін жағдайларды қоспағанда, мұндай келісім барлық халықаралық су ағынына не оның қандай да бір бөлігіне немесе нақты жобасына, бағдарламасына немесе пайдалану түріне қатысты жасалуы мүмкін.

5. Егер су ағыны мемлекеті осы халықаралық су ағынының сипаттамалары мен пайдалану түрлеріне байланысты осы Конвенцияның ережелерін бейімдеу және қолдану талап етіледі деп есептесе, су ағыны мемлекеттері су ағыны туралы келісім немесе келісімдер жасасу мақсатында ізгі ниетпен келіссөздер жүргізуді ескере отырып, консультациялар ұйымдастырады.

6. Нақты халықаралық су ағынына қатысты су ағыны мемлекеттерінің бәрі емес, тек кейбіреуі ғана қандай да бір келісімнің қатысушысы болып табылса, осы келісімдегі ештеңе мұндай келісімге қатысушы болып табылмайтын осы су ағыны мемлекеттерінің Конвенциясы бойынша құқықтар мен міндеттемелерді қозғамайды.

4-бап

Су ағыны туралы келісімдердің тараптары

1. Әрбір су ағыны мемлекетінің осы халықаралық су ағынына тұтастай қолданылатын су ағыны туралы кез келген келісімді жасасу туралы келіссөздерге қатысуға және оның тарапы болуға, сондай-ақ кез келген тиісті консультацияларға қатысуға құқығы бар.

2. Су ағынының бір бөлігіне немесе белгілі бір жобаға, бағдарламаға немесе пайдалану түріне ғана қолданылатын су ағыны туралы болжамды келісімді жүзеге асыру арқылы халықаралық су ағынын пайдалануға айтарлықтай дәрежеде әсер етуі мүмкін су ағыны мемлекеті осындай келісімге қатысты консультацияларға және қажет болған кезде, осы мемлекеттің пайдалануына әсер ететін шамада оның тарапы болу мақсатында осындай келісімді жасасу туралы ізгі ниетпен өткізілетін келіссөздерге қатысуға құқығы бар.

II БӨЛІМ. ЖАЛПЫ ҚАҒИДАТТАР

5-бап

Әділ әрі ақылға қонымды пайдалану және қатысу

1. Су ағыны мемлекеттері өздерінің тиісті аумақтары шегінде халықаралық су ағынын әділ және ақылға қонымды пайдаланады. Атап айтқанда, су ағыны мемлекеттері халықаралық су ағынын оны оңтайлы әрі орнықты пайдалануға қол жеткізу және осыған байланысты пайда алу мақсатында, тиісті су ағыны мемлекеттерінің мүдделерін ескере отырып, су ағынын тиісінше қорғаған кезде пайдаланады және игереді.

2. Су ағыны мемлекеттері халықаралық су ағынын әділ әрі ақылға қонымды пайдалануға, игеруге және қорғауға қатысады. Мұндай қатысу су ағынын пайдалану құқығын да, осы Конвенцияда көзделгендей оны қорғау мен игеруде ынтымақтасу міндетін де қамтиды.

6-бап

Әділ әрі ақылға қонымды пайдалануға қатысты факторлар

1. 5-баптың мағынасы бойынша халықаралық су ағынын әділ әрі ақылға қонымды пайдалану барлық тиісті факторлар мен мән-жайлардың ескерілуін талап етеді, соның ішінде:

a) географиялық, гидрографиялық, гидрологиялық, климаттық, экологиялық және табиғи сипаттағы басқа да факторлар;

b) тиісті су ағыны мемлекеттерінің әлеуметтік-экономикалық қажеттіліктері;

c) халықтың әрбір су ағыны мемлекетіндегі су ағынына тәуелділігі;

d) бір су ағыны мемлекетінде су ағынын пайдаланудың бір немесе бірнеше түрінің басқа су ағыны мемлекеттеріне әсері;

e) су ағынын пайдаланудың қолданыстағы және әлеуетті түрлері;

f) су ағынының су ресурстарын сақтау, қорғау, игеру және оны пайдаланудың үнемділігі және осы мақсаттарда шаралар қабылдауға жұмсалатын шығындар;

g) салыстырмалы мәні бар осы жоспарланған немесе қолданыстағы пайдалану түріне баламалардың болуы қамтылады.

2. 5-бапты немесе осы баптың 1-тармағын қолданған кезде тиісті су ағыны мемлекеттері қажеттілік туындаған жағдайда ынтымақтастық рухында консультациялар жүргізеді.

3. Әрбір факторға берілуге тиісті мән оның басқа тиісті факторлармен салыстырғанда маңыздылығына байланысты анықталуы керек. Ақылға қонымды әрі әділ пайдалану деген не екенін анықтаған кезде барлық тиісті факторлар бірлесіп қарастырылуға тиіс және қорытынды барлық факторлар негізінде шығарылуға тиіс.

7-бап

Айтарлықтай залал келтірмеу міндеттемесі

1. Су ағыны мемлекеттері өз аумағында халықаралық су ағынын пайдаланған кезде басқа су ағыны мемлекеттеріне айтарлықтай залал келтірудің алдын алу үшін барлық тиісті шараларды қабылдайды.

2. Басқа су ағыны мемлекетіне қайткенмен де елеулі зиян келтірілген жағдайда, өзінің пайдалануы арқылы осындай залал келтіретін мемлекет мұндай пайдалану туралы келісім болмаған жағдайда, 5 және 6-баптардың ережелерін тиісті түрде ескере отырып, жәбірленуші мемлекетпен консультацияда осындай залалды жою немесе азайту және қажет болған кезде өтемақы туралы мәселені талқылау үшін тиісінше барлық шараларды қабылдайды.

8-бап

Ынтымақтастықтың ортақ міндеттемесі

1. Су ағыны мемлекеттері егеменді теңдік, аумақтық тұтастық, өзара тиімділік және адалдық негізінде халықаралық су ағынын оңтайлы пайдалану мен тиісті түрде қорғауға қол жеткізу мақсатында ынтымақтастық жасайды.

2. Осындай ынтымақтастық тәсілдерін айқындау кезінде су ағыны мемлекеттері әртүрлі өңірлерде бар бірлескен тетіктер мен комиссиялар шеңберінде жинақталған ынтымақтастық тәжірибесін назарға ала отырып, тиісті шаралар мен рәсімдерге қатысты ынтымақтастықты жеңілдету үшін, өздері нені қажет деп санайтынына байланысты, бірлескен тетіктер немесе, комиссиялар құру туралы мәселені қарауы мүмкін.

9-бап

Деректерді және ақпаратты тұрақты алмасу

1. Су ағыны мемлекеттері 8-бапқа сәйкес, су ағынының жай-күйі туралы оңай қолжетімді деректер мен ақпаратты, атап айтқанда, гидрологиялық, метеорологиялық, гидрогеологиялық және экологиялық сипаттағы деректер мен ақпаратты, судың сапасына қатысты деректер мен ақпаратты, сондай-ақ тиісті болжамдарды тұрақты негізде алмасады.

2. Егер су ағыны мемлекетінен басқа су ағыны мемлекеті оңай қолжетімді емес деректерді немесе ақпаратты сұратса, онда ол мұндай өтінішті орындауға бар күш-жігерін салады, алайда оны сұрау салушы мемлекеттің осындай деректерді немесе ақпаратты жинауға және қажет болған кезде, өңдеуге байланысты ақылға қонымды шығындарды төлеуі арқылы орындау туралы шарт қоя алады.

3. Су ағыны мемлекеттері деректер мен ақпаратты жинау және қажет болған кезде өңдеу үшін осы деректер мен ақпарат берілген басқа су ағыны мемлекеттерінің оларды пайдалануы жеңіл болатындай бар күш-жігерін салады.

10-бап

Әртүрлі пайдалану арасындағы өзара байланыс

1. Өзге келісім немесе әдет-ғұрып болмаған жағдайда халықаралық су ағынын пайдаланудың ешбір түрі басқа пайдалану түрлеріне қарағанда ажырамас басымдыққа ие болмайды.

2. Халықаралық су ағынын пайдалану түрлері арасында қайшылық туындаған жағдайда, ол адамның аса зәру қажеттіліктерін қанағаттандыру талаптарына ерекше назар аударып, 5-7-баптарды ескере отырып шешілуге тиіс.

III БӨЛІМ. ЖОСПАРЛАНАТЫН ШАРАЛАР

11-бап

Жоспарланатын шараларға қатысты ақпарат

Су ағыны мемлекеттері ақпарат алмасады және бір-біріне консультация береді және қажет болған жағдайда, халықаралық су ағынының жай-күйі үшін жоспарланатын шаралардың ықтимал салдары туралы келіссөздер жүргізеді.

12-бап

Ықтимал қолайсыз салдарға алып келуі мүмкін жоспарланатын шараларға қатысты хабарлама

Басқа су ағыны мемлекеттері үшін елеулі қолайсыз салдары болуы мүмкін жоспарланатын шараларды жүзеге асырмас бұрын немесе жүзеге асыруды санкцияламас бұрын су ағыны мемлекеті бұл туралы осы мемлекеттерге уақтылы хабарлама жібереді. Мұндай хабарлама хабардар етілетін мемлекеттер жоспарланатын шаралардың ықтимал салдарын бағалай алатындай етіп, кез келген экологиялық сараптаманың нәтижелерін қоса алғанда, қолда бар техникалық деректермен және ақпаратпен қоса беріледі.

13-бап Хабарламаға жауап беру мерзімі

Егер өзгеше уағдаластыққа қол жеткізілмесе:

a) 12-бапқа сәйкес хабарлама жіберетін су ағыны мемлекеті хабардар етілетін мемлекеттерге жоспарланатын шаралардың ықтимал салдарын зерделеу мен бағалау және оған өз тұжырымы туралы хабарлау үшін алты ай мерзім береді;

b) жоспарланатын шараларды бағалау ерекше қиындықтар туғызатын хабардар етілетін мемлекеттің өтініші бойынша бұл мерзім алты айға ұзартылады.

14-бап

Хабардар етуші мемлекеттің жауапты ұсыну мерзімі ішіндегі міндеттемелері

13-бапта көрсетілген мерзім ішінде хабардар етуші мемлекет:

a) хабардар етілетін мемлекеттермен ынтымақтастық жасайды, олардың өтініші бойынша қолда бар және дұрыс бағалау үшін қажетті кез келген қосымша деректер мен ақпаратты береді; және

b) жоспарланатын шараларды жүзеге асырмайды және хабардар етілетін мемлекеттердің келісуінсіз оларды жүзеге асыруды санкцияламайды.

15-бап Хабарламаға жауап

13-бапқа сәйкес белгіленген мерзім ішінде хабардар етілетін мемлекеттер өздерінің тұжырымы туралы мүмкіндігінше тезірек хабардар етуші мемлекетке хабарлайды. Егер хабардар етілетін мемлекет жоспарланатын шараларды жүзеге асыру 5 немесе 7-баптардың ережелеріне сәйкес келмейді деп есептесе, ол өзінің тұжырымына осындай тұжырымның негіздері баяндалатын құжатталған түсіндірмені қоса береді.

16-бап

Хабарламаға жауаптың болмауы

1. Егер 13-бапқа сәйкес белгіленген мерзім ішінде хабардар етуші мемлекет 15-бапқа сәйкес хабар алмаса, ол 5 және 7-баптар бойынша өз міндеттемелерін сақтай отырып, осы хабарламаға және хабардар етілетін мемлекеттерге берілген кез келген басқа деректер мен ақпаратқа сәйкес жоспарланатын шараларды жүзеге асыруға кірісе алады.

2. 13-бапқа сәйкес белгіленген мерзім ішінде жауап ұсынбаған, хабардар етілетін мемлекеттен келіп түсетін өтемақы туралы кез келген талаптың есебіне, егер хабардар етілетін мемлекет осы мерзім ішінде қарсылық білдірсе, қабылданбайтын жауап беру мерзімі өткеннен кейін қабылданған әрекеттерге байланысты хабардар етуші мемлекет шеккен шығыстар есептелуі мүмкін.

17-бап Жоспарланатын шараларға қатысты консультациялар мен келіссөздер

1. Егер 15-бапқа сәйкес жоспарланатын шараларды жүзеге асыру 5 немесе 7-баптардың ережелеріне үйлеспейтіні туралы хабар келіп түссе, хабардар ететін мемлекет пен хабар жіберген мемлекет жағдайды әділ реттеуге қол жеткізу мақсатында консультациялар және қажет болған кезде келіссөздер жүргізеді.

2. Консультациялар мен келіссөздер әрбір мемлекет басқа мемлекеттің құқықтары мен заңды мүдделерін адал және ақылға қонымды дәрежеде ескеруі тиіс деген негізде жүргізіледі.

3. Консультациялар мен келіссөздер барысында хабардар етуші мемлекет, егер хабардар етілетін мемлекет алты ай мерзім ішінде оларға хабарлама жіберген кезде Бұл туралы сұраса, егер өзге уағдаластыққа қол жеткізілмесе, жоспарланатын шараларды жүзеге асырудан немесе жүзеге асыруды санкциялаудан тартынады.

18-бап

Хабарлама болмаған жағдайдағы рәсімдер

1. Егер қандай да бір су ағыны мемлекетінің басқа су ағыны мемлекеті ол үшін айтарлықтай қолайсыз салдар болуы мүмкін шараларды жоспарлайды деп пайымдауға ақылға қонымды негіздері болса, онда бірінші мемлекет екінші мемлекеттен 12-баптың ережелерін қолдануды талап ете алады. Мұндай талап оның негіздері баяндалған құжатталған түсіндірмемен қоса беріледі.

2. Егер осы шараларды жоспарлап отырған мемлекет, дегенмен өзін хабарламаны жіберуге міндетті емес деп есептесе, ол осындай тұжырым жасауы үшін негіздер баяндалатын күжатталған түсініктеме бере отырып, Бұл туралы басқа мемлекетке хабарлайды. Егер Бұл тұжырым басқа мемлекетті қанағаттандырмаса, бұл екі мемлекет осы басқа мемлекеттің өтініші бойынша 17-баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген тәртіппен дереу консультациялар мен келіссөздер жүргізеді.

3. Осы консультациялар мен келіссөздер барысында осы шараларды жоспарлайтын мемлекет, егер басқа мемлекет консультациялар мен келіссөздер жүргізу туралы өтініш жіберген кезде Бұл туралы сұраса, егер өзге уағдаластыққа қол жеткізілмесе, алты ай ішінде осы шараларды жүзеге асырудан немесе жүзеге асыруды санкциялаудан тартынады.

19-бап

Жоспарланатын шараларды кейінге қалдырмай жүзеге асыру

1. Егер жоспарланатын шараларды жүзеге асыру халықтың денсаулығын сақтау, қоғамдық қауіпсіздік себептері бойынша немесе басқа да маңызды мүдделер тең дәрежеде ескеріле отырып, аса шұғыл сипатта болған жағдайда, Бұл шараларды жоспарлайтын мемлекет 5 және 7-баптарды сақтаған жағдайда, 14-баптың және 17-баптың 3-тармағының ережелеріне қарамастан, осы шараларды жүзеге асыруға дереу кірісе алады.

2. Мұндай жағдайда 12-бапта көрсетілген басқа су ағыны мемлекеттеріне тиісті деректермен және ақпаратпен бірге осы шаралардың шұғыл сипаты туралы ресми өтініш кідіртілмей жіберіледі.

3. Осы шараларды жоспарлайтын мемлекет 2-тармақта көрсетілген кез келген мемлекеттің өтініші бойынша онымен 17-баптың 1 және 2-тармақтарында көрсетілген тәртіппен жедел түрде консультациялар мен келіссөздер жүргізеді.

IV БӨЛІМ. ҚОРҒАУ, САҚТАУ ЖӘНЕ БАСҚАРУ

20-бап

Экожүйелерді қорғау және сақтау

Су ағыны мемлекеттері халықаралық су ағындарының экожүйесін қорғауды және сақтауды жеке және қажет болған кезде бірлесіп қамтамасыз етеді.

21-бап

Ластануды болғызбау, азайту және бақылауда ұстау

1. Осы баптың мақсаттары үшін "халықаралық су ағынының ластануы" халықаралық су ағынының суы құрамының немесе сапасының адам әрекетінің тікелей немесе жанама нәтижесі болып табылатын кез келген зиянды өзгерісін білдіреді.

2. Су ағыны мемлекеттері жеке-дара және қажет болған кезде бірлесіп, халықтың денсаулығына немесе қауіпсіздігіне, суды қандай да бір пайдалы мақсаттарда пайдалануға немесе су ағынының тірі ресурстарына залалды қоса алғанда, басқа су ағыны мемлекеттеріне немесе олардың қоршаған ортасына елеулі залал келтіруі мүмкін халықаралық су ағынының ластануын болғызбайды, азайтады және бақылауда ұстайды. Су ағыны мемлекеттері осыған байланысты өз саясатын келісу бойынша қадамдар жасайды.

3. Су ағыны мемлекеттері олардың кез келгенінің өтініші бойынша халықаралық су ағынының ластануын болғызбау, азайту және бақылауда ұстау үшін мынадай:

a) су сапасының бірлескен нысаналы көрсеткіштері мен өлшемшарттарын белгілеу;

b) нүктелі және нүктелі емес көздерден ластануға қарсы күрес құралдары мен тәсілдерін әзірлеу;

c) халықаралық су ағынының суларына тасталуына тыйым салуға, шектеуге, тергеп-тексеруге немесе байқауға жататын заттардың тізбесін жасау сияқты өзара қолайлы шаралар мен әдістерді келісу мақсатында консультациялар өткізеді.

22-бап

Бөтен немесе жаңа организмдердің түрлерін енгізу

Су ағыны мемлекеттері су ағынының экожүйесіне басқа су ағынының мемлекеттеріне айтарлықтай залал келтіретін зиянды ықпал етуі мүмкін организмдердің бөтен немесе жаңа түрлерін халықаралық су ағынына ағызуды болғызбау мақсатында барлық қажетті шараларды қабылдайды.

23-бап

Теңіз ортасын қорғау және сақтау

Су ағыны мемлекеттері жеке және қажет болған кезде басқа да мемлекеттермен ынтымақтастықта халықаралық су ағынына қатысты эстуарийлерді қоса алғанда, теңіз ортасын қорғау және сақтау үшін қажетті барлық шараларды жалпыға бірдей танылған халықаралық нормалар мен стандарттарды ескере отырып қабылдайды.

24-бап

Басқару

1. Су ағыны мемлекеттері олардың кез келгенінің өтініші бойынша бірлескен басқару тетігін құруды қамтуы мүмкін халықаралық су ағынын басқаруға қатысты консультациялар береді.

2. Осы баптың мақсаттары үшін "басқару" мыналарды білдіреді:

a) халықаралық су ағынын тұрақты игеруді жоспарлау және қабылданған кез келген жоспарлардың жүзеге асырылуын қамтамасыз ету;

b) су ағынын ұтымды және оңтайлы пайдалануға және қорғау мен бақылауға өзге де жәрдемдесу.

25-бап

Реттеу

1. Тиісті жағдайларда су ағыны мемлекеттері халықаралық су ағынының су ағысын реттеу қажеттіліктеріне немесе мүмкіндіктеріне ден қою үшін ынтымақтасады.

2. Егер өзгеше уағдаластыққа қол жеткізілмесе, су ағыны мемлекеттері реттеу үшін өздері салуға немесе оларға жұмсалған шығыстарды өтеуге уағдаласуы мүмкін объектілерді салу және күтіп-ұстауға әділ негізде қатысады.

3. Осы баптың мақсаттары үшін "реттеу" гидротехникалық объектілерді пайдалануды немесе халықаралық су ағынының су ағысын өзгерту, түрлендіру немесе халықаралық су ағынының су ағысын өзге де басқару жөніндегі кез келген басқа да ұзақ мерзімді іс-шараларды жүзеге асыруды білдіреді.

26-бап

Құрылысжайлар

1. Су ағыны мемлекеттері өзінің тиісті аумағы шегінде халықаралық су ағынына жататын құрылысжайларды, қондырғыларды және басқа да объектілерді сақтау және қорғау үшін өздеріне байланысты барлық нәрсені жасайды.

2. Су ағыны мемлекеттерінің елеулі қолайсыз салдарларға ұшырауы мүмкін деп санауға орынды негіздері бар кез келгенінің өтініші бойынша:

a) халықаралық су ағынына жататын құрылысжайларды, қондырғыларды немесе басқа да объектілерді қауіпсіз пайдалануға және қауіпсіз күтіп-ұстауға;

b) құрылысжайларды, қондырғыларды немесе басқа да объектілерді қасақана немесе абайсыз әрекеттерден не табиғат күшінен қорғауға қатысты консультациялар береді.

V БӨЛІМ. ЗИЯН КЕЛТІРЕТІН ҚҰБЫЛЫСТАР МЕН
ТӨТЕНШЕ ЖАҒДАЙЛАР

27-бап

Зиян келтіретін құбылыстарды болғызбау және жеңілдету

Су ағыны мемлекеттері су тасқыны немесе мұздану жағдайы, су арқылы жұқтырылатын аурулар, лайлану, эрозия, тұзды судың басуы, құрғақшылық немесе шөлейттену сияқты табиғат күштерінің әсері немесе адам қызметі салдарынан болатын басқа су ағыны мемлекеттеріне зиян келтіруі мүмкін халықаралық су ағынымен байланысты құбылыстарды болғызбау немесе жеңілдету үшін барлық тиісті шараларды жеке және қажет болған кезде бірлесіп қабылдайды.

28-бап

Төтенше жағдайлар

1. Осы баптың мақсаттары үшін "төтенше жағдай" су ағыны мемлекеттеріне немесе басқа да мемлекеттерге елеулі залал келтіретін немесе тікелей елеулі залал келтіру қаупін туғызатын және су тасқыны, мұздың жарылуы, көшкін немесе жер сілкінісі сияқты табиғат күштері әсерінен не, мысалы, өнеркәсіптік авариялар сияқты адам қызметінің күтпеген нәтижесі болып табылатын жағдайды білдіреді.

2. Су ағынының мемлекеті кідіріссіз және қолда бар құралдардың ішіндегі ең шұғылымен басқа да қозғалуы ықтимал мемлекеттер мен құзыретті халықаралық ұйымдарды оның аумағында туындаған кез келген төтенше жағдай туралы хабардар етеді.

3. Аумағында төтенше жағдай туындаған су ағыны мемлекеті қозғалуы ықтимал мемлекеттермен және қажет болған кезде құзыретті халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықта төтенше жағдайдың зиян келтіретін салдарын болғызбау, жеңілдету және жою мақсатында қажеттілігі мән-жайлардан туындайтын барлық жүзеге асырылатын шараларды дереу қабылдайды.

4. Қажет болған кезде су ағыны мемлекеттері төтенше жағдайларға арналған төтенше шаралар жоспарын бірлесіп әзірлейді, бұл ретте қажеттілігіне қарай басқа да қозғалуы ықтимал мемлекеттермен және құзыретті халықаралық ұйымдармен ынтымақтастықта әрекет етеді.

V БӨЛІМ. ӨЗГЕ ДЕ ЕРЕЖЕЛЕР

29-бап

Қарулы қақтығыс кезеңіндегі халықаралық су ағындары мен
құрылысжайлар

Халықаралық су ағындары және оларға жататын құрылысжайлар, қондырғылар және басқа да объектілер халықаралық және халықаралық емес қарулы қақтығыстарда қолданылатын халықаралық құқық қағидаттары мен нормаларына сәйкес берілетін қорғауды пайдаланады және ол осы қағидаттар мен нормаларды бұза отырып пайдаланылмайды.

30-бап

Жанама рәсімдер

Су ағыны мемлекеттері арасында тікелей байланыстар үшін елеулі кедергілер болған жағдайларда, тиісті мемлекеттер өздері қабылдаған кез келген жанама рәсім арқылы деректер мен ақпарат алмасуды, хабарламалар, хабарлар беруді, консультациялар мен келіссөздерді қоса алғанда, осы Конвенцияда көзделген ынтымақтастық бойынша өз міндеттемелерін жүзеге асырады.

31-бап

Ұлттық қорғаныс немесе қауіпсіздік үшін өмірлік маңызы бар
деректер мен ақпарат

Осы Конвенцияда ешнәрсе су ағыны мемлекетін өзінің ұлттық қорғанысы немесе қауіпсіздігі үшін өмірлік маңызы бар деректерді немесе ақпаратты беруге міндеттемейді. Дегенмен, Бұл мемлекет басқа су ағыны мемлекеттеріне аталған жағдайларда мүмкіндігінше анағұрлым толық ақпарат беру мақсатында олармен адал ынтымақтастық жасайды.

32-бап Кемсітпеушілік

Егер мүдделі су ағыны мемлекеттері халықаралық су ағынымен байланысты қызмет нәтижесінде елеулі трансшекаралық залал шеккен немесе осындай залалдың елеулі қатері төнген жеке немесе заңды тұлғалардың мүдделерін қорғауға қатысты өзге уағдаластыққа қол жеткізбесе, су ағыны мемлекеті мұндай адамдарға өз құқықтық жүйесіне сәйкес сот немесе басқа да рәсімдерге қолжетімділік не оның аумағында жүзеге асырылатын осындай қызметпен келтірілген елеулі залал үшін өтемақы немесе өзге де өтеуді талап ету құқығы берілген кезде азаматтығы немесе тұрғылықты жері немесе осы залал келтірілген жер белгісі бойынша кемсітуге жол бермейді.

33-бап Дауларды реттеу

1. Осы Конвенцияны түсіндіруге немесе қолдануға байланысты екі немесе одан да көп тараптар арасында дау туындаған жағдайда, тиісті тараптар, олардың арасында қолданылатын келісім болмаса, төменде жазылған ережелерге сәйкес дауды бейбіт құралдармен реттеуге тырысады.

2. Егер тиісті тараптар олардың біреуінің бастамасы бойынша басталған келіссөздер арқылы келісімге қол жеткізе алмаса, олар бірлескен негізде үшінші тарапқа ізге қызметтер ұсыну немесе делдалдық немесе татуласуды қамтамасыз ету туралы өтініш жасай алады немесе мән-жайларға байланысты өздері құрған су ағынының кез келген бірлескен мекемелерін пайдалана алады немесе дауды төрелік органның немесе Халықаралық Соттың қарауына беруге келісе алады.

3. 10-тармақтың ережелерін ескере отырып, егер 2-тармақта айтылған келіссөздер туралы өтініш жасалған күннен бастап алты ай өткеннен соң тиісті тараптар дау тараптарының кез келгенінің өтініші бойынша келіссөздер немесе 2-тармақта айтылған кез келген басқа да құралдарды қолдану арқылы олардың арасындағы дауды реттеуді қамтамасыз ете алмаса, егер тараптар өзге туралы уағдаласпаса, дау 4 және 9-тармақтарға сәйкес фактілерді бейтарап анықтау нысанасына айналады.

4. Фактілерді анықтау жөніндегі комиссия құрылады, оның құрамына әрбір тиісті тарап тағайындайтын бір мүше, сондай-ақ тиісті тараптардың кез келгенінің азаматы болып табылмайтын және төрағаның функцияларын орындайтын тағайындалған мүшелер таңдайтын мүше кіреді.

5. Егер тараптар тағайындаған мүшелер комиссия құру туралы өтініш жасалған күннен бастап үш ай ішінде төрағаның кандидатурасына қатысты келісімге келе алмаса, кез келген тиісті тарап Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысынан төрағаны тағайындауды сұрай алады, ол дау тараптарының біреуінің немесе тиісті су ағынының қандай да бір жағалау манындағы мемлекетінің азаматы болмауға тиіс. Егер тараптардың біреуі 3-тармаққа сәйкес бастапқы өтініштен кейін үш ай ішінде мүшені тағайындамаса, кез келген басқа тиісті тарап Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысынан дау тараптарының біреуінің немесе тиісті су ағынының қандай да бір жағалау манындағы мемлекетінің азаматы болып табылмайтын адамды тағайындауды сұрай алады. Осылайша тағайындалған адам бір мүшеден тұратын комиссияны білдіреді.

6. Комиссия өзінің дербес рәсімін айқындайды.

7. Тиісті тараптар комиссияға қажет болуы мүмкін ақпаратты беруге және оның өтініші бойынша комиссияның олардың тиісті аумағына кіруіне және тергеп-тексеру мақсатына қатысы бар кез келген объекті, қондырғылар, жабдық, құрылысжайлар немесе табиғи түзілімдер инспекциясын жүзеге асыруға рұқсат беруге міндетті.

8. Комиссия өз баяндамасын, егер ол бір мүшеден тұрмаса, көпшілік дауыспен қабылдайды және бұл баяндаманы өзінің тұжырымдары мен олардың негіздемелерін, сондай-ақ дауды әділ реттеу үшін орынды деп санайтын ұсынымдарды көрсетіп, тиісті тараптарға ұсынады, тиісті тараптар мұндай ұсынымдарды адал ниетпен қарайды.

9. Комиссияның шығыстары тиісті тараптар арасында тең бөлінеді.

10. Осы Конвенцияны ратификациялау, қабылдау немесе (бекіту немесе оған қосылу кезінде, сондай-ақ кез келген кейінгі сатысында өңірлік экономикалық интеграция ұйымы болып табылмайтын тарап депозитарийге 2-тармақтың ережелеріне сәйкес реттелмеген кез келген дауға байланысты ол:

a) дауды Халықаралық Сотқа беруді; және/немесе

b) егер дау тараптары өзгеше уағдаласпаса, осы Конвенцияға қосымшада жазылған рәсімге сәйкес құрылған және жұмыс істейтін төрелік органның дауды төрелік талқылауын ipso facto міндетті шарасы ретінде және ұқсас міндеттемені қабылдайтын кез келген тарапқа қатысты арнайы келісімді қажет етпестен танитыны туралы жазбаша нысанда өтініш бере алады.

Экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымы болып табылатын тарап b тармақшасына сәйкес төрелікке қатысты ұқсас салдарлармен мәлімдеме жасай алады.

VII БӨЛІМ. ҚОРЫТЫНДЫ ЕРЕЖЕЛЕР

34-бап

Қол қою

Осы Конвенция 1997 жылғы 21 мамырдан бастап 2000 жылғы 20 мамырға дейін Нью-Йорктегі Біріккен Ұлттар Ұйымының Орталық мекемелерінде барлық мемлекеттер мен экономикалық интеграция өңірлік ұйымдарының қол қоюы үшін ашық.

35-бап

Ратификациялау, қабылдау, бекіту немесе қосылу

1. Осы Конвенция мемлекеттер мен экономикалық интеграция өңірлік ұйымдарының ратификациялауына, қабылдауына, бекітуіне немесе қосылуына жатады. Ратификациялау грамоталары және қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжаттар Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына сақтауға тапсырылады.

2. Осы Конвенцияның Тарапы болатын кез келген экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымы оған мүше мемлекеттердің бірде-біреуі Тарап болып табылмаған жағдайда Конвенция бойынша барлық міндеттемелерді өзіне қабылдайды. Бір немесе одан да көп мүше мемлекет осы Конвенцияның тарапы болып табылатын осындай ұйымдар болған жағдайда, бұл ұйым және оған мүше мемлекеттер Конвенция бойынша олардың міндеттемелерін орындауға қатысты өздерінің тиісті міндеттері туралы мәселені шешеді. Мұндай жағдайларда бұл ұйым және мүше мемлекеттер осы Конвенция бойынша құқықтарды бір мезгілде жүзеге асыруға құқылы емес.

3. Экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымдары өздерінің ратификациялау грамоталарында, қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжаттарында осы Конвенцияда реттелетін мәселелерге қатысты өз құзыретінің саласы туралы мәлімдейді. Бұл ұйымдар Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына олардың құзыретіндегі саладағы кез келген елеулі өзгерістер туралы да хабарлайды.

36-бап

Күшіне ену

1. Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына отыз бесінші ратификациялау грамотасы, қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжат сақтауға тапсырылғаннан кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді.

2. Отыз бесінші ратификациялау грамотасын, қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейін Конвенцияны ратификациялайтын, қабылдайтын немесе бекітетін немесе оған қосылатын әрбір мемлекет немесе экономикалық интеграцияның өңірлік ұйымы үшін Конвенция осы мемлекет немесе өңірлік экономикалық интеграция Ұйымы өзінің ратификациялау грамотасын, қабылдау, бекіту немесе қосылу туралы құжатын сақтауға тапсырғаннан кейін тоқсаныншы күні күшіне енеді.

3. 1 және 2-тармақтардың мақсаттары үшін экономикалық интеграцияның өңірлік Ұйымы сақтауға тапсырған кез келген құжат мемлекеттер сақтауға тапсырған құжаттар қатарына есептелмейді.

37-бап

Теңтүпнұсқалы мәтіндер

Мәтіндері ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдерінде бірдей теңтүпнұсқалы болып табылатын осы Конвенцияның төлнұсқасы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтауға тапсырылады.

ОСЫНЫ КУӘЛАНДЫРУ ҮШІН тиісті түрде уәкілеттік берілген төменде қол қойған өкілетті өкілдер осы Конвенцияға қол қойды.

Нью-Йоркте бір мың тоғыз жүз тоқсан жетінші жылғы жиырма бірінші мамырда ЖАСАЛДЫ.

ҚОСЫМША

ТӨРЕЛІК

1-бап

Егер дау тараптары өзгеше уағдаласпаса, Конвенцияның 33-бабына сәйкес төрелік талқылау осы қосымшаның 2-14-баптарына сәйкес жүзеге асырылады.

2-бап

Талапкер-тарап жауапкер-тарапты Конвенцияның 33-бабына сәйкес дауды төрелік талқылауға беретіні туралы хабардар етеді. Хабарламада төрелік талқылау нысанасы мазмұндалады, атап айтқанда, түсіндіруге немесе қолдануға қатысты дау туындаған Конвенцияның баптары қамтылады. Егер Тараптар дау нысанасы туралы уағдаласпаса, онда нысанасын төрелік сот айқындайды.

3-бап

1. Екі тарап арасындағы дау кезінде төрелік сот үш мүшеден тұрады. Дау тараптарының әрқайсысы бір төрешіні тағайындайды және осылайша тағайындалған екі төреші өзара келісім бойынша сот төрағасының функцияларын орындайтын үшінші төрешіні тағайындайды. Үшінші төреші дау тараптарының бірінің немесе тиісті су ағынының кез келген жағалау мемлекетінің азаматы болмауы, өзінің әдеттегі тұрғылықты жері осы Тараптардың біреуінің немесе су ағынының осындай жағалау мемлекетінің аумағы болмауы немесе осы іске қандай да бір өзге де дәрежеде қатысы болмауы тиіс.

2. Екіден көп тарап арасындағы дау кезінде дауда ортақ мүддесі бар тараптар өзара келісім бойынша соттың бір мүшесін бірге тағайындайды.

3. Кез келген бос жұмыс орны бастапқы тағайындау үшін көзделген рәсімге сәйкес толтырылады.

4-бап

1. Егер екінші төреші тағайындалғаннан кейін екі ай өткен соң төрелік соттың төрағасы тағайындалмаса, онда тараптардың өтініші бойынша Халықаралық Соттың Төрағасы оны келесі екі ай ішінде тағайындайды.

2. Егер дау тараптарының бірі өтінішті алғаннан кейін екі ай ішінде төрешіні тағайындамаса, екінші тарап Халықаралық Соттың Төрағасына бұл туралы хабарлауға құқылы, ол келесі екі ай ішінде тағайындауды жүргізеді.

5-бап

Төрелік сот өз шешімдерін осы Конвенцияның ережелеріне және халықаралық құқық нормаларына сәйкес шығарады.

6-бап

Егер дау тараптары өзгеше уағдаласпаса, төрелік сот өзінің рәсім қағидаларын белгілейді.

7-бап

Төрелік сот тараптардың бірінің өтініші бойынша қажетті уақытша қорғау шараларын ұсына алады.

8-бап

1. Дау тараптары төрелік соттың жұмысына жәрдемдеседі және, атап айтқанда, олардың өкіміндегі барлық мүмкіндіктерді пайдаланады:

a) оған іске қатысты барлық құжаттарды, ақпарат пен материалдарды ұсынады;

b) қажет болған жағдайда оған куәгерлерді немесе сарапшыларды шақыру және олардың айғақтарымен танысу мүмкіндігін береді.

2. Тараптар мен төрешілер төрелік соттың талқылауы барысында құпия тәртіппен алатын кез келген ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге міндетті.

9-бап

Егер төрелік сот істің нақты мән-жайларын негізге ала отырып, өзге шешім қабылдамаса, сот шығасылары дау тараптары арасында тең бөлінеді. Сот өзінің барлық шығасын тіркейді және тараптарға осы шығасылар туралы қорытынды есеп береді.

10-бап

Дау нысанасында іс бойынша шешіммен қозғалуы мүмкін құқықтық сипаттағы мүддесі бар кез келген Уағдаласушы Тараптың соттың келісімімен істі тыңдауға қатысуға құқығы бар.

11-бап

Сот тікелей дау нысанасынан туындайтын қарсы талап қоюларды тыңдай отырып, олар бойынша шешімдер қабылдай алады.

12-бап

Төрелік соттың рәсімдік мәселелер және мәселенің мәні жөніндегі шешімдері оның мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

13-бап

Егер дау тараптарының бірі төрелік сотқа келмесе немесе өз ісі бойынша қорғаушы бола алмаса, екінші тарап соттан тыңдауды жалғастыруды және өзінің түпкілікті шешімін шығаруды сұрай алады. Бір тараптың болмауы немесе оның өз ісі бойынша қорғаушы бола алмауы талқылауға кедергі болып табылмайды. Төрелік сот өзінің түпкілікті шешімін шығарғанға дейін талап қоюдың іс жүзінде және заңды түрде негізделгеніне көз жеткізуі тиіс.

14-бап

1. Егер сот бұл мерзімді бес айдан аспайтын мерзімге ұзарту қажет деп таппаса, ол өзі түпкілікті құрылған күнінен кейін бес ай ішінде түпкілікті шешім шығарады.

2. Төрелік соттың түпкілікті шешімі даудың нысанасымен шектеледі және ол негізделетін уәждерін түсіндірумен қатар болады. Онда оны қабылдауға қатысқан мүшелердің аты-жөні және түпкілікті шешім қабылданған күн қамтылады. Соттың кез келген мүшесі ерекше пікір немесе түпкілікті шешімге қайшы келетін пікірді қоса тіркей алады.

3. Қаулы дау тараптары үшін міндетті болып табылады. Егер дау тараптары шағымдану рәсімі туралы алдын ала уағдаласпаса, ол шағымдануға жатпайды.

4. Соттың түпкілікті шешімін түсіндіруге немесе орындау тәртібіне қатысты дау тараптары арасында туындауы мүмкін кез келген келіспеушіліктерді кез келген Тарап осы шешімді шығарған төрелік соттың қарауына беруіне болады.

Осымен жоғарыда келтірілген мәтін Халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалану құқығы туралы конвенцияның дәл көшірмесі болып табылатынын растаймын. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1997 жылы 21 мамырда қабылдады	Осымен жоғарыда келтірілген мәтін Халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалану құқығы туралы конвенцияның дәл кешірмесі болып табылатынын растаймын. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы 1997 жылы 21 мамырда қабылдады
Бас хатшының атынан заң кеңесшісі (Бас хатшының орынбасары) құқықтық мәселелер бойынша	Бас хатшының атынан заң кеңесшісі (Бас хатшының орынбасары) құқықтық мәселелер бойынша
Ханс Коррелл
Біріккен Ұлттар Ұйымы, Нью-Йорк, 28 мамыр 1997 жыл	Біріккен Ұлттар Ұйымы, Нью-Йорк, 28 мамыр 1997 жыл

Осы қоса беріліп отырған мәтін Халықаралық су ағындарын кеме қатынасынан басқаша пайдалану құқығы туралы конвенцияның мемлекеттік тілдегі дәлме-дәл көшірмесі болып табылатынын куәландырамын.

Қазақстан Республикасының Экология және табиғи ресурстар министрі

З. Сүлейменова