Электр энергетикасындағы жекешелендiру және қайта құрылымдау бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Қаулысы 1996 жылғы 30 мамыр N 663

Республика экономикасы мен халқының тыныс-тiршiлiгi үшiн электр энергетикасының аса маңыздылығын, саланың жұмыс iстеу ерекшелiктерiн ескере отырып, электр энергетикасының тұрақтануы мен дамуы үшiн ұйымдық-экономикалық жағдайлар жасау мақсатында Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етедi:
1. Электр энергетикасындағы жекешелендiру және қайта құрылымдаудың берiлiп отырған Бағдарламасы бекiтiлсiн.
2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетi Қазақстан Республикасының Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгiнiң ұсынысы бойынша бiр ай мерзiм iшiнде 1996 жылға арналған электр энергетикасы кешенiнiң объектiлерiн акционерлендiру жоспарын бекiтсiн.
3. Қазақстан Республикасының Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгi 1996 жылдың екiншi тоқсанында энергетика жүйелерiнiң мемлекеттiк кәсiпорындары мен құрылымдық бөлiмшелерiн белгiленген тәртiппен 1-қосымшаға сәйкес Қазақстан Республикасының жергiлiктi атқарушы органдарының қарауына берсiн.
Облыстардың және Алматы қаласының әкiмдерi жылумен жабдықтаудың қалалық акционерлiк компанияларын құру және олардың 1996-1997 жылдардағы жылу беру кезеңi басталғанға дейiн қалыпты жұмыс iстеуiн қамтамасыз ету жөнiнде ұйымдық шараларды жүзеге асырсын.
4. Қазақстан Республикасының Мемлекеттiк мүлiктi басқару

жөнiндегi мемлекеттiк комитетiне және Қазақстан Республикасының
Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгiне:
     "Қазақстанэнерго" Ұлттық энергетикалық жүйесi құрамынан өз
бетiмен қайта құрылған акционерлiк iрi электр станциялар 2-қосымшаға
сәйкес шығарылсын;
     осы Бағдарламаның орындалу барысы туралы тоқсан сайын Қазақстан
Республикасының Үкiметiне хабарлама ұсынсын.

     Қазақстан Республикасының
       Премьер-Министрi

                                       Қазақстан Республикасы
                                             Үкiметiнiң
                                       1996 жылғы 30 мамырдағы
                                          N 663 қаулысымен
                                            БЕКIТIЛГЕН
     
              Электр энергетикасында жекешелендiру
                     және қайта құрылымдау
                         БАҒДАРЛАМАСЫ 
     

Осы Бағдарлама 1996-1998 жылдарға арналған Қазақстан Республикасында мемлекеттiк меншiктi жекешелендiру және қайта құрылымдау Бағдарламасы шеңберiнде әзiрлендi.
Бағдарлама қайта құрылымдаудың тәртiбi мен дәйектiлiгiн, сала ерекшелiгiн ескере отырып, тұтынушылардың барлық топтарын энергиямен жабдықтаудың сенiмдiлiгi мен тиiмдiлiгiнiң жоғары деңгейiн қамтамасыз ету үшiн жағдай жасауға мүмкiндiк беретiн Қазақстан Республикасындағы мемлекеттiк электр энергетикасы секторын жекешелендiрудi жүргiзуге принциптi ыңғайлы, энергиямен жабдықтауды басқарудың жаңа ұйымдастыру-экономикалық тетiктерiн құру жолымен салаға отандық және шетел инвестицияларын тартуды айқындайды.
Қойылған мақсаттар мыналар арқылы жүзеге асырылады:
электр энергиясының өндiрiсiне бәсекелестiктi енгiзу және электр энергиясын ұлттық көтерме нарығын құру жолымен оны тәуелсiз беру;
жоғары және төмен кернеулi электр тораптары жұмысын реттеудiң ашық процесiн енгiзу, сондай-ақ электр және жылу энергиясын беруге байланысты қызметтi реттеу;
энергетикалық секторда баға белгiлеудi реттеу құқықтарын жаңа тәуелсiз мемлекеттiк орган - Электр энергетикасындағы мемлекеттiк реттеушi комиссияға беру;
жылу және электр энергиясын өндiрушiлер мен тұтынушылар жауапкершiлiгiнiң төлем-қаржылық тетiгiн құру.
Электр энергетикасы секторы монополистiк және бәсекелестiк сипатына ие болады. Монополияларды (жоғары және төмен кернеулi электр топтарының жұмысы, электр мен жылу энергиясын тасымалдаумен байланысты қызмет) - мемлекет, ал бәсекелестiк элементтердi (электр энергиясын өндiру) - нарықтың өзi реттейдi.
Электр энергиясының ұлттық көтерме нарығының субъектiлерi iрi генеративтiк компаниялар, Ұлттық электр энергетика жүйесi, облыстық көтерме электртораптық компаниялар, аралас мемлекеттер (электр энергиясын өндiрушiлер мен тұтынушылар), сондай-ақ ұлттық электр торабынан тiкелей қамтылатын өнеркәсiптiк тұтынушылар болады.
Аймақтық нарықтық субъектiлерi Ұлттық электр энергетика жүйесi, жылу электр станциялары, аймақтық электр тораптары, басқа да энергия өндiрушi ұйымдар және электр энергиясын тұтынушылар болады.

Қазақстан электр энергетикасы ұйымдары
ерекшелiктерiнiң қысқаша сипаттамасы

Қазiргi уақытта Қазақстан электр энергетикасы құрамында он электр энергетика жүйесi бар - Ұлттық және әкiмшiлiктiк-аумақтық принципi бойынша құрылған тоғыз аймақтық электр энергетика жүйесiне құрылған Бiрiккен электр энергетика жүйесi (Қазақстанның БЭЖ) түрiндегi тiкелей интеграцияланған өндiрiстiк құрылым болып есептеледi.
Құрамына Қазақстанның Бiрiккен диспетчерлiк басқармасы, базалық жылу және гидравликалық электр станциялар, аймақ-аралық және мемлекетаралық электр топтары кiретiн "Қазақстанэнерго" ұлттық электр энергетика жүйесi республикадағы электр энергиясының негiзгi өндiрiсiн, энергия жүйелерiнен және басқа өндiрушiлерден артық электр энергиясын сатып алуды қамтамасыз етедi, Ресей мен Орта Азия БЭЖ-мен қатарлас жұмысты және Қазақстан аймақтары арасында электр энергиясын бөлудi жүзеге асырады.
Электр станциялардан, электр және жылу тораптарынан тұратын аймақтық энергия жүйесi электр және жылу энергиясын өз электр станцияларында өндiрудi, Ұлттық энергия жүйесiнде электр энергиясын сатып алуды (немесе Ұлттық энергия жүйесiне сатуды), Қазақстанның қызмет көрсетiлетiн аймағына электр және жылу энергиясын берудi, таратуды және өткiзудi қамтамасыз етедi.
Уақыттың әрбiр ағымдағы сәтiнде республиканың барлық аумағында электр энергиясын өндiру және тұтыну арасындағы байланысты қамтамасыз етуге бiрыңғай диспетчерлiк кесте бойынша экономикалық жағынан неғұрлым тиiмдi режимдi қазақстанның БЭЖ электр энергетика жүйелерiндегi технологикалық режимдердi басқаруды орталықтандырумен қол жеткiзiледi.
Электр энергетикасының қызмет етуi мен дамуын электр

энергетикасы кешенiнiң мынадай арнайы ұйымдары қамтамасыз етедi:
     жаңа энергетикалық қуаттарды iске қосуды, энергетикалық
жабдықтарды, өндiрiстiк мақсаттағы үйлер және ғимараттардың жөнделуi
мен дайындалуын, қайта жаңартылуын, жаңғыртылуын және техникалық
қайта жарақтандырылуын қамтамасыз ететiн құрылыс-монтаж және
жөндеу-дайындау кәсiпорындары;
     ғылыми-зерттеу және жобалау институттары.

         Жекешелендiру мен қайта құрылымдаудың салалық
         бағдарламасында ескерiлген электр энергетикасы
                  кешенiнiң ерекшелiктерi

     1. Республика экономикасы мен халқының тыныс-тiршiлiгiн
қамтамасыз етудегi ерекше ролi.
     2. Электр және жылу энергиясын өндiрудiң, берудiң және бөлудiң
бiрге өтетiн процестерiнiң технологиялық бiрлiгi.

3. Электр станцияларын республика аумағында су қорлары, отын базасы, тұтынушылардың болуына, қоршаған ортаны қорғау жөнiндегi талаптардың орындалуына байланысты орналастыру. Қазақстанның көптеген аймақтарындағы импорт және энергия артық аймақтардан қайта бөлу есебiнен жабылатын электр энергиясының тапшылығы.
4. Энергетикалық қуаттарды оздыра дамыту қажеттiлiгi (үйлестiрiлген бағдарламалар бойынша).
5. Энергиямен жабдықтаудың тұрақтылығы мен сапасына, салада және оның буындарында орталықтандырылған диспетчерлiк басқаруды жүзеге асыру керектiгiн дәлелдейтiн төтенше оқиғалар мен ерекше жағдайларда, бiрiккен энергия жүйенiң тұрақтылығын қамтамасыз етуге

жоғары талаптар қойылуы.
     6. Өндiрiстiң қор сыйымдылығының жоғары деңгейi, негiзгi
қорлардың айтарлықтай тозуы, инвестициялық циклдың ұзақтылығы.
     7. Пайдаланылған электр жылу энергиясы үшiн тұтынушылардың
төлем жасамау дағдарысы.

         Электр энергетикасы кешенi кәсiпорындарын, бiрлестiктерi
         мен ұйымдарын акционерлендiрудiң және мемлекеттiк мүлiктi
                      жекешелендiрудiң дәйектiлiгi

     Электр энергетикасы кешенi объектiлерiн акционерлендiру және
жекешелендiру процесi алдын ала құрылымдық жаңартулар енгiзу,
нарықтық-экономикалық жағынан тәуелсiз субъектiлерiн қалыптастыру
және оларды кейiн жекешелендiру қажеттiлiгiнен туған бiрнеше кезеңдi
көздейдi.

         а) I кезең (1996 жыл) - электр энергетикасы кешенiн
                 басқарудың ұйымдық құрылымын қайта құру

1. "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар Жарлығын жүзеге асыру тәртiбiнде салалық нормативтiк заңдылық актiлерi белгiленген тәртiппен әзiрленедi және бекiтiледi. Электр және жылу энергиясына (қуатына) арналған бағаларды (тарифтердi) мемлекеттiк реттеудiң орталық органы болып табылатын Электр энергетикасындағы мемлекеттiк реттеушi комиссия - құрылады.
2. Құрамында ұлттық электр торабы, электр энергиясының ұлттық көтерме нарығы және орталық диспетчерлiк басқарма бар Ұлттық электр энергетикасы жүйесiнiң қалыптасуы аяқталады.
3. Электр станцияларына (ЖЭО, ГЭС) және бiрнеше жылу көздерiнен жылу энергиясын тасымалдауды қамтамасыз ететiн магистральдi жылу тораптарына шаруашылық және құқықтық дербестiк берiледi.
Технологиялық және экономикалық тиiмдiлiгiне байланысты жылу тораптарына жекелеген жылу электр станцияларының құрамына берiлуi мүмкiн.
Коммуналдық мақсаттағы жылумен жабдықтау объектiлерi (жекелеген ЖЭО, аудандық қазандықтар, жылу тораптары) коммуналдық меншiкке берiледi.
4. Бiр облыста орналасқан электр тораптары бөлiмшелерiн бiр заңды мекемеге бiрiктiру жолымен аймақтық энергия жүйесiнiң құрамында әрбiр облыста дербес электр торабы кәсiпорны құрылады.
Аймақтық энергия жүйесiмен бiр облыста орналасқан электр тораптары осы энергия жүйесiнiң филиалдары құқығымен жұмыс iстейдi.
5. Энергия жүйелерiнiң балансындағы осы аймақ пен тұтастай республика үшiн әлеуметтiк маңызы бар әлеуметтiк-мәдени тұрмыстық объектiлерiн белгiленген тәртiппен жергiлiктi атқарушы органдарына немесе облыс әкiмдерiнiң қарауына беру жүзеге асырылады.
Энергия жүйелерiнiң әлеуметтiк инфрақұрылымын қалыптастыру үшiн қажеттi әлеуметтiк-мәдени-тұрмыстық объектiлер тиiстi энергетика кәсiпорындарының баланстарында қалады.

б) II кезең - электр энергетикасы кешенiнiң объектiлерiн
акционерлендiру және жекешелендiру (1996 жылдан бастап)

Электр энергетика кешенiнде мемлекеттiк меншiктi акционерлендiру мен жекешелендiру Қазақстан Республикасы Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгiнiң қатысуымен қайта ұйымдастыру процесiнiң әрбiр сатысында Қазақстан энергия жүйелерiнiң ерекшелiктерi ескерiле отырып жүргiзiледi.
1. Электр энергетикасы кешенiндегi мемлекеттiк кәсiпорындарды акционерлендiру дербес акционерлiк қоғамдар (компаниялар) етiп қайта ұйымдастыру жолымен жүзеге асырылады:
су электр станциялары (ГЭС);
көмiрмен, газбен, мазутпен жұмыс iстейтiн және электр энергетикасы секторының негiзгi энергия өндiрушi кәсiпорындары жүйесiн құрайтын iрi электр станциялары;
жылу электр станциялары;
аймақтық энергетикалық жүйелер құрамынан бөлiнетiн облыстық электр тораптары кәсiпорындары;
өндiрiстiк бiрлестiктер (кәсiпорындар), сондай-ақ энергия объектiлерiнде арнайы жөндеу-дайындау және құрылыс монтаж жұмыстарын жүргiзетiн энергия жүйелерiнiң құрылымынан бөлiнген бөлiмшелерi;
ғылыми-зерттеу және жобалау-iздестiру институттары.
Жеке жағдайларда Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң шешiмi бойынша құрамындағы электр және жылу тораптары, жылу электр станциялары бар бiрегей мүлiктiк кешен ретiнде аймақтық энергия жүйесiн акционерлiк қоғам етiп құру варианттары қаралуы мүмкiн.
Осы немесе басқа вариантты таңдау аймақтық энергия жүйесiн акционерлендiру жоспарын әзiрлеген кезде және әрбiр энергия жүйесiнiң ерекшелiктерiне, оның Қазақстанның бiрыңғай электр энергетикасы жүйесiндегi орнына, жабдықтардың техникалық жәй-күйiне байланысты жекешелендiрудiң жеке жобасын дайындаған кезде жүзеге асырылады.
Акционерлiк қоғамдардың (компаниялардың) құрылу сәтiндегi жарғылық қоры 100 процент толығымен акциялар түрiнде мемлекеттiк мүлiктен тұратын болады.
2. Электр энергетикасы кешенiндегi жекешелендiру жеке жобалар бойынша, қызмет бейiмi мiндеттi түрде сақтала отырып және акционерлiк қоғамдарда дауысты акциялардың 1/3 кем емес мөлшерiнде мемлекеттiң үлесiне қалдырылып, мына принциптерге негiзделiп жүзеге асырылады:
мемлекеттiк акциялар пакеттерiн немесе олардың сатылуын сенiмдi басқаруға беру;
Қазақстанның бiрыңғай электр энергетикасы жүйелерiнiң пайдалану ерекшелiктерiн сақтау;
энергиямен жабдықтауды дербес басқару мен электр энергиясын өндiру және тасымалдаудағы жоғарғы деңгейдегi үйлестiрудi байланыстыру;
электр энергиясымен қуатын импорттау және экспорттау мәселелерiнде ұлттық мүдделердiң сақталуын қамтамасыз ету;
Қазақстан экономикасын сенiмдi энергиямен қамтамасыз ету мақсатында ұлттық көтерме нарықта энергетикалық қуаттардың жеткiлiктi резервiн сақтай отырып энергетикалық өндiрiстi мемлекеттiк реттеу;
жекешелендiрiлетiн энергетикалық объектiлердiң акцияларын орналастыру, стратегиялық инвесторды тартудың тиiмдi саясатын қамтамасыз ету;
мемлекеттiк энергетикалық саясатты жүзеге асыру үшiн мүмкiндiктер тудыру.
3. Энергетика объектiлерi үшiн тартылатын инвестициялардың қажеттiлiгi мен көлемдерiнiң толықтығын айқындау мақсатында Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк мүлiктi басқару жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң, Қазақстан Республикасы Энергетика және көмiр өнеркәсiбi министрлiгiнiң, Қазақстан Республикасы Жекешелендiру жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң өкiлдерiнен жекешелендiру жөнiндегi үйлестiру кеңесi құрылады.
4. Құрамына Орталық диспетчерлiк басқарма, аймақаралық және мемлекетаралық жоғары кернеулi электр тораптарының объектiлерi, 500 кв. және одан астам кернеулi электр тораптары кiретiн "Қазақстанэнерго" ұлттық электр энергетикасы жүйесi 1997 жылға дейiн жекешелендiруге жатпайды.

в) III кезең - электр энергия еркiн нарығының
қалыптасуы (өндiру және өнiм беру) (1998 жыл)

Орталық және аймақтық диспетчерлiк орталықтар негiзiнде диспетчерлендiру және электр энергиясын оперативтi сатып алу, сату жүйесi бар электр энергиясының энергетикалық биржасы құрылады.
Энергия нарығының техникалық және экономикалық қызмет Ережелер жиынтығы негiзiнде құрылады.
Ұлттық электр энергетикасы жүйесi ұлттық көтерме нарыққа

сатылатын барлық электр энергиясының берiлуiн жүзеге асырады.
     Аймақтық энергиямен жабдықтайтын ұйымдар өз аймақтарында электр
және (немесе) жылу энергиясын бөлудi және сатуды қамтамасыз ететiн
болады.
     Электр энергетикасындағы мемлекеттiк реттеушi комиссия электр
және жылу энергиясының тарифтерiн реттейтiн, энергия нарқы
шеңберiнде бәсекелестiктi дамытуға көмектесетiн, "Электр энергетикасы
туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң Заң күшi бар Жарлығында
белгiленген басқа да реттеу қызметтерiн орындайтын болады.

                                       Қазақстан Республикасы
                                             Үкiметiнiң
                                       1996 жылғы 30 мамырдағы
                                         N 663 қаулысына
                                            1-ҚОСЫМША

         Қазақстан Республикасы Энергетика және көмiр өнеркәсiбi
             министрлiгi энергетикалық жүйелерiнiң 1996 жылы
                коммуналдық меншiкке берiлетiн мемлекеттiк
                кәсiпорындары мен құрылымдық бөлiмшелерiнiң
                                  ТIЗБЕСI 
       а) жылумен жабдықтау объектiлерi (аудандық қазандықтар, жылу
тораптары):
     Қапшағай жылу тораптары 1-АҚ және 2-АҚ бiрге (Алматыэнергия);
     Өскемен N 1, 2 аудандық қазандығы (Алтайэнергия);
     Аблакетка қазандығы (Алтайэнергия);
     
<*>

     Қарағанды жылу тораптары (Қарағандыэнергия);
     Петропавл жылу тораптары (Тыңэнергия);
     Көкшетау жылу тораптары кәсiпорны 1-АҚ және 2-АҚ бiрге
(Тыңэнергия);
     Шульба аудандық қазандығы (Алтайэнергия);
     Ақсу жылу тораптары АҚ бiрге (Павлодарэнергия);
     Шымкент жылу тораптары 1-АҚ, 2-АҚ, 3-АҚ бiрге
(Оңтүстiкқазэнергия);
     Екiбастұз жылу тораптары (Екiбастұзэнергия);
     Қостанай жылу тораптары кәсiпорны 1-АҚ, 2-АҚ, 3-АҚ бiрге
(Қостанайэнергия);
     Қызылорда жылу тораптары НАҚ бiрге (Оңтүстiкқазэнергия);

       б) коммуналдық мақсаттағы ЖЭО;
     Тентек ЖЭО (Қарағандыэнергия);
     Қаражал ЖЭО (Қарағандыэнергия);
     Арқалық ЖЭО (Қарағандыэнергия);
     Екiбастұз ЖЭО (Екiбастұзэнергия);
     Кентау 5-ЖЭО (Оңтүстiкқазэнергия);
     
<*>

     ЕСКЕРТУ. Тiзбеге өзгерiс енгiзiлдi - ҚРҮ-нiң 1996.10.24.
              N 1295 қаулысымен.  

P961295_

 
     ЕСКЕРТУ. Тiзбе өзгертiлдi - ҚРҮ-нiң 1997.08.25. N 1278
              қаулысымен.  

P971278_

   

                                       Қазақстан Республикасы
                                           Үкiметiнiң
                                      1996 жылғы 30 мамырдағы
                                         N 663 қаулысына
                                            2-ҚОСЫМША
     
     "Қазақстанэнерго" ҰЭЖ құрамынан шығарылатын және дербес
          акционерлiк қоғамдар болып қайта құрылатын iрi
                    электр станцияларының
                          ТIЗБЕСI
     
     Екiбастұз 1-ГРЭС-i
     Екiбастұз 2-ГРЭС-i
     Жамбыл ГРЭС-i
     
<*>

     ЕСКЕРТУ. Тiзбеден сөздер алынып тасталды - ҚРҮ-нiң 1996.10.03.
              N 1222 қаулысымен.  

P961222_

  
     
      
      

О Программе приватизации и реструктуризации в электроэнергетике

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 мая 1996 г. N 663

Учитывая исключительную значимость электроэнергетики для жизнедеятельности экономики республики и населения, особенности функционирования отрасли, в целях создания организационно-экономических условий для стабилизации и развития электроэнергетики Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемую Программу приватизации и реструктуризации в электроэнергетике.
2. Государственному комитету Республики Казахстан по управлению государственным имуществом по представлению Министерства энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан в месячный срок утвердить план акционирования объектов электроэнергетического комплекса на 1996 год.
3. Министерству энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан передать во втором квартале 1996 года в ведение местных исполнительных органов Республики Казахстан в порядке, установленном законодательством, государственные предприятия и структурные подразделения энергетических систем согласно приложению 1.
Акимам областей и г. Алматы осуществить организационные меры по созданию городских акционерных компаний теплоснабжения и обеспечить их нормальное функционирование до начала отопительного сезона 1996-1997 года.
4. Государственному комитету Республики Казахстан по управлению государственным имуществом и Министерству энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан:
вывести из состава Национальной энергетической системы "Казахстанэнерго" с преобразованием в самостоятельные акционерные общества крупные электростанции согласно приложению 2;
ежеквартально представлять в Правительство Республики Казахстан информацию о ходе выполнения Программы.

     Премьер-Министр
  Республики Казахстан

                                             УТВЕРЖДЕНА



                                    постановлением Правительства
                                        Республики Казахстан
                                       от 30 мая 1996 г. N 663

П Р О Г Р А М М А
приватизации и реструктуризации в электроэнергетике

Настоящая Программа разработана и рамках Программы приватизации и реструктуризации государственной собственности в Республике Казахстан на 1996-1998 годы.
Программа определяет порядок и последовательность реструктуризации, принципиальные подходы к проведению приватизации государственного электроэнергетического сектора в Республике Казахстан с учетом специфики отрасли, позволяющие создать необходимые условия для обеспечения высокого уровня надежности и эффективности энергоснабжения всех групп потребителей, привлечения в отрасль отечественных и иностранных инвестиций путем создания нового организационно-экономического механизма управления энергоснабжением.
Поставленные задачи будут осуществлены посредством:
внедрения конкуренции в производство электроэнергии и ее независимой поставки путем создания национального оптового рынка электрической энергии;
введения открытого процесса регулирования работы высоковольтных и низковольтных электрических сетей, а также регулирования деятельности, связанной с поставками электрической и тепловой энергии;
передачи прав на регулирование ценообразования в энергетическом секторе новому независимому государственному органу - Государственной регулирующей комиссии в электроэнергетике;
создания платежно-финансового механизма ответственности производителей и потребителей тепловой и электрической энергии.
Сектор электроэнергетики будет иметь черты монопольного и конкурентного. Монополии (работа высоковольтных и низковольтных электрических сетей, деятельность, связанная с транспортом электрической и тепловой энергии) будут регулироваться государством, а конкурентные элементы (производство электроэнергии) - самим рынком.
Субъектами национального оптового рынка электроэнергии будут крупные генерирующие компании, Национальная электроэнергетическая система, оптовые областные электросетевые компании, смежные государства (производители и потребители электрической энергии), а также промышленные потребители, напрямую обслуживаемые с национальной электросети.
Субъектами регионального рынка будут Национальная электроэнергетическая система, тепловые электростанции, региональные электрические сети, другие энергопроизводящие организации и потребители электроэнергии.

Краткая характеристика специфики организации
электроэнергетики Казахстана

В настоящее время электроэнергетика Казахстана представляет собой вертикально интегрированную производственную структуру в виде Объединенной электроэнергетической системы (ОЭС Казахстана) в составе десяти электроэнергетических систем - Национальной и девяти созданных по административно-территориальному принципу региональных электроэнергетических систем.
Национальная электроэнергетическая система "Казахстанэнерго", включающая объединенное диспетчерское управление Казахстана, базовые тепловые и гидравлические электрические станции, межрегиональные и межгосударственные электрические сети, обеспечивает основное производство электрической энергии в республике, покупку избыточной электроэнергии от энергосистем и других производителей, осуществляет параллельную работу с ОЭС России и Средней Азии и распределение электроэнергии между регионами Казахстана.
Региональная энергосистема, состоящая из электростанций, электрических и тепловых сетей, обеспечивает производство электрической и тепловой энергии собственными электростанциями, покупку электроэнергии в Национальной энергосистеме (или продажу в Национальную энергосистему), передачу, распределение и сбыт электрической и тепловой энергии потребителям обслуживаемого региона Казахстана.
Обеспечение в каждый текущий момент времени баланса между производством и потреблением электрической энергии по всей территории республики достигается централизацией управления технологическими режимами электроэнергетических систем в ОЭС Казахстана, по единому диспетчерскому графику в наиболее экономичном режиме.
Функционирование и развитие электроэнергетики обеспечивается специализированными организациями электроэнергетического комплекса:
строительно-монтажными и ремонтно-наладочными предприятиями, обеспечивающими ввод новых энергетических мощностей, ремонт и наладку, реконструкцию, модернизацию и техническое перевооружение энергооборудования, зданий и сооружений производственного назначения;
научно-исследовательскими и проектными институтами.

Особенности электроэнергетического комплекса,
учтенные в отраслевой Программе приватизации
и реструктуризации

1. Особая роль отрасли в обеспечении жизнедеятельности экономики и населения республики.
2. Технологическое единство одновременно протекающих процессов производства, передачи и распределения электрической и тепловой энергии.
3. Размещение электростанций на территории республики в зависимости от наличия гидроресурсов, топливной базы, потребителей, выполнения требований по охране окружающей среды. Дефицит электроэнергии в большинстве регионов Казахстана, который покрывается за счет импорта и перераспределения из избыточных регионов.
4. Необходимость опережающего развития энергетических мощностей (по скоординированным программам).
5. Высокие требования к надежности и качеству энергоснабжения, обеспечению устойчивости объединенной энергосистемы в чрезвычайных ситуациях и экстремальных условиях, что обусловливает осуществление централизованного диспетчерского управления в отрасли и ее звеньях.
6. Высокий уровень фондоемкости производства, значительный износ основных фондов, длительность инвестиционного цикла.
7. Кризис неплатежей потребителей за использованную электрическую и тепловую энергию.

Последовательность акционирования предприятий,
объединений и организаций электроэнергетического
комплекса и приватизации государственного имущества

Процесс акционирования и приватизации объектов электроэнергетического комплекса предусматривает несколько этапов, вызванных необходимостью предварительных структурных преобразований, формированием экономически самостоятельных субъектов рынка и их возможной последующей приватизации.

а) I этап (1996 год) - преобразование
организационной структуры управления
электроэнергетическим комплексом

1. В порядке реализации Указа Президента Республики Казахстан, имеющего силу Закона, U952724_ "Об электроэнергетике" разрабатываются и утверждаются в установленном порядке отраслевые нормативные правовые акты. Создается Государственная регулирующая комиссия в электроэнергетике, которая является центральным органом государственного регулирования цен (тарифов) на электрическую и тепловую энергию (мощность).
2. Завершается формирование Национальной электроэнергетической системы в составе национальной электрической сети, национального оптового рынка электроэнергии и Центрального диспетчерского управления.
3. Предоставляется хозяйственная и юридическая самостоятельность электростанциям (ТЭЦ, ГЭС) и магистральным тепловым сетям, обеспечивающим транспорт тепловой энергии от нескольких теплоисточников.
В зависимости от технологической и экономической целесообразности тепловые сети могут быть переданы в состав отдельных тепловых электростанций.
Объекты теплоснабжения коммунального назначения (отдельные ТЭЦ, районные котельные, тепловые сети) передаются в коммунальную собственность.
4. В каждой области создается самостоятельное электросетевое предприятие в составе региональной энергосистемы путем объединения в одно юридическое лицо подразделений электрических сетей, расположенных в одной области.
Электрические сети, расположенные в одной области с региональной энергосистемой, функционируют на правах филиалов этой энергосистемы.
5. Осуществляется передача объектов соцкультбыта, социально значимых для данного региона и республики в целом, находящихся на балансе энергосистем, местным исполнительным органам или в ведение акимов областей в установленном порядке.
Объекты соцкультбыта, необходимые для формирования социальной инфраструктуры энергосистем, остаются на балансах соответствующих энергопредприятий.

б) II этап - акционирование и приватизация объектов
электроэнергетического комплекса
(начиная с 1996 года)

Акционирование и приватизация государственной собственности в электроэнергетическом комплексе проводятся с участием Министерства энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан с учетом особенностей энергетической системы Казахстана на каждой стадии процесса реорганизации.
1. Акционирование государственных предприятий в электроэнергетическом комплексе будет осуществляться путем преобразования в самостоятельные акционерные общества (компании):
гидроэлектростанций (ГЭС);
крупных электростанций, работающих на угле, газе, мазуте и образующих систему основных энергопроизводящих предприятий электроэнергетического сектора;
тепловых электростанций;
областных предприятий электрических сетей, выделяемых из состава региональных энергетических систем;
производственных объединений (предприятий), а также структурных подразделений энергосистем, осуществляющих на энергетических объектах специализированные ремонтно-наладочные и строительно-монтажные работы;
научно-исследовательских и проектно-изыскательских институтов.
В отдельных случаях, по решению Правительства Республики Казахстан, могут рассматриваться варианты преобразования в акционерное общество региональной энергосистемы в целом как единого имущественного комплекса в составе электрических и тепловых сетей, тепловых электростанций.
Выбор того или иного варианта осуществляется при разработке плана акционирования региональной энергосистемы и подготовке индивидуального проекта приватизации в зависимости от особенностей каждой энергосистемы, ее места в Единой электроэнергетической системе Казахстана, технического состояния оборудования.
На момент учреждения уставный фонд акционерных обществ (компаний) полностью на 100 процентов будет представлен государственным имуществом в виде акций.
2. Приватизация в электроэнергетическом комплексе будет осуществляться по индивидуальным проектам с обязательным сохранением профиля деятельности и закреплением в акционерных обществах государственной доли в размере не менее 1/3 голосующих акций, исходя из следующих принципов:
передачи в доверительное управление государственных пакетов акций или их продажи;
соблюдения особенностей эксплуатации Единой электроэнергетической системы Казахстана и единых систем электроэнергетики стран СНГ;
сочетания самоуправления энергоснабжением и высокой степени координации производства и транспорта электрической энергии;
обеспечения соблюдения национальных интересов в вопросах импорта и экспорта электрической энергии и мощности;
государственного регулирования энергетического производства с сохранением достаточного резерва энергетических мощностей в национальном оптовом рынке в целях надежного энергообеспечения экономики Казахстана;
обеспечения эффективной политики размещения акций приватизируемых энергетических объектов, привлечения стратегического инвестора;
создания предпосылок для реализации государственной энергетической политики.
3. В целях определения необходимости и полноты объемов инвестиций, привлекаемых для энергообъектов, создается координационный совет по приватизации из представителей Государственного комитета Республики Казахстан по управлению государственным имуществом, Министерства энергетики и угольной промышленности Республики Казахстан, Государственного комитета Республики Казахстан по приватизации.
4. Не будут подлежать приватизации:
до 1997 года Национальная электроэнергетическая система "Казахстанэнерго", в состав которой входят Центральное диспетчерское управление, объекты высоковольтных межрегиональных и межгосударственных электрических сетей, электрические сети напряжения 500 кВ и более.

в) III этап - формирование свободного рынка
электроэнергии (производство и поставка) (1998 год)

На базе Центрального и региональных диспетчерских центров будет создана энергетическая биржа электроэнергии с системной диспетчеризацией и оперативной покупкой и продажей электроэнергии.
Техническая и экономическая деятельность энергорынка будет строиться на основе свода Правил.
Национальная электроэнергетическая система будет осуществлять передачу всей электроэнергии, продаваемой в национальный оптовый рынок.
Региональные энергоснабжающие организации будут обеспечивать распределение и продажу электрической и (или) тепловой энергии в своих регионах.
Государственная регулирующая комиссия в электроэнергетике будет регулировать тарифы на электрическую и тепловую энергию, содействовать развитию конкуренции в рамках энергорынка, выполнять другие регулирующие функции, установленные Указом Президента Республики Казахстан, имеющим силу Закона, "Об электроэнергетике".

                                              Приложение 1



                                     к постановлению Правительства
                                         Республики Казахстан
                                        от 30 мая 1996 г. N 663

Перечень

             государственных предприятий и структурных
          подразделений энергетических систем Министерства
          энергетики и угольной промышленности Республики
               Казахстан, передаваемых в коммунальную
                     собственность в 1996 году
<*>

     Сноска. Внесены изменения - постановлениями Правительства РК
от 24 октября 1996 г. N 1295  

P961295_

 ; от 25 августа 1997 г. N 1278
 

P971278_

 .

     а) объекты теплоснабжения (районные котельные, тепловые
сети):
     Капчагайские тепловые сети с РК-1 и РК-2 (Алматыэнерго);
     Усть-Каменогорская районная котельная N 1, 2, (Алтайэнерго);
     Аблакетская котельная (Алтайэнерго);
     Карагандинские тепловые сети (Карагандаэнерго);
     Петропавловские тепловые сети (Целинэнерго);
     Кокшетауское предприятие тепловых сетей с РК-1 и РК-2
(Целинэнерго);
     Шульбинская районная котельная (Алтайэнерго);
     Аксуские тепловые сети с РК (Павлодарэнерго);
     Шымкентские тепловые сети с РК-1, РК-2, РК-З (Южказэнерго);
     Экибастузские тепловые сети (Экибастузэнерго);
     Кустанайское предприятие тепловых сетей с РК-1, РК-2, РК-З
(Кустанайэнерго);
     Кзыл-Ординские тепловые сети с НРК (Южказэнерго);

     б) ТЭЦ коммунального назначения:
     Тентекская ТЭЦ (Карагандаэнерго);
     Каражалская ТЭЦ (Карагандаэнерго);
     Аркалыкская ТЭЦ (Кустанайэнерго);
     Экибастузская ТЭЦ (Экибастузэнерго);
     Кентауская ТЭЦ-5 (Южказэнерго);

                                              Приложение 2



                                     к постановлению Правительства
                                         Республики Казахстан
                                        от 30 мая 1996 г. N 663

Перечень

            крупных электростанций, выводимых из состава
              НЭС "Казахстанэнерго" и преобразуемых в
                самостоятельные акционерные общества
<*>

     Сноска. В Перечень внесены изменения - постановлением
Правительства РК от 3 октября 1996 г. N 1222  

P961222_

 .

     Экибастузская ГРЭС-1
     Экибастузская ГРЭС-2
     Жамбылская ГРЭС