Қазақстан Республикасы әдiлет органдарының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi жүргiзуi жөнiндегi нұсқаулықты бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 398 бұйрығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2015 жылы 21 қаңтарда № 10112 тіркелді.

"Әдiлет органдары туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабы 2-тармағының 3) тармақшасын басшылыққа ала отырып, БҰЙЫРАМЫН:

1. Қоса берiлiп отырған Қазақстан Республикасы әдiлет органдарының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi жүргiзуi жөнiндегi нұсқаулық бекiтiлсiн.

2. Заңнамамен белгіленген тәртіпте:

1) осы бұйрықтың мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күннің ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында ресми жариялауға жолдауды қамтамасыз етсін.

3. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Министр

Б. Имашев

Қазақстан Республикасы Әділет министрінің 2014 жылғы 30 желтоқсандағы № 398 бұйрығымен бекітілген

Қазақстан Республикасы әдiлет органдарының әкiмшiлiк құқық
бұзушылық туралы iстерді жүргiзуi жөнiндегi нұсқаулық

1-тарау. Жалпы ережелер

Ескерту. 1-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Әдiлет органдарының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер жөнiндегi мiндетi әкiмшiлiк құқық бұзушылықтың алдын алу және жолын кесу, оларды жасауға ықпал ететiн себептер мен шарттарды айқындау болып табылады.

2. Осы Қазақстан Республикасы әдiлет органдарының әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстерді жүргiзуi жөнiндегi нұсқаулығы (бұдан әрi - Нұсқаулық) әдiлет органдарының қолданыстағы заңнамада бекітілген әкiмшiлiк құқық бұзушылық айқындау, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi жүргiзу, процестік шешiмдерге дау айту және процестік әрекеттерге шағым жасау, орындау, сондай-ақ тиісті iс жүргiзудi ұйымдастыру бойынша нақтылайды.

3. Нұсқаулық "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының 2014 жылғы 5 шілдедегі кодексiне (бұдан әрi - Кодекс) сәйкес әзiрлендi.

Осы Нұсқаулықпен реттелмеген бөлігінде Кодекстің нормаларын басшылыққа алу қажет.

4. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттамаларды:

соттар қарайтын әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер бойынша (Кодекстің 158, 214, 462, 467, 668-баптары);

әділет органдарының қарауына енгізілген әкімшілік құқық бұзушылықтар туралы істер бойынша (Кодекстің 230-бап (екінші бөлігі) (осы бұзушылықтарды жекеше нотариустар жасаған кезде), 457, 459, 466, 468, 491, 670, 671, 672-баптар) әділет органдарының соған уәкілетті лауазымды тұлғалары жасайды.

Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

5. Әкiмшiлiк жауапкершiлiкке:

1) әкімшілік құқық бұзушылық аяқталған немесе оның жолын кескен кезде он алты жасқа толған, ақыл-есi дұрыс жеке тұлға;

2) заңды тұлға тартылады.

Кодекстің ерекше бөлiгiнің баптарында көзделген құқық бұзушылықтар үшiн, егер осы құқық бұзушылықтар өзiнiң сипаты бойынша заңнамаға сәйкес қылмыстық жауапкершiлiкке әкеп соқпаса, әкiмшiлiк жауапкершiлiк туындайды.

6. Лауазымды адам өз қызметтiк мiндеттерiн орындамауына немесе тиiсiнше орындамауына байланысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалған жағдайда әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылады. Мұндай мән-жай болмаған кезде әкiмшiлiк құқық бұзушылықтың жасалуына кiнәлi лауазымды адам жалпы негiздерде жауаптылыққа жатады.

Осы Нұсқаулықта әкімшілік құқық бұзушылық жасалған кезде тұрақты, уақытша немесе арнаулы өкiлеттiк бойынша билiк өкiлiнiң функцияларын жүзеге асыратын немесе жүзеге асырған не әкімшілік құқық бұзушылық жасалған кезде мемлекеттiк мекемелерде, квазимемлекеттік сектордың субъектілерінде, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарында ұйымдастырушылық-өкімдік немесе әкiмшiлiк-шаруашылық функцияларды орындайтын немесе орындаған адамдар – лауазымды адамдар деп танылады.

7. Тұлға әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалған күннен бастап екi ай өткеннен кейiн әкiмшiлiк жауапкершiлiкке тартылуға жатпайды.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн әкiмшiлiк жаза қолдану мерзiмiнiң өтуі сараптама тағайындалған, сондай-ақ iстi сот инстанцияларына немесе әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстердi қарауға уәкiлеттiк берілген мемлекеттiк органның лауазымды адамына жiберген кезден бастап тоқтатыла тұрады.

Бұл мерзiмдердi есептеу сараптама қорытындыларын алған кезден қайтадан басталады.

Құқық бұзушының әрекеттерiнде әкiмшiлiк құқық бұзушылық белгiлерi болған кезде қылмыстық iс тоқтатылған жағдайда, тұлға оны тоқтату туралы шешiм келіп түскен күннен бастап үш айдан кешiктiрiлмей әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылуы мүмкiн.

8. Созылып кеткен әкiмшiлiк құқық бұзушылық кезiнде әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған кезде тұлға әкiмшiлiк құқық бұзушылық анықталған күннен бастап екi ай өткеннен кейін әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылуға жатпайды.

Кодекстің Ерекше бөлiгiнiң бабында көзделген белгiлi бiр іс-әрекеттiң бiрыңғай құрамының үздiксiз жүзеге асырылуымен сипатталатын және оны анықтаған кезде аяқталмаған құқық бұзушылық созылып кеткен құқық бұзушылық деп танылады.

2-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғау

Ескерту. 2-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

9. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қозғауға:

уәкiлеттi лауазымды адамның Кодекстің 802-бабының үшінші бөлігінің ережелерiн ескере отырып, әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау фактiсiн тiкелей анықтауы;

құқық қорғау органдарынан, сондай-ақ басқа да мемлекеттiк органдардан, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарынан түскен материалдар;

жеке және заңды тұлғалардың хабарламалары немесе мәлiмдемелерi, сондай-ақ бұқаралық ақпарат құралдарындағы хабарламалар себеп болып табылады.

Кодекстің 741-бабында көзделген істер бойынша іс қозғалмаған мән-жайлар болмаған кезде әкiмшiлiк құқық бұзушылық белгiлерiн көрсететiн жеткiлiктi деректердiң болуы әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қозғау үшiн негiздеме болады.

10. Әкімшілік іс жүргізуді әділет органының лауазымды тұлғасы жүргізген кезде әкімшілік іс жүргізу жөніндегі құжаттамада Кодекстің нормасына сілтеме жасалады.

11. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалғаны туралы хаттама жасалған немесе әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қозғау туралы прокурор қаулы шығарған кезден бастап әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қозғалған болып саналады.

12. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамада:

оның жасалған күнi мен орны;

хаттаманы жасаған адамның лауазымы, аты-жөнi;

iс қозғалған тұлға туралы мәлiметтер (жеке тұлғалар үшiн - тегi, аты, әкесiнiң аты (ол болған кезде), туған күнi, айы, жылы, тұрғылықты жерi, жеке басын куәландыратын құжаттың атауы мен деректемелерi, сәйкестендіру нөмірі, жұмыс орны, абоненттік телефон нөмірі, факсі, ұялы байланыс және (немесе) электрондық мекенжайы (егер ол бар болса); заңды тұлғалар үшiн - атауы, тұрған жерi, заңды тұлға ретiнде мемлекеттiк тiркелу (қайта тіркеу) нөмiрi және тiркелген күнi, сәйкестендіру нөмірі және банктiк реквизиттерi, абонементтік нөмірі, факсі, ұялы байланысы және (немесе) электрондық мекенжайы (бар болған кезде);

әкiмшiлiк құқық бұзушылықтың жасалған орны, уақыты мен мәнi;

Кодекстiң 2-бөлімі ерекше бөлiмiнiң аталған құқық бұзушылық үшiн әкiмшiлiк жауаптылық көзделетiн бабы; егер олар бар болса, куәлардың және жәбiрленушiлердiң аты-жөнi (бар болса), мекенжайы;

өзiне қатысты iс қозғалған жеке адамның не заңды тұлғаның заңды өкiлiнiң түсiнiктемесi; егер ол әкімшілік құқық бұзушылықты анықтау және белгілеу үшін пайдаланылған болса, метрологиялық тексерудің атауы, күні, техникалық құралдың көрсеткіші;

iстi шешу үшiн қажеттi өзге де мәлiметтер көрсетiледi, сондай-ақ әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау фактiсiн растайтын құжаттар қоса берiледi.

13. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалған кезде іс жүргізу тілі белгіленеді. Іс қозғалған жеке адамға, сондай-ақ iс жүргiзудiң басқа да қатысушыларына олардың Кодексте көзделген құқықтары мен мiндеттерi түсiндiрiлiп, бұл туралы хаттамада белгi жасалады.

14. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамаға оны жасаған адам және Кодекстің 803-бапта көзделген жағдайларды қоспағанда, жүргізілген әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іске қатысты адам (оның өкілі) қол қояды. Жәбiрленушiлер мен куәлар болған кезде, сондай-ақ куәгерлер қатысқан жағдайда хаттамаға сол адамдар да қол қояды.

15. Соттар қарайтын әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер бойынша, тиiстi түрде хабарланған әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған адам жоқ болған немесе келмеген жағдайда әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамаға, әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған адамның жоқтығы немесе келмеуi туралы белгi қоя отырып, оны толтырған адам қол қояды.

16. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қозғалған адам әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс жөнiнде хаттамаға қол қойып қабылдаудан бас тартқан жағдайда, хаттамаға оны толтырған адам тиiстi жазба жазады.

17. Оған қатысты iс қозғалған жеке адамға немесе заңды тұлғаның заңды өкiлiне әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамамен танысуға мүмкiндiк берiлуге тиiс. Аталған адамдар хаттаманың мазмұны бойынша түсiнiктеме беруге және ескерту жасауға, сондай-ақ оған қол қоюдан өзiнiң бас тарту себебiн баяндай алады, олар осы хаттамаға коса тiркеледi. Бұл адамдар әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда хаттамаға тиiстi жазба жасалады. Оған қатысты iс қозғалған жеке адамның хаттамаға қол фактісі ол адамның хаттамамен танысқанын куәландырады және оның әкімшілік құқық бұзушылықты жасау кінәсін тану деп табылмайды.

18. Осы Нұсқаулықта көзделген жағдайларды қоспағанда, оған қатысты iс қозғалған жеке адамға немесе заңды тұлғаның өкіліне, сондай-ақ жәбiрленушiге әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманың көшірмесі қол қойылып дереу тапсырылады.

19. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама Кодекстің 803-бабының бесінші және алтыншы бөліктерінде көзделген негiздер бойынша өзiне қатысты iс қозғалған адам болмаған кезде жасалған жағдайда, ол өзiне қатысты iс қозғалған адамға хабарлана отырып, тапсырыс хатпен почта арқылы жiберiледi. Хаттаманы өзiне қатысты iс қозғалған адам алған сәттен бастап бір тәулік ішінде қайтармау фактісі оған қол қоюдан бас тартты деп танылады, ол туралы хаттаманың көшірмесіне тиісті жазба енгізіледі.

20. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасалу фактiсi анықталғаннан кейiн дереу жасалады.

"Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен жүргізілген тексеру барысында әкімшілік құқық бұзушылық анықталған кезде тиісті тексеру аяқталғаннан кейін дереу әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттама жасалынады.

21. Әкiмшiлiк құқық бұзушылықтың мән-жайларын, өзiне қатысты iс қозғалған жеке адамның өз басын немесе заңды тұлға туралы мәлiметтердi және заңды тұлғаның заңды өкiлiнiң жеке басын қосымша анықтау талап етiлген жағдайларда әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама аталған мән-жайлар анықталған күннен бастап үш тәулiк iшiнде жасалады.

22. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама (прокурордың қаулысы) қарау үшiн әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарауға уәкiлдiк берiлген судьяға, органға (лауазымды адамға) жасалған кезден бастап үш тәулiк iшiнде жiберiледi.

3-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жүргізуді қамтамасыз ету шараларын қабылдау

Ескерту. 3-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

23. Құқық бұзушылық жасалған жерде не Кодекстiң 785-бабында көзделген әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс жүргiзудi қамтамасыз ету шараларын қолдану кезiнде табылған құқық бұзушылық құралы не нысанасы болып табылатын құжаттар мен заттарды алып қоюды iс жүргiзудi қамтамасыз етудiң тиiстi шараларын қолдануға уәкiлеттi лауазымды адамдар екi куәгердiң қатысуымен жүзеге асырады.

Ерекше жағдайларда (жету қиындық тудыратын жерлерде, тиiстi қатынас құралдары болмаған кезде немесе басқа да объективтi себептерге байланысты жеке тұлғаларды куәгерлер ретiнде тартуға мүмкiндiк болмағанда) құқық бұзушылық жасалған орында табылған құқық бұзушылық құралдары болатын не Кодекстiң 785-бабында көзделген әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша iс жүргiзудi қамтамасыз ету шараларын қолдану кезiнде құжаттар мен заттарды алып қою куәгерлердiң қатысуынсыз, бiрақ бұл ретте оның барысы мен нәтижелерiн айғақтап көрсететiн техникалық құралдар қолданыла отырып жүргiзiлуi мүмкiн.

24. Заттар мен құжаттарды алып қою туралы хаттама жасалып, оның көшiрмесi өзiне қатысты iс жүргiзiлiп жатқан адамға немесе оның заңды өкiлiне тапсырылады, не әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамаға тиiстi жазба жасалады.

25. Құжаттар мен заттарды алып қою туралы хаттамада (әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттамада) алып қойылған құжаттардың түрi мен реквизиттерi, алып қойылған заттардың түрi, саны, өзге де тақылеттестік белгiлерi туралы мәлiметтер көрсетiледi.

26. Хаттамаға оны жасаған лауазымды адам, тиісті құжаттар мен заттар алып қойылған адам, куәлар қол қояды. Өзінен тиісті құжаттар мен заттар алып қойылған адам хаттамаға қол қоюдан бас тартқан жағдайда, хаттамаға тиісті жазба жасалады.

27. Алып қойылған заттар мен құжаттар тиісті уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қаралғанға дейiн алып қоюды жүргiзген лауазымды адам белгiлейтiн орындарда сақталады.

28. Iс қаралғаннан кейiн шығарылған қаулыға сәйкес алып қойылған құжаттар мен заттар олардың иесiне қайтарылады немесе тәркiленедi, немесе сатылады, немесе сақталады, немесе белгiленген тәртiппен жойылады.

29. Заңды тұлғаға тиесiлi, әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау құралдары не нысанасы болған тауарларға, көлiк құралдарына және өзге де мүлiкке тыйым салу өзiне қатысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша, iс жүргiзудi қамтамасыз етудiң осы шарасы қолданылған заңды тұлғаның өкiлiне оларға билiк етуге (ал қажет болған жағдайларда пайдалануға да) тыйым салу туралы хабарлана отырып, көрсетілген тауарлардың, көлiк құралдарының және өзге де мүлiктiң тiзiмдемесiн білдіреді және егер осы тауарларды, көлiк құралдарын және өзге де мүлiктi алып қою мүмкiн болмайтын және (немесе) олардың сақталуын алып қоюсыз қамтамасыз ету мүмкiн болатын жағдайда қолданылады. Тыйым салынған тауарлар, көлiк құралдары және өзге де мүлiк тыйым салған лауазымды адам тағайындаған басқа тұлғаларға жауапкершiлiкпен сақтауға берiлуi мүмкiн.

30. Заңды тұлғаға тиесiлi тауарларға, көлiк құралдарына және өзге де мүлiкке тыйым салуды тауар, көлiк құралы және өзге де мүлiк иесi мен екi куәгердiң қатысуымен Кодекстiң 804-бабының бiрiншi бөлiгiнде аталған, осыған уәкiлеттiк берiлген лауазымды адамдар жүзеге асырады.

Кейiнге қалдыруға болмайтын жағдайларда, тауарларға, көлiк құралдарына және өзге де мүлiкке тыйым салу олардың иесiнiң қатысуынсыз жүзеге асырылуы мүмкiн.

31. Қажет болған жағдайларда фото- және кинотүсiрілім, бейнежазба қолданылады.

32. Заңды тұлғаға тиесiлi тауарларға, көлiк құралдарына және өзге де мүлiкке тыйым салу туралы хаттама жасалады. Заңды тұлғаға тиесiлi тауарларға, көлiк құралдарына және өзге де мүлiкке тыйым салу туралы хаттамада оның жасалған күнi мен орны, хаттама жасаған адамның лауазымы, тегі мен аты-жөнi, өзiне қатысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргiзудi қамтамасыз етудiң осы шарасы қолданылған заңды тұлға туралы және иелiгiнде тыйым салынған тауарлар, көлiк құралдары және өзге де мүлкi бар тұлға туралы мәлiметтер, олардың тiзiмдемесi және тақылеттестік белгiлерi көрсетiледi, сондай-ақ фото- және кинотүсiрілімдері, бейнежазбалар қолдану туралы жазба жасалады. Фото- және кинотүсiрілімдер, бейнежазбалар қолданылып, тыйым салуды жүзеге асыру кезiнде алынған материалдар хаттамаға қоса беріледi.

Қажет болған жағдайларда тыйым салынған тауарлар, көлiк құралдары және өзге де мүлiк оралады және (немесе) оларға мөр басылады.

Заңды тұлғаға тиесiлi тауарларға, көлiк құралдарына және өзге де мүлiкке тыйым салу туралы хаттаманың көшiрмесi өзiне қатысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргiзудi қамтамасыз етудiң осы шарасы қолданылған заңды тұлғаның өкiлiне тапсырылады.

33. Заңды тұлғаға тиесiлi, тыйым салынған тауарларды, көлiк құралдарын және өзге де мүлiктi өзiне қатысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргiзудi қамтамасыз етудiң осы шарасы қолданылған заңды тұлғаның не тыйым салынған мүлiктi сақтауды жүзеге асыратын тұлғаның иелiктен шығаруы немесе жасыруы Қазақстан Республикасының заңдарында белгiленген жауаптылыққа әкеп соғады.

4-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қысқартылған іс жүргізу

Ескерту. 4-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

34. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қысқартылған іс жүргізу, егер құқық бұзушылық фактісін лауазымды адам оның жасалу орнында анықтаса, Кодекстің 44-бабы бірінші бөлігінің бірінші абзацына сәйкес ол үшін айыппұл түрінде әкімшілік жаза көзделген, оны жасаған, өз кінәсін мойындаған жеке тұлға анықталған және салынған айыппұл мөлшерімен келіскен жағдайларда жүзеге асырылады.

35. Әкімшілік құқық бұзушылық табылған және оны жасаған тұлға белгіленген кезде, лауазымды адам әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманы оның жасалу орнында жасайды және тұлғаға көрсетілген айыппұл сомасының елу пайыз мөлшеріндегі айыппұлды жеті тәулік ішінде төлеу құқығын түсіндіреді.

Лауазымды адам тұлғаға "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қысқартылған іс жүргізу тәртібінде әкімшілік айыппұл төлеу туралы түбіртек нысанын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Қаржы министрінің 2014 жылғы 22 тамыздағы № 373 бұйрығына сәйкес (Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2014 жылы 24 қыркүйекте № 9748 тіркелді) белгіленген үлгідегі түбіртекпен бірге әкімшілік құқық бұзушылық туралы хаттаманың көшірмесін тапсырады.

36. Көрсетілген айыппұл сомасының елу пайыз мөлшеріндегі айыппұл жеті тәулік ішінде төленген жағдайда, іс мәні бойынша қаралды деп есептеледі.

37. Кодекстің 811-бабының бірінші бөлігінде көзделген құқық пайдаланылмаған немесе тиісінше пайдаланылмаған жағдайда әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс жүргізу жалпы тәртіппен жүзеге асырылады.

5-тарау. Әділет органдарының уәкілетті лауазымды адамдарының әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауы

Ескерту. 5-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

38. Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу саласындағы, атқарушылық құжаттардың орындалуын қамтамасыз ету саласындағы уәкілетті органның басшысы мен олардың орынбасарлары, облыстық, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың әділет органдарының басшылары мен олардың орынбасарлары, сондай-ақ аудандық және қалалық әділет бөлімшелерінің басшылары Кодекстің 230 (екінші бөлігі) (егер осы бұзушылықты жеке нотариус жасаса), 457, 468, 670, 671, 672 баптарында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық істерді қарайды және әкімшілік жазалар қолданады.

Заңды тұлғаларды, азаматтық хал актілерін мемлекеттік тіркеу саласындағы уәкілетті органның, оның аумақтық бөлімшелерінің басшылары мен олардың орынбасарлары Кодекстің 464 және 466-баптарында көзделген әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарайды және ескерту мен әкімшілік айыппұл жасау түріндегі әкімшілік жазаларды қолданады.

Ескерту. 38-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

39. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс оның жасалған жерi бойынша, ал о Кодексте көзделген жағдайларда әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iсті қарау ведомстволық бағыныстылығына жататын лауазымды адамның (уәкілетті мемлекеттік органның) орналасқан жері бойынша қаралады.

40. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарауға әзiрлеу кезiнде лауазымды адам мынадай:

iстiң қаралу уақыты мен орнын тағайындау туралы;

iс бойынша адамдарды шақыру, қажеттi қосымша материалдарды талап етіп алдыру туралы, қажет болған жағдайда сараптама тағайындау туралы;

iстi қарауды кейiнге қалдыру туралы;

егер осы iстi қарау құзыретiне жатпаса не лауазымды адамға қарсылық білдіру туралы ұйғарым шығарылса, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттаманы және iстiң басқа да материалдарын ведомстволық бағыныстылығы бойынша қарауға беру туралы;

Кодекстiң 812-бабына сәйкес iстi мәнi бойынша қарауға беру туралы;

Кодекстiң 741 және 742-баптарында көзделген мән-жайлар болған кезде iс жүргiзудi тоқтату туралы шешiм қабылдайды

41. Қарауына әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс берiлген лауазымды адам, егер бұл тұлға:

жауаптылыққа тартылып отырған тұлғаның немесе жәбiрленушiнiң, олардың өкiлдерiнiң, қорғаушының туысы болып табылған;

iстiң шешiлуiне жеке басы, тiкелей немесе жанама түрде мүдделi болған жағдайларда, аталған iстi қарай алмайды.

42. Өздiгiнен бас тарту немесе, қарсылық білдіру туралы мәлiмдеме жоғары тұрған лауазымды адамға берiледi, ол келіп түскен күннен бастап бiр тәулiк iшiнде қаралады.

Өздiгiнен бас тарту не қарсылық білдіру туралы мәлiмдеменi қарап, жоғары тұрған лауазымды адам, мәлiмдеменi қанағаттандыру туралы не оны қанағаттандырудан бас тарту туралы ұйғарым шығарылады.

43. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарауға әзiрлеу кезiнде орган (лауазымды адам) мынадай:

1) iстiң қаралу уақыты мен орнын тағайындау туралы;

2) iс бойынша адамдарды шақыру, қажеттi қосымша материалдарды талап етіп алдыру туралы, қажет болған жағдайда сараптама тағайындау туралы;

3) iстi қарауды кейiнге қалдыру туралы;

4) егер осы iстi қарау құзыретiне жатпаса не судьяға, лауазымды адамға қарсылық білдіру туралы ұйғарым шығарылса, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттаманы және iстiң басқа да материалдарын ведомстволық бағыныстылығы бойынша қарауға беру туралы;

5) Кодекстiң 812-бабына сәйкес iстi мәнi бойынша қарауға беру туралы;

6) Кодекстiң 741 және 742-баптарында көзделген мән-жайлар болған кезде iс жүргiзудi тоқтату туралы шешiм қабылдайды.

Осы тармақтың 1), 2), 3), 4), 5) тармақшаларында көзделген шешiмдер ұйғарым түрiнде шығарылады.

Осы тармақтың 6) тармақшасында көзделген шешiм қаулы түрiнде шығарылады.

44. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарауға уәкілеттік берілген органдар (лауазымды адамдар) іс жүргізуде нақ сол бір адамға қатысты қозғалған екі және одан көп істің барын анықтай отырып, бұл істерді бірге қарау үшін бір іс жүргізуге біріктіруі мүмкін.

Кодекстiң 744-бабының төртiншi бөлiгiнде, 746-бабының алтыншы бөлiгiнде және 754-бабының бесiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда жауаптылыққа тартылып отырған тұлғаның, оның өкiлiнiң, куәнiң дәлелсiз себептермен келмеуіне байланысты әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қайта қарауға әзiрлеу кезiнде iстi қарайтын орган (лауазымды адам) аталған адамдарды күштеп әкелу туралы ұйғарым шығаруға құқылы.

45. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстер iстi қарауға құқылы орган (лауазымды адам) әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттаманы және iстiң басқа да материалдарын алған күннен бастап он бес тәулік ішінде қарайды.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы іс бойынша iс жүргiзуге қатысушылардан өтiнiшхаттар түскен жағдайда не iстiң мән-жайларын қосымша анықтау қажет болған кезде iстi қарап жатқан орган (лауазымды адам) iстiң қаралу мерзiмiн ұзартуы, бiрақ бiр айдан аспайтындай етіп ұзартуы мүмкiн.

46. Орган (лауазымды адам) әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарауға кiрiскенде:

iстi кiм қарайтынын, қандай iс қаралғалы жатқанын, кiм және Кодекстiң қандай бабының негiзiнде жауаптылыққа тартылып отырғанын хабарлайды;

әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылатын жеке тұлғаның немесе заңды тұлға өкiлiнiң, сондай-ақ iстi қарауға қатысатын өзге де тұлғалардың келгенiне көз жеткiзедi;

iс бойынша іс жүргiзуге қатысушылардың жеке басын анықтайды және жеке тұлғаның заңды өкілдерінің немесе заңды тұлға өкiлдерiнiң, қорғаушының өкiлеттiктерiн тексереді;

іс бойынша iс жүргiзуге қатысушылардың келмеу себептерiн анықтайды және аталған адамдар болмағанда iсті қарау туралы не iсті қарауды кейiнге қалдыру туралы шешiм қабылдайды;

қажет болған жағдайларда iсті қарау кезiнде қатысуы мiндеттi болып табылатын адамды күштеп әкелу туралы ұйғарым шығарады, аудармашыны тағайындайды;

iсті қарауға қатысатын адамдарға олардың құқықтары мен мiндеттерiн, оның ішінде мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен тегін заң көмегін алу құқығын түсiндiредi;

іс жүргізу тілін айқындайды, ана тiлiнде немесе өзіне қатысты іс жүргізіліп жатқан адам бiлетiн басқа да тiлде мәлімдеме жасау, түсiнiктемелер мен айғақтар беру, өтiнiшхаттар мәлімдеу, шағымдар жасау, іс материалдарымен танысу, оны қарау кезiнде сөз сөйлеу, аудармашының көрсететін қызметтерін тегiн пайдалану құқығын түсiндiредi;

мәлiмделген бас тартуды және өтiнiшхаттарды шешедi;

әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттаманы, ал қажет болған кезде істің өзге де материалдарын жариялайды;

өзiне қатысты iс бойынша iс жүргiзiлiп жатқан адамның түсiнiктемелерiн, iс жүргiзуге қатысатын басқа да адамдардың айғақтарын, маманның түсiндiрмесiн және сарапшының қорытындысын тыңдайды, өзге де дәлелдемелерді зерттейді, ал iстi қарауға прокурор қатысқан жағдайда оның қорытындысын тыңдайды;

iсті қарауды кейiнге қалдыру туралы ұйғарымды: iс қарайтын лауазымды адамның, егер оған қарсылық білдіру iстi мәнi бойынша қарауға кедергi келтiрсе, өздiгiнен бас тартуы немесе оған қарсылық білдіру туралы мәлiмдеуге; егер қорғаушыға, уәкiлеттi өкiлге, сарапшыға немесе аудармашыға қарсылық білдіру iстi мәнi бойынша қарауға кедергi келтiрсе, көрсетілген қарсылық білдіруге; iстi қарауға қатысатын адамдардың келуі немесе iс бойынша қосымша материалдарды талап етіп алдыру қажеттiгiне байланысты, сондай-ақ Кодекстiң 51-бабының екiншi бөлiгiнде көзделген жағдайларда шығарады;

Кодекстiң 816-бабында көзделген жағдайларда iстi мәнi бойынша қарауға беру туралы ұйғарым шығарады.

47. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iстi қарап, орган (лауазымды адам) мынадай:

әкiмшiлiк жаза қолдану туралы;

іс бойынша iс жүргiзудi тоқтату туралы;

iстi осы әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн өзгеше түрде немесе мөлшерде жаза қолдануға құқылы судьяның, органның (лауазымды адамның) қарауына беру туралы, сондай-ақ Кодекстiң 812-бабында көзделген басқа жағдайларда iстi қарауға беру туралы қаулылардың бiрiн шығарады.

48. Әділет органдарының әкiмшiлiк құқық бұзушылықтарды қарау кезінде жеке және заңды тұлғаларға қолданылатын әкiмшiлiк жаза түрлері:

ескерту жасау;

әкiмшiлiк айыппұл;

әкiмшiлiк құқық бұзушылықты жасау құралы не нысанасы болған затты, сол сияқты әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасау салдарынан алынған мүлiктi тәркiлеу;

рұқсаттан айыру не оның қолданылуын тоқтата тұру, сондай-ақ тiзiлiмнен алып тастау;

қызметті тоқтата тұру немесе оған тыйым салу.

Ескерту. 48-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Әділет министрінің 10.07.2018 № 1074 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

49. Әкiмшiлiк айыппұл негiзгi әкiмшiлiк жаза ретiнде ғана қолданылады.

50. Әкiмшiлiк айыппұл Кодекстің Ерекше бөлігінің баптарында көзделген жағдайларда және шекте әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн салынатын, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы хаттама жасалған кезде қолданыста болған заңға сәйкес белгiленетiн айлық есептiк көрсеткiштiң белгiлi бiр мөлшерiне сәйкес келетiн мөлшерде ақша өндiрiп алу.

51. Бiр адам екi немесе одан да көп әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасаған кезде әрбiр құқық бұзушылық үшiн жеке-жеке әкiмшiлiк жаза қолданылады.

52. Егер адам бiрнеше әкiмшiлiк құқық бұзушылық жасап, оларды сол бiр орган (лауазымды адам) қараса, онда бұл адамға сол бiр түрдегi жазалар қолданылған жағдайда, жазаның түпкiлiктi мөлшерiн жазаның осы түрi үшiн Кодексте белгiленген үш еселенген ең жоғары шектен асыруға болмайды.

53. Іс бойынша іс жүргiзудi тоқтату туралы қаулы:

Кодекстiң 741-бабында көзделген іс бойынша iс жүргiзудi болғызбайтын мән-жайлар болған;

Кодекстiң 742-бабында көзделген әкiмшiлiк жауаптылыққа тартпауға мүмкiндiк беретiн мән-жайлар болған жағдайларда шығарылады.

54. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулыда:

қаулы шығарған лауазымды адамның лауазымы, тегі, аты-жөні;

iстiң қаралған күнi мен орны;

өзiне қатысты iс қаралған тұлға туралы мәлiметтер: жеке тұлғалар үшiн – тегi, аты, әкесiнiң аты (ол болған кезде), туған жылы, айы, күнi, тұрғылықты жерi, жеке басын куәландыратын құжаттың атауы мен деректемелерi, сәйкестендіру нөмiрi, тұрғылықты жерi бойынша тiркелгенi туралы мәлiметтер, жұмыс орны; заңды тұлғалар үшiн – атауы, ұйымдық-құқықтық нысаны, орналасқан жерi, заңды тұлға ретiнде мемлекеттiк тiркеу нөмiрi мен күнi, сәйкестендіру нөмiрi және банк деректемелерi;

қаралып жатқан iс бойынша iс жүргiзу тiлi;

Кодекстiң әкiмшiлiк құқық бұзушылық үшiн жауаптылық көзделетiн бабы;

iстi қарау кезiнде анықталған мән-жайлар;

iс бойынша шешiм;

қаулыға шағым жасаудың тәртiбi мен мерзімдері;

айыппұлды ерікті түрде төлеу немесе әкімшілік жазаның өзге түрін орындау мерзімдері көрсетілуге тиіс.

Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулы заңды және негізделген болуға тиiс.

55. Қаулы шығарған лауазымды адам әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулыға қол қояды.

56. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулы iс қаралып бiткен соң дереу жарияланады.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша өзіне қатысты қаулы шығарылған жеке тұлғаға немесе заңды тұлғаның өкіліне, сондай-ақ жәбірленушіге, жеке тұлғаның заңды өкіліне, әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс қозғаған уәкілетті органға (лауазымды адамға) қаулының көшірмесі ол жарияланған күннен бастап үш тәулік ішінде тапсырылады және (немесе) жіберіледі.

57. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулыға өзі жөнiнде әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс жүргiзiлiп жатқан адам, жәбiрленушi, жеке адамның немесе заңды тұлғаның заңды өкiлдерi, қорғаушы шағым бере алады, сондай-ақ прокурор наразылық келтiре алады.

6-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер жөніндегі заңды күшіне енбеген қаулыларды апелляциялық тәртіпте қайта қарау

Ескерту. 6-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

58. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша шағым іс бойынша қаулы шығарған органға (лауазымды адамға) жіберіледі, ол шағым, наразылық түскен күннен бастап үш тәулік ішінде оларды істің барлық материалдарымен бірге жоғары тұрған органға (лауазымды адамға) жіберуге міндетті.

59. Шағымды белгіленген мерзімде беру (әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағым, наразылық қаулы көшірмесі тапсырылған күннен бастап он күн ішінде берілуі тиіс) әкімшілік жаза қолдану туралы қаулының орындалуын шағым қаралғанға дейін тоқтата тұрады.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағым, наразылық келіп түскен күннен бастап он күн ішінде қаралуға жатады.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іске қатысушылардан өтініш келіп түскен не істің мән-жайын қосымша анықтау қажет болған жағдайда шағымды, наразылықты қарау мерзімін істі қарайтын жоғары орган (лауазымды тұлға) он күннен аспайтын мерзімге ұзартуы мүмкін.

Орган (лауазымды адам) азаматтық, қылмыстық немесе әкімшілік іс жүргізуде қаралатын басқа іс шешілгенге дейін шағымды (наразылықты) қарау мерзімін оны қарау мүмкін болмағанда тоқтата тұруға міндетті. Мерзімді ұзарту туралы дәлелді айқындама шығарылады.

60. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағымды, наразылықты қарауға дайындық кезде жоғары орган (лауазымды адам):

іс бойынша іс жүргізудің ерекше мән-жайларын анықтайды;

өтініш жасауға рұқсат береді, қосымша материалдарды талап етеді, шағымды, наразылықты қарау үшін қатысуы қажет болып танылған адамдарды шақырады;

егер шағымды, наразылықты қарау оның құзыретіне жатпайтын болса, оларды істің барлық материалдарымен бірге ведомстволық бағыныстылығы бойынша жібереді.

61. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағымды, наразылықты қарау кезінде іс және қосымша ұсынылған материалдар бойынша шығарылған қаулының заңдылығы мен негізділігі тексеріледі. Жоғары орган (лауазымды адам) шағымның, наразылықтың дәлелдемесімен байланысты болмайды және істі толық көлемде тексереді, сонымен бірге ол жаңа фактілерді белгілеп, жаңа айғақтарды зерттей алады.

62. Шағымды, наразылықты қарау шақырылған адамдардың келмеуімен, іс бойынша қосымша материалдарды талап етумен, сараптама тағайындаумен байланысты және шағымды, наразылықты толық, жан-жақты және объективті қарау үшін қажет болған басқа жағдайларда кейінге қалдырылуы мүмкін.

Егер әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағым бір уақытта сотқа және жоғары органға (лауазымды тұлғаға) келіп түскенде, шағымды сот қарайды.

63. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағымды, наразылықты қарап, жоғары орган (лауазымды адам) келесі шешімдердің бірін қабылдайды:

қаулыны өзгеріссіз, ал шағымды, наразылықты қанағаттанарлықсыз қалдыру туралы;

қаулыны өзгеріссіз қалдыру туралы;

қаулыны жою және Кодекстің 741 және 742-баптарында көзделген мән-жайлар, сондай-ақ қаулыны шығаруға негіз болған мән-жайлар дәлелденбеген кезде істі тоқтату туралы;

қаулыны жою және іс бойынша жаңа қаулыны шығару туралы;

қаулыны жою және істі бағыныстылығы бойынша қарауға жіберу туралы, егер шағымды, наразылықты қарау кезінде қаулыны құқылы емес орган (лауазымды адам) шығарғаны белгіленген болса.

64. Шағымды, наразылықты қарау нәтижесі жөнінде шешім іс бойынша қаулыға шағым, наразылық бойынша қаулы түрінде шығарылады. Қаулыда Кодекстің 822-бабының бірінші бөлігінде (қаулының мазмұнды бөлігі) көрсетілген мәліметтер қамтылуы тиіс.

65. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыны жоюға не өзгертуге және қаулы шығаруға негіз болып табылады:

органның (лауазымды адамның) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыда айтылған істің нақты мән-жайлары туралы қорытындысына шағымды, наразылықты қарау кезінде зерттелген айғақтардың сәйкес келмеуі;

әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңды дұрыс қолданбау;

Кодекстің іс жүргізушілік нормаларының елеулі бұзылуы;

қаулымен қолданылған әкімшілік жазаның жасалған құқық бұзушылықтың сипатына, айыптының тұлғасына сәйкес келмеуі.

66. Жоғары орган (лауазымды адам) шағымды, наразылықты қарау кезінде зерттелген айғақтарды бағалай отырып, әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша қаулыда белгіленбеген немесе қаулыны шығарған орган (лауазымды адам) назарға алмаған фактілерді дәлелденген деп тани алады.

67. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағым, наразылық бойынша қаулы оны шығарғаннан кейін дереу жарияланады.

Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс жөніндегі қаулыға шағым, наразылық бойынша қаулы көшірмесі оны шығарғаннан кейін үш күндік мерзімде іс бойынша қаулы шығарылған лауазымды адамға, наразылық білдірген прокурорға тапсырылады немесе жіберіледі.

Әкімшілік қамаққа алу туралы іс жөніндегі қаулыға шағым, наразылық бойынша қаулы қаулыны орындайтын органның (лауазымды адамның), сондай-ақ қаулыны шығаратын күні – оған қатысты қаулы шығарылған адамның назарына жеткізіледі.

7-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер жөніндегі заңды күшіне енген қаулыларды және шағымдарды, наразылықтарды қарау нәтижесі бойынша оларға жаңадан ашылған мән-жайлар жөніндегі қаулыларды қайта қарау

Ескерту. 7-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

68. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер жөніндегі қаулылар және шағымдарды, наразылықтарды қарау нәтижесі бойынша қаулылар жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта қаралуы мүмкін.

69. Жаңадан ашылған мән-жайлар жөніндегі қаулыларды қайта қарау үшін:

іс үшін құқық бұзушыға белгісіз болған және белгілі болуы мүмкін болмаған елеулі мән-жайлар;

заңды күшіне енген сот үкімімен белгіленген куәгердің көрінеу жалған айғақтары, сарапшының көрінеу жалған қорытындысы, көрінеу жалған аударма, әкімшілік құқық бұзушылық туралы жалған хаттама, заңсыз не негізсіз қаулы шығаруға әкеп соғатын жалған құжаттар не заттай айғақтар;

заңды күшіне енген сот үкімімен белгіленген әкімшілік құқық бұзушылық туралы істер жөніндегі іс жүргізуге қатысушылардың, іске қатысушы басқа адамдардың не олардың өкілдерінің немесе осы істі қарау кезінде жасалған уәкілетті органдардың (лауазымды адамдардың) қылмыстық іс-әрекеттері;

соттың шешімін, үкімін, ұйғарымын немесе қаулысын не өзге мемлекеттік органның (лауазымды адамның) осы қаулыны шығаруға негіз болған құқықтық актісін жою;

Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесінің әкімшілік құқық бұзушылық туралы осы істе қолданылған заңды немесе өзге нормативтік құқықтық актіні конституциялық емес деп тануы негіз болып табылады.

70. Заңды күшіне енген қаулыны жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша осы шешімді шығарған сот, уәкілетті орган (лауазымды адам) қайта қарайды. Сот органның (лауазымды адамның) қаулысын қайта қараған және оны өзгеріссіз қалдырған жағдайда жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қайта қарауды осы шешімді шығарған сот жүзеге асырады.

71. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қаулыны қайта қарау туралы өтінішті оның нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптарды сақтаумен іс жүргізуге тиісті орган (лауазымды адам) қабылдайды. Өтінішті іс жүргізуге қабылдау туралы мәселе ол келіп түскен күннен бастап үш күн ішінде шешіледі.

Өтінішті іс жүргізуге қабылдау туралы өтініштерді қарау бойынша отырыстың күні мен өткізілетін орны көрсетілген ұйғарым шығарылады.

72. Уәкілетті органның лауазымды адамы өтініш берушінің жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қаулыны қайта қарау туралы берген өтінішін қайтарады, егер оны іс жүргізуге қабылдау туралы мәселені шешу кезінде:

өтініш Кодекстің 855-бабында белгіленген ережелерді бұзумен берілгендігі;

өтініш белгіленген мерзім өтіп кеткеннен кейін берілгендігі және оны қайтадан қалпына келтіру туралы өтініштің болмағандағы немесе өтініш берудің өтіп кеткен мерзімін қалпына келтіруден бас тартылғандығы;

өтініштің нысаны мен мазмұнына қойылатын талаптардың сақталмағандығы белгіленген болса.

Өтінішті қайтару туралы ұйғарым шығарылады. Ұйғарымның көшірмесі өтініш берушіге өтінішпен және онымен қоса берілетін құжаттармен бірге ұйғарым шығарылған күннен кейін келесі күннен кешіктірмей жіберіледі. Өтінішті қайтару туралы ұйғарымға шағымдануға, наразылық білдіруге болады.

73. Жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қаулыны қайта қарау туралы өтінішті орган (лауазымды адам) отырыста қарайды. Өтініш берушіге және іске қатысушыларға отырыстың уақыты мен орны туралы хабарланады, алайда олардың келмеуі өтінішті қарауға кедергі болып табылмайды.

74. Орган (лауазымда адам) жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қаулыны қайта қарау туралы өтінішті қарап, өтінішті қанағаттандырады және қаулыны жояды не қайта қараудан бас тартады.

75. Органдардың (лауазымды адамдардың) жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қаулыны жою туралы және жаңадан ашылған мән-жайлар бойынша қаулыны қайта қарау туралы өтінішті қанағаттандырудан бас тарту туралы шешімдеріне шағымдануға және белгіленген тәртіппен наразылық білдіруге болады.

76. Қаулы жойылған жағдайда істі Кодексте белгіленген ережелер бойынша орган (лауазымды адам) қарайды.

8-тарау. Әкімшілік жазалар қолдану туралы қаулыларды орындау

Ескерту. 8-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

77. Әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулы:

егер әкiмшiлiк құқық бұзушылық туралы iс бойынша қаулыға шағым берiлмесе немесе наразылық келтiрiлмесе, оған шағым беру үшiн белгiленген мерзiм өткеннен кейiн;

шағым, наразылық бойынша қаулы шығарылғаннан кейiн, сондай-ақ Кодекстiң 839-бабында көзделген жағдайда қаулы шығарылғаннан кейiн дереу;

Кодекстің 811-бабының екінші бөлігінде көзделген жағдайда дереу заңды күшiне енедi.

78. Әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулы заңды күшiне енген кезінен бастап орындалуға жатады.

Әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулыны орындауға енгізу қаулыны шығарған судьяға, органға (лауазымды адамға) жүктеледi. Қаулы оны орындатуға уәкiлеттiк берілген органға (лауазымды адамға) ол заңды күшiне енген күннен бастап бiр тәулiк iшiнде жiберiледi.

79. Әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулыны Кодексте белгiленген тәртiппен осыған уәкiлеттiк берілген органдар орындауға келтіреді.

80. Бiр тұлғаға қатысты әкiмшiлiк жазалар қолдану туралы бiрнеше қаулы шығарылған жағдайда, әрбір қаулы дербес орындауға келтіріледі.

81. Тұлғаның әкiмшiлiк жазадан жалтаруы, бұл жазаны заңнамаға сәйкес мәжбүрлеу тәртiбiмен орындауға әкеп соғады.

82. Әкiмшiлiк жаза қолдану туралы қаулы шығарған органға (лауазымды адамға) осы қаулыны орындауға байланысты мәселелердi шешу және оның орындалуын бақылау жүктеледi.

83. Қаулының көшiрмесi өзіне қатысты қаулы шығарылған жеке тұлғаға немесе заңды тұлғаның өкiлiне, сондай-ақ өзінің өтініші бойынша жәбiрленушiге қолхатпен дереу тапсырылады. Аталған тұлғалар болмаған жағдайда қаулының көшiрмесi ол шығарылған күннен бастап үш күн iшiнде жiберiледi, бұл жөнінде iсте тиiстi жазба жүргізіледі.

84. Әкiмшiлiк жауаптылыққа тартылған тұлға айыппұлды қаулы заңды күшiне енген күннен бастап отыз тәуліктен кешiктiрмей төлеуге тиiс.

Айыппұл Кодекстің 888-бабында көзделгендей кейінге қалдырылған жағдайда, әкімшілік жауаптылыққа тартылған тұлға кейінге қалдыру мерзімі өткен күннен бастап төлеуге тиіс.

85. Әкімшілік құқық бұзушылық жасағаны үшін салынған айыппұлды айыппұл салу туралы қаулыны шығарған, айыппұл төлеу қажеттiгi туралы нұсқама берген судьяны немесе органды (лауазымды адамды) жазбаша нысанда кейіннен хабардар ете отырып, белгіленген тәртіппен мемлекеттік бюджетке жеке тұлға енгізеді немесе заңды тұлға аударады.

86. Айыппұл салу туралы қаулы немесе айыппұл төлеу қажеттiгi туралы нұсқама сот орындаушыларына айыппұл салу туралы қаулыны ерікті түрде орындау мерзімі өткеннен кейін он күн ішінде жіберіледі.

Айыппұл салу туралы қаулы немесе айыппұлды төлеу қажеттігі туралы нұсқама сот орындаушысына жіберілген кезде оған айыппұл сомасының мемлекет кірісіне түспегені туралы мәліметтер қоса беріледі.

9-тарау. Әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс бойынша іс қағаздарын жүргізу

Ескерту. 9-тараудың тақырыбы жаңа редакцияда - ҚР Әділет министрінің 25.03.2021 № 215 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

87. Әкiмшiлiк iстердi тiркеу журналдары Әдiлет министрлiгiнiң басшылығы, сондай-ақ аумақтық әдiлет органдарының бiрiншi басшылары белгiлеген жауапты тұлғаларда сақталады.

Әкiмшiлiк iстердi тiркеу журналдары нөмiрленеді, тігіледі және мөрмен расталады.

88. Есеп пен iс жүргiзудiң жағдайын бақылауды құрылымдық бөлiмшелердiң басшылары және аумақтық әдiлет органдарының басшылары жүзеге асырады.

Об утверждении Инструкции по производству дел об административных правонарушениях органами юстиции Республики Казахстан

Приказ Министра юстиции Республики Казахстан от 30 декабря 2014 года № 398. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 21 января 2015 года № 10112.

Руководствуясь подпунктом 3) пункта 2 статьи 7 Закона Республики Казахстан "Об органах юстиции", ПРИКАЗЫВАЮ:

1. Утвердить прилагаемую Инструкцию по производству дел об административных правонарушениях органами юстиции Республики Казахстан.

2. Обеспечить в установленном законодательством порядке:

1) государственную регистрацию настоящего приказа;

2) направление настоящего приказа на официальное опубликование в средствах массовой информации в течение десяти календарных дней после его государственной регистрации.

3. Настоящий приказ вводится в действие после дня его первого официального опубликования.

Министр Б. Имашев

Инструкция по производству дел об административных
правонарушениях органами юстиции Республики Казахстан
Глава 1. Общие положения

Сноска. Заголовок главы 1 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Задачей органов юстиции по делам об административных правонарушениях являются предупреждение и пресечение административных правонарушений, выявление причин и условий, способствующих их совершению.

2. Настоящая Инструкция по производству дел об административных правонарушениях органами юстиции Республики Казахстан (далее - Инструкция) детализирует деятельность органов юстиции, закрепленную в действующем законодательстве, по административному производству, исполнению, оспариванию процессуальных решений и обжалованию процессуальных действий, а также организации соответствующего делопроизводства.

3. Инструкция разработана в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 5 июля 2014 года "Об административных правонарушениях" (далее - Кодекс).

В части неурегулированной настоящей Инструкцией необходимо руководствоваться нормами Кодекса.

4. Протоколы об административных правонарушениях составляются уполномоченными на то должностными лицами органов юстиции:

по делам об административных правонарушениях, рассматриваемым судами (статьи 158, 214, 462, 467, 668 Кодекса);

по делам об административных правонарушениях, рассмотрение которых отнесено к ведению органов юстиции (статьи 230 (часть вторая) (когда эти нарушения совершены частными нотариусами), 457, 459, 466, 468, 491, 670, 671, 672 Кодекса).

Сноска. Пункт 4 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

5. Административной ответственности подлежат:

1) физическое вменяемое лицо, достигшее к моменту окончания или пресечения административного правонарушения шестнадцатилетнего возраста;

2) юридическое лицо.

Административная ответственность за правонарушения, предусмотренные статьями Особенной части Кодекса, наступает, если эти правонарушения по своему характеру не влекут за собой в соответствии с законодательством уголовной ответственности.

6. Должностное лицо привлекается к административной ответственности при условии совершения административного правонарушения в связи с неисполнением или ненадлежащим исполнением им служебных обязанностей. При отсутствии этого обстоятельства должностное лицо, виновное в совершении административного правонарушения, подлежит ответственности на общих основаниях.

Должностными лицами в Инструкции признаются лица, постоянно, временно или по специальному полномочию осуществляющие или осуществлявшие на момент совершения административного правонарушения функции представителя власти либо выполняющие или выполнявшие на момент совершения административного правонарушения организационно-распорядительные или административно-хозяйственные функции в государственных учреждениях, субъектах квазигосударственного сектора, органах местного самоуправления.

7. Лицо не подлежит привлечению к административной ответственности по истечении двух месяцев со дня совершения административного правонарушения.

Течение срока наложения административного взыскания за административное правонарушение приостанавливается с момента назначения экспертизы, а также направления дела в судебные инстанции или должностному лицу государственного органа, уполномоченному рассматривать дела об административных правонарушениях.

Исчисление этих сроков возобновляется с момента получения результатов экспертизы.

В случае прекращения уголовного дела при наличии в действиях нарушителя признаков административного правонарушения лицо может быть привлечено к административной ответственности не позднее трех месяцев со дня поступления решения о его прекращении.

8. При длящемся административном правонарушении лицо не подлежит привлечению к административной ответственности по истечении двух месяцев со дня обнаружения административного правонарушения.

Длящимся признается правонарушение, которое характеризуется непрерывным осуществлением единого состава определенного деяния, предусмотренного статьей Особенной части Кодекса, и не завершено к моменту его обнаружения.

Глава 2. Возбуждение дел об административных правонарушениях

Сноска. Заголовок главы 2 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

9. Поводами к возбуждению дела об административном правонарушении являются:

непосредственное обнаружение уполномоченным должностным лицом факта совершения административного правонарушения с учетом положений части третьей статьи 802 Кодекса;

материалы, поступившие из правоохранительных органов, а также других государственных органов, органов местного самоуправления;

сообщения или заявления физических и юридических лиц, а также сообщения в средствах массовой информации.

Основанием для возбуждения дела об административном правонарушении является наличие достаточных данных, указывающих на признаки административного правонарушения при отсутствии обстоятельств, исключающих производство по делу, предусмотренных статьей 741 Кодекса.

10. При осуществлении административного производства должностными лицами органов юстиции в документации по административному производству производится ссылка на нормы Кодекса.

11. Дело об административном правонарушении считается возбужденным с момента составления протокола об административном правонарушении или вынесения прокурором постановления о возбуждении дела об административном правонарушении.

12. В протоколе об административном правонарушении указываются:

дата и место составления протокола;

должность, фамилия и инициалы лица, составившего протокол;

сведения о лице, в отношении которого возбуждено дело (для физических лиц – фамилия, имя, отчество (при его наличии), дата рождения, место жительства, наименование и реквизиты документа, удостоверяющего личность, идентификационный номер, место работы, абонентский номер телефона, факса, сотовой связи и (или) электронный адрес (если они имеются); для юридических лиц – наименование, место нахождения, номер и дата государственной регистрации (перерегистрации) юридического лица, идентификационный номер и банковские реквизиты, абонентский номер телефона, факса, сотовой связи и (или) электронный адрес (если они имеются);

место, время совершения и существо административного правонарушения;

статья Особенной части раздела 2 Кодекса, предусматривающая административную ответственность за данное правонарушение; фамилии, имена, отчества (при их наличии), адреса свидетелей и потерпевших, если они имеются;

объяснение физического лица либо представителя юридического лица, в отношении которого возбуждено дело; название, номер, дата метрологической поверки, показания технического средства, если оно использовалось при выяснении и фиксации административного правонарушения;

иные сведения, необходимые для разрешения дела, а также прилагаются документы, подтверждающие факт совершения административного правонарушения.

13. При составлении протокола об административном правонарушении определяется язык производства. Лицу, в отношении которого возбуждено дело, а также другим участникам производства по делу разъясняются их права и обязанности, предусмотренные настоящим Кодексом, о чем делается отметка в протоколе.

14. Протокол об административном правонарушении подписывается лицом, его составившим, и лицом (представителем лица), в отношении которого ведется производство по делу об административном правонарушении, за исключением случаев, предусмотренных статьей 803 Кодекса. При наличии потерпевших и свидетелей, а также в случаях участия понятых протокол подписывается также этими лицами.

15. В случае отсутствия или неявки надлежащим образом извещенного лица, в отношении которого возбуждено дело, протокол об административном правонарушении подписывается лицом, его составившим, с отметкой в нем об отсутствии или неявке лица, в отношении которого возбуждено дело.

16. В случае отказа в принятии под расписку протокола по делу об административном правонарушении лицом, в отношении которого возбуждено дело об административном правонарушении, в протоколе производится соответствующая запись лицом, его составившим.

17. Физическому лицу или представителю юридического лица, в отношении которого возбуждено дело, должна быть предоставлена возможность ознакомления с протоколом об административном правонарушении. Указанные лица могут представлять объяснения и замечания по содержанию протокола, а также изложить мотивы своего отказа от его подписания, которые прилагаются к протоколу. В случае отказа этих лиц от подписания протокола об административном правонарушении в нем производится соответствующая запись. Факт подписания протокола лицом, в отношении которого возбуждено дело, свидетельствует об ознакомлении данного лица с протоколом и не является признанием его вины в совершении административного правонарушения.

18. Физическому лицу или представителю юридического лица, в отношении которого возбуждено дело, а также потерпевшему копия протокола об административном правонарушении вручается под расписку немедленно после его составления, за исключением случаев, предусмотренных настоящей Инструкцией.

19. Протокол об административном правонарушении в случаях его составления в отсутствие лица, в отношении которого возбуждено дело по основаниям, предусмотренным частями пятой и шестой статьи 803 Кодекса, в течение двух суток после его составления направляется по почте заказным письмом с уведомлением лица, в отношении которого возбуждено дело. Факт невозвращения протокола в течение трех суток с момента получения лицом, в отношении которого возбуждено дело, признается отказом от его подписания, о чем делается соответствующая запись в копии протокола.

20. Протокол об административном правонарушении составляется незамедлительно после обнаружения факта совершения административного правонарушения.

При выявлении административного правонарушения в ходе проверки, проводимой в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан", протокол об административном правонарушении составляется незамедлительно после завершения соответствующей проверки.

21. В случаях, когда требуется дополнительное выяснение обстоятельств административного правонарушения, личности физического лица или сведений о юридическом лице и личности представителя юридического лица, в отношении которых возбуждается дело, протокол об административном правонарушении составляется в течение трех суток со дня установления указанных обстоятельств.

22. Протокол (постановление прокурора) об административном правонарушении в течение трех суток с момента составления направляется для рассмотрения судье, органу (должностному лицу), уполномоченному рассматривать дело об административном правонарушении.

Глава 3. Принятие мер обеспечения производства по делам об административных правонарушениях

Сноска. Заголовок главы 3 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

23. Изъятие документов и вещей, являющихся орудием либо предметом правонарушений, обнаруженных на месте совершения правонарушения либо при применении мер обеспечения производства по делу об административном правонарушении, предусмотренных статьей 785 Кодекса, осуществляется должностными лицами, уполномоченными применять соответствующие меры обеспечения производства по делу, с участием двух понятых.

В исключительных случаях (в труднодоступной местности при отсутствии надлежащих средств сообщения или когда в силу других объективных причин нет возможности для привлечения физических лиц в качестве понятых) изъятие документов и вещей, являющихся орудием правонарушений, обнаруженных на месте совершения правонарушения либо при применении мер обеспечения производства по делу об административном правонарушении, предусмотренных статьей 785 Кодекса, может осуществляться без участия понятых, но с применением при этом технических средств фиксации его хода и результатов.

24. Об изъятии вещей и документов составляется протокол, копия которого вручается лицу, в отношении которого ведется производство по делу, или его представителю, либо делается соответствующая запись в протоколе об административном правонарушении.

25. В протоколе об изъятии документов и вещей (протоколе об административном правонарушении) содержатся сведения о виде и реквизитах изъятых документов, виде, количестве, иных идентификационных признаках изъятых вещей.

26. Протокол подписывается должностным лицом, его составившим, лицом, у которого изъяты соответствующие документы и вещи, понятыми. В случае отказа лица, у которого изъяты соответствующие документы и вещи, от подписания протокола в нем производится соответствующая запись.

27. Изъятые вещи и документы до рассмотрения дела об административном правонарушении хранятся в местах, определяемых должностным лицом, произведшим изъятие, в порядке, определяемом соответствующим уполномоченным государственным органом.

28. После рассмотрения дела в соответствии с вынесенным постановлением изъятые документы и вещи возвращаются их владельцу или конфискуются, или реализуются, или хранятся, или уничтожаются в установленном порядке.

29. Наложение ареста на товары, транспортные средства и иное имущество, принадлежащие юридическому лицу, явившиеся орудиями либо предметами совершения административного правонарушения, представляет собой опись указанных товаров, транспортных средств и иного имущества с объявлением представителю юридического лица, в отношении которого применена данная мера обеспечения производства по делу об административном правонарушении, о запрете распоряжаться (а в необходимых случаях и пользоваться) ими и применяется в случае, если эти товары, транспортные средства и иное имущество изъять невозможно и (или) их сохранность может быть обеспечена без изъятия. Товары, транспортные средства и иное имущество, на которые наложен арест, могут быть переданы на ответственное хранение другим лицам, назначенным должностным лицом, наложившим арест.

30. Наложение ареста на товары, транспортные средства и иное имущество, принадлежащие юридическому лицу, осуществляется уполномоченными на то должностными лицами, указанными в части первой статьи 804 Кодекса, в присутствии владельца товара, транспортного средства и иного имущества и двух понятых.

В случаях, не терпящих отлагательства, наложение ареста на товары, транспортные средства и иное имущество может быть осуществлено в отсутствие их владельца.

31. В необходимых случаях применяются фото- и киносъемка, видеозапись.

32. О наложении ареста на товары, транспортные средства и иное имущество, принадлежащие юридическому лицу, составляется протокол. В протоколе о наложении ареста на товары, транспортные средства и иное имущество, принадлежащие юридическому лицу, указываются дата и место его составления, должность, фамилия и инициалы лица, составившего протокол, сведения о юридическом лице, в отношении которого применена данная мера обеспечения производства по делу об административном правонарушении, и о лице, во владении которого находятся товары, транспортные средства и иное имущество, на которые наложен арест, их опись и идентификационные признаки, а также делается запись о применении фото– и киносъемки, видеозаписи. Материалы, полученные при осуществлении ареста с применением фото– и киносъемки, видеозаписи, прилагаются к протоколу.

В необходимых случаях товары, транспортные средства и иное имущество, на которые наложен арест, упаковываются и (или) опечатываются.

Копия протокола о наложении ареста на товары, транспортные средства и иное имущество, принадлежащие юридическому лицу, вручается представителю юридического лица, в отношении которого применена данная мера обеспечения производства по делу об административном правонарушении.

33. Отчуждение или сокрытие товаров, транспортных средств и иного имущества, принадлежащих юридическому лицу, на которые наложен арест, юридическим лицом, в отношении которого применена данная мера обеспечения производства по делу об административном правонарушении, либо лицом, осуществляющим хранение арестованного имущества, влечет установленную законами Республики Казахстан ответственность.

Глава 4. Сокращенное производство по делам
об административном правонарушении

Сноска. Заголовок главы 4 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

34. Сокращенное производство по делу об административном правонарушении осуществляется в случаях, если факт правонарушения обнаружен должностным лицом на месте его совершения, за которое предусмотрено административное взыскание в виде штрафа согласно абзацу первому части первой статьи 44 Кодекса, установлено совершившее его физическое лицо, которое признает свою вину и соглашается с размером налагаемого штрафа.

35. При обнаружении административного правонарушения и установлении совершившего его лица должностное лицо составляет протокол об административном правонарушении на месте его совершения и разъясняет лицу право оплаты штрафа в размере пятидесяти процентов от указанной суммы штрафа в течение семи суток.

Должностное лицо вручает лицу копию протокола об административном правонарушении с квитанцией согласно приказу Министра финансов Республики Казахстан от 22 августа 2014 года № 373 "Об утверждении формы квитанции об уплате административного штрафа в порядке сокращенного производства по делу об административном правонарушении" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов 24 сентября 2014 года за № 9748).

36. В случае оплаты штрафа в размере пятидесяти процентов от указанной суммы штрафа в течение семи суток дело считается рассмотренным по существу.

37. В случае неиспользования или ненадлежащего использования права, предусмотренного частью первой статьи 811 Кодекса, производство по делу об административном правонарушении осуществляется в общем порядке.

Глава 5. Рассмотрение дел об административных правонарушениях уполномоченными должностными лицами органов юстиции

Сноска. Заголовок главы 5 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

38. Руководитель уполномоченного органа в области государственной регистрации нормативных правовых актов, в сфере обеспечения исполнения исполнительных документов и их заместители, руководители областных, городов республиканского значения и столицы органов юстиции и их заместители, а также руководители районных и городских подразделений юстиции рассматривают дела об административных правонарушениях и налагают административные взыскания, предусмотренные статьями 230 (частью второй) (когда эти нарушения совершены частными нотариусами), 457, 468, 670, 671 и 672 Кодекса.

Руководители уполномоченного органа в сфере государственной регистрации юридических лиц, актов гражданского состояния, его территориальных подразделений и их заместители рассматривают дела об административных правонарушениях и налагают административные взыскания в виде предупреждения и административного штрафа, предусмотренные 464 и 466 Кодекса.

Сноска. Пункт 38 - в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

39. Дело об административном правонарушении рассматривается по месту его совершения, а в предусмотренных Кодексом случаях по месту нахождения должностного лица (уполномоченного органа), к подведомственности которого относится рассмотрение дела об административном правонарушении.

40. Должностное лицо при подготовке к рассмотрению дела об административном правонарушении принимает следующее решение:

о назначении времени и места рассмотрения дела;

о вызове лиц, истребовании необходимых дополнительных материалов по делу, о назначении экспертизы в случае необходимости;

об отложении рассмотрения дела;

о передаче протокола об административном правонарушении и других материалов дела на рассмотрение по подведомственности, если рассмотрение данного дела не относится к его компетенции либо вынесено определение об отводе должностного лица;

о передаче дела для рассмотрения по существу в соответствии со статьей 812 Кодекса;

о прекращении производства при наличии обстоятельств, предусмотренных статьями 741 и 742 Кодекса.

41. Должностное лицо, на рассмотрение которого передано дело об административном правонарушении, не может рассматривать данное дело и заявляет о самоотводе в случаях, если это лицо:

является родственником лица, привлекаемого к ответственности, или потерпевшего, их представителей, защитника;

лично, прямо или косвенно заинтересовано в разрешении дела.

42. Заявление о самоотводе или отводе подается вышестоящему должностному лицу, которое рассматривается в течение суток со дня поступления.

Рассмотрев заявление о самоотводе либо отводе, вышестоящее должностное лицо выносит определение об удовлетворении заявления либо об отказе в его удовлетворении.

43. Орган (должностное лицо) при подготовке к рассмотрению дела об административном правонарушении принимает следующие решения:

1) о назначении времени и места рассмотрения дела;

2) о вызове лиц, истребовании необходимых дополнительных материалов по делу, о назначении экспертизы в случае необходимости;

3) об отложении рассмотрения дела;

4) о передаче протокола об административном правонарушении и других материалов дела на рассмотрение по подведомственности, если рассмотрение данного дела не относится к его компетенции либо вынесено определение об отводе судьи, должностного лица;

5) о передаче дела для рассмотрения по существу в соответствии со статьей 812 Кодекса;

6) о прекращении производства при наличии обстоятельств, предусмотренных статьями 741 и 742 Кодекса.

Решения, предусмотренные подпунктами 1), 2), 3), 4), 5) настоящего пункта Инструкции, выносятся в виде определения.

Решение, предусмотренное подпунктом 6) настоящего пункта Инструкции, выносится в виде постановления.

44. Органы (должностные лица), уполномоченные рассматривать дела об административных правонарушениях, установив, что в производстве имеются два и более дела, возбужденные в отношении одного и того же лица, могут объединить эти дела в одно производство для совместного рассмотрения.

При подготовке к повторному рассмотрению дела об административном правонарушении в связи с неявкой без уважительных причин лица, привлекаемого к ответственности, его представителя, свидетеля в случаях, предусмотренных частью четвертой статьи 744, частью шестой статьи 746 и частью пятой статьи 754 Кодекса, орган (должностное лицо), рассматривающие дело, может вынести определение о приводе указанных лиц.

45. Дела об административных правонарушениях рассматриваются в течение пятнадцати суток со дня получения органом (должностным лицом), правомочным рассматривать дело, протокола об административном правонарушении и других материалов дела.

В случае поступления ходатайств от участников производства по делу об административном правонарушении либо при необходимости дополнительного выяснения обстоятельств дела срок рассмотрения дела может быть продлен органом (должностным лицом), рассматривающим дело, но не более чем на один месяц.

46. Орган (должностное лицо), приступив к рассмотрению дела об административном правонарушении:

объявляют, кто рассматривает дело, какое дело подлежит рассмотрению, кто и на основании какой статьи Кодекса привлекается к ответственности;

удостоверяются в явке физического лица или представителя юридического лица, привлекаемого к административной ответственности, а также иных лиц, участвующих в рассмотрении дела;

устанавливают личность участников производства по делу и проверяют полномочия законных представителей физического лица или представителей юридического лица, защитника;

выясняют причины неявки участников производства по делу и принимают решение о рассмотрении дела в отсутствие указанных лиц либо об отложении рассмотрения дела;

в необходимых случаях выносят определение о приводе лица, участие которого является обязательным при рассмотрении дела, назначают переводчика;

разъясняют лицам, участвующим в рассмотрении дела, их права и обязанности, в том числе право на получение бесплатной юридической помощи за счет средств государственного бюджета;

определяют язык производства, разъясняют право делать заявления, давать объяснения и показания, заявлять ходатайства, приносить жалобы, знакомиться с материалами дела, выступать при его рассмотрении на родном языке или другом языке, которым владеет лицо, в отношении которого ведется производство, бесплатно пользоваться услугами переводчика;

разрешают заявленные отводы и ходатайства;

оглашают протокол об административном правонарушении, а при необходимости – и иные материалы дела;

заслушивают объяснения лица, в отношении которого ведется производство по делу, показания других лиц, участвующих в производстве, пояснения специалиста и заключение эксперта, исследуют иные доказательства, а в случае участия прокурора в рассмотрении дела заслушивают его заключение;

выносят определение об отложении рассмотрения дела в связи: с заявлением о самоотводе или отводе должностного лица, рассматривающего дело, в случае, если его отвод препятствует рассмотрению дела по существу; с отводом защитника, уполномоченного представителя, эксперта или переводчика, если указанный отвод препятствует рассмотрению дела по существу; с необходимостью явки лиц, участвующих в рассмотрении дела, или истребования дополнительных материалов по делу, а также в случаях, предусмотренных частью второй статьи 51 Кодекса;

выносят определение о передаче дела для рассмотрения по существу в случаях, предусмотренных статьей 816 Кодекса.

47. Рассмотрев дело об административном правонарушении, орган (должностное лицо) выносят одно из следующих постановлений:

о наложении административного взыскания;

о прекращении производства по делу;

о передаче дела на рассмотрение судье, органу (должностному лицу), правомочным налагать за данное административное правонарушение взыскание иного вида или размера, а также в иных случаях, предусмотренных статьей 812 Кодекса.

48. Виды административных взысканий применяемых органами юстиции при рассмотрении административных правонарушений для физических и юридических лиц:

предупреждение;

административный штраф;

конфискация предмета, явившегося орудием либо предметом совершения административного правонарушения, а равно имущества, полученного вследствие совершения административного правонарушения;

лишение разрешения либо приостановление его действия, а также исключение из реестра;

приостановление или запрещение деятельности.

Сноска. Пункт 48 в редакции приказа Министра юстиции РК от 10.07.2018 № 1074 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

49. Административный штраф применяется только в качестве основного административного взыскания.

50. Административный штраф есть денежное взыскание, налагаемое за административное правонарушение в случаях и пределах, предусмотренных в статьях Особенной части Кодекса, в размере, соответствующем определенному количеству месячного расчетного показателя, устанавливаемого в соответствии с законом, действующим на момент составления протокола об административном правонарушении.

51. При совершении одним лицом двух или более административных правонарушений административное взыскание налагается за каждое правонарушение в отдельности.

Если лицо совершило несколько административных правонарушений, которые рассматриваются одним и тем же органом (должностным лицом), то в случае наложения на это лицо взысканий одного и того же вида окончательный размер взыскания не может превышать трехкратный максимальный предел, установленный Кодексом для данного вида взыскания.

52. Лицо, на которое наложено административное взыскание за административное правонарушение, считается подвергнутым данному взысканию в течение года со дня окончания исполнения постановления о наложении административного взыскания.

53. Постановление о прекращении производства по делу выносится в случаях:

наличия обстоятельств, исключающих производство по делу, предусмотренных статьей 741 Кодекса;

наличия обстоятельств, позволяющих не привлекать к административной ответственности, предусмотренных статьей 742 Кодекса.

54. В постановлении по делу об административном правонарушении указываются:

должность, фамилия, инициалы должностного лица, вынесшего постановление;

дата и место рассмотрения дела;

сведения о лице, в отношении которого рассмотрено дело: для физических лиц – фамилия, имя, отчество (при его наличии), дата рождения, место жительства, наименование и реквизиты документа, удостоверяющего личность, идентификационный номер, сведения о регистрации по месту жительства, место работы; для юридических лиц – наименование, организационно-правовая форма, место нахождения, номер и дата государственной регистрации в качестве юридического лица, идентификационный номер и банковские реквизиты;

язык производства по рассматриваемому делу;

статья Кодекса, предусматривающая ответственность за административное правонарушение;

обстоятельства, установленные при рассмотрении дела;

решение по делу;

порядок и сроки обжалования постановления;

сроки добровольной уплаты штрафа или исполнения иного вида административного взыскания.

Постановление по делу об административном правонарушении должно быть законным и обоснованным.

55. Постановление по делу об административном правонарушении подписывается должностным лицом, вынесшим постановление.

56. Постановление по делу об административном правонарушении объявляется незамедлительно по окончании рассмотрения дела.

Физическому лицу или представителю юридического лица, в отношении которого вынесено постановление по делу об административном правонарушении, а также потерпевшему, законному представителю физического лица, уполномоченному органу (должностному лицу), возбудившему дело об административном правонарушении, копия постановления вручается и (или) высылается в течение трех суток со дня его объявления.

57. Постановление по делу об административном правонарушении может быть обжаловано лицом, в отношении которого ведется производство по делу об административном правонарушении, потерпевшим, законными представителями физического или юридического лица, защитником, а также опротестовано прокурором.

Глава 6. Пересмотр не вступивших в законную силу постановлений по делам об административных правонарушениях в апелляционном порядке

Сноска. Заголовок главы 6 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

58. Жалоба на постановление по делу об административном правонарушении направляется в орган (должностному лицу), вынесшему постановление по делу, который в течение трех суток со дня поступления жалобы, протеста направляет их со всеми материалами дела в вышестоящий орган (должностному лицу).

59. Подача в установленный срок жалобы (жалоба, протест на постановление по делу об административном правонарушении могут быть поданы в течение десяти суток со дня вручения копии постановления), приостанавливает исполнение постановления о наложении административного взыскания до рассмотрения жалобы.

Жалоба, протест на постановление по делу об административном правонарушении подлежат рассмотрению в течение десяти суток со дня их поступления.

В случае поступления ходатайств от участников производства по делу об административном правонарушении либо при необходимости дополнительного выяснения обстоятельств дела срок рассмотрения жалобы, протеста может быть продлен вышестоящим органом (должностным лицом), рассматривающим дело, но не более чем на десять суток.

Орган (должностное лицо) обязан приостановить срок рассмотрения жалобы (протеста) при невозможности ее (его) рассмотрения до разрешения другого дела, рассматриваемого в гражданском, уголовном или административном судопроизводстве. О продлении срока выносится мотивированное определение.

60. При подготовке к рассмотрению жалобы, протеста на постановление по делу об административном правонарушении вышестоящий орган (должностное лицо):

выясняет, имеются ли обстоятельства, исключающие производство по делу;

разрешает ходатайства, истребует дополнительные материалы, вызывает лиц, участие которых признано необходимым для рассмотрения жалобы, протеста;

если рассмотрение жалобы, протеста не относится к его компетенции, направляет их со всеми материалами дела по подведомственности.

61. При рассмотрении жалобы, протеста на постановление по делу об административном правонарушении проверяется законность и обоснованность вынесенного постановления по имеющимся в деле и дополнительно представленным материалам. Вышестоящий орган (должностное лицо) не связан с доводами жалобы, протеста и проверяет дело в полном объеме, при этом он может устанавливать новые факты и исследовать новые доказательства.

62. Рассмотрение жалобы, протеста может быть отложено в связи с неявкой вызванных лиц, истребованием дополнительных материалов по делу, назначением экспертизы и в других случаях, когда это необходимо для полного, всестороннего и объективного рассмотрения жалобы, протеста.

Если жалоба на постановление по делу об административном правонарушении поступила одновременно в суд и вышестоящий орган (должностному лицу), то жалобу рассматривает суд.

63. Рассмотрев жалобу, протест на постановление по делу об административном правонарушении, вышестоящий орган (должностное лицо) принимает одно из следующих решений:

об оставлении постановления без изменения, а жалобы, протеста без удовлетворения;

об изменении постановления;

об отмене постановления и прекращении дела при наличии обстоятельств, предусмотренных статьями 741 и 742 Кодекса, а также при недоказанности обстоятельств, на основании которых было вынесено постановление;

об отмене постановления и вынесении нового постановления по делу;

об отмене постановления и направлении дела на рассмотрение по подведомственности, если при рассмотрении жалобы, протеста установлено, что постановление было вынесено неправомочным органом (должностным лицом).

64. Решение по результатам рассмотрения жалобы, протеста выносится в виде постановления по жалобе, протесту на постановление по делу. Постановление должно содержать сведения, указанные в части первой статьи 822 (содержательная часть постановления) Кодекса.

65. Основаниями к отмене либо изменению постановления по делу об административном правонарушении и вынесению постановления являются:

несоответствие выводов органа (должностного лица) о фактических обстоятельствах дела, изложенных в постановлении по делу об административном правонарушении, исследованным при рассмотрении жалобы, протеста доказательствам;

неправильное применение закона об административной ответственности;

существенное нарушение процессуальных норм Кодекса;

несоответствие наложенного постановлением административного взыскания характеру совершенного правонарушения, личности виновного.

66. Вышестоящий орган (должностное лицо), оценивая исследованные в процессе рассмотрения жалобы, протеста доказательства, может признавать доказанными факты, которые не были установлены постановлением по делу об административном правонарушении или не были приняты органом (должностным лицом), вынесшим постановление, во внимание.

67. Постановление по жалобе, протесту на постановление по делу об административном правонарушении оглашается незамедлительно после его вынесения.

Копия постановления по жалобе, протесту на постановление по делу об административном правонарушении в срок до трех суток после его вынесения вручается или высылается должностному лицу, в отношении которого было вынесено постановление по делу, прокурору, принесшему протест.

Постановление по жалобе, протесту на постановление по делу об административном аресте доводится до сведения органа (должностного лица), исполняющего постановление, а также лица, в отношении которого оно вынесено, – в день вынесения постановления.

Глава 7. Пересмотр вступивших в законную силу постановлений по делам об административных правонарушениях и постановлений по результатам рассмотрения жалоб, протестов на них по вновь открывшимся обстоятельствам

Сноска. Заголовок главы 7 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

68. Постановления по делам об административных правонарушениях и постановления по результатам рассмотрения жалоб, протестов могут быть пересмотрены по вновь открывшимся обстоятельствам.

69. Основаниями для пересмотра постановлений по вновь открывшимся обстоятельствам являются:

существенные для дела обстоятельства, которые не были и не могли быть известны правонарушителю;

установленные вступившим в законную силу приговором суда заведомо ложные показания свидетеля, заведомо ложное заключение эксперта, заведомо неправильный перевод, подложность протокола об административном правонарушении, документов либо вещественных доказательств, повлекшие за собой вынесение незаконного либо необоснованного постановления;

установленные вступившим в законную силу приговором суда преступные действия участников производства по делам об административных правонарушениях, других лиц, участвующих в деле, либо их представителей или преступные деяния уполномоченных органов (должностных лиц), совершенные при рассмотрении данного дела;

отмена решения, приговора, определения или постановления суда либо правового акта иного государственного органа (должностного лица), послужившего основанием к вынесению данного постановления;

признание Конституционным Советом Республики Казахстан неконституционным закона или иного нормативного правового акта, который был применен в данном деле об административном правонарушении.

70. Вступившее в законную силу постановление пересматривается по вновь открывшимся обстоятельствам судом, уполномоченным органом (должностным лицом), вынесшим это решение. В случае пересмотра судом постановления органа (должностного лица) и оставления его без изменения пересмотр по вновь открывшимся обстоятельствам осуществляется судом, вынесшим данное решение.

71. Заявление о пересмотре постановления по вновь открывшимся обстоятельствам, поданное с соблюдением требований, предъявляемых к его форме и содержанию, принимается к производству соответствующего органа (должностного лица). Вопрос о принятии заявления к производству решается в течение трех суток со дня его поступления.

О принятии заявления к производству выносится определение, в котором указываются дата и место проведения заседания по рассмотрению заявления. Копии определения направляются лицам, участвующим в деле.

72. Должностное лицо уполномоченного органа возвращает заявителю поданное им заявление о пересмотре постановления по вновь открывшимся обстоятельствам, если при решении вопроса о принятии его к производству установит, что:

заявление подано с нарушением правил, установленных статьей 855 (форма и содержание заявления) Кодекса;

заявление подано после истечения установленного срока и отсутствует ходатайство о его восстановлении или в восстановлении пропущенного срока подачи заявления отказано;

не соблюдены требования, предъявляемые к форме и содержанию заявления.

О возвращении заявления выносится определение. Копия определения направляется заявителю вместе с заявлением и прилагаемыми к нему документами не позднее следующего дня после дня его вынесения. Определение о возвращении заявления может быть обжаловано, опротестовано.

73. Заявление о пересмотре постановления по вновь открывшимся обстоятельствам орган (должностное лицо) рассматривает в заседании. Заявитель и лица, участвующие в деле, извещаются о времени и месте заседания, однако их неявка не является препятствием к рассмотрению заявления.

74. Орган (должностное лицо), рассмотрев заявление о пересмотре постановления по вновь открывшимся обстоятельствам, удовлетворяет заявление и отменяет постановление, либо отказывает в пересмотре.

75. Решения органов (должностных лиц) об отмене постановления по вновь открывшимся обстоятельствам и об отказе в удовлетворении заявления о пересмотре постановления по вновь открывшимся обстоятельствам могут быть обжалованы и опротестованы в установленном порядке.

76. В случае отмены постановления дело рассматривается органом (должностным лицом) по правилам, установленным Кодексом.

Глава 8. Исполнение постановлений о наложении административных взысканий

Сноска. Заголовок главы 8 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

77. Постановление по делу об административном правонарушении вступает в законную силу:

после истечения срока, установленного для обжалования постановления по делу об административном правонарушении, если оно не было обжаловано или опротестовано;

немедленно после вынесения постановления по жалобе, протесту, а также вынесения постановления в случае, предусмотренном статьей 839 Кодекса;

немедленно в случае, предусмотренном частью второй статьи 811 Кодекса.

78. Постановление о наложении административного взыскания подлежит исполнению с момента вступления его в законную силу.

Обращение постановления о наложении административного взыскания к исполнению возлагается на судью, орган (должностное лицо), вынесшие постановление. Постановление направляется органу (должностному лицу), уполномоченному приводить его в исполнение, в течение суток со дня вступления его в законную силу.

79. Постановление о наложении административного взыскания приводится в исполнение уполномоченными на то органами в порядке, установленном Кодексом.

80. В случае вынесения нескольких постановлений о наложении административных взысканий в отношении одного лица каждое постановление приводится в исполнение самостоятельно.

81. Уклонение лица от административного взыскания влечет исполнение этого взыскания в принудительном порядке в соответствии с законодательством.

82. На орган (должностное лицо), вынесший постановление о наложении административного взыскания, возлагаются разрешение вопросов, связанных с исполнением этого постановления, и контроль за его исполнением.

83. Копия постановления немедленно вручается физическому лицу или представителю юридического лица, в отношении которого оно вынесено, а также потерпевшему по его просьбе под расписку. В случае отсутствия указанных лиц копия постановления высылается в течение трех дней со дня его вынесения, о чем производится соответствующая запись в деле.

84. Административный штраф подлежит уплате лицом, привлеченным к административной ответственности, не позднее тридцати суток со дня вступления постановления в законную силу.

В случае отсрочки, предусмотренной статьей 888 Кодекса, административный штраф подлежит уплате лицом, привлеченным к административной ответственности, со дня истечения срока отсрочки.

85. Административный штраф, наложенный за совершение административного правонарушения, вносится физическим лицом или перечисляется юридическим лицом в государственный бюджет в установленном порядке, с последующим уведомлением в письменной форме судьи или органа (должностного лица), вынесшего постановление о наложении административного штрафа, выдавшего предписание о необходимости уплаты штрафа.

86. Постановление о наложении административного штрафа или предписание о необходимости его уплаты направляется судебным исполнителям в течение десяти дней после истечения срока добровольного исполнения постановления о наложении штрафа.

При направлении судебному исполнителю постановления о наложении штрафа или предписания о необходимости уплаты штрафа к нему прилагаются сведения о непоступлении суммы штрафа в доход государства.

Глава 9. Ведение делопроизводства по делам об административных правонарушениях

Сноска. Заголовок главы 9 – в редакции приказа Министра юстиции РК от 25.03.2021 № 215 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

87. Журналы регистрации административных дел хранятся у ответственных лиц, определенных руководством Министерства юстиции Республики Казахстан, а также первых руководителей территориальных органов юстиции.

Журналы регистрации административных дел пронумеровываются, прошнуровываются и удостоверяются печатью.

88. Контроль за состоянием делопроизводства и учета осуществляется руководителями структурных подразделений и руководителями территориальных органов юстиции.