ИПС "Әділет"

Органикалық өнім өндіру саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттарын және тексеру парақтарын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 15-05/1139 және Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 29 желтоқсандағы № 818 бірлескен бұйырығы. Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде 2015 жылы 31 желтоқсанда № 12738 болып тіркелді.

      ЗҚАИ-ның ескертпесі!
      Бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 4-тармақтан қараңыз.
      Ескерту. Тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 03.01.2019 № 1 және ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 08.01.2019 № 1 бірлескен бұйрығымен.

"Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің 141-бабының 5 және 6-тармақтарына және 143-бабының 1-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫЗ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 09.06.2023 № 223 және ҚР Ұлттық экономика министрінің 12.06.2023 № 103 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.

1. Мыналар:

1) осы бірлескен бұйрыққа 1-қосымшаға сәйкес органикалық өнім өндіру саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары;

2) мыналарға:

осы бірлескен бұйрыққа 2-қосымшаға сәйкес органикалық өсімдік шаруашылығында қызметін жүзеге асыратын субьектілерге;

осы бірлескен бұйрыққа 3-қосымшаға сәйкес органикалық мал шаруашылығында қызметін жүзеге асыратын субьектілерге қатысты органикалық өнім өндіру саласындағы тексеру парақтары бекітілсін.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 03.01.2019 № 1 және ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 08.01.2019 № 1 бірлескен бұйрығымен.

2. Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің Агроөнеркәсіптік кешендегі мемлекеттік инспекция комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бірлескен бұйрықтың Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелуін;

2) осы бірлескен бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің мерзімдік баспа басылымдарына және "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесіне ресми жариялауға жіберілуін;

3) осы бірлескен бұйрықты алған күннен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның көшірмесінің "Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберілуін;

4) осы бірлескен бұйрықтың Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлігінің интернет-ресурсында және мемлекеттік органдардың интранет-порталында орналастырылуын қамтамасыз етсін.

3. Осы бірлескен бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы вице-министріне жүктелсін.

4. Осы бұйрық алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі, бірақ 2016 жылғы 2 маусымнан ерте қолданысқа енгізілмейді.

Қазақстан Республикасының
Ауыл шаруашылығы министрі
______________ А. Мамытбеков

Қазақстан Республикасының
Ұлттық экономика министрі
__________________ Е.Досаев

"КЕЛІСІЛГЕН"

Қазақстан Республикасы

Бас прокуратурасы Құқықтық

статистика және арнайы

есепке алу жөніндегі

комитетінің төрағасы

_______________С.Айтпаева

2015 жылғы 29 желтоқсан

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2015 жылғы 28 желтоқсандағы
№ 15-05/1139 және
Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
2015 жылғы 29 желтоқсандағы
№ 818 бірлескен бұйрығына
1-қосымша

Органикалық өнім өндіру саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары

Ескерту. 1-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 09.06.2023 № 223 және ҚР Ұлттық экономика министрінің 12.06.2023 № 103 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Органикалық өнім өндіру саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары (бұдан әрі – Өлшемшарттар) Қазақстан Республикасы Кәсіпкерлік кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 141-бабының 5-тармағына, Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2022 жылғы 22 маусымдағы № 48 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 28577 болып тіркелген) бекітілген Реттеуші мемлекеттік органдардың тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыру қағидаларына және "Тексеру парағының нысанын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2018 жылғы 31 шiлдедегi № 3 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17371 болып тіркелген) сәйкес, бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылауды жүргізу үшін органикалық өнім өндіру саласындағы бақылау субъектілерін (объектілерін) тәуекел дәрежелеріне жатқызу мақсатында әзірленді.

2. Осы Өлшемшарттарда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) балл – тәуекелді есептеудің сандық өлшемі;

2) деректерді қалыпқа келтіру – әртүрлі шәкілдерде өлшенген мәндерді шартты түрде жалпы шәкілге сәйкес келтіруді көздейтін статистикалық рәсім;

3) бақылау субъектісі (объектісі) – органикалық өнім өндіру қызметін жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлғалар;

4) болмашы бұзушылық – елеулі, өрескел бұзушылыққа жатқызылмаған, органикалық өнім өндіру саласындағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды бұзу, оның ішінде тиісті қора-жайлармен және жануарларды жаю жағдайларымен қамтамасыз ету бойынша талаптарды бұзу;

5) елеулі бұзушылық – органикалық өнім өндіру саласындағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды өсімдіктерден және жануарлардан алынатын қалдықтарды және жанама өнімдерді кәдеге жарату бөлігінде бұзу;

6) өрескел бұзушылық – халық денсаулығының нашарлауына алып келуі мүмкін органикалық өнім өндіру саласындағы нормативтік құқықтық актілерде белгіленген талаптарды бұзу, атап айтқанда гендік түрлендірілген объектілерді қолдану, пестицидтерді (улы химикаттарды) қолдану, сондай-ақ ауру жануарлар мен залалданған өсімдіктерді, жануарлардан және өсімдіктерден алынған қауіпті өнім мен шикізатты пайдалану;

7) тәуекел – бақылау субъектісінің қызметі нәтижесінде адам өміріне немесе денсаулығына, жеке және заңды тұлғалардың заңды мүдделеріне, мемлекеттің мүліктік мүдделеріне салдарларының ауырлық дәрежесін ескере отырып зиян келтіру ықтималдығы;

8) тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі – органикалық өнім өндіру саласында тәуекелдің жол берілетін деңгейін қамтамасыз ете отырып, кәсіпкерлік еркіндігін ең төменгі ықтимал дәрежеде шектеу мақсатында кейін бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылауды жүзеге асыру үшін бақылау субъектілерін (объектілерін) тәуекел дәрежелері бойынша бөлу жолымен қолайсыз факторлардың туындау ықтималдығын төмендетуге бағытталған, сондай-ақ нақты бақылау субъектісі (объектісі) үшін тәуекел деңгейін өзгертуге және (немесе) мұндай бақылау субъектісін (объектісін) бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылаудан босатуға бағытталған басқарушылық шешімдерді қабылдау процесі;

9) тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттары (бұдан әрі – субъективті өлшемшарттар) – нақты бақылау субъектісінің (объектісінің) қызметі нәтижелеріне байланысты бақылау субъектілерін (объектілерін) іріктеу үшін пайдаланылатын тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары;

10) тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары – бақылау субъектісінің тікелей қызметімен, салалық даму ерекшеліктерімен және осы дамуға әсер ететін факторлармен байланысты, бақылау субъектілерін (объектілерін) тәуекелдің әртүрлі дәрежелеріне жатқызуға мүмкіндік беретін сандық және сапалық көрсеткіштердің жиынтығы;

11) тәуекел дәрежесін бағалаудың объективті өлшемшарттары (бұдан әрі – объективті өлшемшарттар) – органикалық өнім өндіру саласындағы бақылау субъектілерін (объектілерін) іріктеу үшін пайдаланылатын және жеке бақылау субъектісіне (объектісіне) тікелей тәуелді емес тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары;

12) іріктеме жиынтық (іріктеме) – Кодекстің 143-бабының 2-тармағына сәйкес нақты мемлекеттік бақылау саласында бақылау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті тобына жатқызылатын бағаланатын субъектілердің (объектілердің) тізбесі.

2-тарау. Бақылау субъектілерінің (объектілерінің) профилактикалық бақылау жүргізу кезінде тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесін қалыптастыру тәртібі

3. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылауды жүзеге асыру кезінде бақылау субъектілеріне (объектілеріне) профилактикалық бақылау жүргізу үшін тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары кезең кезеңмен жүзеге асырылатын (шешімдерді мультиөлшемшартты талдау) объективті және субъективті өлшемшарттарды айқындау арқылы қалыптастырылады.

Бірінші кезеңде тәуекел дәрежесін бағалаудың объективті өлшемшарттары бойынша бақылау субъектілері (объектілері) тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатқызылады.

Тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатқызылған бақылау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылау, жоспардан тыс тексеру жүргізіледі.

4. Екінші кезеңде тәуекел дәрежесін бағалаудың субъективті өлшемшарттары бойынша бақылау субъектілері (объектілері) тәуекел дәрежесінің көрсеткіші 71-ден 100-ді қоса алғанға дейін болған кезде тәуекелдің жоғары дәрежесіне жатқызылады.

5. Ықтимал тәуекел мен проблеманың маңыздылығына, бұзушылықтың біржолғы немесе жүйелілігіне, әрбір ақпарат көзі бойынша бұрын қабылданған шешімдерді талдауға байланысты бақылау субъектілерінің (объектілерінің) қызметіне қойылатын талаптар өрескел, елеулі және болмашы бұзушылық дәрежелеріне сәйкес келеді.

Органикалық өнім өндіру саласындағы талаптардын бұзушылық дәрежесі осы Өлшемшарттарға қосымшаға сәйкес айқындалады.

6. Бақылау субъектілеріне (объектілеріне) профилактикалық бақылау жүргізу үшін тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары объективті және субъективті өлшемшарттарды айқындау арқылы қалыптастырылады.

1-параграф. Объективті өлшемшарттар

7. Объективті өлшемшарттар бойынша органикалық өнім өндіру саласындағы тәуекелі жоғары бақылау субъектілеріне (объектілеріне) мыналар жатады:

1) органикалық өсімдік шаруашылығындағы қызметті жүзеге асыратын бақылау субъектілері (объектілері);

2) органикалық мал шаруашылығындағы қызметті жүзеге асыратын бақылау субъектілері (объектілері).

2-параграф. Субъективті өлшемшарттар

8. Субъективті өлшемшерттарды айқындау мынадай кезеңдерді қолдана отырып жүзеге асырылады:

1) дерекқорларды қалыптастыру және ақпарат жинау;

2) ақпаратты талдау және тәуекелдерді бағалау.

9. Бақылау субъектілерін (объектілерін) анықтау үшін дерекқорды қалыптастыру және ақпарат жинау қажет.

Бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылау жүргізу үшін субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесін бағалау үшін алдыңғы тексерулердің және бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бара отырып жүргізілген профилактикалық бақылаудың нәтижелері пайдаланылады.

10. Қолда бар ақпарат көздерінің негізінде талдауға және бағалаула жататын субъективті өлшемшарттар бойынша деректер қалыптастырылады.

Субъективті өлшемшарттарды талдау және бағалау әлеуетті тәуекелі ең жоғары бақылау субъектісіне (объектісіне) қатысты бақылау субъектісіне (объектісіне) профилактикалық бақылау жүргізуді шоғырландыруға мүмкіндік береді.

Бұл ретте талдау және бағалау кезінде нақты бақылау субъектісіне (объектісіне) қатысты бұрын ескерілген және пайдаланылған субъективті өлшемшарттардың деректері не Қазақстан Республикасы Азаматтық кодексінің 178-бабы 1-тармағына сәйкес талап қою мерзімі өткен деректер қолданылмайды.

Алдыңғы бара отырып жүргізілген профилактикалық бақылаудың қорытындылары бойынша берілген бұзушылықтарды толық көлемде жойған бақылау субъектілеріне қатысты мемлекеттік бақылаудың кезекті кезеңіне арналған тізімдерді қалыптастыру кезінде оларды қосуға жол берілмейді.

11. Қолданылатын ақпарат көздерінің басымдығын және осы Өлшемшарттардың 3-тарауында айқындалған субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткішін есептеу тәртібіне сәйкес субъективті өлшемшарттар көрсеткішінің маңыздылығын негізге ала отырып, субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші 0-ден 100-ге дейінгі шәкіл бойынша есептеледі.

3-параграф. Тәуекелдерді басқару

12. Адал бақылау субъектілерін көтермелеу және бұзушыларға бақылауды шоғырландыру қағидатын іске асыру мақсатында бақылау субъектілері (объектілері) осы Өлшемшарттардың 19-тармағында белгіленген кезеңге субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылауды жүргізуден босатылады.

13. Тәуекелдерді бағалау және басқару жүйесі бақылау субъектілерін (объектілерін) тәуекелдің нақты дәрежелеріне жатқызатын және бақылау іс-шараларын жүргізу тізімдерін қалыптастыратын ақпараттық жүйелерді пайдалана отырып жүргізіледі, сондай-ақ мемлекеттік статистикаға, ведомстволық статистикалық байқаудың қорытындыларына, сондай-ақ ақпараттық құралдарға негізделеді.

Тәуекелдерді бағалау мен басқарудың ақпараттық жүйесі болмаған кезде оларға қатысты бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылау жүзеге асырылатын бақылау субъектілері (объектілері) санының ең аз жол берілетін шегі органикалық өнім өндіру саласында осындай бақылау субъектілерінің жалпы санының бес пайызынан аспауы тиіс.

3-тарау. Субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесін есептеу тәртібі

14. Мемлекеттік орган осы Өлшемшарттардың 9-тармағына сәйкес көздерден субъективті өлшемшарттар бойынша ақпарат жинайды және дерекқорды қалыптастырады.

15. Субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткішін (R) есептеу бақылау субъектілеріне (объектілеріне) алдыңғы бара отырып жүргізілген профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші мен субъективті өлшемшарттар бойынша айқындалған субъективті өлшемшарттарға сәйкес бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткішін қосу жолымен, деректер мәндерін 0-ден 100 баллға дейінгі диапозонға қалыпқа келтіре отырып, автоматтандырылған режимде жүзеге асырылады.

Rарал = SP + SC ,

мұнда:

Rарал – субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің аралық көрсеткіші,

SР – бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші,

SC – субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші.

Есептеу органикалық өнім өндіру саласында бақылау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті тобының әрбір бақылау субъектісі (объектісі) бойынша жүргізіледі. Бұл ретте органикалық өнім өндіру саласында бақылау субъектілерінің (объектілерінің) біртекті тобына жатқызылатын, бағаланатын бақылау субъектілерінің (объектілерінің) тізбесі деректерді кейіннен қалыпқа келтіру үшін іріктемелі жиынтықты (іріктемені) құрайды.

16. Бақылау субъектілеріне (объектілеріне) бара отырып алдыңғы профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша алынған деректер бойынша 0-ден 100-ге дейінгі балмен бағаланатын бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші қалыптастырылады.

Осы Өлшемшарттардың 9-тармағында көрсетілген ақпарат көздерінің кез келгені бойынша бір өрескел бұзушылық анықталған кезде бақылау субъектісіне 100 балл тәуекел дәрежесінің көрсеткіші теңестіріледі және оған қатысты бақылау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылау жүргізіледі.

Өрескел бұзушылықтар анықталмаған кезде бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші елеулі және болмашы дәрежедегі бұзушылықтар бойынша жиынтық көрсеткішпен есептеледі.

Елеулі бұзушылықтар көрсеткішін айқындау кезінде 0,7 коэффициенті қолданылады.

Бұл көрсеткіш мына формула бойынша есептеледі:

SРз = (SР2 х 100/SР1) х 0,7,

мұнда:

SРз – елеулі бұзушылықтар көрсеткіші;

SР1 – елеулі бұзушылықтардың талап етілетін саны;

SР2 – анықталған елеулі бұзушылықтардың саны.

Болмашы бұзушылықтардың көрсеткішін айқындау кезінде 0,3 коэффициенті қолданылады.

Бұл көрсеткіш мына формула бойынша есептеледі:

SРн = (SР2 х 100/SР1) х 0,3,

мұнда:

SРн – болмашы бұзушылықтар көрсеткіші;

SР1 – болмашы бұзушылықтардың талап етілетін саны;

SР2 – анықталған болмашы бұзушылықтардың саны.

Бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші (SР) 0-ден 100-ге дейінгі шәкіл бойынша есептеледі және мына формула бойынша елеулі және болмашы бұзушылықтардың көрсеткіштерін қосу арқылы айқындалады:

SР = SРз + SРн,

мұнда:

SР – бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші;

SРз – елеулі бұзушылықтар көрсеткіші;

SРн – болмашы бұзушылықтардың көрсеткіші.

Бұзушылықтар бойынша тәуекел дәрежесі көрсеткішінің алынған мәні субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесі көрсеткішінің есебіне енгізіледі.

17. Субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткішін есептеу 0-ден 100 балға дейінгі шәкіл бойынша жүргізіледі және мынадай формула бойынша жүзеге асырылады:

xi - субъективті өлшемшарт көрсеткіші,

wi - субъективті xi өлшемшарты көрсеткішінің үлес салмағы

n – көрсеткіштер саны.

Субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесі көрсеткішінің алынған мәні субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесі көрсеткішінің есебіне енгізіледі.

18. R көрсеткіші бойынша субъектілер (объектілер) бойынша есептелген мәндер 0-ден 100 балға дейінгі диапазонға қалыпқа келтіріледі. Деректерді қалыпқа келтіру әрбір іріктемелі жиынтық (іріктеме) бойынша мынадай формула әдісін пайдалана отырып жүзеге асырылады:

R –жекелеген бақылау субъектісінің (объектісінің) субъективті өлшемшарттары бойынша тәуекел дәрежесінің көрсеткіші (қорытынды),

Rmax – бір іріктемелі жиынтыққа (іріктемеге) кіретін субъектілер (объектілер) бойынша субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің шәкілі бойынша ең жоғарғы ықтимал мән (шәкілдің жоғарғы шекарасы),

Rmin – бір іріктемелі жиынтыққа (іріктемеге) кіретін субъектілер (объектілер) бойынша субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің шәкілі бойынша ең төменгі ықтимал мән (шәкілдің төменгі шекарасы),

Rарал – осы Өлшемшарттардың 15-тармағына сәйкес есептелген субъективті өлшемшарттар бойынша тәуекел дәрежесінің аралық көрсеткіші.

19. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылаудың жиілігі субъективті өлшемшарттар бойынша алынатын мәліметтерге жүргізілетін талдау мен бағалаудың нәтижелері бойынша айқындалады, бірақ жылына екі реттен жиілетпеу керек.

20. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылау Кодекстің 144-2-бабы 4-тармағына сәйкес қалыптастырылатын бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық бақылау жүргізудің жартыжылдық тізімдері негізінде жүргізіледі.

Органикалық өнім өндіру
саласындағы тәуекел
дәрежесін бағалау
өлшемшарттарына
қосымша

Органикалық өнім өндіру саласындағы тәуекел дәрежесін бағалау өлшемшарттары

№	Өлшемшарттардың атауы	Бұзушылық дәрежесі
1	2	3
Органикалық өсімдік шаруашылығындағы қызметті жүзеге асыратын бақылау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты
1.	Тыңайтқыштар мен топырақты жақсартатын заттарды, өсімдіктерді қорғау құралдары ретінде қолданылатын жануарлардан немесе өсімдіктерден алынатын заттарды және агрохимикаттарды, зиянкестермен және аурулармен биологиялық күресу үшін пайдаланылатын микроорганизмдер мен жәндіктер және олар бөлетін заттарды, органикалық өнім өндіруде қолданылатын, рұқсат етілген құралдар тізіміне сәйкес пайдалануға ұстағыштар мен тозаңдатқыштарда пайдалану үшін рұқсат етілген заттарды пайдалануға қойылатын талаптардың сақталмауы	өрескел
2.	Органикалық өнімдерді органикалық өнімге жатпайтын өнімді өндіруден бөлек өндіруге қойылатын талаптардың сақталмауы	елеулі
Органикалық мал шаруашылығындағы қызметті жүзеге асыратын бақылау субъектілеріне (объектілеріне) қатысты
3.	Органикалық өнімдерді органикалық өнімге жатпайтын өнімді өндіруден бөлек өндіруге қойылатын талаптардың сақталмауы	елеулі
4.	Күйіс қайыратындар және жылқы тұқымдастар үшін күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтердің сақталмауы. Тірідей салмағы (килограмм) мынадай жануарға арналған жабық қора-жайдағы алаң: 100-ге дейін; 200-ге дейін; 350-ге дейін; 350-және одан жоғары. бір басқа шаршы метр: 1,5; 2,5; 4,0; 5. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 1,1; 1,9; 3; 3,7.	болмашы
5.	Сүтті сиырларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 6. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 4,5.	болмашы
6.	Тұқымдық бұқаларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 10. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 30.	болмашы
7.	Қойлар мен ешкілерді күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Ересек мал: жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 1,5. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 2,5. Төл Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,35. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,5.	болмашы
8.	40 күнге дейінгі торайлары бар торайлайтын шошқаларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 7,5. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 2,5.	болмашы
9.	Шошқаларды бордақылауға арналған күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Тірідей салмағы (килограмм) мынадай жануарға арналған жабық қора-жайдағы алаң: 50-ге дейін; 85-ке дейін; 110-ға дейін. бір басқа шаршы метр: 0,8; 1,1; 1,3. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,6; 0,8; 1.	болмашы
10.	Торайларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Тірідей салмағы (килограмм) мынадай жануарға арналған жабық қора-жайдағы алаң: 30-ға дейін; бір басқа шаршы метр: 0,6. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,4.	болмашы
11.	Өсіруге арналған шошқаларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: бір ұрғашы дараққа – 2,5; бір еркек дараққа (серуендету пайдаланылғанда – 10) – 6. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: бір ұрғашы дараққа – 1,9; бір еркек дараққа – 8,0.	болмашы
12.	Жұмыртқалағыш тауықтарды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң: бір шаршы метрге құс саны – 6; бір құсқа орын – 18 сантиметр; ұя – 1 ұяға 7 жұмыртқалайтын тауық немесе жалпы ұя жағдайында – 1 құсқа 120 шаршы сантиметр. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр алаң: 4, жылына азот 1 гектарға 170 килограммнан асып кетпеген жағдайда.	болмашы
13.	Үй құсын күтіп-бағу және бордақылау (тұрақты қора-жайда) алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң: бір шаршы метрге құс саны – 10, ең жоғарғы жалпы тірідей салмағы 21 килограмм болған кезде; бір құсқа арналған сырық, сантиметр – 20 (тек мысыр тауығы үшін); ұя – 4 бройлер мен мысыр тауығы, 4,5 үйрек, 10 күркетауық, 15 қаз; барлық түрлер үшін жылына бір гектарға азот шегі 170 килограммнан асыпаған жағдайда.	болмашы
14.	Үй құсын күтіп-бағу және жемдеу (мобильді қора-жайда) алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң: бір шаршы метрге құс саны – 16, құсқа арналған жылжымалы қора-жайда ең жоғары жалпы тірідей салмағы 30 килограмм болған кезде; бір құсқа арналған сырық, сантиметр – 2,5, жылына бір гектарға азот шегі 170 килограммнан аспаған жағдайда.	болмашы
15.	Шарбақтарда өсірілетін ортаға балықтарды орналастырудың ең жоғары тығыздығының сақталмауы: сүйрік – бір текше метрге 25 килограмм; бекіре – бір текше метрге 10 килограмм; қортпа – бір текше метрге 44 килограмм; бақтақ – бір текше метрге 25 килограмм.	болмашы
16.	Бассейндерде өсірілетін ортаға балықтарды орналастырудың ең жоғары тығыздығының сақталмауы: сүйрік – бір текше метрге 10 килограмм; бекіре – бір текше метрге 22,8 килограмм; қортпа – бір текше метрге 50 килограмм; бақтақ – бір текше метрге 35 килограмм; жайын – бір шаршы метрге 200 килограмм.	болмашы
17.	Тұйық циклді сумен жабдықталатын қондырғыларда өсірілетін ортаға балықтарды орналастыруды ең жоғары тығыздығының сақталмауы: бекіре – бір шаршы метрге 20 килограмм; жайын – бір шаршы метрге 200 килограмм; бақтақ – бір текше метрге 50 килограмм.	болмашы
18.	Бейімделген көлдер мен тоғандардағы өсірілетін ортаға балықтарды орналастырудың ең жоғары тығыздығының сақталмауы: ақсақа балықтар (пайда балық, көкшұбар балық, ақсақа, шыр, ақ балық) – бір гектарға 400 килограмм; өсімдік қоректілер (ақ амур, қара амур, ақ және сұр дөңмаңдай), тұқы (сазан), көксерке, шортан, кәдімгі жайын) – түрлері бойынша жиынтық бір гектарға 3000 килограмнан аспайды; бекіре тұқымдастар (орыс бекіресі, сібір бекіресі, шоқыр) – түрлері бойынша жиынтық бір гектарға 1070 килограмнан көп аспайды; канал жайыны – бір гектарға 3000 килограмм.	болмашы

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2015 жылғы 28 желтоқсандағы
№ 15-05/1139 және
Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
2015 жылғы 29 желтоқсандағы
№ 818 бірлескен бұйрығына
2-қосымша

Органикалық өсімдік шаруашылығында қызметін жүзеге асыратын субъектілерге қатысты органикалық өнім өндіру саласындағы тексеру парағы тексеру парағы

Ескерту. 2-қосымша жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 09.06.2023 № 223 және ҚР Ұлттық экономика министрінің 12.06.2023 № 103 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрығымен.

Тексеруді/бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық

бақылауды тағайындаған мемлекеттік орган____________________________

__________________________________________________________________

Тексеруді/бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық

бақылауды тағайындау туралы акт ____________________________________

№, күні

Бақылау субъектісінің (объектісінің) атауы_____________________________

__________________________________________________________________

Бақылау субъектісінің (объектісінің) жеке сәйкестендіру нөмірі /бизнес- сәйкестендіру

нөмірі _______________________________________________

Орналасқан мекенжайы ____________________________________________

№	Талаптар тізбесі	Талаптарға сәйкес келеді	Талаптарға сәйкес келмейді
1	2	3	4
1.	Тыңайтқыштар мен топырақты жақсартатын заттарды, өсімдіктерді қорғау құралдары ретінде қолданылатын жануарлардан немесе өсімдіктерден алынатын заттарды және агрохимикаттарды, зиянкестермен және аурулармен биологиялық күресу үшін пайдаланылатын микроорганизмдер мен жәндіктер және олар бөлетін заттарды, органикалық өнім өндіруде қолданылатын, рұқсат етілген құралдар тізіміне сәйкес пайдалануға ұстағыштар мен тозаңдатқыштарда пайдалану үшін рұқсат етілген заттарды пайдалануға қойылатын талаптардың сақталмауы
2.	Органикалық өнімдерді органикалық өнімге жатпайтын өнімді өндіруден бөлек қойылатын талаптардың сақталмауы

Лауазымды адам (дар) ____________________ ____________________________

лауазымы қолы

____________________________________________________________________

аты, әкесінің аты (бар болса), тегі

Бақылау субъектісінің басшысы _________________ _______________________

Лауазымы қолы

____________________________________________________________________

аты, әкесінің аты (бар болса), тегі

Қазақстан Республикасы
Ауыл шаруашылығы министрінің
2015 жылғы 28 желтоқсандағы
№ 15-05/1139 және
Қазақстан Республикасы
Ұлттық экономика министрінің
2015 жылғы 29 желтоқсандағы
№ 818 бірлескен бұйрығына
3-қосымша

Органикалық мал шаруашылығында қызметін жүзеге асыратын субъектілерге қатысты органикалық өнім өндіру саласындағы тексеру парағы

Ескерту. Бұйрық 3-қосымшамен толықтырылды – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің м.а. 03.01.2019 № 1 және ҚР Ұлттық экономика министрінің м.а. 08.01.2019 № 1; жаңа редакцияда – ҚР Ауыл шаруашылығы министрінің 09.06.2023 № 223 және ҚР Ұлттық экономика министрінің 12.06.2023 № 103 (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бірлескен бұйрықтарымен.

Тексеруді/бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық

бақылауды тағайындаған мемлекеттік орган_______________________________

_____________________________________________________________________

Тексеруді/бақылау субъектісіне (объектісіне) бара отырып профилактикалық

бақылауды тағайындау туралы акт ______________________________________

№, күні

Бақылау субъектісінің (объектісінің) атауы_________________________________

_____________________________________________________________________

Бақылау субъектісінің (объектісінің) жеке сәйкестендіру нөмірі /бизнес-

сәйкестендіру нөмірі __________________________________________________

Орналасқан мекенжайы _______________________________________________

№	Талаптар тізбесі	Талаптарға сәйкес келеді	Талаптарға сәйкес келмейді
1	2	3	4
1.	Органикалық емес өнімдерді өндіруден бөлек органикалық өнімді өндіруге қойылатын талаптарды сақтамау
2.	Күйіс қайыратындар және жылқы тұқымдастар үшін күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтердің сақталмауы. Тірідей салмағы (килограмм) мынадай жануарға арналған жабық қора-жайдағы алаң: 100-ге дейін; 200-ге дейін; 350-ге дейін; 350-және одан жоғары. бір басқа шаршы метр: 1,5; 2,5; 4,0; 5. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 1,1; 1,9; 3; 3,7.
3.	Сүтті сиырларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 6. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 4,5.
4.	Тұқымдық бұқаларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 10. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 30.
5.	Қойлар мен ешкілерді күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Ересек мал: жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 1,5. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 2,5. Төл Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,35. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,5.
6.	40 күнге дейінгі торайлары бар торайлайтын шошқаларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: 7,5. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 2,5.
7.	Шошқаларды бордақылауға арналған күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Тірідей салмағы (килограмм) мынадай жануарға арналған жабық қора-жайдағы алаң: 50-ге дейін; 85-ке дейін; 110-ға дейін. бір басқа шаршы метр: 0,8; 1,1; 1,3. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,6; 0,8; 1.
8.	Торайларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Тірідей салмағы (килограмм) мынадай жануарға арналған жабық қора-жайдағы алаң: 30-ға дейін. бір басқа шаршы метр: 0,6. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: 0,4.
9.	Өсіруге арналған шошқаларды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң, бір басқа шаршы метр: бір ұрғашы дараққа – 2,5; бір еркек дараққа (серуендету пайдаланылғанда – 10) – 6. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр: бір ұрғашы дараққа – 1,9; бір еркек дараққа – 8,0.
10.	Жұмыртқалағыш тауықтарды күтіп-бағу алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң: бір шаршы метрге құс саны – 6; бір құсқа орын – 18 сантиметр; ұя – 1 ұяға 7 жұмыртқалайтын тауық немесе жалпы ұя жағдайында – 1 құсқа 120 шаршы сантиметр. Ашық ауадағы алаң, бір басқа шаршы метр алаң: 4, жылына азот 1 гектарға 170 килограммнан асып кетпеген жағдайда.
11.	Үй құсын күтіп-бағу және бордақылау (тұрақты қора-жайда) алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң: бір шаршы метрге құс саны – 10, ең жоғарғы жалпы тірідей салмағы 21 килограмм болған кезде; бір құсқа арналған сырық, сантиметр – 20 (тек мысыр тауығы үшін); ұя – 4 бройлер мен мысыр тауығы, 4,5 үйрек, 10 күркетауық, 15 қаз; барлық түрлер үшін жылына бір гектарға азот шегі 170 килограммнан асыпаған жағдайда.
12.	Үй құсын күтіп-бағу және жемдеу (мобильді қора-жайда) алаңының рұқсат етілген ең төменгі нормативтерінің сақталмауы. Жабық қора-жайдағы алаң: бір шаршы метрге құс саны – 16, құсқа арналған жылжымалы қора-жайда ең жоғары жалпы тірідей салмағы 30 килограмм болған кезде; бір құсқа арналған сырық, сантиметр – 2,5, жылына бір гектарға азот шегі 170 килограммнан аспаған жағдайда.
13.	Шарбақтарда өсірілетін ортаға балықтарды орналастырудың ең жоғары тығыздығының сақталмауы: сүйрік – бір текше метрге 25 килограмм; бекіре – бір текше метрге 10 килограмм; қортпа – бір текше метрге 44 килограмм; бақтақ – бір текше метрге 25 килограмм.
14.	Бассейндерде өсірілетін ортаға балықтарды орналастырудың ең жоғары тығыздығының сақталмауы: сүйрік – бір текше метрге 10 килограмм; бекіре – бір текше метрге 22,8 килограмм; қортпа – бір текше метрге 50 килограмм; бақтақ – бір текше метрге 35 килограмм; жайын – бір шаршы метрге 200 килограмм.
15.	Тұйық циклді сумен жабдықталатын қондырғыларда өсірілетін ортаға балықтарды орналастыруды ең жоғары тығыздығының сақталмауы: бекіре – бір шаршы метрге 20 килограмм; жайын – бір шаршы метрге 200 килограмм; бақтақ – бір текше метрге 50 килограмм.
16.	Бейімделген көлдер мен тоғандардағы өсірілетін ортаға балықтарды орналастырудың ең жоғары тығыздығының сақталмауы: ақсақа балықтар (пайда балық, көкшұбар балық, ақсақа, шыр, ақ балық) – бір гектарға 400 килограмм; өсімдік қоректілер (ақ амур, қара амур, ақ және сұр дөңмаңдай), тұқы (сазан), көксерке, шортан, кәдімгі жайын) – түрлері бойынша жиынтық бір гектарға 3000 килограмнан аспайды; бекіре тұқымдастар (орыс бекіресі, сібір бекіресі, шоқыр) – түрлері бойынша жиынтық бір гектарға 1070 килограмнан көп аспайды; канал жайыны – бір гектарға 3000 килограмм.

Лауазымды адам (дар) ____________________ ____________________________

лауазымы қолы

____________________________________________________________________

аты, әкесінің аты (бар болса), тегі

Бақылау субъектісінің басшысы _________________ __________________

лауазымы қолы

____________________________________________________________________

аты, әкесінің аты (бар болса), тегі

Об утверждении критериев оценки степени риска и проверочных листов в области производства органической продукции

Совместный приказ Министра сельского хозяйства Республики Казахстан от 28 декабря 2015 года № 15-05/1139 и Министра национальной экономики Республики Казахстан от 29 декабря 2015 года № 818. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан 31 декабря 2015 года № 12738.

      Сноска. Заголовок в редакции совместного приказа и.о. Министра сельского хозяйства РК от 03.01.2019 № 1 и и.о. Министра национальной экономики РК от 08.01.2019 № 1 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      Примечание РЦПИ!
      Порядок введения в действие приказа см. п.4

В соответствии с пунктами 5 и 6 статьи 141 и пунктом 1 статьи 143 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан ПРИКАЗЫВАЕМ:

Сноска. Преамбула - в редакции совместного приказа Министра сельского хозяйства РК от 09.06.2023 № 223 и Министра национальной экономики РК от 12.06.2023 № 103 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

1. Утвердить:

1) критерии оценки степени риска в области производства органической продукции, согласно приложению 1 к настоящему совместному приказу;

2) проверочные листы в области производства органической продукции в отношении:

субъектов осуществляющих деятельность в органическом растениеводстве согласно приложению 2 к настоящему совместному приказу;

субъектов осуществляющих деятельность в органическом животноводстве согласно приложению 3 к настоящему совместному приказу.

Сноска. Пункт 1 в редакции совместного приказа и.о. Министра сельского хозяйства РК от 03.01.2019 № 1 и и.о. Министра национальной экономики РК от 08.01.2019 № 1 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

2. Комитету государственной инспекции в агропромышленном комплексе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан в установленном законодательством порядке обеспечить:

1) государственную регистрацию настоящего совместного приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан;

2) в течение десяти календарных дней после государственной регистрации настоящего совместного приказа в Министерстве юстиции Республики Казахстан направление его копии на официальное опубликование в периодические печатные издания и в информационно-правовую систему "Әділет";

3) направление копии настоящего приказа в течение десяти календарных дней со дня его получения в Республиканское государственное предприятие на праве хозяйственного введения "Республиканский центр правовой информации Министерства юстиции Республики Казахстан";

4) размещение настоящего совместного приказа на интернет-ресурсе Министерства сельского хозяйства Республики Казахстан и интранет-портале государственных органов.

3. Контроль за исполнением настоящего совместного приказа возложить на курирующего вице-министра сельского хозяйства Республики Казахстан.

4. Настоящий совместный приказ вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, но не ранее 2 июня 2016 года.

Министр
сельского хозяйства
Республики Казахстан
__________ А. Мамытбеков

Министр
национальной экономики
Республики Казахстан
_____________ Е. Досаев

"СОГЛАСОВАН"

Председатель Комитета по правовой

статистике и специальным учетам

Генеральной прокуратуры

Республики Казахстан

_________________ С. Айтпаева

29 декабря 2015 года

Приложение 1
к совместному приказу
Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 28 декабря 2015 года
№ 15-05/1139
и Министра национальной экономики
Республики Казахстан
от 29 декабря 2015 года № 818

Критерии оценки степени риска в области производства органической продукции

Сноска. Приложение 1 - в редакции совместного приказа Министра сельского хозяйства РК от 09.06.2023 № 223 и Министра национальной экономики РК от 12.06.2023 № 103 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Критерии оценки степени риска в области производства органической продукции (далее – Критерии) разработаны в соответствии с пунктом 5 статьи 141 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан (далее – Кодекс), Правилами формирования регулирующими государственными органами системы оценки и управления рисками, утвержденными приказом исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 22 июня 2022 года № 48 (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 28577), и приказом исполняющего обязанности Министра национальной экономики Республики Казахстан от 31 июля 2018 года № 3 "Об утверждении формы проверочного листа" (зарегистрирован в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов № 17371), в целях отнесения субъектов (объектов) контроля в области производства органической продукции к степеням риска для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля.

2. В настоящих Критериях используются следующие понятия:

1) балл – количественная мера исчисления риска;

2) нормализация данных – статистическая процедура, предусматривающая приведение значений, измеренных в различных шкалах, к условно общей шкале;

3) субъект (объект) контроля – физические или юридические лица, осуществляющие деятельность по производству органической продукции;

4) незначительное нарушение – нарушение требований, установленных нормативными правовыми актами в области производства органической продукции, в том числе нарушение требований по обеспечению соответствующих помещений и условий выпаса животных, не отнесенных к значительным и грубым нарушениям;

5) значительное нарушение – нарушение требований, установленных нормативными правовыми актами в области производства органической продукции, в части вторичного использования отходов и побочных продуктов растительного и животного происхождения;

6) грубое нарушение – нарушение требований, установленных нормативными правовыми актами в области производства органической продукции которое может привести к ухудшению здоровья населения, а именно применение генетически модифицированных объектов, применение пестицидов (ядохимикатов), а также использование не здоровых животных и растений, не безопасной продукции и сырья животного и растительного происхождения;

7) риск – вероятность причинения вреда в результате деятельности субъекта контроля жизни или здоровью человека, законным интересам физических и юридических лиц, имущественным интересам государства с учетом степени тяжести его последствий;

8) система оценки и управления рисками – процесс принятия управленческих решений, направленных на снижение вероятности наступления неблагоприятных факторов путем распределения субъектов (объектов) контроля по степеням риска для последующего осуществления профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля с целью минимально возможной степени ограничения свободы предпринимательства, обеспечивая при этом допустимый уровень риска в области производства органической продукции, а также направленных на изменение уровня риска для конкретного субъекта (объекта) контроля и (или) освобождения такого субъекта (объекта) контроля от профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля;

9) субъективные критерии оценки степени риска (далее – субъективные критерии) – критерии оценки степени риска, используемые для отбора субъектов (объектов) контроля в зависимости от результатов деятельности конкретного субъекта (объекта) контроля;

10) критерии оценки степени риска – совокупность количественных и качественных показателей, связанных с непосредственной деятельностью субъекта контроля, особенностями отраслевого развития и факторами, влияющими на это развитие, позволяющих отнести субъекты (объекты) контроля к различным степеням риска;

11) объективные критерии оценки степени риска (далее – объективные критерии) – критерии оценки степени риска, используемые для отбора субъектов (объектов) контроля в области производства органической продукции и не зависящие непосредственно от отдельного субъекта (объекта) контроля;

12) выборочная совокупность (выборка) – перечень оцениваемых субъектов (объектов), относимых к однородной группе субъектов (объектов) контроля в конкретной сфере государственного контроля, в соответствии с пунктом 2 статьи 143 Кодекса.

Глава 2. Порядок формирования системы оценки и управления рисками при проведении профилактического контроля субъектов (объектов) контроля

3. Для целей управления рисками при осуществлении профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля, критерии оценки степени риска для проведения профилактического контроля субъектов (объектов) контроля формируются посредством определения объективных и субъективных критериев, которые осуществляются поэтапно (мультикритериальный анализ решений).

На первом этапе по объективным критериям субъекты (объекты) контроля относятся к высокой степени риска.

В отношении субъектов (объектов) контроля, отнесенных к высокой степени риска, проводятся профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля, внеплановая проверка.

4. На втором этапе по субъективным критериям субъекты (объекты) контроля относятся к высокой степени риска, при показателе степени риска от 71 до 100 включительно.

5. В зависимости от возможного риска и значимости проблемы, единичности или системности нарушения, анализа принятых ранее решений по каждому источнику информации требования, предъявляемые к деятельности субъектов (объектов) контроля, соответствуют степени нарушения – грубое, значительное и незначительное.

Степень нарушений требований в области производства органической продукции определяется согласно приложению к настоящим Критериям.

6. Критерии оценки степени риска для проведения профилактического контроля субъектов (объектов) контроля формируются посредством определения объективных и субъективных критериев.

Параграф 1. Объективные критерии

7. По объективным критериям к субъектам (объектам) контроля высокой степени риска в области производства органической продукции относятся:

1) субъекты (объекты) контроля, осуществляющие деятельность в органическом растениеводстве;

2) субъекты (объекты) контроля, осуществляющие деятельность в органическом животноводстве.

Параграф 2. Субъективные критерии

8. Определение субъективных критериев осуществляется с применением следующих этапов:

1) формирование базы данных и сбор информации;

2) анализ информации и оценка рисков.

9. Формирование базы данных и сбор информации необходимы для выявления субъектов (объектов) контроля.

Для оценки степени риска по субъективным критериям для проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля используются результаты предыдущих проверок и профилактического контроля с посещением субъектов (объектов) контроля.

10. На основании имеющихся источников информации формируются данные по субъективным критериям, подлежащие анализу и оценке.

Анализ и оценка субъективных критериев позволяет сконцентрировать проведение профилактического контроля субъекта (объекта) контроля в отношении субъекта (объекта) контроля с наибольшим потенциальным риском.

При этом при анализе и оценке не применяются данные субъективных критериев, ранее учтенные и использованные в отношении конкретного субъекта (объекта) контроля либо данные, по которым истек срок исковой давности в соответствии с пунктом 1 статьи 178 Гражданского кодекса Республики Казахстан.

В отношении субъектов контроля, устранивших в полном объеме выданные нарушения по итогам проведенного предыдущего профилактического контроля с посещением, не допускается включение их при формировании списков на очередной период государственного контроля.

11. Исходя из приоритетности применяемых источников информации и значимости показателей субъективных критериев, в соответствии с порядком расчета показателя степени риска по субъективным критериям, определенным в главе 3 настоящих Критериев, рассчитывается показатель степени риска по субъективным критериям по шкале от 0 до 100 баллов.

Параграф 3. Управление рисками

12. В целях реализации принципа поощрения добросовестных субъектов контроля и концентрации контроля на нарушителях субъекты (объекты) контроля освобождаются от проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля на период, определяемый пунктом 19 настоящих Критериев, посредством применения субъективных критериев.

13. Система оценки и управления рисками ведется с использованием информационных систем, относящих субъекты (объекты) контроля к конкретным степеням риска и формирующих списки проведения контрольных мероприятий, а также основывается на государственной статистике, итогах ведомственного статистического наблюдения, а также информационных инструментах.

При отсутствии информационной системы оценки и управления рисками минимально допустимый порог количества субъектов (объектов) контроля, в отношении которых осуществляются профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля, не должен превышать пяти процентов от общего количества таких субъектов контроля в области производства органической продукции.

Глава 3. Порядок расчета степени риска по субъективным критериям

14. Государственный орган собирает информацию и формирует базу данных по субъективным критериям из источников согласно пункту 9 настоящих Критериев.

15. Расчет показателя степени риска по субъективным критериям (R) осуществляется в автоматизированном режиме путем суммирования показателя степени риска по нарушениям по результатам предыдущего профилактического контроля с посещением субъектов (объектов) контроля (SP) и показателя степени риска по субъективным критериям (SC), с последующей нормализацией значений данных в диапазон от 0 до 100 баллов.

R_пром = SP + SC,

где:

R_пром – промежуточный показатель степени риска по субъективным критериям;

SР – показатель степени риска по нарушениям;

SC – показатель степени риска по субъективным критериям.

Расчет производится по каждому субъекту (объекту) контроля однородной группы субъектов (объектов) контроля в области производства органической продукции. При этом перечень оцениваемых субъектов (объектов) контроля, относимых к однородной группе субъектов (объектов) контроля в области производства органической продукции, образует выборочную совокупность (выборку) для последующей нормализации данных.

16. По данным, полученным по результатам предыдущего профилактического контроля с посещением субъектов (объектов) контроля, формируется показатель степени риска по нарушениям, оцениваемый в баллах от 0 до 100.

При выявлении одного грубого нарушения по любому из источников информации, указанных в пункте 9 настоящих Критериев, субъекту контроля приравнивается показатель степени риска 100 баллов и в отношении него проводится профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля.

При невыявлении грубых нарушений показатель степени риска по нарушениям рассчитывается суммарным показателем по нарушениям значительной и незначительной степени.

При определении показателя значительных нарушений применяется коэффициент 0,7.

Данный показатель рассчитывается по следующей формуле:

SРз = (SР₂ х 100/SР₁) х 0,7,

где:

SРз – показатель значительных нарушений;

SР₁ – требуемое количество значительных нарушений;

SР₂ – количество выявленных значительных нарушений;

При определении показателя незначительных нарушений применяется коэффициент 0,3.

Данный показатель рассчитывается по следующей формуле:

SР_н = (SР₂ х 100/SР₁) х 0,3,

где:

SРн – показатель незначительных нарушений;

SР₁ – требуемое количество незначительных нарушений;

SР₂ – количество выявленных незначительных нарушений;

Показатель степени риска по нарушениям (SР) рассчитывается по шкале от 0 до 100 баллов и определяется путем суммирования показателей значительных и незначительных нарушений по следующей формуле:

SР = SРз + SРн,

где:

SР – показатель степени риска по нарушениям;

SРз – показатель значительных нарушений;

SРн – показатель незначительных нарушений.

Полученное значение показателя степени риска по нарушениям включается в расчет показателя степени риска по субъективным критериям.

17. Расчет показателя степени риска по субъективным критериям производится по шкале от 0 до 100 баллов и осуществляется по следующей формуле:

x_i – показатель субъективного критерия;

w_i – удельный вес показателя субъективного критерия x_i;

n – количество показателей.

Полученное значение показателя степени риска по субъективным критериям включается в расчет показателя степени риска по субъективным критериям.

18. Рассчитанные по субъектам (объектам) значения по показателю R нормализуются в диапазон от 0 до 100 баллов. Нормализация данных осуществляется по каждой выборочной совокупности (выборке) с использованием следующей формулы:

R – показатель степени риска (итоговый) по субъективным критериям отдельного субъекта (объекта) контроля;

R_max – максимально возможное значение по шкале степени риска по субъективным критериям по субъектам (объектам), входящим в одну выборочную совокупность (выборку) (верхняя граница шкалы);

R_min – минимально возможное значение по шкале степени риска по субъективным критериям по субъектам (объектам), входящим в одну выборочную совокупность (выборку) (нижняя граница шкалы);

R_пром – промежуточный показатель степени риска по субъективным критериям, рассчитанный в соответствии с пунктом 15 настоящих Критериев.

19. Кратность проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля определяется по результатам проводимого анализа и оценки получаемых сведений по субъективным критериям, но не чаще двух раз в год.

20. Профилактический контроль с посещением субъекта (объекта) контроля проводится на основании полугодовых списков проведения профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля, формируемых в соответствии с пунктом 4 статьи 144-2 Кодекса.

Приложение
к Критериям оценки
степени риска в области
производства органической
продукции

Степень нарушений требований в области производства органической продукции

№	Наименование критериев	Степень нарушения
1	2	3
В отношении субъектов (объектов) контроля, осуществляющих деятельность в органическом растениеводстве
1.	Несоблюдение требований по использованию удобрений и почвоулучшающих веществ, веществ животного или растительного происхождения, используемых в качестве средств защиты растений и агрохимикатов, микроорганизмов, насекомых и веществ, вырабатываемых ими, используемых для биологической борьбы с вредителями и болезнями, веществ, разрешенных для использования в ловушках и распылителях согласно списка разрешенных средств, применяемых при производстве органической продукции	грубое
2.	Несоблюдение требований по производству органической продукции отдельно от производства продукции, не относящейся к органической продукции	значительное
В отношении субъектов (объектов) контроля, осуществляющих деятельность в органическом животноводстве
3.	Несоблюдение требований по производству органической продукции отдельно от производства продукции, не относящейся к органической продукции	значительное
4.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания семейства жвачных и лошадиных: площадь в закрытом помещении живой вес, килограмм: до 100; до 200; до 350; 350 и более; квадратный метр на голову: 1,5; 2,5; 4,0; 5; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 1,1; 1,9; 3; 3,7.	незначительное
5.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания молочных коров: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 6; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 4,5.	незначительное
6.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания быков – производителей: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 10; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 30.	незначительное
7.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания овец и коз. Взрослое животное: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 1,5; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 2,5; Молодняк: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 0,35; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 0,5.	незначительное
8.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания поросящейся свиньи с поросятами до 40 дней: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 7,5 на свинью; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 2,5.	незначительное
9.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания для откармливания свиней: площадь в закрытом помещении живой вес, килограмм: до 50; до 85; до 110. квадратный метр на голову: 0,8; 1,1; 1,3. площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 0,6; 0,8; 1.	незначительное
10.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания поросят: площадь в закрытом помещении живой вес, килограмм: до 30; квадратный метр на голову: 0,6. Площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 0,4.	незначительное
11.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания свиньи для разведения: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: на женскую особь – 2,5; на мужскую особь (при использовании выгула –10) – 6. Площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: на женскую особь –1,9; на мужскую особь – 8,0.	незначительное
12.	Несоблюдение минимальной допустимой нормативы площади содержания курицы – несушки: площадь в закрытом помещении количество птиц на один квадратный метр – 6; насест на одну птицу, сантиметр – 18; гнездо – 7 куриц-несушек на гнездо или, в случае общего гнезда – 120 квадратных сантиметра на птицу. Площадь на открытом воздухе квадратных метра площади, на одну голову: 4, при условии, что в год азота на гектар не превышен 170 килограммов.	незначительное
13.	Несоблюдение минимальной допустимой нормативы площади содержания и откармливания домашней птицы (в постоянном помещении): площадь в закрытом помещении количество птиц на один квадратный метр – 10 при максимуме 21 килограмм общего живого веса; насест на одну птицу, сантиметр – 20 (только для цесарок); гнездо – 4 бройлера и цесарки, 4,5 утки, 10 индеек, 15 гусей; при условии, что для всех видов предел в 170 килограмм азота на гектар в год не превышен.	незначительное
14.	Несоблюдение минимальной допустимой нормативы площади содержания и откармливания домашней птицы (в мобильном помещении): площадь в закрытом помещении количество птиц на один квадратный метр – 16 в мобильном помещении для птицы с максимумом в 30 килограмм общего живого веса; насест на одну птицу, сантиметр – 2,5 при условии, что предел в 170 килограмм азота на гектар в год не превышен.	незначительное
15.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду в садках: стерлядь – 25 килограмм на кубический метр; осетр – 10 килограмм на кубический метр; белуга – 44 килограмм на кубический метр; форель – 25 килограмм на кубический метр.	незначительное
16.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду в бассейнах: стерлядь – 10 килограмм на кубический метр; осетр – 22,8 килограмм на кубический метр; белуга – 50 килограмм на кубический метр; форель – 35 килограмм на кубический метр; сом – 200 килограмм на квадратный метр.	незначительное
17.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду в установках с замкнутым циклом водоснабжения: осетр – 20 килограмм на квадратный метр; сом – 200 килограмм на квадратный метр; форель – 50 килограмм на кубический метр.	незначительное
18.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду для рыб в приспособленных озерах и прудах: сиговые (пелядь, рипус, сиг, чир, нельма) – 400 килограмм на один гектар; растительноядные (белый амур, черный амур, белый и пестрый толстолобик), карп (сазан), судак, щука, обыкновенный сом) – суммарно по видам не более 3000 килограмм на один гектар; осетровые (русский осетр, сибирский осетр, севрюга) – суммарно по видам не более 1070 килограмм на один гектар; канальный сом – 3000 килограмм на гектар.	незначительное

Приложение 2
к совместному приказу
Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 28 декабря 2015 года
№ 15-05/1139
и Министра национальной экономики
Республики Казахстан
от 29 декабря 2015 года № 818

Проверочный лист в области производства органической продукции в отношении субъектов, осуществляющих деятельность в органическом растениеводстве

Сноска. Приложение 2 - в редакции совместного приказа Министра сельского хозяйства РК от 09.06.2023 № 223 и Министра национальной экономики РК от 12.06.2023 № 103 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Государственный орган, назначивший проверку/профилактический контроль
с посещением субъекта (объекта) контроля __________________________________
_______________________________________________________________________
Акт о назначении проверки/профилактического контроля с посещением субъекта
(объекта) контроля _______________________________________________ №, дата
Наименование субъекта (объекта) контроля _________________________________
_______________________________________________________________________
Индивидуальный идентификационный номер /бизнес-идентификационный номер
субъекта (объекта) контроля ______________________________________________
Адрес места нахождения_________________________________________________

№	Перечень требований	Соответствует требованиям	Не соответствует требованиям
1	2	3	4
1.	Несоблюдение требований по использованию удобрений и почвоулучшающих веществ, веществ животного или растительного происхождения, используемых в качестве средств защиты растений и агрохимикатов, микроорганизмов, насекомых и веществ, вырабатываемых ими, используемых для биологической борьбы с вредителями и болезнями, веществ, разрешенных для использования в ловушках и распылителях согласно списка разрешенных средств, применяемых при производстве органической продукции
2.	Несоблюдение требований по производству органической продукции отдельно от производства продукции, не относящейся к органической продукции

Должностное (ые) лицо (а) _________________________________ ___________
должность подпись
____________________________________________________________________
фамилия, имя, отчество (при наличии)
Руководитель субъекта контроля ___________________ ____________________
должность подпись
____________________________________________________________________
фамилия, имя, отчество (при наличии)

Приложение 3
к совместному приказу
Министра сельского хозяйства
Республики Казахстан
от 28 декабря 2015 года
№ 15-05/1139
и Министра национальной экономики
Республики Казахстан
от 29 декабря 2015 года № 818

Сноска. Приказ дополнен приложением 3 в соответствии с совместным приказом и.о. Министра сельского хозяйства РК от 03.01.2019 № 1 и и.о. Министра национальной экономики РК от 08.01.2019 № 1 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования); в редакции совместного приказа Министра сельского хозяйства РК от 09.06.2023 № 223 и Министра национальной экономики РК от 12.06.2023 № 103 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Проверочный лист в области производства органической продукции в отношении субъектов, осуществляющих деятельность в органическом животноводстве

Государственный орган, назначивший проверку/профилактический контроль
с посещением субъекта (объекта) контроля _____________________________
__________________________________________________________________
Акт о назначении проверки/профилактического контроля с посещением субъекта
(объекта) контроля _____________________________________________ №, дата
Наименование субъекта (объекта) контроля _______________________________
_____________________________________________________________________
Индивидуальный идентификационный номер/бизнес-идентификационный номер
субъекта (объекта) контроля ____________________________________________
Адрес места нахождения _______________________________________________

№	Перечень требований	Соответствует требованиям	Не соответствует требованиям
1	2	3	4
1.	Несоблюдение требований по производству органической продукции отдельно от производства продукции, не относящейся к органической продукции
2.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания семейства жвачных и лошадиных: площадь в закрытом помещении живой вес, килограмм: до 100; до 200; до 350; 350 и более; квадратный метр на голову: 1,5; 2,5; 4,0; 5; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 1,1; 1,9; 3; 3,7.
3.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания молочных коров: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 6; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 4,5.
4.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания быков – производителей: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 10; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 30.
5.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания овец и коз. Взрослое животное: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 1,5; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 2,5. Молодняк: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 0,35; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 0,5.
6.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания поросящейся свиньи с поросятами до 40 дней: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: 7,5 на свинью; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 2,5.
7.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания для откармливания свиней: площадь в закрытом помещении живой вес, килограмм: до 50; до 85; до 110. квадратный метр на голову: 0,8; 1,1; 1,3; площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 0,6; 0,8; 1.
8.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания поросят: площадь в закрытом помещении живой вес, килограмм: до 30; квадратный метр на голову: 0,6. Площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: 0,4.
9.	Несоблюдение минимальных допустимых нормативов площади содержания свиньи для разведения: площадь в закрытом помещении квадратный метр на голову: на женскую особь – 2,5; на мужскую особь (при использовании выгула –10) – 6. Площадь на открытом воздухе квадратный метр на голову: на женскую особь –1,9; на мужскую особь – 8,0.
10.	Несоблюдение минимальной допустимой нормативы площади содержания курицы – несушки: площадь в закрытом помещении количество птиц на один квадратный метр – 6; насест на одну птицу, сантиметр – 18; гнездо – 7 куриц-несушек на гнездо или, в случае общего гнезда – 120 квадратных сантиметра на птицу. Площадь на открытом воздухе квадратных метра площади, на одну голову: 4, при условии, что в год азота на гектар не превышен 170 килограммов.
11.	Несоблюдение минимальной допустимой нормативы площади содержания и откармливания домашней птицы (в постоянном помещении): площадь в закрытом помещении количество птиц на один квадратный метр – 10 при максимуме 21 килограмм общего живого веса; насест на одну птицу, сантиметр – 20 (только для цесарок); гнездо – 4 бройлера и цесарки, 4,5 утки, 10 индеек, 15 гусей; при условии, что для всех видов предел в 170 килограмм азота на гектар в год не превышен.
12.	Несоблюдение минимальной допустимой нормативы площади содержания и откармливания домашней птицы (в мобильном помещении): площадь в закрытом помещении количество птиц на один квадратный метр – 16 в мобильном помещении для птицы с максимумом в 30 килограмм общего живого веса; насест на одну птицу, сантиметр – 2,5 при условии, что предел в 170 килограмм азота на гектар в год не превышен.
13.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду в садках: стерлядь – 25 килограмм на кубический метр; осетр – 10 килограмм на кубический метр; белуга – 44 килограмм на кубический метр; форель – 25 килограмм на кубический метр.
14.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду в бассейнах: стерлядь – 10 килограмм на кубический метр; осетр – 22,8 килограмм на кубический метр; белуга – 50 килограмм на кубический метр; форель – 35 килограмм на кубический метр; сом – 200 килограмм на квадратный метр.
15.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду в установках с замкнутым циклом водоснабжения: осетр – 20 килограмм на квадратный метр; сом – 200 килограмм на квадратный метр; форель – 50 килограмм на кубический метр.
16.	Несоблюдение максимальной плотности посадки рыб в выращиваемую среду для рыб в приспособленных озерах и прудах: сиговые (пелядь, рипус, сиг, чир, нельма) – 400 килограмм на один гектар; растительноядные (белый амур, черный амур, белый и пестрый толстолобик), карп (сазан), судак, щука, обыкновенный сом) – суммарно по видам не более 3000 килограмм на один гектар; осетровые (русский осетр, сибирский осетр, севрюга) – суммарно по видам не более 1070 килограмм на один гектар; канальный сом – 3000 килограмм на гектар.

Должностное (ые) лицо (а) _________________________________ ___________
должность подпись
____________________________________________________________________
фамилия, имя, отчество (при наличии)
Руководитель субъекта контроля ___________________ ___________________
должность подпись
___________________________________________________________________
фамилия, имя, отчество (при наличии)