ИПС "Әділет"

ЗҚАИ-ның ескертпесі!
Осы бұйрықтың қолданысқа енгізілу тәртібін 5 т. қараңыз

"Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы кодексінің 100-бабының 3-тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі туралы Ереженің 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

1. Қоса беріліп отырған "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары бекітілсін.

2. Мыналардың:

1) "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2018 жылғы 23 сәуірдегі № 187 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 17242 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Нормативтік құқықтық актілер электрондық түрдегі эталондық бақылау банкінде 2018 жылғы 10 тамызда жарияланған);

2) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 5 шілдедегі № ҚР ДСМ-78/2020 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі мен Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің өзгерістер мен толықтырулар енгізілетін кейбір бұйрықтарының тізбесінің 13-тармағының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 20935 тіркелген, Қазақстан Республикасының Нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкінде 2020 жылғы 6 шілдеде жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау комитеті Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау жетекшілік ететін Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министріне жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушы

М. Шоранов

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Индустрия және инфрақұрылымдық

даму министрлігі

"КЕЛІСІЛДІ"

Қазақстан Республикасының

Экология, геология және

табиғи ресурстар министрлігі

Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
міндетін атқарушы
2020 жылғы 25 желтоқсандағы
№ ҚР ДСМ-331/2020
бұйрығымен бекітілген

"Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары

1-тарау. Негізгі ережелер

1. Осы "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі" Қазақстан Республикасының Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 100-бабының 3-тармағына және Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 17 ақпандағы № 71 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі туралы ережесінің (бұдан әрі – Ереже) 15-тармағының 113) тармақшасына сәйкес әзірленген және өндіріс пен тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

Ескерту. 1-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

2. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай анықтамалар пайдаланылды:

1) ағызу станциялары – елді мекен аудандарының су бұру жүйелерімен жабдықталмаған сұйық қалдықтарды су бұру жүйесіне қабылдауға және түсіруге арналған құрылыстар;

2) ассенизациялау алқабы, жер жырту алқабы – елді мекеннің шегінен тыс сұйық қалдықтарды жинау және залалсыздандыру үшін арнайы бөлінген аумақ;

3) жоспарлы-тұрақты санитариялық тазарту – қалдықтарды белгіленген жиілікпен жинау және жою бойынша іс-шаралар жүйесі;

4) жерді қалпына келтіру – белгілі мақсатта пайдалану үшін бүлінген жерлерді, оның ішінде бүлінген жерлердің кері әсері нәтижесінде өз құндылығын толық немесе ішінара жоғалтқан іргелес жер учаскелерін қалпына келтіруге, сондай-ақ қоршаған орта жағдайын жақсартуға бағытталған жұмыстар кешені;

5) коммуналдық қалдықтар – елді мекендерде, оның ішінде адамның тіршілік етуінің нәтижесінде қалыптасқан тұтыну қалдықтары, сондай-ақ құрамы мен қалыптасу сипаты бойынша оларға жақын өндіріс қалдықтары;

6) қалдық сақтау қоймасы – радиоактивті, уытты және қалдықтар деп аталатын пайдалы қазбалардың басқа да төгілген қалдықтарын сақтауға немесе көмуге арналған арнайы құрылыстар мен жабдықтар кешені;

7) қалдықтарды есепке алу – қалдықтардың сандық және сапалық сипаттамасы мен олармен жұмыс істеу тәсілдері туралы ақпарат жинау және ұсыну жүйесі;

8) қалдықтарды жою – қалдықтарды көму және жою бойынша операциялар;

9) қалдықтарды залалсыздандыру – механикалық, физикалық-химиялық немесе биологиялық өңдеу жолымен қалдықтардың қауіпті қасиеттерін азайту немесе жою;

10) қалдықтарды кәдеге жарату – қалдықтарды қайталама материалдық немесе энергетикалық ресурстар ретінде пайдалану;

11) қалдықтарды көму – көмілген қалдықтардың халықтың денсаулығына және қоршаған ортаға қауіпті әсерін болдырмайтын, шектеусіз мерзім бойы оларды сақтау үшін белгіленген орындарда қалдықтарды жинау;

12) қалдықтарды қайта өңдеу – қалдықтардан шикізаттарды және (немесе) одан әрі тауарларды немесе басқа өнімдер өндірісінде (дайындауда) пайдаланылатын басқа материалдарды алуға, сондай-ақ олармен жұмыс істеуді жеңілдету, олардың көлемін немесе қауіпті қасиеттерін азайту мақсатында қалдықтардың қасиеттерін өзгертуге бағытталған, сұрыптауды қоса алғандағы физикалық, химиялық немесе биологиялық процестер;

13) қалдықтардың қауіптілік сыныбы – бұл адамның денсаулығына және оның тіршілік ету ортасына қалдықтардың қауіптілік түрі мен дәрежесін айқындайтын олардың сандық сипаттамасы;

14) қалдықтар түрі – шығу тегіне, қасиеттеріне және қалдықтар сыныптамасының негізінде айқындалған жұмыс істеу технологияларына сәйкес жалпы белгілері бар қалдықтар жиынтығы;

15) қалдықтармен жұмыс істеу шаруашылығын консервациялау – қалдықтарды тасымалдау және оларды қалдықтарды сақтау орындарына орналастыру бойынша қызметті уақытша тоқтату. Бұл ретте қалдықтармен жұмыс істеу шаруашылығы мен қалдықтарды сақтау орындарының құрылыстарын қоршаған ортаға теріс әсерін болдырмайтындай етіп оқшаулайды;

16) қалдықтармен жұмыс істеу шаруашылығын жою (көму) – қалдықтарды тасымалдау және оларды қалдықтарды сақтау орындарына орналастыру бойынша қызметті тоқтату. Бұл ретте қалдықтармен жұмыс істейтін шаруашылықтың барлық ғимараттары мен құрылыстарын жою, ал қалдықтарды сақтау орнын қоршаған ортаға қоршаған ортаға теріс әсерін болдырмайтындай етіп оқшаулау қажет;

17) қатты тұрмыстық қалдықтар (бұдан әрі – ҚТҚ) – қатты түрдегі коммуналдық қалдықтар;

18) қатты тұрмыстық қалдықтарға арналған полигондар – қатты тұрмыстық қалдықтарды оқшаулауға және залалсыздандыруға арналған арнайы құрылыстар;

19) қауіпті химиялық заттар – адам денсаулығына және қоршаған ортаға тікелей немесе ықтимал зиянды әсер етуі мүмкін заттарға ие болатын заттар;

20) медициналық қалдықтар (бұдан әрі – МҚ) – медициналық қызметтерді көрсету және медициналық емшаралар жүргізу процесінде түзілетін қалдықтар;

21) өндіріс қалдықтары (өндірістік қалдықтар) – өнімді өндіру, жұмыстарды (көрсетілетін қызметтерді) орындау процесінде пайда болған және өздерінің бастапқы тұтынушылық қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан шикізаттың, материалдардың, өзге де бұйымдар мен өнімдердің қалдықтары;

22) өндірістік объект – адамның тіршілік ету ортасына және денсаулығына әсер ету көздері болып табылатын процестерді, жабдықты және технологияны пайдалана отырып жүзеге асырылатын өнімнің өндірісімен, жұмыстарды орындаумен және қызметтер көрсетумен байланысты шаруашылық қызметінің объектісі;

23) радиоактивті қалдықтар – одан әрі пайдалану көзделмейтін, құрамындағы радионуклидтер алу деңгейінен асатын радиоактивті заттар, ядролық материалдар немесе радионуклидті көздер;

24) санитариялық-қорғаныш аймағы (бұдан әрі – СҚА) – арнайы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ өнеркәсіптік ұйымдар мен басқа да өндірістік, коммуналдық және елді мекендегі қойма объектілерін жақын жердегі селитебті аумақтан, ғимараттар мен тұрмыстық-азаматтық мақсаттағы құрылыстардан оларға қолайсыз факторлардың әсерін әлсірету мақсатында бөліп тұратын аумақ;

25) санитариялық тазарту – елді мекенде халықтың тіршілік әрекеті нәтижесінде түзілетін қалдықтарды жинау, жою және залалсыздандыру мақсатындағы іс-шаралар жүйесі;

26) сұйық қалдықтар – сарқынды суларды қоспағанда, кез келген сұйық күйдегі қалдықтар;

27) сарқынды сулар – адамның шаруашылық қызметі нәтижесінде пайда болатын немесе табиғи немесе жасанды су объектілеріне немесе жер бедеріне ағызып жіберілетін ластанған аумақтағы сулар;

28) селитебті аумақ – тұрғын үй, қоғамдық (қоғамдық-іскерлік) және рекреациялық аймақтарды, сондай-ақ инженерлік және көлік инфрақұрылымдарының жекелеген бөліктерін, басқа да объектілерді орналастыруға арналған, орналастырылуы мен қызметі арнаулы санитарлық-қорғаныш аймақтарын талап ететіндей әсер етпейтін елді мекен аумағының бір бөлігі;

29) тұтыну қалдықтары – өнімдерді, бұйымдарды және өзге де заттарды тұтыну немесе пайдалану процесінде түзілген қалдықтар, сондай-ақ өзінің бастапқы тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан тауарлар (өнім);

30) уытты қалдықтар – қоршаған ортаға түскен жағдайда биоаккумуляциялау және (немесе) биотикалық жүйелерге уытты әсер ету нәтижесінде адам үшін қауіп төндіретін немесе төндіруі мүмкін заттардан тұратын қалдықтар;

31) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган – халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік саясатты, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы нормативтік құқықтық актілерде және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде белгіленген талаптардың сақталуын бақылау мен қадағалауды іске асыратын мемлекеттік орган.

Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 17.04.2024 № 13 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

3. Тұтыну қалдықтары мынадай түрлерге бөлінеді:

1) тұрмыстық қатты қалдықтар (бұдан әрі – ТҚҚ);

2) медициналық қалдықтар (бұдан әрі – МҚ).

2-тарау. Өндіріс қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

4. Өндіріс қалдықтарын жинауды және уақытша сақтауды қызметінің нәтижесінде қалдықтар түзілетін объектілерді, ғимараттарды, құрылыстарды, құрылысжайларды және өзге де объектілерді пайдалану кезінде кейіннен қалдықтарды өздігінен шығару арқылы жеке және заңды тұлғалар немесе одан әрі залалсыздандыру, көму, пайдалану немесе кәдеге жарату үшін тиісті шарттар жасай отырып, мамандандырылған субъектілер жүзеге асырады.

Өндірістік объектілерде өндіріс қалдықтарын жинау және уақытша сақтау қалдықтардың қауіптілік сыныбына сәйкес келетін арнайы алаңдарда (орындарда) жүргізіледі. Қалдықтардың жиналуына қарай оларды қауіптілік сыныбына сәйкес қалдықтардың әрбір тобы үшін бөлек жинайды.

5. Қалдықтарды сақтау орнынан (алаңынан) тұрғын аумаққа дейін, өндірістік және коммуналдық мақсаттағы объектілерге дейінгі СҚА өлшемдері "Адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына әсер ету объектілері болып табылатын объектілердің санитариялық-қорғаныш аймақтарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 26447 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрі міндетін атқарушының 2022 жылғы 11 қаңтардағы № ҚР ДСМ-2 бұйрығының (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-2 бұйрығы) белгіленген талаптарымен айқындалады.

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

6. Қалдықтардың қауіптілік сыныбы халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерімен Кодекстің 9-бабының 12) тармақшасына сәйкес жүргізіледі.

7. Объекті шегінен тыс шығарылатын қалдықтың қауіптілік сыныбын айқындау әрбір қалдық түрлері үшін қалдық түзілген сәттен бастап үш ай ішінде жүргізіледі және оның технологиясы өзгерген немесе өзге де шикізат ресурстарына өткен кезде, сондай-ақ қалдықтардың химиялық құрамының өзгеруі мүмкін кез келген басқа жағдайларда қайта қарауға және жаңартуға жатқызылады. Жеке полигондарда жиналатын объектілердің қалдықтары да қауіптілік сыныбын анықтауға жатады.

8. Адам денсаулығына және қоршаған ортаға әсер ету дәрежесіне қарай қалдықтар қауіптіліктің бес сыныбына бөлінеді:

1) 1-сынып – өте қауіпті;

2) 2-сынып – қауіптілігі жоғары;

3) 3-сынып – қауіптілігі орташа;

4) 4-сынып – қауіптілігі аз;

5) 5-сынып – қауіпсіз.

9. Қалдықтарды жинау (уақытша жинау) көлемі және (немесе) мерзімі Қазақстан Республикасының Экология кодексінің 320-бабы ережелерінің талаптарына сәйкес келеді.

Сұйық және газ түріндегі қалдықтар тұмшаланған ыдыста сақталады. Қалдықтардың жиналуына қарай өндірістік объект аумағынан шығарылады немесе оны залалсыздандыруды өндірістік объектіде жүргізеді.

Ескерту. 9-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

10. Қалдықтардың өнеркәсіп алаңдар (бұдан әрі – өнеркәсіпалаң) аумағындағы рұқсат етілетін мөлшері субъектілермен осы Санитариялық қағидаларға 4-тармағына сәйкес арнайы алаңның (орынның) қуатынан аспайтын дербес анықталады.

11. Арнайы салынған қалдық, қоқыс, шөгінді, күл жинауыштар мен үйінділер, қоршаған орта мен халықты қорғауды қамтамасыз ететін құрылысжайлар болған жағдайда, қалдықтарды жинауға, сақтауға және көмуге жол беріледі.

12. Қауіптіліктің 1-сыныбындағы қалдықтар тұмшаланған ыдыста (болат бөшкелер, контейнерлер) сақталады. Толуына қарай қалдықтар салынған ыдысты болат қақпақпен жабады, қажет болған кезде электрлі газбен дәнекерлейді және қауіпті қасиеттерін көрсете отырып, қауіпті қалдықтары бар қаптаманы таңбалауды қамтамасыз етеді.

13. Қауіптіліктің 2-сыныбындағы өндіріс қалдықтары агрегаттық күйіне сәйкес полиэтилен қаптарда, пакеттерде, бөшкелерде және зиянды заттардың (ингридиенттердің) таралуына кедергі болатын ыдыстардың басқа да түрлерінде сақталады.

14. Қауіптіліктің 3-сыныбындағы өндіріс қалдықтары жайылтпай сақтауды қамтамасыз ететін, тиеу-түсіру және көлік жұмыстарын орындауға мүмкіндік беретін және зиянды заттардың таралуын болдырмайтын ыдыста сақталады.

15. Қауіптіліктің 4-сыныбындағы өндіріс қалдықтары өнеркәсіптік алаңда конус тәрізді үйінді түрінде ашық күйінде сақталады, сол жақтан олар автотиегішпен автокөлікке тиеледі және кәдеге жарату немесе көму орындарына жеткізіледі.

16. Қатты, оның ішінде сусымалы қалдықтар контейнерлерде, пластик, қағаз пакеттерде немесе қаптарда сақталады және олардың жиналуына байланысты полигонға шығарылады.

17. Қалдықтарды уақытша сақтауға арналған алаңды өндірістік объектінің аумағында ық жағына орналастырады. Алаңды қатты және уытты (қалдықтарды) заттарды өткізбейтін материалмен жабады, тазарту құрылыстары жағына қарай құйылыс құрылғысы және еңісі бар төсеніш төсейді. Алаң бетінде жиналған суларды жалпы жауын-шашын бұрғышына жіберуге жол берілмейді. Алаң бетінде жиналған сулар үшін уытты заттармен жұмыс істеуді, тазалауды және оларды залалсыздандыруды қамтамасыз ететін арнайы тазарту құрылыстары көзделеді. Алаңда қалдықтарды атмосфералық жауын-шашынның және желдің әсерінен қорғау көзделеді.

18. Уытты өндіріс қалдықтарын (қауіптіліктің 1 және 2-сыныбы) залалсыздандыруды уытты өндіріс қалдықтарын көму полигондарында жүзеге асырады.

19. Өндіріс қалдықтарын (қауіптіліктің 3 және 4-сыныбы) залалсыздандыру үшін өндіріс қалдықтарының бір бөлігін тиісті объектіде тұтыну қалдықтарымен бірге өңдеу және өндіріс қалдықтарының бір бөлігін ҚТҚ полигонында жинақтауға рұқсат етіледі.

20. Тасымалданатын қалдықтардың мөлшері көлік құралының жүк көлеміне сәйкес келеді. Өндіріс қалдықтарын тасымалдау кезінде оларды толтыру, тасымалдау, тиеу және түсіру орындарында қоршаған ортаны ластауға жол берілмейді.

21. Қауіптіліктің 1-сыныбынан 3-сыныбына дейінгі қалдықтарды тиеуге, тасымалдауға және түсіруге байланысты технологиялық процестер механикаландырылады.

22. Жартылай сұйық (паста тәрізді) қалдықтарды тасымалдауға арналған көлік құралы ағызуға арналған шлангы құрылғысымен жабдықталады.

23. Қатты және шаң тәрізді қалдықтарды тасымалдаған кезде көлік құралы қорғаныш қабықшамен немесе жабын материалымен жабдықталады.

24. Шаң тәрізді қалдықтарды барлық кезеңде: тиеу, тасымалдау, түсіру кездерінде ылғалдайды.

25. Қауіптіліктің 1 және 2- сыныбындағы өндіріс қалдықтарын тасымалдау кезінде көлік құралын басқаратын адамнан және жүкпен бірге жүретін персоналдан басқа бөтен адамдардың болуына жол берілмейді.

26. Қалдықтарды шикізат ретінде қолданатын объектілерде технологиялық процестерді автоматтандыру және механикаландырумен қамтамасыз етіледі.

27. Жұмыс істеп тұрған жылу электр орталықтарының (бұдан әрі – ЖЭО), жылу электр станцияларының (бұдан әрі – ЖЭС) күл-қоқыс үйінділерін/күл үйінділерін қоспағанда, оларды субъектінің өндірістік алаңының және елді мекен аумақтарының шегінен тыс орналастыру мүмкін болмаған кезде өнеркәсіптік қалдықтарды көму қауіптілік сыныптарына сәйкес субъектінің өндірістік алаңнан және елді мекеннің қоныстану аумағынан тыс жерде жүргізіледі.

Ескерту. 27-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 17.04.2024 № 13 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

28. Кәдеге жаратылмайтын қалдықтарды көму және жинақтау алаңдары елді мекеннің қоныстану аумағынан тыс жерлерде орналастырылады.

Ескерту. 28-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 17.04.2024 № 13 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

29. Қауіптіліктің 2 және 3-сыныбындағы қатты және шаң тәрізді қалдықтарды, суда ерімейтін уытты ингредиенттерді көмуді өндіріс қалдықтары полигондарында жүзеге асырады. Қазаншұңқырларда қалдықтарды төгуді қабаттап тығыздау арқылы жүргізеді. Қазаншұңқырлардағы қалдықтардың ең жоғары деңгейінің қазаншұңқырлар аумағына іргелес жоспарланған белгіден төмен кемінде 2 метр (бұдан әрі – м) көзделеді.

30. Қазаншұңқырларды жабдықтау кезінде қазаншұңқырларға іргелес аумақтың ені кемінде 8 м көзделеді. Топырақтың сүзгілеу коэффициенті тәулігіне 6-10 метрден (бұдан әрі – м/тәу) аспағанда көмуге жол беріледі.

31. Шаң тәрізді қалдықтарды көмуді осы қалдықтардың желмен таралуын болдырмауға кепілдік беретін іс-шараларды ескере отырып, қазаншұңқырларда жүргізеді. Қазаншұңқырларға шаң тәрізді қалдықтарды әрбір тиегеннен кейін оларды қалыңдығы кемінде 20 сантиметр (бұдан әрі – см) топырақпен оқшаулайды.

32. Суда еритін уытты заттары бар қауіптіліктің 2 және 3-сыныбындағы қатты және паста тәрізді қалдықтарды көмуді "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңының 20-бабының 23-16) тармақшасына сәйкес сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтер (бұдан әрі – сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтер) сәйкес түбі және бүйір қабырғалары оқшауланған қазаншұңқырларда жүзеге асырады.

33. Қазаншұңқырдың көмілген учаскесін топырақтың тығыздалған қабатымен жабады, оның үстінен қазаншұңқырдың қалған бөлігін толтыру үшін қалдықтарды тасымалдау жүзеге асырылады. Қалдықтарды топырақтың тығыздалған қабатымен тасымалдағанда оны бұзуға жол берілмейді.

34. Нашар еритін уытты заттары бар қауіптіліктің 1-сыныбындағы қалдықтарды көмген кезде олардың топыраққа және жерасты суларына көшуін болдырмау бойынша мынадай шаралар қолданады:

1) қазаншұңқырлардың түбі мен бүйір қабырғаларын сүзгілеу коэффициенті 10 м/тәу аспайтын кемінде бір метр балшық қабатымен қоршау;

2) қосылған жерлерді битум, гудрон немесе басқа да су өткізбейтін материалдар құю арқылы қазаншұңқырлардың түбіне бетон плиталар төсеу және қабырғаларын бекіту.

35. Қауіптіліктің 1-сыныбындағы суда еритін қалдықтарды көму қазаншұнқырларда болат контейнерлерде немесе бетон қораптарға салынатын, оларды толтырғанға дейін және одан кейін тұмшалануын екі рет бақылай отырып, қабырғаларының қалыңдығы кемінде 10 миллиметр (бұдан әрі – мм) баллондарда жүргізіледі.

36. Қауіптіліктің 4-сыныбындағы өндіріс қалдықтарын тұтыну қалдықтарымен бірге соңғысын көметін жерлерде біріктіруге немесе оқшаулағыш материал немесе аумақты жоспарлау жұмыстары кезінде пайдалануға жол беріледі.

37. Қалдықтармен толтырылған қазаншұңқырларды қалыңдығы 2 м тығыздалған топырақ қабатымен оқшаулайды, содан кейін гудроннан, тез қатаятын шайырдан, цементті гудроннан жасалған су өткізбейтін жабынмен жабады.

38. Су өткізбейтін жабындар және тығыздалған қабаттар қазаншұңқырларға іргелес аумақтардан шығып тұрады. Су өткізбейтін жабындар қазаншұңқырлардың габаритінен әрбір жағынан 2-2,5 м шығып тұрады және көрші тұрған қазаншұңқырлар жабындарымен түйістіріледі. Түйіскен жерлер қазаншұңқырлар бетіндегі жауын-шашын және еріген суларды арнайы буландыратын алаңға жинауға және шығаруға мүмкіндік беретіндей етіп жасалады.

39. Қазаншұңқырлардың оқшаулайтын жабындарын, су бұратын арналарын жабдықтау бойынша жұмыстарды ұйымдастыруды оларды толтыру тәсілімен әр нақты жағдайда учаскенің бедері мен гидрогеологиялық жағдайларын ескере отырып шешеді.

40. Жағуға жататын өндіріс және тұтыну қалдықтарын заласыздандыру кезінде шығарылған газдарды толық жағатын камера арқылы жұмыс режимі кемінде плюс (бұдан әрі – "+") 1000-1200 градус Цельсий температурада (бұдан әрі – ^оС) жұмыс істейтін пештерді (инсинераторларды) пайдаланады. Ауыр металдар мен заттарды, радиоактивті қалдықтарды, регенерациялауға жататын мұнай өнімдерін алудың тиімді әдістері әзірленген өндіріс және тұтыну қалдықтарын полигонға қабылдауға жол берілмейді.

41. Қауіптіліктің 1-3-сыныбындағы сұйық қалдықтарды полигонға шығару алдында паста тәрізді консистенцияға айналдырады. Қалдықтарды сұйық күйінде көмуге жол берілмейді.

42. Қалдық сақтау қоймаларын СҚА-ны ескере отырып, кенді қайта өңдеу объектісінің өзінде де (бірыңғай өнеркәсіптік алаң шегінде), сол сияқты одан қашықта дербес аймақ да (шеттетілген) орналастырады.

43. Елді мекендерден және көлік жолдарынан 5 км-ден астам қашықтықта, ауыл шаруашылығы мақсатында жарамсыз жерлерде орналасқан қалдық сақтау қоймасы топырақ беті мен дамба негізінен гамма сәулелену дозасының қуаты табиғи аяның үстінде сағатына 0,3 мкЗв/сағ-тан аспаған жағдайда, қоршалмайды. Қалдық сақтау қоймасының айналасында тиісті ескертуші және тыйым салушы жазбалар қойылады.

44. Істен шыққан қалдық сақтау қоймасы аумағын кез келген мақсатта пайдалануға жол берілмейді. СҚА аумағында тұрғын үй, балалар объектілерін, әлеуметтік-мәдени және тұрмыстық қызмет көрсету объектілерін салуға, сондай-ақ демалу және спортпен айналысуға арналған орындарын орналастыруға жол берілмейді.

45. Қалдық сақтау қоймасын орналастыру ауданы оның айналасында қажетті көлемдегі СҚА-ны ұйымдастыру мүмкіндігін көздейді. Оның орналасатын орнын ауданды және объектіні дамытудың перспективалық жоспарымен байланыстырады.

46. Қалдық сақтау қоймаларын сумен жабдықтау көздері болып табылатын жер бетіндегі судың жиегі созылған орындарда, халық шаруашылығында мәні бар ірі өзендер мен көлдердің ең жақын жиегіне (1000 м кем) тікелей жакын жерде орналастыруға жол берілмейді.

Ескерту. 46-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 17.04.2024 № 13 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

47. Объекті аумағында қалдық сақтау қоймасын өндірістік, әкімшілік және кәсіпорынның тұрмыстық ғимаратынан СҚА көлемінің жартысына тең, бірақ 500 м-ден жақын емес қашықтықта орналастырады.

48. Қалдық сақтау қоймасын:

1) ауыз су бас тоғанынан және балық аулау шаруашылығынан төмен;

2) жерасты сулары жинақталатын қалдықтардың төменгі деңгейінен кемінде 2 м көтерілген кезде (қалдық сақтау қоймасын пайдалану кезінде судың көтерілуін ескере отырып) су жатып қалатын топырағының сүзгіштігі төмен (саз, саздақ, тақтатас) жер учаскелерінде орналастырылады. Таңдалған алаңда гидрогеологиялық жағдайы қолайсыз болған жағдайда жерасты суларының деңгейін төмендетуді қамтамасыз ететін іс-шаралар көзделеді.

49. Қалдық сақтау қоймасын көму алдында оны жер жұмысына қажетті техниканы пайдалануға мүмкіндік беретін кондицияға дейін құрғату бойынша іс-шаралар жүргізіледі.

50. Көмілген қалдық сақтау қоймасы биіктігі кемінде 2 м қоршаумен қоршалады. Қоршау топырақ беті мен дамба негізінен гамма сәулелену дозасының қуаты табиғи аяның үстінде сағатына 0,3 микрозиверттен (бұдан әрі – мкЗв/сағ) аспаған жағдайда, қалдық қоймасына 30 м-ден жақын жерде орналастырылмайды.

51. Көмілген қалдық сақтау қоймасына бұрын оны пайдаланған объектінің басшысымен осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес паспорт толтырады, кейіннен оны жергілікті атқарушы органдарға тапсырады.

52. Топырақ құнарлылығын қалпына келтіру (жою), консервациялау арнайы салынған қоқыр, қоқыс, қалдық, күл жинауыштар мен үйінділер және басқа да құрылымдардың қоршаған орта мен халықты қорғауды қамтамасыз ететін жобалық шешімдерімен жүргізіледі.

3-тарау. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

1-параграф. Қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға және залалсыздандыруға қойылатын санитариялық- эпидемиологиялық талаптар

53. Елді мекендер аумағында қалдықтарды жинау, пайдалану, қолдану, залалсыздандыру, тасымалдау, сақтау және көмуді мамандандырылған ұйымдар жүзеге асырады. Шағын елді мекендерде ҚТҚ жинау, шығару және көму орындарын күтіп-ұстау бойынша мамандандырылған ұйымдар болмаған жағдайда жергілікті атқарушы орган қызметінің бақылауымен және қызмет көрсетуімен қалдықтарды өз бетімен шығаратын орындар ұйымдастырылады.

54. Инфекциялық, оның ішінде туберкулезге қарсы, тері-венерологиялық стационарларды қоспағанда, қоғамдық тамақтану, сауда, жалпы білім беру объектілерінің, санаторий-курорттық ұйымдардың тағам қалдықтары қақпағы бар ыдыстарға жиналады, салқындатылатын үй-жайларда немесе тоңазыту камераларында сақталады. Инфекциялық, оның ішінде туберкулезге қарсы, тері-венерологиялық стационарлардың тағам қалдықтарын қоспағанда, тағам қалдықтарын малға азық ретінде пайдалануға жол беріледі.

55. Елді мекендерде (тұрғын үй қорының, ұйымдардың, мәдени-бұқаралық мекемелердің, демалыс аймақтары аумақтарында) көлік кіретін жерлері бар, қалдықтарды жинауға арналған контейнерлерді орналастыру үшін арнайы алаңдар бөлінеді. Алаңға қатты жабын жабылады және үш жағынан қалдықтардың желмен таралу мүмкіндігін болдырмайтын биіктікте, бірақ кемінде 1,5 м биіктікте қоршайды.

56. ҚТҚ жинауға арналған контейнерлер қақпақтармен жабдықталады. Елді мекендерде контейнер алаңын уақытша қоныстарды (вахталық кенттерді, стационарлық емес объектілер мен құрылыстарды) қоспағанда, тұрғын және қоғамдық ғимараттардан, балалар объектілерінен, спорт алаңдарынан және халықтың демалыс орындарынан кемінде 25 м қашықтықта орналастырады. Қалыптасқан құрылыс салынатын аудандарда санитариялық ажырауларды сақтау мүмкіндігі болмаған кезде қашықтықтар жергілікті атқарушы органдардың, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің, объектілердің меншік иелерінің және басқа да мүдделі тұлғалардың қатысуымен комиссиялық түрде белгіленеді.

57. ҚТҚ-ны жинау үшін абаттандырылған тұрғын үй қорында контейнерлерді қолданады, жеке үй иеліктерінде қақпағы бар еркін конструкциядағы ыдыстарды пайдалануға жол беріледі.

58. Субъект (ҚТҚ контейнерлерінің меншік иесі) контейнерлерді пайдаланатын халықтың санына, қалдықтардың жиналу нормаларына, олардың сақталу мерзіміне байланысты орнатылатын контейнерлердің санына жүргізілген есептеуді ескере отырып орналастырады. Контейнерлердің есепті көлемі қалдықтардың іс жүзінде жиналуына сәйкес келеді.

ҚТҚ-ны шығару уақтылы жүзеге асырылады. Контейнерлерде қалдықтарды сақтау мерзімі 0^оС және одан төмен температурада үш тәуліктен, температура плюс болғанда бір тәуліктен аспайды.

59. Елді мекендерде (тұрғын үй қорының, ұйымдардың, мәдени-бұқаралық мекемелердің, демалыс аймақтары аумақтарында) контейнер алаңына іргелес аумақта Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 235 бұйрығымен бекітілген Қалалар мен елді мекендердің аумақтарын абаттандырудың үлгілік қағидаларында (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10886 болып тіркелген) көрсетілген периметрі бойынша жоспарлы-жүйелі санитариялық тазарту және қажеттілігіне қарай жүргізіледі.

60. ҚТҚ контейнерлерінің меншік иесі қалдықтарды тасымалдауға арналған көлік құралдарының санын салынып жатқан учаскенің іс жүзінде дамуын және нақты елді мекеннің жергілікті жағдайларын ескере отырып, анықтайды.

61. Көлік құралдары мен ҚТҚ контейнерлерінің меншік иесі көлік құралдарын жууға арналған алаңды шаруашылық аймағынан тыс жерде ұйымдастырады. Алаңда салқын су тартылған жуу бөлімшесі көзделеді. Таза және лас контейнерлердің және полигонға келіп жатқан қоқыс тасымалдайтын көліктердің көлік ағындары бөлінеді және қиылыспайды.

62. Су құбыры суы болмағанда контейнерлерді жууды сыртқы ауа температурасы +5^оС-тан жоғары болғанда су себетін машиналармен жүзеге асыруға жол беріледі.

63. Контейнерлер мен көлік құралдарын жуған сарқынды сулар булану үшін карталарға жіберіледі немесе ҚТҚ-ны ылғалдау үшін пайдаланылады.

64. ҚТҚ полигонының, қоқыс үйінділерінің меншік иесі полигоннан (ұйымдастырылған қоқыс үйіндісінен) шығатын жерде қоқыс тасымалдайтын көліктердің дөңгелектерін зарарсыздандыруға арналған дезинфекциялаушы бетон ванна орнатады. Ваннаның ұзындығын кемінде 8 м, енін 3 м, тереңдігін 0,3 м етіп көздейді.

65. ҚТҚ полигоны, қоқыс үйіндісі аумақтарының барлық периметрі бойынша жеңіл қоршау, тереңдігі 2 м-ден асатын кептіру траншеясын немесе биіктігі 2 м-ден аспайтын топырақ үйінділерін орнатады.

66. Тұтыну қалдықтарын заласыздандыру үшін осы Санитариялық қағиданың 40-тармағында көрсетілген (инсинератор) пештер қолданылады. Ауыр металдар мен заттарды, радиоактивті қалдықтарды, регенерациялауға жататын мұнай өнімдерін алудың тиімді әдістері әзірленген өндіріс және тұтыну қалдықтарын полигонға қабылдауға жол берілмейді.

2- параграф. Медициналық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сақтауға, залалсыздандыруға, пайдалануға, қолдануға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

67. МҚ-ды жинау, тасымалдау, сақтау олардың қауіптілігі дәрежесіне сәйкес жүзеге асырылады.

68. Медициналық қалдықтар (бұдан әрі – МҚ) қауіптілік дәрежесіне сәйкес қауіптіліктің 5-сыныбына бөлінеді:

1) А сыныбы – ҚТҚ-ға ұқсас қауіпті емес медициналық қалдықтар;

2) Б сыныбы – қауіпті (эпидемиологиялық) медициналық қалдықтар;

3) В сыныбы – өте (эпидемиологиялық) қауіпті медициналық қалдықтар;

4) Г сыныбы – құрамы бойынша өнеркәсіп қалдықтарына ұқсас токсикологиялық қауіпті медициналық қалдықтар;

5) Д сыныбы – радиоактивті медициналық қалдықтар.

69. Медициналық қалдықтарды жинау, залалсыздандыру, тасымалдау, сақтау және көмумен айналысатын жұмысшылар "Міндетті медициналық қарап-тексерулерге жататын адамдардың нысаналы топтарын, сондай-ақ оларды жүргізу тәртібі мен мерзімділігін, зертханалық және функционалдық зерттеулердің көлемін, медициналық қарсы көрсетілімдерді, зиянды және (немесе) қауіпті өндірістік факторлардың, жұмысқа орналасқан кезде орындау кезінде міндетті алдын ала медициналық қарап-тексерулер және мерзімдік міндетті медициналық қарап-тексерулер жүргізілетін кәсіптер мен жұмыстардың тізбесін және "Алдын ала міндетті медициналық қарап-тексерулерден өткізу" мемлекеттік қызметін көрсету қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің міндетін атқарушының 2020 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 10634 болып тіркелген) (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығы) сәйкес алдын ала (жұмысқа тұру алдында) және мерзімдік медициналық қарап тексеруден өтеді.

70. Денсаулық сақтау объектілерінде МҚ-ны уақытша сақтауға арналған үй-жайлар "Денсаулық сақтау объектілеріне қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 21080 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2020 жылғы 11 тамыздағы № ҚР ДСМ-96/2020 бұйрығына сәйкес көзделеді.

Ескерту. 70-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

71. МҚ-ны жинау, қабылдау және тасымалдау бір рет қолданылатын пакеттерде, ыдыстарда, қауіпсіз кәдеге жарату қораптарында (бұдан әрі – ҚКЖҚ), контейнерлерде жүзеге асырылады. МҚ-ның әр сыныбы үшін контейнерлер, ыдыстар мен пакеттер әртүрлі бояумен таңбаланады. Контейнерлердің конструкциясы су өткізбейтін болады, бөтен адамдардың олардың ішіндегісімен жанасуын болдырмайды.

72. МҚ-ны тасымалдауды жүзеге асыратын адамдар оларды көлік құралына тиеген сәттен бастап белгіленген орында қабылдағанға дейін олармен қауіпсіз жұмыс істеу шараларын сақтауы қажет.

73. МҚ-ны қолмен нығыздауға жол берілмейді. Жеке қорғаныш құралынсыз МҚ-ны жинауды, сұрыптауды жүзеге асыруға жол берілмейді.

74. Б, В сыныптарындағы МҚ арнайы залалсыздандыру қондырғыларында: газбен тазалағышы бар шығарылған газдарды толық жағатын камералары кемінде +1000 – +1200^оС температурада жұмыс режимі бар екі камералы пештерде (инсинераторларда) жойылады немесе балама әдістермен залаласыздандырылады:

1) қалдықтарды қысыммен су буымен стерильдеуді көздейтін автоклавтау;

2) қысқа толқынды өңдеу;

3) химиялық өңдеу.

МҚ-ның жағу өнімдері мен залалсыздандырылған қалдықтар А сыныбының МҚ-ға айналады және ҚТҚ ретінде көмілуге тиісті немесе қайталама шикізат ретінде пайдаланылуы мүмкін.

Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонында баламалы әдістермен залалсыздандырылған Б және В сыныптарындағы қалдықтарды көму олардың тауарлық күйі (ұнтақтау, күйдіру, престеу және тағы басқа) өзгертілген және оларды қайта қолданудың мүмкін еместігі кезде ғана жол беріледі.

Залалсыздандырудың баламалы әдістерін қолданған кезде аппараттың жұмысын және залалсыздандыру сапасын бақылау қамтамасыз етіледі. Автоклавтардың жұмысы химиялық, биологиялық сынақтарды, термохимиялық индикаторларды қолдану арқылы химиялық, бактериологиялық және физикалық әдістермен бағаланады.

Стерильдеу циклі кезінде бу автоклавтарының жұмыс режимінің параметрлерін бағалау үшін физикалық-химиялық әдістер, автоклавтың тиімділігін бағалау үшін бактериологиялық әдістер қолданылады.

Залалсыздандырылған қалдықтардың әр партиясы журналға тіркелген күні, қалдықтардың салмағы, зарарсыздандыру уақыты, зарарсыздандыру режимі, тест-бақылау нәтижелері, бақылау купоны (жабыстырылған), оператордың қолы көрсетіледі.

75. Пайдаланылған шанышқылы және басқа да өткір заттар (инелер, қауырсын тәрізді құралдар, ұстаралар, ампулалар) алдын ала сұрыпталмай залаласыздандырылуы тиісті ҚКЖҚ-на қабылданады.

76. Екі камералы пештер (инсинераторлар) № ҚР ДСМ-2 бұйрығының талаптары ескеріле отырып орналастырылады.

Мамандандырылған қондырғылары жоқ объектілер мен елді мекендер аумағында медициналық қалдықтарды жағуға жол берілмейді.

Ескерту. 76-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

77. МҚ-ны залаласыздандыруды жүзеге асыратын субъект қалдықтардың сыныбы мен көлемін көрсете отырып, МҚ-ны залалсыздандыруға қабылданғанын растайтын құжатты толтырады.

78. Медициналық қалдықтарды қабылдау қапталған түрде, арнайы журналда сапалық және сандық есепке алуды жүргізе отырып жүзеге асырылады.

79. Медициналық қалдықтарды залалсыздандыруға арналған арнайы қондырғы дайындаушының техникалық құжаттамасына сәйкес орналастырылады және пайдаланылады.

80. Медициналық қалдықтарды залалсыздандыру объектілерінде алаңы кемінде 12 шаршы метр (бұдан әрі – м²) медициналық қалдықтарды уақытша сақтауға арналған бөлме көзделеді және ішке сору-сыртқа шығару желдеткішімен, бар болған жағдайда биологиялық қалдықтарды сақтауға арналған тоңазыту жабдығымен, бөлек стеллаждармен, тасымалдау контейнерлерімен, таразымен, ыстық және салқын су келтірілген раковинамен, бактерицидті шаммен жабдықталады.

81. Әр үй-жайда ыдыстарды жууға, сақтауға және залалсыздандыруға арналған жағдайлар жасалады.

82. МҚ-ны уақытша сақтауға арналған үй-жайдың едені, қабырғасы, төбесі тегіс, саңылауы жоқ болады, жуу және дезинфекциялау құралдарына төзімді материалдардан жасалады.

83. Негізгі үй-жайлардан басқа персонал үшін алаңы кемінде 6 м² үй-жай, жинау мүкаммалына, жуу және дезинфекциялау құралдарына ауданы кемінде 4 м² үй-жай, жуатын айналым ыдысына арналған ауданы кемінде 4 м² қойма бөлінеді.

84. Жуу бөлмесі ағынды салқын және ыстық су келтірілген ваннамен немесе еденге түсетін кранмен жабдықталады. Персоналдың жеке гигиена қағидаларын сақтауы үшін қолды жууға және кептіруге арналған құралдармен жарақталған, ағынды салқын және ыстық су келтірілген раковина бөлінеді.

85. Медициналық қалдықтарды залалсыздандыру орындарында мынадай жеке гигиена талаптары сақталады:

1) жұмыс қорғаныш маскасымен, экрандармен, бір рет қолданылатын резеңке немесе латекс қолғаптармен жүзеге асырылады;

2) жұмыс орнында темекі шегуге және тамақ ішуге жол берілмейді;

3) жеке және арнайы киімдерді сақтау шкафтарда бөлек жүзеге асырылады.

86. Б, В, Г сыныптарының МҚ-ын тасымалдау "Жолаушылар мен жүктерді тасымалдауға арналған көлік құралдарына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 22066 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 11 қаңтардағы № ҚР ДСМ-5 бұйрығының (бұдан әрі – № ҚР ДСМ-5 бұйрығы) талаптарына сәйкес дезинфекциялық жеңіл өңделетін су өткізбейтін жабық шанақпен жабдықталған көлік құралында жүзеге асырылады.

Ескерту. 86-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

87. Қауіпті қалдықтарды тасымалдауды жүзеге асыратын көлік құралын күтіп-ұстау № ҚР ДСМ-5 бұйрығының талаптарына сәйкес келеді.

Ескерту. 87-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

88. Г сыныбының МҚ-ны көму қауіпті қалдықтарға арналған полигондарда, олар залалсыздандырылған жағдайда ҚТҚ полигондарында жүзеге асырылады.

89. Инфекциялық емес науқастардың операциялық (ағзалар, тіндер) органикалық қалдықтары "Зираттарға мен жерлеу мақсатындағы объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 24066 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 19 тамыздағы № ҚР ДСМ-81 бұйрығына сәйкес зираттардың арнайы бөлінген орындарында көмілуге жатады.

Ескерту. 89-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

90. Пайдаланылған люминесцентті шамдар, құрамында сынабы бар аспаптар мен жабдық сақтау мен тасымалдау кезінде сынуын болдырмайтын тығыз жабылатын ыдыстарда тасымалданады және сақталады.

3-параграф. Аулалық қондырғылар мен қазылған шұңқырларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

91. Тұрғын үй объектілерінің және орталықтандырылған сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жүйелеріне қосылған объектілердің аумағында аулалық қондырғыларды, қазылған шұңқырларды салуға және қайта жабдықтауға сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтеріне сәйкес жол беріледі.

92. Елді мекеннің сумен жабдықтау және су бұру жүйесіне қосылмаған тұрғын үйлерден (тұрғын ғимараттардан) шыққан сұйық тұтыну қалдықтар су өткізбейтін (қақпағы мен қатты фракцияны бөлуге арналған торы бар жер беті бөлігі бар) қазылған шұңқырларға құйылып, кейіннен арнайы автокөлікпен шығарылып және оларды орналастыру орындарын халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның аумақтық органы және сумен жабдықтау және (немесе) су бұру жөніндегі ұйым айқындайтын төгу станцияларында төгіледі. Аулалық дәретханалар бар болғанда ортақ шұңқырды орнатуға жол беріледі.

93. Су бұру жүйесіне қосылмаған санитариялық-аулалық қондырғылар мен қоғамдық дәретханаларды кемінде 10 м болатын жеке үй иеліктерін (оның ішінде саяжай учаскілерін) қоспағанда, тұрғын және қоғамдық ғимараттардан, балалар ойнайтын және тұрғындар демалатын алаңдардан кемінде 25 м, құдықтар мен бұлақ көзінен кемінде 50 м қашықтыққа алшақтатады.

3-тарау. Қалдықтарды сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

94. Қалдықтарды сақтау және көму полигондарда жүзеге асырылады.

95. Өндіріс қалдықтарын көму полигонына арналған учаскенің көлемі қалдықтардың 20-25 жыл ішінде жиналу мерзіміне қарай белгіленеді.

96. Полигонға арналған орындар бөлек, құрылыстан бос, желденетін, жауын-шашын, еріген және тасқын сулар баспайтын, инженерлік шешімдердің орындалуына жол беретін, елді мекендердің және адамдардың жаппай демалу, шаруашылық сумен жабдықтау, минералды көздер, ашық су қоймалары және жерасты сулары орналасқан аймақтардың ықтимал ластануын болдырмайтын аумақтарда көзделеді.

97. Полигонды басым бағыттағы желді ескере отырып, елді мекендердің ық жағында, өзен ағысы бойынша шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаудың су алу орындарынан төмен, ашық су қоймаларының су жинау аймақтарынан, қыстау орларынан, балықтардың жаппай уылдырық шашу және семірту орындарынан төмен және шекарасынан тыс орналастырады.

98. Полигонды жер асты сулары 2 м-ден астам тереңдікте жатқан және сүзу коэффициенті тәулігіне 10 м-ден аспайтын өтімдігі аз жыныстармен жабылған учаскелерде орналастырады. Түбі мен қабырғалары гидрооқшаулаумен орнатылады.

99. ҚТҚ полигондарының, қоқыс үйінділерінің СҚА өлшемі мен оларды көгалдандыру № ҚР ДСМ-2 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 99-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

100. Полигонды тұрғын үй құрылысының резервті, өндірістік объектілерді кеңейту аумақтарында, рекреациялық аймақтарда, өзендер алқабында, жыраларда, топырағы шөккен учаскелерде, карст процестері дамитын жерлерде, пайдалы қазбалар жатқан аумақтарда, жерасты ауыз су көздерінің қоректену аймағында орналастыруға жол берілмейді.

101. Полигон аумағының елді мекендер, өндірістік объектілер, ауыл шаруашылығы алқаптары мен су ағысы бағытына қарай ылдилауына жол берілмейді.

102. Қауіптіліктің 4-сыныбындағы өндіріс қалдықтары шектеусіз қабылданады және оқшаулағыш материал ретінде пайдаланылады. Бұл қалдықтар сулы сығындыда ҚТҚ-ның сүзгі деңгейінде уытты заттардың (1 килограмм қалдыққа 1 литр су) болуымен, 1 литрге 300 миллиграмнан (бұдан әрі - мг/л) артық емес оттегіге биохимиялық қажеттілік (бұдан әрі – ОБҚ толық) және оттегіге химиялық қажеттілік (бұдан әрі – ОХҚ) көрсеткішімен, фракцияларының көлемі 250 мм-ден кем біркелкі құрылымымен сипатталады.

103. ҚТҚ полигонына шектеусіз қабылданатын және оқшаулағыш материал ретінде пайдаланылатын қауіптіліктің 4-сыныбындағы өндіріс қалдықтарының тізбесі осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның 1-кестесінде келтірілген.

Полигонға шектеулі мөлшерде қабылданатын және бірге жинақталатын 3-4 қауіптілік сыныбының өндіріс қалдықтарының тізбесі (ҚТҚ 1000 текше метріне (бұдан әрі – м³) арналған норматив) осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның 2-кестесінде келтірілген.

Шектеулі мөлшерде қабылданатын және ерекше жағдайларды сақтай отырып жинақталатын қауіптіліктің 3-4 сыныбындағы өндіріс қалдықтарының тізбесі осы Санитариялық қағидаларға 3-қосымшада келтірілген.

104. Полигон аумағы екі аймаққа бөлінеді: ҚТҚ жинақтау аймағы және шаруашылық-тұрмыстық объектілерді орналастыру аймағы.

Жинақтау аймағын полигон әкімшілігі жасаған пайдалану картасының кестесіне сай кезекпен қалдықтармен толтырылатын бөлек учаскелерге (карталарға) бөледі.

105. Полигондардың персоналы үшін санитариялық-тұрмыстық қызмет көрсету үй-жайлары көзделеді. Тамақ ішетін бөлмені кемінде тұрмыстық тоңазытқышпен және ыдыс жууға арналған раковинамен жабдықтайды.

106. Өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеуге байланысты жұмыскерлер арнайы киіммен, арнайы аяқ киіммен, жеке қорғаныш құралдарымен жұмыс істейді.

107. Қатты және сұйық қалдықтарды жинаумен, кәдеге жаратумен, тиісті құрылыстарды пайдаланумен айналысатын персонал жұмысқа тұрған кезде № ҚР ДСМ-131/2020 бұйрығына сәйкес алдын ала және мерзімдік медициналық қарап тексерулерден өтеді.

108. Полигонда түсетін қалдықтардың құрамына бақылау және есепке алу, қалдықтарды полигонның жұмыс істеп тұрған бөлігінде бөлу, қалдықтарды оқшаулау бойынша технологиялық цикл қамтамасыз етіледі.

109. ҚТҚ полигонында тұтыну қалдықтары мен қатты өндіріс қалдықтарының кейбір түрлері (қауіптіліктің 3 және 4-сыныптары), сондай-ақ сыныбы эксперменталдық әдістермен анықталатын қауіпті емес қалдықтар қабылданады.

110. ҚТҚ бірге жинақтау үшін ылғалдылығы 85%-дан аспайтын жарылысқа қауіпті емес және өздігінен тұтанбайтын өндіріс қалдықтары қабылданады. Сұйық және паста тәрізді қалдықтар ҚТҚ полигонына қабылданбайды.

111. Полигонда қалдықтар мен олардың мөлшері көрсетілген қызмет көрсетілетін ұйымдардың тізімі (тізбесі) болады.

112. Қауіптіліктің 3 және 4-сыныптарындағы өндіріс қалдықтары шектеулі мөлшерде қабылданады (ҚТҚ массасының 30 %-нан асырмай) және сулы сығындыда ҚТҚ-ның сүзгі деңгейінде уытты заттардың болуымен және оттегінің ОБҚ 20 және ОХҚ 400-5000 мг/л мәндерімен сипатталатын тұрмыстық қалдықтармен бірге жинақталады.

113. ҚТҚ полигондарына эпидемиологиялық қауіп төндіретін, арнайы құрылыстарда залалсыздандырылмаған қалдықтарды қабылдауға жол берілмейді.

114. Радиоактивті қалдықтарды орналастыру және көму "Радиациялық қауіпті объектілерге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 29292 болып тіркелген) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2022 жылғы 25 тамыздағы № ҚР ДСМ-90 бұйрығына сәйкес жүзеге асырылады.

Ескерту. 114-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

115. ҚТҚ полигонында биоқалдықтарды: өлген жануарлардың өлекселерін, конфискаттарды, тұтас ет қалдықтарын қабылдауға жол берілмейді.

116. Полигонда қалдықтарды зарарсыздандыру үшін бурттарда далалық компостирлеу әдістерін пайдаланады, жылына 120000 м³ ҚТҚ қабылдайтын полигондар үшін ҚТҚ-ны жинақтаудың траншея схемасын қолданады. Траншеялардың тереңдігі 3-6 м және ал жоғарғы жағының ені 6-12 м болады. Траншеялар желдің жиі соғатын бағытына перпендикуляр орналастырылады.

117. Траншеяларды қазу барысында алынған топырақ ҚТҚ толтырылғаннан кейін оларды жабуға пайдаланылады. Бір траншеяның ұзындығын оны толтырудың мынадай уақытын есепке ала отырып:

1) температура 0^оС жоғары болған кезеңде 1-2 ай бойы;

2) температура 0^оС-ден төмен болған кезеңде топырақтың барлық тоңазу кезеңіне орнатады.

118. ҚТҚ-ны батпақты жердегі суға және тасқын су басып кететін учаскелерге тікелей жинақтауға жол берілмейді. Мұндай учаскелерді ҚТҚ полигонына пайдаланғанға дейін оған жер беті немесе тасқын судың ең үлкен деңгейінен 1 м асатын биіктікте инертті материалдар үйіледі. Үйген кезде су өткізбейтін экран жасалады. 1 м төмен тереңдікте жерасты суы болған жағдайда, жердің бетіне топырақты алдын ала кептіре отырып, оқшаулағыш қабат жасайды.

119. Полигонның жасыл аймағында (периметрі бойынша) ҚТҚ-ның жерасты суларына әсерін есептеу үшін бақылау ұңғымалары орнатылады, олардың бірі жерасты суларының ағысы бойынша полигоннан жоғары, 1-2 ұңғыма полигоннан төмен жерде орналастырылады.

120. ҚТҚ-ны жинақтау кезінде жұмыс картасында қалыңдығы 2,0 м топырақпен немесе басқа инертті материалмен қалдықтардың тығыздалған қабатын аралық немесе түпкілікті оқшаулау жүзеге асырылады. Жазық полигондарда қалдықтарды оқшаулауды жаз мезгілінде тәулік сайын, температура плюс 5^оС-тан төмен болғанда жинақталған сәттен бастап 3 тәуліктен кешіктірмей жүргізеді.

121. Оқшаулағыш материал ретінде қоқыстар мен (немесе) мынадай өндіріс қалдықтарын: әк, бор, сода, гипс, графит, асбоцемент, шифер қолданылады.

122. ҚТҚ-ны қоқыс таситын көліктен түсіргенде және жинақтағанда қалдықтардың жеңіл фракцияларын ұстау үшін желдің басым бағытына перпендикуляр жылжымалы торлы қоршау орнатады. Ауысымына бір реттен сиретпей жылжымалы қалқандармен ұсталатын қалдықтар жиналады және жұмыс картасының бетіне орналастырылады, үстіңгі жағынан топырақтың оқшаулағыш қабатымен тығыздалады.

123. Жерасты және жерүсті жиналған ағындарды су қоймаларына бұратын айналма арналар жүйелі түрде қоқыстан тазартылып отырады.

124. Полигонның аумағында ҚТҚ-ны жағуға жол берілмейді, ал олар өздігінен жанған жағдайда өрт қызметі келгенге дейін полигон персоналы өз күшімен сөндіреді.

125. Полигонды жабу оны жобада көзделген биіктікте топырақпен жапқаннан кейін жүзеге асырылады. Пайдалану мерзімі 5 жылдан кем полигондарда кейіннен отыруы ескеріле отырып, көзделген тік белгіден 10 %-ға асатын процесте жабуға жол беріледі.

126. Полигонды жабу алдында қалдықтардың соңғы қабатын топырақтың сыртқы оқшаулағыш қабатымен түпкілікті жабады.

127. Сыртқы оқшалағыш қабатын түпкілікті жоспарлаған кезде полигонның шеттеріне қарай су ағатын еңістер орнатылады.

128. Полигонның сыртқы еңістерін бекіту полигонды пайдаланудың басынан бастап және биіктігінің ұлғаюына қарай жүргізіледі. Полигонның сыртқы еңістеріне арналған материал ретінде топырақ пайдаланылады.

129. Полигонның жоғарғы оқшаулағыш қабатын орнату полигон жабылғаннан кейін оны пайдаланудың көзделген шарттарымен анықталады. Жабық полигонды орман-саябақ кешенін, шаңғы спортына арналған төбе немесе төңіректі көзбен шолуға арналған қарау алаңын салу үшін пайдаланған кезде сыртқы оқшаулағыш қабатының қалыңдығы кемінде 0,6 м болуы көзделеді.

130. Полигон еңістерінің топырағын желмен ұшырып кетуден немесе шайылудан қорғау үшін сыртқы оқшаулағыш қабаты салынғаннан кейін оларды терраса түрінде көгалдандырады.

131. Қалпына келтірілетін полигонның аумағын күрделі құрылысқа пайдалануға жол берілмейді.

132. Істен шыққан карьерлер, жасанды жасалған қуыстар ластанған жауын-шашын және ағынды сулар жиналатын орын болып табылады. Осы аумақты шаруашылықта пайдалануға жарамды күйге келтіру үшін оны қалпына келтіру жүргізіледі.

133. Карьерлерді және басқа да жасанды жасалған қуыстарды қауіпті емес қалдықтарды, ҚТҚ-ны және өндірістік объектінің қауіптіліктің 3 және 4-сыныбындағы қалдықтарды пайдалана отырып, жабуға жол беріледі. Сондай-ақ көму үшін № ҚР ДСМ-2 бұйрығына сәйкес СҚА-ны анықтай отырып, белгіленген жерлерді пайдалануға жол беріледі.

Қалдықтардың кез келген түрлерін пайдалану кезінде олардың морфологиялық және физикалық-химиялық құрамын анықтайды. Тамақ қалдықтарының, өсімдіктен алынатын қалдықтардың жалпы мөлшері 15%-дан аспайды. Қалдықтарды орналастыруға арналған негіз ҚТҚ полигондарын жобалау, пайдалану және қалпына келтіру бойынша белгіленген тәртіп талаптарына сәйкес келеді.

Ескерту. 133-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

134. Қалпына келтірілетін карьерге арналған СҚА-ның көлемін жақын орналасқан тұрғын үй құрылысының ең жақын шетінен кемінде 100 м болатын СҚА-ның өлшеміне тең мөлшерде қабылдайды. Қалпына келтірілетін карьердің қоршауы және жұмысты орындауды қамтамасыз етуге арналған уақытша шаруашылық-тұрмыстық объектілері болады.

135. ҚТҚ полигоны мен өндіріс қалдықтарын көму полигонында Ереженің 16-тармағының 132-1) тармақшасына сәйкес бекітілетін "Өндірістік бақылауды жүзеге асыруға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес өндірістік бақылау жүзеге асырылады.

136. ҚТҚ полигонының топырақ құнарлылығын қалпына келтіру (жою) ол толғаннан кейін жобаға сәйкес жүргізіледі.

137. СҚА шекарасында атмосфераның РЕШШ-дан артық ластануы және жұмыс аймағында РЕШШ-дан артық екені анықталған жағдайда ластану деңгейін төмендету бойынша шаралар қабылданады.

138. Ағызу станцияларының СҚА өлшемі № ҚР ДСМ-2 бұйрығына сәйкес белгіленеді.

Ескерту. 138-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

139. Жобаланатын, салынып жатқан, пайдаланылатын ағызу станциялары осы Санитариялық қағидалардың және сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтердің талаптарын сақтайды.

140. Ағызу станциясына арналған учаскені тұрғын және қоғамдық ғимараттар мен құрылыстарға қатысты желдің ық жағына орналастырады. Жер учаскесінің көлемі 1 м³-ге 0,2 гектар есебінен анықталады.

141. Вакуум арқылы толтырылатын автоцистернадан сұйық қалдықтарды төгуді қабылдағыш құрылғыларға соратын түтіктер арқылы жүргізеді.

142. Сұйық қалдықтарға су 1:1 есебінен қосылады, қатты қоспаларды қоқыс үгітетін қондырғыларда ұсақтайды және су бұру жүйесіне жібереді, ал олар болмаған жағдайда ҚТҚ-ны залалсыздандыру үшін бөлінген орындарға күнделікті шығарады.

143. Су бұру жүйесіне қосылмаған елді мекендерде қатты және сұйық қалдықтар бөлек жиналады. Сұйық қалдықтар су өткізбейтін шұңқырларға жиналады және ассенизация алқаптарына немесе жер жырту алқаптарына ассенизациялау көлігімен шығарылады.

144. Ассенизация өрістері, иіс шығару өрістері № ҚР ДСМ-2 бұйрығына сәйкес қашықтықта орналастырылады.

Ескерту. 144-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 05.04.2023 № 60 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

145. Алқаптарды жазғы және қысқы аумақтарға, бөлек учаскелерге (карталарға) бөледі. Сұйық қалдықтарды жер жыртылған беттерге төгеді және жерді 20 см тереңдікте жыртады. Қысқы учаскелерді күзден бастап жыртады және қыста төгеді, ал көктемде учаске кепкеннен кейін қайта жыртады.

146. Ассенизация алқаптарында техникалық дақылдарды себуге жол беріледі және оларды көкөніс шаруашылығы дақылдарын себуге пайдалануға жол берілмейді.

147. Жер жырту мен ассенизация алқаптары қоршалады, көлік жууға арналған алаңдар белгіленеді. Жұмысшыларға арналған үй-жай жарықпен және сумен қамтамасыз етіледі.

"Өндіріс және тұтыну
қалдықтарын жинауға,
пайдалануға, қолдануға,
залалсыздандыруға,
тасымалдауға, сақтауға және
көмуге қойылатын
санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
1-қосымша

Қоқыр, қоқыс, қалдық, күл жинауыштар мен үйінділерді көму паспорты Атауы_____________________________________________________________

№	Шаралар	Деректері	Ескерту
1	Көмуді бітірген уақыты
2	Көму шараларының кысқаша жазбасы
3	Жобаны дайындаған мекеме
4	Көмуді жүзеге асырған мекеме
5	Көму объектісін бақылауға қабылдап алған мекеме
6	Санитариялық-эпидемиологиялық бақылау деректері
7	Көму объектісіне және іргелес аумаққа қойылған шектеулер
8	Жергілікті атқарушы органға берілді

Берді__________________Т.А.Ж (бар болса)

Қабылдады____________ Т.А.Ж (бар болса)

Қатты тұрмыстық қалдықтар полигонына шектеусіз қабылданатын және оқшаулағыш материал ретінде пайдаланылатын 4-қауіптілік сыныбының өндіріс қалдықтарының тізбесі

1-кесте

№	Қалдықтар түрі
1	Алюминий силикатты қоқыс СБ-Г-43-6
2	Асбестцемент сынықтары
3	Асбест ұнтағы
4	Бентонит қалдықтары
5	Кальций карбиді өндірісінің істен шыққан графиті
6	В-6 витамині өндірісінің құрамында гипс бар қалдықтары
7	Қайнайтын әк, әктас, сөнгеннен кейінгі шлам
8	Химиялық тұндырылған бордың қатты қалдықтары
9	Істен шыққан брикеттер түріндегі алюминий тотығы
10	Кремний тотығы (ПВХ және AlCl3 өндіргенде)
11	Паратит қалдықтар
12	Натрий сульфаты тұздарының қоспасы
13	Селикагель (уытты емес газдарды кептіру адсорберлерінен)
14	Сүзгі престердің шламдары өндірісінің селикагелі
15	Соданың түйіршіктелген шламы
16	Сода-цемент өндірісінің CaSO4 түріндегі дистилляция қалдығы
17	Құрамында ауыр металдар жоқ қалыптағы өзекті қоспалар
18	Химиялық суды тазалау және суды жұмсарту шламдары
19	Ағынды сулардың хлорлы-натрий тұнбалары
20	Стандартты емес хлорлы әк
21	Шифер өндірісінің қатты қалдықтары
22	ЖЭО, көмірмен, шымтезекпен, тақта таспен немесе тұрмыстық қалдықтармен жұмыс істейтін қазандықтар шлактары
23	Тегістеу материалдары
24	Құрылыс қалдықтары: құрылыс топырағы, бетонның, ерітінділердің қалдықтары, ПГС, сынған кірпіштер, керамикалық бұйымдардың, саманның, саздың қалдықтары

Полигонға шектеулі мөлшерде қабылданатын және қатты тұрмыстық қалдықтармен бірге жинақталатын 3 және 4-қауіптілік сыныбының өндіріс қалдықтарының тізбесі (қатты тұрмыстық қалдықтардың 1000 м³ арналған нормативтер)

2-кесте

№	Қалдықтар түрі	Қатты тұрмыстық қалдықтардың 1000 м³-не тоннамен алғандағы өндіріс қалдықтарының шекті мөлшері
1	2	3
1	Сірке ангидриді өндірісінің текше қалдықтары	3
2	Резит қалдықтары (қатты формальдегид шайыры)	3
3	Көпіретін полистирол пластиктері өндірісінің қатты қалдықтары	10
Электрмен оқшаулау материалдары өндірісі кезіндегі қалдықтар:
1	Электротехникалық парақты гетиннакс Ш-8,0	10
2	Жабысқақ таспа ЛСНПЛ-0,17	3
3	ПНП полиэтилен түтікше	10
4	Шыны лакты мата ЛСЭ-5	3
5	Шыны мата Э2-62	3
6	Электротехникалық парақты текстолит Б-16,0	10
7	Фенопласт 03-010-02	10
Суспензиялық, эмульсиялық өндірістің қатты қалдықтары:
1	Акрилнитрол немесе метилметал крилат бар стирол сополимерлері	3
2	Полистирол пластиктері	3
3	Акрилонитрилбутадиенстирол пластиктері	10
4	Полистиролдар	3

Шекті мөлшерде қабылданатын және ерекше жағдайларды сақтай отырып жинақталатын қауіптіліктің 3 және 4-сыныптарындағы өндіріс қалдықтарының тізбесі

№	Қалдықтар түрі	Өндіріс қалдықтарының шекті мөлшері (қатты тұрмыстық қалдықтардың 1000 м³-на тонна)	Полигонда жинақтаудың немесе өндірістік объектілерде дайындаудың ерекше жағдайы
1	2	3	4
1	В-6 витамині өндірісінің белсендірілген көмірі	3	0,2 м аспайтын қабатпен салу
2	Ацетобутилатцеллюлоза қалдықтары	3	ылғалданған жағдайда 0,3 х 0,3 х 0,3 м аспайтын мөлшерде бумамен сығымдау
3	Ағаш және үгінді жаңқалы қалдықтар	10	Өндірістік үй-жайларда едендерге төсеуге кететін үгінділер болмауы тиіс
4	Хром құрағы	3	0,2 м дейінгі қабатпен салу
5	Қайтарылмайтын ағаш және қағаз ыдыстар	10	майға шыланған қағаздар болмауы тиіс
6	Теріні алмастыратын қиындылар	3	0,2 м аспайтын қабатпен салу
7	Ағартылған жер	3	0,2 м аспайтын қабатпен салу
8	Фаолит шаңы	3	Ылғалды түрде қаптарға салу

Unofficial translation

In accordance with clause 3 of article 100 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On Public Health and Healthcare System" and subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation on the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan, approved by the Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated February 17, 2017 no. 71 I HEREBY ORDER:

1. To approve the attached Sanitary Rules "Sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, transportation, storage and burial of production and consumer wastes".

2. To declare to be no longer in force the:

1) order of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan от dated April 23, 2018 no. 187 "On approval of the Sanitary Rules "Sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, transportation, storage and burial of production and consumer wastes" (registered with the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under no. 17242, published on August 10, 2018 in the Reference Control Bank of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan);

2) clause 13 of the amended and modified List of certain orders of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan and of the Ministry of National Economy of the Republic of Kazakhstan, approved by the of the Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated July, 2020 no. ҚР ДСМ-78/2020 (registered with the Register of State Register of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan as no. 20935, published on July 6, 2020 in the Reference Control Bank of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan).

2. The Committee of Sanitary and Epidemiological Control of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan in accordance with the procedure established by the law of the Republic of Kazakhstan shall ensure:

1) state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

2) placement of this order on the Internet resource of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan;

3) within ten working days after the state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan submission to the Legal Department of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan of information about implementation of measures stipulated by subclauses 1) and 2) of this clause.

3. Control over execution of this order shall be entrusted to the supervising Vice-Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan.

4. This order shall come in force upon expiry of twenty-one calendar day after the day of its first official publication.

Acting Minister of Healthcare
of the Republic of Kazakhstan

M. Shoranov

"AGREED"
Ministry of Industry and Infrastructural Development
of the Republic of Kazakhstan

"AGREED"
Ministry of Ecology,
Geology and Natural Resources
of the Republic of Kazakhstan

Approved
by the order of the
Acting Minister of Healthcare
of the Republic of Kazakhstan
dated December 25, 2020
no. ҚР ДСМ-331/2020

Sanitary Rules "Sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, transportation, storage and burial of production and consumer wastes"

Chapter 1. General Provisions

1. These Sanitary Rules "Sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, transportation, storage and burial of production and consumer wastes" (hereinafter referred to as “the Sanitary Rules”) have been developed in accordance with clause 3 of article 100 of the Code of the Republic of Kazakhstan dated July 7, 2020 "On Public Health and Healthcare System" (hereinafter referred to as “the Code”) and subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation on the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan, approved by the Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated February 17, 2017 no. 71 (hereinafter referred to as the Regulation) and shall establish the sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, transportation, storage and burial of production and consumer wastes.

2. The following definitions are used in these Sanitary Rules:

1) drainage stations – facilities intended for receipt and draining into the sewerage system of liquid wastes from the districts of an inhabited locality, not equipped with sewerage systems;

2) sewage disposal areas, landfill sites – a specially designated territory outside the boundaries of an inhabited locality for collection and neutralization of liquid wastes;

3) planned regular sanitation – a system of measures on collection and disposal of wastes with the established frequency;

4) land remediation – a set of works aimed at restoration of disturbed soils for a specific target use, including adjacent land plots that have completely or partially lost their value as a result of the negative impact of disturbed soils, as well as to improve environmental conditions;

5) consumer wastes – consumption wastes generated in inhabited localities, including as a result of human activity, as well as production wastes similar to them in composition and nature of formation;

6) tailings storage facility – a complex of special structures and equipment designed for storage or disposal of radioactive, toxic and other wastes dumps of mineral processing called tailings;

7) wastes calculation – a system for collection and provision of information about quantitative and qualitative characteristics of wastes and methods of handling them;

8) wastes disposal – procedures on burial and destruction of wastes;

9) wastes collection – activities associated with withdrawal, accumulation and placement of wastes in specially designated places or at facilities, which include sorting of wastes for the purpose of their further utilization or disposal;

10) neutralization of wastes – reduction or elimination of hazardous properties of wastes by mechanical, physical-chemical or biological treatment;

11) utilization of wastes – use of wastes as secondary material or energy resources;

12) burial of wastes – disposal of wastes in a designated storage place for an unlimited period, excluding the hazardous impact of buried wastes on public health and the environment;

13) wastes recycling – physical, chemical or biological processes, including sorting, aimed at extracting raw materials and (or) other materials from wastes that are used subsequently in the production (manufacture) of goods or other products, as well as changing the properties of wastes in order to facilitate their handling, reduce their volume or hazardous properties;

14) wastes dumping – storage or burial of production and consumer wastes;

15) storage of wastes – storage of wastes in specially designated places for subsequent utilization, recycling and (or) disposal;

16) temporary storage of wastes – storage of production and consumer wastes by persons, as a result of whose activities they are generated, in places of temporary storage and for periods determined by the project documentation (but not more than six months), for their subsequent transfer to organizations carrying out activities on recycling, utilization as well as removal of wastes subjected to recycling or utilization;

17) transportation of wastes – transportation of wastes from the places of their generation or storage to places or facilities of recycling, utilization or burial;

18) wastes hazard class – is a numerical characteristic of wastes, which determines the type and degree of its hazard in terms of toxic effects on human health and his/her habitat;

19) type of wastes – the aggregate of wastes having common characteristics in accordance with their origin, properties and treatment technology, determined on the basis of a wastes classifier;

20) wastes handling – activities related to wastes, including prevention and minimization of wastes generation, accounting and control, accumulation of wastes, as well as collection, recycling, utilization, neutralization, transportation, storage (stocking), disposal of wastes and other activities related to them;

21) temporary shutdown of a tailings facility – temporary suspension of tailings transportation activities and their placement at the tailings storage facility. Tailings storage structures and tailings storage facility are isolated to eliminate negative impact on the environment;

22) decommissioning (burial) of tailing facility – termination of tailings transportation activities and their placement at the tailings storage facility. At the same time, it is necessary to eliminate all buildings and structures of the tailing facilities, and the tailings storage facility is isolated in such a way as to exclude the impact on the environment.;

23) solid household wastes – consumer wastes in a solid form;

24) solid household wastes landfills – special structures designed for the isolation and disposal of solid household wastes;

25) hazardous chemical substances – substances with properties that have a direct or potential harmful effect on human health and the environment;

26) specialized organizations – entities whose activity is related to wastes management;

27) medical wastes – wastes generated during the provision of medical services and medical procedures;

28) production wastes (industrial wastes) – remainders of raw materials, materials, substances, products, items formed in the process of manufacturing products, performing work (services) and having completely or partially lost their original consumer properties;

29) production facility – an object of economic activity associated with the production of products, the performance of work and the provision of services that are carried out using processes, equipment and technology that are sources of impact on the environment and human health;

30) radioactive wastes – radioactive substances, nuclear materials or radionuclide sources with a radionuclide content above the exemption level, the further use of which is not envisaged;

31) sanitary protection zone (hereinafter referred to as "the SPZ”) – the territory separating special-purpose zones, as well as industrial organizations and other production, utilities and storage facilities in an inhabited locality from nearby residential areas, buildings and structures for housing and civil purposes in order to mitigate the impact of adverse factors on them;

32) sanitation and cleaning service – a system of measures aimed at collection, disposal and neutralization of wastes generated in a populated area as a result of the vital activities of the population;

33) liquid wastes – any wastes in liquid form, excluding wasteswater;

34) wasteswater – waters resulted from human economic activity or in a contaminated area, discharged into natural or artificial water bodies or on the terrain;

35) residential area – a part of the territory of a settlement designated for the placement of residential, public (public and business) and recreational zones, as well as separate parts of the engineering and transport infrastructure, other facilities, the placement and activity of which does not have an impact, requiring special sanitary protection zones;

36) consumer wastes – remainders of products, articles and other substances formed in the course of their consumption or operation, as well as goods (products) that have completely or partially lost their original consumer properties;

37) toxic wastes – waste containing substances that, if released into the environment, pose a threat to humans as a result of bioaccumulation and (or) toxic effects on biotic systems;

38) state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population - a government body that implements state policy in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population, control and supervision over compliance with the requirements established by regulatory legal acts in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population and other legislative acts of the Republic of Kazakhstan.

3. Consumer wastes are divided into the following types:

1) solid household wastes (hereinafter referred to as "the SHW”);

2) medical wastes (hereinafter referred to as "the MW”).

Chapter 2. Sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, transportation, storage and burial of production wastes

4. Collection and temporary storage of production wastes shall be carried out by individuals and legal entities during the operation of facilities, buildings, constructions, structures and other facilities, as a result of which production wastes are formed, with subsequent removal independently or by specialized entities by concluding appropriate agreements for further neutralization, burial, use or utilization.

At production facilities, collection and temporary storage of production wastes shall be carried out at special sites (places) corresponding to the hazard class of wastes. Wastes, as it accumulates, shall be collected separately for each waste group in accordance with the hazard class.

5. The dimensions of the SPZ from the place of waste storage (site) to the residential area, industrial and municipal facilities shall be determined by the established requirements of the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for establishing a sanitary protection zone of objects that are objects of impact on the environment and human health", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

6. Determination of waste hazard classes shall be carried out by territorial divisions of the state body in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population in accordance with subclause 12) of article 9 of the Code.

7. Determination of the hazard class of waste removed outside the facility shall be made for each type of waste within three months from the date of its formation and shall be subject to revision and updating in case of technology change or when switching to other raw materials, as well as in cases when the chemical composition of the waste changes/ Waste from facilities stored at own landfills shall also be subject to determination of the hazard class.

8. According to the degree of impact on human health and the environment, wastes are classified into the following five hazard classes:

1) 1 class – acutely hazardous;

2) 2 class – highly hazardous;

3) 3 class – moderately hazardous;

4) 4 class – low hazardous;

5) 5 class – non-hazardous.

9. Accumulation and temporary storage of wastes shall be allowed for a period of no more than six months, until they are transferred to third parties carrying out work on utilization, recycling, as well as the removal of wastes not subjected to recycling or utilization.

Wastes in liquid and gaseous state are stored in sealed containers. As wastes accumulate, they are removed from the territory of the industrial facility or are neutralized at the production facility.

10. The permissible volume of industrial wastes on the territory of an industrial site (hereinafter referred to as the industrial site) is determined by the entities independently, not exceeding the capacity of a special site (place)in accordance with clause 4 of these Sanitary Rules.

11. Accumulation, storage and burial of wastes shall be allowed in the presence of specially built sludge, slag, tailings, ash collectors and dumps, structures that protect the environment and the population.

12. Production wastes of hazard class 1 shall be stored in sealed containers (steel drums, containers). As the container is filled, the container with wastes is closed with a steel lid, if necessary, it is welded with electric gas welding and the packaging with hazardous wastes is labeled with hazardous properties.

13. Production wastes of hazard class 2 shall be stored, according to the aggregate state, in plastic bags, bags, barrels and containers that prevent the spread of harmful substances (ingredients).

14. Production wastes of hazard class 3 shall be stored in containers that provide localized storage, which allows for loading and unloading, transport operations and excludes the spread of harmful substances.

15. Production wastes of hazard class 4 shall be stored openly on an industrial site in the form of a cone-shaped pile, from where they are loaded into vehicles by a forklift and delivered to the place of utilization or burial.

16. Solid wastes, including bulk wastes, shall be stored in containers, plastic, paper bags or bags, as they accumulate, they are taken to landfills.

17. The site for temporary storage of wastes shall be placed in the territory of production facility on the leeward side. The site is covered with a solid and impervious material for toxic waste (substances), banked, with a drain device and an inclination towards the treatment facilities. The direction of surface runoff from the sites into the general rainwater outlet is prohibited. For surface runoff from the site, special treatment facilities are provided to ensure capturing toxic substances, their purifying and neutralizing. The site shall provide for the protection of wastes from the effects of precipitation and wind.

18. Neutralization of toxic production wastes (hazard classes 1 and 2) shall be carried out at the landfill sites for toxic production wastes.

19. For the neutralization of production waste ( hazard classes 3 and 4), it is allowed to jointly process a part of production wastes with consumption wastes at the appropriate facilities and storage of a part of production waste at the SHW landfill.

20. The amount of transported wastes corresponds to the cargo volume of the vehicle. When transporting production wastes, environmental pollution is prohibited at the places of their injection, transportation, loading and unloading.

21. Technological processes related to the loading, transportation and unloading of wastes of hazard classes from 1 to 3 shall be mechanized.

22. A vehicle for the transport of semi-liquid (pasty) waste shall be equipped with a hose device for draining.

23. When transporting solid and dusty waste, the vehicle shall be equipped with a protective film or covering material.

24. Dusty waste shall be moistened at all stages: during loading, transportation and unloading.

25. When transporting industrial waste of hazard classes 1 and 2, the presence of third parties is prohibited, except for the person driving the vehicle and the personnel accompanying the cargo.

26. At facilities that use wastes as raw materials, automation and mechanization of technological processes shall be provided.

27. Burial of industrial wastes shall be carried out in accordance with the hazard class outside the industrial site of the entity and the territory of inhabited localities, except for ash and slag dumps or ash dumps of operating thermal power plants (hereinafter referred to as the TPP), thermal power stations (hereinafter referred to as "the TPS”) when it is not possible to locate them outside the inhabited locality and production site.

28. Landfills for burial and stocking of non-utilized wastes shall be located outside the boundaries of the inhabited locality and production site, including for the newly built TPP, TPS.

29. Disposal of solid and dusty wastes of hazard classes 2 and 3, toxic ingredients of which do not dissolve in water, shall be carried out at industrial waste landfills. Dumping wastes in pits shall be carried out with layer-by-layer compaction. The highest level of wastes in the pits shall be designed below the planning mark adjacent to the territory of the pits by at least 2 meters (hereinafter referred to as "the m”).

30. When equipping the pits, the width of the territory adjacent to the pits shall be provided for at least 8 m.Burial shall be allowed with soil with a filtration coefficient of no more than 6-10 meters per day (hereinafter referred to as m / day).

31. Burial of dusty wastes shall be carried out in pits, taking into account measures that guarantee the exclusion of the spread of these wastes by the wind. After each loading into the pit, dusty wastes shall be isolated with a layer of soil at least 20 centimeters (hereinafter referred to as "the cm”) thick.

32. Burial of solid and paste-like wastes of hazard classes 2 and 3 containing toxic, water-soluble substances shall be carried out in pits with insulation of the bottom and side walls in accordance with the requirements of state standards in the field of architecture, urban planning and construction, according to subclause 23-16) of article 20 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated July 16, 2001 " On Architectural, Town-planning and Construction Activity in the Republic of Kazakhstan" (hereinafter referred to as "the state regulations in the field of architecture, urban planning and construction”).

33. The backfilled section of the pit shall be covered with a compaction layer of soil, along which wastes are transported to fill the rest of the pit. Delivery of wastes through a compacted soil layer prevents its destruction.

34. When burying wastes of hazard class 1 with poorly soluble toxic substances, measures shall be taken to prevent their migration into ground and subsoil water:

1) lining the walls and the bottom of the excavation with a clay layer of at least one meter with a filtration coefficient of no more than 10 m / day;

2) laying at the bottom and fixing the walls of the excavation with concrete slabs, filling the joints with bitumen, tar or waterproof materials.

35. Burial of water-soluble wastes of hazard class 1 shall be carried out in pits in steel containers or cylinders with a wall thickness of at least 10 millimeters (hereinafter referred to as “mm”) with double control for tightness before and after filling them, which are placed in a concrete box.

36. It is allowed to combine production wastes of class 4 with consumption waste at the burial sites of the latter or use it as an insulating material or planning works on the territory of landfills.

37. The pits filled with wastes shall be insulated with a compacted layer of soil 2 m thick, thereafter they shall be covered with a waterproof coating of tar, quick-hardening resins, cement tar.

38. Sealing layers, and waterproof coverings protrude over the area adjacent to the excavations. Waterproof coverings extend beyond the dimensions of the pit by 2-2.5 m on each side and dock with the coverings of neighboring pits. The joints are formed in such a way that they facilitate the collection and removal of storm water and melt water from the surface of the pits to a special evaporation area.

39. Organization of works on equipping an insulating coating, drainage channels of foundation pits, methods of filling them shall be decided in each case, taking into account the relief of the site and hydrogeological conditions.

40. When neutralizing production wastes to be incinerated, furnaces (incinerators) shall be used with an operating mode at a temperature of at least plus (hereinafter referred to as the "+") 1000 - +1200 degrees Celsius (hereinafter referred to as the оС) with afterburner chambers. Production wastes, for which effective methods have been developed for the extraction of heavy metals and substances, radioactive wastes, oil products subject to regeneration, shall not be accepted to the landfill.

41. Burial of wastes is liquid state is prohibited. Liquid wastes of hazard class 1-3, before being transported to the landfill, shall be transferred to a pasty consistency.

42. Tailings storage facilities shall be located both on the territory of the ore processing facility itself (within a single industrial site), and at a distance from it on an independent (alienated) territory, taking into account the SPZ.

43. A tailings storage facility, located at a distance of more than 5 km from settlements and transport routes, in an area not suitable for agricultural purposes, is not fenced, provided that the dose rate of gamma radiation from the soil surface and from the dam body does not exceed 0.3 mSv / hour per hour above the natural background. Appropriate warning and prohibition signage are posted around the tailings storage facility.

44. It is prohibited to use the territory of the spent tailings storage facility for any purpose. On the territory of the SPZ, the construction of housing, children's facilities, social, cultural and consumer services, as well as the arrangement of places for recreation and sports is prohibited.

45. The area where the tailings storage facility is located provides for the organization of an SPZ of the required size, the location of which is linked to the long-term development plan for the area and the tailings storage facility.

46. It is not allowed to place tailing dumps in places where surface aquifers, which are sources of water supply, strike, in the immediate vicinity (less than 1000 m) from the closest edge of large rivers and lakes of national economic importance, as well as cities with a population of more than 50 thousand people with the prospect of further development ( in accordance with size SPZ).

47. On the territory of the object, tailings storage facilities shall be located at a distance equal to the half of the size of its SPZ from production, administrative and amenity buildings of the enterprise, but not closer than 500 m.

48. Tailings storage facilities shall be located:

1) downstream of drinking water withdrawal points and fishery farms;

2) in areas with poor-filtering soils (clay, loam, shale), with groundwater deposits at their highest rise (taking into account the rise of water during the operation of tailings storage facilities) at least 2 m from the lower level of the stored waste. Under unfavorable hydrogeological conditions at the selected site, measures shall be taken to reduce the level of groundwater.

49. Before the start of the burial of a tailings storage facility, activities on draining it to a condition that allows using equipment necessary for earthworks shall be held.

50. The buried tailings storage facility shall be fenced with a fence at least 2 m high. The fence shall be located not closer than 30 m from the tailings storage facility, subject to the condition, that outside the fence, the dose rate of gamma radiation from the soil surface and from the body of the dam does not exceed 0.3 microsieverts per hour (hereinafter referred to as the mSv / hour) above the natural background.

51. For the buried tailings storage facility, the head of the facility, who previously operated it, shall draw up a passport in accordance with Appendix 1 to these Sanitary Rules, with its subsequent transfer to local executive bodies.

52. Reclamation (decommissioning), temporary shutdown of specially built sludge, slag, tailings, ash collectors and dumps and other structures shall be carried out according to project solutions that ensure the protection of the environment and the population.

Chapter 3. Sanitary-epidemiological requirements for the collection, use, neutralization, transportation of consumer wastes

Paragraph 1. Sanitary-epidemiological requirements for the collection, transportation and neutralization of solid household wastes

53. On the territory of inhabited localities, collection, use, application, neutralization, transportation, storage and burial of wastes of consumption shall be carried out by specialized organizations. In small inhabited localities, in the absence of specialized organizations for the collection, removal and maintenance of SDW burial sites, places with independent waste disposal are organized, under the control and maintenance of the service of the local executive body.

54. Food wastes from public catering facilities, trade, general education, sanatorium-resort organizations, with the exception of infectious diseases hospitals, including anti-tuberculosis, dermatovenerological, shall be collected in containers with lids, stored in a refrigerated room or in refrigerators. Food wastes, with the exception of food waste from infectious hospitals, including anti-tuberculosis, dermatovenerologic, may be used for livestock feed.

55. In inhabited localities (on the territory of housing stock, organizations, cultural institutions, recreation areas), special sites are allocated for placing disposal containers with access for transport. The site is arranged with a hard surface and is fenced from three sides to a height that excludes the possibility of spreading (dispersing) wastes by the wind, but not less than 1.5 m.

56. Containers for SHW collection are fitted with lids. In settlements, the container site is located at a distance of at least 25 m from residential and public buildings, children's facilities, sports grounds and recreation areas for the population, excluding temporary settlements (shift camps, non-stationary facilities and structures). In aredated existing development, in the absence of the possibility of observing sanitary breaks, distances are established by a commission with the participation of local executive bodies, territorial subdivisions of the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, property owners and other interested parties.

57. Containers are used to collect SHW in a comfortable housing stock; in private households, containers of optional design with lids are allowed.

58. The entity (owner of containers for SHW) places containers taking into account the calculation of the number of containers to be placed, depending on the population using containers, waste accumulation rates, and storage periods. The calculated volume of containers corresponds to the actual accumulation of wastes.

Disposal of SHW shall be carried out timely. The storage time of wastes in containers at a temperature of 0 ° C and below is no more than three days, at a positive temperature - no more than one day.

59. In inhabited localities (on the territory of housing stock, organizations, cultural institutions, recreation areas), regular sanitary cleaning of the territory adjacent to the container site along the perimeter specified in the standard rules for the improvement of the territories of cities and inhabited localities, approved by the order of the Minister of National Economy of the Republic Kazakhstan dated March 20, 2015 No. 235 (registered in the Register of State Registration of Normative Legal Acts under No. 10886) and, as necessary, shall be carried out.

60. The owner of containers for SHW shall determine the number of vehicles for transportation of wastes subject to physical development of the site under construction and local conditions of a certain inhabited locality.

61. The owner of vehicles and of containers for SHW arranges a site for washing vehicles outside the economic zone. A washing compartment with cold water supply is provided for at the site. Traffic streams of clean and dirty containers and garbage trucks arriving at the landfill are separated and do not intersect.

62. In the absence of tap water, it is allowed to wash containers at an outside air temperature above + 5 ° C by flushing machines.

63. Wasteswater from washing containers and vehicles shall be sent to cells for evaporation or used to humidify SHW.

64. The owner of the SHW landfill, the landfill arranges a disinfectant concrete bath when leaving the landfill (organized disposal sites) for disinfecting the wheels of garbage trucks. The length of the bath is provided for at least 8 m, width 3 m, depth 0.3 m.

65. A light fence, a drainage trench with a depth of more than 2 m, or an earthen rampart with a height of no more than 2 m shall be established along the perimeter of the entire territory of the SHW landfill, a disposal site.

66. When neutralizing the consumer wastes, the furnaces (incinerators) specified in clause 40 of these Sanitary Rules shall be used. Consumer wastes, for which effective methods have been developed for the extraction of heavy metals and substances, radioactive wastes, oil products to be regenerated, shall not be accepted to the landfill.

Paragraph 2. Sanitary-epidemiological requirements for the collection, transportation, storage, neutralization, use of medical wastes

67. Collection, transportation and storage of MW shall be carried out according to their hazard degree.

68. By hazard degree, MW are divided into 5 hazard classes:

1) class А – non-hazardous MW, similar to SHW;

2) class Б – hazardous (epidemiologically) MW;

3) class В – extremely (epidemiologically) hazardous MW;

4) class Г – toxicologically hazardous MW compositionally similar to industrial;

5) class Д – radioactive MW.

69. Workers involved in the collection, neutralization, transportation, storage and burial of medical wastes shall undergo preliminary (upon admission to work) and periodic medical examinations in accordance with the order of the Acting Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan dated October 15, 2020 no. ҚR DSM-131/2020 “On the approval of target groups of persons subject to compulsory medical examinations, as well as the rules and frequency of their conduct, the volume of laboratory and functional tests, medical contraindications, a list of harmful and (or) hazardous production factors, professions and works, fulfillment of which preliminary compulsory medical examinations are carried out upon admission to work and periodic compulsory medical examinations and rules for the provision of the state service "Undergoing preliminary compulsory medical examinations" (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under no. 21443) (hereinafter referred to as the Order no. ҚР ДСМ-131/2020).

70. At healthcare facilities, premises for temporary storage of MW shall be provided in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and Epidemiological Requirements for Health Care Facilities", approved in accordance with subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

71. Collection, reception and transportation of MW are carried out in disposable bags, containers, safe disposal boxes (hereinafter referred to as the SDB), containers. Containers for each MW class, containers and waste collection bags are marked with different colors. The design of containers shall be moisture-proof, preventing the possibility of contact of unauthorized persons with the contents.

72. Persons transporting MW, from the moment they are loaded onto a vehicle and until they are received at a designated place, must comply with safe handling measures.

73. Tramping the MW by hand is prohibited. Collecting, analyzing the MW without personal protective equipment is prohibited.

74. MW of classes Б, В are neutralized at special facilities for neutralization: two-chamber furnaces (incinerators) operating at a temperature of at least +1000 - + 1200°C with exhaust gas afterburner chambers that have gas cleaning or are neutralized by alternative methods:

1) autoclaving, which involves sterilization of waste with steam under pressure;

2) microwave treatment;

3) chemical treatment.

MW incineration products and neutralized waste become the MW of class A and are subject to burial as SHW, or used as secondary raw materials.

Burial of wastes of class Б and В neutralized by alternative methods at the SHW landfill shall be allowed only when their presentation has changed (crushing, sintering, pressing, etc.) and the impossibility of their reuse.

Control of the operation of the apparatus and the quality of neutralization shall be arranged when using alternative methods of neutralization. Autoclaves performance is assessed by chemical, bacteriological and physical methods using chemical and biological tests, thermochemical indicators.

Physical and chemical methods are used to assess the parameters of the operating mode of steam autoclaves during the sterilization cycle, bacteriological methods are used to assess the efficiency of the autoclave.

Each batch of decontaminated waste is registered in a log with the date, weight of waste, sterilization time, sterilization mode, test control results, control coupon (pasted in), operator's signature.

75. Used stabbing and sharp objects (needles, feathers, razors, ampoules) are accepted in SDB, which are subject to disposal without prior analysis.

76. Two-chamber furnaces (incinerators) are placed taking into account the requirements of the Sanitary Rules "Sanitary and Epidemiological Requirements for Establishing a Sanitary Protection Zone for Objects that Are Objects of Impact on the Environment and Human Health", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

Incineration of medical wastes on the territory of objects and settlements outside of specialized installations is prohibited.

77. The entity carrying out the disposal of MW shall draw up a document confirming the acceptance of the MW for neutralization, indicating the class and volume of wastes.

78. Receiving of medical wastes is carried out in packaged form with qualitative and quantitative accounting in a special journal.

79. A special installation for the neutralization of medical waste is located and operated in accordance with the manufacturer's technical documentation.

80. At facilities for the neutralization of medical wastes, a room for the temporary storage of medical wastes with an area of at least 12 square meters (hereinafter referred to as the m2) is provided and is equipped with supply and exhaust ventilation, refrigeration equipment for storing biological wastes, if any, separate racks, shipping containers, scales , sink with hot and cold water supply, germicidal lamp.

81. Conditions for washing, storing and disinfecting containers shall be created in each premice.

82. The floor, walls, ceiling of the premises for temporary storage MW are smooth, without gaps, made of materials resistant to detergents and disinfectants.

83. In addition to the main premises, there are rooms for personnel with an area of at least 6 m2, a store room for cleaning equipment, detergents and disinfectants with an area of at least 4 m2, and a washing returnable container with an area of at least 4 m2.

84. The washing house shall be equipped with a bathtub with running cold and hot water or a tap with a floor drain. To ensure that the personnel comply with the rules of personal hygiene, a sink is allocated with running cold and hot water, equipped with means for washing and drying hands.

85. The following personal hygiene conditions are observed at the places where medical wastes are neutralized:

1) work is carried out in special clothing, protective masks, screens, disposable rubber or latex gloves;

2) не допускается курение and прием пищи на рабочем месте;

3) storage of personal and special clothing is carried out separately in closets.

86. The transportation of MW classes B, C, D shall be carried out on a vehicle equipped with a waterproof closed body that can be easily disinfected in accordance with the requirements of the Sanitary Rules "Sanitary and Epidemiological Requirements for Vehicles for the Carriage of Passengers and Cargo", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

87. Maintenance of a vehicle carrying out transportation of hazardous wastes complies with the Sanitary Rules "Sanitary and Epidemiological Requirements for Vehicles for the Carriage of Passengers and Cargo", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

88. Burial of MW of class Г shall be carried out at landfills for hazardous waste, and in the case of their neutralization at landfills SHW.

89. Organic waste from operating rooms (organs, tissues) from non-infectious patients must be buried in specially designated aredated cemeteries in accordance with the "Sanitary Regulations Sanitary and Epidemiological Requirements for Cemeteries and Funeral Facilities", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

90. Used fluorescent lamps, mercury-containing devices and equipment are transported and stored in tightly closed containers to prevent breakage during transport and storage.

Paragraph 3. Sanitary and epidemiological requirements for yard installations and cesspools

91. On the territory of residential buildings and objects connected to centralized water supply and (or) sewerage systems, it is allowed to build and re-equip yard installations, cesspools in accordance with the requirements of state regulations in the field of architecture, urban planning and construction.

92. Liquid consumer wastes from residential houses (residential buildings) that are not connected to the water supply and (or) drainage systems of the inhabited locality are discharged into waterproof cesspools (ground part with a cover and a grating for separating solid fractions), with subsequent removal by special vehicles and drainage at drain stations, the locations of which are determined by the territorial divisions of the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, the territorial body of the authorized state body in the field of environmental protection and the organization for water supply and (or) wastewater disposal. In the presence of outdoor latrines, a common cesspool is allowed.

93. Sanitary facilities and public latrines not connected to the drainage system are removed from residential and public buildings, from playgrounds for children and recreation of the population at a distance of at least 25 m, with the exception of private housing buildings (including summer cottages) - at least 10 m, from wells and drainage of springs - at least 50 m.

Chapter 5. Sanitary and epidemiological requirements to storage and burial of wastes

94. Storage and burial of wastes shall be carried out in landfills.

95. The size of a land plot for a SHW landfill is established on the assumption of the term of accumulation of wastes during 20 - 25 years.

96. Places for the landfill are provided on separate, undeveloped, ventilated areas, not flooded by storm, melt and flood waters, which allow the implementation of engineering solutions excluding the pollution of inhabited localities and are areas for mass recreation of people, utility water supply, mineral springs, surface water bodies and groundwater.

97. The landfill is placed on the leeward side of inhabited localities, taking into account the prevailing winds, down the places of water intakes of domestic and drinking water supply along the rivers, down and outside the boundaries of the zones of water intake of open reservoirs, wintering pits, places of mass spawning and feeding of fish.

98. The landfill is located in areas where groundwater occurs at a depth of more than 20 m and is covered by low-permeability rocks with a filtration coefficient of no more than 10 m / day. The base of the bottom of the landfill is placed at least 4 m from the highest main standing of the groundwater level. The bottom and walls are arranged with waterproofing.

99. The size and landscaping of SPZ, landfills SHW, landfills shall be carried out in accordance with the Sanitary Rules " Sanitary and epidemiological requirements for the establishment of a sanitary protection zone for objects that are objects of impact on the environment and human health", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

100. Placing a landfill on the reserve territories of housing construction, expansion of production facilities, recreational zones, in river valleys, gullies, in areas with soil subsidence, in places of development of karst processes, in the territory of occurrence of minerals, in the feeding zone of underground sources of drinking water is prohibited.

101. The slope of the landfill in the direction of populated areas, production facilities, agricultural land and watercourses is prohibited.

102. Production wastes of hazard class 4 are received without restrictions and are used as insulating material. These wastes are characterized by the content of an aqueous extract (1 liter of water per 1 kilogram of wastes) of toxic substances at the level of the SHW filtrate, an indicator of biochemical oxygen demand (hereinafter referred to as the BOD) and chemical oxygen demand (hereinafter referred to as the COD) - not more than 300 milligrams per liter (hereinafter referred to as the mg / l), homogeneous structure with a fraction size of less than 250 mm.

103. Production wastes of hazard class 4, received to the SHW landfills without restrictions and used as insulating material, are given in the list according to the Table 1 of Appendix 2 to these Sanitary Rules.

Production wastes of hazard classes 3 and 4, received to the landfills in limited amount and kept together (established standards per 1000 cubic meters (hereinafter referred to as the “m3”) of SHW), are given in the list according to Table 2 Appendix 2 to these Sanitary Rules.

Production wastes of hazard classes 3 and 4, received in limited amount and kept in compliance with special conditions are given in the list according to the Appendix 3 to these Sanitary Rules.

104. The landfill is divided into two zones: the SHW storage area and the area for the location of utility facilities.

The storage area is divided into separate sections (cells), which are filled in turn with wastes, according to the schedule for the operation of cells drawn up by the landfill administration.

105. Premises for sanitary services are provided for the personnel of landfills. The dining room is at least equipped with a household refrigerator and a sink for washing dishes.

106. Workers involved in waste management work in special clothing, special footwear and personal protective equipment.

107. Personnel involved in the collection, disposal of solid and liquid wastes, and the operation of related facilities undergo pre-employment and periodic medical examinations in accordance with the Order no. ҚР ДСМ-131/2020.

108. Control of the composition and accounting of incoming wastes, waste distribution in the working part of the landfill, technological cycle for waste isolation shall be provided for at the landfill.

109. Consumer wastes and some types of solid production wastes (of hazard classes 3 and 4), as well as non-hazardous waste, the class of which is established by experimental methods shall be accepted to SHW landfills.

110. For joint storage SHW accept non-explosive and non-self-igniting production wastes with a moisture content of no more than 85%. Liquid and paste-like wastes are not accepted to the SHW landfill.

111. The landfill has a list (list) of serviced organizations with an indication of wastes and their amount.

112. Production wastes of hazard classes 3 and 4 are accepted in limited quantities (no more than 30% of the SHW mass) and stored together with household waste, characterized by the content of toxic substances in the aqueous extract at the level of the SHW filtrate and BOD 20 and COD values 400-5000 mg / l oxygen.

113. It is prohibited to accept waste that is an epidemiological hazard without being neutralized at special facilities to SHW landfills.

114. The placement and disposal of radioactive waste shall be carried out in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for radiation hazardous facilities", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

115. It is prohibited to accept biowastes: carcasses of dead animals, confiscated goods, remains of meat carcasses to SHW landfills.

116. For the disinfection of wastes at the landfill, methods of field composting in piles are used, for landfills that receive less than 120,000 m3 SHW per year; the SHW trench storage scheme is used. Trenches are 3-6 m deep and 6-12 m wide at the top. Trenches are arranged perpendicular to the direction of the prevailing winds.

117. The soil obtained from digging trenches shall be used for backfilling after filling the SHW. The length of one trench is arranged taking into account the time of its filling:

1) during the period of temperatures above 0°С, within 1-2 months;

2) during the period of temperatures below 0°С – for the entire period of soil freezing.

118. Direct storage of SHW in water on marshy and flooded areas is prohibited. Prior to using such sites for the SHW landfill, they shall be filled with inert materials to a height exceeding the maximum level of surface or floodwaters by 1 m. A waterproof screen is arranged during bedding.

119. In the green zone of the landfill (along the perimeter), control wells are arranged to monitor the impact of SHW on groundwater, one of them is above the landfill along the flow of groundwater, 1-2 wells are below the landfill.

120. When stocking the SHW, intermediate or final isolation of a compacted layer of waste with a thickness of 2 m with soil or other inert material shall be carried out on a working cell. On flat landfills, waste isolation shall be carried out daily in the summer, at temperatures below + 5 °С - no later than 3 days from the moment of storage.

121. Slags and (or) production wastes: lime, chalk, soda, gypsum, graphite, asbestos cement, slate are used as an insulating material.

122. Portable mesh fences are installed perpendicular to the direction of the prevailing winds to retain light fractions of waste when unloading SHW from garbage trucks and stocking. At least once a shift, the wastes retained by portable shields is collected and placed on the surface of the working card, compacted from above with an insulating layer of soil.

123. Bypass channels that drain groundwater and surface runoff into open water bodies should be regularly cleaned of debris.

124. SHW burning is prohibited on the territory of the landfill, and in case of their spontaneous ignition before the arrival of the fire service, firefighting shall be carried out independently by the landfill personnel.

125. The closure of the landfill shall be carried out after filling it to the height specified in the project. On landfills, the service life of which is less than 5 years, it is allowed to fill in the process by 10% higher than the stipulated vertical mark, taking into account the subsequent shrinkage.

126. The last layer of waste before the closure of the landfill is finally covered with an outer insulating layer of soil.

127. In the final planning of the outer insulating layer, a slope is arranged to the edges of the landfill for water drainage

128. Strengthening of the outer slopes of the landfill shall be carried out from the beginning of the landfill's operation and as its height increases. Soil serves as the material for the outer slopes of the landfill.

129. The arrangement of the upper insulating layer of the landfill shall be determined by the conditions for its use after the closure of the landfill. When using a closed landfill to create a forest park complex, slides for skiing or viewing platforms for observing the area, the thickness of the outer insulating layer is provided for at least 0.6 m.

130. To protect against weathering or soil washout from the slopes of the landfill, they are planted in the form of terraces immediately after laying the outer insulating layer.

131. Using the territory of the reclaimed landfill for capital construction is prohibited.

132. Waste pits, artificially created cavities are collectors of polluted storm water and discharges. In order to return this territory to a state suitable for economic use, its reclamation shall be carried out.

133. It is allowed to backfill pits and other artificially created cavities using non-hazardous waste, SHW and waste of hazard classes 3 and 4 of the production facility. It is allowed to backfill pits and other artificially created cavities using non-hazardous waste, SHW and waste of hazard classes 3 and 4 of the production facility. Furthermore, for burial, it is allowed to use the established places with the definition of SPZ in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for the establishment of a sanitary protection zone for objects that are objects of impact on the environment and human health", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

When using any types of waste, their morphological and physicochemical composition shall be determined. The total amount of food wastes, phytogenic wastes do not exceed 15%. The subbottom for waste dumping shall meet the requirements of the established procedure for projecting, operation and reclamation of SHW landfills.

134. The size of a SPZ for a reclaimed quarry is taken to be equal to the size of a SPZ not less than 100 m from the nearest edge of the nearest residential building. The reclaimed quarry has fencing and temporary facilities to ensure the performance of works.

135. At the SHW landfill and the industrial waste disposal site, industrial inspection shall be carried out in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for the industrial inspection", approved according to clause 8 of article 51 of the Code.

136. Reclamation (decommissioning) of a SHW landfill after its filling shall be carried out in accordance with the project.

137. In the event that atmospheric pollution is established above the MAC at the SPZ border and above the MAC in the working area, measures are taken to reduce the level of pollution.

138. The sizes of SPZ of drainage stations shall be established in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for the establishment of a sanitary protection zone for objects that are objects of impact on the environment and human health", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

139. Designed, being constructed, operated drainage stations shall comply with the requirements of these Sanitary Rules and state regulations in the field of architecture, urban planning and construction.

140. The site for the discharge station is located on the leeward side against residential and public buildings and structures. The size of the land plot is determined at the rate of 0.2 hectares per 1 m3.

141. Discharge of liquid wastes from vacuum-filled tankers shall be carried out through the intake hoses into the receiving facilities.

142. Water is added to the liquid wastes at a rate of 1: 1, solid impurities are crushed at waste crushing plants and released into the drainage system, and in their absence, they are taken daily to places designated for SHW neutralization.

143. In inhabited localities not connected to the sewerage system, separate collection of solid and liquid waste shall be carried out. Liquid wastes are collected in waterproof cesspools and transported by cesspool transport to sewage disposal areas or landfill sites.

144. Sewage disposal areas, landfill sites shall be arranged at a distance in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and epidemiological requirements for the establishment of a sanitary protection zone for objects that are objects of impact on the environment and human health", approved according to subclause 132-1) of clause 16 of the Regulation.

145. The fields are divided into summer and winter areas and into separate areas (cells). Liquid wastes are poured on the field over the plowed surface and plowed to a depth of 20 cm. Winter plots are plowed in autumn and flooded in winter, in spring, after drying, the plot is plowed again.

146. Sowing of industrial crops is allowed on sewage disposal fields and it is prohibited to use them for sowing vegetable crops.

147. Landfills and sewage disposal sites are fenced, platforms for washing vehicles are installed. The premise for workers is equipped with lighting and water.

Appendix 1
to the Sanitary Rules "Sanitary-
epidemiological requirements for
the collection, use, transportation,
storage and burial of production
and consumer wastes"

Certificate of burial of sludge, slag, tailings storage facilities, ash collectors and dumps

Name: __________________________________________________

№	Activities	Data	Notice
1.	Burial end time
2.	Brief description of disposal measures
3.	Organization that carried out the project
4.	Entity, that carried out the burial
5.	Organization that accepted the buried object for supervision
6.	Data of sanitary-dosimetric control
7.	Restrictions imposed on the buried object and the surrounding area
8.	Transferred to local executive bodies

Transferred: ______________ Surname, Name, Patronymic (if any)

Accepted: _____________ Surname, Name, Patronymic (if any)

Appendix 2
to the Sanitary Rules "Sanitary-
epidemiological requirements for
the collection, use, transportation,
storage and burial of production
and consumer wastes"

List of production wastes of hazard class 4 accepted to the solid household waste landfills without restrictions and used as an insulating material

Table 1

№	Type of waste
1	Aluminium silicate sludge СБ-Г-43-6
2	Asbestos-cement scrap
3	Asbestos tailings
4	Bentonite waste
5	Waste graphite from calcium carbide production
6	Gypsum-containing production wastes of vitamin B-6
7	Anhydrous lime, limestone, slime after slaking
8	Chalk precipitated solid waste
9	Aluminum oxide in the form of waste briquettes
10	Silicon oxide (in the production of PVC and A1C13)
11	Paratite waste
12	Sodium sulfate salt melt
13	Silica gel (from non-toxic gas drying absorbers)
14	Silica gel slurry production from filter presses
15	Soda granular sludge
16	Soda-cement production distillation waste in the form of CaSO4
17	Molding core sand mixtures free from heavy metals
18	Chemical water treatment and water softening sludge
19	Sodium chloride wastewater sludge
20	Non-standard chloride lime
21	Slate production solid waste
22	Slags of TPP, boiler houses fired by coal, peat, oil shale or household waste
23	Grinding materials
24	Construction wastes: construction soil, concrete waste, mortar, sand and gravel mix, broken bricks, waste ceramic products, adobe, clay

List of production wastes of hazard classes 3 and 4 accepted to the landfills in limited amount and stocked together with solid household wastes (standards per 1000 m3 of solid household wastes)

Table 2

№	Type of waste	Limited amount of production wastes, tons per 1000 м3 of solid household wastes
1	2	3
1	Still bottoms of acetic anhydride production	3
2	Resite waste (cured formaldehyde resin)	3
3	Solid production wastes of expandable polystyrene plastics	10
Waste from the production of electrical insulating materials:
1	SRB paper laminate electrical in a sheet form Ш-8,0	10
2	Adhesive tape ЛСНПЛ - 0,17	3
3	Polyethylene tube LDPE	10
4	Varnished glass cloth ЛСЭ - 0,15	3
5	Glass cloth Э2-62	3
6	Fabric-reinforced laminate electrical in a sheet form Б-16,0	10
7	Phenolic resin 03-010-02	10
Solid waste of suspension, emulsion production:
1	Copolymers of styrene with acrylonitrile or methyl methacrylate	3
2	Polystyrene plastics	3
3	Acrylonitrile butadiene styrene plastics	10
4	Polystyrene	3

Appendix 3
to the Sanitary Rules "Sanitary-
epidemiological requirements for
the collection, use, transportation,
storage and burial of production
and consumer wastes"

List of production wastes of hazard classes 3 and 4 accepted to the landfills in limited amount and stocked in compliance with special conditions

no.	Type of wastes	Limited amount of production wastes (tons per 1000 м3 of solid household wastes)	Special conditions of stocking at a landfill or preparation at production facilities
1	2	3	4
1	Medicinal charcoal production of vitamin В-6	3	Laying with a layer of no more than 0.2 m
2	Cellulose Acetate Butyrate waste	3	Pressing into bales of no more than 0.3 x 0.3 x 0.3 m in a wet state
3	Wood and sawdust waste	10	Does not contain sawdust used for sprinkling floors in industrial premises
4	Chrome scrap	3	Laying with a layer of up to 0,2 m
5	Non-returnable wooden and paper containers	10	Does not include oiled paper
6	Artificial leather cutoff pieces	3	Laying with a layer of no more than 0.2 m
7	Discolouring clay	3	Laying with a layer of 0.2 m
8	Phaolite dust	3	Packing in bags in the wet state