ИПС "Әділет"

------------Бұйрықтан үзінді---------

"Заңға тәуелдi актiлердi жетiлдiру жөнiндегi шаралар туралы" Қазақстан Республикасы Премьер-Министрiнiң 2004 жылғы 20 наурыздағы N 77-ө өкiмiне сәйкес БҰЙЫРАМЫН:
Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанындағы Өнеркәсiптегі жұмыстардың қауiпсiз жүргiзiлуiн қадағалау және тау-кен қадағалау комитетiнiң, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар жөнiндегi мемлекеттiк комитетiнiң, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгi төрағасының кейбір шешімдерiнiң күшi жойылды деп танылсын.

Министр

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинеті жанындағы
Өнеркәсiптегi жұмыстардың қауiпсiз жүргізілуін қадағалау
және тау-кен қадағалау комитетiнiң, Қазақстан Республикасы
Төтенше жағдайлар жөніндегі мемлекеттiк комитетiнiң,
Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар жөнiндегi агенттiгi
төрағасының күші жойылған кейбiр шешімдерінің тізбесі

1. Теңiздегi геофизикалық жұмыстарды жүргiзу кезiндегi техника қауiпсiздiгi ережесi. Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанындағы Өнеркәсiптегi жұмыстардың қауiпсіз жүргізiлуiн қадағалау және тау-кен қадағалау комитетi 1995 жылы 21 шiлдеде бекiткен (Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiнде 1995 жылғы 15 мамырда N 171 нөмірмен тiркелген)...

------------------------------------

І. КIРIСПЕ

Мұнай мен газды iздеудiң сейсмикалық барлау әдiстерi қауiптi жағдай болып табылады. Бұл нұсқаудың мақсаты осыған байланысты сұрақтарды түсiндiру.

          1.1. ҚАУIПСIЗДIК ТЕХНИКАСЫ ЖӨНIНДЕГI БАҒДАР
      Геофизикалық кемедегi адамдар кеме үстiндегi барлық уақытта қауiпсiздiк жағдайында болулары қажет.
      1.1.1. Ол адамдар үшiн сақтандыру шаралары алдын ала жүргiзiлуi керек және мына жағдайларды мiндеттi түрде қамтуы тиiс:
      а) Кеменiң құрылым жобасы, онда құтқару жабдықтарының тұрған орындары мен мiндеттерi қоса түсiндiрiледi. Алғашқы медициналық көмек көрсету аптечкасы, апат болған жағдайда жиналатын орын.
      б) Апат болған жағдайда iстелетiн әрекеттердi және сақтық шараларын түсiндiру.
      1.1.2. Кемеде тұрақты iстейтiн жұмыскерлер үшiн осы шаралардан басқа қосымша мыналарды iстеу керек:
      а) Команданы бойына қарай сапқа тұрғызу және жауапты адамдарды тағайындау.
      б) Апат болған жағдайдағы мiндеттерi және орналасу орындары.
      в) Iстелетiн жұмыс түрлерi және соған байланысты туатын қауiп-қатерлер.
      г) Қауiпсiздiк ережелерi
      д) Қауiпсiздiк және қоршаған ортаны қорғау шаралары.
      1.1.3. Уақытша келушілер кеме капитанынан не оның кеме көмекшiсiнен қауiпсiздiк техникасы (ҚТ) жайындағы нұсқауды портта тұрғанда алуы керек. Апат жағдайы туа қалғанда олар тез арада кемеден кетулерi керек. Барлық уақытша қызметшiлер мен келушiлердiң жолбасшылары болуға тиiс.
      1.1.4. Кеме бортында жұмыс iстейтiн немесе ұзақ уақыт бойы сонда болатын әрбiр адам қауiпсiздiк техникасына жауапты кiсi арқылы түсiнiктеме алулары керек. Олар кем дегенде мыналарды қамтиды:
      а) Апат кезiндегi iс-әрекет және тұратын орындарының бағдарламасы.
      б) Құтқару жилеттерiнiң тұрған жерлерi.
      в) Апат кезiнде жиналатын жер.
      г) Әрбiр адамға қауiпсiздiк техникасының негiзгi талаптарын көрсететiн қысқаша нұсқаудың көшiрмесiн беру.
      д) Әрбiр адамда жеке басын қорғау құралының болуын тексеру. Егер ондай құралдары жоқ болса, солармен қамтамасыз ету.
      е) Егер келушiлер банк тұрған жаққа қарай (палубаның артқы бөлiгi) жүрсе, онда олардың бәрiне құтқару жилеттерi берiлiп, экипаж мүшелерiнiң бiреуi жолбасшылық жасауы керек.
      1.2. ҚАУIПСIЗДIК ТЕХНИКАСЫ ЖӨНIНДЕГI КЕҢЕСТЕР
      Апатқа жақын нақтылы жағдайларды талдау үшiн және команданы алдын ала сақтандыру шараларымен таныстыру үшiн қажетiне қарай қысқаша 15-20 минуттық жиналыстарды өткiзу.
      Қысқаша жиналыстарда қаралуға болмайтын жаңа материалдар мен объектiлердi талқылау мақсатында тұрақты кесте бойынша жақсы ұйымдастырылған жиналыстар өткiзiлуi керек. Бұл жиналыстардың хаттамалары оған қатысқандар мен команда мүшелерiнiң сандары көрсетiлiп үнемi жазылып отыруы керек.
      1.3. ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
      Теңiз геофизикалық жұмыстары кезiнде қауiп-қатерлi тәуекелдiк iстер мейлiнше аз болуы керек. Кемеге келмес бұрын қауiпсiздiк техникасына жауапты қызметтен (ҚТ) қауiпсiздiк техникасы туралы нұсқау алу керек.
      Нұсқаудың негiзгi тармақтары мыналар:
      1.3.1. Кеме мен борттағы барлық қызметкерлер үшiн жауапкершiлiк Капитанға жүктеледi.
      1.3.2. Сейсмикалық құралдары үшiн геофизикалық команданың бастығы Капитанмен бiрге жауап бередi.
      1.3.3. Қауiпсiздiк техникасын және айналаны қоршаған ортаны қорғаудың белгiленген талаптары геофизикалық қызметкерлер үшiн де, барлық команда үшiн де ортақ мiндет. Осы мiндеттердi орындауда жаттығулар мен тәжiрибелiлiк үлкен маңыз атқарады.
      1.3.4. Геофизикалық кеме бортындағы экипаж тез тұтанатын материалдардың - газ, негiзi сутектi көмiр болатын ингибаторлар, жарылғыш заттардың жанында тамақтанады, жұмыс iстейдi, дем алады. Сондықтан, әрбiр адамның қауiпсiздiк техникасын сақтауы экипаждың қалған мүшелерiнiң өмiрiмен тiкелей байланысты. Ендеше, ешқандай қателесу деген болмауы керек және қауiпсiздiк ережесi сақталуға тиiс.
      1.3.5. Жарылғыш заттарды және олардың компоненттерi - газ және оталғыш сұйықтықтарды сақтау және пайдалану жөнiндегi талаптар қатаң орындалуы керек. Осы мiндеттердi ұқыпты сақтай және орындай отырып, сiз өз өмiрiңiздi және экипаждағы басқа жолдастарыңыздың өмiрiн қорғайсыз. Кемедегi жаттығудың, өрттен сақтану жұмыстарының мақсаты апат жағдайында қызметкерлерге әбден үйреншiктi жағдайды қалыптастыру болып табылады.
      1.3.6. Экипаждың құрал-жабдықтарды пайдалану кезiндегi, қауiпсiздiк техникасымен танысуы үшiн айына кем дегенде бiр рет жаттығу сабақтары өткiзiлу керек.
      1.3.7. Апат бола қалған жағдайда экипаж әрдайым көрнекi жерде iлулi тұруға тиiс апат жоспары бойынша жұмыс iстеу керек. Қызметкерлер каютасында да апат бола қалған жағдайда кемедегi орны көрсетiлген апат кестесi iлулi тұруға тиiс.
      1.3.8. Құтқару кеудешелерi iлгiшке iлулi немесе әрбiр төсектiң жанында солар үшiн жасалған арнайы орындарда тұруға тиiс. Барлық құтқару кеудешелерi халықаралық теңiз ережелерiне сәйкес болуы керек.
      1.3.9. Борттағы құтқару жилеттерi экипаж мүшелерi мен жолаушылардың санынан кемiнде 50 %-ке артық болуы керек.
      Суға батырмайтын қосымша дөңгелектер апат жағдайында жиналатын орынның қасында сақталып, машина бөлiмiнiң экипажы мен келушiлер үшiн қол жетерлiк жерде тұруы қажет.
      1.3.10. Кеменiң баспалдағын қойғанда оның тұтқасының, тым болмаса бiр жағында бар-жоғын тексеру керек. Одан басқа, барлық баспалдақтардың астында қорғағыш тор болуы қажет.
      1.3.11. Адамдарды немесе заттарды бiр кемеден екiншi кемеге тасымалдау тек жақсы бақыланатын жағдайларда кеме докта тұрғанда не платформаға тоқтаған кезде жүргiзiлгенi дұрыс. Теңiз үстiндегi осындай көшу жұмыстары кезiнде әрбiр жұмысшы жеке жүзгiш құралдар киюi қажет. Қондырғының не платформаның қасында жұмыс iстейтiн адамда сенiмдi радиобайланыс болуы керек.
      1.3.12. Герметикалық люктi жапқанда қауiпсiздiктi сақтау үшiн не iстеу керектiгiн бiлген жөн. Мұндай люктер мен есiктердi таза ұстап, герметикалығын сақтау үшiн сырламаған дұрыс.
      1.3.13. Тұрмыс бөлмелерiн таза ұстап, сақтық шараларын жасау бақытсыз жағдайларға душар болудан қорғайды. Барлық бөлiмшелер мен құралдарды таза ұстаңыздар.
      1.3.14. Барлық тетiктер мен аспаптарды дұрыс ұстап, дұрыс пайдаланыңыздар және уақытында жөндеуден өткiзiп отырыңыздар.
      1.3.15. Газдың, дизельдiк жанармайдың, кабель майының және басқа заттардың ағуын, сыртқа шығуын жедел тоқтатыңыз.
      1.3.16. Бортта болған кезiңiзде кеме қанатына асылып тұруға немесе оған қойылған қалқаларға отыруға болмайды.
      1.3.17. Жiптi, трос және кабельдi тартып оған күш түсiргенде үзiлiп кетiп қауiптi жарақат болуы мүмкiн. Сондықтан одан арырақ тұрып, жiп, трос, кабельдiң бүтiндiгiн тексерiңiз.
      1.3.18. Кеме шайқалғанда берiк және қолайлы жағдайды ұстаныңыз. Қажеттi аяқ киiм киген жөн. (Сандал, сланц киюге болмайды).
      Тиiстi аяқ киiмсiз жұмыс iстеуге болмайды. Қажетiне қарай лифтi, құтқарғыш арқанды пайдаланыңыз.
      1.3.19. Кемедегi барлық сақтандыру белгiлерiне көңiл бөлiңiз.
      1.3.20. Өз бөлiмшелерiндегi барлық апат кнопкаларын және құралдар, өрт шлангысы, өрт сөндiргiш, балта, құтқарғыш кеудешелер, дөңгелектер, сал, қалта фонары және алғашқы көмек көрсететiн аптечкалардың орын-орындарын бiлiңiз.
      1.3.21. Ауа-райының қолайсыз кезiнде палубаға жалғыз шықпаңыз.
      1.3.22. Суға сүңгитiн жұмыстар жүргiзiлген уақытта сейсмикалық жұмыстарды iстеуге болмайды. Ондай жерлерге тақау жұмыстарды бастамас бұрын iс-әрекетiңiздi суға сүңгуiрлермен келiсiп алыңыз.

II. ҚЫЗМЕТКЕРЛЕРДIҢ ҚАУIПСIЗДIК ТЕХНИКАСЫ

      2.1. ДЕНСАУЛЫҚ ЖӘНЕ ГИГИЕНА
      Экипаждың әрбiр мүшесi өз денсаулығын бақылауға мiндеттi. Естерiңiзде болсын:
      2.1.1. Денсаулықтың дұрыстығына жұмыс пен демалуды тиiмдi үйлестiре бiлгенде, уақытылы құнарлы тамақ iшiп, жеткiлiктi ұйықтап және майлы тамақ, iшiмдiк, темекi, есiрткi пайдаланбағанда ғана жетуге болады.
      2.1.2. Қарапайым инфекция бiр адамнан екiншi адамға кеме бортында тезiрек жұғады. Сондықтан сақтандыру шараларын қолдану да, нәтижелi емделу де бiрдей жүруi керек.
      2.1.3. Адамдардың жарақаттанған не iскен жерлерiн бiрден тазалап, дәрiгерлiк алғашқы көмек көрсетiлуi шарт.
      2.1.4. Көптелген ауыр инфекцияларға қарсы егiп, вакцинация жасау керек. Олар белгiлi бiр уақытта, қажетiне қарай, дәрiгерлiк шарттарға сәйкес келетiндей етiп жасалғаны дұрыс.
      2.1.5. Каспийдегi безгек ауруының қаупi маса шағуына қарсы жүргiзiлген шараға байланысты азаяды. Мұндай шараларға мыналар жатады: торды пайдалану (масахана) және сымнан жасалған елеуiш, есiк, терезе, люктердi жабу, масаға қарсы әртүрлi сұйық заттарды пайдалану. Үстiдегi киiм де маса шағудан сақтайды, сондықтан қараңғы түскенде жұмыскерлер денесi ашық киiммен сыртқа шығуға болмайды. Безгекке қарсы алдын ала шаралар да безгекпен ауыру қаупiн азайтады.
      2.1.6. Ұзақ уақыт мұнаймен қоян қолтық жұмыс iстеген адам терi ауруымен ауыруы мүмкiн. Егер мұнай терiге тисе сутектi көмiртегi қышқылы негiзiн қатыстырмай, таза жуынуы керек. Жұмыс киiмдерi жиi жуылуға тиiс. Сутектi көмiртегiне малынған шүберектi қалтада ұстауға болмайды.
      2.1.7. Жұмыскерлер уландырғыш және басқа қауiптi заттарды ұқыпсыз пайдаланса тез арада хабарлап, тиiстi шара қолдану керек.
      2.1.8. Күйдiргiш сода, ағартатын ұнтақ не сұйық тағы басқа заттардан дененiң күйiп қалуы мүмкiн. Мұндай химикаттар басқа заттармен қосылғанда әсiресе қауiптi, сондықтан оларды араластыруға болмайды.
      2.1.9. Жоғары ылғалдылық не ыстықта күн өтiп кетуi, өлiм жағдайына дейiн апаруы мүмкiн. Осындай жағдайда жұмыс iстегенде кем дегенде күнiнен 4,5 л су (мұзды су емес) iшкен жөн. Суды аз-аздан жиi iшкен дұрыс. Жабық бөлмеде болғанда оны желдету керек.
      2.1.10. Әсiресе ыстық уақытта күнде ұзақ тұруға болмайды. Күн астында жұмыс iстеу қажет болғанда, басты және дененi қорғайтындай киiм кию керек. Дененi күннен, құрғақ желден сақтау үшiн қорғағыш крем пайдаланған жөн.
      2.1.11. Күн өткендiктiң негiзгi белгiлерi мыналар: әлсiздiк, бас ауру, бас айналу, көрудiң бұзылуы, құлақта шуыл пайда болу, жүрек айну (құсу), беттерiнiң қызаруы, температураның 38-39 градусқа дейiн көтерiлуi, қан тамырының жиi соғуы, ентiгу. Ауыр жағдайда есiнен тану, елес пайда болу, сандырақтау, талықсу.
      2.1.12. Күн өткенде ең алдымен температураны түсiрiп, дем алуға көмек жасау керек. Зардап шеккен адамды көлеңкеге жатқызып, сыртқы киiмiн шешiп, басын аздап көтеру керек. Жүректiң маңайы мен желкеге суық компресс қойып, суықтықты көп iшкiзу керек (егер iше алмаса суық судан клизма жасаған жөн). Есiн бiлмеген жағдайда мұсатыр спиртiн иiскетiп, есiн жиған соң көп қылып шай, кофе, жүрек дәрiлерiн (корвалол, кордиамин және т.б.) 15-20 тамшыдан беру керек.
      2.2. ҚОРҒАҒЫШ КИIМДЕР
      2.2.1. Әрбiр жұмыстың түрi мен ыңғайына қарай сәйкес киiм мен аяқ киiм алдын ала дайындалуы керек.
      2.2.2. Киiм тым қолқылдаған кең, салбыраған баусыз және қалтасыз үлкен болмауы керек. Ондай киiмдер машинаның қозғалатын тетiктерi мен бөлiктерiне, қоршауларға шығыңқы бөлшектерге iлiнiп қалып, жарақаттануға әкелiп соғу мүмкiн.
      2.2.3. Жейделер мен комбинезондардың жеңдерi ұзын болғаны дұрыс, өйткенi олар қысқа жеңдi киiмге қарағанда күюден көбiрек сақтайды.
      2.2.4. Машинамен жұмыс iстегенде шарфты тағуға, свитер тағы басқа мойны жабық киiм киюге болмайды, сақина, әсемдiк бұйымдар тақпау керек. Ұзын шашты арнаулы бас киiмнiң астына түйiп қойған жөн.
      2.2.5. Жұмыстың кейбiр түрлерi үшiн биялай не сыртқы қолғап пайдалану керек.
      2.2.6. Қатты каскалар не сақтандырғыш аяқ киiмдер команда басшысының бұйрығы бойынша немесе тиiстi нұсқауда көрсетiлгендей кездерде киiледi.
      2.2.7. Көзге не көз бен бетке бiрдей жүретiн керектi сақтандырғыш құралдарды таңдағанда қауiптiң түрi мен дәрежесiн есептеп, сақтанудың мүмкiн болған мөлшерi мен ыңғайлылығы еске алынады.
      Көздiң жарақаттануының негiзгi себептерi мыналар:
      а) инфрақызыл сәуле (газбен дәнекерлеу)
      б) ультракүлгiн сәуле (электрлiк дәнекерлеу)
      в) химикаттардың әсерi (батарея қышқылдары және т.б.)
      г) бөлшектердiң және сырт нәрселердiң әсерлерi (тiк ұшақ, жел)
      д) күштi күн сәулесi.
      Көру үшiн киетiн жай көзiлдiрiктер көздi қорғай алмайды. Көздi қорғайтын әртүрлi көзiлдiктер бар. Солардан қажетiн таңдап алуға болады. Сонымен қатар, рецепт бойынша жазғызып алатын қорғағыш көзiлдiрiктер де болады.
      2.2.8. Шуылы көп жерде iстейтiн барлық адам құлаққа дыбыстан қорғайтын құлақ аспабын киюi керек. Шуылдың ұдайы әсер етуi құлақтың естiмей қалуына апарып соғады.
      2.3. АРНАУЛЫ ЖҮЗГIШ ҚҰРАЛДАР. ҚОРҒАҒЫШ ЖИЛЕТТЕР
      Суға батырмайтын құралдар өте көп. Соның iшiнде орындалатын жұмысқа қажеттi құралдарды, қорғағыш жилеттердi таңдай бiлу керек.
      Қорғағыш құралдардың бiр-бiрiнен айырмасы, атқару мiндетiнде емес қорғау дәрежесiне байланысты болады. Жүзу құралдары әлсiремеген адамға ғана көмек жасау, дененi тiк бағыттан 60 градусқа бұру арқылы су бетiнде қалуына көмектеседi. Қорғағыш жилет әлсiреген не талықсыған адамды бетiн жоғарыға қарайтындай етiп бұрады, бұл жағдайда басы су бетiнде жоғары тұруы керек.
      Арнайы жүзгiш құралдарды бағалағанда мынадай маңызды параметрлерiн есепке алу керек:
      2.3.1. Бұл құрал Теңiз және су регистрiнде (көрсеткiшiнде) суға кетуден сақтайтын құрал ретiнде бекiтiлген бе және (МО) SОLАS-тың талабына (Дүниежүзiлiк Теңiз Бiрлестiгi), (Суда адам өмiрiн қорғау Конвенциясы) сәйкес келе ме?
      2.3.2. Бұл құрал әртүрлi жағдайлар орнықсыз емес пе? Тiк бағыттан 60-градус бұрыш жасап бетiңмен жоғары қарап тұру үшiн пенопласты қабына салғанда оның төсенiшi бүкiл кеуденi жауып, жартысы немесе жартысынан аздауы арқаны жауып тұруы жөн.
      Пенопластың қозғалуына, оның жүзгiштiк бөлiнiмдерiне әсер ететiн пенопластың тозған не жыртылған жерiн есте ұстау керек.
      2.3.3. Егер құтқару құралында сырғытпа - молния пайдаланылса, онда оның жоғары және төменгi жағында баулар тағылып, сапасы жоғары болғаны жөн.
      2.3.4. Құтқару құралында зардап шеккен адамдарды судан шығарып алу үшiн қолданылатын белдiк не бау болуы керек.
      2.3.5. Қолайлылығы және жақсы көрiнуi еске алынуы тиiс. Егер құралдың аяқтың арасына ыңғайланған бауы болмаса, адам құралдың iшiне қарай төмен құлап, иығындағы бау басының жоғарғы тұсымен бiрдей деңгейде түседi. Бас үшiн қосымша сүйенiш болуы ойластыру керек.
      2.3.6. Iлгекке iлiнген не қорғағыш жилеттiң кiшкене қалтасына салынған ысқырғыш болу керек. Жилет, жақсы көрiну үшiн, сары не қошқыл сары бояуға боялуы қажет, ал жарықты шағылдыратын иықтарындағы және жағасындағы жолақтар, қосымша артықшылығы болып табылады.

ҚҰТҚАРУ КЕУДЕШЕЛЕРI НЕГIЗIНЕН ҮШ ТҮРЛI
БОЛАДЫ:

      А. Жабық қапқа салынған пенепластан жасалған төсенiшi бар жүзгiш қорғағыш кеудеше.
      Б. Ауызбен үрлейтiн түтiктерi бар және iлгегiн тартқанда жұмыс iстейтiн көмiр қышқыл газы толтырылған балонмен жабдықталған қорғағыш кеудешелер.
      В. Газды автоматты түрде үрленетiн қорғағыш кеудеше. Көмiр қышқыл газы толтырылған балоны суға түскен соң дереу өз бетiмен жұмыс жасайды және ауызбен үрлегенде не iлгектi тартқанда газ толады.
      Екi түрi (Б,В) де үрленбеген қалыпта адам денесiне ыңғайлы киiледi, бiрақ ешқайсысы да әбден жел толтырмайынша қорғағыш кеудеше бола алмайды. Егер суға құлағанда талықсыған күйде болсаң, қолдан үрленетiн кеудеше (Б түрi) көмектесе алмайды, сондықтан кемеде А не В түрiндегi кеудешелердi пайдалану ұсынылады. Автоматты үрленетiн не iлгектi тарту арқылы жұмыс iстейтiн қорғағыш кеудешенi (Б және В) ешбiр жағдайда да тiкұшақта отырғанда киюге болмайды, себебi тiқұшақ тосыннан қону керек болса кеудеше газға толып кетедi де, адам авариялық есiктен шыға алмай қалады.
      Суық су ең қауiптi жау болып есептеледi, себебi суға тосыннан түсу дем алуды әрi жиiлетiп, әрi ауырлатады және үрей тудырады. Осындай жағдайға алғашқы болып душар болған адам суда тырбыңдап қалады да, iлгектi тартуы не ауызбен үрлеп толтыру қиынға соғады. Бұл да А және В кеудешелерiнiң артықшылығын көрсететiн бiр дәлел.
      Қорғағыш кеудешелердi жасағанда, оларды киiп және ретке келтiру 30 секундтан аспайтындай етiп ыңғайлануы абзал. Кеудешелерде көзге анық көрiнiп тұратын ортаға орналасқан жүк көтеретiн арқандар (стропка) (қатты өрiлген iлгегi бар, ол арқылы суға кеткен адам шығарып алынады), iлгекте не кiшi қалтаға орналасқан ысқырғыш болуы керек. Қорғағыш кеудеше әлсiреген не талықсыған адамды бетi жоғары қарайтындай етiп бұрады (егер үрленген кеудеше киген болса 5 секунд iшiнде, ал автоматты, не газы қолмен үрленетiн кеудеше болса 10 секунд iшiнде) және дененi тiк бағыттағы 30 градустан 60-градусқа дейiн бұрыш жасай ұстап, ауызға су кетпейтiндей ету керек. Қорғағыш кеудеше көзге көрнектi болу үшiн сары не қошқыл сары түстi болғаны дұрыс.
      Газды қолмен не автоматты түрде үрленетiн кеудешелерiнiң үлгiсi жел алдын ала толтырылған кеудешеге қарағанда көп жұмыс iстеудi қажет етедi. Көмiрқышқыл газды құбыршаларды оның берiк бекемдiгiн тексеру мақсатында уақ-уақ өлшеп отыру қажет.
      Су бетiнде, судың iшiнде не суға бату қаупi бар қозғалыста жүретiн жерде жұмыс iстейтiндердiң барлығы да жеке-жеке жүзгiш құралдармен пайдалануы керек.

АРНАЙЫ ЖҮЗГIШ ҚҰРАЛДАРДА МЫНАЛАР
БОЛУЫ КЕРЕК:

     А. Басты суға батырмай жоғары ұстап тұратын жүзгiш жаға.
     Б. Судағы адамның бетiн жоғары қаратып бұратын, кеуденiң айналасындағы жүзетiн бөлiктер.
     В. Кеудеше жоғары көтерiлiп, не басынан сыпырылып кетпес үшiн белiне не кеудесiне байлап бекiтетiн белбеу.
     Г. Жағаның артқы жағында адамды судан шығаруға не сүйреуге көмектесетiн шығыршық немесе iлгек жiп.
     2.4. ЖҮЗУ СЫНАҚТАРЫ
     Суда не екi өзеннiң қосылған жерiнде жұмыс iстейтiн қызметкерлер жүзу сынағынан өтулерi керек. Ол үшiн суда жүзетiн арнайы киімдердi киедi. Бұл сынақта адам арнаулы толық киiмiмен 50 м жердi кем дегенде 5 минутта жүзiп өтуi керек және өз қалпына сақтап (су iшiндегi күйi) 2 минут тұруы керек.
      2.5. ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАР
      2.5.1. Қол жабдықтарын дұрыс пайдалана бiлмеудiң салдары жеңiл, бiрақ жанға батарлықтай жарақаттарға душар етедi. Жағдайға сай келетiн құрал-жабдықтарды пайдалану керек, тозған бөлшектерiн, тiстерiн, бұрандалы бастарды (головка), тұтқаны, сақтандыратын қаптаманы ауыстырып отыру қажет. Қашау, бұрағыштар және тағы басқа өткiр құралдарды дұрыс буып-түю керек. Жөндеуге келмейтiн ақауы бар құралдарды қолдануға болмайды. Қажеттi жерiнде көздi қорғай бiлу жөн. От алғыш жарылғыштар бар орындарда ұшқын шығармайтын құралдарды (мыс, қола және жез) пайдалану дұрыс.
      2.5.2. Бұранда кiлттерге түтiктердi кигiзуге болмайды.
      2.5.3. Барлық электрлiк қол құралдары жермен жалғасқан, не тоқ өткiзбейтiн таспамен (лента) екi қабат оралуы керек. Үш тарамды сымнан қосылған кабельдi қолданғанда, жермен жалғасқан құралдарды пайдаланады. Ылғалды жерде жұмыс iстейтiн құралдарды қолданғанда жермен жалғасуы жоқ бұзылса, тоқты айырғыш болғаны жөн.
      2.5.4. Кейбiр құралдардың сақтандырғыш қаптары болады. Егер ондай құралдарды қаптарынан алынған не бұзылған болса, қорғауышын жөндегенше не ауыстырылғанға дейiн ондай құралмен пайдалануға болмайды.
      2.6. АУЫР ЗАТТАРДЫ КӨТЕРУ
      Белдiң зақымдануы көп ретте салақтықтан немесе ауыр заттарды көтеру кезiнде қауiпсiздiк ережелерiн сақтамағандықтың салдарынан болады. Мысалы, ауыр жүктi көтеру кезiнде ең алдымен жүрелеп отырып алып, сонан соң көтерер затты денеңе жақын ұстап барып түрегелу арқылы белдiң зақымданып ауырғанынан сақтануға болады. Ал қажет болған жағдайда басқалардың көмектесiп жiберулерiн өтiнген жөн.
      Жарақаттанудан алдын ала сақтану үшiн мына ережелердi орындаңыз:
      2.6.1. Аяғыңыздың нық тұруын қадағалаңыз.
      2.6.2. Денеңiздi түзу, тiк ұстаңыз. Ауырлық салмақты арқаңызға емес, аяғыңызға салуға тырысыңыз.
      2.6.3. Көтерер жүктiң салмағын алдын ала мөлшерлеп алыңыз. Егер жүк тым ауыр болса, басқалардан көмек сұраңыз. Бiр адамға ауырлық түсiрмеу үшiн жүктi белгi берiлгенде ғана көтерiп не түсiру қажет.
      2.6.4. Ауыр жүктердi тасығанда жадағай шаналардың, астаушалардың, кеспелтектердiң, жүк көтергiштердiң, тыянақтардың, доңғалақтардың, қол арбалардың артықшылықтарын пайдаланған жөн.
      2.6.5. Қырын тұрған қалпыңызда жүктi ешқашан көтеруге не түсiруге болмайды.
      2.6.6. Көтерiлiп бара жатқанда ауыр заттардың астында еш уақытта тұрмаңыз.
      2.6.7. Жеңiл жүктердi көтергенде де дәл ауыр жүктердi көтерген кездегiдей әрекет жасаңыз. Мұндай реттiлiк тәртiбiн орындамау жарақаттануға жиi душар етедi.
      2.6.8. Ауыр жүктердi көтерудiң мынадай мөлшерлiк белгiлерi бар екенiн үнемi есте ұстау қажет. Жалғыз кiсi ауыр жүктi тегiс жермен 25 метр жерге апаруы үшiн оның салмағы: 18 жастан асқан әйелдер үшiн - 15 кг; он сегiз жастан асқан еркек үшiн - 50 кг болуы шарт. Ал салмағы 50 кг-нан 80 кг-ға дейiн жететiн жүктi кемiнде екi ересек адам көтередi.
      2.7. IШIМДIК ЖӘНЕ ЕСIРТКIЛЕР
      Iшiмдiк iшу және есiрткi пайдалану жарақаттану мен апат болу жағдайларын арттыра түседi. Сондықтан да, қызметтiк мiндетiңiздi атқару кезiнде iшiмдiк iшуге, тыйым салынған есiрткiлердi ұстауға немесе соның әсерiнде болуға жол берiлмейдi.
      Жазып берiлген немесе сатып алынған дәрiлер де жұмыстың орындалуыа керi ықпал жасаулары мүмкiн. Егер әлгiнде дәрiгер жұмыс барысында бөгет жасайтындай болса, ондайда алдын ала дәрiгерлерден кеңес алу немесе дәрiнiң қолданылуы туралы анықтамамен танысу дұрыс.
      2.8. СУЫҚ КҮНДЕРI ЖҰМЫС IСТЕУ
      Суық күндердiң әсерi жұмысты аяқтау мерзiмiне қосымша уақытты қажет ететiндiгiн есепке алу - маңызды жағдайлардың бiрi. Сондықтан жоспарлау кезiнде мұндай қосымша мерзiмдi есепке алу қажет.
      2.8.1. Суық аймақтардағы айнала ортаның барлық жағдайлары маңызды болып есептеледi, сондықтан да оның ешқайсысын да елеусiз қалдыруға болмайды. Ең жиi кездесетiн, ең қауiптi саналатын жағдай желдiң өзгеруiне қарай құбылатын суық температура.
      2.8.2. Жаз бен қыстың алмасу шағындағы суық мезгiлдерде Каспий жағалауының ерекшелiк жағдайы үшiн әртүрлi температураның құбылуы кең алқапты қамтиды. Ондай құбылу аптап ыстықтан сақылдаған аязға шейiн ауысады.
      2.8.3. Суықтың адамға тигiзетiн зиянды зардаптарының бiрi гипотермия деп аталатын күйге душар қылады. Ондай жағдайда бойдағы жылудың жоғалуы салдарынан дененiң температурасы қайта пайда болар жылудан көрi жылдамырақ төмендейдi. Дененiң қалыпты температурасы 37 С. Егер температура 34 С төмен түссе, адам бағдардан айрылып, ессiз күйге душар болуы мүмкiн. Егер дененiң темратурасы 31-32 С төмендесе, жүрек тоқтап қалып, өлiмге душар болады.
      2.8.4. (дене негiздерiнiң немесе оның бөлшектерiнiң суықтың әсерiнен зақымдануы) егер аяқ-қолдың бармақтары мен бақайларының ұштарына өзге денелермен бiрдей жылу жетпесе гипотермиясыз-ақ үсiкке (дене негiздерiнiң немесе оның жеке бөлшектерiнiң суықтық әсерiнен зақымдануы) шалдыға бередi. Егер дене судың қату температурасынан төмен болып ашылып қалса, онда гипотермия мен үсiну күйi бiр уақытта қатарынан жүредi.
      Зардапқа ұшыраған адамның кез-келген дене мүшесiн жiбiту кезектi өте мұқияттықты әрi сақтықты қажет қылады. Әйтпесе, дененiң екiншi рет үсiкке ұшырауы мүмкiн.
      2.8.5. Температураның кету кезеңiнен төмен болуына байланысты гипотермиялық мынадай кездерде ұшырайды: суық суға бату, желдiң әсерi (желдiң әсерiнен суыну), дененiң арықтауы және тамақтанудың жетiспеуi.
      2.8.6. Суықтан зақымданудың осыған ұқсас түрi табан қуысында кездеседi (дымқыл не сулы ортада, үсiк шалмастан бұрын-ақ зақымдануы). Батырылған табан (табан қуысындағы зақымдануға ұқсас ұзақ уақыт өкшенiң суда батырылып жүруi). Бүкiл дене суға бiр минут уақыт батқанда дененiң iшкi температурасы бiрдей төмендеп, суына бастайды. Дұрыс киiнбеген адамды құрғақ қатты суықтың әсерi де осындай жағдайға ұшыратады.
      2.9. АЛҒАШҚЫ ДӘРIГЕРЛIК КӨМЕК
      2.9.1. Үсiкке шалдығу
      Суықтың әсерiнен болған кез келген зақымдану жағдайында мынадай алғашқы көмектер берiлуi керек:
      2.9.1.1. Бiрден көңiл бөлу госпитальда не медициналық көмек көрсету бөлiмшелерiнде маман дәрiгерлердiң көмегiн алу.
      2.9.1.2. Үсiкке шалдығу. Үсiкке шалдығу-қату нүктесiнен төмен температурада әсер еткенде дененiң кейбiр мүшелерiнiң үсуi. Бұл төменгi температурада, әсiресе жел кезiнде, болатын қауiп.
      2.9.1.3. Үсудiң мынадай белгiлерi бар: тоңа бастау, сонан соң жансыздану; шанышқылау, кемiрiп не тартылып ауыру; дененiң қызаруы, одан кейiн сұрғылт тартып соңынан бозарады.
      2.9.1.4. Сақтандыру шаралары:
      а) Бет, құлақ, көз, бас, мұрын, қол, аяқты қоса қорғайтындай етiп, киiмдердi жеткiлiктi кию керек;
      б) Тар киiм, аяқ киiм, биялайларды киюге болмайды, себебi ол қан айналысын бұзуы мүмкiн;
      в) Қолдың саусақтарын, аяқтың бармақтарын қозғалтып отыру. Беттiң, құлақтың жылуын сақтау үшiн оларды уқалау және жансызданған не домбыққан жердi табу.
      г) Үсiнудiң белгiсiн байқау үшiн бiрiн-бiрi бақылап отыру. Үсiк беткi қабатты ғана шалуы (тек терiнiң ғана үсуi) не тереңдей үсiнуi мүмкiн (терiнiң астына жайылу). Егер дененiң ашық жерi аз уақыт қана суықта болса, онда дененiң бетi ғана үсуi ықтимал, ал керiсiнше болса, қатты үсiкке шындап ұшырағаны. Егер үсiген жер тым тереңдеп кетсе, ондайды сол жерде емдеуге тырыспай, емделушiнi тез арада ауруханаға не дәрiгерлiк көмек бөлiмшелерiне жедел жеткiзу керек.
      2.9.1.5. ДЕНЕНIҢ БЕТКI ҚАБАТЫНЫҢ ҮСIНУIН ЕМДЕУ
      а) Жылы қолыңмен беттi басып, ауырғанды сезгенге дейiн ұстау керек;
      б) Үсiнген ашық саусақты қойынға тығу керек;
      в) Уқалап жылытуға, отқа қақтауға, ыстық сумен не қармен ысқылау арқылы қыздыруға болмайды. Жiбiтiлгеннен кейiн ауыратындығына дайын болу керек;
      г) Жетiк бiлетiн медицина қызметкерiне хабарлау.
      2.9.1.6. ТЕРЕҢДЕГЕН ҮСIКТI ЕМДЕУ
      а) Сол жерде емдеуге болмайды. Емделушiнi қолда бар көмекпен ауруханаға не дәрiгерлiк көмек көрсету бөлiмiне тез арада жеткiзiлуi керек.
      б) Үсiген жердi одан ары суық шалудан сақтау керек, бiрақ жiбiтуге тырысудың қажетi жоқ.
      2.9.1.7. Табанның ор болып үсiнуi.
      Бұл да, суықтың, дымқыл не ылғал ауаның әсерiнен болатын үсiнуге ұқсас жарақат. 0 С тен 10 С температура аралығында болады. Бұл бiртiндеп үсiнуге жақын, екi жағдайдың да алғашқы себебi бiрдей, тек суықтың дәрежесi әртүрлi. Себептерi мыналар: аяқ-қолдың қозғалмау (аяқтың, табанның отырған, тұрған жағдайда астыда болуы); денеге шақ емес киiм; аяқ киiмнiң, шұлықтың және басқа киiмдердiң тар болуынан денеге қан жүрмей қалуы.
      Алдын алу үшiн мыналарды iстеу қажет:
      а) Аяқты құрғақ ұстау, су өтпейтiн аяқ киiм, жүн шұлық қию. Жылы қалпын сақтау үшiн аяқты қозғап отыру жөн.
      б) Ыңғайы келген кезде, күнiне тым болмаса бiр рет, шұлық пен аяқ киiмдi таза және құрғақ киiмдермен ауыстырып отыру дұрыс.
      в) Егер аяқ ылғалданса оны тезiрек кептiру керек. Оны қолмен ысқылауға болады. Аяққа арналған ұнтақты сеуiп құрғақ шұлық қию керек.
      г) Егер ылғал аяқ киiм мен шұлықты аустыру мүмкiн болмаса қайта-қайта тiзе бүгiп, саусақтарды қозғалтып отыру керек.
      д) Ешқашан тар аяқ киiмдi кимеген жөн.
      2.9.1.8. Тереңдеген үсiктi емдеу:
      а) Аяқтың үстiн абайлау керек. Оны уқалауға және қысуға болмайды.
      б) Аяқты кәдiмгi ақ сабынмен абайлап жуып, кептiрiп және сәл көтерiп, ауада ұстап тұру керек.
      в) Емделушiнi жылытуға болады, бiрақ аяғы 20 С бөлме температурасынан аспауға тиiс;
      г) Дәрiгерлiк көмектер көрсетiлген соң маман дәрiгердiң емделуiнен өтуi керек. Қажет жағдайда емделушiнi орнынан ауыстыруға болады, бiрақ зақымдалған аяғын басуға рұқсат етiлмейдi.
      2.9.1.10. СУҒА БАТЫРЫЛҒАН ТАБАН
      Былай зақымдану да шор табанның түрi сияқты аяқты ұзақ уақыт су iшiнде болуы салдарынан туады, тек үсiп не домбығуға әлi жете қоймаған. Мұндай зақымдану шор табанның пайда болуымен бiрдейлiктi себептi (суға малынған дене мүшесiнiң температурасының төмендеуi) оның ем-домы мен тазартуы да соған ұқсас болады.
      2.9.1.11. СУҒА ТОЛЫҚ БАТУ
      Қата бастаған суға аз уақыт батудың өзi немесе жұқа киiнген адамға құрғақ қатты суықтың әсерi бүкiл дененi мұздатып, оның көпшiлiк iшкi температурасын да төмендетедi.
      Төменде көрсетiлген дәрiгерлiк алғашқы көмек дер кезiнде және толық болуы керек, сонан кейiн зақымданушы тез жеткiзiлiп, дәрiгерлiк қараудан өтуi қажет. Мiндеттi шарттар:
      а) Адамның үстiндегi су киiмдi шешiп алып, оған мүмкiндiгiнше құрғақ киiм кигiзу керек немесе ұйықтайтын қапқа жатқызады. Зардап шеккеннiң денесiн екiншi адамның денесiмен жылыту оның температурасының қалыпқа келуiнiң ең тиiмдi жолы;
      б) Егер зардап шегушiнiң демi шықпаса немесе үзiк, бiрқалыпты дем алмаса, дереу ауызбен аузына үрлеп қолдан дем алғызу қажет;
      в) Есiнен танбаған адамға жылы сұйықтық iшкiзедi, бiрақ оны есiнен танып жатқан адамға iшкiзуге болмайды, шашалып қалуы мүмкiн;
      г) Адамды тек жатқан қалпында ғана көтерiп жеткiзедi, өз аяғымен жүргенде ауырлық түсiп, қан айналысына ауырлық туғызады;
      д) Зақымданушыны кiдiртпей дәрiгерге жеткiзу қажет.
      2.9.2. ЕСIНЕН ТАНУ
      Мұндай күйге адам қан айналысы көлемiнiң азаюынан ұшырайды. Оның себебi ауыр жарақаттанудан, қанның көп кетуiнен, ауырғандықтан, әсерленудiң бұзылуынан немесе дененiң қатты суыққа ұшырауынан болады, өйткенi саусақ, бармақтарға дейiн жетiп айналып тұратын қан жүрiсi осы жағдайлардың салдарынан азаяды. Қалыпты температурада естен тану тез жүредi және тереңiрек өршидi.
      Естен танудың белгiлерiне қорқу, тершеңдiк, өңнiң бозаруы, тез-тез соққан әлсiз қан тамыры, терiнi суық дымқылдың жабуы, мәнсiз, бозарған көз жанары, қарашықтың үлкейiп, шөлiркей беру жатады.
      Қазiргi медицинаның көмегi зор, ондай көмек көрсетiлмеген жағдайда зардап шегушiнiң хал-жағдайы төмендеп есiнен тануға дейiн барады, тiптi өлiмге ұшырауы да мүмкiн.
      Естен тануда көрсетiлетiн дәрiгерлiк алғашқы көмектер:
      а) Адамды мүмкiндiгiнше ыңғайлы қылып, ұзынынан жатқызыңыз;
      б) Егер басы жарақаттанбаған болса, дем алуына қиындық келмесе немесе басқадай қолайсыздық келтiрмесе, аяғын 20-25 см көтерiп қойыңыз;
      в) Дұрыстап жатқызу, жақсылап орау, таңғыш дөңгелектi дәл қою арқылы ауырған жердiң әсерiн азайту;
      г) Адамды өз қолайымен жатқызып, оны құсатындай жағдайға душар қылмаңыз;
      д) Адамды жылы көрпемен, ұйықтайтын қаппен жауып, жылыту;
      е) Адамды мезгiлiнде және толық дәрiгерлiк көмекпен қамтамасыз ету.
      2.9.3. КҮННIҢ КҮЙДIРУI
      Қату температурасынан төмен температура кезiнде де күннiң күйдiруiне ұшырау мүмкiн. Шағылысқан күн сәулесi ерiн айналасы, мұрын, т.б. сезiмтал мүшелердi күйгiзедi. Күн сәулесiнiң күйгiзу әсерi таза ауа мен биiк жерде азаяды.
      Сақтану шаралары мыналардан тұрады:
      а) Күннен сақтау кремiн үнемi өзiмен бiрге алып жүру, беттiң күн сәулесi тiке түсетiн жерлерiне жағып қою;
      б) Ауа-райының жұмсақ күндерi мойын мен құлақты шарф орау арқылы сақтау;
      в) Қырыну үшiн арналған күшi жоғары алкоголдiк қоспа қосылған лосьондар мен сабындарды пайдалануға болмайды;
      г) Күлдiреу пайда болғанда тездетiп дәрiгерлiк көмек бөлiмшесiне апару керек. Күлдiреген жер, әсiресе ерiн, инфекцияның жұғуына себептер болады.
      2.9.4. КӨЗДIҢ ҚАРЫҒУЫ
      Қарығу - көздiң күюi. Қарығу қарда шағылған ашық күн сәулесiнен болады. Әсiресе қар жаңадан жауғанда және күн сәулесi аздап ылғал не тұманмен көлеңкеленген кезде қарығады.
      Қарығу ұқыпсыздықтан не күннен сақталатын УФ көзiлдiрiгiн кимегендiктен болатын жағдай. Көзiлдiрiктi көз ауырғаннан кейiн кию кеш болуы да мүмкiн, себебi көздiң ауыруы, көздiң қатты күюiнен болады.
      Күю белгiлерi: көздiң, көздiң айналасының шаншып ауыруы, көз қарашығының үлкеюi. Қосымша белгiлерi: көздiң жасаурауы және қызаруы, көздiң әсерiнен бастың ауыруы, жарық әсер еткенде аурудың күшейте түсуi.
      Алғашқы дәрiгерлiк көмек мыналардан тұрады:
      а) Көздi таңып қою (көздi қозғағандағы ауырғанын қойғызады).
      б) Көзге дымқыл шүберек басу.
      в) Демалу.
      г) Көпшiлiк жағдайларда уақыт өткен сайын қарығу басылады. Егер күн сәулесi әсер етпей қайта жарақаттанбаса, көз тамшысын пайдаланғаннан кейiн бiрнеше күннен соң жазыла бастайды.
      2.9.5. IШТIҢ ЖҮРМЕУI
      Суық күндерi дәретке отырудың қолайсыздығынан iш жүрмей қалады. Iштiң жүрмеуi тамақты iшудегi өзгерiстен және сұйықты қажеттi мөлшерде қабылдамаудан да болады.
      Дұрыс тамақтанып, табиғи қажетiне қарай суық iшiп отыру, уақытында дәретке барып отыру iштiң қатуынан сақтандырады.
      Егер iштiң қатуы қайталана берсе медицина қызметкерлерiмен ақылдасу жөн.
      2.9.6. ИIС ТИЮ
      Иiс тигiзетiн газ СО-ның төменгi концентрациясынсыз өзi өте қауiптi, өлiмге душар етуi мүмкiн, өйткенi оның иiсi жоқ. Иiс тию плита, от, бензинмен жанатын қыздырғыштар және iштен жану двигательдердi пайдаланған барлық жабық жерде ылғи да қауiптi болып табылады.
      СО-дан уланудан сақтану үшiн адам отыратын не жұмыс iстейтiн жердi ұдайы таза ауамен желдетiп отыру керек.
      Улану белгiлерi бiлiнбейдi. Бiрақ та аз уланғанның өзiнде мыналарды байқауға болады:
      а) Бас ауыруы, бас айналу, есiнеу, әлсiздiк, жүрек айну, терiнiң қызаруы, құлақтың шулауы.
      б) Бiраздан кейiн жүрек соғуы жиiлейдi.
      в) Иiс тию алдын ала бiлiнбейдi, сондықтан адам тiзесi бүгiлiп қалғанша қауiптi сезбейдi. Одан кейiн ол жүре де, еңбектей де алмайды. Есiнен айрылады не өледi.
      Алғашқы медициналық көмек:
      а) Уланған адамды бiрден таза ауаға шығару керек, бiрақ оны жылы ұстаған жөн.
      б) Қысты күнi үйге таза ауа кiргiзу керек.
      в) Сырттан келген суық ауаның әсерiнен уланған адам әлсiзденуi мүмкiн. Сондықтан ауа сырттан келiп тұрса оны жылы болу үшiн ұйықтайтын қапқа салу керек.
      г) Уланған адам ешқашан дене шынықтыру жаттығуын жасауға болмайды, өйткенi жаттығу қосымша оттегiн қабылдауды қажет етедi.
      д) Егер уланған адам дұрыс дем алмай, қалтырап аузымен ауаны қармай бастаса, тез арада жасанды дем алғызушының қимылы уланған адамның дем алысымен бiрдей ырғақта болуы дұрыс.
      е) Оттегiнiң баруы қаннан көмiрқышқыл газын тездетiп шығарып, уланған адамның жазылуын мүмкiндiгiнше тездетедi.
      ж) Иiс тию өте қауiптi зақымдану болып табылады. Иiс тиген адам қозғалуға болмайды, кем дегенде бiр күн жылы жерде болуы керек. Дененiң қалыпты температурасын ұстауға ыстық су құйылған шөлмек не грелка жақсы көмек көрсетедi.
      з) алғашқы дәрiгерлiк көмек көрсетiлгеннен кейiн маман дәрiгерге қаралу керек.
      2.9.7. ЗАРДАП ШЕККЕНДЕРГЕ КӨМЕК ЖӘНЕ ОЛАРДЫ КӨШIРУ
      Зардап шеккен қызметкерлердi қолда бар көлiкпен ең жақын ауруханаларға жеткiзу қажет.
      Алғашқы дәрiгерлiк көмекке жататындар:
      а) Суықтан және естен танудан сақтау.
      б) Зардап шегушiнi ұйықтайтын қапқа жатқызу.
      в) Құрсақ аймағы ауырғаннан басқа жағдайда, жылы сұйық iшкiзу.
      г) Тоқтамаған қанды дененi басу арқылы тоқтатуды қадағалау. Қажет болса, резеңке бұрауды пайдалану, зақымданушыны тез арада дәрiгерге қарату. Резеңке бұрау салу өте сақтықты қажет етедi.
      2.9.8. ДЕНЕДЕГI ПАРАЗИТТЕР
      Паразиттер денеде халықтың жиi қоныстанған, үй жағдайы нашар, жуынатын жердiң, моншаның жетiспеуiнен болатын құбылыс. Сондықтан күнде кешке киiмдi және дененi қарап отыру керек. Егер паразиттер болса, онда олармен күресу үшiн мыналарды орындау керек:
      а) Киiмдi аязға iлiп, одан кейiн қағу және биттердi щеткамен тазалауға болады, бiрақ сiркесi кетпейдi, сондықтан киiмдi жоғарғы температурада қыздыру керек.
      б) Жәндiктердi жоятын ұнтақтарды пайдалану керек. Киiмдi киердiң алдында мiндеттi түрде жуған жөн.
      2.9.9. Сақтық шаралары
      Резеңке бұрау аяқ-қолдың ашық және жабық сынықтары не қанды басқаша тоқтатуға болмайтындай жағдайда қолданылады.
      Бұрау ретiнде мықты жалпақ материалдан белбеудi пайдалану керек. Сым, жiп, ширатылған жiп не басқа жiңiшке материалдарды пайдалануға болмайды.
      Аяқ қолдың жараланған жерiнiң үстiнен айналдырып жартылай түйiн жасап, түйiнге қысқа таяқты қойып түйiндi толығымен тартып, байлау, таяқты қан тоқтағанша бұрап, бекiтiп қою. Жарақаттанған адамның маңдайына түстi қарындашпен, күйемен және т.б. "ҚТ" (ТК) деп және уақытын жазып қою керек. Бұрауды орап тастауға болмайды.
      Егер дәрiгер кешiксе 20-30 минуттан кейiн (2 сағаттан аспауы керек) бұрауды аздап босату керек. Егер қан тоқтаса бұрауды босатқан қалпында қалдырып, қан ақса қайта тарта салатындай етiп қою керек.
      Жарақаттанған адамды ауруханаға апарылғанға дейiн бұрауды ұдайы бақылып отыру керек.
      2.10. ЖАЙ ТҮСУДЕН САҚТАНУ
      Жай түсу - өте қауiптi және бүлдiретiн табиғат опаты. Ол адамдарды күйдiредi, жарақаттандырады және өлтiредi, құралдарды iстен шығарады, тоғайды және басқа жерлерде өрт болуы мүмкiн. Найзағай ең жоғарғы нүктенi не биiк нәрселердi бүлдiредi, өйткенi ол-өте аз уақытта жер мен бұлттың арасында болатын құбылыс.
      Жай кез келген жерде соғады, сондықтан найзағай ойнай бастағанда мынадай сақтану шараларын қолдану керек:
      а) Барлық қопару жұмыстарын тоқтатып, жарылғыштардан аулақ кету, алып келе жатқан жарылғыштарды жерге қойып, кем дегенде 30 м жерге аулақ кету. Найзағай тоқтағаннан кейiн тағы 30 минут тосу керек. Скважиналарды қопарғыш дәрiлермен жабдықтауға, қопарғыштардың, қопаруға дайындалған скважиналардың қасында найзағай бiткенше отыруға болмайды.
      б) Жазатын сейсмографтық құралдардың барлық сымдарын ағыту. Барлық кабельдердiң және жазатын сейсмографтардың қоршау сымдардың шетiне тиiп тұрмағанын бақылау керек.
      в) Екiжақты көшпелi радио пайдаланылса, хабар берудi тоқтатып, антеннаны суыру керек не жерге тигiзбей төмен қаратып қою керек.
      г) Тез тұтанғыш және тез жарылғыш материалдарға жақындамау керек.
      д) Барлық металл құрал-саймандарға, түсiрiлетiн және тимейтiн болат құрамаларға, трубаларға және темiр бiлiктерге айқындамаған дұрыс.
      е) Күштi тоқ желiсiнен, кабельдерден алыс тұру керек. Металл өткiзгiштердiң бойымен найзағай тоғы алыс жерге жетедi.
      ж) Жерлестiрiлген машинадағы операцияны тоқтатып, одан алыс кету керек.
      з) Резина дөңгелегi бар көлiктерде болған жөн, көлiк ашық ойпаң жерге қойылуы керек, ағаштың астына қоюға болмайды.
      и) Жерлестiрiлмеген металл құрамаларына жайтартқыш пайдаланылады. Жарылғыштар сақталатын металл жәшiктер сыммен не жерге қағылған темiр бiлiкпен жерлестiрiлуi керек.
      2.11. ПРОТИВОГАЗДАР
      Бригада мүшелерi, қажет болған жағдайда, противогаздарды дұрыс пайдалана бiлуi керек.
      Противогаздардың iстелетiн жұмыстың ерекшелiгiне байланысты әртүрлi қосымшалары болуы керек. Бiр ғана элементтi противогаздар мына шарттар орындалғанда пайдаланылады:
      2.11.1. Бет әлпеттiң мүсiнi бойынша сызылған маска беттi тығыз және ыңғайлы жабуы керек.
      2.11.2. Бетке арналған масканың әртүрлi размерлерге келетiндiгi тексерiлген болуы керек.
      2.11.3. Көрудi жақсарту үшiн сүзгiштерi (фильтры) мен патрондары ортаға орналастырылмауы керек.
      2.11.4. Маска төрт жерден тиянақталып, бетке сай болуы керек.
      2.11.5. Дем алған кездегi әлсiздiктi азайту үшiн клапондар жүйесi болу керек.
      2.11.6. Тазалап, дезинфекциялау үшiн тез бөлшектенуi керек.
      Органикалық буланудан (бензин, бояу, т.б.) сақтану үшiн пайдаланылатын противогаздардың ресми мақұлданған екi элементтi патроны болуы керек. Екi элементтi противогаздарда да алдыңғы бiр элементтi противогаздарға қойылған шарттар орындалуы керек.

III. ТАСУ КЕЗIНДЕГI ҚАУIПСIЗДIК ТЕХНИКАСЫ

      3.1. Су бетiмен тасымалдау. Қайықтан қайыққа ауысу
      3.1.1. Ауысып мiнудiң түрiн таңдау жүйеленген жұмыс жоспарының бiр бөлiгi ретiнде қаралуға тиiстi. Үлкен кемелер бiр-бiрiне жақындасқанда, қызметкерлерге, көршiлес кеме мен корабльдiң белгiлi бiр арашығын басқышпен өтуге тура келетiндiгi есте болу керек. Теңiзде ауысу, көбiне, қосалқы және сүңгуiр қайықтар арқылы жүзеге асады. Мұндай ауысуларда көршi үлкен кемелерден гөрi шағындау жұмысшы кемесiн "Борт сыртындағы адам" ("Человек за бортом") пайдаланған қолайлы.
      Температураға және ауа-райына қарай бiр кемеден екiншi кемеге ауысатын адам өзiне сәйкес келетiн арнайы құтқарғыш құралдармен жабдықталғаны жөн, қажет болса, сүңгитiн костюм киюi керек.
      Бiр кемеден екiншi кемеге ауысқанда барлық қауiпсiздiктi сақтау үшiн мына шарттарды бiлуi қажет:
      3.1.1.1. Екi кемеде де ауысып мiну болардың алдындағы қандай кедергiлер болса да жою керек.
      3.1.1.2. Екi кемеден де керек емес заттардың жолдан алынғандығына көз жеткiзу керек.
      3.1.1.3. Кеменiң бетi тайғанақ еместiгiн тексеру керек.
      3.1.1.4. Ауысып мiнудi күндiз және жақсы көрiнетiн мезгiлде жүргiзу керек.
      3.1.1.5. Кеменiң қайықпен түйiсер тұсындағы бөгет жасар заттардың барлығын алып тастау керек.
      3.1.1.6. Жүк жеке апарылуы керек. Ешкiм де жүктi өзiмен бiрге алуға болмайды.
      3.1.1.7. Ауысу кезiнде арнайы батпайтын құралдар, сәйкес аяқ киiм және киiм кию керек.
      3.1.1.8. Ауыстыру кезiнде белгiлi бiр белгiленген тәртiптi сақтау жөн, адамдарды бiр-бiрден тасымалдау керек.
      3.1.1.9. Ауысып мiну аяқталғаннан кейiн кеме қызметкерлерi бiр борттан екiншi бортқа ауыстыратын орыннан тез кетулерi керек.
      3.1.1.10. Капитан қауiптi деп санаған жағдайда, қандай да бiр затты көшiруге рұқсат етiлмейдi.
      3.1.2. Қызметкерлердi тасымалдау үшiн қажеттi көтерме.
      Қызметкерлердi қажет болғанда тасымалдау кемесiнен бұрғылау қондырғысына не платформаға платформадағы көтергiш кранға бекiтiлген көтерме арқылы ауыстыру үшiн мынадай талаптарды орындау керек:
      3.1.2.1. Қорғағыш су костюмiн кию керек.
      3.1.2.2. Өзiнiң жеке жүзетiн құрамын кию.
      3.1.2.3. Кемеде ауысу үшiн корабль командасы қажеттi көмектi жасау керек.
      3.1.2.4. Ешқандай затты ұстамай қолдың бос болғаны жөн. Жүк кәрзеңкенiң iшiне салынған болу керек.
      3.1.2.5. Қызметкерлер кәрзеңке бортына тепе-тең болу үшiн бiркелкi орналасқаны жөн.
      3.1.2.6. Адамдар аяқтарын ашып және жiп iлгектерден ұстап, нық тұрулары керек.
      3.1.2.7. Платформа көтергiш кранындағы ауыстыруға жауапты адамның ауыстыруға барлығы дайын болғандығына көзi жеткенде, тор судан теңiзге қарай кемеден жоғары көтерiлуi керек. Көтеру мүмкiндiгiнше тез, байқап, тербелiссiз орындалуға тиiс.
      3.1.2.8. Операция кезiнде құтқарғыш дөңгелектер, қайықтың iлмектерi, жiптер, авария болған жағдайда пайдалану үшiн, алуға ыңғайлы орында болғандары жөн.
      3.1.3. ШАҒЫН ҚАЙЫҚТАР
      3.1.3.1. Шағын қайықтар тек капитанның рұқсатымен ғана пайдаланылуы керек. Шағын қайықтарда жұмысқа кемi екi адам тартылуы керек.
      3.1.3.2. Бұл мiндеттi қайықтан басқа қосымша резервте тағы кеме болуы керек. Бұл жоғары жылдамдықты катер, сенiмдi сүйенiшi бар қайық, күзет қайығы не басқа лайықты кеме болуы мүмкiн.
      Қайық суда әлi пайдаланылмаған болса, онда команда тез арада суға түсiруге әзiрлеуi керек. Авария болған жағдайда жоғары жылдамдықты құтқарған катер суға түсiрiлiп және 2 минут аралығында кемеден жүзiп шығуы керек.
      3.1.3.3. Құтқарған қайық не "Борт сыртындағы адам" ("Человек за бортом") қайығы болып, кезекшi не жұмыс қайығы ретiнде пайдалануға болмайды.
      3.1.3.4. Негiзгi құрамға (состав) капитанның рұқсатынсыз кеменi тастап кетуге болмайды.
      3.1.3.5. Қорғауыш кеудешенi қайыққа отырмастан бұрын киiп және жағаға қайтып келгенге дейiн шешпеуi керек. Тағы басқа қорғайтын киiмдердi киген жөн.
      3.1.3.6. Двигательдермен жабдықталған шағын қайықтарда (катерлер) қосымша двигательдер, бұранда және трансмиссиялық бiлiк болуы керек.
      3.1.3.7. Бензиндi двигательдерге қарағанда дизельдi двигательдер тиiмдiрек болады.
      3.1.3.8. Қайыққа қажеттi сыйымдылықтан артық асыруға болмайды. Әр уақытта теңiз жағдайы және ауа райын есепке алып отыру керек.
      3.1.3.9. Қайықты пайдаланбас бұрын, кем дегенде мынадай құрал-жабдықтардың болуын тексеру керек:
      а) Негiзгi қайықпен байланыс жасау үшiн су өткiзбейтiн радиоқабылдағыш.
      б) Ескек.
      в) Алғашқы дәрiгерлiк көмек беретiн аптечка.
      г) Толы және бүтiн жанармай құйылған бак.
      д) Құтқарғыш арқан және дөңгелек.
      е) Двигательдi жөндейтiн құрал-саймандардың жиынтығы, жабдықтар және қосымша от алдырғыш свеча.
      ж) Якорлық шынжыр.
      з) Өрт сөндiргiш.
      и) Қалта фонары (жарықты жыпылықтататын); пышақ; белгi беретiн шырақ.
      к) Iшетiн су.
      л) Теңiз якоры.
      Команда двигатель, радиоқабылдағыш, құрал-саймандар және жабдықтарды жауапты адам тексергенге дейiн, бортқа жiберiлмейдi. Тексерiлгеннен кейiн кемеге тиеуге және жүзiп кетуiне рұқсат берiледi.
      3.1.4. АУА ДВИГАТЕЛIМЕН ЖҰМЫС IСТЕЙТIН ҚАЙЫҚТАР
      3.1.4.1. Кеме жүрген барлық уақытта да құтқарғыш кеудеше киiп отыру керек.
      3.1.4.2. Двигательдерi iстеп тұрған мұндай қайықтармен жүрген кезде көз бен құлақты қорғайтын құралдарды кию керек.
      3.1.4.3. Барлық заттарды тор не брезентпен сенiмдi етiп жауып қойып, пропеллерден алысырақ қою керек. Барлық пропеллердiң қорғағыш қаптары болғаны жөн.
      3.1.4.4. Ауа двигательдi қайықты, басқалар сияқты, артық жүкпен ауырлатпау керек. Қайықта жүк және жолаушы үшiн белгiлi бiр шек қойылғаны жөн.
      3.1.4.5. Тиелген жүк қайықтың бетiне тең бөлiну керек.
      3.1.4.6. Қайық қозғалып келе жатқанда жүруге не түрегелiп тұруға болмайды.
      3.1.4.7. Еш уақытта қол мен аяқты қайық бортынан шығаруға болмайды.
      3.1.4.8. Ауа двигательдi қайық белгiлi бiр жылдамдықпен (40 км-сағ аспауы) жүруi керек.
      3.1.4.9. Мұндай көпшiлiк қайықтардың газ шығатын қақпақшалары ашық болады. Сондықтан қайықта өрт болудан сақтану керек.

( Құжаттың 3.1.4.10. тармақшасының болмағандығынан, орысша мәтінді ұсынамыз)

          3.1.4.10. Управляющий лодкой несет ответственность за безопасность на его лодке.
      3.1.4.11. Тез от алатын материалдарды тасыған кезде темекi шегуге болмайды, сондықтан темекi тартуға болмайтындығын бiлдiретiн жазу (таңба) болуы керек.
      3.1.4.12. Қайықтың арт жағынан жақындауға болмайды. Кеменiң арт жағы қайықты жүргiзушiге көрiнбейдi. Өзiңнiң қайықта отырғандығын жүргiзушiге ұдайы хабарлап отыру керек.
      3.1.4.13. Қайық жүргенде барлығы белдiктi асынып отыру керек.
      3.2.ТIКҰШАҚТАҒЫ ЖҰМЫСТАР
      Барлық жолаушылар тiкұшақпен жүк тасу қауiпсiздiгi және авариялық ситуация кезiнде қалай тiрi қалу туралы курстан өтуi керек.
      3.2.1. ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
      3.2.1.1. Кемедегi тiкұшақ айналасындағы қоршап тұрған жiп тор кез келген уақытта пайдалануға жететiн ыңғайлы жерде тұруы керек. Жұмыс кезiнде ол әрбiр 1,5 метрден кейiн бекiтiлген және қатты тартылған болуы керек. Торды әр пайдаланғаннан кейiн инспектор (тексерушi) тексерiп отырады. Барлығы тiкұшаққа отырғанда және түскенде сақтану шараларын ұмытпауы керек.
      3.2.1.2. Қону шырағы және прожекторды тiк ұшақ алаңына жауапты диспетчер тексередi.
      3.2.1.3. Диспетчер сонымен қатар, әрбiр қону алдында, өрт сөндiрушi құралдардың жай-жапсарын да тексередi.
      3.2.1.4. Радиобайланыс жүйесiнiң күйiн және бағытталмаған маякты бақылайды.
      3.2.1.5. Тiкұшақ ұшар алдында алаң қажет емес заттардан тазартылуы керек.
      3.2.1.6. Тiк ұшақты қабылдауға дайын емес тiкұшақ алаң халықаралық "Жоқ" ("NO") белгiсiмен белгiленуi керек.
     3.2.2. ҰШУ АЛДЫНДАҒЫ ДАЙЫНДЫҚ
     3.2.2.1. Тiк ұшақ компаниясынан мыналарды сұрау керек:
     а) Ауа кемесiнiң түрi, салмағы, ротор қалақтарының ұзындығы.
     б) Ауа кемесiнде әсер ететiн радиожиiлiгi.
     в) Ауа кемесiндегi шартты белгi.
     г) Ұшу және қайтып келу уақыты.
     д) Тiкқұшақ алаңына қажет шарттар (жiп тордың болуы, мөлшерi
және т.б.).
     3.2.2.2. Тiкұшақ компаниясына мыналарды хабарлау қажет:
     а) Тiкұшақ ауласының жайы, мөлшерi, үйлер, кедергiлер (крандар,
антенналар және т.б.).
     б) Берiлген ауданда сол уақыттағы ауа райы туралы мәлiмет.
     в) Кеменiң жұмыс радиожиiлiгi (ары және берi).
     г) Тұрған орны туралы хабар.
     д) Байланыс маягының бағыттарын нақтылап хабарлау, коды және
жиiлiгi.
     е) Сол аудандағы жиiлiгi және коды жоғары қондырғыларды
нақтылап хабарлау.
      ж) Теңiз байланысы туралы басқа да кез келген нақты хабарлар: диапазон және азимут (пеленг), байланыс маягы не жоғары жиiлiктi барлық бағыттағы маяк (дальномер (аралықты) қондырғыларының станциясы).
      з) Кемеге кедергiсiз қонатын тiкұшақ орны.
      е) Тiкұшақ зерттеуiнiң маршруты бойынша құс ұяларының және тюлень шығып жататын жатақтың болуы.
      к) жанар май құйып беретiн қондырғы, апат болған жағдайда белгiлi бiр уақытта ғана жұмыс iстейтiн қону алаңы (бұрғылау мұнарасы, платформалар, аралдар және т.б.).
      л) Жолаушылар саны, қол жүгiнiң салмағы және жүк. Жүк кеме бортында өлшенуi қажет.
      м) Авария кезiндегi эвакуацияда зардап шеккендердiң саны, жарақаттану не ауру дәрежесi және зембiлдердiң (носилка) саны.
      Тiкұшақ жақындағанда және одан кеткенде ұзын заттарды көлденең ұстау керек.
      3.2.3. ТIКҰШАҚ БАЗАДАН АТТАНАР АЛДЫНДА
      3.2.3.1. Ауа кемесiнiң түрi анықталғаннан кейiн жолаушылармен қауiпсiздiк техникасы туралы мына нұсқауларды таныстыру керек:
      а) Тiкұшақпен ұшатындардың барлығы тiкұшақ экипажының командирiнiң бұйрығына тiкелей бағынуы керек. Тiкұшақ қонғаннан кейiн кемедегiлердiң барлығы әдейi сайланған адамның бақылауында болады.
      б) Шамның қызыл белгiсi жанғанға дейiн, жауапты адамның жол бастауынсыз тiкұшаққа жақындауға болмайды.
      в) Тiкұшақтың моторын қосқан кезде ұшып кететiн киiмдердi: қалпақ, мойын орағышты киюге болмайды.
      г) Тiкұшаққа отыратындар экипаж оларды көретiн болып отыруы керек. Алдыңғы ұстап (несущие) тұрған бұранда ауа кемесiнiң алдындағы жағында төмен орналасқан, сондықтан экипаж түзу жүруiне болмайды. Сақ болыңыздар! Күштi жел қалақтардың бағытына әсер етуi мүмкiн.
      д) Тiкұшақта отырғандардың барлығы сақтану белдiгiн тартулары, құлақты қорғайтын аспапты және жеке жүзетiн құралды - ол қорғағыш костюм болуы не үрленбейтiн қорғағыш кеудеше (А түрi, болуы да мүмкiн) кию.
      е) Тiкұшақтағы барлық жолаушылар апат кезiнде қосымша шығатын жермен және апат кезiндегi қажеттi құрал-жабдықтардың орнымен танысулары керек.
      Бұл хабарды тiкұшақ iшiндегi барлық жолаушыларға жеткiзу қажет (көбiне тiк ұшақ қабырғасына iлiнген кесте түрiнде).
      ж) Тiкұшақ қонуға төмендеген кезде барлық жолаушылар белдiктерi тартылған қалпында орындарында отырулары қажет. Ауа кемесiнен шығу қауiптi болмаған кезде, оларға шығуға хабар берiледi. Қауiпсiздiк техникасының барлық құрал-жабдықтары келешекте тiкұшақта басқа жолаушылар пайдалану үшiн қайтарылады.
      3.2.3.2. Жүктi тасу үшiн алда тосып отырған ауа кемесiнiң түрi туралы экспедиторлармен қысқаша нұсқау жүргiзу. Бiреуi есiктi бақылап отыруы керек (оларды дұрыс ашып жабу). Экспедиторлар жүк таситын тiкұшағының iшiнде тартулы белбеумен отырғанда жұмысты қалай iстеудi меңгерулерi керек.
      3.2.3.3. Тiкұшақ салонында қажет емес заттардың болмауын тексеру керек.
      3.2.3.4. Тiкұшақтың көтергiш краны төменгi позицияға орналастырылғанын және бекiтiлгендiгiн тексеру керек.
      3.2.3.5. Жұмыс қайығының сенiмдi бекiтiлгендiгiн тексеру керек.
      3.2.3.6. Өртке қарсы құралдары және өрт сөндiрушiлердiң қорғаушы киiмдерiн дайындау қажет.
      3.2.3.7. Апат жағдайындағы түнгi жұмыста қондыратын шамдар мен прожекторларды тексеру керек.
      3.2.3.8. Байланыс торабының (радиобайланыс, төменгi жиiлiктi станция, бағытталмаған маяк) жұмысын тексеру керек.
      3.2.3.9. Ауа транспорттық инспекциясын кезектi ауада ұшу аймағындағы жақын тұратын қондырғылар мен мұнаралар туралы хабардар ету қажет.
      3.2.4. КЕМЕГЕ БАРАТЫН ЖОЛДА
      3.2.4.1. Жолдағы ауа кемесiмен байланыс жасап тұру қажет.
      3.2.4.2. Ауа кемесi ұшып кеткеннен кейiн онымен тез арада байланыс жасау керек.
      Кемеге өзiн танытатын шартты белгiнi толық пайдалану қажет.
      Егер бiр байланыс жасалған болса шартты белгi алғашқы не ақырғы екi әрiпке дейiн қысқартылуы мүмкiн. Тек осы аймақта жұмыс iстейтiн, осы әрiптерi қысқартылған басқа ауа кемесi болмауы керек.
      3.2.4.3. Тiкұшаққа бағытталмаған маяктың жиiлiгiн, шартты белгi және оның әсер ету уақытын хабарлау керек.
      3.2.4.4. Тiкұшаққа кеменiң тұрған орнын, жылдамдығын және қозғалу бағытын хабарлау керек.
      3.2.4.5. Кеме тiкұшақты және тiкұшақтағы ұшқыш кеменi көргенде ұшқыштан қону операциясын орындау үшiн, радиожиiлiктi кеменiң жиiлiгiне өзгертудi сұрау керек. Ұшқыш жиiлiктi өзгертер алдында оған кеменiң жиiлiгi хабарланады. Осы жоғарыда айтылған жұмыстарды орындау тәртiбi кемеге 3,5 км қалғанда орындалады.
      3.2.5. КЕМЕГЕ ҚОНУ
      Тiкұшақты және оның бортындағы құрал-жабдықтарды қабылдау үшiн, ұшып-қону алаңының дайын болуына қондыру диспетчерi жауапты болады.
      Диспетчер алдын ала ұшқыштың қонатындығы туралы хабардар болуы керек. Егер ұшқыш тiкұшақтың роторын тоқтатқысы келсе, онда диспетчер ротор айналып тұрған кезде ауа кемесiне ешкiмнiң жақындамауын қадағалау керек.
      3.2.5.1. Тiкұшақ төмендердiң алдында, қону алаңын әзiрлеу үшiн, диспетчер мына жағдайларды тексеруi керек:
      а) Ұшып-қону алаңы нәрселер мен адамдардан бос болуы керек.
      б) Қондыру шамдары, жанып тұрулары керек.
      в) Өрт сөндiргiш қорғағыш киiмдерiн киюi керек; Өртке қарсы құрал-жабдықтар дайын болуы керек.
      г) Жолаушылар дайын болып және нұсқаумен танысқан болулары керек.
      д) Жүкшiлер дайын және нұсқау алған болулары керек. Олардың біреуi есiктiң сенiмдi болуын бақылап тұру үшiн тағайындалған болуы керек.
      е) Кеменiң тұтқалары кеменiң арт жағының қоршауы төмен түсiрiлу керек.
      "Борт сыртындағы адам" ("Человек за бортом") қайығы тiкұшақ операциясы кезiнде ұдайы дайын тұруы керек.
      3.2.5.2. Кемеге 2 км жақындап қалғанда тiкұшақ ұшқышы кеменiң жұмыс жиiлiгiне ауысып, кеменiң атын, шартты белгiлерiн атап және қонатын алаңды босатуын сұрау керек.
      3.2.5.3. Ұшқыш белгi бергенге дейiн, ешкiм тiкұшаққа жақындауға болмайды. Бұл белгi жыпылықтаған габарит отты өшiру арқылы орындалады.
      3.2.6. ЖАНАР МАЙ ОПЕРАЦИЯЛАРЫ
      3.2.6.1. Отын насостары, моторлар және отын насосының сүзгiлерi отын операциясына арнайы арналып жасалған болуы керек.
      3.2.6.2. Электр тiзбектерi жерлестiрiлген болулары керек.
      3.2.6.3. Жанар май шлангiлерi (сүзгiлерi) және ұштықтар (наконечники) техникалық шартты қанағаттандыруы керек. Шланг тесiлген жағдайда, оны арнайы жөндеуге арналған материалды пайдаланып жөндеуге болады.
      3.2.6.4. Ұштықтар және арматура от алмайтын заттан жасалған болуы керек.
      3.2.6.5. Жанар май қоймасы кез келген энергия көзiнен: электрмен қоректену, ауыстырып қосу қорабы және трансформаторлардан ара қашықтығы 15 метрден кем болмауы керек.
      3.2.6.6. Жанар май қоймасынан және жанар маймен жабдықтар алдында 15 метр аралықта темекi шегуге болмайды.
      3.2.6.7. Контейнерлер жанар майдың белгiлi бiр түрiне арнайы бекiтiлген болуы тиiс және тығыз жабылған қалпақтары не қақпақтары болулары керек.
     3.2.7. ТIКҰШАҚТЫҢ КЕМЕДЕН КЕТУ ҚАРСАҢЫ
     3.2.7.1. Диспетчер ауа кемесiнiң есiктерiнiң дұрыс жабылғандарын тексеруi керек.
     3.2.7.2. Диспетчер тiкұшақ алаңының құрал-жабдықтардан, керек емес заттардан тазаланғандығын және адамдардан босатылғандығын тексеруi керек.
     3.2.8. КЕМЕ ЭКИПАЖЫ
     3.2.8.1. Палуба командасы ең кем дегенде мына адамдардан тұруы керек:
     а) Бiр диспетчер.
     б) Қорғағыш костюм және противогаз киген бiр өрт сөндiргiш.
     в) Жүкшi не жүкшiлерден (жүктiң мөлшерiне қарай).
     г) Өрт ысырылмасына байланысты бiр оператордан.
     3.2.8.2. Палуба экипажы тiкұшақ төмендегенге дейiн мынадай
жұмыстарды орындауы керек:
     а) Диспетчер және өрт сөндiрушiлер ұшу алаңын қарап шығады.
     б) Диспетчер жүк тиеушiлердi қарайды.
     в) Жұмыскерлердiң ешқайсысы алаңда болмауы керек.
     г) Көрушiлер тек палуба көпiрiнде тұрулары керек.
     3.2.9. ПАЛУБА ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАРЫ
     Тiкұшақтың барлық маршруты өткен кезде мынадай құрал-жабдықтары болулары керек:
     3.2.9.1. Өрт сөндiргiш.
     Тiкұшақ алаңында бiр не одан да көп өрт сөндiргiштер болады. Ол жалпы салмағы 45 килограмм құрғақ ұнтақ тәрiздес компоненттерден тұрады. Бiр және одан да көп газ өрт сөндiргiштер (СО2 (көмiрқышқылды) не Хелон 1211), жалпы салмағы 18 килограмм болатын. Бұлар тiкұшақ қонатын аймақтың қасында болуы керек.
      Тiкұшақ қонатын аймақтың артқы бөлiгiн жабатын көбiк бiр-бiрiне байланыссыз екi сызық бойымен әсер ететiн екi шлангыдан шығады.
      3.2.9.2. Өрттен қорғанатын костюмнiң жалпы түрi.
      Өрттен қорғанатын костюмнiң жалпы түрi арнайы материалдан жасалады. Ол адамның бүкiл денесiн жауып тұрады және жеке дем алатын аппаратты алып жүруге мүмкiндiк жасайды.
      Костюм жиынына (комплект) мыналар кiредi:
      а) Байлайтын жiптерi бар күләпара (капишон).
      б) Жылу өткiзбейтiн шлем.
      в) Кеудеше мен шалбар жеке-жеке не комбинезон түрiнде болуы керек.
      г) Биялай кеудешенiң жеңiнде сұғынып тұратындай болғаны жөн.
      д) Бәтеңке.
      Кәдiмгi өрт комбинезоны өрт сөндiрушiнiң арнайы шкафында сақталып, кез келген уақытта ала салуға дайын тұруы қажет.
      3.2.9.3. Басқалар: балталар, болткескiштер, қайшылар, қол аралар, байланған белбеулерге арналған пышақтар және т.б. Олар аварияға арналған құрал-сайман салатын жәшiкте сақталады. Жәшiк жабық болмай, тек қақпақпен жабылып, тексерiлiп отыруы керек.
      Бұдан басқа өрт сөндiргiштiң арнайы шкафында екi жиынтықтан мынадай құрал-жабдықтар дайын болуы керек:
      а) Әр адамға жеке дем алу аппараты.
      б) Өрт сөндiргiштiң балтасы.
      в) Портупея (Қару салынатын iлмегi бар былғары белбеу, иыққа асылады).
      г) отқа төзiмдi құтқару арқаны.
      д) Батареямен iстейтiн қол фонары.
      е) Жел конусы (шошақ) және басқа желмен жұмыс iстейтiн көрсеткiштер.
      3.2.10. АПАТ ЖАҒДАЙЫНДА ҚОНУ
      Апат жағдайында қонғанда әркiм тартпа белдiктi асынған қалыптарында өз орындарында отырулары керек. Егер тартпа белдiктерi байланбаған болса, барлық жолаушылар, қону кезiнде салонның бiр жағына қарай жапырыла құлап кетулерi мүмкiн, ондайда ұшқыш дұрыс басқара алмай қалады. Одан басқа:
     а) Қорғағыш костюм толығымен түймеленгендiгiне көз жеткiзiңiз.
     б) Құлаққа арналған қорғағыш аппаратты алып тастаңыз.
     в) Қонар алдында орныңызға ыңғайлы, тиянақты отырып алыңыз.
     г) Тiк ұшақ суға соғылғаннан кейiн бiр қолыңызды байланған белдiк бекiтiлген жерге түсiрiп, екiншi қолыңызбен ауа кемесi екпiнмен лақтырып тастаған жағдайда бағдардан шатасып қалмау үшiн өзiңiзге шығатын есiктi көрсетiңiз.
      д) Есiктi оған ең жақын отырған адам бiрiншi болып ашады.
      е) Тiк ұшақ лақтырған кезде байланған белбеудi шешпес бұрын 10-ға дейiн санаған жөн. Өйткенi 10 секунд - суда тiк ұшақтың қалақтары тоқтайтын ең аз уақыт.
     ж) Тiк ұшақтан секiрмес бұрын құтқару кеудешесiн үрлеп қоюға болмайды.
     з) Егер тiк ұшақ үрленген қайықтың жоғары тұсында тұрса, ондай үрленген қайықтың үстiнде тұруға болмайды.
     и) Егер тiк ұшақ вертикаль (тiк) жағдайда тұрса, онда ұшқыштың эвакуация туралы бұйрығын тосу керек. Тiк ұшақ қалақтары айналып тұрғанда ғана тiк қалпын сақтайды.
     к) Тiк ұшақ су бетiнде қалқып тұрған кезде оның қасында болу керек.
     л) Құтқарғыш салды, құтқарғыш шырақты және басқа қорғауға
арналған құрал-жабдықтарды алып тастау керек.
      3.3. АВТОКӨЛIКТЕРМЕН ТАСЫМАЛДАУ
      3.3.1. ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
      Топтардың бастықтары мен жетекшiлерi жаңадан келген жүргiзушiлердi көлiктi жүргiзуге жiбермесе бұрын, ЖЖЕ (Жол жүру ережелерi) талабына сәйкес келетiндiктерi жөнiнде тексерiлгендiгiне көздерiн жеткiзулерi керек.
      3.3.1.1. Мына ережелердi нақты орындау керек:
      3.3.1.2. Жүргiзушiлердiң өздерi жұмыс iстеп жүрген көлiктi жүргiзуге болатындығын көрсететiн құжат қашанда жанында болуға және өздерiмен бiрге алып жүруге тиiстi және тiркеу құжаттары мен рұқсаттары барлық ресми тексерiс кезiнде жандарында екендiгiне сенiмдi болуға тиiстi. Жетекшiлер қауiптi заттар тасушы барлық жүргiзушiлердiң жергiлiктi жерге сәйкес келетiн тиiстi жүргiзу құжаттары бар екендiгiне мiндеттi түрде көздерiн жеткiзулерi керек.
      3.3.1.3. Тартпа белдiктердi пайдалану керек. Егер белдiк орнатылған болса, онда автомобиль, автобус және ауыр жүк (мысалы, жүк автомобильдерi, астаулар) таситын машиналардағы жолаушылар мiндеттi түрде белдiк буынулары керек. (Жүк таситын машиналарға жолаушылар, нұсқау бойынша, отыратын орындардың санына сәйкес отырады).
      3.3.1.4. Барлық жұмыскерлер көлiк жүрiп бара жатқанда дұрыс отырулары керек.
      Көлiк жүрiп келе жатқанда, көлiкте ұшып тұруға, не көлiкке секiруге болмайды.
      3.3.1.5. Жолаушыларды жүк таситын автомобильдердiң үстiне ЖЖЕ-ге сәйкес келетiн жабдықтармен жабдықталғанда ғана отырғызуға болады.
      3.3.1.6. Жанармай құйғанда темекi шегуге болмайды. Әрбiр жанармай құйылған құбырларға (цистерна) "ОТАЛҒЫШ" деп жазылып қойылуы керек. Жанар май құйып алатын жердiң маңайына жанармай түрi жазылып қойылуы керек.
      3.3.1.7. Жолға шықпас бұрын көлiктiң барлық түрлерi ТӨПте (Тексеру өткiзу пунктi) техникалық байқаудан өтуi қажет. Көлiк қозғалмастан бұрын, тежегiштерi, жарықтандыру жүйесi және дөңгелектерi дұрыс, жұмысқа жарамды күйде болуы керек, жарықтандыру шамдары, терезелерi мен жарық шағылдырғыштары (рефлектор) таза болуы керек. Артты бақылап отыратын оң және сол жақтағы айналары жақсы күйде болуы қажет. Жүргiзушi жүру алдында көлiктiң айналасын бақылап шығуы керек.
      Механиктiң тiкелей нұсқауы болмаған жағдайда, кiлт от алдыру құлпында тұрғанда, ешкiмге машинада жұмыс iстеуге не қозғала бастауға болмайды.
      САҚТАНДЫРУ. Жүргiзушi көлiктi от алдырғанда, не жүргiзер алдында көлiктiң алдында не астында құралдар, адамдар жоқ екендiгiн тексерiп алуы керек.
      3.3.1.8. Жөндеу жұмысы жүргiзiлмеген жағдайда, ешкiм еш уақытта көлiктiң астында дем алуға, ұйықтауға, жатуға не шынтақтап жатуға болмайды.
      Тоқтауға қойылған транспорттарға құрал-саймандарды қалдыруға немесе сақтауға болмайды.
      3.3.1.9. Алып жүретiн қыздырғыштарды ешқандай транспортқа қолдануға болмайды.
      3.3.1.10. Транспорттың барлық түрiнде жылдамдықтың мөлшерiн таңдау үшiн жүргiзушiлiк тәжiрибе мен шеберлiктi пайдалану абзал. Жол жүру ережесiнде ерекше жағдайларда жылдамдықты арттыруға рұқсат етiлгендiгiн жүргiзушiлердiң пайдаланғандары дұрыс.
      3.3.1.11. Пайдаланылатын әрбiр жүру көлiгi мыналармен қамтамасыз етiлуi тиiс:
      а) Өрт сөндiргiштер және өшiргiштердiң (глушитель) ұшқындарын басатын аспап;
      б) Алғашқы көмектер көрсетуге арналған дәрi-дәрмек жабдықтары бар аптечка;
      в) Барлық жеңiл машиналардың барлық орындықтарында жолаушылардың бас-басына арналған тартпа белдiктерi;
      г) Жұмысқа жарамды қалыптағы қосалқы дөңгелек;
      д) Домкрат пен дөңгелектiң болттарын бұрауға арналған кiлттердi қоса қамтитын жөндеу құралдары;
      е) Айлақ алаңқайларда жүретiн транспорттарда артқы апат белгiсiн беру құралы;
      ж) Жағдай душар қылған уақытта өмiрдi сақтауға көмектесетiн жабдықтар;
      з) Транспорттардың төбесiнде алыс аудандарға немесе ауа райының қауiптi жерлерiне арналған көрсеткiш белгiлер;
      и) Қауiптiң хабарын жеткiзетiн құрал.
      3.3.1.12. Жолдың жиектемесiне тоқтамаудың барлық мүмкiндiгi қарастырылуы тиiс. Ал жол жиектемесiне немесе соған тақау жерде тоқтағанда машинаның алды қозғалыс өтiп жатқан жаққа қарап тұруы жөн. Транспорт көлiктерiн жолдың екi жақ шетiнде бiрдей бiр-бiрiне тақау етiп қоюға еш уақытта болмайды.
      3.3.1.13. Транспорт көлiктерiн қойып кетпес бұрын олардың қауiпсiз жерге орналасқандығына көз жеткiзу қажет. Еңiс жазықтық жерлерге қойғанда жердiң ыңғайын пайдалану дұрыс. Егер ондай ыңғайлы жер кездеспесе, еңiс тұстарға дөңгелектiң астына тыянақ қойған дұрыс.
      3.3.1.14. Жоғары гидравликалық қысымның әсерiнде болғандықтан, тiркемелер мен тракторларға арнаулы жеке талаптар қойылады. Тiркемелер мен тракторлардың жүргiзушiлерi мен бригада мүшелерi олардың жүргiзу ерекшелiгiмен таныс болулары дұрыс, өйткенi мұндай транспорттың қозғалысы қауiптi селкiлдеме соққылар тудырады.
      3.3.1.15. Машинадан ұшып кету қаупi бар жолсыз жерлермен, дөңес дөңкiлдi жолдармен жүргенде барлық транспорт түрлерiнде ұстап отыратын тұтқалар болуы керек.
      3.3.1.16. Автокөлiктердiң өндiрiс бағдарламасында көрсетiлген жолдан басқа жерлермен жүруiне тыйым салынады.
      3.3.2. ТРАНСПОРТТАРДАҒЫ ЖҮРГIЗУШIЛЕРДI ҚОРҒАУ
     Сейсмикалық барлау жұмыстары жолаушыларды көп тасымалдаумен байланысты.
     Транспортқа мiнген жолаушылардың қауiпсiздiктерi үшiн мынадай сақтандыру жұмыстарын жүргiзу дұрыс;
     3.3.2.1. Барлық отырғыштар мықтап бекiтiлуi керек. Жүру кезiнде жолаушылардың бәрi отырулары қажет.
     3.3.2.2. Жүргiзушi өзiнiң арт жағында отырған жолаушыларды
бақылап отыруы үшiн арнаулы айнасы болады.
     3.3.2.3. Жолаушылар мен жүктер жеке-жеке тасымалдануы қажет.
      3.3.2.4. Жолаушыларды тасымалдау үшiн ыңғайластырылған жүк машиналарының, тiркемелердiң, арбалардың бекiтiлген жақтау жандарының биiктiгi отырған адамның кем дегенде иығынан келуi керек. Барлық жолаушыларға тартпа белдiктердi байланып алу ұсынылады.
      3.3.3. СУЫҚ КҮНДЕРI ЖҮРГIЗУ
     3.3.3.1. Жүрердiң алдында терезелердi қардан, мұздан, дымқылдан тазалау қажет. Терезерлердiң ылғи да таза болғаны дұрыс.
     3.3.3.2. Сыртқы және iшкi бақылау айналары таза болып, әрi дұрыс орналасуы керек.
     3.3.3.3. Жарық көзiнiң бәрiн (фарлары) қардан, мұздақтардан, жабысқақ қыраудан, су мен ластан таза ұстау керек.

ҚАУIПТI!

Егер кабинада ұйықтайтын болсаңыз, двигатель еш уақытта жұмыс iстеп тұрмасын.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ГАЗ ӨЛIМГЕ ДУШАР ҚЫЛАДЫ!

      Тоқтап тұрған машинадағы адам отырған күйiнде ғана двигательге жұмыс iстетiп қоюға болады, онда да терезе ең кемiнде 5 см ашық болуы керек.
      3.3.3.4. Егер тағы да қосымша күш қажет етiлсе, барлық төрт дөңгелекке күш берiлуiн пайдалану жөн.
      3.3.3.5. Омбы қарлардан өту кезiнде бұтақтарды, құрғақ шөптердi немесе кенептердi пайдалану дұрыс. Мұздақ қаптап қалған жерде құм мен қиыршық тастар пайдаланылады.
      3.3.3.6. Жол жағдайының ыңғайына қарай машиналардың ара қашықтығын дұрыс ұстау қажет. Мұз бен қар үстiнде тоқтау кезiнде ара қашықтықты алысырақ салады (тежелу жолы ұзарады).
      3.3.3.7. Бұрылыстар мен өрге шығар алдында жүрiстi бәсеңдетiп, ыңғайлы күш берiлу сатысына көшу керек.
      3.3.3.8. Бұрылыс жасағанда және тоқтағанда жүрiстi бiртiндеп жайлап тежейдi.
      3.3.3.9. Дымқыл қар кезiнде тоқтап қалған машинаны қарға қатып қалмай тұрып тезiрек шығару керек.
      3.3.3.10. Тежеу тетiктерiн жиi тексерiп отыру қажет. Тетiктердiң ықпалы тежелмес үшiн қардың, мұздың әсерiн есте ұстау жөн.
      3.3.3.11. Егер жолдың қаншалықты күрделiлiгiн бiлмесең, тоқтап, жүрмес бұрын жағдайды анықтап ал. Қар астындағы жолдың бетiн мұз қаптап қалуы мүмкiн, сондықтан жаңа жауған қар үстiмен жүргенде өте сақтық керек.
      3.3.3.12. Күртiк қар немесе таңғақ қырат, өзiн үстiндегi көпiр және қатып қалған өзен сияқты қауiптi жерлерден машиналар бiр-бiрлеп жеке-жеке өтулерi керек.
      3.3.3.13. Қиын жерлерден өтерде ең төменгi берiлiске түсiп, әрі қарай жүрiстi жалғайды. Өтуге қиын жерлерде тоқтап, төменгi берiлiске ауысу доңғалақтардың айналып кетуi мен кейiн шегуiне соғып, транспорттың отырып қалуына душар етедi.
      3.3.3.14. Берiлiстiң ең төменгi түрiнен керiсiншеге ауысу арқылы транспортты алдыға, артқа шайқап, ұзын тұтас жол жасауға болады, бұл әдiс транспорттың кинетикалық екпiн алып, қиын жерден өтуiне көмектеседi.
      3.3.3.15. Мұздың немесе қардың салдарынан тайғақ жолға тоқтағанда өте сақтықпен тежеу керек. Қатты кiлт тежеу транспортты бұрып әкетуге душар етедi.
      3.3.3.16. Қырқадан төмен түскенде ешқашан тежегiшке сенiп қалуға болмайды. Қырқаның үстiнде төменгi берiлiске ауысып асып, төмен түсер кезде двигатель арқылы тежеу дұрыс.
      3.3.3.17. Доңғалаққа оралған шынжыр қар мен балшықта көмектескенiмен, мұз үстiнде әсерсiз. Тайғақ еңiске себiлген құм мен топырақтың күш алуға себi көбiрек тиедi.
      3.3.3.18. Тайғақ жолдарда еш уақытта газды қатты беруге болмайды, ондайда дөңгелектiң бiреуi айналады да, екiншiсi қозғалыссыз тұрады, соның салдарынан машинаны бұрып әкетедi.
      3.3.3.19. Бұрып әкетудiң салдарынан құтылу үшiн тежеудi босатып, бұрып әкеткен жаққа қарай бұрғыштай беру керек. Транспорттың кинетикалық энергиясы оларды алғашқы жолына параллель тура бағытқа тартып, қайта меңгеруге мүмкiндiк бередi.
      3.3.3.20. Отырып қалатын немесе дөңгелекке зақым келтiретiн жол табанын айналып өту дұрыс. Аз уақытқа тоқтайтындай болса, дөңгелектiң астына тыйянақ қойып, қол тежегiшiн босатып қою керек. Бұл - тежегiштердiң тiстесiп тұрғандағы суықтан қатып қалуынан сақтайды.
      3.3.3.21. Егер мүмкiншiлiк келетiн болса, тоқтауға қоюдың алдында бiрнеше рет тежеу жасау жөн. Бұл - тежеу қалыптарын (колодка), барабандарын жылытады, тежеу қалыптарында қатып қалатын қалдық суларды сарқыйды.
      3.3.3.22. Мұз үстiмен келе жатып, қатып қалған су қиылыстарынан өту жағдайында кабинаның есiктерiн ашық ұстау қажет, ал тартпа белдiктер босатып қойылады. Егер машина мұз астына құлап бара жатса, жалма-жан машинадан кетуiңiзге тура келедi.
      3.3.3.23. Жол бойында ери бастаған жабысқақ қар, мұздақ көпiр үстiнде әлi қатқан күйiнде жатуы мүмкiн.
      3.3.3.24. Тоқтаған кездерде транспортты төменгi берiлiске түсiрiп, қол тежегiшiне қою керек. Ойға немесе қырға қарай тоқтаса рульдi қозғалмайтын қалыпқа қою керек.
      3.3.3.25. Егер жолдың көрiнуi тым азайып кетсе, қашан ашылғанша тоқтай тұру керек.
      Мұздың шамамен көтеру қабiлетi
____________________________________________________________________
                             | Салмағы | Ең жұқа |Жүкпен екi аралық
                             |(тонн.) |қалыңдығы |қашықтығы (м)
                             |         |(см)      |
____________________________________________________________________
Қарда жүруге арналған аяқ
киiмi бар шаңғы таққан адам     0,1        5,0          5,0
Шаңғысыз адам                   0,1       10,0         10,0
Доңғалақты транспорт            3,5       23,0         15,0
Доңғалақты транспорт            6,0       30,0         20,0
Доңғалақты транспорт           10,0       40,0         30,0
____________________________________________________________________

IV. КЕМЕ ҮСТIНДЕГI ЖҰМЫСТАР

4.1. ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР

     Геофизикалық кеменiң үстiнде қауiпсiздiк техникасын ондағы барлық жұмыс iстеушiлер және жолаушылар сақтау керек.
     Тиiстi қауiптi аймақтарда халықаралық белгiлер мен түстер көрсетiлуi қажет.
      Өрт сөндiргiштердiң түрлерi мен құлақты, көздi және аяқты сақтандыратын жерлер шартты белгiлермен көрсетiлуi тиiс.
      Плакаттар нақты мыналарды таңбалауы қажет:
      а) Каскалар қажет жерлердi.
      ә) Темекi шегуге болмайтын аймақтарды.
      б) Құтқарушы арқандарды.
      Жақын жердегi шығатын орынды көрсету үшiн шырақты стрелкалар палуба бойында жағалай орналастырылуы керек.
      Команда және жолаушылар үшiн палуба қауiптi аймақ болғандықтан, кеме иесi төмендегiдей қауiпсiздiк шараларымен қамтамасыз етуi қажет.
      4.1.1. Баспалдаққа дейiнгi аралық кем дегенде енi 400 мм, таза болуы және тайғанамайтын материалмен жабылуы керек.
      4.1.2. Сатылардың, алаңдардың дұрыс орналасуын тексерудi және олардың бекiтiлуiн бақылауды жиi өткiзiп отыру керек. Жүктiң тиеу және түсiру жұмыстарынан кейiн қолданылған сатылар бiрден тексерiлуi тиiс.
      4.1.3. Герметикалы есiктер кеме теңiзде болған кезде тығыз жабылып тек қызметшiлер өткенде ғана бекiтiлуi және ашылуы керек. Су өтiп кетпеу үшiн есiктер мен иллюминаторлар таза болуы қажет.
      4.1.4. Тайғанақ болмау үшiн палубаға құм немесе басқа сусымалы заттар себiлуi қажет. Мұндай жерлердi, әсiресе, сатылар, баспалдақтар, төсенiш-көпiрлердi өткен кезде аса сақ болу керек. Палубаға төгiлiп қалған мұнайды бiрден тазарту керек.
      4.1.5. Ауа райы жаман уақытта палуба бойына сақтандырғыш арқандарды созып қою қажет.
      4.1.6. Оңай ажыратылу үшiн гидранттар, қазықтайтын арқандар сияқты тұрақты құралдар және басқа да шығыңқы жерлер қарама-қарсы түстерге боялуы керек. Үшкiр бұрыштарды жұмсақ нәрсемен қаптап қойса жақсы.
      4.1.7. Кез келген құрал-жабдықтар өтетiн жерден аулақ немесе палубаның алдыңғы бөлiгiне орналастырылуы керек.
      4.1.8. Машина жабдықтары тиiстi орнында және жұмысқа жарамды күйiнде ұсталуы қажет.
      4.1.9. Крандардың, ауыр жүк көтеретiн шығырлардың, гидравликалық жабдықтардың машинистерi оқытылған мамандардың басшылығымен жұмыс iстеуi керек.
      4.1.10. Қандай ауа райы болатынына қарамастан, барлық ұсақ объектiлер бортқа әкелiнгеннен кейiн берiк бекiтiлуi тиiс.
      4.1.11. Жабдықтардың дұрыс жұмыс iстейтiндiгiне көз жеткiзу үшiн, шығарушы ұсынатындай, оларды сақтандыру жұмыстарын жүргiзу қажет.
      4.1.12. Қанаттар немесе қорғаныстар берiк, жақсы конструкциялы, үшкiр бұрыштарсыз болып, өздерiне тағайындалған қызметi бойынша қолданылуы қажет.
      4.1.13. Бөгеттер, қауiптi аймақтар және шу деңгейi жоғары жерлер қажеттi таңбалармен белгiленуi тиiс, керек жерде есту қабiлетiн сақтайтын құралдар кию қажет.
      4.1.14. Құрал-саймандарды олар құлап қалатындай немесе бiреуге зақым келтiретiндей жерлерде ұстауға болмайды. Сонымен қатар, оларды оңай түсiп қалатындай қалталарда ұстау қажет емес. Жиi қолданатын құрал-саймандар үшiн соған негiзделген белбеу тағу ұсынылады.
      4.1.15. Қол суық немесе майланған болған кезде, немесе құрал-саймандардың өздерi майлы болған кезде оларды өте сақ, байқап ұстау керек.
      4.1.16. Арқандар таза, химикаттармен былғанбаған (тот пен дақ кетiргiштер зиянсыз келедi) болуы қажет және энергия көздерiнен алыс жерде орналасуы тиiс. Тазалау, ауыстыру және тағы басқа қажеттi шаралар атқарылу үшiн, кез келген апаттық ластанулар жөнiнде тез арада хабарлау керек.
      4.1.17. Ауада, борттың сыртында, палубаның төменгi бөлiгiнде немесе биiктiгi 2 м. жерден құлау қаупi бар басқа да жерлерде жұмыс iстейтiн адамдар құтқару арқанына бекiтiлген амортизаторлы немесе монтажды белбеулер киюi шарт. Үлкен биiктiкте жұмыс iстейтiн адам бiр мезгiлде құламауын және өз жұмысын қадағалай алмайды. Жұмыс бiткеннен кейiн төмен түсу үшiн үнемi сатыны немесе тiреуiштi пайдалану керек.
      4.1.18. Әрдайым құтқару жiптерi бар немесе басқа да сақтандырғыш құралдары бар монтажды белбеулердi киiп жүру шарт. Борт бойындағы жұмыстарды атқарғанды әр түрлi малтығыш аспаптарды, құтқару көкiрекшелердi кию және арқанға байлаулы жүру керек.
      4.2. ЖАРЫҚТАНДЫРУ
      4.2.1. Команда жұмыс iстейтiн жердi тиiстi жарықпен қамтамасыз ету шарт. Әсiресе баспалдақтар мен сатыларда жарық болу керек. Қараңғы учаскелердi өткен кезде өте сақ болу керек.
      4.2.2. Тасымалды шамдар өте төмен орналаспау керек және сымдарға iлiнбеулерi керек. Сымдар ешқашан қозғалу механизмi жабдықтарына, жүгi бар машиналарға тиiп тұрмаулары керек, егер сымдар есiктен өтетiн болса, есiк ашық тұруы шарт және тоқ тұйықталуы болмас үшiн, сымдарды адам өтетiн орындарға орналастыруға болмайды, сымның кез келген иiлген жерi жоққа шығарылу, яғни артылып қоюы керек.
      4.2.3. Барлық адамдар осы аймақта тастап кеткенiне көз жеткiзбегенше немесе осы қалған аймақта жарық жеткiлiктi дәрежеде бар екенiне нанбағанша шамды сөндiруге немесе орнынан жылжытуға болмайды.
      4.2.4. Барлық жұмыс аймақтары жарықпен жақсы қамтамасыз етiлуi тиiс.
      4.3. ЭЛЕКТРЛIК ЖАБДЫҚТАР ЖӘНЕ СЫМДАР
      4.3.1. Барлық сымдарды желiлеу өте жоғары дәрежеде жүргiзiлуi тиiс, ол үшiн қажеттi материалдар пайдаланып және электро-техникалық қызмет етуге сәйкес талаптар қойылуы керек.
      4.3.2. Мүмкiндiгi болғанша, қауiп-қатерден үлкен дәрежеде сақтап қалу үшiн, құрал-жабдықтардың жұмыс iстеп, ойдағыдай қызмет етуiн қамтамасыз ету үшiн, олар дұрыс жобаланған, орнатылған және сақтандырылған болуы шарт.
      4.3.3. Құрал-жабдық барынша көп қажеттi пайдаланылатын тоқты қамтамасыз етуi керек.
      4.3.4. Электр өткiзгiштердiң мөлшерi мен қуаты шамаланған қажет жұмыстарға жеткiлiктi болуы керек.
      4.3.5. Барлық өткiзгiштер не жеке-жеке оңашаланған, не электр қаупiнен басқа да шаралармен сақтандырылған болуы керек.
      4.3.6. Электр түйiндерi және олардың жалғанған жерлерi өткiзгiштердiң механикалық күшi мен қорғанысын, көлемi мен мөлшерiн, оңашалануын ескеретiндей дұрыс конструкциялы болуы қажет.
      4.3.7. Әрбiр қондырғы мен желi артық жұмыстан автоматты жабдықпен қорғалуға тиiс.
      4.3.8. Егер кабельде немесе қорғаушы орағышта ақау болса, әйтпесе егер жабдықтың жұмысында кемшiлiк болса, электр жабдықтарына арналған үйлер мен қоршаулар қатерлi болады. Электрдi хауiп-қатерсiз пайдалану үшiн электр жабдықтарына арналған қоршаулар, сондай-ақ барлық темiр бөлшектер жерге қосылуға немесе соған ұқсас басқа да тиiмдi сақтық шаралар қолданылуға тиiс.
      4.3.9. Жерге қосылатын бейтарап өткiзгiш сол қосылған тоқ үзгiштен басқа ешқандай сақтандырғыш, әйтпесе тоқты үзгiш тетiктерге жалғастырылмауға тиiс. Жерге қосылған бейтарап өткiзгiш жалғастырылған кез келген тоқ қуатына қосылған тоқ үзгiштер сонымен бiрге тоқ жүрiп тұрған барлық байланысты өткiзгiштердi үзетiн болуы керек.
      4.3.10. Қуатқа қосулы кезде өткiзгiшке бiр полюстi тоқ аударғышты ғана қосуға болады. Жерге қосылған бейтарап өткiзгiшпен жалғасытырылған жекелеген тоқ аударғыш тоқ қуаты барлық өзара байланысты өткiзгiштердiң бәрiн үзу үшiн тоқ өшiргiшпен бiрге жүргiзiлуi керек.
      4.3.11. Қауiптiң алдын алу мақсатында әрбiр қосылған түс пен тоқ желдесiн барлық тоқ қуатынан үзу үшiн дереу қолдануға оңтайлы жерге орнатылған тиiмдi құралдар болуға тиiс.
      4.3.12. Әрбiр электр моторды өшiру үшiн оңай басқаларын және хауiптi болдырмауға ыңғай орнатылған тиiмдi құралдар тұруға тиiс.
      4.3.13. Қолдануға қажеттi немесе адамның көңiл аударуын талап ететiн жабдықтың әрбiр бөлшегi қалыпты пайдалану үшiн жұмыс орнына сай келетiн және оған хауiп-қатерсiз баруға болатындай жағдайда орналастырылуға тиiс.
      4.3.14. Ауа райының қолайсыз жағдайына, атмосфералық таттану әсерiне немесе қолайсыз жағдайға ұшырайтын жабдықтардың барлығы да сондай жағдайдан пайда болатын хауiп-қатердiң болуына жол бермейтiндей етiп жасалуы, әйтпесе одан қорғалуы тиiс.
      4.3.15. Өрт немесе жарылыс болу хаупi бар жерлерге орналастырылған жабдықтардың барлығы да мұндай хауiп-қатердiң алдын алуға бейiмделiп жасалуға немесе одан қорғалуға тиiс.
      4.3.16. Қолда бар жабдықтарға өкiлдiгi бар немесе оны бiлетiн адам ғана жасаған өзгерiстер бөтен ешқандай уақытта да, немесе тұрақты да, өзгерте де, немесе жаңадан қосымша да жасалуға тиiс.
      4.3.17. Хауiпсiз емес аспаптар, сымдар мен электр құрал жабдықтарының бәрi пайдаланудан шығарып тастау керек және де бұлар жөнiнде электрикке немесе шеберге хабарлануға тиiс.
      4.3.18. Сымдардың бәрiне қуаты бар сымдай қарау керек. Асулы тұрған немесе үзiлген сымдарға тиiсуге болмайды. Ондайлар болса ескерту жазып iлiп қою керек те, содан соң дереу электрикке немесе шеберге хабарлау қажет.
      4.3.19. Қолға ұстайтын барлық электр аспаптары тиiсiнше жерге қосылуы немесе екi мәртеден қорғағыш материалдармен оралуға тиiс. Барлық электр құрал жабдықтары кострюльдердi, табалар мен тостерлердi қоса түгел жерге қосылып, ақаусыз қалыпта ұсталуы керек. Кез келген жабдықтардың немесе приборлардың жерге қосылған сымдарын шығарып тастауға, немесе үзiп қоюға болмайды.
      4.3.20. Пайдаланбас бұрын аспалы шамдардың қорғағыштарын тексеру керек. Штепсель мен розетканың қалыпты жағдайда екенiне көз жеткiзген жөн. Қуаттылығы сол нүктеге арналған шамды ғана пайдалану керек. Аспалы шамдардың барлық сақтық клапанымен жабылуға тиiс.
      4.3.21. Ылғалды жерлерде немесе темiр цистерналарда жұмыс iстегенде батареялы көшпелi шамдарды пайдалану керек. Сулы жерлерде үзiлгiш тетiгi бар жерге қосылатын қорғағышты пайдаланған жөн.
      4.3.22. Электр жүйесiнде жұмыс iстердiң алдында тоқ жүретiн линияларды өшiрiп, оларды жауып немесе жапқан сияқты етiп белгi қою керек.
      4.4. ЖАБУ / БЕЛГIЛЕУ
      Кез келген сымды сәттегi линиямен, мотормен, жанар май двигателiмен, сығымдалған ауамен жұмыс iстейтiн жабдықтармен немесе гидравикалық жабдықтармен қызмет атқару үшiн сiз өзiңiздi және басқаларды күтпеген жерден олардың iске қосылуынан қорғауға тиiс боласыз. Апат, әдетте, бiреуге сенгендiктен, механизмдi, жабдықтарды немесе электрдi әлде кiмдер жерден шығарып кеттi деп "ойлаудан" болып жатады.
      Бұл бөлiмде кез келген жабдықтар мен электр желiсiнiң жұмысындағы пайдаланылатын iс-әрекеттер талданып түсiндiредi. Бұл мiндеттi түрде атқарылатын мынадай жетi тармақтан тұратын Жабу/Белгiлеу жүйесi деп аталады.
      4.4.1. Бұл жұмысқа жауапты кiсi өшiрiлуге тиiстi және қызмет көрсетуге жөндеуге немесе монтаждауға барлық бөлшектердi, қандай өшiргiш тетiктер, жабдықтар, адамдар қатысатынын көрсетуге тиiс. Солай болған күнде де iске қосудың iс-қимылдары (кiм, қашан және қалай) жоспарланған болуға тиiс.
      4.4.2. Жабу/Белгiлеу iсiнiң басталғаны туралы бұл жұмысқа қатысы бар адамдардың әрқайсысына хабарланады.
      4.4.3. Жобаның энергиялық барлық күшi көрсетiлуi керек. Олар немесе жұмыс iстейдi? Оған барлық гидравликалық және пневматикалық жүйелер, серiппелер, сығымдалған ауа, гравитациялық жүйелер мен бүкiл электр желiлерi жатады.
      4.4.4. Электрдi өшiру керек. Қозғалыстағы бөлшектердi өшiредi. Энергияның серiппесiн өшiредi немесе тежеп тастайды, гидравликалық, пневматикалық және ауалық жоғары қысымды желiлер босатылады.
      4.4.5. Жұмысқа қатысатын әрбiр жұмысшының өзiнiң дербес құлыбы мен кiлтi болуға, оның аты-жөнi, оған берiлген номер немесе кiлттiң сәулелi құпия белгiсi, бөлiмiнiң немесе компанияның аты-жөнi жазылған болуға тиiс. Iлгешектi, шынжырды, жабылатын жәшiктердi де пайдалануға болады, ал бұларды электрмен жабдықтайтын компанияның слесарынан, қауiпсiздiк техникасы бөлiмiмен әйтпесе жабдықтау бөлiмiнен алуға болады.
      4.4.6. Энергия көздерi мен механизмдердiң бәрiне таңбалы тақтайша iлiп қою керек. Таңбалы тақтайшаларға механизмнiң немесе электр желiсiнiң жұмыс iстемейтiнi, олардың өшiрiлген себебi, (жөнделген уақытын көрсету керек), сiздiң аты-жөнiңiз, қашан жазылғаны, телефон номерi және тақтайшаның iлiнген мерзiмi көрсетiлуге тиiс. Таңбалы тақтайшаларды iлудi жұмысқа жауапты ғана адам жасайды, олар әрбiр жұмысқа жауапты адам ғана жасайды, олар әрбiр жұмысқа қатысушының құлыбы ашылғаннан кейiн ғана жүйенi сынақтан өткiзген соң және оны iске қосуға рұқсат етiлгеннен кейiн ғана алынып тасталады.
      4.4.7. Жұмысқа жауапкер территорияны босатып, тазартуға, және де барлық адамдар мен штаттан тыс қызметкерлердiң территориядан түгел кеткенiне көз жеткiзуге тиiс. Жоғарыда көрсетiлген жетi тармақты орындалғанын өз көзiмен тексерiп шығаруға тиiс. Құрылыстарды ашып, жүйенi тексеру үшiн, энергия көздерiн қосып немесе қалаған iлгешегiн жауып қарауы керек. Адамдардың бәрi хауiпсiз жерге барған соң, жабдықтар әзiрленгеннен кейiн электр жүйесiн қосар алдында ғана "жұмыс iстемейдi" деген таңбалы тақтайшаны алып қоюға болады.
      4.5. РАДИО, РАДАР ЖӘНЕ НАВИГАЦИЯ АСПАПТАРЫ
      4.5.1. Детонатордың капсюлiмен iстес болған кезде кемеден радиобайланысты жүзеге асыруға рұқсат етiлмейдi.
      4.5.2. Хабар беретiн антенна тиiспеуге жөн, өйткенi күйiп қалуға және дененiң терiсiн жарақаттап алуға болады. Навигация антеннасын орнатар алдын капитанға немесе жоғарыға жиналатын кеменiң кез келген бiр қызметтерiне хабарлаңыз.
      4.5.3. Қызметкерлер жоғарыда жүрген кезде барлық хабарлағыш құралдарды жауып және жабылғанын белгiлеп қойыңыз.
      4.5.4. Радио, радар және навигация жабдықтарын тек жауапты адам ғана пайдалана алады.
      4.6. АС ҮЙ
      4.6.1. Ас әзiрлеуге және асхана жабдықтары мен тамақ өнiмдерiне байланысты жұмысқа қабылданған адамдар дәрiгерлiк тексеруден өтуге және барлық қажеттi талаптарды орындауға тиiс.
      4.6.2. Ас-су әзiрлеу процесiне қатысты адамдардың бәрi:
      а) Тазалықтың биiк талаптарын (жалпы да және жеке бастың да) орындауға;
      б) Сапасыз өнiмдердi пайдаланған жағдайда аурудың таралу қатерiнен сақтануға;
      в) Iшi бұзылған, баспа сияқты басқа да жұқпалы ауруларға шалдыққандарды хабарлауға тиiс.
      4.6.3. Қолды ыстық және салқын сумен жуу үшiн жуып-шайынатын бұйымдары бар дербес астау (раковина) орнатылуға тиiс. Жуынып шайынатын бөлмеде "қолыңызды жуыңыз" деген плакат iлiнулi тұруға тиiс.
      4.6.4. Ас үй қызметкерлерiнен ешкiм темекi шекпеуге тиiс. Темекi шегуге болмайтыны жөнiндегi ескертпе көрнектi жерге iлiнiп қойылуға тиiс.
      4.6.5. Ас үйде жұмыс iстеу үшiн таза, жеңi ұзын, арнаулы сақтық киiмiн кию қажет.
      4.6.6. Рефрижераторлар мен тоңазытқыштар жұмыс iстеуге тиiс. Тоңазытқыш қондырғылардың тоңазылау мен тазалау және оларда өнiмдердi сақтау жөнiндегi нұсқауларын дұрыс орындау керек. Тоңазылау температурасы 18 С (О F) градустан аспауға тиiс.
      4.6.7. Ас үйде артық өнiмдердi, әртүрлi тамақтар мен сұйық заттардың қалдықтарын сақтауға болмайды, оларды дереу шығарып тастап отыру керек.
      4.6.8. Тауықты, балықты, көкөнiстi, жемiстi жуу мен әзiрлеу үшiн және сол сияқты басқа да тамақтар әзiрлену үшiн пайдаланылатын астауларды мұқият санитарлық өңдеуден өткiзбей тұрып, оларды ас үй жабдықтарын, контейнерлердi, асхана аспаптарын жууға, тазалауға пайдалануға болмайды.
      4.6.9. Барлық асхана жабдықтары, ыдыс-аяқтар, астаулар мен тамақ әзiрленетiн заттардың үстi оларды пайдаланғаннан кейiн мұқият жуылып, тiкелей санитарлық өңдеуден өткiзiлуге тиiс.
      4.6.10. Асхана бөлмесiн таза және құрғақ (ас үйдiң, көмекшi бөлменiң, қоймалар мен жұмыс бөлмелерiнiң еденiн) ұстау керек.
      4.6.11. Ас үй бөлмелерi мен асхана әрбiр апта сайын санитарлық өңдеуден өткiзiлуге тиiс. Ас үйдiң плиталары, тоңазытқыштары, рефрижераторлары, суырмалы шкафтар, желдеткiштерi, столдары, едендерi мен тоңазытылмаған өнiмдердi сақтайтын орындары да өңделетiн болады.
      4.6.12. Барлық тамақтардың, ыдыс-аяқтардың, пышақ бұйымдарының, ас орамалдардың, аспаптардың, құрал-жабдықтар мен қойма бөлмелерiнiң тазалығы өмiрлiк қажеттiлiк болып табылады. Сынған немесе жарылған ыдыс аяқтар мен стакандар сол заманында алмастырылуға тиiс. Сынған шыны немесе қираған ыдыс аяққа қатысы болуы ықтимал тамақтардың бәрi шығарылып тасталуға тиiс.
      4.6.13. Пiсiрiлмей сол күйiнде тамаққа пайдаланатын немесе олардан тамақ әзiрленетiн жемiстер мен көкөнiстердiң бәрiн алдын ала таза сумен мұқият түрде жуыңыз.
      4.6.14. Ыдыс аяқты жуған кезде ол сынып қалатындай немесе бiр жердi зақымдап жарақаттайтындай етiп суға батырып қоюға болмайды. Пышақ сияқты өткiр ұштары бар заттарды, ұсақ бұйымдар және басқа аспаптарды жеке-жеке жуу қажет.
      4.6.15. Күнделiктi үй тұрмысында қолданылатын тазартқыш заттар мысалы сода, ағартқыш ұнтақ терiнi күйгiзiп жiберуi мүмкiн. Олар және, бiр-бiрiмен қосылып кетсе, қауiптi реакция бередi.
      4.6.16. Дененiң бiр жерiн кескiзiп алатын жарақаттар көп ретте сланцы, сандал сияқты оңтайсыз аяқ киiмдердi киiп, тайып кетуден, сүрiнiп құлаудан туады. Бұлар, әсiресе, бетi майлы палубаларда қауiптi. Оның үстiне мұндай аяқ киiмдер аяққа жанғыш немесе ыстық сұйықтықтар төгiлiп кетсе, күюден, терiнiң жидуiнен сақтай алмайды.
      Сондықтан үнемi табаны тайғақ емес, жағдайға сай келетiн аяқ киiмдердi кию дұрыс.
      4.6.17. Дененiң зақымдануына душар ететiн жағдайды азайту үшiн палубалардың, торлардың үстiңгi беттерi таза ұсталып, майдан, қоқыр соқырдан, мұздан, т.б. сүртiлiп отыруы керек. Мұндай жағдай, әсiресе, шыны ыдысқа құйылған ыстық сұйықтарды тасуда қатаң сақталуға тиiс. Төгiлген заттың бәрi қолма-қол сүртiлiп алынуы керек.
      4.6.18. Сынған стакандар немесе ыдыс-аяқтар щеткамен өте мұқият жиналып алынады.
      4.6.19. Мұздатқыш бөлмелердiң есiгi алдындағы палубалардың үстiңгi бетi тайғанамайтын материалымен қапталуы керек.
      4.6.20. Баспалдақтармен, көпiршелермен жүргенде сақ болу керек; қажеттiк туа қалған жағдайда баспалдақтардың арқалығынан ұстай алу үшiн бiр қолды үнемi бос ұстайды.
      4.6.21. Кеменiң ас үйiнiң қызметшiлерi электроприборлары мен жабдықтарын бұзылған жерiн өз беттерiнше жөндеуге тырысуларына рұқсат етiлмейдi. Бұл приборлардың дұрыс жөнделуi үшiн қандай ақаулықты болса да үнемi хабарлап отыру керек. Бүлiнген жабдықтар қайта жөндегенiнше пайдаланудан алынып тасталады.
      4.6.22. Ас үйдiң жабдықтарын тазалау кезiнде шлангадан аққан суды пайдалану дұрыс емес. Бұл әсiресе; электр қондырғылары орнатылған жерде өте қауiптi. Егер ас үйдiң палубаларына тазалық жүргiзу қажет бола қалса, барлық электр қосылғыштары мен жабдықтары тоқтан айырылып, тоқ көздерiнен бөлiнуi тиiс және оларға су тимеуi қадағалануы қажет.
      4.6.23. Ауа райының қолайсыз күндерi таяныш аралықтан ұстау қажет. Кастрюл мен шелектердi ернеуiне шейiн шүкiлдетiп толтыруға болмайды. Оларға құйылған сұйықтықтар кеме қозғалғанда не бұрылғанда төгiлiп кетпеуi керек.
      4.6.24. Ыстық кастрюлдар мен ыдыстарды тасығанда құрғақ шүберекпен не арнаулы қолғаппен ұстайды. Дымқыл шүберектерден ыстық тез өтедi де, қолдың күюi мүмкiн.
      4.6.25. Суды қайнатуға және тамақ пiсiруге арналған асханадағы жабдықтардағы ыстық будың қақпағын ашарда өте сақтық қажет.
      4.6.26. Қақпағы ашық кезiндегi плиталардың алдында тұруға болмайды. Ыстық духовканы ашарда өте сақтық жасаңыз. Лап ете түскен жалын күйгiзiп жiберуi мүмкiн.
      4.6.27. Плитаның астыңғы жағына май тамбасын. Ол оттың тұтанып, жалын шығуына душар етуi мүмкiн. Мұндай жұмыс iстелетiн жерлерде термостатты бақыланатын пiсiргiштер қойылуы дұрыс.
      4.6.28. Майлы заттардың жануынан болған өрттi жамылғылармен сөндiру абзал. Егер қол жетер тұста ондай жамылғылар жоқ болса, өрт сөндiргiштi пайдалану керек. Жылу беру көздерiн тезiрек тоқтан айырыңыз. Қашан оттың жалыны сөнгенше плита үстiндегi заттарды алуға ұмтылмаңыз.
      4.6.29. Егер арнаулы дайындықтан өтпеген болса, ас үйдегi құралдарды қолдануға ешкiмге рұқсат етiлмейдi.
      4.6.30. Ас үйдегi құралдарды пайдаланғанда, олардың ең қауiптiлерiн қоршап қою керек.
      4.6.31. Ас үйдегi барлық машиналар мен жабдықтардың сынған бөлшектерi, қоршалғандары немесе қызметшiлердiң қорғану құралдары туралы мiндеттi түрде хабарлап, оларды пайдалануды дереу тоқтату керек.
      4.6.32. Барлық электр машиналарды, оларды тазалау керек бола қалса, алдын ала тоқтан ажыратылып, бөлек бөлiнедi. Оларды тазаламас бұрын әбден тоқтағандығына көз жеткiзу жөн.
      4.6.33. Ас үйдегi тамақты өңдеу аппараттарына тамақты арнаулы құралдармен ғана салу керек. Қолмен еш уақытта салуға болмайды.
      4.6.34. Электр жабдықтарын су қолмен ұстауға болмайды.
      4.6.35. Үшкiр құралдарды пайдаланғанда өте сақтық қажет. Егер өзiңiз пайдаланбасаңыз ондай құралдарды қалай болса солай тастамаңыз. Бiреу-мiреудiң кездейсоқ жараланып қалуы мүмкiн. Ыдыс-аяқты жуған кезде кесетiн жабдықтарды басқа ыдыстармен араластырмау керек. Оларды бөлек жуып, қауiпсiз орында бөлек сақтаған дұрыс.
      4.6.36. Қарапайым ас пышақтары, ас комбайндердiң дөңгелек пышақтары, ет тартқыш машиналары, т.б. қауiпсiз жағдайда сақталуы тиiс және таза, май қалдықтарынан арылған болулары керек. Олардың жүздерi әрi таза, әрi өткiр болуы қажет.
      4.6.37. Қалбырларды ашатын жабдықтар тек өзiнiң тиiстi арнауына ғана қолданылуы керек; қалбырларды басқа кез келген затпен ашу әрi қауiптi, әрi олардың жиектерiнiң үшкiр тiстi болып қалуларына соғады.
      4.6.38. Еттi ет тартқыштар арқылы кесу аса мұқияттылықты қажет етедi. Ет тартқыш бекем орнатылып, кесетiн бөлiктерiне кездейсоқ басқадай заттардың түсiп кетпеуi қадағалануы керек. Қолды пышағынан алыс ұстау қажет.
      4.6.39. Тоңазытқыш бөлмелердегi мұздатқыштардың бәрiнiң есiктерi ашу тұтқаларымен жабдықталып, iшiнде бiреу-мiреу қалып қойған жағдайда белгi беруi үшiн түймешесi болуы керек. Есiктердiң дыбыс беру қоңырауын және есiк қысқыштарын үнемi тексерiп отыру керек, сонымен қатар, есiктердiң iш жағынан қалай ашылуы күн сайын тексеруден өтедi.
      4.6.40. Тоңазытқыш бөлмелерiнде үнемi жұмыс iстейтiн адамдар оларды қараңғылықта да пайдалана бiлетiндей болып, есiктердi iшкi жағынан ашып, дыбыс беру түймешелерiн таба алуға жаттығулары тиiс.
      4.6.41. Тоңазытқыш бөлмелердiң барлық есiктерi оларға тамақ қойылған кезде ашық тұрып, тыянақпен тiрелуi керек.
      4.6.42. Егер хладагенттiң шығып тұруына әлдеқандай күдiк туса, мұздатқыш камераларды да, тоңазытатын бөлмелердi де пайдалануға тыйым салынады. Осыған байланысты есiктiң сыртқы жағына сақтандыру белгiсi жазылып iлiнедi.
      4.6.43. Барлық мұздатқыш камералар мен контейнерлер кеменiң жүру кезiнде қозғалып кетпейтiндей болып орналасулары қажет.
      4.6.44. Асхана бөлмелерi мен ас iшетiн орындардағы қапырықтық пен дымқылды азайту мақсатында жақсы желдеткiш құрылымымен жабдықталуы қажет.
      4.7. МАШИНАЛЫҚ БӨЛIМ
      4.7.1. Өздерiнiң орналасулары мен температурасы жағынан пайдаланылған газды шығару трубалары өте қауiп туғызады, сондықтан олар тиiстi талап бойынша қорғалған және бөлектенген болулары қажет. Қызатын үстiңгi жақтары мiндеттi түрде бөлекше қорғалуы қажет, әсiресе жанар май құйылған бак құрылымы тұстарына жақын бөлiктерi қорғалуы керек.
      4.7.2. Қатты шуылы бар жерлерде құлақты қорғауды қажет ететiн сақтандыру құралдары дыбыс хабарларын, дыбыстық белгiлердi қабылдауға бөгет жасаулары жарық беретiн көрiну сигналдары қоса назарды аударып, жарық беретiн көрiну сигналдары қоса орнатылу керек. Бұл жыпылықтап тұратын лампы болуға тиiс.
      4.7.3. Дым шығатын ақауы бар жерлер түйiнделiп, тез арада жөнделуi керек.
      4.7.4. Жанармайдың жалған қалдықтарын трюмда жинақтауға болмайды. Кез келген мұндай жиынтық сутектi көмiрмен ластану ережелерiне сәйкес заңдылықпен алғашқы мүмкiндiк болған сәтте-ақ кемеден тазартылуы керек. Барлық трюмдар жарық бояумен боялып, таза ұсталуы, жанармай жүретiн трубаға жақын жерлерi жақсы жарықтанған болуы керек. Бұл кез келген жерiнен шыққан газды тез байқауға көмектеседi. 4.7.5. Тұндырғыштарды, жанар май құятын құбырларды толтырғанда оларды тым асыра толтыруға болмайды. Әсiресе, машина бөлiгiндегi пайдаланған газды шығару трубалары, басқа да қызатын заттар орналасқан жерлерге өте сақтық керек.
       (Құжаттың 4.7.5. тармақшасының болмағандығынан, орысша мәтінді ұсынамыз)
      (Құжаттың 3.1.4.10. тармақшасының болмағандығынан, орысша мәтінді ұсынамыз)
      4.7.5. Особая осторожность требуется при наполнении отстойников или других топливных цистерн для предотвращения их переполнения, особенно в машинном отделении, где выхлопные трубы или любые другие нагретые поверхности находятся непосредственно под ними.
      4.7.6. Тұндырғыштар мен трюмдердi босатып алуға оңай болу үшiн машина бөлiмiнiң трюмдерi қоқсықтан және бөгде заттардан үнемi таза тұруы қажет.
      4.7.7. Алыстан басқарылатын бақылау қондырғылары, өрт краны, помпаны басқаратын пульттер және тез жабылатын крандары бар жанар май сақталатын құбырлар үнемi тексерiлiп отыруы керек.
      4.7.8. Жұмыс тәжiрибесi жеткiлiксiз жұмыскерлер механиктiң рұқсатынсыз автоматты басқарылатын машиналар тұрған бөлiмдерге кiруiне немесе сонда қалуына қақысы жоқ.
      4.7.9. Автоматты басқарылатын жабдықтары бар бөлiктерде iстейтiн жұмыскерлердiң бәрiне үлестiрiлiп берiлетiн қауiпсiздiк техникасы туралы нұсқаулар сол бөлiктiң кiреберiстерiнiң бәрiне көрнекi етiлiп iлiнуi және машинаның кенеттен жұмыс iстеуi мүмкiн екендiгiн сақтандыратын белгi қойылуы қажет.
      4.7.10. Автоматты басқарылатын жабдықтары бар бөлiмдерде үнемi жарық жанып тұруы керек.
      4.7.11. Егер машина басшылардың бақылауында болса, онда олар машина жұмысының режимi өзгерерде және машина бөлiгiндегi құралдарды қалай бақылауға ауыстырарда машина бөлiмiнде iстейтiн қызметшiлерге үнемi хабарлап, отырулары керек.
      4.7.12. Мұздатқыш жабдықтар қойылған бөлмелер желдеткiш қондырғылар арқылы жақсы желдетiлiп отырылуы, жақсы жарықтануы қажет. Ауаны ыдырататын да және желдейтiн де кондиционерлер үнемi жұмыс iстеп тұрулары керек.
      4.7.13. Үнемi желдетiлiп тұрмайтын не аз желдетiлетiн жабық құрылыстарға ауаны уландырғыш немесе от алғыш газдар жиналуы мүмкiн немесе оттегiнiң азаю мүмкiн, мұндай жағдайлар адам өмiрiне қауiптiлiктi көбейтедi.
      4.7.14. Егер көмiрқышқыл газы, хелон немесе бу отты өшiру үшiн не тұтануды болдырмау үшiн жiберiлсе, ондай бөлмеге қашан алдын ала желдетiлгенше немесе ауасы тексерiлгенше қайта кiруге болмайды.
      4.7.15. Машина бөлiгiнiң тұтанып кетуi қауiптi маңыздылығына мән бермей қарауға болмайды. Өрт қаупiнен алдын ала сақтану шараларымен барлық қызметшiлер толық хабардар болулары керек. Ондай сақтану шаралары, ортаны таза ұстауды, жанар майдың ағуын болдырмауды, оңай тұтанатын заттардың бәрiн қауiптi орындардан алып тастауды қоса қамтиды.
      4.7.16. Қоқыр-соқырларды, қалдықтарды, ескi-құсқыларды, сүрткiш шүберектердi тағы сол сияқты пайдаланған заттарды жинайтын темiр қораптар талапқа сай келулерi тиiс. Ондай қораптардағы қалдықтар уақтылы алынып, арнаулы жерге апарылып өртелуге немесе көмiлуге тиiс.
      4.7.17. Ағаштар, бояулар, спирт қосылған нәрселер машина бөлiгiнде немесе жабдықтар бөлмесiнде сақталмауы керек.
      4.7.18. Электрлiк барлық сымдар жақсы қалыпта сақталып, құрғақ және таза тұрулары қажет. Кабельдерге, сымдарға, сақтандырғыштарға түсiрiлген тиiстi күш арнаулы мөлшерден еш уақытта аспауы қажет.
      4.7.19. Гидравликалық және пневматикалық (жарылғыш) құралдарды пайдаланатын қызметшiлер жұмыс iстеудiң қауiпсiздiк жағдайларымен толық таныс болулары керек. Жұмыс iстеудiң қауiпсiздiк ережелерiн үнемi басшылыққа алып отыру мiндеттi.
      4.7.20. Операторлар өздерi басқаратын құрылымдардағы қысым сол қысымды көрсететiн өлшегiштер бойынша қажеттi мөлшерде болуын қадағалап отырады.
      4.7.21. Гидравликалық құрылымдарды iске қосу немесе тоқтату алдында оларда ауа қалып қоймағандығын, сырттан ештеңе шығып тұрмағандығын тексеру керек. Ондай қалып қойған ауа жұмыс iстеудiң ырғағын бұзып, жарақаттануға немесе орнатылған жабдықтардың бүлiнуiне әкелiп соғады.
      4.7.22. Гидравликалық жүйелердiң жұмыс iстеуi үшiн тек гидравликалық сұйықтықтар ғана қажеттi мөлшерiнде құйылуы керек. Сұйықтықтың көлемi дәл өлшенiп отыруы қажет.
      4.7.23. Гидравликалық сұйықтықтардың жиналып қалған мөлшерi дереу алынады. Кейбiр сұйықтықтардың негiзiнде сутектi көмiр болады, сондықтан терiнiң сыртқы қабаты тез әрi мұқият жуылуы керек.
      4.7.24. Мотор бөлiмiнде немесе кеменiң жабдықтары тұрған жерде 5 минуттан артық уақыт болатын адамдардың бәрi де құлақты қорғайтын құралдарды пайдалануы қажет. Шудың мөлшерi дауысыңызды естiту үшiн айқайлайтындай дәрежеде болса, ондай жағдайларда құлаққап кию мiндет.
      4.8. КРАНДАР МЕН ЖҮК КӨТЕРГIШ ҚҰРАЛДАР
      4.8.1. Крандар жергiлiктi техникалық бақылау органдарында тiркеледi және соны меңгерудi оқыған адам ғана басқарады. Жүгi бар крандар жұмыс iстейтiн бөлiктерге жiберiлетiн қосымша адамдар нұсқаулармен таныстырылады, осы құрал-жабдықтармен жұмыс iстеу кезiндегi сақтану жолдарымен бiлуi және жұмыс iстеуге құқылы болуы керек.
      4.8.2. Краншы кранның тұғырын, тростарды, жүк арқандарын, барабандарды, тұтқаларды, күпшектердiң жабдықтарын, тиянақтарды, блоктар мен шығыршықтарды, тиегiш iлмектердi және бұзылған жағдайда хабар беретiн су асты тартылған жүйелердi тексеруден өткiзуi қажет. Кез келген бұзылған жерi кранды пайдаланбас бұрын жөнделуi тиiс. Кранның бұзылған iлгектерi ауыстырылуы қажет. Оларды сварка арқылы немесе басқа бiр жолдармен қайта түйiндеуге рұқсат етiлмейдi.
      4.8.3. Барлық крандар, қайықшылар және басқадай жүк көтеруге арналған жабдықтар уақ-уақ куәландiрiлiп және тексерiлiп отырады. Барлық такелаждық шынжырлар, iлгектер, тростар, аспа арқандар, қауiпсiздiк жағдайында болып, еш жерi бұзылмаған күйде сақталынуы керек. Барлық тексерiстер тиiстi документке түседi, ол документтер айғақ ретiнде сақталады. Такелажды шынжырлар, арматуралар, бекiту бөлшектерi оларды қолданбас бұрын тексерiледi және күнделiктi қолдану барысында тағы тексерiлiп отырады. Бұзылған, жарамсыз құрал-жабдықтар қолданылудан алынып тасталады. Құрал-жабдықтардың, жүк көтергiштiң ақырғы сынақтан өткен уақыты мен онан кейiнгi сыналу мерзiмдерi майлы бояумен көрнекi жерге жазылып қойылады.
      4.8.4. Көтеретiн ең ауыр жүк салмағы және кранның мойнының көлбеулiк бұрышы анық етiп белгiленедi, салмақты тиiстi мөлшерден асыруға болмайды. Кран мойнының көлбеу бұрышының көрсеткiшi кран жұмысының радиусына үнемi сай келуi керек.
      4.8.5. Кранның барлық iлгектерiнiң қысқыштары қауiпсiз болуы керек. Кранның барлық мойындарында олардың тым артық иiлiп, көтермелеулерi үшiн шектегiштер қойылады.
      4.8.6. Жүк көтергiш жүйенiң двигателiнде жақсы түзулiктегi электрлi блокираторы болуы керек, ол iлмек блокты кездейсоқ мойындыққа қарай алып кетуден сақтайды.
      4.8.7. Краншы мен қосалқы қызметшiлер мойындықтың қозғалар жолында бөгет бар екендiгiн, оның кранның мойындығымен соқтығысып қалуы қаупi бар екенiн үнемi естерiнен шығармаулары керек.
      4.8.8. Краншымен бiрге мамандырылған сигнал берушi қызметшi жұмыс iстеуi тиiс. Бұл арада стандартты сигнал берулер қолданылады. Әдетте, барлық сигналдарды сигнал берушiлер бередi, бiрақ краншы авариялық тоқтату сигналына бағынуға мiндеттi, ондай сигналды кез келген адам беруi мүмкiн. Егер сигнал назарға алмаса, сигнал беру әдiстерi краншы мен қосалқы қызметшiлердiң арасында алдын ала келiсiлуi қажет. Краншы кранның мойнының оны жұмысқа қоспай тұрып мiндеттi түрде тексерiп алады немесе жұмысты аяқтаған соң тексередi.
      4.8.9. Барлық қызметшiлер жұмыстың қауiпсiздiк жолдарымен жүк тасымалынан бұрын танысулары керек. Жұмыстың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ететiн арнайы киiмдердi, басқа да сақтану құралдарын ЖҚЖ (Жекедара қорғаныс жабдықтары) жүк тиеушiлер мен солардың айналасында iстейтiн барлық қызметшiлер киюлерi керек. ЖҚЖ-ға кiретiндер: каскалар, табандары тайғанамайтын қауiпсiз ботылар, былғары қолғаптар және басқа да кез келген арнаулы жүктердi тиеуге қажеттi киiмдер.
      4.8.10. Жүктердi тиеуге арнаулы құрал-жабдықтар қолданылады, ондай құрал-жабдықтар үнемi тексерiлiп, жұмысқа жарамды қалыптарды сақталулары керек.
      4.8.11. Өте қауiптi саналатын жұмыстарды еш уақытта жалғыз iстемеңiз. Жалғыз өзiңiз жағдайды шешуге тырыспай, көмекшiлердi шақырыңыз. Крандар мен көтергiш жабдықтарды пайдалануға тура келетiн жүктердi тиеу қашанда қауiптi жұмыс екенiн ұмытпаңыз.
      4.8.12. Кранмен көтерiлген жүктiң қозғалыс барысын үнемi бақылап отырыңыз. Жүк қашан кемеге жетiп, краннан ажыратылып алынғанша одан көз айырмаңыз.
      4.8.13. Көтерiлген жүктiң астында еш уақытта тұрмаңыз, қауiптi жүктердiң арасында да тұруға болмайды. Желдiң және судың әсерiнен қауiптi жүктердiң шайқалып не үзiлiп кетуi мүмкiн.
      4.8.14. Бас киiмiңiздi айналып тұратын тетiктiң маңайында тұрып кимеңiз қолыңызға тағылған сақинамен қанатта немесе кабельде жұмыс iстемеңiз.
      4.8.15. Көтерiлiп бара жатқан жүкке еш уақытта отырмаңыз.
      4.8.16. Жұмыс орныңыз майдан, майлы жағылыстардан, қоқсықтардан тазартылуы керек.
      4.8.17. Оттегi, ацетилен сияқты оталғыш газдарды тиеу кезiнде өте сақ болыңыз.
      4.8.18. Жүк тиелетiн ашық люктардың трюмдi айналдыра таяныштары болуы керек. Жүк тиелiп бiткеннен кейiн люктер тығыз жабылуы керек. Қызметшiлер жүк тиелген кезде және крандармен, көтергiштермен жұмыс iстеген кезде өте сақ болулары керек.

МЫС АРҚАНДАРДЫҢ (СТРОПАЛАР) АҚАУЛАРЫНЫҢ БЕЛГIЛЕРI

     Ақаулықтың негiзгi алты белгiсi бар:
     а) Бiр ғана қанаттың қатар жатқан сымдарының он сымы немесе бiр түйiндегi өрiмнiң бес сымы үзiледi.
     б) Сыртқы сымдары тозады немесе алғашқы диаметрiнiң үштен бiрiн тазалау керек болады.
     в) Түйiлiп қалуы, бiр жерлерiнiң ойылып қалуы, кертiлуi немесе басқа ақаулықтар.
     г) Тот басудың немесе жылудан бүлiнудiң әсерi.
     д) Шатынау, тоттану, арқанның бүрiлуi.
     е) Бiтiсiп, тұтасып кетуi (бiр арқандағы өрiмдердiң бiр-бiрiмен шатасып кетуi).

СЫМДЫ АРҚАНДАРДАН ТҰРАТЫН АРҚАНДАРМЕН ЖҰМЫС
КЕЗIНДЕГI САҚТЫҚТЫҢ БЕС ШАРАСЫ:

     а) Жүк қоятын арқандарды дайындаған кезде түйiншектеп байламаңыз.
     б) Бұрыштардың тым сүйiр жерлерiне жұмсақ төсенiш кеспелтек ағаш пайдаланыңыз.
     в) Жүктi көтергенде де, түсiргенде де солқылдатпай, жайлап қозғалтыңыз.
      г) Жүк көтеретiн арқандардың көтергiштiк күшi мен құрылымы тиiстi жүк салмағына сай келетiн болсын. Анықтама бойынша тексерiңiз.
      е) Көтеретiн жүктiң салмағын бiлiңiз.
      4.9. ДӘНЕКЕРЛЕУ ЖҰМЫСТАРЫ
      Дәнекерлеу шеберханадан сырт жердегi дәнекерлiк жұмыстар мынадай сақтықты керек етедi.
      4.9.1. Жұмысты бастар алдында және аяқталғаннан кейiн кеменiң капитанына мәлiмдеп, дәнекерлеу жұмыстарын жүргiзуге арналған тиiстi рұқсат-наряд жасалуы керек.
      4.9.2. Өрт шығу қаупi бар жерлерде жұмыс iстегенде қосымша сақтық шаралары жасалады. Кем дегенде бiр адам өрт сөндiргiштiң немесе өрт шлангiсiнiң қасында тұруы қажет.
      4.9.3. Жұмысты бастамас бұрын жұмыс орнын барлап, резина, май, мұнай сияқты тез тұтанғыш заттардың жоқ екенiне көз жеткiзу керек. Дәнекерлеу орны жиналмалы экранмен қоршауланады. Электродтың қалдықтары арнаулы кәрзеңкеге жиналып алынады. Палубаның үстiндегi дәнекерлеу жұмысын оның астындағы тұсы қашан тазаланғанша жүргiзбеңiз, яғни ешқандай жанармай құйылған бактар және басқа тұтанғыш заттар тұрмауы қажет.
      4.9.4. Дәнекерлеу жұмысын жүргiзушi адам мұнай құйылған не бензин құйылған ыдыстардың ауызы ыстық металдың ұшқындары түспейтiндей жақсы қорғалғандығына сенiмдi болулары керек.
      4.9.5. Сейсмикалық кабельдердi ашу, таптау немесе орау жұмыстары дәнекерлеу жұмыстарымен қатар iстелмейдi.
      4.9.6. ЖҚЖ-нi (жұмыс ботинкасы, резина төсенiш, қолғап және қорғайтын көзiлдiрiк).
      4.9.7. Жұмыс аяқталғаннан кейiн құрал-саймандарды және заттарды дұрыс сақтап қою керек.
      4.9.8. Қауiптi жерлерде ешқашан жалғыз жұмыс iстемеңiз.
      4.9.9. Барабанда тұрған кабель жабылмаса, не сәйкес қорғанылмаған болса, кабельдiң үстiнде, маңайында, кабельдiң өзiнде дәнекерлеуге және кесуге, басқа дәнекерлеу жұмыстарын жүргiзуге болмайды.
      4.10. ТАСЫМАЛДАНАТЫН БАСПАЛДАҚ ЖӘНЕ САТЫ АҒАШТАР
      4.10.1. Егер сiзге жоғары шығу керек болса, бұрын бақыланған баспалдақты пайдаланыңыз. Көтерiлген не түскен кезде баспалдаққа қарап тұруыңыз керек.
      4.10.2. Баспалдақты қойғанда және жоғары көтерiлгенде әрқашан жоғары қараңыз. Бұл жағдайда сiз әрқашан жолда не тұрғанын, не бастарыңызды соғып алатын заттарды көре аласыз.
      4.10.3. Электр құрал-жабдықтарымен жұмыс iстегенде, не электр көзiне жақын жерде жұмыс iстегенде электр тоғын өткiзбейтiн баспалдақты пайдалану керек.
      Көпiр ағаштардың дұрыс жақсы бекiтiлгендiгiн, май жағылмайтындығын, майлы зат және басқа тайғанайтын заттардың болмауын қадағалау керек.
      Барлық баспалдақтар белгiлеп қоятын стерженьдерi болу керек және пайдаланылмас бұрын орнына бекiтiлген жөн. Еш уақытта баспалдақтың көпiрiне тұруға болмайды. Ұзындығы 3 метрден артық тiк баспалдақты пайдаланғанда, ол артқа қарай не жанына құлап кетпеу үшiн оны жоғарғы жағынан байлап қою керек. Баспалдақты берiк, қатты және тегiс бетке бекiту керек. Егер бет жылтыр болса, онда баспалдақтың төменгi жақ аяғына сырғымайтын материал пайдаланған дұрыс. Шатынап кеткен не майысқан баспалдақты пайдалануға болмайды. 2 метрден артық биiктiкте жұмыс iстеген жағдайда мiндеттi түрде қорғағыш бас киiм (каска) және монтаж белбеуiн кию керек.
      4.10.4. Жиналмалы және тiк баспалдақтар қауiпсiз болу үшiн сырғанап кетпейтiн резина төсенiштерi болу керек.
      4.10.5. Баспалдақтың табаны оның жоғарғы жағы бекiтiлген тiреуiштен баспалдақтың ұзындығының 1/4-iндей қашықтықта орналасуы керек. Баспалдақпен көтерiлмес бұрын оны орнықтырып қойып алған жөн. Егер қажет болса баспалдақтың табанын тиянақтап қойып, жоғарғы жағын жақсылап бекiту керек.
      4.10.6. Баспалдақтарды айқастырып қоймаңдар. Жарылған жердi және басқа ақау жерлердi бояу көрсетпей қояды. Сондықтан ағашты сақтау үшiн жоғарғы сапалы лакты не зығыр майы мен скипидарды пайдаланған жөн.
      4.10.7. Жеңiл басқыштарды түзу баспалдақ ретiнде пайдалануға болмайды.
      4.10.8. Сiз баспалдақта тұрғанда бiр заттарға еңкейiп қол созбаңыздар: баспалдақ тайып кетуi не сiз тепе-теңдiгiңiздi сақтай алмай қалуыңыз мүмкiн. Баспалдақтан түсiп, оны қажет жерге қарай ауыстырып қойыңыз.
      4.10.9. Баспалдақты пайдаланар алдында тексерiп алыңыз. А формасы түрiндегi баспалдақ пайдаланар алдында тiркелуi керек.
      4.10.10. Егер сiз ағаш сатыны пайдалансаңыз, оның көлденең тақтайшаларының және басқа бөлiктерiнiң түйiнi мен тесiктерi жоқ екендiгiне көз жеткiзiңiз.
      4.10.11. Саты аспап болып табылады, сондықтан оның қандай жүктi көтере алатындығына көз жеткiзiңдер.
      4.10.12. Сатыны қоятын еден не табан берiк, орнықты және тегiс болу керек.
      4.10.13. Саты жасауды тәжiрибелi маманнан үйренiңiз.
      4.10.14. Басқыш не саты бастан жоғары тұрған электрлiк және радиотрансляциялық сымға тимеуi керек.
      4.10.15. Саты тақтайшаларын жиналма басқыштың көпiрлерiн төсенiш ретiнде сүйеуге болмайды.
      4.10.16. Басқышпен төмен жоғары шыққанда екi қолмен ұстап алу керек. Құрал-жабдықтарға арналған белбеулердi не құрал-саймандарды және ұсақ-түйек керек заттарды алып жүретiн сөмкенi пайдаланыңыз.
      Егер биялай кисеңiз, оның размерi өзiңiзге дәл болуы керек. Сiздiң биялайыңыз не қолыңыз су не тайғақ болғанда басқышты ерекше байқап пайдаланыңыз.
      4.10.17. Тепе-теңдiктен айырылып қалу не құлай қаупi болса, басқышта тұрып жұмыс iстеуге болмайды. Қажет болғанда монтаж белдiгiн киген жөн (2 метрден артық биiктiкте).

4.11. ТОТ БАСҚАНДЫ КЕТIРУ ЖӘНЕ БОЯУ

      4.11.1. Машина құрал жабдықтарының айналасын бояғанда энергиямен жабдықтайтын машина ағытылған, машина құрал жабдықтары жылжи алмайтындай не өз бетiмен қозғалмайтындай орналасуын тексеру қажет. Сәйкес ескертулер жазылған кесте болғаны жөн.
      4.11.2. Бояуда жүрек айнытатын не адам денесiн тiтiркендiретiн қоспалар болады, ал ерiткiштердiң буы тез жарылатын не жүрек айнытатын болуы мүмкiн. Егер бояу ыдысына пайдалану нұсқауы жазылмаса, онда сатып алған жерден пайдаланғанда қандай да бiр қаупi жоқ па, пайдаланғанда ерекше бiр әдеттi қолдану қажет пе дегендердi сұрау керек.
      4.11.3. Тот басқанды қышқылдар арқылы кетiру керек, сондықтан қышқылды терiге тигiзуге болмайды. Шашырағаны көзге тимеу үшiн қорғағыш көзiлдiрiк кию керек.
      4.11.4. Егер жоғарғы жақты не арқандардың маңдайын бояу керек болса, онда тот басқанды кетiргiштiң шашырандысын арқанға және монтаж белдiгiне тигiзбей, байқау керек. Жұмыс бөлмесiндегi барлық радиохабарлағыштардың сынбауын қадағалап, жауып қою керек.
      4.11.5. Iшкi және жабық кеңiстiктiң бояп жатқан кезде және ол кеткенге дейiн жақсы вентиляциясы болу керек.
      4.11.6. Бояп жатқан уақытта және ол толығымен кепкенге дейiн iшкi бөлмелерде темекi шегуге және ашық отты пайдалануға болмайды.
      Кейбiр булар, тiптi төмен қоспалар да, темекiнiң түтiнiмен қосылып, дем алғанда зиянды затқа айналуы мүмкiн.

Ү. СЕЙСМИКАЛЫҚ ОПЕРАЦИЯЛАР

      5.1. ПНЕВМАПУШКАЛАР ЖӘНЕ КОМПРЕССОРЛАР
      Жоғарғы қысымнан болатын қауiп.
      Пневмопушкалар - қысылған ауаны тез суға жiберетiн қондырғы. Ол жарылудың әсерлiлiгiн арттырады. Геофизикалық зерттеулердi жеткiлiктi энергиямен қамтамасыз ету үшiн өте жоғары қысым беруге қабілетi бар қуатты компрессорлар қажет. Көпшiлiк пневмопушкалар жүйелерiнде қолданылатын кәдiмгi жұмыс қысымы автомобиль шиналарының қысымынан 70 есе көп болады. Осындай қысыммен шыққан кез келген ауа ерекше қауiптi болады және дененi бүлдiрiп, терi арқылы адамның қанына шаң, ауа, тiптi май бөлшектерiн түсiредi.
      Жоғарғы ауа қысымына байланысты қауiптi азайту үшiн мына ережелердi сақтау керек:
      5.1.1. Қолдарыңызды еш уақытта ауа ағынына және кез келген қысымда тұрған шығу тесiктерiне қоймаңыздар. Қан жүретiн тамырларға ауаның кiруi өлiммен аяқталуы мүмкiн.
      5.1.2. Пневмопушкалармен, басқаратын құрал-жабдықтармен және ауа компрессорларымен тек маманданған рұқсаты бар адамдар ғана жұмыс iстеуi керек. Басқа барлық қызметкерлер құрал-жабдықтардан, жинақтау сымдарынан, бұзғанда және қайта жинағандағы оқтан не пневмопушкалармен жұмыс iстегенде, олардан аулақ тұруы керек.
      5.1.3. Ауа шыққанда қауiптi болатын жерде жұмыс iстейтiн барлық жұмыскерлер жүйе жұмыс iстеп тұрғанда, көздерiн және құлақтарын қорғайтын құрал алып жүрулерi керек.
      5.1.4. Жоғары қысымды жүргiзу және тексеру үшiн пайдаланылатын резервуарлар, құбырлар, тiзбектер және құрал-жабдықтар арнайы жасалған құрал-жабдықтар болып есептеледi, сондықтан оларға ерекше көңiл бөлiнуi керек. Жоғары қысымда тұрғанда жоғары қысым жүйесiн пайдалануға, болттарды не құрал-жабдықтарды босатуға не қысуға, балғамен қандай да бiр бөлшегiн ұруға болмайды.
      (Құжаттың 5.1.5. тармақшасының болмағандығынан, орысша мәтінді ұсынамыз)
      5.1.5. Резервуары, трубы, линии и оборудование, используемые для проведения и контроля такого высокого давления, являются специализированным оборудованием, которому следует уделять особое внимание. Никогда не используйте, не закрепляйте или не ослабляйте болты или оборудование, не ударяйте молотком по какой-либо части системы высокого давления, когда она находится под давлением.
      5.1.6. Қысымды реттеп тұратын клапандар (ысырмалар) және басқа қорғағыш құралдарды алып тастауға не ауыстыруға болмайды. Тек жетiк мамандар ғана жөндеу не ауыстыру жұмысын жүргiзе алады.
      5.1.7. Шығару клапанының алдында және артында тұрған блоктың кез келген клапандары ашық қалпында тұруы керек.
      5.1.8. Клапандарды ашқанда ең алдымен толық ашық клапанды қойып, одан кейiн штурвалды жарты айналым артқа жылжытып аздап жабу керек.
      5.1.9. Стандарт емес қосымша бөлшектердi пайдалану қауiптi болуы мүмкiн.

ЖАРЫЛУ ҚАУПI

      Сығылған ауаның тағы бiр қауiптi жағдайы, ол жарылып кетуi мүмкiн. Сығылған ауа жанатын сұйықпен құбырда не жүйенiң басқа бөлiгiнде реакцияға түскенде жарылыс болуы мүмкiн. Жарылу басқа жағдайда да болуы мүмкiн: тосыннан қысқанда жабық көлемде температура жоғарлап кетедi (компрессорлық инцинировандық жану) не ауа краны майы бар монометрге ашылған кезде. Тiптi құбыр жүйесiндегi майлағыш не гидравликалық майдың жұқа қабаты да жарылыс тудыра алады.
      Жалын пайда болған кезде толқын ұрғанда құбырлар жарылып кетуi мүмкiн.
      Жарылу қаупiн азайту үшiн мына ережелердi орындау керек:
      а) Тездетiп барлық клапандарды ашыңдар.
      б) Май және басқа жанғыш заттардың барлық ауа тiзбегiне және сығылған ауа тiзбегiне түспеуiн қадағалау керек.
      в) Еш уақытта сутектi көмiр майын пайдаланған не майлаған пневматикалық құрал-жабдық құрастыруға болмайды. Шөп не синтетикалық (компрессорларға пайдаланатын) майларды не силеконды майлағышты пайдаланған жөн.
      г) Жоғарғы температураның әсерiнен май тұтанып кетуден сақтану үшiн, сығылған газ суытылғаннан кейiн температуралық режимге сәйкес келуiн қадағалау керек.
      д) Мына себептерден тұтанудан сақ болыңыздар: электростатикалық разряд, насоста май қабыршағының сығылуы, сыртқы соққы және сыртқы өрт.
      е) Палубада жөндеу жұмыстары сақтықпен жүргiзiлуi керек. Ашық жалын не басқа жылу көздерiн ауа торабы мен электр кабельдерiнен белгiлi бiр аралықта ұстаңыздар. Ауа райы өте суық болғанда жөндеу жұмыстарын уақытша жабық жерде жүргiзiңдер электр дәнекерлегiштер мен шамдар кеме палубасын жерлестiрiлген болу керек. Жөндеушi жұмыскерлердiң тағайындалуына және жарақаттанған жерлерiне құрал-жабдықтарды пайдаланыңыздар. (Металл заттар да кедiр-бұдыр қабыршақтар да адам денесiн жарақаттандырады, сондықтан оны тегiстеп өңдеу керек, не сол затты ауыстыру керек).
      ж) Түтiктер мен шлангылар белгiлi бiр аралықтан кейiн, ұзына бойына, қорғалып отырылуы керек, себебi, егер сынып кетсе ұштарын бiрiктiруге болмайды.

5.2. ПНЕВМАПУШКАМЕН ЖҰМЫС

      Пневмапушка - ұқыпты түрде жұмыс iстеудi және техникалық қызмет көрсетуде қажет ететiн және қызметкерлерге өте үлкен қауiп тудыратын жүйенiң бөлiгi.
      Ауа пушкаларымен жұмыс iстейтiн бригада приборларды басқара бiлулерi керек. Олар құралдарды қосу, ажырату, жұмысқа қосу, палубадағы қысымды тiкелей жақындамай бақылау жұмыстарын орындай алулары қажет. Сақтандырудың мынадай шаралары қолданылуы керек:
      5.2.1. Егер адам пушканы жинаған және бұзған кезде суда болса, онда жiбi бар сақтандыру белдiгiн кию ұсынылады. Мiндеттi түрде қорғағыш жилетiн киюi керек.
      5.2.2. Пневмапушканы жинағанда, бұзғанда және онымен жұмыс iстегенде қызметшiлер сақтану каскаларын, сақтану ботинкасы және көздерi мен құлақтарын қорғайтын құралдарын алып жүруi керек.
      5.2.3. Пневмапушкамен жұмыс iстегенде жоғарғы қысымды газға арналған шлангы, электр тiзбегi және сүйрейтiн кабель (буксировочный кабель) пайдаланылады. Ешкiмнiң ауа және электроэнергия берiлетiн тiзбекке шалынып не сүрiнiп қалмауын мұқият қарауы керек. Жоғары қысымды шлангыны және электрокабельдерiн абайлап ұстаңыз, себебi тозған жерiнде не олардың сыртқы қабатында ток өткiзбейтiн қабат керек емес кернеу болуы мүмкiн.
      5.2.4. Пушкадағы қысымды ылғи да бортқа әкелмес бұрын шығарып жiберу керек.
      5.2.5. Пушка палубада тұрғанда кез келген уақытта жүйеге қысым кiргiзген сайын белгi берiлетiн шам шағылады.
      5.2.6. Жүйеге қысымды кездейсоқ қалпына келтiруден қорғану үшiн басқару пунктiндегi кiретiн есiктi жауып, пломба салып тастау керек.
      5.2.7. Пушкаға жақындамай тұрып, қысымның дұрыс еместiгiне көзiңiздi жеткiзiңiз.
      5.2.8. Қысымда тұрған жай ауа өте қауiптi болуы мүмкiн. Мүмкiн болғанынша пневмопушканы қосуды тексеруден аулақ болыңыз. Егер осындай сынақ қажет болса, онда айнала (кеңiстiк) қауiптi емес жерге дейiн тазартылған және қорғау шаралары қолданылған жағдайда ғана жүргiзу керек. Адамның қысымын шығарып сынақ жүргiзгенде, қысым 30 атм. аспауы және барлығы ЖҚЖ-мен жабдықталуы, пушкада 8 метрден кем емес аралықта болуы қажет. Сынақ кезiнде еш уақытта пушканы ұстамаңыздар.
      5.2.9. Кез келген жоғары қысымды ауадан болған инъекциялық жарақат, қаншама жеңiл болса да, оған мән берiп қарау керек.
      5.2.10. Байқаусызда жоғарғы қысымды ауамен зақымдалып қалған жағдайда, адам терiсi мөлдiреп қалса, не сол жердiң түсi өзгерсе, онда сол адам жарақаттанды деп есептеп, мынадай мiндеттердi орындау керек:
      а) Жарақаттанған адамды, тез арада, кез келген көлiкпен, ең жақын медициналық мекемеге жеткiзуге барлық жағдайды жасау керек.
      б) Дәрiгерлiк көмек, жарақаттанғаннан кейiн 8 сағаттан аспай, көрсетiлуi керек.
      в) Жарақаттанған адамға мынадай көмек көрсетуге болады: дененiң жарақаттанған бөлiгiн жүрек тұсынан жоғары көтерiп қою керек, сонда терiнiң мөлдiреуi азаяды және қысып тұратын таңғышты (жгут) жарақаттанған жермен жүректiң арасынан таңу керек.

5.3. СУ ПУШКАЛАРЫМЕН ЖҰМЫС IСТЕУ

      Су пушкаларында пневмапушкаларда сияқты потенциалды қауiптер болады, сондықтан соған ұқсас сақтану шараларын қолдану керек, атап айтқанда:
      5.3.1. Пушкаға толық қысымды тек ол суда тұрған жағдайда ғана пайдалану керек. Пушка палубада тұрғанда, еш уақытта, толық гидравликалық қысымды пушкаға пайдалануға болмайды. Гидравликалық құралдар дайын болып, суға түсiрiлгенге дейiн, қоршаулы тұруы керек.
      5.3.2. Газ аккумуляторлар азотпен зарядталуы керек.

5.4. ОТТЕГI ЖӘНЕ ПРОПАН - ГАЗДЫ ЖАРЫЛҒЫШТАРМЕН ЖҰМЫС

      Барлық газды цилиндрларда ағылшын тiлiнде, қазақ және орыс тiлдерiнде жазулар болуы керек. Тек түстi кодтарға ғана сенiп қалуға болмайды.
      Оттегi мен басқа газдардың, пропан, бутан және т.б. қоспасы қашанда қауiптi болады, сондықтан оларды ауыстыра алатын (альтернатив) сейсмикалық көздердi iздеу керек. Пропан газының шығып тұрғанын оның жағымсыз иiсiнен бiлуге болады, ал оттегiнiң иiсi жоқ, сондықтан оның шығып жатқанын бiрден бiлуге болмайды. Газбен жарылатын жүйемен тек маманданған қызметшiлер ғана жұмыс iстеуi керек. Басқа қалған қызметшiлер әсер ететiн аймақтан әрi болулары керек және онымен бiрге:
      5.4.1. Жарылған газ аймақта темекi шегуге қатаң тыйым салыну керек. Палубаның маңайына, көрiнетiн орындарға сақтық белгiлерiн қойып қою керек: темекi тартуға болмайтын, ашық шам не жалынды пайдалануға болмайтындығы ескертiледi.
      5.4.2. Жұмыс орындарыңызды от алғыш заттардан сақтаңыздар, оның iшiнде май, майлайтын (смазка), бояу, шүберек, ағаштар және т.б. жатады. Оттегi көп атмосферада мұндай заттар тез от алып, тiптi жарылып кетуi де мүмкiн. Оттегi көп жерде жұмыс iстегенде, ол үстегi киiмдерге сiңiп қалуы мүмкiн, сондықтан киiмдердi шешiп және кез келген от көзiнен не жалыннан аулақ жерге кем дегенде бiр сағат iлiп қойып желдету керек.
      5.4.3. Газ балондарының не контейнерлердiң қасында дәнекерлеуге не пiсiру жұмыстарын жүргiзуге болмайды. Дәнекерлеу жұмыстарын жүргiзгенде өрт шлангылары не өрт сөндiргiштер дайын тұрулары қажет.
      5.4.4. Өрт шлангыларын өздерiңе қарай тартып, оларды оттегi, пропан, бутан газдарын, жанармайларды, от алғыш заттарды, тотығатын агенттердi және т.б. тиегенде дайын ұстап тұру керек. Газ шыққанын сезсеңiз, палубаға көп және контейнер клапандарына көп мөлшерде су құйыңыз.
      5.4.5. Ашық палубаға сақталған оттегi толтырылған баллондарды мыналардан сақтаңыздар: жаңбырдан және теңiз суынан, өйткенi тот басып не мұз және қар жиналып қалуы мүмкiн, тiк күн көзiнiң түсуiнен. Барлық газ баллондары арнайы металдан жасалған бөлмешелерде сақтанып, оған құлып салынып қояды.
      5.4.6. Басқа бос не пайдаланылмаған баллондардың крандары жабық күйiнде болсын және ол крандар қорғағыш жапқыштармен жабылған болуы керек.
      5.4.7. Баллондарды бiр жерден екiншi жерге ауыстырғанда механикалық әсер не соққыға кездесулерi керек, өйткенi ондай жерлер оларды бүлдiруi мүмкiн. Баллондарды лақтыруға не бiр-бiрiне тигiзiп қоюға болмайды.
      5.4.8. Газ баллондар газды сақтаудан басқа мақсаттарға пайдалануға болмайды. Бос баллондарда газдың қалдығы қалуы мүмкiн, ол потенциал қауiптi болады.
      5.4.9. Егер баллонды кранға не көтергiш машинаның жебесiне тiркесе, онда оларды аспанға не жүк көтеретiн қондырғыға орналастырған жөн. Көтерген кездегi оқыс жұлқылаудан сақ болу керек.
      5.4.10. Баллондардың орнын ауыстыруға қол арбаларын пайдаланғанда, баллондарды тiк орналастырған жөн. Оларды арбамен горизонталь жағдайда тасуға болмайды. Баллондарды бiр жерден екiншi жерге сүйреп апаруға болмайды.
      5.4.11. Баллондарды орындарынан ауыстырмас бұрын, әр уақытта клапандарын жауып қойыңыздар. Орнын ауыстыратын баллондардағы қысымды реттегiштi алып қойып, клапанды қорғайтын жапқышты бекiтiп қою керек.
      5.4.12. Клапанды қорғайтын жапқышпен бiрге көлденең жатқан баллонды тiк қоймас бұрын клапанның жапқышы дәл орнында тұрғанына және тығыз жабылғандығына көздерiңiздi жеткiзiңiздер. Одан кейiн ғана баллонды тiк көтерiңiздер. Еш уақытта баллонды көтеру үшiн клапан жапқышынан ұстамаңыздар.
      5.4.13. Оттегi толтырылған баллонды қосып және пайдаланбастан бұрын, алдын ала, майдың жоқ екендiгiн және сiздiң қолыңыздың не биялайыңыздың, баллон клапанының, реттегiштiң, монометрлердiң және басқа керектi жабдықтардың майланбағандығына көз жеткiзiп алыңыздар.
      5.4.14. Клапанды қорғайтын жапқышты алғаннан кейiн, клапанның ластанбағанына көз жеткiзiңiз.
      Егер қажет болса, оны ластанған заттан тазартыңыз. Клапанның газ шығатын тесiгiн өзiңiзден, жақын тұрған адамдардан не от алғыш көздерден (источники) айналдырып қойыңыз.
      5.4.15. Вентильдi бекiткеннен кейiн одан созған қолыңыздың ұзындығындай қырындап тұрыңыз. Себебi сiзге монометрдiң циферблаты көрiнiп тұратындай болуы керек. Одан кейiн винтильде қысым тез көтерiлiп кетпеу үшiн баллонның клапанын аздап ашыңыз.
      5.4.16. Қолмен ұстайтын доңғалақшалары бар клапандарға гайка кiлттерiн пайдалануға болмайды. Клапанды ашқанда немесе жапқанда, еш уақытта оның доңғалақшаларына балғамен ұруға болмайды, және осы жұмыс үшiн қолдан жасаған құрал-саймандарды қолдануға болмайды.
      5.4.17. Клапан жапқыштарды және баллондарды пайдаланғанда оның резьбаларын сымнан жасалған щеткамен, оларды пайдаланып болғаннан кейiн және жапқышты ауыстырар алдында, тазалау керек.
      5.4.18. Оттегi контейнерiн пайдаланғаннан кейiн, клапанды жауып қою керек, себебi клапан не контейнердiң iшкi жағы кiрлеп қалуы мүмкiн.
      Пропан, және бутан толтырылған баллондарды қолдану және сақтау ережелерi оттегi толтырылған баллондармен бiрдей. Пропан және Бутан ауадан ауыр газдар, сондықтан олар жабық жерлердiң төменгi қабатына жиналады. Осыған сәйкес есте ұстау керек:
      а) Пропан және Бутан ауадан ауыр газ және ауамен не таза оттегiмен қосылған қопарылатын қоспа пайда болады;
      б) Пропан және Бутан негiзiнде сұйық күйiнде цистерналарда сақталады; сондықтан цистерналарды қатты қызып кетуге душар етпеңiз, себебi сұйық қызғаннан кейiн газ күйiне айналып және оның қысымы жарылуға дейiн көтерiлiп кетуi мүмкiн; электр қыздырғыштарын, дәнекерлейтiн лампаны пайдаланбаңыз. Бұлардың әсерiнен сұйық тез буға айналады. Газды генерировалау үшiн цистернаның сыртынан жылы суды пайдалану керек, суық күндерi ол жылытуға көмектеседi;
      в) Пропан және Бутанды оттегiнен жеке сақтау керек. Негiзiнде бұл газдарды ашық палубаның ең биiк жерiнiң үстiнде сақтайды, ал оттегi бар цилиндрлердi палубаның төмен орналасқан бөлiгiнде сақтайды;
      г) Пропан мен Бутанды еш уақытта шектенген кеңестiкте сақтауға болмайды. Уытты жерiнен басқа, от алғыш газдардың жинақталуы қауiптi;
      д) Газға арналған баллондарды ауыстырғанда не тазалағанда арнайы арналған киiмдердi кию керек.

5.5. СЕЙСМИКАЛЫҚ КАБЕЛЬДЕРДI ОРАУ ЖӘНЕ ҚАЙТА ТАРАТУ

      Сейсмикалық кемелерде қолданылатын сейсмикалық кабельдердiң номенклатурасы мен ұзындығы үнемi өзгерiп отырады. Кеменiң әрбiр командасы өздерiнiң iс-әрекеттерiне сәйкес жұмыстың ең қауiпсiз әдiсiн табулары керек. Бұл жағдайлар жазылып қойылады және үнемi қайта қаралып отырады.
      Жоспар жасағанда және қауiпсiз әрекеттерiне баға берiлгенде мына талаптарды тиiстi нұсқаулық ретiнде пайдалануға болады.
      5.5.1. Буксирлiк жүйелердi орау және қайта тарқатар алдында осы жұмысқа қатынасушы адамдардың бәрi әрекеттерiнiң бағдарын жақсы бiлулерi керек. Буксирлiк жүйенi iске қосар алдында қай жүйенiң қосылғандығы туралы кемедегi кезекшi офицерге мәлiмдеу қажет. Орау және қайта тарату кезiнде кеменiң және геофизикалық командамен тығыз байланыс әрекетi болу керек.
      5.5.2. Судағы немесе геофизикалық кез келген жұмыстарды жасамас бұрын алдағы ауа райының жағдайын, судың тереңдiгiн, кеменiң бағытын бiлу керек.
      5.5.3. Кезектi (вахталық) офицер кеменiң кеңiстiктегi қозғалысын бақылап отырады, оның бағытындағы және орын ауыстыруындағы өзгерiстiң бәрiн палубаның артқы бөлiгiндегi қызметшiлерге хабарлайды.
      5.5.4. Жұмысқа кiрiсер алдында төмен түсiру жүйелерiнiң барлық жабдықтарын: барабандарды, тежегiштердi, гидравликалық жүйелердi, арт жағындағы белгi беру оттарын, батареяларды, сейсмоқабылдағыштардың, т.б. тексерiп, олардың жай-күйiмен танысады. Кейбiр сейсмикалық кемелерде жоғары топтың қаупi болады. Егер осындай жағдайда iстейтiн болсаңыз, жұмыс басшысының барлық нұсқауларын орындаңыз.
      5.5.5. Көпiрше мен палубаның артқы жағындағы коммуникация жүйелерiнiң және көрiну аппаратураларының қызметiн тексеру керек. Доктағы қызметшiлер мен рульдегi қызметшiлердiң тиiстi байланыстары болғанша, жұмысты бастауға болмайды.
      5.5.6. Құтқару белдiктерi мен якорлық жүйелер кеменiң артқы жағында (қорлау) сақталады. Жағдайдың қажетiне орай немесе жауапты адамның нұсқауы бойынша құтқару белдiктерi киiлiп тұрылады.
      5.5.7. Әркiм өзiне арналған арнаулы киiмдерiн киюге тиiс, олардың iшiнде қорғау жилетi, таймайтын бәтеңке, ауа райының дымқыл кезiнде киетiн жамылғы, қолғаптар немесе қажет болатын басқа да ЖҚЖ-лар да кiредi.
      5.5.8. Шығыршықтардың барабандары айналып тұрған кезде олардың қасында жұмыс iстеуге болмайды. Шығыршықтардың барабандары маңайына келiп-кететiн жолдар қорғанмен бөлiнуi керек.
      5.5.9. Кабельдiң барабандарында өте тәжiрибелi адам мұқият басқарумен жұмыс iстейдi.
      5.5.10. Көтергiштердi, балкаларды, крандарды қолданып құйрықты қалқымаларды көтеру үшiн көтеру жүйесi жүктiң салмағына қоса соғылған кезде қосылатын салмақты да есепке алу керек. Құйрықты қалқымалар теңселгенде, тынышсыз теңiздегi толқынның әсерi сондай күштердi тудырады.
      5.5.11. Құйрықты қалқымаларды жұмысқа қосар алдында ол туралы кезектi офицерге қолма-қол хабарлау қажет.
      5.5.12. Жұмысқа қосу кезiнде құйрықты қалқымалар мен кеменiң артқы жағының екi аралығында ешкiмнiң тұруына рұқсат етiлмейдi.
      5.5.13. Құйрықты қалқымаларды жұмысқа қосқанда қызметшi палубадағы қанаттың шұңғылынан ары тұруы керек. Ешкiм еш уақытта тростың үйшiгiнде тұруына рұқсат етiлмейдi.
      5.5.14. Тереңдiктi бақылау үшiн немесе сондай саймандарды пайдалану кезiнде кабельдiң бекiтiлгеннен кейiнгi жағдайына сақ болу керек.
      5.5.15. Сейсмикалық өрiмi бар барабан өрiм толық түскеннен кейiн ғана бекiтiлуi керек. Бұл болт арқылы немесе шынжыр арқылы бекiтiледi. Егер үнемi бақылаудан өтпесе, барабанның тежегiштерi ұстамай қалады.
      5.5.16. Сейсмикалық кемелердi түсiрген кезде мүмкiндiгi бар жерде оны қорғап тұратын қоршау шынжырлар немесе таяныш қанаттар орнатылады.

СЕЙСМИКАЛЫҚ КАБЕЛЬДЕРДI ОРАУ

      5.5.17. Кабельдердi орауынан тарқату кезiндегi сияқты оларды қайта орағанда да, ауа райын, судың тереңдiгiн, кеменiң бағытын еске алып отыру керек.
      5.5.18. Шығыр, барабан және коммуникация жүйелерi жұмыс бастамас бұрын тексерiледi.
      5.5.19. Көтерiлiп алынатын заттың түрi, оны орындауға қанша уақыт кететiндiгi күзетшi офицерге хабарланады. Барлық қозғалысты капитан басқарады және кездейсоқ оқиғаларға дайын әрi сақ болуы керек.
      5.5.20. Құйрықты қалқымаларды немесе кеңейткiш жүйелердi көтерген кезде жұмысқа қосылмаған басқа адамдар қорғанышы бар аулақ жерде тұрады. Тоқ жүретiн каттар мен кабельдер қашанда қауiптi.
      5.5.21. Барлық құрал-жабдықтар борт үстiнде болғанда, құралдар мен саймандар ретiмен жиналуы жөн.
      5.5.22. Жұмыс аяқталғаннан кейiн құйрықты қалқымалар мен сейсмокостарды дұрыстап жинап қояды.
      5.5.23. Барлық тұтқалар, шынжырлар, сақтандырғыш жүйелер құрал-жабдықтар жұмысқа қосылғаннан кейiн жиналып алынады.
      5.5.24. Сейсмикалық кабельдердегi кез келген тұтанғыш сұйықтықтар кабель көтерiлiп алынғаннан кейiн тазалануы қажет.
      5.5.25. Кабельмен жұмыс iстеген кезде палубаның артқы жағында темекi тартуға болмайды.
      5.5.26. Жауапты адам күзетшi офицерге артқы палубаның таза екендiгi және буксирлiк жүйенiң бекiтiлгендiгi туралы хабарлап тұрады.
      5.6. КАБЕЛЬДIҢ МАЙЫ
      Кабельдiң майы өте тұтанғыш, сондықтан:
      5.6.1. Кабельдiң майлайтын май құйылған ыдыстың сыртына "оттан қауiптi" деп анық жазылған белгi жасалынады.
      5.6.2. Кабель оралған барабандардың қасында және кабельмен жұмыс iстейтiн орында темекi тартуға немесе от жағуға болмайды.
      5.6.3. Сейсмикалық кабельдердi орағаннан немесе қайта тарқатқаннан кейiн және сейсмикалық кабельмен кез келген жұмыстан кейiн палубаны мұқият жуыңыз.
      5.6.4. Кабельдiк майлар тамған терiңiздi, киiмiңiздi суды мол етiп қолма-қол жуыңыз, өйткенi ол тез кебедi де, күйдiрiп жiбередi.

5.7. КЕМЕ ЖҮРУ СТАНЦИЯЛАРЫНДАҒЫ ЖҰМЫСТАР

      Мұнаралар орнатуды қажет ететiн негiзгi кеме жүру станциялары мынадай жабдықтармен қамтамасыз етiлуi қажет:
      5.7.1. ӘРКIМГЕ МIНДЕТТI ЖАБДЫҚТАР:
      а) Сақтандыру бәтеңкелерi - үстiңгi жағы мықты жүк түсуден сақтанатын шұлығы бар, тайғанамайтын, орнықты, химиялық қоспалар мен ыстыққа шыдамды табаны бар жұмыс бәтеңкелерi.
      б) Екiншi аяқ киiм - спорттық сыпатты бәтеңкелер, табанның кескiнiне келетiн жұмсақ, иiлгiш табаны бар, мұнараға өрмелеуге қолайлы. Мұнараларға өрмелеуден мүмкiндiгiнше аулақ болған жөн.
      в) Тиiстi талапқа сай келетiн қатты телпектер. Оны мұнараны құрау кезiнде, немесе мұнаралардың түбiнде тұрып жұмыс iстегенде киедi.
      г) Химиялық қоспалармен, бояушылықпен, мұнараларды жуу, бөлiктерiн қосу кезiнде бетке киетiн тиiстi талапқа сай киiмдер.
      д) Әркiмнiң жеке киетiн суға батырмайтын, су бетiнде ұстап тұратын киiмдерi, қайық үстiнде жұмыс iстегенде киетiн жұмыс жилеттер.
      5.7.2. Мұнараларды тұрғызған кездегi сақтандыру жабдықтары:
      а) Сақтандыру арқандары бар монтаждау белдiктерi - алдында, артында бекiткiштерi бар, өрмелеуге толық екi жабдық. Бұл белдiк оқыс құлап кетуден сақтайды.
      б) Өрмелеуге арналған арқан, қауiптен сақтау арқандарын басқа мақсатқа пайдаланбайды. Олардың ұзындығы мұнараның биiктiгiнен екi есе артық, оның үстiне, төтенше жағдайда пайдаланатын қосымша ұзындық.
      в) металдан жасалған көтергiш құралдар-сегiздiк сияқты түсiргiш карабиндердiң шу комплектiсi және он бес түрлi басқалар. Олар мұнараларда iстейтiн адамдарды көтерiп, түсiретiн сым арқандарды iлуге және бекiтуге пайдаланылады.
      г) Сақтандыру линиясы - тиiстi талапқа сай келетiн әрқайсысының ұзындығы 1 м. екi тросы және жұмыс кезiнде мұнараға өз алдына жеке бекiтiлген карабинi бар.
      5.7.3. Станциялардағы қорғаныш жабдықтары
      а) Алғашқы дәрiгерлiк көмек көрсету жабдықтары: әрбiр жабдық станцияны пайдалану және орналастыру уақытында қанша адам болса, соған байланысты қамдалады.
      б) өрттiң кез келген түрiне сай келетiн СО түрiндегi екi өрт сөндiргiш электронды жабдықтары және пешi бар болып келедi, олар генератордың стендiсi мен бас стендiге арналған.
      в) Өрт жанғыштар (киiз) - олардың екеуi өрт сөндiргiш орнатылған жерге орналастырады.
      г) Өрт сөндiргiш шелектер - олардың екеуi жерде өрт болатындай жағдай бола қалса деп генератордың жанына қойылады.
      д) Алдын ала ескерту таспасы - хауiптi анықтайтын ролик яғни жанар май қоймасы, мұнарадағы сым арқанның тұтқасы, газды баллондар т.б.
      е) "Дулығамен жұмыс iстелсiн" және "шылым шегуге болмайды" деген ескертпе белгiлерi көрнектi жерлерге орналастырылуға тиiстi. Олар ағылшын, қазақ және орыс тiлдерiнде жазылуға тиiс.

VI. ҚАУIПТI МАТЕРИАЛДАР

      6.1. ЖАРЫЛҒЫШ ЗАТТАР
      6.1.1. ЖАЛПЫ ЖАҒДАЙЛАР
      Теңiзде жер сiлкiнiстiк барлауға байланысты жарылыс жұмыстарын жүргiзген кезде "жарылыс жұмыстарына байланысты қауiпсiздiктiң жалпы бiрдей ережелерiнiң" (ЕПБВР-1992 ж.), "жер сiлкiнiстiк барлау жұмыстарын жүргiзуге байланысты жарылысшының техникалық қауiпсiздiктi сақтау жөнiндегi нұсқауының (1994 ж.) талаптары сақтала отырып және сол Ережелерге сай жүргiзiледi.
      6.1.1.1. Жарылыс жұмыстарына жасы 20-дан кем емес, жарылысшының жалпыға бiрдей кiтапшасы не болған (жарылысша - шебер), бiлiмi мен тәжiрибесi, дағдысы жөнiнен кезектi сынақтан өткендерге жiберiлуге тиiс.
      6.1.1.2. Жарылғыш заттар қолданылатын (ВМ) жұмысты iстейтiн адамдардың бәрiнде iшкi iстер бөлiмдерi тарапынан берiлген рұқсат қағаздары және денсаулығы жөнiндегi психиатордың дәрiгерлiк тұжырымы болуға тиiс.
      6.1.1.3. Жарылғыш заттарға байланысты кез келген жұмыста (ВВ) мейлiнше сақтық жасалуға тиiс, соқтығысқа, үйкелiске, жол беруге болмайды, жарылғыш заттарды (ВВ) әсте бақылаусыз қалдыруға да болмайды.
      6.1.1.4. Жарылғыш заттармен жұмыс iстеген жағдайда жанып тұрған отты пайдалануға, шылым шегуге болмайды.
      6.1.1.5. Жарылғыш материалдарға тым жақын жерде өрт шыға қалған жағдайда оны сөндiруге шашыраған суды, көпiршiк және көмiр қышқылды өрт сөндiргiштердi ғана пайдалану керек.
      6.1.1.6. Жарылғыш материалдар өздiгiнен тұтанған немесе қалайда тұтану қаупi бар екенi айқын болған жағдайда кеменiң барлық адамдары дереу кемеден түсiрiп, әкетiлуге және олар көшiру жоспарына сәйкес белгiлi бiр қауiпсiз қашықтыққа әкетiлуi қажет. Өрт шыққан жердi басқа кемелердiң қатерлi жерге жақындап келуiнен қорғау керек.
      6.1.1.7. Күштi дәрiнiң, алкогольдiң, есiрткенiң әсерi болған кезде, ауырған немесе бойын дел-сал кезде жарылғыш заттарға байланысты жұмыс атқаруға болмайды.
      6.1.1.8. Күн күркiрегенде, теңiзде күштi толқын тұрған кезде және радиоқабылдағыштарға жақын жерде жарылғыш заттармен жұмыс iстеуге болмайды. Жарылғыш заттармен жұмыс iстегенде барлық радиостанциялар өшiрiлiп тасталуға тиiс.
      6.1.1.9. Жарылғыш заттармен тәулiктiң тек жақсы көрiнетiн мезгiлiнде ғана жұмыс iстеуге рұқсат етiледi.
      6.1.1.10. Жарылысшы жұмыс басталмай тұрып жарылғыш заттарды пайдаланудағы жасап шығарған заводтың нұсқауымен танысып алуға, атқарылатын жұмыстың көмегiмен және технологиясынан нақты хабардар болуға тиiс, және де ол жарылғыш заттармен атқарылатын барлық iстi анық түсiнгендiгiн өз қолымен жазба түрiнде куәлендiруге мiндеттi.

6.1.2. САҚТАУ

      6.1.2.1. Жарылғыш материалдары (IIБ) iшкi iстер басқармасы мен қалалық техникалық бақылаудың актiсi бойынша қабылданған арнаулы үйлерде сақтау керек.
      6.1.2.2. Жарылғыш заттарды сақтауға жауапты адам сақталған және пайдаланылған жарылғыш заттардың санын ЕПБВР-ға сәйкес қатаң есепке алып отыруға тиiс.
      6.1.2.3. Жарылғыш заттар ұрланса немесе жоғалса барлық жағдайда ереже бойынша тергеу жүргiзiлуге тиiс және мұқият тексеру жүргiзу үшiн ондай оқиға жөнiнде хабар басшылыққа, iшкi iстер басқармасының жергiлiктi орындары мен қалалық техникалық бақылау орындарына мәлiмденедi.
      6.1.2.4. Жарылғыш заттарды үнемi (ұзақ уақыт) детонаторлармен бiрге сақтауға болмайды.
      6.1.2.5. Зақымданған жарылғыш заттар ЕПБВР-ға сай жойылуға тиiс.
      6.1.2.6. Жарылғыш заттар ЕПБВР-ға сай толтырылып, геофизикалық партияның бастығы қол қойған алдағы атқарылатын жұмыстың наряд жолдамасын қоса ұсынған жағдайда ғана қоймадан босатылатын болады.
      6.1.2.7. Жарылғыш заттардың уақытша қоймасы арнайы жабдықталған және күзетiлетiн дербес кеме болуға тиiс.
      6.1.2.8. Жарылғыш заттарды жұмыс кемесiнде уақытша сақтау қажет болған жағдайда жарылғыш заттар тұрғын үйлерден мейлiнше қашықта орналасқан мамандандырылған бронды үйде сақталатын болуы керек.

6.1.3. ЖАРЫЛҒЫШ ЗАТТАРДЫ ТАСЫМАЛДАУ

      Жарылғыш заттарды негiзгi қоймадан уақытша қоймаға дейiн жермен тасу iсi "Жарылғыш заттарды автомобиль транспортымен тасымалдаудың ережесiне" (1984 ж.), ЕПБВР мен осы инструкцияның төменде келтiрiлетiн нұсқауларының негiзгi ережелерiне сәйкес ВМ-дi сумен порттан жұмыс кемесiне дейiн және жұмыс кемесiнен ВР-дiң орналасқан жерiне дейiн тасымалдау ережесiне сәйкес орындау керек.
      6.1.3.1. Жарылғыш заттарды сумен тасымалдау тек жасап шығарған зауыттың буымында, алдын ала жылжымайтын етiп бекiтiлген және ылғал тимейтiндей болып қорғалған түрде ғана жүзеге асырылатын болады.
      6.1.3.2. Көлемi үлкен жарылғыш заттарды (>20 кг.) алыс жерлерге тасымалдау арнаулы герметикалық контейнерлерге салынып, дизельмен жүргiзiлетiн шағын кемелердi пайдалану арқылы жүзеге асырылуға тиiс.
      6.1.3.3. Жарылғыш заттарды тасымалдау дербес кемелермен жүзеге асырылуға тиiс. Жарылғыш заттарды тасымалдаған кезде олармен бiрге жолаушыларды тасуға болмайды.
      6.1.3.4. Егер иницинировка құралдарын (средства иницинирования) тиiстi контейнерлерге салып, басқадай жарылғыш заттардан бөлек буылған болса, онда иницинировка құрал-жабдықтарын (СИ) басқадай жарылғыш заттармен қоса бiр кемеде тасымалдауға болады.
      6.1.3.5. Жарылғыш материалдар мен жарылғыш заттарды жанар маймен, тұтанғыш сұйық ерітiндiлермен басқа да қауiптi материалдармен бiрге шағын бiр кемеде тасымалдауға болмайды.
      6.1.3.6. Жарылғыш материалдарды шағын кемелермен жұмыс орнына тасымалдау екi бақылаушының қатысуымен жүзеге асырылады. Күтпеген жерден кеме сынып қалған жағдайда бақылаушының бiреуi техникалық көмек әкелуге кетедi де, екiншiсi жарылғыш заттарды күзетуге тиiс.

6.1.4. ЖАРЫЛҒЫШ ЗАТТАРДЫ ПАЙДАЛАНУ

      Жарылғыш заттар жер сiлкiнiсiнiң тербелесiн жасаудан басқа (тиiстi орындардың рұқсатынсыз) ешқандай мақсатқа пайдаланылмауға тиiс.
      Тiкелей жұмыс орнына келтiрiлген кезде (теңiз скважинасының аузында) жарылғыш заттарды пайдаланғанда мынадай негiзгi шараларды қолдану қажет.
      6.1.4.1. Капсюль-детонатор, шнур-детонатор жарылғыш заттарға және тоқ өткiзгiштi детонаторға жарылғыш заттарға алдын ала қоспай, оны тiкелей скважинаға түсiрер сәтте ғана қосу керек.
      6.1.4.2. Жарылғыш заттарды оқтау жұмысын оны көтерiп тұрып және судың үстiнде жасауға да болмайды. Бұл үшiн кемедегi ағаш немесе брезент төсенiштi пайдаланған жөн.
      6.1.4.3. Жарылғыш заттарды шығарып алу немесе ауыстыру қажет болған жағдайда болмаса, жарылғыш материалдар салынған жәшiктер мен контейнерлер үнемi жабық болуға тиiс.
      6.1.4.4. Жарылғыш заттар тиелген шағын кемеде қопару жұмыстары жүргiзiлiп жатқан барлық уақытта шылым шегуге және оттың кез келген түрiн пайдалануға үзiлдi-кесiлдi болмайды.
      6.1.4.5. Егер жарылғыш заттар арнаулы шұңқырға түсiрiлiп және олар жаруға әзiрленсе де, әйтсе да жарылғыш кеме әлгi шұңқырды жауып үлгiрмеген жағдайда бұл қауiптi аймаққа басқа кеменiң өтiп кетпеуi үшiн әлгi шұңқырға күзет ұйымдастыру қажет.
      6.1.4.6. Жарылғыш заттарды жарудың дәл алдында шұңқырларда қопарылыс болатын жердiң төңiрегiнде 250 м. қашықтықта 4 бағытта қайықпен күзету постысын ұйымдастыру қажет.
      6.1.4.7. Жарылғыш материалдарды пайдаланған кезде жарылыс жүргiзiп жатқан жарушыға үнемi көрiнiп тұруы үшiн оның оқталатын жарылғышының түсi ашық және көлемi жеткiлiктi мөлшерде болуға тиiс.
      6.1.4.8. Оқталған жарылғыш шұңқырға тек өзiнiң салмағымен ғана түсiрiлетiн болады. Оқталатын жарылғышты сiлкiлеуге немесе шұңқырға зорлап тығуға болмайды.
      6.1.4.9. Жарылғышты жарған кезде шұңқырда және оның төңiрегiнде шұңқырдың жиегiнен 50 метрден жақын жерде ешкiм және ештеңе де болмауға тиiс.
      6.1.4.10. Тереңдiгi 10 метрден аспайтын шұңқырларға (теңiздiң түбiнен) салмағы 2,5 кг-нан кем жарылғыштарды қолданған кезде және де алғашқы бiр топ қопарылыстардың нәтижесiнде қауiпсiздiгi анықталған жағдайда қауiпсiздiк қашықтығын 25 метрге дейiн қысқартуға болады, әйтседе бұдан жақындатуға әсте болмайды.
      6.1.4.11. Жарылыстан 5 минут бұрын шартты дабыл белгiсi берiледi. Мұндай белгi атылған қызыл ракета және сирена дауысы болуы мүмкiн ал жарылыс бiткен соң 5 минуттан кейiн жасыл ракетамен дабылдың аяқталғаны жарияланады.
      6.1.4.12. Егер және бiр себептермен жарылғыш заттар жарылмай қалса, онда жарылғыштың жарылмай қалған бөлiгiн детонациямен жару үшiн бастапқы шұңқырға таяу жерден тағыда қосымша шұңқыр бұрғылау жағын алдына ойластырып қойған жөн. Тек экологиялық тұрғыдан таза ("Дайносейс" тәрiздi), кейiн бiрте-бiрте шiрiп, өз өзiнен қауiпсiз бөлшектерге ыдырайтын жарылғыштарды пайдаланған жағдайда ғана мұны жасамауға болады.

6.2. БАТАРЕЯЛАР

      6.2.1. Қауіптi жарылғыш газдар (су тегi) жиналмауы үшiн батареяларды зарядтайтын шеберханалар жақсы желдетiлетiн болуға тиiс.
      6.2.2. Батарея бөлiмiнде шылым шегуге және ашық алаудың басқа да барлық түрiне үзiлдi-кесiлдi тыйым салынады. Бұл үйдiң кiре бергі есiгiнiң маңдайшасына көзге бiрден түсетiндей етiп тиiстi ескертпе жазылып қойылуы керек.
      6.2.3. Батарея бөлiмдерiндегi жарық қондырғыларының қорғаушы шынылары болуға тиiс. Егер жарылған немесе сынған шыныны сол заматында ауыстыруға мүмкiндiк болмаса, онда шыныларды ауыстырып болғанға дейiн электр жүйесiнен шығарылып тасталуға тиiс.
      6.2.4. Батарея бөлiмдерiнде рұқсат етiлмеген жағдайда ешқандай электр жабдықтарын жаңартуға немесе қосымша орнатуға (жарық беретiн қондырғыларды
да) болмайды.
      6.2.5. Батарея бөлiмдерiнде тасымалданатын электр шамдарын, аспаптарын немесе басқа да тасымалданатын электр жабдықтарын қолдануға болмайды.
      6.2.6. Батарея бөлiмiн қандай да бiр материалдардың қоймасы ретiнде пайдалануға болмайды.
      6.2.7. Тiптi бiр элементтiң өзiнен-ақ электр доғасының немесе ұшқынның пайда болуы ықтимал, ал бұл болса ондағы сутегiнiң жарылуына әкеп соғуы мүмкiн.
      6.2.8. Кабельдердiң орағыш немесе қорғағыш заттарының бүлiнбей, жақсы сақталуын қадағалаған жөн.
      6.2.9. Өзiнен-өзi тұтанып немесе қызып кетпеуi үшiн батареялардың барлық қосылған тұстары (клеммалар) герметикалық және таза болуға тиiс. Уақытша қысқыштарды қолдануға болмайды. Өйткенi олар тербелiстен лықсып босап кетедi де, содан барып ұшқын шығуы және қысқа электр тұйықталуы пайда болуы мүмкiн.
      6.2.10. Бұрағыш аспаптармен бұранда кiлттерi сияқты металдан жасалған аспаптарды батареяның үстiне қоюға болмайды, өйткенi оларды ұшқын немесе электрлi қысқа тұйықталу шығуына себепкер болуы мүмкiн. Арнаулы материалдармен айырылып жабдықталған аспаптарды ғана қолдану ұсынылады.
      6.2.11. Батареямен жұмыс iстеген кезде қолдағы сағат, сақина және басқа зергерлiк бұйымдарды алып қойған жөн. Әлде қалай электр тоғының қысқа тұйықталуы бола қалған жағдайда бұл бұйымдар тиген металл заттар тез ысып кетедi де соның салдарынан қолдың күйiп қалуы мүмкiн. Егер сақинаны шығарып алуға болмаған жағдайда оны айырғыш материалдармен орап қойған жөн.
      6.2.12. Электр қуат тарайтын сымдарды жалғаған немесе үзген кезде батареяға қосылған барлық жүйелердi үзiп қою керек. Егер батареялар секцияларға бөлiнген болса, онда жұмыс кеңiстiгiнде (оқшаулау арқылы) элементтер арасындағы қысым қуаты азаюы ықтимал, содан барып кездейсоқ электрiн қысқа тұйықталуының немесе электр тоғының күшi (жұмысты бастамас бұрын секциялар арасын байланыстыратын сымды қиып тастау арқылы) әлсiрейтiн болады.
      6.2.13. Батарея элементтерiнiң сыртқы тесiктерi тығыздалып тығындалуға тиiс, олар тек зарядтау кезiнде ғана босатылатын болады.
      6.2.14. Батарея қораптарының желдеткiш түтiктерiнде ешқандай кедергi жоқ екенiне көз жеткiзу үшiн (шаң-тозаң басуы) оларды мұқият түрде үнемi қадағалап тексерiп тұру керек.
      6.2.15. Батарея қораптарының қақпағы бекiтiлген болуы шарт, олар жұмыс iстеп тұрғанда ашық болуға, жұмыс аяқталған соң мұқият жабылып қойылуға тиiс.
      6.2.16. Ауа райы қолайсыз болған күндерде орнынан қозғалып кетпеуi үшiн батареяларды биiк тақтайшалармен бекiтiп қойған жөн.
      6.2.17. Сiлтiлi және қорғасынды-мырышты батареяларды бөлек бөлiмдерде ұстаған дұрыс. Сiлтiлi және қорғасынды мырышты батереялар қолданылатын жерде олардың әрқайсысымен жұмыс iстеген кезде материалдар мен құрал-саймандардың бөлек-бөлек пайдалануын қадағалаған жөн. Электролиттердiң ластануы батареялардың жұмысына кесiрiн тигiзу мүмкiн, ал екi электролиттi араластыру күштi химиялық реакция тудырады, ал мұның өзi қауiптi болуы да ықтимал.
      6.2.18. Қышқылды электролиттер де, сiлтiлi электролиттер де аса таттанғыш келедi. Демек дереу медициналық әрекет жасау керек яғни адамға немесе жабдықтарға әлде қалай шашырай қалса, ол жердi сол сәтте жуу керек. Әрқашанда жұмыс аяқталған соң қолды және киiмдi жуу қажет.
      6.2.19. Электролиттер ағып кетпеуi үшiн батареяларды тасымалдаған кезде оларды үнемi тiкесiнен тұрғызылып қою керек. Батареяларды тасымалдауда адамдарды жеткiлiктi мөлшерде пайдаланған жөн, өйткенi, олар өте ауыр, сол себептi тым ауыр салмақ түскендiктен буын бұлшық еттерiнiң созылып ауруға шалдығуы немесе жарақаттануы мүмкiн.
      6.2.20. Батареяларды жетiлдiруде жаңа технология электролиттi батареяларға қарағанда анағұрлым қауiпсiз альтернативтi батареялар ұсынады, мұны қабыл алған жөн.

ҚОРҒАСЫНДЫ-МЫРЫШТЫ БАТАРЕЯЛАР

      6.2.21. Электролиттi әзiрлеген кезде суға қойыртылған күкiрт қышқылын қосу керек. Суға еш уақытта қойыртылған күкiрт қышқылын қосушы болмаңыз. Өйткенi су қышқылдан жеңiл су мен қышқылдың қосылған тұсында жинақталған жылу будың бұрқ етiп жарылып, қышқылдың шашырап кетуiне себепкер болуы мүмкiн.
      6.2.22. Қышқылмен iстес болғанда қорғаныс көзiлдiрiк, резина қолғап киiп, алдына қорғаныс алжапқыш байлап алу керек.
      6.2.23. Терiге немесе киiмге тиген қышқылды аластау үшiн оны сумен мейлiнше жуған жөн.
      6.2.24. Әлде қалай апат бола қалған жағдайда көзге тиген қышқылды дереу жуып-шаятын бөлiмде көздi жууға арналған пункт болуға тиiс.
      6.2.25. Батареялардың плюстерiнiң төңiрегiнде түзiлетiн таттың жұрнақтары терiмен көзге аса қатерлi. Денедегi татты щеткамен тазалап кетiру керек. Клеммаларды таттанудан сақтау үшiн техникалық вазелинмен майлануға тиiс.
      6.2.26. Батарея бөлiмдерiндегi кабельдердiң изоляцияларын жақсылап күтiп ұстау керек.

СIЛТIЛI БАТАРЕЯЛАР

      Бұл тектес батареялардың жалпы сақтық шаралары да мына төмендегi жайлар болмаса, қорғасынды-мырышты батареяларға қойылатын талаптармен бiрдей:
      6.2.27. Бұл батареялардың электролиттерi сiлтi болып табылады, әйтседе ол да қатерлi, оны да денеге немесе киiмге тигiзбеу жағын қарастыру керек. Алайда терiге тие қалған жағдайда зақымданған жердi мейлiнше мұқият сумен жуу керек. Бiрақ егер терiнiң ол жерi күйген болса, онда бордың ұнтағын немесе соның қойыртылған ерітiндiсiн пайдаланған жөн. Көздi мұқият таза сумен жуып, сосын бiрден бор ұнтағының болмашы ерiтiндiсi қосылған сумен жуған жөн. Электролиттермен жұмыс iстеген кезде мұндай ертiндiлер әрқашан әзiр тұруға тиiс.
      6.2.28. Сiлтiлi батареялардың темiр ыдыстары қорғасынды-мырышты батареяларға қарағанда әрқашан қауiптi болып табылады. Сақ болыңыздар, сiлтiлi батареяларға өздерiн де тиiспеңiздер және де оларға металдан жасалған аспаптардың тимеуiн де қадағалаңыздар.

ЛИТИЙЛIК БАТАРЕЯЛАР

      Жалпы Литийлiк батареялар аса қауiптi. Қыздырған кезде немесе қысқанда литийлiк батареялардың жарылып кетуi немесе оның iшiнде литийдiң өз-өзiнен тұтанып жануы ықтимал. Литий температура (t) 650 С градустан асқанда жанады. Әдеттегiдей кәдiмгi өрт сөндіргiштi қолдануға болмайды. Литийлiк батареяларды сөндiруге ешқашан су қолдануға болмайды.
      Сондай-ақ:
      6.2.29. Литийлiк батареяларды тасымалдау әдетте шектеулi және мұқият бақылауға алынады.
      6.2.30. Әрқашан арнаулы литийлiк өрт сөндiргiштердi (lith-x) пайдаланыңыздар.
      6.2.31. Литийлiк батареяларды сақтауға айрықша жақсы желдетiлетiн қойма керек. Оларға ылғал тимейтiн болу жағын қарастыған жөн.
      6.2.32. Оларды жасап шығарушының ерекшелiктерiне сәйкес орналастырған жөн.
      6.2.33. Литийлiк батареяны үстемелеп зарядтауға ешқашан әрекет жасауға болмайды.

6.3. БЕНЗИНДI САҚТАУ ЖӘНЕ ОНЫМЕН ЖҰМЫС IСТЕУ

6.3.1. Бензиндi және басқа да тұтанғыш сұйық заттарды сақтауға немесе тасымалдауға арналған контейнерлер ондағы заттар анық көрсетiлiп белгiленуге тиiс.
6.3.2. Сұйық заттардың әлде қалай араласып кетуiнен сақтанған жөн. Жанар маймен араласқан бензин тұтану мүмкiндiгiн әлдеқайда тез өзгертуi мүмкiн, сондықтан да жанар майды әдеттегiше пайдаланған кезде оны әлде қайда қауiптi етуi ықтимал.

      6.4. СҰЙЫТЫЛҒАН МҰНАЙ ГАЗЫ ЖӘНЕ СҰЙЫТЫЛҒАН ГАЗДЫ ТАСЫМАЛДАУ
                              ЫДЫСТАРЫ
      Сұйытылған газдың жарылу қаупi бар. Сондықтан газды цистерналарды пайдаланған кезде мынадай сақтық шараларын қолдану қажет.
      6.4.1. Үйге кiргенде газдың иiсi сезiлген жағдайда электр жарықтарын өшiретiн көздерге тиiспеңiз, жарықты жақпаңыз да, өшiрмеңiз де. Желдеткiштi де қоспаңыз. Бiрiншiден, барлық есiктер мен терезелердi ашыңыз, екiншiден, үйге жалғыз кiрмеңiз. Кiрген бойда цистернаға барып, оның шүмектерiн жауып қойыңыз. Егер қосылған тұсында немесе шүмектерiнде күдiктi бiрдеңе болса, әйтпесе, егер шүмектi жапқаннан кейiн де газ әлi де шығып жатса, онда цистернаның шүмекпен қосылған түтiгiн шығарып алыңыз. Бұл жөнiнде капитан мен қауiпсiздiк жөнiндегi аға көмекшiге хабарлаңыз да барлық адамдарды ол жерден көшiрiңiз. Соның бәрi мұқият тексерiлген соң ғана үйге қайтып оралуға болады.
      6.4.2. Тұтанғыш немесе жарылғыш заттармен жұмыс iстеуге арналған қауiпсiз лампалармен ғана пайдаланыңыз. Цистернаға қосылған ұшқын шығармайтын аспаптарды ғана қолдану керек.
      6.4.3. Газы бар баллондарды электр жүйелерi қосылатын тұстан ДВС және от жанып тұрған жерде қашық, ашық жерде сақтау керек. Баллондарды үнемi тiкесiнен қойып сақтау қажет, құлап қалмауы үшiн бекiтiп қою керек.

ҚАУIПСIЗ ПАЙДАЛАНУ ҮШIН МЫНА ТӨМЕНДЕГI ЕРЕЖЕЛЕРДI
БАСШЫЛЫҚҚА АЛУ ҚАЖЕТ:

      а) Егер ас үйдiң iшiнде газдың иiсiн сезсеңiз, онда жарықты жақпаңыз да, оны өшiрмеңiз де. Жаққан кезде болатын ұшқыннан өрт шығып кетуi немесе жарылыс болуы мүмкiн. Жарықты электр жүйесi тоғысатын негiзгi қалғаннан барып өшiрген әлде қайта қауiпсiз болады.
      б) Газдың иiсiнiң күштi болуы оның баллоннан шығып жатқанын нұсқауы мүмкiн. Мұндай жағдайда клапанды ашыңыз немесе оны жұлып алыңыз, әйтпесе қосылған тұсын босатыңыз. Қатерлi бу жиналуы ықтимал-ау деген үйге әсте кiрушi болмаңыз. Статикалық электрдiң, киiмнiң, белбеу тоғасының немесе бәтеңкедегi шегенiң болмашы ұшқынынан да жарылыс шығып кетуi мүмкiн. Жақын жердегi терезе мен есiктi ашып тастаңыз.
      в) Егер асхана немесе лагерь бiр орыннан екiншi орынға көшiп жатса, әйтпесе асхана, лагерь немесе тұрғын үй демалыс кезiнде бiр аптадан артық бос қалатындай болса, баллондағы газды жауып қойыңыз.
      г) "Шылым шекпеңiз" деп жазылып iлiп қойыңыз, өрт сөндiргiштердi көрнектi және алуға оңай жерге орналастырыңыз.
      д) Жаңа орнатылған баллонға түтiктi линияны қосып бекiтпес бұрын оның бұрандасы мен клапаны зақымдалған жоқ па екен, тексерiп алыңыз, өйткенi кейде қосылатын тұстарында газ шығаратындай ақаулары болады.
      е) Газдың клапанын ашпай тұрып, алдымен оттықтың жанында сiрiңкенi тұтандырып алып ұстап тұрыңыз. Сосын барып газ ауаға тым көп шығып кетпейтiндей етiп тұтқаны жәймен ептеп ғана бұраңыз.

VII. ӨМIРГЕ ҚАУIПТI ЖАҒДАЙДАҒЫ ЖҰМЫС

7.1. ҚҰТҚАРУ ЖӘНЕ ҚОРҒАУ ЖАБДЫҚТАРЫ

      7.1.1. Шағын қайықта немесе салда жұмыс iстеген кезде барлық қызметшiлердiң жеке жүзу құрал-жабдықтары болуға тиiс.
      7.1.2. Күштi толқын көтерiлген кезде палубадағы барлық қызметшiлер сол жабдықтарды киiп жүруге тиiс.
      7.1.3. Кеменiң артқы жағында жұмыс iстейтiн қызметшiлердiң бәрi ондай құрал-жабдықтарды үнемi киiп жүруге тиiс. Кеменiң артқы жағына жақын жердегi қызметшi құтқару кеудесiнен тыс құтқару арқанына бекiтiлген құтқару белдiгiн киюге мiндеттi.
      7.1.4. Палубада жүрген кезде барлық қызметшiлер арнаулы аяқ киiм киюге тиiс.
      7.1.5. Киiмi жанған жағдайда өрт сөндiргiштi пайдаланыңыз немесе қатерге ұшыраған кiсi көрпеге, пледке, жүк матадан тiгiлген пальтоға әйтпесе әйтеуiр тұтанбайтын, от тегiн жiбермейтiн, сөйтiп, отты сөндiруге жәрдемдесетiн бiрдеңе ораңыз.
      7.2. ӨРТ ДАБЫЛЫН ӨШIРУ
      Тiкелей жұмыс орнында тұрған кеме өрт дабылының жүйесiн айыру қажет болған жағдайда кезекшi офицердiң рұқсатын алуға тиiс. Бұл рұқсат жазба түрiнде белгiлi бiр мерзiмге берiлуi керек. Рұқсаттың түпнұсқасы өрт дабылының пунктiне iлiнiп қойылуға тиiс. Жұмыс аяқталған соң бұл жөнiнде кезекшi офицерге хабарлануға, тиiс ол iлiнулi тұрған рұқсат қағазды алып қояды да, апат дабылын iске қосады. Жұмыстың аяқталғаны жөнiнде хабар алынған соң әйтпесе белгiленген мерзiмде уақыт бiткеннен кейiн, сол жұмысты жүргiзген адам дабыл жүйесi қайта қосылғанын барлығына хабарлауға мiндеттi. Өрт дабылы айырылған уақытта өрт шығып кету қауіпiне бүкiл команда сақадай сай жағдайда болуға тиiс.
      7.3. ТЕҢIЗДЕ ТIРI ҚАЛУ
      Суда жұмыс iстейтiн барлық қызметшiлер сапарға шығар алдында жағада суда тiрi қалудың әзiрлiк курсiнен алдын ала өтуге тиiс. Бұл оқу курсi кемiнде құтқару құрал-жабдықтарын қолдана бiлу, тiкұшақты пайдалану, қиын-қыстау жағдайда iс-әрекет жасау ережелерiн, кеменi тастап шығу әдiстерiн, өрт сөндiрудiң негiздерiн, алғашқы дәрiгерлiк көмек көрсету тәсiлiн, теңiзде құтқару мен тiрi қалу негiздерiн қамтуға тиiс.
      7.3.1. ҚОРҒАНЫС ҚҰРАЛДАРЫ
      7.3.1.1. Қорғаныс құралдары құрамына қосымша киiм, қолғап, дулыға немесе қосымша суға жүзу құрал-жабдықтары, сондай-ақ жалпыға мәлiм құтқару құралдары кiруi мүмкiн.
      7.3.1.2. Егер көшiру қажет бола қалса, құтқару қайықтары қорғанысқа толық әзiр болуға тиiс.
      7.3.1.3. Жүзу құралдары қорғану және жүзумен қатар оқшаулануға әзiр болуы керек.
      7.3.1.4. Киiмдi қабаттап кию арқылы денеңiздi қорғаңыз. Сыртқы қабат ретiнде жел-су өткiзбейтiн киiмдердi кию керек. Мүмкiн болғанша жылу сақтаңыз. Көп қозғалу денедегi жылудың кемуiне әкеп соқтырады.
      7.3.2. ТАБЫЛУ (ТҮСI, ЖАРЫҚ, ДЫБЫС, ОРЫН АУЫСТЫРУ)
      7.3.2.1. Iздестiру-құтқару операцияларын табысты жүргiзу үшiн "табиғи" қоршаған ортадан бөлектенiп тұратын түстердi пайдаланыңыз.
      7.3.2.2. Кейбiр құтқару құрал-жабдықтарының флюорисценттiк бояу болады.
      7.3.2.3. Тәулiктiң жарық кезiнде қолдануға болатын мынадай дабыл жабдықтары болады:
      Теңiз бозулары; Жарық және түтіндейтiн дабыл белгiлерi; Айна; Парашютты ракета; Ысқырғы; Түтiндейтiн ракета.
      7.3.2.4. Түнде қолданылатын дабыл жабдықтары: жыпылықтап тұратын жарық; Петардалар, химиялық жарық дабылы; ракета атқыш, Флюорисценттiк белгiлер; Ысқырық; Парашютты Ракета; Жарық шағылысатын таспа.
      7.3.2.5. Қолды бұлғау, суды шалпылдату, матаны, мәселен, жалауды пайдалану сияқты басқа да әртүрлi қимылдар жасау айналадағылардың көзiне түсiп, көңiлiн аудару мүмкiн.
      7.3.2.6. Судың iшiнде басқада құтқарылушы адамдармен бiрге болған дұрыс. Адамдар, қалтқылар, салдар т.б. бiр жерге көбiрек шоғырланған сайын оларды табу да оңайырақ болады.
      7.3.2.7. Жарық шығаратын жабдық басқалардан жақсырақ көрiнетiн болған жағдайда ғана жарықты пайдаланған орынды. Пиротехниканы пайдаланған кезде салдың жел жақта болуы қажет екенiн естен шығармаңыз.
      7.3.2.8. Радиомаяк пен хабарлағыш:
      а) Апаттың болған жерiн нұсқайтын радиомаяк - бұл теңiзде болған апатты хабарлайтын радиохабарлағыш.
      б) Апат болған жердi хабарлайтын хабарлағыш - бұл әуеде болған апатты хабарлағыш.
      в) Анық дабыл беретiн хабарлағыштар қиын-қыстау қауырт жағдайда дүниежүзiнде кеңiнен қолданылады және олар автоматты түрде немесе қолмен мынадай жиiлiкте жұмыс iстейдi:
      121,5 Мгц 240.0 Мгц. Бұлар шағын, су тимейтiн, суға батпайтын, төңкерiлiп қалмайтын және жiпке байланатын хабарлағыштар. Температура (t) 0 градустан 55 С градусқа дейiн болған жағдайда оның батареясының қуаты кемiнде 48 сағатқа жетiк болады.
      г) Радионы ешқандай зақым келмейтiн қажетiнде оңай алынатын жерде сақтау керек.
      д) Хабарлағыш бiрден iске қосқаннан кейiн сiз оны құтқару операциясы аяқталғанша қозғамаңыз, егер бiр қосылып және бiр өшiретiн болса ондай кезде ол әуе кемесiнiң iздестiру жұмысына едәуiр кесiрiн тигiзуi мүмкiн.
      е) Құтқару операциясы аяқталған бойда хабарлағыштарды бiрден өшiрiп тастаңыз.
      ж) Дабылдар 360 км қашықтыққа дейiнгi аралықта естiлуi ықтимал. Оларды сондай-ақ iздестiрушi спутниктермен де естуге, байқауға әбден болады.
      з) Батареяларды жасап шығарушының нұсқауына сәйкес тексерiңiз.
      7.3.3. ТАМАҚ ЖӘНЕ СУ
      7.3.3.1. Су сiздi сақтайтын негiзгi көз. Ол, әсiресе, ұзақ және қауiптi ситуацияда, ерекше керек мұндай ситуацияда сiз сирек боласыз:
      а) Еш уақытта тұзды су iшпеңiз.
      б) Алғашқы 24 сағатқа су iшпеңiз. Одан кейiн күнiне 0,5 литр су iшуге болады.
      в) Егер қажет болса жаңбыр суын, ылғалды (шық) жинаңыз.
      г) Суды тұщылайтын құрал егер олар қолыңызда болса, не күнмен жұмыс iстейтiн дисциллятор пайдаланыңыз.
      д) Қорғағыш құрал-жабдықтар жинағының (комплект) iшiнен банкада, және металл фольгада, пластикадан жасалған дорбада су болады. Амалсыз қалғанға дейiн, кiр суды iшпеңiз.
      7.3.3.2. Негiзгi құрылымы жағынан iшетiн тамақта көмiр қышқылы көп бөлу керек. Оларға жататындар: печенье, вафли және конфеттер. Белокты тамақ жемеуге тырысыңдар (құс, балық), себебi организм оларды қорыту үшiн көп су қажет етедi.
      7.3.4. ЖЕДЕЛ ДӘРIГЕРЛIК КӨМЕК
      Мынадай жағдайларда алғашқы дәрiгерлiк көмек берудi бiлу және қажет болғанда көмек көрсету керек: қан тоқтамағанда, күйiп кеткенде, қатты тоңғанда (дем алу ауыр болғанда), есiн бiлмегенде, жүрек ұстамасында (приступ), арқа жарақаттанғанда.
      7.3.5. ҚҰТҚАРУ ОПЕРАЦИЯСЫ
      7.3.5.1. Су бетiнен:
      а) Құтқарушы кеменi көрген бетте бiрден, жасайтын әрекетке дайындалыңыз. Құтқару құралдарын дайын ұстаңыз.
      б) Құтқару кемесiнiң сiзге келуiн күтiңiз. Оған қарсы өзiңiз жүруге тырыспаңыз.
      в) Егер бiреу-мiреу жараланса, құтқарушыға хабарлаңыз.
      г) Қорғау торабы мен белдiк арқылы сақтанып, басқыш, тор не арқан арқылы өрлеңiз.
      д) Жүзетiн құрал ылғи да сiзбен бiрге болсын.
      е) Бұйрықпен орындаңыз.
      7.3.5.2. Су бетiнен тiк ұшаққа:
      а) Тiк ұшақ сiзге ұшып келсiн.
      б) Сiзге түсiрiлетiн тетiктiң статикалық электр заряды болуы мүмкiн. Тетiктi ұстамас бұрын, тетiктiң сумен жанасуына мүмкiндiк берiңiз.
      в) Ең алдымен қатты жарақат алған адамға не денсаулығы онша емес адамға көңiл аударыңыз.
      г) Сiздi көтергенде де жүзетiн құралыңызды шешпеңiз.
      д) Егер экипаж мүшесiнен көмек керек болса, төмен оған қолыңызды сiлтеңiз, не жарақаттану белгiсiн берiңiз, ол үшiн бас бармағыңызды көтерiп, жарақаттанған жерiңiздi көрсетiңiз.
      е) Экипаж бұйрығын орындаңыз. Олар сiзге көрсетедi.
      ж) Қатты жарақаттанған жағдайда зембiлге түсiрiлуi қажет. Құтқарушы да суға түсуi мүмкiн, ол жарақаттанған адамды зембiлге жатқызуға көмектеседi.
      7.4. АПАТТЫҚ ЖАТТЫҒУЛАР
      Кеме капитаны борттың сыртындағы адамды құтқару үшiн және құтқару қайығының жұмысы жөнiнде тұрақты жаттығулар өткiзiп тұруға жауапты.
      7.4.1. ӨРТ СӨНДIРУ ЖАТТЫҒУЛАРЫ
      Белгiленген аймақтан (порттан) кеме жүзiп кеткеннен кейiн 24 сағат iшiнде өрт сөндiру жаттығулары жүргiзулерi керек. Теңiзде өрт сөндiру жаттығулары ұдайы жүргiзiлiп отырғаны жөн. Олар шындыққа ұқсас бейнелеулерден тұрып, мыналарды қамтиды:
      а) Командир тiзiмi бойынша құрамды тексеру.
      б) Өрт станциясының, құрал-жабдықтардың және приборлардың жинақтарының болуы.
      в) Өрт насосын жұмысқа қосып және өрт шлангысы арқылы суды жүргiзiп тексеру жүргiзу керек.
      г) Арнайы кеме журналына жаттығудың барлық бөлiмдерi туралы әр айлық есеп жазылып отыруы керек.
      Өрт командасының негiзгi құрамына бас өрт сөндiрушi не оның көмекшiсi жауап бередi.
      7.4.2. ӨРТ СӨНДIРУ КОМАНДАСЫНЫҢ ДАЙЫНДЫҚ IС-ӘРЕКЕТI
      7.4.2.1. Жаттығуға қатысатын өрт сөндiрушiлер өрт сөндiру костюмдерiн және өрт сөндiру алаңына барулары керек.
      7.4.2.2. Әрқайсысы қорғаушы кеудешелерiн киiп, өзiне арналған орынға барулары керек.
      7.4.2.3. Авариялық өрт насосын және көбiк насосын қосыңыздар.
      7.4.2.4. Өрт шлангаларын өрт болады деп белгiленген жерлерге жайып қою қажет.
      7.4.2.5. Алғашқы көмек бригадасы елiктеген жаралы адамға алғашқы көмек көрсетiлуi керек.
      7.4.3. ӨРТ СӨНДIРУ НАСОСЫН ТЕКСЕРУ
      Өрт Сөндiру насосы шын пайдалану арқылы тексерiлуi керек. Негiзiнде көбiк шығаратын система әрекет кезiнде әр уақыт тексерiле бермейдi, тек үш айда бiр рет толық тексеруден өткiзу керек. Өрт сөндiру шлангысы жақсы ағын және тозақ шығаратындығына көз жеткiзу үшiн сыртқа шығатын тесiгiн тексерiп алу керек.
      Кеменi басқару үшiн қажет бiрнеше адам ғана, қалған борттағы басқа адамдардың жаттығуға қатысуын қамтамасыз ету үшiн, уақытша, жаттығудан босатылады. Жаттығу жүрiп жатқан кезде бұл адамдар басқа адамдармен ауыстырылулары керек, қызметшiлердi 100 % жаттығуға қатыстыру үшiн қажет.
      Бас өрт сөндiрушi мен оның көмекшiсi әр уақытта жауапты адамды тағайындауы керек. Бас өрт сөндiрушi болып не капитан, не маманданған өрт сөндiрушi, не геофизикалық партияның бастығы тағайындалуы қажет. Өрт сөндiрушiнiң мiндетiне кiретiндер:
      7.4.3.1. Жаттығуды жүргiзудi капитанмен не геофизикалық партияның бастығымен үйлестiруi керек.
      7.4.3.2. Орнын таңдап алу және өрттiң түрiн белгiлеу қажет.
      7.4.3.3. Жаттығып өрт сөндiру құралдары мен жабдықтарды пайдалану арқылы болуын қадағалап отыру тиiс.
      7.4.3.4. Өрт сөндiргiш құрал-жабдықтарға техникалық көмек болуына қадағалап отыру қажет.
      7.4.3.5. Өрт сөндiру құрал-жабдықтарын ай сайын тексерiп отыруды қадағалап отыру қажет.
      7.4.3.6. Бас өрт сөндiрушi өрт сөндiру жаттығу басталмастан бұрын мыналарға жауап бередi:
      а) Қауiп-қатер дабылының үн шығаруы.
      б) Өрт сөндiру командасының iс-әрекетi.
      в) Iс-әрекеттi әрі қарай жеткiзудi талап ететiн орынды анықтау.
      г) Өрт сөндiру тақырыбы бойынша жиналыста қауiпсiздiк техникасы туралы әңгiме өткiзу.
      7.4.4. "БОРТ СЫРТЫНДАҒЫ АДАМ" ЖАТТЫҒУЫ
      Бұл жаттығудың мақсаты - команданың барлық мүшелерiн борттың сыртына құлап кеткен адамды тауып және оны бортқа алып шығу үшiн қандай әрекет жасау қажеттiгiмен таныстыру.
      Кеме бортындағы барлық адамдарға мыналар туралы нұсқау берiлуi керек:
      а) Борт сыртындағы адам құтқарушы салмен (дөңгелекпен) қалай пайдаланатындығы туралы.
      б) Лақтыратын аппаратты пайдалану.
      в) Құтқаратын қайықты пайдалану.
      г) Автоматты түтiн қалтқысын (буев) орналастыра бiлу.
      Борт сыртындағы адамды құтқару жаттығуы шын жағдайларды инсценировка жасау арқылы жүргiзiлуi қажет.
      7.5. ҚҰТҚАРҒЫШ КОСТЮМДЕР
      Егер сiз құтқарғыш костюм арқылы теңiзге секiрсеңiз, костюмдегi қысылған ауа сыртқы мата арқылы шығарылып тасталады. Бұл төсемнiң ығысуының себебi болады, сондықтан судың бiраз бөлiгi костюмге өтуi мүмкiн. Сондықтан костюмнен, мүмкiндiгiнше көп ауаны суға секiрер алдында шығарған дұрыс.
      Тiптi костюм жыртылып қалып, су кiргiзген күннiң өзiнде де, суықтан сақтайтын киiм ретiнде де пайдасы бар. Бiрақ костюммен су толып кеткендiктен, басқа бiреу көмектескеннiң өзiнде, құтқарғыш жабдыққа шығуға қиын тиедi. Бұл жағдайда су шалбардың төменгi жағынан ағатындай етiп кесiп жiберу не костюмдi шешу керек.
      Тiптi костюмнiң өзi бүтiн болғанда да, костюмнiң iшiнен келген жылы киiм сiздiң аман қалу мүмкiндiгiңiздi көбейтедi.
      Костюм судағы адамды суда бетiн жоғары қаратып ұстайды, сондықтан малтуға ыңғайлы, әсiресе, арқамен малтыған қолайлы болып табылады.
      Костюмнiң жарықты шағылдыратын лентасы болады, ол адамды прожектор арқылы табуды жеңiлдетедi. Iлгек алдыңғы жағынан бекiтiлген, ол адамды судан алып шығу үшiн ыңғайлы болып есептеледi.

7.6. АПАТ КЕЗIНДЕ ЭВАКУАЦИЯЛАУДЫҢ (КӨШIРУДIҢ) ЖОСПАРЫ

Операцияның шарты және әрбiр этапқа байланысты медициналық эвакуацияның жоспары болуы керек. Бұл жоспар байланыс құралы ретiнде мыналарды қамтамасыз етуi керек: апат қызметтер және көлiк, әдiстер, маршруттар және ситуацияның әр түрiне қарай шаралар, ауа райына байланысты жағдайлар. Медициналық хабарлама және керектi құжаттарды жарақаттанған адамның өзiмен қоса жiберiледi.

7.7. БОРТ СЫРТЫНДАҒЫ АДАМДЫ ҚҰТҚАРУ ОПЕРАЦИЯСЫ

      Борт сыртында жұмыс iстеген адам барлық қызметшiлер және барлық кеме командасы көмектесулерi қажет. Олардың өзi теңiзде малтығанда да, портта болғандарында да қауiпсiз жағдайда болулары керек. Құтқаруға қажеттi арқандар белгiленген орындарында болғаны жөн.
      Ненi жiберу керектiгiн капитан шешуi керек: "Борт сыртындағы адам" қайығын ба, әлде құтқару шлюпкасын ба, әлде осы екеуiн бiрге жiбере ме. Егер катерлерi болса, онда адамды құтқаратын бiрiншi құрал осы болуы керек.
      "Борт сыртындағы адам" ситуациясының, әсiресе суық суда, өлiмге алып келу қауiпi өте үлкен. Осындай жағдайда, адамның қорғаушы кеудешесi болмаса, арнайы құтқаратын керек-жарақпен қамтамасыз етiлмесе, онда өлiм қаупi күшейе түседi. Қауiптi бөлiмшелерде жұмыс iстегенде мұндай жағдайларды ешқашан естен шығармауы керек.
      Бакта және кормның (кеменiң артқы жағы) қауiптi бөлiмiнде жұмыс iстегенде адамның борт сыртындағы адамның суға кетуi жиi кездеседi, сондықтан шын қауiптi болады.
      Мұндай жағдайда не iстеу керектiгi туралы барлық қызметшiлер құлақтандырылған болуы керек.
      Адам борт сыртындағы адам өмiрiн сақтап қалу үшiн, ең бастысы қимыл әрекеттiң өте тез болуы, атап айтқанда:
      7.7.1. Судағы адамды ұдайы бақылап отырып, қолмен бағыт берiп отыру керек.
      7.7.2. Құтқару дөңгелегiн лақтыру керек.
      7.7.3. Түтiн сигналын (белгiсiн), жарық маягын қосыңыздар.
      7.7.4. Ауа пушкасының жұмысын тоқтатыңыздар.
      7.7.5. Капитанға және машина бөлiмiне, болған ситуация жайында хабарлаңыз. Машина бөлiмi апат белгiсi берiлгенде кеменi тоқтатулары керек.
      7.7.6. Түскен орынды белгiлеу үшiн, кез келген қалқитын затты борттан түсiру керек.
      7.7.7. Тралды механизмдi босатып жiберуге дайындау қажет.
      7.7.8. Капитанның бұйрығы бойынша қайықты "Борт сыртындағы адам" операциясына жiберу керек.

      7.8. ТЕҢIЗДЕГI ӨРТТЕН САҚТАНУ КОНСТРУКЦИЯСЫ
      Теңiз кемесiнiң тұйықталған және бортта қауiптi от алғыш материалдар болғандықтан, онда ерекше өрт қаупi бар болады.
      7.8.1. ТЕМЕКI ШЕГУГЕ БОЛАТЫН ЖӘНЕ ШЕКТЕЛГЕН АЛАҢДАР
      Өрттiң негiзгi себебi байқаусыз темекi тарту болып табылады. Темекi шегу бақылауға өте қиын. Барлықтарына және құрамның басқарушыларының әрқайсысына өздерiнiң темекi кемеде шегу ережелерi болуы өте маңызды.
      Барлық кеме алаңы зоналарға бөлiнуi керек және оларда "Темекiнi осында тартыңыз" не "Темекi тартуға болмайды" деген белгiлерi болуы керек.
      Кейбiр бөлiмшелер уақытша темекi тартуға болмайтын болып топтастырылуы мүмкiн, мысалы, жанармай құю кезiнде, жанармай тұрған орынның маңайы.
      Темекi шегуге рұқсат етiлмейтiн жерлердiң санына мыналар тұрақты қосылады:
      7.8.1.1. Сейсмикалық өрiмдермен (қоса) жұмыс iстейтiн бөлiмшелер.
      7.8.1.2. Сейсмикалық кабельдер үшiн сейсмикалық өрiмдер мен барабандардың сақталып қойылған жерi.
      7.8.1.3. Жанғыш сұйықтар, оның iшiнде бояулар сақталған сыймдылықтың сақталған орны.
      7.8.1.4. Батареялар және батарея салынған жәшiктердi сақтайтын орын.
      7.8.1.5. Оттегi және ацетилен бар сыйымдылықтар бар орындардың маңайы және айналасы.
      7.8.1.6. Кабель майы сақталған орын.
      7.8.1.7. Камбуз.
      7.8.1.8. Тамақтарды сақтайтын, дайындайтын және тамақ iшетiн барлық орындар.
      Одан басқа осы санға мыналар да қосылады:
      а) Каюталар.
      б) Машина бөлiмi.
      в) Капитан көпiршесi.
      г) Ауа пушкасы үшiн бөлiк (отсек).
      7.8.1.9. Темекi шегуге болмайтын барлық орындар белгiлермен анық белгiленiп қоюы керек.

      7.8.2. ӨРТКЕ ДАЙЫНДЫҚТЫ ЖӘНЕ ҚҰРАЛ-ЖАБДЫҚТАРДЫ ТЕКСЕРУ
      Өрт, апат жайлы стендлермен, мыналарды барлығы бiлу үшiн, жабдықталады:
      7.8.2.1. Өрт постылары және құтқару қайықтары каюталардың номерлерiне сәйкес орналасады.
      7.8.2.2. Әрбiр кубрикте (кеме командасы үшiн арнаулы бөлме) апат құрал-жабдықтарының тiзiмi болу керек. Олар өздерiне бекiтiлiп берiледi.
      7.8.2.3. Апат, өрт және т.б. болған жағдайда қандай iс-әрекеттер жасауы керектiгi туралы толық мәлiметтер кемедегiлердiң
барлығы үшiн қабырға кестесiнде анық көрсетiлуi керек.

      7.8.3. ӨРТ ҚАУПI ЖАҒДАЙЛАРЫН БАҚЫЛАУ ЖОСПАРЫ
      Бұл жоспар кеме құрылысының жүйесiн көрсетедi. Ол, сонымен бiрге, әрбiр палуба үшiн мынадай хабарламаларды қамтуы керек:
      7.8.3.1. Машинаның орналасуы.
      7.8.3.2. Жанармай сақталған жер.
      7.8.3.3. Өрт қаупiн бақылайтын станция.
      7.8.3.4. Өрттi айқындайтын жүйелер.
      7.8.3.5. Өрттi хабарлайтын жүйелер.
      7.8.3.6. Палубаның жоспары.
      7.8.3.7. Өрт сөндiргiштердiң тұрған жерi.
      7.8.3.8. Желдеткiштердiң орналасуы мен желдеткiш торларын қоса қамтитын желдету жүйесiнiң құрылымы.
      7.8.3.9. Әрбiр секцияда жұмыс iстейтiн желдеткiштердiң бекiтiлген нөмiрлерi.
      Мұндай жоспарлар Хаттама ретiнде жасалып, барлық меңгерушi қызметшiлерге, кеменiң аға офицерлерiне таратылып берiледi.
      Осы жоспарлардың көшiрмесi көрнектi жерде үнемi iлулi тұруы керек. Екiншi бiр көшiрмесi басқаларымен шатастырмас үшiн арнайы белгi салынып, қорғағыш пакетке қапталып, кемеден сырт жерде (мысалы, порттағы офисте) үнемi сақтаулы тұрады. Бұл жағдай жағалық күзетшiлердiң де кемеде өрт шыға қалғанда көмек көрсетуiне қажет. Пакеттiң сыртына "Өрт қауiпiнен сақтану жоспары" деп жазылады.
      7.9. ӨРТ СӨНДIРГIШТЕР МЕН ӨРТТI БАСУ ҚҰРАЛДАРЫ
      7.9.1. НЕГIЗГI ЖАҒДАЙЛАР
      7.9.1.1. Өрт сөндiргiштер кеменiң барлық жерiне қойылып, көрнектi, оңай алынатын орындарда тұрады. Арнайы түрдегi кем дегенде бiр өрт сөндiргiш өрттен сақтану бөлiгi деп аталатын жерге апаратын есiктiң тұсында тұрады. Өрт сөндiргiштердiң, олардың түрлерiнiң тұрған орындары партия басшысымен, капитанмен, өрт командасының бастығымен өзара келiсiлiп жасалады.
      7.9.1.2. Әрбiр өрт сөндiргiште:
      а) Iшiнiң толтырылған уақыты көрсетiлген анық және нақтылы жазу болады.
      б) Өзiн қолданатын жердiң бөлiгiне мөлшер шамасы ыңғайлас келуi керек.
      в) Қалай қолданылуы туралы ағылшын, қазақ, орыс тiлдерiнде жазылған нұсқаулық көрнекi жерде iлулi тұрады.
      г) Қолдануға толық дайындықта тұрады.
      7.9.1.3. Барлық өрт сөндiргiштерде газды басытқылар болады. Газ қысым астында сақталуы мүмкiн, ондай жағдайда көрнекi жерде қысым күшi көрсетiледi. Немесе бұл көмiрқышқылды өртсөндiргiш болуы мүмкiн, оның жұмыстық қысымын СО белгiлейдi, ол қолданған кезде химиялық реакцияның әсерiнен пайда болады. Газды сөндiргiшi жоқ өрт сөндiргiштер де, мысалы, СО немесе Хелон, әрқайсысына кем дегенде екi қосымша контейнерi (дайын) болуы керек.
      7.9.1.4. Өрт сөндiруге арналған жабдықтар үнемi дайын тұрған күйде сақталады және дереу қолдануға қолайлы жерде тұрады. Толық қолданылған өрт сөндiргiштер ол жерден алынып тасталуы керек немесе оларға қосалқы контейнер қойылады немесе қайта зарядталады. Өрт сөндiргiштер қайта, қалай қолданылса да, тек талдауға арналып босағанынан басқа, ол туралы қолдану себебiн, т.б. себептерiн айтып, мәлiмденедi.
      7.9.1.5. Өрт сөндiргiштерге қоса тиiстi антифриздер қосарланады, ол температура 1 С төмен болған жағдайда өрт сөндiргiшпен бiрге қолданылады.
      7.9.1.6. Кем дегенде екi айда бiр рет барлық қызметшiлер үшiн нұсқамалықты қайталамай талдап, кемеде бар өрт сөндiргiштердiң барлық түрiмен таныстырылады. Ондай нұсқамалықтар дәл осы өрт сөндiргiш арналған өрттiң түрлерiн қамтиды және қалай қолдануды үйретедi. Үйрету кезiнде өрт сөндiргiштiң залалсыздандырылуы мiндеттi емес.
      7.9.2. "ХЕЛОН 1211" НҰСҚАЛЫ ӨРТ СӨНДIРГIШ
      "Хелон 1211" нұсқалы өрт сөндiргiш өрттiң жану барысын бөлiп-бөлiп тоқтату арқылы сөндiредi. Олар электрден болған жану кезiнде және А класына жататын шағын өрттердi сөндiруге қолданылады. Олар көмiрқышқылды өрт сөндiргiштерге қарағанда өрт сөндiру күшi басым және жабдықтарға зиянды аз келтiредi. "Хелон 1211" өрт сөндiргiшi үй температурасында улы болмаса да, бiрақ ол жоғары температурадағы химиялық реакция әсерiнен болған өрттердi сөндiру кезiнде өте улы болуы мүмкiн. "Хелон 1211" өрт сөндiргiшiн Жеке демалу Аппаратын қолданбай жабық орындарда пайдалануға болмайды.
      "Хелон 1211" өрт сөндiргiштерiн мынадай өрттердi сөндiруге қолданады:
      а) Аппараттар қойылған бөлме.
      б) Электр күшiн беретiн қондырғы қойылған бөлме.
      в) Кемелер қозғалысы көпiрi.
      г) Негiзгi басқару жүйесiнде.
      Электронды сезiмтал жабдықтар қойылған басқа да кез келген орындар.
      "Хелон 1211" өрт сөндiргiшi фторлы көмiрдiң айнала қоршаған ортаға тигiзетiн зиянды әсерiне байланысты бiраз елдерде тыйым салынған. Егер сөндiру қуаты "Хелон 1211" өрт сөндiргiшiмен пара-пар келетiн соған ұқсас өрт сөндiргiштер бар болса, соны қолданған дұрыс.
      7.9.3. КӨБIКТI ӨРТ СӨНДIРГIШТЕР
      Кейде "Жеңiл су" деп аталатын беткi қабатты қаптап қалатын көбiк пайда болатын өрт сөндiргiштер - өте жоғары әсерлi өрт сөндiргiштер қатарына жатады. Олар мұнаймен байланысты өрттердi сөндiруде қолданылады және тек мұнайдың ғана үстiңгi бетiн көбiкпен қаптайды, сөйтiп ауаны кез келген мұнай өнiмдерiнiң жануына қатыстырмай тастайды. Көбiк А класстық та заттардың жануын өшiруге өте тиiмдi болғаны сияқты Б кластық та заттарға да тиiмдi. Олар мынадай жанғыш заттармен өрт болу қаупi бар орындарда сақталуы керек:
      а) Сейсмикалық өрмелердi сақтайтын орында.
      б) Сейсмикалық өрмелермен жұмыс iстейтiн бөлiмдерде.
      в) Жанар-жағар майларды сақтайтын жерде.
      г) Сейсмикалық өрмелерге май жiберетiн орында.
      д) Машиналық бөлiмшедегi май жиналатын жерде.
      е) Мұнай мен өнiмдерi бар жануға қауiптi жерлердiң бәрiнде.
      7.9.4. ҚҰЙМА ӨРТ СӨНДIРГIШТЕР
      Құйма өрт сөндiргiштер металл құймаларының жануы кезiнде пайдаланылады. Мұндай өрт сөндiргiштердiң жұмыс негiзi - құймалардың өздерiнiң жануын тоқтату.
      Құйма батареялар аса қауiптi болып саналады. Қысқаша тұйықталып қалғанда, қызып кеткенде немесе құйма батареяларды мыжылғанда қопарылыс берiп, iшiндегi құймалары жануы мүмкiн. Құймалардың жану жағдайы температура 650 С-дан асқанда.
      Құйма өрт сөндiргiштердiң тұратын орындары:
      а) Сейсмикалық кабельдердiң катушкаларының қасында.
      б) Құйма батареяларының сақталатын жерiнде.
      7.9.5. БРАНДСПОЙТТАР (ЖЕҢ)
      Өрт сөндiру шлангылары кеме қай елдiк болса, сол елдiң стандартына сай келуi керек және кем дегенде мыналарды қамтиды:
      а) Талапқа сай материалдан жасалады.
      б) Бiр-бiрiне сай келетiн бiрiктiрулерi болады.
      в) Гидрантпен бiрге көрнекi жерде сақталады.
      г) Қажеттi жабдықтары мен құрайтын бөлшектерiнiң қасында дайын тұрады.
      д) Кемедегi барлық шлангылардың диаметрлерi мен жалғасатын жерлерi бiрдей болады.
      е) Сай келетiн сабы болып, ол өзiмен қатар сақталады.
      ж) Барлық саптары судың шашырату ағысына да, сұйықтарды бұрқыратуға да жарамды және тез алынатын болуы керек, бекiту клапаны болады.
      Аварияға байланысты немесе жедел хабардан кейiн қолданылып болған соң шлангылардың суын сарқып, қайта пайдалануға оңтайлы етiлiп жиналады. Барлық шлангылар үш ай сайын дайындық бақылауынан өткiзiлiп тұрады.
      7.9.6. ӨРТТI БАЙҚАУ ЖӘНЕ ХАБАРЛАУ ЖҮЙЕЛЕРI
      Өрттi және соған ұқсас түтiндi автоматты түрде айыратын детекторлар кеменiң барлық жерiнде болуы керек. Сонымен қатар, өрттi хабарлайтын қол сигналы да кеменiң барлық жерiне қойылады. Осы аталған жабдықтардың бәрi капитан көпiршесiндегi бақылау бөлiмшесiмен байланыста болады, ол осы арқылы кеменiң қай жерiнде өрт шыққанын айырады.
      Жануды немесе түтiндi айыратын детекторлар мына жерлерге орналастырылады:
      а) Барлық баспалдақтар алаңқайында.
      б) Дәлiздерде.
      в) Баспалдақтардың тұрғын бөлмеге апарар жерiнде.
      г) Қауiптiлiгi басым жерлерде.
      Жедел қауiп хабарын беретiн қолмен басқару пунктi мынадай жерлерге қойылады:
      а) Тұрғын бөлмелерде.
      б) Қызмет көрсету орындарында.
      в) Бақылау бөлiмшелерiнде.
      г) Әрбiр шығар есiкке.
      Өрттi бақылайтын орындар мына негiзде орналасулары керек:
      а) Олардың әрқайсысы палубамен бiр деңгейде iс атқарады.
      б) Бақылау орны машиналық бөлiм мен тұрғын бөлмелердi бiр мезгiлде қабат бақыламайды.
      в) Бақылау орнының әрқайсысы бiр ғана машиналық бөлiмдi бақылайды.
      ӨРТТIҢ БАЙҚАП, ОНЫ ХАБАРЛАЙТЫН ЖҮЙЕНIҢ ШАРТТАРЫ:
      а) Энергия беретiн бiр-бiрiне байланысы жоқ екi қуат көзiмен жұмыс iстей алатын болуы керек.
      б) Қуат көздерiнiң бiрi iстен шығып қалғанда, екiншiсi автоматты түрде қосылуы керек.
      в) Капитан көпiршесiнде индикациялық тақтайша болады.
      г) Бөлiмнiң орналасу ретi көрсетiлген қарапайым сызба.
      д) Детектордың iстен шыққандығын айыра бiлетiн болу.
      е) Өрттiң, түтiннiң детекторлары апта сайын және әрбiр жедел қауiп хабарынан кейiн, оның шын және жалған хабар екенiне қарамай, тексерiлiп отырады.
      7.9.7. ӨРТТI ХЕЛОН 1301 ГАЗЫМЕН ӨШIРУ ЖҮЙЕСI
      Хелон 1301 газы-химиялық тiзбектi жасауды өшiретiн газ жүйесi. Хелон 1301- өз бетiнше улы емес, бiрақ ол ауадағы оттегiнiң бiраз бөлiгiн ығыстырып шығарады, олар қызудан кейiн жоғары улы болады. Егер Хелон дизелдi двигательге тисе, одан шыққан газ қызғылт сарғыш түске боялып, өте улыға айналады.
      Осы өрт сөндiргiш пайдаланылатын бөлiмшелер:
      а) Қуаты 375 кВт-тан артық iштен жану двигательдердi жұмыс iстейтiн барлық жабық орындар.
      б) Күш беретiн қондырғылар орналасқан барлық орындар.
      в) Қандай да бiр қазандар және жанармай ретiнде мұнайды пайдаланатын, қалдық жағатын пештер орналасқан барлық бөлiмшелер.
      Бұл бөлiмшелерде мыналар болуы керек:
      а) Дистанциялық басқарылатын желдеткiш қондырғылар.
      б) Барлық желдеткiштердiң тесiктен және шығатын тесiктер толығымен берiк герметикаландырылып жабылған болу керек.
      в) Барлық белгi (сигнал) беретiн қондырғыларда анық етiп жазылған мынадай жазу болу керек: "Хелонды пайдаланған кезде бұл бөлiмше тездетiп көшiрiлуi (эвакуациялану) қажет".
      Хелон 1301 бақылау жүйесi мынадай болғаны жөн:
      а) Қолайлы жерде орналасқан болуы керек.
      б) Тез басқарылатын.
      в) Қарапайым кнопканы басқанда қосылып автоматты жұмыс iстейтiн қауiптi хабарлау белгiсi.
      г) Басқаруға байланысты анық нұсқауы.
      д) Қасында тұрған қызметшiлердiң қауiпсiздiгiн сақтайтын анық нұсқаудың болуы.
      е) Тек қолмен ғана басқару.
      Әрбiр контейнерлер жүйесi, сақталған газдың деңгейiн ұдайы бақылап отыруға мүмкiндiк беретiн өлшегiш құралмен жабдықталуы керек.
      Жүйенi пайдаланар алдында мiндеттi түрде:
      а) Капитаннан не бас механиктен рұқсат алу.
      б) Сақтандыратын бөлiмшеде газды қоспас бұрын ескертетiн дыбыстық белгi беру.
      в) Капитан көпiршесiнде көзбен байқайтын және дыбыстық белгiлердi жұмысқа қосу.
      г) Тек өрт жүйесiнiң насосынан басқа дизельдi жанармаймен жұмыс iстейтiн барлық двигательдердi тоқтату.
      д) Пайдаланылған газды 10 секунд iшiнде разрядталуына мүмкiндiк беру.
      е) Барлық желдеткiш қондырғыларды автоматты түрде тоқтату.
      Хелон 1301 жүйесiн пайдаланғаннан кейiн, ол қолданылған барлық бөлiмшелер ең аз дегенде 24 сағат бойынша жабық қалпында болуы керек. Осы кезде барлық датчиктер, барлық ыстық нүктелердегi температура, сол территорияда сақталған, жанармайдың не ерiткiштердiң, кез келген түрлерiнiң жану температурасынан аз температураны көрсетуi керек. Өте жоғары позициядан бастап және өте қолайлы жағдайда, Автономиялық дем алу аппаратын пайдалану арқылы, Хелонды пайдаланылған уақыттағы, сақтандырылған бөлiмшенi ашу керек. Аппаратты дайындап, команда өте жоғары дайындықта болғандары дұрыс. Алғашқы медициналық көмек командасы ұзартқыштармен жабдықталған болулары керек және оттегi корғалған бөлiмшелерге не онымен жапсарлас жатқан орынға өзiмен бiрге алып баруға болмайды.
      7.9.8. КӨБIКТЕНГЕН СУМЕН ЖАБАТЫН ЖҮЙЕ.
      Көбiктенген сумен жабатын жүйе мына талаптарға сай келуi керек:
      а) Дизельдi жанармаймен жұмыс iстейтiн насос болуы керек, ол навигация көпiрiнен және өрттi бақылайтын пункттен дистанциялы жерде қосыла алуы қажет. Бұл өрт жүйесi насостарының бiрi болып жүрмеуi керек.
      б) Кем дегенде екi көбiк шлангасы, қорғайтын беттi бiркелкi көбiк қабатымен жабатындай болып орналасуы керек.
      в) Бұл жүйенiң шығаратын трубалары, бөлiмшенiң көбiкпен жабатын қабатында қалай көбiк қабаты орналасса, солай қорғағыш көбiкпен бiркелкi жабатындай болып орналасады. Олар ай сайын тексерiлiп тұруы керек.
      г) Қызыл түске боялған резервуарлар көбiктi жеткiлiктi болатындай етiп сақтауы керек көбiкпен: жабылған беттiң қалыңдығы 200 мм және қорғайтын көбiк қабаты барлық сақтауға керек беттi толығымен жабуы керек не кем дегенде 10 минут iшiнде, екi көбiк шлангасынан шығарылған (лақтырылған) көбiк бiр уақытта барлық белгiленген жарамдылық мерзiмi анық етiп резервуарға жазылуы керек.
      д) Барлық бақылау крандары жеке-жеке, анық, өздерi арналып қойылған затқа белгiленуi керек. Олардың орындайтын мiндеттерiн көрсететiн қарапайым нұсқау, бақылау крандарының қасына орналасуы керек. Көбiк краны ұдайы "Қосылған" ("Включен") позициясында тұруы керек, өрт дабылы хабарланған барлық уақыт периодында солай болуы тиiс. Көбiк жабатын жүйе әрекет ететiн зонада тұрған бөлiмшелерде мыналар болуы керек:
      а) Сейсмикалық өрiмi бар катушка.
      б) Сейсмикалық өрiмi бар iшкi қойма.
      в) Сейсмикалық өрiмге қажеттi сұйығы бар насос.
      г) Тiк ұшақ қонатындай алаң.
      Көбiктi жiбермей-ақ жүйенi жұма сайын тексерiп отыру керек. Одан басқа, кем дегенде үш айда бiр рет тез уақыт аралығында көбiкпен тексерiлуi қажет. Жүйеде қосымша жететiндей дәрежеде сұйық мөлшерi болуы керек, ол көбiгi бар резервуардағы бос кеңiстiктi ұдайы толықтырып отырады.
      7.10. Өртпен күрес
      Капитан өзiнiң барлық жұмысын, өзiнiң шешiмi бойынша, барлық жағдайларда бағыттап отырады және соған толық жауап бередi.
      Ол кемеде апат болу жағдайын хабарлайды, қажет болса ол жайында базаға, не сырттан (SOS) көмек алу үшiн жақын кемелерге хабар бередi.
      Оның көмекшiсi де (аға көмекшi) өрт командасына, өрт сөндiру кезiнде, техникалық бригадасына, жалпы апат кезiнде болатын әртүрлi iс-әрекеттердiң орындалуына қарай қызметтерiнiң барлық түрiн бағыттап отыруы тиiс.
      Ол барлық жағдайды тiкелей Капитанға хабарлайды. Двигательдердiң, компрессорлардың және қалақшалар бөлмесінiң отын сөндiруге бас механик жауапкер.
      Негiзгi мiндеттемелер:
      а) Отты байқағаннан немесе күдiктенгеннен кейiн дереу өрт сөндiру хабарын жасап, көмек талап етiңiз.
      б) Отты қол өрт сөндiргiштердi пайдалану арқылы, жамылғылармен, киiмдермен немесе басқа да қарапайым әдiстермен сөндiруге тырысыңыз.
      в) Егер бұл шаралар көмектесе алмаса, барлық ашық-тесiктердi бiтеп, ауа қатыстырмаңыз, сонда от жайылмайды.
      г) Маңайда түтiнмен дем алған немесе оттан тығылған адамның бар-жоғын әбден тексерiңiз. Егер оттың немесе түтiннiң салдарынан құтқару мүмкiн болмаса, дереу Капитаннан көмек сұраңыз.
      д) Тиiстi көмек келiп жеткенше есiктi немесе люктi ашпаңыз, әйтпесе, ауа қатынасынан от өршiн кетедi. Егер есiк пен люк жабық тұрса, шағын отты өшiруге болады.
      е) Өрттiң әсерiнен пайда болған улы газдардың иiсi бiлiнбейдi, көзге көрiнбейдi. Осыны есте сақтаңыз.
      ж) Өрт дабылы қағылысымен, барлық қызметшiлер алдын ала
белгiленген орынға жедел жиналып, өртпен күресуге дайындалып, әлде
бiрлеулердiң жоқтығын анықтауға шара жасаулары керек.
      з) Қауiп дабылы қағылған кезде барлық хабар-ошарларды бақылаңыз.
      "Хелон" дабылы қағылса, ол жерден дереу кетiңiз.
      и) Егер "Хелонмен" жұмыс кезiнде сол маңайда бiреу қалып қойса, ол туралы Капитанға (басшылыққа) хабарлау керек.
      7.11. Кемеден кету (эвакуация)
      Авария жағдайында кемеден кету үшiн мыналар шарт:
      а) Келiсiлген орынға жиналу.
      б) Артық зат алмау.
      в) Барлық қызметшiлердiң түгелдiгiн тексеру.
      г) Құтқару құралдарын түсiруге дайындалу.
      д) Капитанның командасынан кейiнгi ғана кемеден кету.
      е) Егер уақыт жетсе, құтқару шлюпкаларын түсiру.
      ж) Мүмкiндiгiне қарай барлық артық одеялдарды, тамақты, суды бiрге алу.
      з) Құтқару құралдарын мүмкiндiгiнше құрғақ ұстау.
      и) Барлық құтқару құралдарын бiр-бiрiне жақын ұстап, мүмкiндігiнше соларға жақын тұру.
      к) Кеме капитанының бұйрығынсыз немесе басқа жақ қалмағанша кемеден кетпеу;
      л) капитанның бұйрығынсыз кемеге қайта бармау;
      м) егер кеменi тастап кету қажеттiгi туса, мына iстердi мынадай ретпен орындаңыз: құтқару қайықтарын, құтқару плотын түсiрiп, қалқығыш құтқару құралдарын пайдалану;
      н) өмiрiңiзге тiкелей қауiп төнбесе, борттан секiрмеңiз.
      Суға қауiп-қатерсiз түсудiң маңызды шарты судың қашықтығы болып табылады. Қаншалықты биiктiкте болсаңыз, соншалықты зақымдану қаупi көбiрек. Секiрер алдында мүмкiндiгiнше суға жақын тұруға тырысыңыз. Сатылар, жiп сатылары, шлангiлер, түскiштер суға жақынырақ келу үшiн пайдалы.
      Суға түсер алдында:
      а) төмен қарап, сiз түсетiн аумақтың бос екендiгiне көз жеткiзiңiз. Теңiз бетiндегi ауа райын, жел мен ағыстың бағытын бiлiңiз. Егер төменде әлдеқандай бiр бөгесiн болса, ол жерден басқа жаққа ауысыңыз;
      б) қарсы алдыңызға тура қарап, жанарыңызды көк жиектiң бiр нүктесiне қадаңыз. Суға секiрерде төмен қарамаңыз;
      в) құтқарғыш қалқыма құралдарыңызға ауаны көбiрек толтырыңыз, күш-куатыңызды пайдаланыңыз. Бiр қолыңызбен ауыз-мұрныңызды басып, бетiңiздi қорғаңыз;
      г) төмен қарай аттаңыз (қадамыңыз кең және секiретiн жерден мейiлiнше алыс түссiн). Аяғыңызды қатар ұстаңыз;
      д) суға түсiмiмен қауiпсiз жерге қарай тез қозғалыңыз, басқа да сақтанушылармен бiрге жинақталып, құтқаруды күтiңiз. Мүмкiндiгiнше солармен бiрге болыңыз;
      е) егер кеме батып бара жатса, одан тез аулақтаңыз.

VIII. ГИДРОГРАФИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР

     8.1. Кемеге тиянақ қадалар мен қалқымаларды бекiтерде мынадай шарттар орындалуы қажет:
     8.1.1. Қалқымалар, қадалар, жүктер және буйрептер жағада дайындалып барып кемеге орналастырылады;
     8.1.2. Палубаның қалқымалар және қадалар шығарылатын жерiнде бөгде заттар болмауы керек;
     8.1.3. Буйреп палубада оны лақтырған кезде түйiн түйiлiп қалмайтындай қалыпта орналасуы керек.
     8.2. Қадаларды және қалқымаларды қолдан дайындалғанда, ең алдымен буйрептi лақтырып, сонан соң қалқыманы немесе қаданы, сонан кейiн барып жүктi түсiредi.
     8.3. Салмағы 50 кг дейiнгi жүктi планширден теңiзге қолмен лақтыруға рұқсат етiледi, бiрақ планширдiң үстiнде тұруға, фальбортты аттап өтуге болмайды.
     8.4. Қадалар мен қалқымаларды кеме тоқтап тұрғанда ғана орнатады.
     8.5. Қадалар мен қалқымаларды толқынды күндерi кеме тоқтап тұрғанда ғана жинайды.

IХ. КЕМЕ ҚАТЫНАСЫ КЕЗIНДЕГI КЕМЕЛЕРГЕ ҚОЙЫЛАТЫН
ТАЛАПТАР

      9.1. Қазақстан Республикасының Iшкi сулар транспорты Жарғысының негiзiнде сәйкес кемелердiң iшкi суларда жүзуiнiң қауiпсiздiктерiн қамтамасыз ету үшiн кеме қатынастарының бассейiндiк инспекциясы ұйымдастырылған. Қазақстан Республикасы көлiк Министрлiгiнiң Кеме қатынасы қауiпсiздiгiнiң ТПО "Казречфлоты" бассейiндер негiздерiне сәйкес (бекiтiлген 16.02.89. N 23) инспекцияның негiзгi мiндеттерi Ережелердi, Нұсқауларды, Бұйрықтарды және түсiнiктердi Қазақстан iшкi су жолдарында кеме қатынасы кезiнде кеме жүргiзушiлердiң орындауын бақылау болып табылады.
      9.2. Теңiздегi геологиялық зерттеу кемелерi де жұмыс жүргiзген кездерiнде жарық көздерiмен, белгiлермен "теңiзде жүргенде кемелердiң бiр-бiрімен соқтығысып қалмауының Халықаралық Ережелерiнiң" 27-тармағына сәйкес жарақтануы керек.
      Геофизикалық партиялар мен отрядтардың жұмысшылары кемеде болған кездерiнде мына талаптарды орындауға мiндеттi:
      а) кеменiң белгiленген тәртiбiн сақтау;
      б) қауiп көтеруге белгi берiлгенде кемедегi басқарушы топтың нұсқауларын орындау.
      9.3. Су жолдарындағы кеме қатынасы басталар алдында техникалық байқау жүрiп, барлық мекемелердiң жүзу құралдары қандай меншiк екенiне қарамастан, жергiлiктi тiркеу орындарында немесе техникалық қатынас инспекциясында тiркеуден және қайта тiркелуден өтiп, пайдалануға болатындығы туралы рұқсат алады.
      9.4. Теңiз геофизикалық жұмыстарына арнаулы оқу курстарында оқып, жұмыс түрiнiң белгiлi бiр саласы бойынша комиссия алдында емтихан тапсырған және сынаудан өткен адам ғана босатылады.
      9.5. Ауа райының қолайсыздығынан болған (теңiз дауылы, мұз қатып қалу) үзiлiстен кейiн геофизикалық жабдықтардың жай-күйi кезексiз қайта тексерiлiп, оның қорытындысы "Қауiпсiздiк техникасының тексерiлу жағдайы журналына" жазылып, тоқ өткiзбеу кедергiсi өлшенiп, "Электр жабдықтарын тексеру" журналына тiркеледi.
      9.6. Кеменiң операторлық бөлмесiнде:
      а) аппараттардың техникалық құжаттары;
      б) жұмыс орындарының қауiпсiздiк техникасы туралы нұсқаулық;
      в) сақтандыру плакаттары мен жазулар топтамасы;
      г) жеке-жеке сақтану және құтқару құралдары;
      медициналық аптечкалар болуға тиiстi.

             Х. ТЕҢIЗ СЕЙСМИКАЛЫҚ ЗЕРТТЕУ ЖҰМЫСТАРЫ КЕЗIНДЕГI
     АУА-РАЙЫН БАРЛАУ ХАБАРЛАРЫМЕН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУДIҢ ТЕХНИКАЛЫҚ
                             ЖАЛПЫ ТАЛАПТАРЫ

     Теңiздегi геологиялық барлау кезiнде ауа райын барлау хабарларымен қамтамасыз ету жұмыстары "Атырау облыстық ауа райын барлау орталығының ережелерiне" сәйкес Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанындағы Гидрометеорологиялық бас басқармасымен келiсiлген (Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң N 206 12.03.92 ж. Қаулысы) және басқа да басшылық документтердi негiзге алып, ауа райын барлау жұмыстарымен тез және жүйелi түрде қамтамасыз ету жолымен жүзеге асады.
      Уақыты, хабар беру жиiлiгi, сонымен бiрге ауа райы туралы хабарламаның дәлдiгi алдыға қойған мiндеттердiң сипатына, ауа райы жағдайлары мен құбылыстарының құбылмалығына байланысты, сонымен бiрге нақты бiр аудан бойынша жасалған ауа райын барлау қызметiнiң әрбiр нақты жағдайдағы жоспар-схемасына да байланысты.
     ГУГМС бөлiмдерi теңiз қойнауын зерттеу мекемелерiне мынадай хабар түрлерiн бередi:
     а) ауа райы жағдайының нақты мәлiметi;
     б) алдағы күндердiң ауа райының жағдайы;
     в) жұмыс жүргiзу қауiпсiздiгiне әсерiн тигiзетiн теңiз
дауылдары, ауаның құбылыстары туралы хабар берiп, сақтандыру;
     г) жұмыс iстелiп жатқан аймақтың ауа райының мәлiметi.
     Бұл хабарлар ауа райы режимiнiң мына түрлерiн қамтиды:

     10.1. ЖЕЛ
     а) желдiң нақтылы бағыты мен жылдамдығы туралы мәлiмет;
     б) желдiң бағыты мен жылдамдығы туралы алдын ала барлау
мәлiметi;
     в) теңiз дауылдарынан сақтандыру және қауiптi желдiң жылдамдығы
мен бағыты туралы хабарлау;
     г) желдiң бағыты мен жылдамдығының қайта қайталануы туралы мәлiмет.
     10.2. АУАНЫҢ ТЕМПЕРАТУРАСЫ:
     а) ауаның нақты температурасы туралы мәлiмет;
     б) ауаның температурасы туралы алдын ала барлау мәлiметi;
     в) ауаның орташа айлық және төтенше жағдайдағы температурасы және 0 градустан өту уақыты.

      10.3. ТОЛҚЫН КӨТЕРIЛУ:
      а) жел толқындары мен жай толқындардың нақтылы биiктiгi, ұзындығы және таралу бағыты туралы мәлiмет;
      б) 5 % күйдегi толқындардың биiктiгiн, ұзындығын және жел толқындары мен жай толқындардың таралу бағытын алдын ала барлау, портқа түсiрер салмағын барлау;
      в) желдi толқындардың қауiптi биiктiгiн және жай толқындардың қауiптi биiктiгiнiң таралуын, портқа түсiрер күшiн ескертiп, хабарлау;
      г) әртүрлi қалыптағы толқындардың биiктiгi, ұзындығы және жиiлiгi туралы және желдi толқындар мен жай толқындардың таралу бағытының қайталануы туралы мәлiметтер.
      10.4. ТОЛҚЫННЫҢ МӨЛШЕРI:
      а) су өлшейтiн аспаптың көрсеткiшi бойынша судың тереңдiгi және дәл сол шақтағы теңiз көтерiлуiнiң толуы мен азаюының есептелген биiктiгi туралы мәлiмет;
      б) судың көтерiлуi мен кей кездегi өзгеруiнiң тереңдiгi; орташа тереңдiк мөлшерi туралы мәлiмет, қатерлi тереңдiктiң қайталану жиiлiгi көтерiлудiң үлкендiгi мен түрi туралы байқамдар.
      10.5. АҒЫС:
      а) ағыстың нақтылы жылдамдығы мен бағыты туралы мәлiмет;
      б) ағыстың көтерiлген және анда-санда кездерiндегi бағыты мен жылдамдығы туралы алдын-ала барлау;
      в) орташа және ең тез жылдамдық туралы және ағыстың көбiрек жүретiн бағыты туралы, ағыстың бағыт бойынша қайталану жылдамдылығы
туралы мәлiмет; су асты ағысының орташа және ең тез жылдамдығы мен
бағыты туралы мәлiмет, ол 0,5-1,0 м тереңдiкте өлшенедi.
      10.6. МҰЗ
      10.6.1. Нақтылы мәлiметтер:
      а) қалыңдығы туралы (орташа және ең жоғарғы), мықтылығы (көтергiштiгi), үстiңгi бетiнiң жай-күйi және сендердiң ағу
жылдамдығы;
      б) мұз қатпарларының енi;
      в) мұз үстiндегi қардың биiктiгi мен тығыздығы;
      г) мұзда жүзудiң жағдайлары.
      10.6.2. Алдын ала барлау:
      а) мұз қата бастауының күнi;
      б) мұздың қатуы мен кеме қозғалысы басталуы кезеңiнiң мерзiмi мен ұзақтығы;
      в) мұз арқылы көлiк қатынасының мерзiмi мен ұзақтығы;
      г) мұз қазу арқылы барлау жұмыстарының мерзiмi мен ұзақтығы;
      д) мұз қатпарларының бұзылу мерзiмi.
      10.6.3. Теңiз дауылдарынан сақтандыру мен хабарлау:
      а) мұз қатпарының бөлiнiп кетуi;
      б) мұз үйiндiсi туралы;
      в) жағаға жиналған мұз туралы.
      10.6.4. Көп жылдық бақылаулардың мәлiметтерi:
      а) мұздың орташа және ең жоғарғы қалыңдығы;
      б) мұз сендерiнiң орташа жылдамдығы мен бағыты;
      в) бiр маусым iшiндегi ең аз және ең көп ұзақтығы;
      г) мұз қату және кеме қатынастары басталар маусымы;
      д) негiзгi мұз фазаларының орташа және ең ұзақ уақыты;
      е) мұз қатпарлары мен мұздардың әр түрлi қабаттасуларының орташа, ең төменгi, ең жоғарғы күндерi;
      ж) мұз қатпарларының орташа және ең жоғарғы ұзындықтары;
      з) бiр маусым iшiндегi транспорт қозғалыстарының мұз үстiндегi жүру мерзiмi;
      и) бiр маусым iшiнде мұз арқылы қазылатын бұрғылау жұмысының орташа созылу мерзiмi.
      10.7. КЕМЕЛЕРГЕ МҰЗДЫҢ ҚАТУЫ
      а) кемелерге мұздың нақтылы туралы мәлiмет;
      б) кемелерге мұз қатудың алдын ала барлауы;
      в) теңiз дауылдары және кемелерге мұз қату туралы хабарлау;
      г) Кемелерiнiң ай сайынғы мұз қатуының жиiлiгi.
      10.8. КӨРIНУ ҚАШЫҚТЫҒЫ
      а) нақты көрiну қашықтығы туралы мәлiмет;
      б) көрiну қашықтығының өте қауiптi жерге шейiнгi шегi тудыратын теңiз дауылдары, басқа да табиғат құбылыстарын алдын ала барлау мен ескерту.

     10.9. ХИМИЯЛЫҚ ЛАСТАНУ
     Жұмыс жүрiп жатқан аймақтың суының ластануының қауiптi мөлшерiн нақты мәлiмет бередi.
     Теңiз дауылдары мен алдын ала барлау мәлiметтерi гидрометеорологиялық құбылыстардың ауа райын зерттеу қызметiнiң алдын ала барлау мекемелерiндегi тәжiрибесi бойынша жүргiзiледi.
     Бақылау мен гидрометеорологиялық құбылыстарды алдын ала барлау
әдiстерi жоқ жерлерге теңiздегi геофизикалық жұмыстар жүргiзерде тиiстi бөлiмдер түсiнiктер берiп, құбылыстар кезiнде қалай әрекет етудiң жолдарын айтады.

ХI. МАГНИТТIК БАРЛАУ ЖӘНЕ ҚИЫРШЫҚ ТАСТЫ БАРЛАУ
ЖҰМЫСТАРЫ

      11.1. Гравиметрдiң (магнитометр) басқару жүйесi столға бекiтiлген поролонның үстiне қойылады.
      11.2. Су астық гравиметр мен таяз суларда жұмыс iстеуге арналған гравиметрлер кемелерге резина баллонға қойылған жабық скафандрға салынып, тасылады. Кеме шатқалысынан сақтау үшiн скафандр капрон алғанмен бекiтiледi.
      11.3. Су астылық гравиметрлердi түсiрiп-көтеру алдында мыналар тексерiледi:
      а) тростың берiктiгi және гравиметр алынатын құдықшаның дұрыстығы;
      б) кабельдiң жай-күй.
      11.4. Тiркемге тiркелетiн гравиметрлердi (магнитометр)
көтерiп-түсiру жұмыстарын жасар алдында мыналар тексерiлуi қажет:
      а) қайықтың дұрыстығы мен дайындығы;
      б) кабель-тростың дұрыстығы.
      11.5. Су астылық гравиметрлердi, тiркейтiн гравиметрлердi және тiркейтiн магнитометрлердi көтерiп-түсiру жұмыстары механикаландырылған көтергiштермен немесе механикаландырылған көтергiш бөрене қолданылады, көтергiштердiң жеткiзу мөлшерi жетпесе, бағыттама сырықтар қолданылады.
      11.6. Гравиметрлердi (магнитометрдi) көтерiп-түсiру кезiнде ол тоқтап қалса қолмен ұстауға болмайды немесе гравиметрдiң шайқалақтауын тоқтату үшiн темiр iлмегi бар сырықтарды қолдануға болмайды.
      11.7. Егер гравиметрлiк пункт қадамен бекiтiлген болса, су астылық гравиметрдi түсiргенде гравиметрдiң кабелiнiң қаданы бекiткен троспен шатасып қалмауын қадағалау керек.
      11.8. Гравиметр (магнитометр) түсiрiлгеннен кейiн кабелдiң қалған бөлiгiн бiрнеше жерден байлап тастайды.
      11.9. Су астылық гравиметрдi кеме жүрiп келе жатқанда түсiруге рұқсат жоқ.
      11.10. Су астылық гравиметрмен жасалатын жұмыс аяқталғаннан кейiн тросы барабанға оралып, кабель үйшiкке жиналады; тiркелетiн гравиметрдiң (магнитометр) кабель-тросы үйшiкке жиналады.
      11.11. Түнгi уақыттар мен тұманда жұмыс жүргiзiлген кезде порттың маңайы түгел жарықтанып, ол гравиметрдiң (магнитометр) батырылатын жерiн қамтуы керек.
      11.12. Ошақтармен бақыланатын таяз судағы гравиметрлiк жұмыстар жүргiзiледi шағын кемелер қолданылады (моторлы шағын қайықтар, дизельдi двигательмен жабдықталған судағы сыйымдылғы Ү тонналық моторлы шлюпкалар). Барлық жұмысшылары құтқару жилетiн киедi; шағын кемелер (шлюпкалар, қайықтар) құтқарғыш майлы арқанмен, ұзындығы кемiнде 30 м, белгi беру шамымен жабдықталады.
      11.13. Ошақтың бақылау кезiнде шлюпка жел мен ағыс бағытын ұстап, ошақтан жоғары жерге якорь тастайды. Ошаққа операторда түсiргенде ол құтқарғыш белдiктi тағуы керек; шлюпка ошақтан 5-15 метр жерде, ал кеме 30-100 метр жерде тұрады.

ХII. ЭЛЕКТРЛI БАРЛАУ ЖҰМЫСТАРЫ

      12.1. Электрлiк барлау жүйелерiн қайта қоректендiру үшiн тұрақты және ауыспалы тоқтың күнделiктi қолданылатын генераторы пайдаланылады, сонымен бiрге аккумулятор батареяларын да пайдаланады. Қосымша тоқ көздерiн кемеге орналастыру және пайдалану тиiстi Ережеге сәйкес жүргiзiледi.
      12.2. Генераторлардың айырғыштық кедергiсiн өлшеу - электрлiк барлау жұмыстарын бастар алдында сол кеменiң үстiнде жүргiзiлiп, "Электр жабдықтарын тексеру" журналына тiркеледi, ал күш кабельдерiнiң қоректелгiш линияларының айырғыштық кедергiсi кем дегенде 10 күнде бiр өлшенiп, ол "Өлшеу мен жерге қосуды тексеру журналына" тiркеледi.
      12.3. Қоректенетiн күш кабельдерiнiң шлангасының оралғысы кабельдi жерге көму барысында және линияларды көшiргенде бақыланып тұруы керек, оператордың журналында белгiленiп қойылады; егер қандай бiр ақаулық шықса, ол қалпына келтiрiлiп, кабельдiң қайта тексерiлiп, оператордың журналына қосымша қайта тiркеледi.
      12.4. Электрлi барлау жұмыстарының негiзгi операциялары (қайықшаны суға түсiру, электрлi барлау жұмыстарының басқару жүйесiне тоқ беру, тоқты қосу, жерге жабу, кабель өрiмдерiн таңдау және жинау) осы жұмысты басқарушы адамның немесе оның орнына қалған адамның нұсқауы бойынша жүзеге асырылады, оған капитанының орынбасары (капитанның кезекшi орынбасары) рұқсат берiп, тiкелей өз бақылауына алады.
      12.5. Генераторлық жүйелер орналастырылған жер электрлi барлау жұмыстары жүргiзiлген кезде жан-жағынан қоршалып, ескерту таблицалары мен жазулар iлiнедi.
      12.6. Бөлiмшедегi ұзындығы 150 м асатын, электродтың түбiндегi ұзындығы 100-150 м кем болмайтын электрлi барлау кабелiнiң өрiмi анық көрiнiп тұратын жазулар мен белгiлер қойылады; өрiм бiтер ұшының ауыстыру тездiгi 0,5-1 м/с. шейiн төмендеуi қажет.
      12.7. Г-пiшiндi су астылық қабылдағыш кабельдердiң ауыстырылуы немесе периметрi 500 м асатын су астылық iлгектердi ауыстырған кезде кеме ең төменгi жылдамдыққа түсiп, кабель тартатын линияның бойымен сол линиядан 50-70 м қашықтықта жүредi.
      12.8. Қоректенгiш электродтар кемеден кемiнде 100 м қашықтықта болуы керек.
      12.9. Электрi барлау жұмыстары жүргiзiлiп жақтан кезде қызметшiлердiң бiрi палубаның үстiнде қауiптi аймақта ешкiм тұрмауын бақылайды.

ХIII. ГЕОФИЗИКАЛЫҚ ЖҰМЫСТАР ЖҮРГIЗIЛГЕН КЕЗДЕГI ТЕҢIЗ
АЙНАЛАСЫН ЛАСТАНУДАН ҚОРҒАУ ШАРАЛАРЫ

      13.1. Транспорттық жұмыстар.
      13.1.1. Теңiз арқылы тасымалдау.
      Сақтық пен ақылмен iс қылу судағы тасымал жұмыстары кезiндегi қолайсыз жағдайларды мейiлiнше азайтады. Су арқылы жүк тасымалы кезiнде мына жағдайларды ұстану қажет.
      13.1.1.1. Жанармайды тасығанда немесе жанармай құйғанда кездей-соқ төгiлiп-шашылудың әсерi тимеу үшiн теңiз жануарларының көп жиналған жерiнен аулақта жасалады.
      13.1.1.2. Жанармай таситын танкерлердiң өте берiк жабылған қақпақтары болуы керек, тасымал кезiнде ол үнемi жабық тұрады. Жанармайды құйған кезде өте сақ болыңыз. Жанармайдың ағып-тамбауы үшiн су үстiнде май құймаңыз.
      13.1.1.3. Аздап болса да төгiлген жанармайды сорғызып алу үшiн бортта сiңiргiш материал ұстау керек.
      13.1.1.4. Су жағалауында кеменiң ақырын жүруi су түбiнiң эррозия болуын азайтады.
      13.1.1.5. Доктар мен айлақтарды жоспарлағанда жабдықтау жұмыстары, техникалық көмек және жанармай құю iстерi қауiпсiздiк жолмен жүзеге асатындай етiп жасалады. Теңiз жануарларының көп жиналған жерiнен алысқа кеткенде теңiз базасымен байланыста болыңыз.
|     13.1.1.6. Теңiз тiршiлiгiнiң немесе өсiмдіктерiнiң кез келген мөлшерiмен ұшыраса қалсаңыз, өте сақтық және жұмсақтық көрсетiңiз.
      13.1.2. ӘУЕ АРҚЫЛЫ ТАСЫМАЛДАУ
      Әуе арқылы тасымалдау кезiндегi негiзгi талаптар - ұшу кезiнде қажеттi биiктiктi сақтап, теңiздегi және жер бетiндегi жануарлар дүниесiн орынсыз мазаламау. Мұндай жағдай, әсiресе, құстар ұя салған жерлерге өте қатысты, өйткенi тым төмен ұшу құстарға ғана емес, әуе кемесiнiң өзiне де аса қауiптi. Ең төменгi биiктiк 1000 метрден кем болмау керек.
      13.2. ҚАУIПТI ЖАБДЫҚТАР
      13.2.1. ЖАНАРМАЙ ЖӘНЕ МАЙ
      13.2.1.1. Жанармай құятын бiр-бiрiмен жалғасатын ыдыстардың өте мұқият жабылған ысырмалары болады.
      13.2.1.2. Жанармай тасу үшiн болатын (басқа да қауiптi заттарды тасу үшiн) транспорттық жұмыс басталар алдында кемеде ескертпе айырым белгiлерi қойылуы қажет. Күндiзгi уақыттарда қызыл жалауша көтерiлiп, ал түнгi уақыттарда - жыпылықтағыш қызыл шам қолданылады. Көрiну нашар кезде дыбыстық хабар мен радиоэфир арқылы хабар берiледi.
      13.2.1.3. Жанармайды тасымалдаған кезде немесе жанармай құйып алғанда ашық от жағуға қатаң тыйым салынады, ондай жағдай қолма-қол тоқтатылуы керек.
      13.2.1.4. Жанармай босатылған уақытта жауапты адам жанармай алушы кемеде тұруы керек. Ол адам май айдайтын насос жүйесiмен тiкелей байланыста болуы қажет. Артық құйылып кетпеуi үшiн бас механик танкерге құйылған жанармайдың мөлшерiн бақылап тұрады. Жанармай құйылған уақыт пен көлемi кеме журналына тiркеледi.
      13.2.1.5. Жанармай құйылған танкердiң теңiзге шығардағы жағдайларды капитан анықтайды.
      13.2.1.6. Тасымал-кеменiң қорғаныш жабдықтары болуы керек, ондай қорғаныш кеменiң өзiне де, кемедегi қызметшiлерге де қажет. Сұйықтықты құятын шланг ауа райының жағдайына қарай кеменiң ыңғайлану қозғалыстарына еркiн жететiн ұзындықта болуы қажет.
      13.2.1.7. Жанармайдың құйылып кетпеуi үшiн барлық тағам өткiзгiштер қалдық салатын астауларға аударылып тазаланулары керек. Сұйықтық құятын шлангалар танкерге апарылмастан бұрын оларға тұйықтамалар тигiзiледi.
      13.2.1.8. Әрбiр сутектi көмiр заттары тек осыған ғана арналып, жазумен белгiленген ыдысқа (мысалы, шикi мұнай, бензин, дизельдiк жанармай, т.б.) ғана құйылады.
      13.2.1.9. Егер жанармайды сақтау үшiн бөшкеден басқа да жоқ болса, оны кемеде басқа қажеттiке пайдаланбаңыз. Барлық бөшкелер арнаулы құрсауға салынып, борт үстiнде кездей-соқ орын ауыстырудан сақталуы керек. Құрсауларды астыңғы жағында кездей-соқ ағып-тамған сұйықтықтар жиналатын астауша түбi бар. Оның қасында сiңiргiш ұнтақ тұрады.
      13.2.1.10. Әрбiр ағып-таму, жанармайдың төгiлуi туралы басшылыққа хабарланып отырады.
      Жанармайдың кез келген ағып-төгiлуiн тазалап отыратын жабдықтардың болуы қажет. Адсорбенттер мен полиэтилендi мешоктар ұсынылады.
      13.2.1.11. Мазут, мұнай, майлайтын және гидравликалық майлар, ерiткiштер мен кейбiр бояулар жеке сақталып, арнайы ыдыстарымен қатаң тәртiпте қойылуға тиiстi.
      13.2.2. БАСҚА ДА ҚАУIПТI ЗАТТАР
      13.2.2.1. Сейсмикалық жұмыстар жүргiзген кезде жарылғыш заттарды әдейi арналған саласынан басқа бағытқа қолдануға үзiлдi-кесiлдi тыйым салынады.
      13.2.2.2. Барлық батареяларды, әсiресе, құйма және никелдi-кадмийлiлердi сақтағанда, қолданғанда, тиеп-түсiргенде, тозығын тастағанда қолданылуы туралы нұсқау бойынша жасалынады.
      13.2.2.3. Қоздырғыш жарылғыш көздерiн ашық су қабатында (арнаулы бұрғылау мұнарасынан тыс) қолдануға рұқсат етiлмейдi.
      13.2.2.4. Тiркемеде қолданылатын жабдықтарға биодеградациялық майлары және мүжiлу ингибиторын қолданады.
      13.2.2.5. Жанармай төгiлiп кетсе, май құйылса, сондай-ақ, басқа да улы заттар теңiзге түссе немесе әлдебiр жабдықты түсiрiп алса, қызметшi бұл туралы жергiлiктi басшылыққа, табиғат қорғау мекемелерiне дереу хабарлап, оны тазалаудың, шығарып алудың шараларын жасау керек.
      13.3. ТЕҢIЗ ТIРШIЛIГI
      Су және су айналасындағы биоәртүрлiлiктi, өсiп-өнудi сақтау үшiн мынадай қарапайым ережелердi орындау керек:
      13.3.1. Геофизикалық кемелерде болған кез келген уақытта шетел және жергiлiктi мамандарға балық аулауға, аң аулауға тыйым салынады.
      13.3.2. Жергiлiктi аңшылар мен балықшылардың қызметiне сүйенбеңiз, бұл олардың қосымша табысын қолданғандық болып есептеледi.
      Еттi, балықты және басқа тағамдарды тексерiлген жерлерден ғана алыңыз, өйтпесеңiз браконьерлерге дем бергенiңiз болып табылады.
      13.3.3. Адамның басқа амалы таусылып, өз өмiрiне қауiп төнгенде ғана аңдарды өлтiруге болады.
      13.3.4. Тағы аңдардың сирек кездесетiн түрлерi ұшырасқанда және теңiз аңдарының басқа да жағдайларында басшыларға хабардар етiңiз.
      13.4. ҚАЛДЫҚТАРДЫ ЖОЮ
      Қалдықтарды жою бағдарламасы жасалғанда қайта өңделу салаларын мейiлiнше пайдалану ойластырылады. Тамақ қалдықтарынан басқа кез келген қалдықты кеме үстiнен суға лақтыруға болмайды.
      Қағаздан, платискалы қораптардан жасалған орағыштарды, қапшықтарды, басқа да керексiз заттарды кеменiң үстiнде өртейдi. Сонан соң жағаға шыққанда қоқыр-соқыр ретiнде жойылады. Өртеуге келмейтiн қалдықтарды (шыны, металл) қаптап жинап, кемедегi басқа қалдықтардан бөлек жинайды да, жағаға шыққан соң қайта өңдеуге тапсырады. Тамақ қалдықтарын жағадан көрiнiп тұратын қашықтыққа тастауға болмайды.
      13.5. КЕМЕДЕГI ЖҰМЫС
      Кеме үстiнде жасалған жұмыстың айнала қоршаған ортаға әсерi мына ережелерi негiзiнде азаяды.
      13.5.1. Кабель мен шығырдың барабаны сақталатын үйшiктiң астында кабель майының ағып-тамғаны жиналатын астауша қойылады.
      13.5.2. Кабель жүйелерiн жинайтын және толтыратын тиiстi жабдықтар мен барлық шлангалар түзiк жағдайда сақталып, ағып-тамбайтындығы үнемi тексерiлiп отырылады.
      13.5.3. Ағып-тамуға ұшыраған кабель жүйелерiн пайдалануға болмайды. Ағып-таму белгiлерi бiлiнсе-ақ, ондай кабельдi ауыстыру қажет. Тұйықтаулар мен бiтеулеп жабу үшiн жабысқақ ленталарды қолдануға болмайды.
      13.5.4. Қосалқы кемелерде, қайықтарда, катерлерде жиналған қоқыстардың бәрiн қосып, арнаулы кемеге ауыстырады.

Извлечение из приказа Министра по чрезвычайным ситуациям РК
                    от 20.05.2005г. N 469

     "В соответствии с распоряжением Премьер-Министра Республики Казахстан от 20 марта 2004 года N 77-р "О мерах по совершенствованию подзаконных актов" ПРИКАЗЫВАЮ:
     Признать утратившими силу некоторые решения Комитета по надзору за безопасным ведением работ в промышленности и горному надзору при Кабинете Министров Республики Казахстан, Государственного Комитета Респубилки казахстан по чрезвычайным ситуациям соглано приложению.

Министр

Приложение
к приказу Министра по
чрезвычайным ситуациям РК
от 20.05.2005г. N 469

     1. Правила техники безопасности при проведении морских геофизических работ". Утверждены Комитетом по надзору за безопасным ведением работ в промышленности и горному надзору при Кабинете Министров Республики Казахстан от 21 июля 1995 года. (зарегистрированы в Министерстве юстиции Республики Казахстан 15.05.1996 г. N 171) ...".
--------------------------------------------------------------------

    1. Введение
    Сейсморазведочные методы поисков нефти и газа являются потенциально опасными. Целью данного руководства является освещение связанных с этим вопросов.

    1.1. Ориентация по технике безопасности
    Все люди, которые находятся на геофизическом судне, должны быть в безопасности во время пребывания на судне.
    1.1.1. Обезопасить людей необходимо сразу же, и эта процедура должна включать как минимум следующее:
    а) План судна, включающий расположение и функции спасательного оборудования, аптечки первой медицинской помощи, установленные пункты сбора на случай аварийной ситуации;
    б) разъяснение действий в аварийных ситуациях и меры предосторожности.

    1.1.2. Для всех постоянных работников на судне данные процедуры должны включать дополнительно:
    а) Ранжирование команды и назначение ответственных лиц;
    б) Расположение и обязанности в случае аварийной ситуации;
    в) Виды работ и связанный с ними риск;
    г) Правила безопасности;
    д) Мероприятия по охране труда и окружающей среды.

    1.1.3. В порту временные посетители должны получить краткий инструктаж по технике безопасности (ТБ) у капитана судна или его помощника. Они должны немедленно покинуть судно в случае аварийной ситуации. Весь временный персонал и посетители должны иметь сопровождение.

    1.1.4. Каждый человек, который будет работать на борту судна или находиться длительное время, должен получить инструктаж по технике безопасности с помощью ответственных за технику безопасности лиц. Это должно включать как минимум следующее:
     а) План действий во время аварии и местонахождение;
     б) Расположение спасательных жилетов;
     в) Место сбора во время аварии;
     г) Дать каждому человеку копию инструктажа по основным требованиям техники безопасности;
     д) Проверку наличия у каждого человека личных средств защиты. Если их нет, то они должны быть обеспечены ими;
     е) Если посетители идут в направлении бака (задней части палубы), то они должны быть снабжены спасательными жилетами, а также должны всегда сопровождаться одним из членов экипажа.

     1.2. Совещание по технике безопасности
     Короткие 15-20 минутные совещания должны проводиться по мере необходимости для того, чтобы обсудить конкретные ситуации, близкие к аварийным, а также для оповещения команды о профилактических мероприятиях.
     Регулярно по расписанию, хорошо организованные совещания должны проводиться для обсуждения новых материалов и объектов, которые не могут быть рассмотрены на кратких совещаниях. Должны вестись протоколы этих совещаний с указанием количества посетивших их членов команды.

1.3. Общие положения
Морские геофизические операции должны проводиться с минимальным риском. Необходимо получить инструктаж по технике безопасности у соответствующей службы по ТБ перед тем, как попасть на судно.

     Основные пункты инструктажа таковы:
     1.3.1. Ответственность за судно и всего персонала, находящегося на борту, лежит на Капитане.
     1.3.2. Начальник геофизической команды вместе с Капитаном несет ответственность за сейсмическое оборудование.
     1.3.3. Установленные требования по технике безопасности и охране окружающей среды должны выполняться геофизическим персоналом также, как и всей командой. Тренировка и опыт в выполнении данных действий имеют большое значение.
     1.3.4. На борту геофизического судна экипаж питается, работает и отдыхает вблизи воспламеняющихся материалов, таких как газ, ингибиторы на углеводородной основе и взрывчатые вещества. Таким образом соблюдение правил техники безопасности каждого непосредственно связано с жизнью всех остальных членов экипажа. Здесь не должно быть ошибок, и правила техники безопасности должны быть соблюдены.
     1.3.5. Требования, связанные с техникой безопасности по хранению и использованию взрывчатых веществ и их компонентов, газов и горючих жидкостей, должны тщательно соблюдаться. Внимательно следуя и выполняя эти процедуры, вы сохраняете вашу жизнь и жизнь ваших товарищей по экипажу. Целью тренировочных и пожарных упражнений на судне должны быть отлаженные действия персонала в аварийных ситуациях.
     1.3.6. Не реже одного раза в месяц должны проводиться тренировочные упражнения с целью ознакомления экипажа с техникой безопасности при обращении с оборудованием.
     1.3.7. В случае аварии экипаж должен следовать аварийному плану, который должен висеть на видном месте. В каютах персонала также должны быть вывешены аварийные таблички с указанием места на судне на которое необходимо прибыть в случае аварийной ситуации.
     1.3.8. Спасательные жилеты должны находиться на вешалке или же в специально отведенных для этого местах возле каждой койки. Все спасательные жилеты должны отвечать международным морским правилам.
     1.3.9. На борту должно быть по крайней мере, на 50% спасательных жилетов больше, чем членов экипажа и пассажиров.
     Дополнительные спасательные круги должны быть доступны для посетителей и экипажа машинного отделения и должны храниться возле пункта аварийного сбора.
     1.3.10. Во время установления сходней с корабля проверьте снабжены ли они поручнями, по крайней мере с одной стороны. Кроме того, под всеми сходнями должна быть установлена предохранительная сетка.
     1.3.11. Люди или материалы должны перевозиться от одного корабля к другому только при хорошо контролируемых условиях, предпочтительно во время постановки судна в док или причаливания к платформе. Каждый работник должен одевать надежные персональные плавучие средства во время проведения переходных операций по морю. Работающие вблизи от установок или платформ должны иметь надежную радиосвязь.
     1.3.12. Нужно знать, как правильно действовать для обеспечения безопасности при закрытии герметичного люка. Нужно содержать такие люки и двери в чистоте и не покрывать их краской для сохранения их герметичности.
     1.3.13. Поддержание бытовых помещений в хорошем состоянии и профилактические меры важны для предотвращения несчастных случаев. Поддерживайте чистоту на всех участках и всего оборудования.
     1.3.14. Правильно содержите и используйте все механизмы и приборы и проводите их своевременный ремонт.
     1.3.15. Немедленно устраняйте все выбросы и утечки газа, дизельного топлива, кабельного масла и других веществ.
     1.3.16. Не перевешивайтесь через перила, когда вы находитесь на борту, и не садитесь на какие-либо виды перил или перегородок.
     1.3.17. Когда натягивается веревка, трос или кабель, то при нагрузках их разрыв может привести к серьезным травмам. По возможности находитесь подальше от них и убедитесь, что веревки, тросы, кабели или провода находятся в исправном состоянии.
     1.3.18. При качке судна займите удобную и устойчивую позицию. Необходимо одевать только соответствующую обувь (не сандалии или сланцы). Не работайте без соответствующей обуви. При необходимости используйте лифт или спасательный канат.
     1.3.19. Обращайте внимание на все ПРЕДУПРЕЖДАЮЩИЕ СИГНАЛЫ на судне.
     1.3.20. Знайте местонахождение всех аварийных кнопок и оборудования на вашем участке, в т.ч. такие, как пожарные шланги, огнетушители, топоры, спасательные жилеты, круги, плоты, карманные фонари и аптечки первой медицинской помощи.
     1.3.21. Не выходите на палубу в одиночку во время непогоды.
     1.3.22. Нельзя проводить сейсмические работы при проведении водолазных операций. Согласуйте свои действия с действиями водолазов перед тем, как начать действовать вблизи этого района.

II. Техника безопасности персонала

    2.1. Здоровье и гигиена
    Каждый член экипажа обязан следить за своим здоровьем.
Помните, что:

     2.1.1. Хорошее здоровье зависит от правильного сочетания работы и отдыха, полноценного и регулярного питания, достаточного сна, а также отказа от потребления жирной пищи, алкоголя, табака и наркотиков.
     2.1.2. На борту судна простая инфекция может быстрее передаваться от одного человека к другому. Поэтому необходимы как профилактические меры, так и эффективное лечение.
     2.1.3. Порезы и ссадины должны быть обработаны сразу и людям должна быть оказана первая медицинская помощь.
     2.1.4. Нужно сделать прививки и провести вакцинацию против многих серьезных инфекций. Они должны производиться в соответствующее время, по мере необходимости, и в соответствии с медицинскими требованиями.
     2.1.5. Риск заболевания малярией на Каспии может быть уменьшен при проведении мер, предохраняющих от укусов комаров. К таким мерам предохранения относятся: использование сеток (накомарников) и проволочных сит, закрытие дверей, окон, люков и использование различных жидкостей от комаров. Одежда также является одним из средств предохранения от укусов комаров, и поэтому работники не должны выходить наружу после наступления темноты с открытыми частями тела. Риск получения инфекции также может быть уменьшен с помощью применения противомалярийной профилактики.
     2.1.6. Долгий период времени контакта работающего с нефтью может вызвать кожные заболевания. Если нефть попала на кожу, она должна быть тщательно промыта без применения растворителей на углеводородной основе. Рабочая одежда должна часто стираться. Тряпки, пропитанные углеводородами, не должны держаться в карманах.
     2.1.7. Необходимо немедленно сообщить о случаях небрежного обращения работающих с токсичными или другими вредными веществами и принять соответствующие меры.
     2.1.8. От некоторых веществ, таких как каустическая сода, отбеливающие порошки или жидкости можно получить ожог. Эти химикаты опасны при взаимодействии с другими веществами и не должны смешиваться.
     2.1.9. Высокая влажность и жара могут привести к солнечному удару, которые могут оказаться смертельными. Работая в этих условиях, целесообразно пить по крайней мере 4,5 литра прохладной воды ежедневно (но не ледяной). Воду лучше употреблять небольшими порциями и часто. Когда вы находитесь в закрытом помещении, то их необходимо проветривать.
     2.1.10. Нельзя долго стоять на солнце, особенно в жаркий период времени. При необходимости работы на солнце нужно одеться соответствующим образом, защищая при этом голову и тело. Используйте защитный крем от солнца, чтобы защитить части тела от его воздействия и воздействия сухого ветра.
     2.1.11. Основными признаками солнечного удара являются: вялость, головная боль, головокружение, расстройство зрения, шум в ушах, тошнота (рвота), покраснение кожи лица, повышение температуры
             о тела до 38-39 С, учащение пульса и дыхания. В тяжелых случаях - потеря сознания, появление галлюцинаций, бред, развивается коматозное состояние.
     2.1.12. Первая помощь при солнечных ударах должна быть направлена на понижение температуры тела и стимуляцию дыхания. Пострадавшего следует поместить в тень, освободить от верхней одежды, приподнять голову. На область сердца и затылок - холодный компресс, обильное холодное питье (если пострадавший не может пить, показаны клизмы из прохладной воды). В бессознательном состоянии - на ватке нашатырный спирт для вдыхания, с возвращением сознания - обильное питье чая, кофе, сердечные средства (корвалол, кордиамин и т.п.) по 15-20 капель внутрь.

     2.2. Защитная одежда
     2.2.1. Для каждого участка работ должны быть предусмотрены соответствующая одежда и обувь.
     2.2.2. Не надо одевать слишком свободную одежду с широкими и оттопыренными карманами или завязками. В результате захвата такой одежды движущимися частями машин, перегородками или выступами могут возникнуть травмы.
     2.2.3. Носите рубашки или комбинезоны с длинными рукавами, которые защищают от ожогов лучше, чем одежда с короткими рукавами.
     2.2.4. Работая с машинами, не нужно одевать шарфы, свитера и другую одежду, закрытую под горло, носить кольца, украшения. Нужно заправлять длинные волосы под соответствующие головные уборы.
     2.2.5. Для определенных типов работ должны использоваться перчатки или рукавицы-верхонки.
     2.2.6. Жесткие каски и предохранительная обувь должны одеваться по указанию начальника команды или так, как это указано в соответствующих инструкциях.
     2.2.7. При выборе предохранительных средств для глаз и совмещенных средств для глаз и лица должны применяться во внимание тип и степень опасности, возможная степень защиты и удобство. Основными причинами травмы глаз являются следующие:
     а) Инфракрасные лучи (газовая сварка)
     б) Ультрафиолетовые лучи (электрическая сварка)
     в) Воздействие химикатов (кислота батарей и др.)
     г) Воздействие частиц и посторонних предметов (вертолет, ветер)
     д) Сильный солнечный свет
     Обычные очки для зрения не представляют защиты для глаз. Имеется широкий выбор очков различных типов и назначений для защиты глаз. Кроме того, имеются предохранительные очки, которые выписываются по рецепту.
     2.2.8. Все лица, находящиеся под воздействием сильного шума, должны носить предохранительные наушники, применяемые в таких условиях.
     Постоянное воздействие высокого уровня шума может привести к полной потери слуха.

2.3. Персональные плавучие приспособления

     Спасательные жилеты
     Существует большой выбор спасательных средств, и в первую очередь нужно решить, какое плавучее средство или же спасательный жилет нужно использовать для определенного вида операций.
     Основная разница между видами спасательных приспособлений состоит в степени спасения, а не в их функции. Плавучие средства, в лучшем случае, помогут человеку, находящемуся в сознательном
                                                    о состоянии, оставаться на воде, опрокидывая тело на 60 назад от вертикали. Спасательный жилет должен повернуть обессиленного или находящегося в бессознательном состоянии человека, лицом вверх и голова при этом, должна свободно держаться над водой.
     При оценке персональных плавучих приспособлений или средств нужно учитывать следующие важные параметры:
     2.3.1. Утверждено ли данное средство в Морском и речном регистре в качестве спасательного средства на воде и соответствует ли оно требованиям IМО/SОLАS (Международная Морская Организация/Конвенция по спасению жизни на воде)?
     2.3.2. Является ли данное оборудование потенциально
                                                       о неустойчивым? Для поддержания позиции лицом вверх на 60 от вертикальной позиции, необходимо, чтобы прокладка из пенопласта в закрытом чехле находилась по всей длине на груди, и на половину или меньше половины сзади на спине. Надо иметь ввиду износ и разрывы, которые позволяют пенопласту сдвигаться, что влияет на распределение плавучести.
     2.3.3. Если на спасательных приспособлениях используются замки-молнии, то они должны иметь хорошее качество, предпочтительно с завязками сверху и снизу.
     2.3.4. К спасательному оборудованию должны быть приложены ремень или лямка для использования при подъеме пострадавшего из воды.
     2.3.5. Должны приниматься во внимание удобство и видимость. Приспособления, не имеющие лямки между ногами, могут привести к тому, что жертва провалится вниз вовнутрь приспособления таким образом, что плечевые лямки будут находиться на уровне верха головы. Предпочтительно предусмотреть для головы дополнительную поддержку.
     2.3.6. Должен иметься свисток, находящийся в петле или в небольшом кармане спасательного жилета. Для лучшей видимости жилет должен быть оранжевого или желтого цвета, а отражающие свет полоски на плечах или воротнике являются дополнительным преимуществом.
     Тремя основными типами спасательных жилетов являются:
     А. Плавучий спасательный жилет с прокладкой из пенопласта в закрытом чехле.
     Б. Спасательные жилеты с баллончиком углекислого газа, срабатывающий выдергиванием петли и с трубкой для надувания ртом.
     В. Спасательные жилеты с автоматической закачкой газа, в которых баллончик с углекислым газом начинает работать, после попадания в воду, и которые также надуваются как ртом, так и выдергиванием петли.
     Оба типа, (Б и В) могут одеваться ненадутыми облегающими тело, но не один из них не становится спасательным жилетом, пока он не будет надут полностью. Если вы упадете в воду в бессознательном состоянии, жилет (типа Б), требующий ручной накачки, вам не поможет, поэтому на судах рекомендуется иметь спасательные жилеты типа А и В. Ни при каких обстоятельствах спасательные плавучие жилеты с автоматической закачкой или с закачкой путем выдергивания петли (тип Б и В) не должны одеваться, пока вы находитесь в вертолете, так как в случае вынужденной посадки жилеты надуются и человек застрянет в аварийных выходах.
     Холодная вода может быть наихудшим врагом, так как неожиданное погружение в нее вызывает короткое, затрудненное дыхание и панику. И тот кто впервые очутился в такой ситуации, будет барахтаться в воде, и ему трудно будет дернуть за петлю или надуть жилет ртом. Это является еще одним фактором предпочтения жилетов типа А и В.
     Спасательные жилеты должны быть сконструированы таким образом, чтобы они могли одеваться и регулироваться в течение 30 секунд. Они должны иметь бросающуюся в глаза стропку, расположенную посередине (туго сплетенную петлю, с помощью которой человек может быть вытащен из воды), и свисток, располагаемый в петле, или в небольшом кармане. Спасательные жилеты должны перевернуть человека, оказавшегося без сил или в бессознательном состоянии, лицом вверх (в течение пяти секунд, если на нем надутый жилет, или в течение десяти секунд, если на нем жилет с автоматической или ручной закачкой газа), и держать тело наклоненным под углом от 30 до 60 градусов от вертикали, чтобы вода не попадала в рот. Для того, чтобы спасательные жилеты были видимы, они должны быть или желтого, или оранжевого цвета.
     Модели жилетов с ручной и автоматической закачкой газа требуют больше работы, чем уже надутый жилет. Цилиндры с углекислым газом через определенные интервалы времени должны взвешиваться, чтобы убедиться, что они герметичны.
     Персональными плавучими средствами должны пользоваться все, кто работает на воде, в воде, или передвигается по воде там, где имеется опасность утонуть.
     Персональные плавучие средства должны иметь следующее:
     А. Плавучий воротник для поддержания головы над водой.
     Б. Плавучую часть вокруг груди для переворачивания человека в воде лицом вверх.
     В. Закрепляющий ремень вокруг талии и/ или груди для предотвращения смещения спасательного жилета вверх, выше головы человека.
     Г. Крючок или петлю сзади воротника, за которые человека можно тащить или вытаскивать из воды.

2.4. Плавательные испытания
До того, как принимать участие в операциях на воде, или в операциях, связанных с пересечением рек, работники должны пройти испытание по плаванию, одевая при этом персональное плавучее обмундирование. При таком испытании требуется, чтобы человек проплыл как минимум 50 метров менее чем за 5 минут при одетом обмундировании, плюс при поддержании своей позиции (держаться на воде) в течение двух минут.

     2.5. Инструменты
     2.5.1. Неправильное использование ручных инструментов является основной причиной, из-за которых возникают небольшие, но болезненные повреждения. Необходимо использовать соответствующие инструменты, заменять изношенные части, такие, как храповые зубья, винторезные головки, ручки и предохранительные кожухи. Нужно правильно упаковывать стамески, отвертки и другие острые инструменты. Нельзя использовать дефектные инструменты, которые уже нельзя починить. Нужно предохранять глаза, где это необходимо. В пожаровзрывоопасных местах применять инструмент в искробезопасном исполнении (медь, бронза, латунь).
     2.5.2. Нельзя применять патрубки на гаечных ключах.
     2.5.3. Все электрические ручные инструменты должны быть или заземлены, или дважды изолированы. Трехпроводный кабель должен использоваться с заземленными инструментами. Для инструментов, используемых во влажных местах, должны применяться прерыватели тока при нарушении заземления.
     2.5.4. Некоторые инструменты спроектированы с предохранительными кожухами. Если кожухи сняты или он неисправен, не пользоваться этим инструментом до тех пор, пока щит не будет починен или заменен.

2.6. Поднятие тяжестей
Большинство повреждений спины происходит от небрежности или из-за нарушения основных правил безопасности при поднятии грузов. Можно предотвратить болезненное повреждение спины, если сначала присесть на корточки, затем, держа предмет близко к телу, поднимать груз, выпрямляя ноги. Когда это необходимо прибегайте к помощи других.

Во избежание травм выполняйте следующие рекомендации:

     2.6.1. Убедитесь в устойчивости ваших ног.
     2.6.2. Держите туловище выпрямленным вертикально. Всегда поднимайте груз, используя ваши ноги, а не спину.
     2.6.3. Оцените вес предмета прежде, чем его поднять. Если груз очень тяжелый, попросите помощи. Для избежания перегрузки одного человека нужно поднимать или опускать предмет по данному сигналу.
     2.6.4. Нужно использовать преимущество салазок, лебедок, брусков, талей, подкладок, роликов или ручных тележек при передвижении тяжелых материалов.
     2.6.5. Никогда не приподнимайте и не опускайте предмет, если вы находитесь в повернутой позиции.
     2.6.6. Никогда не становитесь под тяжелые предметы во время их поднятия.
     2.6.7. Действуйте во время поднятия легкого груза также, как если бы вы поднимали тяжелый груз. Не соблюдение таких процедур нередко приводит к травмам.
     2.6.8. Необходимо помнить, что существуют следующие нормы поднятия тяжестей. При перемещении тяжелых грузов в одиночку на расстоянии до 25 метров и по ровной горизонтальной поверхности их масса не должна превышать: для женщин старше 18 лет - 15 кг; для мужчин старше 18 лет - 50 кг; поднимать груз массой от 50 кг до 80 кг должны не менее двух взрослых людей.

     2.7. Алкоголь и наркотики
     Употребление алкоголя и наркотиков увеличивает риск появления аварий и повреждений. Поэтому, владение и/или употребление алкоголя и запрещенных наркотиков или же пребывание под их воздействием не должно допускаться пока вы находитесь при исполнении своих служебных обязанностей.
     Выписанные или купленные лекарства также могут нарушить выполнение работы. Необходимо проконсультироваться с врачом и/или ознакомиться с инструкциями по применению лекарства, если они представляют какой-либо риск для работы. #
     2.8. Работа в холодную погоду
     Должен быть учтен один из самых важных уроков, заключающийся в том, что чрезвычайный холод диктует необходимость дополнительного времени для завершения работы, и это время должно всегда предоставляться на этапе планирования.
     2.8.1. Все проблемы окружающей среды в холодных регионах являются важными, и ни одна из них не может быть проигнорирована. Наиболее частое и наиболее опасное - это чрезвычайно низкие температуры с учетом поправки на ветер.
     2.8.2. В переходный период между летом и зимой в условиях Прикаспия бывают широкие диапазоны разных температур, колеблющихся от самой сильной жары до не менее сильного холода.
     2.8.3. Вредным воздействием холода на человека является то, что он создает состояние, называемое гипотермией, при котором из-за потери тепла, температура тела понижается быстрее, чем тело может
                                                о произвести тепло. Нормальная температура тела 37 С. Если температура
                   о тела падает ниже 34 С, то человек теряет ориентацию и может впасть в

о бессознательное состояние. Если температура тела падает ниже 31-32 С, то может отказать сердце и наступит смерть.
     2.8.4. Отмораживание/повреждение от холода, причиненное замерзанием тканей тела или его частей может пройти без гипотермии, если конечности не получают достаточного тепла от тела из-за неадекватной изоляции. Оба состояния - и гипотермия, и отмораживание могут произойти в одно и то же время, если тело было открыто температурам, ниже точки замерзания воды. При оттаивании любой части тела пострадавшего необходимо соблюдать аккуратность, чтобы предотвратить возможность вторичного замораживания.
     2.8.5. Гипотермия может возникнуть при воздействии температур ниже температуры замерзания в таких случаях, как погружение в холодную воду, воздействие ветра (охлаждения от ветра), физическое истощение и недостаток в питании.
     2.8.6. К схожим повреждениям от холода относятся траншейная стопа (повреждение, происшедшее от воздействия холода, не достигнув замерзания, во влажной или мокрой среде). Погруженная стопа (повреждение, похожее на траншейную стопу и вызванное длительным погружением конечностей в воду). Полное погружение в холодную воду только на одну минуту вызовет охлаждение всего тела с заметным понижением внутренней температуры. Воздействие сильного сухого холода на человека в несоответствующей одежде вызовет такой же эффект.

     2.9. Первая медицинская помощь
     2.9.1. Отмораживание
     В случае любых повреждений, вызванных холодом, применять следующие принципы первой медицинской помощи:
     2.9.1.1. Немедленное внимание. Получить помощь квалифицированного медицинского персонала в госпитале или пункте медицинской помощи.
     2.9.1.2. Отмораживание. Отмораживание - это замерзание частей тела при воздействии температур ниже точки замерзания. При низких температурах - это постоянная опасность, особенно при ветре.
     2.9.1.3. Отмораживание характеризуется следующим: чувство холода, в затем онемение; покалывание, ноющая или судорожная боль; появление красноты, а затем кожа становится сероватая или восковая.
     2.9.1.4. Принимать предохранительные меры:
     а) Надевать достаточное количество одежды, включая защиту лица, ушей, глаз, головы, носа, рук, ног,
     б) Не использовать тесную одежду, обувь, перчатки - это может нарушить циркуляцию крови;
     в) Шевелить пальцами рук и ног. Массажировать лицо, уши, чтобы поддерживать их тепло и находить какие-либо онемевшие или затвердевшие места;
     г) Осматривать друг друга, чтобы найти признаки отмораживания. Отмораживание может быть поверхностное (затрагивающее только кожу) или глубокое (распространяющееся глубже кожи). Если открытые части тела находились короткое время под воздействием холода, вероятно, что отмораживание поверхностное. В противном случае, можно предполагать, что повреждение глубокое, и поэтому серьезное. Если отмораживание глубокое, не пытаться его лечить на месте и доставить пациента в госпиталь или пункт медицинской помощи самыми быстрыми имеющимися средствами.
     2.9.1.5. Лечение поверхностного отмораживания:
     а) Приставить теплые руки к щекам и держать их, пока не почувствуется боль;
     б) Спрятать открытые отмороженные пальцы ближе к телу;
     в) Не разогревать массажем, над открытым огнем, горячей водой либо растиранием снегом. Подготовиться к тому, что после оттаивания наступит боль;
     г) Сообщить компетентному медицинскому работнику.
     2.9.1.6. Лечение глубокого отмораживания:
     а) Не лечить на месте. Доставить пациента в госпиталь или пункт медицинской помощи самыми быстрыми имеющимися средствами;
     б) Предохранять отмороженную часть от дальнейшего повреждения холодом, но не стараться ее оттаять.
     2.9.1.7. Траншейная ступня
     Это повреждение, близко к отмораживанию от воздействия холода во влажной или мокрой среде. Приблизительно она происходит при температуре в пределах от 0 до 10 градусов С. Оно похоже на постепенное отмораживание, так как оба случая имеют одинаковые первоначальные причины, за исключением различий степени холода.
     Причинами могут быть: неподвижность конечностей (ноги и ступни внизу в сидячем или стоячем положении); неподходящая одежда, отсутствие поступления крови к телу из-за тесной обуви, носков или другой одежды.
     Для предотвращения необходимо:
     а) Держать ноги сухими, носить непромокаемую обувь, шерстяные носки. Двигать ногами, чтобы держать их теплыми;
     б) При каждом удобном случае, хотя бы раз в день, менять носки и обувь на чистые и сухие;
     в) Если ноги промокли, как можно скорее их просушить. Они могут быть согреты руками. Посыпать ноги порошком для ног и одеть сухие носки;
     г) Если невозможно поменять мокрую обувь и носки, то нужно постоянно шевелить пальцами ног и сгибать ноги в коленях;
     д) Никогда не носить тесную обувь.
     2.9.1.8. Лечение траншейной стопы:
     а) Осторожно обращаться со ступнями ног. Их нельзя разминать и массажировать;
     б) Осторожно промыть ноги обычным белым мылом с водой, просушить, приподнять и держать на воздухе;
     в) Пациента можно согреть, но ноги должны находиться при
                        о комнатной температуре 20 С;
     г) После оказания первой медицинской помощи необходимо лечение квалифицированным медицинским персоналом. Пациент при необходимости должен быть перенесен, не разрешать ему наступать на поврежденную ногу.
     2.9.1.10. Погруженная ступня
     Это повреждение, похожее на траншейную ступню, причиненное продолжительным погружением ног в воду, недостаточно холодную, чтобы причинить замораживание или отмораживание. Так как причина возникновения такого повреждения одинаковая (понижающая температура в погруженной в воду части тела) меры его профилактики и лечения аналогичны мерам при траншейной ступне.
     2.9.1.11. Полное погружение
     Погружение даже на несколько минут в почти замерзшую воду, или воздействия сурового сухого холода при недостаточно теплой одежде могут вызвать охлаждение всего тела, включая значительное понижение внутренней его температуры.
     Указанная ниже первая медицинская помощь должна быть своевременной и полной, после которой пострадавший немедленно транспортирован для обследования врачом. В частности необходимо:
     а) Снять с пациента мокрую и предоставить ему имеющую сухую одежду или спальный мешок. Контакт тела пострадавшего с телом другого человека является наиболее быстрым путем восстановления температуры тела пациента;
     б) Если пострадавший перестал дышать или дышит нерегулярно и неравномерно, сразу же сделать ему искусственное дыхание методом рот в рот;
     в) Пациенту, находящемуся в сознании, необходимо дать теплую жидкость; но не давать пить человеку находящемуся в бессознательном состоянии, чтобы не вызвать захлебывания;
     г) Перемещать пациента надо на носилках, так как напряжение при ходьбе может вызвать проблемы циркуляции крови;
     д) Без промедления доставить пострадавшего к врачу.

     2.9.2. Шок
     Это состояние происходит от сокращения объема циркулируемой крови. Оно может быть вызвано тяжелым повреждением, потерей крови, болью, эмоциональными расстройствами или реакцией тела к сильному холоду, так как объем крови, циркулируемой к конечностям, сокращается при комбинации этих факторов. При нормальных температурах шок обычно появляется быстрее и прогрессирует глубже.
     Признаками шока являются испуг, потливость, бледность, быстрый но слабый пульс, холодная влажная кожа, пустое и тусклое выражение глаз, расширение зрачков и жажда.
     Своевременная медицинская помощь является существенной, так как в противном случае состояние пострадавшего может ухудшиться до потери сознания, и даже привести к смерти.
    Первая медицинская помощь при шоке:
    а) Положите пациента как можно удобнее в горизонтальное положение;
    б) Поднять ноги на 20-25 см, если не повреждена голова, нет затрудненного дыхания или других неудобств;
    в) Уменьшить источник боли правильной позицией, хорошей перевязкой и установкой шин. Может помочь аспирин, если нет и не подозревается повреждения живота или внутренностей;
    г) Устроить пациента так, чтобы ему было удобно и не клонило ко рвоте;
    д) Согревать пациента путем укрытия его одеялами и спальными мешками;
    е) Пациенту должно быть обеспечено своевременное медицинское обслуживание.

2.9.3. Солнечный ожог

     Даже при температурах ниже температуры замерзания воды можно получить солнечный ожог. Отраженное солнце поражает чувствительные места около губ, ноздрей и век. Время воздействия лучей солнца снижается при чистом воздухе или на высоте.
     Предупреждение состоит в следующем:
     а) Иметь при себе и накладывать крем для защиты от солнца на части лица, находящиеся под прямыми солнечными или рефлекторными лучами;
     б) В мягкую погоду защищать шею и уши от солнца шарфом;
     в) Не использовать мыло или лосьоны для бритья с высоким содержание алкоголя. Они снимают натуральные масла, предохраняющих кожу от ожогов;
     г) Если появляются волдыри, обеспечить немедленное лечение на пункте медицинской помощи. Место, покрытое волдырями, особенно губы, располагает к инфекционному заражению;

     2.9.4. Снежная слепота
     Снежная слепота - это ожог глаз. Обычно она причиняется солнцем, ярко сверкающим на снегу, и особенно вероятно после выпадения нового снега или когда солнечные лучи частично затемняются дымкой или туманом;
     Обычно снежная слепота происходит из-за небрежности или отказа одевать УФ очки от солнца. Одевать очки при появлении боли в глазах может быть поздно, так как глубокий ожог глаз мог произойти до того, как боль почувствовалась;
     Симптомами ожога являются ощущения покалывания с болью в глазах и вокруг глаз, увеличивающиеся с вращением зрачков. Дополнительными симптомами являются выделения мокроты и краснота глаз, головная боль глаз и увеличивающаяся боль при воздействии света.
     Первая медицинская помощь состоит в следующем:
     а) Повязка на глаза (останавливает болезненное движение глазами);
     б) Наложение на глаза влажного материала;
     в) В большинстве случае снежной слепоты глаза со временем заживают. С применением глазных капель заживание происходит в течение нескольких дней без повторного повреждения, как только прекращается воздействия солнечного света;
     г) Отдых.

     2.9.5. Запоры
     В холодную погоду из-за неудобства освобождать желудок, появляются запоры. Другими причинами запоров являются изменения в приеме пищи и не принятия достаточного количества жидкости.
     Запоры могут быть предупреждены принятием нормальной пищи и достаточного количества жидкости в соответствии с физическими потребностями и при соблюдении нормальных, натуральных процессов освобождения желудка от отходов.
     Если запоры продолжаются, необходимо проконсультироваться с медицинским персоналом.

     2.9.6. Отравление угарным газом
     Угарный газ является смертельным даже при низкой концентрации СО и особенно опасен, так как не имеет запаха. Он является постоянной опасностью в укрытиях, где используются плиты, открытый огонь, бензиновые обогреватели или двигатели внутреннего сгорания.
     Постоянное поступление свежего воздуха в жилых или рабочих помещениях является необходимым условием от отравлением СО.
     Симптомы отравления неуловимые. Однако, при незначительном отравлении может обнаружиться следующее:
     а) Головная боль головокружение, зевота, усталость, тошнота, покраснение кожи и звон в ушах;
     б) Позднее - сердце начнет работать учащенно и пульсировать;
     в) Угарный газ может поразить без предупреждения и человек может не заметить опасность, пока не согнется в коленях. Когда это произойдет, он уже не сможет идти или ползти. Затем может наступить бессознательное состояние или смерть.
     Первая медицинская помощь:
     а) Сразу же вынести пострадавшего на свежий воздух, но держать его в тепле;
     б) Зимой в помещении должен циркулироваться свежий воздух;
     в) Воздействия наружного холодного воздуха может вызвать у пострадавшего слабость. Если свежий воздух поступает снаружи, пострадавший должен быть уложен в спальный мешок, чтобы ему было тепло;
     г) Отравленный угарным газом никогда не должен делать физических упражнений, так как это приведет к дополнительной потребности кислорода;
     д) Если пострадавший прекращает нормально дышать и начинает судорожно хватать воздух ртом, необходимо немедленно начать делать искусственное дыхание. В этих случаях движения спасающего должны синхронизироваться с дыханием пострадавшего;
     е) Доступ кислорода вытесняет из крови угарный газ быстрее и значительно ускоряет выздоровление;
     ж) Отравление угарным газом является серьезным повреждением. Пострадавший от отравления не должен двигаться и ему необходимо находиться в тепле хотя бы в течение одного дня. Для поддержания нормальной температуры тела окажут большую помощь бутылки и грелки с горячей водой;
     з) После предоставления первой медицинской помощи нужно обратиться за квалифицированной медицинской помощью.

     2.9.7. Забота о поврежденных и их эвакуация
     Пострадавший персонал должен быть доставлен в ближайший госпиталь самым быстрым имеющимся транспортом.
     К действиям первой медицинской помощи относятся:
     а) Защита от холода и шока;
     б) Помещение пострадавшего в теплый спальный мешок;
     в) Теплое питье, за исключением случая повреждения брюшной полости;
     г) Контроль кровотечения прямым давлением на рану. При необходимости использования жгута, пострадавший должен быть как можно скорее осмотрен врачом. Использовать жгут чрезвычайно осторожно.

     2.9.8. Паразиты на теле
     Паразиты на теле являются обычным явлением наиболее в перенаселенных местах, из-за недостаточно хороших жилищных условий и нехватки ванн и раковин. При таких условиях каждый вечер проверять одежду и тело на паразитов. Если имеются паразиты, то для борьбы с ними следующее:
     а) Вывешивание одежды на мороз, затем выбивание ее и очищение щеткой может избавиться от вшей, но не от их яиц, от которых может прожаривание одежды;
     б) Использование порошка для уничтожения насекомых. Перед тем, как одеть одежду, она должна быть постирана.

     2.9.9. Предосторожность
     Жгут для приостановки кровотечения применяется при открытых или закрытых переломах или при другом сильном кровотечении, которое не может быть остановлено иным способом.
     Для жгута использовать только прочную широкую полосу материала. Никогда не применять проволоку, веревку, шпагат или другой узкий материал. Обернуть жгут вокруг верхней части конечности сверху раны, завязать в полузла, поместить короткую палку на полузле, завязать полностью узел на палке, повернуть палку так туго, чтобы было достаточно для остановления кровотечения. На лбу пострадавшего мягким цветным карандашом, простым карандашом, сажей и т.п. отметить буквы "ТК" и время. Жгут не бинтовать.
     В случае задержки доктора после 20-30 минут (но не более 2-х часов!) осторожно ослабить жгут. Если кровотечение не появится оставить жгут ослабленным, чтобы он мог быть затянут снова при возобновлении кровотечения.
     Постоянно наблюдать за жгутом, пока пострадавший не будет доставлен в больницу.

     2.10. Защита от молнии
     Молния является одним из наиболее опасных и разрушительных природных стихийных явлений. Она может причинять людям ожоги, повреждение и смерть, привести к повреждению оборудования и стать причиной лесных и других пожаров. Обычно молнии поражают наиболее высокую точку или предмет, так как они проходят кратчайший путь между облаками и землей.
     Так как молния может ударить где угодно, то приближение грозы необходимо предпринимать следующие предохранительные меры:
     а) Прекратить все взрывные операции и отойти от взрывчатых веществ. При переноске взрывчатых веществ опустить их на землю и отойти от них не менее, чем на 30 м. Не перезаряжать скважины во время грозы или при ее приближении. Подождать 30 минут после окончания грозы. Не заряжать скважины и не проходить около зарядов или заряженных скважин пока не прошла гроза;
     б) Отсоединить все линии от записывающих приборов. Убедиться, что все кабели и записывающие сейсмографы не касаются заграждений;
     в) При использовании переносных двухсторонних радио, остановить передачу и снять антенну и направить ее, не касаясь земли, вниз;
     г) Не подходить к огнеопасным и взрывоопасным материалам;
     д) Удалиться от всех металлических инструментов, погрузочно-разгрузочных стальных конструкций, труб или ударных штанг;
     е) Отойти от силовых линий, кабеля. Ток молнии может проходить большие расстояния вдоль металлических проводов;
     ж) Прекратить операции на заземленных машинах и отойти от них;
     з) Находиться в транспорте с резиновыми колесами, припаркованном на низком открытом месте, и не под деревьями;
     и) Применять для незаземленных металлических конструкций молниеотводы. Ящики взрывчатых материалов, сделаны из металлов должны заземляться проводом и заземляющей штангой.

     2.11. Противогазы
     Члены бригады при необходимости должны быть правильно обучены пользованию противогазами.
     Противогазы должны иметь различные элементы в зависимости от производимой работы. Одноэлементные противогазы могут быть использованы, если соблюдаются следующие условия:
    2.11.1. Очерченная по форме лица маска должна плотно и удобно прилегать.
    2.11.2. Маска для лица должна быть испытана, чтобы она годилась на разные размеры.
    2.11.3. Фильтры и патроны должны быть установлены не по центру для того, чтобы улучшить видимость.
    2.11.4. Маска должна быть подогнанной, поддерживаемой в четырех точках.
    2.11.5. Должны иметь систему клапанов, уменьшающую усталость при дыхании.
    2.11.6. Должны легко разбираться для чистки и дезинфекции.
    Противогазы, используемые для предохранения от органических испарений (бензина, красок и т.п.), должны иметь официально одобренные патроны с двойными элементами. Противогазы с двойными элементами должны отвечать тем же шести условиям, что и с одинарными элементами.

III. Техника безопасности при транспортировке

3.1. Перевозки на воде

3.1.1. Перемещение из лодки в лодку

     Выбор способа перемещения должен рассматриваться как часть детального рабочего плана. Нужно помнить, что по мере приближения смежного судна больших размеров, могут возникнуть проблемы схождения персонала по трапу из-за расстояния между смежным судном и кораблем. Перемещения персонала по морю часто осуществляются с помощью резервных и водолазных лодок. Предпочтительно использовать для таких переходов вместо большого смежного судна небольшое рабочее судно "Человек за бортом".
     В зависимости от температуры и погодных условий персонал, участвующий в переходе судна на судно, должен быть снабжен соответствующими персональными плавательными средствами и, если необходимо, костюмами для погружения.
     Для обеспечения максимальной безопасности во время перехода с судна на судно следует знать что необходимо:
     3.1.1.1. Устранить какие-либо препятствия на обоих судах перед тем как начнется перемещение.
     3.1.1.2. Убедиться, что все ненужные вещи убраны с того или иного судна.
     3.1.1.3. Проверить, не скользит ли поверхность судна.
     3.1.1.4. Перемещение осуществлять днем и при хорошей
видимости.
     3.1.1.5. Со стороны судна убрать какие-либо препятствия на месте причаливания лодки.
     3.1.1.6. Багаж перевозить отдельно. Никто не должен брать багаж с собой.
     3.1.1.7. Во время перевозки одеть персональные плавучие средства, соответствующую обувь и одежду.
     3.1.1.8. При перевозках соблюдать установленный порядок, в частности перевозить людей по одному.
     3.1.1.9. Сразу же после перевозки персонал должен покинуть место пересадки с борта на борт.
     3.1.1.10. Запрещается осуществлять какие-либо перевозки, если капитан считает, что условия небезопасны.

3.1.2. Клеть для транспортировки персонала

     При необходимости перемещения персонала с перевозочного судна на буровую установку или платформу посредством клети, закрепленной к подъемному крану, на платформе следует соблюдать следующие требования.:
     3.1.2.1. При необходимости одеть спасательный водный костюм.
     3.1.2.2. Надеть личные плавучие приспособления.
     3.1.2.3. На судне при перемещении команда корабля должна оказывать необходимую помощь.
     3.1.2.4. Руки должны быть свободны от каких-либо предметов. Багаж должен быть погружен внутрь корзины.
     3.1.2.5. Персонал должен равномерно распределен на борту корзины для максимальной стабильности. Допускается одновременная загрузка не более 4 человек.
     3.1.2.6. Люди должны стоять прочно, широко расставив ноги и держаться руками за веревочные поручни.
     3.1.2.7. Когда ответственный за транспортировку на подъемном кране платформы убедится, что все готово к перемещению, клеть должна подниматься над судном в сторону моря от борта. Подъем должен проводиться как можно быстрее, и в том же время как можно осторожнее, без раскачки.
     3.1.2.8. Во время операции спасательные круги, лодочные крюки, веревки, для аварийного использования должны находиться в доступном месте.

     3.1.3. Небольшие лодки
     3.1.3.1. Небольшие лодки могут быть использованы только с разрешения капитана. Как минимум два человека должны быть привлечены для работы на небольших лодках. #
     3.1.3.2. Кроме той обязательной лодки должно быть и еще другое резервное судно. Это судно может быть высокоскоростным спасательным катером, лодкой с надежной опорой, сторожевой лодкой или другой подходящей лодкой. Если эта лодка не была использована в воде, то она должна быть полностью подготовлена командой для немедленного запуска. При аварийных обстоятельствах высокоскоростной спасательный катер должен быть спущен на воду и отплыть от судна в течение двух минут.
     3.1.3.3. Спасательные лодки или лодки "Человек за бортом" не должны применяться как обычные дежурные, рабочие лодки.
     3.1.3.4. Личный состав не должен покидать рабочее судно без разрешения капитана.
     3.1.3.5. Спасательные жилеты можно одеть раньше, чем вы сядете в лодку и не снимать до конца, пока вы не возвратитесь обратно на берег. Нужно одеть также соответствующую защитную одежду.
     3.1.3.6. Небольшие лодки (катера), оснащенные наружными двигателями должны иметь запасные двигатели, винт и трансмиссионный вал.

3.1.3.7. Дизельные двигатели предпочтительнее бензиновых.

    3.1.3.8. Не превышайте максимально допустимой вместимости лодки. Нужно всегда учитывать морские и погодные условия.
    3.1.3.9. Прежде чем использовать лодку, проверьте наличие следующего минимального набора оборудования и средств:
    а) Водонепроницаемый радиоприемник для связи с основным судном;
    б) Весла;
    в) Аптечка первой медицинской помощи;
    г) Полный и исправный топливный бак;
    д) Спасательный канат и круг;
    е) Обычный набор инструментов для ремонта двигателя и запасная свеча зажигания;
    ж) Якорные цепи;
    з) Огнетушитель;
    и) Карманный фонарик (с переменным миганием света); нож; сигнальный факел;
    к) Питьевая вода;
    л) Морской якорь.
    Команда не должна допускаться на борт до тех пор, пока двигатель, радиоприемник, оборудование и средства не будут проверены ответственным лицом, после чего может быть разрешена погрузка на судно и его отплытие.

     3.1.4. Лодки с воздушным двигателем
     3.1.4.1. В течение всего времени движения судна должны быть надеты спасательные жилеты.
     3.1.4.2. При движении таких лодок во время работы двигателя необходимо надевать защитные средства на глаза и уши.
     3.1.4.3. Надежно закреплять все предметы, предпочтительно сеткой или брезентом, и располагать их подальше от пропеллера. Все пропеллеры должны иметь защитные кожухи.
     3.1.4.4. Лодки с воздушным двигателем, как и любые другие не должны перегружаться. Установить на лодке предельный для груза и/или пассажиров лимит.
     3.1.4.5. Сбалансировать размещение груза.
     3.1.4.6. Нельзя передвигаться или стоять во время движения лодки.
     3.1.4.7. Никогда не протягивать руки и ноги за борта лодки.
     3.1.4.8. Лодки с воздушными двигателями должны работать на разумных скоростях (не более 40 км\час).
     3.1.4.9. Большинство таких лодок работает с открытым выхлопом. Остерегаться пожаров на лодке.
     3.1.4.10. Управляющий лодкой несет ответственность за безопасность на его лодке.
     3.1.4.11. При перевозке легко воспламеняющихся материалов курить запрещается, поэтому должны быть установлены запрещающие курение надписи.
     3.1.4.12. Не приближаться к лодке сзади. Задняя часть лодки не находится в поле зрения управляющего лодкой. Всегда сообщать управляющему о своем присутствии.
     3.1.4.13. При движении лодки все должны быть пристегнуты ремнями.

3.2. Работа на вертолетах
Все пассажиры должны прослушать курс по технике безопасности перевозки на вертолетах и выживанию на случай аварийной ситуации.

     3.2.1. Общие положения
     3.2.1.1. Веревочная ограждающая сеть вокруг вертолетной площадки на судне должна быть доступной для использования в любое время. При работе она должна быть прикреплена через каждые 1,5 метра и туго натянута. Сеть проверяется инспектором после каждого использования. Все должны соблюдать меры предосторожности при посадке на вертолет и сходя с него.
     3.2.1.2. Посадочные огни и прожектора проверяются диспетчером, ответственным за вертолетную площадку.
     3.2.1.3. Диспетчер также проверяет состояние соответствующего противопожарного оборудования перед каждой посадкой.
     3.2.1.4. Необходимо проверять настройку системы радиосвязи и ненаправленный радиомаяк.
     3.2.1.5. Перед полетом вертолетная площадка должна быть очищена от посторонних предметов.
     3.2.1.6. Вертолетная площадка, не подготовленная к посадке вертолета, должна быть обозначена международным знаком "Нет" ("NО").

    3.2.2. Предполетная подготовка
    3.2.2.1. Необходимо запросить от вертолетной компании:
    а) Тип воздушного судна, вес, длину лопастей ротора;
    б) Действующие на воздушном судне радиочастоты;
    в) Позывные воздушного судна;
    г) Время отправки и прибытия;
    д) Необходимые условия для вертолетной площадки, (необходимость веревочной сети, размер и т.д.).
    3.2.2.2. В вертолетную компанию необходимо сообщить:
    а) Описание и размеры вертолетной площадки, помещений, помехи (краны, антенны и т.д.);
    б) Сведения о погодных условиях на текущий момент в данном районе;
    в) Рабочие радиочастоты судна (туда и обратно);
    г) Данные о месте нахождении;
    д) Подробности о направленных маяках связи, код и частоту;
    е) Подробности о других установках в районе с высокими частотами и кодами;
    ж) Подробности о любой другой морской связи, такие как диапазон и азимут (пеленг), маяк связи или всенаправленный маяк сверхвысокой частоты / станции дальномерного оборудования;
    з) Безпрепятственный сектор подлета вертолета к судну;
    и) Наличие по маршруту следования вертолета гнездовий птиц и лежбищ тюленей;
    к) Заправочное оборудование, периодически действующие
посадочные площадки при аварийных случаях (буровая вышка, платформы, острова и т.д.);
    л) Число пассажиров, вес багажа и груза. Груз должен
взвешиваться на борту судна;
    м) При аварийной эвакуации пострадавших определите их количество, степень травмирования или заболевания и число носилок.

                     Держать длинные предметы
                   горизонтально при подходе к
                   вертолету или отходя от него

     3.2.3. Перед отбытием вертолета с базы
     3.2.3.1. Когда становится известным тип воздушного судна, нужно провести следующий инструктаж с пассажирами по технике безопасности:
     а) Все, кто летит на вертолете, должны подчиняться непосредственным командам командира экипажа вертолета. Находясь на корабле до и после посадки с вертолета все находятся под контролем специально назначенного лица;
     б) Никому не разрешается подходить к вертолету без сопровождения ответственного лица, пока не загорится красная сигнальная лампа;
     в) Никому не разрешается носить такую одежду, как шляпы, шарфы, которые могут улететь при включении мотора вертолета;
     г) Все, кто садится в вертолет, должны делать это таким образом, чтобы экипаж мог видеть их. Передние несущие винты установлены низко в передней части воздушного судна, и поэтому экипаж не должен идти напрямую. Будьте осторожны! Сильный ветер может повлиять на направление лопастей;
     д) Все, кто находятся на вертолетах, должны пристегнуть ремни безопасности, одеть защитные приспособления на уши и личные плавучие средства - это может быть либо спасательный костюм, либо нераздувающиеся спасательные жилеты (типа А);
     е) Все пассажиры вертолета должны ознакомиться с местонахождением запасного аварийного выхода и аварийного оборудования. Эта информация должна быть доступна всем пассажирам вертолета (обычно в виде табличек, вывешенных на стенках вертолета);
     г) При приземлении все пассажиры должны оставаться на своих местах с пристегнутыми ремнями до тех пор, пока не будут они информированы о безопасности выхода из воздушного судна. Все приспособления по технике безопасности должны быть немедленно возвращены для их дальнейшего использования другими пассажирами вертолета.
     3.2.3.2. Проведите краткий инструктаж для экспедиторов по перевозке грузов о типе ожидаемого воздушного судна. Один из них должен следить за дверью (правильно открывать и закрывать их). Экспедиторы, находясь внутри грузовых вертолетов должны освоить работу на воздушном судне с привязными ремнями.
     3.2.3.3. Проверить салон вертолета, чтобы он был освобожден от ненужных предметов.
     3.2.3.4. Проверить, чтобы грузоподъемный кран вертолета был установлен и укреплен в нижней позиции.
     3.2.3.5. Проверить, чтобы рабочая лодка была надежно прикреплена.
     3.2.3.6. Подготовить противопожарное оборудование и защитную одежду для пожарников.
     3.2.3.7. При аварийных ночных работах проверить посадочные фары и прожектора.
     3.2.3.8. Проверить службу связи (радиосвязь, низкочастотную станцию, ненаправленный маяк).
     3.2.3.9. Известить воздушную транспортную инспекцию о близлежащих установках или о вышках в районе предполагаемых воздушных полетов.

     3.2.4. По пути к судну
     3.2.4.1. Поддерживать связь с воздушным судном, находящимся в пути.
     3.2.4.2. Связаться с воздушным судном как можно скорее после отлета. Необходимо использовать полные позывные для судна. Позывные могут быть сокращены до первой и до двух последних букв (цифр), если связь была уже однажды осуществлена, и если нет другого воздушного судна с теми же сокращенными буквами, работающего в том же районе.
     3.2.4.3. Сообщить вертолету о частотах ненаправленного маяка, позывной сигнал и время его действия.
     3.2.4.4. Сообщить вертолету о месте нахождения судна, скорости и направлении движения.
     3.2.4.5. При обнаружении вертолета судном и судна пилотом вертолета попросить пилота изменить радиочастоту на частоту судна для подготовки проведения посадочной операции. Частота сообщается пилоту перед тем, как ее изменяют. Вышеуказанные процедуры должны осуществляться в радиусе 3,5 км от судна.

     3.2.5. Посадка на судно
     Диспетчер по посадке несет ответственность за подготовленность взлетно-посадочной площадки к приему вертолета и оборудования, находящегося на его борту.
     Диспетчер заранее должен узнать о намерениях пилота - намерен ли он делать посадку. Если пилот собирается выключить ротор вертолета, тогда диспетчер должен проследить за тем, чтобы никто не подходил к воздушному судну пока крутится ротор.
     3.2.5.1. Для подготовки посадочной полосы перед приземлением диспетчер должен проверить следующее:
     а) Взлетно-посадочная полоса должна быть свободна от предметов и людей;
     б) Должны гореть посадочные фары;
     в) Пожарник должен одеть защитную одежду; противопожарное оборудование должно быть наготове;
     г) Пассажиры должны быть готовы и проинструктированы;
     д) Грузчики должны быть готовы и получить инструктаж. Один из них должен быть выбран для наблюдения слежения за надежностью двери;
     е) Поручни и кормовые ограждения корабля опущены вниз.
     Лодка "Человек за бортом" должна быть постоянно наготове во время вертолетных операций.
     3.2.5.2. При подходе к судну на расстоянии 2 км пилот вертолета должен перейти на рабочую чистоту судна, назвать имя судна, позывные и попросить освободить посадочную площадку.
     3.2.5.3. Никто не должен приближаться к вертолету до тех пор, пока пилот не подаст сигнал. Это обычно делается путем выключения мигающих габаритных огней.

     3.2.6. Топливные операции
     3.2.6.1. Топливные насосы, моторы и топливные насосные фильтры должны быть изготовлены специально для топливных операций.
     3.2.6.2. Электрические системы должны быть заземлены.
     3.2.6.3. Топливные шланги (фильтры) и наконечники должны отвечать техническим условиям. В случае утечки шланга он должен быть починен с использованием материалов, изготовленных для этой цели.
     3.2.6.4. Наконечники и арматура должны быть изготовлены из невоспламеняющегося материала.
     3.2.6.5. Склад топлива должен находиться на расстоянии не менее 15 м от любого энергетического источника электропитания, коробки переключателей и трансформаторов.
     3.2.6.6. Не курить в пределах 15 метров от склада топлива и во время дозаправки топлива.
     3.2.6.7. Все контейнеры должны быть утверждены для определенного типа топлива и должны иметь плотно прилегающие колпаки и крышки.

    3.2.7. Перед отбытием вертолета с судна
    3.2.7.1. Диспетчер должен проверить правильность закрытия дверей воздушного судна.
    3.2.7.2. Диспетчер должен проконтролировать, что вертолетная площадка очищена от оборудования, ненужных вещей и свободна от людей.
    После взлета, если это необходимо проследить за полетом.

    3.2.8. Судовой экипаж
    3.2.8.1. Команда палубы должна состоять как минимум из -
    а) Одного диспетчера;
    б) Одного пожарного в защитном костюме и с противогазом;
    г) Грузчика или грузчиков (в зависимости от количества груза);
    д) Одного оператора по пожарным задвижкам.
    3.2.8.2. До того как приземлиться, экипаж палубы совершает следующие действия:
    а) Диспетчер и пожарные осматривают взлетную площадку;
    б) Диспетчер осматривает погрузчик;
    в) На площадке не должно быть никого из персонала;
    г) Зрители могут стоять только на мостике палубы.

3.2.9. Палубное оборудование
В течение всего маршрута вертолета должно быть обеспечено следующее оборудование:

3.2.9.1. Огнетушитель

     Каждая площадка для вертолета должна иметь один или более огнетушителей из сухих порошкообразных компонентов общим объемом в 45 кг, и один или более газовых огнетушителей (с СО2 (углекислотный) или Хелон 1211) с общим объемом в 18 килограмм, которые должны находиться около посадочной зоны вертолета.
     Пена, способная покрыть кормовую часть посадочной зоны вертолета из двух шлангов, каждый из которых действует на независимой линии.
    3.2.9.2. Противопожарный костюм общего типа.
    Противопожарный костюм общего типа должен быть сделан из специального материала, Он закрывает полностью тело человека и позволяет носить автономный дыхательный аппарат.
    В комплект костюма входят:
    а) Капюшон с завязками;
    б) Термоизолирующий шлем;
    в) Куртка и брюки раздельные или выполненные в виде комбинезона;
    г) Перчатки, заправляемые в рукава куртки;
    д) Ботинки.
    Обычный пожарный комбинезон должен находиться в индивидуальном шкафчике пожарника и в любое время должен быть под рукой.
    3.2.9.3. Другое: топоры, болторезы, ножницы, ножовки, ножи для привязных ремней и т.д., хранящиеся в ящике аварийного оборудования и должны проверяться, ящик не должен быть запертым, а только быть закрытым крышкой.
    Помимо этого, в индивидуальном шкафчике пожарника должны быть наготове по два набора следующих приспособлений:
    а) Автономный дыхательный аппарата;
    б) Топор пожарника;
    в) Портупея;
    г) Спасательный огнеупорный канат;
    д) Ручной фонарь на батарейках;
    е) Ветровой конус и другие ветровые указатели.

3.2.10. Аварийная посадка

     При аварийных посадках необходимо оставаться на своих местах с пристегнутыми ремнями. Если привязные ремни не пристегнуты, то при посадке все пассажиры могут упасть на одну сторону салона и пилот может потерять управление. Кроме того:
     а) Убедитесь, что спасательный костюм застегнут полностью;
     б) Уберите защитные приспособления для ушей;
     в) Перед посадкой займите устойчивую позицию;
     г) После удара вертолета о воду опустите одну руку на застежку ремня безопасности, а другой указывайте себе на выходную дверь для ориентации на случай опрокидывания воздушного судна;
     д) Человек, находящийся ближе всех к двери, открывает ее первым;
     е) При опрокидывании вертолета необходимо сосчитать до 10 перед тем как освободить привязные ремни, так как за 10 секунд это минимальное время необходимое для остановки лопастей вертолета в воде;
     ж) Не надувайте спасательные жилеты до того, как выпрыгнуть из вертолета;
     з) Нельзя стоять в надувных лодках, если над ними находится вертолет;
     и) Если вертолет находится в вертикальном положении, ждите команду пилота об эвакуации. Вертолет стоит вертикально в том случае, если лопасти вращаются;
     к) Оставайтесь рядом с вертолетом пока он находится на плаву;
     л) Заберите спасательные плоты, спасательный факел и другое оборудование для спасательных работ.

     3.3. Перевозки автотранспортом
     3.3.1. Общие положения
     Начальники или руководители партий должны убедиться, что все новые водители проверены на соответствие требований ПДД перед тем, как они будут допущены водить транспорт.
     3.3.1.1. Необходимо точно соблюдать следующие правила:
     3.3.1.2. Водители должны всегда иметь и носить с собой действующие права на вождение транспорта, на котором работают, и быть уверенными, что регистрационные документы и разрешения имеются в наличии для всех официальных проверок. Руководители обязаны убедиться, что все водители, перевозящие опасные материалы, имеют соответствующие водительские права в соответствии с местными требованиями.
     3.3.1.3. Использовать пристяжные ремни. Если ремни установлены, то пассажиры автомобилей, автобусов и машин для перевозки тяжелых грузов (например, грузовиков, колясок) должны пристегиваться в обязательном порядке (в грузовиках разрешается перевозка пассажиров только в кабинах и по числу предусмотренных инструкцией сидячих мест).
     3.3.1.4. Все работники должны правильно сидеть при движении транспорта. Нельзя соскакивать или вскакивать на транспорт, пока он двигается.
     3.3.1.5. Перевозки пассажиров в кузовах грузовых автомобилей разрешается только при условии специального их оборудования согласно ПДД.
     3.3.1.6. Не курить во время заправки. На каждой цистерне с топливом должна быть надпись "ОГНЕОПАСНО", а около заправочного сопла должен быть четко обозначен тип топлива.
     3.3.1.7. Перед выездом в рейс все транспортные средства должны подвергаться техосмотру на КПП. До того, как транспорт начнет двигаться, тормоза, освещение и колеса должны быть в исправном рабочем состоянии, все лампы для освещения, окна и рефлекторы должны быть чистыми. Зеркала с правой и с левой сторон для заднего обозрения должны быть в хорошем состоянии. До того, как начать движение, водителю следует обойти вокруг транспорта и тщательно его осмотреть.
     ПРЕДОСТЕРЕЖЕНИЕ: Перед тем, как завести транспорт или начать движение водитель должен проверить, что ни оборудования, ни людей нет впереди транспорта или под транспортом.
     3.3.1.8. Никому не разрешается работать в машине или под машиной, если ключ находится в замке зажигания, за исключением случаев, когда это производится под непосредственным руководством механика.
     3.3.1.9. Никто никогда не должен отдыхать, спать, лежать или полулежать под транспортом, за исключением, когда производятся ремонтные работы.
     Нельзя оставлять или хранить оборудование под запаркованным транспортом.
     3.3.1.10. Нельзя использовать переносные подогреватели ни в одном типе транспорта.
     3.3.1.11. Использовать опыт и водительское искусство в выборе скорости на всех видах транспорта. Правилами дорожного движения предписываются в определенных условиях соответствующая скорость, и водители должны придерживаться этих правил.

    3.3.1.12. Каждое транспортное средство должно быть оснащено следующим:
    а) Огнетушителем и искрогасителем на глушителе;
    б) Аптечкой с набором медикаментов для оказания первой помощи;
    в) Пристяжными ремнями на всех сидениях для всех пассажиров легковых автомобилей;
    г) запасным колесом в рабочем состоянии;
    д) Набором инструментов, включая домкрат и гаечный ключ для свинчивания болтов колеса;
    е) Задними аварийными сигналами (реверсивными) на полевом транспорте;
    ж) Набором для выживания, если этого требуют условия;
    з) Рекомендуемым обозначением верха крыши транспорта, действующих в отдаленных районах или опасных климатических условиях;
    и) Устройства для сигнализирования опасности.
    3.3.1.13. Должны приниматься все возможные меры, чтобы избежать парковки на обочинах. При парковке на или около обочины транспорт должен стоять передом в сторону движения. никогда не парковать транспорт на обеих сторонах дороги, близко друг к другу.
     3.3.1.14. Перед тем, как оставить транспорт, убедитесь, что он запаркован безопасно. На наклонной плоскости парковаться по контору местности. Ставить подпорки под колеса при парковке на наклонной территории, если нельзя парковаться по контору.
     3.3.1.15. К тележкам и тракторам применяются специальные требования из-за присутствия высокого гидравлического давления. Водитель и другие члены бригады должны быть знакомы с характеристиками вождения и обслуживания тележек и тракторов, помня, что движение этих видов транспорта может создать опасные ударные толчки.
     3.3.1.16. При езде по бездорожью, по бугристым дорогам и при значительном риске выпасть из машины, все транспортные средства должны иметь предохранительные поручни.
     3.3.1.17. Запрещается передвижение автотранспортом вне дорог, оговоренных в проекте на производство работ.

    3.3.2. Защита пассажиров на транспорте
    Сейсмические операции связанные с многочисленными перевозками пассажиров.
    Рекомендуется предпринимать следующие меры для предохранения пассажиров в транспорте.
    3.3.2.1. Все сидения должны быть надежно закреплены. При переезде пассажиры должны сидеть.

     3.3.2.2. Для наблюдения водителем за пассажирами, сидящими сзади, должны быть установлены специальные приспособления.
     3.3.2.3. Пассажиры и груз должны перевозиться отдельно.
     3.3.2.4. На грузовиках, тележках и прицепах, переоборудованных для перевозки пассажиров, высота укрепленных бортов должна быть по крайней мере до плеча сидящего пассажира. Всем пассажирам рекомендуется пристегиваться ремнями.

     3.3.3. Вождение в холодную погоду
     3.3.3.1. Перед началом движения необходимо очистить окна от снега, льда и влаги. Всегда держать окна чистыми.
     3.3.3.2. Держать внутренние и внешние обзорные зеркала чистыми и правильно установленными.
     3.3.3.3. Держать все фары чистыми от снега, слякоти, льда, влаги и грязи.
     ОПАСНОСТЬ!
     Никогда не оставлять работающий двигатель, если спите в кабине.
     ВЫХЛОПНЫЕ ГАЗЫ СМЕРТЕЛЬНЫ!
     Можно держать двигатель включенным, если персонал сидит в машине, пока она стоит, но должны быть приоткрыты окна, хотя бы на 5 см.
     3.3.3.4. Когда необходима дополнительная тяга - использовать передачу на все четыре колеса.
     3.3.3.5. Использовать хворост, сухую траву или мешковину, чтобы помочь проезду по глубокому снегу. На ледовых покрытиях применять песок, гравий.
     3.3.3.6. Держать правильное расстояние между машинами для соответствующих дорожных условий. На льду и на снегу требуется большее расстояние для остановки (тормозной путь увеличивается).
     3.3.3.7. Замедлить движение и установить правильную передачу перед поворотами или подъемами.
     3.3.3.8. Делать повороты и остановки медленно и постепенно.
     3.3.3.9. Как можно быстрее вытащить увязнувший в мокром снеге транспорт, пока он не успел в нем замерзнуть.
     3.3.3.10. Часто проверять тормозные системы. Слякоть, лед и снег должны счищаться, чтобы предотвратить порывы в системе.
     3.3.3.11. При неуверенности в сложности дороги, остановиться и оценить ситуацию перед тем, как ехать. Покрытая снегом дорога может иметь ледовую поверхность и особенно осторожно надо ехать по свежему снегу.
     3.3.3.12. Опасное место, такое как сугроб или скользкий холм, мост на реке или замерзшее озеро, нужно пересекать поочередно по одной машине.
     3.3.3.13. Чтобы проехать трудное место, установить нижнюю передачу, а затем продолжить движение. Остановка у трудного для проезда места для изменения передачи может привести к проворачиванию и осадке колес, в результате чего транспорт может увязнуть.
     3.3.3.14. Раскачивая транспорт вперед и назад, быстро меняя передачу с низкой на обратную, можно образовать длинную сплошную колею, которая поможет транспорту приобрести кинетическую энергию для прохождение через трудное место.
     3.3.3.15. Останавливаясь на скользкой из-за льда и снега дороги, тормозить осторожно. Сильное торможение может привести к заносу транспорта.
     3.3.3.16. Никогда не рассчитывать на тормоза при спуске с холма. Находясь на гребне холма, изменить передачу на нижнюю, тормозить двигателем, спускаясь вниз.
     3.3.3.17. Цепи эффективны на снегу или в грязи, но не на льду. Песок или земля, посыпанные на ледяной уклон, обеспечивают лучшее тяговое усилие, чем цепи.
     3.3.3.18. Никогда не газовать сильно на скользкой дороге, так как это может привести к тому, что одно колесо прокрутится, а другое останется недействующим, что вызовет занос.
     3.3.3.19. Чтобы преодолеть занос, отпустите тормоза, поверните колеса в направлении заноса. Кинетическая энергия транспорта понесет его по прямой линии, параллельной первоначальному пути, и приведет к возобновлению контроля управления.
     3.3.3.20. Обходить колеи, которые могут вызвать буксование или повредить колесо. При остановке на какое-то время подставить упор под колеса и выключить ручной тормоз. Это поможет предохранить тормоза от замерзания в замкнутой позиции.
     3.3.3.21. Перед парковкой, если позволяют условия, притормозить несколько раз. Это нагреет тормозные колодки и барабаны, и поможет выпустить воду, которая могла аккумулироваться в тормозных барабанах.
     3.3.3.22. При пересечении по льду замерзших течений, - держать двери кабины открытыми, а пристяжные ремни отстегнутыми. Вам может быть придется покинуть транспорт в спешке, если вы провалитесь сквозь лед.

    3.3.3.23. Слякоть, снег или тающий лед на дорогах могут оставаться замерзшими на мостах (гололед).
    3.3.3.24. При остановке установить транспорт на нижнюю передачу и включит ручной тормоз. На подъеме или склоне заблокировать руль.
    3.3.3.25. Если уменьшается видимость - остановиться и подождать, пока она восстановиться.

ПРИБЛИЗИТЕЛЬНАЯ НЕСУЩАЯ СПОСОБНОСТЬ ЛЬДА

ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД
                     і Все (тонн) і Минимальная і Расстояние между
                     і            ітолщина (см) і грузами (м)
ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД
Человек на лыжах в    і0,1         і5,0          і5,0
обуви для снега       і            і             і
ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД
Человек без лыж       і0,1         і10,0         і10,0
ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД
Колесный транспорт    і3,5         і23,0         і15,0
ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД
Колесный транспорт    і6,0         і30,0         і20,0
ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД
Колесный транспорт    і10,0        і40,0         і30,0
ДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДДД

IV. Работы на судне

4.1. Общие положения

    Технику безопасности на геофизическом судне должны соблюдать все работающие на нем, а также пассажиры.
    Международные символы и цвета должны быть указаны в соответствующих опасных зонах. Нужно обозначить типы огнетушителей и места, где необходимо защищать уши, глаза и ноги.
    Плакаты должны четко обозначать:
    а) Места, где требуются каски;
    б) Зоны, запретные для курения;
    в) Спасательные канаты.
     Светящиеся стрелки должны быть установлены на близком расстоянии вдоль палубы для указания прохода к ближайшему выходу.
     Палуба для команды и пассажиров является опасной зоной, поэтому владельцем судна должны быть обеспечены следующие меры безопасности:
     4.1.1. Доступы к ступенькам должны быть как минимум 400 мм шириной, незасоренными и покрыты нескользящим материалом.
     4.1.2. Контроль за укреплением лестниц, площадок следует проводить часто и проверять их правильное расположение. Те из них, которые были использованы, должны проверяться на повреждение сразу же после окончания погрузочно-разгрузочных работ.
     4.1.3. При нахождении в море все герметичные двери должны плотно закрываться, запираться и открываться только при прохождении персонала. Двери и иллюминаторы должны быть чистыми для того, чтобы вода не могла просочиться сквозь них.
     4.1.4. Нужно рассыпать песок или другие сыпучие вещества на палубу для предотвращения скольжения. Быть предельно осторожным и при переходе через такие участки, в частности при использовании лестниц, ступенек, подмостков. Необходимо немедленно убирать пролитую на палубу нефть.
     4.1.5. При плохой погоде нужно протянуть вдоль палубы страховочные канаты.
     4.1.6. Постоянные приспособления, такие ка гидранты, швартовочные канаты и прочие выступы должны быть окрашены в контрастный цвет, чтобы их можно было легко различить. Полезно оббить чем-то мягким острые выступы.
     4.1.7. Любые приспособления или оборудование должны быть установлены в стороне от прохода или быть закрепленными в носовой части палубы.
     4.1.8. Машинное оборудование должно содержаться на своем месте в исправном рабочем состоянии.
     4.1.9. Машинисты кранов, лебедок и гидравлического оборудования должны работать под руководством обученных специалистов.
     4.1.10. Все мелкие объекты должны быть надежно прикреплены сразу же после доставки их на борт, какая бы погода не ожидалась.
     4.1.11. Нужно провести профилактику оборудования, как это рекомендует изготовитель, чтобы убедиться в его надежности.
     4.1.12. Перила или ограждения должны иметь соответствующую прочность, хорошую конструкцию, без острых углов и использоваться только по назначению.
     4.1.13. Преграды, опасные зоны и зоны с повышенным уровнем шума должны иметь необходимые обозначения; там где это необходимо нужно одевать защитные средства для слуха.
     4.1.14. Нельзя держать инструменты в местах, где они могут упасть или повредить кого-то. Их также не надо носить в карманах, из которых они могут легко выпасть. Рекомендуется одевать специальный пояс для ношения часто используемых инструментов.
     4.1.15. С особой осторожностью нужно обращаться с инструментами, когда руки холодные или замасленные, или же когда замаслены сами инструменты.
     4.1.16. Канаты должны быть чистыми, незагрязненными химикатами (выводители ржавчины и пятновыводители практически безвредны) и должны находиться подальше от источников энергии. Нужно немедленно сообщать о любом аварийном загрязнении для того, чтобы принять необходимые меры (чистка, замена или другие меры).
     4.1.17. Люди, работающие на воздухе, за бортом, в нижней части палубы или в других местах, где есть риск падения с высоты более 2 м, должны одевать монтажный пояс или ремень с амортизатором, прикрепленный к спасательному канату. Человек, работающий на большой высоте, не может одновременно полностью следить за своей работой и за тем, чтобы не упасть. Следует всегда использовать подставку или лестницу для спуска после окончания работ.
     4.1.18. Необходимо постоянно носить монтажные пояса со спасательными веревками или другими предохранительными средствами. При работе вдоль борта следует одевать плавучие приспособления, спасательные жилеты и быть привязанными к канату.

     4.2. Освещение
     4.2.1. Необходимо обеспечить соответствующее освещение там, где работает команда. Особенно важно иметь освещение на ступеньках или лестницах. Нужно быть осторожным при пересечении неосвещенных участков.
     4.2.2. Переносные лампы не должны быть установлены слишком низко и не должны висеть на проводах. Провода никогда не должны задевать ходовые механизмы оборудования, машины с грузом; если провода проходят через двери, то двери должны быть открытыми и для предотвращения замыкания нельзя допускать того, чтобы провода находились на месте прохода, любой провес должен быть устранен (натянуть провода).
     4.2.3. Нельзя выключать или передвигать свет, не убедившись, что все люди покинули эту зону или что эта оставшаяся зона оснащена достаточно.
     4.2.4. Все рабочие зоны должны быть хорошо освещены.

     4.3. Электрическое оборудование и провода
     4.3.1. Проводка всех проводов должна производиться высококачественно, с использованием соответствующих материалов и в соответствии с требованиями по электрическому обслуживанию.
     4.3.2. Оборудование должно быть спроектировано, установлено и защищено для обеспечения обслуживания, инспекции и испытания, чтобы как можно в большей степени предотвратить опасность.
     4.3.3. Оборудование должно обеспечить максимально необходимый используемый ток.
     4.3.4. Электрические проводки должны быть достаточного размера и мощности для предполагаемых нужд.
     4.3.5. Все проводники должны быть либо изолированными, либо защищенными от электроопасности иными мерами.
     4.3.6. Электрические узлы и соединения должны быть правильной конструкции, учитывающей размер, изоляцию, механическую силу и защиту проводников.
     4.3.7. Каждая установка и линия должны быть защищены автоматическим устройством от перегрузки.
     4.3.8. Помещения и металлические укрытия для электрического оборудования представляют опасность, если на кабеле или изоляции появляются дефекты, или если возникают неполадки в оборудовании. Металлические укрытия для электрического оборудования, а также все металлические части должны заземляться для безопасного использования электричества, или должны предприниматься другие, эквивалентно эффективные предосторожности.
     4.3.9. В заземляющий нейтральный проводник не должны вставляться никакие другие предохранители или прерыватели кроме сопряженных прерывателей тока. Любые сопряженные прерыватели тока, вставленные в заземляющие нейтральные проводники должны быть установлены так, чтобы также прерывать все связанные проводники, находящиеся под напряжением.
     4.3.10. В проводник под напряжением может быть вставлен только однополюсный переключатель. Любой переключатель, соединенный с заземляющим нейтральным проводником, должен быть сопряжен с включателем, чтобы также прерывать все связанные проводники под напряжением.
     4.3.11. Для отключения всего напряжения от каждого соединения и линии тока, чтобы предотвратить опасность, должны быть предоставлены эффективные средства, установленные в удобном месте для немедленного использования.
     4.3.12. Для отключения каждого электрического мотора должны быть наготове эффективные средства, легко управляемые и удобно расположенные для предотвращения опасности.
     4.3.13. Каждая часть оборудования, требующая эксплуатации или внимания человека, для нормального использования должна быть установлена таким образом, чтобы предоставить соответствующий и безопасный доступ на рабочее место.
     4.3.14. Все оборудование, которое будет подвергаться воздействиям погодных условий, коррозийному влиянию атмосферы или другим неблагоприятным условиям должно быть сконструировано или защищено для предотвращения опасности, возникающей от этих воздействий.
     4.3.15. Все оборудование, расположенное в местах, восприимчивых к пожару или взрыву, должно быть сконструировано или защищено таким образом, чтобы предотвратить такую опасность.
     4.3.16. В существующее оборудование не должно вноситься никаких дополнений или изменений - временных или постоянных - за исключением изменений, осуществляющих уполномоченным или компетентным лицом.
     4.3.17. Все небезопасные приборы, провода и электрические аппараты должны быть сняты с использования, и о них должно быть сообщено электрику или мастеру.
     4.3.18. Относиться ко всем проводам, как к действующим. Не трогать свисающие или порванные провода. Повесить предупреждающую надпись и немедленно сообщить электрику или мастеру. #
     4.3.19. Все электрические ручные инструменты должны быть соответствующим образом заземлены или дважды изолированы. Все электрические аппараты для кухни, включая кастрюли, сковородки и тостеры, должны заземляться и поддерживаться в исправном состоянии. Не отсоединять и не прерывать заземляющий провод любого оборудования или прибора.
     4.3.20. Проверять изоляцию висящих ламп перед их использованием. Убедиться, что штепсель и розетка в хорошем состоянии. Использовать мощность лампочки, предназначенную для данной точки. Все висящие лампы должны закрываться предохранительным клапаном.
     4.3.21. При работе во влажных местах или в металлических цистернах использовать переносные лампы на батарейке. В мокрых местах использовать заземляющую защиту с прерыванием.
     4.3.22. Перед началом работ с электрическими линиями выключить и обозначить, или запереть все линии тока. При определенных условиях низкое напряжение может убить человека.

     4.4. Запирание/обозначение
     При необходимости обслуживания любой критической линии, мотора, топливного двигателя, оборудования на сжатом воздухе или гидравлического оборудования, вы должны защитить себя и других от непредвиденного включения. Аварии происходят оттого, что кто-то "думал", что механизм, оборудование или электричество были ОТКЛЮЧЕНЫ.
     В данном разделе объясняются процедуры, используемые при работе любого типа оборудования или электрической цепи. Это называется Системой Запирания/обозначения, состоящих из следующих семи пунктов, подлежащих обязательному исполнению:
     4.4.1. Ответственный за работу должен указать все части, которые должны быть отключены, и какие выключатели, оборудование и люди будут участвовать в обслуживании, ремонте или монтаже. В то же время должны быть запланированы процедуры включения (кто, когда и как).
     4.4.2. Сообщить каждому работнику, вовлеченному в данную работу, о начале процедуры запирания/обозначения.
     4.4.3. Указать все источники энергии проекта. От чего они работают? К ним относятся все гидравлические и пневматические системы, пружины, сжатый воздух, гравитационные системы и все электрические цепи.
     4.4.4. Отключить электричество. Отключить движущиеся части. Отпустить или заблокировать энергию пружин, опорожнить гидравлические, пневматические или воздушные линии высокого давления. Спустить висячие части в безопасное или устойчивое положение.
     4.4.5. Каждый участвующий рабочий должен иметь свой собственный замок с ключом, на котором должны быть указаны его имя, предписанный ему номер или цветовой код ключа и назначение отдела или компании. Могут также использоваться защелки, цепочки и запирающие ящики, которые можно получить у слесаря компании по снабжению электричеством, в отделе техники безопасности или в отделе снабжения.
     4.4.6. Повесить бирки на всех источниках энергии и механизмах. На бирках должно указываться, что механизм или электрическая линия не работают, причины их отключения (указать время ремонта), ваше имя, дата, телефон и время вывески бирки. Вывешивание бирок производится ответственным по работе, и они должны сниматься только после снятия замков каждого участника работ, после испытания системы и после получения разрешения на включение.
     4.4.7. Ответственный за работу должен очистить территорию, и убедиться, что все люди и весь нештатный персонал ее покинули территорию. Лично проверить выполнение вышеуказанных семи пунктов. Снять замки, включить источники энергии или выключить любую задвижку для проверки системы. Когда все люди находятся в безопасном месте и оборудование готово, перед включением электричества снять надпись "Не работает".

     4.5. Радио, радар и навигационные приборы
     4.5.1. Не разрешается осуществлять радиосвязь с корабля во время работы с капсюлем детонатора.
     4.5.2. Стараться не дотрагиваться до передающих антенн - могут произойти сильные ожоги и повреждения кожи. Информируйте капитана перед установкой навигационных антенн или любой другой персонал судна, собирающийся наверх.
     4.5.3. Заприте и обозначьте все передатчики на время нахождения персонала наверху.
     4.5.4. Только ответственное лицо может использовать радио, радар и навигационное оборудование.

     4.6. Камбуз (кухня)
     4.6.1. Люди, принятые на работу для приготовления пищи и соприкасающиеся с кухонным оборудованием и продуктами питания, должны пройти медицинское обследование и выполнить все необходимые требования.
     4.6.2. Все люди, занятые в процессе приготовления пищи, питьевой воды должны:
     а) Соблюдать высокие гигиенические стандарты (как общие, так и личные);
     б) Остерегаться опасности распространения заболеваний при использовании недоброкачественных продуктов;
     в) Сообщать о больных кишечными расстройствами, ангиной и другими инфекционными заболеваниями.
     4.6.3. Для мытья рук горячей и холодной водой с соответствующими туалетными принадлежностями должны быть установлены отдельные раковины. В туалетной комнате должен висеть плакат "Мойте руки".
     4.6.4. Никто из работников камбуза не должен курить. Надписи о запрете курения должны быть вывешены на видном месте.
     4.6.5. Необходимо одевать чистую, специальную защитную одежду с длинными рукавами для работы в камбузе.
     4.6.6. Рефрижераторы и холодильники должны работать в соответствии с инструкциями завода-изготовителя. Нужно правильно соблюдать инструкции по размораживанию и чистке холодильных установок и хранению в них продуктов. Температура замораживания не
                     о о должна превышать - 18 С (0 F).
     4.6.7. Нельзя хранить в кухонных помещениях лишние продукты и всякие остатки пищи и жидкости, их нужно немедленно убирать.
     4.6.8. Раковины, используемые для мытья и приготовления курицы, рыбы, овощей, фруктов и для других типов приготовления пищи, нельзя использовать для мытья и очистки кухонного оборудования, контейнеров, кухонной утвари без их тщательной санитарной обработки.
     4.6.9. Все кухонное оборудование, посуда, раковины и поверхности для приготовления пищи должны быть тщательно вымыты и санитарно обработаны непосредственно после их использования.
     4.6.10. Содержать в чистоте и сухости кухонное помещение (полы в камбузе, подсобных, кладовых и служебных помещениях).
     4.6.11. Все кухонные помещения и столовые должны подвергаться тщательной санитарной обработке каждую неделю. Обработке подлежат кухонные плиты, холодильники, рефрижераторы, вытяжные шкафы, вентиляторы, столы, полы и места хранения замораживаемых продуктов.
     4.6.12. Чистота всей пищи, посуды, ножевых изделий, белья, принадлежностей, оборудования и складских помещений является жизненно важным. Побитая или сколотая посуда и стаканы должны сразу же изыматься. Вся пища, которая могла находиться в контакте со сломанным стеклом или побитой посудой должна быть выброшена.
     4.6.13. Тщательно мойте все фрукты и овощи в чистой воде перед тем, как употреблять их в пищу сырыми или готовить из них.
     4.6.14. Посуда не должна оставаться погруженной в воду для мытья таким образом, что она могла бы быть сломана и стать причиной травмы. Предметы с острыми краями, такие как ножи, мелкие принадлежности и другие инструменты нужно мыть отдельно.
     4.6.15. Некоторые используемые в домашнем хозяйстве чистящие средства такие, как например, сода или отбеливатели, могут обжечь кожу. Они также могут дать опасную реакцию, если будут смешены друг с другом.
     4.6.16. Большая доля травм от режущих предметов происходит от того, что одевается неподходящая обувь типа сланцев, сандалий и т.д., из-за чего происходит скольжение и падение. Это особенно опасно на палубе, покрытой слоем жира. Кроме того такая обувь не защищает от ожогов и ошпаривания, если горячие или кипящие жидкости пролились на нее. Соответствующая обувь, предпочтительна на нескользящей подошве, должна быть надета все время.
     4.6.17. Все поверхности палубы и решетки должны содержаться в чистоте и без жира, мусора, льда и т.д. для того, чтобы уменьшить скольжение, которое может вызвать серьезные травмы, особенно при переноске горячих жидкостей в стеклянной посуде. Все пролитое должно быть немедленно убрано.
     4.6.18. Разбитые стаканы или посуда должны быть тщательно убраны с помощью щетки и совка. Никогда не убирайте стеклянные осколки руками.
     4.6.19. Поверхность палубы, находящаяся непосредственно перед дверью входа в холодильное помещение, должна иметь нескользящее покрытие.
     4.6.20. Нужно соблюдать осторожность при хождении по лестницам и мостикам; одна рука должны быть всегда свободной, чтобы при необходимости схватиться за лестничные поручни.
     4.6.21. Персонал камбуза не должен пытаться починить какие-либо электрические приборы и оборудование. Обо всех неполадках необходимо всегда докладывать для того, чтобы была произведена правильная наладка этих приборов. Неисправное оборудование нужно изъять из употребления до тех пор, пока оно не будет починено.
     4.6.22. Использование воду из шлангов для мытья оборудования камбуза, может оказаться очень опасным, особенно когда при этом имеется установка с электрическим оборудованием. Если когда-либо нужно произвести чистку палубы камбуза, то при этом все электрические соединения и оборудования должны быть отключены и изолированы от источника тока, а также их нужно оберегать от попадания на них воды.
     4.6.23. В плохую погоду необходимо держаться за перила. Кастрюли и ведра никогда не должны быть наполнены так, чтобы их содержание переливалось через край, когда судно двигается или поворачивает.
     4.6.24. Для переноски горячих кастрюль и блюд всегда используйте только сухие тряпки и специальные рукавицы. Мокрые тряпки проводят тепло очень быстро и могут обжечь руку.
     4.6.25. Нельзя стоять прямо напротив плиты при открытой створке. Будьте очень осторожны, когда открываете горячую духовку. Вырвавшееся пламя может стать причиной ожогов.
     4.6.26. Горячий пар, используемый в кухонных приборах для кипячения и приготовления пищи на пару, должен выпускаться очень осторожно перед открыванием крышки.
     4.6.27. Жир не должен попадать в нижнюю часть плиты. Он может вызвать всплеск огня и вызвать возгорание. В таких видах работ используется термостатически контролируемые жаровни.
     4.6.28. Пожарное покрывало лучше всего использовать для тушения огня, вызванного возгоранием масла или жира. Если рядом нет такого покрывала, то используйте огнетушитель. Отключите нагревательный источник как можно скорее. Не пытайтесь вытащить содержимое плиты до тех пор, пока не будет потушено пламя.
     4.6.29. Никто не должен использовать кухонное оборудование без прохождения соответствующего инструктажа.
     4.6.30. Наиболее опасные части кухонного оборудования должны быть огорожены во время их использования.
     4.6.31. Обо всех кухонных машинах и оборудовании, имеющих поломки деталей, ограждений или средств защиты персонала, необходимо доложить и сразу же прекратить их использовать.
     4.6.32. Все электрические машины должны быть отключены и изолированы перед тем как возникает необходимость их почистить. Следует удостовериться, что машина полностью остановлена перед тем, как начать ее очистку.
     4.6.33. Закладывать пищу в кухонные обрабатывающие аппараты нужно специальными приспособлениями, но ни в коем случае не руками.
     4.6.34. Нельзя пользоваться электрическим оборудованием мокрыми руками.
     4.6.35. Острыми инструментами нужно пользоваться очень осторожно. Нельзя оставлять их лежащими просто так, если вы ими не пользуетесь в тех местах, где кто-нибудь может случайно порезаться ими. Кроме того, режущие инструменты нельзя смешивать с другими во время мытья, их нужно мыть и хранить в безопасном месте отдельно.
     4.6.36. Простые кухонные ножи, дисковые ножи кухонных комбайнов, мясорубки, и т.д. должны храниться безопасным способом, а также чистыми и без каких-либо жировых остатков. Их режущие края должны быть чистыми и наточенными.
     4.6.37. Инструменты для открывания банок должны использоваться только по назначению; открывание банок чем-либо другим может быть опасным и оставлять зазубренными края банок.
     4.6.38. Нарезание мяса с помощью мясорубки требует особенной тщательности. Мясорубка должна быть установлена твердо, режущие детали должны быть четко изолированы от случайного попадания других предметов, а руки следует держать далеко от лезвия. Для этих операций необходимо помещение соответствующего размера для того, чтобы процесс шел без каких-либо помех. Особенная осторожность требуется, когда все эти операции осуществляются во время движения судна или в плохую погоду.
     4.6.39. Все двери в холодильные комнаты должны быть снабжены приспособлениями для их открытия и звуковым сигналом изнутри во избежание запирания там кого-либо. Постоянно проверять звонок сигнала и дверные зажимы, кроме того еженедельно проверять, как открывается дверь изнутри. #
     4.6.40. Те люди, которые постоянно используют холодильные помещения, должны тренироваться использовать их в темноте - открывать камеру изнутри и находить расположение кнопки сигнала о помощи.
     4.6.41. Все двери холодильных помещений должны быть открыты и устойчиво зафиксированы во время закладывания в них продуктов.
     4.6.42. Морозильные камеры или холодильные помещения не должны использоваться, если возникли какие-либо подозрения по поводу утечки хладагента. В связи с этим должны быть установлены предостерегающие надписи на внешней стороне двери.
     4.6.43. Все морозильные камеры и контейнеры должны быть прочно размещены таким образом, чтобы они не могли быть сдвинуты или перемещены во время движения судна.
     4.6.44. Для понижения духоты и влажности в камбузе и в местах потребления пищи должна быть установлена хорошая вентиляционная система.

     4.7. Машинное отделение
     4.7.1. Все выхлопные трубы и приспособления, которые по своему расположению и температуре представляют опасность, должны быть соответствующим образом защищены или изолированы. Изоляция нагретых поверхностей должна производится обязательно, особенно в местах, находящихся в непосредственной близости от топливных систем.
     4.7.2. В местах с повышенным шумовым фоном, где нужно предохранять уши, защитные средства слуха могут помешать восприятию звукового сигнала тревоги или оповещения. Поэтому наряду со звуковым сигналом должен быть установлен и визуальный сигнал для привлечения внимания и высвечивания его. Это должно быть выполнено в форме мигающей лампы.
     4.7.3. Источник любой утечки должен быть заблокирован и починен как можно быстрее.
     4.7.4. Нельзя скапливать топливные отходы в трюмах. Любое накопление должно быть убрано с судна при первой же возможности в соответствии с Правилами об углеводородных загрязнениях. Все трюмы должны быть окрашены в светлый тон, содержаться в чистоте и хорошо освещены поблизости от топливоподающих труб для того, чтобы обнаружить и сразу же заблокировать любую утечку.
     4.7.5. Особая осторожность требуется при наполнении отстойников или других топливных цистерн для предотвращения их переполнения, особенно в машинном отделении, где выхлопные трубы или любые другие нагретые поверхности находятся непосредственно под ними.
     4.7.6. Трюмы машинного отделения все время должны содержаться чистыми от мусора и других предметов, для того, чтобы отстойники не были заблокированы и трюмы могли легко опорожняться.
     4.7.7. Дистанционные контрольные установки, пожарные краны, пульты управления помпами или цистернами для хранения топлива с быстрозакрывающими кранами должны проверяться регулярно.
     4.7.8. Персонал, не имеющий опыта работы, не имеет права без разрешения механика входить или оставаться в тех отсеках, где находятся машины, управляемые автоматически.
     4.7.9. Рекомендации по технике безопасности, которые должны быть предоставлены всему персоналу, работающему в отсеках с автоматически управляемым оборудованием, должны быть четко высвечены на всех входах в эти отсеки, а также должны быть установлены предостережения о том, что машины могут неожиданно начать работать.
     4.7.10. Отсеки с автоматически управляемым оборудованием должны быть постоянно хорошо освещены.
     4.7.11. Если машины находятся под контролем руководства, то оно должно постоянно сообщать о тех случаях, когда происходят изменения в режиме работы машин, персоналу, работающему в машинном отделении, и перед тем как переключить контроль за оборудованием в машинное отделение.
     4.7.12. Каюты, в которых установлено холодильное оборудование, должны соответствующим образом хорошо проветриваться с помощью вентиляционной системы и быть хорошо освещенными. Как нагнетающие воздух, так и проветривающие кондиционеры должны работать непрерывно.
     4.7.13. Воздух в любом закрытом помещении, которые не постоянно или мало проветриваются, может содержать токсичные или горючие газы или не содержать достаточно кислорода и таким образом увеличивать опасность для человеческой жизни.
     4.7.14. Если углекислый газ, хелон или пар были выпущены для тушения или предотвращения возгорания не входите снова в данное помещение без соответствующей предварительной вентиляции и анализа воздушной среды.
     4.7.15. Серьезность возгорания машинных отсеков никогда не может быть переоценена. Весь персонал должен быть полностью проинформирован о необходимости предохранительных мер для предотвращения пожара. Такие предохранительные меры должны включать содержание в чистых условиях, предупреждение утечки топлива, и уборку всех возгораемых материалов с уязвимых участков.
     4.7.16. Покрытые соответствующим образом металлические контейнеры должны быть предусмотрены для хранения отходов, тряпок и ветоши для чистки или же других схожих материалов после их использования. Такие контейнеры должны периодически освобождаться и их содержимое должно безопасным способом вывозиться на сушу в специально отведенные места для захоронения или уничтожения.
     4.7.17. Дерево, краска, содержащие спирт вещества не должны храниться в машинном отделении или отсеках с оборудованием.
     4.7.18. Все электрические провода должны содержаться в хорошем рабочем состоянии, в сухости и чистоте. Установленная нагрузка на кабель, провода и предохранители никогда не должна быть превышена.
     4.7.19. Персонал, использующий гидравлическое и пневмотическое (взрывное) оборудование должен быть полностью ознакомлен с процедурами безопасного ведения операций. Необходимо постоянно следовать инструкциям по безопасному ведению операций.
     4.7.20. Операторы должны проверять, что давление в управляемых ими системах, которое показывается на измерителях давления, находится на рекомендуемом уровне.
     4.7.21. До того, как вводить в действие или останавливать гидравлические системы необходимо проверить не остался ли там воздух и нет ли никаких внешних утечек. Оставшийся воздух может стать причиной нарушения режима функционирования, что может привести к травме или повреждению установленного оборудования.
     4.7.22. Только определенное количество гидравлической жидкости должно использоваться для работы в гидравлической системе. Объем жидкости должен точно вымеряться.
     4.7.23. Любое просачивание гидравлической жидкости должно быть немедленно убрано. Некоторые жидкости имеют углеводородную основу и должны быть основательно промыты с поверхности кожи как можно быстрее.
     4.7.24. Защитные средства для слуха должны использоваться всеми людьми, которые находятся более 5 минут в моторном отсеке или в тех частях судна, где стоит оборудование. Если уровень шума в помещении такой, что вам необходимо кричать для того, чтобы быть услышанным, то в этом случае необходимо одевать слуховые протекторы (наушники).
     4.8. Краны и грузоподъемные механизмы
     4.8.1. Краны должны быть зарегистрированы в местных органах Гортехнадзора и управляться только обученным персоналом. Вспомогательный персонал, задействованный на участках работы кранов с грузами, должен быть проинструктирован, быть хорошо знакомым с безопасными способами работы с данным оборудованием и иметь право на проведение работ.
     4.8.2. Крановщик должен проверить основание крана, тросы, стропы, барабан, скобы, цевочные детали, упор, блоки и ролики, погрузочный крюк, и проводную линию связи на наличие неисправностей. Любые неисправности должны быть поправлены до использования крана. Дефектные крюки крана должны быть заменены. Чинить их с помощью сварки или же каким-либо другим способом не позволяется.
     4.8.3. Все краны, лебедки и другие подъемные приспособления должны периодически удостоверятся и проверятся. Всегда проверяйте, что все такелажные цепи, крюки, тросы, стропы, канаты и канатные наконечники обезопасены и находятся в хорошем рабочем состоянии. Все проверки должны быть отражены в документах, и эти документы должны хранится для подтверждения. Такелажные цепи, арматура, крепежные детали должны быть проверены до их использования, а также ежедневно во время использования. Оборудование, найденное неисправным, должно быть изъято из употребления. Дата последнего испытания механизмов на грузоподъемность и последующего испытания должны быть написаны масляной краской на видном месте.
     4.8.4. Максимальная грузоподъемность и угол наклона стрелы крана должны быть четко помечены и не должны превышать установленной нормы. Показатели угла наклона стрелы должны постоянно соответствовать радиусу действия крана.
     4.8.5. Все крюки крана должны иметь безопасные фиксаторы. Ограничители должны быть предусмотрены на всех стрелах крана для предотвращения излишнего перемещения вылета стрелы.
     4.8.6. Талевая система должна иметь исправный электрический блокиратор двигателя, предохраняющий от случайного затаскивания крюко-блока на стрелу (противозатаскиватель).
     4.8.7. Крановщик и вспомогательный персонал должны постоянно помнить об находящихся над головой препятствиях на пути движения стрелы и опасности их столкновения со стрелой крана.
     4.8.8. С крановщиком должен работать квалифицированный сигнальный персонал. При этом должны использоваться стандартные сигналы. Обычно все сигналы должны подаваться сигнальщиком, но крановщик обязан повиноваться сигналу аварийной остановки, который дается любым человеком. Если сигналы не принимаются во внимание - метод сигнализации должен быть согласован между крановщиком и вспомогательным персоналом до начала операций на кране. Крановщик должен обязательно проверить стрелу крана до того, как выключить его, или когда нужно закончить операции.
     4.8.9. Весь персонал должен быть ознакомлен со способами безопасного управления до начала перевозки груза.
     Спецодежда и другие средства индивидуальной защиты (СИЗ) для безопасного ведения операций должны быть одеты всем персоналом, занимающимся транспортировкой груза и работающим вокруг кранов. СИЗ должны включать каски, безопасные ботки на подошве с покрытием против скольжения, кожаные перчатки и другое, которое может потребоваться для транспортировки любого специального груза.
     4.8.10. Для транспортировки груза должны использоваться соответствующие инструменты и эти инструменты должны регулярно проверяться и поддерживаться в рабочем состоянии.
     4.8.11. Никогда не выполняйте потенциально опасные виды работ в одиночку. Позовите помощников вместо того, чтобы попытаться справиться с ситуацией самому. Транспортировка груза, которая включает использование кранов и подъемного оборудования, должна всегда рассматриваться как опасная работа.
     4.8.12. Всегда следите за процессом погрузки во время подъема кранами. Ваши глаза должны быть сосредоточены на грузе до тех пор, пока он не окажется на судне и не будет отцеплен от крана.
     4.8.13. Никогда не стойте под поднятым грузом, и никогда не стойте между небезопасными предметами. Ветровые и водные условия могут стать причиной раскачивания подозрительного груза и его обрыва.
     4.8.14. Никогда не одевайте свободную одежду при работе вблизи вращающего оборудования. Никогда не работайте с канатом или кабелем, если на руке кольцо.
    4.8.15. Никогда не садитесь на груз, когда его поднимают.
    4.8.16. Рабочие места должны быть очищены от масла, смазки и хлама.
    4.8.17. Будьте особенно осторожны при погрузке кислорода, ацетилена и др. воспламеняющихся газов.
    4.8.18. Открытые погрузочные люки должны иметь специальные поручни вокруг трюмов. Люки должны быть плотно закрыты после окончания погрузки. Персонал должен быть крайне внимательным и осторожным при погрузке груза и при работе рядом с кранами и подъемниками.
    Признаки дефектности проволочных канатов (стропов)
    Существует шесть основных признаков дефекта:
    а) Десять разорванных проводов произвольно расположенных в
одной канатной струне или пять разорванных проводов в пучке одной пряди;
    б) Износ или зачистка одной трети первоначального диаметра
внешних проводов;
    в) Свертывание в петлю, образование выбоин, "пазиков" или
других повреждений;
    г) Появление коррозии или теплового повреждения;
    д) Растрескивание, ржавчина и деформирование каната;
    е) Сращение (сплетение струн одного каната между собой).
    Пять мер предосторожности, которые нужно соблюдать при работе со стропами из проволочных канатов:
    а) Не используйте узлы при изготовлении стропов;
    б) Используйте мягкие прокладки или деревянные бруски на острых углах;
    в) Поднимайте и опускайте груз медленно, без тряски;
    г) Используйте стропы соответствующей мощности и конструкции. Проверяйте по спецификациям;
    е) Нужно знать какой вес вы поднимаете.
     4.9. Сварочные работы
     Сварочные работы вне сварочной мастерской требует следующих мер предосторожности:
     4.9.1. Нужно проинформировать капитана корабля перед началом работы и после ее окончания и оформлен соответствующий наряд-допуск на проведение сварочных работ.
     4.9.2. При работе в пожароопасном месте должны быть предприняты дополнительные меры предосторожности. Как минимум один человек должен стоять рядом с соответствующим огнетушителем или пожарным шлангом.
     4.9.3. До начала работы нужно осмотреть рабочее место, чтобы убедиться, что там нет таких воспламеняющихся материалов, как резина, масло, нефть. Место сварки должно быть ограждено переносными экранами. Огарки электродов собираются в специальную корзину. Не проводите сварочных работ на палубе судна до тех пор, пока пространство внизу не будет чистым, т.е. никаких баков с топливом и др. воспламеняющихся материалов там не стоит.
     4.9.4. Человек, осуществляющий сварку должен быть уверенным в том, что горловины топливных емкостей с нефтью или бензином надежно защищены от попадания горящих частиц металлов.
     4.9.5. Открытие, травление или намотка сейсмических кабелей не должны проводиться одновременно со сварочными работами.
     4.9.6. Нужно использовать СИЗ (рабочие ботинки, резиновые коврики, перчатки и защитные очки).
     4.9.7. Инструменты и материалы нужно правильно хранить после окончания работы.
     4.9.8. Никогда не работайте в одиночку в зонах риска.
     4.9.9. Не сваривайте и не режьте, не проводите каких-либо сварочных работ на, около, или над барабаном кабеля, пока кабель, находящийся на барабане, не будет покрыт или защищен соответствующим образом.

     4.10. Переносные лестницы и леса
     4.10.1. Если вам нужно взобраться вверх, используйте испытанную лестницу. Стойте лицом к лестнице при подъеме или спуске.
     4.10.2. Всегда смотрите вверх при установке лестницы и когда взбираетесь по ней. В этом случае вы всегда будете знать, что стоит у вас на пути или видеть предметы о которые вы можете удариться головой.
     4.10.3. Рекомендуется использовать непроводящую электрический ток лестницу при работе с электрическими инструментами или вблизи от источника электричества. Следите за тем, чтобы перекладины были хорошо закреплены, чтобы на них не было масла, смазки или других скользских веществ. Все лестницы должны быть снабжены фиксирующими стержнями и должны закрепляться на месте перед применением. Никогда не вставайте на верхнюю ступеньку или перекладину любой лестницы. При использовании прямой лестницы свыше 3 метров в длину, закрепите ее наверху, чтобы она не упала назад или в сторону. Закрепите лестницу на прочной, твердой и ровной поверхности. Если поверхность гладкая, используйте нескользящий материал под основанием лестницы. Не используйте лестницу, если она треснула, прогнулась. При работе на высоте более 2 метров обязательно одевать защитные каски и монтажные пояса.
     4.10.4. Раздвижные и прямые лестницы должны быть снабжены безопасными резиновыми наконечниками, чтобы они не скользили.
     4.10.5. Установите основание лестницы на расстоянии в 1/4 ее длины лестницы от опоры, на которую упирается верхняя часть лестницы. Установите лестницу прочно прежде чем подниматься по ней. Если это необходимо, заблокируйте основание и хорошо закрепите верхнюю часть.
     4.10.6. Не красьте лестницы. Краска может скрыть такие дефекты, как трещины. Используйте высококачественный лак или смесь льняного масла и скипидара для сохранения древесины.
     4.10.7. Стремянки не могут быть использованы как линейные лестницы.
     4.10.8. Когда вы находитесь на лестнице, не тянитесь за какими-либо предметами: лестница может соскользнуть или вы можете потерять равновесие. Спуститесь с лестницы и передвиньте ее в нужное место.
     4.10.9. Проверьте лестницу перед ее использованием. Лестница формы А должна быть зафиксирована перед использованием.
     4.10.10. Если вы используете леса, удостоверьтесь в том, что все планки и другие части не имеют узлов и щелей.
     4.10.11. Убедитесь в том, что леса инвентарные и могут выдержать груз, на который они рассчитаны.
     4.10.12. Пол или основа, на которых возводятся леса должны быть прочными устойчивыми и ровными.
     4.10.13. Научитесь возводить леса у опытного специалиста.
     4.10.14. Проверьте, чтобы лестница или леса не задевали электрические или радиотрансмиссионные линии над головой.
     4.10.15. Планки не должны опираться на перекладины переносных лестниц как подмостки. Нельзя использовать в качестве полов обычные лестницы.
     4.10.16. Держитесь обеими руками во время подъема или спуска по лестнице. Используйте пояса для инструментов или сумки для ношения инструментов и других небольших предметов. Если вы надеваете перчатки, они должны быть соответствующего размера. Особенно осторожно обращайтесь с лестницей, если перчатки или ваши руки мокрые или скользкие.
     4.10.17. Следует избегать работ на лестнице, если существует риск потери баланса и падения. Там, где необходимо, нужно надевать монтажный пояс (на высоте свыше 2 м).

     4.11. Удаление ржавчины и покраска
     4.11.1. При проведении покраски около машинного оборудования необходимо проследить за тем, чтобы энергоснабжение было отключено, машинное оборудование было установлено так, чтобы оно не могло сдвигаться или произвольно приводиться в движение. Должны быть установлены соответствующие предупреждающие таблички.
     4.11.2. Краски могут содержать токсические или вызывающие раздражение вещества, а растворители могут давать воспламеняющиеся и потенциально взрывающиеся пары, которые также могут быть токсичны. Если на банке не даны инструкции производителя, нужно удостовериться во время приобретения, есть ли какой-нибудь риск при использовании краски и нужно ли следовать специальным методам их применения.
     4.11.3. Удалителями ржавчины являются кислоты и нужно избегать контакта кожи с ними. Защитные очки нужно надевать, чтобы брызги не попадали в глаза.
     4.11.4. Если покраска проводится наверху или около канатов, нужно соблюдать осторожность во избежание попадания брызг удалителей ржавчины на канаты и монтажный пояс. Обеспечьте сохранность и закройте все радиопередатчики в рабочем помещении.
     4.11.5. Внутренние и закрытые пространства должны иметь хорошую вентиляцию как во время покраски, так и до тех пор пока краска не высохнет.
     4.11.6. Во время покраски или до тех пор, пока краска не высохнет как следует, во внутренних помещениях нельзя курить и использовать открытое пламя. Некоторые пары даже в низких концентрациях могут превращаться в более вредные вещества при вдыхании с табачным дымом.

     V Сейсмические операции
     5.1. Пневмопушки и компрессоры
     Риск высокого давления
     Пневмопушки - это устройства, которые быстро выпускают сжатый воздух в воду, создавая эффект взрыва. Чтобы обеспечить достаточную энергию для геофизических исследований, требуются мощные компрессоры, способные генерировать чрезвычайно высокие давления.
     Обычное рабочее давление, применяемое в системах большинства пневмопушек, в 70 раз превышает давление в шинах автомобиля. Любой выход воздуха при таких давлениях чрезвычайно опасен и может разорвать плоть и занести пыль, воздух и даже частицы масла через кожу в кровь человека. Для того, чтобы свести риск, связанный с высоким воздушным давлением, до минимума, соблюдайте следующие правила:
     5.1.1. Никогда не ставьте руки перед струей воздуха или перед любым входным отверстием, находящимся под давлением. При проникновении воздуха в кровеносные сосуды исход может быть летальным.
     5.1.2. Только квалифицированные люди, имеющие допуск должны работать с пневмопушками с управляющим оборудованием и воздушными компрессорами. Весь другой персонал должен находиться по возможности дальше от оборудования, включая линии сборки и стрелы при разборке и сборке или работе с пневмопушками.
     5.1.3. Весь персонал в местах, где существует риск выхода воздуха во время работы системы должен носить защитные устройства для глаз и ушей.
     5.1.4. Специально оборудованный пункт для промывки глаз водой должен быть установлен в непосредственной близости от места пневмовзрывных работ.
     5.1.5. Резервуары, трубы, линии и оборудование, используемые для проведения и контроля такого высокого давления, являются специализированным оборудованием, которому следует уделять особое внимание. Никогда не используйте, не закрепляйте или не ослабляйте болты или оборудование, не ударяйте молотком по какой-либо части системы высокого давления, когда она находится под давлением.
     5.1.6. Клапаны (задвижки), регулирующие давление, и другие защитные устройства никогда нельзя удалять или изменять, за исключением ремонта или замены квалифицированными специалистами.
     5.1.7. Любые клапаны блока, установленные до и после выпускного клапана, должны находиться в открытом положении.
     5.1.8. При открытии клапанов всегда сначала доведите их до максимально открытой позиции, а затем прикройте штурвал на полоборота назад.
     5.1.9. Использование нестандартных запчастей может быть опасным.
     Риск взрыва
     Другой опасностью сжатого воздуха является возможность взрыва. Когда сжатый воздух вступает в реакцию с горючими жидкостями в трубопроводе, или других частях системы, может произойти взрыв. Взрыв может также произойти, если в результате внезапного вжатия в замкнутом объеме создаются высокие температуры (компрессорное инициированное горение) или когда воздушный кран открывается к манометру, содержащему масло. Даже тонкая пленка смазочно или гидравлического масла в системе трубопровода может привести к взрыву.
     При возникновении воспламенения распространение ударной волны может вызвать разрыв труб.
     Для уменьшения риска взрыва следуйте следующим правилам:
     а) Медленно открывайте все клапаны;
     б) Не допускайте попадания масла и других горючих веществ во все воздушные линии и линии сжатого воздуха;
     в) Никогда не монтируйте пневматическое оборудование с использованием углеводородных масел или смазки. Используйте только растительные или синтетические масла (которые используются в компрессорах) или силиконовую смазку;
     г) Следите за тем, чтобы сжатый воздух после охлаждения соответствовал температурному режиму для предотвращения возгорания масла из-за высокой температуры;
     д) Не допускайте возгораний по таким причинам, как электростатический разряд, сжатие масляной пленки в насосе, внешний удар и внешний пожар;
     е) Ремонтные работы на палубе должны проводиться с осторожностью. Держите открытое пламя и другие источники тепла на расстоянии от воздушных линий и электрокабеля. В суровую погоду ремонт следует проводить под временным укрытием. Электропаяльники и лампы должны иметь заземление на палубе корабля. Используйте соответствующее оборудование, чтобы предотвратить скольжение и травмы ремонтников (заусеницы на металлических предметах, которые также могут вызвать повреждения, должны быть отшлифованы или изделия нужно заменить);
     ж) Трубки и шланги должны быть защищены через определенные промежутки по всей длине, т.к. в случае их излома концы не смогут быть соединены.

     5.2. Работа с пневмопушкой
     Пневмопушка - это такая часть системы, которая требует тщательной работы и технического обслуживания и соответственно представляет наибольшую опасность для персонала.
     Бригада, работающая с воздушными пушками, должна управлять приборами включения/отключения приборов, пуска и контроля давления на палубе в непосредственной близости и поэтому должны соблюдаться следующие меры предосторожности:
     5.2.1. Если человек находится на воде при сборке или разборке пушек, рекомендуется надевать страховочный пояс с веревкой. Обязательно нужно надеть спасательный жилет.
     5.2.2. При сборке, разборке или работе с пневмопушками персоналу следует носить защитные каски, защитные ботинки и защитные устройства для глаз и ушей.
     5.2.3. При работе с пневмопушкой используются шланги для воздуха высокого давления, электрические линии и буксировочный кабель. Нужно тщательно все осмотреть, чтобы никто не смог запутаться или споткнуться о линии подачи воздуха и электроэнергии. Обращайтесь со шлангом высокого давления и электрокабелями осторожно, чтобы избежать износа или ненужного напряжения их покрытия (изоляции).
     5.2.4. Всегда выпускайте давление в пушках до того, как доставить их на борт.
     5.2.5. Когда пушки находятся на палубе, всякий раз при подаче давления в систему будет зажигаться сигнальная лампочка.
     5.2.6. Чтобы избежать случайного восстановления давления в системе следует использовать процедуру запирания и пломбирования входной двери в пункт управления.
     5.2.7. Убедитесь в том, что давление отравлено прежде, чем прикоснуться к пушке.
     5.2.8. Простой воздух, находящийся под давлением может быть очень опасным.
     Избегайте по мере возможности проверки пуска пневмопушки. Если такие испытания должны быть проведены, не запускайте пневмопушку на палубе или на открытом воздухе до тех пор, пока пространство не будет очищено на безопасное расстояние и не будут предприняты меры безопасности. При испытании запуска давление воздуха всегда должно быть ниже 30 атм. и все должны экипированы СИЗ и находиться на расстоянии не менее 8 м от пушки. Никогда не беритесь за пушку во время испытания.
     5.2.9. Любое инъекционное поражение воздухом высокого давления, каким бы незначительным оно не было, должно рассматриваться как серьезное поражение.
     5.2.10. При случайном повреждении воздухом высокого давления, если при этом появляются вздутия на коже, вдоль или изменение цвета на этом участке кожи, следует считать, что человек получил травму и должны быть предприняты следующие требования:
     а) Сделайте все возможное, чтобы перевезти пострадавшего в ближайшее медицинское учреждение любым видом транспорта как можно быстрее;
     б) Лечение врачом должно быть начато не позже шести часов после поражения;
     в) Можно помочь пострадавшему, подняв пораженную часть тела выше уровня сердца, чтобы уменьшить вздутия на коже, и положив давящую повязку (жгут) между раной и сердцем.

     5.3. Работа с водяными пушками
     Водяные пушки представляют те же самые потенциальные опасности, что и пневмопушки, и следует соблюдать схожие меры предосторожности, а именно:
     5.3.1. Полное давление должно быть использовано в пушке только тогда, когда она находится в воде. Никогда не применяйте полное гидравлическое давление в пушках на палубе. Гидравлическое оборудование должно быть ограждено до тех пор, пока оно не будет подготовлено и спущено в воду.
     5.3.2. Газовые аккумуляторы должны заряжаться азотом.

     5.4. Работа с газовым взрывателем - Кислород и Пропан
     На всех газовых цилиндрах должны быть надписи на английском языке, казахском и русском языках. Не следует полагаться только на цветовые коды.
     Смесь кислорода и др. газов, таких как пропан, бутан и т.д. потенциально опасна и следует изыскивать альтернативные сейсмические источники. Появление утечки газа пропана обычно можно обнаружить наличием неприятного запаха, в то время как кислород запаха не имеет и утечку можно определить не сразу. Только квалифицированный персонал должен работать с газовзрывными системами. Весь остальной персонал должен находиться на безопасном расстоянии от зоны действия, кроме того:
     5.4.1. Курение должно быть запрещено в районе взрывчатых газов. Установите в заметных местах вокруг палубы предупредительные знаки, запрещающие курение и использование открытых ламп и пламени.
     5.4.2. Сохраняйте рабочее место чистым от горючих веществ, включая масло, смазку, краску, тряпье, древесину и т.д. В атмосфере, богатой кислородом, такие вещества могут быстро возгораться и даже взрываться. При работе в местах, богатых кислородом, одежда может им пропитаться, поэтому необходимо снять и проветрить одежду вдали от любого источника огня или искр в течение не менее одного часа.
     5.4.3. Нельзя проводить сварку или пайку около газовых баллонов или контейнеров. При сварочных работах пожарные шланги или огнетушитель должны быть в готовности.
     5.4.4. Вытяните пожарные шланги и держите их в готовности при погрузке кислорода, пропана, бутана, топлива, взрывчатых веществ, окисляющих агентов и т.д. При первом признаке утечки, налейте большое количество воды на палубу и клапаны контейнеров.
     5.4.5. Защитите наполненные кислородом баллоны, которые хранятся на открытой палубе, от дождя и морской воды, чтобы предотвратить ржавчину и накопление льда и снега, а также от прямых лучей солнца. Все газовые баллоны должны храниться в специальных металлических клетях, под замком.
     5.4.6. На всех пустых или не используемых баллонах, держите краны закрытыми и покрытыми их защитными колпачками.
     5.4.7. При перемещении баллоны не должны быть подвержены случайным механическим повреждениям и ударам, которые могут их испортить. Не бросайте их и не позволяйте им соприкасаться друг с другом.
     5.4.8. Никогда не используйте газовые баллоны для иных целей, кроме как для хранения газа. Пустые баллоны могут содержать остатки газов, представляющих потенциальную опасность.
     5.4.9. Когда баллоны нужно подцеплять краном или подъемной стрелой, поместите их в люльку или приспособление для подъема груза, избегая резких рывков при подъеме.
     5.4.10. При использовании ручной тележки для перемещения баллонов, закрепите их в вертикальном положении. Не транспортируйте их на тележке в горизонтальном положении. Никогда не тащите их с места на места волоком.
     5.4.11. Прежде, чем передвигать баллоны, всегда закрывайте клапаны. Снимите регуляторы давления и прикрепите клапанозащитные колпачки на транспортируемых баллонах.
     5.4.12. Прежде, чем поднять баллон с клапанозащитным колпачком из горизонтального положения в вертикальное, удостоверьтесь, что колпачок находится точно на месте и плотно закрыт. Затем поднимите баллон. Никогда не беритесь за колпачок для подъема баллона.
     5.4.13. Прежде, чем подсоединить и использовать кислородный баллон, убедитесь в том, что нет масла или смазки на ваших руках или перчатках, или на клапане баллона, регуляторе, монометрах или других приспособлениях.
     5.4.14. После снятия клапанозащитного колпачка убедитесь, что клапан не засорен. При необходимости очистите его от тех или иных инородных частиц. Поверните выходное отверстие клапана от себя, близстоящих людей или от источника воспламенения.
     5.4.15. После прикрепления вентиля встаньте сбоку от него на расстоянии вытянутой руки, чтобы был виден циферблат манометра на вентиле. Затем медленно откройте клапан баллона для предотвращения слишком резкого повышения давления в вентиле.
     5.4.16. Не используйте гаечный ключ на клапане, снабженном ручным колесиком. Никогда не бейте молотком по колесику клапана при попытке открыть его или закрыть, а также не используйте для этого самодельные инструменты.
     5.4.17. При эксплуатации колпачков и баллонов нужно чистить резьбу проволочной щеткой непосредственно после их использования и перед тем как заменить колпачок.
     5.4.18. После использования кислородного контейнера закройте клапан, чтобы предотвратить загрязнение его или внутренней части контейнера.
     Правила применения и хранения баллонов с пропаном и бутаном те же, что и с кислородом. Пропан и Бутан - газы тяжелее воздуха и поэтому могут скапливаться в низких закрытых воздушных пространствах. Следует помнить, что:
     а) Пропан и Бутан тяжелее воздуха и при соединении с воздухом или чистым кислородом образует взрывчатую смесь;
     б) Пропан и Бутан обычно находятся в жидком состоянии в цистернах; не подвергайте цистерны чрезмерному нагреванию, т.к. нагревание переводит жидкость в газообразное состояние и способствует повышению давления до уровня взрыва; не используйте электрических нагревателей или паяльную лампу, чтобы способствовать более быстрому испарению жидкости. Для генерирования газа можно использовать теплую воду снаружи цистерны для обогрева в холодную погоду;
     в) Хранить Пропан и Бутан необходимо отдельно от кислорода. Обычно эти газы хранят на более высокой части открытой палубы выше надстройки, а кислородные цилиндры на более низкой части палубы;
     г) Никогда нельзя хранить Пропан и Бутан в ограниченном пространстве. Помимо возможных токсических воздействий - накопление воспламеняющихся газов опасно;
     д) При смене или чистке баллонов для газа следует надевать соответствующую одежду.

     5.5. Смотка и размотка сейсмического кабеля
     Номенклатура и длина сейсмического кабеля, используемого на сейсмических судах, постоянно изменяются. Каждая команда судна должна изобрести безопасную систему работы, которая соответствует их действиям. Эта процедура должна быть записана и постоянно пересматриваться.
     Следующие требования можно использоваться в качестве руководства при проектировании и оценке безопасных действий.
     5.5.1. Все лица, участвующие в операциях, должны четко представлять ход действий прежде, чем смотать или размотать буксирное устройство. Прежде, чем пустить в ход буксирный механизм, нужно сообщить Дежурному офицеру корабля, какой из механизмов запускается. Во время смотки и размотки должно быть тесное взаимодействие между морской и геофизической командами.
     5.5.2. Прежде, чем начать любую водную или геофизическую операцию, нужно проверить ожидаемые погодные условия, глубину воды и курс корабля.
     5.5.3. Дежурный (вахтенный) офицер должен следить за движением корабля в пространстве и предупреждать персонал на задней части палубы о любых изменениях, которые могут произойти по курсу или о других маневрах.
     5.5.4. Проверьте действие и состояние всех компонентов системы спуска косы перед началом работ, т.е. барабан, тормоза, гидравлическую систему, хвостовые сигнальные огни, батареи, сейсмоприемники и т.д. Существует риск высокого напряжения на некоторых сейсмических кабелях. Если вы используете такой тип косы, следуйте точно всем указаниям руководителя работ.
     5.5.5. Следует проверить действие коммуникаций и видеоаппаратуры между задней частью палубы и мостиком. Никогда не начинайте работу без соответствующей связи между персоналом на доке и рулевыми.
     5.5.6. Спасательные пояса и якорные устройства должны быть на корме корабля. Спасательные пояса должны быт надеты, если того требуют условия или по указания ответственного лица.
     5.5.7. Следует одевать соответствующие персональные средства, включая защитный жилет, нескользящие ботинки, накидку для условий мокрой погоды, перчатки или какие-либо другие СИЗ, которые могут быть необходимыми.
     5.5.8. Нельзя работать рядом с барабаном лебедки во время его вращения. Барабан лебедки должен ограждаться от проходов и подходов поручнями.
     5.5.9. Работать с кабельным барабаном должен только опытный человек под тщательным руководством.
     5.5.10. При использовании подъемников, балок или кранов для подъема хвостовых буев из воды подъемное оборудование должно соответствовать весу груза плюс ожидаемой нагрузке при ударе, вызванном движением хвостового буя и судна в неспокойном море.
     5.5.11. До пуска хвостового буя следует незамедлительно сообщить об этом вахтенному офицеру. Скорость корабля следует снизить до соответствующей величины.
     5.5.12. Во время пусковых операций нельзя разрешать, чтобы кто-нибудь находился между хвостовым буем и кормой судна.
     5.5.13. При запуске хвостовых буев нужно следить за тем, чтобы персонал держался на расстоянии от колец каната, находящегося на палубе. Ни при каких условиях никто не должен находиться в бухте троса.
     5.5.14. Следует быть внимательным по окончании прикрепления кабеля при пользовании глубинными контрольными или другими подобными приспособлениями.
     5.5.15. Барабан с сейсмической косой должен быть закреплен после того, как коса полностью спущена. Это следует сделать при помощи болтов или цепи. Как известно, тормоза барабана отпускаются, если за этим не проследить.
     5.5.16. Там, где это возможно, при спуске сейсмического кабеля должны быть установлены оградительные защитные цепи или перила.
     Смотка сейсмического кабеля
     5.5.17. Как и в случае размотки кабеля, погодные условия, глубина воды, курс корабля должны учитываться и в случае намотки кабеля.
     5.5.18. Лебедка, барабан и коммуникационное оборудование должны быть проверены до начала операции.
     5.5.19. Вахтенному офицеру нужно сообщать о типе оборудования, которое будет извлекаться и примерной продолжительности работ. Капитан должен управлять всем движением и быть предельно внимательным на случай непредвиденных ситуаций.
     5.5.20. При подъеме хвостовых буев или расширительных устройств, все невовлеченные в работу должны держаться вдали и в защищенном месте. Любой канат или кабель под напряжением потенциально опасен.
     5.5.21. Когда все оборудование на борту, инструменты и оборудование должны быть правильно уложены.
     5.5.22.После завершения работ хвостовые буи и сейсмокосы должны быть аккуратно уложены.
     5.5.23. Все поручни, цепи и предохранительные устройства должны быть сняты после того, как оборудование уже на борту.
     5.5.24. Любая воспламеняющаяся жидкость на сейсмическом кабеле должна быть ликвидирована после подъема кабеля.
     5.5.25. Нужно избегать курения на задней палубе во время работы с кабелем.
     5.5.26. Ответственный должен доложить вахтенному офицеру о том, что задняя палуба чиста и буксирный механизм закреплен.

     5.6. Кабельное масло
     Кабельное масло крайне огнеопасно, поэтому:
     5.6.1. Нужно сделать четкую пометку "огнеопасно" на емкостях с кабельным маслом.
     5.6.2. Запрещается курение, сварка или открытое пламя около барабана с кабелем или на месте кабельных работ.
     5.6.3. Тщательно очистите палубу после каждой смотки или размотки сейсмического кабеля или любой работы с сейсмическим кабелем.
     5.6.4. Немедленно промойте большим количеством воды кожу или одежду, на которые попало кабельное масло, т.к. оно быстро испаряется и может вызвать серьезные ожоги.

     5.7. Операции на основной навигационной станции
     На всех основных навигационных станциях, где требуется возводить вышку, должно быть в наличии следующее оборудование:
     5.7.1. Персональное защитное оборудование:
     а) Защитные ботинки - рабочие ботинки с прочным верхом, с носком, защищенным от груза, с нескользкими, стойкими, устойчивыми к воздействию химикатов и нагреву подошвами;
     б) Другая обувь - ботинки спортивного образца с мягкими гибкими подошвами и формой ступни, удобной для использования при лазании на вышку. По мере возможности лазания по вышке нужно избегать;
     в) Жесткая каска установленного стандарта. Ее нужно носить при монтаже вышки или когда кто-нибудь работает под вышкой;
     г) Маска для лица установленного стандарта при работе с химикатами, при покраске, мытье или скоблении секций вышки;
     д) Персональные плавсредства для поддержания на поверхности воды установленного стандарта рабочий жилет на время работы на лодке.

     5.7.2. Защитное оборудование при возведении вышки:
     а) Монтажный пояс со страховочным тросом - два полных комплекта для лазания с закрепителями спереди и сзади. Этот пояс поддерживает при случайном падении;
     б) Канат для лазания, страховочные веревки не должны использоваться для других целей. Длина должна быть в 2 раза больше высоты вышки плюс излишек для использования в чрезвычайных случаях;
     в) Металлические подъемные изделия - три комплекта восьмиобразных спусков карабинов и 15 других. Они используются для подвески и закрепления подъемного каната при спуске и подъеме работающего на вышке;
     г) Страховочная линия - состоит из двух установленного стандарта тросов длиной по 1 м с карабинами для независимого закрепления к вышке при работе.

     5.7.3. Защитное оборудование станции
     а) Медицинский набор для оказания первой помощи - каждый набор снабжается согласно числу персонала, периода использования и размещения станции;
     б) Огнетушитель - два типа СО2 подходящих для любого вида пожара. Они предназначены для стенда генератора и главного стенда с электронным оборудованием и печью;
     в) Пожарные покрывала (кошмы) - два из них устанавливаются там же, где и огнетушители;
     г) Пожарные ведра - два из них устанавливаются около генератора для пожарной ситуации на земле;
     д) Лента предупреждения - ролик для определения опасностей, т.е. хранилище топлива, тросовая оттяжка на вышке, газовые баллоны и т.д;
     е) Предупредительные знаки "Работать в каске" и "Не курить!" должны быть помещены на видных местах. Они должны быть на английском, казахском и русском языках.

VI Опасные материалы

6.1. Взрывчатые вещества

6.1.1. Общие положения

     Взрывные работы при проведении морской сейсморазведки должны производиться с соблюдением требований "Единых правил безопасности при взрывных работах" (ЕПБВР, 1992 г.) "Инструкция по технике безопасности для взрывника при сейсморазведочных работах" (1994 г.) и в соответствии с данными Правилами.
     6.1.1.1. К взрывным работам должны допускаться лица не моложе 20 лет, имеющие Единую книжку взрывника (мастера-взрывника), прошедшие очередную проверку знаний и навыков.
     6.1.1.2. Все лица, занятые на работах с взрывчатыми материалами (ВМ), должны иметь допуск от органов внутренних дел и заключение псхиатора о состоянии здоровья.
     6.1.1.3. При любых операциях с взрывчатыми веществами (ВВ) должна соблюдаться максимальная осторожность, нельзя допускать ударов, трения, не оставлять ВВ без присмотра.
     6.1.1.4. не использовать при работе с ВВ открытых источников огня, не курить.
     6.1.1.5. В случае возникновения пожара непосредственной близости к ВМ для его тушения необходимо использовать только распыленную воду, пенные и углекислотные огнетушители.
     6.1.1.6. При возгорании или неотвратимой угрозе возгорания собственно ВМ, всему персоналу нужно срочно покинуть судно, и в соответствии с планами эвакуации удалиться на безопасное расстояние. Охранять место пожара от возможности опасного приближения других судов.
     6.1.1.7. Запрещается работать с ВВ, находясь под воздействием сильных лекарств, алкоголя, наркотиков, во время болезни или недомогания.
     6.1.1.8. Не работать с ВВ во время грозы, шторма на море и вблизи радиопередатчиков. Все радиостанции во время работы с ВВ должны быть обесточены.
     6.1.1.9. Работать с ВВ разрешается только в светлое время суток при хорошей видимости.
     6.1.1.10. До начала работ взрывник должен ознакомиться с рекомендациями завода-изготовителя по использованию ВВ, иметь четкие представления об объеме и технологии проведения предстоящих работ и личной подписью засвидетельствовать в том, что все процедуры оперирования с ВВ он понял.

     6.1.2.Хранение
     6.1.2.1. Хранить ВМ необходимо в специальных помещениях, принятых по акту УВД и Гортехнадзором.
     6.1.2.2. Ответственный за хранение ВВ должен вести строгий учет количества хранимых и использованных ВВ в соответствии с ЕПБВР.
     6.1.2.3. Любая обнаруженная кража или потеря ВВ должны быть расследованы согласно положению и информация об инциденте должна быть немедленно доведена до сведения руководства, местных органов УВД и Гортехнадзора для проведения тщательного расследования.
     6.1.2.4. Запрещается постоянное (длительное) хранение ВВ вместе с детонаторами.
     6.1.2.5. Поврежденные ВВ должны уничтожаться в соответствии с ЕПБВР.
     6.1.2.6. Выдача ВМ со склада должна производиться строго в соответствии с предъявленной Наряд-путевкой на предстоящую работу, оформленную в соответствии с ЕПБВР, подписанную начальником геофизической партии.
     6.1.2.7. Временный склад ВМ должен представлять собой отдельное, специально оборудованное и охраняемое судно.
     6.1.2.8. При необходимости временного хранения ВМ на рабочем судне (промежуточном складе), ВМ должны содержаться в специализированном бронированном помещении, расположенном на максимальном удалении от жилых помещений.

     6.1.3. Транспортировка ВМ
     Перевозка ВМ по суше от основного склада до временного склада должна осуществляться в соответствии с "Правилами перевозки взрывчатых материалов автомобильным транспортом" (1984 г.) основными положениями ЕПБВР и нижеследующими рекомендациями настоящей Инструкции при перевозке ВМ по воде от порта до рабочего судна и от рабочего судна к месту ВР.
     6.1.3.1. Перевозка ВМ по воде допускается только в заводской упаковке изготовителя, предварительно зафиксированных от перемещения и защищенных от попадания влаги.
     6.1.3.2. Перевозка ВМ в больших объемах (> 20 кг) на дальние расстояния должна осуществляться в специализированных герметичных контейнерах с использованием малых судов на дизельном приводе.
     6.1.3.3. Перевозка ВВ должна осуществляться на отдельном судне. Перевозка пассажиров при транспортировке ВВ запрещается.
     6.1.3.4. Средства инициирования (СИ) допускаются к перевозке с другими ВВ одним судном при условии, если СИ упакованы в соответствующие контейнеры и отделены от прочих ВВ.
     6.1.3.5. Запрещается доставка ВМ и ВВ на одном малом судне вместе с топливом, воспламеняющимися жидкостями, другими опасными материалами.
     6.1.3.6. Транспортировка ВМ малыми судами к месту работы должна осуществляться с двумя сопровождающими. При непредвиденной поломке судна один сопровождающий может отправиться за технической помощью, другой - должен охранять ВВ.

     6.1.4. Использование ВМ
     ВВ не должны использоваться ни для каких других целей, кроме как инициирования сейсмических колебаний (без разрешения соответствующих органов).
     Находясь непосредственно на рабочем месте (у устья морской скважины) необходимо соблюдать следующие основные меры предосторожности при использовании ВВ:
     6.1.4.1. Присоединять капсюль-детонатор, шнур-детонатор к ВВ и токовод к детонатору следует непосредственно перед спуском ВВ в скважину, но не заранее.
     6.1.4.2. Не производить операции по заряжению ВВ на весу и над водой. Использовать в этих целях деревянный или брезентовый настил на судне.
     6.1.4.3. Ящики или контейнеры с ВМ должны быть постоянно закрытыми, за исключением времени, необходимого для вытаскивания или замены ВВ.
     6.1.4.4. Курение и применение огня в любом виде на малом судне с ВВ категорически запрещается на протяжение всего периода ведения взрывных работ.
     6.1.4.5. В случае, если ВВ было спущено в скважину и подготовлено к взрыву, но взрывное судно не успевает отработать данную скважину, необходимо организовать охрану скважин от возможного проникновения в опасную зону посторонних судов.
     6.1.4.6. Непосредственно перед инициированием ВВ в скважинах необходимо организовать дежурные лодочные посты по 4-м направлениям от места взрыва в радиусе 250 м.
     6.1.4.7. При использовании ВМ указатель заряда на поверхности воды должен иметь яркую окраску и достаточные размеры, чтобы быть видным взрывнику на протяжение всего хода взрывных работ.
     6.1.4.8. Спуск заряда в скважину должен осуществляться под действием своего собственного веса. Нельзя встряхивать или проталкивать заряд в скважину.
     6.1.4.9. Во время подрыва заряда в скважине никто из персонала и ничто из оборудования не должны находиться на расстоянии ближе 50 м от устья скважины.
     6.1.4.10. При использовании зарядов весом менее 2.5. кг в скважинах глубиной более 10 м (от поверхности дна моря) и в случае получения безопасных результатов после первой серии взрывов, расстояние безопасности может быть сокращено до 25 м, но не менее.
     6.1.4.11 За 5 минут до взрыва должен подаваться условный сигнал. Это может быть красная сигнальная ракета и звук сирены, а отбой тревоги через 5 минут после взрыва - зеленой ракетой.
     6.1.4.12. Если по каким-либо причинам ВВ не взорвались, то необходимо предусмотреть бурение дополнительной скважины в непосредственной близости для подрыва оставшегося заряда детонацией. Исключением может быть использование экологически чистого заряда (типа "Дайносейс"), способного со временем разлагаться на безопасные компоненты.

     6.2. Батареи
     6.2.1. Мастерские по зарядке батарей должны хорошо проветриваться, чтобы предотвратить накопление опасного взрывчатого газа (водорода).
     6.2.2. Курение и любой тип открытого пламени должны быть запрещены в батарейном отделении. Над входом в это помещение должна быть установлена соответствующая, бросающаяся в глаза табличка.
     6.2.3. Осветительные устройства в батарейных отделениях должны иметь защитные стекла. Если лопнувшие или разбитые стекла нельзя заменить сразу же, сеть электропитания должна быть отключена до тех пор, пока не будет произведена замена стекол.
     6.2.4. В батарейных отделениях нельзя проводить какие-либо несанкционированные изменения или дополнения к электрическому оборудованию (включая осветительные приспособления).
     6.2.5. В батарейных отделениях нельзя использовать переносные электролампы, инструменты или другое переносное электрооборудование.
     6.2.6. Батарейное отделение не должно использоваться как склад для каких-либо других материалов.
     6.2.7. Короткое замыкание даже одного элемента может вызвать дугу или искру, что может привести к взрыву присутствующего водорода.
     6.2.8. Следует поддерживать в хорошем состоянии изоляцию или защиту кабелей.
     6.2.9. Все батарейные соединения (клеммы) должны быть герметичными и чистыми, чтобы избежать возгорания или перенагрева. Не следует использовать временные зажимные соединения, т.к. они ослабевают из-за вибрации и могут вызвать искру и короткое замыкание.
     6.2.10. Металлические инструменты, такие как гаечные ключи и отвертки, никогда не следует класть наверх батареи, т.к. они могут вызвать искры или короткое замыкание. Рекомендуется использовать изолированные инструменты.
     6.2.11. Ювелирные изделия, часы, кольца и т.д. нужно снять при работе с батареями. Короткое замыкание через эти предметы может быстро нагреть металлический предмет и вызвать серьезные ожоги. Если кольца невозможно снять их нужно обернуть изоляционным материалом.
     6.2.12. Все цепи, питаемые батареей нужно отключить, когда питающие провода присоединяются или разъединяются. Если батарея разделена по секциям, возможно уменьшение напряжения между элементами (отсеками) в рабочем пространстве и таким образом, уменьшится сила случайного короткого замыкания или электрического шока (устранив соединительные провода между секциями до начала работы).
     6.2.13. Заглушки выходных отверстий элемента батареи должны быть плотно прикреплены, и только в случае зарядки, они должны быть ослаблены.
     6.2.14. Нужно тщательно и регулярно осматривать вентиляционные трубки батарейных коробок, чтобы убедиться в том, что в них нет никаких препятствий (засорений).
     6.2.15. Крышки батарейных коробок должны быть закреплены, когда они открыты при работе, и тщательно закрыты после окончания работ.
     6.2.16. Положение батарей следует закрепить рейками, чтобы избежать смещения в плохую погоду.
     6.2.17. Щелочные и свинцово-цинковые батареи следует держать в разных отделениях. Там, где используются щелочные и свинцово-цинковые батареи, необходимо следить за тем, чтобы отдельно использовались материалы и инструменты при работе с каждой из них. Загрязнение электролита может вызвать нарушение в работе батареи, а смешивание двух электролитов вызывает сильную химическую реакцию, которая может быть опасной.
     6.2.18. Как кислотные, так и щелочные электролиты высоко коррозийны. Следует предпринять немедленное медицинское действие, т.е. смыть какие-либо случайные брызги, попавшие на человека или на оборудование. Всегда сразу же нужно вымыть руки и одежду после окончания работы.
     6.2.19. Батареи всегда нужно транспортировать в вертикальном положении во избежание утечки электролита. Нужно использовать достаточное количество людей для транспортировки батарей, т.к. они очень тяжелые и может возникнуть болезненное перенапряжение мышц суставов или их ранение.
     6.2.20. Новая технология в совершенствовании батарей предлагает более безопасные альтернативы электролитным батареям, и это нужно принимать.

     Свинцово-цинковые батареи
     6.2.21. Во время приготовления электролита нужно добавлять в воду концентрированную серную кислоту. Никогда не добавляйте воду к концентрированной серной кислоте. Так как вода легче кислоты, сгенерированное тепло на контакте воды с кислотой может вызвать взрыв пара и разбрызгивание кислоты.
     6.2.22. Нужно надевать защитные очки, резиновые перчатки и защитный фартук при работе с кислотой.
     6.2.23. Чтобы нейтрализовать кислоту на коже или на одежде нужно использовать обильное количество воды.
     6.2.24. В отделении должен быть пункт для промывки глаз для немедленного использования в случае попадания кислоты в глаза во время аварии.
     6.2.25. Продукты коррозии, которые образуются вокруг полюсов батарей, опасны для кожи и глаз. Ржавчину нужно удалять с тела щеткой. Клеммы должны быть смазаны техническим вазелином для защиты от коррозии.
     6.2.26. Нужно поддерживать в хорошем состоянии изоляцию кабелей в батарейных отделениях.

     Щелочные батареи
     Общие меры предосторожности с этим типом батарей такие же, что и для свинцово-цинковых батарей, со следующими исключениями.
     6.2.27 Электролитом в этих батареях является щелочь, но она также агрессивна. Нужно избегать попадания ее на кожу или одежду. В случае попадания ее на кожу, поврежденные части нужно обильно промыть водой, но если появляются ожоги, то нужно воспользоваться борным порошком или его концентрированным раствором. Нужно тщательно промывать глаза чистой водой, а затем сразу же слабым раствором борного порошка. Такой раствор всегда должен быть наготове при работе с электролитом.
     6.2.28. В отличие от свинцово-цинковых батарей, металлические емкости щелочных батарей остаются опасными все время. Будьте осторожны, не прикасайтесь к щелочным батареям сами, следите за тем, чтобы с ними не соприкасались металлические инструменты.

     Литиевые батареи
     Литевые батареи потенциально очень опасны. При нагревании или сдавливании литиевые батареи могут взорваться или воспламенить литий внутри. Литий загорается при t свыше 650 С. Нельзя использовать обычные огнетушители. Никогда не применяйте воду для тушения литиевых батарей. Кроме того:
     6.2.29. Транспортировка и хранение литиевых батарей обычно ограничены и тщательно контролируются.
     6.2.30. Всегда используйте специальные литиевые огнетушители (Lith-X)
     6.2.31. Для литиевых батарей требуется особое хорошо проветриваемое помещение для хранения. Не подвергайте их воздействию влаги.
     6.2.32. Их следует располагать только в соответствии по спецификациям изготовителя.
     6.2.33. Никогда не пытайтесь подзарядить литиевую батарею.

     6.3. Хранение и работа с бензином
     6.3.1. Контейнеры для хранения или транспортировки бензина и других воспломеняющихся жидкостей должны быть четко помечены с указанием содержимого в них.
     6.3.2. Следует избегать случайного смешивания воспломеняющихся жидкостей. Бензин, смешанный с топливным маслом, может значительно изменить точку возгорания и сделать топливное масло опасным при обычном использовании.

     6.4. Сжиженный нефтяной газ и сосуды для перевозки сжиженного газа
     Сжиженный нефтяной газ взрывоопасен, поэтому при эксплуатации цистерн с газом необходимо соблюдать следующие меры предосторожности:
     6.4.1. Входя в помещение, где обнаружен запах, не прикасайтесь к электровыключателям, не включайте или не выключайте свет. Не включайте вентиляторы. Во-первых, откройте все двери и окна, во-вторых - не входите в помещение в одиночку. Сразу же подойдите к цистернам и закройте краны. Если что-то не так с соединениями или краном, или, если утечка продолжается после того, как кран закрыт, соедините линию у крана цистерн. Сообщите об этом капитану и старшему по безопасности и эвакуируйте всех. Вернуться в помещения можно после того, как оно хорошо было проветрено.
     6.4.2. Пользуйтесь только теми безопасными лампами, которые специально предназначены для работы с воспламеняющимися или взрывчатыми материалами. Для соединения или разъединения линий от цистерн нужно использовать не дающие искру инструменты.
     6.4.3. Храните баллоны с газом в открытом месте, подальше от электрических соединений, ДВС и открытого огня. Хранить баллоны нужно всегда в вертикальном положении и закреплять, чтобы они не упали.
     Для безопасной эксплуатации необходимо руководствоваться следующими правилами:
     а) Если вы чувствуете запах газа в помещении, не включайте и не выключайте свет. Искры от включения могут вызвать пожар или взрыв. Намного безопаснее отключить свет на главном щите;
     б) Сильный запах газа может указывать на утечку из баллона. В этом случае откройте или выдерните клапан или же ослабьте соединение. Не входите в какое-либо помещение, в котором может быть скопление опасных паров. Искры статистического электричества, одежда, ремешковые пряжки или гвозди на ботинках могут вызвать взрыв. Откройте находящиеся поблизости окна и двери;
     в) Закройте газ в баллоне, если кухня или лагерь перемещаются с места на место, или если кухня, лагерь или спальные помещения покидаются на время отпуска более, чем на одну неделю;
     г) Повесьте таблички "Не курить" и установите огнетушители на видных и легко доступных местах;
     д) Прежде, чем закрепить линию на вновь закрепленном баллоне, проверьте резьбу и клапаны, т.к. неточное соединение может вызвать серьезную утечку газа;
     е) Прежде, чем открыть газовый клапан, сначала зажгите спичку недалеко от горелки. Медленно поворачивайте ручку, чтобы не очень много газа вышло в воздух.

VII.Работа в экстремальных условиях

     7.1. Спасательное и защитное оборудование
     7.1.1. Весь персонал должен носить индивидуальные плавучие средства при работе на небольшом плоту или шлюпке.
     7.1.2. Весь персонал должен одевать эти приспособления, находясь на палубе во время шторма.
     7.1.3. Персонал, работающий на корме (задней части корабля) должен носить такие приспособления все время. Персонал, находящийся около кормы, помимо спасательных жилетов должен надевать и спасательный пояс, закрепляемый спасательный трос.
     7.1.4. Находясь на палубе весь персонал должен одевать специальную обувь.
     7.1.5. В случае возгорания одежды используйте огнетушитель или заверните пострадавшего в одеяло, плед, шерстяное пальто или во что-нибудь невоспламеняющееся, способное прекратить доступ кислорода и тем самым потушить огонь.

7.2. Отключение пожарной сигнализации
При необходимости отключения системы пожарной сигнализации судна непосредственно на рабочем участке нужно получить разрешение вахтенного офицера. Это разрешение должно быть выдано в письменном виде на определенный период времени. Оригинал разрешения должен быть вывешен на пульте пожарной тревоги. По окончании работ об этом следует сообщить вахтенному офицеру, который снимает вывешанное разрешение и подключает аварийную сигнализацию. При получении извещения об окончании работы, либо по истечении установленного периода времени тот, кто проводил данные работы, обязан известить всех о том, что сигнальная система подключена снова. Команда должна находиться в состоянии повышенной готовности на случай пожара на время отключения пожарной сигнализации.

7.3. Выживание в море
Весь персонал, работающий на воде, должен пройти предварительно на берегу перед уходом в плавание подготовительный курс выживания на воде. Этот курс обучения должен включать, как минимум, правила пользования спасательными приспособлениями, вертолетом, действия в экстренных случаях, процедуру покидания корабля, основы по тушению пожара, оказание первой медицинской помощи, основные навыки спасения на море и выживания.

     7.3.1. Средства защиты
     7.3.1.1. Защитные средства могут включать дополнительную одежду, перчатки, каску или дополнительные плавучие приспособления, а также общепринятые спасательные средства.
     7.3.1.2. Спасательная шлюпка должна иметь максимум защиты, если возникает необходимость в эвакуации.
     7.3.1.3. Плавучие средства предусматривают как защиту и плавучесть, так и изоляцию.
     7.3.1.4. Защищайте тело путем одевания одежды слоями. По возможности надевайте ветро- и водозащитную одежду в качестве наружного слоя. По возможности сохраняйте тепло. Чрезмерная подвижность ведет к потере тепла тела.

     7.3.2. Обнаружение (цвет, свет, звук, движение)
     7.3.2.1. Используйте цвет, который бы выделялся на фоне "естественной" окружающей среды для того, чтобы успешнее проводить поисково-спасательные операции.
     7.3.2.2. Некоторые спасательные приспособления имеют флюорисцентную окраску.
     7.3.2.3. Существуют следующие сигнальные устройства, которые могут использоваться в светлое время суток: Морской краситель; Осветительный и дымовой сигналы; Зеркало; Парашютная ракета; Свисток; Дымовая ракета.
     7.3.2.4. Сигнальные устройства, которые используются ночью: Мигающий свет; Петарды; Световой химический сигнал; Ракетница; Флюорисцентные знаки; Свисток; Парашютная ракета; Отражающая лента.
     7.3.2.5. Размахивание руками, всплески воды, использование материи, например, флага, и другие разнообразные движения могут привлечь внимание.
     7.3.2.6. Находясь в воде держитесь вместе с другими спасающимися. Чем больше людей, поплавков, плотов и т.п. собраны вместе, тем легче их обнаружить.
     7.3.2.7. Использовать свет лучше только тогда, когда осветительное устройство видно лучше других. При использовании пиротехники помните, что плот должен находиться с наветренной стороны.
     7.3.2.8. Радиомаяк и передатчик:
     а) Радиомаяк, указывающий местонахождение аварии - это радиоперадатчик о морских авариях;
     б) Передатчик места аварии - это передатчик воздушных аварий;
     в) Передатчики четкого сигнала, широко используются в мире для экстремальных ситуаций и работают автоматически или вручную на частоте: 121,5 Мгц 243,0 Мгц. Это небольшие передатчики, водозащитные, плавучие, неопрокидывающиеся и прикрепляющиеся к веревке. Питания батареи хватает по крайней мере на 48 часов при t от 0 до 55 градусов С;
     г) Радио нужно хранить в легко доступном месте, где оно не подвергается никакому воздействию;
     д) Сразу же, как вы задействовали передатчик, не трогайте его до тех пор, пока не завершиться спасательная операция - он может создавать серьезные помехи поиску воздушного судна, если он включается и выключается;
     е) Выключите передатчик сразу же после завершения спасательной операции;
     ж) Сигналы могут быть обнаружены на расстоянии до 360 км. Их также можно обнаружить спутниковым слежением и самолетом поиска и спасения;
     з) Проверьте батареи согласно рекомендациям изготовителя.

     7.3.3. Пища и вода
     7.3.3.1. Вода - это ключ к вашему спасению. Она особенно важна в длительной, опасной ситуации - ситуации, в которой вы можете оказаться не часто:
     а) Никогда не пейте соленую воду;
     б) Не пейте воду первые 24 часа. После чего допускается 0,5 литра в день;
     в) Если необходимо, соберите дождевую воду или влагу (росу);
     г) Используйте прибор для обессоливания или солнечный дисциллятор, если такие есть в наличии;
     д) В комплектах спасательного оборудования воду можно найти в банках или в металлической фольге, либо в пластиковых мешках. Не пейте загрязненную воду до тех пор, пока не окажетесь в безвыходном положении.
     7.3.3.2. По своему составу пища должна быть в основном углеводная. Это может быть печенье, вафли, или конфеты. Избегайте есть белок (птицу, рыбу), т.к. организму требуется больше воды, чтобы переварить ее.

     7.3.4. Экстренная медицинская помощь
     Нужно знать как оказать первую помощь при: кровотечении, перегреве/переохлаждении, переломах, задержке дыхания (затрудненном дыхании) шоке/сердечном приступе, повреждении спины.
     7.3.5. Спасательные операции
     7.3.5.1. С поверхности воды:
     а) Готовьтесь к действиям сразу же, как обнаружите спасательное судно. Держите спасательные устройства наготове;
     б) Дайте спасательному судну подойти к вам. Не пытайтесь двигаться к нему сами;
     в) Сообщите спасателю, если кто-нибудь ранен;
     г) Взбирайтесь по лестнице, сети или канату, страхуясь защитной линией или поясом;
     д) Плавучее средство должно быть на вас все время;
     е) Следуйте приказам.

     7.3.5.2. С поверхности воды на вертолет:
     а) Дайте вертолету подлететь к вам;
     б) Приспособление, которое вам спускают, может иметь статический электрический заряд. Дайте устройству коснуться воды, прежде чем его коснетесь вы;
     в) Предпочтение должно быть отдано тем, у кого самые серьезные ранения или проблемы со здоровьем;
     г) Не снимайте плавучее средство даже когда вас поднимают;
     д) Если нужна помощь от члена экипажа, помашите ему рукой вниз или дайте ему сигнал повреждения, подняв большой палец и указав на поврежденную конечность;
     е) Следуйте приказам экипажа. Они помогут вам;
     ж) В случае серьезных повреждений должны быть спущены носилки. Спасатель также может спуститься на воду, чтобы помочь уложить раненого на носилки.

7.4. Аварийные тренировки

Капитан судна ответственен за проведение регулярных учений по спасению человека за бортом и по действиям со спасательной лодкой.

     7.4.1. Пожарные учения
     Пожарные учения должны проводиться в течение первых 24 часов после отплытия корабля из порта назначения. Пожарные учения на море должны проводиться регулярно. Они состоят из инсценированных инцидентов и должны включать:
    а) Проверку состава по командирскому списку;
    б) Укомплектованность пожарных станций, оборудования и приборов;
    в) Проверку пожарного насоса включением его и подачей воды через пожарный шланг;
    г) Запись всех деталей учений в ежемесячный отчет в официальном судовом журнале.
    За личный состав пожарной команды отвечает главный пожарник или его помощник.

    7.4.2. Действия пожарной команды
    7.4.2.1. Тренируемые пожарники должны надеть пожарные костюмы и проследовать на пожарную площадку.
    7.4.2.2. Каждый должен пойти на предназначенное ему место, надев спасательный жилет.
    7.4.2.3. Включите аварийный пожарный насос и пенонасос.
    7.4.2.4. Разложите пожарные шланги на месте предполагаемого пожара.
    7.4.2.5. Бригада первой помощи должна обслуживать имитируемых раненых.

7.4.3. Испытание пожарного насоса

     Пожарные насосы должны испытываться в действительном использовании. Обычно пеносистема в действии не испытывается каждый раз, но ее нужно полностью испытать хотя бы один раз в три месяца. Нужно проверять выпускные отверстия пожарного шланга, чтобы убедиться, что они дают хорошую струю и распыление.
     Только несколько человек, нужных для управления судном, могут временно освобождаться от учений, чтобы обеспечить посещение учений всеми находящимися на борту людьми. Во время проведения учений эти люди должны подменяться, чтобы обеспечить 100 % охват персонала учениями.
     Всегда должны быть ответственные лица, назначенные главным пожарным и его помощником. Главным пожарным может быть назначен или капитан, или квалифицированный пожарный, или же начальник геофизической партии. В обязанности пожарного входит:
     7.4.3.1. Скоординировать проведение учений с капитаном или начальником геофизической партии.
    7.4.3.2. Выбрать место и тип пожара.
    7.4.3.3. Проследить за тем, чтобы тренировка на противопожарном оборудовании и приспособлениях была проведена.
    7.4.3.4. Проследить за тем, чтобы было проведено техническое обслуживание противопожарного оборудования.
    7.4.3.5. Проконтролировать, чтобы противопожарное оборудование проверялось ежемесячно.
    7.4.3.6. До проведения пожарных учений главный пожарный отвечает также за:
    а) Звучание сигнала тревоги;
    б) Действия пожарной команды;
    в) Определение мест, которые требуют дальнейшего совершенствования;
    г) Проведение бесед по противопожарной тематике на собраниях по технике безопасности.

    7.4.4. Учения "Человек за бортом"
    Цель этих учений - ознакомить всех членов команды с необходимыми действиями для обнаружения и возвращения на борт человека, который упал за борт. Все, кто находится на бору корабля, должны быть проинструктированы по:
    а) Использованию спасательного плота (круга) человеком за бортом;
    б) Использованию метательного аппарата;
    в) Использованию спасательной лодки;
    г) Размещению автоматических дымовых поплавков (буев).
    Учения по спасению человека за бортом должны проводиться с инсценировкой реальных условий.

7.5. Спасательные костюмы

     Если вы прыгаете в море в спасательном костюме, воздух в нем будет под давлением выбрасываться через наружную ткань. Это может стать причиной смещения прокладки и часть воды из-за этого может попасть в сам костюм. Поэтому важно вытеснить как можно больше воздуха из костюма перед прыжком.
     Даже, если костюм поврежден и начинает пропускать воду, он все равно представляет защиту как одежда, защищающая от холода. Это, однако, может стать причиной затруднительного подъема на спасательное средство в костюме, наполненном водой, даже с чьей либо помощью. В этом случае необходимо снять костюм или отрезать его так, чтобы вода стекала из низа брюк.
     Даже если сам костюм хорошо изолирован, использование теплой одежды, надетой под костюм, увеличит ваш шанс на спасение. Костюм будет держать на воде человека лицом вверх, и поэтому плыть удобнее и лучше всего на спине.
     Костюм имеет ленту, отражающую свет, для того, чтобы облегчить нахождение человека с помощью прожекторов. Крючок прикреплен спереди для удобства вытаскивания человека из воды.

7.6. План аварийной эвакуации
Для каждого этапа и условий операции должны иметься планы медицинской эвакуации. Эти планы должны предусматривать средства связи с аварийными службами и транспортом, методы, маршруты и мероприятия для различных типов ситуаций и погодных условий. Помните, что медицинская информация и сопроводительные документы должны направляться с пострадавшим.

     7.7. Операции по спасению человека за бортом
     Помощь человеку за бортом должна быть оказана всем персоналом и всей командой корабля, без риска для них самих как во время плавания в море, так и в порту. Канаты для спасения должны быть установлены в соответствующих местах.
     Капитан будет решать, что нужно запускать - либо лодку "Человек за бортом", либо запускать спасательную шлюпку, либо то и другое вместе. Если в наличии есть катер, то он должен быть первым из используемых средств для спасения человека.
     Вероятность того, что ситуация "Человек за бортом" приведет к смертельному случаю велика, особенно в холодной воде. Если при этом у человека нет ни спасательного жилета, ни специальной спасательной экипировки, то вероятность смертельного исхода увеличивается. Об этом необходимо помнить всегда при работах на опасных участках.
     По своей сущности работы на баке и опасных участках кормы судна содержат вероятность падения человека за борт, чем и представляют реальную опасность. Весь персонал должен быть оповещен о том, какие действия должны быть предприняты при этом.
     В случае падения человека за борт, главным в спасении человеческой жизни является скорость предпринимаемых действий, а именно:
    7.7.1. Постоянно следите за человеком, находящимся в воде, и указывайте на него рукой.
    7.7.2. Бросьте спасательный круг.
    7.7.3. Включите дымовой сигнал/световой маяк.
    7.7.4. Прекратите работу воздушной пушки.
    7.7.5. Сообщите капитану и в машинное отделение о ситуации. Машинное отделение должно будет остановить судно при аварийном сигнале.

    7.7.6. Бросьте за борт любые плавучие предметы для того, чтобы
отметить место падения.
    7.7.7. Подготовьте к высвобождению траловый механизм.
    7.7.8. По приказу капитана запустите лодку для операции "Человек за бортом".

7.8. Защита от пожара на море

     Конструкция морских судов из-за их замкнутости и опасных горючих материалов на борту представляет собой особую пожарную опасность.
     7.8.1. Площадки для курения и ограничения
     Неосторожное курение является основной причиной пожаров. Курение трудно поддается контролированию. Очень важно всем и каждому управляющему составу определить их собственные правила курения на судне.
     Вся площадь судна должна быть разделена на зоны, обозначенные знаками "Курить здесь" или "Не курить". Некоторые участки могут также быть классифицированы как временные зоны без курения, например, вокруг тех мест, где находится топливо во время заправки.
    В число тех мест, где курение запрещено, постоянно входят:
    7.8.1.1. Участки работ с сейсмической косой.
    7.8.1.2. Места хранения сейсмической косы и барабанов для сейсмического кабеля.
    7.8.1.3. Места нахождения емкостей с горючими жидкостями, в т.ч. краской.
    7.8.1.4. Места хранения батарей и ящиков с батареями.
    7.8.1.5. Места вокруг и рядом с емкостями с кислородом и ацетиленом.
    7.8.1.6. Места хранения кабельного масла.
    7.8.1.7. Камбуз.
    7.8.1.8. Все места хранения, приготовления и принятия пищи.
    Кроме того в это число могут входить:
    а) Каюты;
    б) Машинное отделение;
    в) Капитанский мостик;
    г) Отсек для воздушной пушки.
    7.8.1.9. Все места, где курение запрещено, должны быть четко отмечены знаками.

    7.8.2. Проверка пожарной готовности и оборудования
    Пожарный и аварийный стенды оборудуются, чтобы все знали, что:
    7.8.2.1. Пожарные посты и спасательные лодки расположены в соответствии с номерами кают.
    7.8.2.2. В каждом кубрике должен быть список аварийного
оборудования, которое закреплено за ним.
    7.8.2.3. Полное описание порядка выполнения действий в случае
аварии, пожара и т.д. должно быть четко показано на стенных графиках
по всему судну.
    7.8.3. План контроля пожарной ситуации
    Данный план показывает структуру судна. Он также должен
включать следующую информацию для каждой палубы:
    7.8.3.1. Расположение машин.
    7.8.3.2. Хранилища горючего.
    7.8.3.3. Станции контроля за пожарной ситуацией.
    7.8.3.4. Системы опознавания пожара.
    7.8.3.5. Системы пожарной сигнализации.
    7.8.3.6. Планировка палуб.
    7.8.3.7. Расположение огнетушителей.
    7.8.3.8. Схема вентиляционной системы, включая расположение
вентиляторов и вентиляционных решеток.
    7.8.3.9. Установленные номера вентиляторов, работающих в каждой
секции.
     Такие планы могут быть оформлены в виде буклетов и розданы всему управляющему персоналу и старшим офицерам судна. Копия этих планов должна быть постоянно выставленной на видном месте. Другая копия должна постоянно храниться с отметкой, отличающей ее от других вариантов, упакованной в защитный пакет, и иметься вне судна (например, в офисе порта), для того, чтобы пожарные береговой охраны смогли также оказать помощь. Пакет должен быть обозначен надписью "Планы контроля за пожарной ситуацией".

     7.9. Огнетушители и системы подавления огня
     7.9.1. Основные положения
     7.9.1.1. Огнетушители должны быть расположены по всему судну в заметных и легкодоступных местах. Как минимум один огнетушитель соответствующего типа должен быть установлен рядом с дверью, ведущей в те отсеки судна, которые предусмотрены в качестве защитных от огня. Расположение огнетушителей и их тип должны быть согласованы между начальником партии, капитаном и начальником пожарной команды.
     7.9.1.2. Каждый огнетушитель должен:
     а) Иметь точную и ясную надпись о его содержимом, дате заправке;
     б) Соответствовать размерам того участка на котором предполагается его использовать;
     в) Иметь на видном месте инструкции по его использованию на английской, казахском и на русском языках;
     г) Быть полностью заряженным.
     7.9.1.3. Все огнетушители должны быть с газовым разряжением. Газ может храниться либо под давлением, и в этом случае они должны иметь на видном месте показатель давления. Либо это должен быть углекислотный огнетушитель, в котором рабочее давление создается СО2 в момент применения в результата химической реакции. Огнетушители, которые не используют газовый тушитель, такой как СО2 или Хелон, должны также иметь как минимум два дополнительных контейнера (заряда) на каждый огнетушитель.
     7.9.1.4. Оборудование для тушения огня должно постоянно храниться в готовности и быть доступным для немедленного использования. Любой огнетушитель, который был использован полностью, должен быть убран с места использования, либо в него необходимо вставить дополнительный контейнер, или подзарядить. Когда бы ни был огнетушитель использован, за исключением разряжения в целях инструктажа, об этом нужно доложить с указанием причины его использования и т.п.
     7.9.1.5. К огнетушителю должен прилагаться также и соответствующий антифриз на случай, если он будет использоваться при
                       о температуре ниже, чем 1 С.
     7.9.1.6. Инструктаж должен проводиться для всего персонала как минимум раз в два месяца с использованием всех типов огнетушителей, находящихся на борту судна. Эти инструктажи должны включать тип пожара, для которого предназначен данный огнетушитель, и как им пользоваться. Разряжать огнетушитель во время инструктажа не обязательно.

     7.9.2. Тип огнетушителей Хелон 1211
     Огнетушители типа "Хелон 1211" тушат пожар, прерывая цикл горения. Они применяются при тушении электрического возгорания, а также небольших возгораний Класса А. Они дают большую мощность тушения, чем углекислотные огнетушители и в меньшей степени наносят вред оборудованию. Хотя "Хелон 1211" является нетоксичным при комнатной температуре, он может быть высокотоксичным, особенно, когда требуется тушение огня, возникшего в результате высокотемпературной химической реакции. "Хелон 1211" не следует использовать в замкнутых помещениях без использования Аппарата Автономного Дыхания.
     Огнетушитель "Хелон 1211" следует использовать для тушения от пожаров в:
     а) Аппаратной комнате;
     б) Помещении с электросиловой установкой;
     в) Навигационном мостике;
     г) Основном пульте управления.
     Любых других местах, где находится чувствительное электронное оборудование. Из-за возможного вреда, наносимого фтороуглеродами окружающей среде. Огнетушитель "Хелон 1211" в некоторых странах становится запрещенным. Там, где можно использовать альтернативные типы огнетушителей, которые имеют такую же мощность тушения как и огнетушитель "Хелон 1211", лучше использовать их.

     7.9.3. Пенные огнетушители
     Огнетушители, дающие пленкообразующую пену, иногда называющуюся "легкой водой", - это высокоэффективные огнетушители для тушения пожаров, связанных с нефтью, и зовутся они так потому, что создают пену только на поверхности нефти, и таким образом "изолируют" кислород от любого нефтяного возгорания. Пена является эффективным огнетушителем как для возгораний класса Ф, так и для возгораний класса Б. Они должны находиться для тушения возможных возгораний и пожаров на следующих объектах:
    а) Место хранения сейсмической косы;
    б) Участок работы с сейсмической косой;
    в) Место хранения ГСМ;
    г) Место накачивания масла в сейсмическую косу;
    д) Дизельный сток в машинном отделении;
    е) Любые участки, где есть потенциальный риск возгорания,
связанный с нефтью и нефтепродуктами.

7.9.4. Литиевые огнетушители

Литиевые огнетушители применяются при тушении возгораний металлического лития. Принципом работы такого огнетушителя является остановка процесса собственного горения лития.
Литиевые батареи являются потенциально очень опасными. При коротком замыкании, нагревании или смятии литиевые батареи могут взорваться и воспламенить литий внутри их. Возгораний на литиевой о

основе происходит при температуре свыше 650 С и обычные огнетушители при этом не используются.
    Литиевые огнетушители должны быть расположены:
    а) Рядом с катушками сейсмического кабеля;
    б) Рядом с местом хранения литиевых батарей.

    7.9.5. Брандспойты (рукава)
    Пожарные шланги должны соответствовать стандартам той страны, к которой принадлежит судно, и как минимум:
    а) Быть из соответствующего материала;
    б) Иметь совместимые соединения;
    в) Храниться рядом с гидрантом на видном месте;
    г) Быть снабженным рядом находящимся необходимым инвентарем и комплектующими деталями;
    д) Все шланги судна должны иметь одинаковый диаметр и соединения;
    е) Иметь соответствующую насадку, хранящуюся рядом со шлангом;
    ж) Все насадки должны быть пригодны как для водной струи, так и для распыления жидкости, и иметь быстросъемные соединения и запорный клапан.
     После того, как шланг использовали при аварии или по сигналу тревоги, он должен быть осушен от воды и свернут таким образом, чтобы быть доступным к применению. Все шланги должны проходить тестирование под давлением каждые три месяца.

7.9.6. Система обнаружения и оповещения

    Автоматические детекторы пожара и дыма такого типа должны быть расположены по всему судну. Кроме того, ручная сигнализация пожарной тревоги также должна быть установлена по всему судну. Все вышеперечисленное оборудование должно быть связано с контрольным пунктом на капитанском мостике, который позволяет определить, в каком отсеке судна произошел пожар.
    Детекторы, определяющие возгорание и дым должны быть расположены:
    а) На всех лестничных площадках;
    б) В коридорах;
    в) На выходах лестниц, ведущих к жилым помещениям;
    г) Местах повышенного риска.
    Пункты ручного управления сигналами тревоги должны быть установлены:
    а) В жилых помещениях;
    б) В помещениях обслуживания;
    в) На участках контроля;
    г) На каждом выходе.
    Отсеки пожарного контроля должны быть устроены следующим образом:
    а) Каждый из них должен действовать на одном уровне палубы;
    б) Отсек контроля не должен контролировать одновременно
машинное отделение и жилое помещение;
    в) Ни один из них не должен включать более одного отсека
машинного отделения.
    Системы обнаружения огня и оповещения должны:
    а) Быть способными работать от двух независимых источников
энергии;
    б) Быть способными автоматически включать источники энергии в
случае поломки одного из них;
    в) Иметь индикационную панель на капитанском мостике;
    г) Иметь простой план, где показывалось бы расположение отсека;
    д) Быть способным определить поломку детектора;
    е) Детекторы пожара и дыма должны проверяться еженедельно, а также каждый раз после сигнала тревоги, действительного или ложного, который был засечен.

     7.9.7. Система подавления огня газом Хелон 1301
     Хелон 1301 является газом, который тушит возгорание, останавливая химическую цепь горения. Сам Хелон 1301 не токсичен; однако он вытесняет некоторую часть кислорода из воздуха, и что более важно, нагреваясь, может стать высокотоксичным. Когда Хелон попадает в дизельный двигатель, то выхлоп из двигателя приобретает оранжевый цвет и становится очень токсичным.
    Участки, где должен использоваться этот огнетушитель:
    а) Все закрытые помещения, где работают двигатели внутреннего
сгорания мощностью более 375 кВт;
    б) Все участки, где расположены силовые установки;
    в) Все участки, где находятся какие-либо котлы или
мусоросжигательные печи, работающие на нефтяном топливе.
    Эти участки должны:
    а) Иметь вентиляционные установки, управляемые дистанционно;
    б) Иметь все вентиляционные и входные отверстия полностью
загерметизированными;
    в) На каждой сигнальной установке иметь четкую надписью: "При
использовании Хелона этот участок необходимо эвакуировать
немедленно".
    Контрольная система Хелон 1301 должна:
    а) Быть расположенной на легкодоступном участке;
    б) Легко управляемой;
    в) Иметь автоматически работающий сигнал тревоги, включаемый
простым нажатием кнопки;
    г) Иметь ясные инструкции по управлению;
    д) Иметь ясные инструкции по отношению к безопасности
персонала, находящегося рядом;
    е) Управляться только вручную.
     Система для каждого контейнера должна быть снабжена измерительным прибором, который позволяет вести постоянный контроль за уровнем хранящегося газа.
     Перед использованием системы необходимо:
     а) Получить разрешение у Капитана или у главного механика;
     б) Дать предупредительный звуковой сигнал на защищаемом участке перед подачей газа;
     в) Привести в действие визуальный и звуковой сигналы на капитанском мостике;
     г) Остановить все двигатели, работающие на дизельном топливе с единственным исключением для насосов пожарной системы;
     д) Дать возможность разрядиться выхлопным газам в течение 10 секунд;
     е) Автоматически остановить все вентиляционные установки.
     После использования системы Хелон 1301 все участки, где она использовалась, должны оставаться закрытыми полностью как минимум в течение 24 часов до того момента, пока все датчики не покажут, что температура во всех горячих точках меньше, чем температура возгорания любых типов топлива или растворителей, хранящихся на данной территории. После открытия защищаемых участков на момент использования Хелона, делайте это начиная с самой высокой позиции и с наиболее доступного уровня, одев при этом Аппарат Автономного Дыхания. Приготовив аппарат, команда должна находиться в повышенной готовности. Команда первой медицинской помощи должна быть снабжена удлинителями и кислород должен быть наготове. Кислород нельзя брать с собой на защищаемые участки или в места, непосредственно к ним прилегающие.

     7.9.8. Пеноформирующая заводняющая система
     Заводняющая система с пеной должна отвечать следующим требованиям:
     а) Иметь насос, действующий на дизельном топливе, который мог бы дистанционно включаться с навигационного мостика и пункта пожарного контроля. Это не должен быть один из насосов пожарной системы;
     б) Как минимум два пенных шланга должны быть расположены таким образом, чтобы покрыть защищаемую поверхность равномерным слоем пены. Они должны иметь соответствующие насадки для водной струи и распыления;
     в) Выпускные трубы наводняющей системы должны располагаться таким образом, как и в покрывающем слое участков, которые защищаются ровным защитным покрытием пены. Они должны проверяться ежемесячно;
     г) Резервуары, которые окрашены в красный цвет, должны хранить достаточно пены для того, чтобы толщина покрытия была не менее 200 мм и защитное покрытие пены покрывало всю защищаемую поверхность, или, чтобы как минимум за 10 минут пена, выбрасываемая из двух пенных шлангов одновременно смогла покрыть всю предназначенную для этого поверхность. Дата срока годности пены должны быть ясно проставлена на резервуаре;
     д) Все контрольные краны должны быть по отдельности и ясно отмечены на предмет их предназначения. Простая инструкция должна быть расположена рядом с контрольными кранами, показывающая их функции, которые они должны выполнять. Пенные краны должны постоянно оставаться в позиции "ВКЛЮЧЕН" в течение всего периода пожарной тревоги.
     Участки, находящиеся в зоне действия заводняющей системы должны включать:
     а) Катушки с сейсмической косой;
     б) Внутренние склады с сейсмической косой;
     в) Насос с жидкостью для сейсмической косы;
     г) Площадку для посадки вертолета.
     Система без подачи пены должна проверяться еженедельно. Кроме того, она должна проверяться в течение короткого периода с пеной как минимум раз в три месяца. Система должна иметь достаточное дополнительное количество жидкости, позволяющее резервуарам с пеной постоянно восполнять пустое пространство.

     7.10. Борьба с огнем
     Капитан несет полную ответственность и координирует всю деятельность в соответствии с его собственным решением по всем ситуациям.
     Он объявляет аварийную ситуацию на судне и при необходимости сообщает о ней на базу или ближайшим кораблям для получения помощи со стороны (SОS).
     Его заместитель (старший помощник) также ответственен за координацию всех типов деятельности, касающихся пожарной команды при тушении огня, технической бригады и вообще по различным операциям, которые должны быть выполнены во время аварии.
     Обо всем он докладывает непосредственно Капитану. Главный механик несет ответственность за тушение пожара при возгорании двигателей, компрессоров и в помещении с винтами.
     Основные предписания:
     а) После определения или подозрения на наличие огня, немедленно поднимите пожарную тревогу и затребуйте помощи;
     б) Попробуйте потушить огонь с использованием ручного огнетушителя, покрытиями, одеждой или другими простейшими способами;
     в) Если это не помогает - загерметизируйте все выходные отверстия, подводящие воздух к участкам, для предотвращения распространения огня;
     г) Обследуйте окружающую территорию на наличие людей, надышавшихся дыма или спрятавшихся от огня. Если спасение невозможно из-за огня или дыма, немедленно обратитесь к Капитану за помощью;
     д) Не открывайте двери или люки до того момента, пока не прибудет соответствующая помощь, так как это может дать воздуху проникнуть туда и усилить огонь. Обычно небольшим возгоранием можно управлять, если двери и люки закрыты;
     е) Знайте, что ядовитые газы, появляющиеся в результате пожара, могут не иметь запаха и быть невидимыми;
     ж) Когда поднимается тревога, весь персонал должен немедленно собраться в заранее определенном месте для того, чтобы быть готовым к борьбе с огнем, приложению усилий и установлению вероятного факта пропажи кого-либо из них;
     з) При звуке сигнала тревоги следите за всей поступающей информацией.
    При сигнале "Хелон" эвакуироваться с данного участка немедленно;
    и) Если кто-либо из людей остался на территории действия Хелона, об этом необходимо доложить Капитану/руководителю немедленно.

    7.11. Покидание судна (эвакуация)
    В случае аварийного покидания судна необходимо:
    а) Собраться на предписанном пункте;
    б) Не брать личных вещей;
    в) Проверить наличие всего персонала;
    г) Приготовить к запуску спасательные средства;
    д) Покидать корабль только по команде капитана;
    е) Если позволяет время, спустить спасательную шлюпку;
    ж) Взять с собой все лишние одеяла, пищу и воду насколько это возможно;
    з) Сохранять спасательные средства по возможности в сухости;
    и) Держать все спасательные средства недалеко друг от друга и оставаться рядом насколько это возможно;
    к) Не покидать судно без приказа Капитана и/или без абсолютной необходимости;
    л) Не погружаться опять на судно без приказа Капитана;
    м) Если требуется покидание судна, выполнить следующие операции в следующем порядке возрастающей необходимости: спустить спасательное судно, спасательный плот, и использовать плавающие спасательные средства;
     н) Воздержаться от прыгания за борт, если только вашей жизни не угрожает опасность.
     Важным фактором для безопасного спуска в воду является расстояние до воды. Чем выше вы находитесь, тем больше шансов получить травму. Станьте как можно ближе к воде перед тем как совершить прыжок. Лестницы, веревочные лестницы, шланги, сходни являются полезными для того, чтобы приблизиться к воде как можно ближе.
     При спуске в воду:
     а) Посмотрите вниз и убедитесь, что под вами находится свободная поверхность, куда вы собираетесь спрыгнуть. Будьте осведомлены о погоде на море, направлении ветра и течения. Если вы видите какие-либо препятствия внизу, то уйдите с этого места для того, чтобы обойти это препятствие;
     б) Посмотрите прямо перед собой и сконцентрируйте свой взгляд на точке горизонта. Не смотрите вниз при прыжке в воду;
     в) Наберите как можно больше воздуха в ваше спасательное плавательное средство, используя собственную мускульную силу. Защищайте ваше лицо, зажав рот и нос одной рукой;
     г) Шагните вниз (шаг должен быть большим и как можно дальше от отталкиваемой основы). Сомкните ноги вместе;
     д) После входа в воду - двигайтесь к безопасному участку так быстро, насколько это возможно и группируйтесь вместе с другими спасающимися во время ожидания спасания. Оставайтесь вместе, если это возможно;
     е) Если судно идет ко дню двигайтесь быстрее от него.

VIII. Гидрографические работы

     8.1. При подготовке на судне к постановке опорных вех и буев должны соблюдаться следующие условия:
     8.1.1. Буи, вехи, грузы и буйрепы должны быть изготовлены на берегу и размещены на судне.
     8.1.2. В местах палубы, откуда будет производиться постановка буев и вех, не должны находиться посторонние предметы.
     8.1.3. Буйреп должен быть уложен на палубе так, чтобы во время выброски не образовывал петель.
     8.2. При ручной постановке вех или буев необходимо выбросить буйреп, затем буй или веху и, наконец, груз.
     8.3. Груз, массой до 50 кг., допускается сбрасывать в море вручную, с планширя, при этом запрещается становиться на планширь, перелезать через фальшборт.
     8.4. Постановка вех и буев должна производиться при остановке судна.
     8.5. Снятие вех и буев должно производиться в штилевую погоду при остановке судна.

IХ. Требование к судам по безопасности судоходства

     9.1. На основании Устава внутреннего водного транспорта Республики Казахстан для осуществления контроля за обеспечением безопасности плавания судов на внутренних судоходных путях организованы бассейновые инспекции судоходства. В соответствии с Положением о бассейновой инспекции безопасности судоходства ТПО "Казречфлота" Министерства транспорта Республики Казахстан (утв. 16.02.89 г. N 23) основной задачей инспекции является контроль за выполнением требований Правил, Положений, приказов и инструкций, регламентирующих безопасность судоходства судоводителями и судовладельцами на внутренних судоходных путях Казахстана.
     9.2. Морские геологоразведочные суда при выполнении работ также должны иметь огни и знаки, предусмотренные пунктом 27 "Международных Правил предупреждения столкновения судов в море".
     Работники геофизических партий и отрядов при нахождении на судне обязаны:
     а) Соблюдать судовой распорядок;
     б) При объявлении тревоги выполнять распоряжения командного состава судна.
     9.3. Перед началом навигации на судоходных водных путях должны быть проведены технический осмотр, регистрация и перерегистрация всех плавсредств предприятий независимо от вида собственности в местных органах Регистра или навигационно-технической инспекции и получены разрешения на их эксплуатацию.
     9.4. К производству морских геофизических работ допускаются лица, прошедшие специальное курсовое обучение и стажировку по соответствующему виду работ со сдачей экзамена в комиссии.
     9.5. После перерыва в работе из-за непогоды (шторм, обледенение) необходимо производить внеочередную проверку состояния геофизического оборудования, результаты которой должны быть отражены в "Журнале проверки состояния техники безопасности" и замеры сопротивления изоляции - в "Журнале осмотра электрооборудования".
    9.7. В операторском помещении на судне должны находиться:
    а) Техническая документация на аппаратуру;
    б) Инструкция по технике безопасности на рабочем месте;
    в) Набор предупредительных плакатов и надписей;
    г) Индивидуальные защитные и спасательные средства; медицинская аптечка.

    Х. Общие технические требования к
       гидрометеорологическому обеспечению
       морских сейсморазведочных работ

     Гидрометеорологическое обеспечение морских геологоразведочных работ производится в соответствии с "Положением об Атырауском областном центре по гидрометеорологии", согласованным с Главным управлением по гидрометеорологии при Кабинете Министров Республики Казахстан (Постановление N 206 от 12.03.92 г. Кабинета Министров Республики Казахстан), другими руководящими документами и включает в себя обеспечение оперативной и режимной гидрометеорологической информации.
     Сроки, периодичность передач, а также требования к точности гидрометеорологической информации зависят от характера решаемых задач, изменчивости гидрометеорологических процессов и явлений и определяются в каждом конкретном случае планами-схемами гидрометеорологического обслуживания, составляемыми по конкретному району работ.
    Органы ГУГМС передают организациям, ведущим морские
геологоразведочные работы, следующие виды информации:
    а) Сведения о фактической гидрометеорологической обстановке;
    б) Прогноз ожидаемой гидрометеорологической обстановки;
    в) Штормовые предупреждения и оповещение о
гидрометеорологических явлениях, угрожающих безопасности проведения
работ;
    г) Сведения о гидрометеорологическом режиме района работ. Эти
виды информации содержат сведения о следующих элементах
гидрометеорологического режима.
    10.1. Ветер:
    а) Сведения о фактическом направлении и скорости ветра;
    б) Прогноз направления и скорости ветра;
    в) Штормовые предупреждения и оповещения об опасных скоростях и
направлениях ветра;
    г) Сведения о повторяемости направлений и скорости ветра.
    10.2. Температура воздуха:
    а) Сведения о фактической температуре воздуха;
    б) Прогноз температуры воздуха;
    в) Сведения о среднемесячных и экстремальных температурах
воздуха, а также о датах перехода через 0 град.
    10.3. Волнение:
    а) Сведения о фактической высоте, длине и направлении
распространения ветровых волн и зыби;
     б) Прогноз высоты волн 5 % обеспеченности, длины и направления распространения ветровых волн и зыби; прогноз тягуна в порту;
     в) Штормовые предупреждения и оповещения об опасных высотах ветровых волн и направлении распространения зыби опасной высоты, о тягуне в порту, о цунами;
     г) Сведения о высоте, длине и периоде волн различной обеспеченности и о повторяемости направлений распространения ветровых волн и зыби.
     10.4. Уровень:
     а) Сведения о фактической высоте уровня воды по данным водомерного поста и для приливных морей предвычисленную высоту полных и малых вод на данный момент времени;
     б) Прогноз о приливных и непериодических колебаниях уровня воды;
сведения о средних значениях уровня, о повторяемости экстремальных
уровней, о характере и величине прилива.
    10.5. Течения:
    а) Сведения о фактической скорости и направлении течения;
    б) Прогноз направления и скорости приливных и
непериодических течений; сведения о средних и максимальных скоростях и о преобладающих направлениях течения, о повторяемости скоростей течения по направлениям; сведения о средних и максимальных скоростях и направлениях придонных течений, измеренных на уровне 0,5-1,0 м от дна.
    10.6. Лед:
    10.6.1. Фактические сведения:
    а) О толщине (средней и максимальной), прочности (нагрузке),
состоянии поверхности и скорости дрейфа льда;
    б) Ширине припая;
    в) О высоте и плотности снега на льду;
    г) Об условиях плавания во льдах.
    10.6.2. Прогнозы:
    а) Даты начала ледообразования;
    б) Сроков и продолжительности ледового и навигационного
периодов;
    в) Сроков и продолжительности движения транспорта по льду;
    д) Сроков и продолжительности ведения буровых работ со льда;
    е) Сроков взлома припая.
    10.6.3. Штормовые предупреждения и оповещения:
    а) Об отрыве припайного льда;
    б) О торошении льда;
    в) О вале льда на берег.
    10.6.4. Сведения по многолетним наблюдениям:
    а) О средних и максимальных толщинах льда;
    б) О средней скорости и направлении дрейфа льда;
    в) О средней максимальной и минимальной за сезон
продолжительности;
    г) Ледового и навигационного периодов;
    д) О средних и максимальных датах основных ледовых фаз;
    е) О среднем, максимальном и минимальном числе дней с припаем и
льдами различной сплоченности;
    ж) О средней и максимальной широте припая;
    з) О средней за сезон продолжительности движения транспорта по
льду;
    и) О средней за сезон продолжительности ведения буровых работ
со льда.
    10.7. Обледенение судов
    а) Сведения о фактическом обледенении судов;
    б) Прогноз обледенения судов;
    в) Штормовые предупреждения и оповещения об обледенении судов;
    г) Сведения об интенсивности обледенения судов по месяцам.
    10.8. Видимость:
    а) Сведения о фактической видимости;
    б) Прогноз и штормовые предупреждения и оповещения о явлениях,
ухудшающих видимость до опасных пределов.
     10.9. Химические загрязнения. Приводятся фактические сведения об опасных уровнях загрязнения воды в районе работ. Прогнозы и штормовые предупреждения составляются по тем гидрометеорологическим явлениям, методики прогнозирования которых имеются в органах гидрометслужбы.
     В случае отсутствия наблюдений и методики прогнозирования отдельных гидрометеорологических явлений по определенному району работ подразделения дают консультацию по учету влияния этих явлений на проведение морских геофизических работ.

ХI. Магниторазведочные и гравиразведочные работы

    11.1. Пульт гравиметра (магнитометра) должен устанавливаться на листе поролона на закрепленном столе.
    11.2. Донный гравиметр и гравиметр для работы на мелководье транспортируются на судне в закрытом скафандре, установленном в резиновом баллоне. При качке судна скафандр закрепляется капроновым фалом.
    11.3. Перед началом спуско-подъемных операций с донными гравиметрами необходимо проверить:
    а) Состояние троса и колец на скафандре гравиметра;
    б) Состояние кабеля.
    11.4. Перед началом спуско-подъемных операций с буксируемым гравиметром (магнитометром) необходимо проверить:
    а) Исправность и готовность гондол;
    б) Состояние кабеля-троса.
     11.5. Спуско-подъемные операции с донными гравиметрами, буксируемыми гравиметрами и буксируемыми магнитометрами должны производиться механизированной стрелой или механизированной крон-балкой, при недостаточном выносе стрелы должны применяться направляющие шесты.
     11.6. Запрещается во время спуска-подъема гравиметра (магнитометра) удерживать его руками после застроповки и применять шесты с металлическими крючьями для удержания гравиметра (магнитометра) от раскачивания.
     11.7. Если гравиметрический пункт закреплен вехой, донный гравиметр опускается таким образом, чтобы избежать спутывания кабеля гравиметра с тросом, закрепляющим веху.
     11.8. После спуска гравиметра (магнитометра) оставшийся кабель необходимо перевязать в нескольких местах.
     11.9. Запрещается спуск-подъем донного гравиметра на ходу судна.
     11.10. По окончании работ с донным гравиметром трос наматывается на барабан, кабель укладывается в бухту; с буксируемым гравиметром (магнитометром) кабель-трос укладывается в бухту.
     11.11. При проведении работ в ночное время и в тумане должно быть обеспечено освещение заборного пространства до места погружения гравиметра (магнитометра).
     11.12. При гравиметрических работах на мелководье для треножных наблюдений должны использоваться маломерные суда (мотоботы и моторные шлюпки водоизмещением не менее 4 т и оборудованные дизельными двигателями). Все работники должны быть одеты в спасательные жилеты; маломерные суда (шлюпки, лодки) должны быть оснащены спасательным линем (концом Александрова) длиной не менее 30 м и сигнальным огнем (1 комплект).
     11.13. При треножных наблюдениях шлюпка устанавливается на якорь выше треноги по течению и ветру. При высадке оператора на треногу он должен быть снабжен спасательным поясом; шлюпка должна находиться в 5-15 м от треноги, а судно - в 30-100 м от треноги.

ХII. Электроразведочные работы

     12.1. Для питания электроразведочных установок используются штатные судовые генераторы постоянного и переменного тока, а также аккумуляторные батареи. Размещение на судне и использование дополнительных источников тока должно осуществляться согласно Правил.
     12.2. Замеры сопротивления изоляции генераторов должны осуществляться непосредственно перед началом электроразведочных работ на профиле и фиксироваться в "Журнале осмотра электрооборудования", а замеры сопротивления изоляции силовых кабельных питающих линий - не реже, чем один раз в 10 дней и заноситься в "Журнал осмотра измерений и заземлений".
     12.3. Состояние шлангового покрытия силовой кабельной питающей линии должно контролироваться в процессе травления и выборки линии и фиксироваться в журнале оператора; в случае обнаружения повреждения оно должно быть устранено, а кабель дополнительно проверен на утечку с дополнительной отметкой в журнале оператора.
     12.4. Основные операции при производстве электроразведочных работ (пуск лебедки, подача напряжения на пульт управления электроразведочной станции, включение тока, травление, выборка и перемотка кабельных кос) должны осуществляться по указанию руководителя работ или лица, его заменяющего, с разрешения и под непосредственным контролем старшего помощника капитана (вахтенного помощника капитана).
     12.5. Место, где располагается генераторная группа, должно ограждаться во время ведения электроразведочных работ леерами с предупреждающими табличками и надписями.
     12.6. Концевые части электроразведочных кабельных кос длиной свыше 150 м на участке не менее чем на 100-150 м от концевого электрода должны быть снабжены хорошо заметными предупредительными метками; скорость выборки концевой части косы должна быть уменьшена до 0,5-1 м/с.
     12.7. Выборка донных Г-образных приемных кабельных линий или донных петель с периметром более 500 м должна осуществляться при минимальной скорости перемещения судна по линии прокладки кабеля с отклонением от этой линии не более, чем на 50-70 м.
     12.8. Питающие электроды должны быть удалены от судна не менее, чем на 100 м.
     12.9. Во время ведения электроразведочных работ один из работников должен следить за отсутствием людей в опасной зоне на палубе.

ХIII. Мероприятия по защите окружающей среды моря
при проведении геофизических работ

     13.1. Транспортные операции
     13.1.1. Морские перевозки
     Осторожность и рассудительность помогут минимизировать негативный эффект перевозок по воде. При транспортировке на воде следует придерживаться следующих правил:
     13.1.1.1. Перевозка топлива и заправка должна производиться как можно дальше от мест концентрации животного мира для предотвращения непосредственного влияния непредвиденных утечек топлива.
     13.1.1.2. Топливные танкеры должны иметь надежные герметичные люки, которые при перевозке топлива должны быть всегда закрыты. При заправке топливом будьте внимательны. Не заправляйтесь над водой во избежание утечки топлива.
     13.1.1.3. Адсорбирующий (поглощающий) материал следует держать на борту судна на случай небольшого разлива топлива.
     13.1.1.4. Невысокие скорости движения судна в прибрежных водах снизят эффект эррозии дна.
     13.1.1.5. Причалы и доки необходимо планировать таким образом, чтобы операции по снабжению, техническому обслуживанию и заправке осуществлялись безопасным способом. Располагайте морские базы в местах максимального удаления от мест концентрации животного мира.
     13.1.1.6. Будьте осторожны и обходительны при встрече с любым проявлением водной живности или растительности.

13.1.2. Воздушные перевозки
Основное требование при перевозке по воздуху - соблюдать в
полете надлежащую высоту и избегать неоправданного беспокойства
морских и наземных представителей животного мира. Особенно это
касается полетов над местами гнездования птиц, когда излишнее
снижение высоты полета может нанести ущерб не только птицам, но и
самому воздушному судну. Минимальная высота полета не должна быть
менее 1000 метров.

    13.2. Опасные материалы
    13.2.1. Топливо и масла
    13.2.1.1. Топливные емкости, которые соединяются между собой, должны иметь тщательно закрытые задвижки.

     13.2.1.2. Перед началом транспортной операции по перевозке топлива (как и любого другого опасного материала) на судне должны быть выставлены предупреждающие опознавательные знаки. В дневное время должен быть поднят красный флаг, а в ночное - включен красный мигающий фонарь. В условиях плохой видимости используется звуковая сигнализация и радиоэфир.
     13.2.1.3. При перевозке и заправке топлива любое применение открытого огня категорически воспрещается и должно немедленно прекращаться.
     13.2.1.4. При подаче топлива ответственное лицо должно находиться на принимающем топливо судне. Этот человек должен иметь прямую связь с подающим насосным оборудованием. Главному механику следует постоянно следить за уровнем перевозимого топлива в танкере во избежание перелива. Время и количество (объем) топлива должны заноситься в судовой журнал.
     13.2.1.5. Условия, когда танкер с топливом может выйти в море, определяет капитан.
     13.2.1.6. Судно-доставщик должно иметь защитное оборудование, чтобы предотвратить какой-либо ущерб как себе, так и обслуживающему их судну. Подающий шланг должен быть достаточной длины, позволяющей производить маневры судна в зависимости от погодных условий на море.
     13.2.1.7. Во избежание пролития топлива все подающие продуктопроводы должны быть опорожнены в приемные контейнеры. Перед перемещением подающих шлангов на танкер на них надеваются заглушки.
     13.2.1.8. Каждый углеводородный продукт должен быть помещен в отведенную строго для него надписанную емкость (например сырая нефть, бензин, дизельное топливо и т.д.).
     13.2.1.9. Если нет возможности обойтись без бочек для хранения топлива, то на судне не используйте их для других целей. Все бочки должны быть установлены на специальных стеллажах и защищены от случайного перемещения за борт. Под стеллажами оборудуется поддон для сбора топлива, которое может быть случайно пролито. Рядом должен находиться адсорбирующий порошок.
     13.2.1.10. О каждой утечке и разлитии топлива должно быть сообщено руководству.
     Следует иметь инструменты и материалы для чистки любого разлития топлива. Рекомендуются адсорбенты и полиэтиленовые мешки.
     13.2.1.11. Мазут, нефть, смазочные и гидравлические масла, растворители и некоторые краски должны храниться отдельно и в строгом соответствии с предназначенными емкостями.

     13.2.2. Другие опасные материалы
     13.2.2.1. Категорически запрещается использовать взрывчатые вещества вне их прямого предназначения при проведении сейсмических операций.
     13.2.2.2. Запрещается использование взрывных источников возбуждений в открытой толще воды (вне специальных скважин).
     13.2.2.3. Все батареи, особенно литиевые и никеле-кадмиевые следует хранить, использовать, транспортировать и утилизовать согласно инструкциям по применению.
     13.2.2.4. На буксируемом оборудовании должны пользоваться биодеградирующие смазки и ингибиторы коррозии.
     13.2.2.5. В случае разлива горючего или масла, при попадании в море других токсичных веществ, или при утере какого-либо оборудования производитель работ должен немедленно сообщить об этом местным властям и природоохранным органам и принять меры по их ликвидации и извлечению.

    13.3. Морская живность
    Для сохранения биоразнообразия и продуктивности водных и околоводных систем следует придерживаться следующих элементарных правил.
    13.3.1. Рыбная ловля и охота для иностранных и местных специалистов запрещены в любое время при нахождении на геофизическом судне.
    13.3.2. Не пользуйтесь услугами местных охотников и рыболовов, так как это будет поощрением их дополнительного промысла. Приобретайте мясо, рыбу и другие продукты животного происхождения из проверенных источников, в противном случае вероятно стимулирование браконьерства.
    13.3.3. Животное может быть убито только в том случае, когда жизни человека угрожает опасность и при условии, если исчерпаны другие меры.

13.3.4. Информируйте руководство о встречах с редкими видами животного мира и о всех проблемах и инцидентах с морскими животными.

     13.4. Ликвидация отходов
     Программа ликвидации отходов должна быть составлена так, чтобы максимально использовать перерабатываемые компоненты. Категорически запрещается выбрасывать за борт судна любые виды отходов, кроме пищевых.
     Все бумажные и пластиковые упаковки, тару и другие ненужные материалы необходимо сжигать на борту. Затем они утилизуются на берегу.
     Остальные отходы, которые не могут быть сожжены (стекло, металл) должны быть спрессованы и складированы на судне отдельно от остального мусора, с последующей из переработкой на берегу.
     Запрещается выбрасывать пищевые отходы на расстоянии прямой видимости берега.

    13.5. Работы на судне
    Влияние работ, проводимых на судне, на окружающую среду может
быть уменьшено на основе следующих правил:
    13.5.1. Бухта для хранения кабеля и барабан лебедки должны
иметь поддоны для сбора утечек кабельного масла.
    13.5.2. Все шланги и соответствующие инструменты для сборки и
наполнения кабельных секций должны быть в исправном состоянии и
регулярно проверяться на утечки.
    13.5.3. Кабельные секции, дающие течь, не должны
использоваться. При появлении признаков течи кабель необходимо
заменить. Не использовать для герметизации клейкие ленты.
    13.5.4. Мусор, образующийся на вспомогательных судах, катерах и
лодках, должен быть собран и переправлен на специальное судно.

Технические термины и сокращения
(не имеющие пояснения по тексту правил)

    Ингибиторы - вещества, защищающие металлы от коррозии;
    Гипотермия - состояние, вызванное переохлаждением тела
человека;
    Швартовочный канат - канат, используемый для причаливания
судна;
    Гидрант - пожарный кран для подачи воды при возникновении
пожара;
     Радар - радиотелеметрическое оборудование для определения расстояния от судна до берега или до другого судна;
     Такелажные приспособления - оборудование для проведения погрузочно-разгрузочных работ с применением средств механизации (Краны, лебедки и т.д.);
     Буй и буйрепы - плавающие указатели местонахождения
сейсмического кабеля;
     Кабельное масло - масло, применяемое в качестве заполнителя кабельных кос;
     ТК - травма конечностей (надпись на лбу пострадавшего,
находящегося в бессознательном состоянии);
    ПДД - правила дорожного движения;
    КПП - контрольно-пропускной пункт;
    УВД - Управление внутренних дел (Министерства внутренних дел);
    ДВС - двигатель внутреннего сгорания;
    SOS - Международный сигнал о помощи;
    ГУГМС - Государственное управление гидрометеослужбой.

Список документов по технике безопасности
обязательный к наличию на борту морского геофизического судна

    1. Система управления охраной здоровья, труда и окружающей
среды (СУ ОЗТОС);
    2. Порядок и план действий при аварийных ситуациях;
    3. Перечень и план дислокации коллективных и
индивидуальных спасательных средств и пунктов аварийного сбора;
    4. План медицинской эвакуации;
    5. Правила безопасности судоходства;
    6. План работы с вертолетом (для судов, имеющих вертолетную палубу);
    7. Процедура сообщения о несчастном случае, инциденте или нарушении требований ТБ;
     8. Политика обучения персонала, включающая план-график курсов повышения квалификации. (Наличие дипломов, сертификатов для каждого члена экипажа и работников геофизической команды обязательно);
     9. План мероприятий по внутренней проверке ТБ и перечень позиций подлежащей регулярной инспекции;
     10. Вахтенный судовой журнал и судовой журнал механика;
     11. Все судовые сертификаты, требуемые Морским и Речным Регистром Департамента водного транспорта Министерства транспорта Республики Казахстан и Международными Морскими Правилами (Всего около 30);
     12. Правила по технике безопасности при проведении морских геофизических работ (IАGС, E&P Fоruм).

Теңiз геофизикалық жұмыстарын жүргiзу кезiндегi қауiпсiздiк техникасының ЕРЕЖЕЛЕРI

Правила техники безопасности при проведении морских геофизических работ