Қазақстан Республикасының арбитраждық соты туралы

Қазақстан Республикасының 1992 жылғы 17 қаңтардағы Заңы. Күші жойылды – Қазақстан Республикасының 1999 жылғы 13 шілдедегі N 412-І Заңымен.

Ескерту. Күші жойылды – ҚР 13.07.1999 N 412-І Заңымен.

БІРІНШІ ТАРАУ

I бөлім. ЖАЛПЫ ЕРЕЖЕЛЕР

1-бап. Қазақстан Республикасының арбитраждық соты

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты экономикалық қатынастар және оларды басқару процесінде пайда болатын дауларды Қазақстан Республикасы Конституциясы және Қазақстан Республикасының заңдарымен белгіленген құзырет пен тәртіп шегінде шешу жөніндегі Қазақстан Республикасы сот билігінің дербес, тәуелсіз органы болып табылады.

Ескерту. 1-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

2-бап. Арбитраждық сот органдарының міндеттері

Арбитраждық сот органдарының міндеттері мыналар болып табылады:

1. Кәсіпорындардың, мекемелер мен ұйымдардың хұқықтарын және заңмен қорғалатын мүдделерін қорғауды, сот әділдігін жүзеге асыру жолымен дауларды шешу кезінде заңдардың біркелкі де дұрыс қолданылуын қамтамасыз ету.

2. Заңдылықтың сақталуына хұқықтық құралдармен ықпал ету; экономикалық қатынастарда заңдылық бұзылуының алдын алу.

3- бап. Арбитраждық соттың құзыреті

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты өз құзыретінің шегінде:

1. Шағымдарды қарайды және:

- кәсіпорындардың, мекемелердің және ұйымдардың арасындағы, соның ішінде бірлескен кәсіпорындардың және шетелдік заңды ұйымдардың қатысуымен;

- кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың және басқару органдарының;

- кәсіпорындардың, мекемелердің, ұйымдардың және халық депутаттары жергілікті Кеңестерінің арасындағы шаруашылық дауларын шешеді.

2. Басқару органдарының, өкіметтің жергілікті органдарының, кәсіпорындардың жоғары тұрған органдарының өз құзыретіне сай келмейтін не заңдарды бұза отырып шығарған актілерінің күшін толық немесе ішінара жою туралы шағымдарды қарайды.

3. Арбитраждық соттың, құзыретіне заңмен жатқызылған өзге де дауларды қарайды.

4. Заңдарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындайды.

5. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық сотына заң шығару инициативасы құқығы берілген.

6. Қазақстан Республикасының территориясында орналасқан кәсіпорындар арасындағы қадағалау тәртібімен алынған даулар жөніндегі Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының шешімі түпкілікті болып табылады, одан әрі шағынуға жатпайды.

4-бап. Арбитраждық сот қызметінің негізгі принциптері

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты қызметінің негізгі принциптері мыналар болып табылады:

1. Заңдылықты мүлтіксіз сақтау.

2. Дауларды қараған кезде тараптардың тең болуы.

5-бап. Арбитраждық сот қызметінің құқықтық негіздері

Қазақстан Республикасы арбитраждық сотының қызметін ұйымдастыру және оның тәртібі, құзыреті Қазақстан Республикасы Конституциясымен, осы Заңмен, Қазақстан Республикасы арбитраждық соттарының шаруашылық дауларын шешу тәртібі туралы Заңмен, халықаралық және республикааралық шарттармен (келісімдермен), Қазақстан Республикасының территориясында қолданылатын өзге де заңдармен белгіленеді.

Ескерту. 5-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

6-бап. Арбитраждық сот ісін жүргізу тілі

Қазақстан Республикасының арбитраждық соттарында іс қазақ және орыс тілдерінде жүргізіледі.

Іс жүргізілетін тілді білмейтін адамдар іске қатысқанда тілмаш арқылы істегі материалдармен танысу құқығы, арбитраждық сот әрекеттеріне қатысуы, арбитраждық сотта ана тілінде сөйлеу құқығы қамтамасыз етіледі.

7-бап. Қазақстан Республикасы арбитраждық сотының дауларды шешуші басқа органдармен ынтымақтастығы

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты дауларды шешуші басқа органдармен (соттармен, аралық соттармен) ынтымақтастықты заңдар және оны қолдану практикасы туралы бірлескен конференциялар, мәжілістер өткізу, ақпарат алмасу жолымен және басқа да түрлерде жүзеге асырады.

Арбитраждық сот шаруашылық дауларын шешу үшін құрылатын аралық соттарды ұйымдастыру және олардың қызметі мәселелері жөнінде ұсыныстар дайындайды.

II бөлім. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ АРБИТРАЖДЫҚ СОТТАРЫН ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ ЖҮЙЕСІ

8-бап. Арбитраждық соттар жүйесі

Қазақстан Республикасының Жоғарғы арбитраждық соты, Қазақстан Республикасының облыстық және Алматы қалалық арбитраждық соттары Қазақстан Республикасының арбитраждық соттары жүйесін құраушы Қазақстан Республикасының арбитраждық соттары болып табылады.

Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі Жоғарғы арбитраждық сот Төрағасының ұсынуы бойынша басқа да арбитраждық соттар құруы мүмкін.

9-бап. Арбитраждық соттар құрамы

Қазақстан Республикасының Жоғарғы арбитраждық соты Төрағадан, Төрағаның орынбасарларынан, Жоғары арбитраждық соттың судьяларынан тұрады және мына құрамда жұмыс істейді:

1. Жоғары арбитраждық сот Пленумы.

2. Жоғары арбитраждық сот Президиумы.

3. Жоғары арбитраждық соттың шешімдердің заңдылығы мен негізділігін тексеру жөніндегі алқасы.

4. Жоғары арбитраждық соттың дауларды шешу жөніндегі алқасы.

Қазақстан Республикасының облыстық және Алматы қалалық арбитраждық соттары төрағадан, төрағаның орынбасарлығынан, судьялардан тұрады.

10-бап. Арбитраждық соттарға басшылық жасау

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Қазақстан Республикасының төменгі арбитраждық соттарына басшылықты жүзеге асырады. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Қазақстан Республикасының барлық арбитраждық соты қызметін ұйымдастыру, оның ахуалы және оны жетілдіру үшін жауап береді.

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Қазақстан Республикасының төменгі арбитраждық соттары қызметін жүйелі зерттеп отырады, арбитраждық соттар жұмысының оң тәжірибесін қорытады және таратады.

11-бап. Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық сотын Төраға басқарады.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы:

- республиканың арбитраждық соты қызметіне басшылық жасайды және оның жұмысын ұйымдастырады;

- арбитраждық соттардың тәуелсіздігін қамтамасыз етеді;

- Жоғары арбитраждық соттың Пленумын шақырады;

- Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Пленумының және Жоғары арбитраждық сот Президиумының мәжілістерінде төрағалық етеді. Кез келген істі қарау кезінде Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты арбитраждық алқаларының мәжілістеріне төрағалық ете алады және олардың жұмысына басшылық жасайды;

- Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты судьяларының шешімдерін қайта қарау туралы шағымды жеке-дара қарап, қаулы шығаруға хұқылы;

- арбитраждық істер бойынша заңмен белгіленген реттер мен тәртіпте шешімдердің, ұйғарымдардың және қаулылардың орындалуын тоқтатады;

- арбитраждық соттың шешімдеріне қадағалау тәртібімен наразылық енгізеді;

- өз құзыреті шегінде республиканың арбитраждық соттары үшін міндетті бұйрықтар мен өкімдер шығарады;

- өз орынбасарларының арасында, сондай-ақ судьялардың арасында міндеттерді бөледі;

- құрылымдық бөлімшелер туралы ережені бекітеді;

- осы Заңға сәйкес өзге тәртіппен тағайындалатын және босатылатын қызметкерлерден басқаларын қызметке тағайындайды және қызметінен босатады;

- арбитраждық соттың қызметкерлеріне белгіленген тәртіппен көтермелеу және жазалау шараларын қолданады;

- Қазақстан Республикасының арбитраждық соттарында кадрларды іріктеуге және орналастыруға басшылықты жүзеге асырады;

- Қазақстан Республикасы арбитраждық сотының қызметін реттеуші заң актілерінде көзделген басқа да міндеттерді атқарады.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы Қазақстан Республикасының Конституциялық сотына Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен қоғамдық ұйымдары нормативтік актілерінің Қазақстан Республикасы Конституциясы мен Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкестігі туралы ұсыныстар енгізуге хұқылы.

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының орынбасарлары, соның ішінде бірінші орынбасары болады.

Ескерту. 11-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

12-бап. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының орынбасарлары

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының орынбасарлары:

- Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты алқаларының сот мәжілістеріне төрағалық етеді;

- арбитраждық соттың шешімдеріне қадағалау тәртібімен Жоғары арбитраждық соттың арбитраждық алқасына, Президиумына наразылық енгізеді;

- Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты судьяларының шешімдерін қайта қарау туралы шағымдарды жеке-дара қарап, қаулы шығарады;

- арбитраждық істер бойынша заңмен белгіленген реттер мен тәртіпте шешімдердің, ұйғарымдардың және қаулылардың орындалуын тоқтатады;

- міндеттерді бөлісуге сәйкес Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты аппаратының құрылымдық бөлімшелері жұмысына басшылықты жүзеге асырады;

- өздеріне заңмен берілген басқа да өкілеттікті жүзеге асырады.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы болмаған жағдайда оның хұқықтары мен міндеттерін Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының бірінші орынбасары, ал бірінші орынбасар болмаған кезде Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының орынбасары жүзеге асырады.

13-бап. Қазақстан Республикасы Жоғары Төрелік Сотының Төрағасын және судьяларын сайлау

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Төрелік Сотының Төрағасын және судьяларын Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Қеңесі 10 жыл, мерзімге сайлайды.

Ескерту. 13-бап жаңа редакцияда – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

14-бап. Қазақстан Республикасы облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының құзыреті

Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық соты осы Заңмен және Қазақстан Республикасы арбитраждық соттарының шаруашылық дауларын шешу тәртібі туралы Заңмен көзделген өкілеттігін ведомствоның қарауына жататын даулар шегінде жүзеге асырады.

15-бап. Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының төрағасы

Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының төрағасы:

- облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының қызметіне басшылық жасайды және оның жұмысын ұйымдастырады;

- арбитраждық соттың тәуелсіздігін қамтамасыз етеді;

- басқарып отырған арбитраждық сот судьялары шешімдерінің дұрыстығын бақылау тәртібімен қарайды;

- арбитраждық істер бойынша заңмен белгіленген реттер мен тәртіпте шешімдердің, ұйғарымдардың және қаулылардың орындалуын тоқтатады;

- судьялардың, сот аппараты қызметкерлерінің арасында міндеттерді бөледі;

- осы Заңға сәйкес өзге тәртіппен тағайындалатын және босатылатын қызметкерлерден басқаларын қызметке тағайындайды және қызметінен босатады;

- арбитраждық соттың қызметкерлеріне белгіленген тәртіппен көтермелеу және жазалау шараларын қолданады;

- арбитраждық сот практикасын және оның статистикасын зерттеп, қорыту жұмысын ұйымдастырады;

- Қазақстан Республикасының заң актілерімен көзделген басқа да өкілеттікті жүзеге асырады.

Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық соты төрағасының орынбасарлары болады.

16-бап. Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық соты төрағасының орынбасарлары

Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының төрағасы орынбасарлары:

- арбитраждық сот судьялары шешімдерінің дұрыстығын бақылау тәртібімен қарайды;

- өздеріне заңмен берілген және міндеттерді бөлісуге сәйкес басқа да өкілеттікті жүзеге асырады.

Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының төрағасы болмаған жағдайда оның хұқығын жүзеге асырады.

17-бап. Облыстық (Алматы қалалық) төрелік сотының төрағасын және судьяларын сайлау

Қазақстан Республикасы облыстық (Алматы қалалық) төрелік сотының төрағасын және судьяларын Қазақстан Республикасы Жоғары Төрелік Соты Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі 10 жыл мерзімге сайлайды.

Ескерту. 17-бап жаңа редакцияда – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

18-бап. Арбитраждық сот судьясы

Судья кәсіпорындардың, мекемелердің және ұйымдардың арасындағы дауларды белгіленген тәртіппен қарайды, іс бойынша шешімдер қабылдау жолымен тараптардың бұзылған немесе дауласып отырған хұқықтары мен заңды мүдделерін қорғауды қамтамасыз етеді.

Судья экономикалық қатынастарда заңдылық бұзылуының алдын алу жөнінде жұмыс жүргізеді, дауларды қарау практикасын зерттеп, қорытады, заңдарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындайды, шаруашылық заңдарын насихаттауды жүзеге асырады.

Судьяның педагогтік және ғылыми-зерттеу қызметінен басқа, өз жұмысын қоса атқару жағдайында өзге де мекемелерде, кәсіпорындарда және ұйымдарда жұмыс істеуіне жол берілмейді.

19-бап. Судьяның құқықтары

Судья өз қызметін жүзеге асыру үшін заңмен белгіленген өкілеттік алады.

Судья:

- мемлекеттік және өзге органдардан, кәсіпорындар мен ұйымдардан, сондай-ақ лауазымды адамдардан өзіне заңмен жүктелген міндеттерді жүзеге асырумен байланысты өз тапсырмаларының орындалуын талап етуге;

- мемлекеттік және өзге органдардан, ғылыми мекемелер мен ақпарат орталықтарынан қажетті ақпарат сұратуға;

- мемлекеттік және өзге органдарға анықталған заң бұзушылықтар туралы оларды жою жөнінде талап қойылған жеке ұйғарым жолдауға хақылы.

Судьяның Қазақстан Республикасы арбитраждық сотының өкілеттігі шегінде қойған талаптарын сол талаптар арналған мемлекеттік және өзге органдар, кәсіпорындар мен ұйымдар, сондай-ақ лауазымды адамдар орындауға міндетті.

Судьяның талаптарын орындамағаны үшін лауазымды адамдар заңмен белгіленген тәртіппен жауап береді.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының судьясы Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Пленумының талқылауына заңдарды қолдану мәселелері бойынша түсіндірме беру, экономикалық қатынастарды хұқықтық реттеуді жетілдіру туралы ұсыныстар енгізе алады.

20-бап. Судьяның міндеттері

Судья дауларды қараған және алдын алу қызметін жүзеге асырған кезде объективті болуға, заңдардың талаптарын дәл орындауға, арбитраждық процестің жоғары мәдениеті мен тәрбиелік ықпалын қамтамасыз етуге міндетті.

Судья сот әділдігінің беделін, судьяның қадір-қасиетін көтеруге жан-жақты ықпал етуге міндетті.

Судья кәсіби білімінің деңгейін көтеруге міндетті.

21-бап. Судьялардың тәуелсіздігі

Арбитраждық соттың судьялары сот әділдігін жүзеге асырған кезде тәуелсіз болады және тек қана заңға бағынады. Судьялардың дауларды шешу жөніндегі қызметіне кез келген органдардың, ұйымдар мен лауазымды адамдардың араласуына жол берілмейді. Сот әділдігін жүзеге асыру кезінде судьялардың қызметіне араласуға қандай да бір түрде болса да жол берген лауазымды адамдар заңмен белгіленген тәртіппен жауап береді.

Судьялардың тәуелсіздігі оларды сайлау және босату тәртібімен, дауларды шешудің процессуалдық түрімен, арбитраждық соттың қызметі үшін қажетті жағдай жасаумен, сондай-ақ судьяларды материалдық және әлеуметтік-тұрмыстық жағынан қамсыздандырумен қамтамасыз етіледі.

Нақты іс бойынша арбитраждық іс қараудың нәтижелерін сот шешім қабылдағанға дейін бұқаралық хабарлама құралдарының өз хабарларында алдын ала шешіп қоюға хұқығы жоқ.

22-бап. Судьяларға ешкімнің тимеуі

Арбитраждық соттың судьясы Қазақстан Республикасы Жоғарғы Қеңесінің келісімінсіз қылмыстық жауапқа тартылмайды немесе қамауға алынбайды.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының судьялары жөнінде қылмыстық істі тек Қазақстан Республикасы Бас прокуроры ғана, ал облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының судьялары жөнінде - облыстардың (Алматы қаласының) прокурорлары қозғай алады.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының судьялары жөнінде қылмыстық істер тек Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының ғана қарауына жатады.

Облыстық (Алматы қалалық) арбитраждық сотының судьялары жөнінде қылмыстық істер облыстық (Алматы қалалық) сотының қарауына жатады.

23-бап. Арбитраждық сотты құрметтемеушілік үшін жауаптылық

Арбитраждық процеске қатысушылардың немесе арбитраждық сот мәжілісіне қатысып отырған азаматтардың тарапынан сотқа құрметтемеушілік көрсету, сондай-ақ арбитраждық сотқа немқұрайды қарағанды білдіретін олардың әрекеті қолданылып жүрген заңға сәйкес жауаптылыққа әкеп соқтырады.

24-бап. Судьяларға қойылатын талаптар және оларды қызметтен босату

Ескерту. 24-баптың тақырыбы жаңа редакцияда – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

Судья болып 25 жастан кіші емес, жоғары заң білімі және мамандығы бойынша кемінде 3 жыл жұмыс стажы бар, қажетті кәсіби қасиеттерді сіңірген Қазақстан Республикасының азаматтары сайлана алады.

Судья болып сайлануға ұсынылғанға дейін кандидат арбитраждық соттың стажері ретінде 6 айдан бір жылға дейінгі мерзімге арбитраждық сотта стажировкадан өтеді.

Судьялар Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесінің Президиумы белгілеген тәртіппен аттестаттаудан өтеді, соның нәтижелері бойынша оларға мамандығы мен жұмыс тәжірибесі ескеріле отырып мамандық кластары беріледі.

Арбитраждық соттардың судьяларына куәліктерді Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі береді.

Судьяларды:

- өздерінің мәртебелі атағына сай келмейтін халық жасаған не соттың олар туралы заңды күшіне енген айыптау үкімі болған ретте;

- жұмысты жалғастыруға кедергі келтіретін денсаулық жағдайы бойынша;

- басқа қызметке сайланса немесе өздерінің келісімімен басқа жұмысқа ауыстырылса;

- өз тілегі бойынша оларды сайлаған орган кызметінен босатады.

Ескерту. 24-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

25-бап. Жоғары арбитраждық соттың Пленумы

Пленум құрамына Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы, оның орынбасарлары, Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының судьялары мен Қазақстан Республикасының облыстық және Алматы қалалық арбитраждық соттарының төрағалары кіреді.

Пленум мәжілісі оның құрамының кемінде үштен екі бөлігі қатысқан кезде заңды болады.

Пленум жұмысына Қазақстан Республикасының Бас прокуроры қатысады. Пленум жұмысына Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының шақыруы бойынша басқа да адамдар қатысуы мүмкін.

Пленумның қызметі Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

Мәселелерді қарау нәтижелері бойынша қаулы Пленум мүшелерінің көпшілік даусымен қабылданады.

Пленум жылына кемінде 2 рет шақырылады.

Пленум жұмысының тәртібі оның Регламентімен белгіленеді.

26-бап. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Пленумының өкілеттігі

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Пленумы:

1. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты қабылдаған шешімдерді олардың заңға қайшы келуіне байланысты қайта қарау туралы Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының наразылығы бойынша не Қазақстан Республикасы Бас прокурорының наразылығы бойынша қадағалау тәртібімен қарайды.

2. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Пленумының түсіндірмелері Қазақстан Республикасы Конституциясына және Қазақстан Республикасының Заңына сай келмейтіні туралы Қазақстан Республикасы Конституциялық сотының қорытындыларын қарайды.

3. Қазақстан Республикасы арбитраждық соттарының дауларды шешу практикасын қорыту материалдарын қарап, Қазақстан Республикасының заңдарын қолдану мәселелері бойынша басшылыққа алатын түсіндірме береді.

4. Заң шығару инициативасы тәртібімен Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесіне, сондай-ақ басқа да органдарға экономикалық қатынастарды хұқықтық реттеуді жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізу туралы мәселелерді қарайды.

5. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Президиумының жұмысы туралы хабарламаларды тыңдайды.

6. Қазақстан Республикасының облыстық және Алматы қалалық арбитраждық соттары төрағаларының шаруашылық заңдарын қолданудың практикасы және арбитраждық соттар қызметінің өзге де мәселелері туралы хабарламаларын тыңдайды.

7. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты судьяларының мамандық алқасын сайлайды, оның қызметі туралы есептерді тыңдайды.

Ескерту. 26-бапқа өзгеріс енгізілді – ҚР 18.10.1993 Заңымен.

27-бап. Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Президиумы

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Президиумы Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы, оның орынбасарлары, лауазымы бойынша арбитраждық алқалардың төрағалары және Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты судьяларының қатарынан мүшелер құрамында құрылады.

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Президиумының саны мен құрамын Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Қеңесі бекітеді.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Президиумы:

- қабылдаған шешімдерді қайта қарау туралы Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының, Төраға орынбасарларының наразылығы бойынша, Қазақстан Республикасы Бас прокурорының, оның орынбасарларының наразылығы бойынша істі қадағалау тәртібімен;

- Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық сотын ұйымдастыру және оның қызметі, кадрларды іріктеу, орналастыру және кәсіби мамандығын арттыру мәселелерін;

- республикада дауларды шешуші органдармен, сондай-ақ басқа да хұқық қорғау органдарымен өзара іс-қимыл және ынтымақтастық мәселелерін;

- дауларды шешу кезінде заңдарды біркелкі де дұрыс қолдануды қамтамасыз ету жөніндегі ұсыныстарды;

- экономикалық қатынастарды хұқықтық реттеуді жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды;

- құрылымдық бөлімшелер басшыларының есептерін және судьялардың қызметтік міндеттерді орындау туралы хабарламаларын қарайды.

Президиум қарау нәтижелері бойынша Президиум мүшелерінің көпшілік даусымен қаулы қабылдайды.

28-бап. Жоғары арбитраждық сот алқасы

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық сотында:

- шешімдердің заңдылығы мен негізділігін тексеру жөніндегі;

- дауларды шешу жөніндегі алқалар жұмыс істейді.

Алқалар құрамын Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты судьяларының арасынан Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Президиумы құрады.

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық сотында 1-инстанцияда іс қарау жеке-дара не заңмен белгіленген жағдайларда Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының үш судьясы құрамында алқалы түрде жүзеге асырылады.

Қадағалау тәртібімен іс қарау Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының үш судьясы құрамында алқалы түрде жүзеге асырылады.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы қажетті жағдайларда бір алқаның судьяларын істерді қарау үшін басқа алқаның құрамына қатыстыруға хұқылы.

III бөлім. Арбитраждық соттардың экономикалық қатынастарда заңдылық бұзылуының алдын алу және заңдарды насихаттау жөніндегі қызметі

29-бап. Арбитраждық соттардың экономикалық қатынастарда заңдылық бұзылуының алдын алуы

Арбитраждық соттар экономикалық қатынастарда заңдылық бұзылуының алдын алу жөнінде жұмыс жүргізеді.

Арбитраждық сот осы мақсатта:

1. Экономикалық қатынастарда заңдылық бұзылуының себептерін сипаттайтын деректер мен материалдарға талдау жүргізеді, өз құзыреті шегінде оларды жою үшін шаралар жасап, қабылдайды.

2. Мемлекеттік және өзге де органдарға анықталған заңдылық бұзушылықтар туралы оларды жою хақында ұсыныстарды қоса жеке ұйғарымдар мен ұсыныстар жібереді.

Қажетті жағдайларда кінәлі адамдарды жауапқа тарту туралы шешім қабылдау үшін прокуратура, ішкі істер органдарына, басқа да құзыретті органдарға анықталған заңдылық бұзушылықтар туралы жеке ұйғарымдар мен ұсыныстар жібереді.

3. Қоғамдық маңызы бар дауларды тікелей кәсіпорындарда, мекемелер мен ұйымдарда қарайды.

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты экономикалық қатынастарда заңдарды бұзудың алдын алу жөніндегі өз қызметін басқа хұқық қорғау органдарының қызметімен үйлестіреді.

30-бап. Шаруашылық заңдарын насихаттау

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты шаруашылық заңдарын насихаттайды және осы мақсатта:

- лекциялық қызметті жүзеге асырады;

- бұқаралық хабарлама құралдары арқылы өз жұмысын көрсетеді.

IV бөлім. ЗАҢДАРДЫ ЖЕТІЛДІРУ

31-бап. Заңдарды қолдану практикасын қорыту

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты арбитраждық практиканы зерттейді, қорытады, оны жетілдіру жөнінде ұсыныстар әзірлейді, тарату мақсатында Қазақстан Республикасы арбитраждық соттарының заңдарды қолдану тәжірибесіне талдау жасайды.

32-бап. Заңдарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындау

Заңдарды қолдану практикасын зерттеу және қорыту негізінде Қазақстан Республикасының арбитраждық соттары экономикалық қатынастарды құқықтық реттеу, сондай-ақ арбитраждық сот қызметін жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындап, белгіленген тәртіппен енгізеді.

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты бұл жұмысқа мамандар мен ғылыми қызметкерлерді тартуға құқылы

V бөлім. АРБИТРАЖДЫҚ СОТТЫ ҰЙЫМДАСТЫРУДЫҢ ЖӘНЕ ОНЫҢ ҚЫЗМЕТІНІҢ ӨЗГЕ ДЕ МӘСЕЛЕЛЕРІ

33-бап. Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты жанындағы ғылыми-консультациялық кеңес

Арбитраждық практиканы қалыптастыруға байланысты мәселелер бойынша ғылыми негізделген ұсыныстар әзірлеу, заңдарды жетілдіру жөнінде ұсыныстар дайындау, анықталған заңдылық бұзушылықтың алдын алу мен оны жою, арбитраждық соттарды ұйымдастыру және оның қызметі үшін Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты жанынан ғалымдар мен басқа да жоғары білікті мамандардан ғылыми-консультациялық кеңес құрылады.

Ғылыми-консультациялық кеңес құрамын және ол туралы Ережені Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Президиумы бекітеді.

34-бап. Статистикалық есеп

Қазақстан Республикасының арбитраждық соты белгіленген тәртіппен статистикалық есеп жүргізеді.

35-бап. Халықаралық байланыстар

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты дауларды шешуші органдармен, сондай-ақ экономикалық қатынастарды құқықтық реттеу мәселелерімен айналысушы ұйымдармен Халықаралық байланысты жүзеге асырады.

36-бап. Аттестаттау

Қазақстан Республикасы арбитраждық соттарының басшы қызметкерлері (қызметке сайланатындардан басқасы) мен мамандары заңға сәйкес аттестаттауға жатады. Арбитраждық соттарды аттестаттау өткізу тәртібі туралы Ережені Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Президиумы бекітеді.

37-бап. Kөп жылғы сіңірген еңбегі үшін және мамандық кластары үшін жеңілдіктер

Қазақстан Республикасы Жоғарғы Қеңесінің Президиумы бекітетін ережелерге сәйкес арбитраждық сот судьяларына көп жылғы сіңірген еңбегі үшін және мамандық кластары үшін жалақысына үстемеақы белгіленеді.

38-бап. Арбитраждық соттардың құрылымы мен штаттары

1. Арбитраждық соттар судьяларының штаттық санын Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі бекітеді.

2. Жоғары арбитраждық сот, облыстық және Алматы қалалық арбитраждық соттар аппаратының құрылымы мен штаттық санын, басқармалары, бөлімдері мен басқа да құрылымдық бөлімшелері туралы ережелерді тиісті арбитраждық сот төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі белгілеген қаражаттың шегінде бекітеді.

39-бап. Арбитраждық соттарды қаржыландыру және материалдық-техникалық жағынан қамсыздандыру

Арбитраждық соттарды қаржыландыру, материалдық-техникалық жағынан қамсыздандыру және оларға қызмет көрсету республикалық бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады. Қаражат мөлшерін Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты Төрағасының ұсынуы бойынша Қазақстан Республикасының Жоғарғы Кеңесі бекітеді.

40-бап. Арбитраждық соттар судьяларының мамандық алқасы

Қазақстан Республикасының арбитраждық соттары судьяларының мамандық алқасын төраға, оның орынбасары және мүшелері құрамында арбитраждық соттар судьялары арасынан жасырын дауыспен Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Пленумы бес жыл мерзімге сайлайды.

Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Төрағасы және оның орынбасарлары мамандық алқасының құрамына кірмейді.

Судьялардың мамандық алқасы Қазақстан Республикасы Жоғары арбитраждық сотының Пленумына есеп береді.

41-бап. Арбитраждық соттар судьялары мамандық алқасының өкілеттігі

Мамандық алқасы:

- арбитраждық сот судьялығына ұсыну мүмкіндігі туралы қорытындылар береді;

- арбитраждық соттар судьяларының мамандық аттестаттауын өткізеді;

- арбитраждық соттар судьяларын кері шақырып алу туралы қорытындылар береді, олардың тәртіптік жауапкершілігі туралы мәселелерді қарайды.

42-бап. Арбитраждық соттың мәртебесі және мөрі

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық сотына, облыстық және Алматы қалалық арбитраждық соттарына заңды ұйым мәртебесі берілген, Қазақстан Республикасының Мемлекеттік елтаңбасы бейнеленген, қазақ және орыс тілдерінде өз аты жазылған мөрі болады.

43-бап. Баспа органы

Қазақстан Республикасының Жоғары арбитраждық соты "Қазақстан Республикасы арбитраждық сотының бюллетенін" басып шығарады.

Қазақстан Республикасының Президенті

Об аpбитpажном суде Республики Казахстан

З А К О Н Республики Казахстан от 17 янваpя 1992 г. Утратил силу - Законом РК от 13 июля 1999 г. № 412-I ~Z990412

Раздел 1. ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
Статья 1. Арбитражный суд Республики
Казахстан

Арбитражный суд Республики Казахстан является самостоятельным, независимым органом судебной власти Республики Казахстан по разрешению споров, возникающих в экономических отношениях и в процессе управления ими в пределах компетенции и в порядке, установленных Конституцией Республики Казахстан и законами Республики Казахстан.
Сноска. Статья 1 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 2. Задачи органов арбитражного суда

Задачами органов арбитражного суда являются:
1. Обеспечение защиты прав и охраняемых законом интересов предприятий, учреждений и организаций, единообразного и правильного применения законов при разрешении споров путем осуществления правосудия.
2. Содействие правовыми средствами соблюдению законности; предупреждение нарушений в экономических отношениях.

Статья 3. Компетенции арбитражного суда

Арбитражный суд Республики Казахстан в пределах своей компетенции:
1. Рассматривает заявления и разрешает хозяйственные споры между:
- предприятиями, учреждениями и организациями, в том числе с участием совместных предприяитй и иностранных юридических лиц;
- предприятиями, учреждениями, организациями и органами управления;
- предприятиями, учреждениями, организациями и местными Советами народных депутатов.
2. Рассматривает заявления о признании недействительными полностью или частично актов органов управления, местных органов власти, вышестоящих органов предприятий, не соответствующих их компетенции либо изданных с нарушением законодательства.
3. Рассматривает иные споры, отнесенные законодательством к

компетенции арбитражного суда.

4. Разрабатывает предложения по совершенствованию

законодательства.

5. Высшему арбитражному суду Республики Казахстан принадлежит

право законодательной инициативы.

6. Решения Высшего арбитражного суда Республики Казахстан по

спорам между предприятиями, расположенными на территории Республики

Казахстан, принятые в порядке надзора, являются окончательными,

дальнейшему обжалованию не подлежат.

Статья 4. Основные принципы деятельности

арбитражного суда

Основными принципами деятельности арбитражного суда Республики

Казахстан являются:

1. Неуклонное соблюдение законности.

2. Равенство сторон при рассмотрении споров.

Статья 5. Правовые основы деятельности
арбитражного суда

Организация и порядок деятельности арбитражного суда Республики Казахстан, его компетенция определяются Конституцией Республики Казахстан, настоящим Законом, Законом о порядке разрешения хозяйственных споров арбитражными судами Республики Казахстан, международными и межреспубликанскими договорами (соглашениями), иными законами, действующими на территории Республики Казахстан.
Сноска. Статья 5 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 6. Язык арбитражного судопроизводства

Производство в арбитражных судах Республики Казахстан ведется на казахском и русском языках.
Участвующим в деле лицам, не владеющим языком, на котором ведется производство, обеспечивается право ознакомления с материалами дела, участие в действиях арбитражного суда через переводчика, право выступать в арбитражном суде на родном языке.

Статья 7. Сотрудничество арбитражного суда
Республики Казахстан с другими
органами, разрешающими споры

Арбитражный суд Республики Казахстан осуществляет сотрудничество с другими органами, разрешающими споры (судами, третейскими судами) путем проведения совместных конференций, совещаний, обмена информацией о законодательстве и практике его применения и в других формах.
Арбитражный суд разрабатывает рекомендации по вопросам организации и деятельности третейских судов, создаваемых для разрешения хозяйственных споров.

Раздел II. ОРГАНИЗАЦИЯ И СИТЕМА АРБИТРАЖНЫХ
СУДОВ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

Статья 8. Система арбитражных судов

Арбитражными судами Республики Казахстан являются: Высший арбитражный суд Республики Казахстан, областные и Алматинский городской арбитражные суды Республики Казахстан, составляющие систему арбитражных судов Республики Казахстан.
Верховный Совет Республики Казахстан по представлению Председателя Высшего арбитражного суда может образовать и другие арбитражные суды.
Сноска. Статья 8 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 9. Состав арбитражных судов

Высший арбитражный суд Республики Казахстан состоит из Председателя, заместителей Председателя, судей Высшего арбитражного суда и действует в составе:
1. Пленума Высшего арбитражного суда.
2. Президиума Высшего арбитражного суда.
3. Коллегии Высшего арбитражного суда по проверке законности и обоснованности решений.
4. Коллегии Высшего арбитражного суда по разрешению споров.
Областные и Алматинский городской арбитражные суды Республики Казахстан состоят из председателя, заместителей председателя, судей.
Сноска. Статья 9 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 10. Руководство арбитражными судами

Высший арбитражный суд Республики Казахстан осуществляет руководство нижестоящими арбитражными судами Республики Казахстан. Высший арбитражный суд Республики Казахстан несет ответственность за организацию, состояние и совершенствование деятельности всех арбитражных судов Республики Казахстан.

Высший арбитражный суд Республики Казахстан систематически

изучает деятельность нижестоящих арбитражных судов Республики

Казахстан, обобщает и распространяет положительный опыт работы

арбитражных судов.

Статья 11. Председатель Высшего арбитражного суда

Республики Казахстан

Высший арбитражный суд Республики Казахстан возглавляет

Председатель.

Председатель Высшего арбитражного суда Республики Казахстан:

- руководит деятельностью арбитражного суда республики и

организует его работу;

- обеспечивает независимость арбитражных судов;

- созывает Пленум Высшего арбитражного суда;

- председательствует на заседаниях Пленума Высшего арбитражного суда и Президиума Высшего арбитражного суда Республики Казахстан. Может председательстовать в заседании арбитражных коллегий Высшего арбитражного суда Республики Казахстан при рассмотрении любого дела, руководит организацией их работы;
- вправе рассматривать единолично заявления о пересмотре решений судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан с вынесением постановления;
- приостанавливает исполнение решений, определений и постановлений по арбитражным делам в случаях и в порядке, установленных законом;
- вносит протесты на решения арбитражного суда в порядке надзора;
- издает в пределах своей компетенции приказы и распоряжения, обязательные для арбитражных судов республики;
- распределяет обязанности между своими заместителями, а также между судьями;
- утверждает положение о структурных подразделениях;
- назначает на должность и освобождает от должности работников, за исключением тех, которые в соответствии с настоящим Законом назначаются и освобождаются в ином порядке;
- применяет в установленном порядке меры поощрения и взыскания к работникам арбитражного суда;
- осуществляет руководство по подбору и расстановке кадров в арбитражных судах Республики Казахстан;
- выполняет другие функции, предусмотренные законодательными актами, регулирующими деятельность арбитражного суда Республики Казахстан.
Председатель Высшего арбитражного суда Республики Казахстан вправе вносить представления Конституционному суду Республики Казахстан о соответствии Конституции Республики Казахстан и законам Республики Казахстан нормативных актов государственных органов и общественных организаций Республики Казахстан.
Председатель Высшего арбитражного суда Республики Казахстан имеет заместителей, в том числе первого заместителя.
Сноска. Статья 11 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 12. Заместители Председателя Высшего
арбитражного суда Республики
Казахстан

Заместители Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан:
- председательствуют в судебных заседаниях коллегий Высшего арбитражного суда Республики Казахстан;
- вносят протесты на решения арбитражного суда в порядке надзора в арбитражную коллегию, Президиум Высшего арбитражного суда;
- рассматривают единолично заявления о пересмотре решений судьи Высшего арбитражного суда Республики Казахстан с вынесением постановления;
- приостанавливают исполнение решений, определений и постановлений по арбитражным делам в случаях и в порядке, установленных законом;
- осуществляют в соответствии с распределением обязанностей руководство работой структурных подразделений аппарата Высшего арбитражного суда Республики Казахстан;
- осуществляют другие полномочия, предоставленные им законодательством.
В случае отсутствия Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан его права и обязанности осуществляет первый заместитель Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан, а при отсутствии первого заместителя - заместитель Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.

Статья 13. Избрание Председателя и судей Высшего
арбитражного суда Республики Казахстан

Председатель и судьи Высшего арбитражного суда Республики Казахстан избирается Верховным Советом Республики Казахстан по представлению Президента Республики Казахстан сроком на 10 лет.
Сноска. Статья 13 в редакции Закона Республики Казахстан от
18 октября 1993 года.

Статья 14. Компетенция областного (Алматинского
городского) арбитражного суда Республики
Казахстан

Областной (Алматинский городской) арбитражный суд в пределах

подведомственности споров осуществляет полномочия, предусмотренные

настоящим Законом и Законом о порядке разрешения хозяйственных споров

арбитражными судами Республики Казахстан.

Сноска. Статья 14 - с изменениями, внесенными Законом Республики

Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 15. Председатель областного

(Алматинского городского)

арбитражного суда

Председатель областного (Алматинского городского) арбитражного

суда:

- руководит деятельностью областного (Алматинского городского)

арбитражного суда и организует его работу;

- обеспечивает независимость арбитражного суда;

- рассматривает в надзорном порядке правильность решений судей

руководимого арбитражного суда;

- приостанавливает исполнение решений, определений и постановлений по арбитражным делам в случаях и в порядке, установленных законодательством;
- распределяет обязанности между судьями, сотрудниками аппарата суда;
- назначает на должность и освобождает от должности работников,

за исключением тех, которые в соответствии с настоящим Законом

назначаются и освобождаются в ином порядке;

- применяет в установленном порядке меры поощрения и взыскания к

работникам арбитражного суда;

- организует работу по изучению и обобщению практики арбитражного

суда и его статистики;

- осуществляет другие полномочия, предусмотренные

законодательными актами Республики Казахстан.

Председатель областного (Алматинского городского) арбитражного

суда имеет заместителей.

Сноска. Статья 15 - с изменениями, внесенными Законом Республики

Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 16. Заместители председателя областного

(Алматинского городского) арбитражного

суда

Заместители председателя областного (Алматинского городского)

арбитражного суда:

- рассматривают в надзорном порядке правильность решений судей

арбитражного суда;

- осуществляют другие полномочия, предоставленные им законом и в

соответствии с распределением обязанностей.

В случае отсутствия председателя областного (Алматинского городского) арбитражного суда осуществляют его права.
Сноска. Статья 16 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 17. Избрание председателя и судей областного
(Алматинского городского) арбитражного суда

Председатель и судьи областного (Алматинского городского) арбитражного суда Республики Казахстан избираются Верховным Советом Республики Казахстан по представлению Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан сроком на 10 лет.
Сноска. Статья 17 в редакции Закона Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 18. Судья арбитражного суда

Судья в установленном порядке рассматривает споры между предприятиями, учреждениями и организациями, обеспечивает защиту нарушенных или оспариваемых прав и законных интересов сторон путем принятия решения по делу.
Судья ведет работу по предупреждению нарушений законности в экономических отношениях, изучает и обобщает практику рассмотрения споров, разрабатывает предложения по совершенствованию законодательства, осуществляет пропаганду хозяйственного законодательства.
Работа судьи в иных учреждениях, предприятиях и организациях на условиях совместительства не допускается, за исключением педагогической и научно-исследовательской деятельности.

Статья 19. Права судьи

Судья обладает полномочиями, необходимыми для осуществления своей деятельности, которые определяются законом.
Судья имеет право:
- требовать от государственных и иных органов, предприятий и организаций, а также от должностных лиц исполнения своих поручений, связанных с осуществлением возложенных на него законом обязанностей;
- запрашивать необходимую информацию от государственных и иных органов, научных учреждений и информационных центров;
- направлять государственным и иным органам частные определения о выявленных нарушениях закона с требованием об их устранении.
Требования судьи, предъявляемые в пределах полномочий арбитражного суда Республики Казахстан, обязательны к исполнению для государственных и иных органов, предприятий и организаций, а также должностных лиц, к которым эти требования обращены.
Должностные лица за неисполнение требований судьи несут ответственность в установленном законом порядке.
Судья Высшего арбитражного суда Республики Казахстан может вносить на обсуждение Пленума Высшего арбитражного суда Республики Казахстан предложения о даче разъяснений по вопросам применения законодательства, совершенствования правового регулирования экономических отношений. #
Статья 20. Обязанности судьи

Судья при рассмотрении споров и осуществлении предупредительной деятельности обязан быть объективным, точно исполнять требования закона, обеспечивать высокую культуру и воспитательное воздействие арбитражного процесса.
Судья обязан всемерно способствовать повышению авторитета правосудия, достоинства судьи.
Судья обязан повышать уровень профессиональных знаний.

Статья 21. Независимость судей

Судьи арбитражного суда при осуществлении правосудия независимы и подчиняются только закону. Вмешательство любых органов, организаций и должностных лиц в деятельность судей по разрешению споров не допускается. Должностные лица, допускающие вмешательство в какой-либо форме в деятельность судей при осуществлении правосудия, несут ответственность в установленном законом порядке.
Независимость судей обеспечивается порядком их избрания и освобождения, процессуальной формой разрешения споров, созданием необходимых условий для деятельности арбитражного суда, а также материальным и социально-бытовым обеспечением судей.
Средства массовой информации не вправе предрешать в своих сообщениях результаты арбитражного разбирательства по конкретному делу до принятия решения судом.

Статья 22. Неприкосновенность судей

Судья арбитражного суда не может быть привлечен к уголовной ответственности или арестован без согласия Верховного Совета Республики Казахстан.
Уголовное дело в отношении судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан может быть возбуждено только Генеральным прокурором Республики Казахстан, а в отношении судей областного (Алматинского городского) арбитражного суда - прокурорами областей (г. Алматы).
Уголовные дела в отношении судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан подсудны только Верховному Суду Республики Казахстан.
Уголовные дела в отношении судей областного (Алматинского городского) арбитражного суда подсудны областному (Алматинскому городскому) суду.
Сноска. Статья 22 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 23. Ответственность за неуважение
к арбитражному суду

Проявление неуважения к суду со стороны участников арбитражного процесса или граждан, присутствующих в заседании арбитражного суда, а также совершение ими действий, свидетельствующих о пренебрежении к арбитражному суду, влечет ответственность в соответствии с действующим законодательством.

Статья 24. Избрание судей и освобождение их
от должности

Судьями могут быть избраны граждане Республики Казахстан не моложе 25 лет, имеющие высшее юридическое образование и стаж работы по специальности не менее 3 лет, обладающие необходимыми профессиональными качествами.
До представления к избранию судей кандидат проходит стажировку в арбитражном суде сроком от 6 месяцев до одного года в качестве стажера арбитражного суда.
Судьи в порядке, устанавливаемом Президиумом Верховного Совета Республики Казахстан, проходят аттестацию, по результатам которой им с учетом квалификации и опыта работы присваиваются квалификационные классы.
Судьям арбитражных судов удостоверения выдаются Верховным Советом Республики Казахстан.
Судьи освобождаются от должности органом, их избравшим:
- при совершении проступка, несовместимого с их высоким званием, либо в силу состоявшегося о них обвинительного приговора суда, вступившего в законную силу;
- по состоянию здоровья, препятствующему продолжению работы;
- вследствие избрания на другую должность или перевода с их согласия на другую работу;
- по собственному желанию.
Сноска. Статья 24 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 25. Пленум Высшего арбитражного суда

В состав Пленума входят Председатель Высшего арбитражного суда Республики Казахстан, его заместители, судьи Высшего арбитражного суда Республики Казахстан и председатели областных и Алматинского городского арбитражных судов Республики Казахстан.
Заседания Пленума правомочно при наличии не менее двух третей состава.
В работе Пленума участвует Генеральный прокурор Республики Казахстан. По приглашению Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан в работе Пленума могут участвовать другие лица.
Деятельность Пленума осуществляется в порядке, определяемом Председателем Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
По результатам рассмотрения вопросов принимается постановление большинством голосов членов Пленума.
Пленум созывается не реже 2-х раз в год.
Порядок работы Пленума определяется его Регламентом.
Сноска. Статья 25 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 26. Полномочия Пленума Высшего арбитражного
суда Республики Казахстан

Пленум Высшего арбитражного суда Республики Казахстан:
1. Рассматривает в порядке надзора дела по протесту Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан либо по протесту Генерального прокурора Республики Казахстан о пересмотре решений, принятых Высшим арбитражным судом Республики Казахстан, в связи с противоречием их законодательству;
2. Рассматривает заключения Конституционного суда Республики Казахстан о несоответствии разъяснений Пленума Высшего арбитражного суда Республики Казахстан Республики Казахстан и законам Республики Казахстан.
3. Расасматривает материалы обобщения практики разрешения споров арбитражными судами Республики Казахстан и дает руководящие разъяснения по вопросам применения законодательства Республики Казахстан.
4. Рассматривает вопросы о внесении в Верховный Совет Республики Казахстан предложений в порядке законодательной инициативы, а также в другие органы предложений по совершенствованию правового регулирования экономических отношений.
5. Заслушивает сообщения о работе Президиума Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
6. Заслушивает сообщения председателей областных и Алматинского городского арбитражных судов Республики Казахстан о практике примененмя хозяйственного законодательства и иным вопросам деятельности арбитражных судов.
7. Избирает квалификационную коллегию судей высшего арбитражного суда Республики Казахстан, заслушивает отчеты о ее деятельности.
Сноска. Статья 26 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 27. Президиум Высшего арбитражного
суда Республики Казахстан

Президиум Высшего арбитражного суда Республики Казахстан образуется в составе Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан, его заместителей, председателей арбитражных коллегий по должности и членов из состава судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
Количество и состав Президиума Высшего арбитражного суда Республики Казахстан утверждаются Верховным Советом Республики Казахстан по представлению Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
Президиум Высшего арбитражного суда Республики Казахстан рассматривает:
- в порядке надзора дела по протесту Председателя, заместителей Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан, по протесту Генерального прокурора Республики Казахстан, его заместителей о пересмотре принятых решений;
- вопросы организации и деятельности Высшего арбитражного суда Республики Казахстан, подбора, расстановки кадров и повышения профессиональной квалификации;
- вопросы взаимодействия и сотрудничества с органами, разрешающими споры в республике, а также с другими правоохранительными органами;
- предложения по обеспечению единообразного и правильного применения законодательства при разрешении споров;
- предложения по совершенствованию правового регулирования экономических отношений;
- отчеты руководителей структурных подразделений и сообщения судей о выполнении служебных обязанностей.
По результатам рассмотрения Президиум принимает постановление большинством голосов членов Президиума.

Статья 28. Коллегия Высшего арбитражного суда

В Высшем арбитражном суде Республики Казахстан действуют коллегии:
- по проверке законности и обоснованности решений;
- по разрешению споров. Состав коллегии образуется из числа судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан Президиумом Высшего арбитражного суда Республики Казахстан по представлению Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
Рассмотрение дел по 1 инстанции в Высшем арбитражном суде Республики Казахстан осуществляется единолично либо коллегиально в составе трех судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан в случаях, установленных законом.
Рассмотрение дел в надзорном порядке осуществляется коллегиально в составе трех судей Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
Председатель Высшего арбитражного суда Республики Казахстан в необходимых случаях вправе привлекать судей одной коллегии для рассмотрения дел в составе другой коллегии.

Раздел III. ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ АРБИТРАЖНЫХ СУДОВ ПО
ПРЕДУПРЕЖДЕНИЮ НАРУШЕНИЙ ЗАКОННОСТИ
В ЭКОНОМИЧЕСКИХ ОТНОШЕНИЯХ И ПРОПАГАНДЕ
ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Статья 29. Предупреждение арбитражными судами
нарушений законности в экономических
отношениях

Арбитражные суды ведут работу по предупреждению нарушений законности в экономических отношениях.
В этих целях арбитражный суд:
1. Ведет анализ данных и материалов, характеризующих причины нарушений законности в экономических отношениях, разрабатывает и принимает в пределах своей компетенции меры к их устранению.
2. Направляет государственным и иным органам частные определения и представления о выявленных нарушениях законности с предложениями об их устранении.
В необходимых случаях частные определения и представления о выявленных нарушениях законности направляются для решения о привлечении виновных лиц к ответственности в органы прокуратуры, внутренних дел, другие компетентные органы.
3. Рассматривает споры, имеющие важное общественное значение,

непосредственно на предприятиях, в учреждениях и организациях.

Арбитражный суд Республики Казахстан координирует свою

деятельность по предупреждению нарушений законов в экономических

отношениях с деятельностью других правоохранительных органов.

Статья 30. Пропаганда хозяйственного

законодательства

Арбитражный суд Республики Казахстан ведет пропаганду

хозяйственного законодательства и в этих целях:

- осуществляет лекционную деятельность;

- освещает свою работу в средствах массовой информации.

Раздел IV. СОВЕРШЕНСТВОВАНИЕ ЗАКОНОДАТЕЛЬСТВА

Статья 31. Обобщение практики применения

законодательства

Высший арбитражный суд Республики Казахстан изучает и обобщает арбитражную практику, подготавливает предложения по ее совершенствованию, анализирует опыт применения законодательства арбитражными судами Республики Казахстан с целью его распространения.

Статья 32. Разработка предложений по совершенствованию
законодательства

Арбитражные суды Республики Казахстан на основе изучения и обобщения практики применения законодательства разрабатывают и в установленном порядке вносят предложения по совершенствованию правового регулирования экономических отношений, а также деятельности арбитражного суда.
Высший арбитражный суд Республики Казахстан вправе привлекать к этой работе специалистов и научных работников.

Раздел V. ИНЫЕ ВОПРОСЫ ОРГАНИЗАЦИИ И
ДЕЯТЕЛЬНОСТИ АРБИТРАЖНОГО
СУДА

Статья 33. Научно-консультативный совет при
Высшем арбитражном суде Республики
Казахстан

Для подготовки научно обоснованных рекомендаций по вопросам, связанным с формированием арбитражной практики, разработкой предложений по совершенствованию законодательства, предупреждением и устранением выявленных нарушений законности, организации и деятельности арбитражных судов при Высшем арбитражном суде Республики Казахстан создается научно-консультативный совет из ученых и других высококвалифицированных специалистов.
Состав научно-консультативного совета и Положение о нем утверждается Президиумом Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.

Статья 34. Статистический учет

Арбитражный суд Республики Казахстан ведет в установленном порядке статистический учет.

Статья 35. Международные связи

Высший арбитражный суд Республики Казахстан осуществляет международные связи с органами, разрешающими споры, а также с организациями, занимающимися вопросами правового регулирования экономических отношений.

Статья 36. Аттестация

Руководящие работники (кроме избираемых на должность) и специалисты арбитражных судов Республики Казахстан подлежат аттестации в соответствии с законодательством. Положение о порядке проведения аттестации в арбитражных судах утверждается Президиумом Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.

Статья 37. Льготы за выслугу лет и надбавки
за квалификационные классы

Судьям арбитражного суда устанавливаются надбавки к заработной плате за выслугу и за квалификационные классы в соответствии с Положениями, утверждаемыми Президиумом Верховного Совета Республики Казахстан.

Статья 38. Структура и штаты арбитражных
судов

1. Штатная численность судей арбитражных судов утверждается Верховным Советом Республики Казахстан по представлению Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.
2. Структура и штатная численность аппарата Высшего арбитражного суда, областных и Алматинского городского арбитражных судов, положения об управлениях, отделах и других структурных подразделениях утверждается Председателем Высшего арбитражного суда Республики Казахстан по представлению председателя соответствующего арбитражного суда в пределах ассигнований, определенных Верховным Советом Республики Казахстан.
Сноска. Статья 38 - с изменениями, внесенными Законом Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 39. Финансирование и материально-техническое
обеспечение арбитражных судов

Финансирование, материально-техническое обеспечение и обслуживание арбитражных судов осуществляется за счет ассигнований из республиканского бюджета. Размер ассигнований утверждается Верховным Советом Республики Казахстан по представлению Председателя Высшего арбитражного суда Республики Казахстан.

Статья 40. Квалификационная коллегия судей
арбитражных судов

Квалификационная коллегия судей арбитражных судов Республики Казахстан избирается сроком на пять лет Пленумом Высшего арбитражного суда Республики Казахстан тайным голосованием из числа судей арбитражных судов в составе председателя, его заместителя и

членов.

Председатель Высшего арбитражного суда Республики Казахстан и

его заместители в состав квалификационной коллегии не входят.

Квалификационная коллегия судей подотчетна Пленуму Высшего

арбитражного суда Республики Казахстан.

Статья 41. Полномочия квалификационной коллегии

судей арбитражных судов

Квалификационная коллегия:

- дает заключения о возможности выдвижения в судьи арбитражного

суда;

- проводит квалификационную аттестацию судей арбитражных судов;

- дает заключения об отзыве судей арбитражных судов, рассматривает вопросы об их дисциплинарной ответственности.

Статья 42. Статус и печать арбитражного
суда

Высший арбитражный суд Республики Казахстан, областные и Алматинский городской арбитражные суды наделены статусом юридического лица, имеют печать с изображением Государственного герба Республики Казахстан и со своим наименованием на казахском и

русском языках.

Сноска. Статья 42 - с изменениями, внесенными Законом

Республики Казахстан от 18 октября 1993 года.

Статья 43. Печатный орган

Высший арбитражный суд Республики Казахстан издает "Бюллетень

арбитражного суда Республики Казахстан".

Президент

Республики Казахстан