Об утверждении Инструкции по проведению клинических исследований и (или) испытаний фармакологических и лекарственных средств в Республике Казахстан

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 14 февраля 2005 года № 53. Зарегистрирован в Министерстве юстиции от 15 марта 2005 года № 3494. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 19 ноября 2009 года № 744

     Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 19.11.2009 № 744 (порядок введения в действие см. п. 6).

     В соответствии с Законом Республики Казахстан "О лекарственных средствах", а также с целью гармонизации с международными правилами проведения клинических исследований и (или) испытаний фармакологических и лекарственных средств, ПРИКАЗЫВАЮ: см. K090193
     1. Утвердить Инструкцию по проведению клинических исследований и (или) испытаний фармакологических и лекарственных средств в Республике Казахстан.
     2. Комитету фармации Министерства здравоохранения (Пак Л.Ю.) направить в установленном порядке настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.
     3. Департаменту организационно-правовой работы (Акрачкова Д.В.) обеспечить официальное опубликование настоящего приказа в средствах массовой информации после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.
     4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на Первого вице-министра здравоохранения Аканова А.А.
     5. Настоящий приказ вводится в действие со дня его официального опубликования.

     Министр

Утверждена                
приказом Министра            
здравоохранения Республики Казахстан
от 14 февраля 2005 года N 53     

Инструкция
по проведению клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и лекарственных средств
в Республике Казахстан

1. Общие положения

     1. Инструкция по проведению клинических исследований и (или) испытаний (далее - клинические испытания) фармакологических и лекарственных средств (далее - лекарственные средства) в Республике Казахстан (далее - Инструкция) разработана в соответствии с учетом норм, применяемых в международной практике, с целью детализации процедуры проведения клинических испытаний и установления единых требований к планированию, проведению, документальному оформлению и контролю клинических испытаний в Республике Казахстан, призванных гарантировать защиту прав, безопасность и охрану здоровья лиц, участвующих в испытаниях, а также обеспечить достоверность и точность получаемой в ходе испытания информации.
     2. В Инструкции используются следующие основные понятия:
     1) аудит - систематическая и независимая проверка документации и деятельности, вовлеченных в проведение клинического испытания сторон, которая проводится для подтверждения факта осуществления этой деятельности, а также для оценки соответствия процедур сбора, обработки и представления данных, требованиям протокола исследования, стандартных операционных процедур, настоящей Инструкции и надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества (ICH GCP), в случае проведения клинических испытаний в соответствии с надлежащей клинической практикой (GCP);
     2) биодоступность - скорость и степень, с которой активная субстанция или ее активная часть абсорбируется из лекарственной формы и становится доступной в месте ее предполагаемого действия;
     3) биоэквивалентность - сравнительная характеристика двух лекарственных средств при одинаковых условиях, которая подтверждает их фармацевтическую и биологическую эквивалентность в отношении эффективности и безопасности после использования в одинаковых молярных дозах;
     4) брошюра исследователя - реферативное изложение результатов доклинического и клинического изучения исследуемого лекарственного препарата, значимых для его исследования на человеке;
     5) воспроизведенное лекарственное средство (генерик) - лекарственное средство, идентичное оригинальному лекарственному средству по составу и показателям качества, безопасности и эффективности и поступившее в обращение после истечения срока действия охранных документов на оригинальное лекарственное средство;
     6) вторая фаза клинических испытаний - испытание лекарственного средства с целью установления терапевтической эффективности и кратковременной безопасности у испытуемых соответствующего профиля, изучение фармакокинетики, а также определение оптимальных терапевтических доз, режима введения, зависимости эффекта от дозы;
     7) заказчик клинических испытаний - юридическое или физическое лицо, которое является заявителем клинического испытания лекарственного средства и отвечает за его организацию, контроль и/или финансирование;
     8) индивидуальная регистрационная форма (далее - ИРФ) - печатный и электронный документ, предназначенный для внесения в него информации по каждому испытуемому, предусмотренный протоколом клинического исследования;
     9) инспекция клинического испытания - процедура официальной проверки уполномоченным органом в области здравоохранения (далее - уполномоченный орган) c привлечением специалистов и экспертов Республиканского государственного предприятия "Национальный центр экспертизы лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники" Министерства здравоохранения Республики Казахстан (далее - Национальный центр) материальной базы (помещений, оборудования и оснащения) и документов, относящихся к клиническому испытанию, для оценки качества проведения клинического испытания и полученных данных;
     10) информация для испытуемого - документ, описывающий общие цели испытания, риск и пользу участия в нем, а также процедуры, в которых потребуется участие испытуемого;
     11) информированное согласие - документально оформленное добровольное согласие испытуемого на участие в клиническом испытании после ознакомления со всеми его особенностями, подписанное и датированное пациентом;
     12) испытания на биоэквивалентность - испытания, целью которых является осуществление сравнительной оценки эффективности и безопасности двух лекарственных средств в одинаковых условиях после использования в одинаковых молярных дозах на ограниченном числе пациентов. В качестве препарата сравнения используют соответствующие лекарственные средства с доказанной биодоступностью, определяемые Национальным центром;
     13) испытуемый - пациент, принимающий участие в клиническом испытании, который получает исследуемый лекарственный препарат или препарат сравнения;
     14) исследователь - врач, прошедший подготовку по вопросам проведения клинических испытаний, который непосредственно проводит и отвечает за порядок проведения клинических испытаний лекарственного средства в медицинской организации. В случае, если испытание проводится коллективом сотрудников клинической базы, исследователем (ответственным исследователем) является руководитель коллектива;
     15) исследуемое лекарственное средство - готовое лекарственное средство или плацебо, которое изучается или используется для контроля во время клинических испытаний;
     16) клиническая база - медицинская организация, определенная уполномоченным органом, осуществляющая проведение клинических испытаний лекарственного средства на основании рекомендации Национального центра;
     17) клиническое испытание лекарственного средства - исследование с участием человека в качестве испытуемого, проводимое для выявления или подтверждения клинических, фармакологических и/или фармакодинамических эффектов исследуемого лекарственного препарата, и/или выявления всех побочных реакций на него, и/или с целью изучения его всасывания, распределения, биотрансформации и выведения в целях установления его безопасности и эффективности;
     18) комиссия по вопросам этики - независимый экспертный орган, в состав которого входят специалисты в области здравоохранения, науки, представители общественных организаций, осуществляющая защиту прав, безопасности и благополучия испытуемых и исследователей, а также этическую и нравственно-правовую оценку материалов клинического испытания;
     19) контрактная исследовательская организация - физическое или юридическое лицо, которое в рамках договора с заказчиком выполняет одну или несколько его функций, связанных с проведением клинического испытания;
     20) многоцентровые клинические испытания - испытания лекарственного средства, которые осуществляются в нескольких клинических базах (более чем одним исследователем) соответственно единому протоколу;
     21) международное многоцентровое клиническое испытание - многоцентровое клиническое испытание, проводимое по единому протоколу в двух или более странах;
     22) монитор - лицо, назначаемое заказчиком, контролирующее проведение клинического испытания в соответствии с протоколом;
     23) мониторинг клинического испытания - процедура контроля за ходом клинического испытания и обеспечения его проведения, сбора данных и представления результатов исследования согласно протоколу, стандартным операционным процедурам, настоящей Инструкции и надлежащей клинической практикой (GCP);
     24) непредвиденное побочное действие - побочная реакция/явление, характер или степень выраженности которой не отвечает существующей информации о лекарственном средстве, представленной в брошюре исследователя;
     25) ограниченные клинические испытания (по сокращенной программе) - испытания на ограниченном количестве больных;
     26) отчет о клиническом испытании - предоставленные в письменной форме результаты клинического испытания и их анализ, в соответствии с требованиями настоящей Инструкции;
     27) оценка материалов клинического испытания - проверка и рассмотрение Национальным центром доклинического и материалов клинического испытания лекарственного средства с целью вынесения рекомендации о возможности или отказе в проведении клинического испытания, утверждения его результатов;
     28) пациент, участвующий в клинических испытаниях (далее - пациент) - лицо, имеющее или не имеющее заболеваний, которое участвует в клинических испытаниях в качестве субъекта исследования по причине как медицинского, так и немедицинского характера, с прямой пользой для своего здоровья или без нее;
     29) первая фаза клинических испытаний - испытание, которое проводится с целью предварительной оценки безопасности исследуемого лекарственного средства, а также определение предварительной схемы дозирования путем исследования фармакокинетики и фармакодинамики на испытуемых;
     30) побочное действие при клиническом испытании (далее - побочное действие) - отрицательная или непредвиденная реакция, связанная с введением любой дозы лекарственного препарата;
     31) побочное явление - любое неблагоприятное клиническое проявление, обнаруженное у испытуемого, который принимал лекарственный препарат, независимо от наличия причинно-следственной связи с его применением;
     32) поправка к протоколу - письменное описание изменений или формальное разъяснение текста протокола клинического испытания, подписанное заказчиком и исследователем и утвержденное/одобренное Национальным центром и Комиссией по вопросам этики;
     33) протокол клинических испытаний (далее - протокол) - документ, в котором изложены основные задачи, методология, процедуры, статистические аспекты и организация клинического испытания, а также ранее полученные данные относительно исследуемого лекарственного средства и обоснования испытания;
     34) рандомизация - процесс отнесения участников испытания к основным и контрольным группам случайным образом, позволяющий свести к минимуму систематическую ошибку;
     35) резюме исследователя (curriculum vitae) - документ, подтверждающий образование, профессиональную подготовку и опыт исследователя;
     36) серьезное побочное действие - любое неблагоприятное клиническое проявление, независимо от дозы лекарственного средства, представляющее угрозу для жизни испытуемых, приводящее к смерти, стойкой или выраженной нетрудоспособности/инвалидности, госпитализации/продления срока госпитализации, врожденным аномалиям/порокам развития;
     37) стандартные операционные процедуры - подробные письменные инструкции, обеспечивающие единообразие выполнения определенных функций;
     38) третья фаза клинических испытаний - испытание лекарственного средства с целью подтверждения терапевтической эффективности, безопасности и выявление отдаленных эффектов, включая побочные реакции;
     39) четвертая фаза клинических испытаний - испытание лекарственного средства, которое осуществляется после регистрации лекарственного средства и поступления его на рынок, с целью определения терапевтической эффективности лекарственного средства, стратегии его дальнейшего использования, а также для получения дополнительной информации о спектре и частоте побочных действий и взаимодействии исследуемого лекарственного средства с другими лекарственными средствами;
     40) этическая оценка материалов клинического испытания - рассмотрение Комиссией по вопросам этики этических и нравственно-правовых аспектов материалов клинических испытаний с целью вынесения рекомендации о возможности или отказе в проведении испытания.
     3. Настоящая Инструкция распространяется на все виды клинических испытаний лекарственных средств:
     1) клинические испытания по полной программе (первая - четвертая фазы);
     2) клинические испытания по сокращенной программе;
     3) исследование биодоступности/биоэквивалентности;
     4) многоцентровые клинические испытания;
     5) международные многоцентровые клинические испытания.
     4. При проведении клинических испытаний исследователь и заказчик должны руководствоваться требованиями настоящей Инструкции и надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества (ICH GCP), включая рандомизацию клинических групп, их количественный состав, использование слепого плацебо-контроля и другое.
     5. Клинические испытания проводятся в случаях:
     1) по решению уполномоченного органа при необходимости получения дополнительных сведений о безопасности и эффективности лекарственных средств;
     2) разработки новых оригинальных лекарственных средств отечественными производителями;
     3) исследования новых показаний к применению, изменения лекарственной формы, дозирования и способа применения лекарственных средств;
     4) исследования лекарственных средств в рамках международных многоцентровых клинических испытаний.
     6. Решение о проведении или отказе в проведении клинического испытания принимает уполномоченный орган на основании рекомендации Национального центра о возможности или отказе в проведении клинических испытаний.
     7. Заказчик в течение всего клинического испытания отвечает за безопасность исследуемого лекарственного средства, а также внедрение системы мер по обеспечению и контролю качества клинического испытания и их соблюдение, руководствуясь документально оформленными стандартными операционными процедурами.
     8. Заказчик может полностью или частично передать функции, связанные с проведением клинического испытания контрактной исследовательской организации. При этом за качество и полноту полученных в ходе исследования данных отвечает заказчик.

2. Принятия решения о проведении клинических
испытаний лекарственных средств

     9. Для проведения клинического испытания лекарственного средства заказчик подает в Национальный центр заявку на проведение клинических испытаний согласно приложению 1 к настоящей Инструкции, к которому прилагаются:
     сертификат происхождения лекарственного средства, заверенный заказчиком;
     сведения о технологии изготовления (производства) лекарственного средства и документация, по которой осуществлялся контроль производства и качества лекарственного средства;
     заключение Фармакопейного центра Национального центра о качестве лекарственного средства, кроме случаев, указанных в подпунктах 2) и 4) пункта 5 настоящей Инструкции;
     протокол клинического испытания лекарственного средства, который разрабатывается в соответствии с видом и фазой испытания, подписанный уполномоченным представителем заказчика и исследователем, согласно приложению 2 к настоящей Инструкции;
     брошюра исследователя, составленная с учетом стадии разработки исследуемого лекарственного средства, согласно приложению 3 к настоящей Инструкции и инструкция по применению лекарственного средства для специалиста;
     информация для испытуемого и/или форма информированного согласия;
     индивидуальная регистрационная форма (в случае необходимости);
     резюме исследователя (curriculum vitae) на настоящий момент и/или другие материалы, подтверждающие его квалификацию.
     10. Оценка представленных заказчиком материалов проводится на предмет определения соответствия предоставленных материалов установленным требованиям с точки зрения полноты по объему и правильности оформления, а также для принятия решения относительно необходимости (целесообразности) проведения клинического испытания лекарственного средства соответственно протоколу, в течение 30 дней.
     11. Оценка материалов клинического испытания проводится на условиях договора между заказчиком и Национальным центром. Оплата за оценку материалов клинического испытания осуществляется согласно действующему законодательству Республики Казахстан.
     В случае возникновения необходимости в получении дополнительных данных относительно клинического испытания лекарственного средства, Национальный центр может запросить у заказчика дополнительные материалы. Время, необходимое для их подготовки, не входит в период рассмотрения материалов клинического испытания.
     Если заказчик на протяжении 90 календарных дней не предоставляет запрошенных дополнительных материалов или письма с обоснованием сроков, необходимых для их подготовки, то материалы клинического испытания снимаются с рассмотрения.
     О принятом решении Национальный центр письменно сообщает заказчику.
     12. В случае положительного заключения, Национальный центр письменно извещает заказчика о возможности предоставления в Комиссию по вопросам этики, согласно инструкции по работе Комиссии по вопросам этики по приложению 4 к настоящей Инструкции, заявки на проведение этической оценки материалов клинических испытаний согласно приложению 5 к настоящей Инструкции, и материалов клинического испытания, а также оформления документов о страховании жизни и здоровья испытуемых.
     13. Комиссия по вопросам этики рассматривает этические аспекты клинического испытания (с учетом страхования жизни и здоровья испытуемых), результаты контроля качества лекарственного средства (если проводились), и выносит мотивированное заключение согласно приложению 6 к настоящей Инструкции и направляет его заказчику клинических испытаний. В случае одобрения проведения клинического испытания заказчик передает заключение в Национальный центр.
     14. Национальный центр на основании данных проведенной оценки дает рекомендации о возможности или отказе в проведении клинических испытаний.
     Рекомендация выдается в случаях наличия:
     1) положительного заключения Фармакопейного центра Национального центра кроме случаев, указанных в подпунктах 2) и 4) пункта 5 настоящей Инструкции;
     2) положительных выводов оценки протокола клинического испытания и представленных материалов;
     3) положительной оценки этических и нравственно-правовых аспектов программы клинического испытания Комиссией по вопросам этики;
     4) документов, которые подтверждают страхование жизни и здоровья испытуемых в предусмотренном законодательством порядке. Условие и порядок страхования при проведении международных многоцентровых клинических испытаний определяется законодательством Республики Казахстан или международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.
     15. Рекомендация Национального центра по результатам оценки направляется в уполномоченный орган, который выносит решение о проведении или об отказе в проведении клинических испытаний.
     О принятом решении уполномоченный орган письменно сообщает Национальному центру в течение 10 дней со дня получения рекомендации Национального центра по результатам оценки.
     16. Решение уполномоченного органа об отказе в проведении клинических испытаний может быть обжаловано в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
     17. В случае вынесения уполномоченным органом решения о проведении клинических испытаний Национальный центр утверждает протокол клинического испытания.
     18. Для проведения клинических испытаний лекарственного средства заказчик заключает договор о проведении клинических испытаний лекарственного средства с клиническими базами, в которых будут проводиться клинические испытания.
     19. Договор о проведении клинических испытаний лекарственного средства должен содержать:
     1) сроки и объемы клинических испытаний;
     2) общую стоимость программы клинических испытаний и условия оплаты;
     3) условия страхования здоровья пациентов, участвующих в клинических испытаниях лекарственного средства;
     4) условия возврата неиспользованных лекарственных и материальных средств.

3. Проведение клинического испытания

     20. Клинические испытания проводятся в клинических базах, действующих в соответствии с положением о клинической базе согласно приложению 7 к настоящей Инструкции и представивших в Национальный центр паспорт клинической базы согласно приложению 8 к настоящей Инструкции, а также в соответствии с утвержденным протоколом клинического испытания.
     21. В ходе проведения клинического испытания в протокол могут вноситься дополнения или поправки.
     Для внесения дополнений или поправок к утвержденному протоколу заказчик подает в письменной форме в Национальный центр заявление и предлагаемые дополнения или поправки с объяснением причин, после одобрения их Комиссией по вопросам этики. Внесение дополнений или поправок к протоколу оформляется в виде приложения к протоколу, который подписывается представителем заказчика и исследователем и утверждается Национальным центром.
     22. Допускаются отклонения от протокола при этом, описание допущенного отклонения от протокола, его причина и/или предлагаемые дополнения/поправки к протоколу должны быть предоставлены в Национальный центр и Комиссию по вопросам этики для рассмотрения и утверждения/одобрения, а также заказчику для согласования.
     Испытуемые, которые принимают участие в испытании, должны быть проинформированы о внесении изменений в протокол, и подписать новую форму информированного согласия.
     23. Допускаются отклонения от протокола без согласия заказчика и без предварительного рассмотрения и документально оформленного утверждения поправки Национальным центром и одобрения ее Комиссией по вопросам этики, в случае, когда необходимо устранить опасность, угрожающую испытуемым.
     Любое отклонение от утвержденного протокола должно регистрироваться с указанием причин.
     24. До начала проведения клинических испытаний заказчик получает письменное согласие всех вовлеченных в клиническое испытание сторон на предоставление прямого их доступа во все участвующие в испытание клинические базы, ко всем первичным данным/документам и отчетам для их мониторинга и аудиторских проверок со стороны заказчика, а также инспекций клинических испытаний.
     25. О начале клинических испытаний заказчик письменно извещает уполномоченный орган и Национальный центр.
     26. Для проведения клинического испытания заказчик предоставляет необходимые материалы и лекарственное средство клинической базе. Лекарственное средство передается по акту передачи с указанием количества и номера серии лекарственного средства.
     27. Заказчик во время проведения клинических испытаний:
     1) обеспечивает своевременную поставку исследуемого лекарственного средства исследователю;
     2) документально оформляет процедуры доставки, приемки, выдачи, возврата и уничтожения исследуемого лекарственного средства;
     3) отрабатывает процедуру изъятия исследуемого лекарственного средства и оформления соответствующих актов (при отзыве бракованных партий, возвращении лекарственного средства после окончания испытаний или по истечении срока годности);
     4) принимает меры, обеспечивающие стабильность исследуемого лекарственного средства на протяжении всего испытания.
     28. Руководитель клинической базы назначает ответственное лицо, которое ведет журнал учета лекарственного средства согласно приложению 9 настоящей Инструкции, а также осуществляет возврат заказчику или уничтожение неиспользованного лекарственного средства в порядке установленном законодательством Республики Казахстан.
     29. Исследуемое лекарственное средство должно храниться в соответствии с инструкциями заказчика и действующим законодательством Республики Казахстан.
     30. Маркировка лекарственного средства должна соответствовать действующему законодательству Республики Казахстан. В случае необходимости лекарственное средство кодируется и маркируется для обеспечения достоверности испытания.
     31. Упаковка исследуемого лекарственного средства должна предохранять его от загрязнения или порчи при транспортировке и хранении.
     32. В случае проведения клинического испытания лекарственного средства зарубежного производства, в том числе многоцентровых клинических испытаний, разрешение на ввоз исследуемых лекарственных средств выдается в соответствие с действующим законодательством.
     33. При проведении многоцентровых испытаний заказчиком должно быть обеспечено соблюдение следующих положений:
     1) все исследователи проводят клинические испытания в соответствии с единым протоколом, согласованным с заказчиком и утвержденным Национальным центром;
     2) формат индивидуальной регистрационной формы позволяет внести в нее необходимые данные во всех клинических базах многоцентровых испытаний;
     3) обязанности исследователей документально оформляются до начала испытания;
     4) все исследователи получают инструкции по соблюдению протокола, единых стандартов оценки клинических и лабораторных данных, а также по заполнению индивидуальных регистрационных форм испытуемых.
     34. В ходе клинического испытания исследователь и заказчик комплектуют документы, которые хранятся не менее 15 лет после официального прекращения клинических испытаний. Перечень основных документов клинического испытания, которые должны хранится на клинической базе и у заказчика предусмотрен приложением 10 к настоящей Инструкции.
     35. Испытуемый может быть включен в испытание только при получении информации:
     1) о лекарственном средстве и сущности его клинического испытания;
     2) о безопасности и эффективности лекарственного средства, а также степени риска для его здоровья;
     3) о действиях в случае непредвиденных эффектов влияния лекарственного средства на состояние его здоровья;
     4) об условиях страхования его здоровья.
     До включения в клиническое испытание испытуемый дает письменное информированное согласие, согласно приложению 11 к настоящей Инструкции.
     Испытуемый может отказаться от участия в клинических испытаниях фармакологического и лекарственного средств на любой стадии их проведения.
     36. В ходе клинического испытания исследователь должен информировать обо всех случаях серьезных и/или непредвиденных побочных действий, которые возникают во время проведения клинического испытания Национальный центр, Комиссию по вопросам этики и заказчика в соответствии с приложением 12 к настоящей Инструкции и предоставлять карту-сообщение о подозреваемых серьезных побочных действиях/явлениях лекарственных средств при проведении клинического испытания по установленной форме согласно приложению 13 к настоящей Инструкции. Если лекарственное средство исследуется в нескольких клинических базах, то заказчик информирует обо всех случаях серьезных и/или непредвиденных побочных действий или явлений других исследователей.
     37. В случае возникновения угрозы здоровью или жизни испытуемого во время клинического испытания, при недостаточной эффективности лекарственного средства или ее отсутствии исследователь должен остановить клиническое испытание или отдельные его этапы. О прекращении клинического испытания исследователь письменно извещает заказчика и Национальный центр с подробным объяснением причин.
     38. На основании извещения о прекращении клинического испытания или отдельных его этапов Национальный центр проводит анализ и оценку хода клинического испытания и выносит рекомендацию о прекращении или продолжении клинического испытания или отдельных его этапов.
     В случае вынесения рекомендации о прекращении клинического испытания или отдельных его этапов Национальный центр передает ее в уполномоченный орган для принятия решения. При необходимости Национальный центр проводит повторную экспертизу качества исследуемого лекарственного средства на соответствия нормативно-технической документации.
     39. В случае прекращения или приостановления клинического испытания заказчиком, он должен известить в письменном виде исследователей и Национальный центр с указанием причин.
     40. В течение и после окончания участия испытуемого в испытании исследователь и/или клиническая база должны обеспечить оказание ему необходимой медицинской помощи в случае любых выявленных в ходе испытания побочных действий.
     41. В случае досрочного прекращения или приостановки испытания по любой причине исследователь должен незамедлительно сообщить об этом испытуемым, обеспечить им соответствующее лечение и последующее наблюдение.
     42. В случае нарушения требований протокола, стандартных операционных процедур, и настоящей Инструкции исследователем, заказчик принимает меры, направленные на устранение выявленных нарушений и немедленно сообщает в Национальный центр. В случае серьезных и/или повторяющихся нарушений заказчик может отстранить исследователя от участия в клиническом испытании.
     43. Заказчиком во время клинических испытаний организуется мониторинг испытания, с целью контроля за ходом клинического испытания и обеспечения его проведения, сбора данных и предоставления результатов исследования согласно протоколу, инструкции по проведению мониторинга клинического испытания по приложению 14 настоящей Инструкции. Монитор отвечает перед заказчиком за периодические проверки и отчеты о подготовке и ходе испытания, а также за достоверность полученных данных.
     44. Заказчик во время клинических испытаний может назначить аудит клинических испытаний с целью контроля и обеспечения гарантии качества проведения клинических испытаний, систематической и независимой проверки документации и деятельности сторон, участвующих в испытании.
     45. По окончании клинических испытаний заказчик письменно извещает об этом уполномоченный орган и Национальный центр.
     46. По результатам проведенного клинического испытания, вне зависимости, было ли исследование закончено или досрочно прекращено, исследователем совместно с заказчиком составляется отчет о клиническом испытании за подписью руководителя клинического испытания и заказчика, согласно приложению 15 к настоящей Инструкции.
     47. Инспекцию клинического испытания осуществляют специалисты и эксперты уполномоченного органа с привлечением специалистов и экспертов Национального центра, имеющих опыт в вопросах организации и проведения клинических испытаний лекарственных средств, а также не зависящих от субъектов испытания и не участвующие в испытаниях.
     48. Инспекция клинического испытания проводится планово или по мере необходимости, в соответствии с разработанными стандартными операционными процедурами.
     49. Инспекция клинического испытания проводится не ранее, чем через 14 календарных дней после письменного согласования с клинической базой или заказчиком даты начала проверки, цели, срока проведения проверки и перечня вопросов, которые подлежат проверке.
     50. По результатам инспекции клинического испытания составляется акт, который подписывается членами комиссии, исследователем и заказчиком.
     51. В случае обнаружения недостатков во время инспекции исследователь и/или заказчик должен в срок до 30 календарных дней их устранить и информировать о принятых мерах уполномоченный орган и Национальный центр.
     52. При необходимости может быть назначена повторная инспекция клинического испытания лекарственного средства в установленном порядке.
     53. В случае выявления серьезных отклонений от протокола клинического испытания Национальный центр:
     1) выносит рекомендацию о прекращении клинических испытаний и передает ее в уполномоченный орган;
     2) не утверждает результаты клинического испытания лекарственного средства.
     54. При необходимости уполномоченный орган изымает исследуемое лекарственное средство в количестве, необходимом для проведения повторного анализа качества, а также для проведения других экспертиз.
     55. Уполномоченный орган на основании данных инспекции или рекомендации Национального центра принимает решение о прекращении клинического испытания, о чем письменно уведомляет заказчика и клиническую базу.

4. Утверждение результатов проведенного
клинического испытания лекарственного средства

     56. Национальный центр в срок не более 30 дней после окончания клинического испытания и предоставления отчета о клиническом испытании проводит оценку отчета о клиническом испытании на соответствие требованиям настоящей Инструкции, а также надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества (ICH GCP).
     57. В случае вынесения замечаний Национальный центр письменно сообщает об этом исследователю и/или заказчику.
     58. Доработка материалов клинического испытания, соответственно замечаниям, осуществляется исследователем и/или заказчиком в срок до 30 календарных дней. Время нахождения материалов на доработке не входит в срок проведения оценки отчета о клиническом испытании.
     59. В случае возникновения необходимости в получении дополнительных данных относительно клинического испытания лекарственного средства Национальный центр может запросить у исследователя и/или заказчика дополнительные материалы и/или направляет в уполномоченный орган рекомендацию о назначении дополнительной проверки клинического испытания. Время, необходимое для предоставления дополнительных материалов и/или проверки клинического испытания, не входит в срок оценки отчета о клиническом испытании.
     60. Если в установленный срок исследователь и/или заказчик не подает доработанные или дополнительно запрошенные материалы или письмо с обоснованием сроков, то отчет о проведенном клиническом испытании снимается с рассмотрения.
     О принятом решении Национальный центр письменно сообщает заказчику.
     61. При положительных выводах Национальный центр утверждает результаты клинического испытания, изложенные в отчете, и в случае необходимости рекомендует продолжение проведения клинического испытания лекарственного средства.
     О принятом решении Национальный центр письменно сообщает в уполномоченный орган и заказчику.
     62. Спорные вопросы, которые возникают в ходе проведения клинического испытания лекарственного средства, рассматриваются в установленном законодательством порядке.

Приложение 1             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан        

          Заявка на проведение клинических испытаний

1. Торговое название/проект названия лекарственного средства
(далее - ЛС) (на государственном, русском, английском языках в
именительном падеже) _________________________________________

2. Лекарственный препарат является оригинальным или
воспроизведенным (нужное отметить)____________________________

3. Международное непатентованное название (далее - МНН) или МНН
всех активных субстанций многокомпонентного ЛС (на русском и
английском языках);

     для ЛС, подлежащих контролю: химическое название
лекарственных веществ ____________________________________;
     для лекарственного растительного сырья (сборов) -
ботаническое название всех входящих растений __________________________________________________________

4. Лекарственная форма, дозировка, концентрация, объем,
способ введения __________________________________________
__________________________________________________________

5. Упаковка (наличие и краткое описание) :
Первичная ________________________________________________
Вторичная ________________________________________________

6. Заказчик (нужное заполнить):

1) Юридическое лицо

Наименование компании/учреждения/организации (для отечественных
компаний и стран СНГ на государственном и русском языках,
зарубежных - на английском, русском языках)

___________________________________________________________

Руководитель ______________________________________________
Юридический адрес _________________________________________
Адрес местонахождения _____________________________________
Телефон, факс, E-mail _____________________________________
страна-производитель ______________________________________
2) Физическое лицо

Адрес местонахождения _____________________________________
Фамилия, имя, отчество ____________________________________
Телефон, факс, E-mail _____________________________________

7. Сведения о том, где было изготовлено лекарственное средство,
направляемое на клинические испытания
___________________________________________________________
___________________________________________________________
___________________________________________________________

Производство лекарственного средства (ненужное зачеркнуть):
     Полностью на данной фирме
     Частично на данной фирме
     Полностью на другой фирме

8. Полный качественный и количественный состав лекарственного препарата:

Вещество

Количество
на единицу
лекарственной
формы (для
гомеопатических
- на 100 г)

Производитель,
название
компании,
адрес
местонахождения

Действующие вещества:

1.



2.



3.и т.д.



Вспомогательные вещества:

1.



2.



3.и т.д.



Состав капсул и оболочки:



Примечание: В единицах массы (г, мг, мг/кг), биологических единицах, в единицах концентрации (процентах, мг/мл) на 1 единицу лекарственной формы.

Для лекарственного растительного сырья:

Лекарственное растительное сырье (сбор)

Производитель,
название
компании, адрес
местонахождения

Ботанические латинские названия растений, входящих в состав сбора


1.


2.и т.д.


9. Указать вещества человеческого или животного происхождения,
вошедшие в состав ЛС __________________________________________

Для лекарственного растительного сырья указать место
культивирования или произрастания: дикорастущее или культивируемое
___________________________________________

10. Основное фармакологическое действие (кроме
гомеопатических препаратов) ____________________________________

11. Область применения (указать заболевания, при которых ЛС
рекомендуется как профилактическое или лечебное средство)
__________________________________________________________

12. Регистрация в стране-производителе и других странах
(перечень стран) (если имеется) __________________________
__________________________________________________________

13*. Клиническая/ие база/ы в которых планируется проведение
клинических испытаний

__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

14. Исследователь/и
Ф.И.О.____________________________________________________
Должность_________________________________________________
Научная степень___________________________________________
Звание____________________________________________________
 
Список научных трудов
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

15. Ответственный исследователь/и
Ф.И.О.____________________________________________________
Должность_________________________________________________
Научная степень___________________________________________
Звание____________________________________________________
Список научных трудов ____________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

16. Исследователь-координатор (в случаях международных
многоцентровых клинических испытаний)

Ф.И.О.____________________________________________________
Должность_________________________________________________
Научная степень___________________________________________
Звание____________________________________________________

                 Список научных трудов __________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

17. Вид и объем планируемых клинических испытаний
__________________________________________________________
__________________________________________________________
__________________________________________________________

Заказчик:      ________ гарантирую достоверность и полноту
информации, содержащейся в материалах на проведение клинических испытаний.

Обязуюсь проводить испытания в соответствии с протоколом клинического испытания, стандартными операционными процедурами, а также требованиями законодательства Республики Казахстан.

Дата заполнения:        Подпись Заказчика
«____» ______200 г.     ________ печать

*- заказчик выбирает клиническую(-ие) базу(-ы) из Перечня клинических баз определенных уполномоченным органом (кроме международных многоцентровых клинических испытаний).

     Приложение 2             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан        

     

Структура протокола клинического испытания

     1. Титульный лист:
     1) название испытания, в котором должны быть конкретизированы цели испытания, а также указаны название и лекарственная форма исследуемого и референтного препаратов (если имеется), дизайн, контингент испытуемых;
     2) идентификационный код протокола и дата (любая поправка к протоколу должна иметь номер и дату);
     3) фаза/вид испытания;
     4) заказчик испытания;
     5) исследователь (название клинической базы);
     6) версия протокола (в случае необходимости)
     7) гриф конфиденциальности.

     2. Общие сведения протокола:
     1) название испытания, код протокола испытания, дата.
     В случае внесения дополнений/поправок к протоколу, должны быть указаны их номер и дата принятия;
     2) информация о заказчике и фамилия представителя заказчика (монитора), адреса и контактные телефоны;
     3) фамилия, должность лица, подписывающего протокол и поправки к нему со стороны заказчика;
     4) фамилия, должность, адрес и контактные телефоны специалиста в области медицины, ответственного за проведение испытания, со стороны заказчика;
     5) фамилия и должность исследователя/ей. Адрес, E-mail и телефон медицинской организации (клинической базы или клинических баз);
     6) фамилия, должность, адрес и телефон руководителя клинической базы, который отвечает за принятие всех решений медицинского характера на клинической базе (если данное лицо не является исследователем);
     7) название и адреса клинических лабораторий и других клинических, диагностических отделений и/или других медицинских организаций, которые принимают участие в испытании;

     3. Краткое описание (резюме) основных положений планируемого испытания:
     полное название испытания;
     вид/фаза испытания;
     название, лекарственная форма, производитель исследуемого и референтного препаратов (если имеется);
     контингент испытуемых (критерии включения/исключения);
     количество испытуемых;
     описание схемы лечения в основной и контрольной группах;
     изучаемые параметры;
     критерии оценки эффективности;
     критерии оценки безопасности;
     график испытания.
     4. Обоснование клинического испытания:
     1) название и описание исследуемого лекарственного средства (химическая структура, международное непатентованное, торговое названия, синонимы, лекарственная форма, фармакологическая группа, действующее вещество, физико-химические и фармакологические свойства);
     2) резюме результатов доклинических испытаний, которые имеют потенциальную клиническую значимость, а также результатов предыдущих клинических испытаний, значимых для данного испытания;
     3) короткое описание известных и предвиденных рисков и пользы для испытуемых;
     4) описание и обоснование путей введения, дозирования, схемы и продолжительности введения исследуемого лекарственного средства;
     5) указание на то, что данное клиническое испытание будет проводиться в соответствие с протоколом клинического испытания, требованиями законодательства Республики Казахстан или международного стандарта GCP;
     6) характеристика контингента испытуемых, которые будут включены в испытание, обоснованность соответствия выбранной популяции поставленным задачам испытания;
     7) ссылка на публикации и другие источники информации, использованные при планировании и для обоснования клинического испытания.

     5. Цель и задачи клинического испытания.
     Описываются цели и задачи клинического испытания, поставленные в соответствии с фазой испытания.

     6. Методология клинического испытания:
     1) описание методологии испытания:
     основные и второстепенные показатели, которые определяются в процессе испытания;
     описание вида/метода испытания (например, двойной слепой метод, плацебо-контролируемый метод, метод параллельных групп) и схематическое изображение методологии, процедур и стадий испытания;
     описание мероприятий, которые позволят снизить/избежать влияние человеческого фактора на ход клинического испытания (рандомизация, применение слепого метода);
     описание исследуемого лекарственного средства, его дозирования и схемы введения, лекарственной формы, расфасовки и маркировки;
     планируемая продолжительность участия испытуемых в клиническом испытании, описание последовательности и продолжительности всех этапов испытания, включая период последующего наблюдения (если предусмотрен);
     2) описание условий прекращения или прерывание всего испытания, его части или участия отдельных испытуемых;
     3) процедура учета исследуемого лекарственного средства, включая плацебо и препарат сравнения (если предусмотрен);
     4) сохранение "слепоты" клинического испытания и процедура раскрытия рандомизационных кодов;
     5) перечень всех данных, внесенных непосредственно в индивидуальную регистрационную форму испытуемого (не перенесенных из других документов или компьютерных файлов), рассматриваемых в качестве первичных данных.
     7. Включение и исключение испытуемых в клиническое испытание:
     1) критерии включения испытуемых в испытание;
     2) критерии невключения испытуемых в испытание;
     3) критерии исключения испытуемых из испытания (т.е. критерии прекращения введения исследуемого лекарственного препарата/лечения в ходе испытания), а также процедуры, регламентирующие:
     обстоятельства и процедуры исключения испытуемого из клинического испытания или прекращение приема им исследуемого лекарственного средства;
     перечень и сроки получения данных по исключенным испытуемым;
     метод замены испытуемых;
     последующее наблюдение за испытуемыми, исключенными из испытания (или после преждевременного прекращения введения им исследуемого лекарственного средства).

     8. Лечение испытуемых:
     1) обоснование и описание лечения, проводимого в контрольной группе или в контрольный период;
     2) для каждой группы испытуемых, сведения о лекарственных средствах, которые назначаются, их название, дозы, схемы, путь и способ введения, периоды лечения, в том числе период последующего наблюдения за испытуемыми;
     3) разрешенное сопутствующее лечение (включая неотложное) в процессе лечения;
     4) запрещенное лечение до начала и/или в процессе исследования (с учетом возможного лекарственного взаимодействия или непосредственного влияния на результаты исследования);
     5) планируемое последующее лечение и/или наблюдение;
     6) процедуры проверки соблюдения испытуемым распоряжений исследователя.

     9. Оценка эффективности исследуемого лекарственного средства:
     1) обозначение и обоснование перечня показателей эффективности;
     2) обозначение и обоснование выбранных критериев оценки эффективности;
     3) методы и сроки оценки, регистрации и статистической обработки изучаемых показателей эффективности;
     4) описание специфических тестов и анализов, которые будут выполняться (фармакокинетические, инструментальные, лабораторные).
     10. Оценка безопасности:
     1) определение и правомерность перечня показателей безопасности;
     2) методы и сроки оценки, регистрации и статистической обработки показателей безопасности;
     3) требования к отчетности, процедуры регистрации и сообщение о побочных реакциях/явлениях исследуемого лекарственного средства и интеркуррентных заболеваниях;
     4) вид и продолжительность наблюдения за испытуемыми после возникновения побочных реакций/явлений.
     11. Анализ данных и статистика:
     1) описание всех методов статистической обработки данных, этапы испытания, на которых проводится промежуточный анализ;
     2) предвиденное количество испытуемых, которые включаются в испытание. В случае многоцентрового клинического испытания количество испытуемых, которые включаются в испытание, указывается для каждого исследовательского центра в отдельности. Обоснование размера выборки, включая соображения или вычисления, которые лежат в основе определения критерия и клинической значимости расхождений;
     3) используемый уровень значимости;
     4) критерии прекращения испытаний;
     5) процедуры регистрации отсутствующих, не анализировавшихся и фальсифицированных данных;
     6) процедуры сообщения о любых отклонениях от начального плана статистического анализа (все нарушения начального плана статистического анализа должны быть описаны и обоснованы в поправках к протоколу и/или в окончательном отчете об испытании);
     7) категории испытуемых, данные которых включаются в статистический анализ (например, все рандомизированные испытуемые, все испытуемые, которые приняли исследуемое лекарственное средство хотя бы один раз, или все испытуемые, которые удовлетворяют специальным критериям включения в анализ).

     12. Контроль и обеспечение качества:
     1) указание на то, что в процессе исследования будет осуществляться контроль качества проведения данного исследования со стороны заказчика, Комиссии по вопросам этики и Национального центра, при котором будет проводиться проверка наличия комплектности документов в файле исследователя, выполнения исследования в соответствии с протоколом, заполнения индивидуальной регистрационной формы (далее - ИРФ), их соответствие первичным данным и другое;
     2) указание на то, что мониторам, аудиторам, представителям Комиссии по вопросам этики и специалистам и экспертам Национального центра будет предоставляться прямой доступ к материалам клинического испытания (первичной документации, ИРФ и другим материалам).
     13. Этические и правовые вопросы клинического испытания:
     1) излагаются общие принципы защиты прав и здоровья субъектов испытания, а также положения, касающиеся данного испытания;
     2) описывается процедура информирования субъектов испытания и способ получения от них письменного согласия;
     3) причины, по которым пациент может быть включен в испытание без письменного согласия (при испытании лекарственного средства, применяемого в реанимационной практике, когда пациент доставлен в клинику в бессознательном состоянии и без сопровождения родственников).
     14. Сбор данных, ведение и хранение записей:
     1) правила обращения с данными;
     2) порядок предоставления индивидуальной регистрационной формы заказчику испытания;
     3) порядок и сроки хранения документов клинического испытания;
     4) соблюдение конфиденциальности информации о пациентах и полученных данных.
     15. Финансирование и страхование:
     1) вопросы финансирования и страхования, если они не приведены в отдельном договоре.
     16. Публикации:
     1) условия публикации данных, полученных при проведении клинического испытания и права на них, если они не рассматриваются в отдельном договоре.
     17. Дополнительная информация:
     1) инструкции на случай возможных отклонений от протокола;
     2) индивидуальные инструкции для исследователей по выполнению протокола;
     3) описание специфических методов исследования;
     4) нормальные значения лабораторных анализов;
     5) инструкции для испытуемых;
     6) специальные правила по обращению с исследуемыми лекарственными средствами.  

        Приложение 3             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан     

Структура и содержание брошюры исследователя   
(минимальный объем информации)

     1. Титульная страница:
     1) информация о заказчике;
     2) информация об исследуемом лекарственном средстве (код, химическое название или международное непатентованное название, а также торговое название);
     3) дата издания брошюры исследователя;
     4) номер данного издания брошюры исследователя, а также номер и дату предыдущей редакции (в случае внесения изменений).
     2. Содержание (типовое содержание).

     3. Резюме - краткое описание наиболее значимых физических, химических и фармацевтических свойств исследуемого лекарственного средства, а также данные об его фармакологии, токсикологии, фармакокинетики, метаболизме и терапевтической активности в контексте соответствующей стадии клинического изучения.
     4. Введение:
     1) химическое название исследуемого лекарственного средства (а также международное непатентованное и торговое названия, если они зарегистрированы);
     2) все активные компоненты;
     3) фармакологическая группа, к которой относится исследуемое лекарственное средство;
     4) доказательства в пользу дальнейшего изучения исследуемого лекарственного средства;
     5) потенциальные показания к профилактическому, терапевтическому или диагностическому применению;
     6) общий подход к изучению исследуемого лекарственного средства.

     5. Лекарственная форма:
     1) свойства:
     физические;
     химические;
     фармацевтические;
     2) состав, включая вспомогательные вещества;
     3) обоснование ее использование для клинического изучения;
     4) инструкция по хранению и использованию лекарственной формы;
     5) описание любого структурного сходства компонентов лекарственного средства с другими соединениями.
     6. Доклиническое исследование исследуемого лекарственного средства:
     1) введение (краткое резюме фармакологических свойств, токсичности, фармакокинетики, биотрансформации исследуемого лекарственного препарат, описание использованных методов и результатов экспериментов, их клиническая значимость для клинического испытания);
     2) вид экспериментальных животных, количество и пол животных в каждой группе;
     3) единицы измерения дозы;
     4) кратность, путь, продолжительность курса введения;
     5) информация о системном распределении;
     6) продолжительность наблюдения после введения лекарственного средства;
     7) характер фармакологических и/или частота токсичных эффектов;
     8) выраженность фармакологических и степени тяжести токсичных эффектов;
     9) скорость развития, обратимость, продолжительность, дозозависимость фармакологических и/или токсичных эффектов;
     10) экстраполяции фармакологических и/или токсичных эффектов на человека и необходимость их подтверждения в клинических испытаниях;
     11) при наличии данных, сравнение результатов исследований на том же самом виде животных при использовании как эффективных, так и токсичных доз лекарственного средства (определение терапевтического индекса), а также соотношение этих данных с дозированием, планируемым для изучения на человеке. (При проведении сравнений рекомендуется использовать концентрации лекарственного средства в крови/ткани, а не дозировки, выраженные в миллиграмм/килограмм);
     12) резюме фармакологических свойств исследуемого лекарственного средства и, в случае необходимости, его основных метаболитов по результатам исследований на животных. В резюме должны входить результаты изучения специфической активности (эффективность при экспериментальной патологии, лиганд-рецепторное взаимодействие, специфичность действия), а также тестов, направленных на оценку безопасности (например, специальных экспериментов для изучения фармакологических эффектов, выходящих за рамки планируемых терапевтических показаний);
     13) фармакокинетика и метаболизм исследуемого лекарственного средства у животных (краткое резюме по фармакокинетике, биотрансформации, распределению в тканях, всасыванию, связыванию с белками плазмы, элиминации, местной и системной биодоступности исследуемого лекарственного препарата, а также корреляция параметров фармакокинетики с результатами фармакологических и токсикологических исследований на животных);
     14) токсикология исследуемого лекарственного средства, изученная на различных видах животных:
     токсичность при однократном введении;
     токсичность при многократном введении;
     канцерогенность;
     специальные исследования (например, местнораздражающее и аллергизирующее действие);
     репродуктивная токсичность;
     генотоксичность (мутагенность).
     7. Клинические испытания исследуемого лекарственного средства:
     1) вступление:
     результаты испытаний на человеке, включая данные по фармакокинетике, биотрансформации, фармакодинамике, дозозависимости эффектов, безопасности, эффективности и другим фармакологическим свойствам;
     если возможно, резюме каждого из проведенных клинических испытаний;
     информация, полученная из других источников (обобщение пострегистрационного опыта применения лекарственного средства);
     2) фармакокинетика и биотрансформация исследуемого лекарственного средства у человека:
     фармакокинетика (включая биотрансформацию, всасывание, связывание с белками плазмы, распределение и элиминацию);
     биодоступность исследуемого лекарственного средства (абсолютная и/или относительная) с использованием лекарственной формы сравнения;
     фармакокинетика в различных группах испытуемых (зависимость от пола, возраста и нарушений функций органов);
     взаимодействия (лекарственные взаимодействия и влияние пищи);
     другие данные по фармакокинетике (результаты проведенных в процессе клинических испытаний фармакокинетических исследований на различных группах испытуемых);
     3) информация по безопасности и эффективности исследуемого лекарственного средства (и его метаболитов, если это изучалось):
     безопасность;
     фармакодинамика;
     эффективность;
     дозозависимость эффектов;
     информация, полученная в ходе проведенных ранее клинических испытаний;
     интерпретация имеющихся данных;
     обобщенные отчеты всех испытаний по эффективности и безопасности исследуемого лекарственного средства по отдельным показаниям для различных контингентов испытуемых, включая сводные таблицы побочных реакций по всем клиническим испытаниям для всех изученных показаний;
     расхождения в характере/частоте возникновения побочных реакций как между различными показаниями, так и между различными контингентами испытуемых;
     возможный риск и ожидаемые побочные реакции, базирующиеся на существующем опыте применения как исследуемого лекарственного средства, так и подобных ему лекарственных средств;
     меры предосторожности и рекомендуемые методы обследования, которые следует использовать при применении лекарственного средства с исследовательскими целями.
     8. Пострегистрационный опыт:
     1) страны, в которых исследуемое лекарственное средство уже поступило в продажу или было зарегистрировано;
     2) информация, полученная в ходе пострегистрационного применения лекарственного средства (лекарственные формы, дозирование, пути введения и побочные эффекты);
     3) страны, в которых заказчику было отказано в регистрации лекарственного средства или лекарственное средство было изъято из оборота.
     9. Вывод и рекомендации для исследователя:
     1) доклинические и клинические данные;
     2) обобщенная информация из различных источников о любых свойствах исследуемого лекарственного средства;
     3) наиболее информативная интерпретация существующих данных и вывод о значимости этой информации для последующих клинических испытаний;
     4) обсуждение опубликованных отчетов о подобных лекарственных средствах;
     5) рекомендации по диагностике и лечению возможных передозировок, побочных реакций, базирующиеся на существующем клиническом опыте и фармакологических свойствах исследуемого лекарственного средства.
     10. Дата следующего пересмотра брошюры исследователя (не реже одного раза в год, в зависимости от стадии разработки лекарственного средства и по мере поступления новой важной информации может пересматриваться чаще).

     11. Примечания.
     12. Ссылки на публикации, отчеты (ссылки приводятся в конце каждого раздела).

Приложение 4             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

       

Инструкция по работе Комиссий по вопросам этики и
проведения этической оценки клинических испытаний

1. Общие положения

     1. Инструкция устанавливает основные требования к оценке этических и нравственно-правовых аспектов материалов клинических испытаний, которые могут проводиться на пациентах.
     2. Основными целями и задачами Комиссии по вопросам этики (далее - Комиссия) являются:
     1) защита прав и интересов привлеченных к клиническому испытанию испытуемых;
     2) защита прав и интересов исследователей;
     3) оценка значимости и важности целей клинического испытания;
     4) обеспечение этической и нравственно-правовой оценки материалов клинического испытания.
     3. Комиссии формируются и осуществляют свою деятельность на основе следующих принципов:
     1) независимость;
     2) компетентность;
     3) плюрализм;
     4) открытость;
     5) профессионализм;
     6) внутренняя убежденность;
     7) «только на благо и никогда во вред человечеству»;
     8) интересы испытуемого превыше интересов научных исследований;
     9) польза превалирует над риском.
     4. Члены Комиссий несут ответственность за:
     1) качество, объективность экспертизы клинических испытаний;
     2) обеспечение безопасности и оправданность возможного риска и неудобств для испытуемых в сравнении с ожидаемой пользой;
     3) обеспечение и соблюдение конфиденциальности.

     5. Комиссии подразделяются на:
     1) Республиканскую комиссию по вопросам этики (далее - Республиканская комиссия), созданную при уполномоченном органе;
     2) региональные комиссии по вопросам этики (далее - региональная комиссия), созданные при местных органах государственного управления здравоохранением;
     3) локальные комиссии по вопросам этики (далее - локальная комиссия), созданные при организациях здравоохранения.
     6. Основными функциями Республиканской комиссии являются:
     1) оценка деятельности региональных и локальных комиссий по проведению этической оценки клинических испытаний, а также их состава и стандартных операционных процедур;
     2) решение спорных вопросов этической оценки региональных и локальных комиссий;
     3) осуществление консультирования, обучения членов региональных и локальных комиссий по вопросам этики;
     4) разработка и реализация мер по совершенствованию процесса этической оценки.
     7. Основными функциями региональных комиссий являются:
     1) оценка и координация деятельности локальных комиссий по проведению этической оценки клинических испытаний;
     2) решение спорных вопросов этической оценки локальной комиссии;
     3) проведение учета проводимых в области, городе клинических испытаний;
     4) осуществление консультирования локальных комиссий.
     8. Основными функциями локальных комиссий по вопросам этики являются:
     1) проведение этической оценки документации клинических испытаний;
     2) проведение этической оценки поправок к документации клинических испытаний;
     3) вынесение рекомендации о возможности/отказе в проведении или продолжении клинических испытаний;
     4) оценка соблюдения этических и нравственно-правовых норм в ходе проведения, а также после окончания клинических испытаний.

2. Состав и порядок работы Комиссий по вопросам этики

     9. Комиссия должна состоять из достаточного количества лиц, которые владеют необходимым опытом и квалификацией для оценки этических и нравственно-правовых аспектов планируемого исследования, а также не имеющие прямой зависимости от исследователей и заказчика, не участвующие в планируемом клиническом испытании. Состав Комиссии должен насчитывать не менее 5 человек.

     В состав Комиссии должны входить: компетентные в области клинических испытаний специалисты, а также лица, не являющиеся научными работниками, включая специалиста в области права, представителей религиозных концессий, общественных организаций. В состав Комиссии должны входить мужчины и женщины разных возрастных групп.
     10. Состав Республиканской Комиссии формирует и утверждает Министерство здравоохранения Республики Казахстан.
     Состав региональной комиссии формирует и утверждает руководитель местного органа государственного управления здравоохранением.
     Состав локальной комиссии формирует и утверждает руководитель организации здравоохранения.
     11. Комиссию возглавляет Председатель. Председатель Комиссии, его заместитель и ответственный секретарь Комиссии избираются на первом заседании Комиссии из числа ее членов открытым голосованием простым большинством голосов.
     12. Для решения отдельных вопросов Комиссии могут привлекать консультантов, являющихся специалистами в различных областях.
     13. Компенсация за выполненную работу и понесенные расходы, в качестве члена Комиссии производится заказчиком клинических испытаний.
     14. Формой работы Комиссии является заседание. Заседания проводятся с периодичностью, которая определяется соответствующей стандартной операционной процедурой в случае необходимости, но не менее одного раза в два месяца.
     15. Заседание Комиссии является правомочным при участии в заседании не менее 2/3 членов Комиссии.
     16. В заседаниях Комиссии могут принимать участие представители заказчика или исследователи, но они не участвуют в голосовании.
     17. Комиссия действует соответственно разработанным письменным стандартным операционным процедурам, утвержденным на заседании Республиканской комиссии.
     18. Рекомендации Комиссии принимаются открытым голосованием большинством голосов членов Комиссии, присутствующих на заседании.
     При равном количестве голосов голос председателя является решающим.
     19. Рекомендации Комиссии оформляются протоколом, который подписывает ее председатель, секретарь и все присутствующие члены Комиссии.
     20. Вся документация и корреспонденция Комиссий должны быть датированы, подшиты и датированы в соответствии со стандартными операционными процедурами. Срок хранения документов - не менее 5 лет со дня окончания исследования.
     21. На запрос Комиссия предоставляет свое положение, стандартные операционные
процедуры и состав уполномоченному органу, Национальному центру, исследователю, заказчику.
     22. Комиссия во время выполнения возложенных на нее задач взаимодействует с исследователем, заказчиком, Национальным центром и с другими организациями.
     23. Организационно-техническое обеспечение деятельности Национальной комиссии осуществляет Министерство здравоохранения Республики Казахстан.
     Организационно-техническое обеспечение деятельности региональных комиссий осуществляют местные органы государственного управления здравоохранением.
     Организационно-техническое обеспечение деятельности локальных комиссий осуществляют организации здравоохранения, где они созданы.

3. Порядок проведения этической оценки

     24. Комиссия рассматривает материалы клинического испытания, включая:
     1) подписанное и датированное заявление на проведение этической оценки;
     2) заключение Национального центра о возможности проведения клинических испытаний лекарственного средства;
     3) протокол клинического испытания и поправки к нему;
     4) письменную информацию о клиническом испытании и/или форму письменного информированного согласия и их последующие редакции, которые предоставляются испытуемому;
     5) объявления о наборе испытуемых к клиническому испытанию (если используются);
     6) брошюру исследователя и ее последующие редакции;
     7) имеющуюся информацию о безопасности исследуемого лекарственного средства;
     8) документ, подтверждающий страхование жизни и здоровья испытуемых в предусмотренном законодательством порядке. Если клинические испытания проводятся по международному договору, то применяются международные правила страхования;
     9) автобиографию (curriculum vitae) исследователя на настоящий момент и/или другие материалы, которые подтверждают его квалификацию и ознакомление с вопросами проведения клинического испытания;
     10) любые другие документы, которые могут понадобиться Комиссии для выполнения своих обязанностей.
     25. Комиссия рассматривает материалы до начала и в процессе клинического испытания в течение 15 дней с момента подачи заявления о проведении этической оценки и выносит мотивированное заключение, с указанием одной из возможных нижеследующих рекомендаций:
     1) одобрение проведения клинических испытаний;
     2) требования о внесении изменений в предоставленную документацию для получения одобрения проведения клинических испытаний;
     3) неодобрение проведения клинических испытаний;
     4) отмена/приостановление предоставленного ранее одобрения проведения клинических испытаний.
     26. Во время проведения клинических испытаний Комиссия периодически рассматривает материалы клинических испытаний с периодичностью, которая зависит от степени риска для испытуемых, но не реже 2 раз в год, а в случае ограниченных клинических испытаний не реже 1 раза в течение их проведения.
     27. В случае возникновения угрозы здоровью или жизни испытуемого в связи с проведением клинического испытания, при отсутствии или недостаточной эффективности действия лекарственного средства, а также в случае нарушения этических норм, Комиссия может направлять в уполномоченный орган и Национальный центр предложения о прекращении клинического испытания лекарственного средства или отдельного его этапа.
     28. При несогласии с выводом Комиссии по вопросам этики относительно материалов клинического испытания заказчик и/или исследователь могут обжаловать его в вышестоящей Комиссии или в другом установленном действующим законодательством порядке.

Приложение 5             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан     

Заявка на проведение этической оценки материалов
клинического испытания

     1. Название протокола клинического испытания _______________
__________________________________________________________________
     2. № и дата утверждения протокола (в случае внесения поправок
и/или дополнений) ________________________________________________
     3. Заказчик (нужное заполнить):
     1) Юридическое лицо
     Наименование компании/учреждения/организации (для отечественных компаний и стран СНГ на государственном и русском языках, зарубежных - на английском, русском языках)

     Руководитель _____________________________________________
     Юридический адрес ________________________________________
     Адрес местонахождения ____________________________________
     Телефон, факс, E-mail ____________________________________
     страна-производитель _____________________________________

     2) Физическое лицо
     Адрес местонахождения ____________________________________
     Фамилия, имя, отчество ___________________________________
     Телефон, факс, E-mail ____________________________________

     4. Организации здравоохранения, в которых планируется
проведение клинических испытаний

________________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

     5. Исследователь/и
     Ф.И.О.____________________________________________________
     Должность_________________________________________________
     Научная степень___________________________________________
     Звание____________________________________________________

     Список научных трудов
     __________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

     6. Ответственный исследователь/и
     Ф.И.О.____________________________________________________
     Должность_________________________________________________
     Научная степень___________________________________________
     Звание____________________________________________________

     Список научных трудов
     __________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

     7. Исследователь-координатор (в случаях международных
многоцентровых клинических испытаний)

     Ф.И.О.____________________________________________________
     Должность_________________________________________________
     Научная степень___________________________________________
     Звание____________________________________________________

     Список научных трудов
     __________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

     8. Вид и объем планируемых клинических испытаний
     __________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

     9. Перечень прилагаемой документации

     __________________________________________________________
________________________________________________________________
________________________________________________________________

     10. Количество экземпляров________________________________

     Заказчик:      ______________ гарантирую достоверность и полноту информации, содержащейся в материалах на проведение клинических испытаний.
     Обязуюсь проводить исследования в соответствии с протоколом клинического испытания, стандартными операционными процедурами, а также требованиями законодательства Республики Казахстан.

Дата заполнения:                Подпись Заказчика
«____» ______200 г.             ________ печать

Приложение 6             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан           

Заключение Комиссии по вопросам этики по результатам
этической оценки материалов клинических испытаний _____________________________________________________
(название Комиссии)

1. Название протокола клинического испытания  ____________________
__________________________________________________________________

2. Номер и дата утверждения протокола (в случае внесения поправок
и/или дополнений) ________________________________________________
3. Заказчик ______________________________________________________
4. Организация/ии здравоохранения ________________________________
5. Исследователь/и _______________________________________________
6. Длительность испытания ________________________________________
7. Статус протокола: первичный, повторный, поправки (нужное подчеркнуть)
8. Член Комиссии, осуществляющий экспертизу:
Ф.И.О. ___________________________________________________________
Адрес ____________________________________________________________
Тел/факс _________________________________________________________
E-mail ___________________________________________________________
 
9. Вид испытания _________________________________________________
10. Оценка научного дизайна и хода испытания:
1) соответствие дизайна испытания целям исследования, статистической методологии (включая расчет размера выборки) и возможности достичь правильных выводов с вовлечением минимально возможного количества участников испытания (нужное отметить):

Соответствует
Несоответствует

2) обоснование планируемого риска и неудобств, оцененных по сравнению с ожидаемой пользой для участников испытания и общества

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

3) обоснованность использования контрольных групп

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

4) критерии для преждевременного прекращения участия в испытании для испытуемых и их адекватность

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

5) критерии для приостановления или прерывания всего испытания и их адекватность

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

6) приемлемость условия мониторинга и аудита в ходе испытания

Приемлемы
Неприемлемы

7) соответствие возможностей организации здравоохранения, включая наличие вспомогательного персонала, необходимого оборудования и возможностей для неотложных медицинских мероприятий

Соответствуют
Не соответствуют

8) способ сообщения и условия публикации результатов испытания

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

11. Оценка адекватности и приемлемости набора испытуемых

1) характеристика популяции, из которой будут отбираться испытуемые (включая пол, возраст, образовательный ценз, социальный статус, материальное положение, этническую принадлежность)

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

2) способы первоначальных контактов и набора, оценка их приемлемости

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
3) способы, которыми полная информация будет передаваться потенциальным испытуемым или их представителям и оценка их приемлемости

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

4) критерии включения испытуемых, оценка их адекватности

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

5) критерии исключения испытуемых, оценка их адекватности
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

12. Оценка медицинской помощи и защита испытуемых

1) пригодность квалификации и опыта исследователей для планируемого испытания
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

2) все планы по отмене или приостановлению стандартного лечения для целей испытания, если такое планируется
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

3) медицинская помощь, которая будет предоставляться испытуемым в ходе испытания и после его окончания
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

4) качество медицинского наблюдения и психосоциальной поддержки для испытуемых

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

5) меры, которые планируется предпринять, если испытуемые добровольно решат прекратить свое участие в нем до его окончания

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

6) условия для возможности получать исследуемый препарат вне рамок испытания, особенности его использования при неотложной медицинской ситуации, и возможности для использования исследуемого препарата до его регистрации

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

7) способы предоставления информации лечащим врачам испытуемым, если планируется предоставлять такую информацию, включая процедуры получения согласия испытуемых на это

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

8) информация обо всех финансовых затратах, которые предстоит нести испытуемым;

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

9) поощрения и компенсации испытуемым (включая денежные вознаграждения, дополнительные услуги)
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

10) условия выплаты компенсации и/или предоставления лечения в случае нанесения ущерба здоровью, утраты трудоспособности или смерти испытуемым, явившихся следствием участия в испытании

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

11) условия страхования и гарантия выплат по профессиональной ответственности

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

13. Конфиденциальность сведений об испытуемых

1) информация о лицах, которые будут иметь доступ к персональным данным испытуемых, включая медицинские записи и биологические образцы

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

2) меры по обеспечению конфиденциальности и безопасности личной информации об испытуемых

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

14. Процесс получения информированного согласия

1) полное описание процесса получения информированного согласия, включая указание тех, кто несет ответственность за получение согласия

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

2) достаточность, полнота и доступность для понимания письменной и устной информации, которую планируется предоставлять испытуемым и, если необходимо, их законным представителям

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

3) если в испытание предполагается включить испытуемых, которые самостоятельно не могут дать информированное согласие, четкое обоснование необходимости их включения в исследование, а также описание процедур получения согласия или иной авторизации включения таких индивидуумов в испытание

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

4) гарантии того, что испытуемые будут получать новую информацию, которая будет появляться в ходе испытания и может иметь отношение к их участию (включая их права, безопасность и здоровье)

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

5) процедуры получения вопросов и жалоб со стороны испытуемых или их законных представителей в ходе исследовательского проекта и ответов на такие обращения

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

15. Оценка общественных вопросов

1) влияние испытания на местную общественность и на другие сообщества людей, из которых предполагается набирать испытуемых

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

2) меры, предпринятые для консультации с вовлеченными в испытание общественными группами в ходе разработки дизайна испытания

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

3) влияние общественного мнения на решение индивидуумов принять участие в испытании

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

4) общественный вклад, который испытание может внести, например, для повышения уровня здравоохранения и науки, улучшения общественного здоровья

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

5) доступность и привлекательность конечного продукта для общественности в случае успешного завершения испытания

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

6) способ сообщения результатов испытания его участникам и общественности

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

16. Заключение:

1) Оценка этической экспертизы, с учетом безопасности испытуемых и оправданность возможного риска и неудобств для субъектов исследования в сравнении с ожидаемой пользой

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

2) Вынесенная рекомендация:  
     одобрение проведения клинического испытания/внесения поправок и/или дополнений;
     требования о внесении изменений в предоставленную документацию для получения одобрения проведения клинического испытания;
     неодобрение проведения клинического испытания;

_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________
_________________________________________________________________

Дата поступления документов на этическую экспертизу _____________
Дата завершения этической экспертизы ____________________________

Председатель: _________________________________ (Ф.И.О., подпись)
Секретарь: ____________________________________ (Ф.И.О., подпись)
Члены Комиссии: _______________________________ (Ф.И.О., подписи)
              ________________________________

Дата ______________________

Приложение 7             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Положение о клинической базе по проведению
клинических исследований и (или) испытаний
фармакологических и лекарственных средств

1.Общие положения

     

     1. Клинической базой по проведению клинических исследований и (или) испытаний фармакологических и лекарственных средств (далее - клиническая база) является медицинская организация, из числа ведущих медицинских организаций, располагающих медицинскими кадрами высшей квалификации и необходимой лабораторно-технической базой, подтвержденной паспортом клинической базы.
     2. Клиническая база определяется уполномоченным органом на основании рекомендации Национального центра.
     3. Руководитель медицинской организации является руководителем клинической базы.
     4. Финансирование клинических испытаний лекарственных средств может осуществляется из:
     средств республиканского и местного бюджетов;
     средств организаций-разработчиков, производителей лекарственных средств и заказчика клинических испытаний;
     иных источников финансирования, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.
     Финансирование производится на основании договора между заказчиком и клинической базой.
     5. При несоблюдении настоящего положения или других нарушениях существующего порядка проведения клинических испытаний лекарственных средств и публикаций об их результатах, медицинская организация может быть исключена из списка клинических баз приказом уполномоченного органа.
     6. Перечень клинических баз может пересматриваться по мере необходимости по решению уполномоченного органа.

2. Обязанности руководителя клинической базы и исследователя

     7. Руководитель клинической базы должен:
     1) организовать Комиссию по вопросам этики и создать условия для еҰ нормальной работы;
     2) обеспечить строгое соблюдение принципа конфиденциальности по отношению к ходу испытаний и личности испытуемого;
     3) создавать оптимальные условия для подразделения, выполняющего клинические испытания, для обеспечения их проведения на должном уровне;
     4) определить состав исследователей для проведения клинических испытаний;
     5) в процессе проведения клинических испытаний предоставлять заказчику любую необходимую информацию.

     8. Исследователь должен:
     1) иметь образование, профессиональную подготовку и опыт, позволяющие ему принять на себя ответственность за надлежащее проведение клинического испытания;
     2) обладать квалификацией, отвечающей действующим нормативным требованиям и подтверждаемой резюме исследователя (curriculum vitae) и/или другими необходимыми документами;
     3) иметь опыт работы по программам клинических испытаний лекарственных средств не менее 2 лет;
     4) соблюдать способ надлежащего применения исследуемого лекарственного препарата согласно протоколу, текущей редакции брошюры исследователя, инструкции по применению лекарственного средства и другим источникам информации, полученным от заказчика;
     5) знать и соблюдать инструкцию по проведению клинических испытаний и требования надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества, в случае проведения клинических испытаний в соответствии с GCP;
     6) иметь способность набрать необходимое число испытуемых, соответствующих критериям отбора, в течение установленного периода;
     7) иметь достаточно времени для проведения клинического испытания надлежащим образом и в течение установленного срока;
     8) иметь в своем распоряжении достаточное количество квалифицированных сотрудников и соответствующую материально-техническую базу в течение всего срока испытания для проведения его надлежащим и безопасным для испытуемых образом;
     9) ознакомить весь персонал, принимающий участие в проведении испытания, с протоколом, информацией об исследуемом лекарственном средстве, а также их функциями и обязанностями в испытании;
     10) не препятствовать проведению мониторинга и аудита заказчиком, а также проверки уполномоченным органом;
     11) ознакомиться с литературой по исследуемому классу препаратов, с материалами доклинического исследования предлагаемого средства и другими материалами, представленными заказчиком.
     9. Руководитель клинической базы и исследователь отвечают за все решения по вопросам оказания медицинской помощи в рамках испытаний.

3. Права клинической базы (исследователя)

     10. Клиническая база и исследователь могут:
     1) использовать материалы работы по клиническим испытаниям лекарственных средств в своей научной, практической и педагогической деятельности, а также при работе над диссертациями;
     2) публиковать материалы как о положительных, так и отрицательных результатах клинических испытаний после рассмотрения отчҰта в Национальном центре и вынесения им заключения;
     3) по собственной инициативе или по запросу Национального центра давать предложения по:
     разработке новых лекарственных средств;
     исключению из Государственного реестра устаревших и малоэффективных лекарственных средств;
     изменению действующих инструкций по медицинскому применению лекарственных средств;
     4) принимать участие в работе совещаний в период испытания лекарственных препаратов с целью обсуждения предварительных итогов испытания, уточнения протокола испытаний, инструкции по применению для специалиста;
     5) получать от заказчика все необходимые сведения об испытуемом препарате;
     6) требовать от заказчика бесперебойной поставки необходимого количества препарата, реактивов и других необходимых материалов, обусловленные договором в установленные сроки;
     7) совместно с заказчиком клинических испытаний составлять договор с подробным указанием предмета договора, сроков выполнения, сроков и способа оплаты с приложением сметы, согласованной сторонами.

Приложение 8             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Паспорт клинической базы

     1. Название, адрес, телефон и ведомственная принадлежность клинической базы.
 
Ф.И.О. руководителя клинической базы (полностью), телефон, факс, e-mail.


2. Основное/ые научно-клиническое/ие направление/я работы:


3. Кадровое обеспечение:

Общее количество работников
(постоянно практикующих на клинической базе):


Научных работников:


- докторов наук:


- кандидатов наук:


- без степени:


- аспирантов:


врачей


4. Количество публикаций, подготовленных работниками базы за последнии 3 года по основным направлениям работы клинической базы:

- монографий:


- статей:


- докладов:


5. Коечный фонд и его характеристика (указать профиль и количество коек):

Стационарных коек:







Реанимационных:







6. Наличие поликлиники:  да;    нет

Общее количество посещений за смену:


Количество профильных больных за смену:


Дневной стационар:   да;   нет

Количество коек:


Среднее количество пациентов за смену:


7. Количество профильных больных, которые могут быть одновременно включены в исследование:    

стационар:


поликлиника:


8. Перечень фармакологических групп лекарственных средств, которые могут изучаться на клинической базе:


9. Перечень лабораторных и клинико-инструментальных методов исследования, которые могут  быть использованы во время клинических испытаний.


- наличие аккредитации у лаборатории (дата, №), которая будет использована для лабораторных исследований при проведении клинических испытаний:


10. Техническое обеспечение:

Наличие исправных приборов импортного производства (название, страна, марка, год выпуска):

Метрологический контроль (дата последней проверки)



Наличие исправных приборов отечественного производства (название, марка, год выпуска):

Метрологический контроль (дата последней проверки)



- обеспечение компьютерами и другими средствами коммуникации (количество, марка) и уровень владения ими сотрудниками:


11. Данные по проведенным клиническим испытаниям на клинической базе за последние 3 года:

- лекарственные средства отечественного производства

Название лекарственного средства/протокола клинического испытания

Даты проведения клинического испытания

Решение Комитета фармации о проведении клинических испытаний (№ и дата)




- лекарственные средства иностранного производства

Название лекарственного средства/протокола клинического испытания

Даты проведения клинического испытания

Решение Комитета фармации о проведении клинических испытаний (№ и дата)




- международные многоцентровые клинические испытания

Название лекарственного средства/протокола клинического испытания

Даты проведения клинического испытания

Решение Комитета фармации о проведении клинических испытаний (№ и дата)




12. Наличие технических возможностей (места/помещения) для хранения материалов клинического испытания:


13. Наличие и количество врачебного, научного и вспомогательного персонала, подготовленных для работы по GCP (указать месяц и дату прохождения подготовки, наличие подтверждающего документа - сертификата)


14. Другая информация о деятельности клинической базы:


15. Наличие локальной комиссии по вопросам этики (дата образования, № протокола)


16. Данные о специалистах-исследователях клинической базы (Перечень вопросов, которые должны быть отражены в характеристиках специалистов-исследователей)

Подпись руководителя клинической базы
_______________________________
 
Дата ________________

М.П.

Перечень вопросов,
которые должны быть отражены в характеристиках
специалистов-исследователей, принимающих участие
в клинических испытаниях

1. Ф.И.О. (полностью).
2. Год рождения.
3. Образование (с указанием учебного заведения).
4. Специальность.
5. Последипломное образование.
6. Ученная степень и звание (если имеется).
7. Место работы и должность.
8. Стаж работы по специальности.
9. Научные труды, авторские свидетельства (перечень основных монографий, статей, методических рекомендаций).
10. Наличие опыта по проведению клинических испытаний лекарственных средств (указать название лекарственного средства/протокола клинического испытания, дату утверждения протокола Национальным центром экспертизы лекарственных средств, изделий медицинского назначения и медицинской техники МЗ РК, даты проведения клинических испытаний).
11. Какие обязанности выполнял при клинических испытаниях лекарственных средств.
12. Участие в конференциях, семинарах, тренингах (дата, месяц) по вопросам клинических испытаний лекарственных средств (GCP). Наличие подтверждающего документа - сертификата . (копии сертификата прилагаются).
13. Адрес организации, контактный телефон, факс, e-mail.
14. Подпись специалиста-исследователя.
15. Подпись руководителя, заверенная официально (отдел кадров).
16. Дата.

Приложение 9             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

ЖУРНАЛ
учета исследуемых лекарственных средств

Название клинической базы  ________________________________________            

Приход

Идентификационный код или название лекарственного препарата, дозировка, фасовка,

Серия/ партия, срок
год-
ности

Дата
полу-
чения

Коли-
чество

Ф.И.О.
заказ-
чика

Ф.И.О.
получившего ответст-
венного
лица





Продолжение таблицы

Расход

Ф.И.О.,
подпись
исследо-
вателя

Ф.И.О.,
подпись
медицинской
сестры

Остаток

Дата
исполь-
зования

Идентификационный код или Ф.И.О. испытуемого

Коли-
чество







Приложение 10             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Перечень основных документов клинического испытания, которые должны храниться на клинической базе и у заказчика

Название документа

Находится
в файлах

Иссле-
дователя

Заказ-
чика

1

Брошюра исследователя

+

+

2

Подписанный протокол и поправки к нему (при наличии)

+

+

3

Образец индивидуальной регистрационной формы (ИРФ)

+

+

4

Предоставляемые испытуемым материалы

- форма информированного согласия (включая все необходимые разъяснительные материалы);

- другие письменные материалы;

- объявления о наборе испытуемых (если используются);

+

+

+

+

+

-

5

Подписанный договор между заказчиком и клинической базой

+

+

6

Страховое обязательство (если необходимо)

+

+

7

Подписанное всеми сторонами соглашение о предоставлении прямого доступа во все участвующие в испытание клинические базы, ко всем первичным данным/документам и отчетам

+

+

8

Датированное и документально оформленное одобрение Комиссией по вопросам этики материалов клинического испытания

+

+

9

Датированное и документально оформленное утверждение Национальным центром протокола клинического испытания и поправок к нему

+

+

10

Решение государственного органа о проведении клинических испытаний лекарственного средства

-

+

11

Нормальные значения/границы нормы для клинических/лабораторных/
инструментальных тестов/исследований, предусмотренных протоколом

+

+

12

Образец этикетки на упаковке исследуемого лекарственного средства

-

+

13

Инструкция по обращению с исследуемым лекарственным средством и необходимыми расходными материалами (если не включена в протокол или Брошюру исследователя)

+

+

14

Транспортные накладные (почтовые квитанции) на поставку исследуемого лекарственного средства и необходимых расходных материалов

+

+

15

Акт передачи исследуемого лекарственного средства с указанием количества и номера серии лекарственного средства

+

+

16

Сертификат соответствия/происхождения исследуемого лекарственного средства

-

+

17

Процедура раскрытия рандомизационного кода в рамках слепого метода клинического испытания

+

+

18

Перечень рандомизационных кодов

+

+

19

Отчет монитора о предварительном визите

-

+

20

Отчет монитора о стартовом визите

+

+

Во время клинической фазы испытания

21

Новые редакции:

- брошюры исследователя

- протокола/поправок к нему;

- ИРФ;

- формы информированного согласия;

- предоставляемых испытуемым письменных материалов;

- объявлений о наборе испытуемых (если используются);

+

+

22

Датированное и документально оформленное утверждение Национальным центром протокола клинического испытания и поправок к нему

+

+

23

Датированное и документально оформленное  одобрение Комиссией по вопросам этики новых редакций:

- брошюры исследователя;

- протокола клинического испытания и поправок к нему;

- индивидуальной регистрационной формы

- формы информированного согласия;       

- предоставляемых испытуемым письменных материалов;

- объявлений о наборе испытуемых (если используется);

- других утвержденных/одобренных документов

+

+

24

Автобиографии (curriculum vitae) нового исследователя

+

+

25

Пересмотр нормальных значений/границ нормы для клинических/лабораторных/инструментальных тестов/исследований, предусмотренных протоколом

+

+

26

Изменения в процедурах клинических/лабораторных/инструментальных тестов/исследований

+

+

27

Транспортные накладные (почтовые квитанции) на поставку исследуемого лекарственного средства и необходимых расходных материалов

+

+

28

Сертификаты соответствия/происхождения новых партий исследуемого лекарственного средства

-

+

29

Отчеты мониторов

-

+

30

Переговоры/переписка, связанные с исследованием:

- корреспонденция

- протоколы заседаний

- отчеты о телефонных переговорах

+

+

31

Подписанные формы информированного согласия

+

-

32

Первичная документация (истории болезни, амбулаторные карты, лабораторные записи, дневники испытуемых или опросники, журналы выдачи медикаментов, распечатки приборов, верифицированные и заверенные копии или расшифровки фонограмм, микрофиши, фотографические негативы, микропленки или магнитные носители, рентгеновские снимки)

+

-

33

Заполненные, датированные и подписанные ИРФ

+ (копия)

+ (ори-
гинал)

34

Регистрация исправлений в ИРФ

+ (копия)

+ (ори-
гинал)

35

Уведомление заказчика исследователем о побочных реакциях/явлениях и соответствующие отчеты

+

+

36

Уведомление уполномоченного органа, Национального центра и Комиссии по вопросам этики исследователем и/или заказчиком о серьезных и/или непредвиденных побочных реакциях/явлениях и сообщение другой информации по безопасности

+

+

37

Сообщения заказчиком исследователю новой информации о безопасности лекарственного средства

+

+

38

Промежуточные или годовые отчеты, предоставляемые Национальному центру и Комиссии по вопросам этики (в случае необходимости)

+

+

39

Журнал скрининга испытуемых

+

+

40

Список идентификационных кодов испытуемых

+

-

41

Журнал регистрации включенных в испытание испытуемых

+

-

42

Журнал учета исследуемого лекарственного средства на клинической базе

+

+

43

Лист образцов подписей

+

+

44

Журнал учета хранящихся образцов биологических жидкостей/тканей

+

+

После завершения или досрочного прекращения испытания

45

Журнал учета исследуемого лекарственного средства на клинической базе

+

+

46

Акт уничтожения исследуемого лекарственного средства или свидетельство его передачи заказчику

+

+

47

Итоговый список идентификационных кодов испытуемых

+

-

48

Заключительный отчет заказчика о завершении проведения клинического испытания

-

+

49

Отчет аудиторской проверки (если имеется)

-

+

50

Отчет монитора о завершающем визите

-

+

51

Информация о распределении испытуемых по группам и раскрытии кодов

-

+

52

Отчет о клиническом испытании, подписанный исследователем.

+

+

Приложение 11             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Инструкция по предоставлению информации испытуемым
о клиническом испытании и получению от них
письменного информированного согласия

     1. Исследователь начинает клинические испытания после утверждения Национальным центром и одобрения Комиссией по вопросам этики в письменном виде формы информированного согласия и других материалов, предназначенных для предоставления испытуемым.

     2. Форма информированного согласия и другие предоставляемые испытуемым материалы пересматриваются по мере появления важной информации, способной повлиять на согласие испытуемого.

     3. Устная информация, письменные материалы для испытуемого не должны содержать формулировок, прямо вынуждающих испытуемого отказаться от своих законных прав или допускающих подобное толкование, а также не должны содержать заявлений, освобождающих исследователя, заказчика или его представителей от ответственности за допущенную халатность, или формулировок, позволяющих подобную интерпретацию.

     4. Исследователь должен в полной мере проинформировать испытуемого обо всех значимых аспектах испытания, в том числе ознакомить его со всеми утвержденными информационными материалами.

     5. Устная информация и письменные материалы об испытании, включая форму информированного согласия не должны содержать специальных терминов и должны быть понятны испытуемому и, если потребуется, незаинтересованному свидетелю.

     6. До включения испытуемого в испытание он и лицо, проводившее разъяснительную беседу, подписывают и датируют форму письменного информированного согласия.

     7. Если испытуемый не может читать, то в течение всей разъяснительной беседы должен присутствовать незаинтересованный свидетель, который после того как испытуемый или его законный представитель дали согласие на участие в испытании, ставит дату и подпись на форме письменного согласия, чем подтверждает, что информация, содержащаяся в этом документе и других материалах, разъяснена и что информированное согласие на участие в испытании дано добровольно.

     8. В форме письменного согласия и других предоставляемых материалах, при разъяснительной беседе с испытуемым, должны быть освещены следующие вопросы:
     1) исследовательский характер испытания;
     2) задачи испытания;
     3) лечение исследуемым препаратом и вероятность случайного попадания в одну из групп испытания;
     4) процедуры испытания, включая инвазивные методы;
     5) обязанности испытуемого;
     6) процедуры испытания, носящие экспериментальный характер;
     7) неудобства для испытуемого, а также объективно предсказуемый риск;
     8) объективно ожидаемая польза. В случае, если испытание не имеет терапевтических целей, необходимо сообщить об этом испытуемому;
     9) другие виды медикаментозного или немедикаментозного лечения, которые могут быть назначены испытуемому, а также их потенциальные польза и риск;
     10) компенсация и/или лечение, на которые испытуемый может рассчитывать в случае нанесения вреда его здоровью в ходе испытания;
     11) размер выплат испытуемому, если таковые предусмотрены;
     12) расходы испытуемого, если таковые ожидаются, связанные с его участием в испытании;
     13) участие в испытании является добровольным, и испытуемый может отказаться в письменной форме от участия в испытании или выбыть из него в любой момент без каких либо санкций или ущемления своих прав на другие виды лечения;
     14) мониторы, аудиторы, государственный орган, Национальный центр, Комиссия по вопросам этики получат непосредственный доступ к записям в первичной медицинской документации испытуемого не нарушая при этом анонимности испытуемого. Подписывая форму письменного информированного согласия, испытуемый или его законный представитель дают разрешение на доступ к этой документации;
     15) сведения, идентифицирующие личность испытуемого, будут сохраняться в тайне и могут быть раскрыты только в пределах, установленных законодательством Республики Казахстан. При публикации результатов испытания анонимность испытуемого будет сохранена;
     16) испытуемый будет своевременно ознакомлен с новыми сведениями, которые могут повлиять на желание испытуемого продолжить участие в испытании;
     17) список лиц, к которым можно обратиться для получения дополнительной информации об испытании и правах испытуемого, а также специалистов, с которыми испытуемый может связаться в случае нанесения вреда его здоровью в ходе испытания;
     18) возможные обстоятельства и/или причины, по которым участие испытуемого в испытании может быть прекращено;
     19) предполагаемая длительность участия испытуемого в испытании;
     20) приблизительное число испытуемых, участвующих в испытании.

     9. Испытуемый должен получить подписанный, датированный экземпляр формы информированного согласия и другие информационные материалы. Копии датированной и подписанной испытуемым или его законным представителем новой редакции формы согласия и поправок к другим информационным материалам передаются ему в ходе испытания.

     10. Если испытуемый находится в неотложном состоянии и у него невозможно получить согласие до включения в испытание, оно должно быть получено у его законного представителя, если последний при этом присутствует. Когда невозможно получить предварительное согласие испытуемого и отсутствует его законный представитель, для включения испытуемого в испытание должны быть предприняты меры, предусмотренные протоколом и/или другим документом, утвержденным Национальным центром и одобренным Комиссией по вопросам этики для защиты прав и благополучия испытуемого, гарантии его безопасности и соблюдения требований настоящей Инструкции. Испытуемый или его законный представитель должны быть поставлены в известность об испытании в кратчайшие сроки, и от них должно быть получено согласие на продолжение испытания в соответствии с положениями пункта 9 настоящей инструкции.

Приложение 12             
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Инструкция по предоставлению информации о
побочных действиях/явлениях во время клинических испытаний

     1. Во время проведения клинических испытаний лекарственного средства любая информация о серьезных и/или непредвиденных побочных действиях/явлениях в обязательном порядке направляется исследователем в Национальный центр и заказчику по установленной форме.
     2. Информацию обо всех серьезных и/или непредвиденных побочных действиях/явлениях исследователь обязан направить в Национальный центр, заказчику и Комиссию по вопросам этики в течение 24 часов после выявления серьезных и/или непредвиденных побочных действий/явлений.

     3. После предоставления сообщения о возникшем серьезном побочном действии во время клинических испытаний исследователь подает детальный письменный отчет в течение 15 суток и/или при необходимости позже в Национальный центр, заказчику и Комиссию по вопросам этики.

     4. В случае возникновения серьезного и/или непредвиденного побочного действия/явления, при необходимости, исследователь предоставляет на запрос Национального центра и/или заказчика и/или Комиссии по вопросам этики соответствующую дополнительную информацию (историю болезни, посмертный эпикриз и другое).

     5. При проведении многоцентровых клинических испытаний заказчик обязан постоянно информировать других исследователей, Национальный центр и Комиссию по вопросам этики обо всех серьезных и/или непредвиденных случаях побочных действий/явлений.

     6. При проведении долгосрочных клинических испытаний заказчик подает в Национальный центр новые данные и отчеты относительно безопасности исследуемого лекарственного средства не реже одного раза в год.

     7. На основании полученной информации Национальный центр проводит изучение причинно-следственной связи между возникающем побочном действии и приемом лекарственных средств и выносит заключение о прекращении или продолжении клинических испытаний. В случае вынесения заключения о прекращении клинических испытаний Национальный центр дает рекомендацию о прекращении клинических испытаний лекарственного средства или их отдельных этапов и передает ее в уполномоченный орган.

     8. На основании поданной Национальным центром рекомендации уполномоченный орган выносит решение о прекращении клинических испытаний или их отдельных этапов. О принятом решении сообщается заказчику.

     9. Во время клинических испытаний при возникновении серьезных и/или непредвиденных побочных действий/явлений Национальный центр может запросить у заказчика дополнительные материалы клинического испытания лекарственного средства.

     10. Если заказчик на протяжении 90 календарных дней не предоставляет запрошенные дополнительные материалы или письменного обоснования сроков, необходимых для их подготовки, то Национальный центр вносит предложение в уполномоченный орган для принятия решения о прекращении клинического испытания.
     О принятом решении письменно сообщается заказчику клинического испытания.

     11. После завершения клинического испытания заказчик предоставляет в Национальный центр отчет о клиническом испытаний с данными относительно безопасности исследуемого лекарственного средства.

     12. Спорные вопросы, которые возникают в ходе проведения клинического испытания лекарственного средства, рассматриваются в порядке, установленном действующим законодательством Республики Казахстан.

Приложение 13            
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Карта-сообщение о подозреваемых серьезных побочных
действиях/явлениях (ПД/ПЯ) лекарственных средств (ЛС)
при проведении клинического испытания (заполняет исследователь)

Организация здравоохранения
(название,
почтовый адрес, тел/факс)

Воз-
раст пацие-
нта

Пол

Начало ПД
(дд/
мм/гг)

Инициалы пациента, код пациента


Следствие ПД/ПЯ


А.Выздоровление
без последствий







В. Выздоровление с последствиями



С.Еще не выздоровел

Описание подозреваемого побочного действия (данные лабораторных и других исследований включительно)


D.Смерть вследствие ПР/ПЯ


F.Смерть, не связана с ПР/ПЯ


E. Последствия неизвестны

Если результатом стала  смерть, указать причину

Торговое/
международное непатентованное название ЛС

Номер партии/
серии

Показа-
ния к приме-
нению

Режим дозовых назначений

Способ
введения

Продолжительность
терапии

доза

Крат-
ность
в сутки

С
дд/мм/гг

До
дд/мм/гг

А.подозреваемое ЛС
















Б.сопутствующие ЛС
















Последствия прекращения назначения подозреваемого ЛС

Результат повторного прекращения назначения подозреваемого ЛС

Сопутст-
вующие заболевания и другие факторы (аллергия, беремен-
ность и др.)


Национальный центр экспертизы лекарственных средств

г.Алматы,

ул.Аблай-хана,63

тел.8-(3272)-73-63-84,

факс 8-(3272)-73-55-00,

e-mail: farm@dari.kz

Существенное улучшение

Да  нет

Возобновление ПД/ПЯ

Да  нет


Улучшение отсутствует

Да  нет

Отсутствие ПД/ПЯ

Да  нет


ЛС не отменялось

Да  нет

Повторно не назначалось

Да  нет


Неизвестно

Да  нет

Отсутствие ПД/ПЯ при снижении дозы

Да  нет




Неизвестно

Да  нет


Приложение 14            
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Инструкция по проведению заказчиком мониторинга
клинического испытания

     1. Мониторинг клинического испытания организуется заказчиком клинического испытания и проводится с целью:
     1) обеспечения прав и безопасности здоровья испытуемых;
     2) получения точных, полных данных, не противоречащих первичной документации;
     3) соблюдения требований утвержденного протокола и поправок к нему, Инструкции по проведению клинических исследований и (или) испытаний фармакологических и лекарственных средств в Республике Казахстан и надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества, в случае проведения клинических испытаний в соответствии с GCP.

     2. Мониторы назначаются заказчиком.

     Монитором может быть лицо, обладающее научными и/или практическими медицинскими знаниями, необходимыми для надлежащего выполнения своих функций. Монитор должен иметь документальное подтверждение своей квалификации. Перед проведением мониторинга монитор должен ознакомиться со свойствами исследуемого лекарственного средства, протоколом испытания, формой письменного информированного согласия и другими предоставляемыми испытуемому материалами, стандартными операционными процедурами заказчика, настоящей Инструкцией.

     3. Заказчик должен обеспечить проведение мониторинга испытания должным образом и определить объем, особенности мониторинга, которые зависят от целей и задач, дизайна и сложности испытания, количества испытуемых и конечных точек испытания. Выбор данных для проверки основывается на статистических методах.
     4. Мониторинг проводится на клинической базе до, во время и после окончания испытания.
     5. Монитор должен:
     1) в соответствии с требованиями, следить за надлежащим проведением и документальным оформлением испытания;
     2) контролировать:
     соответствие квалификации, опыта и возможностей исследователя проводимым клиническим испытаниям;
     соответствие помещений, отведенных для целей испытания, включая лаборатории и оборудование, а также персонала, проводимым клиническим испытаниям;
     3) в отношении исследуемого лекарственного средства следить за:
     соблюдением условий и сроков хранения лекарственного средства и его наличием в количестве достаточном для проведения клинических испытаний;
     использованием исследуемого лекарственного средства только для испытуемых, соответствующих критериям отбора в дозах, которые определены протоколом испытания;
     предоставлением необходимых инструкций по правильному приему, хранению, учету и возврату исследуемого лекарственного средства;
     документальным оформлением получения, использования и возврата исследуемого лекарственного средства на клинической базе;
     осуществлением утилизации остатков исследуемого лекарственного средства на клинической базе в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан и требованиями заказчика;
     4) следить за соблюдением исследователем утвержденного протокола и поправок к нему;
     5) удостовериться в том, что информированное согласие получено в письменной форме у каждого испытуемого до его включения в испытание;
     6) следить за наличием у исследователя текущей редакции Брошюры исследователя, всех документов, лекарственных средств и расходных материалов, необходимых для надлежащего проведения испытания, в соответствии с Инструкцией по проведению клинических исследований и (или) испытаний фармакологических и лекарственных средств в Республике Казахстан;
     7) следить за получением исследователем и его сотрудниками всей необходимой информации о проводимом клиническом испытании;
     8) следить за выполнением исследователем и его сотрудниками связанных с клиническим испытанием обязанностей в соответствии с требованиями протокола или другого письменного соглашения между заказчиком и исследователем;
     9) следить за включением исследователем в клиническое испытание только тех испытуемых, которые соответствуют критериям отбора;
     10) сообщать о темпах набора испытуемых в испытание;
     11) следить за точностью, полнотой данных в первичных и других документах испытания и своевременным их занесением;
     12) следить за своевременным предоставлением исследователем отчетов, уведомлений, заявок и других документов, а также удостоверяться в том, что они удобочитаемы, датированы, идентифицируют испытание и содержат точную и подробную информацию;
     13) сверять записи в индивидуальных регистрационных формах испытуемых с первичными и другими документами на предмет полноты и точности представленных в них данных;
     14) проверить:
     правильность переноса в карту испытуемого данных, сбор которых предусмотрен протоколом испытания и соответствие их данным первичной документации;
     документальное оформление любых изменений дозы исследуемого лекарственного средства и/или проводимой терапии для каждого испытуемого;
     регистрацию в ИРФ побочных реакций/явлений, сопутствующего лечения и интеркуррентных заболеваний в соответствии с требованиями протокола;
     занесение в ИРФ испытуемого сведений о пропущенных испытуемым визитах к врачу, обследованиях и осмотрах;
     регистрацию и объяснение в ИРФ всех случаев исключения и выбывания испытуемых из испытания;
     15) сообщать исследователю об ошибочных, пропущенных и неразборчивых записях в индивидуальной регистрационной форме;
     16) следить за тем, чтобы необходимые исправления, добавления или вычеркивания были сделаны, датированы, объяснены (если необходимо) и парафированы самим исследователем или уполномоченным им сотрудником (предоставление таких полномочий необходимо задокументировать);
     16) контролировать своевременность и правильность предоставления отчетов о побочных действиях согласно протоколу испытания, требованиям уполномоченного органа, Национального центра, Комиссии по вопросам этики и заказчика, а также надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества, в случае проведения клинических испытаний в соответствии с GCP;
     16) контролировать ведение исследователем необходимой документации по испытанию;
     17) указывать исследователю на нарушение протокола, стандартных операционных процедур, требований настоящей Инструкции или надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества, в случае проведения клинических испытаний в соответствии с GCP, а также обеспечивать принятие надлежащих мер во избежание повторения обнаруженных нарушений;
     18) соблюдать стандартные операционные процедуры, установленные заказчиком для мониторинга данного клинического испытания.
     6. Визиты на клиническую базу или переговоры/переписка с исследователем или его сотрудниками по вопросам проведения испытания сопровождаются письменным отчетом, направляемым заказчику. В отчете указывают дату, название медицинской организации, фамилию монитора, исследователя или другого лица, с которым велись переговоры/переписка. Отчет должен включать краткое описание объектов проверки, полученные результаты, выявленные недостатки и нарушения, выводы, описание принятых или планируемых мер и/или рекомендации по устранению нарушений.
     7. Факт рассмотрения отчета и результаты последующего контроля по итогам отчета мониторинга документально оформляются уполномоченным представителем заказчика.

     Приложение 15            
к Инструкции по проведению     
клинических исследований и (или)
испытаний фармакологических и   
лекарственных средств в     
Республике Казахстан      

Структура отчета о клиническом испытании
лекарственного средства

     1. Титульная страница:
     1) название клинического испытания;
     2) название лекарственного средства;
     3) идентификацию испытания;
     4) если не указано в названии, - сокращенное описание дизайна, контрольных исследований, продолжительность испытания, дозировок лекарственного средства и контингента испытуемых;
     5) сведения о заказчике;
     6) идентификация протокола;
     7) вид/фаза;
     8) дату начала, дата окончания испытания;
     9) положение, которое доказывает, что испытание выполнено соответственно с требованиями настоящей Инструкции и надлежащей клинической практики Европейского экономического сообщества (если выполнялось);
     10) дату отчета.
     2. Резюме (краткое описание клинического испытания).
     Резюме должно содержать числовые данные для иллюстрации результатов.
     3. Содержание отчета:
     1) номер страницы и другую информацию, определяющую место каждого раздела, включая сводные таблицы, рисунки, графики;
     2) перечень и расположение приложений, таблиц и представленных индивидуальных регистрационных форм.
     4. Перечень сокращений и определение терминов.
     Сокращенные термины должны быть расшифрованы, а сокращения даны в скобках при первом упоминании в тексте.
     5. Этические вопросы:
     1) подтверждение того, что клиническое испытание, документы клинического испытания и все поправки к ним были рассмотрены и одобрены Комиссией по вопросам этики;
     2) подтверждение того, что испытание проведено в соответствии с этическими принципами;
     3) указание на то, где и когда было получено информированное согласие в зависимости от времени включения испытуемого в испытание.
     6. Исследователи и административная структура испытания (название, адрес, телефон для контакта).
     В этом разделе должна быть кратко описана административная структура испытания, которая должна включать всех лиц и организаций, участвующих в клинических испытаниях.
     7. Введение.
     Введение должно содержать краткое описание, указывающее на место испытания в контексте разработки исследуемого лекарственного средства и связанные с этим особенности испытания. Все руководства, которые использовались при разработке протокола или любые встречи/соглашения заказчика и Национального центра по вопросам данного испытания, должны быть указаны и идентифицированы.
     8. Цель испытания.
     9. План испытания.
     1) общий план (дизайн) испытания; схематическое изображение этапов и процедур испытания:
     изучаемые курсы лечения (определенные лекарственные средства, дозы, методы лечения);
     изучаемый контингент испытуемых и их количество, которые необходимо включить в исследование;
     уровни и методы проведения слепого испытания;
     вид контроля и схему испытания;
     метод распределения испытуемых по группам лечения;
     последовательность и длительность всех периодов испытания, включая периоды до рандомизации и после проведенного лечения, периоды отмены лечения, а также периоды с простым и двойным слепым методом лечения. Должно быть определено время рандомизации;
     данные по безопасности, данные мониторинга или Национального центра;
     любые промежуточные анализы;
     2) обоснование плана (дизайна) испытания, в том числе выбор контрольных групп;
     3) выбор изучаемой популяции:
     критерии включения;
     критерии исключения;
     критерии исключение испытуемых из испытаний или анализов;
     4) лечение:
     назначенное лечение;
     идентификация применяемых лекарственных средств (описание исследуемого лекарственного средства (состав, номер серии), механизмов повторной поставки лекарственных средств, специфических требований к хранению лекарственных средств (если имелись), а также указание источников получения плацебо и препарата сравнения);
     методы распределения испытуемых по группам (рандомизация);
     выбор доз для изучения;
     выбор доз и времени назначения лекарственного средства для каждого испытуемого;
     "слепой" метод (если использовался);
     предшествующая и сопутствующая терапия;
     соблюдение испытуемым режима лечения;
     5) данные относительно эффективности и безопасности:
     6) данные относительно гарантии качества (отчет об аудите, мониторинге, если проводились);
     7) запланированные в протоколе статистические методы;
     8) изменения относительно запланированного проведения испытания или анализа.
     10. Информация об испытуемых:
     1) распределение испытуемых;
     2) отклонения от протокола (отклонения от протокола должны быть суммированы в соответствии с клинической базой испытания и сгруппированы в категории).
     11. Оценка эффективности:
     1) анализируемые ряды данных;
     2) демографические и/или другие основные характеристики;
     3) показатели относительно соблюдения испытуемыми режима лечения;
     4) результаты эффективности и представление таблиц индивидуальных данных испытуемых:
     анализ эффективности;
     статистические/аналитические выводы;
     представление индивидуальных данных в таблицах;
     доза лекарственного средства, концентрация и их взаимосвязь с эффективностью лекарственного средства;
     взаимодействие лекарство - лекарство, лекарство - болезнь (если изучались);
     выводы относительно эффективности.

     12. Определение безопасности:
     1) степень воздействия исследуемого лекарственного средства с указанием длительности воздействия, дозы и концентрации лекарственного средства;
     2) побочные действия/явления:
     краткое резюме о побочных реакциях/явлениях;
     предоставление информации о побочных действиях/явлениях;
     анализ побочных действий/явлений;
     списки побочных действий/явлений, наблюдаемых у каждого испытуемого;
     3) серьезные и/или непредвиденные побочные действия/явления;
     4) оценка клинико-лабораторных исследований:
     перечень индивидуальных лабораторных показателей исследуемых и значение каждого измененного лабораторного показателя;
     оценка каждого показателя лабораторных исследований;
     лабораторные значения за весь период;
     индивидуальные колебания у испытуемых;
     индивидуальные клинически значимые отклонения;
     5) дневники и другая информация обследования, касающаяся вопросов безопасности;
     6) выводы о безопасности.
     13. Обсуждение и обобщенные выводы.
     14. Таблицы, рисунки, графики, которые не вошли в текст:
     1) демографические данные;
     2) данные относительно эффективности;
     3) данные относительно безопасности:
     выявление неблагоприятных случаев;
     перечень случаев с серьезными и/или непредвиденными побочными действиями/явлениями;
     описание случаев серьезных и/или непредвиденных побочных действий/явлений;
     перечень отклонений показателей лабораторных исследований (по каждому исследуемому).
     15. Список литературы.
     16. Приложения.
     1) информация об испытании:
     протокол и поправки к протоколу;
     индивидуальная регистрационная форма (только основные страницы);
     страницы с указанием этических моментов и вывод комиссии по вопросам этики;
     перечень и характеристики исследователей и других ответственных лиц;
     подписи исследователя(лей) или руководителя клинического испытания;
     аналитическая документация - сертификаты анализа/происхождения исследуемого лекарственного средства;
     схема рандомизации и коды (идентификация испытуемых и предназначенное лечение);
     отчеты аудитора/ов (если проводился);
     документация по статистическим методам;
     публикации, базирующиеся на испытании;
     важные публикации, на которые даны ссылки в данном отчете;
     2) перечень данных об испытуемых:
     испытуемые, которые выбыли из испытания;
     отклонения от протокола;
     исследуемые, которые исключены из анализа эффективности;
     демографические данные;
     соблюдение режима лечения и/или данные о концентрации лекарственного средства (если имеются);
     индивидуальные данные относительно эффективности;
     перечень побочных действий/явлений;
     перечень индивидуальных показателей лабораторных исследований испытуемых (по требованию Национального центра);
     3) основные страницы индивидуальной регистрационной формы:
     ИРФ случаев серьезных и/или непредвиденных побочных действий, а также случаев выведения из исследования в связи с развитием побочных реакций/явления;
     другие ИРФ, представленные на рассмотрение.

Қазақстан Республикасында фармакологиялық және дәрілік заттар клиникалық зерттеулерін және (немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі Нұсқаулықты бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2005 жылғы 14 ақпандағы N 53 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 15 наурызда тіркелді. Тіркеу N 3494. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009 жылғы 19 қарашадағы N 744 Бұйрығымен.

      Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2009.11.19 N 744 бұйрығымен.

      "Дәрілік заттар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес, сондай-ақ фармакологиялық және дәрілік заттардың клиникалық зерттеулерін және (немесе) сынақтарын жүргізудің халықаралық ережелерімен үйлестіру мақсатында БҰЙЫРАМЫН: қараныз K090193
     1. Қазақстан Республикасында фармакологиялық және дәрілік заттардың клиникалық зерттеулерін және (немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі Нұсқаулық бекітілсін.
     2. Денсаулық сақтау министрлігінің Фармация комитеті (Л.Ю.Пак) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жіберетін болсын.
     3. Ұйымдық-құқықтық жұмыс департаменті (Д.В.Акрачкова) осы бұйрық Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткізілгеннен кейін заңнамада белгіленген тәртіпте оның ресми жариялануын қамтамасыз етсін.
     4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау денсаулық сақтау бірінші Вице-Министрі А.А.Ақановқа жүктелсін.
     5. Осы бұйрық ресми жарияланған күннен бастап қолданысқа енеді.

     Министр

Қазақстан Республикасы   
Денсаулық сақтау министрінің
2004 жылғы 14 ақпандағы   
N 53 бұйрығымен       
БЕКІТІЛГЕН         

Қазақстан Республикасында фармакологиялық және
дәрілік заттардың клиникалық зерттеулерін және
(немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
Нұсқаулық

1. Жалпы ережелер

     1. Қазақстан Республикасында фармакологиялық және дәрілік заттардың (әрі қарай - дәрілік заттардың) клиникалық зерттеулерін және (немесе) сынақтарын (әрі қарай - клиникалық сынақтар) жүргізу жөніндегі Нұсқаулық (әрі қарай - Нұсқаулық) халықаралық практикада қолданылатын нормалар ескеріле отырып, зерттеулерге қатысатын адамдар құқықтарының қорғалуын, денсаулығының қауіпсіздігі мен қорғалуын кепілдендіретін, сондай-ақ зерттеу барысында алынатын ақпараттың шүбасыздығы мен дәлдігін қамтамасыз ететін, Қазақстан Республикасында клиникалық сынақтарды жүргізу процедурасын егжей-тегжейлендіру мақсатында және клиникалық сынақтарды жоспарлауды, жүргізуді, құжаттық ресімдеу мен клиникалық бақылаудың бірыңғай талаптарын белгілеу мақсатында әзірленді.

     2. Нұсқаулықта мынадай негізгі түсініктер пайдаланылады:
     1) аудит - клиникалық зерттеулердің жүргізілуіне тартылған тараптардың құжаттамасы мен қызметін ұдайы және тәуелсіз тексеру, ол осы қызметтің жүзеге асырылу фактісін растау үшін, сондай-ақ деректерді жинау, өңдеу және ұсыну процедураларының зерттеу хаттамасының, стандарттық операциялық процедуралар, клиникалық сынақтар тиісті клиникалық практикаға (GCP) сәйкес жүргізілген жағдайда осы Нұсқаулық пен Еуропалық экономикалық қауымдастықтың (әрі қарай - ICH GCP) тиісті клиникалық практикасының талаптарына сәйкестілігін бағалау үшін жүргізіледі;
     2) биожетімділігі - жылдамдық пен дәреже, белсенді субстанция мен оның белсенді бөлігі онымен дәрілік нысаннан сіңіріледі және оның әсері болжанатын жерде қолжетімді болады;
     3) биоэквиваленттілігі - бірдей жағдайдағы екі дәрілік заттың салыстырмалы сипаттамасы, бұл бірдей молярлық мөлшерлерде қолданғаннан кейін тиімділігі мен қауіпсіздігіне қатысты олардың фармацевтикалық және биологиялық барабарлығын растайды;
     4) зерттеуші брошюрасы - зерттелетін дәрілік препараттың клиникаға дейінгі және клиникалық зерттелуі нәтижелерінің реферативті баяндалуы, оның адамда зерттелуі үшін мәні бар;
     5) қалпына келтірілген дәрілік зат (генерик) - құрамы мен сапа көрсеткіштері, қауіпсіздігі мен тиімділігі жағынан түпнұсқалық дәрілік затқа толық сай келетін және түпнұсқалық дәрілік затқа қорғау құжаттарының қолданылу мерзімі өткеннен кейін айналымға түскен дәрілік зат;
     6) клиникалық сынақтардың екінші фазасы - дәрілік затты тиісті бейінде сыналушыға терапиялық тиімділігі мен қысқа мерзімді қауіпсіздігін анықтау, фармакокинетикасын зерделеу, сондай-ақ оңтайлы терапиялық мөлшерлерін, енгізу режимін, әсердің тиімділікке тәуелділігін айқындау мақсатында сынау;
     7) клиникалық сынақтардың тапсырысшысы - дәрілік заттың клиникалық сынағын мәлімдеуші және оның ұйымдастырылуы, бақылануы және/*немесе қаржыландырылуы үшін жауап беретін заңды немесе жеке тұлға болып табылады;
     8) дербес тіркеу нысаны (әрі қарай - ДТН) - клиникалық зерттеу хаттамасында көзделген әр сыналушы бойынша ақпарат енгізуге арналған баспа және электрондық құжат;
     9) клиникалық сынақ инспекциясы - денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органның (әрі қарай - уәкілетті орган) Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің "Дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медицина техникасын сараптау Ұлттық орталығы" РМК (әрі қарай - Ұлттық орталық) мамандары мен сарапшыларын тарта отырып, материалдық базаны (үй-жайларды, жабдық пен жарақтануды) және клиникалық сынақты жүргізу мен алынған деректердің сапасын бағалау үшін клиникалық сынаққа жатқызылған құжаттарды ресми тексеру процедурасы;
     10) сыналушы үшін ақпарат - сынақтың жалпы мақсаттары, оған қатысу қаупі мен пайдасы, сондай-ақ сыналушының қатысуы талап етілетін процедуралар сипатталатын құжат;
     11) ақпараттық келісім - оның барлық ерекшеліктерімен танысқаннан кейін сыналушының клиникалық сынаққа қатысуға ерікті келісімінің құжат жүзінде ресімделуі, оған емделуші қол қояды және мерзімін көрсетеді;
     12) биоэквиваленттілігіне сынақтар - мақсаты емделушілердің шектелген санында бірдей молярлық мөлшерлерде пайдаланылғаннан кейін екі дәрілік заттың тиімділігі мен қауіпсіздігінің салыстырмалы бағалануын жүзеге асыру болып табылатын сынақтар. Салыстыру препараты ретінде Ұлттық орталық айқындайтын дәлелденген биожетімділігі бар тиісті дәрілік заттар пайдаланылады;
     14) сыналушы - клиникалық сынаққа қатысатын емделуші, ол сыналатын препарат немесе салыстыру препаратын алып отырады;
     15) зерттеуші - клиникалық сынақтарды жүргізу мәселелері бойынша дайындықтан өткен дәрігер, ол клиникалық сынақты тікелей жүргізеді және медицина ұйымында дәрілік зат клиникалық сынағының жүргізілу тәртібі үшін жауап береді. Егер сынақты клиникалық база қызметкерлерінің ұжымы жүргізетін болса, клиникалық базаның басшысы зерттеуші (жауапты зерттеуші) болып табылады;
     15) зерттелетін дәрілік зат - дайын дәрілік зат немесе плацебо, ол клиникалық сынақтар кезінде бақылау үшін зерделенеді немесе пайдаланылады;
     16) клиникалық база - Ұлттық орталықтың ұсынымы негізінде денсаулық сақтау саласындағы мемлекеттік орган белгілеген медициналық ұйым, ол дәрілік заттың клиникалық сынақтарын жүргізуді жүзеге асырады;
     17) дәрілік заттың клиникалық сынағы - сыналушы ретінде адам қатысатын және зерттелетін дәрілік препараттың клиникалық фармакологиялық және/немесе фармакодинамикалық әсерлерін анықтау немесе растау және/немесе оған барлық жанама реакцияларды анықтау және/немесе оның сіңірілуін, таралуын, биотрансформациясын зерделеу және қауіпсіздігі мен тиімділігін белгілеу мақсатында жүргізілетін зерттеу;
     18) этика мәселелері жөніндегі комиссия - тәуелсіз сараптама органы, оның құрамына сыналушылар мен зерттеушілер құқықтарының, қауіпсіздігі мен игілігінің қорғалуын, сондай-ақ клиникалық сынақ материалдарының этикалық және адамгершілік-құқықтық бағалануын жүзеге асыратын денсаулық сақтау, ғылым саласындағы мамандар, қоғамдық ұйымдардың өкілдері кіреді;
     19) келісім-шарттық зерттеу ұйымы - тапсырысшымен жасалған шарт шеңберінде клиникалық сынақты жүргізумен байланысты оның бір немесе бірнеше функциясын орындайтын жеке немесе заңды тұлға;
     20) көп орталықтық клиникалық сынақтар - бірыңғай хаттамаға сәйкес дәрілік заттың бірнеше клиникалық базада (бірден астам зерттеушімен) жүзеге асырылатын сынақтары;
     21) халықаралық көп орталықтық клиникалық сынақ - бірыңғай хаттама бойынша екі немесе одан да көп елдерде жүргізілетін көпорталықтық клиникалық сынақ;
     22) монитор - тапсырыс беруші тағайындайтын адам, ол клиникалық сынақтың хаттамаға сәйкес жүргізілуіне бақылау жасайды;
     23) клиникалық сынақ мониторингі - клиникалық сынақтың барысын және оның өткізілуін, деректердің жиналуын және зерттеулер нәтижелерінің хаттамаға, стандарттық процедураларға, осы Нұсқаулыққа және тиісті клиникалық практикаға (GCP) сәйкес ұсынылуын қамтамасыз етуді бақылау процедурасы;
     24) күтпеген жанама әсері - сипаты немесе айқындық дәрежесі дәрілік зат туралы зерттеушінің брошюрасында берілген қолда бар ақпаратқа сай келмейтін жанама реакция/құбылыс;
     25) шектелген клиникалық сынақтар (қысқартылған бағдарлама бойынша) - науқастардың шектелген санындағы сынақ;
     26) клиникалық сынақ туралы есеп - осы Нұсқаулықтың талаптарына сәйкес, жазбаша нысанда ұсынылған клиникалық сынақтар нәтижелері мен олардың талдаулары;
     27) клиникалық сынақ материалдарын бағалау - Ұлттық орталықтық клиникаға дейінгі және клиникалық сынақтар материалдарын тексеруі және қарауы, ол клиникалық сынақты жүргізу немесе клиникалық сынақты жүргізуден бас тарту мүмкіндігі туралы ұсыныстарды қою, оның нәтижелерін бекіту мақсатында жүргізіледі;
     28) клиникалық сынақтарға қатысатын емделуші (әрі қарай - емделуші) - ауруы бар немесе жоқ адам, ол медициналық және медициналық емес сипаттағы себептер бойынша, өз денсаулығы үшін тікелей пайдасы бар немесе онсыз зерттеу субъектісі ретінде клиникалық сынақтарға қатысады;
     29) клиникалық сынақтардың бірінші фазасы - зерттелетін дәрілік заттың қауіпсіздігін алдын ала бағалау, сондай-ақ сыналушыларда фармакокинетикасы мен фармакодинамикасын зерттеу жолымен мөлшерлеудің алдын ала сызбасын анықтау мақсаттарында жүргізілетін сынақ;
     30) клиникалық сынақ кезіндегі жанама әсері (әрі қарай - жанама әсері) - дәрілік препараттың кез келген мөлшерін енгізуге байланысты теріс немесе болжанбаған реакция;
     31) жанама құбылысы - оның қолданылуымен себеп-салдарлық байланыстың болуына қарамастан, дәрілік препаратты алған сыналушыда анықталған кез келген қолайсыз клиникалық көрініс;
     32) хаттамаға түзету - тапсырыс беруші мен зерттеуші қол қойған және Ұлттық орталық пен Этика мәселелері жөніндегі комиссия бекіткен/мақұлдаған өзгерістерді жазбаша сипаттау немесе клиникалық сынақ хаттамасының мәтінін формальды түсіндіру;
     33) клиникалық сынақтар хаттамасы (әрі қарай - хаттама) - клиникалық сынақтың негізгі міндеттері, әдістемесі, процедуралары, статистикалық қырлары мен ұйымдастырылуы, сондай-ақ зерттелетін дәрілік затқа қатысты бұрын алынған деректер мен сынақтар дәйектемесі;
     34) рандомизация - сынаққа қатысушыларды негізгі және бақылаушы топқа кездейсоқ жатқызу процесі, ол жүйелі қателіктерді барынша төмендетуге мүмкіндік береді;
     35) зерттеуші резюмесі (crriculum vitае) - зерттеушінің білімін, кәсіби дайындығын және тәжірибесін растайтын құжат;
     36) елеулі жанама әсері - дәрілік заттың мөлшеріне қарамастан, сыналушылардың өмірі үшін қауіп төндіретін, өлімге, тұрақты немесе айқын еңбекке қабілетсіздікке/мүгедектікке, ауруханаға жатқызуға/ауруханаға жатқызу мерзімінің ұзартылуына, туа біткен аномалияларға/даму кемістіктеріне әкеп соғатын кез келген клиникалық қолайсыз көріністер;
     37) стандартты операциялық процедуралар - белгілі бір функцияларды орындаудың бірыңғайлылығын қамтамасыз ететін егжей-тегжейлі жазбаша нұсқаулықтар;
     38) клиникалық сынақтардың үшінші фазасы - терапиялық тиімділігін, қауіпсіздігін растау және жанама реакцияларын қоса оның қашықтағы әсерлерін анықтау мақсатында жүргізілетін дәрілік заттың сынағы;
     39) клиникалық сынақтардың төртінші фазасы - дәрілік заттың сынағы, ол дәрілік зат тіркелгеннен және рынокқа түскеннен кейін дәрілік заттың терапиялық тиімділігін, оның одан әрі пайдаланылуының стратегиясын анықтау мақсатында, сондай-ақ жанама реакцияларының ауқымы мен жиілігі және сыналатын дәрілік заттың басқа дәрілік заттармен өзара әрекеттестігі туралы қосымша ақпарат алу үшін жүзеге асырылады;
     40) клиникалық сынақ материалдарының этикалық бағалануы - клиникалық сынақты жүргізу мүмкіндігі мен одан бас тарту туралы ұсыныстарды шығару мақсатында Этика, этикалық және ождандық-құқықтық мәселелер жөніндегі комиссияның клиникалық сынақ материалдарын қарауы.

     3. Осы Нұсқаулық дәрілік заттардың клиникалық сынақтарының барлық түрлеріне қолданылады:
     1) толық бағдарлама бойынша клиникалық сынақтар (бірінші - төртінші фазалар);
     2) қысқартылған бағдарлама бойынша клиникалық сынақтар;
     3) биожетімділікті/биоэквиваленттілікті зерттеу;
     4) көп орталықтық клиникалық зерттеулер;
     5) халықаралық көпорталықтық клиникалық сынақтар.

     4. Клиникалық сынақтардың жүргізілуі кезінде зерттеуші мен тапсырыс беруші клиникалық топтардың рандомизациясын, олардың сандық құрамын, көзбен көрмейтін плацебо-бақылауды пайдалануды және басқаларын қоса осы Нұсқаулықтың және Еуропалық экономикалық қауымдастықтың (ICН GCP) тиісті клиникалық практикасының талаптарын басшылыққа алулары тиіс.

     5. Клиникалық сынақтар:
     1) уәкілетті органның шешімі бойынша дәрілік заттардың қауіпсіздігі мен тиімділігі туралы қосымша мәліметтер алу қажет болған;
     2) отандық өндірушілер жаңа түпнұсқалық дәрілік заттар әзірлеген;
     3) қолданылуының жаңа көрсетілімдері зерттелген, дәрілік нысаны, дәрілік заттардың мөлшерленуі мен қолданылу тәсілі өзгерген;
     4) дәрілік заттар халықаралық көп орталықтық клиникалық сынақтар шегінде зерттелген жағдайларда жүргізіледі.

     6. Клиникалық сынақ жүргізу немесе жүргізуден бас тарту туралы шешімді уәкілетті орган Ұлттың орталықтың клиникалық сынақтарды жүргізу мүмкіндігі немесе бас тарту туралы қорытындысы негізінде қабылдайды.

     7. Тапсырысшы бүкіл клиникалық сынақ мерзімі ішінде сыналатын дәрілік заттың қауіпсіздігі, сондай-ақ клиникалық сынақтың сапасын қамтамасыз ету және бақылау жөніндегі шаралар жүйесінің енгізілуі мен олардың сақталуы үшін құжат жүзінде ресімделген стандартты операциялық процедураларды басшылыққа ала отырып, жауап береді.

     8. Тапсырысшы келісім-шарттық ұйымға клиникалық сынақты өткізумен байланысты функцияларды толықтай немесе ішінара бере алады. Бұл орайда зерттеу барысында алынған деректердің сапасы мен толықтығы үшін тапсырысшы жауап береді.

2. Дәрілік заттардың клиникалық сынақтарын
жүргізу туралы шешімді қабылдау

     9. Дәрілік заттың клиникалық сынағын жүргізу үшін тапсырыс беруші осы Нұсқаулыққа берілген 1 қосымшаға сәйкес Ұлттық орталыққа өтініш береді, оған:
     тапсырыс беруші куәландырған дәрілік заттың шығу тегі сертификаты;
     дәрілік заттың дайындалу технологиясы (өндірілуі) туралы мәліметтер және дәрілік заттың өндірісі мен сапасын бақылау жүзеге асырылатын құжаттама;
     осы Нұсқаулық 5 тармағының 2) және 4) тармақшаларында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, Фармакопея орталығының дәрілік заттың сапасы туралы қорытындысы;
     осы Ережелерге 2 қосымшаға сәйкес тапсырыс берушінің уәкілетті өкілі мен зерттеуші қол қойған, сынақ түрі мен фазасына сәйкес әзірленетін дәрілік зат клиникалық сынағының хаттамасы;
     осы Нұсқаулыққа 3 қосымшаға сәйкес жасалған зерттеуші брошюрасы және қолдану жөнінде маманға арналған нұсқаулығы;
     сыналушы үшін ақпарат және/немесе ақпараттандырылған келісім нысаны;
     дербес тіркеу нысаны (қажет болған жағдайда); зерттеушінің осы сәттегі резюмесі (curriculum vitае) және/немесе оның біліктілігін растайтын басқа да материалдар қоса беріледі.

     10. Тапсырыс беруші ұсынған материалдар сараптамасы ұсынылған материалдардың көлемі мен дұрыс ресімделу тұрғысынан белгіленген талаптарға сәйкестігін анықтау, сондай-ақ дәрілік заттың клиникалық сынағы хаттамаға сәйкес жүргізілуінің тиімділігіне қатысты шешім қабылдау үшін 30 күн ішінде жүргізіледі.

     11. Клиникалық сынақ материалдарын бағалау тапсырыс беруші мен Ұлттық орталық арасындағы шарт жағдайларында жүргізіледі. Клиникалық сынақтар материалдарын бағалау үшін төлемақы Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.
     Дәрілік заттың клиникалық сынағына қатысты қосымша деректер алу қажеттігі туындаған жағдайда Ұлттық орталық тапсырыс берушіден қосымша материалдарды сұрата алады. Оларды дайындау үшін қажетті уақыт сараптама жұмыстарының жүргізілу кезеңіне кірмейді.
     Егер тапсырыс беруші 90 күнтізбелік күн ішінде сұрау салынған қосымша материалдарды немесе оларды дайындау үшін қажетті мерзімдер дәйектелген хатты ұсынбайтын болса, онда клиникалық сынақ материалдары қаралудан алынып тасталады.
     Қабылданған шешім туралы Ұлттық орталық тапсырыс берушіге жазбаша хабарлайды.

     12. Оң қорытынды болған жағдайда Ұлттық орталық осы Нұсқаулыққа 5 қосымшаға сәйкес клиникалық сынақ материалдарының этикалық бағалауын жүргізуге өтінішті және осы Нұсқаулыққа 4 қосымшаға сәйкес клиникалық сынақтар материалдарын Этика мәселелері жөніндегі комиссияға ұсыну, сондай-ақ емделушілердің өмірі мен денсаулығының сақтандырылуы туралы құжатты ресімдеу мүмкіндігі туралы тапсырыс берушіге жазбаша хабарлайды.

     13. Этика мәселелері жөніндегі комиссия клиникалық сынақтың этикалық қырларын (сыналушылардың өмірі мен денсаулығының сақтандырылуын ескере отырып), дәрілік зат сапасын бақылау нәтижелерін (егер ол жүргізілсе) қарайды және осы Нұсқаулыққа 6 қосымшаға сәйкес мотивацияланған қорытынды жасайды және оны клиникалық сынақтар тапсырысшысына жолдайды. Клиникалық сынақты жүргізу мақұлданған жағдайда тапсырысшы қорытындыны Ұлттық орталыққа береді.

     14. Ұлттық орталық жүргізілген бағалау деректері негізінде клиникалық сынақтарды жүргізу мүмкіндігі немесе бас тарту туралы қорытынды береді.
     Ұсыныс:
     1) осы Нұсқаулықтың 5-тармағы 2) және 4)-тармақшаларында көрсетілген реттерді қоспағанда, Фармакопея орталығының оң шешімі;
     2) клиникалық сынақтар хаттамасы мен ұсынылған материалдарды бағалаудың оң қорытындылары;
     3) Этика мәселелері жөніндегі комиссияның клиникалық сынақтардың этикалық және адамгершілік-құқықтық қырларын оң бағалауы;
     4) сыналушылардың өмірі мен денсаулығының сақтандырылуын заңда көзделген тәртіпте растайтын құжаттар болған жағдайларда шығарылады. Халықаралық көпорталықтық сынақтар жүргізілгенде сақтандыру шарттары мен тәртібі Қазақстан Республикасының заңдарымен немесе Қазақстан Республикасы жасасқан халықаралық шарттармен айқындалады.

     15. Ұлттық орталықтың бағалау нәтижелері жөніндегі қорытындысы уәкілетті органға жіберіледі, ол клиникалық сынақтарды жүргізу немесе одан бас тарту туралы шешім шығарады.
     Бағалау нәтижелері бойынша Ұлттық орталықтың ұсыныстарын алған күннен бастап 10 күн ішінде уәкілетті орган қабылданған шешім туралы Ұлттық орталықты жазбаша хабардар етеді.

     16. Уәкілетті органның клиникалық сынақтарды жүргізуден бас тартуы жөніндегі шешімі Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіпте шағымдалуы мүмкін.

     17. Уәкілетті орган клиникалық сынақтарды жүргізу туралы шешім шығарған жағдайда Ұлттық орталық клиникалық сынақтың хаттамасын бекітеді.

     18. Дәрілік заттың клиникалық сынақтарын жүргізу үшін тапсырыс беруші клиникалық сынақтар жүргізілетін клиникалық базалармен дәрілік заттың клиникалық сынақтарын жүргізу туралы шарт жасасуы тиіс.

     19. Дәрілік заттың клиникалық сынақтарын жүргізу туралы шарт:
     1) клиникалық сынақтардың мерзімдері мен көлемдерін;
     2) клиникалық сынақтар бағдарламасының жалпы құнын және ақы төлеу шарттарын;
     3) Дәрілік заттың клиникалық сынақтарына қатысушы емделушілердің өмірі мен денсаулығын сақтандыру шарттарын;
     4) Пайдаланылған дәрілік заттар мен материалдық қаражаттарды қайтару шарттарын қамтуға тиіс.

3. Клиникалық сынақтардың жүргізілу тәртібі

     20. Клиникалық сынақтар осы Нұсқаулықтың 7 қосымшасына сәйкес клиникалық база туралы ережеге сай әрекет ететін және осы Нұсқаулықтың 8 қосымшасына сәйкес Ұлттық орталыққа клиникалық базаның төлқұжатын ұсынған клиникалық базада, сондай-ақ клиникалық сынақтың бекітілген хаттамасына сәйкес жүргізіледі.

     21. Клиникалық сынақты жүргізу барысында хаттамаға толықтырулар немесе түзетулер енгізілуі мүмкін.
     Бекітілген хаттамаға толықтырулар мен түзетулер енгізу үшін тапсырысшы Ұлттық орталыққа жазбаша түрдегі өтінішті және себептерін түсіндіре отырып, ұсынылатын толықтырулар мен түзетулерді Этика мәселелері жөніндегі комиссия оларды мақұлдағаннан кейін береді. Хаттамаға толықтырулар мен түзетулерді енгізу хаттамаға қосымша түрінде ресімделеді, оған тапсырысшының өкілі мен зерттеуші қол қояды және Ұлттық орталық бекітеді.

     22. Хаттамадан ауытқуға жол беріледі, бұл орайда жол берілген хаттамадан ауытқудың сипаттамасы, оның себебі және/немесе хаттамаға ұсынылатын толықтырулар/түзетулер Ұлттық орталыққа және Этика мәселелері жөніндегі комиссияға қаралуға және бекітуге/мақұлдауға сондай-ақ келісу үшін тапсырысшыға ұсынылуы тиіс.
     Сынаққа қатысушы сыналушылар хаттамаға өзгерістер енгізілгені туралы хабардар етілуі және ақпараттық келісімнің жаңа нысанына қол қоюлары тиіс.

     23. Сыналушыларға төнген тікелей қауіпті жою қажет болған жағдайда, тапсырыс берушінің келісімінсіз және түзетулерді Ұлттық орталықтың алдын ала қарауынсыз және құжат жүзінде бекітуінсіз және оны Этика мәселелері жөніндегі кеңестің мақұлдауынсыз хаттамадан ауытқуларға жол беріледі.
     Бекітілген хаттамадан кез келген ауытқу себептері көрсетіле отырып, тіркелуге тиіс.

     24. Клиникалық сынақтардың жүргізілуі басталғанға дейін Тапсырыс беруші клиникалық сынаққа тартылған барлық тараптардан сынаққа қатысатын барлық клиникалық базаларға, тапсырыс беруші тарапынан олардың мониторингі мен аудиторлық тексерістері үшін алғашқы деректерге/құжаттар мен есептерге, сондай-ақ клиникалық сынақтар инспекцияларына жазбаша қол жеткізу келісімін алады.

     25. Клиникалық сынақтардың басталғаны туралы тапсырысшы уәкілетті орган мен Ұлттық орталықты жазбаша хабардар етеді.

     26. Клиникалық сынақты жүргізу үшін тапсырыс беруші қажетті материалдар мен дәрілік затты клиникалық базаға ұсынады. Дәрілік зат беру актісі бойынша дәрілік заттың мөлшері мен серия нөмірі көрсетіле отырып, табыс етіледі.

     27. Тапсырыс беруші клиникалық сынақтарды жүргізу кезінде:
     1) зерттелетін дәрілік заттың зерттеушіге уақтылы жеткізілуін қамтамасыз етеді;
     2) зерттелетін дәрілік заттың жеткізілуін, қабылдануын, қайтарылуын және жойылу процедураларын құжат жүзінде ресімдейді;
     3) дәрілік заттың жойылу және тиісті актілерді ресімдеу (бракқа шығарылған партиялар қайтарылып алынғанда, дәрілік заттың сынақтар аяқталғаннан кейін немесе жарамдылық мерзімінің өтуіне байланысты кері қайтарылуында) процедурасын әзірлейді;
     4) Зерттелетін дәрілік заттың сынақтың бүкіл өн бойында тұрақтылығын қамтамасыз ететін шараларды қолданады.

     28. Клиникалық базаның басшысы осы Нұсқаулықтың 9 қосымшасына сәйкес дәрілік затты есепке алу журналын жүргізетін, сондай-ақ пайдаланылмаған дәрілік затты тапсырыс берушіге қайтаруды немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында көрсетілген тәртіпте жоюды жүзеге асыратын жауапты адамды тағайындайды.

     29. Зерттелетін дәрілік зат тапсырыс берушінің нұсқаулықтарына және Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес сақталуға тиіс.

     30. Дәрілік затты таңбалау Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сай болуы керек. Қажет болған жағдайда дәрілік зат сынақтың нақтылығын қамтамасыз ету үшін кодталады және таңбаланады.

     31. Зерттелетін дәрілік заттың орамы оны ластанудан, тасымалдау және сақтау кезінде бүлінуден қорғауға тиіс.

     32. Шетелдік өндірістің дәрілік затына клиникалық сынақтар, оның ішінде көпорталықтық клиникалық сынақтар жүргізілген жағдайда дәрілік заттың әкелінуіне қолданыстағы заңнамаға сәйкес рұқсат беріледі.

     33. Тапсырыс беруші көпорталықтық сынақтардың жүргізілуі кезінде мынадай ережелердің сақталуы қамтамасыз етілуі шарт:
     1) клиникалық сынақты барлық зерттеушілер тапсырыс берушімен келісілген және Ұлттық орталық бекіткен бірыңғай хаттамамен қатаң сәйкестікте жүргізеді;
     2) Дербес тіркеу нысанының форматы оған көпорталықтық сынақтардың барлық клиникалық базаларында қажетті деректерді енгізуге мүмкіндік береді;
     3) зерттеушілер міндеттері сынақ басталғанға дейін құжат жүзінде ресімделеді;
     4) барлық зерттеушілер клиникалық және зертханалық бағалаудың бірыңғай стандарттарын сақтау жөнінде, сондай-ақ сыналушылардың дербес тіркеу нысандарын толтыру туралы нұсқаулықтар алады.

     34. Зерттеуші мен тапсырыс беруші клиникалық сынақтың барысында клиникалық сынақтар ресми тоқтатылғаннан кейін кемінде 15 жыл сақталатын құжаттарды жинақтайды. Клиникалық база мен тапсырысшыда сақталуы тиіс негізгі құжаттардың тізбесі осы Нұсқаулыққа 10 қосымшада қарастырылған.

     35. Сыналушы сынаққа:
     1) дәрілік зат пен оның клиникалық сынағының мәні туралы;
     2) дәрілік заттың қауіпсіздігі мен тиімділігі, сондай-ақ оның денсаулығы үшін қауіп дәрежесі туралы;
     3) дәрілік зат әсерінің оның денсаулығы жағдайына болжанбаған әсер етуі туралы;
     4) оның денсаулығын сақтандыру шарттары туралы ақпарат алғаннан кейін ғана енгізілуі мүмкін.
     Сыналушы клиникалық сынаққа енгізілгенге дейін осы Нұсқаулықтың 11 қосымшасына сәйкес хабарландандырылған келісім береді.
     Сыналушы фармакологиялық және дәрілік заттың клиникалық сынақтарынан олардың жүргізілуінің кез келген сатысында қатысудан бас тарта алады.

     36. Зерттеуші клиникалық сынақ барысында осы Нұсқаулықтың 12 қосымшасына сәйкес Ұлттық орталықты, Этика мәселелері жөніндегі комиссия мен тапсырыс берушіні клиникалық сынақтардың жүргізілуі кезінде туындайтын елеулі және/немесе болжанбаған реакциялар мен құбылыстардың барлық реттері туралы хабардар етіп отыруы және клиникалық сынақтарды жүргізген кездегі күдікті елеулі жанама әсерлер/құбылыстар туралы осы Нұсқаулықтың 13 қосымшасына сәйкес карта-хабарламаны ұсынуы тиіс. Егер дәрілік зат бірнеше клиникалық базада зерттелетін болса, онда тапсырыс беруші елеулі және/немесе болжанбаған жанама реакциялардың немесе құбылыстардың барлық оқиғалары туралы басқа зерттеушілерді хабардар етеді.

     37. Клиникалық сынақ кезінде сыналушының денсаулығына немесе өміріне қатер төнген жағдайда, дәрілік зат тиімділігінің жеткіліксіздігінде немесе оның болмауында зерттеуші клиникалық сынақты немесе оның жекелеген кезеңдерін тоқтатуға міндетті. Зерттеуші себептерді егжей-тегжейлі түсіндіре отырып, тапсырыс беруші мен Ұлттық орталықты клиникалық сынақтың тоқтатылуы туралы жазбаша хабардар етеді.

     38. Клиникалық сынақты немесе оның жекелеген кезеңдерін тоқтату туралы хабарлама негізінде Ұлттық орталық клиникалық сынақ барысының талдамасы мен бағалауын жүргізеді және клиникалық сынақтың немесе оның жекелеген кезеңдерінің тоқтатылуы немесе жалғастырылуы туралы ұсыныстар шығарады.
     Клиникалық сынақтың немесе оның жекелеген кезеңдерінің тоқтатылуы туралы ұсыныс шығарған жағдайда Ұлттық орталық оны уәкілетті органға шешім шығару үшін береді. Қажет болғанда Ұлттық орталық зерттелетін дәрілік зат сапасының нормативтік-техникалық құжаттамаға сәйкестігіне қайта сараптама жүргізеді.

     39. Тапсырыс беруші клиникалық сынақты тоқтатқан немесе тоқтата тұрған жағдайда, ол зерттеушілер мен Ұлттық орталықты себептерін көрсете отырып, жазбаша хабардар етуге міндетті.

     40. Сыналушының сынаққа қатысу мерзімі ішінде және ол аяқталғаннан кейін зерттеуші және/немесе клиникалық база сынақ барысында кез келген жанама әсерлер анықталған жағдайда оған қажетті медициналық көмек көрсетілуін қамтамасыз етуі керек.

     41. Кез келген себепке байланысты сынақ мерзімінен бұрын тоқтатылған немесе тоқтатыла тұрған жағдайда зерттеуші бұл туралы сыналушыларға шұғыл түрде хабарлап, оларға тиісті емдеуді және одан әрі қадағалауды қамтамасыз етуі қажет.

     42. Зерттеуші хаттама, стандартты операциялық процедуралар және осы Нұсқаулық талаптарын бұзған жағдайда, тапсырыс беруші анықталған бұзылушылықтарды жоюға бағытталған шараларды қолданады және дереу Ұлттық орталыққа хабарлайды. Елеулі және/немесе қайталанған бұзушылықтар болған жағдайда тапсырыс беруші зерттеушіні клиникалық сынаққа қатысудан алып тастай алады.

     43. Тапсырыс беруші клиникалық сынақтар кезінде клиникалық сынақтың барысында бақылау және оның жүргізілуін, деректерді жинау мен зерттеулер нәтижелерін ұсыну мақсатында хаттамаға, клиникалық сынақты жүргізу нұсқаулығына және осы Нұсқаулықтың 14 қосымшасына сәйкес сынақ мониторингін ұйымдастырады. Монитор жүргізуші тапсырыс берушінің алдында мерзімдік бақылаулар мен сынақтарға дайындық пен барысы туралы есептер үшін, сондай-ақ алынған деректердің дұрыстығы үшін жауап береді.

     44. Клиникалық сынақтар кезінде тапсырыс беруші клиникалық сынақтар жүргізудің сапа кепілдіктерін бақылау мен қамтамасыз ету, сынаққа қатысатын тараптардың құжаттамасы мен қызметін ұдайы және тәуелсіз тексеру мақсатында клиникалық сынақтар аудитін тағайындай алады.

     45. Клиникалық сынақтар аяқталғаннан кейін тапсырыс беруші ол туралы уәкілетті орган мен Ұлттық орталықты жазбаша түрде хабардар етеді.

     46. Жүргізілген клиникалық сынақтар нәтижелері бойынша, зерттеудің аяқталған-аяқталмағанына немесе мерзімінен бұрын тоқтатылғанына қарамастан, зерттеуші тапсырыс берушімен бірге осы Нұсқаулыққа 15 қосымшаға сәйкес клиникалық сынақ басшысы мен тапсырыс берушінің қолы қойылған клиникалық сынақ туралы есеп әзірлейді.

     47. Клиникалық сынақ инспекциясын дәрілік заттардың клиникалық сынақтарын уәкілетті органның мамандары мен сарапшылары Ұлттық орталықтың сынақтарды ұйымдастыру мен жүргізу мәселелерінде тәжірибесі бар, сондай-ақ сынақ субъектілеріне тәуелді емес және сынақтарға қатыспайтын мамандары мен сарапшыларын тарта отырып жүзеге асырады.

     48. Клиникалық сынақтар инспекциясы әзірленген стандартты операциялық процедураларға сәйкес, жоспарлы немесе қажеттілікке қарай жүргізіледі.

     49. Клиникалық сынақ инспекциясы клиникалық базамен немесе тапсырыс берушімен тексерудің басталу мерзімі, мақсаттары, тексеруді жүргізудің мерзімдері мен тексеруге жататын мәселелер тізбесі жазбаша келісілгеннен кейін 14 күнтізбелік күн өткен соң ғана жүргізіледі.

     50. Клиникалық сынақ инспекциясының нәтижелері бойынша акт жасалып, оған комиссия мүшелері, тексеруші мен тапсырыс беруші қол қояды.

     51. Инспекция кезінде кемшіліктер анықталған жағдайда зерттеуші және/немесе тапсырыс беруші оларды 30 күнтізбелік күн ішінде жоюға және қолданылған шаралар туралы уәкілетті орган мен Ұлттық орталықты хабардар етуге тиіс.

     52. Қажет болған жағдайда белгіленген тәртіпте дәрілік зат клиникалық сынағының инспекциясы қайта тағайындалуы мүмкін.

     53. Клиникалық сынақ хаттамасынан елеулі ауытқулар анықталған жағдайда Ұлттық орталық:
     1) клиникалық сынақты тоқтату туралы ұсыным шығарады және оны уәкілетті органға береді;
     2) дәрілік заттың клиникалық сынақтарының нәтижелерін бекітпейді.

     54. Уәкілетті орган қажет болған жағдайда зерттелетін дәрілік затты сапа талдануының қайта жүргізілуі, сондай-ақ басқа сараптамалар жүргізу үшін қажет мөлшерде алып қояды.

     55. Уәкілетті орган инспекция деректерінің немесе Ұлттық орталықтың ұсынымдары негізінде клиникалық сынақтың тоқтатылуы туралы шешім қабылдайды, бұл туралы тапсырыс беруші мен клиникалық базаны жазбаша хабардар етеді.

4. Дәрілік заттың жүргізілген сынағының
нәтижелерін бекіту тәртібі

     56. Ұлттық орталық клиникалық сынақ аяқталғаннан соң және клиникалық сынақ туралы есеп берілгеннен кейін 30 күннен аспайтын мерзімде осы Нұсқаулықтың талаптарына, сондай-ақ Еуропалық экономикалық қауымдастықтың (ІСН GCP) тиісті клиникалық практикасына сәйкестігіне клиникалық сынақ туралы есептің сараптамасын жүргізеді.

     57. Ескертулер болған жағдайда Ұлттық орталық бұл туралы зерттеушіні және/немесе тапсырыс берушіні хабардар етеді.

     58. Клиникалық сынақ материалдарын толықтырып өңдеуді зерттеуші және/немесе тапсырыс беруші тиісті ескертулерге сәйкес 30 күнтізбелік күнге дейінгі мерзімде жүзеге асырады. Материалдардың қайта өңдеуде болу уақыты клиникалық сынақ туралы есепке бағалау жүргізу мерзіміне кірмейді.

     59. Дәрілік заттың клиникалық сынағына қатысты қосымша деректер алу қажеттігі туындаған жағдайда Ұлттық орталық зерттеушіден және/немесе тапсырыс берушіден қосымша материалдарды сұрата алады және/немесе уәкілетті органға клиникалық сынаққа қайта тексеру белгілеу туралы ұсынысты жібереді. Қосымша материалдарды беру және/немесе клиникалық сынақты тексеру үшін қажетті уақыт клиникалық сынақ туралы есепке бағалау жүргізу мерзіміне кірмейді.

     60. Егер зерттеуші және/немесе тапсырыс беруші өңделген немесе қосымша сұратылған материалдарды немесе себептер негізделген хатты белгіленген мерзімде бере алмайтын болса, онда клиникалық сынақты жүргізу туралы есеп қараудан алынып тасталады.
     Ұлттық орталық қабылданған шешім туралы тапсырыс берушіні жазбаша хабардар етеді.

     61. Оң қорытындылар болған жағдайда Ұлттық орталық есепте мазмұндалған клиникалық сынақ нәтижелерін бекітеді және қажет болған жағдайда дәрілік заттың клиникалық сынағын одан әрі жүргізілуін жалғастыруды ұсынады.
     Ұлттық орталық уәкілетті орган мен тапсырыс берушіні қабылданған шешім туралы жазбаша хабардар етеді.

     62. Дәрілік заттардың клиникалық сынағын жүргізу барысында туындаған даулы мәселелер заңда белгіленген тәртіпте қаралады.

                                       Қазақстан Республикасында
                                     фармакологиялық және дәрілік
                                    заттар клиникалық зерттеулерін
                                      және (немесе) сынақтарын
                                     жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа
                                               1 қосымша

       Клиникалық сынақтардың жүргізілуіне тапсырыс

1. Дәрілік заттың (әрі қарай - ДЗ) сауда атауы/дәрілік зат атауының
жобасы (мемлекеттік, орыс, ағылшын тілдерінде атау септігінде)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2. Дәрілік препарат түпнұсқа немесе қайта өндірілген болып табылады
(керектісін көрсету қажет) ________________________________________
___________________________________________________________________
3. Халықаралық патенттелмеген атауы (әрі қарай - ХПА) немесе көп
компонентті ДЗ барлық белсенді субстанцияларының халықаралық
патенттелмеген атауы (орыс және ағылшын тілдерінде);
     бақылауға жататын ДЗ үшін: дәрілік заттардың химиялық атауы
__________________________________________________________________;
     дәрілік өсімдік шикізаты (жиналымдар) үшін - құрамына кіретін
барлық өсімдіктердің ботаникалық атауы ____________________________
4. Дәрілік нысаны, мөлшерлеу, концентрациясы, көлемі, енгізу тәсілі
___________________________________________________________________
5. Орамы (болуы және қысқаша сипаттамасы):
Алғашқы ___________________________________________________________
Қайталанғаны ______________________________________________________
6. Тапсырыс беруші (керектісін толтыру қажет):
1) Заңды тұлға
Компанияның/мекеменің/ұйымның аты (отандық және ТМД елдері
компаниялары үшін, мемлекеттік және орыс тілдерінде шетелдік
компаниялар үшін - ағылшын, орыс тілдерінде)
___________________________________________________________________

Басшы __________________________________________________________
Заңды мекен-жайы __________________________________________________
Орналасқан мекен-жайы _____________________________________________
Телефон, факс, Е-mail _____________________________________________
Өндіруші ел _______________________________________________________

2) Жеке тұлға
Орналасқан мекен-жайы _____________________________________________
Тегі, аты, әкесінің аты ___________________________________________
Телефон, факс, Е-mail _____________________________________________

7. Клиникалық сынаққа жіберілетін дәрілік заттың қай жерде
өндірілгені туралы мәліметтер
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Дәрілік заттың өндірілуі (керексізін сызып тастау қажет):
     Толығымен осы фирмада
     Жарым-жартылай осы фирмада
     Толығымен басқа фирмада
8. Дәрілік препараттың толық сапалық және сандық құрамы:

Зат

Дәрілік заттың бірлігіне
мөлшері (гомеопатикалық
үшін - 100 г-ға)

Өндіруші, компанияның
аты, орналасқан
мекен-жайы

Әсер етуші заттар:

1.



2.



3. және т.б.



Қосалқы заттар:

1.



2.



3. және т.б.



Капсулалар
мен қабықтың
құрамы



Ескерту: Салмақ бірліктерінде (г, мг, кг), биологиялық
бірліктерде, концентрация бірліктерінде (пайыздарда, мг/мл)
дәрілік зат нысанының 1 бірлігіне шаққанда

Дәрілік өсімдік шикізаты үшін:

Дәрілік өсімдік
шикізаты (жиналым)

Өндіруші, компанияның
аты, орналасқан
мекен-жайы

Жиналым құрамына кіретін өсімдік-
тердің ботаникалық латын атаулары


1.


2. және т.б.


9. ДЗ құрамына кіретін адам немесе жануарлар текті заттарды көрсету
керек _____________________________________________________________
___________________________________________________________________

Дәрілік өсімдік шикізаты үшін өсірілген немесе өскен жерін көрсету
керек: жабайы өскен немесе қолдан өсірілген _______________________
___________________________________________________________________

10. Негізгі фармакологиялық әсері (гомеопатикалық препараттардан
басқалары) ________________________________________________________
11. Қолданылу саласы (ДЗ алдын алу немесе емдік зат ретінде
ұсынылатын ауруларды көрсету керек) _______________________________
12. Өндіруші ел мен басқа елдерде тіркелуі (елдер тізбесі) (егер
болса) ____________________________________________________________
___________________________________________________________________
13*. Клиникалық сынақтарды жүргізілуі жоспарланатын клиникалық
база/базалар ______________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

14. Зерттеуші/және
Т.А.Ә. ____________________________________________________________
Қызметі ___________________________________________________________
Ғылыми дәрежесі ___________________________________________________
Атағы _____________________________________________________________
Ғылыми еңбектерінің тізімі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

15. жауапты зерттеуші/және
Т.А.Ә. ____________________________________________________________
Қызметі ___________________________________________________________
Ғылыми дәрежесі ___________________________________________________
Атағы _____________________________________________________________
Ғылыми еңбектерінің тізімі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

16. Үйлестіруші-зерттеуші (халықаралық көп орталықты клиникалық
сынақтар жағдайында)
Т.А.Ә. ____________________________________________________________
Қызметі ___________________________________________________________
Ғылыми дәрежесі ___________________________________________________
Атағы _____________________________________________________________
Ғылыми еңбектерінің тізімі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

17. Жоспарланатын клиникалық сынақтардың түрі мен көлемі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

     Тапсырысшы: ___________ клиникалық сынақтарды жүргізу
материалдарында мазмұндалған ақпараттың дәлдігі мен толықтығына
кепілдік беремін.
     Сынақтарды клиникалық сынақтар хаттамасына, стандартты
операциялық процедураларға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы
заңнамасының талаптарына сәйкес жүргізуге міндеттенемін.

Толтырылған мерзімі:                Тапсырыс берушінің қолы
200 ж. ________ "____"              ______________ мөр

      * тапсырыс беруші дәрілік заттардың айналымы саласында
уәкілетті орган бекіткен клиникалық базалар тізбесінен клиникалық
базаны(ларды) таңдайды (халықаралық көп орталықты клиникалық
сынақтарды қоспағанда).

Қазақстан Республикасында   
фармакологиялық және дәрілік  
заттар клиникалық зерттеулерін 
және (немесе) сынақтарын    
жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа 
2 қосымша            

Клиникалық сынақтар хаттамасының құрылымы

     1. Бірінші беті:
     1) сынақ мақсаттары нақтылануы, сондай-ақ зерттелетін және референтті препараттардың (егер бар болса) атауы мен дәрілік нысаны, дизайн, сыналушының контингенті көрсетілуге тиіс сынақтың атауы;
     2) хаттаманың ұқсастырылған коды мен мерзімі (хаттамаға кез келген түзетудің нөмірі мен мерзімі болуға тиіс);
     3) сынақтың фазасы/түрі;
     4) сынақтың тапсырыс берушісі;
     5) зерттеуші (клиникалық базаның аты);
     6) хаттама нұсқасы (қажет болған жағдайда);
     7) құпиялылық таңбасы.
     2. Хаттаманың жалпы мәліметтері:
     1) сынақтың атауы, сынақ хаттамасының коды, мерзімі.
     Хаттамаға толықтырулар/түзетулер енгізілген жағдайда олардың нөмірі мен қабылданған мерзімі көрсетілуге тиіс.
     2) тапсырыс беруші туралы ақпарат және тапсырыс беруші өкілінің (монитордың) тегі, мекен-жайы мен байланыс телефондары;
     3) хаттамаға қол қойған адамның тегі, қызметі және оған тапсырыс беруші тарапынан түзетулер;
     4) тапсырыс беруші тарапынан, сынақ жүргізу үшін жауапты медицина саласындағы маманның тегі, қызметі, мекен-жайы мен байланыс телефондары;
     5) зерттеушінің/лердің тегі және қызметі. Медицина ұйымының (клиникалық базаның немесе клиникалық базалардың) мекен-жайы, Е-mail және телефоны;
     6) клиникалық базада медициналық сипаттағы барлық шешімдердің қабылдануы үшін жауап беретін клиникалық база басшысының (егер бұл адам зерттеуші болып табылмаса) тегі, қызметі, мекен-жайы мен телефоны;
     7) сынаққа қатысатын клиникалық зертхана мен басқа да клиникалық, диагностикалық бөлімшелердің және/немесе басқа да медицина ұйымдарының атауы мен мекен-жайы.
     3. Жоспарланған сынақ негізгі ережелерінің қысқаша сипаттамасы (түйіндеме):
     сынақтың толық атауы;
     сынақтың түрі/фазасы;
     зерттелетін және референттік (егер бар болса) препараттардың аты, дәрілік нысаны, өндірушісі;
     сыналушылардың контингенті (енгізу/шығару өлшемдері);
     сыналушылардың саны;
     негізгі және бақылау топтарындағы емдеу сызбасының сипаттамасы;
     зерделенетін параметрлері;
     тиімділікті бағалау өлшемдері;
     қауіпсіздікті бағалау өлшемдері;
     сынақ кестесі.
     4. Клиникалық сынақтың негізделуі:
     1) зерттелетін дәрілік заттың атауы мен сипаттамасы (химиялық құрылымы, халықаралық патенттелмеген сауда атауы, синонимдері, дәрілік нысаны, фармакологиялық тобы, әсер етуші зат, физико-химиялық және фармакологиялық қасиеттері);
     2) әлеуеттік клиникалық мәні бар клиникаға дейінгі сынақтардың нәтижелері, сондай-ақ осы сынаққа мәні бар алдыңғы клиникалық сынақтар нәтижелерінің түйіндемесі;
     3) сыналушылар үшін белгілі және көзделген сынақтар мен пайданың қысқаша сипаттамасы;
     4) зерттелетін дәрілік заттың енгізілу жолдарының, мөлшерленуінің сызбасы мен ұзақтығының сипаттамасы мен негізделуі;
     5) осы клиникалық сынақтың хаттамасына, Қазақстан Республикасының заңнамасының немесе GСР халықаралық стандартының талаптарына сәйкес жүргізілетініне көрсетім;
     6) сынақ міндеттерінен таңдалған популяцияға сәйкес сынаққа енгізілетін контингенттің сипаттамасы;
     7) клиникалық сынақты жоспарлау кезінде және негіздеу үшін пайдаланылған жарияланымдарға және ақпараттың басқа да көздеріне сілтеме.
     5. Клиникалық сынақтың мақсаты мен міндеттері.
     Сынақ фазасына сәйкес қойылған клиникалық сынақтың мақсаттары мен міндеттері сипатталады.
     6. Клиникалық сынақтың әдістемесі:
     1) сынақ әдістемесінің сипаттамасы:
     сынақ процесінде анықталатын негізгі және бөгде көрсеткіштер;
     сынақ түрінің/тәсілінің сипаттамасы (мысалы, қос көзсіз тәсіл, плацебо-бақыланатын тәсіл, қатарлас топтар тәсілі) мен сынақ әдістемесінің, процедуралары мен сатыларының сызбалық бейнеленуі;
     адам факторының клиникалық сынақ барысына әсерін (рандомизация, көзсіз тәсілдің қолданылуы) төмендетуге/жол бермеуге мүмкіндік туғызатын шаралардың сипаттамасы;
     зерттелетін дәрілік заттың, оның мөлшерленуі мен енгізілу тәсілінің, дәрілік нысанының буылып-түйілуі мен таңбалануының сипаттамасы;
     кейінгі қадағалауды қоса алғанда (егер көзделетін болса), сыналушылардың клиникалық сынаққа қатысуының жоспарланатын ұзақтығы, сынақтың барлық кезеңдері дәйектілігі мен ұзақтығының сипаттамасы;
     2) тоқтату немесе бүкіл сынақты, оның бір бөлігін тоқтата тұру немесе жекелеген сыналушылар қатысуының сипаттамасы;
     3) плацебо мен салыстыру препаратын қоса алғанда, зерттелетін дәрілік затты есепке алу процедурасы (егер көзделетін болса);
     4) клиникалық сынақтың "көзсіздігін" сақтау және рандомизациялық кодтарды ашу процедурасы;
     5) алғашқы деректер ретінде қарастырылатын сыналушының дербес тіркеу нысанына тікелей енгізілген барлық деректердің тізбесі (басқа құжаттардан немесе компьютерлік файлдардан алынбаған);
     7. Сыналушылардың клиникалық сынаққа енгізілуі және алынуы:
     1) сыналушылардың сынаққа енгізілу өлшемдері;
     2) сыналушылардың сынаққа енгізілмеуінің өлшемдері;
     3) сыналушылардың сынақтан алынып тасталуының өлшемдері (яғни, зерттелетін дәрілік препаратты/емдеуді сынақ барысында енгізуді тоқтатудың өлшемдері), сондай-ақ:
     сыналушыны клиникалық сынақтан алып тастау немесе олардың зерттелетін дәрілік затты қабылдауды тоқтатуының жағдайлары мен процедураларын;
     алынып тасталған сыналушылар жөніндегі деректердің тізбесі мен алу мерзімдерін;
     сыналушыларды ауыстыру тәсілін реттейтін процедуралар;
     последующее наблюдение за испытуемыми, исключенными из испытания (или после преждевременного прекращения введения им исследуемого лекарственного средства).
     РҚАО-ның ескертуі: 3) тармақшаның 5 абзацының мемлекеттік тілдегі аудармасы болмағандықтан мәтін ресми тілде беріліп отыр.
     8. Сыналатындарды емдеу:
     1) бақылау тобында немесе бақылау кезеңінде жүргізілетін емдеудің дәйектемесі мен сипаттамасы;
     2) сыналушылардың әр тобы үшін, тағайындалатын дәрілік заттар туралы мәліметтер, олардың атауы, мөлшерлері, сызбалары, енгізу жолы мен тәсілі, емдеу кезеңі, оның ішінде сыналушыларды кейінгі қадағалау кезеңі;
     3) емдеу процесінде рұқсат етілген ілеспелі емдеу (шұғылдарын қоса алғанда);
     4) зерттеу процесінің басталуына дейін және/немесе барысында тыйым салынған емдеу (зерттеу нәтижелеріне ықтимал дәрілік өзара әрекеттестікті немесе тікелей әсерді ескере отырып);
     5) жоспарланған кейінгі емдеу және/немесе қадағалау;
     6) сыналушының зерттеуші нұсқауларын сақтауын тексеру процедуралары.
     9. Зерттелетін дәрілік заттың тиімділігін бағалау:
     1) тиімділік көрсеткіштерінің тізбесін белгілеу және дәйектеу;
     2) тиімділік бағасының таңдалған өлшемдерінің белгіленуі және дәйектелінуі;
     3) тиімділіктің зерделенетін көрсеткіштерін бағалау, тіркеу және статистикалық өңдеу тәсілдері мен мерзімдері;
     4) орындалуға тиіс спецификалық тесттер мен талдаулар сипаттамасы (фармакокинетикалық аспаптық, зертханалық).
     10. Қауіпсіздікті бағалау:
     1) қауіпсіздік көрсеткіштері тізбесінің анықтамасы мен құқықтығы;
     2) қауіпсіздік көрсеткіштерін бағалау, тіркеу және статистикалық өңдеу тәсілдері мен мерзімдері;
     3) есептілікке тіркеу процедурасына қойылатын талаптар және зерттелетін дәрілік зат пен интеркуренттік аурулардың жанама реакциялары/құбылыстары туралы хабар;
     4) жанама реакциялар/құбылыстар пайда болғаннан кейін сыналушыларды қадағалау түрі мен ұзақтығы.
     11. Деректер талдауы мен статистика:
     1) деректердің статистикалық өңдеуінің барлық тәсілдерінің сипаттамасы аралық талдау жүргізілетін сынақ кезеңдері;
     2) сынаққа қосылатын сыналушылардың шамаланған саны. Көпорталықтық клиникалық сынақ жағдайында сыналушылардың саны әр зерттеуші орталық үшін жекелей көрсетіледі. Өлшемдерді және келіспеушіліктердің клиникалық мәнін анықтау негізіндегі пайымдауларды немесе есептеулерді қоса алғанда, іріктеу көлемінің дәйектелуі;
     3) мәнділіктің пайдаланылатын деңгейі;
     4) сынақтардың тоқтатылу өлшемдері;
     5) жоқ, талданбаған және бұрмаланған деректерді тіркеу процедуралары;
     6) статистикалық талдаудың бастапқы жоспарынан кез келген ауытқулар туралы хабарлар процедуралары (статистикалық талдаудың бастапқы жоспарының барлық бұзылулары сипатталуы және хаттама түзетулерінде және/немесе сынақ туралы түпкілікті есепте сипатталуы қажет);
     7) статистикалық талдауға енгізілетін сыналушылар санаттары (мысалы, барлық рандомизирленген сыналушылар, дәрілік затты ең аз дегенде бір рет қабылдаған барлық сыналушылар немесе талдауға енгізу өлшемдерін қанағаттандыратын барлық сыналушылар).
     12. Сапаны бақылау және қамтамасыз ету:
     1) зерттеу процесінде тапсырыс беруші, Этика мәселелері жөніндегі комиссия мен Ұлттық орталық тарапынан осы зерттеуді жүргізудің сапасына бақылау жүргізу жүзеге асырылатыны көрсетіледі, мұнда зерттеуші файлындағы құжаттар жиынтығының болуына, зерттеудің хаттамаға, дербес тіркеу нысанына (әрі қарай - ДТН) сәйкес орындалуына, толтырылуына, олардың бастапқы деректерге сәйкестігіне және басқаларына тексеру жүргізілетін болады;
     2) Этика мәселелері жөніндегі комиссияның мониторларына, аудиторларына, өкілдеріне және Ұлттық орталықтың мамандары мен сараптамашыларына клиникалық сынақтар материалдарына (алғашқы құжаттамаға, ДТН мен басқа да материалдарға) тікелей қол жетімділік берілетіні туралы нұсқау.
     13. Клиникалық сынақтың этикалық және құқықтық мәселелері:
     1) сынақ субъектілері құқықтары мен денсаулығын қорғаудың жалпы принциптері, сондай-ақ осы сынаққа қатысты ережелер баяндалады;
     2) сынақ субъектілерін хабардарлығының процедурасы мен олардан жазбаша келісім алу тәсілі сипатталады;
     3) емделушінің жазбаша келісімсіз сынаққа енгізілу себептері (емделуші клиникаға ес-түссіз күйде және туысқандарының еруінсіз жеткізілген жағдайда реанимациялық практикада қолданылатын дәрілік заттың сынағы кезінде).
     14. Деректерді жинау, жазбаларды жүргізу және сақтау:
     1) деректерді пайдалану ережелері;
     2) сынақ тапсырыс берушісіне дербес тіркеу нысанын ұсыну тәртібі;
     3) клиникалық сынақ құжаттарын сақтау тәртібі мен мерзімдері;
     4) емделушілер мен алынған деректер туралы ақпарат құпиялылығының сақталуы.
     15. Қаржыландыру және сақтандыру:
     1) егер олар жеке шартта келтірілмеген болса, қаржыландыру мен сақтандыру мәселелері.
     16. Жарияланымдар:
     1) егер олар жеке шартта қарастырылмайтын болса, клиникалық сынақты жүргізу кезінде алынған деректерді жариялау шарттары мен оларға құқықтар.
     17. Қосымша ақпарат:
     1) хаттамадан ықтимал ауытқулар жағдайындағы нұсқаулықтар;
     2) хаттаманы орындау жөнінде зерттеушілерге арналған дербес нұсқаулықтар;
     3) зерттеудің спецификалық тәсілдерінің сипаттамасы;
     4) зертханалық талдаулардың қалыпты мәндері;
     5) сыналушыларға арналған нұсқаулықтар;
     6) зерттелетін дәрілік заттарды пайдалану жөніндегі арнайы ережелер.

Қазақстан Республикасында   
фармакологиялық және дәрілік  
заттар клиникалық зерттеулерін 
және (немесе) сынақтарын    
жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа 
3 қосымша            

Зерттеуші брошюрасының құрылымы мен мазмұны
(ақпараттың ең аз көлемі)

     1. Бірінші бет:
     1) тапсырыс беруші туралы ақпарат;
     2) зерттелетін дәрілік зат жөніндегі ақпарат (коды, химиялық атауы немесе халықаралық патенттелмеген атауы, сондай-ақ сауда атауы);
     3) зерттеуші брошюрасының шығарылу мерзімі;
     4) зерттеуші брошюрасы осы басылымының нөмірі, сондай-ақ алдыңғы редакциясының нөмірі мен мерзімі (өзгерістер енгізілген жағдайда).
     2. Мазмұны (типтік мазмұны).
     3. Түйіндеме - зерттелетін дәрілік заттың анағұрлым мәнді физикалық, химиялық және фармацевтикалық қасиеттерінің сипаттамасы, сондай-ақ оның клиникалық зерделеудің тиісті сатысындағы тұтастықтағы фармакологиясы, токсикологиясы, фармакокинетикасы, метаболизмі мен терапиялық белсенділігі жөніндегі деректер.
     4. Кіріспе:
     1) зерттелетін дәрілік заттың химиялық атауы (сонымен бірге егер олар тіркелген болса, халықаралық патенттелмеген және сауда атауы);
     2) барлық белсенді компоненттері;
     3) зерттелетін дәрілік зат жататын фармакологиялық тобы;
     4) зерттелетін дәрілік заттың одан әрі зерделену пайдасының дәлелдемелері;
     5) профилактикалық, терапиялық немесе диагностикалық қолданылуының ықтимал көрсетілімдері;
     6) зерттелетін дәрілік заттың зерделенуіне жалпы көзқарас.
     5. Дәрілік нысаны:
     1) қасиеттері:
     физикалық;
     химиялық;
     фармацевтикалық;
     2) қосалқы заттарды қоса алғанда, құрамы;
     3) оны клиникалық зерделеу үшін пайдаланудың дәйектемесі;
     4) дәрілік нысанды сақтау және қолдану жөніндегі нұсқаулық;
     5) дәрілік зат компоненттерінің басқа қосындыларымен кез келген құрылымдық ұқсастығының сипаттамасы.
     6. Зерттелетін дәрілік заттың клиникаға дейін зерттелуі:
     1) кіріспе (зерттелетін дәрілік препараттың фармакологиялық қасиеттерінің, уыттылығының, фармакокинетикасының, биотрансфармациясының қысқаша түйіндемесі, эксперименттердің пайдаланылған тәсілдері мен нәтижелерінің сипаттамасы, олардың клиникалық сынақтар үшін мәнділігі);
     2) эксперименттік жануарлар түрі әр топтағы жануарлардың саны мен жынысы;
     3) мөлшердің өлшем бірліктері;
     4) енгізу курсының дүркіндігі, жолы, ұзақтығы;
     5) жүйелі таралуы туралы ақпарат;
     6) дәрілік затты енгізгеннен кейінгі бақылау ұзақтығы;
     7) фармакологиялық сипаты және/немесе уытты әсерлер жиілігі;
     8) уытты әсерлердің фармакологиялық айқындығы және ауырлық дәрежесі;
     9) фармакологиялық және/немесе уытты әсерлердің даму шапшаңдығы, қайтымдылығы, ұзақтығы, мөлшер тәуелділігі;
     10) адамға фармакологиялық және/немесе уытты әсерлер экстраполяциясы және олардың клиникалық сынақтарда расталу қажеттігі;
     11) дәрілік заттың тиімді мөлшерлерін де, сондай-ақ уытты мөлшерлерін де пайдалану кезінде жануарлардың нақ сол түрінде деректердің зерттеулер нәтижелері салыстырмасының болуы (терапиялық көрсеткішті анықтау), сондай-ақ осы деректердің адамда зерделеу үшін жоспарланатын мөлшерлерімен ара қатынасы. (Салыстыруларды қолдану кезінде мг/кг мен бейнеленген мөлшерлеуді емес, дәрілік заттың концентрациясын пайдалану ұсынылады);
     12) зерттелетін дәрілік заттың фармакологиялық қасиеттері және қажет болған жағдайдағы оның жануарларға зерттеулер жөніндегі нәтижелері бойынша негізгі метаболиттерінің түйіндемесі. Түйіндемеге спецификалық белсенділікті зерделеудің нәтижелері (экспериментальдық паталогия кезіндегі тиімділік, лигант-рецепторлық өзара әрекеттестік, әсердің специффикалылығы), сондай-ақ қауіпсіздікті бағалауға бағытталған тесттердің (мысалы, жоспарланатын терапиялық көрсеткіштердің шегінен шығып кететін фармакологиялық қасиеттерді зерделеу үшін арнайы эксперименттердің) нәтижелері енгізілуге тиіс.
     13) Жануарларда зерттелетін дәрілік заттың фармакокинетикасы мен метаболизмі (зерттелетін дәрілік препараттың фармакокинетикасы, биотрансформациясы, тіндерде таралуы, сіңірілуі, плазма белоктарымен байланысуы, шығарылуы, жергілікті және жүйелі биожетімділігі жөніндегі қысқаша түйіндеме, сондай-ақ фармакокинетикасы параметрлерінің жануарларға фармакологиялық және токсикологиялық зерттеулерінің нәтижелері мен түзетілуі);
     14) Жануарлардың алуан түрлерінде зерделенген зерттелетін дәрілік заттың уыттылығы:
     бір дүркін енгізу кезіндегі уыттылығы;
     көп дүркін енгізу кезіндегі уыттылығы;
     канцерогендігі;
     арнайы зерттеулер (мысалы, жергілікті тітіркендіргіш және аллергизирлейтін әсері);
     репродуктивтік уыттылығы;
     генуыттылығы (мутагендік).
     7. Зерттелетін дәрілік заттың клиникалық сынақтары:
     1) кірісу:
     фармакокинетика, биотрансформация, фармакодинамика, мөлшер тәуелді әсерлер, қауіпсіздік, тиімділік және басқа фармакологиялық қасиеттері жөніндегі деректерді қоса алғанда, адамға жүргізілген сынақтар нәтижелері;
     егер мүмкін болса, жүргізілген клиникалық сынақтардың әр қайсысының түйіндемесі;
     басқа көздерден алынған ақпарат (дәрілік затты қолданудың тіркеуден кейінгі тәжірибесінің қорытылуы және т.б.);
     2) адамда зерттелетін дәрілік заттың фармакокинетикасы мен биотрансформациясы:
     фармакокинетикасы (биотрансформацияны, сіңірілуді плазма белоктарымен байланысуды, таралуы мен шығарылуын қоса алғанда);
     салыстыру дәрілік нысаны қолданылған зерттелетін дәрілік заттың биожетімділігі (абсолюттік және/немесе салыстырмалы);
     сыналушылардың түрлі топтарындағы фармакокинетика (жынысқа, жасқа және мүшелер функциясының бұзылуларына және б. байланыстылық);
     өзара әрекеттесулер (дәрілік өзара әрекеттесуі және тамақтың әсері және б.);
     фармакокинетика жөніндегі басқа деректер (сыналушылардың түрлі топтарында фармакокинетикалық зерттеулер клиникалық сынақтары процесінде жүргізілген нәтижелер және басқалары);
     3) зерттелетін дәрілік заттың (және оның метаболиттерінің, егер бұл зерделенген болса) қауіпсіздігі мен тиімділігі жөніндегі ақпарат:
     қауіпсіздігі;
     фармакодинамикасы;
     тиімділігі;
     әсерлердің мөлшерге тәуелділігі;
     бұрын жүргізілген клиникалық сынақтардың барысында алынған ақпарат;
     қолда бар деректердің интерпретациясы;
     зерделенген барлық көрсетілімдер үшін барлық клиникалық сынақтар бойынша жанама реакциялардың жиынтық кестелерін қоса алғанда сыналушылардың түрлі контингенттері үшін жекелеген көрсетілімдер бойынша зерттелетін дәрілік заттың тиімділігі мен қауіпсіздігі жөніндегі барлық сынақтарының қортылған есептері;
     түрлі көрсетілімдер арасындағы сияқты, сыналушылардың түрлі контингенттері арасындағы жанама әсерлердің сипатындағы/пайда болу жиілігіндегі алшақтықтар;
     зерттелетін дәрілік зат сияқты соған ұқсас дәрілік затты қолданудың қолда бар тәжірибесіне негізделген ықтимал қауіп пен күтілетін жанама реакциялар;
     сақтандыру шаралары және тексерудің ұсынылатын тәсілдері, оларды дәрілік затты зерттеу мақсаттарымен бірге қолдануда пайдалану керек.
     8. Тіркеуден кейінгі тәжірибе:
     1) зерттелетін дәрілік зат саудаға түсіп үлгерген немесе тіркелген елдер;
     2) дәрілік затты тіркеуден кейін қолдану барысында алынған ақпарат (дәрілік нысандар, мөлшерлеу, енгізу жолдары мен жанама әсерлер және б.);
     3) тапсырыс берушіге дәрілік затты тіркеуден бас тартылған немесе дәрілік зат айналымнан алынып тасталған елдер.
     9. Зерттеуші үшін қорытынды мен ұсынымдар:
     1) клиникаға дейінгі және клиникалық деректер;
     2) зерттелетін дәрілік заттың кез келген қасиеттері туралы әртүрлі көздерден алынып, қорытылған ақпарат;
     3) қолда бар деректердің анағұрлым ақпараттық интерпретациясы және бұл ақпараттың кейінгі клиникалық сынақтар үшін мәні туралы қорытынды;
     4) осындай дәрілік заттар туралы жарияланған есептердің талқылануы;
     5) қолда бар клиникалық тәжірибеге негізделген ықтимал артық мөлшерлеулерді, жанама реакцияларды диагностикалау мен емдеу жөніндегі ұсынымдар және зерттелетін дәрілік заттың фармакологиялық қасиеттері.
     10. Дата следующего пересмотра брошюры исследователя (не реже одного раза в год, в зависимости от стадии разработки лекарственного средства и по мере поступления новой важной информации может пересматриваться чаще).
     РҚАО-ның ескертуі: 10-тармақтың мемлекеттік тілдегі аудармасы болмағандықтан мәтін ресми тілде беріліп отыр.
     11. Ескертулер.
     12. Жарияланымдарға сілтемелер, есептер (сілтемелер әр бөлімнің аяғында келтіріледі).

Қазақстан Республикасында   
фармакологиялық және дәрілік  
заттар клиникалық зерттеулерін 
және (немесе) сынақтарын    
жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа 
4 қосымша            

Этика мәселелері жөніндегі Комиссия жұмысының
және клиникалық сынақтар этикалық бағалауын
жүргізудің тәртібі

1. Жалпы ережелер

     1. Тәртіп емделушілерге жүргізілуі мүмкін клиникалық сынақтар материалдарының этикалық және имандылық-құқықтық қырларын бағалауға қойылатын негізгі талаптарды белгілейді.

     2. Этика мәселелері жөніндегі комиссияның (әрі қарай - Комиссия) негізгі міндеттері:
     1) дәрілік заттардың клиникалық сынағына тартылған сыналушылардың құқықтары мен мүдделерін қорғау;
     2) зерттеушілердің құқықтары мен мүдделерін қорғау;
     3) зерттеу мақсатының мәні мен маңызын бағалау;
     4) сынақтар материалдарының этикалық және имандылық-құқықтық бағалануын қамтамасыз ету болып табылады.

     3. Комиссия:
     1) тәуелсіздік;
     2) біліктілік;
     3) плюрализм;
     4) ашықтық;
     5) кәсібилік;
     6) ішкі сенімділік;
     7) "тек игілікке және ешуақытта адамзатқа нұқсан келтірмеу";
     8) сыналушының мүддесі ғылыми зерттеулер мүддесінен жоғары тұрады;
     9) пайда қауіп тәуекелінен жоғары принциптер бойынша құрылады және өз қызметін жүзеге асырады.

     4. Комиссия мүшелері:
     1) Клиникалық сынақтар сараптамасының сапасы, объективтілігі;
     2) сыналушылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету және күтілетін пайдамен салыстырғанда зерттеу субъектілері үшін ықтимал қауіп пен қолайсыздықтардың өзін ақтайтындығы;
     3) құпиялылықтың қамтамасыз етілуі мен сақталуы үшін жауапкершілікте болады.

     5. Комиссия:
     1) уәкілетті орган жанынан құрылған Этика мәселелері жөніндегі республикалық комиссияға (әрі қарай - Республикалық комиссия);
     2) денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органы жанынан құрылған этика мәселелері жөніндегі аймақтық комиссияларға (әрі қарай - аймақтық комиссия);
     3) денсаулық сақтау ұйымдарының жанынан құрылған этика мәселелері жөніндегі шектеулі комиссияларға (әрі қарай - шектеулі комиссия) бөлінеді.

     6. Республикалық комиссияның негізгі функциясы:
     1) клиникалық сынақтардың этикалық бағалауын жүргізу жөніндегі аймақтық және шектеулі комиссиялардың қызметін, сондай-ақ құрамы мен СОП бағалау;
     2) аймақтық және шектеулі комиссиялар этикалық бағалаудың даулы мәселелерін шешу;
     3) этика мәселелері жөніндегі аймақтық және шектеулі комиссиялар мүшелеріне консультация беру мен оқытуды жүзеге асыру;
     4) этикалық сарапатама процестерін жетілдіру жөніндегі шараларды әзірлеу мен іске асыру болып табылады.

     7. Аймақтық комиссиялардың негізгі функциясы:
     1) клиниаклық сынақтардың этикалық бағалауын жүргізу жөніндегі шектеулі комиссиялардың қызметін бағалау және үйлестіру;
     2) шектеулі комиссиялардың этикалық бағалауындағы даулы мәселелерін шешу;
     3) облыста, қалада жүргізілетін сынақтардың есебін жүргізу;
     4) шектеулі комиссияларға консультациялар беруді жүзеге асыру болып табылады.

     8. Этика мәселелері жөніндегі шектеулі комиссиялардың негізгі функциясы:
     1) клиникалық сынақтар құжаттамасының бағалауын жүргізу;
     2) клиникалық сынақтар құжаттамаларына түзетулердің этикалық бағалауын жүргізу;
     3) клиникалық сынақтарды жүргізу немесе жалғастыру мүмкіндігі/бас тартылуы туралы ұсыныстарды шығару;
     4) клиникалық сынақтарды жүргізу барысында, сондай-ақ клиникалық сынақтарды аяқтағаннан кейінгі этикалық және имандылық-құқықтық нормалардың сақталуын бағалау болып табылады.

2. Этика мәселелері жөніндегі комиссияның
құрамы мен жұмыс тәртібі

     9. Комиссия жоспарланатын сынақтың этикалық және адамгершілік-құқықтық аспектілерін бағалау үшін қажетті тәжірибесі мен біліктілігі бар, сондай-ақ жоспарланған клиникалық сынаққа қатыспайтын зерттеушілер мен тапсырыс берушіге тікелей байланысты емес адамдардың жеткілікті мөлшерінен тұруға тиіс. Комиссияның құрамында кемінде 5 адам болуы керек.
     Комиссияның құрамына: клиникалық сынақтар саласында білікті мамандар, сондай-ақ құқық саласының маманын, діни конфессиялардың, қоғамдық ұйымдардың өкілдерін қоса ғылыми қызметкер болып табылмайтын адамдар енуі тиіс. Комиссия құрамына түрлі жас тобындағы еркектер мен әйелдер кіруі керек.

     10. Республикалық комиссияның құрамын Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрлігі қалыптастырады және бекітеді.
     Аймақтық комиссияның құрамын денсаулық сақтауды басқарудың жергілікті органының басшысы қалыптастырады және бекітеді.
     Шектеулі комиссияның құрамын денсаулық сақтау ұйымының басшысы қалыптастырады және бекітеді.

     11. Комиссияны Төраға басқарады. Комиссия төрағасы, оның орынбасары мен Комиссияның жауапты хатшысы Комиссияның алғашқы отырысында оның мүшелері қатарынан дауыстардың қарапайым көпшілігімен ашық дауыспен сайланады.

     12. Жекелеген мәселелерді шешу үшін Комиссиялар түрлі салалар мамандары болып табылатын кеңесшілерді тарта алады.

     13. Орындалған жұмысы және ұшыраған шығыны үшін өтемақыны клиникалық сынақтарға тапсырыс беруші төлейді.

     14. Комиссия жұмысының түрі отырыс болып табылады. Отырыс қажет болған жағдайда тиісті стандартты операциялық процедурамен айқындалатын кезеңділікпен, бірақ кемінде айына бір рет жүргізіледі.

     15. Комиссия мүшелерінің кемінде 2/3 отырысқа қатысқанда Комиссия отырысы заңды күшке ие болып табылады.

     16. Комиссия отырысына тапсырыс берушінің өкілдері немесе зерттеушілер қатыса алады, бірақ олар дауыс беруге қатыспайды.

     17. Комиссия Республикалық комиссия отырысында бекітілген жазбаша әзірленген стандартты операциялық процедураларға сәйкес әрекет етеді.

     18. Комиссия ұсыныстары отырысқа қатысушы Комиссия мүшелерінің басым даусымен қабылданады.
     Дауыс саны тең болғанда төрағаның даусы шешуші болып табылады.

     19. Комиссияның ұсыныстары хаттамамен ресімделеді, оған төраға, хатшы және Комиссияның барлық қатысып отырған мүшелері қол қояды.

     20. Комиссияның барлық құжаттамалары мен корреспонденциялары стандартты операциялық процедураларға сәйкес күні көрсетіліп, тігілуі тиіс. Құжаттарды сақтау мерзімі - зерттеу аяқталған күннен бастап кемінде 5 жыл.

     21. Комиссия сұратуларға өзінің ережесін, стандарттық операциялық процедуралары мен құрамын уәкілетті органға, Ұлттық орталыққа, зерттеушіге, тапсырыс берушіге ұсынады.

     22. Комиссия өзіне жүктелген міндеттерді орындау кезінде зерттеушімен, тапсырыс берушімен, Ұлттық орталықпен және басқа да ұйымдармен өзара әрекеттеседі.

     23. Ұлттық комиссияның ұйымдық-техникалық қамтасыз етілуін Қазақстан Республикасынның Денсаулық сақтау министрлігі жүзеге асырады.
     Аймақтық комиссиялардың ұйымдық-техникалық қамтамасыз етілуін денсаулық сақтауды мемлекеттік басқарудың жергілікті органдары жүзеге асырады.
     Шектеулі комиссиялардың ұйымдық-техникалық қамтамасыз етілуін олар құрылған денсаулық сақтау ұйымдары жүзеге асырады.

3. Этикалық бағалауды жүргізу тәртібі

     24. Комиссия:
     1) қол қойылған және мерзімі көрсетілген этикалық бағалауды жүргізуге өтінішті;
     2) дәрілік заттың клиникалық сынағын жүргізу мүмкіндігі туралы Ұлттық орталықтық қорытындысын;
     3) клиникалық сынақ хаттамасы мен оған түзетулерді;
     4) емделушіге берілетін клиникалық сынақтар туралы жазбаша ақпаратты және/немесе жазбаша ақпараттық келісімнің үлгісін және олардың одан кейінгі редакциясын;
     5) клиникалық сынақтарға (егер қолданылатын болса) сыналушыларды алу туралы хабарландыруды;
     6) зерттеуші брошюрасы мен оның кейінгі редакцияларын;
     7) зерттелетін дәрілік заттың қауіпсіздігі туралы қолда бар ақпаратты;
     8) заңнамада көзделген тәртіпте сыналушылардың өмірі сақтандырылғанын растайтын құжатты. Егер клиникалық сынақтар халықаралық шарттар бойынша жүргізілсе, онда халықаралық сақтандыру ережелері қолданылады;
     9) осы сәттегі зерттеуішінің өмірбаянын (curricuium vitае) және/немесе оның сыныптылығын және клиникалық сынақтарды жүргізу мәселелерімен танысқанын растайтын басқа да құжаттарды;
     10) Комиссияға өзінің міндеттерін орындау үшін қажет болатын кез-келген басқа құжаттарды қоса клиникалық сынақтар материалдарын қарайды.

     25. Комиссия клиникалық сынақтар басталғанға дейін және оның процесі барсында этикалық бағалау жүргізу туралы өтініш берілген сәттен бастап 15 күн ішінде материалдарды қарап шығады және төмендегі ықтимал ұсыныстардың бірін:
     1) клиникалық сынақтың жүргізілуін мақұлдауды;
     2) клиникалық сынақтарды жүргізуге мақұлдау алу үшін ұсынылған құжаттамаға өзгерістер енгізу туралы талаптарды;
     3) клиникалық сынақтардың жүргізілуін мақұлдамауды;
     4) бұрын клиникалық сынақтарды жүргізуге берілген мақұлдауды тоқтату/тоқтата тұруды көрсете отырып дәйектелген қорытынды шығарады.

     26. Клиникалық сынақтарды жүргізген кезде Комиссия сыналушылар үшін қауіп дәрежесіне байланысты, бірақ жылына кемінде 2 рет, ал шектеулі клиникалық сынақтар жағдайында оларды жүргізу барысында 1 рет клиникалық сынақтар материалдарын ауық-ауық қарап отырады.

     27. Клиникалық сынақты жүргізумен байланысты сыналушының денсаулығы мен өміріне қауіп төнген жағдайда, дәрілік заттың тиімділігі болмағанда немесе жеткіліксіз болғанда, сондай-ақ этика нормаларының бұзылуы жағдайында Комиссия уәкілетті органға және Ұлттық орталыққа дәрілік заттың клиникалық сынағын немесе оның жеке сатысын тоқтату туралы ұсыныстар жібереді.

     28. Этика мәселелері жөніндегі комиссияның клиникалық сынақтың материалдарына қатысты қорытындыларымен келіспеген жағдайда тапсырыс беруші және/немесе зерттеуші жоғары тұрған Комиссияға немесе қолданыстағы заңнамада белгіленген тәртіпте басқа да жерге шағымдана алады.

                                       Қазақстан Республикасында
                                     фармакологиялық және дәрілік
                                    заттар клиникалық зерттеулерін
                                      және (немесе) сынақтарын
                                     жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа
                                               5 қосымша

          Клиникалық сынақтар материалдарының
         этикалық бағалауын жүргізуге тапсырыс

1. Клиникалық сынақ хаттамасының атауы ____________________________
___________________________________________________________________
2. Хаттаманың N мен бекітілген күні (түзетулер мен толықтырулар
енгізген жағдайда) ________________________________________________
3. тапсырыс беруші (қажеттісін толтыру керек):
1) Заңды тұлға
Компанияның/мекеменің/ұйымның атауы (отандық компаниялар мен ТМД
елдері үшін мемлекеттік және орыс тілдерінде, шетелдік компаниялар
үшін ағылшын, орыс тілдерінде)
___________________________________________________________________

Басшы _____________________________________________________________
Заңды мекен-жайы __________________________________________________
Орналасқан мекен-жайы _____________________________________________
Телефон, факс, Е-mail______________________________________________
Өндіруші ел _______________________________________________________

2) Жеке тұлға
Орналасқан мекен-жайы _____________________________________________
Тегі, аты, әкесінің аты ___________________________________________
Телефон, факс, Е-mail______________________________________________

4. Клиникалық сынақты жүргізу жоспарланған денсаулық сақтау ұйымы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

5. Зерттеуші/лер
Т.А.Ә. ____________________________________________________________
Қызметі ___________________________________________________________
Ғылыми дәрежесі ___________________________________________________
Атағы _____________________________________________________________

Ғылыми еңбектерінің тізімі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

6. жауапты зерттеуші/және
Т.А.Ә. ____________________________________________________________
Қызметі ___________________________________________________________
Ғылыми дәрежесі ___________________________________________________
Атағы _____________________________________________________________

Ғылыми еңбектерінің тізімі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

7. Үйлестіруші-зерттеуші (халықаралық көп орталықты клиникалық
сынақтар жағдайында)
Т.А.Ә. ____________________________________________________________
Қызметі ___________________________________________________________
Ғылыми дәрежесі ___________________________________________________
Атағы _____________________________________________________________

Ғылыми еңбектерінің тізімі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

8. Жоспарланатын клиникалық сынақтардың түрі мен көлемі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

9. Қоса берілетін құжаттамалар тізбесі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

10. Данасының саны ________________________________________________

     Тапсырысшы: ___________ клиникалық сынақтарды жүргізу
материалдарында мазмұндалған ақпараттың дәлдігі мен толықтығына
кепілдік беремін.
     Сынақтарды клиникалық сынақтар хаттамасына, стандартты
операциялық процедураларға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы
заңнамасының талаптарына сәйкес жүргізуге міндеттенемін.

Толтырылған мерзімі:               Тапсырыс берушінің қолы
200 ж. ________ "____"             ______________ мөр

                                       Қазақстан Республикасында
                                     фармакологиялық және дәрілік
                                    заттар клиникалық зерттеулерін
                                      және (немесе) сынақтарын
                                     жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа
                                               6 қосымша

        Этика мәселелері жөніндегі комиссияның
       клиникалық сынақтар этикалық сараптамасының
              нәтижелері бойынша қорытындысы

     ________________________________________________________
                       (Комиссияның атауы)

1. Клиникалық сынақ хаттамасының атауы ____________________________
___________________________________________________________________
2. Хаттаманың нөмірі мен бекітілген мерзімі (түзетулер және/немесе
толықтырулар енгізілген жағдайда) _________________________________
___________________________________________________________________
3. Тапсырысшы _____________________________________________________
4. Денсаулық сақтау ұйымы/дары ____________________________________
5. Зерттеуші/лер __________________________________________________
6. Зерттеу ұзақтығы _______________________________________________
7. Хаттаманың статусы: бастапқы, қайталанған, түзетулер (керектісін
сызу керек)
8. Сараптаманы жүзеге асырушы комиссия мүшелері:
Т. А. Ә. __________________________________________________________
Мекен-жайы ________________________________________________________
Тел/факс __________________________________________________________
E-mail ____________________________________________________________
9. Зерттеу түрі ___________________________________________________

10. Ғылыми дизайн мен сынақ барысын бағалау:
1) зерттеу дизайнының сынақ мақсаттарына, статистикалық әдістемеге
сәйкестігі (іріктеу көлемін қоса) және сынаққа қатысушылардың
мүмкін болар ең аз санын тарта отырып, дұрыс қорытындыларға қол
жеткізу мүмкіндігі (қажеттісін сызу керек):
Сәйкес келеді
Сәйкес келмейді
2) сынаққа қатысушылар мен қоғам үшін күтілетін пайдамен салыстыру
бойынша бағаланған жоспарланатын қауіп пен қолайсыздықтарды негіздеу
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3) бақылау топтарын пайдаланудың негізделуі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4) сыналушылар үшін сынаққа қатысуды мезгілінен бұрын аяқтауға
арналған өлшемдер мен олардың барабарлығы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5) бүкіл сынақты тоқтата тұруға немесе үзу үшін өлшемдер мен
олардың барабарлығы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
6) сынақ барсыныдағы мониторинг пен аудит жағдайларының тиімділігі
Тиімді
Тиімді емес
7) қосалқы қызметкерлердің, қажетті жабдықтар мен кезек күттірмес
медициналық шаралар мүмкіндігінің болуын қоса денсаулық сақтау
ұйымы мүмкіндіктерінің сәйкестігі
Сәйкес келеді
Сәйкес келмейді
8) сынақ нәтижелерін хабарлау мен жариялау тәсілдері
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
11. Сыналушыларды іріктеп қабылдаудың барабарлығы мен тиімділігін
бағалау
1) сыналушылар іріктеліп алынатын популяцияның сипаттамасы
(жынысын, жасын, білім цензін, әлеуметтік дәрежесін, материалдық
жағдайын, жататын этникалық тобын қоса)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) бастапқы қарым-қатынастар мен іріктеп таңдап алу тәсілдері,
олардың тиімділігін бағалау
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3) сынаққа ықтимал қатысушыларға немесе олардың өкілдеріне толық
ақпараттың берілу тәсілі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4) сыналушыларды қосу өлшемдері, олардың барабарлығын бағалау
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5) сыналушыларды шығарып тастау өлшемдері, олардың барабарлығын
бағалау
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
12. медициналық жәрдемді бағалау және сыналушыларды қорғау
1) жоспарлананатын сынақтар үшін зерттеушілердің біліктілігі мен
тәжірибесінің жарамдылығы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) сынақ мақсаттары үшін стандартты емдеуді тоқтату немесе тоқтата
тұру жөніндегі барлық жоспарлар, егер ол жоспарланатын болса
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3) сынақ барсында және ол аяқталғаннан кейін сыналушыларға
ұсынылатын медициналық көмек
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4) сыналушылар үшін медициналық бақылау мен психоәлеуметтік
қолдаудың сапасы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5) егер сыналушылар ол аяқталғанға дейін оған қатысуды өз еркімен
тоқтатуды шешсе, қолға алынуы жоспарланған шаралар
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
6) зерттелетін препаратты сынақ аясынан тыс алудың мүмкіндігі үшін
жағдайлар, кезек күттірмес медициналық ситуацияларда оны пайдалану
ерекшеліктері және зерттелетін өнімді оны тіркегенге дейін
пайдалануға арналған мүмкіндіктер
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
7) егер сыналушылардың оған келісімін алу процедурасын қоса осындай
ақпаратты беру жоспарланса, сыналушылардың емдеуші дәрігерлеріне
ақпарат беру тәсілдері
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
8) сыналушылар көтеруі мүмкін барлық қаржылай шығындар туралы
ақпарат
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
9) сыналуушыларға ынталандырулар мен өтемақылар (ақшалай
сыйлықтарды, қосымша қызметтерді қоса)
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
10) сынақ салдарынан денсаулығына нұқсан келтірілген, еңбекке
қабілеттілігінен айрылған немесе қайтыс болған жағдайда
сыналушыларға өтемақы төлеу және/немесе ем ұсыну шарттары
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
11) кәсіби жауапкершілік бойынша сақтандыру шарттары мен төлемақы
кепілдігін беру
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
13. Сыналушылар туралы мәліметтер құпиялылығы
1) медициналық жазбалар мен биологиялық үлгілерді қоса
сыналушылардың дербес мәліметтеріне қол жетімділігі болатын адамдар
туралы ақпарат
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) сыналушылар туралы дербес ақпараттық құпиялылығы мен
қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шаралар
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
14. Ақпараттық келісімді алу процесі
1) келісімнің алынуы үшін жауапкершілікте болатындардың нұсқауын
қоса отырып, ақпараттық келісімді алу процесін толық сипаттау
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) сыналушыларға және егер қажет болса олардың заңды өкілдеріне
ұсыну жоспарланған жазбаша және ауызша ақпараттың жеткіліктілігі,
толықтығы мен түсіну үшін жетімділігі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3) егер өздігінен ақпараттық келісім бере алмайтын сыналушыларды
енгізу көзделсе, оларды сынаққа енгізу қажетілігінің нақты
негіздемесі, сондай-ақ келісімді алу процедураларының немесе
осындай индивидумдарды енгізудің өзге авторизациясының сипаттамасы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4) сыналушылар сынақ барысында пайда болатын және олардың қатысуына
қатысы бар (олардың құқықтарын, қауіпсіздігі мен денсаулығына қоса)
жаңа ақпараттарды алып отыруларына берілетін кепілдік
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5) сынақтық жоба барысында сыналушылар мен олардың заңды өкілдері
тарапынан түсетін сұрақтар мен шағымдарды алу және сондай
жүгінулерге жауап беру процедуралары
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
15. Қоғамдық сұрақтарды бағалау
1) араларынан сыналушыларды іріктеп алу көзделген жергілікті
жұртшылық пен адамдардың басқа да қауымдастықтарына сынақтың ықпалы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) сынақ дизайнын әзірлеу барысында сынаққа тартылған қоғамдық
топтарға консультациялар беру үшін қабылданған шаралар
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
3) индивидуумның сынаққа қатысу үшін шешім қабылдауына қоғамдық
пікірдің ықпалы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
4) сынақтың қоғамға пайдалы, мысалы, денсаулық сақтау мен ғылым
деңгейін көтеруге, қоғам денсаулығын жақсартуға қосуы мүмкін үлесі
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
5) сынақ сәтті аяқталған жағдайда түпкілікті өнімнің қоғам үшін қол
жетімділігі мен тартымдылығы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
6) сынақ нәтижелерін оған қатысушылар мен жұртшылыққа хабарлау
тәсілдері
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
16. Қорытынды:
1) сыналушылар қауіпсіздігін және күтілетін пайдамен салыстырғанда
зерттеу субъектілері үшін ықтимал тәукелділік пен қолайсыздықтың
орындылығы ескеріле отырып этикалық сараптаманың берген бағасы
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
2) Шығарылған ұсыныс:
     Клиникалық сынақтың жүргізілуін/өзгерістердің және/немесе
толықтырулардың енгізілуін мақұлдау;
     Клиникалық сынақтың жүргізілуіне мақұлдау алу үшін ұсынылған
құжаттамаға өзгерістер енгізу туралы талаптар;
     Клиникалық сынақтың жүргізілуін мақұлдамау;
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________
___________________________________________________________________

Құжаттардың этикалық сараптамаға түскен мерзімі ___________________
Этикалық сарапатаманың аяқталған күні _____________________________
Төраға _________________________________________ (Т.А.Ә., қолы)
Хатшы __________________________________________ (Т.А.Ә., қолы)
Комиссия мүшелері ______________________________ (Т.А.Ә., қолдары)
                 ______________________________
Күні ___________________________________________

Қазақстан Республикасында   
фармакологиялық және дәрілік  
заттар клиникалық зерттеулерін 
және (немесе) сынақтарын    
жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа 
7 қосымша            

Фармакологиялық және дәрілік заттар клиниаклық
зерттеулерін және/(немесе) сынақтарын жүргізу
жөніндегі клиникалық база туралы ережелер

1. Жалпы ережелер

     1. Медицина ұйымының паспортымен расталған, жоғары білікті медициналық кадрлары және қажетті зертханалық-техникалық базасы бар жетекші медицина ұйымдары ішіндегі медицина ұйымы фармакологиялық және дәрілік заттар зерттеулерін және/(немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі клиникалық база болып табылады.

     2. Клиникалық базаны Ұлттық орталықтың ұсынысы негізінде уәкілетті орган белгілейді.

     3. Медицина ұйымының басшысы клиникалық базаның басшысы болып табылады.

     4. Дәрілік заттардың клиникалық сынақтарын қаржыландыру:
     республикалық және жергілікті бюджеттер қаржылары;
     дәрілік заттардың ұйымдастырушысы-әзірлеушісі мен клиникалық сынақ тапсырыс берушісінің қаржылары;
     Қазақстан Республикасының заңнамасымен тыйым салынбаған өзге де қаржыландыру көздерінен жүзеге асырылады.
     Қаржыландыру тапсырыс беруші мен клиникалық база арасындағы шарт негізінде жүргізіледі.

     5. Осы Ережелердің сақталмауында немесе дәрілік заттардың клиникалық сынақтарын жүргізу тәртібінің және олардың нәтижелері жариялануының басқа да бұзылуларында медицина ұйымы уәкілетті органның бұйрығымен клиникалық базалар тізімінен шығарылып тастауы мүмкін.

     6. Клиникалық базалар тізбесі уәкілетті органның шешімі бойынша қажеттілікке қарай қайта қаралуы мүмкін.

2. Клиникалық база басшысы мен
зерттеушінің міндеттері

     7. Клиникалық базаның басшысы:
     1) Этика мәселелері жөніндегі комиссияны құруға және оның қалыпты жұмыс істеу үшін жағдайлар жасауға;
     2) сынақтар барысына қатысты және сыналушының жеке басының құпиялылығы принципін қатаң сақтауға;
     3) клиникалық сынақты орындайтын бөлімше үшін, олардың тиісті дәрежеде жүргізілуін қамтамасыз ету үшін оңтайлы жағдайлар жасауға;
     4) клиникалық сынақтар жүргізу үшін зерттеушілер құрамын айқындауға;
     5) клиникалық сынқатарды жүргізу процесінде тапсырыс берушіге қажетті кез келген ақпаратты беруге міндетті.

     8. Зерттеушінің:
     1) клиникалық сынақтың тиісті дәрежеде жүргізілуі үшін өзіне жауапкершілік алуға мүмкіндік беретін білімі, кәсіптік даярлығы мен тәжірибесі болуы;
     2) қолданыстағы нормативтік талаптарға сай келетін және оны (curriculum vitае) және/немесе басқа қажетті құжаттармен растайтын біліктілігі болуы;
     3) дәрілік заттардың клиникалық бағдарламасы жөнінде 2 жылдан кем емес жұмыс тәжірибесі болуы;
     4) хаттамаға, зерттеуші брошюрасының ағымдағы редакциясына, дәрілік затты қолдану жөніндегі нұсқаулыққа және тапсырыс берушіден алынған ақпараттың басқа да көздеріне сәйкес, зерттелетін дәрілік препараттың тиісті қолданылу тәсілін сақтауы;
     5) клиникалық сынақтар GCP сәйкес жүргізілген жағдайда клиникалық сынақтарды жүргізу ережелері мен еуропалық экономикалық қауымдастықтың тиісті клиникалық талаптарын білуі және сақтауы;
     6) белгіленген мерзім ішінде, таңдау өлшемдеріне сәйкес келетін сыналушылардың қажетті санын жинау қабілеті;
     7) клиникалық сынақты тиісті дәрежеде және белгіленген мерзім ішінде жүргізу үшін жеткілікті уақыты болуы;
     8) өзінің қарауында білімді қызметкерлердің жеткілікті саны және сынақтың бүкіл кезеңі ішінде оны сыналушылар үшін тиісті және қауіпсіз қалыпта жүргізу үшін тиісті материалдық-техникалық базасы болуы;
     9) сынақтың жүргізілуіне қатысатын бүкіл қызметшілерге зерттелетін дәрілік зат жөніндегі құжаттар хаттамасымен, ақпаратпен, сондай-ақ сынақтағы функцияларымен және міндеттерімен таныстыруы;
     10) тапсырыс берушінің мониторинг пен аудит жүргізуіне, сондай-ақ уәкілетті органның тексеруіне кедергі жасамауы;
     11) зерттелетін препараттар сыныбы жөніндегі әдебиетпен, ұсынылатын заттың клиникаға дейінгі зерттеу материалдарымен және тапасырыс беруші ұсынған басқа да материалдармен танысуы тиіс.

     9. Клиникалық базаның басшысы мен зерттеуші сынақ шеңберінде медициналық көмек көрсету мәселелері жөніндегі барлық шешімдері үшін жауап береді.

3. Клиникалық базаның (зерттеушінің құқықтары)

     10. Клиникалық база мен зерттеуші:
     1) өзінің ғылыми, практикалық және педагоктық қызметінде, сондай-ақ диссертациямен жұмыс кезінде дәрілік заттардың клиникалық сынақтары жөніндегі жұмыс материалдарын пайдалануға;
     2) Ұлттық орталықта есеп талқыланғаннан және ол шешім шығарғаннан кейін клиникалық сынақтардың оң нәтижелері туралы да және теріс нәтижелері туралы да материалдарды жариялауға;
     3) өзінің бастамасы немесе Ұлттық орталықтың сұрауы бойынша:
     жаңа дәрілік заттарды әзірлеу;
     Мемлекеттік тізілімнен ескірген және тиімділігі аз дәрілік заттарды алып тастау;
     дәрілік заттарды медициналық қолдану жөнінде қолданылып жүрген нұсқаулықтарды өзгерту;
     4) сынақтардың алғашқы қорытындыларын талқылау мақсатында дәрілік препараттарды сынау кезеңінде кеңесу жұмыстарына қатысу, сынақтар хаттамасын, қолдану жөнінде маманға арналған нұсқаулықты анықтау;
     5) тапсырыс берушіден сыналатын препарат туралы барлық қажетті мәліметтерді алу;
     6) тапсырыс берушіден белгіленген тәртіпте шартпен байланысты препараттың, реактивтер мен басқа да қажетті материалдардың қажетті мөлшерінің іркіліссіз жеткізілуін талап ету;
     7) клиникалық сынақтардың тапсырыс берушісімен бірге сметаны қоса берілген шарт мақсатын орындау мерзімдері, ақы төлеудің мерзімдері мен тәсілі жан-жақты көрсетілген шарттар жасасуға құқылы.

                                    Қазақстан Республикасында
                                фармакологиялық және дәрілік заттар
                                  клиникалық зерттеулерін және
                              (немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
                                      Нұсқаулыққа 8 қосымша

               Клиникалық базаның паспорты

     1. Клиникалық базаның аты, мекен-жайы, телефоны мен ведомстволық қатыстылығы. Клиникалық база басшысының Т.А.Ә. (толық), телефоны, факс, e-mail


      2. Жұмыстың негізгі ғылыми-клиникалық бағыттары:


      3. Кадрмен қамтамасыз етілуі:

Қызметкерлердің жалпы саны (клиникалық базада тұрақты практикадағылар):


Ғылыми қызметкерлер:


- ғылым докторлары:


- ғылым кандидаттары:


- дәрежесіз


- аспиранттар:


дәрігерлер


     4. База қызметкерлері клиникалық база жұмысының негізгі бағыттары бойынша соңғы 3 жылда әзірлеген жарияланымдар саны:

- монографиялар:


- мақалалар:


- баяндамалар:


      5. Түпкілікті қор мен оның сипаттамасы (төсектердің бейіні мен санын көрсету керек)

Стационарлық төсектер:







Реанимациялық:







   

                           _       _
6. Емханалар қолда бары:|_| иә, |_| жоқ

Ауысымда келудің жалпы саны


Ауысымда бейінді науқастардың саны


                     _       _
Күндізгі стационар: |_| иә, |_| жоқ
                   Төсектер саны


    Емделушілердің ауысымдағы орташа саны


      7. Зерттеуге бір мезгілде енгізілуі мүмкін бейінді
науқастар саны:

Стационар:


Емхана:


      8. Клиникалық базада зерделенуі мүмкін дәрілік заттар фармакологиялық топтарының тізбесі:


      9. Клиникалық сынақтар кезінде пайдаланылуы мүмкін
зерттеулердің зертханалық және клиникалық-аспаптық тәсілдерінің
тізбесі.


   

  - зертханада тіркелудің болуы (мерзімі, N), ол клиникалық зерттеулер жүргізілуі кезінде зертханалық зерттеулер үшін пайдаланылатын болады:


   

       10. Техникалық қамтамсыз ету:

Импорттық өндірістің бүлінбеген
аспаптарының болуы (атауы, елі,
таңбасы, шығарылған жылы)

Метрологиялық бақылау (соңғы тексеру мерзімі)



Отандық өндірістің бүлінбеген аспаптарының болуы (атауы, елі, таңбасы, шығарылған жылы)

Метрологиялық бақылау (соңғы тексеру мерзімі)



- компьтерлермен және коммуникацияның басқа да құралдарымен қамтамасыз ету (саны, таңбасы) және қызметкерлердің оларды
меңгеру деңгейі


      11. Клиникалық базада соңғы 3 жылда жүргізілген клиникалық сынақтар деректері
- отандық өндірістің дәрілік заттары

Дәрілік заттың
/клиникалық сынақ хаттамасының атауы

Клиникалық сынақтың жүргізілу
мерзімі

Клиникалық сынақтарды жүргізу туралы Фармация комитетінің шешімі (N және мерзімі)




  - шетелдік өндірістің дәрілік заттары

Дәрілік заттың атауы/ клиникалық сынақтың хаттамасы

Клиникалық сынақтың жүргізілу мерзімдері

Клиникалық сынақтарды жүргізу туралы Фармация комитетінің шешімі (N және мерзімі)




- халықаралық көпорталықтық клиникалық сынақтар

Дәрілік заттың атауы/ клиникалық сынақтың хаттамасы

Клиникалық сынақтың жүргізілу мерзімі

Клиникалық сынақтарды жүргізу туралы Фармация комитетінің шешімі (N және мерзімі)




      12. Клиникалық сынақ материалдарын сақтауға арналған техникалық мүмкіндіктердің (орындар/үй-жайлар) болуы:


      13. GCP бойынша жұмыс үшін даярланған дәрігерлік, ғылыми
және қосалқы қызметшілердің болуы мен саны (даярлықтан өту айы
мен мерзімін, растайтын құжат-сертификаттың болуын көрсету
керек)


      14. Клиникалық базаның қызметі туралы басқа ақпарат


      15. Этика мәселелері жөніндегі жергілікті комиссияның болуы (білім мерзімі, хаттама N)


      16. Клиникалық базаның мамандары-зерттеушілері туралы
деректер (мамандар-зерттеушілер мінездемелерінде бейнеленуі
тиіс мәселелер Тізбесі)

     Клиникалық база басшысының қолы
     ___________________________________
     Мерзімі ___________________________

     М.О.

Клиникалық сынақтарға қатысатын мамандар-зерттеушілер
мінездемелерінде бейнеленуге тиіс мәселелер тізбесі

     1. Т.А.Ә (толық).
     2. Туған жылы
     3. Білімі (оқу орнын көрсете отырып)
     4. Мамандығы
     5. Дипломнан кейінгі білім
     6. Ғылыми дәрежесі мен аты (егер бар болса)
     7. Жұмыс орны мен қызметі
     8. Мамандығы бойынша жұмыс стажы
     9. Ғылыми еңбектері, авторлық куәліктері (негізгі монографиялар, мақалалар, әдістемелік ұсынымдар тізбесі)
     10. Дәрілік заттардың клиникалық сынақтарын жүргізу жөнінде тәжірибенің болуы (дәрілік заттың/клиникалық сынақ хаттамасының атауын, хаттаманы ҚР ДМ дәрілік заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медицина техникасын сараптау Ұлттық орталығы бекіткен мерзімін көрсету керек)
     11. Дәрілік заттардың клиникалық сынақтары кезінде қандай міндеттер орындады
     12. Дәрілік заттар клиникалық сынақтарының мәселелері жөніндегі (GCP) конференцияларға, семинарға, тренингтерге қатысу (мерзімі, айы). Растайтын құжат-сертификаттың болуы (сертификаттың көшірмесі қоса беріледі)
     13. Ұйымның мекен-жайы, байланыс телефоны, факс, e-mail
     14. Маманның-зерттеушінің қолы
     15. Басшының ресми куәландырылған қолы (кадрлар бөлімі)
     16. Мерзімі

                                   Қазақстан Республикасында
                               Фармакологиялық және дәрілік заттар
                              клиникалық зерттеулерін және (немесе)
                                    сынақтарын жүргізу жөніндегі
                                      нұсқаулыққа 9 қосымша

         Зерттелетін дәрілік заттар есебінің
                          ЖУРНАЛЫ

Клиникалық базаның атауы____________________________

Кіріс

Дәрілік препа-
раттың сәйкес
коды немесе атауы, мөлшер-
леу, буып-түю

Сериясы/партиясы, жарам-дылық мер-
зімі

Алын-
ған
күні

Саны

Тапсы-
рысшының
Т.А.Ә

Алған жауап-ты адам-
ның Т.А.Ә.





      таблицаның жалғасы:

Жұмсалуы

Зерттеу-
шінің
Т.А.Ә.,
қолы

Медби-
кенің
Т.А.Ә.,
қолы

Қалдық

Пайда-
лану
күні

Сынаушының сәйкес
коды немесе
Т.А.Ә.

Саны







                                     Қазақстан Республикасында
                                фармакологиялық және дәрілік заттар
                                  клиникалық зерттеулерін және
                              (немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
                                      Нұсқаулыққа 10 қосымша

     Клиникалық базада және тапсырыс берушіде сақталуға
  тиіс клиникалық сынақтардың негізгі құжаттарының тізбесі




Файлдарда
болатындары


Құжаттың атауы

Зерттеуші-
лерде
болатындары

Тапсырыс
берушілерде
болатындары

1

Зерттеушінің брошюрасы

+

+

2

Қол қойылған хаттама және
оған түзетулер (болған
жағдайда)

+

+

3

Дербес тіркеу нысанының
(ДТН) үлгісі

+

+

4

Сыналушының ұсынатын
материалдары
- хабарландырылған
келісім нысаны (барлық
қажетті түсінік материал-
дарын қоса алғанда);
- басқа жазбаша материал-
дар;
- сыналушыны жинау
туралы хабарландырулар
(егер пайдаланылатын
болса)


 
 

  +
 
 
 
 
    +
 
+


 
 

  +
 
 
 
 
    +
 
-

5

Тапсырыс беруші мен
клиникалық база арасында
қол қойылған шарт

+

+

6

Сақтандыру міндеттемесі
(егер қажет болса)

+

+

7

Сынаққа қатысатын барлық
клиникалық базаларға,
барлық бірінші деректерге/
құжаттар мен есептерге
тікелей қол жеткізуді
беру туралы барлық
тараптар қол қойған
келісім

+

+

8

Этика мәселелері жөніндегі
комиссияның мерзімі көрсетілген және құжат
жүзінде ресімделген
мақұлдауы

+

+

9

Ұлттық орталықтың клини-
калық сынақтың хаттамасын және оған түзетулерді
мерзімі көрсетілген және
құжат жүзінде ресімделген
бекітуі

+

+

10

Дәрілік заттың клиникалық сынақтарын жүргізу туралы
мемлекеттік органның
шешімі

-

+

11

Хаттамамен көзделген клиникалық/зертханалық/
аспаптық тестерге/
зерттеулерге арналған
қалыпты мәндер/шектер

+

+

12

Зерттелетін дәрілік заттың
орамындағы заттаңбас
үлгісі

-

+

13

Зерттелетін дәрілік затты
және қажетті шығын
материалдарын пайдалану
жөніндегі нұсқаулық (егер
хаттамаға немесе зерттеу-
шінің брошюрасына енгізілмеген болса)

+

+

14

Зерттелетін дәрілік затты және қажетті шығын
материалдарын жеткізуге
көлік құжаттары (пошта
түбіртектері)

+

+

15

Дәрілік заттың саны
мен сериясының нөмірі
көрсетіле отырып,
зерттелетін дәрілік
затты өткізу актісі

+

+

16

Зерттелетін дәрілік
заттың сәйкестік/шығу
сертификаты

-

+

17

Клиникалық сынақ көзсіз
тәсілінің шеңберінде
рандомизациялық кодын
ашу процедурасы

+

+

18

Рандомизациялық кодтар
тізбесі

+

+

19

Алдын ала келу туралы
монитор есебі

-

+

20

Старттық келу туралы
монитор есебі

+

+

Сынақтың клиникалық фазасы кезінде

21

Жаңа редакциялар:
- зерттеуші брошюралары;
- оған хаттамалар/түзетулер;
- ДТН;
- хабарландырылған келісім
нысандары;
- сыналушыға ұсынылатын
жазбаша материалдардың;
- сыналушыларды жинау
туралы хабарландырулар
(егер пайдаланылатын
болса)

+

+

22

Клиникалық сынақ хаттама-
сын және оған түзетулердің
ұлттық орталық мерзімін
көрсетіп, құжат жүзінде
ресімдеген бекітуі

+

+

23

Жаңа редакцияларда Этика
мәселелері жөніндегі
комиссияның мерзімін
көрсетіп, құжат жүзінде
ресімделген мақұлдауы:
- зерттеуші брошюралары;
- клиникалық сынақтар мен оған түзетулер хаттамасы;
- дербес тіркеу нысандары;
- хабарландырылған келісім
нысандары;
- сыналушыға ұсынылатын жазбаша материалдардың;
- сыналушыларды жинау
туралы хабарландырулардың
(егер пайдаланылатын
болса);
- басқа бекітілген/
мақұлданған құжаттардың

+

+

24

Жаңа зерттеушінің өмір
баяндары (curriculum
vitae)

+

+

25

Хаттамада көзделген
клиникалық/зертханалық/
аспаптық тесттерге/
зерттеулерге арналған
қалыпты мәндердің/
шектердің қайта қаралуы

+

+

26

Клиникалық/зертханалық/
аспаптық тесттер/
зерттеулер процедура-
ларындағы өзгерістер

+

+

27

Зерттелетін дәрілік заттың
және қажетті шығын
материалдарын жеткізуге
көлік құжаттары (пошта
түбіртектері)

+

+

28

Зерттелетін дәрілік заттар
жаңа топтарының сәйкестік/
шығу сертификаттары

-

+

29

Мониторлар есептері

-

+

30

Зерттеуге байланысты сөйлесулер/хат жазысулар
- корреспонденция
- отырыстар хаттамалары
- телефонмен сөйлесулер
туралы есептер

+

+

31

хабарландырылған келісімнің
қол қойылған нысандары

+

-

32

Алғашқы құжаттама (ауру тарихтары, амбулаториялық карталар, зертханалық жазбалар, сыналушылардың күнделіктері немесе сауал-
намалары, дәрі-дәрмектерді
беру журналдары, аспаптар
распечаткалары, верифицир-
ленген және куәландырыл-
ған көшірмелері немесе
фонограммаларды ашу,
микрофишалар, фотогра-
циялық негативтер,
микроүлбірлер немесе
магниттік таратушылар,
рентген суреттері

+

-

33

Толтырылған мерзімі көрсе-
тілген және қол қойылған
ДТН

+ (кө-
шірме)

+
(түп-
нұсқа)

34

ДТН түзетулерін тіркеу

+ (кө-
шірме)

+ (түп-
нұсқа)

35

Зерттеушінің жанама
реакциялар/құбылыстар
туралы тапсырыс берушіні
хабардар етуі және тиісті
есептер

+

+

36

Тапсырыс берушінің елеулі және/немесе күтпеген жанама реакциялар/
құбылыстар туралы
Мемлекеттік органды
Ұлттық орталықты және
Этика мәселелері жөніндегі
комиссияны хабардар
етуі және қауіпсіздік
жөніндегі басқа ақпаратты
хабарлауы

+

+

37

Тапсырыс берушінің зерттеушіге дәрілік
заттың қауіпсіздігі
туралы жаңа ақпаратты
хабарлауы

+

+

38

Ұлттық орталық пен Этика
мәселелері жөніндегі
комиссияға ұсынылатын
аралық немесе жылдық
есептер (қажет болған
жағдайда)

+

+

39

Сыналушылар
скринингінің журналы

+

+

40

Сыналушылардың сәйкес-
тендірілген кодтарының
тізімі

+

-

41

Сыналушылар сынағына
енгізілген тіркеу куәлігі

+

-

42

Клиникалық базадағы
зерттелетін дәрілік
зат есебінің журналы

+

+

43

Қолдар үлгілерінің парағы

+

+

44

Биологиялық
сұйықтықтардың/
тіндердің сақталатын
үлгілері есебінің журналы

+

+

Сынақ аяқталғаннан немесе мерзімінен бұрын тоқтатылғаннан кейін

45

Зерттелетін дәрілік заттың
клиникалық базадағы
есебінің журналы

+

+

46

Зерттелетін дәрілік затты
жою актісі немесе оны
тапсырыс берушіге беру
куәлігі

+

+

47

Сыналушылардың сәйкестен-
дірілген кодтарының
қорытынды тізімі

+

-

48

Клиникалық сынақтарды
жүргізудің аяқталуы
туралы тапсырыс берушінің
қорытынды есебі

-

+

49

Аудиторлық есебі
(егер бар боса)

-

+

50

Қорытынды сапар туралы
монитор есебі

-

+

51

Сыналушыларды кодтар
топтарымен ашу бойынша
бөлу туралы ақпарат

-

+

52

Зерттеуші қол қойған
клиникалық сынақ туралы
есеп

+

+

Қазақстан Республикасында     
фармакологиялық және дәрілік заттар
клиникалық зерттеулерін және   
(немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 11 қосымша     

Сыналушыларға клиникалық сынақ туралы ақпарат беру
және олардан жазбаша хабарландырылған келісім алу
жөніндегі нұсқаулық

     1. Зерттеуші сыналушыларға беру үшін арналған хабарландырылған келісім мен басқа да материалдардың нысандарын Ұлттық орталық бекіткеннен және Этика мәселелері жөніндегі комиссия жазбаша түрде мақұлдағаннан кейін клиникалық сынақтарды бастайды.

     2. Сыналушыларға ұсынылатын хабарландырылған келісім нысаны мен басқа материалдар сыналушының келісіміне әсер етуге қабілетті маңызды ақпараттың пайда болуына қарай қайта қаралады.

     3. Сыналушыға арналған ауызша ақпараттың, жазбаша материалдардың мазмұнында сыналушыны өзінің заңды құқықтарынан бас тартуға тікелей мәжбүр ететін немесе осындай пайымдауларға жол беретін тұжырымдар, сондай-ақ зерттеушіні, тапсырыс берушіні немесе оның өкілдерін осындай интерпретацияға мүмкіндік беретін жол берілген жауапсыздық немесе тұжырымдар үшін жауапкершіліктен босататын мәлімдемелер болмауы керек.

     4. Зерттеуші сыналушыны сынақтың барлық маңызды қырлары туралы толық дәрежеде хабардар етуі, оның ішінде оны бекітілген барлық ақпараттық материалдармен таныстыруы қажет.

     5. Хабарландырылған келісім нысанын қоса алғанда ауызша ақпарат пен жазбаша материалдарда арнайы терминдер мазмұндалмауға және сыналушыға және егер талап етілетін болса, мүдделі емес куәгерге түсінікті болуы қажет.

     6. Сыналушы сынаққа енгізілгенге дейін ол және түсінік әңгімесін жүргізген адам жазбаша хабарландырылған келісім нысанына қол қояды және мерзімін белгілейді.

     7. Егер сыналушы оқи алмайтын болса, онда түсіндіру әңгімесінің бүкіл өн бойында мүдделі емес куәгер қатысуы керек, ол сыналушы немесе оның заңды өкілі сынаққа қатысуға келісім бергеннен кейін жазбаша келісімнің нысанына мерзімін көрсетіп, қолын қояды, сол арқылы осы құжатта немесе басқа материалдарда мазмұндалған ақпарат түсіндірілгені және сынаққа қатысуға хабарландырылған келісім ерікті түрде берілгені расталады.

     8. Сыналушымен түсіндірме әңгімеде, жазбаша хабарландырылған келісім нысанында және сыналушы ұсынған басқа да материалдарда мынадай мәселелер қамтылуға тиіс:
     1) сынақтың зерттеушілік сипаты;
     2) сынақ міндеттері;
     3) зерттелетін препаратпен емдеу және сынақ топтарының біріне кездейсоқ түсу ықтималдығы;
     4) инвазивтік тәсілдерді қоса алғанда, сынақ процедуралары;
     5) сыналушының міндеттері;
     6) эксперименттік сипат алатын сынақ процедуралары;
     7) сыналушы үшін қолайсыздықтар, сонымен бірге объективті болжанатын қауіп;
     8) объективті күтілетін пайда. Егер сынақта терапиялық мақсаттар көзделмейтін болса, бұл туралы сыналушыға хабарлау керек;
     9) сыналушыға тағайындалуы мүмкін дәрі-дәрмектік немесе дәрі-дәрмектік емес емдеудің басқа да түрлері, сондай-ақ олардың ықтимал пайдасы мен қаупі;
     10) емдеу барысында денсаулығына нұқсан келген жағдайда емделуші үміт артатын өтем және/немесе емдеу;
     11) егер мұндайлар көзделетін болса, сыналушыға төлемдер көлемі;
     12) оның сынаққа қатысуға байланысты, егер мұндайлар күтілетін болса, сыналушының шығындары;
     13) сынаққа қатысу ерікті болып табылады және сыналушы сынаққа қатысудан жазбаша нысанда бас тарта немесе одан кез келген сәтте қандай да бір санкциясыз немесе өз құқықтарына нұқсансыз емдеудің кез келген басқа түрлеріне шыға алады;
     14) мониторлар, аудиторлар, уәкілетті орган, Ұлттық орталық, Этика мәселелері жөніндегі комиссия, сыналушының алғашқы медициналық құжаттамасындағы жазбаларға бұл ретте сыналушының құпиялылығын бұзбай тікелей қол жеткізе алады. Жазбаша  хабарландырылған келісім үлгісіне қол қоя отырып, сыналушы немесе оның заңды өкілі осы құжаттамаға қол жеткізуге рұқсат береді;
     15) емделушінің жеке басын ұқсастыратын мәліметтер құпияда сақталады және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шектерде ғана ашылуы мүмкін. Зерттеу нәтижелері жарияланған жағдайда сыналушының құпиялылығы сақталатын болады;
     16) сыналушы жаңа мәліметтермен уақтылы таныстырылатын болады, олар емделушінің сынаққа қатысуды жалғастыру ниетіне әсер етуі мүмкін;
     17) сынақ және сыналушы құқықтары жөнінде қосымша ақпарат алу үшін хабарласуға болатын мамандардың, сондай-ақ сыналушы емдеудің барысында өзінің денсаулығына нұқсан келген жағдайда хабарласа алатын мамандардың тізімі;
     18) сыналушының сынаққа қатысуы тоқтатылуы мүмкін ықтимал жағдайлар және/немесе себептер;
     19) сыналушының сынаққа қатысуының болжамдалатын қызметі;
     20) сынаққа қатысатын сыналушылардың болжамды саны.

     9. Сыналушы хабарландырылған келісім нысанының қол қойылған, мерзімі көрсетілген бір данасын және басқа ақпараттық материалдарын аулы қажет. Емделуші немесе оның заңды өкілі мерзімін көрсетіп қол қойған нысан мен басқа ақпарат материалдарына түзетулердің жаңа редакциясы оған сынақ барысында берілетін болады.

     10. Егер сыналушы шұғыл жағдайда болса, және одан сынаққа енгізілгенге дейін келісім алуға мүмкіндік болмаса, ол оның заңды өкілінен, егер бұл ретте соңғысы қатысқан болса, алынуға тиіс. Сыналушының күн ілгері келісім алу мүмкін болмаса және оның заңды өкілі жоқ болса, сыналушыны сынаққа енгізу үшін Ұлттық орталық бекіткен және Этика мәселелері жөніндегі комиссия мақұлдаған хаттамамен және/немесе басқа құжатпен көзделген шаралар, оның қауіпсіздігінің кепілдіктері және осы Ережелер талаптарының сақталуы қажет. Сыналушы немесе оның заңды өкілі өте қысқа мерзімдердің ішіндегі сынақтар туралы хабардар етіліп, олардан осы Нұсқаулықтың 9 тармағының ережелеріне сәйкес сынақтың жалғастырылуына келісім алынуы керек.

Қазақстан Республикасында     
фармакологиялық және дәрілік заттар
клиникалық зерттеулерін және   
(немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 12 қосымша     

Клиникалық сынақтар кезіндегі жанама
әсерлері/құбылыстары туралы ақпарат беру
жөніндегі нұсқаулық

     1. Дәрілік заттың клиникалық сынақтарын жүргізу кезінде елеулі және/немесе күтпеген жанама әсерлер/құбылыстар туралы кез келген ақпаратты зерттеуші белгіленген үлгіде міндетті түрде Ұлттық орталық пен тапсырыс берушіге жібереді.

     2. Зерттеуші барлық елеулі және/немесе күтпеген жанама реакциялар жөніндегі ақпаратты елеулі және/немесе күтпеген жанама реакциялар/құбылыстар анықталғаннан кейін 24 сағаттың ішінде Ұлттық орталыққа, тапсырыс берушіге және Этика мәселелері жөніндегі комиссияға жіберуге міндетті.

     3. Зерттеуші клиникалық сынақтар кезінде туындағын елеулі жанама реакциялар туралы хабар берілгеннен кейін 15 тәуліктің ішінде және/немесе қажет болған жағдайда кейіннен Ұлттық орталыққа, тапсырыс беруші мен Этика мәселелері жөніндегі комиссияға жазбаша егжей-тегжейлі есеп береді.

     4. Елеулі және/немесе күтпеген реакциялар/құбылыстар пайда болған жағдайда, қажеттілікке қарай зерттеуші Ұлттық орталықтың және/немесе тапсырыс берушінің және/немесе Этика мәселелері жөніндегі кеңестің сұратуына тиісті қосымша ақпарат (ауру тарихын, өлім эпикризін және басқаларды) ұсынады.

     5. Көпорталықтық клиникалық сынақтардың жүргізілуі кезінде тапсырыс беруші жанама әсерлердің/құбылыстардың барлық елеулі және/немесе күтпеген оқиғалары туралы басқа зерттеушілерді, Ұлттық орталық пен Этика мәселелері жөніндегі комиссияны ұдайы хабардар етуге міндетті.

     6. Ұзақ мерзімді клиникалық сынақтар жүргізілгенде тапсырыс беруші жылына бір реттен сиретпей зерттелетін дәрілік заттың қауіпсіздігіне қатысты Ұлттық орталыққа жаңа деректер мен есептер беріп отырады.

     7. Алынған ақпараттың негізінде Ұлттық орталық туындаған жанама әсер мен дәрілік заттарды қабылдау арасында пайда болған себеп-салдарлық байланысты зерделеуді жүргізеді және клиникалық сынақтарды тоқтату немесе жалғастыру туралы қорытынды шығарады. Клиникалық сынақтардың тоқтатылуы туралы қорытынды шығарылған жағдайда Ұлттық орталық дәрілік заттың клиникалық сынақтарын немесе олардың жекелеген кезеңдерін тоқтату туралы ұсынымдар жасайды және оны уәкілетті органға береді.

     8. Уәкілетті орган Ұлттық орталық берген ұсынымдар негізінде клиникалық сынақтарды немесе олардың жекелеген кезеңдерін тоқтату туралы шешім шығарады. Қабылданған шешім туралы тапсырыс берушіге хабарланады.

     9. Клиникалық сынақтарды жүргізу кезінде елеулі және/немесе күтпеген жанама әсерлер/құбылыстар пайда болған жағдайда Ұлттық орталық тапсырыс берушіден дәрілік заттың клиникалық сынағының қосымша материалдарын сұрата алады.

     10. Егер тапсырыс беруші 90 күнтүзбелік күн бойы сұратылған қосымша материалдарды немесе оларды дайындау үшін қажетті мерзімдерін дәйектелген негіздемесін бере алмайтын болса, Ұлттық орталық клиникалық сынақты тоқтату туралы шешім қабылдау үшін уәкілетті органға ұсыныс енгізеді.
     Қабылданған шешім туралы клиникалық сынақтың тапсырыс берушісіне жазбаша хабарланады.

     11. Клиникалық сынақ аяқталғаннан кейін тапсырыс беруші Ұлттық орталыққа зерттелетін дәрілік заттың қауіпсіздігіне қатысты деректермен бірге клиникалық сынақ туралы есеп береді.

     12. Дәрілік заттың клиникалық сынағын жүргізу барысында туындаған даулы мәселелер Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында белгіленген тәртіпте қаралады.

                                   Қазақстан Республикасында
                               Фармакологиялық және дәрілік заттар
                              клиникалық зерттеулерін және (немесе)
                                    сынақтарын жүргізу жөніндегі
                                      нұсқаулыққа 13 қосымша

          Клиникалық сынақ жүргізу кезінде
    дәрілік заттардың (ДЗ) күдік туғызатын елеулі жанама
     әсерлері/құбылыстары (ЖӘ/ЖҚ) туралы  карта-хабар
                 (зерттеуші толтырады)

Денсаулық
сақтау ұйымы
(атауы пошталық
мекен-жайы,
тел, факс)

Емделуші-
нің жасы

Жынысы

ЖӘ басталуы
(кк/аа/жж)

Емделу-
шінің
аты-жөні,
емделу-
шінің коды







Күдік туғызатын елеулі жанама әсердің сипаты
(зертханалық және басқа да зерттеулердің
деректер қоса алғанда)


ЖӘ/ЖҚ зерттеу


А.Салдарларсыз сауығу


В. Салдарлармен сауығу


С. Әлі сауыққан жоқ


D. ЖӘ/ЖҚ салдарынан  болған өлім


F. ЖӘ/ЖҚ байланысты емес өлім


Е. Салдарлар белгісіз

Егер нәтижесінде өлім болса, көрсету керек

ДЗ
сауда
/па-
тент-
тел-
ме-
ген
халы-
қара-
лық
ата-
уы


парт.
ияның/
се-
рия-
ның
нө-
мірі

Қол-
дануға
көр-
сетім-
дер

Мөлшерлік
жұмсау
режимі

Енгі-
зу
тә-
сілі

Емдеудің ұзақтығы

Мөл-
шер

Тәу-
ліктегі
еселілігі

(кк/аа/жж)
-дан

(кк/аа/жж)-ға дейін

А. күдік туғызатын ДЗ
















Б. қосалқы ДЗ








Күдік туғызатын
ДЗ тоқтатудың
салдары

Күдік туғызатын ДЗ
қайта тоқтатудың нәтижесі

Қосалқы
аурулар
мен басқа
факторлар
(аллергия,
жүктілік
және т.б.)

Елеулі жақсару

жоқ

Ия

ЖӘ/ЖҚ
қайта басталуы

Ия

жоқ


Жақсару
жоқ

жоқ

Ия

ЖӘ/ЖҚ болмауы

Ия

жоқ


ДЗ тоқ-
татылған
жоқ

жоқ

Ия

Қайта
тағайындалған
жоқ

Ия

жоқ


Белгісіз

жоқ

Ия

Мөлшерді азайтқанда
ЖӘ/ЖҚ болмауы

Ия

жоқ





Белгісіз

Ия

жоқ


Дәрілік заттарды сараптау ұлттық орталығы Алматы қаласы, Абылай хан даңғылы, 63,
тел. 8-(3272)-73-63-84,
Факс
8-(3272)-73-55-00,
e-mail: farm@dari.kz

          Қазақстан Республикасында     
фармакологиялық және дәрілік заттар
клиникалық зерттеулерін және   
(немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 14 қосымша      

Тапсырыс берушінің клиникалық сынақ
моноторингін жүргізу тәртібі

     1. Клиникалық сынақтың мониторингін клиникалық сынақтың тапсырыс берушісі ұйымдастырады және ол:
     1) сыналушының құқықтары мен денсаулығының қауіпсіздігін қамтамасыз ету;
     2) алғашқы құжаттамаға қайшы келмейтін дәл толық деректер алу;
     3) бекітілген хаттама мен оларға түзетулер, Қазақстан Республикасында фармакологиялық және дәрілік заттардың клиникалық зерттеулерін және/немесе сынақтарын жүргізу жөніндегі нұсқаулық және GСР-ға сәйкес клиникалық сынақтар жүргізілген жағдайда Еуропалық экономикалық қауымдастығының тиісті клиникалық практикасы талаптарының сақталуы  мақсатында жүргізіледі.

     2. Мониторларды тапсырыс беруші тағайындайды.
     Монитор өз функцияларын тиісті дәрежеде орындау үшін қажет ғылыми және/немесе практикалық медициналық білімі бар адам болуы мүмкін. Монитордың өз біліктілігін растайтын құжаттамасы болуы керек. Монитор мониторингтің жүргізілуі алдында зерттелетін дәрілік заттың қасиеттерімен, сынақ хаттамасымен, жазбаша хабарландырылған келісімнің нысанымен және/басқа ұсынылатын сынама материалдармен, тапсырыс берушінің стандартты операциялық процедураларымен, осы Нұсқаулыққа таныс болуы қажет.

     3. Тапсырыс беруші сынақ мониторингінің тиісті дәрежеде жүргізілуін қамтамасыз етуде және көлемнің анықталуын, мониторингтің
ерекшелігін қамтамасыз етуге міндетті, олар сынақтың мақсаттары мен міндеттеріне, дизайны мен күрделілігіне, сыналушылардың санына және сынақтың түпкі нүктелеріне байланысты болады. Тексеру үшін деректерді таңдау статистикалық тәсілдерге негізделеді.

     4. Мониторинг сынақтарға дейін, сынақтар кезінде және олар аяқталғаннан кейін клиникалық базада жүргізіледі.

     5. Монитор:
     1) сынақтың тиісті дәрежеде жүргізілуін және құжат жүзінде ресімделуін қойылған талаптарға сәйкес қадағалауы;
     2) Мыналарды:
     зерттеуші біліктілігінің, тәжірибесі мен мүмкіндіктерінің жүргізілетін клиникалық сынақтарға сәйкестігін;
     зертханалар мен жабдықтарды, сондай-ақ клиникалық сынақтарды жүргізетін қызметшілерді қоса алғанда, сынақ мақсаттары үшін бөлінген үй-жайлардың сәйкестігін бақылауы;
     3) зерттелетін дәрілік затқа қатысты:
     дәрілік затты сақтаудың шарттары мен мерзімдерінің сақталуын және оның клиникалық сынақтарды жүргізу үшін жеткілікті мөлшерде болуын;
     зерттелетін дәрілік заттың сынақ хаттамасында белгіленген іріктеу өлшемдеріне сәйкес мөлшерлерде тек сыналушылар үшін ғана қолданылуын;
     зерттелетін дәрілік затты дұрыс қабылдау, сақтау, есепке алу және қайтару жөніндегі қажетті нұсқаулықтардың берілуін;
     зерттелетін дәрілік заттың клиникалық базада алынуы, пайдаланылуы және қайтарылуы құжат жүзінде ресімделуін;
     Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына және тапсырыс берушінің талаптарына сәйкес, клиникалық базадағы зерттелетін дәрілік зат қалдықтарын жоюдың жүзеге асырылуын қадағалауы;
     4) зерттеушінің бекітілген хаттама мен оған түзетулерді сақтауын;
     5) оны сынаққа енгізгенге дейін әр сыналушыдан жазбаша түрде хабарландырылған келісім алынғанына көз жеткізуге:
     6) сынақтардың тиісінше Қазақстан Республикасында фармакологиялық және дәрілік заттардың клиникалық зерттеулерін және/немесе сынақтарын жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізілуі үшін қажетті зерттеуші Брошюрасы ағымдағы редакциясының, дәрілік заттардың барлық құжаттары мен шығын материалдарының зерттеуші қолында болуын қадағалауы;
     7) зерттеуші мен оның қызметкерлерінің жүргізілетін клиникалық сынақтар туралы барлық қажетті ақпаратты алуын қадағалауы;
     8) зерттеуші мен оның қызметкерлерінің клиникалық сынаққа байланысты міндеттемелерді хаттаманың немесе тапсырысшы мен зерттеуші арасындағы басқа да жазбаша келісімдердің талаптарына сәйкес орындауын қадағалауы;
     9) зерттеуші клиникалық сынаққа тек іріктеу өлшемдеріне сәйкес келетін сыналушыларды енгізгенін қадағалауы;
     10) сыналушыларды сынаққа іріктеп алу қарқындары туралы хабарлап отыруға;
     11) сынақтың бастапқы және басқа құжаттарындағы деректердің дәлдігін, толықтығын және олардың дер кезінде түсірілуін қадағалауы;
     12) зерттеушінің есептерді, хабарламаларды, тапсырыстар мен басқа да құжаттарды дер кезінде беруін қадағалауы, сондай-ақ олардың оқуға ыңғайлы екеніне, мерзімі көрсетілгеніне, сынақты танытатынына және нақты айқын ақпараттан тұратынына көз жеткізуі;
     13) сыналушылардың дербес тіркеу үлгілеріндегі жазбаларды онда көрсетілген деректердің толықтығы мен нақтылығы тұрғысында бастапқы және басқа да құжаттармен салыстыруы;
     14) мыналарды:
     жиналуы сынақ хаттамасында көзделген деректердің сыналушы картасына дұрыс көшірілуін және олардың бастапқы құжаттамаларымен сәйкестігін;
     зерттелетін дәрілік зат мөлшерінің және/немесе жүргізілетін терапияның кез келген өзгерістері әр сыналушы үшін құжатпен ресімделуін;
     жанама рекациялары/құбылыстары, ілеспелі ем мен интеркуррентік аурулардың хаттама талаптарына сәйкес ДТН-да тіркелуін;
     сыналушы ДТН-на сыналушының дәрігерге келмей қалуы, тексерулер мен қаралулар туралы деректердің енгізілуін;
     сыналушының сынақтардан шығарылу және шығып кетуінің барлық жағдайлары ДТН-да тіркелуі мен түсіндірілуін тексеруі;
     15) зерттеушіге дербес тіркеу нысанындағы қате, өткізіп алған және түсініксіз жазбалар туралы хабарлауы;
     16) қажетті түзетулердің, қосылулар немесе сызып тастаулардың жасалуын, күні көрсетілуін, түсіндірілуін (егер қажет болса) және оны зерттеушінің өзі немесе ол уәкілеттік берген қызметкердің растауын қадағалауы (мұндай уәкілеттіктердің берілуі құжатталуы қажет);
     17) сынақ хаттамасына, Мемлекеттік органның, Ұлттық орталықтың, Этика мәселелері жөніндегі комиссия мен тапсырыс берушінің, сондай-ақ клиникалық сынақтарды GСР сәйкес жүргізген жағдайда Еуропалық экономикалық қауымдастығының тиісті клиникалық практикасы талаптарына сәйкес жанама әсерлері туралы есептердің дер кезінде және дұрыс берілуін бақылауы;
     18) зерттеушінің сынақ жөнінде қажетті құжаттаманы жүргізуін бақылауы;
     19) зерттеушіге хаттаманың, стандарттық операциялық процедуралардың, осы Нұсқаулықтың немесе клиникалық сынақтарды GСР сәйкес жүргізген жағдайда Еуропалық экономикалық қауымдастығының тиісті клиникалық практикасы ережелерінің бұзылуын көрсетуі, сондай-ақ анықталған бұзылулардың қайталануынан аулақ болу үшін тиісті шаралардың қолға алынуын қамтамасыз етуі;
     20) осы клиникалық сынақты мониторингілеу үшін тапсырыс беруші белгілеген стандартты операциялық процедуралары сақтауы тиіс.

     6. Клиникалық базаға бару немесе сынақты жүргізу мәселесі жөнінде зерттеушімен немесе оның қызметкерлерімен  келісім/хат жазысу тапсырыс берушіге жіберілетін жазбаша есеппен ілестіріле жүргізіледі. Есепте мерзімі, медициналық ұйымның атауы, келісім/хат жазысу жүргізілген монитордың, зерттеушінің немесе басқа адамның тегі көрсетіледі. Есеп тексеру объектісінің қысқаша сипаттамасын, алынған нәтижелерді, анықталған кемішіліктер мен бұзушылықтарды, қорытындыларды, қабылданған немесе жоспарланған шараларды және/немесе бұзушылықты жою жөніндегі ұсыныстарды қамтуы тиіс.

     7. Есепті қарау фактісі мен мониторинг есебінің нәтижесі бойынша одан кейінгі бақылау нәтижелерін тапсырыс беруші уәкілетті еткен өкіл ресімдейді.

Қазақстан Республикасында     
фармакологиялық және дәрілік заттар
клиникалық зерттеулерін және   
(немесе) сынақтарын жүргізу жөніндегі
Нұсқаулыққа 15 қосымша      

Дәрілік заттың клиникалық сынағы
туралы есеп құрылымы

     1. Бірінші бет:
     1) клиникалық сынақтың атауы;
     2) дәрілік заттың атауы;
     3) сынақты сәйкестендіру;
     4) егер атауында көрсетілмесе - дизайнның, бақылау зерттеулерінің, дәрілік зат сынағының, мөлшерленуінің және сыналушы контингентінің қысқартылған сипаттамасы;
     5) тапсырыс беруші туралы мәліметтер;
     6) хаттаманы сәйкестендіру;
     7) түрі/фазасы;
     8) сынақ басталуының мерзімі, аяқталуының мерзімі;
     9) сынақ осы Нұсқаулықтың және Еуропалық экономикалық қауымдастығының тиісті клиникалық практикасы ережелерінің талаптарына сәйкес орындалғанын (егер орындалған болса) дәлелдейтін жағдай;
     10) есеп мерзімі.
     2. Түйіндеме (клиникалық сынақтың қысқаша сипаттамасы).
     Түйіндемеде нәтижелерді безендіру үшін сандық деректер баяндалуға тиіс.
     3. Есеп мазмұны:
     1) жиынтық кестелерді, суреттерді, бағандарды қоса алғанда, әр бөлімнің орнын айқындайтын бет нөмірі және басқа ақпарат;
     2) қосымшалардың, кестелер мен ұсынылған дербес тіркеу нысандарының тізбесі мен орналасуы.
     4. Қысқартулар тізбесі мен терминдер анықтамасы.
     Қысқартылған терминдер ашылуы тиіс, ал қысқартулар мәтіндегі бірінші ескертуде жақшалармен бірілген.
     5. Этика мәселелері:
     1) клиникалық сынақ, клиникалық сынақ құжаттары мен оған барлық түзетулер қаралғанын және Этика мәселелері жөніндегі комиссия мақұлдағанын растау;
     2) сынақ Этика принциптеріне сәйкес жүргізілгенін растау;
     3) сыналушының сынаққа енгізілген уақытына байланысты хабарландырылған келісім қай жерде және қашан алынғанын көрсету.
     6. Зерттеушілер және сынақтың әкімшілік құрылымы (атауы, мекен-жайы, байланыс телефоны).
     Бұл бөлімде сынақтың әкімшілік құрылымы қысқаша сипатталуы қажет, ол клиникалық сынақтарға қатысатын барлық адамдар мен ұйымдарды қамтуға тиіс.
     7. Кіріспе.
     Кіріспеде зерттелетін дәрілік затты әзірлеумен байланысты сынақ орнын көрсететін қысқаша сипаттама және соған байланысты сынақ ерекшеліктері. Хаттаманы әзірлеуде пайдаланылған барлық басшылық немесе осы сынақ мәселелері жөнінде тапсырыс беруші мен Ұлттық орталықтың кез келген кездесулері/келісім шарттары көрсетілуі және сәйкестендірілуі қажет.
     8. Сынақ мақсаты.
     9. Сынақ жоспары.
     1) сынақтың жалпы жоспары (дизайн) сынақ кезеңдері мен процедураларының сызбалық бейнеленуі:
     емдеудің зерделенетін курстары (белгілі бір дәрілік заттар, мөлшерлер, емдеу тәсілдері);
     сыналушылардың зерделенетін контингенті мен олардың саны, бұларды зерттеуге енгізу қажет;
     көзсіз сынақтарды жүргізудің деңгейлері мен тәсілдері;
     бақылау түрі мен сынақ сызбасы;
     сыналушыларды емдеу топтары бойынша бөлу тәсілі;
     рандомизацияға дейінгі және жүргізілген емдеуден кейінгі кезеңдерді емдеуді тоқтату кезеңдерін, сондай-ақ емдеудің қарапайым және қосарланған көзсіз тәсілін қоса алғанда, сынақтың барлық кезеңдері мен дәйектілігі мен ұзақтығы. Рандомизация уақыты белгіленуі тиіс;
     қауіпсіздік жөніндегі деректер, мониторингтің немесе Ұлттық орталықтың деректері;
     кез келген аралық талдаулар;
     2) емдеу жоспарын (дизайнды) негіздеу, оның ішінде бақылау топтарын таңдау;
     3) зерделенетін популяцияны таңдау:
     енгізу өлшемдері;
     шығару өлшемдері;
     сыналушыларды сынақтардан немесе талдаулардан шығару өлшемдері;
     4) емдеу:
     тағайындалған емдеу;
     қолданылатын дәрілік заттардың сәйкестендірілуі (зерттелетін дәрілік заттың (құрамы, серия нөмірі), дәрілік заттарды қайта жеткізу механизмдерінің, дәрілік заттардың сақталуына спецификалық талаптардың (егер орын алған болса) сипаттамасы, сондай-ақ плацебомен салыстыру препаратын алу көздерінің көрсетілуі);
     сыналушыларды топтар бойынша бөлу тәсілдері (рандомизация);
     зерделенуге арналған мөлшерлерді таңдау;
     әр сыналушы үшін дәрілік затты тағайындаудың мөлшері мен уақытын таңдау;
     "көзсіз" тәсіл (егер пайдаланылған болса);
     алдыңғы және ілеспелі терапия;
     сыналушының емдеу режимін сақтауы;
     5) тиімділік пен қауіпсіздікке қатысты деректер;
     6) сапа кепілдігіне қатысты деректер (аудит, мониторинг жөніндегі есеп, егер жүргізілген болса);
     7) хаттамада жоспарланған статистикалық тәсілдер;
     8) жоспарланған сынақты немесе талдауды жүргізуге қатысты өзгерістер.
     10. Сыналушылар туралы ақпарат.
     1) сыналушыларды бөлу;
     2) хаттамадан ауытқулар (хаттамадан ауытқулар сынақтың клиникалық базасына сәйкес жинақталуы және санаттарға топталуы қажет).
     11. Тиімділікті бағалау.
     1) деректердің талданатын қатарлары;
     2) демографиялық немесе басқа да негізгі сипаттамалар;
     3) сыналушылардың емдеу режимін сақтауға қатысты көрсеткіштері;
     4) тиімділік нәтижелері және сыналушылардың дербес деректері кестелерінің ұсынылуы:
     тиімділікті талдау;
     статистикалық/талдамалық қорытындылар;
     дербес деректердің кестелерде ұсынылуы;
     дәрілік заттың мөлшері, концентрациясы және олардың дәрілік заттың тиімділігі мен өзара байланысы;
     дәрі - дәрі, дәрі - ауру өзара әрекеттестігі (егер зерделенген болса);
     тиімділікке қатысты қорытындылар.
     12. Қауіпсіздік анықтамасы.
     1) дәрілік зат әсерінің ұзақтығы мөлшері мен концентарциясы көрсетілген зерттелетін дәрілік заттың өзара әрекеттестігінің дәрежесі;
     2) жанама реакциялар/құбылыстар;
     жанама реакциялар/құбылыстар туралы қысқаша түйіндеме;
     жанама реакциялар/құбылыстар туралы ақпараттың берілуі;
     жанама реакциялар/құбылыстар талдауы;
     әр сыналушыда қадағаланатын жанама реакциялар/құбылыстар тізімі;
     3) елеулі және/немесе күтпеген жанама реакциялар/құбылыстар;
     4) клиникалық-зертханалық зерттеулерді бағалау:
     зерттеушілердің дербес зертханалық көрсеткіштерінің тізбесі және өзгертілген әрбір зертханалық көрсеткіштің маңызы;
     зертханалық зерттеулердің әрбір көрсеткішін бағалау;
     бүкіл кезең ішіндегі зертханалық мәндер;
     сыналушылардағы дербес ауытқулар;
     дербес клиникалық мәнді ауытқулар;
     5) қауіпсіздік мәселелерге қатысты күнделіктер және тексерудің басқа да ақпараты;
     6) қауіпсіздік туралы қорытындылар.
     13. Талқылау және қорытылған қорытындылар.
     14. Мәтінге кірмеген кестелер, суреттер, бағандар:
     1) демографиялық деректер;
     2) тиімділікке қатысты деректер;
     3) қауіпсіздікке қатысты деректер:
     жағымсыз оқиғалардың анықталуы;
     елеулі және/немесе күтпеген жанама әсерлер/құбылыстарға байланысты оқиғалар тізбесі;
     елеулі және/немесе күтпеген жанама әсерлер/құбылыстар оқиғаларының сипаттамасы;
     зертханалық зерттеулер көрсеткіштерінің ауытқу тізбесі (әрбір зерттелуші бойынша).
     15. Әдебиет тізімі.
     16. Қосымшалар.
     1) сынақ туралы ақпарат:
     хаттама және хаттамаға түзетулер;
     дербес тіркеу нысаны (тек негізгі беттер ғана);
     этика сәттері көрсетілген беттер және этика мәселелері жөніндегі комиссияның қорытындысы;
     зерттеушілер мен басқа да жауапты адамдардың тізбесі мен сипаттамасы;
     клиникалық сынақ зерттеушісінің(лерінің) немесе басшысының қолы;
     талдау құжаттамасы - талдау сертификаты/зерттелетін дәрілік заттың шығу тегі;
     рандомизация сызбасы мен кодтар (сыналушылардың сәйкестендірілуі және тағайындалған емдеу);
     аудитордың/лардың есептері (егер жүргізілген болса);
     статистикалық тәсілдер жөніндегі құжаттама;
     сынаққа негізделген жарияланымдар;
     осы есепте сілтеме берілген маңызды жарияланымдар.
     2) сыналушылар жөніндегі деректер тізбесі:
     сынақтан шығарылған сыналушылар;
     хаттамадан ауытқулар;
     тиімділік талдаудан шығарылған зерттелушілер;
     демографиялық деректер;
     емдеу режимінің сақталуы және/немесе дәрілік заттың концентрациясы туралы деректер (егер бар болса);
     тиімділікке қатысты дербес деректер;
     жанама реакциялар/құбылыстар тізбесі;
     сыналушылардың зерттеулері дербес көрсеткіштерінің тізбесі (Ұлттық орталықтың талабы бойынша);
     3) Дербес тіркеу нысанының (әрі қарай - ДТН) негізгі беттері;
     жанама реакциялардың/құбылыстардың дамуына байланысты, елеулі және/немесе күтпеген жанама реакциялар оқиғаларының, сондай-ақ сынақтан шығару оқиғаларының ДТН;
     Қаралуға ұсынылған басқа да ДТН.