Об утверждении санитарно-эпидемиологических правил и норм по промышленной гигиене

Приказ Министра здравоохранения Республики Казахстан от 29 июня 2005 года N 305. Зарегистрирован в Министерстве юстиции Республики Казахстан от 3 августа 2005 года N 3764. Утратил силу приказом Министра здравоохранения Республики Казахстан от 29 июля 2010 года N 561

      Сноска. Утратил силу приказом Министра здравоохранения РК от 29.07.2010 N 561 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      В соответствии с подпунктом 10)  статьи 7  Закона Республики Казахстан "О санитарно-эпидемиологическом благополучии населения",  ПРИКАЗЫВАЮ:

      1. Утвердить прилагаемые санитарно-эпидемиологические правила и нормы:
      1) "Санитарно-эпидемиологические требования к условиям труда и бытового обслуживания на объектах нефтедобывающей промышленности";
      2) " Санитарно-эпидемиологические требования к условиям труда и бытового обслуживания на объектах угольной промышленности".

      2. Комитету государственного санитарно-эпидемиологического надзора Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Байсеркин Б.С.) направить настоящий приказ на государственную регистрацию в Министерство юстиции Республики Казахстан.

      3. Департаменту организационно-правовой работы Министерства здравоохранения Республики Казахстан (Акрачкова Д.В.) направить настоящий приказ на официальное опубликование после его государственной регистрации в Министерстве юстиции Республики Казахстан.

      4. Контроль за исполнением настоящего приказа возложить на вице-министра здравоохранения, Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан Белоног А.А.

      5. Настоящий приказ вводится в действие со дня официального опубликования.

       Министр

       "СОГЛАСОВАНО"
Председатель Комитета геологии и
недропользования Министерства
энергетики и минеральных ресурсов
Республики Казахстан
11 июля 2005 г.

Утверждены приказом       
Министра здравоохранения    
Республики Казахстан      
от 29 июня 2005 года N 305   

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы
"Санитарно-эпидемиологические требования к условиям
труда и бытового обслуживания на объектах
нефтедобывающей промышленности"

  1. Общие положения

      1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к условиям труда и бытового обслуживания на объектах нефтедобывающей промышленности" (далее - санитарные правила) предназначены для физических и юридических лиц, деятельность которых связана с проектированием, реконструкцией, эксплуатацией объектов по разведке, обустройству и разработке нефтяных месторождений с добычей нефти.

      2. К нефтедобывающим объектам по гигиеническим критериям относятся следующие основные производства и виды работ:
      1) вышкостроение (строительство буровых установок);
      2) бурение разведочных и эксплуатационных нефтяных скважин;
      3) эксплуатация нефтяных месторождений (добыча, первичная и комплексная подготовка нефти, попутного газа);
      4) капитальный и текущий ремонты скважин;
      5) испытание и освоение скважин;
      6) тампонажные работы.

      3. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:
      1) объекты нефтедобывающей промышленности - отрасль промышленности, осуществляющая нефтяные операции по разведке и разработке нефтяных и нефтегазовых месторождений, добычу углеводородного сырья;
      2) аридный климат - сухой климат с высокими температурами воздуха и малым количеством атмосферных осадков;
      3) приземный слой атмосферы - часть пограничного слоя атмосферы высотой в несколько десятков метров от земной поверхности;
      4) продуктивные пласты - нефте- и газоносные отложения.

  2. Санитарно-эпидемиологические требования
к проектированию и содержанию объектов
нефтяной промышленности

      4. Размещение, проектирование новых, расширение и реконструкция существующих объектов должны осуществляться на основании схем и проектов районной планировки.
      5. Схема генерального плана комплекса объектов нефтяной промышленности с общими объектами (промышленного узла) следует разрабатывать в соответствии с "Инструкцией по разработке схем генеральных планов групп предприятий с общими объектами (промышленных узлов)".
      6. Отвод земель под участки нового строительства и реконструкция существующих объектов должны осуществляться при наличии заключения государственных органов санитарно-эпидемиологической службы.
      7. Размеры санитарно-защитных зон (далее - СЗЗ) от границы территории месторождений и производственных объектов нефтедобывающей промышленности должны устанавливаться в каждом конкретном случае на основании действующих НПА и санитарно-эпидемиологического заключения государственных органов санитарно-эпидемиологической службы.
      8. При монтаже и обустройстве часто перемещаемых объектов (буровые установки, установки для капитального и текущего ремонтов скважин, для испытания и освоения скважин), отдельные блоки производственного оборудования и элементы обустройства, должны размещаться с учетом господствующего направления ветра в данный период года.
      9. Объекты, на которые возможно поступление сырья с высоким содержанием сероводорода, должны размещаться на хорошо аэрируемых территориях.
      10. При проектировании и ведении нефтяных операций должны предусматриваться и осуществляться мероприятия, направленные на защиту персонала и населения в случае возникновения аварийных ситуаций (эвакуация, применение индивидуальных и коллективных средств защиты и другие).
      11. На территории и в производственных зданиях групповых установок, установок комплексной подготовки нефти, резервуарных парков не допускается устройство подвальных помещений, каналов, колодцев и других заглублений, не предусмотренных проектом.
      12. Базисные и расходные склады, предназначенные для хранения кислот и щелочей, должны размещаться с подветренной стороны по отношению к населенным пунктам на открытых проветриваемых участках с соблюдением соответствующей нормам СЗЗ.

  3. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственным зданиям, сооружениям и
санитарно-бытовым помещениям

      13. Производственные здания, coopужения и площадки должны проектироваться с учетом требований норм технологического проектирования и настоящих санитарных правил.
      14. Объемно-планировочные и конструктивные решения зданий должны обеспечивать поточность технологического процесса, механизацию работ и предупреждение распространения опасных и вредных производственных факторов в смежные помещения.

      15. Наружные установки, требующие периодического обслуживания рабочими, должны оборудоваться местными укрытиями от осадков, ветра, снежных и песчаных заносов, инсоляции.
      В районах с температурой воздуха в наиболее холодную пятидневку минус 40 градусов Цельсия (далее -  0 С) и ниже для рабочих, обслуживающих оборудование, контрольно-измерительные приборы (далее - КИП), средства автоматики, должны оборудоваться обогреваемые укрытия.
      16. Основные рабочие места в производственных помещениях и на объектах, где возможно поступление в воздух рабочей зоны сероводорода, должны оборудоваться автоматическими газоанализаторами с сигнализацией.
      17. Выходы из зданий должны быть ориентированы на сторону, где нет установок или объектов, на которых возможно выделение сероводорода.
      18. В производственных помещениях с возможным выделением вредных веществ в воздух рабочей зоны должны оборудоваться общеобменной системой вентиляции (требование не распространяется на буровые установки).
      19. В конструкции укрытия буровой установки должны предусматриваться открывающиеся окна.

      20. Выхлопные трубы от дизельных двигателей на буровых установках должны выводиться с учетом господствующего направления ветров на подветренную, по отношению к производственным помещениям, сторону.
      21. В районах с суровым и холодным климатом (I, II и III климатические районы) входы в производственные помещения должны оборудоваться тамбурами (требование не распространяется на буровые установки).
      22. Стены производственных помещений с оборудованием, генерирующим интенсивный шум и постоянным пребыванием работающих должны иметь шумопоглощающее устройство (требование не распространяется на буровые установки).
      23. При проектировании буровых установок рабочая площадка должна быть шумо- и виброизолированной от редукторного помещения, силового и насосного блоков.
      24. Конструкция и условия эксплуатации пола должны предусматривать предупреждение появления наледей на полу сооружений, не имеющих укрытия от метеорологических воздействий и обеспечивать своевременное удаление с поверхности пола грязи, смазочных масел, химических реагентов.
      25. Конструкция пола буровой должна обеспечивать сток жидкостей, грязи, смазочных масел и химических реагентов.
      26. Проекты и состояние эксплуатации систем отопления, вентиляции и кондиционирования воздуха на производственных объектах должны соответствовать требованиям действующих СНиП и иных НПА.
      27. Помещения насосных по перекачке сырой нефти должны оборудоваться общеобменной приточно-вытяжной вентиляцией. При перекачке сырой нефти, содержащей свободный сероводород, от сальников насосов должны быть оборудованы местные отсосы.
      28. Сальники и картеры газомоторных компрессоров должны быть оборудованы местными отсосами.
      29. Погрузо-разгрузочные работы, связанные с выделением вредных веществ, должны производиться при включенной местной вентиляции.

      30. Не допускается эксплуатация производств и цехов при неисправных и отключенных системах вентиляции.
      31. В районах с жарким и очень жарким климатом в служебных помещениях и в жилых комнатах общежитий вахтовых поселков должны устанавливаться кондиционеры.
      32. В производственных помещениях с постоянным пребыванием рабочих, должно быть предусмотрено естественное освещение (не распространяется на буровые установки).
      Естественное и искусственное (общее и комбинированное) освещение должно соответствовать требованиям действующих СНиП.
      33. При проектировании и эксплуатации искусственного освещения должны быть учтены условия среды (наличие пыли, влаги, агрессивность, взрывоопасность).
      34. Разряд работ в помещениях буровых установок, насосных станциях, производственных мастерских должен определяться как производство работ внутри зданий.
      35. Разряд работ, выполняемых на рабочей площадке, полатях верхового рабочего, приемном мосту и стеллажах буровых установок, в текущем и капитальном ремонтах скважин, на площадках групповых установок, установок подготовки нефти и резервуарных парков должен определять как производство работ вне зданий.
      36. Освещенность рабочих поверхностей при искусственном освещении основных производственных зданий и площадок должна соответствовать нормативам, изложенным в приложении 1 настоящих санитарных правил.

  4. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственным процессам и оборудованию

      37. Опрессовка труб обсадной колонны должна быть централизована.
      38. Не допускается размещать на открытых площадках предприятий технологическое и силовое оборудование, требующее постоянного пребывания обслуживающего персонала.
      39. Оборудование, размещенное на открытых площадках должно оснащаться средствами автоматизации, дистанционного контроля и управления, механизации ремонтных работ.
      40. Сбор нефти и газа на промыслах должен быть устроен по герметизированной схеме.
      41. Регулирующая и запорная арматура, расположенная в колодцах, траншеях или других заглублениях, должна иметь дистанционное управление.
      42. Для определения режима работы скважин на промыслах должны быть предусмотрены системы автоматизированного дистанционного контроля.
      43. Основная регулирующая и запорная арматура в резервуарных парках, на установках комплексной подготовки нефти и в других аналогичных производствах должна быть оборудована электроприводом.
      44. При обработке скважин кислотами на объектах нефтедобывающей промышленности должен производиться лабораторный контроль содержания в воздухе вредных веществ. Периодичность и объем исследований должны определяться с учетом класса опасности веществ, производственных и геологических условий и согласовываться с государственными органами санитарно-эпидемиологической службы.

      45. Работы по исследованию скважин с применением радиоактивных веществ и последующему испытанию скважин должны производиться в соответствии с  приказом  Министра здравоохранения Республики Казахстан от 31 января 2003 года N 97 "Об утверждении санитарных правил и норм "Санитарно-гигиенические требования по обеспечению радиационной безопасности", зарегистрированным в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов за N 2198 и "Нормами радиационной безопасности", утвержденными Главным государственным санитарным врачом Республики Казахстан за N 2.6.1.758-99.
      46. При высоком содержании в нефти сероводорода и давлении, исключающем возможность использования обычного оборудования, должны предусматриваться и осуществляться специальные мероприятия.
      47. Оборудование и аппаратура, применяемые на объектах добычи, сбора, подготовки и транспортировки нефти и газа, должны быть стойкими к сульфидно-коррозионному воздействию и быть разрешены к применению в Республике Казахстан.
      48. Фланцевые соединения и запорные устройства оборудования должны иметь уплотнительные прокладки, устойчивые к действию сероводорода.
      49. Испытание скважин должно производиться после осуществления технологических мер по предупреждению выделения сероводорода.

      50. При проектировании и ведении буровых работ должны предусматриваться и выполняться мероприятия по:
      1) защите людей в случае возникновения аварийных ситуаций;
      2) использованию технологии, обеспечивающей нейтрализацию сероводорода в буровом растворе;
      3) контролю содержания и нейтрализации сероводорода в буровом растворе.
      51. Подземный и капитальный ремонты должны проводиться при отсутствии газопроявлений и обеспечении постоянного автоматического контроля за содержанием сероводорода в воздухе рабочей зоны.

      52. В нормативно-техническую и проектно-конструкторскую документацию на оборудование, установки и объекты должны включаться:
      1) шумовые и вибрационные характеристики оборудования, определяемые в соответствии с действующими стандартами;
      2) расчетные уровни шума и вибрации на рабочих местах и в рабочих зонах;
      3) данные о предусмотренных проектом мероприятиях по защите от шума и вибрации, выполненных в соответствии с требованиями действующих НПА.

      53. Уровни общей вибрации на буровых установках после монтажа не должны превышать допустимые и регистрироваться в акте приемочной комиссии.
      54. Не допускается производство спуско-подъемных операций в бурении, освоении, подземном и капитальном ремонте скважин при неполном составе вахт.
      55. Для доставки работающих на объекты, расположенные на большом расстоянии (более 60 километров (далее - км) от места жительства, должны использоваться комфортабельные транспортные средства.
      56. При демонтаже и монтаже буровых установок и оборудования предусматривать схему организации работ с максимальным сокращением количества и протяженности переходов.
      57. При проектировании и эксплуатации бурового и нефтепромыслового оборудования должно предусматриваться соответствующее оснащение и способы ведения работ, облегчающие выполнение производственных операций.
      58. Расположение и конструкция производственного оборудования должны предусматривать агрегатно-узловой метод ремонта с максимальной механизацией работ.

      59. По предупреждению загрязнения атмосферного воздуха должны разрабатываться следующие мероприятия:
      1) оборудование резервуаров в резервуарных парках современной дыхательной арматурой, обвязанной газоуравнительной системой, плавающими крышами или понтонами. При технической невозможности осуществления указанных мер должны устанавливаться диски-отражатели. Наружная поверхность резервуаров должна окрашиваться краской с высокой лучеотражающей способностью;
      2) предупреждение возможности нефтегазопроявлений при бурении и ремонте скважин;
      3) применение закрытой системы продувок аппаратов и трубопроводов;
      4) применение закрытой системы подготовки промысловых сточных вод, содержащих сероводород;
      5) обеспечение герметизации бездействующих скважин и контроль их технического состояния;
      6) обеспечение герметизации сальников запорной арматуры, скважин, трубопроводов, аппаратов и насосных агрегатов;
      7) обеспечение герметизации дренажных систем и канализационных колодцев, нефтеловушек закрытого типа;
      8) обеспечение, при возможности, утилизации попутно добываемого газа в целях сокращения его сжигания на факелах. Сжигание газа должно производиться при соблюдении процесса бессажевого горения.

      60. По предупреждению загрязнения подземных вод должны предусматриваться следующие мероприятия:
      1) промысловые сточные воды перед закачкой в продуктивные пласты должны быть очищены;
      2) захоронение нефтепромысловых сточных вод в изолированные глубокозалегающие пласты должно проводиться при соответствующем геологическом обосновании и санитарно-эпидемиологическом заключении государственного органа санитарно-эпидемиологической службы;
      3) способы захоронения нефтепромысловых сточных вод должны быть предусмотрены в проектах разработки и эксплуатации месторождений.

      61. Объекты, осуществляющие закачку в пласты производственных сточных вод, должны обеспечить контроль качества подземных и поверхностных вод в районах возможного неблагоприятного влияния закачки стоков.
      62. Не допускается выпуск в водоемы нефтепромысловых сточных вод, песка, извлекаемого вместе с нефтью при ее добыче и при ремонте скважин, а также избытков бурового раствора и шлама.
      63. При ведении буровых работ должна быть исключена возможность загрязнения грунтовых и подземных вод отработанным буровым раствором.
      64. В проекте разработки месторождений должны предусматриваться мероприятия по предупреждению загрязнения поверхностных и подземных вод поверхностно-активными веществами (далее - ПАВ) и химическими реагентами, применяемыми для интенсификации добычи нефти, при бурении скважин и в других производственных процессах.

      65. Не допускается слив растворов и сточных вод, содержащих ПАВ, в системы общей и промышленной канализации без предварительной очистки.
      66. Объекты, применяющие ПАВ и другие химические реагенты, обязаны обеспечить соответствующий контроль за качеством поверхностных и подземных вод, а также сточных вод, закачиваемых в пласты.
      67. Не допускается применение ПАВ и полимеров, для которых не установлены предельно допустимые концентрации для воды водоемов.
      68. Проекты разработки и освоения месторождений, строительства, реконструкции и эксплуатации отдельных производственных объектов должны содержать мероприятия по предупреждению загрязнения почвы, рекультивации земель и сохранению плодородного слоя почвы.

      69. Производственные отходы должны уничтожаться в специально отведенных местах. Должна быть предусмотрена автоматическая остановка насосов, перекачивающих нефть, сточные воды, содержащие ПАВ и химические реагенты, в случае понижения или превышения в системах давления, установленного технологическим регламентом.
      70. Нефть и сточные воды, разлитые при авариях, должны откачиваться в емкости, а места разлива - нейтрализовать с последующим восстановлением почвы.
      71. При ремонте нефтяных скважин должны использовать герметичные емкости для сбора изливающейся из скважин жидкости с последующей утилизацией или нейтрализацией.
      72. При проектировании и эксплуатации производственных объектов следует предусматривать и осуществлять комплекс мероприятий по предупреждению коррозии производственного оборудования.
      73. При добыче нефти с высоким содержанием сероводорода, газ от технологических аппаратов и оборудования при их остановке на ремонт, наладке или пуске должен быть направлен через огневой преградитель на сжигание, в газосборную сеть или в закрытую систему с последующей его нейтрализацией.
      74. На территориях месторождений и прилегающих районов, движение специальных автомобильных и технологических транспортных средств, должно осуществляться по строго определенным маршрутам, предусмотренным проектом разработки и освоения месторождений.
      75. Обо всех случаях аварий, повлекших загрязнение объектов окружающей среды, руководители предприятий должны немедленно информировать государственные органы, осуществляющие деятельность в области обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

  5. Санитарно-эпидемиологические требования
к санитарно-бытовым помещениям

      76. Производственные объекты должны быть оборудованы вспомогательными и санитарно-бытовыми помещениями, состав которых должен соответствовать требованиям действующих СНиН.
      77. В соответствии со спецификой производств (объектов) вспомогательные и санитарно-бытовые помещения должны размещаться в стационарном или передвижном исполнении с учетом климато-географических особенностей района ведения работ.
      78. При бурении скважин и эксплуатации месторождений на производственных объектах санитарно-бытовые помещения и устройства должны соответствовать приложению 2 к настоящим санитарным правилам.

      79. Работники объектов нефтедобывающей промышленности должны проходить предварительные, при поступлении на работу, и периодические  медицинские осмотры  в соответствии с  приказом  Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2004 года N 243 "Об утверждении вредных производственных факторов, профессий, при которых обязательны предварительные и периодические медицинские осмотры и Инструкции по проведению обязательных предварительных и периодических медицинских осмотров работников, подвергающихся воздействию вредных, опасных и неблагоприятных производственных факторов", зарегистрированный в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2780.
      80. Работающие должны быть обеспечены питьевой водой, соответствующей требованиям действующих нормативных правовых актов.

      81. Специализированные службы или объекты, осуществляющие хозяйственно-питьевое водоснабжение рабочих нефтяной промышленности должны проводить лабораторный контроль качества воды, а при водоснабжении привозной водой должны иметь питьевые станции для заполнения, мытья и дезинфекции емкостей, предназначенных для доставки и хранения питьевой воды.
      Нормы водопотребления должны приниматься с учетом расхода воды на санитарное оборудование и устройства согласно группе и санитарной характеристике производственных процессов.
      82. Рабочие с разъездным характером труда и работающие на не обустроенных объектах (рабочие вышкомонтажных бригад, бригад текущего и капитального ремонта скважин) должны иметь индивидуальные фляжки для питьевой воды.

      83. На производственных объектах на открытом воздухе в условиях жаркого климата (при внешних температурах выше плюс 36  0 С) работники должны быть обеспечены напитками, позволяющие оптимизировать питьевой режим (зеленый чай, отвары из сухофруктов, газированная или минеральная вода).
      84. Общежития для проживания работающих при вахтово-экспедиционном методе ведения работ должны соответствовать действующим НПА, специальным или типовым проектам. Положение распространяется на типовые модульные блоки и передвижные вагончики-общежития. Количество мест в жилых помещениях не должно превышать предусмотренных проектом.
      85. На размещение вахтового поселка должно быть санитарно-эпидемиологическое заключение государственного органа санитарно-эпидемиологической службы.

      86. Работающие всех производственных объектов должны обеспечиваться горячим питанием. Расстояние до столовых не должно превышать 300 метров (далее - м), а на производствах с непрерывным технологическим процессом и, соответственно, с не регламентированным обеденным перерывом для работающих - 75 м. При доставке горячего питания на объекты, должны быть организованы пункты приема пищи. Условия доставки и условия в пунктах приема пищи следует согласовывать с государственными органами санитарно-эпидемиологической службы, работающих в буровых бригадах в комплексе обустройства буровой установки должна быть оборудована столовая (вагон-столовая). Допускается организация питания путем доставки пищи из базовой столовой на буровую, с раздачей и приемом пищи в специально выделенном помещении.

      87. Для работающих в вышкомонтажных бригадах, рабочих промысловых объектов и занятых ремонтом скважин, строительством трубопроводов должны организовываться передвижные столовые непосредственно на месте ведения работ. Допускается организация питания путем доставки пищи из базовой столовой к месту работ с раздачей и приемом пищи в специально выделенном помещении, а также - организация питания в стационарных столовых на промыслах, если расстояние до столовой от места ведения работ не более 300 м.

      88. Работающие должны быть обеспечены специальной одеждой, обувью и средствами индивидуальной защиты в соответствии с действующими отраслевыми нормами для объектов нефтедобывающей промышленности.
      89. В составе производственных объектов должны быть централизованные службы, обеспечивающие химическую чистку, стирку и ремонт специальной одежды и обуви.
      90. Работники объектов нефтедобывающей промышленности должны быть обеспечены медико-санитарным обслуживанием.
      91. Объекты, на которых складируют, хранят и используют концентрированные растворы кислот и щелочей, кристаллическую и безводную каустическую соду (буровые установки и установки по капитальному ремонту скважин), должны обеспечивать механизацию работ и иметь неприкосновенный запас нейтрализующих растворов и воды (не менее 200 литров). Неприкосновенный запас воды должен обновляться при каждом поступлении воды на объект.
      92. Конструкция и схемы монтажа склада на буровых установках и других объектах должны исключать возможность загрязнения почвы химическими реагентами, применяемыми для приготовления промывочных жидкостей, обработки призабойной зоны и т. п.

Приложение 1                      
к санитарно-эпидемиологическим    
правилам и нормам "Санитарно-     
эпидемиологические требования     
к условиям труда и бытового       
обслуживания на объектах          
нефтедобывающей промышленности"   

Нормы освещенности рабочих поверхностей при
искусственном освещении основных производственных
зданий и площадок в нефтедобывающей промышленности

Наименование
объекта

Разряд
работ

Освещенность
при общем
освещении
лампами
накаливания,
люкс

На буровых установках:

рабочая площадка

9

30

роторный стол


100

пульт и щит управления
без измерительной аппа-
ратуры (рычаги, руко-
ятки)

6

75

пульт и щит управления
с измерительной аппа-
ратурой

150

Дизельное помещение

6

50

Компенсаторы буровых
насосов

6

75

Люлька верхового рабо-
чего, полати

9

50

Механизмы захвата и
подъема труб АСП и МСП

9

50

Редуктор (силовое помещение)

8

30

Желобная система

11

10

Приемный мост, стеллажи

11

10

Глиномешалка, сито,
сепаратор

30

Маршевые лестницы,
переходы вдоль
желобной системы

11

10

Рабочие места при подземном и капитальном ремонтах
скважин:

рабочая площадка

9

30

роторный стол

9

50

люлька верхового
рабочего


100

приемный мост, стеллажи

9

10

Насосные станции


50

Компрессорные цеха
газоперерабатывающих
заводов

4

75

Места замеров уровня
нефти в резервуарных
парках 1)

9

50

Устья нефтяных скважин,
станки-качалки (при их обслуживании в темное время суток)

10

30

Места управления зад-
вижками на территории резервуарных парков, групповых установок

8

30

Территории резервуарных
парков, групповых установок

8

2

Нефтеналивные и сливные эстакады:

на поверхности пола

10

30

на горловине цистерны

9

50

      1) при выполнении точных работ, связанных с определением уровня нефти в резервуарах, должны использоваться переносные светильники во взрывобезопасном исполнении.

Приложение 2                      
к санитарно-эпидемиологическим    
правилам и нормам "Санитарно-     
эпидемиологические требования     
к условиям труда и бытового       
обслуживания на объектах          
нефтедобывающей промышленности"   

          Состав санитарно-бытовых помещений и
  устройств для объектов нефтедобывающей промышленности
      при бурении нефтяных скважин, эксплуатации и
                  освоении месторождений

Производ-
ственый
процесс

Группа
произ-
водст-
венных
процес-
сов

Санитарная
характеристика
производственных
процессов

Специальные
санитарно-
бытовые
помещения
и устройства

1. Поддержание
пластового
давления

Работа в помеще-
ниях насосных и
компрессорных
станций с загряз-
нением рук и спецодежды, а в
отдельных случаях
и тела.

Стационарные
санитарно-быто-
вые помещения
при насосных и
компрессорных
станциях, душе-
вые.

2. Эксплуатация
скважин

Работа преиму-
щественно в поме-
щении с периоди-
ческим обходом
отдельных сква-
жин, расположен-
ных на открытом
воздухе

Стационарные
бытовые помеще-
ния при цехе
добычи или в
комплексе груп-
повой замерной
установки;
душевые, поме-
щения для обог-
рева работаю-
щих, устройства
для сушки спе-
циальной одежды
и обуви; в ус-
ловиях жаркого
климата - поме-
щение для ох-
лаждения

3. Подготови-
тельные работы
по обустройству
месторождений

IIд

Работа на откры-
том воздухе во
все времена года
и при неблаго-
приятных метеоро-
логических усло-
виях; в условиях
аридной зоны, ра-
боты при значи-
тельном образова-
нии пыли

Передвижные
санитарно-быто-
вые помещения;
душевые, поме-
щения и устрой-
ства для обог-
ревания рабо-
тающих, помеще-
ния и устройст-
ва для сушки
специальной
одежды и обуви;
в условиях жар-
кого климата -
для охлаждения
работающих

4. Строительст-
во буровых
(вышкостроение)

IIд

Работа на откры-
том воздухе во
все времена года
и при неблаго-
приятных метеоро-
логических усло-
виях; в условиях
аридной зоны, при
значительном об-
разовании пыли

Передвижные
санитарно-быто-
вые помещения,
душевые, поме-
щения и устрой-
ства для обог-
ревания работа-
ющих, помещения
и устройства для сушки спе-
циальной одежды
и обуви; в ус-
ловиях жаркого
климата - для
охлаждения ра-
ботающих 

5. Бурение и
освоение

IIд

Работа на откры-
том воздухе во
все времена года
и при неблаго-
приятных метеоро-
логических усло-
виях; производст-
венные процессы,
осуществляемые при контакте ра-
ботающих с водой,
глинистым и це-
ментным раство-
ром, сырой неф-
тью, химическими
реактивами

Передвижные 
санитарно-быто-
вые помещения,
в которых обо-
рудованы: душе-
вые, ножные ванны, помеще-
ния и устройст-
ва для обогре-
вания работаю-
щих, помещения
и устройства для сушки спе-
циальной одежды
и обуви; в ус-
ловиях жаркого
климата - поме-
щения для ох-
лаждения рабо-
тающих.

6. Подземный и
капитальный
ремонт скважин

IIд

Работа на откры-
том воздухе во
все времена года
и при неблаго-
приятных метеоро-
логических усло-
виях; производст-
венные процессы,
осуществляемые при контакте ра-
ботающих с сырой
нефтью, водой, химическими реа-
гентами; произ-
водственные опе-
рации, выполняе-
мые в основном стоя.

Передвижные
санитарно-быто-
вые помещения,
в которых обо-
рудованы: душе-
вые, ножные ванны, помеще-
ния и устройст-
ва для обогре-
вания работаю-
щих, помещения
и устройства
для сушки спе-
циальной одежды
и обуви; в ус-
ловиях жаркого
климата - поме-
щения для ох-
лаждения рабо-
тающих. 

7. Промысловый
сбор и подго-
товка нефти и
газа (товарные
парки, термохи-
мические уста-
новки, нагре-
вательные печи,
насосные стан-
ции и другие);
ремонт промыс-
лового оборудо-
вания.

IIIб

Работа в помеще-
ниях и на откры-
том воздухе, в условиях повышен-
ной загазованнос-
ти веществами
3-го и 4-го клас-
сов опасности (на
месторождениях с
высоким содержа-
нием в нефти се-
роводорода - 2-й
класс опасности).

Стационарные
санитарно-быто-
вые помещения,
оборудованные
душевыми, поме-
щениями для
обогрева, уст-
ройства для сушки специаль-
ной одежды и
обуви; респира-
торные; в усло-
виях жаркого
климата - для
охлаждения ра-
ботающих.

Утверждены приказом           
Министра здравоохранения        
Республики Казахстан          
29 июня 2005 года N 305        

Санитарно-эпидемиологические правила и нормы 
"Санитарно-эпидемиологические требования к условиям
труда и бытового обслуживания на объектах
угольной промышленности"

  1. Общие положения

      1. Санитарно-эпидемиологические правила и нормы "Санитарно-эпидемиологические требования к условиям труда и бытового обслуживания на объектах угольной промышленности" (далее - санитарные правила) предназначены для физических и юридических лиц, деятельность которых связана с проектированием, строительством, реконструкцией и эксплуатацией производственных объектов по добыче угля и горючего сланца открытым и подземным способами, обогатительных и брикетных фабрик, оборудования, используемого в угольной промышленности.

      2. В настоящих санитарных правилах и нормах использованы следующие термины и определения:

      1) объект угольной промышленности - объект, производящий добычу, обогащение и брикетирование углей;

      2) анкерование - скрепление частей сооружений и машин специальными деталями (металлические, железобетонные, деревянные стержни);

      3) брикетирование - прессование мелкого угля в куски правильной формы (брикеты) с целью уменьшения потерь при дальнейшем использовании;

      4) брикетная фабрика - предприятие, на котором с помощью специального оборудования проводится брикетирование угля;

      5) генерация - вырабатывание электроэнергии, шума, вибрации, электромагнитных, световых колебаний;

      6) гидроциклон - аппарат для разделения в водной среде, при помощи центробежных сил, зерен минералов и других частиц, отличающихся по плотности;

      7) грохот - устройство для механической сортировки (грохочение) сыпучих материалов (по крупности кусков), просеиванием их через колосники или решетки, установленные неподвижно или сита;

      8) крепь (гидрокрепь) - сооружение, служащее для предотвращения обрушения и вспучивания горных пород;

      9) копра - надшахтные постройки;

      10) обогатительная фабрика - объект, на котором производится первичная переработка минерального сырья для получения технически ценных или пригодных для дальнейшей переработки продуктов;

      11) разрез - это совокупность открытых горных выработок, образованных при разработке угольного месторождения;

      12) стробоскопический эффект - восприятие быстрой смены изображений отдельных моментов движения предметов; восприятие в условиях прерывистого наблюдения быстродвижущегося предмета;

      13) флотация - процесс разделения мелких, твердых частиц, при обработке минералов, основанный на различии их в смачиваемости водой;

      14) флотореагент - вещество, применяемое при процессе флотации;

      15) флокуляция - процесс объединения коллоидных частиц в рыхлые, хлопьевидные агрегаты;

      16) флокулянт - специальное вещество, добавляемое для осуществления процесса флокуляции;

      17) шахта-горнопромышленное предприятие (производственная единица), осуществляющее добычу полезных ископаемых подземным способом и отгрузку его непосредственно потребителям или на обогатительную фабрику;

      18) шахтный ствол - подземная вертикальная или наклонная горная выработка, имеющая выход на поверхность, предназначенная для обслуживания горных работ;

      19) шпур - цилиндрическая полость диаметром до 75 миллиметров, длиной до 5 метров (далее - м), пробуренная в горной породе для размещения заряда взрывчатого вещества и других целей;

      20) штольня - это горизонтальная или наклонная горная выработка с выходом на поверхность для обслуживания подземных горных работ: эксплуатация, разведочные, вентиляционные и другие.

  2. Санитарно-эпидемиологические требования
к выбору земельного участка

      3. Размещение складского хозяйства и организация транспортных операций должны обеспечивать механизированную подачу, разгрузку и погрузку сырья и материалов с применением способов и устройств, предотвращающих загрязнение воздушного бассейна и территории объекта.
      4. Размещение технологических участков (цехов) внутри зданий должно осуществляться с учетом предотвращения поступления вредных производственных факторов с одних участков (цехов) на другие.
      5. Автомобильные дороги и железнодорожные магистрали для перевозки горной массы и отходов обогатительных фабрик должны проходить вне территории жилой застройки.
      6. Поверхность постоянных дорог на территории объектов (автомобильные дороги, проезды, пешеходные дорожки) должны иметь твердое покрытие, систематически очищаться от пыли и грязи. В теплое и сухое время года дороги орошаются водой или растворами связывающих веществ, разрешенных к применению в установленном порядке.
      7. Накопление, сортировка, транспортировка, временное хранение отходов и вторичных продуктов, их обеззараживание и захоронение должны проводиться с подветренной стороны территории организаций предприятий, на специально приспособленных площадках.
      8. По мере изменения горно-геологических и технологических условий разработки месторождений действующих открытых разрезов должны вноситься корректировки в проекты комплексного обеспыливания.
      9. Ввод в эксплуатацию новых и реконструированных предприятий, не обеспеченных комплексом мероприятий по борьбе с вредными производственными факторами, не допускается.
      10. Эксплуатация объектов угольной промышленности допускается при наличии санитарно-эпидемиологического заключения.

  3. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственным зданиям и сооружениям

      11. В надшахтном здании, непосредственно у ствола шахты в помещении ожидания рабочих, температура воздуха должна составлять не менее плюс 16 градусов Цельсия (далее -  о С).
      12. Размещение производственных зданий без естественного проветривания не допускается. Фрамуги в окнах и аэрационные фонари оборудуются механизмами для удобного и легкого открывания и закрывания.
      13. Помещения шахтного подъема, расположенные в отдельных зданиях или на копрах, оборудуются кондиционерами, вентиляторами, увлажнителями. Стены и потолок помещений отделываются шумопоглощающим материалом.
      14. Поверхность стен зданий и подвесных конструкций должна быть гладкой и не способствовать скоплению пыли. Внутренняя отделка помещений должна исключать возможность сорбции вредных веществ. Параметры воздушной среды во всех производственных помещениях должны соответствовать требованиям действующих гигиенических нормативов.
      15. Стены в помещениях, не связанных с интенсивным пылевыделением, очищаются от пыли не реже 1 раза в месяц. На обогатительных фабриках с пневматическим методом обогащения, а также в цехах сушки угольного концентрата и по пути его транспортирования уборка осуществляется не реже 1 раза в неделю.

      16. Производственные здания и сооружения обеспечиваются оборудованием для уборки осевшей пыли. Очистка от пыли машин, оборудования и подвесных конструкций производится методами, предотвращающими взметывание осевших частиц (пневмо- и гидроуборка).
      17. Поверхность пола должна легко очищаться от пыли. Полы оборудуются уклонами к канализационным устройствам для стока жидкости, образующейся при технологических процессах и влажной уборке помещений. Материалы покрытия пола должны быть устойчивыми в отношении механического и химического воздействий, не допускать сорбцию вредных веществ. Вода со шламом, образующимся при влажной уборке производственных помещений, должна подвергаться очистке.
      18. В помещениях главных вентиляционных установок должны осуществляться меры по снижению уровня звука. Пульт управления выносится за пределы машинного зала в отдельное помещение, имеющее звукоизоляцию. Посты управления вентиляционными и аспирационными установками, шахтным подъемом, дробилками, грохотами должны быть вибро- и шумоизолированы.
      19. Посты управления оборудованием и диспетчерские пункты размещаются в отдельных звукоизолированных помещениях или кабинах.
      20. Рабочие площадки на углеобогатительных фабриках и участках, где размещено оборудование, генерирующее вибрацию, оснащаются средствами гашения вибрации.

  4. Санитарно-эпидемиологические требования
к технологическим процессам и к оборудованию

      21. Технологические процессы, машины и оборудование, применяемые для добычи и переработки угля и сланцев должны иметь паспорта с указанием результатов замеров неблагоприятных факторов при работе машин.
      22. Для всех технологических процессов, которые сопровождаются образованием и выделением пыли, генерацией шума, вибрации и другими неблагоприятными факторами, должны предусматриваться специальные мероприятия.

      23. При технологических процессах добычи угля открытым способом должны обеспечиваться:
      1) комплексная механизация вскрышных и добычных работ с использованием горного оборудования, отвечающего эргономическим и гигиеническим требованиям;
      2) преимущественное использование транспортных средств и механизмов на электрической тяге, расположение рабочих мест с учетом аэродинамики преимущественных потоков воздуха в разрезе;
      3) комплексное обеспыливание, включающее пылеподавление, пылеулавливание и утилизацию собранной пыли; соблюдение предельно допустимых уровней шума и вибрации за счет выбора оборудования с учетом свойств горных пород и угля, а также применения вибро- и звукоизолированных кабин управления, рациональных режимов работы;
      4) предотвращение загрязнения атмосферного воздуха за пределами СЗЗ.
      24. При несоответствии гигиенических и эргономических характеристик действующим нормативам, эксплуатация техники не допускается до устранения причин, вызвавших это несоответствие.
      25 Применяемые санитарно-технические устройства по борьбе с вредными факторами производственной среды не должны являться источниками новых вредностей.

      26. Машины, механизмы и другое технологическое оборудование, поступающее после ремонта, должно проходить поверку на соответствие действующим стандартам, в части гигиенических требований, результаты которой должны быть занесены в технический паспорт.
      27. Производственное оборудование и технологические процессы должны иметь гигиенические сертификаты и быть паспортизированы.
      28. В каждом технологическом процессе должны использоваться средства механизации не только основных, но и вспомогательных работ, исключающих или сводящих к минимуму тяжелый физический труд.
      29. Поверхностно-активные веществ (далее - ПАВ), средства обработки угля против смерзания и выветривания, химические реактивы, антифризы и их растворы должны подвергаться санитарно-эпидемиологической экспертизе.
      30. Определение токсичных веществ от выхлопа двигателей внутреннего сгорания должно производиться на рабочих местах водителей и в местах, приближенных к месту интенсивного движения транспорта.
      31. При использовании двигателей внутреннего сгорания в шахтах и разрезах необходимо проводить мероприятия, предотвращающие воздействие на работающих токсичных веществ выхлопных газов.
      32. При проведении мероприятий по пылеподавлению должна использоваться вода питьевого качества, а при отсутствии или недостатка воды питьевого качества, по согласованию с государственными органами санитарно-эпидемиологической службы, допускается использование воды других источников, при условии ее предварительной очистки и обеззараживания.

  5. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственным процессам и рабочим местам
при подземной добыче

      33. Клети для спуска и подъема людей в шахту должны быть оборудованы специальными устройствами для сбора и отвода шахтных вод.
      При наличии капежа шахтных вод в выработках должны предусматриваться защитные сооружения в виде зонтов или козырьков, а в забоях с интенсивным капежом работающие должны обеспечиваться водозащитной одеждой в соответствии с требованиями действующего стандарта.
      34. Перевозка людей по горизонтальным выработкам обязательна, если расстояние до места работы составляет 1 километр и более, а по наклонным выработкам - если разность между отметками конечных пунктов выработки составляет 25 метров (далее - м) и более.

      35. Для перевозки людей должны применяться пассажирские вагонетки, имеющие крыши, глухие торцовые стенки и сиденья, отделанные теплоизолирующими материалами. В зимний и переходный периоды года температура воздуха в салоне транспортных средств, для перевозки работающих в спецодежде по поверхности шахты должна быть не ниже плюс 16 о С.

      36. В местах посадки рабочих в транспортные средства должны быть предусмотрены обогреваемые камеры ожидания, оборудованные сидениями, стационарным освещением и сигнализацией, предупреждающей о подходе транспортных средств, телефонной связью. Температура воздуха в камерах должна быть не ниже плюс 16 о С и не выше плюс 26 о  С.

      37. При температуре воздуха ниже плюс 16 о С, вблизи действующих забоев (не далее 100 м), необходимо устраивать помещения, кабины или ниши для обогрева работающих. При этом, работающие обеспечиваются горячими напитками из расчета 1-2 литра на человека в смену.
      38. В подземных выработках на постоянных рабочих местах параметры микроклимата должны соответствовать приложению 1 к настоящим правилам.

      39. Содержание кислорода в воздухе горных выработок, где находятся люди должно составлять не менее 20% (по объему), диоксида углерода не более 0,5%. Содержание метана должно соответствовать нормам, приведенным в руководстве " Правила безопасности в угольных шахтах".

      40. В комплексно-механизированных очистных забоях ширина пространства между стойками крепи в пределах прохода, предназначенного для перемещения людей и доступа к органам управления, должна быть не менее 0,7 м, а высота при рабочем состоянии крепи - не менее 0,5 м по всей ширине секции. В сложенном (предельно опущенном) положении крепи высота пространства под ней должна быть не менее 0,4 м.
      41. Рабочие места должны соответствовать требованиям стандартов. При выполнения работ в неудобной рабочей позе (на коленях, лежа) работающие обеспечиваются средствами индивидуальной защиты (наколенники, налокотники).
      42. Для уменьшения пылеобразования при выемке угля следует применять предварительное увлажнение угольного массива. Процесс предварительного увлажнения угольного массива при выемке угля не должен создавать неблагоприятных условий труда в очистных забоях.
      43. При проходческих и очистных работах с применением струй воды высокого давления (более 10 Мега Паскалей) необходимо предусматривать меры защиты обслуживающего персонала от брызг технологической воды и мелких частиц угля и породы.
      44. Очистка подземных выработок от пыли, оседающей на почве, боковых стенках и элементах крепления, а также от просыпей угля и породы, должна осуществляться регулярно влажным способом. Не допускается уборка пыли путем сдувания ее сжатым воздухом.

      45. При проведении взрывных работ необходимо применение средств нейтрализации взрывных газов.
      46. Проведение восходящих нарезных выработок отбойными молотками на пластах крутого падения должно осуществляться по предварительно пробуренной на всю высоту этажа скважине.
      47. Если комплекс средств борьбы с пылью не обеспечивает снижение содержания пыли в воздухе рабочей зоны до предельно допустимой концентрации (далее - ПДК), то применяются дополнительные меры регулирования персональных экспозиционных доз (защита временем).
      48. Применяемые в шахтах специальные жидкости, химические добавки и синтетические вещества для борьбы с пылью, полимерные материалы для тепло-, гидро-, газоизоляции должны иметь санитарно-эпидемиологическое заключение. Содержание вредных веществ в воздухе рабочей зоны не должно превышать ПДК.
      49. Все производственные процессы, связанные с приготовлением и использованием ПАВ, синтетических и полимерных материалов должны быть механизированы. При их выполнении рабочие должны быть снабжены средствами индивидуальной защиты (далее - СИЗ). Ручное нанесение полимерных материалов разрешается при выполнении аварийных работ. Исходные компоненты синтетических и полимерных материалов должны доставляться к месту использования в закрытой таре.
      50. В подземных выработках должно храниться количество компонентов синтетических и полимерных материалов, необходимое для выполнения разового задания, на смену или на рабочий день. Остальное количество исходных компонентов должно храниться на складе, расположенном на поверхности. Каждая партия компонентов синтетического и полимерного материалов должна иметь сертификаты и паспорта.

      51. Хранение и перевозка исходных компонентов синтетических и полимерных материалов должна осуществляться в заводской таре, каждая партия которых должна быть допущена к применению в установленном порядке.
      52. При нагнетании синтетических материалов в горный массив, химическом анкеровании скважин, шпуры должны иметь надежную герметизацию. Рабочие должны находиться с наветренной стороны по ходу вентиляционной струи. Извлечение гидрозатворов из скважин шпуров должно проводиться после затвердения синтетического материала.
      53. В тех случаях, когда невозможно технологическими и инженерно-техническими мероприятиями обеспечение снижения уровней шума и вибрации на рабочих местах до допустимых уровней, должны применяться средства индивидуальной защиты, а также защита здоровья работающих регулированием экспозиционных доз и проводиться послесменная медицинская реабилитация.
      54. Кабины машинистов вновь приобретаемых электровозов должны быть защищены от внешнего шума, неблагоприятного микроклимата и местной вибрации.

      55. Вспомогательное шумо- и виброактивное оборудование (насосы, вентиляторы, воздухоохлаждающие установки) необходимо устанавливать за пределами рабочей зоны.

      56. Машины, с дизельными двигателями должны своевременно проходить техническое обслуживание. Дизельные двигатели должны работать на топливе со стабильными физическими, химическими и токсикологическими характеристиками.
      57. Для каждого дизельного двигателя, используемого в шахте, должен быть определен минимальный объем подаваемого к месту работы свежего воздуха, зависящий от максимальной мощности двигателя и концентрации вредных веществ в выхлопе. Использование двигателя без определения этих характеристик запрещается.

      58. Бурение пневматическими перфораторами, управление пневматическими лебедками, обслуживание поршневых и турбокомпрессоров без средств индивидуальной защиты органа слуха запрещается. Для бурения шпуров должны применяться инструменты, удовлетворяющие требованиям норм по локальной вибрации.
      59. Конструкция индивидуального светильника, выдаваемого каждому работнику при спуске в шахту, должна обеспечивать достаточную для выполнения трудовых операций освещенность в течение 10 часов непрерывной работы, удобство в обращении, исключать возможность утечки электролита и попадания его на одежду и кожу рабочего.
      60. Капитальный и профилактический ремонт шахтного оборудования должен осуществляться на поверхности в ремонтно-механических мастерских, цехах или заводах.
      61. Оборудование перед началом ремонтных работ должно быть очищено от угольно-породной пыли и рабочих жидкостей, а при необходимости - обезврежено. Способ очистки оборудования должен исключать воздействие вредных веществ на работающих.

      62. При выполнении текущего ремонта подземных выработок все трудоемкие операции должны быть механизированы. Все цехи, предназначенные для ремонта оборудования, должны оснащаться средствами механизации (тельферами, подъемниками, лебедками) при перемещении деталей массой более 20 килограмм (далее - кг).

      63. Сварочные работы при ремонте оборудования, в том числе в подземных выработках, должны производиться в соответствии с требованиями СанПиН "Санитарные правила при сварке, наплавке и резке металлов", а также "Инструкции по ведению огневых работ в подземных выработках и надшахтных зданиях".
      64. На участках ремонта гидрокрепей и забойного оборудования необходимо предусматривать устройство пола, не сорбирующего вещества, смыв со стоком остатков эмульсии и масел в сборные емкости.

  6. Санитарно-эпидемиологические требования
к производственному процессу и рабочим местам
при добыче открытым способом

      65. Содержание открытых горных выработок и проведение работ по оборудованию разрезов должно соответствовать требованиям "Единых правил безопасности при разработке месторождений полезных ископаемых открытым способом".
      66. Применение в разрезах машин с двигателями внутреннего сгорания без эффективных средств нейтрализации и очистки выхлопных газов запрещается. Нейтрализаторы и средства очистки должны обеспечить содержание вредных веществ в воздухе рабочей зоны на уровнях, не превышающих предельно допустимые концентрации. Применение этилированного бензина не допускается.
      67. График движения автомашин не должен допускать их скопление с работающими двигателями на рабочих площадках, уступах, участках дороги. Минимальная дистанция между большегрузными самосвалами (10 тонн и выше) должна быть не менее 30 м. При организации погрузочных работ должна применяться петлевая система подъезда транспорта к месту погрузки.

      68. При экскаваторных и погрузочных работах, сопровождающихся пылевыделением, должны применяться орошение или предварительное увлажнение горной массы водой или растворами ПАВ. Эксплуатация автотранспорта с дизельными двигателями без исправных средств очистки выхлопных газов запрещается.
      69. Взрывчатые вещества (далее - ВВ) должны применяться в гранулированном виде, при их выборе - учитываться токсические свойства и способность создавать наименьшее количество взрывного газа.
      70. Зарядка и забойка скважин, а также загрузка ВВ в зарядные машины должны быть механизированными. При работе зарядных машин и механизмов должны применяться средства пылеподавления и пылеулавливания. Обслуживающий персонал должен обеспечиваться СИЗ.
      71. Бурение скважин и шпуров должно производиться с сухим улавливанием пыли или ее подавления водой.
      72. Горная масса, нагруженная в кузов самосвала, вагон и транспортерную ленту в теплый период года должна подвергаться орошению. Факел орошения должен перекрывать площадь погрузки.

      73. При длительных инверсиях и штилях в случае накопления газов на рабочих местах в застойных зонах разрезов глубиной более 100 м должна предусматриваться искусственная вентиляция с использованием специальных устройств.
      74. Для улучшения воздухообмена в разрезах должны предусматриваться направляющие и защитные аэродинамические устройства, регулирующие естественные потоки воздуха.
      75. Кабины горных машин, применяемых на разрезах, должны соответствовать требованиям действующих стандартов.
      76. В кабинах экскаваторов, земснарядов необходимо предусматривать место для шкафчика (столика) для хранения и приема пищи, площадки под электроплиту, термоса для воды, аптечки первой помощи, умывальника.

      77. Коэффициент пульсации освещенности, создаваемой люминесцентными световыми установками не должен превышать 20%. При эксплуатации стационарных осветительных установок должны предусматриваться технические меры по снижению стробоскопического эффекта в зонах производства работ. Остекленная часть кабины должна иметь приспособления для открывания и плотного их закрывания.
      78. Для снижения запыленности и создания допустимых параметров микроклимата в кабинах машин необходимо уплотнение дверей и окон и использование установок для очистки, подогрева или охлаждения воздуха.
      79. Содержание пыли в воздухе рабочей зоны, уровни шума и вибрации не должны превышать ПДК и предельно допустимые уровни.

  7. Санитарно-эпидемиологические требования
к технологическим процессам и рабочим местам
на обогатительных и брикетных фабриках

      80. Постоянные рабочие места для дистанционного управления технологическими процессами должны размещаться в кабинах, обеспечивающих шумо- и виброизоляцию, поддержание допустимых параметров микроклимата, содержания пыли и токсичных веществ в воздухе.
      81. Снижение уровня шума и вибрации от дробильно-сортировочного, транспортного и обогатительного оборудования должно производиться на основании устранения их в источниках образования (виброизолирующие фундаменты, амортизаторы, звукоизолирующие кожухи, укрытия), по пути распространения (экраны, выгородки, разрытия в фундаментах), в зонах обслуживания (виброизолированные площадки, сиденья, коврики, звукоизолированные кабинки), а также применением СИЗ.

      82. Места погрузки, разгрузки и пересыпов сырья и готового продукта на дробилках, транспортерных лентах, грохотах следует оборудовать аспирационными укрытиями и системами обеспыливания, работа которых должна быть сблокирована с работой технологического оборудования. Блокировка должна обеспечивать включение систем аспирации и обеспыливания за 3-5 минут до начало работы и включение не ранее, чем через 5 минут после остановки.
      83. Комплекс противопылевых мероприятий, осуществляемый на участках приема угля, сушки и погрузки готового продукта, пневматической сепарации, сухой классификации и обеспыливания угля перед отсадкой, должен обеспечивать поддержание концентрации пыли в воздухе рабочей зоны на уровне ПДК.
      84. При обогащении углей, обладающих пылеобразующей способностью, в качестве пылесвязующих добавок должны использоваться вещества, прошедшие санитарно-эпидемиологическую экспертизу. Вещества, обладающие канцерогенным или мутагенным эффектами, применять для указанных целей запрещается.

      85. Все технологические операции по подготовке суспензий должны проводиться в укрытиях, оснащенных местной вытяжной вентиляцией с целью предотвращения попадания в воздух рабочей зоны частиц минеральных порошков высокой плотности, используемых для обогащения в тяжелых средах.
      86. Система подачи реагентов к контактным чанам, флотационным машинам и другим агрегатам должна осуществляться по закрытым коммуникациям и обеспечивать предотвращение попадания реагентов на пол. Должны быть приняты меры к предупреждению разбрызгивания и перелива пены и пульпы через борта желобов флотомашин.
      87. В помещениях отделений: реагентов, флотации, регенерации, сорбции, сушильном и обезвреживания хвостов должен осуществляться контроль содержания в воздухе вредных газов.
      88. В целях предотвращения возможного воздействия на рабочих пыли минеральных порошков высокой плотности, используемых для обогащения в тяжелых средах, все операции по подготовке их суспензий должны осуществляться в укрытом оборудовании, оснащенном местной вытяжной вентиляцией.

      89. Рабочие, обслуживающие оборудование с открытой водной поверхностью (отсадочные машины, флотационные машины, сгустители, гидроциклоны) должны быть защищены от разбрызгивания гидроаэрозоля. Относительная влажность воздуха в таких помещениях не должна превышать величину, определенную для воздуха рабочей зоны.

      90. На участках грохочения, дробления и обезвоживания шлама в центрифугах должно обеспечиваться дистанционное наблюдение за ходом технологического процесса из звукоизоляционных кабин. Грохотовщики, дробильщики, сепараторщики, фильтровальщики, машинисты насосных установок, слесари-ремонтники должны быть обеспечены средствами индивидуальной защиты органа слуха.
      91. В условиях групповой компоновки технологического оборудования меры защиты работающих от шума должны учитывать эффект повышения уровня звука за счет шумовых характеристик рядом стоящего оборудования и акустических свойств помещения.

      92. При использовании флотореагентов и флокулянтов должна быть исключена возможность выделения токсических компонентов в воздух рабочей зоны в концентрациях, превышающих ПДК. Рабочие, занятые приготовлением растворов, должны быть обеспечены средствами индивидуальной защиты органов дыхания и кожных покровов.

      93. При подъеме и перемещении тяжестей вручную предельно допустимые величины для женщин составляют: подъем и перемещение тяжестей при чередовании с другой работой (до 2-х раз в час) - 10 кг, подъем и перемещение тяжестей в течение рабочей смены - 7 кг.
      94. Инструменты, использованные при ремонтных работах в реагентных отделениях и отделениях флотации обогатительных фабрик должны подвергаться очистке от флотореагентов.
      95. При ведении горных работ и обогащении полезных ископаемых должны проводиться мероприятия по предотвращению загрязнения почвы, водных ресурсов и атмосферного воздуха.
      96. В проектах очистных сооружений на предприятиях угольной промышленности должны быть представлены расчеты времени отстаивания сточных вод с обоснованием применения коогулянтов и флокулянтов. Ввод в действие технологического оборудования до пуска в эксплуатацию сооружений по очистке сточных вод не допускается.
      97. Сброс сточных вод, откачиваемых из шахт и разрезов, после использования в процессах обогащения на обогатительных и брикетных фабриках в водоемы допускается только после их эффективной очистки и обеззараживания с лабораторным контролем взвешенных и растворенных в воде веществ.

      98. Шахтная вода, используемая для хозяйственныx нужд и полива территории, должна подвергаться нейтрализации, деминерализации, обеззараживанию и очистке от избыточного содержания микроэлементов. Не допускается сброс в водоемы флокулянтов и других химических веществ, для которых не установлены ПДК.
      99. Поверхностные сточные воды с территории угольных предприятий, смывы с полов производственных помещений перед сбросом должна повергаться локальной очистке или направляться в очистные сооружения.
      100. В целях предотвращения загрязнения атмосферного воздуха продуктами горения и пылью на шахтах должны приниматься меры по предупреждению самовозгорания породных отвалов и их ветровой эрозии. Не допускается эксплуатация горящих породных отвалов. Отработанные породные отвалы должны повергаться культивации.
      101. Использование твердых отходов шахт, разрезов, обогатительных фабрик в других отраслях промышленности допускается при наличии санитарно-эпидемиологического заключения.
      102. При перевозке угля в железнодорожных вагонах и на платформах должны быть предусмотрены меры по предотвращению его просыпки и сдувания пыли.
      103. Складирование и выгрузка угля и породы в не установленных местах, при их вывозке канатными дорогами, автомобильным, конвейерным или рельсовым транспортом, не допускается.

  8. Санитарно-эпидемиологические требования
к размещению административно-бытовых помещений
и санитарно-бытовому обеспечению

      104. В составе АБК должны быть предусмотрены помещения специального санитарно-гигиенического и медико-профилактического назначения: здравпункты, фотарии, ингалятории, бани, сауны, душевые, помещения для приема ручных ванн работающими в контакте с виброинструментом, помещения для личной гигиены женщин, камеры для обеспыливания одежды, прачечные и профилактории.
      105. АБК должен соединяться крытым отапливаемым и освещенным переходом с шахтным стволом (штольней), по которым производится спуск и подъем работающих или с главным корпусом фабрики.
      106. Санитарно-бытовые помещения должны быть устроены по типу санпропускников, иметь полы, обеспечивающие сток мыльных вод раздельно от каждой кабины к задней стенке, оборудованы полочками для размещения мыльных принадлежностей, столиками и водяными струйными ковриками для обработки и ополаскивания ног.

      107. Душевые помещения следует устраивать из расчета 1 душ на 5 человек в наиболее многочисленной смене. Вода, подаваемая для мытья людей, должна соответствовать требованиям СанПиН "Санитарно-гигиенические и противоэпидемические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения". Минимальная температура горячей воды должна быть не менее +37 о С.
      108. В открытых разрезах при стационарных помещениях для отдыха должны быть оборудованы душевые установки. В летнее время должны быть дополнительно оборудованы места отдыха под тентами, расположенные не далее 75 м от рабочих мест.

      109. Для работающих на открытом воздухе, на лесных складах, в не отапливаемых помещениях, при строительстве стволов шахт, а также во всех случаях, когда температура воздуха на рабочих местах ниже + 10 о С, необходимо предусматривать помещения для отдыха и обогревания рабочих с оборудованием специальных устройств для согревания рук и ног, вешалок для одежды, приспособлений для сушки рукавиц. Помещения должны быть обеспечены питьевой водой и кипятком. Температура воздуха в этих помещениях в зимний и переходный периоды года должна быть от + 22 до + 24 о С, скорость движения воздуха не более 0,2 м/с.
      110. Гардеробные помещения должны быть оборудованы шкафами для отдельного хранения рабочей и домашней одежды. Размещение шкафов и вешалок в гардеробных должно позволять удобно производить уборку, дезинфекцию и дезинсекцию. При гардеробных должны быть предусмотрены сушилки для мокрой одежды.
      111. Полы, стены и оборудование душевых и гардеробных помещений должны подвергаться ежесменной уборке и дезинфекции. В преддушевых помещениях должно быть предусмотрено устройство ванночек для дезинфекции сандалей после каждого их употребления.
      112. В душевых рабочие должны обеспечиваться полотенцами и банной обувью. Банная обувь и обувь персонала, обслуживающего душевые, должна быть изготовлена из легко моющихся материалов и подвергаться ежесменной дезинфекции с использованием дезинфицирующих средств.
      113. В прачечных и помещениях химчистки спецодежды должна быть инструкция, регламентирующая режим стирки специальной одежды.
      114. Контроль содержания пыли в воздухе гардеробной для сушки одежды должен проводиться не реже 1 раза в квартал.
      115. Респираторная должна быть оборудована установкой для очистки фильтров от пыли и контроля их сопротивления, приспособлениями для мойки, дезинфекции и сушки полумасок.
      116. Для обогрева рабочих, обслуживающих забойные магистральные и временные конвейеры, буровые станки и другие механизмы на отдаленных участках, для путевых рабочих должны устанавливаться передвижные пункты обогрева. Расстояние от пунктов обогрева до рабочих мест не должно превышать 300 м.
      117. Для организации питания работающих во вспомогательных зданиях шахтах, разрезов и обогатительных фабрик должны быть предусмотрены столовые или буфеты с горячей пищей или напитками, а также помещения для приготовления, расфасовки и выдачи пищи и напитков в индивидуальных термосах и индивидуальных пакетах.

      118. В разрезах, при удалении столовой более 600 м, в помещениях для кратковременного отдыха дополнительно оборудуется комната для приема пищи, в которой предусматриваются устройства для мытья рук и посуды, а также шкаф для хранения посуды.
      119. На всех предприятиях угольной промышленности необходимо предусматривать здравпункты, которые должны быть оснащены необходимыми медицинскими инструментами, перевязочными материалами для оказания неотложной и первой медицинской помощи.
      120. На шахтах, разрабатывающих пласты на глубине 500 м и более, необходимо предусматривать подземные здравпункты.
      121. К рабочим местам в действующих подготовительных и очистных забоях должны быть приближены (не далее 150 м) аптечки, защищенные от попадания влаги, укомплектованные носилками, медицинскими препаратами и средствами, необходимыми для экстренной медицинской помощи.
      122. При устройстве и оборудовании фотариев и организации ультрафиолетового облучения работающих, должны учитывать требования "Указаний к проектированию и эксплуатации установок ультрафиолетового облучения на промышленных предприятиях".
      123. В околоствольных подземных выработках и в местах ожидания подземного транспорта должны yстраиваться стационарные уборные. Их следует размещать в камерах-нишах с гладким бетонированным полом и оснащать стационарным освещением и умывальником. В качестве приемника нечистот следует использовать ассенизационные вагонетки. Приемный люк вагонеток должен легко открываться и плотно закрываться. Подземная уборная должна функционировать по принципу люфтклозета. Для участков, отдаленных от стационарных уборных и с числом рабочих более трех человек, должны устраиваться и передвижные уборные. Передвижные уборные должны иметь закрытую конструкцию, обеспечивающую удобство доставки и очистки.
      124. Ассенизационные вагонетки из подземных уборных по мере заполнения, но не реже одного раз в неделю, должны подниматься на поверхность в специально построенный сливной пункт с последующей очисткой на биологических очистных сооружениях.
      125. Рабочие участки в разрезах должны быть обеспечены передвижными уборными типа люфтклозета, расположенными не далее 100 м от рабочих мест. Очистка приемника нечистот должна производиться не реже 1 раза в неделю.
      126. Уборка подземных и поверхностных уборных с дезинфекцией наружных поверхностей оборудования должна производиться ежедневно.
      127. Для лиц, занятых ассенизационными работами должен быть предусмотрен отдельный санузел, включающий душевую с отделениями хранения спецодежды, личной одежды и обуви, умывальник с теплой водой и дезинфицирующими средствами. Помещение хранения специальной одежды должно иметь приточно-вытяжную вентиляцию.

  9. Санитарно-эпидемиологические требования
к вентиляции и отоплению

      128. Подземные горные выработки должны быть обеспечены постоянно действующей вентиляцией с механическим побуждением тяги.
      129. Все вентиляционные установки должны быть испытаны на эффективность. По результатам испытаний и наладки на каждую вентиляционную систему должен быть составлен паспорт. Порядок испытаний, регулировки и наладки вентиляционных установок должны соответствовать требованиям стандарта.

      130. При выборе вентиляционного оборудования, устройства для очистки воздуха, а также проектирования укрытий должны быть учтены особенности параметров пылевыделений, возможных выбросов и предусмотрен 10% запас аспирационного воздуха для компенсации подсосов через щели. Производительность аспирационных установок следует рассчитывать на одновременную оптимальную работу всех местных отсосов.
      131. Содержание пыли и токсичных веществ в приточном воздухе, подаваемом системами механической вентиляции в шахты, помещения производственных и АБК не должна превышать 30% ПДК для воздуха рабочей зоны.
      132. Отопительные приборы в производственных помещениях со значительным выделением пыли для удобства очистки должны иметь гладкую поверхность.
      133. Для отопления зданий и сооружений должны быть предусмотрены системы, приборы и теплоносители, не создающие дополнительных производственных вредностей.
      134. В неотапливаемых производственных помещениях должны быть оборудованы участки для обогрева работающих в зимний и переходные периоды года.

  10. Санитарно-эпидемиологические требования к освещению

      135. Работающие в подземных горных выработках должны быть обеспечены индивидуальными аккумуляторными светильниками, которые должны обеспечить достаточную освещенность объектов наблюдения в течение 10 часов непрерывной работы. При использовании их следует исключать возможность утечки электролита и попадания на кожу и одежду рабочего.
      136. На открытых разрезах в кабинах машин и механизмов, в местах работы буровой, погрузочной, доставочной техники, в местах перехода рабочих через железнодорожные и автомобильные дороги, в помещениях зданий и сооружений, а также на постоянных путях движения работающих должны быть установлены стационарные осветительные установки.
      137. При эксплуатации стационарных осветительных установок следует предусматривать технические меры по снижению стробоскопического эффекта в зонах производства.
      138. Коэффициент пульсации освещенности, создаваемый люминесцентными установками, не должен превышать 20%.
      139. На предприятиях должны быть выделены специально оборудованные помещения для хранения отработавших газоразрядных ламп, а также мастерские для ремонта и очистки светильников.
      140. В санитарно-бытовых и вспомогательных помещениях, а также в помещениях, где производится работа малой точности, могут быть использованы лампы накаливания.

  11. Санитарно-эпидемиологические требования к СИЗ

      141. СИЗ должны применяться в тех случаях, когда безопасность труда не может быть обеспечена конструкцией оборудования, организацией производственных процессов и средствами коллективной защиты. К выполнению таких работ лица без СИЗ не допускаются.
      142. Работающие на предприятиях угольной промышленности, подвергающиеся воздействию опасных и вредных производственных факторов, обеспечиваются СИЗ в соответствии с действующими типовыми нормами.
      143. Для защиты кожи лица и рук от попадания вредных веществ, а также при работе на открытом воздухе, для защиты от кровососущих насекомых, обмораживания и солнечной радиации должны применяться защитные средства (мази, пасты, аэрозоли), соответствующие требованиям действующего государственного стандарта.
      144. В респираторных помещениях АБК, помимо хранения, выдачи и чистки противопылевых СИЗ, закрепленных за каждым рабочим в соответствии с табельным номером, должен осуществляться контроль их состояния и пригодности к работе. Полумаски и противопылевые респираторы должны ежедневно подвергаться мойке и дезинфекции. Очистку фильтров противопылевых СИЗ с проверкой их сопротивления следует производить после каждой рабочей смены. Фильтр респиратора подлежит замене при достижении сопротивления 10 миллиметров водного столба на стационарном потоке воздуха со скоростью 30 литров в минуту.

      145. Защитные очки, экраны и щитки по мере загрязнения необходимо промыть чистой водой с последующей просушкой при температуре не выше плюс 40 о С.
      146. Загрязненные поверхности противошумов и противошумные вкладыши следует протирать влажными тампонами или мыть теплой водой с мылом после каждого использования.
      147. Каски необходимо ежедневно мыть теплой водой без разборки внутренней оснастки и один раз в месяц дезинфицироваться. Для дезинфекции касок должны использоваться средства, допущенные к применению в установленном порядке.
      148. Специальная одежда должна ежедневно подвергаться комплексной обработке: верхняя - мокрому обеспыливанию или химчистке, нательное белье - стирке. Периодичность обработки верхней спецодежды - не реже трех раз в месяц, нательного белья - еженедельно. Обеспыливание и просушивание специальной одежды должно производиться после каждой рабочей смены. Водозащитная специальная одежда должна просушиваться при температуре не выше 50 о С. Полотенца, подкасники, портянки - должны меняться после каждого использования, подвергаться стирке и дезинфекции. В целях профилактики и лечения кожно-гнойничковых и грибковых заболеваний следует обеспечивать бельем из антимикробной ткани.
      149. Специальная обувь должна не реже двух раз в месяц подвергаться мойке с применением дезинфицирующих средств (5% раствора хлорамина-Б или 1% раствора фенола в течение 15 минут), влажная обувь - просушиваться после каждой смены. Кожаная обувь после просушки должна смазываться специальной мазью.
      150. Специальная одежда и обувь больных гнойничковыми заболеваниями кожи и грибковыми болезнями стоп и кистей должна подвергаться ежедневной дезинфекции 5% раствором хлорамина-Б или другими дезинфицирующими средствами.

  12. Санитарно-эпидемиологические требования
к питьевому водоснабжению и питанию

      151. Для профилактики нарушений водного баланса работающих в условиях охлаждающего и нагревающего микроклимата предприятие обязано обеспечить горячими или холодными напитками (чай, отвары из сухофруктов, газированной водой и др.), рекомендуемыми уполномоченным органам в области здравоохранения.
      152. Работающие в подземных выработках должны быть обеспечены флягами или небьющимися термосами емкостью 0,75 литра. Сосуды для воды и напитков должны изготавливаться из материалов, разрешенных уполномоченным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения и быть устойчивыми к действию угольной кислоты. Количество сосудов (емкостей) для питьевой воды, находящихся в обороте, должно быть вдвое больше числа обеспечиваемых ими рабочих мест. Фляги и термосы следует мыть и хранить централизовано.
      153. В административно-бытовых зданиях должны быть оборудованы специальные краны для набора воды в емкости. Питьевое снабжение подземных горнорабочих должно быть организовано в соответствии с методическими указаниями "Питьевой режим шахтеров".

      154. Работающие в разрезах должны обеспечиваться питьевой водой, доставляемых в закрытых сосудах с кранами фонтанчикового действия. Сосуды с водой должны устанавливаться в специальных помещениях, отапливаемых в зимний период года. Температура питьевой воды на пунктах должна быть не выше плюс 20 о С и не ниже плюс 18 о С.
      155. Количество сосудов, находящихся в обороте, должно быть вдвое больше числа обеспечиваемых ими рабочих мест. На шахтах и разрезах должен быть предусмотрен 30% запас питьевых сосудов.
      156. Содержание и эксплуатация наземных шахтных столовых, а также кулинарная обработка и реализация пищевых продуктов должны соответствовать требованиям действующего  приказа  Министра здравоохранения Республики Казахстан от 25 июля 2003 года N 569 "Об утверждении санитарных правил и норм "Санитарно-эпидемиологические требования к объектам общественного питания", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2526.

      157. При наличии подземных пунктов питания обеды должны готовиться в наземной столовой и затариваться в термосы немедленно после приготовления. Термосы с готовой пищей должны доставляться в пункты питания не более чем через 1-2 часа после затаривания. Температуры первых горячих блюд при раздаче должна быть не ниже плюс 60 о С, вторых - не ниже плюс 50 о С, а холодных - не ниже плюс 14 о С.
      158. Для обеспечения шахтеров горячим питанием непосредственно в выработках угольных шахт на чистой струе, в 15-20 минутах ходьбы в оба конца от фронта работ, должны устраиваться подземные пункты питания шахтеров в соответствии с действующими санитарными правилами и нормами.
      159. Санитарная обработка возвращенной из шахты посуды и инвентаря производится в наземной столовой.
      160. Лечебно-профилактическое питание рабочих должно быть сбалансировано по калорийности, пищевыми веществами, витаминами и биологически активными микроэлементами.

  13. Санитарно-эпидемиологические требования
к медико-профилактическому обслуживанию

      161. Медико-профилактическое обслуживание трудящихся предприятий осуществляется медико-санитарными частями, поликлиниками и больницами. Они организуют цеховую службу и сеть здравпунктов, обеспечивающих круглосуточную работу.
      162. Укомплектование здравпункта штатами врачей, среднего и младшего медперсонала, оснащение оборудованием, инструментарием и перевязочным материалом производится в соответствии с действующими приказами уполномоченного органа в области здравоохранения. Медицинские работники, поступающие для работы в подземные здравпункты должны пройти инструктаж по технике безопасности и охране труда.

      163. Рабочие и инженерно-технические работники, поступающие на работу и занятые в производствах и профессиях, связанных с воздействием неблагоприятных производственных факторов должны проходить предварительные при поступлении на работу и периодические медицинские осмотры в соответствии с требованиями  приказа  Министра здравоохранения Республики Казахстан от 12 марта 2004 года N 243 "Об утверждении Перечня вредных производственных факторов, профессий, при которых обязательны предварительные и периодические медицинские осмотры и Инструкции по проведению обязательных предварительных и периодических медицинских осмотров работников, подвергающихся воздействию вредных, опасных и неблагоприятных производственных факторов", зарегистрированного в Реестре государственной регистрации нормативных правовых актов Республики Казахстан за N 2780.
      164. Работодатель в случае выявления и подтверждения у работающего профессионального заболевания, на основании медицинского заключения, обязан перевести его на работу, не связанную с воздействием неблагоприятных производственных факторов и возместить ущерб здоровью в установленном законодательством порядке.
      165. Уволившиеся или перешедшие на новое место работы работники, ранее занятые во вредных условиях труда, при последующем ухудшении состояния здоровья и необходимости подтверждения связи с условиями труда должны быть направлены к специалистам профпатологам.

      166. Проведение оздоровительных мероприятий финансируется предприятиями и осуществляется в соответствии с санитарно-оздоровительными комплексными планами (программами).
      167. Медицинские работники должны осуществлять гигиеническое воспитание и обучение рабочих правилам промышленной санитарии, личной гигиены и оказания первой само- и взаимопомощи.

Өнеркәсіп гигиенасы жөніндегі санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларды бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2005 жылғы 29 маусымдағы N 305 Бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2005 жылғы 3 тамызда тіркелді. Тіркеу N 3764. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2010 жылғы 29 шілдедегі № 561 Бұйрығымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Денсаулық сақтау министрінің 2010.07.29 № 561  (алғаш ресми жарияланған күнінен кейін он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Бұйрығымен.

      "Халықтың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 7-бабының 10) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған:
      1) "Мұнай өндіру өнеркәсібі объектілерінің еңбек және тұрмыстық қызмет көрсету жағдайларына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар";
      2) "Көмір өнеркәсібі объектілерінің еңбек және тұрмыстық қызмет көрсету жағдайларына қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" санитарлық-эпидемиологиялық ережелері мен нормалары бекітілсін.

      2. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау комитеті (Байсеркин Б.С.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігіне мемлекеттік тіркеуге жіберсін.

      3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Ұйымдастыру-құқықтық жұмыс департаменті (Акрачкова Д.В.) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуден өткеннен кейін ресми жариялауға жолдасын.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі, Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері А.А. Белоногқа жүктелсін.

      5. Осы бұйрық ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Министр

      "КЕЛІСІЛДІ"

      Қазақстан Республикасының
      Энергетика және минералдық
      ресурстар министрлігі
      Геология және жер
      қойнауын пайдалану
      Комитетінің төрағасы

      2005 жылғы 11 шілде

Қазақстан Республикасының   
Денсаулық сақтау министрінің 
2005 жылдың 29 маусымдағы     
N 305 бұйрығымен бекітілген   

"Мұнай өндіретін нысандардағы жұмыс жағдайына және тұрмыстық қызмет көрсетуге қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар

1. Жалпы ережелер

      1. "Мұнай өндіретін нысандардағы жұмыс жағдайына және тұрмыстық қызмет көрсетуге қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар" туралы санитарлық-эпидемиологиялық ережелер мен нормалар (бұдан әрі - санитарлық ережелер) қызметі нысанның құрылысын жобалаумен, қайта жаңартумен, мұнай кенорындарын барлаумен, орналастырумен және дайындаумен, мұнай өндірумен айналысатын жеке және заңды тұлғаларға арналған.

      2. Гигиеналық критерилер бойынша мұнай өндіруші нысандарға мынандай өндірістер және жұмыс түрлері жатады:
      1) мұнаралық құрылыстар (бұрғылау қондырғыларының құрылысы);
      2) барлау жүргізетін және пайдаланатын мұнай ұңғымаларын бұрғылау;
      3) мұнай кенорындарын пайдалану (өндіру, мұнайды алғашқы және кешенді өңдеу, қосымша газды өндіру);
      4) ұңғымаларды күрделі және ағымдағы жөндеуден өткізу;
      5) ұңғымаларды сынақтан өткізу және игеру;
      6) тығындау жұмыстары.

      3. Осы санитарлық ережеде төмендегідей терминдер мен анықтамалар қолданылды:
      1) мұнай өндіретін өнеркәсіп нысандары - өнеркәсіптің, мұнай және мұнайгаз кенорындарына барлау, пайдалануға дайындау жөніндегі мұнай операцияларын жүзеге асыратын, көмірсутегі шикізаттарын өндіретін саласы;
      2) құрғақ климат - ауаның жоғарғы температурасы қалыптасқан және атмосфералық жауын-шашын аз түсетін құрғақ климат;
      3) атмосфераның жерге жақын қабаты - жердің бетінен бірнеше он метрлік биіктіктегі атмосфераның шекаралық қабатының бөлігі;
      4) өнім беретін қабаттар - мұнай және газды түзілімдер.

2. Мұнай өнеркәсібінің нысандарын жобалауға және күтіп ұстауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      4. Жаңа нысандарды жобалау, орналастыру, жұмыс істеп тұрған нысандарды кеңейту және қайта жаңарту дайындалған аудандық сызба мен жобалар негізінде жүзеге асырылуы керек.

      5. Мұнай өнеркәсібіндегі кешенді нысандардың жалпы (өнеркәсіптік тораптағы) нысандармен бірге жасалатын бас жоспарының сызбасын "Кәсіпорындар тобының жалпы нысандармен бірге жасалатын бас жоспарының сызбасын дайындау жөніндегі нұсқауға" (өнеркәсіптік тораптағы) сәйкес дайындау керек.

      6. Нысанның құрылысын жаңадан жүргізу және жұмыс істеп тұрған нысандарды қайта жаңарту үшін жер учаскесін бөлу мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының қорытындысы болған жағдайда жүргізіледі.

      7. Кенорындары аумағының шекарасынан және мұнай өндіретін өнеркәсіптік нысандардан санитарлық-қорғау аумағының (бұдан әрі - СҚА) көлемі әрбір нақты жағдайда, қолданыстағы НҚА-дің және мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысының негізінде белгіленеді.

      8. Жиі орын ауыстыратын нысандарды жинақтап, орналастырғанда (бұрғылау қондырғыларын, ұңғымаларды күрделі және ағымдағы жөндеуден өткізуге арналған қондырғылар, ұңғымаларды сынақтан өткізуге және игеруге арналған қондырғылар), өндірістік жабдықтардың жекеленген блоктарын және орналастыру элементтерін жылдың сол кезеңінде болатын желдің басымды бағытын ескере отырып орналастырады.

      9. Құрамында жоғарғы көлемде күкіртсутегі бар шикізаттардың келіп түсуі мүмкін нысандарды жақсы желденетін аумақта орналастыру керек.

      10. Мұнай операцияларын жобалау және жүргізу барысында апатты жағдайлар қалыптасқанда персоналды және тұрғындарды қорғауға бағытталған шаралар (көшіру, жеке және ұжымдық қорғану шараларын және басқ.) қарастырылып және жүзеге асырылуы керек.

      11. Аумақта және топталған қондырғылар мен мұнайды кешенді өңдеуден өткізетін құрылғылар орналастырылған өндірістік ғимараттарда, резервуарлы парктарда жерасты үй-жайларын, каналдарды, құдықтарды және басқа да жобада қаралмаған шұқырларды орналастыруға тиым салынады.

      12. Қышқылдар мен сілтілерді сақтауға арналған базисті және зат жіберетін қоймалар елді мекендердің ық жағынан, тиісті СҚА нормаларын сақтай отырып, жақсы желденетін ашық учаскелерде орналастырылады.

3. Өндірістік ғимараттарға, имараттарға және санитарлық-тұрмыстық үй-жайларға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      13. Өндірістік ғимараттардың, имараттардың және алаңдардың құрылыс жобалау, технологиялық жобалау нормаларын және осы ережелерді ескере отырып жүргізілуі керек.

      14. Ғимараттың көлемдік-жоспарлау және құрылымдық шешімдері технологиялық үдерістің ағынын, жұмысты механикаландыруды және қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың жапсарлас үй-жайларға таралуын ескертуді қамтамасыз етуге тиіс.

      15. Кезеңмен жұмысшылардың қызмет көрсетуін талап ететін, сыртта орналастырылған қондырғылар, жауын-шашыннан, желден, қардың және құмның басып қалуынан, күн өтуден қорғайтын жергілікті баспанамен жабдықталуы керек.
      Ауаның температурасы аса суық бескүндікте минус 40 0 С Цельсия (бұдан әрі - 0 С) және одан да төмен болған жағдайда жабдықтармен жұмыс істейтін жұмысшылар, бақылау-өлшеу құралдары (бұдан әрі - БӨҚ), автоматтандыру құралдары үшін жылынатын баспана жабдықталуға тиіс.

      16. Өндірістік үй-жайлардағы және нысандардағы негізгі жұмыс орындарында ауаға күкіртсутегі түсуі мүмкін жұмысшы аумағы, автоматтандырылған белгі бергіші бар газдыанықтағышпен жабдықталуы керек.

      17. Ғимараттан шығатын есікті күкіртсутегі бөлуі мүмкін қондырғы немесе нысан орналаспаған жаққа бағдарлау керек.

      18. Өндірістік үй-жайлардың жұмысшы ауасына зиянды заттар бөлінуі мүмкін болған жағдайда, ауа алмастыратын жалпы желдету жүйесімен жабдықталуға тиіс (мұндай талап бұрғылау қондырғысына таралмайды).

      19. Бұрғылау қондырғысы жабындысының құрылымында ашылатын терезе қарастырылуы керек.

      20. Бұрғылау қондырғыларының дизелді қозғалтқыштарының түтін шығаратын құбырларын өндірістік үй-жайларға қатысты жергілікті жердегі болатын желдің басымды бағыттарының ық жағынан шығару керек.

      21. Суық және ызғарлы климаттық аудандарда (І, ІІ және ІІІ климаттық аудандар) өндірістік үй-жайларға кіретін есіктерді кіре беріспен жабдықтау керек (мұндай талап бұрғылау қондырғыларына таралмайды).

      22. Қарқынды шу шығаратын қондырғымен жабдықталған өндірістік үй-жайлардың қабырғалары, онда тұрақты жұмыскерлер болған жағдайда, олар шуды сіңіретіндей етіп жасалуға тиіс (мұндай талап бұрғылау қондырғыларына таралмайды).

      23. Бұрғылаушы қондырғыларды жобалау барысында жұмысшы алаңын редукторлық үй-жайдың күш беретін және сорғыш блоктарының шуы мен дірілінен оқшаулау орналастыру керек.

      24. Метеорологиялық жағдайлардың ықпалынан қорғайтын жабындысы жоқ ғимараттың еденінің құрылымында және пайдалану жағдайларында, еденде қақ тұрудан сақтау шаралары қарастырылуға тиіс. Еденге төгілген лас заттар мен майлар, химиялық реактивтердерді уақытында тазартып отыру керек.

      25. Бұрғылаушы қондырғы еденінің құрылымы сұйықтықтар, батпақтар, майлайтын майлардың және химиялық реагенттерінің ағып кетуін қамтамасыз етуге тиіс.

      26. Өндірістік нысандардағы жылыту, желдету және ауаны алмастыру жүйелерінің жобалары және пайдалану жағдайлары қолданыстағы ҚНжЕ және басқа НҚА-дің талаптарына сәйкес болуы керек.

      27. Шикі мұнайды сорып айдайтын сорғылар орналасқан үй-жайларда жалпы алмасуды қамтамасыз ететін, сорып-шығаратын желдету жүйесімен жабдықталуға тиіс.

      28. Газды мотормен жұмыс істейтін компрессорлардың сальниктері мен картерлері жергілікті сорғымен жабдықталуы керек.

      29. Зиянды заттар бөлетін орында тиеу-түсіру жұмыстары жергілікті желдету жүйесі қосылған жағдайда жүргізіледі.

      30. Желдету жүйесі дұрыс жұмыс істемейтін және ажыратылған өндірістер мен цехтарды пайдалануға рұқсат етілмейді.

      31. Ыстық және өте ыстық климаттық аудандарда қызметтік үй-жайларға және вахталық поселкелердегі жатаханалардың бөлмелеріне кондиционер орнатылуы керек.

      32. Жұмысшылар тұрақты жұмыс істейтін өндірістік үй-жайларда табиғи жарық көзі қарастырылуға тиіс (бұрғылау қондырғысына қарастырылмайды).
      Табиғи және жасанды жарықтандыру (жалпы және аралас) қолданыстағы ҚНжЕ талаптарына сәйкес болуы керек.

      33. Жасанды жарықтандыру көзін жобалау және пайдалану барысында ортаның жағдайлары (шаң-тозаңның болуы, ылғалдық, жарылыс беру қаупі) есепке алынуы қажет.

      34. Бұрғылау қондырғысының, сорғыш стансаның, өндірістік шеберхананың үй-жайларындағы атқарылатын жұмыстың разряды үй-жайдың ішіндегі өндірістік жұмыстардың разрядына теңестіріліп анықталуға тиіс.

      35. Жұмысшы алаңында, қабылдағыш көпірде және бұрғылайтын қондырғының сөрелерінде атқарылатын жұмыстардың, ұңғымаларға жүргізілетін ағымдағы және күрделі жөндеулер, топталған қондырғылардың алаңдарында, мұнайды дайындайтын қондырғыларда, резервуарлық парктерде атқарылатын жұмыстардың разрядтары ғимараттан тыс жерде орындалатын өндірістік жұмыстың разрядына теңестіріліп анықталуы керек.

      36. Негізгі өндірістік ғимараттарды және алаңдарды жасанды жарық көзімен жарықтандыру барысында жұмысшы бетінің жарықталуы осы санитарлық ереженің 1- қосымшасында көрсетілген нормативтерге сәйкес болуға тиіс.

4. Өндірістік үдерістер мен жабдықтарға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      37. Тіреуіш бағандардың құбырларының қабырғасын қатайту орталықтандырылуы керек.

      38. Кәсіпорынның ашық алаңдарында, тұрақты қызмет көрсететін персоналдың болуын талап ететін, технологиялық және тоқ беретін жабдықтарды орналастыруға рұқсат етілмейді.

      39. Ашық алаңдарда орналастырылатын жабдықтар автоматтандырылып, дистанциялық бақылау және басқару құралдарымен жабдықталып, жөндеу жұмыстары механикаландырылуы керек.

      40. Мұнай және газ өндірісінде, оларды қымталған жабық сызба бойынша жинау қарастырылуға тиіс.

      41. Құдықта, ордың ішінде немесе басқалай тереңдікте орналасқан реттейтін және бекітетін арматура қашықтықтан басқару құралдарымен қамтамасыз етілуге тиіс.

      42. Өндірістік ұңғымалардың жұмыс режимін анықтау үшін автоматтандырылған қашықтан бақылау жүйесі қарастырылғаны дұрыс.

      43. Резервуарлық парктердегі, мұнайды кешенді түрде өңдейтін қондырғылардағы және басқа да осыған ұқсас өндірістердегі негізгі реттейтін және тығындайтын арматуралар электрмен іске қосылатындай жабдықталуы керек.

      44. Мұнай өндіретін өнеркәсіптік нысандардың ұңғымаларына қышқылмен өңдеу жүргізу барысында ауадағы зиянды заттардың құрамына зертханалық бақылау жүргізу керек. Тексеру көлемі мен кезеңдігі заттардың қауіптілік сыныбын, өндірістік және геологиялық жағдайларын ескере отырып анықталып және мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарымен келісілуге тиіс.

      45. Ұңғымаларға радиоактивті заттардың қолдану арқылы жүргізілетін зерттеу және әрі қарай сынақтан өткізу жұмыстары Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің "Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар" жайлы санитарлық-эпидемиологиялық ережелерді бекіту туралы" 2003 жылы 31 қаңтардағы N 97 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу реестрінде N 2198 тіркелген, санитарлық-эпидемиологиялық ережелердің талаптарына және Қазақстан Республикасының Мемлекеттік санитарлық Бас дәрігерімен бекітілген N 2 6.1.758-99 "Радиациялық қауіпсіздік нормаларына" (РҚН-99) сәйкес болуы керек.

      46. Мұнайдың құрамында күкіртсутегінің шамадан тыс көп және қысымының жоғары болуы, қолданыстағы жай жабдықтарды қолдану мүмкіндігін болдырмаған жағдайда, арнайы шаралар қаралып, жүзеге асырылуға тиіс.

      47. Мұнай мен газды өндіретін, жинайтын, дайындайтын және тасымалдайтын нысандардағы жабдықтар мен аппараттар сульфидтік-тотығу әсеріне шыдамды және Қазақстан Республикасында пайдалануға рұқсаты болуы керек.

      48. Фланцты қосылыстар мен бекітетін құрылғылардың күкірттісутектің әсеріне шыдамды тығыздағыш аралық төсемдері болуға тиіс.

      49. Ұңғымаларды сынақтан өткізу күкірттісутектің бөлінуін болдырмайтын технологиялық шаралар жүзеге асырылғаннан кейін жүргізіледі.

      50. Бұрғылау жұмыстарын жобалау және іске қосу барысында төмендегідей арнайы шараларды жүзеге асыру керек:
      1) апатты жағдай қалыптасқанда адамдарды қорғау;
      2) бұрғылау ертіндісінде күкірттісутекті бейтараптандыруды қамтамасыз ететін технологияны қолдану;
      3) бұрғылау ертіндісінің құрамын және күкірттісутекті бейтараптандыруды бақылау.

      51. Жерастында күрделі жөндеу жұмыстарын газдың пайда болмауы және жұмысшы аумағындағы күкірттісутектің құрамына тұрақты автоматтандырылған бақылауды қамтамасыз етілген жағдайда ғана жүргізу керек.

      52. Жабдықтардың, қондырғылардың, нысандардың нормативтік-техникалық және жобалау - құрылымдық құжаттарына төмендегілер кіруге тиіс:
      1) қолданыстағы стандартқа сәйкес анықталатын жабдықтардың шу және дірілдеу сипаттамалары;
      2) жұмыс орнындағы және жұмысшы аумағындағы шудың және дірілдің есептегі деңгейі;
      3) қолданыстағы НҚА талаптарына сәйкес орындалатын, жобамен қарастырылған шудан және дірілден қорғайтын шаралар туралы мәліметтер.

      53. Бұрғылау қондырғысын жинап орнатқаннан кейінгі жалпы діріл деңгейі рұқсат етілген деңгейден аспауға және ол қабылдау комиссиясының актісінде тіркелуге тиіс.

      54. Вахтаның құрамы түгел болмаған жағдайда бұрғылаудың түсіру-көтеру операцияларын жүргізуге, игеруге, ұңғымаларды жерасты және күрделі жөндеуден өткізуге тиым салынады.

      55. Жұмыскерлерді тұрғылықты орнынан үлкен қашықтықта (60 километрден (бұдан әрі - км) артық орналасқан нысандарға жеткізу үшін комфортабельді көлікті пайдалануы керек.

      56. Бұрғылау қондырғыларын және жабдықтарды бұзу және жинастыру жұмыстарын ұйымдастыру сызбасымен мүмкіндігінше өткелдердің саны мен ұзындығын қысқартуды қарастыру керек.

      57. Бұрғылау және мұнай өндіру жабдықтарын жобалау және пайдалану барысында өндірістік операцияларды орындауды жеңілдететін жабдықтар мен жұмыс әдістері қараластырылуы керек.

      58. Өндірістік жабдықтардың орналасуы және құрылымы мүмкіндігінше механикаландырылған агрегаттық-тораптық жөндеу әдісін қарастыруға тиіс.

      59. Атмосфералық ауаның ластануының алдын алу үшін төмендегідей шараларды қарастыру керек:
      1) резервуарлар паркіндегі газды теңестіргіш жүйемен байланған, батпайтын еркін қимылдағы қақпағы немесе понтоны бар тыныс алу арматурасы, резервуарлық жабдықтар. Техникалық жағдайға байланысты аталған шараны жүзеге асыру мүмкін болмағанда, кері-қайтаратын дискілер орнату керек. Резервуардың сыртқы бетін сәулені кері қайтаратын қабілеті жоғары майлы бояулармен сырлау;
      2) ұңғымаларды бұрғылау және жөндеу барысында мұнайгаздың шығу мүмкіндігін ескерту;
      3) аппараттарды, құбырларды үрлеуде олардың жабық жүйесін қолдану;
      4) құрамында күкіртсутегі бар өндірістік ағынды суларды дайындауда жабық жүйені қолдану;
      5) істен шыққан немесе жұмыс істемей тұрған ұңғымалардың қымталып жабылуын қамтамасыз етіп және олардың техникалық жағдайын бақылау;
      6) ұңғымалардың, өткізгіш құбырлардың, аппараттардың және сорғыш агрегаттардың бекітетін арматураларының сальниктерін қымтап жабуды қамтамасыз ету;
      7) дренажды жүйелердің, канализациялық құдықтардың және жабық түрдегі мұнай ұстағыштарды тұмшалауды қамтамасыз ету;
      8) мүмкіндігіне қарай, қосымша өндірілетін газды алау арқылы жағуды қысқарту мақсатында қайта өңдеуге жіберу. Газды жағу, күйесіз жағу үдерісін сақтау арқылы жүзеге асырылу керек.

      60. Жер асты суларын қорғау мақсатында төмендегідей шаралар қарастырылуға тиіс:
      1) өндірістік ағынды суларды өнімдік қаттарға сорып ағызудан бұрын тазартылуға тиіс;
      2) мұнай өндірісінен шыққан ағынды суларды оқшауланған тереңдегі қаттарға көму тиісті геологиялық негізделуі және мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы болған жағдайда жүргізіледі.
      3) мұнай өндірісінен шыққан ағынды суларды көму әдістері кенорындарын ашу және пайдалану құжаттарын жобалау барысында қарастырылуға тиіс.

      61. Қаттарға өндірістік ағынды суларды сорып айдайтын кәсіпорын, ағынды сулардың жағымсыз әсер етуі мүмкін аудандарда жерасты және жер бетіндегі сулардың сапасын бақылауды қамтамасыз етуге міндетті.

      62. Суқоймаларына мұнай өндірісінен шыққан ағынды суларды, мұнаймен бірге өндіру барысында және ұңғымаларды жөндеу барысында алынған құмды, сол сияқты бұрғылау ертіндісінің артық көлемін және шламды жіберуге тиым салынады.

      63. Бұрғылау жұмыстарын жүргізу барысында пайдаланылған бұрғылау ертіндісімен жерасты суларын ластау мүмкіндігін болдырмау керек.

      64. Кенорынын дайындау жобасында мұнайды қарқынды өндіру, ұңғымаларды бұрғылау үшін және де басқа өндірістік үдерістерде қолданылатын беттердегі-белсендізаттар (бұдан әрі - ББЗ) және химиялық реагенттермен жерасты және жер бетіндегі сулардың ластануының алдын алатын шаралар қарастырылуы керек.

      65. Құрамында ББЗ бар ертінділер және ағынды суларды жалпы және өнеркәсіптік канализация жүйесіне алдын-ала тазартылмаған күйінде жіберуге болмайды.

      66. ББЗ-ны және басқа химиялық реагенттерді қолданатын кәсіпорындар жерасты және жер бетіндегі сулардың, сол сияқты қаттарға жіберілетін ағынды сулардың сапасына тиісті бақылауды қамтамасыз етуге міндетті.

      67. ББЗ-ның және полимерлердің, суқоймасындағы суда болатын қанықпасының рұқсат етілген шегі анықталмаған жағдайда, оларды қолдануға рұқсат етілмейді.

      68. Кенорындарын қазу және игеру, құрылысын жүргізу, қайта жаңарту және жекеленген өндірістік нысандарды пайдалануды жобалау құжаттарында топырақты ластанудан сақтау, жерді қайта өңдеу және топырақтың құнарлы қабатын сақтау шаралары енгізілуге тиіс.

      69. Өндірістік қалдықтар арнайы бөлінген жерде жойылуға жатады. Құрамында ББЗ және химиялық реагенттер бар мұнайды, ағынды суларды сорып - айдайатын сорғыш қондырғыларда, егер жүйелерде қысым технологиялық регламентпен бекітілген деңгейден төмендеп немесе асып кеткен жағдайда, автоматты түрде тоқтатқыш орнатылуын қарастыру керек.

      70. Апат кезінде мұнай мен ағынды су төгілген жағдайда мұнай мен ағынды суды сыйымдылықтарға сорып құйып, ал орындарын бейтараптандыру, әрі қарай топырақты қалпына келтіру керек.

      71. Мұнай ұңғымаларын жөндеуден өткізу барысында ұңғымадан төгілетін сұйықтықтарды жинап, әрі қарай жою немесе бейтараптандыру үшін қымталған сыйымдылықтарды қолдану керек.

      72. Өндірістік кәсіпорын және нысанды жобалау және пайдалану барысында өндірістік жабдықтарды тотығудан сақтандыратын шаралар кешені қарастырылып, жүзеге асырылуға тиіс.

      73. Құрамында күкіртсутегі көп мұнайды өндіргенде технологиялық аппараттар мен жабдықтардан шығатын газды, оларды жөндеуден өткізу, қалпына келтіру немесе іске қосу үшін тоқтатқан жағдайда, қалдықтарды отты кедергіден өткізіп өртеу арқылы газжинағышқа жіберу немесе жабық сыйымдылыққа жинап, бейтараптандыру керек.

      74. Кенорындарының аумағында және іргелес жатқан аудандарда арнайы автокөліктердің және технологиялық көліктердің қозғалысы қатаң түрде арнайы белгіленген маршрут бойынша ұйымдастырылып, олар кенорынын қазу және игеру жобасында қарастырылуға тиіс.

      75. Қоршаған ортаның ластануын туғызатын апаттың барлық түрі жайлы кәсіпорынның басшылары міндетті түрде тұрғындардың санитарлық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ететін саладағы мемлекеттік органдарға шұғыл хабарлауы керек.

5. Санитарлық-тұрмыстық үй-жайларға қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      76. Өндірістік нысандар қосымша және санитарлық-тұрмыстық үй-жайлармен жабдықталып, олардың құрамы қолданыстағы ҚНжЕ талаптарына сәйкес болуға тиіс.

      77. Өндірістің (нысанның) ерекшелігіне қарай қосымша және санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар, жұмыс жүргізіліп жатқан ауданның климаттық-географиялық ерекшеліктерін ескере отырып, стационарлық немесе жылжымалы етіп жасалуы керек.

      78. Ұңғымаларды бұрғылау және кенорындарын пайдалану барысында өндірістік нысандағы санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар мен құрылғылар осы санитарлық ереженің 2- қосымшасына сәйкес жабдықталуы керек.

      79. Мұнай өнеркәсібі нысандарының жұмыскерлері жұмысқа кірісер алдында және кезеңмен Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің "Міндетті түрде және кезеңмен медициналық тексеруден өтуді талап ететін зиянды өндірістік факторларды, мамандықтарды және зиянды, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың ықпалына ұшырайтын жұмыскерлерді міндетті түрде және кезеңмен медициналық тексеруден өткізу жөніндегі Нұсқауды бекіту туралы" 2004 жылғы 12 наурыздағы N 243 бұйрығымен бекітілген, Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу реестрінде N 2780 нөмірімен тіркелген, қолданыстағы санитарлық ережелердің талаптарына сәйкес медициналық тексеруден өтуге тиіс.

      80. Жұмыскерлер қолданыстағы тиісті нормативтік құқықтық құжаттардың талаптарына сәйкес ауыз сумен қамтамасыз етілуі керек.

      81. Мұнай өнеркәсібінің кәсіпорындары мен нысандарын шаруашылық-ауыз сумен қамтамасыз етуші арнайы қызмет көрсетушілер немесе кәсіпорындар судың сапасына зертханалық бақылау жүргізуді қамтамасыз етуі керек, ал тасымалы сумен қамтамасыз еткен жағдайда ауыз су стансаларының суды тасымалдауға, сақтауға арналған, жуылатын зарарсыздандырылатын сыйымдылықтары болуға тиіс.
      Судың пайдалану нормасы өндірістік үдерістің топтары мен санитарлық сипаттамасына сәйкес санитарлық жабдықтар мен құрылғыларға жұмсалатын суды қоса есептей отырып алынады.

      82. Барып-келіп істелінетін сипаттағы жұмыстарды орындаушылар, құрылысы толық аяқталмаған нысандарағы жұмыскерлердің (мұнараны монтаждау бригадасының жұмысшылары, ұңғымаларға ағымдағы және күрделі жөндеу жүргізетін бригада) ауыз сумен қамтамасыз ететін жеке құтылары болуы керек.

      83. Ыстық климаттық жағдайда (сыртқы температура плюс 36 0       С жоғары) ашық ауада жұмыс істейтін өндірісітік нысандарда шөл қандыратын сусындар (көк шай, кептірілген жемістерден жасалған сусын, газдалған немесе минералды су) болуы керек.

      84. Вахталық-экспедициялық әдіспен жұмыс істейтін жұмыскерлерге арналған жатахана қолданыстағы НҚА, арнайы немесе типтік жобаларға сәйкес болуға тиіс. Бұл ереже типті модульді блоктар мен жылжымалы вагон-жатаханаларға таралады. Тұрғын жайлардың ішіндегі орын саны жобада көрсетілгеннен аспауға тиіс.

      85. Вахталық поселкелерді орналастыруға мемлекеттік санитарлық қадағалау органдарының санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы болуы керек.

      86. Өндірістің нысандардың барлық жұмыскерлері ыстық тамақпен қамтамасыз етілуге тиіс. Асханаға дейінгі арақашықтық 300 метр (бұдан әрі - м) аспауы керек, үзіліссіз технологиялық үдеріспен істейтін өндірісте және осыған байланысты түскі тамақтану уақыты регламенттелмеген жұмыскерлер үшін - 75 м. Нысандарға ыстық тамақты тасымалдау кезінде тамақ ішетін пункт ұйымдастырылуы керек. Тамақты тасымалдау және тамақ ішу пункттерінің жағдайын мемлекеттік санитарлық қадағалау органдарымен келісу керек. Бұрғылаушы бригадада жұмыс істейтіндер үшін бұрғылау қондырғысын орналастыру кешенінде асхана (вагон-асхана) жабдықталуға тиіс. Базалық асханадан бұрғылау орнына ыстық тамақты тасымалдау және арнайы бөлінген үй-жайда тарату мен тамақтандыру арқылы ұйымдастыруға рұқсат етіледі.

      87. Мұнаралық жинақтау бригадасы және ұңғымаларды жөндеумен, құбыр өткізу құрылысымен айналысатын жұмысшыларға тікелей жұмыс орнында жылжымалы асханаларды ұйымдастыру қажет. Базалық асханадан ыстық тамақты жұмыс орнына тасымалдауға және арнайы бөлінген үй-жайда тарату мен тамақтандыруға, сол сияқты егер, жұмыс орнынан асханаға дейінгі арақашықтық 300 м. аспайтын болса, өнеркәсіптік стационарлық асханаларда ұйымдастыруға рұқсат етіледі.

      88. Жұмыскерлер, мұнай өнеркәсібі нысандарына арналған қолданыстағы салалық нормаларға сәйкес, арнайы киіммен, аяқ киіммен және жеке қорғану құралдарымен қамтамасыз етілуге тиіс.

      89. Өндірістік нысандардың құрамында химиялық тазартуды, кір жууды және арнайы киім мен аяқ киімді жөндеуді қамтамасыз ететін, орталықтандырылған қызметтер болуға тиіс.

      90. Мұнай өндіретін өнеркәсіп нысандарының қызметкерлері медициналық санитарлық қызметтермен қамтамасыз етілуі керек.

      91. Қышқылдар мен сілтілердің қаныққан ерітіндісін, түйіршікті және сусыз каустикалық соданы қабаттап жинайтын, сақтайтын және пайдаланатын нысандарда (бұрғылау қондырғылары және ұңғымаларға күрделі жөндеу жүргізетін қондырғылар) жұмысты механикаландыру қамтамасыз етіліп және ерітінділерді бейтараптағыштың және судың жұмсалмайтын қоры (200 литрден кем емес) болуға тиіс. Судың жұмсалмайтын қоры нысанға су әкелінген сайын ауыстырылып отыруы керек.

      92. Бұрғылау қондырғысындағы және басқа нысандардағы қойманың құрылымы мен монтаждау сызбасы жуатын сұйықтықтарды дайындауға, кен өндіретін қуыстарды өңдеуге қолданылатын химиялық реагенттермен топырақтың ластануын болдырмауы керек.

                                  "Мұнай өндіретін нысандардағы
                                  жұмыс жағдайына және тұрмыстық
                                    қызмет көрсетуге қойылатын
                                    санитарлық-эпидемиологиялық
                                   талаптар" туралы санитарлық-
                                  эпидемиологиялық ережелер мен
                                       нормаларға 1-қосымша

        Мұнай өндіретін өнеркәсіптің негізгі өндірістік
       ғимараттарын және алаңдарын жасанды жарық көзімен
          жарықтандыру барысында жұмысшы беттерін
                  жарықтандырудың нормалары

Нысанның атауы

Жұмыс разряды

Жалпы жарықтандыру барысында шамдардың жарық беруі, люкс

Бұрғылау қондырғыларында:



жұмыс алаңы

9

30

Роторлы үстел


100

өлшегіш аппаратурасы жоқ басқару пульті мен қалқан (тіректер, тұтқалар)

6

75

өлшегіш аппаратурасы бар басқару пульті мен қалқаны

4 в

150

Дизелдік үй-жай

6

50

Бұрғылау сорылғыларының компенсаторлары

6

75

Жоғарғы жұмыстың бесігі

9

50

АСП және МСП құбырларын ұстау және көтеру механизмдер

9

50

Редуктор (күш беретін үй-жайлары)

8

30

Науалық жүйе

11

10

Қабылдайтын көпір, сөрелер

11

10

Саз араластырғыш, елеуіш, айырғыш

8 в

30

Жаяу шығатын баспалдақтар, науалық жүйені жағалап өту

11

10

Ұңғымаларға жерасты және күрделі жөндеу жүргізу кезіндегі жұмыс орындары:

жұмысшы алаңы

9

30

роторлы үстел

9

50

жоғарғы жұмыс орнының  бесігі


100

қабылдайтын көпір, сөрелер

9

10

сорғы стансалары


50

Газды қайта өңдейтін зауыттардың компрессорлық цехтары

4

75

Резервуарлық парктердегі 1)
мұнайдың деңгейін өлшеу орын

9

50

Мұнай ұңғымаларының кіретін ауызы, тербелмелі-станоктар (түнгі уақытта қызмет көрсету барысында)

10

30

Резервуарлық парк аумағында,
топтап орнатылған қондырғыдағы ысырмаларды басқару орындары

8

30

Резервуарлық парктердің, топталған қондырғылардың аумақ

8

2

Мұнайды құятын және ағызатын эстакадалар:

еденнің бетінде

10

30

цистернаның ауызында

9

50

      1) резервуардағы мұнайдың деңгейін анықтауға байланысы бар нақты жұмыстарды орындау кезінде, жарылыс беру қауіпі жоқ, тасымалданатын шамдарды қолдану керек.

                                  "Мұнай өндіретін нысандардағы
                                  жұмыс жағдайына және тұрмыстық
                                    қызмет көрсетуге қойылатын
                                    санитарлық-эпидемиологиялық
                                   талаптар" туралы санитарлық-
                                  эпидемиологиялық ережелер мен
                                       нормаларға 2-қосымша

   Мұнай өндіретін өнеркәсіптің мұнай ұңғымаларын бұрғылау,
  пайдалану және кенорынын игерумен айналысатын нысандарына
  арналған санитарлық-тұрмыстық үй-жайларының құрамы және
                          құрылымдары

Өндіріс-
тік
үдеріс

Өнді-
рістік
үдері-
стің
топтары

Өндірістік үдерістің санитарлық сипаттамасы

Арнайы санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар және оның құрылымдары

1.Қабатық
қысымды
ұстау

16

Сорғы және
компрес-
сорлық
стансалар-
дың үй-жай-
ларында жұмыс істеу барысында қолдың және арнайы киімнің, ал жекеленген жағдайларда дененің  ластануы

Сорғы және компрес-
сорлық стансалардағы стационарлық санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар, себезгі бөлмелері.

2. Ұңғы-
маларды
пайдалану

16

Жұмыстың басым көпшілігі үй-жайдың ішінде, тек кезеңмен  ашық ауада орналасқан жекеленген ұңғымаларды қарап шығу 

Өнімді өндіру цехында немесе топтық өлшеу қондырғылары кешенін-
дегі стационарлық тұрмыстық үй-жайлар; жұмысшылардың жылынуына арналған себезгі бөлмелері, арнайы киім мен аяқ-киімдерді кептіретін құрылғылар; ыстық климатты жағдайда-салқындататып, демалуына арналған үй-жай.

3. Кен
орынын
жайғас-
тыру
жөніндеі
дайындық жұмыс-
тары

ІІд

Жылдың
барлық мезгілінде және қолай-
сыз  метео-
рологиялық жағдайда ашық ауада жүргізілетін жұмыс; ауасы құрғақ аумақта,   біршама шаңның  пайда болумен орындалатын жұмыс

Жылжымалы санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар; жуынатын себезгі бөлмелері, жұмысшылардың жылынып отыруына арналған үй-жайлар, арнайы - кептіретін құрал-жабдықтар; ыстық климаттық жағдайда жұмысшылардың салқындап, демалуына арналған үй-жай.

4. Бұр-
ғылау
құрылы-
сын жүр-
гізу
(мұнара
құрылысы)

ІІд

Жылдың барлық мезгілінде және қолайсыз  метеоро-
логиялық жағдайларда ашық ауада жүргізі-
летін жұмыстар; ауасы құрғақ аумақта,   біршама шаңның  пайда болумен орындалатын жұмыс

Жылжымалы санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар; жуынатын себезгілер, жұмысшылар жылынуға арналған үй-жайлар, арнайы киім мен аяқ-киімдерді кептіретін құрылғылар; ыстық климаттық жағдайда жұмысшылардың салқындап, демалуына арналған үй-жай.

5. Бұр-
ғылау
және оны игеру

ІІд

Жылдың
барлық мезгілінде және қолайсыз  метеоро-
логиялық жағдайларда ашық ауа астында  жүргізі-
летін жұмыс; жұмысшы-
лардың сумен, саз және цемент ерітінді-
сімен, шикі мұнаймен, химиялық реактив-
термен
жанасу арқылы орындалатын
өндрістік
үдерістер

Жылжымалы санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар, мыналармен жабдықталған: себезгі бөлмелері, аяқ ванналары, жұмысшылардың жылынуына арналған үй-жайлар, арнайы киім мен аяқкиімдерді кептіретін үй-жай мен құрылғылар; ыстық климаттық жағдайда жұмысшылардың салқындап, демалуына арналған үй-жай.

6. Ұңғы-
маларға
жерасты және күрделі жөндеу
жұмыста-
рын
жүргізу

ІІд

Жылдың барлық мезгілінде және қолай-
сыз метео-
рологиялық жағдайларда ашық ауада жүргізіле-
тін жұмыс; жұмысшы-
лардың шикі мұнаймен, сумен, химиялық реагент-
термен жанасу арқылы,  негізінен түрегеп тұрып орындалатын
өндірістік
үдерістер.

Жылжымалы санитарлық-тұрмыстық үй-жайлар мыналармен жабдықталған: себезгі бөлмелері, аяққа арналған ванналар, жұмысшылардың  жылынуына арналған үй-жайлар, арнайы киім мен аяқ киімдерді кептіретін құрылғылар, үй-жайлар; ыстық климаттық жағдайда жұмысшылардың  салқындап, демалуына арналған үй-жай.

7. Мұ-
наймен газды өндіру үшін жинау және дайындау (тауар-
лық парктер, термо-
химиялық қондыр-
ғылар, қыздыр-
ғыш пештер, сорғы стан-
салар
және басқа-
лары); өнеркә-
сіптік
жабдық-
тарды
жөндеу

ІІІб

3-ші және 4-ші
сыныпты
қауіптілігі
бар заттар-
мен жоғарғы деңгейде
газдалған үй-жайларда және ашық ауада жұмыс істеу
(құрамында қауіптілігі
2-ші сы-
ныпты
күкіртсу-
тегінің
жоғарғы
көлемі бар
мұнайлы
кеноры-
нында)

себезгі бөлмелерімен, жұмысшылардың жылынуына арналған үй-жайлармен, арнайы киім мен аяқ-киімдерді кептіруге арналған құрылғылармен, шаңтұтқышпен, ыстық климаттық жағдайда жұмысшылардың салқындап, демалуына арналған үй-жайлармен
жабдықталған
стационарлық,
санитарлық-тұрмыстық
үй-жайлар.

Қазақстан Республикасының   
Денсаулық сақтау министрінің 
2005 жылдың 29 маусымдағы  
N 305 бұйрығымен бекітілген  

Көмір өнеркәсібі объектілерінің еңбек және
тұрмыстық қызмет көрсету жағдайларына қойылатын
санитарлық-эпидемиологиялық талаптар 1. Жалпы ережелер

      1. Көмір өндіретін кәсіпорынға қойылатын санитарлық-гигиеналық талаптар Санитарлық ережелері мен нормалары (әрі қарай - ережелер) жер асты (әрі қарай - шахталар) және ашық (ойылып кесілген) жолдарымен көмірді және жанғыш тақта тасты шығаратын кәсіпорындарды жобалауға, салуға, қайта салуға, ректонструкциялауға және іс жүзіндегі кәсіпорындарға, байыту және брикетті фабрикаларға, сонымен бірге көмір өндіретін кәсіпорындарға арналған машиналардың, механизмдердің және жабдықтардың конструкцияларына қойылатын талаптарды белгілейді.

      2. Осы санитарлық ережелер мен нормаларда келесі терминдер мен анықтамалар қолданылған:
      1) көмір өндіретін кәсіпорын - көмірді шығаруды, байытуды және брикетирлеуді (көмірді төртбұрыштап текшелеп, престеп) өндіретін кәсіпорын;
      2) анкерлеу (қаланған тастарды ұстастыратын темір) - арнайы детальдармен (металды, темір бетонды, ағаш стержндер) машиналар мен имараттардың бөліктерін бекіту;
      3) брикетирлеу (көмірді төртбұрыштап текшелеп, престтеу) - кейінгі қолдануында шығынды азайту мақсатымен ұсақ көмірді дұрыс формалы кесектерге (брикеттерге) престеу;
      4) брикет фабрикасы - арнайы құрал-сайманның көмегімен көмірді брикетирлейтін кәсіпорын;
      5) генерация - электр энергиясының, шудың, вибрацияның, электромагниттік және жарық тербелістерінің шығарылуы;
      6) гидроциклон - орталықтан тепкіш күштің көмегімен сулы ортада тығыздығы бойынша ерекшеленетін минералдардың және басқа бөлшектердің дәндерін бөлуге арналған аппарат;
      7) гүрсіл - төгілетін материалдарды (кесегінің ірілігіне байланысты) желтартқыш немесе тор арқылы електен өткізетін, механикалық сорттауға арналған қозғалыссыз немесе елекке орнатылған (гүрсілдеу) құрылғысы;
      8) байыту фабрикасы - техникалық құнды немесе кейінгі қайта өңдеуге жарамды өнімді алу үшін минаралды шикізатты алғаш өңдейтін кәсіпорын;
      9) тіреу (гидротіреу) - тау жынысының құлауынан және төгілуінен қорғауға арналған имарат;
      10) копра - шахтаның үстіндегі құрылыс;
      11) ойылып кесілген жер - көмір кен орнын пайдалану кезінде түзілген ашық таулы өндірудің жиынтығы;
      12) стробоскопиялық әсері - 1) зат қозғалғандағы жеке сәт бейнесінің тез алмасуын қабылдау; 2) тез қозғалатын затты үзік-үзік бақылау жағдайында қабылдау;
      13) флотация - ұсақ және қатты бөлшектердің сумен дымқылданғыштығының айырмашылығына негізделген, минералмен өңдеу кезіндегі олардың бөліну процесі;
      14) флотореагент - флотация процесінде қолданылатын зат;
      15) флокуляция - коллоидты бөлшектердің борпылдақ, үлпек тәріздес агрегаттарға бірігу процесі;
      16) флокулянт - флокуляция процесін жүзеге асыру үшін қосылатын, арнайы зат;
      17) шахта - пайдалы қазбаны шығаратын тау өндіретін кәсіпорын;
      18) шахта оқпаны - тау жұмыстарына арналған, сыртқа шығатын есігі бар жер астының вертикалды немесе еңкіш тау өндірісі;
      19) шпур (тау жыныстарын қопару үшін бұрғылап, тесіп, қопарғыш затпен толтырылатын қуыс) - жарылғыш заттың зарядын орналастыруға және басқа мақсатқа тау жынысы бұрғыланған, диаметрі 75 мм-ге дейінгі, ұзындығы 5 м-ге дейінгі цилиндрлік қуыс;
      20) штольня (жатық не сәл көлбете қазылған қазба) - жер асты тау: эксплуатация, шолу, вентиляциялық және басқа жұмыстарды жасауға, сыртта есігі бар горизонталды немесе еңкіш тау өндірісі.

2. Жер учаскесін таңдауға қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар

      3. Қойма шаруашылығын орналастыру мен транспорттық операцияларды ұйымдастыру, кәсіпорынның территориясы мен ауасының ластануынан қорғайтын әдістер мен құрылғыларды пайдалана отырып, шикізаттар мен материалды механизацияланған әдіспен беру, түсіру және тиеуді қамтамасыз етуі керек.

      4. Ғимараттың ішінде технологиялық учаскелердің (цехтардың) орналасуы, бір учаскеден (цехтан) екіншіге зиянды өндірістік факторлардың түсуінен қорғауын ескере отырып жүзеге асырылуы керек.

      5. Тау қоспасын және байыту фабрикаларының қалдықтарын тасымалдауға арналған автомобиль және теміржол магистралдары салынған тұрғын үйлер территориясынан тыс өтуі керек.

      6. Кәсіпорынның территориясындағы тұрақты жолдың (автомобиль жолдарының, жүріп өтетін жердің, жаяу жүретін жолдың) бетінің жабындысы қатты болуы, шаңнан және ластан жүйелі түрде тазаланып тұруы керек. Жылдың жылы және құрғақ мезгілдерінде жолдар сумен немесе белгіленген тәртіпте пайдалануға рұқсат етілген байланыстыратын заттардың ерітінділерімен суландырылуы керек.

      7. Қалдықтар мен егіншілік өнімдерді жинақтау, сұрыптау, тасымалдау, уақытша сақтау, оларды зарарсыздандыру және көму арнайы лайықтанған алаңшаларда, кәсіпорынның территориясының ық жағына жүргізіледі.

      8. Іс жүзіндегі ойылып кесілген кен орнын пайдаланудың таулы-геологиялық және технологиялық жағдайының өзгеруіне байланысты, кешенді шаңсыздану жобасына түзету енгізілуі керек.

      9. Зиянды өндірістік факторлармен күресуге шаралар кешенімен қамтамасыз етілмеген жаңа және қайта салынатын кәсіпорындарды эксплуатацияға қабылдауға тиым салынады.

      10. Көмір өнеркәсібінің нысандарын пайдалану тек санитарлық-эпидемиологиялық қорытынды болған жағдайда болады.

3. Өндірістік ғимараттарға және
имараттарға қойылатын талаптар

      11. Шахтаның үстіндегі ғимаратта, тікелей шахтаның оқпанындағы жұмысшыларды күтетін бөлмедегі ауаның температурасы +16 0 С-тан кем болмауы керек.

      12. Табиғи желдетуі жоқ өндірістік ғимараттарды орналастыруға рұқсат етілмейді. Терезедегі фрамугалар және аэрациялық күн тартарлар ыңғайлы, жеңіл ашылуы және жабылуы үшін механизмдері болуы керек.

      13. Жеке ғимараттарда немесе копрада орналасқан шахтаға көтерілу бөлмелері кондиционерлермен, вентиляторлармен, ылғалдандырғышпен жабдықталуы керек. Қабырғасының және еденінің шуды жұтатын жабындысы болуы керек.

      14. Ғимараттар мен аспалы конструкцияның қабырғасының беті тегіс және шаңның жинақталуын болдырмауы керек. Бөлменің ішкі өңделуі зиянды заттардың сорылу мүмкіндігін болғызбауы керек. Барлық бөлмелердегі ауаның параметрлері гигиеналық нормативтерінің (ГН) талаптарына сәйкес келуі керек.

      15. Интенсивті шаң бөлінбейтін, бөлмелердің қабырғалары, шаңнан айына 1 реттен кем емес тазартылуы керек. Байытылуы пневматикалық әдіспен байыту фабрикаларында, сонымен бірге көмір концентратын кептіру цехында және оны тасымалдау жолында жиыстыру аптасына 1 реттен кем емес жүргізілуі керек.

      16. Өндірістік ғимараттары мен имараттары шөгіп қалған шаңды жиыстыруға арналған жабдықпен қамтамасыз етілуі керек. Машиналарды, құрал-саймандарды және аспалы конструкцияларды шаңнан тазарту, шөгіп қалған бөлшектердің атылуының алдын-алатын әдістермен (пневмо- және гидрожиыстыру) жүргізілуі керек.

      17. Еденнің беті шаңнан жеңіл тазартылуы керек. Бөлмені ылғалды жиыстыруда және технологиялық процестер барысында түзілетін сұйықтықтың ағып кетуіне арналған канализациялық құрылғыға ылдиы болуы керек. Жабындының материалы механикалық және химиялық әсерлерге тұрақты болуы керек, зиянды заттарды сорғызбауы керек. Өндірістік бөлмелерді ылғалды жиыстыру кезінде түзілетін ұсақ ұнтақталған тау жынысты су тазартылуы керек.

      18. Бас вентиляциялық қондырғылардың бөлмесінде шудың деңгейін төмендетуге арналған шаралар жүзеге асырылуы керек. Басқару пульті дыбыс изоляциясы бар жеке бөлмеге, машиналы залдың маңына шығарылуы керек. Вентиляциялық және аспирациялық қондырғылармен, шахталық көтерілумен, уатқыштармен, гүрсілдермен басқару постылары вибрациядан және шудан оқшауланған болуы керек.

      19. Жабдықтарды басқару постылары және диспетчерлік пункттері жекелеген дыбыстан оқшауланған бөлмелерде немесе кабиналарда орналасуы керек, ондағы шудың деңгейі ГОСТ-ының талаптарына сәйкес келуі керек.

      20. Діріл шығаратын құрал-сайман орналасқан көмірді байытатын фабрикалардағы және учаскелердегі жұмысшы алаңдары, дірілді өшіретін құралдармен жабдықталуы керек.

4. Технологиялық процестерге және құрал-саймандарға
қойылатын талаптар

      21. Көмірді және жанғыш тақта тасты шығаруға және қайта өңдеуге қолданылатын технологиялық процестер, машиналар және құрал СанЕмН-ның талаптарына сәйкес келуі және машинамен жұмыс істегендегі қолайсыз факторлардың өлшемдері көрсетілген паспорты болуы керек.

      22. Шаңның түзілуімен және бөлінуімен, шудың, вибрацияның және басқа қолайсыз факторларды шығаратын барлық технологиялық процестер үшін құжаттарына сәйкес арнайы шаралар қарастырылуы керек.

      23. Ашық жолмен көмірді шығарудағы технологиялық процесті жобалау, ұйымдастыру және орындау барысында:
      1) эргономикалық және гигиеналық талаптарға сәйкес келетін тау құрал-сайманын қолдана отырып, көмірді табатын және шығаратын жұмыстарды кешенді механизациялаумен;
      2) электрлік тарту күшіне транспорттық құралдар мен механизмдерді барынша қолданумен;
      3) ойылып кесілген жердегі ауаның басым ағымының аэродинамикасын ескере отырып, жұмыс орындарын орналастырумен; жиналған шаңды басуды, ұстауды және жоюды кіргізетін кешенді шаңсыздандырумен; тау жыныстары мен көмірдің қасиеттерін, сонымен бірге басқарудың дірілді және дыбысты оқшаулайтын кабиналарымен, жұмыстың тиімді тәртібін пайдалануды ескере отырып, құрал-сайманды таңдау есебінен;
      4) шу мен дірілдің деңгейінің мүмкіндік шегін сақтаумен; санитарлық қорғау зонасынан тыс жердегі атмосфералық ауаның ластанудан қорғаумен қамтамасыз етілуі керек.

      24. Тау машиналары мен механизмдерін эксплуатациялау және модернизациялау барысында әдістемелік нұсқауларын және көмірді жер астынан шығару барысында қолданылатын жаңа тау техникасын және технологиясын гигиеналық сараптау әдістемесін басшылыққа алу керек.

      25. Күші бар нормативтерге гигиеналық және эргономикалық сипаттамалары сәйкес келмегенде, осы сәйкессіздікті шақырған себептерді жойғанша техниканы эксплуатациялауға тиым салынады.

      26. Жөндеуден кейін түсетін машиналар, механизмдер және басқа технологиялық жабдықтар күші бар стандарттарға, гигиеналық талаптары бөлімі бойынша сәйкестілігіне тексеруден өтуі тиіс және оның нәтижесі техникалық паспортқа жазылуы керек.

      27. Өндірістік құрал-саймандардың және технологиялық процестердің гигиеналық сертификаттары және паспорттары болуы керек.

      28. Әрбір технологиялық процесте ауыр қол жұмысын азайтатын немесе болдыртпайтын тек негізгі ғана емес, сонымен бірге қосымша жұмыстардың механизациялық құралдары қолданылуы керек .

      29. Бетті-активті заттар (БАЗ), қатып қалуға және желге мүжілуге қарсы көмірді өңдеуге арналған заттар, химиялық реактивтер, антифриздер және олардың ерітінділері санитарлық-эпидемиологиялық сараптаудан өтуі керек.

      30. Іштен жану двигательдерінің пайдаланылған улы заттарын анықтау жүргізушінің жұмысшы орнында және транспорттың жиі жүретін жеріне жақын маңда жүргізілуі керек.

      31. Іштен жану двигателін қолдану кезінде шахталардағы және ойылып кесілген жерлердегі улы заттардың, пайдаланылған газдардың жұмысшыларға әсерінен қорғайтын шаралар жүргізу керек.

      32. Шаңды басу бойынша шараларды жүргізу кезінде ауыз суы, егерде ауыз суы болмаса немесе жеткіліксіз болса, онда санитарлық-эпидемиологиялық қызмет органдарының келісімімен алдын-ала тазартылған және зарарсыздандырылған басқа су көздерінің суы пайдаланылады.

5. Жер астынан көмірді шығару кезіндегі өндірістік процестерге және жұмысшы орындарына қойылатын талаптар

      33. Шахтаны жабдықтау және жер асты тау өндірісін күту бойынша жұмыстарды жүргізу РД-ға сәйкес келуі керек.

      34. Горизонталды өндіру жұмыс орнына дейінгі ара қашықтық 1 км-ден артық болса, ал ылдидағы өндіруде, сондай-ақ соңғы пункттер арасындағы айырмашылық 25 км және одан көп болғанда кісілерді міндетті түрде тасымалдау керек.

      35. Кісілерді тасымалдау үшін жылуды изоляциялайтын материалмен өңделген, қабырғасы мен орындығы қалың бөренелі, қақпағы бар жолаушы вагон арбасы қолданылады. Арнайы жұмыс киімімен жұмыс істейтін жолаушыларды тасымалдайтын транспорттың салонындағы ауаның температурасы жылдың қысқы және өтпелі кезеңдерінде +16 о С-тан төмен болмауы керек.

      36. Транспортқа жұмысшыларды отырғызатын жерлерде телефон байланысымен және транспорттың келе жатқанын хабарлайтын сигнализациямен, стационарлық жарықпен, орындықтармен жабдықталған, жылытылатын күту камералары қарастырылуы керек.

      37. Әрекеттегі штольня бөлімінің (100 м-ден алыс емес) маңындағы ауаның температурасы +16 о С-тан төмен болса, жұмысшыларды жылытатын бөлмелер, камералар немесе қуыс салынуы керек. Бұл кезде жұмысшылар сменасына бір адамға 1-2 л есебінен ыстық сусындармен қамтамасыз етілуі керек.

      38. Жұмысшылардың жүру жолындағы вентиляциялық ағыстың жылдамдығы секундына 8 м-ден жоғары болмауы керек.

      39. Кісілер тұрған тау өндіруінің ауасындағы оттегінің мөлшері 20%-тен аз, ал көміртегі диоксидінің мөлшері 0,5%-тен көп болмауы керек. Метанның мөлшері " Правила безопасности в угольных шахтах" құжатында келтірілген нормаларға сәйкес келуі керек.

      40. Кешенді-механизирленген тазарту штольняның бөліміндегі кісілердің сапырылысуына арналған және басқару органдарына кіруге болатын жолдың маңында, тіреудің арасындағы кеңістіктің кеңдігі 0,7 м-ден аз, ал биіктігі - секцияның бар кеңдігі бойынша 0,5 м-ден аз болмауы керек. Тіреудің тұрғызылған күйіндегі (түскен шегі), оның астындағы кеңістіктің биіктігі 0,4 м-ден аз болмауы керек.

      41. Жұмысшы орындары стандарттарының талаптарына сәйкес келуі керек. Ыңғайсыз жұмысшы позасында (тіземен, жатып) жұмысты атқару қажеттілігінде, жұмысшыларды жеке қорғаныш құралдарымен (тізеқаппен, шынтаққаппен) қамтамасыз ету керек.

      42. Көмірді қазып алу кезіндегі, шаңның түзілуін азайту үшін көмір сілемін алдын-ала ылғалдандыруды қолдану керек. Көмірді қазып алу кезінде көмір сілемін алдын-ала ылғалдандыру процесі тазартатын штольняның бөліміндегі қолайсыз еңбек жағдайын тудыртпауы керек.

      43. Қысым жоғары (10 Мпа-дан артық) судың ағысын қолданатын қазба және тазарту жұмыстарында көмір мен жыныстың ұсақ бөліктерінің және технологиялық судың шашырауынан жұмысшыларды қорғау шараларын қарастыру керек.

      44. Топыраққа, тіреуіштің бүйір қабырғалары мен элементтеріне шөгіп қалатын шаңнан, сонымен бірге көмір мен жыныстың төгілуінен, жер асты өндіруін ылғалды әдіспен мерзімді түрде тазарту жүзеге асырылуы керек. Оны үрлеу жолымен сығылған ауамен шаңды жиыстыруға тиым салынады.

      45. Жарылғыш жұмыстарды жүргізген кезде жарылғыш газдарды бейтараптайтын құралдарды қолдану керек.

      46. Тік түсетін қабаттарда шой балғамен көтеріліп бара жатқан иір ойықты өндіру, бүкіл этажына алдын-ала бұрғыланған скважинасымен іске асырылуы керек.

      47. Егер де шаңмен күресетін құралдар кешені жұмысшы зонасының ауасындағы шаңның мөлшерінің концентрациясының мүмкіндік шегіне (әрі қарай - КМШ) төмендетуді қамтамасыз етпесе, жеке экспозициялық дозаларды (уақытпен қорғау) реттеудің қосымша шараларын қарастыру керек.

      48. Шахтада қолданылатын арнайы сұйықтықтардың, шаңға қарсы күресуге қолданылатын химиялық қосышалардың және синтетикалық заттардың, жылуды-, гидро-, газды изоляциялайтын полимерлік материалдардың санитарлық-эпидемиологиялық қорытындысы болуы керек. Жұмысшы зонасындағы зиянды заттардың мөлшері КМШ-нен аспауы керек.

      49. Бетті активті заттарды (БАЗ), синтетикалық және полимерлік материалдарды дайындаумен және қолданумен байланысты барлық өндірістік процестер механизирленуі керек. Оларды орындау барысында жұмысшылар жеке қорғаныш құралдарымен (ЖҚҚ) жабдықталуы керек. Апатты жұмыстарды орындағанда полимерлік Пайдаланатын жерге материалдарды қолмен түсіруге болады. Синтетикалық және полимерлік материалдардың бастапқы шикізаттары жабық ыдыста жеткізілуі керек.

      50. Жер асты өндіруінде сменасына немесе бір жұмысшы күніне, бір реттік тапсырманы орындауға қажет синтетикалық және полимерлік материалдар компоненттерінің мөлшері сақталынуы керек. Бастапқы компоненттердің қалған мөлшері беткейде орналасқан қоймада сақталуы керек. Синтетикалық және полимерлік материалдар компонентінің әр партиясының сертификаты мен паспорты болуы керек.

      51. Синтетикалық және полимерлік материалдардың бастапқы компонентері зауыттың ыдысында сақталуы және тасымалдануы керек. Олардың әр партиясы белгіленген тәртіпте қолдануға рұқсат етіледі.

      52. Тау сілемдеріне синтетикалық материалдарды басып тығыздағанда, тау жыныстарын қопару үшін бұрғылап, тесіп қопарғыш затпен толтырылатын қуыстың скважинасын химиялық қаланған тастарды темірмен ұстастырғанда герметизациясы тығыз болуы керек. Жұмысшылар вентиляциялық ағыстың қимылы бойынша желдің ық жағында болуы керек. Химиялық қаланған тастарды ұстастырған темір скважинасынан гидроысырмасын шығару синтетикалық материалдың қатаюынан кейін жүргізілуі керек.

      53. Мүмкіндік шегіне дейін жұмыс орындарында шу мен вибрацияның деңгейін төмендетуді технологиялық және инженерлік-техникалық шаралар қамтамасыз ете алмаса, жеке қорғаныш құралдары қолданылуы тиіс, сонымен қатар экспозициялық дозасын реттеу арқылы жұмысшылардың денсаулығын қорғау және сменадан кейінгі медициналық реабилитация жүргізілуі керек.

      54. Жаңадан сатып алынған электровоздардың машинистерінің кабинасы сыртқы шудан, қолайсыз микроклиматтан және жергілікті вибрациядан қорғалуы керек.

      55. Қосалқы шу- және дірілді активтендіретін құрал-саймандарды (насостарды, вентиляторларды, ауаны салқындататын қондырғыларды) жұмысшы зонасынан тыс орналастыру керек.

      56. Дизельді двигательді машиналар өз уақытында техникалық қызметтен өтуі керек. Дизельді двигательдер тұрақты физикалық, химиялық және токсикологиялық сипаттамадағы отынмен жұмыс істеуі керек.

      57. Шахтада қолданылатын әр дизельді двигательге пайдаланылған зиянды заттың концентрациясына және двигательдің максималды қуаттылығына байланысты, жұмыс орнына берілетін таза ауаның минималды көлемі анықталуы керек. Бұл сипаттамалары анықталмаған двигательді қолдануға тиым салынады.

      58. Есту органын жеке қорғайтын құралсыз превматикалық перфораторлармен бұрғылау, пневматикалық ауыр жүк көтеретін шығырды басқару, поршеньде және турбокомпрессорларда жұмыс істеуге тиым салынады. Химиялық қаланған тастарды ұстастырған темірді бұрғылау үшін, локальды вибрация бойынша талаптарды қанағаттандыратын құралдар қолданылуы керек.

      59. Шахтаға түскенде әр жұмысшыға берілетін жеке шырақтың құрылымы үздіксіз жұмыстың 10 сағаты бойына атқарылатын еңбек операциясына қажет жарықпен қамтамасыз етілуі тиіс, ұстауға ыңғайлы, электролиттің шығуын және оның жұмысшының киімі мен терісіне түсу мүмкіндігін болғызбауы керек.

      60. Шахталық қондырғылардың негізгі және профилактикалық жөндеу жұмыстары ремонтты-механикалық шеберханалардың, цехтардың немесе заводтардың беткейлерінде өткізілуі керек.

      61. Жөндеу жұмысының басталуында құрал-саймандар көмірлі-жынысты шаңнан және жұмысшы сұйықтығынан тазартылуы тиіс, ал қажет болғанда - зиянсыздандырылуы керек. Құрал-сайманды тазарту әдісі жұмысшыларға зиянды заттардың әсерін болғызбауы керек.

      62. Жер асты өндірулерінде күнделікті жөндеу жұмыстарын орындау барысында, көп еңбекті қажет ететін операциялардың бәрі механизирленуі керек. Құрал-сайманды жөндеуге тағайындалған барлық цехтарда, салмағы 20 кг-нан артық детальдарды тасымалдау барысында маханизация құралдарымен (тельферлермен көтергіштермен, ауыр жүк көтеретін шығырлармен) жабдықталуы керек.

      63. Құрал-саймандарды, соның ішінде жер асты өндіруінде жөндеу барысындағы дәнекерлейтін жұмыстар "Санитарные правила при сварке, наплавке и резке металлов" СН-ның, сонымен бірге "Инструкция по ведению огневых работ в подземных выработках и надшахтных зданиях" құжатының талаптарына сәйкес жүргізілуі керек.

      64. Гидротіреуді және штольняның бөлімінің құрал-саймандарын жөндейтін учаскелерде құрама сиымдылықта эмульсияның және майдың қалдық ағынымен шайындының затын сорғызбайтын, еден құрылғысын қарастыру керек.

6. Ашық әдіспен көмірді шығарудың технологиялық
процесіне және жұмысшы орнына қойылатын талаптар

      65. Ашық тау өндіруді күту және ойылып кесілген жердің жабдықтары бойынша жұмысты жүргізу "Единые правила безопасности при разработке месторождений полезных ископаемых открытым способом" құжатының талаптарына сәйкес келуі керек.

      66. Пайдаланылған газын тазартусыз және бейтараптау құралдарының тиімсіздігі кезінде іштен жану двигательдерін ойылып кесілген бөлімнің машиналарында қолдануға тиым салынады. Бейтараптайтындар және тазарту құралдары КМШ-нен аспайтын деңгейде жұмысшы зонасының ауасындағы зиянды заттардың мөлшерін қамтамасыз етуі керек.

      67. Автомашиналардың жүру кестесі жұмысшы алаңшаларында, таудың кертпешінде, жолдың учаскесінде двигательдермен жұмыс істейтіндермен олардың жиналуына жол бермеуі керек. Үлкен салмақты самосвалдардың (10 т және одан жоғары) арасындағы минималды арақашықтық 30 м-ден аспауы керек. Тиеу жұмыстарын істегенде, тиейтін жерге транспорттың келуіне ілмекті жүйе қолданылуы керек.

      68. Шаң бөлінетін экскаваторлық және тиейтін жұмыстарда сумен немесе БАЗ-дың ерітінділерімен тау сілемдерін ылғалдандыру немесе суландыру қолданылуы керек. Пайдаланылған газды тазартатын құралдары жөнделмеген болса, дизельді двигательді автотранспортты эксплуатациялауға тиым салынады.

      69. Жарылғыш заттар (ЖЗ) гранула түрінде қолданылуы керек, улылық әсерін және оларды таңдағанда-жарылғыш газдың аз мөлшерінің пайда болуы мүмкіндігін ескеру керек.

      70. Скважиналарды зарядтау және штольняның бөлімін, сонымен бірге зарядты машиналарға ЖЗ-ы тиеу механизирленуі керек. Зарядты машиналармен және механизмдермен жұмыс істегенде шаңды басатын және шаңды ұстайтын құралдар қолданылуы керек. Жұмыс істейтіндер ЖҚҚ-мен қамтамасыз етілуі керек.

      71. Скважиналарды және химиялық қаланған тастарды ұстастырған темірді бұрғылау шаңды құрғақ ұстаумен немесе оны сумен басумен жүзеге асыру керек.

      72. Самосвалдың шанағына, вагонға және тасымалдайтын лентаға салынған тау сілемдері жылдың жылы мезгілінде суландыруы керек. Тиейтін алаңды суландыру шырағы жабуы керек.

      73. 100 м-ден артық тереңдіктегі ойылып кесілген жердің іркілмелі зонасындағы жұмысшы орындарында газдың жинақталуындағы ұзақ уақытты инверсиялар мен желсіз күндерде, арнайы құрылғыларды қолданатын жасанды вентиляция қарастырылуы керек.

      74. Ауаның алмасуын жақсарту үшін ойылып кесілген жерлерде ауаның табиғи ағымын реттеп, бағыттайтын және қорғайтын аэродинамикалық құрылғылар қарастырылуы керек.

      75. Кесінділерде қолданылатын тау машиналарының кабиналары стандарттарының талаптарына сәйкес келуі керек.

      76. Экскаваторлардың, жер снарядтарының кабиналарында тағамды сақтауға және ішуге арналған шкафқа (үстелдің), электрплитасының алаңына, суға арналған термостың, аптечканың , алғашқы көмектің, қолжуғыштың орнын қарастыру керек.

      77. Люминесцентті жарық қондырғыларынан шығатын жарық пульсациясының коэффициенті 20%-тен аспауы керек. Стационарлы жарық қондырғыларын эксплуатациялағанда жұмыс істейтін зонада стробоскопиялық әсерді төмендетуге бағытталған техникалық шаралар қарастырылуы керек. Кабинаның әйнектелген бөлігінің ашылуға және тығыз жабылуға бейімделген тетігі болуы керек.

      78. Шаңды төмендетуге және машинаның кабинасындағы микроклиматтың мүмкіндік параметрлерін жасау үшін есіктер мен терезелерді тығыздау қажет және ауаны тазартуға, жылытуға және салқындатуға арналған қондырғыны қолдану керек.

      79. Жұмысшы зонасының ауасындағы шаңның мөлшері, шу мен вибрацияның деңгейі КМШ-нен және ДМШ-нен аспауы керек.

7. Байытатын және брикетті фабрикалардың технологиялық
процестеріне және жұмысшы орындарына қойылатын талаптар

      80. Технологиялық процестерді дистанциядан басқаруға арналған, тұрақты жұмыс орындары шуды және дірілді изоляциялайтын, микроклиматтың, ауадағы шаңның мөлшерінің және улы заттардың мүмкіндік параметрлерін қамтамасыз ететін кабиналарда орналасуы керек.

      81. Уататын-сорттайтын, тасымалдайтын және байытатын құрал-саймандардан шығатын шудың және дірілдің деңгейін төмендету, оның пайда болу көзінде (дірілді изоляциялайтын фундаменттер, амортизаторлар, дыбысты изоляциялайтын қаптамалар, баспаналар), таралу жолында (экрандар, қоршаулар, фундаменттегі қазу), жұмыс істейтін зонасында (діріл изоляцияланған алаңшалар, орындықтар, кілемшелер, дыбысты изоляциялайтын кабиналар) жоюға, сонымен қатар ЖҚҚ-ын (шуға қарсы құлақшындар, дірілді сөндіргіш аяқ-киімдер мен қолғаптар) қолдануға негізделіп жүргізілуі керек.

      82. Уататын жерде, тасымалдайтын лентада, гүрсілде шикізат пен дайын өнімді тиейтін, түсіретін және аударып салатын орындар аспирациялық баспаналармен және шаңданбайтын жүйелермен жабдықталуы керек, ондағы жұмыс технологиялық жабдықтардың жұмысымен бірлесуі керек. Ол жұмыс басталудан 3-5 минут бұрын және жұмыс бітуден 5 минут бұрын аспирациялау және шаңсыздандыру жүйелерінің қосылуын қамтамасыз етуі керек.

      83. Көмірді қабылдайтын, кептіретін және дайын өнімді тиейтін учаскедегі, пневматикалық сепарациядағы, бөлектеу алдындағы көмірді құрғақ жіктеу және шаңсыздандыруда жүзеге асырылатын, шаңға қарсы шаралардың кешені жұмысшы зонасының ауасындағы шаңның концентрациясын КМШ-і деңгейінде ұстап тұруын қамтамасыз етуі керек.

      84. Шаң түзетін қабілеті бар көмірді байытқан кезде, санитарлық-эпидемиологиялық сараптамадан өткен заттарды, шаңды байланыстыратын қосымша ретінде қолдануға болады. Канцерогендік және мутагендік әсері бар заттарды көрсетілген мақсатта қолдануға тиым салынады.

      85. Суспензияны даярлайтын барлық технологиялық операциялар қатты ортада байыту үшін қолданылатын тығыздығы жоғары минералды ұнтақ бөліктерінің жұмысшы зонасына түсуін болғызбау мақсатымен, ауаны кіргізетін және шығаратын вентиляциямен жабдықталған баспаналарда жүргізілуі керек.

      86. Жанаспалы күбілерге, флотациялық машиналарға реагенттерді беру жүйесі жабық коммуникацияларда жүзеге асырылуы тиіс және еденге реагенттердің түсуінен қорғауды қамтамасыз етуі керек. Флотомашинаның науасының бүйірі арқылы көбіктің және пульпаның шашылуынан және төгілуінен сақтайтын шаралар қарастырылуы керек.

      87. Реагенттердің, флотацияның, регенерацияның, сорбцияның, кептіретін және зиянсыздандыратын бөлімшелердің бөлмелерінде ауадағы зиянды газдардың мөлшеріне бақылау жасалуы керек.

      88. Қатты орталарда байыту үшін қолданылатын тығыздығы жоғары минералды ұнтақтардың шаңының жұмысшыларға әсер ету мүмкіндігінен қорғау мақсатымен, олардың суспензиясын даярлайтын операциялардың барлығы, ауаны жергілікті шығаратын вентиляциямен жабдықталған, жабық жабдықтарда жүзеге асырылуы керек.

      89. Ашық сулы беткейлі жабдықтарда (бөлектейтін машиналарда, флотациялық машиналарда, құрғатқыш аппараттарда, гидроциклондарда) жұмыс істейтіндер гидроаэрозольдің шашырауынан қорғалуы керек. Мұндай бөлмелердегі салыстырмалы ылғалдылық жұмысшы зонасы үшін анықталған шамадан аспауы керек.

      90. Гүрсілдеу, руданы бұрғылау кезінде түзілетін ұсақ ұнтақталған тау жынысын центрифугада уату және сусыздандыру учаскелерінде, дыбысты изоляциялайтын кабиналардан технологиялық процестің барысына бақылауды қамтамасыз ету керек. Насосты қондырғының гүрсілдеткіштері, уатқыштары, сепараторлары, фильтрлеушілері, машинистері, темір ұсталары жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілуі керек.

      91. Технологиялық жабдықтарды топтап орналастыру жағдайында, жұмысшыларды шудан қорғау шаралары бөлменің акустикалық қасиеттерімен және қасында тұрған құрал-сайманның шулы сипаттамалары есебінен дыбыстың деңгейінің жоғарылау әсерін ескеруі керек.

      92. Флотореагенттерді және флокулянттарды қолдану кезінде КМШ-нен асатын концентрациядағы жұмысшы зонасының ауасына улы компоненттердің бөліну мүмкіндігін жою керек. Ерітіндіні дайындайтын жұмысшылар, тыныс алу органдары мен тері жабындыларын химиялық заттардан қорғайтын жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілуі керек.

      93. Ауыр салмақты жүкті қолмен көтергендегі және тасымалдағандағы әйелдерге арналған шамасының мүмкіндік шегі: басқа жұмыспен кезектесіп, ауыр салмақты жүкті көтеру және тасымалдау (сағатына 2 ретке дейін) - 10 кг, жұмыс сменасы бойына ауыр салмақты жүкті көтеру және тасымалдау - 7 кг құрайды.

      94. Байыту фабрикаларының реагентті бөлімшелері мен флотация бөлімшелеріндегі жөндеу жұмыстары кезінде қолданылатын құралдар флотореагенттерден тазартылуы керек.

      95. Тау жұмыстарын және пайдалы қазбаларды байыту жұмыстарын жүргізгенде "Охрана природы. Атмосфера. Правила контроля качества воздуха населенных пунктов", "Охрана природы. Почвы. Классификация химических веществ для контроля загрязнения" ГОСТ-тарының талаптарына сәйкес және көмір өндіретін кәсіпорынның ағынды суларымен ластанудан су қоймаларын санитарлық қорғау барысында су ресурсының, жердің рельефінің, топырақтың және атмосфераның сақталуына арнайы шаралар қабылдануы керек.

      96. Көмір өндіретін кәсіпорынның тазарту имараттарының жобаларында коагулянттардың және флокулянттардың пайдалануын негіздеп, ағынды суларды тұндыру уақытының есебі көрсетілуі керек. Ағынды суларды тазарту имараттарын эксплуатациялауға жіберуге дейін технологиялық құрал-саймандарды іске қосуға тиым салынады.

      97. Байыту және брикет фабрикаларындағы байыту процестерінде қолданылған соң, шахталар мен ойылып кесілген жерлерден тартып шығарылған ағынды суларды су қоймаларына ағызу, судағы өлшенген және еріген заттарға лабораториялық бақылаумен оларды тиімді тазарту және зарарсыздандырудан соң ғана рұқсат етіледі.

      98. Шаруашылық мұқтаждығына және топырақты суғаруға қолданылатын шахта суы микроэлементтердің көп мөлшерінен тазартылуы және зарарсыздандырылуы, деминерализациялануы, нейтрализациялануы керек. КМШ-і белгіленбеген флокулянттарды және басқа химиялық заттарды су қоймаларына ағызуға рұқсат етілмейді.

      99. Көмір кәсіпорнының беткей ағынды сулары, өндірістік бөлмелердің еденінің шайындылары ағызудан бұрын локальды тазартылуы немесе тазарту имараттарына жіберілуі керек.

      100. Шахтадағы шаңмен және жану өнімдерімен атмосфералық ауаның ластануының алдын-алу мақсатымен тау жынысының үйіндісінің өздігінен жануын және оның жел эрозиясын болдырмау үшін тиімді шаралар қабылдануы керек. Пайдаланылған тау жынысының үйінділері ГОСТ-ына сәйкес культивациялануы керек.

      101. Шахталардың, ойылып кесілген жерлердің, байыту фабрикаларының қатты қалдықтарын өндірістің басқа салаларында қолдану тек Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық органдарының келісімі бойынша мүмкін.

      102. Теміржол вагондарында және платформаларда көмірді тасымалдау кезінде оны төгіп алмауын және шаңның ұшуын болдырмайтын шаралар қарастырылу керек.

      103. Көмірді және тау жынысын арқанды жолмен, автомобильдермен, конвейерлермен немесе рельсті транспортпен шығарғанда, оларды белгіленбеген жерге түсіруге және жинауға тиым салынады.

8. Әкімшілік-тұрмыстық бөлмелерді орналастыруға және
санитарлық-тұрмыстық қамтамасыз етуге
қойылатын гигиеналық талаптар

      104. ӘТК-ның құрамында тағайындалуы арнайы санитарлық-гигиеналық және медициналық-профилактикалық бөлмелер: денсаулық пункттері, фотариилер, ингаляторлар, моншалар, сауналар, душтар, діріл беретін құралдармен жұмыс істейтіндерге қол ванналарын қабылдайтын бөлмелер, әйелдердің жеке гигиенасы бөлмесі, киімді шаңсыздандыратын камерелар, кір жуатын бөлмелер және профилакторийлер қарастырылуы керек.

      105. ӘТК-тар шахтаның оқпанына (штольня) жылытылатын және жарығы бар жабық шығатын жерімен немесе фабриканың бас корпусымен бірігуі керек, ол бойынша жұмысшыларды төмен түсіріп және жоғары шығарады.

      106. Санитарлық-тұрмыстық бөлмелері санпропускник типінде жасалуы, артқы қабырғаға әр кабинадан сабынды судың ағуын қамтамасыз ететін едені болуы тиіс, душқа қажет заттарды орналастыруға сөрелермен, аяқты өңдеуге және шаюға арналған үстелшелермен және суды ағызатын кілемшелермен жабдықталуы керек.

      107. Душ бөлмелерін ең көп сменада 5 кісіге 1 душ есебінен жасау керек. Кісілер жуынуға берілетін су "Санитарно-гигиенические и противоэпидемические требования к качеству воды централизованных систем питьевого водоснабжения" СанЕмН-ның талаптарына сәйкес келуі керек. Ыстық судың минималды температурасы +37 0 С-тан кем болмауы керек.

      108. Ашық ойылып кесілген жерде демалуға арналған стационарлы бөлмелері душ қондырғыларымен жабдықталуы керек. Жазғы уақытта жұмысшы орнынан 75 м-ден алыс емес, күннен сақтану үшін құрылған қалқада орналасқан, астында қосымша демалу орынымен жабдықталуы керек.

      109. Ашық ауада, орманның қоймасында, жылытылмайтын бөлмелерде, шахтаның оқпанын салуда жұмыс істейтіндер үшін, сонымен бірге жұмысшы орнындағы ауаның температурасы +10 0 С-тан кем болған барлық жағдайларда, аяқ пен қолды жылыту үшін арнайы құрылғылармен, киім ілгіштермен, қолғаптарды кептіретін құрылғылармен жабдықталған жұмысшылардың демалуына және жылынуына арналған арнайы бөлмелер қарастырылуы керек. Бөлмелер ауыз суымен және қайнаған сумен қамтамасыз етілуі керек.
      Жылдың қысқы және өтпелі кезеңдерінде бұл бөлмелердегі ауаның температурасы +22-ден +24 0 С-қа дейін, ал ауаның қозғалу жылдамдығы секундына 2,2 м-ден аспауы керек.

      110. Киім ілетін бөлмелер жұмыс және үй киімін жеке сақтауға арналған шкафтармен жабдықталуы керек. Ондағы шкафтар мен киім ілгіштің орналасуы бөлмені жиыстыруды, дезинфекциялауды және дезинсекциялауды ыңғайлы жүргізуге мүмкіндік беруі керек. Киім ілгіште ылғал киім үшін кептіргіштер қарастырылуы керек.

      111. Жуынатын және киім ілетін бөлмелердің едені, қабырғасы және құрал-саймендары смена сайын жиыстырылуы және дезинфекциялануы керек. Жуынатын бөлмелердің кіре берісінде "Инструкция по проведению дезинфекционных мероприятий при грибковых заболеваниях (микозах) стоп и кистей" құжатына сәйкес жазғы жеңіл аяқ-киімді әр кез қолданғаннан кейін дезинфекциялау үшін ванна құрылғысы болуы керек.

      112. Жуынатын бөлмеде жұмысшылар әр қолдануы алдында дезинфекцияланатын сабынмен, жуыну жөкесімен, сүлгімен және монша аяқ-киімімен қамтамасыз етілуі керек. Душта жұмыс істейтін кісінің аяқ киімі мен монша аяқ киімі жеңіл жуылатын материалдан дайындалуы керек және дезинфекцияланатын құралдарды пайдалана отырып, смена сайын дезинфекциялануы керек.

      113. Кір жуатын және химиялық тазарту бөлмелерінде арнайы киімді және аяқ киімді жуу тәртібін белгілейтін нұсқау болуы керек.

      114. Киімді кептіруге арналған киім ілгіштің ауасындағы шаңданудың мөлшеріне бақылау кварталына 1 реттен сирек жүргізілмеуі керек.

      115. Респираторлық бөлім шаңнан фильтрді тазартуға арналған қондырғымен және оның кедергісін бақылаумен, жартылай маскілерді жууға, дезинфекциялауға және кептіруге арналған құралдармен жабдықталуы керек.

      116. Алыс учаскелердегі штольня бөлімінің магистралды және уақытша конвейерлерде, бұрғылау станоктарын және басқа механизмдерде істейтін және жолдағы жұмысшылар үшін жылытудың жылжымалы пункттері қойылуы керек. Жылыту пункттерінен жұмыс орнына дейінгі қашықтық 300 м-ден аспауы керек.

      117. Қосалқы бөлмелерде, шахталардағы және байыту фабрикаларындағы ыстық тамағымен немесе сусындарымен асханалар, болмаса буфеттер, сонымен бірге жеке термостаттар мен жеке пакеттерге тамақ пен сусынды дайындап беретін және орайтын бөлме қарастырылуы керек.

      118. Асхананы 300 м-ден артығырақ орналастырылған ойылып кесілген жерде, қысқы уақытта демалатын бөлмелерде қосымша тамақ ішетін бөлме жабдықталады, онда қолды және ыдыс-аяқты сақтауға арналған шкаф қарастырылады.

      119. Көмір өндірісінің барлық кәсіпорындарында денсаулық пункті ескерілуі керек, ол қажетті медициналық аспаптармен, жедел және алғашқы медициналық жәрдемді көрсету үшін таңу материалдарымен қамтамасыз етілуі керек.

      120. Пласт өндіретін шахталардың 500 м және одан да көп тереңдікте жер асты денсаулық пункті ескерілуі керек.

      121. Жұмыс жүріп жатқан дайындық және тазартатын штольняның бөлімінің жұмыс орындарына экстренді көмек көрсетуге қажет ылғал түсуден қорғалған зембілдер, медициналық препараттар және дәрілер жинақталынған аптечкалар (150 м-ден алыс емес) жақын болуы керек.

      122. Жұмысшыларға фотарий құрылғылары мен жабдықтары және ультракүлгін сәулелену ұйымдастырылғанда "Указания к проектированию и эксплуатации установок ультрафиолетового облучения на промышленных предприятиях" құжатының талаптары ескерілуі керек.

      123. Баған маңындағы жер асты өндірісінде және жер асты транспорттарын күтетін жерде станциялы дәретханалар қойылуы керек. Оларды тегіс бетондалған еденді қуыс камерада орналастыру керек және ол стационарлық жарықпен және қолжуғышпен жабдықталуы қажет. Лас-былғанышты қабылдайтын ассенизациялық вагон-арба қолданған жөн. Вагон-арбаның қабылдайтын люгі жеңіл ашылуы және тығыз жабылуы керек. Жер асты дәретханасы люфтклозеттің негізінде жұмыс істеуі керек. Станциялы дәретханалардан алыс және жұмысшы саны үш кісіден көп алыс учаскелер үшін, жылжымалы дәретханалар қойылуы керек. Жылжымалы дәретханалардың құрылысы әкелуге және тазалауға ыңғайлы қамтамасыз етілетін құрылымы жабық болуы керек.

      124. Жер асты дәретханаларынан ассенизациялық вагон арбаларды толуына байланысты, аптасына 1 реттен сирек емес, биологиялық тазарту қондырғылары әрі қарай тазартатын арнайы жасалған төгетін (құятын) пунктіне сыртқа көтеру керек.

      125. Ойылып кесілген жердегі жұмыс учаскелері жұмыс орнынан 100 м-ден алыс орналаспаған люфтклозет типіндегі жылжымалы дәретханалар қамтамасыз етілуі керек. Лас былғаныш қабылдағышына аптасына 1 реттен кем емес тазарту жүргізілуі керек.

      126. Жабдықтардың сыртқы бетін дезинфекциялайтын жер асты және жер беті дәретханалары күнделікті жиыстырылып тұруы керек.

      127. Ассенизациялық жұмыс істейтіндерге жұмыс киімді, жеке киімді, аяқ киімді сақтайтын бөлімдері бар душ, жылы суы бар қолжуғыш және дезинфекциялайтын заттары бар санитарлық тораптар ескерілуі керек. Жұмыс киімдерін сақтайтын бөлмеде ауа кіргізетін және оны шығаратын вентиляциясы болуы керек.

9. Вентиляция мен жылытуға қойылатын талаптар

      128. Жер асты тау өндірісі механикалық тарту күші бар тұрақты жұмыс істейтін вентиляциямен қамтамасыз етілуі керек.

      129. Барлық вентиляциялық қондырғалыр тиімділігіне сыналуы керек. Сынаудың және дайындаудың нәтижелері бойынша әр вентиляциялық жүйеге паспорт толтыру керек. Вентиляциялық қондырғыны сынаудың, реттеудің және дайындаудың тәртібі ССБТ ҚНмЕ-нің талаптарына сәйкес жүзеге асырылуы керек.

      130. Вентиляциялық жабдықтарды, ауаны тазартатын құрылғыларды таңдағанда, сонымен бірге баспаналарды жобалау барысында шығуы мүмкін шаңның бөліну параметрлерінің ерекшеліктері ескерілуі тиіс және тығыз емес жерлер арқылы компенсациялайтын орынға (толтыратын) аспирациялық ауаның 10%-тік қоры қарастырылуы керек. Аспирациялық қондырғының өнімділігін, барлық жергілікті соратын бір мезгілдегі қолайлы жұмысына есептеу керек.

      131. Шахтаға, өндірістік бөлмелерге және АБК-ға механикалық вентиляция жүйелерімен берілетін ауаның құрамындағы шаң мен улы заттардың мөлшері жұмысшы зонасының ауасындағы концентрациясының мүмкіндік шегінің 30%-інен аспауы керек.

      132. Өндірістік бөлмелердегі айтарлықтай шаң бөлетін жылыту приборларының тазалауға ыңғайлы болуы үшін беті тегіс болуы керек.

      133. Ғимараттар мен имараттарды жылыту үшін қосымша өндірістік зияндылық тудырмайтын жүйелер, приборлар мен жылу таратушылар қарастырылуы керек.

      134. Жылытылмайтын өндірістік бөлмелерде, жылдың қысқы және өтпелі кезеңдерінде жұмыс істейтіндерді жылытуға арналған учаскелер жабдықталуы керек.

10. Жарыққа қойылатын талаптар

      135. Жер асты тау өндірісінде жұмыс істейтін кісілерді үздіксіз жұмыстың 10 сағаты бойына бақылау объектілерінінің жеткілікті жарығын қамтамасыз ететін жеке аккумуляторлы шырақтармен жабдықталуы керек. Пайдалану барысында олардан электролиттің шығу және жұмысшының терісі мен киіміне түсу мүмкіндігін ескеру керек.

      136. Ашық кесінділердің машиналары мен механизмдерінің кабиналарында, бұрғылау, тиеу, жеткізу техникасы орындарында, темір жол және автомобиль жолдары арқылы жұмысшылардың өтетін жолдарында, ғимараттар мен имараттардың бөлмелерінде, сонымен қатар жұмысшылар қозғалысының тұрақты жолдарында стационарлық жарық беретін қондырғалар орнатылуы керек.

      137. Стационарлы жарық беретін қондырғыларды эксплуатациялау барысында өндіріс зонасында стробоскопиялық әсерін төмендетуге бағытталған техникалық шаралар қарастырылуы керек.

      138. Люминисценттік қондырғылар тудыратын жарықтың пульсациясының коэффициенті 20%-тен аспауы керек.

      139. Кәсіпорындарда пайдаланылған газоразрядты лампыларды сақтауға арналған арнайы жабдықталған бөлмелер, сонымен бірге май шамдарды жөндейтін және тазалайтын шеберханалар бөлінуі керек.

      140. Тұрмыстық және қосалқы бөлмелерде, сонымен бірге дәлдігі аз жұмыстар жасалатын бөлмелерде қыздыру лампыларын қолдануға болады.

11. Жеке қорғаныш құралдарына қойылатын талаптар

      141. Құрал-саймандардың құрылымымен, өндірістік процестерді ұйымдастырумен және ұжымдық қорғаныш құралдарымен еңбектің қауіпсіздігі қамтамасыз етілмейтін жағдайда жеке қорғаныш құралдары (ЖҚҚ) қолданылуы керек. ЖҚҚ-ынсыз, сонымен бірге антисанитарлық жағдайдағы және ақауы бар ЖҚҚ-ымен жұмысшылар мұндай жұмыстарды атқаруға жіберілмейді.

      142. Жұмысшы зонасындағы ауаның шаңдануы жоғары жағдайдағы көмір өндіретін кәсіпорында жұмыс істейтіндер "ССБТ. Средства индивидуальной защиты органов дыхания" ГОСТ-ының талаптарына сәйкес, респираторлармен қамтамасыз етілуі керек. Техникалық сипаттамалары Мемлекеттік санитарлық-эпидемиологиялық қадағалау органдарымен келісілген респираторлардың түрлерін ғана пайдалануға рұқсат беріледі.

      143. Интенсивті шудың әсеріне ұшырайтын жұмысшылар ССБТ. талаптарына сәйкес жеке қорғаныш құралдарын қолдануы керек. Жеке қорғаныш құралдарын таңдау барысында акустикалық тербелістердің спектралды сипаттамасын ескеру керек.

      144. АБК-ның бөлмелерінде, табельдік нөміріне сәйкес әр жұмысшыға бекітілген шаңға қарсы ЖҚҚ-ын сақтау, беру және тазартудан басқа, оның хал-жайы мен жұмысқа жарамдылығына бақылау жүзеге асырылуы керек. Жартылай маскілер мен шаңға қарсы респираторлар күнделікті жуылуы және дезинфекциялануы керек. Шаңға қарсы ЖҚҚ-ның кедергісін тексерумен, фильтрін тазартуды әр жұмысшы сменасынан соң жүргізу керек. Респиратордың фильтрі минутына 30 л жылдамдықтағы ауаның стационарлы ағынында, су бағанының 10 мм-лік кедергісіне жеткенде алмастырылуы керек.

      145. Қорғаныш көзәйнектері, экрандар мен қалқаншаларды ластануына байланысты таза сумен шайып жуып, +40 0 С-тан жоғары емес температурада кептіру керек.

      146. Шуға қарсы құралдардың және шуға қарсы қосымшалардың ластанған беттерін әр кез қолданған сайын ылғалданған тампондармен немесе сабынды жылы сумен сүрту керек.

      147. Каскілерді ішкі жабдығынан ажыратпай күнделікті жылы сумен жуу және айына бір рет дезинфекциялау керек. Белгіленген тәртіпте пайдалануға рұқсат етілген құралдар каскілерді дезинфекциялауға қолданылуы керек.

      148. Арнайы жұмыс киімі күнделікті кешенді өңделуі: сырт киім - ылғалды шаңсыздануы немесе химиялық тазартылуы, іштен киетін киім - жуылуы керек. Жоғарғы арнайы жұмыс киімін өңдеу жиілігі - айына үш реттен кем емес, ал іштен киетін киім - күнделікті. Әр жұмыс сменасынан кейін, арнайы жұмыс киімі шаңсыздандырылуы және кептірілуі керек. Судан қорғайтын арнайы жұмыс киімі 50 0 С-тан жоғары емес температурада кептірілуі керек. Сүлгілер, каскінің астынан киетіндер, шұлғаулар - әр қолданған сайын ауыстырылуы, жуылуы және дезинфекциялануы керек. Тері-іріңдік және саңырауқұлақ ауруларының алдын-алу және емдеу үшін микробқа қарсы матадан іш киіммен қамтамасыз етілуі керек.

      149. Арнайы жұмыс аяқ киімі айына екі реттен кем емес дезинфекциялайтын заттарды қолдана отырып (15 мин. бойына хлорамин Б-ның 5%-ті ерітіндісімен немесе фитонның 1%-ті ерітіндісімен), жуылуы, ылғалданған аяқ-киім - смена сайын кептірілуі керек. Кептірілгеннен соң теріден жасалған аяқ киімге, арнайы мазь жағылады.

      150. Терінің іріңді аурулары және саусақтары мен табанының саңырауқұлақ аурулары бар науқастардың арнайы жұмыс киімі хлорамин Б-ның 5%-ті ерітіндісімен немесе басқа дезинфекциялайтын құралдармен күнделікті дезинфекциялануы керек.

12. Ауыз суымен қамтамасыз етуге және тамақтануға
қойылатын талаптар

      151. Салқындатылған және қыздырылған микроклимат жағдайында жұмыс істейтін жұмысшылардың су балансы бұзылысының алдын-алу үшін, денсаулық сақтау органдары ұсынған ыстық және салқын сусындармен (шәйлармен, кептірілген жемістерден жасалған қайнатпалармен, газдалған сулармен және басқаларымен) қамтамасыз етілуі керек.

      152. Жер асты өндірісінде жұмыс істейтіндер сыйымдылығы 0,75 л-лік құтылармен немесе сынбайтын термостармен қамтамасыз етілуі керек. Суға және сусындарға арналған ыдыстар халықтың санитарлық-эпидемиологиялық сәттілігі саласындағы өкілетті органдар рұқсат еткен материалдардан дайындалуы және көмір қышқылының (Н 2 СО 3 ) әсеріне тұрақты болуы керек. Айналымдағы ауыз суына арналған ыдыстардың (сыйымдылықтардың) саны, олар қамтамасыз ететін жұмыс орнының санынан екі есе көп болуы керек. Құтылардың және термостардың жуылуы мен сақталынуы орталықтандырылған болуы керек.

      153. Әкімшілік-тұрмыстық ғимараттарда суды сыйымдылыққа жинайтын арнайы крандармен жабдықталуы керек. Жер асты тау жұмысшыларының ауыз суымен қамтамасыз етілуі "Питьевой режим шахтеров" әдістемелік нұсқауына сәйкес ұйымдастырылуы керек.

      154. Ойылып кесілген жерлерде жұмыс істейтіндер әрекеті фонтан тәрізді крандар бар жабық ыдыстармен жеткізілетін сумен қамтамасыз етілуі керек. Суы бар ыдыстар жылдың қысқы мезгілінде жылытылатын арнайы бөлмелерге орнатылуы керек. Пункттердегі ауыз суының температурасы +20 0 С-тан жоғары және +8 0 С-тан төмен болмауы керек.

      155. Айналымдағы ыдыстардың саны, олар қамтамасыз ететін жұмыс орнының санынан екі есе көп болуы керек. Шахталар мен ойылып кесілген жерде ауыз суы құйылған ыдыстың 30%-тік қоры қарастырылуы керек.

      156. Жер бетіндегі шахталардың асханаларын күтіп ұстау және пайдалану, сонымен бірге азық-түліктердің кулинарлық өңдеуі және сатылуы нормативтік құқықтық актілердің Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрдің N 2526 тіркелген, Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау министрінің 2003 жылғы 25 шілденің Қоғамдық тамақтандыру объектіліріне қойылатын санитарлық-эпидемиологиялық талаптар санитарлық ережелері мен нормаларын бекіту туралы N 569 бұйрығына сәйкес болуы керек.

      157. Тамақтанудың жер асты пункттері болғанда, түскі ас жер асты асханасында әзірлене салысымен, термосқа салынуы керек. Дайын тағамы бар термостар салынғаннан соң 1-2 сағ. асырмай тамақтану пункттеріне жеткізілуі керек. Тарату кезінде бірінші ыстық тамақтардың температурасы 60 0 С-тан төмен, екіншінікі - 50 0 С-тан төмен, ал суықтыкі - +14 0 С-тан төмен болмауы керек.

      158. Шахтерлерді ыстық тамақпен қамтамасыз ету үшін, тікелей көмір шахтасының өндірісінде таза ағыстар, жұмыс орнының екі жағынан 15-20 минуттық жаяу жүретін жерде іс жүзіндегі "Санитарно-гигиенические требования к подземному пункту общественного питания" Санитарлық Ережелері мен Нормаларына сәйкес шахтерлердің жер асты тамақтану пункттері жасалуы керек.

      159. Шахтадан қайтарылған ыдыстарды және заттарды санитарлық өңдеу жер асты асханасында жүргізіледі.

      160. Калориялығы бойынша жұмысшылардың емдік-профилактикалық тамақтануы тағамдық заттармен, витаминдермен және биологиялық активті микроэлементтермен тең мөлшерде қарастырылуы керек.

13. Медициналық-профилактикалық қызмет етуге
қойылатын талаптар

      161. Кәсіпорынның жұмысшыларына медициналық-профилактикалық қызмет көрсету медициналық-санитарлық бөлімдермен (МСБ), емханалармен және ауруханалармен жүзеге асырылады.

      162. Денсаулық пунктіне дәрігерлер, орта және кіші медициналық персоналдың штатын жинақтау, құрал-саймандармен, аспаптармен және таңу материалдарымен жабдықтау азаматтардың денсаулығын қорғау саласындағы өкілетті органдардың күші бар бұйрығына сәйкес жүргізіледі. Жер асты денсаулық пункттеріне жұмысқа түсетін медицина қызметкерлері техника қауіпсіздігі бойынша нұсқаудан өтуі керек.

      163. Жұмысқа түсетін жұмысшылар мен инженерлік-техникалық жұмысшылар және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне байланысты өндірістерде және кәсіптегі жұмысшылар Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерді Мемлекеттік тіркеуден өткізетін Реестрінің N 2780 тіркелген, Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 12 наурызындағы N 243 бұйрығының "Міндетті түрде және кезеңді медициналық тексерістерден өтетін зиянды өндірістік факторлардың және кәсіптердің тізімін бекіту туралы және зиянды, қауіпті және қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне ұшырайтындарды міндетті тірде және кезеңді медициналық тексерістерден өткізу туралы Нұсқауға сай" АЖҚС жұмысшылары жұмысқа алынар алдында және кезеңді түрде қолданыстағы санитарлық-эпидемиологиялық ережелердің талаптарына сай медициналық тексерістерден өтулері керек.

      164. Жұмыс берушілер тек алдын-ала медициналық тексеруден өткеннен соң, ғана зиянды және қауіпті өндірістік факторлардың әсеріне байланысты жұмысқа қабылдауға және ҚР Денсаулық сақтау Министрлігінің бұйрығына сәйкес алдын-ала медициналық тексеруді жүргізуді ұйымдастыруға міндетті.

      165. Медициналық қорытындының негізінде кәсіби ауру жұмысшыда дәлелденген жағдайда, жұмыс беруші қолайсыз өндірістік факторлардың әсеріне байланысты емес жұмысқа ауыстыруға және заңда белгіленген тәртіпте денсаулығына келтірілген зиянның орнын толтыруға міндетті.

      166. Зиянды еңбек жағдайында жұмыс істеп, басқа жұмысқа ауысқан жұмысшылар және жұмыстан шығып кеткендер, кейіннен денсаулық жағдайы нашарлағанда және оның еңбек жағдайымен байланысын дәлелдеу қажеттілігінде кәсіби орталықтарға айтылған Қорытындыны көрсетуі керек.

      167. Медицина қызметкерлері өндірістік санитарияның, жеке гигиенаның ережелеріне және алғашқы өзіндік және өзара көмекті көрсетуге жұмысшыларды оқытуды және тәрбиелеуді іске асыруы керек.