ИПС "Әділет"

Unofficial translation

In accordance with subparagraph 7) of Article 5 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On use of atomic energy," the Government of the Republic of Kazakhstan hereby RESOLVED as follows:

Footnote. The preamble - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2022 No. 450 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

1. To approve the attached National plan for response to nuclear and radiological accidents.

2. This decree shall come into force upon expiry of ten calendar days from the date of its first official publication.

Prime Minister
of the Republic of Kazakhstan	К. Massimov

Approved by the decree
of the Government
of the Republic of Kazakhstan
dated August 19, 2016 no. 467

National plan for response of nuclear and radiation accident

Footnote. The national plan - in the wording of the resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated 29.06.2022 No. 450 (shall enter into force upon expiry of ten calendar days after the day of its first official publication).

Chapter 1. General provisions

1. This National plan for response of nuclear and radiation accident (hereinafter referred to as the Plan) has been developed in accordance with subparagraph 7) of Article 5 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On use of atomic energy".

2. This Plan shall apply to the central and local executive bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as individuals and legal entities engaged in activities in the field of nuclear energy use.

3. The following concepts shall be used in this Plan:

1) emergency - an emergency situation or an emergency event that shall include nuclear and radiation emergencies and shall require prompt measures to mitigate hazards or adverse effects on human health and safety or quality of life, property or the environment;

2) the threat of an accident - a state in which a danger to the life and health of people, their property and the environment shall be created;

3) site territory - the territory adjacent to the operating organization within the perimeter of the border, fence or indicator;

4) operating organization - a legal entity engaged in the treatment of nuclear facilities;

5) radioactive substances - any materials of natural or technogenic origin in any aggregate state containing radionuclides;

6) illicit trafficking of radioactive substances - any unauthorized movement, transfer or trade of radioactive substances, including nuclear materials;

7) nuclear materials - materials containing or capable of reproducing fissile (fissile) radionuclides;

8) nuclear and radiation accident - an accident associated with a nuclear and radiation plant or activity, as a result of which radioactive substances shall be released and radiation exposure occurs;

9) nuclear and radiation emergency - an emergency situation in which there shall be a real or perceived danger due to energy released as a result of a nuclear chain reaction or decay of chain reaction products, or radiation exposure;

10) impact factor of nuclear and radiation accident - ionizing radiation in case of release of nuclear materials and radioactive substances, as well as radioactive contamination of the site territory as a result of nuclear and radiation accident.

Other concepts applied in the Plan shall correspond to the concepts used in the legislation of the Republic of Kazakhstan on civil protection and the use of atomic energy.

4. The main sources of nuclear and radiation accidents include:

1) reactor core damage with radionuclide release;

2) radionuclide emissions as a result of equipment failure, fire or explosion at the reactor or fuel cycle facilities;

3) radioactive pollution of the environment;

4) loss or theft of radioactive substances, nuclear materials or equipment containing radioactive substances;

5) equipment failure or improper operation, which lead to exposure of personnel and/or the population;

6) accidents during transportation of nuclear materials and radioactive substances.

5. Response level:

1) facility level - operating organizations performing emergency planning and response to nuclear and radiation accidents at the site;

2) territorial level - local executive bodies carrying out emergency planning and response to nuclear and radiation accidents in the relevant territory;

3) republican level - the Government of the Republic of Kazakhstan and the central executive bodies carrying out emergency planning and response to nuclear and radiation accidents at the republican level.

6. The objectives of response in case of nuclear and radiation accident are:

1) assessment of the nature and size of the nuclear and radiation accident;

2) prevention of development of nuclear and radiation accident and mitigation of its consequences at the place of its occurrence;

3) prevention of the occurrence of deterministic effects of exposure in personnel and the population;

4) rescue of people and provision of first aid;

5) prevention of cases of stochastic effects of exposure in the population;

6) prevention of cases of harmful non-radiation effects in the population;

7) protection of the environment and material property;

8) preparation and resumption of normal social and economic activities;

9) taking protective or post-emergency measures when reaching the level of the prevented dose.

Chapter 2. Rights and obligations of the central and local executive bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as individuals and legal entities in the event of a nuclear or radiation accident

7. Authorized body in the field of civil protection shall :

1) supervise civil protection forces in organizing and carrying out civil protection measures;

2) allocate and use the material resources of the operational reserve;

3) carry out emergency rescue and urgent operations;

4) when eliminating an emergency, mobilize the material and technical resources of organizations in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan on civil protection;

5) at the request of local executive bodies, make a decision on the release of material assets from the state material reserve for taking measures to prevent or eliminate an emergency of a natural and man-made nature and its consequences;

6) make proposals to the Government of the Republic of Kazakhstan on the use of funds from the reserve of the Government of the Republic of Kazakhstan for the prevention, elimination of an emergency and its consequences;

7) prepare proposals to the President of the Republic of Kazakhstan on the introduction of a state of emergency in the territory of the Republic of Kazakhstan or in its individual areas in case of a nuclear and radiation accident;

8) ensure the readiness of the forces and means of bodies and units for emergency situations to act in case of emergency situations;

9) together with local executive bodies, organize evacuation measures, implementation of priority measures for the life support of the affected population;

10) monitor the current situation together with interested state bodies;

11) carry out management and inter-sectoral coordination of republican civil protection services in accordance with the Law of the Republic of Kazakhstan "On civil protection";

12) conduct together with interested state bodies republican exercises on the prevention and elimination of nuclear and radiation accidents;

13) prepare proposals to the Prime Minister of the Republic of Kazakhstan on declaring a technogenic emergency.

8. Authorized body in the field of atomic energy use:

1) give recommendations on ensuring the nuclear and radiation safety of personnel, individuals involved in the elimination of the consequences of a nuclear and radiation accident;

2) exchange operational messages on nuclear and radiation accidents with international organizations and supervisory authorities of transboundary states;

3) organize, if necessary, an independent scientific and technical expertise of documents on emergency planning and response to radiation and nuclear accidents with the involvement of international expert organizations;

4) in the event of an emergency, monitor, analyzesand evaluate the state of nuclear facilities of the Republic of Kazakhstan.

9. The state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population conducts measurements of the levels of radioactive pollution of the population's habitat, sampling from water, soil and food sources in the territory of settlements outside the controlled zone.

10. The authorized body implementing the state policy in the field of transport, coordination and regulation of the activities of the transport complex of the Republic of Kazakhstan, as well as the use of airspace:

1) coordinate all actions related to the provision of transport necessary to eliminate the consequences of a nuclear and radiation accident;

2) in accordance with the procedure established by the legislation of the Republic of Kazakhstan on civil protection, attract vehicles that shall be privately owned;

3) ensure transportation of personnel and equipment, materials and technical resources required for elimination of consequences of nuclear and radiation accident, evacuation measures;

4) ensure the readiness to receive international forces and means arriving by sea, land and air, involved in the response and elimination of the consequences of a nuclear and radiation accident;

5) ensure the fulfillment by the subordinate organizations of the transportation of forces, means and material and technical resources required for the elimination of nuclear and radiation accidents, the removal of the evacuated (resettled) population from the emergency response zones, as well as the transportation of dangerous goods (radioactive waste and objects) on a contractual basis with transportation customers;

6) carry out measures for the maintenance and repair of highways, which are part of the subordinate organizations of the state road economy, for the transportation of forces and equipment along them necessary for the implementation of emergency rescue operations and evacuation measures.

11. The authorized body in the field of environmental protection ensure radiation monitoring of the environment in residential areas.

12. Authorized body implementing the state policy in the field of defense:

1) in agreement with the authorized body implementing the state policy in the field of transport, coordination and regulation of the activities of the transport complex of the Republic of Kazakhstan, as well as the use of airspace, provide a safe corridor for aircraft with equipment, personnel and persons to respond to nuclear and radiation accidents;

2) at the request of the authorized body in the field of civil protection and local executive bodies of the regions, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of defense, provides the head of the elimination of the consequences of a nuclear and radiation accident with the necessary forces and means of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan to participate in the following tasks:

delivery of manpower, equipment and material resources to the areas of work to eliminate the consequences of a nuclear and radiation accident;

work on special treatment (decontamination) of the area and facilities;

maintaining a special regime for entering and leaving the emergency zone;

providing medical and other assistance to the affected population;

3) provide monitoring of the radiation situation in the areas of deployment of formations, military units and institutions of the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan.

13. Border Service of the National Security Committee of the Republic of Kazakhstan shall:

1) at the request of the authorized body in the field of civil protection, ensure the passage to the territory of the Republic of Kazakhstan of foreign forces and means arriving to participate in the elimination of the consequences of a nuclear and radiation accident;

2) ensure extraordinary entry of vehicles with humanitarian aid and accompanying individuals into checkpoints across the State border of the Republic of Kazakhstan;

3) provide assistance in crossing the State border of the Republic of Kazakhstan to emergency rescue services sent to eliminate the consequences of a nuclear and radiation accident.

14. The authorized body in the field of customs affairs ensure the customs declaration of goods necessary to eliminate the consequences of man-made emergencies delivered to the nuclear and radiation accident zone.

15. The authorized body in the field of foreign policy activities, on the basis of a letter from the authorized body in the field of atomic energy use, assist in obtaining a visa of the Republic of Kazakhstan to foreign specialists (personnel), if necessary, arriving in the Republic of Kazakhstan in order to assist in eliminating the consequences of a nuclear and radiation accident.

16. The authorized body that manages the system of internal affairs bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as intersectoral coordination in the field of combating crime, protecting public order and ensuring public safety shall:

1) participats in notification and informing the population about the accident and carrying out emergency rescue and other urgent work;

2) participate in measures to ensure the cordon of the radioactive contamination zone;

3) organize the safety of access to the radioactive contamination zone through the established checkpoints;

4) ensure public order at the collection points of the temporarily resettled population, registration, intermediate resettlement points and places of resettlement of evacuees, as well as in cases of incidents in the command post of operation management, hospitals and a center for informing the population, provides first aid to victims, if necessary;

5) together with the Armed Forces of the Republic of Kazakhstan ensures the safety and regulation of traffic during evacuation measures, as well as the regulation of traffic on routes, crossings, contaminated terrain in order to priority the forces of the authorized body in the field of civil protection;

6) accompany evacuation columns;

7) carry out registration and address and reference work in the places of resettlement of the evacuated population, accounting for the evacuated population, losses and victims;

8) organize the protected perimeter of the sanitary protection zone and access to its territory through established checkpoints;

9) in cooperation with the authorized body in the field of civil protection, the authorized body in the field of atomic energy use, the authorized body in the field of environmental protection, the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, the operating organizations ensure the safety of evidence and organize measures to investigate the causes of a nuclear and radiation accident.

17. The authorized body in the field of mass media, within its competence, assist in informing the population about the fact of radioactive contamination, the course of elimination and the rules of behavior of the population.

18. The authorized body in the field of forestry, protection, reproduction and use of wildlife and specially protected natural areas:

1) prepare proposals on the use of forest land in conditions of radioactive contamination;

2) organize and ensure the protection, protection, reproduction of forests and forestry, regulates forest management in the territory of the state forest fund, which shall be under its functional jurisdiction in areas of possible radioactive contamination.

19. The competent authority for space activities shall provide space monitoring using remote sensing of the Earth from space of contaminated territories in the event of a nuclear and radiation accident.

20. Local Executive Body shall:

1) attract territorial units of central state bodies, civil protection services and formations, as well as emergency medical services for the entire response time to provide assistance to the population, personnel and persons involved in the elimination of the consequences of the accident;

2) at the local level of an emergency, coordinate activities to eliminate the consequences of pollution in the accident zone, as well as to improve the environment in the region;

3) perform evacuation of the injured;

4) participate in measures to ensure the protection of citizens and environmental protection from the effects of ionizing radiation;

5) participate in the elimination, limitation and (or) reduction of the severity of the consequences of a nuclear and radiation accident;

6) inform the population through the media distributed in the territory of the corresponding administrative-territorial unit about the radiation situation within the corresponding administrative-territorial unit;

7) assess the state of the radiation situation;

8) provide deployment of mobile power stations;

9) organize decontamination of transport and sanitary treatment of the population on the basis of existing car washing stations and stationary institutions (baths, laundries);

10) determine the location of the resettled population, organizes its life support, including the deployment of temporary dwellings (tents, mobile and prefabricated houses);

11) ensure, as a matter of priority, the transportation of forces, equipment and material and technical resources necessary for the elimination of nuclear and radiation accidents, the removal of the evacuated population from the emergency response zones;

12) organize the sealing of premises by simplified methods and improvised means in order to prevent the ingress of radioactive substances into living quarters;

13) organize work to ensure the appropriate regime in the areas of radioactive contamination (equipment of checkpoints, collection points and places of resettlement of the temporarily evacuated population, comprehensive provision of the temporarily evacuated population on the routes of movement to the places of resettlement);

14) organize the provision of food, hot food and essential goods for the elimination of nuclear and radiation accidents together with the authorized body in the field of civil protection.

21. Individuals shall have the right to:

1) radiation safety in accordance with Article 19 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On radiation safety of the population";

2) take part in measures to prevent and eliminate nuclear and radiation accidents and their consequences in accordance with subparagraph 3) of paragraph 1 of Article 18 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On civil protection";

3) to protect life, health and personal property in the event of a nuclear and radiation accident in accordance with subparagraph 6) of paragraph 1 of Article 18 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On civil protection";

4) compensation for damage caused to their health and damage to property due to a nuclear and radiation accident in accordance with paragraph 1 of Article 21 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On radiation safety of the population."

22. Individuals must comply with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of radiation safety and comply with the requirements of officials of this organization on the territory of the operating organization in accordance with Article 22 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On radiation safety of the population."

23. Operating organizations shall have the right to:

1) make proposals to state and local self-government bodies to ensure civil protection in accordance with subparagraph 1) of paragraph 1 of Article 16 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On civil protection";

2) carry out work to establish the causes and circumstances of accidents, incidents and fires that occurred at their facilities, in accordance with paragraph 2) of paragraph 1 of Article 16 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On civil protection";

3) receive information in the field of radiation safety through authorized state bodies and mass media in accordance with Article 20 of the Law of the Republic of Kazakhstan "On radiation safety of the population."

24. Operating organizations shall:

1) create and maintain reserves of material and financial resources to eliminate the consequences of a nuclear and radiation accident in accordance with emergency response plans;

2) carry out urgent actions to limit and eliminate the consequences of a nuclear and radiation accident in accordance with emergency response plans;

3) take measures to protect personnel and the population from the consequences of a nuclear and radiation accident;

4) conduct initial radiation monitoring in the event of a nuclear and radiation accident;

5) create surveillance, warning, communication and support systems for their actions in the event of a nuclear and radiation accident;

6) carry out at their own expense all necessary measures to prevent nuclear and radiation accidents and eliminate their consequences;

7) notify the local executive bodies of the relevant administrative-territorial unit and the central executive bodies of the Republic of Kazakhstan of the occurrence of a nuclear and radiation accident;

8) take measures to provide pre-medical medical care to victims of a nuclear and radiation accident;

9) take measures to localize the focus of radioactive contamination and prevent the spread of radioactive substances into the environment;

10) analyze and prepare a forecast of the development of a nuclear and radiation accident and changes in the radiation situation in a nuclear and radiation accident;

11) take measures to assess individual emergency doses of personnel exposure and to assess (by calculation) the levels of emergency exposure of the population;

12) develop and coordinate documents on joint actions on emergency response to nuclear and radiation accidents with interested state bodies;

13) develop and approve a plan and schedule of training emergency response measures;

14) develop and approve emergency response plans;

15) provide physical protection of nuclear materials and sources of ionizing radiation above the level of withdrawal;

16) carry out work on special treatment (decontamination) of the area and objects;

17) heads of organizations notify employees of organizations, emergency and rescue services, duty dispatch services and the population living in the emergency area by using facility-level warning systems;

18) create, equip, equip and maintain in readiness specialized facility formations of civil protection.

Chapter 3. Procedure for action and management of nuclear and radiation accident preparedness and response activities

25. The plan shall enter into force by the decision of the authorized body in the field of atomic energy use:

1) in cases of the release or threat of the impact factors of a nuclear and radiation accident outside the territory of the site of the emergency nuclear, radiation or electrophysical installation;

2) in case of transboundary nuclear and radiation accidents that occurred on the territory of another state, the impact or threat of impact of which applies to the territory of the Republic of Kazakhstan.

26. Operating organizations develop and approve emergency response plans in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan, which provide for the procedure for actions and measures in case of incidents and elimination of accidents and their consequences to minimize the possible impact on personnel, population and environment in accordance with the category of potential radiation hazard of a nuclear, radiation or electrophysical installation.

In the event of a nuclear and radiation accident at the site, the operating organizations immediately begin to eliminate the accident according to the emergency response plans. Operating organizations use the available equipment to respond to and eliminate the consequences of a nuclear and radiation accident.

Response to nuclear and radiation accidents on the site territory, which do not pose a threat to the release of impact factors outside the site territory, shall be carried out by operating organizations.

27. Representatives of the authorized body in the field of civil protection, the authorized body in the field of atomic energy use, the authorized body in the field of environmental protection, the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population make recommendations to the head of the emergency response headquarters regarding the radiation safety of persons involved in the elimination of the consequences of a nuclear and radiation accident, and the question of the admissibility of the use of methods for eliminating the consequences of the accident.

28. Response actions affecting the transboundary aspects of the impact of a nuclear and radiation accident are coordinated with the authorized body in the field of civil protection, the authorized body for foreign policy activities and are carried out in accordance with international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

29. In cases where a nuclear and radiation accident or response to it may have a negative impact on the environment of other States, notification is sent to these States at the appropriate level in compliance with the requirements of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of protection of State secrets.

30. In the event of a nuclear and radiation accident, the population shall be provided with unhindered access to information on the risk of hazardous factors of emergency situations, measures of the necessary safety, while protecting the life, health and personal property of citizens.

31. Compensation for damage (damage) caused to individuals and legal entities, the environment due to nuclear and radiation accidents shall be carried out in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of atomic energy use, civil protection and international treaties ratified by the Republic of Kazakhstan.

Chapter 4. Coordination of actions of organizations and state bodies in the event of a nuclear or radiation accident and elimination of its consequences

32. In the event of a nuclear and radiation accident, the following measures shall be taken:

1) operating organizations take measures to protect the personnel of the enterprise and the population, localize the accident and eliminate its consequences;

2) local executive bodies classify a nuclear and radiation accident as facility and (or) territorial, determine the extent of the spread and zone of a nuclear and radiation accident;

3) after receiving information on the nuclear and radiation accident and determining its scale, local executive bodies and operating organizations immediately shall enter into force emergency response plans and carry out priority actions to eliminate the consequences of the nuclear and radiation accident.

33. Localization of nuclear and radiation accident and elimination of its consequences shall be carried out:

1) at the facility level by the forces and means of operating organizations;

2) at the territorial level by the forces and means of local executive bodies, territorial divisions of the authorized body in the field of civil protection and territorial divisions of the central executive bodies of the Republic of Kazakhstan;

3) at the republican level by the forces and means of the central executive bodies of the Republic of Kazakhstan.

34. Information on the threat of occurrence or in the event of a nuclear and radiation accident shall be transmitted:

1) from operating organizations - to the local executive body of the relevant administrative-territorial unit, the authorized body in the field of atomic energy use, the authorized body in the field of civil protection, the territorial bodies of the central executive bodies of the Republic of Kazakhstan;

2) from the local executive body of the relevant administrative-territorial unit and territorial bodies of the central executive bodies of the Republic of Kazakhstan - to the central office of the relevant department;

3) from the authorized body in the field of civil protection - to the Government of the Republic of Kazakhstan.

35. Information on nuclear and radiation accident shall be transmitted via all available communication channels with the following time characteristics:

1) emergency information on the threat or occurrence of a nuclear and radiation accident, including informing the population through the media, warning systems - immediately;

2) updated information on the development of the situation and the progress of work on the localization and elimination of consequences - within the next 30 (thirty) minutes;

3) clarifying data - with a frequency of 2 (two) hours during emergency rescue operations;

4) reference information - no later than one (1) hour after the request for reference information.

36. When detecting radioactive substances that have external signs, including warning signs about radiation hazard, marking and special signs, local executive bodies shall carry out the following measures:

1) taking measures to restrict the access of unauthorized persons to the place of detection of radioactive substances;

2) immediate notification and arrival at the place of detection of radioactive substances of representatives of the authorized body in the field of civil protection, the authorized body in the field of atomic energy use, the authorized body in the field of environmental protection, the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population. Representatives of the authorized body in the field of civil protection, the authorized body in the field of atomic energy use, the authorized body in the field of environmental protection, the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population carry out primary actions to verify the real excess of radiation levels, determine the boundaries of the controlled zone, which introduces special rules for radiation control and admission of people to it, and confirm the need for response. Representatives of the authorized body that manages the system of internal affairs bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as intersectoral coordination in the field of combating crime, protecting public order and ensuring public safety, carry out actions to prevent people from entering the controlled zone, as well as the necessary operational and investigative actions in order to identify possible signs of illegal activity and persons who could carry out it;

3) when confirming the presence of an increased level in the relevant territory under the chairmanship of the akim or deputy akim of the relevant administrative-territorial unit with the inclusion of representatives of territorial divisions of the authorized body in the field of civil protection, a state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, an authorized body in the field of atomic energy use, an authorized body in the field of environmental protection, national security bodies and an authorized body, leading the system of internal affairs bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as inter-sectoral coordination in the fight against crime, protection of public order and ensuring public safety, a working group shall be formed for the initial response and investigation of the scene;

4) after the creation of a working group consisting of representatives of the above authorized bodies, operational response measures shall be carried out, including radiological examination of the area, radioactive substances, representatives of the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population, during which measurements of the exposure dose rate of gamma radiation are carried out, the presence of radioactive alpha and beta contamination, as well as the level of neutron radiation are checked;

5) according to the results of the initial examination by representatives of territorial divisions of the authorized body in the field of civil protection, an authorized body in the field of atomic energy, an authorized body in the field of environmental protection, state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population prepares conclusions on the main parameters of the radiation situation at the place of detection of radioactive substances, which include the type, characteristics of radioactive substances, their location, possible ways of forming dose loads on personnel and the population, as well as recommendations (if necessary) for immediate transportation of radioactive substances to a storage facility safe for the public and the environment;

6) an organization with a state license for the transportation of radioactive substances shall document and transport the seized radioactive substances in accordance with the requirements of the current legislation;

7) after the seized radioactive substances are transported from the place of their detection, the working group shall decide on the need for emergency recovery work at the place of detection of radioactive substances, prepare conclusions and proposals on possible radiological consequences, as the Government of the Republic of Kazakhstan shall be informed.

37. In order to prevent destruction of material and other evidence of possible illegal activities, all actions of representatives of territorial divisions of the authorized body in the field of civil protection, an authorized body in the field of atomic energy, an authorized body in the field of environmental protection, the state body in the field of sanitary and epidemiological well-being of the population must be coordinated with representatives of the authorized body, leading the system of internal affairs bodies of the Republic of Kazakhstan, as well as inter-sectoral coordination in the fight against crime, protection of public order and ensuring public safety, carrying out the necessary investigative and operational actions.

38. At the end of the pre-investigation check on the fact of illegal circulation of radioactive substances, the issue of initiating a criminal case in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan is being resolved.

39. The competent authority for the atomic energy use shall send an official report on the detection of illicit trafficking in radioactive substances to the international database on illicit trafficking of the International atomic energy agency.

40. After conducting all procedures for the investigation and investigation of the case of illicit trafficking in the establishment of radioactive substances of the appropriate category, the procedures for registration of radioactive substances are carried out in accordance with the Agreement between the Republic of Kazakhstan and the International atomic energy agency on the application of guarantees in connection with the Treaty on the Non-Proliferation of Nuclear Weapons of July 26, 1994.

"Атом энергиясын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 5-бабының 7) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

Ескерту. Кіріспе жаңа редакцияда – ҚР Үкіметінің 29.06.2022 № 450 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

1. Қоса беріліп отырған Ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюдың ұлттық жоспары бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтiзбелiк он күн өткен соң қолданысқа енгiзiледi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

К.Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2016 жылғы 19 тамыздағы
№ 467 қаулысымен
бекітілген

Ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюдың ұлттық жоспары

1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюдың ұлттық жоспары (бұдан әрі – Жоспар) "Атом энергиясын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 5-бабының 7) тармақшасына сәйкес әзірленді.

2. Осы Жоспар Қазақстан Республикасының орталық және жергілікті атқарушы органдарына, сондай-ақ атом энергиясын пайдалану саласындағы қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғаларға қолданылады.

3. Осы Жоспарда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) авариялық жағдай – ядролық және радиациялық авариялық жағдайды қамтитын және адам денсаулығы мен қауіпсіздігі немесе өмір сүру сапасы, меншік немесе қоршаған орта үшін қауіпті немесе қолайсыз салдарды жеңілдету үшін жедел шаралар қабылдауды талап ететін штаттан тыс жағдай немесе штаттан тыс оқиға;

2) аварияның туындау қаупі – адамдардың өмірі мен денсаулығына, олардың мүлкі мен қоршаған ортаға қауіп төнетін жай-күй;

3) алаң аумағы – шекара периметрі шегінде пайдаланушы ұйымға, қоршауға не көрсеткішке іргелес аумақ;

4) пайдаланушы ұйым – атом энергиясы пайдаланылатын объектілермен жұмыс істеу жөніндегі қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға;

5) радиоактивті заттар – құрамында радионуклидтер бар, кез келген агрегаттық күйдегі, шығу тегі табиғи немесе техногендік кез келген материалдар;

6) радиоактивті заттардың заңсыз айналымы – ядролық материалдарды қоса алғанда, радиоактивті заттардың санкцияланбаған кез келген орын ауыстыруы, берілуі немесе саудасы;

7) ядролық материалдар – бөлiнетiн (ыдырайтын) радионуклидтерден тұратын немесе оларды шығаруға қабілетті материалдар;

8) ядролық және радиациялық авария – ядролық және радиациялық қондырғымен немесе салдарынан радиоактивті заттардың шығарындылары орын алатын және радиациялық сәулелену туындайтын қызметке байланысты авария;

9) ядролық және радиациялық авариялық жағдай – ядролық тізбекті реакция немесе тізбекті реакция өнімдерінің ыдырауы немесе радиациялық сәулелену нәтижесінде бөлінетін энергия салдарынан нақты немесе солай деп қабылданатын қауіп орын алатын авариялық жағдай;

10) ядролық және радиациялық аварияның әсер ету факторы – ядролық материалдар мен радиоактивті заттардың шығарындысы, сондай-ақ ядролық және радиациялық авария салдарынан алаң аумағының радиоактивті ластануы кезіндегі иондаушы сәуле.

Жоспарда қолданылатын өзге ұғымдар Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау және атом энергиясын пайдалану туралы заңнамасында пайдаланылатын ұғымдарға сәйкес келеді.

4. Ядролық және радиациялық авариялардың негізгі көздеріне:

1) радионуклидтер шығарып реактордың белсенді аймағын зақымдау;

2) жабдықтың істен шығуы, реакторда немесе отын циклінің кәсіпорындарында өрт немесе жарылыс салдарынан радионуклидтердің шығарындысы;

3) қоршаған ортаның радиоактивті ластануы;

4) радиоактивті заттардың, ядролық материалдардың немесе құрамында радиоактивті заттар бар жабдықтың жоғалуы немесе ұрлануы;

5) персоналдың және (немесе) тұрғындардың сәулеленуіне әкелетін жабдықтың істен шығуы немесе дұрыс пайдаланылмауы;

6) ядролық материалдар мен радиоактивті заттарды тасымалдау кезіндегі авариялар жатады.

5. Ден қою деңгейі:

1) объектілік деңгей – алаң аумағында аварияға қарсы жоспарлауды және ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюды жүзеге асыратын пайдаланушы ұйымдар;

2) аумақтық деңгей – тиісті аумақта аварияға қарсы жоспарлауды және ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюды жүзеге асыратын жергілікті атқарушы органдар;

3) республикалық деңгей – республикалық деңгейде аварияға қарсы жоспарлауды және ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының Үкіметі мен орталық атқарушы органдар.

6. Ядролық және радиациялық авария кезінде ден қою мақсаттары:

1) ядролық және радиациялық аварияның сипаты мен ауқымын бағалау;

2) ядролық және радиациялық аварияның өрбуін болғызбау және ол туындаған жерде оның салдарын төмендету;

3) персонал мен тұрғындарда детерминацияланған әсердің пайда болу жағдайларын болғызбау;

4) адамдарды құтқару және алғашқы медициналық көмек көрсету;

5) тұрғындарда сәулеленудің стохастикалық әсерінің өрбу жағдайларын болғызбау;

6) тұрғындарда радиациялық емес зиянды әсер жағдайларының алдын алу;

7) қоршаған ортаны және материалдық мүлікті қорғау;

8) қалыпты әлеуметтік және экономикалық қызметті дайындау және қайта бастау;

9) алдын алуға болатын доза деңгейіне жеткен кезде қорғау немесе авариядан кейінгі шараларды қабылдау болып табылады.

2-тарау. Қазақстан Республикасының орталық және жергілікті атқарушы органдарының, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалардың ядролық немесе радиациялық авария жағдайындағы құқықтары мен міндеттері

7. Азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган:

1) азаматтық қорғау іс-шараларын ұйымдастыру және жүргізу кезінде азаматтық қорғау күштеріне басшылық етеді;

2) жедел резервтің материалдық құралдарын бөледі және пайдаланады;

3) авариялық-құтқару және кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргізуді жүзеге асырады;

4) төтенше жағдайды жою кезінде Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау саласындағы заңнамасына сәйкес ұйымдардың материалдық-техникалық ресурсын жұмылдырады;

5) жергілікті атқарушы органдардың өтінішхаты бойынша табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайдың және оның салдарының алдын алу немесе оны жою жөнінде шаралар қабылдау үшін мемлекеттік материалдық резервтен материалдық құндылықтарды шығару туралы шешім қабылдайды;

6) Қазақстан Республикасының Үкіметіне төтенше жағдайдың және оның салдарының алдын алу, оны жою үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің резервінен қаражатты пайдалану туралы ұсыныстар енгізеді;

7) Қазақстан Республикасының Президентіне ядролық және радиациялық авария кезінде Қазақстан Республикасының аумағында немесе оның жекелеген жерінде төтенше жағдай енгізу туралы ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады;

8) төтенше жағдай органдары мен бөлімшелерінің күштері мен құралдарының төтенше жағдай туындаған кезде әрекет етуге дайын болуын қамтамасыз етеді;

9) жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп эвакуациялық іс-шараларды, зардап шеккен тұрғындардың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету жөніндегі бірінші кезектегі іс-шаралардың орындалуын ұйымдастырады;

10) мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп қалыптасқан ахуалға мониторинг жүргізеді;

11) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес республикалық азаматтық қорғау қызметтеріне басшылық жасауды және салааралық үйлестіруді жүзеге асырады;

12) мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп, ядролық және радиациялық авариялардың алдын алу және оларды жою бойынша республикалық оқу-жаттығу өткізеді;

13) Қазақстан Республикасының Премьер-Министріне техногендік сипаттағы төтенше жағдайды жариялау туралы ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады.

8. Атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган:

1) персоналдың, ядролық және радиациялық аварияның салдарын жоюмен айналысатын адамдардың ядролық және радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөнінде ұсынымдар береді;

2) халықаралық ұйымдармен және трансшекаралық мемлекеттердің қадағалау органдарымен ядролық және радиациялық авариялар туралы жедел хабарламалар алмасуды жүзеге асырады;

3) қажет болған жағдайда халықаралық сараптама ұйымдарын тартып, аварияларға қарсы жоспарлау және радиациялық және ядролық аварияларға ден қою жөніндегі құжаттарға тәуелсіз ғылыми-техникалық сараптама ұйымдастырады;

4) авариялық жағдай туындаған кезде Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану объектілерінің жай-күйін бақылайды, талдайды және бағалайды.

9. Халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік орган халықтың мекендеу ортасының радиоактивті ластану деңгейін өлшейді, бақыланатын аймақтан тыс елді мекендер аумағында сумен жабдықтау көздерінен, топырақтан және тамақ өнімінен сынама алады.

10. Көлік саласында мемлекеттік саясатты іске асыруды, Қазақстан Республикасы көлік кешенінің қызметін үйлестіруді және реттеуді, сондай-ақ әуе кеңістігін пайдалануды жүзеге асыратын уәкілетті орган:

1) ядролық және радиациялық авариялар салдарын жою үшін қажетті көлікпен қамтамасыз етуге байланысты барлық іс-қимылды үйлестіреді;

2) Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жеке меншіктегі көлік құралдарын тартады;

3) ядролық және радиациялық авария салдарын жою, эвакуациялау іс-шараларын жүргізу үшін қажетті персонал мен жабдықты, материалдар мен техникалық ресурстарды тасымалдауды қамтамасыз етеді;

4) ядролық және радиациялық аварияға ден қоюға және оның салдарын жоюға тартылатын теңіз, жерүсті және әуе жолымен келетін халықаралық күштер мен құралдарды қабылдауға әзірлікті қамтамасыз етеді;

5) құрамына кіретін ведомстволық бағынысты ұйымдардың ядролық және радиациялық аварияларды жою жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін қажетті күштерді, құралдарды және материалдық-техникалық ресурстарды бірінші кезекте тасымалдауды, эвакуацияланатын (көшірілетін) тұрғындарды авариялық ден қою аймағынан әкетуді, сондай-ақ тасымалдауға тапсырыс берушілермен шарт негізінде қауіпті жүкті (радиоактивті қалдықтар мен заттарды) тасымалдауды орындауын қамтамасыз етеді;

6) авариялық-құтқару жұмысын және эвакуациялау іс-шараларын жүзеге асыру үшін қажетті күштер мен құралдарды мемлекеттік жол шаруашылығының ведомстволық бағынысты ұйымдарының құрамына кіретін автомобиль жолдары арқылы тасымалдау үшін оларды күтіп ұстау және жөндеу жөніндегі іс-шараларды жүргізеді.

11. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоныстану аумақтарында қоршаған ортаға радиациялық мониторинг жүргізуді қамтамасыз етеді.

12. Қорғаныс саласында мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын уәкілетті орган:

1) көлік саласында мемлекеттік саясатты іске асыруды, Қазақстан Республикасы көлік кешенінің қызметін үйлестіруді және реттеуді, сондай-ақ әуе кеңістігін пайдалануды жүзеге асыратын уәкілетті органмен келісу бойынша жабдығы, персоналы және ядролық және радиациялық аварияға ден қою жөніндегі адамдары бар әуе кемелеріне қауіпсіз дәлізді қамтамасыз етеді;

2) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның және облыстардың жергілікті атқарушы органдарының сұрау салуы бойынша Қазақстан Республикасының қорғаныс саласындағы заңнамасына сәйкес ядролық және радиациялық авария салдарын жою басшысының қарамағына Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің қажетті күштері мен құралдарын мынадай міндеттерді орындауға қатысу үшін береді:

ядролық және радиациялық авария салдарын жою жөніндегі жұмыс жүргізілетін аудандарға күштерді, құралдар мен материалдық ресурстарды жеткізу;

жергілікті жерді және объектілерді арнайы өңдеу (дезактивациялау) жөнінде жұмыс жүргізу;

төтенше жағдай аймағына кірудің және одан шығудың ерекше режимін ұстау;

зардап шеккен тұрғындарға медициналық және өзге де көмек көрсету;

3) Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің құрамалары, әскери бөлімдері мен мекемелері орналасқан аудандардағы радиациялық жағдайдың мониторингін қамтамасыз етеді.

13. Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметі:

1) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның сұрау салуы бойынша ядролық және радиациялық авария салдарын жоюға қатысу үшін келетін шетелдік күштер мен құралдарды Қазақстан Республикасының аумағына өткізуді қамтамасыз етеді;

2) гуманитарлық көмегі бар көлік құралдарының және олармен бірге жүретін жеке тұлғалардың Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы арқылы өткізу пункттеріне кезектен тыс кіруін қамтамасыз етеді;

3) ядролық және радиациялық авария салдарын жою үшін жіберілетін авариялық-құтқару қызметтеріне Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасынан өтуге жәрдем көрсетеді.

14. Кеден ісі саласындағы уәкілетті орган ядролық және радиациялық авария аймағына жеткізілетін, техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың салдарын жою үшін қажетті тауарларды кедендік декларациялауды қамтамасыз етеді.

15. Сыртқы саяси қызмет саласындағы уәкілетті орган атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның хаты негізінде ядролық және радиациялық авария салдарын жоюға көмек көрсету мақсатында Қазақстан Республикасына келетін шетелдік мамандарға (персоналға) қажеттілігіне қарай Қазақстан Республикасының визасын ресімдеуге жәрдем көрсетеді.

16. Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының жүйесіне басшылық жасауды, сондай-ақ қылмысқа қарсы күрес, қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті орган:

1) тұрғындарды авария және авариялық-құтқару жұмысы мен басқа да кезек күттірмейтін жұмыстарды жүргізу туралы құлақтандыруға және хабардар етуге қатысады;

2) радиоактивті ластану аймағының қоршалуын қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларға қатысады;

3) радиоактивті ластану аймағына белгіленген өткізу пункттері арқылы кіру қауіпсіздігін ұйымдастырады;

4) уақытша көшірілетін тұрғындарды жинау, тіркеу пункттерінде, аралық көшіру пункттерінде және эвакуацияланғандарды орналастыру орындарында, сондай-ақ операцияларды басқару командалық пунктінде, ауруханаларда және халықты хабардар ету орталығында оқыс оқиға кезінде қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етеді, қажет болған жағдайда зардап шеккендерге алғашқы медициналық көмек көрсетеді;

5) Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерімен бірлесіп азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган күштерін бірінші кезекте өткізу мақсатында эвакуациялау іс-шараларын жүргізу кезінде жол жүрісі қауіпсіздігін және оны реттеуді, сондай-ақ маршруттарда, өткелдерде, ластанған жерлерде қозғалысты реттеуді қамтамасыз етеді;

6) эвакуациялау лектерімен бірге жүреді;

7) эвакуацияланатын тұрғындарды орналастыру орындарында тіркеуді және мекенжай-анықтамалық жұмысты, эвакуацияланатын тұрғындарды, шығын мен зардап шеккендерді есепке алуды жүргізеді;

8) санитариялық-қорғаныш аймағының күзетілетін периметрін және оның аумағына белгіленген өткізу пункттері арқылы кіруді ұйымдастырады;

9) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органмен, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органмен, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен, пайдаланушы ұйымдармен өзара іс-қимыл жасап, айғақтардың сақталуын қамтамасыз етеді және ядролық және радиациялық авариялардың себептерін тексеру жөніндегі іс-шараларды ұйымдастырады.

17. Бұқаралық ақпарат құралдары саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде тұрғындарды радиоактивті ластану фактісі, оны жою барысы және тұрғындардың жүріс-тұрыс қағидалары туралы ақпараттандыруға жәрдем көрсетеді.

18. Орман шаруашылығы, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті орган:

1) орман алқаптарын радиоактивті ластану жағдайында пайдалану туралы ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады;

2) орманды күзетуді, қорғауды, молықтыруды және орман өсіруді ұйымдастырады және қамтамасыз етеді, радиоактивті ластануы мүмкін аймақтарда өзінің функционалдық қарауындағы мемлекеттік орман қоры аумағында орман пайдалануды реттейді.

19. Ғарыш қызметі саласындағы уәкілетті орган ядролық және радиациялық авария жағдайында ластанған аумақтарда ғарыштан Жерді қашықтан зондтау құралдарын пайдаланып, ғарыштық мониторингті қамтамасыз етеді.

20. Жергілікті атқарушы орган:

1) тұрғындарға, персоналға және авария салдарын жоюға тартылған адамдарға көмек көрсету үшін ден қоюдың бүкіл уақытына орталық мемлекеттік органдардың аумақтық бөлімшелерін, азаматтық қорғау қызметтері мен құралымдарын, сондай-ақ жедел медициналық көмек қызметтерін тартады;

2) жергілікті деңгейдегі төтенше жағдай кезінде авария аймағындағы ластану салдарын жою, сондай-ақ облыс аумағындағы қоршаған ортаны оңалту жөніндегі қызметті үйлестіруді жүзеге асырады;

3) зардап шеккендерді эвакуациялауды жүзеге асырады;

4) азаматтарды қорғауды және қоршаған ортаны иондаушы сәулелену әсерінен қорғауды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларға қатысады;

5) ядролық және радиациялық аварияны жоюға, шектеуге және (немесе) оның салдарының ауырлығын төмендетуге қатысады;

6) тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік аумағында таратылатын бұқаралық ақпарат құралдары арқылы тұрғындарды тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік шегіндегі радиациялық жағдай туралы хабардар етеді;

7) радиациялық жағдайдың жай-күйін бағалайды;

8) көшпелі тамақтандыру пункттерін ашуды қамтамасыз етеді;

9) қолда бар автожуу станциялары мен стационарлық мекемелер (моншалар, кір жуатын орындар) базасында көлікті дезактивациялауды және тұрғындарды санитариялық өңдеуді жүзеге асыруды ұйымдастырады;

10) көшірілген тұрғындарды орналастыру орындарын айқындайды, оның тыныс-тіршілігін, оның ішінде уақытша тұрғын жайларды (шатырларды, жылжымалы және құрастырмалы үйлерді) тұрғызуды ұйымдастырады;

11) ядролық және радиациялық аварияны жою, эвакуацияланатын тұрғындарды авариялық ден қою аймағынан әкету жөніндегі жұмысты жүргізу үшін қажетті күштерді, құралдар мен материалдық-техникалық ресурстарды тасымалдауды бірінші кезекте жүзеге асыруды қамтамасыз етеді;

12) тұрғын үй-жайларға радиоактивті заттардың түсуін болғызбау мақсатында оңайлатылған әдістермен және қолда бар құралдармен үй-жайларды герметизациялауды ұйымдастырады;

13) радиоактивті ластану аймақтарында тиісті режимді қамтамасыз ету жөніндегі жұмысты ұйымдастырады (бақылау-өткізу пункттерін, уақытша эвакуацияланатын тұрғындарды жинау пункттерін және орналастыру орындарын жабдықтау, орналастыру орындарына қозғалыс маршруттарында уақытша эвакуацияланатын тұрғындарды жан-жақты қамтамасыз ету);

14) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп ядролық және радиациялық аварияны жою күштерін азық-түлікпен, ыстық тамақпен және бірінші кезекте қажетті тауарлармен қамтамасыз етуді ұйымдастырады.

21. Жеке тұлғалар:

1) "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 19-бабына сәйкес радиациялық қауіпсіздікке;

2) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 18-бабы 1-тармағының 3) тармақшасына сәйкес ядролық және радиациялық авариялар мен олардың салдарының алдын алу және оларды жою жөніндегі іс-шараларға қатысуға;

3) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 18-бабы 1-тармағының 6) тармақшасына сәйкес ядролық және радиациялық авария туындаған жағдайда өмірін, денсаулығын және жеке мүлкін қорғауға;

4) "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 21-бабының 1-тармағына сәйкес ядролық және радиациялық авария салдарынан денсаулығына келтірілген зиянды және мүлкіне келтірілген залалды өтетуге құқылы.

22. Жеке тұлғалар Қазақстан Республикасының радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы заңнамасын сақтауға және пайдаланушы ұйымның аумағында "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 22-бабына сәйкес осы ұйымның лауазымды адамдарының талаптарын орындауға міндетті.

23. Пайдаланушы ұйымдар:

1) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 16-бабы 1-тармағының 1) тармақшасына сәйкес мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарына азаматтық қорғауды қамтамасыз ету жөнінде ұсыныстар енгізуге;

2) "Азаматтық қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 16-бабы 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес өз объектілерінде болған авариялардың, оқыс оқиға мен өрттің себептері мен мән-жайын анықтау жөнінде жұмыс жүргізуге;

3) "Халықтың радиациялық қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органдар мен бұқаралық ақпарат құралдары арқылы радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы ақпаратты алуға құқылы.

24. Пайдаланушы ұйымдар:

1) аварияға қарсы іс-шаралар жоспарларына сәйкес ядролық және радиациялық аварияның салдарын жою үшін материалдық және қаржы ресурсының резервін құрады және ұстайды;

2) аварияға қарсы іс-шаралар жоспарларына сәйкес ядролық және радиациялық авариялардың салдарын шектеу және жою бойынша кідіріссіз әрекет етеді;

3) персонал мен тұрғындарды ядролық және радиациялық авария салдарынан қорғау жөнінде шаралар қабылдайды;

4) ядролық және радиациялық авария жағдайында бастапқы радиациялық мониторинг жүргізеді;

5) ядролық және радиациялық авария жағдайында бақылау, хабардар ету, байланыс және олардың іс-қимылын қолдау жүйесін құрады;

6) ядролық және радиациялық авариялардың алдын алу және олардың салдарын жою жөніндегі барлық қажетті іс-шаралар кешенін өз қаражаты есебінен жүргізеді;

7) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органдарын және Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарын ядролық және радиациялық аварияның туындағаны туралы хабардар етеді;

8) ядролық және радиациялық авария кезінде зардап шеккендерге дәрігерге дейінгі медициналық көмек көрсету жөнінде шаралар қабылдайды;

9) радиоактивті ластану ошағын оқшаулау және радиоактивті заттардың қоршаған ортаға таралуын болғызбау жөнінде шаралар қабылдайды;

10) ядролық және радиациялық авариялардың өрбуін және ядролық және радиациялық авария кезінде радиациялық ахуалдың өзгеруін талдайды және болжам дайындайды;

11) персоналдың сәулеленуінің жеке авариялық дозаларын бағалау жөнінде және халықтың авариялық сәулелену деңгейін бағалау (есептеу арқылы) жөнінде шаралар қабылдайды;

12) ядролық және радиациялық аварияларға қарсы ден қою бойынша бірлесіп әрекет ету жөніндегі құжаттарды әзірлейді және мүдделі мемлекеттік органдармен келіседі;

13) аварияға қарсы оқу-жаттығу іс-шараларының жоспары мен графигін әзірлейді және бекітеді;

14) төтенше жағдайды жою жөніндегі аварияға қарсы іс-шаралар жоспарларын әзірлейді және бекітеді;

15) алу деңгейі жоғары ядролық материалдар мен иондаушы сәулелену көздерін физикалық қорғауды қамтамасыз етеді;

16) жергілікті жер мен объектілерді арнайы өңдеу (дезактивациялау) жөніндегі жұмысты жүргізеді;

17) ұйымдардың басшылары ұйымдардың жұмыскерлерін, авариялық-құтқару қызметтерін, кезекші диспетчерлік қызметтерді және төтенше жағдай таралатын аймақта тұратын тұрғындарды объектілік деңгейде хабардар ету жүйесін іске қосу арқылы хабардар етеді;

18) азаматтық қорғаудың мамандандырылған объектілік құралымдарын құрады, жасақтайды, жарақтайды және әзірлікте ұстайды.

3-тарау. Ядролық және радиациялық аварияларға әзірлік және ден қою жөніндегі әрекеттер мен іс-шараларды басқару тәртібі

25. Жоспар атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның шешімімен:

1) ядролық және радиациялық аварияның әсер ету факторлары авариялық ядролық, радиациялық немесе электрофизикалық қондырғы орналасқан алаң аумағы шегінен тыс шыққан немесе шығу қатері болған жағдайда;

2) басқа мемлекеттің аумағында орын алған, әсері немесе әсер ету қатері Қазақстан Республикасының аумағына таралатын трансшекаралық ядролық және радиациялық авариялар кезінде қолданысқа енгізіледі.

26. Пайдаланушы ұйымдар аварияларға қарсы іс-шаралар жоспарларын Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес әзірлейді және бекітеді, онда оқыс оқиғалар және авариялар мен олардың салдарын жою кезінде ядролық, радиациялық немесе электрофизикалық қондырғының радиациялық қауіптілік санатына сәйкес персоналға, тұрғындарға және қоршаған ортаға ықтимал әсер етуін барынша азайту бойынша әрекет ету мен іс-шаралар тәртібі көзделеді.

Алаң аумағында ядролық және радиациялық авария болған жағдайда аварияларға қарсы іс-шаралар жоспарларына сәйкес пайдаланушы ұйымдар туындаған аварияны жоюға дереу кіріседі. Пайдаланушы ұйымдар ядролық және радиациялық авария салдарына ден қою және оны жою үшін қолда бар жабдықты пайдаланады.

Әсер ету факторларының алаң аумағынан тыс шығу қатері жоқ алаң аумағындағы ядролық және радиациялық аварияларға ден қоюды пайдаланушы ұйымдар жүзеге асырады.

27. Азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілдері төтенше жағдайды жою штабының басшысына ядролық және радиациялық авария салдарын жоюға қатысатын адамдардың радиациялық қауіпсіздігі бөлігі жөнінде ұсынымдар және авария салдарын жою әдістерін қолдануға болатыны туралы мәселені енгізеді.

28. Ядролық және радиациялық авария әсерінің трансшекаралық аспектілерін қозғайтын ден қою жөніндегі іс-қимылдар азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органмен, сыртқы саяси қызмет жөніндегі уәкілетті органмен келісіледі және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

29. Ядролық және радиациялық авария немесе оған ден қою шаралары басқа мемлекеттердің қоршаған ортасына теріс әсер етуі мүмкін болған жағдайда бұл мемлекеттерге Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпияларды қорғау саласындағы заңнамасының талаптары сақталып, тиісті деңгейде хабарлама жіберіледі.

30. Ядролық және радиациялық авария кезінде тұрғындарға қауіпті төтенше жағдай факторларының туындау қатері, қажетті қауіпсіздік шаралары туралы ақпаратқа кедергісіз қолжетімділік беріледі, бұл ретте азаматтардың өмірін, денсаулығы мен жеке мүлкін қорғау қамтамасыз етіледі.

31. Ядролық және радиациялық авария салдарынан жеке және заңды тұлғаларға, қоршаған ортаға келтірілген зиянды (нұқсанды) өтеу Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану, азаматтық қорғау саласындағы заңнамасына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

4-тарау. Ядролық немесе радиациялық авария және оның салдарын жою жағдайында ұйымдар мен мемлекеттік органдардың іс-қимылын үйлестіру

32. Ядролық және радиациялық авария жағдайында мынадай шаралар қабылданады:

1) пайдаланушы ұйымдар кәсіпорын персоналы мен тұрғындарды қорғау, аварияны оқшаулау және оның зардабын жою жөнінде шаралар қабылдайды;

2) жергілікті атқарушы органдар ядролық және радиациялық аварияны объектілік және (немесе) аумақтық аварияға жатқызады, ядролық және радиациялық аварияның таралу ауқымын және аймағын айқындайды;

3) жергілікті атқарушы органдар мен пайдаланушы ұйымдар ядролық және радиациялық авария туралы ақпарат алынып, оның ауқымы айқындалғаннан кейін аварияға қарсы іс-шаралар жоспарларын дереу қолданысқа енгізеді және ядролық және радиациялық авария салдарын жою бойынша бірінші кезектегі іс-қимылды жүзеге асырады.

33. Ядролық және радиациялық аварияны оқшаулауды және оның салдарын жоюды:

1) объектілік деңгейде – пайдаланушы ұйымдардың күштері мен құралдары;

2) аумақтық деңгейде – жергілікті атқарушы органдардың күштері мен құралдары, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелері және Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органдарының аумақтық бөлімшелері;

3) республикалық деңгейде – Қазақстан Республикасы орталық атқарушы органдарының күштері мен құралдары жүзеге асырады.

34. Ядролық және радиациялық аварияның туындау қатері туралы немесе туындаған кезде ақпарат:

1) пайдаланушы ұйымдардан – тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органына, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органға, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органға, Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарының аумақтық органдарына;

2) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органынан және Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органдарының аумақтық органдарынан – тиісті ведомствоның орталық аппаратына;

3) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органнан – Қазақстан Республикасының Үкіметіне беріледі.

35. Ядролық және радиациялық авария туралы ақпарат қолда бар барлық байланыс арналары арқылы мынадай уақыт сипаттамасымен:

1) ядролық және радиациялық аварияның туындау қатері немесе туындауы туралы шұғыл ақпарат, оның ішінде бұқаралық ақпарат құралдары, хабардар ету жүйесі арқылы халықты хабардар ету – дереу;

2) ахуалдың өрбуі және салдарды оқшаулау және жою жөніндегі жұмыс барысы туралы нақтыланған ақпарат – келесі 30 (отыз) минут ішінде;

3) нақтылаушы деректер – авариялық-құтқару жұмыстары жүргізілетін кезеңде 2 (екі) сағат сайын;

4) анықтамалық ақпарат – анықтамалық ақпарат сұратылған кезден бастап 1 (бір) сағаттан кешіктірмей беріледі.

36. Радиациялық қауіптілік туралы ескерту жазбаларын, таңбалауды және арнайы белгілерді қамтитын сыртқы белгілері бар радиоактивті заттар табылған кезде жергілікті атқарушы органдар мынадай іс-шаралар жүргізеді:

1) радиоактивті заттар табылған жерге бөгде адамдардың кіруін шектеу жөнінде шаралар қолдану;

2) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілдерін дереу хабардар ету және олардың радиоактивті заттар табылған жерге келуі. Азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілдері сәулелену деңгейінің нақты көтерілгенін тексеру, радиациялық бақылау және оған адамдарды жіберу бойынша арнайы қағидалар енгізілетін бақыланатын аймақ шегін айқындау және ден қою қажеттігін растау бойынша бастапқы іс-қимылдарды жүргізеді. Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының жүйесіне басшылық жасауды, сондай-ақ қылмысқа қарсы күрес, қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті органның өкілдері адамдарды бақыланатын аймаққа жібермеу жөніндегі іс-қимылды, сондай-ақ заңға қайшы қызметтің ықтимал белгілерін және оны жүзеге асыруы мүмкін тұлғаларды анықтау мақсатында қажетті жедел-тергеу әрекетін жүзеге асырады;

3) тиісті аумақта деңгейдің жоғары болуы расталған кезде тиісті әкімшілік-аумақтық бірлік әкімі немесе әкім орынбасары төрағалық ететін бастапқы ден қою және оқиға орнын тергеп-тексеру жөніндегі жұмыс тобы құрылады, оған азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, ұлттық қауіпсіздік органдарының және Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының жүйесіне басшылық жасауды, сондай-ақ қылмысқа қарсы күрес, қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерінің өкілдері қосылады;

4) жоғарыда көрсетілген уәкілетті органдардың өкілдерінен тұратын жұмыс тобы құрылғаннан кейін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның өкілдері жергілікті жерді, радиоактивті заттарды радиологиялық қарап-тексеруді қоса алғанда, жедел ден қою шараларын жүзеге асырады, оның барысында гамма-сәулелену экспозициялық дозасының қуатын өлшеу жүргізіледі, радиоактивті альфа мен бета ластанудың болуы, сондай-ақ нейтрондық сәулелену деңгейі тексеріледі;

5) бастапқы қарап-зерттеу нәтижесі бойынша азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелерінің өкілдері радиоактивті заттар табылған жердегі радиоактивті заттардың түрін, сипаттамасын, олардың орналасқан жерін, персонал мен тұрғындарға дозалық жүктеме қалыптасуының ықтимал жолдарын қамтитын радиациялық ахуалдың негізгі параметрлері туралы тұжырымдар, сондай-ақ радиоактивті заттарды тұрғындар мен қоршаған орта үшін қауіпсіз сақтау орнына дереу тасымалдау жөнінде ұсыным (қажет болған жағдайда) дайындайды;

6) радиоактивті заттарды тасымалдауға мемлекеттік лицензиясы бар ұйым қолданыстағы заңнаманың талаптарына сәйкес алынған радиоактивті заттарды құжаттық ресімдеуді және тасымалдауды жүзеге асырады;

7) алынған радиоактивті заттар табылған жерден тасымалданғаннан кейін жұмыс тобы радиоактивті заттар табылған жерде авариялық-қалпына келтіру жұмыстарын жүргізу қажеттігі туралы шешім қабылдайды, ықтимал радиологиялық салдар туралы тұжырымдар мен ұсыныстар дайындайды, бұл туралы Қазақстан Республикасының Үкіметі хабардар етіледі.

37. Заңға қайшы болуы мүмкін қызметтің заттай және өзге де дәлелдемелерін жоюға жол бермеу мақсатында азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органның, атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті органның, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы мемлекеттік органның аумақтық бөлімшелері өкілдерінің барлық әрекеттері Қазақстан Республикасы ішкі істер органдарының жүйесіне басшылық жасауды, сондай-ақ қылмысқа қарсы күрес, қоғамдық тәртіпті сақтау және қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын уәкілетті органның қажетті жедел-тергеу әрекеттерін жүзеге асыратын өкілдерімен міндетті түрде келісіледі.

38. Радиоактивті заттардың заңсыз айналымы фактісі бойынша тергеуге дейінгі тексеру аяқталғаннан кейін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қылмыстық іс қозғау туралы мәселе шешіледі.

39. Атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган радиоактивті заттардың заңсыз айналымы анықталғаны туралы ресми хабарламаны Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттіктің заңсыз айналым бойынша халықаралық дерекқорына жібереді.

40. Тиісті санаттағы радиоактивті заттарды анықтау кезінде заңсыз айналым жағдайын зерттеу және тергеп-тексеру жөніндегі барлық рәсімдер жүргізілгеннен кейін белгіленген тәртіппен Қазақстан Республикасы мен Атом энергиясы жөніндегі халықаралық агенттік арасындағы 1994 жылғы 26 шілдедегі Ядролық қаруды таратпау туралы шартқа байланысты кепілдіктерді қолдану туралы келісімге сәйкес радиоактивті заттарды есепке қою рәсімі жүргізіледі.

On approval of the National plan for response to nuclear and radiological accidents