On signing of the Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights

Decree of the President of the Republic of Kazakhstan of 23 September 2010

      1. To sign the Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights adopted by UN General Assembly resolution 63/117 of 10 December 2008 (hereinafter - Optional Protocol).
      2. The State Sectretary – Minister of Foreign Affairs of the Republic of Kazakhstan Saudabayev Kanat Bekmurzayevich to sign on behalf of the Republic of Kazakhstan the Optional Protocol.
      3. The present Decree is come into force from the date of signing.

      President
      of the Republic of Kazakhstan              N. NAZARBAYEV

Optional Protocol to the International Covenant on Economic,
Social and Cultural Rights
(Adopted by UN General Assembly resolution 63/117 of 10 December 2008)

      The General Assembly,
      Taking note of the adoption by the Human Rights Council, by its resolution 8/2 of 18 June 2008, of the Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights,
      1. Adopts the Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, the text of which is annexed to the present resolution;
      2. Recommends that the Optional Protocol be opened for signature at a signing ceremony to be held in 2009, and requests the Secretary-General and the United Nations High Commissioner for Human Rights to provide the necessary assistance.
      Annex Optional Protocol to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights

      Preamble
      The States Parties to the present Protocol,
      Considering that, in accordance with the principles proclaimed in the Charter of the United Nations, recognition of the inherent dignity and of the equal and inalienable rights of all members of the human family is the foundation of freedom, justice and peace in the world,
      Noting that the Universal Declaration of Human Rights proclaims that all human beings are born free and equal in dignity and rights and that everyone is entitled to all the rights and freedoms set forth therein, without distinction of any kind, such as race, colour, sex, language, religion, political or other opinion, national or social origin, property, birth or other status,
      Recalling that the Universal Declaration of Human Rights and the International Covenants on Human Rights2 recognize that the ideal of free human beings enjoying freedom from fear and want can only be achieved if conditions are created whereby everyone may enjoy civil, cultural, economic, political and social rights,
Reaffirming the universality, indivisibility, interdependence and interrelatedness of all human rights and fundamental freedoms,
      Recalling that each State Party to the International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights (hereinafter referred to as the Covenant) undertakes to take steps, individually and through international assistance and cooperation, especially economic and technical, to the maximum of its available resources, with a view to achieving progressively the full realization of the rights recognized in the Covenant by all appropriate means, including particularly the adoption of legislative measures,
      Considering that, in order further to achieve the purposes of the Covenant and the implementation of its provisions, it would be appropriate to enable the Committee on Economic, Social and Cultural Rights (hereinafter referred to as the Committee) to carry out the functions provided for in the present Protocol,
      Have agreed as follows:

Article 1
      Competence of the Committee to receive and consider communications

      1. A State Party to the Covenant that becomes a Party to the present Protocol recognizes the competence of the Committee to receive and consider communications as provided for by the provisions of the present Protocol.
      2. No communication shall be received by the Committee if it concerns a State Party to the Covenant which is not a Party to the present Protocol.

Article 2
      Communications

      Communications may be submitted by or on behalf of individuals or groups of individuals, under the jurisdiction of a State Party, claiming to be victims of a violation of any of the economic, social and cultural rights set forth in the Covenant by that State Party. Where a communication is submitted on behalf of individuals or groups of individuals, this shall be with their consent unless the author can justify acting on their behalf without such consent.

Article 3
      Admissibility

      1. The Committee shall not consider a communication unless it has ascertained that all available domestic remedies have been exhausted. This shall not be the rule where the application of such remedies is unreasonably prolonged.
      2. The Committee shall declare a communication inadmissible when:
      (a) It is not submitted within one year after the exhaustion of domestic remedies, except in cases where the author can demonstrate that it had not been possible to submit the communication within that time limit;
      (b) The facts that are the subject of the communication occurred prior to the entry into force of the present Protocol for the State Party concerned unless those facts continued after that date;
      (c) The same matter has already been examined by the Committee or has been or is being examined under another procedure of international investigation or settlement;
      (d) It is incompatible with the provisions of the Covenant;
      (e) It is manifestly ill-founded, not sufficiently substantiated or exclusively based on reports disseminated by mass media;
      (f) It is an abuse of the right to submit a communication; or when
      (g) It is anonymous or not in writing.

Article 4
      Communications not revealing a clear disadvantage

      The Committee may, if necessary, decline to consider a communication where it does not reveal that the author has suffered a clear disadvantage, unless the Committee considers that the communication raises a serious issue of general importance.

Article 5
      Interim measures

      1. At any time after the receipt of a communication and before a determination on the merits has been reached, the Committee may transmit to the State Party concerned for its urgent consideration a request that the State Party take such interim measures as may be necessary in exceptional circumstances to avoid possible irreparable damage to the victim or victims of the alleged violations.
      2. Where the Committee exercises its discretion under paragraph 1 of the present article, this does not imply a determination on admissibility or on the merits of the communication.

Article 6
      Transmission of the communication

      1. Unless the Committee considers a communication inadmissible without reference to the State Party concerned, the Committee shall bring any communication submitted to it under the present Protocol confidentially to the attention of the State Party concerned.
      2. Within six months, the receiving State Party shall submit to the Committee written explanations or statements clarifying the matter and the remedy, if any, that may have been provided by that State Party.

Article 7
      Friendly settlement

      1. The Committee shall make available its good offices to the parties concerned with a view to reaching a friendly settlement of the matter on the basis of the respect for the obligations set forth in the Covenant.
      2. An agreement on a friendly settlement closes consideration of the communication under the present Protocol.

Article 8
      Examination of communications

      1. The Committee shall examine communications received under article 2 of the present Protocol in the light of all documentation submitted to it, provided that this documentation is transmitted to the parties concerned.
      2. The Committee shall hold closed meetings when examining communications under the present Protocol.
      3. When examining a communication under the present Protocol, the Committee may consult, as appropriate, relevant documentation emanating from other United Nations bodies, specialized agencies, funds, programmes and mechanisms, and other international organizations, including from regional human rights systems, and any observations or comments by the State Party concerned.
      4. When examining communications under the present Protocol, the Committee shall consider the reasonableness of the steps taken by the State Party in accordance with part II of the Covenant. In doing so, the Committee shall bear in mind that the State Party may adopt a range of possible policy measures for the implementation of the rights set forth in the Covenant.

Article 9
      Follow-up to the views of the Committee

      1. After examining a communication, the Committee shall transmit its views on the communication, together with its recommendations, if any, to the parties concerned.
      2. The State Party shall give due consideration to the views of the Committee, together with its recommendations, if any, and shall submit to the Committee, within six months, a written response, including information on any action taken in the light of the views and recommendations of the Committee.
      3. The Committee may invite the State Party to submit further information about any measures the State Party has taken in response to its views or recommendations, if any, including as deemed appropriate by the Committee, in the State Party’s subsequent reports under articles 16 and 17 of the Covenant.

Article 10
      Inter-State communications

      1. A State Party to the present Protocol may at any time declare under the present article that it recognizes the competence of the Committee to receive and consider communications to the effect that a State Party claims that another State Party is not fulfilling its obligations under the Covenant. Communications under the present article may be received and considered only if submitted by a State Party that has made a declaration recognizing in regard to itself the competence of the Committee. No communication shall be received by the Committee if it concerns a State Party which has not made such a declaration. Communications received under the present article shall be dealt with in accordance with the following procedure:
      (a) If a State Party to the present Protocol considers that another State Party is not fulfilling its obligations under the Covenant, it may, by written communication, bring the matter to the attention of that State Party. The State Party
may also inform the Committee of the matter. Within three months after the receipt of the communication the receiving State shall afford the State that sent the communication an explanation, or any other statement in writing clarifying the matter, which should include, to the extent possible and pertinent, reference to domestic procedures and remedies taken, pending or available in the matter;
      (b) If the matter is not settled to the satisfaction of both States Parties concerned within six months after the receipt by the receiving State of the initial communication, either State shall have the right to refer the matter to the Committee, by notice given to the Committee and to the other State;
      (c) The Committee shall deal with a matter referred to it only after it has ascertained that all available domestic remedies have been invoked and exhausted in the matter. This shall not be the rule where the application of the remedies is unreasonably prolonged;
      (d) Subject to the provisions of subparagraph (c) of the present paragraph the Committee shall make available its good offices to the States Parties concerned with a view to a friendly solution of the matter on the basis of the respect for the obligations set forth in the Covenant;
      (e) The Committee shall hold closed meetings when examining communications under the present article;
      (f) In any matter referred to it in accordance with subparagraph (b) of the present paragraph, the Committee may call upon the States Parties concerned, referred to in subparagraph (b), to supply any relevant information;
      (g) The States Parties concerned, referred to in subparagraph (b) of the present paragraph, shall have the right to be represented when the matter is being considered by the Committee and to make submissions orally and/or in writing;
      (h) The Committee shall, with all due expediency after the date of receipt of notice under subparagraph (b) of the present paragraph, submit a report, as follows:
      (i) If a solution within the terms of subparagraph (d) of the present paragraph is reached, the Committee shall confine its report to a brief statement of the facts and of the solution reached;
      (ii) If a solution within the terms of subparagraph (d) is not reached, the Committee shall, in its report, set forth the relevant facts concerning the issue between the States Parties concerned. The written submissions and record of the oral submissions made by the States Parties concerned shall be attached to the report. The Committee may also communicate only to the States Parties concerned any views that it may consider relevant to the issue between them.
      In every matter, the report shall be communicated to the States Parties concerned.
      2. A declaration under paragraph 1 of the present article shall be deposited by the States Parties with the Secretary-General of the United Nations, who shall transmit copies thereof to the other States Parties. A declaration may be withdrawn at any time by notification to the Secretary-General. Such a withdrawal shall not prejudice the consideration of any matter that is the subject of a communication already transmitted under the present article; no further communication by any State Party shall be received under the present article after the notification of withdrawal of the declaration has been received by the Secretary-General, unless the State Party concerned has made a new declaration.

Article 11
      Inquiry procedure

      1. A State Party to the present Protocol may at any time declare that it recognizes the competence of the Committee provided for under the present article
      2. If the Committee receives reliable information indicating grave or systematic violations by a State Party of any of the economic, social and cultural rights set forth in the Covenant, the Committee shall invite that State Party to cooperate in the examination of the information and to this end to submit observations with regard to the information concerned.
      3. Taking into account any observations that may have been submitted by the State Party concerned as well as any other reliable information available to it, the Committee may designate one or more of its members to conduct an inquiry and to report urgently to the Committee. Where warranted and with the consent of the State Party, the inquiry may include a visit to its territory.
      4. Such an inquiry shall be conducted confidentially and the cooperation of the State Party shall be sought at all stages of the proceedings.
      5. After examining the findings of such an inquiry, the Committee shall transmit these findings to the State Party concerned together with any comments and recommendations.
      6. The State Party concerned shall, within six months of receiving the findings, comments and recommendations transmitted by the Committee, submit its observations to the Committee.
      7. After such proceedings have been completed with regard to an inquiry made in accordance with paragraph 2 of the present article, the Committee may, after consultations with the State Party concerned, decide to include a summary account of the results of the proceedings in its annual report provided for in article 15 of the present Protocol.
      8. Any State Party having made a declaration in accordance with paragraph 1 of the present article may, at any time, withdraw this declaration by notification to the Secretary-General.

Article 12
      Follow-up to the inquiry procedure

      1. The Committee may invite the State Party concerned to include in its report under articles 16 and 17 of the Covenant details of any measures taken in response to an inquiry conducted under article 11 of the present Protocol.
      2. The Committee may, if necessary, after the end of the period of six months referred to in article 11, paragraph 6, invite the State Party concerned to inform it of the measures taken in response to such an inquiry.

Article 13
       Protection measures

      A State Party shall take all appropriate measures to ensure that individuals under its jurisdiction are not subjected to any form of ill-treatment or intimidation as a consequence of communicating with the Committee pursuant to the present Protocol.

Article 14
      International assistance and cooperation

      1. The Committee shall transmit, as it may consider appropriate, and with the consent of the State Party concerned, to United Nations specialized agencies, funds and programmes and other competent bodies, its views or recommendations concerning communications and inquiries that indicate a need for technical advice or assistance, along with the State Party’s observations and suggestions, if any, on these views or recommendations.
      2. The Committee may also bring to the attention of such bodies, with the consent of the State Party concerned, any matter arising out of communications considered under the present Protocol which may assist them in deciding, each within its field of competence, on the advisability of international measures likely to contribute to assisting States Parties in achieving progress in implementation of the rights recognized in the Covenant.
      3. A trust fund shall be established in accordance with the relevant procedures of the General Assembly, to be administered in accordance with the financial regulations and rules of the United Nations, with a view to providing expert and technical assistance to States Parties, with the consent of the State Party concerned, for the enhanced implementation of the rights contained in the Covenant, thus contributing to building national capacities in the area of economic, social and cultural rights in the context of the present Protocol.
      4. The provisions of the present article are without prejudice to the obligations of each State Party to fulfil its obligations under the Covenant.

Article 15
      Annual report

      The Committee shall include in its annual report a summary of its activities under the present Protocol.

Article 16
      Dissemination and information

      Each State Party undertakes to make widely known and to disseminate the Covenant and the present Protocol and to facilitate access to information about the views and recommendations of the Committee, in particular, on matters involving that State Party, and to do so in accessible formats for persons with disabilities.

Article 17
      Signature, ratification and accession

      1. The present Protocol is open for signature by any State that has signed, ratified or acceded to the Covenant.
      2. The present Protocol is subject to ratification by any State that has ratified or acceded to the Covenant. Instruments of ratification shall be deposited with the Secretary-General of the United Nations.
      3. The present Protocol shall be open to accession by any State that has ratified or acceded to the Covenant.
      4. Accession shall be effected by the deposit of an instrument of accession with the Secretary-General of the United Nations.

Article 18
      Entry into force

      1. The present Protocol shall enter into force three months after the date of the deposit with the Secretary-General of the United Nations of the tenth instrument of ratification or accession.
      2. For each State ratifying or acceding to the present Protocol, after the deposit of the tenth instrument of ratification or accession, the Protocol shall enter into force three months after the date of the deposit of its instrument of ratification or accession.

Article 19
      Amendments

      1. Any State Party may propose an amendment to the present Protocol and submit it to the Secretary-General of the United Nations. The Secretary-General shall communicate any proposed amendments to States Parties, with a request to be notified whether they favour a meeting of States Parties for the purpose of considering and deciding upon the proposals. In the event that, within four months from the date of such communication, at least one third of the States Parties favour such a meeting, the Secretary-General shall convene the meeting under the auspices of the United Nations. Any amendment adopted by a majority of two thirds of the States Parties present and voting shall be submitted by the Secretary-General to the General Assembly for approval and thereafter to all States Parties for acceptance.
      2. An amendment adopted and approved in accordance with paragraph 1 of the present article shall enter into force on the thirtieth day after the number of instruments of acceptance deposited reaches two thirds of the number of States Parties at the date of adoption of the amendment. Thereafter, the amendment shall enter into force for any State Party on the thirtieth day following the deposit of its own instrument of acceptance. An amendment shall be binding only on those States Parties which have accepted it.

Article 20
      Denunciation

      1. Any State Party may denounce the present Protocol at any time by written notification addressed to the Secretary-General of the United Nations. Denunciation shall take effect six months after the date of receipt of the notification by the Secretary-General.
      2. Denunciation shall be without prejudice to the continued application of the provisions of the present Protocol to any communication submitted under articles 2 and 10 or to any procedure initiated under article 11 before the effective date of denunciation.

Article 21
      Notification by the Secretary-General

      The Secretary-General of the United Nations shall notify all States referred to in article 26, paragraph 1, of the Covenant of the following particulars:
      (a) Signatures, ratifications and accessions under the present Protocol;
      (b) The date of entry into force of the present Protocol and of any amendment under article 19;
      (c) Any denunciation under article 20.

Article 22
      Official languages

      1. The present Protocol, of which the Arabic, Chinese, English, French, Russian and Spanish texts are equally authentic, shall be deposited in the archives of the United Nations.
      2. The Secretary-General of the United Nations shall transmit certified copies of the present Protocol to all States referred to in article 26 of the Covenant.

Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттамаға қол қою туралы

Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 23 қыркүйектегі № 1068 Жарлығы

Қазақстан Республикасының
Президенті мен Үкіметі актілерінің
жинағында жариялануға тиіс

      ҚАУЛЫ ЕТЕМІН:
      1. БҰҰ Бас Ассамблеясының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы 63/117 қарарымен қабылданған Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге Факультативтік хаттамаға (бұдан әрі - Факультативтік хаттама) қол қойылсын.
      2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік хатшысы - Қазақстан Республикасының Сыртқы істер министрі Қанат Бекмырзаұлы Саудабаев Қазақстан Республикасының атынан Факультативтік хаттамаға қол қойсын.
      3. Осы Жарлық қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Президенті                                   Н. Назарбаев

Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы
халықаралық пактіге факультативтік
Хаттама
(БҰҰ Бас Ассамблеясының 2008 жылғы 10 желтоқсандағы 63/117
қарарымен қабылданған)

Кіріспе

      Осы хаттамаға қатысушы мемлекеттер,
      Біріккен Ұлттар Ұйымының Жарғысында жарияланған қағидаттарға сәйкес адами отбасының барлық мүшелеріне тән олардың қадір-қасиетін, және теңдей әрі ажырамас құқықтарын тану бостандықтың, әділеттілік пен жалпыға ортақ бейбітшіліктің негізі болып табылатынын назарға ала отырып,
      Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясы адамдар өзінің қадір-қасиеті мен құқығы тұрғысынан өмірге еркін әрі тең болып келетінін, Декларацияда жарияланған барлық құқықтар мен барлық бостандықтарды әрбір адам нәсіліне, түсіне, жынысына, тіліне, дініне, саяси немесе өзге де сеніміне, ұлттық немесе әлеуметтік шығу тегіне, мүліктік, қауымдық немесе өзге де жағдайына қатысты қандай да болмасын айырмашылықсыз барлық адамдар иелене алады деп жариялағанын ескере отырып,
      Адам құқығының жалпыға ортақ декларациясы мен Адам құқығы туралы халықаралық пактіде әркім де азаматтық, мәдени, экономикалық, саяси және әлеуметтік құқықтарын пайдалана алатын жағдайлар жасалғанда ғана қорқыныш пен мұқтаждықтан азат, еркін жеке адам идеалы жүзеге асырылуы мүмкін деп танылатынын еске сала отырып,
      адамның барлық құқықтары мен негізгі бостандықтарының әмбебаптығын, бөлінбейтінін, өзара тәуелділігі мен өзара байланыстылығын тағы да растай отырып,
      Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар туралы халықаралық пактіге (бұдан әрі «Пакті» деп аталатын) қатысушы әр мемлекеттің Пактіде танылатын құқықтардың толық жүзеге асырылуын біртіндеп қамтамасыз ету үшін, жеке тәртіппен және атап айтқанда, экономикалық және техникалық салалардағы халықаралық көмек пен ынтымақтастық шеңберінде, атап айтқанда заңнамалық шараларды қабылдауды қоса алғанда, барлық тиісті тәсілдермен қолда бар ресурстар шегіндегі шараларды барынша қолдануға міндеттенетінін еске сала отырып,
      бұдан әрі Пактінің мақсаттарына қол жеткізу және оның ережелерін орындау үшін Экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар комитетіне (бұдан әрі «Комитет» деп аталатын) осы Хаттамада көзделген функцияларды жүзеге асыру мүмкіндігін берудің тиімді екенін назарға ала отырып,
      төмендегілер туралы уағдаласты:

1-бап
Комитеттің хабарламаны алу және қарау құзыреті

      1. Осы Хаттамаға қатысушы болатын, Пактіге қатысушы мемлекет осы Хаттаманың ережелерінде көзделгендей, Комитеттің хабарламаларды алу және қарау құзыретін мойындайды.
      2. Комитет осы Хаттамаға қатысушы болып табылмайтын қатысушы мемлекетке қатысты ешқандай хабарламаны қабылдамайды.

2-бап
Хабарламалар

      Хабарламалар қатысушы мемлекеттің заңды құзырында жүрген адамдар немесе адамдар тобы немесе өздері осы қатысушы мемлекеттің Пактіде жазылған экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтардың кез келгенін бұзуының құрбаны болып табылады деп растайтын адамдардың атынан ұсынылуы мүмкін. Егер хабарлама жекелеген адамдардың немесе адамдар тобының атынан ұсынылса, автор өзінің іс-әрекетін олардың атынан мұндай келісімсіз негіздей алатын жағдайларды қоспағанда, бұл олардың келісімімен жасалады.

3-бап
Қолайлылық

      1. Комитет ішкі қол жетімді құқықтық қорғау құралдарының барлығы қолданылғанына өзі көз жеткізбей тұрып, хабарламаны қарамайды. Бұл қағида мұндай құралдардың қолданылуы дәлелсіз созылып кететін жағдайларда қолданылмайды.
      2. Комитет:
      а) автор хабарламаны осы мерзімнің ішінде жіберу мүмкін болмағанын дәлелдей алған жағдайларды қоспағанда, ішкі құқықтық қорғау құралдары таусылғаннан кейін бір жылдың ішінде ұсынылмаса;
      b) хабарламаның мәні болып табылатын фактілер тиісті қатысушы мемлекет үшін осы Хаттама күшіне енгізілгенге дейін орын алған жағдайда, егер сол күннен кейін де мұндай фактілердің орын алуы жалғаспаса;
      c) егер бұл мәселені Комитет қараған болса немесе басқа бір халықаралық талқылау немесе реттеу рәсіміне сәйкес қаралған немесе қаралып жатқан болса;
      d) ол Пакті ережелерімен сыйымсыз болса;
      е) ол нақты негізделмеген немесе жеткіліксіз аргументтелген немесе бұқаралық ақпарат құралдары тарататын ақпараттарға ғана негізделген болса;
      f) ол хабарламаны ұсыну құқығын теріс пайдалануды білдіретін болса; немесе
      g) ол жасырын болып табылса немесе жазбаша түрде ұсынылмаған болса, хабарламаны қолайсыз деп жариялайды.

4-бап
Құқықтарға айқын қысым жасауды куәландырмайтын хабарламалар

      Комитет хабарлама жалпы мәні бар маңызды мәселені қозғайды деп есептеген жағдайларды қоспағанда, Комитет қажет кезінде автордың құқықтарына айқын қысым жасауды куәландырмайтын хабарламаны құпия түрде қараудан бас тарта алады.

5-бап
Уақытша қорғау шаралары

      1. Хабарламаны алғаннан кейін және кез келген шешімді қабылдағанға дейін кез келген сәтте Комитет ықтимал құқық бұзушылық құрбанына немесе құрбандарына орны толмас ықтимал зиян келтірілуінің алдын алу мақсатында осы қатысушы мемлекеттің ерекше жағдайларда қажет болуы мүмкін уақытша шараларды қабылдауы туралы тиісті қатысушы мемлекетке жүгіне алады.
      2. Егер Комитет өзінің құқығын осы баптың 1-тармағына сәйкес жүзеге асыратын болса, бұл оның қолайлылыққа немесе хабарламаның сипатына қатысты шешім қабылдағанын білдірмейді.

6-бап
Хабарламаны беру

      1. Комитет тиісті қатысушы мемлекетті ескертусіз хабарламаны қолайсыз деп есептеген жағдайларды қоспағанда, Комитет осы Хаттамаға сәйкес өзіне ұсынылған кез келген хабарламаны құпия түрде тиісті қатысушы мемлекеттің назарына жеткізеді.
      2. Хабарлама алған қатысушы мемлекет алты айдың ішінде Комитетке осы мәселеге түсінік беретін жазбаша түсіндірмені немесе мәлімдемені, егер бар болса, қатысушы мемлекет ұсынуы мүмкін құқықтық қорғау құралдарын ұсынады.

7-бап
Достық реттеу

      1. Комитет Пактіде жазылған міндеттемелерді құрметтеу негізіндегі достық реттеу мақсатында тиісті тараптарға өзінің ізгі қызметтерін көрсетеді.
      2. Достық реттеу туралы келісім осы Хаттамаға сәйкес хабарламаны қарауды тоқтатуға әкеп соғады.

8-бап
Хабарламаларды қарау

      1. Комитет осы Хаттаманың 2-бабына сәйкес алынған хабарламаларды бұл материалдар тиісті тараптарға жеткізілген жағдайда, өзіне ұсынылған барлық материалдарды ескере отырып қарайды.
      2. Осы Хаттамада көзделген хабарламаларды қарау кезінде Комитет жабық отырыстар өткізеді.
      3. Осы Хаттамаға сәйкес хабарламаларды қарау кезінде Комитет өңірлік адам құқықтарын қорғау жүйелерін, басқа да органдардың, мамандандырылған мекемелердің, қорлардың тиісті материалдарын және Біріккен Ұлттар Ұйымы мен басқа да халықаралық ұйымдардың бағдарламалары мен тетіктерін, сондай-ақ тиісті қатысушы мемлекеттің кез келген ескертпелері мен түсініктемелерін тиісті жағдайларда назарға алуына болады.
      4. Осы Хаттамаға сәйкес хабарламаларды қарау кезінде Комитет қатысушы мемлекет Пактінің II бөлігіне сәйкес қабылдаған шаралардың тиімділігін қарайды. Бұл ретте Комитет қатысушы мемлекеттің Пактіде бекітілген құқықтарды жүзеге асыру үшін бірқатар ықтимал саясат шараларын қабылдауға құқылы екенін ескереді.

9-бап
Комитеттің пайымдауларына байланысты кейінгі шаралар

      1. Хабарламаны зерделегеннен кейін Комитет хабарламаға қатысты өзінің пайымдауларын, егер бар болса, өзінің ұсынымдарымен бірге тиісті тараптарға жібереді.
      2. Қатысушы мемлекет Комитеттің пайымдауларын, егер бар болса, ұсынымдарымен бірге тиісті ретімен қарайды және жазбаша жауапты, оның ішінде, Комитеттің пайымдаулары мен ұсынымдары ескеріле отырып қабылданған кез келген шаралар туралы ақпаратты Комитетке алты айдың ішінде ұсынады.
      3. Комитет қатысушы мемлекетке өзінің пайымдаулары немесе егер бар болса, ұсынымдарына жауап ретінде қатысушы мемлекет қабылдаған кез келген шара туралы қосымша ақпаратты, оның ішінде егер Комитет орынды деп тапса, қатысушы мемлекеттің Пактінің 16 және 17-баптарына сәйкес ұсынылатын кейінгі баяндамаларында беруді ұсына алады.

10-бап
Мемлекетаралық хабарламалар

      1. Осы бапқа сәйкес осы Хаттамаға қатысушы мемлекет кез келген мемлекеттің осы Пакті бойынша өзінің міндеттемелерін басқа бір мемлекеттің орындамағанын растауы туралы хабарламасын алу және қарау құзыретін өзінің мойындайтынын кез келген уақытта мәлімдей алады. Осы бапта көзделетін хабарламалар, Комитеттің құзыретін тануы туралы өзі үшін мәлімдеме жасаған қатысушы мемлекет ұсынған жағдайда ғана қабылдануы және қаралуы мүмкін. Мұндай мәлімдеме жасамаған қатысушы мемлекетке қатысты ешқандай хабарламаны Комитет қабылдамайды. Осы бапқа сәйкес алынған хабарламалар мынадай рәсімге сәйкес қаралады:
      а) егер кез келген осы Хаттамаға қатысушы мемлекет басқа қатысушы мемлекет Пакті бойынша өзінің міндеттемелерін орындамай отыр деп есептейтін болса, ол бұл мәселені жазбаша хабарламамен көрсетілген қатысушы мемлекеттің назарына жеткізе алады. Қатысушы мемлекет, сондай-ақ бұл мәселе жөнінде Комитетті де хабарландыра алады. Хабарламаны алатын мемлекет оны алғаннан кейін үш айдың ішінде хабарламаны жіберген мемлекетке түсіндірмені немесе осы мәселе бойынша түсіндірмесі бар жазбаша түрдегі кез келген мәлімдемені ұсынады, онда мұның қаншалықты мүмкін және орынды екені қамтылуға, бұл мәселе бойынша қолданылған, қолданылып жатқан немесе қол жетімді ішкі рәсімдер мен құқықтық қорғау құралдары көрсетілуге тиіс;
      b) егер алушы мемлекет алғашқы хабарламаны алғаннан кейін алты айдың ішінде мәселе тиісті екі тарапты қанағаттандыратындай етіп шешілмесе, бұл тараптардың әрқайсысының Комитетті және басқа мемлекетті хабардар ете отырып, мәселені Комитетке жолдауға құқығы бар;
      c) Комитет өзіне берілген мәселені бұл мәселе бойынша барлық ішкі құқық қорғау құралдары қолданылғанына және таусылғанына көз жеткізгеннен кейін ғана қарайды. Бұл қағида, осы құралдарды қолдану дәлелсіз созылып кеткен жағдайларда қолданылмайды;
      d) Комитет осы тармақтың с) тармақшасының ережелерін сақтай отырып, Пактіде бекітілген міндеттемелерді құрметтеу негізінде достық реттеу мақсатында тиісті қатысушы мемлекеттерге өзінің ізгі қызметтерін көрсетеді;
      e) осы бапта көзделген хабарламаларды қарау кезінде Комитет жабық отырыстар өткізеді;
      f) осы тармақтың b) тармақшасына сәйкес өзінің қарауына берілген кез келген мәселе бойынша Комитет іске қатысты кез келген ақпаратты ұсыну өтінішімен b) тармақшада айтылған тиісті қатысушы мемлекетке жүгіне алады;
      g) осы тармақтың b) тармақшасында айтылған тиісті қатысушы мемлекеттердің Комитет мәселені қараған кезде өкілетті болуға және ауызша және\немесе жазбаша өкілдік етуге құқығы бар;
      h) осы тармақтың b) тармақшасына сәйкес хабарламаны алғаннан кейін Комитет баяндаманы тиісті жеделдікпен ұсынады;
      і) егер осы тармақтың d) тармақшасының ережелері шеңберінде реттеуге қол жеткен болса, Комитет өзінің баяндамасында фактілерді және қол жеткен реттеуді қысқаша баяндаумен шектеледі;
      іі) егер d) тармақшасының ережелері шеңберінде реттеуге қол жетпеген болса, Комитет өзінің баяндамасында тиісті қатысушы мемлекеттердің арасында туындаған мәселеге қатысты тиісті фактілерді баяндайды. Тиісті қатысушы мемлекеттер жасаған жазбаша ұсынымдар мен ауызша ұсынымдардың жазбасы баяндамаға қоса тіркеледі. Комитет сондай-ақ олардың арасында туындаған мәселеге қатысты деп есептейтін өзінің кез келген пікірін тиісті қатысушы мемлекеттерге хабарлай алады.
      Кез келген жағдайда баяндама тиісті қатысушы мемлекеттерге жіберіледі.
      2. Мәлімдемені қатысушы мемлекеттер, оның көшірмесін басқа қатысушы мемлекеттерге жіберетін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына осы баптың 1-тармағына сәйкес сақтауға тапсырады. Мәлімдемені кез келген уақытта Бас хатшыны хабардар ету арқылы кері қайтарып алуға болады. Мұндай кері қайтарып алу осы бапқа сәйкес жіберілген хабарламаның мәні болып табылатын кез келген мәселені қарауға кедергі бола алмайды; Бас хатшы мәлімдемені кері қайтарып алу туралы хабарлама алғаннан кейін, егер тек тиісті қатысушы мемлекет жаңа мәлімдеме жасаған болмаса, қандай да бір қатысушы мемлекеттен осы бап бойынша кейінгі ешқандай хабарлама қабылданбайтын болады.

11-бап
Тергеу рәсімі

      1. Осы Хаттамаға қатысушы мемлекет кез келген уақытта Комитеттің осы бапта көзделетін құзыретін мойындайтынын мәлімдей алады.
      2. Егер Комитет Пактіде белгіленген кез келген экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтардың елеулі немесе жүйелі түрде бұзылғандығын куәландыратын сенімді ақпарат алатын болса, Комитет осы қатысушы мемлекетке ақпаратты тексеруде ынтымақтасуды және осыған байланысты тиісті ақпаратқа қатысты ескертпелерін де ұсынады.
      3. Тиісті қатысушы мемлекет беруге болатын кез келген ескертпені, сондай-ақ қолда бар кез келген басқа да сенімді ақпаратты ескере отырып, Комитет тергеу жүргізу және Комитетке баяндаманы шұғыл ұсыну үшін өзінің бір немесе бірнеше мүшесін тағайындай алады. Бұл негізді болған жағдайларда және қатысушы мемлекеттің келісімімен тергеу оның аумағында болуын да қамтуы мүмкін.
      4. Мұндай тергеу құпия түрде жүргізіледі және осы процестің барлық кезеңдерінде осы қатысушы мемлекет тарапынан бірлесіп жұмыс істеуді қамтамасыз ету шаралары қолданылады.
      5. Осындай тергеудің нәтижелерін зерделегеннен кейін Комитет осы нәтижелерді кез келген ескертпелерімен және ұсыныстарымен бірге тиісті қатысушы мемлекетке жолдайды.
      6. Тиісті қатысушы мемлекет Комитет жолдаған нәтижелерді, ескертпелер мен ұсынымдарды алған сәттен бастап өзінің ескертпелерін алты айдың ішінде Комитетке жібереді.
      7. Осы баптың 2-тармағына сәйкес жүргізілген тергеуге қатысты мұндай процестер аяқталғаннан кейін Комитет тиісті қатысушы мемлекетпен консультациядан кейін осы процестің нәтижелері туралы қысқаша есепті осы Хаттаманың 15-бабында көзделген жыл сайынғы өзінің баяндамасына енгізу туралы шешім қабылдай алады.
      8. Осы баптың 1-тармағына сәйкес мәлімдеме жасаған кез келген қатысушы мемлекет кез келген уақытта Бас хатшының хабарламасы арқылы бұл мәлімдемені қайтарып ала алады.

12-бап
Тергеу рәсімінің қорытындылары бойынша кейінгі шаралар

      1. Комитет тиісті қатысушы мемлекетке осы Хаттаманың 11-бабына сәйкес жүргізілген тергеуге байланысты қабылданған кез келген шаралар туралы егжей-тегжейлі ақпаратты Пактінің 16 және 17-баптарына сәйкес ұсынылатын баяндамасына қосуды ұсына алады.
      2. 11-баптың 6-тармағында сөз болатын алты айлық кезең аяқталғаннан кейін, қажет болған кезде Комитет тиісті қатысушы мемлекетке осындай тергеуге байланысты қабылданған шаралар туралы хабардар етуді ұсынуы мүмкін.

13-бап
Қорғау шаралары

      Осы Хаттамаға сәйкес Комитетке жүгіну салдарынан оның заңды құзырындағы адамдар қандай да бір нысандағы қысымға немесе қорқытуға ұшырамауы үшін қатысушы мемлекет барлық қажетті шараларды қабылдайды.

14-бап
Халықаралық көмек және ынтымақтастық

      1. Комитет, егер мұны орынды деп тапса және тиісті қатысушы мемлекеттің келісімімен мамандандырылған мекемелерге, қорларға және бағдарламаларға және Біріккен Ұлттар Ұйымының басқа да құзыретті органдарына техникалық консультациялардың немесе көмектің қажеттігін көрсететін хабарламалар мен тексерулерге қатысты өзінің пікірлері немесе ұсынымдарын, сондай-ақ егер бар болса, пайымдаулары немесе ұсынымдарына қатысты қатысушы мемлекеттің ескертпелері мен ұсыныстарын жолдайды.
      2. Комитет сондай-ақ қатысушы мемлекеттің келісімімен осы Хаттамаға сәйкес қарастырылған хабарламаларға байланысты туындайтын, Пактіде танылған құқықтарды жүзеге асыру ісінде ілгерілеуге қол жеткізуде қатысушы мемлекеттерге көмек көрсетуге мүмкіндік беретін халықаралық шаралардың орындылығына қатысты сол органдардың әрқайсысы өз құзыреті шегінде шешім шығаратын кезінде пайдасы тиетін кез келген мәселені осындай органдардың назарына жеткізуіне болады.
      3. Бас Ассамблеяның тиісті рәсімдеріне сәйкес осы Хаттаманың түпмәтініндегі экономикалық, әлеуметтік және мәдени құқықтар саласындағы ұлттық әлеуеттерді нығайтуға ықпал ете отырып, Пактіде бекітілген құқықтарды толығырақ жүзеге асыру мақсатында тиісті қатысушы мемлекеттің келісімімен қатысушы мемлекеттерге сараптамалық және техникалық көмек көрсету үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Қаржылық ережелері мен қағидаларына сәйкес басқарылатын нысаналы қор құрылады.
      4. Осы баптың ережелері Пактіге сәйкес әрбір қатысушы мемлекеттің өз міндеттемелерін орындау міндетіне әсер етпейді.

15-бап
Жыл сайынғы баяндама

      Комитет жыл сайынғы баяндамасына осы Хаттамаға сәйкес өзінің қызметі туралы қысқаша есепті қосады.

16-бап
Хабардарлықты арттыру және ақпараттандыру

      Әрбір қатысушы мемлекет Пакті және осы Хаттама туралы кеңінен ақпараттандыруды және хабардарлығын арттыруды қамтамасыз етуге, сондай-ақ Комитеттің пікірлері мен ұсынымдары туралы ақпаратқа, атап айтқанда, осы қатысушы мемлекетке қатысты мәселелер бойынша ақпаратқа, мүгедектер үшін де қол жетімді форматта жасай отырып, қол жеткізуді оңайлатуға міндеттенеді.

17-бап
Қол қою, ратификациялау және қосылу

      1. Осы Хаттама Пактіге қол қойған, оны ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің қол қоюы үшін ашық.
      2. Осы Хаттама Пактіні ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің ратификациялауына жатады. Ратификациялау грамоталары Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына сақтауға тапсырылады.
      3. Осы Хаттама Пактіні ратификациялаған немесе оған қосылған кез келген мемлекеттің қосылуы үшін ашық.
      4. Қосылу туралы құжатты Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Хатшысының депозитарийіне тапсыру арқылы қосылу жүзеге асырылады.

18-бап
Күшіне енуі

      1. Осы Хаттама қосылу туралы оныншы ратификациялау грамотасын немесе оныншы құжатты Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас Хатшысының депозитарийіне тапсырған күннен бастап үш ай өткен соң күшіне енеді.
      2. Осы Хаттаманы ратификациялайтын немесе оныншы ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы оныншы құжатты сақтауға тапсырғаннан кейін оған қосылатын әрбір мемлекет үшін осы Хаттама өзінің ратификациялау грамотасын немесе қосылуы туралы құжатын сақтауға тапсырған күннен бастап үш айдан соң күшіне енеді.

19-бап
Түзетулер

      1. Кез келген қатысушы мемлекет осы Хаттамаға түзетулерін ұсына алады және оларды Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына табыс ете алады. Бас хатшы осы ұсынысты қарау және олар бойынша шешім қабылдау мақсатында қатысушы мемлекеттердің кеңесін шақыруды олардың қолдайтындығын өзіне хабарлау туралы өтініш айтып, кез келген ұсынылған түзетулерді қатысушы мемлекеттерге жолдайды. Егер мұндай кеңес шақыруды осындай хабарлама күнінен бастап төрт ай ішінде қатысушы мемлекеттердің кем дегенде үштен бірі қолдайтын болса, Бас хатшы Біріккен Ұлттар Ұйымының демеуімен осындай кеңес шақырады. Дауыс беруге қатысқан немесе атсалысқан қатысушы мемлекеттердің үштен екісі көпшілік дауыспен қабылдаған кез келген түзету бекіту үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясына, кейін оны қабылдау үшін барлық қатысушы мемлекеттерге ұсынылады.
      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қабылданған және бекітілген түзету сақтауға тапсырылған құжаттардың саны түзету күніне қатысушы мемлекеттің үштен екісіне жеткеннен кейін отызыншы күні күшіне енеді. Кейіннен түзету кез келген қатысушы мемлекет үшін сақтауға қабылдау туралы оның жеке құжатын тапсырғаннан кейін отызыншы күні күшіне енеді. Түзету оны қабылдаған қатысушы мемлекеттер үшін ғана міндетті болып табылады.

20-бап
Күшін жою

      1. Кез келген қатысушы мемлекет Біріккен Ұлттар Ұйымы Бас хатшысының атына жазбаша хабарлама жіберу арқылы кез келген уақытта осы Хаттаманың күшін жоя алады. Күшін жою Бас хатшы осындай хабарламаны алған күннен бастап алты айдан соң күшіне енеді.
      2. Күшін жою күшін жоюдың күшіне енген күніне дейін 2 және 10-баптарға сәйкес ұсынылған кез келген хабарламаға немесе 11-бапқа сәйкес басталған кез келген рәсімге қатысты осы Хаттаманың ережелерін қолдануды жалғастыруға кедергі келтірмейді.

21-бап
Бас хатшының хабарлауы

      Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы Пактінің 26-бабының 1-тармағында аталған барлық мемлекеттерге:
      а) осы Хаттамаға сәйкес қол қоюлар, ратификациялаулар және қосылулар;
      b) осы Хаттаманың күшіне енген күні және 19-бапқа сәйкес кез келген түзетулер;
      c) 20-бапқа сәйкес кез келген күшін жою туралы хабарлайды.

22-бап
Ресми тілдер

      1. Ағылшын, араб, испан, қытай, орыс және француз тілдеріндегі мәтіндері тең түпнұсқалы болып табылатын осы Хаттама Біріккен Ұлттар Ұйымының мұрағатына сақтауға тапсырылады.
      2. Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысы осы Хаттаманың куәландырылған көшірмелерін Пактінің 26-бабында көрсетілген барлық мемлекеттерге жолдайды.