On approval of the Sanitary Rules “Sanitary and Epidemiological Requirements for Laboratories Using Potentially Hazardous Chemical and Biological Substances”

Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated September 8, 2017 No. 684. It was registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on November 14, 2017 No. 15990. Abolished by the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated October 15, 2021 No. KR DSM-105.

      Unofficial translation

      Footnote. Abolished by the Order of the Minister of Health of the Republic of Kazakhstan dated October 15, 2021 № KR DSM-105 (effective sixty calendar days after the date of its first official publication).

      In compliance with paragraph 6 of Article 144 of the Code of the Republic of Kazakhstan of September 18, 2009 "On Public Health and Healthcare System” I DO HEREBY ORDER:

      1. That the attached Sanitary Rules “Sanitary and Epidemiological Requirements for Laboratories Using Potentially Hazardous Chemical and Biological Substances” shall be approved.

      2. Order of the acting Minister of National Economy of the Republic of Kazakhstan No. 338 dated April 15, 2015 “On Approval of the Sanitary Rules“ Sanitary and Epidemiological Requirements for Laboratories Using Potentially Hazardous Chemical and Biological Substances” (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 11099, published in Adilet, the legal information system on June 11, 2015) shall be considered to have lost force.

      3. In the manner prescribed by the law, the Committee for the Protection of Public Health of the Ministry of Health of the Republic of Kazakhstan shall:

      1) ensure state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

      2) send a copy hereof both in paper and electronic forms in Kazakh and Russian to Republican State Enterprise on the Right of Economic Management “Republican Center of Legal Information” for official publication and inclusion in the Reference Control Bank of Regulatory Legal Acts of the Republic of Kazakhstan, within ten calendar days from the day of the state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan;

      3) place this order on the Internet resource of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan;

      4) within ten working days after the state registration of this order with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan, provide the information on the implementation of measures provided for in subparagraphs 1), 2) and 3) of this paragraph to the Department of Legal Services of the Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan.

      4. The control over the execution of this order shall be assigned to Vice Minister of Healthcare of the Republic of Kazakhstan Tsoy A.V.

      5. This order shall become effective twenty-one calendar days after the day of its first official publication.

      Minister of Healthcare
      of the Republic of Kazakhstan Y. Birtanov

      "AGREED"

      Minister of National Economy

      of the Republic of Kazakhstan

      ____________ T. Suleimenov

      of October 30, 2017

  Approved by
Order of the Minister
of Healthcare
of the Republic of Kazakhstan
№ 684 of September 8, 2017

Sanitary Rules “Sanitary and Epidemiological Requirements for Laboratories Using
Potentially Hazardous Chemical and Biological Substances”
Chapter 1. General provisions

      1. These Sanitary Rules “Sanitary and Epidemiological Requirements for Laboratories Using Potentially Hazardous Chemical and Biological Substances” (hereinafter referred to as the Sanitary Rules) have been developed in alignment with sub-paragraph 2) of paragraph 1 of Article 7-1, paragraph 6 of Article 144 and Article 145 of the Code of the Republic of Kazakhstan of September 18, 2009 “On Public Health and Healthcare System” (hereinafter referred to as the Code) and establish sanitary and epidemiological requirements for the selection of a land plot for the construction of a facility, design, operation, reconstruction, repair, water supply, drainage, heat supply, lighting, ventilation, air conditioning and working conditions in microbiological, sanitary, hygiene, radiological laboratories, storage and transportation materials (microorganisms).

      2. The following terms and definitions are used in the Sanitary Rules:

      1) emergency situation (hereinafter referred to as the accident) - a situation that has arisen in the laboratory when working with potentially hazardous chemical and biological substances, creating a real or potential possibility of releasing a chemical and pathogenic biological agent into the air of the production area, the environment or infection of personnel;

      2) autoclave - a room for working with a vessel under high pressure;

      3) bacteriological laboratory - a laboratory performing research on the isolation of bacteria from biological material and environmental objects, the determination of antigens and antibodies;

      4) checkpoint - a special room designed to ensure the passage of people and vehicles;

      5) biological agents or toxins (hereinafter referred to as BA or toxins) - microorganisms and complex compounds of a protein nature of bacterial, plant or animal origin, capable of causing their disease or death when ingested or in contact with human or animal organisms, as well as with plants;

      6) biological safety - a system of biomedical, organizational, and engineering measures aimed at protecting working personnel, the public, and the environment from the effects of biological agents (hereinafter referred to as the BS);

      7) biological safety box (hereinafter referred to as the BSB) - a structure used for the physical isolation (retention and controlled removal from the work area) of microorganisms in order to prevent the possibility of infection of personnel and air contamination of the work area and the environment;

      8) biological security (hereinafter referred to as the biosecurity) - ensuring the protection, control and accounting of BA or toxins in order to prevent their loss, theft, misuse, sabotage, unauthorized access or intentional unauthorized leakage;

      9) a boxed room (hereinafter referred to as the box) - an isolated room with a vestibule (pre-box);

      10) vivarium - a sub-division of the organization that contains different types of laboratory animals used for experiments;

      11) virological laboratory - a laboratory performing research on the isolation of viruses from biological material and environmental objects, the determination of antigens and antibodies;

      12) decontamination - the removal or reduction of radioactive contamination from any surface or from any medium;

      13) dezar - ultraviolet bactericidal irradiator, used to disinfect indoor air;

      14) demercurization - a set of measures for mercury removal in case of spill;

      15) diagnostic studies - studies of objects of biotic and abiotic nature, carried out in order to detect and identify the pathogen, its antigen or antibodies to it;

      16) infectious zone - a room or a group of laboratory premises where manipulations with pathogenic biological agents or material that is likely to become infected with a pathogenic biological agent are carried out and their storage;

      17) laboratory - a legal entity or its structural unit performing organoleptic, sanitary-hygienic, microbiological, virological, parasitological, biochemical, toxicological, radiological studies, dosimetric measurements of physical factors.

      18) infectious material - material about which it is known or reasonably assumed that it contains the causative agents of infectious diseases;

      19) enzyme-linked immunosorbent assay (hereinafter referred to as the ELISA) - a method for determining various kinds of biological molecules based on the interaction of antigen with antibody using an enzyme label;

      20) insectarium - a unit of a facility for keeping, removing or breeding insects used for experimental purposes;

      21) microbiological laboratory - a laboratory performing research on the identification of microorganisms in biological material and environmental objects;

      22) microorganisms are complex compounds of a protein nature bacteria, viruses, mycoplasmas, rickettsia, chlamydia and fungi, which under certain conditions and in certain concentrations can affect human health;

      23) flammable substances - flammable substances and flammable liquids that ignite from an external ignition source;

      24) technical strength of a facility (room) - a set of engineering protection for structural elements of buildings, premises, their perimeters, special technical security equipment (security, alarm systems; access control systems; video monitoring and video security systems for television surveillance; detectors for the detection of radioactive, chemical and other toxic substances ; detectors for the detection of weapons, explosives and devices) and fire alarm systems, including automatic fire detection and extinguishing systems;

      25) pathogenic biological agent (hereinafter referred to as the PBA) - microorganisms pathogenic for humans (bacteria, viruses, rickettsia, chlamydia, protozoa, fungi, mycoplasmas, endo - and ectoparasites), genetically modified microorganisms, poisons of biological and plant origin (toxins), helminths, as well as material (including blood, other biological fluids and excrement of the body), likely to contain these agents;

      26) parasitological laboratory - a laboratory performing research to identify helminths and protozoa in biological material and environmental objects;

      27) perimeter - the border of the protected area (zone), equipped with building envelopes (barriers) and checkpoints;

      28) polymerase chain reaction (hereinafter referred to as the PCR) - a reaction based on a multiple increase in the number of copies of a fragment of deoxyribonucleic acid (hereinafter referred to as the DNA) - ribonucleic acid (hereinafter referred to as the RNA) (amplification), which allows you to detect a specific part of the genome of the studied microorganism;

      29) radiological laboratory - a laboratory conducting radiation monitoring, radiological studies to determine the content of radionuclides in various objects, as well as conducting dosimetric, radiometric, spectrometric measurements;

      30) sanitary-hygienic laboratory - a laboratory conducting sanitary-hygienic, toxicological, chemical studies, measurements of physical factors, other studies and tests;

      31) experimental research - all types of work using microorganisms, helminths, toxins and poisons of biological origin;

      32) clean zone - a room or a group of laboratory premises where manipulations with BA are not carried out;

      33) temporary laboratories (epidemiological teams, expeditions) - laboratories that operate periodically are organized when epidemic outbreaks occur;

      34) conditionally infectious zone - a room or a group of rooms within the infectious zone;

      35) strain is a pure culture of a microorganism;

      36) epidemiologically significant facilities – facilities the products and (or) activities of which are in violation of the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of sanitary and epidemiological welfare of the population can lead to food poisoning and outbreaks of infectious diseases among the population.

Chapter 2. Sanitary and epidemiological requirements for the selection of a land plot for the
construction of a facility, design, operation, reconstruction, repair of laboratories

      3. When choosing a land plot for the construction of facilities, it shall be prohibited to use land plots:

      1) used in the past for cattle burial grounds and toxic waste burial sites;

      2) permanently unfavourable for dysfunctional anthrax.

      4. When choosing a land plot for the construction of facilities, the square shall be determined by the requirements of state standards in the field of architecture, urban planning and construction in accordance with subparagraph 23-16) of article 20 of the Law of the Republic of Kazakhstan dated July 16, 2001 "On Architectural, Urban Planning and Construction Activities in the Republic of Kazakhstan" (hereinafter referred to as the state regulations in the field of architecture, urban planning and construction).

      5. When designing a building, laboratories shall be located on separate land plots or on the land plot of the organization of which they are a part.

      6. Temporary laboratories may be operated in adapted buildings, premises subject to safety requirements, providing sufficient water, electricity, and sanitation.

      7. When designing, the operation for laboratories shall be allowed in an independent building, built-in attached industrial premises with a separate entrance, on separate floors of industrial buildings, specialized organizations with a separate entrance, clinical diagnostic laboratories in medical institutions with a separate entrance.

      8. When designing facilities, the set and area of premises shall be determined by the design assignment in accordance with the requirements of state standards in the field of architecture, urban planning and construction and in accordance with Appendix 1 to these Sanitary Rules.

      9. Microbiological research laboratories have at least two entrances: with a sanitary inspector for employees and for the delivery of material for research.

      It shall be allowed to obtain material for research through the transfer window.

      10. The presence of non-lockable doors, gates, gates, as well as breaks, damage shall be prohibited in the external fencing.

      11. Lighting shall be installed around the perimeter of the fence.

      12. Window openings, showcases of the ground floor of the laboratories shall have a strength equivalent to the following parameters:

      1) windows with ordinary glazing, additionally protected by roller shutters made of steel sheet with a thickness of at least 1 mm;

      2) windows with ordinary glazing, additionally protected by metal bars (sliding, hinged) or blinds of appropriate strength;

      3) windows of a special design with protective glazing resistant to a single impact, withstanding 3 impacts of a steel ball weighing 4 kg, dropped from a height of 9.5 m and above.

      13. The premises of the laboratories shall have a constructive architectural and planning design and shall be equipped with technical security systems, which together provide protection against penetration.

      14. The access control mode shall be established at the facilities engaged in experimental, diagnostic and production work, as well as in storage of PBA of I-II pathogenicity groups.

      15. Work with toxic substances shall be carried out in separate rooms (rooms) or in a separate fume hood.

      16. Windows, doors of boxes and rooms shall be closed tightly. Window leaves shall be protected by a grid from insects. Doors to the box and pre-box shall have monitored windows.

      17. The layout of the premises of microbiological laboratories shall eliminate the cross of clean and infectious streams. The name of the laboratory and the sign “Biohazard” shall be indicated on the front door. Plates indicating their purpose shall be posted on the doors of the premises.

      18. The registry and the room for receiving samples shall be placed at the entrance to the laboratory. If there is a collection point in the laboratory, separate toilets shall be provided for staff and subjects.

      19. To work with PBA, BSB 2 protection classes shall be used. Premises where work with PBA is carried out shall be equipped with bactericidal irradiators.

      20. The surface of the floor, walls, ceiling in the laboratory premises shall be smooth, without cracks, easy to process, resistant to detergents and disinfectants, slippery floors shall be prohibited.

      21. Suspended ceilings shall be allowed for laboratories conducting only research studies with PBA I-IV pathogenicity groups in BBB 2.

      22. The edges of the floor coverings of “infectious” rooms for working with I-IV pathogenicity groups shall be raised. In the presence of gangways, the floor shall have slopes.

      23. The floor shall be covered with acid-resistant material in the sanitary-hygienic laboratory.

      24. In a radiological laboratory, floors, ceilings and walls shall be coated with low-absorbent materials that are resistant to detergents.

      25. In the premises in which the work is carried out with fire and explosive substances, two exits shall be provided.

      The work tables shall be covered with anti-corrosion, non-combustible material, for working with acids and alkalis - with the device of the sides.

      26. During the reconstruction and repair of laboratories, the requirements provided for in paragraphs 7 to 26 of these Sanitary Rules shall be complied with.

Chapter 3. Sanitary and epidemiological requirements for water supply, sanitation,
heat supply, lighting and ventilation, air conditioning in laboratories

      27. In laboratories, a centralized household - drinking, hot water supply, drainage, and heat supply shall be provided in good condition.

      28. In the absence of a centralized water supply system, it shall be allowed to use water from local drinking water sources with an internal water supply and sanitation system.

      29. All boxes have a pre-box where hand-washing sinks are installed (washstands), in case of absence skin antiseptics, a mirror and containers with disinfectant solutions shall be allowed.

      30. The laboratory shall be equipped with sinks for washing hands of staff and sinks or bathtubs for washing dishes and equipment with the supply of cold and hot water through faucets.

      31. When placing laboratories in non-canalized and partially canalized areas, a local sewerage system (pit, septic tank) shall be provided. Wastewater shall be delivered to general or separate underground waterproof containers equipped with covers with hydraulic locks (siphons) located in the economic zone of the facility, which are cleaned in a timely manner.

      32. In the absence of a centralized heat supply source, an autonomous boiler room operating on liquid, solid, gaseous fuel shall be provided.

      33. Natural and artificial lighting of premises shall be determined in accordance with state standards in the field of architecture, urban planning and construction.

      Workspaces shall be provided with protection for workstations and optics from direct exposure to direct sunlight by using light-protective devices made of a material resistant to disinfectants.

      34. No natural lighting shall be provided in the room where the work is carried out with a luminescent microscope, a photo-room, in the showers, sanitary facilities and storage rooms.

      35. The laboratory shall be equipped with forced-air ventilation with artificial induction and separate (autonomous) ventilation devices for exhausting air from the laboratory hoods, the rooms of the infectious zone of the laboratory shall be equipped with forced-air ventilation with artificial induction and fine filters at the outlet, ventilation with mechanical ventilation shall be allowed for district level laboratories motivation.

      36. Laboratory hoods, in which the work is carried out with substances emitting harmful and combustible vapors and gases, shall be equipped with upper and lower suction and bumpers that prevent liquid from draining onto the floor.

      37. Exhaust devices shall provide air suction speed in open sections of the cabinet.

      38. Ventilation switches for laboratory hoods and BSBs shall be located near them, sockets for turning on appliances located in laboratory hoods and BSBs shall be located on the outer panel, gas taps shall be located on the front sides, and plug sockets shall be on the front side of the desktop outside the laboratory hood or BSB.

      39. The doors (doors) of the laboratory hoods shall be closed during operation with a small gap below. Raised sashes shall be firmly fixed with devices that prevent them from falling.

      40. The laboratories shall create optimal microclimatic conditions (temperature, air velocity and relative humidity) in accordance with the established requirements of sanitary rules, hygienic standards in accordance with paragraph 6 of Article 144 and Article 145 of the Code (hereinafter referred to as standardization documents).

      41. In the buildings located in the areas of the third and fourth climatic zones, air conditioners shall be installed in the summer, in addition to dezars in microbiological laboratories. When working with contaminated material, the air conditioner turns off. Filter elements of air conditioners shall be periodically (at least 1 time in three months) subjected to cleaning from mechanical particles and disinfection.

Chapter 4. Sanitary and epidemiological requirements for working
conditions in microbiological laboratories

      42. Microbiological laboratories (bacteriological, virological, parasitological), regardless of their form of ownership, shall have permission from the relevant commission for monitoring compliance with biological safety requirements for working with microorganisms of pathogenicity groups I-IV and helminths in accordance with Appendix 2 to these Sanitary Rules.

      43. Studies on the detection of antigens in the blood of people (without pathogen accumulation), antibodies to them and molecular-genetic diagnostics (without pathogen accumulation) for detection of brucellosis pathogens, human immunodeficiency virus (HIV), and parenteral viral hepatitis B and C in clinical material shall be allowed to carry out in laboratories having the conditions for working with microorganisms of the III-IV pathogenicity group.

      44. Upon admission to work, safety training shall be carried out in accordance with the Rules and terms for training, instructing and testing knowledge on safety and labor protection of workers, approved by order of the Minister of Health and Social Development of the Republic of Kazakhstan dated No. 1019 December 25, 2015 (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 12665).

      45. The laboratories shall comply with the requirements of the research quality control system, which are indicated in the standardization documents.

      46. The following shall be prohibited in the laboratory:

      1) to work without special clothes;

      2) to carry out work with faulty ventilation;

      3) store and use reagents without labels;

      4) store stocks of toxic, explosive substances and solutions in workplaces and racks.

      47. When working with gaseous substances that are in cylinders under pressure, it shall be prohibited to:

      1) quickly open cylinder valves;

      2) use a reducer that does not have the inscription “Oxygen” for an oxygen cylinder;

      3) store them in the working room.

      48. The doors of the ventilation hoods shall be closed during operation, the raised leaves shall be firmly fixed with devices.

      49. Highly flammable liquids shall be heated to 100 ° С in water baths, over 100 ° С - in oil baths. It shall be prohibited to submerge a flask with a flammable liquid into hot water without preliminary gradual heating.

      50. When working with glass devices it shall be advised:

      1) to close the heated vessel with a ground stopper after cooling;

      2) when working with glass tubes or thermometers in a drilled cork, not to rest the latter in the palm of your hand, but hold it by the sides;

      3) when collecting glass devices or connecting their individual parts with rubber, to protect hands with a towel, and when breaking glass tubes, to hold the tube near the file.

      51. The works, during which glass devices are overheated or broken, shall be carried out in fume hoods with glasses, gloves and a rubber apron.

      52. Vessels with alcohol, benzene, acetone, bromine, iodine shall be closed with ground glass stoppers, those with alkalis shall be closed with screw caps.

      53. When transfusing liquids (with the exception of liquids containing infectious agents), a funnel shall be used.

      54. Hand washing shall be done by dispensing liquid soap from the dispenser, and hand drying shall be done with disposable paper towels.

      55. Laboratories shall be provided with first-aid kits in the case of an emergency and an accident. When working with botulinum toxin, laboratories shall have antitoxic sera.

      56. Laboratory staff shall be provided with special clothing and personal protective equipment.

      57. Depending on the work performed with microorganisms of the I-IV pathogenicity group, the following types of protective suits shall be used:

      1) Type I - pajamas or overalls, medical slippers, medical cap, large kerchief (hood), anti-plague bathrobe, positive pressure respirator-hood, cotton-gauze mask (dust mask, filtering or oxygen-insulating gas mask), glasses, rubber gloves, towel , socks, slippers, rubber boots;

      2) Type II - pajamas or overalls, medical slippers, medical cap, large kerchief (hood), anti-plague bathrobe, cotton-gauze mask, rubber gloves, towel, socks, slippers, rubber boots;

      3) Type III - pajamas, a medical cap, a large kerchief, a plague bathrobe, rubber gloves, a towel, socks, slippers, galoshes;

      4) Type IV - pajamas, hat (small kerchief), a plague bathrobe (surgical), socks, slippers.

      58. Overalls and pajamas shall be in front with a tight fastener.

      59. A surgical plague dressing gown, but much longer (to the lower third of the leg), while the edges shall go deep one on top of the other, the belt and ties at the collar shall consist of two parts sewn each to a separate field, one long ribbon shall be provided for tying the sleeves.

      60. The anti-plague kerchief shall be used, with the size: 90x90x125 cm.

      61. A cotton-gauze mask shall be used from a piece of gauze 125 cm long and 50 cm wide with an even layer of cotton wool 25 cm long, 17 cm wide. The edges of a piece of gauze shall be wrapped with an overlap. It shall be allowed to use filtering means of individual respiratory protection (including anti-aerosol) with an insulating face.

      62. Aviator glasses shall be used with a wide, tight-fitting edge, curved glass or designs, ensuring their tightness. It shall be allowed to use personal eye protection (goggles) from chemical and biological factors with an insulating face.

      63. A plague-proof suit shall be worn before entering the room where the work with infectious material is carried out in the following sequence: pajamas (jumpsuit), socks, slippers, a medical cap, a hood (large kerchief), a plague bathrobe and boots. The ribbons at the gown collar and the gown belt shall be tied in front on the left side with a loop, and then the ribbons shall be fixed on the sleeves. A respirator (mask) shall cover the mouth and nose, the upper ribbons of the mask shall be tied with a loop on the back of the head, the lower ones on the crown, cotton swabs shall be placed on the sides of the wings of the nose. The glasses shall be well fitted and tested for lack of air filtration.

      64. For disinfecting the suit, separate containers with a disinfecting solution shall be provided for processing: boots or galoshes, gloves in the process of removing the suit, cotton-gauze masks, a dressing gown, a kerchief (hood), towels, gloves, glasses shall be immersed in 70 ° alcohol.

      65. When disinfecting by autoclaving, boiling or in a disinfecting chamber, the suit shall be folded into bixes and double bags, respectively.

      66. The suit shall be removed in the following order, immersing the gloved hands in a disinfectant solution after removing each part of the suit:

      1) boots or galoshes shall be wiped from top to bottom with tampons abundantly moistened with a disinfectant solution, a towel is removed;

      2) the sleeves and the second pair of gloves shall be taken off, if they were necessary at work;

      3) the boots shall be taken off;

      4) an apron shall be wiped with a cotton swab moistened with a disinfectant solution, removed, by folding the inside out;

      5) the glasses shall be taken off, pulling them forward, up and back behind the head with both hands;

      6) the cotton-gauze mask shall be untied and removed without touching the face with its outer side;

      7) gloves shall be removed (in case of possible damage of the integrity of the gloves they shall be checked in a disinfectant solution (but not with air);

      8) after removing the protective suit, the hands shall be treated with 70 ° alcohol, then they shall be thoroughly washed with soap;

      9) the ties of the neckband of the dressing gown and the girdle shall be untied, lowering the upper edge of the gloves, the ties of the sleeves shall be untied and the gown shall be taken off, wrapping its outer part inward;

      10) the kerchief shall be taken off, carefully collecting all its ends in one hand on the back of the head.

      67. A microbiological laboratory for working with material that is infected or likely to become infected with microorganisms of pathogenicity groups III-IV shall have an “infectious” and a “clean” zone. At the border of the "clean" and "infectious" zones, the device of sanitary passageways shall be provided in newly built or reconstructed laboratories.

      68. Before starting the work, the laboratory premises shall be cleaned with a wet method, in a “clean” zone with detergents, in an “infectous” zone - with detergents and disinfectants, they shall be irradiated with bactericidal irradiators for 30-60 minutes at a power of 2.5 watts per 1 cubic meter (hereinafter referred to as m3). When the work is completed, tables, appliances, equipment, floor, and BSB shall be wiped with a disinfectant solution. Cleaning equipment shall be labeled separately for “clean” and “infectious” areas.

      69. Infectious material shall be delivered and transferred from one laboratory to another on the territory of the organization (laboratory) in metal, hermetically sealed containers (bix, tanks, cooler bags, containers). Delivered containers with liquid materials shall be closed with plugs, which exclude the pouring out of contents during transportation. When unpacking the material, the bixes, containers and tubes shall be wiped with a disinfectant solution and placed on metal trays.

      70. The transfer of infectious material from boxing to boxing or autoclaving shall be carried out in metal bix or tanks, containers.

      71. When inoculating infectious material in test tubes, cups, vials, inscriptions shall be indicated with the name of the material, analysis number, seeding dates and registration number.

      72. Fluids containing infectious agents shall be collected using an automatic pipette or disposable sterile pipettes. Before use, dishes, pipettes, equipment, syringes shall be checked for integrity and serviceability.

      73. Opening of ampoules with dried microorganisms shall be carried out in tabletop boxes, above a cuvette with a disinfectant solution. The end of the incised ampoule shall be covered with a three-layer gauze cloth moistened with a disinfectant solution and shall be broken off with tweezers. The opened ampoule shall be left covered with the same cloth for one to two minutes, followed by immersion of the cloth in a disinfectant solution, after which the ampoule shall be covered with a sterile swab.

      74. The following shall be prohibited in laboratories:

      1) the work with live vaccines in the room where the study of infectious material is carried out;

      2) to carry out experimental work with virulent antibiotic-resistant microorganisms in the absence of drugs in the microbiological laboratory to which the microorganisms are sensitive;

      3) to leave ignited burners and other heating devices unattended, operate with burners having faulty taps, and keep flammable substances near them;

      4) to clean up spilled flammable liquids when the burners are lit and electric heaters are turned on;

      5) to open the boxing door during operation,.

      75. Spent material (working crops, biological material from patients, the corpses of rodents, laboratory animals, nesting material) shall be disinfected. To leave unfixed smears on workstations; laboratory glassware with infectious material after completion of work shall be prohibited.

      76. Thawing of refrigerators after storage of infectious material shall be combined with their disinfection. Condensation water shall be be decontaminated.

      77. Before starting work in the BSB, exhaust ventilation shall be turned on. Material loading shall be carried out at negative pressure. BSB shall be installed in a place remote from the aisles and various kinds of air flows.

      78. Vessels operating under pressure shall be marked.

      79. When operating autoclaves and thermostats, the following requirements shall be met:

      1) to deliver against receipt sealed tanks and other utensils with infectious material to a person working on an autoclave, having access to work with equipment, working under pressure, if two or more employees are engaged in this;

      2) keep a logbook (in any form) of the autoclave operation control;

      3) do not put flammable substances in the thermostat;

      4) do not remove the safety caps from the control devices.

      80. The work in the BSB shall be organized in the direction from the clean zone to the infectious zone. Internal surfaces of BSB shall be treated with anti-corrosion disinfectants approved for the use in the Republic of Kazakhstan. It shall be necessary to conduct annual monitoring of the effectiveness of the filters in the BSB.

      81. In the rooms where ELISA is carried out, tables, instruments, equipment shall be treated with 70⁰ ethyl alcohol; in case of ELISA studies, during PCR – using 70⁰ ethyl alcohol (before and after work) and disinfectants approved for the use for these purposes, in according to the manufacturer's instructions.

      82. When conducting studies in animals on the indication of viruses, the following conditions shall be met:

      1) infection and autopsy of laboratory animals, keeping infected animals, centrifugation, drying, operations with the possible formation of aerosol, infection of cell and chicken embryo cultures, preparation of suspensions, work with lyophilized PBA, work on the management of collection strains is carried out in boxed rooms of the laboratory’s infectious zone in BSB;

      2) containers with PBA are placed on a tray or tray covered with a multilayer towel moistened with a disinfectant solution;

      3) serological studies with live viruses, the preparation of various primary and transplantable tissue culture lines, the primary processing of clinical material is carried out in the BSB.

      83. A microbiological laboratory for working with material that is infected or likely to become infected with microorganisms of pathogenicity groups I-II shall have infectious, conditionally clean, clean zones. At the border of the "clean" and "infectious" zones, in newly built or reconstructed laboratories, the device of sanitary passageways shall be provided.

      84. At the end of the working day, thermostats, refrigerators, cabinets where pathogens of the I-II group are stored shall be sealed, the doors of the production rooms shall be locked.

      85. When working with pathogens of the I-II pathogenicity group, the following shall be observed:

      1) utensils used when working with arthropods are disinfected by boiling, the waste is poured with a disinfectant solution or burned. Tools are boiled or burned on fire. Coarse calico bags are disinfected by boiling in a water-soap solution for 30 minutes;

      2) analysis of the regurgitates of predatory birds and excrement of animals is carried out after 12-18 hours of their immersion into a 1% formalin solution;

      3) insects and ticks are kept in a special room (insectaries) in cages or banks, which exclude their dispersal. Fleas obtained for replenishment of the insectarium are kept in separate banks until the appearance of young individuals who do not drink blood;

      4) after the end of work, the work tables are treated with a disinfectant solution, hands – 70% alcohol.

      5) thresholds 30 cm high are arranged at the entrance to the room where work with infected animals is carried out, mats moistened with a disinfectant solution are placed at the doors of bacteriological boxes, rooms for serological and express examinations;

      6) tightness of laboratory premises;

      7) persons working with material likely to become infected with pathogens of group I of pathogenicity, at the end of the working day, thermometry of body temperature is performed;

      8) animals infected with material likely to be infected with microorganisms of pathogenicity groups I-II are kept separately from other animals;

      9) all work related to the reception and primary processing of biological material from humans, rodents, ectoparasites, environmental samples, infected animals and their study on pathogens of the I-II pathogenicity group are carried out in the infectious unit using a protective suit of the I-II type;

      10) studies with actinobacillus mallei and melioidosis pathogens are carried out in a type II protective suit, rubber gloves, a cotton-gauze mask and safety glasses. At the end of the work in the preboxes of the infectious department, protective suits are removed and disinfected;

      11) it is prohibited to leave the laboratory premises in protective clothing and to call an employee from the premises during his/her work with infectious or likely to become infected material;

      12) when working with the causative agent of anthrax, upon completion of research, an examination of the premises and equipment for contamination with this pathogen is carried out.

      86. At the microbiological laboratory, which works with pathogens of the first group of pathogenicity, an isolator shall be provided for employees in case they detect symptoms of a probable disease and persons who have an accident.

      The isolator shall be provided with a stock of basic and reserve specific medicines, anti-shock medicines and disinfectants.

      87. In the vivarium and insectarium, the movement of vertebrates and arthropods shall be recorded in a special numbered and laced journal (in any form) indicating the place and date of catch, the results of the study and quarantine.

      88. The premises of the vivarium and insectarium shall be sealed at the end of the working day.

      89. Investigations of human blood serums for the detection of antigen or the determination of antibodies to pathogens of the I-II pathogenicity group shall be carried out in a separate box or in the BSB using diagnostics that do not contain live microorganisms.

      Separation of blood serum by centrifugation shall be carried out in a box or BSB.

      90. The work with microorganisms of the pathogenicity group I shall be carried out in specially designed laboratories equipped with a system of interconnected boxes. A passage autoclave with automatic door lock shall be installed in the infectious area.

      91. When working with material that is infected or likely to become infected with viruses of pathogenicity groups I-II, personnel shall use a type II anti-plague suit, infection of animals, ectoparasites, centrifugation and vacuum drying of biological material shall be carried out in a protective suit of type I.

      Opening of ampoules with dried rickettsia culture, homogenization of rickettsia biomass shall be carried out in BSB in a protective suit of type II.

      92. For conducting PCR studies, the following shall be observed:

      1) each zone has its own set of furniture, refrigerators / freezers, laboratory equipment, reagents, automatic pipettes (dispensers), tips, plastic and glassware, protective clothing, shoes, disposable gloves without talcum powder, cleaning equipment and other consumables used only in this room;

      2) the transfer of equipment, supplies, reagents, gloves, gowns from one room to another is prohibited;

      3) all PCR work is carried out in disposable gloves without talcum powder, which ensures each stage of work;

      4) the decoration of all rooms for PCR is carried out with a material resistant to the action of detergents and disinfectants;

      5) bactericidal irradiators are installed in all rooms;

      6) during detection by electrophoresis, this stage is maintained by individual personnel;

      7) the storage conditions of the reagents for all stages of the PCR meet the requirements of the manufacturer's instructions for the use of reagents. Clinical samples are stored separately from reagents;

      8) the stages of sample preparation and preparation of the reaction mixture are carried out in BBB;

      9) the windows close tightly.

      93. To conduct ELISA studies, the following shall be observed:

      1) reuse of disposable tips and utensils, transfer of equipment, supplies, reagents, gloves, gowns from room to another room is prohibited;

      2) disposable filter paper is used to remove small drops of the washing solution;

      3) the optimum room temperature for ELISA is maintained within the range of + 18ºС - 22ºС, relative humidity from 40% to 70%, unless otherwise provided by the research methodology, it is necessary to keep documentation with a mark of temperature and humidity.

      4) daily, after work, the processing of equipment, dispensers, racks is carried out with 70⁰ ethyl alcohol, the automatic washer the tablet is washed with distilled water and once a week with 70⁰ ethyl alcohol;

      5) incubation of the tablet near the heating devices is not allowed;

      6) The temperature of the thermostat is monitored daily.

      94. Bactericidal irradiators and an exhaust ventilation system shall be turned on 15 minutes before the work begins in the box. When loading the box ventilation shall be turned off. In the absence of air suction during operation in the box, the work shall be immediately ceased. At least once a quarter, bacteriological studies of boxing air shall be carried out, once a month - the filter shall be monitored;

      95. Manipulations with cultures of the mycelial phase, the study of the survival of fungi in all phases shall be carried out in the BSB.

      96. The platings of mycelial cultures in boxes shall be made after preliminary introduction into test tubes and mattresses with saline or broth. When flushing cultures, the liquid in the mattresses shall be introduced through test tubes with a syringe with a long needle. Crops shall be incubated in metal containers.

      97. When working with the mycelial phases of fungi, mattresses, tubes with inoculations outside the box shall not be opened. View of crops shall be carried out in boxes in a type IV suit with a cotton-gauze mask. The work with the yeast phases of mushrooms shall be carried out in boxing in a suit of type IV with a mask, serological studies - in a suit of type IV.

      98. Before counting the cellular elements, the fungal suspensions shall be autoclaved or formalin up to 10% shall be added and kept in a thermostat for 2 hours at a temperature of 37 ° C.

      99. In order to obtain antigens, vaccines, the grown mycelium shall be disinfected by autoclaving at 0.5 atmospheres for 30 minutes or by adding formalin to a final concentration of 0.5%.

      100. When working in the BSB, cotton pajamas, sterile robes, scarves, masks shall be put on. Cultivation of cell lines and work with infectious material shall be performed in disposable sterile gloves. Tighten gloves shall be tightened on cuffs of sleeves, and shall not be leaved under them. To protect the sleeves of the researcher’s clothing, rubberized sleeves shall be worn.

      101. In the laboratory of the Center for the Study of Acquired Immunodeficiency Syndrome (AIDS), a separate low-temperature (minus 40º C) refrigeration equipment shall be provided for storing blood serum samples. Refrigeration equipment shall be locked and sealed.

      102. PBA containers shall be placed on a tray or a platter covered with a multilayer cloth moistened with a disinfectant solution.

      103. In the study of human blood serum for the detection of antigen or the determination of antibodies to pathogens of group II pathogenicity, the following conditions shall be met:

      1) work is carried out in a separate room (room, box);

      2) non-infectious (not containing a live pathogen) antigens (diagnosticums) are used;

      3) separation of blood serum by centrifugation is carried out in boxing or BSB. When using vacuum blood sampling systems, the separation of blood serum by centrifugation is carried out using centrifuge cups with hermetically sealed lids without the use of boxes or BSB.

      104. The work with viruses of I-II pathogenicity groups shall be carried out in specially designed laboratories, where all studies are conducted in the BSB. A passage autoclave with automatic door lock shall be installed in the room of the infectious zone.

      105. Entrance to the infectious zone shall be through a sanitary inspection room with a shower room or a lock where protective clothing is worn. During operation in the gateway, the bactericidal irradiator shall be switched on.

      106. Entrance doors to the locks shall be self-closing and equipped with locks. The doors of the premises of the infectious zone shall be closed during operation.

      107. Storage of biological material shall be carried out in airtight, low temperature resistant, unbreakable containers that shall be placed in low temperature cabinets or vessels with liquid nitrogen.

      108. Transfer of biological material between production lines to storage facilities shall be carried out in hermetically sealed moisture-proof containers that shall be subject to disinfection.

      109. During the work, the personnel shall use a type II anti-plague suit; infection of chicken embryos, animals, ectoparasites, centrifugation and vacuum drying of biological material shall be carried out in a type I protective suit.

      110. Bacteriological laboratories shall be equipped with light-colored furniture; it shall be prohibited to equip furniture that is not resistant to chemicals, detergents and disinfectants. On the internal and external surfaces of the furniture, slots and grooves that impede processing shall be prohibited.

      111. The following shall be carried out in virological laboratories, boxes in the infectious zone of the laboratory (or in the BSB):

      1) infection and dissection of animals;

      2) infection of cell culture and chicken embryos;

      3) preparation of suspensions;

      4) keeping infected animals;

      5) the work of maintaining collection strains;

      6) work with lyophilized PBA;

      7) centrifugation, drying, operations with the possible formation of an aerosol;

      112. In parasitological laboratories, material likely to be contained in gates, oncospheres, eggs, larvae, adults of helminths and protozoa of the intestine shall be delivered in glass or plastic containers with tight-fitting lids.

      113. Preparation and research for the presence of helminths, intestinal protozoa by means of coprooscopy, enrichment and perianal scraping shall be carried out in a fume hood. Laboratory glassware for research using enrichment methods shall be installed in cuvettes. Preparations prepared for the study shall be placed on special trays, large glasses shall be placed under glass slides with smears.

      114. All manipulations with the test material, utensils, equipment shall be carried out in rubber gloves.

      115. Used pipettes, test tubes, capillaries, slides and coverslips shall be disinfected.

      116. Material that is likely to become infected with helminths shall be stored in a separate refrigerator, which shall be sealed at the end of the working day.

      117. Serological studies with live viruses, preparation of various tissue culture lines of primary and transplantable, primary processing of clinical material shall be carried out in the BSB.

      118. At each organization that works with pathogens of the first pathogenicity group, an isolator shall be set up for employees allowing an accident and in case they have symptoms that are likely to be a disease.

      119. The isolator shall provide for a stock of basic and reserve specific medicinal products, medicines to provide vital assistance (cardiac, anti-shock, antidotes) and disinfectants.

      120. In case of accidents during the work with infectious material, it shall be immediately stopped and an alarm shall be turned on.

      121. In the event of an accident with a spray of infectious material, all ongoing work in the room shall be terminated. Protective clothing (starting with a kerchief or helmet) shall be immersed in a disinfectant solution or placed in a bin (tank) for autoclaving. The drops of antibiotic solutions, to which the pathogen is sensitive, shall be injected into the eyes and nose. In the event of an accident, when working with pathogens of deep mycoses, 1% boric acid shall be instilled into the eyes and nose, and the mouth and throat shall be rinsed with 70 ° ethanol.

      122. In an accident with botulinum toxin, the eyes and mouth shall be washed with water and antitoxic serum diluted to 10 international units in 1 millilitre. If botulinum toxin gets on exposed skin, it shall be washed off with plenty of soap and water.

      123. In an accident that occurred while working with an unknown pathogen, prophylactic treatment with broad-spectrum antibiotics shall be carried out.

      124. In the event of an accident that does not spatter biological material, a tampon (napkin) with a disinfectant solution shall be put on the place where the biological material comes into contact with the equipment surface.

      125. In the event of an accident that occurred in the box (or BSB) – the work shall be stopped, napkins, abundantly moistened with a disinfectant solution, shall be put on the place of contact with the material. In the box, bactericidal irradiators shall be switched on for 30 minutes, the alarm shall be turned on, then disinfection shall be carried out. Exhaust ventilation during an accident and disinfection shall be remained switched on.

      126. In an accident that occurs with a wound or other violation of the integrity of the skin:

      1) when working with HIV, the victim shall be given preventive antiretroviral therapy (ART) no later than 72 hours and observation shall be established within 3 months after the “emergency”. The victim shall be warned about the possibility of spread of infection. In the case of negative HIV tests after 1 month, 3 months after the "emergency", the observation shall be terminated;

      2) immediately after the gloves or other personal protective equipment is taken off, hands shall be washed with soap and water. In case of contact with blood or other potentially infected material, hands and contaminated areas shall be immediately washed up with soap and water, and if it comes into contact with mucous membranes, they shall be washed immediately with water. Hands shall be washed with soap under running water. If there is no running water, an antiseptic solution with 70 ° alcohol shall be used for the hands;

      3) when working with the causative agent of anthrax, the wounded place shall be thoroughly washed with soap and water and lubricated with iodine, without the use of disinfectant solutions;

      4) in an accident with pathogens of deep mycoses, the wounded place shall be treated with an appropriate disinfectant solution, washed with soap and water, lubricated with iodine;

      5) when working with viruses of pathogenicity groups I-II, the blood shall be squeezed into a dry sterile cloth and the wound shall be treated with iodine without the use of a disinfectant solution.

      127. In the event of an accident that occurred during transportation of the material (to the autoclave and between units), the personnel, leaving portable containers in place, shall leave the danger zone and shall report on the incident to the head of the unit. Persons who have an accident shall undergo sanitization. The handling of the premises during an accident shall be carried out in an I-type anti-plague suit.

Chapter 6. Sanitary and epidemiological requirements for a sanitary-hygienic laboratory

      128. In laboratories, special (intact) chemical glassware shall be used. Chemical glassware shall be dry and clean. Water-insoluble organic substances shall be removed from the dishes with an organic solvent.

      To clean dishes by chemical methods, a chromium mixture, sulfuric acid and alkali solutions shall be used. After thorough cleaning and washing, the dishes shall be dried in an oven.

      129. When carrying out work on the assembly of devices from glass materials, the following shall be observed:

      1) glass tubes of small diameter shall be broken after being cut with a saw to cut glass;

      2) to facilitate assembly, the ends of the glass tubes shall be melted and wetted with water or glycerin;

      3) in case of injury (cuts) when working with glassware, glass fragments shall be removed from the wound, the chemical shall be neutralized or removed from the skin with a swab moistened with an appropriate solution or water.

      130. When working with an equipment, the following requirements shall be observed:

      1) the use of flat-bottomed flasks for work under vacuum, as well as at temperatures above plus 100 ° C shall be prohibited;

      2) flasks made of thick glass shall be used for suction under vacuum. Thin-walled vessels that do not have a spherical shape shall be prohibited to be placed under vacuum. Vessels intended for the work under vacuum shall be pre-tested for maximum vacuum. Before the test, the vessel shall be wrapped in a metal mesh;

      3) it shall be prohibited to use the assembled device without first checking its serviceability and leaving the existing device unattended;

      4) a thin-walled vessel, when closed with a stopper, shall be held by the upper part of the throat as close to the stopper as possible. The heated vessel shall be prohibited to be closed with a ground stopper until cooling;

      5) upon distillation of substances with a boiling point above plus 150 ° С, an air-cooled refrigerator shall be used;

      6) work with hydrocyanic acid and its salts, dimethyl sulfate, mercuric chloride, phosgene, chlorine, bromine, nitrogen oxides, diazomethane, hydrogen sulfide shall be carried out in a fume hood using rubber gloves and, if necessary, a respirator (gas mask);

      7) when working with sodium azide, metallic potassium and sodium, contact with water shall be prohibited;

      8) reactions with metallic sodium or potassium shall be carried out using an air or oil bath. It shall be prohibited to combine unsolved halogen compounds of the fatty series with dimethyl sulfoxide, metallic sodium and metallic potassium;

      9) when the reaction mixture is heated to boiling, round-bottom heat-resistant flasks shall be used; special round-bottom flasks shall be used for the distillation of liquids;

      10) when the liquid is heated in a test tube or flask, the vessel shall be held by a special holder so that the hole is directed away from the worker;

      11) during the operation of water-cooled refrigerators, the continuity of the flow of water shall be controlled;

      12) the removal of peroxides shall be done by shaking with an aqueous solution of iron sulfate;

      13) the draining of ether, ether solutions and other flammable substances shall be carried out in special bottles in a fume hood, followed by draining into a separate bowl.

      It shall be prohibited to pour them into water sinks or drain funnels.

      131. The distillation of solvents (ether, alcohol, benzene, toluene) shall be carried out previously on a water-jet pump, followed by the use of an oil vacuum pump. Before turning on the vacuum pump, the contents of the flask shall be cooled. The distillation flask shall be heated in a vacuum unit after vacuum is reached in the device.

      132. During distillation in an open flame of a gas burner, the surface of the bottom of the bulb is heated uniformly.

      After distillation in a vacuum unit and cooling of the flask, the pressure gauge valve shall be shut off, the pump shall be disconnected from the system and the motor shall be turned off.

      133. The work with toxic substances (organic and mineral acids, oxygen, nitrogen, halide compounds, compounds of arsenic, phosphorus and other toxic metals and non-metals) shall be carried out by trained personnel with the observance of precautionary measures.

      134. The toxic substances used in the laboratory shall be stored in a specially designated place in a cabinet or iron box under lock and seal. Vessels with toxic substances shall have clear and bright labels with the words "Poison" and the name of the substance.

      135. Containers containing flammable and explosive substances as well as containing toxic substances in workrooms shall be stored in doses necessary for the work during the working day.

      136. When working with toxic substances, a siphon or special pipettes with a rubber bulb shall be used.

      Solid toxic substances shall be crushed in closed mortars and weighed in dishes under traction. The work shall be carried out in a respirator.

      137. Heating of toxic substances shall be allowed in round-bottom flasks in oil, sand, water baths, electric stoves with a closed spiral. The use of open flame shall be prohibited.

      138. Poisonous liquid spilled on the floor or table shall be deactivated.

      Filters and paper used when working with toxic substances shall be collected in separate containers and destroyed in gas furnaces or chambers.

      139. At the end of the work with toxic gases, devices shall be neutralized by blowing with an inert gas or filling with water.

      140. Easily combustible flammable liquids (with the exception of those having a low boiling point) shall be stored in thick-walled bottles or jars with ground stoppers with a capacity of not more than 2 liters. With a larger capacity, the container shall be supplied with sealed metal cases.

      141. Cans with combustible flammable substances shall be placed in a special metal box with a tight-fitting lid, the walls and bottom of which are laid out with asbestos. A layer of sand 10 mm thick shall be poured at the bottom. On the inside of the lid of the box there shall be a clear inscription with the name of the substance.

      The box shall be installed on the floor away from the aisles and from heating appliances, with a convenient approach to it.

      142. Diethyl (sulfur) ether shall be stored in isolation from other substances in a cold and dark room. Ether with a production term of more than a year shall be checked for peroxides. The solution containing peroxides shall be destroyed or distilled. Flammable and combustible liquids shall be delivered from the warehouse to the laboratory in closed unbreakable or glass containers placed in a case.

      143. Equipment using compressed gases (gas chromatographs, gas chromatographs, liquid chromatographs, atomic absorption spectrometers, voltammetric analyzers) (hereinafter referred to as the equipment) shall be installed on the ground floor or on other floors, provided that the places for the removal of gas cylinders are observed. Persons who have passed specialization (retraining) in working with equipment shall be allowed to work on equipment.

      Gas cylinders shall be marked and shall have a recognizable color.

      144. Premises for working with fire and explosive substances shall be equipped with carbon dioxide fire extinguishers and other fire extinguishing means.

      All work with flammable and combustible liquids shall be carried out in a fume hood with working ventilation and when appliances and gas burners are turned off. Fume hoods and work desks shall provide communications for supplying cold and hot water, compressed air, domestic gas, electricity, sinks shall be installed to drain water.

      145. Low-boiling flammable substances shall be distilled and heated in round-bottom flasks made of refractory glass in water and oil baths.

      146. The heating of vessels with low-boiling flammable liquids over an open fire and at electric heaters shall be prohibited.

      Liquids with a higher boiling point shall be heated in mantles.

      When heating a flammable liquid in an amount of 0.5 l, a cuvette of sufficient capacity shall be placed under the device to prevent spillage of liquid on the table in the event of an accident.

      147. All equipment used to heat flammable liquids shall be subject to periodic inspections to detect faults in a timely manner.

      148. In order to avoid explosion, it shall be prohibited to evaporate diethyl ether to dryness.

      149. Vessels in which the work with flammable liquids is carried out shall be washed after the studies.

      The destruction of spent flammable liquids of hazard class 1-4 shall be carried out in accordance with the Sanitary Rules "Sanitary and Epidemiological Requirements for the Collection, Use, Appliance, Neutralization, Transportation, Storage and Disposal of Production and Consumption Waste", approved by order of the Minister of National Economy of the Republic of Kazakhstan No. 176 dated February 28, 2015 (registered in the Register of State Registration of Regulatory Legal Acts under No. 10936).

      150. In case of accidental spills of flammable liquids, all burners and heating devices shall be turned off; the place of the spill shall be filled with sand. Contaminated sand shall be collected with a wooden or plastic spatula. Extinguishing flammable substances with water shall be prohibited.

      151. In case of ignition flammable and combustible liquids in a fume hood (under the hood), the fan shall be turned off.

      152. To prevent burns during any work with acids and alkalis, laboratory workers shall use safety glasses (with leather or rubber frames) and rubber gloves, in some cases a rubber (rubberized) apron. The work with acids and alkalis without safety glasses shall be prohibited.

      The work with concentrated acids and evaporating alkalis shall be carried out in a fume hood.

      153. Bottles with acids shall be stored in baskets or crates, transported together or transported on a special trolley in airtight containers.

      Acids and alkalis shall be poured from bottles into small containers using a siphon or hand pumps of various designs.

      154. To prepare solutions, the acid shall be poured into water slowly with a thin stream with continuous stirring. Pouring water into acid shall be prohibited. The use of sulfuric acid in vacuum desiccators as a water-absorbing agent shall be prohibited.

      Concentrated nitric, sulfuric and hydrochloric acids shall be stored in the laboratory premises in thick-walled glassware with a capacity of not more than 2 liters, in a fume hood, on glass or porcelain pallets. Vials of fuming nitric acid shall be stored in special stainless steel drawers.

      155. When preparing solutions, the alkali shall slowly be added into water in small pieces with continuous stirring, the alkali pieces shall be taken only with forceps. Large chunks of caustic alkalis, previously covered with dense matter, shall be broken into small chunks in a designated place.

      156. During the spill of mercury, demercurization measures shall be carried out. Spilled mercury shall be collected in a vacuum by a pipette with a trap, or Tischenko’s bottles connected to a vacuum pump, brushes or copper plates shall be used. Surfaces contaminated with mercury shall be treated with a 1% solution of potassium permanganate, acidified with hydrochloric acid.

      157. In case of acid burns, the affected area shall be washed with a copious amount of water, then with sodium bicarbonate solution and shall be smeared with burn ointment, with alkali burns with plenty of water, then it shall be treated with 1% acetic acid solution and smeared with burn ointment.

      158. At the slightest sign of poisoning, the injured person shall be taken out (taken out) of the contaminated room into fresh air, laid on a horizontal surface, freed from clothing that tightens him/her and shall be covered.

      In case of phosphorus poisoning, abundant gastric lavage shall be performed with water. Milk shall be prohibited.

      159. After working with fire and explosive substances, the workplace shall be cleaned, devices and apparatus shall be disconnected from sources of water, electricity, domestic and compressed gas.

      160. After work is completed, hands shall be washed with soap, the mouth shall be rinsed with water, goggles shall be decontaminated.

      161. Special clothes and towels contaminated with toxic substances shall be decontaminated before washing.

      162. Employees who have undergone specialization (retraining) shall be allowed to operate with electrical installations and electrical equipment.

      163. Facilities for laboratory animals shall be equipped with cabinets for cages connected to a ventilation system.

      164. In vivariums, the joint keeping of healthy animals and animals used in the experiment shall be prohibited.

      165. The room of the seed chamber shall be separated from the rest of the premises and shall be equipped with supply and exhaust ventilation and special ventilation in the chambers.

      166. When seeding animals in the chambers, the supply of the studied substance shall begin after the animals are loaded into the chamber and the latter is carefully sealed.

      167. Each case of death or forced slaughter of animals shall be recorded in a journal (in any form).

      168. Delivery of animals from the vivarium to the laboratory and vice versa shall be carried out in special disinfected cages. Rats and mice shall be carried in the same cells in which they are kept in the vivarium. To prevent injuries (scratches and bites), all manipulations with laboratory animals shall be performed in special machines and gloves.

      169. When caring for infected animals after cleaning each cage, rubber gloves shall be decontaminated, without removing from hands, by immersion in a disinfectant solution.

      170. Vivarium employees shall be provided with special clothing (robes, an apron, a cap, rubber gloves).

      171. Eating and smoking shall be prohibited in the premises of the toxicological laboratory where work with toxic substances is carried out.

Chapter 7. Sanitary and epidemiological requirements for working
conditions in a radiological laboratory

      172. Persons not younger than 18 years old who do not have medical contraindications shall be allowed to work with radiation sources (group A personnel).

      173. Radiological laboratories shall be located in a separate part of the building or on separate floors, isolated from other rooms. The common areas shall be allocated for reception, dosimetric control and distribution of samples. When working with samples of high activity, the laboratory premises shall be divided into “dirty” and “clean” zones.

      174. In the dirty area the following shall be located:

      1) the premises of a radiochemical study;

      2) a room for the preparation, storage and ashing of samples;

      3) a room for the decontamination of dishes, containers, equipment, linen and special clothing.

      175. In the clean area the following shall be located:

      1) a room for the preparation, storage and ashing of samples;

      2) the premises of a radiochemical study.

      176. Work related to the possibility of radioactive contamination of the air (operations with powders, evaporation of solutions, work with emanating and volatile substances) shall be carried out in fume hoods and on separate work desks.

      177. The restriction of the entry of radionuclides into workplaces and the environment shall be ensured by the use of a system of static (equipment, walls and floors of premises) and dynamic (ventilation and gas purification) barriers.

      178. Equipment, tools and furniture shall be assigned to the premises of each zone and shall be marked. Their transfer from the premises of one zone to another shall be allowed after radiation monitoring with the replacement of markings.

      179. Unauthorized interference with devices, which include calibration sealed radiation sources, and to devices that generate ionizing radiation, shall be prohibited. The safety of ionizing radiation sources shall be ensured in the laboratory.

      180. Sources, radioactive substances, liquid solutions of radium salts, sealed in glass ampoules, alpha and beta standards entering the laboratory, shall be stored in a safe.

      181. The following conditions shall be met in a radiological laboratory:

      1) wet cleaning is carried out in all rooms daily.

      2) manipulators are used when working with radioactive drugs and contaminated samples, touching them with hands is prohibited;

      3) manipulations with radioactive substances, with contaminated samples are carried out on easily decontaminated surfaces;

      4) all work with radioactively contaminated samples is carried out with gloves, shoe covers and special clothing;

      5) when working with radioactive substances, trays and pallets made of weakly sorbing materials, covered with plastic or polyethylene films, filter paper and other disposable materials are used;

      6) transfusion, evaporation, pouring of radioactive substances, contaminated samples, as well as other operations in which radioactive substances get into the air, are carried out in fume hoods. The ventilation in the cabinets is turned on before starting work.

      7) upon completion of the work with radioactive substances, employees thoroughly wash their hands with warm water and soap, after which a dosimetric check of the cleanliness of the hands is carried out. When leaving the laboratory, the removed gloves, shoe covers, overalls are sent to a special laundry room;

      182. After testing samples with radioactive contamination, all liquid or solid waste shall be collected in a special container. Used laboratory glassware shall be thoroughly washed with running water and treated with decontaminating solutions (5% citric acid solution, 10% hydrochloric or nitric acid solution, ethyl alcohol), then shall be washed again with running water. After thorough cleaning and washing, the dishes shall be dried in an oven. Decontamination of dishes shall be carried out under radiation control.

      183. Radioactive substances, samples with a high content of radioactive substances during the storage of which it is possible to release radioactive gases, vapors or aerosols, shall be stored in fume hoods, boxes, chambers in closed containers made of non-combustible materials.

      184. Glass containers containing radioactive liquids shall be placed in metal or plastic containers.

      185. A special room shall be allocated for the decontamination of containers, tools, utensils, equipment. Decontamination shall be carried out under radiation control.

      186. A special room shall be allocated for the exposure and temporary storage of radioactive waste.

      187. In a dirty and clean area, dosimetric control of the workplace and individual dosimetric control of personnel shall be carried out with the results recorded in a journal (in any form).

      In case of deviations in the state of health that impede the continuation of work with radioactive substances, workers shall be temporarily or permanently transferred to the work, where there is no contact with sources of ionizing radiation.

      188. The laboratory shall have an emergency supply of decontaminants.

Chapter 9. Sanitary and epidemiological requirements for the storage and
transportation of materials (microorganisms)

      189. Storage of biological material shall be carried out in unbreakable, sealed containers that can withstand low temperatures, placed in low-temperature cabinets or vessels with liquid nitrogen.

      Transfer of biological material between production lines or to storage facilities shall be carried out in hermetically sealed moisture-proof containers that are subject to disinfection.

      190. Organizations, laboratories authorized by the regime committee to work with microorganisms of pathogenicity groups I-IV may have collections of museum cultures corresponding to the permission of the regime commission.

      191. The designation (number, code) assigned to the collection strain shall not be changed upon its transfer. In case of death (destruction) of a strain, its designation shall be prohibited to be assigned to newly arrived strains.

      192. The destruction of a strain of microorganisms of I-II pathogenicity groups shall be documented in an act in accordance with Appendix 4 to these Sanitary Rules.

      193. Containers containing microorganisms shall have clear, indelible labels or firmly pasted labels with the name of the microorganism, strain number and date of reseeding (lyophilization). Toxin containers shall be additionally marked with a red color on the lower right corner of the label.

      194. Microorganisms of pathogenicity groups I-IV in collections shall be stored in a lyophilized or frozen state, on solid or liquid nutrient media, and also in the form of suspensions of organs and tissues in a preservative.

      195. The opening of ampoules with dry (and) pathogenic microorganisms of pathogenicity groups I-IV for the purpose of seeding or destruction shall be documented in an act in accordance with Appendix 5 to these Sanitary Rules.

      196. Microorganism strains shall be stored separately in groups in a refrigerator or fireproof cabinet (safe). The joint keeping of microorganisms of various groups shall be allowed, provided that they are stored in separate unbreakable containers with a lockable lid. The containers shall be sealed, a sheet with a list and the number of stored microorganisms shall be placed outside or inside them.

      197. The transfer of pathogenic biological agents of the I-II pathogenicity groups and collection microorganisms of the III-IV pathogenicity groups within the laboratory (organization) shall be carried out after the transmission act is drawn up in accordance with Appendix 6 to these Sanitary Rules.

      198. Transfer of microorganisms of pathogenicity groups I-II for temporary storage shall be executed in an act in accordance with Appendix 7 to these Sanitary Rules.

      199. The transfer shall be made after the preparation of the act on the transfer of microorganisms in accordance with Appendix 8 to these Sanitary Rules. The transfer of microorganisms of pathogenicity groups I-IV outside the country shall be carried out in accordance with Decree of the Government of the Republic of Kazakhstan No. 1083 dated December 28, 2015 “On Certain Issues of Issuing Permits in the Field of Export Control”.

      200. Transportation of microorganisms of the III-IV groups of pathogenicity shall be carried out by post or courier, transportation of I-II groups – shall be transported by personal delivery, by trained laboratory personnel. Upon receipt of microorganisms, the courier shall provide a power of attorney and documents proving his/her identity.

      201. In order to exclude all types of inspection and control, transportation of microorganisms of I-IV pathogenicity groups shall be carried out by the courier if there is an accompanying document for the transportation of special cargo issued by the sending organization in accordance with Appendix 9 to these Sanitary Rules. For microorganisms of I-II pathogenicity groups, an act of packaging in two copies shall be additionally drawn up. The first copies of these documents shall be placed in a package with microorganisms. Copies of documents shall remain with the sender. The organization that received microorganisms of I-IV pathogenicity groups, shall draw up a letter confirming the receipt of microorganisms of I-IV pathogenicity groups, shall send it to the organization that issued them.

      202. An organization-sender shall inform the recipient organization via urgent communication (fax, e-mail, phone) of the date and type of transport by which microorganisms of I-IV pathogenicity groups are sent.

      203. Microorganisms of pathogenicity groups I-IV shall be transferred on solid nutrient media. The transfer of toxins, viruses, organs, tissues and their suspensions containing microorganisms shall be allowed in a preserving liquid or in a frozen state.

      204. When transporting material to the laboratory, the principle of triple packaging shall be observed, which shall include the following:

      1) primary container - labeled container / test tube / vial with sample, securely closed with a lid, sealed with laboratory film;

      2) secondary capacity - a durable waterproof, non-leaking container (plastic bag) with absorbent material in an amount sufficient to absorb the entire sample in case of leakage;

      3) outer packaging - a durable heat-insulating container designed for the transportation of biological materials. To ensure the temperature conditions of transportation, cooling elements are placed in the thermal container. On the outside of the thermal container, a label is reinforced with the address, phone, fax, recipient's email and transportation conditions.

      205. The address side of the parcel shall be indicated by the sign - “Danger! Do not open during transportation. ”

      206. The transportation of live animals and arthropods infected with microorganisms of pathogenicity groups I-IV shall be prohibited.

      207. The sending organization shall be responsible for complying with the requirements of the packaging and transportation rules to the transportation point, as well as for the correct packaging and dispatch of the PBA through the International Post Office, in accordance with the legislation of the Republic of Kazakhstan in the field of export control, as well as with applicable international conventions and rules.

      208. The box side, where the addresses of the recipient and the sender are indicated, shall be labeled with a purple color and a distinctive sign: “Perishable Biological Substances”, “Danger: do not open during shipment”, “Has no commercial value”, “Packed in accordance with international postal safety rules " (in English).

  Appendix 1
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"

Set of laboratory facilities
1. A set of premises of a bacteriological laboratory conducting work with microorganisms of the
III - IV pathogenicity groups

      Table 1

№ s/o

Name of premises

1

2

1.

A study of the head of the laboratory

2.

Room for research on intestinal research group

3.

Research facilities for sanitary bacteriology

1)

A box with pre-box for research on sanitary bacteriology:

4.

Premises for research on the respiratory infection:

1)

for doctors

2)

for laboratory assistants

3)

A box with prebox

4)

serological examination room

5.

Polymerase chain reaction rooms:

1)

sample preparation area (a box with a pre-box)

2)

reaction mixture preparation zone (a box with a pre-box)

3)

amplification and detection zone (a box with a pre-box)

6.

Autoclave for disinfection of spent infectious material and sterilization of media, dishes

1)

Sterilization room

7.

Washroom

8.

Facilities for the preparation of nutrient media:

1)

Nutrient media preparation and flowing room

2)

Nutrient media flowing box with a prebox

9.

Pantries for laboratory glassware, reagents, materials

10.

Sterilization and bath unit for personnel:

1)

wardrobe for outerwear

2)

wardrobe for special clothes

3)

1 single-head shower

4)

1 one-seat toilet

11.

Staff room

1)

Registry and delivery of test results

2)

Sampling room

3)

1 one-seat toilet

12.

Training room

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed. Instead of boxing with a pre-box, the use of BSB shall be allowed. In the presence of an automated media preparation system with an area of at least 6 m², the combination of clause 8.1. with clause 8.2. shall be permitted. It shall be allowed to combine clause 2 with clause 4.4. It shall be allowed to place in one room a room for doctors and laboratory assistants for drip infections.

      Clause 5 is intended for newly commissioned facilities (laboratories).

      When organizing the work of the laboratory using disposable consumables, it shall be allowed to use a washing room of at least 8 m2. When organizing the work of the laboratory using disposable supplies, the absence of sterilization shall be allowed.

2. A set of premises of a bacteriological laboratory conducting work with microorganisms of
I-II pathogenicity groups

      Table 2

№ s/o

Name of premises

1

2

1.

The following shall be provided in the clean zone:

1)

wardrobe for outerwear

2)

wardrobe for special clothes

3)

1 single-head shower

4)

Room for the head of the laboratory

5)

rooms for administrative work

6)

One-seat toilet

2.

The following shall be provided in the conditionally clean zone:

1)

room with a box for the preparation and bottling of nutrient media

2)

autoclave room for 1 autoclave

3)

preparatory sterilization room

4)

Washing room

5)

pantry

3.

The following shall be provided in the infectious zone:

1)

room for reception, registration of material and its primary processing

2)

2 boxes with pre-boxers

3)

room for bacteriological and serological studies

4)

ELISA diagnostic room

5)

express diagnostic room

6)

Autoclave room for 1 autoclave

4.

Infectious block:

1)

zoological and parasitological room

2)

unit for working with infected animals, consisting of rooms for receiving and primary processing of material, a room for infection, opening and sowing, a room for disinfecting equipment and a room for keeping infected animals

3)

protective outerwear suit dressing room

4)

protective outerwear suit taking-off room

5.

Polymerase chain reaction rooms

1)

sample preparation area (a box with a pre-box)

2)

reaction mixture preparation zone (a box with a pre-box)

3)

amplification and detection zone (a box with a pre-box)

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed. The premises of the conditionally clean zone shall be separated from the premises of the clean zone by a sanitary inspector.

      Sub-clauses 3), 4) of clauses 3 and clause 5 are intended for newly commissioned facilities (laboratories).

3. Set of premises of the virology laboratory

      Table 3

№ s/o

Name of premises

1

2

Clean zone

1.

A room of the head of the laboratory

2.

Staff room

3.

Preparatory sterilization room

4.

Washing room

5.

Autoclave room

6.

(for sterilizing dishes, media, solutions)

Infectious zone

1.

Room for receiving, processing primary samples

2.

Respiratory virus rooms:

1)

A box with a prebox for infection of tissue culture and embryos

2)

Room for luminescent microscopy

3.

Enterovirus rooms:

1)

A box with a pre-box for infection of tissue culture, for work with reference strains and sanitary virology

4.

Room for the preparation of tissue cultures:

1)

A box with a prebox

5.

Enzyme-linked immunosorbent assay:

1)

A box with a prebox

6.

Polymerase chain reaction rooms:

1)

sample preparation area (box with pre-boxes)

2)

reaction mixture preparation zone (a box with a prebox)

3)

amplification and detection zone (a box with a prebox)

7.

Autoclave for disinfection of spent infectious material

8.

Sterilization and bath unit for personnel:

1)

Wardrobe for outerwear

2)

1 single-head shower

3)

Wardrobe for special clothes

4)

1 one-seat toilet

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed. Works on infection of tissue culture, research on sanitary virology and work with reference strains shall be allowed to be carried out in the same box with the pre-box when installing separate BSB.

      Clauses 2 and 5 are intended for newly commissioned facilities (laboratories).

      When organizing the work of the laboratory using disposable consumables, it shall be allowed to use a washing room of at least 8 m2. When organizing the work of the laboratory using disposable supplies, the absence of sterilization shall be permitted.

4. Set of premises of a parasitological laboratory

      Table 4

№ s/o

Name of premises

1

2

1.

Room for the head of the laboratory

2.

Room for reception, registration and delivery of test results

3.

Helminthological research room

4.

Serological test room

5.

Room for express diagnostics

6.

Washing room

7.

Wardrobe for special clothes

8.

Staff room

9.

Entomological Research Room

10.

Pantry

11.

Wardrobe for outerwear

12.

1 one-seat toilet

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed. If the parasitological laboratory is part of a bacteriological laboratory, then the premises for receiving, registering and issuing analyzes, a washing room and a waiting room may be combined with a similar room in the bacteriological laboratory. Entomological research room shall be provided if there is an entomologist.

      When organizing the work of the laboratory using disposable consumables, it shall be allowed to use a washing room of at least 8 m2. When organizing the work of the laboratory using disposable supplies, the absence of sterilization shall be allowed.

5. Set of premises for PCR laboratories

      Table 5

№ s/o

Name of premises

1

2


PCR - electrophoresis diagnostics

1

Room for reception, registration of material and its primary processing

2

A box with prebox for DNA extraction (RNA)

3

A box with a pre-box for the preparation of the reaction mixture

4

A box with a pre-box for amplification and detection

5

Autoclave for disinfection of spent infectious material

6

Washing room

7

Pantry for supplies

8

Sterilization room

9

Wardrobe for outerwear

10

Wardrobe for special clothes

11

Administrative room

12

Room of the head of the laboratory

13

1 one-seat toilet

14

Shower room


PCR - real-time diagnostics

1

Room for reception, registration of material and its primary processing

2

A box with prebox for DNA extraction (RNA)

3

A box with a pre-box for amplification

4

Autoclave for disinfection of spent infectious material

5

Washing room

6

Pantry for supplies

7

Sterilization

8

Wardrobe for outerwear

9

Wardrobe for special clothes

10

Administrative room

11

Room of the head of the laboratory

12

1 one-seat toilet

13

Shower room

      Note: When organizing the work of the laboratory using disposable consumables, it shall be allowed to use a washing room of at least 8 m2. When organizing the work of the laboratory using disposable supplies, the absence of sterilization shall be allowed.

6. Set of premises for IFA laboratories

      Table 6

№ s/o

Name of premises

1

2

1

Room for reception, registration of material and its primary processing

2

Box with a pre-box for ELISA

3

Autoclave for disinfection of spent infectious material

4

Washing room

5

Pantry for supplies

6

Sterilization room

7

Wardrobe for outerwear

8

Wardrobe for special clothes

9

Administrative room

10

Room of the head of the laboratory



11

1 one-seat toilet

12

Shower room

      Note: When organizing the work of the laboratory using disposable consumables, it shall be allowed to use a washing room of at least 8 m2. When organizing the work of the laboratory using disposable supplies, the absence of sterilization shall be allowed.

7. A set of premises and areas of the sanitary-chemical laboratory and the laboratory
for determination of residual quantities of pesticides and nitrates

      Table 7

№ s/o

Name of premises

Area, m2

1

2

3

1.

Occupational Health Analytical Room

not less than 18

2.

Food Hygiene Analytical Hall

not less than 18

3.

Municipal Hygiene Analytical Hall

not less than 18

4.

Analytical room for the determination of pesticides and nitrates

not less than 18

5.

Chromatographic room

not less than 6 per one chromatograph

6.

Atomic absorption room

not less than 10

7.

Sample preparation and ashing room

not less than 15

8.

Weighing room

not less than 4 for 1 weighing device
not less than 6

9.

Washing and distillation room

not less than 10

10.

Room of the head of the laboratory

not less than 12

11.

Workrooms for specialists

not less than 4 per one person
 

12.

Reagent storage rooms

not less than 10

13.

Room for registration, reception of samples and delivery of results

not less than 6

14.

1 one-seat toilet

not less than 0.85

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed. Clauses 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 of table No. 5 shall be intended for all laboratories.

8. Set of premises and areas of the laboratory of toxicology of polymers and chemicals

      Table 8

№ s/o

Name of premises

Area, m2

1

2

3

1.

Room of the head of the laboratory

not less 8

2.

Workrooms for specialists

not less 4 per one person

3.

Seeding – inhalation room

not less 12

4.

Room for pathomorphological and biochemical studies

not less 18

5.

Functional (toxicological) research room

not less 18

6.

Room for chemical research

not less 18

7.

Material (sample preparation room) room

not less 6

8.

Washing room

8

9.

Weighing room

Not less 4 per 1 weghing device, not less 6

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed.

9. A set of premises and areas of the laboratory of electromagnetic fields and physical factors

      Table 9

№ s/o

Name of premises

Area, m2

1

2

3

1.

Room of the head of the laboratory

not less 8

2.

Workrooms for specialists

not less 4 per one person
 

3.

Room for storage of noise-vibration equipment

not less 10

4.

The room for storage, preparation, repair and tuning of equipment for measuring electromagnetic fields

not less 10

5.

1 single-head shower

not less 1

6.

1 one-seat toilet

not less 0,85

7.

Wardrobe for outerwear

not less 4

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed.

10. Set of premises and areas of the radiological laboratory

      Table 10

№ s/o

Name of premises

Area, m2

1

2

3

1.

Room of the head of the laboratory

not less 8

2.

Workrooms for specialists

not less 4 per one person
 

3.

Room for acceptance and primary processing of samples

not less 16

4.

Storage room for ashing samples

not less 18

5.

Radiochemical (clean zone) room

not less 20, but not less 10 per one working place

6.

Radiochemical room (dirty zone) (if necessary)

not less 18 per one working place

7.

Radiometric room

not less 20

8.

Spectrometric room

not less 18

9.

Portable equipment storage room

not less 8

10.

Room for the decontamination of dishes, containers, equipment, linen and special clothing (if necessary)

not less 20

11.

Wardrobe for outerwear

0.4 per one wardrobe but not less 6

12.

Wardrobe for special outerwear

0,4 per one wardrobe but not less 6

13

1 single-head shower

not less 1

14.

1 one-seat toilet

not less 0.85

      Note: For laboratories, the set of rooms provided for research depends on the type and type of research performed.

  Appendix 2
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"
Document form

Ministry of Healthcare of the Republic of Kazakhstan
Permission to work with microorganisms and helminths

      Issued for a laboratory: _______________________________________________________

                                                (organization name)

      for conducting ______________________________________________________________

                        (types of work: diagnostic, experimental, industrial)

      with microorganisms _______________________ pathogenicity groups including

      __________________________________________________________________________

                                          (name of microorganisms)

      __________________________________________________________________________

      Based on: _________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      "____"______________20____

      Issued for a period of 5 (five) years

      Chairman of the

      Regime Commission

      stamp here

  Appendix 3
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"

Classification of microorganisms of I-IV pathogenicity groups

№ s/o

Name of microorganisms

Disease caused by this microorganism

1

2

3

1.Bacteria

I group

1.

Yersinia pestis

Plague

II group

2.

Bacillus anthracis

Splenic fever

3.

Brucella abortus
Brucella melitensis
Brucella suis

Brucellosis

4.

Francisella tularensis

Tularemia

5.

Legionella pneumophila

Legionellosis

6.

Pseudomonas mallei

Glanders

7.

Pseudomonas pseudomallei

Melioidosis

8.

Vibrio cholerae 01 toxicogenic
Vibrio cholerae
non 01 toxicogenic

Cholera

III group

9.

Bordetella pertussis

Pertussis

10.

Borrelia recurrentia

Relapsing fever

11.

Campylobacter fetus

Abscesses, septicemia

12.

Campylobacter jejuni

Enteritis, cholecystitis, septicemia

13.

Clostridium botulinum

Botulism

14.

Clostridium tetani

Tetanus

15.

Corynebacterium diphtheria

Diphtheria

16.

Eryaipelothrix rhusiopathiae

Erisipeloid

17.

Helicobacter pylori

Gastritis, peptic ulcer of the stomach and duodenum

18.

Leptospira interrogans

Leptospirosis

19.

Listeria monocytogenes

Listeriosis

20.

Mycobacterium leprae

Leprosy

21.

Mycobacterium tuberculosis Mycobacterium bovis Mycobacterium avium

Tuberculosis

22.

Neisseria gonorrhoeae

Gonorrhea

23.

Neisseria meningitidis

Meningitis

24.

Nocardia asteroids

Nocardiosis

25.

Pasteurella multocida, haemolytica

Pasteurellosis

26.

Proactinomyces israelii

Actinomycosis

27.

Salmonella paratyphi A

Paratyphus A

28.

Salmonella paratyphi B

Paratyphoid B

29.

Salmonella typhi

Typhoid fever

30.

Shigella spp.

Dysentery

31.

Treponema pallidum

Syphilis

32.

Yersinia pseudotuberculosis

Pseudotuberculosis

33.

Vibrio cholerae 01 non-toxicogenic

Diarrhea

34.

Vibrio cholerae 01 non-toxicogenic

Diarrhea, wound infections, septicemia, etc.

IV group

35.

Aerobacter aerogenes

Enteritis

36.

Bacillus cereus, Bacillus subtilis

Foodborne Toxic Infection

37.

Bacteroides spp

Lung abscess, bacteremia

38.

Borrelia spp.

Tick-borne spirochetosis

39.

Bordetella bronchiseptica Bordetella parapertussis

Bronchosepticosis

40.

Campylobacter spp

Paracoccus

41.

Citrobacter spp

Gastroenteritis, gingivitis, periodontitis

42.

CIostridium perfringens, CIostridium novyi, CIostridium septicum, CIostridium hiatolyticum, CIostridium bifermentans

Local inflammatory processes, food toxicoinfections

43.

Escherichia coli

Gas gangrene

44.

Eubacterium endocarditidis

Enteritis

45.

Eubacterium lentum
Eubacterium ventricosum

Septic endocarditis

46.

Flavobacterium meningosepticum

Meningitis, septicemia

47.

Haemophilus influenza

Meningitis, pneumonia, laryngitis

48.

Hafnia alvei

Cholecystitis, cystitis

49.

Klebsiella ozaenae

Ozaena

50.

Klebsiella pneumoniae

Pneumonia

51.

Klebsiella rhinoscleromatis

Rhinoscleroma

52.

Mycobacterium spp
Mycobacterium рhotochromogens Mycobacterium scotochromogens Mycobacterium nonphotochromogens Mycobacterium rapid growers

Mycobacteriosis

53.

Micoplasma hominis 1
Micoplasma hominis 2
Micoplasma pneumoniae

Local inflammatory processes, pneumonia

54.

Propionibacterium avidum

Sepsis, abscesses

55.

Proteus spp.

Foodborne infection, sepsis, local inflammatory processes

56.

Pseudomonas aeruginosa

Sepsis, local inflammatory processes

57.

Salmonella spp.

Salmonellosis

58.

Serratia marcescens

Sepsis, local inflammatory processes

59.

Staphylococcus spp.

Foodborne infection, septicemia, pneumonia

60.

Streptococcus spp

Pneumonia, tonsillitis, polyarthritis, septicemia

61.

Vibrio sрр.
Vibrio parahaemolyticus
Vibrio mimicus
Vibrio fluviales
Vibrio vulnificus
Vibrio alginolyticus

Diarrhea, foodborne toxicosis, wound infection, septicemia, etc.

62.

Yersinia enterocolitica

Enteritis, colitis

63.

Actinomyces albus

Actinomycosis

2 Rickettsia

II group

64.

Rickettsia prowazekii

Epidemic typhus, Brill's disease

65.

Rickettsia typhi

Rat typhus

66.

Rickettsia rickettsia

Rocky Mountain Spotted Fever

67.

Rickettsia tsutsugamushi

Tsutsugamushi fever

68.

Coxiella burnetii

Coxiellosis (Q fever)

III group

69.

Rickettsia sibirica

Tick-borne typhus of the North Asia

70.

Rickettsia conorii

Mediterranean spotted fever

71.

Rickettsia sharoni

Israeli fever

72.

Rickettsia sp. Now

Astrakhan fever

73.

Rickettsia acari

Vesicular rickettsiosis

74.

Rickettsia australis

Tick-borne typhus of North Queensland

75.

Rickettsia japonica

Japanese spotted fever

76.

Rickettsia sp. Now

African fever

77.

Rickettsia sp. Now штамм "ТТТ"

tick-borne rickettsiosis of Thailand

Erlichia (tribe Ehrlichiae, the fam. Rickettsiaceae)

III group

78.

Ehrlichia sennetsu

Sennetsu's disease

79.

Ehrlichia canis

No title

80.

Ehrlichia chaffeensis

No title

Phungi

II group

81.

Blastomyces brasiliensis, dermatitidis

Blastomycosis

82.

Coccidioides immitis

Coccidioidosis

83.

Histoplasma capsulatum

Histoplasmosis

III group

84.

Aspergillus flavus
Aspergillus fumigatus

Aspergillosis

85.

Candida albicans

Candidiasis

86.

Cryptococcus neoformans

Cryptococcosis

IV group

87.

Absidia corymbifera

Mucorosis

88.

Aspergillus niger
Aspergillus nidulans

Aspergillosis

89.

Candida brumptii
Candida crusei
Candida intermedia
Candida pseudotropicalis
Candida tropicalis
Candida guillermondii

Candidiasis

90.

Cephalosporium acremonium Cephalosporium cinnabarium

Cephalosporiasis

91.

Epidermophyton floccosum

Epidermophytosis

92.

Geotrichum candidum

Geotrichosis

93.

Microsporum spp.

Microsporia

94.

Mucor musedo

Mucorosis

95.

Penicillium crustosum
Penicillium luteo-viride
Penicillium notatum

Penicilliosis

96.

Pityrosporum orbiculare

Versicolor tinea

97.

Rhizopus nigricans

Mucorosis

98.

Trichophyton spp.

Tiled Mucosis

99.

Trichosporon cerebriforme

Knotted trichosporia

5. Protozoaires

III group

100.

Leishmania donovani

Visceral leishmaniasis

101.

Plasmodium vivax
Plasmodium falciparum
Plasmodium malariae Plasmodium ovale

Malaria

102.

Trichomonas vaginalis

Genitourinary trichomoniasis

IV group

103.

Acanthamoeba culbertsoni, spp

Meningoencephalitis

104.

Babesia caucasica

Babesiasis

105.

Balantidium coli

Balantidiasis

106.

Entamoeba hystolytica

Amoebiasis

107.

Isospora belli Lamblia intestinalis

Enteritis

108.

Naegleria spp.

Meningoencephalitis

109.

Pentatrichomonas hominis

Colitis

110.

Leishmania tropica major

Cutaneous leishmaniasis

111.

Toxoplasma gondii

Toxoplasmosis

6. Viruses

I group

112.

Filoviridae:
Marburg and Ebola viruses

Hemorrhagic fever

113.

Arenaviridae: lymphocytic choriomeningitis virus,
Lassa, Junin, Machupo, Sebio viruses

Hemorrhagic fevers, Lymphatic choreomeningitis

114.

Poxviridae:
Smallpox virus (variola),
Monkey smallpox virus (Monkeypox)-

Humn Natural smallpox, monkeypox

115.

Herpesviridae: monkey virus B

Chronic Encephalitis, Encephalopathy

II group

116.

Togaviridae: equine encephalomyelitis viruses:
(Venezuelan-VEEL,
East - EEL, Western - WEL).

Domestic encephalitis, encephalomyelitis,

Semlika, Bibaru, Chikungunya, O’Nyong Nyong, Karelian, Sindbis, Ross, Mayiro, Mukambo Sagium fever viruses

febrile diseases

117.

Flaviviridae:
tick-borne encephalitis complex viruses (TBE):
Alma Arasan, Apon, Langat, Negishi, Povassan, Scottish Encephalomyelitis of Sheep,
Diseases of the Kiassanur Forest,
Omsk hemorrhagic fever (OHL)
Viruses of the complex of Japanese encephalitis (JE), West Nile, Ilheus, Rocio, St. Louis, encephalitis, Usutu, encephalitis of the Murray Karshi Valley, Kunzhin, Sepik, Wesselsborn
Zika, Riobravo, Dengue, Sokuluk
Yellow fever virus
Hepatitis C virus. Hepatitis G virus

Encephalitis, Encephalomyelitis
Hemorrhagic fever
Encephalitis, meningoencephalitis
Febrile illness
Hemorrhagic fever
Parenteral hepatitis, hepatocellular hepatoma of the liver.

118.

Bunyaviridae,
California Encephalitis Complex, La Crosse, Jamestunkanion,
Encephalitis, Inko, Tyagin.
Complex C-viruses Aneu, Madrid,
Oriboka, Ossa, Restan, etc. mosquito-fever viruses of Sicily, Naples, Rift Valley, Tuscany, etc.
Crimean hemorrhagic fever virus Ganjam, Congo, Dugbe
Hantaan, Seoul, Puma viruses
Chile, Hido, etc.

Encephalitis, encephalomyelitis, meningoencephalitis, febrile diseases with meningeal syndrome and arthritis.
Febrile diseases
Myositis and arthritis
Encephalitis and febrile diseases with arthritis and myositis
Fever with meningeal syndrome
Hemorrhagic fevers, hemorrhagic fevers with renal syndrome
Hemorrhagic fever with renal syndrome (HFRS), and with pulmonary syndrome

119.

Reoviridae,
Kemerovo viruses,
Colorado tick-borne fever, Blue sheep tongue,
Changvinola, Orungo, etc.

Fever with meningeal syndrome and arthritis

120.

Rhabdoviridae,
rabies virus
Wilds
Lagos Bat

Rabies, Pseudorabies and Encephalopathies

121.

Picornaviridae,
FMD virus

Epizootic aphthae

122.

Arenaviridae:
viruses of lymphocytic choriomeningitis, Tokaribe, Pichinda

Asthenic meningitis and meningoencephalitis

123.

Hepadnaviridae:
hepatitis B virus

Parenteral hepatitis

124.

Retroviridae:
Human Immunodeficiency Viruses
(HIV-1, HIV-2)
T viruses - human cell leukemia (HTLV-1,2)

AIDS, human T-cell leukemia

125.

NODAVIRIDAE
Hepatitis D viruses (delta) and E

Infectious hepatitis

126.

Coronavirids
SARS virus

SARS

127.

causative agent of Creutzfeld– Jacob Disease
The causative agent of human transmissible spongiform encephalopathy
The causative agent of olivopontocerebellar human atrophy
trotting disease
Causative agent of bovine spongiform encephalopathy

Creutzfeldt-Jakob disease, Gerstman-Straussler syndrome
Amyotrophic leukospongi
(Belarus)
Olivopontocerebral atrophy of the 1st type of Yakutia, Eastern Siberia)
Subacute encephalopathy of sheep and goats
Bovine spongiform encephalopathy

III group

128.

Orthomyxoviridae:
influenza viruses

Flu: A, B, C

129.

Picornaviridae:
polio viruses wild strains
hepatitis A virus
acute hemorrhagic conjunctivitis virus, enterovirus -70 type

Poliomelitis
Hepatitis A, enteric hepatitis
Hemorrhagic conjunctivitis

130.

Herpesviridae:
Herpes simplex viruses 1 and 2 types,
Chickenpox virus - herpes - Zoster - chickenpox
herpes simplex virus type 6 (HBLV-HHV6)
Cytomegaly virus
human herpes virus type 4

Herpes simplex viruses: neonatal infection, genital herpes in men, meningitis,
chickenpox, herpes zoster.
Disease of human lymphocytes, puerperal exanthema, lymphoproliferative diseases
Cytomegaly
Infectious mononucleosis, Burkitt's lymphoma, nasopharyngeal carcinoma

IV-group

131.

Adenoviridae:
all types of adenoviruses

ARVI, pneumonia, conjunctivitis

132.

Reoviridae,
Human Reoviruses
Human rotaviruses, Nebraska calf diarrhea virus (NCDV)

- rhinitis, gastroenteritis
- gastroenteritis and enteritis

133.

Picornaviridae,
Coxsackie virus of groups A and B
ECHO viruses
Enterovirus types 68-71
Human Rhinoviruses-130 types
Cardiovirus: virus
encephalomyocarditis and Mengo virus.

ARVI, diseases of Bornholm, herpangin, polyneuritis, serous meningitis, diarrhea, ARVI, polyneuritis, uveitis
serous meningitis, conjunctivitis, ARVI
Conjunctivitis, herpangina
ARVI, polyneuritis
ARVI, polyneuritis viruses,
Encephalomyocarditis, pericarditis

134.

Coronaviridae
human coronaviruses

ARVI (profuse rhinitis without fever), enteritis

135.

Caliciviridae: Norfolk virus

Acute gastroenteritis

136.

Paramyxoviridae: human parainfluenza viruses of type 1-4
respiratory syncytial virus (PC virus),
mumps virus,
measles virus
Newcastle disease virus

SARS, bronchopneumonia, Pneumonia, bronchitis, bronchiolitis, mumps, Measles, Conjunctivitis

137

Togaviridae
genus Rubivirus:
rubella virus

Rubella

138.

Rabdoviridae, Род Vesiculovirus:
vesicular stomatitis virus

Vesicular stomatitis

139.

Poxviridae:
cowpox virus, ectromelia virus,
milking nodule virus,
Orfavirus
Molluscum contagiosum virus
Tanapox and Yaba viruses

Cow Smallpox
Mice Ectromelia
Chronic hand milking disease
Contagious pustular dermatitis
Molluscum contagiosum
Tanapox and Yaba’s Disease

7. Chlamydia

II group

140.

Chlamydia psittaci

Ornithosis-psittacosis

III group

141.

Chlamydia trachomatis

Trachoma, urogenital chlamydia

142.

Chlamydia paratrachomatis

Trachoma like conjunctivitis

143.

Chlamydia veneral lymphagranulema

Venereal lymphogranuloma, disease of inguinal lymph nodes

Poisons of biological origin

II group

144.

Botulinum toxins of all kinds

Botulism

145.

Tetanus toxin


146.

Karakurt spider venom


III group

147.

Mycotoxins

Mycotoxicosis

148.

Diphtheria toxin


149.

Streptococcal toxin of A group


150.

Staphylococcal toxins


151.

Poisons of snakes (cobras, efa, gyurza and others)


152.

Helminths

Helminthiasis

      Note: attenuated strains of pathogens of I - II pathogenicity groups belong to microorganisms of 3 pathogenicity groups. Attenuated strains of groups III - IV are assigned to the 4th group of pathogenicity.

  Appendix 4
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"
Document form
  Approved by
Head of laboratory
_______________________
surname, name, patronymic
(if any)
"_____"________________

Act of destroying a strain of microorganisms of I-II pathogenicity groups
of __________ 20___ №___

      We, the undersigned, ________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (position, surname, name, patronymic (if any))

      __________________________________________________________________________

      pursuant to permission of _____________________________________________________

      (surname, name, patronymic (if any))

      and the position of the person who issued the permit, number and date of permit)

      __________________________________________________________________________

      destroyed a pathogenic microorganism

      __________________________________________________________________________

      (name of the species, No. of strains, number of objects)

      __________________________________________________________________________

      by autoclaving ____________________________________ or by immersion

      (autoclaving mode)

      into ______________________________________________________________________

      (name of the disinfectant solution, its concentration, disinfection time)

      Date of destruction of the pathogen _____________________________________________

      Signatures:

  Appendix 5
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"
Document form
Approved by
Head of laboratory
________________________
surname, name, patronymic
(if any)
"_____"________________

Act of opening the ampoules (s) with dry (and) pathogenic microorganisms of the
I – IV pathogenicity groups for the purpose of seeding or destruction
of __________ 20___№___

      We, the undersigned, _________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (position, surname, name, patronymic (if any))

      __________________________________________________________________________

      pursuant to permission of _____________________________________________________

      (surname, name, patronymic (if any))

      __________________________________________________________________________

      (and the position of the person who issued the permit, number and date of permit)

      __________________________________________________________________________

      opened the vial (s) with a dry microorganism ______________________________________

      (name of species, No. of strains, number of objects) _________________________________

      with the purpose of __________________________________________________________

      (microorganism seeding or its destruction)

      The ampoule (s) with the remains of a pathogenic microorganism is (are) disinfected

      ________________ by autoclaving ______________________________ or immersion

      (date)                                           (autoclaving mode)

      __________________________________________________________________________

      (name of the disinfectant solution, its concentration, disinfection time)

      Date of opening of ampoule (s) ___________________________

      Signatures:

  Appendix 6
to the Sanitary Rules
  "Sanitary and Epidemiological
  Laboratory Requirements
  Using Potentially
  Hazardous Chemicals and
  Biological Substances"
  Document form
  Approved by
  Head of laboratory
________________________
surname, name, patronymic
(if any)
"_____"________________

Act of transfer of pathogenic biological agents of I-II pathogenicity groups and collection
microorganisms of III-IV groups within the laboratory
(of the organization)
of __________ 20___ №_____

      We, the undersigned _________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (position, surname, name, patronymic (if any) of the person transferring the pathogenic microorganism, place of transfer)

      __________________________________________________________________________

      (position, surname, name, patronymic (if any) of the person who received the pathogenic microorganism)

      made up this act that, according to the order of the head of the laboratory (department)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      pathogenic microorganism has been transferred:

      __________________________________________________________________________

      (name of the species, No. of strains, number of objects)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      Transfer date _______________________________________________________________

      Transferred by: _____________________________________________________________

      (surname, name, patronymic (if any), signature)

      Accepted by: _______________________________________________________________

      (surname, name, patronymic (if any), signature)

  Appendix 7
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"
Document form
Approved by
Head of laboratory
________________________
surname, name, patronymic
(if any)
"_____"________________

Act of transfer of microorganisms of the I-II pathogenicity groups to (after) temporary (th)
storage (s) of __________ 20___ №___

      We, undersigned ____________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (position, full name (if any) of the person transferring the microorganism, place of transfer)

      have drawn up this act that, according to the executive order of the head of the laboratory (department)

      __________________________________________________________________________

      ________________________________________ the microorganism has been transferred:

      __________________________________________________________________________

      (name of the species, No. of strains, number of objects, transfer conditions: with or without the right to reseed)

      Packed in __________________________________________________________________

      Affixed by a seal of __________________________________________________________

      (imprint of the seal, name (if any) of the owner of the seal)

      These microorganisms are placed in ____________________________________________

      (No. of the room, safe and refrigerator)

      Simultaneously transferred ____________________________________________________

      (the name of the accounting documentation, the key to the safe)

      Transfer date _______________________________________________________________

      Transferred by: _____________________________________________________________

      (Name, surname, patronymic (if any), signature)

      Accepted by: _______________________________________________________________

      ((Name, surname, patronymic (if any), signature)

  Appendix 8
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"

Act of transfer of microorganisms of I-IV pathogenicity groups outside the organization
of __________ 20___ №___

      We, the undersigned, ________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (Name, surname, patronymic (if any), of the person who transferred the microorganism, place of transfer)

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (position, name, surname, patronymic (if any) of the recipient, name of organization)

      made up this act that, according to the executive order of the head of the organization _____________________________________________________________________the microorganism has been transferred:

      __________________________________________________________________________

      __________________________________________________________________________

      (name of the species, No. of strains, number of objects, type of packaging)

      Transfer date _______________________________________________________________

      Transferred by: _____________________________________________________________

      (Name, surname, patronymic (if any), signature)

      Accepted by: _______________________________________________________________

      (Name, surname, patronymic (if any), signature)

  Appendix 9
to the Sanitary Rules
"Sanitary and Epidemiological
Laboratory Requirements
Using Potentially
Hazardous Chemicals and
Biological Substances"
Document form

Stamp of the organization typographic Manufacture Control Service

      Accompanying document for the transportation of special cargo

      has been issued to the representative (s) of _______________________________________

      (name of the organization)

      __________________________________________________________________________

      (Name, surname, patronymic (if any), position)

      that he/she/they deliver (s) special cargo to _______________________________________

      __________________________________________________________________________

      (name of the microorganism)

      special cargo has been packed in _______________________________________________

      (package type)

      sealed with a wax seal _________________________________________

      (laboratory name)

      № ____ and placed into a wooden parcel box, sheathed in white cloth and sealed with a seal with the same print..

      Special cargo is not explosive, not flammable, not subject to all types of inspection and control!

      Transportation of special cargo _______________________________________ is permitted.

      (mode of transport)

      Head of the organization ______________________________________________________

      (signature)

      Official stamp

"Ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды пайдаланатын зертханаларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2017 жылғы 8 қыркүйектегі № 684 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2017 жылғы 14 қарашада № 15990 болып тіркелді. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2021 жылғы 15 қазандағы № ҚР ДСМ-105 бұйрығымен.

      Ескерту. Күші жойылды- ҚР Денсаулық сақтау министрінің 15.10.2021 № ҚР ДСМ-105 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік алпыс күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) бұйрығымен.

      2009 жылғы 18 қыркүйектегі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің 144-бабының 6-тармағына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

      1. Қоса беріліп отырған "Ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды пайдаланатын зертханаларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалар бекітілсін.

      2. "Ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды пайдаланатын зертханаларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің міндетін атқарушының 2015 жылғы 15 сәуірдегі № 338 бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 11099 болып тіркелген, "Әділет" ақпараттық-құқықтық жүйесінде 2015 жылғы 11 маусымда жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

      3. Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Қоғамдық денсаулық сақтау комитеті заңнамада белгіленген тәртіппен:

      1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

      2) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелген күнінен бастап күнтізбелік он күн ішінде оның қазақ және орыс тілдеріндегі көшірмесін қағаз және электронды түрде ресми жариялау және Қазақстан Республикасының нормативтік құқықтық актілерінің эталондық бақылау банкіне қосу үшін "Республикалық құқықтық ақпарат орталығы" шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорнына жіберуді;

      3) осы бұйрықты Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің интернет-ресурсына орналастыруды;

      4) осы бұйрық Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1), 2) және 3) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтерді ұсынуды қамтамасыз етсін.

      4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Денсаулық сақтау вице-министрі А.В. Цойға жүктелсін.

      5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік жиырма бір күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
Денсаулық сақтау министрі
Е. Біртанов

      "КЕЛІСІЛГЕН"

      Қазақстан Республикасының

      Ұлттық экономика министрі

      ______________ Т. Сүлейменов

      2017 жылғы 30 қазан

  Қазақстан Республикасы
Денсаулық сақтау министрінің
2017 жылғы 8 қыркүйектегі
№ 684 бұйрығымен бекітілген

"Ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды пайдаланатын
зертханаларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидалары

1-тарау. Жалпы ережелер

      1. Осы "Ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттарды пайдаланатын зертханаларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидалары (бұдан әрі – Санитариялық қағидалар) 2009 жылғы 18 қыркүйектегі "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі – Кодекс) 7-1 бабының 1-тармағының 2) тармақшасына, 144-бабының 6-тармағына және 145-бабына сәйкес әзірленді және нысан құрылысына жер учаскесін таңдауға, жобалауға, пайдалануға, қайта жаңартуға, жөндеуге, сумен жабдықтауға, суды бұруға, жылумен жабдықтауға, жарықтандыруға, желдетуге, ауа баптауға және микробиологиялық, санитариялық-гигиеналық, радиологиялық зертханаларда жұмыс жағдайына, материалдарды (микроорганизмдерді) сақтауға және тасымалдауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптарды белгілейді.

      2. Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылды:

      1) апаттық жағдай (бұдан әрі – апат) – ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттармен жұмыс істеу кезінде зертханада пайда болатын, өндірістік аймақтың ауасына, қоршаған ортаға химиялық және патогенді биологиялық агенттің бөлінуінің немесе персоналға жұқтырудың нақты немесе ықтимал мүмкіндігін тудыратын жағдай;

      2) автоклав бөлмесі –жоғары қысымда сауытпен жұмыс істеуге арналған үй-жай;

      3) бактериологиялық зертхана – биологиялық материалдан және қоршаған орта объектілерінен бактерияларды бөлу, антигендерді және антиденелерді анықтау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;

      4) бақылау-өткізу пункті– адамдардың және көлік құралдарының рұқсат етілген түрінің өтуін қамтамасыз етуге арналған арнайы үй-жай;

      5) биологиялық агенттер немесе уыттар (бұдан әрі – БА немесе уыттар) – адамның немесе жануарлардың ағзасына түскен кезде немесе олармен, сондай-ақ өсімдіктермен жанасқан кезде олардың сырқаттануын немесе өлім-жітімін тудыруға қабілетті микроорганизмдер және бактериялық, өсімдіктен немесе жануардан шығатын белоктық күрделі қосындылар;

      6) биологиялық қауіпсіздік (бұдан әрі – БҚ) – жұмыс істейтін персоналды, тұрғындарды және қоршаған ортаны биологиялық агенттердің әсерінен қорғауға бағытталған медициналық-биологиялық, ұйымдастыру және инженерлік-техникалық іс-шаралар жүйесі;

      7) биологиялық қауіпсіздік боксы (бұдан әрі – БҚБ) – персоналдың жұқтыруын және жұмыс аймағы мен қоршаған орта ауасының ластану мүмкіндігін болдырмау мақсатында микроорганизмдерді физикалық оқшаулау үшін (жұмыс аймағына енгізбеу және оны бақыланатын шығару) пайдаланылатын конструкция;

      8) биологиялық қорғаныш (бұдан әрі – биоқорғаныш) – БА немесе уыттарды жоғалтуды, ұрлатуды, дұрыс пайдаланбауды, диверсиясын, рұқсат етілмеген қолжетімділікті немесе алдын ала жоспарланған рұқсат етілмеген таралуын болдырмау мақсатында оларды қорғауды, бақылауды және есепке алуды қамтамасыз ету;

      9) боксталған үй-жай (бұдан әрі – бокс) – тамбуры (боксқа кіреберісі) бар оқшауланған үй-жай;

      10) виварий – тәжірибелер үшін пайдаланылатын зертханалық жануарлардың алуан түрлері ұсталатын ұйымның бөлімшесі;

      11) вирусологиялық зертхана – биологиялық материалдан және қоршаған орта объектілерінен вирустарды бөлу, антигендерді және антиденелерді анықтау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;

      12) дезактивация – қандай да бір беттен немесе қандай да бір ортадан радиоактивті ластануды жою немесе азайту;

      13) дезарлар – ультракүлгін бактерицидті сәулелегіш, үй-жайлардағы ауаны дезинфекциялау үшін қолданылады;

      14) демеркуризация – сынапты төгіп алған жағдайда оны жинау бойынша іс-шаралар кешені;

      15) диагностикалық зерттеулер – қоздырғышты, оның антигенін немесе оған антиденелерді анықтау және сәйкестендіру мақсатында өткізілетін шығу тегі биотикалық және абиотикалық объектілерді зерттеу;

      16) жұқпалы аймақ – патогенді биологиялық агенттермен немесе ықтимал жұқтырған патогенді биологиялық агентпен, материалмен әрекеттер және оларды сақтау жүзеге асырылатын зертхананың үй-жайы немесе зертхананың үй-жайлар тобы;

      17) зертхана – органолептикалық, санитариялық-химиялық, бактериологиялық, вирусологиялық, паразитологиялық, биохимиялық, токсикологиялық, радиологиялық зерттеулерді, физикалық факторларды дизиметриялық өлшеулерді орындайтын заңды тұлға немесе оның құрылымдық бөлімшесі;

      18) инфекциялық материал – құрамында инфекциялық аурулардың қоздырғыштары бар екені белгілі немесе негізді болжанатын материал;

      19) иммундық-ферментті талдау (бұдан әрі – ИФТ) – ферментті белгіні қолдана отырып, антигеннің антиденемен өзара әрекеттесуіне негізделген әртүрлі биологиялық молекулаларды анықтау әдісі;

      20) инсектарий – тәжірибелік мақсатта қолданылатын жәндіктерді ұстауға, шығаруға немесе көбейтуге арналған объектінің бөлімшесі;

      21) микробиологиялық зертхана – биологиялық материалда және қоршаған орта объектілерінде микроорганизмдерді анықтау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;

      22) микроорганизмдер – бұл белгілі бір жағдайларда және белгілі бір шоғырлануда адамның денсаулығына әсер етуі мүмкін шығу тегі белоктық күрделі қосындылар бактериялар, вирустар, микоплазмалар, риккетсийлер, хламидийлер және грибоктар;

      23) от қауіпті заттар – тұтанудың сыртқы көзінен жанатын, тез тұтанатын заттар мен жанғыш сұйықтықтар;

      24) объектінің (үй-жайдың) техникалық нығайтылуы – ғимараттың, үй-жайлардың, олардың периметрлерінің, күзеттің арнайы техникалық құралдарының (күзет, қауіп-қатер дабылы; қолжетімділікті бақылау жүйесі; теледидарлық бақылаудың бейнебақылау және бейнекүзет жүйелері; радиоактивті, химиялық және өзге де уландырғыш заттарды анықтау детекторлары; қаруды, жарылғыш заттар мен құрылғыларды анықтау детекторлары) және өрт дабылы жүйелерінің, оның ішінде өртті автоматты түрде анықтау және өшіру жүйелерінің конструкциялық элементтерін инженерлік қорғау жиынтығы;

      25) патогенді биологиялық агент (бұдан әрі – ПБА) – адамдар үшін патогенді микроорганизмдер (бактериялар, вирустар, риккетсийлер, хламидийлер, қарапайымдылар, грибоктар, микоплазмалар, эндо- және эктопаразиттер), гендік-инженерлік түрлендірілген микроорганизмдер, биологиялық және өсімдік тектес улар (уыттар), гельминттер, сондай-ақ құрамында санамаланған агенттердің болуы ықтимал материал (қанды, басқа да биологиялық сұйықтықтарды және организмнің нәжістерін қоса алғанда);

      26) паразитологиялық зертхана – биологиялық материалда және қоршаған орта объектілерінде гельминттерді және қарапайымдыларды анықтау бойынша зерттеулерді орындайтын зертхана;

      27) периметр – қоршайтын құрылыс конструкцияларымен (тосқауылдармен) және бақылау-өткізу пункттерімен жабдықталған күзетілетін аумақтың (аймақтың) шекарасы;

      28) полимеразды тізбекті реакция (бұдан әрі – ПТР) – зерттелетін микроорганизм геномының ерекше учаскесін анықтауға мүмкіндік беретін, дезоксирибонуклеин қышқылы (бұдан әрі –ДНҚ) – рибонуклеин қышқылы (бұдан әрі – РНҚ) (амплификация) фрагменті көшірмелерінің санын көп есе арттыруға негізделген реакция;

      29) радиологиялық зертхана – әртүрлі объектілерде радионуклидтің болуын анықтау бойынша радиациялық бақылау, радиологиялық зерттеулер жүргізетін, сондай-ақ дозиметриялық, радиометриялық, спектрометриялық өлшеулер жүргізетін зертхана;

      30) санитариялық-гигиеналық зертхана – санитариялық-гигиеналық, токсикологтялық, химиялық зерттеулер, физикалық факторларды өлшеу, басқа да зерттеулер мен сынақтар жүргізетін зертхана;

      31) тәжірибелік зерттеулер – шығу тегі биологиялық микроорганизмдерді, гельминттерді, уыттар мен уларды пайдаланатын жұмыстардың барлық түрлері;

      32) таза аймақ – зертхананың БА-мен әрекеттер жүргізілмейтін үй-жайы немесе үй-жайлар тобы;

      33) уақытша зертханалар (эпидемиологиялық жасақтар, экспедициялар) – эпидемиялық өршулер пайда болғанда ұйымдастырылатын мерзімдік жұмыс істейтін зертханалар;

      34) шартты жұқпалы аймақ – жұқпалы аймақ шегіндегі үй-жай немесе үй-жайлар тобы;

      35) штамм – микроорганизмнің таза өсіріндісі;

      36) эпидемиологиялық маңызы бар объектілер – өндірілетін өнімі және (немесе) қызметі халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын бұзған жағдайда, тұрғындар арасында тамақтан улануды және инфекциялық аурулардың өршулерін тудыруына алып келуі мүмкін объектілер.

2-тарау. Нысанның құрылысына жер учаскесін таңдауға, зертханаларды жобалауға, пайдалануға, қайта жаңартуға, жөндеуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      3.Нысандар құрылысына жер учаскесін таңдау кезінде пайдалануға тыйым салынады:

      1) бұрын пайдаланылған мал өлексесін және уытты қалдықтарды көму орындарына;

      2) күйдіргі бойынша сатационарлық қолайсыз елді мекендерде.

      4. Нысандарды құрыысына жер учаскесін таңдау кезінде 2001 жылғы 16 шілдедегі "Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 20-бабының 23-16) тармақшаларына сәйкес мемлекеттік талаптармен (бұдан әрі – сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтер) айқындалады;

      5. Зертханалардың ғимаратын жобалау кезінде дербес жер учаскелерінде немесе құрамына кіретін ұйымның жер учаскесінде орналасады.

      6. Уақытша зертханалар ретінде, жеткілікті мөлшерде су, электр энергиясымен, суды бұрумен қамтамасыз етілген, қауіпсіздік талаптары сақталған кезде бейімделген ғимараттар, үй-жайларды пайдалануға жол беріледі.

      7. Жобалау кезінде зертхананы дербес ғимаратта, жеке кіретін есігі бар жапсарлас салынған өндірістік үй-жайларда, өндірістік ғимараттардың жеке қабаттарында, жеке кіретін есігі болғанда бейінді ұйымдардың бөлек қабаттарында, емдеу-профилактикалық ұйымдардың клиникалық-диагностикалық зертханаларында орналастыруға жол беріледі.

      8. Нысандарды жобалау кезінде үй-жайлардың жиынтығы мен аумағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс салаларындағы мемлекеттік нормативтердің талаптарына және осы Санитариялық қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес жобалауға тапсырмамен анықталады.

      9. Микробиологиялық зерттеулерді орындайтын зертханалардың: қызметкерлер үшін санитариялық өткізгіші бар және материалды зерттеуге жеткізуге арналған кемінде кіретін екі есігі болады.

      Зерттеуге арналған материалды беретін терезе арқылы алуға жол беріледі.

      10. Сыртқы қоршауда жабылмайтын есіктің, қақпаның, қақпалы есіктің, сондай-ақ ойылған жерлердің және басқа да бұзылулардың болуына жол берілмейді.

      11. Аумақ қоршауының периметрі бойынша жарық орнатылады.

      12.Зертханалардың бірінші қабатындағы терезе ойықтарының, витриналарының беріктігі мынадай параметрлерге балама болады:

      1) қарапайым әйнектелген, қалыңдығы кемінде 1 мм болат табақтан жасалған рольставнялармен қосымша қорғалған терезелер;

      2) қарапайым әйнектелген, металл торлармен (жылжымалы, айқара ашылатын) немесе тиісінше берік жалюздермен қосымша қорғалған терезелер;

      3) қорғаныш әйнектелген, бір соққыға шыдамды, 9,5 м және одан да жоғары биіктіктен лақтырылған салмағы 4 кг болат шардың 3 соққысына төзімді терезелер.

      13. Зертханалар үй-жайларында конструкциялық сәулет-жоспарлау орындалуы және кіруден қорғауды бірігіп қамтамасыз ететін техникалық қауіпсіздік жүйелерімен жарақталуы болады.

      14. Тәжірибелік, диагностикалық және өндірістік жұмыстар жүргізумен, сондай-ақ патогендігі I-II топтағы ПБА-ны сақтаумен айналысатын нысандарда рұқсат беру режимі белгіленеді.

      15. Улы заттармен жұмыстар бөлек үй-жайларда (бөлмелерде) немесе бөлек сыртқа шығару шкафында жүргізіледі.

      16. Бокстардың және басқа бөлмелердің есіктері мен терезелері саңылаусыз тығыз жабылады. Желдеткіштер жәндіктерден тормен қорғалады. Бокста және бокс алды бөлменің есігі әйнекті, көрінетін болады.

      17. Микробиологиялық зертханалардың үй-жайларын жоспарлау таза және жұқпалы ағындардың қиылысуын болдырмайды. Кіретін есікте зертхананың атауы және "Биологиялық қауіптілік" халықаралық белгісі болады. Үй-жайлардың есіктерінде олардың мақсаты көрсетілген тақта ілінеді.

      18. Тіркеу орны мен сынамаларды қабылдауға арналған үй-жай зертханаға кіре берісте орналасады. Зертханада материал алуға арналған пункт болған жағдайда персонал және тексерілетін адамдар үшін бөлек дәретханалар көзделеді.

      19. ПБА-мен жұмыс істеу үшін қауіптілігі 2-сыныптағы БҚБ қолданылады. ПБА-мен жұмыс жүргізілетін үй-жайлар бактерицидті сәулелегіштермен жабдықталады.

      20. Зертханалық үй-жайлардың едені, қабырғасы, төбесі тегіс, саңылаусыз, жеңіл өңделетін, дезинфекциялау және жуу құралдарының әсеріне төзімді болуы тиіс, еденінің тайғанақ болуына жол берілмейді.

      21. БҚБ-да патогендігі I-IV топтардағы ПБА-мен ғылыми-зерттеу жұмыстары ғана жүргізілетін зертханалар үшін, аспалы төбелерді пайдалануға жол беріледі.

      22.Патогендігі I-IV топтармен жұмыс жүргізуге арналған "жұқпалы" үй-жайларда еден жабынының жиектері көтеріледі және қабырғаның бетімен бірдей болып бекітіледі. Траптар болған жағдайда еден еңіс болады.

      23.Санитариялық-гигиеналық зертханада еден қышқылға төзімді материалмен жабылады.

      24. Радиологиялық зертхананың едені, төбесі және қабырғасы жуу құралдарына төзімді, нашар сіңіретін материалмен жабылады.

      25. От – және жарылыс қаупі бар заттармен жұмыс жүргізілетін үй-жайларда екі шығатын есік көзделеді.

      Жұмыс үстелдері тотығуға төзімді, жанбайтын материалмен қапталады, қышқылдармен және сілтілермен жұмыс істеу үшін ернеу құрылғысы болады.

      26. Зертханаларды қайта құру және жөндеу кезінде осы санитариялық қағидалардың 7-26 тармақтарында көзделген талаптар сақталады.

3-тарау. Зертханалардағы сумен жабдықтауға, кәріздеуге, жылумен жабдықтауға, жарықтандыруға және желдетуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      27. Зертханаларда орталықтандырылған шаруашылық ауыз судың, ыстық сумен жабдықтаудың, суды бұрудың, жылытумен жабдықтаудың жарамды жағдайы көзделеді.

      28. Орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесі болмаған жағдайда ішкі су құбыры және суды бұру құрылғысы бар ауызсу мақсатындағы жергілікті көздердің суын пайдалануға жол беріледі.

      29. Барлық бокстарда бокс кіреберісі болады, онда қол жууға арналған раковина (қол жуғыштар) орналастырылады, ол болмаған жағдайда тері антисептиктерін, айна және дезинфекциялық ерітінділері бар сыйымдылықтарды пайдалануға жол беріледі.

      30. Зертханада персоналдың қолын жууға арналған раковина және араластырғыш арқылы ыстық және салқын су келтірілген ыдыстар мен мүліктерді жууға арналған раковиналар немесе ванналар жабдықталады.

      31. Зертханаларды кәрізденбеген және ішінара кәрізденген жерлерде орналастыру кезінде жергілікті кәріз құрылғысы (шұңқырлар, септиктер) көзделеді. Ағынды суларды қабылдау уақытылы тазаланылатын нысанның шаурашылық аймағында орналасқан қақпақтармен, гидравликалық бекітпелермен (сифондармен) жабдықталған ортақ немесе бөлек жерасты су өткізбейтін сиымдылық арқылы жүзеге асырылады.

      32. Жылу берудің орталықтандырылған көзі болмаған жағдайда сұйық, қатты, газ тәрізді отындармен жұмыс істейтін дербес қазандық көзделеді.

      33.Үй-жайларды табиғи және жасанды жарықтандыру сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік стандарттарға сәйкес анықталады.

      Жұмыс үй-жайлары дезинфекциялаушы заттарға төзімді материалдан жасалған жарық қорғау құрылғыларын пайдалану арқылы тікелей күн сәулесінің түсуінен жұмыс үстелдерін және оптиканы қорғау қамтамасыз етіледі.

      34. Люминесцентті микроскоппен жұмыс жүргізілетін үй-жайда, фото бөлмеде, себезгі бөлмелерінде, санитариялық тораптарда және қойма үй-жайларында табиғи жарық көзделмейді.

      35. Зертхана жасанды іске қосылатын ішке сору-сыртқа тарату желдеткішімен және сыртқа шығару шкафтарынан ауаны соруға арналған бөлек (дербес) желдету құрылғыларымен жабдықталады, зертхананың жұқпалы аймағының үй-жайлары жасанды іске қосылатын ішке сору-сыртқа шығару желдеткішімен шығаберісте жұқа тазарту сүзгілерімен жабдықталады, аудандық деңгейдегі зертханалар үшін механикалық іске қосылатын желдеткішке жол беріледі.

      36. Зиянды және жанғыш булар мен газдар бөлетін заттармен жұмыстар жүргізілетін сыртқа шығару шкафтары жоғарғы және төменгі сорғыштармен және сұйықтықтың еденге ағып кетуін болдырмайтын ернеулермен жабдықталады.

      37. Сыртқа тарату құрылғылары ашық тұрған шкафтардың қайырма жақтауларында ауаны сорғыш жылдамдығын қамтамасыз етеді.

      38. Сыртқа шығару шкафтарының және БҚБ желдетуінің ажыратқыштары оларға жақын орналасады, сыртқа шығару шкафтарында және БҚБ-да орнатылған аспаптарды қосатын розеткалар сыртқы панелінде; газ шүмектері алдыңғы ернеуінде; штепсельдік розеткалары сыртқа шығару шкафынан немесе БҚБ-дан тыс жұмыс үстелінің бүйірінде орналасады.

      39. Сыртқа шығару шкафтарының жақтаулары (есіктері) жұмыс кезінде төменгі жағында кішігірім саңылаумен жабылады. Көтеріңкі жақтаулары олардың құлап кетуін болдырмайтындай құрылғылармен мықтап бекітіледі.

      40. Зертханаларда Кодекстің 144-бабының 6-тармағына және 145-бабына сәйкес гигиеналық нормативтерге, санитариялық қағидалардың белгіленген талаптарына (бұдан әрі – нормалау құжаттар) сәйкес оңтайлы микроклиматтық жағдайлар (температура, ауаның жылдамдығы және ауаның салыстырмалы ылғалдылығы) жасалады.

      41. Үшінші және төртінші климаттық аймақ аудандарында орналасқан ғимараттарда жазғы кезеңде ауа баптағыштар, микробиологиялық зертханаларда қосымша дезарлар орнатылады. Жұқтырылған материалмен жұмыс істеген кезде ауа баптағыш ажыратылады. Ауа баптағыштардың сүзгілеуші элементтері механикалық бөлшектерден тазартылып тұрады (үш айда 1 реттен сиретпей) және дезинфекцияланады.

4-тарау. Микробиологиялық зертханалардағы жұмыс жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      42. Микробиологиялық зертханаларда (бактериологиялық, вирусологиялық, паразитологиялық) меншік түріне қарамастан, осы санитариялық қағидаларға 2-қосымшаға сәйкес I-IV патогендік топтағы микроорганизмдермен және гельминттермен жұмыс істеу үшін биологиялық қауіпсіздік талаптарының сақталуын бақылау жөніндегі арнайы комиссияның рұқсаты болады.

      43. Адамдардың қанында антигендерді (қоздырғышты жинақтамай), оларға антиденелерді анықтау бойынша зерттеулерді және клиникалық материалда бруцеллез, адамның иммун тапшылығы вирусын (АИТВ), парентеральды В және С вирусты гепатиттерінің қоздырғыштарын детекциялау бойынша молекулярлық-генетикалық әдістермен (қоздырғышты жинақтамай) диагностикалауды патогендігі III-IV топтағы микроорганизмдермен жұмыс істеуге жағдайлары бар зертханаларда жүргізуге жол беріледі.

      44.Жұмысқа түсер кезде Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау және әлеуметтік даму министрінің 2015 жылғы 25 желтоқсандағы №1019 бұйрығымен (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 12665 болып тіркелген) бекітілген Қызметкерлердi еңбек қауiпсiздiгi және еңбектi қорғау мәселелерi бойынша оқыту, оларға нұсқама беру және бiлiмдерiн тексеру қағидаларына сәйкес қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқама жүргізіледі.

      45. Зертханаларда нормалау құжаттарында көрсетілген зерттеулердің сапасын бақылау жүйесінің талаптары орындалады.

      46. Зертхана үй-жайларында:

      1) арнайы киімсіз жұмыс істеуге;

      2) бұзылған желдеткіш кезінде жұмыс жүргізуге;

      3) реактивтерді заттаңбасыз сақтауға және қолдануға;

      4) жұмыс үй-жайларында темекі шегуге, тамақты сақтауға және ішуге;

      5) улы, жарылыс қаупі бар заттар мен ерітінділер қорын жұмыс орындарында және стеллаждарда сақтауға жол берілмейді.

      47. Баллондарда қысыммен тұрған газ тәрізді заттармен жұмыс істеу кезінде:

      1) баллонның вентилін тез ашуға;

      2) оттегі бар баллон үшін "Оттегі" деген жазуы жоқ редукторды қолдануға;

      3) оларды жұмыс үй-жайында сақтауға жол берілмейді.

      48. Жұмыс уақытында сыртқа шығару шкафтарының жақтаулары жабық болады, көтеріңкі жақтаулары құрылғылармен мықты бекітіледі.

      49. Тез тұтанатын сұйықтықтарды 100оС-қа дейін жылыту сулы моншаларда, 100оС-тан жоғары - май моншаларда жүргізіледі. Тез тұтанатын сұйықтығы бар колбаны алдын ала біртіндеп жылытусыз ыстық суға салуға жол берілмейді.

      50. Шыны аспаптармен жұмыс істеу кезінде:

      1) қыздырылған түтікшені салқындатылғаннан кейін берік кептелген тығынмен жабу;

      2) шыны түтіктерді немесе термометрді тесілген тығынға қойған кезде соңғысын алақанмен тіремей, бүйір жақтарынан ұстау керек;

      3) шыны аспаптарды жинау немесе оның жекелеген бөліктерін каучуктың көмегімен қосу кезінде – қолды сүлгімен қорғау, шыны түтіктер сынған кезде түтікшені кесіндінің маңында ұстау керек.

      51. Шыны аспаптар қызып кетуге немесе олардың сынып қалуына ұшырайтын жұмыстарды сыртқа жүргізген кезде, сыртқа шығару шкафтарында көзілдірік, қолғап және резеңке алжапқыш киіп орындайды.

      52. Спирт, бензол, ацетон, бром, йод құйылған түтікшелер берік кептелген шыны тығындармен, сілті құйылғандары бұрандалы қақпақтармен жабылады.

      53. Сұйықтықтарды ауыстырып құю кезінде (құрамында инфекциялық аурулардың қоздырғыштары бар сұйықтықтардан басқа) құйғышты қолдану қажет.

      54. Қолды жуу диспенсордан сұйық сабын берілуімен жүзеге асырылады және бір рет қолданылатын сүлгімен кептіру арқылы жүргізіледі.

      55.Зертханалар шұғыл көмек жағдайына және авария жағдайына дәрі қобдишасымен қамтамасыз етіледі. Ботулиндік уытпен жұмыс жүргізу кезінде зертханада уытқа қарсы сарысулар болады.

      56. Зертхана қызметкерлері арнайы киіммен және жеке қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етіледі.

      57. І-ІV топтардағы микроорганизмедрмен орындалатын жұмыстың сипатына байланысты қорғаныш костюмдерінің мынадай типтері пайдаланылады:

      1) I тип – пижама немесе комбинезон, медициналық аяқ киім, медициналық қалпақ, үлкен орамал (капюшон), обаға қарсы халат, оң қысымды респиратор-капюшон, мақта-дәке бетпердесі (шаңға қарсы респиратор, сүзетін немесе оттегі-оқшаулағыш газтұтқыш), көзілдірік, резеңке қолғаптар, сүлгі, шұлықтар, аяқ киімдер, резеңке етіктер;

      2) II тип – пижама немесе комбинезон, медициналық аяқ киім, медициналық қалпақ, үлкен орамал (капюшон), обаға қарсы халат, мақта-дәке бетпердесі, резеңке қолғаптар, сүлгі, шұлықтар, аяқ киімдер, резеңке етіктер;

      3) III тип – пижама, медициналық қалпақ, үлкен орамал, обаға қарсы халат, резеңке қолғаптар, сүлгі, шұлықтар, аяқ киімдер, галоштар;

      4) IV тип – пижама, қалпақ (кішкентай орамал), обаға қарсы халат (хирургиялық), шұлықтар, аяқ киімдер.

      58. Алдыңғы жағынан тұмшаланып түймеленген комбинезондар мен пижамалар болуы тиіс.

      59. Хирургиялық типтегі, бірақ одан айтарлықтай ұзындау (балтырдың төменгі үштен біріне дейін) обаға қарсы халат пайдаланылады, бұл ретте оның етегі біріне бірі тереңірек кіріп қабысуы тиіс; белдігі және жағасындағы байламдары әрқайсысы бөлек етекке тігілген екі бөліктен тұруы тиіс, жеңін байлау үшін бір ұзын таспа керек.

      60. Өлшемі 90х90х125 см болатын обаға қарсы орамал қолданылады.

      61. Ұзындығы 25 см, ені 17 см тегіс мақта қабаты салынған, ұзындығы 125 см және ені 50 см дәкенің кесіндісінен жасалған мақта-дәке бетпердесі қолданылады. Дәке кесіндісінің жиектері айқастырылып қайырылады. Беткі бөлігі оқшауланған, тыныс алу органдарын жеке қорғаудың (оның ішінде аэрозольге қарсы) сүзгілеу құралдарын қолдануға жол беріледі.

      62. Жалпақ, жиектері тығыз жанасатын, олардың тұмшалануын қамтамасыз ететін иілген шыны немесе конструкциядағы "жаздық" көзілдірік қолданылады. Беткі бөлігі оқшауланған, көзді химиялық және биологиялық факторлардан жасалған жеке қорғаныш құралдарын (қорғаныш көзілдірігін) пайдалануға жол беріледі.

      63. Обаға қарсы костюмді жұқпалы материалмен жұмыс істейтін үй-жайға кіргенге дейін мынадай тәртіппен киеді: пижама (комбинезон), шұлық, аяқ киім, медициналық қалпақ, капюшон (үлкен орамал), обаға қарсы халат және етік. Халаттың жағасындағы таспаны және халаттың белдігін алдыңғы жағынан сол жақ бүйірінде міндетті түрде ілмектеп байлайды, содан кейін жеңіндегі таспаларды байлап бекітеді. Респиратор (бетперде) ауызды және мұрынды жабады, бетперденің жоғарғы таспаларын желке тұсында ілмектеп байлайды, төменгісі мұрынның қанаты жақтарына мақта тампондарын қойып, төбесіне байлайды. Көзілдірік жақсылап орнықтырылуы және ауаны сүзгілеудің болмауына тексерілуі тиіс.

      64. Костюмді зарарсыздандыру үшін өңдеуге арналған дезинфекциялық ерітіндісі бар бөлек сыйымдылық көзделеді: етікті немесе галошты, костюмді шешу процесінде қолғаптағы қолды, мақта-дәке бетпердені, халатты, орамалды (капюшонды), сүлгіні, қолғапты, көзілдірікті 70о спиртке батырады.

      65. Автоклавтаумен, қайнатумен немесе дезинфекциялау камерасында зарарсыздандыру кезінде костюмді тиісінше бикске, қабатталған қапқа салады.

      66. Қолғап киілген қолдарды костюмнің әрбір бөлігін шешкеннен кейін дезинфекциялық ерітіндіге батыра отырып, костюмді мынадай тәртіппен шешеді:

      1) етік немесе галошты жоғарыдан төмен қарай дезинфекциялық ерітіндіге молынан батырылған мақта тампонмен сүртеді, сүлгіні шығарады;

      2) егер олар жұмыс барысында қажет болған жағдайда, жеңқаптарды және қолғаптың екінші жұбын шешеді;

      3) етікті шешеді;

      4) дезинфекциялық ерітіндіге батырылған мақта тампонмен костюмде болған жағдайда алжапқышты сүртеді, сыртқы бетін ішіне қаратып бүктеп шешеді;

      5) көзілдірікті екі қолмен алға қарай, жоғары және басының артына тартып шешеді;

      6) мақта-дәке бетпердені оның сыртқы жағын бетке тигізбей шешеді;

      7) қолғапты шешеді (қолғаптың тұтастығы сақталмағанына күдік болған кезде оларды дезинфекциялық ерітіндіде тексереді (бірақ ауамен емес);

      8) қорғаныш костюмді шешкеннен кейін қолды 70 о спиртпен өңдейді, содан кейін сабынды сумен мұқият жуады;

      9) халаттың жағасындағы байламды, белдікті шешеді және қолғаптың жиегін төмен жіберіп жеңнің байламдарын ағытады, халатты сыртқы бетін ішіне қаратып орап шешеді;

      10) орамалдың жиектерін бір қолмен желкеге жинап, абайлап шешеді.
67. Микробиологиялық зертханада патогендігі ІІІ-ІV топтағы микроорганизмдерді жұқтырған немесе жұқтыруы ықтимал материалмен жұмыс жүргізу үшін "жұқпалы" және "таза" аймақтар болады. "таза" және "жұқалы" аймақтар шекарасында, жаңадан салынып жатқан немесе қайта жаңартылып жатқан зертханаларда санитариялық өткізгіштерді орнату көзделеді.

      68. Жұмыс басталғанға дейін зертхананың үй-жайларын ылғалды тәсілмен, "таза" аймақты жуу құралдарын, "жұқпалы" аймақты жуу құралы мен дезинфектанттарды қолдану арқылы жинайды, бактерицидті сәулелегіштермен қуаты 1 текше метрге (бұдан әрі – м3) 2,5 ватт болғанда 30-60 минут бойы сәулелейді. Жұмыс аяқталғаннан кейін үстелдерді, аспаптарды, жабдықты, еденді, БҚБ-ны дезинфекциялық ерітіндіні қолдана отырып сүртеді. Жинау мүліктері "таза" және "жұқпалы" аймақтар үшін жеке таңбаланады.

      69. Инфекциялық материалды жеткізу және оны бір зертханадан ұйымның (зертхананың) аумағындағы екіншісіне тасымалдау тұмшаланған жабық металл ыдыста (биксте, бактарда, тоңазытқыш сөмкелерде, контейнерлерде) жүзеге асырылады. Сұйық материалдары бар жеткізілетін сыйымдылықтар тасымалдау кезінде ішіндегінің төгілуін болдырмайтын тығындармен жабылады. Материалды ашқан кезде бикстерді, контейнерлерді және түтіктерді дезинфекциялық ерітіндімен сүртеді және металл табаққа қояды.

      70. Инфекциялық материалды бокстан боксқа немесе автоклавқа ауыстыру металл бикстерде немесе бактарда, контейнерлерде жүргізіледі.

      71. Инфекциялық материалды түтіктерде, тостағандарда, құтыларда себу кезінде материалдың атауы, талдау нөмірі, себу күні және тіркеу нөмірі көрсетіле отырып жазылады.

      72. Құрамында инфекциялық аурулардың қоздырғыштары бар сұйық орталар автоматты тамшуырдың немесе бір рет қолданылатын стерильді тамшуырдың көмегімен сорып алынады. Сұйық орталарды түтіктен екінші түтікке жиегінен асырып құюға жол берілмейді. Пайдалану алдында ыдыстың, тамшуырлардың, жабдықтардың, шприцтердің тұтастығы және жарамдылығы тексеріледі.

      73. Кептірілген микроорганизмдері бар ампулаларды ашу кювет үстінде үстел үстіндегі бокстарда дезинфекциялық ерітіндімен жүргізіледі. Кесілген ампуланың ұшы дезинфекциялық ерітіндіге батырылған үш қабатты дәке сулықпен жабылады және пинцетпен сындырып алынады. Ашылған ампула бір-екі минут бойы сол сулықпен жабылған күйінде қалдырылады, одан әрі сулық дезинфекциялық ерітіндіге батырылады, содан кейін ампула стерильді тампонмен жабылады.

      74. Зертханаларда:

      1) инфекциялық материалмен зерттеу жүргізілетін үй-жайда тірі вакцинамен жұмыс істеуге;

      2) микробиологиялық зертханада зерттелетін микроорганизмдер сезімтал болатын дәрілік препараттар болмаған кезде вирулентті антибиотикке төзімді микроорганизмдермен тәжірибелік жұмыстарды жүргізуге;

      3) жағылған оттықтарды және басқа да қыздыратын аспаптарды бақылаусыз қалдыруға, шүмектері жарамсыз оттықтармен жұмыс істеуге, олардың жанында тез тұтанатын заттарды ұстауға;

      4) жанып тұрған оттықтар және қосылып тұрған электрлі қыздырғыш аспаптардың жанында кездейсоқ төгілген өртке қауіпті сұйықтықтарды жинауға;

      5) жұмыс уақытында бокстың есігін ашуға жол берілмейді.

      75. Істен шыққан материал (жұмысшы себінділерін, науқастардың биологиялық материалын, кеміргіштердің, зертханалық жануарлардың өлекселерін, індік материалды) зарарсыздандырылады. Жұмыс аяқталғаннан кейін есепке алынбаған жағындыларды, инфекциялық материалы бар зертханалық ыдысты жұмыс үстелдерінде қалдыруға жол берілмейді.

      76. Жұқпалы материалды сақтағаннан кейін тоңазытқыштарды еріту оларды дезинфекциялаумен бірге жүргізіледі. Конденсациялық су зарасыздандыруға жатады

      77. БҚБ-да жұмысты бастар алдында сыртқа тарату желдеткіші қосылады. Материалды салу теріс қысымда жүргізіледі. БҚБ өтетін жолдардан және әртүрлі ауа ағындарынан алыс орында орнатылады.

      78. Қысыммен жұмыс істейтін түтікшлер таңбаланады.

      79. Автоклавтар мен термостаттарды пайдалану кезінде мынадай талаптар орындалады:

      1) егер онымен екі және одан көп жұмыскер айналысатын болса, қысыммен жұмыс істейтін жабдықпен жұмыс істеуге рұқсаты бар автоклавта жұмыс істейтін адамға пломбаланған бактар мен басқа да жұқпалы материалы бар ыдысты қолхат арқылы тапсыру;

      2) автоклав жұмысын бақылау журналын жүргізу (еркін үлгіде);

      3) термостатқа тез жанатын заттарды қоймау;

      4) реттелетін құрылғылардан сақтандырғыш қалпақтарды алмау.

      80. БҚБ-дағы жұмыс таза аймақтан жұқпалы аймаққа қарай бағытта ұйымдастырылады. БҚБ-ның ішкі беттері Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген тотығуға қарсы дезинфекциялау құралдарымен өңделеді. БҚБ-дағы сүзгілер жұмысының тиімділігіне жыл сайын бақылау жүргізу қажет.

      81. ИФТ жүргізілетін бөлмелерде үстелдерді, аспаптарды, жабдықтарды өңдеу 70⁰этил спиртімен жүргізіледі, ИФТ зерттеулер, ПТР жүргізген кезде 70⁰ этил спиртін (жұмысқа дейін және одан кейін) және осы мақсатта қолдануға рұқсат етілген дезинфекциялау құралдарын пайдалана отырып, өндірушінің нұсқаулығына сәйкес жүргізіледі.

      82. Вирустарды индикациялау бойынша жануарларда зерттеу жүргізу кезінде мынадай шарттар сақталады:

      1) зертханалық жануарларға жұқтыру және оларды сою, жұқтырылған жануарларды күтіп-ұстау, центрифугалау, кептіру, аэрозоль түзуі мүмкін басқа да операциялар, жасушалардың өсірінділерін және тауықтың эмбриондарына жұқтыру, суспензиялар дайындау, лиофилизацияланған ПБА-мен жұмыс, коллекциялық штаммдарды жүргізу бойынша жұмыс БҚБ-дағы зертхананың жұқпалы аймағындағы боксталған үй-жайларда жүргізіледі;

      2) ПБА бар сыйымдылықтар дезинфекциялық ерітіндісіне батырылған көп қабатты сулық жабылған табаққа немесе астауға орналастырылады;

      3) тірі вирустармен серологиялық зерттеулер, тін өсіріндісінің әртүрлі алғашқы және қайта себілетін желілерін дайындау, клиникалық материалдарды алғашқы өңдеу БҚБ-да жүргізіледі.

      83. Микробиологиялық зертханада патогендігі І-ІІ топтағы микроорганизмдерді жұқтырған немесе жұқтыруы ықтимал материалмен жұмыс жүргізу үшін жұқпалы, шартты таза және таза аймақтары болады. "Жұқпалы" және "таза" аймақтардың шекарасында, жаңадан салынып жатқан немесе қайта жаңартылып жатқан зертханаларда санитариялық өткізгіштерді орнату көзделеді.

      84. Жұмыс күнінің соңында І-ІІ топтардың патогендері сақталатын термостаттар, тоңазытқыштар, шкафтар пломбаланады, өндірістік үй-жайлардың есіктері құлыппен жабылады.

      85. Патогендігі I-II топтағы қоздырғыштармен жұмыс жүргізген кезде мынаны сақтау қажет:

      1) буын аяқтылармен жұмыс істеу кезінде қолданылған ыдыс қайнату арқылы дезинфекцияланады, қалдықтарға дезинфекциялық ерітінді құйылады немесе өртеледі. Құрал-саймандар қайнатылады немесе отқа қақталады. Бөзден жасалған қаптар сулы-сабынды ерітіндіде 30 минут бойы қайнату арқылы дезинфекцияланады;

      2) жыртқыш құстардың және аңдардың нәжістерін бөлшектеу оларды 1% формалин ерітіндісінде 12-18 сағат ұстағаннан кейін жүргізіледі;

      3) жәндіктер және кенелер, олардың тарап кетуін болдырмайтын арнайы үй-жайларда (инсектарийде) шарбақтарда немесе банкілерде ұсталады. Инсектарийді толықтыру үшін ауланған бүргелер қан сормаған жастары пайда болғанға дейін жеке банкілерде ұсталады;

      4) жұмыс аяқталғаннан кейін жұмыс үстелдері дезинфекциялық ерітіндімен, қол - 70о спиртпен өңделеді;

      5) жұқтырылған жануарлармен жұмыс жүргізілетін үй-жайларға кіретін жерде биіктігі 30 см болатын табалдырық орнатылады, бактериологиялық бокстардың, серологиялық және жедел зерттеулер жүргізілетін үй-жайлардың есіктері алдында дезинфекциялық ерітіндіге батырылған кілемшелер төселеді;

      6) зертханалық үй-жайлар тұмшаланған болады;

      7) патогендігі І топтағы қоздырғыштарды жұқтыруы ықтимал материалмен жұмыс істейтін адамдарға жұмыс күнінің соңында дене температурасының термометриясы жүргізіледі;

      8) патогендігі І-ІІ топтағы микроорганизмдерді жұқтыруы ықтимал материалды жұқтырған жануарлар басқа жануарлардан бөлек ұсталады;

      9) адамдардың, кеміргіштердің, эктопаразиттердің биологиялық материалын, сыртқы ортаның, жұқтырылған жануарлардың сынамаларын алуға және бастапқы өңдеуге байланысты барлық жұмыстар және оларды патогендігі І-ІІ топтағы қоздырғыштарға зерттеу жұқпалы блокта I-II типті қорғаныш костюмдерін пайдалана отырып жүргізіледі;

      10) Сап және мелиоидоз қоздырғыштарымен зерттеулер II типті қорғаныш костюмінде, резеңке қолғаппен, мақта-дәке бетпердесімен және қорғаныш көзілдірігімен жүргізіледі. Жұқпалы бөлімшелердің боксқа кіреберістерінде жұмыс аяқталған соң қорғаныш костюмдері шешіледі және зарарсыздандырылады;

      11) зертхананың үй-жайынан қызметкердің қорғаныш киімімен шығуына және қызметкер жұқпалы материалмен немесе жұқтыруы ықтимал материалмен жұмыс істеп жатқан кезде оны үй-жайдан шақыруға жол берілмейді;

      12) күйдіргі қоздырғыштарымен жұмыс кезінде зерттеу аяқталғаннан кейін зертхана үй-жайлары мен жабдықтарға осы қоздырғыштың себілуіне тексеру жүргізіледі.

      86. Патогендігі I топтағы қоздырғыштармен жұмыс жүргізетін микробиологиялық зертхана жанынан қызметкерлер үшін ауру ықтималы симптомдары анықталған жағдайда олар үшін және аварияға жол берген адамдар үшін изолятор көзделеді.

      Изолятор негізгі және резервтік ерекше дәрілік препараттар қорымен, шокқа қарсы дәрі-дәрмектермен және дезинфекциялау құралдарымен қамтамасыз етіледі.

      87. Виварийлер мен инсектарииларда омыртқалылар мен буынаяқтылар қозғалысы, орны мен ауланған жері, зерттеу және карантин нәтижелері көрсетіле отырып, арнайы нөмірленген және тігілген журналдарда (ерікті үлгідегі) тіркеледі.

      88. Виварий және инсектарий үй-жайларына жұмыс күні аяқталғаннан кейін сүргі салынады.

      89. Адамдар қанындағы сарысулардың антигенін анықтауға немесе патогендігі I-II топтағы қоздырғыштардың антиденелерін анықтауға зерттеулер жеке бокстарда немесе БҚБ-да құрамында тірі микроорганизмдер жоқ диагностикумдарды қолдана отырып жүргізіледі.

      Қан сарысуын центрифугалау арқылы бөлу бокста немесе БҚБ-да жүргізіледі.

      90. Патогендігі I топтағы микроорганизмдермен жұмыс бокстарды өзара жалғастыратын жүйемен жарақталған арнайы тағайындалған зертханаларда жүргізіледі. Жұқпалы аймақтағы үй-жайларда есіктері автоматты түрде блокталатын өткізгіш автоклав орнатылады.

      91. Жұқтырылған немесе патогендігі I-II топтағы вирустарды жұқтыруы ықтимал материалмен жұмыс кезінде персонал обаға қарсы ІІ типті костюмді пайдаланады, жануарларды, эктопаразиттерді жұқтыруды, биологиялық материалды центрифугалау мен вакуумдық кептіруді І типті қорғаныш костюмінде жүргізеді.

      Кептірілген риккетсий өсіріндісі бар ампуланы ашу, риккетсий биомассасын гомогендеу ІІ типті қорғаныш костюмінде БҚБ-да жүзеге асырылады.

      92. ПТР әдісімен зерттеулер жүргізген кезде мынадай қағидалар сақталады:

      1) әр аймақта өзіне тиесілі жиһаздар, тоңазытқыштар/мұздатқыштар, зертханалық жабдықтар, реагенттер, автоматты тамшуырлар (дозаторлар), ұштықтар, пластикалық және шыны ыдыстар, қорғаныш киімі, аяқ киім, ұнтақсыз бір рет қолданылатын қолғаптар, жинау мүкәммалының және тек осы бөлмеде ғана пайдаланылатын басқа да шығыс материалдарының жиыны болады;

      2) жабдықтарды, шығыс материалдарын, реактивтерді, қолғаптарды, халаттарды бір үй-жайдан екінші үй-жайға тасымалдауға жол берілмейді;

      3) ПТР бойынша барлық жұмыстар жұмыстың әрбір кезеңі қамтамасыз етілетін ұнтақсыз бір рет қолданылатын қолғаппен жүргізіледі;

      4) ПТР жүргізуге арналған барлық үй-жайларды әрлеу жуу және дезинфекциялау құралдарының әсеріне төзімді материалмен жүргізіледі;

      5) барлық үй-жайларда бактерицидті сәулелегіштер орнатылады;

      6) детекция жүргізген кезде бұл кезеңге электрофорез әдісімен жеке персонал қызмет көрсетеді;

      7) ПТР-дің барлық кезеңдерін өткізуге арналған реагенттерді сақтау шарттары реагенттерді қолдану бойынша нұсқаулықтың талаптарына сәйкес келеді. Клиникалық үлгілер реагенттерден бөлек сақталады;

      8) сынама дайындау және реакциялық қоспаларды дайындау кезеңдері БҚБ-да жүргізіледі;

      9) терезелер тығыз жабылады.

      93. ИФТ жүргізу кезінде:

      1) бір рет қолданылатын ұштықтарды және ыдыстарды қайта пайдалануға, жабдықтарды, шығыс материалдарын, реактивтерді, қолғаптарды, халаттарды бір үй-жайдан екінші үй-жайға тасымалдауға жол берілмейді;

      2) жууға арналған ерітіндінің ұсақ тамшыларын кетіру үшін бір рет қолданылатын сүзгіш қағаз пайдаланылады;

      3) ИФТ арналған үй-жайдың оңтайлы температурасы плюс 18оС - 22оС-ты, салыстырмалы ылғалдылығы 40%-дан 70%-ға дейінгіні құрайды, егер зерттеу әдісінде басқа көрсеткіштер қарастырылмаған болса температура мен ылғалдылықты белгілейтін құжат болу керек;

      4) күн сайын, жұмыстан кейін жабдықтарды, дозаторларды, штативтерді өңдеу 70о этил спиртімен жүргізіледі, планшеттерді автоматты жуғыш дистиллденген сумен, аптасына бір рет 70о этил спиртімен мұқият жуылады;

      5) планшеттерді қыздырғыш аспаптардың жанында инкубациялауға жол берілмейді;

      6) термостаттың температурасы күн сайын бақылауда болады;

      94. Жұмысты бастар алдында 15 минут бұрын бокста бактерицидті сәулелегіштерді және сыртқа тарату желдеткіш жүйесін қосады. Боксты тиеген кезде желдеткішті ажыратады. Егер бокстағы жұмыс кезінде ауаны сору тоқтатылса, жұмысты жедел тоқтатады. Бокстың ауасына бактериологиялық зерттеу тоқсанына бір реттен сиретпей, сүзгінің жұмысын бақылау айына бір рет жүргізіледі;

      95. Мицелиалды фазадағы өсірінділермен әрекет жасау, барлық фазалардағы грибоктардың өміршеңдігін зерделеу БҚБ-да жүргізіледі.

      96. Мицелиалды өсірінділерді себуді бокстарда физиологиялық ерітіндімен немесе сорпамен түтіктерге және матрастарға алдын ала енгізгеннен кейін жүргізеді. Өсірінділер шайындысы барысында сұйықтықты матрасқа ұзын инесі бар шприцпен түтік арқылы енгізеді. Өсірінділерді металл сыйымдылықтарда инкубациялайды.

      97. Грибоктардың мицелиалды фазаларымен жұмыс істеу кезінде матрастар, бокстан тыс себінділері бар түтіктер ашылмайды. Себінділерді қарау мақта-дәке бетпердесімен ІV типтегі костюммен бокстарда жүргізіледі. Грибоктардың ашытқы фазаларымен жұмыс бетпердеде ІV типтегі костюммен боксте, серологиялық зерттеулер - ІV типтегі костюммен жүргізіледі.

      98. Грибок суспензияларының жасушалық элементтерін санау алдында автоклавтайды немесе 10% дейінгі формалинді қосады және термостатта 37оС температурада 2 сағат ұстайды.

      99. Антигендерді, вакциналарды алу мақсатында өсірілген грибоктарды 30 минут бойы 0,5 атмосфера жағдайында немесе 0,5% соңғы шоғырлануына дейін формалинді қоса отырып, автоклавтау арқылы зарарсыздандырады.

      100. БҚБ-да жұмыс істеген кезде мақта-матадан тігілген пижамалар, стерильді халаттар, орамалдар, бетперделер киіледі. Жасушалық желілерді өсіру және инфекциялық материалмен жұмыс бір рет қолданылатын стерильді қолғаппен орындалады. Қолғапты жеңнің бүкпесінің астында қалдырмай, оның үстіне тартып кию керек. Зерттеуші киімінің жеңдерін қорғау үшін резеңкеленген жеңқаптар киеді.

      101. Жүре пайда болған иммун тапшылығы синдромын (ЖИТС) зерделеу жөніндегі орталықтың зертханаларында қан сарысуларының алғашқы оң және оң үлгілерін сақтауды ұйымдастыру үшін жеке төмен температуралы (минус 40оС) тоңазытқыш жабдығы көзделеді. Тоңазытқыш жабдығы құлыппен жабылады және сүргі салынады.

      102. ПБА бар сыйымдылықтар дезинфекциялық ерітіндіге батырылған көп қабатты сулықпен жабылған табаққа немесе астауға қойылады.

      103. Адамдардың қан сарысуларын антигендердің болуын зерттеу немесе патогендігі ІІ топтағы қоздырғыштарға антиденелерді анықтау кезінде мынадай шарттар сақталады:

      1) жұмыс жеке үй-жайларда (бөлмеде, бокста) жүргізіледі;

      2) инфекциялық емес (құрамында тірі қоздырғыштар жоқ) антигендер (диагностикумдарды) пайдаланылады;

      3) центрифугалау арқылы қанның сарысуын бөлу бокста немесе БҚБ-да жүргізіледі. Қан алудың вакуумдық жүйелерін пайдалану кезінде қан сарысуын центрифугалау бөлімшесі бокстарды немесе БҚБ-ны пайдаланбай, тұмшаланған қақпақтары бар центрифуждық стакандарды пайдалана отырып жүзеге асырады.

      104. Патогендігі І-ІІ топтағы вирустармен жұмыс барлық зерттеулер БҚБ-да жүргізілетін, арнайы тағайындалған зертханаларда жүргізіледі. Жұқпалы аймақтың үй-жайларында есіктері автоматты түрде бұғатталатын өткізгіш автоклав орнатылады.

      105. Жұқпалы аймаққа кіру қорғаныш киімі киілетін, себезгісі немесе шлюзі бар санитариялық өткізгіш арқылы жүзеге асырылады. Шлюзде жұмыс істеген уақытта бактерицидті сәулелегіш қосылады.

      106. Шлюздерге кіретін есіктер өздігінен жабылады және құлыптармен қамтамасыз етіледі. Жұмыс уақытында жұқпалы аймақтағы үй-жайлардың есіктері жабық болады.

      107. Биологиялық материалды сақтау төмен температуралы шкафтарға немесе сұйық азот бар түтікшелерге орналастырылатын тұмшаланған, төменгі температураға төзімді, сынбайтын контейнерлерде жүзеге асырылады.

      108. Биологиялық материалды технологиялық желілер арасында, қоймаға тасымалдау зарарсыздандырылатын, тұмшаланып жабылатын, ылғал өтпейтін контейнерлерде жүргізіледі.

      109. Жұмыс кезінде персонал ІІ типтегі обаға қарсы костюмді пайдаланады, тауық эмбриондарына, жануарларға, экопаразиттерге жұқтыру, биологиялық материалды центрифугалау және вакуумдық кептіру І типтегі қорғаныш костюмімен жүргізіледі.

      110. Бактериологиялық зертханалар ашық түсті жиһазбен жабдықталады, химиялық реагенттердің, жуу және дезинфеккциялау құралдарының әсеріне төзімсіз жиһазбен жабдықтауға жол берілмейді. Жиһаздың ішкі және сыртқы беттерінде өңдеуді қиындататын саңылаулар мен ойықтарға жол берілмейді.

      111. Вирусологтялық зертханаларда, зертхананың жұқпалы аймағы бокстарында (немесе БҚБ-да):

      1) жануарларға жұқтыру және оларды ашу;

      2) жасушалар және тауық эмбриондары өсірінділеріне жұқтыру;

      3) суспензиялар дайындау;

      4) инфекция жұқтырған жануарларды күтіп-ұстау;

      5) коллекциялық штаммдарды жүргізу;

      6) лиофилизацияланған ПБА-мен жұмыс істеу;

      7) центрифугалау, кептіру, аэрозол түзуі ықтимал басқа да операциялар жүргізіледі.

      112. Паразитарлық зертханаларда ішінде стробила, онкосфера, жұмыртқалар, құрттар, ересек гельминттер мен ішек қарапайымдыларының дарақтары болуы ықтимал материал тығыз жабылатын қақпағы бар шыны немесе пластикалық ыдыста жеткізіледі.

      113. Гелминттер, ішек қарапайымдыларын анықтауға дайындық және зерттеу, копроовоскопиялық, байыту және перианалдық қырынды әдістерімен сырта шығару шкафында жүргізіледі. Байыту әдістерін қолдану арқылы зерттеулерге арналған зертханалық ыдыстар кюветаларда орнатылады. Зерттеулер үшін дайындалған препараттар арнайы жайпақ табақтарға салынады, сүртіндісі бар әйнектер астына үлкен көлемдегі әйнектерді салады.

      114. Зерттелетін материалмен, ыдыспен, жабдықпен жасалатын барлық әрекеттер резеңке қолғаппен жүргізіледі.

      115. Пайдаланылған тамшуырлар, түтіктер, капиллярлар, заттық және жабынды шынылар дезинфекцияланады.

      116. Гельминттерді жұқтыруы ықтимал материал жұмыс күнінің соңында сүргіленетін бөлек тоңазытқышта сақталады.

      117. Тірі вирустармен серологиялық зерттеу, бастапқы және қайта егілетін тіндер өсірінділерінің әртүрлі желілерін дайындау, клиникалық материалдарды бастапқы өңдеу БҚБ-да жүргізіледі.

      118. Патогендігі I топтағы қоздырғыштармен жұмыс жүргізетін әрбір ұйым жанында қызметкерлерде ауруға ықтимал симптомдар анықталған жағдайда және аварияға жол берген қызметкерлер үшін изолятор жабдықталады.

      119. Изоляторда өмірлік көрсеткіштері (кардиологиялық, шокқа қарсы, антидоттар) бойынша көмек көрсету үшін негізгі және резервтегі ерекше дәрілік препараттардың, дәрі-дәрмектің және дезинфекциялау құралдарының қоры көзделеді.

      120. Инфекциялық материалмен жұмыс уақытында авария болған жағдайда оны тез арада тоқтатады және авариялық дабылды қосады.

      121. Инфекциялық материалдың шашырауынан авария пайда болған жағдайда бөлмеде жүргізілетін барлық жұмыстар тоқтатылады. Қорғаныш киімдерін (орамал немесе шлемнен бастап) дезинфекциялық ерітіндіге батырады немесе бикске (бакқа) автоклавтау үшін орналастырады. Көзге, мұрынға қоздырғыш сезімтал болатын антибиотик ертінділерін тамызады. Терең микоздар қоздырғыштарымен жұмыс кезінде авария болған жағдайда көзге және мұрынға 1% бор қышқылын тамызады, ауыз бен тамақты 70о этил спиртімен шаяды.

      122. Ботулиндік уытпен авария кезінде көзді және ауызды сумен және 1 миллилитрде 10 халықаралық бірлікке дейін ерітілген уытқа қарсы сарысумен жуады. Ботулиндік уыт терінің ашық учаскелеріне түскен жағдайда оны көп мөлшердегі сумен сабындап жуады.

      123. Егер авария белгісіз қоздырғышпен жұмыс кезінде болса, кең спектрлік әсері бар антибиотиктермен профилактикалық емдеу жүргізіледі.

      124. Егер авария биологиялық материалдың шашырауынсыз болса, биологиялық материалмен жанасқан жабдықтың бетіне дезинфекциялық ерітіндімен тампон (сулық) қойылады.

      125. Бокста (немесе БҚБ-да) болған авария кезінде – жұмыс тоқтатылады, материал түскен жерге дезинфекциялық ерітіндіге молынан батырылған сулықты жабады. Бокста 30 минутқа бактерицидті сәулелегіштерді қосады, авариялық дабылды қосады, содан кейін дезинфекциялау жүргізеді. Сыртқа шығару желдеткіші авария және дезинфекциялау кезінде қосылып тұрады.

      126. Жарақат алумен немесе тері жабыны тұтастығының басқа да бұзылуымен болған авария кезінде:

      1) АИТВ-мен жұмыс кезінде зардап шегушіге 72 сағаттан кешіктірмей профилактикалық антиретровирустық терапия (АРВТ) тағайындалады және "авариялық жағдайдан" кейін 3 ай бойы бақылау қойылады. Зардап шегушіге оның инфекцияны тарату мүмкіндігі туралы ескертіледі. "Авариялық жағдайдан"1 айдан, 3 айдан кейін АИТВ-ға теріс талдау болған жағдайда бақылау тоқтатылады;

      2) қолғапты немесе басқа да жеке қорғаныш құралдарын шешкеннен кейін тез арада қолды сабындап сумен жуады. Қан немесе басқа да ықтимал инфекцияланған материал теріге түскен кезде тез арада қолды және ластанған учаскелерді сабындап жуады, сілемейлі қабықшаларға түскенде – тез арада оларды сумен жуады. Қолды сабындап ағынды сумен жуу керек. Егер ағынды су болмаса, 70о-дық спирті бар қолға арналған антисептикалық ерітіндіні пайдаланады;

      3) күйдіргі қоздырғышымен жұмыс кезінде жарақат орнын сумен сабындап мұқият жуады және дезинфекциялық ерітіндіні қолданбастан, йод жағады;

      4) терең микоз қоздырғыштарымен авария кезінде жарақат орнын тиісті дезинфекциялық ерітіндімен өңдейді, сумен сабындап жуады, йод жағады;

      5) патогендігі I-II топтағы вирустармен жұмыс кезінде қанды құрғақ стерильді сулыққа қысып ағызады және жарақатты дезинфекциялық ерітіндіні қолданбастан, йодпен өңдейді.

      127. Материалды (автоклавқа және бөлімшелер арасында) тасымалдау кезінде болған авария кезінде персонал тасымалданатын сыйымдылықтарды сол жерге қалдырып, қауіпті аймақтан кетеді және болған оқиға туралы бөлімше басшысына хабарлайды. Аварияға жол берген адамдар санитариялық өңдеуден өтеді. Авария кезінде үй-жайды өңдеу обаға қарсы І типті костюмде жүргізіледі.

5-тарау. Санитариялық-гигиеналық зертхананың жұмыс жағдайына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      128. Зертханаларда арнайы (зақымдалмаған) химиялық ыдыс пайдаланылады. Химиялық ыдыс таза және құрғақ күйінде пайдаланылады. Суда ерімейтін органикалық заттар ыдыстан органикалық еріткіштермен тазартылады.

      Ыдыстарды химиялық әдістермен тазарту үшін хромдық қоспа, күкірт қышқылы және сілтілердің ерітінділері қолданылады. Ыдыстар мұқият тазартылғаннан және жуылғаннан кейін кептіргіш шкафта кептіріледі.

      129. Шыны материалдардан жасалған аспаптарды жинау бойынша жұмыстарды жүргізу кезінде мынадай талаптар сақталады:

      1) диаметрі үлкен емес шыны түтіктер шыны кесуге арналған арамен кескеннен кейін сындырылады;

      2) жинауды жеңілдету үшін шыны түтіктердің ұштары балқытылады және сумен немесе глицеринмен ылғалдандырылады;

      3) шыны ыдыстармен жұмыс істеу барысында жарақат алғанда (кесіп алғанда) жарадан шыны сынықтары алынады, түскен химиялық зат бейтараптандырылады немесе теріден тиісті ертіндімен немесе суға батырылған тампонмен алынады.

      130. Жабдықта жұмыс істеген кезде мынадай талаптар сақталады:

      1) түбі жайпақ колбаларды вакуум астындағы жұмыс үшін, сондай-ақ плюс 100оС-тан жоғары температурада пайдалануға жол берілмейді;

      2) вакуум астында сорып алу үшін қалың шыныдан жасалған колбаларпайдаланылады. Шар түріндегі емес, жұқа қабырғалы түтікшелерді вакуумның астына қоюға жол берілмейді. Вакуумның астында жұмыс істеуге арналған түтікшелер алдын ала ең көп сұйылтылуға сыналады. Сынақ жүргізу алдында түтікшені темір тормен орайды;

      3) жинақталған аспапты оның жарамдылығын алдын ала тексермей пайдалануға және жұмыс істеп тұрған аспапты қараусыз қалдыруға жол берілмейді;

      4) жұқа қабырғалы түтікшені тығынмен жапқан кезде тығынға жақын болатын мойнының жоғарғы бөлігінен ұстайды. Ысыған түтікшені кептелген тығынмен салқындағанға дейін жабуға жол берілмейді;

      5) қайнау температурасы плюс 150 0С-тан жоғары заттарды айдау барысында ауамен салқындатылатын тоңазытқыш қолданылады;

      6) көгерткіш қышқылмен және оның тұздарымен, диметилсульфатпен, алмаспен, фосгенмен, хлормен, броммен, азот тотығымен, диазометанмен, күкірт сутегімен жүргізілетін жұмыс резеңке қолғапты және қажет болған жағдайда шаңтұтқышты (газтұтқыш) пайдалана отырып, сыртқа шығару шкафында орындалады;

      7) натрий азидімен, металлды калиймен және натриймен жұмыс кезінде сумен жанасуға жол берілмейді;

      8) металлды натриймен немесе калиймен реакциялар ауа немесе майлы моншаларды пайдалана отырып жүргізіледі. Ерітілмеген майлы қатардағы галоидті қосылыстарды диметилсульфоксидпен, металлды натриймен және металлды калиймен қосуға жол берілмейді;

      9) реакциялық қоспаны қайнатуға дейін қыздырған кезде түбі дөңгелек термотұрақты колбалар, сұйықтықтарды айдау үшін арнайы түбі дөңгелек колбалар қолданылады;

      10) сұйықтықты түтікте немесе колбада қыздыру кезінде түтікшені арнайы ұстағышпен, оның саңылауы жұмыс істейтін адамнан басқа жаққа бағытталатындай етіп ұстайды;

      11) сумен салқындатылатын тоңазытқышпен жұмыс кезінде судағы токтың үздіксіздігі бақыланады;

      12) тотықтарды кетіру темір сульфатының сулы ерітіндісімен сілкілеу арқылы жүргізіледі;

      13) эфирді, эфирлі ерітінділерді және басқа тез тұтанатын заттарды төгу сыртқа шығару шкафында арнайы шыны сауытта жүргізіледі, одан әрі бөлек ыдысқа құйылады. Оларды су құбыры раковиналарына немесе су ағызатын құйғыштарға құюға жол берілмейді.

      131. Еріткіштерді айыру (эфир, спирт, бензол, толуол) кейіннен майлы вакуум-сорғыны пайдалана отырып, алдын ала су ағысы бар сорғыда жүргізіледі. Вакуум-сорғыны қосу алдында колбаның ішіндегі салқындатылады. Айырғыш колбаны вакуум-қондырғыда қыздыру аспапта сұйылтуға қол жеткізілгеннен кейін жүргізіледі.

      132. Газдық оттықтың ашық жалынында айыру кезінде колба түбінің бетін қыздыру біркелкі жүргізіледі.

      Вакуум-қондырғыда айырудан және колбаны салқындатудан кейін манометрдің шүмегі жабылады, сорғы жүйеден ажыратылады және мотор сөндіріледі.

      133. Улы заттармен (органикалық және минералды қышқылдар, оттегі, азот, құрамында галоид бар қосындылар, күшән, фосфор және басқа да улы металлдар мен металл еместер қосындылары) жұмысты сақтық шараларын сақтай отырып, оқытылған персонал жүргізеді.

      134. Зертханада пайдаланылатын улы заттарды зертханада шкафтағы арнайы бөлінген орында немесе құлпы мен пломба салынатын темір жәшікте сақтайды. Ішінде улы заттар бар түтікшелердің "У" деген және заттың атауы жазылған айқын және ашық түсті затбелгісі болады.

      135. Ішінде от және жарылыс қауіпті заттар және улы заттар бар сыйымдылықтар жұмыс үй-жайларында жұмыс күні ішінде жұмысқа қажетті дозаларда сақталады.

      136. Улы заттармен жұмыс істеу кезінде сифон немесе резеңке үрімшесі бар арнайы тамшуырлар пайдаланылады.

      Қатты улы заттар жабық үккіште ұнтақталады және тартумен ыдыста өлшенеді. Жұмыс шаңтұтқышпен жүргізіледі.

      137. Улы заттарды түбі дөңгелек колбаларда майлы, құмды, сулы моншаларда спиралы жабық электрлі пештерде қыздыруға жол беріледі. Ашық отты пайдалануға жол берілмейді.

      138. Еденге немесе үстелге төгілген улы сұйықтық дезактивацияланады.

      Улы заттармен жұмыс кезінде пайдаланылған сүзгілер және қағаз бөлек ыдысқа жиналады және газ пештерінде немесе камераларында өртеледі.

      139. Улы газдармен жұмыс аяқталғаннан кейін аспаптар инертті газбен үрлеу немесе сумен толтыру арқылы зарарсыздандырылады.

      140. Тез тұтанатын жанғыш сұйықтықтар (қайнау температурасы төмендерді қоспағанда) сыйымдылығы 2 литрден аспайтын қабырғасы қалың шыны сауыттарда немесе берік кептелген тығындары бар банкілерде сақталады. Сыйымдылығы үлкен болған кезде ыдыс тұмшаланған металл сауыттармен жабдықталады.

      141. Ішінде тез тұтанатын жанғыш заттар бар банкілер қақпағы тығыз жабылатын қақпағы бар, қабырғасы мен түбіне асбест салынған арнайы металл жәшікке салынады. Түбіне қалыңдығы 10 мм құм төселеді. Жәшік қақпағының ішкі жағына заттың атауы анық жазылады.

      Жәшік өтетін жерлерден және қыздыру құралдарынан алыс, оған баратын жол ыңғайлы болатындай еденде орнатылады.

      142. Диэтильді (күкіртті) эфир басқа заттардан оқшау салқын және қараңғы үй-жайда сақталады. Дайындалған мерзімінен бір жыл өткен эфир периоксидтерге тексеріледі. Құрамында периоксидтер бар ерітінді жойылады немесе қайта айдаудан өткізіледі. Тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды қоймадан зертханаға жеткізу жабық сынбайтын ыдыста немесе сауытқа салынған шыны ыдыста жүргізіледі.

      143. Сығылған газды пйдаланатын жабдық (газды хроматографтар, хроматомассалар, сұйықтықты хроматографтар, атомдық-адсорбциялық спектрометрлер, вольтамперометрлік талдағыштар) (бұдан әрі – жабдық) бірінші қабатта немесе басқа қабаттарда газы бар баллонға бөлінген орындар сақталған жағдайда орнатылады. Жабдықта жұмыс істеуге жабдықпен жұмыс істеу бойынша маманданудан (қайта даярлықтан) өткен адамдар жіберіледі.

      Газ баллондарының таңбалануы және танитын бояуы болады.

      144. От және жарылыс қауіпті заттармен жұмыс істеуге арналған үй-жайлар көмірқышқылды өрт сөндіргіштермен және өрт сөндірудің басқа да құралдарымен жабдықталады.

      Тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтармен жүргізілетін барлық жұмыстар сыртқа шығару шкафында желдеткіш жұмыс істеп тұрғанда және электр құралдары мен газдық оттықтар өшірілген жағдайда жүргізіледі. Сыртқа шығару шкафтарын және жұмыс үстелдерін ыстық және салқын суды келтіруге арналған коммуникациялармен, сығылған ауамен, тұрмыстық газбен, электр қуатымен қамтамасыз етеді, суды ағызуға арналған раковина орнатылады.

      145. Қайнау температурасы төмен от қауіпті заттар қиын балқитын шынылардан жасалған түбі дөңгелек колбаларда, сулы және майлы моншаларда айдалады және қыздырылады,

      146. Қайнау температурасы төмен тез тұтанатын сұйықтықтар бар түтікшелерді ашық отта және электрлі қыздыратын аспаптарда қыздыруға жол берілмейді.

      Қайнау температурасы анағұрлым жоғары сұйықтықтар колба қыздырғыштарда қыздырылады.

      0,5 л көлемдегі тез тұтанатын сұйықтықтарды қыздыру кезінде аспаптың астына авария жағдайында сұйықтықтың үстелге төгілуін болдырмау үшін сыйымдылығы жеткілікті кювет қойылады.

      147. Тез тұтанатын сұйықтықтарды қыздыруға қолданылатын барлық аппаратура жарамсыздықтарды уақтылы анықтау үшін мерзімдік қарап-тексеріледі.

      148. Жарылысты болдырмау үшін диэтильді эфирді кепкенге дейін булауға жол берілмейді.

      149. Жанғыш сұйықтықтармен жұмыстар жүргізілген түтікшелер зерттеу аяқталған соң жуылады.

      Пайдаланылған жанғыш сұйықтықтар жұмыстың соңында жою үшін зертханадан әкетілетін арнайы тұмшаланып жабылатын ыдысқа жиналады.

      Қауіптілігі 1-4-сыныптағы пайдаланылған жанғыш сұйықтықтарды жою Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 ақпандағы №176 бұйрығымен бекітілген (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде №10936 болып тіркелген) "Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинауға, пайдалануға, қолдануға, залалсыздандыруға, тасымалдауға, сақтауға және көмуге қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

      150. От қауіпті сұйықтықты кездейсоқ төгіп алған жағдайда барлық оттықтар және қыздыратын асапаптар сөндіріледі, сұйықтық төгілген жерге құм себіледі. Ластанған құм ағаш немесе пластмасса күрекшемен жинап алынады. Тұтанатын заттарды сумен сөндіруге жол берілмейді.

      151. Тез тұтанатын және жанғыш сұйықтықтарды сыртқа шығару шкафында (ауа сорғышта) өртенген жағдайда желдеткіш сөндіріледі.

      152. Қышқылдармен және сілтілермен кез келген жұмыс істеу кезінде күйіп қалудың алдын алу үшін зертханада жұмыс істеушілер сақтандырғыш көзілдіріктерін (тері немесе резеңке жиектемесі бар) және резеңке қолғапты, жекелеген жағдайларда резеңке (резеңке қосылған) алжапқышты пайдаланады. Қышқылдармен және сілтілермен жұмыстарды сақтандырғыш көзілдіріксіз орындауға жол берілмейді.

      Шоғырландырылған қышқылдармен және ұшқыш сілтілермен жұмыс сыртқа шығару шкафында орындалады.

       153. Қышқылдар бар шөлмектер себетте немесе торламада сақталады, екі адам көтереді немесе тұмшаланған ыдыста арнайы арбада тасымалданады.

      Шөлмектен шағын ыдыстарға қышқылдар мен сілтілер сифон немесе әртүрлі конструкциядағы қол сорғылары арқылы құйылады.

      154. Ерітінді дайындау үшін қышқылдар суға жіңішке ағынмен үздіксіз араластырыла отырып баяу құйылады. Қышқылға су құюға жол берілмейді. Күкірт қышқылын вакуум-эксикаторларда су сіңіретін зат ретінде қолдануға жол берілмейді.

      Шоғырландырылған азот, күкірт және тұз қышқылдарын зертханалық үй-жайларда қабырғасы қалың сыйымдылығы 2 л аспайтын шыны ыдыста сыртқа шығару шкафында шыны немесе фарфор тұғырықтарда сақтайды. Түтіндейтін азот қышқылы бар шыны сауыттарды тотықпайтын болаттан жасалған арнайы жәшіктерде сақтау керек.

      155. Ерітінділерді дайындау кезінде сілті суға шағын кесектермен үздіксіз араластыра отырып баяу қосылады, сілтінің кесектері тек қысқышпен ғана алынады. Алдын ала тығыз матамен жабылған күйдіргіш сілтінің ірі кесектері арнайы бөлінген орында ұсақ кесектерге бөлінеді.

      156. Сынапты төгіп алған жағдайда оны демеркуризациялау бойынша іс-шаралар жүргізіледі. Төгілген сынапты аулағышы бар вакуум-тамшуырмен жинайды немесе вакуумдық сорғыға қосылған Тищенко шыны сауыттарын, мыстан жасалған қылқаламдарды немесе пластиналарды пайдаланады. Сынаппен ластанған беттер тұз қышқылымен қышқылданған перманганат калийінің 1%-дық ерітіндісімен өңделеді.

      157. Қышқылмен күйген кезде зақымдалған орын судың мол көлемімен, содан кейін натрий гидрокарбонаты ерітіндісімен жуылады және күйікке қолданылатын жақпамай жағылады, сілтімен күйген кезде мол көлемдегі сумен, содан кейін сірке қышқылының 1%-дық ерітіндісімен өңделеді және күйікке қолданылатын жақпамай жағылады.

      158. Уланудың аздаған белгілері болған кезде зардап шегуші ластанған үй-жайдан таза ауаға шығарылады, жазық бетке жатқызылады, қысып тұрған киімдерінен босатылады, жылы жабылады.

      Фосформен уланған кезде асқазанды сумен молынан шаяды. Сүт немесе май ішуге жол берілмейді.

      159. От және жарылыс қауіпті заттармен жұмыстан кейін жұмыс орнын жинау, асапаптар мен аппараттарды су, электр қуаты, тұрмыстық және сығылған газ көздерінен ажырату жүргізіледі.

      160. Жұмыс аяқталғаннан кейін қолдарды сабындап жуады, ауыз сумен шайылады, қорғаныш көзілдіріктер дезактивацияланады.

      161. Улы заттармен ластанған арнайы киімдер және сүлгі жуу алдында дезактивацияланады.

      162. Электрлі қондырғыларды және электрлі жабдықтарды пайдалану бойынша жұмыстарға маманданудан (қайта даярлаудан) өткен қызметкерлер жіберіледі.

      163. Зертханалық жануарларды орналастыруға арналған үй-жайлар желдету жүйесіне қосылған торларға арналған шкафтармен жабдықталады.

      164. Виварийде дені сау жануарлар мен тәжірибеде қолданылған жануарларды бірге ұстауға жол берілмейді.

      165. Улау камерасының үй-жайы қалған үй-жайлардан бөлек орналастырылады және ішке сору-сыртқа шығару желдеткішімен және камераларда арнайы желдеткішпен жабдықталады.

      166. Камераларда жануарларға улау жүргізген кезде зерделенетін затты беру жануарларды камераға кіргізгеннен кейін және камераны мұқият тұмшалаудан соң басталады.

      167. Жануарлардың әрбір өлген немесе союға мәжбүр болған жағдайы арнайы журналда (еркін түрдегі) тіркеледі.

      168. Жануарларды виварийден зертханаға жеткізу және кері апару арнайы дезинфекцияланған торларда жүзеге асырылады. Егеуқұйрықтар мен тышқандар виварийде ұсталатын торларында тасымалданады. Жарақаттанудың (тырнау және тістеудің) алдын алу мақсатында зертханалық жануарлармен барлық әрекеттер арнайы станоктарда және қолғаппен жүргізіледі.

      169. Ауру жұқтырған жануарларды күту кезінде әрбір торды тазалағаннан кейін резеңке қолғапты қолдан шешпей, дезинфекциялық ерітіндіге батыра отырып зарарсыздандырады.

      170. Виварий қызметкерлері арнайы киіммен (халаттар, алжапқыш, қалпақ, резеңке қолғап) қамтамасыз етіледі.

      171. Уытты заттармен жұмыс жүргізілетін токсикологиялық зертхананың үй-жайларында тамақ ішуге және темекі шегуге жол берілмейді.

6-тарау. Радиологиялық зертханадағы жұмыс жағдайларына қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      172. Сәуле көздерімен жұмыс істеуге (А тобының персоналы) нұсқамадан және қауіпсіздік қағидаларын білуі тексерілгеннен кейін 18 жастан жас емес, медициналық қарсы айғақтары жоқ адамдар жіберіледі.

      173. Радиологиялық зертханалар басқа үй-жайлардан оқшауланып, ғимараттың жеке бөлігінде немесе бөлек қабатта орналасуы тиіс. Сынамаларды қабылдау, дозиметрлік бақылау және бөлу үшін ортақ үй-жайлар бөлінеді. Белсенділігі жоғары сынамалармен жұмыс жүргізу кезінде зертханалар үй-жайлары "лас" және "таза" аймақтарға бөлінеді.

      174. Лас аймақта:

      1) радиохимиялық зерттеу үй-жайы;

      2) сынамаларды дайындауға, сақтауға және күлдеуге арналған үй-жай;

      3) ыдыстарды, контейнерлерді, жабдықтарды, киім-кешекті және арнайы киімдерді дезактивациялауға арналған үй-жайлар орналасады.

      175. Таза аймақта:

      1) сынамаларды дайындауға, сақтауға және күлдеуге арналған үй-жайы;

      2) радиохимиялық зерттеу үй-жайы орналасады.

      176. Ауаның радиоактивті ластану мүмкіндігіне байланысты (ұнтақтармен операциялар, ерітінділерді булау, эманациялаушы және ұшпа заттармен жұмыс) жұмыстар сыртқа шығару шкафтарында және жеке жұмыс үстелдерінде жүргізіледі.

      177. Радионуклидтердің жұмыс үй-жайларына және қоршаған ортаға түсуін шектеу статикалық (жабдықтар, үй-жайдың қабырғалары және жабындары) және динамикалық (желдету және газ тазарту) тосқауылдары жүйесін пайдалана отырып қамтамасыз етіледі.

      178. Жабдық, аспаптар және жиһаз әр аймақтың үй-жайларына бекітіледі және таңбаланады. Оларды бір аймақтың үй-жайынан екіншісіне таңбалауын ауыстыра отырып радиациялық бақылаудан кейін беруге жол беріледі.

      179. Құрамына калибрлейтін жабық сәуле көздері кіретін аспаптарға және иондаушы сәуле шығаратын құрылғыларға бөтен адамдардың кіруіне жол берілмейді. Зертханаларда иондаушы сәуле көздерінің сақталуы қамтамасыз етіледі.

      180. Зертханаға түсетін көздер, радиоактивті заттар, шыны ампулаларға балқытып жабылған радий тұздарының сұйық ерітінділері, альфа және бета эталондар сейфте сақталады.

      181. Радиологиялық зертханада мынадай қауіпсіздік қағидалары сақталады:

      1) барлық үй-жайларда күн сайын ылғалды жинау жүргізіледі;

      2) радиоактивті препараттармен және ластанған сынамалармен жұмыс істеу кезінде манипуляторлар қолданылады, оларға қолмен жанасуға жол берілмейді;

      3) радиоактивті заттармен, ластанған сынамалармен әрекеттер жеңіл дезактивацияланатын беттерде жүргізіледі;

      4) радиоактивті ластанған сынамалармен жүргізілетін барлық жұмыстар
қолғаппен, бахилада және арнайы киіммен орындалады;

      5) радиоактивті заттармен жұмыс істеу кезінде пластикалық немесе полиэтиленді үлдірлермен, сүзгіш қағаздармен және бір рет қолданылатын басқа да материалдармен жабылған, нашар сорғытатын материалдан жасалған астаушалар және тұғырықтар пайдаланылады;

      6) радиоактивті заттарды, ластанған сынамаларды ауыстырып құю, булау, ауыстырып салу, сондай-ақ радиоактивті заттар ауаға түсетін басқа да операциялар сыртқа шығару шкафтарында жүргізіледі. Шкафтағы желдету жұмыс басталғанға дейін қосылады;

      7) радиоактивті заттармен жұмыс аяқталғаннан кейін қызметкерлер қолдарын жылы сумен сабындап мұқият жуады, содан кейін қолдарының тазалығына дозиметрлік тексеру жүргізеді. Зертханадан шығатын кезде шешілген қолғаптар, бахилалар, арнайы киімдер арнайы кір жуатын орынға жіберіледі.

      182. Радиоактивті ластанған сынамаларды зерттегеннен кейін барлық сұйық немесе қатты қалдықтар арнайы ыдыстарға жиналады. Пайдаланылған зертханалық ыдыс ағынды судың астында мұқият жуылады және дезактивациялық ерітіндімен (5% лимон қышқылы ертіндісімен, 10% тұз немесе азот қышқылы, этиль спирті ертіндісімен) өңделеді, содан кейін қайтадан ағынды сумен жуылады. Мұқият тазартудан және жуудан кейін ыдыстар кептіргіш шкафтарда кептіріледі. Ыдыстарды дезактивациялау радиациялық бақылау арқылы жүргізіледі.

      183. Радиоактивті заттар, сақтау барысында радиоактивті газдар, булар немесе аэрозолдар бөлуі мүмкін, құрамында көп мөлшерде радиоактивті заттар бар сынамалар сыртқа шығару шкафтарында, бокстарда, камераларда жанбайтын материалдан жасалған жабық түтікшелерде сақталады.

      184. Радиоактивті сұйықтық құйылған шыны сыйымдылықтар металл немесе пластмасса түтікшелерге орналастырылады.

      185. Контейнерлерді, аспаптарды, ыдыстарды, жабдықтарды дезактивациялау үшін арнайы үй-жай бөлінеді. Дезактивация радиациялық бақылау арқылы жүргізіледі.

      186. Радиоактивтік қалдықтарды ұстау және уақытша сақтау үшін арнайы үй-жай бөлінеді.

      187.Лас және таза аймақтарда жұмыс орнына нәтижелері журналда тіркелетін (ерікті түрде) дозиметрлік бақылау және персоналға жеке дозиметрлік бақылау жүргізіледі.

      Радиоактивтік заттармен жұмысты жалғастыруға кедергі болатын денсаулық жағдайында ауытқу анықталған кезде бұл адамдар иондаушы сәуле көздерімен жанаспайтын жұмысқа уақытша немесе тұрақты ауыстырылады.

      188. Зертханада дезактивациялаушы заттардың авариялық қоры болады.

7- тарау. Материалдарды (микроорганизмдерді) сақтауға және тасымалдауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      189. Биологиялық материалды сақтау төмен температуралы шкафтарға немесе сұйық азот бар түтікшелерге орналастырылатын тұмшаланған, төменгі температураға төзімді, сынбайтын контейнерлерде жүзеге асырылады.

      Биологиялық материалды технологиялық желілер арасында, қоймаға тасымалдау зарарсыздандырылатын, тұмшаланып жабылатын, ылғал өтпейтін контейнерлерде жүргізіледі.

      190. Патогендігі I-IV топтағы микроорганизмдермен жұмыс істеуге режимдік комиссияның рұқсаты бар ұйымдарда, зертханаларда режимдік комиссияның берген рұқсатына сәйкес мұражайлық өсірінділер коллекциясы болуы мүмкін.

      191. Коллекциялық штаммға берілген белгі (нөмір, код) оны берген кезде өзгермейді. Штамм өлген (жойылған) жағдайда оның белгісін жаңадан келіп түскен штаммдарға беруге жол берілмейді.

      192. Патогендігі I-II топтағы микроорганизмдердің штаммдарын жою осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес актімен ресімделеді.

      193. Ішінде микроорганизмдер бар сыйымдылықтарда микрорганизмнің атауы, штаммның нөмірі мен қайта себілген (лиофилизацияланған) күні белгіленген айқын, өшпейтін жазуы немесе берік желімделген затбелгісі болады. Уыттар бар сыйымдылықтардағы затбелгінің төменгі оң жақ бұрышы қызыл түспен қосымша таңбаланады.

      194. Патогендігі I-IV топтағы микроорганизмдер коллекцияларда лиофилизацияланған немесе тоңазытылған күйінде, тығыз немесе сұйық қоректік орталарда, сондай-ақ органдардың суспензиясы және консерванттағы тіндер түрінде сақталады.

      195.Патогендігі I-IV топтағы құрғақ патогенді микроорганизмдері бар ампулаларды себу немесе жою мақсатында ашу осы Санитариялық қағидаларға 5-қосымшаға сәйкес актімен ресімделеді.

      196. Микроорганизмдердің штаммдары тоңазытқышта немесе жанбайтын шкафта (сейфте) топтары бойынша бөлек сақталуы тиіс. Әртүрлі топтағы микрорганизмдерді жабылатын қақпағы бар бөлек сынбайтын сыйымдылықтарда сақтаған жағдайда бірге ұстауға жол беріледі. Сыйымдылықтарға сүргі салады, олардың сыртқы немесе ішкі жағына сақталатын микрорганизмдердің тізбесі мен саны бар тізім орналастырылады.

      197. Патогендігі І-ІІ топтағы патогенді биологиялық агенттерді және патогендігі ІІІ-IV топтағы коллекциялық микроорганизмдерді зертхана (ұйым) ішінде беруді осы Санитариялық қағидаларға 6-қосымшаға сәйкес табыстау актісін жасағаннан кейін жүзеге асырады.

      198. Патогендігі І-ІІ топтағы микроорганизмдерді уақытша сақтауға беруді осы Санитариялық қағидаларға 7-қосымшаға сәйкес актімен ресімдеу қажет.

      199. Беру осы Санитариялық қағидаларға 8-қосымшаға сәйкес микроорганизмдерді беру туралы акті жасалғаннан кейін жүргізіледі. Патогендігі І-ІV топтағы микроорганизмдерді елдің шекарасынан тыс беру "Экспорттық бақылау саласында рұқсат беру құжаттарын берудің кейбір мәселелері туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 28 желтоқсандағы № 1083 қаулысына сәйкес жүзеге асырылады.

      200. Патогендігі ІIІ-IV топтағы микроорганизмдерді тасымалдау почта байланысы немесе курьер арқылы, І-ІІ топтарзертхананың оқытылған персоналымен қолмен жүзеге асырылады. Микроорганизмдерді курьермен алған кезде сенімхат және оның жеке басын куәландыратын құжаттар ұсынылады.

      201. Патогендігі І-IV топтағы микроорганизмдерді тасымалдау барлық тексеру және бақылау түрлерін болдырмау мақсатында курьермен осы Санитариялық қағидаларға 9-қосымшаға сәйкес жөнелтуші ұйым берген арнайы жүкті тасымалдауға ілеспе құжат бар болғанда жүзеге асырылады. Патогендігі І-IІ топтағы микроорганизмдер үшін екі данада қосымша қаптамалау актісі жасалады. Көрсетілген құжаттардың бірінші даналарын микроорганизмдер бар қаптамаға салады. Құжаттардың көшірмелері жөнелтушіде қалады. Патогендігі І-IV топтағы микроорганизмдерді алған ұйым қаптаманы ашу актісін жасайды және патогендігі І-IV топтағы микроорганизмдерді алуды растайтын хатпен бірге оны берген ұйымға жөнелтеді.

      202. Жөнелтуші ұйым алушы ұйымға жедел байланыс (факс, электрондық почта, телефон) бойынша патогендігі І-IV топтағы микроорганизмдер жөнелтілген күн мен көліктің түрін хабарлайды.

      203. Патогендігі І-IV топтағы микроорганизмдерді тығыз қоректік ортада береді. Құрамында микроорганизмдер бар уыттарды, вирустарды, органдарды, тіндер мен олардың суспензияларын консервіленген сұйықтықта немесе тоңазытылған күйде беруге жол беріледі.

      204. Материалды зертханаға тасымалдау кезінде үш рет қаптамалау қағидасын сақтау қажет, ол мынаны қамтиды:

      1) бастапқы сыйымдылық –қақпақпен берік жабылған, зертханалық үлдірмен тұмшаланған, сынамасы бар таңбаланған контейнер/түтік/құты;

      2) екінші сыйымдылық – ағып кету жағдайында үлгінің барлығын сіңіру үшін жеткілікті көлемде сіңіретін материалы бар су өткізбейтін, ағып кетуді болдырмайтын берік контейнер (полиэтиленді пакет);

      3) сыртқы қаптама – биологиялық материалдарды тасымалдауға арналған берік термооқшаулаушы контейнер. Тасымалдаудың температуралық жағдайларын қамтамасыз ету үшін термоконтейнерге салқындату элементтерін салады. Термоконтейнердің сырт жағында алушының мекенжайы, телефоны, факсі, электрондық почтасы және тасымалдау жағдайлары көрсетілген затбелгі бекітіледі.

      205. Жөнелтілімнің мекенжайы жазылған жағында – "Қауіпті! Тасымалдау кезінде ашуға болмайды" деген белгі болады.

      206. Патогендігі І-IV топтағы микроорганизмдерді жұқтырған тірі жануарлар мен буын аяқтыларды тасымалдауға жол берілмейді.

      207. Жөнелтуші ұйым жіберілетін пурктке дейін қаптамалау және тасымалдау қағидалары талаптарының сақталуына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экспорттық бақылау саласындағы заңнамасына, сондай-ақ қолданыстағы халықаралық конвенциялар мен қағидаларға сәйкес Халықаралық почтамт арқылы ПБА-ны қаптамалаудың және жөнелтудің дұрыстығына жауапты болып табылады.

      208. Алушы мен жөнелтушінің мекенжайлары көрсетілген жәшіктің беті күлгін түсті жазба белгімен және "Тез бұзылатын биологиялық зат", "Қауіпті": жөнелту кезінде ашуға болмайды", "Коммерциялық құндылығы жоқ", "Халықаралық почталық қауіпсіздік қағидаларына сәйкес қаптамаланған" деген ерекше белгімен (ағылшын тілінде) жабдықталады.

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
1-қосымша

Зертханалар үй-жайларының жиыны 1. Патогендігі III-IV топтағы микроорганизмдермен жұмыс жүргізетін
бактериологиялық зертханалар үй-жайларының жиыны

      1-кесте

р/с

Үй-жай атауы

1

2

1.

Зертхана меңгерушісінің кабинеті

2.

Ішек тобы инфекцияларына зерттеуге арналған үй-жай

3.

Санитариялық бактериология бойынша зерттеулер жүргізуге арналған үй-жай

1)

Санитариялық бактериология бойынша зерттеулер жүргізуге арналған боксқа кіреберісі бар бокс

4.

Тамшылы инфекцияларға зерттеу үшін үй-жай:

1)

Дәрігерлер үшін

2)

Зертханашылар үшін

3)

боксқа кіреберісі бар бокс

4)

серологиялық зерттеулер үшін үй-жай

5.

Полимеразды тізбекті реакция жүргізу үшін үй-жай:

1)

Сынамаларды дайындау аймағы (боксқа кіреберісі бар бокс)

2)

реакциялық қоспаны дайындау аймағы (боксқа кіреберісі бар бокс)

3)

амплификация және детекция аймағы (боксқа кіреберісі бар бокс)

6.

Инекциялық материалды зарарсыздандыруға және ортаны, ыдысты стерильдеуге арналған автоклав

1)

Стерилизациялық

7.

Жуу орны

8.

Қоректік ортаныдайындауға арналған үй-жай:

1)

ортаны пісіру

2)

ортаны құю үшін боксқа кіреберісі бар бокс

9.

Зертханалық ыдыстарға, реактивтерге,материалдарға арналған қойма

10

Персоналдың санитариялық өткізгіші:

1)

Сыртқы киімге арналған киім ілетін орын

2)

Арнайы киімге арналған киім ілетін орын

3)

Себезгі бөлмесі 1 тор

4)

1 унитазды дәретхана

11.

Персонал бөлмесі

1)

Тіркеу және талдау нәтижелерін беру орны

2)

Сынамаларды алу үй-жайы

3)

1 унитазды дәретхана

12.

Оқыту бөлмесі

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады. Боксқа кіреберісі бар бокс орнына БҚБ пайлалануға жол беріледі. Автоматтандырылған ортаны пісіру орны болған жағдайда 8.1 және 8.2. тармақтарын алаңы кемінде 6 м² біріктіругежолберіледі. 2-тармақты 4.4-тармақпен біріктіруге жол беріледі. Бір үй-жайда тамшылы инфекцияға дәрігерлермен зертханашылар үшін үй-жайды орыналастыруға жол беріледі.

      5-тармақ пайдалануға жаңадан енгізілетін объектілерге (зертханалар) арналған.

      Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде кемінде 8 м² жуатын орынды пайдалануға жол беріледі. Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде стерилизациялық орынның болмауына жол беріледі.

2. Патогендігі I-II топтағы микроорганизмдермен жұмыс жүргізетін бактериологиялық зертхана үй-жайларының жиыны

      2-кесте

р/с

Үй-жайлардың атауы

1

2

1.

Таза аймақта көзделеді:

1)

сырт киімге арналған киім ілетін орын

2)

арнайы киімге арналған киім ілетін орын

3)

душ 1 торға

4)

Зертхана меңгерушісінің кабинеті

5)

Әкімшілік жұмысқа арналған бөлме

6)

дәретхана 1 унитазға

2.

Шартты-таза аймақта көзделеді:

1)

қоректену орталарын дайындау және құюға арналған боксы бар бөлме

2)

автоклавтық 1 автоклавқа

3)

препараторлық-стерильдеу бөлмесі

4)

Жуатын орын

5)

қойма

3.

Жұқпалы аумақта қарастырылады:

1)

материалды қабылдау, тіркеу және оны бастапқы өңдеу бөлмесі

2)

2 бокса бокс алды бөлмемен

3)

бактериологиялық және серологиялық зерттеулер үшін үй-жай

4)

ИФА диагностикасы үшін үй-жай

5)

экспресс-диагностикасы үшін үй-жай

6)

автоклавтық 1 автоклавқа

4

Жұқпалы блок:

1)

зоологиялық-паразитологиялық

2)

материалды қабылдау және бастапқы өңдеуге арналған бөлмеден, себіндіні жұқтыруға, ашуға және себуге арналған бөлмеден, зарарсыздандыруға арналған мүкаммалдың және жұқтырылған малды күтіп-ұстауға арналған бөлмеден тұратын жұқтырылған малмен жұмыс істеу блогы

3)

қорғаныш костюмін киюге арналған үй-жай

4)

қорғаныш костюмін шешуге арналған үй-жай

5.

Полимеразді тізбекті реакцияны жүргізу үшін үй-жай

1)

Сынаманы әзірлеу аумағы (бокс бокс алды бөлме)

2)

реакциялық қоспаны әзірлеу аумағы (бокс бокс алды бөлме)

3)

амплификация және детекция аумағы (бокс бокс алды бөлме)

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады. Шартты таза аймақтың үй-жайлары таза аймақтың үй-жайларынан санитариялық өткізгішпен бөлінген.

      3-тармақтың 3), 4) тармақшалары мен 5-тармақпайдалануға жаңадан енгізілетін объектілерге (зертханалар) арналған.

3. Вирусологиялық зертхана үй-жайлары жиыны

      3-кесте

р/с

Үй-жай атауы

1

2

Таза аймақ

1.

Зертхана меңгерушісінің кабинеті

2.

Персонал бөлмесі

3.

Препараторлық-стерилизациялық

4.

Жуу орны

5.

Автоклав(ыдысты, ортаны, ертінділерді т.б. стерилизациялау)

6.

Ыдыстар, реактивтер қорын сақтау үй-жайы

Жұқпалы аймақ

1.

Алғашқы сынамаларды қабылдау, өңдеу үй-жайы

2.

Респираторлық вирустармен жұмысқа арналған үй-жай:

Таза аймақ

1)

тіндер өсірінділері мен эмбриондарды жұқтыру үшін боксқа кіреберісі бар бокс

2)

Люминесценттік микроскопия үшін үй-жай

3.

Энтеровирустармен жұмыс үшін үй-жай:

1)

Эталонды штаммдармен және санитариялық вирусологиямен жұмыс үшін,тіндерөсірінділерін жұқтыру үшінбоксқа кіреберісі бар бокс

4.

Тінөсірінділерін дайындауға арналған үй-жай:

1)

боксқа кіреберісі бар бокс


5.

Иммундық-ферменттік талдауға арналған үй-жай:

1)

боксқа кіреберісі бар бокс

6.

Полимеразды тізбекті реакцияны жүргізу үшін үй-жай:

1)

Сынамаларды дайындау аймағы (боксқа кіреберісі бар бокс)

2)

реакциялық қоспаны дайындау аймағы (боксқа кіреберісі бар бокс)

3)

Амплификация және детекция аймағы (боксқа кіреберісі бар бокс)

7.

Пайдаланылған инекциялық материалды зарасыздандыру үшін автоклав

8.

Персоналға арналған санитариялық өткізгіш:

1)

Сыртқы киім үшін киім ілетін орын

2)

Себезгі бөлмесі 1 тор

3)

Арнайы киім үшін киім ілетін орын

4)

1 унитазды дәретхана

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады. Тіндердің өсірінділеріне жұқтыру, санитариялық вирусология бойынша зерттеулер орындау бойынша жұмысты және эталондық штаммдармен жұмысты жеке БҚБ орнатылған жағдайда боксқа кіреберісі бар бір бокста жүргізугежолберіледі.

      2 және 5-тармақтар пайдалануға жаңадан енгізілетін объектілерге (зертханалар) арналған.

      Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде кемінде 8 м² жуатын орынды пайдалануға жол беріледі. Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде стерилизациялық орынның болмауына жол беріледі.

4. Паразитологиялық зертханалар үй-жайларының жиыны

      4-кесте

р/с

Үй-жай атауы

1

2

1.

Зертхана меңгерушісінің кабинеті

2.

Талдау қабылдау, тіркеу және нәтижелерін беру бөлмесі

3.

Гельминтологиялық зерттеулерге арналған үй-жай

4.

Серологиялық зерттеулер үй-жайы

5.

Шұғыл диагностикаға арналған үй-жай

6.

Жуатын орын

7.

Арнайы киімге арналған киім ілетін орын

8.

Персонал бөлмесі

9.

Энтомологиялық зерттеулер бөлмесі

10.

Қойма

11.

Сыртқы киімге арналған киім ілетін орын

12.

1 унитазды дәретхана

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады. Егер паразитологиялық зертхана бактериологиялық зертхананың құрамына кіретін болса, онда талдау қабылдау, тіркеу және нәтижелерін беруге арналған үй-жайларды, жуатын орын және күту бөлмесін бактериологиялық зертхананың осындай үй-жайларымен біріктіруге болады. Энтомолог бар болғанда энтомологиялық зерттеулер бөлмесі.

      Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде кемінде 8 м² жуатын орынды пайдалануға жол беріледі. Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде стерилизациялық орынның болмауына жол беріледі.

5. ПТР зертханаларына арналған үй-жайлардың жиыны

      5-кесте

р/с №

Үй-жай атауы

1

2


ПТР - электрофорез әдісімен диагностика

1

материалды қабылдау, тіркеу және оны бастапқы өңдеу бөлмесі

2

ДНҚ-ны (РНҚ-ны) анықтауға арналған боксқа кіреберісі бар бокс

3

реакциялық қоспаны дайындауға арналғанбоксқа кіреберісі бар бокс

4

Амплификация және детекция жүргізу үшін боксқа кіреберісі бар бокс

5

Пайдаланылған инфекциялық материалды зарасыздандыруға арналған автоклав

6

Жуатын орын

7

Шығыс материалдарына арналған қойма

8

Стерилизациялық

9

Сыртқы киімге арналған киім ілетін орын

10

Арнайы киімге арналған киім ілетін орын

11

Әкімшілікжұмысқа арналған бөлме

12

Меңгеруші кабинеті

13

1 унитазды дәретхана

14

Себезгі


ПТР – нақты уақыт режиміндегі диагностика

1

материалды қабылдау, тіркеу және оны бастапқы өңдеу бөлмесі

2

ДНҚ-ны (РНҚ-ны) анықтауға арналған боксқа кіреберісі бар бокс

3

Амплификация жүргізу үшін боксқа кіреберісі бар бокс

4

Пайдаланылған инфекциялық материалды зарасыздандыруға арналған автоклав

5

Жуатын орын

6

Шығыс материалдарына арналған қойма

7

Стерилизациялық

8

Сыртқы киімге арналған киім ілетін орын

9

Арнайы киімге арналған киім ілетін орын

10

Әкімшілік жұмысқа арналған бөлме

11

Меңгеруші кабинеті

12

1 унитазды дәретхана

13

себезгі

      Ескертпе:Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде кемінде 8 м² жуатын орынды пайдалануға жол беріледі. Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде стерилизациялық орынның болмауына жол беріледі.

6. ИФТ зертханаларына арналған үй-жайлардың жиыны

      6-кесте

р/с

Үй-жай атауы

1

2

1

Материалды қабылдау, тіркеу және оны бастапқы өңдеу бөлмесі

2

ИФТ жүргізу үшін боксқа кіреберісі бар бокс

3

Пайдаланылған инфекциялық материалды зарасыздандыруға арналған автоклав

4

Жуатын орын

5

Шығыс материалдарына арналған қойма

6

Стерилизациялық

7

Сыртқы киімге арналған киім ілетін орын

8

Арнайы киімге арналған киім ілетін орын

9

Әкімшілік жұмысқа арналған бөлме

10

Меңгеруші бөлмесі

11

1 унитазды дәретхана

12

Себезгі

      Ескертпе: Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде кемінде 8 м² жуатын орынды пайдалануға жол беріледі. Бір рет қолданылатын шығыс материалын қолдана отырып зертхана жұмысын ұйымдастыру кезінде стерилизациялық орынның болмауына жол беріледі.

7. Санитариялық-химиялық зертханалар және пестицидтер мен нитраттардың қалдық мөлшерін анықтау бойынша зертханалар үй-жайларының жиыны және аудандары

      7-кесте

р/с

Үй-жайлар атауы

Ауданы, м2

1

2

3

1.

Еңбек гигиенасының талдамалық залы

кемінде 18

2.

Тағам гигиенасының талдамалық залы

кемінде 18

3.

Коммуналдық гигиенаның талдамалық залы

кемінде 18

4.

Пестицидтер мен нитраттарды анықтауға арналған талдамалық залы

кемінде 18

5.

Хроматографиялық

бір хроматографқа кемінде 6

6.

Атомдық-адсорбциялық

кемінде 10

7.

Сынамаларды дайындау және күлдеуге арналған үй-жай

кемінде 15

8.

Таразы

1 таразыға кемінде 4, бірақ кемінде 6

9.

Жуатын орын-дистилляторлық бөлме

кемінде 10

10.

Зертхана меңгерушісінің кабинеті

кемінде 12

11.

Мамандарға арналған жұмыс кабинеттері

бір адамға кемінде 4

12.

Реактивтерді сақтауға арналған үй-жайлар

кемінде 10

13.

Үлгілерді тіркеу, қабылдау және нәтижелерін беру бөлмесі

кемінде 6

14.

1 унитазды дәретхана

кемінде 0,85

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады. № 5 кестенің 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14-тармақтары барлық зертханаларғаарналған.

8. Полимерлер және басқа да химиялық заттар токсикологиясы зертханаларының үй-жайлары жиыны мен аудандары

      8-кесте

р/с

Үй-жайлар жиыны

Ауданы, м2

1

2

3

1.

Меңгеруші кабинеті

кемінде 8

2.

Мамандарға арналған жұмыс кабинеттері

бір адамға кемінде 4

3.

Улау-ингаляциялық бөлме

кемінде 12

4.

Патоморфологиялық және биохимиялық зерттеулерге арналған үй-жай

кемінде 18

5.

Функционалдық (токсикологиялық) зерттеулерге арналған үй-жай

кемінде 18

6.

Санитариялық-химиялық зерттеулерге арналған үй-жай

кемінде 18

7.

Материалдық бөлме (сынамаларды дайындауға арналған бөлме)

кемінде 6

8.

Жуатын орын

кемінде 8

9.

Таразы

1 таразыға кемінде 4, бірақ кемінде 6

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады.

9. Электромагниттік өрістер мен басқа да физикалық факторлар зертханаларының үй-жайлары жиыны және аудандары

      9-кесте

р/с №

Үй-жайлар жиыны

Ауданы, м2

1

2

3

1.

Меңгеруші кабинеті

кемінде 8

2.

Мамандарға арналған жұмыс кабинеттері

бір адамға кемінде 4

3.

Шу-діріл аппаратурасын сақтау үй-жайы

кемінде 10

4.

Электромагниттік өрістерді өлшейтін аппаратураны сақтауға, дайындауға, жөндеуге және баптауға арналған үй-жай

кемінде 10

5.

1 торлы себезгі

кемінде 1

6.

1 унитазды дәретхана

кемінде 0,85

7.

Сыртқы киімдерге арналған киім ілетін орын

кемінде 4

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты боладытәуелді.

10. Радиологиялық зертханалар үй-жайларының жиыны және аудандары

      10-кесте

р/с №

Үй-жайлар жиыны

Ауданы, м2

1

2

3

1.

Меңгеруші кабинеті

кемінде 8

2.

Мамандарға арналған жұмыс кабинеттері

бір адамға кемінде 4

3.

Сынамаларды қабылдауға және алғашқы өңдеуге арналған бөлме

кемінде 16

4.

Сынамаларды сақтауға және күлдеуге арналған үй-жай

кемінде 18

5.

Радиохимиялық (таза аймақ)

кемінде 20, бірақ бір жұмыс орнына кемінде 10

6.

Радиохимиялық (лас аймақ) (қажет болған жағдайда)

кемінде 20, бірақ бір жұмыс орнына кемінде 10

7.

Радиометрлік

кемінде 20

8.

Спектрометрлік

кемінде 18

9.

Жылжымалы аппаратураны сақтауға арналған үй-жай

кемінде 8

10.

Ыдыстарды, контейнерлерді, жабдықтарды, киім-кешекті және арнайы киімдерді дезактивациялауға арналған үй-жай (қажет болған жағдайда)

кемінде 20

11.

Сыртқы киімдерге арналған киім ілетін орын

кемінде 4 бірақ бір жұмыс орнына кемінде 6

12

Арнайы киімдерге арналған киім ілетін орын

кемінде 4 бірақ бір жұмыс орнына кемінде 6

13

1 торлы себезгі

кемінде 1

14

1 унитазды дәретхана

кемінде 0,85

      Ескертпе: Зертханалар үшін зерттеулер жүргізу үшін көзделген үй-жайлар жиыны зерттеулердің түріне және орындалатын номенклатурасына байланысты болады.

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
2-қосымша

      Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі

МИКРООРГАНИЗМДЕРМЕН ЖӘНЕ ГЕЛЬМИНТТЕРМЕН ЖҰМЫС ІСТЕУГЕ РҰҚСАТ

      ____________________________________________________________________зертханасына
      (ұйымның атауы)
      _____________________________________________________________________қоса алғанда
      (микроорганизмдердің түрлері)
      патогендігі ___________________________________________ топтағы микроорганизмдермен
      ________________________________________________________________ жүргізуге берілді.
      (жұмыс түрлері: диагностикалық, тәжірибелік, өндірістік)
      Мыналар негізінде:
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      20____ жылғы "_____" _____________________
      5 (бес) жыл мерзімге беріледі
      Режимдік комиссия төрағасы
      М.О.

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
3-қосымша

Патогендігі І-ІV топтағы микроорганизмдердің сыныптамасы

р/с

Микроорганизмдер атауы

Аталған микроорганизм тудыратын ауру

1

2

3

Бактериялар

I топ

1.

Yersinia pestis

Оба

II топ

2.

Bacillus anthracis

Күйдіргі

3.

Brucella abortus
Brucella melitensis
Brucella suis

Бруцеллез

4.

Francisella tularensis

Туляремия

5.

Legionella pneumophila

Легионеллез

6.

Pseudomonas mallei

Сап

7.

Pseudomonas pseudomallei

Мелиоидоз

8.

Vibrio cholerae 01 токсигенді
Vibrio cholerae non 01 токсигенді

Тырысқақ

III топ

9.

Bordetella pertussis

Көкжөтел

10.

Borrelia recurrentia

Қайталанбалы сүзек

11.

Campylobacter fetus

Абсцесстер, септицемиялар

12.

Campylobacter jejuni

Энтерит, холецистит, септицемия

13.

Clostridium botulinum

Ботулизм

14.

Clostridium tetani

Сіреспе

15.

Corynebacterium diphtheriae

Дифтерия

16.

Eryaipelothrix rhusiopathiae

Эризипелоид

17.

Helicobacter pylori

Гастрит, асқазанның және ұлтабардың ойық жаралары

18.

Leptospira interrogans

Лептоспироз

19.

Listeria monocytogenes

Листериоз

20.

Mycobacterium leprae

Алапес

21.

Mycobacterium tuberculosis
Mycobacterium bovis
Mycobacterium avium

Туберкулез

22.

Neisseria gonorrhoeae

Соз ауруы

23.

Neisseria meningitidis

Менингит

24.

Nocardia asteroids

Нокардиоз

25.

Pasterella multocida, haemolytica

Пастереллез

26.

Proactinomyces israelii

Актиномикоз

27.

Salmonella paratyphi A

Паратиф А

28.

Salmonella paratyphi B

Паратиф В

29.

Salmonella typhi

Іш сүзегі

30.

Shigella spp.

Дизентерия

31.

Treponema pallidum

Мерез

32.

Yersinia pseudotuberculosis

Жалған туберкулез

33.

Vibrio cholerae 01 токсигенді емес

Диарея

34.

Vibrio cholerae non 01 токсигенді емес

Диарея, жара инфекциялары, септицемия және басқалары

IV топ

35.

Aerobacter aerogenes

Энтерит

36.

Bacillus cereus, Bacillus subtilis

Тағамдық токсиноинфекция

37.

Bacteroides spp

Өкпе абсцессі, бактериемия

38.

Borrelia spp.

Кене спирохетозы

39.

Bordetella bronchiseptica
Bordetella parapertussis

Бронхосептикоз
Көкжөтелше

40.

Campylobacter spp

Гастроэнтерит, гингивит, периодонтит

41.

Citrobacter spp

Жергілікті қабыну процестері, тағамдық токсиноинфекциялар

42.

CIostridium perfringens, CIostridium novyi,
CIostridium septicum,
CIostridium hiatolyticum, CIostridium bifermentans.

Газды гангрена

43.

Escherichia coli

Энтерит

44.

Eubacterium endocarditidis

Септикалық эндокардит

45.

Eubacterium lentum
Eubacterium ventricosum

Қайталамалы септицемия,
Абсцесстер

46.

Flavobacterium meningosepticum

Менингит, септицемия

47.

Haemophilus influenza

Менингит, пневмония, ларингит

48.

Hafnia alvei

Холецистит, цистит

49.

Klebsiella ozaenae

Озена

50.

Klebsiella pneumoniae

Пневмония

51.

Klebsiella rhinoscleromatis

Риносклерома

52.

Mycobacterium spp.
Mycobacterium рhotochromogens
Mycobacterium scotochromogens Mycobacterium nonphotochromogens
Mycobacterium rapid growers

Микобактериоздар

53.

Micoplasma hominis 1
Micoplasma hominis 2
Micoplasma pneumoniae

Жергілікті қабыну процестері, пневмония

54.

Propionibacterium avidum

Сепсис, абсцесстер

55.

Proteus spp.

Тағамдық токсиноинфекция, сепсис, жергілікті қабыну процестері

56.

Pseudomonas aeruginosa

Сепсис, жергілікті қабыну процестері

57.

Salmonella spp.

Сальмонеллез

58.

Serratia marcescens

Сепсис, жергілікті қабыну процестері

59.

Staphylococcus spp.

Тағамдық токсиноинфекция, септицемия, пневмония

60.

Streptococcus spp

Пневмония, тонзиллит, полиартрит, септицемия

61.

Vibrio sрр.,
Vibrio parahaemolyticus,
Vibrio mimicus,
Vibrio fluviales,
Vibrio vulnificus,
Vibrio alginolyticus

Диарея, тағамдық токсикоинфекция, жара инфекциясы, септицемия және басқалары

62.

Yersinia enterocolitica

Энтерит, колит

63.

Actinomyces albus

Актиномикоз

Риккетсилер

II топ

64.

Rickettsia prowazekii

Эпидемиялық бөртпе сүзек, Брилль ауруы

65.

Rickettsia typhi

Көртышқандық бөртпе сүзек

66.

Rickettsia rickettsii

Жартасты таудың теңбіл қызбасы

67.

Rickettsia tsutsugamushi

Цуцугамуши қызбасы

68.

Coxiella burnetii

Коксиеллез (Ку қызбасы)

III топ

69.

Rickettsia sibirica

Солтүстік Азияның кене бөртпе сүзегі

70.

Rickettsia conorii

Ортатеңіз теңбіл қызба

71.

Rickettsia sharoni

Израиль қызбасы

72.

Rickettsia sp. Now

Астрахань қызбасы

73.

Rickettsia acari

Везикулез риккетсиозы

74.

Rickettsia australis

Солтүстік Квинсленд кене бөртпесі сүзегі

75.

Rickettsia japonica

Жапондық теңбел қызба

76.

Rickettsia sp. Now

Африка қызбасы

77.

Rickettsia sp. Now штамм "ТТТ"

Тайландтық кене риккетсиозы

Эрлихилер (Ehrlichiae тұқымдас тармағы, Rickettsiaceae тұқымдасы)

III топ

78.

Ehrlichia sennetsu

Сеннетсу ауруы

79.

Ehrlichia canis

Атауы жоқ

80.

Ehrlichia chaffeensis

Атауы жоқ

Грибоктар

IIтоп

81.

Blastomyces brasiliensis, dermatitidis

Бластомикоз

82.

Coccidioides immitis

Кокцидиоидоз

83.

Histoplasma capsulatum

Гистоплазмоз

III топ

84.

Aspergillus flavus
Aspergillus fumigatus

Аспергиллез

85.

Candida albicans

Кандидоз

86.

Cryptococcus neoformans

Криптококкоз

IV топ

87.

Absidia corymbifera

Мукороз

88.

Aspergillus niger,
Aspergillusnidulans

Аспергиллез

89.

Candida brumptii,
Candida crusei,
Candida intermedia,
Candida pseudotropicalis,
Candida tropicalis,
Candida guillermondii

Кандидоз

90.

Cephalosporium acremonium, Cephalosporium cinnabarium

Цефалоспориоз

91.

Epidermophyton floccosum

Эпидермофитилер

92.

Geotrichum candidum

Геотрихоз

93.

Microsporum spp.

Микроспория

94.

Mucor musedo

Мукороз

95.

Penicillium crustosum, Penicillium luteo-viride, Penicillium notatum

Пенициллиоз

96.

Pityrosporum orbiculare

Түрлі-түсті теміреткі

97.

Rhizopus nigricans

Мукороз

98.

Trichophyton spp.

Бассүйек мукозы

99.

Trichosporon cerebriforme

Түйінді трихоспория

Қарапайымдылар

III топ

100.

Leishmania donovani

Висцеральды лейшманиоз

101.

Plasmodium vivax,
Plasmodium falciparum,
Plasmodium malariae
Plasmodium ovale

Безгек

102.

Trichomonas vaginalis

Несеп-жыныстық трихомониаз

IV топ

103.

Acanthamoeba culbertsoni, spp

Менингоэнцефалит

104.

Babesia caucasica

Бабезиаз

105.

Balantidium coli

Балантидиаз

106.

Entamoeba hystolytica

Амебиаз

107.

Isospora belli
Lamblia intestinalis

Энтерит

108.

Naegleria spp.

Менингоэнцефалит

109.

Pentatrichomonas hominis

Колит

110.

Leishmania tropica major

Тері лейшманиозы

111.

Toxoplasma gondii

Токсоплазмоз

Вирустар

Iтоп

112.

Filoviridae:
вирусы Марбург и Эбола

Геморрагиялық қызба

113.

Arenaviridae:вирус лимфоцитарлық хориоменингиттің
вирусы Ласса, Хунин, Мачупо, Себио

Геморрагиялық қызбалар
Лимфалық хореоменингиттер

114.

Poxviridae:
Табиғи шешектің вирусы (variola), маймыл шешегінің вирусы(Monkeypox) -

Адамның табиғи шешегі
Маймылдар шешегі

115.

Herpesviridae
Маймылдық вирус В

Созылмалы энцефалит, энцефалопатия

II топ

116.

Togaviridae
Аттың вирустары
энцефаломиелиттер :
(Венесуэльдық- ВНЭЛ, Шығыстық -ВЭЛ, Батыстық- ЗЭЛ) .

Маса энцефалиттері,энцефаломиелиттер

Семлики, Бибару, Чикунгунья, О’Ньонг-Ньонг, Карельдік, Синдбис, реки Росс,
Майяро, Мукамбо Сагиума қызбаларының вирустары

Қызба аурулары

117.

Flaviviridae:
Кешенді кене энцефалиті (КЭ) вирустары:
Алма-Арасан, Апон, Лангат, Негиши, Повассан, Шотландтық қой энцефаломиелиті,
Киассанур орманы аурулары,
Омбы геморрагиялық қызбасы (ОГҚ),
Жапон энцефалиті кешенінің вирустары (ЯЭ), Батыс Ніл, Ильеус, Росио, Сент-Луис:, энцефалиттері, Усуту, Муррея Карши алқабы энцефалиті, Кунжин, Сепик, Вессельсборн
Зика, Риобраво, Денге, Сокулук
Сары қызба вирусы,
С гепатиті вирусы. G гепатиті вирусы

Энцефалиттер, энцефаломиелиттер
Геморрагиялық қызбалар
Энцефалиттер, менингоэнцефалиттер
Қызба аурулары
Геморрагиялық қызба
Парентеральдық гепатит, бауырдың гепатоцеллюлярлық гепатомасы

118.

Bunyaviridae,
Калифорниялық энцефалит кешені, Ла-Кросс, Джеймстаунканьон,
Инко,Тягиня энцефалиттері,
С-вирусы кешені Анеу, Мадрид,
Орибока, Осса, Рестан және басқалары
Сицилии, Неаполя, Рифт-валли, Тоскана москит қызбасы вирустары
және басқалары
Ганджам, Конго, Дугбе, Қырым геморрагиялық қызбасы вирусы
Хантаан, Сеул, Пумала,
Чили, Аидо вирустары және басқалары

Энцефалит, энцефаломиелит, менингоэнцефалит, менингеальдық синдромымен және артритпен бірге қызба аурулары
Қызба аурулары
Миозиттер және артриттер
Энцефалиттер және артриттермен және миозиттермен қызба аурулары
Менингеальдық синдроммен қызбалар
Геморрагиялық қызба, бүйрек синдромы бар (БСГҚ) және өкпе синдромы бар геморрагиялық қызбалар

119.

Reoviridae,
Кемерово, Колорадо кене қызбасының, қойдың Көк тілі, Чангвинола, Орунго және басқа вирустар

Менингеальдық синдромы және артриттары бар қызбалар

120.

Rhabdoviridae,
Көше құтырмасы вирусы
Дикования,
Лагос-бат

Құтырма
Жалған құтырма және энцефалопатия

121.

Picornaviridae,
Аусыл вирусы

Аусыл

122.

Arenaviridae:
лимфоцитарлық хориоменингит вирустары, Токарибе, Пичинде

Астениялық менингиттер және менингоэнцефалиттер

123.

Hepadnaviridae:
В гепатиті вирусы

Парентеральдық гепатит

124.

Retroviridae
Адамның иммун тапшылығы вирусы
(АИТВ-1, АИТВ-2)
Т вирустары – адамның жасушалық лейкозы (HTLV-1,2)

ЖИТС
Т-адамның жасушалық лейкозы

125.

NODAVIRIDAE
Д (дельта) және Е гепатиті вирустары

Инфекциялық гепатиттер

126.

Коронавиридтар -
Вирус SARS

ТОРС

127.

Агент - Крейцфельд - Якоб ауруларының қоздырғышы
Адамның трансмиссивтік кеуекті энцефалопатиясы қоздырғышы
Адамның оливопонтоцеребеллярлық атрофиясы қоздырғышы
Түйреуіштер
Ірі қараның кеуекті энцефалопатиясы қоздырғышы

Крейцфельд-Якоб ауруы, Герстмана-Страусслер синдромы,
Амиотрофикалық лейкоспонгиоз
(Белоруссия )
Оливопонтоцеребллярлық атрофия 1-типі Якутия, Шығыс Сібір)
Қой және ешкінің жітіге жақын энцефалопатиясы
Сиыр құтырмасы

III топ

128.

Orthomyxoviridae:
Тұмау вирустары

Грипп: А, В, С

129.

Picornaviridae:
полиомиелит вирустары, жабайы штаммдар
А гепатитінің вирусы
жіті геморрагиялық конъюнктивит вирусы, энтеровирус -70 типі

Полиомиелит
А гепатиті, энтеральдық гепатит
Геморрагиялық коньюктивит

130.

Herpesviridae
қарапайым ұшық вирустары 1 және 2 типті,
Желшешек вирустары- герпе - зостер -қарамық
6 типті ұшық вирусы (HBLV-HHV6)
Цитомегалия вирустары
Эпштейн-Барр вирустары

Қарапайым ұшық вирустары: неонатальдық жұқтыру, еркектің гениталдық ұшығы, менингиттер,
желшешек, құрсау ұшықтық теміреткі
Адамның В лимфоциттерінің зақымдануы, тұқымдық экзантемасы, лимфопролиферативтік аурулар
Цитомегалия
Инфекциялық мононуклеоз, Беркит лимфомасы, назофаренгиальдық карцинома

ІV топ

131.

Adenoviridae:
Барлық түрдегі аденовирустар

ЖРВИ, пневмониялар, конъюнктивиттер

132.

Reoviridae,
Адамның реовирустары
Адамның ротавирустары, бұзаудың диареялық вирусы Небраски (NCDV)

- риниттер, гастроэнтериттер
- гастроэнтериттер және энтериттер

133.

Picornaviridae,
А және В тобының Коксаки вирустары
ECHO вирустары
Энтеровирустар- 68-71 типті
Адамның риновирустары -130 типті
Кардиовирустар:
энцефаломиокардит вирустары және Менго вирусы

ЖРВИ, Борнхольм, герпангин, полиневриттер аурулары,
серозды менингиттер, диареялар, ЖРВИ, полиневриттер, увеиттер
серозды менингиттер, коньюнктивиттер, ЖРВИ
Конъюнктивит, герпангин,
ЖРВИ, полиневрит
ЖРВИ, полионевриттер,
Энцефаломиокардиттер, перикардиттер вирустары

134.

Coronaviridae
Адамның коронавирустары

ЖРВИ (температурасыз профуздық тұмау), энтерит

135.

Caliciviridae: Норфолк вирусы

Жіті гастроэнтерит

136.

Paramyxoviridae:
адамныңпарагриппвирусыІ-ІVтипті
респираторлық-синцитиальдық вирус (PC-вирус),
эпидемиялық паротит вирусы,
қылша вирусы
Ньюкаслск ауруы вирусы

ЖРВИ, бронхопневмония
Пневмония, бронхиттер, бронхиолиттер,
эпидемиялық паротит
Қызылша
Коньюктивит

137.

Togaviridae
Rubivirua тұқымы:
қызамық вирусы

Қызамық

138.

Rabdoviridae, Род Vesiculovirus:
везикулярлық стоматит вирусы

Везикулярлық стоматит

139.

Poxviridae:
Сиыршешегініңвирусы, эктромелиявирусы,
Сауыншылар түйіндерінің вирусы
Орфавирус
контагиоздық моллюскінің вирусы
Тана және Яба вирустары

Сиыршешегі
Тышқандардың эктромелиясы
Сауыншылар қолының созылмалы ауруы
Контагиоздық пустулярлық дерматит
Терінің және сілемейлі қабықтың контагиоздық моллюскі
Тана және Яба

Хламидийлер

II топ

140.

Chlamydia psittaci

Орнитоз-пситтакоз

III топ

141.

Chlamydia trachomatis

Трахома, урогениталды хламидиоз

142.

Chlamydia paratrachomatis

Трахомоға ұқсас коньюктивит

143.

Chlamydia veneral lymphagranulema

Жыныстық лимфогранулемасы, шап лимфа түйіндердің зақымдануы

Биологиялық жолмен пайда болған улар

II топ

144.

Ботулиндік уыттардың барлық түрлері

Ботулизм

145.

Сіреспе уыты


146.

Қарақұрт өрмекшісінің уы


III топ

147.

Микотоксиндер

Микотоксикоздар

148.

Дифтериялық уыт


149.

Стрептококк уыты
А тобы


150.

Стафилококк уыттары


151.

Жыланныңулары (әбжылан, эфа, қарасұржылан, жәненбасқалары)


152.

Гельминттер

Гельминтоз

      Ескертпе: патогендігі I-II топтағы қоздырғыштардың аттенуирленген штаммдары патогендігі 3-ші топтың микроорганизмдеріне жатады. III - IV топтағы аттенуирленген штаммдар патогендігі 4-ші топқа жатады.

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
4-қосымша
  нысан
  Бекітемін
Зертхананың меңгерушісі
_______________________
Т.А.Ә. (бар болса)
"_____"________________

Патогендігі I –II топтағы микроорганизмдердің штаммдарын жою
АКТІСІ

      20 __ жылғы " __ " _______ № ___
      Біз, төменде қол қойған ___________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (лауазымы, Т.А.Ә. (бар болса))
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (рұқсатты берген адамның лауазымы және Т.А.Ә. (бар болса), рұқсаттың нөмірі және күні)
      берген рұқсатқа сәйкес ____________________________________________________________
      патогенді микроорганизмді ________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (түрінің атауы, штаммдар №, объектілер саны)
      ________________________________________________________________________________
      автоклавтау_______________________________________________________________ немесе
      (автоклавтау режимі)
      ________________________________________________________________________________
      __________________________________________________________батыру арқылы жойдық.
      (дезинфекциялық ерітіндінің атауы, оның шоғырлануы, зарарсыздандыру уақыты)
      Патогенді микроорганизмнің жойылған күні ____________________
      Қолдар:

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
5-қосымша
  Нысан
  Бекітемін
Зертхананың меңгерушісі
_______________________
Т.А.Ә.(бар болса)
"_____"________________

Себу немесе жою мақсатында патогендігі I –IV топтағы құрғақ патогенді
микроорганизмдер бар ампуланы(ларды) ашу
АКТІСІ

      20___жылғы "__"_______ №___
      Біз, төменде қол қойған ___________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (лауазымы, Т.А.Ә.(бар болса))
      ________________________________________________________________________________
      берген рұқсатқа сәйкес ____________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (рұқсат берген адамның лауазымы және Т.А.Ә. (бар болса), рұқсаттың нөмірі және күні)
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (микроорганизмді себу немесе жою)
      мақсатында құрғақ микроорганизмі _________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (түрінің атауы, штаммның №, объектілер саны)
      бар ампуланы(ларды) аштық.
      Патогенді микроорганизмнің қалдықтары бар ампула(лар) _____________________________
      _________________________ автоклавтау
      (күні) (автоклавтау режимі)
      немесе _________________________________________________________________________
      (дезинфекциялық ерітіндінің атауы, оның шоғырлануы, зарарсыздандыру уақыты)
      ______________________________________________ батыру арқылы зарарсыздандырылды.
      Ампуланың(лардың) ашылған күні ________________________________________________
      Қолдар:

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
6-қосымша
  Нысан
  Бекітемін
Зертхананың меңгерушісі
_______________________
Т.А.Ә.(бар болса)
"_____"________________

Патогендігі I-II топтағы патогенді биологиялық агенттерді және III-IV топтағы
коллекциялық микроорганизмдерді зертхана (ұйым) ішінде беру
АКТІСІ

      20___жылғы "__"_______ №___
      Біз, төменде қол қойған ___________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (патогенді микроорганизмді беретін адамның лауазымы, Т. А.Ә. (бар болса), беру орны)
      ________________________________________________________________________________
      (патогенді микроорганизмді алған адамның лауазымы, Т.А. Ә. (бар болса))
      зертхана (бөлім) меңгерушісінің _____________________________________________ өкіміне
      __________________________________________________ сәйкес патогенді микроорганизмді
      ________________________________________________________ беруге осы актіні жасадық:
      ________________________________________________________________________________
      (түрінің атауы, штаммның №, объектілер саны)
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      Берілген күні ____________________________________________________________________
      Берді: __________________________________________________________________________
      (Т.А. Ә. (бар болса), қолы)
      Қабылдады: _____________________________________________________________________
      (Т.А. Ә. (бар болса), қолы)

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
7-қосымша
  Нысан
  Бекітемін
Зертхананың меңгерушісі
_______________________
Т.А.Ә.( бар болса))
"_____"________________

Патогендігі I- II топтағы микроорганизмдерді уақытша сақтауға (сақтаудан кейін) беру
АКТІСІ

      20___жылғы "__" _______№___
      Біз, төменде қол қойған ___________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      (микроорганизмді беретін адамның лауазымы, Т. А.Ә. (бар болса), беру орны)
      зертхана (бөлім) меңгерушісінің _______________________________________ өкіміне сәйкес
      микроорганизмді _________________________________________беруге осы актіні жасадық:
      ________________________________________________________________________________
      (түрінің атауы, штаммның №, объектілер саны, беру шарты: қайта себу құқығымен немесе құқығынсыз)
      Қаптамаланған __________________________________________________________________
      Мөр басылған ___________________________________________________________________
      (мөрдің баспа-таңбасы, мөр иесінің Т.А.Ә. (бар болса))
      Көрсетілген микроорганизмдер __________________________________________ орналасқан
      (бөлменің, сейфтің және тоңазытқыштың №)
      Бір уақытта берілді _______________________________________________________________
      (есеп құжаттамасының атауы, сейфтің кілті)
      Берілген күні ____________________________________________________________________
      Берді: __________________________________________________________________________
      (Т.А.Ә. (бар болса), қолы)
      Қабылдады: ____________________________________________________________________
      (Т.А.Ә. (бар болса), қолы)

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
8-қосымша
  Нысан
  ____________________________
басшысының Т.А.Ә.(бар болса)
____________________________
ұйымның атауы
____________________________
өтініш берушінің байланыс
телефоны

Өтініш

      Сізден _____________________________________________мекенжайы бойынша орналасқан
      аудан, көше, үй, пәтер
      микробиологиялық зертханаға _____________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      ________________________________________________________________________________
      объектінің (жобаның, өнімнің, жұмыстың немесе көрсетілетін қызметтің) атауы
      патогендігі ________ топтағықоздырғыштармен жұмыс істеуге рұқсат беруді сұраймын.
      Қолы
      күні, айы, жылы
      Қосымша (құжаттар көшірмелері):
      1.
      2.
      3.

  "Ықтимал қауіпті химиялық
және биологиялық заттарды
пайдаланатын зертханаларға
қойылатын санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар"
санитариялық қағидаларына
9-қосымша
  Нысан

      Ұйымның типографиялық
дайындалған мөртабаны
Бақылау қызметтеріне

Арнайы жүкті тасымалдауға ілеспе құжат

      Өкіліне(деріне) __________________________________________________________________
      (ұйымның атауы)
      ________________________________________________________________________________
      (Т.А.Ә. (бар болса), лауазымы)
      оған (оларға)____________________________________________________________________
      арнайы жүк-жөнелтілім _____________________________________________ _____________
      (микроорганизмнің атауы)
      жеткізуге берілді.
      арнайы жүк қаптамаланған ________________________________________________________
      (қаптамалау түрі)
      __________________________________________________ бедері бар сүргімен мөр басылған
      (зертхана атауы)
      №_________________ және ақ матамен тігілген және сондай бедері бар сүргімен мөр
басылған ағаш жөнелтілім жәшігіне салынған.
      Арнайы жүк жарылыс қауіпті емес, от қауіпті емес, қараудың және бақылаудың барлық
түріне жатпайды!
      Арнайы жүкті тасымалдауға __________________________________________рұқсат берілді.
      (көліктің түрі)
      Ұйымның басшысы ____________________________
      (қолы)
      Гербі бар мөр