On approval of the Unified tariff and qualification reference book of jobs and professions of workers (issue 37)

Order of the Minister of Labor and Social Protection of the Population of the Republic of Kazakhstan dated January 16, 2020 No. 13. Registered with the Ministry of Justice of the Republic of Kazakhstan on January 17, 2020 No. 19889

Unofficial translation

In accordance with subparagraph 16-1) of article 16 Labour code of the Republic of Kazakhstan dated November 23, 2015 ORDER:

1. Approve the Unified tariff and qualification directory of workers‘jobs and professions (issue 37) in accordance with the Appendix to this order.

2. The Department of Labour and Social partnership of the Ministry of Labour and Social protection of population of the Republic of Kazakhstan in the manner prescribed by law to provide:

1) state registration of this order in the Ministry of justice of the Republic of Kazakhstan;

2) placement of this order on the Internet resource of the Ministry of Labour and social protection of the population of the Republic of Kazakhstan after its official publication;

3) within ten working days after the state registration of this order with the Ministry of justice of the Republic of Kazakhstan, submit to the Department of legal service of the Ministry of Labour and social protection of the population of the Republic of Kazakhstan information on the implementation of measures provided for in subclauses 1) and 2) of this paragraph.

3. To declare invalid the order of the Ministry of Labour and Social protection of population of the Republic of Kazakhstan of August 14, 2012, № 323-a-m “On approval of the Unified tariff and qualification directory of works and professions of workers (issue 37)” (registered in the Register of state registration of regulatory legal acts for No. 7893 published on 29 October 2012 in the Collection of acts of Central Executive and other Central state bodies of the Republic of Kazakhstan No. 22).

4. Control over the implementation of this order is entrusted to the Vice-Minister of Labour and social protection of the population of the Republic of Kazakhstan Sarbasova A. A.

5. This order shall be enforced upon the expiration of ten calendar days after the date of its first official publication.

The Minister of Labour and Social protection of the population of the Republic of Kazakhstan

N. Nurymbetov

Appendix to the order of the Ministry of Labour and Social protection of the population of the Republic of Kazakhstan dated January 16, 2020 No. 13

Unified tariff and qualification directory of workers 'jobs and professions (issue 37)

Chapter 1. Introduction

1. The unified tariff and qualification directory of workers’jobs and professions (issue 37) (hereinafter – UTQD (issue 37) contains works on:

timber rafting;

logging operations;

logging industry (General professions);

subtraction of the forest;

harvesting and processing of reeds.

2. UTQD (issue 37) was developed by the Ministry of Labour and social protection of the population of the Republic of Kazakhstan.

3. Tariff and qualification characteristics are applied when charging work and assigning qualification categories to workers in organizations, regardless of their form of ownership and organizational and legal forms, where there are productions and types of work specified in this UTQD (issue 37).

Chapter 2. Tariff and qualification characteristics of workers’professions by categories for wood-melting works

Paragraph 1. Winchman, 4th category

4. Characteristic works:

control of the winch when rafting wood on the water, onshore rafting, dumping on the water, unloading from the water and stacking, dismantling creases, forming rafts and loading and unloading operations;

maintenance and maintenance of the winch, motor and rope-block system;

carrying out preventive and routine repairs of the winch and rope-block system;

participation in the installation and dismantling of the winch and rope-block system, splicing of ropes and slings.

5. should know:

device, rules of technical operation and management of the winch when rafting wood on water, onshore rafting, dumping on water, unloading from water and stacking, analysis of creases, formation of rafts and loading and unloading operations;

methods of moving and fixing the winch in the workplace;

design of guide blocks;

lifting capacity of ropes and blocks;

methods for detecting malfunctions in the operation of the winch and rules for their elimination;

methods of splicing ropes and slings.

Paragraph 2. Unloader, 3rd category

6. Characteristic works:

preparation of wood for unloading from the water, hooking bundles, logs and whips during mechanized unloading;

removal of bindings and flight kits;

stacking wood or feeding it to transversal and longitudinal transporters;

dumping wood from a wood Transporter into swimming pools or stacking it;

unloading short wood, moving it and putting it in woodpiles;

the rise of drift wood from the bottom of the river, laying it on the pontoon or on the shore of the stack manually using the;

clearing ice from snow, knocking out and unloading wood on ice with stacking on gaskets and forming a stack;

cutting gaskets and arranging the stack head.

7. should know:

device of unloading mechanisms, adaptations, tools used;

working methods for unloading wood from water and lifting firewood;

rules for stacking wood;

forest sorting systems and state standards for them.

Paragraph 3. Riverhog, 3rd category

8. Characteristic works:

dumping of wood from bank slopes and shallows, ensuring the passage of wood along the river;

passing timber through dams and obstacles;

implementation of river reclamation works and maintenance of reclamation structures during the period of wood melting;

the service bills in the period of driftwood;

raft maintenance, protection of timber and rigging, repair of sleepers and elimination of other malfunctions and breakdowns during the raft's movement, raft management on the way, mooring of the raft to the shore for Parking;

stuffing and binding of purses;

construction and installation of barriers in spans;

brood rafts from Parking areas to the river mainline, teach and secure rafts at stops and install them at their final points;

construction and repair of booms, sealed and support tiles of various structures and other floating structures up to two rows;

production of Rey, shields, preparation of boat hooks;

manufacturing, installation and fixing of small towns;

install the spacers with the laying of the towns;

the spreading (panelling) bridges;

setting up ladders;

installation of coastal supports for harbors and other structures;

stacking and cleaning of slates, disassembly of stacks, installation and repair of gates of various designs;

maid of groundsel, disassembly of the main corridor;

towing of floating structures;

cleaning of raft cars;

setting up moth traps.

9. should know:

techniques and methods of driving rafts, manual and mechanized dumping of wood on the water, mole rafting;

methods of installation and rearrangement of floating structures;

measures to prevent and generate congestion;

purpose, arrangement of certain types of structures required for rafting;

rules for work on strengthening the banks and slopes of rivers;

the purpose of log jams and their types;

types of booms, yards, and supports used in timber rafting;

structures of coastal supports for harbors and other floating structures and methods of their manufacture;

types of cable used for fixing floating structures and methods of working with it.

Paragraph 4. Raftsman, 4th category

10. Characteristic works:

elimination of accidents on the alloy manually and by mechanized means;

manual and mechanized removal of congestion, creases and wadding in reception rooms, over exposure and General storage areas;

control of the driving unit during self-melting and traction using lots, chains, anchors;

construction and repair of sealed and support tiles, structural booms and other floating structures over two rows;

production booms longitudinal and transverse log jam main corridor, sorting and forming meshes, offsets;

production and sealing of rods to anchors, sealing of seam on anchors and irons;

dropping and lifting anchors;

installation of anchor locks on booms;

laying of the bed on booms with fastening in locks;

setting up cohesive machines;

cleaning of booms, sorting and forming structures and ditches.

11. should know:

techniques for performing work manually and using mechanisms to eliminate or prevent accidents on the alloy;

conditions for the formation of wads in log jam;

design of wadding devices and their installation schemes in the riverbed;

ways to deal with congestion, creases, and wads;

rules of raft rafting in a floating pool, dimensions and design of rafts;

installation of tiles for cross bunks, structural booms and other floating structures over two rows;

schemes and methods of setting up and cleaning floating structures;

purpose of equipment and rigging on a raft;

methods of attachment with tackle and rope and methods of working withtane rigging (lots, anchors).

Paragraph 5. Raft shaper, 2nd category

12. Characteristic works:

beam separation from fusion machines;

sorting bundles by sorting elements;

beam bypass to raft formation sites;

pinning beams at the point of formation.

13. should know:

methods and techniques for moving bundles;

marking of timber products.

Paragraph 6. Raft shaper, 3rd category

14. Characteristics of works:

transportation and adjustment of rigging to raft formation areas;

bag boom stick feed;

drilling and joining the raiser with chains and wire to send him to the forest parking;

screen clutch;

reception of rafts with their installation at the points of unloading;

uncoupling and disassembly of rafts with removal of rigging.

15. Should know:

types of rigging used on the alloy and the rules for handling it;

rules of acceptance and methods of forming rafts.

Paragraph 7. Raft shaper, 4th category

16. Characteristics of works:

transfer and sorting of bundles and other units with their formation into rulers and Paragraphs under the rafting machines;

bypassing rulers and small Paragraphs to the place of raft formation;

preparation of a raftsman, formation of rafts and leading units, formation of rafts in formation yards, installation of anchors, lots, cast-off of rafts and other works on the complete equipping of rafts;

the device of stumps, backlogs;

manufacture of upper equipment for rafts (racks, rocker arms);

loading of wood into cuts, backlogs, cages, felt, bundles with rolling, lining and shaping them;

interception of rafts during transfer, mooring at river mouths during mooring and raft rafting;

reorganization and dismantling of rafts on transit routes of rafting and points of timber unloading.

17. Should know:

types and designs of rafts and driving units;

technology of formation, reorganization and disbandment of rafts of various types;

methods of work on their equipment;

rules for sorting rafting units by assortment and wood species;

organization of forming, re-forming and dismantling works;

charging ray;

rules for mooring rafts;

technical conditions for the formation and equipment of rafts.

Paragraph 8. Raft shaper, 5th category

18. Characteristics of works:

formation of lake rafts and cigar rafts;

device of leading units, queens, Zaitsev tiles;

loading wood into cigars, tightening and training of lake rafts and cigar rafts.

19. Should know:

types and designs of lead units, lake rafts and cigar rafts;

technology of forming rafts and methods of work on their equipment;

types of equipment and rigging used;

acceptable standards of its suitability.

Paragraph 9. Water-based wood sorter, 2nd category

20. Characteristics of works:

moving timber along the main sorting corridor, sorting yards, supply corridors, hydrolot and pool courtyards.

21. Should know:

ways and techniques of moving timber on water.

Paragraph 10. Water-based wood sorter, 3rd category

22. Characteristics of works:

feeding (fitting) wood to the sealed gates and passing through them;

sorting wood on sorting yards;

fitting and putting the beams into the corridor of the grinding machine;

milling of bundles with removal of wire or rope strapping;

water supply of wood to unloading mechanisms;

sorting of logs in the pool into two adjacent diameters when feeding into sawing.

23. Should know:

methods and techniques for moving timber;

timber assortments and state standards for them;

marking of timber;

the principle of operation of devices and tools for grinding;

rules for supplying timber to unloading mechanisms.

Paragraph 11. Driver of the rafting (sorting) machine, 4th category

24. Characteristics of works:

control of a rafting (sorting) machine when rafting (sorting) timber;

ensuring uninterrupted operation of the rafting (sorting) machine units, inspection, lubrication and preventive and current repairs;

preparation of defective statements for the overhaul of a rafting (sorting) machine.

25. Should know:

rules for sorting timber, bundles of bundles and technical conditions for them;

device and rules for the technical operation of the rafting (sorting) machine, the procedure for replacing worn-out parts;

types, properties, categorys of fuel and lubricants.

With participation in the average and overhaul of the rafting (sorting) machine - 5th category.

Paragraph 12. Ravager , 3rd category

26. Description of works:

for navigational rafting - brush set and alignment , signal supply, removal of finished beams during mechanized rafting of wood on water;

a raft of flat single and multi-row raft units, layering of raft units;

for coastal rafts - rolling wood from piles, a set of packs, grinding , holding with chokers, working with slings and a hauling rope.

27. Should know:

types and designs of rafting units;

rules for rafting timber on water and coastal rafting;

assortments of forest materials;

rules for bundling bundles and technical requirements for bundling material;

splotochnogo norm validity and binding devices rigging and ropes, prisluzhnogo timber (props);

types and causes of marriage during rafting, measures to prevent and eliminate it.

Paragraph 13. Raider , 4th category

28. Description of works:

linkage of beams for mechanized rafting of wood on water and coastal rafting;

the device of stumps, backlogs;

preparation of strapping wire;

end alignment of beams with an end leveler .

29. Should know:

technology and devices for bundling strapping;

technical requirements for the strapping material.

Chapter 3. Tariff and qualification characteristics of workers' professions by category for logging work

Paragraph 1. Operator of the automated forest transporter , 4th category

30. Characteristics of works:

control of an automated sorting of a timber transporter when determining the purpose of round timber, distribution to logs when sorting timber by assortment;

monitoring the movement of timber along the sorting front and dumping by various dumping devices into specified logs ;

monitoring the operation of individual units, electrical and light and sound systems of an automated forest transporter ;

regulation and adjustment of the units of the automated forest transporter ;

participation in the repair and testing of an automated forest transporter .

31. Should know:

basic information about tree species;

defects of wood;

technical requirements for harvested assortments, state standards and technical conditions for them;

methods of sorting round timber by species and categorys;

device, principle of operation, rules for the technical operation of units and systems;

technical conditions for the regulation of the mechanisms of an automated timber transporter .

Paragraph 2. The driver of the forestry machine, category 7

32. Characteristics of works:

control of logging machines of various systems when performing felling, picking and skidding trees in felling areas; clearing trees from branches and bucking logs at logging areas, loading points, upper and intermediate warehouses; uprooting, selection of stumps and resin in cutting areas;

regulation of mechanisms and equipment of forestry machines, identification and elimination of their malfunctions;

maintenance of forestry machines, trailed and hinged devices and participation in all types of their repair.

33. Should know:

the design of forestry machines, trailed and mounted devices;

the principle of operation of the engine of a logging machine and the rules for its regulation;

the device of electrical, pneumatic and hydraulic equipment of the logging machine;

rational methods and technology for performing logging operations;

rules of movement and transportation of goods in felling areas;

main types of fuel and categorys of fuels and lubricants;

methods of detecting and eliminating malfunctions of mechanisms and equipment of forestry machines;

technical conditions and state standards for technological chips, timber assortments.

34. Requires technical and vocational (secondary specialized, secondary vocational) education.

Paragraph 3. Logging machine operator, 8 category

35. Description of works:

control of logging machines of various systems, equipped with an electronic control system, when performing a complex of operations: gripping, cutting, felling trees, delimbing, marking and crosscutting logs by varieties and assortments, taking into account the maximum output of business assortments;

the use of an automatic fire-fighting system, a cubature program for a measuring computer when performing logging operations;

regulation of mechanisms and control systems of a logging machine;

identification and elimination of malfunctions of mechanisms and equipment of forestry machines;

maintenance of units, mechanisms and control systems of logging machines, participation in all types of their repair;

refueling of mechanisms and equipment of logging machines with fuel and lubricants.

36. Should know:

design of units, mechanisms, equipment and control systems of forestry machines;

the principle of operation of the engine of a logging machine and the rules for its regulation;

fundamentals of electronics and electrical engineering;

the device of pneumatic , hydraulic and electrical equipment of the logging machine;

technical conditions for the regulation of units, mechanisms and control systems of forestry machines;

rational ways of performing logging operations;

technical requirements for harvested assortments, state standards and technical conditions for them;

methods of rational cutting of tree-lengths into assortments;

traffic rules and traffic on felling areas;

main types of fuel and categorys of fuels and lubricants.

37. Requires technical and vocational (secondary specialized, secondary vocational) education.

Paragraph 4. Log splitter, 2nd category

38. Characteristics of works:

splitting firewood and logs manually with an ax using wedges, a sledgehammer and other devices at all production sites, except for cutting areas, upper and lower warehouses;

sawing firewood with hand saws;

transportation, sorting and stacking of firewood;

sharpening and dressing of axes and hand saws.

39. Should know:

manual splitting and sawing techniques;

main tree species;

the size of firewood and the order of their laying;

rules for point and dressing ax and hand saws.

Paragraph 5. Log splitter, 3rd category

40. Description of works:

splitting of firewood, logs, blocks , balance and pitch on mechanical splitter of all types, sawing of wood on saws with a mechanical or electric drive;

starting, stopping, adjusting, current repair of a mechanical splitter and saws with a mechanical or electrical drive;

transportation, sorting and stacking of timber products.

41. Should know:

methods of mechanized splitting of firewood;

device, operating rules for mechanical cleavers and saws with a mechanical or electrical drive;

ways to lubricate their mechanisms;

state standards for forest products.

Paragraph 6. Lumberjack, 2nd category

42. Characteristics of works:

clearing shrubs and clearing snow around trees before felling;

clearing felling areas from felling residues after winter logging;

collection into heaps and shafts, incineration of felling residues;

collection of resin in the cutting area with cleaning from the ground;

stacking the resin in heaps;

hilling stumps after uprooting;

collection and laying of brushwood on the roadway of the logging mustache;

backfilling and leveling of holes from under stumps when harvesting pneumatic resin ;

protection of the hazardous area during blasting operations.

43. Should know:

rules for cutting down shrubs, clearing snow around trees and collecting tar;

blasting rules.

Paragraph 7. Lumberjack, 3rd category

44. Description of works:

preparation of floatable props - vics , rums , purples , kokor and nokura , stakes for hoops;

chopping of firewood at logging areas, upper and lower warehouses;

hilling longitude and laying short, chopped assortments, firewood and other blanks in woodpiles;

keeping the cutting tool in good condition, sharpening and straightening it.

45. Should know:

methods of procurement of floating props;

rules for chopping and stacking firewood, short, chopped assortments in woodpiles, hilling longitude ;

rules for sharpening and dressing a logging tool.

Paragraph 8. Lumberjack, 4th category

46. ​​Characteristics of works:

cutting stumps flush with the ground, harvesting brushwood and bushes using gasoline-powered saws;

preparation of the workplace near the trees to be cut;

assistance to the feller in the felling of trees in cases stipulated by the relevant safety and labor protection rules.

47. Should know:

rules for preparing a workplace when felling trees, harvesting brushwood;

gasoline saw device;

rules for its operation and sharpening of saw chains.

Paragraph 9. Feller of timber, 2nd category

48. Description of works:

loading planks, beams, sleepers, sleeper cuttings, bark, pine foot, pine needles and other timber on a trolley or conveyor;

regulation of uniform supply and placement of timber on the conveyor;

elimination of blockages and congestion;

removal of foreign objects from the conveyor;

moving wood and slab to cutting and laying sites;

stowage of resin after bucking into woodpiles, semi-rigid slings with tie-downs or containers in cutting areas or lower warehouses;

stacking of resin in piles after unloading in bulk with preparation and laying of gaskets, thrust stakes and risers;

moving wood from woodworking machines, dropping (dumping) from forest transporters , carts and laying wood;

inspection and cleaning of the timber transporter .

49. Should know:

the device of transportation means used in the processing and cutting of wood;

assortments of wood and state standards for them;

rules for stacking timber in warehouses;

rules for laying stumps and tar in piles and woodpiles.

Paragraph 10. Feller of timber, 3rd category

50. Description of works:

performing preparatory operations during mechanized loading (laying in semi-rigid slings or containers, forming a pack, trailer of chokers or slings) of resin, wood chemical products, stumps, logging waste for technological chips, as well as logs, trees and round timber and other timber individually and in packs up to 10 cubic meters for linkages of narrow-gauge railways, timber trucks with dismantling trailers, transport vehicles for transporting logging waste, feeding conveyors for chippers , trolleys, sledges and other rolling stock of timber roads in the forest, in upper warehouses or loading yards and lower warehouses;

stowage and lashing of cargo on rolling stock;

movement of cargo to the place of loading;

preparation of racks, gaskets and their installation;

uncoupling of chokers, slings during mechanized unloading of wood, resin, stumps, wood chemical products, logging waste and other timber from the rolling stock of forest roads and stowage of cargo in a pile, woodpiles;

sorting pieces of resin into standard and non-standard ones, cleaning it from soil, rot, burning, stones with laying standard pieces in woodpiles;

unrolling of a stack and piecewise supply of round timber from piles and wagons to timber transporters , to debarking and sleeper cutting machines, sawmills (loading onto a carriage, turning and fixing the tulle in the machine, sawmill in the process of making sleepers and sawn timber);

moving wood to the place of its heating (open Paragraphal cooking basin);

manual transfer of timber along the transmitting timber transporters ;

supply of wood raw materials to the Paragraphal pool with sorting by size and category;

laying sleepers and sawn timber by type and category;

moving wood from woodworking machines, dropping (dumping) from forest transporters , carts and laying wood.

51. Should know:

rules for loading, unloading and stacking goods in stacks;

rules for supplying wood to production;

methods of loading, unloading timber;

rules for marking and branding of timber;

assortments of wood and state standards for them;

purpose and arrangement of devices, tools used for loading, unloading, stacking and supplying wood raw materials.

Paragraph 11. Feller-feller of timber, 4th category

52. Characteristics of works:

pulling ropes, forming a bundle, slinging , fastening racks when loading tree- lengths and trees in large packs of 10 cubic meters on the couplings of narrow-gauge railways and timber trucks with a trailer-dismantling using a tractor or winch, creating interoperational and seasonal stocks of wood at loading points and warehouses ;

fastening racks;

uncoupling of slings when unloading timber;

pruning tops and branches from submerged whips or trees;

participation in the assembly and disassembly of loading facilities;

participation in laying a package of whips and trees on the rolling stock;

execution of work on the formation and rolling of a pile of wood;

slinging bundles during stacking with a winch.

53. Should know:

rules and techniques for loading large-sized logs and trees;

lifting capacity of ropes and blocks;

ways of cutting and splicing ropes;

loop device;

methods of fastening blocks and ropes;

fixing masts with guy wires;

rules for the formation, stacking and rolling of the stack.

Paragraph 12. Forest Carrier, 3rd category

54. Characteristics of works:

removal from the forest by carts, sleighs, horse-drawn carts, along timber roads to loading and terminal points of timber, resin, wood chemical products, tar, stumps, carro equipment with their loading, linking (hitching), unloading (dumping), uncoupling and stacking in stacks or heaps;

repair of carts, sledges, carts and harnesses;

horse care.

55. Should know:

norms of load on a horse, carts, sleigh carts;

methods of loading, lashing and unloading cargo;

layouts of stacks in warehouses and rules for stacking timber in them;

horse care rules;

horse feeding rates and times;

basics of veterinary medicine.

Paragraph 13. Feller, 6th category

56. Characteristics of works:

felling trees, harvesting brushwood, firewood and other assortments from small forests and shrubs using gasoline-powered saws of various types in accordance with the established state standards and specifications;

cutting down trees and stumps flush with the ground during preparatory work on the laying of skid trails, logging mustaches to felling areas, arrangement of logging points and upper timber warehouses;

execution of a set of works in felling areas with the help of gearless gasoline-powered saws on single felling of trees, branching, marking, crosscutting logs and hilling assortments;

maintenance and current repair of various types of gasoline-powered saws, hydraulic felling wedge and other auxiliary tools, replacement of saw chains, cleaning, lubrication and refueling;

with a single felling of trees - preparation of the workplace near the trees to be cut.

57. Should know:

device and operating rules for gasoline-powered saws of various types and hydraulic felling wedge;

rules and schemes for the organization of mechanized harvesting areas;

rules for selecting trees for felling;

technical requirements for the harvested assortments;

methods of rational cutting of tree-lengths into assortments;

rational methods of performing a complex of works on felling trees, pruning branches, marking and crosscutting logs, hilling assortments;

state standards and technical conditions for timber;

point rules for saw chains and other cutting tools;

rules for the preparation of workplaces in the cutting area.

Clause 14. Timber stacker , 3rd category

58. Characteristics of works:

haulage of logs from the place of crosscutting of logs, rolling them onto a trolley, chain, conveyor belt , elevator;

transportation of logs to stacks, sorting them by categorys and sizes, dumping logs from a trolley, forest transporter , hauling and stacking them;

alignment of ends of logs (assortments) in a stack and a logger .

59. Should know:

assortments of round timber and state standards for them;

conventional signs (brands) designating assortments.

Paragraph 15. Timber stacker , 4th category

60. Characteristics of works:

execution of work on the formation and rolling of a pile of wood;

cutting gaskets and stacking head device;

slinging bundles when rolling out a stack using a winch;

stacking stumps and resin in bays and woodpiles;

device slopes.

61. Should know:

rules for the formation, stacking and rolling of the stack;

stack stability conditions;

rules for laying stumps and tar in piles and woodpiles.

Paragraph 16. Winchman for piling and loading timber, 4th category

62. Characteristics of works:

control of the winch when piling , pulling bundles to the hydraulic chute and conveyor, when unloading wood from water, rolling wood into water and loading and unloading operations;

maintenance and repair of the winch;

splicing of ropes and slings;

participation in the installation and dismantling of the serviced equipment.

63. Should know:

the device and rules for controlling the winch when loading, unloading, stacking , unloading wood from water and rolling wood into water;

ways of moving and fastening the winch at the workplace;

the design and capacity of the ropes and guide blocks of the winch;

methods of detecting malfunctions in the operation of the serviced equipment and their elimination;

methods of splicing ropes and slings.

Paragraph 17. Winchman on skidding forest, 5^th category

64. Description of works:

management, maintenance, maintenance, installation, dismantling, testing of various types of skidding winches driven by an electric motor or an internal combustion engine during skidding (transportation, descent from the mountains) from logging sites to upper warehouses, loading points for trees, logs and assortments;

regulation, start and stop of the skidding winch drive mechanisms, identification and elimination of their faults;

maintenance and current repair of skidding winches;

installation and dismantling of skidding winches and their testing;

keeping a log of the work performed.

65. Should know:

purpose, device, principle of operation, rules of movement and fastening, methods of troubleshooting, installation and dismantling of various types of skidding winches driven by an electric motor or an internal combustion engine;

scheme for the development of cutting areas.

Paragraph 18. Winchman on the forest skid, 6th category

66. Description of works:

management, maintenance, maintenance, installation and dismantling, testing of various types of aggregate winches driven by an electric motor or an internal combustion engine during skidding (transportation, descent from the mountains) from logging sites to upper warehouses, loading points for trees, logs, assortments, etc. loading them onto timber transport vehicles (couplings on narrow-gauge railways, cars with trailers and dismantling, sledges and others);

regulation, starting and stopping of drive mechanisms of aggregate winches, identification and elimination of their faults;

maintenance and current repair of aggregate winches;

assembly and disassembly of aggregate winches and their testing;

keeping a log of the work performed.

67. Should know:

purpose, device, principle of operation, rules of movement and fastening, methods of troubleshooting, installation and dismantling of aggregate winches of various types driven by an electric motor or an internal combustion engine;

scheme for the development of cutting areas.

Paragraph 19. Toolman , 3rd category

68. Characteristics of works:

sharpening, setting, jointing, straightening, trimming, notching and forming hand saw teeth;

manufacture, adjustment, assembly of bow saw frames;

saw soldering;

straightening, sharpening, repair of topostrugs (scrapers), debarking shovels.

69. Should know:

basic properties of metals and abrasive materials for the manufacture of hand-held logging tools;

device, operating rules of machines for sharpening and straightening logging tools.

Paragraph 20. Toolman, 4th category

70. Description of works:

sharpening, straightening and repair of saw chains;

sharpening, straightening, wiring, installation of saws of crosscutting units and installations;

repair, installation and adjustment of machines for sharpening saw chains and saws of crosscutting units and installations.

71. Should know:

rules for sharpening, straightening, straightening, routing saw chains and saws for crosscutting units and installations;

the main properties of metals used for the manufacture of saw chains and saws of crosscutting units and installations;

the device of machines for sharpening saw chains, saws and the rules for their installation.

Paragraph 21. Sawyer, 3rd category

72. Characteristics of works:

marking and longitudinal sawing of logs by hand into beams and boards;

sharpening and straightening saws for longitudinal sawing of logs.

73. Should know:

rules for longitudinal sawing of logs;

technical conditions for timber;

rules for sharpening and straightening saws for longitudinal sawing of logs.

Paragraph 22. Special assortment hack , 4th category

74. Characteristics of works:

production of rifle and small-caliber blanks, saddle plates, barrel linings, special-purpose rims using adze and other tools;

cutting and extrusion of artillery bar , pincer and ski blanks, oak jambs for the rim, export sleepers .

75. Should know:

special assortment manufacturing technology ;

properties of wood species and wood defects;

technical conditions for manufactured products.

Paragraph 23. Delimbing Operator, 4th Category

76. Description of works:

pulling a pack of trees and feeding it at an angle to the axis of the delimber;

division of a pack of trees by a manipulator, piecewise feeding into a delimber;

passing tree trunks through the installation;

regulation of the speed of pulling through and control of the cutting elements of the installation;

control of the mechanism for pushing the cut branches into the tray;

removal of branches from a pack of trees with a cutting device of a stationary delimber of a bunker type;

maintenance in good condition and correct operation of the mechanisms and units of the delimbing plant;

logging of the delimbing installation.

77. Should know:

the purpose and principle of operation of the mechanisms and units of the delimbing plant, its electrical circuit;

the principle of blocking and electrical protection;

fundamentals of hydraulics and electrical engineering.

When performing work on the regulation and adjustment of units and repair of units of the delimbing installation - 5th category.

Paragraph 24. Branch cutter, 3rd category

78. Characteristics of works:

manually chopping branches and tree tops with an ax;

felling of forest damaged during felling, undergrowth and undergrowth;

collecting in heaps and shafts of chopped off branches and tops, felled undergrowth and undergrowth, laying and burning them with simultaneous chopping off branches;

sharpening and dressing the ax.

79. Should know:

rules and techniques for branching;

rules for sharpening and dressing an ax;

technical conditions and state standards for timber;

techniques for the safe burning of branches.

Paragraph 25. Branch cutter, 4th category

80. Characteristics of works:

pruning of branches and tops of trees with gasoline and electric saws and delimbers;

cutting off damaged forest, undergrowth and undergrowth during felling;

collection in heaps and shafts of cut branches and tops of trees, undergrowth and undergrowth, laying on drags and burning them with simultaneous delimbing with chain saws and delimbers;

drawing up a fuel mixture and filling it with a gasoline saw and a delimber;

maintenance of the equipment used in good condition and carrying out its current repair.

81. Should know:

the device of petrol and electric motor saws, loppers and the rules for their operation;

rules for maintaining the equipment used in good condition and carrying out its current repair;

technical conditions and state standards for timber;

techniques for the safe burning of branches.

Paragraph 26. Brusher, 2nd category

82. Characteristics of works:

removal of birch bark and bast, preparation of needles and coniferous legs from chopped off branches, sorting, packing into bundles, stacking bundles;

preparation of a rod and stakes (sticks) by hand, sorting them, bundling them into bundles, carrying and stacking them;

debarking a rod and stakes with a hand tool;

production of birch (bath) brooms and birch brooms;

production of reclamation fascines;

weaving shields and mats;

stacking timber products;

moss harvesting;

preparation of sorghum for the manufacture of brooms;

sharpening and dressing of hand tools.

83. Should know:

technical conditions and state standards for the procurement of birch bark, bast, pine needles, pine paws, twigs and stakes (sticks), brooms, brooms, fascines, shields, mats, moss;

methods for their preparation, processing, packaging and storage;

rules for using hand tools.

Paragraph 27. Brusher, 3rd category

84. Description of works:

removing bark from growing and felled trees;

collection, sorting, drying, stacking and pressing of bark into bales;

making a bast (soaking, separating the bast from the bark, drying, sorting and tying into bundles);

harvesting coniferous legs and needles from growing and fallen trees;

production of brooms from sorghum.

85. Should know:

technical conditions and state standards for harvesting bark, bast, pine paws and for making sorghum brooms;

ways and methods of harvesting, processing bark and bast.

Paragraph 28. Brusher, 4th category

86. Characteristics of works:

procurement (collection, sorting, drying, packaging and storage) of medicinal raw materials from shrubs and growing trees, medicinal herbs, fruits, berries, mushrooms.

87. Should know:

technical conditions and state standards, methods and methods of procurement, processing, packaging, storage of medicinal raw materials, medicinal herbs, fruits, berries, mushrooms.

Paragraph 29. Spudder, 3rd category

88. Description of works:

debarking of roundwood, sawnwood, bars, and lagging prolyska roundwood dookorka sleepers manual and mechanized debarking tool.

89. Should know:

rules for sharpening debarking tools;

requirements for the quality of timber debarking by state standards;

device and rules for the operation of a power tool.

Paragraph 30. Spudder, 4th category

90. Characteristics of works:

debarking of round wood in short and long range in bunker, drum bark peeling plants and on disk machines;

finishing of sleepers on sleeper straightening machines;

supervision over the operation of serviced machines and installations, replacement of their working bodies;

inspection of the equipment used with the elimination of breakdowns;

Shift maintenance of installations and machines used for debarking round timber, participation in all types of their repair.

91. Should know:

purpose, device and principle of operation of the applied installations and machines;

rules for removing and installing their working bodies;

requirements for the quality of debarking round timber.

Paragraph 31. Spudder, 5th category

92. Characteristics of works:

debarking of round timber in longitude and short length on rotary debarkers of various systems;

return of timber for additional barking ;

control of the rotary debarker during its operation;

replacement of working bodies (knives, scraper , cutters) of debarking machines;

regulation, adjustment, elimination of defects in the units of the rotary debarker;

maintenance and participation in all types of repair of the rotary debarker.

93. Should know:

purpose, device and principle of operation of the rotary debarker;

rules for regulating, checking and installing the working bodies of a rotary debarker;

fundamentals of mechanics, electrical engineering and hydraulics;

requirements for the quality of debarking round timber;

operating mode of rotary debarkers.

Paragraph 32. Tilting saw operator, 5th category

94. Description of works:

marking and crosscutting of logs into assortments on crosscutting installations (except for multi-sawing machines), taking into account the maximum output of business assortments;

maintenance in good condition and proper operation of the mechanisms for unloading and feeding the logs, crosscutting units, sorting, trimming and dumping devices;

monitoring the operation of individual units, hydraulic, pneumatic and electrical systems of the crosscutting unit, as well as electrical and other systems for marking the logs;

participation in the repair of the crosscutting plant.

95. Should know:

basic information about tree species, wood defects;

technical requirements for the harvested assortments, state standards and technical conditions for them;

ways of rational crosscutting of logs into assortments;

arrangement of mechanisms, units and systems of the crosscutting installation;

fundamentals of electro , mechanics, pneumatic , hydraulic and electric drives.

Paragraph 33. Tilting saw operator, 6th category

96. Characteristics of works:

division of a bundle of tree-lengths and their piece-by-piece supply to the feeding conveyor, marking and crosscutting of tree-lengths into assortments on cross-cutting multi-sawing installations, taking into account the maximum output of business assortments;

regulation and adjustment of the crosscutting unit units, elimination of defects identified during its adjustment;

participation in the repair and testing of the crosscutting machine.

97. Should know:

basic information about tree species, wood defects;

technical requirements for harvested assortments, state standards and technical conditions for them;

ways of rational crosscutting of logs into assortments;

the design of the mechanisms, units and systems of the crosscutting plant;

fundamentals of electrical engineering, mechanics, pneumatic , hydraulic and electric drive;

technical conditions for the regulation of knots and assemblies of the crosscutting plant, their operational data;

techniques for assembling and regulating the mechanisms of the crosscutting installation;

measures to prevent deformation of parts.

Paragraph 34. Bucker, 3rd category

98. Characteristics of works:

cross-cutting (crosscutting) of longitude on short lengths after preliminary marking on circular saws, circular saws according to specified dimensions and assortments in accordance with state standards;

monitoring the serviceability of the circular saw and replacing saws.

99. Should know:

technical conditions and state standards for timber;

basic information about tree species;

devices, principle of operation, rules of regulation and adjustment of the equipment used.

Paragraph 35. Bucker, 4th category

100. Characteristics of works:

crosscutting with electric or gasoline-powered saws or saws of other designs of whips and logs into round assortments in accordance with state standards, taking into account the maximum output of business assortments;

butt trimming;

marking and sawing of logs (logs) with electric saws, chainsaws and saws of other structures into blocks for the production of plywood, matches, coils, ski and stock blanks, balances, ore racks and other assortments in the log;

cross - cutting of resin , spruce and oak stumps and logging waste with electric or gasoline-powered saws, marking and cross-cutting of pneumatic resin on slasher installations;

sharpening, installation and replacement of saws and saw chains;

drawing up a fuel mixture and refueling a petrol saw;

maintenance in good condition and correct operation of saws, saw chains, working cable, maintenance of saws of various designs.

101. Should know:

defects and properties of wood;

technical requirements for the harvested assortments, state standards and technical conditions for them;

methods of rational cutting of tree-lengths into assortments;

rules for preparing a fuel mixture and refueling gasoline saws.

Paragraph 36. Manipulator operator, 4th category

102. Characteristics of works:

separation of a bundle of logs and their piece-by-piece supply to the supplying conveyor of the crosscutting machine using a hydraulic manipulator;

control over the uniformity of feeding the whips;

control, maintenance in good condition and correct operation of the hydraulic manipulator mechanisms;

monitoring the operation of the hydraulic system, electrical equipment of the braking device, the reliability of the fastening of the hydraulic manipulator units;

participation in the adjustment and repair of the hydraulic manipulator.

103. Should know:

principle of operation and rules of technical operation of mechanisms and systems of a hydraulic manipulator.

Paragraph 37. Lay plan marker, 4th category

104. Description of works:

marking of tree-lengths, taking into account the maximum output of business assortments and in accordance with the requirements of state standards for them;

participation in the crosscutting of large and most valuable logs.

105. Should know:

basic information about tree species, wood defects;

technical requirements for timber, state standards for them;

rules for rational cutting of whips.

Paragraph 38. Skidder and loading equipment installer, 4th category

106. Characteristics of works:

installation of sorting tracks and arrangement of loading and cutting areas;

equipment for masts and other skidding, loading, unloading, sorting and rafting devices;

installation of a rope-block system for winch skidding, loading timber, unloading timber rolling stock, rafting and rolling out timber from water;

preparation and movement of ropes;

repair of blocks of skidding winches and pulley blocks.

107. Should know:

device and principle of operation of assembled units and devices of skidding and loading equipment, technical conditions for their installation;

the purpose of the used mounting and measuring tool;

rational methods of performing installation work;

ways of unwinding ropes from coils and drums;

lifting capacity of ropes and blocks of skidding winches.

Paragraph 39. Skidding and loading equipment installer, 5th category

108. Characteristics of works:

installation of units and equipment for skidding and loading air-skidding installations, rope (cable) cranes, skidding, loading installations and equipment for sorting, stacking , rolling wood into water, rafting and rolling wood out of water;

checking the loading dock, loading facility, timber transporter ;

installation of stationary winches;

installation of mobile winches and power plants;

fastening ropes, splicing ropes and slings;

pulling carrying ropes to the design size;

tensioning and fastening of cable guides of intermediate supports of the supporting cable of the masts of skidding and loading installations and winches.

109. Should know:

design features of assemblies and devices;

technical requirements for timber yards, loading and cutting areas, sorting tracks, fastening of ropes, installation of winches, installation of mobile power plants;

rules for testing, running in, starting, adjusting and comprehensive testing of the installed equipment.

Paragraph 40. Skidder driver, 6th category

110. Description of works:

control of skidders (tractors, tractors) of various systems, equipped with attachments or trailed equipment, when performing individual or complex operations for felling, packing, picking and skidding packages of trees, stumps, resin, wood chemical products in felling areas, pruning at logging sites and upper logging areas, uprooting and selection of stumps at logging areas, upper and intermediate logging areas, skidding roads with leveling and preparation of areas;

regulation, start and stop of mechanisms and equipment of skidders, identification and elimination of their malfunctions;

maintenance and participation in the repair of the skidder and the equipment used;

refueling the skidder with fuel and lubricant.

111. Should know:

device and design of skidders (tractors, tractors) of various systems, attachments and trailed equipment;

the principle of operation of engines of skidders and the rules for their regulation;

fundamentals of electrical engineering;

arrangement of pneumatic , hydraulic and electrical equipment of the skidder;

technical conditions for the regulation of nodes and mechanisms of skidders, their operational data;

ways of performing logging operations, traffic rules;

main types of fuel and categorys of fuels and lubricants;

methods of identifying and eliminating malfunctions of skidders and equipment used.

Paragraph 41. Skidder, 3rd category

112. Characteristics of works:

skidding (transportation) of timber, stumps and pneumatic resin on horses to intermediate warehouses using various types of trailed equipment;

loading (bulk), hitching, unloading (dumping), uncoupling and stacking of wood during skidding;

current repair of skidding equipment and harnesses;

horse care.

113. Should know:

ways of performing work when skidding wood;

horse load norms;

types of skidding equipment;

timber assortments and their symbols (brands);

layouts of stacks in upper warehouses and rules for stacking wood in them;

horse care rules;

veterinary minimum.

Paragraph 42. Skidder, 4th category

114. Characteristics of works:

skidding (descent) of wood from the mountains along the earthen slope, portable trays, wooden log slopes and water trays;

manual clearing of the timber slope;

maintenance of timber slopes, trays in good condition and their current repair.

115. Should know:

methods of performing work on lowering timber from the mountains;

rules for the maintenance of forest slopes and measures to prevent accidents and downtime;

methods of current repair of forest slopes and trays.

Paragraph 43. Choker , 4th category

116. Characteristics of works:

feeding rope and chokers to whips, assortments, trees, stumps and pitch, putting on chokers on trees, whips, assortments, stumps and pitch, attaching them to a winch or tractor pulling rope;

cutting off branches and tops of trees that interfere with choker and collection of a pack of wood;

uncoupling and removal of chokers from whips, trees and assortments;

rope feed and hooks of whips, trees and assortments during their turn;

participation in the assembly and dismantling of skidding and loading installations.

117. Should know:

methods and sequence of work when choking ;

alarm system;

lifting capacity of rope and blocks;

methods of splicing ropes, chokers and slings;

methods of fastening and moving the guide blocks of the winch.

Paragraph 44. Deliver of export timber, 3rd category

118. Characteristics of works:

delivery of loaded export timber to the command of foreign ships and execution of accompanying documentation in Russian and foreign languages;

determination by appearance of the assortment of round, sawn and sheet timber, wood species, their purpose, quality (category) and standard sizes in accordance with the current state standards and specifications;

completion of consignments of bill of lading and specification accounting of export timber when loading them on sea and river vessels in accordance with loading instructions and a plan for loading vessels with timber and parking areas for loading (cargo plan);

checking the correctness of filling in the loading list.

119. Should know:

wood species and defects with specific characteristics for various assortments of round, sawn and sheet timber;

classification, purpose and brands of timber;

allowances, permissible deviations and limit sizes in assortments for various purposes;

technical conditions for export timber of various assortments, for their marking, measurement technique, accounting;

determination of the volume of timber and methods of packing them;

rules for loading timber of various assortments on sea and river vessels;

forms of accompanying documentation in the state and foreign languages.

Chapter 4. Tariff and qualification characteristics of general professions of workers by categories for work in logging production

Paragraph 1. Locksmith for the repair of forestry equipment, 5th category

120. Characteristics of works:

maintenance, repair, dismantling, assembly, regulation, adjustment, testing: aggregates, assemblies, electrical and hydraulic equipment and engines of forestry and logging devices, instrumentation and special tools, machines for forestry and logging operations (tractors, forestry machines, winches , delimbing machines, loaders and cranes), chippers , mobile power plants, road construction machines, units on the coastal timber raft, stationary and mobile maintenance equipment, crosscutting and delimbing plants of various brands and other used machinery and equipment;

adjustment and regulation of the equipment used, electrical mechanisms, machine tools, sorting devices directly at production sites, during forestry work, logging, timber rafting, timber handling and forest tapping.

121. Should know:

device and design features of forestry, logging and road-building machines, used devices, control and measuring and special tools;

rules for setting up and regulating serviced mechanisms, machines and equipment;

methods and modes of testing logging machines and equipment, ways to identify and eliminate their malfunctions;

installation of test stands, diagnostic equipment;

rules for scheduled maintenance and routine repair of forestry machines and equipment.

Paragraph 2. Locksmith for the repair of forestry equipment, 6th category

122. Characteristics of works:

maintenance, repair, dismantling, assembly, adjustment, regulation, testing of complex units and assemblies of machines for forestry, logging operations (tractors, forestry machines, winches, delimbing machines, loaders, cranes), chippers , stationary and mobile maintenance equipment, rafting units, crosscutting and delimbing installations of various brands and other logging equipment directly at production sites, during forestry operations, at logging, timber floating, timber handling and timber tapping;

maintenance and long-term storage of forestry machines, equipment, tractors and rafting units;

repair, assembly, restoration, regulation, comprehensive testing of forestry machines and equipment at landfills, commissioning in accordance with technical requirements;

diagnostics, repair and regulation of electrical equipment, units and assemblies, used machines;

registration of acceptance documents.

123. Should know:

device, design features, kinematic and electrical diagrams of harvesting machines, technological and diagnostic equipment;

methods for assessing the technical condition of logging machines and equipment, methods for restoring and strengthening worn parts;

methods of diagnostics, maintenance and repair of logging machines and equipment, staging them for long-term storage.

Paragraph 3. Controller of logging and timber rafting

124. Characteristics of works:

determination, in accordance with the current state standards and technical conditions, of the purpose, quality, category, size, quantity and volume of round, chopped, hewn and sawn timber, tar, logs, trees, sap, barras , resin, technological chips, wood waste, coal, bark, birch bark, bast, woody greenery, products of small wood chemistry and their marking;

determination of the average volume of trees and whips;

maintaining accounting records for the acceptance and delivery of timber and other products.

125. Should know:

basics of taxation and forestry;

vices and wood species;

current state standards and technical conditions for products of logging production and timber rafting;

basic terms of delivery of timber and other products;

requirements for export timber and assortments for special orders;

rules for the use of control and measuring tools and tables for determining the volume of timber, trees and logs.

When performing work on the receipt and delivery of coal, bark, birch bark, bast, tree greenery, products of small wood chemistry - 3rd category.

When carrying out work on the acceptance and delivery of trees and whips, technological chips, resin, resin, barras , resin, chipped, hewn and sawn timber, wood waste, round timber obtained by cutting longitude into short lengths; acceptance and delivery of timber during their loading onto vehicles, sorting on timber rafting and unloading timber from water - 4th category.

When performing work on the acceptance and delivery of timber obtained by bucking logs - 5th category.

Paragraph 4. Auxiliary worker in logging, timber rafting and tapping, 1st category

126. Characteristics of works:

knitting of brooms and brooms, harvesting moss;

weaving mats;

cleaning of cutting areas and rafts from bark, scraps, debris and snow;

snow removal from stacks;

cleaning of waste when cutting round timber, tree stumps for resin , sleepers and other works;

waste collection in a designated place, stacking in heaps and incineration;

production of bags for packaging ammonite from kraft paper or paper bags, patronizing ammonite in bags;

alarm when descending the forest from the mountains;

execution of all kinds of simple auxiliary and preparatory work on timber rafting;

performance of other logging, timber floating works under the guidance of an auxiliary worker at logging, timber floating and tapping of timber of a higher qualification.

127. Should know:

methods of knitting brooms, brooms, harvesting moss, weaving mats, carrying out auxiliary work on timber rafting;

rules for cleaning waste generated during logging and timber floating works, cleaning stacks of snow;

technical conditions for the manufacture of bags for packing ammonite;

rules for cutting down bushes and cutting sights;

rules for using the working tool used.

Paragraph 5. Auxiliary worker in logging, timber rafting and tapping, 2nd category

128. Description of works:

loading, unloading, moving manually and on carts (trolleys) and stowage of goods requiring careful handling (bottles with liquid, flammable, poisonous and other substances) and pulverized materials (loose cement, ground lime, gypsum, pesticides), their transportation on wheelbarrows , as well as on carts and sleighs using horse traction;

manufacture and repair of carro equipment and wooden pegs;

transportation of carro equipment through the forest areas designated for tapping, removal at the end of work and delivery to storage points;

decoction karrooborudovaniya ;

refueling of a water-oil heater , preparation of firewood, heating water and oil for refueling and refueling of used machines in the cold season, maintenance of a water-oil heater at logging sites.

129. Should know:

methods of loading, unloading, moving and stowing cargo requiring careful handling and dusty materials;

procedure for issuing accompanying documents when accepting goods;

the order of cargo sorting;

technical conditions for the manufacture and repair of carro equipment .

Paragraph 6. Tractor driver on the preparation of cutting areas, skidding and hauling of timber, 5th category

130. Characteristics of works:

control of tractors, tractors and rafting units of various systems with an engine power of up to 73.5 kilowatts (100 horsepower ) during the preparation of cutting areas, during the transportation of all types of cargo (including special and other oversized cargo) at logging areas, logging points, upper, intermediate and lower warehouses, for hauling timber from cutting areas, upper and intermediate warehouses; loading and stacking timber (with butt alignment) and resin at timber loading points, upper and intermediate warehouses; on clearing felling areas from felling residues, branches and tree tops; on the clearing of routes for skidding trails, timber mustaches and areas for timber loading points, upper and intermediate warehouses; at the device of timber loading points and upper warehouses; on the coastal raft of timber and dumping of timber into the water;

control of mobile chippers and transport machines based on tractors of various systems, regardless of engine power, not equipped with waste loading mechanization means;

regulation, starting and stopping of used machines, mechanisms and equipment, identification and elimination of their malfunctions;

maintenance of tractors, tractors, chippers , rafting units;

participation in all types of repair of tractors, tractors, chippers , rafting units, their trailed and mounted devices.

131. Should know:

device and design of tractors, tractors, chippers , rafting units, their trailed and mounted devices;

device, principle of operation and rules for regulating engines, electrical, pneumatic and hydraulic equipment of tractors, tractors, chippers and rafting units;

the most rational ways to perform logging operations;

ways of uprooting stumps;

rules of movement and transportation of goods in felling areas;

main types of fuels and categorys of lubricants;

methods of detecting and eliminating malfunctions of used forestry machines, mechanisms and equipment;

alarm system;

rules for installing knives on chippers ;

technical conditions and state standards for technological chips.

When operating tractors of the engine capacity over 73.5 kW (100 hp forces) in the preparation of felling sites, stump extraction for production of osmolarity on the felling and independently of engine power to the hauling trees (whips and assortments), stumps and pneumonia daubed with cutting areas, on a shuttle bus self-loading of logging waste; when controlling mobile chippers based on tractors of various systems, regardless of engine power, equipped with means of mechanization of loading waste, participating in choking tree- lengths and trees - 6th category.

Paragraph 7. Huntsman, 3rd category

132. Characteristics of works:

protection of wild animals and forest plantations in a fixed bypass, wildlife sanctuary, hunting farm, production area from poaching;

the implementation of the preparation of feed;

verification of documents for the right to hunting and fishing, tracking the movement of game in the lands, keeping feeding grounds in proper order, notices;

registration of wild animals;

checking documents for the right to harvest timber, graze livestock, hay and other types of collateral forest use;

control over the implementation of the established rules;

participation in work on extinguishing forest fires;

participation in the department of cutting areas, areas for haymaking, pasture and other types of use, indication in kind when carrying out forest management of borders, boundary marks, quarter clearings, viziers;

participation in the allotment and taxation of felling areas, survey of felling sites, harvested timber, forest plantations, for tapping, forestry work performed;

registration of hunters within the bounds of a fixed detour, a wildlife reserve, a hunting farm, a production site;

drawing up protocols for violators of the rules and timing of hunting and persons guilty of forest violations ;

taking measures to stop illegal logging, grazing and other illegal forest use;

ensuring the safety of bridges, fire towers, telephone networks, restrictive, forest management and forestry signs;

timely notification of the forestry about the detection of harmful insects, forest diseases, windblows, windbreaks, drying out of stands and other phenomena that can damage forestry while bypassing foci.

133. Should know:

the boundaries of the entrusted bypass, wildlife sanctuary, hunting farm, production site;

hunting rules, instructions, orders, orders for proper forest management and hunting management;

organization and technology of work on sowing and planting forests, caring for forest cultures, harvesting forest seeds and forest seed material;

fire safety rules in the forest and practical methods of extinguishing forest fires;

safety and labor protection rules during hunting;

agrotechnics and technology of work in forestry.

Paragraph 8. Huntsman, 4th category

134. Description of works:

protection of wild animals and forest plantations in a fixed bypass, wildlife sanctuary, hunting farm, production area from poaching;

the implementation of the preparation of feed;

keeping a daily record in a phenological diary;

verification of documents for the right to hunting and fishing, tracking the movement of game in the lands, keeping feeding grounds in proper order, notices;

registration of wild animals;

verification of documents for the right to harvest timber, graze livestock, hay-making and other types of collateral forest use, monitor the implementation of established rules;

participation in work on extinguishing forest fires;

carrying out forestry and silvicultural works;

participation in the department of cutting areas, areas for haymaking, pasture and other types of use, indication in kind when carrying out forest management of borders, boundary marks, quarter clearings, viziers;

participation in the allotment and taxation of felling areas, survey of felling sites, harvested timber, forest plantations, for tapping, forestry work performed;

registration of hunters within the bounds of a fixed detour, a wildlife reserve, a hunting farm, a production site;

drawing up protocols for violators of the rules and timing of hunting and persons guilty of forest violations ;

explanatory work among hunters and the local population on hunting legislation, forest conservation and protection;

taking measures to stop illegal logging, grazing and other illegal forest use;

ensuring the safety of bridges, fire towers, telephone networks, restrictive, forest management and forestry signs; timely notification of the forestry about the detection of harmful insects, forest diseases, windblows, windbreaks, drying out of stands and other phenomena that can damage forestry while bypassing the outbreaks.

135. Should know:

normative legal acts in the field of protection of reproduction and use of flora and fauna;

the boundaries of the entrusted bypass, wildlife sanctuary, hunting farm, production site;

hunting rules, instructions, orders, orders and other materials on proper forest management and hunting management;

organization and technology of work on sowing and planting forests, caring for forest cultures, harvesting forest seeds and forest seed material;

fire safety rules in the forest and practical methods of extinguishing forest fires;

norms of responsibility for violation of forestry legislation;

rules for training and driving hunting dogs;

safety and labor protection rules during hunting;

agrotechnics and technology of work in forestry.

Paragraph 9. Huntsman, 5th category

136. Description of works:

protection of wild animals and forest plantations in a fixed bypass, wildlife sanctuary, hunting farm, production area from poaching;

the implementation of the preparation of feed;

carrying out the whole range of biotechnical measures;

keeping a daily record in a phenological diary;

verification of documents for the right to hunting and fishing, tracking the movement of game in the lands, keeping feeding grounds in proper order, notices;

registration of wild animals;

verification of documents for the right to harvest timber, graze livestock, hay and other types of collateral forest uses,

control over the implementation of established rules;

leadership and participation in work on extinguishing forest fires;

carrying out forestry and silvicultural works;

participation in the department of cutting areas, areas for haymaking, pasture and other types of use, indication in kind when carrying out forest management of borders, boundary marks, quarter glades, viziers;

participation in the allotment and taxation of felling areas, survey of felling sites, harvested timber, forest plantations, for tapping, forestry work performed;

registration of hunters within the bounds of a fixed detour, a wildlife reserve, a hunting farm, a production site;

drawing up protocols for violators of the rules and timing of hunting and persons guilty of forest violations ;

explanatory work among hunters and the local population on hunting legislation, forest conservation and protection;

taking measures to stop illegal logging, cattle grazing and other illegal forest uses;

ensuring the safety of bridges, fire towers, telephone networks, restrictive, forest management and forestry signs;

control over the sanitary state of the bypass and timely notification of the forestry about detection of harmful insects, forest diseases, windblow, windbreak, drying out of forest stands and other phenomena that can damage forestry while bypassing foci.

137. Should know:

normative legal acts in the field of protection of reproduction and use of flora and fauna;

the boundaries of the entrusted bypass, wildlife sanctuary, hunting farm, production site;

hunting rules;

instructions, orders, orders and other guidance materials on proper forest management and hunting management;

organization and technology of work on sowing and planting forests, caring for forest cultures, harvesting forest seeds and forest seed material;

technical conditions and state standards for the procurement of seeds, food products, medicinal plants and technical raw materials, tree greenery;

fire safety rules in the forest and practical methods of extinguishing forest fires;

norms of responsibility for violation of forestry legislation;

rules for training and driving hunting dogs, safety and labor protection during hunting;

agrotechnics and technology of work in forestry.

Paragraph 10. Crane operator

138. Characteristics of works:

control of loading machines or cranes of all types, self-propelled loaders of various systems, mounted on the basis of tractors, when pulling , loading onto timber transport, unloading timber, wood chemical products, stumps and resin from the timber rolling stock, piling wood in warehouses with direct participation in the implementation of technological the logging process;

regulation of lifting mechanisms and loading devices;

checking the reliability of ropes, blocks, chokers, lifting mechanisms and devices;

participation in all types of maintenance and repair of used mechanisms and machines;

identification and elimination of malfunctions of the serviced lifting mechanisms, machines and devices.

139. Should know:

device, design features, operating rules, purpose and principle of operation of loading machines, cranes of all types, self-propelled loaders of various systems;

methods of regulating pumps, valves of used machines and mechanisms during operation;

ways of performing work on transportation, loading, piling of wood;

technical conditions for the operation of ropes;

control schemes and ultimate loads of cranes and ropes;

rules for loading cars, trailers, wagons, platforms;

causes of malfunctions of serviced machines and mechanisms, ways to eliminate them.

When operating loading machines or cranes of all types with a lifting capacity of up to 2 tons - 4th category.

When managing:

loading machines or cranes of all types with a lifting capacity of over 2 to 5 tons;

tower stationary and gantry cranes with a lifting capacity of over 5 to 25 tons for piling , loading, reloading and transportation of timber cargo and other similar cargo using flexible slings and in packages at lower warehouses - 5th category.

When managing:

self-propelled loaders of various systems, mounted on the basis of tractors, loading machines and cranes of all types with a lifting capacity of over 5 to 7 tons;

tower stationary and gantry cranes with a lifting capacity of over 25 tons, equipped with various load-gripping devices;

when performing work on loading, unloading, stacking , reloading and transporting timber and other similar goods;

stationary tower cranes and gantry cranes with a lifting capacity of up to 5 tons, equipped with grabs, in lower warehouses, when piling , loading, unloading, reloading and transporting timber cargo;

cable cranes with a lifting capacity of over 10 tons when performing all types of work - 6th category.

When driving: self-propelled loaders of various systems, mounted on the basis of tractors, loading machines and cranes with a lifting capacity of more than 7 tons, tower stationary and gantry cranes with a lifting capacity of over 5 tons, equipped with grabs, in lower warehouses, during piling , loading, unloading, reloading and transportation of timber cargo - 7th category.

Paragraph 11. Woodgrower, 2nd category

140. Description of works:

preparatory and auxiliary work on planting forest crops, laying plantations, nurseries;

manual setting of seedlings after machine planting of the forest, monitoring the correct embedding of seedlings, manual watering of crops in nurseries;

selection and temporary digging of plowed (dug out) seedlings;

making wattle fence, mechanical protection from ready-made brushwood, stakes and other materials;

fencing of nurseries and plantations, making and laying crossings and bridges over the drainage (irrigation) network;

preparatory work for forest protection works;

cleaning of felling sites, harvesting of coniferous paws, sorting, cleaning and packing in packs;

preparation of raw materials from bast, bast, bast, production of brooms, brooms, products from matting.

141. Should know:

methods and methods of production of forest crops;

the basics of forestry;

joinery and carpentry work;

agricultural techniques for planting seedlings and seedlings;

rules and methods for preparing planting material for planting;

standards for seedlings of tree and shrub species, requirements for planting quality;

rules for digging in planting material;

rules for cleaning forest felling sites;

harvesting methods and standards for the preparation of a coniferous foot;

rules for the procurement of raw materials;

the technology of making matting products;

advanced methods and rules of safety and labor protection when performing work;

tools and rules for their use.

Paragraph 12. Woodgrower, 3rd category

142. Characteristics of works:

inspection and preparation of equestrian and hand-held implements, tools and necessary material;

soil preparation for forest crops, nurseries, plantations;

manual and horse-manual care of forest cultures, seedlings, seedlings;

preparation of planting material;

collection, processing and preparation for sowing seeds of tree and shrub species;

digging, sorting, loading and unloading seedlings and seedlings;

preparation of seed and planting material for winter storage;

promoting natural regeneration (removal of ground cover and soil loosening);

mineralization of the soil during preventive fire-fighting works;

loading of aircraft with pesticides;

accounting of the results of chemical pest and disease control;

survey of the soil for the population of entomofauna (digging trapping pits), setting up barrage and trapping ditches, laying glue rings on trees, oiling egg-laying, laying trapping trees;

harvesting bark, ax wood, weaving baskets;

collecting seeds by hand from shrubs and growing trees;

collecting cones from growing coniferous trees;

harvesting branches with fruits from felled trees;

drying harvested branches under a canopy, beating or stripping fruits from branches, winding , sifting, drying and packing seeds, carrying them to the storage site;

filling cones of conifers into drying chambers;

heating furnaces of drying chambers;

unloading the opened cones from the chamber, packing the seeds, handing over the seeds for storage;

tedding seeds on shelves during storage;

cleaning of pine dryers and storage facilities for seeds, whitewashing and disinfection.

143. Should know:

fundamentals of soil science (mechanical composition, structure, basic soil properties), forestry, forest seed business, forest commodity science, forest protection works;

agricultural technology for soil cultivation and care for forest crops, seedlings, seedlings, tree species;

terms of ripening and collection of seeds, the procedure for processing cones;

rules for storing seeds, harvesting agricultural technology;

rules for sorting, storage and standards for planting material, fruits, cones, acorns, seeds;

temperature regime for drying cones;

technical conditions and standards for timber;

rules and methods for performing forestry work, caring for horses, using various tools, tools and devices;

safety and labor protection rules when performing work.

Paragraph 13. Woodgrower, 4th category

144. Characteristics of works:

checking and preparing for work trailed implements, tools and devices, caring for them during the work shift, preparing seed and planting material;

planting seedlings, seedlings, cuttings, sowing seeds;

mechanized care of forest crops, seedlings and seedlings;

application of mineral fertilizers, laying and shaping tree crowns, preparation of material for grafting;

forest protection works using pesticides: introduction of pesticides into the soil, preparation of solutions, emulsions, poisoned baits;

spraying of seedlings, seedlings, natural young trees of trees, herbaceous vegetation;

plowing seedlings, soil mineralization, promoting natural renewal and other work using horse plows and mechanisms;

a set of works on the allotment of cutting areas and the production of forest management works, including with a motorized tool: laying test plots, recounting trees, measuring testes, cutting, cleaning and measuring sighting devices, quarter clearings and boundary lines, manufacturing and setting quarter, sighting and allotment posts, felling model trees;

preparation of pits for soil and forest pathological surveys.

145. Should know:

fundamentals of forestry, forest management, soil science, reforestation, forest protection, forest exploitation and forest commodity science;

agricultural technology for soil cultivation, planting seedlings, seedlings, cuttings, sowing seeds, caring for crops, planting and forest crops;

ways and methods of planting formation;

wood defects, pests and forest diseases;

the device and rules for the operation of trailed and mounted tractor and horse machines and implements, motorized tools;

safety and labor protection rules when performing work.

Paragraph 14. Woodgrower, 5th category

146. Characteristics of works:

preparation of tree planting machines, horse and hand tools and tools, technical care for them during the shift;

a set of works on growing planting material with a closed root system, mechanized planting of seedlings and seedlings;

grafting of cuttings, budding in fruit and tree schools and plantations;

watering nurseries with sprinklers, motor pumps;

a complex of forest protection works using manual knapsack, horse and tractor sprayers, generator sets;

extinguishing forest fires using motor pumps, tractor, horse and hand sprayers;

a set of works on the allotment of cutting areas and forest management.

147. Should know:

the basics of forestry, reforestation, forest management, soil science, forest protection, forest exploitation and forest commodity science;

methods, methods, technology for growing planting material, including those with a closed root system;

rules for the preparation of substrates, methods and techniques for grafting coniferous and deciduous species, characteristics of pesticides;

rules for the preparation of solutions, emulsions of pesticides, technology for forest protection works and methods for recording the results of chemical control ;

methods and methods of fighting forest fires;

felling technology;

ways to care for the forest;

methods for determining wood defects, diseases and forest pests;

device, rules of operation and maintenance of trailed and mounted tractor machines and implements, stationary flow-mechanized lines for planting forests, protection from diseases and insect pests ;

safety and labor protection rules in the course of work.

Paragraph 15. Woodgrower, 6th category

148. Characteristics of works:

preparation of motorized implements, tools and devices necessary for the performance of work, routine repairs and care for them during the work shift;

caring for young animals with mechanized tools;

preparation of pits with the help of hand-held motorized tools when laying forest fruit and berry plantations, growing and planting forest cultures with large-sized planting material;

drilling holes for ammonal charges when creating fire strips using the explosive method;

chemical treatment of forest areas, forest crops, nurseries in order to combat unwanted vegetation, insect pests and forest diseases with the help of hand-held motorized tools.

149. Should know:

forestry, reforestation, soil science, mechanization of forestry work;

device, rules of technical operation and maintenance of motorized guns, aerosol generators based on a gasoline engine ;

basic requirements of agricultural technology and production technology;

advanced methods of performing forestry, silvicultural , forest protection and other works performed in forestry;

rules for the preparation of solutions, emulsions of pesticides;

methods of recording the results of chemical control;

consumption rates of fuels and lubricants, measures to save them;

safety and labor protection rules, industrial sanitation and fire protection during the operation of these mechanisms and the handling of fuels and lubricants, chemicals and explosives.

Paragraph 16. Smokejumper, 6th category

150. Characteristics of works:

extinguishing forest fires using hand tools and technical fire extinguishing means (fire extinguishers, motor pumps, gasoline-powered saws, explosives, fire retardants, chemicals);

ensuring constant readiness for work, serviceability and safety of the parachute, descent device, parachute and field equipment and technical fire extinguishing equipment assigned to the firefighter;

parachuting and descending using descenders from an airplane or helicopter to extinguish forest fires to unprepared sites;

providing radio communication with neighboring air fire groups, with the crew of the aircraft (helicopter), the air department ;

improvement of physical, theoretical and practical training, the implementation of training and experimental parachute jumps and descents using a descent device;

in the absence of forest fires during the fire hazardous season and in the off-season period - duty in the aviation department, performance of economic and construction works, repair of parachute and field equipment, technical fire extinguishing equipment;

participation in fire prevention activities, identifying the causes of forest fires and identifying those responsible for their occurrence.

151. Should know:

methods and methods of fighting forest fires using hand tools, technical means of fire extinguishing and blasting operations;

manuals and instructions regulating the work of a paratrooper (paratrooper) -firefighter of an air- fire group;

the material part, the rules for the operation, storage and repair of parachutes, launching devices, technical means of fire extinguishing and the rules of safety and labor protection when working with them;

rules for stowing and assembling cargo parachutes used in the aviation department ;

organization and technology of aviation security works.

152. Technical and vocational (secondary specialized, secondary vocational) education is required.

When supervising mobilized workers or workers of the operational group during extinguishing forest fires, economic and construction work, and so on, while ensuring control over their compliance with safety rules, as well as organizing work to introduce new equipment and technology in extinguishing forest fires - 7th category.

Note:

firefighters using descent devices from helicopters when descending into forest fires are called "Paratrooper Firefighter".

Chapter 5. Tariff and qualification characteristics of workers' professions by category for tapping wood

Paragraph 1. Blaster in forestry, 4th category

153. Characteristics of works:

preparation of pneumatic resin by fire and electric blasting methods;

receipt and delivery of explosives from the consumable warehouse to the workplace;

production of live cartridges and preparation of workings necessary for blasting operations when removing stumps;

checking the number and location of holes, their depth and direction;

determination of the required amount of charges and the suitability of explosives for use, charging blastholes when lifting stumps;

determination of the boundaries of the safe zone and the placement of cordon posts;

installation of an explosive network and checking its serviceability and resistance;

signaling;

bottomhole inspection and elimination of non-exploded charges;

crushing large stumps with external charges;

holding ispy and destruction of obsolete explosives;

accounting for the consumption of explosives and the delivery of residues to the warehouse.

154. Should know:

device and principle of operation of explosive machines and electrical measuring instruments;

the procedure for loading and blasting holes;

safety rules and methods of blasting operations;

properties of explosives and explosives;

consumption rates and methods of testing explosives;

basic methods of blasting operations;

connection diagrams for electric explosion ;

rules for storage, accounting and transportation of explosive materials;

methods and rules for eliminating failed charges;

the procedure for preparing and conducting blasting operations;

rules for receiving and carrying explosive materials;

methods of drilling holes and their location depending on geological and technical conditions.

Paragraph 2. Blaster in forestry, 5th category

155. Characteristics of works:

preparation of pneumatic resin near power lines and hydraulic structures, in thickets and on rough terrain, during the construction of roads and paths in mountainous conditions by fire and electric blasting;

felling timber, clearing frozen wood out of ice, eliminating jams on timber floating, when performing work to eliminate the consequences of natural disasters: hurricanes, floods, forest fires and other works related to the protection of people and property;

blasting operations using the "contour" explosion method;

maintenance of the installation for recording the number and power of explosions;

definition of a seismically hazardous zone;

management of blasting operations with the rights of technical management of blasting operations.

156. Should know:

features and rules for the safe conduct of blasting operations near power lines and hydraulic structures, in thickets and in mountainous conditions, when clearing frozen wood from ice, clearing jams on timber floating, when performing work to eliminate the consequences of natural disasters;

methods for calculating the mass of charges for blasting operations.

Paragraph 3. Charcoal Burner, 2nd category

157. Characteristics of works:

burning coal from wood in heaps;

preparation of currents;

device of lining , tires and barriers;

transportation of wood to the heap;

laying wood, lighting a fire;

replenishment of the heap with parsing and fixing the tire;

putting out a fire;

breaking a heap;

crushing large pieces of coal into pieces of standard sizes;

cleaning of loose coal, waste, garbage, wood chips, bark;

screening of coal waste on a screen;

knocking down carbon deposits in charcoal kilns;

cleaning the hearth of the furnace;

transfer of technological cars with coal from several quenchers to a special site.

158. Should know:

heap filling rules and coal burning process;

the principle of the screen;

tools and devices used in the performance of work and the rules for using them;

technical specifications for charcoal.

Paragraph 4. Charcoal Burner, 3rd category

159. Characteristics of works:

burning coal from wood in charcoal kilns under the guidance of a charcoal burner of a higher qualification;

lighting up and extinguishing the oven;

quenching charcoal after receiving it in charcoal kilns;

shuroka furnace furnaces;

manual sorting of charcoal into fractions;

maintenance of charcoal kilns;

maintenance of serviced furnaces, tools and devices used in good condition;

packing and transportation of coal;

control over carbon content, ash content, moisture content of coal in appearance.

160. Should know:

the principle of operation of charcoal kilns and the rules for their operation;

charcoal oven process;

installation of extinguishers and other serviced equipment;

methods for extinguishing hot coal and sealing extinguishers ;

technical requirements for coal.

Paragraph 5. Charcoal Burner, 4th category

161. Description of works:

acceptance of raw materials;

preparation and maintenance of the process of burning coal from wood and tree roots in charcoal kilns, as well as raw coal from linden, alder, willow, buckthorn and hazel wood;

sorting of charcoal, raw coal into fractions on a sorting unit;

sampling for quality control;

control over the carbon content, ash content, coal moisture content based on the analysis results and appearance;

regulation of the operating mode of charcoal kilns, monitoring their serviceability and carrying out routine repairs;

packaging, labeling and transportation of charcoal.

162. Should know:

installation of charcoal kilns and sorting equipment;

charcoal oven process;

physical and chemical properties of charcoal and technical requirements for its quality;

sampling methods;

rules for marking charcoal.

Paragraph 6. Apparatus operator of the wood chemical plant, 3rd category

163. Characteristics of works:

conducting the process of thermal decomposition of resin, birch bark, technological raw materials, shuraing the furnace in apparatus under the guidance of a machine operator of a wood chemical plant of higher qualifications;

loading of raw materials and unloading of products on all devices;

grinding and drying of chalk in the production of sealing wax;

crushing of coniferous paws in the production of chlorophyll-carotene paste;

water supply to refrigerator baths;

cleaning devices and preparing them for the production cycle.

164. Should know:

the scheme of the technological process at the wood chemical plant and the technology of work;

temperature regime;

the main properties of the products obtained.

Paragraph 7. Apparatus operator of the wood chemical plant, 4th category

165. Characteristics of works:

conducting the process of thermal decomposition of resin, birch bark, technological raw materials;

extraction of coniferous paws;

rosin lacquer cooking and production of other wood chemical products;

maintenance of the serviced equipment, furnaces, furnaces, chimneys of the wood chemical plant in good condition;

accounting of received wood chemical products.

166. Should know:

arrangement of equipment used in the production of: resinous binder , alcohol- powder, chlorophyll-carotene paste, fir oil, birch bark tar and other products of wood chemistry (except for secondary);

flow chart of these industries;

technological performance of the serviced equipment and rules for working with equipment under pressure;

properties of the received wood chemical products.

Paragraph 8. Hack operator , 3rd category

167. Characteristics of works:

sampling of resin from the receiver;

cleaning of grooves and crumbs from resin;

assembly of barras and spruce whip;

counting carr and installation of carro equipment ;

release of resin from moisture and litter;

delivery of resin to collection points and loading it into barrels;

assembly tool sharpening.

168. Should know:

technology for collecting resin and barras from various types of receivers;

one-time and discharged collection of resin;

rules for scheduling the collection of resin;

device for collecting resin and barras ;

rules for packing and labeling barrels with resin;

state standards for resin, the procedure for its storage in the winter.

Paragraph 9. Hack operator , 4th category

169. Characteristics of works:

marking and browning carr ;

groove wiring;

application podnovok during normal tapping;

sharpening, dressing, adjustment of the cutting tool ( hack ) and assembly devices for tapping.

170. Should know:

forest tapping technology;

the influence of silvicultural, meteorological and technological factors on the yield of resin;

the effect of tapping on the vital activity of a tree;

schemes for laying carr , depending on the timing of tapping, the composition of the resin;

ways to improve the quality of resin;

device, rules for sharpening cutting and assembly tools and devices.

Paragraph 10. Hack operator , 5th category

171. Description of works:

browning carr with a motorized plow ;

applying podnovok by tapping chemical action: sulfuric acid bleach sulfite-alcohol vinasse, sulfite mash yeast, fodder yeast, their extracts and other similar stimulants smolovydeleniya ;

assembling and setting up a hack ;

maintenance and current repair of a motor-plow , a tank for chemicals, a dispenser and other devices.

172. Should know:

technology of forest tapping using sulphite-yeast mash, sulfuric acid, bleach, sulphite-alcohol stillage, fodder yeast, their extracts and other similar stimulants of resin production ;

formulations of chemical reagents, methods of their preparation and handling;

the dose of adding to the pad ;

types and arrangement of setting tools and equipment;

rules for handling all types of setting tools and their technical care.

Chapter 6. Tariff and qualification characteristics of workers' professions by category for work on harvesting and processing cane

Paragraph 1. Buster, 2th category

173. Characteristics of works:

detour by motor vehicles and horses of reed thickets allotted for industrial harvesting, flower nurseries and other similar objects in order to protect against fire, cattle damage, mowing and various thefts;

monitoring the growth of reeds, flowers in production areas and nurseries.

174. Should know:

the boundaries of areas for harvesting cane;

the device of motor vehicles;

horse care rules;

fire safety rules and guard duty;

ways of orienting on the map and compass.

Paragraph 2. Machine operator for harvesting cane, 4th category

175. Characteristics of works:

control of tractors and tractors when performing various work on harvesting cane using attachments, mechanisms and devices, transporting cane in bales, bales and sheaves on trailed carts and sleds;

forming and tying bales from sheaves and individual portions of untied reeds with wire on sledges, special platforms or in the field using a steel cable and pulling devices;

monitoring the loading, securing and unloading of transported cane;

maintenance of tractors and tractors, their preventive and current repairs, participation in other types of repairs, refueling with fuels and lubricants.

176. Should know:

device, driving and traffic rules, rules for carrying out maintenance and repair of serviced tractors and tractors;

rules for carrying out work using trailed and mounted implements, mechanisms, dragging devices and devices;

requirements for the tightness of the bale and the reliability of tying bales;

rules for loading, laying, slinging , tying and unloading cane.

Paragraph 3. Machine operator for harvesting cane, 5th category

177. Characteristics of works:

control of trailed and self-propelled reed harvesters;

regulation of the cutting height of the stems, cutting device and other machine mechanisms, depending on the terrain conditions;

accumulation and dumping of sheaves or portions of reed and cattail of a specified weight onto vehicles;

regulation of the work of the binding machine and filling it with twine;

tractors management and tractors on mowing and formed ;

control of stackers and clamshell loaders mounted on a tractor, tractor or chassis, when loading and stacking sheaves, bales and cane products on vehicles, in stacks and stacks;

driving grab loaders and chassis;

loading cane into the bale chamber with a grab loader with bales tying with sling containers ;

unloading of bales from the baler pressing device onto stubble or vehicles;

identification and elimination of malfunctions of serviced machines;

maintenance of reed harvesters , stackers, balers , grapple loaders and undercarriages.

178. Should know:

device, driving rules of reed harvesters, running bases;

device of boilers , grab loaders, stackers;

rules for sharpening cutting devices of reed harvesters;

properties and consumption rates of fuels and lubricants and methods of their storage;

rules for the maintenance of reed harvesters , stackers, balers , grab loaders and chassis bases;

rules for stacking stacks and stacks;

ultimate load of trailed and mounted implements, mechanisms and devices.

Paragraph 4. Harvester of cane, 3th category

179. Characteristics of works:

mowing of reeds, cattails and kug with a cutter, mower, urak ;

bundling into sheaves, removal and stacking of sheaves and untied reeds into heaps, shisha, piles and stacks;

preparation of a rope from kuga and cattail for bundling sheaves.

180. Should know:

signs of reed maturity;

rules and techniques of manual mowing of reed, cattail and coog;

sizes and methods of knitting sheaves;

rules for stacking sheaves and untied reeds in heaps, shisha, piles and stacks.

Paragraph 5. Reed board press, 2nd category

181. Description of works:

pressing of reed boards under the guidance of a more qualified reed board press;

transportation and cutting of reeds and cattails or trimming them on a cutting machine;

trimming pressed panels to a specified size;

sealing of cut ends of wire, twine and board sides;

loading the cane into the receiving device of the press;

flashing plates when working on presses not equipped with automatic stitching mechanisms;

cleaning plates, laying and transporting them to the warehouse;

elimination of wire breaks, twine on the press;

participation in the elimination of malfunctions of the press and mechanisms.

182. Should know:

the requirements for the quality of reed, cattail and slabs, the rules for their cutting;

rules for working on a cutting machine;

the principle of the press;

rules for cutting, stripping, edging and storing slabs;

rules for laying cane in the press;

device of stitching mechanisms.

Paragraph 6. Reed board press, 3rd category

183. Characteristics of works:

pressing cane slabs on hand presses;

pulling the twine and wire on the press;

selection of reeds and cattails by size;

knitting and sewing of cane bundles with twine, removing them from the press, rolling into a roll, tying and transportation.

184. Should know:

device of hand presses;

technical conditions for the production of plates;

requirements for the quality of reed, twine, wire and slabs;

types of marriage and ways to eliminate it.

Paragraph 7. Reed board press, 4th category

185. Characteristics of works:

pressing, gluing and cutting of reed slabs on mechanical presses and units, their start-up, stop, regulation and adjustment;

identification and elimination of malfunctions of mechanical presses and units.

186. Should know:

device of mechanical presses and units;

thermal mode of operation of the mechanical unit;

state standards for cane slabs.

Chapter 7. Alphabetical index of workers' occupations

187. An alphabetical index of the occupations of workers is given in the annex to the UTQR (issue 37).

Appendix to the Unified Tariff and Qualification Reference Book of Workers' Jobs and Professions (issue 37)

Alphabetical index of workers' occupations

P / p No.	Name of professions	Discharge range	Page
Timber rafting
1.	Winchman	4	3
2.	Unloader of wood from water	3	4
3.	Rafter	3-4	4
4.	Raft shaper	2-5	6
5.	Wood sorter on water	2-3	8
6.	Rafting (sorting) machine operator	4-5	n
7.	Raftsman	3-4	9
Logging works
8.	Automated forestry operator	4	10
9.	Forestry machine operator	7-8	11
10.	Wood splitter	2-3	12
11,	Lumberjack	2-4	13
12.	Timber feller	2-4	14
13.	Forest carter	3	17
14.	Wood feller	6	17
15.	Shtabelevschik wood	3-4	18
16.	Winch for piling and loading timber	4	18
17.	A winchman on a forest skid	5-6	19
18.	Toolman	3-4	20
19.	Sawyer	3	21
20.	Special Assortment Teschik	4	21
21.	Delimbing operator	4-5	21
22.	Branch cutter	3-4	22
23.	Brusher	2-4	23
24.	Barker	3-5	24
25.	Crosscutter operator	5-6	25
26.	Buckler	3-4	26
27.	Manipulator operator	4	27
28.	Whip markers	4	28
29.	Skidding and loading equipment installer	4-5	28
30.	Skidder operator	6	29
31.	Skidder	3-4	30
32.	Choker	4	31
33.	Exported timber supplier	3	31
Logging (general trades)
34.	Locksmith for the repair of forestry equipment	5-6	32
35.	Controller of logging and timber rafting	3-5	33
36.	Auxiliary worker at logging, timber rafting and tapping	1-2	34
37.	Tractor driver preparing felling areas, skidding and hauling timber	5-6	35
38.	Huntsman	3-5	37
39.	Crane operator	4-7	40
40.	Woodgrower	2-6	42
41.	Smokejumper	6-7	46
Tapping the forest
42.	Blaster at forestry	4-5	47
43.	Charcoal scorcher	2-4	49
44.	Wood chemical plant operator	3-4	51
45.	Breeder	3-5	52
Harvesting and processing of cane
46.	Buster	2	53
47.	Reed cutting machine operator	4-5	53
48.	Cane harvester	3	55
49	Cane press operator	2-4	55

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (37-шығарылым) бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 16 қаңтардағы № 13 бұйрығы. Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде 2020 жылғы 17 қаңтарда № 19889 болып тіркелді

2015 жылғы 23 қарашадағы Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 16-бабының 16-1) тармақшасына сәйкес БҰЙЫРАМЫН:

1. Осы бұйрыққа қосымшаға сәйкес Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (37-шығарылым) бекітілсін.

2. Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Еңбек және әлеуметтік әріптестік департаменті заңнамада белгіленген тәртіппен:

1) осы бұйрықты Қазақстан Республикасының Әділет министрлігінде мемлекеттік тіркеуді;

2) осы бұйрық ресми жарияланғаннан кейін оны Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің интернет-ресурсында орналастыруды;

3) осы бұйрық мемлекеттік тіркелгеннен кейін он жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің Заң қызметі департаментіне осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көзделген іс-шаралардың орындалуы туралы мәліметтер ұсынуды қамтамасыз етсін.

3. "Жұмысшылардың жұмыстары мен кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығын (37-шығарылым) бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2012 жылғы 14 тамыздағы № 323-ө-м бұйрығының (Нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 7893 болып тіркелген, Қазақстан Республикасы Орталық атқарушы және өзге де орталық мемлекеттік органдарының актілер жинағында 2012 жылғы 29 қазанда № 22 болып жарияланған) күші жойылды деп танылсын.

4. Осы бұйрықтың орындалуын бақылау Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау вице-министрі А.Ә. Сарбасовқа жүктелсін.

5. Осы бұйрық алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрі

Б. Нурымбетов

Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрінің 2020 жылғы 16 қаңтардағы № 13 бұйрығына қосымша

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (37-шығарылым)

1-тарау. Кіріспе

1. Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығы (37-шығарылым) (бұдан әрі - БТБА (37-шығарылым):

ағаш балқыту;

ағаш дайындау жұмыстары;

ағаш дайындау өндірісі (жалпы кәсіптері);

ағаш шырынын балқыту;

қамыс дайындау және өңдеу жұмыстарын көздейді.

2. БТБА-ны (37-шығарылым) Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі әзірледі.

3. Тарифтік-біліктілік сипаттамалар осы БТБА-да (37-шығарылым) көрсетілген өндірістер мен жұмыс түрлері бар ұйымдардың меншік нысанына және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан, олардағы жұмыстарды тарификациялаған және жұмысшыларға біліктілік разрядтарын белгілеген кезде қолданылады.

2–тарау. Ағаш балқыту өндірісінің жұмыстарға арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Ағаш балқытудағы шығыршы, 4-разряд

4. Жұмыстар сипаттамасы:

сүректерді суда байлау, жағада байлау, суға жіберу, судан шығару және қатарластырып қою, бүлінген жерді жөндеу, салдар дайындау және тиеу-түсіру жұмыстары кезінде шығырды техникалық пайдаланудың және басқару;

шығырды, қозғалтқышты және арқан-блоктық жүйеге күтім жасау және оларды жұмыс күйінде ұстау;

шығыр мен арқан-блоктық жүйеге профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу;

шығыр мен арқан-блоктық жүйені монтаждау мен жинақтауға қатысу, арқандар мен ілмектерді біріктіру.

5. Білуге тиіс:

сүректерді суда байлау, жағада байлау, суға жіберу, судан шығару және қатарластырып қою, бүлінген жерді жөндеу, салдар дайындау және тиеу-түсіру жұмыстары кезінде шығырды техникалық пайдаланудың және басқарудың ережелері, оның құрылымы;

жұмыс орнында шығырды жылжыту және бекіту тәсілдері;

бағыттаушы блоктардың конструкциясы;

арқан мен блоктардың жүккөтерімділігі;

шығыр жұмысындағы ақаулықтарды байқау әдістері мен оларды жою ережелері;

арқан мен ілмектерді біріктіру тәсілдері.

2-параграф. Ағашты судан шығарушы, 3-разряд

6. Жұмыстар сипаттамасы:

механикаландырылған түсіру кезінде ағашты судан дайындау, будаларды, бөренелер мен солқылдақ шыбықтарды тиеуге дайындау;

будалар мен борткомплектілерді алу;

ағашты қатарға жинау және көлденең және бойлай ағаш транспортеріне беру;

ағашты ағаш транспортерінен бассейндерге тастау немесе қатарға жинау;

қысқасын түсіру, оны текшеленген отынға салу;

от жағатын қағазды өзеннің түбінен көтеру, оны плашкоутқа немесе жағалауға қатарлап қолмен және механизмдерді пайдаланумен салу;

мұзды қардан тазалау, қатарға аратөсемді салумен ағашты мұзға салу және қатар қалыптастыру;

аратөсемдерді шабу және қатардың бастиегін салу.

7. Білуге тиіс:

шығару механизмдерінің, аспаптардың, қолданылатын аспаптың құрылысы;

судан ағашты шығарған кезінде және от жағатын қағазды көтеру кезінде жұмыс тәсілдері;

ағашты қатарға жинау ережесі;

ағаш сортименттері және оларға мемлекеттік стандарттар.

3-параграф. Балқытушы, 3-разряд

8. Жұмыстар сипаттамасы:

жаға еңістері мен тайыз жерлерден ағаштарды ығыстырып тастау, өзен бойынша ағаштардың жүзіп кетуін қамсыздандыру;

бөгеттер және кедергілер арқылы ағаштардың өтуі;

өзендерді суару және ағаштардың жүзуі кезеңінде суару құралдарын қамсыздандыру бойынша жұмыстарды орындау;

ағашты балқыту кезеңінде бондардың қызмет көрсетуі;

салдың жарамдылығын қадағалау, сүректі және такелажды қорғау, айлақтарды жөндеу және сал қозғалысы кезінде өзге де ақаулар мен сынуларды жою, жолда салды басқару, тұрақтандыру үшін салдарды жағаға тарту;

кошельдерді толтыру және тарту;

жылжытқыштардағы бөгеттердің құрылғысы және қондырғысы;

тұрған орнынан салдарды өзен магистральдарына шығару, салдарды аялдамаларға тарту және нығайту және олардың соңғы пункттерін қондыру;

екі қатарға дейінгі әртүрлі конструкциялар мен өзге жүзуші құралдардың тірелген плиткаларды салу және жөндеу;

щиттерді, рейлерді дайындау, ырғақтарды дайындау;

қалашықтарды дайындау, орнату және бекіту;

қалашықтарға төсей отыра кергілерді қондыру;

көпіршіктерді төсеу (қаптау);

басқыштарды қою;

запаньдар мен өзге де құралдарға арналған жағалық тіреуіштерді қондырғылар;

еңістіктерді жинау және қою, штабельдерді өңдеу, әртүрлі конструкциялы дарбазаларды қондыру және жөндеу;

жатақты тазалау, бас дәлізді өңдеу;

жүзуші құралдардың сүйретілуі;

балқытушы машиналарды тазалау;

қара күйені ұстағыштарды қою.

9. Білуге тиіс:

мольдық ағаш балқытудың, салдарды балқытудың, ағаштарды суға қолмен және механизациялық тастаудың әдістері мен жолдары;

жүзуші жабдықтарды қондыру және орындарын ауыстыру әдістері;

заторлардың пайда болуы және ескерту шаралары;

салдардың жүзуі үшін қажетті арнайы құралдардың типтерінің қондарығылары;

тағайындалуы, жағаларды және өзендердің еңістерін нығайту бойынша жұмыстарды өндіру ережесі;

иістің мақсаты және олардың түрлері;

ағашты балқытуда қолданылатын бондардың, рейлердің және тіректердің типтері;

запаньдар және өзге де жүзуші құралдар үшінжағалық тіреуіштердің конструкциясы, оларды дайындау әдістері;

жүзуші құралдарды нығайту үшін қолданатын такелаждардың түрлері және олармен жұмыс жасау әдістері.

4-параграф. Балқытушы, 4-разряд

10. Жұмыстар сипаттамасы:

балқытудағы апаттарды қолмен және механизацияланған әдіспен жою;

заторларды, заломдарды өңдеу және қолмен және механизацияланған әдіспен басты, қолдаушы және қабылдаушыларда күш салуы;

лоттарды, шынжырларды, зікірлерді қолдана отырып, тартымдылықпен және өз бетінше жүзу барысында жүргізуші бірлікті басқару;

тіреуші плиткаларды, конструктивті бондарды және екі қатардан жоғары өзге де жүзуші құралдарды салу және жөндеу;

басты дәліздің, сұрыптаушы және формалық торшалардың, шығарушылардың, бас дәліздің бойымен және оны кесетін бонданды қою;

зәкірмен штоктарды дайындау және өңдеу, зәкірлерде және өтектерде шеймаларды өңдеу;

зәкірлерді түсіру және көтеру;

бондарда анкерлік құлыптарды қондыру;

құлыптарға бекіте отырып, бондар бойынша жатақтарды төсеу;

балқытушы машиналарды қою;

бондарды, сұрыптаушы және құралдарды қалыптастырушыларды жинау.

11. Білуге тиіс:

балқытуда апаттарды ескерту немесе жою барысында механизмдердің көмиегі арқылы және қолмен жұмыстарды орындау әдістері;

бөртпелерді қалыптастыру шарттары;

күш салушыны қамсыздандыру қондырғылардың конструкциясы және оларды арнада қондыру кестесі;

заторларды, заломдарды және күш салушыларды өңдеу әдістері;

құйма бассейнде салдарды балқыту ережесі, салдардың көлемі мен конструкциясы;

конструктивті бондар және екі қатар жабдықтардан жоғары өзге де жүзуші жабдықтар үшін плитка қондырғылар;

жүзуші жабдықтарды қоюдың және жинаудың кестесі мен әдістері;

салда такелаждың және құралдардыңі белгіленуі;

жабдықтармен, арқанмен нығайтудың әдістері және стандық такелажбен жұмыстардың жолдары (лоттар, зәкірлер).

5-параграф. Салдарды қалыптастырушы, 2-разряд

12. Жұмыстар сипаттамасы:

шоғырлау машиналарына шоқтарды әкету;

шоқтарды сортименттер бойынша сорттау;

будаларды салдарды құру учаскелеріне қою;

құру пункттерінде шоқтарды бекіту.

13. Білуге тиіс:

будаларды орнынан ауыстыру тәсілдері мен әдістері;

ағаш материалдарын маркалау.

6-параграф. Салдарды қалыптастырушы, 3-разряд

14. Жұмыстар сипаттамасы:

такелажды салдарды қалыптастыру аудандарына жақындату және әкелу;

тіректі беру;

ағаш қоятын жерге жіберу үшін тіректі бұрғылау және шынжырлармен және сыммен қосу;

қаптауға арналған ширманың ілінісуі;

түсіру жерлерінде орнатумен салдарды жинау;

такелажды алып салдарды шлаговкалау және бөлшектеу.

15. Білуге тиіс:

балқытуда қолданылатын такелаждың түрлері мен оларды ұстай білу ережесі;

садарды қабылдау ережесі мен қалыптастыру тәсілдері.

7-параграф. Салдарды қалыптастырушы, 4-разряд

16. Жұмыстар сипаттамасы:

жинақтаушы машиналармен сызықтарға және секцияларға қалыптастырумен будаларды және өзге қосу және сорттау;

салды дайындау, салдарды және бастаушы бірліктерді құру;

қалыптастырушы аулаларда салдарды қалыптастыру, зәкірлерді құру және салдарды толық жабдықтау бойынша өзге жұмыстар;

шабу, бітеу құрылғысы;

салдардың жоғарғы жабдықтарын дайындау (тіреуіштер, коромысел);

ағашты бітеуге, торларға, киіздерге, шоқтарға тиеу және оларды қалыптау;

қайта жіберу кезінде салдарды ұстап қалу, сүтпен және тығыз құйма кезінде өзен сағаларында айлақ салу;

қорытпаның транзиттік жолдарында және ағашты түсіру пункттерінде салдарды қайта қалыптастыру және тарату.

17. Білуге тиіс:

салдардың және жүргізуші бірліктердің түрлері мен конструкциясы;

әртүрлі салдарды құру, қайта құру және тарату технологиясы;

оларды жабдықтау бойынша жұмыс тәсілдері;

сүрек сортименті мен түрлері бойынша сал бірліктерін сұраптау ережелері;

құру, қайта құру және тарату жұмыстарын ұйымдастыру;

реяларды зарядтауы;

салдарды айлақтау ережелері;

салдарды құру және жабдықтаудың техникалық шарттары.

8-параграф. Салдарды қалыптастырушы, 5-разряд

18. Жұмыстар сипаттамасы:

көл салдарын және сигаралардан салдарды қалыптастыру;

бастаушы бірліктердің, маткалардың, Зайцев плиткаларының құрылысы;

ағашты сигараға тиеу, көл салдарын және сигаралардан салдарды тарту мен шынжырлау.

19. Білуге тиіс:

бастаушы бірліктердің, көл салдарының және сигаралардан салдардың түрлері мен құрылымдары;

салдарды қалыптастыру технологиясы және оларды жабдықтау бойынша жұмыс тәсілдері;

қолданылатын жабдық пен такелаждың түрлері;

мүмкін жарамдылық нормалары.

9-параграф. Суда ағашты сұрыптаушы, 2-разряд

20. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты негізгі сұрыптау дәлізімен, сұрыптау аулаларымен, әкелетін дәліздер, бассейн аулалары бойынша жылжыту.

21. Білуге тиіс:

ағаш материалдарын суда жылжыту тәсілдері мен әдістері.

10-параграф. Суда ағашты сұрыптаушы, 3- разряд

22. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты қақпаларға беру (жақындату) және олардан өткізу;

ағашты сұрыптау аулалар бойынша іріктеу;

будаларды ұсақтау станогының дәлізіне жақындату және дайындау;

сым немесе арқанды байлау арқылы байламдарды тарту;

ағашты сумен тиеу механизмдеріне беру;

аралауға беру кезінде екі аралық диаметрлері бойынша бассейнде бөренелерді сұрыптау.

23. Білуге тиіс:

ағаш материалдардың орнын ауыстыру тәсілдері мен әдістері;

ағаш сортименттері және оларға мемлекеттік стандарттар;

ағаш материалдарын маркалау;

ұсақтау жабдықтары мен құралдың әрекет ету қағидалары;

ағашты түсіру механизмдеріне беру ережесі.

11-параграф. Шоғырлау (сұрыптау) машинасының машинисі, 4-разряд

24. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты шоғырлау (сұрыптау) кезінде шоғырлау (сұрыптау) машинасын басқару;

шоғырлау (сұрыптау) машинасының үздіксіз жұмысын қамтамасыз ету, қарау, майлау, профилактикалық және ағымдағы жөндеу жүргізу;

шоғырлау (сұрыптау) машинасының күрделі жөндеу жүргізу үшін ақау тізімдемелерін құрастыру.

25. Білуге тиіс:

ағаш материалдарын сұрыптау, будаларды шоғырлау ережесі және оларға техникалық шарттар;

шоғырлау (сұрыптау) машинасының құрылысы және техникалық пайдалану ережесі;

тозған бөлшектерді ауыстыру тәртібі, майлау материалдары мен отынның түрлері, қасиеттері.

Шоғырлау (сұрыптау) машинасын орта және күрделі жөндеуге қатысу кезінде - 5-разряд.

12-параграф. Шоғырлаушы, 3-разряд

26. Жұмыстар сипаттамасы:

навигациялық шоғырлау кезінде – қылды жинау және тегістеу, сигнал беру, ағашты суда механикаландырылған топтастыру кезінде дайын шоқтарды бұру;

бір - және көп қатарлы шрғырлау бірліктерін жинау;

жағалаулық шоғырлау кезінде ағашты штабельдерден домалату, буда жинау, чокерлермен ілу, арқандармен және ауыр арқанмен жұмыс.

27. Білуге тиіс:

шоғырлау бірліктерінің түрлері мен құрылымдары;

суда ағашты шоғырлау ережесі;

ағаш материалдарының сортименттері, буда байлау ережесі және байлау материалына қойылатын талаптар;

шоғырлау және байлау такелажы мен арқандардың, ағаш материалдарының жарамдылық нормалары;

шоғырлау жұмыстары кезінде ақаудың түрлері мен себептері;

оның алдын алу және жою бойынша шаралар.

13-параграф. Шоғырлаушы, 4-разряд

28. Жұмыстар сипаттамасы:

суда және жағалық шоғырлауда механикаландырылған топтастыру кезінде будаларды байлау;

қысқартулар, бітеулер жасау;

байлау сымын дайындау;

шетін түзеткішпен буданың шеттерін тегістеу.

29. Білуге тиіс:

будалардың байлау технологиясы мен құрылғылар;

байлау материалына қойылатын техникалық талаптар.

3–тарау. Ағаш дайындау жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Автоматтандырылған ағаш транспортерінің операторы, 4-разряд

30. Жұмыстар сипаттамасы:

домалақ ағаш материалдарының белгіленуін анықтау, сортименттер бойынша ағаш материалдарын сорттау кезінде ағаш жинақтағыштар бойынша бөлу кезінде ағаш транспортерінің автоматтандырылған сортын басқару;

сорттау маңының бойында ағаш материалдарын жылжытуды және берілген ағаш жинақтағыштарға әртүрлі құрылғыларды тастауда қадағалау;

жекелеген тораптардың жұмысын, автоматтандырылған ағаш транспортердің электрлік және жарық дыбыстық жүйелерін қадағалау;

автоматтандырылған ағаш транспортерін реттеу және жөндеу;

автоматтандырылған ормантранспортерін сынау жүргізуге және жөндеуге қатысу.

31. Білуге тиіс:

ағаш жұмыстары туралы негізгі мәліметтер;

ағаштың ақаулары;

дайындалатын сортименттерге қойылатын техникалық талаптар, оларға мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар;

жыныстары мен сорттары бойынша домалақ ағаш материалдарын сорттау тәсілдері;

түйіндер мен жүйелердің құрылысы, жұмыс істеу қағидасы, техникалық пайдалану ережесі;

автоматтандырылған ағаш транспортерінің механизмдерін реттеуге техникалық шарттар.

2-параграф. Ағаш дайындайтын машинаның машинисі, 7-разряд

32. Жұмыстар сипаттамасы:

ағаш бөліктеріндегі ағаштарды үю, таңдау және трельдеу; бұтақтардан тазалау және солқылдақ шыбықтарды қырқып кесу; ағаш бөліктерінде, тиеу пункттерінде, жоғарғы және аралық қоймаларда түбірлер мен осмолды таңдау, тамырымен жұлу бойынша жұмыстарды орындау кезінде әр түрлі жүйелердің ағаш дайындайтын машиналарын басқару;

ағаш дайындайтын машиналардың жабдығы мен механизмдерін реттеу, олардың олқылықтарын анықтау және жою;

ағаш дайындайтын машиналарға, тіркеме және аспалы құрылғыларға техникалық қызмет көрсету және жөндеудің барлық түрлеріне қатысу.

33. Білуге тиіс:

ағаш дайындайтын машиналардың, тіркеме және аспалы құрылғылардың құрылымы;

ағаш дайындайтын машинаның қозғалтқышының жұмыс істеу қағидасы және оны реттеу ережесі;

ағаш дайындайтын машинаның электро-, пневмо- және гидрожабдығының құрылысы;

кеспеағаш жұмыстарын орындаудың ұтымды тәсілдері мен технологиясы;

ағаш кесулерде жүктерді тасу және қозғалыс ережесі;

жанатын- майлайтын материалдардың сорттары мен отынның негізгі түрлері;

ағаш дайындайтын машиналардың механизмдері мен жабдықтарының ақаулықтарын табу және жою әдістері;

технологиялық жоңқаға техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар.

34. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

3-параграф. Ағаш дайындайтын машинаның машинисі, 8-разряд

35. Жұмыстар сипаттамасы:

операциялар кешенін орындау кезінде, электрондық жүйемен жабдықталған түрлі жүйедегі ағаш дайындайтын машиналарды басқару: ағаштарды құлату, кесу, қармау, бұтақтарын кесу, іске жарамды сортименттерінің максималды түрде шығуын есепке ала отырып, солқылдақ шыбықтарды сұрыптар мен сортименттерге белгілеп, кесу;

ағаш кесу жұмыстарын орындау кезінде автоматтық өртке қарсы жүйе мен өлшеу компьютері үшін кубатуралы бағдарламаны қолдану;

ағаш дайындайтын машинаның басқару жүйесі мен механизмдерін реттеу;

ағаш дайындайтын машинаның жабдықтары мен механизмдеріндегі ақаулықтарды анықтау және жою;

ағаш дайындайтын машинаның басқару жүйесі, механизмдері мен тораптардың техникалық қызмет көрсетуі және жөндеудің барлық түрлеріне қатысу;

ағаш дайындайтын машиналар жабдықтары мен механизмдеріне жанар-жағар май материалдарын құю.

36. Білуге тиіс:

жабдықтардың механизмдері, торап құрылысы және ағаш дайындайтын машинаны басқарудың жүйелері;

ағаш өңдейтін машина қозғалтқышының жұмыс істеу қағидасы және оны реттеу ережелері;

электроника мен электротехниканың негіздері;

ағаш дайындау машинасының пневмо-, гидро- және электр жабдықтарының құрылғысы;

ағаш дайындау машиналарын басқару жүйесін және механизмдерін, тораптарын реттеуге арналған техникалық шарттар;

ағаш кесу жұмыстарды орындаудың оңтайлы әдістері;

дайындалатын сортименттерге қойылатын техникалық талаптар, техникалық шарттар және мемлекеттік стандарттар;

солқылдақ шыбықтарды сортименттерге оңтайлы бөлудің тәсілдері;

ағаш кесетін жердегі қозғалыс және жол жүру ережелері;

жанар-жағар май материалдарының сұрыптары және отынның негізгі түрлері.

37. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

4-параграф. Ағаш жарушы, 2-разряд

38. Жұмыс сипаттамасы:

кеспеағаштардан, жоғарғы және төменгі қоймалардан басқа, барлық өндірістік учаскелердегі сыналарды, кувалдар мен өзге де құрылғыларды қолдана отырып, отын мен жіпті қолмен балтамен шабу;

қол араларымен ағашты аралау;

отынды тасу, іріктеу, салу;

балта мен қол араларын қайрау және жану.

39. Білуге тиіс:

отынды қолмен жару мен аралаудың амалдарын;

ағаштардың негізгі тұқымдары;

отын көлемі, оны салудың тәртібі;

балта мен қол араларын қайрау мен жанудың амалдары.

5-параграф. Ағаш жарушы, 3-разряд

40. Жұмыс сипаттамасы:

механикалық колундардың барлық түрінде отынды, осмол, балансты жару, механикалық және электр жетектегі аралармен отынды аралау;

механикалық колун мен механикалық және электр жетектегі араларды қосу, тоқтату, реттеу, ағымдағы жөндеуден өткізу;

ағаш өнімдерін тасымалдау, іріктеу, салу.

41. Білуге тиіс:

ағашты механикаландырылған шабу тәсілдері;

механикалық немесе электр жетегі бар механикалық колундар мен аралардың құрылғысы, пайдалану ережесі;

олардың механизмдерін майлау тәсілдері;

ағаш өнімдеріне мемлекеттік стандарттар.

6-параграф. Ағаш кесуші, 2-разряд

42. Жұмыстар сипаттамасы:

бұталарды шабу және орман алдындағы талдар арасында қарды тазалау;

орманды қыстақ даярлаудан кейін қалған шыбын қалдықтарынан орманды тазарту;

дуалдарды үйме етіп жинау, шабын қалдықтарын жағу;

ормандағы осмолды жерден тазартып жинау;

осмолдарды үйме етіп жинау;

түбірлерді тамырларын жұлғаннан кейін домбықтау;

құрайларды жинау және орманның жүргізу жолына қалау;

түбірлік осмолды даярлау барысында түбір асты шұңқырларды себу және теңестіру;

жарылыстық жұмыстар жүргізу барысында қауіпті аймақты күзету.

43. Білуге тиіс:

бұталарды шабу, талдар маңайындағы қарды тазалау ережесі;

жарылыс жұмыстарын жүргізу ережесі.

7-параграф. Ағаш кесуші, 3-разряд

44. Жұмыстар сипаттамасы:

балқыту деректемелерін даярлау - вицтер, ромжин, багровищелер, кокор және накуроктар, құрсауға арналған кольелер;

жоғары және төменгі қоймаларда, орманда ағаш жару;

ұзындықты домбықтау, енді, жарылған сортименттердің ағаштарды және өзге де дайындамаларды қалау;

дұрыс қалыптағы ағаш кесуші құралдың құрылымы, оны қайрау және түзеу.

45. Білуге тиіс:

балқытушы деректемелерді даярлау тәсілдері;

ағаштарды жару мен қалау, текшеленген отынға жарылғансортименттерді қалау, ұзындықты домбықтау;

ағаш кесуші құралды жөндеу мен қайрау ережелері.

8-параграф. Ағаш кесуші, 4-разряд

46. Жұмыстар сипаттамасы:

түбірлерді жерімен қоса аралау, моторсыз аралар көмегімен бұта және қурайды даярлау;

кесілетін ағаштардың жанында жұмыс орнын даярлау;

сәйкесінше қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелеріндекөзделген жағдайларда орманды дуалдаушыға дуалдау барысында көмек көрсету.

47. Білуге тиіс:

ағаштарды дуалдау барысында жұмыс орнын даярлау, қурайды даярлау ережелері;

моторсыз араның құрылымы;

оны пайдалану және аралық шынжырларды қайрау ережелері.

9-параграф. Ағаш материалдарын үюші-аударушы, 2-разряд

48. Жұмыстар сипаттамасы:

тақтай, бөрене, шпал, шпал кесінді, қабық, қылқан жапырақтары және өзге ағаш материалдарын арбаға немесе тасымалдағышқа тиеу;

тасымалдағышпен ағаш материалдарының біркелкі орналасып, түсуін реттеу;

үйінді мен кептелісті болдырмау;

тасымалдағыштар бөтен заттарды алып тастау;

ағаштар мен қыртыс тақтайды өңдеу және қалайтын жерлерге ауыстыру;

кесілгеннен кейін шайырды жартылай қатты арқанға байлап текшеленген отынға немесе ағаш кесетін жердегі контейнерлерге немесе ішкі қоймаларға қалау;

төсемдерді, тіреуіш сақиналар мен тіреулерді дайындау және сала отырып, үйіп түсіргеннен кейін шайырларды қатарлап салу;

ағаш өңдеу станоктарынан сүректі ауыстыру, ағаш тасымалдағыштардан, арбалардан түсіру (құлату) және сүректі төсеу;

ағаш тасымалдауышты қарау және тазалау.

49. Білуге тиіс:

ағашты өңдеу және бөлу кезінде қолданатын тасымалдау құралдарының құрылысы;

ағаш сортименттері және оларға қойылатын мемлекеттік стандарттар;

ағаш материалдарын қоймаға қаттау ережелері;

томарлар мен шайырларды үйінді мен текшеленген отынға қалау ережелері.

10-параграф. Ағаш материалдарын үюші-аударушы, 3-разряд

50. Жұмыстар сипаттамасы:

жүктеу пункттері мен қоймаларында ағаштың кезеңдік және операция аралық запастарын құру, шығыр немесе трактордың көмегімен тарқату-тіркемемен ағаш таситын автокөліктер мен тар табанды темір жолдардың тіркеуіне 10 кубтық метрге дейін көлемді ірі пакеттегі ағаштар мен солқылдақ шыбықтарды тиеу кезінде бағаналарды бекіту, арқандау, буманы жасау, қанаттарды бұзып тасу, тақтай, бөрене, шпал, шпал кесінді, қабық, қылқан жапырақтары және өзге ағаш материалдарын арбаға немесе тасымалдағышқа тиеу, тасымалдағышпен ағаш материалдарының біркелкі орналасып, түсуін реттеу, үйінді мен кептелісті болдырмау, тасымалдағыштар бөтен заттарды алып тастау;

жылжымалы құрамда жүкті қалау және байлау;

жүкті тиеу орнына ауыстыру;

төсемдерді, бағаналарды дайындау оларды орнату;

ағаш тасу жолдарының жылжымалы құрамынан ағаш, шайыр, томар, ағаш химиялық өнім, ағаш дайындамаларының қалдықтары және өзге ағаш материалдарын механизмделген түрде түсіру кезінде чокерлер, арқаннан ағыту және жүкті текшеленген отынға қатарлап қалау;

шайырдың кесектерін стандартты және стандартты емес ретінде сұрыптау, оны топырақтан, көгергеннен, күйгеннен, тастардан тазалап, стандартты кесектерді текшеленген отынға қалау;

қатарланған отынды дөңгелетіп кеңейту және дөңгеленген ағашты ағаш тасымалдағышқа, шпал кесетін станоктарға, пилорамаларға даналап беру, жақшаның ішін аудару (кіші арбаға үйілме, пилорамаларды және шпаларды істеп шығарғанда пилорамада, станокта шiлтерді бекіту мен бұрылу);

ағашты қыздыру орнына оны ауыстыру (ашық секциялы дәнекерлеу бассейні);

таратушы ағаш тасымалдағыштарға ағашты қолмен лақтыру;

өлшемдері мен сұрыптары бойынша сұрыптап, ағаш шикізатын секционды бассейнге беру;

шпалдар мен кесілген ағаш дайындамаларын түрлер мен сұрыптары бойынша қалау;

ағаш өңдейтін станоктардан ағашты орнынан алмастыру, ағаш тасымалдағыштардан, арбалардан аудару, ағашты қалау.

51. Білуге тиіс:

жүкті қат-қабат қып үйіп жаю, тиеу және түсіру ережелері;

ағашты өндіріске беру ережелері;

ағашты тиеу және түсіру әдістері;

ағаш материалдарын таңбалау және маркалау ережелері;

ағаштың сортименттері және оларға қойылатын мемлекеттік стандарттар;

қатарлап үю, түсіру, тиеу және ағаш шикізатын беру кезінде қолданатын құрылғылар мен аспаптардың құрылысы мен міндеттері.

11-параграф. Ағаш материалдарын үюші-аударушы, 4-разряд

52. Жұмыстар сипаттамасы:

жүктеу пункттері мен қоймаларында ағаштың кезеңдік және операция аралық запастарын құру, шығыр немесе трактордың көмегімен тарқату-тіркемемен ағаш таситын автокөліктер мен тар табанды темір жолдардың тіркеуіне 10 кубтық метр көлемді ірі пакеттегі ағаштар мен солқылдақ шыбықтарды тиеу кезінде бағаналарды бекіту, арқандау, буманы жасау, қанаттарды бұзып тасу;

тіреулерді бекіту;

ағашты түсіру кезінде арқандарды ағыту;

үйілген солқылдақ шыбықтар мен ағаштардың бұтақтары мен ұшар бастарын қию;

жүк арту қондырғыларын бөлшектеу және жинақтауға қатысу;

жылжымалы құрамға өрім тал пакетін қалауға қатысу;

қатарланған ағаштың қалыптастыру және жайып салу бойынша жұмыстарды орындау;

қатарлап үйілген отынды жайып салу кезінде шығырдың көмегімен шоқты қаю.

53. Білуге тиіс:

ірі габаритті ағаштар мен солқылдақ шыбықтарды үюдің әдістері мен ережелері;

қанаттар мен блоктардың жүк көтеруі;

қанаттарды қиысып келтірудің және кесудің әдістері;

ілмелердің құрылысы;

блоктар мен қанаттарды бекітудің әдістері;

діңгектерді созу арқылы бекіту;

қатарларды қалыптастыру, салу және жаю ережесі.

12-параграф. Ағаш тасушы, 3-разряд

54. Жұмыс сипаттамасы:

ағаш, орманхимия өнімдерін, томарлар мен каррожабдықтарды орманнан атты шаналар, арбалармен тиеу және соңғы аялдамаларға тасу, оларды тиеу, буу (іліну), түсіру (төгу), қатарлау немесе үю;

арбалар, шаналарды, әбзелдерді жөндеу;

аттарды күту.

55. Білуге тиіс:

атқа, шанаға, арбаға түсетін жүктемені;

жүктерді салу, байлау, түсірудің тәсілдерін;

қоймалардағы қатарлардың орналасу сызбасы мен оларға ағаш материалдарын салу ережелерін;

аттарды күту ережелерін;

аттарды тамақтандырудың нормалары мен уақытын;

мал дәрігерлігінің негіздерін.

13-параграф. Ағаш шабушы, 6-разряд

56. Жұмыс сипаттамасы:

ағаштар, шөпшекті және өзге ұсақ ағаштар мен талдарды бекітілген мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес әр түрлі бензомоторлы аралармен аралау;

ағаш тасымалдауға жолдар, ағаш тиеу алаңдарын, ағаш шаруашылығының қоймаларын дайындағанда ағаштар мен томарларды шабу;

ағаш шабу алаңдарында редукторсыз бензомоторлы аралармен ағаштарды құлату, бұтақтарды кесіп тастау, талдарды белгілеу, сортименттерді шабықтау жұмыстарын жүргізу;

әр түрлі бензомоторлы араларды, құлату гидравликалық клин мен өзге қосалқы аспаптарды жөндеу, оларға техникалық қызмет көрсету, ара шынжырларын ауыстыру, тазалау, майлау және жанармай құю;

ағаштарды жеке құлатқанда – аралайтын ағаш маңын даярлау.

57. Білуге тиіс:

әр түрлі бензомоторлы аралар мен құлату гидравликалық клиндерінің құрылымы мен қолданылуы;

ағашты шабу орындарын ұйымдастырудың ережелері мен сызбаларын;

шабуға ағаш таңдау ережелері;

дайындайтын сортименттерге техникалық талаптар;

талдарды сортименттерге дұрыс бөлу тәсілдері;

ағаш құлату, бұтақтарды кесіп тастау, бұталарды белгілеу, сортименттерді шабықтау жұмыстарын жүргізудің дұрыс амалдары;

ағаш материалдарына мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар;

ара шынжырларын және өзге кесу аспаптарын қайрау ережелері;

ағаш шабуда жұмыс орнын даярлаудың ережелері.

14-параграф. Ағашты қатарға жинаушы, 3-разряд

58. Жұмыстар сипаттамасы:

бөренелерді солқылдақ шыбықтарды қырұқып кесу жерінен алыс әкету, оларды вагонеткаға, шынжырға, ағаш транспортерінің лентасына, элеваторға дөңгелету;

бөренелерді қатарларға апарып тастау, оларды сорттары мен мөлшерлері бойынша сорттау, бөренелерді вагонеткадан, ағаш транспортерінен аудару, дөңгелету және қатарға салу;

қатар мен ағаш жинақтағыштағы бөренелердің (сортименттердің) шеттерін тегістеу.

59. Білуге тиіс:

домалақ ағаштың сортименттері және оларға мемлекеттік стандарттар;

сортименттерді білдіретін шартты белгілер (маркалар).

15-параграф. Ағашты қатарға жинаушы, 4-разряд

60. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты қалыптастыру және қатарға жазу бойынша жұмыстарды орындау;

қатардың аратөсемдерін келтіру және ұшын орнату;

шығырдың көмегімен жазу кезінде будаларды арқанмен байлау;

түбір мен осмолды бурттар мен текшеленген отынға жинау;

домалатулардың құрылысы.

61. Білуге тиіс:

қатарларды қалыптастыру, салу және жазу ережесі:

қатардың тұрақтылық шарттары;

түбір мен осмолды бурттар мен текшеленген отынға жинау ережесі.

16-параграф. Ағашты қатарлау және тиеудегі шығыршы, 4-разряд

62. Жұмыстар сипаттамасы:

сүректерді қатарластыру, байламдарды гидравликалық науаға және тасымалдағышқа сүйреп әкелу, судан сүректерді шығару, сүректерді суға домалату және тиеу-түсіру жұмыстары кезінде шығырды басқару;

шығырға техникалық қызмет көрсету дәне ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу;

арқан мен ілмектерді біріктіру тәсілдері;

қызмет көрсететін жабдықтарды құрастыру және бөлшектеу жұмыстарына қатысу.

63. Білуге тиіс:

сүректі тиеу, түсіру, қатарлау, судан шығару және суға домалату кезінде шығырды басқару ережелері мен оның құрылымы;

жұмыс орнында шығырды жылжыту және бекіту тәсілдері;

шығырдың бағыттаушы блоктары және арқандарының конструкциясы мен жүккөтерімділігі;шығыр жұмысындағы ақаулықтарды байқау әдістері мен оларды жою ережелері;

арқан мен ілмектерді біріктіру тәсілдері.

17-параграф. Ағаш тасымалындағы шығыршы, 5-разряд

64. Жұмыс сипаттамасы:

ағаштарды, шыбықтар мен сортименттерді тиеу пункттеріне, жоғарғы қоймаға ағаш кесілетін жерден сүйрегенде (тасымалдағанда, таудан түсіргенде) электрқозғалтқыш немесе іштен жану қозғалтқыш жетегі бар әр түрлі тасымалдайтын шығырды сынақтан өткізу, басқару, техникалық қызмет көрсету, ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу, құрастыру, бөлшектеу;

тасымалдайтын шығыр жетегінің механизмін реттеу, іске қосу және тоқтату, олардың ақауларын анықтау және жою;

тасымалдайтын шығырларға техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеу жұмыстарын жүргізу;

тасымалдайтын шығырларды құрастыру, бөлшектеу және оларды сынақтан өткізу;

орындалған жұмыстардың есеп журналын жүргізу.

65. Білуге тиіс:

электрқозғалтқыш немесе іштен жану қозғалтқыш жетегі бар әр түрлі тасымалдайтын шығырдың мақсаты, құрылымы, жұмыс істеу принципі, жылжыту және бекіту ережелері, ақаулықтарды жою, құрастыру және бөлшектеу тәсілдері;

ағаш кесу орындарын дайындау сызбасы.

18-параграф. Ағашты тасымалындағы шығыршы, 6-разряд

66. Жұмыстар сипаттамасы:

ағаш бөліктерінен жоғарғы қоймаларға, ағаштарды, солқылдақ шыбықтарды, сортименттерді тиеу пункттеріне тасу (таудан түсіру) кезінде электрқозғалтқыш немесе іштен жану қозғалтқыш жетектегі әр түрлі шығырларды ағаш, шыбықтарды тасымалдағанда, таудан түсіргенде басқару, техникалық қызмет көрсету, ағымдағы жөндеуден өткізу, құрастыру, бөлшектеу, сынақтан өткізу және оларды ағаш тасымалындағы құралдарға тиеу (тар рельсті темір жолдардағы тізбектер, тімркемелерімен автомобильдер, шаналар және тағы өзге);

агрегатты шығырлардың жетек механизмдерін реттеу, қосу және тоқтату;

шығыршықтарға техникалық қызмет көрсету және ағымдағы жөндеуден өткізу;

шығыршықтарды құрастыру мен бөлшектеу, оларды сынау;

жасалған жұмысты тіркеу журналын жүргізу.

67. Білуге тиіс:

электрқозғалтқыш немесе іштен жану қозғалтқыш жетектегі әр түрлі шығырлардың пайдалану мақсаты, құрылымы, жұмыс істеу принципі, қозғалу мен бекіту ережелері, ақауларын жою тәсілдері, құрастыру мен бөлшектеу ережелері;

ағаш шабу орындарын әзірлеу сызбасы.

19-параграф. Ара түзеуші, 3-разряд

68. Жұмыстар сипаттамасы:

қолдық араларды тістерін қайрау, тарту, фугалау, түзету, кесу, қысқартып кесік және қалыпқа келтіру;

қол аралардың рамаларын даярлау, қиыстырып келтіру, құрастыру;

араларды дәнекерлеу;

қабықтау күректерін түзету, қайрау, жөндеу.

69. Білуге тиіс:

қолдық ағаш шабатын құралды дайындауға арналған металдар мен абразивті материалдардың негізгі қасиеттері;

ағаш шабатын құралды қайрау мен түзеуге арналған станоктарды пайдалану ережесі.

20-параграф. Ара түзеуші, 4-разряд

70. Жұмыстар сипаттамасы:

ара шынжырларын қайрау, түзету және жөндеу;

қырқып кесу агрегаттары мен қондырғыларының араларын қайрау, тегістеу, тарту;

ара шынжырлары мен қырқып кесу агрегаттары және қондырғыларының араларын қайрауға арналған станоктарды жөндеу, орнату және дайындау.

71. Білуге тиіс:

ара шынжырлары мен қырқып кесу агрегаттары және қондырғыларының араларын қайрауға арналған станоктарды қайрау, тегістеу, тарту ережесі;

ара шынжырлары мен қырқып кесу агрегаттары және қондырғыларын дайындау үшін қолданылатын металдардың негізгі қасиеттері;

ара шынжырларын қайрауға арналған станоктардың, аралардың құрылысы және оларды орнату ережесі.

21-параграф. Арашы, 3-разряд

72. Жұмыстар сипаттамасы:

бөренелерді белгілеу және қолмен брустар мен тақтайға аралау;

бөренелерді бойлай аралауға арналған араны қайрау және түзеу.

73. Білуге тиіс:

бөренелерді бойлай аралау ережесі;

ағаш материалдарына техникалық шарттар;

бөренелерді бойлай аралауға арналған араларды қайрау және түзеу ережесі.

22-параграф. Арнайы сортименттерді жонушы, 4-разряд

74. Жұмыстар сипаттамасы:

шот балтаның және өзге құралдың көмегімен қарулы және шағын калибрлі қалыптарды, ер жасайтын пластиналарды, оқпандық бастырмаларды, жиектерін дайындау;

артбрусты, кенелік және шаңғы қалыптарды, тоғынға арналған емен жақтауларды, экспорттық слиперлерді бөлшектеу және сүргілеу.

75. Білуге тиіс:

арнайы сортименттерді дайындау технологиясы;

ағаш жыныстарының қасиеттері мен ағаш мүкістері;

дайындалатын бұйымдарға техникалық шарттар.

23-параграф. Бұтақ кесу қондырғысының операторы, 4-разряд

76. Жұмыстар сипаттамасы:

ағаштар будасын тарту және оны бұтақ кесетін қондырғының осіне бұрышпен беру;

ағаштардың будасын манипулятормен бөлу, бұтақ кесетін қондырғыға даналап беру;

ағаштардың діңдерін қондырғы арқылы өткізу;

тасу жылдамдығын реттеу және қондырғысының кесетін органдарын басқару;

кесілген солқылдақ шыбықтарды науаға итеруге арналған механизмдерді басқару;

солқылдақ шыбықтарды ағаштардың будасынан бункерлік түрлі бұтақ кесетін стационарлық қондырғысының кесені құралымен алып тастау;

бұтақ кесетін қондырғының механизмдері мен түйіндерін ақаусыз күйде ұстау және дұрыс пайдалану;

бұтақ кесетін қондырғының жұмыс журналын жүргізу.

77. Білуге тиіс:

бұтақ кесетін қондырғының механизмдері мен түйіндерінің белгіленуі және жұмыс істеу қағидасы, оның электрлік сызбасы;

бұғаттау және электрлік қорғау қағидасы;

гидравлика мен электротехника негіздері.

Агрегаттарды реттеу мен жөндеу және бұтақ кесетін қондырғының түйіндерін жөндеу бойынша жұмыстарды орындау кезінде - 5-разряд.

24-параграф. Бұталарды шабушы, 3-разряд

78. Жұмыстар сипаттамасы:

ағаштардың бұтақтары мен ұштарын қолмен балтамен шабу;

құлату кезінде зақымданған орманды жас шыбығын және орман маңын шабу;

шабылған бұтақтар мен ұшын, шабылған жас шыбықты және орман маңын үйіндіге жинап қою, бұтақтарды бір уақытта шабу кезінде оларды өртеу;

балтаны қайрау және түзету.

79. Білуге тиіс:

бұтақтарды шабу ережесі мен тәсілдері;

балтаны қайрау және түзету ережесі;

ағаш материалдарына техникалық шарттар мен мемелекеттік стандарттар;

бұтақтарды қауіпсіз жағу тәсілдері.

25-параграф. Бұталарды шабушы, 4-разряд

80. Жұмыстар сипаттамасы:

ағаштардың бұтақтары мен ұштарын бензомоторлы және электромоторлы аралармен және бұтақкескіштермен шабу;

құлату кезінде зақымданған орманды жас шыбығын және орман маңын шабу;

ағаштардың, өскіндердің және ағаштардың кесілген бұтақтары мен шыңдарын үймелер мен біліктерге жинау, бұтақтарды моторлы аралармен және бұтақ кескіштермен бір мезгілде кесу кезінде оларды қасқырға салу және өртеу;

отын қоспасын жасау және оны бензомоторлы араға және бұтақ кескішке құю;

қолданылатын жабдықты ақаусыз күйде ұстау және оған ағымдағы жөндеу жүргізу.

81. Білуге тиіс:

бензомоторлы және электромоторлы аралардың бұтақ кескіштердің құрылысы және оларды пайдалану ережесі;

қолданылатын жабдықты ақусыз күйінде ұстау және оған ағымдағы жөндеу жүргізу ережесі;

ағаш материалдарына техникалық шарттар мен мемелекеттік стандарттар;

бұтақтарды қауіпсіз жағу тәсілдері.

26-параграф. Даярлаушы, 2-разряд

82. Жұмыс сипаттамасы:

қабық пен қабақты түсіру, шабылған бұталардан қылқанжапырақтарды дайындау, іріктеу, бумаларға буу, бумаларды салу;

шыбық пен қазықтарды (таяқтарды) қолмен дайындау, оларды іріктеу, бумаларға жинау, тасымалдау және қатарлау;

қол сайманымен шыбықтар мен таяқтарды қабықтау;

қайың (моншаға арналған) сыпырғыштар мен қайың сыпыртқыларын жасау;

мелиоративті фашиналарды жасау;

қатқан мен маттарды өру;

ағаш өнімдерін қатарлау;

мүк дайындау;

сыпыртқы жасауға қонақ жүгеріні дайындау;

қол саймандарын қайрау және жану, әзірлеу.

83. Білуге тиіс:

қабық, қабақ, қылқанжапырақ, шыбық, таяқ, сыпыртқы, сыпырғыш, фашина, қатқан, мат, мүкті даярлауға техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар;

оларды даярлаудың, өңдеудің, орау мен сақтаудың тәсілдері;

қол саймандарымен қолдану ережелері.

27-параграф. Даярлаушы, 3-разряд

84. Жұмыстар сипаттамасы:

өсіп тұрған және шабылған ағаштардың қабығын түсіру;

қабықтарды жинау, іріктеу, кептіру, салу және нығыздау;

мочал (сулау, қабықтан тазарту, кептіру, іріктеу, бумаларға байлау) даярлау;

өсіп тұрған және шабылған ағаштардан қылқан жапырақтар дайындау;

қонақ жүгеріден сыпырғыш жасау.

85. Білуге тиіс:

қабық, мочал, қылқан жапырақ, қонақ жүгеріден сыпырғыш жасаудың техникалық шарттары мен мемлекеттік стандарттары;

қабық пен мочалды дайындау, өңдеудің тәсілдері мен әдістері.

28-параграф. Даярлаушы, 4-разряд

86. Жұмыс сипаттамасы:

өсіп тұрған ағаштар мен бұталардан, дәрілік шөптер, жемістер, жидектер, саңырауқұлақтан дәрілік шикізат дайындау(жинау, іріктеу, кептіру, салу, сақтау).

87. Білуге тиіс:

дәрілік шикізат, шөптер, жемістер, жидектер, саңырауқұлақтарға техникалық шарттар, мемлекеттік стандарттар, дайындау, өңдеу, орау, сақтаудың әдіс-тәсілдерін.

29-параграф. Қабықтаушы, 3-разряд

88. Жұмыстар сипаттамасы:

дөңгелек ағашты, кесілген материалдарды, қайрақтарды қабықтау және дөңгелек ағашты тақырлау, шпалдарды қолмен және механикаландырылған аспаппен жете қабықтау.

89. Білуге тиіс:

қабықтау құралын қайрау ережесі;

ағаш материалдарына мемлекеттік стандарттармен қойылатын талаптар;

механикаландырылған аспаптың құрылысы және пайдалану ережесі.

30-параграф. Қабықтаушы, 4-разряд

90. Жұмыстар сипаттамасы:

бункерлік, барабандық қорап сыдыратын қондырғыларда және дискілік станоктарда қысқа және ұзақ уақытқа дөңгелек орманды қабықтау;

шпалоправалық станоктарда шпалды жете қабықтау;

қызмет көрсететін станоктар мен қондырғылардың жұмысын қадағалау, олардың жұмыс органдарын ауыстыру;

сынықтарын жоюмен қолданылатын жабдықты қарау;

дөңгелек ағашты қабықтау үшін қолданылатын қондырғылар мен станоктарға ай сайын техникалық қызмет көрсету, оларды жөндеудің барлық түрлеріне қатысу.

91. Білуге тиіс:

қолданылатын қондырғылар мен станоктардың белгіленуі, құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;

олардың жұмыс органдарын алу және ауыстыру ережесі;

дөңгелек ағаш материалдарды қабықтау сапасына қойылатын талаптар.

31-параграф. Қабықтаушы, 5-разряд

92. Жұмыстар сипаттамасы:

әр түрлі жүйелердің роторлық станоктарында қысқа және ұзақ уақытқа дөңгелек ағашты қабықтау;

ағаш материалдарын толық қабықтауға қайтару;

оның жұмысы барысында роторлық қабықтау станогын басқару;

қабықтаустаноктарының жұмыс органдарын ауыстыру (пышақтарды, қабыалғыштарды, фрездерді);

роторлық қабықтау станогын реттеу, жөндеу ақауларын жою;

роторлық қабықтау станогына техникалық қызмет көрсету және оны жөндеудің барлық түрлеріне қатысу.

93. Білуге тиіс:

роторлық қабықтау станогының белгіленуі, құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;

роторлық қабықтау станогының жұмыс органдарын реттеу, тексеру және орнату ережесі;

механика, электротехника және гидравлика негіздері;

дөңгелеу ағаш материалдарын қабықтау сапасына қойылатын талаптар;

роторлық қабықтау станогының жұмыс режимі.

32-параграф. Қырқып кесу қондырғысының операторы, 5-разряд

94. Жұмыстар сипаттамасы:

жарамды сортименттердің барынша үлкен шығымын ескере отырып, солқылдақ шыбықтарды қырқып кесу қондырғыларында (көпаралыдан басқа) белгілеу және қырқып кесу;

солқылдақ шыбықтарды түсіру және беру механизмдерін, қырқып кесу түйіндерін, іріктеу, қысқартып кесетін және лақтыратын құрылғыларды ақаусыз күйде ұстау және дұрыс пайдалану;

жекелеген түйіндердің жұмысын, қырқып кесу қондырғысының гидравликалық, пневматикалық және электрлік жүйелерінің, сондай-ақ солқылдақ шыбықтарды белгілеудің электрлік және өзге жүйелерінің жұмысын қадағалау;

қырқып кесу қондырғысын жөндеуге қатысу.

95. Білуге тиіс:

ағаш жыныстары, ағаш мүкістері туралы негізгі мәліметтер;

дайындалатын сортименттерге қойылатын техникалық талаптар, оларға стандарттар мен техникалық шарттар;

сортименттерде солқылдақ шыбықтарды ұтымды байлау тәсілдері;

қырқып кесу қондырғысының механизмдерінің, түйіндері мен жүйелерінің құрылысы;

электр, механика, пневмо, гидро және электр жетектің негіздері.

33-параграф. Қырқып кесу қондырғысының операторы, 6-разряд

96. Жұмыстар сипаттамасы:

жарамды сортименттердің барынша үлкен шығымын ескерумен солқылдақ шыбықтарды көпаралыдан қырқып кесу қондырғыларында (басқа) белгілеу және қырқып кесу;

қырқып кесу қондырғысының түйіндерін жөндеу және реттеу, оны жөндеу кезінде анықталған ақауларды жою;

қырқып кесу қондырғысын жөндеуге және сынау жүргізуге қатысу.

97. Білуге тиіс:

ағаш жыныстары, ағаш мүкістері туралы негізгі мәліметтер;

дайындалатын сортименттерге қойылатын техникалық талаптар, оларға стандарттар мен техникалық шарттар;

сортименттерде солқылдақ шыбықтарды ұтымды байлау тәсілдері;

қырқып кесу қондырғысының механизмдерінің, түйіндері мен жүйелерінің құрылысы;

электр, механика, пневмо, гидро және электр жетектің негіздері;

қырқып кесу қондырғысының түйіндері мен агрегаттарын реттеуге техникалық шарттар, олардың пайдалану деректері;

қырқып кесу қондырғысының механизмдерін жинау және реттеу тәсілдері;

бөлшектердің ақауларының алдын алу шаралары.

34-параграф. Қырқып кесуші, 3-разряд

98. Жұмыстар сипаттамасы:

мемлекеттік стандарттарға сәйкес және берілген мөлшерлер мен сортименттер бойынша дөңгелек аралау станоктарында, циркульды араларда алдын ала белгілеуден кейін ұзындығын қысқаға көлденең аралау (қырқып кесу);

дөңгелек аралау станогының ақаусыздығын қадағалау және араларды ауыстыру.

99. Білуге тиіс:

ағаш материалдарына техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар;

ағаш жыныстары туралы негізгі мәліметтер;

қолданылатын жабдықтың құрылысы, жұмыс істеу қағидасы, реттеу және жөндеу ережесі.

35-параграф. Қырқып кесуші, 4-разряд

100. Жұмыстар сипаттамасы:

жарамды сортименттердің ең үлкен шығымын ескерумен мемлекеттік стандарттардың талаптарына сәйкес солқылдақ шыбықтар мен бөренелерді элктр немесе бензомоторлы аралармен немесе өзге конструкциялы аралармен қырқып кесу;

кесектерін кесу;

қырқаларын (бөренелерді) электраралармен, бензоаралармен және өзге конструкциялы аралармен фанер, оттықтар, катушкалар, шаңғы дайындамаларын, баланстар жасауға арналған кесінді ағштарға белгілеу және аралау;

осмолды, шырша және емен түбірін және ағаш дайындамаларының қалдықтарын электрлік немесе бензомоторлы аралармен қырқып кесу, түбірлі осмолды слешерлік қондырғыларда белгілеу және қырқып кесу;

ара мен ара шынжырларын қайрау, орнату және ауыстыру;

отын қоспасын құру және бензомоторлы араны дайындау;

араны, ара шынжырларын, жұмыс кабелін ақаусыз күйде ұстау және дұрыс пайдалану, әр түрлі конструкциялы араларға ағымдағы жөндеу жүргізу.

101. Білуге тиіс:

ағаштың мүкістері мен қасиеттері;

дайындалатын сортименттерге қойылатын техникалық талаптар, оларға мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттар;

солқылдақ шыбықтарды сортименттерге ұтымды бөлу тәсілдері;

отын қоспасын дайындау және бензомоторлы толтыру ережесі.

36-параграф. Манипулятордың операторы, 4-разряд

102. Жұмыстар сипаттамасы:

гидравликалық манипулятордың көмегімен солқылдақ шыбықтардың будасын бөлу және оларды қырқып кесетін қондырғының түсетін ағаш транспортеріне даналап беру;

солқылдақ шыбықтарды берудің біркелкілігін бақылау;

гидравликалық манипуляторд басқару, ақаусыз күйде ұстау және механизмдерін дұрыс пайдалану;

гидравликалық жүйенің, тежегіш құралының электр жабдығының жұмысын, гидравликалық манипулятордың түйіндерінің бекіту сенімділігін қадағалау;

гидравликалық манипуляторды жөндеу мен реттеуге қатысу.

103. Білуге тиіс:

гидравликалық манипулятордың механизмдері мен жүйелерінің жұмыс істеу қағидасы және техникалық пайдалану ережесі.

37-параграф. Солқылдақ шыбықтарға белгі қоюшы, 4-разряд

104. Жұмыстар сипаттамасы:

жарамды сортименттердің ең үлкен шығымын ескерумен және оларға мемлекеттік стандарттардың талаптарына сәйкес солқылдақ шыбықтарды белгілеу;

ірі мөлшерлі және едәуір бағалы солқылдақ шыбықтарды қырқып кесуге қатысу.

105. Білуге тиіс:

ағаш жыныстары, ағаш мүкістері туралы негізгі мәліметтер;

ағаш материалдарын қойылатын техникалық талаптар, оларға мемлекеттік стандарттар;

солқылдақ шыбықтарды дұрыс бөлу ережесі.

38-параграф. Трельдеу және тиеу жабдығының монтажнигі, 4-разряд

106. Жұмыстар сипаттамасы:

сұрыптау жолдарын монтаждау және тиеу мен түсіру алаңдарының құрылымы;

діңгектер мен өзге трельдеу, тиеу, түсіру, сұрыптау және шоғырлау құрылғыларының жабдықталуы;

шығырлы терльдеу, ағашты тиеу, ағаш тасу жылжымалы құрамын түсіру, ағашты судан итеріп шығарып, шоғырлау кезіндегі қанатты-блокты жүйенің монтажы;

арқандарды дайындау және жылжыту;

полиспасттар мен трельдеу шығырларының блоктарын жөндеу.

107. Білуге тиіс:

жүктеу және трельдеу жабдықтарының құрылғыларының құрылысы және жұмыс істеу қағидасы, олардың монтажына қойылатын техникалық шарттар;

қолданылатын жинақтау және өлшеу аспаптарының міндеттері;

жинақтау жұмыстарын орындаудың тиімді тәсілдері;

айлақтар мен барабандардан қанаттарды тарқату әдістері;

құбылған шығыр блоктары мен қанаттардың жүк көтеруі.

39-параграф. Трельдеу және тиеу жабдығының монтажнигі, 5-разряд

108. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты судан итеріп шығару және шоғырлау, ағашты суға домалату, қат-қаттау, сұрыптау бойынша жабдықтар, тиеу, трельдеу қондырғылары, қанатты крандар, тиеу әуе-трельдеу қондырғылары және трельдеу жабдықтары мен тораптарын монтаждау;

тиеу эстакадасын, тиеу қондырғысын, ағаш тасымалдағышты тексеру;

стационарлы шығырдың монтажы;

жылжымалы шығырлар мен электр станцияларын орнату;

қанаттарды бекіту, қанаттар мен жүк асып қоятын арқандарды қиыстыру;

жобалы өлшемге дейін көтергіш қанаттарды тарту;

трельдеу және тиеу құрылғылары мен шығырлары діңгегінің аралық тірегінің тростық тартпаларын бекіту және керу.

109. Білуге тиіс:

жиналатын құрылғылары мен тораптардың құрылымдық ерекшеліктері;

ағаш қоймалары, жүктеу және өңдеу алаңдарына, сұрыптау жолдарына, қанаттарды бекітуге, шығырларды монтаждауға, жылжымалы электр станцияларын орнатуға қойылатын техникалық талаптар;

монтаждалған жабдықты жиынтық сынаудан өткізу, жөнге келтіру, іске қосу, жүргізіп жаттықтыру және байқау ережелері.

40-параграф. Трельдеу машинасының машинисі, 6-разряд

110. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты құлату, пакеттеу, ағаш пакеттерін, шайыр, томарды, ағаш кесетін жердегі ағаш химиялық өнімдерді трельдеу және келтіру, бұтақтарды кесу, алаңдарды дайындау бойынша жеке немесе кешенді операцияларды орындау кезінде ілмелі немесе тіркеу жабдығымен жабдықталған түрлі жүйедегі трельдеу машиналарын басқару;

трельдеу машинасы жабдықтары мен механизмедерін іске қосу, тоқтату және реттеу, олардың ақаулықтарын анықтау және жою;

техникалық жабдықтау және трельдеу машинасы мен қолданылатын жабдықтардың жөндеу жұмыстарына қатысу;

трельдеу машинасына жанар-жағар май материалын құю.

111. Білуге тиіс:

ілу және тіркеу жабдықтарының түрлі жүйедегі трельдеу машиналардың құрылымы;

трельдеу машиналар қозғалтқыштарының жұмыс істеу қағидасы және оларды реттеу ережелері;

электротехника негіздері;

трельдеу машинаның қысым,- гидро және электр жабдықтарының құрылысы;

трельдеу машиналардың механизмдері мен тораптарын реттеуге қойылатын техникалық шарттар және олардың пайдалану деректері;

ағаш кесетін жұмыстарды орындау әдістері, жол жүру ережелері;

отынның негізгі түрлері және жанар-жағар май материалдарының сұрыптары;

қолданылатын жабдықтар мен трельдеу машиналардың ақаулықтарын анықтау және жою әдістері.

41-параграф. Трельдеуші, 3-разряд

112. Жұмыстар сипаттамасы:

тіркемелі жабдықтың алуан түрлері пайдаланумен аралық қоймаларға ағашты, түбірлерді және түбір осмоллы трельдеу (жақындату);

трельдеу кезінде ағашты тиеу (үю), ілгектеу, түсіру (құлату), тіркеуін ағыту және қатарлап жинау;

трельдеу жабдығына және әбзелдерге ағымдағы жөндеу жүргізу;

аттарға күтім жасау.

113. Білуге тиіс:

ағашты трельдеу кезінде жұмыстарды орындау тәсілдері;

атқа жүктеме нормалары;

трельдеу жабдығының түрлері;

ағаш сортименттері және оларға шартты белгілер (маркалар);

жоғары қоймаларда қатарлардың орналасу сызбасы және оларға ағаш салу ережесі;

аттарға күтім жасау ережесі;

ветеринарлық минимум.

42-параграф. Трельдеуші, 4-разряд

114. Жұмыстар сипаттамасы:

ағашты жерге түсумен, тасымалды науаларға ағаш түсіргіштер мен су науалары бойынша трельдеу (түсіру);

ағашты түсіру трассасын қолмен тазалау;

ағаш түсіргіштерді, науаларды ақаусыз күйде ұстау және оларды ағымдағы жөндеу.

115. Білуге тиіс:

ағашты таудан түсіру бойынша жұмыстар орындау;

ағаш түсіргіштерге күтім жасау ережесі және авариялардың және тұрып қалулардың алдын алу бойынша шаралар;

ағаш түсіргіштер мен науаларды ағымдағы жөндеу тәсілдері.

43-параграф. Чокерлеуші, 4-разряд

116. Жұмыстар сипаттамасы:

арқан мен чокерлерді солқылдақ шыбықтарға, сортименттерге, ағаштарға, түбірлерге және осмолға беру, чокерлерді ағаштарға, солқылдақ шыбықтарға, сортименттерге, бүбірлер мен осмолдарға кигізу, оларды шығырдың немесе трактордың ауыр арқанына тіркеу;

ағашты чокерлеу мен будаға жинауға кедергі жасайтын бұтақтар мен ағаштың ұштарын кесу;

чокерлерді солқылдақ шыбықтардан, ағаштар мен сортименттерен алу және тіркеуін ағыту;

бұру кезінде арқанды беру және солқылдақ шыбықтардың, ағаштарды және сортименттерді іліп алу;

трельдеу және тиеу қондырғыларын монтаждау мен бөлшектеуге қатысу.

117. Білуге тиіс:

чокерлеу кезінде жұмыстарды орындау тәсілдері мен реттілігі;

сигнал беру жүйесі;

арқан мен блоктардың жүк көтерушілігі;

арқандарды, чокерлер мен ілмектерді тұтастыру тәсілдері;

шығырдың бағыттаушы блоктарын бекіту және орнын ауыстыру тәсілдері.

44-параграф. Экспорттық ағаш материалдарын тапсырушы, 3-разряд

118. Жұмыстар сипаттамасы:

тиелген экспорттық ағаш материалдарын шетел кемелерінің басқаруына тапсыру және орыс және шетел тілдерінде ілеспе құжаттарды ресімдеу;

қолданылатын мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттарға сәйкес домалақ, араланған және табақтық ағаш материалдарын, ағаштың жыныстарын, олардың белгіленуін және тип мөлшерлерін сыртқы түрі бойынша анықтау;

коносаменттік партияларды жиынтықтау және тиеу нұсқаулықтары мен ағаш материалдарын кемелерге тиеу жоспарына сәйкес теңіз және өзен кемелеріне және тиеу астындағы қою жерлеріне тиеу кезінде экспорттық ағаш материалдарды жиынтықтау және ерекшелік есепке алу;

тиеу тізімдемесінің дұрыстығын тексеру.

119. Білуге тиіс:

домалақ, араланған және табақтық ағаш материалдарының әр түрі сортименттеріне арналған арнайы ерекшелітерімен ағаштың жыныстары мен ағаш мүкістері;

ағаш материалдарының жіктелуі, мақсаты және маркалары;

әр түрлі мақсаттағы сортименттегі мүмкін ауытқулардың және шекті мөлшерлердің нормалары;

әр түрлі сортиментті ағаш материалдарына, оларды өлшеу, есептеу техникасы, маркалауға техникалық шарттар;

ағаш материалдарының көлемдерін анықтау және оларды пакеттеу тәсілдері;

әр түрлі сортиментті ағаш материалдарын теңіз және көл кемелеріне тиеу ережесі;

мемлекеттік және шетел тілдерінде ілеспе құжаттаманың нысандары.

4–тарау. Ағаш дайындау өндірісінің жұмыстарға арналған разрядтар бойынша жұмысшы жалпы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Ағаш дайындайтын жабдықтарды жөндеу слесарі, 5-разряд

120. Жұмыс сипаттамасы:

орман шаруашылық, ағаш даярлау құралдарының агрегаттарын, түйіндерін, электр, гидрожабдықтарын, және қозғалтқыштарын, бақылау-өлшеу және арнайы аспаптарды, орман шаруашылық және ағаш даярлау жұмыстарына арналған машиналарды (трактор, ағаш даярлау машиналары, шығырлар, бұта кесу машиналары, салу құралдары мен крандарды) шабу машиналарын, қозғалмалы электростанцияларын, жол-құрылыс машиналарын, ағашты атыраулық топтастыру агрегаттарын, техникалық қызмет көрсетудің стационарлы және қозғалмалы құралдарын, әр түрлі маркалы бұта кесу құрылғыларын, тағы өзге де қолданылып жатқан машиналар мен жабдықтарды жөндеу, бөліктеу, сынау және оларға техникалық қызмет көрсету;

қолданылып жатқан аспаптарды, электромеханизмдер, станоктар, іріктеу құрылғыларын ткелей өндіріс орындарында, орман шаруашылық жұмыстарын жүргізгенде, ағашты дайындағанда, ағызғанда жөндеу мен реттеу.

121. Білуге тиіс:

орман шаруашылық, ағаш дайындау, жол-құрылыс машиналары, қолданылып жатқан құралдар, бақылау-өлшеу және арнайы аспаптардың құрылымы мен құрастыру ерекшеліктерін;

қызмет көрсетіліп жатқан механизмдер, машиналар, жабдықтарды жөндеу және реттеу ережелерін;

ағаш дайындау машиналарын сынау әдістері мен тәртібін, олардың ақауларын табу мен түзету тәсілдерін;

сынау стендері мен диагностикалық жабдықтың құрылымын;

ағаш дайындау машиналары мен жабдықтарына жоспарлы техникалық қызмет көрсетулер мен ағымдағы жөндеуді өткізудің ережелерін.

2-параграф. Ағаш дайындайтын жабдықтарды жөндеу слесарі, 6-разряд

122. Жұмыс сипаттамасы:

орман шаруашылық, ағаш шабу құралдарының күрделі агрегаттарын, түйіндерін(трактор, ағаш даярлау машиналары, шығырлар, бұта кесу машиналары, салу құралдары мен крандарды), шабу машиналарын, техникалық қызмет көрсетудің стационарлы және қозғалмалы құралдарын, топтастыру агрегаттарын, әр түрлі маркалы бұта кесу құрылғыларын және өзге де ағаш дайындау жабдықтарын тікелей өндіріс орындарында, шаруашылық жұмыстарын жүргізгенде, ағаш дайындағанда, ағаш ағызғанда техникалық қызмет көрсету, жөндеу, бөлшектеу, құрастыру, реттеу, сынау;

ағаш дайындау машиналарын, жабдықтарды, тракторлар және топтау агрегаттарына техникалық қызмет көрсету, ұзақ сақтауға қою;

ағаш дайындау машиналарын және жабдықтарын полигондарда жөндеу, құрастыру, қалпына келтіру, реттеу, кешенді сынақтар өткізу, техникалық талаптар бойынша қолдануға тапсыру;

қолданылып жатқан машиналар агрегаттары мен түйіндерінің электржабдықтарының ақауларын анықтау, жөндеу және реттеу;

қабылдау-тапсыру құжатнамасын рәсімдеу.

123. Білуге тиіс:

ағаш дайындау машиналары, технологиялық, диагностикалық жабдықтардың құрылымы, құрастыру ерекшеліктері, кинематикалық және электрлік сызбалары;

ағаш дайындау машиналары мен жабдықтарының техникалық күйін бағалау әдістері, ескірген тетіктерін қайта қалпына келтіру және беріктендіру тәсілдері;

ағаш дайындау машиналары мен жабдықтарына диагностика өткізу, техникалық қызмет көрсету, жөндеудің әдістері, оларды ұзақ мерзімге сақтауға қою.

3-параграф. Ағаш дайындау өндірісі мен ағаш балқыту бақылаушысы

124. Жұмыс сипаттамасы:

күшіне енген мемлекеттік стандарттарға және техникалық шарттарға сәйкес дөңгелек, жарылған, жонылған, араланған ағаш материалдарының, солқылдақ шыбықтар, осмол, ағаштар, живицалар, баррас, қара май, технологиялық жоңқа, ағаш қалдықтары, көмір, қабық, мочал, ағаш көгін, кіші ағашхимиясы өнімдерінің пайдалану мақсатын, сапасын, түрлерін, өлшемдерін, санын, көлемін анықтау және оларды белгілеу;

ағаштар мен шыбықтардың орташа көлемін анықтау;

ағаш материалдары мен өзге өнімдерді қабылдау мен тапсыру тіркеу құжатнамасын жүргізу.

125. Білуге тиіс:

бағалау негіздері мен ағаш тауартану негіздері;

ағаш ақаулары мен тұқымы;

ағаш дайындау өндірісі мен ағаш балқыту өнімдеріне қойылатын қолданыстағы мемлекеттік стандарттар мен техникалық шарттары;

ағаш материалдарын және өзге өнімдерді тасымалдаудың негізгі шарттары;

шетелге шығарылатын және арнайы тапсырыс ағаш материалдарына қойылатын талаптар;

ағаш материалдары, ағаштар пен шыбықтардың көлемін анықтайтын бақылау-өлшеу аспаптары мен кестелерді қолдану ережелері.

Көмір, қабық, мочал, ағаш көгі, кіші ағашхимиясы өнімдерін қабылдау және тапсыруды орындағанда -3-разряд.

Ағаштар, шыбықтар, технологиялық жоңқа, осмол, живица, баррас, қара май, жарылған, жонылған, араланған ағаш материалдарын, ағаш қалдықтарын, дөңгелек ағаш өнімдерін қабылдау және тапсыруда; ағаш материалдарын көлікке салғанда, ағаш балқытуда іріктегенде, ағашты судан шығарғанда қабылдау және тапсыруда - 4-разряд.

Шыбық (қырқып кесу) өнімдерін қабылдағанда және тапсырғанда - 5-разряд.

4-параграф. Ағаш дайындау, ағаш балқыту, ағаш шырынын балқытудағы көмекші жұмысшы, 1-разряд

126. Жұмыс сипаттамасы:

сыпырғыш пен сыпыртқыларды жасау, мүк даялау;

маттарды өру;

шабу, сал байлайтын орынды қабықтардан, қиындылардан, қоқыстан, қардан тазарту;

қатарларды қардан тазалау;

дөңгелек ағаштарды, томарларды осмолға шапқанда, шпал аралағанда және өзге жұмыстардан қалған қалдықтардан тазарту;

қалдықтарды арнайы орынға жинау, үйіп, өртеу;

аммонитті мөлшерлеп орау үшін крафт қағазынан немесе қағаз қаптардан пакет жасау, аммонитті пакеттерге бөліп салу;

орманды таудан түсіру кезіндегі сигнал беру;

ағаш балқытуда әр түрлі күрделі емес, қосымша, дайындық жұмыстарына қатысу;

разряды жоғарырақ ағаш дайындау, ағаш балқыту, ағаш шырынын балқытудағы көмекші жұмысшының қадағалауымен өзге де ағаш дайындау, ағаш балқыту жұмыстарын жүргізу.

127. Білуге тиіс:

сыпыртқы, сыпырғыш жасаудың, мүк даярлаудың, ағаш балқытуда қосымша жұмыстарды атқарудың тәсілдері;

ағаш дайындау мен ағаш балқыту жұмыстарынан қалатын қалдықтарды тазартуды, қатарларды қардан тазартудың ережелерін;

аммонитті салуға арналған пакеттерді жасауға техникалық шарттары;

бұталарды кесу және нысаналарды кесу ережесі;

қолданылып жатқан құралдарды пайдалану ережелері.

5-параграф. Ағаш дайындау, ағаш балқыту, ағаш шырынын ағызудағы көмекші жұмысшы, 2-разряд

128. Жұмыс сипаттамасы:

сақтықпен қаралатын заттарды(сұйықтық, отқауіпті, улы және өзге де заттар), күлдей материалдарды(үгілетін цемент, ұсақталған әк, гипс, улыхимикаттар) арту, түсіру, салу, оларды арбада тасымалдау, шаналар мен жеткізіп салатын құрылғыларда тасымалдау;

каррожабдықтар мен ағаш қазықшаларды жасау мен жөндеу;

балқытуға арналған орман аумағына каррожабдықты тасымалдау, жұмыс аяқталғаннан соң оны әкету және сақтау орындарына жеткізу;

каррожабдықтарды дәнекерлеу;

сумайжылыту құрылғысына жанармай құю, су мен майды жылыту, қолданылып жатқан машиналарға маусымның суық кезеңінде жанармай құю, ағаш шабуда сумайжылыту жабдығын күту.

129. Білуге тиіс:

ерекше сақтықты қажет ететін жүктерді және күлдей материалдарды тиеу, салу, шығару, тасу тәсілдері;

жүкті қабылдағанда ілеспе құжаттарды рәсімдеу тәртібі;

жүктерді іріктеу тәртібі;

каррожабдығын жасау мен жөндеудің техникалық шарттары.

6-параграф. Ағашты шабу, тасу дайындығындағы тракторшы, 5-разряд

130. Жұмыс сипаттамасы:

қозғалтқыш қуаты 73,5 киловаттқа (100 ат күшіне) дейін тракторларды, тарту жабдықтарын және әр түрлі жүйенің топтау агрегаттарын басқару: ағаш шабуды дайындағанда, ағаш жару, ағаш тиеу пункттерінде, жоғары, орталық құралдарда жүктің барлық түрін(соның ішінде, арнайы және өзге үлкен емес жүктерді) тасымалдағанда, ағаш жару орындарынан ағашты шығарғанда; ағашты тиегенде және қатарлағанда; ағаш жару орындарын шабылған қалдықтардан, бұтақтар мен ағаш бастарынан тазартқанда; ағаш тасу жолдарын, ағаш тиеу орындарын тазартқанда; ағашты атыраулық топтауда және ағашты суға салғанда;

қозғалтқыш қуаты әр түрлі, қалдықтарды артудың механизацияланған құралдарымен жабдықталмаған, әр түрлі жүйе тракторлары негізіндегі қозғалмалы шабу және тасымалдау машиналарын басқару;

қолданылып жатқан машиналар, механизмдер, жабдықтарды реттеу, ақауларын анықтау және жою;

тракторларды, тарту жабдықтарын, шабу машиналарын, топтау агрегаттарына техникалық қызмет көрсету;

тракторларды, тартқыштарды, кесу машиналарын, жұту агрегаттарын, олардың тіркемелі және аспалы құрылғыларын жөндеудің барлық түрлеріне қатысу.

131. Білуге тиіс:

трактор, тарту жабдықтары, шабу машиналары, топтау агрегаттарының, олардың тіркеме және ілме жабдықтарының құрылымы мен құрылысы;

трактор, тарту жабдықтары, шабу машиналары, топтау агрегаттарының қозғалтқыш, электр, пневмо және гидрожабдықтарының құрылымы, жұмыс істеу принципі, реттеудің ережелері;

ағашты шабудың ең дұрыс тәсілдері;

томарларды тамырымен жұлуды;

ағаш шабуда жүктердің қозғалуы мен тасу ережелері;

отынның негізгі түрлері мен майлау материалдарының сорттары;

қолданылып жатқан ағаш дайындау машиналары, механизмдер, жабдықтардың ақауларын табу және жөндеу әдістері;

сигнал беру жүйесі;

шабу машиналарында пышақтарды орналастыру ережелері;

технологиялық жоңқаға техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттары.

Ағаш дайындағанда, осмол даярлау үшін томарларды жұлғанда қозғалтқыш күші 73,5 киловаттан (100 ат күшіне) асатын тракторды басқарғанда, ағаш, томарды бұталағанда, ағаш дайындау орнынан қоқыстарды шығарғанда кез келген қозғалтқыш күшті тракторды басқарғанда; кез келген қозғалтқыш күшті тракторлар негізінде құрылған, қалдықтарды салу механизациясы жабдықтары орнатылған қозғалмалы шабу машиналарын басқарғанда, шыбық пен ағаштарды бұталауға қатысқанда - 6-разряд.

7-параграф. Қорықшы, 3-разряд

132. Жұмыс сипаттамасы:

бекітіп берілген обходта, қорықта, аңшы шаруашылығында, өндірістік учаскелерде жабайы жануарлар мен орман егістіктерін браконьерлерден қорғау;

азық дайындау;

аңшылық етуге және балық аулауға құқық беретін құжаттарды тексеру, жайылымдардағы жабайы аң мен құстың жылжуын бақылау, қоректендіру алаңшықтарын, аншлагтарды тиісті күйде ұстау;

жабайы жануарларды есепке алу;

ағаш отынын дайындау, мал жаю, шөп шабу және орманды пайдаланудың өзге де жанама түрлеріне құқық беретін құжаттарды тексеру;

белгіленген ережелердің орындалуын бақылау;

ормандағы өрт сөндіру жұмыстарына қатысу;

ағаш кесуге, шөп шабуға, мал жаюға және орманды пайдаланудың өзге де түрлеріне арналған жерлерді бөлу, орман өсіруді жоспарлау жүргізу кезде жерде шекаралар, меже белгілерін, кварталдық тоғай жолдарын, визирлерді және өзге де белгілеу;

ағаш кесетін жерлерді бөлу және таксациялау, ағаш кесілетін жерлерді, дайындалған ағаш материалдарын, орман егістіктерін, сөл балқыту жерлерін, орындалған орман жұмыстарын куәландыру;

тіркелген обходы, қорығы, аңшылық шаруашылығы, өндірістік учаскесі шегінде аңшыларды тіркеу;

аңшылық етудің ережелері мен мерзімдерін және орман тәртібін бұзғандарға қатысты хаттама әзірлеу;

орманды заңсыз шабу, мал жаю және орманды пайдаланудың өзге де заңсыз түрлерін доғарту жөніндегі шараларды қолдану;

көпірлердің, өрт бақылау мұнарасын, телефон желісін, шектегіш белгілерін, орман өсіру жоспарланған және орман шаруашылығы белгілерін дұрыс күйде ұстау;

обходта зиянды жәндіктердің ошақтары, ағаштардың ауруы, ағаштардың жел мен дауылдан құлауы, сүрек діңнің кебуі және орман шаруашылығына зиян келтіру мүмкін өзге де құбылыстар анықталғаны жөнінде орман мекемесіне дер кезінде хабарлау.

133. Білуге тиіс:

басқаруға берілген обходының, қорығының, орман шаруашылығының, өндірістік учаскенің шекаралары;

аңшылық ету ережелер, орманды дұрыс пайдалану және орман шаруашылығын жүргізу жөніндегі нұсқаулықтар, бұйрықтар, өкімдер;

орман егу және оман отырғызу, орман өсімдіктерін күту, орман тұқымдарын және ормандық тұқым материалдарын дайындау жөніндегі жұмыстардың ұйымдастырылуы және технологиясы;

ормандағы өрт қауіпсіздігі ережелерін және өрт сөндірудің практикалық әдістері;

аңшылық ету кезіндегі қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері;

орман шаруашылығындағы агротехника мен жұмыстар технологиясы.

8-параграф. Қорықшы, 4-разряд

134. Жұмыс сипаттамасы:

бекітіліп берген обходында, қорығында, аңшы шаруашылығында, өндірістік учаскелерінде жабайы жануарлар мен орман егістіктерін браконьерлерден қорғау;

азық дайындау;

фенологиялық күнделікке жазулар енгізу;

аңшылық етуге және балық аулауға құқық беретін құжаттарды тексеру, ормандағы жабайы аң мен құстың жылжуын бақылау, қоректендіру алаңшықтарын, аншлагтарды тиісті күйде ұстау;

жабайы жануарларды есепке алу;

ағаш отынын дайындау, мал жаю, шөп шабу және орманды пайдаланудың өзге де жанама түрлеріне құқық беретін құжаттарды тексеру, белгіленген ережелердің орындалуын бақылау;

ормандағы өрт сөндіру жұмыстарына қатысу;

орман шаруашылығы мен орман өсімдіктерімен жұмыс жүргізу;

ағаш кесуге, шөп шабуға, мал жаюға және орманды пайдаланудың өзге де түрлеріне арналған жерлерді бөлу, орман өсіруді жоспарлау жүргізу кезде жерде шекаралар, меже белгілерін, кварталдық тоғай жолдарын, визирлерді;

ағаш кесетін жерлерді бөлу және таксациялау, ағаш кесілетін жерлерді, дайындалған ағаш материалдарын, орман егістіктерін, сөл балқыту жерлерін, орындалған орман жұмыстарын куәландыру;

бекітілген обходы, қорығы, аңшылық шаруашылығы, өндірістік учаскесі шегінде аңшыларды тіркеу;

аңшылар мен жергілікті халық арасында аңшылық жөніндегі заңдар, орманды қорғау мәселелері бойынша түсіндіру жұмысын жүргізу;

орманды заңсыз шабу, мал жаю және орманды пайдаланудың өзге де заңсыз түрлерін доғарту жөнінде шаралар қолдану;

көпірлердің, өрт бақылау мұнарасын, телефон желісін, шектегіш белгілерін, орман өсіру жоспарланған және орман шаруашылығы белгілерін дұрыс күйде ұстау;

обходта зиянды жәндіктердің ошақтары, ағаштардың ауруы, ағаштардың жел мен дауылдан құлауы, сүрек діңнің кебуі және орман шаруашылығына зиян келтіру мүмкін өзге де құбылыстар анықталғаны жөнінде орман мекемесіне дер кезінде хабарлау.

135. Білуге тиіс:

өсімдіктер мен жануарлардың төлдеуін қорғау және оларды пайдалану саласындағы нормативтік құқықтық актілері;

тапсырылған обходының, қорығының, орман шаруашылығының, өндірістік учаскенің шекаралары;

аңшылық ету ережелері, дұрыс орман пайдалану және аңшылық шаруашылығын жүргізу жөніндегі нұсқаулықтар, бұйрықтар, өкімдер және өзге де материалдар;

орман егу және орман отырғызу, орман өсімдіктерін күту, орман тұқымдарын және ормандық тұқым материалдарын дайындау жөніндегі жұмыстардың ұйымдастырылуын және технологиясы;

ормандағы өрт қауіпсіздігі ережелерін және өрт сөндірудің практикалық әдістері;

орман заңдарын, аңшылық ету ережелерін бұзу үшін жауапкершіліктің нормалары;

аңшы ит қосу және итпен қуу ережелері;

аңшылық ету кезіндегі қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері;

орман шаруашылық агротехникасы мен жұмыстар технологиясы.

9-параграф. Қорықшы, 5-разряд

136. Жұмыс сипаттамасы:

бекітілген обходында, қорығында, аңшы шаруашылығында, өндірістік учаскелерінде жабайы жануарлар мен орман егістіктерін браконьерлерден қорғау;

азық дайындау;

бүкіл биотехникалық іс-шаралар кешенін жүргізу;

фенологиялық күнделікте күнделікті жазба жүргізу;

аңшылық етуге және балық аулауға құқық беретін құжаттарды тексеру, ормандағы жабайы аң мен құстың жылжуын бақылау, қоректендіру алаңшықтарын, аншлагтарды тиісті күйде ұстау;

жабайы жануарларды есепке алу;

ағаш отынын дайындау, мал жаю, шөп шабу және орманды пайдаланудың өзге де жанама түрлеріне құқық беретін құжаттарды тексеру;

белгіленген ережелердің орындалуын бақылау;

ормандағы өрт сөндіру жұмыстарына қатысу мен басшылық ету;

орман шаруашылығы мен орман өсімдіктерімен жұмыс жүргізу;

ағаш кесуге, шөп шабуға, мал жаюға және орманды пайдаланудың өзге де түрлеріне арналған жерлерді бөлу, орман өсіруді жоспарлау жүргізу кезде жерде шекаралар, меже белгілерін, кварталдық тоғай жолдарын, визирлерді белгілеу;

ағаш кесу жерлерін бөлу және таксациялау, ағаш кесілетін жерлерді, дайындалған ағаш материалдарын, орман егістіктерін, сөл балқыту жерлерін, орындалған орман жұмыстарын куәландыру;

тіркелген обходы, қорығы,аңшылық шаруашылығы, өндірістік учаскесі шегінде аңшыларды тіркеу;

аң аулау ережелері мен мерзімдерін бұзушыларға және орман тәртібін бұзушыларға хаттамалар жасау;

аңшылар мен жергілікті халық арасында аңшылық жөніндегі заңдар, орманды қорғау мәселелері бойынша түсіндіру жұмысын жүргізу;

орманды заңсыз кесуді, мал жаюды және өзге де заңсыз орман пайдалануды тоқтатуға шаралар қабылдау;

көпірлердің, өрт мұнараларының, телефон желісінің, шектеу, орман орналастыру және орман шаруашылығы белгілерінің сақталуын қамтамасыз ету;

орман шаруашылығына залал келтіруі мүмкін зиянды жәндіктердің, орман ауруларының, жел құлатқан, дауыл құлатқан, сүрекдіңдердің кебуі мен өзге де құбылыстардың ошақтарын аралауда байқалғаны туралы орманшылықты аралап тексерудің санитарлық жай-күйін бақылау және дер кезінде хабарлау.

137. Білуге тиіс:

өсімдіктер мен жануарлардың төлдеуін қорғау және оларды пайдалану саласындағы нормативтік құқықтық актілері;

тапсырылған обходының, қорығының, орман шаруашылығының, өндірістік учаскенің шекаралары;

аңшылық ету ережелері;

орманды пайдалануды және аңшылық шаруашылықты дұрыс жүргізу жөніндегі нұсқаулықтар, бұйрықтар, өкімдер;

орман егу және орман отырғызу, орман өсімдіктерін күту, орман тұқымдарын және ормандық тұқым материалдарын дайындау жөніндегі жұмыстардың ұйымдастырылуы және технологиясы;

тұқымдарды, тамақ өнімдерін, дәрілік өсімдіктерді және техникалық шикізатты, ағаш көктерін дайындауға арналған техникалық шарттар мен мемлекеттік стандарттар;

ормандағы өрт қауіпсіздігі ережелері және өрт сөндірудің практикалық әдістері;

орман заңдары, аңшылық ету ережелері бұзу үшін жауапкершіліктің нормалары;

аңшы ит қосу және итпен қуу, аңшылық ету кезіндегі қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері;

орман шаруашылық агротехникасы мен жұмыстар технологиясы.

10-параграф. Машинист-краншы

138. Жұмыс сипаттамасы:

жүк машиналарын немесе барлық типті крандарды, тракторларға монтаждалған әр түрлі жүйелердің өзі жүретін жүктеу машиналарын тасығанда, ағаш тасу көліктеріне салғанда, ағаш тасу көліктерінен ағаш материалдарын, ағашхимия өнімдерін, осмол, томарларды түсіргенде басқару, ағаш дайындау технологиялық үрдісіне қатысу, ағашты қоймада қатарлап үю;

жүккөтеретін механизмдер мен жүк тиейтін құрылғыларды реттеу;

арқан, блок, чокер, жүккөтеру механизмдерінің және құрылғыларының беріктігін тексеру;

қолданылып жатқан механизмдер мен машиналарға техникалық қызмет көрсетулер мен жөндеу жұмыстарының барлық түріне қатысу;

қызмет көрсетіліп жатқан механизмдер, машиналар, құрылғылардың ақауларын табу және жөндеу.

139. Білуге тиіс:

жүктеу машиналары, крандардың барлық түрлері, әр түрлі жүйенің өзі жүретін жүк тиейтін машиналарының құрылымын, құрылысының ерекшеліктерін, қолдану ережелерін, пайдалану мақсаты мен жұмыс істеу принципін;

қолданған кезде машиналар мен механизмдердің сорғылары мен қақпақтарын реттеу тәсілдерін;

ағашты тасу, салу, қатарлап жинаудың тәсілдерін;

арқандарды қолданудың техникалық шарттарын;

крандар мен арқандарды басқару сызбасы мен шектік жүктемесін;

автомашина, тіркеу жабдығы, вагон, платформаларды жүктеу ережелерін;

қызмет көрсетіліп жатқан машиналар мен механизмдердің ақауларының шығу себептері мен оларды жөндеудің тәсілдерін.

Жүк көтеру шегі 2 тоннаға дейін жүк машиналары мен крандардың барлық түрін басқару - 4-разряд.

Жүк көтеру шегі 2-ден 5 тоннаға дейін жүк машиналары мен крандардың барлық түрін;

жүк көтеру шегі 5-тен 25 тоннаға дейін тұрақты мұнара және козловой крандарды басқарғанда, ағаш жүгін және өзге де жүкті иілгіш арқан көмегімен қатарға қойғанда, салып, тасығанда - 5-разряд.

Әр түрлі жүйенің тракторларға монтаждалған, өзі жүретін жүк тиеу машиналарын, жүк көтеру шегі 5-тен 7 тоннаға дейін барлық жүк машиналары мен крандарын;

әр түрлі жүк ұстағыш құралдар орнатылған, жүк көтеру шегі 25 тоннадан асатын тұрақты мұнара және козловой крандарды басқарғанда;

ағаш және ұқсас жүктерді тиеу, түсіру, қатарлап жинау, тасу жұмыстарын орындағанда;

ағаш жүгін тасып, салып, түсіріп, қатарлағанда грейферлі, жүк көтеру шегі 5тоннаға дейін тұрақты мұнара және козловой крандарды басқарғанда;

барлық жұмыстарды орындағанда жүк көтеру шегі 10 тоннадан асатын кабелді крандарды басқарғанда - 6-разряд.

Ағаш және ұқсас жүктерді тиеу, түсіру, қатарлап жинау, тасу жұмыстарын орындағанда әр түрлі жүйенің тракторларға монтаждалған, өзі жүретін жүк тиеу машиналарын, жүк көтеру шегі 7 тоннадан асатын жүк машиналары мен крандарын, грейферлі, жүк көтеру шегі 5 тоннадан асатын тұрақты мұнара және козловой крандарды басқарғанда -7-разряд.

11-параграф. Орманшы, 2-разряд

140. Жұмыс сипаттамасы:

орман дақылдарын отырғызу, плантациялар, қорықтар отырғыза бастау жөніндегі дайындық және қосалқы жұмыстары;

машина арқылы отырғызылған екпе көшеттерді қолмен жөндеу, көшеттердің дұрыс егілуін бақылау, қорықтардағы егістіктерді қолмен суару;

қазып алынған екпе көшеттерді іріктеу және уақытша отырғызу;

дайын шіліктен, өзге де материалдардан шарбақтар, механикалық қоршаулар жасау;

қорықтар мен плантацияларды қоршау, құрғату (суармалау) желілер үстінен өтпе жолдар мен көпірлер жасап орнату;

орманды қорғау жұмыстарын жүргізу кезінде дайындық жұмыстары;

орман кесетін жерді тазарту, қарағайдың қылқанын дайындау, сұрыптау, тазарту және буып – түю;

тін мен шел қабықтан, мочалодан шикізат дайындау, шетперден сыпырғылар, бұйымдар жасау.

141. Білуге тиіс:

орман дақылдарын өндіру әдістері мен тәсілдері;

ормантану негіздері;

ағаш шебері және балташы жұмыстарының негіздері;

көшеттерді отырғызу агротехникасы;

егіс материалдарын дайындаудың ережелері мен әдістері;

ағаш және бұта тұқымды көшеттердің стандарттарын, отырғызу сапасына қойылатын талаптар;

егіс материалын көму ережелері;

ағаш кесілген жерлерді тазарту ережелері;

қарағай қылқанын дайындаудың әдістері мен стандарттары;

шикізатты дайындау ережелері;

шетперден бұйымдар жасау технологиясы;

жұмыстарды атқарудың озық әдістері мен қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері;

аспаптар мен оларды қолдану ережелері.

12-параграф. Орманшы 3-разряд

142. Жұмыс сипаттамасы:

атты және қол аспаптарын, құралдарымен қажетті материалды тексеру және дайындау;

орман егестерін, қорықтар, плантациялар егуге топырақ дайындау;

орман дақылдарын, екпе көшеттерді, тікпе көшеттерді қолмен және салт атпен күту;

егістік материалды дайындау;

ағаш және бұта тұқымдарын жинау, өңдеу және егуге дайындау;

екпе және тікпе көшеттерді қазып алу, сұрыптау, тиеу және түсіру;

егістік және көшет материалдан қысқы уақытта сақтауға дайындау;

табиғи жағуарына көмектесу (топырақ бетіндегі қыртысты алу және топырақты қопсыту);

өрттің алдын алу жұмыстарын өткізу кезінде топырақты минерализациялау;

ұшақтарға улы химикаттарды тиеу;

зиянды жәндіктермен және орман ауруларымен жүргізілетін күрес нәтижелерінің есебін жүргізу;

этномофаунаның қоныстығының тығыздығын тексеру үшін топырақты зерттеу (тұзақ шұқырларды қазып алу), қоршағыш және тұзақ арықтарын орнату, ағаштарға желім шығыршықтарын салу, ұядағы жұмыртқаларды мұнайлау, тұзақ ағаштарды тізу;

ағаштың қабықтарын, өрт сөндірушілер балтасының саптарын дайындау, себеттер тоқу;

бұталар мен өсіп тұрған ағаштардан қолмен тұқым жинау;

өсіп тұрған қылқан жапырақты ағаштардан бүршіктер жинау;

кесілген ағаштардың жемістері бар бұтақтарын дайындау;

калқа астында дайындалған бұтақтарды кептіру, бұтақтардан жемісті сілкіп түсіру немесе сындырып алу, тұқымдарды желдетіп алу, елеп алу, кептіру және ыдыстарға салу, сақтайын жерге тасымалдау;

қылқан жапырақты ағаштардың бүршіктерін кептіргіш камераларға себу;

кептіргіш камералардың пешін жағу;

аралары ашылған бүршіктерді камерадан түсіру, тұқымдарды ыдыстарға салу, тұқымды сақтауға тапсыру;

сөрелердегі сақтауға қойылған тұқымдарды қопсытып отыру;

бүршік кептіретін және тұқым сақтауға арналған қоймаларды жинау, оларды әктеу және зарарсыздандыру.

143. Білуге тиіс:

топырақтану негіздерін (топырақтың механикалық құрамын, құрылымын, топырақтың негізгі қасиеттерін), ормантану, орман, тұқым ісінің, ормандық тауартанудың, орманды қорғау жұмыстарының негіздері;

топырақ өңдеудің және орман дақылдарын, екпе және тікпе көшеттерді, ағаш түрлерін күту агротехникасы;

тұқымдардың пісу және оларды жинау уақыты;

бүршіктерді өңдеу тәртібі, дайындау агротехникасы;

тұқымдарды сақтау мен сорттау ережелері және көшет материалдарға, жемістерге, бүршіктерге, емен жаңғақтарға, тұқымдарға арналған стандарттар;

бүршіктерді кептірудің температуралық режимі;

ағаш материалдарының техникалық шарттары мен стандарттары;

орман жұмыстарын орындау, аттарды күту ережелерін, түрлі құралдары, аспаптарды және құрылғыларды пайдалануды;

жұмыстарды атқару барысындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері.

13-параграф. Орманшы, 4-разряд

144. Жұмыс сипаттамасы:

тіркегіш құралдары, аспаптарды және құрылғыларды тексеру және жұмысқа әзірлеу, оларды жұмыс ауысымы бойы күту, егістік және көшет материалдарын дайындау;

екпе және тікпе көшеттерді, қалемшелерді отырғызу, тұқым егу;

орман дақылдарын, екпе және тікпе көшеттерді механикалық құралдар арқылы күту;

минералдық тыңайтқыштарды енгізу, ағаштардың ұшар жолын салу және қалыптастыру, егу үшін материал дайындау;

улы химикаттарды қолдана отырып орман қорғау жұмыстары: улы химикаттарды топыраққа енгізу, ерітінділер, эмульсиялар, уланған қармақ дайындау;

екпе көшеттерді, көшеттерді, ағаш тұқымдарының табиғи жас шыбықтарын, шөпті өсімдіктерді бүрку;

жерді жырту арқылы екпе көшеттерді алу, топырақты минерализациялау, табиғи жаңартылуына қолдау жасау және ат жегілетін соқалар мен механизмдердің қолданылумен жүргізілетін өзге де жұмыстар;

ағаш кесетін жерлерді белгілеп бөлу және орманды жоспарлау жұмыстарын атқару, оның ішінде моторланған аспаптарды қолдану арқылы сынама алаңшықтардың салынуын бастау, ағаштарды есептеу, тұқым шаруашылықтарын өлшеу, визирлерді, кварталдық орман жолдарын және шекара сызықтарын қазу, тазалау және өлшеу, сәнді ағаштарды шабу жөніндегі жұмыстар кешені;

топырақ пен орман паталогияларына қатысты зерттеулер жүргізу үшін шұңқырлар дайындау.

145. Білуге тиіс:

ормантанудың, орман жоспарлаудың, топырақтанудың, орман жаңғыртудың, орман қорғаудың, орманды пайдаланудың және орман тауартанудың негіздері;

топырақты өңдеудің, екпе және тікпе көшеттерді, қалемшелерді отырғызудың, тұқым егудің, егістіктерді және отырғызылған көшеттерді күту агротехникасы;

алқаағаштарды қалыптастыру тәсілдері мен әдістері;

ағаштың, зиянкестердің ақаулары және орман аурулары;

тіркегіш және аспалы трактор және ат күшімен жүретін машиналар мен құрылғылардың, моторлы аспаптардың құрылымын және қолдану ережелері;

жұмыстарды атқару барысындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері.

14-параграф. Орманшы, 5-разряд

146. Жұмыс сипаттамасы:

ағаш отырғызатын машиналарды, ат күшімен жүретін және қол аспаптары мен құрылғыларды дайындау, жұмыс ауысымы бойы оларды техникалық күту;

жабық тамыр жүйелі көшет материалдарын өсіру жөніндегі жұмыстар кешені, екпе тікпе көшеттерін механиканы қолданып отырғызу;

қалемшелерді ұластыру, жеміс ағаш және ағаш мектептері мен плантациялардағы көзбақтау;

қорықтарды жаңбырлату қондырғылары, мотопомпалар арқылы суару;

қол сөмкелік, ат және тракторлық бүріккіштердің, генераторлық қондырғылардың көмегімен орман қорғау жұмыстарының кешені;

орман өртін мотопомпалар, тракторлы, атты және қол бүріккіштердің көмегімен өшіру;

орман шабу орындарын және орман жоспарлау жерлерін бөлу жөніндегі жұмыстар кешені.

147. Білуге тиіс:

ормантану, орман жаңғырту, орман жоспарлау, топырақтану, орман қорғау, орманды пайдалану және орман тауартану негіздері;

көшет материалдарын, оның ішінде тамыры жабық жүйелі көшеттерді өсірудің әдістері, тәсілдері, технологиясы;

субстраттар дайындау әдістері, қылқан жапырақты және жапырақты ағаштар тұқымдарын ұластыру әдістері мен техникасы;

улы химикаттардың сипаттамасын, улы химикаттардың ерітінділерін, эмульсияларын дайындау ережелері, орманды қорғау жұмыстарын өткізудің технологиясы және химиялық күрестің нәтижелерін есепке алу әдістері;

ормандағы өртпен күресу әдістері мен тәсілдері;

ағаш кесуді жүргізудің технологиясы;

орманды күту әдістері;

сүректің ақауларын, орман зиянкестерін және орман ауруларын анықтау әдістері;

орман отырғызуға, аурулардан және этномозиянкестерден қорғауға арналған тіркегіш және аспалы тракторлі машиналар мен құрылғыларды, тоғын – механикаландырылған тізбектердің құрылымы, оларды қолдану және техникалық қызмет көрсету ережелері;

жұмыстарды атқару барысындағы қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері.

15-параграф. Орманшы, 6-разряд

148. Жұмыс сипаттамасы:

жұмыстар атқаруға қажетті моторлы құралдарды, аспаптарды және құрылғыларды дайындау, жұмыс ауысымы барысында оларды шамамен жөндеу және күту;

жас бұталарды механикаландырылған аспаптар арқылы күту;

моторлы қол аспаптарын қолданып, орманда жеміс – жидек көшеттерін отырғызғанда шұңқырлар дайындау, орман дақылдарын өсіру және оларды арасы қашық өлшегіш материалмен отырғызу;

жарылыс арқылы өртке қарсы орлар жасағанда аммонал заряды астына шпурлар бұрғылау;

қажетсіз өсімдікпен, этномозиянкестермен және орман аурулармен күресу мақсатында моторлы қол аспаптарын қолданып орман учаскелерін, орман дақылдарын, қорықтарды химиялық заттармен өңдеу.

149. Білуге тиіс:

орман өсірушілікті, орман қалпына келтіруді, топырақтануды, орман шаруашылық жұмыстарының механизмі;

бензопи қозғалтқышы базасында моторланған құралдардың, аэрозольдік генераторлардың құрылғысы, техникалық пайдалану және қызмет көрсету ережесі;

агротехниканың негізгі талаптары және өндіріс технологиясы;

орман шаруашылығының, орман мәдениетінің, орман қорғаудың және өзге де орман шаруашылығында орындалатын жұмыстардың үздік әдістері;

улы химикаттар эмульсиясын, ерітінділерді дайындау ережесі;

химиялық күрес нәтижелері әдістерінің есебі;

ыстықтай майлайтын материалдардан шығыс нормалары, оларды үнемдеу бойынша шаралары;

көрсетілген тетіктерді пайдалану және жанар-жағар май материалдарымен, химикаттармен және жарылғыш материалдармен жұмыс істеу кезінде еңбек қауіпсіздік және еңбекті қорғау, өндірістік санитария және өртке қарсы қорғау ережелері.

16-параграф. Парашютшы (десантшы) – өрт сөндіруші, 6-разряд

150. Жұмыс сипаттамасы:

қол аспаптары мен өрт сөндіру техникалық құралдар(өрт сөндіргіш, мотопомпа, бензинмоторлы ара, жарылғыш зат, антипирен, химикаттар) көмегімен орман өртін сөндіру;

өрт сөндірушіге бекітілген парашют, түсіру құрылғысы, парашют-десанттық, жорықтық керек-жарақтар, өрт сөндірудің техникалық құралдарының жұмысқа даярлығын, жөнделуін, сақтығын қамтамасыз ету;

орман өртін сөндіруге даяр емес алаңдарға парашютпен секіру, ұшақ пен тікұшақтан түсіру құрылғылар көмегімен түсу;

көршілес авиаөртсөндіру топтарымен, ұшақ(тікұшақ) экипажымен, авиабөлімшемен радиобайланысты қамтамасыз ету;

физикалық, теориялық, іс жүзіндегі дайындықты жетілдіру, парашютпен үйрету және тәжірибе мақсатында секіру, түсіру құрылғыларын пайдаланып түсу;

өрттің шығу деңгей жоғары уақытта орман өрті орын алмағанда және маусымаралық кезеңдерде – авиабөлімшеде кезекшілікте болу, шаруашылық-құрылыс жұмыстарын жүргізу, парашют-десанттық және жорықтық керек-жарақтарды, өрт сөндірудің техникалық жабдықтарын жөндеу;

өртке қарсы іс-шараларға, орман өрттерінің шығу себептерін анықтауға, өрттің шығуына кінәлілерді табуға қатысу.

151. Білуге тиіс:

қол құралдары, өрт сөндірудің техникалық аспаптары мен жару жұмыстарын қолданып орман өртін сөндірудің әдістері мен тәсілдері;

өрт сөндіруші авиа өрт сөндіру топ парашютшісінің (десантшысының) жұмысын регламенттейтін нұсқаулар мен нұсқаулықтар;

материалдық бөлім, парашюттерді, түсіру құрылғыларын, өрт сөндірудің техникалық құралдарын пайдалану, сақтау және жөндеу ережесі және олармен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері;

авиа бөлімшеде қолданылатын жүк парашюттерін салу және монтаждау ережесі;

авиа орман қорғау жұмыстарын ұйымдастыру және технологиясы.

152. Техникалық және кәсіптік (арнайы орта, кәсіптік орта) білім талап етіледі.

Орман өртін сөндіргенде, шаруашылық-құрылыс тағы өзге жұмыстарда жедел топтың жұмысшылары мен жұмылдырылған жұмысшыларды басқарғанда, олардың техникалық қауіпсіздік ережелерін бұзбауын қадағалауды жүзеге асырғанда, орман өртін сөндіруде жаңа техника мен технологияларды енгізу жұмыстарын ұйымдастырғанда - 7-разряд.

Ескертпе:

орман өрттерінің орталықтарына түскенде тікұшақтан түсіру құралдарын қолданған өрт сөндірушілер "Десантшы-өрт сөндіруші" деп аталады.

5–тарау. Ағаштың шырынын балқыту жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Ағаш жұмыстарын жарушы, 4-разряд

153. Жұмыстар сипаттамасы:

жаруды оттық және элктрлік тәсілдерімен түбірлі осмолды дайындау;

жарылғыш материалдарды шығыс қоймасынан алу және жұмыс орындарына жеткізу;

түбірлердің тамырымен жұлып алу кезінде қажетті әскери патрондарды даярлау және өңдірулерді дайындау;

шпурлардың мөлшерін және орналасуын, олардың тереңдіктерін және бағытын тексеру;

зарядтардың қажетті мөлшерін және жарылғыш заттардың қолдануға, түбірлердің тамырымен жұлып алу кезінде шпурларды зарядтауға жарамдылығын анықтау;

қауіпсіз аймақ шекараларын және посттарды қою жерлерін анықтау;

жарылу желісін анықтау және оның ақаусыздығы мен кедергісін тексеру;

сигналдарды беру;

забойды қарау және жарылмаған зарядтарды жою;

ірі түбірлерді сыртқы зарядтармен ұсату;

жарамсыз жарылғыш заттарды жою және жою;

жарылғыш материалдардың шығынын есептеу және қалдықтарын қоймаға тапсыру.

154. Білуге тиіс:

жарғыш машиналардың және электр өлшеу аспаптарының құрылысы және жұмыс істеу қағидасы;

шпурларды зарядтау және жару тәртібі;

қауіпсіздік ережелері және жарылыс жұмыстарын жүргізу тәсілдері;

жарылғыш заттар мен жару құралдарының қасиеттері;

жарылғыш заттарды шығындау нормалары және байқау тәсілдері;

жаратын жұмыстарды жүргізудің негізгі әдістері;

электржару кезінде қосу схемалары;

жарылғыш материалдардың сақтау, есептеу және тасу ережелері;

болмаған зарядтарды жою ережелері және тәсілдері;

жаратын жұмыстарды дайындау және жүргізу реттілігі;

жарылғыш материалдарды алу және тасу ережелері;

геологиялық және техникалық жағдайларға байланысты шпурларды бұрғылау тәсілдері және орналастырулары.

2-параграф. Ағаш жұмыстарындағы жарушы, 5-разряд

155. Жұмыстар сипаттамасы:

электр беру желілері мен гидротехникалық құрылыстар маңында, ойпаттарда және қиылысқан жерлерде, тау-кен жағдайларында жолдар мен соқпақтар салу кезінде отты және электрлік жару тәсілдерімен пневматикалық шайыр дайындау;

орманды құлату, қатып қалған ағашты мұздан шабу, табиғи апаттардың: дауыл, су тасқыны, орман өрттерінің және өзге де салдарын жою жөніндегі жұмыстарды орындау кезінде орман отында кептелістерді жою;

"контурлық" жару әдісімен жару жұмыстарын орындау;

жарылыстардың саны мен мөлшерін тіркеу бойынша қондырғыларға қызмет көрсету;

сейсмикалық қауіпті аймақты анықтау;

жарылыс жұмыстарын техникалық басқару құқықтары болған кезде жару жұмыстарын басқару.

156. Білуге тиіс:

электр беру желілері мен гидротехникалық құрылыстарға жақын жерде, арқандар мен тау жағдайларында, қатып қалған сүректі мұздан тескен кезде жарылыс жұмыстарын қауіпсіз жүргізу ерекшеліктері мен ережелері табиғи апаттардың салдарын жою жөніндегі жұмыстарды орындау кезінде орман балқымасындағы кептелістерді жою;

жарылыс жұмыстарға арналған зарядтардың массасын есептеу әдістері.

3-параграф. Ағаш көмір күйдіруші, 2-разряд

157. Жұмыстар сипаттамасы:

үймелерде ағаш көмірді күйдіру;

тоқты дайындау;

төсем, қақпақтар мен тосқауылдар құрылғысы;

үймеге ағаш тасу;

ағаш төсеу, от жағу;

қақпаны бөлшектеумен түзетумен үймені толтыру;

отты сөндіру;

үймені бұзу;

көмірдің ірі кесектерін стандартты мөлшерлі кесектерге ұсату;

сусымалы көміржі, қалдықтарды, қоқымды, қабықты жинау;

тарсылда көмір қоқысын себу;

көмір күйдіру пештерінде күйікті қаққылау;

пештің түбігн тазалау;

бірнеше сөндіргіштерден көмірмен технологиялық вагондарды арнайы алаңға аудару.

158. Білуге тиіс:

көмірді салу ережесіжәне күйдіру процесі;

тарсылдың әрекет ету қағидасы;

жұмыстарды орындау кезінде қолданылатын құрал мен құрылғылар және оларды пайдалану ережесі;

ағаш көмірге техникалық шарттар.

4-параграф. Ағаш көмір күйдіруші, 3-разряд

159. Жұмыстар сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті ағаш көмір күйдірушісінің басшылығымен көмір күйдіру пештерінде ағаш көмір күйдіру;

пешті жағу және өшіру;

көмір күйдіру пештерінде ағаш көмір алғаннан кейін оны сөндіру;

пештің оттықтарын көсеу;

ағаш көмірді қолмен фракцияларға сорттау;

көмір күйдіру пештеріне қызмет көрсету;

қызмет көрсететін пештерді, қолданылатын құрал мен аспаптарды ақаусыз күйде ұстау;

көмірді орау және тасу;

көміртегінің, күлділіктің, көмірдің дымқылдығын бақылау.

160. Білуге тиіс:

көмір күйдіру пештерінің жұмыс істеу қағидасы және оларды пайдалану ережесі;

пеште көмір күйдіру процесі;

сөндіргіштер мен өзге қызмет көрсететін жабдықтың құрылысы;

ыстық көмірді сөндіру және сөндіргіштерді герметизациялау тәсілдері;

көмірге қойылатын талаптар.

5-параграф. Ағаш көмір күйдіруші, 4-разряд

161. Жұмыстар сипаттамасы:

шикізат қабылдау;

көмір күйдіру пештерінде ағаш пен ағаш тамырларынан көмір, сондай-ақ қандыағаш, тал және қайын тектес бұтадан шикі – көмір күйдіру процесін жүргізу және дайындау;

ағаш көмірді, шикі- көмірді сорттайтын агрегатта фракцияларға сорттау;

сапасын бақылауға арналған сынамаларды сұрыптау;

нәтижелері бойынша және көзбен қараумен көміртегінің, күлділіктің, көмірдің дымқылдығын бақылау;

көмір күйдіру пештерінің жұмыс режимін реттеу, олардың ақаусыздығын қадағалау және ағымдағы жөндеу жүргізу;

ағаш көмірді орау, маркалау және тасу.

162. Білуге тиіс:

көмір күйдіру пештерінің және сорттайтын агрегаттың құрылысы;

пешті көмір күйдіру процесі;

ағаш көмірдің физикалық –химиялық қасиеттері және оның сапасына қойылатын талаптар;

сынамалар алу әдістері;

ағаш көмірді маркалау ережесі.

6-параграф. Ағаш химиялық қондырғының аппаратшысы, 3-разряд

163. Жұмыстар сипаттамасы:

ағаш химиялық қондырғының анағұрлым жоғары білікті аппаратшының басшылығымен осмолды, берестті, технологиялық шикізатты термиялық ыдырату, оттықты көсеу процесін жүргізу;

барлық аппараттарда шикізатты алу және түсіру;

сургуч өндірісі кезінде борды ұсақтау және кептіру;

хлорофил-каротиндік паста өндірісінде кылқанды кішкентай табанды ұсақту;

тоңазытқыштардың ваннасына су беру;

аппараттарды тазалау және оларды өндірістік циклге дайындау.

164. Білуге тиіс:

ағаш химиялық қондырғыда технологиялық процесс жүргізу сызбасы және жұмыстарды орындау технологиясы;

температура режимі;

алынатын өнімнің негізгі қасиеттері.

7-параграф. Ағаш химиялық қондырғының аппаратшысы, 4-разряд

165. Жұмыстар сипаттамасы:

осмолды, берестті, технологиялық шикізатты термиялық ыдырату, оттықты көсеу процесін жүргізу;

қылтабанды экстракциялау;

канифолды лакты қайнату және өзге ағаш химиялық өнімдерді өндіру;

қызмет көрсететін аппаратураны, пештерді, оттықтарды ағаш химиялық қондырғының түтінағарларын ақаусыз күйде ұстау;

алынған ағаш химиялық өнімді есепке алу.

166. Білуге тиіс:

өндірістерде қолданылатын аппаратураның құрылысы, смолоскипидарлық спирт - ұнтақ хлорофилл – каротин пастасы, самырсын майы, берест қара майының және ағаш химиясының өзге өнімдері (екіншілерден басқа);

бұл өндірістердің технологиялық процесінің сызбасы;

қызмет көрсетілетін аппаратураның технологиялық көрсеткіштері және қысыммен аппаратурамен жұмыс істеу ережесі;

алынатын ағаш химиялық өнімнің қасиеттері.

8-параграф. Көтеруші, 3-разряд

167. Жұмыстар сипаттамасы:

қабылдағыштан тірілткіш сұрыптау;

науашаларды және крампондарды тірілткіштен тазалау;

баррасты және шырша серкасын жинау;

каррды санап шығу және карржабдығын орнату;

тірілткішті ылғал мен сордан босату;

қабылдау пунктілеріне тірілткішті жеткізу және оны бөшкелерге тиеу;

құрастырылатын аспапты ұштау.

168. Білуге тиіс:

әр түрлі қабылдағыштардан тірілткіш пен баррас жинау технологиясы;

тірілткішті бір жолғы және разрядталған жинау;

тірілткішті жинау кестесін құру ережесі;

тірілткіш пен баррас жинауға арналған құралдың құрылысы;

тірілткішпен бөшкелерді маркалау және тығындау ережесі;

тірілткішке мемлекеттік стандарттар, оны қысқы кезеңде сақтау тәртібі.

9-параграф. Көтеруші, 4-разряд

169. Жұмыстар сипаттамасы:

каррларды белгілеу және қызарту;

науашаларды желілеу;

әдеттегі шырынын балқыту кезінде жаңартудар жағу;

кесетін құралды және шырынын балқытуға арналған жинақтау құрылғыларын қайрау, түзеу, реттеу.

170. Білуге тиіс:

ағаштың шырынын балқыту технологиясы;

ағаш жүргізу, метерологиялық және технологиялық факторлардың тірілткіштің шығымына әсері;

ағаштың шырынын балқытудың ағаштың тіршілік әрекетіне ықпал жасау;

шыққан шырын мерзіміне байланысты карр салу схемасы, шайыр құрамы;

тірілткіштің сапасын жақсару тәсілдері;

кесу және құрастыру құралдары мен айлабұйымдардың құрылғысы, қайрау ережесі.

10-параграф. Көтеруші, 5-разряд

171. Жұмыстар сипаттамасы:

мотосүргіні пайдаланумен каррды қызарту;

күкірт қышқылымен, хлорлы ізбес таспен, сульфитті - спирттен жасалған қойыртпақпен, сульфитті - ашытқы ашымақпен, азық ашытқымен, олардың экстрактілермен және шайыр бөлетін өзге ұқсас стимуляторлармен;

хакді құрастыру және баптау;

мотсүргіге, химиялық заттарға арналған резервуарға, мөлшерлегішке және өзге жабдықтарға техникалық қызмет ету және ағымдағы жөндеу.

172. Білуге тиіс:

күкірт қышқылымен, хлорлы ізбес таспен, сульфитті - спирттен жасалған қойыртпақпен, сульфитті - ашытқы ашымақпен, азық ашытқымен, олардың экстрактілермен және шайыр бөлетін өзге ұқсас стимуляторлармен ағаштың шырынын балқыту технологиясы;

химиялық реагенттердің рецептурасы, олардың дайындау және оларды ұстау білу тәсілдері;

жаңартуға енгізу мөлшері;

шырынын балқыту құралы мен жабдықтың түрлері мен құрылысы;

шырынын балқыту құралын ұстау ережесі және оған техникалық күтім жасау.

6–тарау. Қамыс даярлау және өңдеу жұмыстарына арналған разрядтар бойынша жұмысшы кәсіптерінің тарифтік-біліктілік сипаттамалары

1-параграф. Күзетші, 2-разряд

173. Жұмыстар сипаттамасы:

малмен өңдеу, шабу және әр түрлі талан-таражға салу, өрттен қорғау мақсатында мотокөлік құралдары мен аттарда өнеркәсіптік дайындау үшін бөлінген қамыс арқандарын, гүл шаруашылығы питомниктерін және өзге де осыған ұқсас объектілерді қарап өту;

өндірістік алаңдар мен питомниктарда гүлдерді, қамыстың өсуін қадағалау.

174. Білуге тиіс:

қамыс дайындауға арналған учаскелердің шекарасы;

мотокөлік құралдарының құрылысы;

аттарға күтім жасау ережесі;

өртке қарсы қауіпсіздік және күзету қызметін атқару ережесі;

карта мен компас бойынша бағдарлану тәсілдері.

2-параграф. Қамыс даярлау машинасының машинисі, 4-разряд

175. Жұмыстар сипаттамасы:

аспалы қарулардың, механизмдермен құрылғылардың көмегімен қамысты дайындау бойынша әр-түрлі жұмыстарды орындау, тіркеме арбалармен шаналарда қамысты бумамен, тюктермен және баумен тасу кезінде тракторларды және тягачтарды басқару;

баулардан бумаларды және болат арқанның және тартатын қондырғылардың көмегімен шаналарда, арнайы алаңдарда немесе далада сыммен байланбаған қамыстың жекелеген үлестерін қалыптастыру және байлау;

тасымалданатын қамысты тиеуді, бекітудәі және түсіруді қадағалау;

тракторлар мен тартқыштарға техникалық қызмет көрсету, оларды профилактикалық және ағымдағы жөндеу, жөндеудің өзге түрлеріне қатысу, жанар-жағар май құю.

176. Білуге тиіс:

қызмет көрсетілетін тракторлар мен тартқыштардың құрылысы, жүргізу және көше қозғалысы ережесі, техникалық қызмет көрсету және жөндеу жүргізу ережесі;

тіркеме және аспалы қарулардың, механизмдердің, тарту құрылғылары мен құралдардың көмегімен жұмыстар жүргізу ережесі;

бумаларды байлау сенімділігі мен тарту тығыздылығына қойылатын талаптар;

қамысты тиеу, жинау, тарту, байлау және түсіру ережесінің, жүргізу ережесі.

3-параграф. Қамыс даярлау машинасының машинисі, 5-разряд

177. Жұмыстар сипаттамасы:

қамысты шабуда тіркеме және өзі жүретін қамыс жинайтын машиналарды басқару;

жергілікті жағдайға байланысты сабақтарды кесу биіктігін, кесетін аппаратты және машинаны өзге механизмдерін реттеу;

белгіленген салмақтағы қамыс пен мүйізшөптің бауларын немесе порцияларын жинау және көлік құралдарына лақтыру;

бау байлайтын ақпараттың жұмысын реттеу және оны шпагатпен жөндеу;

шабу мен қалыптастыруда тракторларды және тартқыштарды басқару;

қамыстан бауларды, бумалар мен бұйымдарды көлік құрылына тиеу мен жинау кезінде тракторда, тягачта немесе мінетін базада жиналған грейферлік тегіштерді және шошақ сыпырғыштарды басқару;

грейферлік тегіштер мен мінетін базаны жүргізу;

арқан контейнерлермен бумаларға байлаумен грейферлік тегішпен қамысты тую камерасына жүктеу;

тристелетін құрылғыдан бумаларды көлік құралдарына түсіру;

қызмет көрсетілетін машиналардың ақаулықтарын анықтау және жою;

қамыс жинау машиналарына, шошақ сыпырғыштарға, байлағыштарға, гренферлік тегіштерге және мінетін базаларға техникалық қызмет көрсету.

178. Білуге тиіс:

қамыс жинау машиналардың, мінетін базалардың құрылысы, жүргізу ережесі;

байлағыштардың, грейферлік тиегіштердің, шошақ сыпырғыштардың құрылысы;

қамыс жинау машиналарының кесетін аппараттарын қайрау ережесі;

жанатын-майлайтын материалдардың қасиеттері мен нормалары және оларды сақтау тәсілдер;

қамыс жинау машиналарына, шошақ сыпырғыштарға, байлағыштарға, гренферлік тегіштерге және мінетін базаларға техникалық қызмет көрсету ережесі;

скирд және штабельдерді төсеу ережесі;

тіркеме және аспалы қарулардың, механизмдер мен құрылғылардың шекті жүктемесі.

4-параграф. Қамыс даярлаушы, 3-разряд

179. Жұмыстар сипаттамасы:

қамысты, қоғаны кескішпен, шөп шапқыш машинамен, орақпен шабу;

бауларға байлау, бауларды және байланбаған қамысты әкету және шөмелеге, шашаққа қатарларға жинау;

баулуды байлауға арналған қоға мен брауды дайындау.

180. Білуге тиіс:

қамыстың пісу белгілері;

қамысты, қоғаны қолмен шабу ережесі мен тәсілдері;

бауларды байлау мөлшерлері мен тәсілдері;

арқандарды және бауларды және байланбаған қамысты әкету және шөмелеге, шашаққа қатарларға жинау ережесі.

5-параграф. Қамыстан плиталар нығыздаушы, 2-разряд

181. Жұмыстар сипаттамасы:

анағұрлым жоғары білікті қамыстан тақтайларды нығыздаушының басшылығымен қамыстан плиталарды нығыздау;

қамысты кесетін станокқа тасу және кесу немесе қысқартып кесу;

берілген молшер бойынша нығыздалған плиталарды кесу;

сымның, шпагаттың және плита борттарының кесілген ұштарын бітеу;

қамысты нығыздың қабылдау құрылғысына жүктеу;

автоматты тігу механизмдерімен жабдықталмаған престерде жұмыс істеген кезде плиталарды тігу;

плиталарды тазалау, жинау және оларды қоймаға тасу;

сымның, престе шпагаттың үзілулерін жою;

прес пен механизмдердің ақауларын жоюға қатысу.

182. Білуге тиіс:

қамыс, мүйіз және плиталардың сапасына қойылатын талаптар, оларды пішу ережесі;

кесетін станокта жұмыс істеу ережесі;

престің жұмыс қағидасы;

плиталарды кесу, тазалау, көмкеру және жинау ережесі;

қамысты престерге жинау ережесі;

тігу механизмдерінің құрылысы.

6-параграф. Қамыстан плиталар нығыздаушы, 3-разряд

183. Жұмыстар сипаттамасы:

қолдық престерде қамыстан плиталар нығыздау;

престе шпагат пен сымды созу;

мөлшерлері бойынша қамыс пен қоғаны іріктеу;

қамыстың бумаларын шпагатпен байлау және тігу, оларды престен алу, орамға орау, байлау және тасу.

184. Білуге тиіс:

қолдық престердің құрылысы;

плиталардың өндірісіне техникалық шарттар;

қамыстың, шпагаттың сыммен плиталардың сапасына қойылатын талаптар;

ақау түрлері және оны жою тәсілдері.

7-параграф. Қамыстан плиталар нығыздаушы, 4-разряд

185. Жұмыстар сипаттамасы:

механикалық престерде және агрегаттарда қамыстан плиталарды престеу, жабыстыру және кесу, оларды іске қосу, тоқтату, реттеу және жөндеу;

механикалық престер мен агрегаттардың ақаулықтарын анықтау және жою.

186. Білуге тиіс:

механикалық престер мен агрегаттардың құрылысы;

механикалық агрегат жұмысының жылулық режимі;

қамыстан плиталарға мемлекеттік стандарттар.

7-тарау. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

187. Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші (37-шығарылым) БТБА-ның қосымшасында көрсетілген.

Жұмыстар мен жұмысшы кәсіптерінің бірыңғай тарифтік-біліктілік анықтамалығына (37-шығарылым) қосымша

Жұмысшы кәсіптерінің алфавиттік көрсеткіші

р/р №	Кәсіптердің атаулары		Разрядтар диапазоны	Беті
	Ағаш балқыту
1.	Ағаш балқытудағы шығыршы		4	3
2.	Ағашты судан алушы		3	4
3.	Балқытушы		3-4	4
4.	Салдарды қалыптастырушы		2-5	6
5.	Суда ағашты сұрыптаушы		2-3	8
6.	Шоғырлау (сұрыптау) машинасының машинисі		4-5	9
7.	Шоғырлаушы		3-4	9
	Ағаш дайындау жұмыстары
8.	Автоматтандырылған ағаш транспортерінің операторы		4	10
9.	Ағаш дайындау машинасының машинисі		7-8	11
10.	Ағаш жарушы		2-3	12
11.	Ағаш кесуші		2-4	13
12.	Ағаш материалдарын үюші-аударушы		2-4	14
13.	Ағаш тасушы		3	17
14.	Ағаш шабушы		6	17
15.	Ағашты қатарға жинаушы		3-4	18
16.	Ағашты қатарлау және тиеудегі шығыршы		4	18
17.	Ағашты тасымалындағы шығыршы		5-6	19
18.	Ара түзеуші		3-4	20
19.	Арашы		3	21
20.	Арнайы сортименттерді жонушы		4	21
21.	Бұтақ кесу қондырғысының операторы		4-5	21
22.	Бұталарды шабушы		3-4	22
23.	Даярлаушы		2-4	23
24.	Қабықтаушы		3-5	24
25.	Қырқып кесу қондырғысының операторы		5-6	25
26.	Қырқып кесуші		3-4	27
27.	Манипулятордың операторы		4	28
28.	Солқылдақ шыбықтарға белгі қоюшы		4	28
29.	Трельдеу және тиеу жабдығының монтажнигі		4-5	28
30.	Трельдеу машинасының машинисі		6	29
31.	Трельдеуші		3-4	30
32.	Чокерлеуші		4	31
33.	Экспорттық ағаш материалдарын тапсырушы		3	31
	Ағаш дайындау өндірісі (жалпы кәсіптері)
34.	Ағаш дайындайтын жабдықтарды жөндеу слесарі		5-6	32
35.	Ағаш дайындау өндірісі мен ағаш балқыту бақылаушысы		3-5	34
36.	Ағаш дайындау, ағаш балқыту, ағаш шырынын балқытудағы көмекші жұмысшы		1-2	34
37.	Ағашты шабу, тасу дайындығындағы тракторшы		5-6	36
38.	Қорықшы		3-5	37
39.	Машинист-краншы		4-7	41
40.	Орманшы		2-6	42
41.	Парашютшы (десантшы)-өртсөндіруші		6-7	47
	Ағаштың шырынын балқыту
42.	Ағаш жұмыстарындағы жарушы		4-5	48
43.	Ағаш көмір күйдіруші		2-4	49
44.	Ағаш химиялық қондырғының аппаратшысы		3-4	51
45.	Көтеруші		3-5	52
	Қамыс даярлау және өңдеу
46.	Күзетші		2	54
47.	Қамыс даярлау машинасының машинисі		4-5	54
48.	Қамыс даярлаушы		3	55
49.	Қамыстан плиталар нығыздаушы		2-4	56