2024-2029 жылдарға арналған Жарқайың ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаны бекіту туралы

Ақмола облысы Жарқайың аудандық мәслихатының 2023 жылғы 13 желтоқсандағы № 8С-18/4 шешімі

Қазақстан Республикасы Экологиялық кодексінің 365-бабы 3-тармағының 1) тармақшасына сәйкес және "Қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы" нормативтік құқықтық актілерді мемлекеттік тіркеу тізілімінде № 23917 болып тіркелген Қазақстан Республикасы Экология, геология және табиғи ресурстар министрінің міндетін атқарушының 2021 жылғы 9 тамыздағы № 318 бұйрығының негізінде Жарқайың аудаңдық мәслихаты ШЕШІМ ҚАБЫЛДАДЫ:

1. Жарқайың ауданы бойынша коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламасын осы шешімнің қосымшасына сәйкес бекітілсін.

2. Осы шешім алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Аудандық мәслихаты төрағасының міндетін атқарушы

Ч.Канафин

Жарқайың ауданындық маслихатының 2023 жылғы 13 желтоқсандағы № 8С-18/4 шешіміне қосымша

2024-2029 жылдарға арналған КОММУНАЛДЫҚ ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫ Жарқайың ауданының "Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылығы, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" мемлекеттік мекемесі

Кіріспе ....................................................................................................................

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ................

1.1. Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау...................

1.2. Соңғы үш жылдағы динамикадағы қалдықтарды басқаруды талдау

1.3. Қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау………………

1.4. Соңғы үш жылдағы динамикаға бөлінген қаражаттың сипаттамасы мен талдауы...................................................................................

2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ, МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ......................................................................

2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.............................................

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары.................

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері.................................................

3. НЕГІЗГІ БАҒЫТТАР, ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУ ЖОЛДАРЫ.................................................

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР..............................................................................

5. БАҒДАРЛАМАНЫ ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ. ...........................................................................................................

Кіріспе

Әкімшілік-аумақтық бөлініс

Жарқайың ауданы Қазақстан Республикасының Ақмола облысының оңтүстік-батыс бөлігінде орналасқан. Оңтүстік-батыс бөлігінде Қостанай облысымен, солтүстігінде — Есіл ауданымен, шығысында — Жақсы және Атбасар аудандарымен шектеседі.

Климаты күрт континенталды және өте құрғақ. Жаз қысқа, жылы +40 0С жетеді, қыс ұзақ, аязды, қатты жел мен боранмен -400С түседі. Атмосфералық жауын — шашынның орташа жылдық мөлшері 265 мм. Желдің жылдамдығы-5,3 м/сек, ауа температурасы +2,3-тен 6,2 градусқа дейін, ылғалдылығы 70% құрайды. Көктем аязмен сипатталады, жазғы температура ылғалдың булануын тудырады, демек, дәнді дақылдардың өнімділігіне айтарлықтай әсер ететін топырақтың кебуі. Аудан аумағының жазық рельефі және ормандардың болмауы желдің белсенділігіне ықпал етеді.

Жарқайың ауданы әкімшілік-аумақтық бірлік ретінде оның құрамына 1 қала, 5 ауылдық округ және 11 ауыл кіреді.

Аудан орталығының атауы-Державин қаласы, облыс орталығына дейінгі қашықтық – 378 км., Астанаға дейінгі қашықтық-440 км.

2023 жылғы 1 шілдедегі жағдай бойынша халық саны 13 046 адам.

Халық саны (01.07.2023 жылға):

Ерлер	6 332	мектеп оқушылары	2 283
Әйелдер	6 714	Зейнеткерлер	2244
жасқа дейінгі балалар	3 431	мүгедектер	493
6 жасқа дейінгі балалар	1 512	ҰОС қатысушылары	0
жұмыс істейтін халық	7503	ҰОС мүгедектерінің	0
өзін өзі жұмыспен қамтыған	1754	интернационалист жауынгерлер	6
жалдамалы	5347	қуғын сүргінге ұшыраған	11
студенттер	297	ҰОС қатысушыларының қайтыс болған жесірлері	1

Негізгі нормативтік-құқықтық құжаттар Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексі, Қазақстан Республикасы Экология, Геология және табиғи ресурстар министрінің 2021 жылғы 01 қыркүйектегі № 347 бұйрығымен бекітілген Коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеудің үлгілік қағидалары, экология министрінің бұйрығымен бекітілген қатты тұрмыстық қалдықтарды жинауға, тасымалдауға, сұрыптауға және көмуге халық үшін тарифті есептеу әдістемесі болып табылады, Қазақстан Республикасының геологиясы және табиғи ресурстары жөніндегі 2021 жылғы 14 қыркүйектегі № 377 бұйрығымен бекітілген.

Қалдықтарды басқарудың 2024 жылға арналған бағдарламасын әзірлеу Қазақстан Республикасы Экологиялық Кодексінің 365-бабы 3 тармағының 1) тармақшасына сәйкес әзірленді, аудандардың, аудандық және облыстық маңызы бар қалалардың жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеуді ұйымдастырады. Қалдықтарды басқару бағдарламасы қалдықтарды басқарудың негізгі стратегиялық құжатына айналады.

Қалдықтарды басқару бағдарламасы экологиялық рұқсаттың ажырамас бөлігі болып табылады.

Осы қалдықтарды басқару бағдарламасы 2024-2029 жылдарға әзірленеді және түзілетін қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды Жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтерді, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды қайта пайдалану, қайта өңдеу және кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасын қамтиды.

1. ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУДЫҢ АҒЫМДАҒЫ ЖАҒДАЙЫН ТАЛДАУ 1.1. Қалдықтарды басқарудың ағымдағы жағдайын бағалау

1. Жарқайың ауданының аумағында 11 ауыл және 5 ауылдық округ (10 елді мекен) бар, онда заңдастырылған-2 (екі) ҚТҚ бар:

2. Уәлиханов ауылы – "Орехова" ЖК;

3. Кенское ауылы, Отрадный а/о – "Астық қоймалары- № 5 нан базасы" ЖШС;

4. Бірсуат ауылында-консервациялауға арналған ҚТҚ.

5. 2020 жылы Державин қаласының іргелес аумағында ҚТҚ – 20,0 га сұрыптау пунктінің құрылысына жер учаскесі бөлінді, бүгінгі күні "Юпитер" зерттеу орталығы әзірленуде ТЭН (техникалық-экономикалық негіздеме). Қалдықтарды жинау мен шығаруды Жарқайың ауданының "Тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық, жолаушылар көлігі, автомобиль жолдары және тұрғын үй инспекциясы бөлімі" ММ жанындағы "Коммуналдық қызмет" ШЖҚ МКК жүзеге асырады. Кәсіпорында мамандандырылған техника бар, атап айтқанда: Газ-3309 бүйірлік тиегіші бар қоқыс тасушы, тиегіш, камаз, SHACMAN.

22 елді мекеннің 2 полигоны заңдастырылған, 19-ы заңдастырылмаған.

ҚТҚ полигондарында қалдықтардың келесі морфологиялық құрамы белгіленді:

PET(E), PE HD, LDPE, PP, PS, O(ther)типті пластик

электрондық қалдықтар

шыны күрес

тоқылған материалдардың қалдықтары

тері

құрылыс қалдықтары

көң

құс тамшылары

күл

1.2 соңғы үш жылдағы динамикадағы қалдықтарды басқаруды талдау

Ауылдық округтерде коммуналдық қалдықтарды ұйымдастырылған жинау және тасымалдау жоқ. Ауыл әкімдіктері қалдықтарды жинауға арналған орындарды 21 елді мекеннің 21 анықтады. Тұрғындар қалдықтарды есепке алмай-ақ, қалдықтарды жинау үшін белгілі бір орындарға қоқысты өз бетінше шығарады. Осыған байланысты дана бұйымдар қалдықтарының көлемін анықтау мүмкін емес.

Державин қаласында коммуналдық қалдықтарды жинау және тасымалдау ұйымдастырылған, оның ұйымы Жарқайың ауданының ТКШ, ЖМ, АҚ және ЖИ бөлімінің жанындағы "Коммуналдық қызмет" ШЖҚ МКК жүзеге асырады.

Халық даналық бұйымдар қалдықтарының түзілуін есепке алмайтындығын ескере отырып, мұндай қалдықтардың сандық және сапалық көрсеткіштері ескерілмейді. Сонымен қатар, сауалнама барысында ауылдық округтер тұрғындарының үлесіне Қалдықтарды кәдеге жарату түрлері мен тәсілдері анықталды. Бұл деректер осы бағдарламаның мақсаты мен міндетін айқындау кезінде пайдаланылатын болады.

Елді мекендердің тұрғындары күл мен көңдің пайда болуының шамамен көлемін көрсетеді.

Халықтың сауалнамалық деректері көрсеткендей жергілікті тұрғындар күнделікті өмірде келесі қалдықтарды пайдаланады:

РЕТ(Е)типті пластик

шыны ыдыстар

ағаш

күл

құс тамшылары

сабан төсек қалдықтары

көң

Төменде кестелерде халықтың Қалдықтарды кәдеге жарату тәсілдері келтірілген. Деректер сауалнамалар саны бойынша пайызбен ұсынылған:

Кумсуат ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 16 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке	-	-	60	40
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			100
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			90	10
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			100
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			100
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			50	50
Көң			80	20
Күл			100

Бирсуат ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 9 адам, үйлер санының 6,5% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			100
Шыны бөтелкелер	10		90
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		10	90
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			70	30
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			70	30
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары	10		50	40
Көң	10		90
Күл			100

Уәлиханов ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 10 адам, үйлер санының 6,5 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	40	10
Шыны бөтелкелер			100
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар			100
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң			100
Күл			100

Гастелло ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 16 адам, үйлер санының 7,8 % құрайды

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабыл дау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Далабай ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 12 адам, үйлер санының 6,7 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Жанадала ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 22 адам, үйлер санының 7,1% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Костычев ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 16 адам, үйлер санының 10 % құрайды

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Львов ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 15,4 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Нахимов ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 20,8 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Отрадный ауылдық округі:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 19 адам, үйлер санының 9,7 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Пригородный ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 10 адам, үйлер санының 4,5 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Пятигорск ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 19 адам, үйлер санының 7,1% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Тассуат ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 20,5 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Тасөткел ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 19,2 % құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Үшқарасу ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 15 адам, үйлер санының 19,2% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

Шойындыкөл ауылы:

Сауалнамаға қатысқандар саны: 14 адам, үйлер санының 21,5% құрайды.

Қалдықтардың түрі	Кәдеге жарату тәсілі, сауалнамаға қатысқандардың үлесі
	Қайта пайдаланады	Қабылдау пунктіне тапсырады	полигонға шығару үшін қойма	Өртейді	Іргелес учаскеге орналастырады	Компост немесе жем үшін пайдаланады
Пластикалық бөтелке			50	50
Химиядан жасалған пластикалық қаптама және басқа пластик қалдықтары			50	50
Шыны бөтелкелер	30		70
Тоқыма қалдықтары				100
Ағаш қалдықтары				100
Электр құрылғыларының қалдықтары, соның ішінде батареялар мен акумуляторлар		20	80
Сұрыптаусыз қалдықтар қоспасы (шыны, пластик, тоқыма және т. б.)			100
Тамақ қалдықтары						100
Ірі қара/жылқы терісі			50	50
Ұсақ малдың/шошқаның терісі			50	50
Құрылыс қалдықтары (кірпіш бетон, пластикалық терезелер)			100
Құс тамшылары			100
Сабан төсек қалдықтары			100
Көң	10		90
Күл			100

1-кестеде қалдықтардың пайда болуын есепке алу жүргізілетін аудан ұйымдарының деректері келтірілген.

Кесте 1.

№	Қалдықтардың атауы	бірлік	білім көлемі			қалдықтармен операция
			2020	2021	2022
1	аралас қалдықтар	-	есепке алу жүргізілмеген			полигонда жинақтау
2	қағаз және картон қалдықтары	-	есепке алу жүргізілмеген			полигонда жинақтау
3	пластик қалдықтары	-	есепке алу жүргізілмеген			полигонда жинақтау
4	шыны ыдыстың қалдықтары	-	есепке алу жүргізілмеген			полигонда жинақтау

1.3 қалдықтарды басқару жөніндегі іс-шараларды талдау

Ауылдар мен ауылдық округтердің әкімдері ҚТҚ полигондарына жер учаскелерін бөлу бойынша жұмыс жүргізуде.

1.4 соңғы үш жылдағы динамикаға бөлінген қаражатты сипаттау және талдау

2021-2023 жылдар аралығында аудандық бюджеттен және облыстық бюджеттен заңдастыруға, қалдықтарды жинауға, сондай-ақ ауылдық елді мекендер бойынша өнеркәсіп алаңдарын ашуға ақшалай қаражат бөлінбеді.

Державин қаласында жаңа ҚТҚ полигонын салу үшін 20,0 га жер учаскесі бөлінді. Бүгінгі күні техникалық-экономикалық негіздеме (бұдан әрі-ТЭН) бойынша жұмыс жүргізілуде.

Жарқайың ауданы жобаны дайындау үшін Ақмола облысының облыстық табиғи ресурстар және табиғат пайдалану басқармасына бастапқы деректер мен жер учаскесін берді.

1. БАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ МІНДЕТТЕРІ ЖӘНЕ НЫСАНАЛЫ КӨРСЕТКІШТЕРІ 2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері.

Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары:

1. Жинақталған және түзілетін қалдықтардың көлемін біртіндеп қысқартуға бағытталған белгіленген көрсеткіштерге қол жеткізу.

1 мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу саласындағы басқару жүйесін жетілдіру.

2 мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау аумақтарының санитарлық және экологиялық жағдайын жақсарту.

3 мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын бөлек жинау және тасымалдауды жақсарту;

4 мақсат. Өндіріс және тұтыну қалдықтарын уақтылы шығаруды қамтамасыз ету. Бағдарламаны іске асыру процесінде қойылған мақсаттарға қол жеткізу үшін мынадай міндеттер шешілуі тиіс:

- пайда болған қалдықтардың көлемін азайту;

- өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу және қайталама ресурстарды пайдалану саласында бірыңғай ақпараттық орта құру және қолдау;

- өндіріс және тұтыну қалдықтарымен жұмыс істеу жүйесін жаңғырту;

- қалдықтарды орналастырудың рұқсат етілмеген үйінділерін жою.

Бағдарламаның мақсаттарына қол жеткізу оны іске асыру үшін кешенді іс-шаралар өткізу арқылы жүзеге асырылатын болады. Іс-шаралар жоспарында Бағдарламаны іске асыру жөніндегі шаралар көзделген және орындаушылар, іске асыру мерзімдері, сондай-ақ қаржыландыру көздері мен көлемі көрсетілген. Бағдарламаның міндеттері-Жоспарлы кезең шеңберінде қол жеткізуге болатын жұмыс көлемін болжай отырып, қойылған мақсатқа қол жеткізу жолдарын, неғұрлым тиімді және экономикалық негізделген әдістермен айқындау. Қалдықтарды кешенді басқару негіздерін құрылымдау келесі аспектілерді қамтиды:

Генезис-білім беру көздері, технологиялық пайдалану процестері, қалдықтар туралы бастапқы ақпарат (қалдықтарды түгендеу).

Талдау – Физика-техникалық, технологиялық, экономикалық, ресурстық, әлеуметтік.

Базис-нормативтік-әдістемелік құжаттама.

Қалдықтарды синтездеу-паспорттау.

Қалдықтарды кешенді басқаруды жүзеге асыру үшін қалдықтарды басқару саласындағы саясат компоненттерінің болуы қажет, атап айтқанда: қалдықтардың барынша алдын алуды және қайталама пайдалануды ынталандыратын немесе міндеттейтін құжаттар пакетін әзірлеу және қолдану;

- қалдықтармен жұмыс істеу әдістерінің экологиялық параметрлерін белгілеу;

қалдықтармен жұмыс істеуді жоспарлауды жүзеге асыру үшін құрылым құру (Үйлестіру орталығы);

өндірушілердің қалдықтарды орналастыруға жауапкершілігі қағидаттарын әзірлеу.

Қалдықтарды кәдеге жарату бағдарламасының мақсаттарын анықтау және стратегияны жоспарлау кезінде қалдықтарды кешенді басқарудың белгілі бір иерархиясы туралы түсінік алған жөн. Мұндай иерархия, ең алдымен, қалдықтарды бастапқы азайту, содан кейін қайталама азайту бойынша іс – шаралар қарастырылуы керек дегенді білдіреді: қалдықтардың қалған бөлігін қайта пайдалану және қайта өңдеу және ең соңғы кезекте-пайда болуынан аулақ бола алмаған және қайта өңдеуге келмейтін қалдықтарды жою немесе көму жөніндегі іс-шаралар.

Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттері ауданның, қаланың немесе елдің нақты мақсаттары мен жағдайларына байланысты өзгеруі мүмкін. Алайда, жалпы алғанда, қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары мен міндеттері келесі элементтерді қамтуы мүмкін:

Осы қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсаттары:

1. Коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін қысқарту

2. Коммуналдық қалдықтарды басқару шығындарын азайту

3. Қоғам денсаулығын қорғау;

4. Тұрақты тұтыну мен өндіріске ықпал ету.

Алға қойылған мақсаттарға жету үшін келесі міндеттерді орындау қажет:

1. Қалдықтарды жинау мен тасымалдаудың тиімді жүйесін әзірлеу және енгізу;

2. Халықтың хабардарлығын арттыру;

3. Қалдықтарды қайта өңдеу және өңдеу үшін инфрақұрылымды әзірлеу;

4. Стратегияны түзету үшін бағдарлама нәтижелерін бақылау және бағалау.

2.2. Қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу жолдары.

Қалдықтарды тиімді басқару кешенді және жүйелі тәсілді, сондай-ақ барлық мүдделі тараптардың белсенді өзара іс-қимылын талап етеді. Алға қойылған мақсаттар мен міндеттерге қол жеткізу үшін күш-жігерді аудан ішінде ғана емес, облыстың басқа аудандарымен ынтымақтастықты іске асыру қажет. Келесі қадамдарды орындау қажет:

1. Тиімді инфрақұрылымды дамыту:

Қалдықтарды жинау, тасымалдау және өңдеу үшін объектілерді салу және жаңғырту.

Шығындарды азайту үшін жинау және тасымалдау маршруттарын оңтайландыру.

2. Ақпараттық кампаниялар мен білім беруді енгізу:

Қалдықтарды сұрыптау және кәдеге жарату ережелері туралы халыққа оқыту іс-шараларын ұйымдастыру.

Халықтың хабардарлығы мен жауапкершілігін арттыру үшін ақпараттық кампаниялар өткізу.

3. Ынталандыру жүйесі:

Қалдықтардың азаюын және қайта өңдеуді арттыруды ынталандыру үшін қалдықтарға салынатын салықтар сияқты экономикалық механизмдерді енгізу.

Қайта өңдеуге және қалдықтарды азайтуға белсенді қатысатындар үшін сыйақы немесе жеңілдік бағдарламаларын қолдау.

4. Мониторинг және бағалау:

Қалдықтардың көлемін, жинау және қайта өңдеу тиімділігін бақылау үшін мониторинг жүйесін құру.

Бағдарлама нәтижелеріне тұрақты бағалау жүргізу және алынған мәліметтерге сәйкес стратегияны бейімдеу.

5. Мүдделі тараптармен ынтымақтастық:

Қалдықтарды басқару процесіне жеке компанияларды, үкіметтік емес ұйымдарды және жұртшылықты тарту.

Ресурстарды біріктіру және күш-жігерді үйлестіру үшін жергілікті өзін-өзі басқару органдарымен серіктестік.

6. Заңнама мен нормативтерді сақтау:

Қалдықтарды басқару саласындағы тиісті заңнамалар мен нормативтерді тұрақты жаңарту және сақтау.

Халықаралық келісімдер мен стандарттарды, егер олар қолданылса, сақтау.

7. Инновация және зерттеу:

Қалдықтарды басқарудың жаңа тәсілдерін табуға және олардың қоршаған ортаға әсерін азайтуға бағытталған ғылыми-инновациялық жобаларды қолдау және қаржыландыру.

8. Қаржылық тұрақтылық:

Қалдықтарды басқару бағдарламасы үшін тұрақты қаржылық модель әзірлеу, оның ішінде қаржыландыру мен бюджеттеудің ашық жүйесі.

9. Мониторинг және тәжірибе алмасу:

Қалдықтарды басқаруда күш біріктіру үшін басқа аудандармен ынтымақтастық.

2.3. Бағдарламаның нысаналы көрсеткіштері

Қалдықтарды басқару бағдарламасының нысаналы көрсеткіштері нақты, өлшенетін, қол жеткізуге болатын, өзекті және уақыт бойынша шектеулі болуы тиіс (SMART критерийлері). Қалдықтарды басқару бағдарламасының мақсатты көрсеткіштерінің кейбір мысалдары:

Полигонға жіберілетін қалдықтардың жалпы көлемін азайту:

Мақсаты: полигонға жіберілетін қалдықтардың жалпы көлемін 5 жылдық кезеңнің соңына қарай 20%-ға азайту.

Өлшеу: жыл сайын полигонға жіберілетін тонна қалдықтардың саны.

Мақсаты: 2 жыл ішінде аудан аумағының 80% - на қалдықтарды бөлек жинау мен сұрыптаудың стандартты тәжірибесіне қол жеткізу.

Өлшеу: ұйымдастырылған бөлек алымы бар аумақтың пайызы.

Парниктік газдар шығарындыларын азайту:

Мақсаты: қалдықтарды басқару саласындағы барлық қолданыстағы заңнамалық нормалар мен стандарттарға сәйкестікті қамтамасыз ету.

Өлшеу: сәйкестікті тексеру және тексеру нәтижелері.

Мақсатты көрсеткіштер қалдықтарды басқару бағдарламасының нақты мақсаттары мен міндеттеріне бейімделуі керек және белгіленген мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз ету үшін үнемі бақыланып, бағалануы керек.

3. ҚОЙЫЛҒАН МАҚСАТТАР МЕН МІНДЕТТЕРГЕ ҚОЛ ЖЕТКІЗУДІҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ, ЖОЛДАРЫ

Негізгі бағыт қалдықтарды басқару инфрақұрылымын жаңғырту болып табылады: негізгі бағыттардың бірі қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және кәдеге жарату үшін инфрақұрылымды жаңғырту және дамыту болып табылады. Бұған заманауи құрастыру пункттерін салу, бөлек жинауға арналған контейнерлерді орнату және тасымалдау жүйесін жаңарту кіреді.

Көзді сұрыптау және бөлек жинау: үй шаруашылықтары мен кәсіпорындар деңгейінде қалдықтарды бөлек жинауды ынталандыру маңызды бағыт болып табылады. Бұл қайта өңдеу және кәдеге жарату процестерін оңтайландыруға мүмкіндік береді.

Қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды ынталандыру: бағдарлама қайта өңдеу компанияларымен серіктестік құру және қайта өңдеу материалдары үшін жергілікті нарықтардың дамуын қолдау арқылы қайта өңдеу мен кәдеге жаратуды белсенді түрде ынталандырады.

Білім беру және халықты ақпараттандыру: бағдарламаны сәтті жүзеге асыру үшін бөлек жинау, тұрақтылық және экологиялық жауапкершілік ережелері туралы жұртшылықты қалыптастыру және хабардар ету маңызды.

Қойылған мақсаттарға жету жолдары:

Ұзақ мерзімді стратегияны әзірлеу және енгізу: бағдарлама мақсатқа жетудің нақты қадамдары мен мерзімдерін анықтайтын қалдықтарды басқарудың ұзақ мерзімді стратегиясын әзірлеуді және енгізуді қарастырады.

Инфрақұрылымға инвестициялар: бағдарлама құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын және тасымалдау жүйелерін қоса алғанда, инфрақұрылымды жаңғыртуға және салуға қаражат бөлуді көздейді.

Заманауи технологияларды енгізу: бағдарлама контейнерлерді толтыруды бақылау жүйелері және ГАЖ технологияларын қолдана отырып, қалдықтарды жинау маршруттарын оңтайландыру сияқты заманауи технологияларды енгізуге бағытталған.

Ауылдық округтер аумағында полигондар салудың баламасы-қалдықтарды сұрыптаумен Жарқайың ауданы бойынша қабылдау пункттерін ашу, онда кейіннен қалдықтарды (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз,) қабылдау мүмкіндігі болады.

Жарқайың ауданы бойынша қалдықтарды сұрыптай отырып қабылдау пункттерін ашу жобаланатын объект ауданының қоршаған ортаға әсері не экологиялық жағдайына ерекше әсер етпейтін болады, табиғат қорғау іс-шараларын орындау кезінде.

Жарқайың ауданының Тасты-Талды, Отрадное, Костычево, Львовское сияқты елді мекендерінде Жарқайың ауданы бойынша қалдықтарды сұрыптайтын қабылдау пункттерін ашу қажет, бұл жақын маңдағы ауылдарды қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен қамтуға мүмкіндік береді.

Осылайша, халықты қайта өңделетін қалдықтарды сұрыптаумен және қабылдаумен қамту Жарқайың ауданының басым бөлігін құрайды.

Қабылдау пункттері бойынша жобаларды іске асыру үшін ауданы кемінде 300 м2 үй-жай қажет.

4. ҚАЖЕТТІ РЕСУРСТАР

Бағдарлама бюджеті: қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыруға бөлінген жалпы бюджетті көрсету. Бұл бағдарламаны орындау барысында бастапқы қаржыландыруды да, күтілетін қосымша шығындарды да қамтиды.

Қаржыландыру көздері: мемлекеттік бюджеттер, жергілікті салықтар, гранттар және басқалары сияқты бағдарламаны қаржыландыру көздерінің сипаттамасы.

Инвестицияларды қаржыландыру: құрастыру пункттерін, қайта өңдеу зауыттарын салу және қажетті техниканы сатып алу сияқты инвестициялық жобаларға бөлінген қаржыландыруды көрсету.

Қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаның іс-шараларын қаржыландыру көзі жергілікті бюджет, облыстық бюджет болып табылады.

Адами ресурстар:

Қызметкерлер: қызметкерлердің қажетті санын, олардың біліктілігін және бағдарламаны іске асырудағы рөлін анықтау.

Персоналды оқыту және дамыту: бағдарламаны сәтті жүзеге асыруды қамтамасыз ету үшін персоналды оқыту және дамыту жоспарларының сипаттамасы.

Инфрақұрылым:

Қалдықтарды жинауға және тасымалдауға арналған инфрақұрылым: қалдықтарды жинауға, тасымалдауға және уақытша сақтауға арналған инфрақұрылымды жаңғыртудың жай-күйі мен жоспарларын көрсету.

Қайта өңдеу және кәдеге жарату инфрақұрылымы: қайта өңдеу зауыттары мен тиісті инфрақұрылымды салу және жаңғырту жөніндегі жай-күйі мен жоспарларының сипаттамасы.

Технологиялық ресурстар:

Техникалық жабдық: бағдарламаны тиімді іске асыру үшін қажетті техникалық жабдықты көрсету.

Ақпараттық жүйелер: қалдықтарды бақылау және басқару үшін қажетті Ақпараттық жүйелер мен бағдарламалық жасақтаманың сипаттамасы.

Серіктестік қатынастар:

Серіктестер және ынтымақтастық: қосымша ресурстар немесе сараптама ұсына алатын ұйымдармен, кәсіпорындармен және ҮЕҰ-мен серіктестік қатынастарды көрсету.

Азаматтық қоғам: бағдарламаны жүзеге асыруға жұртшылық пен еріктілерді тарту шараларының сипаттамасы.

Уақыт шеңбері:

Орындалу кестесі: жобалар мен іс-шаралардың басталуы мен аяқталуын қоса алғанда, бағдарламаның негізгі кезеңдерін іске асыру үшін уақыт шеңберін белгілеу.

Мониторинг және бағалау: прогресс пен нәтижелерді үздіксіз бақылау үшін мониторинг және бағалау жүйесінің сипаттамасы.

Жыл	Қаржыландыру көлемі, мың теңге
2024- 2029	Бюджетке сәйкес

5. ЖАРҚАЙЫҢ АУДАНЫ БОЙЫНША ҚАЛДЫҚТАРДЫ БАСҚАРУ БАҒДАРЛАМАСЫН ІСКЕ АСЫРУ ЖӨНІНДЕГІ ІС-ШАРАЛАР ЖОСПАРЫ

Қалдықтарды басқару бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары оның құрамдас бөлігі болып табылады және бағдарламаның мақсаттары мен міндеттеріне толық қол жеткізуге бағытталған іс-шаралар/іс-шаралар жиынтығын қамтиды, іс-шаралар (күтілетін іс-шаралар) бойынша нәтижелер көрсеткіштерін көрсете отырып, бағдарламаны іске асыруға арналған мерзімдерді, орындаушыларды, аяқталу нысанын, қажетті шығындарды және қаржыландыру көздерін айқындай отырып.

Бағдарламада өндіріс қалдықтарының қоршаған ортаға зиянды әсерін азайту жөніндегі мынадай экологиялық іс шаралар көзделеді:

1. қалдықтарды арнайы контейнерлерде арнайы бөлінген орындарда сақтау;

2. қайта өңдеуді және кәдеге жаратуды жүзеге асыратын заңды және жеке тұлғаларға беру арқылы жинақталған қалдықтарды азайту.

3. объектілерді экологиялық бақылау.

Іс-шаралар жоспары бағдарламаның құрамдас бөлігі болып табылады және қажетті ресурстарды, жауапты орындаушыларды, аяқталу нысандары мен орындалу мерзімдерін көрсете отырып, бағдарламаның мақсаты мен міндеттеріне қол жеткізуге бағытталған ұйымдастырушылық, экономикалық, ғылыми-техникалық және басқа да іс-шаралар кешенін білдіреді. Іс-шаралар жоспарын құру кезінде келесі негізгі ұғымдар қолданылды:

- Қалдықтарды кәдеге жарату

- қалдықтарды қайталама энергетикалық ресурс және (немесе) материалдық ресурс ретінде пайдалану;

- қалдықтарды қайта өңдеу-қалдықтардан өнімді, материалдарды немесе заттарды одан әрі өндіруде (дайындауда) пайдалануға жарамды пайдалы компоненттерді, шикізатты және (немесе) өзге де материалдарды алу;

- қалдықтарды орналастыру - өндіріс және тұтыну қалдықтарын сақтау немесе көму;

- қалдықтарды сақтау

- қалдықтарды кейіннен кәдеге жарату, қайта өңдеу және (немесе) жою үшін арнайы белгіленген орындарда жинау.

№ п/п	Іс-шаралар	Мерзімі орындау	Іс-шараларды іске асыруға арналған қаражат	Ескерту
1	2	3	4	5
1	Нормативтік құжаттарды уақытылы әзірлеу	2024 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді
2	Қайта өңделетін қалдықтардың (пластмасса, шыны ыдыстар, қағаз)көлемін анықтау және есепке алуды жүргізу үшін 2 жыл ішінде мониторинг жүргізу	2024-2025 жыл	ОБ, ЖБ
3	Қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы бойынша мониторингтік деректерді жүргізетін штаттан тыс қызметкерлердің қажетті санын анықтау	2024 жыл	ОБ, ЖБ
4.	Қалдықтардың пайда болуы мен жинақталуы бойынша мониторингтік деректерді жүргізетін штаттан тыс қызметкерлерге еңбекақы төлеу	2024-2025 жыл	ОБ, ЖБ
5	Соңғы 2 жылдағы мониторингтік деректер негізінде ПКО түзету	2025 жыл (4 квартал)	ОБ, ЖБ
6	Зеренді ауданының 8 елді мекенінде (Ақкөл, Бұлақ, Қонысбай, Алексеевка, Чаглинка, Зеренді, Викторовка, М. Ғабдуллин кенттік округі)	2024-2027 жыл	ОБ, ЖБ
7	Зеренді ауылында ҚТҚ полигонын салу жобасын іске асыру	2025-2029 жыл	ОБ, ЖБ
8	ҚТҚ қалдықтарын шығару үшін 13 бірлік мөлшерінде мамандандырылған техника сатып алу.	2025-2029 жыл	ОБ, ЖБ
9	Зеренді ауылының жобаланатын полигонында ашылған кезде тартылған персонал саны 40 адам	2025 -2029 жыл	Кәсіпорынның, ұйымның меншікті қаражаты
10	Туралы түсіндіру сипаттағы іс-шаралар өткізу жол берілмейді рұқсатсыз қалдықтарды орналастыру халық жабдықталмаған орындарда	2024-2029 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді
11	Жинау, тасымалдау және Қалдықтарды кәдеге жарату өндіріс және тұтыну, іс-шаралар өткізу бағытталған алдын алу қоршаған ортаның ластануы	2025-2029 жыл	Қаржыландыруды қажет етпейді ЖАО
12	Қалдықтарды шығару және кәдеге жарату шарт бойынша бөгде адамдар орындардан ұйымдармен білім беру	2026-2029 жыл	Ауылдық округ әкімдіктерінің меншікті қаражаты

Об утверждении программы по управлению коммунальными отходами по Жаркаинскому району на 2024-2029 годы

Решение Жаркаинского районного маслихата Акмолинской области от 13 декабря 2023 года № 8С-18/4

В соответствии с подпунктом 1) пункта 3 статьи 365 Экологического кодекса Республики Казахстан и на основании приказа исполняющего обязанности Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 9 августа 2021 года за № 318 "Об утверждении Правил разработки программы управления отходами", зарегистрирован в реесте государственной регистрации нормативных правовых актов за № 23917 Жаркаинский районный маслихат РЕШИЛ:

1. Утвердить программу по управлению коммунальными отходами по Жаркаинскому району, согласно приложению к настоящему решению.

2. Настоящее решение вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Исполняющий обязанности председателя районного маслихата

Ч.Канафин

Приложение к решению Жаркаинского районного маслихата от 13 декабря 2023 года № 8С-18/4

ПРОГРАММА УПРАВЛЕНИЯ КОММУНАЛЬНЫМИ ОТХОДАМИ ПО ЖАРКАИНСКОМУ РАЙОНУ ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилишной инспекции" Жаркаинского района на 2024-2029 годы

Оглавление

ВВЕДЕНИЕ ....................................................................................................................

1. АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ................

1.1. Оценка текущего состояния управления отходами ……………….

1.2. Анализ управления отходами в динамике за последние три года ................

1.3. Анализ мероприятий по управлению отходами …………………………

1.4. Описание и анализ выделенных средств в динамика за последние три года

2. ЦЕЛИ, ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРОГРАММЫ ........................

2.1. Цели и задачи Программы............................................................. .......... .......... ....

2.2. Пути достижения поставленных целей и задач..........................................

2.3. Целевые показатели Программы.......................................... .......... .......... .......... .

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ............ .......... .......... .......... .......... .......... .......... .......... ..........

4.НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ........... .............. ............................. ........................

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ. ..........................

ВВЕДЕНИЕ

Административно-территориальное деление

Жаркаинский район расположен в юго-западной части Акмолинской области Республики Казахстан. Граничит в юго-западной части с Костанайской областью, на севере — с Есильским районом, на востоке — с Жаксынским и Атбасарским районами.

Климат резко континентальный и крайне засушливый. Лето короткое, теплое, зима продолжительная, морозная, с сильными ветрами и метелями. Минимальная температура воздуха составляет свыше минус 40˚С, максимальная достигает плюс 44˚С. Среднегодовое количество атмосферных осадков составляет 265 мм. Скорость ветра — 5,3 м/сек, температура воздуха колеблется от +2,3 до 6,2 градусов, влажность составляет 70 %. Весна характеризуется заморозками, летние температуры вызывают испарение влаги, а следовательно, иссушение почвы, что существенно влияет на урожайность зерновых культур. Равнинный рельеф территории района и отсутствие лесов способствует деятельности ветров.

Жаркаинский район как административно-территориальная единица включает в свой состав 1 город, 5 сельских округов и 11 сҰл.

Наименование районного центра – город Державинск, расстояние до областного центра – 378 км., до столицы 440 км.

Численность населения на 1 июля 2023 года составила 13 046 человек.

Население (на 01.07.2023 года):

Мужчины	6 332		учащиеся школ	2 283
Женщины	6 714		Пенсионеры	2244
дети до 16 лет	3 431		инвалиды	493
дети до 6 лет	1 512		участников ВОВ	0
работающее население	7503		инвалидов ВОВ	0
самозанятые	1754		воины интернационалисты	6
наемные	5347		репрессированные	11
студенты	297		вдовы умерших участников ВОВ	1

Основными нормативно-правовыми документами является Экологический Кодекс Республики Казахстан, Типовые правила расчета норм образования и накопления коммунальных отходов, утвержденные Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 01 сентября 2021 года № 347, Методика расчета тарифа для населения на сбор, транспортировку, сортировку и захоронение твердых бытовых отходов утвержденная Приказом Министра экологии, геологии и природных ресурсов Республики Казахстан от 14 сентября 2021 года № 377.

Разработка Программы управления отходами на 2024 год связана в соответствии с пп.1 п 3. ст.365 Экологического Кодекса Республики Казахстан, местные исполнительные органы районов, городов районного и областного значения организуют разработку программ по управлению коммунальными отходами. Программа управления отходами становится основным стратегическим документом по обращению с отходами.

Программа управления отходами является неотъемлемой частью экологического разрешения.

Настоящая Программа управления отходами разрабатывается на 2024-2029 годы и содержит сведения об объеме и составе образуемых отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их повторного использования, переработки и утилизации.

АНАЛИЗ ТЕКУЩЕГО СОСТОЯНИЯ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ НА ПРЕДПРИЯТИИ

1.1. Оценка текущего состояния управления отходами

1. На территории Жаркаинского района имеется 11 сел и 5 сельских округов (10 населенных пункта), в которых имеется узаконненых-2 (два) ТБО:

2. село Валиханова -ИП "Орехова";

3. село Кенское, Отрадный с/о -ТОО "Астык Коймалары-Хлебная база № 5";

4. В селе Бирсуат- ТБО на консервации.

5. В 2020 году на прилегающей территории города Державинск- выделен земельный участок под строительство сортировочного пункта ТБО – 20,0 га., на сегодняшний день исследовательским центром "Юпитер" разрабатывается ТЭО (технико-экономическое обоснование). Сбор и вывоз отходов осуществляет ГКП на ПХВ "Коммунсервис" при ГУ "Отдел жилищно-коммунального хозяйства, пассажирского транспорта, автомобильных дорог и жилищной инспекции" Жаркаинского района. У предприятия имеется специализированная техника, а именно: мусоровоз с боковой загрузкой Газ-3309, погрузчик, камаз, SHAСMAN.

Из 22 населенных пункта узаконено 2 полигона, 19 не узаконены.

В полигонах ТБО установлены следующий морфологический состав отходов:

пластик типа PET(E), PEHD, LDPE, PP, PS, O(ther)

электронные отходы

бой стекла

отходы тканных материалов

шкуры

строительные отходы

навоз

птичий помет

зола

1.2 Анализ управления отходами в динамике за последние три года

В сельских округах отсутствует организованный сбор и транспортировка коммунальных отходов. Места для складирования отходов сельскими акиматами определены в 21 из 21 населенных пунктов. Жители самостоятельно вывозят мусор на определенные места для складирования отходов без какого-либо учета. В этой связи определить объемы отходов штучных изделий не представляется возможным.

В городе Державинск имеется организованный сбор и транспортировка коммунальных отходов, организацией которого осуществляет ГКП на ПХВ "Коммунсервис" при отделе ЖКХ, ПТ, АД и ЖИ Жаркаинского района.

Учитывая то, что населением не ведется учет образования отходов штучных изделий, количественные и качественные показатели таких отходов учитываться не будут. Тем временем, в ходе анкетирования населения сельских округов были определены виды и способы утилизации отходов на долю жителей. Эти данные будут использованы при определении цели и задачи настоящей Программы.

Жители населенных пунктов указывают примерный объем образования золы и навоза.

Как показывают анкетные данные населения следующие отходы местными жителями используються в быту:

пластик типа РЕТ(Е)

стеклотара

дерево

зола

птичий помет

отходы подстилки из соломы

навоз

Ниже в таблицах приведены способы утилизации отходов населением. Данные представлены в процентном соотношении по количеству анкетированных:

село Кумсуат:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 16 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика	-	-	60	40
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			100
Бутылки из стекла			100
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы			90	10
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			100
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			100
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			50	50
Навоз			80	20
Зола			100

с.Бирсуат:

Количество анкетируемых: 9 чел, составляет 6,5 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			100
Бутылки из стекла	10		90
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		10	90
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			70	30
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			70	30
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы	10		50	40
Навоз	10		90
Зола			100

Валихановский с/о:

Количество анкетируемых: 10 чел, составляет 6,5 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	40	10
Бутылки из стекла			100
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы			100
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз			100
Зола			100

с. Гастелло:

Количество анкетируемых: 16 чел, составляет 7,8 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Далабай:

Количество анкетируемых: 12 чел, составляет 6,7 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

Жанадалинский с/о:

Количество анкетируемых: 22 чел, составляет 7,1 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

Костычевский с/о:

Количество анкетируемых: 16 чел, составляет 10 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Львовское:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 15,4 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

Нахимовский с/о:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 20,8 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

Отрадный с/о:

Количество анкетируемых: 19 чел, составляет 9,7 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Пригородное:

Количество анкетируемых: 10 чел, составляет 4,5 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Пятигорское:

Количество анкетируемых: 19 чел, составляет 7,1 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Тассуат:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 20,5 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Тасоткель:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 19,2 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Ушкарасу:

Количество анкетируемых: 15 чел, составляет 19,2 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

с. Шойындыколь:

Количество анкетируемых: 14 чел, составляет 21,5 % от количества домов.

Вид отхода		Способ утилизации, доля анкетированных
	Повторно использует	Сдает в пункт приема	складирует для вывоза в полигон	Сжигает	Размещает на прилегающем участке	Использует для компоста или корма
Бутылки пластика			50	50
Пластиковая упаковка из-под химии и другие отходы из пластика			50	50
Бутылки из стекла	30		70
Текстильные отходы				100
Отходы дерева				100
Отходы электроприборов, в том числе батареи и аккумуляторы		20	80
Смесь отходов без сортировки (стеклобой, пластик, текстиль и т.д.)			100
Пищевые отходы						100
Шкуры крупно рогатого скота/лошади			50	50
Шкуры мелко-рогатого скота/свиней			50	50
Строительные отходы (бой кирпича ибетона, пластиковые окна)			100
Птичий помет			100
Отходы подстилки из соломы			100
Навоз	10		90
Зола			100

В таблице 1 приведены данные организаций района, где ведется учет образования отходов.

Таблица 1.

№	Наименование отходов	Ед.изм	Объем образования			Операция с отходами
			2020	2021	2022
1	смешанные отходы		Учет не велся			Накопление в полигоне
2	отходы бумаги и картона		Учет не велся			Накопление в полигоне
3	отходы пластика		Учет не велся			Накопление в полигоне
4	отходы стекляной тары		Учет не велся			Накопление в полигоне

1.3 Анализ мероприятий по управлению отходами

Акимами сел и сельских округов ведется работа по выделению земельных участков под полигоны ТБО.

1.4 Описание и анализ выделенных средств в динамика за последние три года

Денежные средства на узаконение, складирования отходов, а также на открытие промышленных площадок по сельским населенным пунктам из районного бюджета и областного в период с 2021 по 2023 год не выделялись.

В городе Державинск выделен земельный участок 20,0 га., под строительство нового полигона ТБО. На сегодняшний день ведется работа по технико-экономическому обоснованию (далее ТЭО).

Жаркаинским районом были переданы исходные данные и земельный участок в областное управление природных ресурсов и природопользования Акмолинской области для изготовления проекта.

1. ЦЕЛИ ЗАДАЧИ И ЦЕЛЕВЫЕ ПОКАЗАТЕЛИ ПРОГРАММЫ

2.1. Цели и задачи программы.

Целями программы управления отходами являются:

1. достижение установленных показателей, направленных на постепенное сокращение объемов накопленных и образуемых отходов.

Цель 1. Совершенствование системы управления в сфере обращения с отходами производства и потребления.

Цель 2. Улучшение санитарного и экологического состояния территорий сбора отходов производства и потребления.

Цель 3. Раздельный сбор и улучшение транспортировки отходов производства и потребления;

Цель 4. Обеспечение своевременный вывоз отходов производства и потребления. Для достижения поставленных целей в процессе реализации Программы должны быть решены следующие задачи:

- минимизация объемов образованных отходов;

- создание и поддержка единой информационной среды в сфере обращения с отходами производства и потребления и использования вторичных ресурсов;

- модернизация системы обращения с отходами производства и потребления;

- ликвидация несанкционированных свалок размещения отходов.

Достижение целей Программы будет осуществляться посредством проведения комплексных мероприятий для ее реализации. В плане мероприятий предусмотрены меры по реализации Программы и указаны исполнители, сроки реализации, а также источники и объемы финансирования. Задачи Программы – определить пути достижения поставленной цели, наиболее эффективными и экономически обоснованными методами, с прогнозированием достижимых объемов работ в рамках планового периода. Структуризация основ комплексного управления отходами включает в себя следующие аспекты:

Генезис – источники образования, технологические эксплуатационные процессы, исходная информация об отходах (инвентаризация отходов).

Анализ – физико-технический, технологический, экономический, ресурсный, социальный.

Базис – нормативно-методическая документация.

Синтез – паспортизация отходов.

Для осуществления комплексного управления отходами, необходимо наличие компонентов политики в области управления отходами, в частности: разработка и применение пакета документов, стимулирующих или обязывающих максимальное предотвращение и вторичное использование отходов;

- установление экологических параметров методов обращения с отходами;

- создание структуры для осуществления планирования обращения с отходами (координирующего центра);

- выработка принципов ответственности производителей за размещение отходов.

При определении целей программы по утилизации отходами и планировании стратегии целесообразно иметь представление об определенной иерархии комплексного управления отходами. Такая иерархия подразумевает, что в первую очередь должны рассматриваться мероприятия по первичному сокращению отходов, затем по вторичному сокращению: повторному использованию и переработке оставшейся части отходов и в самую последнюю очередь – мероприятия по утилизации или захоронению тех отходов, возникновения которых не удалось избежать и которые не поддаются переработке во вторсырье.

Цели и задачи Программы управления отходами могут варьироваться в зависимости от конкретных целей и условий района, города или страны. Однако, в общем случае, цели и задачи программы управления отходами могут включать следующие элементы:

Целями настоящей программы управления отходами является:

1. Сокращение объема образования коммунальных отходов

2. Снижение затрат на управление коммунальными отходами

3. Защита здоровья общества;

4. Содействие устойчивому потреблению и производству.

Для достижения поставленных целей требуется выполнение следующих задач:

1. Разработка и внедрение эффективной системы сбора и транспортировки отходов;

2. Повышение осведомленности населения;

3. Разработка инфраструктуры для переработки и обработки отходов;

4. Мониторинг и оценка результатов программы, чтобы корректировать стратегию;

2.2. Пути достижения поставленных целей и задач.

Эффективное управление отходами требует комплексного и системного подхода, а также активного взаимодействия всех заинтересованных сторон. Для достижения поставленных целей и задач необходимо объеденить усилия не только внутри района но и реализовать сотрудничество с другими районами области. Необходимо сделать следующие шаги:

1. Развитие эффективной инфраструктуры:

Строительство и модернизация объектов для сбора, транспортировки и обработки отходов.

Оптимизация маршрутов сбора и транспортировки для снижения затрат.

2. Внедрение информационных кампаний и образования:

Организация обучающих мероприятий для населения о правилах сортировки и утилизации отходов.

Проведение информационных кампаний для повышения осведомленности и ответственности населения.

3. Система стимулирования:

Введение экономических механизмов, таких как налоги на отходы, чтобы стимулировать уменьшение объема отходов и повышение переработки.

Поддержка программ вознаграждения или льгот для тех, кто активно участвует в переработке и уменьшении отходов.

4. Мониторинг и оценка:

Установление системы мониторинга для отслеживания объемов отходов, эффективности сбора и переработки.

Проведение регулярной оценки результатов программы и адаптация стратегии в соответствии с полученными данными.

5. Сотрудничество с заинтересованными сторонами:

Вовлечение частных компаний, неправительственных организаций и общественности в процесс управления отходами.

Партнерство с местными органами власти, чтобы объединить ресурсы и координировать усилия.

6. Соблюдение законодательства и нормативов:

Постоянное обновление и соблюдение соответствующего законодательства и нормативов в сфере управления отходами.

Соблюдение международных соглашений и стандартов, если они применимы.

7. Инновации и исследования:

Поддержка и финансирование исследовательских и инновационных проектов, направленных на поиск новых способов управления отходами и уменьшения их воздействия на окружающую среду.

8. Финансовая устойчивость:

Разработка устойчивой финансовой модели для программы управления отходами, включая прозрачную систему финансирования и бюджетирования.

9. Мониторинг и обмен опытом:

Сотрудничество с другими районами, чтобы объеденить усилия в управлении отходами.

2.3. Целевые показатели Программы

Целевые показатели программы управления отходами должны быть конкретными, измеримыми, достижимыми, релевантными и ограниченными по времени (критерии SMART). Вот некоторые примеры целевых показателей для программы управления отходами:

Снижение общего объема отправляемых на свалку отходов:

Цель: Снижение общего объема отходов, отправляемых на свалку, на 20% к концу 5-летнего периода.

Измерение: Количество тонн отходов, отправляемых на свалку ежегодно.

Цель: Достижение стандартной практики раздельного сбора и сортировки отходов на 95% территории района в течение 2 лет.

Измерение: Процент территории с организованным раздельным сбором.

Сокращение выбросов парниковых газов:

Цель: Обеспечение соответствия всем действующим законодательным нормам и стандартам в области управления отходами.

Измерение: Результаты проверок и аудитов соответствия.

Целевые показатели должны быть адаптированы к конкретным целям и задачам программы управления отходами, а также регулярно мониторится и оценивается для обеспечения достижения установленных целей.

3. ОСНОВНЫЕ НАПРАВЛЕНИЯ, ПУТИ ДОСТИЖЕНИЯ ПОСТАВЛЕННЫХ ЦЕЛЕЙ И ЗАДАЧ

Основным направлением является модернизация инфраструктуры управления отходами: Одним из ключевых направлений является модернизация и развитие инфраструктуры для сбора, транспортировки, переработки и утилизации отходов. Это включает в себя строительство современных сборочных пунктов, установку контейнеров для раздельного сбора и обновление системы транспортировки.

Сортировка на источнике и раздельный сбор: Важным направлением является поощрение раздельного сбора отходов на уровне домохозяйств и предприятий. Это позволяет оптимизировать процессы переработки и утилизации.

Стимулирование переработки и утилизации: Программа будет активно содействовать переработке и утилизации отходов, создавая партнерства с перерабатывающими компаниями и поддерживая развитие местных рынков для вторичных материалов.

Образование и информирование общественности: Для успешной реализации Программы важно образовать и информировать общественность о правилах раздельного сбора, устойчивости и экологической ответственности.

Пути достижения поставленных целей:

Разработка и внедрение долгосрочной стратегии: Программа предусматривает разработку и внедрение долгосрочной стратегии управления отходами, которая определяет конкретные шаги и сроки для достижения целей.

Инвестиции в инфраструктуру: Программа предусматривает выделение средств на модернизацию и строительство инфраструктуры, включая сборочные пункты, перерабатывающие заводы и системы транспортировки.

Внедрение современных технологий: Программа сосредотачивается на внедрении современных технологий, таких как системы мониторинга заполнения контейнеров и оптимизация маршрутов сбора отходов с использованием ГИС-технологий.

Альтернатива строительства полигонов на территории сельских округов это открытие пунктов приема с сортировкой отходов по Жаркаинскому району, где в последующем будет возможность приема отходов (пластмасса, стеклотара, бумага,).

Открытие пунктов приема с сортировкой отходов по Жаркаинскому району воздействие на окружающую среду либо особого влияния на экологическую обстановку района проектируемого объекта не окажут, при выполнении природоохранных мероприятий.

Необходимо открытие пунктов приема с сортировкой отходов по Жаркаинскому району в населенных пунктах Жаркаинского райна таких как: Тасты-Талды, Отрадное, Костычево, Львовское, что позволит охватить близ ближайшие села сортировкой и приемом перерабатываемых отходов.

Таким образом охват населения сортировкой и приемом перерабатываемых отходов составит большую часть Жаркаинского района.

Для реализации проектов по пунктов приема необходимо помещение площадью не менеее 300 м2.

Необходимо приобретение контейнеров для раздельного сбора и хранения ТБО.

Все вышеуказанные работы требуют разработки проектно-сметных документаций и выделения необходимых финансовых средств.

4. НЕОБХОДИМЫЕ РЕСУРСЫ

Бюджет Программы: Указание общего бюджета, выделенного на реализацию Программы управления отходами. Это включает в себя как начальное финансирование, так и ожидаемые дополнительные расходы на всем протяжении выполнения Программы.

Источники финансирования: Описание источников финансирования Программы, таких как государственные бюджеты, местные налоги, гранты и другие.

Финансирование на инвестиции: Указание финансирования, выделенного на инвестиционные проекты, такие как строительство сборочных пунктов, перерабатывающих заводов и приобретение необходимой техники.

Источником финансирования мероприятий Программы по управлению отходами являются местный бюджет, областной бюджет.

Человеческие ресурсы:

Персонал: Определение необходимого числа сотрудников, их квалификации и роли в реализации Программы.

Обучение и развитие персонала: Описание планов по обучению и развитию персонала для обеспечения успешной реализации Программы.

Инфраструктура:

Инфраструктура для сбора и транспортировки отходов: Указание состояния и планов по модернизации инфраструктуры для сбора, транспортировки и временного хранения отходов.

Инфраструктура для переработки и утилизации: Описание состояния и планов по строительству и модернизации перерабатывающих заводов и соответствующей инфраструктуры.

Технологические ресурсы:

Техническое оборудование: Указание необходимого технического оборудования для эффективной реализации Программы.

Информационные системы: Описание информационных систем и программного обеспечения, необходимых для мониторинга и управления управлением отходами.

Партнерские отношения:

Партнеры и сотрудничество: Указание на партнерские отношения с организациями, предприятиями и НПО, которые могут предоставить дополнительные ресурсы или экспертизу.

Гражданское общество: Описание мер для вовлечения общественности и добровольцев в реализацию Программы.

Временные рамки:

График выполнения: Установление временных рамок для реализации ключевых этапов Программы, включая начало и завершение проектов и мероприятий.

Мониторинг и оценка: Описание системы мониторинга и оценки для постоянного контроля за прогрессом и результатами.

Год	Объем финансирования, тыс. тенге
2024- 2029	Согласно бюджета

5. ПЛАН МЕРОПРИЯТИЙ ПО РЕАЛИЗАЦИИ ПРОГРАММЫ УПРАВЛЕНИЯ ОТХОДАМИ ПО ЖАРКАИНСКОМУ РАЙОНУ

План мероприятий по реализации программы управления отходами является ее составной частью и содержит совокупность действий/мероприятий, направленных на полное достижение цели и задач программы, с указанием показателей результатов по мероприятиям (ожидаемые мероприятия), с определением сроков, исполнителей, формы завершения, необходимых затрат на реализацию программы и источников финансирования.

Программой предусматриваются следующие экологические мероприятия по снижению вредного воздействия отходов производства на окружающую среду:

1. хранение отходов в специальных контейнерах в специально отведенных местах;

2. сокращение накопленных отходов путем передачи юридическим и физическим лицам, осуществляющим их переработку и утилизацию.

3. экологический контроль объектов.

План мероприятий является составной частью Программы и представляет собой комплекс организационных, экономических, научно-технических и других мероприятий, направленных на достижение цели и задач Программы с указанием необходимых ресурсов, ответственных исполнителей, форм завершения и сроков исполнения. При составлении Плана мероприятий использованы следующие основные понятия:

- утилизация отходов

- использование отходов в качестве вторичного энергетического ресурса и (или) материального ресурса;

- переработка отходов - извлечение из отходов полезных компонентов, сырья и (или) иных материалов, пригодных для использования в дальнейшем в производстве (изготовлении) продукции, материалов или веществ;

- размещение отходов - хранение или захоронение отходов производства и потребления;

- хранение отходов

- складирование отходов в специально установленных местах для последующей утилизации, переработки и (или) удаления.

№ п/п	Мероприятия	Срок выполнения	Средства для реализации мероприятий	Примечание
1	2	3	4	5
1	Своевременная разработка нормативных документов	2024 год	Не требует финансирования
2	Проведение мониторинга в течение 2 лет для выявления объемов и ведением учета по перерабатываемым отходам (пластмасса, стеклотара, бумага)	2024-2025 год	ОБ,РБ
3	Определение необходимого числа внештатных сотрудников проводящих мониторинговые данные по образованию и накоплению объҰмов отходов	2024 год	ОБ,РБ
4.	Оплата труда внештатным сотрудникам проводящим мониторинговые данные по образованию и накоплению объҰмов отходов	2024-2025 год	ОБ,РБ
5	Корректировка ПУО на основании мониторинговых данных за последние 2 года	2025 год (4 квартал)	ОБ,РБ
6	Открытие пунктов приема с сортировкой отходов в населенных пунктах	2024-2027 год	ОБ,РБ
7	Реализация проекта строительство полигона ТБО в городе Державинск	2025-2029 год	ОБ,РБ
8	Приобретение специализированной техники для вывоза отходов ТБО	2025-2028 год	ОБ,МБ
9	Численность персонала задействованного на проектируемом полигоне при открытии человек	2025 -2029 год	Собственные средства предприятия, организации
10	Проведение мероприятий разъяснительного характера о недопустимости Несанкционированного размещения отходов в необорудованных местах населением	2024-2029 год	Не требует финансирования
11	Сбор, транспортировка и утилизация отходов производства и потребления, проведение мероприятий направленных на предотвращение загрязнения окружающей среды	2025-2029 год	Не требует финансирования МИО
12	Вывоз и утилизация отходов по Договору сторонними организациями с мест образования	2026-2029 год	Собственные средства акиматов сел и сельских округов