Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасын айқындаудың бірыңғай әдістері туралы

Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2020 жылғы 30 қаңтардағы No 10 шешімі.

2017 жылғы 7 қарашадағы Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының айналысы туралы келісімнің 5-бабын іске асыру және Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасын айқындаудың бірыңғай әдістерін қолдануды қамтамасыз ету мақсатында Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесі шешті:

1. Қоса беріліп отырған:

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісі;

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісі бекітілсін.

2. 2022 жылғы 1 қаңтарға дейін ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасы туралы мәліметтерді қамтитын құжаттарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттердің заңнамасына сәйкес белгіленген нысандар бойынша беруге жол беріледі деп белгіленсін.

Тұқымдар топтамасына берілген, көрсетілген құжаттар олар қолданылғанға дейін жарамды болады.

3. Осы Шешім ресми жарияланған күнінен бастап 30 күн өткен соң, бірақ ерте дегенде 2021 жылғы 1 қаңтардан кейін күшіне енеді.

Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің мүшелері:

Армения Республикасынан	Беларусь Республикасынан	Қазақстан Республикасынан	Қырғыз Республикасынан	Ресей Федерациясынан
М. Григорян	И. Петришенко	Ә. Смайылов	Ж. Разаков	А. Оверчук

Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2020 жылғы 30 қаңтардағы № 10 шешімімен БЕКІТІЛГЕН

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін
(екпелерін) далалық байқаудан өткізу ӘДІСІ I. Жалпы ережелер

1. Осы құжат 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың 95-бабы 7-тармағының 13) тармақшасына, 2017 жылғы 7 қарашадағы Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының айналысы туралы келісімнің (бұдан әрі - Келісім) 5-бабына сәйкес халықаралық ұйымдардың үздік практикалары негізінде әзірленді және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде (бұдан әрі тиісінше мүше мемлекеттер, Одақ) ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісімен ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасының көрсеткіштерін айқындау кезінде бірыңғай талаптарды белгілейді.

2. Осы құжат дәнді, дәнді бұршақты, жарма, азықтық, техникалық, майлы, эфир-майлы, көкөніс, бақша, дәрілік дақылдарды және картопты сорттық егістерін (екпелерін) сорттық сәйкестендіру кезінде олардың өнімдерінің тұқымдық мақсаттарға жарамдылығын анықтау үшін қолданылады.

II. Негізгі ұғымдар

3. Осы құжаттың мақсаттары үшін мыналарды білдіретін ұғымдар пайдаланылады:

"байқаудан өткізуші" - мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізуге уәкілеттік берілген жеке тұлға;

"байқаудан өткізу белгілері" – ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің белгілі бір сортқа тиістілігін сипаттайтын, олардың елеулі морфологиялық белгілерінің жиынтығы;

"сорттық биологиялық арамшөп басуы – әртүрлі сорттардың табиғи тозаңдануы немесе мутациялардың пайда болуы нәтижесінде ауыл шаруашылығы өсімдігінің сортын арамшөп басуы;

"түр тазалығы" – байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің сабақтары санының ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің байқаудан өткізілетін түрі мен ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің басқа да түрлері сабақтарының жалпы санына арақатынасы;

"далалық зерттеп-қарау журналы" - ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін далалық байқаудан өткізу деректерін (нәтижелерін) есепке алу кестесі;

"өтініш беруші" - мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан (далалық инспекция) өткізуге қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мүше мемлекеттің ұйымына ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізуге өтінім берген заңды немесе жеке тұлға;

"сорттық механикалық ластану" - ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының себу (егу), жинау, тазалау және басқа да технологиялық процестер кезінде болатын, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің басқа сорттарының және (немесе) ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің өзге де түрлерінің тұқымдарымен ластануы;

"ұлттық тізілім" - мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес қалыптастырылатын, мүше мемлекеттің аумағында пайдалануға жіберілген (рұқсат етілген, ұсынылған) ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының тізілімі;

"бірегей тұқымдар (БТ) (базаға дейінгі тұқымдар)" – мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен ауыл шаруашылығы өсімдіктері сортының оригинаторы немесе ол уәкілеттік берген тұлға өндірген ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдары;

"сорттың оригинаторы" - ауыл шаруашылығы өсімдігінің сортын жасаған, шығарған, анықтаған және (немесе) оның сақталуын қамтамасыз ететін және ол туралы ұлттық тізілімге енгізілген мүше мемлекеттің жеке немесе заңды тұлғасы;

"сорттың ресми сипаттамасы" - мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының ерекшелігі, біртектілігі және тұрақтылығы критерийлері бойынша ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарын сынауды жүзеге асыратын ұйым айқындайтын ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының елеулі белгілерінің сипаттамасын қамтитын құжат (мәліметтер тізбесі);

"сорттық егістерді (екпелерді) далалық байқаудан өткізу" – сорттық сапасын (түр тазалығын, сорттық тазалығын, сортқа тәнділігін), олардың өсімдіктердің өзге де түрлерімен ластануын, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің ауруларына шалдығуын және зиянкестерімен зақымдануын айқындау (бағалау) және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістіктерінің (екпелерінің) сорттың ресми сипаттамасына сәйкестігін белгілеу мақсатында ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістіктерін (екпелерін) зерттеп-қарау нәтижелерін ресімдей отырып, зерттеп-қарау (далалық инспекциялау);

"сынама учаске" – тұқымдардың сорттық сапасы белгілерінің мәнін анықтау үшін өсімдіктерге қарап-тексеру жүргізілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерінің (екпелерінің) бір бөлігі;

"кеңістіктік оқшаулау" – айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің әртүрлі сорттары мен түрлерінің егістіктері (екпелері) арасындағы қашықтықтың ең аз жол берілетін нормалары, сондай-ақ ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің қайта тозаңдануын болдырмау үшін әртүрлі оқшаулағыш құрылғыларды немесе дақылдарды, бөлу жолақтарын пайдалану;

"репродукциялық тұқымдар (КС) (сертификатталған тұқымдар)" – элиталық тұқымның дәйекті түрде көбеюінен алынған ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының тұқымдары (бірінші және кейінгі буындар, олардың саны мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес айқындалады);

"тауарлық өнім өндіруге арналған репродукциялық тұқымдар (РТт)" - репродукциялық тұқымдардың дәйекті түрде көбеюінен алынған және тек қана тауарлық өнім өндіруге арналған ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының тұқымы

"сорт" - ботаникалық таксондардың ең төменгісі аясындағы, осы генотипті немесе генотиптер комбинациясын сипаттайтын белгілердің айқындылығы дәрежесі бойынша анықталатын, сол ботаникалық таксондағы басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері топтарынан бір немесе бірнеше белгілермен не белгілердің айқындылығы дәрежесімен ерекшеленетін және тұрақты болып табылатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тобы. Сорттың санаты клон, желі, алғашқы буын будандары, популяция және ауыл шаруашылығы өндірісінде пайдаланылатын сорттың басқа да санаттары болып табылады;

"сорттық егіс (екпе)" - сорттық тиесілігі тұқым құжаттарымен расталған және сорттық тұқым алуға арналған ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының тұқымдары себілген алқап (учаске);

"сортқа тәнділік" - айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының көрсеткіші;

"сорттық тазалық" - ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің негізгі сорты өсімдіктерінің (сабақтарының) санының байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің сынама учаскелерінде қарап-тексерілген дамыған өсімдіктердің (сабақтарының) жалпы санына пайызбен көрсетілген арақатынасы;

"тұқымдардың сорттық сапасы" - ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының белгілі бір сортқа жататынын сипаттайтын белгілерінің жиынтығы;

"арнайы сынама учаске" – алғашқы буындағы буданды сорттардың тұқымдарын өндіру кезінде тозаңдануды бақылауға арналған ауыл шаруашылығы өсімдіктері егісінің (екпесінің) бір бөлігі;

"элиталық тұқымдар (ЭТ) (базалық тұқымдар)" – мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, бірегей тұқымдарды өндіру схемаларына сәйкес оларды дәйекті түрде көбейтуден алынған тұқымдар.

Осы құжатта пайдаланылатын өзге де ұғымдар Келісімде және Одақ органдарының оны іске асыру үшін қабылданған актілерінде айқындалған мәндерде қолданылады.

III. Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу кезіндегі жалпы талаптар (бұдан әрі тиісінше – байқаудан өткізу, сорттық егістер (екпелер)) 1. Сорттық егістерге (екпелерге) қойылатын талаптар

4. Сұрыптық егістерге (екпелерге) қойылатын талаптар мыналарды қамтиды:

таза сортты тұқымдар себу (отырғызу);

сорттық егістерді (екпелерді) кеңістікте оқшаулау нормаларын сақтау және (немесе) тұқымдарды in vitro бойына өсіруге арналған бөлу белдеуінің (сорттық егістерді (екпелерді) қоспағанда) болуы;

тұқым шаруашылығының барлық кезеңдерінде сорттың ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің бөлінуі қиын тұқымдарымен механикалық ластану мүмкіндігін болдырмау;

сорттық егістіктерді (екпелерді) бөліп алу қиын, зиянды, улы және карантиндік арамшөптердің басу мүмкіндігін болдырмау;

сорттық егістердің (екпелердің) тұқым арқылы берілетін ауруларды жұқтыру мүмкіндігін болдырмау;

сорттың оригинаторы белгілеген тұқым өндіру технологияларын (будандастыру учаскелеріндегі аталық мен аналық өсімдіктердің арақатынасын қоса алғанда) сақтау;

алдыңғы дақылдар бойынша дәнді, дәнді-бұршақты дақылдар мен жүгері үшін – кемінде екі жылды, шаршыгүлділер, жемшөптік, майлы дақылдар, дәнді және бұршақты шөптер үшін – кемінде бес жылды, зығыр және күнбағыс үшін – кемінде жеті жылды, өзге де ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін - кемінде бір жылды құрауы тиіс ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің бірдей түрін және сол түрдегі кез келген басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің егістіктері (екпелері) арасындағы ең аз уақыт аралығын сақтау.

2. Байқаудан өткізушінің іс-әрекеті

5. Байқаудан өткізуші:

а) мынадай:

байқаудан өткізуге арналған сорттық егіс (екпе) алаңы туралы;

егістік карталарына сәйкес сорттық егістің (екпенің) орналасуы туралы;

сорттық егістің (екпенің) алдындағысы (алдындағылары), осы алқаптағы ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің ауыспалы егісі туралы ақпаратты қамтитын, сорттық егістің (екпенің) (4-тармақтың сегізінші абзацына сәйкес) байқаудан өткізілуге жататын алқабындағы егістіктердің (екпелердің) тарихы туралы;

тұқымдардың сорттық және егу (отырғызу) сапасы туралы мәліметтері бар құжатпен расталған, егуге (отырғызуға) пайдаланылған тұқымдар (тұқым сатып алынған жағдайда тұқым сатып алынған күнді, тұқым сатып алынған (алынған) заңды немесе жеке тұлғаның атауын, тұқым беруші мен сатып алушы арасындағы шарттың нөмірін, оның қолданылу мерзімін көрсете отырып);

байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің басқа сорттары, олардың атауы және егіс (екпе) алаңы туралы;

гербицидтерді қолдану туралы;

ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттарына жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау) жүргізу үшін сынамаларды жіберу туралы (тұқымдардың сорттық сапасын жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау) әдісімен бағалау мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес міндетті болып табылатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тізбесі мен тұқым санаттарының тізбесінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің осы түрі болған кезде) мәліметтерді өтініш берушіден алуға және тексеруге;

б) мүше мемлекеттің сорттың ерекшелігіне, біртектілігіне және тұрақтылығына (ЕБТ) сынақ жүргізу жөніндегі уәкілетті органынан (ұйымынан) немесе ұлттық тізілімнен алынатын сорттың байқаудан өткізілетін белгілерінің немесе будандардың негізгі құрамдастарының ресми сипаттамасын қоса алғанда, байқаудан өткізілетін сорт туралы негізгі мәліметтер иелігінде болуға тиіс.;

в) мыналар:

өтініш берушінің атауы, ауыл шаруашылығы өсімдігінің сорты тегінің аты, түрі және атауы, ауыл шаруашылығы өсімдігінің себілген тұқымдарының санаты (буыны, репродукциясы), сорттық себу алаңы (отырғызу) туралы мәліметтері бар алаң шетіндегі көрсеткіштің (заттаңбаның) болуы;

өтініш берушіде мүше мемлекеттердің заңнамаларына сәйкес құқықтық қорғау (бұдан әрі - қорғалатын сорттың) объектісі болып табылатын ауыл шаруашылығы өсімдігінің сортын пайдалану құқығын растайтын құжаттардың болуын;

ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің егістерін (екпелерін) кеңістікте оқшаулау нормаларының сақталуын;

ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің байқаудан өткізілетін түрінің басқа сорттары қоспаларының болуын;

Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2016 жылғы 30 қарашадағы № 158 шешімімен бекітілген тізбеге сәйкес сорттық егістікте (екпеде) карантиндік объектілердің болуын;

сорттық егісте (екпеде) бөлінуі қиын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің, бөлінуі қиын, зиянды, улы арамшөп өсімдіктерінің болуын, сорттық егістің (екпенің) ауруларға шалдығуын және зиянкестермен зақымдануын тексеруге тиіс.

6. Сорттық егісті (екпені) зерттеп-қарау нәтижелерін байқаудан өткізуші далалық зерттеп-қарау журналына (алғашқы буындағы будандардың сорттық егістерін (екпелерін) қоспағанда, барлық сорттық егісті (екпені) далалық зерттеп-қарау журналының және алғашқы буындағы будандардың сорттық егістерін (екпелерін) далалық зерттеп-қарау журналының нысандары осы құжатқа № 1 және 2-қосымшаларда (бұдан әрі - № 1 және 2-қосымшалар) келтірілген енгізеді және олардың негізінде байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісін (байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінің нысаны осы құжатқа № 3-қосымшада келтірілген) ресімдейді).

7. Тұқымдарын өндіру қолдаушы өсімдіктерді пайдалануды талап ететін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің аралас егістерін байқаудан өткізу кезінде байқаудан өткізу әрбір қоспаның құрамдасы бойынша далалық зерттеп-қарау журналын және қоспаның әрбір құрамдасына байқаудан өткізу актісін (далалық инспекция) ресімдей отырып жеке жүргізіледі. Көрсетілген құжаттарда "аралас егісте тұқым өндіру" деген белгі қойылады.

IV. Сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу кезеңдері 1. Сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу кезеңдеріне қойылатын жалпы талаптар

8. Сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу бірнеше кезеңде жүргізіледі:

сорттық егістерді (екпелерді) алдын ала зерттеп-қарау;

сорттық егістерді (екпелерді) түпкілікті зерттеп-қарау.

9. Ауыл шаруашылығы өсімдігінің биологиялық ерекшеліктеріне және вегетация кезеңінде сорттық себу (отырғызу) жағдайына байланысты бірнеше алдын ала зерттеп-қарау жүргізілуі мүмкін.

10. Себілген тұқымдардың мәлімделген сортқа тиесілігін және себілген тұқымдардың шығу тегін растауды өтініш беруші тұқымдардың сорттық және егу (отырғызу) сапасы туралы мәліметтерді қамтитын құжаттарды байқаудан өткізушіге ұсыну арқылы қамтамасыз етеді.

11. Өтініш беруші беретін себілген тұқым партиясынан ыдыстағы заттаңбасы себілген тұқымдардың мәлімделген сорты туралы мәліметтерді қосымша растау болып табылады, онда міндетті түрде ауыл шаруашылығы өсімдігінің тегі мен түрінің атауы, сорттың атауы, санаты (сортты молайту кезеңі, тұқымдардың көбею кезеңі, репродукция), егін жылы, тұқым партиясының нөмірі және тұқымның шығу тегі көрсетіледі.

12. Егер репродукциялық тұқымдар (РТ) және тауар өнімін өндіруге арналған репродукциялық тұқымдар (РТт) үйіліп сақталса, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдарын сақтау кезінде тұқым сақтау қоймасында тұқым партиясына орнатылатын көрсеткіште (кестеде) орналастырылған заттаңба ұсынылады.

13. Байқаудан өткізу процесінде сортты сәйкестендіру мүмкін болмаған жағдайда байқаудан өткізуші жерге егіп бақылау учаскелерінде сорттың немесе буданның сорттық белгілерінің байқалуы туралы қосымша ақпарат ала алады.

14. Будандастыру учаскелерін байқаудан өткізу кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының ұлттық тізілімінде ресми сипаттамасын пайдалана отырып, будан сорттың (аталық және аналық нысандар) әрбір негізгі құрамдасының сорттық сәйкестігі тексеріледі.

15. Қажет болған жағдайда сорттық егістерде (екпелерде) түрлік, сорттық отау және фитопатологиялық тазартулар олардың нәтижелері бойынша еркін нысанда тиісті акт жасала отырып, егістерде (екпелерде) карантиндік арамшөпті өсімдіктердің, бөлінуі қиын арамшөпті және дақылды өсімдіктердің, басқа сорттардың, ауру өсімдіктер қоспаларының болуы туралы мәліметтерді енгізе отырып, оларды жою мерзімдерін көрсете отырып жүргізіледі. Сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу (далалық инспекция) актілерінде сорттық отау кезінде жойылған қоспалар туралы деректер көрсетіледі.

Түрлік, сорттық отау және фитопатологиялық тазарту біржылдық, екіжылдық және көпжылдық ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерде (екпелерде) өсімдіктердің вегетациясы кезінде (вегетацияның барлық кезеңдері) сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізгенге дейін, ауруға шалдығуын және зиянкестермен зақымданған түрлік және сорттық қоспалар мен өсімдіктердің табылуына қарай жүргізіледі.

Айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктеріндегі сортты отау гүлдеу кезеңіне дейін жүргізіледі.

16. Жалпы алғанда, байқаудан өткізілетін егісті (екпені) зерттеп-қарағаннан кейін байқаудан өткізуші егіс (екпе) орналасқан учаскенің периметрін қоса алғанда, оны егжей-тегжейлі зерттеуге көшеді.

17. Сорттық егісті (екпені) зерттеп-қарау процесінде оның механикалық және (немесе) биологиялық ластануының барлық ықтимал себептері белгілі болады.

18. Сорттық егіс (екпе) орналастырылған учаскенің периметрін зерттеу кезінде айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін кеңістіктік оқшаулау нормаларының сақталуы және басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін бөлу жолағының болуы белгіленеді. Бөтен тозаңның ықтимал көздері туралы ақпарат алу үшін өтініш беруші байқаудан өткізушіге егістік картасын ұсынады.

19. Айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістері (екпелері) үшін кеңістіктік оқшаулау нормаларын (өсімдіктерді тозаңдандыру тәсілін (желмен немесе жәндіктер арқылы табиғи тозаңдануды, жасанды тозаңдандыруды, өсімдіктердің өздігінен тозаңдануға бейімділігін және т. б. ескере отырып), сорттың биологиялық және шаруашылық сипаттамалары бойынша ерекшеліктерін, өсімдіктерді өсіру орнының ерекшеліктерін (рельеф, тозаң және т.б. үшін кедергілердің болуы) сақтау талап етіледі.

Сорттық егістер (екпелер) арасындағы кеңістіктік оқшаулаудың ең аз нормалары 1-кестеде келтірілген көрсеткіштерге сәйкес болуы тиіс. Кеңістіктік оқшаулаудың көрсетілген ең аз нормалары тозаңды тасымалдауға кедергі болған кезде екі есе қысқартылуы мүмкін.

1-кесте

Сорттық егістер (екпелер) арасындағы кеңістіктік оқшаулаудың ең аз нормалары

Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы	Кеңістіктік оқшаулаудың ең аз нормалары, кемінде метр
Қарбыз	1000
Баялды	150
Жемшөптік бұршақтар	500
Көкөністі бұршақтар	1000
Күздік сиыржоңышқа	200
Қантты және аршулы сорттар бұршағы	50
Сарепттік және ақ қыша	250
Қарақұмық	200
Ақ және сары донник	200
Қауын	1000
Клевер (шалғынды, буданды, жатық)	200
Жүгері сорты желілері будандары	500 – БТ үшін; 200 – ЭТ, РТ және РТт үшін; 500 – БТ, ЭТ үшін, 200 – РТ және РТт үшін 200
Талшық зығыр	10
Майлы зығыр	100
Тарлау қияқ (тарлау жау қияқ)	400
Ақ бөрібұршақ	200
Сары бөрібұршақ	200
Жоңышқа	200
Тікенді пышан	200
Көпжылдық астықты шөптер	400
Сәбіз	1000
Қияр	1000
Бұрыш	150
Осы кестенің өзге жолдарында жеке-жеке аталмаған айқас тозаңданатын көкөністі ауыл шаруашылығы өсімдіктері	1000
Күнбағыс: қарапайым гибрбудандардың негізгі нысандары (желілер) сорттары, будандастыру учаскелері	5000 3000
Бидай, арпа, сұлы	1) жұмсақ бидай егісінен қатты бидай егісін орналастыру – 200; 2) будандардың негізгі нысаны үшін (аталық негізгі нысандағы егістерді қоспағанда) – 25; 3) будандар үшін: БТ, ЭТ – 100; РТ және РТт – 50
Күзгі және жазғы рапс	250
Майлы шомыр	250
Қарабидай	1) сабағы төмен және сабағы биік үстем сорттары бар сорттардың егістері арасында –1000; 2) сабағы төмен қарабидайдың бір сортының әртүрлі санаттағы егістері арасында – 200; 3) ЦМС пайдалану арқылы будандарды өндіру кезінде: БТ және ЭТ үшін – 1000, барлық қалғандар үшін (ЦМС-сыз) – 600, РТ үшін – 500; 4) БС, ЭТ үшін сорттарды өндіру кезінде – 300, РТ, РТт – 250; 5) қалған барлық егістер үшін – 400
Арыш	500
Қызылша (қант, асханалық, жапырақты қызылша, жемазықтық):	5000
көптұқымды тетраплоидты (4х) және көптұқымды диплоидты (2х)
біртұқымды және көптұқымды диплоидты (2х)	3000
біртұқымды және көптұқымды тетраплоидты (4х)	3000
біртұқымды тетраплоидты (4х) және көптұқымды диплоидты (2х)	5000
плоидтығы бірдей түрлі көптұқымды сорттар	1000
плоидтығы бірдей түрлі біртұқымды сорттар	1000
бірінші жылғы тұқымдықтар мен қант қызылшасы	1000
тозаң бойынша стерильді, О-типтер және фертильді (қалыпты тозаң)	10000
Құмай: жатаған будандар мен сорттар (өсімдіктердің биіктігі 150 см дейін)	500
ұзын будандар мен сорттар (өсімдіктердің биіктігі 150 см және жоғары)	1000
Астықты құмай, алептікті (құмай) қоса алғанда, барлық түрлері	300
Судан шөбі және могар	500
Күзі және жазғы қышабас	500
Қызанақ	100
Тритикале: Айқас тозаңданатын сорт Өздігінен тозаңданатын сорт Негізгі нысандары	БТ және ЭТ үшін – 300; РТ үшін – 250; БТ – 50; РТ – 20; БТ (суперэлита) және ЭТ – 500
Асқабақ	1000
Қоза мақта: сорт ЦМС қолданылмай өндірілетін алғашқы буындағы будандар (F1) ЦМС қолданылып өндірілетін будандар F1	100 – БТ, ЭТ үшін; 30 – РТ үшін; 30 800
Эспарцет	200

20. Сорттық егістерді (екпелерді) кеңістіктік оқшаулау нормаларының сақталуы туралы мәліметтерді байқаудан өткізуші далалық зерттеп-қарау журналында (№1 және 2 қосымшалар) көрсетеді.

21. In vitro дақылында тұқым өсіруге арналған сорттық егістерді (екпелерді) орналастыру (сорттық егістерді (екпелерді) қоспағанда) себу, егісті күту және өнімді жинау кезінде технологиялық операцияларды жүргізу кезінде олардың кездейсоқ ластануына жол бермеуге кепілдік беруі тиіс.

22. Өз тұқымдарымен көбейтілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін бөлу жолағының мөлшері аралас егістерде (екпелерде) өсетін өсімдіктердің екі еселенген ең жоғары биіктігінен кем болмауы тиіс.

23. Өсімдіктердің вегетативтік бөліктерімен көбейтілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін егістер арасындағы бөлу жолағы егісте тұқымдардың араласуын және олардың сорттық сапасының нашарлауын болдырмау үшін өркендердің ұзындығын, түйнектердің, баданалардың, тамырдың және т. б. мөлшері ескеріле отырып белгіленуі тиіс..

24. Кеңістіктік оқшаулауға немесе сорттық егіс (екпе) бөлу жолағына қойылатын талаптар сақталмаған кезде эфир майлы дақылдардың, дәрілік өсімдіктердің сорттық егістерін (екпелерін) қоспағанда, тұқымдық жарамсыз деп танылады, мұндай жағдайда үшін байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінде ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауынан кейін сорт атауының орнына "қоспа" қойылады, тұқымдардың санаты "репродукциялық тұқымдар", ал өсімін молайту кезеңі – "кейінгі репродукция" белгіленеді.

25. Байқаудан өткізуші сорттық егісте (екпеде) және жақын учаскелерде тозаңдандыру үшін бөтен текті тозаңның көзі болуы мүмкін арамшөптердің немесе ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің болуын белгілейді.

26. Байқаудан өткізу нәтижелері бойынша байқаудан өткізуші тұқымдардың санатын (көбею кезеңін, репродукциясын) және ауыл шаруашылығы өсімдіктері сортының өсімін молайту кезеңін сынақтан өткізу барысында белгіленген сорттық егістің (отырғызудың) сорттық тазалығын ескере отырып, егілген тұқымдарға берілген құжаттардың негізінде белгілейді.

Будандастыру учаскелері оригинатор белгілеген будандық тұқымдарды өндіру схемасын, негізгі құрамдастарды себу (егу) мерзімдерін және аналық құрамдастары өсімдіктерінің ер адамның стерильділігінің талап етілетін деңгейін сақтауды ескере отырып бағалануы тиіс.

27. Өтініш беруші немесе оның өкілі сорттық егістерді (отырғызуларды) байқаудан өткізу кезінде барлық кезеңдерде қатысуға құқылы.

Қажет болған жағдайда сорттық егістерді (екпелерді) барлық кезеңдерде байқаудан өткізу сорттың оригинаторының (авторының) немесе ол уәкілеттік берген тұлғаның қатысуымен жүргізіледі.

28. Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің қорғалатын сорттарының сорттық егістерін (екпелерін) байқаудан өткізу мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес сәйкес жүзеге асырылады.

29. Көкөніс дақылдарының сорттық егістерінде екіжылдық, көпжылдық дақылдардың, шалғам мен жазғы шомырлардың ұрықтарын гүлдеу алдында қосымша зерттеп-қарау жүргізіледі.

30. Қарабидайдың, қарақұмықтың, таржапырақты ащы люпиннің, түкті және паннондық викидің сорттық егістерін байқаудан өткізу кезінде сорттық тазалық белгіленбейді. Сортқа тиесілігін, тұқым санатын, сорттың өсімін молайту кезеңін сорттық тұқымдарды репродукциялау жылының саны бойынша элита тұқымдарын шығарғаннан кейін ұрпағын (репродукциясын) анықтауға болатын себілген тұқымдардың сорттық сапасы туралы мәліметтерді қамтитын құжаттар негізінде белгілейді.

Егер кеңістіктік оқшаулау сақталса (таржапырақты ащы люпиннен басқа) және тұқымдардың басқа сортпен немесе сорттық емес тұқымдармен механикалық араласуы белгіленбеген болса, осы дақылдардың байқаудан өткізілген егісі сорттық деп танылады.

Байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінде "Сорттық тазалау" бағанында толық сортқа тәнділігін растау үшін "тәнділік" деген сөз қойылады.

31. Шағын түйнектерді және бірінші далалық буында шағын түйнектерден алу үшін вегетациялық үй-жайларда отырғызылған картоп сорттарының сорттық екпелері мен микроөсімдіктерді байқаудан өткізу ГОСТ 33996-2016 "Тұқымдық картоп. Техникалық шарттар мен сапаны анықтау әдістері".

2. Байқаудан өткізудің бірінші кезеңі – сорттық егістерді (екпелерді) алдын ала зерттеп-қарау

32. Сорттық егістерді (екпелерді) алдын ала зерттеп-қарау:

себілген (отырғызылған) тұқымдардың сапасы мен шығу тегі туралы құжаттарды;

тұқым шаруашылығын жүргізу қағидаларының сақталуын (ауыспалы егістіктің, кеңістіктік оқшаулаудың ең төменгі нормаларының, будандастыру учаскелері үшін себу (егу) схемасының сақталуын);

арамшөптермен жалпы ластану, ауруларға шалдығуын және зиянкестермен зақымдану дәрежесі;

жалпы себу (егу) және егіс (екпе) периметрі бойынша қарауды тексеру жолымен жүргізіледі.

33. Алдын ала зерттеп-қарау барысында байқаудан өткізуші байқаудан өткізілетін сорттық егістің (екпенің) мәлімделген сортқа тиесілігін көзбен шолып белгілейді (себудің сорттық сәйкестендірілуін жүргізеді ). Сортты сәйкестендіру сорттың байқаудан өткізу белгілері неғұрлым айқын көрінген кезде вегетация кезеңінде жүзеге асырылады.

34. Сорттың байқаудан өткізу белгілері сорттың ресми сипаттамасына сәйкес айқындалады. Сорттың ресми сипаттамасы болмаған кезде оның оригинаторы ұсынған сорттың сипаттамасын пайдалануға жол беріледі.

Алдын ала зерттеп-қарау кезеңінде айқын көрінетін байқаудан өту белгілері назарға алынады..

35. Түрлік сәйкестендіруді сорттық егіс (екпе) өсімдіктерін олардың түрлік тиістілік белгілері бойынша зерттеп-қарау негізінде жүргізеді.

36. Сорттық немесе түрлік сәйкестендіруді жүргізу немесе будандардың тәнділігін сәйкестендіру үшін байқаудан өткізуші алдын ала зерттеп-қарау кезінде және осы құжатқа № 4 қосымшада келтірілген сынама учаскелерін орналастыру үшін сорттық егісті (екпені) қарап-тексеру схемаларының (бұдан әрі-схема) біріне сәйкес себу (отырғызу) бойынша өту сызығын белгілейді. Сорттық егістің (екпенің) біртектілігін және сорттық егістің (екпенің) басым өсімдіктерінің мәлімделген түріне, сортқа, будандарға тиістілігін анықтау үшін байқаудан өткізуші таңдалған схемада көзделген белгіленген желілер бойынша өтеді және өсімдіктерді көзбен шолып қарайды.

37. Егер байқаудан өткізуге жататын сорттық егіс (екпе) өсімдіктерінің саны 100-ден кем болса, онда сорттық сәйкестендіру немесе будандарға тәнділікті сәйкестендіру кезінде күздік себу (отырғызу) өсімдіктерінің барлығы тексеріледі.

38. Сорттық себуді (отырғызуды) алдын ала зерттеу нәтижелері бойынша байқаудан өткізуші (қажет болған жағдайда) өтініш берушіге тұқымдардың сорттық сапасын сақтау және жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізу туралы ұсынымдар береді, онда анықталған кемшіліктер, оларды жою мерзімдері мен тәсілдері көрсетіледі (ұсынымның нысаны осы құжатқа № 5 қосымшада келтірілген).

39. Егер алдын ала зерттеп- қарау нәтижелері бойынша кемшіліктер анықталмаса немесе тұқымдардың сорттық сапасын сақтау және жақсарту жөніндегі іс- шараларды жүргізу туралы ұсынымдар уақтылы және толық орындалса, сорттық егіс (екпе) түпкілікті зерттеп-қарау үшін жарамды деп танылады, бұл туралы далалық зерттеп-қарау журналына белгі қойылады (№1 және 2-қосымшалар).

40. Сорттық себу (отырғызу) байқаудан өткізу үшін жарамсыз және мынадай жағдайларда:

сорттық егісте (екпеде) байқаудан өткізудің кез келген кезеңінде карантиндік объектілер немесе улы арамшөп өсімдіктері табылғанда;

айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін кеңістіктік оқшаулау 1-кестеде келтірілген ең төменгі нормалардың көрсеткіштеріне сәйкес келмегенде немесе басқа сорттардың (эфир майлы және дәрілік дақылдардың сорттық егістерін қоспағанда, оларға қатысты байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінде ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауынан кейін сорттың атауының орнына "қоспа" деп көрсетіледі, тұқым санаты "репродукциялық тұқымдар (РТ)", ал өсімін молайту кезеңі – "кейіннен репродукция" деп белгіленеді) егістері (екпелері) арасында бөлу жолағы жоқ болғанда;

сорттық тазалыққа қойылатын талаптар белгіленген Ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін мәлімделген сортқа жататын өсімдіктердің саны өздігінен тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін тексерілген 100 өсімдікке 80 – нен кем өсімдіктерді, айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін тексерілген 100 өсімдікке 75-тен кем өсімдіктерді құрайды (эфир майлы және дәрілік дақылдардың сорттық егістерін қоспағанда, оларға қатысты байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінде ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауынан кейін сорттың атауының орнына "қоспа" деп көрсетіледі, тұқым санаты "репродукциялық тұқымдар (РТ)", ал өсімін молайту кезеңі – "кейіннен репродукция" деп белгіленеді);

құрамында 100-ден кем өсімдіктен тұратын сорттық егісте (екпеде) мәлімделген сортқа тән емес кемінде бір өсімдік анықталғанда тұқымдық мақсаттарға пайдалану үшін жарамсыз деп танылады.

41. Сорттық егістерді (екпелерді) алдын ала зерттеп-қарау кезінде ауыспалы егістің, кеңістіктік оқшаулау нормаларының бұзылуы, арамшөптердің басуы, ауруларға шалдығуы, түрлік және сорттық отаулар, фитопатологиялық тазарту жүргізу орынсыз болып табылатын дәрежеде зиянкестермен зақымдануы анықталған жағдайда, олар байқаудан өткізу үшін жарамсыз деп танылады және (немесе) тұқымдық мақсаттарға пайдалану үшін жарамсыз деп танылады, бұл туралы далалық зерттеп-қарау журналында (№1 және 2-қосымшалар ) және байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінде (осы құжатқа № 3-қосымша) тиісті белгі қойылады.

3. Байқаудан өткізудің екінші кезеңі – түпкілікті зерттеп-қарау

42. Байқаудан өткізудің екінші кезеңі алдын ала зерттеп-қарау жүргізілгеннен кейін және сорттық егіс (екпе) түпкілікті зерттеп-қарау үшін жарамды деп танылғаннан кейін жүргізіледі.

43. Сорттық егіс (екпе) фитосанитариялық жай-күйіне, байқаудан өткізілетін сорттың кеңістіктік оқшаулануына және өсімдіктерінің байқаудан өткізу белгілері бойынша біртектілігіне қойылатын талаптарға сәйкес келген жағдайда алдын ала зерттеп-қараумен бір мезгілде байқаудан өткізуге жол беріледі. Қажет болған жағдайда байқаудан өткізуге фитопатологтар тартылуы мүмкін.

44. Сорттық тазалықты, егіске (екпеге) тәнділігін анықтау үшін сорттық егістерді (екпелерді) түпкілікті зерттеп-қарау сынама учаскелерде өсіп тұрған өсімдіктердің тамырына көзбен шолып тексеру жолымен жүргізіледі.

45. Сорттық егіске (екпеге) түпкілікті зерттеп-қарауды жүргізу үшін байқаудан өткізуші сынама учаскелердің санын анықтап, олардың егістікте (екпеге) орналасуын белгілеуге тиіс.

46. Дәрілік, эфир майлы дақылдардың сорттық егістерін (екпелерін) байқаудан өткізу кезінде сынама учаскелерді бөлу жүзеге асырылмайды , ал барлық сорттық егіс (екпе) зерттеп-қарауға жатады.

47. Түпкілікті зерттеп-қарау үшін сынақ учаскелері осы құжатқа № 4 қосымшада келтірілген схемалардың бірі бойынша себу (отырғызу) алқабын (учаскесін) айналып өткен кезде ерікті түрде немесе олар сорттық егудің (отырғызудың) барлық алқабын мүмкіндігінше толық қамтитындай етіп белгілейді.). Сұрыптық себу (отырғызу) алаңының (учаскесінің) жиектерінен алаңның (учаскенің) тереңдігіне шегіну жинау агрегатының қармау енінен кем болмауы тиіс.

48. Сынама учаскелерді орналастыру орындарын таңдау кезінде оларды көрнекі болу үшін ашық бояумен, түрлі – түсті ленталармен, жалаушалармен және (немесе) өзге де тәсілдермен белгіленген ұзын ілгіштермен (биіктігі
1,5-2,0 м) алдын ала белгілеуге жол беріледі.

49. Сыналатын учаскенің көлемі тар қатар егілген жағдайда 10 м2 болуы және өсімдіктерді ыңғайлы және дұрыс бағалауды қамтамасыз етуі тиіс.

50. Өсімдіктерді бағалау үшін сынама учаскенің мынадай өлшемдері пайдаланылады: ұзындығы 5 м, ені 2 м, онда орналасқан өсімдіктерді елеулі түрде зақымдамай сынама учаскенің әрбір нүктесіне қол жеткізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

51. Кең қатарлы тәсілмен өсірілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін (қырыққабат, сәбіз, қызылша, қызанақ, қияр, асқабақ және басқалары), егер сорттық егістікте (отырғызуда) өсімдіктердің (сабақтардың) тығыздығы 1 гектарда (бұдан әрі - га) 200 000-нан кем өсімдікті (сабақтарды) құраса, байқаудан өткізуші сорттық себу (отырғызу) қатарларында әрбір гектарда 20 қума метр ұзындықтағы сынама учаскелерді анықтау қажет. Мұндай жағдайда сынақ учаскелері сорттық егіс (екпе) ең ұзын диагональі бойынша біркелкі орналастырылады.

Мысалы, 70х70 см схемасы бойынша 20 қума метр қатарға ақ қауданды қырыққабатты отырғызу кезінде 30-ға жуық өсімдік болады, тиісінше
10 сынақ учаскелерінде зерттеп-қаралатын өсімдіктердің саны 300 дананы құрайды.

52. Зерттеп-қаралатын сорттық егістегі (екпедегі) сынама учаскелердің саны, егер оның ауданы 50 гектардан аспайтын болса, 10 гектардан кем болмауы тиіс. Кейінгі әрбір толық немесе толық емес 10 гектарға, осы алаңнан асатын болса, қосымша бір сынақ учаскесі бөлінеді.

Мысалы, егер сорттық егудің (отырғызудың) ауданы 48 га болса, онда 10 учаскені бөліп алу жеткілікті. Егер сорттық себу (отырғызу) алаңы 50 гектардан асса, онда 51 – ден 60 га-ға дейінгі алаңда бағалауды 11 учаскеде, 61-ден 70 га-ға дейінгі алаңда-12 учаскеде, 71-ден 80 га-ға дейінгі алаңда-13 учаскеде жүргізу керек.

53. Егер сорттық егіс (екпе) ауданы 100 м2 кем болса, зерттеп-қаралатын өсімдіктердің ең аз мөлшері ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығына қойылатын талаптарды ескере отырып, байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігі үшін мәлімделген сортқа тән емес бір өсімдік келуі мүмкін өсімдіктер санының төрт еселенген мөлшерінен кем болмауы тиіс.

Мысалы, сұрыптық тазалықтың талап етілетін көрсеткіші кемінде 99,9% болғанда бір типтік емес өсімдік тексерілген 1000 өсімдікке келеді. Мұндай жағдайда зерттелетін өсімдіктердің ең аз саны 4000 өсімдіктерді құрайды, сорттық тазалық көрсеткіші кемінде 99,7% – 1333 өсімдік, сорттық тазалық көрсеткіші кемінде 99,5% - 800 өсімдік, сорттық тазалық көрсеткіші кемінде 99,0% – 400 өсімдіктер.

54. Сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу 2-кестеде көрсетілген өсімдіктердің даму кезеңдерінде жүргізіледі, онда байқаудан өткізу белгілерінің пайда болуы неғұрлым айқын байқалғанда. Байқаудан өткізілетін сорттық егісте (екпеде) басқа сорттар мен түрлердің (сорттық қоспалардың) өсімдіктерін анықтау үшін ауыл шаруашылығы өсімдігінің байқаудан өткізу белгілері пайдаланылады. Байқаудан өткізу процесінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының байқаудан өткізу белгілерін анықтау кезінде байқаудан өткізуші Өсімдіктердің жаңа сорттарын қорғау жөніндегі халықаралық одақтың әдістемелеріне негізделген тиісті ботаникалық таксонның ерекшелігіне, біртектілігіне және тұрақтылығына (ЕБТ) өсімдіктер сорттарын сынақтан өткізу әдістемесінде белгіленген белгілерді басшылыққа алады және олар байқаудан өткізу кезінде барынша айқын көрсетілген.

2-кесте

Байқаудан өткізу кезіндегі ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің даму кезеңдері

Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы	Байқаудан өткізу кезіндегі өсімдіктердің даму кезеңі
Кәдімгі бәден	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Жержаңғақ	жинап пісуі
Қарбыз	пісуі басталған, сорттық бояуы анықталған және басты сабақта піскен тұқым пайда болған кезде
Бөрікгүл	гүлшоқтардың техникалық пісуі кезінде
Бақшадағы насыбайгүл	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Баялды	50% өсімдіктің толық техникалық пісуі және биологиялық пісуі болған кезде
Бамия	өсімдікте техникалық пісіп жатқан жемістер (жас байламдар) және биологиялық пісіп жатқан бірлі-жарым жемістер болған жағдайда
Жемазықтық бұршақтар	төменгі бұршақтардың жетілуі
Көкөністік бұршақтар	төменгі бұршақтардың жетілуі
Тарна	жемісті тамырлардың техникалық жетілуі кезінде
Екпе, жазғы сиыржоңышқа	екі зерттеп-қарау: гүлдену кезінде; өсімдіктердің негізгі бөлігінде бұршақтардың пісуі кезінде
Егістік және далалық бұршақ (пелюшка)	төменгі бұршақтардың жетілуі
Қантты және сыдырғы сортты бұршақ	төменгі бұршақтардың жетілуі
Сареп қышасы және ақ қыша	бояудың сортына тән бірінші төменгі ағыс тұқымдарын сатып алу
Қарақұмық	өсімдіктерде тұқымдардың жартылай жарып шығуынан ерте емес
Киікоты	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Қауын	пісуі басталған кезде және сорттық бояу мен торлар анықталған кезде және басты өрімдегі жемістерде піскен тұқымдар пайда болған кезде
Сайсағыз	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Кәді, цуккини, самсар	50% өсімдіктің толық техникалық пісуі және биологиялық пісуі болған кезде
ақ қауданды қырыққабат	қаудан қалыптасқан, сорт үшін қалыпты мөлшеріне және тығыздыққа жетті, жабынды жапырақтары жылтырлыққа ие болды
Брюссель қырыққабаты	өсімдікте кем дегенде 50% қаудан толық қалыптастырған кезде
Түрлі түсті қырыққабат, брокколи	гүлшоқтарды (бастарды) толық қалыптастырған кезде, бірақ олардың бірлі-жарым өсімдіктерде алшақтығынан кешіктірмей
Пекин қырыққабаты	жапырақты сорттарда дегелектердің толық қалыптасуы немесе қаудандық сорттарда қаудандардың жаппай пайда болуы
Жапырақты қырыққабат	өсімдік толық қалыптасқан кезде, төменгі жапырақтары сарғая бастағанда
Картоп, батат (тәтті картоп), топинамбур (құлпынай күнбағыс)	гүлдену кезеңі
Қатыран	тамырдың техникалық пісуі
Кенаф	көптеген өсімдіктердің алғашқы қауашаларының жетілуінің басталуы
Майкене	жинау пісудің басталуы
Кольраби	сабақтағы жемістің мөлшері 7-10 см диаметр болған кезде
Қарасора: екіүйлі бірүйлі	бірлі-жарым тұқымдардың жетілуінің басталуы
	екі зерттеп-қарау: бүрлену кезеңінде; дара тұқымдардың пісуінің басында
Күнзе	екі зерттеп-қарау: жапырақтар қауашасының техникалық жетілуінде; гүлдеу алдында
Көкжалбыз	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Екпе шиырмақ	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түсті сабақтарының өсе бастауының басталуы)
Жүгері (қант жүгерісін қоспағанда): сорт, будандық популяциясы, өздігінен тозаңданатын желілер, қарапайым және үштік будандар, негізгі нысандар қос, үштік, бестік тізбе будандарды будандастыру учаскелері жем-шөпте пайдаланылатын сорт-тізбе, сортаралық және қарапайым будандардың будандастыру учаскелері	балауыздық пісу немесе толық пісудің басталуы собықтардың гүлденуінің басталуы жаппай гүлдену
Қант жүгерісі	астықтың балауыздық пісуі
Күнжіт	алғашқы төмен қауашақтардың тұқымдары өздеріне тән бояуға ие болды
Лаванда	екі зерттеп-қарау: төселген жылы; гүлдеу уақытында жөнделгеннен кейін өмірінің екінші жылы
Анистік лафант	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Салалы зығыр	зығырдың піспеген жасыл түстен ерте сары пісуіне дейін, бүрлену, гүлдену, ерте сары пісу
Майлы зығыр	шаруашылық пісуінің басталуы, пісу кезеңі – сары
Жапырақты қыша	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түсті сабақтарының өсе бастауының басталуы)
Татар пиязы, порей пиязы	толық техникалық пісу кезінде
Түйінді пияз	екі зерттеп-қарау: пияз басы толық қалыптасқан кезде (мойын тұсының құрғауы және сыртқы қабыршақтың басталуы); гүлдену кезінде
Ақ люпин	гүлденудің басталуы
Сары және жапырағы жіңішке люпин	гүлденудің басталуы
Майоран	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Мангольд	толық техникалық пісу кезінде
Маш	төменгі бұршақтардың жетілуі
Лимонды мелисса	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Сәбіз	екі зерттеп-қарау:: тамыржемістілердің техникалық пісуі кезінде; гүлдену кезінде
Жалбыз	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Ноқат	төменгі бұршақтардың жетілуі
Сұлы	балауыздық пісудің басталуы
Қияр	50% өсімдіктің толық техникалық пісуі және жемістерінің биологиялық пісуі болған кезде
Ботташық	толық техникалық пісу кезінде
Бұрыш	50% өсімдіктің толық техникалық пісуі және жемістерінің биологиялық пісуі болған кезде
Ақжелкен	толық техникалық пісу кезінде
Күнбағыс	күнбағыс басының негізгі массасының жетілуі
Тары	шашақбастарының жоғарғы бөлігінде гүл қабықтарының түсі пайда болғаннан кейін
Бидай және борай бидай	балауыздық пісудің басталуы
Рапс және сурепица	собықтарының алғашқы төменгі тұқымдары сортқа тән бояуға ие болды
Рауғаш	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түсті сабақтарының өсе бастауының басталуы)
Шалғам	тамыржемістілердің техникалық пісуі кезінде
Шомыр	тамыржемістілердің толық техникалық пісуі кезінде
Шалқан	тамыржемістілердің техникалық пісуі кезінде
Күріш	толық пісудің басталуы
Қышатүс	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түсті сабақтарының өсе бастауының басталуы)
Қарабидай	сүтті немесе балауыздық пісуі
Арыш	собықтарының алғашқы төменгі тұқымдары сортқа тән бояуға ие болды
Қауданды салат	өсімдіктердің кемінде 75%-да қаудан жаппай пайда болған кезде
Жапырақты салат	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түсті сабақтарының өсе бастауының басталуы))
Салатты шашыратқы	екі зерттеп-қарау: тамыржемістілер мен жапырақ қауашығының толық қалыптасқан кезде; қысқы кезеңде өсіру кезінде - қаудан жақсы қалыптасқан кезде (тығыз, ұзын)
Сафлор	тұқымның жетілуінің басталуы
Қант қызылшасы	тұқымның жетілуінің басталуы
Асханалық, жапырақты, жемазықтық қызылша	екі зерттеп-қарау: тамыржемістілердің техникалық пісуі кезінде гүлдену кезінде
Балдыркөк	толық техникалық пісу кезінде
Балжүгері	тұқымның жетілуінің басталуы
Соя	төменгі бұршақтардың жетілуі
Қасқыржем	жас өскіндер техникалық піскен кезде
Жебір	гүлдену алдында және жаппай гүлдену кезеңінде
Зире	жапырақтар қауашағының техникалық пісу кезеңінде, орталық шатыршада жемістердің бүр ата бастауы (жекелеген өсімдіктерде түрлі-түсті сабақтарының өсуінің басталуы)
Қызанақ	20-50% өсімдікте піскен жемістер болған жағдайда
Бұршақты жемшөп шөптері	жаппай гүлдену
Дақылды жемшөп шөптері	масақтану
Тритикале	балауыздық пісу
Турнепс	толық техникалық пісу кезінде
Асқабақ	пісуі басталған, сорттық бояуы анықталған және басты сабақта піскен тұқым пайда болған кезде
Аскөк	екі зерттеп-қарау: техникалық пісу кезінде; орталық шатыршада тұқымның күреңдене бастаған кезінде
Кәдімгі үрмебұршақ	төменгі бұршақтардың жетілуі
Көкөністік үрмебұршақ және лима	төменгі бұршақтардың жетілуі
Фенхель	екі зерттеп-қарау: жапырақтың қауашағының техникалық пісуінде; гүлдену алдында
Шитті мақта	екі зерттеп-қарау: гүлдеу кезінде, тозаңдатқыш өсімдіктер жойылғаннан кейін; гүлдену сатысының соңында, қауашақтың жетілуінің басында
Ақжелкек	тамырдың техникалық пісуі кезінде
Тамырлы шашыратқы	толық техникалық пісу кезінде
Сарымсақ	екі зерттеп-қарау: баданалар толық қалыптасқан кезде (мойын басының құрғауы және сыртқы қабыршақтың басталуы); гүлдену кезінде
Тағамдық жасымық	төменгі бұршақтардың жетілуі
Егістік чина	төменгі бұршақтардың жетілуі
Жұпарлы сәлбен	жапырақтар қауашағының жаппай гүлденуі, техникалық пісуі (жекелеген өсімдіктерде түрлі-түсті сабақтарының өсуінің басталуы)
Асжапырақ	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түрлі-түсті сабақтарының өсуінің басталуы)
Қымыздық	жапырақтар қауашағының техникалық пісуі кезінде (жекелеген өсімдіктерде түрлі-түсті сабақтарының өсуінің басталуы)
Арпа	балауыздық пісудің басталуы

55. Сорттық егістікте (отырғызуда) сорттың ресми сипаттамасынан байқаудан өткізу белгілері бойынша анық ерекшеленетін өсімдіктер болмаған жағдайда, тауар өнімін өндіруге арналған репродукциялық тұқымдар (РТ) және репродукциялық тұқымдар (РТт) санатының сорттық тұқымдары үшін қосымша белгілер бойынша бағалауды жүргізбеуге жол беріледі.

56. Сорттық қоспалардың байқаудан өткізілетін сорттың ресми сипаттамасында белгіленген негізгі белгілері бойынша айқын айырмашылығы болған жағдайда, байқаудан өткізілетін сорттың өсімдіктерін қосымша белгілері бойынша бағалауды барлық санаттағы тұқымдар үшін жүргізбейді.

57. Сорттық егісті (екпені) түпкілікті зерттеп-қарау барысында әрбір сынама учаскесі периметрі бойынша айналып өтеді, сорттық егістің (екпенің) сорттық сапасының сәйкестігі айқындалатын өнімді (дамыған) өсімдіктерді немесе олардың сабақтарын мұқият қарап-тексеріп, бөлек есептейді:

байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің негізгі сортының өсімдіктері немесе сабақтары;

ауыл шаруашылығы өсімдігін байқаудан өткізуге мәлімделген сорттық қоспалардың өсімдіктері немесе сабақтары;

басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің, оның ішінде қиын бөлінетін өсімдіктерінің өсімдіктері немесе сабақтары;

өсімдіктер немесе арамшөптердің сабақтары, оның ішінде қиын бөлінетін өсімдіктер;

улы арамшөп өсімдіктерінің өсімдіктері немесе сабақтары;

зиянды арамшөп өсімдіктері немесе сабақтары;

ауруларға шалдыққан негізгі сортты өсімдіктер немесе сабақтар;

зиянкестермен зақымданған (қоныстанған) негізгі сортты өсімдіктер немесе сабақтар.

58. Сорттық егістердің (екпелердің) арамшөптердің қиын бөлінетін түрлерімен және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің қиын бөлінетін түрлерімен ластануының ең жоғары нормалары 3-кестеде келтірілген.

3-кесте

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерінің (екпелерінің) арамшөп өсімдіктерінің қиын бөлінетін түрлерімен және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің қиын бөлінетін түрлерімен залалдануының ең жоғары нормалары

Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы	Залалданудың ең жоғары нормалары, %, көп емес
	қиын бөлінетін арамшөп өсімдіктер		қиын бөлінетін ауыл шаруашылығы өсімдіктері
	атауы	%, көп емес	атауы		%, көп емес
1	2	3	4		5
Кәдімгі бәден	мысыққұйрық итқонақ, көк итқонақ, жабысқақ қызыл бояу	3%	күнзе, аскөк		0,5%
Басқа да бұршақты шөптер (3-кестенің өзге мерзімдерінде аталмаған-дар)	ақ алабота, кіші қымыздық, айыр жұлдызшөп, ақ желімбасақ, иіссіз түймедақ, шалқақ қызылқұйрық кіші қазтамақ	БТ және ЭТ – 3%; РТ1 – РТ3, РТт – 7%	басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері және бұршақты шөптердің жабайы түрлері		БТ және ЭТ – 2%; РТ1 – РТ3, РТт – 3%
Екпе бұршақ	–	–	пелюшка, сиыржоңышқа		БТ және ЭТ пелюшканың қоспасына жол берілмейді; РТ1 және РТ2 – 0,5%; РТ3 және РТт – 1%; жиыны сиыржоңышқа пелюшка – 3 %
Дала бұршағы	–	–	екпе бұршақ		БТ және ЭТ – жол берілмейді
Ақ қыша	дала қышасы, кәдімгі қышабас, жабайы шомыр, жабысқақ қызылбояу	5%	рапс, сарепт қышасы, тары, шомырдың, қырыққабаттың, шалғамның жеміс беретін өсімдіктері		3%
Сарепт қышасы	дала қышасы, кәдімгі қышабас, жабайы шомыр, жабысқақ қызылбояу	5%	рапс, ақ қыша, тары, шомырдың, қырыққабаттың, шалғамның жеміс беретін өсімдіктері		3%
Қарақұмық	ноғай қарамық, жабайы шомыр, шырмауық қарақұмығы	БТ – жол берілмейді; в ЭТ – 0,1%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,3%, РТ – 0,5%	бидай, арпа, тритикале		БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,2%; РТ1 – 0,2%; РТ2-3 – 0,5%; РТ4 және кейінгілерінде – 0,5 %
Басқа да дәнді шөптер (3-кестенің өзге мерзімдерін-де аталмаған-дар)	дала шегіргүл, ақ алабота, кәдімгі майдашөп, дала ботакөз, кәдімгі топырақбас, жұмсақ қызылбояу, дымқыл жұлдызшөп, иіссіз түймедақ, кәдімгі сіпсебас, мыңжапырақ, егінек	БТ және ЭТ – 3%, РТ1, РТ2, ТС3 және РТт – 7%	шөптердің басқа түрлері		БТ және ЭТ – 2%, РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 3%
Будандастырылған беде	ақ алабота , кіші қымыздық, айыр жұлдызшөп, ақ желімбасақ, иіссіз түймедақ, шалқиған гүлтәжі, кіші қазтамақ	БТ және ЭТ – 3%, РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 7%	басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері және бұршақты шөптердің жабайы түрлері		БТ және ЭТ – 2%, РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 3%
			атқонақ		БТ және ЭТ – 2%, РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 3%
Қызылбас беде	ақ алабота, кіші қымыздық, айыр жұлдызшөп, ақ желімбасақ, иіссіз түймедақ, шалқиған гүлтәжі, кіші қазтамақ	БТ және ЭТ – 3%, РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 7%	басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері және бұршақты шөптердің жабайы түрлері		БТ – 1%; ЭТ – 2%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт - 3%
Ақ беде	ақ алабота , жабайы беде, дымқыл жұлдызшөп, ақ желімбасақ, торғай қымыздық, үлкен бақа жолжелкен, кіші қазтамақ, шалқиған гүлтәжі, жұмсақ қызылбояу	БТ және ЭТ – 3%, РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 7%	басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері және бұршақты шөптердің жабайы түрлері		БТ және ЭТ – 2%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт - 3%
			атқонақ		БТ және ЭТ – 2%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт - 3%
Майкене	–	–	сарысояу		3%
Қарасора: бірүйлі түстік түстік пісетін	жабайы қарасора жабайы қарасора жабайы қарасора	5% 5% 5%	аталық кенепшөп орта қарасора орта және түстік қарасора		3% 3% 3%
Күнзе	шырмауық қарақұмығы, жабысқақ қызылбояу, итқонақ, тауық тары	3%	анис, аскөк		5%
Майлы зығыр, салалы зығыр	құмай	3%	–		–
Сары, ақ және жапырағы жіңішке люпин	–	–	БТ және ЭТ алкалоидты тұқымдардың қоспасы – 0,5%, РТ – 3%, ащы люпинде – нормаланбайды
Екпе жоңышқа	қандауыр бақажапырақ, жабайы сәбіз, мысыққұйрық және көк итқонақ, қызылқұйрық, ақ және көпдәнді алабота, қышабас, масақ тәрізді тары	БТ және ЭТ – 3%, РТ1, РТ2, ТС3 және РТт – 7%	басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері және бұршақты шөптердің жабайы түрлері	БТ – 1%; ЭТ – 2%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт - 3%
Жалбыз	жабайы өсетін жалбыз түрлері	–	нарпос жалбыз, тауқалақай, приднестровиялық жалбыз	–
Сұлы	қарасұлы, қылшықты сұлы және ақбас триходесма	БТ жол берілмейді; ЭТ – 0,1%; РТ1 – 0,2%; РТ2-3 – 0,3%, кейінгі РТ және РТт – 0,5%	арпа, қара бидай, тритикале	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,2%; РТ1 – 0,2%; РТ2-3 – 0,5%, кейінгілері – 0,5%
Тары	мысыққұйрық итқонақ, мыңбас, құмай, күріштары және ірі дәнді тары, көзтары, түкті (жүнді) гелиотроп, тауық тары, далалық шырмайық, түрлі-түсті қоянбеде	БТ– жол берілмейді; ЭТ – 0,1%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,3%; кейінгі РТ және РТт – 0,5 %; жалпы (сомада) барлық қиын бөлінетін арамшөптер басуы – 3%	–	–
Бидай	кәдімгі ақмия, есекмия, сирия бастышөп, көзтары, ноғай қарамық	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,1%; РТ1– 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,3%; кейінгі РТ және РТт – 0,5%; жалпы (сомада) барлық қиын бөлінетін арамшөптер басуы – 3%	жазғы – арпа, қарақұмық, тритикале; сұлы, күзгі – қарабидай, арпа, тритикале	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,2%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,5%; РТ – 0,5%
Рапс	дала қышасы, кәдімгі қышабас, жабайы шомыр, жабысқақ қызылбояу	5%	қышабас, сарепт қышасы, ақ қыша, тары, майлы шомыр, қырыққабат, шалғам, екпе қарақұмық	3%
Күріш	ірі дәнді қонақ күрмектің қылқанды түрі, күріш тары, Корсакова монохориясы тауық тары	нормаланбайды, байқаудан өткізу актісінде ластанғандығы туралы белгі қойылады	күріштің қызылдәнді түрлерінің қоспасы	БТ – жол берілмейді, РТ1 және РТ2 – 0,5%, РТ3 РТ – 1,0%
			бидай, арпа	нормаланбайды, байқаудан өткізу актісінде белгі қойылады
Қарабидай	қара арбабас, есекмия, ақмия	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,1%; РТ1– 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,3%; РТт – 0,5%	бидай, арпа, тритикале	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,2%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,5%; РТт – 0,5%
Арыш	дала қышасы, кәдімгі қышабас, жабайы шомыр, жабысқақ қызылбояу	5%	рапс, сарепт қышасы, ақ қыша, тары, майлы шымыр, қырыққабат, шалғам	3%
Судан шөбі	алеп құмайы (құмай)	БТ және ЭТ – 3%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 7%	судан құмайы-будандар, басқа топтың құмайлары	БТ және ЭТ – 2%, РТ – 3%
Қышабас	дала қышасы, кәдімгі қышабас, жабайы шомыр, жабысқақ қызылбояу	5%	рапс, сарепт қышасы, ақ қыша, тары, шомырдың, қырыққабат-тың, шалғамның жеміс беретін өсімдіктері, арыш	3%
Атқонақ	дала шегіргүл, ақ алабота , торғай қымыздық, кәдімгі майдашөп, дала ботакөз, кәдімгі топырақбас, жұмсақ қызылбояу, дымқыл жұлдызшөп, иіссіз түймедақ, кәдімгі сіпсебас, мыңжапырақ, егінек	БТ және ЭТ – 3%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 7%	басқа ауыл шаруашылығы өсімдіктері және бұршақты шөптердің жабайы түрлері	БТ және ЭТ – 2%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 3%
			ақ және будандастырылған беде	БТ және ЭТ– 2%; РТ1, РТ2, РТ3 және РТт – 3%
Зире	–	–	фенхель, аскөк	0,5%
Тритикале	қарасұлы, кәдімгі және есекмия ақмиясы, сирия бастышөп, ноғай қарамық	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,1%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,3%; РТт – 0,5%	бидай, қарабидай, арпа	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,2%; РТ1 – 0,2%; РТ2, РТ3 және РТт – 0,5%
Фенхель	–	–	зире, аскөк	0,5%
Тағамдық жасымық	–	–	жалпақ дәнді сиыржоңышқа, кәдімгі және есекмия ақмиясы	БТ және ЭТ – жол берілмейді; РТ1, РТ2, РТ3 – 2%; РТт – нормаланбайды
Жұпарлы сәлбен	итқонақ, қарақұмық, қызылбояу, шырмауық	3%	–	–
Арпа	қарасұлы, есекмия ақмиясы, көзтары, табиғи шомыр, триходесма седая	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,1%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,3%; РТт – 0,5%	бидай, сұлы, тритикале, қарабидай	БТ – жол берілмейді; ЭТ – 0,2%; РТ1 – 0,2%; РТ2 және РТ3 – 0,5%; РТт – 0,5%

59. Қауіпті арамшөптерге мыналар жатады: құмай, кәдімгі ақмия, есекмия ақмиясы, жұмыр сәлемшөп, қосқатарлы паспалюм, көзтары, түктішөп, егіс қалуені, далалық қалуен, балпанақ, далалық шырмауық, талшық сүттіген, ірі, арамшытыр, жатаған бидайық, жаушалғын, қарасұлы.

60. Улы арамшөптерге мыналар жатады: ақбас триходесма, түкті-дәнді сүйелжазар, ақсырғақ, шұбар у балдырған, қара меңдуана, жатаған сарғалдақ, күйдіргі сарғалдақ, у сарғалдақ, дәрі сарыбасша.

61. Сорттық егістердің (екпелердің) ауруға шалдығуының жол берілетін ең жоғары нормалары 4-кестеде белгіленгеннен асып кеткен кезде сорттық егіс (екпе) тұқымдық мақсаттарға пайдалануға жарамсыз деп танылады.

4-кесте

Сорттық егістердің (екпелердің) ауруға шалдығуының жол берілетін ең жоғары нормалары

Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы	Аурулардың атауы	Ауруларға шалдығу дәрежесі, %, аспайды
		Тұқымдар санаты
		БТ, ЭС	РТ		РТт
1	2	3	4		5
Кәдімгі бәден	бактериоз	25%
Қарбыз	бұрышты теңбіл	5%	10%	10%
Жержаңғақ	солу, сарғаю, сұрлану, бұршақтың сулы шірігі	нормаланбайды
	Бұршақтардың ыстық шірігі	жол берілмейді
Эвгеноль насыбайгүлі	Фузариоз	0,1%
Баклажан	Жемістердің құрғақ шірігі	ЭТ – 5%	10%		10%
Асбұршақтың қантты және аршығын сорттары	аскохитоз	ЭТ – 15%	25%		25%
	бактериоз	ЭТ –10%	20%		20%
Қарақұмық	фузариоз, вирустық күйдіргі, сұр шірік	аурулардың жиынтығында – 30%
Қауын	бұрышты теңбіл	ЭТ – 5%	10%		10%
Қырыққабат	түтікті бактериоз	жол берілмейді	10%		10%
	альтернариоз	ЭТ – 10%	30%		30%
	фомоз (құрғақ шірік)	ЭТ – 10%	15%		15%
Картоп	Вирустық аурулар (мозайканың ауыр түрлерінің пайда болуы симптомдары (YBK) және картоптың жапырағын ширататын вирус (КЖШВ))	БТ – 0,4%, ЭТ – 1%; in vitro материалы және кіші түйнектер үшін – жол берілмейді	2%		2%
Майкене	фузариоздық солу, сұр және ақ шірік	0,2%	0,5%
Қарасора	сұңғыла	Жол берілмейді	–		–
Күнзе	рамуляриоз	3%
	фузариоз	5%
	бактериоз	25%
Жүгері	ақ жарық ауруы, фузариоз, нигроспороз, қызыл және сұр шірік	100 собыққа ауруға шалдыққан астық 300 данадан аспайды	100 собыққа ауруға шалдыққан астық 500 данадан аспайды
Күнжіт	солу ауруы	нормаланбайды
Лаванда	септориоз, тамыр шірік	жол берілмейді	–		–
Салалы зығыр	фузариоз, полиспороз, аскохитоз, антракноз, пасмо (септориоз)	аурулардың жиынтығында – 30%
Ақ, сары және жапырағы жіңішке люпин	антракноз	жол берілмейді	–		–
Сәбіз	альтернариоз	10%	10%		10%
	фомоз (құрғақ шірік)	5%	10%		10%
	Жапырақтың қоңыр теңбілдағы	10%
	бактериоз	ЭТ – 10%	15%		15%
Жалбыз	вирустық өскін	жол берілмейді
Сұлы	шаң және жабын күйе (жиынтығында)	жол берілмейді	РТ1 – жол берілмейді; РТ2 – 0,1%; кейінгі репродукциялардағы РТ – 0,3%		0,5%
Қияр	бұрышты теңбіл	ЭТ – 5%	10%		10%
Күнбағыс	құрғақ және сұр шірік, склеротиниоз, жалған ақұнтақ, сұңғыла	нормаланбайды
Тары	кәдімгі күйе	жол берілмейді	РТ1 – 0%; кейінгі репродукциялардағы РТ2 және РТ – 0,3%		0,5%
Бидай және борай бидай	сабақ күйесі	жол берілмейді
	шаң күйе	жол берілмейді	РТ1 – 0; РТ2 және кейінгі репродукциядағылар – 0,1%		0,5%
	күйе	жол берілмейді	РТ1 – 0; РТ2 және кейінгі репродукциядағылар – 0,1%		0,3%
Күріш	қатты күйе	жол берілмейді	нормаланбайды
	күріш афеленхы	жол берілмейді	нормаланбайды
Қарабидай	қатты және сабақ күйесі (жиынтығында)	жол берілмейді	РТ1 – 0; РТ2 және кейінгі репродукциядағылар – 0,3%		0,5%
Қант қызылшасы	Пероноспороз	ауруға шалдыққан өсімдіктер –2,5 %	ауруға шалдыққан өсімдіктер – 5%
	мозаика, өсімдік таты, ризоктониоз, вирустық күйдіргі, фузариоз
Қызылша (асханалық, жапырақты, жемазықтық)	пероноспороз	пероноспорозға шалдығу: біржылдық өсімдіктер – 5%; екіжылдық өсімдіктер – 2,5%
	өсімдік таты, ризоктониоз, вирустық күйдіргі, тамыр шірігі	–
Асханалық қызылша	жалған ақұнтақ	ЭТ – 5%	15%
	туберкулез	ЭТ – 5%	15%
	фомоз	ЭТ – 5%	10%
Сорго	шаң күйе	жол берілмейді	РТ1 – 0; РТ2 және кейінгі репродукциядағылар – 0,3%		0,5%
Соя	фузариоз, аскохитоз, ақ шірік	нормаланбайды
Қызанақ	Бактериялық обыр	ЭТ – 5%	10%
	Қара бактериялық тебіл	ЭТ – 10%	15%
	вирустық аурулар	ЭТ – 5%	10%
Зире	ақұнтақ	жол берілмейді
Тритикале	Сабақ күйесі	жол берілмейді
	шаң, қатты күйе (жиынтығында)	жол берілмейді	РТ1 және РТ2 – 0,1%; кейінгі репродукциялардағы РТ – 0,3%		0,5%
Көкөніс үрмебұршағы	антракноз	ЭТ – 15%	25%
Фенхель	церкоспороз	жол берілмейді
Қоза мақта	вертициллезді создырма	өсімдіктерде – 5% аспайды;
	гоммоз	өсімдіктерде – 5% аспайды; жемісэлементтер – жол берілмейді
	фузариозды создырма	жол берілмейді
Жұпарлы сәлбен	тамыр шірігі, фузариоз, ақұнтақ	жол берілмейді
Арпа	шаң күйе	жол берілмейді	РТ1 және РТ2 – 0,1%; кейінгі репродукциялардағы РТ – 0,3%		0,5%
	қатты күйе	жол берілмейді	РТ1 және РТ2 –0,1%; кейінгі репродукциялардағы РТ – 0,3%		0,5%

62. Сорттық егістерді (екпелерді) будандастыру учаскелері негізгі құрамдастарды себудің ұйғарылған схемасы мен мерзімдерін және аналық құрамдас өсімдіктерінің аталық стерильділігінің талап етілетін деңгейін сақтауды ескере отырып бағалануы тиіс..

63. Тозаңдануды бақылауды арнайы сынама учаскелерде будандық сорттың аналық және аталық негізгі құрамдасын мұқият қарау арқылы жүргізеді.

64. 10 данадан кем емес мөлшерде арнайы сынама учаскелері зерттеп-қаралатын сорттық егістің (екпенің) ең ұзын диагональі бойынша аналық және аналық құрамдастарының қатарларына біркелкі орналастырады.

65. Тозаңдандыруға бақылау жүргізу кезінде тозаңды қабылдауға қабілетті аналық ауызы бар аналық құрамдастың өсімдіктерін және (немесе) ұрық беретін аталық гүлдерін (гүлшоқтарын) немесе тозаңдықтарды ғана ескереді.

Стерильді аналық құрамдас өсімдіктеріндегі ұрық беретін қоспалар тобына тек қана ұрық беретін аталық гүлдері (гүл шоғыры ) бар өсімдіктер немесе аналық ауызының жай-күйіне қарамастан, тозаңдықтар жатады.

66. Жүгері мен құмайда аналық құрамдастың стерильді өсімдіктер тобына өсімдіктер қиылған жағдайда шашақгүлдің гүлденуі басталғанға дейін аналық ауызы түскен өсімдіктер де жатады.

67. Арнайы сынама учаскесінде зерттеп-қарауға жарамды өсімдіктерді барлығы қарап тексереді. Тексеруді аналық құрамдастың ұрық беретін өсімдіктерінен немесе аталық гүлдерін (гүлшоқтарын) алып тастау тиісті түрде жүргізілмеген өсімдіктерден бастауға жол берілмейді.

68. Тозаңдануды бірінші бақылау кезінде аналық құрамдастың гүлденген өсімдіктерінің: тозаңды қабылдауға дайын хауыздардың және (немесе) гүлденген аталық гүлдердің (гүлшоқтарын) (стерильді немесе ұрық беретін) дәл есебін жүргізеді және олардың пайыздық құрамын анықтайды.

69. Егісте ұрық беретін өсімдіктердің стерильді аналық құрамдасы нормативтен тыс немесе сапасыз жойылған аталық гүлдер (гүлшоғырлары) анықталған кезде байқаудан өткізуші ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасын сақтау және жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізу туралы ұсынымдарды ресімдейді, онда анықталған кемшіліктерді, оларды жою мерзімдері мен тәсілдерін көрсетеді.

70. Тозаңдануға кейіннен бақылау жүргізу кезінде байқаудан өткізуші тұқымдардың сорттық сапасын сақтау және жақсарту жөніндегі іс- шараларды жүргізу туралы ұсынымдардың нақты орындалуын тексереді, бұл туралы далалық зерттеп-қарау журналына белгі қояды (осы құжатқа № 2 қосымша).

71. Әрбір сынама және (немесе) арнайы сынама учаскесіндегі зерттеп-қарау нәтижелері далалық зерттеп-қарау журналына енгізіледі (№1 және 2- қосымшалар).

72. Байқаудан өткізу нәтижелері бойынша байқаудан өткізуші ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының санаты мен өсімін молайту (көбею, репродукциялау) кезеңін байқаудан өткізу барысында белгіленген сорттық егістің (екпенің) сорттық тазалығын ескере отырып, себілген тұқымдардың сорттық сапасы туралы мәліметтерді қамтитын, өзіне ұсынылған құжаттардың негізінде белгілейді.

73. Сорттық тазалық көрсеткіштері мүше мемлекеттер заңнамасының талаптарына сәйкес келмеген жағдайда сорттық егістер (екпелер) алынған нәтижелерге сәйкес неғұрлым төмен санатқа (өсімін молайту кезеңі, көбею кезеңі, репродукция) (мысалы, бірегей тұқымдар элиталық тұқымдарға, элиталық тұқымдар – бірінші репродукцияға ауыстырылуы мүмкін) ауыстырылуы мүмкін..

74. Сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу нәтижелері тұқымдарды жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау) әдісімен жүргізілетін, себілген тұқымдардың сорттық сапасын тексеру нәтижелерімен (ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің байқаудан өткізілетін түрі және оларға қатысты тұқымдардың сорттық сапасын жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау) әдісімен бағалау мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес міндетті болып табылатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің және тұқым санаттарының тізбесінде болған кезде) толықтырылады.

75. Сорттық егіс (екпе), егер тұқымның сорттық сапасы (сорттық тазалығы немесе тәнділігі) мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келген жағдайда ғана тұқымдық мақсаттарға пайдалану үшін жарамды деп танылады.

76. Біржылдық және көпжылдық дәнді және бұршақты шөптердің және тұқымдары тар қатарлы тәсілмен себілетін басқа да ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егісі, егер мыналар үшін қоспалар анықталса, тұқымдық мақсаттарға жарамды деп танылуы мүмкін:

бірегей (БТ) және элиталық тұқымдар (ЭТ) үшін – зерттеп-қаралған сорттық егістің (екпенің) 30 м2-не өсімдіктің 1 типтік емес мәлімделген сортынан аспайды,

репродукциялық тұқымдар үшін- зерттеп-қаралған сорттық егістің (екпенің) 10 м2-не өсімдіктің 1 типтік емес сортынан аспайды.

77. Тұқымдары кең қатарлы тәсілмен себілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егісі, егер мыналар үшін қоспалар анықталса, тұқымдық мақсаттарға жарамды деп танылуы мүмкін:

бірегей ( БТ ) және элиталық (ЭТ) тұқымдар үшін - зерттеп-қаралған сорттық егістің (екпенің) 60 қума метріне өсімдіктің 1 типтік емес мәлімделген сортынан аспайды;

репродукциялық (РТ) тұқымдар үшін – зерттеп-қаралған сорттық егістің (екпенің) 20 қума метріне өсімдіктің 1 типтік емес мәлімделген өсімдік сортынан аспайды.

78. Будандастыру учаскелерінде және бірінші буындағы будан-сорттардың негізгі құрамдастарының учаскелерінде аналық құрамдастардың қатарларында аталық құрамдастар өсімдіктерінің болуына жол берілмейді.

Аналық құрамдастың сорттық егіс (екпе) қатарларында аталық қрамдастың өсімдіктері анықталған жағдайда байқаудан өткізуші өтініш берушіге тұқымдардың сорттық сапасын сақтау және жақсарту жөніндегі іс- шараларды жүргізу туралы ұсынымдар береді, онда аталық құрамдас өсімдіктерінің гүлденуі басталғанға дейінгі мерзімде аналық құрамдастың қатарларында осындай өсімдіктерді жаппай жоюды ұйымдастыруға міндеттейді.

79. Көрсетілген талап, егер аталық және аналық құрамдастар тұқым өндірудің ұйғарылған схемасына сәйкес бір қатарда бірге себілген жағдайда, қара бидайдың сорттық егісіне және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің басқа сорттық егістеріне (екпелеріне) қатысты емес.

80. Өтініш берушіге берілген ұсынымдарға сәйкес сорттық егістің (екпенің) жай-күйін жақсарту жөніндегі іс-шаралардың орындалмау немесе толық орындамау фактісі анықталған жағдайда сорттық егіс (екпе) тұқымдық мақсаттарға пайдалану үшін жарамсыз деп танылады.

81. Байқаудан өткізу нәтижелеріне салыстырмалы бағалау жүргізу кезінде (қажет болған жағдайда) сорттық тазалық көрсеткіштерін және оларға қатысты тұқымдардың сорттық сапасына қойылатын талаптар белгіленген басқа да көрсеткіштерді айқындау нәтижелерінің шекті алшақтығы:

бірегей тұқымдар өндіру кезінде - 0,1%-ды;

элиталық тұқымдар өндіру кезінде - 0,2%-ды;

репродукциялық тұқымдар өндіру кезінде - 0,3%ды құрайды.

82. Айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін
(алғашқы буын будан-сорттардың және алғашқы буын будандарының негізгі құрамдастарын қоспағанда) көрсетілген шекті айырмашылықтар екі есе ұлғайтылады.

83. Байқаудан өткізудің кез келген кезеңінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасының нақты көрсеткіштерінің мүше мемлекеттердің заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі, егістерді (екпелерді) кеңістіктік оқшаулауға қойылатын талаптарды, бөлу жолағына немесе байқаудан өткізу барысында айқындалатын басқа да көрсеткіштерге қойылатын талаптарды сақтамау анықталған кезде қалған көрсеткіштерді есепке алу жүргізілмейді.

V. Сорттық егістерді (екпелерді) сорттық тазалықтың (сортқа тәнділіктің) нақты көрсеткішін айқындау

84. Сорттық тазалықтың, зерттеп-қаралған сорттық егістің (екпенің) сортқа тәнділігінің мәні барлық сынама учаскелерді зерттеп- қарау нәтижелері бойынша есептеледі және байқаудан өткізілген сорттың өсімдіктер (сабақтар) санының сорт жататын түр өсімдіктерінің (сабақтарының) жалпы санына қатынасы ретінде көрінеді.

85. Өсімдіктің сынама учаскесінде өнімді өсімдіктердің немесе олардың сабақтарының қалыңдығын белгілеу үшін немесе олардың сабақтары бір қума метрде әрбір сынама учаскесінің қатарын (жолдарын) немесе егер ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдарын себу жаппай тәсілмен немесе шашыраңқы жүзеге асырылса, әрбір сынама учаскесінің 0,5 м2-не есептеледі.

86. Бір сынама учаскесінде өнімді өсімдіктердің немесе сабақтардың тұру тығыздығын 10 м2 ( Өуч) қатарлап себу кезінде данамен мына формула бойынша анықтайды:

мұнда:

М_қум – сынама учаске қатарының (жолының) бір қума метріндегі өнімді өсімдіктердің немесе байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің сабақтарының саны (дана);

Ш – қатар арасының ені (см).

87. Өнімді өсімдіктердің немесе сабақтардың (Рга) бір данадағы/га тұру қалыңдығын қатардағы себу кезінде мына формула бойынша анықтайды:

мұнда:

(M_қум) – бір қума метрдегі өсімдіктердің немесе сабақтардың жиынтық саны барлық сынама учаскелерінің қатары (жолдары) (дана);

С_уч – барлық сынама учаскелерінің саны (дана).

88. Шашыраңқы немесе жаппай себілген ауыл шаруашылығы өсімдіктері үшін Ө_уч мен Ө_га формулалар бойынша есептеледі:

Ө_уч = 20 х М_кв,

Ө_га = 20 000 x (М_кв)/Ө_уч,

мұнда:

М_кв – сынама учаскенің 0,5 м2-не байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің өнімді өсімдіктерінің немесе сабақтарының саны, дана.

89. Егер өсімдіктердің немесе сабақтардың (Рга) тұру тығыздығы 11 000 000 өсімдіктен немесе сабақтан көп болса, онда сорттық егіс (екпе) тұқымдарының сорттық тазалығының ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығына қойылатын талаптарға сәйкестігі сорттық тазалықтың белгіленген көрсеткішімен (пайызбен) зерттеп-қаралған өсімдіктердің (сабақтардың) жалпы санына өсімдіктердің (сабақтардың) сортқа тәнділігі санының қатынасы ретінде есептелген сорттық тазалықтың нақты көрсеткішін салыстыру жолымен анықталады.

90. Егер сорттық егіс (екпе) зерттеп-қаралатын алаңындағы өсімдіктердің саны тұқымдардың мәлімделген санаты үшін талаптарды ескере отырып, сорттық тазалықты айқындау үшін қажетті мөлшерден аз болған жағдайда, сорттық егісті (екпені) тұқымдық мақсаттарға жарамды деп тану үшін мәлімделген сортқа тән өсімдіктердің саны 100 %-ды құрайды.

91. Өсімдіктердің немесе сабақтардың (Рга) тұру тығыздығы 200 000-нан көп және 11 000 000-нан аз болатын қалған жағдайларда, сорттық егіс (екпе) тұқымдарының сорттық тазалығының белгіленген талаптарға сәйкестігін бағалауды осы құжатқа № 6 және 7 қосымшалардың кестелері бойынша жүзеге асырады.

№ 6 және 7-қосымшаларда байқаудан өткізуге мәлімделген ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының сабақтарынан байқаудан өткізу белгілері бойынша ерекшеленуге жататын өнімді өсімдіктердің немесе өсімдік сабақтарының (бұдан әрі -сорттық қоспа) ең көп саны көрсетілген.

Сорттық тазалық көрсеткішін белгілеу үшін өнімді өсімдіктердің (сабақтардың) нақты (есептелген) тұру тығыздығына барынша жақын мәні көрсетілген жолды таңдау қажет. Таңдалған жолда сорттық тазалықтың тиісті нормаланатын көрсеткішіне бағанда сорттық қоспалардың ең жоғары рұқсат етілетін жиынтық саны көрсетіледі. Егер кестеде көрсетілген мән нақты анықталған сорттық қоспалардың сомасынан аз немесе соған тең болса, онда сорттық егістің (екпенің) сорттық тазалығы нормаланатын көрсеткішке сәйкес келеді. Кестелік мәннен асқан жағдайда тұқым санаты сорттық тазалықтың нормаланатын көрсеткіші үшін кестелік мәннен аспайтын сорттық қоспалардың нақты құрамына сәйкес белгіленуі мүмкін.

Егер ауданы 10 м2 болатын зерттеп-қаралған сынама учаскелерінің саны 10-нан көп болса, онда кестелерді пайдалану үшін пропорция әдісімен ауданы 10 м2 болатын 10 сынама учаскесіндегі сорттық қоспалардың күтілетін санын есептеу талап етіледі. Мысалы, егер 12 сынама учаскесінде сорттық қоспалардың саны 64 өсімдікті құраса, онда 10 сынама учаскесіндегі сорттық қоспалардың (СҚ) күтілетін саны:

мұнда:

СҚК – әрбірінің ауданы 10 м2 болатын 10 сынама учаскесіндегі сорттық қоспалардың күтілетін саны;

СҚС – сынама учаскелердегі сорттық қоспалардың (өсімдіктердің) саны, олардың саны 10-нан асады және әрқайсысының ауданы әрбірі 10 м2 құрайды;

СУС – сыныма учакелерінің саны.

1-мысал.

Сұлының өнімдік сабақтары тұруының есептелген тығыздығы 1 425 558 дана/га құрайды, бұл № 6 қосымшаның "Алаңдағы сабақтардың тұру тығыздығы (Рга)" бағанындағы 1 500 000 жолға сәйкес келеді. Сорттық тазалығының талап етілетін көрсеткіші кемінде 99,7%-ды құрайтын "элиталық тұқым (ЭТ)" - тұқым түсімінің мәлімделген санаты кезінде сорттық қоспалардың шекті рұқсат етілген саны 66 дананы құрайды. Егер 10 м2 бойынша 10 сынама учаскені зерттеп-қарау кезінде өсімдіктердің типтік емес сортқа нақты жиыны 56 өсімдікті құраса (яғни 66 данадан аспайды), сорттық тазалықтың белгіленген көрсеткіші кемінде 99,7%-ды құрайды , бұл "элиталық тұқымдар (ЭТ)" тұқымдарының мәлімделген санаты үшін талап етілетін сорттық тазалықтың көрсеткішіне сәйкес келеді.

2-мысал.

Арпаның өнімді сабақтарының есептелген тұру тығыздығы 2 106 013 дана /га құрайды , бұл № 6 қосымшаның "Алаңдағы сабақтардың тұру (Рга)" бағанындағы 2 100 000-жолға сәйкес келеді . "Элиталық тұқымдар" – тұқымдардың мәлімделген санатына сорттық себуді түпкілікті зерттеп-қарауды жүргізу кезінде ауданы 10 м2 болатын 10 сынама учаскеде байқаудан өткізілетін типтік емес өнімдік сабақтарының барлығы 95 данасы табылды.

Сорттық тазалық көрсеткіші 99,7%- дан кем емес, тұқым түсімінің мәлімделген санаты - "элиталық тұқымдар" болған кезде типтік емес өнімді сабақтардың ең көп рұқсат етілген саны 87 данадан аспауы тиіс. Осы көрсеткіш бойынша егіс "элиталық тұқымдар" санатына сәйкес келмейді. Сорттық қоспалардың саны сабақтардың 110 данасының мәнінен аспайтынын ескере отырып, сорттық егістің сорттық тазалығының көрсеткіші 99,6%- дан кем емес болып белгіленеді, бұл "репродукциялық тұқымдар (РС)" санатындағы арпа тұқымдары үшін рұқсат етіледі, ол үшін кемінде 98,0 көрсеткіш көзделеді. Осылайша, зерттеп-қаралатын сорттық егіс (екпе) "бірінші репродукция" - репродукциялық тұқымдардың белгіленген санаты бар тұқым мақсатына жарамды деп танылуы мүмкін.

92. Сорттық егіс (екпе) тұқымдарының сорттық тазалығының себу алаңы 100 м2-ден кем болған кезде немесе өсімдіктердің немесе сабақтардың тұру тығыздығы 200 000-нан кем болған кезде белгіленген талаптарға сәйкестігін 5 және 6-кестелер бойынша анықтайды.

5-кесте

Сабақтардың тұру тығыздығы (Рга) 200 000-нан кем болған кезде тұқымдардың сорттық тазалығының сәйкестігін бағалау (өнімді сабақтарды зерттеп-қарау кезінде пайдаланылады)

Сабақтар саны, дана.	Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының көрсеткіштері, %, кем емес
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының талап етілетін көрсеткіші кезінде сорттық қоспалардың рұқсат етілген ең көп саны (дана)
100	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	10	12	19
200	-	-	-	-	-	-	-	-	-	10	13	13	14	16	19	32
400	-	-	-	-	-	-	-	10	11	16	21	22	23	27	32	57
500	-	-	-	-	-	-	10	12	13	19	25	26	27	33	39	69
600	-	-	-	-	-	11	12	13	14	22	28	30	32	38	45	80
800	-	-	-	-	10	13	14	16	18	27	36	38	40	48	57	103
1000	-	-	-	10	12	15	16	19	21	33	43	45	48	57	69	126
1400	-	-	11	13	15	19	21	25	27	43	57	60	63	76	93	171
2000	-	10	13	16	19	25	28	33	35	58	77	81	86	104	127	237
4000	10	16	22	28	33	43	48	58	63	105	141	150	159	194	238	451
8000	16	28	38	48	58	77	86	105	114	194	264	282	299	368	453	872

93. Осы құжаттың 5 және 6- кестелерінде көрсетілген талаптардан ерекшеленетін сорттық тазалыққа қойылатын талаптар кезінде сорттық қоспалардың ең жоғары рұқсат етілген санының есебін нақты анықталған өсімдіктердің тұру тығыздығы және сорттық тазалықтың талап етілетін мәні үшін =0,05 болған кезде Бернулли ықтималдығын биноминалдық бөлу есебіне сәйкес жүргізеді. Бұл анықтылықтың жоғары деңгейімен (95,0%) тұқымдық мақсаттарға сорттық егістің (екпенің) жарамсыздығын қате белгілеу тәуекелін болдырмауға мүмкіндік береді. Мысалы, 99,9 % сорттық тазалық көрсеткіші үшін егістің біркелкі емес шегі зерттеп-қаралған 1000 өсімдікке сорттық қоспаның 1 өсімдігі құрағанда, 4 000 зерттеп-қаралған өсімдікке сорттық қоспалардың 8 өсімдігін анықтаған кезде тұқымдық мақсатқа сорттық егістің (екпенің) жарамдылығын қате белгілеу тәуекелі 5%-дан кем (<0,05) болады. 4n қағидасы бойынша талап етілгеннен көп өсімдіктерді зерттеп-қарау кезінде қате шешім қабылдау тәуекелі азаяды, зерттеп-қаралған өсімдіктер саны азайған кезде, керісінше, артады.

6-кесте

Өсімдіктердің тұру тығыздығы (Рга) 200 000-нан аз болатын кезде тұқымдардың сорттық тазалығының сәйкестігін бағалау (өнімді өсімдіктерді зерттеп-қарау кезінде қолданылады)

Өсімдіктер саны, дана	Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының көрсеткіштері, %, кем емес
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,5	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының талап етілетін көрсеткіші кезінде сорттық қоспалардың рұқсат етілген ең көп саны (дана)
100	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	7	9	15
200	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	7	10	10	11	13	15	27
300	-	-	-	-	-	-	-	-	-	8	10	13	14	15	18	21	39
400	-	-	-	-	-	-	-	8	8	10	13	17	18	19	23	27	50
500	-	-	-	-	-	-	8	9	10	12	15	20	22	23	27	33	61
600	-	-	-	-	-	8	9	10	11	14	18	24	25	27	32	39	72
800	-	-	-	-	8	10	11	13	14	18	23	30	32	34	41	50	94
1000	-	-	-	8	9	12	13	15	17	22	28	37	39	41	50	62	116
1400	-	-	8	10	12	15	17	20	22	29	37	50	53	56	68	84	159
2000	-	8	10	13	15	20	23	28	30	39	51	68	73	77	95	116	222
4000	8	13	18	23	28	37	42	51	55	73	95	129	138	147	181	223	431
8000	13	23	32	42	51	69	77	95	104	138	181	249	265	282	349	432	844

94. Егістің қиын бөлінетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерімен ластануы (Б),%-бен, мына формула бойынша айқындалады:

мұнда:

б – қиын бөлінетін ауыл шаруашылығы өсімдіктеріне жататын өнімді өсімдіктердің немесе сабақтардың саны, дана.

95. Егісті қиын бөлінетін арамшөптердің басуы (В),%-бен, мына формула бойынша айқындалады:

мұнда:

в – өсімдіктердің немесе қиын бөлінетін арамшөптер сабақтарының саны, дана.

96. Сорттық егістің (екпенің) ауруларға шалдығуы (Г),%-бен, мына формула бойынша айқындалады:

мұнда:

г – байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің ауруларға шалдыққан өсімдіктерінің немесе сабақтарының саны, дана.

97. Сорттық егістің зиянкестермен зақымдануы (қоныстануы) (Д), % бен, мына формула бойынша айқындалады:

мұнда:

д – зиянкестер зақымданған (қоныстанған) ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің немесе сабақтарының саны, дана.

VI. Құжаттарды ресімдеу

98. Байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісін ресімдеу сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу аяқталған күннен бастап 3 жұмыс күнінен аспайтын мерзімде жүзеге асырылады.

99. Байқаудан өткізу актісі (далалық инспекция) электрондық басып шығару құрылғылары пайдаланыла отырып, орыс тілінде және мүше мемлекеттің мемлекеттік тілінде толтырылады (егер бұл мүше мемлекеттің заңнамасында көзделген болса).

100. Байқаудан өткізу актісінің (далалық инспекция) тіркеу нөмірі:

XX. XX. XXXX…– ресімделген жыл.

1 2 3 4

мұнда:

1-позиция – әлем елдерінің сыныптауышына сәйкес мүше мемлекеттің 2 таңбалы әріптік коды;

2-позиция – мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес қалыптастырылатын мүше мемлекет өңірінің (облысының) 2 таңбалы цифрлық коды (01-ден 99-ға дейін);

3-позиция – 01-ден n...-ге дейінгі цифрларды пайдалана отырып, мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес қалыптастырылатын байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісінің тіркеу нөмірі;

4-позиция – байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісін ресімделген жыл.

мысалы:

RU. 32. 0123…– 2019

101. Байқаудан өткізу (далалық инспекция) актісі 3 данада жасалған жағдайда, олардың біреуі өтініш берушіге, екіншісі – байқаудан өткізушіге , үшіншісі – мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізуге (далалық инспекция) қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымға беріледі. Байқаудан өткізу актісі (далалық инспекция) 2 данада ресімделеді (егер байқаудан өткізуші мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан (балалық инспекция) өткізуге қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мүше мемлекеттің ұйымының өкілі болып табылса) олардың біреуі өтініш берушіге беріледі, екіншісі байқаудан өткізушіде және (немесе) мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (егістерін) далалық байқаудан (далалық инспекция) өткізуге арналған қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын ұйымда сақталады.

102. Ыдыстық заттаңбалар, жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау) нәтижелері өтініш берушіде, далалық зерттеп-қарау журналдары мен байқаудан өткізу актілері - апробаторда сақталады.

103. Далалық зерттеп-қарау журналдарын, ыдыстық заттаңбаларды, байқаудан өткізу актілерін (далалық инспекция) сақтау мерзімдері:

бірегей (БТ) және элиталық тұқымдар (ЭТ) үшін – 6 жыл;

репродукциялық тұқым (РТ, РТт) – 3 жыл;

будан тұқымдардың негізгі сорттардың тұқымдары (будандар) үшін –

6 жылды құрайды.

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 1 ҚОСЫМША

Алғашқы буын будандарының сорттық (егістерін) екпелерін қоспағанда, ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық (егістерін) екпелерін ДАЛАЛЫҚ ЗЕРТТЕП-ҚАРАУ ЖУРНАЛЫ

Сорттық егістің (екпенің) тіркеу нөмірі

Далалық байқаудан өткізудің басталу күні

1. Өтініш беруші туралы мәліметтер:

1.1. заңды тұлғаның толық атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде):

1.2. заңды тұлғаның, жеке тұлғаның тұрғылықты жері (орналасқан жері) бойынша тіркелеген мекенжайы:

1.3. телефон нөмірі, электрондық пошта мекенжайы:

2. Далалық байқаудан өткізуді жүргізген тұлға туралы мәліметтер:

2.1. тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде), лауазымы, жұмыс орны:

2.2. телефон нөмірі, электрондық пошта мекенжайы:

3. Егу (себу) үшін пайдаланылған тұқымдар және егіс (екпе) туралы мәліметтер:

3.1. ауыл шаруашылығы өсімдігі туысының, түрінің атауы, сортының атауы:

3.2. себілген тұқымдардың санаты, өсімін молайту кезеңі (репродукциясы):

3.3. себілген тұқымдар партиясының нөмірі:

3.4. себілген тұқымдардың сапасы туралы құжаттың нөмірі мен берілген күні:

3.5. себілген тұқымдардың шыққан тегі:

3.6. себілген тұқымдардың саны (бірлік):

3.7. егіс (екпе) учаскесінің алқабы, орналасқан жері және алқап нөмірі):

3.8. егілген (себілген) күні:

3.9. егу (себу) алдындағы ауыл шаруашылығы өсімдіктері:

3.10. ауыл шаруашылығы өсімдігінің сорттық тазалығын немесе сортқа тәндігін айқындау әдісі:

Х

егісті зерттеп-қарау

жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау)

зертханада сорттық бақылау

3.11. Тазалау (түрлік, сорттық) жүргізілді, дана _______________________________

4. Сорттық егісті (екпені) алдын ала зерттеп-қарау нәтижелері:

4.1. егістер (екпелер) арасындағы бөлу жолағының бар-жоғы:

бар _______ м

жоқ

талап етілмейді

4.2. ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық сапасын сақтау және жақсарту туралы ұсынымдарды орындау:

орындалды

ішінара орындал-ды

орындалмады

4.3. кеңістіктік оқшаулау:

сәйкес келеді ___ м

сәйкес келмейді

4.4. сорттық егісті (екпені) қарап-тексеру схемасы (Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 4 қосымшаға сәйкес схеманың нөмірі)

4.5. байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің даму кезеңі

4.6.

түпкілікті зерттеп-қарау үшін егістің (екпенің) жарамдылығы туралы қорытынды

жарамды

жарамсыз

5. Егісті (екпені) түпкілікті зерттеп-қарау нәтижелері

5.1.

Бөлінген сынама учаскелерінің саны:

дана

5.2.

Сынама учаскелерінде санау кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасының нақты анықталған көрсеткіштері: ________________________________________________________________________ Зерттеп-қарау жүргізілген күн: ________________________________________________________________________

Сыныма учаскесінің №

Бағаланатын нормаланатын көрсеткіштер, саны (дана):

өнімді өсімдіктер немесе мәлімделген ауыл шаруашылығы өсімдігінің сабақтары

өнімді өсімдіктер немесе мәлімделген ауыл шаруашылығы өсімдігінің сабақтары

өнімді өсімдіктер немесе мәлімделген ауыл шаруашылығы өсімдігінің сабақтары

1 қ.м. немесе 0,5 ш.м.

ең ерекше белгісі көрсетілген сорттық қоспалар

ауру белгілері бар

барлығы

қиын бөлінетін

барлығы

қиын бөлінетін

карантиндік

улы

1

2

6. Егісті (екпені) зерттеп- қарау нәтижелері бойынша қосымша ақпарат:

7. Байқаудан өткізілген ауыл шаруашылығы өсімдігінің түріне байланысты зерттеп-қаралатын егіс (екпе) бойынша ерекше ескертулер:

Далалық байқаудан өткізудің аяқталған күні

Байқаудан өткізуші:

(лауазымы)

(қолтаңбасы)

(тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде))

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 2 ҚОСЫМША

Алғашқы буын будандарының сорттық (егістерін) екпелерін ДАЛАЛЫҚ ЗЕРТТЕП-ҚАРАУ ЖУРНАЛЫ

Сорттық егістің (екпенің) тіркеу нөмірі

Далалық байқаудан өткізудің басталу күні

1. Ауыл шаруашылығы өсімдігінің өтініш берушісі туралы мәліметтер:

1.1. заңды тұлғаның толық атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде):

1.2. заңды тұлғаның, жеке тұлғаның тұрғылықты жері (орналасқан жері) бойынша тіркелеген мекенжайы:

1.3. телефон нөмірі, электрондық пошта мекенжайы:

2. Далалық байқаудан өткізуді жүргізген тұлға туралы мәліметтер:

2.1. тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде), лауазымы, жұмыс орны:

2.2. телефон нөмірі, электрондық пошта мекенжайы:

3. Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдары және оның егісі (екпесі) туралы мәліметтер:

3.1. ауыл шаруашылығы өсімдігі типінің, түрінің атауы:

3.2. себілген тұқымдардың санаты, өсімін молайту кезеңі (репродукциясы):

3.3. себілген тұқымдар партиясының нөмірі:

3.4. ауыл шаруашылығы өсімдігінің себілген тұқымдарының сапасы туралы құжаттың нөмірі мен берілген күні:

3.5. ауыл шаруашылығы өсімдігі тұқымдарының шығу тегі:

3.6. ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің себілген тұқымдарының саны (бірлік):

3.7. егіс (екпе) учаскесінің алқабы, орналасқан жері және алқап нөмірі):

3.8. егілген (себілген) күні:

3.9. егу (себу) алдындағы ауыл шаруашылығы өсімдіктері:

3.10. ауыл шаруашылығы өсімдігінің сорттық тазалығын немесе сортқа тәндігін айқындау әдісі:

Х

егісті зерттеп-қарау

жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау)

зертханада сорттық бақылау

4. Ауыл шаруашылығы өсімдігінің сорттық егісін (екпесін) алдын ала зерттеп-қарау нәтижелері

4.1. егістер (екпелер) арасындағы бөлу жолағының бар-жоғы):

бар _________ м.

жоқ

талап етілмейді

4.2. ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық сапасын сақтау және жақсарту туралы ұсынымдарды орындау:

орындалды

ішінара орындалды

орындалмады

берілмеген

4.3. кеңістіктік оқшаулау:

сәйкес келеді _______м

сәйкес келмейді

нормаланбайды

4.4. сорттық егісті (екпені) қарап-тексеру схемасы (Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 4 қосымшаға сәйкес схеманың нөмірі)

4.5. байқаудан өткізілетін өсімдіктің даму кезеңі

4.6.

түпкілікті зерттеп-қарау үшін егістің (екпенің) жарамдылығы туралы қорытынды

жарамды

жарамсыз

5. Ауыл шаруашылығы өсімдігі егісін (екпесін) түпкілікті зерттеп-қарау нәтижелері

5.1.

Бөлінген сынама учаскелерінің саны:

дана

5.2.

Сынама учаскелерінде сынау кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық сапасының нақты анықталған көрсеткіштері: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________ Зерттеп-қарау жүргізілген күн: ___________________________________________

Сыныма учаскесінің №

Бағаланатын нормаланатын көрсеткіштер, саны (дана):

өнімді өсімдіктер немесе мәлімделген ауыл шаруашылығы өсімдігінің сабақтары

өнімді өсімдіктер немесе басқа да ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сабақтары

арамшөптер (арамшөп өсімдігінің атауын көрсете отырып)

1 қ.м. немесе 0,5 ш.м.

ең ерекше белгісі көрсетілген сорттық қоспалар

ауру белгілері бар

барлығы

қиын бөлінетін

барлығы

қиын бөлінетін

карантиндік

улы

1

2

5.3.

Бірінші ұрпақ будандар - сорттарының жүгерінің тұқымдарын өсірудің арнайы сынама учаскелерінде аталық гүлдерін (гүлшоқтарын) жою сапасын немесе толық стерильділігін бақылау нәтижелері: _____________________ 20__ ж. ________________________ 20__ ж. ______________________ 20__ж.

арнайы сынама учаскесінің №

Бағаланатын көрсеткіштер, саны (дана):

Бірінші бақылау: учаскедегі барлық өсімдік: ____, оның ішінде

Екінші бақылау: учаскедегі барлық өсімдік: __________, оның ішінде

Үшінші бақылау Учаскедегі барлық өсімдік:____, оның ішінде

гүлденген аналық және (немесе) аталық гүлшоқтарымен/толық немесе ішінара фертильді (стерильді құрамдас үшін) немесе жойылмаған немесе сапасыз жойылған аталық гүлшоқтарымен (фертильді құрамдас үшін)

гүлденген сыпырғылармен *:

гүлденген сыпырғылармен:

гүлденген сыпырғылармен:

гүлденген собықтарымен: фертильді сыпырғылармен:

гүлденген собықтарымен: фертильді сыпырғылармен:

гүлденген собықтарымен: фертильді сыпырғылармен:

6. Тозаңдануды бақылау кезінде егісті (екпені) зерттеп- қарау нәтижелері бойынша қосымша ақпарат:

7. Байқаудан өткізілген ауыл шаруашылығы өсімдігінің түріне сәйкес зерттеп-қаралатын егіс (екпе) бойынша ерекше ескертулер:

Далалық байқаудан өткізудің аяқталған күні

Байқаудан өткізуші:

(лауазымы)

(қолтаңбасы)

(тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде))

* Гүлшоғырының атауын ауыл шаруашылығы өсімдігінің түріне

сәйкес көрсету қажет.

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 3 ҚОСЫМША

БАЙҚАУДАН ӨТКІЗУ (ДАЛАЛЫҚ ИНСПЕКЦИЯ) АКТІСІ
20___ жылғы "___"______________ № _________________
Өтініш беруші_____________________________________________________________________ далалық байқаудан өткізуді жүргізуге өтінім берген заңды тұлғаның атауы, ________________________________________________________________________________ жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде)
Байқаудан өткізуші________________________________________________________________
тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде), лауазымы, жұмыс орны
Өтініш берушінің, сорттың оригинаторының (авторының) немесе олардың өкілдерінің қатысуымен______________________________________________________________________
(өтініш берушінің, сорттың оригинаторының (авторының) атауы, өтініш беру өкілінің тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде)
___________________________________________________________________________________________________________________________
__________________________________________ тұқымдарын алу үшін (бірегей, элиталық, репродукциялық) __________________________________________________________________________________ (өтініш берушінің атауы: ел, өлке, облыс, аудан, елді мекен) ______________________________________алқабындағы _________________________________________________________________________________ (ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының бірыңғай тізілімінің ұлттық тізілімінде көрсетілген сорттың атауы мен тіркеу ___________________________________________________________________________________________________________ нөмірі ауыл шаруашылығы өсімдігінің тегі мен түрінің атауы, сорттың санаты (молаю (көбею) кезеңі _____________________________________________________________________________________________________________ себілген тұқымдардың репродукциясы)
сорттық егістердің (екпелердің) далалық байқаудан өткізілуін жүргізді.
Далалық байқаудан өткізу ___________________________________________________________ (әдістің атауы, далалық байқаудан өткізу әдісін белгілейтін ___________________________________________________________әдісіне сәйкес жүргізілді. нормативтік құқықтық актінің нөмірі мен қабылданған күні)
Далалық байқау кезінде мыналар белгіленді: 1.
Сорттың атауы		Ботаникалық алуан түрлігі	1 га-ға өсімдіктер саны		Сорттық тазалығы (%)
2. Патент иеленуші _____________________________________________________________
(заңды тұлғаның атауы, жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде) __________________________________________________________________________________________________________ 3.
Себілген (егілген) күні	Себілген (егілген) жері (ауыспалы егіс, № алқап)			Егісті зерттеп-қарау күні (алдын ала және түпкілікті)	Аудан, га
4. Мынадай тұқымдар себілді _______________________________________________________ (себілген тұқымға құжаттың нөмірі мен күні, сорттың санаты (репродукциясы, _____________________________________________________________________________________________________________молаю (көбею) кезеңі), себілген тұқымдардың сорттық тазалығы)
5. Жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау) нәтижелері (түсімі өткізуге арналған бірегей және элиталық тұқымдардың сорттық егістер үшін) (%) ______________________
__________________________________________________________________________________
6. Зертханада сорттық бақылау нәтижелері (болған кезде) (%) _______________________
7. Егер тұқым сатып алынса, тұқымның қашан және кімнен алынғанын көрсету, ерекше емес және ерекше шарттың нөмірі, шарттың қолданылу мерзімі
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
8. Сортпен тұқым өсіру жұмысы деген не_____________________________________________
(агрофон жоғары, түрі мен сорты бойынша отау және т.б.) ________________________________________________________________________________
________________________________ сортымен тұқым өсіру жұмысын жасаудың мәні неде?
9. Кеңістіктік оқшаулау сақталған ба _________________________________________
10. Шаруашылықта осы ауыл шаруашылығы өсімдігінің басқа сорттарының егісі (екпесі) бар ма, олардың атауы және себу алаңы _________________________________________
________________________________________________________________________________
11. Егістің (екпенің) алдындағылар: ______________________________________________ ________________________________________________________________________________
12. Байқаудан өткізу кезіндегі байқаудан өткізілетін ауыл шаруашылығы өсімдігінің даму кезеңі____________________________________________________________________________
13. Егісті арамшөптердің басуы (атауы, саны)__________________________________________
________________________________________________________________________________
14. Гербицидтерді қолдану (атауы, шығыстар нормасы) __________________________________ _________________________________________________________________________________
15. Гектардан күтілетін түсім (бағалау), ц ___________________________________________

16. Талдау:
а) сынама учаскелер

Негізгі сорт

Сорттық ластану құрамы

дамыған өсімдіктердің, сабақтардың саны

%

о.ш. негізгі типтен, сорттан ауытқитын өсімдіктер, сабақтар

Өсімдіктердің, сабақтардың атауы мен саны

барлығы

саны

%

Қиын бөлінетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің қоспасы

Қиын бөлінетін арамшөптер басуы

зиян, аса зиянды арамшөптер басуы

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің ауруларына шалдығуы және зиянкестерімен залалдануы

атауы және саны

барлығы

атауы және саны

барлығы

атауы және саны

аурулар мен зиянкестердің атауы

саны

%

саны

%

саны

%

саны

%

саны

%

	Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне
	№ 4 ҚОСЫМША

Алдын ала зерттеп-қарау кезінде және сынама учаскелерді орналастыру үшін сорттық егісті (екпені) қарап-тексеру
СХЕМАЛАРЫ

Сорттық немесе түрлік сәйкестендіруді немесе будандарға тәнділікті сәйкестендіруді жүргізу үшін сынама учаскелерді бөлу барынша кең репрезентативтілік қағидатына сәйкес еркін тәртіппен жүзеге асырылады.

Сынама учаскелерінің саны 10 және одан көп учаскелерді құрайды.

Байқаудан өткізуші алқапты тиісті аймақ санына көзбен шолып бөледі және сорттық егісті (екпені) алдын ала да және түпкілікті зерттеп-қарау үшін де әр аймақтағы сынама учаскені кездейсоқ таңдайды.

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) байқаудан өткізуді жүргізу кезінде ауданы 50 га тікбұрышты алқапты зерттеп-қарауға негізделген сорттық егісті (екпені) қарап-тексеру схемалары пайдаланылады.

Схемалардағы байқаудан өткізушінің қозғалыс бағыты сілтеуіштермен белгіленген.

№ 1 схема

Алқапты № 1 схема бойынша зерттеп-қарау байқаудан өткізушіге сорттық егістің (екпенің) 7/8 алқабын қарап-тексеруге мүмкіндік береді . № 1 схема бойынша зерттеп-қараудың анықтығын қамтамасыз ету мақсатында байқаудан өткізуші кеңістіктік оқшаулауға қойылатын талаптардың сақталуын бағалау үшін қозғалыс траекториясынан алқап шетіне қарай мезгіл- мезгіл ауытқуы қажет.

№ 1 схема барлық ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) байқаудан өткізу кезінде қолданылуы мүмкін және бірегей және элиталық тұқым алуға арналған сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу кезінде ұсынылады.

№ 2 схема

Алқапты № 2 схема бойынша зерттеп-қарау № 1 схема бойынша зерттеп-қарауға ұқсас, бірақ сорттық егіс (екпе) ауданының 1/2-ін қарауға мүмкіндік береді.

№ 2 схеманы элиталық және репродукциялқ тұқымдар алуға арналған сорттық егістерді (екпелерді) байқаудан өткізу кезінде пайдалану ұсынылады.

№ 3 схема

Алқапты № 3 схема бойынша зерттеп-қарау сорттық егісті (екпені) толық қарап-тексеруге мүмкіндік береді, бұл ретте алқаптың орталық аймағы екі рет қарап- тексеріледі.

№ 3 схема кеңістіктік оқшаулау байқаудан өткізуші алқаптың кез келген бұрышында болған кезде бағалануы мүмкін, ал сорттық қоспаларды анықтау байқаудан өткізудің ең маңызды бөлігі болып табылатын, мысалы, бірегей тұқымдар алуға арналған сорттық егістерді (екпелерді) қарап-тексеру кезінде шағын алқаптарда өсірілетін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) байқаудан өткізу кезінде ұсынылады.

№ 4 схема

Алқапты № 4 схема бойынша зерттеп-қарау, егер кеңістіктік оқшаулауды бағалау сорттық егіске (екпеге) алдын ала зерттеп-қарауды жүргізу кезінде басым болып табылған жағдайда қолданылады.

№ 4 схеманы қолдану өсімдіктерді сорттық егіс (екпе) алқабының 100%- на қарап-тексеруге мүмкіндік береді. № 4 схеманы шағын алқаптарды зерттеп-қарау үшін, сондай-ақ сорттық егісте (екпеде) қоспалардың едәуір санының (әсіресе ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының көрсеткіштеріне әсер ететін қоспалардың), оның ішінде сорттық егістерді (екпелерді) зерттеп-қарау барысында анықталған болуы анықталған жағдайларда қолдану ұсынылады.

№ 5 схема

Сорттық егісті (екпені) зерттеп-қараудың № 5 схемасы дұрыс тікбұрышты нысандағы алқаптар үшін және тұқымдардың барлық санаттары үшін барынша қолданылатын болып табылады. Кейбір жағдайларда байқаудан өткізушіге сорттық егістердің (екпелердің) орталық бөлігіне, мысалы, егер тексеріп-қарау нәтижелері қашықтықтан күмән туғызса, қосымша бару талап етіледі.

№ 6 схема

Сорттық егісті (екпені) зерттеп-қараудың № 6 схемасы екі байқаудан өткізуші бірлесіп бір мезгілде жұмыс істеген кезде көзделеді.

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 5 ҚОСЫМША

Тұқымдардың сорттық сапасын сақтау және жақсарту жөніндегі іс-шараларды жүргізу туралы байқаудан өткізушінің
ҰСЫНЫМДАРЫ

"___" _____________ 20__ ж. ______________________________________________

(жасалған жері)

Мен, байқаудан өткізуші_______________________________________________________

(байқаудан өткізушінің лауазымы, тегі, аты, әкесінің аты (болған кезде)

_____________________________________________________________________________

(өтініш берушінің атауы (заңды тұлғаның атауы; жеке тұлғаның тегі, аты әкесінің аты (болған кезде)

қатысуымен

өтініш беруші_________________________________________________________________

(өтініш берушінің немесе өкілінің заңды мекенжай (тұратын жері))

қатысты

сорттық егіске (екпеге) зерттеп-қарау жүргіздім:

____________________________________________________________________________

(ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы, сорттың атауы, санаты (өсімін молайту кезеңі,

____________________________________________________________________________

тұқымдар репродукциясы) егістіктің (егістің (екпенің)) нөмірі мен орналасқан жері егістің (екпенің) ауданы)

далалық байқаудан өткізуді жүргізу кезінде мыналар анықталды:

_______________________________________________________________________________________________

__________________________________________________________

Ұсынылды: _____________________________________________________________________________

Байқаудан өткізуші________________	________________		"___"___________20 __ г.
(Т.А.Ә.)	(қолтаңбасы)	күні

Ұсынымдардың көшірмесін алған:

_______________________________	________________		"___"___________20 __ г.
(лауазымы (болған кезде), (Т.А.Ә.)	(қолтаңбасы)	күні

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 6 ҚОСЫМША

Сабақтардың тұру тығыздығы 200 000-нан 11000000000-ға дейін болған кезде байқаудан өткізілетін сорттық егістің (екпенің) сорттық тазалығының белгіленген талаптарға сәйкестігін айқындау (өнімді сабақтарды есептеу кезінде қолданылады)

Алқаптағы сабақтардың тұру тығыздығы (Рга)	Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының талап етілетін көрсеткіші (кемінде, %)
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	Ауданы 10 м2-ден болатын 10 сынама учаскені зерттеп-қарау кезінде сорттық қоспалардың рұқсат етілген ең көп саны (дана)
200 000	7	10	14	17	20	25	28	33	36	60	77	81	87	105	128	238
300 000	9	14	18	22	27	35	38	46	50	82	110	117	123	150	184	346
400 000	10	17	23	28	33	44	48	60	63	105	142	150	160	195	239	453
500 000	12	20	27	33	40	52	58	70	76	128	173	184	195	239	293	559
600 000	15	23	30	38	45	61	68	84	89	153	204	219	230	283	347	665
700 000	16	25	35	44	52	69	78	94	102	173	235	250	265	326	401	770
800 000	17	28	38	49	58	78	87	105	115	195	266	285	300	369	455	875
900 000	18	31	42	53	66	86	96	117	127	218	296	315	335	412	508	979
1 000 000	20	33	46	58	70	94	106	128	140	239	326	348	369	455	561	1 083
1 100000	21	36	50	63	76	102	115	140	152	261	357	380	404	497	614	1 187
1 200 000	24	38	54	68	84	110	124	151	164	283	387	412	438	540	667	1 291
1 300 000	25	41	57	73	88	118	133	162	177	305	417	444	472	582	719	1 395
1 400 000	26	44	63	78	94	126	142	173	189	327	447	476	506	625	772	1 498
1 500000	27	46	66	82	99	134	151	185	201	348	477	508	540	667	824	1 602
1 600 000	28	49	68	87	106	142	160	196	213	370	506	540	574	709	877	1 705
1 700 000	29	51	72	92	111	150	169	207	225	391	536	572	608	751	929	1 808
1 800 000	30	54	75	96	117	158	178	218	237	413	566	604	642	793	981	1 911
1 900 000	32	56	79	101	123	166	187	229	250	434	595	636	676	835	1 034	2 014
2 000 000	33	58	83	106	128	173	196	240	262	455	625	667	709	877	1 086	2 117
2 100 000	36	61	87	110	135	181	205	251	274	477	655	699	743	919	1 138	2 220
2 200 000	37	63	89	115	140	189	213	262	286	498	684	731	777	961	1 190	2 323
2 300 000	38	66	93	119	145	197	222	273	298	519	714	762	810	1 003	1 242	2 426
2 400 000	39	68	96	124	153	205	231	283	309	541	743	794	844	1 044	1 294	2 529
2 500 000	40	70	100	128	157	212	240	294	321	562	773	825	877	1 086	1 346	2 631
2 600 000	41	73	104	133	162	220	249	305	333	583	802	857	911	1 128	1 398	2 734
2 700 000	42	75	108	138	168	228	257	316	345	604	832	888	944	1 169	1 449	2 836
2 800 000	43	78	110	142	173	235	266	327	357	625	861	919	978	1 211	1 501	2 939
2 900 000	44	80	114	147	179	243	275	338	369	647	890	951	1011	1 253	1 553	3 041
3 000 000	45	82	117	151	186	251	283	348	381	668	920	982	1 045	1 294	1 605	3 144
3 100 000	47	85	121	156	190	258	292	359	393	689	949	1 014	1 078	1 336	1 656	3 246
3 200 000	49	87	125	160	196	266	301	370	404	710	978	1 045	1 112	1 377	1 708	3 348
3 300 000	51	89	129	165	201	274	310	381	416	731	1 007	1 076	1 145	1 419	1 760	3 451
3 400 000	52	92	132	169	207	281	318	391	428	752	1 037	1 107	1 178	1 460	1 811	3 553
3 500 000	53	94	134	174	212	289	327	402	440	773	1 066	1 139	1 211	1 502	1 863	3 6 55
3 600 000	54	96	138	178	219	297	335	413	451	794	1 095	1 170	1 245	1 543	1 915	3 757
3 700 000	55	99	141	182	223	304	344	424	463	815	1 124	1 201	1 278	1 585	1 966	3 859
3 800 000	56	101	144	187	229	312	353	434	475	836	1 153	1 232	1 311	1 626	2 018	3 962
3 900 000	57	103	150	191	234	319	361	445	487	857	1 183	1 264	1 345	1 667	2 069	4 064
4 000 000	58	106	151	196	240	327	370	456	499	878	1 212	1 295	1 378	1 709	2 121	4 166
4 100 000	60	108	155	200	245	335	379	467	510	899	1 241	1 326	1 411	1 750	2 173	4 268
4 200 000	61	110	158	205	251	342	387	477	522	920	1 270	1 357	1 445	1 792	2 224	4 370
4 300 000	62	113	161	209	256	350	396	488	534	941	1 299	1 389	1 478	1 833	2 276	4 473
4 400 000	63	115	165	214	262	357	405	499	545	962	1 329	1 420	1 511	1 874	2 327	4 574
4 500 000	65	117	168	218	267	365	413	509	557	983	1 358	1 451	1 544	1 916	2 379	4 676
4 600 000	66	119	171	222	273	372	422	520	569	1 004	1 387	1 482	1 577	1 957	2 430	4 778
4 700 000	67	122	175	227	278	380	430	531	580	1 025	1 416	1 513	1 610	1 998	2 481	4 880
4 800 000	68	124	178	231	284	387	439	541	592	1 046	1 445	1 544	1 643	2 039	2 533	4 982
4 900 000	69	126	181	236	289	395	447	552	604	1 067	1 474	1 575	1 677	2 081	2 584	5 084
5 000 000	71	129	185	240	295	403	456	562	615	1 087	1 503	1 606	1 710	2 122	2 635	5 186
5 100 000	72	131	188	244	300	410	465	573	627	1 108	1 532	1 637	1 743	2 163	2 687	5 288
5 200 000	73	133	191	249	305	418	473	584	639	1 129	1 561	1 668	1 776	2 204	2 738	5 390
5 300 000	74	135	195	253	311	425	482	594	650	1 150	1 590	1 699	1 809	2 245	2 789	5 491
5 400 000	75	138	198	258	316	433	490	605	662	1 171	1 619	1 730	1 842	2 287	2 841	5 593
5 500 000	77	140	201	262	322	440	499	615	674	1 192	1 648	1 761	1 875	2 328	2 892	5 695
5 600 000	78	142	205	266	327	447	507	626	685	1 212	1 677	1 792	1 908	2 369	2 943	5 797
5 700 000	79	144	208	271	333	455	516	637	697	1 233	1 706	1 823	1 941	2 410	2 995	5 898
5 800 000	80	147	211	275	338	462	524	647	708	1 254	1 735	1 854	1 974	2 451	3 046	6 000
5 900 000	81	149	215	279	343	470	533	658	720	1 275	1 764	1 885	2 007	2 492	3 097	6 102
6 000 000	82	151	218	284	349	477	541	668	732	1 296	1 793	1 916	2 040	2 533	3 148	6 204
6 100 000	84	154	221	288	354	485	550	679	743	1 316	1 821	1 947	2 073	2 575	3 199	6 305
6 200 000	85	156	225	292	360	492	558	689	755	1 337	1 850	1 978	2 106	2 616	3 251	6 407
6 300 000	86	158	228	297	365	500	567	700	766	1 358	1 879	2 009	2 139	2 657	3 302	6 509
6 400 000	87	160	231	301	370	507	575	711	778	1 379	1 908	2 040	2 172	2 698	3 353	6 610
6 500 000	88	162	235	305	376	515	584	721	789	1 400	1 937	2 071	2 205	2 739	3 404	6 712
6 600 000	89	165	238	310	381	522	592	732	801	1 420	1 966	2 102	2 238	2 780	3 455	6 814
6 700 000	91	167	241	314	386	530	601	742	813	1 441	1 995	2 133	2 271	2 821	3 507	6 915
6 800 000	92	169	244	318	392	537	609	753	824	1 462	2 024	2 164	2 304	2 862	3 558	7 017
6 900 000	93	171	248	323	397	544	618	763	836	1 483	2 053	2 195	2 337	2 903	3 609	7 118
7 000 000	94	174	251	327	403	552	626	774	847	1 503	2 081	2 226	2 369	2 944	3 660	7 220
7 100 000	95	176	254	331	408	559	635	784	859	1 524	2 110	2 256	2 402	2 985	3 711	7 321
7 200 000	96	178	258	336	413	567	643	795	870	1 545	2 139	2 287	2 435	3 026	3 762	7 423
7 300 000	98	180	261	340	419	574	651	805	882	1 565	2 168	2 318	2 468	3 067	3 813	7 524
7 400 000	99	183	264	344	424	582	660	816	893	1 586	2 197	2 349	2 501	3 108	3 865	7 626
7 500 000	100	185	267	349	429	589	668	826	905	1 607	2 226	2 380	2 534	3 149	3 916	7 728
7 600 000	101	187	271	353	435	596	677	837	916	1 628	2 255	2 411	2 567	3 190	3 967	7 829
7 700 000	102	189	274	357	440	604	685	847	928	1 648	2 283	2 442	2 600	3 231	4 018	7 931
7 800 000	103	191	277	362	445	611	694	858	939	1 669	2 312	2 472	2 633	3 272	4 069	8 032
7 900 000	105	194	280	366	451	619	702	868	951	1 690	2 341	2 503	2 666	3 313	4 120	8 134
8 000 000	106	196	284	370	456	626	711	879	962	1 710	2 370	2 534	2 698	3 354	4 171	8 235
8 100 000	107	198	287	375	461	634	719	889	974	1 731	2 399	2 565	2 731	3 395	4 222	8 336
8 200 000	108	200	290	379	467	641	727	900	985	1 752	2 427	2 596	2 764	3 436	4 273	8 438
8 300 000	109	203	294	383	472	648	736	910	997	1 772	2 456	2 627	2 797	3 477	4 324	8 539
8 400 000	110	205	297	388	477	656	744	921	1008	1 793	2 485	2 657	2 830	3 518	4 375	8 641
8 500 000	111	207	300	392	483	663	753	931	1 020	1 814	2 514	2 688	2 863	3 559	4 426	8 742
8 600 000	113	209	303	396	488	671	761	942	1 031	1 834	2 543	2 719	2 895	3 600	4 477	8 844
8 700 000	114	211	307	400	493	678	770	952	1 043	1 855	2 571	2 750	2 928	3 640	4 528	8 945
8 800 000	115	214	310	405	499	685	778	962	1 054	1 876	2 600	2 781	2 961	3 681	4 579	9 046
8 900 000	116	216	313	409	504	693	786	973	1 066	1 896	2 629	2 811	2 994	3 722	4 630	9 148
9 000 000	117	218	316	413	509	700	795	983	1 077	1 917	2 658	2 842	3 027	3 763	4 681	9 249
9 100 000	118	220	320	418	515	707	803	994	1 089	1 938	2 686	2 873	3 060	3 804	4 732	9 351
9 200 000	120	222	323	422	520	715	812	1 004	1 100	1 958	2 715	2 904	3 092	3 845	4 783	9 452
9 300 000	121	225	326	426	525	722	820	1 015	1 112	1 979	2 744	2 935	3 125	3 886	4 834	9 553
9 400 000	122	227	329	430	531	730	828	1 025	1 123	1 999	2 773	2 965	3 158	3 927	4 885	9 655
9 500 000	123	229	333	435	536	737	837	1 036	1 135	2 020	2 801	2 996	3 191	3 968	4 936	9 756
9 600 000	124	231	336	439	541	744	845	1 046	1 146	2 041	2 830	3 027	3 223	4 009	4 987	9 857
9 700 000	125	233	339	443	547	752	854	1 057	1 158	2 061	2 859	3 058	3 256	4 049	5 038	9 959
9 800 000	126	236	342	448	552	759	862	1 067	1 169	2 082	2 888	3 088	3 289	4 090	5 089	10 060
9 900 000	128	238	346	452	557	766	870	1 077	1 181	2 103	2 916	3 119	3 322	4 131	5 140	10 161
10 000 000	129	240	349	456	563	774	879	1 088	1 192	2 123	2 945	3 150	3 355	4 172	5 191	10 263
10 100 000	130	242	352	460	568	781	887	1 098	1 204	2 144	2 974	3 181	3 387	4 213	5 242	10 364
10 200 000	131	244	355	465	573	789	896	1 109	1 215	2 164	3 002	3 211	3 420	4 254	5 293	10 465
10 300 000	132	247	358	469	579	796	904	1 119	1 226	2 185	3 031	3 242	3 453	4 295	5 344	10 567
10 400 000	133	249	362	473	584	803	912	1 130	1 238	2 206	3 060	3 273	3 486	4 335	5 395	10 668
10 500 000	134	251	365	478	589	811	921	1 140	1 249	2 226	3 089	3 304	3 518	4 376	5 446	10 769
10 600 000	135	253	368	482	594	818	929	1 150	1 261	2 247	3 117	3 334	3 551	4 417	5 497	10 870
10 700 000	137	255	371	486	600	825	937	1 161	1 272	2 267	3 146	3 365	3 584	4 458	5 548	10 972
10 800 000	138	258	375	490	605	833	946	1 171	1 284	2 288	3 175	3 396	3 617	4 499	5 599	11 073
10 900 000	139	260	378	495	610	840	954	1 182	1 295	2 309	3 203	3 426	3 649	4 539	5 650	11 174
11 000 000	140	262	381	499	616	847	963	1 192	1 307	2 329	3 232	3 457	3 682	4 580	5 700	11 275

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерін (екпелерін) далалық байқаудан өткізу әдісіне № 7 ҚОСЫМША

Өсімдіктердің тұру тығыздығы 200 000-нан 11 000 000-ға дейін болған кезде байқаудан өткізілетін сорттық егістің (екпенің) сорттық тазалығының белгіленген талаптарға сәйкестігін айқындау (өнімді өсімдіктерді есептеген кезде пайдаланылады)

Өсімдіктердің тұру тығыздығы (Рга)	Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының талап етілетін көрсеткіші (кемінде, %)
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	Ауданы 10 м2-ден болатын 10 сынама учаскені зерттеп-қарау кезінде сорттық қоспалардың рұқсат етілген ең көп саны (дана)
200 000	5	8	10	13	15	20	23	28	30	51	68	73	77	95	116	222
300 000	6	10	14	18	22	29	32	39	43	73	99	106	112	138	170	327
400 000	8	13	18	23	28	37	42	51	55	95	129	138	147	181	223	431
500 000	9	15	22	28	33	45	51	62	67	117	159	170	181	223	276	535
600 000	10	18	25	32	39	53	60	73	80	138	189	202	215	265	328	638
700 000	12	20	29	37	45	61	69	84	92	160	219	234	248	307	380	742
800 000	13	23	32	42	51	69	77	95	104	181	249	265	282	349	432	844
900 000	14	25	36	46	56	76	86	106	116	202	278	297	316	391	484	947
1 000 000	15	28	39	51	62	84	95	117	127	223	307	328	349	432	536	1 050
1 100000	17	30	43	55	67	92	104	127	139	244	337	360	383	474	588	1 152
1 200 000	18	32	46	60	73	99	112	138	151	265	366	391	416	516	640	1 254
1 300 000	19	35	50	64	78	107	121	149	163	287	395	422	449	557	691	1 356
1 400 000	20	37	53	69	84	114	130	160	175	308	424	453	483	598	743	1 459
1 500000	22	39	56	73	89	122	138	170	186	328	453	485	516	640	794	1 561
1 600 000	23	42	60	77	95	130	147	181	198	349	483	516	549	681	846	1 663
1 700 000	24	44	63	82	100	137	155	192	210	370	512	547	582	722	897	1 765
1 800 000	25	46	66	86	106	145	164	202	221	391	541	578	615	764	948	1 866
1 900 000	26	48	70	91	111	152	172	213	233	412	570	609	648	805	1 000	1 968
2 000 000	28	51	73	95	117	160	181	223	245	433	599	640	681	846	1 051	2 070
2 100 000	29	53	76	99	122	167	190	234	256	454	628	671	714	887	1 102	2 172
2 200 000	30	55	80	104	127	175	198	245	268	474	657	702	747	928	1 153	2 273
2 300 000	31	57	83	108	133	182	206	255	279	495	685	733	780	969	1 205	2 375
2 400 000	32	60	86	112	138	190	215	266	291	516	714	764	813	1 010	1 256	2 477
2 500 000	33	62	89	117	144	197	223	276	302	537	743	795	846	1 051	1 307	2 578
2 600 000	35	64	93	121	149	204	232	287	314	557	772	826	879	1 092	1 358	2 680
2 700 000	36	66	96	125	154	212	240	297	325	578	801	856	912	1 133	1 409	2 781
2 800 000	37	69	99	130	160	219	249	308	337	599	830	887	945	1 174	1 460	2 883
2 900 000	38	71	103	134	165	227	257	318	348	619	858	918	978	1 215	1 511	2 984
3 000 000	39	73	106	138	170	234	266	329	360	640	887	949	1 010	1 256	1 562	3 086
3 100 000	40	75	109	143	176	241	274	339	371	661	916	980	1 043	1 297	1 613	3 187
3 200 000	42	77	112	147	181	249	282	350	383	681	945	1 010	1 076	1 338	1 664	3 288
3 300 000	43	80	116	151	186	256	291	360	394	702	974	1 041	1 109	1 379	1 715	3 390
3 400 000	44	82	119	155	192	264	299	370	406	723	1 002	1 072	1 142	1 420	1 766	3 491
3 500 000	45	84	122	160	197	271	308	381	417	743	1 031	1 103	1 174	1 461	1 817	3 593
3 600 000	46	86	125	164	202	278	316	391	429	764	1 060	1 134	1 207	1 501	1 868	3 694
3 700 000	47	88	129	168	208	286	324	402	440	785	1 088	1 164	1 240	1 542	1 919	3 795
3 800 000	48	91	132	173	213	293	333	412	452	805	1 117	1 195	1 273	1 583	1 970	3 896
3 900 000	50	93	135	177	218	300	341	423	463	826	1 146	1 226	1 305	1 624	2 021	3 998
4 000 000	51	95	138	181	223	308	350	433	475	846	1 175	1 256	1 338	1 665	2 072	4 099
4 100 000	52	97	141	185	229	315	358	443	486	867	1 203	1 287	1 371	1 706	2 123	4 200
4 200 000	53	99	145	190	234	322	366	454	497	887	1 232	1 318	1 404	1 746	2 174	4 301
4 300 000	54	102	148	194	239	330	375	464	509	908	1 261	1 348	1 436	1 787	2 225	4 403
4 400 000	55	104	151	198	245	337	383	475	520	929	1 289	1 379	1 469	1 828	2 275	4 504
4 500 000	56	106	154	202	250	344	391	485	532	949	1 318	1 410	1 502	1 869	2 326	4 605
4 600 000	57	108	158	207	255	352	400	495	543	970	1 346	1 440	1 534	1 909	2 377	4 706
4 700 000	59	110	161	211	260	359	408	506	554	990	1 375	1 471	1 567	1 950	2 428	4 807
4 800 000	60	112	164	215	266	366	416	516	566	1 011	1 404	1 502	1 600	1 991	2 479	4 908
4 900 000	61	115	167	219	271	374	425	527	577	1 031	1 432	1 532	1 632	2 032	2 530	5 009
5 000 000	62	117	170	223	276	381	433	537	589	1 052	1 461	1 563	1 665	2 072	2 580	5 111
5 100 000	63	119	174	228	281	388	441	547	600	1 072	1 490	1 594	1 698	2 113	2 631	5 212
5 200 000	64	121	177	232	287	396	450	558	611	1 093	1 518	1 624	1 730	2 154	2 682	5 313
5 300 000	65	123	180	236	292	403	458	568	623	1 113	1 547	1 655	1 763	2 194	2 733	5 414
5 400 000	66	125	183	240	297	410	466	578	634	1 134	1 575	1 685	1 796	2 235	2 784	5 515
5 500 000	67	128	186	245	302	417	475	589	646	1 154	1 604	1 716	1 828	2 276	2 834	5 616
5 600 000	69	130	190	249	308	425	483	599	657	1 175	1 632	1 747	1 861	2 317	2 885	5 717
5 700 000	70	132	193	253	313	432	491	609	668	1 195	1 661	1 777	1 893	2 357	2 936	5 818
5 800 000	71	134	196	257	318	439	500	620	680	1 216	1 690	1 808	1 926	2 398	2 987	5 919
5 900 000	72	136	199	261	323	447	508	630	691	1 236	1 718	1 838	1 959	2 439	3 037	6 020
6 000 000	73	138	202	266	329	454	516	640	702	1 257	1 747	1 869	1 991	2 479	3 088	6 121
6 100 000	74	140	205	270	334	461	524	651	714	1 277	1 775	1 900	2 024	2 520	3 139	6 222
6 200 000	75	143	209	274	339	468	533	661	725	1 298	1 804	1 930	2 056	2 561	3 190	6 323
6 300 000	76	145	212	278	344	476	541	671	736	1 318	1 832	1 961	2 089	2 601	3 240	6 424
6 400 000	77	147	215	283	350	483	549	682	748	1 339	1 861	1 991	2 122	2 642	3 291	6 525
6 500 000	79	149	218	287	355	490	558	692	759	1 359	1 889	2 022	2 154	2 682	3 342	6 626
6 600 000	80	151	221	291	360	498	566	702	770	1 379	1 918	2 052	2 187	2 723	3 392	6 727
6 700 000	81	153	225	295	365	505	574	713	782	1 400	1 947	2 083	2 219	2 764	3 443	6 828
6 800 000	82	155	228	299	371	512	582	723	793	1 420	1 975	2 113	2 252	2 804	3 494	6 929
6 900 000	83	158	231	304	376	519	591	733	804	1 441	2 004	2 144	2 284	2 845	3 544	7 030
7 000 000	84	160	234	308	381	527	599	744	816	1 461	2 032	2 175	2 317	2 886	3 595	7 131
7 100 000	85	162	237	312	386	534	607	754	827	1 482	2 061	2 205	2 349	2 926	3 646	7 232
7 200 000	86	164	240	316	391	541	616	764	838	1 502	2 089	2 236	2 382	2 967	3 696	7 333
7 300 000	87	166	244	320	397	548	624	774	850	1 522	2 118	2 266	2 414	3 007	3 747	7 434
7 400 000	88	168	247	325	402	556	632	785	861	1 543	2 146	2 297	2 447	3 048	3 798	7 534
7 500 000	90	170	250	329	407	563	640	795	872	1 563	2 175	2 327	2 480	3 089	3 848	7 635
7 600 000	91	173	253	333	412	570	649	805	884	1 584	2 203	2 358	2 512	3 129	3 899	7 736
7 700 000	92	175	256	337	417	577	657	816	895	1 604	2 232	2 388	2 545	3 170	3 950	7 837
7 800 000	93	177	259	341	423	585	665	826	906	1 625	2 260	2 419	2 577	3 210	4 000	7 938
7 900 000	94	179	263	345	428	592	673	836	917	1 645	2 289	2 449	2 610	3 251	4 051	8 039
8 000 000	95	181	266	350	433	599	682	847	929	1 665	2 317	2 480	2 642	3 291	4 102	8 140
8 100 000	96	183	269	354	438	606	690	857	940	1 686	2 345	2 510	2 675	3 332	4 152	8 241
8 200 000	97	185	272	358	443	614	698	867	951	1 706	2 374	2 541	2 707	3 373	4 203	8 342
8 300 000	98	187	275	362	449	621	706	877	963	1 727	2 402	2 571	2 740	3 413	4 254	8 442
8 400 000	99	190	278	366	454	628	715	888	974	1 747	2 431	2 602	2 772	3 454	4 304	8 543
8 500 000	100	192	282	371	459	635	723	898	985	1 767	2 459	2 632	2 805	3 494	4 355	8 644
8 600 000	102	194	285	375	464	642	731	908	997	1 788	2 488	2 663	2 837	3 535	4 405	8 745
8 700 000	103	196	288	379	469	650	739	919	1 008	1 808	2 516	2 693	2 870	3 575	4 456	8 846
8 800 000	104	198	291	383	475	657	748	929	1 019	1 829	2 545	2 724	2 902	3 616	4 507	8 947
8 900 000	105	200	294	387	480	664	756	939	1 030	1 849	2 573	2 754	2 935	3 656	4 557	9 047
9 000 000	106	202	297	391	485	671	764	949	1 042	1 869	2 602	2 784	2 967	3 697	4 608	9 148
9 100 000	107	204	300	396	490	679	772	960	1 053	1 890	2 630	2 815	3 000	3 737	4 658	9 249
9 200 000	108	207	304	400	495	686	781	970	1 064	1 910	2 659	2 845	3 032	3 778	4 709	9 350
9 300 000	109	209	307	404	501	693	789	980	1 076	1 930	2 687	2 876	3 065	3 819	4 760	9 451
9 400 000	110	211	310	408	506	700	797	990	1 087	1 951	2 715	2 906	3 097	3 859	4 810	9 552
9 500 000	111	213	313	412	511	708	805	1 001	1 098	1 971	2 744	2 937	3 129	3 900	4 861	9 652
9 600 000	112	215	316	416	516	715	814	1 011	1 109	1 992	2 772	2 967	3 162	3 940	4 911	9 753
9 700 000	113	217	319	421	521	722	822	1 021	1 121	2 012	2 801	2 998	3 194	3 981	4 962	9 854
9 800 000	115	219	322	425	527	729	830	1 032	1 132	2 032	2 829	3 028	3 227	4 021	5 012	9 955
9 900 000	116	221	326	429	532	736	838	1 042	1 143	2 053	2 858	3 059	3 259	4 062	5 063	10 055
10 000 000	117	224	329	433	537	744	847	1 052	1 155	2 073	2 886	3 089	3 292	4 102	5 114	10 156
10 100 000	118	226	332	437	542	751	855	1 062	1 166	2 093	2 915	3 119	3 324	4 143	5 164	10 257
10 200 000	119	228	335	441	547	758	863	1 073	1 177	2 114	2 943	3 150	3 357	4 183	5 215	10 358
10 300 000	120	230	338	446	553	765	871	1 083	1 188	2 134	2 971	3 180	3 389	4 224	5 265	10 459
10 400 000	121	232	341	450	558	773	880	1 093	1 200	2 155	3 000	3 211	3 422	4 264	5 316	10 559
10 500 000	122	234	344	454	563	780	888	1 103	1 211	2 175	3 028	3 241	3 454	4 305	5 366	10 660
10 600 000	123	236	348	458	568	787	896	1 114	1 222	2 195	3 057	3 272	3 487	4 345	5 417	10 761
10 700 000	124	238	351	462	573	794	904	1 124	1 233	2 216	3 085	3 302	3 519	4 386	5 468	10 862
10 800 000	125	240	354	466	578	801	912	1 134	1 245	2 236	3 113	3 332	3 551	4 426	5 518	10 962
10 900 000	126	243	357	471	584	809	921	1 144	1 256	2 256	3 142	3 363	3 584	4 467	5 569	11 063
11 000 000	128	245	360	475	589	816	929	1 155	1 267	2 277	3 170	3 393	3 616	4 507	5 619	11 164

Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2020 жылғы 30 қаңтардағы № 10 шешімімен БЕКІТІЛГЕН

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау ӘДІСІ I. Жалпы ережелер

1. Осы құжат 2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шарттың 95-бабы 7-тармағының 13) тармақшасына, 2017 жылғы 7 қарашадағы Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының айналысы туралы келісімнің (бұдан әрі – Келісім) 5-бабына сәйкес Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымының Ауыл шаруашылығы дақылдарының сорттық егістерін бақылау учаскелерінде сынау және далалық байқаудан өткізу жөніндегі ұсынымдар (2012) негізінде әзірленді және Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде (бұдан әрі тиісінше Одақ, мүше мемлекеттер) ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің белгілі бір сортқа тиістілігін және тұқым шаруашылығының әр түрлі кезеңдерінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісімен (бұдан әрі – жерге егіп бақылау) ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдары партияларының сорттық тазалығын айқындау кезінде бірыңғай талаптарды белгілейді.

2. Осы құжат дәнді, дәнді-бұршақты, жармалық, жемдік, техникалық, майлы, эфир майлы, көкөніс, бақша, дәрілік дақылдар мен картопты жерге егіп бақылауды жүргізу кезінде қолданылады.

3. Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісі тұқым шаруашылығының қай кезеңінде жүргізілетініне байланысты алдын ала бақылау және кейіннен бақылау ұғымдары пайдаланылады.

Алдын ала бақылау жүргізуге арналған учаскелер тұқымдық мақсаттарға арналған және байқаудан өтуге жататын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің егістерімен бір мезгілде белгіленеді.

Алдын ала бақылау ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық егістерінің далалық байқаудан өткізу нәтижелері бойынша тұқымдық мақсаттарға жарамдылығы туралы түпкілікті шешім қабылданған кезге дейін тұқым сортының түпнұсқалығы мен сорттық сапасы туралы объективті ақпарат алу үшін жүргізіледі.

Кейіннен бақылау тұқым партияларына қатысты олар өткізілгеннен немесе себілгеннен кейін жүргізіледі. Кейіннен бақылау тұқым шаруашылығы жүйесінің тиімділігін оның өсімін молайту процесіндегі сорттың тазалығы туралы деректер негізінде бағалауға мүмкіндік береді.

Жерге егіп бақылаудың сол бір учаскесінен одан әрі көбейтуге арналған тұқым партияларына қатысты жерге егіп бақылау жүргізу кезінде себілген тұқым партиялары үшін кейіннен бақылау нәтижелерін және бір мезгілде, келесі маусымда егуге арналған тұқым партиялары үшін алдын ала бақылау нәтижелерін алуға болады.

4. Жерге егіп бақылау әдісімен тұқымдардың сорттық сапасын бағалау міндетті болатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің және тұқым санаттарының тізбесі аумағына тұқым әкелінетін мүше мемлекеттің заңнамасының талаптарына сәйкес айқындалады.

II. Негізгі ұғымдар

5. Осы құжаттың мақсаттары үшін мыналарды білдіретін ұғымдар пайдаланылады:

"ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау (жерге егіп бағалау)" – ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің белгілі бір сортқа тиесілігін белгілеу және жерге егіп бақылау учаскелерінде тұқым себу (отырғызу) арқылы ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығы мен тәнділігін айқындау;

"өтініш беруші" – мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылауды (жерге егіп бағалау) жүргізуге қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мүше мемлекеттің ұйымына ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылауды (жерге егіп бағалау) жүргізуге өтінім берген заңды немесе жеке тұлға;

"бақылау сынамасы" – тұқым партиясынан іріктеп алынған және жерге егіп бақылауды жүргізу кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығын немесе сортқа тәнділігін айқындауға арналған ауыл шаруашылығы өсімдігінің тиісті сорты тұқымдарының саны;

"бірегей тұқымдар (БТ) (базалыққа дейінгі тұқымдар)" – мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен ауыл шаруашылығы өсімдіктері сортының оригинаторы немесе ол уәкілеттік берген тұлға өндірген ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдары;

"сорттың ресми сипаттамасы" – мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының ерекшелігі, біртектілігі және тұрақтылығы критерийлері бойынша ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарын сынауды жүзеге асыратын мүше мемлекеттің ұйымы айқындайтын ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының елеулі белгілерінің сипаттамасын қамтитын құжат (мәліметтер тізбесі);

"тұқымдар партиясы" – шығу тегі, сорттық және себу (отырғызу) сапасы бойынша біртекті ауыл шаруашылығы өсімдігінің, бір жылғы түсімнің бір сорты тұқымының белгілі бір саны;

"көбейетін тұқымдар (КС) (сертификатталған тұқымдар)" – элиталық тұқымның дәйекті түрде көбеюінен алынған ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының тұқымдары (бірінші және кейінгі буындар, олардың саны мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес айқындалады);

"тауар өнімін өндіруге арналған көбейетін тұқымдар (КСт)" – көбейетін тұқымның дәйекті түрде көбеюінен алынған және тек тауар өнімін өндіруге ғана арналған ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының тұқымдары;

"сортқа тәнділік" – қарама-қарсы тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттық тазалығының көрсеткіші;

"сорттық тазалық" – ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің негізгі сорты өсімдіктерінің (сабақтарының) санының осы ауыл шаруашылығы өсімдігін жерге егіп бақылау учаскелерінде зерттеп-қаралған дамыған өсімдіктердің (сабақтарының) жалпы санына пайызбен көрсетілген арақатынасы;

"стандарттық үлгі" – сортқа өтініш беруші сорт ұлттық тізілімге енгізгеннен кейін мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының ерекшелігі, біртектілігі және тұрақтылығы критерийлері бойынша ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарын сынауды жүзеге асыратын мүше мемлекет ұйымына беретін және көрсетілген ұйымда сақталатын ауыл шаруашылығы өсімдігі сорты тұқымдарының саны;

"стандартты сынама" – жерге егіп бақылауды жүргізуге арналған стандартты үлгіден алынған ауыл шаруашылығы өсімдігінің сорты тұқымының сынамасы;

"елеулі белгілер" – барлық жағдайларда нақты сипаттауға болатын жерге егіп бақылауды жүргізу кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері сортының өзіне тән және айрықша ерекшеліктерін айқындауға мүмкіндік беретін ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің белгілері;

"элиталық тұқымдар (ЭТ) (базалық тұқымдар)" – мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін, бірегей тұқымдарды өндіру схемаларына сәйкес оларды дәйекті түрде көбейтуден алынған тұқымдар.

Осы құжатта пайдаланылатын өзге де ұғымдар Келісімде және Одақ органдарының оны іске асыру үшін қабылданған актілерінде айқындалған мәндерде қолданылады.

III. Жерге егіп бақылауды жүргізу кезіндегі жалпы талаптар 1. Бақылау сынамаларына қойылатын талаптар

6. Жерге егіп бақылауды жүргізу үшін ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының партиясынан екі бақылау сынамасы (бір сынама іріктеп алынатын картопты қоспағанда) алынады, олардың біреуі жерге егіп бақылауды жүргізу үшін пайдаланылады, ал даулар туындаған кезде пайдаланылатын екіншісі (телнұсқасы) мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жерге егіп бақылауды жүргізу бойынша қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мүше мемлекеттің ұйымында (бұдан әрі – мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымы) кемінде бір жыл сақталады.

7. Бақылау сынамаларын іріктеуді және ресімдеуді Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің 2018 жылғы 18 сәуірдегі № 40 шешімімен бекітілген, Еуразиялық экономикалық одақ шеңберінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының айналысы кезінде Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттер қолданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдарын егу (себу) сапасын айқындаудың бірыңғай әдістерінің тізбесінде айқындалған мемлекетаралық стандарттарда белгіленген талаптарға сәйкес мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сынамаларын іріктеу құқығы бар ұйым немесе тұлға жүзеге асырады.

8. Бақылау сынамалары орташа сынамаларды іріктеу актісімен және олар іріктеп алынған ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық және егістік сапасы туралы мәліметтері бар құжатпен қоса берілуі тиіс.

9. Жерге егіп бақылауға арналған бақылау сынамаларын өтініш беруші мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымына тиісті ауыл шаруашылығы өсімдігінің себу (отырғызу) мерзіміне дейін кемінде бір ай бұрын береді. Бақылау сынамасы түзетілмеген түрде ұсынылады.

10. Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің түрлері бойынша бақылау сынамасының массасы себу нормасына, себу тәсіліне және отырғызылатын қайталама егістердің санына байланысты болады және 1-кестеде белгіленгеннен кем болмауы тиіс.

1-кесте

Жерге егіп бақылау жүргізуге арналған ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының бақылау сынамасының ең аз массасы

Ауыл шаруашылығы өсімдіктері	Тұқымдардың ең аз массасы (кг)
Қарбыз, асқабақ, кәді, патиссон	0,5
Баялды, бұрыш	0,02
Бұршақ	1,0
Тарна	0,1
Асбұршақ, үрмебұршақ	1,0
Дәнді дақыл (жүгері мен құмайдан басқа)	1,0
Жүгері	1,0
Қырыққабат (оның ішінде кольраби)	0,03
Картоп	120 түйнек
Талшықты зығыр, майлы зығыр	0,5
Содана пияз	0,05
Сәбіз, ақжелкен, ботташық, асшөп, аскөк, салат	0,05
Қияр, қауын	0,1
Біржылдық және көпжылдық бұршақты шөптер	0,5
Біржылдық және көпжылдық астық тұқымдас шөптер	0,3
Күнбағыс	1,0
Рапс	0,1
Шалғам, шомыр	0,15
Шалқан, турнепс	0,05
Қант қызылшасы	0,5
Ас қызылшасы	0,4
Балдыркөк, салат	0,015
Құмай	0,25
Қасқыржем, рауғаш	0,1
Томат	0,02
Қоза	1,0
Қымыздық	0,04

11. Тұқымдардың әрбір бақылау сынамасы мынадай ақпарат: ауыл шаруашылығы өсімдігінің тұқымы мен түрінің атауы, сорт атауы, партия нөмірі, тұқымдардың санаты (көбею кезеңі) және тұқымдардың саны қамтылған сыртқы және ішкі заттаңбалармен қоса жүруі тиіс.

12. Бір заттаңба әрбір қаптаманың бетіне нық бекітілуі, ал екіншісі қаптаманың ішінде болуы тиіс.

13. Мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымына тұқымдардың бақылау сынамалары келіп түскен кезде қаптаманың бүтіндігі, мөрлердің, заттаңбалардың және ілеспе құжаттардың болуы тексеріледі.

14. Осы құжаттың ІІІ бөлімінің 6 – 13-тармақтарында көзделген ережелерді бұза отырып ресімделген бақылау сынамалары мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен қабылданбайды және дара болмайды.

15. Жерге егіп бақылауға келіп түскен бақылау сынамалары олардың келіп түсу тәртібімен жерге егіп бақылау жүргізу үшін бақылау сынамаларын тіркеу журналында (бұдан әрі – тіркеу журналы) тіркеледі, оның нысаны осы құжатқа № 1 қосымшада келтірілген. Бақылау сынамалары бар қаптарға жерге егіп бақылауды жүргізуге арналған бақылау сынамаларын тіркеу журналына сәйкес бақылау сынамасының тіркеу нөмірі қойылады.

2. Жерге егіп бақылау учаскесін дайындау кезіндегі жалпы талаптар

16. Тіркеу журналындағы жазбаға сәйкес жерге егіп бақылауға келіп түскен ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің бақылау сынамаларының санына сәйкес мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымы жерге егіп бақылау сынамаларын отырғызу жөніндегі жұмыс жоспарын (бұдан әрі – жұмыс жоспары) жасайды, онда: ауыл шаруашылығы өсімдігінің тегі мен түрінің атауы, сорт атауы, санаты (көбею кезеңі, репродукция), тұқым өндірушінің атауы және бақылау сынамасының нөмірі көрсетіледі.

Бақылау сынамаларының нөмірлері жұмыс жоспарында бөлшектермен қойылады: алымында – далалық нөмірі, бөлімінде – бақылау сынамасының тіркеу нөмірі.

Егіс ведомосына бақылау сынамаларының далалық нөмірлері қойылады.

Жұмыс жоспарын құрумен бір мезгілде бақылау сынамаларын жүйелеу жүргізіледі, қапшықтарға тіркеу нөмірімен бақылау сынамасының далалық нөмірі қойылады.

17. Мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымы жерге егіп бақылауды жүргізу үшін учаскені айқындайды.

Жерге егіп бақылау учаскесінде мынадай іс-шараларды орындау талап етіледі:

құнарлылығы бойынша барынша тегістелген учаскелерді іріктеумен алқаптардың тарихын мұқият зерделеу;

ауыспалы егісті сақтау;

кеңістіктік оқшаулау нормаларын сақтау;

ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттарын ерекшелігіне, біртектілігіне және тұрақтылығына сынау жүргізу кезінде қолданылатын мамандандырылған жабдықтар мен техниканы пайдалану;

осы аймақ үшін жалпы қабылданған агротехнологияларды қолдану;

сау өсімдіктерді қалыптастыру үшін қажетті, бірақ елеулі белгілердің пайда болуына әсер етпейтін дозаларда тыңайтқыштарды, өсімдіктерді қорғау құралдарын қолдану;

өсу реттеуіштерін пайдалануды болдырмау;

тұқымдарды сепкіге тиеуді жүзеге асыру, жерге егіп бақылау учаскесінен тыс сепкіні тазалау;

елеулі белгілерді айқындау үшін өсімдіктер дамуының тең және оңтайлы жағдайларын қамтамасыз ету;

ауыл шаруашылығы өсімдігі сортының қалған тұқымдарын егуден кейін кәдеге жарату.

18. Жерге егіп бақылау учаскесінің көлемі, егіс схемасы, зерттеп қаралатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің саны типтік емес ауыл шаруашылығы өсімдіктерін дұрыс анықтау мүмкіндігін қамтамасыз етуі тиіс.

19. Топырақты бақылау учаскесіндегі телімдер бақылау жүргізу үшін қолжетімділік қамтамасыз етілетіндей етіп орналастырылуға тиіс.

20. Жерге егіп бақылау учаскесінде бақылау телімдерін орналастыру схемасы пайдаланылатын ауыл шаруашылығы техникасына және ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сыналатын түрлеріне байланысты және суретте келтірілген.

Қ

St

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

St

Б

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

Қ

St

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

Б

St

Б

Қ

Қ

Қ

Белгіленімдер: Қ – қорғаныш телімдері;

St – стандарт. Стандартты сынамалы тұқымдар себілетін телімдер;

Б – бірегей, элиталық және репродукциялық тұқымдардың әртүрлі партияларынан бақылау сынамаларының тұқымдары себілетін бақылау телімдері.

21. Бақылау сынамасының тұқымдарынан өсірілген өсімдіктерді стандартты сынаманың тұқымдарынан алынған өсімдіктермен салыстыру мүмкіндігін қамтамасыз ету жерге егіп бақылау жүргізудің басты шарты болып табылады.

Телімдер сол бір сорттың барлық бақылау сынамалары бірге топтастырылған тәртіппен орналастырылады. Морфологиялық ұқсас сорттар блоктарға біріктіріледі және олардың арасындағы болмашы айырмашылықтарды анықтау мақсатында бір-біріне тікелей жақын орналастырылады. Сол бір сортқа қатысты елеулі белгілерді салыстыру бір өндірушінің бақылау сынамалары көрші телімдерде себілген жағдайда жеңілдетіледі. Бұл жағдайда, бір телімдегі қоспалар анықталған кезде көрші телімді олардың болуына бірден зерттеп-қарауға болады.

22. Мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымының қалауы бойынша бақылау телімі алаңның басқа бөлігінде қайталанады.

Жерге егіп бақылау учаскелерінде егудің ұсынылатын схемалары 2-кестеде келтірілген.

2-кесте

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау учаскесінде егу схемалары

Дақылдар	Ұсынылатын телім параметрлері			Зерттеп-қаралатын өсімдіктердің ең аз саны (дана)
	қатарлар саны (дана)	қатар аралығының ені (см)	қатардағы арақашықтық (см)
Қарбыз, асқабақ, кәді, патиссон	2	70-90	1-2	200
Баялды, бұрыш
қорғалған топырақ	2	70	35	200
ашық топырақ	2	60	40	200
Тарна, шалқан, турпенс, пияз-тұқым	2	40	2-3	200
Асбұршақ, көкөніс бұршақтары, үрмебұршақ	2	25-45	5-10	200
Дәнді дақыл (жүгері мен құмайдан басқа)	6-12	15-23	2-10	2000
Қырыққабат
ерте піскен	2	50	50	200
аралық	2	60	60	200
кеш піскен	2	70	70	200
Жарма дақылдары (тары, қарақұмық)	6-12	15-23	2-10	1500
Жүгері (қант жүгерісінен басқа)	2	70	30	200
Қант жүгерісі	2	60	40	200
Майлы зығыр	6-12	15-23	1,0-1,5	1000
Салалы зығыр	6-12	15-23	0,4-0,7	1000
Пияз көшеті	2	55-60	10-15	200
Қияр
қорғалған топырақ	2	140	20	200
ашық топырақ	2	100	40	200
Біржылдық және көпжылдық шөптер	2-4	30-40	2-3	300
Күнбағыс	2	70	30-40	200
Өзге де тамыржемістер	2	45	20	200
Рапс	6-12	30	2-5	1000
Шалғам, сәбіз	2	10-45	3-5	400
Қант қызылшасы	2	45	16-20	200
Асханалық қызылша	2	45	5-8	300
Құмай	2	70	30-40	200
Томат
қорғалған топырақ	2	80	40;60*	200
ашық топырақ	2	40;80;100**	50; 40;50**	200
Қоза	8-10	90	5-10	200
Асшөп, қымыздық, аскөк, рауғаш	2	10	2	200

* Арақашықтық: 40 см – орташа жеміс сорттары үшін, 60 см – ірі жемісті сорттар үшін.

** Сорттар тобына байланысты телім мөлшері: 40х50 – тырпық, жуан сабақты; 80х40 – орташа сабақты; 100х50 – биік сабақты.

23. Көшетті алу үшін көкөніс дақылдарының тұқымдарын себу (қырыққабат, томат, бұрыш, баялды сияқты және басқалар) қорғалған топырақта (сорттың тез пісуіне және өсіру аймағына байланысты) өсімдіктердің техникалық пісуіне дейін пісуін қамтамасыз ететін мерзімде жүзеге асырылады.

24. Жемдік шөптер мен бұршақты шөптердің кейбір түрлері үшін морфологиялық белгілерді (мысалы, жапырақтың ұзындығы, жапырақтың ені, өсімдіктің биіктігі және т.б.) өлшеуді қамтамасыз ету үшін бақылау телімдерінде өсімдіктерді жеке орналастыру схемасын пайдаланады.

25. Бақылау телімдерімен бір мезгілде стандарттың телімдері салынады. Жерге егіп бақылау учаскесінде стандарт әрбір он бақылау телімі арқылы орналастырылады.

26. Егуден қалған бақылау сынамасының тұқымдары мүше мемлекеттің заңнамасында белгіленген тәртіппен дара болмайды.

3. Жерге егіп бақылауды жүргізуге қойылатын жалпы әдістемелік талаптар

27. Жерге егіп бақылау жүргізу кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының ресми сипаттамасымен және (немесе) тұқымдардың стандартты сынамасынан өсірілген ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің белгілерімен салыстырғанда Өсімдіктердің жаңа сорттарын қорғау жөніндегі халықаралық одақтың әдістемелерінің негізінде айырмашылыққа, біртектілікке және тұрақтылыққа сынақтар жүргізу әдістемелерінің (бұдан әрі – АБТ әдістемесі) белгілік шкаласына сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының негізгі елеулі белгілерінің (оның ішінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің жекелеген түрлерінің ерекшеліктерін ескере отырып) болуы және көрініс дәрежесі тексеріледі. Ауыл шаруашылығы өсімдігінің белгілі бір түріне жерге егіп бақылау жүргізу кезінде ауыл шаруашылығы өсімдіктері сорттарының негізгі елеулі белгілерін бағалауға қойылатын талаптар АБТ тиісті әдістемелерінде жазылған талаптарға сәйкес келеді.

28. Типтік емес өсімдіктер лентамен, заттаңбамен немесе өзге де ықтимал белгілермен белгіленеді.

29. Айқас тозаңданатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорттары үшін сорттық тазалық абсолюттік шамада бағаланбайды. Бақылау телімдеріндегі қоспалардың санын айқындау кезінде АБТ әдістемелеріне сәйкес біртектілікті бағалау жөніндегі талаптарды пайдалану керек.

30. Сортты ресми сипаттау белгілері бар бақылау телімдерінде және (немесе) стандарт телімдерінде ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің елеулі белгілері байқалатын ауыл шаруашылығы өсімдіктері сортының елеулі белгілері байқалатын елеулі белгілері (сорттық қоспалардың рұқсат етілген санынан асатын) көрінісінің сәйкессіздігі анықталған жағдайда өтініш берушіге хабарлама жіберіледі (хабарлама нысаны осы құжатқа № 2 қосымшада келтірілген).

31. Жерге егіп бақылау жүргізу кезінде барлық вегетациялық кезең ішінде әрбір бақылау сынамасы бойынша егістерде (екпелерде) фенологиялық бақылау жеке жүргізіледі. Фенологиялық бақылаулардың нәтижелері далалық журналға енгізіледі (осы құжатқа № 3 қосымша), онда: егіс (екпе) мерзімі, өскіндердің пайда болған күні, көшеттерді сиретіп қайта отырғызу және көшеттерді отырғызу (көшеттік тәсілмен өсірілетін дақылдар үшін), жемістердің гүлдену және оларды байлау уақыты, жемістердің пісе бастау және жаппай пісу мерзімдері және басқа да фенологиялық фазалар белгіленеді.

32. Жерге егіп бақылау нәтижелері "Жерге егіп бақылау нәтижелері" құжатымен (нысан осы құжатқа № 4 қосымшада келтірілген) ресімделеді, ол екі данада жасалады: бір данасы өтініш берушіге жіберіледі, екінші данасы мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымында сақталады.

33. Егін жинау кезінде түсімді есепке алу жүргізілмейді.

34. Өтініш беруші немесе ол уәкілеттік берген тұлға жерге егіп бақылау учаскелерінде болу күні мен мақсаты келісілген жағдайда мүше мемлекеттің уәкілетті ұйымы маманының ілесіп жүруімен жерге егіп бақылау учаскелеріне бара алады.

35. Егер жерге егіп бақылау телімдеріндегі өсімдіктер аурулармен зақымданса және дұрыс нәтижелер алу мүмкін болмаса, телімдер себептері көрсетіле отырып, жарамсыз болады және жерге егіп бақылау жүргізілмейді.

36. Жерге егіп бақылау учаскесінде себілген үлгі жойылған, сондай-ақ телімдерде жарамсыз болған жағдайда өтініш беруші бұл туралы дереу жазбаша түрде хабардар етіледі.

IV. Жерге егіп бақылау жүргізу кезіндегі статистикалық есептер 1. Сорттық тазалық сынамаларының әртүрлі мөлшерлері мен стандарттарына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны

37. Тұқым партиясын жарамсыздығы бойынша іріктеу үшін үлгі таңдаумен және телім ауданымен байланысты телімдегі типтік емес өсімдіктердің шекті санын білу жеткілікті.

3 және 4-кестелерде сорттық тазалықты іріктеудің әртүрлі мөлшерлері мен стандарттарына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны келтірілген.

Типтік емес өсімдіктердің шекті саны іріктеудің жеткілікті мөлшері жағдайында ғана дұрыс деп саналуы мүмкін. Үлгі, егер типтік емес өсімдіктердің саны осы үлгі үшін шекті мәнге тең немесе одан асатын болса, сорттық тазалық стандартына сәйкес келмейді деп есептеледі және жарамсыз болады.

3-кесте

Сорттық тазалық сынамаларының әртүрлі мөлшерлері мен стандарттарына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны
Өсімдіктер саны (дана)	Сорттық тазалық стандарты, %
	99,9	99,7	99,5	99,0	98,0
	типтік емес өсімдіктердің шекті саны (дана)
200	–	–	4	6	9
300	–	–	5	7	11
400	–	4	6	9	14
1000	4	7	10	16	29
1400	5	9	13	21	38
2000	6	11	16	29	52
4000	9	19	28	52	96
Ескертпе: (–) символы тиісті сынамаға тиімді талдау жүргізу үшін сынама мөлшерінің тым аз екенін білдіреді.

4-кесте

Сорттық тазалық сынамаларының әртүрлі мөлшерлері мен стандарттарына арналған типтік емес сабақтардың шекті саны

Сабақтарының саны (дана)	Сорттық тазалық стандарты, %
	99,9	99,7	99,5	99,0	98,0
	типтік емес сабақтардың шекті саны (дана)
200	–	–	5	7	11
300	–	–	6	9	14
400	–	5	7	11	17
1000	5	9	12	20	34
1400	6	11	16	26	44
2000	7	14	20	34	59
4000	11	23	34	59	106
8000	17	39	59	106	197
Ескертпе: (–) символы тиісті сынамаға тиімді талдау жүргізу үшін сынама мөлшерінің тым аз екенін білдіреді.

38. Жемазық шөптердің кейбір түрлері үшін өсімдіктердің бой көтеру тығыздығы жоғары болған кезде сорттық тазалық стандарттары аудан бірлігіне өсімдіктер саны ретінде белгіленеді.

39. Жерге егіп бақылаудың нақты учаскесінің сорттық тазалығының деңгейі туралы ақпарат алу үшін кемінде 5 м² алаңда зерттеп-қарауды жүргізу ұсынылады. Сорттық тазалыққа қатысты түпкілікті шешім қабылдау мақсаттары үшін типтік емес өсімдіктердің шекті саны пайдаланылады (5-кесте).

5-кесте

Әртүрлі алаңдағы учаскелер мен сорттық тазалықтың әртүрлі стандарттарына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны

Зерттеп-қарау жүргізілген алаң (м2)	Сорттық тазалық стандарты
	1 /50 м2	1 /30 м2	1 /20 м2	1 /10 м2	4 /10 м2	6 /10 м2
	типтік емес сабақтардың шекті саны (дана)
5	2	2	2	3	6	7
10	2	2	3	4	9	11
15	2	3	3	5	11	15
20	3	3	4	6	14	19
25	3	4	4	6	16	23
30	3	4	5	7	19	26
35	3	4	5	8	21	30
40	3	4	6	9	24	33
45	4	5	6	9	26	37
50	4	5	6	10	29	40

2. Сорттық тазалықтың нақты стандартын қолдану

40. Жерге егіп бақылау учаскелерінде тұқым партиясының сәйкестігін белгілеу үшін 6-8-кестелерде көрсетілген тиісті іріктемеге сорттық тазалықтың нақты стандартын қолдану қажет.

41. Кейіннен бақылау мақсаттары үшін өсімдіктердің буданды сорттарының репродукциялық тұқымдарының партияларына қатысты қолданылатын сорттық тазалықтың салыстырмалы төмен стандарттарын назарға ала отырып (қарапайым будандар үшін 97,0% және будандардың басқа түрлері үшін 95,0%), уәкілетті ұйым 6-8-кестелерде көрсетілген жерге егіп бақылау учаскелерінде тұқым партиясының сапасын айқындау үшін сорттық тазалықтың нақты стандарттарын қолдану туралы шешім қабылдауға құқылы.

6-кесте

97,0% сорттық тазалықтың нақты стандартын қолдану (қарапайым будандар үшін)

(дана)

Іріктеме мөлшері (өсімдіктер саны)	қанағаттанарлық нәтиже	қанағаттанарлықсыз нәтиже
100	3	4
67-99	2	3
33-66	1	2
<33	0	1

7-кесте

95,0% сорттық тазалықтың нақты стандартын қолдану (үштізбелі, қарапайым түрлендірілген будандар және будандардың басқа түрлері үшін)

(дана)

Іріктеме мөлшері (өсімдіктер саны)	қанағаттанарлық нәтиже	қанағаттанарлықсыз нәтиже
100	5	6
80-99	4	5
60-79	3	4
40-59 20-39 <20	2 1 0	3 2 1

42. Жүгерінің элиталық тұқымдарын өндіру кезінде ең төменгі сорттық тазалық 99,5% құрайды (200 өсімдікке 1 типтік емес өсімдіктен артық емес).

43. Репродукциялық тұқымдарды өндіру кезінде ең төменгі сорттық тазалық 99,0% құрайды (100 өсімдікке 1 типтік емес өсімдіктен артық емес).

44. Жүгерінің буданды сорттары үшін аналық құрамдастардың элиталық тұқымдарын өндіру кезінде ең төменгі сорттық тазалық 99,9% құрайды (1000 өсімдікке 1 типтік емес өсімдіктен артық емес).

45. Жүгерінің буданды сорттарының репродукциялық тұқымдарының партияларына қатысты кейіннен бақылау жүргізу кезінде сорттық тазалық стандарты: қарапайым будандар үшін – 97,0% (33 өсімдікке 1 типтік емес өсімдіктен артық емес); будандардың басқа типтері үшін – 95,0%
(20 өсімдікке 1 типтік емес өсімдіктен артық емес) құрайды.

8-кесте

Сорттық тазалықтың нақты стандарттарын қолдану 99%, 99,5% және 99,9%

Іріктеме мөлшері (өсімдіктер саны), дана	Сорттық тазалық – нақты стандартты қолдану
	будандар (ЭТ)		айқас тозаңданатындар (ЭТ)			айқас тозаңданатындар (РТ)
	99,9%		99,5%			99,0%
	қанағат-танар-лық нәтиже	қанағат-танарлықсыз нәтиже	қанағатта-нарлық нәтиже	қанағат-танарлық-сыз нәтиже		қанағатта-нарлық нәтиже		қанағатта-нарлықсыз нәтиже
	типтік емес сабақтардың шекті саны (дана)
<1 000	0	1	—			—
200	0	1	1		2	2	3
100	0	1	0		1	1	2
75	0	1	0		1	0	1
50	0	1	0		1	0	1

3. Іріктеменің әртүрлі мөлшерлеріне арналған типтік емес өсімдіктердің шекті санын қолдану

46. 9-11-кестелерде келтірілген типтік емес өсімдіктердің шекті саны айқас тозаңданатын сорттар мен будандар тұқым партиясының іріктеменің әртүрлі мөлшерлеріне арналған сорттық тазалықтың белгіленген талаптарына сәйкестігінің нақты стандартына қосымша пайдаланылуы мүмкін. Әдетте, жерге егіп бақылау учаскелеріндегі өсімдіктер саны көп болған сайын, тұқымның бірегей партиясындағы типтік емес өсімдіктер санының көрсеткіші неғұрлым тура болады.

9-кесте

Сорттық тазалық сынамаларының әртүрлі мөлшерлері мен стандарттарына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны 99,9%, 99,5% және 99,0%

Іріктеме мөлшері (өсімдіктер саны), дана	Сорттық тазалық
	будандар (ЭТ)	айқас тозаңданатындар (ЭТ)	айқас тозаңданатындар (РТ)
	99,9%	99,5%	99,0%
	типтік емес сабақтардың шекті саны (дана)
100	–	3	4
200	–	4	6
300	–	5	7
400	–	6	8
500	3	7	10
600	3	7	11
700	3	8	13
800	3	9	14
900	4	9	15
1 000	4	10	16
1 100	4	11	18
1 200	4	11	19
1 300	4	12	20
1 400	5	13	21
1 500	5	13	23
1 600	5	14	24
1 700	5	15	25
1 800	5	15	26
1 900	5	16	27
2 000	6	16	29

10-кесте

97,0% сорттық тазалық іріктемелерінің әртүрлі мөлшерлері мен стандартына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны (қарапайым будандар үшін)

(дана)

Іріктеме мөлшері (өсімдіктер саны), дана	Типтік емес өсімдіктердің шекті саны
47 – 66	5
67 – 88	6
89 – 110	7
111 – 134	8
135 – 158	9
159 – 182	10
183 – 207	11
208 – 232	12
233 – 258	13

11-кесте

95,0% сорттық тазалық іріктемелерінің әртүрлі мөлшерлері мен стандартына арналған типтік емес өсімдіктердің шекті саны (үштізбелі, қарапайым түрлендірілген будандар және будандардың басқа түрлері үшін)

(дана)

Іріктеме мөлшері (өсімдіктер саны), дана	Типтік емес өсімдіктердің шекті саны
41 – 53	6
54 – 67	7
68 – 81	8
82 – 95	9
96 – 110	10
111 –125	11

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісіне № 1 ҚОСЫМША

Жерге егіп бақылау жүргізу үшін бақылау сынамаларын тіркеу ЖУРНАЛЫ

Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі	Өтініш берушінің атауы	Ауыл шаруашылығы өсімдігінің аты	Сорттың атауы	Партия нөмірі	Тұқымдардың санаты (көбею кезеңі)	Орташа сынамаларды іріктеу актісінің нөмірі мен күні	Сынама массасы (кг)	Өнгіштігі (%)	1000 тұқым массасы (г)	Сынамаларды тіркеуге жауапты адамның Т.А.Ә.	Қолы
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісіне № 2 ҚОСЫМША

ХАБАРЛАМА

(Мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес жерге егіп бақылау жүргізу бойынша қызметтер көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын мүше мемлекеттің ұйымының атауы)

сынамаларды (сынаманы) жерге егіп бақылауды жүргізу кезінде____________________ №___ өтінімге сәйкес ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің елеулі белгілерінің (сорттық қоспалардың рұқсат етілген санынан асатын) көрінісінің сәйкессіздігі (сәйкессіздіктері) анықталғанын хабарлайды, олар мынадай елеулі белгі (белгілер):

Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы	Сорттың атауы	Партия нөмірі	Елеулі белгінің атауы	Стандартты сынама (сорттың ресми сипаттамасы)		Бақылау сынамасы
				белгінің көріну дәрежесі	Белгі индексі	белгінің көріну дәрежесі	Белгі индексі	сорттық қоспалардың саны (дана)
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Қосымша мәліметтер ________________________________________

Басшы	__________________	______________
	(қолы)	(Т.А.Ә.)

М.О.

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісіне № 3 ҚОСЫМША

Жерге егіп бақылау жүргізудің ДАЛАЛЫҚ ЖУРНАЛЫ

Жерге егіп бақылау учаскесі__________________________________________ Мекенжай:__________________________________________________________ ___________________________________________________________________ Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы___________________________________ Жүргізілген жыл_________________ Жалпы деректер: 1. Топырақ
Типі
Механикалық құрамы
Жер асты суларының орналасу биіктігі
Учаске топырағының біртектілігі
Топырақтың агрохимиялық көрсеткіштері:						pH		Гумус
P2O5				мг/100 г,		К2О				мг/100г
Басымдыққа ие арамшөптер
Өскіндердің жай-күйі
Басқа да факторлар

2. Телім схемасы

Егіс ұзындығы, м						есепке алынатын, м
Қатардағы өсімдіктер арасындағы қашықтық, см
Егіс ені, м					есепке алынатын, м
Қатарлар арасындағы ені, см
Телімдегі қатарлар саны, дана							есепке алуға, дана
Телімдегі өсімдіктер саны, дана							есепке алуға, дана

3. Жерге егіп бақылауды жүргізу эскизі

4. Егу, егін жинау

Егілген күні
Себу тәсілі
Сепкі типі
Тұқымдарды егу тереңдігі, см
Бастыру күні
Бастыру тәсілі

5. Тыңайтқыштар

Белсенді зат				Тыңайтқыштың атауы				Норма (кг/га)				Енгізу мерзімі		Енгізу тәсілі, егу тереңдігі (см)
түрі				кг/га
1				2				3		4		5		6
6. Топырақты өңдеу және егістерді күту
р/с №	Жерге егіп бақылауды жүргізу бойынша барлық жұмыстар аяқталғанға дейін алдыңғысын жинаудан жүргізілген жұмыстардың атауы					Орындау күні					Жұмыстар атауы: машиналар, өңдеу құралдары, пестицидтер және енгізу нормалары және т.б.
1	2					3					4
7. Фенологиялық бақылау (күні)
7.1. Күздік дәнді ауыл шаруашылығы өсімдіктері: бидай, қара бидай, тритикале, арпа
р/с №		Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі	Егу		Өскіндер				Түптеудің басталуы				Күзгі вегетацияны тоқтату		Көктемгі вегетацияның басталуы
					басталуы		толық
1		2	3		4		5		6				7		8

Масақтануы			Қара бидайдың толық гүлденуі		Пісіп жетілуі						Егін жинау		Толық өскіндерден балауызданып пісуіне дейінгі күндер саны
басталуы		толық			сүтті		балауызданып пісу		толық
9		10	11		12		13		14		15		16
7.2 Жаздық дәнді ауыл шаруашылығы өсімдіктері: бидай, арпа, тритикале, сұлы
р/с №	Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі			Егу		Өскіндер				Түптеудің басталуы		Масақтану немесе сыпырғыдан тазарту
						басталуы		толық				басталуы		толық
1	2			3		4		5		6		7		8

Гүлдеуі			Пісіп жетілуі						Егін жинау		Толық өскіндерден балауызданып пісуіне дейінгі күндер саны
басталуы		толық	сүтті		балауызданып пісу		толық
9		10	11		12		13		14		15
7.3 Күздік және жаздық рапс
р/с №	Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі			Егу		Өскіндер				тостағаншаның пайда болуы		Көктемде жапырақтар жетілуінің басталуы
						басталуы		толық
1	2			3		4		5		6		7

Сабақтана бастау		Бүрлене бастау	Гүлдей бастау		Қабықтай бастау		Пісіп жетілуі			Жинап алу	Толық өскіндерден балауызданып пісуіне дейінгі күндер саны
							сүтті		толық
8		9	10		11		12		13	14	15
7. 4. Талшықты зығыр, майлы зығыр
р/с №	Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі			Егу		Өскіндер		"Шырша фазасы" 1-5 жапырақ шығара бастау		Бүрлене бастау	Басты сабақта гүл шоғырының пайда болуы
1	2			3		4		5		6	7

Гүлдей бастау Тұқым қауашағының дамуы Пісіп жетілуі Жинап алу Толық өскіндерден толық пісіп жетілуге дейінгі күндер саны басталуы толық 8 9 10 11 12 13 7.5. Өзге де ауыл шаруашылығы өсімдіктері:_______________________________
р/с №	Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі	Егу	Өскіндер
1	2	3	4	5	6	…n

8. Анықтамалар мен сипаттамаларды жүргізу

Сорттың атауы ____________________

Зерттеп-қаралатын ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің саны _____________дана

Сынама (партия) нөмірі

Белгі нөмірі

Белгі

Стандартты сынама (ресми сипаттамасы)

Бақылау сынамасы

Көріну дәрежесі

индексі

есепке алу күні

сәйкестік (+,-)

сәйкессіздік

индексі

типтік емес өсімдіктердің саны, дана

1

2

3

4

5

6

7

8

9

9. Климаттық жағдайлардың вегетация барысына әсері, түпкілікті бағалау және тәжірибе бойынша қорытындылар ____________________________________________________________________

10. Қосымша ақпарат __________________________________________________

11. Деректерді куәландырғандар

Алқапта, зертханада, орындады

Далалық журналды толтырды

Тексерді

Жерге егіп бақылауды жүргізуге жауапты

_________________ (қолы)

_______________________ (Т.А.Ә.)

Жерге егіп бақылауды жүргізетін ұйымның басшысы

_________________ (қолы)

_______________________ (Т.А.Ә.)

Мөр " " ______________ 20 ж. (күні) _______________

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерін жерге егіп бақылау әдісіне № 4 ҚОСЫМША

ЖЕРГЕ ЕГІП БАҚЫЛАУ НӘТИЖЕЛЕРІ № __

" "

20 ж.

1.

Өтініш беруші туралы мәліметтер

1.1.

Заңды тұлғаның толық атауы, мекенжайы, жеке тұлғаның тегі, аты және әкесінің аты (бар болса), тұрғылықты жері____________________________________________

______________________________________________________________________

1.2.

Телефон нөмірі, факс, электрондық пошта мекенжайы __________________________

2.

Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің тұқымдары туралы мәліметтер

2.1.

Ауыл шаруашылығы өсімдігінің атауы

2.2.

Сорттың атауы

2.3.

Бақылау сынамасының тіркеу нөмірі

2.4.

Себілген тұқымдар партиясының нөмірі

2.5.

Себілген тұқымдардың санаты, көбею кезеңі

2.6.

Орташа сынамаларды іріктеу актісінің нөмірі мен күні

3.

Жерге егіп бақылау жүргізу қорытындылары бойынша ауыл шаруашылығы өсімдіктері тұқымдарының сорттық тазалығы немесе сорттық тәнділік, %_________

(Ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің/ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сабақтары санының ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің/ауыл шаруашылығы өсімдіктері сабақтарының жалпы санына қатынасы (керек емесін сызып тастау керек), оған жерге егіп бақылаудың зерттеп-қаралатын учаскесіндегі мәлімделген ауыл шаруашылығы өсімдіктерінің сорты жатады).

Қосымша мәліметтер _________________________________________________________ Түрлік қоспа және т.б. (атауы және саны, дана)____________________________________

Жерге егіп бақылауды жүргізетін ұйымның басшысы

_________

____________

(қолы)

(Т.А.Ә.)

О единых методах определения сортовых качеств семян сельскохозяйственных растений в рамках Евразийского экономического союза

Решение Совета Евразийской экономической комиссии от 30 января 2020 года № 10

В целях реализации статьи 5 Соглашения об обращении семян сельскохозяйственных растений в рамках Евразийского экономического союза от 7 ноября 2017 года и обеспечения применения единых методов определения сортовых качеств семян сельскохозяйственных растений в рамках Евразийского экономического союза Совет Евразийской экономической комиссии решил:

1. Утвердить прилагаемые:

метод полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений;

метод грунтового контроля сельскохозяйственных растений.

2. Установить, что до 1 января 2022 г. допускается выдача документов, содержащих сведения о сортовых качествах семян сельскохозяйственных растений, по формам, установленным в соответствии с законодательством государств – членов Евразийского экономического союза.

Указанные документы действительны до использования партии семян, на которую они были выданы.

3. Настоящее Решение вступает в силу по истечении 30 календарных дней с даты его официального опубликования, но не ранее 1 января 2021 г.

Члены Совета Евразийской экономической комиссии:

От Республики Армения	От Республики Беларусь	От Республики Казахстан	От Кыргызской Республики	От Российской Федерации
М. Григорян	И. Петришенко	А. Смаилов	Ж. Разаков	А. Оверчук

УТВЕРЖДЕН Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 30 января 2020 г. № 10

МЕТОД
полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

I. Общие положения

1. Настоящий документ разработан в соответствии с подпунктом 13 пункта 7 статьи 95 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года, статьей 5 Соглашения об обращении семян сельскохозяйственных растений в рамках Евразийского экономического союза от 7 ноября 2017 года (далее Соглашение), на основе лучших практик международных организаций и устанавливает единые требования при определении в государствах – членах Евразийского экономического союза (далее соответственно – государства-члены, Союз) показателей сортовых качеств семян сельскохозяйственных растений методом полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений.

2. Настоящий документ применяется при проведении сортовой идентификации сортовых посевов (посадок) зерновых, зернобобовых, крупяных, кормовых, технических, масличных, эфиромасличных, овощных, бахчевых, лекарственных культур и картофеля для установления пригодности их урожая на семенные цели.

II. Основные понятия

3. Для целей настоящего документа используются понятия, которые означают следующее:

"апробатор" – физическое лицо, уполномоченное в порядке, установленном законодательством государства-члена, на проведение полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений;

"апробационные признаки" – совокупность существенных морфологических признаков сельскохозяйственных растений, характеризующих их принадлежность к определенному сорту;

"биологическое засорение сорта" – засорение сорта сельскохозяйственного растения в результате естественного переопыления разных сортов или возникновения мутаций;

"видовая чистота" – отношение числа стеблей апробируемого сельскохозяйственного растения к общему числу стеблей апробируемого вида сельскохозяйственного растения и других видов сельскохозяйственных растений;

"журнал полевого обследования" – таблица учета данных (результатов) полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений;

"заявитель" – юридическое или физическое лицо, подавшее заявку на проведение полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений в организацию государства-члена, осуществляющую в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг на проведение полевой апробации (полевой инспекции) сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений;

"механическое засорение сорта" – засорение сорта сельскохозяйственного растения семенами других сортов сельскохозяйственных растений и (или) иных видов сельскохозяйственных растений, происходящее во время посева (посадки), уборки, очистки и других технологических процессов;

"национальный реестр" – реестр сортов сельскохозяйственных растений, допущенных (разрешенных, рекомендуемых) к использованию на территории государства-члена, формируемый в соответствии с законодательством государства-члена;

"оригинальные семена (ОС) (добазовые семена)" – семена сельскохозяйственных растений, произведенные оригинатором сорта сельскохозяйственных растений или уполномоченным им лицом в порядке, установленном законодательством государства-члена;

"оригинатор сорта" – физическое или юридическое лицо государства-члена, которое создало, вывело, выявило сорт сельскохозяйственного растения и (или) обеспечивает его сохранение и данные о котором внесены в национальный реестр;

"официальное описание сорта" – документ (перечень сведений), содержащий описание существенных признаков сорта сельскохозяйственного растения, определяемых организацией, осуществляющей в соответствии с законодательством государства-члена испытание сортов сельскохозяйственных растений по критериям отличимости, однородности и стабильности сорта сельскохозяйственного растения;

"полевая апробация сортовых посевов (посадок)" – обследование (полевая инспекция) сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений с целью определения (оценки) сортовых качеств (видовой чистоты, сортовой чистоты, сортовой типичности), засоренности их иными видами растений, пораженности болезнями и поврежденности вредителями сельскохозяйственных растений и установления соответствия сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений официальному описанию сорта, с оформлением результатов обследования;

"пробный участок" – часть сортового посева (посадки) сельскохозяйственных растений, на котором проводится осмотр растений для определения значения признаков сортовых качеств семян;

"пространственная изоляция" – минимально допустимые нормы расстояния между посевами (посадками) различных сортов и видов перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений, а также использование различных изолирующих устройств или культур, разделительных полос для предотвращения переопыления сельскохозяйственных растений;

"репродукционные семена (РС) (сертифицированные семена)" – семена сортов сельскохозяйственных растений, полученные от последовательного размножения элитных семян (первое и последующие поколения, число которых определяется в соответствии с законодательством государства-члена);

"репродукционные семена для производства товарной продукции (РСт)" – семена сортов сельскохозяйственных растений, полученные от последовательного размножения репродукционных семян и предназначенные исключительно для производства товарной продукции;

"сорт" – группа сельскохозяйственных растений в рамках низшего из ботанических таксонов, которая определяется по степени выраженности признаков, характеризующих данный генотип или комбинацию генотипов, отличается от других групп сельскохозяйственных растений того же ботанического таксона одним или несколькими признаками либо степенью выраженности признаков и является стабильной. Категориями сорта являются клон, линия, гибрид первого поколения, популяция и другие категории сорта, используемые в сельскохозяйственном производстве;

"сортовой посев (посадка)" – поле (участок), засеянное семенами сорта сельскохозяйственного растения, сортовая принадлежность которого подтверждена документами на семена и предназначенный для получения сортовых семян;

"сортовая типичность" – показатель сортовой чистоты перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений;

"сортовая чистота" – отношение числа растений (стеблей) основного сорта сельскохозяйственных растений к общему количеству обследованных развитых растений (стеблей) на пробных участках апробируемого сельскохозяйственного растения, выраженное в процентах;

"сортовые качества семян" – совокупность признаков, характеризующих принадлежность семян сельскохозяйственных растений к определенному сорту;

"специальный пробный участок" – часть посева (посадки) сельскохозяйственных растений, предназначенная для наблюдения за опылением при производстве семян гибридных сортов первого поколения;

"элитные семена (ЭС) (базовые семена)" – семена, полученные от последовательного размножения оригинальных семян согласно схемам их производства, устанавливаемым в соответствии с законодательством государства-члена.

Иные понятия, используемые в настоящем документе, применяются в значениях, определенных Соглашением и актами органов Союза, принятыми в его реализацию.

III. Общие требования при проведении полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений (далее соответственно – апробация, сортовые посевы (посадки))

1. Требования к сортовым посевам (посадкам)

4. Требования к сортовым посевам (посадкам) включают в себя:

посев (посадка) чистосортными семенами;

соблюдение норм пространственной изоляции сортовых посевов (посадок) и (или) наличие разделительной полосы (за исключением сортовых посевов (посадок), предназначенных для выращивания семян в культуре in vitro);

исключение возможности механического засорения сорта семенами трудноотделимых сельскохозяйственных растений на всех этапах семеноводства;

исключение возможности засорения сортовых посевов (посадок) трудноотделимыми, злостными, ядовитыми и карантинными сорными растениями;

исключение возможности заражения сортовых посевов (посадок) болезнями, передаваемыми через семена;

соблюдение технологий производства семян (включая схемы производства гибридных семян), установленных оригинатором сорта (соотношение мужских и женских растений на участках гибридизации);

соблюдение по предшествующим культурам минимального интервала времени между посевами (посадками) сельскохозяйственного растения одного и того же вида, и любого другого сельскохозяйственного растения того же вида, которое должно составлять для зерновых, зернобобовых культур и кукурузы – не менее двух лет, для крестоцветных, кормовых, масличных культур, злаковых и бобовых трав – не менее пяти лет, льна и подсолнечника – не менее семи лет, прочих сельскохозяйственных растений – не менее одного года.

2. Действия апробатора

5. Апробатор должен:

а) получить от заявителя и проверить следующие сведения:

о площади сортового посева (посадки), предназначенной для апробации;

о расположении сортового посева (посадки) в соответствии с картами полей;

об истории посевов (посадок) на подлежащей апробации площади сортового посева (посадки) (в соответствии с абзацем восьмым пункта 4), включающей информацию о предшественнике (предшественниках) сортового посева (посадки), севообороте сельскохозяйственных растений на данной площади;

о семенах, использованных для посева (посадки), подтверждаемые документом, содержащим сведения о сортовых и посевных (посадочных) качествах семян (с указанием в случае приобретения семян даты приобретения семян, наименования юридического или физического лица, у которого были приобретены (получены) семена, номер договора между поставщиком и покупателем семян, срока его действия);

о других сортах апробируемого сельскохозяйственного растения, их наименовании и площади посева (посадки);

о применении гербицидов;

о направлении проб для проведения грунтового контроля (грунтовой оценки) сортов сельскохозяйственных растений (при наличии данного вида сельскохозяйственного растения в перечне сельскохозяйственных растений и категорий семян, в отношении которых оценка сортовых качеств семян методом грунтового контроля (грунтовой оценки) является обязательной в соответствии законодательством государства-члена);

б) иметь в распоряжении основные сведения об апробируемом сорте, включая официальное описание апробационных признаков сорта или родительских компонентов гибрида, получаемое в уполномоченном органе (организации) государства-члена по проведению испытания сорта на отличимость, однородность и стабильность (ООС) или из национального реестра;

в) проверить:

наличие указателя (этикетки) на краю поля, содержащего сведения о наименовании заявителя, названии рода, вида и наименовании сорта сельскохозяйственного растения, категории (поколения, репродукции) высеянных семян сельскохозяйственного растения, площади сортового посева (посадки);

наличие у заявителя документов, подтверждающих право на использование сорта сельскохозяйственного растения, являющегося объектом правовой охраны в соответствии с законодательствами государств-членов (далее – охраняемого сорта);

соблюдение норм пространственной изоляции посевов (посадок) сельскохозяйственных растений;

наличие примесей других сортов апробируемого вида сельскохозяйственных растений;

наличие в сортовом посеве (посадке) карантинных объектов в соответствии с перечнем, утвержденным Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 30 ноября 2016 г. № 158;

наличие в сортовом посеве (посадке) трудноотделимых сельскохозяйственных растений, трудноотделимых, злостных, ядовитых сорных растений, пораженность сортового посева (посадки) болезнями и вредителями.

6. Результаты обследования сортового посева (посадки) апробатор вносит в журнал полевого обследования (формы журнала полевого обследования всех сортовых посевов (посадок), за исключением сортовых посевов (посадок) гибридов первого поколения, и журнала полевого обследования сортовых посевов (посадок) гибридов первого поколения приведены в приложениях № 1 и 2 к настоящему документу (далее – приложения № 1 и 2) и на их основе оформляет акт апробации (полевой инспекции) (форма акта апробации (полевой инспекции)) приведена в приложении № 3 к настоящему документу).

7. При апробации смешанных посевов сельскохозяйственных растений, производство семян которых требует использования поддерживающих растений, апробация проводится по каждому компоненту смеси отдельно с оформлением журнала полевого обследования и акта апробации (полевой инспекции) на каждый компонент смеси. В указанных документах делается отметка "Производство семян в смешанном посеве".

IV. Этапы проведения апробации сортовых посевов (посадок)

1. Общие требования к этапам апробации сортовых посевов (посадок)

8. Апробация сортовых посевов (посадок) проводится в несколько этапов:

предварительное обследование сортовых посевов (посадок);

окончательное обследование сортовых посевов (посадок).

9. В зависимости от биологических особенностей сельскохозяйственного растения и состояния сортового посева (посадки) в период вегетации может проводиться несколько предварительных обследований.

10. Подтверждение принадлежности высеянных семян заявленному сорту и происхождения высеянных семян обеспечивается заявителем посредством предоставления апробатору документов, содержащих сведения о сортовых и посевных (посадочных) качествах семян.

11. Дополнительным подтверждением сведений о заявленном сорте высеянных семян является предоставляемая заявителем тарная этикетка от партии высеянных семян, на которой в обязательном порядке указывается название рода и вида сельскохозяйственного растения, наименование сорта, категория (этап воспроизводства сорта, этап размножения семян, репродукция), год урожая, номер партии и происхождение семян.

12. В случае если репродукционные семена (РС) и репродукционные семена для производства товарной продукции (РСт) хранились насыпью, представляется этикетка, которая была размещена на указателе (табличке), устанавливаемом на партии семян в хранилище семян сельскохозяйственных растений при их хранении.

13. В случае невозможности идентификации сорта в процессе апробации апробатор может получить дополнительную информацию о проявлении сортовых признаков сорта или гибрида на участках грунтового контроля.

14. При апробации участков гибридизации проверяется сортовая идентичность каждого родительского компонента гибридного сорта (отцовской и материнской форм) с использованием официального их описания в национальном реестре сортов сельскохозяйственных растений.

15. При необходимости на сортовых посевах (посадках) проводятся видовые, сортовые прополки и фитопатологические прочистки с составлением по их результатам соответствующего акта в произвольной форме с включением сведений о наличии в посевах (посадках) карантинных сорных растений, трудноотделимых сорных и культурных растений, примеси других сортов, больных растений, с указанием сроков их удаления. В актах апробации (полевой инспекции) сортовых посевов (посадок) указываются данные о примесях, удаленных при сортовой прополке.

Видовые, сортовые прополки и фитопатологические прочистки проводятся на сортовых посевах (посадках) однолетних, двулетних и многолетних сельскохозяйственных растений в течение вегетации растений (во все фазы вегетации) до апробации сортовых посевов (посадок), по мере обнаружения видовых и сортовых примесей и растений, пораженных болезнями и поврежденных вредителями.

Сортовые прополки у перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений проводят до фазы цветения.

16. После обследования апробируемого посева (посадки) в целом, апробатор переходит к его подробному исследованию, включая периметр участка, на котором размещен посев (посадка).

17. В процессе обследования сортового посева (посадки) отмечаются все возможные причины его механического и (или) биологического засорения.

18. При исследовании периметра участка, на котором размещен сортовой посев (посадка) устанавливается соблюдение норм пространственной изоляции для перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений и наличие разделительной полосы для других сельскохозяйственных растений. Для получения информации о возможных источниках посторонней пыльцы заявитель предоставляет апробатору карту полей.

19. Для сортовых посевов (посадок) перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений требуется соблюдение норм пространственной изоляции (с учетом способа опыления растений (естественное опыление – ветром или насекомыми, искусственное опыление, склонности растений к самоопылению и т.д.)), особенностей сорта по его биологическим и хозяйственным характеристикам, особенностей места выращивания растений (рельеф, наличие преград для пыльцы и т.п.).

Минимальные нормы пространственной изоляции между сортовыми посевами (посадками) должны соответствовать показателям, приведенным в таблице 1. Указанные минимальные нормы пространственной изоляции могут быть сокращены вдвое при наличии преград для переноса пыльцы.

Таблица 1

Минимальные нормы пространственной изоляции
между сортовыми посевами (посадками)

Название сельскохозяйственного растения	Минимальная норма пространственной изоляции, метров, не менее
Арбуз	1000
Баклажан	150
Бобы кормовые	500
Бобы овощные	1000
Вика озимая	200
Горох сахарных и лущильных сортов	50
Горчица сарептская и белая	250
Гречиха	200
Донник белый и желтый	200
Дыня	1000
Клевер (луговой, гибридный, ползучий)	200
Кукуруза сорта линии гибриды	500 – для ОС; 200 – для ЭС, РС и РСт; 500 – для ОС, ЭС, 200 – для РС и РСт 200
Лен долгунец	10
Лен масличный	100
Ломкоколосник ситниковый (волоснец ситниковый)	400
Люпин белый	200
Люпин желтый	200
Люцерна	200
Лядвенец рогатый	200
Многолетние злаковые травы	400
Морковь	1000
Огурец	1000
Перец	150
Перекрестноопыляющиеся овощные сельскохозяйственные растения, не поименованные в иных строках настоящей таблицы	1000
Подсолнечник: родительские формы простых гибридов (линии) сорта, участки гибридизации	5000 3000
Пшеница, ячмень, овес	1) размещение посевов твердой пшеницы от посевов мягкой пшеницы – 200; 2) для материнской родительской формы гибридов (за исключением посевов отцовской родительской формы) – 25; 3) для гибридов: ОС, ЭС – 100; для РС и РСт – 50
Рапс озимый и яровой	250
Редька масличная	250
Рожь	1) между посевами сортов с доминантной низкостебельностью и высокостебельными сортами –1000; 2) между посевами различных категорий одного сорта низкостебельной ржи – 200; 3) при производстве гибридов с использованием ЦМС: для ОС и ЭС – 1000, для всех остальных (без ЦМС) – 600, для РС – 500; 4) при производстве сортов для ОС, ЭС – 300, РС, РСт – 250; 5) для всех остальных посевов – 400
Рыжик	500
Свекла (сахарная, столовая, листовая, кормовая):	5000
многосемянная тетраплоидная (4х) и многосемянная диплоидная (2х)
односемянная и многосемянная диплоидная (2х)	3000
односемянная и многосемянная тетраплоидная (4х)	3000
односемянная тетраплоидная (4х) и многосемянная диплоидная (2х)	5000
разные многосемянные сорта с одинаковой плоидностью	1000
разные односемянные сорта с одинаковой плоидностью	1000
семенники и сахарная свекла первого года жизни	1000
стерильная по пыльце, О-типы и фертильная (с нормальной пыльцой)	10000
Сорго: низкорослые гибриды и сорта (с высотой растений до 150 см)	500
высокорослые гибриды и сорта (с высотой растений 150 см и более)	1000
Сорго зерновое, все виды, включая алеппское (гумай)	300
Суданская трава и могар	500
Сурепица озимая и яровая	500
Томат	100
Тритикале: перекрестноопыляющиеся сорта самоопыляющиеся сорта родительские формы	для ОС и ЭС – 300; для РС – 250; ОС – 50; РС – 20; для ОС (суперэлита) и ЭС – 500
Тыква	1000
Хлопчатник: сорта гибриды первого поколения (F1), производимые без использования ЦМС гибриды F1, производимые с использованием ЦМС	100 – для ОС, ЭС; 30 – для РС; 30 800
Эспарцет	200

20. Сведения о соблюдении норм пространственной изоляции сортовых посевов (посадок) апробатор указывает в журнале полевого обследования (приложения № 1 и 2).

21. Размещение сортовых посевов (посадок) (за исключением сортовых посевов (посадок), предназначенных для выращивания семян в культуре in vitro должно гарантировать недопустимость случайного их засорения при проведении технологических операций при посеве, уходе за посевом и уборке урожая.

22. Для сельскохозяйственных растений, размножаемых собственно семенами, размер разделительной полосы должен быть не менее удвоенной максимальной высоты растений, произрастающих в смежных посевах (посадках).

23. Для сельскохозяйственных растений, размножаемых вегетативными частями растений, разделительная полоса между посевами должна быть установлена с учетом длины столонов, размера клубней, луковиц, корневищ и т.п. для исключения смешения семян
в посеве и ухудшения их сортовых качеств.

24. При несоблюдении требований к пространственной изоляции или к разделительной полосе сортовой посев (посадка) признается непригодным на семенные цели, за исключением сортовых посевов (посадок) эфиромасличных, лекарственных растений, для которых в таком случае в акте апробации (полевой инспекции) после названия сельскохозяйственного растения вместо наименования сорта проставляется "смесь", категория семян устанавливается "репродукционные семена", а этап воспроизводства – "последующая репродукция".

25. Апробатор устанавливает на сортовом посеве (посадке) и на близлежащих участках наличие сорных растений или сельскохозяйственных растений, которые могут быть источником чужеродной пыльцы для опыления.

26. По результатам апробации апробатор устанавливает категорию (этап размножения, репродукцию) семян и этап воспроизводства сорта сельскохозяйственных растений на основании представленных ему документов на высеянные семена с учетом установленной в ходе апробации сортовой чистоты сортового посева (посадки).

Участки гибридизации должны быть оценены с учетом соблюдения схемы производства гибридных семян, установленной оригинатором сорта, сроков посева (посадки) родительских компонентов и требуемого уровня мужской стерильности растений материнского компонента.

27. Заявитель или его представитель вправе присутствовать при проведении апробации сортовых посевов (посадок) на всех этапах.

При необходимости апробация сортовых посевов (посадок) на всех этапах проводится с участием оригинатора (автора) сорта или уполномоченного им лица.

28. Апробация сортовых посевов (посадок) охраняемых сортов сельскохозяйственных растений осуществляется в соответствии с законодательством государства-члена.

29. На сортовых посевах овощных культур проводится дополнительное обследование перед цветением семенников двулетних, многолетних культур, редиса и редьки летней.

30. При апробации сортовых посевов ржи, гречихи, люпина узколистного горького, вики мохнатой и паннонской сортовая чистота не устанавливается. Принадлежность к сорту, категория семян, этап воспроизводства сорта устанавливают по количеству лет репродуцирования сортовых семян на основании документов, содержащих сведения о сортовых качествах высеянных семян, по которым можно определить поколение (репродукцию) после выпуска семян элиты.

Апробируемый посев этих культур признают сортовым, если соблюдена пространственная изоляция (кроме люпина узколистного горького) и не установлено механическое смешение семян с другим сортом или несортовыми семенами.

В акте апробации (полевой инспекции) в графе "Сортовая чистота" проставляется слово "типичная" в подтверждение полной типичности сорта.

31. Апробацию сортовых посадок и микрорастений сортов картофеля, высаженных в вегетационных помещениях для получения мини-клубней и в первом полевом поколении из миниклубней проводят в соответствии с разделом 7 ГОСТ 33996-2016 "Картофель семенной. Технические условия и методы определения качества".

2. Первый этап апробации – предварительное обследование сортовых посевов (посадок)

32. Предварительное обследование сортовых посевов (посадок) проводится путем проверки:

документов о качестве и происхождении высеянных (высаженных) семян;

соблюдения правил ведения семеноводства (соблюдение севооборота, минимальных норм пространственной изоляции, схемы посева (посадки) для участков гибридизации);

степени общей засоренности сорняками, пораженности болезнями и поврежденности вредителями;

осмотра по периметру посева (посадки) и посева (посадки) в целом.

33. В ходе предварительного обследования апробатор визуально устанавливает принадлежность апробируемого сортового посева (посадки) к заявленному сорту (проводит сортовую идентификацию посева). Сортовая идентификация осуществляется в период вегетации, когда апробационные признаки сорта наиболее выражены.

34. Апробационные признаки сорта определяются в соответствии с официальным описанием сорта. При отсутствии официального описания сорта допускается использовать описание сорта, предоставленное его оригинатором.

Во внимание принимают апробационные признаки, которые в период предварительного обследования имеют явную выраженность.

35. Видовую идентификацию проводят на основании обследования растений сортового посева (посадки) по признакам их видовой принадлежности.

36. Для проведения сортовой или видовой идентификации, или идентификации типичности гибридов апробатор намечает линии прохода по посеву (посадке) согласно одной из схем осмотра сортового посева (посадки) во время предварительного обследования и для размещения пробных участков, приведенных в приложении № 4 к настоящему документу (далее – схема). Для определения однородности сортового посева (посадки) и принадлежности преобладающих растений сортового посева (посадки) к заявленному виду, сорту, гибриду апробатор проходит по намеченным линиям, предусмотренным выбранной схемой и визуально осматривает растения.

37. Если количество растений сортового посева (посадки), подлежащих апробации, менее 100, то при сортовой идентификации или идентификации типичности гибридов осматривают все растения сотового посева (посадки).

38. По результатам предварительного обследования сортового посева (посадки) апробатор выдает (при необходимости) заявителю рекомендации о проведении мероприятий по сохранению и улучшению сортовых качеств семян, в которых указывает выявленные недостатки, сроки и способы их устранения (форма рекомендации приведена
в приложении № 5 к настоящему документу).

39. Если недостатков по результатам предварительного обследования не выявлено или рекомендации о проведении мероприятий по сохранению и улучшению сортовых качеств семян выполнены своевременно и полностью, сортовой посев (посадка) признается пригодным для окончательного обследования, о чем делается отметка в журнале полевого обследования (приложения № 1 и 2).

40. Сортовой посев (посадка) признается непригодным для апробации и непригодным для использования на семенные цели в следующих случаях:

в сортовом посеве (посадке) на любом этапе апробации обнаружены карантинные объекты или ядовитые сорные растения;

пространственная изоляция для перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений не соответствует показателям минимальных норм, приведенных в таблице 1 или отсутствует разделительная полоса между посевами (посадками) других сортов (за исключением сортовых посевов эфиромасличных и лекарственных культур в отношении которых в акте апробации (полевой инспекции) после названия сельскохозяйственного растения вместо наименования сорта указывается "смесь", категория семян устанавливается "репродукционные семена (РС)", а этап воспроизводства – "последующая репродукция");

для сельскохозяйственных растений, в отношении которых установлены требования к сортовой чистоте, количество растений, относящихся к заявленному сорту, составляет для самоопыляющихся сельскохозяйственных растений менее 80 растений на 100 обследованных растений, для перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений – менее 75 растений на 100 обследованных растений (за исключением сортовых посевов эфиромасличных и лекарственных культур в отношении которых в акте апробации (полевой инспекции) после названия сельскохозяйственного растения вместо наименования сорта указывается "смесь", категория семян устанавливается "репродукционные семена (РС)", а этап воспроизводства – "последующая репродукция");

в сортовом посеве (посадке), содержащем менее 100 растений, выявлено хотя бы одно нетипичное заявленному сорту растение.

41. В случае выявления при предварительном обследовании сортовых посевов (посадок) нарушений севооборота, норм пространственной изоляции, засорения сорняками, поражения болезнями, повреждения вредителями в степени, при которой проведение видовых и сортовых прополок, фитопатологических прочисток является нецелесообразным, они признаются непригодными для апробации и (или) непригодными для использования на семенные цели, о чем делается соответствующая отметка в журнале полевого обследования (приложения № 1 и 2) и акте апробации (полевой инспекции) (приложение № 3 к настоящему документу).

3. Второй этап апробации – окончательное обследование

42. Второй этап апробации проводится после проведения предварительного обследования и признания сортового посева (посадки) пригодным для окончательного обследования.

43. Допускается проведение апробации одновременно с предварительным обследованием при условии соответствия сортового посева (посадки) требованиям к фитосанитарному состоянию, пространственной изоляции и однородности растений апробируемого сорта по апробационным признакам. При необходимости к апробации могут быть привлечены фитопатологи.

44. Окончательное обследование сортовых посевов (посадок) для определения сортовой чистоты, типичности посева (посадки) проводится путем визуального обследования растений на корню на пробных участках.

45. Для проведения окончательного обследования сортового посева (посадки) апробатор должен определить количество пробных участков и наметить их расположение в посеве (посадке).

46. При апробации сортовых посевов (посадок) лекарственных, эфиромасличных культур выделение пробных участков не осуществляют, а обследованию подлежит весь сортовой посев (посадка).

47. Пробные участки для окончательного обследования намечают произвольно при обходе поля (участка) посева (посадки) по одной из схем, приведенных в приложении № 4 к настоящему документу или иным образом так, чтобы они как можно более полно охватывали всю площадь сортового посева (посадки). Отступление от краев поля (участка) сортового посева (посадки) в глубину поля (участка) должно быть не меньше, чем ширина захвата уборочного агрегата.

48. При выборе мест размещения пробных участков допускается предварительно отмечать их длинными вешками (высотой 1,5 – 2,0 м), которые для наглядности обозначаются яркой краской, цветными лентами, флажками и (или) иными способами.

49. Размер пробного участка в случае узкорядного посева должен быть 10 м² и обеспечивать удобную и достоверную оценку растений.

50. Для оценки растений используются следующие размеры пробного участка: длина 5 м, ширина 2 м, позволяющие обеспечить доступ к каждой точке пробного участка без существенного повреждения расположенных на нем растений.

51. Для сельскохозяйственных растений, выращиваемых широкорядным способом (капуста, морковь, свекла, томат, огурец, тыква и другие), в случае, если густота стояния растений (стеблей) в сортовом посеве (посадке) составляет менее 200 000 растений (стеблей) на 1 гектаре (далее – га), апробатору необходимо определить пробные участки на рядках сортового посева (посадки) длиной по 20 погонных метров каждый. Пробные участки в таком случае размещаются равномерно по наиболее длинной диагонали сортового посева (посадки).

Например, при посадке капусты белокочанной по схеме 70х70 см на 20 погонных метров ряда будет приходиться около 30 растений, соответственно на 10 пробных участках количество обследованных растений составит 300 штук.

52. Количество пробных участков на обследуемом сортовом посеве (посадке) должно быть не менее 10, если его площадь не превышает 50 га. На каждые последующие полные или неполные 10 га, превышающие эту площадь, дополнительно выделяют один пробный участок.

Например, если площадь сортового посева (посадки) составляет 48 га, то достаточно выделить 10 участков. Если же площадь сортового посева (посадки) превышает 50 га, то на площади от 51 до 60 га оценку следует проводить на 11 участках, на площади от 61 до 70 га – на 12 участках, на площади от 71 до 80 га – на 13 участках.

53. В случае если площадь сортового посева (посадки) составляет менее 100 м², минимальное количество обследуемых растений должно быть не меньше четырехкратного количества растений, на которое, с учетом требований к сортовой чистоте сельскохозяйственных растений, может приходиться одно растение, нетипичное сорту, заявленному для апробируемого сельскохозяйственного растения.

Например, при требуемом показателе сортовой чистоты не менее 99,9% одно нетипичное растение приходится на 1000 обследованных растений. Минимальное количество обследуемых растений в таком случае составит 4000 растений, при показателе сортовой чистоты не менее 99,7% – 1333 растения, при показателе сортовой чистоты не менее 99,5% – 800 растений, при показателе сортовой чистоты не менее 99,0% – 400 растений.

54. Апробацию сортовых посевов (посадок) проводят в фазы развития растений, указанные в таблице 2, когда проявление апробационных признаков наиболее выражено. Для выявления растений других сортов и разновидностей (сортовых примесей) в апробируемом сортовом посеве (посадке) используются апробационные признаки сельскохозяйственного растения. При определении апробационных признаков сортов сельскохозяйственных растений в процессе апробации апробатор руководствуется признаками, установленными в методиках проведения испытаний сортов растений на отличимость, однородность и стабильность (ООС) соответствующего ботанического таксона, основанных на методиках Международного союза по охране новых сортов растений, и которые максимально выражены во время проведения апробации.

Таблица 2

Фазы развития сельскохозяйственных растений в момент проведения апробации

Название сельскохозяйственного растения	Фаза развития растений в момент проведения апробации
Анис обыкновенный	перед цветением и в период массового цветения
Арахис	уборочная спелость
Арбуз	при наступлении зрелости, выявлении сортовой окраски и образовании созревших семян у плодов на главной плети
Артишок	при технической спелости соцветий
Базилик огородный	перед цветением и в период массового цветения
Баклажан	при полной технической спелости и наличии биологической спелости плодов у 50% растений
Бамия	при наличии на растении плодов в технической спелости (молодые завязи) и единичных плодов в биологической спелости
Бобы кормовые	созревание нижних бобов
Бобы овощные	созревание нижних бобов
Брюква	при технической спелости корнеплодов
Вика посевная, яровая	два обследования: во время цветения; во время созревания бобов у основной части растений
Горох посевной и полевой (пелюшка)	созревание нижних бобов
Горох сахарных и лущильных сортов	созревание нижних бобов
Горчица сарептская и белая	приобретение семенами первых нижних стручков свойственной сорту окраски
Гречиха	не ранее побурения половины семян на растениях
Душица	перед цветением и в период массового цветения
Дыня	при наступлении зрелости и выявлении сортовой окраски и сетки, и образовании созревших семян у плодов на главной плети
Иссоп	перед цветением и в период массового цветения
Кабачок, цуккини, патиссон	при полной технической спелости и наличии биологической спелости плодов у 50% растений
Капуста кочанная	кочан сформирован, достиг нормальных для сорта размера и плотности, кроющие листья приобрели некоторый блеск
Капуста брюссельская	при полном сформировании не менее 50% кочанчиков на растении
Капуста цветная, брокколи	при полном сформировании соцветий (головок), но не позднее расхождения их у единичных растений
Капуста пекинская	полное сформирование розетки у листовых сортов или массового образования кочанов у кочанных сортов
Капуста листовая	при полном сформировании растений, когда единичные нижние листья начинают желтеть
Картофель, батат (сладкий картофель), топинамбур (подсолнечник клубненосный)	период цветения
Катран	в технической спелости корня
Кенаф	начало созревания первых коробочек у большинства растений
Клещевина	наступление уборочной спелости
Кольраби	при достижении стеблеплодом размера в диаметре 7–10 см
Конопля: двудомная однодомная	начало созревания единичных семян
	два обследования: в период бутонизации; в начале созревания единичных семян
Кориандр	два обследования: в технической спелости розетки листьев; перед цветением
Котовник	перед цветением и в период массового цветения
Кресс-салат	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Кукуруза (за исключением кукурузы сахарной): сорта, гибридные популяции, самоопыленные линии, простые и тройные гибриды, родительские формы участки гибридизации двойных, тройных, пятилинейных гибридов участки гибридизации сортолинейных, межсортовых и простых гибридов фуражного использования	восковая спелость или начало полной спелости начало цветения початков массовое цветение
Кукуруза сахарная	восковая спелость зерна
Кунжут	семена первых нижних коробочек приобрели свойственную им окраску
Лаванда	два обследования: в год закладки; во второй год жизни после ремонта во время цветения
Лафант анисовый	перед цветением и в период массового цветения
Лен-долгунец	от зеленой до ранней желтой спелости льна, бутонизация, цветение, ранняя желтая спелость
Лен масличный	наступление хозяйственной спелости, стадия созревания – желтая
Листовая горчица	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Лук-батун, лук-порей	при полной технической спелости
Лук репчатый	два обследования: при полном сформировании луковиц (начало подсыхания шейки и наружных чешуй); во время цветения
Люпин белый	начало цветения
Люпин желтый и узколистный	начало цветения
Майоран	перед цветением и в период массового цветения
Мангольд	при полной технической спелости
Маш	созревания нижних бобов
Мелисса лимонная	перед цветением и в период массового цветения
Морковь	два обследования: при технической спелости корнеплодов; во время цветения
Мята	перед цветением и в период массового цветения
Нут	созревания нижних бобов
Овес	начало восковой спелости
Огурец	при полной технической спелости и наличии биологической спелости плодов у 50% растений
Пастернак	при полной технической спелости
Перец	при полной технической спелости и наличии биологической спелости плодов у 50% растений
Петрушка	при полной технической спелости
Подсолнечник	созревание основной массы корзинок
Просо	после появления окраски цветочных пленок в верхней части метелок
Пшеница и полба	начало восковой спелости
Рапс и сурепица	семена первых нижних стручков приобрели свойственную сорту окраску
Ревень	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Редис	при технической спелости корнеплодов
Редька	при полной технической спелости корнеплодов
Репа	при технической спелости корнеплодов
Рис	начало полной спелости
Руккола	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Рожь	молочная или восковая спелость
Рыжик	семена первых нижних стручков приобрели свойственную сорту окраску
Салат кочанный	при массовом образовании кочанов не менее чем у 75% растений
Салат листовой	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Салатный цикорий	два обследования: при полном сформировании корнеплодов и листовой розетки; при выгонке в зимний период – когда кочанчик хорошо сформирован (плотный, удлиненный)
Сафлор	начало созревания семян
Свекла сахарная	начало созревания семян
Свекла столовая, листовая, кормовая	два обследования: при технической спелости корнеплодов во время цветения
Сельдерей	при полной технической спелости
Сорго	начало созревания семян
Соя	созревание нижних бобов
Спаржа	при технической спелости молодых побегов
Тимьян	перед цветением и в период массового цветения
Тмин	побурение плодов на центральном зонтике, в фазе технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у единичных растений)
Томат	при наличии спелых плодов у 20 – 50% растений
Травы кормовые бобовые	массовое цветение
Травы кормовые злаковые	колошение
Тритикале	восковая спелость
Турнепс	при полной технической спелости
Тыква	при наступлении зрелости и выявлении сортовой окраски, и образовании созревших семян у плодов на главной плети
Укроп	два обследования: при технической спелости; при побурении семян в центральном зонтике
Фасоль обыкновенная	созревание нижних бобов
Фасоль овощная и лима	созревание нижних бобов
Фенхель	два обследования: в технической спелости розетки листьев; перед цветением
Хлопчатник	два обследования: во время цветения, после удаления растений – опылителей; в конце стадии цветения, в начале созревания коробочек
Хрен	при технической спелости корня
Цикорий корневой	при полной технической спелости
Чеснок	два обследования: при полном сформировании луковиц (начало подсыхания шейки и наружных чешуй); во время цветения
Чечевица пищевая	созревание нижних бобов
Чина посевная	созревание нижних бобов
Шалфей мускатный	массовое цветение, техническая спелость розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у единичных растений)
Шпинат	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Щавель	при технической спелости розетки листьев (начало отрастания цветоносного стебля у отдельных растений)
Ячмень	начало восковой спелости

55. В случае отсутствия в сортовом посеве (посадке) растений, явно отличающихся по апробационным признакам от официального описания сорта, оценку по дополнительным признакам для сортовых семян категорий репродукционные семена (РС) и репродукционные семена для производства товарной продукции (РСт) допускается не проводить.

56. В случае явного отличия сортовых примесей по основным признакам, установленным в официальном описании апробируемого сорта, оценку растений апробируемого сорта по дополнительным признакам не проводят для семян всех категорий.

57. В ходе окончательного обследования сортового посева (посадки) каждый пробный участок обходят по периметру, тщательно осматривают и подсчитывают отдельно только те продуктивные (развитые) растения или их стебли, по которым определяется соответствие сортовых качеств сортовых посевов (посадок):

растения или стебли основного сорта апробируемого сельскохозяйственного растения;

растения или стебли сортовых примесей заявленного к апробации сельскохозяйственного растения;

растения или стебли других сельскохозяйственных растений, в том числе трудноотделимых;

растения или стебли сорных растений, в том числе трудноотделимых;

растения или стебли ядовитых сорных растений;

растения или стебли злостных сорных растений;

растения или стебли основного сорта, пораженные болезнями;

растения или стебли основного сорта, поврежденные (заселенные) вредителями.

58. Максимальные нормы засоренности сортовых посевов (посадок) трудноотделимыми видами сорных растений и трудноотделимыми видами сельскохозяйственных растений приведены в таблице 3.

Таблица 3

Максимальные нормы засоренности сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений трудноотделимыми видами сорных растений и трудноотделимыми видами сельскохозяйственных растений

Название сельскохо-зяйствен-ного растения	Максимальные нормы засоренности, %, не более
	трудноотделимыми сорными растениями		трудноотделимыми сельскохозяйственными растениями
	название	%, не более	название		%, не более
1	2	3	4		5
Анис обыкновен- ный	щетинник сизый, щетинник зеленый, подмаренник цепкий	3%	кориандр, укроп		0,5%
Бобовые травы другие (не поимено-ванные в иных сроках таблицы 3)	марь белая, щавель маленький, звездчатка развилистая, дрема беловатая, ромашка непахучая, щирица запрокинутая, герань маленькая	в ОС и ЭС – 3%; в РС1 – РС3, РСт – 7%	другие сельскохозяйст-венные растения и дикие виды бобовых трав		в ОС и ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3, РСт – 3%
Горох посевной	–	–	пелюшка, вика		в ОС и ЭС примесь пелюшки не допускается; в РС1 и РС2 – 0,5%; в РС3 и РСт – 1%; суммарно вики и пелюшки – 3 %
Горох полевой	–	–	горох посевной		в ОС и ЭС – не допускается
Горчица белая	горчица полевая, сурепка обыкновенная, редька дикая, подмаренник цепкий	5%	рапс, горчица сарептская, просо, плодоносящие растения редьки, капусты, редиса		3%
Горчица сарептская	горчица полевая, сурепка обыкновенная, редька дикая, подмаренник цепкий	5%	рапс, горчица белая, просо, плодоносящие растения редьки, капусты, редиса		3%
Гречиха	гречиха татарская, редька дикая, гречишка вьюнковая	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,1%; в РС1 – 0,2%; в РС2 и РС3 – 0,3%, в РС – 0,5%	пшеница, ячмень, тритикале		в ОС – не допускается; в ЭС – 0,2%; в РС1 – 0,2%; в РС2-3 – 0,5%; в РС4 и последующие – 0,5 %
Злаковые травы другие (не поименован-ные в иных строках таблицы 3)	фиалка полевая, марь белая, щавель воробьиный, торица обыкновенная, незабудка полевая, черноголовка обыкновенная, подмаренник мягкий, звездчатка средняя, ромашка непахучая, метлица обыкновенная, тысячелистник, поповник	ОС и ЭС – 3%, в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	другие виды трав		ОС и ЭС – 2%, в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
Клевер гибридный	марь белая, щавель маленький, звездчатка развилистая, дрема беловатая, ромашка непахучая, щирица запрокинутая, герань маленькая	в ОС и ЭС – 3%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	другие сельскохозяйст-венные растения и дикие виды бобовых трав		в ОС и ЭС – 2%, в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
			тимофеевка		в ОС и ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
Клевер луговой	марь белая, щавель маленький, звездчатка развилистая, дрема беловатая, ромашка непахучая, щирица запрокинутая, герань маленькая	в ОС и ЭС – 3%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	другие сельскохозяйст-венные растения и дикие виды бобовых трав		в ОС – 1%; в ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
Клевер ползучий	марь белая, клевер пашенный, звездчатка средняя, дрема беловатая, щавель воробьиный, подорожник большой, герань маленькая, щирица запрокинутая, подмаренник мягкий	ОС и ЭС – 3%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	другие сельскохозяйст-венные растения и дикие виды бобовых трав		в ОС и ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
			тимофеевка		в ОС и ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
Клещевина	–	–	дурнишник		3%
Конопля: однодомная южная южная созревающая	дикая конопля дикая конопля дикая конопля	5% 5% 5%	обычная посконь среднерусская конопля среднерусская и южная конопля		3% 3% 3%
Кориандр	гречишка вьюнковая, подмаренник цепкий, мышей, просо куриное	3%	анис, укроп		5%
Лен масличный, лен долгунец	гумай	3%	–		–
Люпин желтый, белый и узколистный	–	–	примесь алкалоидных семян в ОС и ЭС – 0,5%, в РС – 3%, у горького люпина – не нормируется
Люцерна посевная	подорожник ланцетолистный, морковь дикая, щетинник сизый и зеленый, щирица, марь белая и многосемянная, сурепица, просо колосовидное	в ОС и ЭС – 3%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	другие сельскохозяй-ственные растения и дикие виды бобовых трав	в ОС – 1%; в ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
Мята	дикорастущие виды мяты	–	длиннолистная мята, драголюб, приднестров-ская мята	–
Овес	овсюг, овес щетинистый и триходесма седая	в ОС не допускается; ЭС – 0,1%; РС1 – 0,2%; РС2-3 – 0,3%, РС последую-щие и РСт – 0,5%	ячмень, рожь пшеница, тритикале	в ОС – не допускается; ЭС – 0,2%; РС1 – 0,2%; РС2-3 – 0,5%, последующие – 0,5%
Просо	щетинник сизый, тысячеголов, гумай, просо рисовое и крупноплодное, синеглазка, гелиотроп волосистый (опушенный), просо куриное, вьюнок полевой, вязель разноцветный	в ОС– не допускается; в ЭС – 0,1%; в РС1 – 0,2%; в РС2 и РС3 – 0,3%; в РС последующих и РСт – 0,5 %; общее (в сумме) засорение всеми трудноот-делимыми сорными растениями – 3%	–	–
Пшеница	софора лисохвостная, софора толстоплодная, головчатка сирийская, синеглазка, гречиха татарская	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,1%; в РС1– 0,2%; в РС2 и РС3 – 0,3%; в РС последующих и РСт – 0,5%; общее (в сумме) засорение посева всеми трудноот-делимыми сорными растениями – 3%	в яровой – ячмень, гречиха, тритикале; овес, в озимой – рожь, ячмень, тритикале	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,2%; в РС1 – 0,2%; в РС2 и РС3 – 0,5%; в РС – 0,5%
Рапс	горчица полевая, сурепка обыкновенная, редька дикая, подмаренник цепкий	5%	сурепица, горчица сарептская, горчица белая, просо, редька масличная, капуста, редис, гречиха посевная	3%
Рис	остистые формы ежовника крупноплодного, просо рисовое, монохория Корсакова, просо куриное	не нормируются, в акте апробации делается отметка о засоренности	примесь краснозерных форм риса	в ЭС – не допускается, в РС1 и РС2 – 0,5%, в РС3 и РС – 1,0%
			пшеница, ячмень	не нормируется, в акте апробации делается отметка
Рожь	кострец ржаной, софора толстоплодная	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,1%; в РС1 – 0,2%; РС2 и РС3 – 0,3%; в РСт – 0,5%	пшеница, ячмень, тритикале	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,2%; в РС1 – 0,2%; РС2 и РС3 – 0,5%; в РСт – 0,5%
Рыжик	горчица полевая, сурепка обыкновенная, редька дикая, подмаренник цепкий	5%	рапс, горчица сарептская, горчица белая, просо, редька масличная, капуста, редис	3%
Суданская трава	сорго алеппское (гумай)	в ОС и ЭС – 3%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	сорго-суданковые гибриды, сорго других групп	в ОС и ЭС – 2%, в РС – 3%
Сурепица	горчица полевая, сурепка обыкновенная, редька дикая, подмаренник цепкий	5%	рапс, горчица сарептская, горчица белая, просо, плодоносящие растения редьки, капусты, редиса, рыжик	3%
Тимофеевка	фиалка полевая, марь белая, щавель воробьиный, торица обыкновенная, незабудка полевая, черноголовка обыкновенная, подмаренник мягкий, звездчатка средняя, ромашка непахучая, метлица обыкновенная, тысячелистник, поповник	в ОС и ЭС – 3%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 7%	другие сельскохозяй-ственные растения и дикие виды бобовых трав	в ОС и ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
			клевер ползучий и гибридный	в ОС и ЭС – 2%; в РС1, РС2, РС3 и РСт – 3%
Тмин	–	–	фенхель, укроп	0,5%
Тритикале	овсюг, софора лисохвостная и толстоплодная, головчатка сирийская, гречиха татарская	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,1%; в РС1 – 0,2%; в РС2 и РС3 – 0,3%; в РСт – 0,5%	пшеница, рожь, ячмень	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,2%; в РС1 – 0,2%; в РС2, РС3 и РСт – 0,5%
Фенхель	–	–	тмин, укроп	0,5%
Чечевица пищевая	–	–	вика плоско-семянная, софора лисохвостная и толстоплодная	в ОС и ЭС – не допускается; в РС1, РС2, РС3 – 2%; в РСт – не нормируется
Шалфей мускатный	мышей, гречишка, подмаренник, вьюнок	3%	–	–
Ячмень	овсюг, софора толстоплодная, синеглазка, дикая редька, триходесма седая	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,1%; в РС1 – 0,2%; в РС2 и РС3 – 0,3%; в РСТ – 0,5%	пшеница, овес, тритикале, рожь	в ОС – не допускается; в ЭС – 0,2%; в РС1 – 0,2%; РС2 и РС3 – 0,5%; в РСт – 0,5%

59. К злостным сорным растениям относятся: гумай, софора лисохвостная, софора толстоплодная, сыть круглая, паспалюм двурядный, синеглазка, шерстяк волосистый, бодяк полевой, осот полевой, молокан татарский, вьюнок полевой, молочай лозный, клоповник крупковидный, пырей ползучий, острец, овсюг.

60. К ядовитым сорным растениям относятся: триходесма седая, гелиотроп волосистоплодный, чемерица белая, болиголов пятнистый, белена черная, лютик ползучий, лютик едкий, лютик ядовитый, жеруха лекарственная.

61. При превышении максимально допустимых норм поражения болезнями сортовых посевов (посадок), установленных в таблице 4 сортовой посев (посадка) признается непригодным для использования на семенные цели.

Таблица 4

Максимально допустимые нормы поражения болезнями
сортовых посевов (посадок)

Название сельскохозяй-ственного растения	Название болезней	Степень пораженности болезнями, %, не более
		категория семян
		ОС, ЭС	РС		РСт
1	2	3	4		5
Анис обыкновенный	бактериоз	25%
Арбуз	угловатая пятнистость	5%	10%	10%
Арахис	болезни увядания, желтуха, серая, мокрая гниль бобов	не нормируется
	южная склероциальная гниль бобов	не допускается
Базилик эвгенольный	Фузариоз	0,1%
Баклажан	сухая гниль плодов	ЭС – 5%	10%		10%
Горох сахарных и лущильных сортов	аскохитоз	ЭС – 15%	25%		25%
	бактериоз	ЭС –10%	20%		20%
Гречиха	фузариоз, вирусный ожог, серая гниль	в совокупности заболеваний – 30%
Дыня	угловатая пятнистость	ЭС – 5%	10%		10%
Капуста	сосудистый бактериоз	не допускается	10%		10%
	альтернариоз	ЭС – 10%	30%		30%
	фомоз (сухая гниль)	ЭС – 10%	15%		15%
Картофель	вирусные болезни (симптомы проявления тяжелых форм мозаики (YBK) и вирус скручивания листьев картофеля (ВСЛК))	ОС – 0,4%, ЭС – 1%; для материала in vitro и мини-клубней – не допускается	2%		2%
Клещевина	фузариозное увядание, серая и белая гниль	0,2%	0,5%
Конопля	заразиха	не допускается	–		–
Кориандр	рамуляриоз	3%
	фузариоз	5%
	бактериоз	25%
Кукуруза	бель, фузариоз, нигроспороз, красная и серая гниль	не более 300 штук пораженных зерновок на 100 початков	не более 500 штук пораженных зерновок на 100 початков
Кунжут	болезни увядания	не нормируется
Лаванда	септориоз, корневая гниль	не допускается	–		–
Лен-долгунец	фузариоз, полиспороз, аскохитоз, антракноз, пасмо (септориоз)	в совокупности заболеваний – 30%
Люпин белый, желтый, узколистный	антракноз	не допускается	–		–
Морковь	альтернариоз	10%	10%		10%
	фомоз (сухая гниль)	5%	10%		10%
	бурая пятнистость листьев	10%
	бактериоз	ЭС – 10%	15%		15%
Мята	вирусное израстание	не допускается
Овес	головня пыльная и покрытая (в сумме)	не допускается	РС1 – не допускается; РС2 – 0,1%; РС последую-щих репродук- ций – 0,3%		0,5%
Огурец	угловатая пятнистость	ЭС – 5%	10%		10%
Подсолнечник	сухая и серая гнили, склеротиниоз, ложная мучнистая роса, заразиха	не нормируется
Просо	головня обыкновенная	не допускается	РС1 – 0%; РС2 и РС последующих репродук- ций – 0,3%		0,5%
Пшеница и полба	стеблевая головня	не допускается
	пыльная головня	не допускается	РС1 – 0; РС2 и последующих репродук- ции – 0,1%		0,5%
	головня	не допускается	РС1 – 0; РС2 и последующих репродук- ций – 0,1%		0,3%
Рис	твердая головня	не допускается	не нормируется
	рисовый афеленх	не допускается	не нормируется
Рожь	головня твердая и стеблевая (в сумме)	не допускается	РС1 – 0; РС2 и последующих репродук- ции – 0,3%		0,5%
Свекла сахарная	Пероноспороз	пораженных растений –2,5 %	пораженных растений – 5%
	мозаика, ржавчина, ризоктониоз, вирусная желтуха, фузариоз
Свекла (столовая, листовая, кормовая)	пероноспороз	поражение пероноспорозом: растений первого года жизни – 5%; растений второго года жизни – 2,5%
	ржавчина, ризоктониоз, вирусная желтуха, корневые гнили	–
Свекла столовая	ложная мучнистая роса	ЭС – 5%	15%
	туберкулез	ЭС – 5%	15%
	фомоз	ЭС – 5%	10%
Сорго	пыльная головня	не допускается	РС1 – 0; РС2 и последующие репродук- ции – 0,3%		0,5%
Соя	фузариоз, аскохитоз, белая гниль	не нормируется
Томат	бактериальный рак	ЭС – 5%	10%
	черная бактериаль-ная пятнистость	ЭС – 10%	15%
	вирусные болезни	ЭС – 5%	10%
Тмин	мучнистая роса	не допускается
Тритикале	стеблевая головня	не допускается
	пыльная, твердая головня (в сумме)	не допускается	РС1 и РС2 – 0,1%; РС последующих репродук- ций – 0,3%		0,5%
Фасоль овощная	антракноз	ЭС – 15%	25%
Фенхель	церкоспороз	не допускается
Хлопчатник	вертициллезный вилт	на растениях – не более 5%;
	гоммоз	на растениях – не более 5%; на плодоэлементах – не допускается
	фузариозный вилт	не допускается
Шалфей мускатный	корневая гниль, фузариоз, мучнистая роса	не допускается
Ячмень	пыльная головня	не допускается	РС1 и РС2 –0,1%; РС последующих репродук- ций – 0,3%		0,5%
	твердая головня	не допускается	РС1 и РС2 –0,1%; РС последующих репродук- ций – 0,3%		0,5%

62. Участки гибридизации сортовых посевов (посадок) должны быть оценены с учетом соблюдения предписанной схемы и сроков посева родительских компонентов и требуемого уровня мужской стерильности растений материнского компонента.

63. Наблюдения за опылением проводят на специальных пробных участках путем тщательного осмотра материнского и отцовского родительского компонента гибридного сорта.

64. Специальные пробные участки в количестве не менее 10 штук размещают равномерно в рядках материнского и отцовского компонентов по наиболее длинной диагонали обследуемого сортового посева (посадки).

65. При проведении наблюдений за опылением учитывают только те растения материнского компонента, которые имеют рыльца пестика, способные к восприятию пыльцы, и (или) фертильные мужские цветки (соцветия) или пыльники.

В группу фертильной примеси в растениях стерильного материнского компонента относят только те растения, которые имеют фертильные мужские цветки (соцветия) или пыльники независимо от состояния рылец пестика.

66. У кукурузы и сорго в группу стерильных растений материнского компонента относят также те растения, которые выбросили рыльца пестика до начала цветения метелки при условии кастрации растений.

67. Растения, пригодные для обследования на специальном пробном участке, осматривают все подряд. Не допускается начинать обследование с фертильных растений материнского компонента или с растений, на которых удаление мужских цветков (соцветий) не проведено должным образом.

68. При первом наблюдении за опылением проводят точный учет цветущих растений материнского компонента: с рыльцами, готовыми к восприятию пыльцы, и (или) цветущими мужскими цветками (соцветиями) (стерильными или фертильными), и определяют их процентное содержание.

69. При обнаружении в посеве стерильного материнского компонента фертильных растений сверх норматива или некачественно удаленных мужских цветков (соцветий) апробатор оформляет рекомендации о проведении мероприятий по сохранению и улучшению сортовых качеств семян сельскохозяйственных растений, где указывает выявленные недостатки, сроки и способы их устранения.

70. При проведении последующего наблюдения за опылением апробатор проверяет фактическое выполнение рекомендаций о проведении мероприятий по сохранению и улучшению сортовых качеств семян, о чем делает пометку в журнале полевого обследования (приложение № 2 к настоящему документу).

71. Результаты обследований на каждом пробном и (или) специальном пробном участке заносятся в журнал полевого обследования (приложения № 1 и 2).

72. По результатам апробации апробатор устанавливает категорию и этап воспроизводства (размножения, репродукцию) семян сельскохозяйственных растений на основании представленных ему документов, содержащих сведения о сортовых качествах высеянных семян с учетом установленной в ходе апробации сортовой чистоты сортового посева (посадки).

73. В случае несоответствия показателей сортовой чистоты требованиям законодательства государств-членов сортовые посевы (посадки) могут переводиться в соответствии с полученными результатами в более низкую категорию (этап воспроизводства, этап размножения, репродукцию) (например, оригинальные семена могут быть переведены в элитные, элитные – в первую репродукцию).

74. Результаты апробации сортовых посевов (посадок) дополняются результатами проверок сортовых качеств высеянных семян, проводимых методом грунтового контроля (грунтовой оценки) семян (при наличии апробируемого вида сельскохозяйственного растения в перечне сельскохозяйственных растений и категорий семян, в отношении которых оценка сортовых качеств семян методом грунтового контроля (грунтовой оценки) является обязательной в соответствии законодательства государства-члена).

75. Сортовой посев (посадка) признается пригодным для использования на семенные цели только в случае, если сортовые качества семян (сортовая чистота или типичность) соответствуют требованиям, установленным законодательством государства-члена.

76. Сортовой посев однолетних и многолетних злаковых и бобовых трав и других сельскохозяйственных растений, семена которых высевают узкорядным способом может быть признан пригодным на семенные цели если выявлены примеси:

для оригинальных (ОС) и элитных семян (ЭС) – не более 1 нетипичного заявленному сорту растения на 30 м² обследованного сортового посева (посадки),

для репродукционных семян – не более 1 нетипичного заявленному сорту растения на 10 м² обследованного сортового посева (посадки).

77. Сортовой посев сельскохозяйственных растений, семена которых высевают широкорядным способом может быть признан пригодным на семенные цели если выявлены примеси:

для оригинальных (ОС) и элитных (ЭС) семян – не более 1 нетипичного заявленному сорту растения на 60 погонных метрах обследованного сортового посева (посадки);

для репродукционных (РС) семян – не более 1 нетипичного заявленному сорту растения на 20 погонных метрах обследованного сортового посева (посадки).

78. На участках гибридизации и участках родительских компонентов сортов-гибридов первого поколения не допускается наличие растений мужского компонента в рядках материнского компонента.

В случае обнаружения растений мужского компонента в рядках сортового посева (посадки) материнского компонента апробатор выдает заявителю рекомендации о проведении мероприятий по сохранению и улучшению сортовых качеств семян, в котором обязывает в срок до начала цветения растений мужского компонента организовать сплошное удаление таких растений в рядках материнского компонента.

79. Указанное требование не касается сортовых посевов ржи и других сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений в случае, если мужские и женские компоненты высеяны вместе в одном рядке согласно предписанной схеме производства семян.

80. В случае обнаружения факта невыполнения или неполного выполнения мероприятий по улучшению состояния сортовых посевов (посадок) согласно выданным заявителю рекомендациям сортовой посев (посадка) признается непригодным для использования на семенные цели.

81. При проведении (в случае необходимости) сравнительной оценки результатов апробации предельные расхождения результатов определения показателей сортовой чистоты и других показателей, в отношении которых установлены требования к сортовым качествам семян составляют:

при производстве оригинальных семян – 0,1%;

при производстве элитных семян – 0,2%;

при производстве репродукционных семян – 0,3%.

82. Для перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений (за исключением родительских компонентов сортов-гибридов первого поколения и гибридов первого поколения) указанные предельные расхождения увеличивают вдвое.

83. При выявлении на любом этапе апробации несоответствия фактических показателей сортовых качеств семян сельскохозяйственных растений установленным законодательством государств-членов требованиям, несоблюдения требований к пространственной изоляции посевов (посадок), требований к разделительной полосе или другим показателям, определяемым в ходе апробации, учет остальных показателей может не производится.

V. Определение фактического показателя сортовой чистоты (сортовой типичности) сортовых посевов (посадок)

84. Значение сортовой чистоты, сортовой типичности обследованного сортового посева (посадки) рассчитывают по результатам обследования всех пробных участков и выражают как отношение числа растений (стеблей) апробируемого сорта к общему числу растений (стеблей) вида, к которому относится сорт.

85. Для установления густоты стояния продуктивных растений или их стеблей на пробном участке растения или их стебли подсчитывают на одном погонном метре рядка (строки) каждого пробного участка или на 0,5 м² каждого пробного участка в случае, если посев семян сельскохозяйственных растений осуществлен сплошным способом или вразброс.

86. Густоту стояния продуктивных растений или стеблей на одном пробном участке 10 м² (Р_уч) в штуках при рядовом посеве определяют по формуле:

где:

М_пог – количество продуктивных растений или стеблей апробируемого сельскохозяйственного растения на одном погонном метре рядка (строки) пробного участка (шт.);

Ш – ширина междурядья (см).

87. Густоту стояния продуктивных растений или стеблей (P_га) в шт./га определяют при рядовом посеве по формуле:

где:

(M_пог) – суммарное количество растений или стеблей на одном погонном метре рядка (строки) всех пробных участков (шт.);

К_уч – количество всех пробных участков (шт.).

88. Для сельскохозяйственных растений, высеянных разбросным или сплошным посевом, Р_уч и Р_га вычисляется по формулам:

Р_уч = 20 х М_кв,

Р_га = 20 000 x (М_кв)/Р_уч,

где:

М_кв – количество продуктивных растений или стеблей апробируемого сельскохозяйственного растения на 0,5 м² пробного участка, шт.

89. Если густота стояния растений или стеблей (Р_га) больше 11 000 000 растений или стеблей, то соответствие сортовой чистоты семян сортового посева (посадки) требованиям к сортовой чистоте сельскохозяйственных растений определяют путем сравнения фактического показателя сортовой чистоты, рассчитанного как отношение количества типичных сорту растений (стеблей) к общему количеству обследованных растений (стеблей) на пробных участках, с установленным показателем сортовой чистоты (в процентах).

90. В случае, если количество растений на обследуемой площади сортового посева (посадки) меньше, чем необходимо для определения сортовой чистоты с учетом требований для заявленной категории семян, то для признания сортового посева (посадки) пригодным на семенные цели количество растений, типичных заявленному сорту, должно составлять 100 %.

91. В остальных случаях, когда густота стояния растений или стеблей (Р_га) составляет более 200 000 и менее 11 000 000, оценку соответствия сортовой чистоты семян сортового посева (посадки) установленным требованиям осуществляют по таблицам приложений № 6 и 7 к настоящему документу.

В приложениях № 6 и 7 указано максимальное количество продуктивных растений или стеблей растений, относящихся к отличающимся по апробационным признакам от стеблей заявленного к апробации сорта сельскохозяйственного растения (далее – сортовая примесь).

Для установления показателя сортовой чистоты необходимо выбрать строку, в которой указано значение, максимально приближенное к фактической (рассчитанной) густоте стояния продуктивных растений (стеблей). В выбранной строке в соответствующем нормируемому показателю сортовой чистоты столбце будет указано суммарное количество максимально допустимых сортовых примесей. Если указанное в таблице значение меньше или равно сумме фактически выявленных сортовых примесей, то сортовая чистота сортового посева (посадки) соответствует нормируемому показателю. В случае превышения табличного значения категория семян может быть установлена в соответствии с фактическим содержанием сортовых примесей, не превышающим табличное значение для нормируемого показателя сортовой чистоты.

Если количество обследованных пробных участков площадью 10 м² больше 10, то для пользования таблицей требуется рассчитать ожидаемое количество сортовых примесей на 10 пробных участках площадью по 10 м² методом пропорции. Например, если на 12 пробных участках количество сортовых примесей составило 64 растения, то ожидаемое количество сортовых примесей (СП) на 10 пробных участках составит:

где:

ОСП – ожидаемое количество сортовых примесей на 10 пробных участках площадью по 10 м² каждый;

КСП – количество сортовых примесей (растений) на пробных участках, число которых превышает 10 и площадь каждого из которых составляет по 10 м² каждый;

КПУ – количество пробных участков.

Пример 1.

Рассчитанная густота стояния продуктивных стеблей овса составляет 1 425 558 шт./га, что максимально соответствует строке 1 500 000 в столбце "Густота стояния стеблей на площади (Рга)" приложения № 6. При заявленной категории урожая семян – "элитные семена (ЭС)", для которой требуемый показатель сортовой чистоты составляет не менее 99,7%, предельно допустимое количество сортовых примесей составит 66 штук. Если фактическая сумма нетипичных сорту растений при обследовании 10 пробных участков по 10 м² составит 56 растений (то есть не превышает 66 штук), установленный показатель сортовой чистоты составит не менее 99,7%, что соответствует требуемому показателю сортовой чистоты для заявленной категории семян "элитные семена (ЭС)".

Пример 2.

Рассчитанная густота стояния продуктивных стеблей ячменя составляет 2 106 013 шт/га, что соответствует строке 2 100 000 в столбце "Густота стояния стеблей на площади (Рга)" приложения № 6. При проведении окончательного обследования сортового посева на заявленную категорию семян – "элитные семена" обнаружено на 10 пробных участках площадью по 10 м² всего 95 штук нетипичных апробируемому сорту продуктивных стеблей.

При заявленной категории урожая семян – "элитные семена" показатель сортовой чистоты для которой составляет не менее 99,7%, максимально допустимое количество нетипичных продуктивных стеблей должно быть не более 87 штук. По данному показателю посев не соответствует категории "элитные семена". Учитывая, что количество сортовых примесей не превышает значение 110 штук стеблей, показатель сортовой чистоты сортового посева устанавливается как не менее 99,6%, что допускается для семян ячменя категории "репродукционные семена (РС)", для которой предусматривается показатель не менее 98,0%. Таким образом, обследуемый сортовой посев (посадка) может быть признан пригодным на семенные цели с установленной категорией репродукционных семян – "первая репродукция".

92. Соответствие сортовой чистоты семян сортового посева (посадки) установленным требованиям при площади посева менее 100 м² или при густоте стояния растений или стеблей менее 200 000 определяют по таблицам 5 и 6.

Таблица 5

Оценка соответствия сортовой чистоты семян при густоте стояния стеблей (Р_га) менее 200 000 (используется при обследовании продуктивных стеблей)

Количество стеблей, шт.	Показатели сортовой чистоты сельскохозяйственных растений, %, не менее
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	максимально допустимое количество сортовых примесей (шт.) при требуемом показателе сортовой чистоты сельскохозяйственных растений
100	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	10	12	19
200	-	-	-	-	-	-	-	-	-	10	13	13	14	16	19	32
400	-	-	-	-	-	-	-	10	11	16	21	22	23	27	32	57
500	-	-	-	-	-	-	10	12	13	19	25	26	27	33	39	69
600	-	-	-	-	-	11	12	13	14	22	28	30	32	38	45	80
800	-	-	-	-	10	13	14	16	18	27	36	38	40	48	57	103
1000	-	-	-	10	12	15	16	19	21	33	43	45	48	57	69	126
1400	-	-	11	13	15	19	21	25	27	43	57	60	63	76	93	171
2000	-	10	13	16	19	25	28	33	35	58	77	81	86	104	127	237
4000	10	16	22	28	33	43	48	58	63	105	141	150	159	194	238	451
8000	16	28	38	48	58	77	86	105	114	194	264	282	299	368	453	872

93. При требованиях к сортовой чистоте, отличающихся от требований, указанных в таблицах 5 и 6 настоящего документа, расчет максимально допустимого количества сортовых примесей ведут согласно расчету биноминального распределения вероятностей Бернулли для фактически выявленной густоты стояния растений и требуемого значения сортовой чистоты при =0,05. Это позволяет с высоким уровнем достоверности (95,0%) избежать риска ошибочного установления непригодности сортового посева (посадки) на семенные цели. Например, для показателя сортовой чистоты 99,9 %, когда предел неоднородности посева составляет 1 растение сортовой примеси на 1000 обследованных растений, риск ошибочного установления пригодности сортового посева (посадки) на семенные цели при выявлении 8 растений сортовых примесей на 4 000 обследованных составляет менее 5% (<0,05). При обследовании большего числа растений, чем требуется по правилу 4n, риск принятия ошибочного решения уменьшается, при уменьшении числа обследованных растений, наоборот, увеличивается.

Таблица 6

Оценка соответствия сортовой чистоты семян
при густоте стояния растений (Р_га) менее 200 000
(используется при обследовании продуктивных растений)

Количество растений, шт.	Показатели сортовой чистоты сельскохозяйственных растений, %, не менее
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,5	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	максимально допустимое количество сортовых примесей (шт.) при требуемом показателе сортовой чистоты сельскохозяйственных растений
100	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	7	9	15
200	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	7	10	10	11	13	15	27
300	-	-	-	-	-	-	-	-	-	8	10	13	14	15	18	21	39
400	-	-	-	-	-	-	-	8	8	10	13	17	18	19	23	27	50
500	-	-	-	-	-	-	8	9	10	12	15	20	22	23	27	33	61
600	-	-	-	-	-	8	9	10	11	14	18	24	25	27	32	39	72
800	-	-	-	-	8	10	11	13	14	18	23	30	32	34	41	50	94
1000	-	-	-	8	9	12	13	15	17	22	28	37	39	41	50	62	116
1400	-	-	8	10	12	15	17	20	22	29	37	50	53	56	68	84	159
2000	-	8	10	13	15	20	23	28	30	39	51	68	73	77	95	116	222
4000	8	13	18	23	28	37	42	51	55	73	95	129	138	147	181	223	431
8000	13	23	32	42	51	69	77	95	104	138	181	249	265	282	349	432	844

94. Засоренность посева трудноотделимыми сельскохозяйственными растениями (Б), в %, определяют по формуле:

где:

б – количество продуктивных растений или стеблей, относящихся к трудноотделимым сельскохозяйственным растениям, шт.

95. Засоренность посева трудноотделимыми сорными растениями (В), в %, определяют по формуле:

где:

в – количество растений или стеблей трудноотделимых сорных, шт.

96. Пораженность сортового посева (посадки) болезнями (Г), в %, определяют по формуле:

где:

г – количество растений или стеблей апробируемого сельскохозяйственного растения, пораженных болезнями, шт.

97. Поврежденность (заселенность) сортового посева вредителями (Д), в %, определяют по формуле:

где:

д – количество растений или стеблей апробируемого сельскохозяйственного растения, поврежденных (заселенных) вредителями, шт.

VI. Оформление документов

98. Оформление акта апробации (полевой инспекции) осуществляется в срок, не превышающий 3 рабочих дня со дня завершения проведения апробации сортовых посевов (посадок).

99. Акт апробации (полевой инспекции) заполняется с использованием электронных печатающих устройств на русском языке и на государственном языке государства-члена (если это предусмотрено законодательством государства-члена).

100. Регистрационный номер акта апробации (полевой инспекции) формируется в следующем порядке:

XX. XX. XXXX…– год оформления.

1 2 3 4

где:

позиция 1 – 2-значный буквенный код государства-члена в соответствии с классификатором стран мира;

позиция 2 – 2-значный цифровой код региона (области) государства-члена (от 01 до 99), формируемый в соответствии с законодательством государства-члена;

позиция 3 – регистрационный номер акта апробации (полевой инспекции), формируемый в соответствии с законодательством государства-члена с использованием цифр от 01 до n…;

позиция 4 – год оформления акта апробации (полевой инспекции).

Например:

RU. 32. 0123…– 2019

101. В случае, когда акт апробации (полевой инспекции) составляется в 3 экземплярах, один из них передается заявителю, второй – апробатору, третий – в организацию государства-члена, осуществляющую в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг на проведение полевой апробации (полевой инспекции) сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений. В случае, когда акт апробации (полевой инспекции) оформляется в 2 экземплярах (если апробатор является представителем организации государства-члена, осуществляющей в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг на проведение полевой апробации (полевой инспекции) сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений) один из них передается заявителю, второй хранится у апробатора и (или) в организации, осуществляющей в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг на проведение полевой апробации (полевой инспекции) сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений.

102. Тарные этикетки, результаты грунтового контроля (грунтовой оценки) хранятся у заявителя, журналы полевого обследования и акты апробации – у апробатора.

103. Сроки хранения журналов полевого обследования, тарных этикеток, актов апробации (полевой инспекции) составляют:

для оригинальных (ОС) и элитных семян (ЭС) – 6 лет;

для репродукционных семян (РС, РСт) – 3 года;

для семян родительских форм гибридных сортов (гибридов) – 6 лет.

ПРИЛОЖЕНИЕ № 1 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

ЖУРНАЛ ПОЛЕВОГО ОБСЛЕДОВАНИЯ сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений, за исключением сортовых посевов (посадок) гибридов первого поколения

Регистрационный номер сортового посева (посадки)

Дата начала полевой апробации

1. Сведения о заявителе:

1.1. полное наименование юридического лица или фамилия, имя, отчество (при наличии) физического лица:

1.2. адрес юридического лица, регистрации по месту жительства (месту пребывания) физического лица:

1.3. номер телефона, адрес электронной почты:

2. Сведения о лице, проводившем полевую апробацию:

2.1. фамилия, имя, отчество (при наличии), должность, место работы:

2.2. номер телефона, адрес электронной почты:

3. Сведения о семенах, использованных для посева (посадки) и о посеве (посадке):

3.1. название рода, вида, наименование сорта сельскохозяйственного растения:

3.2. категория, этап воспроизводства (репродукция) высеянных семян:

3.3. номер партии высеянных семян:

3.4. номер и дата выдачи документа о качестве высеянных семян:

3.5. происхождение высеянных семян:

3.6. количество высеянных семян (единиц):

3.7. площадь, место расположения и номер поля, участка посева (посадки):

3.8. дата посева (посадки):

3.9. сельскохозяйственные растения, предшествующие посеву (посадке):

3.10. метод определения сортовой чистоты или сортовой типичности сельскохозяйственного растения:

Х

обследова-ние посева

грунтовой контроль (грунтовая оценка)

лабораторный сортовой контроль

3.11. Проведено прочисток (видовых, сортовых), шт. _______________________________

4. Результаты предварительного обследования посева (посадки):

4.1. наличие разделительной полосы между посевами (посадками):

имеется _______ м

отсутствует

не требуется

4.2. выполнение рекомендаций о сохранении и улучшении сортовых качеств сельскохозяйственных растений:

выполнены

выполне-ны частично

не выполнены

4.3. пространственная изоляция:

соответ-ствует ___ м

не соответствует

4.4. схема осмотра сортового посева (посадки) (номер схемы согласно Приложению № 4 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений)

4.5. фаза развития апробируемого сельскохозяйственного растения

4.6.

заключение о пригодности посева (посадки) для окончательного обследования

пригоден

непригоден

5. Результаты окончательного обследования посева (посадки)

5.1.

Количество выделенных пробных участков:

шт.

5.2.

Фактически выявленные показатели сортовых качеств семян сельскохозяйственного растения при подсчете на пробных участках: ________________________________________________________________________ Даты проведения обследований: ________________________________________________________________________

№ пробного участка

Оцениваемые нормируемые показатели, количество (шт.):

продуктивных растений или стеблей заявленного сельскохозяйствен-ного растения

продуктивных растений или стеблей других сельскохозяйст-венных растений

сорных растений (с указанием наименования сорного растения)

на 1 п.м. или 0,5 кв.м.

сортовых примесей с указанием наиболее отличимого признака

с признаками болезней

всего

трудноотделимых

всего

трудноотделимых

карантинных

ядовитых

1

2

6. Дополнительная информация по результатам обследования посева (посадки):

7. Особые замечания по обследованному посеву (посадке) в связи с видом апробируемого сельскохозяйственного растения:

Дата окончания полевой апробации

Апробатор:

(должность)

(подпись)

(фамилия, имя, отчество (при наличии))

ПРИЛОЖЕНИЕ № 2 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

ЖУРНАЛ
ПОЛЕВОГО ОБСЛЕДОВАНИЯ
сортовых посевов (посадок) гибридов первого поколения

Регистрационный номер сортового посева (посадки)

Дата начала полевой апробации

1. Сведения о заявителе сельскохозяйственного растения:

1.1. полное наименование юридического лица или фамилия, имя, отчество (при наличии) физического лица:

1.2. адрес юридического лица, регистрации по месту жительства (месту пребывания) физического лица:

1.3. номер телефона, адрес электронной почты:

2. Сведения о лице, проводившем полевую апробацию:

2.1. фамилия, имя, отчество (при наличии), должность, место работы:

2.2. номер телефона, адрес электронной почты:

3. Сведения о семенах сельскохозяйственного растения и его посеве (посадке):

3.1. название рода, вида, наименование сорта сельскохозяйственного растения:

3.2. категория, этап воспроизводства (репродукция) высеянных семян:

3.3. номер партии высеянных семян:

3.4. номер и дата выдачи документа о качестве высеянных семян сельскохозяйственного растения:

3.5. происхождение семян сельскохозяйственного растения:

3.6. количество высеянных семян сельскохозяйственного растения (единиц):

3.7. площадь, место расположения и номер поля, участка посева (посадки):

3.8. дата посева (посадки):

3.9. сельскохозяйственные растения, предшествующие посеву (посадке):

3.10. метод определения сортовой чистоты или сортовой типичности сельскохозяйственного растения:

Х

обследование посева

грунтовой контроль (грунтовая оценка)

лабораторный сортовой контроль

4. Результаты предварительного обследования сортового посева (посадки) сельскохозяйственного растения

4.1. наличие разделительной полосы между посевами (посадками):

имеется _________ м.

отсутствует

не требуется

4.2. выполнение рекомендаций о сохранении и улучшении сортовых качеств сельскохозяйственных растений:

выполнены

выполнены частично

не выполнены

не выдава-лись

4.3. пространственная изоляция:

соответствует _______м

не соответст- вует

не норми-руется

4.4. схема осмотра сортового посева (посадки) (номер схемы согласно Приложению № 4 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений)

4.5. фаза развития апробируемого растения

4.6.

заключение о пригодности посева (посадки) для окончательного обследования

пригоден

непригоден

5. Результаты окончательного обследования посева (посадки) сельскохозяйственного растения

5.1.

Количество выделенных пробных участков:

шт.

5.2.

Фактически выявленные показатели сортовых качеств семян сельскохозяйственного растения при подсчете на пробных участках: ______________________________________________________________________________________________________________________________________________ Даты проведения обследований: ___________________________________________

№ пробного участка

Оцениваемые нормируемые показатели, количество (шт.):

продуктивных растений или стеблей заявленного сельскохозяйственного растения

продуктивных растений или стеблей других сельскохозяй-ственных растений

сорных растений (с указанием наименования сорного растения)

на 1 п.м. или 0,5 кв.м.

сортовых примесей с указанием наиболее отличимого признака

с признаками болезней

всего

трудноотделимых

всего

трудноотделимых

карантинных

ядовитых

1

2

5.3.

Результаты наблюдений за качеством удаления мужских цветков (соцветий) или полнотой стерильности на специальных пробных участках воспроизводства семян кукурузы сортов-гибридов первого поколения: _____________________ 20__ г. ________________________ 20__ г. ______________________ 20__г.

№ специального пробного участка

Оцениваемые показатели, количество (шт.):

Первое наблюдение: всего растений на участке: ____, в том числе

Второе наблюдение: всего растений на участке: __________, в том числе

Третье наблюдение Всего растений на участке: ____, в том числе

с цветущими женскими и(или) мужскими соцветиями / полностью или частично фертильных (для стерильного компонента) или с не удаленными или некачественно удаленными мужскими соцветиями (для фертильного компонента)

с цветущими метелками*:

с цветущими метелками:

с цветущими метелками:

с цветущими початками: с фертильными метелками:

с цветущими початками: с фертильными метелками:

с цветущими початками: с фертильными метелками:

6. Дополнительная информация по результатам обследования посева (посадки) при наблюдении за опылением:

7. Особые замечания по обследованному посеву (посадке), в соответствии с видом апробируемого сельскохозяйственного растения:

Дата окончания полевой апробации

Апробатор:

(должность)

(подпись)

(фамилия, имя, отчество (при наличии))

_____________

* Наименования соцветий необходимо указывать в соответствии с видом сельскохозяйственного растения.

ПРИЛОЖЕНИЕ № 3 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

АКТ АПРОБАЦИИ (ПОЛЕВОЙ ИНСПЕКЦИИ)
№ _________________ от "___" _________________ 20___ года
Заявитель________________________________________________________________________ наименование юридического лица, фамилия, имя, отчество (при наличии) физического лица, ________________________________________________________________________________ подавшего заявку на проведение полевой апробации
Апробатор________________________________________________________________________
фамилия, имя, отчество (при наличии), должность, место работы
В присутствии заявителя, оригинатора (автора) сорта или их представителей _______________ __________________________________________________________________________________
(наименование заявителя, оригинатора (автора) сорта, фамилия, имя, отчество (при наличии) представителя заявителя)
___________________________________________________________________________________________________________________________
произведена полевая апробация сортовых посевов посадок_______________________________ (наименование и регистрационный _____________________________________________________________________________________________________________ номер сорта, указанный в национальном реестре единого реестра сортов сельскохозяйственных растений, ___________________________________________________________________________________________________________наименование рода и вида сельскохозяйственного растения, категория (этап воспроизводства (размножения) _____________________________________________________________________________________________________________ сорта, репродукция высеянных семян)
находящихся на полях				___________________________________________________________
(наименование заявителя: страна, край, область, район, населенный пункт)
__________________________________________________________________________________________________________________________
для получения семян:			_____________________________________________________________
			(оригинальных, элитных, репродукционных)
Полевая апробация проведена в соответствии с методом _________________________________ (наименование метода, __________________________________________________________________________________ номер и дата принятия нормативного правового акта, устанавливающего метод полевой апробации)
При полевой апробации установлено: 1.
Наименование сорта		Ботаническая разновидность			Количество растений на 1 га		Сортовая чистота (%)
2. Патентообладатель _____________________________________________________________
(наименование юридического лица, фамилия, имя, отчество (при наличии) физического лица) __________________________________________________________________________________________________________ 3.
Дата посева (посадки)	Место посева (посадки) (севооборот, № поля)					Дата обследования посева (предварительного и окончательного)	Площадь, га
4. Посев произведен семенами _______________________________________________________ (номер и дата документа на высеянные семена, категория (репродукция, _____________________________________________________________________________________________________________этап воспроизводства (размножения) сорта), сортовая чистота высеянных семян)
5. Результаты грунтового контроля (грунтовой оценки) (для сортовых посевов оригинальных и элитных семян, урожай с которых предназначен для реализации) (%) ______________________
__________________________________________________________________________________
6. Результаты лабораторного сортового контроля (при наличии) (%) _______________________
7. В случае если семена приобретены, указать, когда и от кого получены семена, номер неисключительного и исключительного договора, срок действия договора
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
________________________________________________________________________________
8. В чем заключается семеноводческая работа с сортом_________________________________
________________________________________________________________________________
(посев на высоком агрофоне, видовая и сортовая прополки и др.)
________________________________________________________________________________
9. Соблюдена ли пространственная изоляция _________________________________________
10. Имеются ли в хозяйстве посевы (посадки) других сортов данного сельскохозяйственного растения, их наименование и площадь посева _________________________________________
________________________________________________________________________________
11. Предшественники посева (посадки): ______________________________________________ ________________________________________________________________________________
12. Фаза развития апробируемого сельскохозяйственного растения в момент апробации _________________________________________________________________________________
13. Засоренность посева сорными растениями (наименование, количество) _________________
________________________________________________________________________________
14. Применение гербицидов (название, норма расхода) __________________________________ _________________________________________________________________________________
15. Ожидаемый урожай с гектара (оценка), ц ___________________________________________

16. Анализ:

а) пробных участков

б) початков кукурузы основного типа ___ шт. ___ %, початков кукурузы других типов ___шт. ___%,			С заключением согласен
ксенийных зерен на 100 початков кукурузы основного типа ___ шт. зерен			Заявитель
в) типичность для перекрестноопылителей ___%, панцирность ___%			Ф.И.О. руководителя (подпись)
17. Заключение:			Гарантийное обязательство: Заявитель _________________________________________________ (наименование юридического лица, фамилия, имя, отчество (при наличии) ________________________________________________________________________________________ физического лица) гарантирует сохранение установленных сортовых качеств, начиная от уборки урожая до его реализации
18. Особые замечания и предложения (при наличии отклоняющихся типов в апробируемом сорте обязательно указываются признаки, по которым они отклоняются): ______________________________________
			Ф.И.О.			подпись
Ф.И.О. апробатора подпись		"___" ___________ 20 __ г.	М.П	"___" ___________	20 __ г.

Основного сорта

Состав сортовой засоренности

количество развитых растений, стеблей

%

в т.ч. растений, стеблей, отклоняющихся от основного типа, сорта

Название и количество растений, стеблей

всего

кол-во

%

Примесь трудноотделимых сельскохозяйственных растений

Засоренность трудноотделимыми сорными растениями

Засоренность злостными, наиболее вредными сорными растениями

Зараженность болезнями и пораженность вредителями сельскохозяйственных растений

название и количество

всего

название и количество

всего

название и количество

название болезней и вредителей

кол-во

%

кол-во

%

кол-во

%

кол-во

%

кол-во

%

ПРИЛОЖЕНИЕ № 4 к методу апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

СХЕМЫ
осмотра сортового посева (посадки) во время предварительного
обследования и для размещения пробных участков

Распределение пробных участков для проведения сортовой или видовой идентификации, или идентификации типичности гибридов осуществляется в произвольном порядке в соответствии с принципом максимально широкой репрезентативности.

Количество пробных участков составляет 10 и более участков.

Апробатор визуально разделяет поле на соответствующее количество зон и случайно выбирает пробный участок в каждой зоне, как для предварительного, так и для окончательного обследования сортового посева (посадки).

При проведении апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений используются схемы осмотра сортового посева (посадки), основанные на обследовании прямоугольного поля площадью 50 га.

Направление движения апробатора в схемах обозначено стрелками.

Схема № 1

Обследование поля по схеме № 1 позволяет апробатору осмотреть 7/8 площади сортового посева (посадки). В целях обеспечения достоверности обследования по схеме № 1 апробатору необходимо периодически отклоняться от траектории движения к краю поля для оценки соблюдения требований к пространственной изоляции.

Схема № 1 может применяться при проведении апробации сортовых посевов (посадок) всех сельскохозяйственных растений и рекомендуется при проведении апробации сортовых посевов (посадок), предназначенных для получения оригинальных и элитных семян.

Схема № 2

Обследование поля по схеме № 2 идентично обследованию по схеме № 1, но позволяет осмотреть 1/2 площади сортового посева (посадки).

Применение схемы № 2 рекомендуется при проведении апробации сортовых посевов (посадок), предназначенных для получения элитных и репродукционных семян.

Схема № 3

Обследование поля по схеме № 3 позволяет практически полностью осмотреть сортовой посев (посадку), при этом центральная зона поля осматривается дважды.

Схема № 3 рекомендуется при апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений, выращиваемых на небольших площадях, когда пространственная изоляция может быть оценена при нахождении апробатора в любом из углов поля, а выявление сортовых примесей является наиболее важной частью апробации, например, при осмотре сортовых посевов (посадок), предназначенных для получения оригинальных семян.

Схема № 4

Обследование поля по схеме № 4 применяется в случае, если оценка пространственной изоляции является приоритетной при проведении предварительного обследования сортового посева (посадки).

Применение схемы № 4 позволяет осмотреть растения на 100% площади сортового посева (посадки). Применение схемы № 4 рекомендуется для обследования малых площадей, а также в случаях, когда на сортовом посеве (посадке) выявлено наличие значительного количества примесей (особенно примесей, влияющих на показатели сортовой чистоты сельскохозяйственных растений), в том числе выявленных в ходе предварительного обследования сортовых посевов (посадок).

Схема № 5

Схема обследования сортового посева (посадки) № 5 является наиболее применимой для полей с правильной прямоугольной формой и для всех категорий семян. В некоторых случаях апробатору требуется дополнительное посещение центральной части сортового посева (посадки), например, если результаты осмотра с расстояния вызывают сомнения.

Схема № 6

Схема обследования сортового посева (посадки) № 6 предусматривается при совместной одновременной работе двух апробаторов.

ПРИЛОЖЕНИЕ № 5 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

РЕКОМЕНДАЦИИ
апробатора о проведении мероприятий по сохранению
и улучшению сортовых качеств семян

"___" _____________ 20__ г. ______________________________________________
(место составления)
Мною, апробатором, ___________________________________________________________
(должность, фамилия, имя, отчество (при наличии) апробатора)
в отношении Заявителя ________________________________________________________
(наименование юридического лица; фамилия, имя, отчество _____________________________________________________________________________
(при наличии) физического лица, юридический адрес (место жительства))
в присутствии _____________________________________________________________________________
(наименование заявителя (наименование юридического лица; фамилия, имя, отчество _____________________________________________________________________________________(при наличии) физического лица; юридический адрес (место жительства)) или представителя заявителя))
проведено обследование сортового посева (посадки):
_____________________________________________________________________________
(название сельскохозяйственного растения, наименование сорта, категория (этап воспроизводства, ____________________________________________________________________________
репродукция семян) номер и местонахождение поля (посева. (посадки)), площадь посева (посадки)
при проведении полевой апробации установлено: __________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Рекомендовано: _____________________________________________________________________________

Апробатор ___________________	________________		"___"___________20 __ г.
(Ф.И.О.)	(подпись)	дата

Копию рекомендаций получил:

_______________________________	________________		"___"___________20 __ г.
(должность (при наличии), (Ф.И.О.)	(подпись)	дата

ПРИЛОЖЕНИЕ № 6 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

Определение соответствия сортовой чистоты апробируемого сортового посева (посадки)
установленным требованиям при густоте стояния стеблей от 200 000 до 11 000 000
(используется при подсчете продуктивных стеблей)

Густота стояния стеблей на площади (Рга)	Требуемый показатель сортовой чистоты сельскохозяйственных растений (не менее, %)
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,0	97,2		97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	Максимально допустимое количество сортовых примесей (шт.) при обследовании 10 пробных участков площадью по 10 м2
200 000	7	10	14	17	20	25	28	33	36	60	77		81	87	105	128	238
300 000	9	14	18	22	27	35	38	46	50	82	110		117	123	150	184	346
400 000	10	17	23	28	33	44	48	60	63	105	142		150	160	195	239	453
500 000	12	20	27	33	40	52	58	70	76	128	173		184	195	239	293	559
600 000	15	23	30	38	45	61	68	84	89	153	204		219	230	283	347	665
700 000	16	25	35	44	52	69	78	94	102	173	235		250	265	326	401	770
800 000	17	28	38	49	58	78	87	105	115	195	266		285	300	369	455	875
900 000	18	31	42	53	66	86	96	117	127	218	296		315	335	412	508	979
1 000 000	20	33	46	58	70	94	106	128	140	239	326		348	369	455	561	1 083
1 100000	21	36	50	63	76	102	115	140	152	261	357		380	404	497	614	1 187
1 200 000	24	38	54	68	84	110	124	151	164	283	387		412	438	540	667	1 291
1 300 000	25	41	57	73	88	118	133	162	177	305	417		444	472	582	719	1 395
1 400 000	26	44	63	78	94	126	142	173	189	327	447		476	506	625	772	1 498
1 500000	27	46	66	82	99	134	151	185	201	348	477		508	540	667	824	1 602
1 600 000	28	49	68	87	106	142	160	196	213	370	506		540	574	709	877	1 705
1 700 000	29	51	72	92	111	150	169	207	225	391	536		572	608	751	929	1 808
1 800 000	30	54	75	96	117	158	178	218	237	413	566		604	642	793	981	1 911
1 900 000	32	56	79	101	123	166	187	229	250	434	595		636	676	835	1 034	2 014
2 000 000	33	58	83	106	128	173	196	240	262	455	625		667	709	877	1 086	2 117
2 100 000	36	61	87	110	135	181	205	251	274	477	655		699	743	919	1 138	2 220
2 200 000	37	63	89	115	140	189	213	262	286	498	684		731	777	961	1 190	2 323
2 300 000	38	66	93	119	145	197	222	273	298	519	714		762	810	1 003	1 242	2 426
2 400 000	39	68	96	124	153	205	231	283	309	541	743		794	844	1 044	1 294	2 529
2 500 000	40	70	100	128	157	212	240	294	321	562	773		825	877	1 086	1 346	2 631
2 600 000	41	73	104	133	162	220	249	305	333	583	802		857	911	1 128	1 398	2 734
2 700 000	42	75	108	138	168	228	257	316	345	604	832		888	944	1 169	1 449	2 836
2 800 000	43	78	110	142	173	235	266	327	357	625	861		919	978	1 211	1 501	2 939
2 900 000	44	80	114	147	179	243	275	338	369	647	890		951	1011	1 253	1 553	3 041
3 000 000	45	82	117	151	186	251	283	348	381	668	920		982	1 045	1 294	1 605	3 144
3 100 000	47	85	121	156	190	258	292	359	393	689	949		1 014	1 078	1 336	1 656	3 246
3 200 000	49	87	125	160	196	266	301	370	404	710	978		1 045	1 112	1 377	1 708	3 348
3 300 000	51	89	129	165	201	274	310	381	416	731	1 007		1 076	1 145	1 419	1 760	3 451
3 400 000	52	92	132	169	207	281	318	391	428	752	1 037		1 107	1 178	1 460	1 811	3 553
3 500 000	53	94	134	174	212	289	327	402	440	773	1 066		1 139	1 211	1 502	1 863	3 6 55
3 600 000	54	96	138	178	219	297	335	413	451	794	1 095		1 170	1 245	1 543	1 915	3 757
3 700 000	55	99	141	182	223	304	344	424	463	815	1 124		1 201	1 278	1 585	1 966	3 859
3 800 000	56	101	144	187	229	312	353	434	475	836	1 153		1 232	1 311	1 626	2 018	3 962
3 900 000	57	103	150	191	234	319	361	445	487	857	1 183		1 264	1 345	1 667	2 069	4 064
4 000 000	58	106	151	196	240	327	370	456	499	878	1 212		1 295	1 378	1 709	2 121	4 166
4 100 000	60	108	155	200	245	335	379	467	510	899	1 241		1 326	1 411	1 750	2 173	4 268
4 200 000	61	110	158	205	251	342	387	477	522	920	1 270		1 357	1 445	1 792	2 224	4 370
4 300 000	62	113	161	209	256	350	396	488	534	941	1 299		1 389	1 478	1 833	2 276	4 473
4 400 000	63	115	165	214	262	357	405	499	545	962	1 329		1 420	1 511	1 874	2 327	4 574
4 500 000	65	117	168	218	267	365	413	509	557	983	1 358		1 451	1 544	1 916	2 379	4 676
4 600 000	66	119	171	222	273	372	422	520	569	1 004	1 387		1 482	1 577	1 957	2 430	4 778
4 700 000	67	122	175	227	278	380	430	531	580	1 025	1 416		1 513	1 610	1 998	2 481	4 880
4 800 000	68	124	178	231	284	387	439	541	592	1 046	1 445		1 544	1 643	2 039	2 533	4 982
4 900 000	69	126	181	236	289	395	447	552	604	1 067	1 474		1 575	1 677	2 081	2 584	5 084
5 000 000	71	129	185	240	295	403	456	562	615	1 087	1 503		1 606	1 710	2 122	2 635	5 186
5 100 000	72	131	188	244	300	410	465	573	627	1 108	1 532		1 637	1 743	2 163	2 687	5 288
5 200 000	73	133	191	249	305	418	473	584	639	1 129	1 561		1 668	1 776	2 204	2 738	5 390
5 300 000	74	135	195	253	311	425	482	594	650	1 150	1 590		1 699	1 809	2 245	2 789	5 491
5 400 000	75	138	198	258	316	433	490	605	662	1 171	1 619		1 730	1 842	2 287	2 841	5 593
5 500 000	77	140	201	262	322	440	499	615	674	1 192	1 648		1 761	1 875	2 328	2 892	5 695
5 600 000	78	142	205	266	327	447	507	626	685	1 212	1 677		1 792	1 908	2 369	2 943	5 797
5 700 000	79	144	208	271	333	455	516	637	697	1 233	1 706		1 823	1 941	2 410	2 995	5 898
5 800 000	80	147	211	275	338	462	524	647	708	1 254	1 735		1 854	1 974	2 451	3 046	6 000
5 900 000	81	149	215	279	343	470	533	658	720	1 275	1 764		1 885	2 007	2 492	3 097	6 102
6 000 000	82	151	218	284	349	477	541	668	732	1 296	1 793		1 916	2 040	2 533	3 148	6 204
6 100 000	84	154	221	288	354	485	550	679	743	1 316	1 821		1 947	2 073	2 575	3 199	6 305
6 200 000	85	156	225	292	360	492	558	689	755	1 337	1 850		1 978	2 106	2 616	3 251	6 407
6 300 000	86	158	228	297	365	500	567	700	766	1 358	1 879		2 009	2 139	2 657	3 302	6 509
6 400 000	87	160	231	301	370	507	575	711	778	1 379	1 908		2 040	2 172	2 698	3 353	6 610
6 500 000	88	162	235	305	376	515	584	721	789	1 400	1 937		2 071	2 205	2 739	3 404	6 712
6 600 000	89	165	238	310	381	522	592	732	801	1 420	1 966		2 102	2 238	2 780	3 455	6 814
6 700 000	91	167	241	314	386	530	601	742	813	1 441	1 995		2 133	2 271	2 821	3 507	6 915
6 800 000	92	169	244	318	392	537	609	753	824	1 462	2 024		2 164	2 304	2 862	3 558	7 017
6 900 000	93	171	248	323	397	544	618	763	836	1 483	2 053		2 195	2 337	2 903	3 609	7 118
7 000 000	94	174	251	327	403	552	626	774	847	1 503	2 081		2 226	2 369	2 944	3 660	7 220
7 100 000	95	176	254	331	408	559	635	784	859	1 524	2 110		2 256	2 402	2 985	3 711	7 321
7 200 000	96	178	258	336	413	567	643	795	870	1 545	2 139		2 287	2 435	3 026	3 762	7 423
7 300 000	98	180	261	340	419	574	651	805	882	1 565	2 168		2 318	2 468	3 067	3 813	7 524
7 400 000	99	183	264	344	424	582	660	816	893	1 586	2 197		2 349	2 501	3 108	3 865	7 626
7 500 000	100	185	267	349	429	589	668	826	905	1 607	2 226		2 380	2 534	3 149	3 916	7 728
7 600 000	101	187	271	353	435	596	677	837	916	1 628	2 255		2 411	2 567	3 190	3 967	7 829
7 700 000	102	189	274	357	440	604	685	847	928	1 648	2 283		2 442	2 600	3 231	4 018	7 931
7 800 000	103	191	277	362	445	611	694	858	939	1 669	2 312		2 472	2 633	3 272	4 069	8 032
7 900 000	105	194	280	366	451	619	702	868	951	1 690	2 341		2 503	2 666	3 313	4 120	8 134
8 000 000	106	196	284	370	456	626	711	879	962	1 710	2 370		2 534	2 698	3 354	4 171	8 235
8 100 000	107	198	287	375	461	634	719	889	974	1 731	2 399		2 565	2 731	3 395	4 222	8 336
8 200 000	108	200	290	379	467	641	727	900	985	1 752	2 427		2 596	2 764	3 436	4 273	8 438
8 300 000	109	203	294	383	472	648	736	910	997	1 772	2 456		2 627	2 797	3 477	4 324	8 539
8 400 000	110	205	297	388	477	656	744	921	1008	1 793	2 485		2 657	2 830	3 518	4 375	8 641
8 500 000	111	207	300	392	483	663	753	931	1 020	1 814	2 514		2 688	2 863	3 559	4 426	8 742
8 600 000	113	209	303	396	488	671	761	942	1 031	1 834	2 543		2 719	2 895	3 600	4 477	8 844
8 700 000	114	211	307	400	493	678	770	952	1 043	1 855	2 571		2 750	2 928	3 640	4 528	8 945
8 800 000	115	214	310	405	499	685	778	962	1 054	1 876	2 600		2 781	2 961	3 681	4 579	9 046
8 900 000	116	216	313	409	504	693	786	973	1 066	1 896	2 629		2 811	2 994	3 722	4 630	9 148
9 000 000	117	218	316	413	509	700	795	983	1 077	1 917	2 658		2 842	3 027	3 763	4 681	9 249
9 100 000	118	220	320	418	515	707	803	994	1 089	1 938	2 686		2 873	3 060	3 804	4 732	9 351
9 200 000	120	222	323	422	520	715	812	1 004	1 100	1 958	2 715		2 904	3 092	3 845	4 783	9 452
9 300 000	121	225	326	426	525	722	820	1 015	1 112	1 979	2 744		2 935	3 125	3 886	4 834	9 553
9 400 000	122	227	329	430	531	730	828	1 025	1 123	1 999	2 773		2 965	3 158	3 927	4 885	9 655
9 500 000	123	229	333	435	536	737	837	1 036	1 135	2 020	2 801		2 996	3 191	3 968	4 936	9 756
9 600 000	124	231	336	439	541	744	845	1 046	1 146	2 041	2 830		3 027	3 223	4 009	4 987	9 857
9 700 000	125	233	339	443	547	752	854	1 057	1 158	2 061	2 859		3 058	3 256	4 049	5 038	9 959
9 800 000	126	236	342	448	552	759	862	1 067	1 169	2 082	2 888		3 088	3 289	4 090	5 089	10 060
9 900 000	128	238	346	452	557	766	870	1 077	1 181	2 103	2 916		3 119	3 322	4 131	5 140	10 161
10 000 000	129	240	349	456	563	774	879	1 088	1 192	2 123	2 945		3 150	3 355	4 172	5 191	10 263
10 100 000	130	242	352	460	568	781	887	1 098	1 204	2 144	2 974		3 181	3 387	4 213	5 242	10 364
10 200 000	131	244	355	465	573	789	896	1 109	1 215	2 164	3 002		3 211	3 420	4 254	5 293	10 465
10 300 000	132	247	358	469	579	796	904	1 119	1 226	2 185	3 031		3 242	3 453	4 295	5 344	10 567
10 400 000	133	249	362	473	584	803	912	1 130	1 238	2 206	3 060		3 273	3 486	4 335	5 395	10 668
10 500 000	134	251	365	478	589	811	921	1 140	1 249	2 226	3 089		3 304	3 518	4 376	5 446	10 769
10 600 000	135	253	368	482	594	818	929	1 150	1 261	2 247	3 117		3 334	3 551	4 417	5 497	10 870
10 700 000	137	255	371	486	600	825	937	1 161	1 272	2 267	3 146		3 365	3 584	4 458	5 548	10 972
10 800 000	138	258	375	490	605	833	946	1 171	1 284	2 288	3 175		3 396	3 617	4 499	5 599	11 073
10 900 000	139	260	378	495	610	840	954	1 182	1 295	2 309	3 203		3 426	3 649	4 539	5 650	11 174
11 000 000	140	262	381	499	616	847	963	1 192	1 307	2 329	3 232		3 457	3 682	4 580	5 700	11 275
												ПРИЛОЖЕНИЕ № 7 к методу полевой апробации сортовых посевов (посадок) сельскохозяйственных растений

Определение соответствия сортовой чистоты апробируемого сортового посева (посадки) установленным требованиям при густоте стояния растений от 200 000 до 11 000 000 (используется при подсчете продуктивных растений)

Густота стояния растений (Рга)	Требуемый показатель сортовой чистоты сельскохозяйственных растений (не менее, %)
	99,9	99,8	99,7	99,6	99,5	99,3	99,2	99,0	98,9	98,0	97,2	97,0	96,8	96,0	95,0	90,0
	Максимально допустимое количество сортовых примесей (шт.) при обследовании 10 пробных участков площадью по 10 м2
200 000	5	8	10	13	15	20	23	28	30	51	68	73	77	95	116	222
300 000	6	10	14	18	22	29	32	39	43	73	99	106	112	138	170	327
400 000	8	13	18	23	28	37	42	51	55	95	129	138	147	181	223	431
500 000	9	15	22	28	33	45	51	62	67	117	159	170	181	223	276	535
600 000	10	18	25	32	39	53	60	73	80	138	189	202	215	265	328	638
700 000	12	20	29	37	45	61	69	84	92	160	219	234	248	307	380	742
800 000	13	23	32	42	51	69	77	95	104	181	249	265	282	349	432	844
900 000	14	25	36	46	56	76	86	106	116	202	278	297	316	391	484	947
1 000 000	15	28	39	51	62	84	95	117	127	223	307	328	349	432	536	1 050
1 100000	17	30	43	55	67	92	104	127	139	244	337	360	383	474	588	1 152
1 200 000	18	32	46	60	73	99	112	138	151	265	366	391	416	516	640	1 254
1 300 000	19	35	50	64	78	107	121	149	163	287	395	422	449	557	691	1 356
1 400 000	20	37	53	69	84	114	130	160	175	308	424	453	483	598	743	1 459
1 500000	22	39	56	73	89	122	138	170	186	328	453	485	516	640	794	1 561
1 600 000	23	42	60	77	95	130	147	181	198	349	483	516	549	681	846	1 663
1 700 000	24	44	63	82	100	137	155	192	210	370	512	547	582	722	897	1 765
1 800 000	25	46	66	86	106	145	164	202	221	391	541	578	615	764	948	1 866
1 900 000	26	48	70	91	111	152	172	213	233	412	570	609	648	805	1 000	1 968
2 000 000	28	51	73	95	117	160	181	223	245	433	599	640	681	846	1 051	2 070
2 100 000	29	53	76	99	122	167	190	234	256	454	628	671	714	887	1 102	2 172
2 200 000	30	55	80	104	127	175	198	245	268	474	657	702	747	928	1 153	2 273
2 300 000	31	57	83	108	133	182	206	255	279	495	685	733	780	969	1 205	2 375
2 400 000	32	60	86	112	138	190	215	266	291	516	714	764	813	1 010	1 256	2 477
2 500 000	33	62	89	117	144	197	223	276	302	537	743	795	846	1 051	1 307	2 578
2 600 000	35	64	93	121	149	204	232	287	314	557	772	826	879	1 092	1 358	2 680
2 700 000	36	66	96	125	154	212	240	297	325	578	801	856	912	1 133	1 409	2 781
2 800 000	37	69	99	130	160	219	249	308	337	599	830	887	945	1 174	1 460	2 883
2 900 000	38	71	103	134	165	227	257	318	348	619	858	918	978	1 215	1 511	2 984
3 000 000	39	73	106	138	170	234	266	329	360	640	887	949	1 010	1 256	1 562	3 086
3 100 000	40	75	109	143	176	241	274	339	371	661	916	980	1 043	1 297	1 613	3 187
3 200 000	42	77	112	147	181	249	282	350	383	681	945	1 010	1 076	1 338	1 664	3 288
3 300 000	43	80	116	151	186	256	291	360	394	702	974	1 041	1 109	1 379	1 715	3 390
3 400 000	44	82	119	155	192	264	299	370	406	723	1 002	1 072	1 142	1 420	1 766	3 491
3 500 000	45	84	122	160	197	271	308	381	417	743	1 031	1 103	1 174	1 461	1 817	3 593
3 600 000	46	86	125	164	202	278	316	391	429	764	1 060	1 134	1 207	1 501	1 868	3 694
3 700 000	47	88	129	168	208	286	324	402	440	785	1 088	1 164	1 240	1 542	1 919	3 795
3 800 000	48	91	132	173	213	293	333	412	452	805	1 117	1 195	1 273	1 583	1 970	3 896
3 900 000	50	93	135	177	218	300	341	423	463	826	1 146	1 226	1 305	1 624	2 021	3 998
4 000 000	51	95	138	181	223	308	350	433	475	846	1 175	1 256	1 338	1 665	2 072	4 099
4 100 000	52	97	141	185	229	315	358	443	486	867	1 203	1 287	1 371	1 706	2 123	4 200
4 200 000	53	99	145	190	234	322	366	454	497	887	1 232	1 318	1 404	1 746	2 174	4 301
4 300 000	54	102	148	194	239	330	375	464	509	908	1 261	1 348	1 436	1 787	2 225	4 403
4 400 000	55	104	151	198	245	337	383	475	520	929	1 289	1 379	1 469	1 828	2 275	4 504
4 500 000	56	106	154	202	250	344	391	485	532	949	1 318	1 410	1 502	1 869	2 326	4 605
4 600 000	57	108	158	207	255	352	400	495	543	970	1 346	1 440	1 534	1 909	2 377	4 706
4 700 000	59	110	161	211	260	359	408	506	554	990	1 375	1 471	1 567	1 950	2 428	4 807
4 800 000	60	112	164	215	266	366	416	516	566	1 011	1 404	1 502	1 600	1 991	2 479	4 908
4 900 000	61	115	167	219	271	374	425	527	577	1 031	1 432	1 532	1 632	2 032	2 530	5 009
5 000 000	62	117	170	223	276	381	433	537	589	1 052	1 461	1 563	1 665	2 072	2 580	5 111
5 100 000	63	119	174	228	281	388	441	547	600	1 072	1 490	1 594	1 698	2 113	2 631	5 212
5 200 000	64	121	177	232	287	396	450	558	611	1 093	1 518	1 624	1 730	2 154	2 682	5 313
5 300 000	65	123	180	236	292	403	458	568	623	1 113	1 547	1 655	1 763	2 194	2 733	5 414
5 400 000	66	125	183	240	297	410	466	578	634	1 134	1 575	1 685	1 796	2 235	2 784	5 515
5 500 000	67	128	186	245	302	417	475	589	646	1 154	1 604	1 716	1 828	2 276	2 834	5 616
5 600 000	69	130	190	249	308	425	483	599	657	1 175	1 632	1 747	1 861	2 317	2 885	5 717
5 700 000	70	132	193	253	313	432	491	609	668	1 195	1 661	1 777	1 893	2 357	2 936	5 818
5 800 000	71	134	196	257	318	439	500	620	680	1 216	1 690	1 808	1 926	2 398	2 987	5 919
5 900 000	72	136	199	261	323	447	508	630	691	1 236	1 718	1 838	1 959	2 439	3 037	6 020
6 000 000	73	138	202	266	329	454	516	640	702	1 257	1 747	1 869	1 991	2 479	3 088	6 121
6 100 000	74	140	205	270	334	461	524	651	714	1 277	1 775	1 900	2 024	2 520	3 139	6 222
6 200 000	75	143	209	274	339	468	533	661	725	1 298	1 804	1 930	2 056	2 561	3 190	6 323
6 300 000	76	145	212	278	344	476	541	671	736	1 318	1 832	1 961	2 089	2 601	3 240	6 424
6 400 000	77	147	215	283	350	483	549	682	748	1 339	1 861	1 991	2 122	2 642	3 291	6 525
6 500 000	79	149	218	287	355	490	558	692	759	1 359	1 889	2 022	2 154	2 682	3 342	6 626
6 600 000	80	151	221	291	360	498	566	702	770	1 379	1 918	2 052	2 187	2 723	3 392	6 727
6 700 000	81	153	225	295	365	505	574	713	782	1 400	1 947	2 083	2 219	2 764	3 443	6 828
6 800 000	82	155	228	299	371	512	582	723	793	1 420	1 975	2 113	2 252	2 804	3 494	6 929
6 900 000	83	158	231	304	376	519	591	733	804	1 441	2 004	2 144	2 284	2 845	3 544	7 030
7 000 000	84	160	234	308	381	527	599	744	816	1 461	2 032	2 175	2 317	2 886	3 595	7 131
7 100 000	85	162	237	312	386	534	607	754	827	1 482	2 061	2 205	2 349	2 926	3 646	7 232
7 200 000	86	164	240	316	391	541	616	764	838	1 502	2 089	2 236	2 382	2 967	3 696	7 333
7 300 000	87	166	244	320	397	548	624	774	850	1 522	2 118	2 266	2 414	3 007	3 747	7 434
7 400 000	88	168	247	325	402	556	632	785	861	1 543	2 146	2 297	2 447	3 048	3 798	7 534
7 500 000	90	170	250	329	407	563	640	795	872	1 563	2 175	2 327	2 480	3 089	3 848	7 635
7 600 000	91	173	253	333	412	570	649	805	884	1 584	2 203	2 358	2 512	3 129	3 899	7 736
7 700 000	92	175	256	337	417	577	657	816	895	1 604	2 232	2 388	2 545	3 170	3 950	7 837
7 800 000	93	177	259	341	423	585	665	826	906	1 625	2 260	2 419	2 577	3 210	4 000	7 938
7 900 000	94	179	263	345	428	592	673	836	917	1 645	2 289	2 449	2 610	3 251	4 051	8 039
8 000 000	95	181	266	350	433	599	682	847	929	1 665	2 317	2 480	2 642	3 291	4 102	8 140
8 100 000	96	183	269	354	438	606	690	857	940	1 686	2 345	2 510	2 675	3 332	4 152	8 241
8 200 000	97	185	272	358	443	614	698	867	951	1 706	2 374	2 541	2 707	3 373	4 203	8 342
8 300 000	98	187	275	362	449	621	706	877	963	1 727	2 402	2 571	2 740	3 413	4 254	8 442
8 400 000	99	190	278	366	454	628	715	888	974	1 747	2 431	2 602	2 772	3 454	4 304	8 543
8 500 000	100	192	282	371	459	635	723	898	985	1 767	2 459	2 632	2 805	3 494	4 355	8 644
8 600 000	102	194	285	375	464	642	731	908	997	1 788	2 488	2 663	2 837	3 535	4 405	8 745
8 700 000	103	196	288	379	469	650	739	919	1 008	1 808	2 516	2 693	2 870	3 575	4 456	8 846
8 800 000	104	198	291	383	475	657	748	929	1 019	1 829	2 545	2 724	2 902	3 616	4 507	8 947
8 900 000	105	200	294	387	480	664	756	939	1 030	1 849	2 573	2 754	2 935	3 656	4 557	9 047
9 000 000	106	202	297	391	485	671	764	949	1 042	1 869	2 602	2 784	2 967	3 697	4 608	9 148
9 100 000	107	204	300	396	490	679	772	960	1 053	1 890	2 630	2 815	3 000	3 737	4 658	9 249
9 200 000	108	207	304	400	495	686	781	970	1 064	1 910	2 659	2 845	3 032	3 778	4 709	9 350
9 300 000	109	209	307	404	501	693	789	980	1 076	1 930	2 687	2 876	3 065	3 819	4 760	9 451
9 400 000	110	211	310	408	506	700	797	990	1 087	1 951	2 715	2 906	3 097	3 859	4 810	9 552
9 500 000	111	213	313	412	511	708	805	1 001	1 098	1 971	2 744	2 937	3 129	3 900	4 861	9 652
9 600 000	112	215	316	416	516	715	814	1 011	1 109	1 992	2 772	2 967	3 162	3 940	4 911	9 753
9 700 000	113	217	319	421	521	722	822	1 021	1 121	2 012	2 801	2 998	3 194	3 981	4 962	9 854
9 800 000	115	219	322	425	527	729	830	1 032	1 132	2 032	2 829	3 028	3 227	4 021	5 012	9 955
9 900 000	116	221	326	429	532	736	838	1 042	1 143	2 053	2 858	3 059	3 259	4 062	5 063	10 055
10 000 000	117	224	329	433	537	744	847	1 052	1 155	2 073	2 886	3 089	3 292	4 102	5 114	10 156
10 100 000	118	226	332	437	542	751	855	1 062	1 166	2 093	2 915	3 119	3 324	4 143	5 164	10 257
10 200 000	119	228	335	441	547	758	863	1 073	1 177	2 114	2 943	3 150	3 357	4 183	5 215	10 358
10 300 000	120	230	338	446	553	765	871	1 083	1 188	2 134	2 971	3 180	3 389	4 224	5 265	10 459
10 400 000	121	232	341	450	558	773	880	1 093	1 200	2 155	3 000	3 211	3 422	4 264	5 316	10 559
10 500 000	122	234	344	454	563	780	888	1 103	1 211	2 175	3 028	3 241	3 454	4 305	5 366	10 660
10 600 000	123	236	348	458	568	787	896	1 114	1 222	2 195	3 057	3 272	3 487	4 345	5 417	10 761
10 700 000	124	238	351	462	573	794	904	1 124	1 233	2 216	3 085	3 302	3 519	4 386	5 468	10 862
10 800 000	125	240	354	466	578	801	912	1 134	1 245	2 236	3 113	3 332	3 551	4 426	5 518	10 962
10 900 000	126	243	357	471	584	809	921	1 144	1 256	2 256	3 142	3 363	3 584	4 467	5 569	11 063
11 000 000	128	245	360	475	589	816	929	1 155	1 267	2 277	3 170	3 393	3 616	4 507	5 619	11 164

УТВЕРЖДЕН Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 30 января 2020 г. № 10

МЕТОД

грунтового контроля
сельскохозяйственных растений

I. Общие положения

1. Настоящий документ разработан в соответствии с подпунктом 13 пункта 7 статьи 95 Договора о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года, статьей 5 Соглашения об обращении семян сельскохозяйственных растений в рамках Евразийского экономического союза от 7 ноября 2017 года (далее – Соглашение) на основе Рекомендаций по испытанию на контрольных участках и полевой апробации сортовых посевов сельскохозяйственных культур Организации экономического сотрудничества и развития (2012) и устанавливает единые требования при определении в государствах – членах Евразийского экономического союза (далее соответственно – государства-члены, Союз) принадлежности сельскохозяйственных растений к определенному сорту и сортовой чистоты партий семян сельскохозяйственных растений на различных этапах семеноводства методом грунтового контроля сельскохозяйственных растений (далее – грунтовой контроль).

2. Настоящий документ применяется при проведении грунтового контроля зерновых, зернобобовых, крупяных, кормовых, технических, масличных, эфиромасличных, овощных, бахчевых, лекарственных культур и картофеля.

3. В зависимости от того, на каком этапе семеноводства сельскохозяйственных растений проводится грунтовой контроль, используются понятия – предконтроль и постконтроль.

Участки для проведения предконтроля закладываются одновременно с посевами сельскохозяйственных растений, предназначенными на семенные цели и подлежащими апробации.

Предконтроль проводится для получения объективной информации о подлинности сорта и сортовых качествах семян до момента принятия окончательного решения о пригодности сортовых посевов сельскохозяйственных растений на семенные цели по результатам полевой апробации.

Постконтроль проводится в отношении партий семян после их реализации или высева. Постконтроль позволяет оценить эффективность системы семеноводства на основе данных о чистоте сорта в процессе его воспроизводства.

При проведении грунтового контроля в отношении партий семян, предназначенных для дальнейшего размножения, с одного и того же участка грунтового контроля можно получить результаты постконтроля для высеянных партий семян и, одновременно, результаты предконтроля для партий семян, предназначенных для посева в следующем сезоне.

4. Перечень сельскохозяйственных растений и категорий семян, в отношении которых оценка сортовых качеств семян методом грунтового контроля обязательна, определяется согласно требованиям законодательства государства-члена, на территорию которого ввозятся семена.

II. Основные понятия

5. Для целей настоящего документа используются понятия, которые означают следующее:

"грунтовой контроль (грунтовая оценка) сельскохозяйственных растений" – установление принадлежности сельскохозяйственных растений к определенному сорту и определение сортовой чистоты и типичности сельскохозяйственных растений посредством посева (посадки) семян на участках грунтового контроля;

"заявитель" – юридическое или физическое лицо, подавшее заявку на проведение грунтового контроля (грунтовой оценки) сельскохозяйственных растений в организацию государства-члена, осуществляющую в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг на проведение грунтового контроля (грунтовой оценки) сельскохозяйственных растений;

"контрольная проба" – количество семян соответствующего сорта сельскохозяйственного растения, отобранное от партии семян и предназначенное для определения сортовой чистоты или сортовой типичности сельскохозяйственных растений при проведении грунтового контроля;

"оригинальные семена (ОС) (добазовые семена)" – семена сельскохозяйственных растений, произведенные оригинатором сорта сельскохозяйственных растений или уполномоченным им лицом в порядке, установленном законодательством государства-члена;

"официальное описание сорта" – документ (перечень сведений), содержащий описание существенных признаков сорта сельскохозяйственного растения, определяемых организацией государства-члена, осуществляющей в соответствии с законодательством государства-члена испытание сортов сельскохозяйственных растений по критериям отличимости, однородности и стабильности сорта сельскохозяйственного растения;

"партия семян" – определенное количество семян одного сорта сельскохозяйственного растения, однородных по происхождению, сортовым и посевным (посадочным) качествам, одного года урожая;

"репродукционные семена (РС) (сертифицированные семена)" – семена сортов сельскохозяйственных растений, полученные от последовательного размножения элитных семян (первое и последующие поколения, число которых определяется в соответствии с законодательством государства-члена);

"репродукционные семена для производства товарной продукции (РСт)" – семена сортов сельскохозяйственных растений, полученные от последовательного размножения репродукционных семян и предназначенные исключительно для производства товарной продукции;

"сортовая типичность" – показатель сортовой чистоты перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений;

"сортовая чистота" – отношение числа растений (стеблей) основного сорта сельскохозяйственного растения к общему количеству обследованных развитых растений (стеблей) на участках грунтового контроля данного сельскохозяйственного растения, выраженное в процентах;

"стандартный образец" – количество семян сорта сельскохозяйственного растения, которое передается заявителем сорта в организацию государства-члена, осуществляющую в соответствии с законодательством государства-члена испытание сортов сельскохозяйственных растений по критериям отличимости, однородности и стабильности сорта сельскохозяйственного растения после включения сорта в национальный реестр, и хранящееся в указанной организации;

"стандартная проба" – проба семян сорта сельскохозяйственного растения, взятая от стандартного образца для проведения грунтового контроля;

"существенные признаки" – признаки сельскохозяйственных растений, позволяющие определить характерные и отличительные особенности сорта сельскохозяйственных растения при проведении грунтового контроля, во всех случаях поддающиеся точному описанию;

"элитные семена (ЭС) (базовые семена)" – семена, полученные от последовательного размножения оригинальных семян согласно схемам их производства, устанавливаемым в соответствии с законодательством государства-члена.

Иные понятия, используемые в настоящем документе, применяются в значениях, определенных Соглашением и актами органов Союза, принятыми в его реализацию.

III. Общие требования при проведении грунтового контроля

1. Требования к контрольным пробам

6. Для проведения грунтового контроля от партии семян сельскохозяйственных растений отбираются две контрольные пробы (за исключением картофеля, где отбирается одна проба), одна из которых используется для проведения грунтового контроля, а вторая (дубликат), используемая при возникновении споров, хранится не менее одного года в организации государства-члена, осуществляющей в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг по проведению грунтового контроля (далее – уполномоченная организация государства-члена).

7. Отбор и оформление контрольных проб осуществляется организацией или лицом, имеющими в соответствии с законодательством государства-члена право на отбор проб семян сельскохозяйственных растений, согласно требованиям, установленным межгосударственными стандартами, определенными перечнем единых методов определения посевных (посадочных) качеств семян сельскохозяйственных растений, применяемых государствами – членами Евразийского экономического союза при обращении семян сельскохозяйственных растений в рамках Евразийского экономического союза, утвержденным Решением Совета Евразийской экономической комиссии от 18 апреля 2018 г. № 40.

8. Контрольные пробы должны сопровождаться актом отбора средних проб и документом, содержащим сведения о сортовых и посевных качествах партии семян сельскохозяйственных растений, от которой они были отобраны.

9. Контрольные пробы для грунтового контроля предоставляются заявителем в уполномоченную организацию государства-члена не менее чем за один месяц до срока посева (посадки) соответствующего сельскохозяйственного растения. Контрольные пробы предоставляются в непротравленном виде.

10. Масса контрольной пробы по видам сельскохозяйственных растений зависит от нормы высева, способа посева и количества закладываемых повторностей, и должна быть не менее установленной в таблице 1.

Таблица 1

Минимальная масса контрольной пробы семян
сельскохозяйственных растений для проведения грунтового контроля

Сельскохозяйственные растения	Минимальная масса семян (кг)
Арбуз, тыква, кабачок, патиссон	0,5
Баклажан, перец	0,02
Бобы	1,0
Брюква	0,1
Горох, фасоль	1,0
Зерновые (кроме кукурузы и сорго)	1,0
Кукуруза	1,0
Капуста (в т.ч. кольраби)	0,03
Картофель	120 клубней
Лен-долгунец, лен масличный	0,5
Лук чернушка	0,05
Морковь, петрушка, пастернак, шпинат, укроп, салат	0,05
Огурец, дыня	0,1
Однолетние и многолетние бобовые травы	0,5
Однолетние и многолетние злаковые травы	0,3
Подсолнечник	1,0
Рапс	0,1
Редис, редька	0,15
Репа, турнепс	0,05
Свекла сахарная	0,5
Свекла столовая	0,4
Сельдерей, салат	0,015
Сорго	0,25
Спаржа, ревень	0,1
Томат	0,02
Хлопчатник	1,0
Щавель	0,04

11. Каждая контрольная проба семян должна сопровождаться внешней и внутренней этикетками, содержащими следующую информацию: название рода и вида сельскохозяйственного растения, наименование сорта, номер партии, категория (этап размножения) семян и количество семян.

12. Одна этикетка должна быть надежно прикреплена на поверхности каждой упаковки, а другая находиться внутри упаковки.

13. При поступлении контрольных проб семян в уполномоченную организацию государства-члена проверяется целостность упаковки, наличие печатей, этикеток и сопроводительных документов.

14. Контрольные пробы, оформленные с нарушением положений, предусмотренных пунктами 6-13 раздела III настоящего документа, не принимаются и обезличиваются в порядке, установленном законодательством государства-члена.

15. Контрольные пробы, поступившие для грунтового контроля, регистрируются в порядке их поступления в журнале регистрации контрольных проб для проведения грунтового контроля (далее – журнал регистрации), форма которого приведена в приложении № 1 к настоящему документу. На мешочках с контрольными пробами проставляется регистрационный номер контрольной пробы согласно журналу регистрации контрольных проб для проведения грунтового контроля.

2. Общие требования при подготовке участка
грунтового контроля

16. В соответствии с количеством поступивших на грунтовой контроль контрольных проб сельскохозяйственных растений согласно записи в журнале регистрации, уполномоченной организацией государства-члена составляется рабочий план по закладке проб грунтового контроля (далее – рабочий план), на котором указываются: название рода и вида сельскохозяйственного растения, наименование сорта, категория (этап размножения, репродукция), наименование производителя семян и номер контрольной пробы.

Номера контрольных проб в рабочем плане проставляются дробью: в числителе – полевой номер, в знаменателе – регистрационный номер контрольной пробы.

В посевной ведомости проставляются полевые номера контрольных проб.

Одновременно с составлением рабочего плана производится систематизация контрольных проб, на мешочках с которыми над регистрационным номером проставляется полевой номер контрольной пробы.

17. Уполномоченная организация государства-члена определяет участок для проведения грунтового контроля.

На участке грунтового контроля требуется выполнение следующих мероприятий:

тщательное изучение истории полей с подбором наиболее выровненных по плодородию участков;

соблюдение севооборота;

соблюдение норм пространственной изоляции;

использование специализированного оборудования и техники, применяемых при проведении испытания сортов сельскохозяйственных растений на отличимость, однородность и стабильность;

применение общепринятых для данной зоны агротехнологий;

применение удобрений, средств защиты растений в дозах, необходимых для формирования здоровых растений, но не влияющих на проявление существенных признаков;

исключение использования регуляторов роста;

осуществление загрузки семян в сеялку, очистка сеялки за пределами участка грунтового контроля;

обеспечение равных и оптимальных условий развития растений для определения существенных признаков;

утилизация оставшихся семян пробы сорта сельскохозяйственного растения после посева.

18. Размер участка грунтового контроля, схема посева, количество обследуемых сельскохозяйственных растений должны обеспечивать возможность достоверного выявления нетипичных сельскохозяйственных растений.

19. Делянки на участке грунтового контроля должны быть расположены таким образом, чтобы обеспечивалась доступность для проведения наблюдений.

20. Схема размещения контрольных делянок на участке грунтового контроля зависит от используемой сельскохозяйственной техники и испытываемых видов сельскохозяйственных растений и приведена на рисунке.

З

St

К

К

К

К

К

К

К

К

К

К

St

К

З

З

З

З

З

З

З

З

З

З

St

К

К

К

К

К

К

К

К

К

К

St

К

З

З

З

Обозначения: З – защитные делянки;

St – стандарт. Делянки, на которых высеваются семена стандартной пробы;

К – контрольные делянки, на которых высеваются семена контрольных проб от различных партий оригинальных, элитных и репродукционных семян.

21. Главным условием проведения грунтового контроля является обеспечение возможности сравнения растений, выращенных из семян контрольной пробы, с растениями, полученными из семян стандартной пробы.

Делянки размещаются в порядке, при котором все контрольные пробы одного и того же сорта сгруппированы вместе. Морфологически похожие сорта объединяются в блоки и размещаются в непосредственной близости друг от друга с целью выявления незначительных различий между ними. В отношении одного и того же сорта сравнение существенных признаков упрощается при условии высева контрольных проб семян одного производителя на соседних делянках. В этом случае, при выявлении примеси на одной делянке, можно сразу же обследовать соседнюю делянку на их присутствие.

22. По усмотрению уполномоченной организации государства-члена контрольная делянка дублируется в другой части поля.

Рекомендуемые схемы посева на участках грунтового контроля приведены в таблице 2.

Таблица 2

Схемы посева сельскохозяйственных растений
на участке грунтового контроля

Культуры	Рекомендуемые параметры делянки			Минимальное количество обследуемых растений (шт.)
	количество рядков (шт.)	ширина междурядья (см)	расстояние в рядке (см)
Арбуз, дыня, тыква, кабачок, патиссон	2	70-90	1-2	200
Баклажан, перец
защищенный грунт	2	70	35	200
открытый грунт	2	60	40	200
Брюква, репа, турнепс, лук-семена	2	40	2-3	200
Горох, бобы овощные, фасоль	2	25-45	5-10	200
Зерновые (кроме кукурузы и сорго)	6-12	15-23	2-10	2000
Капуста
ранняя	2	50	50	200
средняя	2	60	60	200
поздняя	2	70	70	200
Крупяные культуры (просо, гречиха)	6-12	15-23	2-10	1500
Кукуруза (кроме кукурузы сахарной)	2	70	30	200
Кукуруза сахарная	2	60	40	200
Лен масличный	6-12	15-23	1,0-1,5	1000
Лен-долгунец	6-12	15-23	0,4-0,7	1000
Лук-севок	2	55-60	10-15	200
Огурец
защищенный грунт	2	140	20	200
открытый грунт	2	100	40	200
Однолетние и многолетние травы	2-4	30-40	2-3	300
Подсолнечник	2	70	30-40	200
Прочие корнеплоды	2	45	20	200
Рапс	6-12	30	2-5	1000
Редис, морковь	2	10-45	3-5	400
Свекла сахарная	2	45	16-20	200
Свекла столовая	2	45	5-8	300
Сорго	2	70	30-40	200
Томат
защищенный грунт	2	80	40;60*	200
открытый грунт	2	40;80;100**	50; 40;50**	200
Хлопчатник	8-10	90	5-10	200
Шпинат, щавель, укроп, ревень	2	10	2	200

__________

* Расстояние: 40 см – для среднеплодных сортов, 60 см – для крупноплодных сортов.

** Размер делянки в зависимости от группы сортов: 40х50 – карликовые, толстостебельные; 80х40 – среднестебельные; 100х50 – высокостебельные.

23. Посев семян овощных культур для получения рассады (таких как капуста, томат, перец, баклажан и другие) осуществляется в защищенном грунте (в зависимости от скороспелости сорта и зоны выращивания) в сроки, обеспечивающие вызревание растений до технической спелости.

24. Для некоторых видов кормовых трав и бобовых используют схемы одиночного размещения растений на контрольных делянках, чтобы обеспечить измерение морфологических признаков (например, длина листа, ширина листа, высота растения и др.).

25. Одновременно с контрольными делянками закладываются делянки стандарта. Стандарт на участке грунтового контроля размещают через каждые десять контрольных делянок.

26. Оставшиеся от посева контрольной пробы семена обезличиваются в порядке, установленном законодательством государства-члена.

3. Общие методические требования
к проведению грунтового контроля

27. Во время проведения грунтового контроля проверяется наличие и степень проявления основных существенных признаков сортов сельскохозяйственных растений (в том числе с учетом особенностей отдельных видов сельскохозяйственных растений) согласно признаковой шкале методик проведения испытаний на отличимость, однородность и стабильность (далее – методика ООС) на основе методик Международного союза по охране новых сортов растений в сравнении с официальным описанием сортов сельскохозяйственных растений и (или) с признаками сельскохозяйственных растений, выращенных из стандартной пробы семян. Требования к оценке основных существенных признаков сортов сельскохозяйственных растений при проведении грунтового контроля определенного вида сельскохозяйственного растения соответствуют требованиям, прописанным в соответствующих методиках ООС.

28. Нетипичные растения помечаются лентой, этикеткой или иными возможными обозначениями.

29. Для сортов перекрестноопыляющихся сельскохозяйственных растений, сортовая чистота не оценивается в абсолютных величинах. При определении количества примесей на контрольных делянках следует использовать требования по оценке однородности в соответствии с методиками ООС.

30. В случае установления несоответствия проявления существенных признаков сорта сельскохозяйственного растения (более допустимого количества сортовых примесей) на контрольных делянках с признаками официального описания сорта и (или) с проявлением существенных признаков сельскохозяйственных растений на делянках стандарта заявителю направляется извещение (форма извещения приведена в приложении № 2 к настоящему документу).

31. При проведении грунтового контроля в течение всего вегетационного периода проводятся фенологические наблюдения в посевах (посадках) по каждой контрольной пробе отдельно. Результаты фенологических наблюдений заносятся в полевой журнал (приложение № 3 к настоящему документу), в котором отмечаются: срок посева (посадки), дата появления всходов, время пикировки и высадки рассады (для культур, выращиваемых рассадным способом), время цветения и завязывания плодов, сроки начала и массового созревания плодов и другие фенологические фазы.

32. Результаты грунтового контроля оформляются документом "Результаты грунтового контроля" (форма приведена в приложении № 4 к настоящему документу), который составляется в двух экземплярах: один экземпляр направляется заявителю, второй экземпляр хранится в уполномоченной организации государства-члена.

33. Учет урожая при уборке не производится.

34. Заявитель или уполномоченное им лицо могут посещать участки грунтового контроля в сопровождении специалиста уполномоченной организации государства-члена при условии согласования с ней даты и цели посещения.

35. Если растения на делянках грунтового контроля поражены болезнями и не представляется возможным получить достоверные результаты, делянки выбраковываются с указанием причин и грунтовой контроль не проводится.

36. В случае гибели высеянного образца на участке грунтового контроля, а также выбраковки делянок заявитель немедленно ставится об этом в известность в письменном виде.

IV. Статистические расчеты при проведении грунтового контроля

1. Предельное количество нетипичных растений для различных размеров проб и стандартов сортовой чистоты

37. Для выбраковки партии семян достаточно знать предельное количество нетипичных растений на делянке, которое коррелирует с выборкой образца и площадью делянки.

В таблицах 3 и 4 приведено предельное количество нетипичных растений для различных размеров выборки и стандартов сортовой чистоты.

Предельное количество нетипичных растений могут считаться достоверными только при условии достаточного размера выборки. Образец считается несоответствующим стандарту сортовой чистоты и бракуется, если количество нетипичных растений равно или превышает пороговое значение для данной выборки.

Таблица 3

Предельное количество нетипичных растений для различных размеров проб и стандартов сортовой чистоты
Количество растений (шт.)	Стандарт сортовой чистоты, %
	99,9	99,7	99,5	99,0	98,0
	предельное количество нетипичных растений (шт.)
200	–	–	4	6	9
300	–	–	5	7	11
400	–	4	6	9	14
1000	4	7	10	16	29
1400	5	9	13	21	38
2000	6	11	16	29	52
4000	9	19	28	52	96
Примечание: Символ (–) обозначает, что размер пробы слишком мал для проведения эффективного анализа соответствующей пробы.

Таблица 4

Предельное количество нетипичных стеблей для различных
размеров проб и стандартов сортовой чистоты

Количество стеблей (шт.)	Стандарт сортовой чистоты, %
	99,9	99,7	99,5	99,0	98,0
	предельное количество нетипичных стеблей (шт.)
200	–	–	5	7	11
300	–	–	6	9	14
400	–	5	7	11	17
1000	5	9	12	20	34
1400	6	11	16	26	44
2000	7	14	20	34	59
4000	11	23	34	59	106
8000	17	39	59	106	197
Примечание: Символ (–) обозначает, что размер пробы слишком мал для проведения эффективного анализа соответствующей пробы.

38. Для некоторых видов кормовых трав, когда густота стояния растений высокая, стандарты сортовой чистоты выражаются как число растений на единицу площади.

39. Для получения информации об уровне сортовой чистоты конкретного участка грунтового контроля рекомендуется провести исследование на площади не менее 5 м². Для целей принятия окончательного решения относительно сортовой чистоты используются предельное количество нетипичных растений (таблица 5).

Таблица 5

Предельное количество нетипичных растений для участков различной площади и различных стандартов сортовой чистоты

Площадь, подвергшаяся исследованию (м2)	Стандарт сортовой чистоты
	1 /50 м2	1 /30 м2	1 /20 м2	1 /10 м2	4 /10 м2	6 /10 м2
	предельное количество нетипичных стеблей (шт.)
5	2	2	2	3	6	7
10	2	2	3	4	9	11
15	2	3	3	5	11	15
20	3	3	4	6	14	19
25	3	4	4	6	16	23
30	3	4	5	7	19	26
35	3	4	5	8	21	30
40	3	4	6	9	24	33
45	4	5	6	9	26	37
50	4	5	6	10	29	40

2. Применение фактического стандарта сортовой чистоты

40. Для установления соответствия партии семян на участках грунтового контроля следует применить фактический стандарт сортовой чистоты на соответствующую выборку, указанный в таблицах 6-8.

41. Принимая во внимание относительно низкие стандарты сортовой чистоты, применяемые в отношении партий репродукционных семян гибридных сортов растений для целей постконтроля (97,0% для простых гибридов и 95,0% для других видов гибридов), уполномоченная организация вправе принять решение о применении фактических стандартов сортовой чистоты для определения качества партии семян на участках грунтового контроля, указанных в таблицах 6-8.

Таблица 6

Применение фактического стандарта сортовой чистоты 97,0%
(для простых гибридов)

(штук)

Размер выборки (количество растений)	удовлетворительный результат	неудовлетворительный результат
100	3	4
67-99	2	3
33-66	1	2
<33	0	1

Таблица 7

Применение фактического стандарта сортовой чистоты 95,0%
(для трехлинейных, простых модифицированных гибридов
и других типов гибридов)

(штук)

Размер выборки (количество растений)	удовлетворительный результат	неудовлетворительный результат
100	5	6
80-99	4	5
60-79	3	4
40-59 20-39 <20	2 1 0	3 2 1

42. При производстве элитных семян кукурузы минимальная сортовая чистота составляет 99,5% (не более 1 нетипичного растения на 200 растений).

43. При производстве репродукционных семян минимальная сортовая чистота составляет 99,0% (не более 1 нетипичного растения на 100 растений).

44. При производстве элитных семян родительских компонентов для гибридных сортов кукурузы минимальная сортовая чистота составляет 99,9% (не более 1 нетипичного растения на 1000 растений).

45. При проведении постконтроля в отношении партий репродукционных семян гибридных сортов кукурузы, стандарт сортовой чистоты составляет: для простых гибридов – 97,0% (не более 1 нетипичного растения на 33 растения); для других типов гибридов – 95,0% (не более 1 нетипичного растения на 20 растений).

Таблица 8

Применение фактических стандартов сортовой чистоты
99%, 99,5% и 99,9%

Размер выборки (количество растений), шт.	Сортовая чистота — применение фактического стандарта
	гибриды (ЭС)		перекрестно-опыляющиеся (ЭС)			перекрестно-опыляющиеся (РС)
	99,9%		99,5%			99,0%
	удовлет-воритель-ный результат	неудовлет-воритель-ный результат	удовлет-воритель-ный результат	неудовлет-воритель-ный результат		удовлет-воритель-ный результат		неудовлет-воритель-ный результат
	предельное количество нетипичных стеблей (шт.)
<1 000	0	1	—			—
200	0	1	1		2	2	3
100	0	1	0		1	1	2
75	0	1	0		1	0	1
50	0	1	0		1	0	1

3. Применение предельного количества нетипичных растений для различных размеров выборки

46. Предельное количество нетипичных растений, приведенные в таблицах 9-11, могут использоваться дополнительно к фактическому стандарту соответствия партии семян перекрестноопыляющихся сортов и гибридов установленным требованиям сортовой чистоты для различных размеров выборки. Как правило, чем больше количество растений на участках грунтового контроля, тем точнее показатель количества нетипичных растений в оригинальной партии семян.

Таблица 9

Предельное количество нетипичных растений для различных размеров выборки и стандартов сортовой чистоты
99,9%, 99,5% и 99,0%

Размер выборки (количество растений), шт.	Сортовая чистота
	гибриды (ЭС)	перекрестно-опыляющиеся (ЭС)	перекрестно-опыляющиеся (РС)
	99,9%	99,5%	99,0%
	предельное количество нетипичных стеблей (шт.)
100	–	3	4
200	–	4	6
300	–	5	7
400	–	6	8
500	3	7	10
600	3	7	11
700	3	8	13
800	3	9	14
900	4	9	15
1 000	4	10	16
1 100	4	11	18
1 200	4	11	19
1 300	4	12	20
1 400	5	13	21
1 500	5	13	23
1 600	5	14	24
1 700	5	15	25
1 800	5	15	26
1 900	5	16	27
2 000	6	16	29

Таблица 10

Предельное количество нетипичных растений
для различных размеров выборки и стандарта сортовой чистоты 97,0%
(для простых гибридов)

(штук)

Размер выборки (количество растений), шт.	Предельное количество нетипичных растений
47 – 66	5
67 – 88	6
89 – 110	7
111 – 134	8
135 – 158	9
159 – 182	10
183 – 207	11
208 – 232	12
233 – 258	13

Таблица 11

Предельное количество нетипичных растений для различных размеров выборки и стандарта сортовой чистоты 95,0% (для трехлинейных, простых модифицированных гибридов и других типов гибридов

(штук)

Размер выборки (количество растений), шт.	Предельное количество нетипичных растений
41 – 53	6
54 – 67	7
68 – 81	8
82 – 95	9
96 – 110	10
111 –125	11

____________________

ПРИЛОЖЕНИЕ № 1 к методу грунтового контроля сельскохозяйственных растений

ЖУРНАЛ
регистрации контрольных проб для проведения грунтового контроля

Регистра-ционный номер контрольной пробы	Наимено-вание заявителя	Название сельско-хозяйствен-ного растения	Наиме-нование сорта	Номер партии	Категория (этап размно-жения) семян	Номер и дата акта отбора средних проб	Масса пробы (кг)	Всхожесть (%)	Масса 1000 семян (г)	Ф.И.О. лица, ответственного за регистрацию проб	Подпись
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12

ПРИЛОЖЕНИЕ № 2 к методу грунтового контроля сельскохозяйственных растений

ИЗВЕЩЕНИЕ

_____________________________________________________ сообщает,

(Наименование организации государства-члена, осуществляющей в соответствии с законодательством государства-члена деятельность по оказанию услуг по проведению грунтового контроля)

что при проведении грунтового контроля проб (ы), согласно заявке от____________________ №___ установлено несоответствие(я) проявления существенных признаков сельскохозяйственных растений (более допустимого количества сортовых примесей) по следующему(им) существенному(ым) признаку(ам):

Название сельскохозяйственного растения	Наименование сорта	Номер партии	Наименование существенного признака	Стандартная проба (официальное описание сорта)		Контрольная проба
				степень выраженности признака	Индекс признака	степень выраженности признака	Индекс признака	количество сортовых примесей (шт.)
1	2	3	4	5	6	7	8	9

Дополнительные сведения________________________________________

Руководитель	__________________	______________
	(подпись)	(Ф.И.О.)

М.П.

_________________

ПРИЛОЖЕНИЕ № 3 к методу грунтового контроля сельскохозяйственных растений

ПОЛЕВОЙ ЖУРНАЛ проведения грунтового контроля
Участок грунтового контроля_______________________________________________ Адрес:___________________________________________________________________ _________________________________________________________________________ Название сельскохозяйственного растения____________________________________ Год проведения_________________ Общие данные: 1. Почва
Тип
Механический состав
Высота стояния грунтовых вод
Однородность почвы участка
Агрохимические показатели почвы:						pH		гумус
P2O5				мг/100 г,		К2О				мг/100г
Преобладающие сорняки
Состояние всходов
Другие факторы

2. Схема делянки

Длина посевная, м						учетная, м
Расстояние между растениями в рядке, см
Ширина посевная, м					учетная, м
Ширина междурядий, см
Число рядков на делянке, шт.							для учета, шт.
Число растений на делянке, шт.							для учета, шт.

3. Эскиз проведения грунтового контроля

4. Посев, уборка

Дата посева
Способ посева
Тип сеялки
Глубина заделки семян, см
Дата обмолота
Способ обмолота

5. Удобрения

Действующее вещество					Наименование удобрения				Норма (кг/га)			Срок внесения		Способ внесения, глубина заделки (см)
вид			кг/га
1			2		3				4			5		6
6. Обработка почвы и уход за посевами
№ п/п	Наименование работ, проведенных от уборки предшественника до окончания всех работ по проведению грунтового контроля						Дата выполнения				Наименование работ: машины, орудия обработки, пестициды и нормы внесения и т.д.
1	2						3				4
7. Фенологические наблюдения (даты)
7.1. Озимые зерновые сельскохозяйственные растения: пшеница, рожь, тритикале, ячмень
№ п/п		Регистрационный номер контрольной пробы		Посева		Всходов				Начало кущения			Прекращение осенней вегетации		Начало весенней вегетации
						начало		полные
1		2		3		4		5		6			7		8

Колошение			Полного цветения у ржи		Спелости						Уборки		Число дней от полных всходов до восковой спелости
начало		полное			молочной		восковой		полной
9		10	11		12		13		14		15		16
7.2 Яровые зерновые сельскохозяйственные растения: пшеница, ячмень, тритикале, овес
№ п/п	Регистрационный номер контрольной пробы			Посева		Всходов				Начала кущения		Колошения или выметывания метелки
						начало		полные				начало		пол-ное
1	2			3		4		5		6		7		8

Цветения			Спелости						Уборки		Число дней от полных всходов до восковой спелости
начало		полное	молочная		восковой		полной
9		10	11		12		13		14		15
7.3 Озимый и яровой рапс
№ п/п	Регистрационный номер контрольной пробы			Посева		Всходов				Образования розетки		Начала развития листьев весной
						начало		полные
1	2			3		4		5		6		7

Начала стеблевания		Начала бутонизации	Начала цветения		Образование стручков		Спелости			Уборки		Число дней от полных всходов до полной спелости
							молочной		полной
8		9	10		11		12		13	14		15
7. 4. Лен-долгунец, лен масличный
№ п/п	Регистрационный номер контрольной пробы			Посева		Всходов		Начала развития 1-5 листа "фаза елочки"			Бутони-зации	Появления соцветий на главном стебле
1	2			3		4		5			6	7

Начала цветения Развития семенных коробочек Созревания Уборки Число дней от всходов до полного созревания начала полного 8 9 10 11 12 13 7.5. Иные сельскохозяйственные растения:_______________________________
№ п/п	Регистрационный номер контрольной пробы	Посева	Всходов
1	2	3	4	5	6	…n

8. Проведение определений и описаний

Наименование сорта____________________

Количество обследуемых сельскохозяйственных растений _____________шт.

Номер пробы (партии)

Номер приз-нака

Приз-нак

Стандартная проба (официальное описание)

Контрольная проба

степень выражен-ности

индекс

дата учета

соответ-ствие (+,-)

несоответствие

индекс

коли-чество нетипич-ных растений, шт.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

9. Влияние климатических условий на ход вегетации, окончательная оценка и выводы по опыту__________________________________________________________________________

10. Дополнительная информация __________________________________________________

11.Удостоверили данные

Выполнил в поле, лаборатории

Составил полевой журнал

Проверил

Ответственный за проведение грунтового контроля

___________________ (подпись)

_______________________ (Ф.И.О.)

Руководитель организации, проводящей грунтовой контроль

___________________ (подпись)

_______________________ (Ф.И.О.)

Печать " " ______________ 20 г. (дата) _

ПРИЛОЖЕНИЕ № 4 к методу грунтового контроля сельскохозяйственных растений

РЕЗУЛЬТАТЫ ГРУНТОВОГО КОНТРОЛЯ № __

от

20 г.

1.

Сведения о заявителе

1.1.

Полное наименование, адрес юридического лица, фамилия, имя и отчество (при наличии), место жительства физического лица______________________________

______________________________________________________________________

1.2.

Номер телефона, факс, адрес электронной почты____________________________

2.

Сведения о семенах сельскохозяйственного растения

2.1.

Название сельскохозяйственного растения

2.2.

Наименование сорта

2.3.

Регистрационный номер контрольной пробы

2.4.

Номер партии высеянных семян

2.5.

Категория, этап размножения высеянных семян

2.6.

Номер и дата акта отбора средних проб

3.

Сортовая чистота или сортовая типичность партии семян сельскохозяйственных растений по итогам проведения грунтового контроля, %_______________________

(Отношение числа сельскохозяйственных растений/стеблей сельскохозяйственных растений (ненужное вычеркнуть) к общему числу сельскохозяйственных растений/стеблей сельскохозяйственных растений (ненужное вычеркнуть), к которому относится сорт заявленного сельскохозяйственного растения на обследуемом участке грунтового контроля)

Дополнительные сведения _________________________________________________________ Видовая примесь и др. (наименование и количество, шт )_______________________________

Руководитель организации, проводящей грунтовой контроль

__________

_________________

(подпись)

(Ф.И.О.)