Өлшеу құралдарын калибрлеуді ұйымдастыру тәртібін бекіту туралы

Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2023 жылғы 20 маусымдағы № 84 шешімі

Өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласында келісілген саясат жүргізу туралы хаттаманың 9-тармағының 3-тармақшасына (Еуразиялық экономикалық одақ туралы 2014 жылғы 29 мамырдағы шартқа № 10 қосымша) және Жоғары Еуразиялық экономикалық кеңестің 2014 жылғы 23 желтоқсандағы № 98 шешімімен бекітілген Еуразиялық экономикалық комиссия жұмысының регламентіне № 2 қосымшаның 16-тармағына сәйкес, Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасы шешті:

1. Өлшеу құралдарын калибрлеуді ұйымдастырудың қоса беріліп отырған Тәртібі бекітілсін.

2. Осы шешім ресми жарияланған күнінен бастап 6 ай өткен соң, бірақ өлшем құралдарын калибрлеу нәтижелерін өзара тану мәселесіне қатысты Еуразиялық экономикалық комиссия кеңесінің 2016 жылғы 18 қазандағы № 145 шешіміне өзгерістер енгізу туралы Еуразиялық экономикалық комиссия Кеңесінің шешімі күшіне енген күннен ерте емес уақытта күшіне енеді.

Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының төрағасы

М. Мясникович

Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2023 жылғы 20 маусымдағы № 84 шешімімен БЕКІТІЛГЕН

Өлшеу құралдарын калибрлеуді ұйымдастыру ТӘРТІБІ

1. Осы тәртіп қамтамасыз ету мақсатында Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерде (бұдан әрі тиісінше – мүше мемлекеттер, одақ) мүше мемлекеттердің заңнамасында көзделген қызмет салаларында өлшеу құралдарын калибрлеуді (бұдан әрі – калибрлеу) ұйымдастыру қағидаларын белгілейді:

а) өнімнің Одақтың техникалық регламенттерінің және өнімнің сандық көрсеткіштерін өлшеудің талаптарына сәйкестігін өлшеу нәтижелері мен бағалау нәтижелерінің салыстыру шарттары;

б) бірліктердің халықаралық жүйесіне (БЖ), мүше мемлекеттердің шама бірліктерінің ұлттық (бастапқы) эталондарына және (немесе) шама бірліктерінің халықаралық эталондарына қатысты алынған өлшем нәтижелерінің метрологиялық қадағалануы;

в) мүше мемлекеттердің аумақтарында дайындалған өлшеу құралдарын калибрлеу нәтижелерін мүше мемлекеттерде өзара тану үшін шарттар.

2. Осы Тәртіптің мақсаттары үшін мыналарды білдіретін ұғымдар пайдаланылады:

"калибрлеу белгісі" – нысаны мен мазмұны бойынша мүше мемлекетте белгіленген талаптарға сәйкес келетін калибрлеу нәтижелерін куәландыратын шартты белгі;

"калибрлеу аралығы" – қатарынан екі калибрлеу арасындағы уақыт аралығы немесе атқарымы;

"калибрлеу әдістемесі" – калибрлеуді жүргізу рәсімін сипаттайтын құжат;

"метрологиялық талаптар" – мүше мемлекеттердің шама бірліктерінің ұлттық (бастапқы) эталондарының, шама бірліктерінің халықаралық эталондарының, стандартты үлгілердің, өлшеу нәтижелеріне әсер ететін өлшеу құралдарының сипаттамаларына және осы сипаттамалар қамтамасыз етілуі тиіс жағдайларға қойылатын сандық және (немесе) сапалық талаптар (ауызша және (немесе) цифрлық көрсеткіштер, нормативтер, ережелер, жіктемелер, ауызша және графикалық сипаттамалар).

Осы тәртіппен пайдаланылатын өзге де ұғымдар өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы келісілген саясатты жүргізу туралы хаттамада айқындалған мәндерде қолданылады (2014 жылғы 29 мамырдағы Еуразиялық экономикалық одақ туралы шартқа № 10 қосымша).

3. Калибрлеу осы Тәртіпке сәйкес мүше мемлекеттің заңнамасында айқындалған жағдайларда мынадай орындаушылармен жүргізіледі:

а) ұлттық метрологиялық институттар беретін калибрлеу мен өлшеудің ұлттық эталондары мен сертификаттарын өзара тану туралы Келісімнің қатысушылары болып табылатын ұлттық метрологиялық институттар, олардың калибрлеу және өлшеу мүмкіндіктері туралы мәліметтер халықаралық өлшемдер мен салмақтар бюросының негізгі салыстырулар дерекқорының тиісті бөлімдерінде жарияланған;

б) ISO/IEC 17025 "сынақ және калибрлеу зертханаларының құзыреттілігіне қойылатын жалпы талаптар" халықаралық стандартына (бұдан әрі – мемлекетаралық стандарт) ұқсас мемлекетаралық стандарттың ережелеріне сәйкес калибрлеу жұмыстарын жүргізу құқығына аккредиттелген заңды тұлғалар, сондай-ақ дара кәсіпкерлер (бұдан әрі – жеке кәсіпкерлер) ретінде тіркелген жеке тұлғалар, өз мемлекетін (немесе өзге мемлекеттің, егер бұл мүше мемлекеттің заңнамасында көзделсе) аккредиттеу жөніндегі органдар, зертханаларды аккредиттеу жөніндегі халықаралық ұйымның (ILAC) және (немесе) аккредиттеу жөніндегі өңірлік ұйымның мүшелері және MRA (Mutual Recognition Agreement) аккредиттеуді өзара тану туралы келісімнің және (немесе) басқа өңірлік Келісімнің қатысушылары болып табылады;

в) калибрлеу жұмыстарын жүргізу құқығына аккредиттелмеген, бұл ретте мүше мемлекеттің өлшем бірлігін қамтамасыз ету саласындағы заңнамада белгіленген тәртіппен мемлекетаралық стандарттың ережелеріне сәйкес өз құзыретін растайтын заңды тұлғалар, сондай-ақ дара кәсіпкерлер. Аталған заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер осы Тәртіпті өз еркімен қолдана алады.

4. Осы Тәртіптің мақсаттары үшін орындаушылар:

бірліктердің халықаралық жүйесіне (БЖ), мүше мемлекеттердің шама бірліктерінің ұлттық (бастапқы) эталондарына және (немесе) шама бірліктерінің халықаралық эталондарына қатысты олардың көмегімен алынатын өлшем нәтижелерінің метрологиялық қадағалануы қамтамасыз етілетін шама бірліктерінің эталондары қолданылады;

орындаушылар үшін техникалық тұрғыдан алғанда бірліктердің халықаралық жүйесіне (СИ) қатысты метрологиялық қадағалауды белгілеу мүмкін болмаған жағдайда, мемлекетаралық стандартқа сәйкес салыстыру үшін негіздерге метрологиялық қадағалауды қолдайды.

5. Калибрлеу мынадай жағдайларда жүргізіледі:

а) өндірістен өлшеу құралдарын шығару кезінде;

б) өлшеу құралдарын пайдалануға беру кезінде (егер өлшеу құралдарын өндірістен шығару кезінде калибрлеу жүргізілмесе);

в) өлшеу құралын жөндеуден кейін;

г) өлшеу құралдарын пайдалану кезінде;

д) өлшем құралдарын Одақтың кедендік аумағына әкелу кезінде.

6. Пайдаланудағы өлшеу құралдары мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес белгіленетін кезеңділікпен калибрлеуге жатады.

Калибрлеуді жүргізудің калибрлеу аралық интервалын мүше мемлекеттің заңнамасына сәйкес, оның ішінде метрологиялық талаптардың сақталуын ескере отырып қолданатын өлшеу құралдарының иесі немесе пайдаланушысы (бұдан әрі – Тапсырыс беруші) белгілейді.

7. Калибрлеу Тапсырыс берушінің өтінімі негізінде жүргізіледі.

8. Калибрлеуді жүргізу үшін Тапсырыс беруші өлшеу құралдарын және қажетті көлемде құжаттар жиынтығын, оның ішінде мүше мемлекетте пайдаланылатын нысан бойынша жасалған өтінімді және калибрлеу әдістемесін (бар болса) Орындаушыға ұсынады.

Калибрлеуді жүргізу нәтижелері бойынша басқа мүше мемлекеттерде өлшеу құралының спецификацияда, стандартта, өлшеу құралы түрінің сипаттамасында (бар болса) баяндалған метрологиялық талаптарға сәйкестігі (сәйкес .стігі) туралы қорытынды беру үшін бір мүше мемлекетте алу қажет болған кезде өтінімге қандай метрологиялық талаптарға сәйкестігін белгілеу қажет екендігі туралы мәліметтер енгізіледі.

9. Калибрлеу калибрлеу әдістемесіне сәйкес жүргізіледі:

халықаралық заңнамалық метрология ұйымының ұсынымдарында, сондай-ақ халықаралық, мемлекетаралық және ұлттық (мемлекеттік) стандарттарда баяндалған;

мемлекетаралық стандарттың ережелеріне сәйкес калибрлеуді жүргізетін әзірленген заңды тұлғалар немесе дара кәсіпкерлер.

10. Калибрлеу нәтижелері мемлекетаралық стандарттың ережелеріне сәйкес ресімделген калибрлеу куәлігімен (сертификатымен) және (немесе) калибрлеу белгісімен куәландырылады, ол өлшеу құралына жазылады және (немесе) өлшеу құралының паспортына осы үшін көзделген орынға қойылады (Тапсырыс берушінің нұсқауы бойынша).

11. Егер Тапсырыс берушінің өтінімінде осы Тәртіптің 8-тармағында көзделген қорытындыны алу және калибрлеу куәлігіне (сертификатына) тиісті мәліметтерді енгізу қажеттілігі көрсетілген жағдайда, мұндай құжатқа өлшеу құралының метрологиялық талаптарға сәйкестігі (сәйкессіздігі) туралы жазба енгізіледі.

12. Егер мүше мемлекеттің заңнамасында өзгеше көзделмесе, калибрлеу хаттамасын және калибрлеу куәлігінің (сертификатының) көшірмелерін Орындаушы калибрлеу аралық интервал ішінде сақтайды.

13. Калибрлеу хаттамасының көшірмесін Орындаушы Тапсырыс берушіге Орындаушы көздеген тәртіппен сұрау салу бойынша ұсынады.

14. Калибрлеу куәлігі (сертификаты) жоғалған немесе бүлінген жағдайда орындаушы сұрау салу бойынша телнұсқа береді. Бұл ретте телнұсқаның жоғарғы оң жақ бұрышында калибрлеу куәлігінің (сертификатының) түпнұсқасының нөмірі мен берілген күні көрсетіле отырып, "Телнұсқа 20 жылы берілді" деген жазба жазылады.

15. Калибрлеу куәлігінде (сертификатта) қателер (қате басылу) анықталған жағдайда оны калибрлеудің жаңа куәлігімен (сертификатта) ауыстыруға жол беріледі, онда калибрлеуді жүргізудің нақты күні ауыстыруға жатпайды, қосымша жаңа куәліктің (сертификатта) берілген (куәліктің (сертификаттың) нөмірі және оның берілген күні) күні, оның берілу себебі және бұрын берілген куәлік (сертификатта) туралы мәліметтер көрсетіледі.

Об утверждении Порядка организации калибровки средств измерений

Решение Коллегии Евразийской экономической комиссии от 20 июня 2023 года № 84.

В соответствии с подпунктом 3 пункта 9 Протокола о проведении согласованной политики в области обеспечения единства измерений (приложение № 10 к Договору о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года) и пунктом 16 приложения № 2 к Регламенту работы Евразийской экономической комиссии, утвержденному Решением Высшего Евразийского экономического совета от 23 декабря 2014 г. № 98, Коллегия Евразийской экономической комиссии решила:

1.Утвердить прилагаемый Порядок организации калибровки средств измерений.

2. Настоящее Решение вступает в силу по истечении 6 месяцев с даты его официального опубликования, но не ранее даты вступления в силу решения Совета Евразийской экономической комиссии о внесении изменений в Решение Совета Евразийской экономической комиссии от 18 октября 2016 г. № 145, касающихся вопроса взаимного признания результатов калибровки средств измерений.

Председатель Коллегии Евразийской экономической комиссии

М. Мясникович

УТВЕРЖДЕН Решением Коллегии Евразийской экономической комиссии от 20 июня 2023 г. № 84

ПОРЯДОК

организации калибровки средств измерений

1. Настоящий Порядок устанавливает правила организации калибровки средств измерений (далее – калибровка) в государствах – членах Евразийского экономического союза (далее соответственно – государства-члены, Союз) в областях деятельности, предусмотренных законодательством государств-членов, в целях обеспечения:

а) условий сопоставимости результатов измерений и результатов оценки соответствия продукции требованиям технических регламентов Союза и измерений количественных показателей продукции;

б) метрологической прослеживаемости получаемых результатов измерений по отношению к Международной системе единиц (СИ), национальным (первичным) эталонам единиц величин государств-членов и (или) международным эталонам единиц величин;

в) условий для взаимного признания в государствах-членах результатов калибровки средств измерений, изготовленных на территориях государств-членов.

2. Для целей настоящего Порядка используются понятия, которые означают следующее:

"знак калибровки" – условный знак, удостоверяющий результаты калибровки, соответствующий по форме и содержанию требованиям, установленным в государстве-члене;

"межкалибровочный интервал" – промежуток времени или наработка между двумя последовательными калибровками;

"методика калибровки" – документ, описывающий процедуру проведения калибровки;

"метрологические требования" – количественные и (или) качественные требования (словесные и (или) цифровые показатели, нормативы, правила, классификации, словесные и графические описания) к характеристикам национальных (первичных) эталонов единиц величин государств-членов, международных эталонов единиц величин, стандартных образцов, средств измерений, влияющим на результат измерений, и к условиям, при которых эти характеристики должны быть обеспечены.

Иные понятия, используемые в настоящем Порядке, применяются в значениях, определенных Протоколом о проведении согласованной политики в области обеспечения единства измерений (приложение № 10 к Договору о Евразийском экономическом союзе от 29 мая 2014 года).

3. Калибровка проводится в соответствии с настоящим Порядком в случаях, определенных законодательством государства-члена, следующими исполнителями:

а) национальными метрологическими институтами, являющимися участниками Соглашения о взаимном признании национальных эталонов и сертификатов калибровки и измерений, выдаваемых национальными метрологическими институтами, сведения о калибровочных и измерительных возможностях которых опубликованы в соответствующих разделах базы данных ключевых сличений Международного бюро мер и весов;

б) юридическими лицами, а также физическими лицами, зарегистрированными в качестве индивидуальных предпринимателей (далее – индивидуальные предприниматели), которые аккредитованы на право проведения калибровочных работ в соответствии с положениями межгосударственного стандарта, идентичного международному стандарту ISO/IEC 17025 "Общие требования к компетентности испытательных и калибровочных лабораторий" (далее – межгосударственный стандарт), органами по аккредитации своего государства (или иного государства, если это предусмотрено законодательством государства-члена), являющимися членами Международной организации по аккредитации лабораторий (ILAC) и (или) региональной организации по аккредитации и участниками Соглашения о взаимном признании аккредитации MRA (Mutual Recognition Agreement) и (или) другого регионального соглашения;

в) юридическими лицами, а также индивидуальными предпринимателями, не аккредитованными на право проведения калибровочных работ, подтверждающими при этом свою компетентность в соответствии с положениями межгосударственного стандарта в порядке, установленном законодательством в области обеспечения единства измерений государства-члена. Указанные юридические лица и индивидуальные предприниматели могут применять настоящий Порядок добровольно.

4. Для целей настоящего Порядка исполнители:

применяют эталоны единиц величин, для которых обеспечивается метрологическая прослеживаемость получаемых с их помощью результатов измерений по отношению к Международной системе единиц (СИ), национальным (первичным) эталонам единиц величин государств-членов и (или) международным эталонам единиц величин;

поддерживают метрологическую прослеживаемость к основам для сравнения в соответствии с межгосударственным стандартом в случае, если установление метрологической прослеживаемости по отношению к Международной системе единиц (СИ) с технической точки зрения для исполнителей не представляется возможным.

5. Калибровка проводится в следующих случаях:

а) при выпуске из производства средства измерений;

б) при вводе в эксплуатацию средства измерений (если при выпуске из производства средства измерений калибровка не проводилась);

в) после ремонта средства измерений;

г) при эксплуатации средства измерений;

д) при ввозе средства измерений на таможенную территорию Союза.

6. Средства измерений, находящиеся в эксплуатации, подвергаются калибровке с периодичностью, устанавливаемой в соответствии с законодательством государства-члена.

Межкалибровочный интервал проведения калибровок устанавливается владельцем или пользователем средств измерений (далее – заказчик), применяющими его в соответствии
с законодательством государства-члена, в том числе с учетом соблюдения метрологических требований.

7. Калибровка проводится на основании заявки заказчика.

8. Для проведения калибровки заказчик представляет исполнителю средство измерений и комплект документов в необходимом объеме, содержащий в том числе заявку, составленную по форме, используемой в государстве-члене, и методику калибровки (при наличии).

При необходимости получения по результатам проведения калибровки в одном государстве-члене для представления в других государствах-членах заключения о соответствии (несоответствии) средства измерения метрологическим требованиям, изложенным в спецификации, стандарте, описании типа средства измерений (при наличии), в заявку включаются сведения о том, соответствие каким метрологическим требованиям необходимо установить.

9. Калибровка проводится в соответствии с методиками калибровки:

изложенными в рекомендациях Международной организации законодательной метрологии, а также в международных, межгосударственных и национальных (государственных) стандартах;

разработанными юридическими лицами или индивидуальными предпринимателями, проводящими калибровку в соответствии с положениями межгосударственного стандарта.

10. Результаты калибровки удостоверяются свидетельством (сертификатом) калибровки, оформленным в соответствии с положениями межгосударственного стандарта, и (или) знаком калибровки, который наносится на средство измерений и (или) проставляется в паспорт средства измерений в предусмотренное для этого место (по указанию заказчика).

11. В случае если в заявке заказчика указана необходимость получения заключения, предусмотренного пунктом 8 настоящего Порядка, и включения соответствующих сведений в свидетельство (сертификат) калибровки, в такой документ вносится запись о соответствии (несоответствии) средства измерений метрологическим требованиям.

12. Протокол калибровки и копии свидетельства (сертификата) калибровки хранятся исполнителем в течение межкалибровочного интервала, если иное не предусмотрено законодательством государства-члена.

13. Копия протокола калибровки предоставляется исполнителем заказчику по запросу в порядке, предусмотренном исполнителем.

14. В случае утраты или порчи свидетельства (сертификата) калибровки исполнителем по запросу выдается дубликат. При этом в правом верхнем углу дубликата производится запись: "Дубликат выдан 20 г." с указанием номера и даты выдачи оригинала свидетельства (сертификата) калибровки.

15. В случае выявления в свидетельстве (сертификате) калибровки ошибок (опечаток) допускается его замена новым свидетельством (сертификатом) калибровки, в котором фактическая дата проведения калибровки не подлежит замене, дополнительно указываются дата выдачи нового свидетельства (сертификата), причина его выдачи и сведения о ранее выданном свидетельстве (сертификате) (номер свидетельства (сертификата) и дата его выдачи).