ИПС "Әділет"

      Қазақстан Республикасының Президентi Н.Ә. Назарбаев және Ресей Федерациясының Президентi В.В. Путин Астана қаласында 2000 жылғы 9 қазанда Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясының Каспий теңiзiндегi ынтымақтастығына қатысты мәселелердi талқылап,
      1996 жылғы 27 сәуiрдегi Каспий теңiзiн пайдалану жөнiндегi ынтымақтастық туралы Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы Президенттерiнiң бiрлескен мәлiмдемесiнде, 1992 жылғы 25 мамырдағы Достық, ынтымақтастық және өзара көмек туралы шартта, 1998 жылғы 6 шiлдедегi ХХI ғасырға бағдарланған мәңгiлiк достық пен одақтастық туралы декларацияда бекiтiлген қағидаттар рухындағы ынтымақтастықты дамытуға ықпал етуге тiлек бiлдiре отырып,
      Каспий жағалауының барлық мемлекеттерiнiң арасында Каспий теңiзiнiң Құқықтық мәртебесi туралы конвенция жасалғанға дейiн 1921 жылғы 26 ақпандағы Ресей Социалистiк Федеративтiк Кеңес Республикасы мен Персия арасындағы шартта және 1940 жылғы 25 наурыздағы Кеңестiк Социалистiк Республикалар Одағы мен Иран арасындағы Сауда-саттық пен теңiзде жүзу туралы шартта кеме қатынасы еркiндiгi, балық аулау еркiндiгi, Каспий жағалауы елдерiне жатпайтын жалаулармен кемелердiң жүзуiне тыйым салу мазмұндалатын режимдердiң қолданыста болуы жалғасатынын атап өте отырып;
      Каспий жағалауындағы барлық мемлекеттер ұстанымдарының ымыраға келуi негiзiнде ғана Каспий теңiзiнiң жаңа құқықтық мәртебесiн айқындау мүмкiн болатынын негiзге ала отырып;
      Каспийдiң көмiрсутегi және биологиялық ресурстарын игерудегi, оның экологиялық жүйесiн сақтаудағы тиiмдi ынтымақтастық үшiн қолайлы жағдайлар құру мақсатында жағалаудағы барлық мемлекеттердiң заңды мүдделерiн ескере отырып, Каспий теңiзiнiң жаңа құқықтық мәртебесiн айқындау жөнiндегi бұдан былайғы жұмыстарға дайын екендiктерiн бiлдiре отырып;
      Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы Президенттерiнiң 1998 жылғы 23 қаңтардағы және 2000 жылғы 19 маусымдағы Мәскеу қаласындағы бiрлескен мәлiмдемелерiнде көрiнiс тапқан уағдаластықтарды назарға ала отырып,
      төмендегiлер туралы мәлiмдейдi:
      1. Тараптар Каспий теңiзiнiң Құқықтық мәртебесi туралы конвенция бойынша бес жақты келiссөздер процесiн тиiмдi түрде iлгерi жылжытуға бiрлесiп ықпал етуге дайын екендiктерiн бiлдiредi, Каспий жағалауы мемлекеттерiнiң сыртқы істер министрлерi орынбасарларының деңгейiнде Арнайы жұмыс тобының қызметiне тұрақты сипат берудi қолдайды. Тараптар басқа да Каспий жағалауы мемлекеттерiнiң қарауына беру үшiн аталған Конвенцияның бiрлескен жобасымен жұмысты жалғастырады.
      2. Қазақстан мен Ресей кеме қатынасы еркiндiгiн, балық аулау мен қоршаған ортаны қорғаудың келiсiлген нормаларын қамтамасыз ету үшiн су айдыны кеңiстiгiн ортақ түрде пайдалануды сақтай отырып, жер қойнауын пайдалануға арналған өздерiнiң егемендiк құқықтарын жүзеге асыру мақсатында, Тараптардың уағдаластығы бойынша жетiлдiрiлген орта сызық бойынша шектес жатқан және қарама-қарсы орналасқан мемлекеттердiң арасында теңiз түбiнiң ара жiгiн ажырату туралы ымыра ұсынысты, Каспий теңiзiнiң жаңа құқықтық мәртебесi туралы ымыра шешiмнiң аса маңызды құрамдас бөлiгiнiң бiрi ретiнде негiзге алудың орындылығына өздерiнiң сенiмдi екенiн қуаттайды. Бұл орайда келiсiлген ара жiгiн ажырату сызығы өтетiн кен орындарын пайдалану тиiстi Каспий жағалауы елдерiнiң арасындағы жекелеген уағдаластықтардың тақырыбы болуы мүмкiн. Тараптар ұсынылып отырған көзқарас Каспий теңiзiнiң құқықтық мәртебесiн айқындауда оң сипаттағы үлесiн қосады деп келiстi.
      3. Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы Каспий теңiзiнiң солтүстiк бөлiгi түбiнiң ара жiгiн ажырату туралы 1998 жылғы 6 шiлдедегi келiсiмге сәйкес, жер қойнауын пайдалануға арналған егемендiк құқықтарын жүзеге асыру мақсатында Тараптар жер қойнауын пайдалану аймағының ара жiгiн ажырату ескерiлетiн жетiлдiрiлген орта сызықтың өтуiн жағрафиялық тұрғыдан сипаттай отырып, аталған Келiсiмнiң Хаттамасына мүмкiндiгiнше қысқа мерзiмде қол қояды.
      4. Каспий теңiзiндегi экологиялық жағдайдың нашарлауына, ондағы бiрегей бекiре балықтарының таралуының дағдарысты жағдайына байланысты Каспий теңiзiнiң жаңа құқықтық мәртебесi туралы бес жақты ымыраға қол жеткiзу қосымша күш-жiгер мен уақыт талап ететiнiн пайымдай отырып, Тараптар Каспийдiң құқықтық мәртебесi туралы конвенцияға қол қойғанға дейiн басымдық берiлетiн тәртiппен көп жақты үкiметаралық келiсiмдер жасасуға шақырып, қалған Каспий жағалауы мемлекеттерiне қайрылады, осындай келiсiмдерге сәйкес Каспийдiң табиғи ортасын қорғау, оның биологиялық ресурстарын сақтау, молықтыру және ұтымды пайдалану жөнiнде жедел сипаттағы ұжымдық шаралар қабылдауға болады.
      Тараптар тұрақты негiзде бес жақты Стратегиялық Каспий орталығын құруды жақтаған пiкiр бiлдiрдi, мұндай орталық Каспий теңiзi табиғи ортасының жай-күйiнiң мониторингiмен айналысатын болады.
      5. Қазақстан мен Ресей қажеттi дайындықтан кейiн жағалаудағы бес мемлекеттiң жоғары деңгейдегi кездесуiн өткiзу Каспий теңiзiнiң мәртебесiн реттеу, Каспий аймағындағы ынтымақтастықты нығайту мүдделерiне жауап бередi деп есептейдi.

(Қолдары)

      Мамандар:
      Қасымбеков Б.А.
      Багарова Ж.А.

      Президент Республики Казахстан Н.А. Назарбаев и Президент Российской Федерации В.В. Путин, обсудив 9 октября 2000 года в городе Астане вопросы, касающиеся сотрудничества Республики Казахстан и Российской Федерации на Каспийском море,
      желая способствовать развитию такого сотрудничества в духе принципов, зафиксированных в Совместном заявлении президентов Республики Казахстан и Российской Федерации о сотрудничестве по использованию Каспийского моря от 27 апреля 1996 года, B925500_ Договоре о дружбе, сотрудничестве и взаимной помощи от 25 мая 1992 года, Декларации о вечной дружбе и союзничестве, ориентированном в XXI столетие, от 6 июля 1998 года;
      отмечая, что до заключения между всеми прикаспийскими государствами Конвенции о правовом статусе Каспийского моря продолжают действовать содержащиеся в Договоре между Российской Социалистической Федеративной Советской Республикой и Персией от 26 февраля 1921 года и Договоре о торговле и мореплавании между Союзом Советских Социалистических Республик и Ираном от 25 марта 1940 года режимы свободы судоходства, свободы рыболовства, запрет на плавание судов под флагами неприкаспийских стран;
      исходя из того, что определение нового правового статуса Каспийского моря возможно только на основе консенсуса позиций всех прикаспийских государств;
      выражая готовность к дальнейшей работе по определению нового правового статуса Каспийского моря с учетом законных интересов всех прибрежных государств в целях создания благоприятных условий для, эффективного сотрудничества в освоении углеводородных и биологических ресурсов, сохранения экологической системы Каспия;
      принимая во внимание договоренности, отраженные в совместных заявлениях президентов Республики Казахстан и Российской Федерации от 23 января 1998 года и 19 июня 2000 года в городе Москве,
      заявляют о нижеследующем:
      1. Стороны выражают готовность совместно способствовать эффективному продвижению пятистороннего переговорного процесса по Конвенции о правовом статусе Каспийского моря, выступают за придание регулярного характера деятельности Специальной рабочей группы на уровне заместителей министров иностранных дел прикаспийских государств. Стороны продолжат работу над совместным проектом указанной Конвенции для передачи на рассмотрение других прикаспийских государств.
      2. Россия и Казахстан подтверждают свою убежденность в том, что в основу консенсусного решения о новом правовом статусе Каспийского моря в качестве одного из его важнейших компонентов целесообразно положить компромиссное предложение о разграничении дна моря между сопредельными и противолежащими государствами по срединной линии, модифицированной по договоренности сторон, в целях осуществления ими суверенных прав на недропользование при сохранении в общем пользовании водного пространства для обеспечения свободы судоходства, согласованных норм рыболовства и защиты окружающей среды. При этом использование месторождений, через которые пройдет согласованная разграничительная линия, может быть предметом отдельных договоренностей между соответствующими прикаспийскими странами. Стороны согласились, что предлагаемый подход внесет положительный вклад в определение правового статуса Каспийского моря.
      3. В соответствии с Соглашением между Республикой Казахстан и Российской Федерацией о разграничении дна северной части Каспийского моря в целях осуществления суверенных прав на недропользование от 6 июля 1998 года Стороны в возможно короткие сроки подпишут Протокол к указанному Соглашению с географическим описанием прохождения модифицированной срединной линии, по которой имеется в виду разграничить зоны недропользования.
      4. Сознавая, что достижение пятистороннего консенсуса по новому правовому статусу Каспийского моря потребует дополнительных усилий и времени, и в связи с ухудшением экологической обстановки на Каспии, критическим состоянием его уникальной осетровой популяции Стороны обращаются к остальным прикаспийским государствам с призывом в приоритетном порядке до подписания Конвенции о правовом статусе Каспия заключить многосторонние межправительственные соглашения, в соответствии с которыми можно будет принять срочные коллективные меры по защите природной среды Каспия, сохранению, воспроизводству и рациональному использованию его биологических ресурсов.

Стороны высказались за образование на постоянной основе пятистороннего Стратегического каспийского центра, который бы занимался мониторингом состояния природной среды Каспийского моря.
5. Россия и Казахстан считают, что интересам урегулирования статуса Каспийского моря, упрочения сотрудничества в регионе Каспия отвечало бы проведение после необходимой подготовки встречи пяти прибрежных государств на высшем уровне.

(Специалисты: Умбетова А.М., Склярова И.В.)

Қазақстан Республикасы мен Ресей Федерациясы арасындағы Каспий теңiзiндегi ынтымақтастық туралы Декларация

Декларация между Республикой Казахстан и Российской Федерацией о сотрудничестве на Каспийском море