Iрi қалалардың маңындағы аймақтарда сүт өндiрiсiн дамытудың 2000-2002 жылдарға арналған салалық бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2000 жылғы 15 қараша N 1719

"Ауыл шаруашылығы өндiрiсiн дамытудың 2000-2002 жылдарға арналған бағдарламасын iске асыру жөнiндегi iс-шаралардың жоспарын бекiту туралы" Қазақстан Республикасы Yкіметінің 2000 жылғы 5 ақпандағы N 175 P000175_ қаулысына сәйкес, сондай-ақ iрі қалалардың халқын отандық өндiрiстiң сүт және сүт өнімдерімен қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасының Yкіметі қаулы етеді:
1. Қоса берiлiп отырған Ірi қалалардың маңындағы аймақтарда сүт

өндiрiсiн дамытудың 2000-2002 жылдарға арналған салалық бағдарламасы

бекiтiлсiн.

2. Осы қаулының орындалуын бақылау Қазақстан Республикасы

Премьер-Министрiнiң орынбасары Д.К. Ахметовке жүктелсiн.

3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енедi.

Қазақстан Республикасының

Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы

Үкіметінің

2000 жылғы 15 қарашадағы

N 1719 қаулысымен

бекітілген

Ірі қалалардың маңындағы

аймақтарда сүт өндірісін дамытудың

2000-2002 жылдарға арналған

Салалық бағдарламасы

Астана-2000 ж.

Iрi қалалардың маңындағы аймақтарда

сүт өндiрiсiн дамытудың 2000-2002 жылдарға

арналған салалық бағдарламасының

Паспорты

Бағдарламаның атауы Iрi қалалардың маңындағы аймақтарда

сүт өндiрiсiн дамытудың 2000-2002

жылдарға арналған салалық бағдарлама

Бағдарламаны әзiрлеудiң негiзi "Ауыл шаруашылығы өндiрiсiн дамытудың

2000-2002 жылдарға арналған бағдарламасын

iске асыру жөнiндегi iс-шаралар жоспарын

бекiту туралы" Қазақстан Республикасы

Yкiметiнiң 2000 жылғы 5 ақпандағы

N 175

P000175_

қаулысы

Бағдарламаның негiзгi Қазақстан Республикасының Ауыл

әзiрлеушiлерi шаруашылығы министрлiгi, облыстардың

әкiмдерi

Бағдарламаны iске асырудың 2000-2002 жылдар

мерзiмдерi

Бағдарламаның мақсаты Отандық сүт өндiрiсi өнiмдерiнiң кең

ассортиментiне iрi қалалар халқының

төлем қабiлетiн барынша қанағаттандыру

Бағдарламаның мiндеттерi Сүт өңдеушi ұйымдарды қалпына келтiру

және дамыту, олардың шикiзат базасын

және дайындау пункттерi желiсiн кеңейту,

өндiрiлген өнiмдi өткiзудiң рыноктарын

ұйымдастыру.

Сүт өндiрiсiн iрi қалалар маңында

шоғырландыру, сүттi мал шаруашылығының

тектiк әлеуетiн арттыру және жемшөп

базасын жасау

Негiзгi iс-шараларды Бағдарламаны iске асыру жөнiндегi

орындаушылар iс-шараларда белгiленген

Қаржыландыру көздерi мен көлемi Бағдарламаны қаржыландырудың жалпы көлемi

3 930,4 млн. теңге, соның iшiнде:

республикалық бюджет - 672,4 млн. теңге

жергiлiктi бюджет, инвестициялар, заңды

және жеке тұлғалардың меншiктi

қаражаттары - 3 258 млн. теңге

Күтiлетiн түпкiлiктi нәтижелер Бағдарламаны iске асыру iрi қалалар

халқының сүтке қажеттiлiгiн қала

маңындағы аймақтан қамтамасыз етудi

87 %-ға жеткiзуге, сүтке айналдырғандағы

сүт пен сүт өнiмдерiнiң импорты көлемiн

2 есе төмендетуге мүмкiндiк бередi. Сүт

өңдейтiн ұйымдарды қалпына келтiру мен

дамыту, олардың шикiзат базасын және

дайындау пункттерi желiсiн кеңейтуге

жәрдемдеседi.

1. Кiрiспе

Соңғы жылдарда сүт және сүт өнiмдерiн өндiру көлемiнiң төмендеуi тенденциясына байланысты, отандық өндiрiстiң осы өнiмдермен рынокты қанықтыру мәселелерiнiң маңызы арта түсуде. Қолда бар резервтердi пайдалану және ауыл шаруашылығы өнiмi өндiрiсiнiң экономикалық тиімділiгiн арттыру, оның iшiнде сүт өндiрiсiн дамыту өндiріс көлемiн арттыру шарттарының бiрi болып табылады.
Қала маңындағы аймақтарда сүттi мал шаруашылығын дамыту, өзiнiң өткiзу рыногына жақындығынан сүт өндiрiсi бойынша әрқашанда неғұрлым тиiмдi болатын. Алайда, соңғы жылдардағы экономикалық ахуал, халықтың төлемге қабiлеттi сұранысының күрт төмендеуi жоспарлы экономика жылдарында құрылған сүт және оны өңдеу өнiмдерiнiң мамандандырылған өндiрiсiнiң күрт

қысқартылуына әкеп соқты. Сондықтан, сүт және оны өңдеу жөнiндегi шикiзат

базасын кеңейту мәселелерiн шешудiң неғұрлым орынды жолы, осы

бағдарламадағы кешендi iс-шараларда көзделгенiндей, сүт өндiру саласының

ұйымдарын дамытуды ескере отырып, сүттi мал шаруашылығын қалалардың

маңында шоғырландыру.

2. Сүттi өндiру мен тұтынудың қазiргi жай-күйiн талдау

1-кесте

2.1. Республикада сүт өндiру мен тұтынудың 1992-1999

жылдардағы серпiнi

(мың тонна)

--------------------------------------------------------------------------

Жылдары! Өндірісі ! Импорты ! Экспорты ! Халықтың ! Сальдо*

! ! ! ! тұтынғаны !

-------------------------------------------------------------------------

1992 5265,1 46,7 172,9 4577,6 561,3

1993 5576,1 56,5 121,3 4410,6 1100,7

1994 5296,0 41,4 116,9 4120,7 1099,8

1995 4619,1 87,6 87,8 3705,3 913,6

1996 3627,1 109,3 33,6 3391,5 311,3

1997 3334,5 163,3 14,4 3084,5 398,9

1998 3394,3 191,2 21,4 3104,9 459,2

1999 3535,0 163,0 5,6 3150,0 542,4

--------------------------------------------------------------------------

*Сальдо - жыл басындағы қалдығы және тамақтан басқа мақсаттарға

пайдалану.

Сүттi өндiру көлемi республика шаруашылықтарының барлық санаттары

бойынша 1998 жылға дейiн қысқарып келген, ал кейiнгi жылдары өндiрiс

көлемi тұрақтанды және өсуi байқалады. Осындай тенденция республика

халқының сүттi тұтынуында да орын алды. Оның үстiне, сүт импортының көлемi

артты және осы өнiм экспорты едәуiр азайды.

2-кесте

2.2. Республика халқын сүт және сүт өнiмдерiмен 1999 жылы

қамтамасыз етудің жай-күйi

(мың тонна)

---------------------------------------------------------------------------

Көрсеткiштер ! 1999 ж.

! нақты

---------------------------------------------------------------------------

Өндiрiсi 3535,0

Импорты 163,0

Бүкiл кiрiсi: 3698,0

Тұтынылды:

Халықтың тұтынуы 3150,0

Жемшөп мақсатына пайдаланылғаны 353,0

Экспорты 5,6

Шығыны 7,0

Бүкiл шығыс: 3515,6

Жыл соңындағы қалдық 182,4

Өз өндiрiсiнiң сүтiмен қамтамасыз ету, % 100,6

Сүт өнiмiн халықтың жан басына шаққандағы жыл бойы 210

тұтынылғаны, кг

---------------------------------------------------------------------------

Республика халқының төлем қабiлетi, тұтас алғанда, өз сүт өндiрiсiмен

қанағаттандырылуда.

Сүттi жан басына тұтыну ғылыми негiзделген деңгейден 405 кг (52 %)

және 1990 жылғы ең жоғары жетiстiгi 311 кг (67 %) құрады.

3-кесте

2.3. Қалалар маңындағы аймақтардың шегiнен тыс орналасқан

ауылды жерлер мен шағын қалалар халқының 1999 жылы

сүт және сүт өнiмдерiмен қамтамасыз етiлуi (мың тонна)

---------------------------------------------------------------------------

Көрсеткiштер ! 1999 ж. нақты

---------------------------------------------------------------------------

Өндiру 2173,0

Импорты 15,0

Бүкiл кiрiсi: 2188,0

Өз мұқтаждарына жұмсалғаны 1921,4

Экспорты 5,6

Ірі қалалардың рыноктарына апарылғаны 257,0

Шығындары 4,0

Сүттiң тауарлық құндылығы, % 12

Сүт өнiмiн халықтың жан басына шаққанда жыл бойы 195

тұтынылғаны, кг

---------------------------------------------------------------------------

Өндiрiлген сүт, негiзiнен, жергiлiктi жерде тұтынылғанымен, ғылыми

негiзделген деңгейi жан басына шаққанда, орташа тұтыну деңгейiнiң 48 %

ғана құрайды.

Мұның өзiнде, өңделген сүттiң шалғайлығы мен көлiк шығынының

көптiгiнен 12 % iрi қалалардың рыноктарына әкетiледi.

4-кесте

2.4. Республикадағы iрi қалалардың халқының 1999 жылы

сүт және сүт өнiмдерiмен қамтамасыз етiлуi

(мың тонна)

---------------------------------------------------------------------------

Көрсеткiштер ! 1999 ж.

! нақты

---------------------------------------------------------------------------

Қала маңындағы аймақтағы сүт өндiрiсi 1362,0

Қала маңындағы аймақта тауар өндiрушiлердiң өз қажеттерiне 534,0

жұмсағаны

Қала маңындағы аймақтағы тауарлық сүттiң көлемi 825,0

Шығыны 3,0

Қала маңындағы аймақтан шығарылуы 5,0

Қала тұрғындарының тұтынуы 1225,0

Оның iшiнде: қала маңындағы аймақта өндiрiлгенi 825,0

импорты 148,0

қала маңындағы аймақтың шегiнен тыс

әкелiнгенi 257,0

Қала маңындағы аймақта өндiрiлген сүттiң жалпы тұтыну 67

көлемiнiң үлес салмағы, %

Сүт өнiмiн халықтың жан басына шаққандағы жыл бойы 237

тұтынылғаны, кг

---------------------------------------------------------------------------

Iрi қалалар халқының сүт өнiмдерiне қажеттiлiгi қала маңындағы

аймақтан 825 мың тонна көлемiнде немесе 67 % ғана қанағаттандырылады.

Импортталған сүт өнiмi 12 % құрайды және олар терең өңдеу мен сүт

өнiмдерiнiң (қоюлатылған, консервiленген және құрғақ сүт, сары май,

iрiмшiк, балалар тағамы, йогурт) түрiнде ұсынылады.

Сүт өнiмiнiң халықтың жан басына шаққандағы қажеттiлiгi ғылыми

негiзделген нормалардың небәрi 58 % құрайды.

5-кесте

2.5. Республиканың ірі қалалары тұрғысында халықтың 1999 жылы

сүт және сүт өнімдерімен қамтамасыз етілуі

(мың тонна)

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар !Халық ! Нақты ! Қала ! Қала ! Қала маңындағы ай. ! Қала

атауы !саны !тұтыныл.!маңын. !маңын.!мақтан тыс әкелінгені!маңын.

! !ғаны !дағы !дағы !---------------------!дағы

!мың ! !аймақ. !аймақ.!Бар. !О.і. !Қала ма.!аймақ.

!адам ! !тан !тан !лығы !импор.!ңындағы !тан тыс

! ! !әкелін.!қамта.! !ты !аймақтан!әкетіл.

! ! !гені !масыз ! ! !тыс әке.!гені

! ! ! !ету % ! ! !лінгені !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 313,3 86 59 69 27 17 10

Көкшетау 123,3 32 30 94 2 1,6 0,4

Ақтөбе 253,0 63 50 79 13 9 4

Алматы 1130,1 271 174 64 97 48 49

Талдықорған 98,0 24 25 104 1 1 2

Атырау 141,8 30 6 20 24 7 17

Өскемен 310,9 75 52 69 23 4 19

Семей 269,7 60 43 72 17 2,2 14,8

Тараз 325,5 68 51 75 17 8,3 8,7

Орал 196,1 52 44 85 8 2,4 5,6

Қарағанды 437,7 125 40 32 85 20 65

Жезқазған 90,4 31 6 19 25 6 19

Қызылорда 157,3 32 13 41 19 10 9

Қостанай 222,5 67 41 61 26 2 24

Павлодар 299,7 78 64 82 14 5 9

Петропавл 203,4 57 57 100 3 3 3

Шымкент 357,9 74 70 95 4 1,5 2,5

Барлығы 4930,2 1225 825 67 405 148 257 5

---------------------------------------------------------------------------

Қала маңындағы аймақтан Астана, Ақтөбе, Алматы, Атырау, Жезқазған,

Қарағанды, Қызылорда, Қостанай, Семей, Тараз, Өскемен қалаларын сүтпен

қамтамасыз етудің % төмен.

6-кесте

2.6. Ірі қалаларда 1999 жылы сүт өнімдерін тұтынудың құрылымы

(мың тонна сүтке айналдырғанда)

---------------------------------------------------------------------------

Сүт және сүт өнімдері!Сүт өнімдерінің! Оның ішінде

!барлық !-------------------------------------

!тұтынылғаны ! отандық сүт ! Импортталып

! ! өңдейтін ! әкелінгені

! ! ұйымдардың !

! ! өндіргені !

---------------------------------------------------------------------------

Барлығы сүтке

айналдырғанда 1225,0 161,0 148,0

оның ішінде:

өнеркәсіптік

өңделмеген сүт

өнімі 916,0

өнеркәсіптік

өңделген сүт

өнімі 309,0 161,0 148,0

оның ішінде:

өнеркәсіптік

өңделген қаймағы

алынбаған сүт

өнімі 99,7 94,1 5,6

ірімшік 31,5 23,2 8,3

сары май 83,6 38,7 44,9

қоюлатылған,

қоюлатылмаған,

құнарлы сүт 33,0 33,0

сүт өнімінің

қайта өңделген

басқа да түрлері 48,6 1,2 47,4

балмұздақ 12,6 3,8 8,8

---------------------------------------------------------------------------

Өңделмеген түрде тұтынылған сүт 916 мың тонна, жалпы тұтынылған

көлемiнiң 75 % құрайды.

Өңделген сүт өнiмiнiң 52 % отандық ұйымдардың үлесiне тиедi.

Отандық ұйымдарда шығарылған сүт өнiмiнiң 94 % қаймағы алынбаған сүт

өнiмiн құрайды.

7-кесте

2.7. Отандық өндiрістегі сүт өнімдерiнiң бәсекеге қабiлеттiлiгi

---------------------------------------------------------------------------

! Рыноктағы сату бағасы (теңге)

Сүт өнiмдерiнiң негiзгi !----------------------------------------

түрлерi !Өздерiнiң өндiргенi (отандық) ! Импорт.

!------------------------------! талған

! Жеке ! Өнеркәсіптік ! өнімі

! меншiктегi !өндірушілердің !

!өндiрушiлердің! өнiмi !

! өнiмi ! !

---------------------------------------------------------------------------

Қаймағы алынбаған сүт (кг) 25-30 35-40

Қаймақ (кг) 150-160 180-200

Сары май (кг) 230-250 280-300 300-350

Ірімшік (кг) 350-400 400-450

Қоюлатылған сүт (400 гр) 55-60

Құнарлы сүт (400 гр) 50-55

Құрғақ сүт (кг) 220-250 250-300

Йогурт (125 гр) 20-25 35-40

---------------------------------------------------------------------------

Жеке меншiктегi өндiрушiлер өнiмiнiң бағасы төмен болғандықтан,

олардың өнiмiне сұраныс жоғары.

Отандық өнеркәсiптiк өндiрушiлер өнiмiнiң бәсекеге қабiлетi

болмауының негiзгi факторлары:

технологияның артта қалуы және жабдықтардың тозуынан өндiрiстiң

шығыны жоғары;

шетел өнiмiмен салыстырғандағы өнiмнiң сыртқы безендiрiлуiнiң

тартымды болмауы.

8-кесте

2.8. Сүттiң жалпы өндiрiсiндегi қайта өңдеудiң үлес салмағы

---------------------------------------------------------------------------

! Жылдар

!---------------------------------------------------------

! 1992 ! 1993 ! 1994 ! 1995 ! 1996 ! 1997 ! 1998 ! 1999

---------------------------------------------------------------------------

Көлемі,

мың тонна 2133 2069 1396 623 349 203 180 161

---------------------------------------------------------------------------

% 40,5 37,1 26,4 13,5 9,6 6,1 5,3 4,6

---------------------------------------------------------------------------

Қазiргi уақытта сүттiң басым бөлiгi, қалалардың рыноктарын қосқанда,

қайта өңдеусiз пайдаланылады. Сапалы шикiзаттың жетiспеуiнен және халықтың

төлем қабiлетi төмен болғандықтан, қаймақ, iрiмшiк, қаймағы алынбаған сүт

сияқты өнiмдердi өндiрудiң үлесi мейлiнше аз.

9-кесте

2.9. Сүтті өңдеу жөніндегі өндірістік қуаттарды 1999 жылы

пайдаланудың жай-күйі

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар ! Өндіруге арналған өндірістік қуаттардың болуы

! (ауысым/тонна)

!-----------------------------------------------------------

!Қаймағы ! сары !ірім.!қоюла. !құрғақ!балмұздақ

!алынбаған! май !шік !тылған !сүт !

!сүт ! ! !сүт ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 250 7,2 5 1,0

Көкшетау 150 8,0 4,0 2,8

Ақтөбе 90 9,5 2,4 2,7

Алматы 360 10,0 14,0

Талдықорған 200 5,0 6,0 1,0

Атырау 10

Өскемен 126 14,7 2,9 0,4 5

Семей 74 4,4 2,0

Тараз 100 4,5 4,0 1,3

Орал 50 5,7 2,8 2,5

Қарағанды 100 2,0 0,4 1,5

Жезқазған 10 0,2 0,4

Қызылорда 10 0,2 0,2

Қостанай 150 4,5 4,0 2,5

Павлодар 220 5,9 9,4 6,2 3,0

Петропавл 100 18 3 3,0

Шымкент 100 6,0 2,5

---------------------------------------------------------------------------

Жиынтығы 2100 105,8 63 8,6 24,3

---------------------------------------------------------------------------

таблицаның жалғасы:

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар ! Нақты өндірілген өнім

! (мың тонна)

!-----------------------------------------------------------

!Қаймағы ! сары !ірім.!қоюла. !құрғақ!балмұздақ

!алынбаған! май !шік !тылған !сүт !

!сүт ! ! !сүт ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 7,1 0,2 0,04 0,5

Көкшетау 2,7 0,1 0,1 0,2

Ақтөбе 2,2 0,12 0,1

Алматы 19,2 0,32 0,4 1,04

Талдықорған 1,8 0,1 0,1 0,1

Атырау 0,8 0,2

Өскемен 7,8 0,16 0,3 0,2

Семей 5,4 0,1 0,14 0,1

Тараз 6,7 0,1 0,36 0,1

Орал 4,5 0,04 0,23 0,06

Қарағанды 2,6 0,03 0,1

Жезқазған 0,8 0,02

Қызылорда 0,3 0,1

Қостанай 8,4 0,15 0,41 0,1

Павлодар 8,2 0,1 0,5 0,1

Петропавл 11,6 0,52 0,4 0,1

Шымкент 4,2 0,17 0,1

---------------------------------------------------------------------------

Жиынтығы 94,1 1,9 2,8 0,5 2,9

---------------------------------------------------------------------------

таблицаның жалғасы:

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар ! Өндіруге арналған қуаттарды пайдалану %

!-----------------------------------------------------------

!Қаймағы ! сары !ірім.!қоюла. !құрғақ!балмұздақ

!алынбаған! май !шік !тылған !сүт !

!сүт ! ! !сүт ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 9 10 2,7

Көкшетау 6 4,2 8,3 1,7

Ақтөбе 8,1 4,3 12

Алматы 18,0 10,6 9

Талдықорған 3,0 6,6 5,5

Атырау 8,0 0 0

Өскемен 20,0 3,6 4,0 13

Семей 24,0 8,0 23,3

Тараз 22,3 7,7 30 25

Орал 30 2,3 28 33

Қарағанды 8 0 2,5 7,0

Жезқазған 27,0 0 16

Қызылорда 10 0 0

Қостанай 19,0 11,0 34 13

Павлодар 12,4 0 3,0 27 11

Петропавл 38,0 9,0 44 11

Шымкент 14 0 22,6

---------------------------------------------------------------------------

Жиынтығы 15,0 6,0 15 19 39

---------------------------------------------------------------------------

Қолда бар қуаттардың жұмыс істеу жүктемесі деңгейі өте төмен. Мұндай

жүктемемен қандай үстеме баға болса да, шығынды өтеу мүмкін емес. Бала

тағамдары, сүт консервілерін өндіретін қуаттар іс жүзінде, жоқ.

10-кесте

2.10. Сүт өңдейтін ұйымдардың жай-күйі

---------------------------------------------------------------------------

Қала және ! Іске !Қуат, бір ! Сумен жабдық. ! Кәріз

ұйымдардың атауы !қосыл. !ауысымда ! тау !

!ған !өңдейді, ! !

!жылы !тн ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана "Сүт"

(Фудмастер) ААҚ 1967 71,4 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Көкшетау "Сүт" ААҚ 1966 66,4 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Ақтөбе "Таң шолпан" ААҚ 1966 71,0 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Алматы "Жігер" ААҚ 1977 257 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Талдықорған Артезиан қалалық арна

"Ақбұлақ" ААҚ 1974 54,3 құдығы тартуы

Атырау "Атырау сүт" ААҚ 1957 22,1 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Өскемен Қалалық су қалалық арна

"Сүткомбинаты" ААҚ 1983 38,0 құбыры тартуы

Семей "Ақбұлақ" ААҚ 1964 135,0 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Тараз "Сүт" ААҚ 1960 42,8 Артезиан қалалық арна

құдығы тартуы

Орал "Береке" ААҚ 1965 42,4 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Қарағанды "Милк" ААҚ 1959 104,5 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Жезқазған "Ғасыр" ЖШС 1964 32,7 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Қызылорда "Ілтипат" ААҚ 1978 42,0 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Қостанай "Ден" ЖШС, Қалалық су қалалық арна

"Молочник" ЖШС 1969 404,5 құбыры тартуы

Павлодар "Сүт" ААҚ 1965 155,0 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

Петропавл "Мол-сервис" 1986 577,0 Қалалық су қалалық арна

ААҚ құбыры тартуы

Шымкент "Сүт" ЖШС 1986 243,2 Қалалық су қалалық арна

құбыры тартуы

---------------------------------------------------------------------------

таблицаның жалғасы:

---------------------------------------------------------------------------

Қала және !Жылумен !Суықпен !Соңғы !Жабдықпен ! Тозу

ұйымдардың атауы !жабдықтау!жабдықтау!қайта !жарақтандыру ! %

! ! !құру ! !

! ! !өткізіл. ! !

! ! !ген жылы ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана "Сүт" Орталық Меншікті - отандық 62

(Фудмастер) ААҚ ЖЭО

Көкшетау "Сүт" ААҚ Меншікті Меншікті 1981 отандық 48

Ақтөбе "Таң шолпан" ААҚ Орталық Меншікті 1986 отандық 55

ЖЭО

Алматы "Жігер" ААҚ Орталық Меншікті отандық 35

ЖЭО

Талдықорған Орталық Меншікті отандық 40

"Ақбұлақ" ААҚ ЖЭО

Атырау "Атырау сүт" ААҚ Меншікті Меншікті отандық 67

Өскемен

"Сүткомбинаты" ААҚ Орталық Меншікті отандық 25

ЖЭО

Семей "Ақбұлақ" ААҚ Меншікті Меншікті 1987 отандық 55

Тараз "Сүт" ААҚ Меншікті Меншікті 1972 отандық 80

Орал "Береке" ААҚ Орталық Меншікті - отандық 57

ЖЭО

Қарағанды "Милк" ААҚ Орталық Меншікті - отандық 75

ЖЭО

Жезқазған "Ғасыр" ЖШС Меншікті Меншікті - отандық 48

Қызылорда "Ілтипат" ААҚ ЖЭО Меншікті - отандық 45

Қостанай "Ден" ЖШС, ЖЭО Меншікті - отандық 56

"Молочник" ЖШС

Павлодар "Сүт" ААҚ ЖЭО Меншікті 1973 отандық 45

Петропавл "Мол-сервис" ЖЭО Меншікті отандық 20

ААҚ

Шымкент "Сүт" ЖШС ЖЭО Меншікті отандық 15,0

---------------------------------------------------------------------------

Сүт өңдейтін ұйымдардың объектілері кеңестік өндірістің ескі

жабдықтарымен жарақтандырылған.

Астана, Ақтөбе, Атырау, Семей, Тараз, Орал, Өскемен, Қарағанды,

Қостанай қалаларының сүт өңдейтін ұйымдары 1959-1969 жылдары салынған,

тозуы 45-тен 80 %-ға дейін, жаңғыртуды және техникалық қайта

жарақтандыруды талап етеді. Отандық сүт өңдеу ұйымдарында, іс жүзінде, тек

қана қаймағы алынбаған сүт, кейбірінде сары май мен ірімшік өндіру

мүмкіндігі бар.

11-кесте

2.11. Сүт өңдейтін ұйымдардың 1999 жылы дайындаған және

қайта өңдеген сүттің көлемі

(мың тонна)

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар !Қала маңын. !Оның ! % ! соның ішінде

!дағы тауарлы!ішінде ! !-----------------------------

!сүттің !өңдеуші ! !Ауыл шаруа. ! жеке меншік

!өндірілуі !ұйымдардың! !шылығы құры. ! ауласында

! !дайындаға.! !лымдарында !

! !ны ! ! !

--------------------------------------------------------------------------

Астана 59 11,8 20,0 3 8,8

Көкшетау 30 6 20,0 1,2 4,8

Ақтөбе 50 4,8 9,6 1,8 3,0

Алматы 174 31,1 17,8 10,6 20,5

Талдықорған 25 4,9 19,6 0,8 4,1

Атырау 6 1,0 16,6 0,2 0,8

Өскемен 52 14,3 27,5 5,3 5,0

Семей 43 8,7 20,2 1,5 7,2

Тараз 51 10,4 20,4 2,0 8,4

Орал 44 7,7 17,5 0,7 7,0

Қарағанды 40 3,0 7,5 1,2 1,8

Жезқазған 6 1,2 20,0 0,4 0,8

Қызылорда 13 0,4 3,0 0,4

Қостанай 41 13,6 33,2 2,2 11,4

Павлодар 64 13,5 21,1 4,0 5,5

Петропавл 57 22,0 38,6 4,7 17,3

Шымкент 70 6,4 9,1 0,7 5,7

---------------------------------------------------------------------------

Барлығы 825 160,8 19,5 40,3 120,5

---------------------------------------------------------------------------

Сүт өңдеу ұйымдарында сүт дайындайтын тарамдалған желi жоқ және айналым қаражаты жетiспейдi, соның нәтижесiнде, әсiресе, жеке меншiк аулаларда өндiрiлетiн сүттi барынша толық жинау қамтамасыз етiлмеуде.
Жалпы өндiрiлетiн сүт көлемiнде тауарлы-сүт фермаларының (бұдан әрi -

ТСФ) үлес салмағы төмен.

Сапасы ескерiлмей, сүт бiрыңғай дайындау бағасымен сатып алынады.

Негiзгi көлемi сатып алынатын жеке аулаларда, технологиялары мен

санитарлық нормалар сақталмағандықтан, сапасы нашар сүт өндiрiлуде.

Сапалы сүт өндiрiлетiн тауарлы-сүт фермаларының желiсiн кеңейту

шикiзат базасын дамытудың негiзгi факторы бола алады.

12-кесте

2.12. Қалалар маңындағы аймақтардағы мал табынының 1999 жылғы жай-күйі

(мың бас)

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар !Сауынды ! оның ішінде !оның ! Оның ішінде

!сиыр саны !------------------!ішінде!------------------------

! !а/ш құ. !жеке ау. !асыл !А/ш құ. !Жеке аулаларда

! !рылымда.!лаларда !тұқым.!рылымда.!(маманданды.

! !рында !(маман. !ды мал!рында !рылмаған

! !(маман. !дандырыл.!басы !(маман. !өндіріс)

! !данды. !маған ! !данды. !

! !рылған !өндіріс) ! !рылған !

! !ТСФ) ! ! !ТСФ) !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 55 8 47 2,8 2,8

Көкшетау 26 1 25 0,1 0,1

Ақтөбе 70 7 63 0,5 0,5

Алматы 99 18 81 10,2 10,2

Талдықорған 24 4 20 2,1 2,1

Атырау 14 1 13

Өскемен 38 9 29 5,2 5,2

Семей 35 5 30 1,1 1,1

Тараз 31 3 28 3,2 3 0,2

Орал 31 3 28 0,5 0,5

Қарағанды 42 4 38 0,5 0,5

Жезқазған 13 3 10

Қызылорда 18 1 17 0,03 0,03

Қостанай 29 3 26 2,4 2,4

Павлодар 49 13 36 4 4

Петропавл 34 7 27 7 5,7 1,3

Шымкент 55 2 53 1,4 1,4

Барлығы 663 92 571 41,03 39,53 1,5

---------------------------------------------------------------------------

таблицаның жалғасы:

-----------------------------------------------

Қолдан ұрықтандыру пункттерімен

қамтамасыз етілуі

-----------------------------------------------

Қалалар !керегі !қолда !қамтамасыз

! !бары !етілуі %

-----------------------------------------------

Астана 142 41 29

Көкшетау 60 20 33

Ақтөбе 75 13 17

Алматы 155 55 35

Талдықорған 52 32 61

Атырау 11 5 45

Өскемен 106 51 48

Семей 22 10 45

Тараз 68 26 38

Орал 62 34 55

Қарағанды 133 45 34

Жезқазған 8 2 25

Қызылорда 28 6 21

Қостанай 75 31 41

Павлодар 115 21 18

Петропавл 63 37 59

Шымкент 177 42 24

Барлығы 1352 471 35

-----------------------------------------------

Негізгі сауынды сиыр басының 86 % азаматтардың жеке аулаларында

шоғырландырылған, онда асыл тұқымды мал, іс жүзінде, жоқ.

Сиырлардың тектік әлеуеті өте төмен және асыл тұқымды мал басы,

негізінен, тауарлы-сүт фермаларында шоғырландырылған.

Сиырларды қолдан ұрықтандыру пункттерінің желісі нашар дамытылған,

әсіресе, жеке аулаларда тексіз, шығу тегі белгісіз бұқалармен еркін

шағылыстыру етек алған.

13-кесте

2.13. Қалалар маңындағы аймақтардағы тауарлы-сүт фермаларын дамыту

---------------------------------------------------------------------------

Қалалар !Қолданыс.!ондағы !Сиыр басын!Бұрынғы!Ондағы !жаңа !ондағы

!тағы !бар !қосымша !ТСФ !сиырлар!ТСФ !сиырлар

!барлық !сиыр. !толықтыру !қалпына!басы, !салу !басы,

!ТСФ !лардың !қажет, !келтіру!мың !қажет, !мың бас

! !саны, !мың бас !қажет, !бас !бірлік !

! !мың ! !бірлік ! ! !

! !бас ! ! ! ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 34 8,1 2,1

Көкшетау 11 0,9 1,3

Ақтөбе 32 6,4 23 4,6

Алматы 40 9,9 5,4

Талдықорған 16 2,1 1,6

Атырау 4 0,8

Өскемен 38 12,4 18 3,6

Семей 15 3,7 11 2,5

Тараз 9 1,8 11 2,2

Орал 20 2 2,0 4 0,9

Қарағанды 25 4,3 0,7 15 3,7

Жезқазған 5 0,4 0,6 15 2,6

Қызылорда 10 1,6 10 1

Қостанай 15 3,1 18 3,6

Павлодар 22 2,2 2,2 45 11,2

Петропавл 7 2,6 0,2 12 4,2

Шымкент 16 3 0,2 14 2

Барлығы 305 62,9 16,3 196 42,7 14 1,8

--------------------------------------------------------------------------

14-кесте

2.14. Тауарлы-сүт фермаларын 1999 жылы жемшөппен қамтамасыз

етудің жай-күйі

------------------------------------------------------------------------

Қалалар !Жай жемшөппен !Балауса жемшөппен ! Жеммен

!қамтамасыз етілу !қамтамасыз етілу ! қамтамасыз етілу

! % ! % ! %

------------------------------------------------------------------------

Астана 88 100 100

Көкшетау 86 100 100

Ақтөбе 120 40 63

Алматы 110 80 100

Талдықорған 102 129 82

Атырау 97 11 14

Өскемен 93 61 78

Семей 106 26 54

Тараз 107 44 111

Орал 95 50 64

Қарағанды 100 0 100

Жезқазған 103 0 100

Қызылорда 83 0 100

Қостанай 100 100 100

Павлодар 111 65 100

Петропавл 100 100 100

Шымкент 115 57 36

Барлығы 103 57 90

------------------------------------------------------------------------

Ақтөбе, Атырау, Өскемен, Семей, Тараз, Орал, Павлодар және Шымкент қалаларының маңындағы аймақта мал балауса жемшөппен нашар қамтамасыз етiлген, ал Қарағанды, Жезқазған және Қызылорда қалалары маңындағы аймақта олар, iс жүзінде, мүлдем өндiрілмейді.
Атырау, Шымкент қалалары маңындағы аймақта сүт өндiрушiлер жеммен нашар қамтамасыз етiледi.

2.15. Қорытынды

Қала маңындағы аймақ өткiзу рыногына жақын болғандықтан, әрқашанда сүт өндiруге тиiмдi аймақ болған. Алайда, соңғы жылдардағы экономикалық ахуалға байланысты халықтың төлем қабiлетi бар сұранысы күрт төмендеп, жоспарлы экономика жылдары құрылған, iрi қалалар маңындағы сүт және оны өңдеудiң мамандандырылған өндiрiсi қысқарды.
Дегенмен де, жалпы алғанда, қала халқының төлем қабiлетi сүт өнiмдерiмен толық қанағаттандырылады, соның iшiнде қала маңындағы аймақта өндiрiлген сүт - 67 %, қала маңындағы аймақтың шегiнен тыс әкелiнетiн сүт - 21 %, импорты - 12 % тең. Өңделген сүт өнiмдерiнiң импорт құрылымының үлесi 48 % құрайды, соның iшiнде сүт өнiмдерінiң терең өңдеу үлесi 68 % тең. Алайда, сүт өнiмдерiнiң жан басына шаққандағы орташа тұтынылуы төмен және ғылыми негiзделген нормаларға сәйкес емес. Халықтың төлем қабiлетi өскен жағдайда, сүт өнiмдерiн тұтынуы да өсуi күтiлуде.
Импортталатын сүт өнiмдерiнiң үлесi жоғары болуы отандық өңдеу өнеркәсiбiнiң тоқыраудағы жағдайын сипаттайды. Іс жүзiнде, олардың бәрiнiң де шығыны жоғары, артта қалған технологиямен, табиғи және сапалық тозған жабдықтармен жұмыс iстейдi, бәсекеге қабiлетi жоқ өнiм шығарғандықтан, айналым қаражатынан айырылып отыр. Осы себептен, олардың жұмысы кең өрiс ала алмай, тауарлық сүттiң негiзгi үлесi халыққа шикi, өңделмеген түрде сатылады. Сүт өңдейтiн барлық ұйымдар жаңғыртуды және техникалық қайта жарақтандыруды қажет етедi.
Қала маңындағы аймақта, бүкiл республикадағыдай тауарлық сүт өндiрудiң негiзгі көлемi (86 %) жеке меншiк ауласында өндiрiледi, мамандандырылған шаруашылықтар мен тауарлы-сүт фермаларының үлесi мардымсыз. Жеке меншiк ауласында сүт өндiру шығыны төмен болғандықтан, тиiмдi болғанымен, өндiру технологиясын сақтамағандықтан, тауарлы-сүт фермаларына қарағанда сапасы төмен. Бұдан басқа, мал тұқымын асылдандыру жұмысы мен мал дәрiгерлiк қызмет көрсетуге, сүт өндiрудiң маусымдылығына және оны сатып алуды ұйымдастырудың қиындығына байланысты күрделi мәселелер орын алуда. Сондықтан, оларды бiрте-бiрте отбасылық немесе iрі тауарлы-сүт ауыл шаруашылығы құрылымдары сияқты мамандандырылған құрылымдарға айналдыру көзделедi.

3. Бағдарламаның мақсаттары мен мiндеттерi

Бағдарламаның мақсаты: Iрi қалалардың төлемге қабiлетті халқының сұранысын отандық сүт өндiрiсi өнiмдерінiң кең ассортиментiнде барынша қанағаттандыру.
Осы мақсатқа қол жеткiзу үшiн мына мiндеттердi шешу алда тұр:
1) сүт өңдейтiн қазiргi объектiлердi қайта жаңарту және техникалық жарақтандыруды қамтамасыз ету;
2) сүттi көп өндiретiн аймақта оны терең өңдейтiн жаңа қуаттарды іске қосу;
3) шикiзат базасын, сүт дайындау жүйесiн баламалы дамыту үшiн мамандандырылған тауарлы-сүт фермаларын ынталандыруға иек арта отырып, жағдай жасау;
4) сауынды сиыр табынының тектiк әлеуетiн және оған мал дәрiгерлiк қызмет көрсетудi жақсарту жөнiнде шаралар қабылдау.

4. Бағдарламаны iске асырудың және
қаржыландырудың тетiгi

Осы Бағдарламаны iске асыру үшiн мынадай жұмыстарды орындау қажет:
1. Солтүстiк Қазақстан облысы Петропавл қаласында бiр ауысымда 50 тонна сүт өңдейтiн қуаты бар немесе бiр ауысымда 25 тонна сүт консервiсiн өндiретiн зауыт салу, бағдар бойынша бағасы 1,3-1,5 млн. АҚШ доллары.
Жобаның әкiмшiсi: Солтүстiк Қазақстан облысының әкiмi, Қазақстан Республикасының Энергетика, индустрия және сауда министрлiгiмен және "Эксимбанк" ЖАҚ-мен (келiсiм бойынша) бiрлесiп.
Қаржыландыру көздерi - импортты алмастыру бағдарламасының қаражаты.
2. Астана, Ақтөбе, Алматы, Атырау, Өскемен, Тараз, Қарағанды, Жезқазған, Қызылорда, Қостанай қалаларында iрiмшiк, сары май, қаймағы алынбаған сүт өнiмдерiн өндiру зауыттарын қайта жаңарту.
Жобаның әкiмшiлерi: облыстардың әкiмдерi.
Қаржыландыру көздерi - инвестициялар, қайтарымды негізде бөлiнетiн жергiлiктi бюджет қаражаттары, жеке және заңды тұлғалардың меншiктi қаражаттары. Қажеттi қаржы ресурстары 715 млн. теңге.
3. Астана, Ақтөбе, Алматы, Атырау, Өскемен, Тараз, Қарағанды, Жезқазған, Қызылорда, Қостанай қалалары маңында тауарлы-сүт фермаларын дамыту.
Жобаның әкiмшiлерi: облыстардың әкiмдерi.
Қаржыландыру көздерi - инвестициялар, қайтарымды негiзде бөлiнетiн жергiлiктi бюджет қаражаттары, жеке және заңды тұлғалардың меншiктi қаражаттары. Қажеттi қаржы ресурстары 1670 млн. теңге.
4. Қазақстан Республикасының Yкiметi бекiткен тiзбеге енгізiлген, малды аса қауiптi жұқпалы аурулардан қорғау жөнiндегi мал дәрiгерлiк-профилактикалық iс-шаралар жүргiзу арқылы, мал дәрiгерлiк қызмет көрсетудi қамтамасыз ету.
Бюджеттiк бағдарламаның әкiмшiсi: Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi.
Қаржыландыру көздерi - көрсетiлген мақсаттарға республикалық бюджетте көзделген қаражат. Қажеттi қаржы ресурстары 309 млн. теңге.
5. Мал тұқымын асылдандыру орталығын құру, тұқым жақсартқыш бұқалардың ұрығын беру, пайдаланылған және сатылған ұрықтарды, сатылған асыл тұқымды мал төлiн қаражаттандыру.
Бюджеттiк бағдарламаның әкiмшiсi: Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi.
Қаржыландыру көзi - көрсетiлген мақсаттарға республикалық бюджетте көзделген қаражат. Қажеттi қаржы ресурстары 363,4 млн. теңге.
6. Сауынды сиыр шаруашылығындағы iргелi және қолданбалы ғылыми зерттеулер, ауыл шаруашылығының тектiк қорын сақтау дамыту және пайдалану, жаңа тұқымдар, тұрпаттар, желiлер жасап шығару, селекциялық жұмыстың перспективалық жоспарын әзiрлеу.

Бюджеттiк бағдарламаның әкiмшiсi: Қазақстан Республикасының Ғылым

және бiлiм министрлiгi.

Қаржыландыру көзi - көрсетiлген мақсаттарға республикалық бюджетте

көзделген қаражат.

7. Жемшөп өсiру және дайындау үшiн жер бөлу.

Жауаптылар: облыстардың әкiмдерi.

8. Лизингтiк негiзде жемшөп дайындайтын техникамен қамтамасыз ету.

Жауаптылар: Қазақстан Республикасының Ауыл шаруашылығы министрлiгi.

Қажеттi қаржы ресурстары 670 млн. теңге.

Ескерту: қаржылық қаражат қажеттiлiгiн облыстардың департаменттерi

(басқармалары) анықтаған. Қажеттi қаржы ресурстарының көлемi әрбiр қала

маңындағы аймақ субъектiлерi бойынша бизнес-жоспарлар жасау процесiнде

нақтыланатын болады.

5. Күтiлетiн нәтижелер

Бағдарламаны iске асыру:

iрi қалалардың маңындағы аймақта өндiрiлетiн сүттiң тауарлығын 10 %

өсiруге;

iрi қалалардың халқының қала маңындағы аймақтан сүтпен қамтамасыз

етiлуiн 87 % дейiн жеткiзуге;

импортталатын сүт пен сүт өнiмдерiнiң көлемiн 2 есе төмендетуге;

қала маңындағы аймақта сүт өндiрiсiн шоғырландыруға және қалалар

маңында "сүттi аймақтар" құруға;

сиырларды қолдан ұрықтандыруды мамандандырылған тауарлы-сүт

фермаларында 100 %, халықтың жеке меншiк аулаларында 50 % қамтуға;

сауынды сиыр табынын 100 % толыққанды азықтандырумен қамтамасыз етуге

мүмкiндiк беретiн жемшөп базасын құруға;

сауынды сиыр тұқымдылығының сапалы жаңаруына, тектiк әлеуетiн

жақсартуға, оның өнiмдiлiгiн арттыруға қол жеткiзуге;

сүт өңдеудi жүзеге асыратын объектiлердi техникалық қайта

жарақтандыруды жүргiзуге және жаңа технологиялар енгiзуге, дайындау

желiлерiн құру, сүттi өткiзу және өңдеу проблемаларын шешуге мүмкiндiк

бередi.

Ірі қалалардың маңындағы аймақтарда сүт өндірісін

дамытудың 2000-2002 жылдарға арналған салалық

бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар

---------------------------------------------------------------------------

Іс-шараның атауы ! Аяқтау ! Орындалуына ! Орындау

! нысаны ! жауаптылар ! мерзімі

---------------------------------------------------------------------------

1. АҚ нысанында акцияның Қазақстан Қазақстан 2001 жылдың

мемлекеттiк пакетi 70 %-дан Республикасы Республикасының 3 тоқсаны

кем болмайтын тұқым асылдандыру Үкіметінің Ауыл

орталығын құру. қаулысы шаруашылығы

министрлігі

2. Тұқым асылдандыру өнiмiн Бұйрық Қазақстан 2001 жыл

сату жөнiндегi асыл тұқымды Республикасының

шаруашылықтарды аттестаттаудан Ауыл

өткiзу. шаруашылығы

министрлігі

3. Асыл тұқымды мал Қазақстан Қазақстан Әрбір

шаруашылығын қаражаттандыру. Республикасы Республикасының жылдың

Үкіметіне Ауыл қорытындысы

есеп шаруашылығы бойынша

министрлігі

4. Қазақстан Yкiметi бекiткен Қазақстан Қазақстан Әрбір

тiзбе бойынша, малдың аса Республикасы Республикасының жылдың

қауiптi жұқпалы ауруларынан Үкіметіне Ауыл қорытындысы

малды қорғау жөнiндегi мал есеп шаруашылығы бойынша

дәрiгерлiк алдын алу министрлігі

iс-шараларын жүргiзу арқылы

мал дәрiгерлiк қызмет

көрсетудi қамтамасыз ету.

5. Лизингтiк негiзде сүт Қазақстан Қазақстан Әрбір

бағытындағы ауыл шаруашылығы Республикасы Республикасының жылдың

құрылымдарын жемшөп жинау Үкіметіне Ауыл қорытындысы

техникасымен қамтамасыз ету. есеп шаруашылығы бойынша

министрлігі

6. Асыл тұқымды мал Қазақстан Қазақстан Әрбір

шаруашылығы саласында ғылыми Республикасы Республикасының жылдың

қолданбалы және iргелі Үкіметіне Ғылым және қорытындысы

зерттеулер (жаңа тұқымдар, есеп білім бойынша

топтар, тұрпаттар шығару) министрлігі

жүргізу.

7. Солтүстік Қазақстан облысы Қазақстан Солтүстік Әрбір

Петропавл қаласында қуаты бір Республикасы Қазақстан жылдың

ауысымда 50 тонна сүт өңдейтiн Үкіметіне облысының әкімі қорытындысы

немесе 25 тонна сүт есеп Қазақстан бойынша

консервісін шығаратын зауыт Республикасының

салу. Энергетика,

индустрия және

сауда

министрлігімен

және

"Эксимбанк"

ЖАҚ-мен

(келісім бойынша)

бірлесіп

8. Астана, Ақтөбе, Алматы, Қазақстан Облыстардың Әрбір

Атырау, Өскемен, Семей, Республикасы әкімдері, жылдың

Тараз, Қарағанды, Жезқазған, Үкіметіне Қазақстан қорытындысы

Қызылорда, Қостанай, есеп Республикасының бойынша

Петропавл, Шымкент Ауыл

қалаларының төңірегінде шаруашылығы

сауынды сиырлар мен министрлігі

құнажындарды қолдан

ұрықтандыру пункттерiнiң

жұмыстарын ұйымдастыру мен

тауарлы-сүт фермаларын дамыту.

9. Астана, Ақтөбе, Алматы, Қазақстан Облыстардың Әрбір

Атырау, Өскемен, Тараз, Республикасы әкімдері жылдың

Қарағанды, Жезқазған, Үкіметіне қорытындысы

Қызылорда, Қостанай, Семей есеп бойынша

және Шымкент қалаларында

өңделмеген (қаймағы

алынбаған), сары май және

ірімшік, сүт өнiмдерiн

өндiретiн объектiлердiң

қайта жаңғыртылуы мен

техникалық жаңартылуын жүргізу,

қазіргі және келешекте шикiзат

базасын дамыту есебiнен сүт

дайындайтын пункттер

ұйымдастыру.

10. Тауарлы-сүт фермаларына Облыс Облыстардың 2001 жыл

жемшөп өсіру және дайындау әкімдерінің әкімдері

үшiн, жер учаскелерін бөлуді шешімі

қамтамасыз ету.

---------------------------------------------------------------------------

Мамандар:

Багарова Ж.А.

Икебаева А.Ж.

Об утверждении Отраслевой программы развития молочного производства в пригородных зонах крупных городов на 2000-2002 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 15 ноября 2000 года N 1719

В соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 5 февраля 2000 года N 175 P000175_ "Об утверждении Плана мероприятий по реализации Программы развития сельскохозяйственного производства на 2000-2002 годы", а также в целях обеспечения населения крупных городов молоком и молочной продукцией отечественного производства Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемую Отраслевую программу развития молочного производства в пригородных зонах крупных городов на 2000-2002 годы.
2. Контроль за исполнением настоящего постановления возложить на Заместителя Премьер-Министра Республики Казахстан Ахметова Д.К.
3. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр

Республики Казахстан

Утверждена

постановлением Правительства

Республики Казахстан

15 ноября 2000 года N 1719

Отраслевая программа развития молочного

производства в пригородных зонах крупных городов

на 2000-2002 годы

Паспорт

Отраслевой программы развития молочного производства

в пригородных зонах крупных городов на 2000-2002 годы

Наименование Отраслевая программа развития молочного производства в

Программы пригородных зонах крупных городов на 2000-2002 годы

Основание для Постановление Правительства Республики Казахстан от

разработки 5 февраля 2000 года N 175

P000175_

"Об утверждении Плана

Программы мероприятий по реализации Программы развития

сельскохозяйственного производства на 2000-2002 годы"

Основные Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан,

разработчики акимы областей

Программы

Сроки

реализации

Программы 2000-2002 годы

Цель Программы Максимальное удовлетворение платежеспособного спроса

населения крупных городов в широком ассортименте

молочной продукции отечественного производства

Задачи Восстановление и развитие молокоперерабатывающих

Программы организаций, расширение их сырьевой базы и сети

заготовительных пунктов, организации рынков сбыта

произведенной продукции. Концентрация молочного

производства вокруг крупных городов, повышение

генетического потенциала и создание кормовой базы

молочного скотоводства

Исполнители Определены в мероприятиях по реализации Программы

основных

мероприятий

Объем и Общий объем финансирования Программы составляет 3 930,4

источники млн. тенге, из них:

финансирования республиканский бюджет - 672,4 млн. тенге

местный бюджет, инвестиции, собственные средства

юридических и физических лиц - 3 258 млн. тенге

Ожидаемые Реализация Программы позволит обеспечить потребности

конечные населения крупных городов молоком из пригородных

результаты зон до 87%, снизить объемы импорта молока и

молокопродуктов в пересчете на молоко в 2 раза. Будет

способствовать восстановлению и развитию

молокоперерабатывающих организаций, расширению их

сырьевой базы и сети заготовительных пунктов.

1. Введение

В последние годы в связи с тенденцией снижения объемов производства молока и молочных продуктов все большее значение приобретают вопросы насыщения рынка этими продуктами отечественного производства. Одним из условий наращивания объемов производства является использование имеющихся резервов и повышение экономической эффективности производства сельскохозяйственной продукции, в том числе и развитие молочного производства.
Развитие молочного животноводства в пригородных зонах из-за своей близости к рынкам сбыта всегда было наиболее эффективным по молочному производству. Однако экономическая ситуация последних лет, резкое снижение платежеспособного спроса населения привели к свертыванию созданного за годы плановой экономики специализированного производства молока и его

переработки вокруг крупных городов. Поэтому решение вопросов расширения

сырьевой базы по молоку и его переработки наиболее целесообразно путем

концентрации молочного животноводства вокруг городов с учетом развития

организаций молокоперерабатывающей отрасли, что и предусматривается в

комплексе мер настоящей программы.

2. Анализ современного состояния производства

и потребления молока

Таблица 1

2.1. Динамика производства и потребления молока

в республике за 1992-1999 годы

(тыс. тонн)

--------------------------------------------------------------------------

Годы ! Производство ! Импорт ! Экспорт ! Потребление ! Сальдо*

! ! ! ! населением !

-------------------------------------------------------------------------

1992 5265,1 46,7 172,9 4577,6 561,3

1993 5576,1 56,5 121,3 4410,6 1100,7

1994 5296,0 41,4 116,9 4120,7 1099,8

1995 4619,1 87,6 87,8 3705,3 913,6

1996 3627,1 109,3 33,6 3391,5 311,3

1997 3334,5 163,3 14,4 3084,5 398,9

1998 3394,3 191,2 21,4 3104,9 459,2

1999 3535,0 163,0 5,6 3150,0 542,4

--------------------------------------------------------------------------

*Сальдо - остатки на начало года и использование на непищевые цели.

Объемы производства молока во всех категориях хозяйств республики

сокращались до 1998 года, в последующие годы наблюдается стабилизация и

рост объемов производства. Аналогичная тенденция имеет место и по

потреблению молока населением республики. При этом возросли объемы импорта

молока и значительно снизился экспорт данной продукции.

Таблица 2

2.2. Состояние обеспеченности населения республики молоком

и молочными продуктами в 1999 году

(тыс. тонн)

---------------------------------------------------------------------------

Показатели ! Факт

! 1999 г.

---------------------------------------------------------------------------

Производство 3535,0

Импорт 163,0

Всего приход: 3698,0

Потреблено:

потреблено населением 3150,0

использовано на кормовые цели 353,0

Экспорт 5,6

Потери 7,0

Всего расход: 3515,6

Остаток на конец года 182,4

Обеспеченность молоком собственного производства, % 100,6

Потреблено на душу населения молочных продуктов на год, кг 210

---------------------------------------------------------------------------

Платежеспособный спрос населения республики на молоко в целом

покрывается собственным производством.

Потребление молока на душу населения составляет от уровня научно

обоснованных норм - 405 кг (52%) и от максимально достигнутого уровня в

1990 году - 311 кг (67%).

Таблица 3

2.3. Обеспеченность молоком и молочными продуктами

населения сельской местности и малых городов, расположенных

за пределами пригородных зон в 1999 году

(тыс. тонн)

---------------------------------------------------------------------------

Показатели ! Факт 1999 г.

---------------------------------------------------------------------------

Производство 2173,0

Импорт 15,0

Всего приход: 2188,0

Потреблено на собственные нужды 1921,4

Экспорт 5,6

Вывоз на рынки крупных городов 257,0

Потери 4,0

Товарность молока, в % 12

Потреблено на душу населения молочных продуктов

на год, кг 195

---------------------------------------------------------------------------

Хотя произведенное молоко в основном потребляется на месте, уровень

среднедушевого потребления составляет всего 48% от уровня научно

обоснованных норм.

При этом 12% произведенного молока вывозится на рынки крупных

городов из-за отдаленности и высоких транспортных издержек.

Таблица 4

2.4. Обеспеченность населения крупных городов

республики молоком и молокопродуктами в 1999 году

(тыс. тонн)

---------------------------------------------------------------------------

Показатели ! Факт 1999 г.

--------------------------------------------------------------------------

Производство молока в пригородной зоне 1362

Потреблено на собственные нужды

товаропроизводителей в пригородных зонах 534

Объем товарного молока в пригородной зоне 825,0

Потери 3,0

Вывоз из пригородной зоны 5,0

Потреблено городским населением 1225,0

в т.ч. произведенного в пригородной зоне 825,0

завезенного по импорту 148,0

завезенного из-за пределов пригородной зоны 257,0

Удельный вес молока, произведенного в пригородной зоне, 67

в общем объеме потребления (%)

Потреблено на душу населения молочных продуктов на год, (кг) 237

---------------------------------------------------------------------------

Потребности населения крупных городов в молочных продуктах

покрываются из пригородной зоны в объеме 825 тыс. тонн или лишь на 67%.

Доля импортных молокопродуктов составляет 12% и они представлены в

виде продуктов глубокой переработки молока (сгущенное, консервированное и

сухое молоко, масло, сыры, детское питание, йогурты).

Потребление на душу населения составляет всего 58% от научно

обоснованных норм.

Таблица 5

2.5. Обеспеченность населения молоком и молочными

продуктами в разрезе крупных городов республики за 1999 год

(тыс. тонн)

---------------------------------------------------------------------------

Наименование!Числен-!Фактиче-!Постав-! % ! Ввоз из-за пределов !Вывоз

городов !ность !ски пот-!лено из!обеспе! пригородной зоны !за

!тыс. !реблено !приго- !ченно-!---------------------!пределы

!человек! !родной !сти из!всего!в т.ч.!в т.ч. !приго-

! ! !зоны !приго-! ! по !из-за !родной

! ! ! !родной! !импор-!пределов!зоны

! ! ! !зоны ! !ту !пригород!

! ! ! ! ! ! !ной зоны!

---------------------------------------------------------------------------

Астана 313,3 86 59 69 27 17 10

Кокшетау 123,3 32 30 94 2 1,6 0,4

Актобе 253,0 63 50 79 13 9 4

Алматы 1130,1 271 174 64 97 48 49

Талдыкорган 98,0 24 25 104 1 1 2

Атырау 141,8 30 6 20 24 7 17

Усть-

Каменогорск 310,9 75 52 69 23 4 19

Семипалатинск 269,7 60 43 72 17 2,2 14,8

Тараз 325,5 68 51 75 17 8,3 8,7

Уральск 196,1 52 44 85 8 2,4 5,6

Караганда 437,7 125 40 32 85 20 65

Жезказган 90,4 31 6 19 25 6 19

Кызылорда 157,3 32 13 41 19 10 9

Костанай 222,5 67 41 61 26 2 24

Павлодар 299,7 78 64 82 14 5 9

Петропавловск 203,4 57 57 100 3 3 3

Шымкент 357,9 74 70 95 4 1,5 2,5

Всего 4930,2 1225 825 67 405 148 257 5

---------------------------------------------------------------------------

Низкий процент обеспеченности молоком из пригородной зоны в городах

Астана, Актобе, Алматы, Атырау, Жезказган, Караганда, Кызылорда, Костанай,

Семипалатинск, Тараз, Усть-Каменогорск.

Таблица 6

2.6. Структура потребления молокопродуктов в крупных

городах в 1999 году

(тыс. тонн в пересчете на молоко)

---------------------------------------------------------------------------

Молоко ! Потреблено ! В том числе

и молокопродукты ! всего молоко- !-------------------------------------

! продуктов ! выработанных ! завезенных

! ! отечественными ! по импорту

! ! молокоперераба-!

! ! тывающими !

! ! организациями !

---------------------------------------------------------------------------

Всего в пересчете на

молоко 1225,0 161,0 148,0

в том числе:

промышленно

непереработанная

молочная продукция 916,0

промышленно

переработанная

молочная продукция 309,0 161,0 148,0

в том числе:

промышленно

переработанная

цельномолочная

продукция 99,7 94,1 5,6

сыры 31,5 23,2 8,3

масло животное 83,6 38,7 44,9

сгущенное, не

сгущенное,

концентрированное

молоко 33,0 33,0

другие виды

переработанной

молочной продукции 48,6 1,2 47,4

мороженое 12,6 3,8 8,8

---------------------------------------------------------------------------

В непереработанном виде потреблено молока 916 тыс. тонн, что

составляет 75% от общего объема потребления.

Из переработанной молочной продукции только 52% приходится на долю

отечественных молокоперерабатывающих организаций.

Молочная продукция, выпускаемая отечественными

молокоперерабатывающими организациями в основном цельномолочная, что

составляет 94%.

Таблица 7

2.7. Конкурентоспособность молочной продукции

отечественного производства

---------------------------------------------------------------------------

Основные виды ! Реализационная цена на рынке (тенге)

молочной продукции !-------------------------------------------------

! Собственное производство ! Импортная

! (отечественное) ! продукция

!--------------------------------!

!Продукция частных! Продукция !

!производителей !промышленных !

!(не переработан- !производителей!

!ная в промышлен- ! !

!ных условиях) ! !

---------------------------------------------------------------------------

Молоко цельное сырое (кг) 25-30 35-40

Сметана (кг) 150-160 180-200

Масло животное (кг) 230-250 280-300 300-350

Сыры (кг) 350-400 400-450

Сгущенное молоко (400 гр) 55-60

Концентрированное (400 гр) 50-55

Сухое молоко (кг) 220-250 250-300

Йогурт (125 гр) 20-25 35-40

---------------------------------------------------------------------------

Низкие цены продукции частных производителей обусловливают высокий

спрос на их продукцию.

Основными факторами неконкурентоспособности продукции отечественных

промышленных производителей являются:

высокие издержки производства из-за изношенности оборудования и

отсталости технологии;

непривлекательность внешнего оформления продукции по сравнению с

импортной.

Таблица 8

2.8. Удельный вес перерабатываемого молока

от общего производства

---------------------------------------------------------------------------

! Годы

!---------------------------------------------------------

! 1992 ! 1993 ! 1994 ! 1995 ! 1996 ! 1997 ! 1998 ! 1999

---------------------------------------------------------------------------

Объем,

тыс. тонн 2133 2069 1396 623 349 203 180 161

---------------------------------------------------------------------------

% 40,5 37,1 26,4 13,5 9,6 6,1 5,3 4,6

---------------------------------------------------------------------------

В настоящее время подавляющая часть молока, включая рынки городов,

идет в употребление без переработки. Доля выработки таких видов

продукции, как сметана, сливки, творог крайне незначительна, в силу

низкого платежеспособного спроса населения и нехватки качественного сырья.

Таблица 9

2.9. Состояние использования производственных мощностей

по переработке молока за 1999 год

---------------------------------------------------------------------------

Города ! Наличие производственных мощностей

! для выработки (т/смену)

!-----------------------------------------------------------

!цельного!масла !сыра !сгущен-!сухого!мороженого

!молока !живот-! !ного !молока!

! !ного ! !молока ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 250 7,2 5 1,0

Кокшетау 150 8,0 4,0 2,8

Актобе 90 9,5 2,4 2,7

Алматы 360 10,0 14,0

Талдыкорган 200 5,0 6,0 1,0

Атырау 10

Усть-

Каменогорск 126 14,7 2,9 0,4 5

Семипалатинск 74 4,4 2,0

Тараз 100 4,5 4,0 1,3

Уральск 50 5,7 2,8 2,5

Караганда 100 2,0 0,4 1,5

Жезказган 10 0,2 0,4

Кызылорда 10 0,2 0,2

Костанай 150 4,5 4,0 2,5

Павлодар 220 5,9 9,4 6,2 3,0

Петропавловск 100 18 3 3,0

Шымкент 100 6,0 2,5

---------------------------------------------------------------------------

Итого 2100 105,8 63 8,6 24,3

---------------------------------------------------------------------------

продолжение таблицы

---------------------------------------------------------------------------

Города ! Фактически произведено продукции

! (тыс. тонн)

!-----------------------------------------------------------

!цельного!масла !сыра !сгущен-!сухого!мороженого

!молока !живот-! !ного !молока!

! !ного ! !молока ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 7,1 0,2 0,04 0,5

Кокшетау 2,7 0,1 0,1 0,2

Актобе 2,2 0,12 0,1

Алматы 19,2 0,32 0,4 1,04

Талдыкорган 1,8 0,1 0,1 0,1

Атырау 0,8 0,2

Усть-

Каменогорск 7,8 0,16 0,3 0,2

Семипалатинск 5,4 0,1 0,14 0,1

Тараз 6,7 0,1 0,36 0,1

Уральск 4,5 0,04 0,23 0,06

Караганда 2,6 0,03 0,1

Жезказган 0,8 0,02

Кызылорда 0,3 0,1

Костанай 8,4 0,15 0,41 0,1

Павлодар 8,2 0,1 0,5 0,1

Петропавловск 11,6 0,52 0,4 0,1

Шымкент 4,2 0,17 0,1

---------------------------------------------------------------------------

Итого 94,1 1,9 2,8 0,5 2,9

---------------------------------------------------------------------------

продолжение таблицы

---------------------------------------------------------------------------

Города ! % использования мощностей

! для выработки

!-----------------------------------------------------------

!цельного!масла !сыра !сгущен-!сухого!мороженого

!молока !живот-! !ного !молока!

! !ного ! !молока ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 9 10 2,7

Кокшетау 6 4,2 8,3 1,7

Актобе 8,1 4,3 12

Алматы 18,0 10,6 9

Талдыкорган 3,0 6,6 5,5

Атырау 8,0 0 0

Усть-

Каменогорск 20,0 3,6 4,0 13

Семипалатинск 24,0 8,0 23,3

Тараз 22,3 7,7 30 25

Уральск 30 2,3 28 33

Караганда 8 0 2,5 7,0

Жезказган 27,0 0 16

Кызылорда 10 0 0

Костанай 19,0 11,0 34 13

Павлодар 12,4 0 3,0 27 11

Петропавловск 38,0 9,0 44 11

Шымкент 14 0 22,6

---------------------------------------------------------------------------

Итого 15,0 6,0 15 19 39

---------------------------------------------------------------------------

Степень загруженности имеющихся мощностей очень низкая. При такой

загрузке не может быть окупаемости при любой наценке. Практически нет

мощностей по производству молочных консервов, детского питания.

Таблица 10

2.10. Состояние молокоперерабатывающих организаций

---------------------------------------------------------------------------

Город и наименование ! Год !Мощность, ! Водоснабжение ! Канализация

организаций ! ввода !переработки ! !

! !молока ! !

! !тонн/смену ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана ОАО "Сут"

(Фудмастер) 1967 71,4 Горводопровод Гор. канализ.

Кокшетау ОАО "Сут" 1966 66,4 -"- -"-

Актобе ОАО "Тан шолпан" 1966 71,0 -"- -"-

Алматы ОАО "Жигер" 1977 257 -"- -"-

Талдыкорган ОАО

"Акбулак" 1974 54,3 Арт. скважина -"-

Атырау ОАО "Атырау сут" 1957 22,1 Горводопровод -"-

Усть-Каменогорск

ОАО "Молкомбинат" 1983 38,0 -"- -"-

Семипалатинск ОАО

"Ак-булак" 1964 135,0 -"- -"-

Тараз ОАО "Сут" 1960 42,8 Арт. скважина -"-

Уральск ОАО "Береке" 1965 42,4 Горводопровод -"-

Караганда ОАО "Милк" 1959 104,5 -"- -"-

Жезказган ТОО "Гасыр" 1964 32,7 -"- -"-

Кызылорда ОАО "Ильтипат" 1978 42,0 -"- -"-

Костанай ТОО "Ден",

ТОО "Молочник" 1969 404,5 -"- -"-

Павлодар ОАО "Сут" 1965 155,0 -"- -"-

Петропавловск

ОАО "Мол-сервис" 1986 577,0 -"- -"-

Шымкент ТОО "Сут" 1986 243,2 -"- -"-

---------------------------------------------------------------------------

продолжение таблицы:

---------------------------------------------------------------------------

Город и наименование !Тепло- !Холодо- !Год про- !Оснащениение !%

организаций !снабжение!снабжение!ведения !оборудованием!износа

! ! !последней!(производ- !

! ! !реконст- ! ство) !

! ! !рукции ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана ОАО "Сут"

(Фудмастер) ТЭЦ Собственное Отечественное 62

Кокшетау ОАО "Сут" Собственное -"- 1981 -"- 48

Актобе ОАО "Тан шолпан" ТЭЦ -"- 1986 -"- 55

Алматы ОАО "Жигер" -"- -"- - -"- 35

Талдыкорган ОАО

"Акбулак" -"- -"- - -"- 40

Атырау ОАО "Атырау сут" Собственное -"- - -"- 67

Усть-Каменогорск

ОАО "Молкомбинат" ТЭЦ -"- - -"- 25

Семипалатинск ОАО

"Ак-булак" Собственное -"- 1987 -"- 55

Тараз ОАО "Сут" -"- -"- 1972 -"- 80

Уральск ОАО "Береке" ТЭЦ -"- - -"- 57

Караганда ОАО "Милк" -"- -"- - -"- 75

Жезказган ТОО "Гасыр" Собственное -"- - -"- 48

Кызылорда ОАО "Ильтипат" ТЭЦ -"- - -"- 45

Костанай ТОО "Ден",

ТОО "Молочник" -"- -"- - -"- 56

Павлодар ОАО "Сут" -"- -"- 1973 -"- 45

Петропавловск

ОАО "Мол-сервис" -"- -"- - -"- 20

Шымкент ТОО "Сут" -"- -"- - -"- 15,0

---------------------------------------------------------------------------

Объекты молокоперерабатывающих организаций оснащены старым

оборудованием советского производства. Объекты молокоперерабатывающих

организаций гг. Астаны, Актобе, Атырау, Семипалатинска, Тараза, Уральска,

Усть-Каменогорска, Караганды, Костаная построены в 1959-1969 годах, имеют

износ от 45 до 80%, требуют модернизации и технического переоснащения.

В отечественных молокоперерабатывающих организациях возможно производство

практически только цельномолочных продуктов, в некоторых - масла и сыра.

Таблица 11

2.11. Объемы заготовленного и переработанного молока

молокоперерабатывающими организациями в 1999 году

(тыс. тонн)

---------------------------------------------------------------------------

Города !Производство!Из них за-! % ! В том числе

!товарного !готовлено ! !-----------------------------

!молока в !перерабаты! !сельхозформи-! личными

!пригородных !вающими ! !рованиями ! подворьями

!зонах !организа- ! ! !

! !циями ! ! !

--------------------------------------------------------------------------

Астана 59 11,8 20,0 3 8,8

Кокшетау 30 6 20,0 1,2 4,8

Актобе 50 4,8 9,6 1,8 3,0

Алматы 174 31,1 17,8 10,6 20,5

Талдыкорган 25 4,9 19,6 0,8 4,1

Атырау 6 1,0 16,6 0,2 0,8

Усть-

Каменогорск 52 14,3 27,5 5,3 5,0

Семипалатинск 43 8,7 20,2 1,5 7,2

Тараз 51 10,4 20,4 2,0 8,4

Уральск 44 7,7 17,5 0,7 7,0

Караганда 40 3,0 7,5 1,2 1,8

Жезказган 6 1,2 20,0 0,4 0,8

Кызылорда 13 0,4 3,0 0,4

Костанай 41 13,6 33,2 2,2 11,4

Павлодар 64 13,5 21,1 4,0 5,5

Петропавловск 57 22,0 38,6 4,7 17,3

Шымкент 70 6,4 9,1 0,7 5,7

---------------------------------------------------------------------------

Всего 825 160,8 19,5 40,3 120,5

---------------------------------------------------------------------------

Молокоперерабатывающие организации не имеют разветвленной заготовительной сети и испытывают недостаток в оборотных средствах, в результате чего не обеспечивается максимальный сбор молока, особенно произведенного в личных подворьях.

Низок удельный вес молочного производства на молочно-товарных фермах

(далее - МТФ) в общем объеме производства молока.

Молоко закупается по единой заготовительной цене, без учета качества.

В личных подворьях, где закупается основной объем, из-за несоблюдения

технологии и санитарных норм производится молоко низкого качества.

Основным фактором развития сырьевой базы может быть расширение сети

молочно-товарных ферм, где производится качественное молоко.

Таблица 12

2.12. Состояние молочного стада в пригородной

зоне за 1999 год

(тыс. голов)

---------------------------------------------------------------------------

Города !Количество! В том числе !Из них! В том числе

! коров !------------------!племен!------------------------

!молочного !в с/х !в личных !ное !в с/х !в личных

!направле- !формиро-!подворьях!пого- !формиро-!подворьях

!ния !ваниях !(неспециа!ловье !ваниях !(неспециа-

! !(в специ!лизиро- ! !(в специ!лизиро-

! !ализиро-!ванного ! !ализиро-!ванного

! !ванных !производ-! !ванных !производ-

! !МТФ) !ства) ! !МТФ) !ства)

---------------------------------------------------------------------------

Астана 55 8 47 2,8 2,8

Кокшетау 26 1 25 0,1 0,1

Актобе 70 7 63 0,5 0,5

Алматы 99 18 81 10,2 10,2

Талдыкорган 24 4 20 2,1 2,1

Атырау 14 1 13

Усть-Каменогорск 38 9 29 5,2 5,2

Семипалатинск 35 5 30 1,1 1,1

Тараз 31 3 28 3,2 3 0,2

Уральск 31 3 28 0,5 0,5

Караганда 42 4 38 0,5 0,5

Жезказган 13 3 10

Кызылорда 18 1 17 0,03 0,03

Костанай 29 3 26 2,4 2,4

Павлодар 49 13 36 4 4

Петропавловск 34 7 27 7 5,7 1,3

Шымкент 55 2 53 1,4 1,4

Всего 663 92 571 41,03 39,53 1,5

---------------------------------------------------------------------------

продолжение таблицы

----------------------------------------------

Обеспеченность пунктами !

искусственного осеменения !

----------------------------------------------!

Города !требуется!имеется!% обеспечен-!

! ! !ности !

---------------------------------!------------

Астана 142 41 29

Кокшетау 60 20 33

Актобе 75 13 17

Алматы 155 55 35

Талдыкорган 52 32 61

Атырау 11 5 45

Усть-Каменогорск 106 51 48

Семипалатинск 22 10 45

Тараз 68 26 38

Уральск 62 34 55

Караганда 133 45 34

Жезказган 8 2 25

Кызылорда 28 6 21

Костанай 75 31 41

Павлодар 115 21 18

Петропавловск 63 37 59

Шымкент 177 42 24

Всего 1352 471 35

-----------------------------------------------

Основное поголовье молочного стада - 86% - сосредоточено в личных

подворьях граждан, где практически нет племенного скота.

Генетический потенциал коров очень низок, и племенное поголовье в

основном сосредоточено в молочно-товарных фермах.

Слабо развита сеть пунктов искусственного осеменения коров,

преобладает вольная случка беспородными быками неизвестного происхождения,

особенно в личных подворьях.

Таблица 13

2.13. Развитие молочно-товарных ферм в пригородных зонах

---------------------------------------------------------------------------

Наименование!Всего !в них !Необходимо!необхо-!в них !необхо-!В них

городов !действую-!имеется!пополнить !димо !поголо-!димо !поголовье

!щих МТФ, !поголо-!дополни- !восста-!вье !постро-!коров,

!единиц !вье !тельно !новить !коров, !ить !тыс. гол.

! !коров, !поголовьем!бывшие !тыс. !новые !

! !тыс. !коров, !МТФ, !голов !МТФ, !

! !голов !тыс. гол. !единиц ! !единиц !

! ! ! ! ! ! !

! ! ! ! ! ! !

---------------------------------------------------------------------------

Астана 34 8,1 2,1

Кокшетау 11 0,9 1,3

Актобе 32 6,4 23 4,6

Алматы 40 9,9 5,4

Талдыкорган 16 2,1 1,6

Атырау 4 0,8

Усть-

Каменогорск 38 12,4 18 3,6

Семипалатинск 15 3,7 11 2,5

Тараз 9 1,8 11 2,2

Уральск 20 2 2,0 4 0,9

Караганда 25 4,3 0,7 15 3,7

Жезказган 5 0,4 0,6 15 2,6

Кызылорда 10 1,6 10 1

Костанай 15 3,1 18 3,6

Павлодар 22 2,2 2,2 45 11,2

Петропавловск 7 2,6 0,2 12 4,2

Шымкент 16 3 0,2 14 2

Итого 305 62,9 16,3 196 42,7 14 1,8

--------------------------------------------------------------------------

Таблица 14

2.14. Состояние обеспеченности молочно-товарных ферм

кормами в 1999 году

--------------------------------------------------------

Города !% обеспечен- !% обеспечен- !% обеспечен-!

!ности грубыми!ности сочными!ности !

!кормами !кормами !фуражом !

--------------------------------------------------------!

Астана 88 100 100

Кокшетау 86 100 100

Актобе 120 40 63

Алматы 110 80 100

Талдыкорган 102 129 82

Атырау 97 11 14

Усть-

Каменогорск 93 61 78

Семипалатинск 106 26 54

Тараз 107 44 111

Уральск 95 50 64

Караганда 100 0 100

Жезказган 103 0 100

Кызылорда 83 0 100

Костанай 100 100 100

Павлодар 111 65 100

Петропавловск 100 100 100

Шымкент 115 57 36

Всего 103 57 90

--------------------------------------------------------

Низка обеспеченность скота сочными кормами в пригородных зонах городов Актобе, Атырау, Усть-Каменогорска, Семипалатинска, Тараза, Уральска, Павлодара и Шымкента, а в пригородных зонах городов Караганды, Жезказгана и Кызылорды они практически не производятся.
Крайне слабо обеспечены фуражом производители молока в пригородной зоне Атырау, Шымкента.

2.15. Выводы

Пригородная зона из-за своей близости к рынкам сбыта всегда была зоной эффективного молочного производства. Однако экономическая ситуация последних лет, резкое снижение платежеспособного спроса населения привели к свертыванию созданного за годы плановой экономики специализированного производства молока и его переработки вокруг крупных городов.
Тем не менее, в целом платежеспособный спрос городского населения в молокопродуктах удовлетворяется полностью, в том числе на 67% - за счет молока, произведенного в пригородной зоне, на 21% - за счет завоза из-за пределов пригородной зоны и на 12% - за счет импорта. Причем доля импорта в структуре переработанной молочной продукции составляет 48%, в том числе по молокопродуктам глубокой переработки - 68%. Однако среднедушевое потребление молокопродуктов остается низким и далеко не соответствует научно обоснованным нормам. По мере роста платежеспособности населения ожидается и увеличение потребления молокопродуктов.
Высокий удельный вес импортных молокопродуктов характеризует депрессивное состояние организаций отечественной перерабатывающей промышленности. Практически все они высокозатратны, работают на физически и морально изношенном оборудовании по отсталой технологии, выпуская неконкурентоспособную продукцию, лишены оборотных средств. По этой причине они остаются незагруженными, а основная доля товарного молока реализуется населению в сыром и не переработанном виде. Все предприятия переработки молока нуждаются в реконструкции и техническом переоснащении.
В пригородной зоне, как и во всей республике, основной объем товарного молока (86%) производят личные подворья граждан и доля специализированных хозяйств и молочно-товарных ферм незначительна. Хотя производство молока в личных подворьях рентабельно в силу своей низкой затратности, оно, из-за несоблюдения технологии производства, более низкого качества, чем в молочно-товарных фермах. Кроме того, здесь имеются сложности, связанные с проведением племенной работы и ветеринарного обслуживания, сезонностью производства молока и трудностью организации его закупа. Поэтому видится неизбежным постепенное их превращение в такие специализированные структуры, как семейные или более крупные молочно- товарные сельхозформирования.

3. Цели и задачи Программы

Цель Программы: максимальное удовлетворение платежеспособного спроса населения крупных городов в широком ассортименте молочной продукции отечественного производства.
Для достижения этой цели предстоит решить следующие задачи:
1) обеспечить реконструкцию и техническое перевооружение существующих объектов по переработке молока;
2) ввести новые мощности по глубокой переработке молока в зоне его избыточного производства;
3) создать условия для адекватного развития сырьевой базы, системы заготовок молока, делая ставку на стимулирование специализированных молочно-товарных ферм;
4) принять меры по улучшению генетического потенциала молочного стада и его ветеринарного обслуживания.

4. Механизм реализации и финансирования Программы

Для реализации настоящей Программы необходимо выполнить следующие работы:
1. Построить завод по производству молочных консервов в Северо- Казахстанской области в г. Петропавловске мощностью 50 тонн в смену по переработке молока или 25 тонн молочных консервов в смену, ориентировочная стоимость 1,3-1,5 млн. долларов США.
Администратор проекта: аким Северо-Казахстанской области совместно с Министерством энергетики, индустрии и торговли Республики Казахстан и ЗАО "Эксимбанк" (по согласованию).
Источники финансирования - средства программы импортозамещения.
2. В городах Астане, Актобе, Алматы, Атырау, Усть-Каменогорске, Таразе, Караганде, Жезказгане, Кызылорде, Костанае произвести реконструкцию молочных заводов по производству цельномолочной продукции, масла животного и сыров.
Администраторы проектов: акимы областей.
Источники финансирования - инвестиции, средства, выделяемые из местного бюджета на возвратной основе, собственные средства юридических и физических лиц. Потребность в финансовых ресурсах 715 млн. тенге.
3. Развивать молочно-товарные фермы вокруг городов Астаны, Актобе, Алматы, Атырау, Усть-Каменогорска, Тараза, Караганды, Жезказгана, Кызылорды, Костаная.
Администраторы проектов: акимы областей.
Источники финансирования - инвестиции, средства, выделяемые из местного бюджета на возвратной основе, собственные средства юридических и физических лиц. Потребность в финансовых ресурсах 1670 млн. тенге.
4. Обеспечение ветеринарного обслуживания путем проведения ветеринарно-профилактических мероприятий по защите животных от особо опасных заразных болезней, включенных в перечень, утвержденный Правительством Республики Казахстан.
Администратор бюджетной программы: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.
Источники финансирования - средства, предусмотренные на указанные цели в республиканском бюджете. Потребность в финансовых ресурсах 309 млн. тенге.
5. Создание племенного центра, поставка семени быков-производителей- улучшателей, субсидирование реализованного и использованного семени, реализованного племмолодняка.
Администратор бюджетной программы: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.
Источник финансирования - средства, предусмотренные на указанные цели в республиканском бюджете. Потребность в финансовых ресурсах 363,4 млн. тенге.
6. Фундаментальные и прикладные научные исследования, сохранение, развитие и использование генофонда сельскохозяйственных животных, выведение новых пород, типов, линий, разработка перспективных планов селекционной работы в молочном животноводстве.
Администратор бюджетной программы: Министерство науки и образования Республики Казахстан.
Источник финансирования - средства, предусмотренные на указанные цели в республиканском бюджете.
7. Выделение земельных угодий для выращивания и заготовки кормов.
Ответственные: акимы областей.
8. Обеспечение кормоуборочной техникой на лизинговой основе.
Ответственные: Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан.
Потребность в финансовых ресурсах 670 млн. тенге.
Примечание: потребности в финансовых средствах определены областными

департаментами (управлениями) сельского хозяйства. Объемы необходимых

финансовых ресурсов будут уточняться в процессе составления бизнес-планов

по каждому субъекту пригородной зоны.

5. Ожидаемые результаты

Реализация программы позволит:

увеличить товарность молока, производимого в пригородных зонах

крупных городов на 10%;

обеспечить потребности населения крупных городов молоком из

пригородных зон до 87%;

снизить объем импорта молока и молокопродуктов в два раза;

концентрировать производство молока в пригородных зонах и создать

"молочные пояса" вокруг городов;

охватить искусственным осеменением 100% коров в специализированных

МТФ и 50% в личных подворьях граждан;

создание кормовой базы, позволяющей обеспечить на 100% молочное стадо

полноценным кормлением;

добиться качественного преобразования породности молочного стада и

улучшения генетического потенциала молочного скота, повышения его

продуктивности;

произвести техническое переоснащение и внедрить новые технологии в

молокоперерабатывающие предприятия, создать заготовительные сети, решить

проблемы сбыта и переработки молока.

Мероприятия по реализации Отраслевой программы

развития молочного производства в пригородных

зонах крупных городов на 2000-2002 годы

---------------------------------------------------------------------------

Наименование мероприятий ! Форма ! Ответственные ! Сроки

! завершения ! за исполнение ! исполнения

---------------------------------------------------------------------------

1. Создать племенные центры Постановление Министерство III квартал

в форме АО с долей госпакета Правительства сельского 2001 года

акций не менее 70% Республики хозяйства

Казахстан Республики

Казахстан

2. Провести аттестацию Приказ Министерство 2001

племенных хозяйств по сельского год

реализации племенной хозяйства

продукции Республики

Казахстан

3. Субсидировать племенное Отчет Министерство По итогам

животноводство Правительству сельского каждого

Республики хозяйства года

Казахстан Республики

Казахстан

4. Обеспечить ветеринарное Отчет Министерство По итогам

обслуживание путем проведения Правительству сельского каждого

ветеринарно-профилактических Республики хозяйства года

мероприятий по защите Казахстан Республики

животных от особо опасных Казахстан

заразных болезней по перечню,

утвержденному Правительством

Республики Казахстан

5. Обеспечить сельхозформиро- Отчет Министерство По итогам

вания молочного направления Правительству сельского каждого

кормоуборочной техникой на Республики хозяйства года

лизинговой основе Казахстан Республики

Казахстан

6. Провести фундаментальные и Отчет Министерство По итогам

прикладные научные Правительству науки и каждого

исследования в области Республики образования года

племенного животноводства Казахстан Республики

(выведение новых пород, типов, Казахстан

линий скота)

7. Построить завод по Отчет Аким Северо- По итогам

производству молочных Правительству Казахстанской каждого

консервов Республики области совме- года

в г.Петропавловске Казахстан стно с Министер-

Северо-Казахстанской области, ством энергетики,

мощностью 50 тонн в смену по индустрии и тор-

переработке молока или 25 тонн говли Республики

молочных консервов в смену Казахстан и ЗАО

"Эксимбанк" (по

согласованию)

8. Развивать молочно-товарные Отчет Акимы областей, По итогам

фермы вокруг городов Астаны, Правительству Министерство каждого

Актобе, Алматы, Атырау, Республики сельского года

Усть-Каменогорска, Казахстан хозяйства

Семипалатинска, Тараза, Республики

Караганды, Жезказгана, Казахстан

Кызылорды, Костаная,

Петропавловска и Шымкента с

организацией работы пунктов

искусственного осеменения

молочных коров и телок

9. Провести реконструкцию и Отчет Акимы областей По итогам

техоснащение объектов по Правительству каждого

производству цельномолочной Республики года

продукции, масла животного Казахстан

и сыров в городах Астана,

Актобе, Алматы, Атырау,

Усть-Каменогорск, Тараз,

Караганда, Жезказган,

Кызылорда, Костанай,

Семипалатинск и Шымкент с

организацией заготовительных

пунктов по закупу молока,

учитывая наличие и перспективы

развития сырьевой базы

10. Обеспечить выделение Решения Акимы областей 2001 год

молочно-товарным фермам акимов

земельных участков для областей

выращивания и заготовки

кормов

(Специалисты: Склярова И.В.,

Мартина Н.А.)