Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн Ұйымдастыру мен жүргiзудiң ережесiн бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001 жылғы 27 маусымдағы N 885 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 18 қаңтардағы N 29 Қаулысымен

Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008.01.18. N 29 (алғаш рет ресми жарияланған күнінен бастап он күнтізбелік күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) Қаулысымен.

"Қоршаған ортаны қорғау туралы" Қазақстан Республикасының 1997 жылғы 15 шілдедегі Заңының 24-бабын және Қазақстан Республикасы Президентінің 1998 жылғы 16 қарашадағы N 4153 Жарлығымен бекітілген "Халық денсаулығы" мемлекеттік бағдарламасын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі қаулы етеді:
1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн Ұйымдастыру мен жүргiзудiң ережесi бекiтілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы
Үкiметiнiң
2001 жылғы 27 маусымдағы
N 885 қаулысымен
бекiтiлген

Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң
бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн Ұйымдастыру мен жүргiзудiң
ережесiн бекiту туралы

Осы Ереже Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң (бұдан әрi - ҚО мен ТРБММЖ) ұғымын, мақсаттарын, мiндеттерiн, функцияларын, оның құрылымын, мазмұнын және мониторингтi жүзеге асырудың тәртiбiн, қаржыландыру көздерiн анықтайды.

1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар
мониторингiнiң бiрыңғай мемлекеттік жүйесi ұғымы

1. ҚО мен ТРБММЖ - Қазақстан Республикасының экологиялық қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету, табиғи ресурстарды сақтау, ұдайы өсiмін және ұтымды пайдалануды қамтамасыз ету үшiн қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйiн, сондай-ақ қоршаған орта мен табиғи ресурстардың нақты жай-күйiнiң деректерiн қадағалауды енгiзетiн көпмақсатты ақпараттық жүйе.

2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінiң
бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң мақсаттары, мiндеттерi,
функциялары

2. ҚО мен ТРБММЖ-нiң мақсаты табиғи ресурстарды пайдалануды басқару мен шаруашылық шешiмдер қабылдауды ақпараттық қамтамасыз ету және олардың пайдаланылуын бақылау, қоршаған ортаның жай-күйi мен қоршаған орта факторларының халық денсаулығына әсерi туралы халықты хабардар ету болып табылады.

3. ҚО мен ТРБММЖ-нiң негiзгi мiндеттерi:
1) қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйiн, сондай-ақ, оларға антропогендiк әсерлердiң көздерiн тұрақты қадағалау;
2) республиканың бүкіл аумағында және жекелеген аймақтардың аумақтарында қоршаған ортаның, табиғи ресурстардың нақты жай-күйiн талдау, бағалау, сондай-ақ олардың өзгерiстерi мен халық денсаулығына әсерiн болжау;
3) қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйi туралы ақпаратты сақтау және жинақтау болып табылады.

4. ҚО мен ТРБММЖ-нiң негiзгi функциялары:
1) олардың өзгерiстерiн бағалау үшiн жеткiлiктi кезеңдiлiкпен қоршаған ортаның барлық өлшемi бойынша аспаптық, талдау және басқа да әдiстермен байқау жүргiзу;
2) барлық экологиялық ақпаратты жинау мен тiркеу, қоршаған орта мен табиғи ресурстар бойынша ақпараттық деректер банкi мен кадастрлар жүргiзу;
3) табиғи ортаға әсерлердiң сипаттамалары, ластану деңгейiнiң өзгеруi мен оның салдарлары арасындағы байланысты анықтау;
4) аймақтық, республикалық және халықаралық деңгейде қоршаған орта, табиғи ресурстардың жай-күйі туралы ақпарат алмасуды ұйымдастыру;
5) орталық атқарушы органдардың, олардың аумақтық бөлiмшелерiнiң, кәсiпорындардың, мекемелердiң, ұйымдардың меншiк нысанына қарамастан, жүзеге асыратын қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң бiрыңғай әдiстемелiк және метрологиялық базасын қамтамасыз ету;
6) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингi саласында ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстар жүргiзудi негiздеу;
7) ҚО мен ТРБММЖ шеңберiнде алынған ақпаратпен мемлекеттiк атқарушы органдарды, заңды, жеке тұлғалар мен халықты қамтамасыз ету.

3. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінiң
бiрыңғай мемлекеттiк жүйесінің құрылымы

5. ҚО мен ТРБММЖ-нiң құрылымы мониторинг объектiлерiмен және оның аумақ аясымен анықталады.

6. Мониторинг объектiлерiне қарай оның мынадай жүйелерi бөлiнедi:
атмосфералық ауаның мониторингi;
жер бетiндегi су ресурстарының мониторингi;
жер ресурстарының мониторингi;
жануарлар мен өсiмдiктер дүниесiнiң мониторингi (ұдайы өсiмi мен пайдалану);
жер қойнауының мониторингi (ластануы бөлiгiнде).

7. Жүйе аясында мынадай кiшi жүйелер бөлiнедi:
1) қоршаған табиғи орта сапасының мониторингi:
атмосфералық ауа сапасының мониторингi;
жер бетiндегi су ресурстары сапасының мониторингi;
жер сапасының мониторингi;
жер қойнауы сапасының мониторингi (ластануы бөлiгiнде);
2) әсер ету мониторингi:
атмосфералық ауаның ластану көздерiнiң мониторингi (ауа бассейнiне ластаушы заттардың шығарымдары);
су ресурстары ластау көздерiнiң мониторингi (жер бетiндегi су
айдындарына сарқынды сулардың төгiндiлерi);
топырақтың ластануы көздерiнiң мониторингi (өндiрiстiк және шаруашылық-тұрмыстық қалдықтармен);
радиоактивтi ластану мониторингi (радиоактивтiк шығарымдар мен төгiнділер):
1) салдарлардың мониторингi:
санитарлық-гигиеналық мониторинг (халық денсаулығына мекендiк орта факторларының әсерi);
2) мониторингтiң арнайы түрлерi:
аялық мониторинг (биосфералық қорықтар);
ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мониторингi;
озондық мониторинг.
8. Аумақ аясына қарай ҚО мен ТРБММЖ республикалық, аймақтық және жергiлiктi деңгейлерге бөлiнедi.
Республикалық деңгей, өзiнiң құрамында жалпы мемлекеттiк маңызы бар iрi аймақтар мен жекелеген объектiлердi баса көрсете отырып, республиканың бүкiл аумағын қамтиды. ҚО мен ТРБММЖ-нiң республикалық деңгейде жұмыс iстеуi қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану, экологиялық қауiпсiздiк саласындағы басқаруды ақпараттық қамтамасыз етудiң мiндеттерiн шешедi.
Аймақтық деңгей, әкiмшiлiк, экономикалық, өзге де шекаралар, сондай-ақ қоршаған ортаның жай-күйi мен табиғи ресурстардың пайдаланылуына әсер ететiн табиғи және техногендiк факторлардың кешенi ескерiле отырып, физикалық-географиялық ерекшелiктерi ескерiлiп, ұйымдастырылады және жергiлiктi өкiлдi және атқарушы органдардың құзыретiне жатқызылған басқаруды ақпараттық қамтамасыз ету мiндеттерiн шешедi.
Жергiлiктi деңгей әлеуметтiк-экономикалық маңызы бар учаскелерiне қатысты қоршаған ортаның құрамдас бөлiктерiн тәптiштей зерделеу мақсатында ұйымдастырылады.
9. Барлық кiшi жүйелер бойынша деректердi қамтитын ҚО мен ТРБММЖ бiрыңғай деректер банкiн жүргiзу, сондай-ақ қоршаған орта мен табиғи ресурстардың нақты жай-күйi туралы ақпаратты қорыту, бағалау және талдауды уәкiлеттi мемлекеттiк органдар мен олардың аумақтық бөлiмшелерi өз құзыретi шегiнде жүзеге асырады.
10. Уәкiлеттi мемлекеттiк органдар беретiн қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйi туралы жиынтық деректердi қамтитын банкiн жүргiзудi қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы орган жүзеге асырады.

4. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң
бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiнiң мазмұны

11. ҚО мен ТРБММЖ-нiң мазмұны:
1) мониторингтiң мемлекеттiк және өндiрiстiк бағдарламаларында көзделген бөлшектер кешенi бойынша қоршаған орта мен табиғи ресурстарды пайдаланудың жай-күйі туралы бастапқы деректердi жинау, сақтау, өңдеу, қоршаған орта мен табиғат пайдалану құрамдас бөлiктерінің мониторингiнiң кадастрлары мен ақпараттық деректер банктерiн жүргiзу;
2) қоршаған ортаның экологиялық жай-күйi, табиғи және техногендiк процестер мен құбылыстарды пайдалану жөніндегі деректердi кешендi қорыту;
3) мемлекеттiк өкiмет және басқару органдарына, қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң республикалық және облыстық мемлекеттiк органдарына болжамдар, анықтамалар, баяндамалар мен ақпарат берудiң өзге де нысандарын қоса алғанда, регламенттелген бастапқы деректер мен оларды өңдеудiң нәтижелерiн дайындау және беру;
4) қоршаған ортаға, табиғи ресурстарды қорғау және ұтымды пайдалануға терiс әсерлердiң салдарларын жою немесе азайту жөнiндегi шараларды жүзеге асыру жөнiнде ұсынымдар әзiрлеу;
5) қоршаған орта және табиғи ресурстарды пайдалануды бақылау саласындағы мемлекеттiк статистика, экологиялық сараптама, экологиялық аудиттi жүргiзудi ақпараттық қамтамасыз ету.

5. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң
бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiне басшылық жасау мен басқару

12. ҚО мен ТРБММЖ-iң әдiстемелiк басқаруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы және қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мониторингiн жүзеге асыру жөнiндегi басқа да мемлекеттiк органдардың жұмыстарын үйлестiретiн оның аумақтық бөлiмшелерi жүзеге асырады.

13. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң кiшi жүйелерiн басқаруды уәкiлеттi мемлекеттiк органдар жүзеге асырады.

6. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингiнiң
бiрыңғай мемлекеттiк жүйесiн ұйымдастыру, жұмыс істеуi
мен қаржыландырудың тәртiбi

14. ҚО мен ТРБММЖ жұмыс iстеуiн ұйымдастыру мен қамтамасыз етудi, қызметiн үйлестiрудi:
1) республикалық деңгейде - қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы және уәкiлеттi органдар өз құзыретi шегiнде;
2) аймақтық деңгейде - аумақтық органдар өз құзыретi шегiнде жүзеге асырады.
Ескерту: 14-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005 жылғы 1 шілдедегі N 675 қаулысымен .

15. ҚО мен ТРБММЖ-сiн кiшi жүйелерiнiң жұмыс істеуi мен ақпараттық қамтамасыз етiлуiн ұйымдастыру мен қамтамасыз етудi арнайы уәкiлеттiк берiлген мемлекеттік органдар мен олардың аумақтық бөлiмшелерi жүзеге асырады.

16. ҚО мен ТРБММЖ-сiн ақпараттық қамтамасыз ету қоршаған ортаны қорғау саласындағы орталық атқарушы орган бекiткен, келiсілген тiзбелер, нысандар мен мерзiмдерге сәйкес уәкiлеттi мемлекеттiк органдар орындайтын қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мемлекеттiк мониторингiнiң жиынтық деректер банкiне берiлетiн нәтижелерiне негiзделедi.

17. Бағдарламалық құралдар жүйесi ҚО мен ТРБММЖ-нiң әртүрлi деңгейi, сондай-ақ жүйелерi мен кiшi жүйелерiнiң деректер банкiлерi арасында ақпарат алмасуды қамтамасыз етiп, бiрыңғай әдiстемелiк негiзде ақпарат жинауды, өңдеудi және сақтауды жүзеге асыруға мүмкiндiк беруi тиiс.

18. ҚО мен ТРБММЖ-ін жүргiзудi қаржыландыру уәкiлеттi органдардың бюджеттiк бағдарламалары бойынша республикалық бюджеттiң қаражаттары есебiнен жүзеге асырылады.
Ескерту: 18-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 2005 жылғы 1 шілдедегі N 675 қаулысымен .

Об утверждении Правил организации и ведения Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

Постановление Правительства Республики Казахстан от 27 июня 2001 года N 885. Утратило силу постановлением Правительства РК от 18 января 2008 года N 29.

Сноска. Постановление Правительства РК от 27 июня 2001 года N 885 утратило силу постановлением Правительства РК от 18 января 2008 года N 29 (вводится в действие по истечении 10 календарных дней со дня первого официального опубликования).

В целях реализации статьи 24 Закона Республики Казахстан от 15 июля 1997 года Z970160_ "Об охране окружающей среды" и Государственной программы "Здоровье народа", утвержденной Указом Президента Республики Казахстан от 16 ноября 1998 года N 4153 U984153_ , Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить Правила организации и ведения Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.
2. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 27 июня 2001 года N 885

Правила
организации и ведения Единой государственной системы
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

Настоящие Правила определяют понятие, цели, задачи, функции Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов (далее - ЕГСМ ОС и ПР), ее структуру, содержание и порядок осуществления мониторинга, источники финансирования.

1. Понятие Единой государственной системы
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

1. ЕГСМ ОС и ПР - многоцелевая информационная система, включающая слежение за состоянием окружающей среды и природных ресурсов, а также анализ данных фактического состояния окружающей среды и природных ресурсов для обеспечения экологической безопасности, сохранения, воспроизводства и рационального использования природных ресурсов Республики Казахстан.

2. Цели, задачи, функции Единой государственной системы
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

2. Целью ЕГСМ ОС и ПР является информационное обеспечение принятия управленческих и хозяйственных решений и контроль за использованием природных ресурсов, информирование населения о состоянии окружающей среды и воздействии факторов окружающей среды на здоровье населения.
3. Основными задачами ЕГСМ ОС и ПР являются:
1) постоянное слежение за состоянием окружающей среды и природных ресурсов, а также источниками антропогенного воздействия на них;
2) анализ, оценка фактического состояния окружающей среды, природных ресурсов на всей территории республики и территории отдельных регионов, а также прогноз его изменений и влияния на здоровье населения;
3) сохранение и накопление информации о состоянии окружающей среды и природных ресурсов.
4. Основными функциями ЕГСМ ОС и ПР являются:
1) проведение наблюдений инструментальными, аналитическими и другими методами по всем параметрам окружающей среды с периодичностью, достаточной для оценки их изменений;
2) сбор и регистрация всей экологической информации, ведение информационных банков данных и кадастров по окружающей среде и природным ресурсам;
3) определение связи между характеристиками воздействия на природную среду, изменением уровня загрязнения и его последствиями;
4) организация обмена информацией о состоянии окружающей среды, природных ресурсов на региональном, республиканском и международном уровнях;
5) обеспечение единой методической и метрологической базы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, осуществляемого центральными исполнительными органами, их территориальными подразделениями, предприятиями, учреждениями, организациями, независимо от форм собственности;
6) обоснование проведения научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ в области мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;
7) обеспечение государственных исполнительных органов, физических, юридических лиц и населения информацией, полученной в рамках ЕГСМ ОС и ПР.

3. Структура Единой государственной системы
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

5. Структура ЕГСМ ОС и ПР определяется объектами мониторинга и ее территориальной сферой.
6. В зависимости от объектов мониторинга выделяются следующие его системы:
мониторинг атмосферного воздуха;
мониторинг поверхностных водных ресурсов;
мониторинг земельных ресурсов;
мониторинг животного и растительного мира (воспроизводство и использование);
мониторинг недр (в части загрязнения).
7. В пределах систем выделяются следующие подсистемы:
1) мониторинг качества окружающей природной среды:
мониторинг качества атмосферного воздуха;
мониторинг качества поверхностных водных ресурсов;
мониторинг качества земель;
мониторинг состояния недр (в части загрязнения);
2) мониторинг воздействия:
мониторинг источников загрязнения атмосферного воздуха (выбросы загрязняющих веществ в воздушный бассейн);
мониторинг источников загрязнения водных ресурсов (сброс сточных вод в поверхностные водоемы);
мониторинг источников загрязнения почвы (производственными и хозяйственно-бытовыми отходами);
мониторинг радиоактивного загрязнения (радиоактивные выбросы и сбросы);
3) мониторинг последствий:
санитарно-гигиенический мониторинг (влияние факторов среды обитания на здоровье населения);
4) специальные виды мониторинга:
фоновый мониторинг (биосферные заповедники);
мониторинг особо охраняемых природных территорий;
озоновый мониторинг.
8. В зависимости от территориальной сферы выделяют республиканский, региональный и локальный уровни ЕГСМ ОС и ПР.
Республиканский уровень охватывает всю территорию республики с выделением в ее составе крупных регионов и отдельных объектов, имеющих общегосударственное значение. Функционирование ЕГСМ ОС и ПР на республиканском уровне решает задачи информационного обеспечения управления в области охраны окружающей среды, рационального использования природных ресурсов, экологической безопасности.
Региональный уровень организовывается исходя из специфики физико-географических особенностей с учетом административных, экономических, иных границ, экологически опасных зон, а также комплекса природных и техногенных факторов, оказывающих влияние на состояние окружающей среды и использование природных ресурсов, и решает задачи информационного обеспечения управления, отнесенные к компетенции местных представительных и исполнительных органов.
Локальный уровень организовывается с целью детального изучения компонентов окружающей среды на важных в социально-экономическом отношении участках.
9. Ведение единого банка данных ЕГСМ ОС и ПР, включающего данные по всем подсистемам, а также обобщение, оценка и анализ информации о фактическом состоянии окружающей среды и природных ресурсов осуществляется уполномоченными государственными органами и их территориальными подразделениями в пределах своей компетенции.
10. Ведение сводного банка данных, включающего данные о состоянии окружающей среды и природных ресурсов, передаваемые уполномоченными государственными органами, осуществляет центральный исполнительный орган в области охраны окружающей среды.

4. Содержание Единой государственной системы
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

11. Содержание ЕГСМ ОС и ПР включает:
1) сбор, хранение, обработку исходных данных о состоянии окружающей среды и использовании природных ресурсов по комплексу параметров, предусмотренных государственными и производственными программами мониторинга, ведение кадастров и информационных банков данных мониторинга компонентов окружающей среды и природопользования;
2) комплексное обобщение данных по экологическому состоянию окружающей среды и использованию природных и техногенных процессов и явлений;
3) подготовку и передачу регламентированных исходных данных и результатов их обработки, включая прогнозы, справки, доклады и иные формы представления информации органам государственной власти и управления, республиканскому и областным государственным органам мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;
4) разработку рекомендаций по осуществлению мероприятий по ликвидации или снижению последствий негативного воздействия на окружающую среду, охране и рациональному использованию природных ресурсов;
5) информационное обеспечение ведения государственной статистики, экологической экспертизы, экологического аудита, контроля в области окружающей среды и использования природных ресурсов;

5. Руководство и управление Единой государственной системой
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

12. Методическое руководство ЕГСМ ОС и ПР осуществляется центральным исполнительным органом Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и его территориальными подразделениями, координирующими работу других государственных органов по осуществлению мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.
13. Управление подсистемами окружающей среды и природных ресурсов осуществляют уполномоченные государственные органы.

6. Организация, порядок функционирования
и финансирования Единой государственной системы
мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

14. Организацию и обеспечение функционирования, координацию деятельности ЕГСМ ОС и ПР осуществляют:
1) на республиканском уровне - центральный исполнительный орган Республики Казахстан в области охраны окружающей среды и уполномоченные органы в пределах своей компетенции;
2) на региональном уровне - территориальные органы в пределах своей компетенции. <*>
Сноска. В пункт 14 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 1 июля 2005 г. N 675 .
15. Организацию и обеспечение функционирования подсистем и информационное обеспечение ЕГСМ ОС и ПР осуществляют специально уполномоченные государственные органы и их территориальные подразделения.
16. Информационное обеспечение ЕГСМ ОС и ПР основывается на передаваемых в сводный банк данных результатов государственного мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, выполняемого уполномоченными государственными органами, в соответствии с согласованными перечнями, формами и сроками, утвержденными центральным исполнительным органом в области охраны окружающей среды.
17. Система программных средств должна позволять осуществлять накопление, обработку и хранение информации на единой методической основе, обеспечивая обмен информацией между различными уровнями, а также банками данных систем и подсистем ЕГСМ ОС и ПР.
18. Финансирование ведения ЕГСМ ОС и ПР осуществляется за счет средств республиканского бюджета по бюджетным программам уполномоченных органов. <*>
Сноска. В пункт 18 внесены изменения - постановлением Правительства РК от 1 июля 2005 г. N 675 .