Астана қаласының жасыл аймағын құрудың 2002 - 2010 жылдарға арналған салалық бағдарламасын бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің қаулысы 2002 жылғы 10 қаңтар N 17. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2004.05.14. N 542 қаулысымен.

Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Астананың гүлденуi - Қазақстанның гүлденуi" Астана қаласының әлеуметтiк-экономикалық дамуының 2005 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк бағдарламасы туралы" 2001 жылғы 19 наурыздағы N 574 Жарлығына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi қаулы етеді:

1. Қоса берілiп отырған Астана қаласының жасыл аймағын құру жөнiндегi 2002 - 2010 жылдарға арналған салалық бағдарлама (бұдан әрi - Бағдарлама) бекiтiлсiн.

2. Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгi жыл сайын:
1) республикалық бюджеттi қалыптастыру жөнiндегi бюджеттiк тапсырысты дайындаған кезде Бағдарламаны iске асыруға арналған қаражатты көздесiн;
2) Қазақстан Республикасының Yкiметiне Бағдарламаның iске асырылу барысы туралы 15 қаңтарға және 15 шілдеге ақпарат берiп отырсын.

3. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Қазақстан Республикасы Үкіметінің
2002 жылғы 10 қаңтардағы
N 17 қаулысымен бекітілген

Астана қаласының жасыл аймағын құрудың 2002-2010 жылдарға
арналған салалық бағдарламасы

1. Астана қаласының жасыл аймағын құрудың 2002-2010 жылдарға арналған салалық бағдарламасының паспорты

Бағдарламаның атауы Астана қаласының жасыл аймағын
құрудың 2002 - 2010 жылдарға
арналған салалық бағдарламасы

Бағдарламаны әзiрлеу Астана қаласының жаңа орталығы
жөнiндегi шешiм құрылысының барысына бақылау
жасау жөнiндегі мемлекеттiк
комиссияның 2001 жылғы 21 тамыздағы
отырысының N 11-6/005-198 хаттамасы;
Қазақстан Республикасы Президентiнiң
2001 жылғы 29 тамыздағы N 12-5/58
тапсырмасы;
Қазақстан Республикасы Президентiнiң
2001 жылғы 19 наурыздағы "Астананың
гүлденуi - Қазақстанның гүлденуi"
Астана қаласын әлеуметтiк-экономикалық
дамытудың 2005 жылға дейiнгi кезеңге
арналған мемлекеттiк бағдарламасы
туралы" N 574 Жарлығы

Бағдарламаның негiзгi Қазақстан Республикасының
әзiрлеушiсi Табиғи ресурстар және қоршаған
ортаны қорғау министрлiгi

Бағдарламаның мақсаты мен Астана қаласының айналасынан
мiндеттерi 25 мың га алқапқа қолайсыз
климаттық жағдайларды жұмсартуды,
халықтың тұрмысы мен демалысының жайлы
болуын қамтамасыз ететiн орман
көшеттерiн отырғызу

Негiзгi көрсеткiштер 16 мың га алқапта жобалау-iздестiру
жұмыстарын жүргізу 10,4 мың га алқапта
жаңадан орман көшеттерiн отырғызу және
бұрыннан барларын қайта орналастыру
жобаларын әзiрлеу;
8,1 мың га алқапта жасыл аймақтың
орман көшеттерi үшiн жер
телiмдерiн бөлiп беру;
16,8 мың га алқапта топырақты әзiрлеу;
көшеттiк салу мен 40 млн. дана екпе
көшеттер мен тiкпе көшеттер
отырғызу материалдарын өсiрiп шығару;
25 мың га алқапқа орман көшеттерiн
отырғызу, соның iшiнде 20,3 мың га
алқапқа жаңа көшеттер отырғызу
және 4,7 мың га алқапқа бұрыннан
барларын орналастыру;
25 мың га алқаптағы орман ағаштарын
күтiп-баптау;
қала шегiндегi 14,6 мың га орман
ағаштарын беру

Бағдарламаны iске асыру
мерзiмдерi 2002 - 2010 жылдар

Бағдарламаның Қазақстан Республикасының Табиғи
орындаушылары ресурстар және қоршаған ортаны
қорғау министрлiгiнiң Орман,
балық және аңшылық шаруашылығы
комитетi, Ақмола облысының және
Астана қаласының әкiмдерi

Қаржыландыру көздерi Республикалық және жергiлiктi
бюджеттер

Бағдарламаның күтiлiп Қолайсыз табиғи факторларды
отырған түпкi нәтижелерi жұмсарту, экологияны, қала
аумағының микроклиматын жақсарту және
халықтың кеңейтілген демалыс аймағын
жасау

Бағдарламаның іске Астана қаласының жаңа орталығы
асырылуын бақылауды құрылысының барысына бақылау жасау
жөніндегі мемлекеттік комиссия жүзеге
асырады

2. Кiрiспе

Астана қаласы орналасқан аудан өзiнiң күрт континентальды климатымен сипатталады. Астананың айналасына жасыл алап орнату белгілi бiр шамада қолайсыз климаттық факторды бәсеңсітуге, шаңды боранның, қарлы борасынның керi әсерiн азайтуға, неғұрлым тартымды ландшафт құруға, халықтың демалысы үшiн қолайлы жағдайлар жасауды арттыруға мүмкiндiк бередi.
Астана қаласының жасыл аймағын құрудың салалық бағдарламасын Қазақстан Республикасының Табиғи ресурстар және қоршаған ортаны қорғау министрлiгi Астана қаласының жаңа орталығы құрылысының барысына бақылау жасау жөнiндегi мемлекеттiк комиссияның тапсыруы бойынша әзiрледi. Комиссияның отырысында (2001 жылғы 21 тамыздағы N 11-6/005-198 хаттама) Бағдарламаның негiзгi ережелерi мен өлшемдерi қаралды және ол кейiннен Мемлекет басшысы тарапынан қолдау тапты (2001 жылғы 29 тамыздағы N 12-5/58 тапсырма).
Бағдарламаны әзiрлеу Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 19 наурыздағы "Астананың гүлденуi - Қазақстанның гүлденуi" Астана қаласын әлеуметтiк-экономикалық дамытудың 2005 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк бағдарламасы туралы" N 574 Жарлығына сәйкес жүзеге асырылды.

3. Проблеманың қазiргi жай-күйiн талдау

Астана қаласының орналасқан ауданы климаты күрт континентальды болып келетiн қара-қоңыр топырақтағы құрғақ бетегелi-селеулi аймақшаға жатады.
Ауаның орташа жылдық температурасы 1,4 ^о жылуды құрайды. Ауа температурасының жылдық амплитудасы 91 ^о С құрайды. Ауаның абсолюттi максимумы шiлде айына сай келедi және нөлден жоғары 42 ^о дейiн жетедi. Абсолюттi минимум - қаңтар айында және нөлден төмен 49 ^о жетедi. Қысқы кезеңнiң ұзақтығы 5-6 айды құрайды.
Ауданның климаттық ерекшелiгi оның жауын-шашынмен жеткiлiксiз қамтамасыз етiлуi және мұның жыл маусымдары бойынша бiрдей тепе-тең бөлiнiстi еместiгi болып табылады. Жауын-шашынның орташа жылдық сомасы 302 мм тең, мұның iшінен температурасы 10 ^о болатын кезеңге келетiнi - 150 мм. Қар көп жауған және жаңбырлы болған жылдары жауын-шашынның саны 432 мм жетедi, құрғақшылықты жылдары 230 мм дейiн кемидi.
Ылғалмен қамтамасыз етiлуi бойынша аудан ылғалдануы жеткiлiксiз аймаққа жатады.
Желдiң күштiлiгi ерекше көзге түседi. Жылдың суық мезгiлiнде оңтүстiк-батыс бағытынан ұдайы жел тұрады, жыл iшiнде күштi жел соққан (15 м/сек) күндердiң саны 29 күндi құрайды, ол ай сайын 2-3 күнде қайталанып тұрады. Жылы мезгiлде құрғақ ауада жел тұрған кезде шаңды борандар байқалады, олардың жыл iшiндегi саны 10-нан 20-ға дейiн құбылып тұрады, кейбiр құрғақшылықты жылдары 50-ге дейiн жетедi.
Көктем күннiң тез жылынуымен сипатталады. Ауаның тұрақты температурасы 5 о асатын жылы кезеңнiң тууы сәуiр айының соңғы онкүндiгiне сәйкес келедi және ол 167 күнге созылады. Топырақ қабатының жұмсаратын күнi (орман отырғызу өндiрiсi үшiн қолайлы болатын) 24 сәуiрде туады. Көктеу кезеңi (өсiмдiктердiң өсуi мен дамуының кезеңi) орташа тәулiктiк температураның 10 ^о асқан кезеңiмен сипатталып, мамыр айының алғашқы күндерiнде туады. Осыны ескеретiн болсақ, орман отырғызу жұмыстарын жүргiзу үшiн неғұрлым қолайлы мерзiм - сәуiрдiң 24-i мен мамырдың 5-i аралығы. Көктеу кезеңi қыркүйектiң аяғында аяқталады.
Сөйтiп, климаттың аса маңызды сипаты күрт континентальдығы болып табылады, ол қатты қыстың ыстық жазбен кереғар ауысуынан және атмосфералық жауын-шашын санының аздығынан көрiнедi. Жауын-шашын режимiнiң ерекшелiктерi жазғы аңызақпен ұштасқанда, мiндеттi түрде топырақта ылғал жинау жөнiндегi шараларды жүргiзудi, сондай-ақ жасанды суландыруды талап етедi.
Астана қаласы айналасының жер бедерi топырақтағы суды қашыртып ағызудың әлсiздiгi немесе оның жоқтығы себепшi болып, батпақтану мен қайтадан сортаңға айналу процесiнiң дамуына соқтырып отырған ағыны жоқ тұйық сулар топтасқан дөңес-төбешiктi тегiстiк жерлер болып келедi.
Ыза сулар 1,5-3 м тереңдiкте орналасқан. Бұл ыза сулардың жоғарыға көтерiлуi тұздың да шығуына себепшi болып отыр.
Топырақтың негiзгi түрлерi қоңырқай қара топырақ болып табылады, бұдан басқа шалғынды-қоңырқай, шалғынды, сортаң жерлер, сор топырақты жерлер мен шалғынды-батпақты жерлер кездеседi.
Қоңырқай қара топырақтың сипатты ерекшелiгi онда 35-45 см тереңдiкте орналасқан тығыз карбонат қабатының болуы болып табылады, ол топырақтың тамыр қоректенетiн қабатына су өткiзбейдi.
Бетегелi-селеулi далалық негiзiнен жыртылған және дәндi дақылдар өсiруге пайдаланылады. Тың жерлерде астық тұқымдастар: селеудiң садақбас түрi, сұлыбас, бетеге, жауқияқ, қоңырбас шисабақ сақталған, ал ксерофиттi аралас шөптерден төскейшөп, қалампыргүл, қазтамақ, бұташық түрiндегi таусағыз, таспашөп және т.б. таралған.
Өзендер аңғары мен далалық ойпаттар бойындағы шалғынды-қоңырқай сортаң топырақтарда бетеге, жусан, төскейшөп, қызылбояу, жалбыз, бұжғынмен бiрге, мия, жауқияқ, кермек және басқалар жиi кездеседi.
Табиғи ағаш-бұта өсiмдiктерi ойпаң жерлерде өседi және олар негiзiнен салпыншақ қайың, көк терек, ақ тал, қызыл тал, сары тал түрiнде келедi. Астананың айналасындағы табиғи екпелердiң жалпы ауданы 388 га құрайды. Өзендер аңғары мен Есiл өзенiнiң көне қойнауларынан аталған түрлерден басқа, итмұрынның, ұшқаттың, сопақ жапырақты жиденiң, қаражемiс тұқымдастарының өскiндерi кездеседi.
Табиғи шоқ ормандардың, сондай-ақ бұрын отырғызылған жасанды екпелердiң құрғақшылыққа шыдамды, тұзға төзiмдi және аязға шыдамды ондаған түрлерi ғана болып, бұған қатаң орман өсiру жағдайлары себепшi болғандықтан ағаш-бұта тұқымы жағынан түр-түрі аз.
Өткен жылдардың орман көшеттерi 4,7 мың га алқапта орналасқан, автомобиль жолдарын және темiр жолдарды жағалай орналасқан қорғаныш жолақтары 24 га құрайды.
Бұл орман екпелерiне дұрыс күтiм болмауы (күтiм жасап кесу мен санитарлық кесудiң мезгiлiнде жүргiзiлмеуi, топыраққа күтiм жасау жұмыстары көлемiнiң қысқаруы) айтарлықтай аумақтағы орман дақылдарының күйреуiне соқтырды, ал сақталғандары азып-тозған, биiктеп өспей қалған. Соның салдарынан олар халықтың демалысы үшiн қолайлы емес және өзiнiң рекреациялық мақсатына сай келмейдi.
Халықтың демалысы үшiн жарамды ең жақын деген табиғи орман алаптары астанадан 100-150 км қашықтықта орналасқан.
Жасыл аймақты жобалау кезiнде орман екпелерiнiң жалпы ауданы 17.5301-78 мемлекеттiк стандартқа сәйкес 250 шаршы м/адам есебiмен қабылданған, халық саны 800 мың адамға жеткен кезде бұған 20 мың га сәйкес келедi, бiрақ Астана қаласы сияқты далалық аудандар үшiн осындай аумақты 20% -ға арттыру қажет, бұл 25 мың га құрайды.
Астана орналасқан жердiң экологиясын нашарлататын факторларға қыс кезiндегi күштi бұрқасын, жазғы құрғақшылық кезеңдегi шаңды боран, ауа ылғалының төмендiгi, ауаның газдануы мен шаңдануы, өзендер мен басқа да тоғандардағы сулардың ластануы, ыза сулардың сыртқа тебуi мен жоғары деңгейi, табиғи ландшафтардың жұтаңдығы, тұрмыстық қалдықтардың ұйымдастырылмаған үйіндісі, дала өрттері жатады.
Жасыл екпелердiң бiр гектары бiр сағат iшiнде 200 адам шығаратын барлық көмiр қышқыл газды жұтып алады; 10 га су үстiндегi сияқты сондай дәрежедегi ауаны ылғалдап, тазартады.
Жапырақты екпелер шаңның 30 %-на дейiн, ал қылқан жапырақтылар 42 %-на дейiн ұстап қалып, шөктiруге қабiлеттi. Орман екпелерiнiң бiр гектары өзiне ерекше зиян келтiрместен ауадан 400 кг күкiрт қышқыл газды, 100 кг хлоридтi және 25 кг фторидтi, жерге түсетiн және ауада болатын барлық зиянды заттардың 60-80 %-ын жұта алады.
Өсiмдiктер бөлiп шығаратын фитонцидтер бактериялардың өмiр сүру қабiлетiн басады және оларды жойып жiбередi. Қарағай, қайың, терек, мойыл өте жоғары фитонцид құрау қабiлетiне ие.
Екпелердiң маңызды қасиеті шуды жұту болып табылады. Ағаштардың дiңнен жоғары өскен бөлiгi дыбыс энергиясының 75 %-ға жуығын жұтып алып, таратып жiбередi.
Далалықтағы орман екпелерi желдiң жылдамдығын 30-35 %-ға дейiн қысқартып, бәсеңсiтедi. Орман екпелерi арасындағы ауаның қатысты алғандағы ылғалдылығы ашық далалыққа қарағанда 5 - 15 % жоғары, топырақтың булануы аз, температуралық режим қалыпты.
Елорданың Астана қаласына көшуiне байланысты, Қазақстан Республикасы Президентiнiң тапсырмасы бойынша қаланың санитариялық-қорғаныш жасыл аймағын құру жөнiндегi жұмыстар басталды.
Тұтастай алғанда 1996 - 2001 жылдар iшiндегi кезеңде 34,8 мың га жобалау-iздестiру жұмыстары орындалды. Бұл ретте қала шегiндегi орманға жарамды 14,6 мың га жер анықталып, осы жерлер орман көшеттерiн отырғызудың жұмыс жобаларын әзiрлеу үшiн бөлiп алынды.
1997 - 1998 жылдары айналма жол учаскелерiн бойлай iрi ағаштардан қорғаныш орман жолақтары (биiктiгi 2 - 3 м ағаштар) отырғызылды. Барлығы 10,6 мың дана екпе көшеттер отырғызылды.
1998 - 2001 жылдарда жалпы ауданы 8,2 мың га болатын алқапқа механикаландырылған жолмен көлемдi орман ағаштары алғашқы ретпен отырғызылды. Бұдан басқа 2001 жылы 1,5 мың га алқапқа екiншi ретпен ағаштар отырғызу жүзеге асырылды. Осы жылдар ішiнде орман ағаштарын толықтыру мен оларды күтiп-баптау жөнiндегi жұмыстар жүргiзiлдi.
Ақмола орман шаруашылығының материалдық базасын нығайту жөнiнде жұмыстар жүргiзiлдi. 1997 - 1998 жылдар iшiнде 45,8 млн. теңгеге тракторлар, машиналар және басқа да техника сатып алынды.
Бүгiнгi таңда 12,2 мың га жер учаскелерi бөлiнiп берiлген. Оларды алып қою үшiн кеткен шығындар мөлшерi 69,9 млн. теңгенi құрайды, осының iшiнен 53,1 млн. теңгесiн бұрынғы жер пайдаланушылар өтедi.
Қосшы кентiне таяу жерден, негiзi 1998 жылы салынып, құрылысы басталған 110 га алқапта орман көшеттiгiнiң ұйымдастыру-шаруашылық жоспары мен суландыру жүйесiнiң жобасы әзiрлендi. 30 га алқапқа бас саға мен сорап станциясы бар суландыру жүйесi салынды. Трансформатор қосалқы станциясы мен әуе электр желiсi орнатылды. Екi пәтерлi кордон салынды. 2001 жылы ағаш және бұта тұқымдас екпелер орналасатын алқап 33 га құрайды. 2002 жылы ағаш егудi қамтамасыз ету үшiн 3,5 млн. дана екпе және тiкпе көшеттерi өсiрiледi.
2000 жылдан бастап тез өсетiн ағаш тұқымдарын жерсiндiру жөнiндегi жұмыстар жүргiзiлуде. 9,1 га алқапқа лавр жапырақты теректiң, қазақстандық теректiң, ақ талдың, кәдiмгi шегiршiннiң, кәдiмгi қарағайдың, салпыншақ қайыңның, шетен жапырақты үйеңкiнiң, кәдiмгi мойылдың сынақ дақылдары отырғызылды.
2001 жылы 2,5 мың га алқаптағы 1998 жылғы орман ағаштарын Астана қаласы әкiмiнiң балансына беру жүргiзiлдi.

4. Бағдарламаның мақсаты мен мiндеттерi

Бағдарламаның мақсаты астананың айналасындағы қолайсыз климаттық жағдайларды бәсеңсiтiп, халықтың демалысы үшiн барынша мол қолайлылық жасау болып табылады.
Бағдарламаның негiзгі мiндетi 2005 жылға дейiн 25 мың га алқапта орман отырғызу жұмыстарын жүзеге асыру және 2010 жылға қарай жасыл аймақ құруды аяқтау болып табылады.

5. Бағдарламаның негiзгi бағыттары және iске асыру тетiктері

Жасыл аймақ қала шекарасындағы 14,6 мың га алқаптағы орманға жарамды телiмдерде және 10,4 мың га алқаптағы қала маңындағы аймақта құрылады. Бұл ретте 20,3 мың га алқапта жаңа орман көшеттерi отырғызылады және 4,7 мың га алқапқа өткен жылдарда отырғызылған ағаштар қайта орналастырылады.
Орман алабын құру арқылы бұрыннан бар екпелер, табиғи орман ағаштары, темiр жол және автомобиль жолдарын жағалай орналасқан орман жолақтары қала айналасындағы қорғаныш орман көшеттерiнiң бiртұтас жүйесiне кiредi.
Қаланы салудың бас жоспарына сәйкес қала шегiндегi негiзгi жасыл дәлiз Есiл өзенiнiң арнасын жағалай өтiп, Вячеслав су қоймасының жағалауындағы екпелермен қосылады.
Қаланың солтүстiк-шығыс бөлiгiнде (Қарағанды бағыты) 2,8 мың га орман екпелерiн отырғызу көзделуде, бұл қала шегiнде өскен орман ағаштарын "Шұбар" саяжай ормандарында бар екпелермен, темiр жол және автомобиль жолдарын жағалай өскен екпелермен, табиғи ағаштармен қосады.
Қаланың халықаралық әуежай ауданындағы оңтүстiк бөлiгінде 1,5 мың га алқапта орман-парк көшеттерi және Майбалық көлiнiң жағалауында 1,4 мың га алқапқа қорғаныш көшеттерi отырғызылатын болады.
Орман көшеттерiн орналастырған кезде жергiлiктi орман питомнигiнде өсiрiлген ағаш-бұта тұқымдарының аязға шыдамды, тұзға төзiмдi және тез өсiп-жетiлетiн түрлерiнiң отырғызу материалдары басым пайдаланылатын болады. Бұдан басқа ағаштардың түр-түрiн кеңейту үшiн Қазақстанның солтүстiк және орталық аймақтарының көшеттiктерiнде өсiрiлген жерсiндiрiлген отырғызу материалдары қолданылатын болады.
Орман ағаштарына арнап топырақ әзiрлеудi ылғалды жинақтау мен сақтауды қамтамасыз ететiн бiр жылдық ерте немесе екi жылдық қара пар айдау жүйесi бойынша жүзеге асыру көздестiрiлуде.
Екпелер ықтырмалық үлгiде жасалады: қорғаныш екпелерi үшiн ықтырманың енi ықтырмааралық кеңiстігi де осындай шамада болатын 20 метр болып көзделген, ал орман-саябақ көшеттерi үшiн тиiсiнше 24 және 12 метр.
Көшеттердi отырғызу екi тәсiлмен жүргiзiледi. Бiрiншi тәсiлде қолайсыз жағдайларға мейлiнше шыдамды жапырақ және бұта тұқымдастар отырғызылады. 3-4 жыл өткеннен кейiн олардың жамылғысының астына қылқан жапырақты тұқымдастар енгiзiледi.
Өсiп тұрған орман ағаштары бес жыл бойы агротехникалық тұрғыда күтiп-бапталады, бұл күтiм қатар аралықтары мен ықтырмааралық кеңiстiктердi механикаландырған өңдеудi және қатарларды қолмен отап, баптауды қамтиды.
Орман-саябақ екпелерiне ағаштардың дiңiнен жоғары тармақтала өсетiн бөлiгi мен төменгi дiңiн қалыптастыруды қамтитын орман шаруашылығындық күтiм жасау көзделген. Жас ағаштарды қалыптастырудың мақсаты жақсы дамыған бiр өркен-дiң алу болып табылады. Екпелердi пайдалану кезеңiнде дiңдi бұтақтардан тазарту 5 жылдан кейiн жүргiзiледi.
Құрғақшылықты жылдары ағаштарды отырғызғаннан кейiн бiрден суару жүргiзiледi. Суару қажеттiгi алғашқы екi жылда сақталады, әсiресе бұған ылғал сүйгiш: терек, тал, қайың, шетен мұқтаж.
Жасыл аймақ құрудың барлық кезеңiне арналған орман екпелерiн өсiру жөнiндегі жұмыстар көлемi 1-кестеде келтiрiлген.
Астана қаласының шекарасындағы егiстердi қала әкiмiнiң балансына беру:
орман екпелерiн бiр тәсiлмен құрған кезде - отырғызғаннан үш жылдан кейiн;
орман екпелерiн қылқанды тұқымдылармен қоса екi тәсiлмен құрған кезде - екiншi тәсiлмен отырғызылғаннан кейiн үшiншi жылы жүзеге асырылады.

6. Қажеттi ресурстар және оларды қаржыландыру көздерi

Жасыл аймақ құру жөнiндегi жұмыстарды қамтамасыз ету үшiн жалпы ауданы 8,1 мың га жер телiмдерiн бөлiп шығару талап етiледi және оларды алып қою кезiнде бұрынғы жер пайдаланушылардың шығындарын өтеу қажет.
Жұмыстың барлық кезеңiне арналған отырғызу материалдарының қажеттiлiгi 40 млн. дана құрайды.
Жасыл аймақ құру жөнiндегi мемлекеттiк тапсырыс шеңберiнде арнаулы орман шаруашылығы техникасымен және құрал-жабдықтар сатып алу, орман көшеттігiнiң құрылысын аяқтау көзделуде.
Отырғызу материалдарын өсiрiп шығару, топырақты әзiрлеу орман көшеттерiн отырғызу мен күтiп-баптау жөнiндегi жұмыстарды қамтамасыз ету үшiн жұмысшы кадрларына деген қажеттiлiк 2002 жылы 668 адамды, олардың санын арттыра отырып, 2004 жылы 1057 адамға дейiн жеткiзудi және бiртiндеп қысқарта отырып 2010 жылы 346 адамға дейiн болуын талап етедi.
Аспалы жабдықтары бар тракторлардың қажеттiлiгi 2002 жылғы 46-дан 2004 жылы 68-ге дейiн арттырылады, бұдан кейiн жыл сайын кеми келiп, 2010 жылы 20-ға жетедi. Жұмысшы кадрлар мен техниканың қажеттiлiгi 2-кестеде келтiрiлген.
Бағдарламаны жүзеге асыру үшiн 4826 млн. теңге сомасында қаржы қаражаттары, соның iшiнде республикалық бюджеттен - 3639 млн. теңге қажет. Қаржы қаражатының қажеттiлiгi 3-кестеде келтiрiлген.
Бағдарламаны жүзеге асыруға арналған жыл сайынғы шығыстар тиiстi жылдың бюджетiн жасаған кезде нақтыланатын болады.

7. Бағдарламаны жүзеге асырудан күтiлiп отырған нәтиже

Бағдарламаны 2005 жылға дейiн жүзеге асыру нәтижесiнде 25 мың га алқапқа орман отырғызу жұмыстары жүргiзiлетiн болады. Бұдан кейiнгi 5 жылда осы аумақта жасыл аймақ жасалады, жобаланған алқапта орман көшеттiгi салынып, бұл осыдан соң жасыл аймақты қайта құру мен астананы көгалдандыру кезiнде отырғызу материалдарына қажеттiлiктi қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
8 - 10 жылдан соң отырғызылған ағаштардың тармақтала өскен бөлiгi қатарласа сап түзейдi және орман екпелерi өзiнiң экологиялық функцияларын орындай бастайды: олардың жамылғылары астындағы сораң өсiмдiктер саны қысқарады, топырақтағы жинақталған ылғал қорлары толық пайдаланылады, сөйтiп топырақтың жоғарғы қабатын табиғи жууға қол жетедi. Жыл сайынғы жапырақтардың түсуiнен орман төсенiштерi жасалады, олар шiрiген кезде құнарлы қабат пайда болады. Топырақ организмдерiнiң түрлiк құрамы өзгередi, топырақтың құрылымы мен оның орман өсетiн қасиетi жақсарады.
Екпелер жемiс беретiн жасқа жеткен кезде табиғи өскiндер пайда болуы мүмкiн, бұл кейiннен жасанды жолмен отырғызылған екпелердi табиғи ормандармен ауыстырады.
Жедел рекреациялық жүктемесi бар екпелердегi табиғи өсiп шығу процестерi табиғи өскiндерге немесе жасанды орман отырғызуға жәрдемдесу жолымен үстемеленiп отырады.
Топырақ жағдайларының өзгерiстерiмен қатар, ашық кеңiстiктердегi шөптерде, оның табиғи құрамының кеңеюi жағынан өзгерiстер болады.
Жасалған орман-саябақ екпелерi атмосферадағы немесе топырақтағы зиянды заттардың әсерiн өзiне қабылдап, қоршаған ортаны сауықтыра отырып, сүзгi рөлiн атқаратын болады. Осы қабiлетiнiң арқасында жасыл аймақтың барлық алқабы жыл iшiнде 825 мың тоннаға жуық оттегiн бөлiп шығаратын болады және миллион тоннаға дейiн көмiр қышқыл газын жұтады, жүздеген мың тонна шаңды ұстап қалып, шөктiредi.
Вячеслав су қоймасы жағалауынан, Есiл өзенi мен Майбалық көлi жағалауларынан су қорғау екпелерiн жасау жер үстiндегi ағын суларды реттеуге мүмкiндiк бередi, бұл судың тазалығына әсер етiп, топырақтың үстiңгi жағының булануын қысқартады, қардың жинақталуын қамтамасыз етiп, оның еру мерзiмiн арттырады.
Жасыл аймақ қала аумағының көркiн жақсартады, ландшафтты ғылыми-танымдық, мәдени, сауықтыру және санитариялық-гигиеналық жағынан неғұрлым тартымды әрі бағалы етеді, астана халқының өмір сүру ортасы мен демалысын жақсартады.

8. Астана қаласының жасыл аймағын құрудың 2002-2010 жылдарға арналған салалық бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

-------------------------------------------------------------------
Рет!Шаралардың атауы !Аяқтау нысаны!Жауапты атқарушы! Атқару мерзімі
N ! ! ! !
-------------------------------------------------------------------
1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5
-------------------------------------------------------------------
1. Жобалау-іздестіру Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
жұмыстары Республикасының 2003 жылғы
Үкіметіне желтоқсан
ақпарат

2. Жер пайдаланушылар. Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
дың шығындарын өтеу Республикасының 2003 жылғы
Үкіметіне желтоқсан
ақпарат

3. Жер телімдерін Қазақстан Ақмола Жыл сайын
бөліп беру Республикасының облысының 2003 жылғы
Үкіметіне әкімі желтоқсан
ақпарат

4. Топырақты әзірлеу Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
Республикасының 2005 жылғы
Үкіметіне желтоқсан
ақпарат

5. Отырғызу материал. Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
дарын өсіру Республикасының 2010 жылғы
Үкіметіне желтоқсан
ақпарат

6. Тез өсетін ағаш Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
тұқымдарын Республикасының 2010 жылғы
жерсіндіру Үкіметіне желтоқсан
ақпарат

7. Орман екпелерін Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
отырғызу, барлығы Республикасының 2005 жылғы
соның ішінде: Үкіметіне маусым
1-тәсіл ақпарат Жыл сайын
2-тәсіл 2008 жылғы
орман екпелерін маусым
қайта жаңарту

8. Топыраққа агротех. Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
никалық күтім жасау Республикасының Астана қала. 2010 жылғы
Үкіметіне сының әкімі желтоқсан
ақпарат 2010 жыл

9. Орман ағаштарын Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
Астана қаласы Республикасының 2007 жылғы
әкімінің балансына Үкіметіне қазан
беру ақпарат

10. Орман екпелеріне Қазақстан ҚР ТОҚМ Жыл сайын
орман шаруашылығын. Республикасының 2010 жылғы
дық күтім жасау Үкіметіне желтоқсан
ақпарат

11. Қаржыландыру, Қазақстан ҚР ҚарМ Жыл сайын
барлығы Республикасының 2010 жылғы
соның ішінде: Үкіметіне есеп желтоқсан
республикалық Қазақстан
бюджет есебінен Республикасының Жыл сайын
* жергілікті бюджет Үкіметіне Астана қала. 2010 жылғы
қаражаты есебінен ақпарат сының әкімі желтоқсан
-------------------------------------------------------------------

Ескерту: * Ұсынылып отырған қаржы қаражаты Астана қаласы әкімінің балансына берілген орман ағаштарына күтім жасау жұмыстарын қамтамасыз етуге арналған.

1-кесте

Жасыл аймақ құрудың барлық кезеңіне арналған орман екпелерін өсіру жөніндегі жұмыстардың көлемі

Рет!Іс-шара. !Өл. ! Жұмыстардың жылдар бойынша көлемі !Жиыны!Бар. N !лардың !шем !--------------------------------------------! !лығы !атауы !бір.!2002!2003!2004!2005!2006!2007!2008!2009!2010! !1997- ! !лігі! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !2010 ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !жыл. ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !дар ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !ішін. ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !де

1 Жобалау- мың
іздестіру га 8,0 8,0 0 0 0 0 0 0 16,0 50,5
жұмыстары млн.
тг 27,0 27,0 0 0 0 0 0 0 0 54,0 104,2

2 Жер пайда.
ланушылар.
дың шығын. млн.
дарын өтеу тг 41,0 45,0 0 0 0 0 0 0 0 86,0 155,0

3 Жер телім.
дерін мың
бөліп беру га 4,1 4,0 0 0 0 0 0 0 0 8,1 20,3

4 Отырғызу
материал.
дарын
өсіру мен
сатып алу млн.
дана 4,5 7,8 8,3 8,9 2,8 2,3 2,1 1,8 1,5 40,0 45,0

5 Тез өсетін
ағаш тұ.
қымдарын
жерсіндіру млн.
тг 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 4,5 5,1

6 Топырақты мың
әзірлеу га 4,5 4,7 5,1 0 0 0 0 0 0 14,3 25,0

7 Орман
екпелерін
отырғызу,
соның
ішінде мың 2,5 4,5 4,7 5,1 0 0 0 0 0 16,8 25,0
қайта га 1,0 1,7 2,0 0 0 0 0 0 4,7 4,7
жаңарту

8 Топыраққа
агротехни.
калық күтім
жасау, мың 10,7 15,2 19,9 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 195,8 219,0
барлығы: га
соның мың 10,7 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 127,5 150,7
ішінде га
қала мың
шегінде га 0,6 5,3 10,4 10,4 10,4 10,4 10,4 10,4 68,3 68,3
қала
маңындағы
аймақта

9 Орман
екпелеріне
орман шаруа.
шылығындық мың
күтім жасау га 0,7 3,2 7,7 11,7 14,3 10,4 10,4 10,4 10,4 147,5 147,8

10 Орман
екпелерін
Астана
қаласы
әкімінің
балансына мың
беру га 2,3 2,5 0,9 2,5 3,7 0,2 0 0 0 12,1 14,6
---------------------------------------------------------------------------

2-кесте

Жұмысшы кадрлары мен техникаға қажеттілік

---------------------------------------------------------------------------
Рет! Атауы !Өл. ! Жылдар бойынша қажеттілік !Жиыны
N ! !шем !--------------------------------------------------!2002-
! !бір.!2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008!2009!2010!2010
! !лігі! ! ! ! ! ! ! ! ! !жыл.
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !дар
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !ішін.
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !де
---!---------!----!-----!-----!-----!-----!-----!-----!----!----!----!-----
1 Жұмысшы
кадрларға
қажеттілік адам 668 933 1057 855 560 488 434 385 346 5726

2 Тракторлар
мен аспалы
құрал-жаб.
дықтарға
қажеттілік, дана 46 57 68 42 36 27 25 18 20 339
соның ішінде
сүйрегіш
сыныбы
бойынша:
7 т дана 9 10 11 2 2 2 1 1 1 39
4 т дана 16 17 19 2 2 3 5 3 5 72
3 т дана 21 30 30 38 32 22 19 14 14 220
---------------------------------------------------------------------------

3-кесте

Қаржы қаражатына қажеттілік

---------------------------------------------------------------------------
Рет! Атауы !Өл. ! Жылдар бойынша жұмыстардың жоспары !Жиыны!Бар.
N ! !шем !--------------------------------------------! !лығы
! !бір.!2002!2003!2004!2005!2006!2007!2008!2009!2010! !1997-
! !лігі! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !2010
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !жыл.
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !дар
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !ішін.
! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !де
---!---------!----!----!----!----!----!----!----!----!----!----!-----!-----
1 Қаржылан.
дыру,
барлығы
соның млн.
ішінде: теңге 519 695 812 870 460 410 370 350 340 4826 6200
республи.
калық
бюджеттен млн.
* беріл. теңге 497 612 710 730 310 250 200 170 160 3639 5013
ген орман
ағаштарына
күтім жасау
бойынша
жергілікті млн.
бюджеттен теңге 22 83 102 140 150 160 170 180 180 1187 1187
---------------------------------------------------------------------------

* Ұсынылып отырған қаржы қаражаты Астана қаласы әкімінің балансына берілген орман екпелеріне күтім жасау жұмыстарын қамтамасыз етуге арналады.

Об утверждении Отраслевой программы создания зеленой зоны города Астаны на 2002-2010 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 10 января 2002 года N 17. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 14 мая 2004 г. N 542 (P040542)

В соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 19 марта 2001 года N 574 U010574_ "О Государственной программе социально- экономического развития города Астаны на период до 2005 года "Расцвет Астаны - расцвет Казахстана" Правительство Республики Казахстан постановляет:
1. Утвердить прилагаемую Отраслевую программу по созданию зеленой зоны города Астаны на 2002-2010 годы (далее - Программа).
2. Министерству природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан ежегодно:
1) при подготовке бюджетной заявки по формированию республиканского бюджета предусматривать средства для реализации Программы;
2) информировать Правительство Республики Казахстан о ходе реализации Программы к 15 января и 15 июля.
3. Настоящее постановление вступает в силу со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Утверждена
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 10 января 2002 года N 17

Отраслевая программа создания
зеленой зоны города Астаны на 2002-2010 годы

1. Паспорт Отраслевой программы создания

зеленой зоны города Астаны на 2002-2010 годы

Наименование Программы Отраслевая программа создания зеленой зоны

города Астаны на 2002-2010 годы

Решение о разработке Протокол заседания Государственной

Программы комиссии по контролю за ходом

строительства нового центра города Астаны

от 21 августа 2001 года N 11-6/005-198;

поручение Президента Республики Казахстан

от 29 августа 2001 года N 12-5/58; Указ

Президента Республики Казахстан от 19

марта 2001 г. N 574 U010574_ "О

Государственной программе социально-

экономического развития города Астаны на

период до 2005 года "Расцвет Астаны -

расцвет Казахстана"

Основной разработчик Министерство природных ресурсов и охраны

Программы окружающей среды Республики Казахстан

Цель и задачи Программы Создание лесонасаждений вокруг города

Астаны на площади 25 тыс. га,

обеспечивающих смягчение неблагоприятных

климатических условий, комфортность жизни

и отдыха населения

Основные показатели Проектно-изыскательские работы на площади

16 тыс. га, разработка проектов создания

новых и реконструкции существующих

лесонасаждений на площади 10,4 тыс. га;

отвод земельных участков под

лесонасаждения зеленой зоны на площади 8,1

тыс. га;

подготовка почвы на площади 16,8 тыс. га;

строительство питомника и выращивание

посадочного материала в количестве 40 млн.

штук сеянцев и саженцев;

создание лесонасаждений на площади 25 тыс.

га, в том числе новых - на площади 20,3

тыс. га и реконструкция существующих на

площади 4,7 тыс. га;

уход за лесопосадками на площади 25 тыс.

га;

передача лесопосадок в черте города на

площади 14,6 тыс. га

Сроки реализации Программы 2002-2010 годы

Исполнители Программы Комитет лесного, рыбного и охотничьего

хозяйства Министерства природных ресурсов

и охраны окружающей среды Республики

Казахстан, акимы Акмолинской области и

города Астаны

Источники финансирования Республиканский и местные бюджеты

Ожидаемые конечные результаты Смягчение неблагоприятных природных

Программы факторов, улучшение экологии,

микроклимата городской территории и

создание обширной зоны отдыха населения

Контроль за реализацией Осуществляется Государственной комиссией

Программы по контролю за ходом строительства нового

центра города Астаны

2. Введение

Район расположения города Астаны характеризуется резко континентальным климатом. Создание зеленых массивов вокруг столицы в определенной мере позволит смягчить неблагоприятные климатические факторы, снизить отрицательные воздействия пыльных бурь, снежных заносов, создать более привлекательные ландшафты, повысить комфортность условий для отдыха населения.
Отраслевая программа создания зеленой зоны города Астаны (далее - Программа) разработана Министерством природных ресурсов и охраны окружающей среды Республики Казахстан по поручению Государственной комиссии по контролю за ходом строительства нового центра города Астаны. На заседании комиссии рассмотрены основные положения и параметры зеленой зоны (протокол от 21 августа 2001 года N 11-6/005-198), которые в последующем были одобрены Главой государства (поручение от 29 августа 2001 года N 12-5/58).
Разработка Программы осуществлена в соответствии с Указом Президента Республики Казахстан от 19 марта 2001 года N 574 U010574_ "О Государственной программе социально-экономического развития города Астаны на период до 2005 года "Расцвет Астаны - расцвет Казахстана", где определены объемы создания зеленой зоны.

3. Анализ современного состояния проблемы

Район расположения города Астаны относится к подзоне сухих типчаково-ковыльных степей на темно-каштановых почвах с резким континентальным климатом.
Среднегодовая температура воздуха составляет 1,4 градусов тепла. Годовая амплитуда температуры воздуха составляет 91 оС. Абсолютный максимум температуры воздуха приходится на июль и достигает 42 градуса выше нуля. Абсолютный минимум - на январь и достигает 49 градусов ниже нуля. Продолжительность зимнего периода составляет 5-6 месяцев.
Климатической особенностью района является его недостаточное обеспечение осадками и неравномерное распределение их по сезонам года. Среднегодовая сумма осадков равна 302 мм, из них на период с температурой 10 градусов - 150 мм. В многоснежные и дождливые годы количество осадков достигает 432 мм, в засушливые годы снижается до 230 мм.
По влагообеспеченности район относится к зоне недостаточного увлажнения.
Ветровая деятельность отличается высокой напряженностью. В холодное время года преобладают ветры юго-западного направления, число дней с сильным ветром (15 м/сек) в году составляет 29, ежемесячная повторяемость 2-3 дня. В теплый период при наличии ветровой деятельности в сухую погоду наблюдаются пыльные бури, годовое число которых колеблется от 10 до 20, достигая в отдельные сухие годы 50.
Весна характеризуется быстрым нарастанием тепла. Наступление теплого периода с устойчивой температурой воздуха выше 5 градусов приходится на начало последней декады апреля и продолжается 167 дней. Дата мягкопластичного состояния почвы (пригодного для производства лесопосадочных работ) наступает 24 апреля. Вегетационный период (период роста и развития растений) характеризуется переходом среднесуточных температур через 10 градусов тепла и наступает в первых числах мая. Учитывая это, наиболее благоприятный срок проведения лесопосадочных работ - с 24 апреля по 5 мая. Вегетационный период заканчивается в конце сентября.
Таким образом, важнейшей чертой климата является резкая континентальность, которая выражена в контрастной смене суровой зимы жарким летом и малым количеством атмосферных осадков. Особенности режима осадков, в сочетании с летними суховеями, требует обязательного проведения мероприятий по накоплению влаги в почве, а также искусственного орошения.
Рельеф окрестностей города Астаны представлен увалисто-волнистыми равнинами с наличием замкнутых бессточных понижений, обусловливающих слабое дренирование почвы или ее отсутствие, что привело к развитию процессов заболачивания и вторичного засоления.
Грунтовые воды располагаются на глубине 1,5-3 м. Это обуславливает выход солей на поверхность с поднятием уровня грунтовых вод.
Основными типами почв являются темно-каштановые, кроме того, распространены лугово-каштановые, луговые, солонцы, солончаки и луговоболотные.
Характерной особенностью темно-каштановых почв является наличие плотного карбонатного горизонта, расположенного на глубине 35-45 см, не пропускающего воду в корнеобитаемый слой почвы.
Типчаково-ковыльные степи в основном распаханы и используются под выращивание зерновых культур. На целинных участках сохранились злаки: тырсик, овсец, типчак, острец, тонконог, а ксерофитное разнотравье представлено грудницей, гвоздикой, геранью, козлецом мелкоцветным, астрагалами и др.
На лугово-каштановых солонцеватых почвах по террасам речных долин и степным западинам наряду с типчаком, полынью, грудницей, подмаренником, шалфеем, ирисом часто встречаются солодка, острец, кермек и пр.
Естественная древесно-кустарниковая растительность произрастает по пониженным участкам и представлена в основном березой повислой, осиной, ивой белой, ивой остролистной, ивой пурпурной. Общая площадь естественных насаждений в окрестностях столицы составляет 388 га. В поймах рек и по старицам реки Ишим, кроме названных видов, встречаются заросли шиповника, жимолости татарской, лоха узколистного, крушины слабительной.
Естественные лесные колки, а также ранее созданные искусственные насаждения имеют бедный ассортимент древесно-кустарниковых пород, обусловленный жесткими лесорастительными условиями, насчитывающим не более десятка засухоустойчивых, солевыносливых и морозоустойчивых видов.
Искусственные лесонасаждения прошлых лет расположены на площади 4,7 тыс. га, защитные полосы вдоль автомобильных и железных дорог составляют 24 га.
Отсутствие ухода за этими лесонасаждениями (несвоевременное проведение рубок ухода и санитарных рубок, сокращение объема уходных работ за почвой) привело к гибели лесных культур на значительной площади, а сохранившиеся имеют угнетенный вид, слабый прирост в высоту. В силу этого они мало привлекательны для отдыха населения и не соответствуют своему рекреационному назначению.
Ближайшие естественные лесные массивы, пригодные для отдыха населения, удалены от столицы на расстояние 100-150 км.
При проектировании зеленой зоны общая площадь лесонасаждений принята в соответствии с ГОСТ 17.5301-78 из расчета 250 кв. м/чел, при численности населения 800 тыс. человек соответствует 20 тыс. га, но для степных районов, к каким относится город Астана, площадь необходимо увеличить на 20%, что составит 25 тыс. га.
К факторам, ухудшающим экологию месторасположения столицы, относятся сильные метели в зимний период, пыльные бури в засушливый период летом, низкая влажность воздуха, загазованность и запыленность воздуха, повышенный уровень шума, загрязненность воды в реках и других водоемах, подтопление и высокий уровень грунтовых вод, бедность природных ландшафтов, неорганизованные свалки бытовых отходов, степные пожары.
Один гектар зеленых насаждений за час поглощает весь углекислый газ, который выдохнут 200 человек; увлажняет и освежает воздух в такой степени, как 10 га водной поверхности.
Лиственные насаждения способны задерживать и осаждать до 30% пыли, а хвойные до 42%. Один гектар лесонасаждений без особого вреда для себя может поглотить из воздуха 400 кг сернокислого газа, 100 кг хлоридов и 25 кг фторидов, 60-80% всех выпадающих на землю и содержащихся в воздухе вредных веществ.
Фитонциды, выделяемые растениями, подавляют жизнеспособность бактерий и убивают их. Очень высокой фитонцидообразующей способностью обладают сосна, береза, тополь, черемуха.
Важным свойством насаждений является поглощение шума. Кроны деревьев поглощают и рассеивают около 75% звуковой энергии.
Лесные насаждения в степи сокращают и преломляют скорость ветра до 30-35%. Относительная влажность воздуха среди лесных насаждений на 5-15% выше, чем в открытой степи, меньше испарение с почвы, ровнее температурный режим.
В связи с переносом столицы в город Астану, по поручению Президента Республики Казахстан были начаты работы по созданию санитарно-защитной зеленой зоны города.
В целом за период 1996-2001 годы проектно-изыскательские работы выполнены на площади 34,8 тыс. га. При этом выявлено и рекомендовано к отводу 14,6 тыс. га лесопригодных земель в черте города, на которые разработаны рабочие проекты создания лесонасаждений.
В 1997-1998 годах были произведены посадки защитных лесных полос вдоль участков окружной дороги крупномерным посадочным материалом (деревья высотой 2-3 м с комом). Всего было высажено 10,6 тыс. штук саженцев.
В 1998-2001 годах произведены массивные механизированные лесопосадки первого приема на общей площади 8,2 тыс. га. Кроме того, в 2001 году осуществлены посадки второго приема на площади 1,5 тыс. га. В течение этих лет проводилось дополнение лесопосадок и работы по уходу за ними.
Проводилась работа по укреплению материальной базы Акмолинского лесхоза - основного исполнителя работ. За 1997-1998 годы закуплены трактора, машины и другая техника на сумму 45,8 млн. тенге.
В настоящее время отведено 12,2 тыс. га земельных участков. Размер убытков за их изъятие составляет 69,9 млн. тенге, из которых погашено 53,1 млн. тенге прежним землепользователям.
Разработан проект организационно-хозяйственного плана и оросительной сети лесного питомника на площади 110 га вблизи поселка Кощи, строительство и закладка которого начаты в 1998 году. Построена оросительная система на площади 30 га с водозабором и насосной станцией. Установлены трансформаторная подстанция и воздушная линия электропередачи. Построен двухквартирный кордон. Общая площадь, занятая под посевами древесно-кустарниковых пород в 2001 году, составила 33 га. Для обеспечения лесопосадок в 2002 году выращено 3,5 млн. штук сеянцев и саженцев.
С 2000 года ведутся работы по районированию быстрорастущих древесных пород. Заложены испытательные культуры на площади 9,1 га тополя лавролистного, тополя казахстанского, ивы белой, вяза обыкновенного, сосны обыкновенной, березы повислой, клена ясенелистного, черемухи обыкновенной.
В 2001 году произведена передача на баланс акима города Астаны лесопосадок 1998 года на площади 2,5 тыс. га.

4. Цель и задачи Программы

Целью Программы является создание лесных массивов вокруг столицы, которые должны обеспечить смягчение неблагоприятных климатических условий, создать большую комфортность для жизни и отдыха населения.
Основной задачей Программы является осуществление до 2005 года лесопосадочных работ на площади 25 тыс. га и к 2010 году завершение создания зеленой зоны.

5. Основные направления и механизм реализации Программы

Зеленая зона создается на лесопригодных участках в границах города на площади 14,6 тыс. га и в пригородной зоне на площади 10,4 тыс. га. При этом новые лесонасаждения будут созданы на площади 20,3 тыс. га и реконструированы 4,7 тыс. га лесопосадок прошлых лет.
Путем создания новых лесных массивов будут соединены в единую систему существующие насаждения, естественные лесные колки, защитные лесополосы вдоль железных и автомобильных дорог.
В соответствии с генеральным планом застройки основной зеленый коридор в черте города пройдет вдоль русла реки Ишим и соединится с насаждениями по берегам Вячеславского водохранилища.
В северо-восточной части города (карагандинское направление) предусматривается создать 2,8 тыс. га лесонасаждений, которые соединят лесопосадки в городской черте с лесной дачей "Чубары", защитными насаждениями вдоль железных и автомобильных дорог, естественными колками.
В южной части города, в районе международного аэропорта, будут созданы лесопарковые насаждения на площади 1,5 тыс. га и защитные насаждения по берегам озера Майбалык на площади 1,4 тыс. га.
При создании лесонасаждений будет преимущественно использоваться посадочный материал, выращенный в местном лесном питомнике, представленный морозоустойчивыми, солевыносливыми и быстрорастущими видами. Кроме того, для расширения ассортимента будет применяться районированный посадочный материал, выращенный в питомниках северного и центрального регионов Казахстана.
Подготовку почвы под лесопосадки предусматривается осуществлять по системе раннего однолетнего или двухлетнего черного пара, что обеспечит накопление и сохранение влаги.
Будут создаваться насаждения кулисного типа: для защитных насаждений ширина кулис предусматривается 20 метров с таким же межкулисным пространством, а для лесопарковых, соответственно, 24 и 12 метров.
Посадка насаждений осуществляется в два приема. В первый прием высаживаются лиственные и кустарниковые породы, более устойчивые к неблагоприятным условиям. Через 3-4 года под их защиту вводятся хвойные породы.
В течение пяти лет за лесопосадками будет проводиться агротехнический уход, заключающийся в механизированной обработке междурядий и межкулисных пространств и ручной прополке в рядах.
В лесопарковых насаждениях предусмотрены лесоводственные уходы, заключающиеся в формировании кроны и штамба деревьев. Целью формирования молодых деревьев является получение одного, хорошо развитого, побега-стволика. В период эксплуатации насаждений очистку ствола от сучьев производят через 5 лет.
В засушливые годы сразу после посадки деревьев производят поливы. Необходимость поливов сохраняется в первые два года, особенно нуждаются в них влаголюбивые виды: тополь, ива, береза, рябина.
Объемы работ по выращиванию лесонасаждений на весь период создания зеленой зоны приведены в таблице 1.
Передача посадок в границе города Астаны на баланс акима города осуществляется:
при создании лесных культур в один прием - на третий год после посадки;
при создании лесных культур в два приема с вводом хвойных пород - на третий год после посадки второго приема.

6. Необходимые ресурсы и источники их финансирования

Для обеспечения работ по созданию зеленой зоны требуется отвод земельных участков общей площадью 8,1 тыс. га и возмещение убытков прежним землепользователям при их изъятии.
Потребность в посадочном материале на весь период работ составляет 40 млн. штук.
Предусматривается в рамках государственного заказа по созданию зеленой зоны приобретение специальной лесохозяйственной техники и оборудования, завершение строительства лесного питомника.
Для выполнения работ по выращиванию посадочного материала, подготовке почвы, посадке и уходу за лесонасаждениями потребность в рабочих кадрах составляет 668 человек в 2002 году, с дальнейшим увеличением в 2004 году до 1057 человек и постепенным сокращением до 346 человек в 2010 году.
Потребность в тракторах с навесным оборудованием увеличивается от 46 единиц в 2002 году до 68 единиц в 2004 году, затем ежегодно снижается до 20 единиц в 2010 году. Потребность в рабочих кадрах и технике приведены в таблице 2.
Для реализации Программы необходимы финансовые средства в сумме 4826 млн. тенге, в том числе из республиканского бюджета - 3639 млн. тенге. Потребность в финансовых средствах приведена в таблице 3.
Ежегодные расходы на реализацию Программы будут уточняться при формировании бюджета на соответствующий год.

7. Ожидаемый результат от реализации Программы

В результате реализации Программы до 2005 года будут произведены лесопосадочные работы на площади 25 тыс. га. В последующие 5 лет на этой территории будет создана зеленая зона, построен лесной питомник на запроектированной площади, который в дальнейшем позволит обеспечивать потребность в посадочном материале при реконструкции зеленой зоны и озеленении столицы.
Через 8-10 лет после посадки кроны деревьев в рядах смыкаются, и лесонасаждения начинают выполнять свои экологические функции: под их пологом сокращается количество сорной растительности, полнее используются накапливаемые запасы влаги в почве, при этом достигается естественная промывка верхних горизонтов почвы. От ежегодного опадания листьев образуется лесная подстилка, при гниении которой образуется плодородный слой. Изменяется видовой состав почвенных организмов, улучшается структура почв и их лесорастительная характеристика.
При достижении возраста плодоношения в насаждениях возможно появление естественного возобновления, которое в последующем заменит искусственно созданные насаждения на естественные леса.
В насаждениях с интенсивными рекреационными нагрузками процессы возобновления будут поддерживаться путем содействия естественному возобновлению или искусственным лесовосстановлением.
Наряду с изменениями почвенных условий на открытых пространствах произойдут изменения и травяного покрова в части расширения его естественного видового состава.
Созданные лесопарковые насаждения, принимая на себя воздействие вредных веществ, находящихся в атмосфере или почве, оздоровляя окружающую среду, будут выполнять роль фильтров. Благодаря этим способностям вся площадь зеленой зоны будет выделять в течение года около 825 тыс. тонн кислорода и поглощать до миллиона тонн углекислого газа, задерживать и осаждать сотни тысяч тонн пыли.
Создание водоохранных насаждений по берегам Вячеславского водохранилища, по берегам русла реки Ишим и озера Майбалык позволит регулировать поверхностный сток, что отразится на чистоте воды, сократит испарение с поверхности почвы, обеспечит накопление снега и увеличит период его таяния.
Зеленая зона улучшит живописность территории города, сделает ландшафт более привлекательным и ценным в научно-познавательном, культурном, оздоровительном и санитарно-гигиеническом отношениях, улучшит среду жизни и отдыха населения столицы.

8. План мероприятий по реализации Отраслевой программы

создания зеленой зоны города Астаны на 2002-2010 годы

--------------------------------------------------------------------------- N ! Наименование мероприятий ! Форма завершения !Ответственный!Срок испол- п/п! ! ! исполнитель !нения, год ---!--------------------------!------------------!-------------!---------- 1 ! 2 ! 3 ! 4 ! 5 ---!--------------------------!------------------!-------------!----------

1. Проектно-изыскательские Информация МПРООС Ежегодно

работы Правительству декабрь

Республики 2003

Казахстан

2. Возмещение убытков Информация МПРООС Ежегодно

землепользователей Правительству декабрь

Республики 2003

Казахстан

3. Отвод земельных участков Информация Аким Ежегодно

Правительству Акмолинской декабрь

Республики области 2003

Казахстан

4. Подготовка почвы Информация МПРООС Ежегодно

Правительству декабрь

Республики 2005

Казахстан

5. Выращивание посадочного Информация МПРООС Ежегодно

материала Правительству декабрь

Республики 2010

Казахстан

6. Районирование Информация МПРООС РК Ежегодно

быстрорастущих древесных Правительству декабрь

пород Республики 2010

Казахстан

7. Посадка лесонасаждений, Информация МПРООС РК Ежегодно

всего в том числе: Правительству июнь 2005

1 прием Республики Ежегодно

2 прием Казахстан июнь 2008

реконструкция

лесонасаждений

8. Агротехнический уход за Информация МПРООС РК Ежегодно

почвой Правительству Аким г. декабрь

Республики Астаны 2010

Казахстан

9. Передача лесопосадок на Информация МПРООС РК Ежегодно

баланс акима г. Астаны Правительству октябрь

Республики 2007

Казахстан

10. Лесоводственный уход за Информация МПРООС РК Ежегодно

лесонасаждениями Правительству декабрь

Республики 2010

Казахстан

11. Финансирование, всего в Отчет МФ РК аким Ежегодно

том числе: Правительству г. Астаны декабрь

за счет республиканского Республики 2010

бюджета Казахстан Ежегодно

* за счет средств местного Информация декабрь

бюджета Правительству 2010

Республики

Казахстан

---------------------------------------------------------------------------

Примечание: * Рекомендуемые финансовые средства для обеспечения уходных

работ за лесопосадками, переданными на баланс акима города

Астаны.

Таблица 1

Объемы работ по выращиванию лесонасаждений на весь

период создания зеленой зоны

---------------------------------------------------------------------------

N !Наимено- !Ед. ! Объем работ по годам !Итого!Всего

п/п!вание !изм.!--------------------------------------------! ! за

!мероприя-! !2002!2003!2004!2005!2006!2007!2008!2009!2010! !1997-

!тий ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !2010

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !годы

---!---------!----!----!----!----!----!----!----!----!----!----!-----!-----

1 Проектно- тыс.

изыска- га 8,0 8,0 0 0 0 0 0 0 0 16,0 50,5

тельские млн.

работы тг 27,0 27,0 0 0 0 0 0 0 0 54,0 104,2

2 Возмещение

убытков

землеполь- млн.

зователей тг 41,0 45,0 0 0 0 0 0 0 0 86,0 155,0

3 Отвод

земельных тыс.

участков га 4,1 4,0 0 0 0 0 0 0 0 8,1 20,3

4 Выращивание

и приобре-

тение

посадоч-

ного млн.

материала шт. 4,5 7,8 8,3 8,9 2,8 2,3 2,1 1,8 1,5 40,0 45,0

5 Райониро-

вание

быстро-

растущих

древесных млн.

пород тг 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 4,5 5,1

6 Подготовка тыс.

почвы га 4,5 4,7 5,1 0 0 0 0 0 0 14,3 25,0

7 Посадка

лесона-

саждений в

т.ч.

реконст- тыс. 2,5 4,5 4,7 5,1 0 0 0 0 0 16,8 25,0

рукция га 1,0 1,7 2,0 0 0 0 0 0 4,7 4,7

8 Агротехни-

ческий уход

за почвой, тыс.

всего: га 10,7 15,2 19,9 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 25,0 195,8 219,0

в т.ч. в тыс.

черте га 10,7 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 14,6 127,5 150,7

города

в пригород- тыс.

ной зоне га 0,6 5,3 10,4 10,4 10,4 10,4 10,4 10,4 68,3 68,3

9 Лесоводст-

венный

уход за

лесонаса- тыс.

ждениями га 0,7 3,2 7,7 11,7 14,3 10,4 10,4 10,4 10,4 147,5 147,8

10 Передача

лесонасаж-

дений на

баланс

акима

города тыс.

Астаны га 2,3 2,5 0,9 2,5 3,7 0,2 0 0 0 12,1 14,6

---------------------------------------------------------------------------

Таблица 2

Потребность в рабочих кадрах и технике

---------------------------------------------------------------------------

N !Наимено- !Ед. ! Потребность по годам !Итого

п/п!вание !изм.!--------------------------------------------------! за

! ! !2002 !2003 !2004 !2005 !2006 !2007 !2008!2009!2010!2002-

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !2010

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !годы

---!---------!----!-----!-----!-----!-----!-----!-----!----!----!----!-----

1 Потребность

в рабочих

кадрах чел. 668 933 1057 855 560 488 434 385 346 5726

2 Потребность

в тракторах

и навесном

оборудо-

вании шт. 46 57 68 42 36 27 25 18 20 339

в т.ч. по классам тяги:

7 т шт. 9 10 11 2 2 2 1 1 1 39

4 т шт. 16 17 19 2 2 3 5 3 5 72

3 т шт. 21 30 30 38 32 22 19 14 14 220

---------------------------------------------------------------------------

Таблица 3

Потребность в финансовых средствах

---------------------------------------------------------------------------

N !Наимено- !Ед. ! План работ по годам !Итого!Всего

п/п!вание !изм.!--------------------------------------------! ! за

! ! !2002!2003!2004!2005!2006!2007!2008!2009!2010! !1997-

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !2010

! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! !годы

---!---------!----!----!----!----!----!----!----!----!----!----!-----!-----

1 Финансиро-

вание,

всего

в том млн.

числе: тг. 519 695 812 870 460 410 370 350 340 4826 6200

из респуб-

ликанс-

кого млн.

бюджета тг. 497 612 710 730 310 250 200 170 160 3639 5013

* из

местного

бюджета по

уходу за

передава-

емыми

лесопо- млн.

садками тг. 22 83 102 140 150 160 170 180 180 1187 1187

---------------------------------------------------------------------------

* Рекомендуемые финансовые средства для обеспечения уходных работ за лесонасаждениями, передаваемыми на баланс акима города Астаны.