Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
1. Қоса берiлiп отырған:
"Есiрткiге сұранысты азайту және АҚТБ/ЖҚТБ-ның алдын алу стратегиясы мен саясаты мәселелерiнде Орталық Азия елдерiне консультативтiк көмек көрсету";
"БАҚ, ҮЕҰ мен азаматтық қоғам арқылы нашақорлықтың және АҚТБ/ЖҚТБ-ның алдын алу";
"Бақыланатын жеткiзулер әдiсiн дамытуға жәрдемдесу";
"Есiрткiге қарсы күрес саласындағы жедел және өзге де ақпарат жинау, оны талдау және алмасу жөнiндегi құқық қорғау жүйелерi";
"Орталық Азияда прекурсорларды бақылау" атты БҰҰ-ның Есiрткi және қылмыс жөнiндегi басқармасы құжаттарының жобалары мақұлдансын.
2. Қазақстан Республикасының Iшкi iстер министрi Зауытбек Қауысбекұлы Тұрысбековке қағидаттық сипаты жоқ өзгерiстер мен толықтырулар енгiзуге рұқсат бере отырып, Қазақстан Республикасының Yкiметi атынан көрсетiлген жобалық құжаттарды жасасуға өкiлеттiк берiлсiн.
3. Осы қаулы қол қойылған күнiнен бастап күшiне енедi.
Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі
Бiрiккен ұлттар ұйымы
Есiрткi және қылмыстық басқармасы
Орта Азиядағы Аймақтық Өкiлдiк
___________________________________________________________________
Бағдарламаның аталуы: Орталық Азияға стратегиялық бағдарлама
Жобаның N және аталуы: AD/RER/04/H36-"Ecipткілерге сұранысты
қысқарту саясатына және
СПИД/ВИЧ-тің алдын алу
стратегиялық мәселелерi
бойынша Орталық Азия елдерiне
кеңестiк көмек көрсету"
Ұзақтығы: 2 жыл
Басталу мерзiмi: 2004 шiлде
Сектор: Есiрткінi зиян келтiре
пайдалануды алдын алу және қысқарту
Серiктес-агенттiктер:
Атқарушы агенттiк: ЮНОДК
Орындаушы агенттiк: Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң
аймақтық Өкiлдiгi
Жалпы бюджет: US$ 400,000
Қаржыландыру көзi: Италия (US$ 350,000)
___________________________________________________________________
Қысқаша сипаттама:
Жоба Орталық Азия елдерiндегi есiрткіге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу жағындағы саясатты әзiрлеу, жүзеге асыру, үйлестiру, мониторингілеу және бағалау жүргізетiн, сәйкес мемлекеттiк мекемелердiң әлеуетiн әрi қарай арттыруға бағытталған: (i) стратегиялық жобалауына және нашақорлықтың эпидемиологиясына, нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң ақпараттық жүйесiн және таратылу мониторинг жүйесiн жергiлiктi, ұлттық және аймақтық деңгейде жақсарту; (іі) есiрткіге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу туралы әртүрлi тақырыпты бағыттарда үзiлмес халықаралық сарапшылық көмек көрсету; (ііі) нашақорлыққа сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу туралы бағдарламалардың, стратегиялардың және шаралардың әсерлігіне баға берудi өткiзуге арналған мүмкiндiктердi және адекваттық жүйелердi әзiрлеу және енгiзу; және (iv) 1998 жылы БҰҰ-ң Генералдық Ассамблеясының Арнайы Сессиясында және 2001 жылы сәйкес БҰҰ-ң Генералдық Ассамблеясының Сессиясында қабылданған нашақорлыққа сұранысты азайту және ВИЧ/СПИД-ты алдын алу басымды қағидаларына сәйкес нашақорлыққа сұранысты азайту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бағдарламаларын жергілiкті деңгейде әзiрлеуге арналған стратегиялық жоспарлау тетiктерiн дамыту арқылы.
___________________________________________________________________
Үкiмет атынан: Қолы Мерзiм Аты/қызметi
Қазақстан Республикасы: -------- -------- -----------
Қырғыз Республикасы: -------- -------- -----------
Тәжiкстан Республикасы: -------- -------- -----------
Түркiменстан: -------- -------- -----------
Өзбекстан Республикасы: -------- -------- -----------
ЮНОДК: -------- -------- ЮНОДК-тiң атқарушы
директор
I. Контекст
І.1 Саяси және әлеуметтік-экономикалық жағдай
Кеңес Одағы ыдырауынан бастап, саяси және әлеуметтi-экономикалық өткелi кезеңге байланысты, Орта Азия елдерi күрделi түйiндi мәселелерге ұшырады, сонымен қатар күрделi бюджеттiк шектеулерге душар болды. Осының нәтижесiнде, әлеуметтi-экономикалық түйiндi мәселелердiң осыған қоса есiрткінi заңсыз айналдыру және нашақорлықтың соңғы жағдайларын жеңiлдету үшiн бастамаларды iске асыру тәжiрибесi және қажеттi қаражат жиi кездерде жетпедi.
Есiрткі мәселесiмен, ВИЧ инфекция таратылуымен күресуге, қылмыс жағынан бақылауға көмек қажет екенiн түсiне, Орта Азия үкiметтерi халықаралық ынтымақтастықты белсендi түрде қолдайды және ЮНОДК-тiң қызметiне саяси қолдау көрсетедi.
I.2 Есiрткілердi культивациялау және өндiру
Орта Азия елдерi, есiрткісi бар өсiмдiктердi заңсыз егудi жоюға және оны мониторингiге салуға бағытталған күрделi шаралар қолданады. Культивацияның кейбiр кездерiнен басқа, Орта Азияда есiрткінiң күрделi сауда өндiрiсi жоқ. Үлкен аумақта жабайы каннабис және эфедра өседi.
Елдiң iшiнде өндiргеннен көрi, әлi күнге дейiн есiрткінi Ауғаныстаннан әкелудiң қауіпі аздығына және жеңiлдiгiне байланысты есiрткінi заңсыз айналысымен және өткiн асырып әкетуiмен салыстырғанда, жалпы нашақорлық жағдайға культивация мәселесi көп әсер етпейдi. Мысалы, 2003 жылдың мамыр айында тәжiк-ауған шекарасында (төмен сапалы) героиннiң килосы 800-1,500 немесе (жоғары сапалы) 5,500-7000 АҚШ доллар арасында болды және оны жеңiл алуға болған. Ауғаныстандағы саяси бетбұрыстары, Орта Азияға есiрткінi тасымалдау жағдайына еңселi өзгерiстер шақырған жоқ.
I.3 Есiрткілердiң заңсыз айналымы
Соңғы жылдары - iшкi әскери қақтығыс себебiмен және қоғамның қатары ыдырауына байланысты - Ауғаныстанда заңды сауда әрекетiнiң көп мөлшерi қираған. Бұл жағдай, көкнәрдi заңсыз культивациялау, морфиндi және героиндi өндiру оны аткезшi түрiнде тасымалдауы деңгейiнiң күрделi өсуiне ықпал жасады, бұның нәтижесiнде, 90-шы жылдардың аяғында Ауғаныстан әлемде iрi апиын өндiрушi болды.
2001 жылғы төмендеуiнен кейiн, 2003 жыл iшiндегi ауғаныстан апиыны бойынша ЮНОДК-тiң жыл сайынғы зерттеуi 2003 жылы өндiрiс мүмкiндiгiн 3,600 тоннаға бағалады, 2002 жылдағы 3,400 тоннаға салыстырғанда. Зерттеу апиынның жалпы өндiрiсi 6% және Орта Азия елдерiмен шектелескен Бадхашан провинциясында күрделi 55% дейiн өсуiн көрсеттi.
90-шы жылдардың аяғындағы апиынның рекордты өндiрiсiне байланысты Ауғаныстан бүкiл аймағында, осының iшiнде Тәжiкстанмен, Өзбекстанмен және кейбiр мәлiметтер бойынша Түркменстанмен шекаралық аудандарда есiрткінiң iрi мөлшерлi қорлары жасалған. Бұл қорлар, геориннiң алдыңғы деңгейiндегi сұрауын қолдауға ұзын мерзiм iшiнде жетерлiк болуы мүмкiн.
2002 жылы есiрткінiң күрделi бөлiгi, Орта Азия арқылы аткезшi түрiнде Тәжiкстан аймағынан әкелiнген. Героиннiң iрi партияларын ауыстыруға арналған қиын операцияларын құқыққорғау органдары жиi қысқартады. Әрiқарай есiрткілер Өзбекстан және Қырғызстан арқылы тасымалданады. 2002 жылы қырғыздың Oш және Бәткен провинциялары қайтадан есiрткінiң өте көп түрде көбеюiн сездi. Пяндж және Амударья өзендерiндегi көпiрлерден қарым-қатынасты қайта бастауы экономикалық дамуға мүмкiн ықпал жасайтын шығар, бiрақ бұл тең дәрежеде ecipткі тасымалдаудың жаңа жол бағыттарын ашуы мүмкiн. Ресей және батыс нарықтары жолында, әрiқарай трафик жол бағыты көбiнесе Қазақстан арқылы өтедi және Ресей Федерациясының шекарасын кеседi. Осымен, есiрткінi тасымалдаудан бүкiл аймақ зар шегедi.
I.4 Есiрткілермен зиян келтiре пайдалану
Әлеуметтiк-экономикалық өзгерiстер және тұрақсыз кездердегi есiрткінiң өте көп мөлшерде түсуi өз соңынан бүкiл аймақ бойынша нашақорлықтың күрделi көтерiлуiне әкелдi. Соңғы он жыл iшiнде Орта Азияда нашақорлықтың деңгей көрсеткiшi биiк көтерiлуi көрiнедi. Есiрткі сату iрi ауқымда жайылған 90-шы жылдар алдында көбiнесе "дәстүрлi" көкнәр және марихуана сияқты есiрткілердi қолдану байқалатын. Осыдан кейiн арзан героиндi алу мүмкiндiгi зиян келтiре пайдалану түрлерiн өзгерттi және ВИЧ/СПИД-тiң таратылуының және әлеуметтiк жалған шоғырлауының күрделi түйiндi мәселесiн шығарып героиндi инъекция түрiнде пайдалануға ықпал жасады. Ең алдымен жастар және әлеумет түрiнде қорғанбаған тұрғындар зәбiрлендi. Осыған қосымша, осыған лайықты алдын алу науқандарына үкiметтiң қажеттi қаражаттары жиi кездерi жетпедi.
Орта Азиядағы нашақорлықтың түйiндi мәселелерi бойынша Аймақтық Конференцияда ұсынған, Орта Азияда есiрткінi зиян келтiре пайдалану жағындағы жағдайды жуырда өткiзiлген жылдам-бағалау нәтижелерi: 2002 жылдың маусым айында Ташкентте өткен жағдайды талдау және осыған сәйкес қолданған шаралар, соңғы он жыл iшiнде Ота Азияда нашақорлықтың түйiндi мәселелерi қауіпті көлемге айналғанын көрсетедi. Есiрткінi инъекция түрiнде қолдану тенденциясы өсуi байқалады, бұл ВИЧ/СПИД-тi және басқа жұқпалы ауруларды таратуына ықпал жасайды. ВИЧ ауруының 70% аса жаңа ахуалдары нашақорлықпен байланысты және ВИЧ/СПИД эпидемиясы қауіпті топтардан жалпы тұрғындарға ауысу қауіпі бар.
1995 жылдан бастап күрделi көтерiлуiмен, зерттеулер соңғы он жыл iшiнде нашақорлықтың жиырма ретке өскенiн шығарды. Жастар және әйелдер арасында нашақорлықтың өсуiне байланысты алаңдау тенденциялары байқалады. Осыдан басқа, есiрткі пайдаланатындардың орта жасы қалыпты түрде төмендеуде. Бiр мөлшерi 1-2 долларға дейiн тұратын арзан бағамен алуға мүмкiндiк бар, тамыр iшiне пайдаланатын героинмен көбiнесе жиi қолданады.
I.5 Есiрткілердi бақылау туралы аймақтық саясат, басымдықтар және жоспарлар
Аймақтық елдердiң Үкiметтерi есiрткілердi бақылау туралы бүкiл халықаралық сәйкес конвенцияларға қосылды. Есiрткілердi бақылау Комиссиялардан/Комитеттерден/Агенттiктерден басқа, негiзiнде нашақорлықты алдын алу мәселелермен және оны емдеумен Денсаулық және бiлiм Министерствосы жұмыс iстейдi.
Қазақстан Республикасында IIМ-нiң iшiнде жуырда құрылған есiрткі кәсiбiмен күресу және есiрткі айналысын бақылау Комитетi министерстволардың және ведомстволардың есiрткінi бақылау мәселелерi бойынша iс-әрекеттерiн үйлестiруге жауапты. Есiрткіге байланысты қылмыстардың санағын жүргiзуге уәкiлдi, бас Прокуратура жанында құқықтық санақ Орталығы құрылды.
Есiрткілердi бақылау бойынша ұлттық әрекеттердi ұйымдастыруды және үйлестiрудi қолдау үшiн Қырғызстан Үкiметi есiрткілердi бақылау туралы Мемлекеттік Комиссия құрды. Комиссия қазiргi кезде ЮНОДК-тiң жобасының ықпалымен, есiрткілердi бақылау бойынша толық құқықты арнайы Агенттiкке қайта құрылып жатыр.
Тәжiкстан Республикасы Президентiнiң жанында есiрткілердi бақылау бойынша Агенттiк құру туралы Хаттамаға Тәжiкстанның Президентi және ЮНОДК-тың арасында қол қою болды Тәжiкстан Республикасында есiрткіге қарсы саясатына өте күрделi. Өз жұмысын Агенттiк 2000 жылдың наурыз/сәуiр айында бастады және есiрткілердi заңсыз айналдыру, нашақорлықпен күресуде үлкен нәтижелерге жеттi. Өзiнiң шұғыл жұмысына қосымша, Агенттiк есiрткілердiң заңды айналысын бақылауға уәкiлдi.
Түркменстан Үкiметiде нашақорлықпен және есiрткілердi заңсыз айналдырумен күресу бойынша Мемлекеттiк Үйлестiру Комиссиясын құрды, құқыққорғау органдарының және басқа ведомстволардың есiрткімен күресу әрекеттерiн үйлестiру оның негiзгi мiндетi болып табылады. Мемлекеттiк Комиссия есiрткілердi бақылау стратегиясын анықтау және жүзеге асыру арнайы рөлiмен қамсыздандырылған.
Есiрткі заттарды заңсыз айналдырумен күресудi үйлестiру, есiрткілердi таратуды қысқарту жөнiнде әсерлi шараларды әзiрлеу және iске асыру мақсатында Өзбекстан Республикасында ұлттық және аймақтық деңгейде есiрткінi бақылау Мемлекеттiк Комиссиясы құрылды, бұның құрамына есiрткілердi бақылау жұмысының әртүрлі саласына жататын бiр неше қатар министерстволардың және ведомстволардың басшылары кiредi. 2002 жылдың наурыз айында Өзбекстанның есiрткілердi бақылау Мемлекеттiк Комиссиясы 2002-2005 жылдарда есірткілердi, психотроптық заттарды заңсыз айналдыруға және оларды зиян келтiре пайдалануға қарсы әрекет Бағдарламасын қабылдады. Бұл құқыққорғау органдарының қызметкерлерiнің жұмысын жақсартуды және заттық-техникамен қамсыздандыруды, нашақорлықтың алдын алу, қысқарту және емдеу әсерлi шараларын жүзеге асыруды, наркология қызметiн техникамен қамсыздандыру және Өзбекстан Республикасының халықаралық мiндеттерiн атқару, осының iшiнде техникалық ынтымақтастық жобаларын халықаралық ұйымдардың қатысуымен жүзеге асыруды көздейдi.
I.6 Өткен және ағымды ынтымақтастық
Орта Азия елдерiнiң есірткімен күресуiн ЮНОДК он жыл бойы қолдайды. Қолдаудың негізгi жақтары болып табылатын: есірткілерге қарсы күресу үшiн ұлттық әлеуетiн күшейтуге арналған институциялық қолдау; байланыс жүйелерiн жасау; шекарадағы бақылау жұмысын арттыру; есірткілердi бақылау жөнiндегi арнайы агенттiктердi құрастыруға және күшейтуге арналған ұлттық әрекеттердi қолдау.
Қазiргi кезге дейiн, Орта Азияда есірткілерге сұранысты азайту жағында ЮНОДК-тiң жұмысы шектеулi болған және алдын алу шараларында тiркелген. ЮНОДК-пен қаражатталған бiр жоба Орта Азия журналистерiн оқыту және есірткілер туралы қоғамда хабардар болушылық деңгейiн жоғарлатуға жолданған және алдын алу және оқыту саласында бiрнеше бастама өзiне кiргiзiлген. Осыған қосымша, есірткіге сұранысты азайтуға арналған қысқа мерзiмдi шараларды жүзеге асыру үшiн, осының iшiнде зерттеулер өткiзуге, хабардар болушылық деңгейiн көтеруге, нашақорлықты алдын алу тренингтерiне үйретуге және ұйымдастыруға арналған аймақтың бiрнеше үкiметтi емес ұйымдарға (ҮЕҰ) азғантай гранттар берген. Бұқаралық ақпарат құралдары (БАҚ), үкiметтi емес ұйымдар (ҮЕҰ) және азаматтық қоғам арқылы нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң таратылуын алдын алу бойынша, өткен тәжiрибе негiзiнде әзiрленген аймақтық жобаны жуырда жүзеге асыруы басталады.
ВИЧ/СПИД бойынша бағдарламаның кең контекстiнде, Қазақстан Республикасының Алматы және Қарағанды қалаларында, Қырғыз Республикасының Бiшкек және Ош қалаларында, Тәжiкстан астанасы Душанбеде, Өзбекстанның Ташкентiнде, ПРООН, ЮНАИДС және БҰҰ-ның басқа агенттiктерi арқылы жүзеге асырылған, Орта Азия елдерiнiң үкiметтерi есірткілердi инъекция түрiнде пайдаланушылар (ЕИТП) арасында ВИЧ-пен ауруды алдын алу жағына, қысқартуға, осының iшiнде зиян келтiрудi азайту шараларына арналған бiрнеше бастамаларын қабылдады.
Аймақта есірткіге сұранысты азайту жағындағы институционалды қажеттiлiктi және басымдылықты, нашақорлық және оған байланысты мәселелер туралы екi зерттеу жобаларын өткiзу арқылы 2001 жылдан бастап ЮНОДК нашақорлықтың түйiндi мәселесiн зерттеуге қолдау көрсеттi. Көрсетiлген жобаның нәтижелерi және қорытындылары нашақорлық мәселелерi бойынша, 2002 жылдың 26-28 маусым айында Ташкент қаласында өткен Аймақтық Конференциясында ұсынылған.
Орта Азияның бүкiл елдерiндегi ВИЧ/СПИД-тi алдын алу және ЕИТП-ға нашақорлықты емдеуге арналған қызмет жүйесiн құрастыру аймақтық жобасын беретін жүзеге асыруы басталды. Қазақстанның, Қырғызстанның, Тәжiкстанның, Түркменстанның және Өзбекстанның таңдаулы облыстарында ВИЧ-тi алдын алу, инъекциялық және басқа есірткілердi пайдаланушыларды емдеу қызмет жүйесiн жақсарту және әрі қарай дамытуға арналған жоба. Жобаның iшiнен: көшеде арнайы топтармен белсендi жұмыс жасау қызметiн дамыту, төмен деңгейдегiлерге қызмет көрсету, ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша ағарту және оқыту өткiзу, презерватив және таза инъекциялық құралдарды алуға мүмкiндiк беру, кеңес беру, дотоксификация қызметiн дамыту, есірткіге тәуелдi адамдарды емдеу және реабилитациялау қызметтерi кiредi. ЮНОДК осымен қатар нашақорлық және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу жөнiнде жан-жақты бағдарлама жүргiзедi.
БҰҰ-ның (ЮНЕСКО, ЮНФПА, ЮНИСЕФ, ВОЗ) агенттiктерiнен басқа, аймақта есірткіге сұранысты азайту бағдарламасын ЮСАИД, Ашық Қоғам Институты, Британия Кеңесi, ынтымақтастықты дамыту жөнiндегi Швейцарлық агенттігі, ОБСЕ, Орта Азиядағы европа елдерiнiң кейбiр елшiлiктерi, алдымен Өзбекстанда және Қазақстандағы Франция елшiлiгi белсендi түрде қолдайды.
I.7 Орта Азия елдерiнде ВИЧ/СПИД бойынша жағдай
Қазақстан: (2002) кейбiр бағалау бойынша 23,000 ВИЧ-тiң орыны бар. (2003 желтоқсаны) ВИЧ/СПИД-тiң 4,004 саны тiркелген. Оның iшiнде, 83.2%-ЕИТП-лар, және 8,9%-гетеросексуалды байланыстар арқылы. СПИД-тiң саны: 47, СПИД-тан өлгендер саны: 38. 50%-80% дейiн ЕИТП-лар В немесе С Гепатитi жұқтырылғандар. ВИЧ-тiң негiзгi топталу жерлерi қамау орыны болып табылады. 1996 жылдан бастап 2001 жылдың аяғына дейін, тергеу жүргiзетiн арнаулы орындарында 739 ВИЧ аурулар анықталған. Бұл 1987 жылдың жалпы санынан 29.3% және 334 немесе 2001 жылы анықталғанның 45.2% құрайды. 2001 жылғы жалпы тұрғындардың санынан қамаудағылар 1% кем құрайды, тiркелген ВИЧ-тер қамаудағылар арасынан табылған.
Қырғызстан: (2003 жылдың аяғына) 494 тiркелген, 83.05%-ЕИТП-лар; 89%-еркектер. Тұрғылықты тұрғындардан 10.3%-әйелдер және 11.5% шетелдiктер. Бiрақ ЮНАИДС-тің зерттеу нәтижесi бойынша ВИЧ-тiң нағызғы саны, 10 есе көп болуы мүмкiн және 3,000 адамды құрайды. 2000 жылы, зерттеу жүргізілген топта шприцта қалған қанды тексеруде негiзделген зерттеу ВИЧ-тiң таратылу деңгейi Бiшкекте 11,5 ден 18% дейiн және Ошта 32 ден 50% дейiн құрады. Осыдан шыға бағаланған бойынша ЕИТП-дың ВИЧ-пен ауру мүмкiндiгi Бiшкекте 6,550 және Ошта 2,050 құрады. Егерде кең ауқымды шаралар қолданбаса 2003 жылдың аяғына дейiн(40,000 адам құрады) 70% ЕИТП-ға дейiн жұғуы мүмкiн. ВИЧ-тiң таратылуына ықпал жасайтын факторлардың iшiне кiретiндер: ЕИТП-дың саны көбеюi, сақталмаған секс көрсететiн ЗППП-нiң жоғары деңгейi, және жалпы шприцтарды қолдану. Шприцтердi және презервативтердi алуға мүмкiндiктерi шектеулi сияқты жұмыссызда және көшi-қонда ықпалды фактор болып табылады.
Тәжiкстан: (2003 жылдың желтоқсан айына) ВИЧ жұққандардың 119 тiркелген. ВИЧ-тiң 79,2% ЕИТП-мен байланысты. Тәжiкстанның 57,3% тұрғындары 25 жастан кiшi, ал 19,9% 15 тен 24 дейiнгi жаста. Iшкi көшi-қон, алдымен ауыл жерiнен қалаға көшу кең ауқымды болып барады. Көшi-қонушылар бұл ең алдымен әлеуметтi түрде орналаспаған тұрғын топтары, қалада жұмыс iздеушiлер және үлкен қиындықтарға кез келетiндер. Сондықтан, осындай топтар нашақорлыққа бейiмдi және соңында ВИЧ-тi жұқтыруға қаупі бар. Душанбеде, сондай-ақ Coгди облысында (Чкалов және Қайрақұм қалалары) героиндi өктемдiк жүргiзуден жағдай қиындыққа түседi. Ресми санаққа сәйкес, Душанбеде 3558 есірткі пайдаланушылар тiркелген, олардың 1079-ЕИТП. Есірткі пайдаланушылар Чкаловта-58, Қайрақұмда-59, олардың 77 ЕИТП.
Өзбекстан: (2002) кейбiр бағалаулар бойынша ВИЧ-тiң 3,596 тiркелген, 60% (1836)-ЕИТП.
Түрікменстан: (2002) кейбiр бағалаулар бойынша 100 сан. (2001 қарашасында) ВИЧ-тiң 2 тiркелген, СПИД-тiң 1 саны.
II. Негiздеу
II.1 ЮНОДК-тiң мандаты
ЮНОДК-тiң стратегиясы БҰҰ-ның есірткілердi бақылау туралы әртүрлi Конвенцияларына және 1998 жылдың маусым айында өткен (БҰҰ-ның ГААС) БҰҰ-iң 20-шы Генералды Ассамблеясының Арнайы Сессиясында қабылданған Саяси Декларациясына, осымен қатар есірткілерге сұранысты азайтуға арналған басымды қағидалары туралы Декларациясына және 2001 жылдың маусымдағы ВИЧ/СПИД мәселесі бойынша БҰҰ-ның ГААС-тың құжаттарына негiзделедi.
Жұмыс жоспары, айтылған Декларацияны орындау үшiн мүше-мемлекеттерге басшылық етуге әзiрленген, ЮНОДК-тi мүше-мемлекеттердi қолдауына уәкiлдi және басшылық етудi ұсыну арқылы Декларацияны орындау және оның қолдауына зәрлi елдерге, келесi бағыттар бойынша:
- Нашақорлық мониторингiсiнiң ұлттық ақпараттық жүйесiн құру,
осының iшiнде аймақтық және халықаралық деңгейде
қабылданған негiзгі көрсеткiштер бойынша мәлiметтер жинау;
- есірткілерге сұранысты азайтуға арналған басымды
қағидаларға сәйкес сұранысты азайту бойынша
бағдарламаларды, стратегияларды әзiрлеу және жүзеге асыру;
- Алға басқан стратегиялар және бағдарламалар туралы
ақпаратпен айырбас жасауды қолдау.
БҰҰ-ның ГААС-да ВИЧ/СПИД бойынша қабылданған Мiндеттер туралы Декларациясына келесi (төменде берiлген) алты бағыт кiредi. (ЮНЕЙДС) ВИЧ/СПИД бойынша БҰҰ-ның бағдарламасы есірткінi инъекция түрiнде пайдаланатын мәселелер туралы және ВИЧ/СПИД бойынша секцияға жауапты және жоғарыда көрсетiлген декларацияны орындауға мүше-мемлекеттерге қолдау көрсетуге мандаты бар.
- Лидерлiк, адам құқығымен бiрге
- Сезiмтал деңгейiн алдын алу және төмендету
- Көмектесу, қолдау және емдеу
- Әлеуметтi экономикалық әсерлiгін жұмсарту және ерекше
жағдайларда шаралар қабылдау
- Зерттеу және дамыту
- Қаражаттарды iздестiру, әрi қарай шаралар қабылдау,
мониторингтеу және бағалау.
ІІ.2 Шешiм талаптаған түйiндi мәселе
Есірткілердiң глобалды мәселесiне арналған 1998 жылы БҰҰ-ның Генералды Ассамблеясының Арнайы Сессиясы, әлемде есірткімен күресу бойынша жаңа глобалды фокусын анықтады. Нашақорлықпен және есірткінi заңсыз айландырумен күресу үшiн глобалды әрекеттерiн арттыруға, есірткіге сұраныстың төмендеуi өте қажет екенiн мүше-мемлекеттер мойындады және БҰҰ-ның ГААС-тың Саяси Декларациясында айтылған бойынша, 2008 жылға дейiн есірткілердi ұсынуын, сұранысын күрделi қысқартуға мiндеттелдi.
1998 жылдан, арнайы сессия басталғаннан бастап, мүше-мемлекеттер, қоғамдық ұйымдар және азаматтық қоғам Саяси Декларацияда қойылған мақсаттарға жету үшiн әрекеттенедi. Сұранысты азайтуға байланысты, мүше-мемлекеттердiң мақсаттарға жетуге арналған әрекеттердi бақылау, есірткілердi зиян түрiнде пайдалану түрлерiн және тенденцияларын бағалауға арналған жыл сайынғы Баяндамаға сұрақ беру арқылы жүргiзiледi, және Декларацияның есірткілерге сұранысты қысқарту туралы басымды қағидалары негiзiнде әзiрленген, сұранысты қысқарту туралы екiжылдық мерзiмдегі баяндамаға сұрақ беру, стратегияны жүзеге асыруға және сұранысты қысқартуға арналған бағалаудың жүруi үшiн.
Есiрткілерге сұранысты қысқартудың басымды қағидалары туралы Декларациясына келесiлер кiредi:
* есірткілердiң мәселесiн шешудiң жолында сұранысты азайтуға
және ұсынысты қысқартуға арналған шараларды өзара нығайтуды
жүзеге асыруға балансты түрiнде қамсыздандыру және
шоғырланудың шектелген түрiмен ұсынысты қысқарту;
* Ұсынысты қысқарту шаралары мiндеттi:
- есірткілердi пайдалануды алдын алу және есірткілердi зиян
түрiнде пайдаланғанның жағымсыз нәтижелерiн азайтуға
бағытталған;
- жеке тұлғалардың көпшiлiк деңгейiнде белсендi және
келiсiмдi қатынасуын қамсыздандыру және көтермелеу;
- мәдени ерекшелiктерiн және гендерлық факторларын ескеру;
- жағымды жағдайларды жасауын және бекiтуiн қолдау;
* Сұранысты қысқарту бағдарлама мiндеттi:
- есірткімен байланысты тұрғындар арасындағы мәселелерге
және есірткілердi пайдалану және зиян келтiре пайдалану
сипаттамасын және кең ауқымдығын жиi бағалауына негiзделу;
- алдын алу жұмысының бүкiл саласын қамту, есірткілердi
пайдаланудың басын алдын алудан бастап соңынан денсаулыққа
жағымсыз және есірткілердi зиян түрiнде пайдаланудың
әлеуметтiк нәтижелерiн азайтуға дейiн;
- жастарға ерекше көңіл қоя, жалпы тұрғындардың және нақты
топтардың сұраныстарын ескерiп әзiрлеу;
* Мәселенi шешу шараларының әсерлісiн анықтау, және сәйкес
саясатпен бағдарламаны әзiрлеу және жүзеге асыруға бүкiл
көпшiлiктiң қатысуын көздейтiн әрiптестiк жол мәселеге
нақты баға беру үшiн басымды болып табылады;
* Әлеуметтiк қамсыздандыру, денсаулықты қорғау және
профилактикалық ағарту бағдарламалары саласында сұранысты
қысқарту әрекеттерi жалпы бағдарламалық шаралардың құрамды
бөлiгi болуы керек;
* Ағарту және алдын алу бағдарламаларында шектеулi түрiнде
пайдаланатын хабар түсiнiктi, ғылыми негiзделген, сенiмдi,
мәдени жағынан қабылдайтын, уақытында және мүмкiндiк бойынша
тұрғындардың мақсатқа сәйкес тобында мақұлданған болуы
керек;
* Бағдарламалардың саясатын әзiрлеуге және жоспарлауға жауапты
тұлғаларды, ұсынысты қысқарту бағдарламасын және
стратегиясын әзiрлеудi, жүзеге асыруды, бағалау жүргiзудiң
бүкiл аспектi бойынша практик-мамандарын дайындауға
мемлекетке сәйкес зейiн қою керек;
* Сұранысты қысқарту жөнiндегi стратегиялар және нақты шаралар
олардың әсерлiгiн анықтау және көтеру мақсатында қатаң
бағалау өтуге тиiс.
Есірткілердi заңсыз өндiру, айналысқа салу, тарату және пайдалануға жол бермеу жөнiнде Орта Азия елдерiнiң Үкiметтерiмен бүкiл деңгейде әрекеттер қабылдауда. Есірткіге сұранысты қысқарту саласындағы саясатын және стратегиясын күшейту талаптарына соңғы кезде екпін қоюды ескере, есірткілердi бақылауын қамсыздандыру үшiн саясатты даярлауға жауапты лауазымды тұлғаларға күрделi шешiмдердi қабылдауы көзделедi. Есірткінiң мәселесiн әсерлi түрiнде қолға алу iшiне жан-жақты, балансталған және үйлескен стратегия кiредi, осының шектеуi арқылы есірткілердi ұсынуын бақылау және оған сұранысты қысқартуы өзара бiрiн-бiрi толықтырады және күшейтедi деп БҰҰ-ның ГААС-ында қабылданған Саяси Декларация санайды. Сондықтан, есiрткілерге сұранысты қысқарту бойынша шараларды күшейту керек және оған қажеттi қормен қамсыздандыру тиiс. Осы шараларды жүзеге асыру үшiн, саясатты дайындауға жауапты лауазымды тұлғаларға, өз үкiметтерiнен немесе министерстволарынан текқана қаржы керектi емес, осыған сәйкес саясатты және бағдарламаны әзiрлеу үшiн техникалық қолдауда керек.
Есірткілерге сұранысты қысқарту саласы көп үкiметтерге жаңа болып табылады. Сондықтан, нашақорлықты алдын алу және емдеу саясатын және стратегиясын жоспарлауға әзiрлеуге, жүзеге асыруға жауапты тұлғалар, ақпараттық және техникалық қолдауға зәрлi. Кейбiр кездерде, есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiндегi әсерлi саясат және бағдарламалар туралы ақпарат қолда болмайды немесе оны тез түрiнде алуға мүмкiндiк жоқ.
Ұсынған жоба 2002 жылы 26-28 маусымда Өзбекстан, Ташкентте, өткен "Жағдайды және оған қарсы шараларды бағалау: Орта Азиядағы нашақорлық мәселесi жөнiнде Аймақтық Конференциясында" әзiрленген кепiлдемеге толық сәйкес және келесi мәселелердi шешуге бағытталған:
* Нашақорлықты мониторингке түсiруге арналған ақпараттар
жиынтығының жүйесi толық дамымаған, эпидемиологиялық
индикаторлардың бiрiншi қатарында негiзделген халықаралық
деңгейде қабылданған, нашақорлықтың түрлерi және
тенденциялары туралы уақытында сенiмдi мәлiметтер
Үкiметтерге өз саяси шешiмдерiн және позицияларын қолдау
үшiн керек, осымен қатар ынтымақтастық және есеп беру
бойынша өзiнiң халықаралық мiндеттерiн әсерлi түрде сақтауы;
* есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша ең жақсы
тәжiрибелер және әсерлi стратегиялар туралы ақпараттық
қамсыздандыру деңгей баршылығының кемдігі;
* есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiндегi әр түрлi
бағдарламалар және шараларды мониторингке түсiру, бағалау
мүмкiндiктерi шектелген;
* есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiндегi ұлттық және
аймақтық комплекстi стратегиялық жоспарларды әзiрлеу және
жүзеге асыру бойынша әлеует баршылығының кемдiгi.
ВИЧ/СПИД-тi алдын алу сұрақтарын жоба есірткілерге сұранысты қысқарту туралы жалпы бағдарламасына енгiзедi, ВИЧ/СПИД туралы сұрақтар бойынша 2001 жылғы БҰҰ-ның ГААС-тың Декларациясын ескере және мыңжылдықтың (MDG) дамыту бойынша мақсаттары туралы Құжат 6 номер, 7 мiндет, бұл ВИЧ/СПИД-тiң таратылуын 2015 жылға дейiн тоқтатуын және оның масштабын қысқартуына шақырады.
II.3 Мақсатты салалар және бенефициарлар
Жобаның негiзгi бенифициарлары болып табылатындар:
* Саясатты әзiрлеуге және бағдарламаны жоспарлауға жауапты
тұлғалар;
* есірткілерге сұранысты қысқарту саласындағы лауазымды
тұлғалар және сарапшылар;
* Ақпараттық жүйелерiн және нашақорлықты мониторингiлеу
жүйелерi бойынша байланысты органдары;
* есірткілерге сұранысты қысқарту сұрақтары бойынша аймақта
жұмыс iстейтiн бүкiл халықаралық және жергiлiктi ұйымдар;
Жобаның екiншi кезектегi бенефициарлар болып табылатындар:
* Жалпы тұрғылықты адамдар;
* есірткілердi пайдаланатын, әсiресе ЕИТП, тұрғылықтардың бiр
бөлiгi;
* Жастар және басқа сезiмталды топтар;
* YEҰ (үкiметтi емес ұйымдар) және азаматтық қоғамның
ұйымдары.
II.4 Жоба аяқталған кезде күтiлетiн жағдай
Жоба аяқталғаннан кейiн болатыны:
* Сұранысты қысқарту бойынша жаңартылған стратегиялар
әзiрленедi және енгiзiледi, оларды жиi
қарастыруға/жаңартуға мүмкiндiктер жасалады, осының iшiне
жергiлiктi билiктердiң насихаттарын және әрекеттерiн
күшейтуi енгiзiледi;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
жөнiндегi жобалардың/шаралардың әсерлерін бағалау өткiзiледi;
бағалардың нәтижелерi стратегияны және саясатты әзiрлеу
бойынша ұлттық әлеуетті арттыруға пайдаланады;
* Нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң шоғырланған ақпараттық және
мониторингтi жүйелерi құралады.
Әсiресе, келесiлер орындалады:
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын
алудағы алдыңғы қатардағы тәжiрибелер, жаңа стратегияларды
түсiну және хабардар болушылық деңгейiн көтеру;
* Зерттеулер нәтижесiне негiзделген, есірткілерге сұранысты
қысқарту және ВИЧ/СПИД-ті емдеу бойынша стратегиялық
жоспарлаудың тетiктерiн әзiрлеу және енгiзу;
* Есірткілерге сұранысты қысқартуға және ВИЧ/СПИД-тi алдын
алуға әсерлi әрекеттенуге кедергi келтiретiн саяси және
құқықтық факторларды анықтау және талдау, оларды жеңуге
болатын сәйкес кепiлдемелердi дайындау және ұсыну;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
жөнiндегi шоғырланған стратегиялық бағдарламаларды ұлттық
деңгейде және кейбiр мақсатты салаларға әзiрлеу;
* Саясатты әзiрлеу, жүзеге асыру, үйлестiру, мониторингiлеу
және есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын
алу бойынша бағдарламаларды және стратегияларды бағалау,
бойынша ұлттық әлеуетiн арттыру;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
бойынша бағдарламалардың/шаралардың әсерлiгін бағалауды
өткiзу; лауазымды тұлғаларға және мамандарға лайықты
шешiмдер қабылдау және стратегиялық жоспарлауды ұлттық
деңгейде арттыру үшiн нәтижелерiн жеткiзу;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту, ВИЧ/СПИД-тi алдын алу,
стратегиялық жоспарлау, нашақорлықтың эпидемиологиясын,
бағдарламаның мониторингiсiн және бағалау саласындағы
әсерлi әдiстемелердiң сұрақтары бойынша ұлттық
сарапшыларды, лауазымды тұлғаларды, басқа мамандарды оқыту;
* Сәйкестiкке келтiрiлген және аймақтық, халықаралық деңгейде
салыстырылған нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша индикаторлық
мәлiметтердi анықтау және белгiлеу;
* БҰҰ-ның Комиссиясына Жылсайынғы (ARQ) Баяндамаларға және
Екiжылдық (BRQ) Баяндамаларына Сауалнама бойынша
мүше-мемлекеттердiң, есірткі заттары бойынша есеп беру
сапасын жақсарту;
* Әр түрлi деңгейде, саясатты әзiрлеуге жауапты лауазымды
тұлғаларға, зерттеушiлерге және басқа мамандарға мерзiм
бойынша ақпаратты тарататын жергiлiктi, ұлттық және
аймақтық деңгейлерде нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша
ақпараттық және мониторингтi жүйелерiн дамыту;
* Тәжiрибемен айырбас жасау және саясатты әзiрлеуге жауапты
лауазымды тұлғаларға, мамандарға және әрiптестерге ақпаратты
тарату үшiн жергiлiктi, ұлттық және аймақтық деңгейде
эпидемиологиялық жүйесiн дамыту.
II.5 Жобаның стратегиясы
Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң жұмысы есірткілерге бақылау саласында шараларды күшейту бойынша ұлттық әлеуеттi дамытуға және есірткілердi заңсыз айналдыруға оған сұранысты қысқартуға, ВИЧ/СПИД-тiң таратылуына және ұйымдасқан қылмыстың деңгейiн төмендетуiне және қылмысты алдын алуға күрделi және өлшемдi нәтижелерге жету үшiн бағытталған.
Ұсынған жоба Орта Азияда есірткілердiң мәселесiн шешу бойынша әсерлi жан-жақты шараларды жүзеге асыру үшiн көзделген: (1) әсерлi басшылықты және үйлестiрудi бекiту; (2) жасау, жүзеге асыру, мониторингтеу бойынша әлеуеттi дамыту және әсерлi саясатты бағалау; (3) ақпараттық және нашақорлық бойынша есеп беру жүйесiн арттыру арқылы.
Жобаның жұмысы келесi басымды бағыттарда жүргізiледi:
1.a) Есірткілердi бақылау бойынша стратегиясымен және бағдарламамен, ағымды саясатты белгiлейтiн құжаттармен және материалдармен танысу, төменде көрсетiлген мақсаттарда:
- 1998 жылы БҰҰ-ның ГААС-ында қабылданған есірткілерге
сұранысты қысқартуға арналған басымды қағидаларына олардың
сәйкес келетiнiн бағалау;
- Ұлттық бағдарламаларды жетiлдiруге және жүзеге асыру үшiн
техникалық көмектiгiне зәрлiлігін және қажеттiлiгiн анықтау,
әсiресе көпшiлiк деңгейiнде;
- Есірткілер мәселесiне қарсы, кеңейтiлген және келiсiмделген
стратегиялық шаралары бойынша кепiлдемелердi талқылауын және
дайындауын бастамалау және көтермелеу;
- Ғылыми-негiзделген және әсерлi бағдарламаларды/жобаларды
дайындау бойынша тетiктердi дамытуды қолдау, қорларды/қаржы
әсерлi тарту және осы бағдарламаларды практика түрiнде
жүзеге асыру.
Берiлген құрамдас бөлiк: (1) сарапшылық миссияларды, ақпараттық материалдарды зерделеу, кездесулердi, дөңгелек үстелдердi ұйымдастыру; (2) стратегиялық құжаттармен кепiлдемелердi дайындау, құралдарды және методологияларды әзiрлеу; (3) тәжiрибемен және бiлiммен айырбас жасау, осымен қатар ең жақсы практика туралы ақпарат ұсыну арқылы жүзеге асады.
1.б) Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу ұлттық стратегиялық жоспарларды арттыру және ұлттық, жергiлiктiк (облыстық, қалалық, аудандық) стратегиялық жоспарларды әзiрлеудi қолдау.
Осы құрамдас бөлiктiң шектеулiгiнде, жобаның әрекеттерi нашақорлық мәселелерiн шешу үшiн ұлттық және жергiлiктi билiк органдарының жұмыстарының белсендiлiгiн оятуға бағытталады. Жағдайды бағалау, қарсы шараларды талдау, кiрiсудi жоспарлау және қорларды жұмылдыруға құралған, ұлттық және жергiлiктi жұмыс топтарын оқыту және әлеуеттiлiгiн арттыру арқылы ұлттық және/немесе жергiлiктi стратегиялық бағдарламаларын әзiрлеудi қолдайды.
2. Есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша таңдалған бағдарламалардың/жобалардың нәтижесiн бағалау осының iшiнде алдын алу, емдеу/реабилитациялау және зиянын төмендету салаларындағы шаралар.
Осы құрамдас бөлiктiң шектеуiндегi шаралар, саясатты әзiрлеуге және бағдарламаны жоспарлауға жауапты тұлғаларды бағдарламаларды және саясатты бағалау өткiзудiң негiзiне оқытуға арналған. Бағалауды өткiзудiң методологиялары және құралдары бойынша субрегионалды оқыту семинарларын өткiзу және ұйымдастыру арқылы, сонымен қатар жоба жағынан техникалық қолдауды тұрақты түрiнде қамсыздандыру жолымен, есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша бағдарламалардың/жобалардың/шаралардың әсерлiгін және нәтижелiгiн бағалау жүргізiледi. Өткiзiлген бағалаулардың нәтижелерi, саясатты және бағдарламаны түрлендiруге, арттыруға пайдалану үшiн, лайықты басшыларға ұсынылады.
3. Ұлттық ерекшелiктерiн ескере және халықаралық стандарттарда, қағидаларда және процедураларда негiзделген, нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң мониторингiсiнiң жиынды ақпараттық жүйесiн жергiлiктi, ұлттық және субрегионалды деңгейде дамыту.
Бұл саланың жұмысы ақпараттық жүйелерiн құрауға және оны арттыруды енгiзедi, есірткілердi зиян түрiнде пайдалану көлемiн және олармен байланысты мәселелерiнiң көлемiн, саясатты әзiрлеуге жауапты аналитиктерге және тұлғаларға ұлттық және субрегионалды деңгейде бағалауға мүмкiндiк бередi, сонымен қатар есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша әсерлi стратегияларды және шараларды арттыру мақсатымен осындай жүйелердi құруды қолдау. Ұлттық және аймақтық ақпараттық жүйелерiн арттыру шаралары, түбiнде есірткінi зиян түрiнде пайдалану көлемiн қысқартуға байланысты шаралар туралы есеп беру тетiгiнiң сапасын жоғарлату мақсатын қудалайды. Есірткілермен зиянды түрiнде пайдалану көлемiн бағалау бойынша ЮНОДК-тiң Глобалды Бағдарламасымен тығыз өзара қатынасымен, берiлген жоба келесi шараларды орындайды:
- Нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң мониторингiсiнің ақпараттық
жүйесiн қала деңгейiнде әрi қарай дамыту және осы пилоттық
бастаманы Орта Азияның әр елiндегi 3-4 қалаларына кеңейту;
- Есірткілердi зиянды түрiнде пайдалану көлемiн бағалау
бойынша ЮНОДК-тiң Глобалды Бағдарламасының шектеуiмен
әзiрленген методологиялық құралдарды (оқыту модульдарды)
пайдаланумен нашақорлық және басқа эпидемиологиялық
концепциялары бойынша жиынды ақпараттың жүйелерiн дамыту
мәселесi жөнiнде оқыту өткiзу;
- Әр таңдалған қалада/облыста iрiктелген байланыс жасайтын
тұлғаларды қажеттi жабдық жиынтығымен (компьютермен,
принтермен, факспен, модеммен және интернет-қосумен)
қамсыздандыру;
- Хаттамаларды, алдыңғы индикаторлық мәлiметтердi жинау
методологиясын, әзiрлеу және үйлесiмдеу, осымен қатар
тренинг-семинар арқылы оларды практикаға енгiзудi қолдау,
мәлiметтердi басқару саласын қолдау, сәйкес мүдделi жақтағы
ақпаратты тарату және талдау;
- Аймақтық, ұлттық және субрегионалды жүйелерiн дамытуды
қолдау, осымен қатар ұлттық байланыс тұлғалар арасында
ақпаратпен, тәжiрибемен айырбас жасауды көтермелеу;
- Ұлттық және аймақтық деңгейдегi нашақорлық туралы
мәлiметтер жинауға ұлттық байланыс тұлғаларға техникалық
көмек көрсету, және ООН-ның жылсайынғы, екiжылдық мерзiмдi
баяндамаларға сауалнамаларды толтыруды және толық көлемде
ұсынуды қолдау;
- Эпидемиологиялық көрсеткiштiң басы болып табылатын,
нашақорлық таратылғаны туралы бағалау жүргiзудi қолдау;
- Жастар арасында нашақорлықтың таратылу деңгейiн анықтау үшiн
мектептерде зерттеулердi жоспарлауды және өткiзудi қолдау.
II.6 Орындау тетiгi
ЮНОДК-тiң штаб-пәтерiнiң лайықты техникалық және басшылық бөлiмдерiмен тығыз үйлесумен жоба Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң Аймақтық Өкiлдiгiмен орындалады.
II.7 Орындауға және үйлестiруге дайындық
Жобаның бүкiл мерзiмiне есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселесі жөнiнде халықаралық кеңесшi тартылады, оның жұмысы аймақтағы сұранысты қысқарту бойынша жобалармен және 2004-2005 1 жылдардың UNAIDS UBW глобалды бағдарламасының қорымен бiрлесiп қаражаттандырылады. Жобаны күнделiкті басшылауға кеңесшi жауапты болады, осымен қатар ЮНОДК-тiң аймақта есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiндегi берiлген және басқа жобаларға техникалық және стратегиялық қолдау көрсетедi. Ерекше сұрақтарды шешу үшiн халықаралық және жергiлiктi сарапшы/консультанттарды қысқа мерзiмдiлiк негiзiнде жалдау арқылы қосымша көмек тарту жолымен. Есірткілердi зиян түрiнде пайдалану (GAP) масштабын бағалау жөнiндегi ЮНОДК-тiң глобалды Бағдарламасы және ВИЧ/СПИД бойынша ЮНОДК-тiң бөлiмшелерi, есірткілер және ВИЧ/СПИД бойынша мәлiметтердi және ақпараттарды жинау жүйесiн әзiрлеуiне лайықты техникалық көмек көрсетедi.
Жоба, ЮНОДК-тiң ағымды бағдарламаларымен/жобаларымен тығыз үйлесумен және басқада ПРООН, ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО, ВОЗ, ЮНФПА, ОБСЕ, Әлемдiк БАНК, ЮСАИД, ЕС, Ашық Қоғам Институты сияқты халықаралық көпжақты және екiжақты ұйымдармен жүзеге асады. Халықаралық кеңесшiнiң рөлi, аймақта есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша ЮНОДК-тiң бүкiл ағымды/жоспарланған жобаларын үйлестiруде және қарым-қатынасты белгiлеуде тұрады.
Берiлген жобаны жүзеге асыруға қатысатын әр ел, есірткілердi бақылау бойынша Мемлекеттiк Комиссиясынан/Комитетiнен/Агенттiктен немесе Денсаулық министерствосынан, берiлген жобаны жалпы үйлестiруге және жүзеге асыруын бақылау үшiн жоғары дәрежелi лауазымды тұлға тағайындайды. Берiлген жауапты лауазымды тұлғалар, Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң Аймақтық Өкiлдiлігімен және жобаның халықаралық кеңесшiсiмен бiрге, жобаны жүзеге асыру жолын бақылайтын, оның орындауына ықпал беретiн, жұмыс жоспарларын бекiтетiн және жобаның есеп беруiне түсiнiктер ұсынатын Жобаның Басшылық Комитетiн құрайды.
III. Шаралардың мақсаттары, нәтижелерi
Орта Азия елдерiне есірткілерге сұранысты қысқарту үшiн күрделi және өлшеуге көнетiн нәтижелерiне жетуiне қолдау көрсету және есірткінi инъекция түрiнде қолданатындардың арасында ВИЧ/СПИД-тiң таратылуын бақылау Орта Азияда есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша ЮНОДК-тiң негiзгi мақсаты болып табылады.
Жобаның жалпы мақсаты - 1998 жылы БҰҰ-ң ГААС-ында қабылданған басшылық қағидаларға сәйкес және 2001 жылы БҰҰ-ң ГААС-ында ВИЧ/СПИД-тi алдын алу негiзгi кепiлдемелерiн ескере есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша ғылыми-негiзделген және әсерлi стратегияларды жүзеге асыруды елдерге мүмкiндiк беретiн жағымды жағдайды дамытуды қолдау.
1. Мiндет: Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселесiнде елдерге техникалық басшылық және қолдау көрсетуде ЮНОДК/РПЦА-ның әлеуетiн бекiту.
1. Нәтиже: Саясатты қолдау және техникалық көмектесу үшiн әсерлi тетiк құралды және ол жұмыс iстейдi.
Бiрiншi шаралар:
1.1 Негiзгi әрiптес-ұйымдармен жұмыстық қарым-қатынас белгiлеу
1.2 Ағымды ұлттық саясатты, есірткілерге сұранысты қысқарту
және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бағдарламаларын және
стратегияларын зерделеу
1.3 Техникалық қолдауда және кеңестiк көмекте кемшiлiктердi
және қажеттiлiктердi анықтау
1.4 Анықталған қажеттiлiктерiнiң негiзiнде техникалық
басшылық және кеңестiк көмек көрсету
1.5 Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
саласында ұлттық стратегияларды жүзеге асыруға үзiлмес
сарапшылық көмек көрсету үшiн тетiктер әзiрлеу және
оларды енгiзу
1.6 Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-ті алдын алу
бойынша әсерлi бағдарламаларға және стратегияларға әр
түрлi тематикалық жұмыс семинарларын ұйымдастыру.
2. Мiндет: Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД бойынша ағымды шаралардың әсерлігін бағалауды өткiзу үшiн лайықты жүйелердi және мүмкiндiктерiн әзiрлеу және енгiзу.
2. Нәтиже: Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бағдарламаларын/шараларын әр түрлi кезде және деңгейде бағалауды өткiзу үшiн жергiлiктi мамандар лайықты бiлiмдерге, әдеттерге дайындалған және оқытылған. Нашақорлықты алдын алу, зиянын төмендету, емдеу бойынша кейбiр бағдарламалардың/шаралардың әсерлігін бағалауы өткiзiлдi, нәтижелерi лайықты лауазымды тұлғаларға ұсынды.
Бiрiншi шаралар:
2.1 Техникалық тапсырмаларды, функционалды мiндеттердi
әзiрлеу және әсерлiктi бағалауды өткiзуге арналған ұлттық
топтарды құрастыру
2.2 Әр түрлi деңгейде нашақорлықты алдын алу, емдеу, зиянын
төмендетудi жүзеге асыру (процесiн, нәтижесiн, әсерліген
бағалау) жөнiнде жұмыстардың/бағдарламалардың
методологиясы және қағидалары бойынша жұмыс семинарларын
өткiзу
2.3 Нашақорлықты алдын алу, емдеу және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
ағымды және жоспарланатын бағдарламаларға мiндеттi
құрамдас бөлiгi ретiнде, бағалауды енгiзу және ұлттық
жоспарларды әзiрлеуге қолдау көрсету
2.4 Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/Спид-тi алдын алу
бойынша кейбiр бағдарламаларды/жобаларды бағалауын
өткiзуге техникалық және қаражаттық қолдау көрсету
2.5 Өткiзілген бағалау бойынша нәтижелерiн әзiрлеуге және
таратуға қолдау көрсету.
3. Мiндет: Сұранысты қысқарту қағидаларына сәйкес, таңдаулы пилоттық облыстарда есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу жөнiндегi стратегиялық жоспарлауға және стратегияны жүзеге асыруға ықпал жасау.
3. Нәтиже: Ұлттық және жергiлiктi/муниципалды деңгейде есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша стратегиялық бағдарламалар әзiрлендi; оларды орындау тетiктерi әзiрлендi және енгiзiлдi.
Бiрiншi шаралар:
3.1 Ұлттық және жергiлiктi деңгейде есірткілерге сұранысты
қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша
бағдарламаларды стратегиялық жоспарлау үшiн ұлттық жұмыс
топтарын құрастыру, техникалық тапсырыстарды және
функционалды мiндеттердi әзiрлеу
3.2 Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
бойынша стратегияларды және стратегиялық жоспарларды
әзiрлеу, жүзеге асыру үшiн ұлттық жұмыс топтарымен
келiсiмi бойынша, басымды облыстарды/қалаларды таңдап алу
3.3 Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
жөнiнде жұмыстың стратегиялық жоспарлауды әзiрлеу
процесi, деңгейi бойынша жұмыс семинарын өткiзу
3.4 Жағдайды зерделеу процесiне, қарсы шараларды талдауды,
стратегиялық жоспарлауды және қорды жұмылдыруды, әр
деңгейде, кеңестер арқылы ықпалдау
3.5 Әзiрленген стратегиялық жоспарларды және жұмыстарды
жүзеге асыру үшiн ұлттық және жергiлiктi әрiптестердiң
қолдаумен кепiлдену
3.6 Стратегиялық жоспарларды әр деңгейде орындау үшiн үзiлмес
техникалық қолдау көрсету
4. Мiндет: Нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң жергiлiктi, ұлттық және аймақтық деңгейде таратылу мониторинг және ақпараттық жүйелерiн арттыру.
4. Нәтиже: Нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң ақпараттық және мониторингi шоғырланған жүйелерi, халықаралық деңгейде қабылданған, балансталған бiрiншi көрсеткiштерiне және оларды жинау үшiн арналған тұрақты методологияларына негiзделген жергiлiктi, ұлттық және аймақтық деңгейлердегi эпидемиологиялық жүйелерi жұмыс iстейдi.
Бiрiншi шаралар:
4.1 Нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша ұлттық
эпидемиологиялық топтарды кеңейту үшiн мақсатты
облыстарды/қалаларды таңдап алу
4.2 Нашақорлықтың және ВИЧ/СПИД-тiң ақпараттық және мониторинг
жүйелерi бойынша байланыс ұйымдарды анықтау
4.3 "Нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша шоғырланған ақпараттық
жүйелерiн дамыту" жөнiнде жобаның байланысты тұлғалары
үшiн аймақтық жұмыс семинарларын ұйымдастыру
4.4 жаңа мәлiметтердi жинауын жүзеге асыру және осы
мәлiметтерге негiзделген есеп берудi орындау үшiн,
басымды эпидемиологиялық көрсеткiштерiн және тетiктерiн
қолдау бойынша жұмыс жоспарларын және методологияларын
дайындау
4.5 Байланыс ұйымдарға қажеттi жабдықтар және көмек түрiнде
қаражаттандыруды ұсыну
4.6 Нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша ақпараттық және
эпидемиологиялық жүйелерiн жақсартуға арналған ресми
ереже белгiлейтiн акттарды әзiрлеудi және енгiзудi
ықпалдау
4.7 Мәлiметтердi жинауда, оларды талдауда және есеп беруде
байланыс ұйымдарды үзiлмес техникалық және методологиялық
қолдаумен қамсыздандыру
4.8 Аймақтық жұмыс семинарларын келесi тақырыптар бойынша
ұйымдастыру: жылсайынғы есеп беру сауалнамасына және
саясатты әзiрлеуде оларды қолдану үшiн мәлiметтердi жинау және
түсiнiк беру; нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша эпидемиология үшiн
мәлiметтердi негiз түрiнде талдау; көлемдi зерттеулер және бiр
орынға тiркелген зерделеулер; нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша
эпидемиологиясының этикалық аспекттерiн және қағидаларын зерттеу;
есірткінi инъекция түрiнде пайдалану және осыған байланысты ВИЧ
жағдайларының мәселелерiнiң мониторингiсi және емдеу бойынша есеп
беру;
4.9 Оқушылар арасында есірткілердi пайдалануды зерттеулер
жүргiзу және оны жоспарлауды қолдау
4.10 Нашақорлық және ВИЧ/СПИД-тi және эпидемиологиялық
жүйелерiн мониторингiлеу бойынша байланысты тұлғаларға
ұлттық және аймақтық шолу кездесулердi ұйымдастыру және
ақпаратпен өзара айырбас жасауды ықпалдау
4.11 Нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша аймақтық, ұлттық және
облыстық есеп берулердi жариялауды және таратуды
әзiрлеуге қолдау көрсету.
IV. Салымдар
Yкiметтердiң салымы
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, жобамен жұмыс iстеуге тағайындалған өздерiнiң ұлттық мамандарын төлемақымен қамсыздандырады және сәйкес шығындарды жабады, егерде бұл қаражаттар тiкелей ЮНОДК-тың жағынан төленбесе.
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, келiссөздер және үйлестiру кездесулеріне жағдай жасайды.
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, БҰҰ-ң қызметкерлерiне, кеңесшiлерге, донор-елдерiнiң өкiлдерiне және виза жобасының қызметкерлерi үшiн қауіпсіздікке қажеттi шарттар және аймақ бойынша төлемақысыз жұмыспен жүрудi ұйымдастыруды қамсыздандырады және халықаралық мониторинг бойынша аймақта кездесулерге төлемақысыз жағдай жасайды.
ЮНОДК-тiң салымы
Берiлген жобаға ЮНОДК-тiң жалпы салымы US$ 348,000 құрады қосымша шығындарды (13%) ұстап қалғанда. Бұл жобаның бүкiл мерзiмiнде, есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселелерi бойынша халықаралық кеңесшiнiң қызметiн бiрлесе қаражаттандыру; әкiмшiлiк қосымша персоналды және бағдарламаның/жобаның ұлттық штатын қаражаттандыру; кездесулердiң және тренингтердiң шығындарын; жоба бойынша қызметтiк iс-сапарлардың шығындарын; жабдықтарға; жергілiктi мекемелерге шарттарға және гранттарға кететiн шығындарды енгiзедi.
V . Болжаулар және қауіп
Болжаулар:
* 1998 жылы және 2001 жылы БҰҰ-ның ГААС-ында қабылданған Саяси
Декларацияның және есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша
басымды қағидалары туралы Декларацияның пункттерiн Үкiметтер
орындауға дайын;
* Үкiметтер, берiлген жобаны орындауда қажеттi ЮНОДК-пен
ынтымақтасуға және қажеттi қолдау көрсетуге дайын.
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
бойынша ұлттық және жергiлiктi стратегиялық жоспарларды
лайық қаржылау қамсыздандырылады.
Қауіп:
* Берiлген жоба бойынша оқытылған қызметкерлер, оқудан кейiн
өз жұмыс орнын тастап кетедi.
* Берiлген жоба бойынша табыс еткен жабдықтар, өз саласында
пайдаланбайды.
VI. Алдыңғы мiндеттер және шарттар
Берiлген жобаға ЮНОДК қол қояды, егерде келесi мiндеттердi орындауымен қанағатталса:
- Үкiмет, берiлген жоба бойынша ұлттық байланыс ұйымдар ретiнде шығатын агенттiктердi және басшы қызметтiк тұлғаларды анықтайды және ЮНОДК-қа олардың байланыс бөлiктерiн ұсынады.
- Жобалы құжаттың бiрiншi бетiне, Үкiметпен тағайындалған,
ұлттық байланыс тұлғасы қол қою керек.
ЮНОДК-тың жағынан ықпал көрсету, жоғарыда аталған мiндеттердi толық орындауына тәуелдi. Бiр немесе бiрнеше мiндеттердi орындамағанда, ЮНОДК, өз қарауы бойынша көмек көрсетудi тоқтатуға немесе бiтiре алады.
VII. Жобаның мониторингiсi, есеп беру және бағалау
Берiлген жобаны, кез келген деңгейiнде Үкiмет және ЮНОДК бiрiгiп қайта қарауы болады. Жобаны қайта қарау бойынша керек кезiнде ЮНОДК-тiң миссиясына Үкiмет ықпал көрсетедi. Берiлген жоба, БҰҰ-ның iшкi аудит Қызметi және БҰҰ-ның тәуелсiз аудиторлар Кеңесi жағынан тексеруге жатады. Олардың сұрауы бойынша, жобалы құжатқа қол қойған жақтар, аудиторлар құжаттарға, хат жазысуға, есеп шоттарға, шығын жазуларына және жоба бойынша инвентарлық тiзiмдермен жұмыс iстеуiн қамсыздандырады.
Берiлген жобаны орындау мониторингiсi Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң Аймақтық Өкiлiне арттырылады.
Берiлген жоба басталғаннан кез келген уақытта және оның аяқталған кезінен 12 айдың iшiнде ЮНОДК бағалау өткiзуi мүмкiн. Кез келген бағалау топты тартқанға дейiн функционалды мiндеттер, кез келген бағалауды жүргiзудiң мақсаты және ұзындылығы, алдын ала Үкiметпен келiстiрiледi. Қорытынды бағалауды өткiзу (сыртқы) жобаның бюджетiмен көзделген және қысқартуға немесе жоюға жатпайды, жобалы құжатқа немесе оның қайта қаралған түрiне қосылатын жобаның бүкiл жағы арасындағы жазбаша келiсiмнен басқа. Қорытынды бағалау жобаның аяқ кезiнде өткiзiледi.
Үкiметтермен, атқарушы агенттiкпен және ЮНОДК-пен өткiзiлетiн үш жақты шолу (бiрлескен шолу), әр 12 айдың iшiнде бiр рет жүргiзiледi. Соңғы үш жақты шолу жобаның аяқталуына 4 ай қалғанда өткiзiледi.
VІІ. Құқықтық контекст
БҰҰ-ның Дамыту Бағдарламасымен Келiсiмге қол қойған Келесi Үкiметтер, ЮНОДК-қа берiлген жобаның шектеуiмен көрсетiлген, белгiлеген уақыттa, берiлген Келiсiм, mutatis mutandis, қолғабыс тигiзуге пайдаланумен келiседi. Келiсiмнiң, әсiресе ІХ Бап (Артықшылықтар және иммунитеттер) және X Бап (ПРООН-ға көмектесудi орындау үшiн шарттар) берiлген жобаның шектеуi бойынша ЮНОДК-тiң жұмысына қолданатыны туралы Үкiметтер растайды.
Қазақстан Үкiметi 1994 жыл 4 қазан
Қырғызстан Үкiметi 1992 жыл 14 қыркүйек
Тәжiкстан Үкiметi 1993 жыл 1 қазан
Түркменстан Үкiметi 1993 жыл 5 қазан
Өзбекстан Үкiметi 1993 жыл 10 маусым
Берiлген жобалы құжаттағы қағидалар, Келiсiмдегi қағидалардан жоғары және "ПРООН-ның жобалы құжатына қосымша Стандартты пункттер" (екi стандартты мәтiннiң қайсы пайдаланатынына қарамай) стандартты мәтiнде қолданатындар, моделдi құжаттағы бағдарламалар және белгiлеулер арасында пайда болатын келiспеушiлiктер жағдайында.
а. Мiндеттер туралы пункттер
Олардың аумағында пайда болған, жабдықты әкелу, оны тасымалдау, өңдеу, сақтау және басқа шығындарға байланысты кедендiк бажды және басқа төлемақыларды төлейтiн шығындарды Үкiметтер өзiне алады.
Берiлген жоба бойынша, мемлекеттiк құрамдарға немесе аймақтық/ұлттық/жергiлiктi органдарға, ЮНОДК-пен сатып алынған жабдық елге келгеннен кейiн жабдық Үкiметтердiң жеке меншiгiне ауысады. Жеке меншiкке берiлгеннен кейiн, жабдықты лайықты сақтауға, оны орнатуға, қызмет көрсетуге, сақтандыруға және керек кезiнде жабдықты ауыстыруға Үкiметтер жауапкершiлiк тартады. Әрi қарай ЮНОДК жабдық үшiн ешқандай заңды жауап тартпайды.
ЮНОДК-пен сатып алынған бүкiл жабдық, бағдарламалық қамсыздандыру, материалдар, шығынды материалдары және осы жобаны орындау үшiн қаражаттандыру, жобаның мақсаттарына ғана пайдаланылады. Бүкiл ұсынған жабдық және материалдар ООН-ның ережелерiне және басшылығына сәйкес пайдаланылады.
Үкiметтер, БҰҰ-ға, iшiнде ЮНОДК-та бар, оның персоналына немесе ООН-ның атынан қызмет көрсететiн басқа тұлғаларға қарсы, үшiншi жақпен қойылған талаптарды шешуге жауапты болады, егерде берiлген Келiсiмнiң шектеуiндегi әрекеттер бойынша наразылық пайда болса, осы тұлғалар жағындағы салақтылықтан немесе әдейі бұзушылықтан, берiлген назарылықтар және талаптар пайда болуын БҰҰ және ЮНОДК қабылдаған жағдайлардан басқасын.
Үкiметпен, АЕК-нен немесе ООН-ның басқа агенттiктерiмен (ЮНОДК-тан басқа) тартылған персонал, кеңесшiлер, немесе басқа тұлғалар ресми мiндеттерiн орындау жолында алынған жарақаттың немесе аурудың арқасында өлiм жағдайы немесе мүгедектiк пайда болғанда, жобаны жүзеге асыру жолында, өтемақы төлеуге ЮНОДК жауапты емес екенiн бүкiл жақтар түсiнедi. Осындай жағдайда төленетiн өтемақының оны толтыру туралы өтiнiштермен ЮНОДК-қа шағымдалмайды, берiлген жоба бойынша Үкiметпен, ҮЕҚ-мен, және ООН-ның басқа агенттiктерiмен жұмысқа орналастырылған тұлғаларға, осындай жағдайда қажеттi өтемақылар көзделген және бүкiлiне қолданылады екенiн осымен растайды.
b. Келiсiмнен шығу туралы пункт
Берiлген жоба бойынша ЮНОДК-тың жұмысын жүзеге асыру жыл сайын лайықты қаражаттандырылуға тәуелдi. Қолдағы қаражаттар мiндеттi түрде, жылсайынғы бюджеттен қаражат бөлу жолымен, шығындарды есептеу, жыл сайынғы жұмыс жоспарына негiзделе берiлген жобаны iске асыруға бағытталады. Қажеттi қаражаттандырылу жоқ болса ЮНОДК бiр жақты тәртiп түрде берілген жоба бойынша қолдау көрсетудi қысқарту құқығын өзiнде қалдырады.
c. Жобаны қайта қарау
Жобаның бүкiл жақтар арасында жазбаша келiсiм бар болғанда жобалы құжатқа өзгерiстер енгiзілуi мүмкiн. Жобалы құжатта көзделмеген, кез келген күрделi сұрақ, ООН-ның лайықты органдарының шешiмдерiне және сәйкес қаулыларға келiстiрiлiп жобаның жақтарымен реттелу керек. Осы параграфқа сәйкес әр жақ басқа жақтың кез келген ұсынысын тәпi және суық қарау керек.
IX. Бюджет
FO/UZB
Бап Сипаттама 2004 2005 2006 Сомасы
15-00 Сапарлар 2,000 4,000 2,000 8,000
15-99 Сапарларға арналған сома 2,000 4,000 2,000 8,000
13-00 Көмекшi әкiмшiлiк персонал 3,000 6,000 3,000 12,000
16-00 Персоналға арналған басқа 0 0 10,000 10,000
шығындар
17-00 Ұлттық персонал және жобаның 7,000 10,000 8,000 25,000
кеңесшiлерi
19-99 Персоналға арналған сома 10,000 16,000 21,000 47,000
21-00 Cуб-мердiгерлiк 6,000 7,000 7,000 20,000
22-00 Гранттар 20,000 15,000 0 35,000
29-99 Cуб-мердiгерлiкке сома 26,000 22,000 7,000 55,000
31-00 Тренинг 40,000 25,000 25,000 90,000
35-00 Сарапшы топтардың кездесуi 9,000 5,000 5,000 19,000
39-99 Тренингке сома 49,000 30,000 30,000 109,000
41-00 Шығын жабдық 1,000 1,000 1,000 3,000
42-00 Ұзын мерзiмдi жабдық 25,000 0 0 25,000
49-99 Жабдық сомасы 26,000 1,000 1,000 28,000
51-00 Жабдықты пайдалану және оған 4,200 3,400 1,600 9,200
қызмет көрсету
52-00 Есеп беру шығыны 1,000 1,000 0 2,000
53-00 Басқа шығыстар 0 0 400 400
59-99 Басқа шығыстар сомасы 5,200 4,400 2,000 11,600
90-99 Жобаның өзаралық сомасы 118,200 77,400 63,000 258,600
56-02 ЮНОДК-та ВРП (11%) 13,000 8,500 6,900 28,400
99-99 Барлығы 131,200 85,900 69,900 287,000
ОВ
Бап Сипаттама 2004 2005 2006 Сомасы
11-00 Халықаралық сарапшы (L4) 25,000 50,000 25,000
(10 ай) 100,000 (1)
56-02 ЮНОДК-та ВРП (13%) 3,300 6,500 3,200 13,000
99-99 Барлығы 28,300 56,500 28,200 113,000
Жобаның жалпы сомасы 400,000
(1) ВИЧ/СПИД мәселесi бойынша халықаралық кеңесшiнiң қаламақысы GLO/G32 (US$ 135,000) қаражатынан жабылады. RER/H36 және RER/H37 екi аймақтық жоба, бiрлесiп төлеу негiзiнде толық екi жылдық мерзiмнiң айрықшылығын жабады US$ 100,000 және US$ 20,000 сәйкес.
1 ҚОСЫМША
Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi
алдын алу мәселесi бойынша Халықаралық кеңесшiсiне
ТЕХНИКАЛЫҚ ТАПСЫРМА
Қызметi: Есірткілерге сұранысты қысқарту және
(L-4)ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселесi бойынша
Халықаралық кеңесшi
Орналасқан жерi: Орта Азия
Ұзындылығы: 24 ай
Қызметтiк мiндеттер:
ЮНОДК-тiң Аймақтық Өкiлiнiң жалпы басшылығымен және глобалды шақыру бойынша Секцияның техникалық басшысымен, есірткілерге сұранысты қысқарту және нашақорлықпен байланысты, ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселесi жөнiнде Орта Азия Үкiметтерiне Кеңесшi техникалық және кеңестiк көмек беруiне жауапты болады, және елдерге осы салада ұлттық бағдарламаларды әзiрлеуге және орындауға ықпал көрсетедi. Кеңесшi, алдын алу, емдеу және реабилитациялау стратегияларын әзiрлеуге қолдау көрсетедi, есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiндегi саясат және ВИЧ/СПИД бойынша саясатты ұлттық деңгейде шоғырлануға және үйлестiруге ықпал жасайды. Есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiнде, олардың ВИЧ/СПИД бойынша құрамдас бөлiктерiн енгiзе, ЮНОДК-тың ағымды/жоспарланған жобалары арасындағы байланысты және үйлесiмдi белгiлеуге; ВИЧ/СПИД бойынша ООН-ның Бiрлескен Бағдарламасымен (ЮНАИДС) және оның Кo-демеушiлерiмен, ООН-ның басқа агенттiктерiмен, халықаралық ұйымдармен және Орта Азияда есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу саласындағы әрiптестермен өзара қатынасуды және ынтымақтастықты қолдау; ЮНОДК-тiң Ортаазиялық есірткілерге сұранысты қысқарту жөнiнде под-программаның шектелуiмен есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша бiріншi қатардағы әсерлi нәтиженi анықтау және қолдануға ықпал жасау, нашақорлықты алдын алу және емдеу сұрақтарын шешу, осымен қатар нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша мәлiметтердi жинау және талдау жүйесiн арттыру; нашақорлық және ВИЧ/СПИД-тiң таратылу мәселелерiн әсерлi шешетiн, стратегияларды әзiрлеу және орындау ұлттық мүмкiндiктерiн бекiту үшiн ЮНОДК/РПЦА-ны қолдау; техникалық есеп берудi және басқа құжаттарды әзiрлеуге көмектесу немесе тiкелей әзiрлеу.
Кеңесшi әсiресе:
* Нашақорлық және ВИЧ/СПИД мәселелерiн зерттеуде үкiметтерге
қолдау көрсету, оларды шешу шараларын анықтау, ұлттық
жоспарларды қысқа әрi дәл жеткiзу, қарастыру және
жобалық/жоспарлық ұсыныстарды дайындау;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
жөнiндегi саясатты әзiрлеу, үйлестiру, мониторингтеу және
бағдарламаларды бағалау бойынша ұлттық әлеуеттi арттыру
үшiн үкiметтерге ықпал жасау;
* Нашақорлық және ВИЧ/СПИД мәселелерi бойынша насихаттау
науқанында, дөңгелек үстелде, конференцияларда, тренингтерде
және басқа кездесулерде қатынасу және ұйымдастыру;
* ВИЧ/СПИД-тiң мәселелерi бойынша ЮНАИДС-пен, осымен қатар
ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселелерi бойынша ЮНАИДС-тың басқа
ко-демеушiлерiмен байланысты тұлға ретiнде шығу;
* ВИЧ/СПИД және нашақорлық таратылумен күресуге тартылған
ЮНАИДС-пен және оның демеушiлерiмен, ООН-ның басқа
агенттiктерiмен, халықаралық ұйымдармен және жақтармен
үйлестiруге ЮНОДК/РПЦ-ға қолдау көрсету;
* Арнайы ведомствоаралық жұмыстарға iшiнде ВИЧ/СПИД бойынша
ООН-ның мәтiндiк тобының жұмысы, (CCA) елдерiндегі жалпы
жағдайларды Зерделеу жұмысына, (ЮНДАФ) Дамыту бойынша
ООН-ның қолдау бағдарламасымен шектеулi әрекеттерде және
т.б. жұмыстарда белсендi қатынасу;
* Нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу және емдеу жаңа
тәсiлдерi туралы және басқа сәйкес материалдарды,
зерттеулер бойынша есеп берудi қарастыру, талдау және
бағалау;
* Зерттеушiлермен, ғылымда сәйкес саласының өкiлдерiмен және
бүкiл әлемде дағдыланған мамандармен өзара қатынасу;
* Нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу және емдеу үшiн
бiрiншi қатардағы тәжiрибенi таратуды қолдау;
* Нашақорлық және ВИЧ/СПИД арасындағы байланыс туралы
эпидемиологиялық мәлiметтердi және ақпаратты қарастыру,
талдау және бағалау;
* Нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша бiртұтас ақпараттық және
мониторинг жүйелерiн әзiрлеуге ықпал жасау;
* Нашақорлық және ВИЧ/СПИД бойынша ұлттық және аймақтық
эпидемиологиялық жүйелерге қолдау көрсету;
* Облыстық және ұлттық деңгейдегi нашақорлыққа байланысты
ВИЧ/СПИД-тiң мәселесi бойынша қарсы шараларды жоспарлау және
қажеттiлiгін зерттеуге техникалық кеңестiк көмек және
басшылық ұсыну;
* Олардың техникалық негiздемесiн және сәйкестiгiн белгiлеу
үшiн жобалық ұсыныстарды және басқа есеп берулердi
қарастыру;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
бойынша әр түрлi бағдарламаларды/жобаларды/шараларды
мониторингтеуге және бағалауға ықпал көрсету;
* Техникалық есеп беруге және штаб-пәтерге, Үкiметке,
донорларға есеп беру сияқты басқа құжаттарды әзiрлеуге
ықпал көрсету;
* Жұмыс жоспарларды, жыл сайынғы есеп берулердi және басқа
қажеттi есеп берулердi әзiрлеуде қатынасу;
* Қажеттiлiгі бойынша басқа тапсырмаларды орындау.
БIЛIКТIЛIКТI АЙҚЫНДАУҒА ТАЛАПТАР:
Медицина/психология/қоғамтану/денсаулық сақтау немесе басқа лайықты салаларда жоғары бiлiм. Эпидемиологияда зерттеу тәжiрибе және ұлттық халықаралық деңгейде он жыл жұмыс тәжiрибе. Дамытылып жатқан елдерде жұмыс тәжiрибесi болуы мүмкiн. Ұйымда жұмыс қабілетi жақсы және есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша салаларда аналитикалық есеп берудi әзiрлеудiң әдеттерi бар. ВИЧ/СПИД-пен күресу бойынша ұлттық немесе халықаралық бағдарламада жұмыс тәжiрибесi болуы мүмкiн. Ғылым дәрежесi (Ғылым докторы немесе оған тең) екi жылдық мамандық тәжiрибесiне тұрады. Бiрiншi жоғары бiлiмi бар үмiткерлерде он екi жыл жұмыс тәжiрибесi болуы керек.
ТIЛДЕРДI БIЛУ
Ағылшын тiлiмен ауызша және жазбаша түрiнде қолдану. Орыс тiлiн бiлуi мүмкiн.
2 ҚОСЫМША
ТЕХНИКАЛЫҚ ТАПСЫРМА
Қосымша әкiмшiлiк персонал
Лауазымы: Жобаның ассистентi
Орналасқан орны: Орта Азия, Ташкент
Ұзындылығы: 24 ай
Қызметтiк мiндеттер:
Жобаның Халықаралық Кеңесшiсiнiң басшылығымен, жобаның Ассистентi берiлген жобаны iске асыру үшiн әкiмшiлiк қолдау көрсетуге жауапты. Ассистенттiң қызметтiк мiндеттерi келесiлерден тұрады:
* Жобаның Халықаралық Кеңесшiсiне жобаны басқаруда және
мониторингiлеуде көмек көрсету;
* Жобаның бюджетiн қарастыруға және қайта қарауға; жыл сайынғы
бюджеттiк ұсыныстарды әзiрлеуге; жобаның бюджетiн орындауда
және мониторингiнде көмек көрсету;
* Жобаның лайықты құжаттарының архивiн және құжаттарды енгiзу;
* Жобаны орындау үшiн қажеттi материалдарды сатып алуға көмек
көрсету, жобамен көзделген, жабдықты әкелу үшiн сатып алуға
өкiмдердi дайындау;
* Оқу турларын және тренингтерiн жоспарлауына және
ұйымдастыруына жобаның Халықаралық Кеңесшiсiне көмек
көрсету;
* Сапарларды дайындау, осының iшiнде виза сұрақтарын шешу,
тасымалдау, орналастыру және т.б., көмек көрсету;
* Берiлген жобаның шектеуiнде РПЦА-ның кез келген басқа
тапсырмаларын орындау.
Бiлiктiлiк талаптары:
* Экономика/қаржы/бизнестi басқару немесе басқа лайықты
саладағы жоғары бiлiм;
* Көрсетiлген салаларда аз дегенде екi жыл жұмыс тәжiрибе;
* Компьютерде жұмыс iстеу қабілеттерi;
* Ағылшын және орыс тiлдерiнде еркiн сөйлеу мiндеттi.
UNITED NATIONS
Оffiсе оп Drugs and Crime
Бағдарламаның аталуы: Орталық Азияға стратегиялық бағдарлама
Жобаның N және аталуы: БАҚ, YEҰ және азаматтық қоғамдары
арқылы нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi
алдын алу
AD/RER/04/H37
Ұзақтығы: 2 жыл
Басталу уақыты: 2004 мамыр
Есiрткiлердi бақылау секторы: есірткілердi зиян түрiнде
пайдалануды қысқарту және
алдын алу
Серiктес агенттiктер: ВОЗ, ЮНЕСКО, ЮНФПА, ЮНИСЕФ
Атқарушы агенттiк: ЮНОДК
Орындаушы агенттiк: Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң Аймақтық
Өкiлдiгi
Жалпы бюджет: US$ 400,000
Қаржыландыру көзi: Италия
___________________________________________________________________
Қысқаша сипаттама:
Есiрткiлерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу саласында ЮНОДК жасаған жұмысының тәжiрибесiне және сабағына негiзделедi. "Орта Азия елдерiнiң журналистерiн оқыту және тұрғындардың есірткілер туралы ақпараттарын көтеру" бойынша аймақтық жобаны iске асыру ЮНОДК-тiң жастармен, жалпы тұрғындармен, үкiметтiк институттармен және қоғаммен ынтымақтастыққа жұмыс жасау қабiлеттерiн арттыруға ықпал жасады.
Жоба, мемлекеттiк мекемелердiң, бұқаралық ақпараттар құралдарын және азаматтық қоғамның, Ортаазиялық аймақта нашақорлықпен күресу және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу шараларын қабылдау әрекеттерiн жұмылдыру үшiн бағытталған. Алдыңғы жобаны орындау жолында анықталған, үш негiзгі мақсатты топтарға жобаның әрекетi бағытталады. Бұл топтарға: журналистер және бұқаралық ақпараттық құралдардың басшы тұлғалары, АЕҚ, есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу саласында жұмыс жасайтында және жастар.
___________________________________________________________________
Үкiмет атынан: қолы: мерзiм Аты/қызметi
Қазақстан Республикасы: -------- -------- -----------
Қырғызстан Республикасынан:-------- -------- -----------
Тәжiкстан Республикасынан: -------- -------- -----------
Түркiменстан: -------- -------- -----------
Өзбекстан Республикасынан: -------- -------- -----------
ЮНОДК: -------- -------- ЮНОДК-тiң
Атқарушы Директоры
I. Контекст
І.1 Саяси және әлеуметтiк-экономикалық жағдай
Кеңес Одағы ыдырауынан бастап, саяси және әлеуметтiк-экономикалық өткелi кезеңге байланысты, Орта Азия елдерi күрделi түйiндi мәселелерге ұшырады, сонымен қатар күрделi бюджеттік шектеулерге душар болды. Осының нәтижесiнде, әлеуметтi-экономикалық түйiндi мәселелердiң осыған қоса есірткінi заңсыз айландыру және нашақорлықтың соңғы жағдайларын жеңiлдету үшiн бастамаларды iске асыру тәжiрибесi және қажеттi қаражат жиi кездерде жетпедi.
Есірткі мәселесiмен, ВИЧ инфекция таратылуымен күресуге, қылмыс жағынан бақылауға көмек қажет екенiн түсiне, Орта Азия үкiметтерi халықаралық ынтымақтастықты белсендi түрде қолдайды және ЮНОДК-тiң қызметiне саяси қолдау көрсетедi.
I.2 Есірткілердi культивациялау және өндiру
Орта Азия елдерi, есірткісi бар өсiмдiктердi заңсыз егудi жоюға және оны мониторингiге салуға бағытталған күрделi шаралар қолданады. Культивацияның кейбiр кездерiнен басқа Орта Азияда есірткінiң күрделi сауда өндiрiсi жоқ. Үлкен аумақта жабайы каннабис және эфедра өседi.
Елдiң iшiнде өндiргеннен көрi, әлi күнге дейiн есірткінi Ауғаныстаннан әкелудiң қаупі аздығына және жеңiлдiгiне байланысты есірткінi заңсыз айналысымен және өткiн асырып әкетуiмен салыстырғанда, жалпы нашақорлық жағдайға культивация мәселесi көп әсер етпейдi. Мысалы, 2003 жылдың мамыр айында тәжiк-ауған шекарасында (төмен сапалы) героиннiң килосы 800-1,500 немесе (жоғары сапалы) 5,500-7000 АҚШ доллар арасында болды және оны жеңiл алуға болған. Ауғаныстандағы саяси бетбұрыстары, Орта Азияға есірткінi тасымалдау жағдайына еңселi өзгерiстер шақырған жоқ.
I.3 Есірткілердiң заңсыз айналымы
Соңғы жылдары - iшкi әскери қақтығыс себебiмен және қоғамның қатары ыдырауына байланысты - Ауғаныстанда заңды сауда әрекетiнiң көп мөлшерi қираған. Бұл жағдай, көкнәрдi заңсыз культивациялау, морфиндi және героиндi өндiру оны аткезшi түрiнде тасымалдауы деңгейiнiң күрделi өсуiне ықпал жасады, бұның нәтижесiнде, 90-шы жылдардың аяғында Ауғаныстан әлемде iрi апиын өндiрушi болды.
2001 жылғы төмендеуiнен кейiн, 2003 жыл iшiндегi ауғаныстан апиыны бойынша ЮНОДК-тiң жыл сайынғы зерттеуi 2003 жылы өндiрiс мүмкiндігін 3,600 тоннаға бағалады, 2002 жылдағы 3,400 тоннаға салыстырғанда. Зерттеу апиынның жалпы өндiрiсi 6% және Орта Азия елдерiмен шектелескен Бадхашан провинциясында күрделi 55% дейiн өсуiн көрсеттi.
90-шы жылдардың аяғындағы апиынның рекордты өндiрiсiне байланысты Ауғаныстан бүкiл аймағында, осының iшiнде Тәжiкстанмен, Өзбекстанмен және кейбiр мәлiметтер бойынша Түрікменстанмен шекаралық аудандарда есірткінiң iрi мөлшерлi қорлары жасалған. Бұл қорлар, героиннiң алдыңғы деңгейiндегi сұрауын қолдауға ұзын мерзiм iшiнде жетерлiк болуы мүмкiн.
Осы заңсыз есірткілердi өткiзу нарығы Батыс Еуропа болып табылады. Бiрақ, әуe жолы байланысы жетiспеушiлiктен, есірткі сатушылар, көршi елдер арқылы өтетiн жол бағыттарын пайдаланады.
2002 жылы есірткінiң күрделi бөлiгі, Орталық Азия арқылы аткезшi түрiнде Тәжiкстан аймағынан әкелiнген. Героиннiң iрi партияларын (жиi кезде 200 кг дейiн жететiн) ауыстыруға арналған қиын операцияларын құқыққорғау органдары жиi қысқартады. Әрiқарай есірткілер Өзбекстан және Қырғызстан арқылы тасымалданады. 2002 жылы қырғыздың Ош және Бәткен провинциялары қайтадан есірткінiң өте көп түрде көбеюiн сездi. Пяндж және Амударья өзендерiндегi көпiрлерден қарым-қатынасты қайта бастауы экономикалық дамуға мүмкiн ықпал жасайтын шығар, бiрақ бұл тең дәрежеде есірткі тасымалдаудың жаңа жол бағыттарын ашуы мүмкiн. Ресей және батыс нарықтары жолында, әрiқарай трафик жол бағыты көбiнесе Қазақстан арқылы өтедi және Ресей Федерациясының шекарасын кеседi. Осымен, есірткінi тасымалдаудан бүкiл аймақ зар шегедi.
I.4 Есірткілермен зиян келтiре пайдалану
Әлеуметтiк-экономикалық өзгерiстер және тұрақсыз кездердегi есірткінiң өте көп мөлшерде түсуi ол соңынан бүкiл аймақ бойынша нашақорлықтың күрделi көтерiлуiне әкелдi. Соңғы он жыл iшiнде Орта Азияда нашақорлықтың деңгей көрсеткiшi биiк көтерiлуi көрiнедi. Есірткісату iрiауқымда жайылған 90-шы жылдар алдында, көбiнесе "дәстүрлi" көкнәр және марихуана сияқты есірткілердi қолдану байқалатын. Осыдан кейiн арзан героиндi алу мүмкiндiгi зиян келтiре пайдалану түрлерiн өзгерттi және ВИЧ/СПИД-тiң таратылуының және әлеуметтік жалған шоғырлауының күрделi түйiндi мәселесiн шығарып героиндi инъекция түрiнде пайдалануға ықпал жасады. Ең алдымен жастар және әлеумет түрiнде қорғанбаған тұрғындар зәбiрлендi. Осыған қосымша, осыған лайықты алдын алу науқандарына үкiметтiң қажеттi қаражаттары жиi кездерi жетпедi.
Орталық Азиядағы нашақорлықтың түйiндi мәселелерi бойынша Аймақтық Конференцияда ұсынған, Орта Азияда есірткінi зиян келтiре пайдалану жағындағы жағдайды жуырда өткiзiлген жылдам-бағалау нәтижелерi: 2002 жылдың маусым айында Ташкентте өткен жағдайды талдау және осыған сәйкес қолданған шаралар, соңғы он жыл iшiнде Орталық Азияда нашақорлықтың түйiндi мәселелерi қауіпті көлемге айналғанын көрсетедi. Есірткінi инъекция түрiнде қолдану тенденциясы өсуi байқалады, бұл ВИЧ/СПИД-тi және басқа жұқпалы ауруларды таратуына ықпал жасайды. ВИЧ ауруының 70% аса жаңа ахуалдары нашақорлықпен байланысты және ВИЧ/СПИД эпидемиясы қауіпті топтардан жалпы тұрғындарға ауысу қаупі бар.
1995 жылдан бастап күрделi көтерiлуiмен, зерттеулер соңғы он жыл iшiнде нашақорлықтың жиырма ретке өскенiн шығарды. Жастар және әйелдер арасында нашақорлықтың өсуiне байланысты алаңдау тенденциялары байқалады. Осыдан басқа, есірткі пайдаланатындардың орта жасы қалыпты түрде төмендеуде. Бiр мөлшерi 1-2 долларға дейiн тұратын арзан бағамен алуға мүмкiндiк бар, тамыр iшiне пайдаланатын героинмен көбiнесе жиi қолданады.
Жуырда, ЮНОДК-пен қолданған, өзбек AEҰ, Өзбекстанның Денсаулық сақтау Министрлiгiмен өткiзілген "Психиактивтi заттарды пайдалану қаупі бар және ВИЧ/СПИД/ЖЖЖА(ЗППП) таратылуына байланысты, Өзбекстанда 9-11 сынып оқушыларының медициналық және әлеуметтiк мiнез-құлық аспекттерi" зерттеу, 5500 оқушылар арасынан 3% респонденттерi есірткінi пайдаланған, ал 2%-де есiрткенiң дәмiн татуға құмарлығы бар.
І.5 Есірткілердi бақылау туралы аймақтық саясат, басымдықтар және жоспарлар
Аймақтық елдердiң Үкiметтерi есірткілердi бақылау туралы бүкiл халықаралық сәйкес конвенцияларға қосылды. Есірткілердi бақылау Комиссиялардан/Комитеттерден/Агенттiктерден басқа, негiзiнде нашақорлықты алдын алу мәселелермен және оны емдеумен Денсаулық және бiлiм Министерстволары жұмыс iстейдi.
Қазақстан Республикасында IIМ-нiң ішiнде жуырда құрылған есірткікәсiбiмен күресу және есірткі айналысын бақылау Комитетi министерстволардың және ведомстволардың есірткінi бақылау мәселелерi бойынша iс-әрекеттерiн үйлестiруге жауапты. Есірткіге байланысты қылмыстардың санағын жүргiзуге уәкiлдi, Бас прокуратура жанында құқықтық санақ Орталығы құрылды.
Есірткілердi бақылау бойынша ұлттық әрекеттердi ұйымдастыруды және үйлестiрудi қолдау үшiн Қырғызстан Үкiметi есірткілердi бақылау туралы Мемлекеттiк Комиссия құрды. Комиссия қазiргi кезде ЮНОДК-тiң жобасының ықпалымен, есірткілердi бақылау бойынша толық құқықты арнайы Агенттiкке қайта құрылып жатыр.
Тәжiкстан Республикасы Президентiнiң жанында есірткілердi бақылау бойынша Агенттiк құру туралы Хаттамаға Тәжiкстанның Президентi және ЮНОДК-тың арасында қол қою болды Тәжiкстан Республикасында есірткіге қарсы саясатына өте күрделi. Өз жұмысын Агенттiк 2000 жылдың наурыз/сәуiр айында бастады және есірткілердi заңсыз айналдыру, нашақорлықпен күресуде үлкен нәтижелерге жеттi. Өзiнiң шұғыл жұмысына қосымша, Агенттiк есірткілердiң заңды айналысын бақылауға уәкiлдi.
Түрікменстан Yкiметiде нашақорлықпен және есірткілердi заңсыз айналдырумен күресу бойынша Мемлекеттiк Үйлестiру Комиссиясын құрды, құқыққорғау органдарының және басқа ведомстволардың есірткімен күресу әрекеттерiн үйлестiру оның негiзгі мiндетi болып табылады. Мемлекеттiк Комиссия есірткілердi бақылау стратегиясын анықтау және жүзеге асыру арнайы рөлiмен қамсыздандырылған.
Есірткі заттарды заңсыз айналдырумен күресудi үйлестiру, есірткілердi таратуды қысқарту жөнiнде әсерлi шараларды әзiрлеу және iске асыру мақсатында Өзбекстан Республикасында ұлттық және аймақтық деңгейде есірткінi бақылау Мемлекеттiк Комиссиясы құрылды, бұның құрамына есірткілердi бақылау жұмысының әртүрлi саласына жататын бiрнеше қатар министерстволардың және ведомстволардың басшылары кiредi. 2002 жылдың наурыз айында Өзбекстанның есірткілердi бақылау Мемлекеттік Комиссиясы 2002-2005 жылдарда есірткілердi, психотроптық заттарды заңсыз айналдыруға және оларды зиян келтiре пайдалануға қарсы әрекет Бағдарламасын қабылдады. Бұл құқық қорғау органдарының қызметкерлерiнің жұмысын жақсартуды және заттық-техникамен қамсыздандыруды, нашақорлықтың алдын алу, қысқарту және емдеу әсерлi шараларын жүзеге асыруды, наркология қызметiн техникамен қамсыздандыру және Өзбекстан Республикасының халықаралық мiндеттерiн атқару, осының iшiнде техникалық ынтымақтастық жобаларын халықаралық ұйымдардың қатысуымен жүзеге асыруды көздейдi.
I.6 Өткен және ағымды ынтымақтастық
Орта Азия елдерiнiң есірткімен күресуiн ЮНОДК он жыл бойы қолдайды. Қолдаудың негiзгi жақтары болып табылатын: есірткілерге қарсы күресу үшiн ұлттық әлеуетiн күшейтуге арналған институциялық қолдау; байланыс жүйелерiн жасау; шекарадағы бақылау жұмысын арттыру; есірткілердi бақылау жөнiндегi арнайы агенттiктердi құрастыруға және күшейтуге; есірткілер туралы қоғамды хабарландыру деңгейiн көтеруге; ВИЧ-тi алдын алу, емдеу және реабилитациялау жұмысын жақсартуға арналған ұлттық әрекеттердi қолдау. Есірткілердi сұранысты қысқарту саласындағы әлеуеттi бекiту үшiн журналистерге және YEҰ, наркологтарға және психотерапевттерге арнайы тренингтердi ұсынатын, ЮНОДК, есірткілердi заңсыз айналдыруды қысқарту саласындағы жобалардан басқа, бiрнеше жобаларды әзiрледi.
БҰҰ-ның (ЮНЕСКО, ЮНФПА, ЮНИСЕФ, ВОЗ) агенттiктерiнен басқа, аймақта есірткіге сұранысты азайту бағдарламасын ЮСАИД, Ашық Қоғам Институты, Британия Кеңесi, ынтымақтастықты дамыту жөнiндегi Швейцарлық агенттiгi, ОБСЕ, Орта Азиядағы европа елдерiнiң кейбiр елшiлiктерi, алдымен Өзбекстанда және Қазақстандағы Франция елшiлiгi белсендi түрде қолдайды.
I.7 Орта Азия елдерiнде ВИЧ/СПИД бойынша жағдай
Қазақстан: (2002) кейбiр бағалау бойынша 23,000 ВИЧ-тiң орыны бар. (2003 желтоқсаны) ВИЧ/СПИД-тiң 4,004 саны тiркелген. Оның iшiнде, 83.2%-ЕИТП-лар, және 8,9%-гетеросексуалды байланыстар арқылы. СПИД-тiң саны: 47, СПИД-тан өлгендер саны: 38. 50%-80% дейiн ЕИТП-лар В немесе С Гепатитi жұқтырылғандар. ВИЧ-тiң негiзгi топталу жерлерi қамау орыны болып табылады. 1996 жылдан бастап 2001 жылдың аяғына дейін, тергеу жүргiзетiн арнаулы орындарында 739 ВИЧ аурулар анықталған. Бұл 1987 жылдың жалпы санынан 29.3% және 334 немесе 2001 жылы анықталғанның 45.2% құрайды. 2001 жылғы жалпы тұрғындардың санынан қамаудағылар 1% кем құрайды, тiркелген ВИЧ-тер қамаудағылар арасынан табылған.
Қырғызстан: (2003 жылдың аяғына) 494 тiркелген, 83.05%-ЕИТП-лар; 89%-еркектер. Тұрғылықты тұрғындардан 10.3%-әйелдер және 11.5% шетелдiктер. Бiрақ, ЮНАИДС-тiң зерттеу нәтижесi бойынша ВИЧ-тiң нағызғы саны, 10 есе көп болуы мүмкiн және 3,000 адамды құрайды. 2000 жылы, зерттеу жүргiзiлген топта шприцта қалған қанды тексеруде негiзделген зерттеу ВИЧ-тiң таратылу деңгейi Бiшкекте 11,5 ден 18% дейiн және Ошта 32 ден 50% дейiн құрады. Осыдан шыға, бағаланған бойынша, ЕИТП-дың ВИЧ-пен ауру мүмкiндiгi Бiшкекте 6,550 және Ошта 2,050 құрады. Егерде кең ауқымды шаралар қолданбаса, 2003 жылдың аяғына дейiн (40,000 адам құрады) 70% ЕИТП-ға дейiн жұғуы мүмкiн. ВИЧ-тiң таратылуына ықпал жасайтын факторлардың iшiне кiретiндер:
ЕИТП-дың саны көбеюi, сақталмаған секс көрсететiн ЗППП-нiң жоғары деңгейi, және жалпы шприцтарды қолдану. Шприцтердi және презервативтердi алуға мүмкiндiктерi шектеулi сияқты жұмыссызда және көшi-қонда ықпалды фактор болып табылады.
Тәжікстан: (2003 жылдың желтоқсан айына) ВИЧ жұққандардың 119 тiркелген. ВИЧ-тiң 79,2% ЕИТП-мен байланысты. Тәжiкстанның 57,3% тұрғындары 25 жастан кiшi, ал 19,9% 15 тен 24 дейiнгi жаста. Iшкi көшi-қон, алдымен ауыл жерiнен қалаға көшу кең ауқымды болып барады. Көшi-қонушылар-бұл ең алдымен әлеуметтi түрде орналаспаған тұрғын топтары, қалады жұмыс iздеушiлер және үлкен қиындықтарға кез келетiндер. Сондықтан, осындай топтар нашақорлыққа бейiмдi және соңында ВИЧ-тi жұқтыруға қаупі бар. Душанбеде сондай-ақ Согди облысында (Чкалов және Қайрақұм қалалары) героиндi өктемдiк жүргiзуден жағдай қиындыққа түседi. Ресми санаққа сәйкес, Душанбеде 3558 есірткі пайдаланушылар тiркелген, олардың 1079-ЕИТП. есірткі пайдаланушылар Чкаловта-58, Қайрақұмда-59, олардың 77 ЕИТП.
Өзбекстан: (2002) кейбiр бағалаулар бойынша ВИЧ-тiң 3,596 тiркелген, 60% (1836)-ЕИТП.
Түркменстан: (2002) кейбiр бағалаулар бойынша 100 сан. (2001 қарашасында) ВИЧ-тiң 2 тiркелген, СПИД-тiң 1 саны.
II. Негiздеу
II.1 ЮНОДК-тiң мандаты
ЮНОДК-тiң стратегиясы БҰҰ-ның есірткілердi бақылау туралы әртүрлi Конвенцияларына және 1998 жылдың маусым айында өткен (БҰҰ-ның ГААС) БҰҰ-ң 20-шы Генералды Ассамблеясының Арнайы Сессиясында қабылданған Саяси Декларациясына және 2001 жылдың маусымдағы ВИЧ/СПИД мәселесі бойынша ООН-ның ГААС-тың құжаттарына негiзделедi.
Жұмыс жоспары, айтылған Декларацияны орындау үшiн мүше-мемлекеттерге басшылық етуге әзiрленген, ЮНОДК-тi мүше-мемлекеттердi қолдауына уәкiлдi және басшылық етудi ұсыну арқылы Декларацияны орындау және оның қолдауына зәрлi елдерге, келесi бағыттар бойынша:
* Нашақорлық мониторингiсiнiң ұлттық ақпараттық жүйесiн құру,
осының iшiнде аймақтық және халықаралық деңгейде
қабылданған негiзгi көрсеткiштер бойынша мәлiметтер жинау;
* Есірткілерге сұранысты азайтуға арналған басымды
қағидаларға сәйкес сұранысты азайту бойынша бағдарламаларды,
стратегияларды әзiрлеу және жүзеге асыру;
* Алға басқан стратегиялар және бағдарламалар туралы
ақпаратпен айырбас жасауды қолдау.
БҰҰ-ның ГААС-да ВИЧ/СПИД бойынша қабылданған Мiндеттер туралы Декларациясына келесi (төменде берiлген) алты бағыт кiредi. (ЮНЕЙДС) ВИЧ/СПИД бойынша БҰҰ-ның бағдарламасы есірткінi инъекция түрiнде пайдаланатын мәселелер туралы және ВИЧ/СПИД бойынша секцияға жауапты, және жоғарыда көрсетiлген декларацияны орындауға мүше-мемлекеттерге қолдау көрсетуге мандаты бар.
* Лидерлiк, адам құқығымен бiрге
* Сезiмтал деңгейiн алдын алу және төмендету
* Көмектесу, қолдау және емдеу
* Әлеуметтi экономикалық әсерлігін жұмсарту және ерекше
жағдайларда шаралар қабылдау
* Зерттеу және дамыту
* Қаражаттарды iздестiру, әрi қарай шаралар қабылдау,
мониторингтеу және бағалау.
Есірткілерге сұранысты қысқарту бойынша басымды қағидалары туралы Декларация: "Мәселенi шешу шараларының әсерлiгін анықтау, және сәйкес саясатпен бағдарламаны әзiрлеу және жүзеге асыруға бүкiл көпшiлiктiң қатысуын көздейтiн әрiптестiк жол мәселеге нақты баға беру үшiн басымды болып табылады. Сондықтан, үкiметтiк, үкiметтiк емес, ата-аналары, мұғалiмдерi, жастар және көпшiлiк ұйымдар, медицина қызметкерлерi ұйымдары, жұмыс берушiлер ұйымдары, еңбекшiлер ұйымдары және жеке меншiк секторлары арасындағы өзара қарым-қатынас өте күрделi болып табылады. Осындай өзара қатынас, есірткілермен зиян келтiре пайдаланудың жағымсыз нәтижелерiмен күресу үшiн көпшiлiктiң мүмкiндiктерiн кеңейтедi және тұрғындардың хабарландыруына ықпал жасайды. Сұранысты қысқарту стратегияларының тұрақтылығын қамсыздандыру үшiн жауапкершiлiк, тұрғындардың хабарландырылғаны және көпшiлiктi жұмылдыру көп мағына береді".
II.2 Шешiм талаптаған түйiндi мәселе
Нашақорлықпен және ВИЧ/СПИД-тiң тез таратылу қаупімен үкiметте, қоғамда дұрыс дайын болмаған. Қорлардың, жаңа техникалық қаражаттардың және осы саладағы бiрiншi қатардағы тәжiрибе туралы ақпараттың жетпеушiлiгi лайықты ұлттық шаралар қолдануға кедергi жасайды. Оқыған персоналдың аздығы нәтижесiнде, сұранысты қысқарту бойынша шектеулi әрекеттерi жалпы қоғамға, әсiресе жастарға қоғамдық хабарландыруының төмендiгiне әкеледi. Жастарға жеткiзiлетiн ақпарат аз немесе жиi кездерде нақты емес, брошюраларды, плакаттарды және т.б., жариялайтын оқыған қызметкерлердiң немесе AEY өкiлдерi жетiспеушiлiгiнен балалармен есірткілердi пайдалануы қауіптілігі туралы ата-аналары нашар хабарландырылған. Нашақорлықты алдын алуға жауапты мемлекеттiк қызметкерлерiне, жиi кездерде нашақорлықты алдын алу жаңа тәсiлдерiне жақындауына мүмкiндiктерi шектеулi.
Орталық Азиядағы БАҚ ағымды жағдайы есiрткілердi зиян түрiнде пайдалануды алдын алу бойынша баспасөз мүмкiндiктерiн, бiрнеше себептен, толық жүзеге асыруға жағдайы жоқ, осының iшiнде:
* Елдердiң кейбiр аймағындағы цензура (ресми немесе ресми
емес)
* Есірткілер және нашақорлық мәселелерi бойынша ақпарат алуы
шектеулi;
* БАҚ-ты саудаға салу және осы фактор есірткілер мәселелерiн
жиi хабарлауына әсер тигiзуi;
* Нашақорлық мәселелерi бойынша медия науқандарын ұйымдастыру
мүмкiндiктерi туралы БАҚ-тың басшылары төмен
хабарландырылуы;
* БАҚ қызметкерлерiнің кәсіпкерлiк деңгейiнiң төмендігі;
* Нашақорлық мәселелерi бойынша жұмыс жасау үшiн
журналистердi қаржылық дәлелдеуiнiң жетпеушiлігі.
Жуырда өткiзiлген "Психиактивтi заттарды пайдалану қаупі бар және ВИЧ/СПИД/ЖЖЖА(ЗППП) таратылуына байланысты, Өзбекстанда 9-11 сынып оқушыларының медициналық және әлеуметтiк мiнез-құлық аспекттерi" зерттеулерiнiң нәтижелерi бойынша, 5500 сұралған оқушылардың 51%, есірткілер туралы мәлiметтi БАҚ алатынын айтты.
Елдердiң кейбiр аймақтарында есірткілер мәселесi бойынша ақпараттың шектеулiгiн ескерiп, есірткілер және оларды зиян келтiре пайдалану нәтижесi туралы лайықты ақпарат таратуға БАҚ мүмкiндiктерiн әсерлi қолдануға болады.
Мақсатты топтармен еркiн жұмыс iстеу мүмкiндiгi барлығынан және икемдiлiгiнен бүкiл әлемде нашақорлықты алдын алуда YEҰ рөлi кең бейiмделген. Бiрақ, Орталық Азияда ҮЕҰ жаңа ғана дамып жатыр, әсiресе нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу саласында жұмыс жасайтындар. Жұмыс iстеуге және нашақорлықты алдын алу бойынша бағдарламаларды орындауға үлкен ықыласы бар болсада, ортаазиялық YEҰ жаңа бiлiмдер және тәжiрибелер жетiспейдi, олар ұдайы қаржылық қиындықтарды көредi. Осыдан басқа алдын алу бойынша, жергiлiктi ҮЕҰ мен қолданатын тәсiлдер және әдеттер, әсерлi ағымды бағдарламалар, дұрыс түрiнде бағаланған, құжатталған және аймақ iшiнде және оның шетiнде таратылған болуы керек. ЮНОДК-тiң қолдауымен кейбiр елдердiң аймағында құралған, YEҰ жүйесi қолдаулы және дамытылған болуы қажет.
II.3 Мақсатты салалар және бенефициарлар
Жоба, үш негiзделген мақсатты топтармен жұмыс iстеуге бағытталады: журналистермен және сұранысты қысқарту саласында жұмыс жүргiзетiн БАҚ, YEҰ лауазымды тұлғаларымен және Орталық Азияның жастарымен.
Жоба нашақорлықты алдын алу бойынша, YEҰ шектелген санына ерекше инновациялық бастамалары үшiн, грант түрiнде техникалық көмекке және қаржыландыруға қолдау көрсетедi, осымен қатар, ұлттық және аймақтық деңгейде YEҰ арасындағы байланысына қолдау көрсетедi. Жобаның шектеуiмен БАҚ басшы тұлғаларына, журналистерге және журналистика факультетiнiң студенттерiне, есірткілер мәселелерi бойынша бiрнеше ұлттық және аймақтық семинарлар/тренингтер ұйымдастыру жолымен қолдау көрсетiледi. Жоба, нашақорлықты алдын алу мәселелерi бойынша ерекше бастамалары үшiн, БАҚ өкiлдерiн, аздаған грант немесе оқу турларын ұйымдастыру арқылы қолдайды. Келесi тұлғалар және институттар жобаның бенефициарлары болады: Журналистер және БАҚ басшылары
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
саласында жұмыс iстейтiн, мемлекеттiк және үкiметтiк емес
ұйымдар
* Жастар
II.4 Жоба аяқталған соң күтiлетiн жағдай
Жоба аяқталған соң, күтілетiн:
* Жастардың жетекшiлерiнен, ата-аналардан, қоғамдық
жетекшiлерден және YEҰ өкiлдерiнен тұратын топтар
таңдалады, олар алдын алу қабілеттерiне үйретiледi және
мектеп, көпшiлiк деңгейiнде қызмет етедi.
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу
саласында жұмыс iстейтiн ең жақсы YEҰ, "тең-теңге" деген
оқыту қағидасы бойынша басқа YEҰ оқытады.
* Есірткілер және ВИЧ/СПИД мәселесiне олардың зейiнiн аудару
мақсатымен, БАҚ басшылары жылына бiр рет аймақтағы
есірткілер және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу жағдайы бойынша
жаңартылған ақпарат алады. Оларға, жалпы аймаққа, сондай-ақ
елге, өз жанұяларына есірткілердiң және ВИЧ/СПИД-тiң қаупі
туралы түсiнуге көмектеседi.
* Есірткілердi бақылайтын Комиссияларында/Комитеттерде,
Агенттiктерде, Денсаулық сақтау және бiлiм Министерстволары
және т.б., сияқты ведомстволарда алдын алу жұмысына жауапты
қызметкерлерi, нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу жаңа
тәсiлдерiне үйретiледi, халықаралық стандартпен және
тәжiрибемен танысады, оларға қажетті ақпараттық және
методикалық материалдары ұсынады.
* Жастар арасындағы ең көп қолданатын бұқаралық ақпараттық
құралдары анықталады, және таңдалған журналистер алдын алу
қабілеттерiне, БАҚ науқандарды ұйымдастыруға, қоғаммен
байланыс жасауға және т.б., үйретiледi. Есірткілер және
ВИЧ/СПИД мәселелерiн көтеретiн, Орталық Азия елдерiнiң ең
жақсы жас журналистерiне, ЮНОДК аздаған гранттар ұсынады.
Нашақорлық/YЕҰ мәселелерiмен жұмыс iстейтiн ұйымдарға
танысу турларын ұйымдастыру арқылы жас журналистердiң
кәсiби қабілеттерiн көтеруге жағдай жасау, гранттар
жүйесiнiң мақсаты болып табылады.
* Кейбiр Орталық Азия елдерiнде, YEҰ, Денсаулық сақтау және
бiлiм Министерстволарымен бiрге, ЮНОДК-тiң қаржы және
методологиялық қолдауымен, студенттер арасында нашақорлық
мәселесi бойынша зерттеулер өткiзiледi. Зерттеулер өткiзу
бойынша ЮНОДК стандартты халықаралық сауалнама және
әдiстемелiк кепiлдемелер ұсынады.
II.5 Жобаның стратегиясы
Жоба, ортаазиялық аймақта, есірткілерге қарсы және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу шараларын көлемдi және бiрлесiп жүзеге асыруға, Орталық Азияның мемлекеттiк мекемелерiнiң, БАҚ және азаматтық қоғам ұйымдарының, есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД жөнiндегi басымды қағидалары туралы Декларация бойынша, әрекеттерiн жұмылдыруға бағытталған.
Алдын алуға жауапты кейбiр БАҚ, пресс-хатшыларына, мемлекеттiк мекемелерiнiң қызметкерлерiне, және ҮЕҰ алдын алу жұмысын жүзеге асыру, осымен қатар, ақпаратпен айырбас жасау жүйелерiн кеңейтуге ықпал көрсету, әлеуетті құрауға бағытталған арнайы құрамдас бөлiгi осы жобаға енедi.
БҰҰ-ның бiрнеше агенттiктерi және басқа халықаралық ұйымдары өз жұмысын мектептегi нашақорлыққа аударады. Сондықтан, ЮНОДК, ЮНИСЕФ-пен, ЮНЕСКО-мен, ЮСАИД-пен және ВОЗ-бен бiрге, нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мектеп бағдарламаларының сәйкес құрамдас бөлiктерiн әзiрлеуге, қолдауға, жаңартуға (елдердiң қажеттiлiгіне байланысты) тартылуы жоспарланады.
Жоба, есірткілерге сұранысты қысқарту саласында ЮНОДК-тың алғашқы жұмысынан алынған тәжiрибеге және сабақтарға негiзделедi. "Орта Азия елдерiнiң журналистерiн үйрету және тұрғындарды есірткілер туралы хабарландыруын жоғарлату" аймақтық жобаны орындауы, ЮНОДК-тың жастармен, тұрғындармен жұмыс жасауында мемлекеттік институттармен және қоғаммен ынтымақтастығында, қабілеттiлiгiн арттыруға көп дәрежеде ықпал жасады.
Жоба, нашақорлықты көпшiлiк деңгейiнде алдын алуға тiркелген.
II.6 Орындау тетiгi
Жоба, Орта Азиядағы ЮНОДК-тың Аймақтық Өкiлдiгiмен орындалады. Ол, аймақтық деңгейiнде сәйкес министерстволарымен (денсаулық, бiлiм және әлеуметтiк қорғау сияқты), СПИД тағы да басқа емдеу орталықтарымен, оқу мекемелерiмен және қоғамдық ұйымдармен; ұлттық деңгейiнде (YEҰ, жастар одақтары және т.б.), мемлекеттiк және жеке меншiк теле-радио компанияларымен тығыз ынтымақтастығымен жүзеге асады.
Нашақорлықты алдын алу бойынша ынтымақтастық, ЮНОДК-тiң Глобалды бағдарламасымен, сәйкестiгiн және өзара толықтыру үшiн, әсiресе, "Нашақорлықты және қылмысты алдын алуға БАҚ-ты тарту бойынша алдыңғы қатардағы тәжiрибенi дамыту және тарату жобасымен бiрге жүзеге асады.
Жобаның жұмысы, ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО және ЮНФПА (соңғы екi агенттiк, бiлiм, ақпараттық және қатынас салаларында (БАҚ) тығыз ынтымақтаста болады), Британ Кеңесi, Ынтымақтастықты Дамыту бойынша Швейцарлық Ұйым, ЮСАИД сияқты басқа халықаралық ұйымдармен ведомствоаралық тығыз ынтымақтастығына негiзделедi.
III. Мақсаттар, нәтижелер, шаралар
Орталық Азиядағы есірткілерге сұранысты қысқарту ЮНОДК-тiң жалпы мақсаты, Орталық Азия елдерiне заңсыз есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi жұқтыруын алдын алуға күрделi нәтижелерге жетуге қолдау тигiзу болып табылады және есірткілердi зиян түрiнде пайдалану нәтижелерi туралы тұрғындарды хабарландыру деңгейiн көтеру.
Ортаазиялық аймақта нашақорлықпен және ВИЧ/СПИД-пен кең көлемдi және кезектi шаралармен күресу үшiн, нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алуға медиа тетiктерiн белсендi қолдану жолымен жүзеге асыру, елдердiң, БАҚ және азаматтық қоғамдар ұйымының (АҚҰ) әрекеттерiн жұмылдыру жобаның нақты мақсаты болып табылады, жергiлiктi деңгейде әсерлi алдын алу жұмысты жүзеге асыруға ҮЕҰ және АҚҰ-на қолдау көрсету және мектептерде нашақорлықпен ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бiрiншi әсерлi бағдарламасын дамытуға ықпал жасау.
Нәтижелер
1. Нәтиже: Нашақорлық және ВИЧ/СПИД мәселесiмен айналысатын журналистердi, журналистика факультетiнiң студенттерiн, кейбiр ведомстволардың пресс хатшыларын үйрету.
1.1 Әрекет: Көп оқылатын БАҚ, тыңдалатын, көретiн (газеттердi,
TB немесе радио арналарын) анықтау және келесi
тренингтерге қатынасушыларды таңдау.
1.2 Әрекет: Халықаралық және жергiлiктi сарапшылардың 1
қатысуымен, нашақорлық мәселесi бойынша ұлттық/аймақтық
бес семинар өткiзу.
1.3 Әрекет: Кейбiр журналистерге (көп дегенде 4-5) аздаған
гранттар ұсыну және оларға, нашақорлық/YЕҰ 2 мәселелерiмен
нәтижелi айналысатын ұйымдарға оқыту сапарын ұйымдастыру.
1.4 Әрекет: есірткілер бойынша Интернеттегi сайтты, таратылу
парақтарын жаңартуды, ақпаратпен айырбас жүргiзудi
қолдау, ақпаратқа жету мүмкiндiгiне ықпал жасауды
жалғастыру.
2. Нәтиже: Жергiлiктi деңгейде әсерлi алдын алу жұмысын жүзеге асыруда ҮЕҰ және АҚҰ-ның мүмкiндiктерiн жоғарлату.
2.1 Әрекет: Орталық Азиядағы нашақорлықты алдын алу саласында
жұмыс iстейтiн ҮЕҰ-дың түгендеуiн өткiзу.
2.2 Әрекет: Алынған гранттар шектеуiмен орындалған, ҮЕҰ-дың
жобаларын бағалау, ең жақсы тәжiрибенi құжаттандыру және
кең халайық арасында 3 тарату.
2.3 Әрекет: Нашақорлық және ВИЧ/СПИД жөнiндегi әсерлi алдын
алу жұмысының әр түрлi аспекттерi бойынша оқыту
бағдарламасын әзiрлеу және кейбiр ҮЕҰ, келесi тақырыптар
бойынша ұлттық/аймақтық үш семинар өткiзу:
* ВИЧ/СПИД-тi алдын алу және есірткілердi зиян түрiнде
пайдалану нәтижесi туралы жастарға және тұрғындарға ақпарат
беру;
* Жанұяда және көпшiлiк деңгейiнде алдын алу;
* Әлеуметтік жұмысты ұйымдастыру және басқару;
* Өмiрлiк қабілеттерiне үйрету.
_____________________________
1 Есірткілер және қылмыстар мәселелерi бойынша ақпарат беретiн журналистерге (1) семинарлар, және (2) журналистика факультетiнiң студенттерiне, нашақорлық және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша БАҚ науқандар ұйымдастыру туралы арнайы семинарлар. Жобаны үйлестiрушi аймақтық БАҚ-ның өкiлдерiмен олардың қажеттiлiктерiн талқылайды. Семинарлардың мазмұны және бағдарламасы штаб-пәтердiң Глобалды бағдарламасымен келiсiледi.
2 Есірткілер және қылмыс мәселелерiн белсендi көтеретiн журналистердi, танысу сапарымен көтермелейдi. Танысу сапардың бағдарламасы және мекен-жайы (ел, ұйым) жобаның алдыңғы сатында, штаб-пәтердiң Глобалды бағдарламасымен тығыз ынтымақтастығында анықталады.
3 Мемлекеттiк ұйымдар және ҮЕҰ жағынан тұратын сарапшылардың арнайы тобы құралады, олар, алдын алу саласында ҮЕҰ бағдарламаларын бағалау және шолу үшiн жалданады, олардың iшiнде ДАРС грант алушылар - ҮЕҰ бар. Негiзгi мақсат - YEҰ мүмкiндiктерiн бағалау.
2.4 Әрекет: Нашақорлық және ВИЧ/СПИД-та алдын алуда ерекше
инновациондық бастамалары үшiн YЕҰ-дың шектеулi санына,
кеңестiк техникалық және қаржылық көмек беру;
2.5 Әрекет: Ақпаратпен және тәжiрибемен әсерлi айырбас жасау
үшiн, дөңгелек үстел, "тең-теңiне" қағида бойынша оқыту
тренингтарын, тарату парақтарын жаңарту және т.б., өткiзу
жолымен, ұлттық және аймақтық деңгейлерде ҮЕҰ арасындағы
қатынасты қолдауды және дамытуды қамсыздандыру 4 .
3. Нәтиже: Мектептерде нашақорлықты алдын алу жұмысын қолдау
3.2 Әрекет: Нашақорлықты алдын алу бойынша мектептегi
бағдарламаларды және әр елде оларды әзiрлеу қажеттiлiгiн
бағалау;
3.1 Әрекет: Орталық Азияның әр елiнде нашақорлықты алдын
алуға арналған, мектептiң бағдарламасының лайықты
құрамдас бөлiгiн әзiрлеу үшiн, Бiлiм министрлiгiнiң
өкiлдерiнен, мұғалiмдерден, халықаралық лайықты ұйымдардың
өкiлдерiнен тұратын, ЮНИСЕФ, ЮНЕСКО, ВОЗ және ЮСАИД-пен
ынтымақтастықта сектораралық жұмыс топтарын құруға ықпал
жасау;
3.3 Әрекет: Әр елде, нашақорлықты алдын алу саласындағы
мектептік бiлiмнiң басымды қағидаларына сәйкес стратегияны
арттыру үшiн, жұмыс топтарына бағалау нәтижелерiн ұсыну; 5
3.4 Әрекет: Стратегияны жүзеге асыруына жұмыс топтарына көмек
көрсету.
_____________________________
4 Алдыңғы жобаның Е88 шектеуiмен Орталық Азия елдерiнiң ҮЕҰ қатысуымен ЮНОДК бiрнеше қатар аймақтық кездесулер өткiздi. Берiлген жобаның шектеуiмен осындай аймақтық кездесулер өткiзудi жалғастыру ЮНОДК жөндi деп санайды. Ақпаратпен айырбас жасау мүмкiндiгiне қосымша, бұл бастама ҮЕҰ реттелген негiзiнде үйретуге қажеттiлiктерiн анықтайтын құрал болып табылады және жүйе мүшелерi арасында "тең-теңiне" деген қағида бойынша үйретуге ықпал жасайды.
5 Семинарлар дайындау кезiнде, ЮНОДК-тiң "Глобалды Жастар жүйесi" Жобасымен әзiрленген "Мектепте нашақорлықты алдын алу" оқу кұралының жобалық түрi қолданылады. Мектепте нашақорлықты алдын алу басымды қағидаларының тiзiмi қосылады.
4. Нәтиже: ЮНОДК үшiн практикада және оның аймақ елдерiндегi офистарында әзiрленген және жүзеге асқан бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара қатынасу жалпы стратегиясы.
4.1 Әрекет: Орталық Азиядағы ЮНОДК-тің Аймақтық Өкiлдерiнiң
және Орталық Азиядағы әр елiндегi оның өкiлдерiнiң
бұқаралық ақпарат құралдарымен өзара қатынас стратегиясын
әзiрлеу;
4.2 Әрекет: Өз реттi түрiнде хабарлау:
Кездесулер, бiрлескен шаралар (конференциялар, дөңгелек
үстелдер, және т.б.), жариялау ұсыну, ақпараттық
брошюралар, жобалық құжаттар арқылы, ЮНОДК-тiң
бағдарламаларын орындау жолы туралы ұлттық
ынтымақтастықтарды;
Есірткілерге қарсы театралдық көрiнiстер, спорттық
шаралар, көрмелер, жариялаулар, мақалалар, теле және
радио хабарлар арқылы жалпы қоғамды;
Халықаралық және ұлттық БАҚ, пресс конференция, дөңгелек
үстел және т.б. өткiзу жолымен.
IV. Салымдар
Yкiметтердiң салымы
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, жобамен жұмыс iстеуге тағайындалған өздерiнiң ұлттық мамандарын төлемақымен қамсыздандырады және сәйкес шығындарды жабады, егерде бұл қаражаттар тiкелей ЮНОДК-тың жағынан төленбесе.
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, келiссөздер және үйлестiру кездесулерiне жағдай жасайды.
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, БҰҰ-нiң қызметкерлерiне, кеңесшiлерге, донор-елдерiнiң өкiлдерiне және виза жобасының қызметкерлерi үшiн қауіпсіздікке қажеттi шарттар және аймақ бойынша төлемақысыз жұмыспен жүрудi ұйымдастыруды қамсыздандырады және халықаралық мониторинг бойынша аймақта кездесулерге төлемақысыз жағдай жасайды.
ЮНОДК-тiң салымы
Жобаға ЮНОДК, 348,000 АҚШ доллары мөлшерлi сомасын салады, оның iшiнде (13%) жобаны қолдау сомасы құрады қосымша шығындарды (13%) ұстап қалғанда. Бұл жоба жұмыс жасау мерзiмiнде, нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу мәселелерi бойынша халықаралық кеңесшiнiң қызметiн, әкiмшiлiк персоналды және ұлттық штатын, кездесулердi және семинарларды, жоба бойынша қызметтiк iс-сапарлардың шығындарын, қажеттi жабдықтарды, жергiлiктi мекемелерге шарттарды және гранттарды қаражаттандыру сомасы енедi.
V. Болжаулар және қауіп
Болжаулар:
* Нашақорлық және ВИЧ/СПИД-та алдын алу әлеуетiн бекiту үшiн
бенефициарлар-елдерiнiң үкiметтерi қолдау және
ынтымақтастық көрсетуге мiндеттеледi.
* Алдын алу жұмысы есірткілерге сұранысты қысқартады және
жастар арасында нашақорлық және ВИЧ/СПИД таратылуынан
сақтандырады.
Қауіптер:
* Бенефициарлар-елдерiнiң үкiметтерi саяси себептерi бойынша
кейбiр БАҚ жобаға тартудан бас тартуы мүмкiн.
VI. Алдыңғы мiндеттер және шарттар
Берiлген жобаға ЮНОДК қол қояды, егерде келесi мiндеттердi орындауымен қанағатталса:
- Үкiметтер өз мiндеттерiн уақытында орындауын
қамсыздандырады.
- Үкiметтер жағынан әрiптестер жоба үшiн қажеттi жағдайлар
ұсынады.
- Үкiметтер, мемлекеттiк ведомстволарда жоба жөнiнде тiкелей
жұмыс жасауға болатын байланыс тұлғаларын тағайындайды.
ЮНОДК-тың жағынан ықпал көрсету, жоғарыда аталған мiндеттердi толық орындауына тәуелдi. Бiр немесе бiрнеше мiндеттердi орындамағанда, ЮНОДК, өз қарауы бойынша көмек көрсетудi тоқтатуға немесе бiтiре алады.
Есірткілерге бақылау бойынша Мемлекеттiк комиссия өкiлдерiнен, БАҚ басшы тұлғаларынан, Денсаулық сақтау Министерствосының, Бiлiм Министерствосының және басқа мүдделi ведомстволардың өкiлдерiнен тұратын жұмыс топтарын құру жолымен Үкiметтер жобаның әрекетiн қолдайды.
VII. Жобаның мониторингiсi, есеп беру және бағалау
Берiлген жобаны, кез келген деңгейiнде Үкiмет және ЮНОДК бiрiгiп қайта қарауы болады. Жобаны қайта қарау бойынша керек кезiнде ЮНОДК-тiң миссиясына Үкiмет ықпал көрсетедi. Берiлген жоба, БҰҰ-ның iшкi аудит Қызметi және БҰҰ-ның тәуелсiз аудиторлар Кеңесi жағынан тексеруге жатады. Олардың сұрауы бойынша, жобалы құжатқа қол қойған жақтар, аудиторлар құжаттарға, хат жазысуға, есеп шоттарға, шығын жазуларына және жоба бойынша инвентарлық тiзiмдермен жұмыс iстеуiн қамсыздандырады.
Берiлген жобаны орындау мониторингiсi Орталық Азиядағы ЮНОДК-тiң Аймақтық Өкiлiне арттырылады.
Берiлген жоба басталғаннан кез келген уақытта және оның аяқталған кезінен 12 айдың iшiнде ЮНОДК бағалау өткiзуi мүмкiн. Кез келген бағалау топты тартқанға дейiн функционалды мiндеттер, кез келген бағалауды жүргiзудiң мақсаты және ұзындылығы, алдын ала Үкiметпен келiстiрiледi. Қорытынды бағалауды өткiзу (сыртқы) жобаның бюджетiмен көзделген және қысқартуға немесе жоюға жатпайды, жобалы құжатқа немесе оның қайта қаралған түрiне қосылатын жобаның бүкiл жағы арасындағы жазбаша келiсiмнен басқа. Қорытынды бағалау жобаның аяқ кезiнде өткiзiледi.
Берiлген бастаманың нәтижесiн қамсыздандыру үшiн, iске асырудың бiрiншi жылғы қорытындысы бойынша жобаның жұмысына аралық бағалауды өткiзуiн ұсынады. Соңғы бағалау жобаның аяғында өткiзiледi.
Үкiметтермен, атқарушы агенттiкпен және ЮНОДК-пен өткiзiлетiн үш жақты шолу (бiрлескен шолу), әр 12 айдың iшiнде бiр рет жүргiзiледi. Соңғы үш жақты шолу жобаның аяқталуына 4 ай қалғанда өткiзiледi.
VIII. Құқықтық контекст
БҰҰ-ның Дамыту Бағдарламасымен Келiсiмге қол қойған Келесi Үкiметтер, ЮНОДК-қа берiлген жобаның шектеуiмен көрсетiлген, белгiлеген уақытта берiлген Келiсiм, mutatis mutandis, қолғабыс тигiзуге пайдаланумен келiседi. Келiсiмнiң, әсiресе IX Бап (Артықшылықтар және иммунитеттер) және X Бап (ПРООН-ға көмектесудi орындау үшiн шарттар) берiлген жобаның шектеуi бойынша ЮНОДК-тiң жұмысына қолданатыны туралы Үкiметтер растайды.
Қазақстан Үкiметi 1994 жыл 4 қазан
Қырғызстан Үкiметi 1992 жыл 14 қыркүйек
Тәжiкстан Үкiметi 1993 жыл 1 қазан
Түркменстан Үкiметi 1993 жыл 5 қазан
Өзбекстан Үкiметi 1993 жыл 10 маусым
Берiлген жобалы құжаттағы қағидалар, Келiсiмдегi қағидалардан жоғары және "ПРООН-ның жобалы құжатына қосымша Стандартты пункттер" (екi стандартты мәтiннің қайсы пайдаланатынына қарамай) стандартты мәтiнде қолданатындар, моделдi құжаттағы бағдарламалар және белгiлеулер арасында пайда болатын келiспеушiлiктер жағдайында.
а. Мiндеттер туралы пункттер
Олардың аумағында пайда болған, жабдықты әкелу, оны тасымалдау, өңдеу, сақтау және басқа шығындарға байланысты кедендiк бажды және басқа төлемақыларды төлейтiн шығындарды Үкiметтер өзiне алады.
Берiлген жоба бойынша, мемлекеттiк құрамдарға немесе аймақтық/ұлттық/жергiлiктi органдарға, ЮНОДК-пен сатып алынған жабдық елге келгеннен кейiн жабдық Үкiметтердiң жеке меншiгiне ауысады. Жеке меншiкке берiлгеннен кейiн, жабдықты лайықты сақтауға оны орнатуға, қызмет көрсетуге, сақтандыруға және керек кезiнде жабдықты ауыстыруға Үкiметтер жауапкершiлiк тартады. Әрi қарай ЮНОДК жабдық үшiн ешқандай заңды жауап тартпайды.
ЮНОДК-пен сатып алынған бүкiл жабдық, бағдарламалық қамсыздандыру, материалдар, шығынды материалдары және осы жобаны орындау үшiн қаражаттандыру, жобаның мақсаттарына ғана пайдаланылады. Бүкiл ұсынған жабдық және материалдар БҰҰ-ның ережелерiне және басшылығына сәйкес пайдаланылады.
Үкiметтер, БҰҰ-ға, iшiнде ЮНОДК-та бар, оның персоналына, немесе БҰҰ-ның атынан қызмет көрсететiн басқа тұлғаларға қарсы, үшiншi жақпен қойылған талаптарды шешуге жауапты болады, егерде берiлген Келiсiмнiң шектеуiндегi әрекеттер бойынша наразылық пайда болса, осы тұлғалар жағындағы салақтылықтан немесе әдейі бұзушылықтан, берiлген наразылықтар және талаптар пайда болуын БҰҰ және ЮНОДК қабылдаған жағдайлардан басқасын.
Үкiметпен, АЕҚ-мен немесе БҰҰ-ның басқа агенттiктерiмен (ЮНОДК-тан басқа) тартылған персонал, кеңесшiлер, немесе басқа тұлғалар ресми мiндеттерiн орындау жолында алынған жарақаттың немесе аурудың арқасында өлiм жағдайы немесе мүгедектiк пайда болғанда, жобаны жүзеге асыру жолында, өтемақы төлеуге ЮНОДК жауапты емес екенiн бүкiл жақтар түсiнедi. Осындай жағдайда төленетiн өтемақының оның толтыру туралы өтiнiштермен ЮНОДК-қа шағымдалмайды, берiлген жоба бойынша Үкiметпен, ҮЕҚ-мен, және БҰҰ-ның басқа агенттiктерiмен жұмысқа орналастырылған тұлғаларға, осындай жағдайда қажетті өтемақылар көзделген және бүкiлiне қолданылады екенiн осымен растайды.
b. Келiсiмнен шығу туралы пункт
Берiлген жоба бойынша ЮНОДК-тың жұмысын жүзеге асыру жыл сайын лайықты қаражаттандырылуға тәуелдi. Қолдағы қаражаттар мiндеттi түрде, жылсайынғы бюджеттен қаражат бөлу жолымен, шығындарды есептеу, жыл сайынғы жұмыс жоспарына негiзделе берiлген жобаны iске асыруға бағытталады. Қажеттi қаражаттандырылу жоқ болса ЮНОДК бiр жақты тәртiп түрде берілген жоба бойынша қолдау көрсетудi қысқарту құқығын өзiнде қалдырады.
с. Жобаны қайта қарау
Жобаның бүкiл жақтар арасында жазбаша келiсiм бар болғанда жобалы құжатқа өзгерiстер енгiзiлуi мүмкiн. Жобалы құжатта көзделмеген, кез келген күрделi сұрақ, БҰҰ-ның лайықты органдарының шешiмдерiне және сәйкес қаулыларға келiстiрiлiп жобаның жақтарымен реттелу керек. Осы параграфқа сәйкес әр жақ басқа жақтың кез келген ұсынысын тәпi және суық қарау керек.
IX. ЖОБАНЫҢ БЮДЖЕТI
RERH37 СИПАТТАМА
FO/UZ
В
ВL Сипаттама 2004 2005 2006 Баптың
сомасы
15-00 Іс-сапарлар 5,000 8,000 2,000 15,000
15-99 Іс-сапарларға сома 5,000 8,000 2,000 15,000
11-50 Қысқа мерзiмдi кеңесшiлер 8,000 31,000 7,000 46,000
13-00 Қосымша әкiмшiлiк 3,000 5,000 2,000 10,000
қызметшiлер
17-00 Жобаның ұлттық қызметшi- 9,000 12,000 4,000 25,000
лерi және кеңесшiлерi
19-99 Персоналға сома 20,000 48,000 13,000 81,000
21-00 Под-шарттар 20,000 30,000 10,000 60,000
22-00 Гранттар 0 60,000 0 60,000
29-99 Под-шарттарға сома 20,000 90,000 10,000 120,000
31-00 Тренинг 12,000 41,000 10,000 63,000
35-00 Сарапшы топтарының 5,000 10,000 1,000 16,000
кездесушiлерi
39-99 Тренингке сома 17,000 51,000 11,000 79,000
41-00 Қысқа мерзiмдiк жабдық 1,000 2,000 0 3,000
42-00 Ұзын мерзiмдiк жабдық 3,000 2,000 0 5,000
49-99 Жабдыққа сома 4,000 4,000 0 8,000
51-00 Жабдықты эксплуатация- 6,000 16,000 2,000 24,000
лау және оған қызмет
көрсету
53-00 Шығын заттары 3,000 7,000 2,900 12,900
59-99 Әртүрлi 9,000 23,000 4,900 36,900
90-99 Жобаның под-сомасы 75,000 224,000 40,900 339,900
56-02 ЮНОДК-ғы ВРП (11%) 8,300 24,600 4,500 37,400
99-99 Жобаның сомасы 83,300 248,600 45,400 377,300
OB
ВL Сипаттама 2004 2005 2006 Баптың
сомасы
11-00 Халықаралық сарапшы 5,000 15,000 0 20,000 (2)
(L4) (2 ай)
56-02 ВРП в ЮНОДК (13%) 700 2,000 0 2,700
99-99 Жобаның сомасы 5,700 17,000 0 22,700
ЖАЛПЫ СОМА 400,000
_________________
(2) ВИЧ/СПИД мәселесi бойынша халықаралық кеңесшiнiң жалақысы
GLO/G32 (US$ 135,000) қаражатынан жабылады. RER/H36 және
RЕR/H37 екi аймақтық жоба, бiрлесiп төлеу негiзiнде толық
екi жылдық мерзiмнiң айрықшылығын жабады US$ 100,000 және
US$ 20,000 сәйкес.
Қисынды шектеулердiң матрицасы
AD/RER/04/.H37 БАҚ ҮЕҰ және
азаматтық қоғам арқылы
Жобаның аталуы: нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-ті
алдын алу
Аймақтық бағдарламаның аталуы: Орта Азияға стратегиялық
бағдарлама
Өзара қатынасты агенттiктер: ВОЗ, ЮНЕСКО, ЮНФПА, ЮНИСЕФ
Халықаралық әрiптестер/қосымша ОБСЕ, Британ Кеңесi, Дамыту
қолдау (ООН жүйесi, донорлар, ҮЕҰ): және ынтымақтастыру Швейцарлық
агенттiгi, ЮСАИД
OOH лайықты Конвенциялары/ООН ООН-ның 20 Генералды
Конференциялары: Ассамблеясының Арнайы
Сессиясында қабылданған саяси
Декларация, ВИЧ/СПИД бойынша
ООН-ның Арнайы Сессиясында
қабылданған Декларация
Есiрткілер мәселесi бойынша
қоғамдық хабарландыруы
жетiспеушiлігі және қарсы
шаралар
Түйiндi мәселенiң сипаттамасы: Нашақорлықты алдын алу
әрекеттерi бойынша YЕҰ және
АҚҰ әлеуетiнiң төмендігі және
техникалық қабілетi
жетiспеушiлiгi
Тұрғындардың, әсiресе жастардың
арасында есірткілердi зиян
түрiнде пайдалану туралы
бiлiмнiң төмен деңгейi
N |
Қысқаша |
Көрсеткіштер |
Әсерлігін |
Қауыптар, |
Қауып- |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
ЖАЛПЫ МАҚСАТ |
|||||
Есірткілер- |
Есірткілер- |
Жыл |
|||
ЖОБАНЫҢ ЖАЛПЫ МІНДЕТІ |
|||||
OA нашақор- |
Қоғамның |
Зерттеу- |
Мемлекеттiк |
Шаралар |
|
ТІКЕЛЕЙ МІНДЕТТЕРІ |
|||||
1 |
Нашақорлықты |
Есірткілер |
Пресс |
БАҚ |
Мемлекет- |
2 |
Әсерлі алдын |
Есірткілер- |
Есірткі- |
Есірткілер- |
Қаржы- |
3 |
Мектептерде, |
Мектептерде |
Жобаның |
Мемлекеттік |
Білім |
4 |
ЮНОДК-тің |
ЮНОДК-пен |
ЮНОДК-тың |
||
НӘТИЖЕЛЕР |
|||||
1 |
Нашақорлық |
200 журна- |
Жобаның |
Жобаға |
Семинар- |
2 |
Жергілікті |
50 YEҰ |
Жобаны |
Қатысушы- |
ҮЕҰ және |
3 |
Мектептерде |
Нашақорлықты |
Жобаның |
Ынтымақ- |
Жобаның |
4 |
ЮНОДК-тің |
10 пресс- |
Пресс |
БАҚ өзара |
Анықтал- |
БІРІНШІ ӘРЕКЕТ |
|||||
1.1 |
Көп пайда- |
Подшарт |
USD 10,000 |
||
1.2 |
Ұлттық және |
Тренинг |
USD 18,000 |
||
1.3 |
Нашақорлық |
Оқулық |
USD 31,000 |
||
1.4 |
Интернетте |
Әкімшілік |
USD 10,000 |
||
2.1 |
Есірткілерге |
Іс-сапар- |
USD 4,000 |
||
2.2 |
YЕҰ және АҚҰ - Өмiрлiк |
Тренинг |
USD 4,000 |
||
2.3 |
Нашақорлық- |
Гранттар |
USD 60,000 |
||
2.4 |
Гранттар |
Подшарт |
USD 10.000 |
||
2.5 |
Тәжiрибемен |
Кездесулер |
USD 16,000 |
||
3.1 |
Мектептегі |
||||
3.2 |
Нашақорлықты |
Қысқа |
USD 10,000 |
||
3.3 |
OA әр елiнде |
Тренинг |
USD 8,000 |
||
3.4 |
Стратегияны |
Тренинг |
USD 2,000 |
||
4.1 |
ЮНОДК/РПЦАға |
Жобаның |
USD 10,000 |
||
4.2 |
Өз ретiмен |
Подшарт |
USD 20,000 |
||
ҚОСЫМША 1. Жобаның мерзiмi бойынша жұмыс жоспары
Әрекет және |
2004 |
2005 |
2006 |
Бюджет |
Жауапты |
По- |
||||||
3 |
4 |
1 |
2 |
3 |
4 |
1 |
2 |
Bu-Li |
US$ |
|||
1. Нәтиже: Нашақорлық және ВИЧ/СПИД мәселелерiмен айналысатын |
||||||||||||
1.1 Әрекет |
X |
BL |
$ |
Г.Фомаиди |
||||||||
1.2 Әрекет |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
Х |
BL |
$ |
Г.Фомаиди В.Столя-ров |
||
1.3 Әрекет |
Х |
BL |
$ |
Г.Фомаиди В.Столя-ров |
||||||||
1.4 Әрекет |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
BL |
$ |
||
2. Нәтиже: Жергiлiктi көпшiлiкте алдын алу жұмысында ҮЕҰ |
||||||||||||
2.1 Әрекет |
X |
BL |
$4,000 |
|||||||||
2.2 Әрекет |
X |
X |
X |
BL 31-00 BL |
$4,000 $ |
Г.Фомаиди В.Столя-ров |
||||||
2.3 Әрекет |
X |
X |
BL |
$ |
||||||||
2.4 Әрекет |
X |
BL |
$ |
Г.Фомаиди |
||||||||
2.5 Әрекет |
X |
X |
X |
BL |
$ |
|||||||
3. Нәтиже: Нашақорлықты және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу жұмысы |
||||||||||||
3.1 Әрекет |
X |
X |
X |
Г.Фомаиди |
||||||||
3.2 Әрекет |
X |
X |
X |
BL |
$ |
Г.Фомаиди В.Столя-ров |
||||||
3.3 Әрекет |
X |
X |
X |
X |
X |
BL |
$ |
Г.Фомаиди |
||||
4. Нәтиже: ЮНОДК-тiң Аймақтық өкiлдігіне және оның ОА |
||||||||||||
4.1 Әрекет |
X |
BL 17-00 |
$ |
Г.Фомаиди |
||||||||
4.2. Әрекет |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
X |
BL |
$ |
Г.Фомаиди |
||
2. Қосымша ЖОБАНЫҢ ҰЛТТЫҚ ҮЙЛЕСТIРУШIСIНIҢ ҚЫЗМЕТ ЕТУ МIНДЕТТЕРI
ЖОБАНЫҢ АТАЛУЫ ЖӘНЕ N: БАҚ YEҰ және азаматтық қоғам
арқылы нашақорлықты және
ВИЧ/СПИДті алдын алу
AD/RER/04/H37
ҚЫЗМЕТТIҢ АТАЛУЫ: Жобаның ұлттық үйлестiрушiсi
ОРНАЛАСҚАН ЖЕРI: Өзбекстан, Ташкент
ҰЗЫНДЫЛЫҒЫ: 2004 жылдың 1 мамырынан 2006
мамырына дейiн
БАСШЫ: Джеймс Каллахан, Аймақтық
Өкiлеттiгi, ЮНОДК/РПЦА
МIНДЕТТЕР:
Орта Азиядағы ЮНОДК-тың Аймақтық Өкiлдiгiнiң жалпы басшысымен, жобаның ұлттық үйлестiрушiсi келесi мiндеттердi атқарады:
* Сұранысты қысқарту және қоғамдық хабарландыруды көтеру бойынша, ЮНОДК-тiң бағдарламаларының шектеуiмен, жұмысқа басшылық ету және үйлестiру, осының iшiнде, мемлекеттiк құралдармен ынтымақтас жасау мәселелерiнде, жұмыс жоспарларын әзiрлеу және персонал бойынша сұрақтарды шешу және т.б.;
* Сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу, қоғамның хабарландыруын көтеру бойынша жұмысына айналысқан ҮЕҰ-не тренингтердi үйлестiруiн ұйымдастыру және басқа қолдау көрсету;
* Сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-та алдын алу, қоғамның хабарландыруын көтеру саласындағы донор-елдердiң дипломатиялық миссияларымен және халықаралық ұйымдармен байланыстарды белгiлеу, қолдау және үйлестiру;
* Лайықты билiктермен және ҮЕҰ-мен, қажеттiлiктерiн анықтау, ұсыныстарды дайындау және қоғамды хабарландыру деңгейiн көтеру және жастар арасында сау өмiр сүруiн насихаттау жұмысын орындауын үйлестiру;
* Есірткілерге сұранысты қысқарту және ВИЧ/СПИД-тi алдын алу бойынша жұмыс үшiн қорларды жұмылдыру;
* Жобаның персоналымен басшылық ету;
* ЮНОДК/РПЦА-ның ақпараттық ортасын құруды басшылық ету және оған өз реттi қызмет көрсету;
* Хабарландыру деңгейiн көтеру жобасының жұмыс жоспарын орындауын үйлестiру және байқау, осының iшiнде, тренинг, курстар, семинарлар және кездесулер өткiзу;
* Тренингтарда қатынасу үшiн, журналисттер және басқа мақсатты топтардың өкiлдерiн таңдауына басшы ету;
* Жобаның бүкiл жұмысын жүзеге асыру, осының iшiнде, ұлттық семинарлар ұйымдастыру және аймақтық қорытынды конференциясын;
* Жобаны орындау жолы туралы бүкiл қажеттi есеп берулердi әзiрлеу және жобаны жүзеге асыру бойынша есеп берулердi;
Жобаның шектеуiмен аймақта сапарға шығу керек болады.
БIЛIКТIЛIК:
Политолигияда немесе социологияда, қоғамдық немесе бизнес әкiмшiлiк етуде, журналистикада, халықаралық құқықта немесе ұқсас салаларда жоғары бiлiм.
Қоғаммен байланыс, журналистикада және менеджемент саласында аз дегенде сегiз жыл жұмыс тәжiрибесi, оның iшiнде аз дегенде үш жыл халықаралық ұйымдарда. ҮЕҰ-мен жұмыс тәжiрибесi басымды болады. Тұлғааралық жақсы қасеиттерi мiндеттi түрде болу керек және ауызша, жазбаша, ағылшын, орыс тiлдерiмен еркiн меңгеруi.
4. Қосымша
НАШАҚОРЛЫҚТЫ АЛДЫН АЛУ БОЙЫНША МЕКТЕПТIК БIЛIМНIҢ БАСЫМДЫ ҚАҒИДАЛАРЫ
Берiлген құжаттың мақсаты, тұжырымдамаларды және құндылықтарды сипаттау болып табылады, осының негiзiнде, заң шығарушылар, қызметтiк басшы тұлғалар, мектеп басшылары, мұғалiмдер, оқушылар, ата-аналар және қоғамдық ұйымдар, нашақорлықты алдын алу бойынша мектептiк бiлiм беру саласында жұмыс iстей алады.
Негiзгi қағидалар мұрат бағытын анықтауда көмек көрсетуi мүмкiн және лайықты басшы көмегiмен ахуалға және жағдайға сәйкес жоспарды әзiрлеуге көмектесуi мүмкiн. Бiрақ, анау немесе мынау бағдарламада қағидалардың бiреуi толық көрсетiлген болмаса, ол нәтижелi емес деп санауға болмайды.
Көбiсiне жетуге болады, және қорлар аз болған кездеде көпке жеткен және мектептерде табысқа жететiн құрамдас бөлiктерi бар: жұмыс iстеуге дайын мұғалiмдер және оқу процесiнде тiкелей қатынасқысы келетiн оқушылар. Берiлген қағидалар, үстiртiн жолмен және бiрминуттық алдау нәтижелi бағдарламаларға қаражат кетiруден бас тартуына көмек бередi, олар, келесi есірткілердi пайдаланушыларға әсер көрсететiн, ұзынмерзiмдiк қабілеттерiн иелiкке алу критерияларына және мектептерде ұзынмерзiмдiк өзгерiстердi енгiзуге жауап бермейдi.
Берiлген қағидалар, мұғалiмнiң бастаушы рөлiн анықтауға көмек көрсетедi жөне нашақорлықты алдын алу бойынша мектептiк бiлiмнiң алдын алу емес оқыту жағын көрсетедi. Осы қағидаларды енгiзу, оқушыларды қауыпқа түсiретiн, ата-аналарға және қоғамға, олардың балаларына көмек көрсетiп жатыр деген, негiзделмеген сенiмдiлiк берумен, әсерлi емес бағдарламалардың санын қысқартуға көмектеседi.
Қолында бар зердеулердi қарастырғаннан кейiн жасаған кәсiбi қорытындысын, және бiрнеше кәсiпкерлермен кеңестiгiн ескере негiзгi қағидалар әзiрленген, осының iшiнде жастармен, сарапшылармен, басшы тұлғалармен және бiрнеше елдердiң зерттеушiлерiмен, мектептiк бiлiмде нашақорлықта алдын алу ағымды тәжiрибесiнен.
1 Қағида. Нашақорлықты алдын алу бойынша мектептiк бiлiмнiң нәтижелi болуы үшiн, оқу нәтижелерiне, қоршаған ортаның факторларына және әрiптестiкке көңiл аудару керек
Есірткілердi пайдалану мiнез-қүлқын тiкелей өзгертуге ынталанған мектептердiң әрекеттерi құлауға қауыпты, "мақсат" олардың бақылауында болмағаннан соң. Мектептер мiнез-құлқыға, оқушылардың бiлiмдерiн және қабілеттерiн дамыту арқылы әсер ететiнiн растау керек (олар оны белгiлемейдi), оларға анықталған құндылықтарды үйрету бойынша. Бұл, өз ретiмен, бiлiмнiң нақты нәтижелерiне жету үшiн және ата-аналармен, қоғаммен өзара қатынасты белгiлеуге, өзiндiк және оқулық өсудi қолдау атмосферасын құрастыру үшiн, жеткiлiктi уақыт талап етедi.
2 Қағида. Нашақорлықты алдын алу бойынша бiлiм, оқушылардың өмiрiне әсер ететiн денсаулықтың басқа мәселелерiмен өзара байланысын, ретiн және үзiлмейтiнiн қамсыздандыратын денсаулық бағдарламасының немесе басқа лайықты тақырыптар контекстiнде берiлуi керек
Өзiндiк және қоғамдық қабілеттерiн, құндылықтарын дамытуға ықпал жасайтын, толық көлемдi, үзiлмейтiн факторларды кейбiр бағдарламалар қамсыздандыра алмайды. Нашақорлық жеке өзi болмайды, ол жас адамның бүкiл өмiрiнiң бiр бөлiгi болып табылады, сондықтан, алдын алу бойынша бiлiм беру басқада жастарға күрделi мәселелердi қамту керек, осының iшiнде, ауыспалы жас, стресс және оны жеңу, сексуалды даму, мектеп және үй арасындағы өзара қатынас, өзiндiк қатынастар.
3 Қағида. Мектептегi атмосфера бiлiм алу нәтижелерiне жетуге және әсерлi әрiптестi дамытуға ықпал жасау керек
Өзiне әдiлеттi түрiнде жоласа, мәдениетiмен, ұйымдас сезiмiмен, мақсаттарымен және тәртiбiмен мектептiң, атмосферасына, оқушылар, жақсы, алға баса талаптанады. Бiлiм мақсатты болғанда, оқушылар не бiлу және iстеу керек, оған қалай жету және өлшеу керек екенi нақты түсiнiктi болғанда оқушылар дамиды.
4 Қағида. Шешу қабылдау үшiн әрiптестiк және өзара қатынасты дамыту қажет
Студенттер, мектеп персоналы, ата-аналар, нашақорлықты алдын алу бойынша қызметкерлер, кеңестiк қызметтер және жалпы тұрғындар есірткі саясаты саласында, оның iшiнде нашақорлықты тарату бойынша жағдайды басқаруда шешiм қабылдау үшiн өзара қарым-қатынас жасау керек. Саясатты бiрлесiп әзiрлеу, тұрақтасқан құндыларды және мектепте, үйде және қоғамда тиiстi мiнез-құлқыны бекiтуге ықпал көрсетедi.
5 Қағида. Оқыту интерактивтi болуы керек
Талқылаулар, шығармашылық идеяларын iздеу, шешiмдердi қабылдау, рөлдi ойындар сияқты оқытудың интерактивтi тәсiлдерi, бүкiл оқушылардың белсендi қатысуын ынталандырады. Кiшкентай топтарда өтетiн жаттығулар, сыныпта қолайлы атмосфераны дамытады, бұл оқушылар арасында тығыз қатынасқа апарады және олар жағынан максимум қатынасты қамсыздандырады.
6 Қағида. Нашақорлықты алдын алу бойынша үйрету бағдарламалары нақты жағдайларға негiзделуi керек
Нашақорлықты алдын алуды оқыту бағдарламаларында, жеке топтардың және жалпы тұрғындардың арасындағы нашақорлық деңгейi, қауып және қорғау факторлары, гендерлiк, этникалық, мәдени, тiл аспекттерi, оқушылардың даму және қабілет деңгейi, дiни және сексуалды бағдары, ескерiлуi керек. Өмiрлерiнiң нақты жағдайлары және тәжiрибе белгiлерi бар оқушылармен өзара қатынас, нашақорлықты алдын алу бойынша оқыту бағдарламаларына, оқушылар жағынан мазмұнды толықтырулар енгiзуге мүмкiндiк жасайды
7 Қағида. Нашақорлықты алдын алу бағдарламаларана мұғалiмдердi үйрету, әсер етудi күшейту және нашақорлықты алдын алу бағдарламаларының ұзынмерзiмдiлiк әсерiне ықпал етедi
Оқушылардың қажеттiлiктерiне сәйкес, бiрнеше стратегияларды, қорларды және бағалау техникасын қолдануға мүмкiндiк беретiн, нашақорлықты алдын алу бойынша оқытуға бағытталған, мұғалiмдерге кәсiби өсуiне мүмкiндiк бере, бiр ғана арнайы қорды немесе бағдарламаны қолдану тренингi бойынша шектелмей. Мұғалiмдер, мектептiң басшыларынан қолдау, арнайы кеңестiк көмек, әрiптестерiмен өзiнiң нәтижелерi және мәселелерi бойынша бөлiсу мүмкiндiгi болуы керек.
8 Қағида. Бағдарламалар, стратегиялар және қорлар мұғалiмге көмектесу үшiн әзiрлену керек, сондай-ақ оқыту нәтижелерiне жету үшiн және мектептегi атмосфераны ұзын мерзiмдi жақсартуға ықпал жасау
9 Қағида. Нашақорлықты алдын алу бағдарламалары және нәтижелерi, олардың мақсатқа сәйкестiгiн растауға және әрi қарай осындай бағдарламаларды әзiрлеу кезiнде сапасын жақсарту үшiн, өз реттi бағалану керек
Нашақорлықты алдын алу кейбiр оқыту бағдарламалары әсерлi емес, ал кейбiреуi зиян да келтiредi. Мектептерде сәйкес емес бағдарламалардан құтылуға болады, егерде, нәтижелi тәжiрибенiң үлгiлерiнiң қағидаларын, басшылықтарын ұстаса, бағдарламаларды және нәтижелердi бағалау сарапшыларын тиiстi түрiнде хабарландырса және бағыттаса.
10 Қағида. Дұрыс нәтижеге жету үшiн, мектептерде нашақорлық таратылу жағдайын басқару саясаты және тәжiрибесi бiрлесiп әзiрленген және кең жарияланған болу керек
Есiрткілердi пайдалануда кейбiр қарсы әрекеттер, оқушыларды ұятты қылады және оқшаулауға апарады. Есiрткі пайдаланушыларды, жазаға тарту мақсатымен анықтау өнiмдi стратегия болып табылмайды, мектептiң басқа оқушыларының қауыпсыздығына және мектеп беделiне қауыпты мiнез-құлқылы оқушыны, оның өзгеруге ынтасын қолдайтын адамдар және шаралар өткiзiлетiн, сол бiр жерге жолатпауды талап етедi.
UNITED NATIONS
Office оn Drugs and Crime
Бағдарламаның атауы: Орталық Азия үшiн стратегиялық
бағдарламалық шектеулер
Жоба N.: AD/RER/F43
Жобаның атауы: "Бақыланатын жеткiзулер әдiсiн дамытуда
жәрдемдесу"
Ұзақтығы 2 жыл (2004 жылдан 2006 жылға дейiн)
Басталу мерзiмi: 2004
Есiрткiлердi бақылау Есiрткiнiң заңсыз айналымын тоқтату
секторы:
Үкiметтiк ведомство - Есiрткiнi бақылау құқық қорғау органдары,
серiктес: Есiрткiнi бақылау Мем.Комиссия/Агенттiгі,
Есiрткiнi бақылау саласындағы аймақтық
ынтымақтастық бойынша Өзара түсiнушiлiк
туралы Меморандумда (ӨТМ) қатысушы-елдер
Үкiметтерi (Азербайджан, Қазақстан,
Қырғызстан, Ресей, Тәжiкстан,
Түрікменстан және Өзбекстан)
Атқарушы агенттiк: ЮНОДК
Қосымша атқарушы ЮНОПС
агенттiк:
Орындаушы агенттiк: ЮНОДК/Орталық Азиядағы Аймақтық өкiлдiк
және Ресей және Белорусиядағы Аймақтық
өкiлдiк
ЮНОДК бюджетi: US $ 1,549,400
Қаржыландыру негiзi: Ресей Федерациясы және Норвегия - қалғаны
анықталады
Қысқаша негiздеу: Соңғы бiрнеше жыл iшiнде Орталық Азия арқылы есiрткi трафик (негiзiнен опиаттар) деңгейi кенет өстi. 2002 жылы Ауғанстанда апийын көкнәрiнiң үлкен өнiмi (3,400 метрлiк тонна) табылды. Шамадай сондай өнiм 2003 жылы жиналған (3,600 метрлiк тонна), бұл опиаттың үздiксiз ағынына әкеледi. Аймақтағы есiрткi трафик ұйымдасқан қылмыстылықпен тығыз байланысты. ЮНОДК-ның Орталық Азия үшiн стратегиялық бағдарламалық шектеулерiмен сәйкес осы жоба аймақ елдерiне ұлттық механизмдердi құруда және/немесе дамытуда және бақыланатын жеткiзулердi тиiстi өткiзуге мүмкiншiлiктердi беруде жәрдемдесуге бағытталған. Бұл өз кезегiнде, аймақтың құқық қорғау органдарының есiрткiнiң заңсыз айналымында қатысты қылмыстық жүйелердi ашу әлеуетiн нығайтады. Жоба, сонымен қатар Өзара Түсiнушілік туралы Меморандум (ӨТМ) мүшелерi елдерiне есiрткiнiң көзi және соңғы жеткiзу орнын, сонымен қатар трафиктiң ұлттық аймақтық және халықаралық бағыттарын анықтауда олардың мүмкiншiлiктерiн жетiлдiруге қолдау етедi.
___________________________________________________________________
Үкiмет атынан: Қолы: Мерзiмі Аты/қызметi
Әзербайжан Республикасынан:-------- -------- -----------
Қазақстан Республикасынан: -------- -------- -----------
Қырғыз Республикасынан: -------- -------- -----------
Ресей Федерациясынан: -------- -------- -----------
Тәжiкстан Республикасынан: -------- -------- -----------
Түркiменстаннан: -------- -------- -----------
Өзбекстан Республикасынан: -------- -------- -----------
ЮНОДК: -------- -------- ЮНОДК-тiң Атқарушы
Директоры
I. Контекст
І.1 Саяси және әлеуметтiк-экономикалық жағдай
Кеңес Одағы ыдырауынан бастап, саяси және әлеуметтiк-экономикалық өткелi кезеңге байланысты, Орта Азия елдерi күрделi түйiндi мәселелерге ұшырады, сонымен қатар күрделi бюджеттiк шектеулерге душар болды. Осының нәтижесiнде, әлеуметтiк-экономикалық түйiндi мәселелердiң осыған қоса есiрткінi заңсыз айландыру және нашақорлықтың соңғы жағдайларын жеңiлдету үшiн бастамаларды iске асыру тәжiрибесi және қажеттi қаражат жиi кездерде жетпедi. Аймақ елдердегi осы жағдайлардың әр түрлiгiне қарамастан оның адам дамуына зиян келтiретiн аспектiсi тең.
Осы жоба құқық қорғау органдарға жоғары деңгейде әрекет ететiн қылмыстық ұйымдарды әшкерелеуге мүмкiншiлiк беретiн бақыланатын жеткiзулер сияқты арнайы оперативтiк жұмыстарды орындау арқылы ұйымдасқан қылмыстықпен қарсы күресiне бағытталған, әсiресе есiрткiнiң заңсыз айналымы және коррупциясына. Аймақта есiрткi трафигiнен түсетiн пайда өте үлкен, бұл кей жағдайларда альтернативтiк көлеңкеленген экономикаға жол бередi және мемлекеттiң әрекеттегi басқару механизмдерiн кіжітіп, мемлекеттiң экономикалық дамуына зиян келтiредi. Сонымен, осы жоба заңдардың сақталуында әсерiн тигiзедi, ал бұл Мың жыл Декларациясының мақсаттарының бiрi болып келедi. Жоба есiрткi трафигiн барлық аймақ бойынша тоқтату әрекеттерiмен нашақорлық деңгейiнiң азайтуына әсерiн тигiзе алады, қайсысы есiрткi трафигiнiң негiзгi сапар желiстерi өте бастағаннан бастап аймақта жоғары деңгейге дейiн өскен болатын. Сонымен қатар 70% жағдайда есiрткiнi көк тамырғылық пайдаланумен байланысты аймақтағы ВИЧ/СПИД инфекцияның таралуын азайтуда жәрдемдеседi.
Жәрдемдесудiң қажеттiлiгiн жақсы түсiнетiн Өзара түсiнушiлiк туралы Меморандум қатысушы-елдердiң үкiметтерi есiрткiлердi және қылмыстылықты бақылау сияқты төтенше мәселелермен байланысты сұрақтарда ЮНОДК қызметiне толық масштабты саяси көмегiн көрсетедi.
I.2 Есiрткілердi культивациялау және өндiру
Орталық Азия елдерi, есiрткiсi бар өсiмдiктердi заңсыз егудi жоюға және оны мониторингін салуға бағытталған күрделi шаралар қолданады. Култивацияның кейбiр кездерiнен басқа, Орталық Азияда есiрткiнiң күрделi сауда өндiрiсi жоқ, үлкен аумақта жабайы каннабис және эфедра өседi.
Елдiң iшiнде өндiргеннен көрi, әлi күнге дейiн есiрткінi Ауғаныстаннан әкелудiң қаупы аздығына және жеңiлдiгiне байланысты есiрткінi заңсыз айналысымен және өткiн асырып әкетуiмен салыстырғанда, жалпы нашақорлық жағдайға культивация мәселесi кеп әсер етпейдi. Мысалы, 2003 жылдың мамыр айында тәжiк-ауған шекарасында (төмен сапалы) героинның килосы US$800-1,500 немесе (жоғары сапалы) US$5,500-7000 арасында болды және оны жеңiл алуға болған. Ауғаныстандағы саяси бетбұрыстары, Орта Азияға есiрткінi тасымалдау жағдайына еңселi өзгерiстер шақырған жоқ.
I.3 Есiрткілердiң заңсыз айналымы
Соңғы жылдары - iшкi әскери қақтығыс себебiнен және қоғамның қатары ыдырауына байланысты - Ауғаныстанда заңды сауда әрекетiнiң көп мөлшерi қираған. Бұл жағдай көкнәрдi заңсыз культивациялау, морфиндi және героиндi өндiру оны аткезшi түрiнде тасымалдауы деңгейiнің күрделi өсуiне ықпал жасады, бұның нәтижесiнде, 90-шы жылдардың аяғында Ауғаныстан әлемде iрi апиын өндiрушi болды.
2001 жылғы төмендеуiнен кейiн, 2002 жыл iшiндегi ауғаныстан апиыны бойынша ЮНОДК-тiң жыл сайынғы зерттеуi апиынның өндiру деңгейiн 3,200-3,600 тоннаға бағалады. Бұл деңгей 1999 жылғы рекордтық егiннiң өсуiмен асқан (4,565 тонна). 2003 жылдың жаңа көрсеткiштерi Орталық Азиямен шекаралас аудандарда оның одан әрi өсуiн көрсетедi (3,600 тонна).
90-шы жылдардың аяғындағы апиынның рекордты өндiрiсiмен байланысты Ауғаныстанның бүкiл аймағында есiрткінiң iрi мөлшерлi қорлары жасалған.
Осы есiрткiлердi негiзiнен Батыс Еуропа сатып алады. Бiрақ әуе ақпаратының жеткiлiксiздiгi кесiрiнен есiрткi жасаушылар көршiлес елдер арқылы өтетiн жердегi сапар желiстерiн пайдаланады.
2002 жылы есiрткінiң күрделi бөлiгi, Орта Азия арқылы аткезшi түрiнде Тәжiкстан аймағынан әкелiнген. Героиннiң iрi партияларын ауыстыруға арналған қиын операцияларын құқық қорғау органдары жиi қысқартады (көбiнесе 200кг дейiн). Әрiқарай есiрткілер Өзбекстан және Қырғызстан арқылы тасымалданады. 2002 жылы қырғыздың Ош және Бәткен провинциялары қайтадан есiрткінiң өте көп түрде көбеюiн сездi. Пяндж және Амударья өзендерiндегi көпiрлерден қарым-қатынасты қайта бастауы экономикалық дамуға мүмкiн ықпал жасайтын шығар, бiрақ бұл тең дәрежеде есiрткі тасымалдаудың жаңа жол бағыттарын ашуы мүмкiн. Осы беймазашылық Термез, Өзбекстан жер және темiр жолдарына қатысты. Түрікменстанда 2002 жылға есiрткiлердi алу жағдайлары болмағанға қарамастан, апиындар түркмен ауданы арқылы өткiзiлу мүмкiншiлiгiмен байланысты беймазашылық туды. Бұдан әрi трафик желiсi негiзiнен Қазақстан және Ресей Федерация шекаралары арқылы өтедi, ал ресей және батыс нарықтары жолында Каспий теңiзi арқылы Азербайджанға өтедi.
Апиынды таза және қымбат өнiмге өндiру үшiн, мысалы морфин немесе героинге, есiрткi жасаушылар импортқа жататын техникалық химикаттардың мыңдаған тоннасын қажет етедi. Осы химикаттардың Ауғанстанға өтуiн алдын алу есiрткi трафиг күресiнiң негiзгi стратегиясы болып келедi.
I.4 Нашақорлық
Әлеуметтiк-экономикалық өзгерiстер және тұрақсыз кездердегi есiрткінiң өте көп мөлшерде түсуi соңынан бүкiл аймақ бойынша нашақорлықтың күрделi көтерiлуiне әкелдi. Соңғы он жыл iшiнде Орта Азияда нашақорлықтың деңгей көрсеткiшi биiк көтерiлуi көрiнедi. Есiрткi сату iрiауқымда жайылған 90-шы жылдар алдында көбiнесе "дәстүрлi" көкнәр және марихуана сияқты есiрткілердi қолдану байқалынатын. Осыдан кейiн арзан героиндi алу мүмкiндiгi зиян келтiре пайдалану түрлерiн өзгерттi және ВИЧ/СПИД-тiң таратылуының және әлеуметтiк жалған шоғырлауының күрделi түйiндi мәселесiн шығарып героиндi инъекция түрiнде пайдалануға ықпал жасады. Ең алдымен жастар және әлеумет түрiнде қорғанбаған тұрғындар зәбiрлендi. Осыған қосымша, осыған лайықты алдын алу науқандарына үкiметтiң қажеттi қаражаттары жиi кездерi жетпедi. ЮНОДК зерттеулерi бойынша Орталық Азиядағы есiрткiге кiрiптарлық бөлiгi 0.75% құрайды, бұл Ресей және Иран елдерiндегi пайыздық көрсеткiшiмен салыстырғанда өте төмен, бiрақ Еуропа және Оңтүстiк - Шығыс Азия көрсеткiштерiнен асатын деңгей.
I.5 Есiрткiнi бақылаудың аймақтық саясаты, басымдықтар және әлеует
ӨТМ елдер-қатысушыларының үкiметтерi барлық халықаралық конвенцияларға қосылды.
Азербайджан Республика Президентiнiң жарлығына сай нашақорлыққа және есiрткiлердiң заңсыз айналымына қарсы күрес бойынша Мемлекеттiк комиссия ашылған. Ол барлық құқық қорғау ведомстволардың және денсаулық қорғау органдардың, бiлiм және басқа ведомстволардың министрлерi/басшыларынан құралады. Комиссия төрағасы ретiнде әрекет ететiн Премьер-Министр орынбасары оның басшылығында. 2002 жылы 2002-2006 ж.ж. нашақорлыққа және есiрткiлердiң заңсыз айналымына қарсы күрес бойынша Ұлттық бағдарлама қабылданған.
Қазақстанда есiрткiлердi бақылау бойынша ұлттық заңдар бекiтiлген және "ұйымдық қылмыстық және есiрткiнiң заңсыз айналымын бақылау бойынша негiзгi жоспарды қабылдау аяқталу барысында. Заң бiршама қысқа және маңызды мәселелердiң реттеуiн нормативтiк актiлер арқылы шешуге негiзделген. Осы актiлер дайындалу деңгейiнде және оның қорытынды мазмұны алдағы есiрткiлердiң бақылау бағдарламалары үшiн маңызды болып келедi. Жақында ашылған Iшкi Iстер Министрлігінiң нашақорлық және есiрткiнiң заңсыз айналымын бақылау Комитетi есiрткiнiң таралуына қарсы күресiне кiрiстiрiлген ведомстволар арасындағы координацияға жауапты. Сонымен қатар Бас Прокуратура қолдауындағы есiрткiлер бойынша ұлттық ақпараттық бөлiмше ашылды. Оның тапсырысына есiрткiлермен, қылмыстармен байланысты стратегиялық деректердi жинау кiредi.
Есiрткілердi бақылау бойынша ұлттық әрекеттердi ұйымдастыруды және үйлестiрудi қолдау үшiн Қырғызстан Үкiметi есiрткілердi бақылау туралы Мемлекеттiк Комиссия құрды. Комиссия қазiргi кезде ЮНОДК-тiң жобасының ықпалымен, есiрткiлердi бақылау бойынша толық құқықты арнайы Агенттiкке қайта құрылып жатыр. Iшкi Iстер Министрлiгi, Кеден, Шекаралық қызмет және Ұлттық қауiпсiздiк қызметi сияқты ведомстволар сәйкес қызмет салаларында өз артынан оперативтiк өкiлдiктердi қалдырады.
Есiрткiлердi бақылау бойынша үш халықаралық конвенцияларға қосылғаннан кейiн, Ресейде қатаң саясат дайындалып құқықтық негiздеу жасалды, сонымен қатар есiрткiлердi халықаралық, аймақтық, ұлттық деңгейде бақылайтын сәйкес институционалдық құрылым ашылды. 2003 жылдың наурызында есiрткi және психотроптық заттарды бақылау бойынша Ресей Федерациясының Мемлекеттiк комитетi құрылды. Ресей Федерациясы есiрткiлер және қылмыстыққа қарсы күреске бағытталған бастамаларды дайындауда ТМД шегіндегі қылмыстықты алдын алу жұмыстарында бiрiншi орын алады және Ауғанстаннан есiрткi ағымын тоқтату саласында Орталық Азия елдерiмен бiрге күштердi нығайтуда ЮНОДК-ң негiзгi серiктесi болып келедi. Алайда қорлардың жетiспеушiлігін есiрткi графигi, нашақорлық және онымен байланысты ВИЧ инфекцияның таралуына қарсы күреске бағытталған бағдарламаларды жүзеге асыруда үкiметтiк ұйымдардың және жеке ведомстволардың әлеуетiн шектейдi.
Тәжiкстан Республикасы Президентiнiң жанында есiрткілердi бақылау бойынша Агенттiк құру туралы Хаттамаға Тәжiкстанның Президентi және ЮНОДК-тың арасында қол қою Тәжiкстан Республикасында есiрткіге қарсы саясатына өте күрделi. Өз жұмысын Агенттiк 2000 жылдың наурыз/сәуiр айында бастады және есiрткілердi заңсыз айналдыру, нашақорлықпен күресуде үлкен нәтижелерге жетті. Өзiнiң шұғыл жұмысына қосымша, Агенттiк есiрткілердiң заңды айналысын бақылауға уәкiлдi. Тәжiкстанның Iшкi Iстер Министрлігі және Тәжiкстанда дислокацияланған Ресей Федерациясының Федералды Шекаралық қызметтер бөлiмшелерi есiрткiлердiң бақылау жұмысын қамтамасыз етуде сондай-ақ маңызды әсерiн тигiзедi.
Түрікменстан Үкiметiнде нашақорлықпен және есiрткілердi заңсыз айналдырумен күресу бойынша Мемлекеттiк Үйлестiру Комиссиясы құрылды, құқық қорғау органдарының және басқа ведомстволардың есiрткімен күресу әрекеттерiн үйлестiру оның негiзгi мiндетi болып табылады. Мемлекеттiк Комиссия есiрткілердi бақылау стратегиясын анықтау және жүзеге асыру арнайы рөлiмен қамсыздандырылған. Елдiң құқық қорғау органдары Мемлекеттiк Комиссияның негiзгi серiктестерi болып келедi.
Есiрткiлердi толық масштабты ұлттық бақылау бағдарламасыз жүзеге асыру мақсатында Өзбекстан Республикасында ұлттық және аймақтық деңгейде есiрткінi бақылау Мемлекеттiк Комиссиясы құрылды, бұның құрамына есiрткілердi бақылау жұмысының әртүрлi саласына жататын бiрнеше қатар министерстволардың және ведомстволардың басшылары кiредi. Сонымен қатар осы саладағы әртүрлi министрлiктер және ведомстволардың күнделiктi жұмысын заңдарға және саясатқа сай реттеу үшiн есiрткiлердi бақылау бойынша Ұлттық Орталық ашылған болатын. Осы орталықтың қызметкерлерi Денсаулық қорғау Министрлiгi, Iшкi Iстер Министрлiгi, Ұлттық қауiпсiздiк қызметi, Кеден комитетi және прокуратура жұмыскерлерi санынан шақырылған. 2002 жылдың наурыз айында Өзбекстанның есiрткілердi бақылау Мемлекеттiк Комиссиясы "2002-2005 жылдарда есiрткілердi, психотроптық заттарды заңсыз айналдыруға және оларды зиян келтiре пайдалануға қарсы әрекет" Бағдарламасын қабылдады. Осы бағдарлама құқыққорғау органдарының қызметкерлерiнің жұмысын жақсартуды, нашақорлықтың алдын алуын және есiрткiнi бақылау саласында институционалдық, техникалық және құқықтық жәрдемдi қамтамасыз етедi, сондай-ақ халықаралық ұйымдар ынтымақтастығы арқылы техникалық жобаларды жүзеге асыру.
I.6 Өткен және ағымды ынтымақтастық
Орта Азия елдерiнiң есiрткімен күресуiн ЮНОДК он жыл бойы қолдайды. Қолдаудың негiзгi жақтары болып табылатын: есiрткілерге қарсы күресу үшiн ұлттық әлеуетiн күшейтуге арналған институциялық қолдау; байланыс жүйелерiн жасау; шекарадағы бақылау жұмысын арттыру; есiрткілердi бақылау жөнiндегi арнайы агенттiктердi құрастыруға және күшейтуге арналған ұлттық әрекеттердi қолдау. Қазiргi уақытта аймақта ЮНОДК пен прекурсорларды бақылауға, ұйымдық қылмыстықты зерттеуге және оперативтiк және басқа ақпараттарды жинау және айырбастау механизмдерiн құруға бағытталған есiрткi трафикпен байланысты басқа жобалар жүзеге асырып жатыр. ЮНОДК сондай-ақ құқық қорғау ведомствалар қызметкерлерiне олардың есiрткiлердi бақылау әлеуетiн нығайту үшiн, арнайы тренингтер дайындады.
1996 жылы Қазақстан, Қырғызстан, Тәжiкстан және Өзбекстанның құқық қорғау ведомствалары есiрткiлердiң заңсыз айналымына қарсы күрес туралы ынтымақтастық келiсiм-шартына қол қойды. ТМД және Орталық Азия елдерi шегiнде координация туралы жасалған басқа бiр қатар келiсiмдер ұйымдасқан қылмыстыққа қарсы күресiнде бiрлескен операцияларды өткiзуге жағдай жасайды. Аймақтың барлық елдерi 1996 жылы мамыр айында Орталық Азия және ЮНОДК-ң бес елдерi арасында қол қойылған Өзара түсiнушiлiк туралы Меморандумның қатысушылары болып келедi. Осы Меморандумға кейiннен Ресей, Ауғанстанның Даму жүйесi және Азербайджан қосылған. Осы Меморандум Орталық Азиядағы есiрткiнi бақылау саласындағы ынтымақтастықты нығайтуға жағдай жасайды, содан басқа , келесiдей артықшылық бағыттарды жақсартуда үлес етедi: (i) ынтымақтастық және координация механизмдi; (іі) есiрткiлердi бақылау бойынша заңдарды үндестiру; (ііi) оперативтiк ақпаратты жинау және айырбастауында ұлттық әлеует; (iv) бiрлескен операциялар; (v) нашақорлыққа қатысты деректердi жинау және емдеу және алдын алу бойынша бағдарламаларды өткiзудегі; тәжiрибелер көрсету.
"Шесть плюс Два" 1 (Алты қосу екi) тобы 2000 жылдың қыркүйегiнде ауған есiрткiлерiне қарсы күрес бойынша аймақтық қызмет жоспарын бекiттi. Жоспарға құқық қорғау қызметiндегi, аймақтық ынтымақтастық, қылмыстық әдiл сот жүйелерi, есiрткi өсiмдiктердiң егiнiн болдыртпау және балама даму бойынша бiр қатар тапсырыстар, Ауғанстанда есiрткiге қарсы шараларды қолдану, сонымен қатар есiрткiге сұранысты азайту және нашақорлықты алдын алу жұмыстары кiредi. БҰҰ Қауiпсiздiк Одағы "Шесть плюс Два" тобын ЮНОДК қолдауымен есiрткiмен байланысты мәселелердi бiрлесiп шешуге шақырды, сондай-ақ басқа қатысушы-елдердi Ауғанстанмен шектесетiн елдердiң есiрткiлердi бақылау әлеуетiн дамудағы жәрдемiн нығайтуға шақырды. 2000 жылы Ташкентте өткен Орталық Азиядағы тұрақтылық және қауiпсiздiктi нығайту туралы халықаралық Конференцияда: "Есiрткiге, ұйымдасқан қылмыстыққа және терроризмге қарсы күресте бiрлескен қолдау" Орталық Азияның барлық елдерiмен бекiтiлген екi құжат қабылданған, олар "Декларация" және "Орталық Азиядағы есiрткiге, ұйымдасқан қылмыстыққа және терроризмге қарсы күресте ынтымақтастықтың әлеуеттерi". Орталық Азиядағы тұрақтылық және қауiпсiздiктi нығайту туралы Бiшкек Халықаралық Конференция кезiнде: 2001 жылдың 13-14 желтоқсанында өткен ЮНОДК және ОБСЕ-мен бiрге ұйымдастырылған терроризмге қарсы жан жақты күштi нығайту конференциясында соған сәйкес бағдарламалық қызметтер туралы декларация қабылданған болатын.
2003 жылы Шанхай Ынтымақтастық Ұйымының қатысушы елдерi есiрткiнiң заңсыз айналымы және прекурсорларға қарсы күрес бойынша ынтымақтастық келiсiм-шартының жарастырушылары болды, осы келiсiм-шарт Ресей, Қытай, Қазақстан, Қырғызстан, Өзбекстан және Тәжiкстан елдердiң осы мәселенi шешуде барлық күштерiн бiрiктiредi деген жоспарда.
Келiсiм-шарт, сондай-ақ прекурсорларды бақылауын жақсартуға бағытталған, өйткенi жол байланысы және жалпы шекаралар арқылы сауда айналымы өсуде.
_____________________________
1 "Шесть плюс Два" тобы Ауғанстанмен шектесетiн алты елден құралады, яғни Қытай, Иран, Пакистан, Тәжiкстан, Түрікменстан және Өзбекстан, қосу Ресей және АҚШ.
II. НЕГIЗДЕУ
ІІ.1 ЮНОДК-тың жәрдем етуге өкiлеттiлiгi және негiздеуi
1991 жылы ашылған уақыттан бастап, ЮНОДК есiрткiлердiң заңсыз айналымына қарсы күрес стратегиясын глобалды деңгейде реттейдi. Ұйым БҰҰ-ң есiрткiлердi бақылау бойынша барлық бағдарламаларын реттеуге және орындауға өкiлеттi. ЮНОДК-ң негiзгi артықшылығы БҰҰ есiрткiлердi бақылау бойынша әр түрлi Конвенцияларымен, сонымен қатар 1998 жылы шiлде айында БҰҰ-ң 20-шы Генералды Ассамблеясының Арнайы Сессиясында қабылданған Саяси Декларациямен анықталады.
БҰҰ-ң 20-шы Генералды Ассамблеясының Арнайы Сессиясында есiрткiмен байланысты қылмыстар халықаралық белгi алатындықтан, сондай-ақ шекараның ашылуы және нарықтардың глобальдануындықтан, есiрткiге қарсы күрес бойынша халықаралық келiсiмдердi құқықтық ынтымақтастықты нығайтпай жүзеге асу мүмкiн емес. Бiрақ, сондай ынтымақтастық елдердiң егемендiгi және әр түрлi құқықтық жүйелер себебiнен қиыншылыққа түседi. Ынтымақтастықтың нығайтылуы процессуальдық және тергеу мүмкiншiлiктерiн арттырады, сонымен қатар есiрткi заттарды аудандық елдерден өткiзiп алушыға жеткiзу арқылы деңгейi жоғары есiрткi жасаушыларды ұстап алу мақсатында жасалатын "бақыланатын жеткiзулер" операциялар iске асырады.
"Дүниежүзiлiк есiрткi мәселесiмен күресте халықаралық ынтымақтастықты нығайту шаралары" БҰҰ-ң Генералды Ассамблеясының Арнайы Сессиясындағы Резолюциясы мемлекеттерге ұсынады: (а) егер ол олардың iшкi құқықтық жүйелерiнiң негiзгi принциптерiмен рұқсат етiлетiн болса, олардың заңдары, процедуралары және тәжiрибе бақыланатын жеткiзулер әдiсiн iшкi және халықаралық нарықта қолдануына жол берсiн, мемлекеттер арасындағы келiсiмдер және өзара түсiнушiлiктi есептеумен; (b) бақыланатын жеткiзулер әдiсiн қолдануда жәрдемдесу мақсатында басқа елдермен, әсiресе көршiлес елдермен келiсiм-шарттар жасау сұрақтарын қарастыру; немесе осы мүмкiншiлiктi әр нақты iске қарастыру; (с) құрал-жабдықты айырбастау және тәжiрибелерiн көрсету арқылы бiр-бiрiне көмек көрсету; және, егер заңсыз есiрткiлердiң партиясын бақылау техникалық құрал-жабдығы дайындалған немесе заңсыз есiрткiнi зарарсыз затпен айырбастауға болатын заттар өндiрiлген болса, сондай құрал-жабдықты немесе затты басқа елдерге беру сұрақтарын қарастыру.
II.2 Шешiмдi талап ететiн есiрткi мәселесi
Жоба есiрткiлердiң үздiксiз ағымын тоқтатуға бағытталған - негiзiнен Орталық Азия аймағы арқылы өтетiн ауған апиындарын. Орталық Азия елдер үкiметiнiң және халықаралық қауымдастықтың жүйелi әрекеттерi арқылы Ауғанстанмен шектесетiн аудандардағы бақылау жұмысының жақсарғаны белгiленедi. Бiрақ тау ландшафт және шекараның үлкендiгi кесiрiнен есiрткiнiң аймаққа толығымен кіруiн тоқтату үшiн, шекарадағы есiрткiлердi тоқтату шаралары жеткiлiксiз. Сондықтан, шекарадағы бақылау және тоқтату трансшекаралық ынтымақтастықпен және қазiргi уақыттағы ел iшiндегi құқық қорғау шаралармен толықтырылу тиiс.
Соңғы он жылдары, ауған апиынның Орталық Азия арқылы контрабандасымен айналысатын қылмыстық топтар өз айқындамаларын нығайта түстi. Көбiнесе сондай ұйымдасқан құрылымдар Ауғанстан және Тәжiкстан азамат соғыстарының әскери топтарынан құралады. Этникалығы бiр адамдар көп жағдайларда бiрiгiп ұйымдастықтар құрайды. Осы уақытта әрекет ететiн топтар белгiлi орамдылығымен, операциялардың нақты жоспарлаумен және қазiргi уақыттағы техникалық құралдарды және қару жарақтарды қолданумен ерекшеленедi. Осы қылмыстық құрылымдардың қызметiн тоқтату үшiн Орталық Азиядағы есiрткiлердiң айналымы, өткiзуi туралы ақпаратты жинау анализдеу керек. Бұл есiрткiлердiң заңсыз айналымын тоқтатуға қолайлы еңбек, қаражат және техниканың шектеулi санын жақсы бөлiстiруге мүмкiншiлiк бередi. Бұдан ары, Орталық Азияда әрекет ететiн топтардың және Еуропа және солтүстiк америка елдерiне есiрткiнi жеткiзумен айналысатын топтардың байланысы туралы маңызды ақпарат жиналады.
Қазiргi кезде ең төмен деңгейдегi аймақтық бақыланатын жеткiзу әдiстерiнiң мүмкiншiлiктерiн дамыту оперативтiк ақпаратты бiрлесiп жинау процедураларын және тәсiлдерiн жетiлдiру үшiн өте маңызды.
II.3 Мақсатты облыс және бенефициарлар
Аймақ арқылы өткiзiлетiн есiрткiлердiң көбi жердегi көлiк арқылы өткiзiлетiндiктен қылмыстық жүйелердiң масштабтары барлық Орталық Азияға тараған. Сондықтан, мәселенi аймақтық деңгейде шешу маңызды. Жоба осы мәселеде өз мүддесiн көрсететiн Ресей Федерациясы және Кавказ елдердi iске кiрiстiрумен барлық Орталық Азия елдердiң әлеуеттерiн құру мақсатында дайындалған.
Орталық Азия елдерiнiң құқық қорғау органдары жобаның негiзгi бенефициарлары болып келедi. Оларға бақыланатын жеткiзулердi өткiзу, сонымен қатар қажеттi заңдарды шығару және аса қажетті құрал-жабдықтарды алу үшiн функциональдық институтциональдық процедураларды белгiлеуде үлкен көмек көрсетiледi. Екiншi дәрежедегi бенефициарлар - "соңғы тұтынушылар" елдерiнiң құқық қорғау органдары болады (олардың орталық-азия серiктестерiнiң мүмкiншiлiктерiн жетiлдiру есебiнде). Аса кең мағынада, есiрткiлердiң контрабандасында кiрiстiрiлген қылмыстық ұйымдарды ұстау барлық қоғамға пайдасын тигiзедi, ал жоба есiрткiнiң аймақ арқылы өтуiн азайтады.
II.4 Жобаның аяқталуынан кейiн күтiлетiн жағдай
* Бақыланатын жеткiзу операциялары әр елдiң құқық қорғау органдары арасындағы координацияның жоғары деңгейiн талап етедi. Сондықтан, жобаның аяқталуынан кейiн жобада қатысушы елдер үкiметтерi бақыланатын жеткiзулердi өткiзу үшiн нақты ұлттық институттық процедураларды бекiтетiнi күтiлуде. Қажеттi заңдар дайындалады. Халықаралық ынтымақтастыққа жауапты болатын нақты байланыс органдар анықталады.
* Iшкi және халықаралық бақыланатын жеткiзулердi өткiзу үшiн құзыреттi өкiметтер тез арада шешiм қабылдау керек. Қазiргi кезде, бақыланатын жеткiзулердi өткiзу мәселелерiн шешетiн нақты механизмдер жоқ. Жобаның аяқталуынан кейiн, аймақ елдерiне сондай механизмдердi белгілеуде және анықтауда көмек көрсетіледi.
* Бақыланатын жеткiзулердi өткiзу үшiн арнайы дайындық қажет. Қазiргi уақытта, аймақта сондай мүмкiншiлiктер шектелген. Жоба құқық қорғау органдар қызметкерлерiне алдағы халықаралық стандарт бойынша тренингтер өткiзедi және "каскад" тренингiн өткiзуде жағдай жасайды.
* Қорытындысында, операцияға арнайы жасалған бақылаудың қарапайым құралдарын беру ұлттық ведомстволардың техникалық мүмкiншiлiктерiн арттырады, сонымен қоса оларға келесiде қандай аса пайдалы құрал-жабдықтарда алу қажет екенiн анықтауға түсiнiк бередi.
II.5 Жобаның стратегиясы
Жоба сәйкес институттық процедураларды анықтауда жәрдемдеседi, ал қажет кезде, жобаның шегiнде құрал-жабдық пен техникалық жәрдем берiледi. Жәрдем сарапшылардың миссиялары, аймақтың әр елiнде ұлттық жұмыстық семинарлар кезiнде анықталған олардың қажеттiлiктерiнде негiзделген жұмыстық семинарларды және жәрдем бағдарламаларын ұйымдастыруы арқылы көрсетiледi.
Жалпы айтқанда, үкiмет бақыланатын жеткiзулердi өткiзуде және олардың нәтижелерiн бақылауында қажеттiлiк бар екенiн бiледi. Жұмыстық кездесулер ұлттық өкiметтерге жүйелер мен процедураларды белгiлеуге және осы мақсатқа жету үшiн қажеттi жұмыстық механизмдердi орындауға жағдай жасайды. Кездесулердiң негiзгi тапсырысы әр елге тән арнайы мәселелердi анықтау және ұлттық координация және ынтымақтастық жүйесiн құру болады.
Жобада қатысушы елдерге, аймақтық құрылымдарға және басқа сәйкес ұйымдарға қажеттi орындау қызметтерiн анықтайды.
ЮНОДК-ң Орталық Азиядағы кеңселерi жұмыстық семинарларды дайындауда кiрiстiрiледi және жобаны жүзеге асыру үшiн қажеттi "жетекшi" тәжiрибенi анықтауда негізгі роль атқарады. Осы кеңселер жергілiктi құзыреттi органдармен байланыс жасайды. Олар, сонымен қатар жобаны орындау кезiнде пайда болған мәселелердiң есебiн жүргiзедi және пайдалы шешiмдер ұсынады және ЮНОДК-мен сол уақытта жүзеге асырылып жатқан басқа жобалармен өзара координациясын жүргiзедi. Жобаның тиiмдi орындалуы мақсатында жоба координаторы мен өкiлдiктер нұсқаулардың дұрыс орындалуында жәрдемдеседi. Олар ЮНОДК бөлiмшелерiнiң негiзгi өкiлдерiнен құралған арнайы комитеттен басқарулар алады ("Прогресс в развитии" бөлiмшелерi Дамудағы прогресс) (PD) және есiрткiлердiң заңсыз айналымымен күрес бойынша Секция).
Жобаның ақырғы деңгейлерiнде, техникалық жәрдемдесу - қажеттiлiктердi анықтау бойынша миссиялар кезiнде және/немесе қатысушы елдердiң сұранысы негiзiнде анықталған салалар бойынша көрсетiледi. Осы салалар саясатты дайындау, әкiмшiлiк қызметшiлердiң тренингi, құқық қорғау органдардың тренингi және нақты құрал-жабдықты беру бағыттарын қамтиды.
Жоба координаторы жоба шегiндегi нұсқаулардың дұрыс орындалуында жәрдемдеседi.
II.6 Орындау механизмдерi
Жобаның орындалуы есiрткiнi бақылау саласындағы сарапты қажет етедi, сонымен қатар аймақтық ынтымақтастыққа талапты қажет етедi. ЮНОДК-ң Ташкентте өз қорлары және өкiлдiгi бар екенiн ескере отырып ЮНОДК осы жобаның орындаушы агенттігі ретiнде анықталды және негiзiнен құрал-жабдықты сатып алу және жеке келiсiм қызметi мәселелерiмен айналысады. Осы шартта ЮНОПС ЮНОДК мен жұмыс жоспарын жасағаннан және бюджеттi анықтағаннан кейiн жеке келiсiм-шарт жасайды. ЮНОПС пен келiсiм-шарт шегiнде орындалатын жобаның құрамдары үшiн, ЮНОПС қосалқы шығындардың 7.5% төлейдi, ал қалған 5.5% ЮНОДК қалады.
ЮНОДК-мен Ташкентте орындалатын құрамдар және күнделiктi қызмет ЮНОДК және ПРООН арасындағы жұмыс келiсiм-шартына сай жүзеге асырылады. ПРООН-ң елдердегi өкiлдiктерi осы жобаның орындалуын қажеттi әкiмшiлік және қаражаттық қызметтер көрсетедi және ЮНОДК-ге балама қаржылық есептеменi қамтамасыз етедi. ПРООН осы қызметтер үшiн қаражаттың жалпы сомасынан 3% қосалқы шығын сомасын төлейдi. Аймақ елдердегi ЮНОДК және ПРООН өкiлдiктерi қазiргi уақытта қайта қаралған жұмыстық келiсiмдердi талқылауда. Егер Жұмыстық келiсiмнiң осы қаралымы ПРООН-мен төленетiн қосалқы соманың өзгеруiне әкелетiн болса Ташкенттегi ЮНОДК және Венадағы қаржылық қызмет жобаның бюджетiн сәйкес қарастырады.
Осыны орындауға жалпы жауапкершiлiк ЮНОДК-ң Ташкенттегi Орталық Азиядағы Аймақтық Өкiлдiгiне (ОААӨ) және ЮНОДК-ң Ресей және Беларусьтағы Аймақтық Өкiлдiктерiне (РБАӨ) берiлдi. Жобаны орындау барысында, осы Өкiлдiк өзiнiң Аймақтық өкiлдiгi арқылы жоба координаторының ((UNV) волонтерлер жүйесi арқылы тағайындалған) жұмысын жiбередi. "Құқық қорғау жобалар"-ды iске асыруда кiрiстiрiлген ЮНОДК/ОААӨ қызметкерлерi осы жобаға қолынан келетiн барлығымен көмектеседi. Жоба бойынша негiзгi шешiмдер, жұмыс жоспарды бекiтумен қоса, қарастыруларды жүзеге асыру сұрақтары, жобаны орындау стратегиясына өзгерiстер енгiзу немесе басқа саяси мәселелер Венадағы ЮНОДК-ң сәйкес секциялар және бөлiмшелердiң Аймақтық Өкiлдермен бiрге келiсiледi.
II.7 Орындауға дайындық және координациялар
Жобаның орындалуы оған аймақ елдерiнiң көпшiлiгiмен қол қойғаннан кейiн лезде басталады. Егер қай бiр жақ жобаның басталуынан кейiн алты ай iшiнде жобаға қолын қоймаса оның жобадағы қаражат бөлiгi басқа елдердегi қол қойылған жобаға берiледi.
Бiрiншi жұмыстық семинардың өткiзiлуi алдында, қатысушы елдер әрекеттегi жүйелер және механизмдер туралы ақпарды және олардың анализын көрсетедi. Өкiлдiктерге жоба бойынша - серiктес ретiнде сәйкес ведомствалардың өкiлдерiн қою туралы өтiнiш жiберiледi. Аймақтық жұмыс семинарлары өтетiн елдер өкiлдiктерi қажеттi шарттарды және ұйымдық қолдаудың берiлуi талап етіледi.
Ташкенттегi ЮНОДК осы жобаның ЮНОДК-ң Орталық Азиядағы және көршiлес елдердегi басқа ұлттық және аймақтық жобаларымен сәйкес координациясын қамтамасыз етедi. Ташкенттегi ЮНОДК негiзiнен аймақта жұмыс iстейтiн басқа екi және көп жақты донорлармен өзара байланысты жасайды және оларға осы және басқа жобалардың жағдайы туралы толық ақпарат бередi, бұл аймақтағы донорлық көмектi жақсарту үшiн жасалады. Ташкенттегi ЮНОДК осы жоба және аймақтық жоба арасында ақпаратты жинау, айырбастау және анализдау саласындағы толық координациясын қамтамасыз етедi. Осы жобаны орындаудан алынған тәжiрибе басқа жобаларда ескерiледi.
III. Мақсаттар, нәтижелер, қызмет
Жоба аймақ елдерiне ұлттық механизмдердi және бақыланатын жеткiзулердi тиiстi өткiзу мүмкiншiлiктерiн құру және/немесе дамытуға бағытталған. Бұл аймақтың құқық қорғау органдарына қылмыстық топтарды ұстауда әлеуетiн нығайтуға жәрдемдеседi. Жоба ӨТМ мүше елдерiне есiрткiлер партияларының орнын және көздерiн табуда, есiрткi трафигiнiң ұлттық, аймақтық және халықаралық маршруттарын анықтауда өз мүмкiншiлiктерiн жетiлдiруге жәрдемдеседi.
Тiке тапсырыс: Аймақ елдерiне ұлттық механизмдердi және
бақыланатын жеткiзулердi тиiстi өткiзу
мүмкiншiлiктерiн құруда және/немесе
дамытуда жәрдемдесу
Нәтижелер:
- Құқықтық шектеулер құрылған, процедуралар және бақыланатын жеткiзулердi өткiзу үшiн сәйкес механизмдер белгіленген
- Бақыланатын жеткізулерді тиісті өткізу үшін арнайы тренинг және құрал-жабдық берілген
Қызмет:
ӨТМ мүше елдерiнiң құқық қорғау органдарына бақыланатын жеткiзулердi өткiзуде, жоспарлауда және ұйымдастыруда оперативтiк жетекшi әдiстердi қолдану бойынша кеңестiк қызмет көрсету үшiн халықаралық сарапшыны iске кiрiстiру;
Жетекшi координаттайтын ведомствоны анықтау, есiрткiлердi бақылау саласындағы әлеуеттердi, тергеу әлеуетiн бағалау, ведомствоаралық ынтымақтастықтың механизмдерiн анықтау үшiн Есiрткiлердi бақылау бойынша ұлттық құқық қорғау органдардың ролiн зерттеу;
Қажеттi бақыланатын жеткiзулердi өткiзу және заңдарға сәйкес өзгерiстердi енгiзуде жәрдемдесу үшiн ұлттық құқықтық талаптарды анықтау;
Есiрткiлердi бақылау бойынша барлық мүдделi құқық қорғау ведомствалардың және бақыланатын жеткiзулердi ұйымдастыруда мүдделi басқа жақтардың ұлттық ведомствоаралық кездесулерiн ұйымдастыру;
Сәйкес басқармаларға, сонымен қатар байланыс тұлғаларға бақыланатын жеткiзулердi өткiзу үшiн қажеттi процедураларды енгiзу және дайындауда жәрдемдесу және тәулiк бойы байланыс жүйесiн енгiзу;
Жетекшi құқық қорғау ведомстволарға бақыланатын жеткiзулердi өткiзу талаптарына caй келетiн оперативтiк процедураларды енгiзуде жәрдем көрсету;
Есiрткiлердi бақылау құқық қорғау орган қызметкерлерiне қабылданған нұсқаулар бойынша тренингтер беру;
Нұсқауды қолдану бойынша бiрiншi кәсiби тәжiрибемен бөлiсуге және жетiспеушiлiктердi анықтауға бағытталған семинарды ұйымдастыру;
Әр елде сол елдiң үкiметiмен бақыланатын жеткiзулердi оперативтiк орындауға тағайындалған бөлiмшелердi анықтау;
Ел үкiметiмен тағайындалған сәйкес бөлiмшелерге бақыланатын жеткiзулердi атқару кезiнде жасырынды бақылау тәсiлiн қолдану бойынша тренингтер өткiзу;
Есiрткiлердi бақылау бойынша құқық қорғау органдардың арнайы құрал-жабдықтағы қажеттiлiгiн анықтау;
Арнайы құрал-жабдықты беру;
Берiлген құрал-жабдықты қолдану бойынша арнайы тренинг өткiзу;
Бақыланатын жеткiзулердi өткiзуде аймақтық және трансшекаралық ынтымақтастықты дамыту, трансшекаралық бақыланатын жеткiзулердi өткiзу туралы келiсiмге қол қоюды қоса (егер аймақ елдерiмен талап етiлетiн болса);
Бақыланатын жеткiзулердi өткiзу туралы кәсiби сабақтарды ұйымдастыру, алдымен ұлттық сосын аймақтық деңгейде;
Бақыланатын жеткiзулердi өткiзу, жоспарлау және реттеу бойынша қорытынды аймақтық жұмыс кездесуiн ұйымдастыру.
IV. Салымдар
Үкiметтердiң салымы
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi, координация және талқылау бойынша тренингтердi және кездесулердi өткiзу үшiн кеңселер бередi.
Жобаға қол қойған елдерiнiң үкiметтерi БҰҰ қызметкерлерiне, кеңесшiлерге, донор-елдерiнiң өкiлдерiне және виза жобасының қызметкерлерi үшiн қауыпсыздыкқа қажетті шарттар және аймақ бойынша төлемақысыз жұмыспен жүруді ұйымдастыруды қамсыздандырады және халықаралық мониторинг бойынша аймақта кездесулерге төлемақысыз жағдай жасайды.
ЮНОДК-тiң салымы
Қызметшiлерге кететiн шығындар: 173,400
Жобаның халықаралық және ұлттық қызметшiлерi, кеңесшiлермен және сарапшылармен байланысты шығындар, жобаны бағалауға кететiн шығын
Тренингке кететiн шығын: 225,000
Есiрткiлердi бақылау бойынша құқық қорғау офицерлер үшiн тренинг. Жоба қызметiн шолу бойынша кездесулер, басқа құқық қорғау ведомствалар және серiктестер кездесулерiн ұйымдастыру.
Құрал-жабдыққа кететiн шығын: 899,000
Бақыланатын жеткiзулер операциялары үшiн құрал-жабдықтар.
Iс сапарлар және басқа шығындар: 73,700
Венадағы штаб-пәтерге iс сапарлар. Басқа шығындар.
V. Жобаның тәуекелi және жорамалдары
Осы жоба аймақта бақыланатын жеткiзулердi өткiзу механизмдердiң құрылуына жәрдемдеседi. Өйткенi онда осы салада кiшкене болса тәжiрибесі бар. Бұл үшін жобада қатысушы елдер арасында бiр бiрiне деген сенушiлiк болу керек. ӨTM қатысушы елдер үкiметтерi есiрткiнi бақылау қызметiн жүзеге асыру қажеттi туралы айтып, өздерiнiң ұлттық шектерiмен шектелмеген дайындылығын көрсеттi. Ынтымақтастықтың алғашқы кезеңдерiнде қиыншылықтар болса, қазiргi кезде есiрткiнi бақылаумен байланысты аймақтық ынтымақтастықтың жақсы дамуы жобаның тәуекелiн азайтады. Бiрақ, төменде көрсетiлген тәуекелдер және жорамалдар мониторингтiң байқауын талап етедi:
Жорамалдар:
* ӨТМ қатысушы-елдердiң Үкiметтерi бақылайтын жеткiзулер бойынша координациялық механизмдердi құруда жолын қууда.
* Құқық қорғау ведомствалар ақпаратты тез айырбастау үшiн институттық механизмдердi құрауда белсендi қатысады;
* Жасалған келiсiм-шарттар шындыққа негiзделген және кәсiпте жүзеге асырылу мүмкiн.
* Барлық iске кiрiстiрiлген жақтар бақылайтын жеткiзулер мәселелерiнде қазiргi уақыттағы шаралардың маңыздылығын түсiнедi және операцияны өткiзуде тез шешiмдердi қабылдауына жағдай жасайтын механизмдердi iске асыруға дайын.
* Тәуекелдер:
* Халықаралық аймақтық қатынаста белгiсiздiк факторларын ескере отырып, сонымен қатар жобаның қатысушы елдер арасындағы бақталастық пайда болып, сенiмдiлiктiң болмауы бақылайтын жеткiзулердiң тиiмдi орындалуына әсер ету мүмкiн.
* Елдiң iшiнде пайда болатын құқық қорғау органдар арасындағы бақталастық ұлттық байланыс органдардың тағайындалуына кедергi жасап, келiсiмдердiң орындалуына әсер етедi.
* Қауiпсiздiк шаралары, саяси жағдайлар және төтенше жағдайлар жобаның уақытында орындалуына кедергi жасау мүмкiн.
Осы жобаның құрылымы жобамен басқару кезiнде, жобаның орындалуын және оның нәтижелерiн үнемi қарастыру мақсатында (оның орындалуы және мониторингiнде) жобаның халықаралық қызметшiлерi, аймақтық жұмыс топтары, ЮНОДК-ң Ташкент және Мәскеудегi Аймақтық өкiлдерi, донор-елдердiң өкiлдерi және ЮНОДК-ң Венадағы мамандары арасында тығыз байланыс пайда болатындығын ескередi. Егер ЮНОДК-ң Ташкенттегi қызметкерлерi осы ережелердiң қай бiреуiнiң бұдан әрi күшi жоқ немесе жоғарыда көрсетiлген тәуекелдер материалданған деген қорытындыға келсе, Ташкенттегі ЮНОДК ӨТМ қатысушы елдер өкiлдермен және донор-елдер өкiлдерiмен ынтымақтастығында сәйкес серiктестерге қажеттi шараларды қолдану туралы кепiлдiктер жiбередi немесе жобаның қызметiн берiлген тәртiп бойынша тоқтатады/жабады.
Ташкенттегi ЮНОДК Венадағы ЮНОДК-ны жобаның қызметiнiң/құрамының уақытша тоқталуына әкелетiн, арнайы шолуды талап ететiн немесе жобаның толық қайта қарауын талап ететiн жоғарыда көрсетiлген тәуекелдер немесе болжамдармен байланысты факторлар туралы ақпарат етедi.
VI. Алғашқы мiндеттер және талаптар
Осы жобаның мақсатында әр елдiң үкiметi үкiметтiк орындаушы ведомствоны(ларды) тағайындайды. Үкiмет, сонымен қатар сәйкес үкiметтiк ведомстваларда осы жобаны орындауда жауапты және ЮНОДК мен жобаның қатысушы елдер арасындағы жобаның тиiмдi орындалу мәселелерi бойынша байланыс тұлға ретiнде әрекет ететiн ресми тұлғаларды тағайындайды. Сонымен қатар үкiмет жобаның күнделiкті мәселелерiн шешуге жауапты байланыс тұлғаны анықтауда жәрдем жасайтыны ескерiледi. Үкiмет эксперттiк миссиялардың, агенттiктердiң және лауазымды тұлғалардың жобаның өткiзiлу орындарына есiрткiлердi бақылау деректерiне қол жеткiзуiн қамтамасыз етедi.
Берiлген жобаға ЮНОДК орындалады, егерде келесi мiндеттердi орындауымен қанағатталса:
- Үкiметтер мерзiмдi салымдарды салса.
- Үкiметтер есiрткiлердi бақылау бойынша құқық қорғау органдарда байланыс тұлғаларды тағайындайды.
- Үкiметтер осы жоба шегiнде қолдау алатын құқық қорғау органдарды жоба талаптарын жүзеге асыру үшiн ақпарат айырбастауында қатысуға мiндеттейдi.
- Үкiметтер оқу турлар, курстар және семинарлар кезiнде оқытылған қызметкерлердiң өз құқық қорғау ведомстваларында кем дегенде келесi үш жыл бойы қызмет етуiн және жоба шегiнде жеткiзiлген құрал-жабдықтың жобалы құжатта ескерiлген қызметте пайдалануын қамтамасыз етедi.
- Үкiметтер жоба қызметiн қолдайды, сонымен қатар есiрткiлердi бақылау бойынша барлық құқық қорғау органдардың және басқа мүдделi ведомствалардың жұмыс топтарын анықтау арқылы да қолдайды.
ЮНОДК-тың жағынан ықпал көрсету, жоғарыда аталған мiндеттердi толық орындауына тәуелдi. Бiр немесе бiрнеше мiндеттердi орындамағанда, ЮНОДК, өз қарауы бойынша көмек көрсетудi тоқтатуға немесе бiтiре алады.
VII. Жобаның мониторингi, шолу, есептеме және бағалау
Берiлген жобаны Үкiмет және ЮНОДК кез келген деңгейiнде бiрiгiп қайта қарауы болады. Жобаны қайта қараудың қажеттiлiгi кезiнде ЮНОД-ң миссиясына Үкiмет ықпал көрсетедi. Берiлген жоба БҰҰ-ның iшкi аудит Қызметi және БҰҰ-ның тәуелсiз аудиторлар Кеңесi жағынан тексеруге жатады. Олардың сұрауы бойынша, жобалы құжатқа қол қойған жақтар, аудиторлар құжаттарға хат жазысуға есеп шоттарға шығын жазуларына және жоба бойынша инвентарлық тiзiмдермен жұмыс iстеуiн қамсыздандырады.
Берiлген жобаны орындау мониторингiсi Орта Азиядағы ЮНОДК-тiң Аймақтық Өкiлiне арттырылады.
Берілген жоба басталғаннан кез келген уақытта және оның аяқталған кезінен 12 айдың ішінде ЮНОДК бағалау өткiзуi мүмкiн. Кез келген бағалау топты тартқанға дейiн функционалды мiндеттер, кез келген бағалауды жүргiзудiң мақсаты және ұзындылығы, алдын ала Үкiметпен келiстiрiледi. Қорытынды бағалауды өткiзу (сыртқы) жобаның бюджетiмен көзделген және қысқартуға немесе жоюға жатпайды, жобалы құжатқа немесе оның қайта қаралған түрiне қосылатын жобаның бүкiл жағы арасындағы жазбаша келiсiмнен басқа. Қорытынды бағалау жобаның аяқ кезiнде өткiзiледi.
Үкiметтермен, атқарушы агенттiкпен және ЮНОДК-пен өткiзiлетiн үш жақты шолу (бiрлескен шолу), әр 12 айдың iшiнде бiр рет жүргiзiледi. Соңғы үш жақты шолу жобаның аяқталуына 4 ай қалғанда өткiзiледi.
VIII. Құқықтық контекст
БҰҰ-ның Дамыту Бағдарламасымен Келiсiмге қол қойған Келесi Үкiметтер, ЮНОДК-қа берiлген жобаның шектеуiмен көрсетiлген, белгiлеген уақытта, берiлген Келiсiм, mutatis mutandis қолғабыс тигiзуге пайдаланумен келiседi. Келiсiмнiң, әсiресе IX Бап (Артықшылықтар және иммунитеттер) және X Бапта (ПРООН-ға көмектесудi орындау үшiн шарттар) берiлген жобаның шектеуi бойынша ЮНОДК-тiң жұмысына қолданатыны туралы Үкiметтер растайды.
Қазақстан Үкiметi 1994 жылдың 4 қазаны
Қырғызстан Үкiметi 1992 жылдың 14 қыркүйегi
Тәжiкстан Үкiметi 1993 жылдың 1 қазаны
Түрікменстан Үкiметi 1993 жылдың 5 қазаны
Өзбекстан Үкiметi 1993 жылдың 10 маусымы
Берiлген жобалы құжаттағы қағидалар, Келiсiмдегi қағидалардан жоғары және "ПРООН-ның жобалы құжатына қосымша Стандартты пункттер" (екi стандартты мәтiннiң қайсы пайдаланатынына қарамай) стандартты мәтiнде қолданатындар, моделдi құжаттағы бағдарламалар және белгiлеулер арасында пайда болатын келiспеушiлiктер жағдайында.
а. Мiндеттер туралы пункттер
Жабдықты әкелу, оны тасымалдау, өңдеу, сақтау және басқа шығындарға байланысты кедендiк бажды және басқа төлемақыларды төлейтiн шығындарды Үкiметтер өзiне алады. Құрал-жабдықты жеткiзгеннен кейiн Үкiметтер тиiстi қорғау, қондыру, қызмет ету және сақтандыру, сонымен қатар қажет жағдайда оны қолдануда жауапты болады.
Берiлген жоба бойынша, мемлекеттiк құрамдарға немесе аймақтық/ұлттық жергілiктi органдарға, ЮНОДК-пен сатып алынған жабдық елге келгеннен кейiн жабдық Үкiметтердiң жеке меншiгiне ауысады. Жеке меншiкке берiлгеннен кейiн, жабдықты лайықты сақтауға, оны орнатуға, қызмет көрсетуге, сақтандыруға және керек кезiнде жабдықты ауыстыруға Үкiметтер жауапкершiлiк тартады. Әрi қарай ЮНОДК жабдық үшiн ешқандай заңды жауап тартпайды.
Жобаның мониторингi мүддесiнде, Үкiметтер құрал-жабдықтың нақты инвентарлық бақылауын жүргiзедi және осы ақпарат ЮНОДК сұранысына берiледi.
ЮНОДК-пен сатып алынған бүкiл жабдық, бағдарламалық қамсыздандыру, материалдар, шығынды материалдары және осы жобаны орындау үшiн қаражаттандыру, жобаның мақсаттарына ғана пайдаланылады. Бүкiл ұсынған жабдық және материалдар ООН-ның ережелерiне және басшылығына сәйкес пайдаланылады.
Барлық iске кiрiскен жақтар қызметшiнiң, кеңесшiнiң немесе Үкiметпен, YEҰ немесе БҰҰ басқа агенттiктерiмен (ЮНОДК басқа) шақырылған басқа тұлғалар ресми мiндеттердi атқару кезiнде ауру сырқау кесiрiнен ажал немесе мүгедек болғаны үшiн ЮНОДК өтемдердi төлеу жауапкершiлiгiн алмайтынын түсiнедi. Көрсетiлген жақтар сондай жағдайлар кезде төленетін ЮНОДК-ге өтемдi төлеу өтiнiмiмен бармайды және қажеттi өтемдер сондай жағдайлар үшiн ескерiлген және Үкiметпен, YEҰ және БҰҰ осы жоба бойынша басқа агенттiктерiмен жұмысқа орналасқан барлық тұлғаларға қолданатынын осымен растайды.
b. Келiсімнен шығу туралы пункттер
ЮНОДК қызметiн осы жоба шегiнде орындауы жыл сайын бар қаржыландыруға байланысты жасалады. Жылдық бюджеттен бөлiнген қаражат мiндеттi тәртiпте жылдық шығын есептiң жұмыс жоспары негiзiнде осы жобаны жүзеге асыру үшiн берiледi. Қажеттi қаржыландырудың болмауы кезiнде ЮНОДК бiр жақты тәртiпте осы жоба шегiнде қолдау көрсетудi тоқтатуға құқықты болады.
с. Жобаны қайта қарау
Жобалы құжатқа өзгерiстер жобаның барлық жақтарының жазбаша келiсiмi негiзiнде енгiзiлу мүмкiн. Жобалы құжатта ескерiлмеген барлық басқа мәселелер жоба жақтарымен БҰҰ сәйкес органдарының шешiмдерiне және қаулыларына сай реттелу керек.
Осы параграфпен байланысты әр жақ басқа жақтың ұсыныстарын мұқият және алаламай қарастыру тиiс.
ЖОБАНЫҢ БЮДЖЕТI
Жобаның аты: - AD/RER/F43 - "Бақыланатын жеткізулер операцияларын өткізу тәсілінде жәрдемдесу"
Атқарушы агенттiк: ЮНОДК
Сomp. |
Бюдж |
Сипаттама |
Жалпы |
2004 наурыз- |
2005 |
2006 қаңтар- |
||||
р/м |
Салым |
р/м |
Салым |
р/м |
Салым |
р/м |
Салым |
|||
10 |
Жалпы |
|||||||||
11 |
Сарапшылар |
|||||||||
11.51 |
Халықара- |
2 |
24,000 |
1 |
12,000 |
1 |
12,000 |
0 |
0 |
|
11.98 |
Халықара- |
24,000 |
12,000 |
12,000 |
0 |
|||||
11.99 |
Халықара- |
24,000 |
12,000 |
12,000 |
||||||
13 |
Әкімшілік |
|||||||||
13.01 |
Басқа |
28,800 |
10 |
12,000 |
12 |
14,400 |
2 |
2,400 |
||
13.99 |
Сома |
28,800 |
12,000 |
14,400 |
2,400 |
|||||
14 |
UNV (БҰҰ |
|||||||||
14.01 |
Жобаның |
24 |
76,800 |
32,000 |
38,400 |
6,400 |
||||
14.99 |
UNV үшін |
76,800 |
32,000 |
38,400 |
6,400 |
|||||
15 |
Жоба |
|||||||||
15.01 |
Служебные |
43,000 |
15,000 |
20,000 |
8,000 |
|||||
15.99 |
Сапарлар |
43,000 |
15,000 |
26,000 |
8,000 |
|||||
16 |
Жобаның |
|||||||||
16.01 |
Жобаның |
15,000 |
0 |
0 |
15,000 |
|||||
16.99 |
Бағалау |
15,000 |
0 |
0 |
15,000 |
|||||
17 |
Ұлттық |
|||||||||
17.01 |
Басқа |
24 |
28,800 |
10 |
12,000 |
12 |
14,400 |
2 |
2,400 |
|
17.99 |
Сома |
28,800 |
12,000 |
14,400 |
2,400 |
|||||
19 |
Жобаның |
173,400 |
68,000 |
79,200 |
26,200 |
|||||
30 |
Тренингтер |
|||||||||
33 |
Тренингтер |
0 |
||||||||
33.01 |
Бақылана- |
40,000 |
40,000 |
0 |
0 |
|||||
33.02 |
Жасырып |
45,000 |
0 |
45,000 |
0 |
|||||
33.03 |
Жаңа |
45,000 |
0 |
45,000 |
0 |
|||||
33.04 |
Практика- |
50,000 |
0 |
50,000 |
||||||
33.99 |
Сома |
180,000 |
40,000 |
90,000 |
50,000 |
|||||
35 |
Эксперттік |
0 |
||||||||
35.01 |
Техникалық |
45,000 |
10,000 |
20,000 |
15,000 |
|||||
35.99 |
Сома |
45,000 |
10,000 |
20,000 |
15,000 |
|||||
39 |
Тренинг |
225,000 |
50,000 |
110,000 |
65,000 |
|||||
40 |
Құрал- |
0 |
||||||||
41 |
Шығыс |
0 |
||||||||
41.01 |
Кеңсе |
35,000 |
15,000 |
15,000 |
5,000 |
|||||
41.99 |
Сома |
35,000 |
15,000 |
15,000 |
5,000 |
|||||
42 |
Ұзақ |
0 |
||||||||
42.01 |
Кеңсе |
35,000 |
20,000 |
15,000 |
||||||
42.02 |
Жасырып |
739,000 |
739,000 |
|||||||
42.03 |
Жеке |
90,000 |
90,000 |
|||||||
42.99 |
Сома |
864,000 |
759,000 |
105,000 |
0 |
|||||
49 |
Құрал- |
899,000 |
774,000 |
120,000 |
5,000 |
|||||
51 |
Пайдаланым |
0 |
||||||||
51.01 |
Пайдаланым |
27,000 |
12,000 |
12,000 |
3,000 |
|||||
51.99 |
Сома |
27,000 |
12,000 |
12,000 |
3,000 |
|||||
53 |
Басқа |
0 |
||||||||
53.01 |
Басқа |
3,700 |
1,000 |
1,000 |
1,700 |
|||||
53.99 |
Сома |
3,700 |
1,000 |
1,000 |
1,700 |
|||||
59 |
Басқа |
30,700 |
13,000 |
13,000 |
4,700 |
|||||
90-99 |
Жоба |
1371100 |
920,000 |
342,200 |
108900 |
|||||
56 |
Жобаның |
178,300 |
119,600 |
44,500 |
14,200 |
|||||
99 |
99-99 |
Жалпы |
1549400 |
1039600 |
386,700 |
123100 |
||||
Қосымша 1 - Функциональды мiндеттер
ЖОБАНЫҢ ATЫ ЖӘНЕ НӨМIРI: AD/RER/F43 - "Бақыланатын жеткiзулер
әдiстерiн дамытуда жәрдемдесу"
ҚЫЗМЕТI: Координатор (UNV- БҮҰ волонтерi)
(L4 тең деңгейдегi)
МЕКЕН-ЖАЙЫ: Ташкент, Өзбекстан
ҰЗАҚТЫҚ: 2 жыл
МIНДЕТТЕР:
Орталық Азиядағы ЮНОДК-ның Аймақтық өкiлдiгiнiң басшылығы және бақылауы астында және құқық қорғау мәселелерiн бойынша Аймақтық кеңесшiнiң техникалық басшылығында "Дамудағы iлгерiлiк" Бөлiмшесiмен (PD) және ЮНОДК есiрткiнiң заңсыз айналымымен күрес Секциясымен кеңесiнде Координатор "Бақыланатын жеткiзулер әдiстерiн дамытуда жәрдемдесу" - AD/RER/F43 жобасын жалпы басқару және орындауда жауапты болады және келесi мiндеттердi атқарады:
Орталық Азия елдерінің Үкіметтерімен координацияның жүргізеді және жобаның жұмыс жоспардың, сондай-ақ қызметшілерді жалдау, тренингтер, семинарлар, жұмыстық және басқа кездесулердiң мониторингiн өткiзедi;
Жобаның бюджетiн бақылау және мониторинг жасау, қажет кезде оны қайта қарау;
Құрал-жабдықтың сатып алуын басшылық ету және жоба шығындарын бақылау;
Қызметшiлердi жалдау, оқыту және жобаның қосалқы ұлттық қызметшiлерiн бақылау;
Құқықтық, әкiмшiлiк жәрдем және тренингпен байланысты жәрдем қажеттiлiктерiн табу және оның приоритеттерiн анықтау;
Кеңес көмектегi қажеттiлiктi анықтау, кеңесшiлер миссиясы үшiн функциональды мiндеттердi құрау және кеңесшiлердi анықтауда тағайындауда және шақыруда көмек көрсету;
Құжатнама құрау, ЮНОДК және кеңесшiлермен дайындалған құжаттардың, сондай-ақ қосалқы материалдардың, тренинг және кездесулер құжаттардың, ақпараттық материалдардың және басқа жұмыстық құжаттардың жинақтауын және сақтауын қамтамасыз ету;
Жоба қызметшiлерiмен бiрге жоба қызметiнiң барлық жұмыстарын орындау, сонымен қатар қажеттi тренинг семинарларды, ұлттық жұмыстық кездесулердi, құқық қорғау органдары қызметкерлерiне тренингтер және аймақтық кездесулердi ұйымдастыру;
Жалпы және әкiмшiлiк келiсiмдердi жақсарту, сонымен қатар қаржыландыруға сұраныстар жасау, ұлттық өкiметтермен және ЮНОДК-ға кiрмейтiн халықаралық ұйымдармен қатынастарды үзбеу;
Үйретушiлерге, компьютерлiк құралының техникалық қызметшiлерiне, кеңесшiлерге, құқықтық мәселелер бойынша ЮНОДК кеңесшiлерiне және т.б. олардың жоба қызметiнде қатысуға дайындалу кезiнде кеңестiк көмек көрсету;
Жұмыстық кездесулерде, семинарларда, тренингтер және басқа жүздесулерде бақылаушы ретiнде қатысуы;
Жоба қызметшiлерiмен бiрге жобаны орындау шарттары және жобаның орындалуының көрсеткiштерi туралы барлық қажеттi есептердi жасау;
Құқық қорғау мәселесi бойынша Аймақтық кеңесшiмен және есiрткiлер ұсыныстарын қысқарту бойынша басқа жобалардың координаторларымен бiрге жобаның қызмет координациясын аймақтағы екi және көп жақты серiктердiң сәйкес қызметiмен бiрге орындау;
Осы жоба шегiнде жеткен бар тәжiрибелер және нәтижелер арқылы жобалы идеяларды немесе жобалы ұсыныстарды, аймақтағы есiрткiнi бақылайтын мамандандырылған агенттiктердi ашу үшiн ЮНОДК стандартты жобалы құжаттың форматымен сәйкес дайындау;
Қажет кезде Орталық Азиядағы ЮНОДК-ның барлық басқа жобаларына жәрдем және қолдау көрсету.
КВАЛИФИКАЦИЯ:
Сәйкес салада жоғарғы бiлiм.
Құқық қорғау органында жұмыс тәжiрибесi, негiзiнен оперативтiк қызметтi орындауда, басқарушы дағдысы және дипломатиялық қабiлетi бар.
Есiрткiнi бақылау және/немесе саясат құрау және әкiмшiлiк ету саласында ең аз дегенде сегiз жыл жұмыс тәжiрибесi. Халықаралық деңгейдегi жұмыс тәжiрибесi бар болуы лазым.
БҰҰ-на техникалық жәрдем көрсетуде жұмыс тәжiрибесi және Орталық Азия аймағын бiлу басымшылық болады.
Ағылшын тiлiн еркiн жазу және сөйлеу. Орыс тiлiн бiлу лазым. Жеке адамаралық қатынасының бары мiндеттi.
UNITED NATIONS
Office on Drugs and Crime
Бiрiккен Ұлттар Ұйымы
Есiрткi және Қылмыстық Басқармасы
ҚАЙТА ҚАРАЛҒАН ЖОБАЛЫ ҚҰЖАТ
Жобаның нөмiрi және атауы: AD/RER/F23 - Есiрткiлермен күрес
саласындағы оперативтiк және басқа
ақпаратты жинау, анализдау және
айырбастау бойынша құқық қорғау
жүйелерi
Мерзiм: 3 жыл
Жобаның басталуы: 2002 жылдың ақпаны
Сектор: Есiрткiнiң заңсыз айналымына қарсы
әрекет
Жоба iске асырылады: Орталық Азияда
Атқарушы агенттiк: БҰҰ ЕҚБ (ЮНОДК)
Орындаушы агенттiк: БҰҰ ЕҚБ Орталық Азиядағы Аймақтық
өкілдiгі
Жалпы бюджет: US$ 1,998,600
Қысқаша сипаттама: Орталық Азия героинды Ауғанстаннан Ресей және Батыс Еуропаға таратуға қолданылатын транзиттiк аймақ болып келедi. Орталық Азия елдерiнiң үкiметi осы мәселенi шешу үшiн барлық шаралар қолданғанмен қаражаттың шектелуi оның тиiмдiлiгiне әсер еттi. Есiрткi туралы ақпараттарды жинау және сақтау негiзiнен қағаз-баспа түрiнде жасалады және жеке қалада, облыстар және басқа орталықтарда жинақталған. Тыйым салу және алып тастау статистикалары жеке ведомстволар деңгейiнде дайындалады және стратегиялық анализдау үшiн ұлттық координаттық агенттiктерге берiледi, бiрақ оперативтiк ақпаратты ұлттық және ведомстволық компьютерлiк сақтауға және анализдауға мүмкiншiлiк жоқ. Жоба Орталық Азия елдерiнiң үкiметтерiне ақпараттың стандарттық форматын, барлық iске кiрiскен жақтармен пайдалануға арналған арнайы дайындалған компьютерлiк бағдарламалық қамтамасыз етудi алуға және ақпаратты және деректердi бiртұтас жинау және айырбастау ережелерiн енгiзуге көмек бередi. Ол сонымен қатар ведомствоаралық ынтымақтастық мақсаттары және ақпараттарды айырбастау жұмыстары үшiн әр ведомствода байланыстыратын бөлiмшелердi анықтауда үлес етедi. Жобаның шегiнде мамандандырылған құрал-жабдық берiледi, сонымен қатар оны қалай пайдалану және қолдану оқу сабақтары жүргiзіледi. Бағалау миссияның қорытындыларымен сәйкес (2002 жылдың қазаны) осы жоба мөлшерi, ұзақтығы және бюджет жағынан қайта қаралған. Қайта қаралған жоба тереңдетiлген оқуды беруiн, бастаушы оперативтiк ақпарат бойынша семинарлар және таныстыратын сапарларды ұйымдастыруын ескередi; қажетті бағдарламалық өнiмдердi сатып алу, сонымен қатар оперативтiк ақпараттарды жинау, анализда және айырбастау бойынша ведомствоаралық келiсiм-шарттарды дайындауда жәрдемдеседi.
Атынан: |
Қолы |
Мерзім |
Аты/Қызметі |
Қазақстан |
|||
Қырғыз |
|||
Тәжікстан |
|||
Өзбекстан |
|||
БҰҰ ЕҚБ (ЮНОДК) |
Атқарушы |
I. Кiрiспе және қайта қараудың негiздеуi
Осы жобалы құжатқа қол қойған Қырғызстан, Тәжiкстан және Өзбекстан (Қазақстан көп кешiкпей қосылуға жоспарлауда) елдерде жобаны iске асырудың бастапқы кезеңiнде жұмыс топтарының бiрнеше кездесулерi өттi. Кездесулер шешiм қабылдауға жауапты басшылар және iске асыруға жауапты қызметшiлер деңгейiнде өткен. Кездесуде барлық құқық қорғау органдардың өкiлдерi қатысқан, Тәжiкстан Республикасының Президентi қол астындағы есiрткiнi бақылау Агенттiк және есiрткiнi бақылау бойынша Мемлекеттiк комиссия, Iшкi Iстер Министрлiктер, Қауiпсiздiк қызметтер, Кеден комитеттерi, шекаралық бақылау мемлекеттiк Комитеттердi қоса, сондай-ақ Сыртқы iстер Министрлiгi, Қауiпсiздiк кеңестерi сияқты т.б. саяси шешiмдердi iстеп шығарумен айналысатын органдар да қатысты. Барлық iске кiрiстiрiлген қатысушылар жоба мақсаттарын жетуiнде өз мүдделерiн нақты анықтаған және оның маңыздылығын қайта растаған.
Бар техникалық инфрақұрылымды және құқық қорғау органдарының осы жобаның тапсырыстарын орындауға дайындылығын анализдау мақсатымен жобаның техникалық сарапшылары бiрнеше құқық қорғау ведомстволарды тексердi және олар үшiн Өзбекстан және Тәжiкстан елдерiндегi құқық қорғау органдарының техникалық қызметшiлерiмен кездесулер ұйымдастырылған. Бұл кездесулер, жалпы айтқанда, барлық ведомстволарға тән нақты түсiнiктердi алуға жол бердi, бiрақ келесi ерекшелiктермен:
- Ақпараттарды жинау, сақтау, айырбастау және анализдау процестерiне компьютерлендiрiлген тәсiлдiң жоқ болуы;
* Барлық ведомстволарда бөлiмшелер деңгейiндегi компьютерлiк деректер базалары бар. Осы шартта, қандай да болсын интеграция нысандарын және анализдауға қажеттi ақпараттардың байланысын табуға мүмкiншiлiк жоқ;
* Осы деректер базалары негiзiнен тек оперативтiк ақпараттық анализдауға қажетсiз ақпараттарды жинауда пайдаланылады және өткенде болған оқиғаларға немесе статистикалық дepeктepгe сүйенедi;
* Деректер базасын сақтауға қолданылатын құрал-жабдық ескiрген және көп жағдайда компьютерлiк ақпараттық жүйеде интерфейстiк ретiнде қолданылмайды.
- Жүйелiк инфрақұрылымның болмауы;
* Техникалық сарапшылар көрген ведомстволарда жергiлiктi және аймақтық деңгейдегi жүйелiк системаға кiруге мүмкiншiлiктерi жоқ. Кейбiр ведомстволарда жергiлiктi жүйе системалары мүлде жоқ ал көптеген басқа ведомстволар оларды қондыруға жаңа ғана кiрiстi. Жобада қатысатын барлық елдердiң жүйелiк қолдауының жоқ болуы және жергiлiктi жүйелермен қамтамасыз ету мүмкiншiлiктiң болмауы ақпаратты енгiзу және сақтау үшiн пайдаланатын компьютерлiк жұмыс станциялары ақпарат көздерi ретiнде тиiмдi қолданылмау жағдайына әкеледi. БҰҰ ЕҚБ мен тәжiк әрiптестерiмен ұйымдастырылған кездесуде құқық қорғау органның техникалық сарапшылары жобаның бiрiншi кезектегi артықшылығы ретiнде агенттiктер арасында жүйелiк системаны құру қажеттiлiгiн қолдады.
- Cырттағы құрылғыға қол жетпеуі;
* Көп талданған жағдайларда жүйелердi тиiмдi пайдалану үшiн, компьютерлiк ақпараттар жүйесiнiң әр құрылысы қажеттi сырттағы құрылғылармен қолдану тиiс: принтерлер, кең мөлшерлi диаграмма үшiн плоттерлер, сканерлер, көшiргiш аппараттары және цифрлiк камералар. Кейбiр жағдайларды ескермегенде, белгiленген құрал-жабдықтың жоқ немесе ол ақпаратты жинау, анализдау және сақтау мақсаттарында пайдаланбайды.
- Басқарушыларды оқытудың қажеттілiгi.
* Барлық ведомстваларда техникалық қызметшiлердiң бар болуына қарамастан барлық жүйелiк басқарушылар енгiзу/мәлiмет беру, ақпаратқа қол жеткiзу деңгейiн, әкiмшiлiк ету және басқа ерекше тапсырмалардың арнайы оқу сабақтарын өту керек. Оқу тiкелей компьютерлiк ақпараттық жүйенi беретiн компаниямен берiлу керек, бұл оқуға кететiн шығын көрсеткiшiнде белгiленген.
2002 жылдың қыркүйек - қазан айларында ақпаратты құқық қорғау қызметiнде пайдалану саласында үлкен тәжiрибесi бар халықаралық кеңесшiнiң миссиясы ұйымдастырылған. Миссия кезiнде үш елдiң (Қырғызстан, Тәжiкстан және Өзбекстан) құқық қорғау органдарының оқу және құрал-жабдықтарға деген ең аз қажеттiлiктерi анықталған.
Әр елде есiрткiлердi тарату күресiмен айналысатын аз дегенде төрт оперативтiк құқық қорғау органдары және оперативтiк қызмет өкiлдiктерiне ие болмайтын, бiрақ стратегиялық (оперативтiк емес) деңгейдегi ақпараттарды алуды қажет ететiн бiр координаттайтын органның бар екенiн белгiлеу керек. Осы ведомстволардың өкiлдiктерi және жауапкершiлiк салалары әр түрлi, бiрақ бiр бiрiмен өзара байланысты болғанымен еш бipeуi жiберiлiп еленiлмеу керек. Нақ сондықтан, осы ведомстволардың ең аз қажеттiлiктерi анықталған болса да, оқыту және құрал-жабдықтарды беру өте маңызды болып келедi.
Жобаны iске асырудың бастапқы деңгейi, сонымен қатар халықаралық кеңесшiнiң кепiлдiктерi оқыту құрамы көптеген жағдайларда өзгерiлiп жақсарылу керек екенiн анық көрсетедi. Төменде көрсетілген облыстарда оқыту шараларын өткiзу аса маңызды болып анықталды:
* Ақпаратты тарату, сақтау, жiктеу және жинаудың жаңа тұжырымдамалары;
* Есiрткiмен байланысты ақпаратты дайындау және анализдау (жеке өмiрмен байланысты құпия ақпарды сақтау аспектiсiн қоса);
* Аналитикалық бағдарламалық-өнiмнiң пайдалануын терең оқыту;
* Жаңа деректер базасымен жұмыс iстеу кезiнде деректердi енгiзу, сұраныс жасау және анализдау (деректердi электрондық форматта резервтiк сақтаумен қоса);
* Техникалық қызметшiлердi оқыту.
Iске кiрiскен құқық қорғау органдарының келесi қызметкерлер категориялары үшiн арнайы семинарлар және сынақ iстерi ұйымдастырылу керек. Мақсаты - ақпараттарды жинау, анализдау және айырбастаудың жаңа тұжырымдамаларын қолдану және жақсы түсiнудi қамтамасыз ету:
* Ведомстволардың басқарушы қызметкерлерi үшiн, құқық қорғау қызметтi оперативтiк ақпараттың басымдылығы және оны жинау, анализдау және айырбастау процестерi (Европол/Интерпол) негiзiнде жүзеге асыру бойынша семинарларды ұйымдастыру;
* Дайындалған аналитиктер үшiн әр елден: оперативтiк ақпаратты жинау және анализдау процестерiн, сонымен қатар аналитиктiң ролi мен функцияларын оқып бiлу мақсатында Батыс Еуропа елдердiң құқық қорғау ведомстволарына барып келу.
Арнайы бағдарламалық қамтамасыз етудi және құрал-жабдықты берумен байланысты Жобаның құрамы ведомстволардың ең аз қажеттілiктерiн қамтамасыз ету үшiн, бұдан әрi де жетілдiрлену керек. Бұған жатады:
* Барлық iске кiрiстiрілген ведомстволарға оперативтiк және басқа ақпаратты жинау, айырбастау және анализдау үшiн бағдарламалық қамтамасыз етудiң ең аз жиынтығын (халықаралық - танылған агенттiктер/компаниялармен жасалған және Интерпол, Европол, Ұлы Британияның Ұлттық Криминал Ақпараттық Орталығы, ГФР-ның Федералды криминал қызметi, Француз полициясы, АҚШ-ның есiрткiлермен күрес Әкiмшiлiгi және т.б. сияқты жетекшi ведомстволармен оперативтiк ақпаратты жинау, айырбастау және анализдау қызметiнде қолданылатын) беру;
* Құрал-жабдықтың ең аз жиынтығын және серверлердi, қосалқы серверлердi жұмыстық станцияларды, принтерлердi, криптофакстарды және т.б. қоса қамтамасыз ету.
Одан әрi, жобаның iске асыруына оперативтiк ақпаратты жинау, реттеу, анализдау және айырбастау бойынша ведомствоаралық келiсiм-шарттарды жасауда көмек көрсету (қажет кезде) кiредi.
Оқу процесi, негiзiнен аналитиктердi оқыту, көп уақыт алады және оперативтiк ақпаратты анализдауда құрылған ережелерi бар кейбiр елдердiң тәжiрибесi осы оқу бiрнеше жылға шейiн созылу мүмкiндiгiн көрсетедi.
Жобаның iске асырылуы әр елде әр мерзiмде және әр түрлi ұзақтылығымен басталған. БҰҰ ЕҚБ Атқарушы директоры 2001 жылдың маусымында Қырғызстан 2001 жылдың қазанында Тәжiкстан - 2001 жылы қазан айының аяғында және Өзбекстан 2002 жылдың қаңтар айының аяғында жобаға қол қойған болса да жобаның шынайы орындалуы Орталық Азия елдерiнiң көпшiлiгiнiң қатысуы кезiнде 2002 жылдың ақпанның басында басталған болатын. Қазақстан таяу уақытта жобаға қол қоюды жоспарлауда. 2002 жылдың ортасында Қырғызстанда болған Үкiметтiк дағдарыс осы елде жобаның орындалуын белгiлi дәрежеде кешiктiрдi. Жоғарыда айтылғанға сүйене отырып және жобамен ескерiлген қызметтердi негiзiнен оқу құрамымен және жалпы айтқанда оперативтiк ақпаратты жинау, айырбастау және анализдаумен байланысты тұрақтылығын, жүйелiлiгiн қамтамасыз етудi ескере отырып, жобаның мөлшерi, ұзақтығы және бюджетi жағынан мерзiмiн ұзарту қажеттiлiгi туды.
Жоғарыда көрсетiлгенге қосымша жоба халықаралық қоғамдастық донор-елдерден жағымды сын-пiкiрлер алды және АҚШ және Еуропа елдерiнiң құқық қорғау органдары арасында кәсiби мүдделер туғызды. Бiрнеше елдер қатарларының құқық қорғау органдары оқуды ұйымдастыру шығындарының бөлiсiлуi шартында ғана қызметкерлердi оқыту қызметiнде қатысуға дайындығын бiлдiрдi. Финляндия, EO сияқты қалған серiктестер және басқа ұйымдар мен елдер жобаны қосымша қаржыландыру мүмкiндiгiнде өз мүдделерiн бiлдiрдi.
Бұдан әрi, 2002 жылдың 13-14 желтоқсанында Ашхабад қ. (Түркменстан) өткен есiрткiнi бақылау саласындағы суб-аймақтық ынтымақтастық бойынша Өзара түсiнушілiк туралы Меморандумға (ӨТМ) қол қоюшылардың 4-шi кездесуiнде Орталық Азия аймақтық ақпараттық және координациялық орталық (CARICC) туралы идея ӨТМ қатысушы-елдермен талқыланып қабылданған болатын. Басқасынан бұрын, бұл орталық оперативтiк ақпаратты жинау, айырбастау және анализдаумен айналысатын маңызды аймақтық құрылымның ролiн атқаратыны болжамды. Бұл өз жағынан iрi тергеулердiң тиiмдi, координацияланған және "жетектi оперативтiк ақпарат"-ты дамытуына жәрдемдесу керек. Осы орталықта сондай-ақ қылмыскерлер және қылмыскерлер тобы "басымданатын" немесе "ерекшеленетiн" жүйелер қарастырылып дайындалу мүмкiн. F23 жобасы аймақ елдерiнiң көмегiмен бiрге ақпаратты ұлттық жинау, айырбастау және анализдау жүйесiн құру арқылы осы бастамаға жол ашатын және ынтымақтастық және координацияның аймақтық тиiмдiлiгiн арттыратын жобалардың бiрi.
Жоғары аталғанға және пайда болған өзгерiстерге, сонымен қатар осы саладағы артықшылықтарға сүйене отырып жобаны қайта қарауда анық қажеттiлiк туды.
ІІ. Жобалы құжаттағы өзгерiстердiң сипаттамасы
Жобаның шынайы мазмұнын көрсету үшiн, оның атын келесiге өзгерту: "Есiрткiлермен күрес саласындағы оперативтiк және басқа ақпаратты жинау, анализдау және айырбастау бойынша құқық қорғау жүйелерi".
1. Жобаның мерзiмiн үш жылға дейiн созу.
2. Ақпараттарды және мәлiметтердi жинау, айырбастау және анализдауды келiсiлген және бәрiн қамтушы жүйемен байланысты жобаның компонентiн төменде көрсетiлгенге өзгерту (жобаның қысқаша сипаттамасын және логикалық матрицасын қара):
Жұмыстар:
3.1 Әр ел бойынша есiрткiнiң заңсыз айналымы туралы мәлiметтердiң қол жетiмдiлігімен қатысты қазiргi уақыттаға жағдайды анализдау;
3.2 Ақпараттарды және мәлiметтердi жинау саласындағы халықаралық сарапшыны iске кірістіру;
3.3 Жобаны ары қарай жүзеге асыру үшiн әр органда байланыс тұлғаларды/бөлiмшелердi тағайындау/құру мақсатында барлық Орталық Азия мемлекеттерiнде құқық қорғау органдар, ұйымдар, жүйелер және т.б. iшiнде бар ақпараттық қорларды анықтау.
3.4 Жобада есiрткiлердiң заңсыз айналымымен байланысты деректердi жинауда қатысатын елдер мүмкiншілiктерiн арттыру бойынша кепiлдiктер дайындау;
3.5 Елдер үкiметтерiне есiрткiмен күресу мәселесiмен байланысты ведомствоаралық ақпаратты айырбастау бойынша жетекшi ведомстволарды және ұлттық қызметтердi анықтау;
3.6 Ұлттық ведомстволарға олардың есiрткiнiң заңсыз айналымымен байланысты тапсырысын қолдайтын ақпараттық жүйенi дайындауда жәрдемдесу;
3.7 Ақпаратты және мәлiметтердi жинау, сақтау, өңдеу, айырбастау және оларға қол жеткiзу бойынша бiрлескен ведомствоаралық нұсқауларды құруда үкiметтерге жәрдем көрсету (қажет кезде);
3.8 Ақпарат және мәлiметтердi жинауға, анализдауға және айырбастауға арналған негiзгi құрал-жабдықпен қамтамасыз ету;
3.9 Ақпарат және мәлiметтердi жинауға, анализдауға және айырбастауға арналған қазiргi уақыттағы бағдарламалық қамтамасыз етумен қамсыздандыру;
3.10 Жобаны орындау барысында қызметтен көп күштi әсер алу және қаражаттың тиiмдi пайдалануын қамтамасыз ету үшiн, қажет кезде, есiрткiмен күрес бойынша халықаралық құқық қорғау органдарын iске кiрiстiру.
4. Жобаның оқу құрамын (жобаның қысқаша сипаттамасын және логикалық матрицасын қара) келесiге өзгерту:
Жұмыстар:
4.1 Құқық қорғау органдардың деректермен, мәлiметтермен және ақпараттармен басқару және айырбастау "жинау және анализдауын оқу бойынша қажеттіліктерiн анықтау;
4.2 Ақпараттарды тарату, жинау, топтастыру және сақтау бойынша жаңа тұжырымдамаларға үйрету, ақпараттық есептердi толтырумен қоса 5 ел iшiнен әр ведомстводан 2 қызметкерден (барлығы 50 қызметкерлер);
4.3 Оперативтiк ақпаратты анализдау және дайындау әдiстерiне оқыту (жеке өмiрге қатысты құпияны қамтамасыз ету аспектiлерi) - әр елден 10 қызметкерлерден (барлығы 50 қызметкерлер);
4.4 Аналитикалық бағдарламалық қамтамасыз етумен пайдалануға терең оқыту - әр елден 10 қызметкерлерден (әр ведомстводан 2-ден) барлығы 50 қызметкерлер;
4.5 Жаңа деректер базасын қолдануымен, мәлiметтердi анализдау, сұраныс жасау және енгiзу техникасына (деректердің электрондық форматта резервтiк сақталуын қоса) оқыту - 5 елдiң әр агенттiктерiнен 3 қызметкерлер- барлығы 75 қызметкерлер;
4.6 Техникалық қызметшiлердi оқыту (жүйе басқарушылар және деректер базаның басқарушылары) - әр ведомствадан 1 қызметкер - барлығы 25 қызметкерлер;
4.7 Семинар - тергеу кезiнде оперативтiк ақпараттың жетекшi ролi бойынша семинарда әр ел ведомствалардың 5 басшы қызметкерлерiнiң қатысуы (Европол/Интерпол);
4.8 Әр елден бес оқытылған аналитиктер (барлығы 25 адам) оперативтiк ақпаратты жинау және анализдау процестерiн және аналитиктiң ролi және функцияларын тәжiрибеде үйрену үшiн Батыс Еуропа елдерiнiң құқық қорғау ведомстваларына барады.
Ком- |
БЛ |
Сипаттама |
Атқ. |
Жалпы |
қараша-желтоқсан |
||
р/м |
Салым |
р/м |
Салым |
||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
8 |
10 |
Жоба бойынша |
||||||
11 |
Сарапшылар және |
||||||
11.01 |
Координатор* |
ЮНОДК |
22,3 |
343000 |
0,0 |
0 |
|
11.49 |
Халықаралық |
343000 |
0 |
||||
11.51 |
Халықаралық |
ЮНОДК |
2,0 |
22000 |
0,0 |
0 |
|
11.98 |
Халықаралық |
22000 |
0 |
||||
11.99 |
Халықаралық |
365000 |
0 |
||||
13 |
Әкімшілік және |
||||||
13.01 |
Жобаның |
ЮНОДК |
18,0 |
10500 |
1,0 |
350 |
|
13.02 |
Әкімшілікке |
ЮНОДК |
15000 |
0,0 |
0 |
||
13.99 |
Барлығы |
18 |
25500 |
350 |
|||
15 |
Транспорттық |
||||||
15.01 |
Жоба бойынша |
ЮНОДК |
15700 |
200 |
|||
15.99 |
Барлығы |
15 700 |
200 |
||||
16 |
Бағалау |
||||||
16.01 |
Бағалау |
15000 |
0 |
||||
16.02 |
Штаб-пәтерден |
13000 |
0 |
||||
16.99 |
Бағалау |
28000 |
0 |
||||
17 |
Ұлттық кәсіби |
||||||
17.01 |
Ұлттық |
ЮНОДК |
14,0 |
18200 |
0,0 |
0 |
|
17.02 |
Компьютерлік |
ЮНОДК |
21,0 |
16500 |
0,0 |
0 |
|
17.99 |
Барлығы |
34701 |
0 |
||||
19 |
Жобаның |
453200 |
350 |
||||
30 |
"Оқу құрамы" |
||||||
32 |
Сынақ істер |
||||||
32.01 |
Әр елден 5 |
ЮНОДК |
40000 |
0 |
|||
35.01 |
Әр елден 10 |
ЮНОДК |
30000 |
0 |
|||
32.99 |
"Сынақ істер" |
70000 |
0 |
||||
33 |
("Үйретушіні |
||||||
33.01 |
Жаңа бағдарла- |
ЮНОДК |
50000 |
0 |
|||
33.02 |
Есірткімен |
ЮНОДК |
50000 |
0 |
|||
33.03 |
Ақпараттарды |
ЮНОДК |
50000 |
0 |
|||
33.04 |
Деректерді |
ЮНОДК |
50000 |
0 |
|||
33.05 |
Техникалық |
ЮНОДК |
30000 |
0 |
|||
33.99 |
Барлығы |
230000 |
0 |
||||
35 |
Эксперттік |
||||||
35.01 |
Техникалық |
ЮНОДК |
10100 |
0 |
|||
35.99 |
Барлығы |
10100 |
0 |
||||
39 |
"Оқу" құрамының |
310100 |
0 |
||||
40 |
Құрал-жабдық |
||||||
41 |
Шығыс |
||||||
41.01 |
Кеңсе |
ЮНОДК |
8400 |
200 |
|||
41.99 |
Барлығы |
8400 |
200 |
||||
42 |
Шығыссыз |
||||||
42.01 |
Кеңсе |
ЮНОДК |
9800 |
100 |
|||
42.02 |
Серверлер, |
ЮНОДК |
450000 |
0 |
|||
42.03 |
Ақпараттық |
ЮНОДК |
310000 |
0 |
|||
42.04 |
Жүйелік |
ЮНОДК |
30000 |
0 |
|||
42.05 |
Ұлттық |
ЮНОДК |
150000 |
0 |
|||
42.99 |
Барлығы |
949800 |
100 |
||||
49 |
"Оқу" құрамының |
958200 |
300 |
||||
51 |
Пайдаланым |
||||||
51.01 |
Пайдаланым |
ЮНОДК |
28000 |
0 |
|||
51.99 |
Барлығы |
28000 |
0 |
||||
52 |
Есептік баға |
||||||
52.01 |
Есептік баға |
ЮНОДК |
0 |
0 |
|||
52.99 |
Барлығы |
ЮНОДК |
|||||
53 |
Әр түрлі |
||||||
53.01 |
Әр түрлі |
ЮНОДК |
3200 |
200 |
|||
53.99 |
Барлығы |
3200 |
200 |
||||
59 |
"Әр түрлі" |
31200 |
200 |
||||
90-99 |
Жоба бойынша |
1768400 |
1050 |
||||
56 |
Жоба бойынша |
||||||
56-01 |
ПРООН жобасы |
ЮНОДК |
42800 |
100 |
|||
56-02 |
ЮНОДК Штаб- |
ЮНОДК |
187200 |
200 |
|||
99 |
99-99 |
Жинағы US$ |
1998600 |
1350 |
|||
кестенің жалғасы
Ком- |
БЛ |
2002 |
2003 |
2004 |
|||
р/м |
Салым |
р/м |
Салым |
р/м |
Салым |
||
1 |
2 |
9 |
10 |
11 |
12 |
13 |
14 |
10 |
|||||||
11 |
11.01 |
10,3 |
103000 |
12,0 |
120000 |
12,0 |
120000 |
11,49 |
103000 |
120000 |
120000 |
||||
11,51 |
1,0 |
11000 |
1,0 |
11000 |
0,0 |
0 |
|
11,98 |
11000 |
11000 |
0 |
||||
11,99 |
114000 |
131000 |
120000 |
||||
13 |
|||||||
13.01 |
5,0 |
1750 |
12,0 |
4200 |
12,0 |
4200 |
|
13,02 |
1,0 |
600 |
12,0 |
7200 |
12,0 |
7200 |
|
13.99 |
2350 |
11400 |
11400 |
||||
15 |
|||||||
15.01 |
3500 |
7000 |
5000 |
||||
15.99 |
3500 |
7000 |
5000 |
||||
16 |
|||||||
16,01 |
0 |
0 |
15000 |
||||
16,02 |
0 |
6000 |
7000 |
||||
16,99 |
0 |
6000 |
22000 |
||||
17 |
|||||||
17,01 |
2,0 |
1400 |
12,0 |
8400 |
12,0 |
84000 |
|
17,02 |
9,0 |
4500 |
12,0 |
6000 |
12,0 |
6000 |
|
17,99 |
5900 |
14400 |
14400 |
||||
19 |
122250 |
162800 |
167800 |
||||
30 |
|||||||
32 |
|||||||
32,01 |
0 |
40000 |
0 |
||||
35,01 |
0 |
18000 |
12000 |
||||
32,99 |
0 |
58000 |
12000 |
||||
33 |
|||||||
33,01 |
0 |
50000 |
0 |
||||
33,02 |
0 |
30000 |
20000 |
||||
33,03 |
0 |
30000 |
20000 |
||||
33,04 |
0 |
30000 |
20000 |
||||
33,05 |
0 |
30000 |
0 |
||||
33,99 |
0 |
170000 |
60000 |
||||
35 |
|||||||
35,01 |
1100 |
6000 |
3000 |
||||
35,99 |
1100 |
6000 |
3000 |
||||
39 |
1100 |
234000 |
75000 |
||||
40 |
|||||||
41 |
|||||||
41.01 |
200 |
7000 |
1000 |
||||
41,99 |
200 |
7000 |
1000 |
||||
42 |
|||||||
42.01 |
2700 |
7000 |
0 |
||||
42,02 |
0 |
270000 |
180000 |
||||
42,03 |
0 |
230000 |
80000 |
||||
42,04 |
0 |
30000 |
0 |
||||
42,05 |
0 |
150000 |
|||||
42,99 |
2700 |
537000 |
410000 |
||||
49 |
2900 |
544000 |
411000 |
||||
51 |
|||||||
51.01 |
8000 |
10000 |
10000 |
||||
51.99 |
8000 |
10000 |
10000 |
||||
52 |
|||||||
52.01 |
0 |
0 |
0 |
||||
52.99 |
0 |
0 |
0 |
||||
53 |
|||||||
53.01 |
1000 |
1000 |
1000 |
||||
53.99 |
1000 |
1000 |
1000 |
||||
59 |
9000 |
11000 |
11000 |
||||
90-99 |
138750 |
958800 |
669800 |
||||
56 |
|||||||
56-01 |
1100 |
25200 |
16500 |
||||
56-02 |
17000 |
99500 |
70600 |
||||
99 |
99-99 |
156850 |
1083500 |
756900 |
|||
берілген ЮНОДК Штаб-пәтердің қосалқы шығындарына
ОААӨ ЕҚБ тікелей іске асырылған 3% ставка бойынша бюджеттік баптар қаражаттары өтелмейді
IV. Қосымша
1. Қайта қаралған жобаның қысқаша сипаттамасы
Бiрiккен Ұлттар Ұйымы
Есiрткi және Қылмыстық Басқармасы
Жобаның сипаттамасы: AD/RЕR/F23
Жобаның коды және секторы
Жобаның атауы және нөмiрi: AD/RER/F23
Есiрткiлермен күрес саласындағы
оперативтiк және бacқа ақпаратты
жинау, анализдау және айырбастау құқық
қорғау жүйелерi
Жобаның басталуы: 2002 ж. ақпан
Сектop: Есiрткiлердiң заңсыз айналымын тоқтату
Мерзiм: 3 жыл
Орындаушы агенттiк: БҰҰ ЕҚБ (ЮНОДК)
Атқарушы агенттiк: Орталық Азиядағы БҰҰ ЕҚБ Аймақтық
өкiлдiгi
Жалпы бюджет: 1,998,600 АҚШ доллар
Қаржыландыру көзi: АҚШ 811,000 АҚШ доллар бөлдi
2. Жобаның сипаттамасы (Кiрiспе және негіздеу)
Барлық қол жетiмдi ақпарат Орталық Азиядағы есiрткiлердiң заңсыз айналымның өсуi туралы көрсетедi. Есiрткiлердiң аймақтағы заңсыз айналым жағдайының анализi, соңғы жылдары жасалған ұстап алулардан алынған есiрткiлердiң саны және жасалған iстер мөлшерiнiң артқанына қарамастан, осы уақытқа дейiн қолданған шаралар жеткiлiктi емес екенiн дәлелдейдi.
Оперативтiк ақпарат арқылы тергеуде негiзiнде есiрткiлердiң заңсыз айналымымен күрес, ақпарат/мәлiметтердiң жақсы ұйымдастырылған жинау, өңдеу және анализ жүйесiн, сонымен қатар ұлттық және аймақтық деңгейде iске кiрiстiрілген ведомствалар арасында соңғы ақпараттық өнiмнiң айырбастауын талап етедi. Өкiнiшке орай, ақпараттардың және мәлiметтердің сәйкес жинау, сақтау, айырбастау және анализдау механизмдерi жоқ, бұл есiрткiлердi бақылау жұмысында тиiмдi шаралардың қолдануын шектейдi.
Орталық Азия елдерiнiң Үкiметi жеке және ЮНОДК-мен бiрге және екi жақты негiзде салған күштерiне қарамастан, аймақта ақпараттарды және мәлiметтердi жинау және анализдау саласында кемшiлiктер белгiленедi. Негiзгi қиыншылықтарға жатады: тиiмдi құқық қорғау қызметiнде ақпараттың маңыздылығын түсiнбеу; ұлттық қорғау органдарда ақпаратты жинаудың жоспарланған, құрылымды және жүйелi процедуралардың болмауы, сондай-ақ аналитикалық әлеуетпен әдеттердiң жоқтығы; ведомствоаралық ынтымақтастықтың және құқық қорғау ақпараттың бiрлесiп қолдануының болмауы. Нәтижесiнде, лауазымды адамдар үкiметтiк және ведомствалық деңгейде есiрткiнiң заңсыз айналымымен күресiнде стратегияны дамытуда қиыншылықтар көредi, осының себебi жоспарларды дайындауға жол беретiн есiрткi жасаушылардың, олардың артынан тұрған тұлғалардың және ұйымдардың әрекеттерi, олардың әрекет әдiстерi, сапар желiстерi, азаматтығы және басқа маңызды ақпараттың жоқтығында құралады.
Кейбiр жағдайларда ақпаратты айырбастау және бiрлесiп қолданудың сәйкес жүйесiнiң жоқтығы есiрткiлермен күрес шараларын iске асыруында ақпараттың көздi маңыздылығын түсiнбеуiне әкеледi.
Одан ары, осы жағдай аймақтың мамандандырылған ведомстваларына сәйкес ресми ақпаратты және есiрткiлердiң заңсыз айналымы туралы статистикалық мәлiметтердi ЮНОДК-ға және негiзгi донор-елдерге беруге мүмкiншiлiк бермейді. Осының нәтижесiнде сенiмдi ақпараттың жоқтығы техникалық жәрдем көрсету үшiн әлеуеттердi анықтауда қиыншылықтар туғызады.
Қазiргi уақытта есiрткiлермен күрес бойынша құқық қорғау органдар ақпараттарды және мәлiметтердi өздерiнiң нақты талаптары және қажеттiлiгi бойынша жинайды, деректер базасын құрайды, әр түрлi бағдарламалық қамтамасыз етудi пайдаланады. Бұдан ары, осы деректер базалары әр түрлi форматты. Осындай жағдай бар деректер базалардың үйлесiмсiздiгiне әкеледi және компьютерленген ақпараттың айырбастаудың тиiмсiздiгiне әкеледi.
Заңсыз есiрткiнiң ұсыныс пен сұранысының тиiмдi азайтуын ақпаратқа және деректерге қол жеткiзу мәселесiн шешусiз мүмкiн емес. Ақпарат және деректердi жинау және жеке елдердiң және одан тыс аймақтас серiктестердiң құқық қорғау органдары арасында негiзгi ақпаратты жинау және айырбастау үшiн стандарттық форматтар дайындау мақсатында стандарттық қолдауды кепiлдiк ету қажет.
Оперативтiк ақпар және деректердi жинау және айырбастаудың орнықты жүйесiн бiрiншiден ұлттық содан кейiн аймақтық деңгейде жасау қажет. Осы тапсырыс әлеуеттердi анықтауға және әр елдегi есiрткiлермен күрес бойынша құқық қорғау органдар үшiн ақпараттық нақты жинау стратегиясына бағытталу керек. Есiрткiлермен күрес бойынша Ұлттық ведомстваларға есiрткiлердiң заңсыз айналымының қарсы күресiнде олардың қажеттiлiктерiне жауап беретiн ақпаратқа және мәлiметтерге қол жеткiзу жүйесiн дайындауда жәрдем көрсетiлу керек.
Бұдан ары, әр жеке елде ақпараттарды жинау және айырбастау механизмдерiн құру немесе жетiлдiру ақпараттардың айырбастау жұмысын аймақтық деңгейде нығайтады және аймақтық ақпаратты оның елде тиiмдi пайдалануы үшiн ұлттық деңгейде алуға және таратуға жағдай жасайды.
Осы жоба Орталық Азия елдерiнiң үкiметтерiне барлық iске кiрiстiрiлген жақтармен қолданылатын ақпараттың стандарттық форматтарын, арнайы дайындалған компьютерлiк бағдарламалық қамтамасыз етудi қолдауға ақпараттарды және мәлiметтердi жинау және айырбастаудың бiртұтас ережелерiн енгiзуге және әр ведомствоға ақпараттарды жинауда мүмкiншiлiктерiн нығайтуға жәрдем жасайды. Жобада арнайы құрал-жабдықтың және бағдарламалық қамтамасыз етудiң жеткiзуi, сонымен қатар оның қолдануы бойынша тренингтердiң өткiзiлуi ескерілген. Сонымен қатар жоба әр ведомствода ведомствоаралық ынтымақтастық және ақпараттық айырбастау үшiн негізгі болатын қызметтер немесе бөлiмшелер ашуға жәрдемдеседi. Жоба сонымен қатар Есiрткiлермен күрес бойынша Ұлттық комиссияны аймақтық ақпаратты айырбастау және алудың байланыс органы ретiнде бекемдейді. Жалпы айтқанда, қорытындысында жоба ЕҚБ-ң басқа жобаларын, сонымен қатар басқа елдердiң және ұйымдардың сәйкес ынталарын қолдап толықтырады.
3. Тiке талаптар, жұмыстар және сәйкес нәтижелер
Тiке талаптар:
- Мәлiметтердi жинау мүмкiншiлiктi жақсарту және ақпаратпен халықаралық аймақтық және ұлттық деңгейде есiрткiлердi бақылау органдары арасында ақпаратты алу, беру және айырбастауға рұқсат беретiн жүйенi құру есебiнде есiрткiлермен күрес бойынша құқық қорғау құрылымдардың қызметтерінің тиiмділiгiн арттыру және криминалдық белсендiлiктi тоқтату.
Қорытынды 1 - Оперативтiк ақпаратты және деректердi жинау, анализдау және айырбастау бәрiн қамтушы және келiсiлген жүйе құрылды.
Сәйкес қызмет:
1.1 Ақпаратты және деректердi жинау саласындағы халықаралық сарапшыны қатыстырту бойынша қол жетiмдi ақпардың көзқарасынан қазiргi уақыттағы жағдайды анализдау;
1.2 Ақпарды және деректердi жинау бойынша халықаралық сарапшыны iске кiрiстiру;
1.3 Жобаның тапсырмаларын iске асыру үшiн маңызды бағыттарды анықтау мақсатында Орталық Азияның әр елдерiнде құқық қорғау органдар, ұйымдар, жүйелерiнде және т.б. бар ақпараттық қорларды анықтау;
1.4 Есiрткiлердiң заңсыз айналымымен байланысты деректердi жинауда елдердiң әлеуетiн нығайтуға қажет кепiлдiктердi дайындау;
1.5 Үкiметтерге есiрткiмен байланысты ведомствоаралық оперативтiк және басқа ақпаратты айырбастауда қатысатын жетекшi агенттiктердi және басқа ұлттық қызметтердi анықтау;
1.6 ұлттық органдарға олардың есiрткiнiң заңсыз айналымында мақсаттарын жетуге қолдау жасайтын ақпараттық жүйелердi дайындауда жәрдем көрсету;
1.7 Үкiметтерге ақпараттарға және деректерге қол жеткiзу, айырбастау, өндiру, сақтау және жинау бойынша бiрлескен ведомствоаралық нұсқауларды дайындауда (қажет кезде) жәрдем көрсету;
1.8 Ақпарат және деректердi жинау, айырбастау және анализдау үшiн негiзгi құрал-жабдықты беру;
1.9 Ақпарат және деректердi жинау, айырбастау және анализдау үшiн қазiргi уақыттағы бағдарламалық қамтамасыз етудi беру;
1.10 Қызметтен үлкен тәлім алу және қаражаттың тиiмдi ұсталуы үшiн Есiрткiнi бақылау бойынша халықаралық органдарды жобаны жүзеге асыру жұмысына кiрiстiру.
Қорытынды 2 - Құқық қорғау органдарының арнаулы қызметшiлерi ақпаратты жинау және айырбастау жүйелерiмен басқаруда тиiстi оқытылған. Сәйкес қызмет (оқу көбiнесе үйретушiнi дайындау" жүйесiнде өтедi):
2.1. Ақпараттарды тарату, жинау, топтастыру және сақтау бойынша жаңа тұжырымдамаларға үйрету, ақпараттық есептердi толтырумен қоса, 5 ел iшiнен әр ведомстводан 2 қызметкерден (барлығы 50 қызметкерлер);
2.2. Оперативтiк ақпаратты анализдау және дайындау әдiстерiне оқыту (жеке өмiрге қатысты құпияны қамтамасыз ету аспектiлерi) - әр елден 10 қызметкерлерден (барлығы 50 қызметкерлер);
2.3. Аналитикалық бағдарламалық қамтамасыз етумен пайдалануға терең оқыту - әр елден 10 қызметкерлерден (әр ведомстводан -ден) барлығы 50 қызметкерлер;
2.4 Жаңа деректер базасын қолдануымен, мәлiметтердi анализдау, сұраныс жасау және енгiзу техникасына (деректердің электрондық форматта резервтiк сақталуын қоса) оқыту - 5 елдiң әр агенттiктерiнен 3 қызметкерлер - барлығы 75 қызметкерлер;
2.4. Техникалық қызметшілердi оқыту (жүйе басқарушылар және дерек база басқарушылары) - әр ведомствадан 1 қызметкер - барлығы 25 қызметкерлер;
2.5. Семинар - тергеу кезiнде оперативтiк ақпараттың жетекшi ролi бойынша семинарда әр ел ведомствалардың 5 басшы қызметкерлерi қатысады. (Европол/Интерпол);
2.6. Әр елден бес оқытылған аналитиктер (барлығы 25 адам) оперативтiк ақпаратты жинау және анализдау процестерiн және аналитиктiң ролi және функцияларын тәжiрибеде үйрену үшiн Батыс Еуропа елдерiнiң құқық қорғау ведомстваларына барады.
Қорытынды 3 - Ақпаратты аймақтық деңгейде жинау үшiн механизм құрылған (жобаның қатысушы-елдердiң келiсiмiнен байланысты).
Сәйкес қызмет:
3.1. Жалпы-аймақтық электрондық ақпараттық айырбасталуының мүмкiншiлiгіне көз жеткiзу;
3.2. Ақпараттық айырбастау механизмдердi аймақтық деңгейде анықтау;
3.3. Ақпаратты аймақтық және халықаралық деңгейлерде айырбастау бойынша ұлттық байланыс тұлғалар/бөлiмшелер анықталған және нақты процедуралар дайындалған;
3.4. Құқық қорғау органдар және қылмыстық құқық құрылыстардың сәйкес аймақтық және халықаралық өкiлдерi, сонымен қатар халықаралық ұйымдардың қатысуымен аймақтық семинар өткiзу және семинар қорытындыларын көрсететiн аймақтық есептi және сәйкес кепiлдемелердi дайындау.
3. Серiктестер, Институционалдық база және iске асыру шаралары
Орталық Азияның бес елдерiнiң Есiрткiмен күрес бойынша сәйкес Министрлiктер және құқық қорғау органдар, сонымен қатар Есiрткiлердi бақылау Мемлекеттiк Комиссиялар осы жобаның серiктестерi болып келедi.
Деректердi жинауда ұлттық әлеуеттiң дамуының негiзiн салу және стандартты анықтамаларды, көрсеткiштердi және процедураларды қолдану үшiн деректердi жинау және есiрткiлердiң заңсыз айналымының бағытын зерттеу жұмысында iске кiрiстiрiлген тұлғалардан тұратын (негiзiнен құқық қорғау орган және ведомствалар өкiлдерi) жүйе ашылады.
Халықаралық сарапшы жинауға жататын ақпараттың негiзгi түрлерi тiзiмiн және оның форматтарын анықтауда жәрдемдеседi. Ол әр елге ақпараттарға және мәлiметтерге қол жеткiзу, жинау, сақтау, өңдеу және айырбастау бойынша бiрлескен ведомствоаралық нұсқауларды дайындауда және пайдаланым мәселесiнде жәрдем көрсетедi. Ол құқық қорғау органдардың құрал-жабдық және оқыту мәселесiндегi қажеттiлiктердi белгiлеп көрсетедi. Бар мекемелер шегiнде ұлттық байланыс тұлғалар/бөлiмшелер анықталады.
Жоба Орталық Азиядағы БҰҰ ЕҚД Аймақтық Өкiлдiгiмен жүзеге асырылады. ЕҚБ-ның штаб-пәтерi ұйымдастық және кеңестiк көмек көрсетедi. Есiрткiнi Бақылау бойынша Мемлекеттiк Комиссия өкiлдiктерiнен, сәйкес Министрлiктер және құқық қорғау органдардан, сонымен қатар ЮНОДКП-дан тұратын Жобаны басқару Комитетi жобаның орындалуын қарау және осы жобаны орындау бойынша кепiлдiктердi және жалпы басқарушы директиваларды дайындау үшiн жыл сайын жиналады. Ақпаратты аймақтық деңгейде айырбастауға және бiрлесiп қолдану механизмдердi ашуға бағытталған бiр қатар нақты жұмыстарды есептемегенде, жоба әрбiр аймақ елiнде жеке жүзеге асырылатын болады.
5. Қаржылық ақпарат (ЕҚБ)
Жобаның бюджеті (АҚШ долларында)1 |
|
Қызметшiлер және кеңестер |
453,200 |
Қосалқы шығындар (13%) |
230,000 |
БАРЛЫҒЫ |
1,998,600 |
_____________________________
1 Көрсетілген сомалар ықшамдалған.
2 . ЛОГИКАЛЫҚ МАТРИЦА
7. ЛОГИКАЛЫҚ МАТРИЦА
Жобаның атауы: AD/RER/F23, "Есiрткiмен күрес
саласындағы оперативтік және басқа
ақпаратты жинау, анализдау және
айырбастау бойынша құқық қорғау
жүйелер"
Қабылданғанға сай Аймақтық Орталық Азия үшiн стратегиялық
шектi бағдарлама
Бағдарлама/Аймақтық Бағдарлама Iшкi Iстер Министрлiгi, Ұлттық
Қауiпсiздiк қызметтер, Кеден
Комитеттерi, Шекараны қорғау
Комитеттерi, Есiрткiлердi бақылау
бойынша Мемлекеттік комиссиялар
(агенттіктер), Статистиканың
Ұлттық Институттар
Халықаралық Серіктестіктер/ Интерпол, Дүниежүзілік Кеден
ақысыз қолдау (БҰҰ жүйесі, Ұйымы, АҚШ, EO, Франция, ГФР, Ұлы
донорлар, ҮЕҰ): Британия
БҰҰ-ның сәйкес конвенциясы/ Ақпараттарды айырбастау және өзара
БҰҰ конференциясының жәрдемнiң халықаралық құралдары
материалдары:
Мәселенің анықтамасы: Есiрткiнi бақылау мәселесi бойынша
ақпаратты жинаудың стандартты
жүйесiнiң жоқ болуы, әр елдегi
есiрткiнi бақылау мәселесiмен
айналысатын құқық қорғау
ведомстволар арасындағы
оперативтiк ақпаратты айырбастау-
дың төмен деңгейi, сондай-ақ
деректердi жинау және тарату
механизмнiң кемелiне жетпегендігі.
Қысқаша мазмұндама |
Объективті |
Тексеру |
Қауіптену, |
Пайда |
|
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
ДАМУ |
Eciрткiмен күрес бойынша құқық қорғау |
||||
ТІКЕ |
Есiрткiмен күрес және криминалдық қызметтi |
||||
ҚОРЫТЫНДЫ 1: Оперативтік ақпаратты және деректерді жинау, |
|||||
1.1 |
Әр ел бойынша |
Қазiргі |
Есептер |
Жергілікті |
Сәйкес |
1.2 |
Ақпаратты |
Бiр халық- |
Қол |
Халықаралық |
Жұмыс |
1.3 |
Құқық қорғау |
Сәйкес |
Есептер |
Ұлттық |
ЕБМҚ және |
1.4 |
Есiрткінiң |
Шешімдер |
Семинар |
Барлық |
ЕБМК және |
1.5 |
Үкiметтер |
Ақпаратты |
Құжат |
Кейбір |
Сәйкес |
1.6 |
Ұлттық |
Осы мәселе- |
Қажетті |
Жаңа |
Жергі- |
1.7 |
Үкiметтерге |
Қажетті |
Нұсқаулар |
Кейбір |
Жобалы |
1.8 |
Ақпараттарды |
Жоба |
Шот- |
Құрал- |
Құрал- |
1.9 |
Ақпараттар |
Аналитика- |
Шот- |
Бағдарлама- |
Жергі- |
1.10 |
Жоба |
Жобаның |
Бірлескен |
Ұсынылған |
Басқа |
ҚОРЫТЫНДЫ 2: Құқық қорғау органдарының арнаулы қызметшілер |
|||||
2.1 |
Құқық қорғау |
Ұлттық |
Халықара- |
Тізімдер |
Ұлттық |
2.2 |
Ақпараттарды |
ЕКҚО-ның |
Өткізілген |
Елдермен |
Оқудың |
2.3 |
Оперативтiк |
Соответст- |
Өткізіл- |
Оқуға |
Ведомст- |
2.4 |
Аналитикалық |
ЕКҚО-ның |
Бағдарла- |
Алынған |
Халық- |
2.5 |
Жаңа дерек- |
Сәйкес |
Өткізіл- |
Оқуға |
Іске |
2.6 |
Техникалық |
Техникалық |
Жүйелер- |
Қайта |
ЕКҚО-мен |
2.7 |
Семинар - |
Сәйкес |
Семинар |
Сұрыптал- |
Бенефи- |
2.8 |
Әр елден бес |
Жаңа |
Сапар |
Ұсынылған |
Канди- |
ҚОРЫТЫНДЫ 3: Ақпаратты аймақтық деңгейде жинау үшін механизм құрылған сәйкес шетел серіктестерге және халықаралық ұйымдарға есірткінің заңсыз айналымы және қиянат ету бағыты туралы дұрыс статистикалық деректер беріледі |
|||||
3.1 |
Жалпы-аймақ- |
Ұлттық |
Алушы |
Кейбір |
Мәселені |
3.2 |
Ақпараттық |
Ақпараттық |
Механизм- |
Іске кіріс- |
Механизм- |
3.3 |
Ақпаратты |
Байланыс |
Серіктес- |
"Дұрыс емес" |
Халық- |
3.4 |
Құқық қорғау |
Барлық iске |
ЕҚБ/ |
Семинар |
Семинарды ұйымдас- |
5 |
Салымдар |
||||
Үкiмет |
Қажеттi |
Есірткі |
Жоспарлан- |
Сәйкес |
|
6 |
Бюджет |
Қажеттi |
Қаражаттық |
Қаражаттың |
Қаражат- |
INITED NATIONS
Office оп Drugs and Crime
Қайта қаралған жобалы құжат
Бағдарламаның атауы: Орталық Азия үшiн ЮНОДК-ң стратегиялық
бағдарламасы
Жобаның атауы және нөмiрi: AD/RER/E29- Орталық Азиядағы
прекурсорларды бақылау
Ұзақтығы: Үш жыл
Басталу мерзiмi: 2004 жылдың cәуip айы (әдепкi басталу
мерзiмi - 2000 жылдың мамыры)
Есiрткілердi бақылау Есiрткiлердiң заңсыз айналымын
саласы: бұлтартпау/ ұсынысын қысқарту
Атқарушы агенттiк: ЮНОДК
Орындаушы агенттiк: ЮНОДК-ның Орталық Азиядағы ЮНОПС
аймақтық өкiлдiгі
Үкіметтік ведомство ҚР-ның Ішкі істер Министрлігінің
серіктес: Есірткімен айналысу бизнесімен күрес
және есiрткілердiң айналымын бақылау
комитеті; Қырғыз Республикасының
есiрткілердi бақылау агенттігі;
Тәжiкстан Республикасының есiрткiлердi
бақылау агенттігі; Түрікменстан
Министрлерінің Кабинетiндегi
нашақорлықпен күрес бойынша мемлекеттiк
координация комиссиясы; Өзбекстан
Министрлерiнiң Кабинетiндегi есiрткiнi
бақылау бойынша мемлекеттiк комиссия.
Жалпы қаралған бюджет: US$ 2,740,000
Бекiтiлген бюджет: US$ 5,000,000
Жалпы қысқарту: US$ 2,260,000
Қысқаша негiздеу: Жоба прекурсорларды бақылау шараларының әлеуетiн қарастыру үшiн құрылған; халықаралық сауда және өндiру, сонымен қатар iшкi бөлiсу каналдарының заңсыз ағылым мәселелерiн анықтау және прекурсорлардың ағылымын ескерту үшiн жұмыс механизмдер мен процедураларды ашу ұсыныстарын iстеп шығару.
Ауғанстандағы заңсыз апиын шығару әлеуетi екі күнге дейiн үлкен мәселе болғандықтан және опиын өнiмiн опиатка жасауында прекурсорлар пайдалынатындықтан мемлекеттiк реттеу органдарының, кеден және басқа құқық қорғау органдарының мүмкіншiлiктерiн нығайту мәселесiне үлкен назар аудару керек.
Жоғарыда айтылғанмен байланысты қайта қаралған жобалы құжаттардың мақсаттары келесiде негiзделген: мемлекеттiк реттеу орган, кеден және қажет жерлерде шекаралық қызмет қызметкерлерiне, құқық қорғау орган тергеушiлерiне, орталық Азия елдерiнде прекурсорларды анализдау жұмысымен айналысатын ғылыми қызметкерлерiне тренинг және техникалық көмек көрсету; прекурсорларды бақылау iсiне кiрiстiрiлген ұлттық ведомствалар және көршiлес елдер және басқа елдер арасындағы қарым-қатынасты нығайту.
Осы қайта қаралған жобалы құжат AD/RER/E29 жобалы құжатта ескерiлген концепциялы әдiстi, құқықтық шектеулердi және орындау процедураларды өзгертпейдi, егер басқасы қайта қаралған жобалы құжатта көрсетiлмеген болса.
Қол қойылған
Үкiмет атынан: Қол Мерзiм Аты/қызметi
Қазақстан Республикасы: -------- -------- -----------
Қырғыз Республикасы: -------- -------- -----------
Тәжiкстан Республикасы: -------- -------- -----------
Түрікменстан: -------- -------- -----------
Өзбекстан Республикасы: -------- -------- -----------
БҰҰ-ның Есірткі және -------- -------- -----------
Қылмыстылық Атқарушы директор
Басқармасы
I. Кiрiспе
"Орталық Азиядағы прекурсорларды бақылау" негiзгi жобалы құжат 2000 жылдың мамыр айында басталған. Құжат өз алдында Орталық Азия елдерiнде прекурсорларды бақылау механизмдерiн құру/нығайту арқылы Ауғанстанда заңсыз героин өндiру мөлшерiн және деңгейiн қысқарту мақсаттарын қояды. Жоба үш жылға жоспарланған және келесi негiзгi тапсырыстардан құралады:
* Прекурсорларды бақылау шараларының әлеуетiн шолу;
* Халықаралық сауда, өндiрiс және iшкi бөлiсу каналдарының заңсыз ағылым мәселелерiн анықтау;
* Прекурсорлардың ағылымын ескерту үшiн жұмыс механизмдердi және процедураларды ашу ұсыныстарын iстеп шығару.
Прекурсорларды бақылау саласындағы мақсаттар химиялық заттарды импорттау және экспорттау заңдарын және нормативтiк актiлерiн жетiлдiру арқылы жетуi жоспарланды; химиялық заттарды импорттау және экспорттау бақылау жұмыстарын нығайтуда жәрдемдесу, сараптама бағалау, тренинг және кеңес жәрдемiн көрсету, құрал-жабдықтарды беру.
Жоба US$ 5,000,000 бастапқы бюджетпен басталған болатын. Бiрақ қаражаттың жетiспеуi, жобаның тұрақты Аймақтық координаттарының болмауы және жобалы құжатта жоспарланған қызмет Орталық Азия елдерiнiң прекурсорларды бақылауда қажеттiлiктерiн құрамаған фактiсi жобаның өз әлеуетiн толығымен жүзеге асыра алмағандығының негiзгi себебi болды. Жобаны жүзеге асыру бар қаражатпен шектелген (US$ 1,696,763). Осы жағдайда жобаның қызметi бастапқы бағыттарда негiзделген, бұл тренингтердiң, практикалық және басқа семинарлардың өткiзілуi және 2001 жылдың маусым-шiлде айларында өткiзiлген қажеттiлiктердi бағалау бойынша халықаралық миссия (сiлтеме: Миссия нәтижелерiн шолу, 2001 жылдың 11 маусым - 13 шiлде айлары) кепiлдемелерiне сай құрал-жабдықтарды беру болды.
II. ЖЕТIСТIКТЕР
2000 жылдың қарашасында жобаның шегiнде өткiзiлген Бишкек Конференциясы қолдау үшiн Сыртқы топтарды құру (оның функциясын кейiн Топаз операцияның Басқару комитетi алған), химикаттарды бақылау бойынша әрекеттегi заңдарды бағалау, сонымен қатар Үндiстанда құрылған аудан мемлекеттiк реттеу органдарының қызметкерлерiне эксперттiк құқықтық кепiлдемелер және тренингтер беру.
Қызметтiң басқа бағыттарына кiрдi:
* Орталық Азия елдерiнiң мемлекеттiк реттеу органдарының қызметкерлерiне келесi тренингтердi өткiзумен дөңгелек үстелде ЕБХК-ң екi кеңес кездесулерiн ұйымдастыру;
* Топаз операцияның басқару комитетiнiң мәжiлiсiнде Өзбекстан өкiлдiгiнiң қатысуы үшiн қаражаттық көмек көрсету;
* Орталық Азия елдерiнде прекурсорларды бақылайтын iске қосылған заңның анализiн жасау және оның (AD/GLO/F46) құқықтық көмек көрсетумен жобасымен бiрге жетiлдiру бойынша сәйкес үкiметке кепiлдiктер беру.
* Жоғарғы сот төрешiлерi, прокурорлар, құқық қорғау ведомствалардың лауазымды адамдары, iшкi iстер органдары, бесорталық Азия елдерi және Ресейдiң кеден және қауiпсiздiк қызметтерi үшiн "Прекурсорлардың заңсыз айналымы: заңдар және құқықтық қолданылатын тәжiрибе" тақырыпқа семинар өткiзу; (AD/GLO/F46) құқықтық көмек көрсету жобамен ынтымақтастықта;
* Орталық Азия елдерiнiң бес криминалистiк лабораторияларына арнайы құрал-жабдықты беру және Орталық Азия елдерiнiң криминалистiк лабораторияның жұмыскерлерiне Братиславаға бiр жұмыстың семинар және екi оқу турларын ұйымдастыру;
* Орталық Азия елдерiнiң кедендiк қызметтерiне және криминалистiк лабораторияларына прекурсорлардың экспресс-анализi үшiн 75 жинақтан беру (әр елге 15 жинақтан);
* Криминалистiк лабораторияларға ғылыми әдебиеттер беру;
* Орталық Азия елдерiнiң құқық қорғау ведомство қызметкерлерiне прекурсорларды бақылау қызметiнiң маңызды аспектiлерi туралы сегiз мамандандырылған тренингтердi ұйымдастыру;
* Ұлттық деректер база жүйелерiнiң лицензияландыратын органдарында барлық жасалатын трансакция түрлерiнiң мониторингін жүргізу үшін құрал-жабдықтарды және бағдарламалық қамтамасыз етудi қондыру; осы Жүйенi Қазақстанда, Қырғызстанда, Тәжiкстанда және Өзбекстанда пайдалану бойынша тренингтер ұйымдастыру;
* Прекурсорларды бақылау iсiне кiрiстiрiлген Орталық Азия елдерiнiң мемлекеттiк органдарына кеңсе құралдарын, жеңiл көлiктердi, прекурсорлар бойынша ақпараттық басулар/ нұсқаулар беру.
Берiлген құралдардан және тренингтерден тыс, қаралған жоба шегiнде әлi көбiн жүзеге асыру керек.
Жобаны орындау кезiндегi соңғы есеп (2003 жылдың қаңтар - желтоқсан) берiлген.
III. Жобаны қайта қараудың негiздеуi
Жобаны өзiнiң әдепкi түрiнде дайындау негiздеуi осы күнге дейiн әрекетте қалып тұр. Жобаның қарастырылуы жобаның қызмет мерзiмiн қосымша үш жылға ұзарту үшiн жасалған. Бұл жобаның негiзi болжамында берiлген тапсырыстарды жүзеге асыру және алғашқы ескерiлген бюджеттi өзгерген артықшылар және қаржыландыру мүмкiндiктерге сәйкес қысқарту үшiн жасалған.
Жобаны дайындау уақытында болған есiрткiлердiң заңсыз айналымының жағдайы өзгерiссiз қалды. Опиаттармен қиянат ету және олардың заңсыз айналымы аймақтағы ең маңызды мәселе болып келедi. Одан кейiн гаша/каннабис мәселесi және мөлшерi бойынша одан әйткенменен аз синтетикалық есiрткiлер мәселесi орын алады, олар: МДМА және ЛСД. 2001 жылдың 11 қыркүйек оқиғасынан және онымен байланысты қолданған шаралардан кейiн Ауғанстандағы апиынның заңсыз культивация көлемi 90-шы жылдың ортасындағы болған деңгейге келетiн сияқты. 2002 жылдың аяғында Тәжiкстанда, негiзiнде тәжiк-ауғанстан шекараларында 3,958 кг героин алынған. Бұл көрсеткiш алғашқы жылдың көрсеткiшiнен аз болғанына (6.6%) қарамастан жалпы айтқанда героинның заңсыз айналым мәселесi түк азайған жоқ. Одан ары 2002 жыл бойы Тәжікстанда 1,624 кг апиын алынды, бұл алғашқы жылдың көрсеткiшiнен 55.7% кем, бiрақ сонда-да бiрталай мөлшер болып келедi.
Соңғы жылдары Еуропаға контрабандамен және әрi қарай дәстүрлi сапар желiсiмен Пакистан, Иран және Түркия арқылы әкелiнген героин мөлшерi тұрақтанды, ал осы уақытта Тәжiкстан героинды Ресей және Еуропа нарықтарына өткiзетiн негiзгі Орталық Азиялық орны болып келдi. Бұл 2002 жылдың барлық аймақтарында - 4,686 кг героин және 1,840 кг апиынның алу көрсеткiштерiн теңеуiнде анық көрсетiледi, Тәжiкстандағы алуын санағанда. Героинның бiрталай мөлшермен алынуы аймақтың басқа елдерiнде де (аз мөлшерде) орындалуда.
Егер аймақ елдерiнде алынған героинның апиынға деген ара қатынасы аса маңызды болса, қазiргi кезде апиынмен героин орнын ауыстырды. Бұл Ауғанстанда героинның өндiрiлуiнiң өсiп келе жатқанын бiлдiредi, сонымен қатар осыған қажет химикаттардың еркiн алынуына көрсетедi. Героинның тазалық деңгейi артты, бұл оның тәжiрибелi мамандармен жасалатыны туралы айтады.
Жоғарыда айтылғандай Ауғанстандағы есiрткi жағдайы маңызды болып қалады, елде апиынның қайта өндiру деңгейi өсiп бара жатыр. Сiрке ангидрид сияқты химикаттар героинды өндiру үшiн қажет және жобаның негiзгi тапсырысы Ауғанстанға сондай химикаттардың өткiзiлуiн ескерту болады. Ауғанстанда прекурсорларды еркiн алуға болады және олар көршiлес елдерден жеткiзiлу мүмкiн. Орталық Азияда прекурсорлардың алынуының ең аз деңгейiн ескере отырып, осы аймақ Ауғанстанда қалыптасқан мәселеге жағдай жасады және жоба өзiнiң негізгi тапсырысын жүзеге асырмады деуге болады. Бiрақ осы уақытқа бұл тек болжам. Қайта қаралған жоба аймақтағы прекурсорларды бақылау жүйелердiң тиiмдiлiгін анықтауға қосымша уақыт бередi.
IV. AD//RER/Е29 ЖОБАЛЫ ҚҰЖАТҚА ЕНГIЗIЛГEH
ӨЗГЕРIСТЕРДІҢ СИПАТТАМАСЫ
IV.1. Жобаның стратегиясы
Жобаның қайта қаралуы реттеу жүйелер бойынша бiрлескен жұмыстарды жүзеге асыру, iске қосылған заңды жетiлдiру, тренинг және тиiстi құрал-жабдықтар арқылы Орталық Азия елдерiнiң мүмкiншiлiктерiн жетiлдiру үшiн бағытталған. Бұл прекурсорларды бақылау iсiне кiрiстiрiлген барлық жақтардың қажеттiлiктерiн қанағаттандыруға бағытталған нәтижелердi белгiлеу жолымен орындалады. Сонымен қатар қатысушы елдерде жобаға өз үлесiн қосуға мүмкiншiлiктерi туады.
Сонымен қоса, реттеу және құқық қорғау құрылымдар арасында тығыз жұмыстық қатынас жасау, прекурсорларды бақылау жұмысына көршiлес және басқа елдердi тарту жолы арқылы облыста прекурсорларды бақылауға аймақтық әдiстiң қалыптасуына ерекше көңiл бөлiнедi. Ауғанстанда героинның заңсыз өндiруiнде пайдалынатын прекурсорлардың заңды айналымнан алуын тоқтату, сонымен қатар осы химикаттарды аймақ арқылы контрабандасын тоқтату жалпы мақсат болып анықталады.
Қайта қаралған жобалы құжаттан күтiлетiн нәтижелер прекурсорларды бақылау бойынша өзiндiк аспекттердi шешуге бағытталған, сонымен қатар iске кiрiстiрілген жақтардың тренинг және құрал-жабдықта қажеттiлiктерiн қамтамасыз етуге бағытталған.
Сонымен қатар қайта қаралған құжат реттеушi және құқық қорғау органдар қызметкерлерiнiң көпшiлiгіне тренинг беруге бағытталады. Жақтардың өз тәжiрибелерiмен және бiлiмдерiмен бөлiсуге жағдай беретiн аймақтық тренингтерге және семинарларға ерекше көңiл бөлiнедi. Мүмкiндiгiнше аймақтан тыс жерлердегi бақылау жүйелерiмен танысуға жағдай беретiн жұмыстарды ұйымдастырады және қызметтiң нақты бағыттарында қатысу үшiн Ауғанстаннан өкiлдер шақырылады. Қайта қаралған жоба прекурсорларды бақылау қызметiнiң барлық аспектiсiн қарастыруға бағытталған аймақтық семинармен аяқталады. Бұл өкiметке жоба тапсырыстарының қаншалықты сәттi орындалғанын маңыздауға және қосымша шаралардың қабылдануы қаншалықты қажет екенiн көрсетедi.
Жобаның әдепкi болжамы прекурсорлардың ағымын алдын алуына бағытталған алты нәтижелерде негiзделдi. 2000 жылдың 27-30 қарашасында Бишкек қ., Қырғызстанда өткен Орталық Азиядағы прекурсорлардың заңсыз айналымын тоқтату бойынша конференция барысында делегаттар жобалы құжатта көрсетiлген тапсырыстарды талқылады; Талқылау кезiнде елдiң көпшiлігі нәтиже 3 орынды деп тапты (барлық Орталық Азия елдерi бойынша химиялық заттарды тергеу топтарын құру).
Жаңа жобалардың барын және әр түрлi донорлар жағынан екi жақтық негiзiндегi қолдаудың және қосымша қаржыландырудың жоғары деңгейiн ескере отырып, осы қайта қаралған жобамен ескерiлген қызмет қазiргi және жоспарланған қызметке негiзделу керек. Осы шартта жобаның әсерi мен сапа нәтижелерiн зерттеу және осы жобаның басқа донорлардың жобаларымен және ЮНОДК-ның басқа жобаларымен өзара байланысын анықтау үшiн жобаны бағалау миссиясы 2005 жылы өткiзiледi. Миссияның жұмыс тапсырмасы және бағалау миссияның өзi ЮНОДК-ның Аймақтық өкiлдiгiмен ЮНОДК-ның Венадағы сәйкес бөлiмдер мен бөлiмшелердiң ынтымақтастығында дайындалып өткiзiледi.
IV.2. Орындау механизмдерi
Қайта қаралған жоба ЮНОДК-мен орындалады. Қайта қаралған жоба үшiн жауапкершiлiк ЮНОДК-ның аймақтық өкiлдiгiнде қалады. ЮНОДК-ның аймақтық өкiлдiгi жоба координаторының қызметiн бағыттап басшылық етедi.
ЮНОПС арнайы құрал-жабдықты жобаның жұмыс жоспарымен сәйкес сатып алуда жәрдемдесетiн қосалқы агентттiк ретiнде iстейдi. Жобаның жұмыс жоспары қайта қаралған жобаны бекiткеннен кейiн дайындалады.
Ташкентте ЮНОДК-ның аймақтық өкiлдiгiмен жүзеге асырылатын күнделiктi қызмет ЮНОДК және ПPOOH арасында жасалған жұмыс келiсiм-шартқа сәйкес орындалады. ПPOOH-ның жергiлiктi өкiлдiктерi жобаны орындаудың әкiмшiлiк және қаржылық мәселелерi бойынша қызметтер көрсетедi және ЮНОДК-ға сәйкес қаржылық есеп беруiн қамтамасыз етедi. Осы көрсеткен қызмет үшiн ПРООН қызмет ақы ережелерiне сай бекiтiлген ақысын алады.
Үкiметтiк атқарушы агенттiктер: ҚР-ның Iшкi Iстер Министрлiгiнiң Есiрткiмен айналысу бизнесiмен күрес және есiрткiлердiң айналымын бақылау комитетi Қырғыз Республикасының есiрткiлердi бақылау агенттiгi; Тәжiкстан Республикасының есiрткiлердi бақылау агенттiгi; Түрікменстан Министрлерiнiң Кабинетiндегi нашақорлықпен күрес бойынша мемлекеттiк координация комиссиясы; Өзбекстан Министрлерiнiң Кабинетiндегi есiрткiнi бақылау бойынша мемлекеттiк комиссия.
IV.3. Мақсаттар, нәтижелер және өткiзiлетiн жұмыстар
Жобаға келесi жаңа мақсаттар, нәтижелер және жұмыстар енгiзiлген:
Мақсаттар:
Есiрткiнi бақылау саласындағы мақсаттар: Ауғанстандағы героинның заңсыз өндiру мөлшерiн және деңгейiн Орталық Азия елдерiндегi прекурсорларды бақылау механизмдерiн жетiлдiру арқылы қысқарту.
Нәтиже 1 Мемлекеттiк реттеу орган қызметкерлерiнiң мүмкiншіліктерi жетiлдiрiлдi.
Нәтиже 1-гe жету үшiн жұмыстар:
1. Прекурсорларды бақылайтын ұлттық жоспарды құру және құзыреттi органдар арасында ақпарат айырбастаудың ұлттық механизмдерiн жетiлдiру үшiн Орталық Азияның әр елдерiнде ұлттық семинарлар өткiзу;
2. ЕБХК координациясымен реттеушi орган қызметкерлерi үшiн прекурсорларды бақылау бойынша аймақтық тренинг өткiзу;
3. Ұлттық заңдарды толығымен жетiлдiру және реттеу үшiн қазiргi уақыттағы құқықтық көмек көрсетудi жалғастыру;
4. Ұлттық реттеу ведомстволарға тиiстi құрал-жабдықтар беру;
5. Реттеушi және құқық қорғау ведомстволар қызметкерлерi үшiн прекурсорларды бақылау ақпаратымен буклеттердi басып тарату;
6. ҰДБ бойынша құрал-жабдықтардың және тренингтердiң беруiн жалғастыру.
Нәтиже 2: Кеден органдар және шекаралық қызмет қызметкерлерiнiң мүмкiншiлiктерi жетiлдiрiлдi.
Нәтиже 2-гe жету үшiн жұмыстар:
1. Кеден органдар, шекаралық қызметтер және басқа агенттiктер қызметкерлерiне тренингтердi өткiзу үшiн қолайлы орын табу және прекурсорларды бақылау саласындағы ұлттық ұзақ мерзiмдi тренинг бағдарламаларын дамыту үшiн әр елде "Үйретушiлердi дайындау курстары"-н өткiзу.
2. Жоба шегiнде үйренген үйретушiлер қатысуымен ұлттық тренингтердi өткiзуде жәрдемдесу.
3. Жеке кеден бақылау посттар үшiн құрал-жабдықтар беру;
4. Прекурсорларды бақылау тренинг методологиясы ретiнде компьютерлiк тренингтердi енгiзу мүмкiншілiгiн зерттеу;
5. ЮНОДК-ның шекараларда бақылауды қамтамасыз ету қазiргi уақыттағы жобаларымен тығыз байланысында Ауғанстан шекарасындағы шекаралық қызметтер жұмыскерлерiне тренингтер беру.
Нәтиже 3: Құқық қорғау орган тергеушiлердiң және ғылыми қызметшiлердiң мүмкiншiлiктерi жетiлдiрiлдi:
Нәтиже 3-ке жету үшiн жұмыстар:
1. Ағымды жасау қылмыстарды тексеретiн, прекурсорлар тегiнiң iзiн басып анықтаумен айналысатын құқық қорғау орган қызметкерлерi үшiн аймақтық тренингтер өткiзу;
2. Құқық қорғау органдарға тергеушiлердi оқытуға арналған материалдарды беру;
3. AD/GLO/00/F46 құқықтық көмек көрсету жоба қатынасымен төрешiлер, прокурорлар және құқық қорғау ведомстволар қызметкерлерiне прекурсорларды бақылау саласындағы мәселелер, шешiмдер және тәжiрибелер бойынша аймақтық жұмыс семинарын өткiзу;
4. ЮНОДК-ның AD/TAJ/H03 және AD/KYR/G64 қазiргi уақыттағы жобаларымен тығыз байланысында Тәжiкстан және Қырғызстандағы тергеушiлер және басқа сәйкес есiрткiнi бақылау Агенттiгi қызметкерлерiне тренинг беру;
5. Ұлттық криминалистiк лабораторияларға құқық қорғау органдар қызметкерлерi үшiн тренингтi өткiзуде жәрдемдесу.
Нәтиже 4: Орталық Азия елдерi арасындағы ынтымақтастықты нығайту
Нәтиже 4-ке жету үшiн жұмыстар:
1. Орталық Азия елдерiне кеңес көмегін көрсету үшiн Топаз операциясының Басқарушы комитетiмен ынтымақтасу;
2. Қаралған жоба шегiндегi сәйкес қызметтердi жүзеге асыру үшiн Ауғанстанда есiрткiлердi бақылау бойынша жаңа мемлекеттiк құрылымдарды iске кiрiстiру;
3. Кеңес және тренингтердi беру арқылы ЮНОДК-ның басқа жобаларымен ынтымақтасу;
4. Орталық Азия елдерiнiң прекурсорларды бақылау халықаралық бастамаларында белсендi қатынасуына жағдай жасау.
Келесi мақсаттар, нәтижелер және жұмыстар жобадан алынған:
Нәтиже 1 Жұмыс 1 |
Осы жұмыстың орындауы |
Нәтиже 2 Жұмыс 2 |
Халықаралық кеңесшiнiң |
Нәтиже 3 Жұмыс 3 |
(AD/GLO/00/F46) жобамен |
Нәтиже 4 Жұмыс 4 |
Жоғарғы сот төрешілері, |
Нәтиже 2 |
Осы нәтиже мақсатқа |
Нәтиже 4 |
Осы нәтиже жоғарыда |
Нәтиже 6 Жұмыс 1 |
Орталық Азияда |
Нәтиже 6 Жұмыс 2 |
Топаз операциясының Басшылық ететiн комитетi Орталық Азия елдерi үшiн |
Нәтиже 6 Жұмыс 3 |
Осы жұмыс жүзеге |
IV.4. Мониторинг және есептеме
Жоба координаторы жобаның толық көлемдi жұмыс жоспарын осы қайта қаралған жобалы құжатты бекiткеннен кейiн дайындайды, сонымен қатар әр календарлық күнге жарты жылдық және жылдық есептер бередi. Осы есептер ЮНОДК-ның Аймақтық өкiлдiгi арқылы ЮНОДК-ның Венадағы техникалық бөлiмдерiне қарастырылуға және талдануға берiледi.
Жоба координаторымен ЮНОДК-мен берiлген стандарттарға сәйкес дайындалған жобаның орындалу туралы жарты жылдық және жылдық есептер Венадағы ЮНОДК-ға берiледi, оларды қажет кезде донор және серiктес елдерге одан әрi беруiмен.
ЮНОДК жобаның аяқталуынан кейiн 12 ай iшiнде кез келген уақытта жобаның бағалау жұмысын өткiзе алады. Қайта қаралған жобалы құжат жобаның бағалау жұмысын 2005 жылы өткiзуiн алдын ала ескердi. Жобаны бағалау үшiн жұмыс тапсырмасы Жоба координаторымен жергiлiктi өкiметтер және ЮНОДК-ның Венадағы сәйкес бөлiмдерiмен тығыз байланысы негiзiнде алдын ала дайындалады. Жұмыс тапсырмасы, бағалау миссияның ұзақтығы және мақсаты бағалау сарапшылар тобын жiбергенге дейiн Үкiметпен келiсiледi. Жобаның бюджетiнде бағалау жұмысын өткiзуге жеткiлiктi қаражат бар (US$20,000 бюджеттiң 16 бабында). Жобаны бағалау, жылдық үш жақты кездесулер және басқа маңызды жұмыстар, сонымен қатар жұмыс тапсырысын дайындау, уақытты жоспарлау, күн және өткiзу орынды анықтаумен байланысты барлық дайындық жұмыстар Жоба координаторымен Орталық Азия елдерiнiң сәйкес үкiметi, ЮНОДК-ның Аймақтық өкiлдiгi және ЮНОДК-ның Венадағы сәйкес бөлiмдерi/секцияларымен тығыз байлынысы негiзiнде жасалады.
Осы жоба iшкi қауiпсiздiк бойынша БҰҰ Қызметтерiмен және БҰҰ-ның Сыртқы аудиторлар Кеңесiмен кез келген уақытта тексеруге жатады. Бұл шығындар туралы жазбаны және жобаның сәйкес құжаттарын аудиторлық тексерiлуi үшiн жасалады. Осы құжаттар осы жоба шегiндегi соңғы төлемнен кейiн, кем дегенде үш жыл бойы сақталады. ЮНОДК осы сияқты аудиттың өткiзілуiне және аудитпен келiсiлген кепiлдемелердiң орындалуына жағдай жасайды.
IV.5. Құқықтық контекст
Жобалы құжаттың әдепкi үлгісiнде талқыланған құқықтық контекст өзгерiссiз
Бюджетті қайта қарау туралы D2 нысаны Ұсынысқа берілген қайта қарастырылған бюджет
Жоба: АD REROOE29UZB В-алатын агенттiгі: FOUZB/OB/UNOPS
Жоба бойынша ақпарат
Жоба: RERE29
Атауы: ОА прекурсорларға бақылау жасау
Саласы: Есірткілердің заңсыз айналымына қарсы күрес
Бағдарлама: Орталық Азия
Жоба сегменті туралы ақпарат
Алатын агенттігі: FOUZB/OB/UNOPS
Бюджетті қайта қарау агентті: FOUZB/OB/UNOPS
ЮНОДК-нің ұсынысы: FOUZB/OB
Қаржы агенттігі: DPFO/UNOV/UNOPS
Жоба сегментінің уақытша шеңберлері
басталуы және аяқтау күні
18.05.2000 31.12.2005
бюджет |
Тізімі |
жалпы |
2003 |
2003 |
2004 |
1500 |
Көлiктiк |
99000 |
82996 |
4000 |
20000 |
15-99 Көлiктiк |
99000 |
82996 |
4000 |
20000 |
|
1100 |
Халықаралық |
360000 |
0 |
94048 |
120000 |
1150 |
Қысқа мерзiмдi |
149700 |
89388 |
30300 |
15000 |
1300 |
Көмекші әкімшілік |
169800 |
95611 |
43200 |
7000 |
1400 |
БҰҰ волонтерлары |
0 |
0 |
0 |
0 |
1600 |
Персоналға |
0 |
0 |
0 |
0 |
1700 |
Жобаның ұлттық |
183900 |
77392 |
46000 |
15000 |
19-99 Персоналға |
863400 |
262391 |
213548 |
157000 |
|
2100 |
Субконтракттар |
33600 |
23032 |
600 |
5000 |
2200 |
Институттарға |
0 |
0 |
$ - |
0 |
29-99 |
33600 |
23032 |
600 |
5000 |
|
3100 |
Персоналға |
0 |
0 |
0 |
5000 |
3200 |
Оқу кезеңдері |
75300 |
60202 |
100 |
0 |
3300 |
Өндірістен қол |
58800 |
46755 |
0 |
15000 |
3400 |
Топтардағы |
307900 |
22883 |
132000 |
40000 |
3500 |
Жиналыстар |
69100 |
43849 |
5300 |
15000 |
39-99 |
511100 |
173689 |
137400 |
75000 |
|
4100 |
Қысқа мерзімге |
869300 |
62352 |
-13182 |
10000 |
4200 |
Ұзақ мерзімге |
1806800 |
218424 |
48490 |
100000 |
4300 |
Үй-жайлар |
17800 |
12775 |
5000 |
1500 |
4500 |
Жабдық - |
0 |
0 |
0 |
0 |
49-99 |
2693900 |
293551 |
40308 |
111500 |
|
5100 |
Жабдықты |
232100 |
120733 |
55000 |
15000 |
5200 |
Есеп беру жөнін- |
0 |
0 |
0 |
0 |
5300 |
Шығындардың |
4300 |
1280 |
0 |
1000 |
59-99 Әр түрлі |
236400 |
122013 |
55000 |
16000 |
|
(а) 90-99 Кіші |
4437400 |
957672 |
450856 |
384500 |
|
5601 |
Есеп беру агент- |
207600 |
36774 |
-1949 |
6000 |
5602 |
ЮНОДК-ЮНОДК |
217600 |
78275 |
54226 |
35900 |
5603 |
Жалпы жобалар |
135100 |
9747 |
-1430 |
4400 |
(b) 56-00 Жобаның |
560300 |
124796 |
50847 |
46300 |
|
(c=а+b) 99-99 |
4997700 |
1082468 |
501703 |
||
кестенің жалғасы
бюджет |
кейінгі жылдары |
Сомасы |
бюджет |
||
2005 |
2006 |
>=2007 |
(i)=b+c+d+e+f+g |
(a)-(i) |
|
1500 |
20000 |
15000 |
0 |
141996 |
-42996 |
20000 |
15000 |
0 |
141996 |
-42996 |
|
1100 |
120000 |
120000 |
0 |
454048 |
-94048 |
1150 |
5000 |
5400 |
0 |
145088 |
4612 |
1300 |
7000 |
7000 |
0 |
159811 |
9989 |
1400 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
1600 |
20000 |
0 |
0 |
20000 |
-20000 |
1700 |
15000 |
15000 |
0 |
168392 |
15508 |
167000 |
147400 |
0 |
947339 |
-83939 |
|
2100 |
5000 |
0 |
0 |
33632 |
-32 |
2200 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
5000 |
0 |
0 |
33632 |
-32 |
|
3100 |
0 |
0 |
0 |
5000 |
-5000 |
3200 |
0 |
0 |
0 |
60302 |
14998 |
3300 |
10000 |
8000 |
0 |
79755 |
-20955 |
3400 |
40000 |
30000 |
0 |
264883 |
43017 |
3500 |
10000 |
10000 |
0 |
84149 |
-15049 |
60000 |
48000 |
0 |
494089 |
17011 |
|
4100 |
10000 |
10000 |
0 |
79170 |
790130 |
4200 |
100000 |
30000 |
0 |
496914 |
1309887 |
4300 |
1500 |
1500 |
0 |
22275 |
-4475 |
4500 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
111500 |
41500 |
0 |
598359 |
2095541 |
|
5100 |
15000 |
15000 |
0 |
220733 |
11367 |
5200 |
0 |
0 |
0 |
0 |
0 |
5300 |
1000 |
1000 |
0 |
4280 |
20 |
16000 |
16000 |
0 |
225013 |
11387 |
|
379500 |
267900 |
0 |
2440428 |
1996972 |
|
5601 |
6000 |
0 |
0 |
46824 |
160776 |
5602 |
35300 |
31900 |
0 |
235601 |
-18001 |
5603 |
4400 |
0 |
0 |
17118 |
117982 |
45700 |
31900 |
0 |
299543 |
260757 |
|
425200 |
299800 |
0 |
2739971 |
2257729 |
|
Жоғарыдағы көрсетілген ақпарат дұрыс және (d) бағанында көрсетілген көзделген сомасы бекітілген жобаға сәйкес пайдаланылатынын растаймын.
қолы: ________________ күні: ______________
аты/жөні: ____________ агенттігі: __________