"Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 7 ақпандағы N 550 Жарлығына толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасының Президентi Жарлығының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 22 қарашадағы N 1147 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Yкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
"Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 7 ақпандағы N 550 Жарлығына толықтырулар енгiзу туралы" Қазақстан Республикасының Президентi Жарлығының жобасы Қазақстан Республикасы Президентiнiң қарауына енгізiлсiн.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ПРЕЗИДЕНТІНІҢ
ЖАРЛЫҒЫ Қазақстан Республикасы Президентiнiң
2001 жылғы 7 ақпандағы N 550 Жарлығына
толықтырулар енгiзу туралы

Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2005 жылғы 4 наурыздағы N 528 өкiмiмен бекiтiлген Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2005 жылғы 18 ақпандағы "Қазақстан экономикалық, әлеуметтiк және саяси жедел жаңару жолында" Қазақстан халқына Жолдауын iске асыру жөнiндегi iс-шаралардың жалпыұлттық жоспарының 21-тармағын орындау мақсатында ҚАУЛЫ ЕТЕМIН:
1. "Тiлдердi қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасы туралы" Қазақстан Республикасы Президентiнiң 2001 жылғы 7 ақпандағы N 550 Жарлығына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2001 ж., N 7, 73-құжат; 2004 ж., N 14, 173-құжат) мынадай толықтырулар енгiзiлсiн:
3-тармақтағы "Мәдениет" деген сөзден кейiн ", ақпарат және спорт" деген сөздермен толықтырылсын;
жоғарыда аталған Жарлықпен бекiтiлген Тiлдердi қолдану мен дамытудың 2001-2010 жылдарға арналған мемлекеттiк бағдарламасында:
"Бағдарлама паспорты" деген 1-бөлімде:
үшiншi абзацтағы "Мәдениет" деген сөзден кейiн ", ақпарат және спорт" деген сөздермен толықтырылсын;
"Мiндеттерi" деген бесiншi абзац мынадай мазмұндағы жолмен толықтырылсын:
"мемлекеттік тiлдi насихаттауды және қоғамдық өмiрдiң түрлi салаларына енгiзудi жүзеге асыру.";
"Тiлдердi қолдану мен дамытудың мемлекеттiк бағдарламасының мақсаттары мен міндеттерi" деген 4-бөлiмiнiң 1) тармақшасы мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
"мемлекеттiк тілдi насихаттауды және қоғамдық өмiрдiң түрлi салаларына енгiзудi жүзеге асыру;";
"Тiлдiк дамудың басым бағыттары мен бағдарламаны iске асырудың тетiктерi" деген 5-бөлiмнің "Тiлдiк дамудың басым бағыттары" деген 5.1-кішi бөлiмiнде:
"Тіл - Қазақстан Республикасының мемлекеттiк органдарында" деген тарауда:
бiрiншi абзацтағы "Мәдениет" деген сөзден кейiн ", ақпарат және спорт" деген сөздермен толықтырылсын;
мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
"Мемлекеттік басқару, заңнама сот iсiн жүргiзу салаларында, Қарулы күштер мен құқық қорғау органдарында, халықаралық қызмет мемлекеттiк тілдi қолдану жөнiндегі шараларды қабылдау және қолдану қажет.";
"Бiлiм беру және тіл оқыту салаларында тiлдiк даму" деген тарау мынадай мазмұндағы үшіншi абзацпен толықтырылсын:
"Елiмiздiң рухани-адамгершiлiк дамуы және мемлекеттiк тiлге деген қызығушылығын дарыту мақсатында мектепке дейiнгi және бастауыш мектеп жасындағы балаларды қазақ тілiндегi көркем, танымдық әдебиетпен, әдiстемелік құралдармен, мерзiмдi басылымдармен толық және сапалы қамтамасыз етуге ерекше көңіл бөлу қажет.";
"Мәдениет және бұқаралық ақпарат құралдары, денсаулық сақтау мен халыққа қызмет көрсету салаларындағы тілдiк даму" деген тарау мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:
"Мемлекеттік тiлдi дамыту мақсатында қазiргі заманғы ақпараттық технологияларды пайдалана отырып, мемлекеттiк тiлдi насихаттау және енгiзу жөнiндегі, вербальдық және визуалдық әсер ету шараларын әзiрлеу қажет.";
мынадай мазмұндағы 5.1-1-кiшi бөлiммен толықтырылсын:
" 5.1-1. Мемлекеттiк тiлдi насихаттау және қоғамдық өмiрдiң түрлi салаларына енгiзу
Қазақстан Республикасындағы тіл саясатын iске асырудың басты шарты - Қазақстан Республикасының Конституциясын , тіл туралы заңнаманы сақтау жөнiндегi дәйекті шараларды жүзеге асыру, мемлекеттiк тiлдi республиканың барлық азаматтарының еркiн меңгеруi үшiн қажеттi ұйымдастыру, материалдық және техникалық жағдай жасау болып табылады.
Ол үшін сапалы жаңа оқу бағдарламалары, оқу және әдiстемелiк, оның iшiнде электрондық жеткiзгiштерде де құралдар жасалуы қажет. Компьютерлiк бағдарламаларды жасау кезiнде инновациялық технологияларды пайдалануға ерекше көңiл бөлiнген жөн.
Осыған байланысты, мемлекеттік тiлдiң дамуына және оны қоғамдық өмiрдiң барлық салаларына енгiзуге әсер ететiн қазiргi заманғы озық тәжiрибе мен практиканы барынша пайдалану қажет.
Ол үшін барлық өңiрлерде, бiрiншi кезекте ауылдық жерлерде қазақ тілiнде тәрбие беретiн және оқытатын мектепке дейiнгi балалар мекемелерінің санын, республиканың оқу орындарындағы қазақ тiлi сағаттарының санын ұлғайтуды, оқыту сапасын арттыруды, мемлекеттiк қызметшілердің және меншік нысанына қарамастан, басқа санаттағы қызметкерлердiң мемлекеттiк тiлдi кеңiнен оқуын қамтамасыз ету.
Бұқаралық ақпарат құралдарының оңтайлы тілдiк орта қалыптастыру, халықтың түрлi тобына арналған әр алуан көкейкестi бағдарламалар шығару жолымен көркемдiк талғамға тәрбиелеу жөнiндегi рөлiн арттыру қажет.
Қазақстан Республикасы Мәдениет, ақпарат және спорт министрлігінің Тіл комитетi мемлекеттік тiлдi жеделдетiп оқыту республикалық орталығының мәртебесiн одан әрi арттыру және оның материалдық-техникалық базасын нығайту талап етіледi. Республиканың барлық өңірлерiнде мемлекеттік тілдi жеделдетіп оқыту бойынша осыған ұқсас орталықтар құру қажет.
Лингвистика бойынша мамандарды тарта отырып және бұқаралық ақпарат құралдарын кеңiнен пайдаланып, қазақ терминологиялық лексикасын бiрiздендiрудi қалыптастыру жөнiндегi жұмысты жалғастырған жөн.
Мемлекеттiк тілдi дамыту жөнiндегi бағдарламаны табысты жүзеге асыру үшiн тіл саясаты саласындағы нормативтік құқықтық базаны одан әрi жетiлдiру жөнiндегi шараларды қолдану қажет.
Мемлекетаралық ынтымақтастық практикасында халықаралық шарттарды дайындау және жасасу кезiнде мемлекеттiк тiлдi пайдалану мiндеттi талап болуы тиiс. Ресми iс-шараларды, бұл ретте басқа тілдерге сапалы iлеспе аударманы қамтамасыз ете отырып, мемлекеттiк тілде жүргiзу қажет. Нормативтік құқықтық кесiмдер, лауазымды тұлғалардың сөздерi, қызмет бабында пайдалануға арналған құжаттар ең алдымен мемлекеттiк тiлде дайындалуы тиiс.
Мемлекеттiк тіл бiрқатар мемлекеттiк органдарда және меншiк нысанына қарамастан, өзге де ұйымдарда қолданылмайды немесе мардымсыз қолданылады. Осыған байланысты, мемлекеттiк органдар және меншік нысанына қарамастан, өзге де ұйымдар iс жүргiзудi, есептiк-статистикалық, қаржылық және техникалық құжаттаманы 2010 жылға дейiн мемлекеттік тiлге кезең-кезеңiмен көшiрудi жүзеге асыру бойынша қажетті жұмыс жүргiзуi қажет.
Мемлекеттiк тілдi насихаттау және енгiзу жалпы тіл жағдайына жасалған нақты әрi ғылыми талдаусыз табысты бола алмайды. Социологиялық және социолингвистикалық мониторинг тiлдiк процестердiң серпiнiн және демографиялық, әлеуметтiк, этникалық өлшем бойынша оның өңiрлiк саралануын көрсететiн тiл саясатындағы тұрақты түзетулердi қамтамасыз етуi тиiс.";
"Бағдарламаны жүзеге асырудан күтілетiн нәтиже" деген 7-бөлiм мынадай мазмұндағы абзацтармен толықтырылсын:
"Қазақстан Республикасының мемлекеттiк тiлi болып табылатын қазақ тілінің қолдану аясын кеңейту.
Бағдарламаны жүзеге асыру нәтижесiнде Қазақстан Республикасының мемлекеттiк басқару органдарында iс жүргiзудi мемлекеттiк тілге мынадай кезең-кезеңiмен көшiру жүзеге асырылатын болады:
2006 жылы - Қазақстан Республикасы Мәдениет, ақпарат және спорт министрлiгi, Қазақстан Республикасы Ауыл шаруашылығы министрлiгi, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қарағанды облыстарының және Алматы қаласының жергілiктi өкiлдiк және атқарушы органдары;
2007 жылы - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты, Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы, Қазақстан Республикасы Ұлттық қауiпсiздiк комитетi, Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясы, Қазақстан Республикасы Конституциялық Кеңесi, Қазақстан Республикасы Әдiлет министрлігі, Қазақстан Республикасы Бiлiм және ғылым министрлiгi, Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлiгi, Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлiгi, Қазақстан Республикасы Энергетика және минералдық ресурстар министрлiгi, Қазақстан Республикасы Индустрия және сауда министрлiгi, Қазақстан Республикасы Ішкі iстер министрлігі, Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттiк жоспарлау министрлiгi, Қазақстан Республикасы Экономикалық және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттiгi, Қазақстан Республикасы Мемлекеттiк қызмет iстерi агенттiгi, Қазақстан Республикасы Жер ресурстарын басқару агенттігi, Алматы, Павлодар облыстарының және Астана қаласының жергiлiктi өкiлдiк және атқарушы органдары;
2008 жылы - Қазақстан Республикасы Көлiк және коммуникация министрлiгi, Қазақстан Республикасы Қорғаныс министрлiгi, Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлiгi, Қазақстан Республикасы Төтенше жағдайлар министрлiгi, Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi, Қазақстан Республикасы Статистика агенттiгi, Қазақстан Республикасы Ақпараттандыру және байланыс агенттiгi, Ақмола, Қостанай, Солтүстiк Қазақстан, Шығыс Қазақстан облыстарының жергілікті өкiлдiк және атқарушы органдары;
2009 жылы - Қазақстан Республикасының Президент Әкiмшілігi, Қазақстан Республикасының Парламентi, Қазақстан Республикасының Yкiметi, Қазақстан Республикасы Сыртқы iстер министрлiгi.".
2. Осы Жарлық алғаш ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Указа Президента Республики Казахстан "О внесении дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 7 февраля 2001 года N 550"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 22 ноября 2005 года N 1147

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Президента Республики Казахстан проект Указа Президента Республики Казахстан "О внесении дополнений в Указ Президента Республики Казахстан от 7 февраля 2001 года N 550".

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Указ
Президента Республики Казахстан О внесении дополнений в Указ Президента Республики Казахстан
от 7 февраля 2001 года N 550

В целях исполнения пункта 21 Общенационального плана мероприятий по реализации Послания Главы государства народу Казахстана от 18 февраля 2005 года "Казахстан на пути ускоренной экономической, социальной и политической модернизации", утвержденного распоряжением Президента Республики Казахстан от 4 марта 2005 года N 528, ПОСТАНОВЛЯЮ:
1. Внести в Указ Президента Республики Казахстан от 7 февраля 2001 года N 550 "О Государственной программе функционирования и развития языков на 2001-2010 годы" (САПП Республики Казахстан, 2001 г., N 7, ст. 73; 2004 г., N 14, ст. 173) следующие дополнения:
в пункте 3 после слова "культуры" дополнить словами ", информации и спорта";
в Государственной программе функционирования и развития языков на 2001-2010 годы, утвержденной вышеназванным Указом:
в разделе 1 "Паспорт Программы":
в абзаце третьем после слова "культуры" дополнить словами ", информации и спорта";
абзац пятый "Задачи" дополнить строкой следующего содержания:
"осуществление пропаганды и внедрения государственного языка в различные сферы общественной жизни.";
подпункт 1) раздела 4 "Цели и задачи государственной программы функционирования и развития языков" дополнить абзацем следующего содержания:
"осуществление пропаганды и внедрения государственного языка в различные сферы общественной жизни;";
в подразделе 5.1. "Приоритетные направления языкового развития" раздела 5 "Приоритетные направления языкового развития и механизмы реализации программы":
в главе "Язык в государственных органах Республики Казахстан":
в абзаце первом после слов "Министерстве культуры" дополнить словами ", информации и спорта";
дополнить абзацем следующего содержания:
"Необходимо осуществить и принять меры по функционированию государственного языка в сфере государственного управления, законодательства, судопроизводства, в Вооруженных Силах и правоохранительных органах, международной деятельности.";
главу "Языковое развитие в сфере образования и обучения языкам" дополнить абзацем третьим следующего содержания:
"В целях духовно-нравственного развития и привития интереса к государственному языку страны необходимо уделять особое внимание полному и качественному обеспечению детей дошкольного и младшего школьного возраста художественной, познавательной литературой, методическими пособиями, периодическими изданиями на казахском языке.";
главу "Языковое развитие в сфере культуры и средств массовой информации, здравоохранения и обслуживания населения" дополнить абзацем следующего содержания:
"В целях развития государственного языка необходимо разработать меры по пропаганде и внедрению государственного языка, вербального и визуального воздействия с использованием современных информационных технологий.";
дополнить подразделом 5.1-1. следующего содержания:
"5.1-1. Пропаганда и внедрение государственного языка в различные сферы общественной жизни
Главным условием реализации языковой политики Республики Казахстан являются осуществление последовательных мер по соблюдению Конституции Республики Казахстан, законодательства о языках, создание необходимых организационных, материальных и технических условий для свободного владения государственным языком всеми гражданами республики.
Для этого должны быть созданы качественно новые учебные программы, учебные и методические пособия, в том числе и на электронных носителях. Особое внимание следует уделить использованию инновационных технологий при создании компьютерных программ.
В связи с этим необходимо в полной мере использовать современный передовой опыт и практику, влияющие на развитие государственного языка и его внедрение во все сферы общественной жизни.
Для этого обеспечить планомерное увеличение числа детских дошкольных учреждений с казахским языком воспитания и обучения во всех регионах, в первую очередь в сельской местности, количества часов казахского языка в учебных заведениях республики и повышение качества обучения, широкое изучение государственного языка государственными служащими и другими категориями работников, независимо от форм собственности.
Необходимо усилить роль средств массовой информации по формированию оптимальной языковой среды, воспитанию художественного вкуса путем выпуска разнообразных актуальных программ для различных групп населения.
Требуются дальнейшее повышение статуса республиканского центра по ускоренному обучению государственному языку Комитета по языкам Министерства культуры, информации и спорта Республики Казахстан и укрепление его материально-технической базы. Необходимо создание аналогичных центров по ускоренному обучению государственному языку во всех регионах республики.
Следует продолжить работу по формированию унифицированной казахской терминологической лексики с привлечением специалистов по лингвистике и широким использованием средств массовой информации.
Для успешной реализации Программы по развитию государственного языка необходимо принять меры по дальнейшему совершенствованию нормативной правовой базы в области языковой политики.
В практике межгосударственного сотрудничества обязательным требованием должно стать использование государственного языка при подготовке и заключении международных договоров. Официальные мероприятия необходимо проводить на государственном языке, обеспечивая при этом качественный синхронный перевод на другие языки. Нормативные правовые акты, выступления должностных лиц, документы для служебного пользования должны готовиться в первую очередь на государственном языке.
Не функционирует или слабо применяется государственный язык в ряде государственных органов и иных организациях, независимо от форм собственности. В этой связи, государственные органы и иные организации, независимо от форм собственности, должны провести необходимую работу по осуществлению поэтапного перехода на государственный язык делопроизводства, ведения учетно-статистической, финансовой и технической документации до 2010 года.
Пропаганда и внедрение государственного языка не будут успешными без конкретного и научного анализа общей языковой ситуации. Социологический и социолингвистический мониторинг должен обеспечивать постоянную коррекцию языковой политики, отражающую динамику языковых процессов и ее региональную дифференцированность по демографическим, социальным, этническим критериям.";
раздел 7 "Ожидаемый результат от реализации программы" дополнить абзацами следующего содержания:
дальнейшее расширение сферы употребления казахского языка, являющегося государственным языком Республики Казахстан.
В результате реализации Программы будет осуществлен следующий поэтапный переход делопроизводства на государственный язык в органах государственного управления Республики Казахстан:
2006 год - Министерство культуры, информации и спорта Республики Казахстан, Министерство сельского хозяйства Республики Казахстан, местные представительные и исполнительные органы Актюбинской, Западно-Казахстанской, Карагандинской областей и города Алматы;
2007 год - Верховный Суд Республики Казахстан, Генеральная прокуратура Республики Казахстан, Комитет национальной безопасности Республики Казахстан, Центральная избирательная комиссия Республики Казахстан, Конституционный Совет Республики Казахстан, Министерство юстиции Республики Казахстан, Министерство образования и науки Республики Казахстан, Министерство здравоохранения Республики Казахстан, Министерство охраны окружающей среды Республики Казахстан, Министерство энергетики и минеральных ресурсов Республики Казахстан, Министерство индустрии и торговли Республики Казахстан, Министерство внутренних дел Республики Казахстан, Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан, Агентство Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью, Агентство Республики Казахстан по делам государственной службы, Агентство Республики Казахстан по управлению земельными ресурсами, местные представительные и исполнительные органы Алматинской, Павлодарской областей и города Астаны;
2008 год - Министерство транспорта и коммуникаций Республики Казахстан, Министерство обороны Республики Казахстан, Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан, Министерство по чрезвычайным ситуациям Республики Казахстан, Министерство финансов Республики Казахстан, Агентство Республики Казахстан по статистике, Агентство Республики Казахстан по информатизации и связи, местные представительные и исполнительные органы Акмолинской, Костанайской, Северо-Казахстанской, Восточно-Казахстанской областей;
2009 год - Администрация Президента Республики Казахстан, Парламент Республики Казахстан, Правительство Республики Казахстан, Министерство иностранных дел Республики Казахстан.".
2. Настоящий Указ вводится в действие со дня его первого официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан