"Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2007 жылғы 23 қарашадағы N 1126 Қаулысы.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы

Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау туралы

Осы Заң отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастар саласында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мен жолын кесу жөніндегі мемлекеттік органдар мен коммерциялық емес ұйымдардың қызметін жүзеге асырудың құқықтық негіздерін белгілейді, адамның және азаматтың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерін қорғауды қамтамасыз етеді.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар
Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау - мемлекеттік органдар мен коммерциялық емес ұйымдар адамның және азаматтың конституциялық құқықтарын, бостандықтары мен мүдделерін, тұрмыстық зорлық-зомбылықты алдын алу мен жолын кесу, сондай-ақ оны жүзеге асыруға ықпал ететін себептер мен жағдайларды анықтауға және жоюға бағытталған қызмет;
2) тұрмыстық зорлық-зомбылық - отбасы-тұрмыстық қарым-қатынастар саласында бір субъектінің басқаларға қатысты әдейі және/немесе психикалық азап әкелетін немесе әкелу қаупі бар қасақана іс-әрекеті. Тұрмыстық зорлық-зомбылық денеге, психологиялық және нәпсіқұмарлық ықпал ету нысанында болуы мүмкін;
3) отбасылық-тұрмыстық қарым-қатынастар - неке-отбасылық қатынастар; некесіз, бірақ бірге тұратын адамдар арасындағы қатынастар; бірге тұрмайтын бұрынғы жұбайлар; жақын туыс адамдардың арасындағы қатынастар шеңбері;
4) көмек көрсету ұйымдары - өтеусіз негізде тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккендерге және олардың отбасы мүшелеріне мемлекеттік мекемелерді қоспағанда, консультативті психологиялық және заңгерлік көмек көрсетуге, уақытша тұрақ ұсынуға, сондай-ақ тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдарға психокоррекциялық бағдарлама жүргізуге бағытталған коммерциялық емес ұйымдар;
5) тұрмыстық зорлық-зомбылық жасауға жол бермеу туралы ресми ескерту - зияны елеусіз болып қылмыстық немесе әкімшілік жауаптылыққа әкелмейтін тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамға берілетін профилактикалық сипаты бар белгіленген нысандағы ресми құжат.

2-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау
туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау туралы Қазақстан Республикасының заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы бекіткен халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

3-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау
туралы заңнаманың принциптері
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл мынадай принциптерге:
1) заңдылыққа;
2) адамның және азаматтың құқықтары, бостандықтары мен заңды мүдделерінің кепілдігін сақтауға;
3) адам мен азаматтың тәніне және/немесе психикасына азап әкелуге жол бермеуге;
4) отбасын қолдау және сақтауға;
5) тұрмыстық зорлық зомбылықтан зардап шеккендерге көмек көрсету кезінде құпиялылықты сақтауға;
6) өмірде қиын жағдайға душар болған адамдармен жеке жұмыс жүргізуге негізделеді.

4-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл
жасауды жүзеге астыратын субъектілер
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жүзеге асыратын субъектілер:
1) Қазақстан Республикасының Үкіметі;
2) жергілікті атқарушы органдар;
3) отбасы және гендерлік саясат істері жөніндегі комиссия;
4) кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссиялар;
5) ішкі істер органдары;
6) қамқоршылық және қорғаншылық органдары;
7) білім беру органдары;
8) көмек көрсету ұйымдары.

2-тарау. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасауды жүзеге асыратын субъектілердің функциялары және өкілеттіктері

5-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті
Қазақстан Республикасының Үкіметі:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мен оған қарсы күрес саласында мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарды және оны жүзеге асыру жөніндегі шараларды әзірлейді.
2) тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау жөніндегі ведомствоаралық комиссия құрады.

6-бап. Жергілікті атқарушы органдардың құзыреті
Жергілікті атқарушы органдар өз құзыреті шегінде:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу жөніндегі өңірлік бағдарламаларды әзірлейді және іске асырады;
2) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және жолын кесу саласындағы нормативтік құқықтық актілерді әзірлеуге қатысады;
3) тиісті аумақтарда тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау жөніндегі іс-шараларды әзірлейді және бекітеді;
4) тиісті аумақтарға тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау жұмысының тиімділігін қамтамасыз етуге қажетті жағдайлар жасайды;
5) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мәселелері бойынша коммерциялық емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жасасуды қамтамасыз етеді;
6) өңірлік Отбасы және гендерлік саясат істері жөніндегі және Кәмелетке толмағандар істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссияға тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау жөніндегі атқарған жұмыстар туралы есепті жыл сайын ұсынады.

7-бап. Отбасы және гендерлік саясат істері жөніндегі
комиссиялар және Кәмелетке толмағандардың істері және
олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссиялары
1. Отбасы және гендерлік саясат істері жөніндегі комиссиялар:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мәселелері бойынша мемлекеттік органдармен, ұйымдармен және азаматтармен өзара іс-қимыл жасасады;
2) жергілікті атқарушы органдарға тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуға бағытталған ұйымдастырушылық-практикалық шаралар қабылдау туралы ұсыныстар енгізеді;
3) көмек көрсету ұйымдарымен бірге тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккендерді оңалту жөнінде іс-шаралар ұйымдастырады және өткізеді.
2. Кәмелетке толмағандардың істері және олардың құқықтарын қорғау жөніндегі комиссиялар:
1) кәмелетке толмағандар арасында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мәселесі жөнінде мемлекеттік органдармен, ұйымдармен және азаматтармен өзара іс-қимыл жасасады;
2) кәмелетке толмағандар арасында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу жөніндегі өңірлік бағдарламаларды әзірлеуге және іске асыруға қатысады;
3) жергілікті атқарушы органдарға кәмелетке толмағандардың арасында тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алуға бағытталған ұйымдастырушылық-практикалық шаралар қабылдау туралы ұсыныстар енгізеді;
4) көмек көрсету ұйымдарымен бірге тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен кәмелетке толмағандарды оңалту жөнінде іс-шаралар ұйымдастырады және өткізеді.

8-бап. Ішкі істер органдарының құзыреті
Ішкі істер органдары өз құзыреті шегінде:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдарды анықтайды, олардың есебін жүргізеді және олармен профилактикалық жұмыс жүргізеді;
2) балаларын тәрбиелеу жөніндегі міндеттерін орындамайтын немесе тиісінше орындамайтын, оларға қатысты құқыққа қарсы әрекеттер жасайтын ата-аналарға немесе олардың орнындағы адамдарды анықтайды және заңнамада белгіленген тиісті шараларды қолданады;
3) белгіленген тәртіппен азаматтардың және ұйымдардың тұрмыстық зорлық-зомбылық фактілері туралы арыздары мен шағымдарын қарайды;
4) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мақсатында профилактикалық іс-шаралар жүргізеді;
5) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың жолын кесу жөнінде тиісті шаралар қабылдайды;
6) тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдарды көмек көрсету ұйымдарына жібереді;
7) тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдарды профилактикалық бақылау туралы сот шешімін қамтамасыз етеді;
8) ішкі істер органдарының қызметкерлері үшін тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау мәселелері бойынша арнайы оқу курстарын ұйымдастыруды қамтамасыз етеді;
9) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мен жолын кесу саласындағы нормативтік құқықтық актілердің жобасын әзірлеуге қатысады, олардың орындалуын жүзеге асырады.

9-бап. Қамқоршылық және қорғаншылық органдарының
құзыреті
Қамқоршылық және қорғаншылық органдары заңнамалармен белгіленген тәртіппен өз құзыреті шегінде тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдармен жеке профилактикалық жұмыс жүргізуге қатысады.

10-бап. Білім беру органдарының құзыреті
Білім беру органдары өз құзыреті шегінде:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен кәмелетке толмағандарды анықтайды, олармен және олардың ата-аналарымен немесе заңды өкілдерімен жеке профилактикалық жұмыс жүргізеді;
2) дамуында немесе мінез-құлқында ауытқушылықтары бар кәмелетке толмағандарды анықтайтын психологиялық-педагогикалық кеңестерді атқарады, олардың кешенді тексерілуін жүргізеді және оларды одан әрі оқыту және тәрбиелеу нысандарын анықтау жөнінде ұсыныстар әзірлейді;
3) девиантты мінез-құлықты кәмелетке толмағандарды, тұрмысы қолайсыз отбасыларын анықтауға, оларды ішкі істер органдарында есепке алуға және олармен жеке профилактикалық жұмыс жүргізуге қатысады;
4) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мен оның жолын кесу саласындағы нормативтік құқықтық актілердің жобасын әзірлеуге қатысады;
5) балалар мен жастар үшін зорлық-зомбылықты емес мінез-құлық оқу бағдарламаларын әзірлейді.

11-бап. Көмек көрсету ұйымдары
Көмек көрсету ұйымдары:
1) ішкі істер органдарының ұсынысы бойынша, сондай-ақ қажет болған жағдайда тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдарды және олардың отбасын қабылдауды дербес жүзеге асыруы;
2) тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамдарға консультативті психологиялық және заң көмектерін өтеусіз беруді жүзеге асыруы, қажет болған жағдайда оларды әрі қарай оңалту үшін медициналық мекемелерге жіберуі;
3) зорлық-зомбылықтан зардап шеккендерге және олардың отбасы мүшелеріне өздерінің қызметін белгілейтін нормативтік құқықтық актілерінің негізінде өтеусіз уақытша тұрақ ұсынуы;
4) тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдарға өтеусіз психокоррекциялық бағдарламаларды жүргізуі;
5) ішкі істер органдарын тұрмыстық зорлық-зомбылық немесе олардың жасалу қаупінің фактілері туралы ақпараттандыруы;
6) тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу және ескерту мәселелері бойынша ақпараттық-ағарту және тәрбие қызметін жүзеге асыруы;
7) жеке және меншік нысанына қарамастан заңды тұлғалармен, бұқаралық ақпарат құралдарымен тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу мәселелері жөнінде өзара іс-қимыл жасасуды жүзеге асыруы мүмкін.

3-тарау. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасау
жөніндегі мемлекеттік органдардың қызметін ұйымдастыру

12-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылық жасауға жол бермеу
туралы ресми ескерту
Тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамға, егер ол келтірген зардап елеусіз болған жағдайда, ішкі істер органдарымен тұрмыстық зорлық-зомбылық жасауға жол бермеу туралы ресми ескерту шығарылады, бұл туралы ол адамға қолы қойғызыла отырып, хабарланады.
Ресми ескертудің әрекет ету мерзімі бір айдан алты айға дейін.
Тұрмыстық зорлық-зомбылық жасауға жол бермеу туралы ресми ескерту оны шығарған күні жасы 16-ға толған, ақыл-есі дұрыс адамға беріледі.

13-бап. Профилактикалық бақылау
Профилактикалық бақылау сот қаулысының негізінде тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамның тарапынан құқық бұзушылықтың алдын алу мақсатында осы Заңда көзделген шектеулер белгіленіп, тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамның мінез-құлқына бақылау қою түріндегі мәжбүрлеу шарасы ретінде ішкі істер органдары жүзеге асырады.
Тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдарға профилактикалық бақылау мен оларды есепке алу ішкі істер органдарымен белгілеген тәртіппен жүзеге асырылады.

14-бап. Профилактикалық бақылау орнатылатын адамдар
Профилактикалық бақылау:
1) тұрмыстық зорлық-зомбылыққа жататын әкімшілік құқық бұзушылық немесе тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қатысты қылмыс жасаған;
2) тұрмыстық зорлық-зомбылық жасауға жол бермеу туралы ресми ескертулері болып, қайталап тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдарға орнатылады.

15-бап. Профилактикалық бақылау орнатудың негіздемесі
1. Тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамдардың үстінен профилактикалық қадағалау орнатуға:
1) осы Заңның 14-бабының 1)-тармақшасында көрсетілген адамдарға қатысты заң күшіне енген сот қаулысы мен үкімі;
2) осы Заңның 14-бабының 2)-тармақшасында көрсетілген адамдарға қатысты ішкі істер органдарының материалдары негіздеме болып табылады.
2. Осы баптың 1-бөлігінің 1)-тармақшасында көрсетілген негіздеме бойынша профилактикалық бақылау орнату үшін тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамның өтініші және қылмыс жасаған адамға қоғамнан оқшаулауға байланыссыз жаза тағайындалған болуы қажет.

16-бап. Профилактикалық бақылауды орнатудың тәртібі
Профилактикалық бақылауды ішкі істер органының ұсынысы бойынша тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған адамның тұрғылықты немесе тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған жері бойынша аудандық (қалалық) соттың судьясы сот отырысында жеке өзі белгілейді.
Ұсыныспен бірге сотқа үкім мен әкімшілік жаза қолдану туралы қаулылардың көшірмесі, тұрмыстық зорлық-зомбылық жасауға жол бермеу туралы ресми ескерту қаулысы және тиісті адамға профилактикалық бақылау орнату қажеттігін дәлелдейтін басқа да материалдар жіберіледі.
Адамға профилактикалық бақылау орнату туралы материалды қарау Қазақстан Республикасының заңнамаларына сәйкес жүзеге асырылады.
Адамға профилактикалық бақылау орнату туралы судьяның қаулысы профилактикалық бақылау орнатылған адамның тұрғылықты жері бойынша ішкі істер органдарына орындау үшін жіберіледі.

17-бап. Профилактикалық бақылаудың қолданылу мерзімі
Профилактикалық бақылау үш айдан бір жылға дейінгі мерзімге белгіленеді.
Профилактикалық бақылау орнатылған адам оған сот жарияланған шектеулерді бұзған, сондай-ақ ол тұрмыстық зорлық-зомбылық жасаған жағдайда ішкі істер органдарының дәлелді ұсынысы бойынша судьяның қаулысымен профилактикалық бақылау мерзімі әр жолы үш айға ұзартылады, бірақ он сегіз айдан аспайды.
Қаулы мерзімі оны шығарылған кезден бастап есептелінеді.

18-бап. Профилактикалық бақылау орнатылған адамдарға
қатысты қолданылатын шектеулер
1. Профилактикалық бақылау орнатылатын адамдарға қатысты өмір салтына, отбасындағы және тұрғылықты жеріндегі мінез-құлқына, бақылауға алынған адамның жеке басын сипаттайтын басқа да жағдайларға байланысты мынадай шектеулер толық көлемінде немесе жеке-жеке қолданылуы мүмкін:
1) мыналарға:
тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамды іздеуге, ізіне түсуге, сондай-ақ олардың еркіне қарамастан олармен қарым-қатынас жасауға;
тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккенге және оның отбасы мүшелері жеке тұрған жағдайда оларға баруға;
тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адаммен телефон арқылы байланысуға;
профилактикалық бақылаудың әрекет ету кезеңінде атыс қаруын және басқа да қару түрлерін сатып алуға және пайдалануға тыйым салынады.
2) профилактикалық әңгіме өткізу үшін ішкі істер органына айына бір реттен төрт ретке дейін міндетті түрде келеді.
2. Сот көмек көрсету ұйымдары жүргізілетін психокоррекциялық бағдарламаларға бару міндеттерін белгілеуі мүмкін.
3. Судья профилактикалық бақылау орнатылған адамға қатысты шектеулер өмір салтын және мінез-құлқын ескере отырып, ішкі істер органының ұсынысы бойынша, бірақ осы бапта көзделген шектеулер шегінде қысқартуы немесе толықтыруы мүмкін.

19-бап. Профилактикалық бақылауды орнату, ұзарту немесе
шектеулерді өзгерту туралы қаулыны жариялау
Профилактикалық бақылау орнату не мерзімін ұзарту туралы немесе шектеулерді өзгерту туралы судьяның қаулысын, аудандық (қалалық) ішкі істер органының бастығына қол қойғыза отырып қаулы шығарылған адамға хабарлайды. Бұл жағдайда қаулы шығарылған адамға оның құқықтары және міндеттері, профилактикалық бақылау ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілігі түсіндіріледі.

20-бап. Профилактикалық бақылауды тоқтату негіздемесі
Профилактикалық бақылау:
1) егер профилактикалық бақылау орнатылған мерзімді ұзарту үшін негіздеме болмаса, сол мерзім өткен соң;
2) егер профилактикалық бақылау орнатылған адамның түзелу жолына бүтіндей бет бұрғаны анықталса, тұрғылықты жері немесе еңбек қызметі жақсы мінездеме берілсе, мерзімінен бұрын;
3) мамандандырылған емдеу-сауықтыру мекемесіне мәжбүрлеп емдеуге жіберілуіне байланысты;
4) бас бостандығынан айыруға сотталуына байланысты;
5) Қазақстан Республикасынан тыс жерге тұрақты тұруға кетуіне байланысты;
6) қайтыс болуына байланысты тоқтатылады.

21-бап. Профилактикалық бақылауды тоқтату тәртібі
Осы заңның 20-бабының 1), 3) - 6)-тармақшаларында көзделген жағдайда профилактикалық бақылауды жүзеге асыратын ішкі істер органының қызметкері профилактикалық бақылауды тоқтату туралы қаулы шығарып, оны аудандық, аудандық (қаладағы), қалалық ішкі істер бөлімінің (басқармасының) бастығы бекітеді.
Осы заңның 20-бабының 2)-тармақшасында көзделген жағдайда ішкі істер органдарымен профилактикалық бақылауды мерзімінен бұрын тоқтату туралы сотқа дәлелді ұсыныс жібереді.
Судьяның немесе ішкі істер органының профилактикалық бақылауды тоқтату туралы қаулысы профилактикалық бақылау орнатылған адамға қолын қойғыза отырып, жарияланады.

22-бап. Профилактикалық бақылауды жүзеге асыратын
лауазымды адамдардың құқықтары мен міндеттері
1. Ішкі істер органдарының қызметкерлері профилактикалық бақылауды жүзеге асыру кезінде:
1) бақылауға алынған адамдардың тұратын жері бойынша мінез-құлқын жүйелі түрде қадағалауға;
2) отбасы-тұрмыстық қатынастарының саласында құқық бұзушылықтардың алдын алуға және жолын кесуге, сондай-ақ азаматтардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау;
3) профилактикалық бақылаудың шектелуін бұзу туралы белгіленген тәртіппен хаттамалар жасауға және оларды қарау үшін сотқа жіберуге міндетті.
2. Профилактикалық бақылауды жүзеге асыру кезінде ішкі істер органдары қызметкерлерінің:
1) профилактикалық бақылау орнатылған адамның мінез-құлқы туралы жеке және заңды тұлғалардан мәліметтер сұратуға және алуға;
2) профилактикалық бақылау орнатылған адамды ішкі істер органына әңгімелесуге шақыруға;
3) профилактикалық бақылау орнатылған адамнан профилактикалық бақылауды орындауға байланысты мәселелер бойынша белгіленген шектеулерді және сәйкесінше мінез-құлқын сақтауды, сондай-ақ ауызша және жазбаша түсініктемелер талап етуге;
4) профилактикалық бақылау орнатылған адамның мінез-құлқын және белгіленген шектеулерді сақтауын қадағалау мақсатында профилактикалық әңгіме өткізуге, сағат 06.00-дан 23.00-ға дейінгі уақытта үйіне баруға құқығы бар.

4-тарау. Профилактикалық бақылаудағы адамдардың міндеттері мен құқықтары және профилактикалық бақылау ережелерін бұзғаны үшін жауапкершілігі

23-бап. Профилактикалық бақылау орнатылған адамдардың
құқықтары мен міндеттері
1. Профилактикалық бақылау орнатылған адамның:
1) өзіне қатысты профилактикалық бақылау орнатылғаны туралы іс материалдарымен танысуға;
2) профилактикалық бақылауды мерзімінен бұрын тоқтату туралы өтініш беруге;
3) заңмен белгіленген тәртіппен ішкі істер органдарының, соттың және басқа да мемлекеттік органдардың шешімдері мен іс-әрекеттеріне шағым беруге құқығы бар.
2. Профилактикалық бақылау орнатылған адамдар:
1) өзіне қатысты белгіленген, осы Заңның 18-бабында көзделген шектеулерді сақтауға;
2) шақыру бойынша ішкі істер органдарына көрсетілген мерзімде келуге, профилактикалық бақылау ережелерін орындауға байланысты мәселелер бойынша ауызша және жазбаша түсініктемелер беруге;
3) профилактикалық бақылауды жүзеге асырушы ішкі істер органының қызметкерлерін тұрғылықты жерінің өзгергені туралы хабардар етуге міндетті.

24-бап. Профилактикалық бақылауды бұзғаны үшін
жауапкершілігі
Профилактикалық бақылаудағы адам бақылау ережелерін немесе өзіне қатысты белгіленген шектеулерді бұзған жағдайда Қазақстан Республикасының заңымен белгіленген тәртіппен жауапқа тартылады.

5-тарау. Заңдылықты қадағалау

25-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл
жасау кезінде заңдылықтың қамтамасыз етілуін қадағалау
Заңдылықтың қамтамасыз етілуін қадағалау Қазақстан Республикасының Бас прокуроры және оған бағынышты прокурорлар жүзеге асырады.

26-бап. Тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен
адамдарға көмек көрсетуді жүзеге асыру кезінде
құпиялылықты сақтау
Тұрмыстық зорлық-зомбылыққа қарсы іс-қимыл жасауды жүзеге асыратын субъектілер тұрмыстық зорлық-зомбылықтан зардап шеккен адамның қызметтік міндеттерін орындауға байланысты оларға мәлім болған жеке және отбасылық өмірі туралы құпия мәліметтерді жариялауға құқығы жоқ.
Өзінің қызмет бабына сәйкес белгілі болған тұрмыстық зорлық-зомбылық фактісі, құпия ақпараттарды жария еткен лауазымды адамдар заңнамада белгіленген тәртіппен жауапқа тартылады.

27-бап. Профилактикалық бақылаудың күшін жою немесе оны
өзгерту
Судьяның профилактикалық бақылауды орнату туралы, сондай-ақ орнатудан бас тарту туралы қаулысын жоғары тұрған сот Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен прокурордың наразылығы немесе осы іске мүдделі адамдардың шағымы бойынша күшін жоюы немесе өзгертуі мүмкін.

28-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі
Осы Заң ресми жарияланған күнінен бастап он күн түзбелік күн өткеннен кейін қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "О противодействии бытовому насилию"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 23 ноября 2007 года N 1126

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ :
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О противодействии бытовому насилию".

Премьер-Министр
Республики Казахстан

Проект

Закон Республики Казахстан
О противодействии бытовому насилию

Настоящий Закон определяет правовые основы осуществления деятельности государственных органов и некоммерческих организаций по предупреждению и пресечению бытового насилия, обеспечивает защиту конституционных прав, свобод и интересов человека и гражданина в сфере семейно-бытовых отношений.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) противодействие бытовому насилию - деятельность государственных органов и некоммерческих организации направленная на защиту конституционных прав, свобод и интересов человека и гражданина, на предупреждение и пресечение бытового насилия, а также выявление и устранение причин и условий, способствующих их совершению;

2) бытовое насилие - умышленное действие одних лиц в сфере семейно-бытовых отношений в отношении других, причиняющее или содержащее угрозу причинения им физического и/или психического страдания. Бытовое насилие может выражаться в форме физического, психического и сексуального воздействия;

3) семейно-бытовые отношения - круг отношений между лицами, находящимися в брачно-семейных отношениях; лицами, проживающими совместно, но не состоящими в браке; бывшими супругами; близкими родственниками;

4) организации по оказанию помощи - некоммерческие организации, за исключением государственных учреждений, которые на безвозмездной основе оказывают консультативно психологическую и юридическую помощь пострадавшим от бытового насилия и членов их семьи, а также проводят психокоррекционные программы с лицами, совершившими бытовое насилие;

5) официальное предупреждение о недопустимости совершения бытового насилия - официальный документ установленной формы, имеющий профилактический характер, выдаваемый лицу, совершившему бытовое насилие, при малозначительности вреда, не влекущий за собой административной или уголовной ответственности.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о противодействии
бытовому насилию

1. Законодательство Республики Казахстан о противодействии бытовому насилию основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Принципы законодательства о противодействии бытовому насилию

Противодействие бытовому насилию основывается на принципах:
1) законности;
2) гарантирования соблюдения прав, свобод и законных интересов человека и гражданина;
3) недопустимости причинения человеку и гражданину физического и/или психического страдания;
4) поддержки и сохранения семьи;
5) соблюдения конфиденциальности при осуществлении помощи лицам, пострадавшим от бытового насилия;
6) индивидуального подхода к каждому, оказавшемуся в трудной жизненной ситуации.

Статья 4. Субъекты, осуществляющие противодействие бытовому насилию

1. Субъекты, осуществляющие противодействие бытовому насилию:
1) Правительство Республики Казахстан;
2) местные исполнительные органы;
3) комиссии по делам семьи и гендерной политике;
4) комиссии по делам несовершеннолетних и защите их прав;
5) органы внутренних дел;
6) органы опеки и попечительства;
7) органы образования;
8) организации по оказанию помощи.

Глава 2. Функции и полномочия субъектов, осуществляющих
противодействие бытовому насилию

Статья 5. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:
1) разрабатывает основные направления государственной политики и меры по ее осуществлению в сфере профилактики и борьбы с бытовым насилием;
2) создает межведомственную комиссию по противодействию бытовому насилию;
3) утверждает программы по противодействию бытовому насилию.

Статья 6. Компетенция местных исполнительных органов

Местные исполнительные органы в пределах своей компетенции:
1) разрабатывают и реализуют региональные программы по профилактике бытового насилия;
2) участвуют в разработке проектов нормативных правовых актов в сфере предупреждения и пресечения бытового насилия;
3) разрабатывают и утверждают мероприятия по противодействию бытовому насилию на соответствующей территории;
4) создают необходимые условия по обеспечению эффективной работы по противодействию бытовому насилию на соответствующей территории;
5) обеспечивают взаимодействие с некоммерческими организациями по вопросам профилактики бытового насилия;
6) ежегодно представляют в региональные Комиссии по делам семьи и гендерной политике и Комиссии по делам несовершеннолетних и защите их прав отчет о проведенной работе по противодействию бытовому насилию.

Статья 7. Комиссии по делам семьи и гендерной политике и Комиссии
по делам несовершеннолетних и защите их прав

1. Комиссии по делам семьи и гендерной политике:
1) взаимодействуют с государственными органами, организациями, гражданами по вопросам профилактики бытового насилия;
2) вносят предложения в местные исполнительные органы о принятии организационно-практических мер, направленных на профилактику бытового насилия;
3) совместно с организациями по оказанию помощи организуют и проводят мероприятия по профилактике бытового насилия и реабилитации лиц, пострадавших от бытового насилия.
2. Комиссии по делам несовершеннолетних и защите их прав:
1) взаимодействуют с государственными органами, организациями, гражданами по вопросам профилактики бытового насилия среди несовершеннолетних;
2) участвуют в разработке и реализации региональных программ по профилактике бытового насилия среди несовершеннолетних;
3) вносят предложения в местные исполнительные органы о принятии организационно-практических мер, направленных на профилактику бытового насилия среди несовершеннолетних;
4) совместно с организациями по оказанию помощи организуют и проводят мероприятия по профилактике бытового насилия и реабилитации несовершеннолетних, пострадавших от бытового насилия.

Статья 8. Компетенция органов внутренних дел

Органы внутренних дел в пределах своей компетенции:
1) выявляют, ведут учет и проводят индивидуальную профилактическую работу в отношении лиц, совершивших бытовое насилие;
2) выявляют родителей или лиц, их заменяющих, не исполняющих или ненадлежащим образом исполняющих обязанности по воспитанию детей, совершающих в отношении их противоправные действия, и применяют к ним соответствующие меры, установленные законодательством;
3) рассматривают в установленном порядке заявления и сообщения о фактах бытового насилия;
4) в целях предупреждения бытового насилия проводят профилактические мероприятия;
5) принимают меры по пресечению бытового насилия;
6) направляют в организации по оказанию помощи лиц, пострадавших от бытового насилия;
7) обеспечивают исполнение постановления суда о профилактическом контроле за лицами, совершившими бытовое насилие;
8) обеспечивают организацию специальных учебных курсов по вопросам противодействия бытовому насилию для сотрудников органов внутренних дел;
9) участвуют в разработке проектов нормативных правовых актов в сфере предупреждения и пресечения бытового насилия, осуществляют их реализацию.

Статья 9. Компетенция органов опеки и попечительства

Органы опеки и попечительства в пределах своей компетенции участвуют в проведении индивидуальной профилактической работы с лицами, пострадавшими от бытового насилия.

Статья 10. Компетенция органов образования

Органы образования в пределах своей компетенции:
1) выявляют несовершеннолетних, пострадавших от бытового насилия, проводят с ними и их родителями или законными представителями индивидуальную профилактическую работу;
2) осуществляют психолого-медико-педагогические консультации, где выявляют несовершеннолетних, имеющих отклонения в развитии или поведении, проводят их комплексное обследование и готовят рекомендации по определению форм их дальнейшего обучения и воспитания;
3) участвуют в выявлении несовершеннолетних с девиантным поведением, неблагополучных семей, постановке их на учет в органы внутренних дел и проведении с ними индивидуальной профилактической работы;
4) участвуют в разработке нормативных правовых актов в сфере предупреждения и пресечения бытового насилия;
5) разрабатывают учебную программу для детей и молодежи по ненасильственному поведению.

Статья 11. Организации по оказанию помощи

Организации по оказанию помощи:
1) по представлению органов внутренних дел, а также при необходимости самостоятельно осуществляют прием лиц, пострадавших от бытового насилия и членов их семьи;
2) безвозмездно оказывают консультативно психологическую и юридическую помощь лицам, пострадавшим от бытового насилия, при необходимости направляют пострадавших в медицинские учреждения, для оказания им медицинской помощи и дальнейшей реабилитации;
3) безвозмездно предоставляют временное проживание пострадавшим от бытового насилия и членам их семьи, согласно нормативных правовых актов регламентирующих их деятельность;
4) безвозмездно проводят психокоррекционные программы с лицами, совершившими бытовое насилие;
5) информируют органы внутренних дел о фактах бытового насилия или угрозе их совершения с согласия, обратившегося лица;
6) осуществляют информационно-просветительскую и воспитательную деятельность по вопросам профилактики и предупреждения бытового насилия;
7) осуществляют взаимодействие с физическими и юридическими лицами, независимо от форм собственности, и средствами массовой информации по вопросам противодействия бытового насилия.

Глава 3. Организация деятельности государственных органов
по противодействию бытовому насилию

Статья 12. Официальное предупреждение о недопустимости совершения
бытового насилия

Лицу, совершившему бытовое насилие, при малозначительности причиненного вреда, сотрудниками органов внутренних дел выносится официальное предупреждение о недопустимости совершения бытового насилия, о чем он уведомляется под расписку.
Срок действия официального предупреждения от одного до шести месяцев.
Официальное предупреждение о недопустимости совершения бытового насилия выносится в отношении вменяемого лица, достигшего на момент его вынесения 16-летнего возраста.
В случае повторного совершения бытового насилия лицом, в отношении которого было вынесено официальное предупреждение о недопустимости совершения бытового насилия, судом устанавливается профилактический контроль.

Статья 13. Профилактический контроль

Профилактический контроль является формой предупреждения бытового насилия и осуществляется на основании постановления судьи органами внутренних дел как принудительная мера в виде установления наблюдения за поведением лица, совершившего бытовое насилие, которым устанавливаются предусмотренные настоящим Законом ограничения в целях предупреждения правонарушений с их стороны.
Профилактический контроль за лицами, совершившими бытовое насилие, и их учет, осуществляется в порядке, установленном органами внутренних дел.

Статья 14. Лица, за которыми устанавливается профилактический контроль

Профилактический контроль устанавливается за лицами, относящимися к сфере семейно-бытовых отношений и достигшим 16-летнего возраста:
1) совершившими административные правонарушения или преступления связанные с бытовым насилием;
2) имеющими официальное предупреждение о недопустимости совершения бытового насилия и вновь совершившие бытовое насилие.

Статья 15. Основания для установления профилактического контроля

1. Основанием для установления профилактического контроля за лицами, совершившими бытовое насилие, являются:
1) вступившие в законную силу постановление или приговор суда в отношении лиц, указанных в подпункте 1) статьи 14 настоящего Закона;
2) материалы органов внутренних дел - в отношении лиц, указанных в подпункте 2) статьи 14 настоящего Закона.
2. Для установления профилактического контроля по основанию, указанному в подпункте 1) пункта 1 настоящей статьи, необходимо наличие заявления лица, пострадавшего от бытового насилия и назначение лицу, совершившему преступление, наказания, не связанного с изоляцией от общества.

Статья 16. Порядок установления профилактического контроля

Профилактический контроль устанавливается в судебном заседании единолично судьей районного (городского) суда по месту жительства лица, совершившего бытовое насилие, или по месту совершения бытового насилия, по представлению органов внутренних дел.
Вместе с представлением в суд направляются копии приговоров или постановлении о наложении административного взыскания, постановления об официальном предупреждении о недопустимости совершения бытового насилия и иные материалы, свидетельствующие о необходимости установления профилактического контроля за соответствующим лицом.
Рассмотрение материала о постановке лица на профилактический контроль осуществляется в порядке установленном законодательством Республики Казахстан.
Постановление судьи о постановке лица на профилактический контроль для исполнения направляется в органы внутренних дел по месту жительства лица, за которым установлен профилактический контроль.

Статья 17. Срок действия профилактического контроля

Профилактический контроль устанавливается на срок от трех месяцев до одного года.
В случаях нарушения лицом, за которым установлен профилактический контроль объявленных ему судом ограничений, а равно совершения им повторно бытового насилия, срок профилактического контроля продлевается постановлением судьи по мотивированному представлению органов внутренних дел каждый раз на три месяца, но не свыше восемнадцати месяцев.
Срок действия постановления исчисляется со дня его вынесения.

Статья 18. Ограничения, применяемые в отношении лиц, за которыми
установлен профилактический контроль

1. В отношении лиц, за которыми установлен профилактический контроль, судом могут быть применены в полном объеме или раздельно, в зависимости от образа жизни, поведения в семье и по месту жительства, других обстоятельств, характеризующих личность, следующие ограничения:
1) запрещается:
разыскивать, преследовать пострадавших от бытового насилия, а также общаться с ними вопреки их воле;
посещать пострадавшего от бытового насилия и членов его семьи, при раздельном проживании;
вести телефонные переговоры с пострадавшим от бытового насилия;
приобретать и использовать огнестрельное оружие, и другие виды оружия на период действия профилактического контроля;
2) обязательная явка в органы внутренних дел от одного до четырех раз в месяц для проведения профилактических бесед.
2. Судом может быть установлена обязанность посещать психокоррекционные программы, проводимые организациями по оказанию помощи.
3. Ограничения в отношении лиц, за которыми установлен профилактический контроль, может быть сокращен или дополнен судьей по представлению органа внутренних дел с учетом его образа жизни и поведения, но в пределах ограничений, предусмотренных настоящей статьей.

Статья 19. Объявление постановления об установлении, продлении
профилактического контроля или изменении ограничений

Постановление судьи об установлении профилактического контроля либо о продлении срока, или об изменении ограничений при осуществлении контроля объявляется лицу, в отношении которого вынесено постановление под роспись начальником районного (городского) органа внутренних дел. При этом лицу, в отношении которого вынесено постановление разъясняются его права и обязанности, ответственность за нарушение правил профилактического контроля.

Статья 20. Основания прекращения профилактического контроля

Профилактический контроль прекращается:
1) по истечении срока, на который установлен профилактический контроль, если не имеется основания для его продления;
2) досрочно, если будет установлено, что лицо встало на путь исправления, положительно характеризуется по месту жительства или трудовой деятельности;
3) в связи с направлением на принудительное лечение в специализированные лечебно-профилактические учреждения;
4) в связи с осуждением к лишению свободы;
5) в связи с выездом на постоянное жительство за пределы Республики Казахстан;
6) в связи со смертью.

Статья 21. Порядок прекращения профилактического контроля

О прекращении профилактического контроля в случаях, предусмотренных подпунктами 1), 3)-6) статьи 20 настоящего Закона сотрудником органа внутренних дел, осуществляющим профилактический контроль, выносится постановление, которое утверждается начальником районного (в городе), городского отдела (управления) внутренних дел.
В случае, предусмотренном подпунктом 2) статьи 20 настоящего Закона, органом внутренних дел, в суд направляется мотивированное представление, о досрочном прекращении профилактического контроля.
Постановление судьи или органа внутренних дел о прекращении профилактического контроля объявляется лицу, за которым установлен профилактический контроль под роспись.

Статья 22. Права и обязанности должностных лиц, осуществляющих
профилактический контроль

1. Сотрудники органов внутренних дел при осуществлении профилактического контроля обязаны:
1) систематически наблюдать за поведением лиц, за которыми установлен профилактический контроль по месту их проживания;
2) предупреждать и пресекать правонарушения в сфере семейно-бытовых отношений, защищать права и законные интересы граждан;
3) составлять в установленном порядке протоколы о нарушениях ограничений профилактического контроля и направлять их для рассмотрения в суд.
2. Сотрудники органов внутренних дел при осуществлении профилактического контроля имеют право:
1) запрашивать и получать сведения о поведении лица, за которыми установлен профилактический контроль, от физических и юридических лиц, независимо от форм собственности;
2) вызывать на собеседование в органы внутренних дел лиц, за которыми установлен профилактический контроль;
3) требовать от лиц, за которыми установлен профилактический контроль, соблюдения установленных ограничений и надлежащего поведения, а также устных и письменных объяснений по вопросам, связанным с исполнением профилактического контроля;
4) посещать с 06.00 до 23.00 часов жилище лица, за которым установлен профилактический контроль, с целью наблюдения за его поведением и соблюдением установленных ему ограничений, проведения профилактических бесед.

Глава 4. Обязанности и права лиц, находящихся под профилактическим контролем,
и ответственность за нарушение правил профилактического контроля

Статья 23. Права и обязанности лиц, за которыми установлен
профилактический контроль

1. Лицо, за которым установлен профилактический контроль, имеет право:
1) знакомиться с материалами дела об установлении в отношении него профилактического контроля;
2) заявлять ходатайство о досрочном прекращении профилактического контроля;
3) обжаловать решения и действия должностных лиц органов внутренних дел, суда и иных государственных органов в порядке, установленном законодательством.
2. Лицо, за которым установлен профилактический контроль, обязано:
1) соблюдать установленные ему ограничения, предусмотренные статьей 18 настоящего Закона;
2) являться по вызову в органы внутренних дел в определенный срок и давать устные и письменные объяснения по вопросам, связанным с осуществлением профилактического контроля;
3) уведомлять сотрудника органа внутренних дел, осуществляющего профилактический контроль, об изменении места жительства.

Статья 24. Ответственность за нарушение правил профилактического контроля

Лицо, находящееся под профилактическим контролем, в случае нарушения правил контроля или установленных в отношении его ограничений привлекается к ответственности в порядке, установленном законом Республики Казахстан.

Глава 5. Надзор за законностью

Статья 25. Надзор за обеспечением законности при осуществлении
противодействия бытовому насилию

Надзор за обеспечением законности осуществляется Генеральным прокурором Республики Казахстан и подчиненными ему прокурорами.

Статья 26. Соблюдение конфиденциальности при осуществлении помощи лицам,
пострадавшим от бытового насилия

Субъекты, осуществляющие противодействие бытовому насилию, не вправе разглашать сведения о личной и семейной жизни лица, пострадавшего от бытового насилия, которые стали им известны в связи с исполнением служебных обязанностей.
Разглашение конфиденциальной информации лицом, которому в силу служебного положения стал известен факт бытового насилия, влечет ответственность в соответствии с действующим законодательством.

Статья 27. Отмена или изменение профилактического контроля

Постановление судьи об установлении профилактического контроля, а также об отказе установления профилактического контроля может быть отменено или изменено по протесту прокурора или по жалобе заинтересованных лиц вышестоящим судом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 28. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня его официального опубликования.

Президент
Республики Казахстан