ИПС "Әділет"

ХАБАРЛАНДЫРУ

Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктердің қатысушыларының арасындағы қатынастарды реттейтін заңнаманы біркелкі қолдану және қатысушылардың үлестеріне қатысты дауларды шешу мақсатында Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы қаулы етеді:

1. Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктердің қызметін, оның қатысушыларының құқықтары мен міндеттерін реттейтін заңнама Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексінен (бұдан әрі – АК), "Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер туралы" Қазақстан Республикасының 1998 жылғы 22 сәуірдегі № 220-I Заңынан (бұдан әрі – Заң) және басқа нормативтік құқықтық актілерден тұрады.

Ескерту. 1-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

1-1. Қазақстан Республикасы Азаматтық процестік кодексінің (бұдан әрі – АПК) 27-бабының бірінші бөлігіндегі корпоративтік даулардың анықтамасы субъектілік және нысаналы өлшемшарттар арқылы ашылған.

Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің қатысуымен корпоративтік даулардың субъектілері:

заңды тұлға ретінде серіктестік, оның органы атынан шешім қабылдағанда;

серіктестіктің лауазымды адамдары – алқалы немесе жеке-дара атқарушы органның мүшелері, байқау кеңесінің мүшелері (Заңның 41-бабының 2-тармағы, АПК-нің 27-бабы бірінші бөлігінің 3), 5) және 10) тармақшалары);

серіктестікке қатысушылар (құрылтайшылар), оның ішінде бұрынғы қатысушылар;

серіктестікке қатысушылардың қатарына Заңда белгіленген тәртіппен (Заңның 22-бабы және 28-бабының 2-тармағы) үлесті сатып алу нәтижесінде қосылған адамдар болып табылады.

АПК-нің 27-бабы бірінші бөлігінің 1)-ден бастап 10)-ны қоса алғандағы тармақшаларында көрсетілген корпоративтік дауларға қатысушылардың құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау тәсілдері толық болып табылмайды. Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде құқықтарды қорғаудың өзге де тәсілдері көзделуі мүмкін.

АПК-нің 27-бабының бірінші бөлігіне сәйкес корпоративтік даулар мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттардың соттылығына жатқызылған және талап қою іс жүргізуі тәртібімен қаралуы тиіс.

Төрелік келісімі болған жағдайда корпоративтік дау "Төрелік туралы" Қазақстан Республикасының 2016 жылғы 8 сәуірдегі № 488-V Заңының 8-бабына сәйкес төреліктің қарауына берілуі мүмкін.

Ескерту. Нормативтік қаулы 1-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

2. Жауапкершілігі шектеулі серіктестіктің жарғылық капиталы серіктестік құрылтайшыларының (қатысушыларының) АК-нің 115-бабының 2-тармағында, 117-бабында және Заңның 23-бабының 3-тармағында көрсетілген мүлкінен және мүліктік құқықтарынан, оның ішінде жеке тұлғаның шартты жер үлесіне құқығын енгізуден құралады. Шартты жер үлесiне құқық Қазақстан Республикасы Жер кодексінің (бұдан әрі – Жер кодексі) 103-бабының 5-тармағында белгіленген тәртіпте берілген куәлікпен расталуға тиіс.

Шартты жер үлесіне құқық деп жекешелендірілген ауыл шаруашылығы ұйымы қызметкерінің және өзге де тұлғалардың жекешелендіру туралы заңнамалық актілерде көзделген негіздер бойынша және тәртіпте жекешелендірілген ауыл шаруашылығы ұйымының жер пайдалану құрамында бұрын болған жер учаскесін нақтылы алу құқығы түсініледі.

Жарғылық капиталының ең төмен мөлшері нөлдік деңгеймен айқындалатын, шағын кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жауапкершілігі шектеулі серіктестікті (бұдан әрі - ЖШС), сондай-ақ мемлекеттік ислам арнайы қаржы компаниясын қоспағанда, жарғылық капиталдың бастапқы мөлшері құрылтайшылар салымдарының сомасына тең болады және серіктестікті мемлекеттік тіркеу үшін құжаттар табыс етілген күнге бір жүз айлық есептік көрсеткіштің мөлшеріне баламалы сомадан кем болмауға тиіс.

Жалпы жиналыстың шешімімен белгіленген, серіктестік тіркелген күннен бастап бір жылдан аспайтын мерзімде ЖШС-ның барлық қатысушылары серіктестіктің жарғылық капиталына салымды толық енгізуге тиіс.

Серіктестіктің қатысушысы белгіленген мерзімде үлесін енгізу бойынша міндетін орындамаған жағдайда қатысушы енгізбеген үлестің бөлігін серіктестік өз капиталының есебінен енгізуге тиіс.

Өз үлесін мерзімінде енгізбеген қатысушы үлесін енгізбеумен серіктестікке келтірген зиянның орнын толтыруға, сондай-ақ егер серіктестіктің құрылтай шартында немесе серіктестіктің жарғысында өзгеше қарастырылмаса, серіктестікке АК-нің 353-бабына сәйкес, тұрақсыздық айыбын төлеуге міндетті.

ЖШС жарғылық капиталға өзінің капиталы есебінен енгізген үлес немесе оның бөлігі Заңның 31-бабында қарастырылған тәртіппен қалған қатысушылар арасында бөлінуі не үшінші тұлғаның сатып алуына мүмкін (Заңның 24-бабының 3, 4-тармақтары).

Егер Заңның 24-бабының 2-тармағымен бекітілген үлестің енгізілмеген бөлігі сатылмаса, серіктестіктің жарғылық капиталы осы сомаға азайтылуға жатады және қатысушылардың жарғылық капиталдағы үлестері соған сәйкес өзгереді. Егер осы жағдайда жарғылық капиталдың көлемі жүз айлық көрсеткіштен кем соманы құраса, онда қатысушылар бір жылдың ішінде жарғылық капиталға тиісті қосымша салымдарды енгізуге тиіс. Өзге жағдайда серіктестік өкілетті мемлекеттік органның не ЖШС қатысушысының арызы бойынша соттың шешімі негізінде таратылуға жатады.

Аталған қағида жарғылық капиталының ең төмен мөлшері нөлдік деңгеймен айқындалатын шағын кәсіпкерлік субъектісі болып табылатын жауапкершілігі шектеулі серіктестікке, сондай-ақ мемлекеттік ислам арнайы қаржы компаниясына қолданылмайды.

Ескерту. 2-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

2-1. Серіктестіктің барлық құрылтайшыларының келісімі немесе серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысының шешімі бойынша серіктестіктің жарғылық капиталына қатысушының үлесі ретінде енгізілетін жылжымайтын немесе жылжымалы заттар, мүліктік құқықтар, оның ішінде шартты жер үлесіне құқық міндетті түрде ақшалай бағалануға тиіс. Салым құнын жиырма мың айлық есептік көрсеткіштің мөлшеріне баламалы сомадан асырған кезде қатысушының үлесін тәуелсіз сарапшы растауға тиіс.

Бағалаушының қорытындысы "Қазақстан Республикасындағы бағалау қызметі туралы" Қазақстан Республикасының 2000 жылғы 30 қарашадағы № 109 Заңында белгіленген талаптарға сәйкес болуға тиіс.

Салымды бағалау жөніндегі шығындарды салымды ақшалай бағалауға мүдделі серіктестік құрылтайшысы (қатысушысы) өтейді.

Ескерту. 2-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз); өзгерістер енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2018 № 11 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

2-2. Шартты жер үлесіне құқық ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлердің санаттарына (егістік, шабындық, жайылым, суармалы жерлер және т.б.) және шартты жер үлесіне құқық туралы куәлікте көрсетілген бонитет балына байланысты ақшалай бағалануға тиіс.

Ескерту. 2-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Нормативтік қаулысымен.

2-3. Егер жылжымайтын мүлік объектілері тұрғызылған жер учаскесіне тұлғаның меншік құқығы серіктестіктің жарғылық капиталына үлес ретінде енгізілсе, онда жер учаскесі, сондай-ақ сол жерде тұрғызылған жылжымайтын мүлік объектілері де ақшалай бағалануға тиіс.

Егер жерді пайдалану құқығы серіктестіктің жарғылық капиталына үлес ретінде енгізілсе, ал сол жер учаскесінде серіктестік шаруашылық қызметінде пайдаланатын жылжымайтын мүлік объектілері тұрғызылған болса, онда жерді пайдалану құқығы, сондай-ақ көрсетілген жылжымайтын мүлік объектілеріне қатысты жалдау ақысының мөлшері де ақшалай бағалануға тиіс.

Ескерту. 2-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Нормативтік қаулысымен.

3. Егер құрылтай шартында өзгеше қарастырылмаса, әрбір қатысушы салымының жарғылық капиталдың жалпы сомасына қатынасы оның жарғылық капиталдағы үлесі (бүтіннің бөлігі түрінде немесе пайызбен) болып табылады. Серіктестікке жаңа қатысушылардың қабылдануына немесе бұрынғы қатысушылардың қайсыбірінің шығуына байланысты жарғылық капиталдың көлемінің қандайда бір өзгеруі қатысушылардың қабылдануы немесе шығуы сәтіндегі жарғылық капиталдағы үлестерін тиісінше қайта санауға әкеліп соғады.

Егер құрылтай құжаттарымен өзгеше қарастырылмаса, барлық қатысушылардың жарғылық капиталдағы үлестері және тиісінше олардың ЖШС мүлкінің құнындағы үлестері (мүліктегі үлестері) олардың жарғылық капиталдағы салымдарына тең. Бұл ретте қатысушылардың мүліктегі үлестері заттық емес, міндеттемелік сипатта болады. Бұл:

ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесі, ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесін пайдалану құқығы немесе шартты жер үлесіне құқық жарғылық капиталға үлес ретінде енгізілген жағдайларды қоспағанда, серіктестіктің мұны қатысушылардың меншік құқығына тиесілі болмайтынын;

АК-нің 80-бабының 3-тармағында қарастырылған жағдайдан басқа, қатысушылар ЖШС-ның мүлкіндегі үлесін заттай бөліп беруді талап етуге құқылы еместігін білдіреді.

Қатысушының ЖШС-ның жарғылық капиталындағы үлесі оның серіктестікпен қатынасындағы құқықтары мен міндеттерінің жиынтығын және оның ЖШС-ның мүлкіндегі үлестерін білдіреді, ол:

ЖШС-ның кәсіпкерлік қызметін жүзеге асыру үшін материалдық база қалыптастыруға;

ЖШС-ның несие берушілердің алдындағы міндеттемелерін орындауының тиісті кепілдігін қамтамасыз етуге;

үлес иесінің ЖШС-ның таза кірісінен тиісті үлесін алуын қамтамасыз етуге;

қатысушының (үлес иесінің) ЖШС-ның іс басқаруына қатысуына құқық беруге;

қажет жағдайда үлес иесінің өз үлесін үлестес серіктерімен есеп айырысуға жұмсауына (сату, сенімгерлік басқаруға, кепілге беру және т.с.с);

ЖШС таратылған жағдайда оның иесінің кредитормен есеп айырысудан кейін қалған өз үлесінің тиісті құнын алу немесе серіктестіктің барлық қатысушыларының келісімі бойынша осы мүліктің бөлігін заттай алу құқығының болуына жұмсалады.

Ескерту. 3-тармаққа өзгерту енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз); 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

4. Жарғылық капиталға өз салымын салмаған қатысушы серіктестік оның үлесін жарғылық капиталға өзінің капиталының есебінен енгізіп, оны басқа қатысушылар өзара бөліскеннен кейін немесе үшінші тұлға сатып алғаннан кейін не ЖШС жарғылық капиталын оның салынған бөлігіне дейін азайтқаннан кейін серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының шешімінің негізінде үлеске құқығын жоғалтуы мүмкін (Заңның 24-бабының 3-тармағы). Қатысушының ЖШС-ның жарғылық капиталына салым салмау фактысының өзі құрылтайшыны ЖШС қатысушыларының құрамынан сот тәртібімен шығару үшін негіз болып табылмайды.

Өз салымын салған ЖШС қатысушысы мәжбүрлеп сатып алу жолымен ғана үлеске құқығын жоғалтуы мүмкін.

Кез келген негіз бойынша үлеске құқығын жоғалту қатысушының ЖШС-нан шығуына әкеліп соғады.

5. Серіктестік жалпы жиналыстың шешіміне сәйкес қатысушының үлесін мәжбүрлеп сатып алуды мынадай:

ол серіктестікке немесе оған қатысушыларға елеулі зиян келтірген (Заңның 34-бабының 2, 3-тармақтары, 43-бабы 2-тармағының 9) тармақшасы);

заңнамалық актілерде немесе құрылтай құжаттарында белгіленген (АК-нің 82-бабы) серіктестіктің алдындағы өз міндеттерін бұзған жағдайларда сот тәртібімен талап етуге құқылы.

ЖШС немесе оған қатысушылар үшін салдарларын жою қиынға түсетін немесе мүмкін болмайтын зиянды серіктестікке немесе оған қатысушыларға келтірілген елеулі зиян деп түсінген жөн.

Соттар ЖШС-ға немесе оған қатысушыларға келтірілген зиян елеулі болатыны-болмайтыны жөніндегі мәселені шешкен кезде әрбір нақты жағдайда істің барлық мән-жайларын, оның ішінде зиян келтіруден туындаған салдарларды, зиян келтірілгенге дейін немесе келтірілгеннен кейін ЖШС-ның мүліктік жағдайын, оның салдарларын жоюға қажет болған уақытты ескеруге тиіс. Соттың осы мәселе бойынша түйіндері уәжді болуы тиіс.

Үлесі мәжбүрлеп сатып алынатын серіктестікке қатысушы осы мәселе бойынша жалпы жиналыстың жұмысына қатысуға және Заңның 42-бабы 2 және 3-тармақтарының талаптарына сәйкес өз пікірін білдіруге құқылы, бірақ дауыс беруге қатыспайды және есептеу кезінде оған тиесілі дауыс саны ескерілмейді (Заңның 48-бабының 2-тармағы). Үлесі мәжбүрлеп сатып алынатын серіктестікке қатысушы жалпы жиналыстың осындай шешіміне шақыру рәсімінің және жалпы жиналысты өткізу тәртібінің бұзылу негіздері бойынша ғана дау айтуға құқылы. Серіктестікке қатысушының үлесті сатып алумен келіспейтіндігі туралы дәлелдері серіктестіктің үлесті сатып алу туралы қойылған талабын қарау кезінде бағалануға жатады.

Заңның 11, 12, 42-баптарының ережелеріне сәйкес қатысушы Заңда және серіктестіктің жарғысында көзделген тәртіппен серіктестіктің істерін басқаруға қатысуға құқылы. Егер заңнамалық актілерде, құрылтай құжаттарында өзгеше көзделмесе, онда серіктестікке қатысушының жалпы жиналыстың жұмысына қатысуын қамтамасыз етілмеуі ғана оның үлесін мәжбүрлеп сатып алу үшін жеткілікті негіз бола алмайды.

Сонымен қатар, егер құрылтай құжаттарында қатысушыға серіктестіктің ісіне қатысу міндеті жүктелген болса (Заңның 12-бабының 2-тармағы) және қатысушының осы міндетті бұзуы (серіктестіктің қызметіне және оның тиісті жұмыс істеуі үшін қажетті шешімдер қабылдауына кедергі келтіретін, Заңның 47-бабының 4-тармағына сәйкес жалпы жиналыстың шешімдер қабылдау заңдылығына әсер ететін оның үлесінің мөлшеріне байланысты) серіктестікке елеулі зиян келтірсе немесе оны өзге де жағымсыз салдарларға алып келсе, онда серіктестік мұндай қатысушының үлесін серіктестікке қатысушының келісімімен айқындалған баға бойынша мәжбүрлеп сатып алуды сот тәртібімен талап етуге құқылы. Келісімге келмеген жағдайда мәжбүрлеп сатып алынатын үлестің бағасын сот халықаралық стандарттардың негізінде тәуелсіз бағалаушы анықтаған нарық құны бойынша белгілейді (Заңның 34-бабының 3-тармағына ұқсас).

Ескерту. 5-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

6. Тарапы жеке тұлға болып табылатын шаруашылық серiктестiктен шығатын қатысушының серіктестік мүлкіндегі (жарғылық капиталындағы) үлесіне немесе оның бір бөлігіне құқығын иеліктен шығару (басқаға беру) шарты нотариаттық куәландырылуға жатады (АК-нің 59-бабының 2-тармағы).

Заңның 22-бабының 1-1-тармағы, АК-нің 42-бабының 6-тармағы талаптарының негізінде серіктестікке қатысушылар тiзiлiмiне (оны жүргiзуді тiркеушi жүзеге асырады) жазба енгiзілмей, тиісінше заңды тұлға қайта тіркелмей, жаңа қатысушыны қабылдау және қатысушылар құрамындағы өзгерістер жарамсыз болып табылады.

Осыған байланысты, сатып алушының үлеске құқығы серіктестік қайта тіркелген немесе серіктестікке қатысушылар тізіліміне жазба енгізілген кезден бастап ауысады (Заңның 22-бабының 2-тармағы).

Ескерту. 6-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

7. ЖШС қатысушысы серіктестіктің мүлкіндегі өз үлесіне (оның бөлігіне) Заңмен белгіленген тәртіпте билік етуге құқылы.

Егер құрылтай құжаттарымен өзгеше қарастырылмаса, ЖШС қатысушысының басқа қатысушының немесе үшінші тұлға алдындағы міндеттемесін қамтамасыз ету үшін өз үлесін (оның бір бөлігін) иеліктен шығаруына, үлесін (үлестің бөлігін) кепілге қоюына жол беріледі. Салым толық төленгенге дейін мұндай иеліктен шығаруға салым төленіп қойылған бөлігінде ғана жол беріледі. Белгілі бір шарттар сақталғанда ғана үлесті үшінші тұлғаға сатуға жол берілетіндігі құрылтай құжаттарында қарастырылуы мүмкін (Заңның 29-30-баптары ).

8. Егер ЖШС қатысушысы ұсынған шарттар бойынша басқа қатысушылар және ЖШС оның үлесін сатып алудан бас тартса, ол үлесін сатуға немесе өзге жолмен үшінші тұлғаға беруге құқылы. Қатысушы өз үлесін сатқан кезде серіктестікке қатысушы болып табылмайтын кез келген адамды үшінші тұлға деп түсінген жөн. Егер ЖШС қатысушысы үлесін үшінші тұлғаға беру үшін иеліктен шығармаса, онда иеліктен шығарудың шарттары өзгерген жағдайда ол басқа қатысушыларға немесе ЖШС-ға үлесін сатып алуға қайта ұсынуға міндетті (үлесті кезексіз сатып алу құқығы). Тек басқа қатысушылар мен ЖШС жаңа шарттар бойынша үлесті сатып алудан бас тартқаннан кейін ғана қатысушы оны үшінші тұлғаға қайта ұсына алады. Бұл тәртіпті сақтамау мүдделі тұлғаның талап арызы бойынша мәмілені заңсыз деп тануға әкеліп соқтыруы мүмкін.

Үлесті (оның бiр бөлiгiн) сатып алуға басым құқықты бұза отырып сатқан кезде серiктестiктiң кез келген қатысушысы өзіне белгілі болған немесе оның сатылғанын білуге тиіс болған күнінен бастап үш ай iшiнде өзiне сатып алушының құқықтары мен мiндеттерiн аударуды сот тәртiбiмен талап етуге құқылы (АК-нің 80-бабының 2-тармағы, 180-бабының 1-тармағы). Осындай негізбен мәмілені жарамсыз деп тану туралы қойылған талап қанағаттандырылуға жатпайды.

Қатысушының үлесін сатып алу міндеті ЖШС-ға жүктеле алмайды.

Сонымен бірге, егер ЖШС-ның құрылтай құжаттарына сәйкес қатысушының үлесін (бөлігін) үшінші тұлғаға иеліктен шығару мүмкін болмаса, ал серіктестіктің басқа қатысушылары оны сатып алудан бас тартса, онда АК-нің 80-бабының 3-тармағына сәйкес, қатысушыға үлесінің шынайы құнын төлеу не оған осы бағаға сәйкес келетін мүлікті заттай беру міндеті ЖШС-ға жүктелуі мүмкін.

Егер серіктестіктен шығатын қатысушының үлесін ЖШС өзі сатып алса, онда үлестің бағасы тараптардың келісімімен белгіленеді, ал олар келісімге келмесе - сот белгілейді (Заңның 32-бабының 3-тармағы). Сот үлестің бағасын анықтау кезінде бағалау қызметі саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті орган белгілеген талаптарға жауап беретін тәуелсіз бағалаушы халықаралық стандарттардың негізінде анықтаған нарық бағасы ескеріледі (Заңның 34-бабының 3-тармағына ұқсас).

Ескерту. 8-тармаққа өзгерістер енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі); 29.06.2018 № 11 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулыларымен.

9. Өтемсіз мәмілелер (сыйға тарту, мұраға қалдыру) бойынша ЖШС қатысушылары қатысушының үлесін кезексіз сатып алу құқығын иеленбейді.

10. Серіктестіктің қатысушысы серіктестіктің мүлкіндегі өзінің үлесін немесе оның бір сату немесе өзге тәсілмен осы серіктестіктің бір немесе бірнеше қатысушысына өз қалауы бойынша беруге құқылы. Бұл ретте, Заңның 28-бабының 3-тармағында қарастырылған жағдайдан басқа, мұндай мәміле жасауға қатысушылардың жалпы жиналысының шешімі, ЖШС-ның немесе басқа қатысушылардың келісімі талап етілмейді.

10-1. Серіктестікке қатысушыға берілген жерді пайдалану құқығы мерзімінің аяқталуына байланысты оның тоқтатылуы, сондай-ақ шартты жер үлесіне құқықты серіктестіктің жарғылық капиталына салым ретінде енгізген қатысушының серіктестіктен шығуы оның жарғылық капиталы көлемінің азаюына әкеліп соғады. Мұндай жағдайда серіктестіктің қалған қатысушылары Заңның 27-бабында көрсетілген шешімдерді қабылдауға және әрекеттерді жасауға міндетті.

Ескерту. 10-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Нормативтік қаулысымен.

10-2. Серіктестіктің жарғылық капиталына үлес ретінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесін берген қатысушы серіктестік құрамынан шаруа (фермер) қожалығын немесе тауарлық ауыл шаруашылығы өндірісін ұйымдастыру үшін шыққан кезде Жер кодексінің 101-бабының 3-тармағына сәйкес, осы жер учаскесін нақтылы алуға құқылы.

Серіктестіктің жарғылық капиталына пайдалану үшін ғана берілген жер учаскесі сыйақысыз нақтылы нысанда қайтарылады.

Заңның 48-бабында белгіленген тәртіпте серіктестікке қатысушылардың келісімімен бөліп беру жағдайларын есептемегенде, ауыл шаруашылық егістік жұмыстарын жүргізу кезінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы жер учаскесін нақтылы бөліп беруге (қайтаруға) жол берілмейді.

Серіктестіктің жарғылық капиталына үлес ретінде ауыл шаруашылығы мақсатындағы емес жер учаскесін қосқан қатысушы серіктестіктен шыққан кезде Заңның 29, 30, 31, 32-баптарында белгіленген тәртіпті сақтай отырып, серіктестіктің мүлкінен өзінің үлесін оқшаулап алуға құқылы.

Ескерту. 10-2-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз); өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулыларымен.

10-3. Серіктестіктің жарғылық капиталына салым ретінде шартты жер үлесіне құқықты енгізген қатысушы шаруа (фермер) қожалығын немесе өзге де тауарлық ауыл шаруашылық өндірісін ұйымдастыру үшін серіктестіктен шыққан кезде, көлемі шартты жер үлесі құқығына сәйкес келетін жер учаскесін нақтылы алуға құқылы.

Серіктестіктің жарғылық капиталына үлес ретінде шартты жер үлесіне құқықты енгізген серіктестіктің бірнеше қатысушылары серіктестіктің құрамынан шығуға және ауыл шаруашылық өндірісін жүргізу үшін жаңа серіктестік, өндірістік кооператив немесе өзге де ұйым құруға құқылы. Мұндай жағдайда серіктестіктің жерінен бөлінуге жататын жер учаскесінің көлемі осындай қатысушылардың шартты жер үлесіне құқықтарының жиынтық көлеміне сәйкес келуге тиіс.

Ескерту. 10-3-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Нормативтік қаулысымен.

10-4. Серіктестіктің құрамынан шығу және шаруа (фермер) қожалығын құру немесе өзге де ауыл шаруашылығы өндірісін жүргізу үшін нақтылы жер учаскесін бөліп беру (бөлісу) туралы қатысушының арызы құрылтай құжаттарында белгіленген тәртіппен серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысында қаралуға жатады. Арызда бөлінуі сұратылып отырған жер учаскесінің орналасқан орны көрсетілуі тиіс.

Жер учаскесінің орналасқан орны деп серіктестіктің жер пайдалану құрамындағы бөліп беруге сұратылып отырған учаскенің сәйкестендіру құжаттарына сәйкес тұрған орнын түсіну керек. Үлес есебіне бөлінетін нақтылы жер учаскесінің орналасқан орны, сонымен қатар серіктестіктен шығатын қатысушының бөлінетін жер учаскесінде шыққан шығындарды серіктестікке өтеуі серіктестіктің құрылтай құжаттарында немесе тараптардың келісімінде көзделген тәртіппен серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысында анықталады.

Құрылтай құжаттарында жер учаскесін бөліп беру (бөлісу) тәртібі көрсетілмеген жағдайда Жер кодексінің 101-бабы 4-тармағының нормалары қолданылады (Жер кодексінің 101-бабының 3-тармағы). Осы құқық нормасында белгіленген жер учаскесін бөлу тәртібі серіктестікке қатысушылардың жер учаскесін бөліп беру туралы шешімді қабылдау жөніндегі айрықша құзыретіне әсер етпейді.

Ескерту. 10-4-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Нормативтік қаулысымен; жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

10-5. Серіктестіктің жерінен бөлінуге жататын жер учаскесінің орналасқан жері туралы серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысының шешіміне сотқа шағымдануға болады.

Аталған дау бойынша істі сотта қарауға дайындау барысында сот сұратылып отырған жерден жер учаскесін нақтылы бөліп алу мүмкіндігі туралы жер қатынастары саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган маманының қорытындысын алуға тиіс. Сонымен қатар, мүмкіндігінше, жер сервитутын белгілеуді болдырмайтын жерді пайдаланудың технологиялық схемасын, серіктестіктің құрамынан шығатын қатысушының тұратын орнын, тараптардың басқа да назар аударуға тұрарлық дәлелдемелерін ескерген жөн.

Сот осы дауды шешкен кезде серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысында қабылданған шешімнің заңдылығы туралы мәселені ғана қарауға құқылы.

Ескерту. 10-5-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2010.06.25 N 3 (қолданысқа енгізілу тәртібін 2-т. қараңыз) Нормативтік қаулысымен; өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) нормативтік қаулысымен.

11. ЖШС қатысушыларының жалпы жиналысын шақыру және өткізу тәртібі Заңның 46, 47-баптарымен бекітілген. Жиналысты шақыру тәртібі бұзылған кезде жалпы жиналыстың шешімі жарамсыз деп танылуы мүмкін.

Жалпы жиналысты шақыру мен өткізу тәртібін бұзу деп жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктердің қатысушыларының (қатысушысының) құқығын бұзуға әкеліп соғатын немесе соғуы мүмкін, заңмен бекітілген императивтік нормаларды бұзушылықты түсіну керек (мысалы, қатысушыларды хабардар ету мерзімін сақтамау, хабарламаларда жалпы жиналыс өткізілетін уақыты мен орны туралы мәліметтердің болмауы (Заңның 46-бабының 1-тармағы), серіктестіктің қатысушысына күн тәртібіне қойылған ұсыныстарды қараудың нәтижелері туралы хабарламау (Заңның 46-бабының 3-тармағы), жалпы жиналысты шақыруға өкілеттігі жоқ тұлғалардың осындай әрекеттерді жасауы және т.с).

12. Жалпы жиналыс өткізу және шешім қабылдаудың Заңмен, серіктестік жарғысымен немесе серіктестіктің ішкі қызметін реттейтін ережелермен және өзге құжаттармен белгіленген тәртібі бұзыла отырып қабылданған (мысалы, егер күн тәртібіне енгізілген мәселелерді талқылау басталғанша жалпы жиналыс кворум жиналғанын көрсетпесе) қатысушылардың жалпы жиналысының шешімін, сондай-ақ жалпы жиналыстың заңға не жарғыға қайшы шешімін, оның ішінде серіктестікке қатысушының құқығын бұзатын шешімін дауыс беруге қатыспаған немесе дау туғызған шешімге қарсы дауыс берген серіктестікке қатысушының арызы бойынша, сот толық немесе ішінара заңсыз деп тануы мүмкін (Заңның 50-бабы ). Серіктестіктің қатысушысы қабылданған шешім туралы білген немесе білуге тиісті болған күннен кейін алты айдың ішінде, ал егер ол шешім қабылданған жалпы жиналысқа қатысқан болса, шешім қабылданған күннен кейін алты айдың ішінде талап арыз берілуі мүмкін.

Заңды тұлғаның басқару органдарының шешіміне дау айтылған кезде заңды тұлға ретінде серіктестік, оның органы атынан шешім қабылдағанда, тиісті жауапкер болады. Серіктестікке қатысушылар іске қатысуға дау нысанасына дербес талаптар мәлімдемеген үшінші тұлғалар ретінде тартылады.

Ескерту. 12-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

13. Егер:

заңға немесе құрылтай құжаттарына сәйкес, басым көпшіліктің болуы не бірауыздан дауыс берілуі (Заңның 48-бабының 2-тармағы) талап етілетін мәселелер бойынша осы тәртіп бұзыла отырып шешім қабылданса;

серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының күн тәртібіне заңда және құрылтай құжаттарында белгіленген тәртіппен енгізілмеген мәселе бойынша шешім қабылданса (Заңның 48-бабының 1-тармағы);

серіктестіктің қатысушысы заңмен және құрылтай құжаттарымен белгіленген тәртіпте серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының өткізілетін орны мен уақыты туралы хабарланбаса (Заңның 46-бабының 1-тармағы) серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының шешімі сөзсіз жарамсыз деп танылуға жатады.

Ескерту. 13-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

13-1. Кворум болмаған жағдайда серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысы бірінші шақырылған күнінен бастап қырық бес күннен кешіктірілмей және жиналыстың ашылу күніне дейін отыз күннен кешіктірілмей Заңның 46-бабында белгіленген қағидалар сақталып қайта шақырылады (Заңның 47-бабының 5-тармағы).

Қайта шақырылған жиналыс серіктестікке қатысушылардың жиналысқа қатысып отырғандары немесе оған өкілдік алғандар иеленген дауыс санына қарамастан заңды болып табылады. Егер оған қатысушылар жиынтығында жалпы дауыс санының жартысынан кемін иеленген жағдайда, мұндай жиналыс дауыстың айқын басым көпшілігін немесе бірауыздан берілуін талап ететін мәселелер бойынша шешімдер қабылдауға құқылы емес.

Егер оған қатысып отырғандар немесе оған өкілдік алған қатысушылар жиынтығында жалпы дауыс санының жартысын және жартысынан астамын иеленсе, онда қайта шақырылған жиналыстың дауыстың айқын басым көпшілігін немесе бірауыздан берілуін қажет ететін мәселелер бойынша шешімдер қабылдауға құқығы бар.

Мұндай жағдайларда Заңның 47-бабының 4-тармағында белгіленген жиынтығында жалпы дауыс санының үштен екісінен астамын иеленетін серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысының шешімдер қабылдауға құқығы туралы жалпы қағида қолданылмайды.

Ескерту. Нормативтік қаулы 13-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

14. Серіктестік қатысушыларының жалпы жиналысының хаттамасы қатысушылардың жалпы жиналысын өткізу тәртібінің сақталуы туралы, атап айтқанда, кворумның бар екендігі, дауыс беру нәтижелері және күн тәртібі бойынша қабылданған шешім туралы мәліметтер көрсетілетін құжат болып табылады.

Хаттамада шын мәніндегі мән-жайларға сәйкес келмейтін мәліметтердің көрсетілуі (мысалы, жалпы жиналыста болмаған қатысушы туралы мәліметтер келтіріліп, ол шешімді қолдады не қарсы дауыс берді деп көрсету) жалпы жиналыстың шешімін жарамсыз деп тануға әкеліп соғуы мүмкін.

ЖШС қатысушыларының жалпы жиналысының хаттамасы жалпы жиналыс қабылдаған шешімнен бөлек сот тәртібімен шағым жасалуға жатпайды. Алайда, хаттамада шындыққа жанаспайтын және қатысушының құқықтарын бұзуға әкеліп соғатын немесе әкеліп соғуы мүмкін мәліметтер бар деп есептеген ЖШС-ның кез келген қатысушысы хаттама жүргізуге жауапты адамдардың әрекеттеріне Заңның 50-бабында қарастырылған тәртіппен шағымдана алады.

14-1. Қатысушылардың жалпы жиналысының айрықша құзыретіне жататын мәселелер бойынша шешімдер, егер серіктестік жарғысы олардың қабылдануы үшін сан жағынан көпшілік дауысты немесе бірауыздан дауыс беруді талап етпесе, серіктестікке қатысушылардың жиналысқа қатысып отырғандары мен оған өкілдік алғандардың жай көпшілік дауысымен немесе төрттен үш айқын басым көпшілік дауысымен қабылданады (Заңның 43-бабының 2-тармағы және 48-бабының 2-тармағы).

Қатысушылардың арасында жалпы жиналыстың айрықша құзыретіне жатқызылған мәселелер бойынша дау туындаған жағдайда, қатысушылар жай не айқын басым көпшілік дауыстың немесе бірауыздан дауыс берудің болмауына байланысты шешім қабылдай алмаса, сот қатысушының талабы бойынша осы мәселе жөнінде жалпы жиналыс қабылдаған шешімнің заңдылығы туралы мәселені ғана қарауға құқылы. Бұл ретте жалпы жиналысқа қатысушылар дауыстарының көпшілігімен шешілмеген мәселелерді соттың өз шешімімен, олардың соттың ведомстволығына жатпауына орай, шешуге құқығы жоқ. Мұндай мүдделерге қатысты таласты Заңға және серіктестіктің құрылтай құжаттарының ережелеріне сәйкес қатысушылардың өздері шешуі тиіс.

Ескерту. Нормативтік қаулы 14-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

15. Заңның 43-бабының 2-тармағы 2) тармақшасының, 51-бабы 3-тармағының талаптарына сәйкес қатысушылардың жалпы жиналысы алқалы атқарушы органның және жеке-дара атқарушы органның мүшелерін белгіленген, бірақ бес жылдан аспайтын мерзімге сайлайды.

Егер тараптардың ешқайсысы еңбек шартының қолданылу мерзімі өткенге дейін соңғы жұмыс күнінен кешіктірмей еңбек қатынастарын тоқтату туралы хабардар етпесе, серіктестіктің жеке-дара немесе алқалы атқарушы органының өкілеттіктері олар сайланған (тағайындалған) мерзім аяқталғаннан кейін қатысушылардың жалпы жиналысы тиісті шешім қабылдағанға дейінгі мерзімге ұзартылады (Қазақстан Республикасы Еңбек кодексінің 30-бабының 4-тармағы).

Заңның 50-бабы және АПК-нің 27-бабының бірінші бөлігі талаптарының негізінде атқарушы органның мүшелерін (алқалы немесе жеке дара) сайлау және олардың өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату мәселелері бойынша жалпы жиналыстың шешімдеріне дау айту туралы серіктестікке қатысушылардың талаптары АК-нің және Заңның ережелеріне, сонымен қатар еңбек заңнамасының нормаларына сәйкес, егер бір мезгілде атқарушы органның мүшесі болып табылатын қатысушымен еңбек шарты жасалса, мамандандырылған ауданаралық экономикалық соттарда қаралуы тиіс.

Серіктестіктің атқарушы органы (оған қатысушы болып табылмайтын, еңбек шарты бойынша серіктестіктің істерін жүргізуді жүзеге асыратын) мүшесінің өзінің өкілеттіктерін мерзімінен бұрын тоқтату мәселелеріне қатысты талабы бойынша дау АПК-нің 26-бабында белгіленген соттылыққа байланысты, Заң ережелерінің және еңбек заңнамасы нормаларының негізінде аудандық (қалалық) соттарда қаралуға жатады.

Ескерту. 15-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

15-1. Заңның 11-бабы 1-тармағының 3) тармақшасын қолданған кезде қатысушылардың арасында таза кірісті бөлу жалпы жиналыстың айрықша құзыретіне жатқызылғанын ескерген жөн, сондықтан мұндай шешім қабылданбаса, сот таза кіріс бөлігін өндіре алмайды (Заңның 40-бабы, 43-бабының 2-тармағы).

Қатысушының талап қоюы бойынша таза кіріс бөлігін өндіріп алу серіктестікке қатысушылардың арасында кірісті бөлу туралы серіктестікке қатысушылардың жалпы жиналысы шешім қабылдаған және шешім қабылданған күнінен бастап бір ай ішінде ақша түрінде таза кіріс төленбеген жағдайда ғана мүмкін болады.

Ескерту. Нормативтік қаулы 15-1-тармақпен толықтырылды - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

16. Қатысушының үлесі серіктестіктің жарғылық капиталына "Неке (ерлі-зайыптылық) және отбасы туралы" Қазақстан Республикасы Кодексінің (бұдан әрі - НжОК) 33-бабының 2-тармағына сәйкес ерлі-зайыптылардың бірлескен ортақ меншігі болып табылатын некеде тұрған кезінде жинаған мүлкі есебінен енгізілуі мүмкін.

Серіктестіктің жарғылық капиталындағы ерлі-зайыптылардың бірлескен ортақ меншігіндегі үлесіне немесе оның бір бөлігіне қатысушының билік етуі НжОК-нің 34-бабының 3-тармағына сәйкес зайыбының (жұбайының) нотариатта куәландырылған келісімі бойынша жүзеге асырылуы мүмкін.

Көрсетілген мәмілені жасауға нотариатта куәландырылған келісімі алынбаған жұбай НжОК-нің 34-бабының 2-тармағында көзделген жағдайда осы мәмiленiң жасалғандығы туралы өзi бiлген немесе бiлуге тиiс болған күнінен бастап үш жыл iшiнде мәмiленi сот тәртiбiмен жарамсыз деп тануды талап етуге құқылы.

Ортақ мүлікті бөлу туралы дау туындаған кезде оның құрамына мүліктің (активтердің) құнына барабар серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлестің құны қосылады және оның пассивтерінің (қарыздарының) мөлшері есепке алынуға тиіс. Ерлі-зайыптылардың арасында серіктестіктің жарғылық капиталындағы үлес құнын анықтау туралы келісім болмаған жағдайда, сот үлес құнын анықтау үшін бағалаушы маманды (аудиторды) тартқаны не сараптама тағайындағаны жөн.

Ескерту. 16-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Жоғарғы Сотының 29.06.2018 № 11 нормативтік қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

17. Қатысушылардың үлестерін мұраға алуға, бірлесіп жинаған мүлікті бөлісуге байланысты қатысушылардың жеке тұлғалармен даулары және осыған ұқсас басқа да даулары аудандық (қалалық) және оларға теңестірілген соттардың қарауына жатады.

18. ЖШС қатысушылары құрамының немесе олардың үлес мөлшерлерінің өзгеруі қайта ұйымдастыру болып табылмайды (Заңның 61-бабының 1-тармағы).

ЖШС-ны тарату қатысушылардың жалпы жиналысының шешімі бойынша жүзеге асырылуы мүмкін. Егер құрылтай құжатымен өзгеше қарастырылмаса, жалпы жиналыстың ЖШС-ны тарату туралы бірауыздан қабылданған шешімі талап етілмейді.

Ескерту. 18-тармаққа өзгеріс енгізілді – ҚР Жоғарғы Сотының 31.03.2017 № 2 (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі) Нормативтік қаулысымен.

19. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, сондай-ақ жалпыға бірдей болып табылады және ресми жарияланған күннен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасы Жоғарғы
Сотының Төрағасы	Қ. МӘМИ
Қазақстан Республикасы Жоғарғы
Сотының судьясы, жалпы отырыс
хатшысы	Ж. БӘЙІШЕВ

ОБЪЯВЛЕНИЕ

В целях единообразного применения законодательства, регулирующего отношения между участниками товарищества с ограниченной и дополнительной ответственностью и разрешения споров, связанных с долями участников, пленарное заседание Верховного суда Республики Казахстан

постановляет:

1. Законодательство, регулирующее деятельность товариществ с ограниченной и дополнительной ответственностью, права и обязанности их участников, основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из Гражданского кодекса Республики Казахстан (далее - ГК), Закона Республики Казахстан от 22 апреля 1998 года № 220-I "О товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью" (далее - Закон) и других нормативных правовых актов.

Сноска. Пункт 1 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

1-1. В части первой статьи 27 Гражданского процессуального кодекса Республики Казахстан (далее – ГПК) определение корпоративных споров раскрыто через субъектный и предметный критерии.

Субъектами корпоративного спора с участием товарищества с ограниченной ответственностью являются:

товарищество как юридическое лицо, от имени которого его органом принято решение;

должностные лица товарищества - члены коллегиального или единоличного исполнительного органа, члены наблюдательного совета (пункт 2 статьи 41 Закона, подпункты 3), 5) и 10) части первой статьи 27 ГПК);

участники (учредители) товарищества, в том числе бывшие;

лица, вступившие в число участников товарищества, вследствие приобретения доли, в порядке, установленном Законом (статья 22 и пункт 2 статьи 28 Закона).

Способы защиты прав и законных интересов участников корпоративного спора, перечисленные в подпунктах с 1) по 10) части первой статьи 27 ГПК, не являются исчерпывающими. Законодательными актами Республики Казахстан могут быть предусмотрены и иные способы защиты прав.

В соответствии с частью первой статьи 27 ГПК корпоративные споры отнесены к подсудности специализированных межрайонных экономических судов и подлежат рассмотрению в порядке искового производства.

При наличии арбитражного соглашения корпоративный спор может быть передан на рассмотрение арбитража в соответствии со статьей 8 Закона Республики Казахстан от 8 апреля 2016 года № 488-V "Об арбитраже".

Сноска. Постановление дополнено пунктом 1-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

2. Уставный капитал товарищества с ограниченной ответственностью формируется его учредителями (участниками) имуществом и имущественными правами, которые перечислены в пункте 2 статьи 115, статье 117 ГК и пункте 3 статьи 23 Закона, в том числе внесением права физического лица на условную земельную долю. Право на условную земельную долю должно быть подтверждено свидетельством, выданным в порядке, установленном пунктом 5 статьи 103 Земельного кодекса Республики Казахстан (далее – Земельный кодекс).

Под правом на условную земельную долю понимается право работника приватизированной сельскохозяйственной организации и иных лиц по основаниям и в порядке, предусмотренным законодательным актом о приватизации, получить в натуре земельный участок, ранее входивший в состав землепользования приватизированной сельскохозяйственной организации.

Первоначальный размер уставного капитала равен сумме вкладов учредителей и не может быть менее суммы, эквивалентной ста размерам месячного расчетного показателя на дату представления документов для государственной регистрации товарищества (далее – ТОО), за исключением товарищества с ограниченной ответственностью, являющегося субъектом малого предпринимательства, а также государственной исламской специальной финансовой компании, размер минимального уставного капитала которых определяется нулевым уровнем.

В срок, установленный решением общего собрания, который не должен превышать одного года со дня регистрации товарищества, все участники ТОО должны полностью внести вклад в уставный капитал товарищества.

В случае невыполнения участником товарищества обязанности по внесению доли в установленный срок, товарищество должно внести не внесенную участником часть доли за счет собственного капитала.

Участник, не внесший в срок свою долю, обязан возместить товариществу убытки, причиненные невнесением доли, а также, если иное не предусмотрено учредительным договором или уставом товарищества, уплатить товариществу неустойку в соответствии со статьей 353 ГК.

Доля или ее часть, внесенная в уставный капитал ТОО за счет собственного капитала, может быть распределена между остальными участниками в порядке, предусмотренном статьей 31 Закона, или предложена для приобретения третьими лицам (пункты 3, 4 статьи 24 Закона).

Если в установленный пунктом 2 статьи 24 Закона срок невнесенная часть вклада не была продана, на эту сумму уставный капитал товарищества подлежит уменьшению, и соразмерно изменяются доли участников в уставном капитале. В таком случае, если размер уставного капитала составляет менее суммы, эквивалентной ста размерам месячного расчетного показателя, то участники должны в течение одного года внести соответствующие дополнительные вклады в уставный капитал. В ином случае товарищество подлежит ликвидации на основании решения суда по заявлению уполномоченного государственного органа либо участника ТОО.

Данное правило не распространяется на товарищество с ограниченной ответственностью, являющегося субъектом малого предпринимательства, а также государственную исламскую специальную финансовую компанию, размер минимального уставного капитала которых определяется нулевым уровнем.

Сноска. Пункт 2 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

2-1. Недвижимые или движимые вещи, имущественные права, в том числе право на условную земельную долю, вносимые в уставный капитал товарищества в качестве доли участника, подлежат обязательной денежной оценке по соглашению всех учредителей либо по решению общего собрания участников товарищества. При превышении стоимости вклада суммы, эквивалентной двадцати тысячам размеров месячного расчетного показателя, оценка доли участника должна быть подтверждена независимым экспертом.

Заключение оценщика должно соответствовать требованиям, установленным Законом Республики Казахстан от 30 ноября 2000 года № 109 "Об оценочной деятельности в Республике Казахстан".

Расходы по оценке вклада несет заинтересованный в денежной оценке вклада учредитель (участник) товарищества.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 2-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования); от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

2-2. Право на условную земельную долю подлежит денежной оценке, исходя из категории земель сельскохозяйственного назначения (пашня, сенокос, пастбище, орошаемые земли и т.д.) и балла бонитета, указанного в свидетельстве о праве на условную земельную долю.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 2-2 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2).

2-3. Если в качестве доли в уставный капитал товарищества вносится принадлежащий лицу на праве собственности земельный участок, на котором возведены объекты недвижимости, то денежной оценке подлежит как земельный участок, так и возведенные на нем объекты недвижимости.

Если в качестве доли в уставный капитал товарищества вносится право землепользования, а на земельном участке возведены объекты недвижимости, которые будут использоваться товариществом в хозяйственной деятельности, то денежной оценке подлежит как право землепользования, так и размер арендной платы в отношении указанных объектов недвижимости.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 2-3 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2).

3. Соотношение вклада каждого участника к общей сумме уставного капитала, если иное не предусмотрено учредительным договором, является его долей (в части целого или в процентах) в уставном капитале. Всякое изменение размера уставного капитала, связанное с принятием в товарищество новых участников или выбытием из него кого-либо из прежних участников, влечет соответствующий перерасчет долей участников в уставном капитале на момент принятия или выбытия.

Доли всех участников в уставном капитале и соответственно их доли в стоимости имущества ТОО (доля в имуществе) пропорциональны их вкладам в уставный капитал, если иное не предусмотрено учредительными документами. При этом право участников на долю в имуществе носит не вещный, а обязательственный характер, это означает:

имущество товарищества не принадлежит участникам на праве собственности, кроме случаев, когда в качестве доли в уставный капитал внесен земельный участок сельскохозяйственного назначения, право землепользования участком сельскохозяйственного назначения или право на условную земельную долю;

участники не имеют права требовать выдела своей доли в имуществе ТОО в натуре за исключением случая, предусмотренного пунктом 3 статьи 80 ГК.

Учитывая, что доля участника в уставном капитале ТОО представляет собой совокупность его прав и обязанностей в отношении с товариществом и его долей в имуществе ТОО, ее назначение заключается в том, чтобы:

сформировать материальную базу для осуществления предпринимательской деятельности ТОО;

обеспечить исполнение обязательств ТОО перед кредиторами;

обеспечить владельцу доли получение соответствующей доли чистого дохода ТОО;

дать право участнику (владельцу доли) участвовать в управлении делами ТОО;

в случае необходимости быть использованной в качестве платежного средства при расчетах владельца доли со своими деловыми партнерами (путем продажи, передачи в доверительное управление, в залог и т.п.);

ее владелец имел право в случае ликвидации ТОО на получение соответствующей стоимости своей доли и стоимости части имущества, оставшегося после расчета с кредиторами, или по соглашению всех участников товарищества, части этого имущества в натуре.

Сноска. Пункт 3 с изменениями, внесенными нормативными постановлениями Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

4. Участник ТОО, не внесший свой вклад в уставный капитал, может утратить право на долю на основании решения общего собрания участников товарищества только после того, как его доля была внесена товариществом в уставный капитал за счет собственного капитала (пункт 3 статьи 24 Закона), распределена между другими участниками или приобретена третьими лицами, либо ТОО осуществило уменьшение уставного капитала. Сам факт невнесения участником вклада в уставный капитал не является основанием для исключения учредителя из числа участников в судебном порядке.

Участник ТОО, внесший свой вклад, может утратить право на долю только путем принудительного ее выкупа.

Утрата права на долю по любым основаниям влечет выбытие участника из ТОО.

5. Товарищество в соответствии с решением общего собрания вправе требовать в судебном порядке принудительного выкупа доли участника в следующих случаях:

при причинении им существенного вреда товариществу или его участникам (пункты 2, 3 статьи 34, подпункт 9) пункта 2 статьи 43 Закона);

при нарушении участником своих обязанностей перед товариществом, установленных законодательными актами или учредительными документами (статья 82 ГК).

Под существенным вредом, причиненным товариществу или его участникам, следует понимать такой вред, устранение последствий которого для ТОО или его участников становится затруднительным или невозможным.

Суды при разрешении вопроса о том, является ли вред, причиненный ТОО или его участникам, существенным, должны в каждом конкретном случае учитывать все обстоятельства дела, в том числе последствия, наступившие вследствие причинения вреда, имущественное положение ТОО до и после причинения вреда, время, потребовавшееся для устранения его последствий. Выводы суда по этому вопросу должны быть мотивированными.

Участник товарищества, чья доля выкупается в принудительном порядке, вправе принимать участие в работе общего собрания по данному вопросу и выражать свое мнение в соответствии с требованиями пунктов 2 и 3 статьи 42 Закона, но в голосовании не участвует и число принадлежащих ему голосов в подсчете не учитывается (пункт 2 статьи 48 Закона). Участник товарищества, чья доля выкупается в принудительном порядке, вправе оспорить такое решение общего собрания только по основаниям нарушения процедуры созыва и порядка проведения общего собрания. Доводы участника товарищества о несогласии с основаниями выкупа доли подлежат оценке при рассмотрении иска товарищества о принудительном выкупе доли.

Согласно положениям статей 11, 12, 42 Закона участник вправе в порядке, предусмотренном Законом и уставом товарищества, участвовать в управлении делами товарищества. Если иное не предусмотрено законодательными актами, учредительными документами, то само по себе только необеспечение участия в работе общего собрания участника товарищества не может быть достаточным основанием для принудительного выкупа его доли.

Вместе с тем, если учредительными документами на участника возложена обязанность участия в управлении делами товарищества (пункт 2 статьи 12 Закона) и нарушение данной обязанности участником (в связи с размером его доли, влияющим на правомочность принятия решений общим собранием в соответствии с пунктом 4 статьи 47 Закона, создающим препятствия деятельности товарищества и в принятии им решений, необходимых для его надлежащего функционирования) причинило существенный вред товариществу или повлекло для него иные негативные последствия, то товарищество вправе требовать в судебном порядке принудительного выкупа доли такого участника по цене, определенной соглашением товарищества с участником. При недостижении соглашения, цена принудительно выкупаемой доли устанавливается судом по рыночной стоимости, определенной независимым оценщиком на основании международных стандартов (по аналогии с пунктом 3 статьи 34 Закона).

Сноска. Пункт 5 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

6. Договор отчуждения (уступки) права выбывающего участника хозяйственного товарищества на долю в имуществе (уставном капитале) товарищества или ее части, стороной которого является физическое лицо, подлежит нотариальному удостоверению (пункт 2 статьи 59 ГК).

Исходя из требований пункта 1-1 статьи 22 Закона, пункта 6 статьи 42 ГК, прием нового участника и изменения в составе участников, без внесения записи в реестр участников товарищества (ведение которого осуществляется регистратором) либо, соответственно, перерегистрации юридического лица, являются недействительными.

В этой связи право приобретателя на долю переходит к нему с момента перерегистрации товарищества либо внесения записи в реестр участников товарищества (пункт 2 статьи 22 Закона).

Сноска. Пункт 6 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

7. Участник ТОО в порядке, установленном Законом, вправе распорядиться своей долей (ее частью) в имуществе товарищества.

Отчуждение участником ТОО своей доли (ее части) третьим лицам, залог доли (части доли) в обеспечение обязательства участника перед другим участником или третьим лицом допускается, если иное не предусмотрено учредительными документами. До полной оплаты вклада в уставный капитал такое отчуждение допускается лишь в той части, в которой вклад уже оплачен. Учредительными документами может быть предусмотрено, что продажа доли третьему лицу допускается лишь с соблюдением определенных условий ( статьи 29-30 Закона).

8. Участник ТОО вправе продать или иным образом уступить свою долю третьим лицам, если другие участники и ТОО отказались от ее приобретения на предложенных им условиях. Под третьим лицом следует понимать любое лицо, не являющееся участником товарищества на момент продажи участником своей доли. Если участник ТОО не произвел отчуждение доли третьим лицам, то в случае изменений условий отчуждения он обязан вновь предложить другим участникам или ТОО приобрести долю (преимущественное право приобретения доли). Только после отказа других участников и ТОО от покупки доли на новых условиях участник может вновь предложить ее третьим лицам. Несоблюдение такого порядка может повлечь признание сделки недействительной по иску заинтересованного лица.

При продаже доли (ее части) с нарушением преимущественного права покупки любой участник товарищества вправе в течение трех месяцев со дня, когда он узнал или должен был узнать о ее продаже, требовать в судебном порядке перевода на него прав и обязанностей покупателя (пункт 2 статьи 80, пункт 1 статьи 180 ГК). Предъявленный по такому основанию иск о признании сделки недействительной удовлетворению не подлежит.

На ТОО не может быть возложена обязанность по приобретению доли участника.

Вместе с тем, если в соответствии с учредительными документами ТОО отчуждение доли участника (ее части) третьим лицам невозможно, а другие участники товарищества от ее покупки отказываются, то в соответствии с пунктом 3 статьи 80 ГК на ТОО может быть возложена обязанность по выплате участнику ее действительной стоимости либо о выдаче ему в натуре имущества, соответствующего такой стоимости.

Если долю выбывающего участника приобретает само ТОО, то цена доли определяется соглашением сторон, а при недостижении соглашения - судом (пункт 3 статьи 32 Закона). При определении цены доли судом учитывается рыночная цена, определенная независимым оценщиком, отвечающим требованиям, установленным уполномоченным органом, осуществляющим государственное регулирование в области оценочной деятельности на основании международных стандартов (по аналогии с пунктом 3 статьи 34 Закона).

Сноска. Пункт 8 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования)

9. По безвозмездным сделкам (дарение, завещание) участники ТОО не обладают правом преимущественного приобретения доли участника.

10. Участник ТОО вправе продать или иным способом уступить свою долю в имуществе товарищества или ее часть одному или нескольким участникам данного товарищества по своему выбору. При этом решения общего собрания участников, согласия ТОО или других участников на совершение такой сделки не требуется, за исключением случая, предусмотренного в пункте 3 статьи 28 Закона.

10-1. Прекращение права землепользования истечением срока, на который оно предоставлено участнику товарищества, а также выбытие участника, внесшего в уставный капитал товарищества в качестве вклада право на условную земельную долю, влечет уменьшение размера уставного капитала товарищества. В этом случае оставшиеся участники товарищества обязаны принять решения и совершить действия, предусмотренные статьей 27 Закона.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 10-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2).

10-2. При выходе из состава товарищества для организации крестьянского (фермерского) хозяйства или товарного сельскохозяйственного производства участник, внесший в уставный капитал товарищества в качестве доли земельный участок сельскохозяйственного назначения, вправе в соответствии с пунктом 3 статьи 101 Земельного кодекса получить в натуре этот земельный участок.

Земельный участок, переданный в уставный капитал товарищества только в пользование, возвращается в натуральной форме без вознаграждения.

Выдел (возврат) земельного участка сельскохозяйственного назначения в натуре не производится в период проведения сельскохозяйственных полевых работ, за исключением случаев, когда такой выдел производится с согласия участников товарищества в порядке, установленном статьей 48 Закона.

При выходе из товарищества участник, внесший в уставный капитал товарищества в качестве доли земельный участок не сельскохозяйственного назначения, вправе произвести отчуждение своей доли в имуществе товарищества с соблюдением порядка, установленного статьями 29, 30, 31, 32 Закона.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 10-2 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

10-3. Участник, внесший в уставный капитал товарищества в качестве вклада право на условную земельную долю, вправе при выходе из товарищества для организации крестьянского (фермерского) хозяйства или иного товарного сельскохозяйственного производства получить в натуре земельный участок, соответствующий по размеру праву на условную земельную долю.

Несколько участников товарищества, внесших в уставный капитал товарищества право на условную земельную долю, вправе выйти из состава товарищества и образовать новое товарищество, производственный кооператив или иную организацию для ведения сельскохозяйственного производства. Подлежащий в таком случае выделу из земель товарищества земельный участок по размеру должен соответствовать совокупному размеру права на условную земельную долю таких участников.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 10-3 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2).

10-4. Заявление участника о выходе из состава товарищества и выделе (разделе) в натуре земельного участка для образования крестьянского (фермерского) хозяйства или ведения иного сельскохозяйственного производства, подлежит рассмотрению общим собранием участников товарищества в порядке, установленном учредительными документами. В заявлении должно быть указано расположение на местности испрашиваемого к выделу земельного участка.

Под местоположением земельного участка следует понимать место нахождения испрашиваемого к выделу участка в составе землепользования товарищества в соответствии с идентификационной документацией. Местоположение выделяемого в натуре земельного участка в счет доли, а также возмещение товариществу затрат, произведенных на выделяемом земельном участке, выбывающим участником, определяются общим собранием участников товарищества в порядке, предусмотренном учредительными документами товарищества или соглашением сторон.

В случае отсутствия порядка выдела (раздела) земельного участка в учредительных документах применяются нормы пункта 4 статьи 101 Земельного кодекса (пункт 3 статьи 101 Земельного кодекса). Установленный в данной норме права порядок выдела земельного участка не влияет на исключительную компетенцию общего собрания участников товарищества по принятию решения о выделе земельного участка.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 10-4 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

10-5. Решение общего собрания участников товарищества о месте нахождения земельного участка, подлежащего выделу в натуре из земель товарищества, может быть обжаловано в суд.

При подготовке дела к судебному рассмотрению по указанному спору суду надлежит получить заключение специалиста уполномоченного государственного органа в области земельных отношений о возможности выдела земельного участка в натуре в испрашиваемом месте. При этом следует учитывать технологическую схему землепользования, исключающую, по возможности, установление земельных сервитутов, место проживания выходящего из состава товарищества участника, другие заслуживающие внимание доводы сторон.

Суд при разрешении данного спора вправе рассмотреть только вопрос о законности решения, принятого общим собранием участников товарищества.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 10-5 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25.06.2010 № 3 (порядок введения в действие см. п. 2); с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

11. Порядок созыва и проведения общего собрания участников ТОО установлены статьями 46, 47 Закона. Решение общего собрания при нарушении порядка созыва может быть признано недействительным.

Под нарушениями порядка созыва общего собрания следует понимать нарушение императивных норм, установленных законодательством (например, несоблюдение сроков извещения участников, отсутствие в извещениях сведений о времени и месте проведения общего собрания (пункт 1 статьи 46 Закона), несообщение участнику товарищества о результатах рассмотрения предложений по повестке дня (пункт 3 статьи 46 Закона), созыв общего собрания лицами, не имеющими полномочий на совершение этих действий и т.д.), которые влекут или могут повлечь нарушение прав участников (участника) товарищества с ограниченной и дополнительной ответственностью.

12. Решение общего собрания участников, принятое с нарушением порядка проведения общего собрания и принятия решений, установленного Законом, уставом товарищества или правилами и иными документами, регулирующими внутреннюю деятельность товарищества (например, если до начала обсуждения вопросов, включенных в повестку дня, общее собрание не констатировало кворум), а также решение общего собрания, противоречащее закону либо уставу товарищества, в том числе решение, нарушающее права участника товарищества, может быть признано судом недействительным полностью или частично по заявлению участника товарищества, не принимавшего участия в голосовании или голосовавшего против оспариваемого решения ( статья 50 Закона). Исковое заявление может быть подано в течение шести месяцев со дня, когда участник товарищества узнал или должен был узнать о состоявшемся решении, а если он участвовал в общем собрании, принявшем решение, то в течение шести месяцев со дня принятия решения.

При оспаривании решений органов управления юридического лица надлежащим ответчиком является товарищество как юридическое лицо, от имени которого его органом принято решение. Участники товарищества привлекаются к участию по делу в качестве третьих лиц, не заявляющих самостоятельных требований на предмет спора.

Сноска. Пункт 12 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

13. Решение общего собрания участников товарищества подлежит безусловному признанию недействительным, если:

решение по вопросам, требующим в соответствии с Законом или учредительными документами квалифицированного большинства либо единогласия (пункт 2 статьи 48 Закона), принято с нарушением этого правила;

решение принято по вопросу, не включенному в установленном законом и учредительными документами порядке в повестку дня общего собрания участников товарищества (пункт 1 статьи 48 Закона);

участник товарищества в установленном законом и учредительными документами порядке не был извещен о месте и времени проведения общего собрания участников товарищества (пункт 1 статьи 46 Закона).

Сноска. Пункт 13 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

13-1. В случае отсутствия кворума общее собрание участников товарищества созывается повторно в срок не позднее сорока пяти дней со дня первого созыва и не позднее, чем за тридцать дней до дня его открытия с соблюдением правил, установленных статьей 46 Закона (пункт 5 статьи 47 Закона).

Повторно созванное собрание является правомочным независимо от числа голосов, которым обладают присутствующие или представленные на собрании участники товарищества. Такое собрание не вправе принимать решения по вопросам, требующим квалифицированного большинства голосов или единогласия, если его участники обладают в совокупности менее половиной от общего числа голосов.

Если присутствующие или представленные на нем участники товарищества обладают в совокупности половиной и более от общего числа голосов, то повторно созванное собрание правомочно принимать решения по вопросам, требующим квалифицированного большинства голосов или единогласия.

В таких случаях общее правило о правомочности принятия решений общим собранием участников товарищества, обладающих в совокупности более чем двумя третями от общего числа голосов, установленное в пункте 4 статьи 47 Закона, не применяется.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 13-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

14. Протокол общего собрания участников товарищества является документом, содержащим, в частности, сведения о соблюдении порядка проведения общего собрания участников, наличии кворума, результатах голосования и решении, принятом по повестке дня.

Сведения, отраженные в протоколе, не соответствующие фактическим обстоятельствам (например, приведены сведения об участнике, не принимавшем участие в общем собрании, с указанием его голоса за или против принятого решения), могут повлечь признание решения общего собрания недействительным.

Протокол общего собрания участников ТОО отдельно от принятого общим собранием решения обжалованию в судебном порядке не подлежит. Однако действия лиц, ответственных за ведение протокола, могут быть обжалованы любым участником ТОО в порядке, предусмотренном статьей 50 Закона, если, по его мнению, в нем содержатся сведения, не соответствующие действительности, которые влекут или могут повлечь нарушение прав участника.

14-1. Решения по вопросам, отнесенным к исключительной компетенции общего собрания участников, принимаются простым большинством либо квалифицированным большинством в три четверти голосов присутствующих и представленных на собрании участников товарищества, если устав товарищества не требует для их принятия большего числа голосов или единогласия (пункт 2 статьи 43 и пункт 2 статьи 48 Закона).

При наличии спора между участниками по вопросам, отнесенным к исключительной компетенции общего собрания, когда участники не могут принять решение ввиду отсутствия простого либо квалифицированного большинства голосов или единогласия, суд вправе по требованию участника рассмотреть только вопрос о законности принятого общим собранием решения. При этом суд не вправе своим решением разрешать вопросы, неразрешенные общим собранием большинством голосов участников, ввиду неподведомственности их суду. Разрешение такого конфликта интересов должно осуществляться самими участниками в соответствии с положениями Закона и учредительных документов товарищества.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 14-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

15. В силу требований подпункта 2) пункта 2 статьи 43, пункта 3 статьи 51 Закона члены коллегиального исполнительного органа и единоличный исполнительный орган избираются общим собранием участников на установленный срок, но не более пяти лет.

Полномочия единоличного или коллегиального исполнительного органа товарищества по истечении срока, на который они были избраны (назначены), продлеваются на срок до принятия общим собранием участников соответствующего решения, если ни одна из сторон не позднее последнего рабочего дня до истечения срока действия трудового договора не уведомила о прекращении трудовых отношений (пункт 4 статьи 30 Трудового кодекса Республики Казахстан).

Исходя из требований статьи 50 Закона и части первой статьи 27 ГПК, требования участников товарищества об оспаривании решений общего собрания по вопросам избрания и досрочного прекращения полномочий членов исполнительного органа (коллегиального или единоличного), подлежат рассмотрению в специализированных межрайонных экономических судах в соответствии с положениями ГК и Закона, а также нормами трудового законодательства, если с участником, являющимся одновременно членом исполнительного органа, заключен трудовой договор.

Спор по требованию члена исполнительного органа товарищества (не являющегося его участником, осуществляющего ведение дел товарищества по трудовому договору) по вопросам досрочного прекращения его полномочий, подлежит рассмотрению в районных (городских) судах в соответствии с подсудностью, установленной статьей 26 ГПК, на основании положений Закона и норм трудового законодательства.

Сноска. Пункт 15 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

15-1. При применении подпункта 3) пункта 1 статьи 11 Закона судам следует иметь в виду, что распределение чистого дохода между участниками отнесено к исключительной компетенции общего собрания участников, поэтому, если такое решение не принято, взыскание части чистого дохода судом не производится (статья 40, пункт 2 статьи 43 Закона).

Взыскание части чистого дохода по иску участника возможно лишь в случае принятия общим собранием участников товарищества решения о распределении дохода между его участниками и невыплаты чистого дохода в денежной форме в течение месяца со дня принятия решения.

Сноска. Постановление дополнено пунктом 15-1 в соответствии с нормативным постановлением Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

16. Доля участника может быть внесена в уставный капитал товарищества за счет совместно нажитого имущества супругов, которое в силу пункта 2 статьи 33 Кодекса Республики Казахстан "О браке (супружестве) и семье" (далее - КоБС) является совместной собственностью супругов.

Распоряжение долей или ее частью в уставном капитале товарищества, находящейся в совместной собственности супругов, может осуществляться участником по нотариально удостоверенному согласию супруги (супруга) участника товарищества в соответствии с пунктом 3 статьи 34 КоБС.

Супруг, нотариально удостоверенное согласие которого на совершение указанной сделки не было получено, вправе требовать признания сделки недействительной в судебном порядке в течение трех лет со дня, когда он узнал или должен был узнать о совершении данной сделки в случае, предусмотренном пунктом 2 статьи 34 КоБС.

При возникновении спора о разделе совместно нажитого имущества в его состав включается стоимость доли в уставном капитале товарищества, пропорциональная стоимости его имущества (активов) и должна учитывать размер его пассивов (долгов). При отсутствии соглашения между супругами об определении стоимости доли в уставном капитале товарищества, суду следует привлечь специалиста-оценщика (аудитора) либо назначить экспертизу для определения стоимости доли.

Сноска. Пункт 16 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 29.06.2018 № 11 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

17. Споры участников с физическими лицами, связанные с наследованием долей участников, разделом совместно нажитого имущества и другим аналогичным спорам, подлежат рассмотрению районными (городскими) и приравненными к ним судами.

18. Изменение числа участников ТОО или размеров долей реорганизацией не является (пункт 1 статьи 61 Закона).

Ликвидация ТОО может быть осуществлена по решению общего собрания его участников. Если иное не предусмотрено учредительными документами, единогласного решения общего собрания о ликвидации ТОО не требуется.

Сноска. Статья 18 с изменением, внесенным нормативным постановлением Верховного Суда РК от 31.03.2017 № 2 (вводится в действие со дня первого официального опубликования).

19. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан, настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, а также является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Председатель Верховного суда
Республики Казахстан	К. Мами
Судья Верховного суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания	Ж. Баишев

Жауапкершілігі шектеулі және қосымша жауапкершілігі бар серіктестіктер жөніндегі заңнаманы қолданудың кейбір мәселелері туралы

О некоторых вопросах применения законодательства о товариществах с ограниченной и дополнительной ответственностью