ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол қозғалысы туралы конвенциясын ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасының Заңы

Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол қозғалысы туралы конвенциясын ратификациялау туралы

Венада 1968 жылы 8 қарашада қол қойылған Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол қозғалысы туралы конвенциясы ратификациялансын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

Жол қозғалысы туралы конвенция

(Вена, 1968 жылғы 8 қараша)
(1971 жылғы 1 мамырдағы түзетулермен)

      І-тарау. Жалпы ережелер
      ІІ-тарау. Жол қозғалысы ережелері
      ІІІ-тарау. Автомобильдер мен тіркемелерді халықаралық қозғалысқа жіберу жағдайлары
      ІV-тарау. Автомобиль жүргізушілері
      V-тарау. Велосипедтерді және аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді халықаралық қозғалысқа жіберу жағдайлары
      VІ-тарау. Қорытынды ережелер
      Қосымша
      Уағдаласушы тараптар, халықаралық жол қозғалысын жеңілдету және жолдарда қауіпсіздікті арттыру ниетімен төмендегілер туралы келісті:

І-тарау
Жалпы ережелер

1-бап. Анықтамалар

      Осы Конвенцияның ережелерін қолданған кезде төмендегі терминдер осы бапта берілген мағынада болады:
      а) Уағдаласушы тараптың "ұлттық заңнамасы" термині осы Уағдаласушы тараптың аумағында қолданыстағы ұлттық немесе жергілікті заңдар мен ережелердің жиынтығын білдіреді;
      b) көлік құралы қандайда бір мемлекеттің аумағында "халықаралық қозғалыста" деп есептеледі, егер ол:
      і) бұл мемлекеттен тыс тұрақты тұратын жері бар, жеке немесе заңды тұлғаға тиесілі болса;
      іі) бұл мемлекетте тіркелмесе;
      ііі) оған уақытша енгізілсе; алайда әрбір Уағдаласушы тарап, оның ұзақтығын осы Уағдаласушы тарап белгілеуі мүмкін бір жылдан артық уақыт елеулі үзіліссіз оның аумағында қалған кез-келген көлік құралын "халықаралық қозғалыста" деп есептемеуге құқылы.
      Көлік құралдарының құрамы "халықаралық қозғалыста" деп есептеледі, егер құрамның бір көлік құралы қалай болғанда да осы анықтамаға жауап берсе;
     с) "елді мекен" термині оған кіретін және одан шығатын жолдар тиісті белгілермен арнайы белгіленген салынған аумақты білдіреді;
       "тұрғын аймақ" термині арнайы жол қозғалысы ережелері қолданылатын және оған кіретін және одан шығатын жолдар тиісті белгілермен белгіленген арнайы жайластырылған аумақты білдіреді;
     d) "жол" термині қозғалыс үшін ашық кез-келген жол немесе көше бөлігінің барлық жолағын білдіреді;
    е) "жолдың жүріс бөлігі" көбінесе, көлік құралдарының қозғалысы үшін пайдаланылатын жолдың бөлігін білдіреді; жолдың нақты, әсіресе бөлу жолағымен шектелген, немесе әр түрлі деңгейдегі бірнеше жүріс бөлігі болуы мүмкін;
     f) шеткі жолақ немесе қозғалыстың немесе веложолдардың шеткі жолақтары белгілі бір көлік құралдарының қозғалысына арналған жүріс бөлігінде "жүріс бөлігінің шеті" термині жолдың басқа пайдаланушылары үшін жолдың қалған бөлігінің шетін білдіреді;
     g) "қозғалыс жолағы" термині жолдың жүріс бөлігінің бөлінуі мүмкін, бойлық таңбамен белгіленген немесе белгіленбеген, бірақ автомобильдердің, мотоциклдерден басқа, өзге де көліктердің бір қатарының қозғалысы үшін жеткілікті жолағы бар ұзына бойғы жолақтардың кез-келгенін білдіреді;
      h) "көше қиылысы" термині бір деңгейдегі кез-келген қиылысты, осындай қиылыстармен, қосылған жерлермен немесе тармақтармен құрылған аумақты қоса алғанда, жолдардың қосылған жерлерін немесе тармақтарын білдіреді;
      i) "темір жол өтпесі" термині тәуелсіз төсемі бар, жолдың темір жол немесе трамвай жолдарымен бір деңгейдегі кез-келген қиылысын білдіреді;
     g) "автомагистраль" автокөлік құралдарының қозғалысы үшін арнайы салынған және соған арналған, жол жиегіндегі жолдарға қызмет көрсетпейтін және
      і) жекелеген орындарды қоспағанда немесе уақыт тәртібінде, қозғалысқа арналмаған бөлу жолағы арқылы немесе ерекше жағдайларда, басқа құралдармен бір-бірінен бөлінген, қозғалыстың екі бағытына арналған жеке жүріс бөліктері бар;
      іі) жолдармен де, трамвай жолдарымен де, жаяу жүргінші жолдарымен де бір деңгейде қиылысы жоқ;
      ііі) автомагистраль ретінде арнайы белгіленген жолды білдіреді;
      k) көлік құралы:
      і) егер адамдарды отырғызу немесе түсіру, не болмаса жүктерді тиеу немесе түсіру үшін қажетті уақыт кезеңіне қозғалыссыз күйге келтірілген болса, "тоқтатылған";
      іі) егер басқа да жол пайдаланушысымен немесе қандайда бір кедергімен қақтығысудан аулақ болу немесе қозғалыс ережелерінің ұйғарымдарын орындау қажеттігінен өзге себеп бойынша қозғалыссыз күйге келтірілген болса және оны тоқтату адамдарды отырғызу немесе түсіру, не болмаса жүктерді тиеу немесе түсіру үшін қажетті уақытпен шектелмесе, "тұрақта тұрған" деп есептеледі;
      Алайда Уағдаласушы тараптар жоғарыда, іі) тармағында белгіленген жағдайларда қозғалыссыз күйге келтірілген көлік құралдарын, егер бұл:жай-күйдің ұзақтығы ұлттық заңнамада белгіленген уақыт шегінен аспаса "тоқтатылған" және жоғарыда, і) тармағында белгіленген жағдайларда қозғалыссыз күйге келтірілген көлік құралдарын, егер бұл жай-күйдің ұзақтығы ұлттық заңнамада белгіленген уақыт шегінен асса "тұрақты тұрған" деп есептеуі мүмкін;
      1) "велосипед" термині қалай болғанда да екі доңғалағы бар және осы көлік құралындағы адамның бұлшық еті энергиясымен, әсіресе, тепкі мен тұтқыштың көмегімен қозғалысқа келтірілетін кез-келген көлік құралын білдіреді;
      m) "аспалы қозғалтқышы бар велосипед" 50 куб. см (дюймнің 3,05 кубы) аспайтын цилиндр көлемінде ішкі тұтанғыш қозғалтқышымен жабдықталған және ең жоғарғы конструктивтік жылдамдығы 50 км/сағ (сағатына 30 миль) аспайтын, кез-келген екі немесе үш доңғалағы бар көлік құралын білдіреді; алайда Уағдаласушы тараптар өз ұлттық заңнамаларына сәйкес оларды пайдалану мүмкіндігіне, әсіресе оларды тепкілердің көмегімен қозғалысқа келтіру мүмкіндігіне қарай велосипедтердің сипатына жатпайтын немесе өзінің ең жоғары конструктивті жылдамдығы, салмағы немесе қозғалтқыштың кейбір сипаттамалары бойынша белгіленген шектен асатын көлік құралдарын аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер деп есептемеуі мүмкін. Осы анықтамалардың бірде-бір ережесі жол қозғалысына қатысты өз ұлттық заңнамаларының ұйғарымдарын қолданған кезде аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді велосипедтерге толық теңеу үшін Уағдаласушы тараптарға кедергі ретінде түсіндірілмеуі тиіс;
      n) "мотоцикл" термині қозғалтқышы бар, коляскалы және коляскасыз кез-келген екі доңғалақты көлік құралын білдіреді. Уағдаласушы тараптар өз ұлттық заңнамасында мотоциклдерге жүктемесіз салмағы 400 кг (900 фунт) аспайтын, үш доңғалақты көлік құралдарын теңестіре алады. "Мотоцикл" терминіне аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер кірмейді, алайда Уағдаласушы тараптар осы Конвенцияның 54-бабының 2-тармағына сәйкес тиісті өтініш білдірген жағдайда, осы Конвенцияны қолданған кезде аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестіре алады. Мотоциклдерге жүктемесіз салмағы 400 кг аспайтын үш доңғалақты көлік құралдары теңестіріледі.
      о) "механикалық көлік құралы" термині аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді қоспағанда, оларды мотоциклдерге теңестірмейтін Уағдаласушы тараптардың аумағында және рельстік көлік құралдарын қоспағанда, кез-келген өзі жүретін көлік құралын білдіреді;
      р) "автомобиль" термині жолдар бойынша адамдарды немесе жүктерді тасымалдауға немесе адамдар мен жүктерді тасымалдау үшін пайдаланылатын көлік құралдарын жолдарда буксирге алуға арналған механикалық көлік құралын білдіреді;
      g) "тіркеме" термині оны механикалық көлік құралымен буксирге алуға арналған кез-келген көлік құралын білдіреді; бұл термин сондай-ақ жартылай тіркемелерді де қамтиды;
      r) "жартылай тіркеме" термині оның бөлігін автомобильге таяп, автомобильге тіркеуге арналған кез-келген тіркемені білдіреді және оның соңғысы жартылай[ тіркеме мен оның жүгінің салмағының едәуір бөлігін тартады;
      s) "жеңіл тіркеме" термині рұқсат етілген ең жоғары салмағы 750 кг (1650 фунт) аспайтын барлық тіркемені білдіреді;
      t) "көлік құралдарының құрамы" термині жол қозғалысына тұтастай қатысатын, тіркелген көлік құралдарын білдіреді;
      u) "жартылай тіркемесі бар көлік құралы" термині автомобиль мен оған тіркелген жартылай тіркемеден тұратын құрамды білдіреді;
      v) "жүргізуші" ("мал айдаушы") термині көлік құралын, автомобильді және т.б. (велосипедтерді қосқанда) басқаратын немесе жол бойында мал, табын, жегілген, теңдеп жүк артылған немесе салт мінетін жануарларды айдайтын барлық адамды білдіреді;
      w) "рұқсат етілген ең жоғары салмақ" термині көлік құралы тіркелген мемлекеттің құзырлы органы рұқсат берілгенін жариялаған тиелген көлік құралының ең жоғары салмағын білдіреді;
      х) "жүктемесіз салмақ" термині көлік құралының экипажсыз, жолаушыларсыз және жүксіз, бірақ толық отын қорымен және қажетті аспаптардың жиынтығымен салмағын білдіреді;
      у) "жүктемелі салмақ" термині тиелген көлік құралының, экипаждың және жолаушылардың нақты салмағын білдіреді;
      z) "қозғалыстың бағыты" және "қозғалыс бағытына сәйкес" терминдері егер көлік құралының жүргізушісі ұлттық заңнамаға сәйкес басқа көлік құралымен кездескен жағдайда, оны сол жағынан өткізуге тиіс болса, оң жақты білдіреді; керісінше жағдайда, бұл терминдер сол жақты білдіреді;
     аа) жүргізушілерге арналған басқа көлік құралдарына "жол беру" ұйғарымы, егер жүргізуші басқа көлік құралдарының жүргізушілерін кенеттен қозғалыс бағытын немесе жылдамдықты өзгертуге мәжбүр етсе, қозғалысты жалғастыруға немесе қайта бастауға немесе маневр жасауға тиіс еместігін білдіреді;
      Жаяу жүргіншілерге баланың коляскасын, ауру адамға арналған колясканы, мүгедектердің коляскасын немесе көлемі шағын және қозғалтқышсыз басқа да көлік құралдарын жетектеген адамдар, велосипед немесе аспалы қозғалтқышы бар велосипед жүргізген адамдар, сондай-ақ оларды қозғалысқа өздері келтіретін немесе жаяу жүргіншінің жылдамдығымен қозғалатын мүгедектер коляскасымен қозғалатын мүгедектер теңестіріледі.

2-бап. Конвенцияға қосымшалар

      Осы Конвенцияға төмендегі қосымшалар оның ажырамас бөлігі болып табылады:
      1-қосымша: Автомобильдер мен тіркемелерді халықаралық қозғалысқа жіберу міндеттемелерінен бас тарту
      2-қосымша: Халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің тіркеу нөмірлері
      3-қосымша: Халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің ерекшелік белгілері
      4-қосымша: Халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің тану белгілері
      5-қосымша: Автомобильдер мен жүктемелерге қатысты техникалық жағдайлар;
      6-қосымша: Ұлттық жүргізуші куәлігі
      7-қосымша: Халықаралық жүргізуші куәлігі

3-бап. Уағдаласушы тараптардың міндеттемелері

      1. а) Уағдаласушы тараптар олардың аумағындағы қолданыстағы жол
қозғалысы ережелері өз мәні бойынша осы Конвенцияның 2-тарауының
ережелеріне сәйкес болуы үшін тиісті шаралар қабылдайды. Бұл ережелер
ешқандай аталған ережеге қайшы келмеген жағдайда;
      і) бұл ережелер осы Уағдаласушы тараптың аумағында орын алмайтын жағдайларға қатысты ережелерді қоспауы мүмкін;
      іі) бұл ережелер II-тарауда көзделмеген ережелерді құрай алады.
      b) Осы тармақтың ережелері Уағдаласушы тараптарды олар өздерінің жол қозғалысы ережелеріне енгізген, ІІ-тараудың кез-келген ережесін бұзғаны үшін санкцияларды көздеуді міндеттемейді.
      2. а) Уағдаласушы тараптар олардың аумағында қолданылатын, оларға автомобильдер мен тіркемелер сәйкес болуы тиіс техникалық жағдайларға қатысты ережелер осы Конвенцияға 5-қосымшаның ережелеріне сәйкес болуы үшін тиісті шаралар қабылдайды; егер бұл ережелер 5-қосымшаның ережелерін айқындайтын қауіпсіздік қағидаттарына қайшы келмейтін болған жағдайда, олар 5-қосымшада көзделген ережелерді құрамауы мүмкін. Сонымен қатар олар өз аумақтарында тіркелген, халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің осы Конвенцияға 5-қосымшаның ережелеріне сәйкес болуы үшін тиісті шаралар қабылдайды.
      b) Уағдаласушы тараптардың аумағында қолданыстағы ережелерге қатысты осы тармақтың ережелері осы Конвенцияға байланысты автомобильдер болып табылмайтын механикалық көлік құралдары жауап беруі тиіс техникалық жағдайларға қатысты бұл тараптарға қандай да бір міндеттемелер белгілемейді.
      3. Осы Конвенцияға 1-қосымшада көзделген шегіністерді ескере отырып, Уағдаласушы тараптар өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа осы Конвенцияның III-тарауында көзделген талаптарға жауап беретін
автомобильдер мен тіркемелерге және IV-тараудың талаптарына жауап беретін жүргізушілерге рұқсат беруді міндеттенеді; сонымен қатар Уағдаласушы тарапта III-тараудың ережелеріне сәйкес берілген тіркеу туралы куәліктерді, егер олар берілген көлік құралдары аталған ІІ-тарауда көзделген жағдайларға жауап беретіні басқаша дәлелденбесе, куәландырушы ретінде тануды міндеттенеді.
      Женевада 1971 жылы 1 мамырда қол қойылған Еуропа келісіміне сәйкес осы Конвенцияның 3-бабының 4-тармағында олар туралы айтылған шаралар Конвенцияның 39-бабын қолдану аясын өзгерте алмайды да, ондағы ережелерді міндетті емес те дей алмайды.
      4. Уағдаласушы тараптар олардың аумақтарында осы Конвенцияның III-тарауында көрсетілген барлық жағдайларды қанағаттандырмайтын автомобильдер мен тіркемелерді халықаралық қозғалысқа жіберу және IV-тарауда көзделген жағдайлардан басқа, қандайда бір басқа Уағдаласушы тарап берген жүргізуші куәліктерінің олардың аумағында жарамдылығын тану мақсатында қабылдаған немесе бір жақты тәртіппен не болмаса екі жақты немесе көп жақты келісімге қол қою арқылы қабылдайтын шаралар осы Конвенцияның мақсаттарына сәйкес деп есептеледі.
      5. Уағдаласушы тараптар өз аумағы бойынша осы Конвенцияның V-тарауында көзделген техникалық жағдайларға жауап беретін және олардың жүргізушілері басқа Уағдаласушы тараптың аумағында кәдімгі тұрғылықты жері бар велосипедтер мен аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді халықаралық қозғалысқа жіберуге міндеттенеді. Ешбір Уағдаласушы тарап халықаралық қозғалыстағы велосипедтер мен аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілерінен жүргізуші куәлігінің бар-жоғын талап ете алмайды; алайда осы Конвенцияның 54-бабы 2-тармағының ережелеріне сәйкес велосипедтер мен аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестіруге қатысты өтініш жасайтын Уағдаласушы тараптар халықаралық қозғалыстағы велосипедтер мен аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілерінен жүргізуші куәлігінің бар-жоғын талап ете алады.
      6. Әрбір Уағдаласушы тарап кез-келген Уағдаласушы тарапқа оның
өтініші бойынша оның аумағында атына автомобиль немесе автомобильге
тіркеме тіркелген адамды анықтауға мүмкіндік беретін, егер ұсынылған
өтініште осы көлік құралының осындай өтініш білдірген Уағдаласушы
тараптың аумағында орын алған жол-көлік оқиғасына қатысты екені көрсетілсе, ақпарат беруге міндеттенеді.
      7. Уағдаласушы тараптар кедендік, полиция, санитарлық немесе өзге де осындай формальдылықты жеңілдету жолымен халықаралық қозғалысты жеңілдету мақсатында қабылдаған немесе бір жақты тәртіппен не болмаса екі жақты немесе көп жақты келісімге қол қою арқылы қабылдайтын шаралар, сондай-ақ бір және сол шекара пунктіндегі кеден бөлімшелері мен бекеттерінің құзыреті мен жұмыс уақытын сәйкес келтіруге бағытталған шаралар осы Конвенцияның тиісті мақсаттарына сәйкес деп есептеледі.
      8. Осы баптың 3, 5 және 7-тармақтарының ережелері әрбір Уағдаласушы тараптың оның аумағы бойынша автомобильдерді, тіркемелерді, велосипедтерді, аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді халықаралық қозғалысқа жіберу, сондай-ақ олардың жүргізушілері мен жолаушыларын өздерінің оларды коммерциялық тасымалдау ережелеріне, жүргізушілерді азаматтық жауапкершіліктен сақтандыру саласындағы ережелерге және өзінің кедендік ережелеріне, сондай-ақ жол қозғалысына қатысты емес салалардағы ұйғарымдарға бағындыру құқығын пайдалануына кедергі жасамайды.

4-бап. Жол белгілері мен сигналдары

      Венада осы Конвенциямен бірге бір уақытта қол қою үшін ашық Жол белгілері мен сигналдары туралы конвенцияның Уағдаласушы тараптары болып табылмайтын осы Конвенцияның Уағдаласушы тараптары:
      а) олардың аумағында белгіленген барлық жол белгілері мен сигналдардың, жарықтандыратын жол сигналдары мен жол белгілерінің бірыңғай жүйе құрауына;
      b) сигнал түрлерінің санын шектеуге және сигналдарды олардың болуы пайдалы деп есептелетін жерлерге ғана орнатуға;
      с) ескерту сигналы белгілерін олар туралы жүргізушілерді уақтылы ескерту үшін кедергілерден жеткілікті ара қашықтықта орнатуға шаралар қабылдауға;
      d) мыналарға:
      і) сигнал белгісіне, оның таянышына немесе қозғалысты реттеуге арналған кез-келген басқа да құрылғыда осы сигнал белгісіне немесе құрылғыға ешқандай қатысы жоқ бір нәрсе орналастыруға тыйым салуға міндеттенеді; алайда, егер Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері материалдық пайда алуды мақсат етпеген қандайда бір қауымдастыққа сілтеуіш белгілерін орнатуға рұқсат берсе, олар осы қауымдастықтың эмблемасын белгіде немесе оның таянышында оны түсінуді қиындатпайтын жағдайда ғана көрсетуге рұқсат береді;
      іі) плакаттарды, жарнамаларды орналастыруға, белгілер жасауға және оларды не болмаса қозғалысты реттеуге арналған сигналдық белгілер немесе басқа да құрылғылар ретінде қабылдауға не болмаса олардың көрініп тұруын немесе тиімділігін төмендетуге не болмаса жолды пайдаланушылардың көзін шағылыстыратын немесе олардың назарын аударатын және осылайша жол қозғалысы қауіпсіздігіне қауіп төндіретін құрылғыларды орнатуға тыйым салынады.

II-тарау
Жол қозғалысы ережелері

5-бап. Жол белгілері мен сигналдарының мағынасы

1. Жолды пайдаланушылар жол белгілері мен сигналдардың,
жарықтандыратын жол сигналдарының немесе жол белгілерінің ұйғарымдарын, егер аталған ұйғарымдар басқа қозғалыс ережелеріне қайшы келетін болса да, оларды орындауға тиісті.
2. Жарықтандыратын жол сигналдарының ұйғарымдары жүрудің басым
құқығын айқындайтын жол белгілері ұйғарымдарынан да басым болады.

6-бап. Жол қозғалысын реттеуге уәкілетті адамдардың сигналдары

      1. Жол қозғалысын реттеуге уәкілетті адамдар жақсы танылатын және күні-түні алыстан көрінетін болуы тиіс.
      2. Жолды пайдаланушылар жол қозғалысын реттеуге уәкілетті
адамдардың кез-келген нұсқауын шұғыл түрде орындауы тиіс.
      Женевада 1971 жылы 1 мамырда қол қойылған Еуропа келісіміне сәйкес бұрын Конвенцияда ұсыныстар болған, 6-баптың 3-тармағының ережелері міндетті болып табылады.
     3 . Ұлттық заңнамада жол қозғалысын реттеуге уәкілетті адамдардың нұсқаулары ретінде төменде берілген сигналдарды есептеуді қарастыру ұсынылады:
      а) тік көтерілген қол; бұл белгі жеткілікті қауіпсіздік жағдайларда тоқтай алмаған жүргізушілерден басқа, жолды пайдаланушылардың барлығы үшін "тоқта" сигналын білдіреді; сонымен қатар бұл белгі көше қиылысында берілсе, қиылысқа шығып үлгерген жүргізуші қозғалысты жалғастыра береді;
      b) қолын немесе қолдарын көлденеңінен созу; бұл белгі олардың қозғалыс бағытына қарамастан, жол қозғалысын реттеуге уәкілетті адам қолын немесе қолдарын созып көрсеткен бағытты қиып өтетін бағыттан қозғалатын барлық жолды пайдаланушылар үшін "тоқта" сигналын білдіреді; осы сигналды бергеннен кейін реттеуші бір қолын немесе екі қолын төмен түсіруі мүмкін; ол кеудесімен немесе арқасымен қарап тұрған жүргізушілер үшін де "тоқта" сигналын білдіреді;
      с) қызыл отпен тербелту; бұл белгі олардың жағына осы от бағытталған жолды пайдаланушылар үшін "тоқта" сигналын білдіреді.
      4. Жол қозғалысын реттеуге уәкілетті адамдардың сигналдары жол
белгілері мен сигналдары және жарықтандыратын жол сигналдары мен жол
белгілері ұйғарымдарынан, сондай-ақ жол қозғалысы ережелерінен басым
болады.

7-бап. Жалпы ережелер

      1. Жолды пайдаланушылар өздерін қозғалысқа қауіп немесе кедергілер жасамайтындай, адамдарға қауіп төндірмейтіндей және мемлекеттік, қоғамдық немесе жеке мүлікке залал келтірмейтіндей ұстауы тиіс.
      Женевада 1971 жылы 1 мамырда қол қойылған Еуропа келісіміне сәйкес бұрын Конвенцияда ұсыныстар болған, 7-баптың 2-тармағының ережелері міндетті болып табылады.
      2. Ұлттық заңнамада жолды пайдаланушылардың жол қозғалысын қысуы немесе жолға бұйымдар немесе материалдар лақтырып, жерге қойып немесе қалдырып немесе оған қандайда бір басқа кедергілер құрып, оның қауіпсіздігіне қауіп төндірмеуі керек екенін қарастыру ұсынылады. Осындай кедергі құрудан немесе осындай қауіптен құтыла алмаған жолды пайдаланушылар оларды өте жылдам жою үшін және оны шұғыл түрде орындай алмаса, басқа жолды пайдаланушыларды ол туралы ескеру үшін қажетті шаралар қабылдауы тиіс.
      3. Ұлттық заңнамада қауіпсіздік белдіктерін немесе балалардың және балаларды алдыңғы отырғышта тасымалдауға арналған осындай құрылғыларды пайдалану ережелері белгіленуі тиіс.

8-бап. Жүргізушілер

      1. Қозғалыстағы әрбір көлік құралында немесе көлік құралдарының құрамында жүргізуші болуы тиіс.
      2. Ұлттық заңнамада жүк артылған, жегілген немесе салт мінетін жануарларға, сондай-ақ малға және табынға, тиісті түрде белгіленген аймақтардан басқа барлық жағдайларда, жануарларды ұдайы бағыттауға қабілетті мал айдаушы ілесіп жүруі тиіс екенін қарастыру керек.
      3. Жүргізуші қажетті дене және психикалық қасиеттерге ие болуы тиіс және оның дене және ақыл-ойының жай-күйі оған көлік құралын басқаруға мүмкіндік беруі керек.
      4. Механикалық көлік құралының жүргізуші көлік құралын басқару үшін қажетті білім мен дағды алуы тиіс; алайда, бұл ереже ұлттық заңнаманың ережелеріне сәйкес жүргізуге оқуға кедергі болмайды.
      5. Жүргізуші өз көлік құралын оны әрқашан басқаруға тиісті жағдайда болу үшін бақылауы тиіс. Ол жол қозғалысы ережелерімен, жол қозғалысының қауіпсіздігі саласындағы ұйғарымдармен, сондай-ақ шаршағандық, дәрі-дәрмектер қабылдау және көлік құралын алкогольдік мас күйінде және есірткінің әсерімен басқару сияқты оның мінез-құлқына әсер етуі мүмкін факторлармен таныс болуы тиіс.
      6. Ұлттық заңнамада алкогольдің әсерімен көлік жүргізуге қатысты арнайы ережелер, сондай-ақ заңмен рұқсат етілген қандағы, ал тиісті жағдайларда - оның артуы көлік құралын басқарумен үйлеспейтін, дем шығарудағы алкогольдің деңгейі қарастырылуы тиіс. Барлық жағдайларда қандағы алкоголь құрамының ең жоғары деңгейі ұлттық заңнамаға сәйкес 1 литр қанда таза алкоголь 0,80 г немесе 1 литр дем шығаруда 0,40 мг аспауы тиіс.
      Женевада 1971 жылы 1 мамырда қол қойылған Еуропа келісіміне сәйкес бұрын Конвенцияда ұсыныс болған, 9-баптың ережелері міндетті болып табылады.

9-бап. Жануарлардың табыны

Ұлттық заңнамада малды, табынды айдауды жеңілдету мақсаты болып табылатын отступленияларды есептемегенде, оларды біркелкі ұзындық бөлігіне бөлу керек, бұл бөліктердің арасындағы қашықтық қозғалыстың қолайлылығы үшін жеткілікті болуы тиіс.

10-бап. Жолда орналасу

     1 . Қозғалыстың бағыты, тек қана немесе басты түрде екі басқа
мемлекеттің арасындағы транзит үшін пайдаланылатын тиісті жағдайларды
қоспағанда, осы мемлекеттің барлық жолдарында бірдей болуы тиіс:
      а) жүргізуші, аса қажеттілік жағдайларын қоспағанда, оның санатындағы жолды пайдаланушылардың қозғалысына арналған жолдар, жолдың жүретін бөліктері, қозғалыс жолақтары және шағын жолдар болғанда, олармен жүруге тиісті;
      b) олар үшін арналған қозғалыс жолақтары немесе шағын жолдар болмаған жағдайда, аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілері, велосипедшілер және басқа да қозғалтқышсыз көлік құралдарының жүргізушілері, егер бұл басқа жолды пайдаланушылар үшін қолайсыздық туғызбаса, қозғалыс бағытында кез-келген жүріп өтуге жарамды жолдың жағасын пайдалана алады.
      2. Жолда келе жатқан жануарларды қозғалыстың бағытына сәйкес келетін жүретін бөліктің шетіне қарай айдауға болады.
      3. Осы Конвенциядағы қарама-қайшы сипаттағы 7-баптың 1-тармағының, 11-баптың 6-тармағының өзге де ережелерін және басқа да ережелерді бұзбай, көлік құралының жүргізушісі жағдайға байланысты шамада қозғалыс бағытына сәйкес келетін жүретін бөліктің шетіне жақын жүруі тиіс. Алайда Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері жүк таситын көлік құралдарының жүретін бөліктерінде орналасу ережелерін нақты реттей алады.
      4. Екі немесе үш жүретін бөлігі бар жолда көлік құралының жүргізушісі қозғалыс бағытына сәйкес келетін қарсы жақтың жүретін бөлігіне шықпауы керек.
      5. а) Кем дегенде төрт қозғалыс жолағы бар екі жақты қозғалыс жолында қозғалыс жүргізушісі, көлік құралының жүргізушісі қарсы бағытта қозғалыс жасалып жатқан жолаққа шықпауы керек.
      b) Кем дегенде үш қозғалыс жолағы бар екі жақты қозғалыс жолында қозғалыс жүргізушісі, көлік құралының жүргізушісі қарсы бағытта қозғалыс жасалып жатқан жүретін бөліктің шеткі жолағына шықпауы керек.

11-бап. Басып озу және қатардағы қозғалыс

      1. а) Басып озу қозғалыс бағытына сәйкес келетін қарсы жаққа екінші жақтан жасалады.
      b) Алайда егер оны басып озатын жүргізуші (мал айдаушы) өзінің бір бүйірге, қозғалыс бағытына сәйкес келетін қарсы жаққа бұрылу және өзінің көлік құралын немесе өзінің жануарларын осы жаққа бұрса не болмаса басқа жаққа бұрылуға немесе жолдың жанындағы жерге шығуға не болмаса осы жақта тоқтауға ниеті туралы сигнал берсе, басып озу қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтан жасалады.
      2. Басып озуды бастамас бұрын жүргізуші осы Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының және 14-бабының ережелерін бұзбай, мыналарға:
      а) одан кейін келе жатқан бірде-бір жүргізуші басып озуға шықпағанына;
      b) оның алдында сол қозғалыс жолағымен келе жатқан көлік құралының жүргізушісі өзінің басқа көлік құралын басып озуға ниет білдіргені туралы сигнал бермегеніне;
      с) ол шықпақшы болған қозғалыс жолағы оның көлік құралының жылдамдығы мен басып озатын жолды пайдаланушылардың жылдамдығының айырмашылығын, оның маневрі қарсы келе жатқан көлік құралдарының қозғалысына қауіп төндірмейтінін немесе қиындатпайтынын ескере отырып, соған жеткілікті ара қашықтықтың бос екеніне;
      d) қарсы қозғалысқа тыйым салынған жолаққа шығу жағдайларын есептемегенде, ол басып озушы жолды пайдаланушы үшін зиян келтірместен, осы Конвенцияның 10-бабының 3-тармағында көзделген орнына қайта орналасатынына көз жеткізуі керек.
      3. Осы баптың 3-тармағының ережелерін орындау үшін екі жақты қозғалысы бар жолдарда, өрдің етегіне жақындаған кезде және көру мүмкіншілігі жеткіліксіз болғанда, бұрылыстарда, егер бұл жерлерде ұзын белгі болған жағдайларды есепке алмағанда және басып озу қарсы қозғалысқа арналған жолақтарға шықпастан жасалатын болса, басып озуға болмайды.
      4. Басып озу кезінде жүргізуші басып озбақшы болған жолды пайдаланушы немесе пайдаланушылар үшін бүйірден жеткілікті кеңістік қалдыруы керек.
      5. а) осы бағытта қозғалуға арналған кем дегенде екі жолағы бар жолдарда бірден немесе өз қатарына орналасқаннан кейін лезде осы Конвенцияның 10-бабының 3-тармағында ұйғарылған, жаңа басып озу жасамақшы болған көлік құралының жүргізушісі оның соңында үлкен жылдамдықта келе жатқан көлік құралдарының жүргізушілеріне елеулі қиындықтар туғызбастан, осыны орындай алатынына көз жеткізіп, өзі келе жатқан алғашқы басып озу жолағында осы маневрді жасау үшін қала алады.
      6. Осы баптың 5-тармағының "а" тармақшасының ережесін қолданған кезде және көлік құралдарының қарқындылығы тек қана осы бағыттарда қозғалуға арналған жүріс бөлігінің барлық енін алып қана қоймай, осы қатар бойынша алдында келе жатқан көлік құралының жылдамдығына байланысты жылдамдықпен қозғалса, онда
    а) осы баптың 9-тармағының ережелері үшін залал келтірмей, бір қатардың көлік құралдары екінші қатардың көлік құралдарына қарағанда, үлкен жылдамдықпен қозғалады, бұл факті осы бапқа сәйкес басып озу ретінде қарастырылмайды;
      b) қозғалыс бағытына сәйкес келетін жүріс бөлігінің шетіне қарай жақын қозғалыс жолағында келе жатқан көлік құралының жүргізушісі оңға немесе солға немесе тұраққа бұрылыс жасау мақсатында ғана қатардан шыға алады.
      7. Егер жолақтар жүріс бөлігінде ұзын белгімен бөлінген болса, осы баптың 5 және 6-тармақтарында суреттелген, қатарларда қозғалу кезінде осы белгілі басып өтуге тыйым салынады.
      8. Осы баптың 2-тармағының ережелері және Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері көше қиылыстары мен темір жол өтпелерінде басып озуға қатысты ұйғарым жасауы мүмкін басқа да шектеулер үшін залал келтірмей, көлік құралының бірде-бір жүргізушісі екі доңғалақты велосипедтен, аспалы қозғалтқышы бар екі доңғалақты велосипедтен немесе коляскасыз екі доңғалақты велосипедтен өзге басқа көлік құралын:
      а) тікелей көше қиылысының алдында және айналмалы қозғалысы бар қиылыстан өзге жерде:
      і) осы баптың 1-тармағының b) тармақшасында көзделген жағдайды;
      іі) басым жүру құқығы берілетін көше қиылысы бойынша қозғалған кезде басып озу жасалған жағдайды;
      ііі) көше қиылысындағы қозғалысты реттеуші немесе жарықтандыратын жол сигналдары реттеген жағдайды есептемегенде;
      b) шлагбаумсыз немесе жартылай шлагбаумсыз темір жол өтпелерінің алдында тікелей және осы жерлердегі жол қозғалысын көше қиылыстарында қолданылатын жарықтандыратын жол сигналдары реттеген жағдайдан басқа кезде, осы өтпелерде, басып озуға тиіс емес.
      9. Көлік құралы жаяу жолдың жүріс бөлігінде таңбамен не болмаса
белгімен немесе сигналмен белгіленген жүргіншілер өтпесіне жақындаған
немесе осы өтпенің алдына тікелей тоқтаған басқа көлік құралын өтпеде жаяу жүргіншілер болса, уақтылы тоқтауды қамтамасыз ете алатын төменгі жылдамдықта басып оза алады. Осы тармақтың бірде-бір ережесі Уағдаласушы тараптарға немесе олардың аумақтық бөліністеріне жаяу жүргіншілер өтпесінің жанында тоқтаған көлік құралының басып озуды жасамақшы ниетінің белгілі бір қашықтықтан жаяу жүргіншілер өтпесіне дейін басып озуға тыйым салуға кедергі жасайтындай түсіндірілмеуі тиіс.
      10. Соңында келе жатқан жүргізушінің басып озу жасамақ ниетіне көз жеткізген жүргізуші осы Конвенцияның 16-бабы 1-тармағының b) тармақшасында көзделген жағдайды есептемегенде, қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолдың жүріс бөлігінің шетіне жақындап, жылдамдықты үдетпеуі керек. Егер қарсы қозғалыстың қарқындылығын ескере отырып, жолдың жеткіліксіз ені, профилі немесе жай-күйі ақырын жүретін, үлкен габаритті немесе белгілі бір жылдамдықты сақтауға мәжбүр болған көлік құралын тез және қауіпсіз басып озуға мүмкіндік бермесе, соңғысының жүргізушісі қозғалысты бәсеңдетіп, қажет жағдайда мүмкіндік болған кезде соңында келе жатқан көлік құралдарын өткізу үшін жол беруі тиіс.
      11. а) Елді мекендерде кем дегенде екі қозғалыс жолағы сол және басқа бағытта қозғалу үшін арналған және ұзынша таңбамен белгіленген жолдарда осы Конвенцияның 10-бабы 3-тармағының ережелері қолданылмайды. Автокөлік құралдарының жүргізушілері олар үшін ең қолайлы қозғалыс жолағын пайдалана алады. Олар тек оңға немесе солға бұрылар, басып озар, тоқтар немесе тұраққа бұрылар алдында ғана осы маневрлерді реттейтін ережелерге сәйкес басқа қозғалыс жолағына шығуы тиіс.
      b) жоғарыдағы а) тармағында көзделген жағдайда, жолдың шетіне жақын қозғалыс жолақтары бойынша келе жатқан көлік құралдарына қарағанда тез жүретін қозғалыс бағытына сәйкес келетін қозғалыс жолақтары бойынша келе жатқан көлік құралдары осы баптың мағынасы бойынша басып озушы болып есептелмейді; алайда осы баптың 9-тармағының ережелері қолданыла береді.
     с) жоғарыдағы а) тармақшасы автомагистральдарда, сондай-ақ автомобиль қозғалысына арналған және жеке меншік болып табылатын жақын учаскелерге кіру немесе шығу үшін пайдаланылмайтын, тиісінше белгіленген басқа да жолдарда немесе оларда сағатына 80 км артық қозғалыс жылдамдығы рұқсат етілген кез-келген жолдарда қолданылмайды.

12-бап. Қарсы жол айрығы

1. Қарсы жол айрығында көлік құралының жүргізушісі бүйірінен І жеткілікті бос кеңістік қалдыруға тиіс және қажет болған жағдайда қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолдың жүріс бөлігінің шетіне жақын жүреді; егер бұл ретте, оның қозғалысы кедергілердің немесе басқа жолды пайдаланушылардың болуына байланысты қиындаған болса, ол қозғалысты бәсеңдетеді және қажет болған жағдайда, алда келе жатқан көлік құралын немесе көлік құралдарын өткізу үшін тоқтауға тиіс.
2. Жол айырымы мүмкін емес немесе қиындатылған таулы жерлерде және осындай сипаттағы үлкен ылдилары бар жолдарда, айрыққа арналған жер жүріс бөлігінің ұзына бойы өрге қарай келе жатқан көлік құралының басқа көлік құралдарының жылдамдығы мен жағдайын ескере отырып, осыған байланысты көлік құралдарының бірі үшін артқа бұрылу қажеттігі болмай қалатын, оның алдындағы айрыққа арналған жерде тоқтай алатындай орналасқан жағдайды; есептемегенде, ылдиға қарай келе жатқан көлік құралының жүргізушісі тоқтауға немесе өрге қарай келе жатқан кез-келген көлік құралына жол беруге міндетті. Егер қарсы келген екі көлік құралы айырымы мақсатында артқан жағдайда, көлік құралдарының құрамдары барлық басқа көлік құралдарының алдында, ауыр көлік құралдары - жеңіл көлік құралдарының алдында және автобустар - жүк автомобильдерінің алдында басымдыққа не; егер әңгіме сол және басқа санаттағы көлік құралдары туралы болса, осындай маневр жасау өрге қарай келе жатқан көлік құралының жүргізушісі үшін едәуір жеңіл екені анық болған, әсіресе, егер соңғысы айрыққа арналған жерге жақын болған жағдайда, ылдиға қарай келе жатқан көлік құралының жүргізушісі артқа жүруге тиіс.

13-бап. Жылдамдық пен ара қашықтық

      1. Көлік құралының жүргізушісі қозғалыс бағытындағы нақты көзге
көрінетін жағдайларда, сондай-ақ жүргізуші көре алатын жағдайдағы кез-келген кедергінің алдында көлік құралын тоқтата алуы үшін көлік құралы қозғалысының жылдамдығын өзгерткен кезде мән-жайларды, әсіресе жергілікті жердің рельефін, жолдың және көлік құралының жай-күйін, оның жүктемесін, атмосфералық жағдайларды және қозғалыстың қарқындылығын ұдайы ескеруге тиіс. Ол жылдамдықты бәсеңдетуге және қажет болғанда, мән-жағдайлар осыны қажет еткенде, әсіресе көзге көрінетін жағдай қанағаттанарлықсыз болғанда, әрқашан тоқтауға тиіс.
      2. Жүргізуші ең темен жылдамдықпен қозғалып, басқа көлік құралдарының қалыпты қозғалысын ешбір ерекше себепсіз қиындатуға тиіс емес.
      3. Басқа көлік құралының соңынан келе жатқан көлік құралының жүргізушісі алда келе жатқан көлік құралы күтпеген тежеу немесе тоқтаған жағдайда, соқтығыстың болмауы үшін тиісті ара қашықтықты сақтауы тиіс.
      4. Осы бағытта қозғалуға арналған тек бір ғана жолағы бар елді мекендерден тыс жолдарда, басып озуды жеңілдету мақсатында оларға жылдамдықты арнайы шектеу таратылатын көлік құралдарының және габаритті ұзындығы 7 м асатын көлік құралдарының немесе көлік құралдары құрамдарының жүргізушілері олар басып озуды бастаған немесе оны жасаған жағдайды есептемегенде, өз көлік құралдары мен олардың алдында келе жатқан механикалық көлік құралдарының арасында оларды басып озатын көлік құралдары толық қауіпсіздікте, олар басып озған алдындағы көлік құралының қатарында тиісті орнын қайта ала алатындай ара қашықтықты ұстауға тиіс.
      5. Осы Конвенцияның ешбір ережесі Уағдаласушы тараптар мен олардың аумақтық бөліністеріне барлық көлік құралдары не болмаса көлік құралдарының кейбір санаттары үшін жалпы немесе жергілікті жылдамдықты шектеуді ұйғаруға немесе кейбір жолдарда немесе жолдардың кейбір санаттарында не болмаса ең төменгі және ең жоғарғы жылдамдықты ұйғаруға немесе жолдарда ерекше, әсіресе олардың салмағы мен жүктемесі салдарынан қауіп төндіретін, көлік құралдарының кейбір санаттарының болуымен; негізделген ең аз ара қашықтықты ұйғаруға кедергі келтіретіндей түсіндірілмеуі тиіс.

14-бап. Маневрлерге қатысты жалпы ұйғарымдар

      1. Қандай да бір маневр жасауға, мысалы, тұрақта тұрған көлік құралдарының қатарынан шығуға немесе оған кіруге, жолдың жүріс бөлігінің оң жағын немесе сол жағын алуға, әсіресе, қозғалыс жолағын ауыстыру үшін, басқа жолға шығу немесе жол жанындағы қожалыққа кіру үшін оңға немесе солға бұрылысты орындауға ниеттенген жүргізуші оны орындай алатынына көз жеткізгеннен кейін, оның соңында, алдында немесе қарсы келе жатқан жолды пайдаланушыларға қауіп төндірмей және олардың жағдайын, қозғалыс бағытын және жылдамдығын ескере отырып қана маневр жасайды.
      2. Кері бұрылуға немесе артқа жүруге ниет білдірген жүргізуші басқа жолды пайдаланушыларға қауіп төндірмей және оларға кедергі жасамай, маневр жасай алатынына көз жеткізуі керек.
      3. Бұрылу немесе бір жағына қарай қозғалумен байланысты маневр жасар алдында жүргізуші көрсеткішті немесе өз көлік құралының бұрылу көрсеткішін қосу, ал ондайлар болмаған жағдайда, егер мүмкін болса, сәйкес келетін қолымен сигнал беру арқылы өзінің ниеті туралы анық және алдын ала ескертуі керек. Көрсеткіштің немесе бұрылыстың      көрсеткіштері арқылы берілетін сигнал маневр жасаудың барлық уақыты ішінде берілуі және ол аяқталғаннан кейін шұғыл түрде тоқтатылуы тиіс.
      Женевада 1971 жылы 1 мамырда қол қойылған Еуропа келісіміне сәйкес бұрын Конвенцияда ұсыныс болған, 15-баптың ережелері міндетті болып табылады.

15-бап. Қалалық көліктің үнемі желілерінде тасымалдауды жүзеге асыратын көлік құралдарына қатысты ерекше ұйғарымдар

Ұлттық заңнамада қалалық көліктің үнемі желілерінде тасымалдауды жүзеге асыратын көлік құралдарының қозғалысын жеңілдету үшін елді мекендерде, осы Конвенцияның 17-бабы 1-тармағының ұйғарымдарын сақтаған жағдайда, басқа көлік құралдарының жүргізушілері қозғалысты бәсеңдетуге және қажет болған жағдайда, осы жалпы пайдалануға арналған көлік құралдарына тиісті түрде белгіленген аялдамадан шығу үшін қажетті маневр жасауы үшін тоқтауға тиіс екендігін қарастыру ұсынылады. Уағдаласушы тараптар мен олардың аумақтық бөліністері ұйғарған осындай ережелер жалпы пайдалануға арналған көлік құралдарының жүргізушілерін, бұрылыс көрсеткіштері арқылы қозғалысты қайта жалғастыру ниеті туралы сигнал бергеннен кейін, жол-көлік оқиғасын болдырмау үшін қажетті қауіпсіздік шараларын қабылдау міндеттерінен босатпайды.

16-бап. Қозғалыс бағытын өзгерту

      1. Басқа жолға шығу немесе жол жанындағы қожалыққа кіру үшін оңға немесе солға бұрылар алдында жүргізуші осы Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының және 14-бабының ережелерін бұзбай,
      а) егер қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтан жолға шығуға
ниеттенсе, осы бағытқа сәйкес келетін жолдың жүріс бөлігінің      шетіне, қаншалықты мүмкін болғанша, жақындауға, содан кейін ең қысқа ықтимал маневр жасауға;
      b) егер ол жолға басқа жағынан шығуға ниеттенсе, Уағдаласушы тараптар мен олардың аумақтық бөліністерінде велосипедтер мен аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер үшін өзге ережелер ұйғару мүмкіндігі болған жағдайда, қаншалықты мүмкін болғанша, жүріс бөлігінің осіне (екі жақты қозғалысы бар жолдарда) немесе қозғалыс бағытына сәйкес келетін қарсы жаққа немесе шетіне (бір қозғалысты жолдарда) жақындауға, егер ол екі жақты қозғалысы бар басқа жолға шығуға ниеттенсе, қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтан осы басқа жолдың жүріс бөлігіне шығатындай бұрылыс жасауға тиіс.
      2. Қозғалыс бағытын өзгертуге байланысты маневр жасаған кезде жүргізуші, жаяу жүргіншілерге қатысты осы Конвенцияның 12-бабының ережелерін бұзбай, ол шықпақшы болған жүріс бөлігі бойынша қарсы бағытта келе жатқан көлік құралдарын, сондай-ақ ол шығып келе жатқан жүріс бөлігін қиып өтетін велосипед жолымен келе жатқан велосипедтер мен аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді өткізіп жіберуге тиіс.

17-бап. Қозғалысты ақырындату

1. Көлік құралының жүргізушісі, егер қауіпсіздік мақсатында ол талап етілмесе, кенеттен тежемеу керек.
2. Жылдамдығын едәуір төмендетуге ниеттенген жүргізуші, егер бұл төмендету тікелей қауіптіліктен туындамаса, басқа жолды пайдаланушылар үшін қауіпсіздік тудырмай және олардың қозғалысын қиындатпай, алдын ала оны орындай алатынына көз жеткізуі керек. Сонымен қатар жүргізуші оның соңында көлік құралдарының жоғына немесе олардың біршама алыс қашықтықта екеніне көз жеткізген жағдайлардан басқа кезде, қолымен тиісті белгі беру арқылы өзінің қозғалысты бәсеңдететіні туралы анық және ертерек көрсетуге тиіс; алайда, егер жылдамдықты төмендету туралы сигнал осы Конвенцияға 5-қосымшаның 31-тармағында көрсетілген көлік құралдарындағы тоқта-сигналдары арқылы берілсе, бұл ереже қолданылмайды.

18-бап. Көше қиылыстары және жол беру міндеті

      1. Көше қиылысына жақындаған кезде жүргізуші жергілікті жағдайларға байланысты ерекше сақтық танытуға тиіс. Жүргізуші көлік құралын тоқтау және жүрудің басым құқығына ие көлік құралдарын өткізу мүмкін болатындай жылдамдықпен жүруі тиіс.
      2. Ауыл аралық немесе қара жол болып табылмайтын ауыл аралық немесе Қара жолға шығатын жүргізуші осы жолмен келе жатқан көлік құралына жол теруге міндетті. Осы баптың мақсаттары үшін "ауыл аралық жол" және "қара-жол" терминдерінің мағыналары ұлттық заңнамада белгіленуі мүмкін.
      3. Жол жанындағы қожалықтан жолға шыққан жүргізуші онымен келе жатқан жолды пайдаланушыларға жол беруге міндетті.
      4. Осы баптың 7-тармағының ережелерін сақтаған жағдайда:
      а) оң жақты қозғалыс белгіленген мемлекеттерде, осы баптың 2-тармағында және осы Конвенцияның 25-бабының 2 және 4-тармақтарында айтылғандардан өзге көше қиылыстарында, көлік құралының жүргізушісі оның оң жағында келе жатқан көлік құралдарына жол беруге міндетті;
      b) сол жақты қозғалыс белгіленген мемлекеттерде көше қиылыстарындағы жол жүрудің басым құқығы жол белгілерімен және сигналдарымен немесе жол таңбаларымен реттеледі.
      5. Егер жарық сигналдары жүруге рұқсат берсе, егер көше қиылысында оның тоқтауына мәжбүр болатындай кептелік қалыптасқан, қозғалысымен көлденең бағыттағы қозғалыс үшін бөгет немесе кедергі келтіретін болса, жүргізуші көше қиылысына шықпау керек.
      6. Қозғалыс жарық жол сигналдарымен реттелетін көше қиылысына шыққан жүргізуші оған қажетті бағыттағы жолдың ашылуын күтпестен, алайда қозғалыс ашық бағыттағы басқа жолды пайдаланушылардың қозғалысына кедергі болмайтын жағдайда, көше қиылысынан шыға алады.
      7. Көше қиылыстарында рельссіз көлік құралдарының жүргізушілері рельсті көлік құралдарына жол беруге міндетті.
      8. Осы баптың ешбір ережесі Уағдаласушы тараптарға немесе олардың аумақтық бөліністеріне осы баптың 2-тармағында айтылған жол жүру кезектілігінің ережелерін барлық жол қозғалысына қатысушыларға таратуға кедергі болатындай түсіндірілмеуі керек.

19-бап. Темір жол өтпелері

      1. Әрбір жолды пайдаланушы темір жол өтпесіне жақындағанда және өтпенің үстінен жүріп өткенде ерекше сақтық танытуға тиіс. Әсіресе:
      а) көлік құралының жүргізушісі орташа жылдамдықпен жүруі тиіс;
      b) тоқтауды ұйғаратын жарық немесе дыбыс сигналының көрсеткішін ескере отырып, ешбір жолды пайдаланушы шлагбаумы немесе жартылай шлагбаумы жабық немесе жартылай шлагбаумы енді көтеріле бастаған темір жол өтпесіне шықпауы тиіс;
      с) егер темір жол өтпесі шлагбауммен, жартылай шлагбауммен немесе жарық сигналдарымен жабдықталмаса, ешбір жолды пайдаланушы өтпеге ешқандай рельсті көлік құралының жақындап қалмағанына көз жеткізбестен, одан жүріп өтуге тиісті емес;
      d) жолды пайдаланушы темір жол өтпесінен тоқтамай өтуге тиіс; көлік құралы мәжбүрлі тоқтаған кезде, жүргізуші оны темір жол төмесінен алып шығуға тырысу керек, ал осылай істей алмаса, рельсті көлік құралдарының машинистерін ол туралы дер кезінде ескерту үшін өзіне байланысты барлық шараларды шұғыл қабылдайды.

20-бап. Жаяу жүргіншілерге қатысты ұйғарымдар

      1. Жаяу жүргіншілер, мүмкіндігінше, жүріс бөлігін пайдаланбау керек, ал егер оны пайдаланса, сақтық сақтауға, қозғалысты қиындатпау және қажеттілігі болмаса ұстамау керек.
      2. Егер жолдың жүріс бөлігінің шетінде жаяу жүргіншілердің қозғалысы үшін жарамды тротуар немесе жолдың жағалауы болса, соңғылар соларды пайдалану керек. Алайда, қажетті алдын ала сақтандыру шараларын қабылдай отырып,
      а) рабайсыз бұйымдарды тасымалдаған немесе тасыған жаяу жүргіншілер, егер олардың тротуар немесе жолдың жағалауы бойынша қозғалуы басқа жаяу жүргіншілер үшін елеулі кедергі болатын болса, жүріс бөлігімен жүре алады;
      b) жетекшілік ететін басшылары бар немесе салтанатты шеруді білдіретін жаяу жүргіншілердің топтары жүріс бөлігімен жүре алады.
       Конвенцияның осы бабы 2-тармағының ережелеріне қарамастан, мүгедектер коляскасымен қозғалатын мүгедектер барлық жағдайларда да жолдың жүріс бөлігімен қозғалады.
      3 . Тротуарлар немесе жолдың жағасы болмаған кезде немесе оларды пайдалану мүмкін болмаған жағдайда жаяу жүргіншілер жүріс бөлігімен қозғала алады; егер велосипедке арналған жол болса және қозғалыс қарқындылығы мүмкіндік берсе, олар осы велосипедке арналған жолмен, алайда, аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілерінің қозғалысын қиындатпай, жүре алады.
      4. Жаяу жүргіншілер тікелей 2-тармақтан кейін және осы баптың 3-тармағынан кейін қосылуға жататын 2-тармақтың, қосымша тармақтың ережелеріне сәйкес жүріс бөлігімен қозғалып келе жатса, олар жүріс бөлігінің шетіне жақын орналасуы тиіс.
      5. а) Елді мекендерден тыс жерлерде жолдың жүріс бөлігімен қозғалып келе жатқан жаяу жүргіншілер қозғалыс бағытына сәйкес келетін қарсы жақты (егер ол олардың қауіпсіздігіне қауіп төндірмесе және ерекше жағдайлар болмаған кезде) ұстану керек. Алайда, велосипед, аспалы қозғалтқышы бар велосипед немесе мотоцикл жүргізіп келе жатқан адамдар, мүгедектер коляскасымен қозғалатын мүгедектер, сондай-ақ жетекшілік ететін басшылары бар немесе салтанатты шеруді білдіретін жаяу жүргіншілердің топтары қозғалыс бағытына сәйкес келетін жолдың жүріс бөлігі жағын ұстану керек. Салтанатты шерулерді қоспағанда, жүріс бөлігімен қозғалып келе жатқан жаяу жүргіншілер, егер бұны қозғалыс қауіпсіздігі талап етсе, әсіресе көру жағдайы
нашар болғанда немесе көлік құралдарының қозғалыс қарқындылығы жоғары
болса, бірінің соңынан бірі, мүмкіндігінше тізіліп жүруге тиіс.
      b) Осы тармақтың а) тармақшасының ережелеріне елді мекендерде де міндетті сипат беру керек.
      а) таңбамен немесе тиісті белгімен немесе сигналмен белгіленген жаяу жүргіншілер өтпесінен тыс жүріс бөлігі арқылы еткен кезде жаяу жүргіншілер көлік құралдарының қозғалысын қиындатпай, осыны істей алатынына көз жеткізбей, жүріс бөлігіне шықпау керек. Жаяу жүргіншілер жолдың жүріс бөлігін оның осіне тура бұрыштан өту керек.
      b) таңбамен немесе тиісті белгімен немесе сигналмен белгіленген жаяу жүргіншілер өтпесінен еткен кезде:
      і) егер жаяу жүргіншілер өтпесінде жаяу жүргіншілер үшін жарық сигналдары болса, соңғылары осы сигналдардың көрсеткіштеріне бағынуы тиіс;
      іі) егер жаяу жүргіншілер өтпесінде мұндай сигналдар болмаса, бірақ көлік құралдарының қозғалысы жарық жол сигналдарымен немесе реттеушімен реттелсе, жарық сигналы немесе реттеушінің белгісі көлік құралының қозғалысына рұқсат бергенше, жаяу жүргіншілер жүріс бөлігіне шықпау керек;
      ііі) жүргіншілер өзге өтпелерде, жақындап қалған көлік құралдарына дейінгі қашықтықты және олардың жылдамдығын бағаламай, жолдың жүріс бөлігіне шықпау керек;
      с) таңбамен немесе тиісті белгімен немесе сигналмен белгіленген жаяу жүргіншілер өтпесінен тыс жүріс бөлігінен өткен кезде, жаяу жүргіншілер көлік құралдарының қозғалысын қиындатпай, осыны істей алатынына көз жеткізбей, жүріс бөлігіне шықпау керек.
      d) Жолдың жүріс бөлігіне шыққаннан кейін жаяу жүргіншілер өздерінің өтетін аралығын ұзартпау, кідірмеу немесе қажеттілігінсіз онда тоқтамау керек.
      7. Алайда Уағдаласушы тараптар мен олардың аумақтық бөліністері жүріс бөлігінен өтетін жаяу жүргіншілер үшін едәуір қатаң ережелер ұйғаруы мүмкін.

21-бап. Жүргізушілердің жаяу жүргіншілерге қатысты мінез-құлық ережелері

      1. Осы Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының, 11-бабы 9-тармағының және 13-бабы 1-тармағының ережелеріне залал келтірместен, таңбамен немесе тиісті белгімен немесе сигналмен белгіленген жаяу жүргіншілер өтпесінде мынадай ұйғарымдарды орындау керек:
      а) егер осындай жаяу жүргіншілер өтпесіндегі көлік құралдарының қозғалысы жарық жол сигналдарымен немесе реттеушімен реттелсе, қозғалысқа тыйым салатын сигнал болған кезде жүргізушілер өтпенің алдында тоқтауға тиіс, ал қозғалысты жалғастыруға рұқсат алғанда, жүріс бөлігіне шығып үлгерген және Осы Конвенцияның 20-бабында көзделген жағдайларда жолдан өтіп бара жатқан жаяу жүргіншілерге кедергі жасамау керек; егер жүргізуші ол шығатын жолда жаяу жүргіншілер өтпесі болса, оған шығуға бұрылыс жасаған кезде, бұрылысты аз жылдамдықта және осы Конвенцияның 20-бабының 6-тармағында көзделген жағдайларда өтпеге жақындаған немесе өте бастаған жаяу жүргіншілерді (қажет болғанда тоқтап) өткізіп барып орындайды;
      b) егер осы өтпедегі көлік құралдарының қозғалысы жарық жол сигналдарымен де, реттеушімен де реттелмесе, жүргізушілер өтпеге жақындаған немесе өте бастаған жаяу жүргіншілерді қауіпті жағдайда қалдырмас үшін осы өтпеге жақындаған кезде тиісті түрде жылдамдықты төмендетуге тиіс.
      2. Қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтан, тиісті түрде белгіленген аялдама тұрған, жалпы пайдаланудағы көлік құралының жанынан өтуге ниеттенген жүргізушілер жылдамдықты төмендету және қажет болған жағдайда, қоғамдық көліктің жолаушыларына оған отыру немесе одан шығу мүмкіндігін қамтамасыз ету үшін тоқтау керек.
      3. Басқа жолға шығу үшін бұрылыс жасап жатқан жүргізушілер, таңбамен немесе тиісті белгімен немесе сигналмен белгіленген жаяу жүргіншілер өтпесінің жүріс бөлігінде болмаған жағдайда, Конвенцияның 7-бабы 1-тармағының және 13-бабы 1-тармағының ережелеріне залал келтірмей, осы басқа жолдың жүріс бөлігіне шыққан жаяу жүргіншілерді өткізіп жіберуге (қажет жағдайда тоқтауға) міндетті. Сонымен қатар олар жалпы пайдаланудағы көлік құралына отыру үшін немесе одан шыққаннан кейін жолдың жүріс бөлігіне өтетін жаяу жүргіншілерге ерекше көңіл бөлу керек.
      Егер белгілі бір жағдайларда, кейбір көлік құралдарының түрлеріне жаяу жүргіншілердің қозғалысына арналған жолға шығуға рұқсат берілген жағдайда, ұлттық заңнамада олардың арасында қандайда бір қақтығыстың туындауын болдырмау, сондай-ақ жүргізушілердің дер кезінде тоқтауы және жаяу жүргіншілерге қауіп төндірмеуі үшін ең жоғары жылдамдыққа шектеу белгілеу үшін жол қозғалысына қатысушылардың мінез-құлқын реттейтін ережелер белгіленуі мүмкін.
      Жүргізушілер онда мәжбүрлі тоқтамайтындарына алдын ала көз жеткізбей, жаяу жүргіншілер өтпесіне шықпау керек.
      Жолдың шетіндегі аумақтан жолға шығатын немесе жолдан осындай аумаққа түсетін жүргізушілер жаяу жүргіншілерді өткізіп жіберуге тиіс.

22-бап. Қауіпсіздік аралдары

      Осы Конвенцияның 10-бабының ережелерін бұзбай, жүргізуші мына жағдайлардан басқа, егер
      а) сигнал белгісі қауіпсіздік аралын, бағаншыны немесе құрылғыны қай жағынан айналып өту керектігін ұйғарса;
      b) қауіпсіздік аралы, бағаншыны немесе құрылғы екі жақты қозғалыс белгіленген жолдардың жүріс бөлігінің осінде болса, ол қозғалып келе жатқан жүріс бөлігінде орнатылған қауіпсіздік аралдарын, бағаншыларды және басқа да құрылғыларды оң жағынан немесе сол жағынан айналып өте алады; соңғы жағдайда жүргізуші қауіпсіздік аралын, бағаншыны және басқа да құрылғыны қозғалыстың бағытына сәйкес келетін жақтан айналып өтуге тиіс.

23-бап. Аялдама және тұрақ

      1. Елді мекендерден тыс аялдайтын немесе тұрақта тұратын көлік құралдары мен жануарлар, мүмкіндігінше, жүріс бөлігінен тыс жерде болуы керек. Олар велосипед жолдарында да, тротуарларда (ұлттық заңнамада рұқсат етілген жағдайлардан басқа) немесе жаяу жүргіншілерге арналған жолдың жағалауында да болмауы тиіс.
      2. Жүріс бөлігіне аялдайтын немесе тұрақта тұратын жануарлар және көлік құралдары мүмкіндігінше жүріс бөлігінің шетіне қарай орналасады. Жүргізуші ол үшін қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтың жүріс бөлігіне ғана аялдай немесе көлік құралын тұраққа қоя алады; алайда, егер рельсті жолдардың болуына байланысты қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақта тоқтау мүмкін болмаса, жүріс бөлігінің басқа жағында аялдамаға немесе тұраққа рұқсат етіледі. Сонымен қатар Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері:
      і) белгілі бір жағдайларда, мысалы, қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақта тоқтауға тыйым салатын жол белгілері болса, жолдың жүріс бөлігінің басқа жағында аялдауға немесе тұраққа рұқсат;
      іі) бір жақты қозғалыс белгіленген жолдың жүріс бөлігінде - басқа жақта немесе біруақытта қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақта ғана аялдауға және тұраққа;
      ііі) арнайы белгіленген жерлерде жүріс бөлігінің ортасында аялдауға және тұраққа рұқсат бере алады.
      b) Екі доңғалақты велосипедтерден, аспалы қозғалтқышы бар екі доңғалақты велосипедтерден және коляскасыз екі доңғалақты мотоциклдерден басқа, көлік құралдары жүріс бөлігінде екі қатармен тұраққа тұрмау керек. Аялдаған немесе тұрақта тұрған көлік құралдары, олардың конфигурациясы көлік құралдарының өзгеше орналасуына рұқсат беретін орындарды есептемегенде, жүріс бөлігінің шетіне параллель орналасуы тиіс.
      3. а) Көлік құралдарының әрбір аялдамасы мен тұрағына жолдың жүріс бөлігінде:
      і) жаяу жүргіншілер өтпесіне дейін кем дегенде 5 м ара қашықтықта, жаяу жүргіншілер өтпелерінде, велосипедшілерге арналған өтпелерде және темір жол өтпелерінде;
      іі) егер ол трамвайлар мен пойыздардың қозғалысын қиындатса, жолдан өтетін немесе осы жолдарға жақын трамвай және темір жол жолдарында тыйым салынады.
      Жол белгісі немесе сигнал не болмаса таңба өзге көрсеткіш бермесе, көше қиылыстарында және олардан жақын бұрыштан кем дегенде 5 м ара қашықтықта тыйым салынады.
      b) Көлік құралының әрбір аялдамасы мен тұрағына ол қауіп төндіруі мүмкін кез-келген жерде, әсіресе:
      і) арнайы белгіленген жерлерден басқа, эстакада мен туннельде;
      іі) сынықтарға жақын жолдың жүріс бөлігінде және осы учаскедегі көлік құралдарының жылдамдығын ескере отырып, көлік құралының қауіпсіз айналып өтуі үшін жеткіліксіз көрінетін жағдайларда бұрылыстарда;
      ііі) оған шығуға тыйым салатын ұзынша таңба мен аялдаған көлік құралының арасындағы ара қашықтық кем дегенде 3 м (10 фут) құраса және бұл ретте осы тармақтың b іі) тармақшасының ережесі қолданылмаса оған 1 тыйым салынады.
      с) Жолдың жүріс бөлігінде әрбір көлік құралының тұрағына:
      і) темір жол өтпелеріне жақын жерлерде - ұлттық заңнамада белгіленген ара қашықтықта және ұлттық заңнамада аз ара қашықтық      көзделмесе, автобустардың, троллейбустардың немесе рельсті көлік құралдарының аялдамасынан екі жағынан кем дегенде 15 м ара қашықтықта;
      іі) қақпадан шығатын қарсы бетке;
      ііі) тұрақтағы көлік құралы басқа көлік құралының өзінің әдеттегі орнына немесе ол жерден шығатын жерге кедергі жасайтын кез-келген жерде;
      iv) үш қозғалыс жолағынан тұратын жолдың жүріс бөлігінің ортасындағы жолақта - елді мекендерден тыс - басты жол ретінде тиісті белгілермен немесе сигналдармен белгіленген жолдың жүріс бөлігінде;
      v) тұрақтағы көлік құралы жолды пайдаланушыларға жол белгілерін немесе жарық жол сигналдарын көрсетпей тұратын жерлерде тыйым салынады.
      4. Жүргізуші жол-көлік оқиғасын болдырмау, ал егер әңгіме автомобильдер туралы болса, оны тиісті рұқсатсыз пайдалануға жол бермеу үшін қажетті сақтану шараларын қабылдай отырып, ол өз көлік құралын, ал мал айдаушы өз малдарын қалдырмауға тиіс.
      5. а) Елді мекеннен тыс жолдың жүріс бөлігіне аялдаған, аспалы қозғалтқышы бар екі доңғалақты велосипед немесе коляскасыз екі доңғалақты мотоциклден өзге әрбір механикалық көлік құралы, сондай-ақ тіркелген немесе тягачпен тіркелмеген тіркеме, ол туралы жақындап қалған жүргізушілерді уақтылы ескертетіндей:
      і) егер жүргізуші Конвенцияның осы бабының 3-тармағы b) і) немесе іі) тармақтарының ережелеріне сәйкес аялдама тыйым салынған жерде көлік құралын тоқтатуға мәжбүр болса;
      іі) жақындап қалған жүргізушілер кедергі болып табылатын тоқтаған көлік құралын көре алмаса немесе көп еңбектенгеннен кейін ғана байқау мүмкін болатындай жағдайларда белгі қоюы керек.
      b) Осы тармақтың а) тармақшасының ережелеріне елді мекендерде де міндетті сипат беру керек.
      с) Осы тармақтың ережелерін қолданған кезде, ұлттық заңнамада Конвенцияға 5-қосымшаның 56-тармағында көрсетілген құрылғылардың бірін пайдалануды көздеу ұсынылады.
      6. Осы баптың ешбір ережесі Уағдаласушы тараптар мен олардың аумақтық бөліністеріне өзге тұрақ пен аялдамаға тыйым салуды көздеуде кедергі ретінде түсіндірілмеуі тиіс.
      7. а) Ішкі заңнама қозғалыс қабілеті шектеулі мүгедектерге тұраққа тыйым салынған мемлекеттік автожолдарда олардың көлік құралдарын тұраққа қоюға немесе шектеулі уақытқа қоятын тұрақтарда ұйғарылған уақыттан ұзақ ұстауға рұқсат бере алады.
      b) Мемлекеттер қозғалыс қабілеті шектеулі адамдарға құжат бере алады, онда кем дегенде мүгедектерге арналған халықаралық символ мен иесінің тегі жазылады. Бұл құжат тиісті түрде, жоғарыдағы а) тармағында көрсетілген жеңілдіктерді кез-келген осындай адам пайдаланғанда көрсетіледі. Уағдаласушы тараптар басқа Уағдаласушы тараптар берген осындай құжаттарды қабылдайды және осындай құжаттары бар адамдарға жоғарыдағы а) тармағында көрсетілген жеңілдіктерді пайдалануға рұқсат береді.

24-бап. Көлік құралдарының есіктері

Көлік құралдарының есіктерін ашуға, оларды ашық қалдыруға немесе ол басқа жолды пайдаланушылар үшін қауіп тудырмайтынына көз жеткізбей, көлік құралынан шығуға тыйым салынады.

25-бап. Автомагистральдар және оған ұқсас жолдар

      1. Автомагистральдарда, сондай-ақ автомагистральдарға арнайы шығар жерлерде және автомагистраль ретінде белгіленген жолдардан түсетін жолдарда:
      а) жаяу жүргіншілердің, жануарлардың, велосипедтердің, аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің, егер олар мотоциклдерге теңестірілмесе, автомобильдер мен олардың тіркемелерінен өзге, сондай-ақ ұлттық заңнамада белгіленген, олардың конструктивті жылдамдығы тегіс жолда белгілі бір көлемге жетпейтін, бірақ сағатына кем дегенде 40 км (25 миль) болуы тиіс автомобильдер мен олардың тіркемелерінің қозғалысына тыйым салынады;
      b) жүргізушілерге:
      і) тұрақ орны ретінде арнайы белгіленгеннен өзге жерлерде көлік құралын тоқтатуға немесе тұраққа қоюға тыйым салынады. Оған байланысты емес мән-жайлар бойынша аялдауға мәжбүр болған жүргізуші көлік құралын жүріс бөлігінен, сондай-ақ мәжбүрлі аялдау жолағынан шығаруға тырысу, егер ол осылай істей алмаса, жақындап қалған жүргізушілерді уақтылы ескерту үшін көлік құралын жеткілікті ара қашықтықта шұғыл белгілеу керек; егер әңгіме оларға Конвенцияның 23-бабы 5-тармағының әрекеті тарамайтын көлік құралдарының бірі туралы болса, онда ұлттық заңнамада Конвенцияға 5-қосымшаның 56-тармағында көрсетілген құрылғылардың бірін пайдалануды көздеу ұсынылады;
      іі) кері бұрылуға немесе артқы жүріспен қозғалуға немесе ортадағы бөлу жолағына және жолдың екі жүріс бөлігінің көлденең қосылысына шығуға тыйым салынады;
      ііі) ұлттық заңнамада белгіленуі мүмкін ұйғарымдарға сәйкес кортеждерге, шерулерге, автомобильді раллиге, жарнамалық автомобильдер жорығына, автомобилизм бойынша жарыстарға және көлік құралдары мен олардың прототиптерін техникалық сынауға тыйым салынады.
      Автомагистральда бір бағытта қозғалу үшін үш немесе одан да көп қозғалыс жолақтары болса, оларға рұқсат етілген ең жоғары масса 3,5 т аспайтын жүктерді тасымалдауға арналған көлік құралдарының немесе ұзындығы 7 м асатын көлік құралдары құрамының жүргізушілеріне қозғалыс бағытына сәйкес келетін жүріс бөлігінің шетінде орналасқан қозғалыстың екі жолағынан басқа жолақтарға шығуға тыйым салынады.
      2. Автомагистральға шығатын кезде жүргізушілер:
      а) кіре беріс жолдың жалғасы болып табылатын қозғалысты үдету жолағы болмағанда, автомагистраль бойынша қозғалып келе жатқан көлік құралдарын өткізуге;
      b) үдету жолағы болғанда, оған шығуға және осы Конвенцияның 14-бабы 1 және 3-тармақтарының ұйғарымдарына сәйкес автомагистральдағы қозғалысқа қосылуға тиіс.
      3. Автомагистральдан шығар кезде жүргізуші автомагистральдан түсетін жерге жақын жолаққа дер кезінде шығып, мүмкіндігінше, егер қозғалысты ақырындату жолағы болса, оған тезірек шығу керек.
      Қолдан істелген құрылғының көмегімен буксирге алынатын көлік құралдарына, ұлттық заңнамада көзделген жағдайларды есептемегенде, автомагистральға шығуға тыйым салынады. Автомагистральда қатардан шыққан және қолдан істелген құрылғының көмегімен буксирге алынатын бұзылған көлік құралдары жақын түсетін жерде автомагистральдан кетуі тиіс. Осы ережені қолданған кезде, қолдан істелген құрылғы арқанды, сымды және т.б. білдіреді.
      4. Осы баптың алдыңғы тармақтарын қолданған кезде, автомагистральдарға автомобиль қозғалысына арналған және жол жанындағы қожалықтарға қызмет көрсетпейтін, тиісті түрде белгіленген басқа да жолдар теңестіріледі.

26-бап. Шерулерге және мүгедектерге қатысты ерекше ережелер

1. Жолды пайдаланушыларға жетекшісінің басшылығымен сап түзеп келе жатқан әскери колонналарды, мектеп оқушыларының топтарын және басқа шерулерді қиып өтуге тыйым салынады.
2. Өздері әрекетке келтіретін немесе жаяу жүргіншінің жылдамдығына сәйкес келетін коляскаларда қозғалатын мүгедектер осындай қозғалыс үшін жарамды тротуарлар мен жолдың жағалауларын пайдалана алады.

27-бап. Велосипедтердің, аспалы қозғалтқышы бар
велосипедтердің және мотоциклдердің жүргізушілеріне қатысты ерекше ережелер

      1. Осы Конвенцияның 10-бабы 3-тармағының ережелеріне қарамастан, Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері велосипедтердің жүргізушілеріне бір қатарда бірнеше адам болып қозғалуға тыйым сала алады.
      2. Велосипедтердің жүргізушілеріне рульді ұстамай, ең болмағанда бір қолмен қозғалуға, буксир ретінде басқа көлік құралдарын пайдалануға немесе басқа жолды пайдаланушылар үшін басқаруға кедергі жасайтын немесе қауіп төндіретін нәрсемен тасымалдауға, буксирге алуға немесе итеруге тыйым салынады. Осындай ережелер аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілеріне де қолданылады, бірақ, бұдан басқа, Конвенцияға сәйкес ұйғарылған сигнал беру керек болған жағдайларды есептемегенде, олар рульді екі қолымен ұстауға тиіс.
      3. Велосипедтердің және аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілеріне жолаушыларды тасымалдауға тыйым салынады; алайда Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері бұл ережеден шегінуге бере алады, әсіресе, велосипедке орнатылған қосымша отырғышта (отырғыштарда) жолаушыларды тасымалдауға рұқсат бере алады. Мотоциклдердің жүргізушілеріне жолаушыларды тек коляскада (егер ондай болса) және жүргізушінің артына жабдықталған қосымша отырғышта тасымалдауға рұқсат беріледі.
      4. Аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілеріне велосипед жолдарымен қозғалуға рұқсат берілуі мүмкін, егер ол мақсатқа сай болса, оларға велосипед жолынан тыс жүріс бөлігімен қозғалуға тыйым салынуы мүмкін.
      5. Ресми бекітілген қорғану шлемдерін пайдалану, ұлттық заңнамада көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, мотоциклдердің және аспалы қозғалтқышы бар велосипедтердің жүргізушілері үшін міндетті болып табылады.

27-бис-бап. Тиісті белгілермен белгіленген тұрғын
аймақтарында қолданылатын арнайы ережелер

      Тиісті белгілермен белгіленген тұрғын аймақтарда:
      а) жаяу жүргіншілер жолдың барлық көлемі бойынша қозғала алады. Балалар ойындарына рұқсат беріледі;
      b) жүргізушілер ұлттық заңнаманың ұйғарымдарына сәйкес ең төмен жылдамдықпен қозғалу керек, кез-келген жағдайда олар сағатына 20 км (12 миль) аспау керек;
      с) жүргізушілер жаяу жүргіншілерге қауіп төндіруге немесе олардың қозғалыс бостандықтарын шектеуге тиіс емес. Қажет жағдайда олар көлік құралдарын тоқтатуға тиіс;
      d) жаяу жүргіншілер автомобиль қозғалысына негізсіз кедергілер жасамауы тиіс;
      е) тиісті белгілермен белгіленген жерлерден басқа орындарда тұраққа тыйым салынады;
      f) қиылыстарда тұрғын аймақтан шығатын жол қозғалысына қатысушылар, ұлттық заңнаманың ұйғарымдарында өзгеше көзделмесе, басқа жол қозғалысына қатысушыларға жол беру керек.

27-тер-бап. Жаяу жүргіншілер аймағы

Ішкі заңнама жаяу жүргіншілер үшін бір немесе одан да көп жолдар қосылатын жаяу жүргіншілер аймағына арналған ережелерді көздей алады және көлік құралдарына рұқсат берудің ерекше жағдайларын көрсете алады.

27-кватер-бап. Жолдарда құрылыс немесе жөндеу жұмыстарын орындайтын адамдарға қолданылатын ерекше ереже

Жолдарда құрылыс немесе жөндеу жұмыстарын орындайтын адамдар күндізгі және түнгі уақытта алыс ара қашықтықтан көрінетін жарықтандыратын киімдерді пайдалану керек.

28-бап. Дыбыс және жарық сигналдары

     1. Дыбыс және жарық сигнал құралдары:
      а) жол-көлік оқиғасын болдырмауды дер кезінде ескерту үшін;
      b) елді мекендерден тыс жерлерде, басқа көлік құралының жүргізушісін басып озу жасау ниеті туралы ескерту керек болғанда ғана қолданылады.
      Дыбыс сигналдары қажеттен тыс ұзақ болмау керек.
      2. Автомобильдердің жүргізушілері қараңғы түскеннен бастап және таң атқанға дейін дыбыс сигналдарының орнына осы Конвенцияның 33-бабының 5-тармағында көзделген жарық сигналдарын бере алады. Олар мұны күндіз де, егер ол мән-жайларға едәуір сәйкес болса, осы баптың "b" тармақшасында көрсетілген мақсаттарда істей алады.
      3. Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері осы
баптың "b" тармақшасында көрсетілген мақсаттарда, сондай-ақ елді
мекендерде жарық сигналдарын беруге рұқсат бере алады.

29-бап. Рельсті көлік құралдары

      1. Егер рельсті жол жолдың жүріс бөлігі бойынша өтсе, әрбір жолды пайдаланушы трамвай немесе басқа да рельсті көлік құралы жақындаған кезде, рельсті көлік құралын өткізіп жіберу үшін жолды барынша тез босатуға тиіс.
      2. Рельсті көлік құралдарының автомобиль жолдары бойынша
қозғалысына қатысты Конвенцияның II-тарауында көзделген ережелерден ерекшеленетін арнайы ережелер қабылдануы мүмкін. Алайда бұл ережелер Конвенцияның 18-бабы 7-тармағының ережелеріне қайшы келмеу керек.
      3. Олардың рельс жолы жолдың жүріс бөлігі бойынша өтетін, қозғалып келе жатқан немесе аялдаған рельсті көлік құралдарын басып озу қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтан жүргізіледі. Егер жүріп өтетін жердің тар болуына байланысты қозғалыстың бағытына сәйкес келетін жақтан қарсы айрыққа немесе басып озуға болмаса, егер ол қарсы бағытта қозғалып келе жатқан жолды пайдаланушыларды қыспаған және қауіп төндірмеген жағдайда, бұл маневрлер қозғалыс бағытына сәйкес келетін жаққа қарсы беттен жүргізілуі мүмкін. Бір қозғалысты жүріс бөліктерінде, егер ол жол қозғалысының талаптарымен ақталса, басып озу қозғалыс бағытына сәйкес келетін жақтың қарсы бетінен жүргізіледі.

30-бап. Көлік құралдарының жүктері

      1. Егер көлік құралы үшін рұқсат етілген ең жоғары салмақ белгіленген болса, онда көлік құралының жүктемемен салмағы рұқсат етілген ең жоғары салмақтан аспауы тиіс.
      2. Кез-келген жүк орналастырылуға тиіс және қажет болған жағдайда ол:
      а) адамдарға қауіп төндірмеу және мемлекеттік, қоғамдық немесе жеке мүлікке залал келтірмеу, әсіресе сүйретілмеу немесе жолға түспеу;
      b) көру жағдайы мен шолуды шектемеу, көлік құралының тұрақтығын бұзбау және оны басқаруды қиындатпау;
      с) шу шығармау, шаң көтермеу және оларды болдырмауға болатын ыңғайсыздық тудырмау;
      d) тоқта-сигналын қосып, оттарды және осы Конвенцияға немесе ұлттық заңнамаға сәйкес көлік құралдарында болуы тиіс жарықтандыратын құрылғыларды, тіркеу нөмірлерін және тіркеген мемлекеттің ерекшелік белгісін немесе осы Конвенцияның 14-бабы 3-тармағының немесе 17-бабы 2-тармағының ережелеріне сәйкес қолмен берілетін сигналдарды жаппау үшін көлік құралына бекітілуі тиіс.
      3. Жүкті бекіту және сақталуын қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын барлық қосалқы құрылғылар (арқандар, шынжыр, брезент) қатты тартылуы және мықты бекітілуі тиіс. Жүктің сақталуын қамтамасыз ету үшін пайдаланылатын барлық қосалқы құрылғылар осы баптың 2-тармағында жүкке қатысты көзделген талаптарды қанағаттандыруы тиіс.
      4. Көлік құралының габаритінен алдынан, артынан немесе бүйірінен шығып тұрған жүк басқа көлік құралдарының жүргізушілеріне байқалмай қалмайтындай жағдайларда көрінетіндей белгіленуі тиіс; күн батқаннан таң атқанға дейінгі кезеңде, сондай-ақ көрінетін жағдай жеткіліксіз болғанда, бұл сигналды берер алдында ақ оттың және ақ жарық беретін құрылғының, ал артынан қызыл оттың және қызыл жарық беретін құрылғының көмегімен жүзеге асырылады. Әсіресе, механикалық көлік құралдарында және олардың тіркемелерінде:
      а) көлік құралының габаритінен артынан немесе алдынан кем дегенде 1 м шығып тұратын жүктер әрқашан белгілену керек;
      b) көлік құралының габаритінен артынан кем дегенде 1 м шығып тұратын жүктер олардың сыртқы жағында орнатылған, жан-жағынан кемінде 0,40 м көрсетілген, ұдайы көлік құралының орташа ұзынша жазықтығына перпендикуляр түсетін тік жазықтықта болатындай, төртбұрышты немесе үшбұрышты табличкамен немесе тиісінше жарықтандыратын жоғарғы қабаты бар, жүктің соңына ілінген үш өлшемді қондырғымен белгілену керек. Табличкада қызыл және ақ жолақтар, ал үш өлшемді қондырғыда қызыл және ақ жолақтар немесе ашық түсті жағы болу керек. Қызыл және ақ түске боялған табличканың бір бөлігі жарық шағылыстыратындармен немесе жарық шағылыстыратын жабынмен жарақталуы тиіс. Жоғарыда аталған қондырғылардың жарықтандыратын немесе жарық шағылыстыратын ең жоғарғы нүктесі жолдың үстіңгі деңгейінен кем дегенде 0,40 м ара қашықтықта болуы тиіс;
      с) қысқа ара қашықтыққа үнемі емес тасымалдаған жағдайда ішкі заңнама бұдан да қарапайым белгілерді көздей алады.
      5. Осы баптың 4-тармағының ешбір ережесі Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністеріне аталған 4-тармақта айтылған көлік құралының габаритінен шығып тұратын жүктерді тасымалдауға тыйым салуға, шектеуге немесе арнайы рұқсатқа бағындыруға кедергі болатындай түсіндірілмеуі керек.

31-бап. Жол-көлік оқиғасы жағдайындағы жүргізушілердің мінез-құлқы

      1. Ұлттық заңнаманың зардап шеккендерге көмек көрсету міндетіне қатысты ұйғарымдарын бұзбай, жол-көлік оқиғасына қатысты жүргізуші немесе кез-келген басқа жолды пайдаланушы:
      а) қозғалыс үшін қосымша қауіптілік тудырмай, мүмкіндігінше тез тоқтауға;
      b) жол-көлік оқиғасы болған жерде қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдауға және егер жол-көлік оқиғасының нәтижесінде ауыр жарақат алғандар немесе қайтыс болғандар болса, қозғалыс қауіпсіздігіне әсер етпейтін шамада, оқиға орнында ешнәрсе өзгертпеуге немесе жауапкершілікті анықтау үшін пайдалы болатын іздерді жоймауға;
      с) жол-көлік оқиғасына қатысты басқа адамдардың талабы бойынша өзін атауға;
      d) егер жол-көлік оқиғасының нәтижесінде ауыр жарақат алғандар немесе қайтыс болғандар болса, бұл туралы жол қозғалысы қызметіне хабарлауға және егер соңғысы оқиға орнынан кетуге рұқсат бермесе немесе ол жарақат алғандарға көмек көрсетуге немесе өзі медициналық көмек алуға тиіс болмаса, оқиға орнына қайтып келуге немесе жол қозғалысы қызметінің қызметкерлері келгенше, сол жерде қалуға тиіс.
      Егер жол-көлік оқиғасының нәтижесінде тек материалдық      залал келтірілсе және зардап шеккен тарап оқиға орнында болмаса, онда жол-көлік оқиғасына қатысты адамдар, мүмкіндігінше, өздерінің тегі мен мекенжайларын хабарлауға және қандай жағдайда да, мүмкіндігінше тез зардап шеккен тарапқа тікелей немесе полиция арқылы осы мәліметтерді хабарлауға тиіс.
      2. Уағдаласушы тараптар және олардың аумақтық бөліністері, егер ешқандай дене жарақаты салынбаса және жол-көлік оқиғасына түскен адамдардың ешқайсысы бұл туралы полицияға хабарлауды талап етпесе, өздерінің ұлттық заңнамасында осы баптың "d" тармағында көрсетілген ережені ұйғармауы мүмкін.

32-бап. Түсіндіру: жалпы ұйғарымдар

      1. Осы бапқа сәйкес "түн" термині қараңғы түскеннен бастап таң атқанға дейінгі аралықтағы уақыт кезеңін, сондай-ақ басқа көріну жағдайы жеткіліксіз болған, мысалы тұман, қар басу, қатты жауын салдарларын және туннельден өту сәттерін білдіреді.
      2. Түнде:
      а) аспалы қозғалтқышы бар велосипед немесе коляскасыз екі доңғалақты мотоциклден өзге, 5-қосымшаның 23 және 24-тармақтарында автомобильдер үшін көзделген ұйғарымдарға сәйкес жолдағы кез-келген механикалық көлік құралының алдыңғы жағында кем дегенде екі ақ немесе сары селективтік от, ал артқы жағында қызыл оттардың жұп саны қосылуға тиіс; алайда ұлттық заңнама автосары кіші фарларды пайдалануға рұқсат бере алады. Осы тармақшаның ережелері бір механикалық көлік құралы мен бір немесе бірнеше тіркемені қосатын құрамдарға қолданылады, бұл ретте қызыл оттар соңғы тіркеменің артқы жағында орналасуы тиіс; оларға осы Конвенцияға 5-қосымшаның 30-тармағының ұйғарымдары қолданылатын тіркемелерде түстері көрсетілген 30-тармақтың ұйғарымдарына сәйкес алдыңғы жағында екі ақ от қосылуға тиіс;
      b) оларға осы тармақтың "а" тармақшасының ережелері қолданылмайтын жолдағы кез-келген көлік құралдарында немесе көлік құралдарының құрамдарында кем дегенде бір алдыңғы ақ немесе сары селективтік от және кем дегенде бір артқы қызыл от болуы керек; егер бір ғана алдыңғы немесе бір ғана артқы от болса, онда бұл от ортада немесе қозғалыс бағытына сәйкес келетін көлік құралы жағының қарсы бетіне орналастырылуы керек; көлік-арба және қол арба көліктеріне қатысты, онда көрсеткіш оттары бар құрылғыны көлік құралының осы жағында келе жатқан жүргізуші немесе оларға ілесіп жүруші адам ұстап жүреді.
      3. Осы баптың 2-тармағында көзделген оттар басқа жолды
пайдаланушылар үшін көлік құралын анық көрсету керек; егер көлік құралының сипаттамасы, әсіресе оның ұзындығы, осындай жағдайларда аталған ұйғарымдар сақталатын болса, бір және сол от немесе бір және сол құрылғы алдыңғы және артқы оттың көзі бола алады.
      4. а) осы баптың 2-тармағының ережелерінен шегіне отырып,
      і) аталған 2-тармақтың ережелері олар алыс ара қашықтықтан анық көрінетіндей жарық түсетін жолда аялдаған немесе тұрақтағы көлік құралдарына қолданылмайды;
      іі) олардың ұзындығы мен ені тиісінше 6 м (20 фут) және 2 м (6 фут және 6 дюйм) аспайтын және қандайда бір басқа көлік құралын буксирге алмайтын механикалық көлік құралдарында, елді мекенде жолда аялдаған немесе тұраққа қойған кезде, оның бойына осы көлік құралы аялдаған немесе тұрақта тұрған жүріс бөлігіне қарсы беттегі көлік құралы жағындағы бір ғана от қосылуы мүмкін; бұл от алдыңғы жағынан ақ немесе автосары және артқы жағынан қызыл немесе автосары болуы керек;
      ііі) егер олар елді мекенде жүріс бөлігінің ең шетіне аялдаса немесе тұраққа тоқтаса, осы баптың 2-тармағының "b" тармақшасының ережелері батареялармен жарақталмаған екі доңғалақты велосипедтерге де, аспалы қозғалтқышы бар екі доңғалақты велосипедтерге де, коляскасыз екі доңғалақты велосипедтерге де қолданылмайды;
      b) сонымен қатар ұлттық заңнама осы баптың ережелерінен:
      і) жүріс бөлігінен тыс олар үшін арнайы арналған жерлерде аялдаған немесе тұрақта тұрған көлік құралдарына;
      іі) қозғалысы ете темен тұрғын көшелерде аялдаған немесе тұрақта тұрған көлік құралдарына қатысты шегінуге рұқсат береді.
      5. Ешбір жағдайда да көлік құралының алдыңғы жағында қызыл оттар, қызыл жарықтандыратын құрылғылар немесе қызыл жарықтандыратын материалдар, ал алдыңғы жағында ақ немесе сары селективтік оттар, ақ немесе сары селективтік жарықтандыратын құрылғылар немесе ақ немесе сары селективтік жарықтандыратын материалдар болмауы тиіс; бұл ұйғарым артқы жүрістің ақ немесе сары селективтік оттарын пайдалануға, артқы нөмірлік белгілерге цифрлар мен әріптерге немесе ерекшелік белгілеріне немесе олар ұлттық заңнамаға сәйкес талап етілуі мүмкін өзге ерекшелік белгілеріне ақшыл түсті жарықтандыратын қасиеттер беруге, осы нөмірлік немесе ерекшелік белгілерінің ақшыл фонына, жүріп өтудің басым құқығына ие кейбір көлік құралдарының айналып тұратын қызыл немесе жарқылдауық оттарына жарықтандыратын қасиеттер беруге жатпайды.
      Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері қозғалыс қауіпсіздігі үшін залал келтірмей орындау мүмкін деп санаған шамада, өз ұлттық заңнамасында осы баптың ережелерінен:
      а) көлік-арбалар мен қол арбаларға;
      b) ерекше формасы немесе ерекше сипаты бар немесе ерекше мақсаттарда немесе ерекше жағдайларда пайдаланылатын көлік құралдарына қатысты ерекшелік жасайды.
      7. Осы Конвенцияның ешбір ережесі осы баптың 2-тармағының "b" тармақшасында белгіленген жағдайларда жүріс бөлігі бойынша қозғалып келе жатқан жетекшілері басқаратын жаяу жүргіншілер топтарының немесе шерулердің, сондай-ақ малдарды, табындарды, жегілген, жүк артылған немесе салт мінетін жануарларды айдаушылардың жарықтандыратын құрылғысы немесе оттың болуын ұлттық заңнамада кедергі ретінде түсіндірмеу керек; бұл жағдайда сәуле түсетін немесе сәуле шашатын жарық алдыңғы жағында ақ немесе сары селективтік және артқы жағынан қызыл не болмаса алдыңғы және артқы жағынан автосары болу керек.

33-бап. Түсіндіру: 5-қосымшада көзделген оттарды пайдалану шарттары

      1. Осы Конвенцияға 5-қосымшада айқындалған, алыс жарық оттары, жақын жарық оттары және кіші фарлары бар көлік құралдарының жүргізушілері осы Конвенцияның 32-бабына сәйкес көлік құралы алдыңғы жағынан кем дегенде бір немесе екі ақ немесе сары селективтік оттармен белгілену керек болатын төменде берілген жағдайларда:
      а) алыс жарық оты, егер жол жеткілікті жарық болса, елді мекендерде де, елді мекендерден тыс жерлерде де, егер жүріс бөлігі бір қалыпты жарықтандырылса және бұл жарықтандыру жүргізушіге жеткілікті ара қашықтықта жақсы көріну жағдайын қамтамасыз ету үшін жеткілікті болса, аялдамада да қосылмау керек;
      b) ұлттық заңнамада көріну жағдайы жеткіліксіз, мысалы тұманда, қар жауғанда, қатты жауында немесе туннельден өткенде күндіз алыс жарық отты пайдалануды шешу мүмкіндігін ескере отырып, алыс жарық отты қоспау және көзге шағылысатындай етіп бағыттамау керек:
      і) қарсы айрықтарда жарық оттары пайдаланылған кезде олар жеткілікті ара қашықтықта қосылу керек немесе көзге шағылыспау үшін реттелетін болуы керек және қарсы көлік құралының жүргізушісіне асықпай және қауіпсіз қозғалысты жалғастыру мүмкіндігін беруге тиіс;
      іі) егер көлік құралы шағын ара қашықтықта басқа көлік құралының соңында келе жатса; алайда осы Конвенцияның 28-бабында көзделген жағдайларда басып озу ниетін көрсету үшін осы 5-тармағының ережелеріне сәйкес алыс жарық оты пайдаланылуы мүмкін;
      ііі) басқа да жолды пайдаланушылар немесе жолдың бойынан ететін су және темір жолды пайдаланушылардың көзіне шағылыстыру жағдайларын болдырмаған басқа жағдайларда;
      с) осы тармақтың d) тармақшасының ережелерін сақтаған жағдайда жақын жарық оттары қосылып тұру керек, жоғарыда келтірілген "а" және "d" тармақшаларының ережелеріне сәйкес алыс жарық отын пайдалануға тыйым салынған жағдайда және олар алыс жарық оттарының орнына пайдаланылғанда, жақын жарық оты жеткіліксіз болғанда, жүргізушіге жеткілікті ара қашықтықта, ал басқа пайдаланушыларға осы көлік құралын жеткілікті ара қашықтықта анық көру үшін;
      d) кіші оттарды алыс жарық оттармен, жақын жарық оттармен немесе тұманға қарсы оттармен бірге пайдалану керек, көлік құралы тоқтаған немесе тұрақта тұрған кезде немесе автомагистральдар мен осы Конвенцияның 25-бабының 4-тармағында көрсетілгендерден басқа жолдарда жүргізуші жеткілікті ара қашықтықта жақсы көретін, ал басқа жолды пайдаланушылар көлік құралын жеткілікті ара қашықтықта көре алатын жағдайда.
      2. Егер көлік құралында осы Конвенцияға 5-қосымшада айқындалған тұманға қарсы оттар болса, оларды тұман, қар жауу немесе қатты жауын уақытында пайдалануға болады. Осы баптың 1-тармағы тармақшасының ережелерінен шегіне отырып, тұманға қарсы оттарды қосқан кезде, жақын жарық оттар сөндірілу керек, алайда ұлттық заңнама бұл жағдайда тұманға қарсы фарлар мен жақын жарық фарларды біруақытта қосуға рұқсат бере алады.
      3. Осы баптың 2-тармағының ережелерінен шегіне отырып, ұлттық заңнама тұманға қарсы фарларды тұман, қар жауу немесе қатты жауын болмаған кезде де бұрылыстар саны көп тар жолдарда қосуға рұқсат бере алады.
      4. Осы Конвенцияның ешбір ережесі Уағдаласушы тараптарға жақын жарық оттарын пайдалану міндеттерін жүктеуге кедергі ретінде түсіндірілмеуі керек.
      5. Осы Конвенцияның 28-бабының 2-тармағында айтылған жарық
сигналдары алыс және жақын жарық оттарын көп немесе қысқа уақытқа
жағуды және сөндіруді немесе жақын және алыс жарық оттарын қысқа уақытқа кезекпен қосуды білдіреді.

34-бап. Шегіністер

      1. Арнайы жарық және дыбыс аспаптары арқылы сигнал беретін, басым құқықты пайдаланатын көлік құралдары жақындаған кезде, әрбір жолды пайдаланушы жүріс бөлігінен оған орын босатуға және қажет жағдайда тоқтауға тиіс.
      2. Көлік құралының арнайы сигнал аспаптарымен өзінің жақындағаны туралы сигнал берген және басқа да жолды пайдаланушыларға қауіп төндірмейтін жағдайда, жүріп өтудің басым құқығына ие көлік құралдарының жүргізушілері 6-баптың 2-тармағының ережелерінен өзге, Конвенцияның II-тарауының осы Келісімде жазылған өзгертілген редакциядағы барлық немесе кейбір ережелерін орындамауға болады. Бұл көлік құралдарының жүргізушілері, егер олардың жүруінің шұғыл сипаты ақталған жағдайда ғана осы сигнал аспаптарын пайдалана алады.
      3. Ұлттық заңнамада жолдарды салу, жөндеу немесе ұстау
жұмыстарымен айналысатын персоналдың, осы жұмыстарда пайдаланылатын тетіктердің жүргізушілерін қоса алғанда, қажетті сақтандыру шараларын
қабылдаған жағдайда, жұмыс уақытында осы II-тараудың ережелерін қандай деңгейде сақтамауы мүмкін екендігін көздей алады.
      4. Осы баптың 3-тармағында айтылған тетіктер жол жұмыстарына пайдаланғанда, оларды басып озу немесе қарсы айрық мақсатында басқа көлік құралдарының жүргізушілері қажет болғанда және барлық сақтық шараларын сақтаған жағдайда осы Конвенцияның 11 және 12-баптарының ережелерін сақтамауға болады.

III-тарау.
Автомобильдер мен тіркемелерді халықаралық қозғалысқа жіберу жағдайлары

35-бап. Тіркеу

      1. а) Осы Конвенцияның ережелері Уағдаласушы тараптардың бірімен немесе оның аумақтық бөліністерінің бірімен тіркелген, халықаралық қозғалыстағы автомобильдерге, автомобильге тіркелген жеңіл тіркемелерден өзге тіркемелерге қолданылады, бұл ретте автомобиль жүргізушісінде осы Уағдаласушы тараптың немесе оның аумақтық бөліністерінің тиісті құзыретті органының не болмаса Уағдаласушы тараптың немесе оның аумақтық бөлінісінің атынан осыған уәкілеттік берілген бірлестіктің тіркеу фактісін растау үшін берген тіркеу туралы куәлік болу керек. Тіркеу туралы куәлікте кемінде:
      оның құрамдас элементтері осы Конвенцияға 2-қосымшада көрсетілген, тіркеу нөмірі деп аталатын, реттік нөмір;
      көлік құралының алғаш тіркелген күні;
      куәлік иесінің тегі, аты және тұрғылықты жері;
      көлік құралын дайындаушы-зауыттың атауы немесе фабрикалық маркасы;
      шассидің реттік нөмірі (зауыттың немесе дайындаушы-зауыттың сериялық нөмірі);
      әңгіме жүктерді тасымалдауға арналған көлік құралы туралы болса, рұқсат етілген ең жоғары салмақ;
      мерзімі шектеулі болса, әрекет ету мерзімі көрсетілу керек.
      Куәлікте көрсетілген деректер тек латын әріптерімен немесе жазбаша не болмаса осы тәсілдердің бірімен қайталанып жазылады.
      b) Алайда Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері олардың аумағында берілген куәліктерде алғаш тіркеу күнінің орнына шығарылған жылы көрсетілетінін шеше алады.
      2. Осы баптың 1-тармағының ережелерінен шегіне отырып, тіркемеден ағытылған жай-күйдегі халықаралық қозғалыстағы жартылай тіркемелері бар көлік құралына, егер тягач пен жартылай тіркеме бірге тіркелсе де және тіркеу туралы бір ғана куәлік болса да, оларға осы Конвенцияның ережелері таратылады.
      3. Осы Конвенцияның ешбір ережесі Уағдаласушы тараптардың немесе олардың аумақтық бөліністерінің көлік құралындағы адамның атына тіркелмеген, халықаралық қозғалыстағы көлік құралын басқаруға жүргізуші құқығын растауды талап етуді шектейтін құқық ретінде түсіндірілмеуі тиіс.
      4. Мұны істемеген Уағдаласушы тараптарға оған пайдалануға
тапсырылатын автомобильдерді ұлттық немесе өңірлік ауқымда тіркеу және әрбір көлік құралы бойынша тіркеу туралы куәліктегі мәліметтердің орталықтандырылған есебін жүргізу тапсырылатын орган құру ұсынылады.

36-бап. Тіркеу нөмірі

      1. Халықаралық қозғалыстағы әрбір автомобильдің алдында және
артында тіркеу нөмірі орналасу керек; алайда мотоциклдерде бұл нөмір артта орналасуға тиіс.
      2. Халықаралық қозғалыстағы тіркелген әрбір тіркеменің артында тіркеу нөмірі орналасу керек. Егер автомобиль бір немесе бірнеше тіркемені буксирге алса, онда бір тіркемеде немесе соңғы тіркемеде, егер олар тіркелмесе, олар тіркелген автомобильдің тіркеу нөмірі болуы тиіс.
      3. Осы бапта көрсетілген тіркеу нөмірінің құрамдас элементтері мен енгізу тәсілдері осы Конвенцияға 2-қосымшаның ұйғарымдарына сәйкес болуы тиіс.

37-бап. Тіркеген мемлекеттің ерекшелік белгісі

      1. Халықаралық қозғалыстағы әрбір автомобильдің артында, оның тіркеу нөмірінен басқа, ол тіркелген мемлекеттің ерекшелік белгісі болуы тиіс.
      2. Автомобиль буксирге алатын, осы Конвенцияның 36-бабына сәйкес артында тіркеу нөмірі болуы тиіс әрбір тіркеменің артында осы тіркеу нөмірін берген мемлекеттің ерекшелік белгісі болу керек. Осы тармақтың ұйғарымдары, егер тіркеме ол тіркелген көлік құралын тіркеген мемлекеттен өзге мемлекетте тіркелген жағдайда да қолданылады; ол осы мемлекеттің аумағы бойынша қозғалатын жағдайды есептемегенде, оның артында көлік құралы-тягачты тіркеген мемлекеттің ерекшелік белгісі болуы тиіс.
      3. Осы бапта көрсетілген ерекшелік белгісінің құрамдас элементтері мен енгізу тәсілдері осы Конвенцияға 3-қосымшаның ұйғарымдарына сәйкес болуы тиіс.

38-бап. Айыру белгілері

Халықаралық қозғалыстағы әрбір автомобильде және әрбір тіркемеде осы конвенцияға 4-қосымшада айқындалған айыру белгілері болуы тиіс.

39-бап. Техникалық ұйғарымдар

Халықаралық қозғалыстағы әрбір автомобиль, әрбір тіркеме және көлік құралдарының әрбір құрамы осы Конвенцияға 5-қосымшаның ережелерін қанағаттандыру керек. Сонымен қатар олар ақаусыз күйде болуы тиіс.

40-бап. Ауыспалы ереже

Осы Конвенция күшіне енген сәттен бастап он жыл ішінде 47-баптың 1-тармағына сәйкес халықаралық қозғалыстағы тіркемелерге, рұқсат етілген ең жоғары салмаққа қарамастан, бұл көлік құралдары тіркелмеген жағдайларда да осы Конвенцияның ережелері таратылады.

IV-тарау
Автомобиль жүргізушілері

41-бап. Жүргізуші куәліктерінің жарамдылығы

     1.Уағдаласушы тараптар:
      а) олардың ұлттық тілінде немесе ұлттық тілдерінің бірінде толтырылған не болмаса егер мұндай тілде толтырылмаса, расталған аудармасы бірге жүретін кез-келген ұлттық жүргізуші куәлігін;
      b) осы Конвенцияға 6-қосымшаның ұйғарымдарына сәйкес келетін кез-келген ұлттық жүргізуші куәлігін;
      с) егер көрсетілген куәлік жарамды болып табылса және оны екінші Уағдаласушы тарап немесе Уағдаласушы тараптың осыған уәкілетті оның аумақтық бөліністерінің не болмаса бірлестіктерінің бірі немесе оның аумақтық бөліністерінің бірі осы Конвенцияға 7-қосымшаның ұйғарымдарына сәйкес келетін басқару үшін куәлік берілген көлік құралдарының тиісті санатындағы автомобильді басқару үшін өзінің аумағында жарамды кез-келген ұлттық жүргізуші куәлігін мойындайтын болады. Осы тармақтың ережелері оқушы-жүргізушінің жүргізуші куәлігіне қолданылмайды.
      2. Алдыңғы тармақтағы ережелерге қарамастан,
      а) егер жүргізуші куәлігінің жарамдылығы жүргізушінің мүгедектігін ескере отырып, осы адамның кейбір құралдарды алып жүруін қажет ететін немесе көлік құралын кейбір қайта жабдықтауды көздейтін арнайы белгіге байланысты болса, бұл куәлік осы ұйғарымдарды сақтаған жағдайда ғана жарамды деп есептеледі;
      b) Уағдаласушы тараптар өз аумағында иесі он сегіз жасқа толмаған жүргізуші куәлігін жарамды деп тани алмайды;
      с) әрбір Уағдаласушы тарап өз аумағында автомобильдерді немесе осы Конвенцияға 6 және 7-қосымшаларда айтылған көлік құралдарының составын басқару үшін иелері жиырма екі жасқа толмаған жүргізуші куәліктерін жарамды деп тани алмайды.
      3. Уағдаласушы тараптар осы баптың 1-тармағының "а", "b" және "с" тармақшаларында көрсетілген ұлттық және халықаралық жүргізуші куәліктері олардың аумағында жүргізушінің көлік құралын басқару қабілеті мен дене бітімі әзірлігіне саналы кепілсіз берілмеуі үшін қажетті шаралар қабылдауға міндеттенеді.
      4. Осы баптың 2-тармағының "с" тармақшасы қолданылған жағдайда:
      а) осы Конвенцияға 6 және 7-қосымшаларда көрсетілген В санатындағы автомобильдер жеңіл тіркемені буксирге ала алады; егер мұндай составтың рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3500 кг (7700 фунт) аспаса, ол рұқсат етілген ең жоғары салмағы 750 кг (1650 фунт) асатын, бірақ жүктемесіз автомобильдің салмағынан аспайтын тіркемені буксирге ала алады;
      b) осы Конвенцияға 6 және 7-қосымшаларда көрсетілген С және D санаттарының автомобильдері жеңіл тіркемені буксирге ала алады, бұл ретте мұндай состав С санатына немесе D санатына кіруін жалғастырады.
      5. Халықаралық жүргізуші куәлігі осы Конвенцияда көзделген ең төменгі талаптарды ескере отырып берілген ұлттық жүргізуші куәлігінің негізінде ғана берілуі мүмкін. Нөмірі халықаралық жүргізуші куәлігіне қойылуы тиіс тиісті ұлттық жүргізуші куәлігінің жарамдылық мерзімі аяқталғаннан кейін халықаралық жүргізуші куәлігі күшін жояды.
      6. Осы баптың ережелері Уағдаласушы тараптарды:
      а) осы жүргізуші куәлігін беру сәтінде олардың аумағында әдеттегі тұрғылықты жері болған немесе осы куәлік берілгеннен кейін олардың аумағында өзінің әдеттегі тұрғылықты жерін ауыстырған адамдарға басқа Уағдаласушы тараптың аумағында берілген ұлттық немесе халықаралық жүргізуші куәліктерін жарамды деп тануға;
      b) куәлікті беру сәтінде әдеттегі тұрғылықты жері куәлік берілген аумақта болмаған немесе куәлік берілгеннен кейін өзінің тұрғылықты жерін басқа аумаққа ауыстырған жүргізушілерге берілген жоғарыда көрсетілген жүргізуші куәліктерінің жарамдылығын тануға міндеттемейді.

42-бап. Жүргізуші куәліктерінің жарамдылығын тоқтату

      1. Уағдаласушы тараптар немесе олардың аумақтық бөліністері олардың заңнамасына сәйкес жүргізуші куәлігін пайдалану құқығын айырым көзделген ережелерді жүргізуші бұзған жағдайда олардың аумағында ұлттық немесе халықаралық жүргізуші куәлігін пайдалану құқығынан оны айыра алады. Бұл жағдайда жүргізушіні жүргізуші куәлігін пайдалану құқығынан айырған Уағдаласушы тараптың құзырлы органы немесе оның аумақтық бөлінісі:
      а) жүргізуші куәлігін алып және қай мерзім бірінші болғанын ескере отырып, оны бұл куәлік алынған мерзім өткенге дейін немесе жүргізушінің осы аумақтан шығу сәтіне дейін ұстай алады;
      b) жүргізуші куәлігін берген немесе оның атынан берілген органды осы куәлікті пайдалану құқығынан айыру туралы хабарландыра алады;
      с) егер әңгіме халықаралық жүргізуші куәлігі туралы болса, осы үшін арнайы көзделген орынға көрсетілген жүргізуші куәлігінің осы аумақта жарамдылығы біткені туралы белгі қоя алады;
      d) осы баптың "а" тармақшасында айтылған рәсімді ол қолданбаған жағдайда "b" тармақшасында айтылған хабарламаға қосымша жүргізуші куәлігін берген немесе оның атынан берілген органнан мүдделі адамға оған қатысты қабылданған шешім туралы хабарлауды сұрай алады.
      2. Уағдаласушы тараптар мүдделі адамдарға осы баптың 1-тармағының "d" тармақшасында көзделген рәсімге сәйкес оларға хабарланатын шешімдер туралы хабарлауға талпынатын болады.
      3. Осы Конвенцияның бірде-бір ережесі ұлттық немесе халықаралық жүргізуші куәлігі бар жүргізушіге оның жай-күйі қозғалыс үшін қауіп төндірмей көлік құралын жүргізе алмайтыны көрініп тұрса және дәлелденсе немесе егер оның әдеттегі тұрғылықты жері орналасқан мемлекетте ол жүргізу құқығынан айырылған болса, оның автомобиль басқаруына тыйым салуда. Уағдаласушы тараптарға немесе олардың аумақтық бөліністеріне кедергі келтіретін ретінде түсінілмеуі тиіс.

43-бап. Өтпелі ереже

1949 жылы 19 қарашада Женевада қол қойылған Жол қозғалысы туралы конвенцияның ережелеріне сәйкес келетін және осы Конвенцияның 47-бабының 1-тармағына сәйкес осы Конвенция күшіне енгеннен кейін бес жыл ішінде берілген халықаралық жүргізуші куәліктері осы Конвенцияның 41 және 42-баптары қолданылғанда осы Конвенцияда көзделген халықаралық жүргізуші куәлігіне теңестірілетін болады.

V Тарау
Велосипедтерді және аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді халықаралық қозғалысқа жіберу шарттары

44-бап

      1. Халықаралық қозғалыстағы қозғалтқышы жоқ велосипедтер:
      а) тиісті тежегішпен;
      b) белгілі бір қашықтықта естілетін қоңыраумен, басқа түрлі дыбыстық сигнал құралдарына тыйым салынады;
      с) артқы қызыл жарық шашыратқыш аспаппен және алдыңғы ақ немесе сары жарықты және артқы қызыл жарықты сәулелендіретін аспаптармен жарақталуы тиіс.
      Бүйірлерінде: дөңгелектерінің шыбықтарына бекітілген жарық шашыратқыш автосары түстен тұратын бүйір сигнализациясы немесе тұйық шеңбер түрінде жарық шашыратқыш құрылғысы болуы керек.
      2. Осы Конвенцияның 54-бабының 2-тармағына сәйкес аспалы қозғалтқышы бар велосипедті мотоциклдерге теңестіру туралы мәлімдеме жасамаған Уағдаласушы тараптардың аумағында халықаралық қозғалыстағы аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер:
      а) екі тәуелсіз тежегішпен;
      b) белгілі бір қашықтықта естілетін қоңыраумен немесе басқа дыбыстық сигнал құралымен;
      с) тиімді сөндіргішпен;
      d) артқы қызыл жарықшашыратқышпен, алдыңғы жағынан ақ немесе сары селетивтік түсті фонарьмен және артқы қызыл түсті отпен;
      е) анықтауышы осы Конвенцияға 4-қосымшадағы тану белгісімен жарақталуы тиіс.
      Оларда автосары түсті жарықшашыратқыштан немесе тұйық      шеңбер түрінде жарықшашыратқыш құрылғылардан тұратын бүйір сигнализациясы болуы тиіс.
      2. Осы Конвенцияның 54-бабының 2-тармағына сәйкес аспалы қозғалтқышы бар велосипедті мотоциклге теңестіру туралы мәлімдеме жасаған Уағдаласушы тараптардың аумағында халықаралық қозғалысқа жіберілген болуы үшін аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер жауап беруі тиіс талаптар осы Конвенцияға 5-қосымшадағы талаптар болып табылады.

VI Тарау
Қорытынды ережелер

45-бап

      1. Осы Конвенция Біріккен Ұлттар Ұйымына мүше мемлекеттердің
барлығы немесе кез-келген мамандандырылған мекемелер мүшелерінің, немесе Атом энергиясы бойынша халықаралық агенттік мүшелерінің, немесе Халықаралық Сот Статуты тараптарының және Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Ассамблеясы осы Конвенцияның Тарапы болуға шақырған кез-келген басқа мемлекеттің қол қоюы үшін Нью-Йорктегі Біріккен Ұлттар Ұйымының Орталық мекемелерінде 1969 жылғы 31 қаңтарға дейін ашық.
      2. Осы Конвенция ратификациялауға жатады. Ратификациялау
грамоталары сақтау үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына беріледі.
      КСРО осы Конвенцияны КСРО Жоғары Кеңесі Президиумының 1974 жылғы 29 сәуірдегі N 5938-VIII Жарлығымен ратификациялады. КСРО-ның ратификациялау грамотасы сақтау үшін Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына 1974 жылғы 7 маусымда тапсырылды.
      3. Осы Конвенцияға қол қою немесе ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатты сақтау үшін тапсыру сәтінде әрбір мемлекет өзі таңдаған айырым белгісі туралы Бас хатшыға хабарлауы тиіс, ол осы Конвенцияға 3-қосымшаға сәйкес халықаралық қозғалыстағы ол тіркеген көлік құралдарына қойылатын болады. Бас хатшыға жіберілетін кейінгі нотификация арқылы әрбір мемлекет өзі бұрын таңдаған айырым белгісін өзгерте алады.

46-бап

      1. Әрбір мемлекет осы Конвенцияға қол қою, ратификациялау кезінде немесе оған қосылу кезінде немесе кейін кез-келген сәтте Бас хатшыға жіберілетін нотификация арқылы Конвенция барлық аумақтарында немесе аумағының бөлігіне қолданылатынын мәлімдей алады, олардың сыртқы байланысты қатынасы үшін жауап береді. Конвенция нотификацияда көрсетілген аумақта немесе аумақтарда Бас хатшы аталған нотификацияны алған күннен бастап отыз күн өткен соң немесе егер бұл күн кешірек болса, нотификация жасаған мемлекетке қатысты Конвенция күшіне енген сәтте қолданыла бастайды.
      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес мәлімдеме жасаған әрбір мемлекет кейін кез-келген сәтте Бас хатшыға жіберілетін нотификация арқылы Конвенцияны нотификацияда көрсетілген аумақта қолданудың тоқтатылатынын мәлімдей алады және Бас Хатшы осы нотификацияны алған күннен бастап бір жыл өткен соң Конвенцияның нотификацияда көрсетілген аумақта қолданылуы тоқтатылады.
      3. Осы баптың 1-тармағына сәйкес нотификация жасаған әрбір мемлекет Бас хатшыға өзі таңдаған айырым белгісі немесе белгілері туралы хабарлайды, олар осы Конвенцияға 3-қосымшаға сәйкес тиісті аумақта немесе аумақтарда тіркелген халықаралық қозғалыстағы көлік құралдарына қойылатын болады. Бас хатшыға жіберілетін келесі нотификация арқылы әрбір мемлекет өзі бұрын таңдаған айырым белгісін өзгерте алады.

47-бап

1. Осы Конвенция ратификациялау немесе қосылу туралы он бесінші құжат сақтау үшін тапсырылған күннен бастап он екі ай өткеннен кейін күшіне енеді.
2. Осы Конвенцияны ратификациялайтын немесе қосылатын әрбір мемлекетке қатысты ратификациялау немесе қосылу туралы он бесінші құжат сақтау үшін тапсырылғаннан кейін Конвенция осы мемлекет ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатты сақтау үшін тапсырған күннен бастап он екі ай өткеннен кейін күшіне енеді.

48-бап

Осы Конвенция күшіне енген сәттен бастап ол 1926 жылы 24 сәуірде Парижде қол қойылған Автомобиль қозғалысы туралы халықаралық конвенцияның және Жол қозғалысы туралы халықаралық конвенцияның, қол кою үшін 1943 жылғы 15 желтоқсанда Вашингтонда ашық Америка елдері арасындағы автомобиль қозғалысының ережелері туралы конвенцияның, қол қою үшін 1949 жылғы 19 қыркүйекте Женевада ашық Жол қозғалысы туралы конвенцияның күшін жояды және Уағдаласушы тараптар арасындағы қатынастарда оны ауыстырады.

49-бап

      1. Осы Конвенция күшіне енгеннен кейін бір жылдан соң әрбір
Уағдаласушы тарап Конвенцияға бір немесе бірнеше түзетулер ұсына алады. Ұсынылған кез-келген түзетудің мәтіні түсіндірме меморандуммен бірге Бас хатшыға жіберіледі, ол оны барлық Уағдаласушы тараптарға қайта жолдайды. Уағдаласушы тараптар осы мәтінді қайта жолдаған күннен бастап он екі ай мерзімде: а) олар түзетуді қабылдайтыны, b) олар түзетуді қабыл алмайтыны немесе с) осы түзетуді қарау үшін конференция шақырылғанын қалайтыны туралы оған хабарлауға мүмкіндігі бар. Бас хатшы сондай-ақ ұсынылған түзету мәтінін осы Конвенцияның 45-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық басқа мемлекеттерге жібереді.
      2. а) Алдыңғы тармаққа сәйкес таратылған кез-келген ұсынылған түзету егер жоғарыда айтылған он екі ай мерзім ішінде Уағдаласушы тараптардың кемінде үштен бірі олар түзетуді қабыл алмайтыны немесе осы түзетуді қарау үшін конференция шақыруды қалайтыны туралы Бас хатшыға хабарласа, ол қабылданған болып есептеледі. Бас хатшы барлық Уағдаласушы тараптарға ұсынылған түзетуді әрбір қабылдау немесе қабыл алмау туралы және конференция шақыру туралы кез-келген келіп түскен өтініш туралы хабарлайды. Егер белгіленген он екі ай мерзім ішінде мұндай қабыл алмау мен өтініштер барлық Уағдаласушы тараптардың кемінде үштен бірінен алынған болса, Бас хатшы барлық Уағдаласушы тараптарға алдыңғы тармақта көрсетілген он екі ай мерзім өткеннен кейін алты айдан соң белгіленген мерзім ішінде түзетуді қабыл алмаған немесе оны талқылау үшін конференция шақыруға өтініш білдіргендерді қоспағанда, барлық Уағдаласушы тараптар үшін түзету күшіне енетіні туралы хабарлайды.
      b) жоғарыда көрсетілген он екі ай мерзімде ұсынылған түзетуді қабыл алмаған немесе оны қарау үшін қонференция шақыруды өтінген әрбір уағдаласушы тарап бұл мерзім өткеннен кейін кез-келген уақытта өзінің түзетуді қабылдайтыны туралы Бас хатшыға хабарлай алады. Қабылдау туралы мұндай хабарламаларды жіберген Уағдаласушы тараптарға қатысты түзету оларды Бас хатшы алғаннан кейін алты айдан соң күшіне енеді.
      3. Егер ұсынылған түзету осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданбаған болса және егер осы баптың бірінші тармағында көзделген он екі ай мерзім ішінде Уағдаласушы тараптардың жалпы санынан кемінде жартысы ұсынылған түзетуді олар қабыл алмайтыны туралы Бас хатшыны хабарландырса және егер барлық Уағдаласушы тараптардың кем дегенде үштен бірі, бірақ оннан кемі емес, олар оны қабылдайтыны немесе бұл түзетуді талқылау үшін конференция шақыруды қалайтыны туралы оны хабарландырса, Бас хатшы ұсынылған түзетуді немесе оған осы баптың     4-тармағына сәйкес ұсынылуы мүмкін кез-келген басқа ұсынысты қарау үшін конференция шақырады.
      4. Егер конференция осы баптың 3-тармағына сәйкес шақырылса, Бас хатшы оған осы Конвенцияның 45-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерді шақырады. Бас хатшы конференцияға шақырылған барлық мемлекеттерге ұсынылған түзетуге қосымша олар конференцияда қарауға ниеттенетін кез-келген ұсынысты конференция ашылғанға дейін кемінде алты ай бұрын оған ұсыну туралы өтініш білдіреді және бұл ұсыныстар туралы конференция ашылғанға дейін кемінде үш ай бұрын конференцияға шақырылған барлық мемлекеттерге хабарлайды.
      5. а) Осы Конвенцияға кез-келген түзету егер оны Конференцияға
ұсынған мемлекеттердің үштен екісі көпшілікпен қабылдаса, бұл көпшілік Конференцияға ұсынған Уағдаласушы тараптардың кемінде үштен екісін қамтыған жағдайда қабылданды деп есептеледі. Бас хатшы қабылданған түзету туралы барлық Уағдаласушы тараптарды хабарландырады және ол түзетуді қабыл алмау туралы бұл мерзім ішінде Бас хатшыға хабарлағандарды қоспағанда, барлық Уағдаласушы тараптарға қатысты мұндай хабарлама күнінен бастап он екі ай өткен соң күшіне енеді.
      b) жоғарыда көрсетілген он екі ай мерзім ішінде түзетуді қабыл алмаған әрбір Уағдаласушы тарап өзінің түзетуді қабылдағаны туралы Бас хатшыға кез-келген уақытта хабарлай алады және Бас хатшы бұл туралы барлық қалған Уағдаласушы тараптарға хабарлайды. Түзету оны қабылдау туралы хабарлаған Уағдаласушы тарапқа қатысты хабарламаны Бас хатшы алғаннан кейін алты ай өткен соң немесе егер бұл мерзім кешірек болса, жоғарыда көрсетілген он екі ай мерзім өткеннен кейін күшіне енеді.
      6. Егер ұсынылған түзету осы баптың 2-тармағына сәйкес қабылданды деп есептелмесе және егер осы баптың 3-тармағында жазылған конференция шақыру талаптары орындалмаған болса, ұсынылған түзету қабыл алынбады деп есептеледі.

50-бап

Әрбір Уағдаласушы тарап осы Конвенцияны Бас хатшыға жіберілетін жазбаша нотификациялау арқылы қабылдамауына болады. Қабылдамау Бас хатшының бұл ақпаратты алған күнінен бастап бір жыл өткен соң күшіне енеді.

51-бап

Егер Уағдаласушы тараптардың саны қандай да бір реттік он екі ай кезең ішінде кемінде бесеуді құраса, осы Конвенция күшін жояды.

52-бап

Осы Конвенцияны түсіндіру және қолдануға қатысты, тараптар келіссөздер немесе басқа реттеу құралдары арқылы шеше алмаған екі немесе одан көп Уағдаласушы тараптар арасындағы кез-келген дау мүдделі Уағдаласушы тараптардың кез-келгенінің өтініші бойынша шешу үшін Халықаралық Сотқа беріле алады.

53-бап

Осы Конвенцияның ешқандай ережесі қандай да бір Уағдаласушы тарапқа Біріккен Ұлттар Ұйымының жарғысына сәйкес келетін және өзінің сыртқы және ішкі қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін ол қажет деп есептейтін, қалыптасқан жағдаймен шектелетін шаралар қабылдауға кедергі келтіретін деп түсінілмеуі тиіс.

54-бап

      1. Осы Конвенцияға қол қою кезінде немесе сақтау үшін тапсыру кезінде әрбір мемлекет өзінің ратификациялау грамотасымен немесе қосылу туралы құжатымен ол өзін осы Конвенцияның 52-бабымен байланыстымын деп есептемейтіні туралы мәлімдей алады. Уағдаласушы тараптар мұндай мәлімдеме жасаған кез-келген Уағдаласушы тарапқа қатысты 52-баппен байланысты болып табылмайды.
      2. Өзінің ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатын сақтау үшін тапсыру сәтінде әрбір мемлекет Бас хатшыға жіберілетін нотификация арқылы осы Конвенцияны қолдану мақсатында ол аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге (1-баптың n тармақшасы) теңестіретінін мәлімдей алады. Кейіннен кез-келген уақытта әрбір мемлекет Бас хатшыға жіберілетін нотификация арқылы өзінің мәлімдемесін кері ала алады.
      3. Осы баптың 2-тармағында көзделген мәлімдемелер Бас хатшы нотификацияны алғаннан кейін немесе егер бұл күн кешірек болса, мәлімдеме жасаған мемлекетке қатысты Конвенцияның күшіне енген сәтінен кейін алты ай өткен соң күшіне енеді.
      4. Осы Конвенцияның 45-бабының 4-тармағына немесе 46-бабының 3-тармағына сәйкес ол туралы хабарлама жасалған бұрын таңдап алынған айырым белгісін кез-келген өзгерту Бас хатшы хабарламаны алған күнінен бастап үш ай өткен соң күшіне енеді.
      5. Осы Конвенцияға және оған қосымшаларға түсініктер, осы баптың 1-тармағында көзделген түсініктен басқасы, егер олар ратификациялау грамотасын немесе қосылу туралы құжатты сақтау үшін тапсырғанға дейін жасалса, оларды ратификациялау грамотасында немесе қосылу туралы құжатта растаған жағдайда, олар жазбаша нысанда ұсынылған жағдайда шешіледі. Бас хатшы көрсетілген түсініктер туралы осы Конвенцияның 45-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге хабарлайды.
      6. Осы баптың 1 немесе 4-тармақтарына сәйкес түсінік немесе мәлімдеме жасайтын әрбір Уағдаласушы тарап Бас хатшыға жіберілетін нотификация арқылы кез-келген сәтте өзінің түсінігін кері ала алады.
      7. Осы баптың 5-тармағына сәйкес жасалатын кез-келген түсінік:
      а) жоғарыда көрсетілген түсінікті жасаған Уағдаласушы тарап үшін бұл түсінік жататын шеңберінде Конвенцияның ережесін өзгертеді;
      b) түсінік жасаған Уағдаласушы тараппен өзара қарым-қатынаста басқа Уағдаласушы тараптар үшін де бұл ережелерді сондай шамада өзгертеді.

55-бап

      Осы Конвенцияның 49 және 54-баптарында көзделген мәлімдемелер,
нотификациялар және хабарламалармен қатар Бас хатшы 45-баптың 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге:
      а) 45-бапқа сәйкес Конвенцияға қол қою, ратификациялау және қосылу туралы;
      b) 45-баптың 4-тармағына және 46-бапқа сәйкес нотификациялар мен мәлімдемелер туралы;
      с) 47-бапқа сәйкес осы Конвенцияға түзетулердің күшіне ену күндері туралы;
      d) 49-баптың 2 және 5-тармақтарына сәйкес осы Конвенцияға түзетулердің күшіне енген күні туралы;
      е) 50-бапқа сәйкес қабыл алмау туралы;
      f) 51-бапқа сәйкес осы Конвенцияның күшін жоюы туралы хабарлайды.

56-бап

      Бір данада ағылшын, испан, қытай, орыс және француз тілдерінде жасалған барлық бес мәтін тең сәйкес болып табылатын осы Конвенцияның түпнұсқасы Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас хатшысына сақтау үшін тапсырылады, ол осы Конвенцияның 45-бабының 1-тармағында көрсетілген барлық мемлекеттерге куәландырылған көшірмесін тиісті түрде жолдайды.
      Осыны куәландыру үшін өз үкіметтері тиісті түрде уәкілеттік берген төменде қол қойған өкілдер осы Конвенцияға қол қойды.
      Вена қаласында бір мың тоғыз жүз алпыс сегізінші жылғы қараша айының сегізінші күні жасалды.

/қолдары/

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
1-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

Халықаралық қозғалысқа автомобильдер мен тіркемелерді жіберу міндеттемелерінен шегіністер

     1. Уағдаласушы тараптар жалпы салмағы немесе осіне жүктеме немесе габарит өлшемі олардың ұлттық заңнамасында олардың аумағында тіркелген көлік құралдары үшін белгіленген шектерден асатын автомобильдерді, тіркемелер мен көлік құралдары составтарын өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жібермеуі мүмкін. Аумағында ауыр көлік құралдарының халықаралық қозғалысы орын алатын Уағдаласушы тараптар сипаттамалары төмен жолдарды қоспағанда, осы ауданның жолдары бойынша салмағы мен көлемі бұл келісімдерден белгіленген өлшемдерден аспайтын көлік құралдары мен көлік құралдары составтарын халықаралық қозғалысқа жіберетін өңірлік келісімдер жасауға тырысуы керек.
      2. Осы қосымшаның 1-тармағының ұйғарымдарын қолданғанда көлік құралының ені бойынша габарит өлшемінен шығатын рұқсат етілген ең үлкен енін арттыру деп мыналар есептелмейтін болады:
      а) олардың жермен жанасу нүктелерінен жақын шиналар мен шиналардағы қысым индикаторларының біріктіру бөлшектері;
      b) дөңгелектерге кигізілген сырғанауға қарсы заттар;
      с) жеңіл басқанда екі бағытта бұрыла алатындай, бұл ретте рұқсат етілген ең көп енінен шықпайтын етіп құрастырылған артқы көру айнасы;
      d) бұрылудың бүйірдегі көрсеткіштері және габариттен бірнеше сантиметр артық шығып тұрған жағдайда габариттік оттар;
      е) жүктерге салынған кедендік мөрлер (пломбалар) және бұл мөрлердің (пломбалардың) сақталуы мен қорғалуын қамтамасыз етуге арналған аспаптар.
    3. Уағдаласушы тараптар егер олардың ұлттық заңнамасы мұндай
составтардың қозғалысына тыйым салатын болса, мынадай көлік құралдары
составтарын өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жібермеуі мүмкін:
      а) тіркелесі бар мотоциклдер;
      b) автомобиль және бірнеше тіркеме бар составтар;
      с) жолаушылар тасымалдауға арналған жартылай тіркемесі бар көлік құралдары.
      4. Уағдаласушы тараптар осы Конвенцияға 5-қосымшаның 60-тармағына сәйкес шегініс таралатын автомобильдер мен тіркемелерді өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жібермеуі мүмкін.
      5. Уағдаласушы тараптар жүргізушілері мен тиісті жағдайларда
жолаушыларында қорғау шлемдері жоқ велосипедтерді, аспалы қозғалтқышы
бар және мотоциклдерді өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа
жібермеуі мүмкін.
      6. Уағдаласушы тараптар аспалы қозғалтқышы бар екі дөңгелекті
велосипед пен коляскасы жоқ екі дөңгелекті мотоциклден басқа кез-келген автомобильді, автомобильде осы Конвенцияға 5-қосымшаның 56-тармағында көрсетілген және жүріс бөлікте тоқтаған жағдайда онда тоқтаған көлік құралы төндіретін қауіп туралы ескертуге арналған құрылымның болуын өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жіберуге шарт ете алады.
      7. Уағдаласушы тараптар кейбір қиын жолдар бойынша немесе рельефі күрделі аудандарда рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3500 кг (7700 фунт) автомобильдерді, осындай жолдар бойынша немесе бұл аудандарда рұқсат етілген ең жоғары салмағы осындай олар тіркеген көлік құралдарын қозғалысқа жіберуге қатысты олардың ұлттық заңнамасының арнайы ұйғарымдарын орындаумен өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жіберуге шарт ете алады.
      Уағдаласушы тараптар рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3500 кг асатын, сырғанауға қарсы шынжырларды немесе қысқы ауа райы жағдайында автомобильдерге орнатылатын басқа тиімді аспаптарды пайдаланған кез-келген автомобильді халықаралық қозғалысқа жіберуге шарт ете алады.
      8. Уағдаласушы тараптар бұл сәулелерді реттеу олардың аумағында
қабылданған қозғалыс бағытына сәйкес келмесе, ассиметриялық сәулелері бар жақын жарық оттары бар автомобильдерді өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жібермеуі мүмкін.
      9. Уағдаласушы тараптар осы Конвенцияның 37-бабында осы көлік құралы үшін көзделген айырым белгісінен өзгеше белгісі бар автомобильдерді немесе автомобильдер буксирге алған тіркемелерді өз аумағы бойынша халықаралық қозғалысқа жібермеуі мүмкін.

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
2-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

Халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің тіркеу нөмірі

      1. Осы Конвенцияның 35 және 36-баптарында көрсетілген тіркеу нөмірі не сандардан, не сандар мен әріптерден тұруы тиіс. Сандар араб сандары, ал әріптер латын алфавитінің бас әріптері болуы керек. Алайда басқа сандарды немесе әріптерді қолдануға жол беріледі, бірақ мұндай жағдайларда тіркеу нөмірі араб сандарымен және латын бас әріптерімен қайталанған болуы керек.
      2. Тіркеу нөмірі қозғалыссыз көлік құралының осіндегі бақылаушы оны күндіз ашық ауа райында кем дегенде 40 м (130 фунт) қашықтықта айыра алатындай етіп құрастырылуы және белгіленуі тиіс; алайда Уағдаласушы тараптар 40 м (130 фунт) қашықтықтан оларды айыру мүмкін болатындай тіркеу нөмірлеріне көлем беру қиын болатын олардың аумағында тіркелген мотоциклдер мен автомобильдердің ерекше санаттары үшін бұл ең қысқа қашықтықты қысқарта алады.
      3. Егер тіркеу нөмірі арнайы тақтайшада белгіленген болса, онда тақтайша тегіс және көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына перпендикуляр тік немесе тік дерлік қалыпта бекітілген болуы керек. Егер нөмір көлік құралына бояумен белгіленсе немесе жазылса, бояумен белгіленген немесе жазылған үстіңгі қабат тегіс әрі тік немесе тегіс әрі тік дерлік және көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына перпендикуляр болуы керек.
      4. 32-баптың 5-тармағының ережелерін ескере отырып, тіркеу нөмірі белгіленген тақтайша немесе бояумен жазылған үстіңгі қабат жарық шашыратқыш материалдан болуы мүмкін.

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
3-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

Халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің айырым белгісі

      1. Осы Конвенцияның 37-бабында ескерілген айырым белгісі латын алфавитінің бір-үш бас әрпінен тұруы керек. Әріптердің биіктігі кем дегенде 0,08 м (3,1 дюйм) және ені кем дегенде 0,01 м (0,4 дюйм) қаріппен белгіленуі тиіс. Әріптер бас осі көлденең эллипс нысанындағы ақ түске қара бояумен жазылған болуы керек.
      2. Айырым белгісі бір ғана әріптен тұрса, эллипстің бас осі тік болуы мүмкін.
      3. Айырым белгісі тіркеу нөміріне енгізілмеуі немесе оны тіркеу нөмірі ретінде қабылдайтындай етіп немесе оның қолайлы оқылуын нашарлатуы мүмкін болатындай белгіленбеуі керек.
      4. Мотоциклдер мен олардың тіркемелерінде эллипс осінің ұзындығы 0,176 м (6,9 дюйм) және 0,115 м (4,5 дюйм) кем болмауы тиіс. Басқа автомобильдер мен олардың тіркемелерінде эллипс осінің ұзындығы кемінде:
      а) егер айырым белгісі үш әріптен тұрса, 0,24 м (9,4 дюйм) және 0,145 м (5,7 дюйм);
      b) егер айырым белгісі үш әріптен кем болса, 0,175 м (6,9 дюйм) және 0,115 м (4,5 дюйм) болуы керек.
      5. 2-қосымшаның 3-тармағының ережелері көлік құралдарындағы
айырым белгісін белгілеуге қолданылады.

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
4-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

Халықаралық қозғалыстағы автомобильдер мен тіркемелердің тану белгілері

      1. Тану белгілеріне:
      а) автомобильдер үшін:
      і) көлік құралын дайындаған зауыттың аты немесе маркасы;
      іі) автомобильдің шассиінде немесе (ол болмағанда) шанағында - зауыттық нөмірі немесе дайындаушы зауыттың сериялық нөмірі;
      ііі) қозғалтқышында - егер мұндай нөмірді дайындаушы зауыт белгілесе, қозғалтқыштың зауыттық нөмірі;
      b) тіркемелер үшін - жоғарыда, "і" және "іі" тармақшаларында көрсетілген белгілер;
      с) аспалы қозғалтқышы бар велосипедтер үшін - қозғалтқыштың жұмыс көлемін және "СМ" маркасын көрсету кіреді.
      2. Осы қосымшаның 1-тармағында ескерілген тану белгілеріне енгізілген әріптер мен сандар жеңіл қол жетімді жерде орналасуы және оқуға қолайлы болуы тиіс, сонымен қатар оларды өзгерту немесе жою қиын болатындай етіп жазылған болуы керек. Тану белгілері тек латын әріптерімен немесе жазумен және араб сандарымен жазылуы тиіс не болмаса олар осылайша қайталануы керек.

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
5-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

Автомобильдер мен тіркемелерге қатысты техникалық талаптар

     1. Осы Конвенцияның 1-бабының "n" тармақшасына сәйкес жүктемесіз салмағы 400 кг (900 фунт) аспайтын үш дөңгелекті көлік құралдарын мотоциклдерге теңестіруге өзінің ниеті туралы мәлімдеген Уағдаласушы тараптар не мотоциклдерге, не басқа автомобильдерге қатысты осы қосымшадағы ұйғарымдарды оларға таратуы тиіс.
      2. Осы қосымшада "тіркеме" термині автомобиль буксирге алуға арналған тіркемелерге ғана қолданылады.
      3. Осы Конвенцияның 3-бабы 2-тармағының "а" тармақшасының ережелері сақталған жағдайда әрбір Уағдаласушы тарап өзі тіркейтін автомобильдер үшін және өз ұлттық заңнамасына сәйкес қозғалысқа рұқсат ететін тіркемелер үшін осы қосымшаның ережелерін толықтыратын немесе қатаңырақ болып табылатын ұйғарымдар бере алады.

І-Тарау
Тежеу

      4. Осы тарауда:
      а) "бір осьтегі дөңгелектер" термині көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына қатысты симметриялы немесе симметриялы дерлік орналасқан, егер олар бір осьте (ось-тандем екі ось ретінде қарастырылады) орналасқан жағдайда да, дөңгелектерді білдіреді;
      b) "жұмыс тежегіші" термині көлік құралының қозғалысына баяулату және тоқтату үшін пайдаланылатын құрылғыны білдіреді;
      с) "тұру тежегіші" термині жүргізуші жоқ болғанда көлік құралын қозғалыссыз жағдайда ұстап тұру үшін немесе қозғалыссыз жағдайдағы тіркеуден ағытылған тіркемені ұстау үшін пайдаланылатын құрылғыны білдіреді;
      d) "апаттық тежегіш" термині жұмыс тежегіші істен шыққан жағдайда көлік құралының қозғалысын баяулатуға және тоқтатуға арналған құрылғыны білдіреді.
      А. Мотоциклдерден өзге автомобильдерді тежеу
      5. Мотоциклден өзге әрбір автомобильде рульдегі жүргізуші оңай
әрекетке келтіре ете алатын тежегіштер болуы тиіс. Бұл тежеу құрылғылары мынадай үш тежеу функциясын орындауы керек:
      а) "жұмыс тежегіші" - көлік құралына тиеу жағдайына және оның өрге немесе еңіске қозғалуына қарамастан, көлік құралының қозғалысын баяулату және сенімді, тез және тиімді тоқтату;
      b) "тұру тежегіші" - көлік құралына тиеу жағдайына және оның өрге немесе 16 % еңістікпен ылдида қозғалуына қарамастан, көлік құралын қозғалыссыз жағдайда ұстап тұру, бұл ретте тежегіштің тежеу қабаты таза механикалық түрдегі құрылым арқылы тежеу жағдайында ұстап тұруы тиіс;
      с) "апаттық тежегіш" - көлік құралына тиеу жағдайына қарамастан, жұмыс тежегіші істен шыққан жағдайда да айтарлықтай қысқа қашықтықта көлік құралының қозғалысын баяулату және тоқтату.
      6. Осы қосымшаның 5-тармағының ережелерін сақтаған жағдайда
тежеудің (жұмыс, апаттық және тұру) үш функциясын орындауды қамтамасыз ететін аспаптардың ортақ бөліктері болуы мүмкін; екі жеке желіні қосуға бұл ретте ең болмағанда жеке екі желі қалған жағдайда жол беріледі.
      7. Жұмыс тежегіші көлік құралының барлық дөңгелектеріне әсер етуі керек; алайда екіден көп осі бар көлік құралдарында бір осьтің дөңгелектері тежелмеуі мүмкін.
      8. Апаттық тежегіш көлік құралының ұзына бойғы орта қимасының әр жағынан ең болмағанда бір дөңгелекке әсер етуі керек; осыған ұқсас жағдай тұру тежегішіне де қатысты.
      9. Жұмыс тежегіші мен тұру тежегіші жеткілікті берік бөліктердің көмегімен дөңгелектермен ұдайы байланысты тежеуші қабатқа әсер етуі керек.
      10. Қандай да бір тежеуші қабат ол дөңгелектерден ажыратыла
алатындай болып құрылмауы тиіс. Алайда мұндай ажырауға кейбір тежеуші
қабаттар үшін мынадай жағдайларда жол беріледі:
      а) ол, мысалы беру санын өзгерту кезінде қысқа уақытты болып табылса;
      b) тұру тежеуішіне қатысты ол жүргізушінің әрекеті нәтижесінде ғана болуы тиіс;
      с) жұмыс немесе апаттық тежегішке қатысты тежеу осы қосымшаның 5-тармағына сәйкес белгіленген тиімділікпен жалғастырылады.
     В. Тіркемелерді тежеу
     11. Осы қосымшаның 17-тармағы "с" тармақшасының ережелері сақталған жағдайда жеңіл тіркемелерді қоспағанда, әрбір тіркемеде мыналар, атап айтқанда:
      а) көлік құралына тиеу жағдайына және оның өрге немесе еңіске қозғалуына қарамастан, көлік құралының қозғалысын баяулатуға және сенімді, тез және тиімді тоқтатуға мүмкіндік беретін жұмыс тежегіші;
      b) көлік құралына тиеу жағдайына және оның өрге немесе 16 % еңістікпен ылдида қозғалуына қарамастан, көлік құралын қозғалыссыз жағдайда ұстап тұруға мүмкіндік беретін, бұл ретте тежегіштің тежеу қабаты таза механикалық түрдегі құрылым арқылы тежеу жағдайында ұстап тұруы тиіс тұру тежегіші болуы тиіс. Бұл ереже тұру тежегішіне қойылатын талаптар көлік құралдарының составына қатысты сақталатын болса, тіркеп сүйреуші көлік құралынан ағытылған болуы мүмкін тіркемелерге қолданылмайды.
      12. Тежеудің (жұмыс және тұру ) бұл екі функциясының орындалуын
қамтамасыз етуші құрылғылардың ортақ бөліктері болуы мүмкін.
      13. Жұмыс тежегіші тіркеменің барлық дөңгелектеріне әсер етуі тиіс.
      14. Жұмыс тежегіш сүйреп тартушы көлік құралының жұмыс тежегішінің желісімен әрекетке келтірілуі керек; алайда егер тіркеменің рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3500 кг (7700 фунт) аспайтын болса, жұмыс тежегіші қозғалыс кезінде ол тіркеменің сүйреп тартушымен жақындасу жолымен (инерция күшімен тежелу) ғана әрекетке келтірілетіндей етіп құрастырылған бола алады.
      15. Жұмыс тежегіші мен тұру тежегіші жеткілікті берік бөліктердің көмегімен дөңгелектермен ұдайы байланысты тежелу қабатына әсер етуі керек.
      16. Тежеу құрылғылары қозғалыс кезінде тіркеу құрылғысы үзілген жағдайда тіркеменің тоқтауын өздігінен қамтамасыз етуі тиіс. Алайда бұл ұйғарым рұқсат етілген ең жоғары салмағы 1500 кг (3300 фунт) аспаған және тіркемелерді қоспағанда оларда тіркеу құрылғысымен қатар осы қосымшаның 58-тармағында көзделген қосымша тіркеу аспабы бар болған жағдайда және осьтер арасындағы қашықтық кемінде 1 м (40 дюйм) құрайтын бір осьті де, екі осьті де тіркемелерге қолданылмайды.
      С. Көлік құралдары составын тежеу
      17. Осы тараудың А және В бөлімдеріндегі тіркелмейтін көлік
құралдарына (автомобильдер мен мотоциклдер) қатысты ережелерге қосымша, тіркелетін көлік құралдарының составына мынадай ережелер жатады:
      а) составтың бөлігі болып табылатын әрбір көлік құралының тежеу құрылғысы қосылған болуы тиіс;
      b) жұмыс тежегішінің әсері тиісті түрде тіркелген көлік құралдарының барлық составына таралуы және қайталануы тиіс;
      с) жұмыс тежегішімен жабдықталмаған тіркеменің рұқсат етілген ең жоғары салмағы жүргізушінің жүктемесінсіз және салмағынсыз тіркеп сүйретуші көлік құралының салмағы сомасының жартысынан аспауы тиіс.
    D. Мотоциклдерді тежеу
      18. а) Әрбір мотоциклде екі тежеу құрылғысы болуы тиіс, олардың бірі ең болмағанда артқы дөңгелекке немесе дөңгелектерге, ал екіншісі - ең болмағанда алдыңғы дөңгелекке немесе дөңгелектерге әсер етеді; егер мотоциклде коляска болса, колясканың дөңгелектерін тежеу қажет етілмейді. Бұл тежеу құрылғылары мотоциклді тиеу жағдайына және оның өрге немесе еңіске қозғалуына қарамастан, оның қозғалысын баяулатуға және сенімді, тез және тиімді тоқтатуға мүмкіндік беруі тиіс.
      b) Осы тармақтың "а" тармақшасындағы ережелерге қосымша көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына қатысты симметриялы орналасқан үш дөңгелекті мотоциклдер осы қосымшаның 5-тармағы b) тармақшасының ережелеріне сәйкес тұру тежегішімен жабдықталуы тиіс.

II ТАРАУ
Оттар және жарық шашыратқыш аспаптар

      19. Осы Конвенцияның ережелерін қолдану кезінде:
      "алыс жарық оты" термині қозғалыстың алдағы бағытында жолды алыс қашықтықтан жарықтандыруға арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "жақын жарық оты" термині және қарсы көлік құралдарының жүргізушілері мен жолдарды басқа пайдаланушылардың көзіне шамадан тыс қарықтырмайтындай көлік құралының алдағы бағытында жолды жарықтандыруға арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "кіші фара" термині көлік құралын және оның габариттік енін алдынан көрсетуге арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "артқы габариттік фонарь" көлік құралын және оның габариттік енін артынан көрсетуге арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "тоқтату сигналы" термині арттағы көлік құралының жүргізушінің жұмыс тежеуішін әрекетке келтіру туралы жолды басқа пайдаланушылардың белгі беруіне арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "тұманға қарсы фара" термині тұманда, қар жауғанда, нөсерде немесе шаң дауылында жолды жарықтандыруды жақсартуға арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "артқы фара" термині көлік құралының артындағы жолды жарықтандыруға және артқа жүргенде немесе артқа жүргісі келгенде басқа жолды пайдаланушыларға ескерту сигналын беруге арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "бұрылысты көрсетуші" термині жүргізушінің оңға немесе солға бұрылғысы келгенін жолды басқа пайдаланушыларға сигнал беруіне арналған көлік құралының отын білдіреді;
      "жарық шашыратқыш аспап" термині бұл көлік құралымен байланысты емес жарық көзі сәулеленетін жарық арқылы көлік құралының бар екенін сигнал беруге арналған аспапты білдіреді, бұл ретте бақылаушы осы жарық көзіне жақын орналасады;
      "жарықтандыру қабаты" термині оттарға қатысты жарық сәулеленетін көрінетін қабатты, ал жарық шашыратқыш аспаптарға қатысты жарық сәулеленетін көрінетін қабатты білдіреді.
      20. Осы тарауда көрсетілген оттар мүмкіндігіне қарай осы қосымшаға толықтырудағы анықтамаларға сәйкес келуі тиіс.
      21. Мотоциклдерден басқа, тегіс жолда жылдамдықты сағатына 40 км (25 миля) асыра алатын әрбір автомобильдің алдында ашық ауа райында түнде көлік құралының алдындағы кем дегенде 100 м (325 фунт) қашықтықта тиісті түрде жарықтандыра алатын алыс жарықтың ақ немесе сары селективтік оттың жұп саны болуы тиіс. Алыс жарық оттарының жарықтандырушы үстіңгі қабаттың сыртқы шеттері қандай жағдайда да жақын жарық оттары жарықтандыратын үстіңгі қабаттың сыртқы шеттеріне қарағанда көлік құралының габариттік енінің шетіне жақын орналаспауы тиіс.
      22. Мотоциклдерден басқа, тегіс жолда жылдамдықты сағатына 10 км (6 миля) асыра алатын әрбір автомобиль көлік құралының алдындағы кем дегенде 40 м (130 фунт) қашықтықта тиісті түрде жарықтандыра алатын алыс жарықтың ақ немесе сары селективтік екі отпен жарақтандырылуы тиіс. Көлік құралының ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабатының нүктесі әр жағынан көлік құралының габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) қашықтықта болуы тиіс. Автомобильде жақын жарық оты екеуден көп болмауы керек. Жақын жарықтың оттары осы қосымшаның 19-тармағында баяндалған анықтамаға сәйкес келетіндей реттелген болуы тиіс.
      23. Коляскасыз екі дөңгелекті мотоциклден өзге әрбір автомобильде ақ түсті екі кіші фара болуы керек; алайда селективтік сары түсті шоғыр сәулелендіретін алыс немесе жақын жарық фараларымен қосарланған кіші фаралар үшін селективтік сары түс рұқсат етіледі. Егер бұл кіші фаралар көлік құралының алдынан қосылған жалғыз ғана от болса, жолды басқа пайдаланушылардың көзін қарықтырмайтындай және артық қолайсыздықтар туғызбай, ашық ауа райында түнде кемінде 300 м (1000 фунт) қашықтықтан көрінетін болуы тиіс. Көлік құралының ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабатының нүктесі әр жағынан көлік құралының габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) қашықтықта болуы тиіс.
      24. а) Коляскасыз екі дөңгелекті мотоциклден өзге әрбір автомобильде жолды басқа пайдаланушылардың көзін қарықтырмай және артық қолайсыздықтар туғызбай, ашық ауа райында түнде кемінде 300 м (1000 фунт) қашықтықтан көрінетін жұп санды қызыл түсті артқы габариттік фонары болуы тиіс. Көлік құралының ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабатының нүктесі әр жағынан көлік құралының габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) қашықтықта болуы тиіс.
      b) Әрбір тіркемеде жолды басқа пайдаланушылардың көзін қарықтырмай және артық қолайсыздықтар туғызбай, ашық ауа райында түнде кемінде 300 м (1000 фунт) қашықтықтан көрінетін жұп санды қызыл түсті артқы габариттік оттары болуы тиіс. Тіркеменің ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабатының нүктесі әр жағынан тіркеменің габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) қашықтықта болуы тиіс. Алайда габариттік ені 0,80 м (31 дюйм) аспайтын тіркемелерде, егер оларды коляскасыз екі дөңгелекті мотоцикл буксирге алса, бұл оттардың бірі болуы мүмкін.
      25. Әрбір автомобиль немесе артында нөмірлік белгісі бар тіркеме бұл белгіні жарықтандыру үшін аспаппен жарақтандырылуы тиіс, ол осы аспаппен жарықтандырылатын нөмірлік белгі көлік құралы тоқтап тұрғанда көлік құралының артынан 20 м (65 фунт) қашықтықтан ашық ауа райында түнде оқуға қолайлы болатындай етіп орнатылуы тиіс; алайда әрбір Уағдаласушы тарап түнде оқуға қолайлы бұл ең төменгі қашықтықты осы Конвенцияға 2-қосымшаның 2-тармағына сәйкес шектерде және ол күндіз оқуға қолайлы ең төменгі қашықтықты азайтатын көлік құралдары үшін азайта алады.
      26. Мотоциклдерді қоса алғанда әрбір автомобильде және автомобиль мен бір немесе бірнеше тіркемелерден тұратын көлік құралдарының әрбір составындағы электрлік жалғау автомобильдердің алыс жарық оттары, жақын жарық оттары, тұманға қарсы фаралары, кіші фаралары және жоғарыда, 25-тармақта ескерілген аспаптар автомобильдің немесе составқа енгізілген соңғы көлік құралының артқы габариттік фонарларын бір мезгілде жаққанда ғана қосыла алатындай етіп құрылуы тиіс.
      Алайда бұл ереже осы Конвенцияның 33-бабының 5-тармағында көрсетілген жарық сигналдарын беру үшін қолданылатын болса, алыс және жақын жарық оттарына қатысты емес. Сонымен қатар электрлік жалғау жақын жарық оттарын, алыс жарық оттарын немесе тұманға қарсы фараларды жаққан кезде автомобильдің кіші фаралары әрқашан жанатындай етіп құрылуы тиіс.
      27. Коляскасыз екі дөңгелекті мотоциклден өзге әрбір автомобильдің артында қызыл түсті жарық шашыратқыш үш бұрышты емес нысанда кемінде екі аспап болуы тиіс. Көлік құралының ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабатының шеті әр жағынан көлік құралының габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) қашықтықта болуы тиіс. Жарық шашыратқыш аспаптар осы көлік құралының алыс жарығымен жарықтандырылғанда ашық түнде ауа райында кемінде 150 м (500 фунт) қашықтықтан көлік құралының жүргізушісіне көрінетін болуы керек.
      28. Әрбір тіркеменің артында кемінде екі қызыл жарық шашыратқыш
аспап болуы тиіс. Бұл жарық шашыратқыш аспаптар сүйір ұшы жоғары қараған және бір көлденең қабырғасы бар тең бүйірлі үшбұрыш нысанында, бұл ретте әр қабырғасының ұзындығы кемінде 0,15 м (6 дюйм) және 0,2 м (8 дюйм) аспайтын болуы керек; ешқандай сигнал оты бұл үшбұрыштың ішіне орналаспауы тиіс. Көрсетілген жарық шашыратқыш аспаптар көрінуге қатысты жоғарыда, 27-тармақта баяндалған талаптарға жауап беруі тиіс. Тіркеменің ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабатының нүктесі әр жағынан тіркеменің габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) қашықтықта болуы тиіс. Алайда габариттік ені 0,80 м (32 дюйм) аспайтын тіркемелерде, егер оларды коляскасыз екі дөңгелекті мотоцикл буксирге алса, жарық шашыратқыш аспаптардың бірі болуы мүмкін.
      29. Әрбір тіркемеде үшбұрышты емес нысанда екі ақ жарық
шашыратқыш аспап болуы керек. Бұл жарық шашыратқыш аспаптар
жоғарыда, 27-тармақта баяндалған орналасу және көріну талаптарын
қанағаттандыруы тиіс.
      30. Тіркеменің ені 1,6 м (5 фунт 4 дюйм) асса, оның алдында екі ақ кіші фарасы болуы тиіс. Осылайша ұйғарылған кіші фаралар тіркеменің габариттік енінің шетіне мүмкіндігінше жақын орналасқан болуы және кез-келген жағдайда тіркеменің ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтанушы үстіңгі қабаттың сыртқы шеті осы шеттен кем дегенде 0,15 м (6 дюйм) болады.
      31. Тегіс жолда жылдамдығы сағатына 25 км (15 миля) асуы мүмкін әрбір автомобильдің (коляскасы бар немесе онсыз екі дөңгелекті мотоциклдерден басқа) артында жарық күші артқы габариттік фонарьлардың жарық күшінен айқын басым болатын екі қызыл тоқтату сигналы болуы тиіс. Осы ереже көлік құралдары составының соңындағы әрбір тіркемеге қатысты; алайда тартып сүйреушінің тоқтату сигналы көрінетіндей көлемдегі шағын тіркемелер үшін міндетті болып табылмайды.
      32. Осы Конвенцияның 54-бабының 2-тармағына сәйкес аспалы
қозғалтқыштары бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестіру туралы
мәлімдеме жасаған Уағдаласушы тараптар аспалы қозғалтқыштары бар
велосипедтерді төмендегі барлық ережелерді немесе олардың бөліктерін
сақтаудан босата алатыны туралы ескертумен;
      а) коляскасы бар немесе онсыз әрбір екі дөңгелекті мотоцикл түсі және көрінуіне қатысты осы қосымшаның 22-тармағындағы ұйғарымдарға жауап беретін жақын жарық фарасымен жарақтандырылуы тиіс;
      б) тегіс жолда жылдамдығын сағатына 40 км (25 миля) асыра алатын коляскасы бар немесе онсыз екі дөңгелекті әрбір мотоциклде жақын жарық фарасымен қатар түсі мен көрінуіне қатысты осы қосымшаның 21-тармағындағы ұйғарымдарға жауап беретін ең болмағанда алыс жарықтың бір фарасы болуы тиіс. Егер мұндай мотоциклде алыс жарықтың бір фарасы болса, бұл фаралар мүмкіндігінше бір-біріне жақын орналасуы керек;
      с) коляскасы бар немесе онсыз екі дөңгелекті әрбір мотоциклде жақын жарықтың кемінде бір фарасы және алыс жарықтың кем дегенде екі фарасы болуы тиіс.
      33. Коляскасыз екі дөңгелекті әрбір мотоцикл алдынан түсі мен
көрінуіне қатысты осы қосымшаның 23-тармағындағы ұйғарымдарға жауап
беретін бір немесе екі кіші фарамен жарақтандырылған болуы тиіс. Егер
мұндай мотоциклде екі кіші фара болса, бұл кіші фаралар бір-біріне
мүмкіндігінше жақын орналасуы керек. Коляскасыз екі дөңгелекті мотоциклде кемінде екі кіші фара болуы керек.
      34. Коляскасыз екі дөңгелекті әрбір мотоциклде түсі мен көрінуіне қатысты осы қосымшаның 24-тармағының "а" тармақшасындағы ұйғарымдарға жауап беретін бір артқы габариттік фара болуы керек.
      35. Коляскасыз екі дөңгелекті әрбір мотоциклдің артында түсі мен көрінуіне қатысты осы қосымшаның 27-тармағындағы ұйғарымдарды қанағаттандыратын бір жарық шашыратқыш аспап болуы тиіс.
      36. Коляскасы бар немесе онсыз екі дөңгелекті әрбір мотоциклде осы Конвенцияның 54-бабының 2-тармағына сәйкес аспалы қозғалтқышы бар велосипедтерді мотоциклдерге теңестіру туралы мәлімдеме жасаған Уағдаласушы тараптар бұл ұйғарымды коляскасы бар немесе онсыз екі дөңгелекті велосипедтерге таратпауы мүмкін екені туралы түсіндірмемен осы қосымшаның 31-тармағының ережелерін қанағаттандыратын тоқтату сигналы болуы керек.
      37. Коляскасыз мотоциклдерге арналған шамдар мен аспаптарға қатысты ережелер үшін зиян келтірмей, екі дөңгелекті мотоциклге біріктірілген әрбір коляскада түсі мен көрінуіне қатысты осы қосымшаның 23-тармағындағы ұйғарымдарға жауап беретін бір кіші фара, түсі мен көрінуіне қатысты осы қосымшаның 24-тармағының "а" тармақшасындағы ұйғарымдарға жауап беретін артқы бір габариттік фонары және түсі мен көрінуіне қатысты осы қосымшаның 27-тармағындағы ұйғарымдарға жауап беретін бір жарық шашыратқыш аспабы болуы керек. Электрлік жалғау колясканың кіші фарасы мен артқы габариттік фонары мотоциклдің артқы габариттік фонарымен бір уақытта жанатындай болып жасалуы тиіс.
      38. Конвенцияның 1-бабының "n" тармақшасына сәйкес мотоциклдерге теңестірілген көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына қатысты симметриялы үш дөңгелекті автомобильдер осы қосымшаның 21, 22, 23, 24 "а", 27 және 31-тармақтарында ұйғарылған аспаптармен жарақтандырылған болуы тиіс. Алайда егер мұндай көлік құралының ені 1,30 м (4 фунт 3 дюйм) аспаса, алыс жарықтың бір фарасы және жақын жарықтың бір фарасы жеткілікті. Бұл жағдайда көлік құралының габариттік еніне қатысты жарықтанушы үстіңгі қабаттың ара-қашықтығына қатысты ұйғарым қолданылмайды.
      39. Қозғалыс бағытының өзгеруі туралы жүргізушісі қолмен сигнал бере алатындарды қоспағанда, әрбір автомобильде көлік құралында жұптасып орналасқан және жолды пайдаланушылар күндіз де, түнде де көретін автосары түсті жарқылдауық шамдары бар қозғалмайтын көрсеткіші болуы тиіс. Бұл оттардың жарқылдау жиілігі с 30 өткізумен минутына 90 жарқылдауды құрауы керек.
      40. Егер коляскасы бар немесе коляскасы жоқ екі дөңгелекті мотоциклден өзге автомобильде тұманға қарсы фаралар болса, олар екеу және ақ немесе сары селективтік түсті болуы және олар жарықтандыратын үстіңгі қабаттың бірде бір нүктесі жақын жарық шамдары жарықтандыратын үстіңгі қабаттың ең жоғарғы нүктесінен жоғары болмайтындай және көлік құралының ұзына бойғы орта қимасынан ең алыс жарықтандырушы үстіңгі қабатының нүктесі екі жағынан көлік құралының габариттік енінің шетінен кемінде 0,4 м (16 дюйм) болуы керек.
      41. Қандай да бір артқы фара жолды басқа пайдаланушылардың көзін қарықтыруға немесе қолайсыздықтар туғызуға әкеп соқпауы керек. Егер автомобиль артқы фарамен жабдықталған болса, онда бұл фара ақ, автосары немесе сары селективтік жарық сәулелендіруі тиіс. Оны қосуға арналған аспап артқы жүріс аспабы әрекетке келтірілгенде ғана қосылатындай етіп құрылуы тиіс.
      42. Жалпы жол қозғалысы ережелерін сақтауға міндетті емес немесе олардың жолда болуы жолды басқа пайдаланушыларға ерекше сақтық сақтауды міндеттейтін көлік құралдарын немесе көлік құралдары составтарын белгілеу үшін Уағдаласушы тараптардың ұлттық заңнамасына сәйкес пайдаланылатын оттарды қоспағанда, автомобильге немесе тіркемеге орнатылған бұрылу көрсеткішінен өзге қандай да бір от жарқырауық болмауы тиіс; атап айтқанда ерекше көлемді, жол құрылысы немесе жөндеу үшін пайдаланылатын көлік құралдары немесе жабдық осындай көлік құралдары болып табылады. Алайда Уағдаласушы тараптар қызыл жарық сәулелендіретін оттарды қоспағанда, көлік құралы уақытша туғызатын ерекше қауіп туралы ескерту үшін кейбір оттардың
немесе осы оттар бөліктерінің жарқырауына рұқсат немесе ұйғарым бере
алады.
      43. Осы қосымшаның ережелерін қолдану кезінде:
      а) ұқсас немесе ұқсамайтын, бірақ бір мақсаттағы және бірдей түсті екі немесе одан көп шамдардың кез-келген үйлесімін, егер көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына перпендикуляр олар жарықтандыратын үстіңгі қабаттардың көлденең жазықтыққа кескіні көрсетілген жарықтандырылатын үстіңгі қабаттардың кескінінің ең кішкене тікбұрышын білдіретін үстіңгі қабаттың кем дегенде 50 % алып тұрса, бір от ретінде;
      b) екі отты немесе оттардың жұп санын егер олар көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына қатысты симметриялы орналасқан жағдайда жарықтандырушы үстіңгі қабатты, ол көлік құралының габариттік енінің шетінен 0,4 м (16 дюйм) ара-қашықтықта болуы және оның ұзындығы кем дегенде 0,8 м (32 дюйм) құраған жағдайда жолақ нысанында үстіңгі қабатты біртұтас жарықтандыратын ретінде қарастыру қажет. Бұл үстіңгі қабатты жарықтандыруды мүмкіндігінше оның шеттеріне жақын орналасқан кемінде екі жарық көзі жүзеге асырады. Жарықтандырылатын үстіңгі қабатқа көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына перпендикуляр көлденең үстіңгі қабаттың түрлі элементтердің үстіңгі қабатын жарықтандыру кескіні көрсетілген жарықтандырылатын элементтердің үстіңгі қабатының кескінін суреттейтін ең кіші тікбұрыштың кемінде 50 % алатындай болып орналасуы тиіс.
      44. Бір мақсаттағы және бір бағытқа бағытталған қандай да бір көлік құралындағы оттар бір түсті болуы керек. Сандары жұп болып табылатын оттар мен жарық шашыратқыш аспаптар сыртқы түрі симметриялы болып табылмайтын көлік құралдарын қоспағанда, көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына қатысты симметриялы орналасуы тиіс. Оттардың әрбір жұбының жарық күші айқын бірдей болуы керек.
      45. Өз мақсаты бойынша әр түрлі және - осы тараудың басқа
тармақтарының ережелерін сақтаған жағдайда - оттар мен жарық шашыратқыш аспаптар бір жарық құралына құрастырылуы немесе оттардың және жарық шашыратқыш аспаптардың әрқайсысы осы қосымшаның оған қатысты ережелеріне сәйкес келген жағдайда оған біріктірілуі мүмкін.

III ТАРАУ
Басқа ұйғарымдар

      Рульдік басқару
      46. Әрбір автомобильде жүргізушіге көлік құралының қозғалыс бағытын оңай, тез және сенімді өзгертуге мүмкіндік беретін берік рульдік құрылғы болуы тиіс.
      Артқы көрініс айнасы
      47. Коляскасы бар немесе онсыз екі дөңгелекті мотоциклден өзге әрбір автомобильде бір немесе бірнеше артқы көрініс айнасы болуы тиіс; бұл айналардың саны, көлемі және орналасуы жүргізуші өзінің көлік құралының артындағы жол қозғалысын көре алатындай болуы керек.       Дыбыстық сигнал аспабы
      48. Әрбір автомобильде жеткілікті қуатты кем дегенде бір дыбыстық сигнал аспабы болуы керек. Сигнал аспабы шығаратын дыбыс ұзақ, біртекті және қатты емес болуы керек. Жүруде басым құқыққа ие көлік құралдары мен жалпы пайдаланудағы жолаушылар көлік құралдарында бұл талаптарға жауап бермейтін қосымша дыбыстық сигнал аспаптары болуы мүмкін.
      Әйнек тазалағыш
      49. Жүргізуші өз орнынан алдағы жолды тек желқағар әйнегінің мөлдір элементтері арқылы ғана еркін көре алатындай көлемдегі және нысандағы желқағар әйнегімен жарақтандырылған әрбір автомобильде кемінде бір тиімді және берік әйнек тазалағыш болуы тиіс, ол тиісті қалыпта жүргізушінің ұдайы араласуын талап етпей, жұмыс істейді.             Әйнек жуғыш
      50. Міндетті түрде кем дегенде бір әйнек тазалағышы болуы тиіс әрбір автомобильде әйнек жуғыш та болуы керек.
      Желқағар әйнек және әйнектер
     51. Әрбір автомобильде және әрбір тіркемеде:
      а) желқағар әйнекті қоса алғанда, көлік құралының сыртқы элементтері немесе ішкі бөлулердің элементтері жасалған мөлдір материалдар олар зақымданған жағдайда мертігу қауіптілігі барынша аз болатындай болуы тиіс;
      b) желқағар әйнек мөлдірлігі нашарламайтын материалдан жасалған болуы тиіс және ол арқылы көрінетін заттарды қандай да айтарлықтай бұрмалауды болдырмайтын және зақымданған жағдайда жүргізуші жеткілікті шамада жолды көретіндей болуы керек.
      Артқы жүріс қозғалысына арналған аспап
      52. Әрбір автомобиль жүргізуші орнынан әрекетке келтіретін артқы жүріс қозғалысына арналған аспаппен жарақтандырылуы тиіс. Алайда бұл аспап егер рұқсат етілген ең жоғары салмағы 400 кг (900 фунт) асқан жағдайда ғана көлік құралының ұзына бойғы орта қимасына қатысты симметриялы орналасқан үш дөңгелекті мотоциклдер мен автомобильдер үшін міндетті болып табылады.
      Сөндіргіш
      53. Автомобильге орналастырылған әрбір ішкі жану қозғалтқышы тиімді сөндіргішпен жарақтандырылған болуы тиіс; бұл аспап жүргізуші өз орнынан оны жұмыс істемейтін жағдайға келтіре алмайтындай болып орналасуы керек.
      Шиналар
      54. Автомобильдер мен олардың тіркемелерінің дөңгелектері
пневматикалық шиналармен жарақтандырылуы тиіс, бұл ретте бұл шиналардың жай-күйі қауіпсіздікті және тіпті дымқыл жолда да топырақпен тұтасу қамтамасыз етілетіндей болуы керек. Алайда бұл ереже Уағдаласушы тараптарға кем дегенде пневматикалық шиналарды пайдалану кезінде алынатын нәтижелерге тең нәтижелер бере алатын аспаптарды пайдалануға рұқсат етуіне кедергі келтірмейді.
      Спидометр
      55. Тегіс жолда жылдамдығын сағатына 40 км (25 миля) асыруға болатын әрбір автомобильде спидометр болуы тиіс; алайда әрбір Уағдаласушы тарап бұл ұйғарымды мотоциклдердің және басқа да жеңіл көлік құралдарының кейбір санаттарына таратпауы мүмкін.
      Автомобильдердегі сигнализацияға арналған аспап
      56. Осы Конвенцияның 23-бабының 5-тармағында және 1-қосымшаның 6-тармағында айтылған аспаптар:
      а) не қабырғаларының ұзындығы кемінде 0,4 м (16 дюйм) және ені кемінде 0,05 м (2 дюйм) қызыл шеттері бар теңбүйірлі үшбұрыш нысанындағы қалқанша болуы тиіс; бұл үшбұрыштың ортасы көрінбейтін немесе ақшыл түске боялған болуы керек; қызыл шеттері өзінің мөлдірлігіне байланысты жарық өткізуі немесе жарық шашыратқыш қасиеті бар жолағы болуы керек; қалқанша оны берік көлденең қалыпта қоюға болатындай етіп жасалуы тиіс;
      b) не көлік құралы тіркелген елдің заңнамасында ұйғарылған осындай тиімді аспап болуы тиіс.
      Айдап әкетуге қарсы құрылғы
      57. Әрбір автомобиль көлік құралын тұраққа қалдырған сәттен бастап оны істен шығаруға немесе көлік құралының қандай да бір негізгі агрегатын блоктауға мүмкіндік беретін айдап әкетуге қарсы құрылғымен жарақтандырылуы тиіс.
      Жеңіл тіркемелердің тіркеу құрылғысы
      58. Жартылай тіркемелерді қоспағанда, осы қосымшаның 6-тармағында көрсетілген өздігінен тежеу құрылғысымен жабдықталмаған
тіркемелер тіркеу құрылғысымен қатар қосымша тіркеу аспабымен (шынжыр, трос және т.с.с.) жабдықталған болуы керек, ол тіркеу құрылғысы сынған жағдайда дышлоның жерге құлауын болдырмайды және белгілі бір дәрежеде тіркемені ішінара басқаруды қамтамасыз етеді.
      Жалпы ережелер
      59. а) Автомобильдің тетіктері мен аспаптары мүмкіндігінше өрт немесе жарылыс қаупін туғызбауы керек; олар сондай-ақ шамадан тыс зиянды газдар, қою түтін бөлмеуі, жағымсыз иіс пен шу шығармауы керек.
      b) Автомобильдер қозғалтқыштарының жоғары кернеуін жағу жүйесі мүмкіндігінше бар радиоэлектрлік кедергілерді шамадан тыс тарату көзі болып табылмауы тиіс.
      с) Әрбір автомобильдің конструкциясы жүргізушіге автомобильді қауіпсіз басқаруға мүмкіндік беретін оған алдынан, оң және сол жағынан жеткілікті шолуды қамтамасыз етуі тиіс.
      d) Автомобильдер мен тіркемелердің конструкциясы және жабдықталуы мүмкіндігінше жол-көлік оқиғасы болған жағдайда олардың жолаушылары үшін және жолды басқа пайдаланушылар үшін қауіпті азайтуды қамтамасыз етуі тиіс. Атап айтқанда, көлік құралдарында ішінде де, сыртында да сәндік заттар немесе шеттері сүйір немесе жүргізушілер мен жолаушылар үшін және жолды басқа пайдаланушылар үшін қауіп туғызуы мүмкін көлік құралының габаритінен шығып тұратын қажет болып табылмайтын заттар болмауы тиіс.

ІV ТАРАУ
Ережелерден ауытқу

    60. Осы Конвенцияны өз аумағында қолдану кезінде Уағдаласушы тараптар:
      а) тегіс жолда конструктивтік жылдамдығы сағатына 25 км (15 миля) аспайтын немесе ұлттық заңнамаға сәйкес жылдамдығы сағатына 25 км аспауы тиіс автомобильдер мен тіркемелерге;
      b) мүгедектер арбаларына, яғни тек лайықталып жасалған емес, мертіккен немесе дене кемістігі бар адамның пайдалануына арналған және әдетте сол адам пайдаланатын арнайы құрастырылған және соған арналған кішкене автомобильдерге;
      с) техника жетістіктерін қолдану және қауіпсіздікті арттыру мақсатындағы эксперименттерге арналған көлік құралдарына;
      d) ерекше тұрпатты немесе ерекше түрдегі көлік құралдарына немесе ерекше жағдайларда арнайы мақсаттар үшін пайдаланылатын көлік құралдарына қатысты осы қосымшаның ережелерінен ауытқуға жол беруі мүмкін.
      61. Уағдаласушы тараптар сондай-ақ халықаралық қозғалыста болуы мүмкін өздері тіркейтін көлік құралдарына қатысты осы қосымшаның ережелерінен:
      а) осы қосымшаның 23 және 30-тармақтарында көрсетілген кіші фаралар және осы қосымшаның 29-тармағында көрсетілген жарық шашыратқыш аспаптар үшін автосары түске рұқсат ете отырып;
      b) осы қосымшаның 39-тармағында көрсетілген көлік құралының артына орнатылатын бұрылу көрсеткіші үшін қызыл түске рұқсат ете отырып,
      с) осы қосымшаның 42-тармағының соңғы фразасында көрсетілген көлік құралының артына орнатылатын оттар үшін қызыл түске рұқсат ете отырып;
      d) сыртқы тұрпаты бұл ережелерді сақтауға мүмкіндік бермейтін мамандандырылған көлік құралдарында оттардың орналасуына қатысты, жеңіл бүлінуі немесе үзілуі мүмкін монтаждық аспаптарды пайдаланбай;
      е) өзі тіркейтін автомобильдерде тақ - саны екіден артық - алыс жарық оттарының болуына рұқсат ете отырып; және
      f) ұзын жүктерді (бөренелер, құбырлар және т.с.с.) және қозғалыс кезінде тартып сүйреушіге тіркелмейтін, тек жүкпен байланыстыларды тасымалдауға пайдаланылатын тіркемелерге қатысты ауытқуға жол беруі мүмкін.

V ТАРАУ
Өтпелі ережелер

62. Бұл автомобильдер мен тіркемелер Жол қозғалысы туралы 1949 жылғы конвенцияның 6-тармағы 1, 2 және 3-бөліктерінің ұйғарымдарына жауап берген жағдайда осы қосымшаның ережелері бірінші рет тіркелген автомобильдерге және Уағдаласушы тараптың аумағында осы Конвенция күшіне енгенге дейін немесе ол күшіне енгеннен кейін екі жылдан соң пайдалануға берілген тіркемелерге қолданылмайды.

ТОЛЫҚТЫРУ

Осы қосымшада көрсетілген түстерді алу үшін түсті сүзгілерді белгілеу (түс коэффициенттері)

      Қызыл ______ сарыға қарай шегі________________ у<= 0,335
           қызыл күреңге қарай шегі 1*_________ z<=     0,008
      Ақ _________ көкке қарай шегі ______________ х>=     0,310
                 сарыға қарай шегі _____________ х<=     0,500
                 жасылға қарай шегі ____________ у<= 0,150+0,640 х
                 жасылға қарай шегі ____________ у<=     0,440
                 қызыл күреңге қарай шегі ______ у>= 0,050+0,750 х
                 қызылға қарай шегі ____________ у>=     0,382
     Автосары 2*... сарыға қарай шегі 1*________у<=     0,429
                 қызылға қарай шегі 1*__________у>=     0,398
                 аққа қарай шегі 1*_____________z<=     0,007
    Селективтік
    сары 3*____ қызылға қарай шегі 1*___________ у>= 0,138+0,580 х
                жасылға қарай шегі 1*___________ у<= 1,29х - 0,100
      спектрлік өлшем шегіне қарай 1*___________ у<=      -х+0,992

Осы сүзгілердің колориметрлік қасиеттерін тексеру үшін түсті температурасы 2854 Ш К жарық көзі пайдаланылатын болады (Жарықтандыру жөніндегі халықаралық комиссияның [ЖХК] А стандарттық көзіне сәйкес).

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
6-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

ҰЛТТЫҚ ЖҮРГІЗУШІ КУӘЛІГІ

      1. Ұлттық жүргізуші куәлігі дегеніміз А 7 форматындағы (74x105 мм - 2,91 x 4,13 дюйм) қызғылт түсті парақты не болмаса бұл форматтың екіге бүктелген (222 x 105 мм - 8,78 x 4,13 дюйм) парағын білдіреді.
      2. Куәлік бұл құжатты беретін немесе беру тапсырылған билік органы белгілеген тілде немесе тілдерде басылады; алайда онда француз тілінде "Рermis de соnduіrе" атауы белгіленеді, оған басқа тілдердегі "Жүргізуші куәлігі" атауымен қатар жазылуы немесе жазылмауы мүмкін.
      3. Куәлікке енгізілетін қолдан жазылған немесе машинкада басылған жазбалар не латын алфавитінің әріптерімен жасалады не осылай қайталанады.
      4. Куәлік беттерінің екеуі қоса беріліп отырған N 1 және 2 үлгілерге сәйкес келуі тиіс. Осы Конвенцияның 41-бабы 4-тармағының ережелерін ескере отырып, А, В, С, D және Е айдарларының мазмұны да, олардың әріптік белгіленуі де, куәлік иесінің жеке басына қатысты айдарлардың мәні де өзгермеген жағдайда егер көрсетілген үлгілерге екінші дәрежелі өзгерістер енгізілетін болған жағдайда да осы ереже орындалған болып есептеледі; атап айтқанда 1949 жылы 19 қыркүйекте Женевада жасалған Жол қозғалысы туралы конвенцияға 9-қосымшаның үлгісіне сәйкес ұлттық жүргізуші куәліктері осы қосымшаның ережелерін қанағаттандыратын ретінде қаралатын болады.
      5. N 3 үлгінің бетін куәлікке қосу туралы және оған қосымша жазбалар енгізу туралы мәселе ұлттық заңнамамен айқындалады; егер тұрғылықты жерін ауыстыруды көрсету үшін орын көзделсе, 1949 жылғы Конвенцияның 9-қосымшасының үлгісіне сәйкес келетін куәлікті қоспағанда, ол N 3 беттің сыртқы бетінде жоғары жағында орналасатын болады.

6-қосымшаға кесте

1 Жүргізуші куәлігі	2
	Басқару үшін куәлік берілген көлік құралдарының санаттары
1. Тегі 2. Аты 3 А 3. Туған күні 4 және туған жері 5 4. Тұрғылықты жері Иесінің қолы 6 В 35x45 мм (1,37 x 1,75 дюйм) фотосурет С	Мотоциклдер Рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3500 кг (7700 фунт) аспайтын (А санатында айтылғандарды қоспағанда) және жүргізушінің орнынан басқа отыратын орындар саны сегізден аспайтын автомобильдер	9____ дейін жарамды _____ дейін ұзартылды Берілген күні ______ (күні) 9 ______ дейін жарамды _______ дейін ұзартылды Берілген күні ________ (күні)
	Жүктер тасымалдауға арналған, рұқсат етілген ең жоғары салмағы 3500 кг (7700 фунт) асатын автомобильдер	9 _______ дейін жарамды _______ дейін ұзартылды Берілген күні ________ (күні)
5. Берілген күні 6. (күні) D 7 _____ дейін жарамды N ___________________ Қолтаңбасы және т.б. 8.. Е	Жолаушылар тасымалдауға арналған және жүргізушінің орнынан басқа отыратын орны 8-ден асатын автомобильдер	9 _______ дейін жарамды _______ дейін ұзартылды Берілген күні ________ (күні)
	В, С немесе D санаттарына жататын, жүргізуші басқаруға құқылы, бірақ өздері осы санаттардың біріне немесе осы санаттарға кірмейтін, тіркеп сүйреуіші бар көлік құралдарының составтары	9 _______ дейін жарамды _______ дейін ұзартылды Берілген күні ________ (күні)
	10
	11

__________

     Кестеге түсіндірме
      1. Екіге бүктелген куәліктерде (егер олардың бірінші беті үлгіге сәйкес келмейтіндей етіп бүктелсе) және үшке бүктелген куәліктерде көрсетілген жазба бірінші бетке жазылуы мүмкін.
      2. Мұнда мемлекеттің атауы немесе осы Конвенцияға 3-қосымшаға сәйкес белгіленген айырым белгісі көрсетіледі. Жоғарыда, 1-ескертпедегі нұсқау осы айдарға да қатысты.
      3. Мұнда әкесінің немесе күйеуінің атын көрсетуге болады.
      4. Егер туған күні белгісіз болса, куәлік берілген сәттегі шамамен алғандағы жасын көрсету керек.
      5. Егер туған жері белгісіз болса, толтырылмасын.
      6. "Немесе қолының бас бармағының ізі". Қолтаңбасы және қолының бас бармағының ізі енгізілмеуі мүмкін.
      7. Бұл айдар N 3 үлгіге сәйкес келетін беті бар куәліктерге міндетті емес.
      8. Куәлікті берген органның немесе оған уәкілетті бірлестіктің қолы және/немесе мөрі немесе штемпелі. Екіге бүктелген куәліктерде (егер олардың бірінші беті үлгіге сәйкес келмейтіндей етіп бүктелсе) және үшке бүктелген куәліктерде мөр немесе штемпель бірінші бетке қойылуы мүмкін.
      9. Куәлік берген органның мөрі немесе штемпелі және тиісті жағдайларда мөрдің немесе штемпельдің қойылған күні. Көрсетілген мөр немесе штемпель N 2 бет үлгісінің оң бағанына, куәлік жарамды көлік құралдарының санаттарын белгілеу бағандарының жанында және тек осы бағандардың қасына қойылады; осыған ұқсас ережелер ұзарту туралы белгілерге қолданылады, оларды N 3 бет үлгісінің оң бағанына енгізу керек. N 2 бет үлгісінің оң бағанына куәлік берген органның мөрін немесе штемпелін қоюдың орнына Уағдаласушы тараптар N 1 бет үлгісінің жаңа 8 "Санаттар" айдарына куәлік жарамды болатын тиісті санаттың әрпін немесе санаттардың әріптерін және куәлік жарамды болып табылмайтын әрбір санат үшін жұлдызша (мысалы, "8 Санаттар А, В ***") жазуы мүмкін.
      10. Ұлттық заңнамамен белгіленген көлік құралдарының басқа
санаттарына арналған орын.
      11. Куәлік берген мемлекеттің құзыретті органдары тиісті жағдайларда жасауы мүмкін пайдалануға шектеу талаптарын қоса алғанда, қосымша ескертулерге арналған орын (мысалы, "Көзілдірік киіп қана басқару", "N ____ көлік құралын басқару үшін ғана жарамды", "Бір аяғынан айырылған адамның басқаруы үшін көлік құралын қайта жабдықтаған жағдайда").
      9-шы ескертпенің екінші абзацында көзделген жағдайда бұл қосымша нұсқауларды N 1 бет үлгісінде қойған жөн. Басқа қосымша нұсқаулар үлгіге сәйкес келмейтін беттерде жасалуы мүмкін.

Жол қозғалысы туралы
конвенцияға
7-қосымша
(Вена, 1968 ж., 8 қараша)

ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЖҮРГІЗУШІ КУӘЛІГІ

      Халықаралық жүргізуші куәлігі дегеніміз А6 форматындағы (148x105 мм - 5,81x4,13 дюйм) кітапшаны білдіреді. Оның мұқабасы сұр және ішкі беттері ақ болады.
      2. Мұқабаның бірінші бетінің сыртқы және ішкі жақтары N 1 және N 2 беттердің қоса беріліп отырған үлгілеріне сәйкес бірдей; олар куәлік берілген мемлекеттің ұлттық тілінде немесе ұлттық тілдерінің бірінде басылады. Ішкі беттердің соңында қатар тұрған екі бет қоса беріліп отырған N 3 үлгіге сәйкес келеді және француз тілінде басылады. Олардың алдындағы ішкі беттерде бірнеше тілдерде қайталанады, ағылшын, испан және орыс тілдерінде міндетті болып табылады.
      3. Куәлікке енгізілетін қолдан жазылған немесе машинкада басылған жазбалар латын алфавитінің әріптерімен немесе жазумен жасалады.
      4. Мұқабалары ағылшын, испан, орыс және француз тілдерінен өзге тілде жазылған жүргізуші куәліктерін беретін немесе беруге рұқсат ететін Уағдаласушы тараптар Біріккен Ұлттар Ұйымының Бас Хатшысына коса беріліп отырған N 3 үлгі мәтінінің осы тілге аудармасын жіберуі керек.

N 1 беттің үлгісі

(Мұқабаның бірінші бетінің сыртқы жағы)

___________________________________________________ 1

          Халықаралық автомобиль қозғалысы
          Халықаралық жүргізуші куәлігі
                    N _____
1968 жылғы 8 қарашадағы Жол қозғалысы туралы конвенция
_________________ дейін жарамды __________________ 2
_________________________________________________
_________________________________________ берілді
Күні _____________________________________________
Ұлттық жүргізуші куәлігінің нөмірі _______________ 3
4

N 2 беттің үлгісі

(Мұқабаның бірінші бетінің ішкі жағы)

Осы куәлік _______________________________________ 1
аумағындағы қозғалыс үшін жарамсыз
Ол басқа барлық Уағдаласушы тараптардың аумағында жарамды.
Куәлік басқаруға құқық беретін көлік құралдарының
санаттары кітапшаның соңында көрсетілген.
2
Осы куәлік оның иесін ол жүретін кез-келген
мемлекеттің аумағында қандай да бір мамандыққа негіздеу
немесе айналысу құқығына қатысты заңдар мен ережелерді
мүлтіксіз сақтаудан босатпайды. Атап айтқанда оның
иесінің әдеттегі тұрғылықты жері болатын мемлекетте өз
күшін жояды.

N 3 үлгі

Сол жақ парағы

Жүргізушіге қатысты жазбалар
Тегі __________________________________ 1
Аты 1 __________________________________ 2
Туған жері 2 ___________________________ 3
Туған күні 3 ___________________________ 4
Тұрғылықты жері _______________________ 5
______________________________________
Басқару үшін куәлік берілген көлік құралдарының
санаттары

Мотоциклдер А

А санатында айтылғандарды қоспағанда, рұқсат етілген ең
жоғары салмағы 3500 кг (7700 фунт) аспайтын және
жүргізушінің орнынан басқа отыратын орындар саны
сегізден аспайтын автомобильдер В

Жүктер тасымалдауға арналған, рұқсат етілген ең жоғары
салмағы 3500 кг (7700 фунт) асатын автомобильдер С

Жолаушылар тасымалдауға арналған және жүргізушінің орнынан басқа отыратын орны 8-ден асатын
автомобильдер D

B, C немесе D санаттарына жататын, жүргізуші басқаруға құқылы, бірақ өздері осы санаттардың біріне немесе осы санаттарға кірмейтін, тіркеп сүйреуіші бар көлік
құралдарының составтары E

Пайдалануды шектейтін шарттар
__________________________________________________
__________________________________________________

N 3 үлгі

Оң жақ парағы

1.......................................................... 2.......................................................... 3.......................................................... 4.......................................................... 5..........................................................
А \| 4 \|	______________ \| \| \| фотосурет \| \|______________\| _____ \| \| \| 4 \| \|_____\| Иесінің қолтаңбасы 6.........
В \| 4 \|
С \| 4 \|
D \| 4 \|
E \| 4 \|
Ерекшеліктер: Куәлік иесі ............ аумағы бойынша жүргізу құқығынан .............7 дейін айырылған. ........................ Куәлік иесі ............ аумағы бойынша жүргізу құқығынан .............7 дейін айырылған. ........................	................................. күні ...........................8 ................................. күні ...........................8

      * Мұндай жағдайларда оттар жабдықталған шамдардың қысқыштарында қоректендіру кернеуі айтарлықтай тербелуіне байланысты ЖХК ұсынғаннан өзгеше шектер қабылданған.
      * Осы уақытқа дейін "қызғылт сары" немесе "сары-қызғылт сары" деп аталып келген автомобиль оттарының түсіне қолданылады. ХЖК түсті үшбұрышының "сары" аймағының белгілі бір бөлігіне толық сәйкес келеді.
      * Тек алыс және жақын жарық фараларына ғана қолданылады. Тұманға қарсы фараларға қатысты егер жиілік көрсеткіші кемінде 0,820-ға тең болса, ал ақ түске қарай шегі у>= - х+0,966 осы жағдайда у>= - х+0,940 және у=0,440 құраса, түстің селективтілігі қанағаттанарлық деп есептеледі.
      1 Куәлік берілген мемлекеттің атауы және 3-қосымшада белгіленген осы мемлекеттің айырым белгісі.
      2 Уағдаласушы тараптар болып табылатын мемлекеттердің тізімін міндетті емес енгізуге арналған орын.
      1 Мұнда әкесінің немесе күйеуінің есімін көрсетуге болады.
      2 Егер туған жері белгісіз болса, толтырылмасын.
      3 Егер туған күні белгісіз болса, куәлік берілген сәттегі шамамен алғандағы жасын көрсету керек.
      4 Куәлікті берген органның немесе бірлестіктің мөрі немесе штемпелі. Бұл мөр немесе штемпель В. В, С, D және Е санаттарының жанына егер иесі көрсетілген санаттағы көлік құралдарын басқаруға құқылы болған жағдайда ғана қойылады.
      5 Мысалы, "Көзілдірік киіп қана басқару", "N .... көлік құралын басқару үшін ғана жарамды", "Бір аяғынан айырылған адамның басқаруы үшін көлік құралын қайта жабдықтаған жағдайда".
      6 Немесе қолдың бас бармағының ізі
      7 Мемлекеттің атауы
      8 Өзінің аумағында жүргізуші куәлігінің жарамдылығын жойған билік органының қолы және мөрі немесе штемпелі. Егер осы бетте ескертулерге арналған орындар толық пайдаланылған болса, басқа ескертулер осы беттің сыртқы жағына жазылсын.

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожном движении".

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

Закон Республики Казахстан

О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций
о дорожном движении

Ратифицировать Конвенцию Организации Объединенных Наций о дорожном движении, подписанную 8 ноября 1968 года в Вене.

Президент
Республики Казахстан

КОНФЕРЕНЦИЯ ОРГАНИЗАЦИИ ОБЪЕДИНЕННЫХ
НАЦИЙ ПО ДОРОЖНОМУ ДВИЖЕНИЮ

КОНВЕНЦИЯ О ДОРОЖНОМ ДВИЖЕНИИ

Договаривающиеся Стороны,
желая облегчить международное дорожное движение и повысить безопасность на дорогах путем принятия единообразных правил движения,

согласились о нижеследующем:

Глава первая
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 1
Определения

      При применении положений настоящей Конвенции нижеследующие термины имеют то значение, которое придается им в настоящей статье:
      a) термин "национальное законодательство" Договаривающейся Стороны означает совокупность национальных или местных законов и правил, действующих на территории этой Договаривающейся Стороны;
      b) транспортное средство считается находящимся в "международном движении" по территории-какого-либо государства, если оно:
      i) принадлежит физическому или юридическому лицу, имеющему обычное местожительство вне этого государства;
      ii) не зарегистрировано в этом государстве;
      iii) временно ввезено в него;
однако каждая Договаривающаяся Сторона вправе не считать находящимся в "международном движении" любое транспортное средство, которое оставалось на ее территории более одного года без значительного перерыва, продолжительность которого может устанавливаться этой Договаривающейся Стороной.
      Состав транспортных средств считается находящимся в "международном движении", если по крайней мере одно из транспортных средств состава отвечает этому определению;
      с) термин "населенный пункт" означает застроенную территорию, въезды на которую и выезды с которой специально обозначены соответствующими знаками или которая каким-либо иным образом определена в национальном законодательстве;
      d) термин "дорога" означает всю полосу отвода любой дороги или улицы, открытой для движения;
      e) термин "проезжая часть дороги" означает часть дороги, обычно используемую для движения транспортных средств; дорога может иметь несколько проезжих частей, четко разграниченных, в частности, разделительной полосой, или находящихся на различных уровнях;
      f) на проезжей части, где крайняя полоса или крайние полосы движения или велодорожки предназначены для движения определенных транспортных средств, термин "край проезжей части" означает для других пользователей дороги край остальной части дороги;
      g) термин "полоса движения" означает любую из продольных полос, на которые может быть разделена проезжая часть дороги, обозначенных или не обозначенных посредством продольной разметки, но имеющих ширину, достаточную для движения в один ряд автомобилей, иных, чем мотоциклы;
      h) термин "перекресток" означает любое пересечение на одном уровне, соединение или разветвление дорог, включая территорию, образуемую такими пересечениями, соединениями или разветвлениями;
      i) термин "железнодорожный переезд" означает любое пересечение на одном уровне дороги с железнодорожными или трамвайными путями, имеющими независимое полотно;
      j) термин "автомагистраль" означает дорогу, специально построенную и предназначенную для движения автотранспортных средств, которая не обслуживает придорожных владений, и которая,
      i) за исключением отдельных мест или во временном порядке, имеет для обоих направлений движения отдельные проезжие части, отделенные друг от друга разделительной полосой, не предназначенной для движения, или, в исключительных случаях, другими средствами;
      ii) не имеет пересечений на одном уровне ни с дорогами, ни с железнодорожными или трамвайными путями, ни с пешеходными дорожками;
      iii) специально обозначена в качестве автомагистрали;
      k) транспортное средство считается:
      i) "остановленным", если оно приведено в неподвижное состояние на период времени, необходимый либо для посадки или высадки людей, либо для погрузки или выгрузки грузов;
      ii) "находящимся на стоянке", если оно приведено в неподвижное состояние по причине, иной, чем необходимость избежать столкновения с другим пользователем дороги или с каким-либо препятствием или выполнить предписания правил движения, и если его остановка не ограничивается временем, необходимым либо для посадки или высадки людей, либо для погрузки или выгрузки грузов;
      однако Договаривающиеся Стороны могут считать "остановленными" транспортные средства, приведенные в неподвижное состояние в условиях, определенных выше в подпункте "ii", если длительность этого состояния не превышает предела времени, установленного национальным законодательством, и могут считать "находящимися на стоянке" транспортные средства, приведенные в неподвижное состояние в условиях, определенных выше в подпункте "i", если длительность этого состояния превышает предел времени, установленный национальным законодательством;
      l) термин "велосипед" означает любое транспортное средство, которое имеет по крайней мере два колеса и приводится в движение исключительно мускульной энергией лиц, находящихся на этом транспортном средстве, в частности с помощью педалей или рукояток;
      m) термин "велосипед с подвесным двигателем" означает любое двух- или трехколесное транспортное средство, снабженное двигателем внутреннего сгорания с объемом цилиндра, не превышающим 50 см ³ (3,05 куб. дюйма), и максимальная конструктивная скорость которого не превышает 50 км/час (30 миль/час); однако Договаривающиеся Стороны могут не считать велосипедами с подвесным двигателем в соответствии со своим национальным законодательством те транспортные средства, которые не имеют характеристик велосипедов в отношении возможностей их использования, в частности возможности приведения их в движение с помощью педалей, или которые по своей максимальной конструктивной скорости, весу или некоторым характеристикам двигателя превышают установленные пределы. Ни одно положение настоящего определения не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам полностью приравнивать велосипеды с подвесным двигателем к велосипедам при применении предписаний своих национальных законодательств, касающихся дорожного движения;
      n) термин "мотоцикл" означает любое двухколесное транспортное средство с коляской или без нее, имеющее двигатель. Договаривающиеся Стороны могут в своем национальном законодательстве приравнивать к мотоциклам трехколесные транспортные средства, вес которых без нагрузки не превышает 400 кг (900 фунтов). Термин "мотоцикл" не включает велосипеды с подвесным двигателем, однако Договаривающиеся Стороны могут при условии, что они сделают соответствующее заявление согласно пункту 2 статьи 54 настоящей Конвенции, приравнивать велосипеды с подвесным двигателем к мотоциклам при применении настоящей Конвенции;
      о) термин "механическое транспортное средство" означает любое самоходное дорожное транспортное средство, за исключением велосипедов с подвесным двигателем на территории Договаривающихся Сторон, которые не приравнивают их к мотоциклам, и за исключением рельсовых транспортных средств;
      р) термин "автомобиль" означает механическое транспортное средство, используемое обычно для перевозки по дорогам людей или грузов или для буксировки по дорогам транспортных средств, используемых для перевозки людей или грузов. Этот термин охватывает троллейбусы, т.е. нерельсовые транспортные средства, соединенные с электрическим проводом; он не охватывает такие транспортные средства, как сельскохозяйственные тракторы, использование которых для перевозки людей или грузов по дорогам или для буксировки по дорогам транспортных средств, используемых для перевозки людей или грузов, является лишь вспомогательной функцией;
      q) термин "прицеп" означает любое транспортное средство, предназначенное для его буксировки механическим транспортным средством; этот термин охватывает также полуприцепы;
      r) термин "полуприцеп" означает любой прицеп, предназначенный для сцепления с автомобилем таким образом, что часть его опирается на автомобиль, и последний несет на себе значительную часть веса полуприцепа и его груза;
      s) термин "легкий прицеп" означает всякий прицеп, разрешенный максимальный вес которого не превышает 750 кг (1 650 фунтов);
      t) термин "состав транспортных средств" означает сцепленные транспортные средства, которые участвуют в дорожном движении как одно целое;
      u) термин "транспортное средство с полуприцепом" означает состав из автомобиля и сцепленного с ним полуприцепа;
      v) термин "водитель" ("погонщик") означает всякое лицо, управляющее транспортным средством, автомобилем и т.д. (включая велосипеды) или ведущее по дороге скот, стада, упряжных, вьючных или верховых животных;
      w) термин "разрешенный максимальный вес" означает максимальный вес груженого транспортного средства, объявленный допустимым компетентным органом государства, в котором зарегистрировано транспортное средство;
      х) термин "вес без нагрузки" означает вес транспортного средства без экипажа, пассажиров и груза, но с полным запасом топлива и необходимым комплектом инструмента;
      у) термин "вес с нагрузкой" означает фактический вес груженого транспортного средства, экипажа и пассажиров;
      z) термины "направление движения "и"соответствующий направлению движения" означают правую сторону, если в соответствии с национальным законодательством водитель транспортного средства должен при встрече с другим транспортным средством пропустить его слева; в противном случае эти термины означают левую сторону;
      аа) предписание для водителя "уступить дорогу" другим транспортным средствам означает, что водитель не должен продолжать или возобновлять движение или осуществлять маневр, если это может вынудить водителей других транспортных средств внезапно изменить направление движения или скорость.

Статья 2
Приложения к Конвенции

      Нижеследующие приложения к настоящей Конвенции являются ее неотъемлемой частью:
      приложение 1: Отступления от обязательства допускать к международному движению автомобили и прицепы;
      приложение 2 Регистрационный номер автомобилей и прицепов, находящихся в международном движении;
      Приложение 3: Отличительный знак автомобилей и прицепов, находящихся в международном движении;
      приложение 4: Опознавательные знаки автомобилей и прицепов, находящихся в международном движении;
      приложение 5: Технические условия, касающиеся автомобилей прицепов;
      приложение 6: Национальное водительское удостоверение;
      приложение 7: Международное водительское удостоверение.

Статья 3
Обязательства Договаривающихся Сторон

      1. а) Договаривающиеся Стороны принимают соответствующие меры к тому, чтобы действующие на их территории правила дорожного движения по своему существу соответствовали положениям главы II настоящей Конвенции. При условии, что эти правила ни в каком отношении не противоречат упомянутым положениям:
      i) эти правила могут не включать те положения, которые относятся к случаям, не имеющим места на территории данной Договаривающейся Стороны;
      ii) эти правила могут содержать положения, не предусмотренные в главе II.
      b) Положения настоящего пункта не обязывают Договаривающиеся Стороны предусматривать санкции за любое нарушение положений главы II, которые они включили в свои правила дорожного движения.
      2. a) Договаривающиеся Стороны принимают также надлежащие меры к тому, чтобы действующие на их территории правила, касающиеся технических условий, которым должны отвечать автомобили и прицепы, соответствовали положениям приложения 5 к настоящей Конвенции; эти правила могут содержать положения, не предусмотренные в приложении 5, при условии, что эти положения не будут ни в каком отношении противоречить принципам безопасности, определяющим положения приложения 5. Они также принимают надлежащие меры к тому, чтобы находящиеся в международном движении автомобили и прицепы, зарегистрированные на их территории, соответствовали положениям приложения 5 настоящей Конвенции.
      b) Что касается действующих на территории Договаривающихся Сторон правил, то положения настоящего пункта не предписывают этим Сторонам каких-либо обязательств в отношении технических условий, которым должны отвечать механические транспортные средства, не являющиеся автомобилями применительно к настоящей Конвенции.
      3. С учетом отступлений, предусмотренных в приложении 1 к настоящей Конвенции, Договаривающиеся Стороны обязуются допускать к международному движению по своей территории автомобили и прицепы, которые отвечают требованиям, предусмотренным в главе III настоящей Конвенции, и водители которых отвечают требованиям главы IV; Договаривающиеся Стороны обязуются также признавать свидетельства о регистрации, выдаваемые в соответствии с положениями главы III, как удостоверяющие, если не будет доказано обратное, что транспортные средства, на которые они выданы, отвечают условиям, предусмотренным в указанной главе III.
      4. Меры, которые Договаривающиеся Стороны приняли или примут либо в одностороннем порядке, либо путем подписания двусторонних или многосторонних соглашений с целью допущения на их территории к международному движению автомобилей и прицепов, не удовлетворяющих всем условиям, указанным в главе III настоящей Конвенции, и признания, помимо случаев, предусмотренных в главе IV, действительности на их территории водительских удостоверений, выданных какой либо другой Договаривающейся Стороной, считаются соответствующим целям настоящей Конвенции.
      5. Договаривающиеся Стороны обязуются допускать к международному движению по своей территории велосипеды и велосипеды с подвесным двигателем, которые отвечают техническим условиям, предусмотренным в главе V настоящей Конвенции, и водители которых имеют обычное местожительство на территории другой Договаривающейся Стороны. Ни одна Договаривающаяся Сторона не может требовать наличия водительского удостоверения у водителей велосипедов или велосипедов с подвесным двигателем, находящихся в международном движении; однако те Договаривающиеся Стороны, которые в соответствии с положениями пункта 2 статьи 55 настоящей Конвенции сделают заявление относительно приравнивания к мотоциклам велосипедов с подвесным двигателем, могут требовать наличия водительского удостоверения у водителей велосипедов с подвесным двигателем, находящихся в международном движении.
      6. Каждая Договаривающаяся Сторона обязуется сообщать любой Договаривающейся Стороне по ее просьбе информацию, позволяющую установить лицо, на имя которого автомобиль или сцепленный с автомобилем прицеп зарегистрирован на ее территории, если в представленной просьбе указано, что это транспортное средство причастно к дорожно-транспортному происшествию, имевшему место на территории Договаривающейся Стороны, которая обратилась с такой просьбой.
      7. Считаются соответствующими целям настоящей Конвенции меры, которые приняли или примут Договаривающиеся Стороны либо в одностороннем порядке, либо путем заключения двусторонних или многосторонних соглашений в целях облегчения международного движения путем упрощения таможенных, полицейских, санитарных или иных подобного рода формальностей, а также меры, направленные на то, чтобы привести в соответствие компетенцию и часы работы таможенных отделений и постов на одном и том же пограничном пункте.
      8. Положения пунктов 3, 5 и 7 настоящей статьи не препятствуют использованию каждой Договаривающейся Стороной своего права подчинять допущение к международному движению по ее территории автомобилей, прицепов, велосипедов с подвесным двигателем и велосипедов, а также их водителей и пассажиров своим правилам коммерческих перевозок пассажиров и грузов, своим правилам в области страхования от гражданской ответственности водителей и своим таможенным правилам, а также вообще своим предписаниям в областях, не относящихся к дорожному движению.

Статья 4
Дородные знаки и сигналы

      Договаривающиеся Стороны настоящей Конвенции, не являющиеся Договаривающимися Сторонами Конвенции о дорожных знаках и сигналах, открытой для подписания в Вене одновременно с настоящей Конвенцией, обязуются принять меры к тому, чтобы:
      a) все установленные на их территории дорожные знаки и сигналы, световые дорожные сигналы и разметка дорог составляли единую систему;
      b) число типов сигналов было ограничено, и сигналы устанавливались лишь в тех местах, где их наличие считается полезным;
      с) предупреждающие сигнальные знаки устанавливались на достаточном расстоянии от препятствий для своевременного предупреждения о них водителей;
      d) было запрещено:
      i) помещать на сигнальном знаке, на его опоре или на любом другом приспособлении, предназначенном для регулирования движения, что-либо, что не имеет отношения к назначению этого сигнального знака или приспособления; однако, если Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения разрешают какой-либо ассоциации, не имеющей целью получение материальной выгоды, устанавливать указательные знаки, они могут разрешать, чтобы эмблема этой ассоциации обозначалась на знаке или на его опоре при условии, что это не затруднит его понимания;
      ii) помещать плакаты, афиши, производить разметку и устанавливать приспособления, которые либо могут быть приняты за сигнальные знаки или другие приспособления для регулирования движения, либо могут снизить их видимость или эффективность, либо ослеплять пользователей дороги или отвлекать их внимание и тем самым ставить под угрозу безопасность дорожного движения.

Глава II
ПРАВИЛА ДОРОЖНОГО ДВИЖЕНИЯ

Статья 5
Значение дородных знаков и сигналов

1. Пользователи дороги долганы выполнять предписания дорожных знаков и сигналов, световых дорожных сигналов или разметки дорог, даже если упомянутые предписания кажутся противоречащими другим правилам движения.
2. Предписания световых дорожных сигналов превалируют над предписаниями дорожных знаков, определяющих преимущественное право проезда.

Статья 6
Сигналы лиц, уполномоченных регулировать дорожное движение

      1. Лица, уполномоченные регулировать дорожное движение, должны быть хорошо распознаваемыми и видимыми на расстоянии как днем, так и ночью.
      2. Пользователи дороги должны немедленно выполнять любое указание лиц, уполномоченных регулировать дорожное движение.
      3. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, чтобы в качестве указаний лиц, уполномоченных регулировать дорожное движение, считались, в частности, перечисленные ниже сигналы:
      а) поднятая вертикально рука; этот жест означает сигнал "внимание, стоп" для всех пользователей дороги, кроме тех водителей, которые не могли бы уже остановиться в условиях достаточной безопасности; кроме того, если этот сигнал подается на перекрестке, водитель, уже выехавший на перекресток, может продолжать движение;
      b) рука или руки, вытянутые горизонтально; этот жест означает сигнал "стоп" для всех пользователей дороги, которые, независимо от направления их движения, движутся с направлений, пересекающих направление, обозначенное вытянутой рукой или руками лица, уполномоченного регулировать дорожное движение; подав этот сигнал, регулировщик может опустить руку или руки; для водителей, к которым он обращен грудью или спиной, этот жест также означает сигнал "стоп";
      с) покачивание красным огнем, этот жест означает сигнал "стоп" для пользователей дороги, в сторону которых направлен этот огонь.
      4. Сигналы лиц, уполномоченных регулировать дорожное движение, превалируют над предписаниями дорожных знаков и сигналов и световых дорожных сигналов или разметки дорог, а также правил дорожного движения.

Статья 7
Общие правила

1. Пользователи дороги должны вести себя таким образом, чтобы не создавать опасности или препятствий для движения, не подвергать опасности людей и не причинять ущерба государственному, общественному или частному имуществу.
2. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что пользователи дороги не должны стеснять дорожное движение или ставить под угрозу его безопасность, бросая, складывая или оставляя на дороге предметы или материалы, или создавая на ней какие-либо другие препятствия. Пользователи дороги, которым не удалось избежать создания такого препятствия или такой опасности, должны принять необходимые меры для возможно более быстрого их устранения и, если они не могут сделать это немедленно, для предупреждения о них других пользователей дороги.

Статья 8
Водители

      1. Каждое транспортное средство или состав транспортных средств, которые находятся в движении, должны иметь водителя.
      2. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что вьючные, упряжные и верховые животные, а также скот и стада (за исключением соответствующим образом обозначенных зон) должны иметь погонщика.
      3. Водитель должен обладать необходимыми физическими и психическими качествами, и его физическое и умственное состояние должно позволять ему управлять транспортным средством.
      4. Водитель механического транспортного средства должен иметь знания и навыки, необходимые для управления транспортным средством; однако это положение не препятствует обучению вождению в соответствии с положениями национального законодательства.
      5. Водитель (погонщик) должен быть всегда в состоянии управлять своим транспортным средством (направлять своих животных).

Статья 9
Стада животных

Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что, за исключением отступлений, имеющих целью облегчить перегон скота, стада должны разделяться на части умеренной длины, причем расстояние между этими частями должно быть достаточным для удобства движения.

Статья 10
Расположение на проезжей части

      1. Направление движения должно быть одинаковым на всех дорогах данного государства, за исключением, в соответствующих случаях, дорог, используемых исключительно или главным образом для транзита между двумя другими государствами.
      2. Двигающихся по дороге животных следует вести как можно ближе к краю проезжей части, соответствующему направлению движения.
      3. Не нарушая иного рода положений пункта 1 статьи 7, пункта 6 статьи 11 и других положений противоположного характера, содержащихся в настоящей Конвенции, водитель транспортного средства должен в той мере, в какой позволяют обстоятельства, находиться ближе к краю проезжей части, соответствующему направлению движения. Однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут регламентировать более конкретно правила расположения на проезжей части грузовых транспортных средств.
      4. На дороге с двумя или тремя проезжими частями водитель транспортного средства не должен выезжать на проезжу часть, противоположную стороне, соответствующей направлению движения.
      5. а) На дороге с двусторонним движением, имеющей по крайней мере четыре полосы движения, водитель транспортного средства не должен выезжать на полосы, по которым совершается движение в противоположном направлении.
         b) На дороге с двусторонним движением, имеющей три полосы движения, водитель транспортного средства не должен выезжать на крайнюю полосу проезжей части, по которой совершается движение в противоположном направлении.

Статья 11
Обгон и движение в рядах

      1. а) Обгон должен производиться со стороны, противоположной стороне соответствующей направлению движения.
      b) Однако обгон должен производиться со стороны, соответствующей направлению движения, в том случае, если водитель (погонщик), которого обгоняют подал сигнал о своем намерении повернуть в сторону, противоположную стороне, соответствующей направлению движения, и направил свое транспортное средство или своих животных в эту сторону с тем, чтобы либо повернуть на другую дорогу или въехать в придорожное владение, либо остановиться на этой стороне.
      2. Перед обгоном водитель должен, не нарушая положений пункта 1 статьи 7 и положений статьи 14 настоящей Конвенции, убедиться в том:
      а) что ни один следующий позади водитель не начал обгона;
      b) что водитель транспортного средства, движущегося впереди него по той же полосе движения, не подал сигнала о своем намерении совершить обгон другого транспортного средства;
      с) что полоса движения, на которую он намерен выехать, свободна на расстоянии, достаточном для того, чтобы, учитывая разницу между скоростью его транспортного средства во время обгона и скоростью обгоняемых пользователей дороги, его маневр не поставил под угрозу или не затруднил движение встречных транспортных средств; и
      d) что, за исключением случаев выезда на полосу, встречное движение по которой запрещено, он может без ущерба для обгоняемого пользователя или пользователей дороги вновь занять место, предписанное пунктом 3 статьи 10 настоящей Конвенции.
      3. Во исполнение положений пункта 2 настоящей статьи запрещается, в частности, на дорогах с двусторонним движением, совершать обгон при приближении к концу подъема и, когда видимость недостаточна, на поворотах, за исключением случаев, когда в этих местах имеется продольная разметка и когда обгон совершается без выезда на полосы, предназначенные для встречного движения.
      4. В момент обгона водитель должен оставлять для обгоняемого пользователя или пользователей дороги достаточное боковое пространство.
      5. а) На дорогах, имеющих по крайней мере две полосы, предназначенные для движения в данном направлении, водитель транспортного средства, который вынужден был бы совершить новый обгон сразу или вскоре после того, как он вернется в свой ряд, предписанный пунктом 3 статьи 10 настоящей Конвенции, может для совершения этого маневра остаться на полосе движения, занятой им для первого обгона, предварительно убедившись, что он может это сделать, не создавая серьезных затруднений для водителей транспортных средств, следующих за ним на большей скорости.
      b) Однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут не применять положений настоящего пункта к водителям велосипедов, велосипедов с подвесным двигателем, мотоциклов и транспортных средств, не считающихся автомобилями согласно настоящей Конвенции, а также к водителям автомобилей, разрешенный максимальный вес которых превышает 3 500 кг (7 700 фунтов) или конструктивная скорость которых не превышает 40 км/час (25 миль/час).
      6. Когда применяются положения подпункта "а" пункта 5 настоящей статьи и интенсивность движения такова, что транспортные средства не только занимают всю ширину проезжей части, предназначенной исключительно для движения в данном направлении, но к тому же двигаются со скоростью, зависящей от скорости транспортного средства, следующего впереди них в данном ряду, то
      a) без ущерба для положений пункта 9 настоящей статьи, тот факт, что транспортные средства одного ряда двигаются с большей скоростью, чем транспортные средства другого ряда, не рассматривается как обгон в соответствии с настоящей статьей;
      b) водитель транспортного средства, которое не находится на полосе движения, наиболее близкой к краю проезжей части, соответствующему направлению движения, может выезжать из ряда только с целью сделать поворот направо или налево или выехать на стоянку; однако это требование не применяется, если водитель выезжает из одного ряда в другой согласно положениям национального законодательства при выполнении предписаний подпункта "b" пункта 5 настоящей статьи.
      7. Если волосы разграничены на проезжей части продольной разметкой, водителям запрещается при движении в рядах, описанном в пунктах 5 и 6 настоящей статьи, наезжать на эту разметку.
      8. Без ущерба для положений пункта 2 настоящей статьи и Других ограничений, которые Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут предписать в отношении обгона на перекрестках и железнодорожных переездах, ни один водитель транспортного средства не должен обгонять другое транспортное средство, иное, чем двухколесный велосипед, двухколесный велосипед с подвесным двигателем или двухколесный мотоцикл без коляски:
      а) непосредственно перед перекрестком и на перекрестке, ином, чем перекресток с круговым движением, за исключением:
      i) случая, предусмотренного в подпункте "b" пункта 1 настоящей статьи;
      ii) случая, когда обгон совершается по дороге, при движении по которой на перекрестке предоставляется преимущественное право проезда;
      iii) случая, когда движение на перекрестке регулируется регулировщиком или световыми дорожными сигналами;
      b) непосредственно перед железнодорожными, переездами без шлагбаумов или полушлагбаунов и на этих переездах, учитывая, однако, что Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут разрешать такой обгон на железнодорожных переездах, где дорожное движение регулируется световыми дорожными сигналами, имеющими огонь, разрешающий транспортным средствам проезд.
      9. Транспортное средство может обгонять другое транспортное средство, которое приближается к пешеходному переходу, обозначенному либо разметкой на проезжей части дороги, либо знаком или сигналом, или которое остановилось непосредственно перед этим переходом, только на достаточно сниженной скорости, обеспечивающей своевременную остановку в том случае, если на переходе окажутся пешеходы. Ни одно положение настоящего пункта не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям запрещать обгон, начиная с определенного расстояния до пешеходного перехода, или предъявлять более строгие требования к водителям транспортных средств, намеревающийся совершать обгон транспортного средства, остановившегося у пешеходного перехода.
      10. Водитель, который убедится, что следующий за ним водитель намерен совершить обгон, должен, за исключением случая, предусмотренного в подпункте "b" пункта 1 статьи 16 настоящей Конвенции, приблизиться к краю проезжей части дороги, соответствующе направлению движения, и не повышать скорость. Если недостаточная ширина, профиль или состояние проезжей части дороги не позволяют - с учетом интенсивности встречного движения - легко и безопасно обгонять тихоходное, крупногабаритное или вынужденное соблюдать определенную скорость транспортное средство, водитель последнего должен замедлить движение и в случае необходимости при первой возможности уступить дорогу для того, чтобы пропустить следующие за ним транспортные средства.
      11. а) Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут на дорогах с односторонним движением и на дорогах с двусторонним движением в том случае, если по крайней мере две полосы движения в населенных пунктах и три полосы движения вне населенных пунктов предназначены для движения в одном и том же направлении и обозначены продольной разметкой:
      i) разрешать транспортным средствам, двигающимся по одной полосе движения, обгонять со стороны, соответствующей направлению движения, транспортные средства, движущиеся по другой полосе движения;
      ii) не применять положений пункта 3 статьи 10 настоящей Конвенции;
      при наличии соответствующих предписаний, ограничивающих возможность выезда на другую полосу движения;
     b) в случае, предусмотренном выше в подпункте "а", и без ущерба для положений пункта 9 настоящей статьи, такое опережение не считается обгоном по смыслу настоящей Конвенции.

Статья 12
Встречный разъезд

1. При встречном разъезде водитель транспортного средства должен оставить сбоку достаточное свободное пространство и в случае необходимости держаться ближе к краю проезжей части дороги, соответствующему направлению движения; если при этом его движение будет затруднено ввиду наличия препятствия или других пользователей дороги, он должен замедлить движение и в случае необходимости остановиться для того, чтобы пропустить встречное транспортное средство или транспортные средства.
2. На горных дорогах и на дорогах с большим уклоном, имеющих аналогичные характеристики, где разъезд невозможен или затруднен, водитель движущегося под уклон транспортного средства обязан остановиться и уступить дорогу любому движущемуся на подъем транспортному средству, за исключением тех случаев, когда места для разъезда располагаются вдоль проезжей части таким образом, что движущееся на подъем транспортное средство могло бы, учитывая скорость и положение транспортных средств, остановиться на имеющемся впереди него месте для разъезда, в связи с чем отпала бы необходимость для одного из транспортных средств дать задний ход. В случае, если одно из двух встречных транспортных средств должно с целью разъезда дать задний ход, это обязан сделать водитель движущегося под уклон транспортного средства, за исключением случаев, когда совершенно очевидно, что такой маневр значительно легче выполнить водителю движущегося на подъем транспортного средства. Однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут предписать в отношении некоторых транспортных средств или некоторых дорог или участков дорог специальные правила, отличающиеся от правил настоящего пункта.

Статья 13
Скорость и дистанция

      1. Водитель транспортного средства должен при любых обстоятельства сохранять контроль над своим транспортным средством с тем, чтобы соблюдать необходимую осторожность и быть всегда в состоянии осуществлять любые маневры, которые ему надлежит выполнить. Он должен при изменении скорости движения транспортного средства постоянно учитывать обстоятельства, в частности рельеф местности, состояние дороги и транспортного средства, его нагрузку, атмосферные условия и интенсивность движения, чтобы быть в состоянии остановить транспортное средство в конкретных условиях видимости в направлении движения, а также перед любым препятствием, которое водитель в состоянии предвидеть. Он должен снижать скорость и в случае необходимости останавливаться всякий раз, когда того требуют обстоятельства, особенно когда видимость неудовлетворительна.
      2. Водитель не должен без особого на то основания затруднять нормальное движение других транспортных средств, двигаясь на слишком малой скорости.
      3. Водитель транспортного средства, следующего за другим транспортным средством, должен соблюдать соответствующую дистанцию, с тем чтобы избежать столкновения в случае неожиданного торможения или остановки движущегося впереди транспортного средства.
      4. Вне населенных пунктов с целью облегчения обгона водители транспортных средств или составов, транспортных средств, разрешенный, максимальный вес которых превышает 3 500 кг (7 700 фунтов) или габаритная длина которых превышает 10 м (33 фута), должны, за исключением момента обгона или начала обгона, поддерживать между своими транспортными средствами и движущимися впереди них механическими транспортными средствами такую дистанцию, чтобы обгоняющие их транспортные средства могли в полной безопасности вновь занять соответствующее место в ряду впереди транспортного средства, которое они обогнали. Однако это положение не относится ни к очень интенсивному движению, ни к случаям запрещения обгона. Кроме того,
      a) компетентные органы могут предусмотреть для некоторых составов транспортных средств отступления от этого положения или не применять его также на дорогах, на которых две полосы предназначены для движения в данном направлении;
      b) Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут устанавливать для характеристик транспортных средств величины, которые отличаются от указанных в настоящем пункте и начиная с которых применяется это положение.
      5. Ни одно положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям предписывать общие или местные ограничения скорости для всех транспортных средств или для некоторых категорий транспортных средств или предписывать на некоторых дорогах или на некоторых категориях дорог либо минимальную и максимальную скорости, либо только максимальную или минимальную скорость, или предписывать минимальные дистанции, обоснованные наличием на дороге некоторых категорий транспортных средств, представляющих особую опасность, в частности, вследствие их веса или нагрузки.

Статья 14
Общие предписания, касающиеся маневров

      1. Водитель, который намерен выполнить какой-либо маневр, как, например, выехать из ряда транспортных средств, находящихся на стоянке, или въехать в него, принять вправо или влево на проезжей части дороги, выполнить поворот налево или направо для выезда на другую дорогу или для въезда в придорожное владение, должен начинать этот маневр только после того, как он убедится, что может это сделать, не подвергая опасности тех пользователей дороги, которые следуют позади него, впереди или навстречу, и с учетом их положения, направления движения и скорости.
      2. Водитель, который намерен выполнить разворот или дать задний ход, должен убедиться в том, что он может выполнить этот маневр, не подвергая опасности других пользователей дороги и не мешая им.
      3. Перед тем как повернуть или выполнить маневр, связанный с движением в сторону, водитель должен ясно и заблаговременно предупредить о своем намерении посредством включения указателя или указателей поворота своего транспортного средства или, при отсутствии таковых, если возможно, посредством соответствующего сигнала рукой. Сигнал, подаваемый при помогай указателя или указателей поворота, должен подаваться в течение всего времени выполнения маневра и прекращаться немедленно после его завершения.

Статья 15
Особые предписания, касающиеся транспортных средств,
осуществляющих перевозки на регулярных линиях
городского транспорта

Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что в населенных пунктах для облегчения движения транспортных средств, осуществляющих перевозки на регулярных линиях городского транспорта, водители других транспортных средств, при условии соблюдения предписаний пункта 1 статьи 17 настоящей Конвенции, должны замедлить движение и в случае необходимости остановиться для того, чтобы позволить этим транспортным средствам общего пользования выполнить маневр, необходимый для выезда с соответствующим образом обозначенной остановки. Такие положения, предписанные Договаривающимися Сторонами или их территориальными подразделениями, ни в коей мере не освобождают водителей транспортных средств общего пользования от обязанности принимать - после подачи при помощи указателей поворота сигнала о намерении возобновить движение - меры предосторожности, необходимые для того, чтобы избежать дорожно-транспортного происшествия.

Статья 16
Изменение направления движения

      1. Перед поворотом направо или налево для выезда на другую дорогу или для въезда в придорожное владение водитель должен, не нарушал положений пункта 1 статьи 7 и статьи 14 настоящей Конвенции,
      а) если он намерен выехать с дороги со стороны, соответствующей направлению движения, - приблизиться, насколько это возможно, к краю проезжей части дороги, соответствующему этому направлению, и затем выполнить возможно более короткий маневр;
      b) если он намерен выехать с дороги с другой стороны, при условии что Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения будут иметь возможность предписать иные положения для велосипедов и велосипедов с подвесным двигателем,- приблизиться, насколько это возможно, к оси проезжей части (на дорогах с двусторонним движением) или к краю, противоположному стороне, соответствующей направлению движения (на дорогах с односторонним движением), а если он намерен выехать на другую дорогу с двусторонним движением, - совершить поворот таким образом, чтобы-выехать на проезжую часть этой другой дороги по стороне, соответствующей направлению движения.
      2. При выполнении маневра, связанного с изменением направления движения, водитель должен, не нарушая положений статьи 21 настоящей Конвенции в отношении пешеходов, пропустить транспортные средства, движущиеся в противоположном направлении по проезжей части, с которой он собирается выехать, а также велосипеды и велосипеды с подвесным двигателем, движущиеся по велосипедным дорожкам, пересекающим проезжую часть, на которую он выезжает.

Статья 17
Замедление движения

1. Водитель транспортного средства не должен резко тормозить, если это не требуется в интересах безопасности.
2. Водитель, который намерен заметно снизить скорость, если только это снижение скорости не вызвано непосредственной опасностью, должен предварительно убедиться, что он может это сделать, не создавая опасности для других пользователей дороги и не затрудняя излишним образом их движение. Кроме того, водитель должен соответствующим знаком рукой ясно и заблаговременно указать о своем намерении замедлить движение, за исключением тех случаев, когда он убедился, что позади него нет транспортных средств или что они находятся на очень большом расстоянии; однако это положение не применяется, если сигнал о снижении скорости подается посредством имеющихся на транспортном средстве стоп-сигналов, упомянутых в пункте 31 приложения 5 к настоящей Конвенции.

Статья 18
Перекрестки и обязанность уступить дорогу

      1. При приближении к перекрестку водитель должен проявлять особую осторожность в зависимости от местных условий. Водитель должен, в частности, вести транспортное средство с такой скоростью, чтобы иметь возможность остановиться для того, чтобы пропустить транспортные средства, имеющие преимущественное право проезда.
      2. Водитель, выезжающий с проселочной или грунтовой дороги на дорогу, не являющуюся проселочной или грунтовой, обязан уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по этой дороге. Для целей настоящей статьи смысл терминов "проселочная дорога" и "грунтовая дорога" может быть определен в национальном законодательстве.
      3. Водитель, выезжающий на дорогу из придорожного владения, обязан уступить дорогу транспортным средствам, движущимся по этой дороге.
      4. При условии соблюдения положений пункта 7 настоящей статьи:
      а) в государствах с правосторонним движением на перекрестках, иных, чем упомянутые в пункте 2 настоящей статьи и в пунктах 2 и 4 статьи 25 настоящей Конвенции, водитель транспортного средства обязан уступать дорогу транспортным средствам, движущимся справа от него;
      b) Договаривающиеся Стороны или их подразделения, на территории которых движение является левосторонним, вправе определять по своему усмотрению правила очередности проезда через перекрестки.
      5. Даже если световые сигналы разрешают проезд, водитель не должен выезжать на перекресток, если образовался такой затор, что он, вероятна, будет вынужден остановиться на перекрестке, создавая тем самым помехи или препятствия для движения в поперечном направлении.
      6. Водитель, въехавший на перекресток, где движение регулируется световыми дорожными сигналами, может выехать с перекрестка, не ожидая, когда будет открыто движение в нужном ему направлении, при условии, однако, что это не будет препятствовать движению других пользователей дороги в том направлении, в котором открыто движение.
      7. На перекрестках водители нерельсовых транспортных средств обязаны уступать дорогу рельсовым транспортным средствам.

Статья 19
Железнодорожные переезды

      Каждый пользователь дороги должен проявлять особую осторожность при приближении к железнодорожному переезду и при проезде по нему. В частности:
      a) водитель транспортного средства должен двигаться с умеренной скоростью;
      b) с учетом указаний светового сигнала или звукового сигнала, предписывающего остановку, ни один пользователь дороги не должен въезжать на железнодорожный переезд, шлагбаумы или полушлагбаумы которого закрыты или закрываются или полушлагбаумы которого начинают подниматься;
      с) если железнодорожный переезд не оборудован шлагбаумами, полушлагбаумами или световыми сигналами, ни один пользователь дороги не должен проезжать по нему, не убедившись в том что к переезду не приближается никакое рельсовое транспортное средство;
      d) пользователь дороги должен переезжать по железнодорожному переезду не задерживаясь; при вынужденной остановке транспортного средства водитель должен постараться вывести его с железнодорожного полотна, а если он не может этого сделать, то немедленно принять все зависящие от него меры к заблаговременному предупреждению об опасности машинистов рельсовых транспортных средств.

Статья 20
Предписания, касающиеся пешеходов

      1. Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут предписать, что положения настоящей статьи применяются лишь в тех случаях, когда движение пешеходов по проезжей части дороги затрудняло бы или ставило под угрозу движение, транспортных средств.
      2. Если у края проезжей части дороги имеется тротуар или обочина, пригодные для движения пешеходов, последние должны пользоваться ими. Однако, принимая необходимые меры предосторожности,
      а) пешеходы, перевозящие или переносящие громоздкие предметы, могут идти по проезжей части, если их движение по тротуару или обочине может служить серьезной помехой для других пешеходов;
      b) группы пешеходов, возглавляемые руководителями или представляющие, собой шествие, могут идти по проезжей части.
      3. При отсутствии тротуаров или обочин или в случае невозможности их использования пешеходы могут передвигаться по проезжей части; если имеется велосипедная дорожка и если интенсивность движения позволяет это, они могут двигаться по этой велосипедной дорожке, не затрудняя, однако, движение водителей велосипедов и велосипедов с подвесным двигателем.
      4. Когда пешеходы движутся по проезжей части дороги в соответствии с пунктами 2 и 3 настоящей статьи, они должны находиться возможно ближе к краю проезжей части.
      5. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что пешеходы, движущиеся по проезжей части дороги, должны придерживаться (если это не угрожает их безопасности) стороны, противоположной, направлению движения; однако лица, ведущие велосипед, велосипед с подвесным двигателем или мотоцикл, должны всегда придерживаться стороны проезжей части дороги, соответствующей направлению движения; это положение относится также к группам пешеходов, возглавляемым руководителем или представляющий собой шествие. За исключением шествий, пешеходы, движущиеся по проезжей части ночью или в условиях плохой видимости, а также днем, если этого требует интенсивность движения транспортных средств, должны по возможности двигаться цепочкой один за другим.
      6. а) Пешеходы не должны пересекать проезжую часть дороги, не приняв мер предосторожности; они должны пользоваться пешеходными переходами, если таковые имеются поблизости.
      b) При переходе по пешеходному переходу, обозначенному разметкой или соответствующим знаком или сигналом:
      i) если на пешеходном переходе имеются световые сигналы для пешеходов, последние должны следовать указаниям этих сигналов;
      ii) если на пешеходном переходе не имеется таких знаков или сигналов, но движение транспортных средств регулируется световыми дорожными сигналами или регулировщиком, пешеходы не должны выходить на проезжую часть, пока световой сигнал или жест регулировщика разрешает движение транспортных средств;
      iii) на иных переходах пешеходы не должны выходить на проезжую часть дороги, не оценив расстояние до приближающихся транспортных средств и их скорость.
      с) При переходе проезжей части вне пешеходного перехода, обозначенного разметкой или соответствующим знаком или сигналом, пешеходы не должны выходить на проезжую часть, не убедившись в том, что они могут сделать это, не затрудняя движение транспортных средств.
      d) Выйдя на проезжую часть дороги, пешеходы не должны удлинять свой переход, задерживаться или останавливаться на ней без необходимости.
      7. Однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут предписать более строгие правила для пешеходов, переходящих проезжую часть.

Статья 21
Правила, касающиеся поведения водителей по
отношению к пешеходам

      1. Без ущерба для положений пункта 1 статьи 7, пункта 9 статьи 11 и пункта 1 статьи 13 настоящей Конвенции, на пешеходных переходах, обозначенных разметкой или соответствующим знаком или сигналом, должны выполняться следующие предписания:
      а) если движение транспортных средств на таком пешеходном переходе регулируется световыми дорожными сигналами или регулировщиком, водители должны при наличии сигнала, запрещающего движение, остановиться перед переходом, а когда они получают разрешение продолжать движение, не мешать пешеходам, которые уже вступили на проезжую часть и переходят дорогу в условиях, предусмотренных статьей 20 настоящей Конвенции; если водитель делает поворот для выезда на другую дорогу, при въезде на которую находится пешеходный переход, он должен делать это только на небольшой скорости и пропуская пешеходов (при необходимости остановившись), вступивших или вступающих на переход в условиях, предусмотренных пунктом 6 статьи 20 настоящей Конвенции;
      b) если движение транспортных средств на этом переходе не регулируется ни световыми дорожными сигналами, ни регулировщиком, водители должны при приближении к этому переходу надлежащим образом снизить скорость с тем, чтобы не подвергать опасности пешеходов, вступивших или вступающих на переход; в случае необходимости надлежит остановиться и пропустить пешеходов.
      2. Водители, намеревающиеся проехать со стороны, соответствующей направлению движения, мимо транспортного средства общего пользования, находящегося на надлежащим образом обозначенной остановке, должны снизить скорость и в случае необходимости остановиться с тем, чтобы обеспечить пассажирам общественного транспорта возможность посадки или высадки.
      3. Ни одно положение настоящей статьи не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям:
      - предписывать водителям транспортных средств останавливаться во всех случаях, когда пешеходы вступают или вступили на пешеходный переход, обозначенный разметкой или знаками и сигналами, в условиях, предусмотренных статьей 20 настоящей Конвенции, или
      - запрещать водителям мешать движению пешеходов, которые уже вступили на проезжую часть на перекрестке или вблизи него, даже если в этом месте не имеется пешеходных переходов, обозначенных разметкой или знаками, и сигналами.

Статья 22
Островки безопасности

      Не нарушая положений статьи 10 настоящей Конвенции, водитель может объезжать справа или слева островки безопасности, тумбы и другие приспособления, установленные на проезжей части, по которой он движется, за исключением случаев, когда:
      a) сигнальный знак предписывает, с какой стороны следует объезжать островок безопасности, тумбу или приспособление;
      b) островок безопасности, тумба или приспособление находятся, на оси проезжей части дороги с двусторонним движением; в последнем случае водитель должен объезжать островок безопасности, тумбу или приспособление со стороны, соответствующей направлен движения.

Статья 23
Остановка и стоянка

      1. Вне населенных пунктов останавливающиеся или находящиеся на стоянке транспортные средства и животные должны по мере возможности находится вне проезжей части. Они не должны находиться ни на велосипедных дорожках, ни (исключая случаи, разращенные национальным законодательством) на тротуарах или на обочинах, предназначенных для пещеходов.
      2. а) Останавливающиеся или находящиеся на стоянке на проезжей части животные и транспортные средства должны находиться как можно ближе к краю проезжей части. Водитель может остановить или поставить на стоянку транспортное средство на проезжей части только на стороне, соответствующей для него направлению движения; однако остановка или стоянка разрешается на другой стороне проезжей части, если ввиду наличия рельсовых путей невозможно остановиться на стороне, соответствующей направлению движения. Кроме того, Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут:
      i) при определенных условиях, например, когда имеются дорожные знаки, запрещающие остановку на стороне, соответствующей направлению движения, разрещать остановку и стоянку на другой стороне проезжей части дороги;
      ii) на проезжей части дороги с односторонним движением - разрешать остановку и стоянку только на другой стороне или также одновременно на стороне, соответствующей направлению движения;
      iii) разрешать остановку и стоянку посредине проезжей части в специально обозначенных местах.
      b) При отсутствии в национальном законодательстве иных положений транспортные средства, исключая двухколесные велосипеды, двухколесные велосипеды с подвесным двигателем и двухколесные мотоциклы без коляски, не должны останавливаться или находиться на стоянке на проезжей части в два ряда. Остановившиеся или находящиеся на стоянке транспортные средства должны располагаться параллельно краю проезжей части, за исключением тех мест, конфигурация которых допускает иное расположение транспортных средств.
      3. а) Всякая остановка и стоянка транспортного средства запрещается на проезжей части дороги:
      i) на пешеходных переходах, переездах для велосипедистов и на железнодорожных переездах;
      ii ) на трамвайных и железнодорожных путях, проходящих по дороге, или настолько близко от этих путей, что движение трамваев или поездов может быть затруднено, а также - при условии предоставления Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям возможности предусмотреть противоположные положения - на тротуарах и велосипедных дорожках.
      b) Всякая остановка и стоянка транспортного средства запрещается в любом месте, где она может создать опасность, в частности:
      i) за исключением специально обозначенных мест - под эстакадами и в туннелях;
      ii) на проезжей части дороги вблизи переломов и на поворотах, когда видимость недостаточна для безопасного объезда транспортного средства, с учетом скорости тренспортных средств на этом участке дороги;
      iii) на проезжей части дороги, где расстояние между продольной разметкой, запрещающей выезд за нее, и остановившимся транспортным средством составляет менее 3 м (10 футов), и если при этом не применяется положение подпункта "b" "ii" пункта 3 настоящей статьи.
      с) Всякая стоянка транспортного средства на проезжей части дороги запрещается:
      i) вблизи железнодорожных переездов, перекрестков и остановок автобуса, троллейбуса или рельсовых транспортных средств на расстояниях, установленных национальным законодательством;
      ii) напротив выезда из ворот;
      iii) в любом месте, где находящееся на стоянке транспортное средство мешало бы подъезду другого транспортного средства к месту своей обычной стоянки или выезду оттуда;
      iv) на центральной полосе проезжей части дороги, состоящей из трех полос движения, и - вне населенных пунктов - на проезжей части дорог, обозначенных соответствующими знаками или сигналами, как главная дорога;
      v) в местах, где находящееся на стоянке транспортное средство закрывало бы от пользователей дороги дорожные знаки или световые дорожные сигналы.
      4. Водитель не должен оставлять свое транспортное средство, а погонщик - своих животных, не приняв все необходимые меры предосторожности во избежание дорожно-транспортного происшествия, а если речь идет об автомобиле - для недопущения его использования без соответствующего разрешения.
      5. Рекомендуется предусмотреть в национальном законодательстве, что каждое механическое транспортное средство, иное, чем двухколесный велосипед с подвесным двигателем или двухколесный мотоцикл без коляски, а также каждый сцепленный или несцепленный с тягачом прицеп, остановившиеся на проезжей части дороги вне населенного пункта, должны быть обозначены на некотором расстоянии с помощью по крайней мере одного приспособления, установленного в наиболее подходящем месте, для своевременного предупреждения приближающихся водителей:
      a) если транспортное средство остановилось ночью на проезжей части в таких условиях, что приближающиеся водители не могут заметить препятствие, каким является остановившееся транспортное средство;
      b) если в других случаях водитель вынужден остановить свое транспортное средство в месте, где остановка запрещена.
      6. Ни одно положение настоящей статья не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям предусматривать иные запрещения стоянки и остановки.

Статья 24
Дверцы транспортных средств

Запрещается открывать дверцы транспортного средства, оставлять их открытыми или выходить из транспортного средства, не убедившись в том, это не повлечет за собой опасности для других пользователей дороги.

Статья 25
Автомагистрали и дороги подобного рода

      1. На автомагистралях и, если это предусматривается национальным законодательством, на специальных выездах на автомагистрали и съездах с них:
      а) запрещается движение пешеходов, животных, велосипедов, велосипедов с подвесным двигателем, если они не приравнены к мотоциклам, и всех транспортных средств, иных, чем автомобили и их прицепы, а также автомобилей и их прицепов, конструктивная скорость которых не может достигать ровной дороге определенной величины, установленной национальным законодательством;
      b) водителям запрещается:
      i) останавливать транспортное средство или ставить его на стоянку в иных местах, чем специально обозначенные для этого места стоянки. Водитель, вынужденный по независящим от него обстоятельствам остановиться, должен постараться вывести транспортное средство с проезжей части, а также с полосы вынужденной остановки или, если он не может этого сделать, немедленно обозначить транспортное средство на достаточном расстоянии с тем, чтобы своевременно предупредить приближающихся водителей;
      ii) разворачиваться или двигаться задним ходом или въезжать на центральную разделительную полосу и на поперечные соединения обеих проезжих частей дороги.
      2. При въезде на автомагистраль водители должны:
      а) при отсутствии полосы ускорения движения, являющейся продолжением подъездной дороги, пропускать движущиеся по автомагистрали транспортные средства;
      b) при наличии полосы ускорения - выезжать на нее и включаться в движение по автомагистрали в соответствии с предписаниями пунктов 1 и 3 статьи 14 настоящей Конвенции.
      3. При выезде с автомагистрали водитель должен своевременно въехать на полосу, прилегающую к съезду с автомагистрали, и по возможности быстрее въехать на полосу замедления движения, если таковая имеется.
      4. При применении положений пунктов 1, 2 и 3 настоящей статьи к автомагистралям приравниваются другие предназначенные для автомобильного движения и обозначенные как таковые дороги, не обслуживающие придорожных владений.

Статья 26
Особые правила, касающиеся шествий и инвалидов

1. Пользователям дороги запрещается пересекать воинские колонны, группы школьников, идущих шеренгами во главе с руководителем, и другие шествия.
2. Инвалиды, передвигающиеся в колясках, приводимых в действие ими самими или имеющих скорость пешехода, могут пользоваться тротуарами и обочинами, пригодными для такого движения.

Статья 27
Особые правила, касающиеся водителей велосипедов,
велосипедов с подвесным двигателем и мотоциклов

      1. Несмотря на положения пункта 3 статьи 10 настоящей Конвенции, Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут не запрещать водителям велосипедов передвигаться по несколько человек в ряд.
      2. Водителям велосипедов запрещается передвигаться не держась за руль по крайней мере одной рукой, использовать другие транспортные средства в качестве буксира или перевозить, буксировать или толкать предметы, которые могут помешать управлению или представляют опасность для других пользователей дороги. Аналогичные положения применяются к водителям велосипедов с подвесным двигателем и мотоциклов, но, помимо этого, они должны держать руль обеими руками, за исключением тех случаев, когда необходимо подать сигнал о маневре, описанном в пункте 3 статьи 14 настоящей Конвенции.
      3. Водителям велосипедов и велосипедов с подвесным двигателем запрещается перевозить пассажиров; однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут разрешить отступления от этого положения и, в частности, разрешить перевозку пассажиров на дополнительном сиденье (сиденьях), оборудованном на велосипеде. Водителям мотоциклов разрешается перевозить пассажиров только в коляске (если таковая имеется) и на дополнительном сиденье, которое может быть оборудовано позади водителя.
      4. При наличии велосипедных дорожек Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут запретить водителям велосипедов передвигаться по проезжей части вне велосипедной дорожки. В этом случае они могут разрешить водителям велосипедов с подвесным двигателем передвигаться по велосипедной дорожке и, если они сочтут это необходимым, запретить им передвигаться по проезжей части вне велосипедной дорожки.

Статья 28
Звуковые и световые сигналы

      1. Звуковые и световые сигнальные приборы могут применяться только
      а) для своевременного предупреждения во избежание дорожно-транспортного происшествия;
      b) вне населенных пунктов, когда следует предупредить водителя другого транспортного средства о намерении произвести обгон.
      Звуковые сигналы не должны быть более продолжительными, чем это необходимо.
      2. Вместо звуковых сигналов водители автомобилей могут с наступлением темноты и до рассвета подавать световые сигналы, предусмотренные в пункте 5 статьи 33 настоящей Конвенции. Они могут делать это также и днем в целях, указанных в подпункте "b" пункта 1 настоящей статьи, если это более соответствует обстоятельствам.
      3. Договаривающиеся Стороны, или их территориальные подразделения могут разрешить подачу световых сигналов в целях, указанных в подпункте "b" пункта 1 настоящей статьи, также и в населенных пунктах.

Статья 29
Рельсовые транспортные средства

1. Если рельсовый путь проходит по проезжей части дороги, каждый пользователь дороги должен при приближении трамвая или другого рельсового транспортного средства по возможности быстрее освободить путь для того, чтобы пропустить рельсовое транспортное средство.
2. В отношении движения рельсовых транспортных средств по автомобильным дорогам, встречного разъезда с этими транспортными средствами или их обгона, Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут принимать специальные правила, отличающиеся от предусмотренных настоящей главой. Однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения не могут принимать положений, противоречащих положениям пункта 7 статьи 18 настоящей Конвенции.

Статья 30
Груз транспортных средств

      1. Если для транспортного средства установлен разрешенный максимальный вес, то вес транспортного средства с нагрузкой никогда не должен превышать разрешенный максимальный вес.
      2. Любой груз должен быть размещен и в случае необходимости закреплен на транспортном средстве таким образом, чтобы он:
      а) не подвергал опасности людей и не наносил ущерба государственному, общественному или личному имуществу, в частности не волочился и не падал на дорогу;
      b) не ограничивал видимости и обзорности, не нарушал устойчивости транспортного средства и не затруднял управления им;
      с) не производил шума, не поднимал пыли и не вызывал других неудобств, которых можно избежать;
      d) не закрывал огней, включая стоп-сигналы и указатели поворота, светоотражающих приспособлений, регистрационных номеров и отличительного знака государства регистрации, которые должны быть на транспортном средстве в соответствии с настоящей Конвенцией или в соответствии с национальным законодательством, или не закрывал сигналов, подаваемых рукой в соответствии с положениями пункта 3 статьи 14 или пункта 2 статьи 17 Настоящей Конвенции.
      3. Все вспомогательные приспособления, используемые для закрепления и обеспечения сохранности груза (веревки, цепи, брезент), должны быть туго затянуты и прочно закреплены. Все вспомогательные приспособления, используемые, для обеспечения сохранности груза, должны удовлетворять требованиям, предусмотренным в отношении груза пунктом 2 настоящей статьи.
      4. Груз, выступающий спереди, сзади или сбоку за габарит транспортного средства, должен быть заметным образом обозначен во всех случаях, когда он может не быть замечен водителями других транспортных средств; ночью эта сигнализация осуществляется спереди с помощью белого огня и белого светоотражающего приспособления, а сзади с помощью красного огня или красного светоотражающего приспособления. В частности, на механических транспортных средствах:
      а) грузы, выступающие за пределы транспортного средства более чем на 1 м (3 фута 4 дюйма) сзади или спереди, должны быть всегда обозначены;
      b) грузы, выступающие сбоку за габарит транспортного средства таким образом, что их крайняя точка по ширине находится на расстоянии более 0,4 м (16 дюймов) от внешнего края подфарника транспортного средства, должны обозначаться ночью спереди; аналогичным образом ночью должны обозначаться сзади грузы, выступающие за габарит транспортного средства таким образом, что их крайняя точка по ширине находится на расстоянии более 0,4 м (16 дюймов) от внешнего края заднего красного габаритного фонаря транспортного средства.
      5. Ни одно положение пункта 4 настоящей статьи не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям запрещать, ограничивать или подчинять специальному разрешению перевозку выступающих за габарит транспортного средства грузов, упомянутых в указанном пункте 4.

Статья 31
Поведение водителя в случае дорожно-транспортного происшествия

      1. Не нарушая предписаний национального законодательства относительно обязанности оказывать помощь пострадавшим, водитель или любой другой пользователь дороги, причастный к дорожно-транспортному происшествию, должен:
      а) по возможности быстрее остановиться, не создавая дополнительной опасности для движения;
      b) принять меры для обеспечения безопасности движения в месте дорожно-транспортного происшествия и, если в результате дорожно-транспортного происшествия имеются тяжелораненые или убитые, избегать, в той мере, в какой это не влияет на безопасность движения, изменять что-либо на месте происшествия или уничтожать следы, которые могут быть полезными для установления ответственности;
      с) по требованию других лиц, причастных к дорожно-транспортному происшествию, назвать себя;
      d) если, в результате дорожно-транспортного происшествия имеются раненые или убитые, сообщить об этом в службу дорожного движения и, если последняя не разрешает покинуть место происшествия или если он не должен оказать помощь раненым или получить медицинскую помощь сам, возвратиться к месту происшествия или оставаться на месте до прибытия сотрудников службы дорожного движения.
      2. Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут в своем национальном законодательстве не предписывать положение, указанное в подпункте "d" пункта 1 настоящей статьи, в том случае, если не было нанесено никакого серьезного телесного повреждения и если никто из лиц, попавших в дорожно-транспортное происшествие, не требует уведомить об этом полицию.

Статья 32
Освещение: общие предписания

      1. В соответствии с настоящей статьей термин "ночь" охватывает период времени между наступлением темноты и рассветом, а также другие моменты, когда видимость недостаточна, например ввиду тумана, снегопада, сильного дождя или проезда по туннелю.
      2. Ночью
      а) на любом находящемся на дороге механическом транспортном средстве, ином, чем велосипед с подвесным двигателем или двухколесный мотоцикл без коляски, должно быть включено спереди не менее двух белых или желтых селективных огней, а сзади - парное количество красных огней в соответствии с предписаниями, предусмотренными для автомобилей в пунктах 23 и 24 приложения 5; однако национальное законодательство может разрешить использование автожелтых подфарников. Положения настоящего подпункта применяются к составам, включающим одно механическое транспортное средство и один или несколько прицепов, причем в этом случае красные огни должны помещаться сзади последнего прицепа; на прицепах, к которым применимы предписания пункта 30 приложения 5 к настоящей Конвенции, должны быть включены спереди два белых огня, которые они должны иметь в соответствии с предписаниями указанного пункта 30;
      b) любые находящиеся на дороге транспортные средства или составы транспортных средств, к которым не применяются положения подпункта "а" настоящего пункта, должны иметь до крайней мере один передний белый или желтый селективный огонь и по крайней мере один задний красный огонь; если имеется лишь один передний или один задний огонь, этот огонь должен помещаться по центру или на стороне транспортного средства, противоположной стороне, соответствующей направлению движения; что касается гужевых повозок и ручных тележек, то приспособление с указанными огнями может нести водитель или сопровождающее лицо, идущее с этой стороны транспортного средства.
      3. Предусмотренные пунктом 2 настоящей статьи огни должны отчетливо обозначать транспортное средство для других пользователей дороги; одна и та же лампа или одно и то же приспособление может быть источником переднего и заднего огня лишь в том случае, если характеристики транспортного средства, в частности его небольшая длина, таковы, что в этих условиях указанное предписание может быть соблюдено.
      4. а) В отступление от положений пункта 2 настоящей статьи
      i) положения указанного пункта 2 не применяются к транспортным средствам, остановившимся или находящимся на стоянке на дороге, освещенной таким образом, что они ясно видны с достаточного расстояния;
      ii) на механических транспортных средствах, длина и ширина которых не превышают соответственно 6 м (20 футов) и 2 м (6 футов и 6 дюймов) и которые не буксируют какое-либо другое транспортное средство, может быть включен во время остановки или стоянки на дороге в населенном пункте лишь один огонь, находящийся на стороне транспортного средства, противоположной краю проезжей части, вдоль которого остановилось или находится на стоянке это транспортное средство; этот огонь должен быть белым или автожелтым спереди и красным или автожелтым сзади;
      iii) положения подпункта "b" пункта 2 настоящей статьи не относятся ни к двухколесным велосипедам, ни к двухколесным велосипедам с подвесным двигателем, ни к двухколесным мотоциклам без коляски, не снабженным батареями, если они остановились или находятся на стоянке в населенном пункте у самого края проезжей части;
      b) кроме того, национальное законодательство может допускать отступления от положений настоящей статьи в отношении
      i) транспортных средств, остановившихся или находящихся на стоянке на специально предназначенных для этого местах вне проезжей части;
      ii) транспортных средств, остановившихся или находящихся на стоянке на жилых улицах с очень слабым движением.
      5. Ни в коем случае транспортное средство не должно иметь спереди красных огней, красных светоотражающих приспособлений или красных светоотражающих материалов, а сзади - белых или желтых селективных огней, белых или желтых селективных светоотражающих приспособлений или белых или желтых селективных светоотражающих материалов; это предписание не относится ни к использованию белых или желтых селективных огней заднего хода, ни к приданию на задних номерных знаках светоотражающих свойств цифрам или буквам светлого цвета или отличительным знакам, или прочим отличительным знакам, которые могут требоваться согласно национальному законодательству, ни к приданию светоотражающих свойств светлому фону этих номерных или отличительных знаков, ни к красным вращающимся или проблесковым огням некоторых транспортных средств, имеющих преимущественное право проезда.
      6. Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут - в той мере, в какой они считают возможным это делать без ущерба для безопасности движения, - допускать в своем национальном законодательстве исключения из положений настоящей статьи в отношении
      а) гужевых повозок и ручных тележек;
      b) транспортных средств, имеющих особую форму или особый характер или используемых в особых целях и в особых условиях.
      7. Ни одно положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее предписать в национальном законодательстве, чтобы группы пешеходов, возглавляемые руководителем, или шествия, а также погонщики скота, стад, упряжных, вьючных или верховых животных, движущиеся по проезжей части в условиях, определенных подпунктом "b" пункта 2 настоящей статьи, имели светоотражающее приспособление или огонь; в этом случае отражаемый или излучаемый свет должен быть либо белым или желтым селективным спереди и красным сзади, либо автожелтым спереди и сзади.

Статья 33
Освещение: условия использования огней, предусмотренных
в приложении 5

      1. Водитель транспортного средства, имеющего огни дальнего света, огни ближнего света и подфарники, определенные в приложении 5 к настоящей Конвенции, должен пользоваться этими огнями в нижеследующих условиях, когда в соответствии со статьей 32 настоящей Конвенции транспортное средство должно быть обозначено спереди по меньшей мере одним или двумя белыми или желтыми селективными огнями:
      a) дальний свет не должен включаться ни в населенных пунктах, если дорога достаточно освещена, ни вне населенных пунктов, если проезжая часть равномерно освещена и если это освещение достаточно для обеспечения водителю хорошей видимости на достаточное расстояние, ни на остановке;
      b) с учетом возможности разрешать в национальном законодательстве использование огней дальнего света днем, когда видимость недостаточна, например, ввиду тумана, снегопада, сильного дождя или проезда через туннель, дальний свет не должен включаться или должен направляться таким образом, чтобы не вызывать ослепления:
      i) при встречном разъезде; когда используются огни фар, они должны выключаться на достаточном расстоянии или быть отрегулированы таким образом, чтобы не вызывать ослепления и дать водителю встречного транспортного средства возможность спокойно, и безопасно продолжать движение;
      ii) если транспортное средство следует на небольшом расстоянии позади другого транспортного средства; однако дальний свет может быть использован, в соответствии с положениями пункта 5 настоящей статьи, для указания намерения произвести обгон в условиях, предусмотренных в статье 28 настоящей Конвенции;
      iii) в любых других условиях, когда следует избегать ослепления других пользователей дороги или пользователей водного или железнодорожного пути, проходящего вдоль дороги;
      с) при условии соблюдения положений подпункта "d" настоящего пункта огни ближнего света должны быть включены, когда использование огней дальнего света запрещено в соответствии с положениями приведенных выше подпунктов "а" и "b" и они могут быть использованы вместо огней дальнего света, когда огней ближнего света достаточно для того, чтобы дать возможность водителю ясно видеть на достаточном расстоянии, а другим пользователям дороги - видеть данное транспортное средство на достаточном расстоянии;
      d) подфарники следует использовать вместе с огнями дальнего света, огнями ближнего света или противотуманными фарами. Их можно использовать отдельно, когда транспортное средство остановилось или находится на стоянке или когда на дорогах, кроме автомагистралей и дорог, указанных в пункте статьи 25 настоящей Конвенции, условия освещения таковы, что водитель хорошо видит на достаточном расстоянии, а другие пользователи дороги видят транспортное средство с достаточного расстояния.
      2. Если на транспортном средстве имеются противотунанные фары, определенные в приложении 5 к настоящей Конвенции, ими можно пользоваться только во время тумана, снегопада или сильного дождя. В отступление от положений подпункта "с" пункта 1 настоящей статьи, при включении противо-туманных фар фары ближнего света-должны выключаться, однако национальное законодательство может разрешить в этом случае одновременное включение противотуманных фар и фар ближнего света.
      3. В отступление от положений пункта 2 настоящей статьи, национальное законодательство может разрешить включение протйвотуманных фар даже при отсутствии тумана, снегопада или сильного дождя на узких дорогах с большим количеством поворотов.
      4. Ни одно положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам вменять в обязанность использование огней ближнего света в населенных пунктах.
      5. Упомянутые в пункте 2 статьи 28 настоящей Конвенции световые сигналы представляют собой многократное и кратковременное включение и выключение дального или ближнего света или кратковременное попеременное включение ближнего и дальнего света.

Статья 34
Отступления

      1. При приближении пользующегося преимущественным правом проезда транспортного средства, которое подает сигналы специальными световыми и звуковыми приборами, каждый пользователь дороги должен освободить для него место на проезжей части и в случае необходимости остановиться.
      2. В национальном законодательстве может быть предусмотрено, что водители транспортных средств, имеющих преимущественное право проезда, подавшие сигналы о своем приближении специальными сигнальными приборами транспортного средства, и при условии, что не будут поставлены под угрозу другие пользователи дороги, могут не соблюдать все или некоторые положения настоящей главы II, иные, чем положения пункта 2 статьи 6.
      3. В национальном законодательстве может быть предусмотрено, в какой степени персонал, занятый на работах по строительству, ремонту или содержанию дорог, включая водителей механизмов, используемых на этих работах, может, при условии принятия необходимых мер предосторожности, не соблюдать во время работы положений настоящей главы II.
      4. В целях обгона или встречного разъезда с механизмами, упомянутыми в пункте 3 настоящей статьи, когда они используются на дорожных работах, водители других транспортных средств могут по мере необходимости и при условии соблюдения всех мер предосторожности, не соблюдать положений статей 11 и 12 настоящей Конвенции.

Глава III
УСЛОВИЯ ДОПУЩЕНИЯ К МЕЖДУНАРОДНОМУ ДВИЖЕНИЮ
АВТОМОБИЛЕЙ И ПРИЦЕПОВ

Статья 35
Регистрация

      1. а) Положения настоящей Конвенции применяются к автомобилям, находящимся в международном движении, и к прицепам, иным, чем сцепленный с автомобилем легкий прицеп, которые зарегистрированы одной из Договаривающихся Сторон или одним из ее территориальных подразделений, причем водитель автомобиля должен иметь свидетельство о регистрации, выданное в подтверждение факта регистрации, либо соответствующим компетентным органом этой Договаривающейся Стороны или ее территориального подразделения, либо от имени Договаривающейся стороны или ее территориального подразделения уполномоченным ею на то объединением. В свидетельстве о регистрации должны быть по крайней мере указаны:
      - порядковый номер, именуемый регистрационным номером, составные элементы которого указаны в приложении 2 к настоящей Конвенции;
      - дата первой регистрации транспортного средства;
      - фамилия, имя и местожительство владельца свидетельства;
      - название или фабричная марка завода-изготовителя транспортного средства;
      - порядковый номер шасси (заводской или серийный номер завода-изготовителя);
      - разрешенный максимальный вес, если речь идет о транспортном средстве, предназначенном для перевозки грузов;
      - срок действия, если он ограничен.
      Указанные в свидетельстве данные пишутся либо исключительно латинскими буквами или прописью, либо повторяются одним из этих способов.
      b) Однако Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут решить, что в свидетельствах, выдаваемых на их территории, вместо даты первой регистрации будет указываться год выпуска.
      2. В отступление от положений пункта 1 настоящей статьи, на транспортное средство с полуприцепом, находящееся в международном движении в нерасцепленном состоянии, распространяются положения настоящей Конвенции, даже если тягач и полуприцеп зарегистрированы вместе и имеют только одно свидетельство о регистрации.
      3. Ни одно положение настоящей Конвенции не должно толковаться как ограничивающее право Договаривающихся Сторон или их территориальных подразделений требовать подтверждения права водителя на владение находящимся в международном движении транспортным средством, которое не зарегистрировано на имя находящегося в нем лица.
      4. Рекомендуется, чтобы Договаривающиеся Стороны, которые еще не сделали этого, создали орган, которому было бы поручено регистрировать в национальном или региональном масштабе сдаваемые в эксплуатацию автомобили и вести централизованный учет по каждому транспортному средству сведений, содержащихся в свидетельстве о регистрации.

Статья 36
Регистрационный номер

      1. На каждом автомобиле, находящемся в международном движении, должен помещаться спереди и сзади регистрационный номер; однако на мотоциклах этот номер должен помещаться только сзади.
      2. На каждом зарегистрированном прицепе, находящемся в международном движении, должен помещаться сзади, регистрационный номер. Если автомобиль буксирует один или несколько прицепов, то единственный прицеп или последний прицеп, если они не зарегистрированы, должны иметь регистрационный номер автомобиля, с которым они сцеплены.
      3. Составные элементы и способ нанесения, регистрационного номера, указанного в настоящей статье, должны соответствовать предписаниям приложения 2 к настоящей Конвенции.

Статья 37
Отличительный знак государства регистрации

      1. На каждом автомобиле, находящемся в международном движении, должен помещаться сзади, помимо его регистрационного номера, отличительный знак государства, в котором он зарегистрирован.
      2. На каждом буксируемом автомобилем прицепе, на котором должен в соответствии со статьей 36 настоящей Конвенции помещаться сзади регистрационный номер, должен также помещаться сзади отличительный знак государства, выдавшего этот регистрационный номер. Предписания настоящего пункта применяются даже в том случае, если прицеп зарегистрирован в государстве, ином, чем государство регистрации транспортного средства, с которым он сцеплен; если прицеп не зарегистрирован, он должен иметь сзади отличительный знак государства регистрации транспортного средства-тягача, за исключением тех случаев, когда он передвигается по территории этого государства.
      3. Составные элементы и способ нанесения отличительного знака, указанного в настоящей статье, должны соответствовать предписаниям приложения 3 к настоящей Конвенции.

Статья 38
Опознавательные знаки

На каждом автомобиле и на каждом прицепе, находящихся в международном движении, должны быть опознавательные знаки, определенные в приложении 4 к настоящей Конвенции.

Статья 39
Технические предписания

Каждый автомобиль, каждый прицеп и каждый состав транспортных средств, находящиеся в международном движений, должны удовлетворять положениям приложения 5 к настоящей Конвенции. Кроме того, они должны быть в исправном состоянии.

Статья 40
Переходное положение

В течение десяти лет с момента вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии с пунктом 1 статьи 47, на прицепы, находящиеся в международном движении, независимо от их разрешенного максимального веса, распространяются положения настоящей Конвенции даже в том случае, если эти транспортные средства не будут зарегистрированы.

Глава IV
ВОДИТЕЛИ АВТОМОБИЛЕЙ

Статья 41
Действительность водительских удостоверений

      1. Договаривающиеся стороны будут признавать
      а) любое национальное водительское удостоверение, составленное на их национальном языке или на одном из их национальных языков, либо, если оно не составлено на таком языке, сопровождаемое заверенным переводом;
      b) любое национальное водительское удостоверение, соответствующее предписаниям приложения 6 к настоящей Конвенции, и
      с) любое международное водительское удостоверение, соответствующее предписаниям приложения 7 к настоящей Конвенции, действительными на своей территории для управления автомобилем, соответствующим категории или категориям транспортных средств, на управление которыми выдано удостоверение, при условии, что указанное удостоверение является действительным и что оно выдано другой Договаривающейся Стороной или одним из ее территориальных подразделений, либо объединением, уполномоченным на то этой Договаривающейся Стороной или одним из ее территориальных подразделений. Положения настоящего пункта не применяются к водительскому удостоверению ученика-водителя .
      2. Независимо от положений, содержащихся в предыдущем пункте,
      а) если действительность водительского удостоверения обусловлена специальной пометкой, требующей ношения данным лицом некоторых приспособлений или предусматривающей некоторое переустройство транспортного средства с учетом инвалидности водителя, это удостоверение считается действительным только при условии соблюдения этих предписаний;
      b) Договаривающиеся Стороны могут не признавать действительным на своей территории водительское удостоверение, владельцу которого не исполнилось восемнадцати лет;
      с) каждая Договаривающаяся Сторона может не признавать действительными на своей территории для управления автомобилями или составами транспортных средств категорий С, D и Е, упомянутых в приложении 6 и 7 к настоящей Конвенции, водительские удостоверения, владельцам которых не исполнилось двадцати одного года.
      3. Договаривающиеся Стороны обязуются принять необходимые меры для того, чтобы национальные и международные водительские удостоверения, указанные в подпунктах "а", "b" и "с" пункта 1 настоящей статьи, не выдавались на их территории без разумной гарантии способности водителя управлять транспортным средством и его физической пригодности.
      4. При применении пункта 1 и подпункта "с" пункта 2 настоящей статьи
      а) автомобиль категории В, указанной в приложениях 6 и 7 к настоящей Конвенции, может буксировать легкий прицеп; он может также буксировать прицеп, разрешенный максимальный вес которого превышает 750 кг (1 650 фунтов), но не превышает веса автомобиля без нагрузки, если общий разрешенный максимальный вес такого состава не превышает 3 500 кг (7 700 фунтов);
      b) автомобили категорий С и D, указанных в приложениях 6 и 7 к настоящей Конвенции, могут буксировать легкий прицеп, причем такой состав продолжает входить в категорию С или в категорию D.
      5. Международное водительское удостоверение может выдаваться только на основании национального водительского удостоверения, выданного с учетом минимальных требований, предусмотренных в настоящей Конвенции. Международное водительское удостоверение теряет силу по истечении срока действия соответствующего национального водительского удостоверения, номер которого должен проставляться в международном водительском удостоверении.
      6. Положения настоящей статьи не обязывают Договаривающиеся Стороны
      а) признавать действительными национальные или международные водительские удостоверения, выданные на территории другой Договаривающейся Стороны лицам, которые имели на их территории обычное местожительство в момент выдачи этого водительского удостоверения или которые перенесли свое обычное местожительство на их территорию после выдачи этого удостоверения;
      b) признавать действительность вышеуказанных водительских удостоверений, выданных водителям, обычное местожительство которых в момент выдачи удостоверений находилось не на территории, где были выданы удостоверения, или которые перенесли свое местожительство после выдачи удостоверений на другую территорию.

Статья 42
Приостановление действия водительских удостоверений

      1. Договаривающиеся Стороны или их территориальные подразделения могут лишить водителя права пользоваться на их территории национальным или международным водительским удостоверением в случае нарушения им на их территории правил, за которое, согласно их законодательству, предусматривается лишение права пользоваться водительским удостоверением. В этом случае компетентный орган Договаривающейся Стороны или ее территориального подразделения, который лишил водителя права пользоваться водительским удостоверением, может:
      a) изъять водительское удостоверение и задержать его до истечения срока, на который изымается это удостоверение, или до момента выезда водителя с данной территории, в зависимости от того, какой срок наступает скорее;
      b) информировать орган, который выдал или от имени которого было выдано водительское удостоверение, о лишении права пользования этим удостоверением;
      с) если речь идет о международном водительском удостоверении, сделать в специально предусмотренном для этого месте отметку о том, что указанное водительское удостоверение перестало быть действительным на данной территории;
      d) в том случае, когда он не применяет процедуру, упомянутую в подпункте "а" настоящего пункта, в дополнение к сообщению, упомянутому в подпункте "b", просить орган, который выдал или от имени которого было выдано водительское удостоверение, информировать заинтересованное лицо о принятом в отношении него решении.
      2. Договаривающиеся Стороны будут стремиться ставить заинтересованных лиц в известность о решениях, которые будут им сообщаться в соответствии с процедурой, предусмотренной в подпункте "d" пункта 1 настоящей статьи.
      3. Ни одно положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее Договаривающимся Сторонам или их территориальным подразделениям запретить водителю, имеющему национальное или международное водительское удостоверение, управлять автомобилем, если очевидно и доказано, что его состояние таково, что он не может управлять транспортным средством, не создавая угрозы для движения, или если он был лишен права на вождение в государстве, где он имеет свое обычное местожительство.

Статья 43
Переходное положение

Международные водительские удостоверения, соответствующие положениям Конвенции о дорожном движении, подписанной в Женеве 19 сентября 1949 года, и выданные в течение пяти лет после вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии с пунктом 1 статьи 47 настоящей Конвенции, будут при применении статей 41 и 42 настоящей Конвенции приравниваться к международным водительским удостоверениям, предусмотренным в настоящей Конвенции.

Глава V
УСЛОВИЯ ДОПУЩЕНИЯ ВЕЛОСИПЕДОВ И ВЕЛОСИПЕДОВ С ПОДВЕСНЫМ
ДВИГАТЕЛЕМ К МЕЖДУНАРОДНОМУ ДВИЖЕНИЮ

Статья 44

      1. Велосипеды без двигателя, находящиеся в международном движении, должны быть снабжены:
      а) эффективным тормозом;
      b) звонком, слышимым на достаточном расстоянии, причем всякие другие звуковые сигнальные приборы запрещаются;
      c) задним красным светоотражающим приспособлением и приспособлениями, излучающими белый или желтый селективный свет спереди и красный свет сзади.
      2. На территории Договаривающихся Сторон, которые не сделали в соответствии с пунктом 2 статьи 54 настоящей Конвенции заявления о приравнивании велосипедов с подвесным двигателем к мотоциклам, находящиеся в международном движении велосипеды с подвесным двигателем должны быть снабжены:
      а) двумя независимыми тормозами;
      b) звонком или другим звуковым сигнальным прибором, слышимым на достаточном расстоянии;
      c) эффективным глушителем;
      d) приспособлениями, излучающими передний белый или желтый селективный свет и задний красный свет, а также задним красным светоотражающим приспособлением;
      e) опознавательным знаком, определение которого содержится в приложении 4 к настоящей Конвенции.
      3. На территории Договаривающихся Сторон, которые сделали в соответствии с пунктом 2 статьи 54 настоящей Конвенции заявление о приравнивании велосипедов с подвисным двигателем к мотоциклам, условиями, которым должны отвечать велосипеды с подвесным двигателем для того, чтобы быть допущенными к международному движению, являются условия, определенные для мотоциклов в приложении 5 к настоящей Конвенции.

Глава VI
ЗАКЛЮЧИТЕЛЬНЫЕ ПОЛОЖЕНИЯ

Статья 45

      1. Настоящая Конвенция открыта в Центральных Учреждениях Организации Объединенных Наций в Нью-Йорке до 31 декабря 1969 года для подписания всеми государствами-членами Организации Объединенных Наций или членами любых специализированных учреждений, или членами Международного агентства по атомной энергии, или Сторонами Статута Международного Суда и любым другим государством, приглашенным Генеральной Ассамблеей Организации Объединенных Наций стать Стороной настоящей Конвекции.
      2. Настоящая Конвенция подлежит ратификации. Ратификационные грамоты передаются на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций.
      3. Настоящая Конвенция остается открытой для присоединения к ней любого из государств, указанных в пункте 1 настоящей статьи. Документы о присоединении передаются на хранение Генеральному Секретарю.
      4. Каждое государство должно в момент подписания настоящей Конвенции или сдачи на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении уведомить Генерального Секретаря о выбранном им отличительном знаке, который будет проставляться, в соответствии с приложением 3 к настоящей Конвенции, на находящихся в международном движении зарегистрированных им транспортных средствах. Посредством последующей нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, каждое государство может изменить ранее выбранный им отличительный знак.

Статья 46

      1. Каждое государство может при подписании, ратификации настоящей Конвенции или при присоединении к ней, или в любой момент впоследствии заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что Конвенция становится применимой ко всем территориям или части территорий, за внешние сношения которых оно ответственно. Конвенция начинает применяться на территории или на территориях, указанных в нотификации, по истечении тридцати дней со дня получения Генеральным Секретарем упомянутой нотификации или в момент вступления Конвенции в силу в отношении государства, сделавшего нотификацию, если эта дата является более поздней.
      2. Каждое государство, сделавшее заявление в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, может в любой момент впоследствии заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что Конвенция перестанет применяться на территории, указанной в нотификации, и Конвенция перестанет применяться на территории, указанной в нотификации, по истечении одного года со дня получения Генеральный Секретарем этой нотификации.
      3. Каждое государство, сделавшее нотификацию в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, уведомляет Генерального Секретаря о выбранном им отличительном знаке или знаках, которые будут проставляться на находящихся в международном движении транспортных средствах, которые зарегистрированы на соответствующей территории или территориях согласно приложению 3 к настоящей Конвенции. Посредством последующей нотификации адресованной Генеральному Секретарю, каждое государство может изменить ранее выбранный им отличительный знак.

Статья 47

1. Настоящая Конвенция вступает в силу по истечении двенадцати месяцев со дня сдачи на хранение пятнадцатого документа о ратификации или присоединении.
2. В отношении каждого государства, которое ратифицирует настоящую Конвенцию или присоединится к ней после сдачи на хранение пятнадцатого документа о ратификации или присоединении, Конвенция вступает в силу по истечении двенадцати месяцев со дня сдачи этим государством на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении.

Статья 48

С момента вступления настоящей Конвенции в силу ею отменяются и заменяются в отношениях между Договаривающимися Сторонами Международная конвенция об автомобильном движении и Международная конвенция о дорожном движении, подписанные в Париже 24 апреля 1926 года. Конвенция о правилах автомобильного движения между американскими странами, открытая для подписания в Вашингтоне 15 декабря 1943 года, и Конвенция о дорожном движении, открытая для подписания в Женеве 19 сентября 1949 года.

Статья 49

      1. Через один год после вступления в силу настоящей Конвенции каждая Договаривающаяся Сторона может предложить одну или несколько поправок к Конвенции. Текст любой предложенной поправки вместе с пояснительным меморандумом направляется Генеральному Секретарю, который препровождает его всем Договаривающимся Сторонам. Договаривающиеся Стороны имеют возможность уведомить его в двенадцатимесячный срок, начиная со дня препровождения этого текста, о том: а) принимают ли они поправку, b) отклоняют ли они поправку или с) желают ли они, чтобы для рассмотрения этой поправки была созвана конференция. Генеральный Секретарь направляет также текст предложенной поправки всем другим государствам, указанным в пункте 1 статьи 45 настоящей Конвенции.
      2. а) Любая предложенная поправка, разосланная в соответствии с предыдущим пунктом, считается принятой, если в течение упомянутого выше двенадцатимесячного срока менее трети Договаривающихся Сторон информируют Генерального Секретаря о том, что они отклоняют поправку или желают созыва конференции для рассмотрения этой поправки. Генеральный Секретарь уведомляет все Договаривающиеся Стороны о каждом принятии или отклонении предложенной поправки и о любом поступлении просьбы о созыве конференции. Если в течение установленного двенадцатикесячнрго срока такие отклонения и просьбы будут получены менее чем от трети все Договаривающихся Сторон, Генеральный Секретарь информирует все Договаривающиеся Стороны о том, что поправка вступает в силу через шесть месяцев по истечении двенадцатимесячного срока, указанного в предыдущем пункте, для всех Договаривающихся Сторон, за исключением тех, которые в течение установленного срока отклонили поправку или обратились с просьбой созвать конференцию для ее обсуждения.
      b) Каждая Договаривающаяся Сторона, которая в течение вышеуказанного двенадцатимесячного срока отклонила предложенную поправку или попросила созвать конференцию для ее рассмотрения, может в любое время после истечения этого срока уведомить Генерального Секретаря о принятии ею поправки, и Генеральный Секретарь рассылает это уведомление всем остальным Договаривающимся Сторонам. Поправка вступает в силу в отношении Договаривающихся Сторон, направивших такие уведомления о принятии, через шесть месяцев после получения их Генеральным Секретарем.
      3. Если предложенная поправка не была принята в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и если в течение двенадцатимесячного срока, предусмотренного в пункте 1 настоящей статьи, менее половины общего числа Договаривающихся Сторон информируют Генерального Секретаря о том, что они отклоняют предложенную поправку, и если по крайней мере треть всех Договаривающихся Сторон, но не менее десяти, информируют его о том, что они принимают ее или желают созыва конференции для обсуждения этой поправки, Генеральный Секретарь созывает конференцию для рассмотрения предложенной поправки или любого другого предложения, которое может быть ему представлено в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи.
      4. Если конференция созывается в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи, Генеральный Секретарь приглашает на нее все государства, указанные в пункте 1 статьи 45 настоящей Конвенции. Генеральный Секретарь обращается ко всем приглашенным на конференцию государствам с просьбой представить ему по крайней мере за шесть месяцев до открытия конференция любые предложения, которые они в дополнение к предложенной поправке могут пожелать рассмотреть на конференции, уведомляет об этих предложениях по крайней мере за три месяца до открытия конференции все приглашенные на конференцию государства.
      5. а) Любая поправка к настоящей Конвенции считается принятой, если она принимается большинством в две трети государств, представленных на Конференции, при условии, что это большинство включает по крайней мере две трети всех Договаривающихся Сторон, представленных на Конференции. Генеральный Секретарь извещает все Договаривающиеся Стороны о принятии поправки, и она вступает в силу через, двенадцать месяцев со дня такого уведомления в отношении всех Договаривающихся Сторон, за исключением тех, которые в течение этого срока сообщили Генеральному Секретарю об отклонении поправки.
      b) Каждая Договаривающаяся Сторона, отклонившая в течение вышеуказанного двенадцатимесячного срока поправку, может в любое время уведомить Генерального Секретаря о принятии ею поправки, и Генеральный Секретарь извещает об этом все остальные Договаривающиеся Стороны. Поправка вступает в силу в отношении Договаривающейся Стороны, уведомившей о ее принятии, через шесть месяцев после получения уведомления Генеральным Секретарем или по истечении вышеуказанного двенадцатимесячного срока, если этот срок истекает позднее.
      6. Если предложенная поправка не считается принятой в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи и если не выполнены условия созыва конференции, предписанные в пункте 3 настоящей статьи, предложенная поправка считается отклоненной.

Статья 50

Каждая Договаривающаяся Сторона может денонсировать настоящую Конвенцию посредством письменной нотификации, адресованной Генеральному Секретарю. Денонсация вступает в силу по истечении одного года со дня получения Генеральным Секретарем этой нотификации.

Статья 51

Настоящая Конвенция теряет силу, если число Договаривающихся Сторон составляет в течение какого-либо периода последовательных двенадцати месяцев менее пяти.

Статья 52

Всякий спор между двумя или более Договаривающимися Сторонами относительно толкования или применения настоящей Конвенции, который Стороны не смогут разрешить путем переговоров или другими средствами урегулирования, может быть по просьбе любой из заинтересованных Договаривающихся Сторон передан для разрешения Международному Суду.

Статья 53

Никакое положение настоящей Конвенции не должно толковаться как препятствующее какой-либо из Договаривающихся Сторон принимать совместимые с Уставом Организации Объединенных Наций и ограничиваемые создавшимся положением меры, которые она считает необходимыми для обеспечения своей внешней или внутренней безопасности.

Статья 54

      1. Каждое государство может при подписании настоящей Конвенции или при сдаче на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении заявить, что оно не считает себя связанным статьей 52 настоящей Конвенции. Другие Договаривающиеся Стороны не являются связанными статьей 52 в отношении любой Договаривающейся Стороны, сделавшей такое заявление.
      2. В момент сдачи на хранение своей ратификационной грамоты или документа о присоединении каждое государство может заявить посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, что в целях применения настоящей Конвенции оно приравнивает велосипеды с подвесным двигателем к мотоциклам (подпункт "n" статьи 1).
      В любое время впоследствии каждое государство может посредством нотификации, адресованной Генеральному Секретарю, взять обратно свое заявление.
      3. Предусмотренные в пункте 2 настоящей статьи заявления вступают в силу через шесть месяцев после получения Генеральным Секретарем нотификации или в момент вступления в силу Конвенции в отношении государства, сделавшего заявление, если эта дата является более поздней.
      4. Любое изменение ранее выбранного отличительного знака, о котором сделано уведомление в соответствии с пунктом 4 статьи 45 или пунктом 3 статьи 46 настоящей Конвенции, вступает в силу через три месяца со дня получения уведомления Генеральным Секретарем.
      5. Оговорки к настоящей Конвенции и приложениям к ней, иные, чем оговорка, предусмотренная в пункте 1 настоящей статьи, разрешаются при условии представления их в письменной форме и, если они сделаны до сдачи на хранение ратификационной грамоты или документа о присоединении, при условии подтверждения их в ратификационной грамоте или документе о присоединении. Генеральный Секретарь сообщает об указанных оговорках всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 45 настоящей Конвенции.
      6. Каждая Договаривающаяся Сторона, которая делает оговорку или заявление в соответствии с пунктами 1 или 4 настоящей статьи, может в любой момент взять свою оговорку обратно путем нотификации, адресованной Генеральному Секретарю.
      7. Любая оговорка, сделанная в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи,
      а) изменяет для Договаривающейся Стороны, сделавшей вышеуказанную оговорку, в рамках этой оговорки положения Конвенции, к которым она относится;
      b) изменяет в такой же мере эти положения и для других Договаривающихся Сторон в их взаимоотношениях с Договаривающейся Стороной, сделавшей оговорку.

Статья 55

      Помимо заявлений, нотификаций и уведомлений, предусмотренных в статьях 49 и 54 настоящей Конвенции, Генеральный Секретарь сообщает всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 45:
      а) о подписаниях, ратификациях и присоединениях к Конвенции в соответствии со статьей 45;
      b) о нотификациях и заявлениях в соответствии с пунктом 4 статьи 45 и со статьей 46;
      с) о датах вступления в силу настоящей Конвенции в соответствии со статьей 47;
      d) о дате вступления в силу поправок к настоящей Конвенции в соответствии с пунктами 2 и 5 статьи 49;
      е) о денонсациях в соответствии со статьей 50;
      f) об утрате настоящей Конвенцией силы в соответствии со статьей 51.

Статья 56

      Подлинник настоящей Конвенции, составленный в одном экземпляре на английском, испанском, китайском, русском и французском языках, причем все пять текстов являются равно аутентичными, сдается на хранение Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций, который препровождает надлежащим образом заверенные копии всем государствам, указанным в пункте 1 статьи 45 настоящей Конвенции,
      В УДОСТОВЕРЕНИЕ ЧЕГО нижеподписавшиеся представители, надлежащим образом на то уполномоченные своими правительствами, подписали настоящую Конвенцию.
      СОВЕРШЕНО в Вене ноября месяца восьмого дня тысяча девятьсот шестьдесят восьмого года

ПРИЛОЖЕНИЕ 1

ОТСТУПЛЕНИЯ ОТ ОБЯЗАТЕЛЬСТВА ДОПУСКАТЬ К МЕЖДУНАРОДНОМУ
ДВИЖЕНИЮ АВТОМОБИЛИ И ПРИЦЕПЫ

      1. Договаривающиеся Стороны могут не допускать к международному движению по своей территории автомобили, прицепы и составы транспортных средств, общий вес которых или нагрузка на ось, или габаритные размеры превышают пределы, установленные их национальным законодательством для транспортных средств, зарегистрированных на их территории. Договаривающиеся Стороны, на территории которых имеет место международное движение тяжелых транспортных средств, должны стараться заключать региональные соглашения, допускающие к международному движению по дорогам данного района, за исключением дорог с низкими характеристиками, транспортные средства и составы транспортных средств, вес и размеры которых не превышают величин, установленных этими соглашениями.
      2. При применении предписаний пункта 1 настоящего приложения не будет считаться превышением разрешенной максимальной ширины выходящие за габаритные размеры по ширине транспортного средства:
      а) шины вблизи от точек их соприкосновения с землей и соединительные детали индикаторов давления в шинах;
      b) приспособления противоскольжения, надетые на колеса;
      с) зеркала заднего вида, сконструированные таким образом, что при легком нажиме они могут поворачиваться в обоих направлениях, не выступая при этом за разрешенную максимальную ширину;
      d) боковые указатели поворота и габаритные огни, при условии, что они выступают за габарит не более чем на несколько сантиметров;
      e) таможенные печати (пломбы), наложенные на груз, и приспособления для обеспечения сохранности и защиты этих печатей (пломб).
      3. Договаривающиеся Стороны могут не допускать к международному движению по своей территории следующие составы транспортных средств, если их национальное законодательство запрещает движение таких составов:
      a) мотоциклы с прицепом;
      b) составы, включающие автомобиль и несколько прицепов;
      c) транспортные средства с полуприцепом, предназначенные для перевозки пассажиров.
      4. Договаривающиеся Стороны могут не допускать к международному движению по своей территории автомобили и прицепы, на которые распространяются отступления согласно пункту 60 приложения 5 к настоящей Конвенции.
      5. Договаривающиеся Стороны могут не допускать к международному движению по своей территории велосипеды с подвесным двигателем и мотоциклы, водители и, в соответствующих случаях, пассажиры которых не имеют защитных шлемов.
      6. Договаривающиеся Стороны могут обусловить допуск к международному движению по своей территории любого автомобиля, иного, чем двухколесный велосипед с подвесным двигателем и двухколесный мотоцикл без коляски, наличием на автомобиле устройства, указанного в пункте 56 приложения 5 к настоящей Конвенции и предназначенного, в случае остановки на проезжей части, для предупреждения об опасности, которую представляет собой остановившееся на ней транспортное средство.
      7. Договаривающиеся Стороны могут обусловить допуск к международному движению по своей территории по некоторым трудным дорогам или в некоторых районах со сложным рельефом, автомобилей, разрешенный максимальный вес которых превышает 3 500 кг (7 700 фунтов), соблюдением специальных предписаний их национального законодательства, касающихся допуска к движению по этим дорогам или в этих районах зарегистрированных ими транспортных средств, имеющих такой же разрешенный максимальный вес.
      8. Договаривающиеся Стороны могут не допускать к международному движению по своей территории автомобили, имеющие огни ближнего света с асимметричными лучами, если регулировка этих лучей не соответствует принятому на их территории направлению движения.
      9. Договаривающиеся Стороны могут не допускать к международному движению по своей территории автомобили или буксируемые автомобилем прицепы, имеющие отличительный знак, иной, чем предусмотренный для этого транспортного средства статьей 37 настоящей Конвенции.

ПРИЛОЖЕНИЕ 2

РЕГИСТРАЦИОННЫЙ НОМЕР АВТОМОБИЛЕЙ И ПРИЦЕПОВ, НАХОДЯЩИХСЯ
В МЕЖДУНАРОДНОМ ДВИЖЕНИИ

      1. Указанный в статьях 35 и 36 настоящей Конвенции регистрационный номер должен состоять либо из цифр, либо из цифр и букв. Цифры должны быть арабскими, а буквы - заглавными буквами латинского алфавита. Однако допускается употребление других цифр или букв, но в таких случаях, регистрационный номер должен быть повторен арабскими цифрами и заглавными латинскими буквами.
      2. Регистрационный номер должен быть составлен и обозначен таким образом, чтобы находящийся на оси неподвижного транспортного средства наблюдатель мог его различать днем в ясную погоду с расстояния не менее 40 м (130 футов); однако Договаривающиеся Стороны могут уменьшить это минимальное расстояние для зарегистрированных на их территории мотоциклов и особых категорий автомобилей, регистрационным номерам которых трудно придать такие размеры, чтобы их можно было различать с расстояния 40 м (130 футов).
      3. Если регистрационный номер обозначен на специальной табличке, эта табличка должна быть плоской и закрепленной в вертикальном или почти вертикальном положении перпендикулярно среднему продольному сечению транспортного средства. Если номер обозначается или наносится краской на самом транспортном средстве, поверхность, на которой он обозначается или наносится краской, должна быть плоской и вертикальной или почти плоской и вертикальной и перпендикулярной среднему продольному сечению транспортного средства.
      4. С учетом положений пункта 5 статьи 32, табличка или поверхность, на которой обозначен или нанесен краской регистрационный номер, может быть из светоотражающего материала.

ПРИЛОЖЕНИЕ 3

ОТЛИЧИТЕЛЬНЫЙ ЗНАК АВТОМОБИЛЕЙ И ПРИЦЕПОВ, НАХОДЯЩИХСЯ
В МЕЖДУНАРОДНОМ ДВИЖЕНИИ

      1. Упомянутый в статье 37 настоящей Конвенции отличительный знак должен состоять из 1-3 заглавных букв латинского алфавита. Буквы должны быть высотой не менее 0,08 н (3,1 дюйма) и обозначены штрихами шириной не менее 0,01 м (0,4 дюйма). Буквы должны быть нанесены черной краской на белом фоне, имеющем форму эллипса, главная ось которого горизонтальна.
      2. В тех случаях, когда отличительный знак содержит только одну букву, главная ось эллипса может быть вертикальной.
      3. Отличительный знак не должен включаться в регистрационный номер или обозначаться таким образом, что он может быть принят за этот последний или может ухудшить его удобочитаемость.
      4. На мотоциклах и их прицепах длина осей эллипса должна составлять не менее 0,175 м (6,9 дюйма) и 0,115 м (4,5 дюйма). На других автомобилях и их прицепах длина осей эллипса должна составлять не менее
      a) 0,24 м (9,4 дюйма) и 0,145 м (5,7 дюйма), если отличительный знак состоит из трех букв;
      b) 0,175 м (6,9 дюйма) и 0,115 м (4,5 дюйма), если отличительный знак состоит менее чем из трех букв.
      5. Положения пункта 3 приложения 2 применяются к обозначению отличительного знака на транспортных средствах.

ПРИЛОЖЕНИЕ 4

ОПОЗНАВАТЕЛЬНЫЕ ЗНАКИ АВТОМОБИЛЕЙ И ПРИЦЕПОВ, НАХОДЯЩИХСЯ
В МЕЖДУНАРОДНОМ ДВИЖЕНИИ

      1. Опознавательные знаки включают:
      а) для автомобилей:
      i) название или марку завода-изготовителя транспортного средства;
      ii) на шасси или (при отсутствии его) на кузове автомобиля - заводской номер или серийный номер завода-изготовителя;
      iii) на двигателе - заводской номер двигателя, если такой номер обозначается заводом-изготовителем;
      b) для прицепов - обозначения, указанные выше в подпунктах "i" и "ii";
      c) для велосипедов с подвесным двигателем - указание рабочего объема двигателя и марку "СМ".
      2. Буквы и цифры, включенные в опознавательные знаки, упомянутые в пункте 1 настоящего приложения, должны помещаться в легко доступном месте и быть удобочитаемыми; кроме того, они должны быть нанесены таким образом, чтобы их было трудно изменить или устранить. Опознавательные знаки должны наноситься либо исключительно латинскими буквами или прописью и арабскими цифрами, либо они должны быть повторены таким образом.

ПРИЛОЖЕНИЕ 5
ТЕХНИЧЕСКИЕ УСЛОВИЯ, КАСАЮЩИЕСЯ АВТОМОБИЛЕЙ И ПРИЦЕПОВ

      1. Договаривающиеся Стороны, которые в соответствии с подпунктом "n" статьи 1 настоящей Конвенции заявили о своем намерении приравнять к мотоциклам трехколесные транспортные средства, вес которых без нагрузки не превышает 400 кг (900 фунтов), должны распространить на эти последние содержащиеся в настоящем приложении предписания, касающиеся либо мотоциклов, либо других автомобилей.
      2. В настоящем приложении термин "прицеп" применяется только к прицепам, предназначенным для буксировки автомобилем.
      3. При условии соблюдения положений подпункта "а" пункта 2 статьи 3 настоящей Конвенции каждая Договаривающаяся Сторона может предписывать для автомобилей, которые она регистрирует, и для прицепов, которые она допускает к движению в соответствии со своим национальным законодательством, предписания, дополняющие положения настоящего приложения или являющиеся более строгими.

Глава I
Торможение

      4. В настоящей главе
      a) термин "колеса одной оси" означает колеса, расположенные симметрично или почти симметрично по отношению к среднему продольному сечению транспортного средства, даже в том случае, если они не находятся на одной и той же оси (ось-тандем рассматривается как две оси);
      b) термин "рабочий тормоз" означает устройство, используемое для замедления движения и остановки транспортного средства;
      c) термин "стояночный тормоз" означает устройство, используемое для удержания транспортного средства в неподвижном состоянии в отсутствие водителя, или для удержания отцепленного прицепа в неподвижном состоянии;
      d) термин "аварийный тормоз" означает устройство, предназначенное для замедления движения и остановки транспортного средства в случае выхода из строя рабочего тормоза.

      А. Торможение автомобилей, иных, чем мотоциклы
      5. Каждый автомобиль, иной, чем мотоцикл, должен иметь тормоза, которые могут легко приводиться в действие находящимся за рулем водителем. Эти тормозные устройства должны выполнять следующие три функции торможения:
      а) рабочий тормоз - замедлять движение транспортного средства и останавливать его надежно, быстро и эффективно, независимо от его условий загрузки и от того, движется ли транспортное средство на подъем или под уклон;
      b) стояночный тормоз - удерживать транспортное средство в неподвижном состоянии, независимо от его условий загрузки, на подъеме или на спуске с уклоном в 16 %, причем тормозящие поверхности тормоза должны удерживаться в положении торможения посредством устройства чисто механического типа;
      с) аварийный тормоз - замедлять движение транспортного средства и останавливать его, независимо от его условий загрузки, на достаточно коротком расстоянии даже в случае выхода из строя рабочего тормоза.
      6. При условии соблюдения положений пункта 5 настоящего приложения при способления, обеспечивающие выполнение трех функций торможения (рабочее, аварийное и стояночное), могут иметь общие части; совмещение приводов до пускается только при условии, что при этом остаются по крайней мере два отдельных привода.
      7. Рабочий тормоз должен действовать на все колеса транспортного средства; однако на транспортных средствах, имеющих более двух осей, колеса одной оси могут не тормозиться.
      8. Аварийный тормоз должен действовать по крайней мере на одно колесо с каждой стороны среднего продольного сечения транспортного средства; аналогичное положение относится к стояночному тормозу.
      9. Рабочий тормоз и стояночный тормоз должны действовать на тормозящие поверхности, постоянно связанные с колесами при помощи достаточно прочных частей.
      10. Никакая тормозящая поверхность не должна быть устроена таким образом, чтобы она могла отделяться от колес. Однако такое разъединение допускается для некоторых тормозящих поверхностей при условии, что:
      а) оно является кратковременным, например при изменении передаточного числа;
      b) в отношении стояночного тормоза оно может произойти лишь в результате действия водителя;
      с) в отношении рабочего или аварийного тормозов торможение продолжается с предписанной эффективностью в соответствии с пунктом 5 настоящего приложения.

      В. Торможение прицепов
      11. При условии соблюдения положений подпункта "с" пункта 17 настоящего приложения каждый прицеп, за исключением легких прицепов, должен иметь, в частности:
      a) рабочий тормоз, позволяющий замедлить движение транспортного средства и остановить его надежно, быстро и эффективно, независимо от его условий загрузки и от того, движется ли транспортное средство на подъем или под уклон;
      b) стояночный тормоз, позволяющий удерживать транспортное средство в неподвижном состоянии, независимо от его условий загрузки на подъеме или спуске с уклоном 16 %, причем тормозящие поверхности тормоза должны удерживаться в положении торможения посредством устройства чисто механического действия. Настоящее положение не распространяется на прицепы, которые не могут быть отцеплены от транспортного средства-тягача без помощи инструментов, при том условии, что требования, предъявляемые к стояночному торможению, будут соблюдаться в отношении состава транспортных средств.
      12. Устройства, обеспечивающие выполнение этих двух функций торможения (рабочее и стояночное), могут иметь общие части.
      13. Рабочий тормоз должен действовать на все колеса прицепа.
      14. Рабочий тормоз должен приводиться в действие приводом рабочего тормоза транспортного средства-тягача; однако, если разрешенный максимальный вес прицепа не превышает 3 500 кг (7 700 фунтов), рабочий тормоз может быть сконструирован таким образом, чтобы во время движения он приводился в действие лишь путем сближения прицепа с тягачом (торможение силой инерции).
      15. Рабочий тормоз и стояночный тормоз должны действовать на тормозящие поверхности, постоянно связанные с колесами при помощи достаточно прочных частей.
      16. Тормозящие устройства должны автоматически обеспечивать остановку прицепа в случае разрыва сцепного устройства во время движения. Однако это предписание не распространяется ни на одноосные, ни на двухосные прицепы, расстояние между осями которых составляет менее 1 м (40 дюймов), при условии, что их разрешенный максимальный вес не превышает 1 500 кг (3 300 фунтов) и что, за исключением полуприцепов, у них наряду, со сцепным устройством имеется дополнительное сцепное приспособление, предусмотренное в пункте 58 настоящего приложения.

      C. Торможение составов транспортных средств
      17. В дополнение к содержащимся в разделах А и В настоящей главы положениям, касающимся несцепленных транспортных средств (автомобилей и прицепов), к составам сцепленных транспортных средств относятся следующие положения:
      a) тормозные устройства каждого транспортного средства, являющегося частью состава, должны быть совместимыми;
      b) действие рабочего тормоза должно надлежащим образом распределяться и синхронизироваться по всему составу сцепленных транспортных средств;
      c) разрешенный максимальный вес прицепа, не оборудованного рабочим тормозом, не должен превышать половины суммы веса транспортного средства-тягача без нагрузки и веса водителя.

      D. Торможение мотоциклов
      18. а) Каждый мотоцикл должен иметь два тормозных устройства, одно из которых действует по крайней мере на заднее или задние колеса, а другое - по крайней мере на переднее или передние колеса; если у мотоцикла имеется коляска, торможение колеса коляски не требуется. Эти тормозные устройства должны позволять замедлить движение мотоцикла и остановить его надежно, быстро и эффективно, независимо от условий его загрузки и от того, движется ли он на подъем или под уклон.
      b) В дополнение к положениям, содержащимся в подпункте "а" настоящего пункта, мотоциклы с тремя колесами, расположенными симметрично по отношению к среднему продольному сечению транспортного средства, должны быть оборудованы стояночным тормозом, соответствующим положениям подпункта "b" пункта 5 настоящего приложения.

Глава II
Огни и светоотражающие приспособления

      19. При применении положений настоящей Конвенции:
      термин " огонь дальнего света " означает огонь транспортного средства, предназначенный для освещения дороги на дальнее расстояние в направлении движения вперед;
      термин " огонь ближнего света " означает огонь транспортного средства, предназначенный для освещения дороги вперед транспортного средства таким образом, чтобы не ослеплять чрезмерно и не причинять неудобств водителям встречных транспортных средств и другим пользователям дороги;
      термин " подфарник " означает огонь транспортного средства, предназначенный для сигнализации спереди транспортного средства и его габаритной ширины; термин "задний габаритный фонарь" означает огонь транспортного средства, предназначенный для сигнализации сзади транспортного средства и его габаритной ширины;
      термин " стоп-сигнал " означает огонь транспортного средства, предназначенный для сигнализации другим пользователям дороги, находящимся сзади транспортного средства, что водитель привел в действие рабочий тормоз;
      термин " противотуманная фара " означает огонь транспортного средства, предназначенный для улучшения освещенности дороги в туман, снегопад, ливень или пылевую бурю;
      термин " задняя фара " означает огонь транспортного средства, предназначенный для освещения дороги сзади транспортного средства и подачи предупреждающего сигнала другим пользователям дороги, когда транспортное средство дает или намеревается дать задний ход;
      термин " указатель поворота " означает огонь транспортного средства, предназначенный для сигнализации другим пользователям дороги намерения водителя свернуть вправо или влево;
      термин " светоотражающее приспособление " означает приспособление, предназначенное для сигнализации наличия транспортного средства посредством отражения света, излучаемого источником света, не связанным с этим транспортным средством, причем наблюдатель находится вблизи этого источника;
      термин " освещающая поверхность " означает в отношении огней видимую поверхность, с которой излучается свет, а в отношении светоотражающих приспособлений - видимую поверхность, от которой отражается свет.
      20. Цвета указанных в настоящей главе огней должны по мере возможности соответствовать определениям, содержащимся в добавлении к настоящему приложению.
      21. Каждый автомобиль, кроме мотоциклов, скорость которого по ровной дороге может превышать 40 км (25 миль) в час, должен иметь спереди четное число белых или желтых селективных огней дальнего света, способных надлежащим образом освещать дорогу в ясную погоду ночью на расстояние по крайней мере 100 м (325 Футов) впереди транспортного средства. Внешние края освещающей поверхности огней дальнего света ни в коем случае не должны быть расположены ближе к краю габаритной ширины транспортного средства, чем внешние края освещающей поверхности огней ближнего света.
      22. Каждый автомобиль, кроме мотоциклов, скорость которого на ровной дороге может превышать 10 км (6 миль) в час, должен быть снабжен спереди двумя белыми или желтыми селективными огнями ближнего света, способными надлежащим образом освещать дорогу в ясную погоду ночью на расстояние по крайней мере 40 м (130 футов) впереди транспортного средства. С каждой стороны точка освещающей поверхности, наиболее удаленная от среднего продольного сечения транспортного средства, должна находиться на расстоянии не более 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины транспортного средства. Автомобиль не должен иметь более двух огней ближнего света. Огни ближнего света должны быть отрегулированы таким образом, чтобы они соответствовали определению, изложенному в пункте 19 настоящего приложения.
      23. Каждый автомобиль, иной, чем двухколесный мотоцикл без коляски, должен иметь два подфарника белого цвета; однако селективный желтый цвет допускается для подфарников, совмещенных с фарами дальнего иди ближнего света, излучающими пучки селективного желтого цвета. Если эти подфарники являются единственными огнями, включенными спереди транспортного средства, они должны быть видимыми ночью в ясную погоду на расстоянии по крайней мере 300 м (1 000 футов), не ослепляя и не причиняя излишних неудобств другим пользователям дороги. С каждой стороны точка освещающей поверхности, наиболее удаленная от среднего продольного сечения транспортного средства, должна находиться на расстоянии не более 0,4 и (16 дюймов) от края габаритной ширины транспортного средства.
      24. а) Каждый автомобиль, иной, чем двухколесный мотоцикл без коляски, должен иметь сзади четное число задних габаритных фонарей красного цвета, видимых в ясную погоду ночью на расстоянии по крайней мере 300 м (1 000 футов), не ослепляя и не причиняя излишних неудобств другим пользователям дороги. С каждой стороны точка освещающей поверхности наиболее удаленная от среднего продольного сечения транспортного средства, должна находиться на расстоянии не более 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины транспортного средства.
      b) Каждый прицеп должен иметь сзади четное число задних габаритных огней красного цвета, видимых в ясную погоду ночью на расстояния по крайней мере 300 м (1 000 футов), не ослепляя и не причиняя излишних неудобств другим пользователям дороги. С каждой стороны точка освещающей поверхности, наиболее удаленная от среднего продольного сечения прицепа, должна находиться на расстоянии не более 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины прицепа. Однако прицепы, габаритная ширина которых не превышает 0,8 м (32 дюйма), могут иметь лишь один из этих огней, если они буксируются двухколесным мотоциклом без коляски.
      25. Каждый автомобиль или прицеп, имеющий сзади номерной знак, должен быть снабжен приспособлением для освещения этого знака, устроенным таким образом, чтобы освещаемый этим приспособлением номерной знак был удобочитаем в ясную погоду ночью при остановленном транспортном средстве с расстояния в 20 м (65 футов) сзади транспортного средства; однако каждая Договаривающаяся Сторона может уменьшить это минимальное расстояние удобочитаемости ночью в тех же пределах и для тех же транспортных средств, для которых она в соответствии с пунктом 2 приложения 2 к настоящей Конвенции уменьшит минимальное расстояние удобочитаемости днем.
      26. На каждом автомобиле, включая мотоциклы, и на каждом составе транспортных средств, включающем автомобиль и один или несколько прицепов, электрические соединения должны быть устроены таким образом, чтобы огни дальнего света, огни ближнего света, противотуманные фары, подфарники автомобилей и упомянутое выше в пункте 25 приспособление могли включаться лишь при одно временном включении задних габаритных фонарей автомобиля или последнего транспортного средства, включенного в состав.
      Однако это положение не относится к огням дальнего или ближнего света, если они применяются для подачи световых сигналов, указанных в пункте 5 статьи 33 настоящей Конвенции. Кроме того, электрические соединения должны быть устроены таким образом, чтобы подфарники автомобилей всегда включались при включении огней ближнего света, огней дальнего света или противотуманных фар.
      27. Каждый автомобиль, кроме двухколесного мотоцикла без коляски, должен иметь сзади по крайней мере два красных светоотражающих приспособления не треугольной формы. С каждой стороны край освещающей поверхности, наиболее удаленный от среднего продольного сечения транспортного средства, должен находиться на расстоянии не более 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины транспортного средства. Светоотражающие приспособления должны быть видимыми водителю транспортного средства в ясную погоду ночью на расстоянии по крайней мере 150 м (500 футов), когда они освещены дальним светом этого транспортного средства.
      28. Каждый прицеп должен иметь сзади по крайней мере два красных светоотражающих приспособления. Эти светоотражающие приспособления должны иметь форму равностороннего треугольника с вершиной, обращенной кверху, и одной горизонтальной стороной, причем длина каждой стороны составляет не менее 0,15 м (6 дюймов) и не более 0,2 м (8 дюймов); никакой сигнальный огонь не должен помещаться внутри этого треугольника. Указанные светооражающие приспособления должны отвечать в отношении видимости требованиям, изложенным выше в пункте 27. С каждой стороны край освещающей поверхности, наиболее удаленный от среднего продольного сечения прицепа, должен находиться на расстоянии не более 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины прицепа. Однако прицепы, габаритная ширина которых не превышает 0,8 м (32 дюйма), могут иметь только одно светоотражающее приспособление, если они буксируются двухколесным мотоциклом без коляски.
      29. Каждый прицеп должен иметь спереди два белых светоотражающих приспособления не треугольной формы. Эти светоотражающие приспособления должны удовлетворять условиям размещения и видимости, изложенным выше в пункте 27.
      30. Прицеп должен иметь спереди два белых подфарника, если его ширина превышает 1,6 м (5 футов 4 дюйма). Предписанные таким образом подфарники должны быть расположены возможно ближе к краю габаритной ширины прицепа и во всяком случае таким образом, чтобы внешний край освещающей поверхности, наиболее удаленный от среднего продольного сечения прицепа, находился на расстоянии не более 0,15 м (6 дюймов) от этого края.
      31. Каждый автомобиль (кроме двухколесных мотоциклов с коляской или без нее), скорость которого по ровной дороге может превышать 25 км (15 миль) в час, должен иметь сзади два красных стоп-сигнала, светосила которых явно превосходит светосилу задних габаритных фонарей. Это жe положение относится к каждому прицепу, находящемуся в конце состава транспортных средств; однако стоп-сигналы не являются, обязательными для небольших прицепов, размеры которых таковы, что стоп-сигналы тягача остаются видимыми.
      32. С оговоркой о том, что Договаривающиеся Стороны, сделавшие в соответствии с пунктом 2 статьи 54 настоящей Конвенции заявление о приравнивании велосипедов с подвесным двигателем к мотоциклам, могут освобождать велосипеды с подвесным двигателем от соблюдения всех нижеследующих положений или их части:
      a) каждый двухколесный мотоцикл с коляской или без нее должен быть снабжен фарой ближнего света, отвечающей в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в пункте 22;
      b) каждый двухколесный мотоцикл с коляской или без нее, скорость которого на ровной дороге может превышать 40 км (25 миль) в час, должен иметь, помимо фары ближнего света, по крайней мере одну фару дальнего света, отвечающую в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в пункте 21. Если такой мотоцикл имеет более одной фары дальнего света, эти фары должны располагаться возможно ближе друг к другу;
      c) двухколесный мотоцикл с коляской или без нее должен иметь не более одной фары ближнего света и не более двух фар дальнего света.
      33. Каждый двухколесный мотоцикл без коляски может быть снабжен спереди одним или двумя подфарниками, отвечающими в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в пункте 23. Если такой мотоцикл имеет два подфарника, эти подфарники должны располагаться возможно ближе друг к другу. Двухколесный мотоцикл без коляски не должен иметь более двух подфарников.
      34. Каждый двухколесный мотоцикл без коляски должен иметь один задний габаритный фонарь, отвечающий в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в подпункте "а" пункта 24.
      35. Каждый двухколесный мотоцикл без коляски должен иметь сзади одно светоотражающее приспособление, удовлетворяющее в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в пункте 27.
      36. Каждый двухколесный мотоцикл с коляской или без нее должен иметь стоп-сигнал, удовлетворяющий положениям приведенного выше пункта 31, с оговоркой о том, что Договаривающиеся Стороны, сделавшие в соответствии с пунктом 2 статьи 54 настоящей Конвенции заявление о приравнивании велосипедов с подвесным двигателем к мотоциклам, могут не распространять это предписание на двухколесные велосипеды с подвесным двигателем с коляской или без нее.
      37. Без ущерба для положений, касающихся огней и приспособлений, предписанных для мотоциклов без коляски, каждая коляска, соединенная с двухколесным мотоциклом, должна иметь один подфарник, отвечающий в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в пункте 23, один задний габаритный фонарь, отвечающий в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в подпункте "а" пункта 24, и одно светоотражающее приспособление, отвечающее в отношении цвета и видимости предписаниям, содержащимся выше в пункте 27. Электрические соединения должны быть устроены таким образом, чтобы подфарник и задний габаритный фонарь коляски включались одновременно с задним габаритным фонарем мотоцикла. Во всяком случае коляска не должна иметь фар дальнего или ближнего света.
      38. Автомобили с тремя колесами, симметричными по отношению к среднему продольному сечению транспортного средства, приравненные к мотоциклам в соответствии с подпунктом "n" статьи 1 Конвенции, должны быть снабжены приспособлениями, предписываемыми в приведенных выше пунктах 21, 22, 23, 24 "а", 27 и 31. Однако если ширина такого транспортного средства не превышает 1,3 м (4 футов 3 дюймов), то достаточно одной фары дальнего света и одной фары ближнего света. В этом случае не применяются предписания относительно расстояния освещающей поверхности по отношению к краю габаритной ширины транспортного средства.
      39. Каждый автомобиль, за исключением тех, водители которых могут подавать рукой сигналы об изменении направления движения, видимые во всех направлениях для других пользователей дороги, должен иметь неподвижные указатели поворота с мигающими огнями автожелтого цвета, расположенные попарно на транспортном средстве и видимые днем и ночью пользователями дороги. Частота мигания этих огней должна составлять 90 миганий в минуту с допуском в + 30.
      40. Если на автомобиле, ином, чем двухколесный мотоцикл с коляской или без коляски, имеются противотуманные фары, они должны быть белого или желтого селективного цвета, в количестве двух; и устанавливаться таким образом, чтобы ни одна точка их освещающей поверхности не находилась выше самой высокой точки освещающей поверхности огней ближнего света и чтобы с каждой стороны точка освещающей поверхности, наиболее удаленная от среднего продольного сечения транспортного средства, находилась на расстоянии не более 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины транспортного средства.
      41. Никакая задняя фара не должна приводить к ослеплению или создавать неудобства для других пользователей дороги. Если автомобиль оборудован задней фарой, то эта фара должна излучать белый, автожелтый или желтый селективный свет. Приспособление для ее включения должно быть устроено таким образом, чтобы она могла включаться только тогда, когда приведено в действие приспособление заднего хода.
      42. Никакой огонь, иной, чем огни указателей поворота, установленный на автомобиле или прицепе, не должен быть мигающим, за исключением огней, используемых в соответствии, с национальным законодательством Договаривающихся Сторон для обозначения транспортных средств или составов транспортных средств, которые не обязаны соблюдать общие правила дорожного движения или наличие которых на дороге обязывает других пользователей дороги соблюдать особую осторожность; такими транспортными средствами, в частности, являются транспортные средства, имеющие преимущественное право проезда, автопоезда, транспортные средства, имеющие особые размеры, и транспортные средства или оборудование, использующиеся для строительства или ремонта дорог. Однако Договаривающиеся Стороны могут разрешить или предписать, чтобы некоторые огни или часть этих огней мигали, за исключением огней, излучающих красный свет, для предупреждения об особой опасности, которую временно представляет собою транспортное средство.
      43. При применении положений настоящего приложения следует рассматривать
      а) как один огонь любое сочетание двух или более огней, тождественных или нет, но имеющих одинаковое назначение и одинаковый цвет, если проекция их освещающих поверхностей на вертикальную плоскость, перпендикулярную среднему продольному сечению транспортного средства, занимает не менее 50 % поверхности наименьшего прямоугольника, описывающего проекции указанных освещающих поверхностей;
      b) как два огня или парное число огней единую освещающую поверхность в форме полосы, при условии, что она расположена симметрично по отношению к среднему продольному сечению транспортного средства, что она находится по крайней мере на расстоянии 0,4 м (16 дюймов) от края габаритной ширины транспортного средства и ее длина составляет по крайней мере 0,8 м (32 дюйма). Освещение этой поверхности должно осуществляться по крайней мере двумя источниками света, находящимися возможно ближе к ее краям. Освещающая поверхность может включать ряд элементов, расположенных таким образом, что проекция освещающих поверхностей различных элементов на вертикальную плоскость, перпендикулярную среднему продольному сечению транспортного средства, занимает не менее 50 % наименьшего прямоугольника, описывающего проекции указанных освещающих поверхностей элементов.
      44. На одном и том же транспортном средстве огни, имеющие одинаковое назначение и направленные в одну и ту же сторону, должны быть одинакового цвета. Огни и светоотражающие приспособления, число которых является четным, должны быть расположены симметрично по отношению к среднему продольному сечению транспортного средства, за исключением транспортных средств, внешняя форма которых не является симметричной. Каждая пара огней должна иметь явно одинаковую светосилу.
      45. Различные по своему назначению огни и, при условии соблюдения положений других пунктов настоящей главы, огни и светоотражающие приспособления могут быть вмонтированы в один световой прибор или соединены в нем при условии, что каждый из этих огней и светоотражающих приспособлений соответствует относящимся к нему положениям настоящего приложения.

Глава III
Другие предписания

Рулевое управление
46. Каждый автомобиль должен иметь прочное рулевое устройство, позволяющее водителю легко, быстро и уверенно менять направление движения транспортного средства.

Зеркало заднего вида
47. Каждый автомобиль, иной, чем двухколесный мотоцикл с коляской или без нее, должен иметь одно или несколько зеркал заднего вида; количество, размер и расположение этих зеркал должны быть таковы, чтобы водитель мог видеть дорожное движение позади своего транспортного средства.

Звуковой сигнальный прибор
48. Каждый автомобиль должен иметь по крайней мере один звуковой сигнальный прибор достаточной мощности. Звук, издаваемый сигнальным прибором, должен быть продолжительным, однотонным и нерезким. Транспортные средства, имеющие преимущественное право проезда, и пассажирские транспортные средства общего пользования могут иметь дополнительные звуковые сигнальные приборы, не отвечающие этим требованиям.

Стеклоочиститель
49. Каждый автомобиль, снабженный ветровым стеклом, размеры и форма которого таковы, что водитель может свободно видеть со своего места дорогу впереди лишь через прозрачные элементы этого ветрового стекла, должен иметь по крайней мере один эффективный и прочный стеклоочиститель, который, находясь в соответствующем положении, действует, не требуя постоянного вмешательства водителя.

Стеклоомыватель
50. Каждый автомобиль, который в обязательном порядке должен иметь по крайней мере один стеклоочиститель, должен иметь и стеклоомыватель.

     Ветровое стекло и стекла
      51. На каждом автомобиле и на каждом прицепе
      а) прозрачные материалы, из которых изготовлены внешние элементы транспортного средства, включая ветровое стекло, или элементы внутренней перегородки, должны быть такими, чтобы в случае их повреждения опасность нанесения увечий была сведена до минимума;
      b) ветровое стекло должно быть изготовлено из материала, прозрачность которого не ухудшается, и должно быть таким, чтобы оно не вызывало никакого значительного искажения видимых через него предметов и чтобы в случае его повреждения водитель имел возможность видеть в достаточной мере дорогу.

Приспособление для движения задним ходом
52. Каждый автомобиль должен быть снабжен приспособлением для движения задним ходом, приводимым в действие с места водителя. Однако это приспособление является обязательным для мотоциклов и автомобилей с тремя колесами, расположенными симметрично по отношению к среднему продольному сечению транспортного средства, только в том случае, если их разрешенный максимальный вес превышает 400 кг (900 фунтов).

Глушитель
53. Каждый двигатель внутреннего сгорания, установленный на автомобиле, должен быть снабжен эффективным глушителем; это приспособление должно быть устроено таким образом, чтобы водитель не мог со своего места привести его в нерабочее состояние.

Шины
54. Колеса автомобилей и их прицепов должны быть снабжены пневматическими шинами, причем состояние этих шин должно быть таким, чтобы обеспечивалась безопасность и сцепление с грунтом даже на мокрой дороге. Однако настоящее положение не препятствует Договаривающимся Сторонам разрешать использование приспособлений, которые могут дать результаты, по крайней мере эквивалентные результатам, получаемым при использовании пневматических шин.

Спидометр
55. Каждый автомобиль, скорость которого по ровной дороге может превышать 40 км (25 миль) в час, должен иметь спидометр; однако каждая Договаривающаяся Сторона может не распространять этого предписания на некоторые категории мотоциклов и других легких транспортных средств.

     Приспособление для сигнализации на автомобилях
      56. Приспособление, упомянутое в пункте 5 статьи 23 и в пункте 6 приложения 1 к настоящей Конвенции, должно быть:
      а) либо щитком, имеющим форму равностороннего треугольника, со сторонами длиной не менее 0,4 м (16 дюймов) и красными краями шириной не менее 0,05 м (2 дюйма); середина этого треугольника может быть полой или окрашенной в светлый цвет; красные края должны либо пропускать свет в силу своей прозрачности, либо иметь полосу, обладающую светортражательными свойствами; щиток должен быть приспособлен для того, чтобы его можно было ставить в устойчивое вертикальное положение;
      b) либо другим столь же эффективным приспособлением, предписанным законодательством страны, в которой зарегистрировано Транспортное средство.

Противоугонное устройство
57. Каждый автомобиль должен быть снабжен противоугонным устройством, по зволяющим с момента оставления транспортного средства на стоянке вывести из строя иди заблокировать какой-либо основной агрегат транспортного средства.

Сцепное устройство легких прицепов
58. За исключением полуприцепов, прицепы, которые не оборудованы автоматическим тормозом, указанным в пункте 16 настоящего приложения, должны быть оборудованы, помимо сцепного устройства, дополнительным сцепным приспособлением (цепь, трос и т.п.), которое в случае поломки сцепного устройства могло бы предотвратить падение дышла на землю и обеспечить в определенной степени частичное управление прицепом.

     Общие положения
      59. а) Механизмы и приспособления автомобиля по возможности не должны представлять опасности пожара или взрыва; они не должны также выделять в чрезмерном количестве вредные газы, плотный дым, издавать неприятный залах или производить шум.
      b) Система зажигания высокого напряжения двигателей автомобилей по возможности не должна являться источником чрезмерного распространения существенных радиоэлектрических помех.
      с) Конструкция каждого автомобиля должна обеспечивать водителю спереди, справа и слева достаточную обзорность позволяющую ему безопасно управлять автомобилем.
      d) Конструкция и оборудование автомобилей и прицепов должна по возможности обеспечивать уменьшение опасности для их пассажиров и для других пользователей дороги в случае дорожно-транспортного происшествия. В частности, транспортные средства не должны иметь ни внутри, ни снаружи никаких украшений или других не являющихся необходимыми предметов, имеющих острые края или выходящих за габарит транспортного средства, которые могут представлять опасность для водителей и пассажиров и для других пользователей дороги.

Глава IV
Отступления от правил

      60. При применении настоящей Конвенции на своей территории Договарищиеся Стороны могут допускать отступления от положений настоящего приложения в отношении
      а) автомобилей и прицепов, конструктивная скорость которых на ровной дороге не может превышать 25 км (15 миль) в час или скорость которых согласно национальному законодательству не должна превышать 25 км в час;
      b) инвалидных колясок, т.е. маленьких автомобилей, которые специально сконструированы и предназначены - а не только приспособлены - для использования лицом, имеющим увечье или физический недостаток, и которые обычно используются только этим лицом;
      с) транспортных средств, предназначенных для экспериментов в целях применения достижений техники и повышения безопасности;
      d) транспортных средств особой формы или особого типа или транспортных средств, используемых для специальных целей в особых условиях.
      61. Договаривающиеся Стороны могут также допускать отступления от положений настоящего приложения в отношении регистрируемых ими транспортных средств, которые могут находиться в международном движении.
      a) разрешая автожелтый цвет для указанных в пунктах 23 и 30 настоящего приложения подфарников и указанных в пункте 29 настоящего приложения светоотражающих приспособлений;
      b) разрешая красный цвет для указанных в пункте 39 настоящего приложения световых указателей поворота, устанавливаемых сзади транспортного средства;
      c) разрешая красный цвет для указанных в последней фразе пункта 42 настоящего приложения огней, устанавливаемых сзади транспортного средства;
      d) в отношении расположения огней на специализированных транспортных средствах, внешняя форма которых не позволяет соблюдать эти положения, не прибегая к монтажным приспособлениям, которые могут быть легко повреждены или сорваны;
      e) разрешая наличие нечетного, более двух, числа огней дальнего света на регистрируемых ею автомобилях; и
      f) в отношении прицепов, которые служат для перевозки длинномерных грузов (бревен, труб и т.д.) и которые при движении не сцепляются с тягачом, а связаны с ним только грузом.

Глава V
Переходные положения

62. Положения настоящего приложения не распространяются на автомобили, которые впервые зарегистрированы, и на прицепы, которые сданы в эксплуатацию на территории Договаривающейся Стороны до вступления в силу настоящей Конвенции или два года спустя после ее вступления в силу, при условии, что эти автомобили и прицепы отвечают предписаниям частей I, II и III приложения 6 Конвенции 1949 года о дорожном движении.

ДОБАВЛЕНИЕ

ОПРЕДЕЛЕНИЯ ЦВЕТНЫХ ФИЛЬТРОВ ДЛЯ ПОЛУЧЕНИЯ ЦВЕТОВ,
УКАЗАННЫХ В НАСТОЯЩЕМ ПРИЛОЖЕНИИ (В КОЭФФИЦИЕНТАХ ЦВЕТНОСТИ)

КРАСНЫЙ      предел в сторону желтого:        у < 0.335
                "   "    "    пурпурного ¹ ^/ : z < 0,008
БЕЛЫЙ        предел в сторону синего:         х > 0,310
                "   "    "    желтого:        х < 0,500
                "   "    "    зеленого:       у < 0,150+0,640х
                "   "    "    зеленого:       у < 0,440
                "   "    "    пурпурного:     у > 0,050+0,750х
                "   "    "    красного:       у > 0,382
АВТОЖЕЛТЫЙ ² ^/ предел в сторону желтого ¹ ^/ :      у < 0,429
                "   "    "    красного ¹ ^/ :      у > 0,398
                "   "    "    белого ¹ ^/ :        z < 0,007
ЖЕЛТЫЙ
СЕЛЕКТИВНЫЙ ³ ^/ предел в сторону красного ¹ ^/ :     у > 0,138+0,580х
                "    "   "     зеленого ¹ ^/ :     у < 1,29х-0,100
                "    "   "     белого ¹ ^/ :       у > -х+0,966
                "    "   "     спектральной
                               величины ¹ ^/ :     у < -х+0,992

      Для проверки колориметрических характеристик данных фильтров будет использоваться источник света с цветовой температурой в 2 854 ⁰ К (в соответствии со стандартным источником А Международной комиссии по освещению (МКО)).
     1 / В этих случаях приняты пределы, иные, чем рекомендованные МКО, ввиду того что напряжение питания у зажимов ламп, которыми оборудованы огни, колеблется весьма значительно.
     2 / Применяется к цвету автомобильных огней, который до настоящего времени назывался "оранжевым" или "желто-оранжевым". Соответствует вполне определенной части "желтой" зоны цветного треугольника МКО.
     3 / Применяется исключительно к фарам дальнего и ближнего света. Что касается противотуманных фар, то селективность цвета будет считаться удовлетворительной, если показатель чистоты будет равен не менее 0,820, а предел в сторону белого - у > -х+0,966, составив в этом случае у > -x+0,940 и у = 0,440.

ПРИЛОЖЕНИЕ 6
НАЦИОНАЛЬНОЕ ВОДИТЕЛЬСКОЕ УДОСТОВЕРЕНИЕ

      1. Национальное водительское удостоверение представляет собой листок розового цвета формата А 7 (74 х 105 мм - 2,91 х 4,13 дюйма), либо сложенный вдвое по этому формату (148 х 105 мм - 5,82 х 4,13 дюйма), либо сложенный втрое по указанному формату (222 х 105 мм - 8,78 х 4,13 дюйма) листок.
      2. Удостоверение печатается на языке или языках, установленных органом власти, который выдает или которому поручено выдавать этот документ; однако на нем обозначается на французском языке название "Permie de conduire", которое может сопровождаться или не сопровождаться названием "Водительское удостоверение" на других языках.
      3. Вносимые в удостоверение от руки или отпечатанные на машинке записи делаются либо только буквами латинского алфавита или прописью, либо повторяются таким же образом.
      4. Две из страниц удостоверения должны соответствовать прилагаемым образцам N 1 и 2. При условии, что не будут изменены ни содержание рубрик А, В, С, D и Е, исходя из положений Пункта 4 статьи 41 настоящей Конвенции, ни их буквенные обозначения, ни существо рубрик, касающихся личности владельца удостоверения, настоящее положение будет считаться выполненным даже в том случае, если в указанные образцы будут внесены изменения второстепенного характера; в частности, национальные водительские удостоверения, соответствующие образцу приложения 9 к Конвенции о дорожном движении, составленной в Женеве 19 сентября 1949 года, будут рассматриваться как удовлетворяющие положениям настоящего приложения.
      5. Вопрос о включении в удостоверение страницы образца № 3 и о включении в него дополнительных записей определяется национальным законодательством; если предусматривается место для указания изменения местожительства, оно будет находиться вверху оборотной стороны страницы № 3, за исключением удостоверения, соответствующего образцу приложения 9 к Конвенция 1949 года.

ОБРАЗЕЦ СТРАНИЦЫ
№ 1

ВОДИТЕЛЬСКОЕ УДОСТОВЕРЕНИЕ ¹ ^/

1. Фамилия ________________________________________________________
2. Имя ^3/    ________________________________________________________
3. Дата ⁴ ^/ и место ⁵ ^/ рождения ______________________________________
4. Местожительство ________________________________________________
   ________________________________________________________________
                                _________________________
                               |       Фотография        |
                               |       35 * 45 мм        |
                               |   (1,37 * 1,75 дюйма)   |
                               |_________________________|

Подпись владельца ^6/
_________________
5. Выдано_________________________________________________________
6. В ____________________________(дата)___________________________
7. Действительно до ^7/ ____________________________________________
№ _______________________________________________________________
Подпись и т.д ^8/ __________________________________________________

ОБРАЗЕЦ СТРАНИЦЫ
№ 2

2 /
Категории транспортных средств, на управление которыми выдано удостоверение
А	Мотоциклы	9 /
В	Автомобили (за исключением упомянутых в категории А), разрешенный максимальный вес которых не превышает 3 500 кг (7 700 фунтов) и число сидячих мест которых, помимо сиденья водителя, не превышает восьми.	9 /
С	Автомобили, предназначенные для перевозки грузов, разрешенный максимальный вес которых превышает 3 500 кг (7 700 фунтов)	9 /
D	Автомобили, предназначенные для перевозки пассажиров и имеющие более 8 сидячих мест, помимо сиденья водителя	9 /
E	Составы транспортных средств с тягачом, относящимся к категориям В, С или D, которыми водитель имеет право управлять, но которые не входят сами в одну из этих категорий или в зти категории	9 /
		10 /
	11 /

ОБРАЗЕЦ СТРАНИЦЫ
№ 3

Действительно до:                       Продлено до:
_____________________________           __________________________ 9 /
выдано_______________________           ___________________________
(дата)

10 /

     1 / На удостоверениях, сложенных вдвое (если они складываются так, что их первая страница не соответствует образцу), и на удостоверениях, сложенных втрое, указанная надпись может делаться на первой странице.
     2 / Здесь указывается название или отличительный знак государства, определенный в соответствии с приложением 3 к настоящей Конвенции. Указание, содержащееся выше в примечании 1, относится также к этой рубрике.
     3 / Здесь можно указать имя отца или мужа.
     4 / Если дата рождения неизвестна, следует указать приблизительный возраст в момент выдачи удостоверения.
     5 / Не заполнять, если место рождения неизвестно.
     6 / "Или отпечаток большого пальца руки". Подпись и отпечаток большого пальца руки могут не включаться.
     7 / Эта рубрика необязательна в удостоверениях, имеющих страницу соответствующую образцу № 3.
     8 / Подпись и/или печать или штемпель органа, выдавшего удостоверение, или уполномоченного на то объединения. На удостоверениях, сложенных вдвое (если они складываются так, что их первая страница не соответствует образцу), и на удостоверениях, сложенных втрое, печать штемпель могут ставиться на первой странице.
     9 / Печать или штемпель органа, выдавшего удостоверение, и в соответствующих случаях дата проставления печати или штемпеля. Указанные печать или штемпель ставятся в правой колонке образца страницы № 2 рядом с графами определений категорий транспортных средств, для которых действительно удостоверение, и только рядом с этими графами; аналогичные положения применяются к отметкам о продлении, которые следует внести в правую колонку образца страницы № 3.
      Вместо того чтобы проставлять в правой колонке образцами страницы № 2 печать или штемпель органа, выдавшего удостоверение, Договаривающиеся Стороны могут вписать в новую рубрику 8 "Категории" на образце странице № 1 букву или буквы, соответствующие категории или категориям, для которых действительно удостоверение, и звездочку для каждой категории, для которой удостоверение недействительно (например, "8. Категория А, В***").
     10 / Место, предназначенное для других категорий транспортных средств, определенных национальным законодательством.
     11 / Место для дополнительных замечаний, которые могут быть сделаны, в соответствующих случаях компетентными органами государства, выдающего удостоверение, включая ограничительные условия пользования (например, "Управление только в очках", "Действительно только для управления транспортным средством №...", "При условии переоборудования транспортного средства для управления лицом, лишенным одной ноги"). В случае, предусмотренном выше во втором абзаце примечания 9, предпочтительно проставлять эти дополнительные указания на образце страницы № 1.
      Другие дополнительные указания могут быть сделаны на страницах, не соответствующих образцу.

ПРИЛОЖЕНИЕ 7
МЕЖДУНАРОДНОЕ ВОДИТЕЛЬСКОЕ УДОСТОВЕРЕНИЕ

      1. Международное водительское удостоверение представляет собой книжку формата А 6 (148 х 105 мм - 5,82 х 4,13 дюйма). Она имеет серую обложку и белые внутренние страницы.
      2. Лицевая и внутренняя сторона первого листа обложки идентичны, соответственно, прилагаемым образцам страниц № 1 и 2; они печатаются на национальном языке или по крайней мере на одном из национальных языков государства, в котором выдано удостоверение. В конце внутренних страниц две соседние страницы соответствуют прилагаемому образцу № 3 и печатаются на французском языке. На предшествующих им внутренних страницах повторяется на нескольких языках, из которых обязательными являются английский, испанский и русский языки, первая из этих двух страниц.
      3. Вносимые в удостоверение от руки или отпечатанные на машинке записи делаются буквами латинского алфавита или прописью.
      4. Договаривающиеся Стороны, которые выдают или разрешают выдавать международные водительские удостоверения, обложка которых печатается на ином языке, чем английский, испанский, русский и французский, должны направить Генеральному Секретарю Организации Объединенных Наций перевод текста прилагаемого образца № 3 на этот язык.

Образец страницы № 1
(лицевая сторона первой страницы обложки)

_________________________________________________________________ 1 /

Международное автомобильное движение

МЕЖДУНАРОДНОЕ ВОДИТЕЛЬСКОЕ УДОСТОВЕРЕНИЕ

№ __

Конвенция о дорожном движении от 8 ноября 1968 г.
Дейтвительно до _________________________________________________ 2 /
Выдано __________________________________________________________
в _______________________________________________________________
(дата) __________________________________________________________
_______________________ 3 /
Номер национального водительского
удостоверения ___________________________________________________

4 /

1 / Название государства, в котором выдано удостоверение, и
   отличительный знак этого государства, определенный в приложении 3.
2 / Три года с момента выдачи или дата истечения срока действия
   национального водительского удостоверения, в зависимости от того,
   какой срок наступит скорее.
3 / Подпись органа власти или объединения, выдавшего удостоверение.
4 / Перечень или штемпель органа власти объедения, выдавшего
   удостоверение.

Образец страницы № 2
(внутренняя сторона первой страницы обложки)

Настоящее удостоверение недействительно для движения на
территории ____________________________________________________ 1/

Оно действительно на территории всех других
Договаривающихся Сторон. Категории транспортных средств, на
управление котрыми оно дает право, указаны в конце книжки.

2 /

Настоящее удостоверение не освобождает его владельца от
неукоснительного соблюдения на территории любого
государства, по которой он ездит, законов и правил,
касающихся права на обоснование или занятие какой-либо
профессией. В частности оно теряет свою силу в государстве,
которое становится обычным местожительством его владельца.

1 / Здесь указывается название государства, являющегося Договаривающейся Стороной, в котором его владелец имеет обычное местожительство.
2/ Место, предназначенное для необязательного включения списка государств, являющихся Договаривающимися Сторонами.

Образец № 3
Левая страница

ЗАПИСИ, ОТНОСЯЩИЕСЯ К ВОДИТЕЛЮ	Фамилия 1. Имя ¹ ^{/ 2.} Место рождения ² ^{/ 3.} Дата рождения ³ ^{/ 4.} Местожительство 5.
КАТЕГОРИИ ТРАНСПОРТНЫХ СРЕДСТВ, НА УПРАВЛЕНИЕ КОТОРЫМИ ВЫДАНО УДОСТОВЕРЕНИЕ
Мотоцикл	А
Автомобили, за исключением упомянутых в категории А, разрешенный максимальный вес которых не превышает 3 500 кг (7 700 фунтов) и число сидячих мест которых, помимо сиденья водителя, не превышает восьми	В
Автомобили, предназначенные для перевозки грузов, разрешенный максимальный вес которых превышает 3 500 кг (7 700 фунтов)	С
Автомобили, предназначенные для перевозки пассажиров и имеющие более восьми сидячих мест, помимо сиденья водителя	D
Составы транспортных средств с тягачем, относящимся к категориям В, С или D, которыми водитель имеет право управлять, но которые не входят сами в одну из этих категорий или в эти карегории	E
УСЛОВИЯ, ОГРАНИЧИВАЮЩИЕ ИСПОЛЬЗОВАНИЕ ⁵ ^/ ^{___________________________________________________________________} ^{___________________________________________________________________} ^{___________________________________________________________________} ^{___________________________________________________________________} ^{___________________________________________________________________} ^{___________________________________________________________________} ^{___________________________________________________________________}

1 / Здесь можно указать имя отца или мужа.
2 / Не заполнять, если место рождения неизвестно.
3 / Если дата рождения неизвестна, следует указать приблизительный
   возраст в момент выдачи удостоверения.
4 / Перечень или штемпель органа власти или объединения, выдавшего
   удостоверение. Этот перечень или штемпель ставиться рядом с
   категориями А, В, С, D и Е только в том случае, если владелец
   имеет право управлять транспортными средствами указанной
   категории.

Образец № 3
Правая страница

1. _______________________________________________________________
2. _______________________________________________________________
3. _______________________________________________________________
4. _______________________________________________________________
5. _______________________________________________________________
______
А ₄ _/
______
В ₄ _/                   ________________
______               |                |
С ₄ _/                  | Фотография    |
______               |________________|
D ₄ _/                          4 /
______
Е ₄ _/                  Подпись владельца ⁶ ^/ ________________________

ИСКЛЮЧЕНИЯ:
Владелец лишен права вождения по территории _______________ 7 /
до ________________________________________________________
В ___________________ (дата) _______________
_______________ 8 / 8 /
Владелец лишен права вождения по территории _______________ 7 /
до ________________________________________________________
В ___________________ (дата) _______________
_______________ 8 / 8 /

5 / Например, "Управление только в очках", "Действительно только для
   управления транспортным средствам № __", "При условии
   переоборудования транспортного средства для управления лицом,
   лишенным одной ноги".
6/ Или отпечаток большого пальца руки.
7/ Название государства.
8/ Подпись и печать или штемпель органа власти, аннулировавшего
   действительность водительского удостоверения на его территории.
   Если предназначенные для исключений места на настоящей странице
   уже полностью использованы, другие исключения следует заносить на
   обратную сторону этой страницы.

Настоящим удостоверяю, что данный текст является заверенной копией заверенной копии Конвенции Организации Объединенных Наций по дорожному движению, совершенной в Вене 8 ноября 1968 года.

     Начальник управления
      Международно-правового департамента
      Министерства иностранных дел
      Республики Казахстан                       Б. Пискорский

1.......................................................... 2.......................................................... 3.......................................................... 4.......................................................... 5..........................................................
А \| 4 \|	______________ \| \| \| фотосурет \| \|______________\| _____ \| \| \| 4 \| \|_____\| Иесінің қолтаңбасы 6.........
В \| 4 \|
С \| 4 \|
D \| 4 \|
E \| 4 \|
Ерекшеліктер: Куәлік иесі ............ аумағы бойынша жүргізу құқығынан .............7 дейін айырылған. ........................ Куәлік иесі ............ аумағы бойынша жүргізу құқығынан .............7 дейін айырылған. ........................	................................. күні ...........................8 ................................. күні ...........................8

"Біріккен Ұлттар Ұйымының Жол қозғалысы туралы конвенциясын ратификациялау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

О проекте Закона Республики Казахстан "О ратификации Конвенции Организации Объединенных Наций о дорожном движении"