"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы (жаңа редакциясы) туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 30 сәуірдегі N 601 Қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
"Мемлекеттік статистика туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы (жаңа редакциясы) Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Жоба

Қазақстан Республикасының Заңы

Мемлекеттік статистика туралы
(жаңа редакциясы)

Осы Заң мемлекеттік статистика саласында туындайтын қоғамдық қатынастарды реттейді, мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі принциптері мен құқықтық негіздерін айқындайды және қоғамды, мемлекет пен халықаралық қоғамдастықты Қазақстан Республикасының әлеуметтік, экономикалық, демографиялық және экологиялық жағдайы туралы толық, анық, сапалы, ғылыми негізделген әрі уақтылы ресми статистикамен қамтамасыз етуге бағытталған.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) әкімшілік деректер - әкімшілік дереккөздер қалыптастыратын шаруашылықтар бойынша есепке алу деректерін қоса алғанда, жеке немесе заңды тұлғаның жеке сандық және/немесе сапалық сипаттамалары;
2) әкімшілік дереккөздер - орталық және жергілікті атқарушы органдар, Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі және статистикалық қызметті қоспағанда, стратегиялық, реттеуіш, іске асыру немесе бақылау функцияларын іске асыру процесінде есептік немесе өзге де деректерді жинауды жүзеге асыратын өзге де мемлекеттік органдар;
3) шаруашылықтар бойынша есепке алу - жеке қосалқы шаруашылықтар бойынша кент, ауыл (село), ауылдық (селолық) округ әкімдері жүзеге асыратын әкімшілік деректерді қалыптастыру процесі;
4) бастапқы статистикалық деректер - статистикалық байқау объектісінің респондент беретін жеке сандық және/немесе сапалық сипаттамалары;
5) ведомстволық статистикалық байқау - уәкілетті органды қоспағанда, Статистикалық жұмыстар жоспарына сәйкес статистикалық жұмыстарды жүргізуге уәкілеттік берілген мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі жүргізетін статистикалық байқау;
6) жалпымемлекеттік статистикалық байқау - Статистикалық жұмыстар жоспарына сәйкес уәкілетті орган жүргізетін статистикалық байқау;
7) мемлекеттік статистика - мемлекеттік статистика органдарының жүйесі қалыптастыратын ресми статистикалық ақпарат;
8) мемлекеттік статистикалық тіркелім - олардың сандық және/немесе сапалық сипаттамаларымен бірге заңды тұлғалардың, филиалдардың, өкілдіктердің және дара кәсіпкерлердің жүйеленген тізбесі;
9) пайдаланушы - мемлекеттік статистиканы пайдаланатын жеке немесе заңды тұлға;
10) респондент - статистикалық байқау объектісі бойынша деректер беретін жеке немесе заңды тұлға, оның құрылымдық бөлімшелері (филиалдары, өкілдіктері) не оның учаскелері немесе олардың топтары;
11) санақ - міндеті статистикалық байқау объектісінің сандық және/немесе сапалық сипаттамаларын айқындау болып табылатын арнайы ұйымдастырылған статистикалық байқау;
12) статистикалық ақпарат - бастапқы статистикалық деректер мен әкімшілік деректерді өңдеу процесінде алынған біріктірілген деректер;
13) статистикалық ақпаратты тарату - бұл ретте пайдаланылатын нысандар мен құралдарға қарамастан, статистикалық ақпаратқа қол жетімділікті қамтамасыз ету;
14) статистикалық әдіснама - статистикалық қызметте пайдаланылатын ғылыми негізделген амалдардың, тәсілдердің, әдістер мен ережелердің жиынтығы;
15) статистикалық байқау - бастапқы статистикалық деректерді ғылыми ұйымдастырылған жинау;
16) статистикалық байқау объектісі - зерттелетін құбылыс бірлігі немесе олардың жиынтығы, ол туралы сандық және сапалық сипаттамалар жиналуға тиіс;
17) статистикалық қызмет - статистикалық әдіснаманы әзірлеуді, статистикалық байқау жүргізуді, статистикалық ақпаратты қалыптастыру мен таратуды қамтитын процесс;
18) статистикалық жіктеуіш - жасау және жүйелеу принциптерінің, әдістерінің сипатын қамтитын, топтарға, сыныптарға, разрядтарға бөлінген құбылыстардың, объектілердің жүйелендірілген тізбесі, сондай-ақ әрбір құбылысты немесе объектіні сәйкестендіру құралы болатын код;
19) статистикалық тіркелім - статистикалық байқау бірліктерінің сандық және/немесе сапалық сипаттамаларымен олардың жүйелендірілген тізбесі;
20) уәкілетті орган - мемлекеттік статистика саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын мемлекеттік орган.

2-бап. Мемлекеттік статистика саласындағы заңнама

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы қатынастарды реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.
2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңда қамтылғандардан өзге ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың ережелері қолданылады.

3-бап. Заңның қолданылу аясы

Осы Заңның қолданылуы Қазақстан Республикасының аумағында мемлекеттік статистика органдарының жүйесі, респонденттер, әкімшілік дереккөздер мен пайдаланушылар қатысатын статистикалық қызмет процесінде туындайтын қатынастарға таралады. Құқықтық статистика және арнайы есепке алуды жүргізу саласындағы қатынастар "Мемлекеттік құқықтық статистика және арнайы есепке алу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, осы Заңмен реттеледі.

4-бап. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесі

Мемлекеттік статистика органдарының жүйесін мыналар құрайды:
уәкілетті орган;
Статистикалық жұмыстар жоспарына сәйкес ведомстволық статистикалық байқаулар жүргізетін мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі.

5-бап. Мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясат

1. Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясаты мемлекеттік статистиканы құруға, оның жұмыс істеуіне, оны дамытуға және жетілдіруге бағытталған.
2. Мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясат мемлекеттік статистиканың мынадай принциптеріне негізделеді:
1) мемлекеттік статистиканың жалпыға бірдей қабылданған халықаралық тұжырымдамаларға, стандарттарға, жіктеулер мен әдістерге келісімді және салыстырмалы болуы;
2) статистикалық қызметті жүзеге асыру кезіндегі кәсіби тәуелсіздік;
3) тең құқықтылық және пайдаланушылардың мемлекеттік статистикаға тең қол жеткізуін қамтамасыз ету;
4) құпиялылыққа кепілдік беру және бастапқы статистикалық деректерді тек статистикалық мақсаттар үшін пайдалану;
5) мемлекеттік статистика органдарының жүйесі қалыптастыратын ақпарат көздерінің барлық түрлерін пайдалану;
6) мемлекеттік статистиканың анықтығы, ғылыми негізділігі, уақтылы берілуі мен жалпыға бірдей қолжетімділігі;
7) статистикалық ақпараттың, бастапқы статистикалық деректер мен әкімшілік деректердің сақталуын және қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

6-бап. Мемлекеттік статистика саласындағы міндеттер

Мемлекеттік статистика саласындағы негізгі міндеттер:
статистикалық әдіснаманы қалыптастыру;
мемлекеттік статистика принциптерін сақтай отырып, мемлекеттік статистиканы қалыптастыру;
қоғамның, мемлекеттің және халықаралық қоғамдастықтың мемлекеттік статистикаға қажеттілігін қанағаттандыру.

7-бап. Құпиялылық кепілдіктерін және ұсынылатын деректердің қорғалуын қамтамасыз ету

1. Бастапқы статистикалық деректер статистикалық мақсаттарда ғана (мемлекеттік статистиканы әзірлеу үшін) пайдаланылады.
2. Мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің нақты респондентке қатысты, оның ішінде өздері бақылау және қадағалау функцияларын жүзеге асырған кезде бастапқы статистикалық деректерді пайдалануына тыйым салынады.
3. Мемлекеттік статистика органдары жүйесінің лауазымды тұлғаларына бастапқы статистикалық деректерді жоғалтқаны, заңсыз жария еткені, таратқаны, сатқаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес дербес жауапкершілік жүктеледі.
4. Бастапқы статистикалық деректерді өңдеу кезінде мемлекеттік статистика органдарының жүйесі осы Заңның құпиялылықты қамтамасыз ету үшін қойылатын талаптарының сақталуын қамтамасыз етеді.
5. Бастапқы статистикалық деректерді қоса алғанда, мемлекеттік құпияларды қамтитын статистикалық ақпарат жария етілмеуге тиіс және Қазақстан Республикасының мемлекеттік құпиялар туралы заңнамасына сәйкес қорғалады.
6. Бастапқы статистикалық деректерді қалыптастыру бойынша респонденттердің қызметіне араласуға тыйым салынады.
7. Заңды тұлғалар, оның құрылымдық бөлімшелері (филиалдары, өкілдіктері) мен дара кәсіпкерлер туралы мынадай мәліметтер құпия болып табылмайды:
атауы, экономикалық қызмет түрлерінің жалпы жіктеуіші (ЭҚЖЖ) бойынша экономикалық қызмет түрі, кәсіпорындар мен ұйымдардың жалпы жіктеуіші (КҰЖЖ) бойынша коды, бизнес-сәйкестендіру нөмірі (БСН), әкімшілік-аумақтық объектілердің жіктеуіші (ӘАОЖ) бойынша коды.

8-бап. Мемлекеттік статистика саласындағы халықаралық ынтымақтастық

1. Қазақстан Республикасы мен басқа мемлекеттер немесе халықаралық ұйымдар арасындағы мемлекеттік статистика саласындағы өзара қатынастар Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тең құқықтылық және өзара мүдделер принциптеріне негізделген екі жақты және көп жақты халықаралық шарттар негізінде айқындалады.
2. Жасалған халықаралық шарттар шеңберінде уәкілетті орган мемлекеттік статистиканы таратуға және пайдаланылатын статистикалық әдіснама бойынша тәжірибе алмасуға құқылы.

9-бап. Мемлекеттік статистика мәселелері жөніндегі консультативтік-кеңесші органдар

Мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру және мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қызметін үйлестіру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі жанынан және уәкілетті орган жанынан консультативтік-кеңесші органдар құрылуы мүмкін.

2-тарау. Мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік реттеу

10-бап. Қазақстан Республикасы Президентінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Президенті мемлекеттік статистиканы дамытудың негізгі бағыттарын айқындайды.

11-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі мемлекеттік статистика саласында:
1) мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;
2) мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру кезінде мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қызметін үйлестіреді;
3) санақтар жүргізудің тәртібі мен мерзімдерін айқындайды;
4) санақтар жүргізу туралы шешімдер қабылдайды;
5) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

12-бап. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құзыреті

1. Уәкілетті орган:
1) мемлекеттік статистика саласындағы бірыңғай саясатты қалыптастырады;
2) халықаралық статистикалық стандарттарға сәйкес статистикалық әдіснаманы қалыптастырады;
3) әкімшілік дереккөздердің әкімшілік деректерді беру жөніндегі қызметін үйлестіреді;
4) мемлекеттік статистика мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және қабылдайды;
5) мемлекеттік статистика саласындағы ғылыми-зерттеу әзірлемелерін ұйымдастырады;
6) Статистикалық жұмыстар жоспарына сәйкес жалпымемлекеттік статистикалық байқаулар ұйымдастырады және жүргізеді, Статистикалық жұмыстар жоспарының, мемлекеттік статистика органдарының жүйесін дамыту жөніндегі бағдарламалар мен стратегиялық жоспарлардың іс-шараларын іске асырады;
7) санақтар бағдарламаларын әзірлейді және олардың жүргізілуін ұйымдастырады;
8) мемлекеттік статистиканы, статистикалық ақпаратты және статистикалық әдіснаманы таратады;
9) статистикалық тіркелімдердің жұмыс істеуін қамтамасыз етеді;
10) республиканың және оның өңірлерінің әлеуметтік-экономикалық
жағдайы туралы ақпараттық статистикалық деректер базасын жинақтауды, жүргізуді және оған өзекті сипат беруді қамтамасыз етеді;
11) Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен жіктеуіштерді әзірлейді;
12) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.
2. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі:
1) бекітілген Статистикалық ақпаратты тарату кестесіне сәйкес ведомстволық статистикалық байқаулар бойынша мемлекеттік статистиканы және статистикалық ақпаратты қалыптастырады;
2) мемлекеттік статистика саласындағы мемлекеттік саясатты іске асырады;
3) Статистикалық жұмыстар жоспарына сәйкес ведомстволық статистикалық байқауларды жүргізеді;
4) Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

13-бап. Уәкілетті органның құқықтары мен міндеттері

1. Уәкілетті органның:
1) статистикалық байқаулар жүргізу үшін мемлекеттік органдарды
тартуға;
2) мемлекеттік статистика органдары жүйесінің статистикалық қызметінің уәкілетті орган бекіткен ведомстволық статистикалық байқаулар жөніндегі статистикалық әдіснамаға сәйкестігіне сараптама жүргізуге және сараптама жүргізу үшін қажетті құжаттарды (ақпаратты) сұратуға;
3) статистикалық әдіснама мен мемлекеттік статистиканы қате түсіндіру және дұрыс пайдаланбау жөнінде түсініктемелер беруге;
4) осы Заңда көрсетілген көздерден деректер жинауға, сондай-ақ барлық әкімшілік деректерге тегін қол жеткізуге;
5) респонденттерден бастапқы статистикалық деректерді тегін негізде алуға
6) Статистикалық жұмыстар жоспарын іске асыру бойынша қажетті жұмыстарды жүргізуге;
7) басқа мемлекеттердің статистика органдарымен және халықаралық ұйымдармен өз өкілеттіктері шегінде халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асыруға құқығы бар.
2. Уәкілетті орган:
1) Статистикалық жұмыстар жоспарын әзірлеуді және қалыптастыруды үйлестіруге;
2) уәкілетті органның құзыретіне жататын мәселелер бойынша түсініктемелер беруге;
3) мемлекеттік статистика органдарының жүйесін өзекті статистикалық жіктеуіштермен қамтамасыз етуге;
4) бастапқы статистикалық деректерді жинауды, сақтауды және қорғауды қамтамасыз етуге;
5) жұмыскерлердің дербес жауапкершілігі негізінде бастапқы статистикалық деректердің құпиялылығын сақтауға;
6) бастапқы статистикалық деректерді, әкімшілік деректерді және статистикалық ақпаратты тек статистикалық мақсатта пайдалануға;
7) пайдаланушыларды мемлекеттік статистикамен осы Заңда белгіленген тәртіппен қамтамасыз етуге;
8) респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді беруі кезінде оларды қажетті материалдармен қамтамасыз етуге;
9) басқа мемлекеттердің статистика органдары мен халықаралық ұйымдарға мемлекеттік статистиканы және статистикалық ақпаратты беруге міндетті.

14-бап. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің құқықтары мен міндеттері

1. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің:
1) респонденттерден ведомстволық статистикалық байқаулар жүргізу үшін, сондай-ақ өздеріне жүктелген өкілеттіктерді іске асыру үшін қажетті бастапқы статистикалық деректерді тегін негізде алуға;
2) статистикалық әдіснаманы әзірлеуге қатысуға құқығы бар.
2. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдар мен Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі:
1) бастапқы статистикалық деректерді жинауды, сақтауды және қорғауды қамтамасыз етуге;
2) бекітілген Статистикалық ақпаратты тарату кестесіне сәйкес статистикалық ақпаратты қалыптастыруды қамтамасыз етуге;
3) Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган әзірлеген мемлекеттік жіктеуіштерді пайдалануға;
4) статистикалық әдіснаманы қалыптастыру бөлігінде уәкілетті органның талаптарын сақтауға;
5) ведомстволық статистикалық байқаулар бойынша бекітілген статистикалық әдіснаманы сақтауға;
6) статистикалық қызметті уәкілетті органмен келісуге;
7) жұмыскерлердің дербес жауапкершілігі негізінде бастапқы статистикалық деректердің құпиялылығын сақтауға;
8) бастапқы статистикалық деректер мен бастапқы статистикалық ақпаратты тек статистикалық мақсатта пайдалануға;
9) пайдаланушыларды мемлекеттік статистикамен осы Заңда белгіленген тәртіппен қамтамасыз етуге міндетті.

15-бап. Әкімшілік дереккөздердің құқықтары мен міндеттері

1. Әкімшілік дереккөздер осы Заңда белгіленген тәртіппен мемлекеттік статистиканы алуға құқылы.
2. Кенттің, ауылдың (селоның), ауылдық (селолық) округтің әкімдері шаруашылықтар бойынша есепке алуды жүргізуге, уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша тіркеу жазбаларын жүргізуді ұйымдастыруға және шаруашылықтар бойынша есепке алуды жүргізу деректерінің анықтығын қамтамасыз етуге міндетті.
3. Әкімшілік дереккөздер:
1) Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган әзірлеген мемлекеттік жіктеуіштерді пайдалануға;
2) әкімшілік деректерді уәкілетті орган бекіткен тәртіппен өтеусіз негізде уәкілетті органға беруге міндетті.
4. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі уәкілетті органға банктік құпияны құрайтын мәліметтерден басқа әкімшілік деректерді береді.

16-бап. Респонденттердің құқықтары мен міндеттері

1. Респонденттер:
1) берілген бастапқы статистикалық деректерді қорғауға, сондай-ақ мемлекеттік статистиканы алуға;
2) мемлекеттік статистика органдарының жүйесінен бастапқы статистикалық деректердің құпиялылығын сақтауды талап етуге құқылы.
2. Респонденттер:
1) Респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді беру кестесіне және бекітілген статистикалық әдіснамаға сәйкес статистикалық байқаулар жүргізу кезінде анық бастапқы статистикалық деректерді беруге;
2) осы Заңның талаптарын, сондай-ақ мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдардың және Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің заңды талаптарын орындауға міндетті.

17-бап. Мемлекеттік статистиканы пайдаланушылардың құқықтары

Мемлекеттік статистиканы пайдаланушылар:
1) Статистикалық ақпаратты тарату кестесіне сәйкес статистикалық ақпаратқа қол жеткізуге;
2) мемлекеттік статистикаға бір мезгілде және тең қол жеткізуге;
3) мемлекеттік статистика деректерін жеке мақсатта мемлекеттік статистика көздеріне сілтеме жасай отырып пайдалануға құқылы.

3-тарау. Статистикалық қызмет

18-бап. Статистикалық қызметті жоспарлау

1. Статистикалық қызмет Статистикалық ақпаратты тарату кестесі, Респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді беру кестесі және Статистикалық жұмыстар жоспары негізінде жоспарланады.
2. Статистикалық ақпаратты тарату кестесін, Респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді беру кестесін және Статистикалық жұмыстар жоспарын, олардың құрылымы мен оларды жасау тәртібін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.
3. Статистикалық ақпаратты тарату кестесі, Респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді беру кестесі және Статистикалық жұмыстар жоспары барлық тартылған тараптардың орындауы үшін міндетті болып табылады.

19-бап. Санақтар

1. Санақтар жүргізу қажеттігін уәкілетті органның ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайды.
2. Санақтарды уәкілетті орган Статистикалық жұмыстар жоспарынан тыс, Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындайтын тәртіппен және мерзімдерде жүргізеді.
3. Санақтар барысында алынған мәліметтер жеке немесе заңды тұлғаға мүліктік немесе моральдық зиян келтіру, олардың құқықтары мен бостандықтарының іске асырылуын қиындату мақсатында пайдаланылмауға тиіс.
4. Санақтар жүргізу кезінде алынған мәліметтер бастапқы статистикалық деректерге жатады және оларға құпиялылық кепілдіктерін және ұсынылатын деректердің қорғалуын қамтамасыз ету жөніндегі тиісті нормалар қолданылады.
5. Санақтар жүргізу кезінде респонденттердің бастапқы статистикалық деректерді беруі міндетті болып табылады.
6. Санақтар жүргізу кезіндегі бастапқы статистикалық деректерді респонденттер өтеусіз негізде береді.

20-бап. Статистикалық әдіснама

1. Мемлекеттік статистиканы қалыптастыру тек статистикалық әдіснамаға сәйкес жүзеге асырылады.
2. Ведомстволық статистикалық байқаулар жөніндегі статистикалық әдіснаманы мемлекеттік статистика органдарының жүйесіне кіретін мемлекеттік органдар әзірлейді және осы баптың 3-тармағында көзделген жағдайды қоспағанда, уәкілетті орган бекітеді.
3. Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі жүргізетін ведомстволық статистикалық байқаулар жөніндегі статистикалық әдіснаманы уәкілетті органмен келісім бойынша Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкі әзірлейді және бекітеді.

21-бап. Статистикалық жіктеуіштер мен тіркелімдер

1. Мемлекеттік статистиканы қалыптастыру кезінде міндетті түрде Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган әзірлеген және бекіткен статистикалық жіктеуіштер қолданылуы керек.
2. Тексерілетін статистикалық объектілердің жиынтығын қалыптастыру және/немесе статистикалық ақпаратты қалыптастыру үшін уәкілетті орган мынадай статистикалық тіркелімдерді жүргізуді жүзеге асырады:
1) мемлекеттік статистикалық тіркелім;
2) халықтың статистикалық тіркелімі;
3) ауыл шаруашылығының статистикалық тіркелімі;
4) тұрғын үй қорының статистикалық тіркелімі.
3. Статистикалық тіркелімдер тек статистикалық мақсатта ғана жүргізіледі және оларды нақты статистикалық объектінің қасиеттерін және/немесе сандық сипаттамаларын ресми растау үшін пайдалануға болмайды.
4. Мемлекеттік статистикалық тіркелім статистикалық байқауларды дайындау мен жүргізудің құралы болып табылады, оның негізінде статистикалық байқаулар бірліктерінің тізбесі, сондай-ақ статистикалық ақпарат қалыптастырылады.
5. Статистикалық тіркелімдердің деректеріне өзекті сипат беру әкімшілік деректер және/немесе бастапқы статистикалық деректер негізінде жүргізіледі.

22-бап. Мемлекеттік статистиканы қалыптастыру көздері

1. Мемлекеттік статистиканы қалыптастыру кезінде мыналар дереккөз ретінде қолданылады:
1) бастапқы статистикалық деректер;
2) шаруашылықтар бойынша есепке алу деректерін қоса алғанда, әкімшілік деректер;
3) мемлекеттік статистика органдарының жүйесі қалыптастыратын статистикалық ақпарат;
4) басқа мемлекеттердің статистикалық органдары мен халықаралық ұйымдардың статистикалық аппараты.

23-бап Өңдеу және сақтау

1. Жалпымемлекеттік статистикалық байқаулар жүргізу кезінде алынған бастапқы статистикалық деректер немесе әкімшілік деректер бекітілген статистикалық әдіснамаға сәйкес және мемлекеттік статистика принциптері сақтала отырып өңделеді.
2. Бастапқы статистикалық деректерді қамтитын қағаз жеткізгіштер көрсетілген бастапқы статистикалық деректер негізінде қалыптастырылған статистикалық ақпарат таратылған кезден бастап кемінде бір жыл сақталады.
3. Бастапқы статистикалық деректерді қорғау мен сақтаудың тәртібін уәкілетті орган айқындайды.

24-бап. Мемлекеттік статистиканы тарату

1. Мемлекеттік статистика Статистикалық ақпаратты тарату кестесіне сәйкес Статистикалық жұмыстар жоспарында көзделген көлемде және Статистикалық жұмыстар жоспарын іске асыруға көзделген бюджет қаражатының шегінде таратылуға тиіс.
2. Мемлекеттік статистика Статистикалық ақпаратты тарату кестесінде белгіленген мерзімдерде қалыптастырылады.
3. Мемлекеттік статистика органдарының жүйесі сапалы мемлекеттік статистиканы және статистикалық әдіснаманы мемлекеттік статистика органдары жүйесінің Интернет-ресурстарына орналастыру жолымен пайдаланушылардың оларға бір мезгілде қол жеткізуге тең құқықтарын қамтамасыз етеді.
4. Мемлекеттік статистикаға қол жеткізу Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын сақтай отырып қамтамасыз етіледі.
5. Статистикалық байқау объектісін сәйкестендіруге мүмкіндік беретін статистикалық ақпаратты беруге жол берілмейді.

4-тарау. Қорытынды ережелер

25-бап. Осы Заңды бұзғаны үшін жауапкершілік

Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика туралы заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілікке әкеп соғады.

26-бап. Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң алғашқы ресми жарияланғаннан кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.
2. "Мемлекеттік статистика туралы" 1997 жылғы 7 мамырдағы Қазақстан Республикасының Заңының (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1997 ж., N 9, 91-құжат; 2001 ж., N 4, 23-құжат; 2002 ж., N 1, 3-құжат; N 17, 155-құжат; 2004 ж., N 23, 142-құжат; N 24, 143-құжат; 2007 ж., N 4, 33-құжат) күші жойылды деп танылсын.

Қазақстан Республикасының
Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "О государственной статистике" (новая редакция)

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 апреля 2009 года № 601

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О государственной статистике" (новая редакция).

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Проект

Закон Республики Казахстан

О государственной статистике
(новая редакция)

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, возникающие в области государственной статистики, определяет основные принципы и правовые основы государственной политики в области государственной статистики и направлен на обеспечение общества, государства и международного сообщества полной, достоверной, качественной, научно-обоснованной и своевременной официальной статистикой о социальном, экономическом, демографическом и экологическом положении Республики Казахстан.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:
1) административные данные - индивидуальные количественные и/или качественные характеристики физического или юридического лица, включая данные похозяйственного учета, формируемые административными источниками;
2) административные источники - центральные и местные исполнительные органы, Национальный Банк Республики Казахстан и иные государственные органы, осуществляющие сбор учетных или иных данных в процессе реализации стратегических, регулятивных, реализационных или контрольных функций, за исключением статистической деятельности;
3) похозяйственный учет - процесс формирования административных данных по личным подсобным хозяйствам, осуществляемый акимами поселка, аула (села), аульного (сельского) округа;
4) первичные статистические данные - индивидуальные количественные и/или качественные характеристики объекта статистического наблюдения, предоставляемые респондентом;
5) ведомственное статистическое наблюдение - статистическое наблюдение, проводимое государственными органами и Национальным Банком Республики Казахстан, за исключением уполномоченного органа, уполномоченными на проведение статистических работ в соответствии с Планом статистических работ;
6) общегосударственное статистическое наблюдение - статистическое наблюдение, проводимое уполномоченным органом в соответствии с Планом статистических работ;
7) государственная статистика - официальная статистическая информация, формируемая системой органов государственной статистики;
8) государственный статистический регистр - систематизированный перечень юридических лиц, филиалов, представительств и индивидуальных предпринимателей с их количественными и/или качественными характеристиками;
9) пользователь - физическое или юридическое лицо, пользующееся государственной статистикой;
10) респондент - физическое или юридическое лицо, его структурные подразделения (филиалы, представительства), либо его участки или их группы, предоставляющие данные по объекту статистического наблюдения;
11) перепись - специально организованное статистическое наблюдение, задачей которого является определение количественных и/или качественных характеристик объекта статистического наблюдения;
12) статистическая информация - агрегированные данные, полученные в процессе обработки первичных статистических данных и административных данных;
13) распространение статистической информации - обеспечение доступа к статистической информации независимо от используемых при этом форм и средств;
14) статистическая методология - совокупность научно-обоснованных приемов, способов, методов и правил, используемых в статистической деятельности;
15) статистическое наблюдение - научно-организованный сбор первичных статистических данных;
16) объект статистического наблюдения - единица изучаемого явления или их совокупность, о которой должны быть собраны количественные и качественные характеристики;
17) статистическая деятельность - процесс, включающий разработку статистической методологии, проведение статистического наблюдения, формирование и распространение статистической информации;
18) статистический классификатор - систематизированный перечень явлений, объектов, распределенных на группы, классы, разряды, содержащий описание принципов, методов составления и систематизации, а также код, служащий средством идентификации каждого явления или объекта;
19) статистический регистр - систематизированный перечень единиц статистического наблюдения с их количественными и/или качественными характеристиками;
20) уполномоченный орган - государственный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области государственной статистики.

Статья 2. Законодательство в области государственной
статистики

1. Законодательство Республики Казахстан в области государственной статистики основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан, регулирующих отношения в области государственной статистики.
2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Сфера применения Закона

Действие настоящего Закона распространяется на отношения, возникающие в процессе статистической деятельности на территории Республики Казахстан, в которых участвуют система органов государственной статистики, респонденты, административные источники и пользователи. Отношения в области правовой статистики и ведения специальных учетов регулируются настоящим Законом с учетом особенностей, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О государственной правовой статистике и специальных учетах".

Статья 4. Система органов государственной статистики

Систему органов государственной статистики составляют:
уполномоченный орган;
государственные органы и Национальный Банк Республики Казахстан, проводящие ведомственные статистические наблюдения в соответствии с Планом статистических работ.

Статья 5. Государственная политика в области
государственной статистики

1. Государственная политика Республики Казахстан в области государственной статистики направлена на создание, функционирование, развитие и совершенствование государственной статистики.
2. Государственная политика в области государственной статистики основывается на принципах государственной статистики:
1) согласованности и сопоставимости государственной статистики общепринятым международным концепциям, стандартам, классификациям и методам;
2) профессиональной независимости при осуществлении статистической деятельности;
3) равноправия и обеспечения равного доступа пользователей к государственной статистике;
4) гарантии конфиденциальности и использования первичных статистических данных исключительно для статистических целей;
5) использования всех видов источников информации, формируемой системой органов государственной статистики;
6) достоверности, научной обоснованности, своевременности предоставления и общедоступности государственной статистики;
7) обеспечения сохранности и безопасности статистической информации, первичных статистических данных и административных данных.

Статья 6. Задачи в области государственной статистики

Основные задачи в области государственной статистики:
формирование статистической методологии;
формирование государственной статистики с соблюдением принципов государственной статистики;
удовлетворение потребности общества, государства и международного сообщества в государственной статистике.

Статья 7. Обеспечение гарантий конфиденциальности и защиты
предоставляемых данных

1. Первичные статистические данные используются только в статистических целях (для разработки государственной статистики).
2. Использование первичных статистических данных государственными органами и Национальным Банком Республики Казахстан в отношении конкретного респондента, в том числе при осуществлении ими контрольных и надзорных функций, запрещено.
3. Должностные лица системы органов государственной статистики несут персональную ответственность за утрату, незаконное разглашение, распространение, продажу первичных статистических данных в соответствии с законами Республики Казахстан.
4. При обработке первичных статистических данных система органов государственной статистики обеспечивает соблюдение требований настоящего Закона, предъявляемых для обеспечения конфиденциальности.
5. Статистическая информация, включая первичные статистические данные, содержащая государственные секреты, разглашению не подлежит и охраняется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных секретах.
6. Запрещается вмешательство в деятельность респондентов по формированию первичных статистических данных.
7. Не являются конфиденциальными следующие сведения о юридических лицах, его структурных подразделениях (филиалах, представительствах) и индивидуальных предпринимателях:
наименование, вид экономической деятельности по общему классификатору видов экономической деятельности (ОКЭД), код по общему классификатору предприятий и организаций (ОКПО), бизнес-идентификационный номер (БИН), код по классификатору административно-территориальных объектов (КАТО).

Статья 8. Международное сотрудничество в области
государственной статистики

1. Взаимоотношения в области государственной статистики между Республикой Казахстан и другими государствами или международными организациями определяются на основе двусторонних и многосторонних международных договоров, участницей которых является Республика Казахстан, основанных на принципах равноправия и взаимных интересов в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.
2. В рамках заключенных международных договоров уполномоченный орган имеет право на распространение государственной статистики и обмена опытом по используемой статистической методологии.

Статья 9. Консультативно-совещательные органы по вопросам
государственной статистики

В целях формирования государственной политики в области государственной статистики и координации деятельности государственных органов и Национального Банка Республики Казахстан, входящих в систему органов государственной статистики, при Правительстве Республики Казахстан и при уполномоченном органе могут создаваться консультативно-совещательные органы.

Глава 2. Государственное регулирование в области
государственной статистики

Статья 10. Компетенция Президента Республики Казахстан

Президент Республики Казахстан определяет основные направления развития государственной статистики.

Статья 11. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан в области государственной статистики:
1) разрабатывает основные направления государственной политики в области государственной статистики;
2) координирует деятельность государственных органов и Национального Банка Республики Казахстан, входящих в систему органов государственной статистики, при формировании государственной политики в области государственной статистики;
3) определяет порядок и сроки проведения переписей;
4) принимает решения о проведении переписей;
5) осуществляет иные функции, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 12. Компетенция государственных органов и
Национального Банка Республики Казахстан,
входящих в систему органов государственной
статистики

1. Уполномоченный орган:
1) формирует единую политику в области государственной статистики;
2) формирует статистическую методологию в соответствии с международными статистическими стандартами;
3) координирует деятельность административных источников по предоставлению административных данных;
4) разрабатывает и принимает нормативные правовые акты по вопросам государственной статистики;
5) организует научно-исследовательские разработки в области государственной статистики;
6) организует и проводит общегосударственные статистические наблюдения в соответствии с Планом статистических работ, реализует мероприятия Плана статистических работ, программ и стратегических планов по развитию системы органов государственной статистики;
7) разрабатывает программы переписей и организует их проведение;
8) распространяет государственную статистику, статистическую информацию и статистическую методологию;
9) обеспечивает функционирование статистических регистров;
10) обеспечивает накопление, ведение и актуализацию информационных статистических баз данных о социально-экономическом положении республики и ее регионов;
11) разрабатывает классификаторы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в сфере технического регулирования;
12) осуществляет иные функции, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.
2. Государственные органы и Национальный Банк Республики Казахстан, входящие в систему органов государственной статистики:
1) формируют государственную статистику и статистическую информацию по ведомственным статистическим наблюдениям в соответствии с утвержденным Графиком распространения статистической информации;
2) реализуют государственную политику в области государственной статистики;
3) проводят ведомственные статистические наблюдения в соответствии с Планом статистических работ;
4) осуществляют иные функции, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

Статья 13. Права и обязанности уполномоченного органа

1. Уполномоченный орган имеет право:
1) привлекать государственные органы для проведения статистических наблюдений;
2) проводить экспертизу статистической деятельности системы органов государственной статистики на соответствие утвержденной уполномоченным органом статистической методологии по ведомственным статистическим наблюдениям и запрашивать необходимые для проведения экспертизы документы (информацию);
3) давать разъяснения по поводу ошибочного толкования и неправильного использования статистической методологии и государственной статистики;
4) собирать данные из источников, указанных в настоящем Законе, а также иметь бесплатный доступ к административным данным;
5) получать на бесплатной основе от респондентов первичные статистические данные;
6) проводить необходимые работы по реализации Плана статистических работ;
7) осуществлять международное сотрудничество с органами статистики других государств и международными организациями в пределах своих полномочий.
2. Уполномоченный орган обязан:
1) координировать разработку и формирование Плана статистических работ;
2) давать разъяснения по вопросам, отнесенным к компетенции уполномоченного органа;
3) обеспечивать систему органов государственной статистики актуальными статистическими классификаторами;
4) обеспечивать сбор, хранение и защиту первичных статистических данных;
5) соблюдать конфиденциальность первичных статистических данных на основе персональной ответственности работников;
6) использовать первичные статистические данные, административные данные и статистическую информацию исключительно в статистических целях;
7) обеспечивать пользователей государственной статистикой в порядке, установленном настоящим Законом;
8) обеспечивать респондентов необходимыми материалами при предоставлении ими первичных статистических данных;
9) представлять государственную статистику и статистическую информацию в органы статистики других государств и международные организации.

Статья 14. Права и обязанности государственных органов и
Национального Банка Республики Казахстан,
входящих в систему органов государственной
статистики

1. Государственные органы и Национальный Банк Республики Казахстан, входящие в систему органов государственной статистики, имеют право:
1) получать на бесплатной основе от респондентов первичные статистические данные, необходимые для проведения ведомственных статистических наблюдений, а также для реализации возложенных на них полномочий;
2) принимать участие в разработке статистической методологии.
2. Государственные органы и Национальный Банк Республики Казахстан, входящие в систему органов государственной статистики, обязаны:
1) обеспечивать сбор, хранение и защиту первичных статистических данных;
2) обеспечивать формирование статистической информации в соответствии с утвержденным Графиком распространения статистической информации;
3) применять государственные классификаторы, разработанные уполномоченным органом, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в сфере технического регулирования;
4) соблюдать требования уполномоченного органа в части формирования статистической методологии;
5) соблюдать утвержденную статистическую методологию по ведомственным статистическим наблюдениям;
6) согласовывать статистическую деятельность с уполномоченным органом;
7) соблюдать конфиденциальность первичных статистических данных на основе персональной ответственности работников;
8) использовать первичные статистические данные и статистическую информацию исключительно в статистических целях;
9) обеспечивать пользователей государственной статистикой в порядке, установленном настоящим Законом.

Статья 15. Права и обязанности административных источников

1. Административные источники имеют право получать государственную статистику в порядке, установленном настоящим Законом.
2. Акимы поселка, аула (села), аульного (сельского) округа обязаны вести похозяйственный учет, организовывать ведение регистрационных записей по форме, утвержденной уполномоченным органом, и обеспечивать достоверность данных похозяйственного учета.
3. Административные источники обязаны:
1) применять государственные классификаторы, разработанные уполномоченным органом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в сфере технического регулирования;
2) представлять в уполномоченный орган административные данные на безвозмездной основе в порядке, установленном уполномоченным органом.
4. Национальный Банк Республики Казахстан представляет уполномоченному органу административные данные, за исключением сведений, составляющих банковскую тайну.

Статья 16. Права и обязанности респондентов

1. Респонденты имеют право:
1) на защиту представленных первичных статистических данных, а также на получение государственной статистики;
2) требовать от системы органов государственной статистики соблюдения конфиденциальности первичных статистических данных.
2. Респонденты обязаны:
1) представлять достоверные первичные статистические данные при проведении статистических наблюдений в соответствии с Графиком представления респондентами первичных статистических данных и с утвержденной статистической методологией;
2) выполнять требования настоящего Закона, а также законные требования государственных органов и Национального Банка Республики Казахстан, входящих в систему органов государственной статистики.

Статья 17. Права пользователей государственной статистики

Пользователи государственной статистики имеют право:
1) доступа к статистической информации в соответствии с Графиком распространения статистической информации;
2) одновременного и равного доступа к государственной статистике;
3) использования данных государственной статистики в собственных целях со ссылкой на источник государственной статистики.

Глава 3. Статистическая деятельность

Статья 18. Планирование статистической деятельности

1. Статистическая деятельность планируется на основе Графика распространения статистической информации, Графика представления респондентами первичных статистических данных и Плана статистических работ.
2. График распространения статистической информации, График представления респондентами первичных статистических данных и План статистических работ, их структура и порядок формирования утверждаются Правительством Республики Казахстан.
3. График распространения статистической информации, График представления респондентами первичных статистических данных и План статистических работ являются обязательными для исполнения всеми вовлеченными сторонами.

Статья 19. Переписи

1. Необходимость проведения переписей определяется Правительством Республики Казахстан по предложению уполномоченного органа.
2. Переписи проводятся уполномоченным органом вне Плана статистических работ, в порядке и сроки, определяемые Правительством Республики Казахстан.
3. Сведения, полученные в ходе переписей, не должны быть использованы в целях причинения имущественного и морального вреда физическому или юридическому лицу, затруднения реализации их прав и свобод.
4. Сведения, полученные при проведении переписей, относятся к первичным статистическим данным и к ним применяются соответствующие нормы по обеспечению гарантий конфиденциальности и защиты предоставляемых данных.
5. Предоставление первичных статистических данных респондентами при проведении переписей является обязательным.
6. Первичные статистические данные при проведении переписей предоставляются респондентами на безвозмездной основе.

Статья 20. Статистическая методология

1. Формирование государственной статистики осуществляется только в соответствии со статистической методологией.
2. Статистическая методология по ведомственным статистическим наблюдениям разрабатывается государственными органами, входящими в систему органов государственной статистики, и утверждается уполномоченным органом, за исключением случая, предусмотренного пунктом 3 настоящей статьи.
3. Статистическая методология по ведомственным статистическим наблюдениям, проводимым Национальным Банком Республики Казахстан, разрабатывается и утверждается Национальным Банком Республики Казахстан по согласованию с уполномоченным органом.

Статья 21. Статистические классификаторы и регистры

1. При формировании государственной статистики обязательно применение статистических классификаторов, разработанных и утвержденных уполномоченным органом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в сфере технического регулирования.
2. Для формирования совокупности обследуемых статистических объектов и/или формирования статистической информации уполномоченный орган осуществляет ведение следующих статистических регистров:
1) государственный статистический регистр;
2) статистический регистр населения;
3) сельскохозяйственный статистический регистр;
4) статистический регистр жилищного фонда.
3. Статистические регистры ведутся только в статистических целях и не могут быть использованы для официального подтверждения свойств и/или количественных характеристик конкретного статистического объекта.
4. Государственный статистический регистр является инструментом для подготовки и проведения статистических наблюдений, на основе которого формируются перечень единиц статистических наблюдений, а также статистическая информация.
5. Актуализация данных статистических регистров производится на основе административных данных и/или первичных статистических данных.

Статья 22. Источники формирования государственной
статистики

При формировании государственной статистики в качестве источника служат:
1) первичные статистические данные;
2) административные данные, включая данные похозяйственного учета;
3) статистическая информация, формируемая системой органов государственной статистики;
4) статистическая информация органов статистики других государств и международных организаций.

Статья 23. Обработка и хранение

1. Полученные при проведении общегосударственных статистических наблюдений первичные статистические данные или административные данные обрабатываются в соответствии с утвержденной статистической методологией и с соблюдением принципов государственной статистики.
2. Бумажные носители, содержащие первичные статистические данные, хранятся не менее года с момента распространения статистической информации, сформированной на основании указанных первичных статистических данных.
3. Порядок защиты и хранения первичных статистических данных определяется уполномоченным органом.

Статья 24. Распространение государственной статистики

1. Государственная статистика подлежит распространению в соответствии с Графиком распространения статистической информации, в объемах, предусмотренных Планом статистических работ и в пределах бюджетных средств, предусмотренных на реализацию Плана статистических работ.
2. Государственная статистика формируется в сроки, установленные Графиком распространения статистической информации.
3. Система органов государственной статистики обеспечивает пользователям равные права на одновременный доступ к качественной государственной статистике и статистической методологии путем их размещения на Интернет-ресурсах системы органов государственной статистики.
4. Доступ к государственный статистике обеспечивается с соблюдением норм законодательства Республики Казахстан.
5. Не допускается предоставление статистической информации, позволяющей идентифицировать объект статистического наблюдения.

Глава 4. Заключительные положения

Статья 25. Ответственность за нарушение настоящего Закона

Нарушение законодательства Республики Казахстан о государственной статистике влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 26. Порядок введения Закона в действие

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после его первого официального опубликования.
2. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 7 мая 1997 года "О государственной статистике" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1997 г., № 9, ст.91; 2001 г., № 4, ст.23; 2002 г, № 1, ст.3; № 17, ст.155; 2004 г., № 23, ст.142; № 24, ст.143; 2007 г. № 4, ст.33).

Президент
Республики Казахстан