ИПС "Әділет"

Қазақстан Республикасы заңнамасының өзгеруіне байланысты Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының жалпы отырысы

қаулы етеді:

1. "Азаматтық талапты қылмыстық процесте қарау туралы" Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2005 жылғы 20 маусымдағы № 1 нормативтік қаулысына мынадай өзгерістер мен толықтырулар енгізілсін:

1) 3-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

"Сотқа дейінгі жеңілдетілген іс жүргізуді жүзеге асыру кезінде азаматтық талап қылмыстық қудалау органына қылмыстың жасалуы туралы арызбен қоса, сондай-ақ қылмыстық процестің келесі сатыларында да, бірақ сот тергеуі басталғанға дейін берілуі мүмкін. Егер азаматтық талап берiлмесе, онда сот ҚІЖК-нің 371-бабы бірінші бөлігінің 10) тармағына сәйкес, қылмыс нәтижесінде келтірілген мүлiктiк зиянның өтелуге жататынын/жатпайтынын үкім шығарған кезде талқылауға міндетті. Аталған мәселе оң шешімін тапқан кезде сот ҚІЖК-нің 169-бабының үшінші бөлігіне сәйкес, егер ол азаматтық сот ісін жүргізу тәртібінде берілсе, талап арызды қанағаттандыруға жәбірленушінің құқығын таниды.";

2) 27-тармақтың үшінші абзацы мынадай мазмұндағы сөйлемдермен толықтырылсын:

"Егер мүліктік зиян аса ауыр қылмыс жасау нәтижесінде келтірілсе және сотталғанда оны өтеу үшін жеткілікті мүлік болмаса, үкім шығарған сот жәбірленушінің немесе оның құқықтық мирасқорының өтініші бойынша ҚІЖК-нің 75-бабының жетінші бөлігіне сәйкес республикалық бюджет қаражаты есебінен толық көлемде, бірақ 150 айлық есептік көрсеткіштен аспайтын, ақшалай өтемақыны төлеу туралы қаулы шығаруға тиіс. Соттың аталған қаулысы атқарушылық іс жүргізу туралы заңнамада белгіленген тәртіпте еріксіз орындалуға жатады.";

3) 30-тармақтың бірінші абзацы мынадай мазмұндағы сөйлеммен толықтырылсын:

"Осы орайда қылмыстық істі қарайтын сот азаматтық талапкердің азаматтық талапты қанағаттандыруға құқығын мойындай отырып, азаматтық сот ісін жүргізу тәртібінде қарауға жататын мәселелерді алдын ала анықтап, олар бойынша тұжырымдарды үкімде көрсетуге құқылы емес.";

4) 35-тармақтың бірінші абзацындағы "үшінші" деген сөз "екінші" деген сөзбен ауыстырылсын;

5) 37-тармақтың бірінші абзацы мынадай редакцияда жазылсын:

"Апелляциялық сатыдағы сот үкімнің азаматтық талап бөлігіндегі заңдылығын тексере отырып, ҚІЖК-нің 411-1-бабында көрсетілген шешімдердің бірін қабылдауға құқылы. Бұл ретте, азаматтық талап заңсыз қаралмай қалған жағдайда, үкім азаматтық талап бөлігінде жаңадан қарауға жіберіле отырып, күшін жоюға жатады. Осындай шешім үкімнің қарар бөлімінде көрсетілген жағдайда ғана емес, сонымен бірге сот талап арызды зерттемеген, берілген азаматтық талап бойынша талапкер мен жауапкерден жауап алмаған, үкімде азаматтық талап жөнінде ешқандай тұжырым жасамаған және қарар бөлімінде азаматтық талап бойынша шешімін мүлде көрсетпеген жағдайларда да бірінші сатыдағы сот азаматтық талапты қараусыз қалдырған деп тану керек.";

6) 39-тармақ мынадай мазмұндағы абзацпен толықтырылсын:

"ҚІЖК-нің 575, 576-баптарына сәйкес, алқабилердің қатысуымен шығарылған үкім азаматтық талап бөлігінде қадағалау тәртібінде ғана қайта қаралуы мүмкін, бұл ретте ҚІЖК-нің 577-бабына сәйкес, сотталғанның жағдайын нашарлататын шешім қабылдауға жол берілмейді.".

2. Қазақстан Республикасы Конституциясының 4-бабына сәйкес, осы нормативтік қаулы қолданыстағы құқық құрамына қосылады, сондай-ақ жалпыға бірдей міндетті болып табылады және ресми жарияланған күнінен бастап күшіне енеді.

Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының Төрағасы	М. Әлімбеков
Қазақстан Республикасы
Жоғарғы Сотының судьясы,
жалпы отырыс хатшысы	Ж. Бәйішев

В связи с изменением законодательства Республики Казахстан пленарное заседание Верховного Суда Республики Казахстан

постановляет:

1. Внести изменения и дополнения в нормативное постановление Верховного Суда Республики Казахстан № 1 от 20 июня 2005 года "О рассмотрении гражданского иска в уголовном процессе":

1) пункт 3 дополнить абзацем следующего содержания:

"При осуществлении упрощенного досудебного производства гражданский иск может быть предъявлен как одновременно с подачей в органы уголовного преследования заявления о совершении преступления, так и на последующих стадиях уголовного процесса, но до начала судебного следствия. Если гражданский иск не предъявлен, то суд в соответствии с пунктом 10) части первой статьи 371 УПК обязан при постановлении приговора обсудить, подлежит ли возмещению имущественный вред, причиненный преступлением. При положительном решении указанного вопроса суд в соответствии с частью третьей статьи 169 УПК признает за потерпевшим право на удовлетворение иска, если он будет предъявлен в порядке гражданского судопроизводства.";

2) абзац третий пункта 27 дополнить предложениями следующего содержания:

"Если имущественный вред причинен в результате совершения особо тяжкого преступления и у осужденного отсутствует имущество, достаточное для его возмещения, суд, постановивший приговор, по заявлению потерпевшего либо его правопреемника в соответствии с частью седьмой статьи 75 УПК должен вынести постановление о выплате денежной компенсации за счет средств республиканского бюджета в полном объеме, но не свыше 150 месячных расчетных показателей. Указанное постановление суда подлежит принудительному исполнению в порядке, установленном законодательством об исполнительном производстве.";

3) абзац первый пункта 30 дополнить предложением следующего содержания:

"При этом суд, рассматривающий уголовное дело, признавая за гражданским истцом право на удовлетворение его гражданского иска, не вправе предрешать и указывать в приговоре выводы по вопросам, которые подлежат рассмотрению в порядке гражданского судопроизводства.";

4) в абзаце первом пункта 35 слово "третьей" заменить словом "второй";

5) абзац первый пункта 37 изложить в следующей редакции:

"Суд апелляционной инстанции, проверяя законность приговора в части гражданского иска, вправе принять одно из решений, указанных встатье 411-1 УПК. При этом в случае незаконного оставления гражданского иска без рассмотрения приговор в части гражданского иска подлежит отмене с направлением на новое рассмотрение. Гражданский иск следует признавать оставленным судом первой инстанции без рассмотрения не только в тех случаях, когда такое решение указано в резолютивной части приговора, но и в случаях, когда суд не исследовал исковое заявление, не опрашивал истца и ответчика по заявленному гражданскому иску, не привел в приговоре никаких суждений по поводу гражданского иска и в резолютивной части вообще не сформулировал решение по гражданскому иску.";

6) пункт 39 дополнить абзацем следующего содержания:

"В соответствии со статьями 575, 576 УПК приговор, постановленный с участием присяжных заседателей, в части гражданского иска может быть пересмотрен лишь в порядке надзора, при этом принятие решения, ухудшающего положение осужденного, согласно статьи 577 УПК не допускается.".

2. Согласно статье 4 Конституции Республики Казахстан настоящее нормативное постановление включается в состав действующего права, а также является общеобязательным и вводится в действие со дня официального опубликования.

Председатель
Верховного Суда
Республики Казахстан	М. Алимбеков
Судья Верховного Суда
Республики Казахстан,
секретарь пленарного заседания	Ж. Баишев