ИПС "Әділет"

Ескерту. Күші жойылды – ҚР Үкіметінің 13.05.2019 № 272 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

"Техникалық реттеу туралы" Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 қарашадағы Заңын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған "Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2010 жылғы 21 қыркүйектегі
№ 969 қаулысымен
бекітілген

"Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті
1. Қолданылу аясы

1. Осы "Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар" техникалық регламенті (бұдан әрі - Техникалық регламент) "Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы" Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексіне, Қазақстан Республикасының "Техникалық реттеу туралы" 2004 жылғы 9 қарашадағы, "Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы" 2007 жылғы 21 шілдедегі заңдарына сәйкес әзірленген және гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін әзірлеу, өндіру, айналымы, кәдеге жарату және жою кезінде оның қауіпсіздігіне қойылатын барынша аз қажетті талаптарды белгілейді.

2. Осы Техникалық регламент Кеден одағының сыртқы экономикалық қызметінің бірыңғай тауар номенклатурасының (КО СЭҚ БТН) 02, 03, 09, 13, 18 және 21 тауар топтарына, 0401-0406, 0407 00, 0408 19 810 0, 0408 19 890 0, 0408 99 800 0, 0409 00 000 0, 0410 00 000 0, 0712-0714, 0801-0806, 0811-0813, 0814 00 000 0, 0901, 0902, 0903 00 000 0, 0904, 0905 00 000 0, 0906, 0907 00 000 0,0908-0910, 1101 00, 1102, 1103, 1105-1108, 1208, 1210, 1212, 1501 00, 1501 00-1503 00, 1504, 1506 00 000 0, 1507-1517, 1601 00, 1602, 1603 00, 1604, 1605, 1701, 1702, 1704, 1801 00 000 0, 1803, 1804 00 000 0, 1805 00 000 0, 1806, 1901, 1902-1905, 2001-2003, 2005-2009, 2101-2104, 2105 00, 2106 тауарлық позициясына, кіретін гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдеріне қолданылады.

3. Техникалық реттеу объектілері:

1) бір немесе бірнеше гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктерді және жануарларды толық не ішінара қамтитын немесе олардан алынған;

2) өзінің құрамы гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктерден және жануарлардан өндірілген ингредиенттерді қамтитын тамақ өнімі болып табылады.

4. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдері үшін төрт әлеуетті қауіпті (проблемалық) фактор белгіленген:

1) енгізілген гендер (гендік өнімдер);

2) "бөгде" және "туған" гендер арасындағы өзара әрекет;

3) "жаңа" гендерді тарату;

4) гендік түрлендірілген технологияларға тән алдын ала болжанбаған ("белгісіз") әсерлер.

5. Жүргізілген қауіп-қатерді бағалауды ескере отырып, қауіп-қатерді жоюға немесе гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін әзірлеу, өндіру және айналымы кезінде оны рұқсат етілген деңгейге дейін азайтуға арналған шаралар кешені айқындалады.

6. Рұқсат етілген қауіп-қатерлерді айқындау кезінде:

қауіп-қатерлерді бағалау нәтижелері;

өзгерген тірі организмдерді қолдану аясы есепке алынады.

7. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерінің қауіп-қатерлерін бағалау зертханалық зерттеулер барысында қауіп-қатерлерді кешенді бағалау ретінде жүзеге асырылады және мыналарды:

1) негізгі компоненттердің қауіп-қатерін бағалауды, метаболиттерді айқындауды, тамақ өнімдерін өндіру технологиясының нәтижелерін, тағамдық өзгерісті;

2) өзгерген тірі организмдер құрамына кіретін белоктардың физикалық-химиялық қасиеттерін бағалауды (рН, су дисперсияларының ерігіштігі, реологиялық қасиеттері, суды ұстап қалу және майды ұстап қалу қабілеті, гельдің пайда болуының күрделі шоғырлануы, эмульсиялық тұрақтылығы);

3) өзгерген тірі организмдердің физикалық-химиялық қасиеттерін, олардың тағамдық және биологиялық құндылықтарын, сондай-ақ тамақ өнімі қауіпсіздігінің гигиеналық айғақтарын бағалауды;

4) өзгерген тірі организмдердің микроорганизмдерге медициналық-биологиялық әсерін бағалауды қамтиды. Өзгерген тірі организмдердің медициналық-биологиялық әсерін айқындау жануарларға жүргізілген тәжірибелер нәтижелері негізінде жүзеге асырылады. Ол уыттылықты, эмбриуытты, гонадотроптық, тератогендік, мутагендік әсерлерді, иммундық модульдеуші, аллергиялық қасиеттерді, макроорганизмнің әртүрлі биотоптарының микробиоценозға әсер етуін бағалауды, гемотологиялық және биохимиялық зерттеулер жүргізуді көздейді.

8. Тағамдық мақсаттарға арналған өзгерген тірі организмдер үшін болуы мүмкін уыттылықтың және айқын заттардың патогенетикасымен байланысты басқа да ерекшеліктерінің, иммунологиялық әсердің, адамның асқазан-ішек жолында микроорганизмдер болуының және олардың өмір сүруге қабілеттілігінің, антибиотикорезистенттіктің және өзгерген тірі организмдердің гендерін ауыстырып қондырудың қауіпсіздігін бағалау жүргізіледі.

9. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерінің адамның денсаулығына және Қазақстан Республикасының қоршаған ортасына қауіп-қатерін бағалау Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген немесе аттестатталған зертханаларда жүзеге асырылуы тиіс.

10. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін сәйкестендіру:

1) көзбен қарау;

2) тұтыну (топтық, көліктік) қаптамасында ұсынылған терминологияға және ақпаратқа енгізілген сипаттамалық белгілерді бағалау;

3) нормативтік, техникалық, өзге де ілеспе құжаттарда немесе тамақ өнімнің нақты түрлерін жеткізуге арналған шарттарда-келісімшарттарда көзделген көрсеткіштер бойынша ұсынылған ақпаратты бағалау әдістерімен жүргізіледі.

11. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін сәйкестендіру осы Техникалық регламентке қосымшаға сәйкес схема бойынша жүргізіледі.

12. Осы Техникалық регламенттің 10-тармағында көрсетілген әдістердің кез келгенімен алынған ақпарат жеткіліксіз болған кезде белоктардың физикалық-химиялық қасиеттері бойынша зертханалық (полимераздық тізбек реакциясы әдісімен) бағалау және сынау жүргізеді.

13. Сәйкестендіруді қамтамасыз ету мақсатында гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдеріне арналған ілеспе құжаттар мынадай ақпаратты:

1) өндірушінің атауы мен мекенжайын;

2) өзгерген тірі организмдер үшін атауы және сәйкестендіру деректерін;

3) мыналар:

тамақ өнімдері және тағамдық қоспалар ретінде және өндіру кезінде пайдалану үшін және (немесе) азық және азықтық қоспалар ретінде және өндіру кезінде пайдалану үшін өзгерген тірі организмдерді қолданудың рұқсат етілген саласын қамтуы тиіс.

2. Терминдер мен анықтамалар

14. Осы Техникалық регламентте мынадай негізгі терминдер мен анықтамалар пайдаланылады:

1) бастапқы контейнер - гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін тікелей қоршайтын контейнер (тасымалдау ыдысы, қаптама);

2) "бұзылмайтын" - қысым, күш, әсер, температура және ылғалдылық тәрізді тасымалдаудың саналы түрде күтілетін жағдайында тұтастықты сақтау мүмкіндігі;

3) гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлар - тамақ өнімі ретінде не тамақ өнімін ендіру үшін бастапқы материал ретінде пайдаланылуы мүмкін өзгерген тірі организмдер;

4) екінші (сыртқы) контейнер - бастапқы контейнерді тікелей қоршайтын контейнер (тасымалдау ыдысы, қаптама);

5) компонент (ингредиент) - жануардан немесе өсімдіктен алынатын зат немесе өнім, сондай-ақ тамақ өнімін дайындау немесе өндіру кезінде пайдаланылатын және дайын өнімде бастапқы немесе өзгерген түрде болатын тағамдық қоспалар;

6) "мөр соғылған" - тасымалданатын және тасымалдаудың стандартты рәсімі кезінде жабық күйде қалуы мүмкін өзгерген барлық тірі объектілерді немесе репродуктивті материалды (оның ішінде тозаң) ұстап тұру қабілеті;

7) өзгерген тірі организмдер - гендік инженерия әдістерін пайдалану нәтижесінде алынған генетикалық материалдың жаңа комбинациясына ие, тұқым қуалайтын генетикалық материалды өндіруге немесе беруге қабілетті кез келген тірі организмдер (микроорганизмдер);

8) сәйкестендіру деректері - өзгерген тірі организмдерді (генетикалық түрлендірілген объектілер) айқындауға мүмкіндік беретін толық ақпаратты қамтитын деректер;

9) тасымалдау - тауарларды (өнімді) жөнелту пунктінен мақсатты пунктке көшіру;

10) уәкілетті орган - халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган.

3. Қазақстан Республикасы нарығындағы айналым шарттары

15. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерінің айналымы осы Техникалық регламентке, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 27 маусымдағы № 630 қаулысымен белгіленген Генетикалық түрлендірілген объектілердің айналымы ережесіне сәйкес жүзеге асырылады және Қазақстан Республикасының тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі саласындағы заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган беретін Мемлекеттік тіркеу туралы куәлікпен қоса жүреді.

16. Қазақстан Республикасының аумағында тіркеу сынақтарын өткізу үшін қажетті үлгілерді әкелу (импорттау) жағдайларын қоспағанда, генетикалық түрлендірілген объектілердің мемлекеттік тізілімінде тіркелмеген гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімінің айналымына жол берілмейді.

17. Тіркеу сынақтарын өткізу үшін қажетті гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімінің үлгілерін әкелу (импорттау) Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 19 ақпандағы № 165 қаулысымен бекітілген Мемлекеттік тіркелуге тиісті тамақ өнімдерін әкелу (импорттау) ережесіне сәйкес жүзеге асырылады.

18. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін қадағалауды (қауіп-қатерлерді басқаруды) қамтамасыз ету мақсатында өндірушілер (өткізушілер) тіршілік циклдың барлық сатыларында:

1) өнімнің (постнарық мониторингі) қайда және қай жерден сатылғандығын қадағалау жүйесінің болуы;

2) өнімнің сәйкестендіру деректеріне қатысты ақпарат беру;

3) сипаттамасында өзгерген тірі организмдер туралы ақпарат болуы немесе егер өнім өзгерген тірі организмдерден өндірілген болса, ақпаратты 5 жыл бойы сақтау және тиісті уәкілетті органдар үшін олардың талабы бойынша оның қолжетімді болуын қамтамасыз етеді. Қадағалауды қамтамасыз ету жауапкершілігі осы тамақ өнімін өндірушіден басталады.

19. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардың айналымы кезінде пайдаланылатын көлік құралдары тасымалдау кезінде оларды кез келген жоғалтудан немесе кездейсоқ шығудан қорғауды қамтамасыз етуі тиіс.

20. Тасымалданатын гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер, оның ішінде өзгерген тірі микроорганизмдерді қамтитын өсімдіктер "мөр соғылған", "бұзылмайтын" бастапқы контейнерлердің ішінде толық болуы тиіс.

21. Тасымалдау ғимараттың ішінде болатын жағдайларды қоспағанда, тасымалдау рәсімдері өзгерген тірі организмдерді қадағалауды қамтамасыз ету мақсатында құжатталған болуы тиіс.

4. Тамақ өнімінің қауіпсіздігіне қойылатын талаптар

22. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін өндіру, тасымалдау және өткізу "Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы" Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 21 шілдедегі Заңында және осы Техникалық регламентте белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

23. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімі уытты, аллергиялық, иммундық-модульдеуші, гендік-уыттылық әсер бермеуі, өндіру функциясына, гормондық реттеуішке әсер етпеуі, сондай-ақ азаматтардың өмірі мен денсаулығына олардың дәстүрлі ұқсастарына қарағанда үлкен дәрежеде өзге де зиян келтірмеуі тиіс.

24. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімі қауіпсіздігінің гигиеналық көрсеткіштері (органолептикалық, санитариялық-гигиеналық, санитариялық-химиялық, биохимиялық, микробиологиялық, уытты, паразитологиялық, радиологиялық, энергетикалық және тағамдық құндылығы) тамақ өнімінің жекелеген түрі үшін белгіленген қолданыстағы техникалық регламенттер немесе санитариялық ережелердің талаптарына сәйкес болуы тиіс.

25. Қазақстан Республикасында дайындалған және айналымға алғаш рет түсетін гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімінің қауіпсіздігі нарыққа шыққанға дейін осы Техникалық регламенттің 1-бөлімінде белгіленген талаптарға сәйкес, сондай-ақ Монреальда 2000 жылғы 29 қаңтарда қол қойылған Биологиялық түрлілік туралы конвенцияға Биоқауіпсіздік жөніндегі Картахен хаттамасында көзделген талаптарға сәйкес оның қауіпсіздігін ғылыми негізде растау жолымен дәлелденген болуы тиіс.

26. Қазақстан Республикасында гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін өндіру (алу) мемлекеттік экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың он қорытындылары болған кезде жүзеге асырылады. Жоғарыда аталған қорытындылар болмаған кезде гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін пайдалануға тыйым салынады.

27. Қазақстан Республикасының аумағында гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін арнайы мақсаттағы өнімдер, балаларға арналған тамақ және (немесе) оларды өндіруге арналған шикізаттар (ингредиенттер) ретінде пайдалануға тыйым салынады.

28. Өзгерген тірі организмдер жоғалған немесе босатылған, оның ішінде алушыға жеткізілмеген жағдайда жоғалған өзгерген тірі организмдерді табу және (немесе) ұстап тұру, не орнына қою немесе өзгерген тірі организмдерді өмір сүруге қабілетсіз етуді қамтамасыз ететін қажетті шаралар дереу қабылдануы тиіс.

29. Тасымалдау кезінде өзгерген тірі организмдерді сыртқы контейнерден тыс кез келген абайсызда босату (оның ішінде төгілуі немесе ағып кетуі) зарарсызданған (дезактивтенген) болуы тиіс.

30. Тасымалдау кезінде босатылмаған өзгерген тірі организмдерді кез келген жоғалту немесе кездейсоқ шығару (оның ішінде жоғалту, төгу, ағу немесе босату) дереу уәкілетті органға хабарлануы тиіс.

31. Кәдеге жаратуға мына себептер бойынша сапасыз және қауіпті деп танылған:

1) осы Техникалық регламенттің талаптарына сәйкес келмейтін;

2) жарамсыздықтың айқын белгілері бар;

3) шығарылу орны, сапасы мен қауіпсіздігін растайтын өндірушінің (дайындаушының) немесе өнім берушінің құжаттары жоқ;

4) Қазақстан Республикасының Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы заңнамасында және осы Техникалық регламентте көзделген мәліметтерді қамтитын таңбалаулары жоқ;

5) жарамдылық мерзімі белгіленбеген немесе асып кеткен;

6) адамдар мен жануарлардың аурулары мен уланулары пайда болу және таралу қаупін тудыратын, адамның және жануарлардың өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаға тікелей қауіп төндіретін гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімі жатады.

32. Жоюға мына себептер бойынша сапасыз және қауіпті деп танылған:

1) мемлекеттік тіркеуден өтпеген;

2) кәдеге жаратуға жарамсыз гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімі жатады.

33. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін кәдеге жаратуды және жоюды Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 15 ақпандағы № 140 қаулысымен бекітілген Адамның өмірі мен денсаулығына және жануарларға, қоршаған ортаға қауіп төндіретін тамақ өнімдерін кәдеге жарату және жою ережесіне және осы Техникалық регламентке сәйкес өндіруші (дайындаушы) немесе сатушы жүзеге асырады.

34. Тасымалданғаннан кейін ол сертификатталған үй-жайда тұрған кезден басқа жағдайларда қаптау әдістердің кез келгенімен (будың қысымымен стерилдеу (автоклавта) немесе басқа термиялық өңдеу немесе химиялық өңдеу немесе өртеу не уәкілетті орган жазбаша түрде бекіткен кез келген басқа әдіспен) зарарсыздандырылуы тиіс.

5. Қаптауға және таңбалауға қойылатын талаптар

35. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін қаптау және таңбалау Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 21 наурыздағы № 277 қаулысымен бекітілген "Буып-түюге, таңбалауға, затбелгі жапсыруға және оларды дұрыс түсіруге қойылатын талаптар" техникалық регламентінің және осы Техникалық регламенттің талаптарына сәйкес келуі және шынайы болуы, тұтынушыны жаңылыстырмауы және оның құрамы мен қасиеттері туралы қате түсінік бермеуі тиіс.

36. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімі туралы ақпарат, егер өзгерген тірі организмдердің құрамы осындай компонентте 0,9 және одан астам пайыз қамтыған болса, оларды қолдану арқылы алынған (немесе) компоненттерден тұратын тамақ өнімдерінде болуы туралы мәліметті қамтуы тиіс. Бұл ретте өзгерген тірі организмдер үшін "Осы өнім генетикалық түрлендірілген организмдерді қамтиды" деген сөздер жеке сөйлеммен көрсетілуі, соңғы тұтынушыға сату кезінде қаптама өнімдері үшін - заттаңба, қапталмаған өнімдер үшін - өнім туралы нұсқауларда көрсетілуі тиіс.

Кездейсоқ немесе техникалық түзетілмейтін қоспа болып табылатын өзгерген тірі организмдерді қолдану арқылы алынған құрамы 0,9 және одан астам пайыз компонентті қамтитын тамақ өнімдері өзгерген тірі организмдерге жатпайды.

37. Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін таңбалау "генетикалық түрлендірілген" немесе "генетикалық түрлендірілуден алынған (шикізатты көрсету)" немесе "осы өнімнің құрамы генетикалық түрлендірілген организмдерді қамтиды" делініп:

бір компонентті өнімдер үшін - көрінетін бір бөлігінде анық, ажыратылатын қаріппен өнімнің атауын;

көп компонентті өнімдер үшін - тамақ өнімінің құрамын таңбалау кезінде - тікелей тиісті ингредиенттен кейін, не жалпы топтық атаумен біріккен ингредиенттердің тізімінен кейін. Мәтінге бір мәнде түсінілетін, нақты ингредиентке не тамақ өнімі құрамының көрсеткішінен кейін тікелей орналасқан ингредиенттердің тізіміне қатысты, құрам туралы ақпарат жазылған қаріппен көрінетін бөлікке жасалған "генетикалық түрлендірілген" немесе "генетикалық түрлендірілгеннен (шикізат көрсетіледі) алынған" деген сілтемемен таңбалауға жол беріледі.

38. Өзгерген тірі микроорганизмдерді пайдалана отырып (немесе) алынған тамақ өнімдері үшін мынадай:

құрамы өзгерген тірі микроорганизмдерді қамтитын тамақ өнімі үшін - "Өнім өзгерген тірі микроорганизмдерді қамтиды";

құрамы өмір сүруге қабілетсіз өзгерген тірі микроорганизмдерді қамтитын тамақ өнімі үшін - "Өнім өзгерген тірі микроорганизмдерді пайдалану арқылы алынған";

технологиялық өзгерген тірі микроорганизмдерден (бактериялар, грибоктар, вирустар және кейбір көп жасушалы организмдер) босатылған тамақ өнімі үшін немесе өзгерген тірі микроорганизмдерден босатылған компоненттерді пайдалану арқылы алынған тамақ өнімі үшін - "Өнім өзгерген тірі микроорганизмдерді пайдалану арқылы алынған компоненттерді қамтиды" деген ақпарат болуы міндетті.

39. Қаптау материалдары, сондай-ақ гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін өлшеп-орау және қаптау тәсілдері олардың қоршаған ортаға кездейсоқ шығуын болдырмау мақсатында тасымалдау және сақтау кезінде қауіпсіздікті қамтамасыз етуі тиіс.

40. Тасымалдау ғимараттың ішінде болатын жағдайларды қоспағанда, осы Техникалық регламенттің 28-тармағында көзделген жағдайлар туындаған кезде уақтылы шаралар қабылдау мақсатында сыртқы контейнерде тасымалдауға жауапты адамның аты, мекенжайы және байланыс деректері болуы тиіс.

6. Сәйкестікті растау

41. Қазақстан Республикасының тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен уәкілетті орган беретін Мемлекеттік тіркеу туралы куәліктің болуы Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімін растау болып табылады.

7. Қолданысқа енгізу мерзімі мен шарттары

42. Осы Техникалық регламент алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап он екі ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Техникалық регламентке
қосымша

Гендік түрлендірілген (трансгендік) өсімдіктер мен жануарлардан алынған тамақ өнімдерін сәйкестендіру схемасы

__________

| Жоқ |

----------

_____________ ГТО айқындау |

| Тамақ өнімі |-------------------------------------|

------------- |

_________

ГТО сәйкестендіру | Бар |

---------

------------------------------------------------|

| | |

_________________ ______________________ ____________________

----------------- ---------------------- --------------------

| _________________

| _________|Таңбалануға жатады|

__________________ | ------------------

| Санын айқындау |__________|

------------------ |

| _________________

----------| Таңбалануға |

| жатпайды |

-----------------

Об утверждении технического регламента "Требования к безопасности пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 21 сентября 2010 года № 969. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 13 мая 2019 года № 272 ( вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования)

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 13.05.2019 № 272 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

В целях реализации Закона Республики Казахстан от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемый технический регламент "Требования к безопасности пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных".

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении двенадцати месяцев со дня первого официального опубликования.


Премьер-Министр Республики Казахстан	К. Масимов

Утвержден
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 21 сентября 2010 года № 969

Технический регламент
"Требования к безопасности пищевой продукции, полученной из
генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных"
1. Область применения

1. Настоящий технический регламент "Требования к безопасности пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных" (далее - Технический регламент) разработан в соответствии с Кодексом Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года "О здоровье народа и системе здравоохранения", законами Республики Казахстан от 9 ноября 2004 года "О техническом регулировании", от 21 июля 2007 года "О безопасности пищевой продукции" и устанавливает минимально необходимые требования к безопасности пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных при ее разработке, производстве, обороте, утилизации и уничтожении.

2. Настоящий Технический регламент распространяется на пищевую продукцию, полученную из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, входящую в товарные группы 02, 03, 09, 13, 18 и 21, товарные позиции 0401-0406, 0407 00, 0408 19 810 0, 0408 19 890 0, 0408 99 800 0, 0409 00 000 0, 0410 00 000 0, 0712-0714, 0801-0806, 0811-0813, 0814 00 000 0, 0901, 0902, 0903 00 000 0, 0904, 0905 00 000 0, 0906, 0907 00 000 0, 0908-0910, 1101 00, 1102, 1103, 1105-1108, 1208, 1210, 1212, 1501 00, 1501 00-1503 00, 1504, 1506 00 000 0, 1507-1517, 1601 00, 1602, 1603 00, 1604, 1605, 1701, 1702, 1704, 1801 00 000 0, 1803, 1804 00 000 0, 1805 00 000 0, 1806, 1901, 1902-1905, 2001-2003, 2005-2009, 2101-2104, 2105 00, 2106 Единой товарной номенклатуры внешнеэкономической деятельности таможенного союза (ЕТН ВЭД ТС).

3. Объектами технического регулирования является пищевая продукция:

1) содержащая, или полученная полностью или частично из одного или нескольких генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных;

2) содержащая в своем составе ингредиенты, произведенные из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных.

4. Для пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, установлены четыре потенциально опасных (проблемных) фактора:

1) внедренные гены (генные продукты);

2) взаимодействие между "чужими" и "родными" генами;

3) распространение "новых" генов;

4) непреднамеренные ("неизвестные") эффекты, присущие генно-модифицированным технологиям.

5. С учетом проведенной оценки риска определяется комплекс мер для ликвидации риска или уменьшения его до допустимого уровня при разработке, производстве и обороте пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных.

6. При определении допустимых рисков учитываются:

результаты оценки рисков;

сфера применения живых измененных организмов.

7. Оценка рисков пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, осуществляется как комплексная оценка рисков в ходе лабораторного исследования и включает в себя следующее:

1) оценку риска ключевых компонентов, определение метаболитов, результатов технологии производства пищевых продуктов, пищевого изменения;

2) оценку физико-химических свойств белков, входящих в состав живых измененных организмов (рН, растворимость, реологические свойства водных дисперсий, водоудерживающая и жироудерживающая способность, критическая концентрация гелеобразования, эмульсионная стабильность);

3) оценку физико-химических свойств живых измененных организмов, их пищевой и биологической ценности, а также гигиенических показателей безопасности пищевой продукции;

4) оценку медико-биологического воздействия живых измененных организмов на макроорганизм. Определение медико-биологического воздействия живых измененных организмов осуществляется на основании результатов опытов, проведенных на животных, которые предусматривают оценку токсичности, эмбритоксического, гонадотропного, тератогенного, мутагенного эффектов, иммуномодулирующих, аллергенных свойств, влияния на микробиоценоз различных биотопов макроорганизма, проведение гематологических и биохимических исследований.

8. Для живых измененных организмов, предназначенных для пищевых целей, проводится оценка безопасности возможной токсичности и других особенностей, связанных с патогенетикой выраженных веществ, иммунологических эффектов, жизнеспособности и наличия микроорганизмов в желудочно-кишечном тракте человека, антибиотикорезистентности и пересаживания ген живых измененных организмов.

9. Оценка риска пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, здоровью человека и окружающей среде в Республике Казахстан должна осуществляться в лабораториях, аккредитованных или аттестованных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

10. Идентификация пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, проводится методами:

1) визуального осмотра;

2) оценки характерных признаков, включенных в терминологию и информацию, представленную на потребительской (групповой, транспортной) упаковке;

3) оценки представленной информации по показателям, предусмотренным в нормативной, технической, иной сопроводительной документации или договорах-контрактах на поставку конкретных видов пищевой продукции.

11. Идентификация пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, проводится по схеме, согласно приложению к настоящему Техническому регламенту.

12. При недостаточности информации, полученной любым из методов, указанных в пункте 10 настоящего Технического регламента, проводят лабораторную (методом полимеразной цепной реакции) оценку и испытания по физико-химическим свойствам белков.

13. В целях обеспечения идентификации сопроводительные документы на пищевую продукцию, полученную из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, должны содержать следующую информацию:

1) название и адрес производителя;

2) название и идентификационные данные для живых измененных организмов;

3) разрешенную сферу применения живых измененных организмов:

для использования в качестве и при производстве пищевых продуктов и пищевых добавок, и (или)

для использования в качестве и при производстве кормов и кормовых добавок.

2. Термины и определения

14. В настоящем Техническом регламенте используются следующие основные термины и определения:

1) первичный контейнер - контейнер (транспортная тара, упаковка) непосредственно окружающий пищевую продукцию, полученную из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных;

2) неразрушимый - способный сохранить целостность в разумно ожидаемых условиях перевозки, таких как давление, сила, воздействие, температура и влажность;

3) генно-модифицированные (трансгенные) растения и животные - живые измененные организмы, которые могут быть использованы в качестве пищевой продукции, либо в качестве исходного материала для производства пищевой продукции;

4) второй (внешний) контейнер - контейнер (транспортная тара, упаковка), непосредственно окружающий первичный контейнер;

5) компонент (ингредиент) - вещество или продукт животного или растительного происхождения, а также пищевые добавки, используемые при подготовке или производстве пищевого продукта, и присутствующие в готовом продукте в исходном или измененном виде;

6) запечатанный - способный содержать все живые измененные объекты или репродуктивный материал (в том числе пыльца), которые транспортируются, и могут оставаться закрытыми во время стандартной процедуры транспортировки;

7) живые измененные организмы - любые живые организмы (микроорганизмы), обладающие новой комбинацией генетического материала, полученные благодаря использованию методов генной инженерии, способные к воспроизводству или передаче наследственного генетического материала;

8) идентификационные данные - данные, содержащие полную информацию, позволяющую определить живые измененные организмы (генетически модифицированные объекты);

9) транспортировка - перемещение товаров (продукции) из пункта отправления в пункт назначения;

10) уполномоченный орган - государственный орган в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

3. Условия обращения на рынке Республики Казахстан

15. Оборот пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, осуществляется в соответствии с настоящим Техническим регламентом, а также в соответствии с Правилами оборота генетически модифицированных объектов, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 27 июня 2008 года № 630, и сопровождается Свидетельством о государственной регистрации, выдаваемым уполномоченным органом, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан в области безопасности пищевой продукции.

16. На территории Республики Казахстан не допускается оборот пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, не зарегистрированных в государственном реестре генетически модифицированных объектов, за исключением случаев ввоза (импорта) образцов, необходимых для проведения регистрационных испытаний.

17. Ввоз (импорт) образцов пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, необходимых для проведения регистрационных испытаний осуществляется в соответствии с Правилами ввоза (импорта) пищевой продукции, подлежащей государственной регистрации, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 19 февраля 2008 года № 165.

18. В целях обеспечения прослеживаемости (управления рисками) за пищевой продукцией, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, производители (реализаторы) обеспечивают на всех стадиях жизненного цикла:

1) наличие системы прослеживаемости куда и откуда была продана пищевая продукция (пост-рыночный мониторинг);

2) передачу информации относительно идентификационных данных пищевой продукции;

3) информацией о живых измененных организмах в описании или если пищевая продукция произведена из живых измененных организмов, сохранение информации в течение 5 лет, и сделать ее доступной для соответствующих уполномоченных органов по их требованию. Ответственность за обеспечение прослеживаемости начинается с производителя такой пищевой продукции.

19. Транспортные средства, используемые при обороте пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, должны обеспечить защиту от любых их потерь или случайного выпуска во время перевозки.

20. Перевозимые генно-модифицированные (трансгенные) растения, в том числе растения, содержащие живые измененные микроорганизмы, должны полностью содержаться внутри "запечатанных", "неразрушаемых" первичных контейнеров.

21. В целях обеспечения прослеживаемости живых измененных организмов, процедуры транспортировки должны быть документированы, за исключением случаев, когда транспортировка происходит внутри здания.

4. Требования к безопасности пищевой продукции

22. Производство, транспортировка и реализация пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, осуществляется в соответствии с требованиями, установленными в Законе Республики Казахстан от 21 июля 2007 года "О безопасности пищевой продукции" и настоящего Технического регламента.

23. Пищевая продукция, полученная из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, не должна оказывать токсичное, аллергенное, иммуномодулирующее, генотоксичное действие, влиять на функцию воспроизводства, гормональную регуляцию, а также оказывать иной вред жизни или здоровью людей в большей степени, чем их традиционные аналоги.

24. Гигиенические показатели безопасности пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных (органолептические, санитарно-гигиенические, санитарно-химические, биохимические, микробиологические, токсикологические, паразитологические, радиологические, энергетическая и пищевая ценность), должны соответствовать требованиям действующих технических регламентов или санитарных правил, установленных для отдельного вида пищевой продукции.

25. Безопасность пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, изготовленной в Республике Казахстан и впервые поступающей в оборот, должна быть доказана до выхода на рынок путем научно обоснованного подтверждения ее безопасности в соответствии с требованиями, установленными в разделе 1 настоящего Технического регламента, а также в соответствии с требованиями предусмотренными Картахенским протоколом по биобезопасности к Конвенции о биологическом разнообразии, подписанном в Монреале 29 января 2000 года.

26. Производство (получение) пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, в Республике Казахстан осуществляется при наличии положительных заключений государственных экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз. Использование пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, при отсутствии вышеназванных заключений запрещается.

27. На территории Республики Казахстан запрещается использование пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, в качестве продуктов специального назначения, детского питания и (или) сырья (ингредиентов) для их производства.

28. В случае утери или высвобождения живых измененных организмов, в том числе недоставки до получателя должны быть немедленно предприняты необходимые меры, обеспечивающие поиск и (или) сдерживание, либо восстановление утерянных живых измененных организмов, или сделать живые измененные организмы нежизнеспособными.

29. Любое непреднамеренное высвобождение живых измененных организмов за пределы внешнего контейнера во время транспортировки (в том числе разлива или утечки) должно быть обеззаражено (дезактивировано).

30. Любые потери или случайный выпуск неосвобожденных живых измененных организмов во время перевозки (в том числе утери, разливы, утечки или высвобождение) должны быть незамедлительно сообщены уполномоченному органу.

31. Утилизации подлежит пищевая продукция, полученная из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, которая признана некачественной и опасной по следующим причинам:

1) не соответствует требованиям настоящего Технического регламента;

2) имеет явные признаки недоброкачественности;

3) не имеет документов производителя (изготовителя) или поставщика, подтверждающих ее происхождение, качество и безопасность;

4) не имеет маркировки, содержащей сведения, предусмотренные законодательствомРеспублики Казахстан о безопасности пищевой продукции и настоящим Техническим регламентом;

5) не установлен или истек срок годности;

6) представляет опасность возникновения и распространения заболеваний или отравления людей и животных, непосредственную угрозу жизни и здоровью человека и животных и угрозу загрязнения окружающей среды.

32. Уничтожению подлежит пищевая продукция, полученная из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, которая признана некачественной и опасной по следующим причинам:

1) не прошла государственную регистрацию;

2) не пригодна к утилизации.

33. Утилизацию и уничтожение пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, осуществляет производитель (изготовитель) или продавец в соответствии с Правилами утилизации и уничтожения пищевой продукции, представляющей опасность жизни и здоровью человека и животных, окружающей среде, утвержденными постановлением Правительства Республики Казахстан от 15 февраля 2008 года № 140 и настоящим Техническим регламентом.

34. После транспортировки, кроме случаев, когда она содержится в сертифицированном помещении, упаковка живых измененных организмов должна быть обеззаражена любым из методов (стерилизация под давлением пара (автоклаве) или другая термическая обработка, или химическая обработка, или сжигание, либо любым другим методом, утвержденным в письменном виде уполномоченным органом).

5. Требования к упаковке и маркировке

35. Упаковка и маркировка пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, должна соответствовать требованиям Технического регламента "Требования к упаковке, маркировке, этикетированию и правильному их нанесению", утвержденного постановлением Правительства Республики Казахстан от 21 марта 2008 года № 277 и настоящего Технического регламента, быть достоверной, не вводить в заблуждение потребителя и не создавать ошибочное представление о ее составе и свойствах.

36. Информация о пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, должна содержать сведения о наличии в продуктах питания компонентов, состоящих из (или) полученных с применением живых измененных организмов, в случае, если их содержание в таком компоненте составляет 0,9 и более процентов. При этом, для живых измененных организмов слова "Данный продукт содержит генетически модифицированные организмы" должны указываться отдельно стоящим предложением, для упакованных продуктов - на ярлыке, для неупакованных продуктов при продаже конечным потребителям - на указателях о продукте.

Пищевые продукты, содержащие 0,9 процентов и менее компонентов, полученных с применением живых измененных организмов, являющихся случайной или технически неустранимой примесью, не относятся к живым измененным организмам.

37. Маркировка пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, осуществляется путем указания "генетически модифицированный" или "получен из генетически модифицированного (указание сырья)", или "данный продукт содержит генетически модифицированные организмы":

для однокомпонентных продуктов - в одном поле зрения с наименованием продукта, четким, ясно различимым шрифтом;

для многокомпонентных продуктов - при маркировке состава пищевого продукта - непосредственно после соответствующего ингредиента, либо после списка ингредиентов, объединенных общим групповым наименованием. Допускается маркирование однозначно понимаемой сноской на текст "генетически модифицированный" или "получен из генетически модифицированного (указание сырья)", относящейся к конкретному ингредиенту, либо списку ингредиентов, расположенной непосредственно после указания состава пищевого продукта в том же поле зрения, и исполненной тем же шрифтом, что и информация о составе.

38. Для пищевых продуктов, полученных из (или) с использованием живых измененных микроорганизмов, обязательна информация:

для содержащих живые измененные микроорганизмы - "Продукт содержит живые измененные микроорганизмы";

для содержащих нежизнеспособные измененные микроорганизмы - "Продукт получен с использованием живых измененных микроорганизмов";

для освобожденных от технологических живых измененных микроорганизмов (бактерии, грибки, вирусы и некоторые многоклеточные организмы) или для полученных с использованием компонентов, освобожденных от живых измененных микроорганизмов - "Продукт содержит компоненты, полученные с использованием живых измененных микроорганизмов".

39. Упаковочные материалы, а также способы расфасовки и упаковки пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, должны обеспечивать безопасность при транспортировке и хранении в целях недопущения их случайного выброса в окружающую среду.

40. За исключением случаев, когда транспортировка происходит внутри здания, при возникновении случаев, предусмотренных пунктом 28 настоящего Технического регламента, в целях своевременного принятия мер, внешний контейнер должен содержать имя, адрес и контактные данные лица, ответственного за транспортировку.

6. Подтверждение соответствия

41. Подтверждением безопасности пищевой продукции, полученной из генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных, является наличие Свидетельства о государственной регистрации, выдаваемого уполномоченным органом в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о безопасности пищевой продукции.

7. Сроки и условия введения в действие

42. Настоящий Технический регламент вводится в действие по истечении двенадцати месяцев со дня первого официального опубликования.

Приложение
к Техническому регламенту

Схема
идентификации пищевой продукции, полученной из
генно-модифицированных (трансгенных) растений и животных

_____________

_____________________ Определение ГМО | Отсутствует |

| Пищевой продукт |________________________________________|

|____________________| |

_____________

Идентификация ГМО |Присутствует |

______________________________________________________|

| | |

_________________ _________________ ______________

| _______________

| | Подлежит |

_______________ |-----------| маркировки |

|Количественное | |

| определение |--------------|

|_______________| |