Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасын әзірлеу және келісу қағидасын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 4 наурыздағы № 222 Қаулысы

«Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңы 42-бабының 5-тармағын іске асыру мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасын әзірлеу және келісу қағидасы бекітілсін.
2. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2011 жылғы 4 наурыздағы
№ 222 қаулысымен
бекітілген

Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас
схемасын әзірлеу және келісу қағидасы

1. Жалпы ережелер

1. Осы Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасын әзірлеу және келісу қағидасы (бұдан әрі - Қағида) «Қазақстан Республикасындағы сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 16 шілдедегі Заңына сәйкес әзірленген және Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасын әзірлеу мен келісудің тәртібін белгілейді.
2. Осы Қағидада мынадай негізгі ұғымдар мен анықтамалар пайдаланылады:
1) айрықша реттеу мен қала құрылысын регламенттеу объектілері - арнаулы қағидалар (тәртіп) енгізбей, аумақтарды, елді мекеннің аумағын, жылжымайтын мүліктің жеке объектісін пайдаланудың жалпыға бірдей қабылданған қағидаларына (тәртібіне) толықтырулар енгізбей жүзеге асыру қиындаған немесе мүмкін болмайтын сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметінің объектілері;
2) аумақты аймақтарға бөлу - қала құрылысын жоспарлау кезінде жекелеген аймақтарды кала құрылысына пайдалану түрлерін және оларды пайдалану жөніндегі ықтимал шектеулерді белгілей отырып, аумақтарды функционалдық аймақтарға бөлу;
3) аумақты ұйымдастыру - елді тұрақты әлеуметтік, экономикалық және экологиялық дамыту мақсатында оның әкімшілік-аумақтық бірлігінің немесе ел масштабындағы тиімді моделін қалыптастыру үдерісі;
4) Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастырудың бас схемасы (бұдан әрі - Бас схема) - елдің аумақтық бәсекелік артықшылықтарын іске асыру және тұрақты дамуына қол жеткізу үшін Қазақстан Республикасының ұзақ мерзімді кеңістіктік дамуының пайымдауын және аумақты оңтайлы ұйымдастыру жүйесін қамтитын кала құрылысы жобасы;
5) мемлекеттік қала құрылысы саясаты - Қазақстан Республикасының аумақтық даму және аумақты ұйымдастыру проблемаларын шешуде қала құрылыстық тәсілдерді қалыптастыруға бағытталған шаралар кешені;
6) сәулет, қала құрылысы және құрылыс істері жөніндегі уәкілетті орган (бұдан әрі - уәкілетті орган) - сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін мемлекеттік басқару саласында басшылықты жүзеге асыратын орталық мемлекеттік орган.
3. Бас схеманың міндеттері:
1) қоныстандыру жүйесінің және өндіргіш күштерді орналастырудың мемлекеттік реттелуін қамтамасыз ету;
2) Қазақстан Республикасының әкімшілік-аумақтық құрылымын ескере отырып, аумақтарды пайдаланудың мәртебесін, мақсаты мен сипатын белгілеу;
3) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру арқылы әлеуметтік-экономикалық және шаруашылық даму бағдарламалары бойынша өңіраралық және салааралық мемлекеттік мүдделерді үйлестіру.
4. Бас схеманың кешенді әзірленуін Қазақстан Республикасының мүдделі мемлекеттік органдарының қатысуымен уәкілетті орган қамтамасыз етеді. Бас схема Қазақстанның 2050 жылға дейінгі Даму стратегиясының, сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі, экология, стратегиялық жоспарлау саласындағы заңнаманың негізінде, сондай-ақ интеграциялық үдерістерді, шектес мемлекеттердің аумақтық және әлеуметтік-экономикалық даму бағдарламалары мен әлемдік үрдістерді есепке ала отырып әзірленеді.
Ескерту. 4-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 05.11.2016 № 666 қаулысымен.
5. Бас схема Қазақстан Республикасының аумағын перспективалы ұйымдастыруға ықпал ететін ішкі және сыртқы факторларды, аумақты талдау, бағалау критерийлерін қарастырады және ел халқының өмір сүруіне қолайлы орта жасау мақсатында елді мекендер мен қонысаралық аумақтарды тұрақты дамытуды қамтамасыз ету үшін қажетті іс-шаралар тізбесін айқындайды.

2. Бас схеманы әзірлеу тәртібі

6. Бас схема:
1) стратегиялық және экономикалық жоспарлау ережелеріне сәйкес өндіргіш күштерді қоныстандырудың және орналастырудың негізгі қағидаттарын;
2) табиғатты ұтымды пайдаланудың және шаруашылық қызметтің, республикалық маңызы бар көліктік, инженерлік, әлеуметтік және рекреациялық инфрақұрылымды дамытудың негізгі ережелерін;
3) өңірлердегі экологиялық жағдайды жақсарту, тарихи және мәдени мұра объектілері және (немесе) қорғалатын ландшафтық объектілері бар аумақтарды сақтау жөніндегі негізгі іс-шараларды;
4) сәулет-қала құрылысы қызметін жүзеге асыру үшін қауіпті (зиянды) құбылыстар мен табиғи және техногендік сипаттағы үдерістердің немесе қысыл-таяң табиғи-климаттық жағдайлардың ықпалына душар болатын ерекше қорғалатын аумақтарды, пайдалы қазбалар жатқан аумақтарды пайдалану бойынша пайдалану немесе шектеу түрлерін қамтиды.
Ескерту. 6-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 05.11.2016 № 666 қаулысымен.
7. Бас схеманың жобасын әзірлеуді уәкілетті орган қамтамасыз етеді.
8. Бас схеманы әзірлеу екі кезеңде жүзеге асырылады:
1) дайындық кезеңі, оған:
ұйымдастыру, нормативтік-құқықтық және институционалдық қамтамасыз ету;
Бас схеманың құрылымын әзірлеу және келісу;
Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастыру мен пайдалануды кешенді бағалаудың бірыңғай тәсілдерін, критерийлері мен әдістерін әзірлеу және бекіту;
әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумақтарын экономикалық мамандану және оларды басымдықпен пайдалану түрлері бойынша бірыңғай жіктеу әдіснамасын әзірлеу;
Қазақстан Республикасының аумағын талдау және бағалау, аумақты ұйымдастыруға және тиімді пайдалануға ықпал ететін ішкі және сыртқы факторларды анықтау;
бірыңғай ведомствоаралық цифрлық шартты белгілер жүйесін (жіктеуіш), салааралық терминологиялық базаны, картографиялық негізді және мамандандырылған географиялық ақпараттық ортаның негізінде ведомствоаралық ақпараттық жүйені жасау кіреді;
2) жобалау кезеңі, оған:
жобалау кезеңдерінде Қазақстан Республикасының аумағын ұйымдастыру бойынша жобалау шешімін әзірлеу, соның ішінде: елдің аумағында өндіргіш күштерді қоныстандыру және орналастыру схемаларын құру; қала құрылысы қызметін жүзеге асыруда оның басымдықтары мен шектеулерін анықтайтын аймақтарға бөлу схемаларын жасау; Қазақстан Республикасы аумағының тірек қаңқасын әзірлеу; әкімшілік-аумақтық бірліктердің, айрықша реттеу мен республикалық және өңіраралық маңызы бар қала құрылысын регламенттеу нысандарының схемалары мен даму жобаларын жасау;
әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумақтарын экономикалық мамандану түрлері және олардың басым пайдаланылуы бойынша жіктеу;
республикалық маңызы бар инженерлік, көліктік, әлеуметтік және экологиялық инфрақұрылымдардың негізгі даму бағыттарын әзірлеу;
экологиялық жағдайды жақсарту, жер мен табиғи ресурстарды ұтымды пайдалану, тарихи-мәдени және табиғи мұра нысандарының аумақтарын сақтау бойынша шаралар кешенін даярлау;
мемлекеттік (орталық және жергілікті) атқарушы органдардың бірыңғай ақпараттық жүйенің ақпараттық модульдерін ақпаратпен және картографиялық материалмен сандық және сапалық жағынан толықтыруы кіреді.
Жобалау кезеңі аяқталған соң осы Қағиданың 12-тармағында көрсетілген сараптаманың оң қорытындысын алғаннан кейін және мүдделі мемлекеттік органдармен келісілгеннен кейін уәкілетті орган Бас схеманың негізгі ережелерін қалыптастырады.
Ескерту. 8-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 02.08.2013 N 778 қаулысымен.
9. Уәкілетті орган Бас схеманың құрамында Бас схеманың басты шешімдері мен ұсыныстарын қамтитын Бас схеманың Негізгі ережелерін белгілейді.
10. Бас схеманың Негізгі ережелеріне мыналар жатады:
1) өндіргіш күштерді қоныстандыру және орналастыру жүйесі;
2) әлеуметтік, рекреациялық, инженерлік және көліктік инфрақұрылымның схемалары мен даму жобалары;
3) республикалық және өңіраралық маңызы бар ерекше қала құрылысын реттеудің аумақтары мен объектілерінің схемалары мен даму жобалары;
4) аумақтарды экономикалық мамандану мен басымдықпен пайдалану түрлері бойынша жіктеу;
5) аймақтарға бөлу схемасы және қала құрылысы қызметін жүзеге асыру кезінде оны пайдалану басымдықтары мен шектеулерін анықтау;
6) өңірлердегі экологиялық жағдайды жақсарту, тарихи және мәдени мұра объектілері және (немесе) қорғалатын ландшафтық объектілері бар аумақтарды сақтау, сондай-ақ аумақтарды табиғи және антропогендік, техногендік құбылыстар мен процестердің қауіпті (зиянды) ықпалынан қорғау бойынша іс-шаралар кешені.
Ескерту. 10-тармаққа өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 05.11.2016 № 666 қаулысымен.
11. Бас схеманың Негізгі ережелерін уәкілетті органның ұсынысы бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

3. Бас схеманы келісу тәртібі

12. Уәкілетті орган Бас схеманың жобасын мемлекеттік кешенді қала кұрылысы сараптамасына міндетті түрде жолдайды.
Ескерту. 12-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 02.08.2013 N 778 қаулысымен.
13. Сараптама өткізілгеннен кейін уәкілетті орган Бас схеманың жобасын мүдделі мемлекеттік органдармен келісілуге жолдайды. Бас схема жобасын немесе оның жекелеген бөлімдерін мемлекеттік органдарда қарау және келісу Бас схеманың жобасы келіп түскен күннен бастап жиырма жұмыс күнінен аспауға тиіс.
Ескерту. 13-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 02.08.2013 N 778 қаулысымен.
14. Мемлекеттік органдар дайындаған Бас схеманың жеке бөлімдері мен картографиялық материалдарын елеулі өзгерістерсіз Бас схемаға енгізген кезде олар осы органдармен қайта келісілуге жатпайды.
15. Бас схема жобасын қарау қорытындылары бойынша келісуші мемлекеттік орган уәкілетті органға жауаптардың мынадай нұсқаларының бірін ұсынуы тиіс:
1) Бас схеманың жобасы ескертулерсіз келісілді. Бұл жағдайда уәкілетті орган Бас схема жобасының түпнұсқасын келісуші органның басшысына, оның міндеттерін атқаратын тұлғаға не басшының орынбасарына бұрыштама қою үшін ұсынады;
2) Бас схеманың жобасын орын алған ескертулер түзетілген жағдайда келісуге болады. Бұл ретте ескертулер келісуші органның басшысы, оның міндеттерін атқаратын тұлға не басшының орынбасары қол қойған хатта баяндалады. Келісуші мемлекеттік органдардың Бас схема жобасы бойынша ескертулері сол келісуші мемлекеттік органның құзыретіне тікелей қатысты болуға тиіс, соған байланысты Бас схеманың жобасы келісуші мемлекеттік органның құзыретіне тікелей жататын ескертулер түзетілген жағдайда келісілуге тиіс;
3) жобаны келісуден бас тартылады. Бұл ретте келісілуден бас тарту себептері көрсетілген келісуші органның басшысы, оның міндеттерін атқаратын тұлға не басшының орынбасары қол қойған хат қоса беріледі.
Келісуші мемлекеттік органдарға Бас схема жобасын «ескертулермен» келісуге рұқсат етілмейді.
16. Келіспеушіліктер орын алғанда, уәкілетті орган өзара қолайлы шешім іздеу мақсатында оны келісуші органдармен талқылауды қамтамасыз етуге тиіс.
17. Алып тасталды - ҚР Үкіметінің 05.11.2016 № 666 қаулысымен.

Об утверждении Правил разработки и согласования Генеральной схемы организации территории Республики Казахстан

Постановление Правительства Республики Казахстан от 4 марта 2011 года № 222

В целях реализации пункта 5 статьи 42 Закона Республики Казахстан от 16 июля 2001 года "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила разработки и согласования Генеральной схемы организации территории Республики Казахстан.
2. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

Премьер-Министр
Республики Казахстан К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 4 марта 2011 года № 222

Правила
разработки и согласования Генеральной схемы организации
территории Республики Казахстан

1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработки и согласования Генеральной схемы организации территории Республики Казахстан (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 16 июля 2001 года "Об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности в Республике Казахстан" и устанавливают порядок разработки и согласования Генеральной схемы организации территории Республики Казахстан.
2. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия и определения:
1) объекты особого регулирования и градостроительной регламентации - объекты архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, осуществление которой затруднено или невозможно без введения специальных правил (порядка), установления исключений, либо внесения дополнений к общепринятым правилам (порядку) использования территорий, территории населенного пункта, отдельного объекта недвижимости;
2) зонирование территорий - при градостроительном планировании деление территорий на функциональные зоны с установлением видов градостроительного использования отдельных зон и возможных ограничений по их использованию;
3) организация территории - процесс формирования эффективной модели административно-территориальной единицы или в масштабах страны с целью ее устойчивого социального, экономического и экологического развития;
4) Генеральная схема организации территории Республики Казахстан (далее - Генеральная схема) - градостроительный проект, содержащий видение долгосрочного пространственного развития и систему рациональной организации территории Республики Казахстан для реализации территориальных конкурентных преимуществ и достижения устойчивого развития страны;
5) государственная градостроительная политика - комплекс мер, направленных на формирование градостроительных подходов в разрешении проблем территориального развития и организации территории Республики Казахстан;
6) уполномоченный орган по делам архитектуры, градостроительства и строительства (далее - уполномоченный орган) - центральный государственный орган, осуществляющий руководство в сфере государственного управления архитектурной, градостроительной и строительной деятельностью.
3. Задачи Генеральной схемы:
1) обеспечение государственного регулирования системы расселения и размещения производительных сил;
2) установление статуса, назначения и характера использования территорий с учетом административно-территориального устройства Республики Казахстан;
3) координация межрегиональных и межотраслевых государственных интересов по программам социально-экономического и хозяйственного развития через осуществление архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.
4. Комплексная разработка Генеральной схемы обеспечивается уполномоченным органом с участием заинтересованных государственных органов Республики Казахстан. Генеральная схема разрабатывается на основе Стратегии развития Казахстана до 2050 года, законодательства в сфере архитектурной, градостроительной и строительной деятельности, экологии, стратегического планирования, а также с учетом интеграционных процессов, программ территориального и социально-экономического развития сопредельных государств и мировых тенденций.
Сноска. Пункт 4 в редакции постановления Правительства РК от 05.11.2016 № 666.
5. Генеральная схема рассматривает внутренние и внешние факторы, влияющие на перспективную организацию территории Республики Казахстан, критерии анализа, оценки территории и определяет перечень мер, необходимых для обеспечения устойчивого развития населенных пунктов и межселенных территорий с целью создания благоприятной среды проживания населения страны.

2. Порядок разработки Генеральной схемы

6. Генеральная схема включает:
1) основные принципы расселения и размещения производительных сил в соответствии с положениями стратегического и экономического планирования;
2) основные положения рационального природопользования и хозяйственной деятельности, развития транспортной, инженерной, социальной и рекреационной инфраструктуры республиканского значения;
3) основные меры по улучшению экологической обстановки в регионах, сохранению территорий с объектами исторического и культурного наследия и (или) охраняемыми ландшафтными объектами;
4) виды использования или ограничения по использованию особо охраняемых территорий, территорий залегания полезных ископаемых, подверженных воздействию опасных (вредных) явлений и процессов природного и техногенного характера или экстремальных природно-климатических условий для осуществления архитектурно-градостроительной деятельности.
Сноска. Пункт 6 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 05.11.2016 № 666.
7. Разработка проекта Генеральной схемы обеспечивается уполномоченным органом.
8. Разработка Генеральной схемы осуществляется в два этапа:
1) подготовительный этап, который включает:
организационное, нормативно-правовое и институциональное обеспечение;
разработку и согласование структуры Генеральной схемы;
разработку и утверждение единых подходов, критериев и методики комплексной оценки организации и использования территории Республики Казахстан;
разработку единой методологии классификации территорий административно-территориальных единиц по видам экономической специализации и их преимущественного использования;
анализ и оценку территории Республики Казахстан, выявление внутренних и внешних факторов, влияющих на организацию и эффективное использование территории;
создание единой межведомственной системы цифровых условных обозначений (классификатор), межотраслевой терминологической базы, картографической основы и межведомственной информационной системы на основе специализированной географической информационной среды;
2) этап проектирования, который включает:
разработку проектного решения по организации территории Республики Казахстан на периоды проектирования, в том числе: разработку схем расселения и размещения производительных сил на территории страны, составление схем зонирования с определением приоритетов и ограничений на ее использование при осуществлении градостроительной деятельности, разработку опорного каркаса территории Республики Казахстан, разработку схем и проектов развития территорий административно-территориальных единиц, объектов особого регулирования и градостроительной регламентации республиканского и межрегионального значения;
классификацию территорий административно-территориальных единиц по видам экономической специализации и их преимущественного использования;
разработку основных направлений развития инженерной, транспортной, социальной и экологической инфраструктур республиканского значения;
выработку комплекса мер по улучшению экологической обстановки, рациональному использованию земель и природных ресурсов, сохранению территорий объектов историко-культурного и природного наследия;
количественное и качественное наполнение государственными (центральными и местными) исполнительными органами информационных модулей единой информационной системы информацией и картографическими материалами.
По окончании этапа проектирования, получения положительного заключения экспертизы, указанной в пункте 12 настоящих Правил, и согласования с заинтересованными государственными органами уполномоченным органом формируются основные положения Генеральной схемы.
Сноска. Пункт 8 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 02.08.2013 № 778.
9. В составе Генеральной схемы уполномоченным органом выделяются Основные положения Генеральной схемы, содержащие главные решения и предложения Генеральной схемы.
10. К Основным положениям Генеральной схемы относятся:
1) система расселения и размещения производительных сил;
2) схемы и проекты развития социальной, рекреационной, инженерной и транспортной инфраструктуры;
3) схемы и проекты развития территорий и объектов особого градостроительного регулирования республиканского и межрегионального значения;
4) классификация территорий по видам экономической специализации и преимущественного использования;
5) схемы зонирования с определением приоритетов и ограничений на ее использование при осуществлении градостроительной деятельности.
6) комплекс мер по улучшению экологической обстановки в регионах, сохранению территорий с объектами исторического и культурного наследия и (или) охраняемыми ландшафтными объектами, а также по защите территорий от опасных (вредных) воздействий природных и антропогенных, техногенных явлений и процессов.
Сноска. Пункт 10 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 05.11.2016 № 666.
11. Основные положения Генеральной схемы утверждаются Правительством Республики Казахстан по представлению уполномоченного органа.

3. Порядок согласования Генеральной схемы

12. Проект Генеральной схемы в обязательном порядке направляется уполномоченным органом на государственную комплексную градостроительную экспертизу.
Сноска. Пункт 12 в редакции постановления Правительства РК от 02.08.2013 № 778.
13. После проведения экспертизы проект Генеральной схемы направляется уполномоченным органом на согласование с заинтересованными государственными органами. Рассмотрение и согласование проекта Генеральной схемы или отдельных его разделов в государственных органах не должны превышать двадцати рабочих дней со дня поступления проекта Генеральной схемы.
Сноска. Пункт 13 в редакции постановления Правительства РК от 02.08.2013 № 778.
14. Отдельные разделы и картографические материалы Генеральной схемы, подготовленные государственными органами, при включении их в Генеральную схему без существенных изменений, не подлежат повторному согласованию с этими органами.
15. По итогам рассмотрения проекта Генеральной схемы согласующий государственный орган должен представить уполномоченному органу один из следующих вариантов ответа:
1) проект Генеральной схемы согласован без замечаний. В этом случае уполномоченный орган представляет подлинник проекта Генеральной схемы для его визирования руководителем согласующего органа, лицом, исполняющим его обязанности либо заместителем руководителя;
2) проект Генеральной схемы может быть согласован при условии устранения имеющихся замечаний. При этом замечания излагаются в письме, подписанном руководителем согласующего органа, лицом, исполняющим его обязанности либо заместителем руководителя. Замечания согласующих государственных органов по проекту Генеральной схемы должны касаться непосредственно компетенции самого согласующего государственного органа, в связи с чем, проект Генеральной схемы подлежит согласованию при условии устранения замечания согласующего государственного органа, которые непосредственно относятся к его компетенции;
3) в согласовании проекта отказано. При этом прилагается письмо, подписанное руководителем согласующего органа, лицом, исполняющим его обязанности либо заместителем руководителя с мотивировкой отказа в согласовании.
Согласующими государственными органами не допускается согласование проекта Генеральной схемы "с замечаниями".
16. При наличии разногласий уполномоченный орган должен обеспечить обсуждение его с согласующими органами с целью поиска взаимоприемлемого решения.
17. Исключен постановлением Правительства РК от 05.11.2016 № 666.