"Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" және "Өндірістік объектілердің санитариялық-қорғаныш аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар" санитариялық қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 17 қаңтардағы № 93 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 8 қыркүйектегі № 754 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 08.09.2015 № 754 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

      БАСПАСӨЗ РЕЛИЗІ

      РҚАО-ның ескертпесі.
      ҚР мемлекеттік басқару деңгейлері арасындағы өкілеттіктердің аражігін ажырату мәселелері бойынша 2014 жылғы 29 қыркүйектегі № 239-V ҚРЗ Заңына сәйкес ҚР Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 28 ақпандағы № 174 бұйрығын, ҚР Ұлттық экономика министрінің 2015 жылғы 20 наурыздағы № 237 бұйрығын қараңыз.

      «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесі туралы» Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегі Кодексінің 6-бабының 2) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының ҮкіметіҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған:
      1) өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар;
      2) өндірістік объектілердің санитариялық-қорғаныш аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар санитариялық қағидалары бекітілсін.
      2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                           К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің      
2012 жылғы 17 қаңтардағы
№ 93 қаулысымен   
бекітілген      

«Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары

1. Жалпы ережелер

      1. Осы «Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары (бұдан әрі - Санитариялық қағидалар) өндірістік мақсаттағы ғимараттарды және құрылыстарды жобалауға, салуға, қайта жаңартуға және пайдалануға қойылатын талаптарды белгілейді.
      2. Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға және құрылыстарға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар мыналарды қамтиды:
      1) өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды жобалауға қойылатын талаптар;
      2) өндірістік ғимараттар мен құрылыстарға қойылатын талаптар;
      3) өндірістік объектілердегі технологиялық үдерістерге және жабдықтарға қойылатын талаптар;
      4) өндірістік объектілерді жылытуға, ауасын желдетуге және баптауға қойылатын талаптар;
      5) сумен жабдықтауға, су бұруға және өнеркәсіп қалдықтарын кәдеге жаратуға қойылатын талаптар.
      3. Санитариялық қағидалар жер асты құрылыстарын және кен қазбаларын, сондай-ақ жұмыс мерзімі бес жылға дейін құрылыс кезеңінде тұрғызылатын уақытша өндірістік ғимараттарға және құрылыстарға қолданылмайды.
      4. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылды:
      1) аэрация - құрамындағы органикалық заттарды жылдам тотықтыру үшін әртүрлі орталардың ауамен жасанды қанығуы;
      2) ауамен себезгілеу - үй-жайға салқын ауаның, газдың, будың, шаңның түсуінің алдын алуға арналған жергілікті желдеткіш;
      3) зиянды заттар - Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы санитариялық талаптарға (бұдан әрі - Санитариялық талаптар) сәйкес ауадағы рұқсат етілген шекті шоғырланудан асатын, адамның организміне теріс әсер ететін заттар;
      4) зиянды өндірістік фактор - қызметкерге әсері ауруға немесе еңбек қабілетін төмендетуге және (немесе) ұрпағының денсаулығына теріс әсер етуге алып келуі мүмкін өндірістік фактор;
      5) өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстар - технологиялық жабдықты пайдаланатын және адамдардың еңбегі үшін қажетті жағдайларды қамтамасыз ететін өнеркәсіптік және ауыл шаруашылығы өндірістері орналастырылған өндірістік объектілер;
      6) объектінің қауіптілік сыныбы - қуатына, пайдалану жағдайына, қоршаған ортаға бөлінетін ластайтын заттардың сипатына және мөлшеріне, қоршаған ортаға және адамның денсаулығына қолайсыз әсер ететін шуға, дірілге, иондамайтын сәулеленуге байланысты белгіленетін, кейіннен мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдары санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бере отырып, қызметтің осы түрін жүзеге асыратын жобалау ұйымы анықтайтын объектінің санаты;
      7) өндірістік объект — адамның денсаулығы мен өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып табылатын үдерістерді, жабдықтарды және технологияларды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын өнім шығарумен, жұмысты орындаумен және қызмет көрсетумен байланысты шаруашылық қызметінің объектісі;
      8) рециркуляция - температураны және қоспалардағы компоненттердің шоғырлануын реттеу мақсатында технологиялық үдеріске газдар, сұйық және қатты заттар ағымының көп мәрте, толық немесе ішінара қайтуы;
      9) шлам — сарқынды суларды тазарту үдерісінде алынған, құрамында 60-70 пайызға дейін минералды бөлшектер мен органикалық материал бар лайлы шөгінді;
      10) шлам үйіндісі - шламды жинау және сақтау орны;
      11) экрандалған үй-жайлар - радиоаппаратураны пайдалану, монтаждау, жөндеу және сынау кезінде, әртүрлі жоғары вольтты қондырғылар мен генераторлар тудыратын электромагниттік өрістерді (бұдан әрі — ЭМӨ) орналастыру кезінде қызмет көрсететін персоналды электромагниттік өрістің әсерінен қорғау, қабылдаушы құрылғылар мен арнайы өлшеу, есептеу және басқа да аппаратураны сыртқы ЭМӨ әсерлерінен қорғау мақсатында жабдықталған үй-жайлар.

2. Өндірістік мақсаттағы ғимараттар мен құрылыстарды жобалауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      5. Өндірістік объектілер (бұдан әрі - объектілер) сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жобаланады.
      6. Объектілердің құрылыс жобаларында:
      1) өндірістік үдерістердің негізгі сипаттамалары, пайдаланылатын материалдар мен жабдық, ықтимал шығарындылар, ластайтын заттардың төгінділері, өндіріс және тұтыну қалдықтарының бағдарлы пайда болу көлемдері;
      2) зиянды өндірістік қалдықтардың әсерін болдырмайтын санитариялық-гигиеналық, ұйымдастыру іс-шаралары және техникалық құралдар кешенін;
      3) өндірістік үдерістердегі қайталама және айналымды сумен жабдықтау;
      4) өндірістік сарқынды суларды елді мекеннің су бұру жүйесіне шығаруға мүмкіндік беретін өндірістік сарқынды суларды жергілікті тазалау көзделеді.
      7. Жаңа объектілерді салуға және қолданыстағы объектілерді кеңейтуге арналған алаңдар климаттық жағдайларды, жер бедерінің сипаттамаларын, ауа ортасының қазіргі заманғы жағдайын және қазіргі бар фондық ластануды ескере отырып; химиялық ластайтын заттар, қалдығы аз және қалдықсыз технологияларды енгізу көздерінен, сондай-ақ тұрғын, рекреациялық, курорттық аймақ, халықтың демалыс аймағының атмосфералық ауасындағы шығарындыларды болдырмау (қысқарту) бойынша арнайы іс-шараларды ескере отырып таңдалады.
      8. Жаңа объектілерді рекреациялық аумақтарда, сумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарында, суды қорғау және су қоймасы маңындағы аймақтарда, курорттардың қорғау аймақтарында орналастыруға жол берілмейді.
      9. Жекелеген ғимараттар мен құрылыстар объектінің алаңында желдету және ауа баптау жүйелерінің ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған ауа жинау орындарында сыртқы ауадағы зиянды заттар санитариялық талаптарға сәйкес жұмыс аймағына арналған рұқсат етілген шекті шоғырланудың (бұдан әрі - РЕШШ) 30 пайызынан (бұдан әрі - %) аспайтындай етіп орналастырылады.
      10. Объектінің аумағында мынадай функционалдық аймақтар бөлінеді:
      1) өндірістік;
      2) әкімшілік-шаруашылық;
      3) көлік—қоймалық;
      4) қосалқы объектілер.
      Зиянды заттарды пайдаланатын объектілер, әкімшілік-шаруашылық  және қосалқы аймақтар өндірістік және көлік-қоймалық аймақтардан ені шекаралас өндірістік ғимараттардан туындайтын циркуляциялық аймақтың енінен кем емес ажыраулармен бөлінеді.
      11. Зиянды заттарды пайдаланғанда технологиялық жабдықтарға арналған ғимараттар мен ашық алаңдардың ұзын біліктері желдің басым бағытына параллель болуы тиіс.
      12. Жолдан және құрылыстан бос объектілердің аумақтары абаттандырылады және көгалдандырылады.
      13. Объектінің аумағында тұрғын үй ғимараттарын немесе үй-жайларды салуға жол берілмейді.

3. Өндірістік ғимараттарға және үй-жайларға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      14. Өндірістік объектілерде 1 жұмысшыға келетін үлесті аудан кемінде 4,5 шаршы метрді (бұдан әрі - м2), үй-жайдың биіктігі кемінде 3,25 метрді (бұдан әрі - м) құрауы тиіс.
      15. Әрбір тұрақты және тұрақты емес жұмыс орнының ауданы кемінде 2,2 м2 (бос алаңдарының көлемі арнайы талаптарда жазылатын кабиналар мен объектілерді қоспағанда) құрауы тиіс. Нормативке жабдықтар, қызмет көрсету аймақтары, өтетін жолдар, жүретін жерлер, аралық жинау орындары мен өндірісті кейіннен кеңейтуге арналған резервтегі алаңдар алып жатқан аудандар кірмейді.
      16. Жұмыс орнында негізгі және қосымша жабдықтарды орналастыру тұрақты және уақытша жұмыс орындарын (профилактикалық тексеру, технологиялық жабдықты жөндеу және реттеу кезеңінде) құру және жұмыс істеу үшін көлемдері бойынша жеткілікті өтетін орындарды және бос алаңдарды, сондай-ақ жұмысшылардың қызмет көрсету аймағында еркін қозғалуын қамтамасыз етуі тиіс.
      17. Монтаждауға (демонтаждауға), жабдықтарға қызмет көрсетуге және жөндеуге байланысты еңбек операцияларын орындау барысында жұмысшылардың күйі мен қалпына қарай жұмыс аймағының мынадай ең аз өлшемдері (жабдықтан жұмыс аймағының шекарасына дейін) қабылдануы тиіс, метрмен:
      1) түрегеп тұрып 15о-қа дейін еңкейіп - 0,7 (0,6) м;
      2) түрегеп тұрып 30о-қа дейін еңкейіп - 0,8 (0,6) м;
      3) түрегеп тұрып 60о-қа дейін еңкейіп - 0,9 (0,6) м;
      4) түрегеп тұрып 90о-қа дейін еңкейіп - 1,2 (0,6) м;
      5) жүресінен отырып - 1,1 (0,8) м;
      6) өтетін жолдар - 0,7 м.
      Жұмысшылардың қолдары немесе дене корпусының бір бөлігі жабдықтың ірі көлемдері шегінде болған жағдайларда (шығып тұратын элементтерінің үстінде), жұмыс аймақтарының көлемдерін жақша ішінде келтірілген міндерге дейін азайтуға жол беріледі.
      18. Объектіде еңбек үдерісін ұйымдастыру мынаны көздейді:
      1) еңбекті көп қажет ететін технологиялық операцияларды механикаландыру және автоматтандыру, қызмет түрлерін алмастыруды пайдалану, өндірістік операцияларды кезектестіру, еңбек пен демалыстың тиімді режимін енгізу, кәсіби даярлық деңгейін жоғарылату;
      2) қарапайым еңбек іс-әрекеттерінің қайталану санын шектеу, жұмыс ауысымы ішінде адамның динамикалық еңбекке қабілетіне сәйкес конвейер қозғалысының қарқынын өзгерту, егер конвейер қозғалысының қарқыны тұрақты болмаса, технологиялық үдерістің барысын үздіксіз бақылау ұзақтығына шектеу жүргізілуі тиіс.
      19. Барлық жұмысшылар үшін жұмыс уақытында демалуға арналған үй-жайлар көзделуі тиіс. Өндірістік үй-жайларда тамақ сақтауға және ішуге жол берілмейді.
      20. Жұмысшылардың медициналық тексерулерден өтуі Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен міндетті медициналық тексеруден өту қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.
      21. Үй-жайлар көлемі микроклимат бойынша, бірақ кемінде 15 текше метр (бұдан әрі - м3) нормативтер талаптарын қамтамасыз ету қажеттілігіне сүйене отырып, есептеу жолымен анықталады.
      22. Ғимарат ішіндегі жекелеген үй-жайлардың өзара орналасуы, егер бұл технологиялық үдерісті ұйымдастыруға қайшы болмаса, шикізаттың, аралық және дайын өнімдер мен бұйымдардың қайтарымды немесе қарама-қарсы қозғалысын болдырмайтын технологиялық ағынға сәйкес бөлінеді.
      23. Егер бұл табиғи ауа алмасу мен жарықтандыруды бұзбаған жағдайда, өндірістік ғимараттардың сыртқы қабырғаларына жапсарлас құрылыстар салуға жол беріледі.
      24. Бу, газ және шаң түріндегі зиянды заттарды бөлмейтін ыстық технологиялық үдерістермен сипатталатын объектілерді орналастыру үшін бір қабатты ғимараттар немесе табиғи басқарылатын ауа алмасуды (аэрацияны) қамтамасыз ететін қабырғалар мен шатырдың конструктивті элементтері бар көп қабатты ғимараттардың жоғарғы қабаттары көзделуі тиіс.
      25. Зиянды заттар бөлінетін болған жағдайда, механикалық ішке тарту және сыртқа тарату желдеткіш жүйесі, сондай-ақ технологиялық үдерістерді ескере отырып жергілікті желдету жүйелері көзделеді.
      26. Қауіптілігі 1-2-сыныпты зиянды заттардың жабық үй-жайларында бөлінуі мүмкін ғимараттар мен құрылыстарды жобалаған кезде санитариялық қағидаларға сәйкес технологиялық жабдықтарды оқшауланған үй-жайларға осы жабдықты пультті немесе операторлық аймақтардан басқаратын аймақтарда орналастыру көзделеді.
      27. Қауіптілігі 1-2-сыныпты зиянды заттарымен жұмыс жүргізілетін бір ғимаратта бірнеше өндірістерді орналастырған кезде, улы заттардың көп компонентті қоспасының түзілуіне және олардың көрші өндірістік үй-жайларға таралуына кедергі жасайтын құрылыс шешімдерін қолдана отырып, әрқайсысын оқшаулау қамтамасыз етіледі.
      28. Терезесі және жарықтандыру шамы жоқ ғимараттарды салуға, табиғи жарығы жеткіліксіз жертөледе және цоколды қабатта тұрақты жұмыс орындары бар өндірістік үй-жайларды орналастыруға жол беріледі.
      Бұл ретте мыналар:
      1) жасанды жарықтандыру;
      2) ультракүлгін сәулеленуге арналған құрылғы;
      3) жұмысшылардың қысқа уақытқа демалуына арналған бөлмені жасанды жарығы бар (жасанды жарық коэффициенті кемінде 0,5%) жұмыс орнынан 100 м алыс емес арақашықтықта орнату;
      4) осы Санитариялық қағидалардың талаптарына сәйкес тұрақты қолданыстағы ықтиярсыз желдеткішпен қамтамасыз ету көзделуі тиіс.
      29. Технологиялық және энергетикалық жабдықты ашық алаңда орналастырған кезде жабдықты пультпен басқаруға және жұмысшылардың демалысына арналған үй-жайлар көзделуі тиіс.
      30. Өндірістік ғимараттарда ішке тарту желдеткіш камераларына арналған алаңдар бөлінеді. Ішке тарту камераларынан кіретін жер үй-жайдан, дәлізден, тамбурдан немесе сырттан болуы тиіс.
      Ішке тарту желдеткіш камерасына сыртқы ауаны жинау жерден 2 м төмен емес биіктікте жүргізіледі.
      31. Басқару пульттерінің үй-жайларында, санитариялық-тұрмыстық қондырғыларда және жаяу жүретін туннелдерде зиянды сұйықтықтар мен газдарды тасымалдауға арналған құбырларды, сондай-ақ транзиттік бу құбырларын салуға жол берілмейді.
      32. Жылытылатын өндірістік үй-жайлардың сыртқы қоршаулары қабырғалар мен төбенің ішкі беттерінде конденсаттың түзілу мүмкіндігін болдырмауы тиіс. Ылғалды режімі бар үй-жайлар үшін бұл талаптан бас тартуға жол беріледі.
      33. Ашылатын терезелермен немесе жарық шамдарымен жабдықталған ғимараттар мен құрылыстарда еденнен немесе жұмыс алаңынан басқарылатын, ашық ойықтың мөлшерін реттейтін механизмдер, сондай-ақ терезелерді, шамдар мен жарықтандыру арматурасын тазалауға арналған, осы тәрізді жұмыстарды ыңғайлы және қауіпсіз орындауды қамтамасыз ететін алаңдар мен механизмдер көзделуі тиіс.
      34. Үй-жайды және жабдықтарды түспен безендіру шағылудың барынша аз коэффициентін (0,4-тен артық емес) ескере отырып орындалады.
      35. Жаңа және қайта жаңартылатын ғимараттар мен құрылыстарда сыртқы қоршаулар арқылы, сондай-ақ технологиялық көздерден жұмыс аймағына жылу мен суықтың артығымен түсуін азайтуға бағытталған іс-шаралар көзделеді.
      36. Жылытылатын үй-жайларда түрегеп тұрып жұмыс істейтін тұрақты жұмыс орындарында еденге төсеуге арналған материалдың жылуды сіңіру коэффициенті сағатқа көбейтілген және градусқа көбейтілген шаршы метрге 6 килокалориядан (ккал/м2-сағ.град) артық болмауы тиіс немесе ағаш қалқандармен не жылудан оқшаулайтын кілемшемен жабылуы тиіс.
      37. Агрессивті сұйықтықтардың (қышқылдардың, сілтілердің) және сынап, еріткіштер, биологиялық активті заттар сияқты зиянды заттардың ықтимал әсер ететін орындарында еденге көрсетілген заттардың әсеріне төзімді, оларды сіңіруді болдырмайтын, тазалауға және зарарсыздандыруға болатын материал төсеу көзделуі тиіс. Көрсетілген заттарды шығару үшін жергілікті су бұру құрылыстарына суағарлар көзделуі тиіс. Осындай суағарлар елді мекендердің су бұру жүйесіне қабылданбайды.
      38. Радиожиілікті диапазондағы ЭМӨ көздерімен жұмыс істейтін өндірістік үй-жайларды ағымды желілерде орналастыруды қоса алғанда жалпы үй-жайларда, сондай-ақ жеке үй-жайларда да орналастыруға жол беріледі. Егер персоналдың қондырғыда жұмыс істеуге және оған қызмет көрсетуге байланысты емес жұмыс орындарындағы ЭМӨ-нің деңгейлері Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен санитариялық талаптарға сәйкес рұқсат етілген шекті мәннен аспаса, ЭМӨ көздерін жалпы үй-жайларда орналастыру көзделеді.
      Көрсетілген жағдайды қамтамасыз ету мүмкін болмаған жағдайда, ЭМӨ қондырғылары жеке үй-жайларда орналастырылады.
      39. ЭМӨ көздерімен жұмыс істеуге арналған экрандалған үй-жайларда жұмыс аудандары мен көлемдері өңделетін бұйымның көлемдеріне қарай белгіленеді.
      40. Экрандалған үй-жайлардың қабырғалары, төбесі мен едені сіңіретін материалдармен қапталады.
      Экрандалған үй-жайларда табиғи жарықтың, ультракүлгін жеткіліксіздігін, ауаның газды және ионды құрамының өзгеруінің орнын толтыру бойынша шаралар көзделеді.
      41. Электромагниттік энергия құрылыс конструкциялары арқылы көрші үй-жайларға өткен жағдайда әртүрлі экрандалған материалдардан (қалқалар, металл табақтар, торлар) жасалған құрылыс материалдары және конструкциялары қолданылады.
      42. Лазер қондырғыларына арналған үй-жайларда лазердің құрылымы мен оны пайдалану жөніндегі талаптар сақталуы тиіс.
      43. Шу көздері орналасқан жаңа және қайта жаңартылатын объектілерде үй-жай ішінде, жұмыс орындарында, сондай-ақ тұрғын үйлер қоршап тұрған аумақта шуды төмендетуге бағытталған сәулет-құрылыс іс-шаралары көзделуі тиіс.
      44. Шу параметрлерін қолданыстағы санитариялық талаптарға дейін жеткізу мүмкін болмаған жағдайда:
      1) стационарлық жабдық үшін дыбыстан оқшаулау кабиналарын жасау, үдерісті қашықтықтан басқаруды көздеу;
      2) қол аспабы үшін басқа жұмысшыларға шудың әсерін болдырмайтын жұмыс орындарын орналастыруды көздеу қажет.
      45. Жұмысшыларға шудың, дірілдің, ультра және инфрадыбыстың әсеріне байланысты жұмыс орындарының маңында мерзімдік демалуға және профилактикалық рәсімдер жүргізуге арналған үй-жайлар қарастыру қажет.
      46. Плазмалы технологияларға арналған үй-жайларда:
      1) бір жұмысшыға кемінде 10 м2 және үй-жайдың биіктігі еденнің ең төменгі нүктесінен кемінде 3,5 м есебінен жабдық қойылмаған алаңның болуы көзделеді;
      2) қабырғалары мен төбесі ультракүлгін сәулені жұтатын, жанбайтын перфорацияланған материалдан қорғаныш жабыны бар, дыбыс сіңіретін қаптаумен жабылады. Жабдықтың өзінде дыбыс сіңіретін қорғанышы болмағанда, қаптау биіктігі кемінде 2,7 м болуы тиіс.
      47. Өндірістік ғимараттарға және құрылыстарға кіреберістерінде аяқ киімді тазалауға арналған металл торлар мен басқа да құрылғылар қарастыру қажет.
      48. Адамдар тұрақты болатын өндірістік үй-жайларда табиғи жарықтандыру көзделеді.
      Тәуліктің жарық бөлігінде метеорологиялық жағдайлар тудырған табиғи жарықтың өзгерістері жұмыс аймағындағы жарықты жұмыстың тиісті түріне арналған жасанды жарықтың нормаларымен белгіленген мәннен төмендетпеуі тиіс. Табиғи жарықтың орны жарығы жеткіліксіз жұмыс аймағында жарықтандыру қондырғыларын автоматты қосу жолымен жасанды жарық арқылы толтырылады.
      49. Жасанды жарықтандыру жұмысшы және апаттық болып көзделеді. Орташа дәлдіктегі жұмысты атқарған кезде жұмыс орнындағы құрамдастырылған жарықтандыру кемінде 500 люкс (бұдан әрі - лк), аз дәлдіктегі және дөрекі істелетін жұмыс кезінде кемінде 200 лк болуы тиіс.
      50. Жұмыстар бинокулярлық стереоскопиялық микроскоптарды қолдана отырып орындалатын жағдайларда, микроскоптан тыс монтаждау үстелінің жұмыс аймағын жарықтандыру осы санитариялық қағидаға 1-қосымшаның 1-кестесіне сәйкес белгіленеді. Микроскоптың көру өрісіндегі объектілерді жарықтандыру бірқалыпты реттелуі тиіс және оның жоғарғы шегі кемінде 20 000 лк жетуі тиіс.
      51. Көзбен шолып бақылайтын экрандары бар көзге күш түсіретін жұмыстар үшін жарықтандыру деңгейлері осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаның 2-кестесі бойынша қабылдануы тиіс.
      52. Шамшырақтардың жарық-техникалық сипаттамалары, олардың жұмыс аймағына қатысты орналасуы мен орнатылуы жұмысшыларға тікелей және шағылысқан жарқылдың зиянды әсерін болдырмауды қамтамасыз етуі тиіс.
      53. Шамшырақтардың конструктивті орындалуы жұмыс және қызмет көрсету кезінде өрт және электр қауіпсіздігін, өндірістік ортаның (өрт және жарылыс қауіпті, шаң, химиялық активті) нақты жағдайларында сипаттамалардың беріктігін, ұзақтығын және тұрақтылығын, қызмет көрсетуге ыңғайлылығын қамтамасыз етуі тиіс.
      54. Өндірістік объектілерде шамшырақтарды тазалауға және жөндеуге арналған құралдармен жабдықталған шеберханалар, жарық пен жарық-техникалық жабдықтың газды разрядты көздерін сақтау қоймалары көзделеді.
      55. Газбен қуаттандырылатын шамдары бар жарықтандыру қондырғылары үшін сынап толтырылған, істен шыққан шамдарды сақтауға арналған үй-жай көзделеді.
      56. Өндірістік үй-жайлардың жарықтандыру қондырғыларының құрамында ультракүлгін жеткіліксіздігінің алдын алу үшін профилактикалық ультракүлгін сәулелену қондырғылары көзделуі тиіс. Ұзақ әсер ететін профилактикалық ультракүлгін сәулелену қондырғылары өндірістік ультракүлгін сәулелену көздері бар үй-жайларда көзделмейді.
      57. Жұмыс істейтін адамдарға қызмет көрсетуге арналған үй-жайлар (санитариялық-тұрмыстық үй-жайлар, тамақтану бөлмесі, денсаулық сақтау объектілері) осы Санитариялық қағидаларға сәйкес белгіленеді.
      58. Тізімдік құрамы 50-ден 300-ге дейін адам бар объектілерде медициналық пункт, 300-ден астам адам бар объектілерде фельдшерлік немесе дәрігерлік денсаулық сақтау пункттері, сондай-ақ «Әкімшілік және тұрмыстық ғимараттар» 3.02-04-2009 ҚР СНЕ құрылыс нормалары мен қағидаларына сәйкес сауықтыру кешендері көзделеді. Медициналық пункттің, фельдшерлік және дәрігерлік денсаулық пункттерінің үй-жайлар құрамы мен аудандары осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның 1, 2, 3-кестелеріне сәйкес қабылданады.
      59. Санитариялық-тұрмыстық үй-жайлардың құрамы осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның 4-кестесіне сәйкес анықталады.
      60. Жекелеген үй-жайлардың ауданы, жабдықтар мен рәсімдердің жиыны әр нақты жағдайда объектінің қуатын, еңбек үдерістерінің сипатын, зиянды өндірістік факторлардың болуын ескере отырып шешіледі.
      61. Жұмыс орнына тікелей жақын орналасқан, жұмысшыларды сауықтыруға қажетті емдеу-сауықтыру кешенінің үй-жайлары магнитті және электромагнитті өрістерден салыстырмалы қорғайтын экрандармен және дыбыс оқшаулағыштармен, сондай-ақ цехтағы ластанған ауаның түсуін болдырмайтын тұмшаланған есіктермен жабдықталады.
      62. Психофизиологиялық жеңілдету бөлмелері айқын дене және жүйкеге күш түсіретін еңбекпен сипатталатын (гигиеналық сыныптама бойынша III топтан жоғары) объектілерде көзделеді.
      63. Жұмыс орнынан психофизиологиялық жеңілдету бөлмелеріне дейінгі арақашықтық 75 м-ден артық болмауы, ал объект алаңындағы жұмыс орнынан - 150 м-ден артық болмауы тиіс.
      64. Психологиялық жеңілдету бөлмелерінің пайдалы ауданы бір орынға сағатына 4 адам есебінен (ауысымына 4 сағат жұмыста) отыратын орынның болуымен анықталады. Бір отыратын орынға кемінде 2 м2 бөлінеді, бұл ретте жалпы аудан кемінде 20 м2 болуы тиіс.
      65. Психологиялық жеңілдету бөлмесі 68 м2 нұсқаушы-әдістемешіге арналған қосалқы үй-жайды және киім ауыстыруға арналған кіреберісті қамтиды, оның өлшемі бір адамға кемінде 0,5 м2 есебінен болатын, отыратын орынның санына байланысты болады. Бөлмелер шулы цехтарға тікелей жақын орналасқан кезде кіретін жер дыбыс оқшаулағыштары бар екі есікті тамбур тәрізді болып көзделеді.
      66. Психофизиологиялық жеңілдету бөлмесін жарықтандыруға табиғи, сонымен бірге қыздыру шамдарын немесе басқа да жарықтандыруды (10-нан 200 люкске дейін) реттеу құрылғысы бар рұқсат етілген жарық көздері көзделеді. Шудың фондық деңгейі 60 децибелден (бұдан әрі - дБА) аспауы тиіс. Ауаның температурасы плюс 18-22оС шегінде ұсталуы тиіс. Желдету ауа баптағыштардың көмегімен жүзеге асырылады.
      67. Психофизиологиялық жеңілдету үй-жайлары демалу үшін шынтақшасы бар жұмсақ орындықтармен жабдықталады. «Түрегеп тұрып» жұмыс істейтін мамандықтардың жұмысшылары үшін әр креслоға аяққа арналған жұмсақ тіреулер көзделеді.
      68. Бір сарынды еңбек және (немесе) гипокинезиясы бар объектілерде жұмыс үй-жайларынан 150 м алыс емес орналасқан тренажер залдары көзделеді. Залға кіретін жер шу мен шаңнан оқшаулауды қамтамасыз ететін тамбур арқылы болуы тиіс.
      69. Тренажер залының ауданы биіктігі 4 м-ден төмен емес, жалпы ауданы кемінде 40 м2, бір адамға кемінде 4 м2 есебінен белгіленеді.
      70. Тренажер залының ауасында зиянды заттар, қоспалар, иістер болмауы тиіс. Көміртегі диоксиді (СО2) 0,1%-тен аспауы, шаңдану текше метрге 6 милиграммнан (мг/м3) артық болмауы, кремний 2%-дан аспауы, микроорганизмдер 1 м3-ге 4000 микробтан аспауы, статикалық электр өрісінің кернеуі сантиметріне 150 Ваттан (В/см) артық болмауы тиіс.
      71. Қажетті ауа режимі табиғи (фрамуға, терезе), жасанды желдету және ауаны баптау көмегімен қамтамасыз етіледі. Барлық фрамугалар қимасының ауданы еденнің ауданына 1:50 қатынасында болуы тиіс. Ықтиярсыз желдету кезіндегі ауаны ішке тарту қарқындылығы сыртқа таратудан 10-15%-ға жоғары болуы тиіс.
      72. Ауаның температурасы орталықтандырылған жылыту және ауа баптау арқылы плюс 15-22оС шегінде қамтамасыз етілуі тиіс. Орталықтандырылған жылыту радиаторларын терезенің астындағы қуыстарға орналастырады және алмалы-салмалы ағаш торлармен жабады. Жылытуды желдетумен біріктірген дұрыс.
      73. Табиғи жарықтандыруға арналған жарық коэффициенті 1:4-1:5 болып белгіленеді, жасанды жарықтандыру қыздыру шамдарында кемінде 100 лк және люминисцентті шамдарда кемінде 200 лк болуы тиіс. Терезелер сәндік торлармен жабылады.
      74. Тренажер залының жанына киім ауыстыратын, себезгі және дәретхана орналастырылады. Себезгі қондырғылары мен қол жууға арналған раковиналар саны осы Санитариялық қағидаларға 2-қосымшаның4-кестесіне сәйкес жобаланады.
      75. Діріл ауруының алдын алу бойынша кабинеттер жұмысшылардың қолына дірілдің берілуімен сипатталатын технологиялық үдерістері және операциялары бар цехтар үшін көзделеді. Кабинеттің құрамына: физиотерапиялық емшаралар, емдік дене шынықтыру, психологиялық және эмоциялық жеңілдету үй-жайлары кіреді.
      76. Физиотерапиялық емшараға арналған үй-жайдың ауданы бір қол ваннасына 1,5 м2 есебінен (немесе құрғақ ауамен жылыту қондырғысына 2,3 м2) белгіленеді, бірақ кемінде 35 м2 болуы тиіс. Ванналардың саны 3 жұмысшыға 1 ванна және адам ең көп ауысымда 10 жұмысшыға 1 қондырғы есебінен анықталады.
      77. Емдік дене шынықтыруға арналған үй-жайдың ауданы залды пайдаланатын бір жұмысшыға (тренажерлер мен спорт снарядтарын қолданатын) 1,6 м2, бірақ кемінде 20 м2 есебінен анықталады.
      78. Медицина персоналына арналған ауданы кемінде 8 м2 үй-жай бөлінеді.
      79. Әйелдердің жеке гигиенасы бөлмесінде (бұдан әрі - ӘЖГ) кабиналар 100 жұмысшы әйелге 1 кабина есебінен, жоғары шаңданатын кәсіпорында - 50 әйелге 1 кабина және тамбуры болуы тиіс. Тамбурда ыстық және суық су араластырғышы бар раковина, қызмет көрсететін персоналға арналған үстел, қолға арналған электрлі кептіргіш, сабын салғыш көзделеді.
      Жеке кабиналар ыстық және суық су араластырғыш келтірілген себезгімен және унитазбен, пайдаланылған гигиеналық пакетке арналған қақпағы бар бөшкемен және киім ілгіштермен жабдықталады.
      80. ӘЖГ бөлмесінің қабырғалары мен жеке кабиналар арасындағы қалқалар оларды жеңіл тазалауға, жуу және дезинфекциялау құралдарын пайдалана отырып жууға мүмкіндік беретін материалдардан болуы тиіс.
      81. ӘЖГ бөлмесіне арналған үй-жайдан жұмыс орнына дейінгі арақашықтық 150 м-ден артық болмауы тиіс. ӘЖГ дәретханалармен біріктіруге жол берілмейді.
      82. Жүктілік кезінде әйелдердің еңбегі мен демалуын тиімді ұйымдастыру үшін мамандандырылған емдеу-сауықтыру кешендері (бұдан әрі — МК) бала туатын жастағы жұмысшы әйелдер саны 500 және одан көп объектілерде көзделуі тиіс.
      83. Мамандандырылған кешендер құрамына өндірістік (цех, учаске) және қосалқы (демалыс бөлмесі, жеке гигиена бөлмесі, дәретхана) оқшауланған үй-жайларда орналастырылады.
      84. МК-ні табиғи жарығы мен табиғи ауа алмасуы жоқ ғимараттарға, жертөле, цоколды үй-жайлар мен 2-қабаттан жоғары (лифт болмағанда) орналастыруға жол берілмейді.
      85. Демалыс бөлмесінің ауданы ауысымдағы бір жұмыс істейтін әйелге 2,0 м2 есебінен, бірақ кемінде 18 м2 белгіленеді. 30 м2-ден артық демалыс бөлмелері демалыс аймағына және гимнастикалық жаттығулар аймағына, дәрігерлік бақылау және сабақ өтетін аймақтарға бөлінеді.
      86. Жүкті жұмысшы әйелдерді жұмысқа орналастыруға арналған МК үй-жайындағы еңбектің сипатына қойылатын гигиеналық талаптар оңтайлы жағдайдың 1-сыныбын қанағаттандыруы тиіс.
      87. Еңбекпен сауықтыру орталығы (учаскелері) (бұдан әрі - орталық) жұмысшылар саны 5000 және одан көп адам болатын объектінің құрылымында көзделеді. Орталықтардың құрамында емдеу-диагностикалық және техникалық бөлімдер болуы тиіс.
      88. Орталықтың емдеу-диагностикалық бөлімінің үй-жайлары болжанатын өндірістің сипатына сәйкес жабдықталады.
      89. Орталықтың техникалық бөліміне еңбекпен оңалту цехтары (учаскелері), диспетчерлік, көлік қызметі және өнімнің сапасын бақылау қызметінің үй-жайы, конструкторлық-технологиялық және жоспарлау-экономикалық бюро, стандартты емес жабдықтар мен құралдарды дайындауға арналған тәжірибелік-жөндеу учаскелері кіреді.

4. Өндірістік объектілердегі технологиялық үдерістер мен жабдыққа қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      90. Технологиялық үдерістер мен жабдықтарды әзірлеу және пайдалану кезінде мыналар көзделеді:
      1) бастапқы және соңғы өнімде зиянды заттар қоспаларының болуын шектеу, соңғы өнімдерді шаңданбайтын түрлерде шығару;
      2) жұмыс істейтін адамдардың зиянды өндірістік факторлармен жанасуын болдырмайтын өндірістік технологияларды қолдану;
      3) жабдықтың конструкциясына жұмыс аймағына қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың түсуінің (таралуының) алдын алатын шешімдер мен қорғаныш құралдарын қолдану;
      4) жіті бағытталған әсері бар заттармен жұмыс аймағының ластану жағдайына автоматты бақылау, дабыл және технологиялық үдерісті басқару жүйелерін орнату;
      5) тиеу-түсіру жұмыстарын механикаландыру және автоматтандыру;
      6) технологиялық және желдету шығарындыларын уақтылы жою, зарарсыздандыру, өндіріс қалдықтарын кәдеге жарату және көму;
      7) зиянды заттар мен факторлардан ұжымдық және жеке қорғаныш құралдары;
      8) жұмыс орындарындағы қауіпті және зиянды өндірістік факторлардың деңгейін бақылау;
      9) нормативтік-техникалық құжаттамаға қауіпсіздік талаптарын енгізу.
      91. Технологиялық үдерістер мен жабдықтарды әзірлеу барысында химиялық өнімнің қауіпсіздігі саласындағы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес Қазақстан Республикасында қолдануға рұқсат етілген химиялық заттар пайдаланылады.
      Ылғал бөлу көзі болып табылатын өндірістік жабдық тұмшаланады және төгуге арналған автоматты құрылғымен жабдықталады.
      92. Инфра және ультрадыбыс, шу, жалпы және жергілікті діріл,  иондаушы және иондамайтын сәулелену көзі болып табылатын жабдық үшін санитариялық талаптармен белгіленген талаптардың сақталуы көзделуі тиіс.
      93. Технологиялық үдерістерге өндірісті пайдаланудың барлық кезеңдерінің ұзақтығын: іске қосуды реттеу (жоспарлы жөндеуден соң іске қосу), тұрақты пайдалану (пайдалану жылдары бойынша) есептеулер ұсынылады.
      94. Өндірістік үй-жайларда жұмыс орындарындағы, объектінің  және тұрғын үй аумағындағы шудың, дірілдің, инфрадыбыстың рұқсат етілген деңгейлері санитариялық талаптарға сәйкес болуы тиіс.
      95. Жаңа және қайта жаңартылатын өндірістік объектілерде олардың орындалуы аумақта санитариялық талаптарда белгіленген нормалардан аспайтын шудың деңгейін қамтамасыз ететін іс-шаралар көзделеді.
      96. Жұмыс орындарындағы көлік-технологиялық және технологиялық дірілдің рұқсат етілген деңгейлері санитариялық талаптарға сәйкес келуі тиіс.
      97. Жұмыс орындарындағы инфрадыбыстың деңгейлері санитариялық талаптарға сәйкес болуы тиіс.
      98. Иондаушы сәулеленудің нормаланатын параметрлері осы санитариялық қағидаларға 3-қосымшада келтірілген негізгі дозалық шектер болып табылады.
      Иондаушы сәулеленудің нормаланатын параметрлеріне мыналар жатады:
      1) тікелей иондаушы сәулелену көздерімен тұрақты немесе уақытша жұмыс істейтін адамдарға арналған рұқсат етілген эквивалентті және тиімді дозалар (А санаты);
      2) иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс істемейтін, бірақ объектілердің қызметіне негізделген жұмыс орнының немесе тұратын жерінің орналасу жағдайы бойынша иондаушы сәулеленудің әсеріне ұшырайтын адамдарға арналған шекті эквивалентті және тиімді дозалар (Б санаты).
      Дозалық шектер радиоактивті заттармен және басқа да иондаушы сәулелену көздерімен жұмыс кезіндегі қолданыстағы радиациялық қауіпсіздік нормаларына сәйкес келуі тиіс.
      99. Жұмыс орындарындағы өндірістік көздердің ультракүлгін сәулеленудің (бұдан әрі - УК) рұқсат етілген деңгейлері: ұзын толқынды УК-А-400-315 нм, орта толқынды УК-В-315-280 нм, қысқа толқынды УК-С-280-200 нм облыстары үшін сәулеленудің спектрлік құрамын ескере отырып қабылдануы тиіс. Сәулелену қарқындылығының гигиеналық нормативтері жұмысшыларға әсер ету ұзақтығын, сәулеленуден қорғайтын арнайы киімді міндетті түрде киюді, бас киімді және көзді қорғайтын құралдарды пайдалануды ескере отырып белгіленген.
      100. Осы Санитариялық қағидалардың 99-тармағында көрсетілген нормативтер 2000 градус Цельсийден (бұдан әрі - оС) жоғары температурадағы көздер тудыратын (электрлік доғалар, плазма, балқытылған металл, кварц әйнегі), полиграфияда, химиялық және ағаш өңдеу өндірістерінде, ауыл шаруашылығында, кино және телетүсірілімдерде, дефектоскопияда, денсаулық сақтау ұйымдары мен өндірістің басқа да салаларында пайдаланылатын люминисцентті көздер тудыратын сәулеленуге қолданылады.
      Көрсетілген нормативтер қызмет көрсететін персонал болмағанда ортаны зарарсыздандыру үшін қолданылатын лазерлер тудыратын, сондай-ақ емдік және профилактикалық мақсатта қолданылатын УК-ге қолданылмайды.
      101. Тері бетінің қорғалмаған учаскелері (бет, мойын, қол саусақтары) 0,2 м2 артық емес болғанда, жұмыс ауысымының сәулелену әсерінің жалпы ұзақтығы 50 % және бір реттік сәулелену ұзақтығы 5 минут және одан артық болғанда жұмысшыларға УК-нің рұқсат етілген қарқындылығы: УК-А аймағы үшін шаршы метрге 10,0 Ваттан (бұдан әрі - Вт/м2); УК-В аймағы үшін 0,01 Вт/м2 аспауы тиіс.
      102. Терінің барлық беті қорғалған кезде жұмысшылардың сәулеленуінің рұқсат етілген қарқындылығы УК-В аймағында: жұмыс ауысымы бойы әсердің ұзақтығы УК-С аймағында 1 Вт/м2 аспауы тиіс.
      103. Жабық өндірістік үй-жайлар микроклиматының тиімді және рұқсат етілген параметрлерін дұрыс есептеу үшін метеорологиялық жағдайды сипаттайтын (ауаның температурасы, салыстырмалы ылғалдылық, ауаның қозғалу жылдамдығы, жылумен сәулелену қарқындылығы) көрсеткіштерге, сонымен бірге энергетикалық шығындар туралы деректерге сүйену қажет.

5. Өндірістік объектілерді жылытуға, ауасын желдетуге және баптауға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      104. Басқару пульттері үй-жайларын, краншылардың кабиналарын және басқа да оқшауланған үй-жайларды қоса алғанда өндірістік ғимараттардағы, үй-жайлардағы және құрылыстардағы жылыту, желдету және ауа баптау жүйелері тұрақты және уақытша жұмыс орындарының жұмыс аймағындағы еңбек ету уақытында санитариялық талаптарға сәйкес температура, ылғалдылық, ауа қозғалысының жылдамдығы, зиянды заттардың болуы, иондау көрсеткіштері бойынша ауа ортасының нормативтік параметрлерін қамтамасыз ету қажеттілігін есепке ала отырып жабдықталады.
      105. Өндірістік және қосалқы үй-жайлар табиғи, механикалық жалпы алмасатын ішке тарту-сыртқа тарату желдеткішімен жабдықталады. Жаңа жабдықталған, қайта жаңартылған, күрделі жөнделген желдеткіш қондырғылары олардың тиімділігін анықтайтын құрал-саймандық қабылдау сынағынан өтуі тиіс.
      106. Механикалық желдету нормаланған микроклиматтық параметрлер мен жұмыс аймағының ауасындағы зиянды заттардың болуы табиғи желдетумен қамтамасыз етілмейтін үй-жайлар мен жекелеген учаскелер үшін, сондай-ақ табиғи желдетілмейтін үй-жайлар мен аймақтар үшін көзделеді. Ауаны ішке тартуды немесе шығаруды ішінара қолданатын біріктірілген - механикалық желдетуді пайдалануға жол беріледі.
      107. Ауаның шығыны үй-жайдың көлемінде зиянды заттардың, жылу мен ылғалдың әркелкі таралуын ескерген есептеулермен анықталады.
      108. Жұмыс аймағының ауасына бірнеше зиянды заттардың бір уақытта бөлінуі кезінде жалпы алмасу желдетуді есептегенде ауаның шығынын барынша көп қажет ететін зиянды зат бойынша анықталуы тиіс.
      109. Бірқатар заттардың организмге бір бағытта әсер етуі туралы деректер бар болғанда жалпы алмасу желдетуді есептеу әрбір затты бөлек санитариялық талаптарға сәйкес оның РЕШШ-не дейін ерітуге қажетті ауа шығынын қосу жолымен жүргізіледі.
      110. Өндірістік объектілердегі табиғи немесе механикалық желдету осы Санитариялық қағидаларға 4-қосымшаға сәйкес бір жұмысшыға сыртқы ауаның келуін қамтамасыз етуі тиіс.
      111. Желдету және ауаны баптау жүйелерінің қабылдағыш саңылаулары және табиғи ауа келетін желдеткішке арналған саңылаулар арқылы ғимараттар мен құрылыстардың ішіне түсетін ауадағы зиянды заттардың шоғырлануы жұмыс аймағының ауасы үшін рұқсат етілген шекті деңгейлерден (бұдан әрі - РЕШД) 30% аспауы тиіс.
      112. Бір ғимаратта қауіптілік сыныптары әртүрлі зиянды заттар бөлетін өндірістерді немесе көршілес үй-жайларды біріктірген кезде барынша уытты зиянды заттар бар үй-жай үшін ұйымдастырылған ішке тартудан сыртқа тарату басым болуы көзделуі тиіс.
      113. Көп қабатты өндірістік ғимараттарда алаңдар жабынының монтаждық ойықтары оқшаулайтын жаппамен жабдықталуы тиіс, ал ауа алмасу әр қабат үшін жеке есептелуі тиіс.
      114. Жылдың салқын мезгілінде (желдетудің теріс дисбалансы) сыртқа таратудың орнын толтыру үшін сыртқы ауаның ұйымдастырылмаған ішке тартуына биіктігі 6 м және одан аласа үй-жайларда сағатына бір рет ауа алмасудан артық емес, ал биіктігі 6 м жоғары үй-жайларда еден ауданының әр 1 м2-не сағатына 6 текше метр (бұдан әрі - м3/сағ) көлемде жол беріледі.
      115. Егер көршілес үй-жайларда жағымсыз иісі бар заттар болмаса және санитариялық талаптарға сәйкес жұмыс аймағының ауасындағы рұқсат етілген шекті шоғырлану 30%-дан аспаса, одан ұйымдастырылмаған ауаның келуіне жол беріледі.
      116. Ішке тартылатын ауаны беру үй-жайдың таза және аз ластанған аймақтарына ауа неғұрлым ластанған аймақтар арқылы келмейтіндей етіп көзделеді.
      117. Зиянды заттарды (газдарды, шаңды, жылуды) бөлетін көздер технологиялық жабдықтың ішіне орнатылған не көзге мейлінше жақын орналастырылған жергілікті сорғысы бар жергілікті сыртқа тарату желдеткіші құрылғысымен жабдықталуы тиіс.
      118. Үй-жайға бөлінетін немесе жергілікті сорғымен шығарылатын зиянды заттардың, жылу мен ылғалдың мөлшері технологиялық бөлімнің деректері бойынша қабылданады. Қажетті мәліметтер болмаған жағдайда ұқсас объектілердегі табиғи зерттеулердің немесе есептеулер жолымен алынған деректердің нәтижелері пайдаланылады.
      119. Санитариялық талаптарға сәйкес технологиялық жабдықтан қауіптілігі 1 және 2-сыныпты зиянды заттарды шығаратын жергілікті сорғылар осы жабдықпен жергілікті сыртқа тарату желдеткіші жұмыс істемеген кезде ол жұмыс істей алмайтындай етіп блокталады.
      120. Егер сыртқа тарату желдеткіші ажыратылған кезде өндірістік  үдерісті тоқтату мүмкін болмаса немесе жабдықты (үдерісті) тоқтатқан кезде жұмыс аймағының ауасы үшін РЕШШ асатын шоғырланудағы зиянды заттар үй-жайдың ауасына бөлінуін жалғастырса, жұмыс режимін автоматты ауыстырып қосатын резервті желдеткіштері бар жергілікті сорғы құрылғысы көзделуі тиіс.
      121. Желдетуге, ауамен жылытуға және ауаны баптауға арналған ауаның рециркуляциясын санитариялық талаптарға сәйкес ауасында ауру қоздырғыш бактериялары, вирустары немесе грибоктары бар, сондай-ақ айқын білінетін жағымсыз иісі бар немесе қауіптілігі 1 және 2-сыныпты зиянды заттары бар үй-жайларға қарастыруға жол берілмейді.
      122. Санитариялық талаптарға сәйкес қауіптілігі 3 және 4-сыныпты бір зиянды заттан артық бөлмейтін үй-жайларға ауаның рециркуляциясына жол беріледі.
      123. Егер технологиялық жабдықтың қыздырылған беттерімен және ауамен жылытудың ауа қыздырғыштарымен жанасуы кезінде жанатын зиянды заттарды бөлу болмаса, желдеткішпен бірікпеген ауамен жылытуда рециркуляцияны қарастыруға жол беріледі.
      124. Жылыту, желдету және ауа баптау қондырғылары тұрақты  жұмыс орындары мен қосалқы үй-жайлардың қызмет көрсететін аймақтарында рұқсат етілген деңгейлерден асатын шу және діріл шығармауы тиіс.
      125. Өндірістік және қосалқы үй-жайлар жылыту жүйесімен жабдықталады.
      Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органының автономды жылумен жабдықтау (қазандықтар) көздерін салуға және пайдалануға санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы болған жағдайда оларды қолдануға жол беріледі.
      Жылыту бойынша талаптары негізгі үй-жайларға қойылатын талаптардан өзгеше ғимараттардың жылытылатын үй-жайларының жалпы көлемінің 5%-ынан артық емес алаңы бар бір немесе бірнеше үй-жайларды жергілікті жылу аспаптарымен жылытуға жол беріледі.
      Ғимараттар мен құрылыстарды жылыту үшін зиянды факторлар мен жағымсыз иістерді туғызбайтын жүйелер, аспаптар және жылу тасымалдаушылар көзделуі тиіс.
      126. Шаң бөлетін өндірістік үй-жайлардағы қыздыратын аспаптардың беттері жеңіл тазалауға жол беретін тегіс болуы тиіс. Инфрақызыл газды сәулеленуі бар сәулемен жылытуды жану өнімдерін газ жанарғыларының тікелей сыртына шығара отырып қарастыруға жол беріледі.
      127. Құрылыс конструкцияларының ішіне орнатылған қыздыру элементтері және тіреулері бар сумен жылыту жүйелеріндегі жылытылатын беттегі орташа температура мынадан: тұрақты жұмыс орны бар еден үшін плюс 26оС; адамдар уақытша болатын еден үшін плюс 31оС; төбелер үшін: үй-жайдың биіктігі 2,5-тен 2,8-ге дейін болса плюс 28оС; 2,8-ден 3,0-ге дейін болса плюс 30оС; 3,0-ден 3,5-ке дейін болса плюс 33оС; 3,5-тен 4,0-ге дейін болса плюс 36оС; 4,0-ден 6,0-ге дейін болса плюс 38оС аспауы тиіс.
      128. Жылу көздерінің температурасы төмен жылыту жүйелеріндегі радиациялық кернеу жұмыс орындарында еденнен 1,5-2,0 м биіктікте шаршы метрге 35 Ваттан (Вт/м2) немесе 27 килокалорий/сағаттан (ккал/м сағ) аспауы тиіс.
      129. Жылу бөлетін жабдық өтетін жолдарды желдету мүмкіндігін ескере отырып орналасады. Ішке тартылатын аэрациялық ағыстың таралуы үшін үй-жайдың көлемі бойынша жабдықтар арасындағы қашықтық ағыстың мөлшері бойынша оның өлшемінен артық болуы тиіс.
     130. Жоғары жылу бөлетін цехтар мен учаскелерді табиғи  желдеткішпен (аэрациямен) жабдықтаған кезде шатырда қашықтықтан басқарылатын механикаландырылған фрамугамен жабдықталған сөнбейтін шахталар немесе аэрациялық шамдар көзделеді. Табиғи желдету кезінде желдетілетін үй-жайларға ішке тартылатын ауаны беру жылдың жылы мезгілінде еденнен 1,8 м артық емес, ал жылдың суық мезгілінде желдеткіш ойықтарының түбіне дейін 4 м төмен емес деңгейде көзделуі тиіс. Осы мақсатта өндірістік объектілерде терезелерде ашылатын ойықтар, аэрациялық қақпалар, көрсетілген деңгейлерде ауаны беруге арналған көтерілетін ысырылмалы қабырғалар көзделеді. Ашылатын ойықтардың ауданы шыныланған жердің жалпы ауданынан кемінде 20 % болуы тиіс.
      131. Жалпы ішке тарту қондырғысына шаң мен жеңіл конденсацияланатын буларды, сондай-ақ араластырған кезде зиянды немесе өрт қауіпті қоспалар немесе көрсетілген қасиеттері бар жаңа химиялық қосылыстар түзетін заттарды шығаратын жергілікті сорғыларды біріктіруге жол берілмейді. Жергілікті сорғылардың мұндай жүйелерін жалпы алмасу ішке тарту желдеткіш жүйелерімен біріктіруге жол берілмейді.
      132. Қозғалатын крандардың кабиналарында қоршаған өндірістік үй-жайдың ауасын, егер оның құрамындағы зиянды заттар жұмыс аймағы үшін РЕШШ-ден аспаса, ал микроклиматтың параметрлері нормаланған көрсеткіштерге сәйкес келетін болса қосымша өңдеусіз қолдануға жол беріледі. Олай болмаған жағдайда, крандардың кабиналарын ауа баптағыштармен жабдықтау керек.
      133. Сыртқы және рециркуляциялық ауаның рұқсат етілген шоғырланудан 30%-ға асатын шаңдануы кезінде немесе бұл өндірістің технологиясы бойынша қажет болғанда ауа баптау жүйелерінде; ауамен себезгілеу жүйелерінде; ауаны жұмысшылардың тыныс алу аймағына - басты немесе бетті қорғайтын шлемге, бетпердеге, қалқандарға ауаны берген кезде ауаны тазалау көзделуі тиіс.
      134. Бір ішке тарту және сыртқа тарату қондырғылары бар табиғи желдетусіз өндірістік үй-жайлардың жалпы алмасу желдеткіш жүйелері сыртқа тарату жүйесінің резервтік желдеткішімен жабдықталады. Талап етілетін ауа алмасудың кемінде 50% түсетін ашылатын ойықтары бар көршілес үй-жайлармен біріктірілген, көрсетілген үй-жайлар үшін резервтік желдеткіш жобаламауға жол беріледі.
      135. Үй-жайлардағы жыл бойына және тәулік бойына жұмыс жасауға арналған, сондай-ақ табиғи желдетілмейтін үй-жайлардағы ауа баптау жүйелері талап етілетін ауа алмасудың кемінде 50%-ын және жылдың суық мезгілінде белгіленген температураны қамтамасыз ететін резервті ауа баптағышпен көзделеді.
      136. Тамбурлары жоқ, ауысымына кемінде 40 мин немесе бес реттен жиі ашылатын қақпалар мен ойықтар жанында; сыртқы ауаның есепті температурасы минус 15оС және одан төмен болатын аудандардағы үй-жайлардың сыртқы қабырғаларындағы үнемі ашық тұратын ойықтары жанында ауа немесе ауа-жылу перделері көзделеді.
      137. Ауа және ауа-жылу перделері қақпаларды, есіктерді және технологиялық ойықтарды ашқан кезде үй-жайға түсетін ауа қоспасының температурасы: жеңіл дене жұмысында плюс 14оС-тен; орташа ауырлықтағы жұмыста 12оС-тен; ауыр жұмыста 8оС-тен төмен болмайтындай етіп есептеледі. Қақпалардың (6 м дейін арақашықтықта), есіктердің және технологиялық ойықтардың маңында жұмыс орындары болмаған кезде, егер бұл технологиялық талаптарға қайшы келмесе, осы аймақтағы ауаның температурасын плюс 5оС-қа дейін төмендетуге жол беріледі.
      138. Апаттық желдеткішті қосу және ауаны шығару үшін ойықтарды ашу үй-жайдың ішінен, сонымен бірге сыртынан да қол жетерлік жерлерден қашықтықтан басқару көзделеді.
      139. Мерзімдік жұмысқа немесе адамдардың орын ауыстыруына арналған туннелдерде, сондай-ақ техникалық қабаттардың үй-жайларында есепті ауа алмасуы бар мерзімдік жұмыс істейтін желдеткіш көзделуі тиіс.
      140. Жергілікті сорғы жүйелерінен және құрамында зиянды заттар бар өндірістік үй-жайлардың жалпы алмасу желдеткішінен атмосфералық ауаға шығарылатын ауа санитариялық талаптарға сәйкес атмосфералық ауада тазартылады және сейіледі.
      141. Өндірістік объектілерде жылыту, желдету және ауа баптау жүйелері мен желдеткіш шығарындыларын тазалау қондырғыларын жөндеу, реттеу және бақылау бойынша шеберханалар көзделеді.

6. Сумен жабдықтауға, су бұруға және өндірістік объектілердегі өнеркәсіп қалдықтарын кәдеге жаратуға қойылатын санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

     142. Орталықтандырылған және орталықтандырылмаған жер асты және жер беті шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау көздерін санитариялық-эпидемиологиялық қорғау Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен шаруашылық ауыз сумен жабдықтауға қойылатын санитариялық талаптарға бұдан әрі - шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға қойылатын талаптар) сәйкес жүзеге асырылады.
      143. Шаруашылық-ауыз су құбырлары желілерін ішуге жарамайтын сападағы суды беретін су құбырлары желілерімен біріктіруге жол берілмейді. Техникалық суды ішу мақсатында пайдалану мүмкіндігін болдырмайтын техникалық су құбырлары құрылыстарының арнайы боялуын қарастыру қажет.
      144. Кәсіпорындардың өндірістік және қосалқы ғимараттарындағы шаруашылық-ауыз судың қажеттілігіне суды шығындау нормалары шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға қойылатын талаптарына сәйкес келуі тиіс. Себезгілердің, қол және аяқ ванналарының, қол жуғыштардың, сондай-ақ желдеткіштің ішке тарту жүйелерінің барлық түрлеріне, шаңды басу үшін суды шашу жолымен үй-жайдың ауасын салқындатуға арналған судың сапасы шаруашылық-ауыз сумен жабдықтауға қойылатын талаптарға сәйкес ауыз суға қойылатын талаптарға сай болуы тиіс.
      145. Өндірістік су құбырларының техникалық суын унитаздың жуғыш  багына жалғауға жол беріледі.
      Геотермалды суларды (олар бар болғанда) санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы бар болғанда себезгі және жуынатын бөлмелерде ыстық сумен жабдықтау мақсатында пайдалануға жол беріледі.
      146. Ішкі су құбыры мен су бұру құрылғылары, сондай-ақ сыртқы сумен жабдықтау және су бұру жүйелері өндірістік және шаруашылық-ауыз су қажеттілігіне су беру және сарқынды суларды бұру үшін барлық өндірістік және қосалқы ғимараттарда және өнеркәсіптік алаңдарда көзделуі тиіс.
      147. Өндірістік сарқынды суларды олардың санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкестігі туралы мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органының санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы бар болғанда орталықтандырылған су бұру желісіне шығару жүзеге асырылады.
      148. Қалалық тазарту қондырғыларына жіберілетін сарқынды сулардың құрамында бақылау органдары мен өндіріс зертханаларына қол жетімді анықтау тәсілдері жоқ зиянды заттар болмауы тиіс.
      149. Өнеркәсіптік объектілердің тазартылған сарқынды суларын жабық, сонымен қатар ашық техникалық сумен жабдықтау жүйелерінде технологиялық қажеттілікке пайдалану мүмкіндігі санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бар болғанда әрбір нақты жағдайда шешіледі.
      150. Тоған-жинауыштың, өнеркәсіптік сарқынды сулардың жинау орнының және шлам сақтау орнының құрылғысы белгілі бір пайдалану мерзіміне, оларды одан әрі жою және топырақтың құнарлылығын қалпына келтіру тәсілдерін көрсете отырып, санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бар болғанда анықталады және жер асты мен қабат аралық жер асты суының және онымен гидравликалық байланысқан жер беті су объектілерінің ластану мүмкіндігін болдырмауы тиіс.
      151. Елді мекенде орталықтандырылған сумен жабдықтау жүйесі мен су бұру жүйелері болмағанда жергілікті жүйелер көзделеді.
      152. Өнеркәсіптік объектілерде сумен жабдықтау және айналма сумен жабдықтау жүйелерінің суын тек өндірістік су бұруға шығаруға жол беріледі. Себезгілердің, қол жуғыштардың және санитариялық тораптардың сарқынды суларын шаруашылық-тұрмыстық су бұру желісіне шығару көзделуі тиіс.
      153. Газдар бөлетін өндірістік сарқынды суларды ағызған жағдайда газдың үй-жайларға кіруіне қарсы шаралар көзделуі тиіс. Су бұру жүйесіне улы газдарды түзуі мүмкін химиялық заттарды ағызуға жол берілмейді.
      154. Зиянды газдар (күкірт сутегі, цианды сутек, күшәла сутегі) бөле отырып химиялық реакцияға түсетін, құрамында зиянды заттар бар сарқынды суларды біріктіруге жол берілмейді.
      155. Зиянды булар және газдар (меркаптан, күкірт сутегі, цианды сутек, күшәла сутегі) түзілмесе және бөлінбесе немесе сарқынды суларды тазартудың барлық үдерістері тұмшаланған және жергілікті сыртқа тарату желдеткіші құрылғысы бар болғанда өндірістік ғимараттарда сарқынды суларды тазарту құрылғыларын орналастыруға жол беріледі.
      156. Өндірістік объектілерде өндірістік сарқынды суларды тазарту қондырғылары және өндірістік бақылауды ұйымдастыру көзделеді.
      157. Қалдықтарды зарарсыздандыру бойынша құрылысты салуға арналған алаңды таңдағанда ауыл шаруашылығы үшін бағалы емес құнсыз жерлер пайдаланылады.
      158. Кәдеге жаратылмайтын қалдықтарды көмуге және жинауға арналған полигондар елді мекеннің және өндірістік алаңның шегінен тыс жерде орналасады.
      159. Істен шыққан шлам жинағыштардың беті кейіннен оларды көгалдандыру арқылы битумды эмульсиямен немесе майлы саз бен құмнан тұратын тау жынысымен бекітіледі.
      160. Полигондардың құжаттамасында өндірістік қалдықтар туралы мынадай ақпарат болуы тиіс:
      1) өнеркәсіптік қалдықтардың болжанатын көлемінің мөлшері мен сапасы (қауіптілік сыныбы бойынша), олардың физикалық-химиялық, токсикологиялық және радиациялық қасиеттері жөнінде деректер;
      2) өнеркәсіптік қалдықтардың қоршаған ортаға ықтимал салдарлары әсерінің сипаттамасы;
      3) өнеркәсіптік қалдықтарды зарарсыздандыру, кәдеге жарату, көму мәселелерінің технологиялық шешімі;
      4) топырақты зиянды заттардан қорғау және бұзылған және ластанған топырақты қайта құнарландыру бойынша іс-шаралар.
      161. Қалдықсыз технологияны енгізудің техникалық мүмкіндігі  болмаған жағдайда, уытты және радиоактивті өндірістік қалдықтарды залалсыздандыру, кәдеге жарату, көму бойынша іс-шаралар кешені көзделеді.
      162. Уытты қалдықтарды жинау, жинақтау, ыдысқа салу, тасымалдау, залалсыздандыру және көму тәсілдері мен тәртібі химиялық заттардың қауіптілік сыныбын ескере отырып жүзеге асырылады және қоршаған аумақтың ластану мүмкіндігін болдырмауы, персоналдың қауіпсіздігін қамтамасыз етуі тиіс.
      163. Өндірістік қалдықтар объектіде немесе мамандандырылған ұйымдарда жойылады, көміледі немесе кәдеге жаратылады.
      164. Құрамында уытты заттар бар қатты қалдықтарды, сондай-ақ шлам үйінділерін және шлам жинауыштарын өнеркәсіптік алаңдарда орналастыруға жол берілмейді.

«Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға
және құрылыстарға қойылатын   
санитариялық-эпидемиологиялық  
талаптар» санитариялық қағидаларына
1-қосымша           

Микроскоп шегінен тыс монтаж үстелінің жұмыс аймағының жарықтандырылуы

1-кесте

р/с №

Ажырату объектісінің өлшемі, бұрыштық минуттар

Жұмыс ауысымы уақытына шаққандағы дәл көзбен көру жұмысының уақыты пайызбен

Жарықтандыру, люкс (бұдан әрі - лк)

Жұмыс бетінің жарықтығы, кд/м2

1

2

3

4

5

1

1,5-тен кем

60-тан артық 60-тан 30-ға дейін 30-дан кем

4000
3000
2000

300-ден 500-ге дейін

2

1,5-тен 3,0-ге дейін

60-тан артық
60-тан 30-ға дейін
30-дан кем

2000
1500
1000

150-ден 300-ге дейін

3

3,5-тен 5,0-ге дейін

60-тан артық
60-тан 30-ға дейін
30-дан кем

1000
750
500

750-ден 150-ге дейін

Көзбен шолып бақылау экрандары бар жұмыс орындарының жарықтандырылуы

2-кесте

р/с

№

Экран түрі

Жарықтандыру, лк

Жұмыс үстелінде

Экранның шағылысу
коэффициенті кезінде
экран бетінде

0,2-0,4

0,4-0,6

0,6-0,8

1

2

3

4

5

6

1

Телевизиялық:
белгінің жарықтығы 0,5-тен 150 кд/м2 дейінгі аралықты қоса алғанда
150-ден 500 кд/м2 дейінгі аралықты қоса алғанда

 
200
 
 
400

 
200-300
 
 
300-500

 
100-200
 
 
200-300

 
75-100
 
 
150-200

2

Қайырмалы контрасты бар дисплейлі құрылғылар:
белгінің жарықтығы 0,5-тен 150 кд/м2 дейінгі аралықты қоса алғанда

 
 
 
300
 
 
 

 
 
 
200-400
 
 
 
 

 
 
 
100-200

 
 
 
75-150

150-ден 500 кд/м2 дейінгі аралықты қоса алғанда

400

200-400

100-200

75-150

3

Тура контрасты бар дисплейлі құрылғылар

300

100-150

50-75

50

«Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға
және құрылыстарға қойылатын   
санитариялық-эпидемиологиялық  
талаптар» санитариялық қағидаларына
2-қосымша           

Медициналық пункттің ауданы

1-кесте

р/с №

Жұмысшылар саны

Ауданы, шаршы метр (бұдан әрі - м2)

1

2

3

1

50-ден 150-ге дейін

12 м2

2

151-ден 300-ге дейін

18 м2

      Ескертпе: Мүгедектердің еңбегін пайдалану мүмкіндігі көзделетін кәсіпорындарда медициналық пункттің ауданын 3 м дейін ұлғайтуға жол беріледі.

Фельдшерлік денсаулық сақтау пункті үй-жайларының құрамы мен аудандары

2-кесте

р/с №

Фельдшерлік денсаулық сақтау пункті үй-жайлары

Ауданы, м2

1

2

3

1

Вестибюль-күту бөлмесі және тіркеу орны

18(10)*

2

Фельдшерлік денсаулық сақтау пункті үй-жайлары

ауданы, м2

3

Науқастар уақытша болатын бөлме

9(9)

4

Емшара кабинеттері

24(12)(2 үй-жай)

5

Науқастарды қабылдауға арналған кабинет

12(10)

6

физиотерапия кабинеті

18

7

тіс дәрігері кабинеті

12

8

гинеколог кабинеті

12

9

Дәрілік нысандар және медициналық жабдық қоймасы

6(6)

10

Тамбурда қол жуғышы бар дәретхана

1 унитазға (1 унитазға)

      *Жақшада оңтайлы ғимараттар көрсеткіштері берілген.
      1-ескертпе: тіс дәрігері кабинетін жергілікті денсаулық сақтау органдарымен келісім бойынша қарастыру қажет.
      2-ескертпе: Гинеколог кабинетін жұмыс істейтін әйелдердің тізімдік саны 1200 адамнан кем болмағанда қарастыру керек. Бір гинеколог кабинеті қызмет көрсететіндер саны - 2400 адамнан артық емес. Фельдшерлік денсаулық сақтау пунктінің құрамында гинеколог кабинеті бар болғанда әйелдердің жеке гигиенасы үй-жайын қарастыру керек.

Жалпы зауыттық дәрігерлік денсаулық сақтау пункттері үй-жайларының құрамы мен аудандары

3-кесте

р/с
№

Дәрігерлік денсаулық сақтау пункттерінің үй-жайлары

Ауданы, м2

жарақат емдеу пункттері санаттары

жарақат емдеу
пункттері
санаттары

I

II

1

2

3

4

5

1

Күту және тіркеу орны бар вестибюль

24

18

15

2

Таңып-байлау бөлмесі - таза және іріңді

36 (2 үй-жай)

36 (2 үй-жай)

16

3

Науқастарды қабылдау кабинеттері

48 (4 үй-жай)

24 (3 үй-жай)

12

4

Физиотерапия бөлмесі

24

18

12

5

Тіс дәрігері кабинеті

24 (2 үй-жай)

12

12

6

Емшара кабинеті

18

12

-

7

Науқастардың уақытша болу бөлмесі

12

9

9

8

Денсаулық сақтау пункті меңгерушісінің кабинеті

9

9

-

9

Гинеколог кабинеті1)

12

9

-

10

Дүңгіршегі бар дәрілік нысандар қоймасы

9

9

6

11

Автоклав пен таңып-байлау материалдарына арналған үй-жай

9

9

9

12

Медициналық жабдық қоймасы

6

6

6

13

Тамбурда қол жуғышы бар дәретхана

1 унитазға

14

Себезгі

1 себезгі торына

      Ескертпе: Дене күші әлсіреген адамдардың және мүгедектердің еңбегін пайдалану мүмкіндігі көзделген кәсіпорындарда дәрігерлік денсаулық сақтау пунктінің үй-жайлары құрамы жұмыс істейтін адамдардың мүгедектігін, ауру тобын және еңбекке қабілеттілікті жоғалту дәрежесін есепке ала отырып, жергілікті денсаулық сақтау органдарының келісімімен толықтырылуы мүмкін.

Санитариялық-тұрмыстық үй-жайлар құрамы

4-кесте

р/с №

Өндірістік үдерістертобы

Үдерістердің санитариялық сипаттамасы

Адамдардың есептік саны

Гардероб түрі, бір адамға бөлімше саны

Киімді арнайы өңдеу

1 себезгі торына

1 кранға

1

2

3

4

5

6

7

1

1.



1-а

1-б



1-в

Қауіптілігі 3 және 4-сыныпты заттар тудыратын дененің және арнайы киімнің: тек қолдың; арнайы жуу құралдарын қолданбастан кететін дененің және арнайы киімдердің;
жуу құралдарын қолдана отырып денелер мен арнайы киімдердің ластану үдерістері;


25

15



5


7

10



20

 
 
 
жалпы, бір бөлімше жалпы, бір бөлімше


 
бөлек, бір бөлімшеден





арнайы киімді химиялық тазарту

2

2.




2-а



2-б



2-в



2-г

Жылудың молдығы немесе қолайсыз метеорологиялық  жағдай айларда өтетін үдерістер: конвекциялық жылу мол болғанда


сәулелі жылу мол болғанда


киім мен аяқ киімнің ылғалдануы н тудыратын ылғалдың әсеріне байланысты


ауа температурасы +10С және одан төмен болғанда, ашық ауадағы жұмыстарды қоса алғанда



7



3



5



5



20



20



20



20



жалпы, екі бөлімше


жалпы, екі бөлімше



екі бөлек бөлімше


екі бөлек бөлімше



салқындатуға арналған үй-жай

салқындатуға арналған үй-жай, жартылай себезгілер арнайы киім мен аяқ киімді кептіру

жылытуға арналған үй-жай, арнайы киім мен аяқ киімді кептіру

3

3.







3-а



3-б

Қауіптілігі 1 және 2-сыныпты заттармен, сондай-ақ ауыр иісі бар заттармен дененің және арнайы киімнің ластануын тудыратын үдерістер:


әдетте тек қолдардың ластануын тудыратын дене мен арнайы киімнің ластануын тудыратын үдерістер






7



3






10



10






жалпы, бір бөлімше


екі бөлек бөлімше






химиялық тазарту


арнайы киімді сақтау орнын жасанды желдету, дезодораци ялау

4

4.

Өнім сапасына, арнайы киімді сақтауды ұйымдастыруға, сондай-ақ жұмыс алдында арнайы киім мен денені өңдеуге қойылатын ерекше санитариялық-эпидемиологиялық немесе технологиялық талаптары бар өндірістік үдерістер

-

қолданыстағы нормативтік құқықтық актілерге сәйкес

      Ескертпе:
      1) өндірістік үдерістердің түрлі топтарының белгілері үйлескен жағдайда гардероб, себезгі бөлмелері мен қол жуғыштар түрлері барынша жоғары талаптар бар топтар бойынша, ал арнайы тұрмыстық және құрылғылар жиынтық талаптар бойынша қарастырылуы тиіс;
      2) 1-а тобы үдерістерінде тиісті негіздеме болғанда себезгі бөлмелерін қарастырмауға жол беріледі;
      3) арнайы киім мен аяқ киімнің шаң болуын тудыратын кез келген үдерістерде оларды шаңнан тазартатын үй-жайлар мен құрылғылар қарастырылуы тиіс;
      4) блок-контейнерлерден тұратын оңтайлы ғимараттарда себезгі торларының есептік санын 40%-ға дейін азайтуға жол беріледі;
      5) инфекцияланған және радиоактивті материалдармен, сондай-ақ қауіпті заттармен жұмыс кезінде тері арқылы түскенде санитариялық-тұрмыстық үй-жайлар қолданыстағы НҚА-ға сәйкес жобалануы тиіс.

«Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға
және құрылыстарға қойылатын   
санитариялық-эпидемиологиялық  
талаптар» санитариялық қағидаларына
3-қосымша           

Иондаушы сәулеленудің нормаланатын параметрлері

р/с №

Сәулеленуге ұшырайтын адамдардың санаты

Үй-жайлар мен аумақтардың тағайындалуы

Сәулелену ұзақтығы сағат-жыл

Эквиваленттік дозаның жобалық қуаты сағатына микроЗиверт (мкЗв/сағ)

1

2

3

4

5

1

А санаты

Сәулелену көздерімен (радиометриялық, өлшеп-орау, жуу) жұмыс кезінде персоналдың тұрақты болатын үй-жайлары

1700

6,0

2

Б санаты

Персоналдың уақытша болатын үй-жайы

850

12,0

3

Халық

Б Тобының персоналы бар объектінің үй-жайлары мен СҚА аумағы

Кез келген басқа үй-жайлар мен аумақтар

2000
 
 
 
 
 
8800

1,2
 
 
 
 
 
0,06

      Ескертпе: кестеде объектілерде бар техникалық сәулелену көздері дозасы қуатының мәндері келтірілген. Эквивалентті дозаның өлшенетін мәнінен тиімді мәндерге ауысуы әдістемелік нұсқауларға сәйкес жүзеге асырылады.

«Өндірістік мақсаттағы ғимараттарға
және құрылыстарға қойылатын   
санитариялық-эпидемиологиялық  
талаптар» санитариялық қағидаларына
4-қосымша          

Өндірістік объектілердегі табиғи немесе механикалық желдету

р/с №

Табиғи желдетілетін үй-жай

Табиғи желдетусіз

Шығыс

Ішке тарту жүйелері

1 адамға сағатына текше метрмен шығын (бұдан әрі - м3/сағ)

1 адамға м3/сағ

жалпы саны

Жалпы ауа алмасу пайызы (бұдан әрі - %), артық емес

1

2

3

4

5

6

1

30 (1 адамға шаққанда үй-жай көлемі 20 текше метрден (бұдан әрі - м3) кем болғанда)

60

1

Ауа алмасудың сағатына 10 және одан аз жиілігі кезінде рециркуляциясыз немесе рециркуляциямен

2

20 (1 адамға шаққанда үй-жай көлемі 20 м3 және одан артық болғанда)

60
 
 
90

 
120

-
 
 
-
 
 
-

20
 
 
15
 
 
10

Жалпы ауа алмасудың сағатына 10-нан аз еселігінде рециркуляциямен

      Ескертпе: «табиғи желдетусіз» үй-жайды сыртқы қабырғасында ашылатын терезелері мен ойықтары жоқ үй-жайларды немесе терезелерінің жалпы ауданы 20 %-дан кем ашылатын терезелері мен ойықтары бар, сондай-ақ үй-жайдың биіктігінен 5 есе асатын қашықтықта орналасқан, ашылатын терезелері бар үй-жайлар аймағы деп түсіну керек.

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің      
2012 жылғы 17 қаңтардағы
№ 93 қаулысымен   
бекітілген     

«Өндірістік объектілердің санитариялық-қорғаныш аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары

1. Жалпы ережелер

       1. Осы «Өндірістік объектілердің санитариялық-қорғаныш аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар» санитариялық қағидалары (бұдан әрі - Санитариялық қағидалар) адамның денсаулығына және өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып табылатын өндірістік объектілерді (бұдан әрі - объект) жобалауға, салуға, қайта жаңартуға және пайдалануға қойылатын талаптарды белгілейді.
      Адамның денсаулығына және өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып өнеркәсіптік алаң сыртында пайда болатын ластану деңгейлері рұқсат етілген шекті шоғырланудан (бұдан әрі - РЕШШ) және/немесе рұқсат етілген шекті деңгейден (бұдан әрі - РЕШД) 0,1-ден асатын объектілер болып табылады, осындай объектілер үшін санитариялық-қорғаныш аймағының шекарасы өнеркәсіптік шекарамен сәйкес келуі мүмкін.
      2. Өндірістік объектілердің санитариялық-қорғаныш аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға мыналар:
      1) санитариялық-қорғаныш аймағының өлшемдерін белгілеуге қойылатын талаптар;
      2) санитариялық-қорғаныш аймағын жобалауға қойылатын талаптар;
      3) санитариялық-қорғаныш аймағы аумағының режіміне қойылатын талаптар кіреді.
      3. Қызметі атом энергиясын пайдалануға байланысты объектілерге осы талаптар қолданылмайды.
      4. Санитариялық қағидалар кәсіпорындардың, өндірістердің қауіптілігін сыныбына, санитариялық-қорғаныш аймағының өлшеміне қойылатын талаптарды, санитариялық ажыраулар мен қашықтықтарға, осы өлшемдерді қайта қарауға негіздемелерді, жекелеген объектілер үшін оларды белгілеу әдістері мен тәртібін, санитариялық-қорғаныш аймағының аумағына шектеулерге, оларды ұйымдастыруға және абаттандыруға қойылатын талаптарды, сондай-ақ қауіпті коммуникациялар мен құрылыстардың (автомобиль және теміржол жолдары, авиациялық базалар, магистральды құбырлар) санитариялық ажырауларға қойылатын талаптарды белгілейді.
      5. Осы Санитариялық қағидаларда мынадай терминдер мен анықтамалар пайдаланылды:
      1) санитариялық-қорғаныш аймағының шекарасы - санитариялық-қорғаныш аймағының аумағын немесе шекараларынан тыс жерде әсер ету факторлары белгіленген гигиеналық нормативтерден аспайтын жоспарлы кескіндердің ең көп кеңістіктерін шектейтін сызық;
      2) ластану аймағы - шегіндегі атмосфераның жер бетіндегі қабаты РЕШШ-дан асатын зиянды заттармен ластануы мүмкін ластану көзінің айналасындағы аумақ;
      3) объектінің қауіптілік сыныбы - қоршаған ортаға және адамның денсаулығына қолайсыз әсер ететін ластайтын заттардың, пайда болатын шудың, дірілдің, иондамайтын сәулеленудің қуатына, пайдалану жағдайына, қоршаған ортаға бөлінетін сипатына және мөлшеріне байланысты белгіленетін, кейіннен мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдары санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды беретін, қызметтің осы түріне құқығы бар жобалау ұйымы анықтайтын объектінің санаты;
      4) қолайлы тәуекел - қолайсыз әсерді төмендету бойынша қосымша шараларды қабылдауды қажет етпейтін және халықтың күнделікті өмірі мен қызметіндегі тәуекелдерге қатысты тәуелсіз, елеусіз ретінде бағаланатын қолайсыз әсердің даму тәуекелінің деңгейі;
      5) өндірістік объект - адамның денсаулығы мен өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып табылатын үдерістерді, жабдықтарды және технологияларды пайдалану арқылы жүзеге асырылатын өнім шығарумен, жұмыс орындаумен және қызмет көрсетумен байланысты шаруашылық қызметінің объектісі;
      6) өнеркәсіптік алаң - өнім шығару, жұмыс орындау және қызмет көрсету бойынша өндірісті орналастыруға арналған және қызметі адамның өмір сүру ортасына әсер етуі мүмкін негізгі объектілер орналасқан аумақ;
      7) санитариялық-қорғаныш аймағының өлшемін негіздеу жобасы - штаттық режімде жұмыс істеу үшін, апаттық жағдайларда фонды есепке ала отырып, объектінің толық жобалық қуатына шығарындылардың барынша қолайсыз сейілу жағдайларын және аналогтарды зерделеуді анықтайтын өлшем;
      8) санитариялық-қорғаныш аймағы - арнайы мақсаттағы аймақтарды, сондай-ақ елді мекендегі өнеркәсіп ұйымдары мен басқа да өндірістік, коммуналдық және қойма объектілерін қолайсыз факторлардың әсер етуін азайту мақсатында жақын маңдағы селитебті аумақтардан, тұрғын үй-азаматтық мақсаттағы объектілерден бөліп тұратын аумақ (бұдан әрі - СҚА);
      9) санитариялық ажырау - зиянды әсер ету көзінен бастап тұрғын үй құрылысының, ландшафты-рекреациялық аймақтың, демалыс, курорт аймағының шекарасына дейінгі ең аз арақашықтық;
      10) апаттық жағдайларды есепке алу - жобалау құжаттамасында халықтың өмірі мен денсаулығы үшін қауіпсіздікті қамтамасыз ететін тиісті шығарындылардың сейілу есептеулерінің және іс-шаралар жобаларының болуы.

2. Өндірістік объектілердің санитариялық-қорғаныш аймағын белгілеу бойынша санитариялық-эпидемиологиялық талаптар

      6. СҚА халықтың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында белгіленеді, оның өлшемі ластанудың атмосфералық ауаға әсерін (химиялық, биологиялық, физикалық) гигиеналық нормативтерде белгіленген мәндерге дейін, ал қауіптіліктің I және II сыныбы объектілері үшін — Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы саласындағы санитариялық талаптарға сәйкес гигиеналық нормативтерде белгіленген мәндерге дейін, сондай-ақ халықтың денсаулығы үшін қолайлы тәуекелдің шамасына дейін азайтуды қамтамасыз етеді. Өзінің функциялық мақсаты бойынша СҚА объектіні штаттық режімде пайдалану кезінде халықтың қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ететін қорғаныш кедергісі болып табылады.
      7. Адамның денсаулығына және өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып табылатын объектілер үшін объектінің құрылысы мен қайта жаңарту жобасының құрамында СҚА өлшемінің негіздемесі әзірленеді.
      8. Қауіптілік сыныбы I және II объектілері және санитариялық сыныптамаға енбеген, сондай-ақ жаңа, елде және шетелдерде аналогтары жоқ, жеткілікті зерделенбеген технологиялары бар өндірістер үшін СҚА-ның өлшемі әрбір нақты жағдайда Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері атмосфералық ауаның күтілетін ластану және атмосфералық ауаға физикалық әсерлерді есептеулерді қамтитын санитариялық-эпидемиологиялық қорытынды бере отырып белгілейді. Қалған жағдайларда облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері белгілейді.
      9. СҚА-ның сыныптама бойынша болжалды өлшемі атмосфералық ауаның күтілетін ластану (фонды есепке ала отырып) және физикалық әсер ету деңгейлері есептеулері бар СКА жобасымен негізделуі тиіс.
      10. Объектіні пайдаланған кезде атмосфералық ауаның күтілетін ластанудың және физикалық әсер деңгейлерінің есептері натурлық зерттеулер мен өлшеулердің нәтижелерімен тексерілуі тиіс.
      11. СҚА көлемдерін негіздеу қолданыстағы, құрылысқа жоспарланған немесе жобаланған кәсіпорындардың салымын есепке ала отырып, белгіленген тәртіппен келісілген және бекітілген тәсілдер бойынша орындалған барлық ластайтын заттардың атмосфераға шығарындылары сейілуінің және физикалық факторлардың таралуының есептерімен расталуы тиіс.
      СҚА-ның негіздеу жобасын және халықтың денсаулығы үшін қолайлы тәуекелді бағалауды қызметтің осы түріне құқығы бар мамандандырылған Ұйымдар әзірлейді.
      12. Объектілердің СҚА бірізді әзірленеді: атмосфералық ауаның ластануы сейілуінің және атмосфералық ауаға физикалық әсер (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) есептері бар жобаның негізінде орындалған есепті (алдын ала); есептеу параметрлерін растау үшін натурлық зерттеулер мен өлшеулердің жылдық циклының нәтижелері негізінде - белгіленген (түпкілікті).
      13. СҚА көлемін айқындауға арналған критерий оның сыртқы шекараларында және оның сыртында елді мекендердің атмосфералық ауасы үшін ластану заттарының РЕШШ-ға және/немесе физикалық әсердің РЕШД-ге сәйкестігі болып табылады.
      14. Объектілер топтары немесе өнеркәсіптік торап үшін атмосфералық ауаға шығарындылардың жиынтығын және барлық көздердің физикалық әсерін, сондай-ақ қолданыстағы кәсіпорындар үшін натурлық бақылаулардың жылдық циклының нәтижелері ескерілген бірыңғай есепті және түпкілікті белгіленген СҚА белгіленеді.
      15. Адамның денсаулығына және өмір сүру ортасына әсер ету көздері болып табылатын объектілер тұрғын үй құрылысы аумағынан, ландшафтылы-рекреациялы аймақтан, демалыс аймағынан, курорт, санаторий, демалыс үйлерінің, стационарлық емдеу-профилактикалық ұйымдарының аумақтарынан, бау-бақша серіктестіктері мен коттедж құрылысы аумақтарынан, ұжымдық немесе жеке саяжай және бау-бақша учаскелерінен СҚА-мен бөлінеді.
      16. Адам қоныстанбаған жерлерде қайта құрылатын өндірістерді орналастырған кезде СҚА жоғарыда санамаланған объектілерді орналастыруға тыйым салуды айқындайды.
      17. СҚА көлемін белгілеу практикасын есепке ала отырып кәсіпорындардың, құрылыстардың және өзге де объектілердің санитариялық сыныптамасы және осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес өндірістер мен объектілердің қауіптілік сыныбына байланысты СҚА-ның мынадай ең аз көлемдері (бұдан әрі - санитариялық сыныптама) белгіленеді:
      1) СҚА 1000 м және одан артық қауіптілік сыныбы I объектілер;
      2) СҚА 500 м-ден 999 м-ге дейін қауіптілік сыныбы II объектілер;
      3) СҚА 300 м-ден 499 м-ге дейін қауіптілік сыныбы III объектілер;
      4) СҚА 100 м-ден 299 м-ге дейін қауіптілік сыныбы IV объектілер;
      5) СҚА 0 м-ден 99 м-ге дейін қауіптілік сыныбы V объектілер.
      18. Санитариялық сыныптамаға енбеген, сондай-ақ жаңа, елде және шет елдерде аналогтары жоқ, жеткілікті зерделенбеген технологиялары бар объектілер үшін СҚА-ның ені әрбір нақты жағдайда Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің немесе оның орынбасарының шешімімен белгіленеді.
      19. Автомобиль магистральдары, теміржол көлігі желілері,  метрополитен үшін, сондай-ақ әуе кемелерінің ұшу және қону аймағындағы ұшудың стандартты бағыттарының бойында физикалық әсер ету көздерінен осы әсерлерді гигиеналық нормативтер мәндеріне дейін азайтатын арақашықтық (бұдан әрі - санитариялық ажырау) белгіленеді. Санитариялық ажыраудың шамасы әрбір нақты жағдайда, кейіннен натурлық өлшеулер жүргізу арқылы физикалық факторлардың (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) әсерлерін есептеу негізінде белгіленеді.
      20. Жеңіл автомобиль тұрақтары, шайынды суларды тазарту, көмірсутек шикізатының магистралды құбырлары, компрессорлы және мұнай айдайтын станциялар үшін санитариялық ажыраулар құрылады. Санитариялық ажыраулар аймақтарының ең аз көлемдері осы Санитариялық қағидаларға 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8-қосымшаларда келтірілген.
      21. Мал сою пункттерінен және мал сою алаңдарынан ең аз санитариялық ажырау осы Санитариялық қағидаларға 9-қосымшада келтірілген.
      22. Елді мекеннен авиациялық әдіспен пестицидтермен (улы химикаттармен) өңделетін ауыл шаруашылығы алқабына дейінгі санитариялық ажыраудың көлемі кемінде 2000 метрді (бұдан әрі - м) құрауы тиіс.
      23. Әуежайлар, аэродромдар үшін СҚА көлемі атмосфералық ауаға физикалық әсерді (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) және атмосфералық ауаның ластануының сейілуін есептеулер негізінде, сондай-ақ натурлық зерттеулер және өлшеулер нәтижелері, халықтың денсаулығы үшін тәуекелді бағалау негізінде әрбір нақты жағдайда белгіленеді.
      24. Қауіптілік сыныбы I және II объектілер үшін СҚА-ның өлшемін осы Санитариялық қағидалардың 48-тармағына және облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың Бас мемлекеттік санитарлық дәрігері қауіптілік сыныбының III, IV, V объектілері үшін 49-тармағына сәйкес белгілейді.
      25. СҚА аумағындағы және оның шекарасындағы атмосфералық ауаны зертханалық зерттеуді және атмосфералық ауаға физикалық әсерді өлшеуді аккредиттелген өндірістік зертханалар, санитариялық-эпидемиологиялық қызмет ұйымдары және/немесе тәуелсіз зертханалар жүзеге асырады.
      26. Халыққа физикалық әсер ету факторларының көздері болып табылатын өндірістік объектілерге арналған СҚА көлемдері көздердің орналасқан орындарын және олардан туындайтын шуды, дірілді, иондамайтын сәулелену сипатын есепке ала отырып, акустикалық есептеулер негізінде белгіленеді. СҚА көлемдерін белгілеу үшін есептеу параметрлері жобалық қуатқа шыққаннан кейін бір жыл бойы объектіні пайдалану үдерісінде атмосфералық ауаға физикалық әсер ету факторларын натурлық өлшеулермен расталады.
      27. СҚА көлемдері СҚА-ның сыртқы шекарасындағы шудың, дірілдің, иондамайтын сәулеленудің РЕШД-не сәйкес санитариялық талаптарға сәйкес айқындалады.
      28. Халықты әуелік электр беру желілері (бұдан әрі - ӘЭЖ) тудыратын электр өрісінің әсерінен қорғау мақсатында жоғары вольтты желі трассасының бойында санитариялық ажырау белгіленеді, оның сыртындағы электр өрісінің кернеулігі 1 метрге 1 килоВольттан (бұдан әрі - кВ) аспайды.
      Қайта жобаланатын ӘЭЖ, сондай-ақ ғимараттар мен құрылыстар үшін санитариялық ажырау шекараларын ӘЭЖ трассасының бойында сымдарды көлденең орналастыру арқылы және оның екі жағында электр өрісінің кернеулігін төмендету құралынсыз ӘЭЖ-ға перпендикуляр бағыттағы жиектегі фазалық сымдардың жерге проекциясынан мынадай қашықтықтарда қабылдауға жол беріледі:
      1) кернеулігі 220 кВ ӘЭЖ үшін - 20 м;
      2) кернеулігі 500 кВ ӘЭЖ үшін - 30 м;
      3) кернеулігі 750 кВ ӘЭЖ үшін - 40 м;
      4) кернеулігі 1150 кВ ӘЭЖ үшін - 55 м.
      29. Таратушы радиотехникалық объектілер орналасқан жерлерде СҚА көлемін белгілеу Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін радиотехникалық объектілерге қойылатын санитариялық талаптарға сәйкес жүргізіледі.

3. Санитариялық-қорғаныш аймақтарын жобалау

      30. СҚА-ны жобалау жекелеген өнеркәсіптік объектіні және өндірісті және/немесе өнеркәсіптік объектілер мен өндірістер топтарының қала салу құжаттамасын, құрылыс жобаларын әзірлеу, қайта жаңарту мен пайдаланудың барлық сатысында жүзеге асырылады. СҚА-ның көлемі мен шекаралары СҚА жобасында айқындалады. СҚА көлемдерін негіздеу осы Санитариялық қағидаларда жазылған талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.
      31. Жаңа объектілер салу, жұмыс істеп тұрған объектілерді қайта жаңартуға немесе техникалық қайта жарақтауға арналған СҚА Жобасында СҚА-ны ұйымдастыруға және абаттандыруға арналған іс-шаралар мен құралдар көзделеді.
      32. СҚА шекаралары шеткі химиялық, биологиялық және/немесе физикалық әсер ету көздерінен не өнеркәсіптік өндіріске және объектіге жататын жер учаскесінің шекарасынан бастап белгіленген бағытта оның сыртқы шекарасына дейін белгіленеді.
      33. Шығарындылар мен өндірістердің сипаттамасына байланысты, олар бойынша СҚА белгілеу үшін жетекші фактор атмосфералық ауаның химиялық ластануы болып табылады, СҚА көлемі өнеркәсіп алаңы шекарасынан және/немесе ластайтын заттарды шығару көздерінен бастап белгіленеді.
      Өнеркәсіптік алаң аумағының шекаралары:
      1) ашық алаңдарда технологиялық жабдық бар болғанда ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған көздерден;
      2) өндірісті өнеркәсіп алаңында бытырап орналасқан көздермен ұйымдастырған кезде;
      3) жер беті және төмен көздер, орташа биіктіктегі салқын шығарындылар бар болғанда;
      4) қыздырылған шығарындылардың жоғары, орташа көздері бар болғанда шығарындылар көздерінен бастап есептеледі.
      34. Фон көрсеткіштерінің жоғарылауы гигиеналық нормативтерден артық аумақта адамның денсаулығына әсер ету және өмір сүру ортасын ластау көздері болып табылатын объектілерді орналастыруға жол берілмейді. Адамның өмір сүру ортасын ластау көздері болып табылатын жұмыс істеп тұрған объектілер үшін өмір сүру ортасына әсер етудің барлық түрлерін химиялық және биологиялық әсер кезінде РЕШШ-ға дейін және фонды есепке ала отырып, физикалық факторлардың әсер етуі кезінде РЕШД-ге дейін азайтқан жағдайда өндірістерді қайта жаңарту немесе қайта бейіндеу жүргізуге рұқсат етіледі.
      35. Есепті СҚА және атмосфералық ауаға химиялық, биологиялық және физикалық әсерді натурлық зерттеулер мен өлшеулер, тәуекелді бағалау (қауіптілік сыныбы І-ІІ объектілер үшін) негізінде алынған көлемнің сәйкес келмеуі жағдайында, СҚА көлемі бойынша шешім халықтың денсаулығы үшін барынша үлкен қауіпсіздікті қамтамасыз ететін нұсқа бойынша қабылданады.
      36. Адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына әсер ету көздері болып табылатын объектілер үшін өнеркәсіптік объектілер мен өндірістердің санитариялық сыныптамасына сәйкес адамның өмір сүру ортасы мен денсаулығына табиғаты бойынша әртүрлі қолайсыз факторларды төмендету бойынша көзделетін шараларды ескере отырып, осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес объектінің қауіптілік сыныбына сәйкес келетін СҚА өлшемдері белгіленеді.
      37. Өндірістің көлемін уақытша қысқарту ең үлкен жобалық немесе объектінің іс жүзінде қол жеткізілген қуаты үшін қабылданған СҚА көлемін қайта қарауға негіз болып табылмайды.
      38. Графикалық материалдарда (қаланың бас жоспары, аумақтық жоспарлау схемасы, топографиялық карта, ситуациялық схема) өнеркәсіп алаңының сыртындағы СҚА шекарасы арнайы ақпараттық белгілермен белгіленеді.
      39. СҚА өлшемін негіздеу кезінде:
      1) СҚА өлшемі мен шекаралары;
      2) халықты зиянды химиялық қоспалар шығарындыларының атмосфералық ауаға әсерінен және физикалық әсерден қорғау жөніндегі іс-шаралар;
      3) СҚА аумағын функциялық аймақтау және әртүрлі аймақтарды пайдалану режимі белгіленеді.
      40. Жобаланатын, қайта жаңартылатын және жұмыс істеп тұрған объектілер үшін СҚА өлшемдері осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес қауіптілік сыныбының I және II объектілері үшін денсаулыққа тәуекелді бағалай отырып, белгіленген тәртіппен бекітілген әдістемелер бойынша атмосфералық ауаға физикалық әсерді (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) және атмосфералық ауаның ластануының сейілуін есептеулер және адамның денсаулығына және өмір сүру ортасына әсер ету тәуекелін бағалау негізінде белгіленеді.
      41. Объектілер топтары немесе өнеркәсіп желісі үшін СҚА өлшемі өнеркәсіптік аймаққа, өнеркәсіп желісіне (кешен) кіретін объектілер көздерінің физикалық әсерін және жиынтық шығарындыларды есепке ала отырып белгіленеді. Олар үшін бірыңғай есепті СҚА белгіленеді және есептеу параметрлерін натурлық зерттеулерді халықтың денсаулығы үшін тәуекелді бағалау деректерімен растаудан кейін СҚА көлемі түпкілікті белгіленеді. Халықтың денсаулығы үшін тәуекелді бағалау осы Санитариялық қағидаларға 1-қосымшаға сәйкес құрамына қауіптілік сыныбының I және II объектілері кіретін объектілер топтары үшін жүргізіледі.
      Өнеркәсіп аймағының, өнеркәсіп желісінің (кешендерінің) құрамына кіретін өнеркәсіптік объектілер мен өндірістер үшін СҚА әр объект үшін жеке белгіленуі мүмкін.
      42. Объектілерді қайта жаңарту, техникалық қайта жарақтандыру есепті шекаралары бар СҚА жобасының құрамында орындалған атмосфералық ауаның күтілетін ластануын, атмосфералық ауаға физикалық әсерді есептеулер бар жоба болған кезде жүргізіледі. Объектіні қайта жаңарту және пайдалануға беру аяқталғаннан кейін есептеу параметрлері атмосфералық ауаны натурлық зерттеулер және атмосфералық ауаға физикалық факторлардың әсерлерін өлшеулер нәтижелерінде расталады.
      43. Қазіргі заманғы өнеркәсіптік жобалаудың міндетті шарты зиянды химиялық немесе биологиялық компоненттердің шығарындылардың атмосфералық ауаға, топыраққа және су қоймаларына түсуін болдырмауға немесе барынша азайтуға, физикалық факторлардың әсерлерін болдырмауға және оларды гигиеналық нормативтерге дейін және одан да төмен азайтуға мүмкіндік беретін алдыңғы қатарлы ресурсты сақтау, қалдықсыз және аз қалдықты технологиялық шешімдерді енгізу болып табылады.
      44. Құрылыс және қайта жаңарту жобаларында әзірленетін технологиялық және техникалық шешімдер жаңа технологиялар - тәжірибелік-эксперименталдық өндірістердің деректері, осыған ұқсас өндірісті құру жөніндегі шетел тәжірибесінің материалдары негізінде өндірісті жоспарлау кезінде, тәжірибелік-өнеркәсіптік сынақтардың нәтижелерімен негізделеді.
      45. Жұмыс істеп тұрған, қайта жаңартылатын және жобаланатын өнеркәсіптік объектілер мен өндірістердің СҚА өлшемін өзгерту (көбейту, азайту) қажетті өзгерістерді дәлелдейтін жобаның әзірлемесімен қоса жүруі тиіс.

4. Санитариялық-қорғаныш аймағының өлшемдерін белгілеу

      46. Объектілер үшін СҚА өлшемдерін белгілеу атмосфералық ауаны натурлық зерттеулер және өлшеулер нәтижелерін, жобаның құрамында ұсынылған бақылау бағдарламасына сәйкес орындалған атмосфералық ауаға физикалық әсердің деңгейлерін есепке ала отырып, атмосфералық ауаға физикалық әсерді және атмосфералық ауаның ластану есептеулері бар СҚА негіздеу жобалары бар болғанда жүргізіледі.
      47. Қауіптіліктің I және II сыныбының жұмыс істеп тұрған, қайта жаңартылатын объектілерінің СҚА өлшемін өзгерту (азайту, көбейту) мынадай материалдарға:
      1) облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысына;
      2) аккредиттелген ұйымдар орындаған атмосфералық ауаның ластануының сейілуін және атмосфералық ауаға физикалық әсерді (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) есептеулері бар СҚА жобасын сараптау нәтижелеріне;
      3) халықтың денсаулығына тәуекелді бағалауға;
      4) атмосфералық ауаның ластануын (жекелеген нүктеде әрбір ингредиентке кемінде елу зерттеу), атмосфералық ауаға физикалық әсердің деңгейлерін тұрақты натурлық зерттеулер мен өлшеулерге (жылдық) (кем дегенде 3 жыл);
      5) объектілердің одан арғы қызметіне қуатын азайту, құрамын өзгерту және қайта бейіндеуге;
      6) өмір сүру ортасына әсердің деңгейлерін азайтуға бағытталған алдыңғы қатарлы технологиялық шешімдерді, тиімді тазарту құрылыстарын енгізуге негізделген жобаға сәйкес жүргізіледі.
      48. Қауіптіліктің III, IV және V сыныбының жұмыс істеп тұрған, қайта жаңартылатын объектілері үшін СҚА өлшемдері:
      1) облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың Бас мемлекеттік санитарлық дәрігерінің санитариялық-эпидемиологиялық қорытындысы;
      2) атмосфералық ауаның ластануының сейілуін және атмосфералық ауаға физикалық әсерді (шу, діріл, иондамайтын сәулелену) есептеулері бар СҚА жобасын сараптау нәтижелері;
      3) атмосфералық ауаның ластануын (қыс мезгілін қоспағанда жекелеген нүктеде әрбір ингредиентке кемінде отыз зерттеу), атмосфералық ауаға физикалық әсердің деңгейлерін тұрақты натурлық зерттеулер мен өлшеулер (кем дегенде үш жыл);
      4) объектілердің одан арғы қызметіне қуатын азайту, құрамын өзгерту және қайта бейіндеу;
      5) өмір сүру ортасына әсердің деңгейлерін азайтуға бағытталған алдыңғы қатарлы технологиялық шешімдерді, тиімді тазарту құрылыстарын енгізу негізінде өзгертіледі.
      Жұмыс істеп тұрған объектілердің СҚА өлшемі техникалық және технологиялық құралдармен қамтамасыз ету мүмкін болмағанда белгіленген нормативтік деңгейлермен салыстыру бойынша және/немесе кез келген әсер ету факторы бойынша табиғи зерттеулер мен өлшеулер нәтижелері бойынша ұлғайтылады. Жағдайды бағалау объектіні пайдаланудың соңғы үш жылы ішіндегі өлшенген параметрдің орташа жылдық мәндері бойынша жүзеге асырылады.

5. Санитариялық-қорғаныш аймағы аумағының режимі

      49. СҚА шекараларында:
      1) жеке тұрғын үйлерді қоса алғанда тұрғын үй құрылыстарын;
      2) ландшафтылы-рекреациялы аймақтарды, демалыс аймақтарын, курорт, санаторий және демалыс үйлерінің аумақтарын;
      3) бау-бақша серіктестіктерінің аумақтарын, ұжымдық немесе жеке саяжай және бау-бақша учаскелерін;
      4) спорт құрылыстарын, балалар алаңдарын, білім беру және балалар ұйымдарын, жаппай қолданылатын емдеу-профилактикалық және сауықтыру ұйымдарын орналастыруға жол берілмейді.
      50. СҚА шекараларында және өнеркәсіптің басқа да салаларының объектілері аумақтарында:
      1) дәрілік заттарды, дәрілік құралдарды және/немесе дәрілік нысандарды шығару бойынша объектілерді, фармацевтикалық кәсіпорындар үшін шикізат және жартылай өнімдер қоймаларын;
      2) тамақ өнеркәсібі салаларының объектілерін, азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімдерінің көтерме қоймаларын;
      3) ауыз су дайындауға және сақтауға арналған су құбыры құрылыстарының кешендерін орналастыруға жол берілмейді.
      51. Өндірістік объектінің СҚА шекараларында көрсетілген объектінің жұмыскерлеріне қызмет көрсетуге арналған ғимараттар мен құрылыстарды және объектінің қызметін қамтамасыз етуге арналған объектілерді:
      1) кезекші апаттық персонал үшін тұрғын үй емес үй-жайларды, вахталық әдіс бойынша (екі аптадан артық емес) жұмыс істейтін адамдар болатын үй-жайларды;
      2) өрт сөндіру депосын, монша, кір жуатын орындарды, сауда және қоғамдық тамақтану объектілерін, гараждарды, қоғамдық және жеке көлікті сақтауға арналған алаңдар мен құрылыстарды, автомобильге май құю станцияларын, қоғамдық және әкімшілік ғимараттарды, конструкторлық бюроны, оқу орындарын, емханаларды, ғылыми-зерттеу зертханаларын, жабық үлгідегі спорт-сауықтыру құрылыстарын;
      3) жергілікті және транзитті коммуникацияны, электр беру желілерін, электр қосалқы станцияларын, мұнай және газ құбырларын, техникалық сумен жабдықтауға арналған артезиан ұңғымаларын, техникалық су дайындауға арналған суды салқындататын құрылыстарды, су бұру сорғы станцияларын, айналымды сумен жабдықтау құрылыстарын орналастыруға жол беріледі;
      4) өндірістік объектінің СҚА шекараларында сондай-ақ техникалық дақылдарды өсіруге арналған ауыл шаруашылығына пайдаланылатын жерлерді, өндірісте пайдаланылмайтын тамақ өнімдерін орналастыруға жол беріледі.
      52. Тамақ өнеркәсібі салалары объектілерінің, азық-түлік шикізаты мен тамақ өнімі көтерме қоймаларының, дәрілік заттарды, дәрілік құралдар мен (немесе) дәрілік нысандар өндірісінің, фармацевтикалық кәсіпорындар үшін шикізат пен жартылай өнімдер қоймаларының СҚА шекараларында өнімге, адамның денсаулығына және өмір сүру ортасына, өнімге өзара жағымсыз әсер болмаған жағдайда, жаңа бейінді, бір типті объектілерді орналастыруға жол беріледі.
      53. Объектінің СҚА шекараларында орналасқан немесе СҚА-ға іргелес жатқан автомобиль магистралі оның өлшеміне кірмейді, ал автомобиль магистралінің шығарындылары санитариялық-қорғаныш аймағының көлемін негіздеу кезінде фондық ластауда есепке алынады.
      54. СҚА немесе оның қандай да бір бөлігі тұрғын аймағын кеңейту, ұжымдық немесе жеке саяжай және бау-бақша учаскелерін орналастыру үшін объектінің резервтік аумағы ретінде қарауға болмайды.
      СҚА бір бөлігі жұмыс істеп тұрған СҚА-ның сыртқы шекарасында РЕШШ және/немесе РЕШД сақтау негіздемесінің жобасы болған жағдайда, өндірістік аймақты кеңейту үшін объектінің резервтік аумағы ретінде қаралуы мүмкін.

«Өндірістік объектілердің 
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
1-қосымша         

Өндірістік және басқа да объектілердің санитариялық сыныптамасы және ең аз санитариялық-қорғаныш аймағының өлшемдері

1. Химиялық өндірістер

      1. 1 сынып - СҚА 1000 м-ден кем емес:
      1) байланысқан азот (аммиак, азот қышқылы, азот-тук және басқа тыңайтқыштар) өндірісі.
      Аммиак, құрамында азот бар қосындыларды (несепнәр, тионесепнәр, гидразин мен оның туындылары және басқалары), азот-тук, фосфат, концентрацияланған минералды тыңайтқыштарды, азот қышқылын және басқаларды шығаратын комбинаттар осы Санитариялық қағидалардың36-тармағына сәйкес анықталатын кеңейтілген СҚА қажет етеді;
      2) бензол және эфир қатарындағы анилинді-бояу енеркәсібі өнімдері мен жартылай өнімдері - анилин, нитроанилин, алкилбензол, нитрохлорбензол, фенол, ацетон, хлорбензол және басқалары өндірісі;
      3) нафтален және антраценов қатарындағы жартылай өнімдер - бетанафтол, аш-қышқылы, фенилпери қышқылдар, периқышқыл, антрахинон, фтал ангидриді және басқалары өндірісі;
      4) күкіртті немесе құрамында күкірті бар материалдарды жағу әдісімен қышқылды сульфитті және бисульфитті немесе моносульфитті целлюлозаның және жартылай целлюлозаның өндірісі, сондай-ақ сульфатты әдіс (сульфат-целлюлоза) бойынша целлюлозаны өндіру;
      5.) электролиттік жолмен хлорды, хлордың негізінде жартылай өнімдерін және өнімдерін өндіру;
      6) хлорлау әдісімен (титомагний, магний және басқалары) сирек металдар өндірісі;
      7) жасанды және синтетикалық талшықтар (визкоза, капрон, лавсан, нитрон және целлофан) өндірісі;
      8) диметилтерефталат өндірісі;
      9) капролактам өндірісі;
      10) күкіртті көміртек өндірісі;
      11) синтетикалық полимерлік материалдарға арналған өнімдер мен жартылай өнімдерді өндіру;
      12) күшәла және оның қосындыларын өндіру;
      13) мұнайды, ілеспе мұнай және табиғи газды қайта өңдеу өндірісі. Құрамындағы күкірт қосындылары 1%-дан (салмақты) артық көмірсутекті өңдегенде СҚА аймағы негізделіп ұлғайтылуы тиіс;
      14) пикрин қышқылын өндіру;
      15) фторды, фторлы сутекті және олардың негізіндегі жартылай өнімдер мен өнімдерді (органикалық, органикалық емес) өндіру;
      16) жанғыш тақта тасты қайта өңдеу өндірісі;
      17) қара күйе өндірісі;
      18) фосфор (сары, қызыл) және фосфорорганикалық қосындылар (тиофос, карбофос, меркаптофос және басқалары) өндірісі;
      19) суперфосфат тыңайтқыштары өндірісі;
      20) кальций карбиді, кальций карбидінен ацетилен алу және ацетилен негізіндегі туындылар өндірісі;
      21) жасанды және синтетикалық каучук өндірісі;
      22) көгертетін қышқыл, оның негізіндегі органикалық жартылай өнімдер және өнімдер (ацетонциангидрид, этилен-циан, метакрил және акрил қышқылдары эфирлері, диизоцианиттер және басқалары) өндірісі; цианды тұздар (калий, натрий және басқалары), цианплав, дицианамид, кальций дицианамиді өндірісі;
      23) көмірсутекті газдардан және оның негізіндегі өнімдерден ацетилен өндіру;
      24) синтетикалық химиялық-фармацевтикалық және дәрі-дәрмек препараттарын өндіру;
      25) оттегімен тікелей тотықтыру арқылы синтетикалық май қышқылдарын, жоғары май спирттерін өндіру;
      26) меркаптандар өндірісі, орталықтандырылған газды меркаптандармен одоризациялау қондырғылары, одорант қоймалары;
      27) хромды, хромды ангидридті және оның негізіндегі тұздарды өндіру;
      28) күрделі эфирлер өндірісі;
      29) фенолформальдегид, полиэфир, эпоксид және басқа жасанды шайыр өндірісі;
      30) метионин өндірісі;
      31) металдар карбонилін өндіру;
      32) таскөмірлі қара майды, мұнайды, қылқан жапырақты (гудронды, жартылай гудронды және басқаларын) айдаудың қалдықтарынан битумды және басқа өнімдерді өндіру;
      33) бериллий өндірісі;
      34) синтетикалық спирттер (бутил, пропил, изопропил, амил) өндірісі;
      35) вольфрам, молибден, кобальт гидрометаллургиясы өндірісі;
      36) жемдік амин қышқылдарын (жемдік лизин, премикстер) өндіру;
      37) пестицидтер өндірісі;
      38) оқ-дәрі, жарылғыш заттар өндірісі, қоймалар мен полигондар;
      39) алифатиялық аминдер (моно-ди-үш-метиламиндер және басқалары) және оның негізіндегі өнімдерді (симазин және басқалары) өндіру.
      2. II сынып - СҚА 500 м-ден кем емес:
      1) бром, оның негізіндегі өнімдерді және жартылай өнімдерді органикалық және бейорганикалық) өндіру;
      2) газдар (жарықтық, сулы, генераторлық, мұнайлық) өндіру;
      3) көмірді жер астында газдандыру станциялары;
      4) органикалық еріткіштерді және майды (бензол, толуол, ксилол, нафтол, крезол, антрацен, фенантрен, акридин, карбозол және басқалары) өндіру;
      5) таскөмір және оның негізіндегі өнімдерді (таскөмірлі пек, шайыр және басқалары) қайта өңдеу объектілері;
      6) шымтезекті химиялық қайта өңдеу объектілері;
      7) күкірт қышқылын, олеумді, күкіртті газды өндіру;
      8) тұз қышқылын ендіру;
      9) күкіртті қышқыл әдісімен немесе тікелей гидратация әдісімен синтетикалық этил спиртін өндіру. Фосген және оның негізіндегі өнімдер (парофор және басқалары) өндіру;
      10) қышқылдарды: аминоэнантты, аминоундеканды, аминопеларгонды, тиодиваленианды, изофталды өндіру;
      11) натрий нитритін, тионилхлоридті, көмір аммоний тұздарын, көмірқышқылды аммонийді өндіру;
      12) диметилформамид өндірісі;
      13) этил сұйықтығы өндірісі;
      14) катализаторлар өндірісі;
      15) күкіртті органикалық бояғыштар өндірісі;
      16) калий тұздары өндірісі;
      17) ұшпа органикалық қосындылар қолданылатын жасанды тері өндірісі;
      18) азотолдар және азоаминдер барлық сыныбының текшелік бояғыштарын өндіру;
      19) этилен тотығы, пропилен тотығы, полипропилен өндірісі;
      20) 3,3-ди(хлорметил)оксоциклобутан, поликарбонат, пропилен мен этилен сополимерлері, мұнайдың ілеспе газдары базасында жоғары полиолефиндер полимерлерін өндіру;
      21) пластификаторлар өндірісі;
      22) хлорвинил негізінде пластмасса өндірісі;
      23) цистернаны (мұнайды және мұнай өнімдерін тасымалдағанда) тазарту, жуу және булау пункттері;
      24) синтетикалық жуғыш заттар өндірісі;
      25) бастапқы өнімдері өндірілетін тұрмыстық химия өнімдерін өндіру;
      26) бор және оның қосындыларын өндіру;
      27) парафин өндірісі;
      28) қарамай, ағаштан сұйық және ұшпа погондар, метил спирті, сіркесу қышқылы, скипидар, терпетин майы, ацетон, креозот өндірісі;
      29) сіркесу қышқылы өндірісі;
      30) сіркесу қышқылы мен сіркесу ангидридінің шикізат өндірісі мен ацетилцеллюлоза өндірісі;
      31) пентозан қосындыларымен өсімдік шикізатын қайта өңдеу негізіндегі гидролиз өндірісі;
      32) изоактил спиртін, майлы альдегид, май қышқылын, винилтолуолды, пенопласты, поливинилтолуолды, полиформальдегидті, органикалық қышқылдардың регенерациясын (сіркесу, майлы және басқалары), метиопирролидонды, пен-таэритритті, уротропинді, формальдегидті өндіру;
      33) капрон және лавсан матасының өндірісі.
      3. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) ниобий өндірісі;
      2) тантал өндірісі;
      3) аммиакты әдіспен кальцийленген сода өндіру;
      4) аммиакты, калийлі, натрийлі, кальцийлі селитра өндірісі;
      5) химиялық реактивтер өндірісі;
      6) целлюлоза эфирлерінен пластикалық массалар өндіру;
      7) корунд өндірісі;
      8) барий және оның қосылыстарының өндірісі;
      9) ультрамарин өндірісі;
      10) ағаштан жемдік ашытқылар мен фурфурол және гидролиз әдісімен ауыл шаруашылығы қалдықтарын өндіру;
      11) никотин өндірісі;
      12) изомеризациялық әдіспен синтетикалық камфара өндірісі;
      13) меламин және цианур қышқылының өндірісі;
      14) поликарбонаттар өндірісі;
      15) күшәла, фосфор, хром, қорғасын және сынап тұздарынан басқа, минералды тұздар өндірісі;
      16) пластмасса (карболит) өндірісі;
      17) фенолформальдегид прессматериалдарын, фенолформальдегидті шайыр негізіндегі қағаздан, матадан престелген және оралған бұйымдар өндірісі;
      18) жасанды минералды бояулар өндірісі;
      19) резеңке мен каучукты регенерациялау өндірісі;
      20) шиналар, резеңкелік-техникалық бұйымдар, эбонит, желімделген аяқ-киімді, сондай-ақ олар үшін резеңке қоспаларды өндіру;
      21) сурьма, висмут және басқалары тұздарын алу үшін сирек кездесетін металдарды химиялық қайтадан өңдеу;
      22) электр өнеркәсібіне көмір бұйымдарын (щеткалар, электр көмірлері) өндіру;
      23) резеңкені вулканизациялау өндірісі;
      24) аммиакты судың өндірісі мен базисті қоймалары;
      25) парофазалық әдіспен (металды сынапты қолданбай) ацетальдегид өндіру;
      26) полистирол және стиролдың сополимерлерін өндіру;
      27) кремний органикалық лактарды, сұйықтықтарды және шайырларды өндіру;
      28) меркаптаннан одоризациялық құрылғысымен магистралды газ құбырларының газ тарататын станциялары, ашық алаңдағы компрессорларымен газ жинақтаушы (газды құятын) станциялары;
      29) себацин қышқылын өндіру;
      30) винилацетат және оның негізіндегі өнімдерді (поливинилацетат, поливинилацетатты эмульсия, винил спирті, винифлекс және басқалары) өндіру;
      31) лак өндіру (майлы, спиртті, типографиялық, оқшаулаушы, резеңке өнеркәсібі үшін және басқалары);
      32) ванилин мен сахарин өндірісі;
      33) бөлудің сығылған және сұйытылған өнімдерінің өндірісі;
      34) техникалық саломас (электролиттік емес әдіспен сутегі алынатын) өндірісі;
      35) парфюмерия өндірісі;
      36) ұшпа органикалық еріткіштер қолданылмайтын поливинилхлорид және басқа шайыр негізіндегі жасанды тері өндіру;
      37) эпихлоргидрин өндірісі;
      38) сығылған азот, оттегі өндірісі;
      39) жемдік ашытқылар өндіру;
      40) булану құрылғыларымен және қайта өңделетін шикізат бойынша өнімділігі сағатына 0,5-тен көп емес мұнай өнімдерін қайта өңдеу өндірісі.
      Тауарлы мұнайды бензинге, дизель отыны мен мазутқа тікелей айдауға индукциялық қыздыру жүйесін қолданатын, қуаттылығы жылына мұнайдың 100 000 тоннасына дейін аз күкіртті және күкіртті мұнайды қайта өңдейтін құрылғылар үшін атмосфералық ауадағы зиянды заттардың шоғырлануына есептеу жүргізілуі тиіс. Осы қондырғыларды тұрғын үй құрылыс арасына орналастыруға және оларда жоғары күкіртті мұнайды қайта өңдеуге жол берілмейді.
      4. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) тук қоспаларын өндіру;
      2) фтор пластарын қайта өңдеу өндірісі;
      3) дайын целлюлоза мен ескі-құсқыдан қағаз өндіру;
      4) глицерин өндірісі;
      5) галалит және басқа белокты пластиктер (аминопластар және басқалары) өндірісі;
      6) конденсациялық шайырда эмаль өндіру;
      7) сабын өндірісі;
      8) түзды қайнататын және тартатын өндіріс;
      9) калийдің фармацевтикалық тұздарын (хлор, күкірт қышқылды, поташа) өндіру;
      10) минералды табиғи (бор, охра және басқа) бояу өндірісі;
      11) дубилді экстракт өндірісі;
      12) полиграфиялық бояу зауыты;
      13) фотохимия (фотоқағаздар, фотопластинкалар, фото және кинопленкалар) өндірісі;
      14) дайын бастапқы өнімдерден тұрмыстық химия тауарларын өндіру және оларды сақтау қоймалары;
      15) олифа өндірісі;
      16) әйнек талшық өндірісі;
      17) медициналық әйнек (сынапсыз) өндірісі;
      18) пластмассаны өңдеу (құю, экструзия, престеу, вакуум-қалыптау) өндірісі;
      19) полиуретан өндірісі.
      5. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) дайын дәрі-дәрмек түрлерін (құрамдас бөлігін даярлаусыз) өндіру;
      2) макулатурадан қағаз өндіру;
      3) қуаттылығы тәулігіне 160 кг-нан артық киімді химиялық тазартатын фабрикалар;
      4) пластмассадан және синтетикалық шайырдан (механикалық өңдеу) бұйым өндіру;
      5) көмір қышқылын және "құрғақ мұз" өндіру;
      6) Жасанды інжу өндірісі;
      7) сіріңке өндірісі.

2. Металлургиялық, машина жасау және металл өңдеу объектілері

      6. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) жылына 1 000 000 тоннадан (бұдан әрі - жыл/т) артық болат пен шойынның толық металлургиялық циклы бар қара металлургия өндірісі. Үлкен қуаттылығы қажетті нормативтен тыс ең аз СҚА аймағын қосымша негіздеуді талап етеді;
      2) 3000 жыл/т артық мөлшерде түсті металдарды (мыс, қорғасын, мырыш және басқалары) қайталама қайта өңдеу өндірісі;
      3) домна пештерінің жалпы көлемі 1500 м3-ден көп болғанда кеннен және концентраттардан шойын балқыту өндірісі;
      4) қалдықтарды қайта өңдейтін цехтары бар мартенді және конверторлық әдістерімен (тома шлакты және басқаларын тарту) шойын өндірісі;
      5) тікелей кен мен концентраттардан түсті металдарды (қорғасын, қалайы, мыс, никель) балқыту өндірісі;
      6) алюминийдің балқытылған тұздары (глинозем) электролизі әдісімен алюминий өндіру;
      7) арнайы шойынды балқыту өндірісі;
      8) ферроқорытпа өндірісі;
      9) қара және түсті металдардың кендерін және пиритті шырақ тұқылын агломерациялау өндірісі;
      10) глинозем (алюминий оксиді) өндірісі;
      11) сынап және сынапты приборлар (сынапты түзеткіштер, термометрлер, шамдар) өндірісі;
      12) коксохимия (коксогаз) өндірісі.
      7. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) домна пештерінің жалпы көлемі 500 м3-тан 1500 м3-қа дейін шойын балқыту өндірісі;
      2) шойын мен болаттың 1 000 000-ға дейінгі жыл/т қуаттылығындағы толық металлургиялық цикл бар қара металлургия өндірісі;
      3) 1 000 000 жыл/т мөлшерінде негізгі өнімді шығаратын қалдықтарды қайта өңдеу (томас шлакты және басқаларын тарту) цехтары бар мартенді, электрлік балқыту және конверторлық әдістермен шойын өндірісі;
      4) магний (хлоридтіден басқа барлық әдістермен) өндірісі;
      5) 100 000 жыл/т-дан артық мөлшердегі шойынды қалыпқа құю өндірісі;
      6) коксты күйдіру өндірісі;
      7) қорғасын аккумуляторлары өндірісі;
      8) әуе кемелері өндірісі, техникалық қызмет көрсету;
      9) автомобиль өнеркәсібі объектілері;
      10) шойын металл конструкциялары өндірісі;
      11) құятын және бояйтын цехтары бар вагондар өндірісі;
      12) 2000-нан 3000 жыл/т-ға дейін мөлшерде түсті металдарды (мыс, қорғасын, мырыш және басқалары) қайталама қайта өңдеу өндірістері.
      8. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) томас шлакты тартатын өндіріс;
      2) 100-ден 2000 жыл/т-ға дейінгі мөлшерде түсті металдарды өндіру;
      3) пирометаллургиялық және электролиттік әдістермен сурьма өндіру;
      4) 20 000-нан 100 000 жыл/т мөлшерінде шойын фасондар құю өндірісі;
      5) сулы ерітінділердің электролизі әдісімен мырыш, мыс, кобальт өндіру;
      6) металл электродтар (марганецті қолдану арқылы) өндірісі;
      7) 10 000 жыл/т қуаттылығы қысымымен түрлі-түсті фасон құю өндірісі (алюминий қорытпасынан қысыммен 9500 т құю және мырыш қорытпасынан 500 т құю);
      8) люминофор өндірісі;
      9) метизді өндіріс;
      10) санитариялық-техникалық бұйымдар өндірісі;
      11) ет-сүт таситын машина жасайтын кәсіпорын;
      12) шахталық автоматика өндірісі;
      13) шрифт құю (қорғасынның бөліну мүмкіндігі болғанда) зауыттары;
      14) жалаң кабель өндірісі;
      15) сілтілі аккумуляторлар өндірісі;
      16) кенді химиялық өңдеу цехы болмағанда қатты қорытпалар мен тығыз балқитын металдар өндірісі;
      17) кеме жөндейтін кәсіпорындар;
      18) домна пешінің жалпы көлемі 500 м3 болғанда болатты балқыту өндірісі.
      9. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) ыстық өңдеусіз металды байыту өндірісі;
      2) қорғасынды немесе резинамен жекеленген кабель өндірісі;
      3) 10 000-нан 20 000 жыл/т-ға дейін шойын фасон құю өндірісі;
      4) 1000 жыл/т-ға дейін мөлшерде түрлі-түсті металдарды (мыс, қорғасын, мырыш және басқалары) қайталама қайта өңдеу өндірісі;
      5) ауыр престер өндіру;
      6) кішігірім құятын және басқа ыстық цехтары болғанда электротехникалық өнеркәсіп машиналары мен аспаптарын (динамо машиналар, конденсаторлар, трансформаторлар, прожекторлар және басқалары) өндіру;
      7) құятын цехтары жоқ және сынап қолданбайтын электр өнеркәсібінде аспаптарды (электр шамдар, шамшырақтар, және басқалары) өндіру;
      8) жол машиналарын, автомобильдер, кузовтарды, темір жол көлігі мен метрополитеннің жылжымалы құрамын жөндеу объектілері;
      9) координат-жонғы станоктар өндірісі;
      10) құятын цехтары жоқ болат, шойын (10 0000 жыл/т-ға дейін мөлшерде) және түрлі-түсті (100 жыл/т-ға дейін мөлшерде) металл өңдеу өндірісі;
      11) металл электродтар өндірісі;
      12) шрифт құю (қорғасын бөлінбейтін) өндірісі;
      13) полиграфиялық комбинаттар;
      14) офсетті баспа фабрикасы;
      15) қорғасын қолданатын типография;
      16) құйылмай боялатын металл өңдейтін машина жасау өндірісі.
      10. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) қазандық өндірісі;
      2) пневматикалық автоматика объектісі;
      3) металл штамп объектісі;
      4) ауыл шаруашылығы бөлшектері объектісі;
      5) қорғасын қолданбайтын (офсеттік, компьютерлік теру) типографиялар.

3. Кен, кенсіз қазбалар, табиғи газ өндіру

      11. 1 сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) кенсіз құрылыс материалдары карьерлері;
      2) тау-кен байыту өндірістері;
      3) тәулігіне 0,5-тен 1 тоннаға дейін күкірт сутегін бөлетін, сондай-ақ ұшпа көмірсутек жоғары болатын мұнай өндіру өндіріс;
      4) табиғи газды шығару өндірісі;
      5) полиметал (қорғасын, сынап, күшәла, бериллий, марганец) кендерін және ашық өндірістегі VІІІ-ХІ санатты тау жынысын шығаратын өндіріс;
      6) асбест шығару өндірісі;
      7) темір кенін және ашық өндірістегі тау жыныстарын шығару өндірісі;
      8) гипс шығару өндірісі;
      9) ашық әдіспен металлоид шығару өндірісі;
      10) түсті металдарды шығару кезіндегі шлам жинағыштар мен үйінді;
      11) көмір разрезі.
      Ескертпе: Мұнай және ілеспе газ құрамында 3,0% және одан көп мөлшерде күкірт сутек пен меркаптандар болғанда, көмірсутекті шикізатты өндіретін кәсіпорындар үшін СҚЗ көлемі 5000 м-ден кем емес; ал 20,0% және одан артық болғанда СҚЗ көлемі 8000 м-ден кем емес болуы тиіс.
      12. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) ылғалды байыту әдісі бар байыту фабрикалары мен гидрошахталар;
      2) темір мен көмірді шығарудағы шлам жинағыштар мен үйінділер;
      3) ұшпа көмірсутек аз мөлшерде болатын, тәулігіне 0,5 т-ға дейін күкірт сутегін шығару кезіндегі мұнай өндіру өндірісі;
      4) фосфориттер, апатиттер, колчедандар (химиялық өңдеусіз), темір кендерін шығару өндірістері;
      5) қорғасын кенін, сынаптан, күшәладан және марганецтен басқа шахталы әдіспен металдар мен металлоидтер кендерін шығару өндірістері;
      6) ашық өндірістегі доломиттер, магнезиттер, асфальттың гудрондары VI-VII санатты тау жыныстарын шығару өндірістері;
      7) жанғыш тақта тас өндірісі;
      8) шымтезек, таскөмір мен қоңыр көмір және басқа көмір шығаратын өндірістер;
      9) ұсақ шымтезек пен көмірден брикет өндірісі;
      10) тастан ас тұзын шығаратын өндірістер;
      11) өздігінен басу шаралары қарастырылмаған шахталық террикондар.
      13. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) ашық өндіріспен мәрмәр, қиыршық тас, құм, саз шығару өндірісі;
      2) ашық әдіспен калий карбонатын шығару өндірісі.

4. Құрылыс өнеркәсібі

      14. 1 сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) цемент (портланд-шлакопортланд-пуццолан-цемент және басқа), сондай-ақ жергілікті цемент (глинитцемент, гипсошлак, фосфорлы-шлак және басқа) өндірісі;
      2) шахталы, айналма және басқа пештерде күйдіру арқылы магнезит, доломит және шамот өндірісі;
      3) асбест және оның өнімдерін өндіру;
      4) стационарлық зауыттарда асфальт бетон өндіру.
      15. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) гипс (алебастр) өндірісі;
      2) әк (шахталы және айналма пештер бар әк зауыттары) өндірісі;
      3) көркем әйнек, балқыту және хрусталь өндірісі;
      4) әйнек мақта және шлак жүнін өндіру;
      5) ұсақ тас, қиыршық тас және құм өндірісі, кварц құмын байыту;
      6) толь және рубероид өндірісі;
      7) ферриттер өндірісі;
      8) құрылыс полимерлік материалдар өндірісі;
      9) кірпіш (қызыл, силикат, керамикалық және отқа төзімді бұйымдар) өндірісі;
      10) кран әдісімен төгілетін жүктерді (көмір, кен) аудару;
      11) үй құрылысы комбинаты;
      12) темір бетон бұйымдары өндірісі;
      16. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) жасанды толтырғыштар (керамзит және басқалары) өндірісі;
      2) жасанды тас өндірісі;
      3) цемент және басқа шаң бөлетін материал элеваторлары;
      4) жылу электр станцияларының қалдықтарынан құрылыс материалдарын өндіру;
      5) бетон және бетон бұйымдарын өндіру;
      6) фарфор және фаянс бұйымдары өндірісі;
      7) тас құю өндірісі;
      8) табиғи тасты өңдеу өндірісі;
      9) жарылмайтын әдіспен тас шығару өндірісі;
      10) гипс бұйымдарын өндіру;
      11) фибролит, камышит, соломит, дифферент және басқаларын өндіру;
      12) құрылыс бөлшектері өндірісі;
      13) битум қондырғылары.
      17. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) саз балшық бұйымдары өндірісі;
      2) әйнек өндірісі, әйнекті тегістеу;
      3) мәрмәрді механикалық өңдеу;
      4) бетон өндіру қондырғысы;
      5) қиыршық тас, құм, саз өндіру карьерлері, кәсіпорындары.

5. Ағашты өңдеу

      18. 1 сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) орманды химиялық өндірістер (ағашты химиялық қайта өңдеу өндірісі және ағаштан көмір алу).
      19. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) ағашты консервілеу (қоректендіру арқылы) өндірісі;
      2) шпал өндіру және оларды қоректендіру өндірісі;
      3) ағаштан: байланыстырушы ретінде синтетикалық шайырларды қолдану арқылы ағаш-жаңқа плиталарын, ағаш-талшықты плиталар өндіру;
      4) ағаш өңдеу өндірісі.
      20. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) қылқан жапырақ-витамин ұны, қылқан жапырақ экстрактысы хлорофилді-каротинді паста өндірісі;
      2) ағаш жүнін өндіру;
      3) ағаш кесетін, фанера және стандартты ағаш ғимараттар бөлшектері өндірісі;
      4) ағаш кемелерді дайындауға (кішкене кемелер, қайықтар) арналған кеме құрылысы верфтері;
      5) ағаш шебері-балташы, жиһаз, паркет және жәшік жасау объектілері;
      6) лактауы және бояуы бар жиһазды жинау.
      21. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) арба өндірісі;
      2) дайын клепкадан кеспек-күбі бұйымдарын өндіру;
      3) жеке-тоқыма өндірісі;
      4) тұзды және сулы ерітінділермен (қүшәланың тұзын қолданбай), сылақпен ағашты консервілеу өндірісі;
      5) ағаш кемелерін даярлауға (кішкене кемелер, қайықтар) кеме құрылысы верфтері.
      22. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) бояусыз және лаксыз дайын өнімдерден жиһаз құрастыру.

6. Тоқыма өндірісі және жеңіл өнеркәсіп өндірісі

      23. 1 сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) сынапты органикалық препараттармен тұқымды өңдейтін цехтар құрылғылары бар мақтаны бастапқы өңдеу объектілері;
      2) ұшпа еріткіштер қолданатын жасанды тері, пленка материалдар, клеенка, пластикалық тері өндірісі;
      3) күкірт көміртегімен матаны өңдейтін және химиялық ылғалдандыратын объектілер.
      24. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) майлы, майлы-асфальтты, бакелитті және басқа лактармен маталар мен қағазды үздіксіз ылғалдандыратын объектілер;
      2) күкірт көміртегінен басқа химиялық заттармен маталарды (дерматинді, гранитолді) өңдейтін және ылғалдандыратын объектілер;
      3) поливинилхлорид бір жақты бекемделген пленканы, қосарланған полимерлерден пленканы, аяқ киімнің астына резеңкені, еріткіштерді қолдану арқылы регенераторлар өндіру;
      4) жіп иіру-тоқу өндірісі.
      25. III сынып - СКД аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) өсімдік тектес талшықтарды (зығырды, сораны, мақтаны, кендірді) бастапқы өңдейтін өндіріс;
      2) ағартатын және бояйтын-аппретуралық ұйымдар;
      3) жүннен, мақтадан, зығырдан, сондай-ақ бояйтын және ағартатын цехтар болғанда синтетикалық және жасанды талшықтардың қоспасымен мата және жіп өндіру;
      4) органикалық еріткіштерді қолдана отырып, полимерлермен өңдейтін, галантереялық-былғары картон өндірісі;
      5) мақта шикізатын қабылдайтын пункттер;
      6) спорт бұйымдары өндірісі;
      7) шыт тоқитын өндіріс;
      8) фурнитура өндірісі.
      26. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) зығыр, кендір өндірісі;
      2) жібек құртты пісіру және жібек орау объектілері;
      3) меланж өндірісі;
      4) кендір иіретін, арқан, жіп және ұштарын өңдейтін кәсіпорын;
      5) жасанды қаракөл өндірісі;
      6) аяқ киім өндіру;
      7) бояйтын және ағартатын цехтары жоқ мақтадан, зығырдан, жүннен жіп пен мата өндіру;
      8) трикотаж және шілтер өндірісі;
      9) жібек тоқу өндірісі;
      10) тігін фабрикалары;
      11) кілем өндірісі;
      12) еріткіштерді қолданбайтын былғары және былғары-целлюлоза алшықтағы аяқ киім картонын ендіру;
      13) шпуль және катушка өндірісі;
      14) тұсқағаз өндірісі;
      15) шұлық өндірісі.
      27. V сынып - СКД аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) суда еритін желімді қолданатын дайын материалдардан аз сериялы аяқ киімді шығаратын объектілер.

7. Мал өнімдерін өңдеу

      28. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) желім қайнататын, терінің қалдықтарынан, дала және қоқыс сүйектерінен және басқа жануардың қалдықтары мен қоқтықтарынан желім даярлайтын зауыттар;
      2) сүйектен, терінің шелінен, терінің қалдықтарынан және жануардың қалдықтары мен қоқтықтарын қоймада сақтай отырып техникалық желатинді өндіру;
      3) өлген жануарларды, балықты, оның бөліктерін және басқа жануардың қалдықтары мен қоқыстарын (майға айналдыру, жануарларға жем, тыңайтқыштар) кәдеге жарататын зауыттар;
      4) сүйекті өртейтін және ұсақтайтын зауыттар.
      29. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) майды (техникалық майды) ерітетін өндірістер;
      2) кәдеге жарататын шикізатты жинайтын орталық қоймалар.
      30. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) жануарлардың шикі терілерін (қой-ішік, қой терісін илейтін, аң терісі) өңдейтін және бояйтын өндіріс, күдері, сафиян, лайка өндірісі;
      2) жануарлардың шикі терілерін өңдейтін өндіріс: қалдықтарды қайта өңдейтін былғары-қайыс, былғары-илейтін өндіріс;
      3) жүнді жуатын объектілер;
      4) ылғал тұздалған және өңделмеген теріні уақытша сақтау қоймасы;
      5) салқындатуы бар арнайы құрылған қоймаларда сақтау мерзімі ең аз жас, бұзылмаған сүйектен жоғары сортты желатин өндіру;
      6) шашты, қылды, мамықты, қауырсынды, мүйізді және тұяқты өңдейтін өндіріс;
      7) жануарлардың өлексесінен скелет және көрнекі құрал өндіру;
      8) құрама жем зауыты (ас қалдықтарынан жануарларға жем өндіру);
      9) жүн және киіз өндірісі;
      10) лакталған тері өндірісі;
      11) ішек және кетгут өндірісі;
      12) уақытша сақтауға арналған (өңдеусіз) ылғал тұздалған тері (200 данаға дейін) қоймалары.
      31. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) иленген теріден бұйым өндіру;
      2) шаш пен қылдан щетка өндіру;
      3) киіз басу шеберханасы.

8. Тамақ өнімдерін және дәмдеуіш заттарды өңдеу

      32. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) теңіз жануарларынан майды еріту өндірісі;
      2) ішек жуатын объектілер;
      3) ірімшік қайнататын өндіріс;
      4) етті сүрлейтін өндіріс;
      5) балықты сүрлейтін зауыттар.
      33. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) қант қызылшасы өндірісі;
      2) балық кәсіпшілігі;
      3) диірмендер сағатына 2 т, жарма тартатын машина, дәнді сыдыратын кәсіпорындар және құрама жем зауыттары;
      4) тауарлық ірі жарма қайнату және ашытқы даярлау өндірісі;
      5) альбумин, декстрин, глюкоза, сірне өндірісі.
      34. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) элеваторлар;
      2) кофе қуыратын өндіріс;
      3) олеомаргарин және маргарин өндірісі;
      4) тағам спиртін өндіру;
      5) балық комбинаттары, балық консервілері және кәдеге жарату цехтары бар (сүрлейтін цехы жоқ) балықтың жон еті кәсіпорны;
      6) сығынды сақтайтын жері жоқ қант қызылшасы зауыттары;
      7) жүгері-крахмал, жүгері-сірне зауыттары;
      8) көкөністі қайта өңдейтін (кептіру, тұздау, ашыту) өндірістері;
      9) крахмал өндірісі;
      10) темекі-махорка (темекі-ферментациялық, темекі және сигарет-махорка фабрикалары) өндірістері;
      11) бастапқы шарап ашыту зауыттары.
      35. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) кондитер фабрикалары;
      2) асханалық сіркесу өндірісі;
      3) сыра, квас және алкогольсіз сусындар өндіру;
      4) шай өлшейтін фабрикалар;
      5) спирт - арақ зауыттары;
      6) май шығаратын (өсімдік майы) зауыттар;
      7) консерві зауыттары;
      8) жеміс-көкөніс сақтайтын жер;
      9) қант, шақпақ қант зауыттары;
      10) коньяк спирті зауыттары;
      11) макарон фабрикалары;
      12) сүт және май шайқайтын (жануар майы) зауыттары;
      13) колбаса бұйымдары өндірісі, ыстаусыз;
      14) нан зауыттары және тәулігіне 2,5 т артық өнімділігі бар нан пісіру өндірісі;
      15) тағам фабрикалары, дайындайтын орындар;
      16) сыйымдылығы 600 тоннадан артық тоңазытқыштар;
      17) жүзім шырыны зауыты;
      18) жеміс және көкөніс шырыны және алкогольсіз сусындар зауыттар;
      19) өнімділігі 0,5-тен 2 т/сағ дейін диірмендер.
      36. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) шағын кәсіпорындар және қуаттылығы аз цехтар: 5 т/тәу дейін ет өңдеу, сүтті - 10 т/тәу дейін, нан және нан-тоқаш бұйымдарын - 2,5 т/тәу, балықтарды - 10 т/тәу дейін, кондитерлік өнімдерді өндіру кәсіпорындары - 0,5 т/тәу дейін өндіру кәсіпорындары;
      2) сыйымдылығы 600 тоннаға дейін азық-түліктерді төмен температурада сақтауға арналған өнеркәсіптік қондырғылар;
      3) сыра (ашытылмаған) шығаратын өндірістер;
      4) майонездер өндірісі.

9. Микробиология енеркәсібі

      37. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) көмірсутектерден (парафин, мұнай, этанол, метанол, табиғи газ) белокты-витаминді концентраттарды (бұдан әрі - БВК) өндіру. Қолда бар технология мен толық тұмшаламау кезінде (БВК аэрозольдерінің, ашытқы клеткаларының шығуы, жағымсыз иістердің болуы) санитариялық-қорғаныш аймағы 3000 м-ден кем болмауы тиіс;
      2) өндірісте патогендігі 1-2-топ микроорганизмдерін қолданатын объектілер;
      3) жемдік бацитрацин өндірісі;
      4) өсімдік шикізатынан пектин өндіру.
      38. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) гидролиз әдісімен ағаштан және ауыл шаруашылығы қалдықтарынан жем ашытқыларын, фурфурол және спирт өндіру;
      2) тағам ашытқыларын өндіру;
      3) микробиологиялық синтез әдісімен амин қышқылдарын өндіру;
      4) ауыл шаруашылығы дақылдарын қорғау үшін биопрепараттар трихограмм және басқалары) өндіру;
      5) микробиологиялық синтез әдісімен өсімдіктерді қорғау құралдарын өндіру;
      6) антибиотиктер өндірісі;
      7) егудің беткей әдісімен әртүрлі мақсаттағы ферменттер өндірісі.
      39. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) фурфурол өндірісі жоқ ағаштан және ауыл шаруашылығы қалдықтарынан (күнбағыстың қауызы, сабан, жүгері өзегі) жем ашытқыларын өндіру;
      2) жем антибиотиктерін, оның ішінде биологиялық жолмен өндіру;
      3) егудің терең әдісімен әртүрлі мақсаттағы ферменттер өндіру.

10. Ауыл шаруашылығы объектілері

      40. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) 5000 басқа дейін шошқа өсіретін шаруашылық;
      2) жылына 3 млн-нан астам бройлер және 400 000-нан астам мекиен тауық өсіретін шаруашылық;
      3) 5 000 бастан астам ірі қара мал өсіретін және бордақылайтын шаруашылық;
      4) қи мен тезекті сақтайтын ашық жерлер;
      5) 500 тоннадан артық улы химикаттарды сақтайтын қоймалар;
      6) мал шикізатының үш тәулікке дейінгі қорының шегінде малды сойғанға дейін ұстауға арналған базаны қоса алғанда (ірі және ұсақ қара малдар) ет комбинаттары мен ет өңдеу кәсіпорны.
      41. II сынып - СКД аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) 1200-ден 5000 сиырға дейін ірі қара малды өсіретін және бордақылайтын және төлге арналған 6000 орыны бар шаруашылық;
      2) 100 бастан артық аң (қара күзен, түлкі және басқалары) өсіретін фермалар;
      3) жылына 1 000 000-нан 3 000 000-ға дейін бройлерді және 100 000-нан 400 000-ға дейін мекиен тауық өсіретін шаруашылық;
      4) қидың биологиялық өңделген сұйық фракциясын сақтайтын ашық орын;
      5) қи мен тезекті сақтайтын жабық жерлер;
      6) тұқымды өңдейтін және дәрілейтін өндіріс;
      7) сұйытылған аммиак қоймалары.
      42. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) 1200-ден кем (барлық бейіндегі) ірі қара малды өсіретін және бордақылайтын шаруашылық, жылқы өсіретін фермалар;
      2) 100 басқа дейін аң ұстайтын шаруашылық (шошқа, сиыр, құс, жылқы, аң фермалары);
      3) 3000-нан 5000 басқа дейін қой өсіретін және бордақылайтын шаруашылық;
      4) 1 000 000-ға дейін бройлерді және 100 000-ға дейін мекиен тауық өсіретін шаруашылық;
      5) қи мен тезекті соқалайтын алаңдар;
      6) 50 тоннадан артық минералды тыңайтқыштар мен улы химикаттарды сақтайтын қоймалар;
      7) егіс даласының шекарасынан елді мекенге дейін ауыл шаруашылығына пайдаланатын жерлерді тракторларды қолданып, пестицидтермен өңдеу;
      8) үй қояны фермалары.
      43. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) жылыжай және көшетхана шаруашылығы;
      2) 50 тоннаға дейін минералды тыңайтқыштар мен улы химикаттарды сақтайтын қоймалар;
      3) құрғақ минералды тыңайтқыштар, өсімдікті қорғайтын химиялық құралдар (тағам өнімдерін сақтайтын және қайта өндейтін кәсіпорындарға дейін де аймақ белгіленеді) қоймалары;
      4) малдың шайынды суларын пайдаланатын мелиоративті объектілер;
      5) тағам қалдықтарын пайдалануды қоса алғанда, жем даярлайтын цехтар;
      6) автомобильдер мен ауыл шаруашылығы техникаларын жөндеу, техникалық қызмет көрсету және сақтау гараждары мен парктері;
      7) 50 басқа дейін аң ұстайтын шаруашылық (шошқа, сиыр, құс, жылқы, аң фермасы);
      8) жанар-жағар май материалдары қоймалары.
      44. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) жемістер, көкөністер, картоп, тұқым қоймалары;
      2) материалдық қоймалар.

11. Санитариялық-техникалық, көлік инфрақұрылымының құрылыстары, коммуналдық мақсаттағы қондырғылар мен объектілер

      45. «А» сыныбы - СҚА аймағы 2000 м-ден кем емес:
      1) қоқтықтарға және шығу тегі органикалық сұйық шаруашылық қалдықтары мен қатты шіріп жатқан қалдықтарға арналған бақыланатын жетілдірілмеген қоқыс үйінділері;
      2) ассенизация алқабы;
      3) шұңқырға көмілетін мал өлексесін көметін орындар;
      4) жануарлар өліктерін жоятын кәдеге жарату зауыттары;
      5) кәріз құрылыстарының СҚА ең аз көлемдері 2-кесте бойынша белгілейді.
      46. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) мал тасымалдағаннан кейін вагондарды тазартатын және жуатын станциялар мен пункттер (дезинфекциялық тазарту станциялары мен пункттері);
      2) қатты тұрмыстық және кәдеге жаратылмайтын қатты өнеркәсіп қалдықтары мен қоқтықтарына арналған жетілдірілген қоқыс үйінділері;
      3) жыртылған жерлер;
      4) елді мекеннің (орталық) қатты қоқыстары мен жуынды-шайындыларын компостирлеу учаскелері;
      5) биологиялық камералары бар мал өлексесін көметін орындар;
      6) шайынды су станциялары;
      7) ассенизация алқабы.
      47. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) жылына 100 000 тоннадан (бұдан әрі — т/жыл) артық қоқыс өртейтін және қоқыс сорттайтын зауыттар (орталық);
      2) кәдеге жаратылатын шикізатты жинайтын орталық базалар;
      3) қоқысты пайдаланатын парниктер мен жылыжайға арналған учаскелер;
      4) қи мен нәжіссіз қоқысты компостирлеу.
      48. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) кәдеге жаратылатын шикізатты жинайтын аудандық мақсаттағы базалар;
      2) қаланы тазарту бойынша механикаландырылған көлік парктері;
      3) кәдеге жаратылатын шикізатты қайта өңдемей уақытша сақтау қоймалары;
      4) автомобильдерге (жүк автомобильдері, сондай-ақ қалалық көлік автобустары) қызмет көрсететін кәсіпорындар;
      5) толық салмағы 3,5 тоннадан артық автокөлікке және тракторларға жанар май құятын стационарлық үлгідегі автомобильге май құю станциялары;
      6) 100 000 т/жыл дейін қоқыс өртейтін және сорттайтын (орталық) зауыттар;
      7) зираттар, крематорийлер;
      8) кеден терминалдары, көтерме базарлар.
      49. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) автомобильдерге (азаматтардың жеке меншігінен басқа жеңіл автомобильдер, қалалық көліктен басқа автобустар) қызмет көрсететін объектілер;
      2) троллейбус және трамвай парктері;
      3) салмағы 3,5 тоннадан аспайтын автокөлік құралдарына жанар май құятын автомобильге май құю станциялары;
      4) «қарбалас» сағатында қуаттылығы 80 жанар майдан артық, газ қайтару жүйесімен жабдықталған блокты-контейнерлі үлгідегі автомобильге май құю станциялары;
      5) кремациядан соң көметін зираттар;
      6) 2-ден 5-ке дейін постылары бар автомобильдерді жуу орындары;
      7) химиялық тазарту, кір жуу орындары;
      8) жануарлар ұстайтын ветеринариялық емханалар, виварийлер, тәлімбақтар, кинологиялық орталықтар, жануарларды уақытша ұстау орындары.
      50. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) "қарбалас" сағатында қуаттылығы 80 жанар майдан кем құятын, газ қайтару жүйесімен жабдықталған блокты-контейнерлі үлгідегі автомобильге май құю станциялары, қайталама шикізатты қабылдау пункттері;
      2) 5 постыға дейін жеңіл автомобильдерге қызмет көрсету станциялары (сылау-қаңылтыр жұмыстары жоқ);
      3) екі постыға дейін автомобиль жуу орындары;
      4) өнімділігі ауысымына 160 кг аспайтын химиялық тазарту орындары.

12. Жүк қоймалары, айлақтары және түсіру және сақтау орындары, жүктер мен кемелер фумигациясы, газ дезинфекциясы, дератизациясы және дезинсекциясы өндірістері

      51. І сынып - СҚА аймағы 1000 м-ден кем емес:
      1) жүк айналымы 150 т/жыл артық апатит концентратын, фосфорит ұнын, цементті және басқа шаңданатын жүкті түсіретін жерлер мен ашық қоймалар.
      I, II және III сыныптардың 1-ші тобына жүктердің шаңын шығаруды болдырмайтын қойма элеваторлары мен пневматикалық көлікті немесе басқа қондырғыларды қолданатын көлік технологиялық схемалар кірмейді;
      2) сұйық химиялық жүктер мен сұйытылған газдарды (метан, пропан, аммиак және басқалары), галогендер, күкірт, азот, көмірсутектердің (метанол, бензол, толуол және басқалары), спирттер, альдегидтер және басқа қосындылардың өндірістік қосындыларын тиеу және сақтау орны;
      3) тазартатын және жуатын-булайтын станциялар, дезинфекциялау-булау объектілері, кемені, цистернаны тазартатын пункттер, мамандандырылған плавжинағыштардан балласты және құрамында мұнай бар шайынды суларды қабылдауға арналған қабылдау-тазарту құрылыстары;
      4) жүктер мен кеме өндірісі орындары мен айлақтары, газ дезинфекциясы, дератизациясы мен дезинсекциясы орындары.
      52. II сынып - СҚА аймағы 500 м-ден кем емес:
      1) 150 000 т/жыл аз тауар айналымы бар апатит концентратты, фосфорит ұнын, цемент және басқа шаңданатын жүкті түсіретін орындар мен ашық қоймалар;
      2) ашық қоймалар мен көмір түсіретін орындар;
      3) минералды тыңайтқыштарды, асбесті, ізбесті, кенді (радиоактивтіден басқа) және басқа минералдарды (күкірт, күкіртті колчедан, гипс және басқалары) түсіретін ашық қоймалар мен орындар;
      4) шикі мұнайды, битумды, мазутты және басқа жабысқақ мұнай өнімдері мен химиялық жүкті сақтайтын және түсіретін орын;
      5) пек және құрамында пек бар жүкті түсіретін орындар мен ашық және жабық қоймалар. Антисептиктер сіңірілген ағаш шпалын түсіретін және сақтайтын орын.
      53. III сынып - СҚА аймағы 300 м-ден кем емес:
      1) 5 000 т/жыл аз жүк айналымы бар шаңданатын жүкті (апатитті концентрат, фосфоритті ұн, цемент) тиейтін және түсіретін орындар мен ашық қоймалар;
      2) ыдысқа салынған химиялық жүкті (тыңайтқыштар, органикалық еріткіштер, қышқылдар мен басқа заттар) тиейтін және сақтайтын орын, жабық қоймалар;
      3) магнезит, доломит және басқа шаңданатын жүкті жөнелту ашық жерлер мен жер асты қоймалары;
      4) шаңданатын және сұйық жүк (аммиак суы, тыңайтқыштар, кальцийленген сода, лак бояу материалы және басқалары) қоймалары;
      5) құрғақ құм, қиыршық тас, тасты және басқа минералды құрылыс материалдарын тиеп қоятын орындар мен ашық жер асты қоймалары;
      6) ашық әдіспен алынатын шрот, күнжара, копра және басқа шаңданатын өсімдік өнімін тиейтін учаскелер мен қоймалар;
      7) кәдеге жаратылатын шикізатты түсіру және сақтау қоймалары;
      8) ылғал тұздалған өңделмеген теріні (200 данадан артық) және басқа жануар тектес өнімді түсіру және сақтау қоймалар;
      9) малды, жануарларды және құсты тұрақты тиеу учаскелері;
      10) балық, балық өнімдерін және кит соятын кәсіпшілігі өнімдерін тиеу және қоймалар.
      54. IV сынып - СҚА аймағы 100 м-ден кем емес:
      1) тері шикізатын (оның ішінде 200 данаға дейін ылғал тұздалған тері) тиеу және қойма;
      2) дәнді дақылды түсіретін ашық орын және қойма;
      3) ас тұзын түсіретін ашық орын және қойма;
      4) жүнді, шашты, қылды және осыған ұқсас басқа өнімді түсіретін ашық орын және қойма;
      5) сыртқы ортаға шаң шығаруды болдырмайтын қойма элеваторлары мен пневматикалық көлікті немесе басқа қондырғылар мен сақтау орнын қолдана отырып, үйіліп тасымалданатын апатитті концентрат, фосфоритті ұн, цемент және шаңданатын басқа жүкті түсірудің және сақтаудың көлік-техникалық схемалары.
      55. V сынып - СҚА аймағы 50 м-ден кем емес:
      1) ылғалдандырылған минералды-құрылыс материалдарын (құм, қиыршық тас, шағыл, тас және басқалары) тиеу және ашық қоймалары;
      2) престелген күнжара, шөп, сабан, темекі-махорка бұйымдарын және басқаларын тиеу және сақтау учаскелері;
      3) тамақ өнімдерін (ет, сүт, кондитер), көкөніс, жеміс, сусындар және басқаларын тиеу, қоймалар;
      4) тағамдық жүктерді (шарап, май, шырындар) құю және сақтау учаскелері;
      5) рефрижераторлық кемелер мен вагондардың тиеу және түсіру учаскелері;
      6) өзен айлақтары.

13. Минералды отын жаққан кездегі электр және жылу энергиясын өндіру

      1) отын ретінде көмірді және мазутты қолданатын, эквивалентті электр қуаттылығы 600 МВт және одан жоғары жылу электр станциялары (бұдан әрі - ЖЭС) СҚА 1000 м-ден кем емес I сынып объектілеріне жатады;
      2) газды және мазутты қолданып жұмыс істейтін, эквивалентті электр қуаттылығы 600 МВт және одан жоғары ЖЭС СҚА 500 м-ден кем емес II сынып объектілеріне жатады;
      3) энергетиктердің тұрғын кентінің СҚА-сы күл үйіндісі бар кешенде ұйымдастырылған зиянды заттың шығуын есептеу және объектілердің ықтимал әсер ету аймағындағы және кент аумағындағы ауа ортасының іс жүзіндегі жағдайы туралы өлшеулер деректері негізінде ЖЭС пен гидроэлектр станциялары үшін белгіленеді;
      4) көмір және мазут шикізаттарымен жұмыс істейтін, жылу қуаттылығы 200 гегакалорий (бұдан әрі - Гкал) және одан жоғары ЖЭС мен аудан қазандықтары СҚА 500 м-ден кем емес екінші сыныпқа жатады;
      5) газды және газды-мазутты отынмен (соңғысы резерв ретінде) жұмыс істейтін, жылу қуаттылығы 200 Гкал және одан жоғары ЖЭС және аудан қазандығы СҚА 300 м-ден кем емес үшінші сынып объектілеріне жатады;
      6) ЖЭС-ның күл үйіндісінен ең аз СҚА оның периметрі бойынша ағашты-бұталы көшеттерді отырғызу жүзеге асырыла отырып, 500 м-ден (III сынып) кем болмауы тиіс;
      7) қатты, сұйық және газ тәрізді отынмен жұмыс істейтін, жылу қуаттылығы 200 Гкал-дан кем қазандықтың барлық түрінің СҚА ең аз шамасын белгілеген кезде жер беті қабатындағы есепті шоғырлануды және қазандықтан (қазандық құбырының биіктігі 10-40) атмосфералық ауаның барынша көп ластану аймағындағы тұрғын үйдің биіктігін, сондай-ақ акустикалық есептеулерді ескере отырып, вертикаль бойынша анықтау қажет. Жер беті қабатында және іргелес тұрғын үй құрылысының әртүрлі биіктіктерінде, егер акустикалық есеп бойынша оны ұлғайту жағына қарай түзету қажет болмаса, РЕШШ шегінде атмосфералық ауаның күтілетін ластануының есепті мәндері кезінде СҚА 50 м-ден кем болмауы тиіс.
      Қазандықтан барынша ластану аймағында көп қабатты үйлер бар болса, түтін мұржасының биіктігі ең биік тұрғын үй шатырының төбесінен кем дегенде 1,5 есе жоғары болуы тиіс;
      8) жылу энергетика объектілерінен түтін газдарының сейілуін есептеу кезінде күкірт диоксиді мен азот оксидінің, күлдің биологиялық әсері жиынтығының әсерін ескеру міндетті;
      9) ірі ГРЭС-тің СҚА-сы 300 м-ден кем болмауы тиіс.

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
2-қосымша         

Жеңіл автомобильге арналған тұрақтардан құрылыс объектілеріне дейінгі ең аз санитариялық ажыраулар

р/с
№

Оған дейін қашықтық айқындалатын объектілер

Қашықтық, м

жеңіл автомобильдер саны мынадай болғанда гараждар мен ашық тұрақтардан

постылар саны мынадай болғанда техникалық қызмет көрсету станциясынан

10 және одан аз

11-50

51-100

101-300

10 және одан аз

11-30

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Тұрғын үйлер

10**

15

25

35

15

25

2

Соның ішінде тұрғын үйлердің терезесі жоқ бүйір жақтары

10**

10**

15

25

15

25

3

Қоғамдық ғимараттар

10**

10**

15

25

15

20

4

Жалпы білім беретін мектептер, интернаттық білім беру ұйымдары және мектепке дейінгі мекемелер

15

25

25

50

50

*

5

Стационары бар емдеу мекемелері

25

50

*

*

50

*

      * Мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының келісімі бойынша айқындалады.
      ** Отқа төзімділігі III - V дәрежелі гараж ғимараттары үшін арақашықтықты кемінде 12 м деп қабылдау керек.
      Ескертпе:
      1) Арақашықтықты тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттардың терезелерінен және жалпы білім беретін мектептердің, интернаттық білім беру ұйымдарының, мектепке дейінгі ұйымдар мен стационары бар емдеу мекемелерінің жер учаскелері шекараларынан гараждың қабырғасына немесе ашық тұрақтың шекарасына дейін айқындау керек. Ашық типті автотұрақ деп жоқ дегенде ұзындығы ең үлкен қарама-қарсы екі жағынан ашық құрылыс та саналады. Егер жақ бойынша бөлінген ойықтардың жалпы алаңы МСН 2.02-05-2000* бойынша әр қабатында осы жақтың сыртқы бетінің кемінде 50 % құрайтын болса, жақ ашық деп саналады.
      2) Секциялық тұрғын үйлерден ұзына бойғы қасбет бойына орналасатын сыйымдылығы 101-300 машина болатын ашық алаңдарға дейінгі арақашықтықты кемінде 50 м деп қабылдау керек.
      3) Кестеде көрсетілген отқа төзімділігі І-ІІ дәрежелі гараждар үшін арақашықтықты гараждарда ашылатын терезелер, сондай-ақ тұрғын үйлер мен қоғамдық ғимараттар жағына бағытталған кіретін жерлер болмағанда 25 %-ке қысқартуға жол беріледі.
      4) Сыйымдылығы 300 машина-орыннан артық жеңіл автомобильдерді сақтауға арналған гараждар мен ашық тұрақтарды және постылар саны 30-дан артық техникалық қызмет көрсету станцияларын тұрғын аудандардан тыс өндірістік, коммуналдық-қойма, СҚА аймақтарында тұрғын үйлерден кемінде 50 м арақашықтықта орналастырған дұрыс. Арақашықтық мемлекеттік санитариялық-эпидемиологиялық қадағалау органдарының келісімі бойынша айқындалады.
      5) Кестеде көрсетілген сыйымдылығы 10 машинадан артық гараждар үшін арақашықтықты интерполяция бойынша қабылдауға жол беріледі.
      6) Азаматтарға тиесілі бокс үлгісіндегі бір қабатты гараждарда жерқойма құрылысына жол беріледі.

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
3-қосымша         

Сарқынды суларды тазартудан ең аз санитариялық ажыраулар

р/с №

Сарқынды суларды тазартуға арналған құрылыстар

Тазарту құрылыстарының есептелген өнімділігі кезіндегі метрге шаққандағы қашықтығы, тәулігіне мың шаршы метр (бұдан әрі - м3)

0,2-ге дейін

0,2-ден 5,0-ге дейін

5,0-ден 50,0-ге дейін

50,0-ден 280-ге дейін

1

2

3

4

5

6

1

Сорғы станциялары және апаттық-реттеуіш резервуарлар, жергілікті тазарту құрылыстары

15

20

20

30

2

Ашытылған тұнбалар үшін тұнба алаңы бар механикалық және биологиялық тазартуға арналған құрылыстар, сондай-ақ тұнба алаңдары

150

200

400

500

3

Жабық үй-жайларда тұнбаны термомеханикалық өңдеу арқылы механикалық және биологиялық тазартуға арналған құрылыстар

100

150

300

400

4

Алқаптар:
1) сүзгілеу
2) суару

200

150

300
200

500
400

1000
1000

5

Биологиялық тоғандар

200

200

300

300

      1. Өнімділігі тәулігіне 280 мың м3 артық сарқынды суларды тазарту үшін, сондай-ақ сарқынды суларды тазарту және тұнбаны өңдеудің жаңа технологияларын қабылдау кезінде СҚА жеке белгіленеді.
      2. Көлемі 0,5 гектарға (бұдан әрі — га) дейінгі сүзгілеу алқабы  үшін, көлемі 1 га дейінгі коммуналдық үлгідегі суару алқабы үшін, өнімділігі тәулігіне 50 м3 дейінгі сарқынды суларды механикалық және биологиялық тазарту құрылыстары үшін санитариялық ажырауды 100 м көлемде қабылдау керек.
      3. Өткізу мүмкіндігі тәулігіне 15 м3-ге дейінгі жерасты сүзгілеу алқабы үшін санитариялық ажырауды 50 м көлемде қабылдау керек.
      4. Құю станцияларының СҚА көлемін 300 м санитариялық ажырау көлемінде қабылдау керек.
      5. Ашық үлгідегі жер беті ағынын тазарту құрылыстары үшін санитариялық ажырау 100 м деп, жабық үлгідегі үшін - 50 м деп қабылдау керек.
      6. Өнеркәсіптік объектілер аумағында орналаспаған тазарту құрылыстарынан және өндірістік су бұру сорғы станцияларынан өндірістік сарқынды суларды өздігінен тазарту және айдау кезінде, сондай-ақ оларды тұрмыстық сарқынды сулармен бірге тазарту кезінде де санитариялық ажыраудың көлемін сарқынды сулар келіп түсетін өндірістердегідей, бірақ кестеде көрсетілгеннен асырмай қабылдау керек.

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына 
4-қосымша         

Жер асты және жер үсті магистралды газ құбырлары үшін ең аз санитариялық ажыраулар

р/с №

Құрылыс элементтері, су қоймалары

Құбыр диаметрі мынадай миллиметр болатын 1 және 2-сынып құбырлары үшін метрге шаққандағы ажырау

1- сынып

2-сынып

300- ге дейін

300-600

600-800

800-1000

1000-1200

1200-ден астам

300 -ге дейін

300- ден астам

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Қалалар және басқа елді мекендер;
ұжымдық бақшалар мен саяжай кенттері;
жылыжай комбинаттары;
адамдар көп жиналатын жекелеген қоғамдық ғимараттар

100

150

200

250

300

350

75

125

2

Жекелеген аз қабатты ғимараттар; ауыл шаруашылығы алқабы мен мал жайылымы, егіс қосы

75

125

150

200

225

250

75

100

3

Магистралды және суландыру арналары, өзендер мен су қоймалары;
су жинау құрылыстары

25

25

25

25

25

25

25

25

«Өндірістік объектілердің 
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
5-қосымша        

Сұйытылған көмірсутек газдарына арналған құбырлардан ең аз санитариялық ажыраулар

р/с

№

Құрылыс элементтері

Құбыр диаметрі мынадай миллиметр кезінде метрге шаққандағы қашықтық

150 қоса алғанда және оған дейін

150-ден артық 300-ді қоса алғанда және оған дейін

300-ден артық 500-ді қоса алғанда және оған дейін

1

2

3

4

5

1

Қалалар мен қала үлгісіндегі елді мекендер

2000

3000

5000

2

Саяжай кенттері

1000

2000

3000

      Ескертпе: Тұрғын үй құрылысы арқылы газ құбырларының өтуіне жол берілмейді.

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
6-қосымша        

Мұнайды тасымалдау үшін магистральдық құбырлардан ең аз санитариялық ажыраулар

р/с №

Құрылыс элементтері

Құбыр диаметрі мынадай болғанда метрге шаққандағы қашықтық, миллиметрмен

IV сынып

III
сынып

II сынып

I сынып

300 және одан кем

300-ден артық 500-ге дейін

500-ден артық 1000-ға дейін

1000-нан артық 1200-ге дейін

1

2

3

4

5

6

1

Қалалар мен кенттер

75

100

150

200

2

Жеке тұрған: 1-2 қабатты тұрғын ғимараттар

50

50

75

100

3

Су асты мұнай құбырларын және мұнай өнімі құбырларын ағыстан жоғары жерге салған кезде:







1) гидротехникалық құрылыстардан;

300

300

300

500

2) су жинайтын орындардан.

3000

3000

3000

3000

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
7-қосымша         

Компрессорлық станциялардан ең аз ажыраулар

р/с №

Құрылыс элементтері, су қоймалары

Құбыр диаметрі мынадай болғанда 1 және 2-сынып құбырлары үшін метрге шаққандағы ажыраулар, миллиметрмен

1-сынып

2-сынып

300- ге дейін

300- 600

600- 800

800-1000

1000-1200

1200- ден жоғары

300-ге дейін

300- ден жоғары

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Қалалар мен кенттер

500

500

700

700

700

700

500

500

2

Су құбыры құрылыстары

250

300

350

400

450

500

250

300

3

Аз қабатты тұрғын ғимараттар

100

150

200

250

300

350

75

150

      Ескертпе:
      1) Санитариялық ажырау компрессорлы цех ғимараттарынан бастап орнатылады.
      2) Ірі компрессорлық станциялар үшін санитариялық ажырау шамасы нақтыланады және әрбір нақты жағдайда мемлекеттік санитариялық эпидемиологиялық қызмет органымен келісіледі.

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына 
8-қосымша         

Мұнай айдайтын станциялардан ең аз санитариялық ажыраулар

р/с №

Құрылыс элементтері

Мұнай айдайтын станциялардың санаттары бойынша метрге шаққандағы ажыраулар

III

II

I

1

2

3

4

5

1

Қалалар мен кенттер

100

150

200

2

Су құбыры құрылыстары

100

150

200

3

Жекелеген аз қабатты ғимараттар

50

75

100

      Ескертпе: мұнай қоймасына арналған санитариялық ажырау шамасы әрбір нақты жағдайда іргелес жатқан аумақтардың атмосфералық ауасының көмірсутектермен ластануының есептеулері және нақты сипаттамасы негізінде нақтыланады.

«Өндірістік объектілердің  
санитариялық-қорғаныш аймағын
белгілеу бойынша санитариялық-
эпидемиологиялық талаптар» 
санитариялық қағидаларына  
9-қосымша         

Мал сою пункттерінен және мал сою алаңдарынан ең аз санитариялық ажыраулар

р/с №

Құрылыс элементтері

Мынадан метрге шаққандағы қашықтық

Мал сою пункттерінен

Қуаты тәулігіне 10 тоннаға дейін мал сою алаңдарынан

қуаты тәулігіне 10 тоннадан 30 тоннаға дейін ет беретін

қуаты тәулігіне 30 тоннадан артық ет беретін

1

2

3

4

5

1

Тұрғын үй және қоғамдық ғимараттар

300

500

50

      Ескертпе: мал сою пункттері және мал сою алаңдары жанында малды сою алдында тәуліктік қордан асырмай бағуға жол беріледі.

Об утверждении Санитарных правил "Санитарно-эпидемиологические требования к зданиям и сооружениям производственного назначения" и "Санитарно-эпидемиологические требования по установлению санитарно-защитной зоны производственных объектов"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 17 января 2012 года № 93. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 8 сентября 2015 года № 754

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 08.09.2015 № 754 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

ПРЕСС-РЕЛИЗ

      Примечание РЦПИ!
      В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 28 февраля 2015 года № 174, приказ Министра национальной экономики Республики Казахстан от 20 марта 2015 года № 237.
 

      В соответствии с подпунктом 2) статьи 6 Кодекса Республики Казахстан от 18 сентября 2009 года «О здоровье народа и системе здравоохранения» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемые Санитарные правила:
      1) санитарно-эпидемиологические требования к зданиям и сооружениям производственного назначения;
      2) санитарно-эпидемиологические требования по установлению санитарно-защитной зоны производственных объектов.
      2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан                       К. Масимов

Утверждены       
постановлением Правительства
Республики Казахстан   
от 17 января 2012 года № 93

Санитарные правила
«Санитарно-эпидемиологические требования к зданиям
и сооружениям производственного назначения»

1. Общие положения

      1. Настоящие Санитарные правила «Санитарно-эпидемиологические требования к зданиям и сооружениям производственного назначения» (далее - Санитарные правила) устанавливают требования к проектированию, строительству, реконструкции и эксплуатации зданий и сооружений производственного назначения.
      2. Санитарно-эпидемиологические требования к зданиям и сооружениям производственного назначения, которые включают в себя:
      1) требования к проектированию зданий и сооружений производственного назначения;
      2) требования к производственным зданиям и помещениям;
      3) требования к технологическим процессам и оборудованию на производственных объектах;
      4) требования к отоплению, вентиляции и кондиционированию воздуха производственных объектов;
      5) требования к водоснабжению, водоотведению и утилизации промышленных отходов.
      3. Санитарные правила не распространяются на проектирование подземных сооружений и горных выработок, а также временных производственных зданий и сооружений, возводимых на период строительства со сроком службы до пяти лет.
      4. В настоящих Санитарных правилах использованы следующие термины и определения:
      1) аэрация - искусственное насыщение различных сред воздухом для быстрого окисления содержащихся в них органических веществ;
      2) воздушное душирование - местная вентиляция, предназначенная для предотвращения поступления в помещение холодного воздуха, газа, пара, пыли;
      3) вредные вещества - вещества, оказывающие негативное воздействие на организм человека, которые превышают предельно-допустимые концентрации в воздухе в соответствии с санитарными требованиями в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, утверждаемые Правительством Республики Казахстан (далее - санитарные требования);
      4) вредный производственный фактор - производственный фактор,воздействие которого на работника может привести к заболеванию или снижению трудоспособности и (или) отрицательному влиянию на здоровье потомства;
      5) здания и сооружения производственного назначения - производственные объекты, в которых размещены промышленные и сельскохозяйственные производства, эксплуатирующие технологическое оборудование и обеспечен необходимым условием для труда людей;
      6) класс опасности объекта - категория объекта, устанавливаемая в зависимости от мощности, условий эксплуатации, характера и количества выделяемых в окружающую среду загрязняющих веществ, создаваемого шума, вибрации, неионизирующего излучения, оказывающих неблагоприятное влияние на окружающую среду и здоровье человека, определяемое проектной организацией, осуществляющий данный вид деятельности с последующей выдачей санитарно-эпидемиологического заключения органами государственного санитарно-эпидемиологического надзора;
      7) производственный объект - объект хозяйственной деятельности, связанной с производством продукции, выполнением работ и оказанием услуг, которые осуществляются с использованием процессов, оборудования и технологии, являющихся источниками воздействия на среду обитания и здоровье человека;
      8) рециркуляция - многократное, полное или частичное возвращение потока газов, жидких и твердых веществ в технологический процесс с целью регулирования температуры и концентрации компонентов в смесях;
      9) шлам - извлеченный из сточных вод в процессе их очистки илистый осадок, содержащий минеральные частицы и органический материал до 60-70 процентов;
      10) шламоотвал — места накопления и хранения шлама;
      11) экранированные помещения - помещения, оборудованные при эксплуатации, монтаже, наладке и испытаниях радиоаппаратуры с целью защиты обслуживающего персонала от воздействия электромагнитного поля (далее - ЭМП), локализации ЭМП, создаваемого различными высоковольтными установками и генераторами, защиты приемных устройств и специальной измерительной, вычислительной и другой аппаратуры от воздействия внешних ЭМП.

2. Санитарно-эпидемиологические требования к проектированию зданий и сооружений производственного назначения

      5. Производственные объекты (далее — объект) проектируются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.
      6. В проектах строительства объектов предусматриваются:
      1) основные характеристики производственных процессов, используемые материалы и оборудование, возможные выбросы, сбросы загрязняющих веществ, ориентировочные объемы образования отходов производства и потребления;
      2) комплекс санитарно-гигиенических, организационных мероприятий и технических средств, предотвращающих воздействие вредных производственных факторов;
      3) повторное и оборотное водоснабжение в производственных процессах;
      4) локальная очистка производственных сточных вод, позволяющую их сброс в систему водоотведения населенного пункта.
      7. Площадки для строительства новых и расширения существующих объектов выбираются с учетом климатических условий, характеристики рельефа местности, современного состояния воздушной среды и существующего фонового загрязнения; от источников и химических загрязняющих веществ, внедрения малоотходных и безотходных технологий, а также специальных мероприятий по предотвращению (сокращению) выбросов в атмосферный воздух в жилой, рекреационной, курортной зоне, зоне отдыха населения.
      8. Не допускается размещать новые объекты на рекреационных территориях, в зонах санитарной охраны источников водоснабжения, водоохранных и прибрежных зонах водоемов, охранных зонах курортов.
      9. Отдельные здания и сооружения размещаются на площадке объекта так, чтобы в местах организованного и неорганизованного забора воздуха системами вентиляции и кондиционирования содержание вредных веществ в наружном воздухе не превышало 30 процентов (далее — %) предельно-допустимой концентрации (далее - ПДК) для рабочей зоны производственных помещений в соответствии с санитарным требованием.
      10. На территории объекта выделяются функциональные зоны:
      1) производственная;
      2) административно-хозяйственная;
      3) транспортно-складская;
      4) вспомогательных объектов.
      На объектах, использующих вредные вещества, административно-хозяйственная и вспомогательная зоны отделяются от производственной и транспортно-складской разрывами шириной не менее ширины циркуляционных зон, возникающих от сопредельных производственных зданий.
      11. Длинные оси зданий и открытых площадок для технологического оборудования при использовании вредных веществ, должны быть параллельными преобладающему направлению ветра.
      12. Свободные от застройки и дорог территории объектов благоустраиваются и озеленяются.
      13. На территории объекта не допускается строительство жилых зданий или помещений.

3. Санитарно-эпидемиологические требования к производственным
зданиям и помещениям

      14. На производственных объектах удельная площадь, приходящаяся на 1 работающего, должна составлять не менее 4,5 квадратных метров (далее — м2), высота помещений — не менее 3,25 метров (далее - м).
      15. Площадь каждого постоянного и непостоянного рабочего места должна составлять не менее 2,2 м2 (за исключением кабин и объектов, величина свободной площади которых оговаривается специальными требованиями). В норматив не входят площади, занимаемые оборудованием, зонами обслуживания, проходами, проездами, местами промежуточного складирования и резервными площадями для последующего расширения производств.
      16. Размещение основного и вспомогательного оборудования на рабочем месте должно обеспечивать достаточные по размерам проходы и свободные площади для создания и функционирования постоянного или временного (на период профилактического осмотра, ремонта и наладки технологического оборудования) рабочего места, а также свободное передвижение работников в зоне обслуживания.
      17. В зависимости от положений и поз, занимаемых рабочими при выполнении трудовых операций, связанных с монтажом (демонтажем), обслуживанием и ремонтом оборудования, должны приниматься следующие минимальные размеры рабочих зон (от оборудования до границы рабочей зоны), в метрах:
      1) стоя с наклоном до 15о - 0,7 (0,6) м;
      2) стоя с наклоном до 30о - 0,8 (0,6) м;
      3) стоя с наклоном до 60о - 0,9 (0,6) м;
      4) стоя с наклоном до 90о - 1,2 (0,9) м;
      5) сидя на корточках - 1,1 (0,8) м;
      6) переходы - 0,7 м.
      В случаях, когда руки или часть корпуса тела работающих находятся в пределах габаритных размеров оборудования (над выступающими элементами), размеры рабочих зон допускается уменьшать до значений приведенных в скобках.
      18. Организация трудового процесса на объекте предусматривает:
      1) механизацию и автоматизацию трудоемких технологических операций, использование смены видов деятельности, чередование производственных операций, введения рационального режима труда и отдыха, повышение уровня профессиональной подготовки;
      2) ограничение числа повторений простых трудовых действий, изменение темпа движения конвейера в соответствии с динамической работоспособностью человека в течение рабочей смены, при условии, если темп движения конвейера не является постоянным, должно проводиться ограничение длительности непрерывного наблюдения за ходом технологического процесса.
      19. Для всех работников должны предусматриваться помещения для отдыха в рабочее время. Не допускается хранение и прием пищи в производственных помещениях.
      20. Прохождение работниками обязательного медицинского осмотра осуществляется в соответствии с правилами проведения обязательного медицинского осмотра, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.
      21. Объем помещений определяется путем расчета, исходя из необходимости обеспечения требований нормативов по микроклимату, но не менее 15 кубических метров (далее — м3).
      22. Взаимное расположение отдельных помещений внутри зданий распределяется в соответствии с технологическим потоком, исключающее возвратное или перекрестное движение сырья, промежуточных и готовых продуктов и изделий, если это не противоречит организации технологического процесса.
      23. Пристройки к наружным стенам производственных зданий допускаются при условии, если это не нарушает естественный воздухообмен и освещение.
      24. Для размещения объектов, характеризующихся наличием горячих технологических процессов без выделения вредных веществ в виде паров, газов и пыли, должны предусматриваться одноэтажные здания или верхние этажи многоэтажных зданий с конструктивными элементами стен и кровли, обеспечивающими естественный управляемый воздухообмен (аэрацию).
      25. При наличии выделения вредных веществ предусматривается механическая приточная и вытяжная системы вентиляции, а также местная вентиляция с учетом технологических процессов.
      26. На производственных объектах, с предполагаемым выделением в воздух рабочей зоны веществ 1-2 классов опасности в соответствии с санитарным требованием предусматривается размещение технологического оборудования в изолированных помещениях или зонах с управлением этим оборудованием из пультовых или операторских зон.
      27. При размещении в одном здании нескольких производств, где ведутся работы с веществами 1-2 классов опасности, обеспечивается изоляция каждого с использованием строительных решений, препятствующих образованию многокомпонентных смесей токсичных веществ и их распространения по соседним производственным помещениям.
      28. Допускается строительство зданий без окон и световых фонарей, размещение производственных помещений с постоянными рабочими местами в подвальных и цокольных этажах с недостаточным естественным освещением.
      При этом должно предусматриваться:
      1) искусственное освещение;
      2) устройство для ультрафиолетового облучения;
      3) устройство комнат для кратковременного отдыха работающих на расстоянии не более 100 м от рабочих мест с естественным освещением (коэффициентом естественного освещения не менее 0,5 %);
      4) обеспечение постоянно действующей принудительной вентиляции в соответствии с требованиями настоящих санитарных правил.
      29. При размещении технологического и энергетического оборудования на открытых площадках должны предусматриваться помещения для размещения пультов управления оборудованием и отдыха работающих.
      30. В производственных зданиях отводятся площади под приточные вентиляционные камеры. Вход в приточные камеры должен быть из помещения, коридора, тамбура или снаружи.
      Забор наружного воздуха в камеру приточной вентиляции производится на высоте не ниже 2-х м от земли.
      31. Прокладка трубопроводов для транспортировки вредных жидкостей и газов, а также транзитных паропроводов в помещениях пультов управления, санитарно-бытовых установок и пешеходных туннелях не допускается.
      32. Наружные ограждения отапливаемых производственных помещений должны исключать возможность образования конденсата на внутренней поверхности стен и потолков. Отступление от этого требования допускается для помещений с влажным режимом.
      33. В зданиях, оборудованных открывающимися окнами или световыми фонарями, должны предусматриваться управляемые с пола или рабочих площадок механизмы для регуляции величины открытых проемов, а так же площадки и механизмы для очистки окон, фонарей и осветительной арматуры, обеспечивающие удобное и безопасное выполнение подобных работ.
      34. Цветовое оформление помещений и оборудования выполняется с учетом наименьшего коэффициента отражения (не более 0,4).
      35. В новых и реконструируемых зданиях предусматриваются мероприятия, направленные на уменьшение поступления избыточного тепла и холода в рабочую зону через наружные ограждения, а также от технологических источников.
      36. В отапливаемых помещениях на постоянных рабочих местах при работе в положении стоя, материал, для покрытия пола должен иметь коэффициент теплоусвоения не более 6 килокалорий на квадратный метр, умноженный на час и умноженный на градус (ккал/м2.ч.град) или покрыт деревянными щитами или теплоизолирующими ковриками.
      37. В местах возможного воздействия агрессивных жидкостей (кислот, щелочей) и таких вредных веществ, как ртуть, растворители, биологически активные вещества, должно предусматриваться покрытие пола материалом, устойчивым к действию указанных веществ, не допускающим их сорбцию и поддающимся очистке и обезвреживанию. Для отвода указанных веществ должны предусматриваться стоки к локальным сооружениям водоотведения. Такие стоки в системы водоотведения населенных пунктов не принимаются.
      38. Производственные помещения для работы с источником ЭМП радиочастотного диапазона допускается размещать как в общих помещениях, включая размещение в поточных линиях, так и в отдельных. Размещение источников ЭМП в общих помещениях предусматривается, если уровни ЭМП на рабочих местах персонала, не связанного с работой на установках и их обслуживанием, не превышают предельно допустимых значений в соответствии с санитарным требованием к радиотехническим объектам, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.
      В случае невозможности обеспечения указанного условия, установки ЭМП размещаются в отдельных помещениях.
      39. В экранированных помещениях, предназначенных для работы с источниками ЭМП, рабочие площади и объемы устанавливаются, исходя из габаритов обрабатываемых изделий.
      40. Стены пол и потолок экранированных помещений покрываются поглощающими материалами.
      В экранированных помещениях предусматриваются меры по компенсации недостатка естественного света, ультрафиолета, изменению газового и ионного состава воздуха.
      41. В случае возможного прохождения электромагнитной энергии через строительные конструкции в соседние помещения, применяют строительные материалы и конструкции из различных экранирующих материалов (перегородки, металлические листы, сетки).
      42. В помещениях для установки лазеров должны соблюдаться требования по устройству и эксплуатации лазеров.
      43. В новых и реконструируемых объектах, где располагаются источники шума, должны предусматриваться архитектурно-строительные мероприятия, направленные на снижение шума внутри помещений, на рабочих местах, а также на территории, окружающей жилые постройки.
      44. В случае невозможности доведения параметров шума до действующих санитарных требований необходимо:
      1) для стационарного оборудования предусматривать создание звукоизолированных кабин, дистанционное управление процессом;
      2) для ручного инструмента предусматривать размещение рабочих мест, исключающее воздействие шума на других рабочих.
      45. Вблизи от рабочих мест, связанных с воздействием на работающих шума, вибрации, ультра- и инфразвука, должны предусматриваться помещения для периодического отдыха и проведения профилактических процедур.
      46. В помещениях для плазменной технологии:
      1) предусматривается наличие площади, незанятой оборудованием, из расчета не менее 10 м2 на одного работающего и высоту помещения от нижней точки пола не менее 3,5 м;
      2) стены и потолки покрываются звукопоглощающей облицовкой с защитным покрытием из негорючего перфорированного материала, поглощающего ультрафиолетовые излучения. Высота облицовки, при отсутствии звукопоглощающей защиты на самом оборудовании, должна быть не менее 2,7 м.
      47. Перед входом в производственные здания и сооружения необходимо предусматривать металлические решетки и другие приспособления для очистки обуви.
      48. На производственных объектах с постоянным пребыванием людей предусматривается естественное освещение.
      Изменения естественного освещения на протяжении светлой части суток, вызванные метеорологическими условиями, не должны вызывать снижения освещенности в рабочей зоне ниже значений, установленных нормами искусственного освещения для соответствующего вида работ. Снижение естественной освещенности компенсируется искусственным освещением путем автоматического включения осветительных установок в рабочих зонах с недостаточным освещением.
      49. Искусственное освещение предусматривается рабочее и аварийное. При выполнении работ средней точности комбинированная освещенность на рабочем месте должна быть не менее 500 люкс (далее — лк), малой точности и грубых работ - не менее 200 лк.
      50. В случаях, когда работы выполняются с применением бинокулярных стереоскопических микроскопов, освещенность рабочей зоны монтажного стола за пределами микроскопа устанавливается в соответствии с таблицей 1 приложения 1 к настоящим санитарным правилам. Освещенность на объектах, находящихся в поле зрения микроскопа, должна плавно регулироваться и ее верхний предел должен достигать не менее 20 000 лк.
      51. Для напряженных зрительных работ уровни освещенности рабочих мест с экранами визуального наблюдения принимаются в соответствии с таблицей 2 приложения 1 к настоящим санитарным правилам.
      52. Светотехнические характеристики светильников, расположение и установка их относительно рабочих зон должны обеспечивать предотвращение вредного воздействия прямого и отраженного блеска на работающих.
      53. Конструктивное исполнение светильников должно обеспечивать пожарную и электрическую безопасность при работе и обслуживании, надежность, долговечность и стабильность характеристик в конкретных условиях производственной среды (пожаро- и взрывоопасная, пыльная, химически активная) и удобство обслуживания.
      54. На производственных объектах предусматриваются мастерские, оборудованные средствами для чистки и ремонта светильников, складов хранения газоразрядных источников света и светотехнического оборудования.
      55. Для осветительных установок с газоразрядными лампами предусматривается помещение для хранения отработанных ламп с ртутным наполнением.
      56. В целях профилактики ультрафиолетовой недостаточности в составе осветительных установок производственных помещений должны предусматриваются установки профилактического ультрафиолетового облучения. Установки профилактического ультрафиолетового облучения длительного действия не предусматриваются в помещениях с производственными источниками ультрафиолетового излучения.
      57. Помещения для обслуживания работающих лиц (санитарно-бытовые помещения, комната приема пищи, объекты здравоохранения) устанавливаются в соответствии с настоящими санитарными правилами.
      58. На объектах со списочным составом от 50 до 300 человек предусматривается медицинский пункт, свыше 300 человек фельдшерские или врачебные здравпункты, а также оздоровительные комплексы в соответствии со строительными нормами и правилами СНиП РК 3.02-04-2009 «Административные и бытовые зданий». Состав и площади помещений медицинского пункта, фельдшерского и врачебного здравпункта принимаются в соответствии с таблицами 1, 2, 3 приложения 2 к настоящим санитарным правилам.
      59. Состав санитарно-бытовых помещений определяется в соответствии с таблицей 4 приложения 2 к настоящим санитарным правилам.
      60. Площади отдельных помещений, набор оборудования и процедур решается в каждом конкретном случае с учетом мощности объекта, характера трудовых процессов, наличия вредных производственных факторов.
      61. Помещения лечебно-профилактического комплекса, необходимые для оздоровления работающих в непосредственной близости от рабочих мест, оборудуются звукоизоляцией и экранами относительной защиты от магнитных и электромагнитных полей, а также герметизированными дверями, предупреждающие попадание загрязненного воздуха из цеха.
      62. Комнаты психофизиологической разгрузки предусматриваются на объектах, характеризующихся выраженным физическим и нервно-напряженным трудом (более группы III по гигиенической классификации).
      63. Расстояние от рабочих мест до комнат психофизиологической разгрузки должно быть не более 75 м, а от рабочих мест на площадке объекта - не более 150 м.
      64. Полезная площадь комнат психологической разгрузки определяется наличием посадочных мест из расчета 4 человека в час на место (при работе 4 часа за смену). На одно посадочное место отводится не менее 2 м2, при этом общая площадь должна быть не менее 20 м2.
      65. Комната психологической нагрузки включает подсобное помещение для инструктора-методиста 68 м2 и прихожую для переодевания, размер которой зависит от числа посадочных мест, из расчета не менее 0,5 м2 на одного человека. При расположении комнат в непосредственной близости от шумных цехов вход предусматривается в виде тамбура со звукоизоляцией обеих дверей.
      66. Освещение в комнате психофизиологической разгрузки предусматривается как естественное, так и искусственное с применением ламп накаливания или других допускаемых источников света с устройством для регулирования освещенности (от 10 до 200 люкс) Фоновый уровень шума не должен превышать 60 децибел (далее — дБА). Температура воздуха должна поддерживаться в пределах плюс 18-22оС. Вентиляция осуществляется с помощью кондиционеров.
      Помещения комнат психофизиологической разгрузки оборудуются мягкими креслами для отдыха с подлокотниками. Для рабочих «стоячих» профессий к каждому креслу предусматриваются мягкие подставки для ног.
      68. Тренажерные залы предусматриваются на объектах с монотонным трудом и (или) гипокинезией, которые располагаются не далее 150 м от рабочих помещений. Вход в зал должен быть через тамбур, обеспечивающий изоляцию от шума и пыли.
      69. Площадь тренажерного зала устанавливается из расчета на одного человека не менее 4 м2, с общей площадью не менее 40 м2 при высоте не ниже 4 м.
      70. Воздух тренажерного зала не должен содержать вредных веществ, примесей, запахов. Содержание диоксид углерода (СО2) не должно превышать 0,1%, запыленность — не более 6 миллиграмм на кубический метр (мг/м3) и содержание кремния не более 2%, микроорганизмов не более — 4000 микробов на 1 м3, напряженность поля статического электричества — не более 150 вольт на сантиметр (В/см).
      71. Необходимый воздушный режим обеспечивается проветриванием с помощью естественной (фрамуг, окон), искусственной вентиляцией и кондиционированием воздуха. Площадь сечения всех фрамуг должна относиться к площади пола, как 1:50. Интенсивность притока воздуха при принудительной вентиляции должна превышать вытяжку на 10-15%.
      72. Температура воздуха должна обеспечиваться в пределах плюс 15-22оС центральным отоплением и кондиционированием. Радиаторы центрального отопления помещают в нишах под окнами и закрывают съемными деревянными решетками. Предпочтительно совмещение отопления с вентиляцией.
      73. Световой коэффициент для естественного освещения устанавливается 1:4-1:5, искусственное освещение должно быть не менее 100 лк при лампах накаливания и 200 лк при люминесцентных лампах. Окна закрываются декоративными решетками.
      74. Рядом с тренажерным залом размещаются помещения для переодевания, душевая и туалеты. Количество душевых установок и раковин для мытья рук проектируется в соответствии с таблицей 4 приложения 2 к настоящим санитарным правилам.
      75. Кабинеты по профилактике вибрационной болезни предусматриваются для цехов с технологическими процессами и операциями, сопровождающимися передачей вибрации на руки работающих. В состав кабинета входят помещения: для физиотерапевтических процедур, лечебной физкультуры, психологической и эмоциональной разгрузки.
      76. Площадь помещения для физиотерапевтических процедур определяется из расчета 1,5 м2 на одну ручную ванну (или 2,3 м2 на одну установку суховоздушного обогрева), но не должна быть менее 35 м2. Количество ванн определяется из расчета 1 ванна на 3 работающих и 1 установка на 10 работающих в наиболее многочисленной смене.
      77. Площадь помещения для лечебной физкультуры определяется из расчета 1,6 м2 на одного работающего (с использованием тренажеров и спортивных снарядов), пользующегося залом, но не менее 20 м2.
      78. Для медицинского персонала выделяется помещение площадью не менее 8 м2.
      79. Комнаты личной гигиены женщин (далее — ЛГЖ) должны иметь кабины из расчета 1 кабина на 100 работниц, для объектов с повышенной запыленностью - 1 кабина на 50 женщин и тамбур. В тамбуре предусматриваются установка раковины со смесителем горячей и холодной воды, стол для обслуживающего персонала, электросушилка для рук, мыльница.
      Индивидуальные кабины оборудуются гигиеническим душем с подводкой смесителя горячей и холодной воды и унитазом, бачком с крышкой для использованных гигиенических пакетов и вешалкой для одежды.
      80. Стены помещения для комнаты ЛГЖ и перегородки между индивидуальными кабинами должны быть из материалов, допускающих их легкую очистку, мытье с применением моющих и дезинфицирующих средств.
      81. Расстояние от помещений для комнаты ЛГЖ до рабочих мест должно быть не более 150 м. Совмещение ЛГЖ с туалетами не допускается.
      82. Специализированные лечебно-оздоровительные комплексы для рациональной организации труда и отдыха женщин в период беременности (далее - СК) должны предусматриваться на объектах с числом работающих женщин детородного возраста от 500 человек и выше.
      83. Специализированные комплексы размещаются в изолированных помещениях, которые включают помещения производственного (цех, участок) и вспомогательного (комнаты отдыха, комнаты личной гигиены, туалет) назначения.
      84. Размещение СК в зданиях без естественного освещения и естественного воздухообмена, в подвальных, цокольных помещениях и выше 2-го этажа (без лифта) не допускается.
      85. Площадь комнаты отдыха определяется из расчета 2,0 м2 на одну работающую женщину в смене, но не менее 18 м2. Комнаты отдыха более 30 м2 разделяются на зону отдыха и зону для гимнастических упражнений, врачебного контроля и учебных занятий.
      86. Гигиенические требования к характеру труда в помещении СК для трудоустройства беременных работниц должны удовлетворять 1 классу оптимальных условий.
      87. Центр (участки) трудовой реабилитации (далее - центр) предусматривается в структуре объектов с численностью работающих от 5000 человек и выше. В составе центров должны быть лечебно-диагностический и технический отделы.
      88. Помещения лечебно-диагностического отдела центра оборудуются в соответствии с характером предполагаемого производства.
      89. Технический отдел центра включает цехи (участки) трудовой реабилитации, помещения для диспетчерской, транспортной службы и службы контроля качества продукции, конструкторско-технологического и планово-экономического бюро, экспериментально-наладочный участок для изготовления нестандартного оборудования и приспособлений.

4. Санитарно-эпидемиологические требования к
технологическим процессам и оборудованию на производственных
объектах

      90. При разработке и эксплуатации технологических процессов и производственного оборудования предусматривается:
      1) ограничение содержания примесей вредных веществ в исходных и конечных продуктах, выпуск конечных продуктов в не пылящих формах;
      2) применение технологии производства, исключающие контакт работающих лиц с вредными производственными факторами;
      3) применение в конструкции оборудования решений и средств защиты, предотвращающих поступление (распространение) опасных и вредных производственных факторов в рабочую зону;
      4) установка систем автоматического контроля, сигнализации и управления технологическим процессом на случай загрязнения воздуха рабочей зоны веществами с остронаправленным действием;
      5) механизацию и автоматизацию погрузочно-разгрузочных работ;
      6) своевременное удаление, обезвреживание технологических и вентиляционных выбросов, утилизацию и захоронение отходов производства;
      7) коллективные и индивидуальные средства защиты от вредных веществ и факторов;
      8) контроль уровней опасных и вредных производственных факторов на рабочих местах;
      9) включение требований безопасности в нормативно-техническую документацию.
      91. При разработке технологических процессов и оборудования используются химические вещества, разрешенные к применению в Республике Казахстан в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области безопасности химической продукции.
      Производственное оборудование, являющееся источником выделения влаги, герметизируется и снабжается автоматическими устройствами для слива.
      92. Для оборудования, являющегося источником инфра- и ультразвука, шума, общей или локальной вибрации, ионизирующих и не ионизирующих излучений, должно предусматриваться соблюдение требований, установленных санитарным требованием.
      93. На технологические процессы представляются расчеты длительности всех периодов эксплуатации производства: пусконаладочного (ввод после планового ремонта), стабильной эксплуатации (по годам эксплуатации).
      94. Допустимые уровни шума, вибрации, инфразвука на рабочих местах в производственных помещениях, на территории объекта и жилой застройки должны соответствовать санитарным требованиям.
      95. В новых и реконструируемых производственных объектах должны предусматриваться мероприятия, выполнение которых обеспечат на территории уровни шума, не превышающие норм, установленных санитарным требованием.
      96. Допустимые уровни транспортно-технологической и технологической вибрации рабочих мест должны соответствовать санитарным требованиям.
      97. Уровни инфразвука на рабочих местах должны соответствовать санитарным требованиям.
      98. Нормируемыми параметрами ионизирующего излучения являются основные дозовые пределы, приведенные в приложении 3 к настоящим санитарным правилам.
      К нормируемым параметрам ионизирующего излучения относятся:
      1) предельно допустимые эквивалентные и эффективные дозы для лиц, которые постоянно или временно работают непосредственно с источниками ионизирующего излучения (категория А);
      2) предельно эквивалентные и эффективные дозы для лиц, неработающих с источниками ионизирующих излучений, но по условиям расположения рабочих мест или проживания, подвергающихся воздействию ионизирующего излучения, обусловленного деятельностью объектов (категория Б).
      Дозовые пределы должны соответствовать действующим нормам радиационной безопасности при работах с радиоактивными веществами и другими источниками ионизирующих излучений.
      99. Допустимые уровни ультрафиолетового облучения (далее — УФ) от производственных источников на рабочих местах должны приниматься с учетом спектрального состава излучения для областей: длинноволновой УФ-А - 400-315 нм, средневолновой УФ-В - 315-280 нм, коротковолновой УФ-С - 280-200 нм. Гигиенические нормативы интенсивности излучения установлены с учетом продолжительности воздействия на работающих, обязательного ношения специальной одежды, защищающей от излучения, головных уборов и использования средств защиты глаз.
      100. Нормативы, указанные в пункте 99 настоящих санитарных правил, распространяются на излучение, создаваемое источниками, имеющими температуру выше 2000 градусов Цельсия (далее - оС) (электрические дуги, плазма, расплавленный металл, кварцевое стекло), люминесцентными источниками, используемыми в полиграфии, химическом и деревообрабатывающем производствах, сельском хозяйстве, при кино- и телесъемках, дефектоскопии, организациях здравоохранении и других отраслях производства.
      Указанные нормативы не распространяются на УФ, генерируемое лазерами, используемое для обеззараживания сред при отсутствии обслуживающего персонала, а также применяемое в лечебных и профилактических целях.
      101. Допустимая интенсивность УФ работающих при наличии незащищенных участков поверхности кожи не более 0,2 м2 (лицо, шея, кисти рук), общей продолжительности воздействия излучения 50 % рабочей смены и длительности однократного облучения свыше 5 минут и более не должна превышать: 10,0 Ватт на квадратный метр (далее — Вт/м2) для области УФ-А; 0,01 Вт/м2 для области УФ-В.
      102. Допустимая интенсивность облучения работников, при защите всей поверхности кожи, не должна превышать в области УФ-В: УФ-С 1 Вт/м2 при продолжительности воздействия в течение рабочей смены.
      103. Для правильного расчета оптимальных и допустимых параметров микроклимата в закрытых производственных помещениях необходимо исходить как из показателей, характеризующих метеорологические условия (температура воздуха, относительная влажность, скорость движения воздуха, интенсивность теплового излучения), так и из данных об энергетических затратах.

5. Санитарно-эпидемиологические требования к отоплению,
вентиляции и кондиционированию воздуха производственных
объектов

      104. Системы отопления, вентиляции и кондиционирования воздуха в производственных зданиях, помещениях и сооружениях, включая помещения пультов управления, кабин крановщиков и другие изолированные помещения, оборудуются с учетом необходимости обеспечения в рабочей зоне постоянных и непостоянных рабочих мест во время трудовой деятельности нормативных параметров воздушной среды по показателям температуры, влажности, скорости движения воздуха, содержания вредных веществ, ионизации в соответствии с санитарным требованием.
      105. Производственные и вспомогательные помещения оборудуются естественной, механической общеобменной приточно-вытяжной вентиляцией. Вновь оборудованные, реконструированные, капитально отремонтированные вентиляционные установки должны подвергаться приемочным инструментальным испытаниям с определением их эффективности.
      106. Механическая вентиляция предусматривается для помещений и отдельных участков, в которых нормируемые микроклиматические параметры и содержание вредных веществ в воздухе рабочей зоны не обеспечиваются естественной вентиляцией, а также для помещений и зон без естественного проветривания. Допускается использование совмещенной вентиляции - механической с частичным использованием притока или удаления воздуха.
      107. Расход воздуха определяется расчетами с учетом неравномерности распределения вредных веществ, теплоты и влаги в объеме помещения.
      108. При одновременном выделении в воздух рабочей зоны нескольких вредных веществ расход воздуха при расчете общей обменной вентиляции должен определяться по тому вредному веществу, для которого требуется подача наибольшего расхода воздуха.
      109. При наличии данных об однонаправленном действии на организм ряда веществ расчет общеобменной вентиляции производится путем суммирования расходов воздуха необходимых для разбавления каждого вещества в отдельности до его ПДК в соответствии с санитарным требованием.
      110. Естественная или механическая вентиляция на производственных объектах должна обеспечивать подачу наружного воздуха на одного работающего в соответствии с приложением 4 к настоящим санитарным правилам.
      111. Концентрации вредных веществ в воздухе, поступающем внутрь зданий и сооружений через приемные отверстия систем вентиляции и кондиционирования воздуха и через проемы для естественной приточной вентиляции, не должны превышать 30 % предельно-допустимых уровней (далее - ПДУ) для воздуха рабочей зоны в соответствии с санитарным требованием.
      112. При объединении в одном здании производств или смежных помещений с выделением вредных веществ различных классов опасности для помещений с содержанием наиболее токсичных вредных веществ должно предусматриваться преобладание вытяжки над организованным притоком.
      113. В многоэтажных производственных зданиях монтажные проемы перекрытия площадок должны снабжаться изолирующими укрытиями, а воздухообмен рассчитываться раздельно для каждого этажа.
      114. Неорганизованный приток наружного воздуха для возмещения вытяжки в холодный период года (отрицательный дисбаланс вентиляции) допускается в объеме не более однократного воздухообмена в 1 ч в помещениях высотой 6 м и менее, а в помещениях высотой более 6 м — 6 кубических метров в час (далее — м3/ч) на 1 м2 площади пола.
      115. Неорганизованное поступление воздуха из смежных помещений допускается, если в них отсутствуют неприятно пахнущие вещества и содержание вредных веществ не превышает 30 % ПДК в воздухе рабочей зоны в соответствии с санитарным требованием.
      116. Подача приточного воздуха предусматривается так, чтобы в чистые или менее загрязненные зоны помещения воздух не проходил через зоны более загрязненные.
      117. Источники выделения вредных веществ (газы, пыль, теплота) должны оборудоваться устройствами местной вытяжной вентиляции с местными отсосами, встроенными в технологическое оборудование либо максимально приближенными к источнику.
      118. Количество вредных веществ, теплоты и влаги, выделяющихся в помещении или удаляемых местными отсосами, принимаются по данным технологии производства. При отсутствии необходимых данных используются результаты натурных исследований на аналогичных объектах или данных, полученных путем расчетов.
      119. Местные отсосы, удаляющие вредные вещества 1 и 2 классов опасности в соответствии с санитарными требованиями от технологического оборудования, блокируются с этим оборудованием таким образом, чтобы оно не могло работать при бездействии местной вытяжной вентиляции.
      120. Если остановка производственного процесса при выключении вытяжной вентиляции невозможна или при остановке оборудования (процесса) продолжается выделение вредных веществ в воздух помещений в концентрациях, превышающих ПДК для воздуха рабочей зоны, должно предусматриваться устройство местных отсосов с резервными вентиляторами с автоматическим переключением режима работы.
      121. Рециркуляцию воздуха для вентиляции, воздушного отопления и кондиционирования воздуха не допускается предусматривать в помещениях, воздух которых содержит болезнетворные бактерии, вирусы или грибки, а также резко выраженные неприятные запахи или вредные вещества 1 и 2 классов опасности в соответствии с санитарным требованием.
      122. Рециркуляция воздуха допускается в помещениях, с выделением не более одного вредного вещества 3 и 4 класса опасности в соответствии с санитарным требованием.
      123. Рециркуляцию при воздушном отоплении, не совмещенном с вентиляцией, допускается предусматривать, если отсутствуют выделения вредных веществ, возгоняющихся при соприкосновении с нагретыми поверхностями технологического оборудования и воздухонагревателями воздушного отопления.
      124. Установки отопления, вентиляции и кондиционирования воздуха не должны создавать на постоянных рабочих местах и в обслуживаемой зоне вспомогательных зданий шум и вибрацию, превышающих допустимые уровни.
      125. Производственные и вспомогательные помещения оборудуются системой отопления.
      Допускается использование автономных источников теплоснабжения (котельных) при наличии санитарно-эпидемиологического заключения государственного органа санитарно-эпидемиологической службы на их строительство и эксплуатацию.
      Отопление местными отопительными приборами допускается одного или нескольких помещений площадью не более 5 % от общей площади отапливаемых помещений здания, для которых требования по отоплению отличаются от требований к основным помещениям.
      Для отопления зданий и сооружений должны предусматриваться системы, приборы и теплоносители, не создающие вредных факторов и неприятных запахов.
      126. Нагревательные приборы в производственных помещениях с пылевыделениями должны быть с гладкими поверхностями, допускающими легкую очистку. Применение лучистого отопления с инфракрасными газовыми излучениями допускается предусматривать только с удалением продуктов сгорания непосредственно от газовых горелок наружу.
      127. В системах водяного отопления со встроенными в строительные конструкции нагревательными элементами и стояками средняя температура на обогреваемой поверхности не должна превышать: для пола с постоянными рабочими местами плюс 26оС; для пола с временным пребыванием людей плюс 31оС; для потолков: при высоте помещения от 2,5 до 2,8 м плюс 28оС; от 2,8 до 3,0 м плюс 30оС; от 3,0 до 3,5 м плюс 33оС; от 3,5 до 4,0 м плюс 36оС; от 4,0 до 6,0 м плюс 38оС.
      128. В системах отопления с низкотемпературными источниками тепла радиационное напряжение, на рабочих местах при высоте 1,5 - 2,0 м от пола не должно превышать 35 Ватт на квадратный метр (Вт/м2) или 27 килокалорий/час (ккал/м2ч).
      129. Тепловыделяющее оборудование располагается с учетом возможности вентиляции проходов. Для распространения приточных аэрационных струй по объему помещения расстояние между оборудованием должно быть больше его размера по фронту струй.
      130. При оборудовании цехов и участков с повышенными тепловыделениями естественной вентиляцией (аэрацией) на кровлях предусматриваются не задуваемые шахты или аэрационные фонари, оборудованные механизированными фрамугами с дистанционным управлением. Подача приточного воздуха в вентилируемые помещения при естественной вентиляции должна предусматриваться в теплый период года на уровне не более 1,8 м, а в холодный период года — не ниже 4 м от пола до низа вентиляционных проемов. С этой целью на производственных объектах предусматриваются открываемые проемы в окнах, аэрационные ворота, подъемные раздвижные стены для подачи воздуха на указанных уровнях. Площадь открываемых проемов должна быть не менее 20% от общей площади остекления.
      131. Не допускается объединение в общую вытяжную установку местных отсосов, удаляющих пыль и легко конденсирующиеся пары, а также вещества, способные при смешении создавать вредные или пожароопасные смеси или новые химические соединения с указанными свойствами. Такие системы местных отсосов не допускается объединять с системами общеобменной вытяжной вентиляции.
      132. В кабинах движущихся кранов допускается использовать воздух окружающего производственного помещения без дополнительной обработки, если содержание в нем вредных веществ не превышает ПДК для рабочей зоны, а параметры микроклимата соответствуют нормируемым показателям. В противном случае кабины кранов следует оборудовать кондиционерами.
      133. При запыленности наружного и рециркуляционного воздуха превышающего на 30 % допустимой концентрации пыли, или когда это необходимо по технологии производства, должна предусматриваться очистка воздуха в системах кондиционирования; воздушного душирования; при подаче воздуха в зону дыхания работающих - в шлемы, маски, щитки, защищающие голову или лицо.
      134. Системы общеобменной вентиляции производственных помещений без естественного проветривания с одной приточной и одной вытяжной установками оборудуются с резервными вентиляторами вытяжной системы. Для указанных помещений, соединенных со смежными помещениями, открывающимися проемами, через которые может поступать не менее 50% требуемого воздухообмена, допускается не проектировать резервный вентилятор.
      135. Системы кондиционирования, предназначенные для круглогодичной и круглосуточной работы в помещениях, а также для помещений без естественного проветривания, предусматриваются с резервным кондиционером, обеспечивающим не менее 50 % требуемого воздухообмена и заданную температуру в холодный период года.
      136. Воздушные или воздушно-тепловые завесы предусматриваются у ворот без тамбуров, открывающихся чаще пяти раз или не менее чем на 40 мин в смену; у технологических проемов отапливаемых зданий и сооружений, строящихся в районах с расчетной температурой наружного воздуха минус 15оС и ниже.
      137. Воздушные и воздушно-тепловые завесы рассчитываются так, чтобы на время открывания ворот, дверей и технологических проемов температура смеси воздуха, поступающего в помещение, была не ниже: плюс 14оС при легкой физической работе; 12оС при работе средней тяжести; 8оС при тяжелой работе. При отсутствии рабочих мест вблизи ворот (на расстоянии до 6 м), дверей и технологических проемов допускается понижение температуры воздуха в этой зоне при их открывании до плюс 5оС, если это не противоречит технологическим требованиям.
      138. Включение аварийной вентиляции и открывание проемов для удаления воздуха предусматривается дистанционным из доступных мест как изнутри, так и снаружи помещений.
      139. В тоннелях, предназначенных для периодической работы или передвижения людей, а также в помещениях технических этажей должна предусматривается периодически действующая вентиляция с расчетным воздухообменом.
      140. Воздух, выбрасываемый в атмосферный воздух из систем местных отсосов и общеобменной вентиляции производственных помещений, содержащий вредные вещества очищаются и рассеиваются в атмосферном воздухе в соответствии с санитарным требованием.
      141. На производственных объектах предусматриваются мастерские по ремонту, наладке и контролю систем отопления, вентиляции, кондиционирования и установок очистки вентиляционных выбросов.

6. Санитарно-эпидемиологические требования к водоснабжению,
водоотведению и утилизации промышленных отходов на
производственных объектах

      142. Санитарно-эпидемиологическая охрана поверхностных и подземных источников централизованного и нецентрализованного хозяйственно-питьевого водоснабжения осуществляется в соответствии с санитарными требованиями к хозяйственно-питьевому водоснабжению, утверждаемые Правительством Республики Казахстан (далее - санитарные требования к хозяйственно-питьевому водоснабжению).
      143. Соединение сетей хозяйственно-питьевого водопровода с сетями водопроводов, подающих воду не питьевого качества, не допускается. Необходимо предусматривать специальную окраску сооружений технического водопровода, исключающую возможность использования технической воды для питьевых целей.
      144. Нормы расхода воды на хозяйственно-питьевые нужды в производственных и вспомогательных зданиях предприятий должны соответствовать санитарным требованиям к хозяйственно-питьевому водоснабжению. Качество воды для всех видов душей, ручных и ножных ванн, умывальников, а также приточных систем вентиляции, охлаждения воздуха помещений путем распыления воды для пылеподавления должно отвечать требованиям, предъявляемым к питьевой воде в соответствии с санитарными требованиями к хозяйственно-питьевому водоснабжению.
      145. Допускается подводка технической воды производственных водопроводов к смывным бачкам унитазов.
      Допускается использование геотермальных вод (при их наличии) на цели горячего водоснабжения в душевых и умывальных комнатах, при наличии санитарно-эпидемиологического заключения.
      146. Устройство внутреннего водопровода и водоотведения, а также систем наружного водоснабжения и водоотведения должно предусматриваться во всех производственных и вспомогательных зданиях и на промышленных площадках для подачи воды на производственные и хозяйственно-питьевые нужды и отведения сточных вод.
      147. Сброс производственных сточных вод в централизованные сети водоотведения осуществляется при наличии санитарно-эпидемиологического заключения государственного органа санитарно-эпидемиологической службы, о соответствии их санитарно-эпидемиологическим требованиям.
      148. Сточные воды, сбрасываемые в городские очистные сооружения, не должны содержать вредных веществ, на которые отсутствуют методы определения, доступные лабораториям производств и контролирующих органов.
      149. Возможность использования очищенных сточных вод промышленных объектов для технологических нужд, как в закрытых, так и в открытых системах технического водоснабжения решается в каждом конкретном случае при наличии санитарно-эпидемиологического заключения.
      150. Устройство прудов-накопителей, отстойников промышленных сточных вод и шламохранилищ определяется на определенный срок эксплуатации, с указанием методов их дальнейшей ликвидации и рекультивации почвы, при наличии санитарно-эпидемиологического заключения и должно исключать возможность загрязнения грунтовых и межпластовых подземных вод и гидравлически связанных с ним поверхностных водных объектов.
      151. При отсутствии в населенном пункте централизованных систем водоснабжения и водоотведения предусматриваются местные системы.
      152. На промышленных объектах сброс вод из систем водоснабжения и оборотного водоснабжения допускается только в производственное водоотведение. Отведение сточных вод от душей, умывальников и санитарных узлов должно предусматриваться в сеть хозяйственно-бытового водоотведения.
      153. В случае отвода производственных стоков, выделяющих газы, должны предусматриваться меры против проникновения газов в помещения. Не допускается сброс в сети водоотведения химических веществ, которые могут образовать ядовитые газы.
      154. Объединение стоков, содержащих вредные химические вещества вступающие в химические реакции с выделением вредных газов (сероводорода, цианистого водорода, мышьяковистого водорода) не допускается.
      155. Размещение установок по очистке сточных вод в производственных зданиях допускается при условии отсутствия образования и выделения вредных паров и газов (меркаптан, сероводород, цианистый водород, мышьяковистый водород) или при условии герметизации всех процессов очистки сточных вод и устройстве местной вытяжной вентиляции.
      156. На производственных объектах предусматривается установка по очистке производственных стоков и организация производственного контроля.
      157. При выборе площадки для строительства сооружений по обезвреживанию отходов используются бросовые земли, не представляющие сельскохозяйственной ценности.
      158. Полигоны для захоронения и складирования не утилизируемых отходов располагаются за пределами населенного пункта и производственной площадки.
      159. Поверхность отработанных шламонакопителей закрепляется битумной эмульсией или жирным суглинком с последующим их озеленением.
      160. Документация на полигоны должна содержать информацию о производственных отходах:
      1) данные о количестве и качестве (по классам опасности) прогнозируемых объемов промышленных отходов, их физико-химических, токсикологических и радиационных свойствах;
      2) характеристику возможных последствий воздействия промышленных отходов на окружающую среду;
      3) технологическое решение вопросов обезвреживания, утилизации, захоронения промышленных отходов;
      4) мероприятия по охране почвы от вредных веществ и по рекультивации нарушенных и загрязненных почв.
      161. При отсутствии технической возможности введения безотходной технологии, предусматривается комплекс мероприятий по обезвреживанию, утилизации, захоронению токсичных и радиоактивных производственных отходов.
      162. Способы и порядок сбора, накопления, затаривания, транспортировки, обезвреживания и захоронения токсичных отходов осуществляются с учетом класса опасности химических веществ и должны исключать возможность загрязнения окружающей территории, обеспечивать безопасность персонала.
      163. Производственные отходы подвергаются уничтожению, захоронению или утилизации на объекте или в специализированных организациях.
      164. Не допускается складирование твердых отходов, содержащих токсические вещества, а также размещение шламоотвалов и накопителей шлама на промышленных площадках.

Приложение 1         
к Санитарным правилам     
«Санитарно-эпидемиологические 
требования к зданиям и сооружениям
производственного назначения» 

Освещенность рабочей зоны монтажного стола за пределами
микроскопа

                                  Таблица 1 

№
п/п

Размер
объекта
различения,
угловые
минуты

Время точной
зрительной
работы в
процентах ко
времени
рабочей смены

Освещенность,
люкс (далее -
люкс)

Яркость
рабочей
поверхности,
кд/м2

1

2

3

4

5

1

менее 1,5

более 60
от 60 до 30
менее 30

4000
3000
2000

от 300 до 500

2

от 1,5 до
3,0

более 60
от 60 до 30
менее 30

2000
1500
1000

от 150 до 300

3

от 3,5 до
5,0

более 60
от 60 до 30
менее 30

1000
750
500

от 750 до 150


Уровни освещенности рабочих мест с экранами визуального
наблюдения

Таблица 2
 

№ п/п

Тип экрана

Освещенность, лк

На
рабочем
столе

в плоскости экрана при
коэффициенте отражения
экрана

0,2-0,4

0,4-0,6

0,6-0,8

1

2

3

4

5

6

1

Телевизионные:
с яркостью знака
от 0,5 до 150
кд/м2
включительно
от 150 до 500
кд/м2
включительно

 
 
200
 
 
 
400

 
 
200-300
 
 
 
300-500

 
 
100-200
 
 
 
200-300

 
 
75-100
 
 
 
150-200

2

Дисплейные
устройства с
обратным
контрастом:
с яркостью знака
от 0,5 до 150
кд/м2
включительно
от 150 до 500
кд/м2
включительно

 
 
 
 
 
300
 
 
400

 
200-400
 
 
200-400

 
 100-200
 
 
100-200

 
 75-150
 
 
75-150

3

Дисплейные
устройства с
прямым контрастом

300

100-150

50-75

50

Приложение 2         
к Санитарным правилам     
«Санитарно-эпидемиологические 
требования к зданиям и сооружениям
производственного назначения»

Площадь медицинского пункта

Таблица 1 

№
п/п

Численность работающих

Площадь, квадратный метр
(далее - м2)

1

2

3

1

от 50 до 150

12 м2

2

от 151 до 300

18 м2

      Примечание: на предприятиях, где предусматривается возможность использования труда инвалидов, площадь медицинского пункта допускается увеличивать на 3 м2.

Состав и площади помещений фельдшерского здравпункта

Таблица 2 

№
п/п

Помещения фельдшерского здравпункта

Площадь, м

1

2

3

1

Вестибюль-ожидальная с
раздевалкой и
регистратура

18(10)*

2

Помещения фельдшерского
здравпункта

Площадь, м2

3

Комната временного пребывания
больных

9(9)

4

Процедурные кабинеты

24 (12) (2
помещения)

5

Кабинет для приема больных

12(10)

6

физиотерапии

18

7

стоматолога

12

8

гинеколога

12

9

Кладовая лекарственных форм и
медицинского оборудования

6(6)

10

Уборная с умывальником в
тамбуре

На 1 унитаз (На 1
унитаз)

      * В скобках даны показатели для мобильных зданий.
      Примечание 1: Кабинет стоматолога необходимо предусматривать по согласованию с местными органами здравоохранения.
      Примечание 2: Кабинет гинеколога следует предусматривать при списочной численности работающих женщин не менее 1200 чел. Число обслуживаемых одним кабинетом гинеколога — не более 2400 чел. При наличии в составе фельдшерского здравпункта кабинета гинеколога следует предусматривать помещение личной гигиены женщин.

Состав и площади помещений общезаводских врачебных
здравпунктов

Таблица 3 

№
п/п

Помещения
врачебных
здравпунктов

Площадь, м

при категории
травпунктов

при размещении
здравпунктов в
мобильных
зданиях

I

II

1

2

3

4

5

1

Вестибюль с
местами для
ожидания и
регистратуры

24

18

15

2

Перевязочные -
гнойная и чистая

36 (2
помещения)

36 (2
помещения)

16

3

Кабинеты для
приема больных

48 (4
помещения)

24 (2
помещения)

12

4

Кабинет
физиотерапии

24

18

12

5

Кабинет
стоматолога

24 (2
помещения)

12

12

6

Процедурный
кабинет

18

12

-

7

Комната
временного
пребывания
больных

12

9

9

8

Кабинет
заведующего
здравпунктом

9

9

-

9

Кабинет
гинеколога1)

12

9

-

10

Кладовая
лекарственных
форм с киоском

9

9

6

11

Помещение для
автоклава и
перевязочных
материалов

9

9

6

12

Кладовая
медицинского
оборудования

9

9

6

13

Уборная с
умывальником в
тамбуре

На 1 унитаз

14

Душевая

На 1 душевую сетку

      Примечание: На предприятиях, где предусматривается возможность использования труда физически ослабленных лиц и инвалидов, состав помещений врачебного здравпункта может быть дополнен по согласованию с местными органами здравоохранения с учетом вида инвалидности, групп заболеваний и степени утраты трудоспособности работающих.
      1) В соответствии с примечанием 2 Таблицы 1.

Состав санитарно-бытовых помещений

Таблица 4

№
п/п

Группа
производ-
ственных
процессов

Санитарная
характеристика
процессов

Расчетное количество
человек

Тип
гардеробных,
количество
отделений на
1 человека

Специальная
обработка
одежды

на 1
душевую
сетку

на 1 кран

1

2

3

4

5

6

7

1

1.
 
 
 
 
 
 
 
1-а
 

Процессы,
вызывающие
загрязнение
тела и
спецодежды
веществами 3 и
4 классов
опасности:
только рук;

 
 
 
 
 
 
 
 
25

 
 
 
 
 
 
 
 
7

 
 
 
 
 
 
 
 
общие,
одно
отделение


1-б

тела и
спецодежды,
удаляемое
без
применения
специальных
моющих
средств;

15

10

общие,
одно
отделение


1-в

тела и
спецодежды,
удаляемое с
применением
моющих
средств;

5

20

раздельные,
по одному
отделению

химчистка
спецодежды

2

2.

Процессы,
протекающие
при избытке
явного тепла
или
неблагоприят-
ных
метеоусловиях:




2-а

при избытке
конвекционного
тепла

7

20

общие, два
отделения

помещения
для
охлаждения

2-6

при избытке
лучистого
тепла

3

20

общие, два
отделения

помещения
для
охлаждения,
полудуши

2-в

связанные с
воздействием
влаги,
вызывающие
намокание
одежды и обуви

5

20

два
раздельных
отделения

сушка
спецодежды
и обуви

2-г

при
температуре
воздуха +10 С
и ниже,
включая
работы на
открытом
воздухе

5

20

два
раздельных
отделения

помещения
для
обогрева,
сушка
спецодежды
и обуви

3

3.

Процессы,
вызывающие
загрязнения
тела и
спецодежды
веществами
1 и 2 классов
опасности, а
также
веществами,
обладающими
стойким
запахом:




3-а

вызывающие
загрязнения,

7

10

общие, одно
отделение

Химчистка
искусствен-
ная,
вентиляция
мест
хранения
спецодежды,
дезодорация

3-б

как правило,
только рук
вызывающие
загрязнение
тела и
спецодежды

3

10

два
раздельных
отделения

4

4.

Производст-
венные
процессы с
особыми
санитарно-
эпидемио-
логическими
или
технологи-
ческими
требованиям
и к качеству
продукции,
организации
хранения
спецодежды,
а так же к
обработке
спецодежды
и тела перед
началом работы


в
соответст-
вии с
действующи-
ми
норматиыв-
ными
правовыми
актами

      Примечание:
      1) при сочетании признаков различных групп производственных процессов тип гардеробных, душевые и умывальники должны предусматриваться по группе с наиболее высокими требованиями, а специальные бытовые и устройства — по суммарным требованиям;
      2) при процессах группы 1-а душевые допускается при соответствующем обосновании не предусматривать;
      3) при любых процессах, вызывающих запыление спецодежды и обуви, должны предусматриваться помещения и устройства для их обеспыливания;
      4) в мобильных зданиях из блок-контейнеров допускается уменьшать расчетное количество душевых сеток до 40%;
      5) при работах с инфицированными и радиоактивными материалами, а так же веществами опасными при поступлении через кожу, санитарно-бытовые помещения должны проектироваться в соответствии с действующими НПА.

Приложение 3         
к Санитарным правилам      
«Санитарно-эпидемиологические  
требования к зданиям и сооружениям
производственного назначения»

Нормируемые параметры ионизирующего излучения

№
п/п

Категория
облучаемых
лиц

Назначение
помещений и
территорий

Продолжительность
облучения час-год

Проектная мощность
эквивалентной дозы
микроЗиверт в час
(мкЗв/час)

1

2

3

4

5

1

Категория А

Помещения
постоянного
пребывания
персонала при
работе с
источниками
излучения
(радиометри-
ческие,
фасовочные,
моечные)

1700

6,0

2

Категория Б

Помещения
временного
пребывания
персонала

850

12,0

3

Население

Помещения
объекта и
территория
санитарно-
защитной
зоны, где
находится
персонал
группы Б

Любые другие
помещения и
территории

2000
 
 
 
 
 
 
 
 
 
8800

1,2
 
 
 
 
 
 
 
 
 
0,06

      Примечание: в таблице приведены значения мощности дозы от технических источников излучения, имеющихся на объектах. Переход от измеряемых значений эквивалентной дозы к эффективной осуществляется согласно методическим указаниям.

Приложение 4         
к Санитарным правилам     
«Санитарно-эпидемиологические 
требования к зданиям и сооружениям
производственного назначения» 

Естественная или механическая вентиляция
на производственных объектах 

№
п/п

Помещение с
естественным
проветриванием

Без естественного проветривания

Расход

Приточные системы

расход в метрах
кубических в
час(далее — м3/ч)
на 1 человека

м3/ч
на 1
чело-
века

общее
число

процент
(далее —
%)
общего
воздухо-
обмена,
не более

1

2

3

4

5

6

1

30 (при объеме
помещения на 1
человека менее 20
кубических метров
(далее — м3)

60

1

-

Без рециркуляции или с
рециркуляцией при
кратности воздухообмена
10 обменов в час и менее.

2

20 (при объеме
помещения на 1
человека 20 м3 и
более)

60
90
120

-
-
-

20
15
10

С рециркуляцией при
кратности общего
воздухообмена менее 10
обменов в час.

      Примечание: под помещением «без естественного проветривания» следует понимать помещение без открываемых окон и проемов в наружных стенах или помещение с открываемыми окнами и проемами площадью менее 20 % общей площади окон, а так же зону помещений с открывающимися окнами, расположенными на расстоянии, превышающем 5-ти кратную высоту помещений.

Утверждены       
постановлением Правительства
Республики Казахстан   
от 17 января 2012 года № 93

Санитарные правила
«Санитарно-эпидемиологические требования по установлению
санитарно-защитной зоны производственных объектов»

1. Общие положения

      1. Настоящие. Санитарные правила «Санитарно-эпидемиологические требования по установлению санитарно-защитной зоны производственных объектов» (далее - Санитарные правила) устанавливают требования к проектированию, строительству, реконструкции и эксплуатации производственных объектов (далее — объект), являющихся источниками воздействия на среду обитания и здоровье человека.
      Источниками воздействия на среду обитания и здоровье человека являются объекты, для которых уровни создаваемого загрязнения за пределами промышленной площадки превышают 0,1 предельно-допустимую концентрацию (далее — ПДК) и/или предельно-допустимый уровень (далее - ПДУ), для таких объектов граница санитарно-защитной зоны может совпадать с границей промышленной площадки.
      2. Санитарно-эпидемиологические требования по установлению санитарно-защитной зоны производственных объектов, которые включают в себя:
      1) требования к установлению размеров санитарно-защитных зон;
      2) требования к проектированию санитарно-защитных зон;
      3) требования к режиму территории санитарно-защитной зоны.
      3. На объекты, деятельность которых связана с использованием атомной энергии, настоящие требования не распространяются.
      4. Санитарные правила устанавливают требования к классу опасности предприятий, производств, размеру санитарно-защитной зоны, санитарных разрывов и расстояний, основания для пересмотра этих размеров, методы и порядок их установления для отдельных объектов, ограничения на использование территории санитарно-защитной зоны, требования к их организации и благоустройству, а также требования к санитарным разрывам опасных коммуникаций и сооружений (автомобильных и железнодорожных дорог, авиационных баз, магистральных трубопроводов).
      5. В настоящих санитарных правилах использованы следующие термины и определения:
      1) граница санитарно-защитной зоны - линия, ограничивающая территорию санитарно-защитной зоны или максимальную из плановых проекций пространства, за пределами которых факторы воздействия не превышают установленные гигиенические нормативы;
      2) зона загрязнения - территория вокруг источника загрязнения, в пределах которых приземной слой атмосферы может быть загрязнен вредными веществами в концентрациях, превышающих ПДУ;
      3) класс опасности объекта - категория объекта, устанавливаемая в зависимости от мощности, условий эксплуатации, характера и количества выделяемых в окружающую среду загрязняющих веществ, создаваемого шума, вибрации, неионизирующего излучения, оказывающих неблагоприятное влияние на окружающую среду и здоровье человека, определяемое проектной организацией, осуществляющий данный вид деятельности с последующей выдачей санитарно-эпидемиологического заключения органами государственного санитарно-эпидемиологического надзора;
      4) приемлемый риск - уровень риска развития неблагоприятного эффекта, который не требует принятия дополнительных мер по его снижению и оцениваемый как независимый, незначительный по отношению к рискам, существующим в повседневной деятельности и жизни населения;
      5) производственный объект - объект хозяйственной деятельности, связанной с производством продукции, выполнением работ и оказанием услуг, которые осуществляются с использованием процессов, оборудования и технологии, являющихся источниками воздействия на среду обитания и здоровье человека;
      6) промышленная площадка - территория, на которой располагаются основные объекты, предназначенные для размещения производства по выпуску продукции, выполнением работ и оказанием услуг и деятельность которой может оказать влияние на среду обитания человека;
      7) проект обоснования размера санитарно-защитной зоны - размер определяемый на полную проектную мощность объекта для работы в штатном режиме, при аварийных ситуациях с учетом фона, наиболее неблагоприятных условий рассеивания выбросов и изучения аналогов;
      8) санитарно-защитная зона - территория, отделяющая зоны специального назначения, а также промышленные организации и другие производственные, коммунальные и складские объекты в населенном пункте от близлежащих селитебных территорий, зданий и сооружений жилищно-гражданского назначения в целях ослабления воздействия на них неблагоприятных факторов (далее — СЗЗ);
      9) санитарный разрыв - минимальное расстояние от источника вредного воздействия до границы жилой застройки, ландшафтно-рекреационной зоны, зоны отдыха, курорта;
      10) учет аварийных ситуаций - наличие в проектной документации соответствующих расчетов рассеивания выбросов и проработок мероприятий, обеспечивающих безопасность для жизни и здоровья населения.

2. Санитарно-эпидемиологические требования по установлению
санитарно-защитной зоны производственных объектов

      6. СЗЗ устанавливается с целью обеспечения безопасности населения, размер которой обеспечивает уменьшение воздействия загрязнения на атмосферный воздух (химического, биологического, физического) до значений, установленных гигиеническими нормативами, а для объектов I и II класса опасности - как до значений, установленных гигиеническими нормативами в соответствии с санитарным требованиям в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения, утверждаемые Правительством Республики Казахстан, так и до величин приемлемого риска для здоровья населения. По своему функциональному назначению СЗЗ является защитным барьером, обеспечивающим уровень безопасности населения при эксплуатации объекта в штатном режиме.
      7. Для объектов, являющихся источником неблагоприятного воздействия на среду обитания и здоровье человека, в составе проекта строительства или реконструкции объекта разрабатывается проект обоснования размера СЗЗ.
      8. Для промышленных объектов I и II класса опасности и производств, не включенных в санитарную классификацию, а также с новыми, недостаточно изученными технологиями, не имеющими аналогов в стране и за рубежом, размер СЗЗ устанавливается в каждом конкретном случае Главным государственным санитарным врачом Республики Казахстан на основании проекта обоснования СЗЗ с выдачей санитарно-эпидемиологического заключения, включающие расчеты ожидаемого загрязнения атмосферного воздуха и физического воздействия на атмосферный воздух. В остальных случаях — Главным государственным санитарным врачом области, города республиканского значения, столицы.
      9. Ориентировочный размер СЗЗ по классификации должен быть обоснован проектом СЗЗ с расчетами ожидаемого загрязнения атмосферного воздуха (с учетом фона) и уровней физического воздействия.
      10. При эксплуатации объекта расчеты ожидаемого загрязнения атмосферного воздуха и уровней физического воздействия должны быть проверены результатами натурных исследований и измерений.
      11. Обоснованность размеров СЗЗ должна быть подтверждена расчетами рассеивания выбросов в атмосферу для всех загрязняющих веществ и распространения физических факторов, выполненными по согласованным и утвержденным в установленном порядке методам с учетом вклада действующих, намеченных к строительству или проектируемых предприятий.
      Проект обоснования СЗЗ и оценка приемлемого риска для здоровья населения разрабатывается специализированными организациями, осуществляющий данный вид деятельности.
      12. СЗЗ объектов разрабатывается последовательно: расчетная (предварительная), выполненная на основании проекта с расчетами рассеивания загрязнения атмосферного воздуха и физического воздействия на атмосферный воздух (шум, вибрация, неионизирующие излучения); установленная (окончательная) - на основании результатов годичного цикла натурных исследований и измерений для подтверждения расчетных параметров.
      13. Критерием для определения размера СЗЗ является соответствие на ее внешней границе и за ее пределами концентрации загрязняющих веществ ПДК для атмосферного воздуха населенных мест и/или ПДУ физического воздействия.
      14. Для групп объектов или промышленного узла устанавливается единая расчетная и окончательно установленная СЗЗ с учетом суммарных выбросов в атмосферный воздух и физического воздействия всех источников, а также результатов годичного цикла натурных наблюдений для действующих предприятий.
      15. Объекты, являющиеся источниками воздействия на среду обитания и здоровье человека, отделяются СЗЗ от территории жилой застройки, ландшафтно-рекреационных зон, зон отдыха, территорий курортов, санаториев, домов отдыха, стационарных лечебно-профилактических организаций, территорий садоводческих товариществ и коттеджной застройки, коллективных или индивидуальных дачных и садово-огородных участков.
      16. При размещении вновь создаваемых производств в незаселенной местности граница СЗЗ определяет запрещение на размещение объектов, указанных в пункте 13 настоящих санитарных правил.
      17. С учетом практики установления размера СЗЗ устанавливаются санитарная классификация производственных и других объектов и следующие минимальные размеры СЗЗ (далее - санитарная классификация) в зависимости от класса опасности объектов и производств в соответствии с приложением 1 к настоящим Санитарным правилам:
      1) объекты I класса опасности с СЗЗ 1000 м и более;
      2) объекты II класса опасности с СЗЗ от 500 м до 999 м;
      3) объекты III класса опасности с СЗЗ от 300 м до 499 м;
      4) объекты IV класса опасности с СЗЗ от 100 м до 299 м;
      5) объекты V класса опасности с СЗЗ от 0 м до 99 м.
      18. Для объектов, не включенных в санитарную классификацию, а также с новыми, недостаточно изученными технологиями, не имеющими аналогов в стране и за рубежом, ширина СЗЗ устанавливается в каждом конкретном случае решением Главного государственного санитарного врача Республики Казахстан или его заместителя.
      19. Для автомагистралей, линий железнодорожного транспорта, наземных участков метрополитена, а также вдоль стандартных маршрутов полета в зоне взлета и посадки воздушных судов, устанавливается расстояние от источника физического воздействия, уменьшающее эти воздействия до значений гигиенических нормативов (далее - санитарные разрывы). Величина санитарного разрыва устанавливается в каждом конкретном случае на основании расчетов воздействия физических факторов (шума, вибрации, неионизирующего излучения) с последующим проведением натурных измерений.
      20. Для стоянок легковых автомобилей, очистки сточных вод, магистральных трубопроводов углеводородного сырья, компрессорных и нефтеперекачивающих станций создаются санитарные разрывы. Минимальные санитарные разрывы приведены в приложениях 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 к Настоящим Санитарным правилам.
      21. Минимальные санитарные разрывы от убойных пунктов и убойных площадок приведены в приложении 9 к настоящим Санитарным правилам.
      22. Размер санитарного разрыва от населенного пункта до сельскохозяйственных полей, обрабатываемых пестицидами (ядохимикатами) авиационным способом, должен составлять не менее 2000 метров.
      23. Размер СЗЗ для аэропортов, аэродромов устанавливается в каждом конкретном случае на основании расчетов рассеивания загрязнения атмосферного воздуха и физического воздействия на атмосферный воздух (шум, вибрация, неионизирующие излучения), а также на основании результатов натурных исследований и измерений, оценки риска для здоровья населения.
      24. Размер СЗЗ для объектов I и II класса опасности, изменяется Главным государственным санитарным врачом области, города республиканского значения, столицы в. соответствии с пунктом 48, и пунктом 49 для III, IV, V класса опасности настоящих Санитарных правил.
      25. Лабораторные исследования атмосферного воздуха и измерения физических воздействий на атмосферный воздух на территории СЗЗ и на ее границе осуществляются аккредитованными производственными лабораториями, организациями санитарно-эпидемиологической службы и/ или независимыми лабораториями.
      26. Размеры СЗЗ для производственных объектов, являющихся источниками физических факторов воздействия на население устанавливаются на основании акустических расчетов с учетом места расположения источников и характера создаваемого ими шума, вибрации, неионизирующего излучения. Для установления размеров СЗЗ расчетные параметры подтверждаются натурными измерениями факторов физического воздействия на атмосферный воздух в процессе эксплуатации объекта в течение года после выхода на проектную мощность.
      27. Размеры СЗЗ определяются в соответствии ПДУ шума, вибрации, неионизирующего излучения на внешней границе СЗЗ в соответствии с Санитарным требованием.
      28. В целях защиты населения от воздействия электрического поля, создаваемого воздушными линиями электропередачи (далее - ВЛЭ) устанавливаются санитарные разрывы вдоль трассы высоковольтной линии, за пределами которых напряженность электрического поля не превышает 1 килоВольт на метр (далее - кВ).
      Для вновь проектируемых ВЛЭ, а также зданий и сооружений допускается принимать границы санитарных разрывов вдоль трассы ВЛЭ с горизонтальным расположением проводов и без средств снижения напряженности электрического поля по обе стороны от нее на следующих расстояниях от проекции на землю крайних фазных проводов в направлении, перпендикулярном к ВЛЭ:
      1) 20 м - для ВЛЭ напряжением 220 кВ;
      2) 30 м - для ВЛЭ напряжением 500 кВ;
      3) 40 м - для ВЛ напряжением 750 кВ;
      4) 55 м - для ВЛ напряжением 1150 кВ.
      29. Установление размера СЗЗ в местах размещения передающих радиотехнических объектов проводится в соответствии с санитарным требованием к радиотехническим объектам, утверждаемые Правительством Республики Казахстан.

3. Проектирование санитарно-защитных зон

      30. Проектирование СЗЗ осуществляется на всех этапах разработки градостроительной документации, проектов строительства, реконструкции и эксплуатации отдельного промышленного объекта и производства и/или группы промышленных объектов и производств. Размеры и границы СЗЗ определяются в проекте СЗЗ. Обоснование размеров СЗЗ осуществляется в соответствии с требованиями, изложенными в настоящих санитарных правилах.
      31. В проекте СЗЗ на строительство новых, реконструкцию или техническое перевооружение действующих объектов предусматриваются мероприятия и средства на организацию и благоустройство СЗЗ.
      32. Границы СЗЗ устанавливаются от крайних источников химического, биологического и /или физического воздействия, либо от границы земельного участка, принадлежащего промышленному производству и объекту до ее внешней границы в заданном направлении.
      33. В зависимости от характеристики выбросов и производства, по которым ведущим для установления СЗЗ фактором является химическое загрязнение атмосферного воздуха, размер СЗЗ устанавливается от границы промышленной площадки и/или от источника выбросов загрязняющих веществ. Границы территории промышленной площадки рассчитывают:
      1) от организованных и неорганизованных источников при наличии технологического оборудования на открытых площадках;
      2) в случае организации производства с источниками, рассредоточенными по территории промплощадки;
      3) при наличии наземных и низких источников, холодных выбросов средней высоты;
      4) от источников выбросов при наличии высоких, средних источников нагретых выбросов.
      34. На территории с превышением показателей фона выше гигиенических нормативов не допускается размещение объектов, являющихся источниками загрязнения среды обитания и воздействия на здоровье человека. Для действующих объектов, являющихся источниками загрязнения среды обитания человека, разрешается проведение реконструкции или перепрофилирование производств, при условии снижения всех видов воздействия на среду обитания до ПДК при химическом и биологическом воздействии и ПДУ при воздействии физических факторов с учетом фона.
      35. В случае несовпадения размера расчетной СЗЗ и полученной на основании оценки риска (для объектов I-II класса опасности), натурных исследований и измерений химического, биологического и физического воздействия на атмосферный воздух, решение по размеру СЗЗ принимается по варианту, обеспечивающему наибольшую безопасность для здоровья населения.
      36. Для объектов, являющихся источниками воздействия на среду обитания и здоровье человека, с учетом предусматриваемых мер по уменьшению неблагоприятного влияния различных по природе факторов на среду обитания и здоровье человека в соответствии с санитарной классификацией промышленных объектов и производств устанавливаются размеры СЗЗ, соответствующие классу опасности объекта в соответствии с приложением 1 к настоящим Санитарным правилам.
      37. Временное сокращение объема производства не является основанием к пересмотру принятого размера СЗЗ для максимальной проектной или фактически достигнутой мощности объекта.
      38. Граница СЗЗ на графических материалах (генеральный план города, схема территориального планирования, топографическая карта, ситуационная схема) за пределами промышленной площадки обозначается специальными информационными знаками.
      39. При обосновании размера СЗЗ устанавливаются:
      1) размер и границы СЗЗ;
      2) мероприятия по защите населения от воздействия выбросов вредных химических примесей в атмосферный воздух и физического воздействия;
      3) функциональное зонирование территории СЗЗ и режим использования различных зон.
      40. Размеры СЗЗ для проектируемых, реконструируемых и действующих объектов устанавливаются на основании классификации, расчетов рассеивания загрязнения атмосферного воздуха и физических воздействий на атмосферный воздух (шум, вибрация, неионизирующие излучения) по утвержденным в установленном порядке методикам с оценкой риска здоровью для объектов I и II классов опасности в соответствии с приложением 1 к настоящим Санитарным правилам;
      41. Размер СЗЗ для групп объектов или промышленного узла устанавливается с учетом суммарных выбросов и физического воздействия источников объектов, входящих в промышленную зону, промышленный узел (комплекс). Для них устанавливается единая расчетная СЗЗ, и после подтверждения расчетных параметров данными натурных исследований, оценки риска для здоровья населения окончательно устанавливается размер СЗЗ. Оценка риска для здоровья населения проводится для групп объектов, в состав которых входят объекты I и II классов опасности.
      Для промышленных объектов и производств, входящих в состав промышленных зон, промышленных узлов (комплексов), СЗЗ может быть установлена индивидуально для каждого объекта.
      42. Реконструкция, техническое перевооружение объектов проводится при наличии проекта с расчетами ожидаемого загрязнения атмосферного воздуха, физического воздействия на атмосферный воздух, выполненных в составе проекта СЗЗ с расчетными границами. После окончания реконструкции и ввода объекта в эксплуатацию расчетные параметры подтверждаются результатами натурных исследований атмосферного воздуха и измерений физических факторов воздействия на атмосферный воздух.
      43. Обязательным условием современного промышленного проектирования является внедрение передовых ресурсосберегающих, безотходных и малоотходных технологических решений, позволяющих максимально сократить или избежать поступлений вредных химических или биологических компонентов выбросов в атмосферный воздух, почву и водоемы, предотвратить или снизить воздействие физических факторов до гигиенических нормативов и ниже.
      44. Разрабатываемые в проектах строительства и реконструкции технологические и технические решения обосновываются результатами опытно-промышленных испытаний, при проектировании производств на основе новых технологий - данными опытно-экспериментальных производств, материалами зарубежного опыта по созданию подобного производства.
      45. Изменение размера (увеличение, уменьшение) СЗЗ действующих, реконструируемых и проектируемых промышленных объектов и производств должно сопровождаться разработкой проекта, обосновывающего необходимые изменения.

4. Установление размеров санитарно-защитных зон

      46. Установление размеров СЗЗ для объектов проводится при наличии проектов обоснования СЗЗ с расчетами загрязнения атмосферного воздуха и физического воздействия на атмосферный воздух, с учетом результатов натурных исследований и измерений атмосферного воздуха, уровней физического воздействия на атмосферный воздух, выполненных в соответствии с программой наблюдений, представляемой в составе проекта.
      47. Изменение размера (уменьшение, увеличение) СЗЗ действующих, реконструируемых объектов I и II класса опасности производится в соответствии с проектом, основанным на следующих материалах:
      1) санитарно-эпидемиологическое заключение Главного государственного санитарного врача области, города республиканского значения, столицы;
      2) результатов экспертизы проекта СЗЗ с расчетами рассеивания загрязнения атмосферного воздуха и физических воздействий на атмосферный воздух (шум, вибрация, неионизирующие излучения), выполненных аккредитованными организациями;
      3) оценки риска здоровью населения;
      4) систематических (годовых) (не менее трех лет) натурных исследований и измерений загрязнения атмосферного воздуха (не менее пятидесяти исследований на каждый ингредиент в отдельной точке), измерение уровней физического воздействия на атмосферный воздух;
      5) уменьшении мощности на дальнейшую деятельность, изменении состава и перепрофилировании объектов;
      6) внедрении передовых технологических решений, эффективных очистных сооружений, направленных на сокращение уровней воздействия на среду обитания.
      48. Для действующих, реконструируемых объектов III, IV и V классов опасности установленные размеры СЗЗ изменяются на основании:
      1) санитарно-эпидемиологического заключения Главного государственного санитарного врача области, города республиканского значения, столицы;
      2) результатов экспертизы проекта СЗЗ с расчетами рассеивания загрязнения атмосферного воздуха и физических воздействий на атмосферный воздух (шум, вибрация, неионизирующее излучение);
      3) систематических (не менее трех лет) натурных исследований и измерений загрязнения атмосферного воздуха (тридцать исследований на каждый ингредиент в отдельной точке, за исключением зимнего периода), измерение уровней физического воздействия на атмосферный воздух;
      4) уменьшении мощности на дальнейшую деятельность, изменении состава и перепрофилировании объектов;
      5) внедрении передовых технологических решений, эффективных очистных сооружений, направленных на сокращение уровней воздействия на среду обитания.
      Размер СЗЗ действующих объектов увеличивается, по сравнению с установленным, при невозможности обеспечения техническими и технологическими средствами нормативных уровней и/или по результатам натурных исследований и измерений по любому фактору воздействия. Оценка ситуации осуществляется по среднегодовым значениям измеренного параметра за последние три года эксплуатации объекта.

5. Режим территории санитарно-защитной зоны.

      49. В границах СЗЗ не допускается размещать:
      1) жилую застройку, включая отдельные жилые дома;
      2) ландшафтно-рекреационные зоны, зоны отдыха, территории курортов, санаториев и домов отдыха;
      3) территории садоводческих товариществ, коллективных или индивидуальных дачных и садово-огородных участков;
      4) спортивные сооружения, детские площадки, образовательные и детские организации, лечебно-профилактические и оздоровительные организации общего пользования.
      50. В границах СЗЗ и на территории объектов других отраслей промышленности не допускается размещать:
      1) объекты по производству лекарственных веществ, лекарственных средств и/или лекарственных форм, склады сырья и полупродуктов для фармацевтических предприятий;
      2) объекты пищевых отраслей промышленности, оптовые склады продовольственного сырья и пищевых продуктов;
      3) комплексы водопроводных сооружений для подготовки и хранения питьевой воды.
      51. Допускается размещать в границах СЗЗ производственного объекта здания и сооружения для обслуживания работников указанного объекта и для обеспечения деятельности объекта:
      1) нежилые помещения для дежурного аварийного персонала, помещения для пребывания работающих по вахтовому методу (не более двух недель);
      2) пожарные депо, бани, прачечные, объекты торговли и общественного питания, гаражи, площадки и сооружения для хранения общественного и индивидуального транспорта, автозаправочные станции, общественные и административные здания, конструкторские бюро, учебные заведения, поликлиники, научно-исследовательские лаборатории, спортивно-оздоровительные сооружения закрытого типа;
      3) местные и транзитные коммуникации, линии электропередач, электроподстанции, нефте- и газопроводы, артезианские скважины для технического водоснабжения, водоохлаждающие сооружения для подготовки технической воды, насосные станции водоотведений, сооружения оборотного водоснабжения;
      4) в границах СЗЗ производственного объекта допускается размещать сельскохозяйственные угодья для выращивания технических культур, неиспользуемых для производства продуктов питания.
      52. В границах СЗЗ объектов пищевых отраслей промышленности, оптовых складов продовольственного сырья и пищевой продукции, производства лекарственных веществ, лекарственных средств и (или) лекарственных форм, складов сырья и полупродуктов для фармацевтических предприятий, допускается размещение новых профильных, однотипных объектов, при исключении взаимного негативного воздействия на продукцию, среду обитания и здоровье человека.
      53. Автомагистраль, расположенная в границах СЗЗ объекта или прилегающая к СЗЗ не входит в ее размер, а выбросы автомагистрали учитываются в фоновом загрязнении при обосновании размера санитарно-защитной зоны.
      54. СЗЗ или какая-либо ее часть не могут рассматриваться как резервная территория объекта для расширения жилой зоны, размещения коллективных или индивидуальных дачных и садово-огородных участков.
      Часть СЗЗ может рассматриваться как резервная территория объекта для расширения производственной зоны при условии наличия проекта обоснования соблюдения ПДК и/или ПДУ на внешней границе существующей СЗЗ.

Приложение 1        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Санитарная классификация
производственных и других объектов и минимальные
размеры санитарно-защитной зоны

1. Химические производства

      1. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) производство связанного азота (аммиака, азотной кислоты, азотнотуковых и других удобрений).
      Комбинаты по производству аммиака, азотосодержащих соединений (мочевина, тиомочевина, гидразин и его производные и другие), азотнотуковых, фосфатных, концентрированных минеральных удобрений, азотной кислоты и другие требуют расширенной СЗЗ, определяемой в соответствии с пунктом 36 настоящих Санитарных правил;
      2) производство продуктов и полупродуктов анилино-красочной промышленности бензольного н эфирного ряда — анилина, нитробензола, нитроанилина, алкилбензола, нитрохлорбензола, фенола, ацетона, хлорбензола и другие;
      3) производство полупродуктов нафталенового и антраценового рядов - бетанафтола, аш-кислоты, фенилперикислоты, перикислоты, антрахинона, фталиевого ангидрида и другие;
      4) производство целлюлозы и полуцеллюлозы по кислому сульфитному и бисулъфитному или моносульфитному способам на основе сжигания серы или других серосодержащих материалов, а также производство целлюлозы по сульфатному способу (сульфат-целлюлозы);
      5) производство хлора электролитическим путем, полу продуктов и продуктов на основе хлора;
      6) производство редких металлов методом хлорирования (титаномагниевые, магниевые и другие);
      7) производство искусственных и синтетических волокон (вискозного, капронового, лавсана, нитрона и целлофана);
      8) производство диметилтерефталата;
      9) производство капролактама;
      10) производство сероуглерода;
      11) производство продуктов и полупродуктов для синтетических полимерных материалов;
      12) производство мышьяка и его соединений;
      13) производство по переработке нефти, попутного нефтяного и природного газа. При переработке углеводородного сырья с содержанием соединений серы выше 1 % (весовых) СЗЗ должна быть обоснованно увеличена;
      14) производство пикриновой кислоты;
      15) производство фтора, фтористого водорода, полупродуктов и продуктов на их основе (органических, неорганических);
      16) производство по переработке горючих сланцев;
      17) производство сажи;
      18) производство фосфора (желтого, красного) и фосфорорганических соединений (тиофоса, карбофоса, меркаптофоса и другие);
      19) производство суперфосфатных удобрений;
      20) производство карбида кальция, ацетилена из карбида кальция и производных на основе ацетилена;
      21) производство искусственного и синтетического каучука;
      22) производство синильной кислоты, органических полупродуктов и продуктов на ее основе (ацетонциангидрина, этиленциан-гидрина, эфиров метакриловой и акриловой кислот, диизоцианатов и прочие); производство цианистых солеи (калия, натрия, меди и другие), цианплава, дицианамида, цианамида кальция;
      23) производство ацетилена из углеводородных газов и продуктов на его основе;
      24) производство синтетических химико-фармацевтических и лекарственных препаратов;
      25) производство синтетических жирных кислот, высших жирных спиртов прямым окислением кислородом;
      26) производство меркаптанов, централизованные установки одорирования газа меркаптанами, склады одоранта;
      27) производство хрома, хромового ангидрида и солей на их основе;
      28) производство сложных эфиров;
      29) производство фенолформальдегидных, полиэфирных, эпоксидных и других искусственных смол;
      30) производство метионина;
      31) производство карбонилов металлов;
      32) производство битума и других продуктов из остатков перегона каменноугольного дегтя, нефти, хвои (гудрона, полугудрона и прочие);
      33) производство бериллия;
      34) производство синтетических спиртов (бутилового, пропилового, изопропилового, амилового);
      35) производство по гидрометаллургии вольфрама, молибдена, кобальта;
      36) производство кормовых аминокислот (кормового лизина, премиксов);
      37) производство пестицидов;
      38) производство боеприпасов, взрывчатых веществ, склады и полигоны;
      39) производство алифатических аминов (моно-ди-три-метиламины, диэтил-триэтиламины и другие) и продуктов на их основе (симазина и другие).
      2. Класс II — СЗЗ не менее 500 м:
      1) производство брома, полупродуктов и продуктов на его основе (органических, неорганических);
      2) производство газов (светильного, водяного, генераторного, нефтяного);
      3) станции подземной газификации угля;
      4) производство органических растворителей и масел (бензола, толуола, ксилола, нафтола, крезола, антрацена, фенантрена, акридина, карбозола и другие);
      5) объекты по переработке каменного угля и продуктов на его основе (каменноугольного пека, смол и другие);
      6) объекты по химической переработке торфа;
      7) производство серной кислоты, олеума, сернистого газа;
      8) производство соляной кислоты;
      9) производство синтетического этилового спирта по сернокислотному способу или способу прямой гидратации. Производство фосгена и продуктов на его основе (парофоров и других);
      10) производство кислот: аминоэнантовой, аминоундекановой, аминопеларгоновой, тиодивалериановой, изофталевой;
      11) производство нитрита натрия, тионилхлорида, углеаммонийных солеи, аммония углекислого;
      12) производство диметилформамида;
      13) производство этиловой жидкости;
      14) производство катализаторов;
      15) производство сернистых органических красителей;
      16) производство калийных солей;
      17) производство искусственной кожи с применением летучих органических растворителей;
      18) производство кубовых красителей всех классов азотолов и азоаминов;
      19) производство окиси этилена, окиси пропилена, полиэтилена, полипропилена;
      20) производство 3,3-ди(хлорметил)оксоциклобутана, поликарбоната, сополимеров этилена с пропиленом, полимеров высших полиолефинов на базе нефтяных попутных газов;
      21) производство пластификаторов;
      22) производство пластмасс на основе хлорвинила;
      23) пункты очистки, промывки и пропарки цистерн (при перевозке нефти и нефтепродуктов);
      24) производство синтетических моющих средств;
      25) производство продуктов бытовой химии при наличии производства исходных продуктов;
      26) производство бора и его соединений;
      27) производство парафина;
      28) производство дегтя, жидких и летучих погонов из древесины, метилового спирта, уксусной кислоты, скипидара, терпетинных масел, ацетона, креозота;
      29) производство уксусной кислоты;
      30) производство ацетилцеллюлозы с сырьевыми производствами уксусной кислоты и уксусного ангидрида;
      31) гидролизное производство на основе переработки растительного сырья пентозансоединениями;
      32) производство изоактилового спирта, масляного альдегида, масляной кислоты, винилтолуола, пенопласта, поливинилтолуола, полиформальдегида, регенерации органических кислот (уксусной, масляной и другие), метилпирролидона, поливинилпирролидона, пен-таэритрита, уротропина, формальдегида;
      33) производство капроновой и лавсановой ткани.
      3. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производство ниобия;
      2) производство тантала;
      3) производство кальцинированной соды по аммиачному способу;
      4) производство аммиачной, калиевой, натриевой, кальциевой селитры;
      5) производство химических реактивов;
      6) производство пластических масс из эфиров целлюлозы;
      7) производство корунда;
      8) производство бария и его соединений;
      9) производство ультрамарина;
      10) производство кормовых дрожжей и фурфурола из древесины и сельскохозяйственных отходов методом гидролиза;
      11) производство никотина;
      12) производство синтетической камфары изомеризационным способом;
      13) производство меламина и циануровой кислоты;
      14) производство поликарбонатов;
      15) производство минеральных солей, за исключением солей мышьяка, фосфора, хрома, свинца и ртути;
      16) производство пластмасс (карболита);
      17) производство фенолформальдегидных прессматериалов, прессованных и намоточных изделий из бумаги, тканей на основе фенолформальдегидных смол;
      18) производство искусственных минеральных красок;
      19) объекты по регенерации резины и каучука;
      20) производство по изготовлению шин, резинотехнических изделий, эбонита, клееной обуви, а также резиновых смесей для них;
      21) химическая переработка руд редких металлов для получения солей сурьмы, висмута, лития и другие;
      22) производство угольных изделий для электропромышленности (щетки, Электроугли и прочие);
      23) производство по вулканизации резины;
      24) производство и базисные склады аммиачной воды;
      25) производство ацетальдегида парофазным способом (без применения металлической ртути);
      26) производство полистирола и сополимеров стирола;
      27) производство кремнийорганических лаков, жидкостей и смол;
      28) газораспределительные станции магистральных газопроводов с одоризационными установками от меркаптана, газонаполнительные (газозаправочные) станции с компрессорами на открытой площадке;
      29) производство себациновой кислоты;
      30) производство винилацетата и продуктов на его основе (полвинилацетата, поливинилацетатной эмульсии, поливинилового спирта, винифлекса и прочие);
      31) производство лаков (масляного, спиртового, типографского, изолирующего, для резиновой промышленности и прочие);
      32) производство ванилина и сахарина;
      33) производство сжатых и сжиженных продуктов разделения;
      34) производство технического саломаса (с получением водорода неэлектролитическим способом);
      35) производство парфюмерии;
      36) производство искусственной кожи на основе поливинилхлоридных и других смол без применения летучих органических растворителей;
      37) производство эпихлоргидрина;
      38) производство сжатого азота, кислорода;
      39) производство кормовых дрожжей;
      40) производство по переработке нефтепродуктов на установках с паровым испарением и производительностью не более 0,5 тонн в час (т/час) по перерабатываемому сырью.
      Для установок по переработке малосернистой и сернистой нефти мощностью до 100000 тонн нефти в год, использующих систему индукционного нагрева для прямой перегонки товарной нефти в бензин, дизельное топливо и мазут, должен быть выполнен расчет концентраций в атмосферном воздухе вредных веществ. Размещение этих установок среди жилой застройки и переработка на них высокосернистой нефти не допускается.
      4. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) производство тукосмесей;
      2) производство по переработке фторопластов;
      3) производство бумаги из готовой целлюлозы и тряпья;
      4) производство глицерина;
      5) производства галалита и других белковых пластиков (аминопласты и другие);
      6) производство эмалей на конденсационных смолах;
      7) производство мыла;
      8) производства солеваренные и солеразмольные;
      9) производство фармацевтических солей калия (хлористого, сернокислого, поташа);
      10) производство минеральных естественных (мела, охры и другие) красок;
      11) производство дубильного экстракта;
      12) заводы полиграфических красок;
      13) производство фотохимическое (фотобумаги, фотопластинок, фото- и кинопленки);
      14) производство товаров бытовой химии из готовых исходных продуктов и склады их хранения;
      15) производство олифы;
      16) производство стекловолокна;
      17) производство медицинского стекла (без применения ртути);
      18) производства по переработке пластмасс (литье, экструзия, прессование, вакуум-формование);
      19) производство полиуретанов.
      5. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) производство готовых лекарственных форм (без изготовления составляющих);
      2) производство бумаги из макулатуры;
      3) фабрики химической чистки одежды мощностью свыше 160 кг/сутки;
      4) производство изделий из пластмасс и синтетических смол (механическая обработка);
      5) производство углекислоты и "сухого льда";
      6) производство искусственного жемчуга;
      7) производство спичек.

2. Металлургические, машиностроительные
и металлообрабатывающие объекты

      6. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) производства черной металлургии с полным металлургическим циклом более 1000000 тонн в год (далее т/год) чугуна и стали. Большие мощности требуют дополнительного обоснования необходимой сверхнормативной минимальной СЗЗ;
      2) производство по вторичной переработке цветных металлов (меди, свинца, цинка) в количестве более 3000 т/год;
      3) производство по выплавке чугуна непосредственно из руд и концентратов при общем объеме доменных печей до 1500 м3;
      4) производство стали мартеновским и конверторным способами с цехами по переработке отходов (размол томасшлака и другие);
      5) производство по выплавке цветных металлов непосредственно из руд и концентратов (свинца, олова, меди, никеля);
      6) производство алюминия способом электролиза расплавленных солей алюминия (глинозема);
      7) производство по выплавке спецчугунов;
      8) производство ферросплавов;
      9) производство по агломерированию руд черных и цветных металлов и пиритных огарков;
      10) производство глинозема (окиси алюминия);
      11) производство ртути и приборов с ртутью (ртутных выпрямителей, термометров, ламп);
      12) коксохимическое производство (коксогаз).
      7. Класс II — СЗЗ не менее 500 м:
      1) производство по выплавке чугуна при общем объеме доменных печей от 500 м3 до 1500 м3;
      2) производство черной металлургии с полным металлургическим циклом мощностью до 1000000 т/год чугуна и стали;
      3) производство стали мартеновским, электроплавильным и конверторным способами с цехами по переработке отходов (размол томасшлака и прочее) при выпуске основной продукции в количестве до 1000000 т/год;
      4) производство магния (всеми способами, кроме хлоридного);
      5) производство чугунного фасонного литья в количестве более 100000 т/год;
      6) производство по выжигу кокса;
      7) производство свинцовых аккумуляторов;
      8) производство воздушных судов, техническое обслуживание;
      9) объекты автомобильной промышленности;
      10) производство стальных металлоконструкций;
      11) производство вагонов с литейным и покрасочным цехами;
      12) производство по вторичной переработке цветных металлов (меди, свинца, цинка и других) в количестве от 2000 до 3000 т/год.
      8. Класс III — СЗЗ не менее 300 м:
      1) производство по размолу томасшлака;
      2) производство цветных металлов в количестве от 100 до 2000 т/год;
      3) производство сурьмы пирометаллургическим и электролитическим способами;
      4) производство чугунного фасонного литья в количестве от 20000 до 100000 т/год;
      5) производство цинка, меди, никеля, кобальта способом электролиза водных растворов;
      6) производство металлических электродов (с использованием марганца);
      7) производство фасонного цветного литья под давлением мощностью 10000 т/год (9500 тонн литья под давлением из алюминиевых сплавов и 500 тонн литья из цинковых сплавов);
      8) производство люминофоров;
      9) метизное производство;
      10) производство санитарно-технических изделий;
      11) предприятия мясомолочного машиностроения;
      12) производство шахтной автоматики;
      13) шрифтолитейные заводы (при возможных выбросах свинца);
      14) производство кабеля голого;
      15) производство щелочных аккумуляторов;
      16) производство твердых сплавов и тугоплавких металлов при отсутствии цехов химической обработки руд;
      17) судоремонтные производства;
      18) производство по выплавке чугуна при общем объеме доменных печей менее 500 м3.
      9. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) производство по обогащению металлов без горячей обработки;
      2) производство кабеля освинцованного или с резиновой изоляцией;
      3) производство чугунного фасонного литья в количестве от 10000 до 20000 т/год;
      4) производства по вторичной переработке цветных металлов (меди, свинца, цинка и другие) в количестве до 1000 т/год;
      5) производство тяжелых прессов;
      6) производство машин и приборов электротехнической промышленности (динамомашин, конденсаторов, трансформаторов, прожекторов и других) при наличии небольших литейных и других горячих цехов;
      7) производство приборов для электрической промышленности (электроламп, фонарей и другие) при отсутствии литейных цехов и без применения ртути;
      8) объекты по ремонту дорожных машин, автомобилей, кузовов, подвижного состава железнодорожного транспорта и метрополитена;
      9) производство координатно-расточных станков;
      10) производство металлообрабатывающей промышленности с чугунным, стальным (в количестве до 10000 т/год) и цветным (в количестве до 100 т/год) литьем, без литейных цехов;
      11) производство металлических электродов;
      12) шрифтолитейные заводы (без выбросов свинца);
      13) полиграфические производства;
      14) фабрики офсетной печати;
      15) типографии с применением свинца;
      16) машиностроительные производства с металлообработкой, покраской без литья.
      10. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) производство котлов;
      2) объект пневмоавтоматики;
      3) объект металлоштамп;
      4) объект сельхоздеталь;
      5) типографии без применения свинца (офсетный, компьютерный набор).

3. Добыча руд, нерудных ископаемых, природного газа

      11. Класс I — СЗЗ не менее 1000 м:
      1) карьеры нерудных стройматериалов;
      2) горно-обогатительные производства;
      3) производства по добыче нефти при выбросе сероводорода от 0,5 до 1 тонн в сутки, а также с высоким содержанием летучих углеводородов;
      4) производства по добыче природного газа;
      5) производства по добыче полиметаллических (свинцовых, ртутных, мышьяковых, бериллиевых, марганцевых) руд и горных пород VIII-XI категории открытой разработкой;
      6) производства по добыче асбеста;
      7) производства по добыче железных руд и горных пород открытой разработкой;
      8) производства по добыче гипса;
      9) производства по добыче металлоидов открытым способом;
      10) отвалы и шламонакопители при добыче цветных металлов;
      11) угольные разрезы.
      Примечание:
      Для предприятий по добыче углеводородного сырья при высоком содержании сероводорода и меркаптанов в нефти и попутном газе в 3,0 % и более размер СЗЗ предусмотреть не менее 5000 м; при 20,0 % и более размер СЗЗ-не менее 8000 м.
      12. Класс II — СЗЗ не менее 500 м:
      1) гидрошахты и обогатительные фабрики с мокрым процессом обогащения;
      2) отвалы и шламонакопители при добыче железа и угля;
      3) производства по добыче нефти при выбросе сероводорода до 0,5 т/сутки с малым содержанием летучих углеводородов;
      4) производства по добыче фосфоритов, апатитов, колчеданов (без химической обработки), железной руды;
      5) производства по добыче руд металлов и металлоидов шахтным способом, за исключением свинцовых руд, ртути, мышьяка и марганца;
      6) производства по добыче горных пород VI-VII категории доломитов, магнезитов, гудронов асфальта открытой разработкой;
      7) производства по добыче горючих сланцев;
      8) производства по добыче торфа, каменного, бурого и других углей;
      9) производство брикета из мелкого торфа и угля;
      10) производство по добыче каменной поваренной соли;
      11) шахтные терриконы без мероприятий по подавлению самовозгорания.
      13. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производства (карьеры) по добыче мрамора, гравия, песка, глины открытой разработкой;
      2) производства (карьеры) по добыче карбоната калия открытой разработкой.

4. Строительная промышленность

      14. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) производство цемента (портланд-шлакопортланд-пуццоланового-цемента и другие), а также местных цементов (глинитцемента, романцемента, гипсошлакового, фосфорно-шлакового и других);
      2) производство магнезита, доломита и шамота с обжигом в шахтных, вращающихся и других печах;
      3) производство асбеста и изделий из него;
      4) производство асфальтобетона на стационарных заводах.
      15. Класс II — СЗЗ не менее 500 м:
      1) производство гипса (алебастра);
      2) производство извести (известковые заводы с шахтными и вращающимися печами);
      3) производство художественного стекла, литья и хрусталя;
      4) производство стеклянной ваты и шлаковой шерсти;
      5) производство щебенки, гравия и песка, обогащение кварцевого песка;
      6) производство толя и рубероида;
      7) производство ферритов;
      8) производство строительных полимерных материалов;
      9) производство кирпича (красного, силикатного, керамических и огнеупорных изделий);
      10) пересыпка сыпучих грузов (уголь, руда) крановым способом;
      11) домостроительный комбинат;
      12) производство железобетонных изделий.
      16. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производство искусственных заполнителей (керамзита и другие);
      2) производство искусственных камней;
      3) склады цементов и других пылящих материалов;
      4) производство строительных материалов из отходов тепловых электроцентралей (далее - ТЭЦ);
      5) производство бетона и бетонных изделий;
      6) производство фарфоровых и фаянсовых изделий;
      7) камнелитейные производства;
      8) производства по обработке естественных камней;
      9) производства по добыче камня не взрывным способом;
      10) производство гипсовых изделий, мела;
      11) производство фибролита, камышита, соломита, дифферента и других;
      12) производство строительных деталей;*
      13) битумные установки.
      17. Класс IV- СЗЗ не менее 100 м:
      1) производство глиняных изделий;
      2) стеклодувное, зеркальное производство, шлифовка и травка стекол;
      3) механическая обработка мрамора;
      4) установка по производству бетона;
      5) карьеры, предприятия по добыче гравия, песка, глины.

5. Обработка древесины

      18. Класс I — СЗЗ не менее 1000 м:
      1) лесохимические производства (производство по химической переработке дерева и получение древесного угля).
      19. Класс II - СЗЗ не менее 500 м:
      1) производство по консервированию дерева (пропиткой);
      2) производство по производству шпал и их пропитке;
      3) производство изделий из древесной шерсти: древесно-стружечных плит, древесно-волокнистых плит с использованием в качестве связующих синтетических смол;
      4) деревообрабатывающее производство.
      20. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производство хвойно-витаминной муки, хлорофилло-каротиновой пасты хвойного экстракта;
      2) производство древесной шерсти;
      3) производство лесопильное, фанерное и деталей деревянных стандартных зданий;
      4) судостроительные верфи для изготовления деревянных судов (катеров, лодок);
      5) объекты столярно-плотничные, мебельные паркетные, ящичные;
      6) сборка мебели с лакировкой и окраской.
      21. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) производство обозное;
      2) производство бондарных изделий из готовой клепки;
      3) производство рогожно-ткацкое;
      4) производства по консервированию древесины солевыми и водными растворами (без солей мышьяка), суперобмазкой;
      5) судостроительные верфи для изготовления деревянных судов (катеров, лодок).
      22. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) сборка мебели из готовых изделий без лакирования и окраски.

6. Текстильные производства и производства легкой
промышленности

      23. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) объекты по первичной обработке хлопка с устройством цехов по обработке семян ртутно-органическими препаратами;
      2) производство искусственной кожи и пленочных материалов, клеенки, пласткожи с применением летучих растворителей;
      3) объекты по химической пропитке и обработке тканей сероуглеродом.
      24. Класс II - СЗЗ не менее 500 м:
      1) объекты по непрерывной пропитке тканей и бумаги масляными, масляно-асфальтовыми, бакелитовыми и другими лаками;
      2) объекты по пропитке и обработке тканей (дерматина, гранитоля) химическими веществами, за исключением сероуглерода;
      3) производство поливинилхлоридных односторонних армированных пленок, пленок из совмещенных полимеров, резин для низа обуви, регенератора с применением растворителей;
      4) прядильно-ткацкое производство.
      25. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производства по первичной обработке растительного волокна (льна, конопли, хлопка, кендыря);
      2) организации отбельные и красильно-аппретурные;
      3) производство пряжи и тканей из шерсти, хлопка, льна, а также в смеси с синтетическими и искусственными волокнами при наличии красильных и отбельных цехов;
      4) производство галантерейно-кожевенного картона с отделкой полимерами с применением органических растворителей;
      5) пункты по приему хлопка-сырца;
      6) производства спортивных изделий;
      7) ситценабивное производство;
      8) производство фурнитуры.
      26. Класс IV — СЗЗ не менее 100 м:
      1) производства котонинные;
      2) объекты коконоразварочные и шелкоразмоточные;
      3) производства меланжевые;
      4) производства пенько-джутокрутильные, канатные, шпагатные, веревочные и по обработке концов;
      5) производство искусственного каракуля;
      6) производство обуви;
      7) производство пряжи и тканей из хлопка, льна, шерсти при отсутствии красильных и отбельных цехов;
      8) производства трикотажные и кружевные;
      9) шелкоткацкие производства;
      10) швейные фабрики;
      11) производство ковров;
      12) производство обувных картонов на кожевенном и кожевенно-целлюлозном волокне без применения растворителей;
      13) шпульно-катушечное производство;
      14) производство обоев;
      15) чулочное производство.
      27. Класс V - СЗЗ не менее 50 м:
      1) объекты по мелкосерийному выпуску обуви из готовых материалов с использованием водорастворимых клеев.

7. Обработка животных продуктов

      28. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) производства клееварочные, изготавливающие клей из остатков кожи, полевой и свалочной кости и других животных отходов и отбросов;
      2) производство технического желатина из кости, мездры, остатков кожи и других животных отходов и отбросов с хранением их на складе;
      3) утильзаводы по переработке павших животных, рыбы, их частей и других животных отходов и отбросов (превращение в жиры, корм для животных, удобрения);
      4) заводы костеобжигательные и костемольные.
      29. Класс II - СЗЗ не менее 500 м:
      1) производства салотопенные (производство технического сала);
      2) центральные склады по сбору утильсырья.
      30. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производства по обработке сырых меховых шкур животных и крашению (овчинно-шубные, овчинно-дубильные, меховые), производство замши, сафьяна, лайки;
      2) производства по обработке сырых кож животных: кожевенно-сыромятные, кожевенно-дубильные с переработкой отходов;
      3) объекты по мойке шерсти;
      4) склады временного хранения мокросоленых и необработанных кож;
      5) производство желатина высшего сорта из свежих не загнивших костей с минимальным сроком хранения на специально устроенных складах с охлаждением;
      6) производства по обработке волоса, щетины, пуха, пера, рогов и копыт;
      7) производство скелетов и наглядных пособий из трупов животных;
      8) комбикормовые заводы (производство кормов для животных из пищевых отходов);
      9) производство валяльное и кошмовойлочное;
      10) производство лакированных кож;
      11) производства кишечно-струнные и кетгутовые;
      12) склады мокросоленых кож (до 200 штук) для временного хранения (без обработки).
      31. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) производство изделий из выделанной кожи;
      2) производство щеток из щетины и волоса;
      3) валяльные мастерские.

8. Обработка пищевых продуктов и вкусовых веществ

      32. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) объекты по вытапливанию жира из морских животных;
      2) объекты кишечно-моечные;
      3) производства по варке сыра;
      4) производства мясокоптильные;
      5) рыбокоптильные заводы.
      33. Класс II — СЗЗ не менее 500 м:
      1) производства свеклосахарные;
      2) рыбные промыслы;
      3) мельницы более 2 т/час, крупорушки, зернообдирочные предприятия и комбикормовые заводы;
      4) производства по варке товарного, солода и приготовлению дрожжей;
      5) производство альбумина, декстрина, глюкозы, патоки.
      34. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) элеваторы;
      2) производства кофеобжарочные;
      3) производство олеомаргарина и маргарина;
      4) производство пищевого спирта;
      5) рыбокомбинаты, рыбоконсервные и рыбофилейные предприятия с утильцехами (без коптильных цехов);
      6) свеклосахарные заводы без хранилища жома;
      7) кукурузно-крахмальные, кукурузно-паточные заводы;
      8) производства по переработке овощей (сушка, засолка, квашение);
      9) производство крахмала;
      10) производства табачно-махорочные (табачно-ферментационные, табачные и сигаретно-махорочные фабрики);
      11) заводы первичного виноделия.
      35. Класс IV — СЗЗ не менее 100 м:
      1) кондитерские фабрики;
      2) производство столового уксуса;
      3) производство пива, кваса и безалкогольных напитков;
      4) чаеразвесочные фабрики;
      5) заводы спиртоводочные;
      6) маслобойные заводы (растительные масла);
      7) консервные заводы;
      8) овощефруктохранилища;
      9) сахарорафинадные заводы;
      10) заводы коньячного спирта;
      11) макаронные фабрики;
      12) молочные и маслодельные заводы (животные масла);
      13) производство колбасных изделий, без копчения;
      14) хлебозаводы и хлебопекарные производства производительностью более 2,5 т/сутки;
      15) фабрики пищевые, заготовочные;
      16) холодильники емкостью более 600 тонн (далее - т);
      17) заводы виноградного сока;
      18) заводы фруктовых и овощных соков и безалкогольных напитков;
      19) мельницы производительностью от 0,5 до 2 т/час.
      36. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) малые предприятия и цеха малой мощности: по переработке мяса до 5 т/сутки, молока - до 10 т/сутки, производство хлеба и хлебобулочных изделий - до 2,5 т/сутки, рыбы — до 10 т/сутки, предприятия по производству кондитерских изделий до 0,5 т/сутки;
      2) промышленные установки для низкотемпературного хранения пищевых продуктов емкостью до 600 т;
      3) производства по производству пива (без солодовен);
      4) производство майонезов.

9. Микробиологическая промышленность

      37. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) производство белково-витаминных концентратов (далее - БВК) из углеводородов (парафинов нефти, этанола, метанола, природного газа). При существующей технологии и неполной герметизации (выброс аэрозолей БВК, дрожжевых клеток, наличие сильных неприятных запахов) санитарно-защитная зона должна быть не менее 3000 м;
      2) объекты, использующие в производстве микроорганизмы 1-2 группы патогенности;
      3) производство кормового бацитрацина;
      4) производство пектинов из растительного сырья.
      38. Класс II — СЗЗ не менее 500 м:
      1) производство кормовых дрожжей, фурфурола и спирта из древесины и сельскохозяйственных отходов методом гидролиза;
      2) производство пищевых дрожжей;
      3) производство аминокислот методом микробиологического синтеза;
      4) производство биопрепаратов (трихограмм и другие) для защиты сельскохозяйственных растений;
      5) производство средств защиты растений методом микробиологического синтеза;
      6) производство антибиотиков;
      7) производство ферментов различного назначения с поверхностным способом культивирования.
      39. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) производство кормовых дрожжей из отходов древесины и сельского хозяйства (подсолнечной лузги, соломы, кукурузных кочерыжек) без производства фурфурола;
      2) производство кормовых антибиотиков, в том числе биологическим путем;
      3) производство ферментов различного назначения с глубинным способом культивирования.

10. Сельскохозяйственные объекты

      40. Класс I-C33 не менее 1000 м:
      1) хозяйство по выращиванию свиней до 5000 голов;
      2) хозяйство по выращиванию птицы более 400000 кур-несушек и более 3000000 бройлеров в год;
      3) хозяйство по выращиванию и откорму крупного рогатого скота более 5000 голов;
      4) открытые хранилища навоза и помета;
      5) склады для хранения ядохимикатов свыше 500 т;
      6) Мясоперерабатывающее предприятие (крупного и мелкого рогатого скота), мясокомбинаты, включая базы для предубойного содержания скота в пределах до трехсуточного запаса скотосырья.
      41. Класс II - СЗЗ не менее 500 м:
      1) хозяйство по выращиванию и откорму крупного рогатого скота от 1200 до 5000 коров и 6000 скотомест для молодняка;
      2) фермы звероводческие (норки, лисы и другие) более 100 голов;
      3) хозяйство по выращиванию птицы от 100000 до 400000 кур-несушек и от 1000000 до 3000000 бройлеров в год;
      4) открытые хранилища биологически обработанной жидкой фракции навоза;
      5) закрытые хранилища навоза и помета;
      6) производства по обработке и протравливанию семян;
      7) склады сжиженного аммиака.
      42. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) хозяйство по выращиванию и откорму крупного рогатого скота менее 1200 голов (всех специализаций), фермы коневодческие;
      2) хозяйства с содержанием животных (свинарники, коровники, птичники, конюшни, зверофермы) до 100 голов;
      3) хозяйство по выращиванию и откорму овец от 3000 до 5000 голов;
      4) хозяйство по выращиванию птицы до 100000 кур-несушек и до 1000000 бройлеров;
      5) площадки для буртования помета и навоза;
      6) склады для хранения минеральных удобрений, ядохимикатов более 50 тонн;
      7) обработка сельскохозяйственных угодий пестицидами с применением тракторов от границ поля до населенного пункта;
      8) кролиководческие фермы.
      43. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) тепличные и парниковые хозяйства;
      2) склады для хранения минеральных удобрений, ядохимикатов до 50 т;
      3) склады сухих минеральных удобрений, химических средств защиты растений (зона устанавливается и до предприятий по хранению и переработке пищевой продукции);
      4) мелиоративные объекты с использованием животноводческих стоков;
      5) цехи по приготовлению кормов, включая использование пищевых отходов;
      6) гаражи и парки по ремонту, техническому обслуживанию и хранению автомобилей и сельскохозяйственной техники;
      7) хозяйства с содержанием животных (свинарники, коровники, птичники, конюшни, зверофермы) до 50 голов;
      8) склады горюче-смазочных материалов.
      44. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) хранилища фруктов, овощей, картофеля, зерна;
      2) материальные склады.

11. Сооружения санитарно-технические, транспортной
инфраструктуры, установки и объекты коммунального назначения

      45. Класс «А» — СЗЗ не менее 2000 м:
      1) контролируемые неусовершенствованные свалки для нечистот и жидких хозяйственных отбросов органического происхождения и твердых гниющих отбросов;
      2) поля ассенизации;
      3) скотомогильники с захоронением в ямах;
      4) утильзаводы для ликвидации трупов животных;
      5) минимальные размеры СЗЗ очистки сточных вод устанавливают в приложении 3.
      46. Класс I — СЗЗ не менее 1000 м:
      1) станции и пункты очистки и промывки вагонов после перевозки скота (дезопромывочные станции и пункты);
      2) усовершенствованные свалки для твердых бытовых и не утилизируемых твердых промышленных отходов и отбросов;
      3) поля запахивания;
      4) участки компостирования твердых отбросов и нечистот населенного пункта (центральные);
      5) скотомогильники с биологическими камерами;
      6) сливные станции;
      7) поля ассенизации.
      47. Класс II — санитарно-защитная зона не менее 500 м:
      1) мусоросжигательные и мусоросортировочные заводы (центральные) свыше 100000 тонны в год (далее - т/г);
      2) центральные базы по сбору утильсырья;
      3) участки для парников и теплиц с использованием мусора;
      4) компостирование мусора без навоза и фекалий.
      48. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) базы районного назначения для сбора утильсырья;
      2) механизированные транспортные парки по очистке города;
      3) склады временного хранения утильсырья без его переработки;
      4) объекты по обслуживанию автомобилей (грузовые автомобили, а также автобусы городского транспорта);
      5) автозаправочные станции стационарного типа по заправке автотранспортных средств, полная масса которых более 3,5 т и тракторов;
      6) мусоросжигательные и мусоросортировочные заводы (центральные) до 100000 т/г;
      7) кладбища, крематории;
      8) таможенные терминалы, оптовые рынки.
      49. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) объекты по обслуживанию автомобилей (легковые автомобили, кроме принадлежащих гражданам, автобусы, кроме автобусов городского транспорта);
      2) троллейбусные и трамвайные парки;
      3) автозаправочные станции по заправке автотранспортных средств, полная масса которых не превышает 3,5 тонн;
      4) автозаправочные станции блочно-контейнерного типа, оснащенные газовозвратной системой, мощностью более 80 заправок в час «пик»;
      5) кладбища для погребения после кремации;
      6) мойка автомобилей с количеством постов от 2 до 5 постов;
      7) химчистки, прачечные;
      8) ветлечебницы с содержанием животных, виварии, питомники, кинологические центры, пункты передержки животных.
      50. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) автозаправочные станции блочно-контейнерного типа, оснащенные газовозвратной системой, мощностью менее 80 заправок в час «пик»; приемные пункты вторичного сырья;
      2) станции технического обслуживания легковых автомобилей до 5 постов (без малярно-жестяных работ);
      3) мойка автомобилей до двух постов;
      4) химчистки производительностью не более 160 кг/смену.

12. Склады, причалы и места перегрузки и хранения грузов,
производства фумигации грузов и судов, газовой дезинфекции,
дератизации и дезинсекции

      51. Класс I - СЗЗ не менее 1000 м:
      1) открытые склады и места разгрузки апатитного концентрата, фосфоритной муки, цементов и других пылящих грузов при грузообороте более 150000 т/год.
      В 1 группу — I, II и III класса не входят транспортно-технологические схемы с применением складских элеваторов и пневмотранспортных или других установок, исключающих вынос пыли грузов, указанных в I группе (I, II и III классов), во внешнюю среду;
      2) места перегрузки и хранения жидких химических грузов и сжиженных газов (метан, пропан, аммиак и другие), производственных соединении галогенов, серы, азота, углеводородов (метанол, бензол, толуол и другие), спиртов, альдегидов и других соединений;
      3) зачистные и промывочно-пропарочные станции, дезинфекционно-промывочные объекты, пункты зачистки судов, цистерн, приемно-очистные сооружения, служащие для приема балластных и промывочно-нефтесодержащих вод со специализированных плавсборщиков;
      4) причалы и места производства фумигации грузов и судов, газовой дезинфекции, дератизации и дезинсекции.
      52. Класс II - СЗЗ не менее 500 м:
      1) открытые склады и места разгрузки апатитного концентрата, фосфоритной муки, цементов и других пылящих грузов при грузообороте менее 150000 т/год;
      2) открытые склады и места перегрузки угля;
      3) открытые склады и места перегрузки минеральных удобрений, асбеста, извести, руд (кроме радиоактивных) и других минералов (серы, серного колчедана, гипса и другие);
      4) места перегрузки и хранения сырой нефти, битума, мазута и других вязких нефтепродуктов и химических грузов;
      5) открытые и закрытые склады и места перегрузки пека и пекосодержащих грузов. Места хранения и перегрузки деревянных шпал, пропитанных антисептиками.
      53. Класс III - СЗЗ не менее 300 м:
      1) открытые склады и места разгрузки и погрузки пылящих грузов (апатитного концентрата, фосфоритной муки, цемента) при грузообороте менее 5000 т/год;
      2) закрытые склады, места перегрузки и хранения затаренного химического груза (удобрений, органических растворителей, кислот и других веществ);
      3) наземные склады и открытые места отгрузки магнезита, доломита и других пылящих грузов;
      4) склады пылящих и жидких грузов (аммиачной воды, удобрений, кальцинированной соды, лакокрасочных материалов и другие);
      5) открытые наземные склады и места разгрузки сухого песка, гравия, камня и другие минерально-строительных материалов;
      6) склады и участки перегрузки шрота, жмыха, копры и другой пылящей растительной продукции открытым способом;
      7) склады, перегрузка и хранение утильсырья;
      8) склады, перегрузка и хранение мокросоленых необработанных кож (более 200 штук) и другого сырья животного происхождения;
      9) участки постоянной перегрузки скота, животных и птиц;
      10) склады и перегрузка рыбы, рыбопродуктов и продуктов китобойного промысла.
      54. Класс IV - СЗЗ не менее 100 м:
      1) склады и перегрузка кожсырья (в том числе мокросоленых кож до 200 штук);
      2) склады и открытые места разгрузки зерна;
      3) склады и открытые места разгрузки поваренной соли;
      4) склады и открытые места разгрузки шерсти, волоса, щетины и другой аналогичной продукции;
      5) транспортно-технические схемы перегрузки и хранения апатитового концентрата, фосфоритной муки, цемента и др. пылящих грузов, перевозимых навалом с применением складских элеваторов и пневмотранспортных или других установок и хранилищ, исключающих вынос пыли во внешнюю среду.
      55. Класс V — СЗЗ не менее 50 м:
      1) открытые склады и перегрузка увлажненных минерально-строительных материалов (песка, гравия, щебня, камней и другие);
      2) участки хранения и перегрузки прессованного жмыха, сена, соломы, табачно-махорочных изделий и другие;
      3) склады, перегрузка пищевых продуктов (мясных, молочных, кондитерских), овощей, фруктов, напитков и других;
      4) участки хранения и налива пищевых грузов (вино, масло, соки);
      5) участки разгрузки и погрузки рефрижераторных судов и вагонов;
      6) речные причалы.

13. Производство электрической и тепловой энергии при сжигании
минерального топлива

      1) тепловые электростанции (далее - ТЭС) эквивалентной электрической мощности в 600 МВт и выше, использующие в качестве топлива уголь и мазут, относятся к объектам I класса с СЗЗ не менее 1000 м;
      2) ТЭС эквивалентной электрической мощности в 600 (далее - МВт) и выше, работающие на газовом и газо-мазутном топливе, относятся к объектам II класса с СЗЗ не менее 500 м;
      3) СЗЗ жилого поселка энергетиков устанавливается для ТЭС и гидроэлектростанции (далее - ГРЭС) на основе расчетов для организованных выбросов в комплексе с золоотвалами и данных замеров о фактическом состоянии воздушной, среды в зоне возможного влияния объектов и на территории поселка;
      4) ТЭЦ и районные котельные тепловой мощностью 200 гегакалорий (далее - Гкал) и выше, работающие на угольном и мазутном топливе, относятся ко второму классу с СЗЗ не менее 500 м;
      5) ТЭЦ и районные котельные тепловой мощностью 200 Гкал и выше, работающие на газовом и газомазутном топливе (последний — как резервный), относятся к объектам третьего класса с СЗЗ не менее 300 м;
      6) минимальная СЗЗ от золоотвала ТЭС должна составлять не менее 500 м (III класс) с осуществлением древесно-кустарниковых посадок по его периметру;
      7) при установлении минимальной величины СЗЗ от всех типов котельных тепловой мощностью менее 200 Гкал, работающих на твердом, жидком и газообразном топливе, необходимо определение расчетной концентрации в приземном слое и по вертикали с учетом высоты жилых зданий в зоне максимального загрязнения атмосферного воздуха от котельной (10-40 высот трубы котельной), а также акустических расчетов. СЗЗ при расчетных значениях ожидаемого загрязнения атмосферного воздуха в пределах ПДК в приземном слое и на различных высотах прилегающей жилой застройки не должна быть менее 50 м, если по акустическому расчету не требуется корректировки в сторону ее увеличения.
      При наличии жилых домов повышенной этажности в зоне максимального загрязнения от котельных, высота дымовой трубы должна быть, как минимум, на 1,5 м выше конька крыши самого высокого жилого дома;
      8) при расчете рассеивания дымовых газов от объектов теплоэнергетики обязателен учет эффекта суммации биологического действия диоксида серы и оксидов азота, золы;
      9) СЗЗ крупных ГРЭС не менее 300 м.

Приложение 2        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы от стоянок для легковых
автомобилей до объектов застройки 

№
п/п

Здания, до
которых
определяется
расстояние

Расстояние, м

от гаражей и открытых
стоянок при числе легковых
автомобилей

от станции
технического
обслуживания
при числе постов

10 и
менее

11-50

51-100

101-300

10 и менее

11-30

1

2

3

4

5

6

7

8

1

Жилые дома

10**

15

25

35

15

25

2

В том числе
торцы жилых
домов без окон

10**

10**

15

25

15

25

3

Общественные
здания

10**

10**

15

25

15

20

4

Общеобразова-
тельные школы,
интернатные
организации
образования и
дошкольные
учреждения

15

25

25

50

50

*

5

Лечебные
учреждения со
стационаром

25

50

*

*

50

*

      * Определяется по согласованию с органами Государственного санитарно-эпидемиологического надзора.
      ** Для зданий гаражей III-V степеней огнестойкости расстояния следует принимать не менее 12 м.
      Примечания:
      1) Расстояния следует определять от окон жилых и общественных зданий и от границ земельных участков общеобразовательных школ, интернатных организаций образования, дошкольных учреждений и лечебных учреждений со стационаром до стен гаража или границ открытой стоянки. Автостоянкой открытого типа считается также такое сооружение, которое открыто, по крайней мере, с двух противоположных сторон наибольшей протяженности. Сторона считается открытой, если общая площадь отверстий, распределенных по стороне, составляет не менее 50 %) наружной поверхности этой стороны в каждом ярусе (этаже) по МСН 2.02-05-2000*;
      2) Расстояния от секционных жилых домов до открытых площадок вместимостью 101-300 машин, размещаемых вдоль продольных фасадов, следует принимать не менее 50 м;
      3) Для гаражей I-II степеней огнестойкости, указанных в таблице, расстояния допускается сокращать на 25 % при отсутствии в гаражах открывающихся окон, а также въездов, ориентированных в сторону жилых и общественных зданий;
      4) Гаражи и открытые стоянки для хранения легковых автомобилей вместимостью более 300 машино-мест и станции технического обслуживания при числе постов более 30 следует размещать вне жилых районов на производственной, коммунально-складской, санитарно-защитной территории на расстоянии не менее 50 м от жилых домов. Расстояния определяются по согласованию с органами Государственного санитарно-эпидемиологического надзора;
      5) Для гаражей вместимостью более 10 машин, указанных в таблице, расстояния допускается принимать по интерполяции;
      6) В одноэтажных гаражах боксового типа, принадлежащих гражданам, допускается устройство погребов.

Приложение 3        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы от очистки сточных вод 

№
п/п

Сооружения для
очистки
сточных вод

Расстояние в метрах при расчетной
производительности очистных сооружений, тысяч
кубических метров в сутки (далее -тыс. м3/сутки)

до 0,2

от 0,2 до
5,0

от 5,0 до 50,0

от 50,0 до 280

1

2

3

4

5

6

1

Насосные
станции и
аварийно-
регулирующие
резервуары,
локальные
очистные
сооружения

15

20

20

30

2

Сооружения для
механической и
биологической
очистки
силовыми
площадками для
сбреженных
осадков, а
также иловые
площадки

150

200

400

500

3

Сооружения для
механической и
биологической
очистки с
термомеха-
нической
обработкой
осадка в
закрытых
помещениях

100

150

300

400

4

Поля:
1) фильтрации
2) орошения

 
200
150

 
300
200

 
500
400

 
1000
1000

5

Биологические
пруды

200

200

300

300

      1. Для очистки сточных вод производительностью более 280 тыс.м3/сутки, а также при принятии новых технологий очистки сточных вод и обработки осадка устанавливается СЗЗ индивидуально.
      2. Для полей фильтрации площадью до 0,5 гектар (далее - га), для полей орошения коммунального типа площадью до 1,0 га, для сооружений механической и биологической очистки сточных вод производительностью до 50 метров кубических в сутки (далее — м3/сутки) следует принимать санитарный разрыв размером 100 метров (далее - м).
      3. Для полей подземной фильтрации пропускной способностью до 15 м3/сутки следует принимать санитарный разрыв размером 50 м.
      4. Размер СЗЗ от сливных станций следует принимать санитарный разрыв размером 300 м.
      5. Для очистных сооружений поверхностного стока открытого типа санитарный разрыв следует принимать 100 м, закрытого типа -50 м.
      6. От очистных сооружений и насосных станций производственного водоотведения, не расположенных на территории промышленных объектов, как при самостоятельной очистке и перекачке производственных сточных вод, так и при совместной их очистке с бытовыми размер санитарного разрыва следует принимать такими же, как для производств, от которых поступают сточные воды, но не менее указанных в таблице.

Приложение 4        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы для подземных и наземных
магистральных газопроводов 

№
п/п

Элементы
застройки,
водоемы

Разрывы в метрах для трубопроводов 1-го и
2-го классов с диаметром труб в миллиметрах

1 класс

2 класс

до
300

300-
600

600-
800

800-
1000

1000-
1200

свыше
1200

до
300

свыше
300

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Города и другие
населенные
пункты;
коллективные
сады и дачные
поселки;
тепличные
комбинаты;
отдельные
общественные
здания с
массовым
скоплением
людей

100

150

200

250

300

350

75

125

2

Отдельные
малоэтажные
здания;
сельско-
хозяйственные
поля и
пастбища,
полевые станы

75

125

150

200

225

250

75

100

3

Магистральные
оросительные
каналы, реки и
водоемы;
водозаборные
сооружения

25

25

25

25

25

25

25

25

Приложение 5        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы от трубопроводов для сжиженных
углеводородных газов 

№
п/п

Элементы
застройки

Расстояние в метрах при диаметре труб в
миллиметрах

до 150
включительно

свыше 150 до
300
включительно

свыше 300 до
500
включительно

1

2

3

4

5

1

Города и
поселения
городского
типа

2000

3000

5000

2

Дачные
поселки

1000

2000

3000

      Примечание: прохождение газопровода через жилую застройку не допускается.

Приложение 6        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы от магистральных трубопроводов
для транспортирования нефти

№
п/п

Элементы
застройки

Расстояние в метрах при диаметре труб, в
миллиметрах

IV класс

III класс

II класс

I класс

300 и
менее

свыше 300
до 500

свыше 500
до 1000

свыше 1000
до 1200

1

2

3

4

5

6

1

Города и поселки

75

100

150

200

2

Отдельно
стоящие: жилые
здания
1-2-этажные

50

50

75

100

3

При прокладке
подводных
нефтепроводов и
нефтепродукто-
проводов выше по
течению:



1) от гидротех-
нических
сооружений;

300

300

300

500

2) от
водозаборов.

3000

3000

3000

3000

Приложение 7       
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные разрывы от компрессорных станций 

№
п/п

Элементы
застройки,
водоемы

Разрывы в метрах для трубопроводов 1-го и 2-го
классов с диаметром труб в миллиметрах

1 класс

2 класс

до
300

300-
600

600-
800

800-
1000

1000-
1200

свыше 1200

до 300

свыше 300

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

1

Города и
поселки

500

500

700

700

700

700

500

500

2

Водо-
проводные
сооружения

250

300

350

400

450

500

250

300

3

Малоэтаж-
ные жилые
здания

100

150

200

250

300

350

75

150

      Примечание:
      1) Санитарные разрывы устанавливаются от здания компрессорного цеха;
      2) Для крупных компрессорных станций величина санитарного разрыва уточняется и согласовывается с государственным органом санитарно-эпидемиологической службы в каждом конкретном случае.

Приложение 8        
к Санитарным правилам «Санитарно-
эпидемиологические требования по
установлению санитарно-защитной
зоны производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы от нефтеперекачивающих
станций

№
п/п

Элементы застройки

Разрывы в метрах по категориям
нефтеперекачивающих станций

III

II

I

1

2

3

4

5

1

Города и поселки

100

150

200

2

Водопроводные
сооружения

100

150

200

3

Отдельные малоэтажные
здания

50

75

100

      Примечания: величина санитарного разрыва для нефтехранилищ уточняется в каждом конкретном случае на основе расчетов и реальных характеристик загрязнения атмосферного воздуха углеводородами прилегающих территорий.

Приложение 9      
к Санитарным правилам  
«Санитарно-эпидемиологические
требования по установлению
санитарно-защитной зоны 
производственных объектов»

Минимальные санитарные разрывы от убойных пунктов и убойных
площадок

№
п/п

Элементы
застройки

Расстояние в метрах от

убойных пунктов

убойных площадок
мощностью до 10
тонн мяса в сутки

Мощностью от 10
тонн до 30 тонн
мяса в сутки

мощностью свыше
30 тонн мяса в
сутки

1

2

3

4

5

1

Жилые и
общественные
здания

300

500

50

      Примечание: при убойных пунктах и убойных площадках допускается предубойное содержание скота не более суточного запаса.