Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеу қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 6 наурыздағы № 290 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 10 сәуірдегі № 220 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 10.04.2015 № 220 қаулысымен.

«Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкiметi ҚАУЛЫ ЕТЕДI:
1. Қоса берiлiп отырған Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеу қағидалары бекiтiлсiн.
2. Мыналардың күші жойылды деп танылсын:
1) «Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеудің, бекітудің және қолданылу мерзімдерінің тәртібі туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 2 қыркүйектегі № 1290 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 1999 ж., № 44, 400-құжат);
2) «Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 2 қыркүйектегі № 1290 қаулысына толықтырулар енгізу туралы» Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылғы 18 ақпандағы № 170 қаулысы (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2003 ж., № 8, 86-құжат).
3. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі және ресми жариялануға тиіс.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы 6 наурыздағы
№ 290 қаулысымен
бекітілген

Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеу қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеу қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Білім туралы» Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 27 шілдедегі Заңына сәйкес әзірленді және білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын (бұдан әрі – ББМЖМС) әзірлеудің тәртібін айқындайды.
2. Осы Қағидаларда мынадай анықтамалар пайдаланылады:
1) білім беру саласындағы уәкілетті орган – білім беру саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;
2) білім беру мазмұны – жеке адамның біліктілігі мен жан-жақты дамуын қалыптастыру үшін негіз болып табылатын білім берудің әрбір деңгейі бойынша білімдер жүйесі (кешені);
3) білім беру қызметі – білім беру субъектілерінің мақсатты, педагогтік негізделген, дәйекті өзара іс-қимылы барысында жеке адамды оқыту, дамыту және тәрбиелеу міндеттері шешілетін процесс.

2. Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеудің тәртібі

Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарын әзірлеуге қойылатын талаптар

3. Білім беру саласындағы уәкілетті орган мынадай білім беру деңгейлері бойынша ББМЖМС әзірлеуді ұйымдастырады:
1) мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту;
2) бастауыш білім беру;
3) негізгі орта білім беру;
4) орта білім беру (жалпы орта білім беру, техникалық және кәсіптік білім беру);
5) орта білімнен кейінгі білім беру;
6) жоғары білім беру;
7) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру.
4. ББМЖМС әзірлеу сатысында Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен және мерзімде мүдделі мемлекеттік органдармен келісіледі.
5. ББМЖМС әзірлеу мүдделі мемлекеттік органдардың, білім беру ұйымдарының, ғылыми ұйымдардың, ғылыми-әдістемелік орталықтардың, кәсіпорындардың, салалық бірлестіктер мен жұмыс берушілердің кәсіптік қауымдастықтарының өкілдерін тарта отырып жүзеге асырылады.

Білім берудің мемлекеттік жалпыға міндетті стандарттарының құрылымы

6. ББМЖМС-ның құрылымы білім беру деңгейлері бойынша мынадай бөлімдерден тұрады:
1) білім берудің мазмұнына қойылатын талаптар;
2) білім алушылар мен тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең жоғары көлеміне қойылатын талаптар;
3) білім алушылардың даярлық деңгейіне қойылатын талаптар.
7. «Білім берудің мазмұнына қойылатын талаптар» деген бөлімде білім беретін оқу бағдарламаларында айқындалатын білім беру мазмұнына қойылатын талаптар көрсетіледі:
1) мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламалары қызмет түрлерінің мектеп жасына дейінгі балаларға арналған ерекшеліктері ескеріле отырып әзірленуге және әр баланың талабын, бейімділігін, қабілетін, дарынын іске асыруға әрі даму ерекшеліктері мен денсаулық жағдайын ескере отырып, дара әдіс негізінде оны бастауыш білім берудің білім беру бағдарламасын меңгеруге даярлауға бағдарлануға тиіс;
2) бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары баланың жеке басын қалыптастыруға, оның жеке қабілеттерін, оқу ісіндегі оң талпынысы мен алғырлығын дамытуға бағытталуға тиіс;
3) негізгі орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары білім алушылардың ғылым жүйесінің базалық негіздерін меңгеруге, олардың бойында тұлғааралық және этносаралық қатынастың жоғары мәдениетін қалыптастыруға, жеке адамның өзін-өзі билеуіне және кәсіптік бағдарлануына бағытталуға тиіс;
4) жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламалары жаратылыстану-математикалық және қоғамдық-гуманитарлық және басқа бағыттар бойынша бейіндік оқытуды енгізе отырып, білім беру мазмұнын саралау, интеграциялау және кәсіптік бағдарлау негізінде әзірленуге тиіс;
5) техникалық және кәсіптік білім берудің білім беретін оқу бағдарламаларында олардың мазмұнына және білім алушылардың даярлық біліктілігінің деңгейіне қарай мыналар көзделуге тиіс:
техникалық және қызмет көрсету еңбегінің бұқаралық кәсіптері бойынша кадрлар даярлау;
экономиканың барлық салаларында жоғары технологиялармен және кәсіптік қызметпен байланысты жұмыстарды орындаудың күрделі (аралас) кәсіптері мен практикалық дағдыларын меңгеру;
орта буын мамандарын даярлау;
6) орта білімнен кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары орта (жалпы орта немесе техникалық және кәсіптік) білімі бар азаматтар қатарынан техникалық, қызмет көрсету және басқару еңбегінің мамандарын даярлауға бағытталуға тиіс;
7) жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары біліктілікті және (немесе) «бакалавр» академиялық дәрежесін бере отырып, мамандар даярлауға, олардың кәсіптік даярлығының деңгейін дәйектілікпен арттыруға бағытталуға тиіс;
8) жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламалары біліктілігі жоғары ғылыми және педагог кадрлар даярлауға, олардың ғылыми және педагогикалық даярлық деңгейін дәйектілікпен арттыруға бағытталуға тиіс.
8. «Білім алушылар мен тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең жоғары көлеміне қойылатын талаптар» деген бөлімде білім алушылар мен тәрбиеленушілердің оқу жүктемесінің ең жоғары көлемі айқындалады:
1) мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту – аптасына 24 сағат;
2) бастауыш білім беру – аптасына 24 сағаттан 29-ға дейін;
3) негізгі орта білім беру – аптасына 33 сағаттан 38-ге дейін;
4) жалпы орта білім беру – аптасына 39 сағат;
5) техникалық және кәсіптік білім беру – күндізгі оқу нысаны кезінде аптасына кемінде 36 сағат міндетті оқу жүктемесін қоса алғанда, аптасына 54 сағаттан артық емес;
6) орта білімнен кейінгі білім беру – күндізгі оқу нысаны кезінде аптасына кемінде 36 сағат міндетті оқу жүктемесін қоса алғанда, аптасына 54 сағаттан артық емес;
7) жоғары білім беру – бүкіл оқу кезеңіне кемінде 129 кредит;
8) жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру:
бүкіл оқу кезеңіне ғылыми және педагогикалық магистратура бойынша кемінде 51 кредит, 1,5 жылдық бейіндік магистратура бойынша кемінде 38 кредит, 1 жылдық бейіндік магистратура бойынша кемінде 26 кредит;
бүкіл оқу кезеңіне докторантура бойынша кемінде 60 кредит.
Сондай-ақ білім беру бағдарламаларын игерудің нормативті мерзімін, каникулдардың ұзақтығын қамтуға тиіс.
9. «Білім алушылардың даярлық деңгейіне қойылатын талаптар» деген бөлімде білім берудің оқу бағдарламаларын аяқтағаннан кейін білім алушылар мен тәрбиеленушілер меңгеруі тиіс қажетті алған білімі, дағдысы, білігі мен құзыреттеріне қойылатын талаптар жазылады:
1) мектепке дейінгі оқытудың жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын игерген тәрбиенушілерде оқудың, жазудың, есептеудің және тілдік қатынас тәжірибесінің қарапайым дағдылары қалыптастырылуға тиіс;
2) бастауыш білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын игерген білім алушыларда негізгі мектептің білім беру бағдарламаларын кейіннен меңгеру үшін оқудың, жазудың, есептеудің, берік дағдылары тілдік қатынастың, шығармашылық тұрғыдан өзін-өзі көрсетудің, мінез-құлық мәдениетінің тәжірибесі болуға тиіс;
3) негізгі орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын игерген білім алушыларда ғылым жүйесінің базалық негіздерін, олардың бойында тұлғааралық және этносаралық қатынастың жоғары мәдениеті, тұлғалық өзін-өзі анықтауы және кәсіптік бағдарлануы қалыптасуға тиіс;
4) жалпы орта білім берудің жалпы білім беретін оқу бағдарламаларын игерген білім алушылар кәсіптік бағдарын айқындауға тиіс;
5) техникалық және кәсіптік кәсіптік оқу бағдарламаларын игерген білім алушыларға:
нақты кәсіп бойынша кәсіптік біліктіліктің белгіленген деңгейі (разряд, сынып, санат);
нақты мамандық бойынша кәсіптік біліктіліктің жоғары деңгейі;
орта буын маманының біліктілігі беріледі.
6) орта білімнен кейінгі кәсіптік оқу бағдарламаларын игерген білім алушыларға қызмет көрсету және басқару еңбегінің кіші маманы біліктілігі беріледі;
7) жоғары білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын игерген білім алушыларға біліктілік және (немесе) «бакалавр» академиялық дәрежесі беріледі;
8) жоғары оқу орнынан кейінгі білім берудің кәсіптік оқу бағдарламаларын игерген білім алушыларға «магистр» академиялық дәрежесі және (немесе) «философия докторы (PhD)», «бейін бойынша доктор» ғылыми дәрежесі беріледі.

Об утверждении Правил разработки государственных общеобязательных стандартов образования

Постановление Правительства Республики Казахстан от 6 марта 2012 года № 290. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 10 апреля 2015 года № 220

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 10.04.2015 № 220.

В соответствии с Законом Республики Казахстан от 27 июля 2007 года «Об образовании» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила разработки государственных общеобязательных стандартов образования.
2. Признать утратившими силу:
1) постановление Правительства Республики Казахстан от 2 сентября 1999 года № 1290 «О порядке разработки, утверждения и сроков действия государственных общеобязательных стандартов образования» (САПП Республики Казахстан, 1999 г., № 44, ст. 400);
2) постановление Правительства Республики Казахстан от 18 февраля 2003 года № 170 «О внесении дополнений в постановление Правительства Республики Казахстан от 2 сентября 1999 года № 1290» (САПП Республики Казахстан, 2003 г., № 8, ст. 86).
3. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания и подлежит официальному опубликованию.

Премьер-Министр
Республики Казахста К. Масимов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 6 марта 2012 года № 290

Правила
разработки государственных общеобязательных стандартов
образования

1. Общие положения

1. Настоящие Правила разработки государственных общеобязательных стандартов образования (далее - Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 27 июля 2007 года «Об образовании» и определяют порядок разработки государственных общеобязательных стандартов образования (далее - ГОСО).
2. В настоящих Правилах используются следующие определения:
1) уполномоченный орган в области образования — центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области образования;
2) содержание образования — это система (комплекс) знаний по каждому уровню образования, являющаяся основой для формирования компетентности и всестороннего развития личности;
3) образовательная деятельность - процесс целенаправленного, педагогически обоснованного, последовательного взаимодействия субъектов образования, в ходе которого решаются задачи обучения, развития и воспитания личности.

2. Порядок разработки государственных общеобязательных
стандартов образования

Требования к разработке государственных общеобязательных
стандартов образования

3. Уполномоченный орган в области образования организует разработку ГОСО по следующим уровням образования:
1) дошкольное воспитание и обучение;
2) начальное образование;
3) основное среднее образование;
4) среднее образование (общее среднее образование, техническое и профессиональное образование);
5) послесреднее образование;
6) высшее образование;
7) послевузовское образование.
4. ГОСО на стадии разработки согласовываются с заинтересованными государственными органами в порядке и сроки, установленные законодательством Республики Казахстан.
5. Разработка ГОСО осуществляется с привлечением представителей заинтересованных государственных органов, организаций образования, научных организаций, научно-методических центров, предприятий, отраслевых объединений и профессиональных ассоциаций работодателей.

Структура государственных общеобязательных стандартов
образования

6. Структура ГОСО по уровням образования содержит следующие
разделы:
1) требования к содержанию образования;
2) требования к максимальному объему учебной нагрузки обучающихся и воспитанников;
3) требования к уровню подготовки обучающихся.
7. В разделе «Требования к содержанию образования» отражаются требования к содержанию образования, которые определяются образовательными учебными программами:
1) общеобразовательные учебные программы дошкольного воспитания и обучения должны разрабатываться с учетом специфичных для детей дошкольного возраста видов деятельности и ориентироваться на реализацию задатков, наклонностей, способностей, дарований каждого ребенка и его подготовку к освоению образовательной программы начального образования на основе индивидуального подхода с учетом особенностей развития и состояния здоровья;
2) общеобразовательные учебные программы начального образования должны быть направлены на формирование личности ребенка, развитие его индивидуальных способностей, положительной мотивации и умений в учебной деятельности;
3) общеобразовательные учебные программы основного среднего образования должны быть направлены на освоение обучающимися базисных основ системы наук, формирование у них высокой культуры межличностного и межэтнического общения, самоопределение личности и профессиональную ориентацию;
4) общеобразовательные учебные программы общего среднего образования должны быть разработаны на основа дифференциации, интеграции и профессиональной ориентации содержания образования с введением профильного обучения по естественно-математическому и общественно-гуманитарному и другим направлениям;
5) образовательные учебные программы технического и профессионального образования в зависимости от их содержания и уровня квалификации подготовки обучающихся должны предусматривать:
подготовку кадров по массовым профессиям технического и обслуживающего труда;
овладение сложными (смежными) профессиями и практическими навыками выполнения работ во всех отраслях экономики, связанными с высокими технологиями и профессиональной деятельностью;
подготовку специалистов среднего звена;
6) профессиональные учебные программы послесреднего образования должны быть направлены на подготовку специалистов технического, обслуживающего и управленческого труда из числа граждан, имеющих среднее образование (общее среднее или техническое и профессиональное);
7) профессиональные учебные программы высшего образования должны быть направлены на подготовку специалистов с присвоением квалификации и (или) академической степени «бакалавр», последовательное повышение уровня их профессиональной подготовки;
8) профессиональные учебные программы после вузовского образования должны быть направлены на подготовку научных и педагогических кадров высшей квалификации, последовательное повышение уровня их научной и педагогической подготовки.
8. В разделе «Требования к максимальному объему учебной нагрузки обучающихся и воспитанников» определяется максимальный объем учебной нагрузки обучающихся и воспитанников:
1) дошкольное воспитание и обучение - 24 часа в неделю;
2) начальное образование - от 24 до 29 часов в неделю;
3) основное среднее образование - от 33 до 38 часов в неделю;
4) общее среднее образование - 39 часов в неделю;
5) техническое и профессиональное образование - не более 54 часов в неделю, включая обязательную учебную нагрузку при очной форме обучения - не менее 36 часов в неделю;
6) послесреднее образование - не более 54 часов в неделю, включая обязательную учебную нагрузку при очной форме обучения - не менее 36 часов в неделю;
7) высшее образование — не менее 129 кредитов за весь период обучения;
8) послевузовское образование:
не менее 51 кредитов при научной и педагогической магистратуре, не менее 38 кредитов при 1,5-годичной профильной магистратуре, не менее 26 кредитов при 1-годичной профильной магистратуре за весь период обучения;
не менее 60 кредитов в докторантуре за весь период обучения.
А также должны содержать нормативный срок освоения образовательных программ, продолжительность каникул.
9. В разделе «Требования к уровню подготовки обучающихся» описываются требования к изложению необходимых знаний, навыков, умений и компетенций, которыми должен владеть обучающийся и воспитанник по завершении обучения образовательной учебной программы:
1) у воспитанников, освоивших общеобразовательные учебные программы дошкольного обучения, должны быть сформированы элементарные навыки чтения, письма, счета и опыта языкового общения;
2) обучающиеся, освоившие общеобразовательные учебные программы начального образования, должны иметь прочные навыки чтения, письма, счета, опыта языкового общения, творческой самореализации, культуры поведения для последующего освоения образовательных программ основной школы;
3) у обучающихся, освоивших общеобразовательные учебные программы основного среднего образования, должны быть сформированы базисные основы системы наук, высокая культура межличностного и межэтнического общения, самоопределения личности и профессиональной ориентации;
4) обучающиеся, освоившие общеобразовательные учебные программы общего среднего образования, должны определить профессиональную ориентацию;
5) обучающимся, освоившим образовательные учебные программы технического и профессионального образования, присваиваются:
установленный уровень профессиональной квалификации (разряд, класс, категорию) по конкретной профессии;
повышенный уровень профессиональной квалификации по конкретной специальности;
квалификация специалиста среднего звена;
6) обучающимся, освоившим профессиональные учебные программы послесреднего образования, присваивается квалификация младшего специалиста обслуживающего и управленческого труда;
7) обучающимся, освоившим профессиональные учебные программы высшего образования, присваивается квалификация и (или) академическая степень «бакалавр»;
8) обучающимся, освоившим профессиональные учебные программы послевузовского образования присуждается академическая степень «магистр» и (или) ученая степень «доктор философии (PhD)», «доктор по профилю».