Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2012 - 2016 жылдарға арналған салалық бағдарламасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 12 сәуірдегі № 451 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2016 жылғы 29 маусымдағы № 383 қаулысымен

      Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 29.06.2016 № 383 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
      1. Қоса беріліп отырған Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2012 – 2016 жылдарға арналған салалық бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) бекітілсін.
      2. Орталық және жергілікті атқарушы органдар, өзге де мемлекеттік органдар Бағдарламада көзделген іс-шаралардың тиісінше және уақтылы орындалуын қамтамасыз етсін және жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 15 ақпанына дейін Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігіне олардың орындалуы жөнінде ақпарат берсін.
      Ескерту. 2-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      3. Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 10 наурызына дейін Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне Бағдарламаның орындалу барысы туралы жиынтық ақпарат берсін.
      Ескерту. 3-тармақ жаңа редакцияда - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).
      4. Осы қаулы қол қойылған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

      Қазақстан Республикасының
      Премьер-Министрі                                     К. Мәсімов

Қазақстан Республикасы 
Үкіметінің       
2012 жылғы 12 сәуірдегі
№ 451 қаулысымен   
бекітілген      

Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне
қарсы күрестің 2012 - 2016 жылдарға арналған салалық
бағдарламасы

1. Бағдарламаның паспорты

      Ескерту. 1-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

Атауы

Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2012 - 2016 жылдарға арналған салалық бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама)

Әзірлеу үшін негіздеме

«Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейiнгi Стратегиялық даму жоспары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығы

Әзірлеуге жауапты мемлекеттік орган

Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі

Бағдарламаның мақсаты

Қазақстан Республикасында нашақорлық пен есiрткiнің заңсыз айналымына қарсы мемлекеттік және қоғамдық іс-қимылдың қалыптастырылып жатқан жүйесін жетілдіру

Бағдарламаның міндеттері

1. Нашақорлықтың алдын алу, емдеу жүйесін жетілдіру және есірткіге тәуелді адамдарды оңалту жүйесін дамыту.
2. Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл тетігін нығайту арқылы есірткі құралдарының заңсыз айналымының жолын кесу.
3. Есірткінің заңсыз айналымын және оларды теріс пайдалануды бақылау саласында халықаралық ынтымақтастықты нығайту.

Іске асыру кезеңдері

2012 - 2016 жылдар
I кезең: 2012 - 2014 жылдар;
II кезең: 2015 - 2016 жылдар.

Мақсатты индикаторлар

Мыналар бағдарламаның аса маңызды мақсатты индикаторлары мен көрсеткіштері болып табылады:
халықтың нашақорлықпен ауыру деңгейін төмендету, 100 мың тұрғынға шаққанда адам саны;
есірткі тұтынатын адамдар санын азайту;
тіркелген жалпы қылмыстар санынан есірткі қылмыстарының үлесін төмендету, %;
есірткі контрабандасының анықталатын фактілерінің санын арттыру, %.

Қаржыландыру көздері мен көлемдері

2012 – 2016 жылдарға арналған бағдарламаны іске асыру жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру көлемі 7 млрд. 480 млн. 762 мың теңгені құрайды, оның ішінде:
республикалық бюджеттен – 6 млрд. 616 млн. 778 мың теңге

2. Кіріспе

      Қазіргі уақытта нашақорлық проблемасы әлемдік қоғамдастықта өзекті болып қалуда және оның салдары ретінде жастар арасында есірткіні пайдаланумен байланысты ахуал барлық елдер үкіметтерінің алаңдаушылығын арттырып отыр.
      Халықаралық сарапшылардың арасында көрсетілген проблеманы шешуде әркелкі тәсіл байқалады, осылайша есірткі бизнесіне қарсы күрес тәсілдері ретінде қылмыстық заңнаманы түбегейлі қатаңдатуға дейінгі әртүрлі шаралар ұсынылады, яғни жазалау шараларын қолдау ұсынылады. Оң профилактиканы насихаттайтын сарапшылардың пікірінше, қылмысқа қарсы күрес қаншалықты маңызды және қажет болуына қарамастан, басқа шаралар әлеуметтік сипаттағы шаралар болуы тиіс. Есірткіге ұсынысты ғана емес, сұранысты да төмендету қажет. Қоғамдағы әлеуметтік климатты өзгертуге қол жеткізу керек, оның ішінде нашақорлық – бұл әлеуметтік қолайсыздық белгісі екені де даусыз.
      Есірткіге тәуелділіктің құбылыс ретіндегі қауіптілігі есірткі заттарының тізбесі ұдайы өзгеріп, жаңа шептер құруына байланысты, оларды жеңу ахуалды елеулі талдауды, әдістемелік даярлықты және дәрігерлерге өтініш білдірген кездегі сияқты олардың практикалық қызметінің профилактикалық бағыты бойынша да уақтылы көмек көрсетудің практикалық дағдыларын дайындауды қажет етеді.
      Осыған байланысты есірткі бизнесіне және нашақорлыққа қарсы күрес «синтетикалық» деп аталатын есірткілердің кең таралуына да, дәстүрлі болып кеткен есірткінің ұлттық түрлеріне, яғни бірінші кезекте қарасора және одан жасалатындар жататын есірткілерге байланысты жаңа бағытқа ие болады.
      Біздің елімізде нашақорлыққа қарсы күрес бойынша мақсатты бағытталған шаралардың жүйелі қабылдануына және іске асырылуына қарамастан, нашақорлыққа және есірткі бизнесіне байланысты проблемалар сақталуда. Қазақстанда заңсыз есірткі айналымының көлемі өсуде, ол тек халықтың денсаулығына қатер төндіріп қана қоймай, экономикалық, саяси және әлеуметтік жағдайды, мемлекет жүргізіп жатқан экономикалық реформалар үдерісін тұрақсыздандыруда.
      Бұдан басқа, Қазақстан, ең алдымен Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығына қатысушы мемлекеттер азаматтарының Мемлекеттік шекарадан өтуінің либералды жүйесіне, бақылау-өткізу пункттерінің техникалық жағынан нашар жарақталуына, көлік магистральдарының тармақталған желісіне байланысты есірткі транзиті үшін тартымды.
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 27 мамырдағы № 784  қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2009 – 2011 жылдарға арналған бағдарламасының Іс-шаралар жоспарын іске асыру шеңберінде жоспарланған барлық іс-шаралардың орындалғанына қарамастан, кей тұста елде нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимылдың тұтас жүйесін қалыптастыруға ықпал еткен жоқ.
      Біріншіден, бұл нашақорлықтың халықаралық аренада белсенді таралуының жалғасуына байланысты. Іске асырылып жатқан бағдарламаның тиімділігінің жеткіліксіз болуының екінші себебі онда мемлекеттік және қоғамдық институттардың нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күреске бағытталған күш-жігерін шоғырландыру жөніндегі шаралар кешенінің көзделмегені болып табылды.
      Бұл ретте есірткіге тәуелді адамдардың жас шегіне қатысты мемлекеттік органдардың баса назарын аудару қажет, өйткені жасөспірімдер, жастар нашақорлығы анағұрлым қауіпті және кейіннен оның өлімге әкелетін зардаптары бар. Жасөспірімдер мен жастардың есірткіге тәуелділігі бала туудың төмендеуіне және көбіне нашақор ата-аналарына керек емес мүгедек балалардың дүниеге келуіне, сондай-ақ дәл осы жастар арасындағы өлімнің жоғары болуына әкеп соғады. Есірткі құралдары мен психотроптық заттарды теріс пайдаланатын адамдардың жалпы санынан есірткіге тәуелді 14-тен 30 жасқа дейінгі адамдардың үлесі 49,2 % құрайды, атап айтқанда 23036 адам, оның 20423-і 18-ден 30 жасқа дейінгілер. Осыған байланысты нашақорлық тақырыбы қоғамда өзекті күйінде қалып отыр, ол үнемі көтеріліп отыруы және мемлекеттік деңгейде өзінің тиісті шешімін табуы тиіс.
      Жоғарыда көрсетілген жайт алдыңғы бағдарламалардың кемшіліктерін ескере отырып, нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің салалық бағдарламасын әзірлеу қажеттілігін растайды. Осыған сәйкес Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2012 – 2016 жылдарға арналған салалық бағдарламасы (бұдан әрі – Бағдарлама) әзірленді.
      Бағдарлама «Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейiнгi Стратегиялық даму жоспары туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің 2010 жылғы 1 ақпандағы № 922 Жарлығының негізгі ережелеріне сай келеді, онда есірткі бизнесіне және нашақорлыққа қарсы күрес орта мерзімді перспективалардың компоненттері болып табылатын Қазақстан Республикасының даму жоспарының басым мақсаттарының бірі болып белгіленген, мұнда халықаралық терроризмге, діни экстремизмге, халықаралық есірткі бизнесі мен заңсыз көші-қонға қарсы күрес саласындағы ынтымақтастыққа ерекше назар аударылатын болады. Орта мерзімді перспективада қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласында маңызды басымдық есірткі трафигінің жолын кесуді, сондай-ақ 2015 жылға нашақорлықты 15 % төмендетуді қоса алғанда Ауғанстанға байланысты кешенді проблемаларды шешуге қатысу болып қала береді.
      Бағдарламаның бенефициарлары:
      1) халық, оның ішінде жастар, балалар мен жасөспірімдер;
      2) есірткіге сұранысты төмендету саласында жұмыс істейтін мамандар;
      3) есірткінің заңсыз айналымының жолын кесуге қатысатын құқық қорғау органдарының мамандары;
      4) әлеуметтік блок мамандары болып табылады.

3. Ағымдағы ахуалды талдау

      Ескерту. 3-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Әлемдегі есірткі ахуалының жалпы сипаттамасы.
      БҰҰ-ның Есірткіні бақылау жөніндегі халықаралық комитеті әлемдік нашақорлықтық ауқымы туралы деректерді жариялады, оларға сәйкес әлемдегі есірткі тұтынушылардың саны, әртүрлі бағалаулар бойынша, 2009 жылы 172 миллионнан 250 миллион адамға дейін жеткен.
      Кейбір елдерде әйелдер арасында нашақорлықтың өсуі байқалғанына қарамастан, нашақорлардың көп бөлігі ер адамдар.
      Азия елдерінде нашақорлар санының 90% ер адамдар құрайды; ТМД елдерінде - 80% (Ресей Федерациясында - 84%); Латын Америкасы елдерінде орта есеппен 70-тен 80% дейін (Боливияда - 83%, Колумбияда - 80%, Чилиде - 73%); Ұлыбритания мен Германияда 63%-дан; АҚШ - 56%, егер қазіргі жыныстық диспропорциялар туралы ескеретін болсақ, мұның ұлт генофондына әсер ететіні күмәнсіз: әлемнің дамыған елдерінде 60 және одан жоғары жастағы 100 әйелге сол жастағы 72 ер адамнан келеді, ал аз дамыған елдерде - 88. 80 және одан жоғары жастағылар тобында дамыған елдерде 100 әйелге 46 ер адамнан, ал аз дамыған елдерде – 73-тен келеді.
      Халықаралық талдаушылардың деректері бойынша тыйым салынған апиындардың әлемдік нарығындағы жыл сайынғы айналымының ауқымын кейбір дамыған мемлекеттердің жалпы кірісімен салыстыруға болады және 65 млрд. АҚШ долларын құрайды.
      Біріккен Ұлттар Ұйымы Есірткі және қылмыс басқармасының (бұдан әрі – БҰҰ-ның ЕҚБ) бағалауы бойынша 2008 жылы 15-тен 64 жасқа дейінгі 21 млн. жуық адам инъекциялық есірткі тұтынушы болып табылған.
      Қазіргі уақытта осындай алып астыртын бизнесті жарақтау көздері үш өңірде: Ауғанстанда, Оңтүстік-Шығыс Азияда (Мьянма) және Латын Америкасында (Мексика, Колумбия) шоғырланған.
      Бұл топта героин мен морфиннің жалпы әлемдік көлемінің 85% жеткізетін, іс жүзінде осы салада монополист болып табылатын Ауғанстан оқшау тұр. Бұл елде 2008 жылы 2,7 мың тоннаға жуық героин қайта өңделіп, 380 тоннасы алынған.
      2010 жылы апиын өндіру 48% қысқарған кезде (2009 жылы - 6900 тонна, 2010 жылы - 3600 тонна) оның 1 кг құны 164% күрт өсті. Осының аясында өсірілетін апиын көкнәрін сатудан түсетін кіріс 38% өсіп, бір гектардан 4900 АҚШ долларын құрады (Ауғанстанда бір гектардан жиналған бидайдың құны – 770 АҚШ доллары). Мұндай үрдіс Ауғанстанда апиын өндірісінің және ауған героині есірткі ағынының артуына әкеп соғуы ықтимал.
      БҰҰ сарапшыларының деректері бойынша, Орталық Азия мемлекеттерінің аумағы бойынша өтетін «Солтүстік» деп аталатын бағыт бойынша ауған героинінің жыл сайынғы транзит көлемі шамамен 50 тоннаны құрайды, оның көп бөлігі Ресей нарығына жеткізіледі (шамамен 2 млн. есірткі тұтынушы).
      Есірткі өткізу нарығында 2010 жылы психотроптық заттардан, негізінен амфетамин, метамфетамин, МДМА, барбитураттар мен бензодиазепиндер сияқты заңсыз дайындалған синтетикалық психотроптық заттардан алынған кокаиннің пайда болғанына назар аудару қажет.
      Сонымен қатар, бақылауға жатпайтын дәрілік құралдардан дайындалатын есірткі құралдарын (дезаморфин) пайдалану оқиғаларының өскені де байқалады.
      Құрамында «кодеин» есірткі құралы бар дәрілік препараттар соңғы жылдары Қазақстан аумағында да, жалпы ТМД республикаларында да кеңінен тарала бастады.
      Бұл дәрілік препараттар еркін сатылады және құрамында есірткі немесе психотроп бар заттардың тізбесіне енгізілмеген. Құрамында кодеин бар дәрілік препараттарды өткізуді ерекше бақылауға алмақ болған құқық қорғау органдарының барлық әрекеттері осы саладағы құқықтық қатынастарды реттейтін заңнамада шектеу сипатындағы шаралардың жоқтығынан күтілетін нәтиже берген жоқ. Қажетті шаралар тек 2011 жылдың қарашасында ғана қабылданды.
      Бұдан басқа, дезаморфинді дайындау кезінде белгілі бір шамада пайдаланылатын өзге де дәрілік құралдарды сату көлемдерінің артуы Қазақстан аумағында «дәріханалық» деп аталатын нашақорлықтың дамып келе жатқанының куәсі болып табылады.
      Құқық қорғау органдарының жүйесінде нашақорлық, есірткі бизнесі проблемасына, есірткінің заңсыз айналымына қатысатын адамдарға қатысты, көбінесе жеке-жеке жұмыс істейтін автоматтандырылған деректер базалары өңдейтін ақпараттың елеулі жиымы қалыптасқан. Бұған қоса бүгінгі таңда қалыптасқан криминогендік есірткі ахуалын және есірткілер мен олардың аналогтарының таралуын талдау және болжау үшін осы мәліметтерді кешенді пайдалану қажеттілігі бар.
      Осыған байланысты есірткіні пайдалануға теріс көзқарасты қалыптастыруға бағытталған және өзінің күш-жігерін қажет ететін есірткіге қарсы насихат мәселелерінің өзектілігі бұрынғыдан да зор болуда, сонымен қатар есірткі бизнесіне қарсы күрес және нашақорлықтың алдын алу саласындағы қызметті реттейтін заңнамалық базаны жетілдіру және нығайту қажет.
      2. Қазақстандағы есірткі ахуалы
      Біздің мемлекетіміздің есірткі экспансиясы географиялық жағдайына және Ресей Федерациясымен және Қытай Халық Республикасымен ортақ шекараларының болуына байланысты, олардың халқын есірткі дилерлері есірткі өткізудің әлеуетті ірі рыноктары ретінде қарастыруы мүмкін.
      Бұл себептер Қазақстандағы қазіргі ахуалды көрсетеді, ол есірткі құралдары мен психотроптық заттардың заңсыз айналымы және оларды заңсыз тұтыну саласында теріс үрдістердің сақталуымен сипатталады, бұл халықтың денсаулығына, елдің экономикасына, құқықтық тәртіпке және жалпы елдің ұлттық қауіпсіздігіне елеулі қатер төндіреді.
      Есірткінің заңсыз айналымы және заңсыз тұтынудың таралуы бірқатар өзара тығыз факторларға байланысты.
      Есірткінің заңсыз айналымымен байланысты операциялардың жоғары кіріс әкелуі осындай факторлардың бірі болып табылады, бұл есірткіні заңсыз ұсынысы нарығының тұрақты көлеміне ықпал етеді. Мониторинг нәтижесінде алынған сарапшылардың деректері бойынша есірткімен байланысты заңсыз операциялардың кірісі Қазақстанда 500 және одан да көп пайызды құрайды және соңғы жылдарда тұрақты болып қалуда.
      Құқық қорғау органдарының бағалауы бойынша, заңсыз айналымдағы героин ауғандық есірткіден жасалған және контрабандалық жолмен жеткізіледі.
      Кеден одағының жұмыс істеуі және Бірыңғай экономикалық кеңістік қалыптастыру жағдайында трансұлттық байланыстары бар қылмыстық есірткі топтарының әрекеттері, әсіресе шекаралас өңірлерде, нақты қатер төндіреді.
      Еуропа елдерінен әртүрлі синтетикалық есірткілерді контрабандалық жеткізудің кеңейюі Қазақстанда есірткі ахуалы дамуының екінші сыртқы факторы болып табылады.
      Сонымен қатар Бас прокуратура жанындағы Құқықтық статистика және арнайы есептер комитеті (бұдан әрі – Қазақстан Республикасы БП-ның ҚСжАЕК) ұсынатын статистикалық деректерді талдау бірқатар жылдар бойы жүзеге асырылып келе жатқан мемлекеттік есірткі саясаты өзінің оң нәтижелерін беретінін көрсетеді. 2009 жылдан бастап 2011 жылға дейінгі талдау жасалып отырған кезеңде елдегі есірткі ахуалының салыстырмалы түрде тұрақтану үрдісі байқалады.
      2011 жылдың 12 айында есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына байланысты 4360 қылмыс және 5161 құқық бұзушылық анықталды. 33 тонна 998 кг әртүрлі есірткі, оның ішінде 306,7 кг героин алынды. Ұйымдасқан қылмыстық топтар жасаған 38 есірткі қылмысы анықталды, есірткі контрабандасының 198 фактісінің жолы кесілді, «бақыланатын жеткізілім» әдісі бойынша 23, оның ішінде 3 сыртқы (Қырғыз Республикасының Есірткіні бақылау жөніндегі мемлекеттік қызметімен бірлесіп) арнайы іс-шара өткізілді.
      Жалпы Қазақстан Республикасындағы есірткі ахуалын мыналар сипаттайды:
      1) есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды теріс пайдаланатын адамдар санының азаюы.
      Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды тұтынушылардың тұрақты төмендеуі байқалды. 2010 жылы есірткі құралдары мен психотроптық заттарды тұтынушылар санының төмендеуі 2009 жылмен салыстырғанда 7,9% (54081-ден 49795-ке дейін), оның ішінде есірткіге тәуелділер 8,4% (35496-дан 32485-ке дейін) құрады.
      Ресми статистика деректері бойынша Қазақстанда 2011 жылдың 12 айында есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды тұтынатын 46766 адам тіркелді, бұл 2010 жылдың тиісті кезеңімен салыстырғанда тұтынушылар санының 6,1% (49795), оның ішінде тәуелділер санының азаюы 7,2 % (32485-тен 30142-ге дейін) құрағанын көрсетеді;
      2) есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымымен байланысты, оның ішінде өткізу мақсатынсыз жасалған қылмыстар санының азаюы.
      Статистикалық деректерге сәйкес, өткізу мақсатынсыз жасалған есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымымен байланысты қылмыстарды Қазақстан Республикасы құқық қорғау органдарының анықтауы және тіркеуі бөлігінде көрсетілген қылмыстар санатының төмендеу үрдісі байқалады, 2009 жылға (6217-ден 5644-ке дейін) қарағанда 2010 жылы 9,2 % азайған, өткен жылмен салыстырғанда 2011 жылы төмендеу 72,3 % (5664-тен 1566-ға дейін) құрады.
      Сондай-ақ тіркелген жалпы қылмыстар санынан есірткінің, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына байланысты тіркелген қылмыстардың үлес салмағының төмендеуі байқалады, есірткі қылмыстарының үлес салмағы 2009 жылы 5,1%, 2010 жылы - 4,9%, 2011 жылы - 2,1% құрады;
      3) есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды өткізумен байланысты не өткізу мақсатындағы қылмыстар санының азаюы.
      Сонымен бірге есірткі қылмысының деңгейі (өсуі немесе төмендеуі) құқық қорғау органдары қызметінің тиімділігіне тікелей байланысты.
      Құқық қорғау органдары бойынша 2011 жылы тіркелген есірткі қылмыстарының негізгі бөлігі, бірінші кезекте, ішкі істер органдарына келеді 93,25 % (1-кесте).

1-кесте

Анықталғаны


2010 жылы

+/- (%)

2011 жылы

+/- (%)

Есірткі қылмыстарының барлығы:

8795

100%

4360

100%

ІІМ

8322

94,6

4066

93,25

ҰҚК

308

3,5

185

4,24

Қаржымині КБК

159

1,8

103

2,36

      Есірткі қылмыстарының ең көп саны Қостанай (421), Қарағанды (396), Шығыс Қазақстан (330) облыстарында, сондай-ақ Алматы (491) қаласында тіркелген.
      Есірткі қылмыстарының құрылымында Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің (бұдан әрі – Қазақстан Республикасы ҚК) «Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды заңсыз дайындау, өңдеу, иемденіп алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату» деген 259-бабында көзделген қылмыстар басым екенін атап өту қажет.
      Талдау жасалып отырған кезеңде көрсетілген бап бойынша 2009 жылы барлығы 9230 қылмыс, 2010 жылы 8380 қылмыс, 2011 жылы 4034 қылмыс тіркелді.
      Тіркелген есірткі қылмыстарының жалпы санынан Қазақстан Республикасы ҚК-нің 259-бабы бойынша қылмыстардың үлес салмағы 2009 жылы – 95,3%, 2010 жылы - 95,3%, ал 2011 жылы – 92,5 % құрады. Осы кезеңдерде тіркелген есірткі қылмыстарының санынан қалған тиісінше 4,7 %, 4,7 % және 7,5 % Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің «  Айналыстан алынған заттардың немесе айналысы шектелген заттардың контрабандысы» деген 250-бабына, сондай-ақ «Есірткі құралдарын немесе психотроптық заттарды талан-таражға салу немесе бопсалау» деген 260-бабына, «Есірткі құралдарын немесе психотроптық заттарды тұтынуға тарту» деген 261-бабына, «Құрамында есірткі заты бар өңдеуге тыйым салынған өсімдіктерді заңсыз өсіру» деген 262-бабына, «Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды тұтыну үшін притондарды ұйымдастыру және ұстау немесе осы мақсаттар үшін үй-жайды ұсыну» деген 264-бабына келеді.
      Тіркелген есірткі қылмыстары санының төмендеуінің негізгі себебі қылмыстық заңнаманы декриминализациялауға және кейіннен осы санаттағы есірткі қылмыстарын әкімшілік құқық бұзушылықтарға жатқызылуына байланысты 2011 жылы Қазақстан Республикасының Қылмыстық кодексі 259-бабының 1-бөлігін алып тастау болып табылады;
      4) алынатын есірткі құралдары, психотроптық заттар мен прекурсорлар көлемінің ұлғаюы.
      Жалпы 2009 жылдан бастап заңсыз айналымнан алынатын есірткінің жалпы салмағының артуы байқалады, мәселен 2009 жылы - 27 780 594, 916 кг, 2010 жылы 2,3% (27,7 тоннадан 28,4 тоннаға дейін) көбейді, олардың ішінде 82,3% - Ішкі істер министрлігінің (бұдан әрі - ІІМ), 15,6 % - Ұлттық қауіпсіздік комитетінің (бұдан әрі - ҰҚК), 2,1 % - Кедендік бақылау комитетінің (бұдан әрі - КБК) үлесінде. 2011 жылы 19,64 % (28,4 тоннадан 33,998 тоннаға дейін) өсті, олардың 68,06 % - ІІМ-нің, 30,86 % - ҰҚК-нің, 0,8 % - КБК-нің, 0,5 % - Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігінің (бұдан әрі – ЭҚСЖҚКА) үлесіне келеді;
      5) анықталған контрабанда фактілері санының және заңсыз жолмен келіп түскен алынған есірткі көлемінің азаюы.
      2009 жылмен салыстырғанда 2010 жылы есірткі құралдары, психотроптық заттар контрабандасының (Қазақстан Республикасы ҚК-нің 250-бабы) тіркелген фактілері санының төмендеу үрдісі 2010 жылы 11,4 % (273-тен 242-ге дейін) және 2010 жылмен салыстырғанда 2011 жылы 18,2 % (242-ден 198-ге дейін) сақталғанын атап өткен жөн.
      Елдің аумағы арқылы есірткі, атап айтқанда героин контрабандасы көлемінің қысқаруы алдыңғы бағдарламаларды іске асыру шеңберінде оңтүстік шекаралардың нығайтылуына, сондай-ақ қазіргі уақытта ТМД кеңістігінде ең қатал болып табылатын есірткіге қарсы ұлттық заңнаманың қатаңдатылуына байланысты.
      Осыған орай есірткінің заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды жасап, анықталған адамдар санының 2009 жылмен салыстырғанда 2010 жылы 12% және 2010 жылмен салыстырғанда 2011 жылы 38,2% (6329-дан 2423-ке дейін) азайғаны байқалады;
      6) әкімшілік жауапкершілікке байланысты құқық бұзушылықтар санының ұлғаюы.
      2011 жылдың қорытындысы бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамдардың саны 5161 адамды құрады, бұл 2010 жылмен салыстырғанда 3,35 % көп - 4988 адам.
      3. Нашақорлыққа байланысты ахуал
      Есірткіге тәуелділіктің пайда болуы жеке субъект сияқты, жалпы қоғамның да өмір сүру салтын қалыптастыруға айтарлықтай әсер ететін қазіргі заманғы қоғамның елеулі проблемаларының бірі болып табылады, ол бүгінде халықтың кейбір топтарында, әсіресе жастар арасында кең таралған.
      Есірткі патологиясының өсуімен қатар АИТВ жұқтырған контингенттің, гепатит, туберкулез диагнозы бар есірткіге тәуелділер санының өскенін атап өту қажет, бұл қалыптасқан ахуалды объективті бағалаудың жаңа тәсілдерін іздеуге мәжбүрлейді. Еліміздің әлеуметтік өмір деңгейі төмен бірқатар өңірлерінде тәуекел топтардың, мысалы, коммерциялық секс жұмыскерлерінің, есірткіні инъекциялық тұтынушылардың, гомосексуалистер арасында шоғырланған АИТВ эпидемиясы байқалады.
      2011 жылдың соңында елімізде АИТВ жұқтырудың 15771 фактісі тіркелген, оның ішінде ЖИТС-мен ауыратындар 1178 адам. Қазіргі уақытта Қарағанды, Оңтүстік Қазақстан облыстары ЖИТС/АИТВ таралуының негізгі ошақтары болып табылады, оларда 100 мың тұрғынға 95,2 оқиға тіркелген.
      2009 жылы денсаулық сақтау органдарында есірткіге тәуелді 54 081 адам (2008 жылы – 54 669, төмендеу 1,1%) есепке қойылған. 2009 жылмен салыстырғанда 2010 жылы есірткіні теріс пайдаланатын адамдар саны 7,9 % (54081-ден 49795-ке дейін) азайды. 2011 жылы да осыған ұқсас ахуал сақталды: есірткіні теріс пайдаланатын адамдар санының азаюы жалғасуда. 2010 жылмен салыстырғанда 2011 жылдың ұқсас кезеңінде 6,1% төмендеу (49795-тен 46766-ға дейін) болды.
      Сонымен бірге есепке қойылғандардың жалпы санының төмендеуі аясында психотроптық заттарды тұтынатындар санының өсуі жалғасуда (2009 жылы 3846-дан адамнан 2010 жылы 4029 адамға дейін және 2011 жылы 4313 адамға дейін, яғни тиісінше 4,8% және 6,6%).
      2011 жылдың соңындағы жағдай бойынша тіркелген есірткіге тәуелді адамдардың жалпы санынан психотроптық заттарды тұтынушылардың үлес салмағы 9,2 %, 2010 жылы 8,1 %, 2009 жылы 7,1 % құрады.
      Тіркелген есірткіге тәуелді адамдардың жалпы санынан 2009 жылы - 12602, 2010 жылы - 12632, 2011 жылы 12688 адам каннабиноидтерді (марихуана және одан жасалатындар) тұтынушы болып табылады.
      Героинді тұтынушылар санының 2010 жылы 10,3 % (27852-ден 24970-ке дейін), 2011 жылы 9,7 % (24970-тен 22545-ке дейін) азайғаны байқалады.
      Осылайша, тіркелген есірткіге тәуелділердің жалпы санынан 24970 адам (50,1%) героин тұтынушылар болып табылады (2009 жылы 27852, бұл 51,5% құрады). 2010 және 2009 жылдармен (тиісінше 22545 адам, 24970 адам және 27852 адам) салыстырғанда 2011 жылы героинге тәуелді адамдар санының азаюы алдымен қайтыс болуына байланысты есептен алынған адамдар санының 2010 жылы 10,8% азаюына (1031-ден 920-ға дейін) және 2011 жылы 2,1 % (920-дан 940-қа дейін) шамалы өсуіне әкеп соқты.
      Еліміздің өңірлері бойынша 2010 және 2011 жылдары өлім деңгейі Алматы қаласында (тиісінше 247 және 275 оқиға, олардың ішінде есірткі дозасын шамадан тыс арттырудан 17 және 18 оқиға), Павлодар (93 және 87 оқиға, олардың ішінде есірткі дозасын шамадан тыс арттырудан тиісінше 12 және 8 жағдай), Шығыс Қазақстан (83 және 118 оқиға, олардың ішінде есірткі дозасын шамадан тыс арттырудан тиісінше 10 және 18 оқиға) облыстарында жоғары болып қалуда.
      2011 жылдың қорытындысы бойынша есірткіге тәуелді адамдар арасындағы өлім деңгейінің Жамбыл (62 оқиға), Қостанай (59), Алматы (49 оқиға), Солтүстік Қазақстан (36 оқиға) облыстарында жоғары күйінде қалуы жалғасуда.
      2009 және 2010 жылдармен салыстырғанда есірткіге тәуелді жастар санының төмендегені байқалады, мәселен 2009 жылға қарағанда 2010 жылы төмендеу 21,3% (34867-ден 27427 адамға дейін), 2010 жылға қарағанда 2011 жылы 17,27% (27427-ден 22690 адамға дейін) құрады.
      2009 - 2011 жылдар ішінде есірткі құралдарына, психотроптық заттар мен прекурсорларға тәуелді анықталған 14 жасты қоса алғанда оған дейінгі және 15-тен 17 жасқа дейінгі есепте тұрған кәмелетке толмағандар санының азайғаны байқалады (2009 жылы – 346, 2010 – 231, 2011 – 54), 2009 жылға қарағанда 2011 жылы төмендеу 44,5% құрады.
      Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды теріс пайдаланатын адамдар санының азаюы медициналық ұйымдардың, ішкі істер органдарының есірткі теріс пайдаланатын адамдарды анықтау үрдісінің төмендеуіне, оқу орындарының беделін, мәртебесін түсірмеу үшін білім беру органдарының орын алған проблемаға назар аударуға ниеттенбеуіне, ата-аналардың тарапынан тиісті бақылаудың жоқтығына байланысты болуы ықтимал.
      Бұл тұжырым 2-кестеде көрсетілген жас шамаларының топтары бойынша есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды теріс пайдаланатын адамдарды есепке қоюдың нәтижелері туралы мәліметтерді салыстырумен расталады.

2-кесте

жыл

Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды теріс пайдаланатын адамдардың барлығы

1

2

3

4

5

6

7

8

9


14 жасты қоса алғанда оған дейін

15-17 жас

14 жасқа дейін және 15-17 жас

олардың ішінде тәуелділері

18-30 жас

олардың ішінде тәуелділері

Барлық өсуі (6-бағанға қарағанда 4-баған)

олардың ішіндегі тәуелділері (7-бағанға қарағанда 5-баған)

2009

605

3076

3681

346

25175

16136

85,30%

97,85%

2010

523

2416

2939

231

24077

15342

87,80%

98,40%

2011

442

2171

2613

153

20423

13111

87,20%

98,80%

      Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының жанындағы Құқықтық статистика және арнайы есептер комитеті ұсынатын 1Н нысанына (Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстар мен құқық бұзушылықтар және оларды тұтынатын адамдар туралы, 7-бөлім. Есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды теріс пайдаланатын адамдарды есепке қою нәтижелері туралы мәліметтер) сәйкес алынған 2-кестенің деректерін ескерсек, есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды теріс пайдаланатын адамдар санының 14-17 жас санатының жалпы санына қарағанда 18-ден 30 жасқа дейінгілер саны (2009 жылы - 85,3%, 2010 жылы - 87,8%, 2011 жылы - 87,2%), оның ішінде тәуелділер саны (2009 жылы - 97,85%, 2010 жылы - 98,4%, 2011 жылы - 98,8%) күрт өскенін байқауға болады.
      Практика көрсеткендей, нашақорлықтың жасырын құрамдас бөлігін барынша азайтуға жақсы ұйымдастырылған наркологиялық есеп жүйесі арқылы ғана қол жеткізуге болады. Осыған байланысты республикадағы есірткі ахуалының нақты көрінісін көрсететін ақпараттық-есепке алу және мониторинг жүйесін жетілдіру осы бағыттағы маңызды қадам болуы тиіс.
      Осы мақсатта нашақорлықтың алдын алу және есірткі бизнесіне қарсы күрес саласында ведомствоаралық өзара іс-қимылды және халықаралық ынтымақтастықты дамыту қажет.
      4. Есірткі бизнесіне байланысты ахуал
      Бүгінгі күні қазақстандық қоғамның алдында тұрған көптеген проблемалардың арасында ел халқының денсаулығына және жалпы ұлттық қауіпсіздікке төнетін жаһандық қауіп ретінде есірткі бизнесі мен нашақорлықтың өсу проблемасы барған сайын сенімді түрде алғашқы орындардың біріне шығуда.
      Есірткінің заңды айналымын бақылау бөлігінде және нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарламасын іске асыру шеңберінде Қазақстан Республикасы ІІМ Есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті (бұдан әрі – Қазақстан Республикасы ІІМ ЕБҚКК) Қазақстан Республикасында есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымын мемлекеттік бақылаудың жүзеге асырылуын реттейтін бірқатар нормативтік құқықтық актілерге, оның ішінде:
      1) Кеден одағы шеңберінде есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды әкелу/әкету/транзиті тәртібі туралы ережеге;
      2) Бақыланатын заттар тізіміне енгізілген синтетикалық каннабиноидтарды бақылауға;
      3) өткізу мақсатынсыз есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды ұстау қағидаларын бұзғаны үшін жазаны қатаңдату мәселесіне қатысты өзгерістер мен толықтырулар енгізуге байланысты белгілі бір жұмыс атқарды.
      ЕурАзЭҚ-ның Кеден одағында тарифсіз реттеу шеңберінде Кеден одағының аумағында бақылауға жататын есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың бірыңғай тізбесін ұлттық деңгейде бекіту бойынша жұмыс жүргізілуде.
      «Қазақстан Республикасындағы мемлекеттік бақылау және қадағалау туралы» Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 6 ақпандағы № 377-ІV Заңының 131415-баптарына сәйкес ІІМ-нің Есірткі бизнесіне қарсы күрес комитеті Қазақстан Республикасының Экономикалық даму және сауда министрлігімен және Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасының Құқықтық статистика және арнайы есептер комитетімен бірлесіп:
      1) есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымы саласында қызметті жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектілерінің тәуекел дәрежесін бағалау критерийлері бойынша;
      2) есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымы саласында қызметті жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектілерін тексеру парағының нысандары бойынша;
      3) есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымы саласында қызметті жүзеге асыратын жеке кәсіпкерлік субъектілерін тексеру мәселелері бойынша бірлескен бұйрықтар әзірледі.
      Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2008 жылғы 27 қазандағы № 1100 қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасында рұқсат беру жүйесін жетілдірудің 2009 - 2011 жылдарға арналған тұжырымдамасының Іс-шаралар жоспарының 6-тармағын іске асыруға сәйкес Байланыс және ақпараттандыру министрлігінің жәрдемімен ІІМ-нің ЕБҚКК 2009 жылдың тамызынан бастап ақпараттық жүйе - «Е-лицензиялау» мемлекеттік деректер базасын пайдалануға енгізудің пилоттық фазасын іске асыруды бастады. Қазіргі уақытта есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымына байланысты қызметке мемлекеттік лицензия беру электрондық форматта жүзеге асырылады.
      Осы база лицензиялық-рұқсат құжаттарын беру рәсімін оңайлатуға, құжат айналымын азайтуға, лицензиар органдардың мүдделі мемлекеттік органдармен және жеке кәсіпкерлік субъектілерімен ақпарат алмасу мүмкіндігі мен қолжетімдігін қамтамасыз етуге арналған.
      Нашақорлыққа және есірткінің заңсыз айналымына қарсы іс-қимылдың қабылданып жатқан шараларына қарамастан, есірткі бизнесі өзекті проблемалардың бірі болып табылады.
      Тұтынушы орта бар кезде ауған героинінің есірткі трафигі арналарын толығымен жабудың өзі нашақорлықты жоюды қамтамасыз етпейді, ол тек есірткінің басқа түрлерін жеткізудің қосымша жаңа нысандары мен арналарының құрылуына әкеп соғады. Қазақстан аумағын есірткіні тасымалдау үшін транзиттік дәліз ретінде пайдаланудан халықаралық есірткі синдикаторлары мен ұйымдасқан қылмыстық топтардың зор табыс алуы біздің азаматтарымызды есірткі тұтынуға және таратуға көптеп тарту үшін алғышарттар мен жағдайлар жасайды.
      Бұл өткізумен байланысты тіркелген есірткі қылмысы санының өсуіне ықпал етеді.
      ҚК-нің «Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды заңсыз дайындау, өңдеу, иемденiп алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату» деген 259-бабының «Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды өткiзу мақсатында заңсыз сатып алу, тасымалдау немесе сақтау, дайындау, өңдеу, жөнелту не өткiзу» деген 2-бөлігінде көзделген қылмыстардың саны 2010 жылы 378-ден 2011 жылы 494-ке дейін 30,7% өсті, 2009 жылы 396 қылмыс тіркелсе, 2010 жылы 378 қылмыс тіркелді (4,5% төмендеді).
      2009 жылдан бастап Қазақстан Республикасы ҚК-нің «Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды заңсыз дайындау, өңдеу, иемденiп алу, сақтау, тасымалдау, жөнелту немесе сату» деген 259-бабының «Есiрткi заттарды немесе психотроптық заттарды өткiзу, дайындау, ұқсату, жөнелту мақсатында ұйымдасқан топ немесе қылмыстық қоғамдастық жасаған заңсыз иемденiп алу, тасымалдау немесе сақтау не өткiзу» деген төртінші бөлігінде көзделген тіркелген және құқық қорғау органдары анықтаған қылмыстар санының азайғаны байқалады - 82,2 %, бірақ осы баптың төртінші бөлігінің «а» тармақшасына (ұйымдасқан топ және қылмыстық қоғамдастық жасаған есірткі қылмыстары) қатысты 2009 жылы 100% өскені байқалады (50-ден 100 қылмысқа дейін, олардың 67-і ІІМ-нің үлесіне келеді).
      Алайда осы санаттағы қылмыстарды анықтау ахуалы тұрақты емес, 2010 және 2011 жылдары 43,28 % (67-ден 38-ге дейін) төмендеу байқалады.
      Қазақстан аумағы арқылы өтетін есірткі транзитінің арналарын жабу бойынша жүйелі шараларды әзірлеу мәселелері 2010 жылы Үкімет отырыстарында бірнеше рет қаралды. Қабылданған шешімдерді іске асыру есірткі контрабандасына байланысты қылмыстардың көп санын анықтауға мүмкіндік берді. Бұл ретте Мемлекеттік шекарада бақылауды тікелей жүзеге асыратын ҰҚК Шекара қызметі мен кеден органдары бөліністерінің есірткі контрабандасының жолын кесу жөніндегі іс-шараларды орындау басымдығына назар аударылды. Республика бойынша барлық есірткі қылмыстарынан есірткі контрабандасы фактілерін анықтаудың үлес салмағы 2009 жылы 2,8 % (273), 2010 жылы 2,75 % (242), 2011 жылы 4,54 % (198) құрады. Алайда, қазіргі уақытта 2009 жылға қарағанда есірткі контрабандасына байланысты қылмыстардың саны 27,5 % төмендеп отыр (2009 жылғы 273-тен 2011 жылы 198-ге дейін).
      Есірткі тұтыну салдарынан 2009 жылғы 352 қылмыс жасалса, 2010 жылы 499 қылмыс жасалған, бұл 41,8 % артық, бірақ осы санаттағы қылмыстың 2010 жылға қарағанда 25,5 % азайғаны байқалады, 2011 жылы 372 қылмыс жасалған. 2009 жылға қарағанда 2010 жылы есірткі қылмыстарын жасаған әйелдер саны 11,4% (761-ден 674-ке) төмендеген, 2011 жылы әйелдер жасаған есірткі қылмысы 58,2 % азайып, 674-тен 282 қылмысқа дейін төмендеді.
      Алайда есірткі тұтыну салдарынан қылмыс жасаған әйелдер саны 2010 жылы 19,2% (26-дан 31-ге) өсті, бірақ 2011 жылы Қазақстан Республикасы ҚК-нің 259-бабының 1-бөлігін декриминализациялаудың нәтижесінде 22,6 % (31-ден 24-ке дейін) төмендеді.
      Кәмелетке толмағандар 2009 жылғы 8 қылмыс жасаса, 2010 және 2011 жылдары 11 және 8 есірткі қылмысын жасады. Сондай-ақ кәмелетке толмағандар есірткі тұтынудың салдарынан 2009 жылғы 5 қылмыс жасаса, 2011 жылы 3 қылмыс жасады.
      Есірткі құралдарының заңсыз айналымымен байланысты есірткі қылмыстарын жасағаны үшін қылмыстық жауапкершілікке тартылған адамдардың контингенті арасында, әдетте, 20-дан 35 жасқа дейінгі ер адамдар басым.
      Ішкі істер органдары «бақыланатын жеткізілім» әдісі бойынша 2009 жылы 24 арнайы іс-шара, оның ішінде 7 сыртқы (Қырғызстан – 3, Ресей – 4), 2010 жылы 29 бақыланатын жеткізілім, оның ішінде 3 сыртқы (Ресей Федерациясының ЕБФҚ және ІІМ), 2011 жылы 23 «бақыланатын жеткізілім», оның ішінде 3 сыртқы (Қырғызстан) арнайы іс-шара өткізді.
      Тиісті қылмыстық санкцияларды қолданысқа енгізген сәттен бастап 100-ден астам есірткі қылмыскері 12 жылдан 20 жылға дейін және 1 адам өмір бойы бас бостандығынан айыруға сотталды.

3-кесте

Көрсеткіштердің атауы

ІІМ

ҰҚК

Қаржымині КБК

2009 ж. 12 айы

2010 ж. 12 айы

2011 ж. 12 айы

2009 ж. 12 айы

2010 ж. 12 айы

2011 ж.12 айы

2009 ж. 12 айы

2010 ж. 12 айы

2011 ж. 12 айы

Анықталған есірткі қылмыстары

9126

8322

4066

363

308

185

203

159

103

Есірткі өткізу

2313

2338

2292

274

228

101

22

16

17

ҚР ҚК 259-бабының 4-бөлігі бойынша

67

51

38

33

16

-51,5

0

0


      Сонымен бірге соңғы жедел деректер Түрікменстан арқылы: Ауғанстаннан Иранға, одан әрі Түрікменстанға, Қазақстанға, Ресейге және ТМД елдеріне, Еуропаға өтетін жаңа бағыттың пайда болғанын көрсетеді.
      Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және қылмыстың алдын алу басқармасының (бұдан әрі – БҰҰ-ның ЕҚБ) және ТМД-дағы әріптестердің ақпараты бойынша «Каспий» бағыты деп аталатын тағы бір жаңа бағыттың пайда болғаны туралы деректер бар. Бұл бағыт бойынша ауған героинінің Ираннан теңіз жолымен Әзірбайжан порттарына және одан әрі Кавказ өңірінің елдеріне, Украинаға, Ресейге және Еуропаға транзиті жүзеге асырылады, Ресеймен бірлескен шекараларды ескерсек, бұл болашақта Қазақстан үшін қауіп тудыруы мүмкін.
      Талдау көрсеткендей, 17% оқиғада героин автокөлікпен тасымалдау кезінде алынған, 7% - тасымалдауды адамдар тобы жүзеге асырған, 20% - курьерлер мен өткізушілер әйелдер болған.
      2009 және 2010 жылдардың осыған ұқсас кезеңімен салыстырғанда, 2010 жылы және 2011 жылы алынған есірткі құралдарының түрлері бойынша ең көп алынғаны марихуана, героин, гашиш, апиын (4-кесте) болып табылады.

4-кесте

Есірткі құралдарының атауы

2009 жыл

2010 жыл

2011 жыл

Жалпы салмағы (кг)

үлес салмағы

Жалпы салмағы (кг)

үлес салмағы

Жалпы салмағы (кг)

Үлес салмағы


27954,389


28417,918


33998,428


марихуана (каннабис)

26157

94,1%

27348

96,3%

27,380

80,5%

апиын

171,9

0,6%

168,3

0,6%

11,365

0,03%

героин

731,6

2,6%

323,3

1,1%

306,7

0,9%

гашиш, анаша

556,9

2,0%

417,0

1,5%

343,42

1,01%

      4-кестеде 2011 жылы алынған еліміз үшін дәстүрлі есірткі құралдары көлемінің өскені көрінеді, алайда мемлекет бақыламайтын бірқатар дәрілік препараттарды медициналық емес мақсатта тұтынумен байланысты оқиғалардың бар екенін ескеру қажет.
      Осылайша, еліміздің аумағында құрамында кодеині бар дәрілік препараттарды медициналық емес пайдаланумен байланысты ахуал терең зерделеуді және олардың заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды анықтау және ескерту бойынша қосымша шараларды ықтимал қабылдауды қажет етеді.
      Құрамында есірткі бар препараттардың заңды айналымы шеңберінде бақылаудың тиісті шараларын қабылдамау дәрілік құралдардан есірткі дайындаумен байланысты жаңа бағыттың дамуына мүмкіндік беруі және соның салдары ретінде есірткі құралдары бағасының төмендеуінен есірткі ахуалының күрт нашарлауы мүмкін.
      Жоғарыда баяндалғандар есірткінің заңсыз айналымы фактілерін анықтау және жолын кесу бойынша мемлекеттік және басқа да органдар арасындағы өзара іс-қимылды нығайту, сондай-ақ есірткі ахуалы мен есірткі құралдарының жаңа түрлері туралы өзара ақпарат алмасу шеңберінде халықаралық ынтымақтастықты дамыту қажеттілігін көрсетеді.
      5. Нашақорлықтың алдын алу, емдеу және оңалту
      Бастапқы профилактика.
      Нашақорлық психикалық белсенді заттарды теріс пайдаланудың алдын алуды ұйымдастыруда шешуші және белсенді әрекеттердің өткір қажеттілігін тудыратын біздің қоғамымыздың ең маңызды проблемаларының бірі болып табылады.
      Профилактиканың үш деңгейі бар: бастапқы, екінші және үшінші.
      Есірткіге тәуелділіктің бастапқы профилактикасының мақсаты бұрын есірткі тұтынбаған адамдардың оны тұтынуды бастауының алдын алу болып табылады. Ол көбіне әлеуметтік, анағұрлым бұқаралық болып табылады, балалардың, жасөспірімдердің, жастардың жалпы популяциясына бағытталады, күш-жігер аурудың дамуын ескертуге ғана емес, денсаулықты сақтау не нығайту қабілеттерін қалыптастыруға бағытталады.
      Психикалық белсенді заттарды теріс пайдаланудың және нашақорлық профилактикасының мемлекеттік жүйесі қалыптасуының осы кезеңінде алдын алу қызметінің мақсаттары:
      1) балалар мен жастардың есірткіге құндылық ретіндегі көзқарасын өзгерту, бала-жастар популяциясында психикалық белсенді заттарға сұранысты төмендетуге негізделген өз мінез-құлқы үшін жеке жауапкершілікті қалыптастыру;
      2) салауатты өмір салтын насихаттау есебінен есірткі құралдарын қабылдауға балалар мен жастарды еліктіруді тежеу, білім беру мекемелерінің қызметкерлерімен бірлесіп жүзеге асырылатын есірткіге қарсы ұстанымдар мен алдын алу жұмысын қалыптастыру болып табылады.
      Профилактика есірткі тұтынуды және балалар мен жасөспірімдер арасында нашақорлықтың өсуін ертерек ескертуді көздейді және оның ортасында кәмелетке толмағанның жеке тұлғасы және онымен байланысты шағын әлеуметтік ортаны қоса алғанда, оның тіршілік әрекеті іске асырылатын үш негізгі сала – отбасы, білім беру мекемесі және бос уақыты болатынына негізделген.
      Барлық сәттерді ескерсек, тежеу стратегиясы анағұрлым барабар профилактика болып табылады. Бүгінгі күні есірткіні тұтынуды толықтай ескерту және нашақорлықтан арылу туралы мәселе мүлде шынайы емес.
      Бұған дейін іске асырылған 2009 – 2011 жылдарға арналған Бағдарламаның шеңберінде жастар мен үкіметтік емес ұйымдарды тарта отырып, республикалық және өңірлік деңгейлерде мемлекеттік органдардың есірткіге қарсы қызметін үйлестіру жөніндегі жұмыс жалғастырылған болатын.
      Бастапқы профилактикалық бағытта:
      1) 2011 жылдың 12 айында профилактикалық сипатта 8224 іс-шара өткізілді (2010 жылы – 6,6 мың, 2009 жылы – 9,1 мың). Оның ішінде 558 акция (25,4% өсті, 2010 жылы - 416), 511 семинар (40,7% өсті, 2010 жылы - 303), 5840 дәріс пен кездесу (24,0% өсті, 2010 жылы - 4437), 548 дөңгелек үстел (26,5% өсті, 2010 жылы - 403), 767 спорттық жарыс пен турнир (25,5% өсті, 2010 жылы - 571);
      2) ведомствоаралық үйлестіруді қамтамасыз ететін шаралар қабылданады. Денсаулық сақтау және білім беру органдарымен өзара іс-қимыл жасаса отырып, 4765 іс-шара өткізілді (22,0% өсті), мектептегі полиция инспекторларымен – 5200 (+34,8%), өңірлік комиссиялардың қызметі шеңберінде – 4661 (15,0% өсті), үкіметтік емес ұйымдармен бірлесіп – 1701 (23,1% өсті), ЖОО-да – 1782 (15,3% өсті), жүргізілген іс-шаралармен халықты жалпы қамту 463,9 мыңнан астам (42,7% өсті) адамды құрады. Есірткіге қарсы бағытта 8,1 мыңнан астам (5,0% өсті) материал жарияланды, оның ішінде баспасөзде – 2686 (3,1% өсті), телевидениеде – 2978 (9,6% өсті), радиода – 1518 (6,3% өсті), ақпараттық агенттіктерде – 1250 (5,4% өсті);
      3) 2009 - 2011 жылдарға арналған бағдарламаның іс-шаралар жоспарын іске асыру кезеңінде, жалпы алғанда 1 млн. астам адамды қамти отырып, жастар арасында нашақорлықтың бастапқы профилактикасына бағытталған 23 мыңнан астам іс-шара ұйымдастырылды.
      Денсаулық сақтау министрлігі Нашақорлықтың медициналық-әлеуметтік проблемалары республикалық ғылыми-практикалық орталығы Білім және ғылым министрлігімен бірлесіп:
      1) Павлодар, Тараз, Қарағанды қалаларында орта білім беретін оқу орындарының педагогтары, психологтары үшін «Орта білім беретін мектеп оқушыларында психикалық белсенді заттарға тәуелділіктің қалыптасу және даму тәуекелдерін ерте анықтау тәсілі» семинар-тренингтері өткізілді. Жетпіс төрт мектепте психикалық белсенді заттарға тәуелділікке тарту тәуекелдерін психологиялық тестілеу бойынша компьютерлік жүйелер орнатылды, үлестіру материалдары ұсынылды, онда наркологиялық бейін бойынша «тәуекел топтарымен» психикалық түзеу жұмысының ең үздік практикалары жинақталған;
      2) дене шынықтыру және спорт арқылы есірткі тұтынудың алдын алу бойынша жүйелі шаралар қабылданады, оқу орындарында «Спорт есірткіге қарсы», «Туризм есірткіге қарсы» девиздерімен іс-шаралар жүйелі негізде өткізіледі.
      Туризм және спорт министрлігінің деректері бойынша балалар мен жасөспірімдер спортын дамытуға ерекше көңіл бөлінеді. Қазіргі уақытта республикада шамамен 29 мың спорттық секция, 7133 спорт залы, 31266 спорт кешені, 251 стадион, 423 хоккей корты жұмыс істейді.
      Коммерциялық емес (үкіметтік емес) ұйымдардың (бұдан әрі – КЕҰ) қолдауы бойынша іс-шаралар өткізілді, «Нашақорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі іс-шаралар кешенін өткізу» жобасы іске асырылды, оның шеңберінде Қазақстанда және ТМД елдерінде бейінді КЕҰ бойынша мекенжайлары, байланыс телефондары мен сенім телефондары енгізілген деректер базасы құрылды. Салауатты өмір салтын қалыптастыру және нашақорлықтың алдын алу саласында отандық және шетелдік тәжірибеге талдау жүргізілді, оның негізінде әдістемелік ұсынымдар дайындалды.
      Мектептегі және отбасылық есірткіге қарсы бейнетекалар, қағаз және магнитті тасылмалдағыштарда есірткіге қарсы мектеп кітапханасы құрылды, «Тиімді отбасының өзіндік оқу құралы» мен «Тиімді ата-ананың өзіндік оқу құралы» дайындалды.
      Осылайша, бұрын іске асырылған Бағдарламаның шеңберінде қабылданған шаралар белгілі бір нәтижелер берді, олар елдегі есірткі ахуалын жақсартуға мүмкіндік берді.
      Бұл ретте есірткіге тәуелділіктің алдын алу жөніндегі жұмысты күшейтуді жалғастыру қажет, себебі бұл проблема сыртқы факторлардың ықпалына байланысты ұдайы туындайтын әлеуметтік сипатқа ие.
      Есірткіні теріс пайдаланудың жағымсыз бағытталған профилактикасы, яғни дәстүрлі проблемалық бағытталған тәсіл, есірткі қабылдаудың теріс зардаптарына баса назар аудару қойылған мақсаттарға қол жеткізуді қамтамасыз етпейтінін атап өту қажет. Спецификалық проблемалық бағытталған әсерлердің қажет екені сөзсіз, бірақ жеткіліксіз. Есірткіні теріс пайдалануды ескерту проблемасын тек олардың негізінде шешу мүмкін емес, себебі психикалық және жеке тұлғаның теріс бейімделуін тудыратын және балалар мен жастардың қайта-қайта есірткі тұтыну ниетін оятатын себептер жойылмайды.
      Сондықтан патологияға, проблемаға және оның зардаптарына емес, проблемалардың туындауынан қорғайтын денсаулық әлеуеті – психика мен жеке тұлғаның ресурстарын игеруге және ашуға, жас адамды қолдауға және оған өзінің өмірлік мақсатын өзі іске асыруда көмек көрсетуге бағытталатын оң профилактика жүйесін құруды бастапқы профилактиканың негізгі басымдығы ретінде қарастырған жөн. Оң бағытталған бастапқы профилактиканың айқын мақсаты өз психологиялық қиыншылықтары мен өмірлік проблемаларын дербес жеңуге қабілетті, есірткіні қабылдауға мұқтаж емес, психикалық жағынан сау, жеке басы дамыған адамды тәрбиелеуден тұрады.
      Қазіргі уақытта өңірлік деңгейде жүргізіліп жатқан есірткіге қарсы профилактикалық іс-шаралар бірыңғай жүйені құрамайды. Кейбір өңірлерде өңірлік мақсатты бағдарламаларды қабылдау қисынсыз ұзаққа созылды, нашақорлықтың таратылуына қарсы күрестің нысаналы қорлары қалыптастырылмайды, бұл бөлінген бюджет қаражаттарының жетіспеушілігін өтеуге мүмкіндік бермейді.
      Өңірлік бағдарламаларда есірткіге қарсы ағарту жұмысына жеткілікті көңіл бөлінбейді. Ол ақпараттық тәсілге негізделген тиімділігі аз әдістермен (дәріс оқу) жүргізіледі. Балалармен және жасөспірімдермен есірткіге қарсы жұмысқа отбасылар, тұрғылықты жері бойынша қоғамдық ұйымдар жеткілікті дәрежеде белсенді тартылмайды.
      Осы жағдайларда психологтардың, педагогтардың, психиатр-наркологтардың, әлеуметтік қызметтер мен құқық қорғау органдары қызметкерлерінің ведомствоаралық және пәнаралық өзара іс-қимыл жасасуына негізделген психикалық белсенді заттарды теріс пайдаланудың белсенді бастапқы профилактикасының республикалық және өңірлік деңгейлерде шынайы жұмыс істейтін жүйесін құру міндеті анағұрлым өзекті болады. Бастапқы профилактика жүйесінің алғашқы, базалық қағидаттары мынадай ережелер болуы тиіс:
      1) есірткі, психикалық белсенді заттардан тәуелділікті емдеуден гөрі оның алдын алу оңай;
      2) наркологиялық ахуал жағдайларында кәмелетке толмағандарды есірткіні тұтынуға арандататын агрессивті ортаға қарсы тұрудың өмірлік дағдыларына үйретуге мақсатты бағытталған назар аударған жөн;
      3) мақсатты әсер ету кешенді болуы және жеке, отбасылық және әлеуметтік (мектеп, қоғам) деңгейлерде жүзеге асырылуы тиіс.
      Екінші профилактика.
      Көптеген оқиғаларда есірткіні тұтынуға жаңа адамдарды тартуды ескерту жеткіліксіз екенін, екінші профилактиканы қолдану қажеттілігі туындайтынын атап өту қажет.
      Есірткіге тәуелділіктің екінші профилактикасы таңдаулы болып табылады, есірткіні тұтынып көрген адамдарға не оның бастапқы сатысында есірткіге тәуелділіктің қалыптасу белгілері бар адамдарға бағытталған. Екінші профилактикалық әсер етуге қажеттілік ауру туындауы (тәуекел тобына арналған профилактика) мүмкін не ол туындаған, бірақ өзінің даму шегіне жетпеген жағдайларда пайда болады.
      Профилактикалық қызметтің мақсаты есірткіні тұтынуға жаңа адамдарды тартуды ескерту ғана емес, есірткі тұтынушыларды ерте анықтау, есірткінің субмәдениетіне тартылып қойған адамдардың жалпы санын төмендету болып табылады. Бұл салада пәрменді құрал әкімшілік практика болып табылады.
      Алдын алу, оның ішінде есірткі құралдары мен психотроптық заттардың заңсыз айналымына байланысты бағыттағы әкімшілік құқық бұзушылықтарды анықтау және жолын кесу халық арасындағы нашақорлықтың алдын алу саласында құқық қорғау органдарының алдында тұрған басым міндеттердің бірі болып табылады.
      2011 жылы ішкі істер органдары есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына байланысты 5161 әкімшілік құқық бұзушылықты анықтады, бұл 2010 жылмен салыстырғанда 3,5% көп - 4988 адам.
      Әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамдар санының өсуі бойынша жастар бірінші орында, бұл өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 26,8% көп.
      Статистикалық деректерге сәйкес Қазақстан Республикасы Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексінің (бұдан әрі – Қазақстан Республикасының ӘҚБтК) «Жабайы өскен сораны жоюға шара қолданбау» деген 318-бабында, «Жүргізушінің алкогольден, есірткіден және (немесе) уытқұмарлықтан мас күйінде көлік құралын жүргізуі, сол сияқты көлік құралын жүргізуді алкогольден, есірткіден және (немесе) уытқұмарлықтан мас күйдегі адамға беру» деген 467-бабында көзделген әкімшілік құқық бұзушылықтар үшін 1558 адам жауапқа тартылды. Олардың ішінде 1063 адамға қамау түрінде, 898 адамға арнайы құқықтан айыру түрінде, 729 адамға айыппұл түрінде жаза тағайындалды.
      Салынған айыппұл сомасы 8 511 883 теңгені (2010 жылдың ұқсас кезеңінде 4 304 105 теңге, өндіріп алынғаны 3 976 713 (2009 жылы - 2 372 464 теңге) құрады.
      Өндіріліп алынбаған айыппұл сомасы 4 535 170 теңгені немесе 53,3% құрайды. Есірткі құралдарының заңсыз айналымына байланысты әкімшілік құқық бұзушылықтарды олардың жасалған жері бойынша анықтауды талдаудың уақтылы алдын алу шараларын қабылдау үшін зор маңызы бар екенін атап өткен жөн.
      Алайда, құқық қорғау органдарының өткен кезеңдегі жұмысын талдай отырып, әкімшілік заңнаманың тиісті түрде қолданылмағанын атап өтуге болады.
      Мәселен, статистикалық деректерге сәйкес 2009 жылы Қазақстан Республикасы ҚК-нің 259-бабында көзделген қылмыстар туралы 6198 арыз бен хабарлама бойынша, 2010 жылы - 5225, 2011 жылы 4778 факт бойынша қылмыстық іс қозғаудан бас тартылды, бұл бас тарту материалдары санының көбейгені, құқық қорғау және арнайы органдар қызметкерлерінің қылмыстық іс қозғау үшін ұсынатын материалдарының сапасы төмендегені туралы айтуға мүмкіндік береді (5-кесте).

5-кесте

ҚР ҚК бабы

Қылмыстар туралы тіркелген арыздар, хабарламалар саны, оның ішінде бір факт бойынша АЕАК-да бұрын тіркелгендерге қосылғаны

Қылмыстық іс қозғаудан бас тартылғаны

Оның ішінде ҚР ҚІЖК 37-бабының 1-бөлігі, 2-т.

ҚР ӘҚБтК 320-бабы бойынша әкімшілік жауапкершілікке тартылғаны


2011 жыл

2010 жыл

2009 жыл

2011 жыл

2010 жыл

2009 жыл

2011 жыл

2010 жыл

2009 жыл

2011 жыл

2010 жыл

2009 жыл

ҚР ҚК 259-бабы

11201

16111

18077

4778

5225

6198

4683

5038

5979

3146

2643

2706

      Келтірілген кестедегі деректер әкімшілік құқық бұзушылық жасаған адамдардың тең жартысына жуығы жазасыз қалғанын көрсетеді.
      Мұның себептері есірткіні алу фактілерін бекіту тәртібін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілердің талаптарын бұзу және әкімшілік істерді уақтылы ресімдемеу болып табылады, осының нәтижесінде кінәлі адамдар жазаланбай қалады. Әкімшілік заңнаманы тиісінше қолданбау құқық қорғау органдарының қызметкерлерінде жұмыс тәжірибесі аз болуының, практикалық жұмыс дағдылары жоқтығының салдары болып табылады. Ал жүргізілген реформаға сәйкес әкімшілік практика есірткі құралдарын, психотроптық заттарды заңсыз таратуды және тұтынуды ескерту және жолын кесу жөніндегі профилактикалық жұмыста негізгі құрал болып табылады.
      Осылайша қабылданып жатқан шаралар проблемаларды толық шешкен жоқ, бұл екінші профилактика бойынша шараларды күшейтуді қажет етеді.
      Қылмыстық заңнаманы ізгілендіруге бағытталған және 2011 жылғы 18 қаңтарда қол қойылған заңның шеңберінде Қылмыстық кодекстің 259-бабының 1-бөлігі декриминализацияланды, онда өткізу мақсатынсыз есірткіні ірі көлемде заңсыз сақтағаны үшін жауапкершілік көзделген. Бұл есірткіге тәуелді адамдарға репрессивтік қысымды төмендету мақсатында жасалған.
      Есірткінің заңсыз айналымын ескертуде және жолын кесуде, осы құбылыстың таралуына ықпал ететін себептер мен шарттарды жоюда әкімшілік-құқықтық құралдардың маңызды рөлі бар. Есірткінің заңсыз айналымына қарсы күресті күшейту қажеттілігі осы күресте пайдаланылатын әкімшілік-құқықтық құралдарды жетілдіруді қажет етеді. Жетілдіру мынадай бірнеше бағыттар бойынша жүзеге асырылуы тиіс:
      1) әкімшілік-құқықтық құралдарды белгілеуде заңнаманың рөлін арттыру;
      2) қолда бар арсеналды толықтыратын жаңа, анағұрлым тиімді құралдарды енгізу арқылы есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрестің әкімшілік құралдарының анағұрлым тиімді жүйесін құру.
      Үшінші профилактика
      Есірткіге тәуелділіктің үшінші профилактикасы негізінен медициналық, жеке тұлғалық болып табылады және есірткіге тәуелді науқастар контингентіне бағытталған. Үшінші профилактика науқастардың есірткіні одан әрі теріс пайдалануын ескертуге не оларды қолданудан болатын болашақ зиянды азайтуға, науқастардың тәуелділікті жеңіп шығуына көмек көрсетуге, есірткі тұтынуды тоқтатқан науқастарда аурудың қайталануын ескертуге бағытталған.
      Шын мәнінде нашақорлықтың үшінші профилактикасы – бұл медициналық, психологиялық-әлеуметтік және рухани оңалту.
      Нашақорлықтың үшінші профилактикасы бойынша барлық жұмыс функциялық жүйеге құрылуы тиіс, ол біріншіден нашақорлықты био-психо-әлеуметтік-рухани табиғаты бар ауру ретінде қабылдайды және екіншіден, мұқтаж азаматтарға көмекті функциялық «тізбе» нысанында қамтамасыз етеді, ол:
      1) алғашқы ақпараттық-консультативтік көмектен;
      2) алғашқы медициналық, психологиялық, әлеуметтік диагностикадан;
      3) медициналық наркологиялық көмектен;
      4) психологиялық-әлеуметтік және рухани оңалтудан;
      5) психологиялық-әлеуметтік және рухани сүймелдеуден, қолдаудан және көмектен тұрады.
      Мақсатқа жету мынадай негізгі міндеттерді шешумен жүзеге асырылады:
      1) есірткіні медициналық емес тұтынудың таралуын төмендету;
      2) есірткіні медициналық емес тұтынудың таралуына ықпал ететін себептер мен шарттарды уақтылы анықтау және оларды тиімді жою бойынша кешенді іс-шараларды ұйымдастыру;
      3) есірткіні заңсыз тұтынушыларда және оларды тұтынуға бейім адамдарда олардың емделу және оңалу ниеттерін қалыптастыруға бағытталған іс-шараларды ұйымдастыру және өткізу;
      4) жоғары тәуекел топтарымен нашақорлықтың алдын алуды ұйымдастыру және өткізу;
      5) әр түрлі типтегі және түрдегі білім беру мекемелерінде негізгі және қосымша білім беру бағдарламаларын іске асыру шеңберінде есірткіге қарсы тәрбие мен оқытуды ұйымдастыру.
      Балалар, жасөспірімдер, жастар арасында есірткіге тәуелділіктің алдын алудың әртүрлі бағдарламаларын әзірлеу және сынақтан өткізу АҚШ-та, Австралияда, Батыс Еуропада, ал соңғы жылдары Қазақстанда да барған сайын өзекті ғылыми бағыт болып отыр. Алайда тиімді профилактикалық стратегияларды құру үлкен қиындықтармен өтуде. Қолданыстағы профилактикалық бағдарламаларға шолулардың көптеген авторлары оларды енгізу оптимистік болып табылмайды деген қорытындыға келеді. Бұл бірнеше себептермен: теориялық қатаң негізделген модельдердің жетіспеушілігімен; сынақтан өткен техникалардың жеткілікті санының жоқтығымен; ықпал ету мәнінің (объектінің) дәл анықталмаумен және т.б. түсіндіріледі.
      Қазіргі уақытта үшінші профилактикалық бағытта есірткіге тәуелділерді диагностикалаудың, емдеудің, оңалтудың бірқатар клиникалық хаттамалары (стандарттары), сондай-ақ наркологиялық көмек пен наркологиялық қызметтер ассортиментінің сан алуан бағдарламалары әзірленді.
      Денсаулық сақтау министрлігінің деректері бойынша 2011 жылғы 1 шілдеге медициналық-санитарлық оңалтудың стационарлық бөлімшелері Алматы облысынан басқа еліміздің барлық өңірлерінде бар.
      Наркологиялық көмекті ұйымдастырудың жаңартылған стандарты бекітілді, стационар жағдайында да, амбулаториялық жағдайларда да МӘО жүргізуді регламенттейтін нормативтік құқықтық акт әзірленіп, қабылданды.
      Үшінші профилактикалық бағытта «нашақор» диагнозы бар адамдарды медициналық-әлеуметтік оңалтуға және әлеуметтік қызметтердің тиісті ассортиментін көрсетуге бағытталған бағдарламалар әзірленді. Нашақорлық пен уытқұмарлықтан емдеуден 2006 жылы 9816 адам (немесе тіркелген есірткі тұтынушылардың жалпы санынан 18,4 %), 2007 жылы 9728 (17,6 %), 2008 жылы 8360 (немесе 15,3 %), 2009 жылы 6737 (немесе 12,4 %), 2010 жылы 5326 (немесе 10,7 %) өткен.
      Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі Нашақорлықтың медициналық-әлеуметтік проблемалары республикалық ғылыми-практикалық орталығы (бұдан әрі – НМӘП РҒПО) Қазақстан Республикасы ІІМ-нің Қылмыстық-атқару жүйесі комитетімен бірлесіп, апиындарға тәуелді, сондай-ақ пенитинциарлық мекемелерде 6 айдан 24 айға дейінгі мерзімде емдеу жағдайларында психикалық белсенді заттарды үйлестіріп пайдалануға тәуелді адамдарға мамандандырылған медициналық көмектің бірқатар хаттамаларын әзірлеп, бекітті.
      НМӘП РҒПО қызметкерлері екінші профилактика, үшінші профилактика, рецидивке қарсы және қолдау терапиясы кезеңдерінде мотивациялық ақпараттандыру және наркологоиялық консультациялау тақырыбы бойынша бейнеқұралдар әзірледі.
      Профилактиканы нақты іске асыру белсенді профилактика мен оңалтудың кешенді бағдарламасы шеңберінде ғана мүмкін болады.
      Осы бағдарлама тек «тәуекел топтарымен» жұмыс істеуге және оңалту бағдарламаларын іске асыруды қамтамасыз етуге мүмкіндік беріп қана қоймай, терапия және оңалту курсынан өткен адамдармен жұмысты жалғастыруға мүмкіндік береді.
      Сонымен қатар белсенді профилактика мен оңалту бағдарламасы кешенді тәсілді және ауырғандарды белсенді анықтауды, сондай-ақ оңалту үдерісін динамикалық бақылауды қамтамасыз етеді, бұл профилактикалық бағдарламалардың тиімділігін бағалауға мүмкіндік береді.
      Есірткіні тұтыну профилактикасының мақсаты есірткіні медициналық емес тұтыну ауқымын қысқарту, есірткі тұтынуға теріс қарым-қатынасты қалыптастыру және оған сұранысты айтарлықтай төмендету болып табылады.
      Осыған байланысты тиісті проблемаларды шешуге жасөспірімдер мен жастарды тарту емес, есірткіге сұранысты төмендетуге баса назар аудара отырып, нашақорлық профилактикасының жүйесін одан әрі құру қажет, өйткені соңғы жағдайда араласуды қажет ететін фокустық топ іс-шаралармен қамтудан тыс қалады.
      Сонымен қатар орын алған проблемалар мен олардың өзектілігі нашақорлықтың алдын алуды және есірткі мен оның прекурсорларының заңсыз айналымына қарсы іс-қимылды жүзеге асыратын мемлекеттік органдардың қызметін жетілдіру жөніндегі ұтымды және қолданыстағы шаралар жүйесін одан әрі іске асыру қажет екенін көрсетуге мүмкіндік береді, министрліктер мен ведомстволардың анағұрлым белсенді ұстанымдарын қажет етеді.
      Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2009 – 2011 жылдарға арналған бағдарламасының (Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2009 жылғы 27 мамырдағы № 784 қаулысы) іске асырылуын бағалау нәтижелері бойынша бақылаушы және қадағалаушы органдар оны іске асырудың жеткіліксіз тиімділігі туралы қорытындылар берді. Айталық, Республикалық бюджеттің атқарылуын бақылау жөніндегі есеп комитеті, Қазақстан Республикасының Бас прокуратурасы Бағдарламаның іс-шараларын жоспарлаудың тиімсіздігі, олардың орындалуын және бөлінген қаржыландырудың жұмсалуын жеткіліксіз бақылау бөлігінде ескертулер айтты. Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес саласында ведомствоаралық өзара іс-қимыл жасауды нормативтік құқықтық реттеу бөлігінде сақталып отырған проблемалар атап көрсетілді.
      Қазақстанда ағымдағы есірткі ахуалына жүргізілген талдау осы саланы дамытудың күшті және әлсіз жақтарын, мүмкіндіктер мен сала үшін қатерлерді анықтауға мүмкіндік берді.

Күшті жақтары

Әлсіз жақтары

1. Есірткінің заңсыз айналымына байланысты қылмыстар үшін жауапкершілікті күшейтуге бағытталған тиісті қылмыстық санкциялар енгізілді.

1. Есірткіні заңсыз таратумен күресуге, республикада осы қылмыстық бизнесті құрған қылмыстық топтарға әзірлемемен айналысуға міндетті ведомстволар табандылығының барынша аздығы.

2. Қазақстан Республикасында есірткі қылмысының экономикалық негіздерін бұзу бойынша тиісті шаралардың жоқтығы.

3. Каспий теңізі акваторийлерінде жалпы қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша мақсатты бағытталған шараларды тиісті деңгейде қабылдаудың болмауы және теңіз жүк-жолаушы тасымалдарының инфрақұрылымын бақылау шараларының пәрменді жүйесінің жоқтығы.

4. Мынадай:
1) Қазақстандағы заңсыз есірткі өндірісінің шикізат базасын жою жөніндегі;
2) құрамында есірткі бар өсімдіктерді заңсыз егу және жабайы өсетіндердің өсу ошақтарын анықтау жүйесін жетілдіру, құрамында есірткі бар өсімдіктерді жоюға арналған химиялық заттарды қолданудың ғылыми әдістемелерін әзірлеу қажеттілігі, сондай-ақ олардағы психикалық белсенді заттар құрамын азайтуға не жабайы өсетін қарасораны өнеркәсіптік мақсаттарда қайта өңдеудің мақсатқа сай болуы туралы зерттеуді логикалық соңына дейін жеткізу жөніндегі проблеманы шешуді қабылдаудағы енжарлық.

2. Қазақстан халқына наркологиялық көмек жүйесінде тиісті заңнамалық актілер мен әзірленген нормативтік құқықтық база ережелерінің мүлтіксіз орындалуын бақылау бойынша нормативтік құқықтық бағыттағы іс-шараларды іске асыру.

5. Есірткіге тәуелді, оның ішінде бас бостандығынан айыруға сотталған, сондай-ақ бас бостандығынан айыру орындарынан босатылатын адамдарды әлеуметтік-психологиялық оңалту және қайта әлеуметтендіру жүйесін дамыту проблемаларының шешілмеуі.

6. Медициналық түзетуден өткен және оңалтуда жүрген, оның ішінде сотталғандар арасындағы нашақорлық диагнозы бар адамдардың жұмыспен қамтылуының төмендігі.

7. Қызметкерлерді қорғау жүйесінің әлсіздігіне байланысты денсаулық сақтау және әлеуметтік қорғау жүйелерінің білікті мамандарының қажетті санының болмауы және олардың тұрақтамауы және соның салдары ретінде қызметкерлердің оң имиджінің жоқтығы.

3. Халықаралық есірткіге қарсы қызметтің белсенділігі мен тиімділігін өсіру бойынша халықаралық ынтымақтастық шеңберінде іс-шараларды іске асыру.

8. Есірткіге тәуелді адамдарды әлеуметтендірумен және оңалтумен байланысты халықаралық практикаларды енгізудің тиісті тәжірибесінің жоқтығы.

9. Нашақорлықтың алдын алу және есірткіге тәуелді адамдарды әлеуметтік оңалту мен мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың тарапынан оларды қаржыландыру жөніндегі пилоттық жобалардың жоқтығы.

4. Бастапқы профилактика жеткілікті деңгейде жүргізіледі, мемлекет жыл сайын өсіре отырып, ақшалай қаражат бөледі.

10. Дайындалатын медиа өнімнің сапасы халықаралық стандарттарға және әлеуметтік медиа өнімге қойылатын талаптарға сәйкес келмейді.

11. Есірткіге тәуелді адамдарды толық оңалтудың кешенді шараларының жоқтығы.

12. Құқық қорғау органдарының қызметкерлерінде практикалық жұмыс дағдыларының болмауы.

13. Есірткіні алу фактілерін бекіту тәртібін регламенттейтін нормативтік құқықтық актілер талаптарының бұзылуы және әкімшілік істерді уақтылы ресімдемеу, нәтижесінде кінәлі адамдар жазаланбай қалады.

Мүмкіндіктер

Қатерлер

1. Мемлекеттік институттардың азаматтық қоғаммен ынтымақтастығын нығайту.
2. Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес саласында қолданыстағы заңнаманы жетілдіру.
3. Профилактика арқылы, оның ішінде әкімшілік жауапкершілікке тарту арқылы ескерту шаралары ретінде қоғамда есірткі қылмысының деңгейін төмендету.
4. Есірткінің заңсыз айналымымен байланысты қылмыстар үшін бас бостандығынан айыруға сотталған кәмелетке толмағандардың санын азайту.
5. Елдің мәдени әлеуетін дамыту, психикалық белсенді заттарды қабылдауға теріс көзқарас қалыптастыру.

1. Шекаралардың жеткіліксіз нығайтылуы.
2. «Көлеңкелі есірткі бизнесі» деңгейінің өсуі.
3. Есірткі құралдарының заңсыз айналымымен байланысты құқық бұзушылықтар үшін әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамдар арасында қайталап қылмыс жасау фактілерінің көбеюі.
4. Жұмысқа орналастыру және қайта әлеуметтендіру деңгейінің төмендігі салдарынан нашақорлық диагнозымен бас бостандығынан айыруға сотталған адамдар санының өсуі.
5. Қазақстанның аумағын есірткі трафигі және халықты есірткіге тартумен байланысты криминалдық үдерістерді күшейту мақсатында пайдалану жөніндегі халықаралық қылмыстық қоғамдастықтар әрекетінің жандануы.

      Бағдарламаны іске асырудағы кемшіліктердің негізгі себебі мемлекеттік органдардың есірткіге қарсы қызметін ведомствоаралық үйлестірудің жеткіліксіз деңгейі, сондай-ақ қоғамдық институттармен және үкіметтік емес ұйымдармен (ҮЕҰ) әлсіз өзара іс-қимыл жасау болып табылады.
      Есірткіге тәуелді адамдарды оңалту бөлігінде қолданыстағы заңнаманың жетілдірілмеуі есірткіге тәуелділерді емдеу мен әлеуметтендірудің пәрменді жүйесін құруға және сәйкесінше есірткіге тәуелді адамдар санының индикаторларына қол жеткізуге айтарлықтай әсер етуге мүмкіндік бермейді.
      Профилактикалық есірткіге қарсы қызметті іске асырудағы белгілі бір қиындықтар оған үкіметтік емес секторды тартудың шектелген мүмкіндігіне байланысты туындайды.
      Қазіргі кезеңде ҮЕҰ әлеуетін біржолғы қысқа мерзімді акциялар (курстар, дәрістер, акциялар) түрінде ғана пайдалануға болады. Оларды есірткіге тәуелді адамдарды медициналық-психологиялық және әлеуметтік оңалтуға тарту проблемалы болып табылады, өйткені оңалту бағдарламаларының ұзақ мерзімді кезеңі (бір жылдан бастап) бар және мамандардың үлкен тобының (медициналық персонал, наркологтар, психологтар, волонтерлер) қатысуын талап етеді. Сәйкесінше оңалту қызметіне ҮЕҰ-ны тарту кезінде ҮЕҰ-ның бейіні, оның басшыларының сенімділігі, ҮЕҰ-ның ұзақ уақыт кезеңі ішінде өз қызметін жүзеге асыру мүмкіндігі негізгі талап болады.
      Қазақстан Республикасында есірткі бизнесіне қарсы күрес саласында пәрменді ведомствоаралық өзара іс-қимыл жасасуды, есірткіге тәуелділерді медициналық-әлеуметтік оңалтуға байланысты ұзақ мерзімді жобаларға ҮЕҰ-ны тартуды қамтамасыз етуге мүмкіндік бермейтін нормативтік құқықтық сипаттағы проблемалар сақталуда.
      Есірткіге тәуелділер үшін арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсетудің тиімді жүйесін оларды тәуелділіктің бастапқы сатыларындағы есірткі тұтынушыларға қолдана отырып қалыптастыру мәселелерін шешу талап етіледі.
      Осыған байланысты Бағдарламаны іске асыру шеңберінде:
      1) есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың айналымы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның үйлестіруші рөлін күшейтуге;
      2) есірткіге қарсы салалық бағдарламаларды әзірлеу мен іске асыруға қойылатын критерийлерді арттыруға;
      3) есірткіге қарсы салада қызметін жүзеге асыратын үкіметтік емес ұйымдардың республикалық коалициясын/қауымдастығын құруға бастамашылық етуге;
      4) есірткіге тәуелді адамдарға арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету жүйесін реформалауға қатысты бірқатар мәселелерді пысықтау қажет.
      Тізбеленген шаралар нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимылды едәуір жоғары деңгейде ұйымдастыруға, есірткіге қарсы қызметті үйлестіру саласында бар кемшіліктерді жоюға және Бағдарламаны іске асыруды тиісінше бақылауды қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.

      Шетелдік оң тәжірибеге шолу
      Қазіргі уақытта шетелдердің практикалық тәжірибесін зерделеуге ерекше қызығушылық байқалады.
      Осы мақсатта Германия, Қытай, Малайзия, АҚШ, Чехия сияқты елдердің тәжірибесі талданды.
      Чехия. Чех Республикасында нашақорлықты емдеу көбіне мемлекеттік және үкіметтік емес ұйымдарда, аз дәрежеде жеке меншік мекемелерде жүзеге асырылады. Бұл ұйымдар емдеу бойынша үш негізгі қызметті ұсынады: детоксикация, амбулаторлық ем және институциялық көмек. Стационарлық емдеу қысқа мерзімді (4-8 апта); орта мерзімді (3-6 ай) және ұзақ мерзімді (7 ай және одан көп) болуы мүмкін.
      Чехияда алмастыру терапиясын қолдануға рұқсат етілген. 2008 жылы алмастыру терапиясының мамандандырылған 40 орталығы тіркелген, оның ішінде 7 орталық түрмелерде тіркелген.
      2000 жылы екі алмастыру агенті қолданылған: метадон және бупренорфин. 2008 жылдан бастап құрамында бупренорфин және налоксан бар тіл астына қоятын препарат енгізілді.
      2008 жылғы деректер бойынша 5000 жуық адам алмастыру терапиясынан өткен, оның 700-і метадон және шамамен 4200-4500-і бупренорфин қабылдаған.
      2008 жылғы деректер бойынша жалпы алғанда есірткіге тәуелді шамамен 8000 адам емдеуден өткен, оның 4000-ға жуығы емделуге бірінші рет өтініш білдірген. Бұл ретте емдеуден өткен барлық пациенттердің 48 %-ының жасы 25-тен төмен.
      Чех Республикасындағы профилактикалық қызметті білім министрлігі үйлестіреді, негізінен оны мектептер мен үкіметтік емес ұйымдар жүзеге асырады. 2007 жылдан бастап нашақорлықтың алдын алу мектеп бағдарламасына енгізілген. Министрліктің деңгейінде мектептер үшін ұсынымдарды қамтитын барынша аз алдын алу бағдарламасы әзірленген.
      Польша. Халықаралық сарапшылардың пікірі бойынша, Польша ауған героинін Еуропаға апаратын басты транзиттік елдердің бірі және халықаралық нарықта амфетаминдердің негізгі өндірушісі болып табылады.
      Польшаның есірткіге тәуелді халқының басым бөлігі 15-24 жастағылар.
      Нашақорлыққа қарсы іс-қимылдың институциялық негіздері 2005 жылғы 29 шілдедегі «Нашақорлыққа қарсы іс-қимыл туралы» Заңда және Нашақорлыққа қарсы іс-қимыл жөніндегі 2011 - 2016 жылдарға арналған ұлттық бағдарламада баяндалған. Бағдарламаның негізгі мақсаты есірткі тұтынуды азайту және онымен байланысты әлеуметтік және медициналық проблемаларды барынша тиімді шешу болып табылады. Бағдарлама бес негізгі саланы қамтиды: нашақорлықты ескерту; емдеу, оңалту, зиянын азайту және әлеуметтік қайта біріктіру; ұсынысты қысқарту; халықаралық ынтымақтастық; зерттеу және мониторинг.
      Польшада есірткіге тәуелділікті медикаментоздық емдеу амбулаторлық және стационарлық емдеу мен детоксикацияны қамтиды.
      Амбулаторлық емдеу ірі қалаларда орналасқан наркологиялық консультациялау орталықтары мен консультациялық психикалық денсаулық орталықтарының желісі арқылы қамтамасыз етіледі. Детоксикация палаталарында детоксикация жүргізіледі. Есірткіге тәуелділерді амбулаторлық және стационарлық емдеуді үкіметтік емес ұйымдар, мемлекеттік қызметтер және жеке меншік ұйымдар жүзеге асырады. Детоксикацияны негізінен мемлекеттік қызметтер, сондай-ақ жеке меншік клиникалар қамтамасыз етеді.
      Шығыс және Орталық Еуропаның барлық елдері ішінде Польшада есірткіге тәуелділерді оңалтуға және ұзақ уақыт тежеуге бағытталған терапиялық қоғамдастықтардың ең көне дәстүрлерінің бірі бар. Бағыт «Жастар есірткіге қарсы» (МОНАР) атауын алған. Бұл терапиялық қоғамдастықтардың идеяларына негізделген көмектің бүкіл жүйесін құру үшін іргетас болды. Қазіргі уақытта МОНАР түрлі типтегі 160-тан астам бағдарламаны іске асырады, қауымдастық жыл сайын қиын өмір жағдайында қалған 75 мыңнан астам адамға қызмет көрсетеді. МОНАР емдік бағдарламасы 7 кезеңді қамтиды; клиенттер, әдетте, барлық кезеңдерді 12-16 айда өтеді. Жұмыстың негізіне еңбекке үйретуді, жеке және топтық психотерапияны, мәдени және этикалық бағдарламаларды жүзеге асыруды, дене шынықтырумен үнемі айналысуды, алкогольден және басқа да писхикалық белсенді субстанциялардан толық бас тартуды, оңалту курсын аяқтаған азаматтарды оңалтудан кейін қолдауды қамтитын кешенді бағдарлама қойылған. Бағдарлама діни және сиқырмен әсер ету элементтерін, сондай-ақ пациенттердің санасын манипуляциялаудың түрлі әдістерін қамтымайды.
      Польшада ұсақ құқық бұзушылық үшін айыппұл, бір жылға дейін мерзімге бас бостандығын шектеу немесе бас бостандығынан айыру түрінде жаза көзделген. Бұл ретте сот нашақорды емделуге міндеттеуі мүмкін. Есірткі сату айыппұлмен және 6 айдан 8 жылға дейін мерзімге бас бостандығынан айырумен жазаланады. Польшада емделу ерікті сипатта екеніне қарамастан, 18 жасқа дейінгі жасөспірімдерді сот емдеу курсынан өтуге міндеттейді.
      Заңнамаға сәйкес Польшада әрбір білім беру мекемесінде өзінің нашақорлықтың алдын алу бағдарламасы болуы тиіс, ол нақты ахуалға жауап ретінде құрылады. Бағдарламаны әзірлеумен заңнама бойынша мұғалімдер ата-аналармен ынтымақтаса отырып айналысуы тиіс. Осыған байланысты ата-аналар мен өтпелі жастағы балалар мақсатты топтары болып табылатын «Отбасына жақын, есірткіден алыс» ақпараттық кампаниялар («әке-ұл» ұстанымына ерекше назар аударылады) өте танымал. Ақпараттық кампаниялардың ортақ мақсаты есірткі қабылдағанға дейін қорғау факторы ретінде отбасында және есірткіге тәуелділіктің алдын алуда жағымды коммуникацияның мәнін күшейту болып табылады. Коммуникация инструменттері телевидение, радио, интернет, кинотеатрлар, баспа басылымдары (брошюралар, плакаттар және тағы басқалар), есірткіге қарсы сенім телефонының әрекетін танымал ету және интернет-консультациялар болуы мүмкін.
      Бұл кампанияларды өткізу есірткіге және онымен байланысты проблемаларға қарсы күресте қатысушы мекемелерге өз әлеуетін нығайту және осы салада өзінің ақпаратты басқаруын арттыру мүмкіндігін береді.
      Қытай. ҚХР-дың есірткіге қарсы саясатының маңызды бағыты – нашақорларды емдеу және құтқару.
      Қытайда 2010 жылғы маусымда 1,437 млн. нашақор тіркелген. Тіркелеген нашақорлардың 1,05 млн. жуығы апиын, морфий, героин және кокоин сияқты есірткілерді тұтынады. Олардың үлесіне елдегі нашақорлардың жалпы санының 72,7% келеді.
      Есірткіге тәуелділерді емдеу кезінде ҚХР-да бір жағынан наркологиялық диспансерлерде мәжбүрлеп емдеуді, ал екінші жағынан зиянды құмарлықтан емделгісі келетіндерге қоғамдық құрылымдардың көмек көрсетуін білдіретін кешенді тәсіл қолданылады.
      Мәжбүрлеп емдеу курсынан өтіп, диспансерден шыққаннан кейін есірткі тұтынуды қайта бастағандарды, әдетте, құқықтық атқарушы құрылымдарға ведомстволық бағынысты еңбекпен түзеу мекемелеріне жібереді, ол жерде еңбекке қатысумен қатар нашақор-рецидивистерді мәжбүрлеу тәртібімен емдейді. Қандай да бір себептермен наркологиялық диспансерлерде болуға қарсы көрсетімдері бар есірткіге тәуелділерге қатысты олар үй жағдайында туыстарының қамқорлығымен және жергілікті милиция бөлімшесінің қадағалауымен емделуге барады, осы ретте есірткі тұтынушы емделіп шығуы тиіс мерзім белгіленеді. Бұдан басқа кейбір аудандарда медициналық мекемелер арнайы курстар құрған, оларға есірткіге құмарлықтан ерікті түрде емделгісі келетін адамдар қабылданады. Кейбір аудандарда қоғамдық ұйымдар қамқорлыққа алып, есірткіге тәуелділерге есірткіден бас тартуға көмектеседі.
      Малайзия. Малайзия есірткіні таратуға және тұтынуға қарсы күрес бойынша қатаң саясат жүргізеді.
      1975 жылы Малайзияда есірткі контрабандасы және оны сақтағаны үшін дарға асу арқылы өлім жазасын көздейтін заң қабылданған. 1983 жылы заңды қолдану саласы айтарлықтай кеңейтілді. 15 грамнан артық героин немесе 200 грамм марихуана сақтағаны үшін, сондай-ақ күшті әсер ететін есірткі заттарын елге әкелгені үшін қылмыскердің азаматтығына қарамастан, ерекше жазалау шарасы – өлім жазасы ұйғарылады.
      Есірткіге қарсы күрестің жалпыұлттық науқаны шеңберінде 2005 жылдың қыркүйегінен бастап малайзиялық студенттердің есірткі тұтыну тестлеуінен өту практикасы енгізілген.
      Орталық Малайзияның түнгі клубтары мен дискотекаларын ғимаратқа келушілер арасынан нашақорларды анықтауға қабілетті жаңа детекторлық құрылғылармен жарақтау туралы шешім қабылданды. Детекторлық аппаратураның жұмыс тәсілі есірткі тұтынуға бейімділігі күдіктелетін келушілердің көзінің торшасын сканерлеуге негізделген. Малайзиялық биліктің бұл бастамасына Азияда ұқсас келетіні жоқ.
      Мектеп оқушыларының көз торшаларынан ақпаратты оқитын биосканерлер оқушылардың арасынан нашақорларды анықтау үшін Малайзияның көптеген орта мектептерінде орнатылған. Биосканер есірткі тұтыну фактісін тіркеп қана қоймай, оның түрін тануға да қабілетті. Тиісті ақпарат экранға шығарылады және басылып шығарылуы мүмкін. Аппараттың оң қорытындысын алған мектеп оқушылары зертханалық жағдайда несеп талдауын тапсыру үшін жіберіледі. Анықталған нашақорлар құқық қорғау органдарының өкілдеріне берілмей, есірткіге тәуелділікпен ауыратын мектеп оқушыларын емдеу және бейімдеу жөніндегі арнайы курстарға жіберіледі.
      Малайзияның солтүстік-батысындағы Кедах (Kedah) штатының билігі есірткі заттарының айналымына қарсы күрестің өзіндік бірегей жүйесін енгізіп, практикада сәтті қолдануда. Қолданыстағы кеден заңнамасына сәйкес кез келген азамат шекара арқылы есірткіні заңсыз алып өтудің өзіне белгілі болған фактісі туралы хабарлаған әрбір азамат тәркіленген препараттың «нарықтық» құнының 50 % өтемақы ретінде алады.
      АҚШ. Құрама Штаттарда есірткі соттары жаза шығарудың балама тәсілі болды және есірткімен байланысты шамалы құқық бұзушылықтарға жол берген адамдармен жұмыс істеуге арналған. Есірткі соттары есірткі тұтынатын қылмыскерлерді анағұрлым жан-жақты және тиімді бақылауды қамтамасыз етеді. Түрмеге қамаудың баламасы ретінде олар есірткіге байланысты құқық бұзушылық жасаған адамдарға тиімді емделу, есірткі тұтынуына тестілеуден өту, оларға қоғамдық бақылауды, сондай-ақ құрылымды мониторинг мүмкіндігін ұсынады.
      Болжам бойынша нашақорлықтың негізінде болған зорлық-зомбылықсыз қылмыстарға байланысты істер бойынша тыңдауларда соттың дәстүрлі қатысушыларынан басқа дәрігер болып табылмайтын, бірақ емделу және қоғамға алдағы уақытта кіріктіру бағдарламасына қатысуға сотталушының әзірлігін бағалау құқығына лицензиясы бар «консультант» (assessor) деп аталған адам қатысады.
      АҚШ-та профилактика бойынша өзінің қолданылу тиімділігін дәлелдеген шаралардың бірі скрининг – қысқа мерзімді интервенция және емделуге жіберу (SBIRT) болып табылады.
      Бұл есірткі проблемасын басынан кешірген адамдарды анықтау және көмек көрсету үшін денсаулық сақтау мекемелерінде қолданылатын профилактика және емдеу бағдарламасы. Бүкіл ел бойынша госпитальдарда, ауруханаларда және университеттік кампустарда іске асырылады.
      Тәуелділік проблемасы диагностикаға берілетін деңгейден шығып кеткен адамдардың басым бөлігі дәрігерлер үшін белгісіз болып қалуда. Бұл адамдар көп жағдайда өзінің тәуелділік проблемасының даму дәрежесін сезінбейді және емделуге бармайды. Медициналық қоғамдастық АҚШ үкіметімен бірлесіп осы бағдарламаны әзірледі. Егер проблема анықталса, білікті дәрігер дереу қысқа мерзімді интервенция жүргізеді.
      АҚШ-та және басқа елдерде оң нәтижелерді ескере отырып, «Балалар есірткі мен қылмысқа қарсы» (DARE) бағдарламасы белсенді енгізілуде.
      Бағдарлама сыныптастары тарапынан қысымға қарсы тұру дағдыларын қалыптастыру, есірткісіз және зорлық-зомблықсыз өмірді насихаттау, сондай-ақ суицидке әкеп соғатын психологиялық проблемаларды шешу мақсатында әртүрлі жастағы (5-6 жастан бастап) балалар үшін полицейлер өткізетін оқу сабақтарының сериясын ұсынады.
      Оқу курсында Нашақорлыққа қарсы іс-қимыл стратегиясы жобасының (DRS) шеңберінде 20 жыл бойы жүргізілген зерттеулердің нәтижелері жинақталған және жастардың есірткі тұтыну салдарларының себептерін анықтауға бағытталған.
      Халықаралық ынтымақтастық шеңберінде 2010 жылы Қазақстандағы АҚШ Елшілігі осы «Балалар есірткі мен қылмысқа қарсы» DARE мектеп бағдарламасын республиканың оқу орындарында енгізу туралы ұсыныс жасады және Астана қаласы оқу орындарының базасында оны енгізуге кірісті. Өткізілген оқыту тренингтерінің қорытындысы бойынша Астана қаласының ІІД КТИ-дің 27 мектеп инспекторы дайындалды. Көрсетілген бағдарламаға білім және ішкі істер министрліктерінің басшылығы тарапынан қолдау көрсетті және одан әрі ынтымақтастық шеңберінде мектеп оқушылары арасында нашақорлықтың алдын алу жөніндегі бағдарламаның шеңберінде енгізілетін болады.
      Отбасы дағдыларын дамыту арқылы алкоголь мен есірткіні тұтынудың алдын алу жөніндегі АҚШ тәжірибесі (бұдан әрі – FAST бағдарламасы) қызықты. FAST бағдарламасын Мидлсекс университетінің әлеуметтік жұмыс жөніндегі зерттеулер профессоры доктор Линн МакДональд әзірлеген және ол бала дамуының әлеуметтік-экологиялық теориясына негізделген. FAST бағдарламасы ата-аналар мен балалар, ата-аналар мен мектеп арасындағы, сондай-ақ ата-аналар мен жергілікті қоғамдастық арасындағы қарым-қатынасты қалыптастыруға арналған әмбебап және сегіз апталық практикалық оқу жоспарын қамтиды.
      Бағдарлама табысты аяқталғаннан кейін ата-аналар әрбір ай сайын кездесуді жалғастырады. Бұл қарым-қатынастың жалғасуын және сегіз апталық сабаққа қатысудың пайдасын көрсетеді.
      Осы бағдарламаның тиімділігіне жасалған талдау БҰҰ ЕҚБ-ның қолдауымен пилоттық жоба ретінде 2010 жылы Шымкент және Павлодар қалаларында Білім және ғылым министрлігінің қолдауымен FAST бағдарламасын енгізуді бастауға мүмкіндік берді. 2010 жылы Павлодар мен Шымкент қалаларында іске асырыла бастаған пилоттық жобаның шеңберінде осы бағдарлама барлығы 50 отбасын қамтыды.
      Германия. Германияның есірткіге қарсы саясаты кешенді сипатта және профилактиканы, консультациялауды және емдеуді, зиянды төмендетуді және ұсынысты қысқартуды қамтиды. Профилактикалық іс-шаралар негізінен мектеп ортасына бағдарланған.
      Нашақорлықты болдырмау жөніндегі инновациялық жобалар арасында Интернет-консультациялар, телефон арқылы консультациялар және этникалық аз топтарға арнайы бағдарланған жобалар бар.
      Германия заңнамасына сәйкес есірткіні рұқсатсыз сақтау қылмыс болып табылады. Егер есірткіні тұтыну оны сатумен, ауырлататын мән-жайлармен байланысты болмаса, құқықтық тәртіп органдары қылмыстық қудалауды бастауға және қорытындысы бойынша әкімшілік, медициналық және қоғамдық сипаттағы шараларға артықшылық бере отырып, жауапқа тартылған адамды түрмеге қамауға үкім шығаруға бейім емес.
      Неміс заңнамасына сәйкес есірткіге мас күйінде ауыр емес қылмыс жасаған адамдар (ұрлық, вандализм және басқа) есірткіге тәуелділіктен емделуден ерікті түрде өткен жағдайда қылмыстық жазадан құтылуы мүмкін.
      Осы норма егер жасалған қылмыс үшін күтілетін түрме мерзімі кемінде екі жыл болған жағдайда ғана қолданылады.
      Литва. Өткен жылы Қылмыстық кодекске енгізілген жаңа қылмыстық құқықтық ықпал ету шарасы – мүлікті кеңінен тәркілеу туралы Литваның құқық қорғау органдарының тәжірибесі қызық. Қолданыстағы заңнама контексінде егер мүлік қылмыстық жолмен алынды деп есептеуге негіз бар болса, бұл шара кінәлінің заңды кірістеріне пропорционал емес болып табылатын кінәлінің мүлкіне немесе мүлкінің бір бөлігіне қолданылады.
      Бұл жағдайда:
      1) қылмыстық жолмен алынған ақша немесе мүлікті заңдастыру;
      2) заңсыз баю;
      3) қылмыстық жолмен алынған мүлікті сатып алу немесе сату қылмыстық әрекет болып табылады.
      Меншік құқығында құны 500 АЕК-тен асатын мүлкі бар адам, егер бұл ретте осы мүлік заңды кірістерге сатып алынуы алынуы мүмкін емес екенін білсе немесе білуі тиіс және білуі мүмкін болған жағдайда жазаға тартылады.
      Заңда мүлікті үшінші тұлғалардан алған адам, егер ол күдік туралы хабарламаға алғанға дейін бұл туралы құқық қорғау органдарына хабарласа және осы мүліктің шығу тегін анықтау кезінде олармен белсенді ынтымақтасса, онда заңсыз байығаны үшін қылмыстық жауапкершіліктен босатылады деген түсінідіру бар.
      Осы шарада көзделген іс-әрекет үшін заңды тұлға да жауапкершілікте болады.
      Мүлікті кеңейтілген тәркілеу мүліктік пайда алған немесе алуы мүмкін ауырлығы орташа, ауыр немесе аса ауыр қылмыс жасағанына кінәлі деп танылған адамдарға қолданылады. Сондай-ақ кінәлі заңда тыйым салынған іс-әрекетті жасау кезінде алынған мүлікті иемденген жағдайда оны жасағаннан кейін немесе оны жасағанға дейінгі бес жыл ішінде құны оның заңды кірістеріне сәйкес келмейтін және айырмашылығы 250 ең төменгі күнкөріс мөлшерінің сомасынан асатын болса не кінәлі осы тармақта көрсетілген кезең ішінде мұндай мүлікті басқа адамға берген және қылмыстық процесс барысында кінәлі осы мүлікті сатып алуының заңдылығын негіздей алмаса, онда көрсетілген жаза қолданылады.
      Латвия. 2005 жылдан бастап жаңа қылмыстық іс жүргізу заңы күшіне енген Латвияның да тәжірибесі назар аударуға тұрарлық. Осы заңға сәйкес сот қылмыстық іс бойынша айыпталушының мүлкіне тыйым салуға және оның мүлкіне қатысты істі жеке өндіріске бөлуге құқылы.
      Қазақстан Республикасы үшін осы проблеманың өзектілігін ескере отырып, Қылмыстық іс жүргізу заңнамасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу шеңберінде ықпал етудің қосымша нормасы ретінде мүлікті кеңінен тәркілеуді қарастыру қажет деп ұйғарамыз.
      Шетелдердің тәжірибесін талдау нәтижелері нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес жұмысына оң әсерін тигізуі мүмкін төмендегі шараларды анықтауға мүмкіндік берді:
      1) республиканың Қылмыстық іс жүргізу заңнамасына өзгерістер мен толықтырулар енгізу шеңберінде ықпал етудің қосымша нормасы ретінде мүлікті кеңінен тәркілеуді көздеу;
      2) республиканың оқу орындарында «Балалар есірткі мен қылмысқа қарсы» DARE мектеп бағдарламасын енгізу;
      3) отбасы дағдыларын дамыту арқылы алкоголь мен есірткіні тұтынудың алдын алу іс-шараларын кеңейту, FAST бағдарламасын енгізу;
      4) «Отбасына жақын, есірткіден алыс» қағидаты бойынша (әке-ұл ұстанымына ерекше назар аудара отырып) ақпараттық кампаниялар ұйымдастыру, оның мақсатты топтары ата-аналар мен өтпелі жастағы балалар болуы тиіс;
      Осы бағдарламаларды енгізу еліміздің қолданыстағы заңнамасын ескере отырып, бейімделуі тиіс.
      5) есірткіге тәуелділіктен ерікті түрде емделген жағдайда қылмыстық жазадан құтылу мүмкіндігін бере отырып, есірткіге мас күйде ауыр емес қылмыстар жасаған (ұрлық, вандализм және басқа) есірткіге тәуелді адамдарды оңалтудың кешенді тәсілін қолдану;
      6) түнгі клубтар мен дискотекаларды ғимаратқа келушілердің арасынан нашақорларды анықтауға қабілетті жаңа детекторлық құрылғылармен жарақтау.

4. Бағдарламаның мақсаттары, міндеттері, мақсатты индикаторлары
және іске асыру нәтижелерінің көрсеткіштері

      Ескерту. 4-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      1. Бағдарламаның мақсаты
      Мақсаты – Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткінің заңсыз айналымына қарсы мемлекеттік және қоғамдық іс-қимылдың қалыптастырылып жатқан жүйесін жетілдіру.
      Осы мақсаттың шеңберінде есірткі ахуалының дамуын бағалау, қылмыстарды тергеуді прокурорлық қадағалаудың жай-күйін талдау, есірткінің заңсыз айналымына байланысты қылмыстық істер мен әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау бойынша сот практикасын жинақтау негізінде елде нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізілетін болады.
      2. Мақсатты индикаторлар

«Мақсатты индикатор

Ақпарат көзі

Өлшем бірлігі

есепті кезеңде

жоспарлы кезеңде

2010 жыл (есеп)

2011 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

Зиянды тұтынумен және есірткіге тәуелділікпен наркологиялық есепте тұрған адамдар санын төмендету

ДСМ

100000 тұрғынға шаққанда адам саны





223,3

218,9

214,5

Диспансерлік есепте тұрған есірткіге тәуелді адамдар санын төмендету

ДСМ

100000 тұрғынға шаққанда адам саны





154,0

152,4

151,0

оның ішінде мыналардың үлесін төмендету










әйелдер


өткен жылға %





5,1

5,0

4.9

кәмелетке толмағандар





1,6

1,5

1,4

Әкімшілік жауапкершілікке тартылған адамдар санын арттыру

ҚСжАЕК есептілігі

%

12,9

26,9

25,9

21,3

25,3

25,7

26,1

Тіркелген жалпы қылмыстық қылмыстар санынан есірткі қылмыстарының үлесін төмендету

ҚСжАЕК есептілігі

%

9,1


2,1

2,0

1,96

1,8

1,7

Бірлесіп анықталған есірткі қылмыстары (контрабанда) фактілерінің саны

ҚСжАЕК есептілігі

бірлік





247

263

278

ІІМ





70

75

80

ҰҚК





122

128

133

Қаржымині КБК





55

60

65

      3. Бағдарламаның міндеттері мен нәтижелерінің көрсеткіштері
      Қойылған мақсатты және көзделген мақсатты индикаторларды іске асыруда мынадай міндеттер мен нәтижелердің көрсеткіштері айқындалды:
      1. Нашақорлықтың алдын алу, емдеу жүйесін жетілдіру және есірткіге тәуелді адамдарды оңалту жүйесін дамыту.
      Бұл міндетті іске асыру үшін мынадай нәтижелердің көрсеткіштері көзделеді:

Нәтиже көрсеткіші

Ақпарат көзі

өлшем бірлігі


Есеп беру кезеңінде

Жоспарлы кезеңде

2010 жылы (есеп)

2011 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

Белгілі бір мектептер санынан нашақорлықтың және мінез-құлық ауруларының алдын алу жөніндегі бағдарламаларды іске асыратын жалпы білім беретін мекемелердің үлесі (3291)

ҚР ДСМ РҒӨО
БҒМ

%

-

14,1

21

35

50

64

78

Ремиссия ұзақтығы 2 немесе одан көп жыл диспансерлік есепте тұрған есірткіге тәуелді адамдардың диспансерлік есепте тұрған есірткіге тәуелді адамдар арасындағы үлесі

ДСМ

%





18,2

19,7

21,2

Жалпы қылмыстар санынан есірткіге мас күйде жасалған қылмыстардың үлесі

ҚСжАЕК есептілігі

%

0,5

0,6

0,5

0,4

0,3

0,27

0,25

      Нашақорлықтың алдын алу жөніндегі іс-шаралар халықтың барлық санаттарына, бірінші кезекте қолайсыз отбасындағы, әлеуметтік жағдайлардағы, қиын өмір жағдайындағы балаларға, жасөспірімдер мен жастарға, сондай-ақ жоғары тәуекел топтарындағы адамдарға бағытталған.
      Профилактика жүргізу кезінде жоғары тәуекел топтарындағы адамдарды, балалар мен жасөспірімдерді есірткіні алғаш татып көруден бас тарта білуге үйретуге бағытталған кәсіби әзірленген бағдарламалар мен іс-шараларға басымдық беріледі.
      Осы міндеттің шеңберінде, жүргізілген талдауды ескере отырып, мінез-құлқы девиантты, ішкі істер органдарында есепте тұрған, қиын өмір жағдайындағы, әлеуметтік пана үйлерінде тәрбиеленуші балалар мен жасөспірімдердің спорттық секцияларға ұдайы негізде тегін баруын сапалы ұйымдастыруға қол жеткізу қажет.
      Есірткіні медициналық емес тұтынудың алдын алу жүйесін қалыптастыруда және арттыруда барлық мемлекеттік билік органдары, білім беру органдары, мемлекеттік, қоғамдық және діни бірлестіктерді қоса алғанда, әртүрлі ұйымдар, азаматтар, оның ішінде білім беру, медициналық және мәдени-ағарту мекемелерінің мамандары, жастар ұйымдарының волонтерлары қатысатын болады.
      Бағдарламаның іс-шаралар жоспарының тармақтарын іске асыру шеңберінде нашақорлықтың алдын алуды жетілдіру мақсатында «Орындалуына жауаптылар» бөлімінде көрсетілген мүдделі мемлекеттік органдар мен қоса орындаушылар, атап айтқанда Қазақстан Республикасы ІІМ, БП, ТЖМ, МАМ, ҰҚК, БҒМ, ДСМ, ІІМ ҚАЖК, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері, КЕҰ мынадай шараларды қабылдайтын болады:
      1) Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі нысаналы топтары үшін ағарту жұмысын және есірткіге қарсы насихатты ұйымдастыру;
      2) есірткі құралдарын тұтынуға теріс көзқарасты тәрбиелеуге және салауатты өмір салтын насихаттауға бағытталған әлеуметтік жарнама желісін дамыту;
      3) тәуекелдік мінез-құлыққа және тәуелділікті дамытуға әкеп соғатын құндылықтар мен қасиеттердің жарнама, БАҚ, баспа өнімдері, мәдениет және өнер шығармалары арқылы насихатталмауын бақылау;
      4) нашақорлықтың алдын алудың барлық түрлерімен айналысатын мемлекеттік емес ұйымдардың қызметін жан-жақты (материалдық-техникалық, қаржылық, ұйымдастырушылық, құқықтық және т.б.) мемлекеттік қолдауды ұйымдастыру;
      5) алдын алу жұмыстарының анағұрлым тиімді нысандары мен әдістерін, нашақорлықтың алдын алу саласындағы ғылыми зерттеулердің нәтижелерін зерделеу және практикаға енгізу;
      6) нашақорлықтың таралуына мониторинг жүйесі;
      7) барлық мүдделі тұлғалар мен ұйымдар үшін бірыңғай қолжетімді әдістемелер, нашақорлықты емдеумен және алдын алумен айналысатын ұйымдар мен мамандардың ақпараттық базасын құру;
      8) есірткіні заңсыз тұтынушыларды және оларды тұтынуға бейім адамдарды уақтылы анықтауға бағытталған ақпараттық-консультациялық пункттердің, медициналық, психологиялық, әлеуметтік диагностикалық орталықтардың қолжетімді желісін ұйымдастыру;
      9) бұқаралық ақпарат құралдарында есірткіге қарсы насихат пен алдын алуды жүргізуге кепілдік беретін заңнамалық және құқықтық жағдайларды дайындау;
      10) есірткіге сұранысты қысқарту жөніндегі жұмысты ұйымдастыруға мемлекеттік емес ұйымдарды неғұрлым белсендірек қатыстыру;
      11) Қазақстан Республикасы ІІМ-нің ЕБҚКК жанынан құрамына мемлекеттік және жұмыс нысандары мен әдістері бойынша әртүрлі мемлекеттік емес ұйымдардан есірткіге қарсы қызметтің практикалық саласындағы қайраткерлер мен мамандар кіруі тиіс консультативтік кеңес құру.
      Жоғарыда көрсетілген іс-шараларды іске асыру Бағдарламаны іске асырудың бірінші кезеңіне есептелген, алайда іс-шаралардың жалғасымды тиімділігі мен сипатын екенін ескере отырып, оларды одан әрі іске асыру жалғастырылады және бағдарламаның екінші кезеңін іске асыру кезінде аяқталатын болады.
      Есірткіні медициналық емес тұтынуға жол беретін адамдарға наркологиялық медициналық көмек көрсету Қазақстан Республикасының азаматтардың денсаулығын сақтау туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын болады.
      Наркологиялық медициналық көмектің тиімділігін арттыру және дамыту жөніндегі негізгі іс-шаралар:
      1) Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында бірыңғай міндетті наркологиялық медициналық көмек көрсету тәртібін енгізу, экономикалық негізделген Наркологиялық медициналық көмек көрсету және медициналық-әлеуметтік оңалту тәртібін дайындау;
      2) нашақорлықпен ауыратындарға медициналық көмек көрсетудің міндетті нысандарын ұйымдастырудың заңнамалық, экономикалық және өзге де қамтамасыз ету негіздерін, оның ішінде ведомствоаралық өзара іс-қимыл және оны ақпараттық қамтамасыз ету мәселелерін жетілдіру;
      3) наркология саласындағы ғылыми зерттеулердің мемлекеттік бағдарламасын қалыптастыру;
      4) нашақорлық диагностикасының, нашақорлықпен ауыратындарды тексерудің, емдеудің қазіргі заманғы әдістерін жетілдіру;
      5) наркологиялық медициналық көмек көрсету саласында, сондай-ақ денсаулық сақтаудың алғашқы буынындағы мамандарды жүйелі дайындау.
      Есірткі ортасын қабылдамауды қалыптастыруға тек білікті мамандар болған жағдайда ғана қол жеткізуге болады. Тиісінше педагогтар, әлеуметтік қызметкерлер, әлеуметтік педагогтар, мектеп инспекторлары үшін нашақорлықтың алдын алу бойынша оқыту семинарларын өткізу, нашақорлықтың алдын алу, есірткіге тәуелділерді емдеу және оңалту саласында жұмыс істейтін үкіметтік емес ұйымдарды қолдауды қамтамасыз ету қажет. Бағдарламаның бірінші кезеңін іске асыру тиімділігіне сондай-ақ жасөспірімдер мен жастар үшін әлеуметтік қызметтерді (Әлеуметтік бюро) жетілдіру жөніндегі іс-шараларды іске асыру арқылы қол жеткізілетін болады, олардың мақсаты есірткіні теріс пайдаланумен және телефонмен анонимді консультативтік қызметті дамытумен байланысты әлеуметтік проблемаларды шешуде көмек көрсету болып табылады.
      2. Есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл тетігін нығайту арқылы есірткі құралдарының заңсыз айналымының жолын кесу.
      Бұл міндетті іске асыру үшін мынадай нәтижелердің көрсеткіштері көзделеді:

Нәтиже көрсеткіші

Ақпарат көзі

өлшем бірлігі

есепті кезеңде

жоспарлы кезеңде

2010 жыл (есеп)

2011 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

Есірткі бизнесінен түскен кірістерді заңдастыру бойынша қылмыстық істерді тергеу процесінде құжаттандырылған фактілердің саны

ҚСж
АЕК есептілігі

бірл.

0

0

1

2

8

10

12

Алынған есірткі саны

ҚСж АЕК есептілігі

кг





25486,3

26531,7

27577,5

ІІМ





25000

26000

27000

ҰҚК





306,3

321,7

337,5

Қаржымині КБК





180,0

210,0

240,0

оның ішінде героин және апиын

ҚСж
АЕК есептілігі

кг





472,3

493,7

515,5

ІІМ





127

130

133

ҰҚК





306,3

321,7

337,5

Қаржымині КБК





39,0

42,0

45,0

Есірткі қылмыстарының жалпы санынан  анықталған есірткі өткізумен байланысты не өткізу мақсатындағы қылмыстар санының үлесі

ҚСж
АЕК есептілігі

%





60,1

61,0

61,9

      Есірткіге қарсы қауіпсіздікті қамтамасыз ету міндеттерін шешуге Қазақстанның мемлекеттік шекарасы мен Кеден одағының шекараларын нығайту, олардың техникалық жарақталуын арттыру, елдің кедендік шекарасынан өтетін жүктерді бақылау тетіктерін құру және жетілдіру жолымен қол жеткізу жоспарланады.
      Қазақстанға есірткіні заңсыз әкелуге жол бермеу үшін Қазақстанға, әсіресе әлемнің есірткі қаупі бар өңірлерінен келетін (болатын) шетел азаматтарын (азаматтығы жоқ адамдарды) мемлекеттік бақылау шараларының жүйесін жетілдіру көзделеді.
      Теңіз акваторийлерінде ортақ қауіпсіздікті қамтамасыз ету бойынша мақсатты бағытталған, оның ішінде героин, кокаин және синтетикалық есірткіні заңсыз жеткізу арналарын анықтау және жолын кесу мақсатында шаралар қабылдау көзделеді. Теңіз жүк-жолаушы тасымалдарының инфрақұрылымын бақылау шараларының жүйесін құру болжанады.
      Мәдени-демалу іс-шараларын өткізу орындарында есірткі құралдары мен психотроптық заттар айналымының жолын кесу жөніндегі шараларды қамтамасыз ету көзделеді.
      Қазақстанда есірткінің заңды айналымының қауіпсіздігі оны жүзеге асыруды, әсіресе прекурсорлардың айналымын бақылаудың мемлекеттік тетігін жетілдіру есебінен қамтамасыз етілетін болады.
      Құрамында есірткі бар, оларды оңай жолмен алу мүмкін емес және медициналық емес мақсатта пайдалану өте қиын жаңа дәрілік препараттарды (май, пластырь және т.б. нысанында) әзірлеуді және өндіруді қамтамасыз ететін шаралар жүйесін қалыптастыру көзделеді.
      Қазақстандағы заңсыз есірткі өндірісінің шикізат базасын жою жөніндегі міндеттерді шешу кезінде құрамында есірткі бар өсімдіктерді жою, сондай-ақ олардың құрамындағы психобелсенді заттарды төмендету үшін химиялық заттарды қолданудың ғылыми әдістемелерін әзірлеуді көздейтін, құрамында есірткі бар жабайы өсетін өсімдіктерді заңсыз егу және өсу ошақтарын анықтау жүйесін жетілдіру жоспарланады.
      Азаматтардың денсаулығын, мемлекеттік және қоғамдық қауіпсіздікті сақтау мақсатында есірткі және оның прекурсорлары айналымы саласында және олардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл саласында заңнаманы жетілдіруге бағытталған шараларды іске асыру көзделеді.
      Осы шараларды іске асыру кезінде:
      1) нормативтік реттеудің халықаралық озық тәжірибесін имплементациялауды қамтамасыз ету;
      2) диспозициялық конструкцияларды жасалған қылмыстардың ауырлығына қарай қылмыстық жазалау шараларымен үйлестіру бөлігінде қылмыстық-құқықтық заңнаманы жетілдіру, есірткі және оның прекурсорларының заңсыз айналымы саласында қылмыс жасаған және нашақорлықтан емделуге мұқтаж адамдарға оларды уақтылы және барабар наркологиялық көмекті қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін шараларды қолданумен үйлесетін жауапкершілікті саралауды көздейтін жазалау жүйесінің икемділігін қамтамасыз ету;
      3) Қазақстан Республикасының заңнамасына сотталушыларға, нашақорлықпен ауыратындарға және есірткі мен оның прекурсорларының заңсыз айналымына байланысты қылмыс жасағанына кінәлі деп танылған адамдарға емдеу мен қылмыстық жаза арасында таңдау мүмкіндігін беретін, сондай-ақ осы санаттағы адамдар қабылдаған емделу жөніндегі міндеттемелерді және оларды орындамағаны үшін жауапкершілікті бақылау тетігін белгілейтін нормаларды енгізу мәселесін пысықтау;
      4) есірткінің заңсыз айналымы саласындағы қылмыстар туралы қылмыстық істерді толық және жан-жақты тергеуді қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін қылмыстық іс жүргізу тетігін нақтылау;
      5) әрекеттері есірткіні медициналық емес тұтынудың, әсіресе тәуекел топтарында таралуына ықпал ететін жағдайлар жасауы мүмкін заңды және жеке тұлғалардың қызметін әкімшілік-құқықтық реттеуді қамтамасыз ету көзделеді.
      Есірткі ұсынысын қысқарту мақсатында «әлеуметтік» жауапкершіліктің қосымша шараларын енгізу және есірткі мен оның прекурсорларының заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды, оның ішінде түзеу мекемелерінде, сондай-ақ оқу, спорттық, мәдени, ойын-сауық және өзге де көпшілік іс-шараларды өткізу үшін пайдаланылатын мекемелерде немесе орындарда есірткі өткізуді болдырмау жөніндегі іс-шараларды күшейту жоспарланады.
      Қазақстан есірткі мен оның прекурсорларының заңсыз айналымына қарсы іс-қимылды жүзеге асыратын органдарды олардың заңсыз айналымы фактілері туралы ақпараттандыру бойынша әлеуметтік белсенділікті ынталандыруға бағытталған шаралар қабылдауды қамтамасыз етеді.
      Есірткінің жаңа түрлерінің, сондай-ақ медициналық емес мақсатта пайдаланылатын психобелсенді құралдардың заңсыз айналымының жолын кесу мақсатында 2014 жылы Әділет министрлігі Сот сараптамасы орталығының базасында есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың деректер банкін құру жоспарланады.
      Жоғарыда көрсетілген іс-шараларды іске асыру оларды мұқият пысықтауды, ұйымдастыруды және Бағдарламаның іс-шаралар жоспарын орындаушылар, атап айтқанда құқық қорғау және арнайы органдар, бірінші кезекте Қазақстан Республикасы ІІМ ҰҚК, КБК, ЭҚСЖҚКА, БП және Әділетмині тарапынан өзара тығыз іс-қимылды қажет етеді.
      Іс-шараларды орындау бағдарламаны іске асырудың екі кезеңі ішінде жүзеге асырылатын болады, алайда екінші кезеңде Қазақстан Республикасы Әділетминінің ССО базасында есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың деректер банкін құру және Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігінің балалар мен жастар арасында химиялық және психологиялық тәуелділікке тарту тәуекелдерінің таралуына мониторинг өткізуі арқылы құқық қорғау органдарының қызметін нығайтуды жүзеге асыру жоспарланады.
      3. Есірткінің заңсыз айналымын және оны теріс пайдалануды
бақылау және жолын кесу саласында халықаралық ынтымақтастықты
нығайту.
      Бұл міндетті іске асыру үшін мынадай нәтижелердің көрсеткіштері көзделеді:

Нәтиже көрсеткіші

Ақпарат көзі

өлшем бірлігі

есепті кезеңде

жоспарлы кезеңде

2010 жыл (есеп)

2011 жыл (есеп)

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

Бірлесіп анықталған есірткі қылмыстары фактілерінің саны (бақыланатын жеткізілім және бірлескен жедел әзірлеме)*

ҚСжАЕК есептілігі

бірл.





18

20

24

ІІМ





6

7

10

ҰҚК





12

13

14

      *Көрсеткіш ұлттық қауіпсіздік органдарының ведомстволық есептілік деректерін ескере отырып қалыптастырылады;

      Бағдарламаны іске асыру кезеңінде есірткіні бақылау саласында Қазақстан Республикасының халықаралық ынтымақтастығының басты бағыттары болып:
      1) жаңа шақырулар мен қауіптерге қарсы күресте БҰҰ мен оның Қауіпсіздік кеңесінің орталық үйлестіруші рөлі туралы Қазақстан Республикасының қағидаттық ұстанымын ескере отырып, жаһандық есірткі қаупіне қарсы іс-қимылды жүзеге асыру;
      2) осы саладағы негізгі күш-жігерді Қазақстан Республикасына Ауғанстаннан апиындар мен каннабистің контрабандасына қарсы күреске шоғырландыру;
      3) ауғандық есірткі қаупіне қарсы іс-қимыл жасауда Ауғанстан Ислам Республикасы мен өңірдің басқа да мемлекеттеріне жәрдем көрсетуде Қазақстанның рөлін арттыру;
      4) Қазақстан Республикасының ұлттық қауіпсіздігіне синтетикалық түрлерін қоса алғанда, есірткінің басқа типтерінің тарапынан қатерлерді болжау және жою бойынша мақсатты бағытталған жұмыс жүргізу;
      5) ҰҚШҰ, ШЫҰ, ТМД, Қылмыстық кірістерді заңдастыруға және терроризмді қаржыландыруға қарсы іс-қимыл жөніндегі еуразиялық топ сияқты және басқа халықаралық ұйымдар мен құрылымдардың әлеуетін пайдалана отырып есірткіні бақылау саласында, оның ішінде Ауғанстан айналасында есірткіге қарсы және қаржылық қауіпсіздік «белдіктерін» нығайту контексінде өңірлік ынтымақтастықты дамыту;
      6) есірткіге ұсыныс пен сұранысты қысқартуды қоса алғанда, оны бақылаумен байланысты проблемаларды кешенді зерделеу және басқа мемлекеттердің үкіметтерімен байланыста көрсетілген проблемаларды шешу бойынша бірлескен шаралар дайындау белгіленді.
      Осы іс-шараларды іске асыру ұзақ мерзімді және табанды халықаралық сипатта болады, сонымен қатар жоғарыда көрсетілген іс-шараларды біріктіретін осы міндетті іске асырудың ерекшелігін ескере отырып және тиімділігі оның орындаушыларына, атап айтқанда СІМ, ІІМ, ҰҚК, Қаржыминінің КБК, ЭҚСЖҚКА, БП, БҒМ, Астана, Алматы қалаларының және облыстардың әкімдіктеріне аса маңызды екенін түсіндіре отырып, іске асыру Бағдарламаның екі кезеңінде де көзделеді.

5. Бағдарламаны іске асыру кезеңдері

      Бағдарламаны іске асыру мына кезеңдерде жүзеге асырылады және тиісінше міндеттер шешілетін болады:
      1) I кезең: 2012 – 2014 жылдар;
      2) II кезең: 2015 – 2016 жылдар.
      Бірінші кезеңде Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткінің заңсыз айналымына қарсы мемлекеттік және қоғамдық іс-қимылдың қалыптастырылып жатқан жүйесін жетілдіру шеңберінде есірткі ахуалының дамуын бағалау, қылмыстардың тергелуін прокурорлық қадағалаудың жай-күйін талдау, есірткінің заңсыз айналымына байланысты қылмыстық істер мен әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау бойынша сот практикасын жалпылау негізінде елімізде нашақорлық пен есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізілетін болады.
      Сондай-ақ есірткіге қарсы қызметті реттейтін заңнамалық базаны жетілдіру, нашақорлық пен есірткі бизнесіне қарсы күреске бағытталған республикалық заңнаманы және құқық қолдану практикасын тиісті халықаралық құқықтық актілердің ережелеріне және қоғамдық ұйымдардың ұсынымдарына сәйкес одан әрі үйлестіру күтіледі.
      Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің 2012 – 2016 жылдарға арналған салалық бағдарламасында көзделген міндеттерді іске асыру нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрестің өңірлік бағдарламаларын сапалы әзірлеген және іске асырған кезде мүмкін болады. Өңірлік бағдарламаларды іске асыруға әкімдіктер жанындағы консультативтік-кеңесу органдары ықпал ететін болады.
      Жүргізілген талдауды ескере отырып, ішкі істер органдарының есебінде тұрған, қиын өмір жағдайындағы, әлеуметтік пана үйлерінде тәрбиеленіп жатқан, мінез-құлқы девиантты балалар мен жасөспірімдердің спорттық секцияларға ұдайы негізде тегін баруын сапалы ұйымдастыруға қол жеткізу қажет.
      Есірткі қабылдамауды одан әрі қалыптастыру, жасөспірімдер мен жастарды есірткіге тәуелділікке тартуды төмендету республикалық және өңірлік деңгейде Есірткіге қарсы бағдарламаларды ақпараттық сүйемелдеу жөніндегі медиа-жоспарды іске асыру негізінде жүзеге асырылуы тиіс. Медиа-жоспарды іске асыру шеңберінде нашақорлық пен есірткі бизнесіне қарсы күрес проблемаларына арналған «Наркопост» және «Есірткісіз болашақ» мерзімді журналдарының шығарылуына, роликтердің, бейнероликтердің жасалуына, ІІМ, ҰҚК ұстанымдарын жариялап отырып, халықаралық трафикке қарсы белсенді күресуші ел ретінде әлемдік аренада республиканың имиджін көтеру жөніндегі іс-шараларға тиісті назар аударылатын болады.
      Есірткі ортасын қабылдамауды қалыптастыруға тек білікті мамандар болған кезде қол жеткізілуі мүмкін. Тиісінше педагогтар, әлеуметтік қызметкерлер, әлеуметтік педагогтар, мектеп инспекторлары үшін нашақорлықтың алдын алу бойынша оқыту семинарларын өткізу, нашақорлықтың алдын алу, есірткіге тәуелділерді емдеу және оңалту саласында жұмыс істейтін үкіметтік емес ұйымдарды қолдауды қамтамасыз ету қажет. Бағдарламаның бірінші кезеңін іске асырудың тиімділігіне, сондай-ақ есірткіні теріс пайдаланумен және телефонмен анонимді консультативтік қызметті дамытумен байланысты әлеуметтік проблемаларды шешуде көмек көрсету мақсаты болып табылатын жасөспірімдер мен жастарға арналған әлеуметтік қызметтерді (Әлеуметтік бюро) жетілдіру жөніндегі іс-шараларды іске асыру нәтижесінде қол жеткізілетін болады.
      Нашақорлықтың алдын алу бойынша қызметтер көрсету және іс-шараларды іске асыру сапасына «Арнайы әлеуметтік қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру шеңберінде есірткіге тәуелді адамдарға арнайы әлеуметтік қызметтер көрсету жөніндегі стандарттарды әзірлеуге бастама жасай отырып қол жеткізілуі мүмкін.
      Сондай-ақ жергілікті деңгейде «Орта жолдағы үй» үлгісі бойынша есірткі тәуелді адамдарды әлеуметтік оңалту және қайта әлеуметтендіру жөніндегі орталықтарды құру және дамыту бойынша ұсыныстар әзірлеуді жалғастыру қажет.
      Есірткіге тәуелді сотталғандар арасында есірткі патологиясының өскенін ескере отырып, пенитенциарлық және азаматтық мекемелер арасында медициналық-әлеуметтік көмектің сабақтастығын қамтамасыз ету мақсатында біріктірілген медициналық қызметтер мен әлеуметтік қолдау моделін дамыту қажет.
      Екінші кезеңде (2015 – 2016 жылдары) мына міндеттерді шешу көзделеді:
      1) бірінші кезекте іс-шараларды іске асырудың және есірткі ахуалының негізінде белгіленген және бірінші кезеңнің қорытындысы бойынша түзетілген шараларды қайта қарау;
      2) екіншіден, халықаралық сарапшыларды тарта отырып, құқық қорғау органдарының қызметкерлерін кейіннен талдамалық жұмыс негіздеріне оқыту мақсатында талдамалық бөліністердің қызметкерлерін оқытуды және біліктілігін арттыруды жалғастыру есірткі контрабандасының жолын кесу бойынша ішкі және елден тыс жерлерде арнайы іс-шараларды анағұрлым сапалы жүргізуге мүмкіндік береді;
      3) үшіншіден, Сот сараптамасы орталығының базасында құрылған есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың деректер банкі есірткінің заңсыз айналымынан алынатын заттардың тізбесін кеңейтуге және оларды әкелуді, транзитін ескертуге мүмкіндік береді.
      Осы кезеңде, сонымен қатар, есірткіге қарсы заңнаманы және халықаралық ынтымақтастықты жетілдіру жөніндегі іс-шаралар жалғастырылатын болады, бұл еліміздің және жалпы Қазақстан халқының қауіпсіздігін қамтамасыз етуге бағытталған есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрес саласында екіжақты және көпжақты келісімдерге қол қоюды жалғастыруға мүмкіндік береді.

6. Қажетті ресурстар

      Ескерту. 6-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

      Бағдарламаны орындау оны іске асыру жөніндегі Іс-шаралар жоспарына сәйкес тиісті қаржы жылына республикалық және жергілікті бюджеттерде көзделген қаражат есебінен және шегінде бюджеттік бағдарламалар және заңнамада тыйым салынбаған басқа да көздер бойынша жүзеге асырылатын болады.
      Бағдарламаны іске асыру 7 млрд. 480 млн. 792 мың теңге, оның ішінде республикалық бюджет қаражатынан 6 млрд. 616 млн. 778 мың теңге, тиісінше жылдар бойынша: 2012 жылы – 3 млрд. 089 млн. 148 мың теңге, 2013 жылы – 1 млрд. 316 млн. 431 мың теңге, 2014 жылы – 2 млрд. 211 млн. 199 мың теңге, жергілікті бюджет қаражатынан 864 млн. 014 мың теңге, жылдар бойынша: 2012 жылы – 178 млн. 981 мың теңге, 2013 жылы – 208 млн. 386 мың теңге, 2014 жылы – 171 млн. 999 мың теңге, 2015 жылы – 152 млн. 093 мың теңге, 2016 жылы – 152 млн. 555 мың теңге сомасында қаржыландыруды талап етеді.
      Бағдарламаның іс-шараларын қаржыландырудың жалпы көлемінен материалдық-техникалық жағдайды нығайтуға, кинологиялық қызметті дамытуға, шекараны нығайтуға 6 млрд. 369 млн. 505 мың теңге, оның ішінде: ІІМ-ге – 91 млн. 402 мың теңге, ҰҚК-ге – 5 млрд. 473 млн. 389 мың теңге, Қаржымині КБК-ге – 804 млн. 714 мың теңге бағытталатын болады.
      Жасөспірімдер мен жастар арасында профилактикалық сипаттағы іс-шараларды өткізуге, есірткіге қарсы иммунитетті қалыптастыруға, ақпараттық науқандарға, есірткіге тәуелді адамдарды медициналық-әлеуметтік оңалтуға 1 млрд. 111 млн. 287 мың теңге, оның ішінде: республикалық бюджеттен – 247 млн. 273 мың теңге, жергілікті бюджеттен 864 млн. 014 мың теңге бағытталатын болады.
      Бағдарламаны іске асыру үшін қаржылық қаражатпен қатар мемлекеттік билік органдары мен жергілікті атқарушы органдардың, келісім бойынша - бағдарламалық іс-шаралар тізбесінде көрсетілген орындаушылардың материалдық-техникалық, ақпараттық және еңбек ресурстары пайдаланылатын болады.
      Ақпараттық қолдау Қазақстан Республикасы Үкіметінің ресми интернет-сайтын, мүдделі министрліктердің, бұқаралық ақпарат құралдарының, КЕҰ-ның сайттарын пайдалана отырып, ішкі істер, ақпарат және мәдениет министрліктерінің жалпы үйлестіруімен жүзеге асырылатын болады.
      Осы Бағдарламаның негізгі қоғамдық маңызды нәтижелерінің бірі – «адам капиталын» өсіру. Осылайша, осы Бағдарламаның іс-шараларын орындау Қазақстан Республикасының 2020 жылға дейiнгi Стратегиялық даму жоспарында көзделген жылдам өзгеретін әлемде тек негізгі қозғаушы күші жастар болып табылатын инновациялық даму әлеуетін тиімді дамытатын және өнімді пайдаланатын мемлекетте ғана стратегиялық басымдық болатыны туралы идеяны іске асыруға мүмкіндік береді.
      Бағдарламаны іске асыру қоғамдық қатынастарды тұрақтандыратын мемлекеттік есірткіге қарсы саясат саласында сапалы қызметтерді тұтынудың өсуіне әкеледі, бұл маңызды әлеуметтік нәтиже болып табылады.
      Бағдарламаның экономикалық тиімділігіне, біріншіден, есірткіге тәуелді адамдар санын, бірінші кезекте, жұмыссыз жастардың қатарынан азайту (бюджет шығыстарын қысқарту кезінде қосылған құнның өсуі) есебінен және екіншіден, халықты, оның ішінде инновациялық жобаларды іске асырушы жастарды еңбекпен қамтудың өнімділігін арттыру есебінен қол жеткізіледі. Сондай-ақ, қайталауды жою және түрлі ведомстволардың қызметін үйлестіруді қамтамасыз ету есебінен – есірткіге қарсы мемлекеттік саясаттың бюджеттік ресурстарын пайдаланудың тиімділігін арттыру түрінде экономикалық тиімділік болуы мүмкін.
      Ішкі істер министрлігі Бағдарламаны іске асыру жөніндегі қызметті, оны орындауды және түпкілікті нәтижелерді, бөлінетін қаржылық қаражатты ұтымды пайдалануды үйлестіреді және басқа мемлекеттік және жергілікті атқарушы органдардың келісімі бойынша Бағдарламаны іске асыруды басқарудың нысандары мен әдістерін айқындайды.
      Ішкі істер министрлігі Бағдарламаны әзірлеуші және үйлестіруші мемлекеттік орган ретінде Бағдарламаны іске асыру барысында:
      Бағдарламаның Іс-шаралар жоспарын орындау жөніндегі қызметті талдауды жүзеге асырады;
      Қазақстан Республикасының Үкіметіне заң жобаларын, Қазақстан Республикасының Президенті, Қазақстан Республикасының Үкіметі нормативтік құқықтық актілерінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі қажет етілетін Бағдарламаны орындау үшін қажетті басқа да құжаттардың жобаларын енгізеді;
      өз құзыретінің шегінде Бағдарламаны орындау үшін қажетті нормативтік құқықтық актілерді әзірлейді және қабылдайды; бөлінетін қаржылық қаражатты ескере отырып, Бағдарламаны орындау көрсеткіштерін және оның іс-шараларын іске асыруға арналған шығындарды, іске асыру тетігін және орындаушылардың құрамын нақтылайды;
      Бағдарламаның іске асырылу барысын ескере отырып, Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне Бағдарламаның, тұтастай алғанда, іске асырылу барысы туралы статистикалық, анықтамалық және талдамалық ақпаратты дайындайды және белгіленген тәртіппен ұсынады;
      жыл сайын белгіленген тәртіппен Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігіне Бағдарламаның іске асырылу барысы, қол жеткізілген нәтижелер және қаржы қаражатының тиімді пайдаланылуы туралы белгіленген нысан бойынша талдауды ұсынады;
      Бағдарламаны іске асыру мерзімін түзету, ұзарту не оның орындалуын тоқтату (қажет болғанда) туралы Қаржы министрлігіне ұсыныстар енгізеді.
      Бағдарламаны қоса орындаушы мемлекеттік органдар:
      1) Бағдарламаны іске асыруға бөлінетін қаражатты тиімді пайдалануды қамтамасыз етеді;
      2) Бағдарламаның Іс-шаралар жоспарында көрсетілген мерзімдерге сәйкес Бағдарламаның іске асырылуы бойынша есептілік жүргізуді, сондай-ақ оның іс-шараларының мониторингін ұйымдастырады;
      3) Бағдарламаның жекелеген іс-шараларын іске асыру барысын сараптамалық тексеруді ұйымдастырады;
      4) Бағдарламаның тиісті іс-шаралары бойынша жұмыстарды (қызметтерді) орындаушыларды, өнімді жеткізушілерді конкурстық негізде іріктеуді, мемлекеттік келісім-шарттар не азаматтық-құқықтық шарттар жасасуды жүзеге асырады;
      5) Бағдарламаның іске асырылу барысын басқару және бақылау мақсатында ақпараттық технологиялар қолдануды, Бағдарламаның мәтінін, Бағдарламаның іске асырылуын басқару және оның іс-шараларының орындалу барысын бақылау жөніндегі нормативтік құқықтық актілерді, сондай-ақ Бағдарламаны іске асыру барысы мен нәтижелері туралы материалдарды Интернет желісіне орналастыруды ұйымдастырады;
      6) мемлекеттік тапсырыс беруші – Бағдарламаның үйлестірушісіне Бағдарламаның іс-шараларын іске асыру барысы туралы статистикалық, анықтамалық және талдамалық ақпарат ұсынады;
      7) қажет болғанда мемлекеттік тапсырыс беруші – Бағдарламаның үйлестірушісіне Бағдарламаны іске асыру мерзімдерін ұзарту туралы не оны тоқтату туралы ұсыныстар жасайды;
      8) Бағдарламаның мемлекеттік үйлестірушісі Бағдарлама бойынша жұмыстардың орындалу барысы, қол жеткізілген нәтижелер және қаржылық қаражатты пайдаланудың тиімділігі туралы белгіленген нысан бойынша баяндама ұсынады.
      Бағдарламаны іске асыру кезінде келісілген әрекеттерді қамтамасыз ету мақсатында республикалық, сондай-ақ аумақтық деңгейлерде мемлекеттік органдардың, қоғамдық ұйымдардың өкілдерінен құрылатын ведомствоаралық штаб (үйлестіру кеңесі) құрылады және қызметін жүзеге асырады.
      ведомствоаралық штаб (үйлестіру кеңесі) мынадай функцияларды:
      өзара іс-қимыл жасау кезінде туындайтын проблемалық мәселелерді қарауды және оларды шешу бойынша ұсынымдар дайындауды;
      Бағдарламаның іс-шараларын іске асыру туралы материалдарды қарауды; нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимылдың тиімділігін арттыру бойынша келісілген ұсыныстар дайындауды;
      Бағдарламаның орындалу барысын және Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуын ескере отырып, оның іс-шараларын анағұрлым тиімді іске асыру бойынша ұсынымдар дайындауды жүзеге асырады.
      Республикалық және Астана, Алматы қалаларының, облыстардың жергілікті бюджеттерін нақтылау кезінде шығыстар сомасы өзгеретін болады.

7. Қазақстан Республикасында нашақорлыққа және есірткі
бизнесіне қарсы күрестің 2012 - 2016 жылдарға арналған салалық
бағдарламасын іске асыру жөніндегі іс-шаралар жоспары

      Ескерту. 7-бөлімге өзгеріс енгізілді - ҚР Үкіметінің 08.07.2014 № 778 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі).

р/с

Іс-шаралар

Аяқтау нысаны

Орындау үшін жауаптылар

Орындау мерзімдері

Көзделетін шығыстар (млн. теңге)

Республикалық бюджет

Жергілікті бюджет

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15


1. Нашақорлықтың алдын алу, емдеу жүйесін жетілдіру және есірткіге тәуелді адамдарды оңалту жүйесін дамыту

1.

Мыналарды жүргізу:







1.

Қазақстан Республикасында есірткі ахуалының дамуын бағалау, нашақорлыққа қарсы іс-қимыл жүйесін жетілдіру бойынша ұсыныстар енгізу

Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ІІМ (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

Жартыжылдықтың қорытындысы бойынша 30 шілдеден және 30 қаңтардан кешіктірмей жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

2.

есірткінің заңсыз айналымына байланысты қылмыстарды тергеуді прокурорлық қадағалаудың жай-күйіне талдау жүргізу

ІІМ-ге ақпарат

БП (келісім бойынша)

Жартыжылдықтың қорытындысы бойынша 10 маусымнан және 10 желтоқсаннан кешіктірмей жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

3.

есірткінің заңсыз айналымына байланысты қылмыстық істерді және әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау бойынша сот практикасын жинақтап қорыту

ІІМ-ге ақпарат

ЖС (келісім бойынша)

2012 жылдың 4-тоқсаны, 2015 жылдың 4-тоқсаны

талап етілмейді

талап етілмейді

2.

Мыналарды:

ІІМ ведомствоаралық Штабына шешімі

ІІМ

Тоқсан сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

1.

Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимылға бағытталған мемлекеттік органдардың қызметін үйлестіру жөніндегі ведомствоаралық штабтың (бұдан әрі – ІІМ Штабы) қызметін

2.

нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимылға бағытталған қызметті үйлестіру жөніндегі өңірлік ведомствоаралық штабтар құру және олардың қызметін ұйымдастыруды

ІІМ-ге ақпарат

Облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

3.

нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимыл саласындағы нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

жыл сайын, жартыжылдық қорытындылары бойынша 30 шілдеден және 30 қаңтардан кешіктірмей

талап етілмейді

талап етілмейді

4.

аумақты дамыту бағдарламаларының шеңберінде өңірлік деңгейде есірткіге қарсы іс-шараларды іске асыру

ІІМ-ге ақпарат

Облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

5.

аудио-бейне өнімдерде есірткі құралдарын, психотроптық заттар мен прекурсорларды насихаттауға және жарнамалауға жол бермеу үшін оларды бағалауға қойылатын әдістемелік ұсынымдарды әзірлеу

әдістемелік ұсынымдар

БАА (жинақтау), Мәдениетмині, ІІМ,  БҒМ, ДСМ, БП

2014 жылдың 1-жартыжылдығы

талап етілмейді

талап етілмейді

3.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ (жинақтау)

Маусым, жыл сайын

талап етілмейді


1.

республикалық және өңірлік деңгейлерде Халықаралық нашақорлыққа қарсы күрес күніне (26 маусым) арналған акциялар;

СДШІА

0,706

0,755

0,724




Алматы,


5,7

0,9

1,0

1,1

1,2

Ақмола,

0,9

1,0

1,0

1,0


Ақтөбе,

0,7

0,8

0,7

0,7

0,7

Атырау,

0,5

0,5

0,5

0,5


Қызылорда,

2,0

2,0

2,0

2,0

2,0

Шығыс Қазақстан,

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

Батыс Қазақстан облыстарының әкімдіктері

0,5

0,5

0,5

0,5


2.

аула клубтары арасында республикалық фестивальдар;
- роликте жүру жарысы;
- «Брэйк дэнс» спорттық билер;
- «Спорт-денсаулық!», «Есірткі-зұлым!» девизімен футбол

ІІМ-ге ақпарат

СДШІА

Жарты жылдықтың қорытындысы бойынша 10 шілдеден және 20 қаңтардан кешіктірмей жыл сайын

0,983
0,869

1,052
0,
930

1,125
1,057




Алматы,


5,7

6,22

6,63

7,14

7,25

Оңтүстік Қазақстан,

4,17

4,33

4,47

4,65

4,86

Қостанай,

1,4

0,5

1,4

0,5

1,4

3.

Мектеп оқушылары мен студенттер арасында: «Жастар есірткіге қарсы» девизімен олимпиадалық жүгіру күніне арналған спорттық-бұқаралық іс-шаралар


0,3

0,3

0,3

0,3


Атырау,

Шығыс Қазақстан

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Батыс Қазақстан

0,3

0,3

0,3

0,3

-

Қызылорда облыстарының әкімдіктері

0,53

0,53

0,53

0,53

0,53

4.

«Біз салауатты өмір салтын қалаймыз» девизімен іс-шаралар мен фестивальдар

ІІМ-ге ақпарат

Астана қаласының,

Жартыжылдықтың қорытындысы бойынша 10 шілдеден және 10 қаңтардан кешіктірмей жыл сайын


1,2

1,2

1,3

1,3

1,3

Атырау,

0,8

0,8

0,8

0,8


Шығыс Қазақстан

0,2

0,2

0,2

0,2

0,54

Батыс Қазақстан

0,8

0,8

0,8

0,8


Қостанай облыстарының әкімдіктері

0,54

0,54

0,54

0,54

0,54

5.

оқушылар мен халықтың әлеуметтік осал тобының өкілдері арасында есірткіге қарсы тақырыпта үздік театрландырылған қойылымға конкурстар

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ (жинақтау),облыстардың, Алматы қаласының,




Қостанай облысының әкімдіктері


1,07

2,8616

0,601

4,8182

6.

«Есірткісіз болашақ» девизімен үздік суретке, плакатқа шығармашылық конкурстар

ІІМ-ге ақпарат

Астана, Алматы қалаларының,
Шығыс Қазақстан облысының әкімдіктері

1-жартыжылдық, жыл сайын


жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

7.

отбасылық спорттық іс-шаралар

ІІМ-ге ақпарат

Орталық және жергілікті атқарушы органдар

1-жартыжылдық, жыл сайын

мемлекеттік және жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде


8.

«Туризм есірткіге қарсы» туристік іс-шаралар өткізу

ІІМ-ге ақпарат

ИЖТМ

жыл сайын

1,984

2,124

2,150




4.

Халықтың ең осал топтарына ерекше назар аудара отырып, қоғамдық санада есірткіге қарсы иммунитетті қалыптастыруға бағытталған ақпараттық сипаттағы іс-шаралар кешенін өткізуді қамтамасыз ету

ІІМ-ге ақпарат

БАА (жинақтау), ІІМ, мүдделі мемлекеттік органдар, облыстардың, Алматы қаласының,

1-жартыжылдық, жыл сайын

талап етілмейді


Астана қаласының,

0,4

0,4

0,5

0,5

0,5

Алматы облысының әкімдіктері

1,2

1,4

1,6

1,8

1,8

5.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

СДШІА (жинақтау), Алматы қаласының,

1-жартыжылдық, жыл сайын


жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

1.

балалар мен жастар үшін тегін және жеңілдікпен баратын спорттық және бос уақытын өткізу секциялары мен клубтарының желісін

Астана қаласының,

15,0

15,0

15,0

15,0

15,0

Шығыс Қазақстан облысының әкімдіктері

2,5

2,5

2,5

2,5

2,5

2.

- ішкі істер органдарында профилактикалық есепте тұрған;
- қиын өмір жағдайындағы;
- әлеуметтік пана үйлерінде тәрбиеленуші балалар мен жасөспірімдердің спорттық секцияларға тұрақты негізде тегін баруын;

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ

2012 – 2014 жылдар

13,114

13,114

13,114






3.

нашақорлықтың алдын алу және салауатты өмір салтын насихаттау бойынша іс-шаралар өткізуді ұйымдастыру

Жазғы сауықтыру кешендері

БҒМ, ДСМ, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының, Қарағанды облысының әкімдіктері

жыл сайын

талап етілмейді

жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

6.

Жастар арасында нашақорлықты ерте анықтау бойынша іс-шаралар кешенін қамтамасыз ету

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ (жинақтау), облыстардың, Астана, Алматы қалаларының

жыл сайын

талап етілмейді


Қостанай,

15,5

16,585

17,75

18,99

20,318

Қарағанды облыстарының әкімдіктері

17,8

19,0

19,0

19,0

19,0

7.

Бағдарламаны республикалық және өңірлік деңгейде ақпараттық сүйемелдеу бойынша Медиа-жоспар әзірлеу, бекіту және іске асыру

ІІМ-ге ақпарат

БАА (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері

1-жартыжылдық, 2012-2016 жылдар

талап етілмейді

жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

8.

Көшелер мен қоғамдық орындарда есірткіге қарсы тақырыпта әлеуметтік жарнамалар орналастыру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ

Облыстардың, Астана, Алматы қалаларының, оның ішінде

жыл сайын


Алматы

0,6

0,6

0,6

0,6

0,6

Қарағанды

5,0

5,0

5,0

5,0

5,0

Қостанай,

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

Атырау,

0,6

0,6

0,6

0,6


Батыс Қазақстан,

0,6

0,6

0,6

0,6


Ақмола облыстарының әкімдіктері

0,854

0,857

0,837



9.

Есірткі құралдарын, психотроптық заттарды насихаттау және заңсыз жарнамалау фактілерін анықтау және жолын кесу жөніндегі шараларды жүзеге асыру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері

Жартыжылдықтың қорытындысы бойынша 10 шілдеден және 10 қаңтардан кешіктірмей жыл сайын

талап етілмейді

жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

10.

Мыналарды:

Журнал шығару

ІІМ

Тоқсан сайын




нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес проблемаларына арналған «Наркопост» және «Есірткісіз болашақ» мерзімді журналдар шығаруды

15,512

15,512

15,512




2.

ІІМ, ҰҚК, Қаржымині КБК ұстанымдарын жариялай отырып, дүниежүзілік аренада халықаралық трафикпен белсенді күресетін ел ретінде республиканың имиджін арттыру бойынша іс-шаралар өткізуді

Баспасөз-конференциялары, жарияланымдар, сұхбат, бейне-роликтер

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша)

тоқсан сайын

талап етілмейді


3.

Бұқаралық ақпарат құралдары мен халықаралық ұйымдарды пайдалана отырып, есірткі трафигіне қарсы күресте ОАӨАҮО-ның қызметі мен әлеуетін кеңейту бойынша іс-шаралар жүргізуді жалғастыру

Баспасөз конференциялары, жарияланымдар

ІІМ

тоқсан сайын

талап етілмейді


11.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, мүдделі мемлекеттік органдар
Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері, КЕҰ

Жартыжылдықтың қорытындысы бойынша 10 шілдеден және 10 қаңтардан кешіктірмей жыл сайын

талап етілмейді

жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

1.

- нашақорлықтың алдын алу саласында ақпарат, жұмыс әдістерімен алмасу мақсатында мемлекеттік органдар мен КЕҰ-ның өзара іс-қимыл жасасуын жетілдіру бойынша конференциялар;
- Әділетмині ССО мен ДСМ-нің СМО, КЕҰ және құқық қорғау органдары бөлімшелерінің өзара іс-қимылы бойынша дөңгелек үстелдер

2.

тәуекел топтарды ерте анықтау технологияларына және балалар мен жасөспірімдер арасындағы тәуекел топтармен ақпараттық және психоәлеуметтік жұмыс технологияларына наркологиялық бейін бойынша

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, БҒМ

жыл сайын



1)

жалпы білім беретін оқу орындарының;

ДСМ


1,995*

2,452*

3,000




2)

орта арнаулы оқу орындарының персоналдарын оқытуды

ДСМ, БҒМ



3.

кәмелетке толмағандардың істері жөніндегі инспекторларды балалар мен жасөспірімдер арасындағы наркологиялық бейін бойынша тәуекел топтарды ерте анықтау технологияларына оқытуды

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, ІІМ

жыл сайын

3,502*

3,518*

3,500*





4.

есірткіге тәуелділік мәселелері бойынша ІІМ жүйесінің қызметкерлерін оқыту үшін білім беру бағдарламаларын

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, ІІМ

жыл сайын

талап етілмейді


5.

педагогтар, әлеуметтік қызметкерлер, әлеуметтік педагогтар, мектеп инспекторлары, БАҚ өкілдері үшін нашақорлықтың алдын алу бойынша оқыту семинарларын өткізу

ІІМ-ге ақпарат

БҒМ

жыл сайын

2,205

2,205

1,816




БАА

5,667

5,064

6,488


-

Астана, Алматы қалалары ның







Алматы


4,9

5,0

5,2

2,6

2,6

Шығыс Қазақстан,

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

Қарағанды

9,5

10,1

10,9

11,6

12,4

Қызылорда облыстарының әкімдіктері

0,174

0,134

0,134

0,134

0,134

6.

Нашақорлықтың профилактикасы саласында жұмыс істейтін коммерциялық емес ұйымдардың мамандары (психологтар, әлеуметтік қызметкерлер, педагогтар) үшін оқыту семинарлары

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ

жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

ДСМ, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдері

12.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат


жыл сайын

талап етілмейді


1.

мектеп оқушылары арасында нашақорлықтың алдын алу саласында ведомстволық нормативтік құқықтық актілерді пысықтауды

БҒМ, ДСМ, ІІМ

2.

білім беру ұйымдарын есірткіге қарсы бағыттағы оқу бағдарламаларымен және оқу-әдістемелік әзірлемелермен

ІІМ-ге ақпарат

Астана, Алматы қалаларының,


жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

Атырау,

0,8

0,9

0,9

0,9


Батыс Қазақстан облыстарының әкімдіктері

0,8

0,9

0,9

0,9


3.

балалар мен жасөспірімдерді темекі, алкогольдік және есірткіге тәуелділікке, сондай-ақ химиялық емес тәуелділік – ойынқұмарлыққа, интернетке тәуелділікке тарту қаупін ерте анықтаудың компьютерлік бағдарламаларымен:

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, БҒМ

Жыл сайын

талап етілмейді


облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері


1) жалпы білім беретін мектептерді


ДСМ

28,233*

29,165*

0, 098






2) орта арнаулы оқу орындарын жарақтандыруды қамтамасыз ету

ДСМ, БҒМ







13.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, БҒМ, Мәдениетмині, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

жыл сайын


жергілікті бюджеттер қаражатының шегінде

1.

нашақорлықтың профилактикасы, есірткіге тәуелді адамдарды емдеу және оңалту саласында жұмыс істейтін үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-қимыл жасауды және оларды қолдауды

2.

нашақорлықтың профилактикасы, есірткіге тәуелді адамдарды әлеуметтік оңалту саласында қызметін жүзеге асыратын үкіметтік емес ұйымдардың желісін кеңейту жөніндегі жұмысты үйлестіру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, БҒМ, Мәдениетмині, ДСМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

14.

Мыналарды:

Баспасөз конференциялары, жарияланымдар, сұхбаттар, бейнероликтер, шығармашылық конкурстар, семинар-тренингтер

ІІМ


0,260

0,260

0,259




1.

Нашақорлық пен уытқұмарлықтың алдын алуға бағытталған «Берік отбасы есірткіден алыс» ақпараттық-насихат жұмысын

БАА

4,695

5,024

5,376



мүдделі мемлекеттік органдар, Алматы,



Астана



1,0

1,0

1,2

1,3

1,3

Алматы қалаларының,

2,1

2,3

2,5

2,7

3,0

Қарағанды,

16,6

17,7

18,9

20,3

21,7

Қостанай,

3,1

4,27

6,162

4,001

8,318

Қызылорда облыстарының әкімдіктері

2,267

2,217

2,217

2,217

2,217

2.

темекіні, алкогольді, есірткіні тұтынудың зияны туралы халықты ақпараттандыруды арттыру жөніндегі қызметті (дәрістер, әңгімелесулер, буклеттер, парақшалар және т.б. тарату) ұйымдастыру

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ

Жыл сайын

талап етілмейді


15.

Білім беру бағдарламаларын:

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері, оның ішінде

Жыл сайын

талап етілмейді


1.

- дәрігер-наркологтар, психотерапевтер, медициналық психологтар үшін

Алматы облысының әкімдігі



4,9

5,0

5,2

2,6

2,6

2.

- халықаралық сарапшыларды тарта отырып, есірткіге тәуелді адамдарды, оның ішінде АИТВ/ЖИТС-мен ауыратындардың профилактикасы, емдеу, әлеуметтендіру бойынша денсаулық сақтау жүйесі, әлеуметтік қорғау мамандары үшін өткізу


ІІМ-ге ақпарат

ДСМ


талап етілмейді


16.

Алкогольге қарсы және есірткіге қарсы профилактикалық бағдарламалар (бейнеқұралдар) әзірлеу және білім беру ұйымдарына енгізу

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ

Жыл сайын

2,5*

2,5*

2,5*






17.

Есірткі құралдарының және психотроптық заттардың заңсыз айналымы фактілері туралы ішкі істер органдарын ақпараттандыру қажеттілігі туралы халықтың белсенді әлеуметтік ұстанымын қалыптастыру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының әкімдіктері

жыл сайын

талап етілмейді

талап етілмейді

18.

Мыналарға:

ІІМ-ге ақпарат

БҒМ, облыстардың, Алматы, қаласының әкімдіктері

Жыл сайын


жергілікті бюджеттер қаражаты есебінен

1.

оқу орындарында есірткі тұтыну ахуалын зерттеу бойынша

2.

білім беру мекемелерінде профилактикалық жұмыстың ұйымдастырылуына мониторинг жүргізу

БҒМ

0,693

0,693

1,400







Астана қаласының әкімдігі


1,0

1,0

1,1

1,1

1,2

19.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат


жыл сайын



1.

Қазақстан Республикасының қылмыстық-атқару жүйесіндегі наркологиялық ахуалға мониторинг және бағалау жүйесін құруды

ДСМ

0,2*

0,3*

0,400*





2.

қылмыстық-атқару жүйесі мекемелеріндегі психиатр-дәрігерлерді наркологиялық және мотивациялық консультациялау қағидаттарына оқытуды

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, ІІМ

жыл сайын



1,400*





3.

психиатр-дәрігерлерді (ОӘДК) тәуелділіктің (маскүнемдік, нашақорлық, уытқұмарлық) қалыптасуына бейімділікті анықтауға оқытуды

семинарлар

ДСМ


жыл сайын



1,428*







4.

ІІМ қызметкерлерін (полицейлер, учаскелік инспекторларды) мас күйде болу дәрежесін анықтау дағдыларына, алкогольдік (есірткілік, уытқұмарлық) мас күйдегі адамдарға қатысты қабылданатын шаралардың сараланған тәсілдеріне оқытуды қамтамасыз ету

семинарлар

ДСМ

жыл сайын

3,504*

3,503*

3,500




ІІМ


20.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

Облыстардың әкімдіктері, КЕҰ

жыл сайын


жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

1.

есірткіні асыра пайдаланумен байланысты әлеуметтік проблемаларды шешуге көмек көрсету мақсатында жасөспірімдер мен жастар үшін әлеуметтік қызметті (Әлеуметтік бюро) жетілдіру жөніндегі іс-шараларды



2.

телефондық консультативтік қызметтің жұмыс істеуін жалғастыру

ІІМ-ге ақпарат

Облыстардың, Алматы, Астана қалаларының әкімдіктері


0,5

0,5

0,6

0,6

0,7

21.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері

жыл сайын



1.

комарбитті патологиясы бар есірткіге тәуелді адамдарды медициналық қызметтермен

ДСМ-ге ұсыныстар

облыстардың әкімдіктері Қарағанды облысының әкімдігі

жыл сайын

талап етілмейді

29,0

29,0




2.

есірткіге тәуелді адамдарды медициналық-әлеуметтік оңалту қызметтерін нығайтуды қамтамасыз ету

ДСМ-ге ұсыныстар

Қарағанды облысының әкімдігі

жыл сайын

талап етілмейді



12,5



22.

Нашақорлықпен ауыратын адамдарда мемлекеттік наркологиялық клиникаларда емделуге және медициналық-әлеуметтік оңалтудан өтуге мотивация қалыптастыру бойынша қосымша шаралар қабылдау

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері

Жыл сайын

талап етілмейді

жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

23.

Мыналарға:

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, ДСМ, Еңбекмині, мүдделі мемлекеттік органдар, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері, КЕҰ

2012 жылдың 2-тоқсаны – 2013 жылдың 3-тоқсаны

талап етілмейді

талап етілмейді

1.

«Арнайы әлеуметтік қызметтер туралы» Қазақстан Республикасының Заңын іске асыру шеңберінде есірткіге тәуелді адамдарға арнайы әлеуметтік көмек көрсету бойынша стандарттарды әзірлеуге;

2.

жергілікті деңгейде есірткіге тәуелді адамдарды «Орта жолдағы үй» үлгісі бойынша әлеуметтік оңалту және қайта әлеуметтендіру орталықтарын құру және дамыту бойынша ұсыныстар әзірлеуге;

ІІМ-ге ақпарат

Жарты жылдықтың қорытындысы бойынша, 10 шілдеден және 10 қаңтардан кешіктірмей жыл сайын

жергілікті бюджеттер қаражаты есебінен

3

пенитенциарлық және азаматтық денсаулық сақтау арасында медициналық-әлеуметтік көмектің сабақтастығын қамтамасыз ету мақсатында біріктірілген медициналық қызметтер мен әлеуметтік қолдаудың моделін әзірлеуге

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, ДСМ

2012 жылдың 1-жарты жылдығы, 2014 жылдың 1-жарты жылдығы


талап етілмейді

4.

наркологиялық медициналық көмектің тиімділігін арттыру және дамыту жөніндегі іс-шараларға:
- наркологиялық медициналық көмек пен медициналық-әлеуметтік оңалтуды ұйымдастырудың және көрсетудің стандарттық талаптарын бекітуге;

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат

ДСМ

2012 жылдың 3-тоқсаны

талап етілмейді

талап етілмейді

5.

аддиктология (химиялық және химиялық емес аддикция нысандары) саласында ғылыми зерттеулердің бағдарламасын қалыптастыруға

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат

ДСМ, БҒМ

2012 жылдың 1-жарты жылдығы

талап етілмейді

талап етілмейді

6.

Қазақстан Республикасында балалар мен жастар арасында химиялық және психологиялық тәуелділікке тарту тәуекелдерінің таралуына мониторинг жүргізуге бастамашылық ету

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ, БҒМ

жыл сайын

талап етілмейді


2. Есірткі құралдарының психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңсыз айналымына қарсы іс-қимыл тетігін нығайту арқылы есірткі құралдарының заңсыз айналымының жолын кесу

24.

Мыналарды:



Жыл сайын








- оңтүстік өңірлердің ішкі істер органдарының


Материалдық-техникалық жарақтау

ІІМ

30,07

25,292

18,907





- ұлттық қауіпсіздік органдарының

объектілердің құрылысы

ҰҚК (келісім бойынша)

2772,22

578,531

2122,638





- кеден органдарының бөлімшелерін нығайту жөніндегі іс-шараларды жалғастыру


Қаржымині

189,0

615,714





25.

Есірткі трафигі арналарын жоюға, есірткі қылмысына қарсы күрестің тиімділігін арттыруға бағытталған шаралар кешенін іске асыру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ (жинақтау), ҰҚК (келісім бойынша)

Жыл сайын

талап етілмейді


ІІМ

Қаржымині

Алматы,

6,4


0,2


0,2

Ақтөбе,

1,5

2,0

0,8

1,03

1,03

Солтүстік Қазақстан,

0,456

12,913

0,078



Атырау,

3,5

4,0

4,0

4,0


Қызылорда облыстарының әкімдіктері

4,39

5,89

4,39

4,46

1,54

26.

Есірткінің заңсыз айналымының жолын кесу мақсатында ішкі істер ұлттық қауіпсіздік органдары мен кеден органдарының кинологиялық қызметтерінің базасын материалдық-техникалық жарақтауды жалғастыру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ,

Жыл сайын

8,236

3,295

5,6




Қаржымині




ҰҚК (келісім бойынша)

Ақтөбе,



2,2

2,8

1,7

1,7

1,7

Солтүстік Қазақстан облыстарының әкімдіктері


13,25




27.

Мыналар:

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, Қаржымині, ҰҚК (келісім бойынша), ККМ

жыл сайын

талап етілмейді


1.

Республиканың оңтүстік шекараларын, шекаралас пункттерді дамыту және жарақтандыру;

2.
 

- Қазақстан-қырғыз шекарасындағы «Чалдовар»;

жыл сайын

талап етілмейді


- Қазақстан-өзбек шекарасындағы «Оазис» темір жол өткізу пунктін жайластыру

жыл сайын

талап етілмейді


3.

Каспий теңізі акваторийлерінде ортақ қауіпсіздікті қамтамасыз ету және теңіз жүк-жолаушы тасымалдарының инфрақұрылымын бақылау шараларының пәрменді жүйесін қабылдау бойынша мақсатты бағытталған шаралар қабылдау қажеттігі туралы ұсыныстар енгізу

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині

жыл сайын

талап етілмейді


28.

Есірткілерді, психотроптық заттарды тарату және тұтыну фактілерін анықтау бойынша көңіл көтеру орындарында, түнгі клубтарда рейдтік іс-шаралар жүргізу

Профилактикалық іс-шаралар

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), БҒМ, облыстардың, Астана және Алматы қалаларының

Жыл сайын
 

талап етілмейді



Батыс Қазақстан облысының әкімдіктері

0,2

0,2

0,3

0,3


29.

«Арна», «Көкнәр», «Кедергі» және басқа да жедел-профилактикалық іс-шаралар өткізу

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині, облыстардың, Астана, Алматы қалаларының әкімдіктері

жыл сайын, жеке кестелер бойынша

талап етілмейді

жергілікті бюджеттер қаражаты шегінде

30.

Білім беру ұйымдарында және жастар тұратын жерлерде жедел-профилактикалық іс-шаралар өткізу

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша)

Жыл сайын

талап етілмейді


31.

Есірткі бизнесінен кірістерді заңдастыру фактілерінің жолын кесу бойынша бірлескен іс-шаралар кешенін іске асыру

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ (жинақтау), ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині

жыл сайын

талап етілмейді


32.

Қазақстан Республикасы Құқық қорғау органдарының заңдылықты, құқықтық тәртіпті және қылмысқа қарсы күресті қамтамасыз ету жөніндегі үйлестіру кеңесінің қызметі шеңберінде есірткі бизнесінен кірістерді заңдастыруға қарсы күресті ұйымдастыруда құқық қорғау органдарының қызметін жақсарту бойынша ұсыныстар дайындау

ІІМ-ге ақпарат

БП (келісім бойынша)

Жыл сайын

талап етілмейді


33.

«Допинг» жедел-профилактикалық іс-шарасын өткізу

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, БП (келісім бойынша), ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), ДСМ

Жыл сайын, жеке кестелер бойынша

талап етілмейді


34.

Прекурсорлардың импортын, экспортын, транзитін, сондай-ақ пайдаланылуын мемлекеттік бақылау шараларын күшейту

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, Қаржымині, БП (келісім бойынша)

жыл сайын, жеке кестелер бойынша

талап етілмейді


35.

«Е-лицензиялау» бірыңғай деректер базасын одан әрі енгізуді жалғастыру және кеңейту

Деректер базасы

ІІМ

Жыл сайын

талап етілмейді


36.

Халықаралық сарапшылардың қатысуымен ішкі істер органдарының талдамалық бөлімшелерінің қызметкерлерін оқытуды және біліктілігін арттыруды жалғастыру

Семинарлар, тренингтер

ІІМ

Жыл сайын

талап етілмейді


37

Мыналар:






1.

Әділет министрлігі Сот сараптамасы орталығының базасында есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың деректер банкін құру бойынша

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат, Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат, Деректер банкі

Әділетмині

2012 жылдың 2-жарты жылдығы

**талап етілмейді


2.

есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың жаңа түрлерін заңсыз айналымынан алу ауқымын болжау бойынша

Мониторинг, деректер базасы

Әділетмині

Жыл сайын

талап етілмейді


3.

есірткінің жаңа түрлерін анықтау, оларды заңсыз өндіруді және таралуын болдырмау бойынша

ІІМ-ге ақпарат

Әділетмині

жыл сайын

талап етілмейді


4.

есірткінің жаңа, оның ішінде бақылауға жатпайтын дәрілік құралдардан дайындалатын түрлерінің пайда болуы бөлігінде жедел ақпараттандыру жүйесін құру бойынша

ІІМ-ге ақпарат

Әділетмині, ІІМ, ДСМ, Қаржымині, ҰҚК (келісім бойынша)

Тоқсан сайын

талап етілмейді


5.

құрамында есірткі бар, оңай жолмен алу мүмкін емес дәрілік заттардың жаңа нысандарын (май нысанында, пластырь және т.б.) әкелу, әзірлеу және өндіру бойынша

ІІМ-ге ақпарат

ДСМ

2013 жылдың 1-тоқсаны, 2015 жылдың 1-тоқсаны

талап етілмейді


6.

Жамбыл облысының Шу ауданында жабайы өсетін құрамында есірткі бар өсімдіктердің өсу ошақтарын жою, оларды өңдеу бойынша ұсыныстар енгізу

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат, Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ІІМ (жинақтау) АШМ, БҒМ

2013 жылдың 1-жарты жылдығы

талап етілмейді


38.

ІІМ Академиясының Ведомствоаралық есірткі бизнесіне қарсы күрес жөніндегі оқу орталығының базасында, сондай-ақ жақын және алыс шетелдердің оқу орталықтарында есірткі бизнесіне қарсы күрес бөлімшелерінің қызметкерлерін қайта даярлауды және біліктілігін арттыруды жалғастыру

Семинарлар, тренингтер

ІІМ, Қаржымині, ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), ІІМ ҚАЖК

Жыл сайын

талап етілмейді


39

Мыналарды:


Жедел ақпараттың деректер банкі


ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині, ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)


Жыл сайын


талап етілмейді


1.

есірткінің заңсыз айналымына байланысты оқиғалар, жеке және заңды тұлғалар туралы жедел ақпараттың ведомствоаралық деректер банкін одан әрі қалыптастыруды;

2.

халықаралық стандарттарға сәйкес Қазақстан Республикасында ұлттық наркологиялық ахуал мониторингі орталығын құрудың орындылығын зерделеуді қамтамасыз ету

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат, Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ІІМ, ДСМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині, ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша)

2012 жылдың 1-жарты жылдығы

талап етілмейді


40.

Есірткінің заңсыз айналымына байланысты, оның ішінде ойын-сауық және оқу орындарындағы қылмыстар мен әкімшілік құқық бұзушылықтарды анықтау, жолын кесу және алдын алу нысандары мен әдістерін әзірлеу

Ғылыми мақалалар, әдістемелік ұсынымдар, заңнамаға ұсыныстар

ІІМ, БҒМ

жыл сайын

талап етілмейді


41.

Шетелдердің құзырлы органдарымен бірге есірткінің «бақыланатын жеткізілімін» ұйымдастыру және өткізу жөніндегі қызметті әдістемелік қамтамасыз етуді жүргізу

Ғылыми мақалалар, әдістемелік ұсынымдар, заңнамаға ұсыныстар

ІІМ

Жыл сайын

талап етілмейді


42.

Есірткі бизнесінен кірістерді заңдастыруға байланысты қылмыстарды анықтау, құжаттандыру, сондай-ақ тергеу кезінде құзыретті органдардың өзара іс-қимыл жасау әдістемесін дайындау

Ғылыми мақалалар, әдістемелік ұсынымдар, ұсыныстар

ІІМ (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар

жыл сайын

талап етілмейді


43.

Қылмыстық іс жүргізу заңнамасын жетілдіру мәселелері бойынша:

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат

ІІМ (жинақтау), мүдделі мемлекеттік органдар

2013 жылдың 1-тоқсаны

талап етілмейді


1.

«Есірткі құралдары, психотроптық заттар, прекурсорлар және олардың заңсыз айналымы мен оларды теріс пайдалануға қарсы іс-қимыл шаралары туралы» Заңның жиынтық кестесін Кеден одағының нормативтік құқықтық базасымен үйлестіру бойынша заңсыз айналымда анықталған есірткілерді аз, ірі және аса ірі мөлшерлерге жатқызу бойынша ұсыныстар енгізу

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат, Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ІІМ, БП, ДСМ, Әділетмині, Қаржымині, ҰҚК (келісім бойынша)

2013 жылдың 1-тоқсаны

талап етілмейді


2.

Прекурсорлармен заңсыз жұмыс үшін қылмыстық жауапкершілік енгізу бойынша ұсыныстар енгізу

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат

ІІМ, БП, ДСМ, Әділетмині, Қаржымині, ҰҚК (келісім бойынша)

2013 жылдың 4-тоқсаны

талап етілмейді


44.

Есірткі тұтынатын және бірінші рет қоғамдық қауіп тудырмайтын қылмыстар жасаған адамдарға қатысты жазаның балама нысандарын талдау және енгізу бойынша ұсыныстар енгізу

ІІМ ведомствоаралық Штабына ақпарат, Қазақстан Республикасының Үкіметіне ақпарат

ІІМ (жинақтау), Әділетмині, ЖС, БП

2013 жылдың 1-тоқсаны

талап етілмейді


45.

Қолданыстағы заңнамадағы өзгерістерді ескере отырып, есірткі құралдарының, психотроптық заттар мен прекурсорлардың заңды айналымы саласында ведомстволық нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру

Нормативтік құқықтық актілер

ІІМ, ДСМ, Әділетмині

жыл сайын

талап етілмейді


3. Есірткінің заңсыз айналымын және оның теріс пайдаланылуын бақылау және жолын кесу саласында халықаралық ынтымақтастықты нығайту

46.

Есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрес саласында екіжақты және көпжақты келісімдерге қол қою жөніндегі іс-шараларды жалғастыру

Халықаралық шарттар, келісімдер

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині, ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша), СІМ

жыл сайын

талап етілмейді


47.

Есірткіге қарсы құрылымдардың жұмысына және ҰҚШҰ, ШЫҰ, ТМД, ОАӨАҮО шеңберіндегі кеңестерге қатысуды жалғастыру

Хаттамалар, келісімдер

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині, ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), СІМ

Жыл сайын

талап етілмейді


47-1.


ҰҚШҰ-ға, ШЫҰ мен ОАӨАҮО-ға қатысушы мемлекеттердің апиындар мен синтетикалық есірткілерді тасымалдау арналары мен көлемі бойынша өзара ақпарат алмасу тетігін әзірлеу


Хаттамалар, келісімдер


ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша)


2014 жыл


талап етілмейді


48.

Нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы күрес саласына халықаралық ұйымдар мен донор елдердің қаражатын тарту жөніндегі жұмысты жалғастыру

Хаттамалар, келісімдер

ІІМ, ҰҚК (келісім бойынша), Қаржымині, ЭҚСЖҚКА (келісім бойынша), БП (келісім бойынша), СІМ

жыл сайын

талап етілмейді


49.

Мыналарды:

ІІМ-ге ақпарат

ІІМ, БҒМ, Астана қаласының әкімдігі

жыл сайын

техникалық көмек шеңберінде қаржыландыру***


1.

оқушылар арасында нашақорлықтың алдын алу бойынша халықаралық бағдарламаларды, оның ішінде DARE (есірткіні тұтынуға қарсы тұруға үйрету), FAST (Отбасы және мектеп бірге) және басқа бағдарламаларды енгізуді

2.

халықаралық жобаларды іске асыру шеңберінде полиция қызметкерлерін, мектеп инспекторларын оқытуды жалғастыру

Семинарлар, тренингтер

ІІМ, БҒМ

жыл сайын




ЖИЫНЫ:




3089,
148

1316,
430

2211,199



178,
981

208,
386

171,9996

152,
093

152,5552

Мемлекеттік органдар, оның ішінде:

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

Жиыны:

Ұлттық қауіпсіздік комитеті

2772,220

578,531

2122,638



5473,389

Мәдениет және ақпарат министрлігі

10,362

11,088




21,45

Байланыс және ақпарат агенттігі



12,804



12,804

Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі

1,984

2,124

2,150



6,258

Білім және ғылым министрлігі

5,898

5,898

3,216



15,012

Ішкі істер министрлігі

67,192

57,473

53,392



178,057

Қаржы министрлігі

189,000

615,714




804,714

Денсаулық сақтау министрлігі

39,934

42,866

14,398



97,198

Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі

2,558

2,737

2,601



7,896

РБ бойынша барлығы:

3089,148

1316,431

2211,199



6616,778


Әкімдіктер:

2012 жыл

2013 жыл

2014 жыл

2015 жыл

2016 жыл

Жиыны:


Астана қаласы

19,1

19,1

20,7

19,8

20,1

98,8


Алматы қаласы

-

-

-

-

-

-


Ақмола облысы

1,754

1,837

1,837

1,0

-

6,428


Алматы облысы

26,6

21,42

22,93

18,54

19,25

88,44


Ақтөбе облысы

4,4

5,6

3,2

3,43

3,43

20,06


Атырау облысы

6,5

7,1

7,1

7,1


27,8


Шығыс Қазақстан облысы

4,5

4,5

4,5

4,5

4,5

22,5


Жамбыл облысы








Батыс Қазақстан облысы

3,2

3,3

3,4

3,4


13,3


Қарағанды облысы

77,9

80,8

66,3

55,9

58,1

339,0


Қостанай облысы

21,04

23,465

29,2136

25,132

35,8942

134,7448


Қызылорда облысы

9,361

10,771

9,271

9,341

6,421

45,165


Солтүстік Қазақстан облысы

0,456

26,163

0,078



26,697


Оңтүстік Қазақстан облысы

4,17

4,33

4,47

4,65

4,86

22,48


178,981

208,386

171,9996

152,093

152,5552

864,0148







6167,2468








      Ескертпе:
      * Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласын дамытудың 2011 – 2015 жылдарға арналған «Саламатты Қазақстан» мемлекеттiк бағдарламасы шеңберінде қаржыландыру
      ** болжанатын шығыстар ТЭН әзірлеу қорытындысы бойынша нақтыланатын болады, республикалық бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын іс-шаралар бойынша шығыстар көлемі тиісті жылға арналған «Республикалық бюджет туралы» Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес нақтыланатын болады
      *** техникалық көмек шеңберінде қаржыландыру

Аббревиатуралардың толық жазылуы:

      ЭҚСЖҚКА   - Экономикалық қылмысқа және сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес агенттігі
      ЖС        – Қазақстан Республикасы Жоғарғы Соты
      БП        - Қазақстан Республикасы Бас прокуратурасы
      ҰҚК       - Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитеті
      Қаржымині - Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігі
      ІІМ       - Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігі
      ЕБҚКК     – Қазақстан Республикасы Ішкі істер министрлігінің Есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті
      ДСМ       - Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрлігі
      СІМ       - Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі
      Мәдениетмині – Қазақстан Республикасы Мәдениет министрлігі
      БҒМ       - Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі
      ИЖТМ      - Қазақстан Республикасы Индустрия және жаңа технологиялар министрлігі
      СДШІА     - Қазақстан Республикасы Спорт және дене шынықтыру істері агенттігі
      Еңбекмині - Қазақстан Республикасы Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі
      ЭБЖМ – Қазақстан Республикасы Экономика және бюджеттік жоспарлау министрлігі
      Әділетмині - Қазақстан Республикасы Әділет министрлігі
      БАА – Қазақстан Республикасы Байланыс және ақпарат агенттігі
      ІІМ ведомствоаралық Штабына - Мемлекеттік органдарды нашақорлыққа және есірткі бизнесіне қарсы іс-қимылға бағытталған қызметін үйлестіру жөніндегі ведомтсвоаралық штаб
      РБ       – республикалық бюджет
      ЖБ       – жергілікті бюджет
      ҰҚШҰ     – Ұжымдық қауіпсіздік туралы шарт ұйымы
      ШЫҰ      – Шанхай ынтымақтастық ұйымы
      ТМД      – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы
      ОАӨАҮО   – Орталық Азия өңірлік есірткінің заңсыз айналымына қарсы күрес жөніндегі ақпараттық үйлестіру орталығы
      БҰҰ-ның ЕҚБ – Біріккен Ұлттар Ұйымының Есірткі және қылмыс басқармасы

Об Отраслевой программе борьбы с наркоманией и наркобизнесом в Республике Казахстан на 2012 - 2016 годы

Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 апреля 2012 года № 451. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 29 июня 2016 года № 383

      Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 29.06.2016 № 383 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
      1. Утвердить прилагаемую Отраслевую программу борьбы с наркоманией и наркобизнесом в Республике Казахстан на 2012 – 2016 годы (далее – Программа).
      2. Центральным и местным исполнительным органам, иным государственным органам обеспечить надлежащее и своевременное выполнение мероприятий, предусмотренных Программой, и ежегодно до 15 февраля года, следующего за отчетным, представлять в Министерство внутренних дел Республики Казахстан информацию по их выполнению.
      Сноска. Пункт 2 в редакции постановления Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      3. Министерству внутренних дел Республики Казахстан ежегодно до 10 марта года, следующего за отчетным, представлять в Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан сводную информацию о ходе выполнения Программы.
      Сноска. Пункт 3 в редакции постановления Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).
      4. Настоящее постановление вводится в действие со дня подписания.

      Премьер-Министр
      Республики Казахстан                       К. Масимов

Утверждена         
постановлением Правительства
Республики Казахстан    
от 12 апреля 2012 года № 451

Отраслевая программа борьбы с наркоманией и наркобизнесом
в Республике Казахстан на 2012 – 2016 годы

1. Паспорт программы

      Сноска. Раздел 1 с изменением, внесенным постановлением Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Наименование

Отраслевая программа борьбы с наркоманией и
наркобизнесом в Республике Казахстан на 2012
– 2016 годы (далее – Программа)

Основание для
разработки

Указ Президента Республики Казахстан от 1
февраля 2010 года № 922 «О Стратегическом
плане развития Республики Казахстана до 2020
года»

Государственный
орган,
ответственный за
разработку

Министерство внутренних дел Республики
Казахстан

Цель программы

Совершенствование формируемой системы
государственного и общественного
противодействия наркомании и незаконному
обороту наркотиков в Республике Казахстан

Задачи программы

1. Совершенствование системы профилактики,
лечения наркомании и развитие системы
реабилитации наркозависимых лиц.
2. Пресечение незаконного оборота
наркотических средств посредством укрепления
механизма противодействия незаконному
обороту наркотических средств, психотропных
веществ и прекурсоров.
3. Укрепление международного сотрудничества
в области контроля незаконного оборота
наркотиков и злоупотребления ими

Этапы реализации

2012 – 2016 годы
I этап: 2012 – 2014 годы;
II этап: 2015 – 2016 годы

Целевые индикаторы

Важнейшими целевыми индикаторами и
показателями Программы являются:
снижение уровня заболеваемости населения
наркоманией, количество чел. на 100 тыс.
населения;
снижение количества лиц, употребляющих
наркотики;
снижение доли наркопреступлений от числа
зарегистрированных общеуголовных
преступлений, %;
увеличение количества выявляемых фактов
контрабанды наркотиков, %

Источники и объемы
финансирования

Объем финансирования мероприятий по реализации Программы в 2012 – 2016 годы составляет 7 млрд. 480 млн. 762 тыс. тенге, в том числе:
из республиканского бюджета – 6 млрд. 616 млн. 778 тыс. тенге

2. Введение

      В настоящее время проблема наркомании остается актуальной в мировом сообществе и, как следствие, ситуация с употреблением наркотиков среди молодежи вызывает наибольшую обеспокоенность правительств всех стран.
      Среди международных экспертов отмечается неоднозначный подход в решении указанной проблемы, так предлагаются в качестве способов борьбы с наркобизнесом различные меры, вплоть до радикального ужесточения уголовного законодательства, то есть, предлагается сделать ставку на карательные меры. Другими мерами, по мнению пропагандирующих позитивную профилактику экспертов, при всей важности и необходимости борьбы с преступностью, должны быть меры социального характера. Необходимо снижать не только предложение на наркотики, но и спрос. Нужно добиться того, чтобы изменился социальный климат в обществе, неоспоримо, что наркомания – это в том числе и признак социального неблагополучия.
      Опасность зависимости от наркотиков, как явления, заключается еще и в том, что перечень наркотических веществ постоянно видоизменяется, создавая новые рубежи, преодоление которых требует серьезного анализа ситуации, методической подготовки и выработки практических навыков оказания своевременной помощи, как при обращении, так и по профилактической направленности деятельности практических врачей.
      В этой связи, борьба с наркобизнесом и наркоманией приобретает новую направленность, которая связана как с широким распространением так называемых «синтетических наркотиков», так и ставших традиционными – национальные виды наркотиков, к которым в первую очередь относится конопля и все ее производные.
      Несмотря на то, что в нашей стране систематически принимаются и реализуются целенаправленные меры по борьбе с наркоманией, сохраняются проблемы, связанные с наркоманией и наркобизнесом. Объем незаконного оборота наркотиков в Казахстане растет, ставя под угрозу не только здоровье населения, но и дестабилизируя экономическое, политическое и социальное положение, процесс проводимых государством экономических реформ.
      Кроме того, Казахстан привлекателен для транзита наркотиков, прежде всего, в силу либеральной системы пересечения Государственной границы гражданами государств-участников Содружества Независимых Государств, слабой технической оснащенности контрольно–пропускных пунктов, разветвленной сети транспортных магистралей.
      Несмотря на исполнение всех запланированных мероприятий в рамках реализации Плана мероприятий Программы борьбы с наркоманией и наркобизнесом в Республике Казахстан на 2009 – 2011 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан от 27 мая 2009 года № 784, отчасти не способствовала формированию целостной системы противодействия наркомании и наркобизнесу в стране.
      Во–первых, это связано с тем, что наркомания продолжает активно распространяться на международной арене. Второй причиной недостаточной эффективности реализуемой программы являлось то, что в ней не был предусмотрен комплекс мер по консолидации усилий государственных и общественных институтов, направленный на борьбу с наркоманией и наркобизнесом.
      При этом, необходимо также акцентировать внимание государственных органов относительно возрастного порога наркозависимых лиц, так как именно подростковая, молодежная наркомания наиболее опасна и имеет в последующем губительные последствия. Подростковая и молодежная наркозависимость, как следствие, приводит к падению рождаемости и появлению на свет детей, являющихся инвалидами, которые зачастую не нужны родителям – наркоманам, а также к высокой смертности именно среди молодежи. Доля наркозависимых лиц в возрасте от 14 до 30 лет от общего числа лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами и психотропными веществами, составляет 49,2 %, а именно 23036 человек, из которых 20423 приходятся на возраст от 18 до 30 лет. Следовательно, тема наркомании в обществе остается актуальной, должна подниматься постоянно и находить свое должное решение на государственном уровне.
      Вышеуказанное подтверждает необходимость разработки отраслевой программы борьбы с наркоманией и наркобизнесом с учетом недостатков предыдущих программ. В соответствии с чем была разработана Отраслевая программа борьбы с наркоманией и наркобизнесом в Республике Казахстан на 2012 – 2016 годы (далее – Программа).
      Программа отвечает основным положениям Указа Президента Республики Казахстан от 1 февраля 2010 года № 922 «О Стратегическом плане развития Республики Казахстана до 2020 года», в котором борьба с наркобизнесом и наркоманией определена одной из приоритетных целей плана развития Республики Казахстан, являющимися компонентами среднесрочных перспектив, где особое внимание будет уделено сотрудничеству в сфере борьбы с международным терроризмом, религиозным экстремизмом, международным наркобизнесом и нелегальной миграцией. Важным приоритетом в сфере обеспечения безопасности на среднесрочную перспективу будет оставаться участие в решении комплекса проблем, связанных с Афганистаном, включая пресечение наркотрафика, а также снижение наркомании на 15 % к 2015 году.
      Бенефициарами Программы являются:
      1) население, в том числе молодежь, дети и подростки;
      2) специалисты, работающие в сфере снижения спроса на наркотики;
      3) специалисты правоохранительных органов, участвующие в пресечении незаконного оборота наркотиков;
      4) специалисты социального блока.

3. Анализ текущей ситуации

      Сноска. Раздел 3 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Общая характеристика наркоситуации в мире
      Международный комитет ООН по контролю над наркотиками обнародовал данные о масштабах мировой наркомании, согласно которым число наркопотребителей в мире в 2009 году достигло, по разным оценкам, от 172 млн. до 250 млн. человек.
      Большая часть наркоманов – мужчины, несмотря на то, что в некоторых странах наметился рост наркомании среди женщин.
      В азиатских странах – 90% от числа наркоманов составляют мужчины; в странах СНГ – 80% (в Российской Федерации – 84%); в странах Латинской Америки в среднем от 70 до 80% (в Боливии – 83%, Колумбии – 80%, Чили – 73%); Великобритания и Германия – по 63%; США – 56%, что, без сомнения, влияет на генофонд нации, если помнить о существующих половых диспропорциях: в развитых странах мира на 100 женщин 60 лет и старше приходится 72 мужчины того же возраста, то в менее развитых странах – 88. В возрастной группе 80 лет и старше в развитых странах на 100 женщин приходится 46 мужчин, а в наименее развитых странах – 73.
      По данным международных аналитиков, масштабы ежегодного оборота мировых рынков запрещенных опиатов сравнимы с валовым доходом некоторых развитых государств и составляют 65 млрд. долларов США.
      По оценкам Управления Организации Объединенных Наций по наркотикам и преступности (далее – УНП ООН), в 2008 году порядка 21 млн. человек в возрасте от 15 до 64 лет являлись потребителями инъекционных наркотиков.
      Источники снабжения этого гигантского подпольного бизнеса в настоящее время сосредоточены в трех регионах: в Афганистане, Юго–Восточной Азии (Мьянма) и Латинской Америке (Мексика, Колумбия).
      Обособленно в этой группе стоит Афганистан, который поставляет 85% общемирового объема героина и морфина, являющийся практически монополистом в данной сфере. В этой стране в 2008 году переработано около 2,7 тыс. тонн и получено 380 тонн героина.
      В 2010 году (2009 год – 6900 тонн, 2010 год – 3600 тонн) при сокращении производства опиума на 48% произошло резкое увеличение его стоимости на 164% за 1 кг. На фоне этого доход от продажи выращиваемого опийного мака увеличился на 38%, составив 4900 долларов США с одного гектара (стоимость пшеницы в Афганистане, собранной с одного гектара – 770 долларов США). Такая тенденция, предположительно, приведет к увеличению производства опиума в Афганистане и наркопотока афганского героина.
      По данным экспертов ООН, ежегодный объем транзита по так называемому «Северному маршруту», пролегающему по территориям государств Центральной Азии, афганского героина составляет порядка 50 тонн, большая часть которого поставляется на российский рынок (около 2 млн. наркопотребителей).
      Необходимо обратить внимание на появление на рынке сбыта кокаина, изъятого в 2010 году, из психотропных веществ – в основном синтетические психотропные вещества незаконного изготовления, такие как амфетамин, метамфетамин, МДМА, барбитураты и бензодиазепины.
      Вместе с тем, также отмечается рост случаев употребления наркотических средств (дезаморфин), изготавливаемых из лекарственных средств, не подлежащих контролю.
      Лекарственные препараты, содержащие в своем составе наркотическое средство «кодеин», в последние годы получили широкое распространение как на территории Казахстана, так и в республиках СНГ в целом.
      Данные лекарственные препараты находятся в свободной реализации и не были включены в перечень нарко или психотропносодержащих. Все попытки правоохранительных органов взять реализацию кодеиносодержащих лекарственных препаратов под особый контроль желаемых результатов не принесли из–за отсутствия мер ограничительного характера в законодательстве, регулирующим правоотношения в данной сфере. Необходимые меры были приняты только в ноябре 2011 года.
      Кроме того, свидетельством развивающейся так называемой «аптечной» наркомании на территории Казахстана может являться увеличение объемов продаж иных лекарственных средств, в той или иной мере используемых при изготовлении дезаморфина.
      В системе правоохранительных органов сформирован значительный массив информации касательно проблемы наркомании, наркобизнеса, лиц, участвующих в незаконном обороте наркотиков, обрабатываемый автоматизированными базами данных, действующими зачастую разрозненно. Вместе с тем, на сегодня есть необходимость комплексного использования данных сведений для анализа и прогнозирования складывающейся криминогенной наркоситуации и распространения наркотиков и их аналогов.
      В этой связи, еще большую актуальность приобретают вопросы антинаркотической пропаганды, направленной на формирование негативного отношения к употреблению наркотиков и требующей своего усиления, кроме этого необходимо совершенствование и укрепление законодательной базы, регулирующей деятельность в сфере борьбы с наркобизнесом и профилактики наркомании.
      2. Наркоситуация в Казахстане
      Наркоэкспансия нашего государства обуславливается географическим положением и наличием общих границ с Российской Федерацией и Китайской Народной Республикой, население которых может рассматриваться наркодилерами, как потенциальные крупные рынки сбыта наркотиков.
      Эти причины обуславливают современную ситуацию в Казахстане, которая характеризуется сохранением негативных тенденций в сфере незаконного оборота и незаконного потребления наркотических средств и психотропных веществ, что представляет серьезную угрозу здоровью населения, экономике страны, правопорядку и в целом национальной безопасности страны.
      Распространение незаконного оборота и незаконного потребления наркотиков обусловлено целым рядом взаимосвязанных факторов.
      Одним из таких факторов является высокая доходность операций, связанных с незаконным оборотом наркотиков, что способствует устойчивому объему рынка незаконного предложения наркотиков. По экспертным данным, полученным в результате мониторинга, доходность незаконных операций с наркотиками составляет в Казахстане 500 и более процентов и остается стабильной на протяжении последних лет.
      По оценкам правоохранительных органов, героин, находящийся в незаконном обороте, имеет афганское происхождение и доставляется контрабандным путем.
      В условиях функционирования Таможенного союза и формирования Единого экономического пространства вполне конкретную угрозу представляют действия преступных наркогруппировок с транснациональными связями, особенно в приграничных регионах.
      Другим внешним фактором развития наркоситуации в Казахстане является расширение контрабандных поставок различных синтетических наркотиков из европейских стран.
      Вместе с тем, анализ статистических данных, представляемых Комитетом по правовой статистике и специальным учетам при Генеральной прокуратуре (далее – КПСУиСУ ГП РК) указывает на то, что осуществляемая в течение ряда лет государственная наркополитика дает свои положительные результаты. В анализируемом периоде с 2009 по 2011 годы отмечается относительная тенденция стабилизации наркоситуации в стране.
      За 12 месяцев 2011 года выявлено 4360 преступлений и 5161 правонарушение, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров. Изъято 33 т 998 кг различных видов наркотиков, в том числе 306,7 кг героина. Наркопреступлений, совершенных организованными преступными группами, выявлено 38, пресечено 198 фактов контрабанды наркотиков, проведено 23 специальных мероприятия по методу «контролируемая поставка», из которых 3 – внешних (совместно с Государственной службой по контролю за наркотиками Республики Кыргызстан).
      В целом, наркоситуацию в Республике Казахстан характеризует следующее:
      1) уменьшение количества лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами.
      Наблюдается стабильное снижение потребителей наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров. В 2010 году снижение количества потребителей наркотических средств и психотропных веществ составило 7,9% по сравнению с 2009 годом (с 54081 до 49795), в том числе с зависимостью – на 8,4% (с 35496 до 32485).
      По данным официальной статистики в Казахстане за 12 месяцев 2011 года зарегистрировано 46766 потребителей наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, что в сравнении с соответствующим периодом 2010 года составило снижение потребителей на 6,1% (49795), из них с зависимостью на 7,2% (с 32485 до 30142);
      2) уменьшение числа преступлений, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, в том числе совершенных без цели сбыта.
      Согласно статистическим данным, в части выявления правоохранительными органами Республики Казахстан и регистрации преступлений, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, совершенных без цели сбыта, отмечается тенденция по снижению указанной категории преступлений, так в 2010 году произошло снижение на 9,2% относительно 2009 года (с 6217 до 5644), в 2011 году снижение составило 72,3% по сравнению с прошлым годом (с 5644 до 1565).
      Также отмечается снижение удельного веса зарегистрированных преступлений, связанных с незаконным оборотом наркотиков, психотропных веществ и прекурсоров, в общем количестве зарегистрированных общеуголовных преступлений, так удельный вес наркопреступлений составил в 2009 году – 5,1%, 2010 году – 4,9%, 2011 году – 2,1%;
      3) уменьшение количества преступлений, связанных со сбытом либо в целях сбыта наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров.
      Вместе с тем, уровень наркопреступности (рост или снижение) напрямую зависит от эффективности деятельности правоохранительных органов.
      В разрезе правоохранительных органов, основная доля регистрируемых наркопреступлений в 2011 году, в первую очередь, приходится на органы внутренних дел 93,25 % (таблица 1).

Таблица 1

Выявлено

2010 год +/– (%) 2011 год +/– (%)

Всего
наркопреступ-
лений:

8795

100%

4360

100%

МВД

8322

94,6

4066

93,25

КНБ

308

3,5

185

4,24

КТК МФ

159

1,8

103

2,36

      Наибольшее количество наркопреступлений зарегистрировано в Костанайской (421), Карагандинской (396), Восточно-Казахстанской (330) областях, а также в городе Алматы (491).
      Необходимо отметить, что в структуре наркопреступности преобладают преступления, предусмотренные статьей 259 Уголовного Кодекса Республики Казахстан «Незаконное изготовление, приобретение, хранение, перевозка, пересылка либо сбыт наркотических средств или психотропных веществ» (далее – УК РК).
      Всего в анализируемом периоде по указанной статье зарегистрировано в 2009 году – 9230 преступлений, 2010 году – 8380 преступлений, в 2011 году – 4034 преступления.
      Удельный вес преступлений по статье 259 УК РК от общего количества зарегистрированных наркопреступлений составил в 2009 году – 95,3%, в 2010 году – 95,3 %, а в 2011 году – 92,5%. Остальные 4,7%, 4,7% и 7,5% соответственно от числа зарегистрированных наркопреступлений в эти же периоды приходятся на статью 250 «Контрабанда наркотических средств, психотропных веществ», а также статью 260 «Хищение либо вымогательство наркотических средств или психотропных веществ», статью 261 «Склонение к потреблению наркотических средств или психотропных веществ», ст.262 «Незаконное культивирование запрещенных к возделыванию растений, содержащих наркотические вещества», статью 264 «Организация или содержание притонов для потребления наркотических средств, психотропных веществ, или предоставление помещений для тех же целей» Уголовного Кодекса Республики Казахстан.
      Основной причиной снижения количества зарегистрированных наркопреступлений является исключение в 2011 году части 1 статьи 259 УК РК, в связи с декриминализацией уголовного законодательства и последующим отнесением этой категории наркопреступлений к административным правонарушениям;
      4) увеличение объемов изымаемых наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров.
      В целом с 2009 года наблюдается увеличение общего веса изымаемых из незаконного оборота наркотиков, так в 2009 году – 27 780 594,916 кг, в 2010 году – на 2,3% (с 27,7 т., до 28,4 т), из них 82,3% приходится на долю Министерства внутренних дел (далее МВД), 15,6 % – Комитета национальной безопасности (далее – КНБ), 2,1 % – Комитета таможенного контроля (далее – КТК). В 2011 году произошло увеличение на 19,64% (с 28,4 т до 33,998 т), из них 68,06% приходится на долю МВД, 30,86% – КНБ, 0,8% – КТК, 0,5 % – Агентство по борьбе с экономическими и коррупционными преступлениями (далее – АБЭКП);
      5) уменьшение числа выявленных фактов контрабанды и объема изъятых наркотиков, поступивших незаконным путем.
      Необходимо отметить, что тенденция снижения количества зарегистрированных фактов контрабанды наркотических средств, психотропных веществ (ст. 250 УК РК) в 2010 году по сравнению с 2009 годом на 11,4 % (с 273 до 242) и в 2011 году относительно 2010 года на 18,2% (с 242 до 198) остается.
      Сокращение объемов контрабанды наркотиков, в частности героина, через территорию страны обусловлено укреплением южных границ в рамках реализации предыдущих программ, а также ужесточением национального антинаркотического законодательства, которое в настоящее время является более жестким на пространстве СНГ.
      В связи с чем, отмечается снижение количества выявленных лиц, совершивших преступления, связанных с незаконным оборотом наркотиков, в 2010 году по сравнению с 2009 годом – на 12% и в 2011 году по сравнению с 2010 годом – на 38,2% (с 6329 до 2423);
      6) увеличение числа правонарушений, связанных с административной ответственностью.
      По итогам 2011 года количество лиц, привлеченных к административной ответственности, составило 5161 человек, что больше на 3,35% по сравнению с 2010 годом – 4988 человек.
      3. Ситуация с наркоманией
      Одной из серьезных проблем современного общества, оказывающих существенное влияние на формирование образа жизни, как отдельного субъекта, так и общества в целом, является появление наркозависимости, получившей сегодня довольно широкое распространение у некоторых групп населения и особенно среди молодежи.
      Одновременно с ростом наркопатологий необходимо отметить и рост ВИЧ–инфицированного контингента, наркозависимых с диагнозом гепатит, туберкулез, что заставляет искать новые подходы объективного оценивания складывающейся ситуации. В ряде регионов страны с низким социальным уровнем жизни наблюдается концентрированная эпидемия ВИЧ среди групп риска, например, среди работниц коммерческого секса, инъекционных потребителей наркотиков, гомосексуалистов.
      На конец 2011 года в стране зарегистрирован 15771 факт ВИЧ–инфицированния, из них больных СПИДом – 1178 человек. В настоящее время основными очагами распространения ВИЧ/СПИДа являются Карагандинская, Южно-Казахстанская области, где зарегистрировано 95,2 случая на 100 тыс. населения.
      В органах здравоохранения на учет в 2009 году поставлено 54 081 наркозависимый (2008 год – 54 669, уменьшение на 1,1%). В 2010 году число лиц, злоупотребляющих наркотиками уменьшилось на 7,9% (с 54081 до 49795) по сравнению с 2009 годом. Данная ситуация остается аналогичной и в 2011 году: число лиц, злоупотребляющих наркотиками, продолжает уменьшаться. Снижение за аналогичный период 2011 года относительно 2010 года произошло на 6,1% (с 49795 до 46766).
      Вместе с тем, на фоне снижения общего числа поставленных на учет продолжает увеличиваться число потребителей психотропных веществ (с 3846 за 2009 год, до 4029 лиц за 2010 год и до 4313 лиц за 2011 год, то есть на 4,8% и 6,6% соответственно).
      По состоянию на конец 2011 года, удельный вес потребителей психотропных веществ от общего числа зарегистрированных наркозависимых лиц составил 9,2%, в 2010 году – 8,1%, в 2009 году – 7,1%.
      Из общего числа зарегистрированных наркозависимых лиц потребителями каннабионоидов (марихуаны и ее производных) являются 12602 лица в 2009, 12632 лица в 2010, 12688 лиц в 2011 годах.
      Наблюдается уменьшение числа потребителей героина на 10,3% в 2010 году (с 27852 до 24970) и в 2011 году – на 9,7% (с 24970 до 22545).
      Так, 24970 лиц из общего числа зарегистрированных наркозависимых (50,1%) являются потребителями героина (в 2009 году было 27852, что составило 51,5%). Уменьшение количества героинозависимых лиц в 2011 году по сравнению с 2010 и 2009 годами (22545 лиц, 24970 лиц и 27852 лица соответственно) повлекло за собой первоначально снижение числа лиц с зависимостью, снятых с учета в связи со смертью, в 2010 на 10,8% (с 1031 до 920), и незначительное увеличение в 2011 году – на 2,1% (с 920 до 940).
      В разрезе регионов страны, в 2010 и 2011 годах особенно высокий уровень смертности остается в городе Алматы (247 и 275 случаев, соответственно, из них от передозировки наркотиков – 17 и 18 случаев), Павлодарской (93 и 87 случаев, из них от передозировки наркотиков – 12 и 8 случаев соответственно), Восточно- азахстанской (83 и 118 случаев, из них от передозировки наркотиков – 10 и 18 случаев соответственно) областях.
      По итогам 2011 года уровень смертности среди наркозависимых лиц продолжает оставаться высоким в Жамбылской (62 случая), Костанайской (59), Алматинской (49 случаев), Северно-Казахстанской (36 случаев) областях.
      Отмечается снижение количества наркозависимой молодежи по сравнению с 2009 и 2010 годами, так снижение составило в 2010 году относительно 2009 года – 21,3% (с 34867 до 27427 лиц), в 2011 году относительно 2010 года – 17,27% (с 27427 до 22690 лиц).
      В течение 2009 – 2011 годов наблюдается сокращение числа несовершеннолетних, состоящих на учете, выявленных в возрасте до 14 лет включительно и от 15 до 17 лет с зависимостью от наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров (2009 – 346, 2010 – 231, 2011 – 154), относительно 2009 года снижение в 2011 году составило 44,5%.
      Уменьшение количества лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами, возможно, обусловлено тем, что наблюдается тенденция снижения выявляемости медицинскими учреждениями, органами внутренних дел лиц, злоупотребляющих наркотиками, нежеланием органов образования привлекать внимание к существующей проблеме из-за подрыва авторитета, статуса учебных заведений, отсутствием должного контроля со стороны родителей.
      Данный вывод подтверждается сравнением сведений о результатах постановки на учет лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами, в разрезе возрастных групп, указанных в таблице 2.

Таблица 2

Год

Всего лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами,
психотропными веществами и прекурсорами

1

2

3

4

5

6

7

8

9


до 14
включи-
тельно

15 –
17
лет

в
возрас-
те до
14 и
15 – 17
лет

из них
с
зави-
симос-
тью

18 –
30
лет

из них
с
зави-
симос-
тью

всего
рост
(графа 4
относи –
тельно
графы 6)

из них с
зависимостью
(графа 5
относи –
тельно графы
7)

2009

605

3076

3681

346

25175

16136

85,30%

97,85%

2010

523

2416

2939

231

24077

15342

87,80%

98,40%

2011

442

2171

2613

153

20423

13111

87,20%

98,80%

      Исходя из данных таблицы 2, полученных согласно форме 1Н. «О преступлениях и правонарушениях, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров и лицах, их употребляющих», раздел 7. Сведения о результатах постановки на учете лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами), предоставляемых Комитетом по правовой статистике и специальным учетам при Генеральной прокуратуре Республики Казахстан, отмечается резкое увеличение количества лиц, злоупотребляющих наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами, в возрасте от 18 до 30 лет относительно общей суммы возрастной категории 14 – 17 лет (2009 год – 85,3 %, 2010 год – 87,8 %, 2011 год – 87,2 %), в том числе с зависимостью (2009 год – 97,85 %, 2010 год – 98,4 %, 2011 год – 98,8 %).
      Как показывает практика, снизить до минимума латентную составляющую наркомании можно при хорошо организованной системе наркологического учета. В этой связи, важным шагом в этом направлении должно стать совершенствование информационно–учетной и мониторинговой системы, отражающей реальную картину наркоситуации в республике.
      С этой целью необходимо развивать межведомственное взаимодействие и международное сотрудничество в области профилактики наркомании и борьбы с наркобизнесом.
      4. Ситуация с наркобизнесом
      На сегодняшний день среди многих проблем, стоящих перед казахстанским обществом, на одно из первых мест все увереннее выходит проблема роста наркобизнеса и наркомании как глобальная угроза здоровью населения страны и национальной безопасности в целом.
      В части контроля за легальным оборотом наркотиков и в рамках реализации программы борьбы с наркоманией и наркобизнесом на 2009 – 2011 годы Комитетом по борьбе с наркобизнесом и контролю за оборотом наркотиков МВД РК (далее КБН МВД РК) проведена определенная работа, связанная с внесением изменений и дополнений в ряд нормативных правовых актов, регулирующих осуществление государственного контроля над оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров в Республике Казахстан, в том числе касающихся:
      1) положения о порядке ввоза/вывоза/транзита наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров в рамках Таможенного союза;
      2) контроля над синтетическими каннабиноидами, внесеными в Список подконтрольных веществ;
      3) вопроса ужесточения наказания за нарушение правил обращения с наркотическими средствами, психотропными веществами и прекурсорами без цели их сбыта.
      В рамках нетарифного регулирования в Таможенном союзе ЕврАзЭС проводится работа по утверждению на национальном уровне Единого перечня наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, подлежащих контролю на территории Таможенного союза.
      В соответствии со статьями 131415 Закона Республики Казахстан от 6 февраля 2011 года № 377–IV «О государственном контроле и надзоре в Республике Казахстан», Комитетом по борьбе с наркобизнесом МВД совместно с Министерством экономического развития и торговли Республики Казахстан и Комитетом по правовой статистике и специальным учетам Генеральной прокуратуры Республики Казахстан разработаны совместные приказы:
      1) по критериям оценки степени риска субъектов частного предпринимательства, осуществляющих деятельность в сфере оборота наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;
      2) по формам проверочного листа субъектов частного предпринимательства, осуществляющих деятельность в сфере оборота наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;
      3) по вопросам проверок субъектов частного предпринимательства, осуществляющих деятельность в сфере оборота наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров.
      Согласно реализации пункта 6 Плана мероприятий Концепции совершенствования разрешительной системы в Республике Казахстан на 2009 – 2011 годы, утвержденной постановлением Правительства Республики Казахстан 27 октября 2008 года № 1100, КБН МВД при содействии Министерства связи и информатизации с августа 2009 года начата реализация пилотной фазы внедрения в эксплуатацию информационной системы – Государственная база данных «Е–лицензирование». В настоящее время выдача государственной лицензии на деятельность, связанной с оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров осуществляется в электронном формате.
      Данная база призвана упростить процедуру выдачи лицензионно–разрешительных документов, уменьшить документооборот, обеспечить доступность и возможность обмена информацией органов–лицензиаров с заинтересованными государственными органами и субъектами частного предпринимательства.
      Несмотря на принимаемые меры противодействия наркомании и незаконному обороту наркотиков, наркобизнес является одной из актуальных проблем.
      Даже полное перекрытие каналов наркотрафика афганского героина при наличии потребительской среды не обеспечит ликвидацию наркомании, а только приведет дополнительно к созданию новых форм и каналов поставок уже других видов наркотиков. Получение колоссальных прибылей международными наркосиндикатами и организованными преступными группировками от использования территории Казахстана в качестве транзитного коридора для транспортировки наркотиков создает предпосылки и условия для вовлечения в потребление и распространение наркотиков все большего числа наших граждан.
      Это способствует увеличению количества, зарегистрированных наркопреступлений, связанных со сбытом.
      Количество преступлений, предусмотренных частью второй «Незаконное приобретение, перевозка или хранение в целях сбыта, изготовление, переработка, пересылка либо сбыт наркотических средств, психотропных веществ» статьи 259 «Незаконное изготовление, переработка, приобретение, хранение, перевозка, пересылка либо сбыт наркотических средств, психотропных веществ», увеличилось на 30,7%, с 378 в 2010 году до 494 в 2011 году, за 2009 год было зарегистрировано 396 преступлений, против 378 в 2010 году (снижение на 4,5 %).
      С 2009 года прослеживается уменьшение числа зарегистрированных преступлений, предусмотренных частью четвертой «Незаконное приобретение, перевозка или хранение в целях сбыта, изготовления, переработки, пересылки либо сбыта наркотических средств или психотропных веществ, совершенных организованной группой или преступным сообществом» статьи 259 «Незаконное изготовление, переработка, приобретение, хранение, перевозка, пересылка либо сбыт наркотических средств, психотропных веществ» УК РК, и выявленных правоохранительными органами страны на – 82,2%, но в отношении подпункта «а» части четвертой данной статьи (наркопреступления, совершенные организованной группой или преступным сообществом) в 2009 году отмечается рост на 100% (с 50 до 100 преступлений, из которых на долю МВД приходится – 67).
      Однако ситуация с выявлением данной категории преступлений остается нестабильной, и в 2010 и 2011 годах отмечается снижение на 43,28% (с 67 до 38).
      Вопросы выработки системных мер по перекрытию каналов транзита наркотиков через территорию Казахстана неоднократно рассматривались на заседаниях Правительства в течение 2010 года. Реализация принятых решений позволила выявить большее количество преступлений, связанных с контрабандой наркотиков. При этом акцент был сделан на приоритетность выполнения мероприятий по пресечению контрабанды наркотиков подразделениями Пограничной службы КНБ и таможенных органов, непосредственно осуществляющими контроль на Государственной границе. Удельный вес выявления фактов контрабанды наркотиков от всех наркопреступлений по республике составляет 2,8% (273) в 2009 году, 2,75% (242) в 2010 году, 4,54% (198) в 2011 году. Однако, в настоящее время в сравнении с 2009 годом идет снижение количества преступлений, связанных с контрабандой наркотиков, на 27,5% (с 273 в 2009 году до 198 в 2011 году).
      В 2010 году на почве употребления наркотиков совершено 499 преступлений, против 352 – в 2009 году, что на 41,8% больше, но отмечается снижение данной категории преступлений на 25,5% относительно 2010 года, в 2011 году совершено 372 преступления. Число женщин, совершивших наркопреступления, снизилось на 11,4% (с 761 до 674) в 2010 году относительно 2009 года, за аналогичный период 2011 года женщинами совершено на 58,2% меньше наркопреступлений, что составляет снижение с 674 до 282 преступлений.
      Однако, число женщин, совершивших преступления на почве употребления наркотиков, возросло на 19,2% в 2010 году (с 26 до 31), но в 2011 году вследствие декриминализации части 1 статьи 259 УК РК произошло снижение на 22,6% (с 31 до 24).
      В 2010 и 2011 годах несовершеннолетними совершено 11 и 8 наркопреступлений против 8 в 2009 году. Также необходимо отметить, что на почве употребления наркотиков несовершеннолетними совершено всего 2 преступления в 2010 году и 3 преступления в 2011 году против 5 преступлений в 2009.
      Среди контингента лиц, привлекаемых к уголовной ответственности за совершение преступлений, связанных с незаконным оборотом наркотических средств, как правило, преобладают лица мужского пола, в возрасте от 20 до 35 лет.
      Органами внутренних дел проведено в 2009 году 24 специальных мероприятия по методу «контролируемая поставка», из которых 7 – внешние (Кыргызстан – 3, Россия – 4), в 2010 году – 29 контролируемых поставки из которых 3 – внешних (с ФСКН и МВД Российской Федерации), в 2011 – 23 контролируемые поставки, в том числе 3 внешние (Киргизия).
      С момента введения соответствующих уголовных санкций в действие свыше 100 наркопреступников были приговорены к лишению свободы от 12 до 20 лет и 1 – к пожизненному заключению (Таблица 3).

Таблица 3

Наименование
показателей

МВД

КНБ

КТК МФ

12
мес.
2009
г.

12
мес.
2010
г.

12
мес.
2011
г.

12 мес.
2009 г.

12
мес.
2010
г.

12
мес.
2011
г.

12
мес.
2009
г.

12
мес.
2010
г.

12
мес.
2011
г.

выявлено
наркопреступле-
ний

9126

8322

4066

363

308

185

203

159

103

сбыт наркотиков

2313

2338

2292

274

228

101

22

16

17

преступлений по
ст. 259 ч.4 УК
РК

67

51

38

33

16

–51,5

0

0


      Вместе с тем, последние оперативные данные свидетельствуют о появлении нового маршрута, проходящего через Туркменистан: из Афганистана в Иран, далее в Туркменистан, Казахстан, Россию и страны СНГ в Европу.
      В то же время, по информации Управления Организации Объединенных Наций по наркотикам и предупреждению преступности (далее – УНП ООН) и коллег из СНГ имеются данные о возникновении еще одного нового так называемого «каспийского» маршрута. По данному маршруту транзит афганского героина осуществляется из Ирана морским путем в порты Азербайджана и далее в страны кавказского региона, Украину, Россию и Европу, что в будущем может представлять угрозу для Казахстана, учитывая совместные границы с Россией.
      Анализ показывает, что в 17% случаев героин изымался при транспортировке автотранспортом, в 7% – перевозка осуществлялась группой лиц, в 20% – в качестве курьеров и сбытчиков вступали женщины.
      По видам наркотических средств, изъятых в 2010 году и в 2011 году по сравнению с аналогичным периодом 2009 и 2010 годов наиболее изымаемыми являются марихуана, героин, гашиш, опий (таблица 4).

Таблица 4

Наименование
наркотических
средств

2009 год

2010 год

2011 год

общий вес
(в кг)

удельный
вес

общий вес
(в кг)

удельный
вес

общий вес
(в кг)

удельный
вес


27954,389


28417,918


33 998,428


марихуана
(каннабис)

26 157

94,1%

27 348

96,3%

27,380

80,5%

опий

171,9

0,6%

168,3

0,6%

11,365

0,03%

героин

731,6

2,6%

323,3

1,1%

306,7

0,9%

гашиш, анаша

556,9

2,0%

417,0

1,5%

343,42

1,01%

      Из таблицы 4 следует, что в 2011 году вырос объем изъятых традиционных для страны наркотических веществ, однако, необходимо учитывать, что имеются случаи, связанные с немедицинским потреблением ряда лекарственных препаратов, которые не контролируются государством.
      Таким образом, ситуация, связанная с немедицинским потреблением кодеиносодержащих лекарственных препаратов на территории страны, требует углубленного изучения и возможного принятия дополнительных мер по выявлению и предупреждению преступлений, связанных с их незаконным оборотом.
      Непринятие должных мер контроля в рамках легального оборота наркосодержащих препаратов может позволить развиться новому направлению, связанному с изготовлением наркотиков из лекарственных средств и, как следствие, к резкому ухудшению наркоситуации из-за снижения цены на наркотические средства.
      Вышеизложенное, свидетельствует о необходимости укрепления взаимодействия между государственными и другими органами по выявлению и пресечению фактов незаконного оборота наркотиков, а так же развитию международного сотрудничества в рамках взаимообмена информацией о наркоситуации и новых видах наркотических средств.
      5. Профилактика, лечение и реабилитация наркомании
      Первичная профилактика.
      Наркомания является одной из важных проблем нашего общества, вызвавшей острую необходимость решительных и активных действий в организации профилактики злоупотребления психически активными веществами.
      Профилактика имеет три уровня – первичную, вторичную и третичную.
      Первичная профилактика зависимости от наркотиков имеет целью предупредить начало употребления наркотиков лицами, ранее их не употреблявшими. Она является преимущественно социальной, наиболее массовой, ориентирована на общую популяцию детей, подростков, молодежи и стремится уменьшить число лиц, у которых может возникнуть заболевание, а ее усилия направлены не столько на предупреждение развития болезни, сколько на формирование способности сохранить либо укрепить здоровье.
      Целями профилактической деятельности на данном этапе становления государственной системы профилактики злоупотребления психоактивными веществами и наркомании являются:
      1) изменение ценностного отношения детей и молодежи к наркотикам, формирование личной ответственности за свое поведение, обуславливающее снижение спроса на психически активные вещества в детско–молодежной популяции;
      2) сдерживание вовлечения детей и молодежи в прием наркотических средств за счет пропаганды здорового образа жизни, формирование антинаркотических установок и профилактической работы, осуществляемой совместно с сотрудниками образовательных учреждений.
      Профилактика предусматривает раннее предупреждение употребления наркотиков и роста наркомании среди детей и подростков и основана на том, что в центре ее находится личность несовершеннолетнего и три основные сферы, в которых реализуется его жизнедеятельность – семья, образовательное учреждение и досуг, включая связанное с ним микросоциальное окружение.
      Наиболее адекватной, с учетом всех моментов, является стратегия сдерживания. Ставить сегодня вопрос о полном предупреждении употребления наркотиков и избавления от наркомании абсолютно нереально.
      В рамках ранее реализуемой Программы на 2009 – 2011 годы была продолжена работа по координации антинаркотической деятельности государственных органов на республиканском и региональном уровнях с вовлечением молодежных и неправительственных организаций.
      В первично–профилактическом направлении:
      1) за 12 месяцев 2011 года проведено 8224 мероприятия профилактического характера (в 2010 году – 6,6 тыс., в 2009 году – 9,1 тыс.). В их числе 558 акций (увеличение на 25,4%, 2010 году – 416), 511 семинаров (увеличение на 40,7%, в 2010 году – 303), 5840 лекций и встреч (увеличение на 24,0%, в 2010 году – 4437), 548 круглых стола (увеличение на 26,5%, в 2010 году – 403), 767 спортивных соревнований и турниров (увеличение на 25,5%, в 2010 году – 571);
      2) принимаются меры, обеспечивающие межведомственную координацию. Во взаимодействии с органами здравоохранения и образования проведено 4765 мероприятий (увеличение на 22,0%), со школьными инспекторами полиции – 5200 (+34,8%), в рамках деятельности региональных комиссий – 4661 (увеличение на 15,0%), совместно с неправительственными организациями – 1701 (увеличение на 23,1%), в ВУЗах – 1782 (увеличение на 15,3%), общий охват населения проведенными мероприятиями составил более 463,9 тыс. человек (увеличение на 42,7%). Опубликовано свыше 8,1 тыс. (увеличение на 5,0%) материалов антинаркотической направленности, из них в печати – 2 686 (увеличение на 3,1%), на телевидении – 2978 (увеличение на 9,6%), на радио – 1518 (увеличение на 6,3%), в информационных агентствах – 1 250 (увеличение на 5,4%);
      3) в общей сложности за период реализации плана мероприятий Программы на 2009 – 2011 годы организовано свыше 23 тыс. мероприятий, направленных на первичную профилактику наркомании среди молодежи с общим охватом более 1 млн. человек.
      Республиканским научно–практическим Центром медико–социальных проблем наркомании Министерства здравоохранения совместно с Министерством образования и науки:
      1) проведены семинар–тренинги для педагогов, психологов средне–образовательных учебных заведений «Способ раннего выявления рисков формирования и развития зависимости от психоактивных веществ у учащихся средне–образовательных школ» в городах Павлодар, Тараз, Караганда. В семидесяти четырех школах были установлены компьютерные системы по психологическому тестированию рисков вовлечения в зависимость от психоактивных веществ, предоставлены раздаточные материалы, где собраны лучшие практики психокоррекционной работы с «группами риска» по наркологическому профилю;
      2) принимаются системные меры по профилактике употребления наркотиков средствами физической культуры и спорта, в учебных заведениях на системной основе проводятся мероприятия под девизами «Спорт против наркотиков», «Туризм против наркотиков».
      По данным Министерства туризма и спорта, особое внимание уделяется развитию детско–юношеского спорта. В настоящее время в республике действует около 29 тыс. спортивных секций, 7133 спортивных зала, 31266 спортивных комплекса, 251 стадион, 423 хоккейных корта.
      Проведены мероприятия по поддержке некоммерческих (неправительственных) организаций (далее – НКО), реализован проект «Проведение комплекса мероприятий по противодействию наркомании», в рамках которого создана база данных по профильным НКО в Казахстане и странах СНГ, включающая адреса, контактные телефоны и телефоны доверия. Проведен анализ отечественного и зарубежного опыта в сфере формирования здорового образа жизни и профилактики наркомании, на основе которого подготовлены методические рекомендации.
      Созданы школьная и семейная антинаркотические видеотеки, школьная антинаркотическая библиотека на бумажных и магнитных носителях, подготовлены пособия «Самоучитель эффективной семьи» и «Самоучитель эффективного родителя».
      Таким образом, принятые меры в рамках ранее реализованной Программы дали определенные результаты, которые позволили улучшить наркоситуацию в стране.
      При этом, необходимо продолжить усиление работы по профилактике наркозависимости, так как данная проблема носит социальный характер, который возникает постоянно в связи с влиянием внешних факторов.
      Необходимо отметить, что негативно ориентированная профилактика злоупотребления наркотиками, т.е. традиционный проблемно-ориентированный подход, акцентирование на отрицательных последствиях приема наркотиков не обеспечивают достижение поставленных целей. Специфические проблемно-ориентированные воздействия безусловно необходимы, но недостаточны. Проблема предупреждения злоупотребления наркотиками только на их основе принципиально не может быть решена, так как не устраняются причины, порождающие психическую и личностную дезадаптацию и побуждающие детей и молодежь вновь и вновь обращаться к наркотикам.
      Именно поэтому основным приоритетом первичной профилактики следует рассматривать создание системы позитивной профилактики, которая ориентируется не на патологию, не на проблему и ее последствия, а на защищающий от возникновения проблем потенциал здоровья – освоение и раскрытие ресурсов психики и личности, поддержку молодого человека и помощь ему в самореализации собственного жизненного предназначения. Очевидная цель позитивно направленной первичной профилактики состоит в воспитании психически здорового, личностно развитого человека, способного самостоятельно справляться с собственными психологическими затруднениями и жизненными проблемами, не нуждающегося в приеме наркотиков.
      Проводимые в настоящее время на региональном уровне профилактические антинаркотические мероприятия не составляют единой системы. В некоторых регионах неоправданно затянулось принятие региональных целевых программ, не формируются целевые фонды борьбы с распространением наркомании, что не позволяет компенсировать недостаток бюджетных ассигнований.
      В региональных программах недостаточное внимание уделяется антинаркотической просветительной работе. Она проводится малоэффективными методами, основанными на информационном подходе (чтение лекций). Недостаточно активно в антинаркотическую работу с детьми и подростками вовлекаются семьи, общественные организации по месту жительства.
      В этих условиях наиболее актуальной становится задача создания реально действующей на республиканском и региональном уровнях системы активной первичной профилактики злоупотребления психоактивными веществами, основанной на межведомственном и междисциплинарном взаимодействии психологов, педагогов, психиатров – наркологов, работников социальных служб и правоохранительных органов. Исходными, базовыми принципами системы первичной профилактики должны стать следующие положения:
      1) зависимость от наркотических, психоактивных веществ легче предупредить, чем лечить;
      2) в условиях наркологической ситуации целенаправленное внимание следует уделять обучению несовершеннолетних жизненным навыкам противостояния агрессивной среде, которая провоцирует потребление наркотиков;
      3) целевое воздействие должно быть комплексным и осуществляться на личностном, семейном и социальном (школа, общество) уровнях.
      Вторичная профилактика.
      Необходимо отметить, что во многих случаях недостаточно только предупреждение вовлечения новых лиц в потребление наркотиков, возникает необходимость применения вторичной профилактики.
      Вторичная профилактика зависимости от наркотиков является избирательной, ориентирована на лиц, пробовавших наркотики, либо на лиц, имеющих признаки формирующейся зависимости от наркотиков в ее начальной стадии. Необходимость во вторичном профилактическом воздействии появляется в тех случаях, когда заболевание может возникнуть (профилактика для групп риска) либо когда оно возникло, но не достигло пика своего развития.
      Целью профилактической деятельности является не только предупреждение вовлечения новых лиц в потребление наркотиков, но и раннее выявление наркопотребителей, снижение общего числа лиц, уже вовлеченных в наркотическую субкультуру. Действенным инструментом в этой сфере является административная практика.
      Выявление и пресечение административных правонарушений превентивной направленности, в том числе связанных с незаконным оборотом наркотических средств и психотропных веществ, является одной из приоритетных задач в сфере профилактики наркомании среди населения, стоящей перед правоохранительными органами.
      За 2011 год органами внутренних дел выявлено 5161 административное правонарушение, связанное с незаконным оборотом наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров, что больше на 3,5% по сравнению с 2010 годом – 4988 человек.
      Первое место по росту количества привлеченных лиц к административной ответственности занимает молодежь, что больше на 26,8% по сравнению с аналогичным периодом прошлого года.
      Согласно статистическим данным за административные правонарушения, предусмотренные статьями 318 «Непринятие мер к уничтожению дикорастущей конопли», 467 «Управление транспортным средством водителем, находящимся в состоянии опьянения, а равно передаче управления транспортным средством лицу, находящемуся в состоянии опьянения» Кодекса об административных правонарушениях Республики Казахстан (далее – КоАП РК) к ответственности привлечено 1558 лиц. Из них, наказание в виде ареста назначено 1063, лишения специального права – 898, в виде штрафа – 729 лицам.
      Сумма наложенных штрафов составила – 8 511 883 тенге (за аналогичный период 2010 года – 4 304 105 тенге, взыскано – 3 976 713 (в 2009 году – 2 372 464 тенге).
      Сумма невзысканных штрафов составляет 4 535 170 тенге, или 53,3%. Следует отметить, что анализ выявления административных правонарушений, связанных с незаконным оборотом наркотиков по месту их совершения, имеет большое значение для принятия своевременных превентивных мер.
      Однако, анализируя работу правоохранительных органов за прошедший период, можно отметить ненадлежащее применение административного законодательства.
      Так, согласно статистическим данным, в возбуждении уголовных дел отказано по 6198 заявлениям и сообщениям о преступлениях, предусмотренных статьей 259 УК РК в 2009 году, по 5225 – в 2010 году, в 2011 году отказано по 4778 фактам, что позволяет говорить об увеличении количества отказных материалов и снижении качества материалов, представляемых для возбуждения уголовного дела сотрудниками правоохранительных и специальных органов (таблица 5).

Таблица 5

Статья
УК РК

Количество
зарегистриро-
ванных
заявлений,
сообщений о
преступлениях,
в том числе
приобщенные к
ранее
зарегистриро-
ванным в КУЗ по
одному факту

Отказано в
возбуждении
уголовного дела

В том числе по
п.2 ч.1 ст.37
УПК РК

Привлечено
к
административной
ответственности
по ст. 320 КоАП
РК


2011
год

2010
год

2009
год

2011
год

2010
год

2009
год

2011
год

2010
год

2009
год

2011
год

2010
год

2009
год

ст. 259
УК РК

11201

16111

18077

4778

5225

6198

4683

5038

5979

3146

2643

2706

      Как следует из данных приведенной таблицы, почти половина лиц, совершивших административные правонарушения, осталась безнаказанной.
      Причинами тому являются нарушения требований нормативных правовых актов, регламентирующих порядок закрепления фактов изъятия наркотиков, и несвоевременное оформление административных дел, в результате чего виновные лица остаются безнаказанными. Ненадлежащее применение административного законодательства является следствием малого опыта работы, отсутствием навыков практической работы у сотрудников правоохранительных органов. Тогда как административная практика, в соответствии с проведенной реформой, является основным инструментом в профилактической работе по предупреждению и пресечению незаконного распространения и употребления наркотических средств, психотропных веществ.
      Таким образом, принимаемые меры не полностью решили проблемы, что требует усилить меры по вторичной профилактике.
      В рамках закона, направленного на гуманизацию уголовного законодательства и подписанного 18 января 2011 года, декриминализирована часть первая статьи 259 Уголовного кодекса, где была предусмотрена ответственность за незаконное хранение без цели сбыта наркотиков в крупном размере. Это было сделано в целях снижения репрессивного давления на наркозависимых лиц.
      Важная роль в предупреждении и пресечении незаконного оборота наркотиков, устранении причин и условий, способствующих распространению этого явления, принадлежит административно–правовым средствам. Необходимость усиления борьбы с незаконным оборотом наркотиков требует совершенствования административно-правовых средств, используемых в этой борьбе. Представляется, что совершенствование должно осуществляться по нескольким направлениям:
      1) повышения роли законодательства в установлении административно-правовых средств;
      2) создания наиболее эффективной системы административных средств борьбы с незаконным оборотом наркотиков путем введения в нее новых, наиболее эффективных средств, дополняющих арсенал имеющихся.
      Третичная профилактика
      Третичная профилактика зависимости от наркотиков является преимущественно медицинской, индивидуальной и ориентирована на контингенты больных, зависимых от наркотиков. Третичная профилактика направлена на предупреждение дальнейшего злоупотребления наркотиками больными либо на уменьшение будущего вреда от их применения, на оказание помощи больным в преодолении зависимости, на предупреждение рецидива заболевания у больных, прекративших употреблять наркотики.
      По сути, третичная профилактика наркомании – это медицинская, психолого-социальная и духовная реабилитация.
      Вся работа по третичной профилактике наркомании должна быть выстроена в функциональную систему, которая, во-первых, принимает наркоманию как болезнь, имеющую био-психо-социо-духовную природу, и, во-вторых, обеспечивает помощь нуждающимся гражданам в форме функциональной «цепочки», состоящей из:
      1) первичной информационно-консультативной помощи,
      2) первичной медицинской, психологической, социальной диагностики,
      3) медицинской наркологической помощи,
      4) психолого-социальной и духовной реабилитации,
      5) психолого-социального и духовного сопровождения, поддержки и помощи.
      Достижение цели осуществляется решением следующих основных задач:
      1) снижение распространенности немедицинского потребления наркотиков;
      2) своевременное выявление причин и условий, способствующих распространению немедицинского потребления наркотиков, и организация комплексных мероприятий по их эффективному устранению;
      3) организация и проведение мероприятий, направленных на формирование у незаконных потребителей наркотиков и лиц, склонных к их употреблению, мотивации к лечению и реабилитации;
      4) организация и проведение профилактики наркомании с группами повышенного риска;
      5) организация антинаркотического воспитания и обучения в рамках реализации основных и дополнительных образовательных программ в образовательных учреждениях различных типов и видов.
      Разработка и апробация различных программ профилактики зависимости от наркотиков среди детей, подростков, молодежи становится все более актуальным научным направлением в США, Австралии, Западной Европе, а в последующие годы — и в Казахстане. Однако формирование эффективных профилактических стратегий проходит с большими трудностями. Многие авторы обзоров действующих профилактических программ приходят к заключению, что результаты их внедрения не являются оптимистичными. Это объясняется несколькими причинами: недостатком теоретически строго обоснованных моделей; отсутствием достаточного количества апробированных техник; неточным определением предмета (объекта) воздействия и т.д.
      В настоящее время в третично-профилактическом направлении разработан ряд клинических протоколов (стандартов) диагностики, лечения, реабилитации наркозависимых, а также разнообразные программы наркологической помощи и ассортимента наркологических услуг.
      По данным Министерства здравоохранения, к 1 июля 2011 года стационарные отделения медико-социальной реабилитации имеются во всех регионах страны, кроме Алматинской области.
      Утвержден обновленный стандарт организации наркологической помощи, разработан и принят нормативный правовой акт, регламентирующий проведение МСР как в условиях стационара, так и в амбулаторных условиях.
      В третично-профилактическом направлении разработаны программы, направленные на медико-социальную реабилитацию лиц с диагнозом «наркомания» и оказание соответствующего ассортимента социальных услуг. Лечение от наркомании и токсикомании проходили: в 2006 году – 9 816 человек (или 18,4 % от общего числа зарегистрированных наркопотребителей), в 2007 году – 9 728 (или 17,6 %), в 2008 году – 8 360 (или 15,3 %), в 2009 году – 6737 (или 12,4%), в 2010 году – 5326 (или 10,7%).
      Республиканским научно–практическим центром медико–социальных проблем наркомании Министерства здравоохранения Республики Казахстан (далее – РНПЦ МСПН) совместно с Комитетом уголовно–исполнительной системы МВД РК разработан и утвержден ряд протоколов специализированной медицинской помощи пациентам, зависимым от опиоидов, а также с зависимостью от сочетанного употребления психоактивных веществ в условиях лечения в пенитенциарных учреждениях сроком от 6 до 24 месяцев.
      Сотрудниками РНПЦ МСПН разработаны видеопособия по теме мотивационного информирования и наркологического консультирования на этапах вторичной профилактики, третичной профилактики, противорецидивной и поддерживающей терапии.
      Конкретная реализация профилактики возможна только в рамках комплексной программы активной профилактики и реабилитации.
      Данная программа дает возможность работать не только с «группами риска» и обеспечить реализацию реабилитационных программ, но и продолжить работу с лицами, прошедшими курс терапии и реабилитации.
      Кроме того, программа активной профилактики и реабилитации обеспечивает комплексный подход и активное выявление заболевших, а также динамичный контроль за процессом реабилитации, что также позволяет оценить эффективность профилактических программ.
      Целью профилактики потребления наркотиков является сокращение масштабов немедицинского потребления наркотиков, формирование негативного отношения потреблению наркотиков и существенное снижение спроса на них.
      В этой связи, необходимо в дальнейшем выстраивать систему профилактики наркомании, поставив во главу угла снижение спроса на наркотики, а не привлечение подростков и молодежи к решениям соответствующих проблем, так как в последнем случае фокусная группа, нуждающаяся во вмешательствах, остается вне охвата мероприятиями.
      Вместе с тем, имеющиеся проблемы и их актуальность позволяют констатировать, что необходимая дальнейшая реализация системы рациональных и действующих мер по совершенствованию деятельности государственных органов, осуществляющих профилактику наркомании и противодействие незаконному обороту наркотиков и их прекурсоров, потребует более активной позиции министерств и ведомств.
      По результатам оценки реализации Программы борьбы с наркоманией и наркобизнесом на 2009 – 2011 годы (постановление Правительства Республики Казахстан от 27 мая 2009 года № 784) контролирующими и надзорными органами даны заключения о недостаточной эффективности ее реализации. Так, Счетным комитетом по контролю за республиканским бюджетом, Генеральной прокуратурой Республики Казахстан высказаны замечания в части неэффективности планирования мероприятий Программы, недостаточного контроля за их исполнением и расходования выделенного финансирования. Отмечены сохраняющиеся проблемы в части нормативного правового регулирования межведомственного взаимодействия в сфере борьбы с наркоманией и наркобизнесом.
      Проведенный анализ текущей наркоситуации в Казахстане позволил выявить сильные и слабые стороны развития данной отрасли, возможностей и угроз для отрасли.

Сильные стороны

Слабые стороны

1. Введены соответствующие
уголовные санкции,
направленные на усиление
ответственности за
преступления, связанные с
незаконным оборотом
наркотиков.

1. Минимальная наступательность
ведомств, обязанных бороться с
незаконным распространением
наркотиков, заниматься разработкой
преступных групп, создавших в
республике этот преступный бизнес.

2. Отсутствие должных мер по
подрыву экономических основ
наркопреступности в РК.

3. Отсутствие принятия на должном
уровне целенаправленных мер по
обеспечению общей безопасности в
акваториях Каспийского моря и
отсутствие действенной системы мер
контроля за инфраструктурой
морских грузопассажирских
перевозок.

4. Пассивность в принятии решения
проблемы:
1) по уничтожению, имеющейся в
Казахстане сырьевой базы
незаконного наркопроизводства;
2) по совершенствованию системы
выявления незаконных посевов и
очагов произрастания дикорастущих
наркосодержащих растений,
необходимости разработать научные
методики применения химических
веществ для уничтожения
наркосодержащих растений, а также
снижения содержания в них
психоактивных веществ либо
доведения до логического
завершения исследования о
целесообразности переработки
дикорастущей конопли в
промышленных целях.

2. Реализация мероприятий нормативно– правового направления по контролю за неукоснительным исполнением соответствующих законодательных актов и положений разработанной нормативно–правовой базы в системе наркологической помощи населению Казахстана.

5. Нерешенность проблемы развития
системы социально–
психологической реабилитации и
ресоциализации наркозависимых лиц,
в том числе осужденных к лишению
свободы, а также освобождающихся
из мест лишения свободы.

6. Низкая трудозанятость лиц, с
диагнозом наркомания, прошедших
медицинскую коррекцию и
находящихся в реабилитации, в том
числе и из числа осужденных.

7. Отсутствие необходимого
количества и текучесть
квалифицированных специалистов
систем здравоохранения и
социальной защиты ввиду слабой
системы защиты работников и, как
следствие, отсутствие
положительного имиджа сотрудников.

3. Реализация мероприятий в рамках международного сотрудничества по наращиванию активности и эффективности международной антинаркотической деятельности.

8. Отсутствие должного опыта
внедрения международных практик,
связанных с социализацией и
реабилитацией наркозависимых лиц.

9. Отсутствие пилотных проектов по
профилактике наркомании и
социальной реабилитации
наркозависимых лиц и их
финансирования со стороны
государственных и местных
исполнительных органов.

4. На достаточном уровне проводится первичная профилактика, государственном выделяется финансовые средства с ежегодным увеличением

10. Качество изготовляемой медиа
продукции не соответствует
международным стандартам и
требованиям, предъявляемым к
социальной медиапродукции.

11. Отсутствие комплексных мер
полной реабилитации наркозависимых
лиц.

12. Отсутствие навыков
практической работы у сотрудников
правоохранительных органов.

13. Нарушение требований
нормативных правовых актов,
регламентирующих порядок
закрепления фактов изъятия
наркотиков и несвоевременное
оформление административных дел, в
результате чего, виновные лица
остаются безнаказанными.

Возможности

Угрозы

1. Укрепление сотрудничества
государственных институтов с
гражданским обществом.
2. Совершенствование
действующего законодательства
в сфере по борьбе с
наркоманией и наркобизнесом.
3. Снижение уровня
наркопреступности в обществе
посредством профилактики, в
том числе в качестве
предупредительной меры
посредством привлечения к
административной
ответственности.
4. Снижение количества
несовершеннолетних,
осужденных к лишению свободы
за преступления, связанные с
незаконным оборотом
наркотиков.
5. Развитие культурного
потенциала страны,
формирование отрицательного
отношения к приему психо –
активных веществ.

1. Недостаточное укрепление
границ.
2. Увеличение уровня «теневого
наркобизнеса».
3. Увеличение фактов совершения
повторных преступлений среди лиц,
привлеченных к административной
ответственности, за
правонарушения, связанные с
незаконным оборотом наркотических
средств.
4. Увеличение количества
осужденных, с диагнозом
наркомания, к лишению свободы,
вследствие низкого уровня их
трудоустройства и ресоциализации.
5. Активизация действий
международных преступных сообществ
по использованию территории
Казахстана в целях наркотрафика и
усиление криминальных процессов,
связанных с наркотизацией
населения.

      Основной причиной недостатков в реализации Программы являются недостаточный уровень межведомственной координации антинаркотической деятельности государственных органов, а также слабое взаимодействие с общественными институтами и неправительственными организациями (НПО).
      Несовершенство действующего законодательства в части реабилитации наркозависимых лиц не позволяет создать действенную систему лечения и ресоциализации наркозависимых и, соответственно, оказать значительное влияние на достижение индикаторов числа наркозависимых лиц.
      Определенные сложности в реализации профилактической антинаркотической деятельности возникают из-за ограниченной возможности привлечения к ней неправительственного сектора.
      Использование потенциала НПО на настоящем этапе возможно лишь в виде разовых краткосрочных акций (курсы лекций, акции). Привлечение же их к медико-психологической и социальной реабилитации наркозависимых проблематично, т.к. программы реабилитации имеют долгосрочный период (от одного года) и требуют участия большого круга специалистов (медицинского персонала, наркологов, психологов, волонтеров). Соответственно при привлечении НПО к реабилитационной деятельности основным требованием выступают профильность НПО, надежность его руководителей, возможность НПО осуществлять свою деятельность в течение длительного временного периода.
      Сохраняются проблемы нормативного правового характера, не позволяющие обеспечивать действенное межведомственное взаимодействие в сфере борьбы с наркобизнесом в Республике Казахстан, привлечения НПО к долгосрочным проектам, связанным с медико-социальной реабилитацией наркозависимых.
      Требуют решения вопросы формирования эффективной системы оказания специальных социальных услуг для наркозависимых с распространением их на потребителей наркотиков в начальных стадиях зависимости.
      В этой связи в рамках реализации Программы необходима проработка ряда вопросов относительно:
      1) усиления координирующей роли уполномоченного государственного органа в сфере оборота наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров;
      2) повышения критериев к разработке и реализации антинаркотических отраслевых программ;
      3)инициирования создания республиканской коалиции\ассоциации неправительственных организаций, осуществляющих деятельность в антинаркотической сфере;
      4)реформирования системы оказания специальных социальных услуг наркозависимым лицам.
      Перечисленные меры позволят организовать противодействие наркомании и наркобизнесу на более высоком уровне, устранить имеющиеся недостатки в сфере координации антинаркотической деятельности и обеспечить надлежащий контроль реализации Программы.
      Обзор позитивного зарубежного опыта.
      В настоящее время особый интерес проявляется к изучению практического опыта зарубежных стран.
      С этой целью проанализирован опыт таких стран как Германия, Китай, Малайзия, США, Чехия.
      Чехия. В Чешской Республике лечение наркомании осуществляется преимущественно в государственных и неправительственных организациях, в меньшей степени – в частных учреждениях. Эти организации предоставляют три основные услуги по лечению: детоксикация, амбулаторное лечение и институциональная помощь. Стационарное лечение может быть краткосрочным (4 – 8 недель); среднесрочным (3 – 6 месяцев) и долгосрочным (7 и более месяцев).
      В Чехии разрешено применение заместительной терапии. В 2008 году было зарегистрировано 40 специализированных центров заместительной терапии, из которых 7 центров было зарегистрировано в тюрьмах.
      С 2000 года применялись два агента замены: метадон и бупренорфин. С 2008 года введен подъязычный препарат, который содержит бупренорфин и налоксон.
      По данным на 2008 год, около 5000 человек проходили заместительную терапию, 700 из которых принимали метадон и примерно 4200 – 4500 бупренорфин.
      По данным на 2008 год, в общей сложности лечение проходили около 8000 наркозависимых, из них около 4000 человек обратились за лечением в первый раз. При этом 48% всех пациентов, проходивших лечение, в возрасте младше 25 лет.
      Профилактическую деятельность в Чешской Республике координирует министерство образования, осуществляется она в основном школами и неправительственными организациями. С 2007 года профилактика наркомании введена в школьную программу. На уровне министерства разработана минимальная превентивная программа, которая содержит рекомендации для школ.
      Польша. По мнению международных экспертов, Польша является одной из главных транзитных стран на пути афганского героина в Европу и основным производителем амфетаминов на международном рынке.
      Большая часть наркозависимого населения Польши в возрасте 15-24 лет.
      Институциональные основы противодействия наркомании изложены в «Законе о противодействии наркомании» от 29 июля 2005 года и Национальной программе по противодействию наркомании на 2011-2016 годы. Основной целью программы является снижение употребления наркотиков и более эффективное решение связанных с ними социальных и медицинских проблем. Программа охватывает пять основных областей: предупреждение наркомании; лечение, реабилитация, снижение вреда и социальная реинтеграция; сокращение предложения; международное сотрудничество; исследования и мониторинг.
      Медикаментозное лечение наркозависимости в Польше включает амбулаторное и стационарное лечение и детоксикацию.
      Амбулаторное лечение обеспечивается через сеть наркологических центров консультирования и консультационных центров психического здоровья, расположенных в крупных городах. Детоксикация проводится в палатах детоксикации. Амбулаторное и стационарное лечение наркозависимых осуществляется неправительственными организациями, государственными службами и частными организациями. Детоксикация обеспечивается в основном государственными службами, а также частными клиниками.
      Из всех стран Восточной и Центральный Европы Польша имеет одну из самых давних традиций терапевтических сообществ, направленных на реабилитацию и длительное воздержание наркозависимых. Направление получило название «Молодежь против наркотиков» (МОНАР). Это послужило фундаментом для создания всей системы помощи, основанной на идеи терапевтических сообществ. В настоящее время МОНАР реализует более 160 программ различного типа, ассоциация ежегодно обслуживает более 75 тысяч людей, оказавшихся в трудной жизненной ситуации. Лечебная программа МОНАР включает семь этапов; клиенты, как правило, проходят все этапы за 12 – 16 месяцев. В основу работы положена комплексная программа, включающая трудообучение, индивидуальную и групповую психотерапию, осуществление культурных и этических программ, регулярные занятия физкультурой, полное воздержание от алкоголя и других психоактивных субстанций, постреабилитационную поддержку окончивших курс реабилитации граждан. Программа не включает элементы религиозного и мистического воздействия, а также различные методы манипулирования сознанием пациентов.
      В Польше за мелкое правонарушение предусмотрено наказание в виде штрафа, ограничения свободы или лишения свободы на срок до одного года. При этом суд может обязать наркомана лечиться. Торговля наркотиками наказывается штрафом и лишением свободы на срок от 6 месяцев до 8 лет. Несмотря на то, что лечение в Польше носит добровольный характер, подростки до 18 лет обязуются судом пройти курс лечения.
      Согласно законодательству в Польше каждое образовательное учреждение должно иметь свою программу профилактики наркомании, которая создается в ответ на конкретную ситуацию. Разработкой программы, по законодательству, должны заниматься учителя в сотрудничестве с родителями. В связи с чем, весьма популярны информационные кампании «Ближе к семье, дальше от наркотиков», целевой группой которых являются родители и дети переходного возраста (с особым акцентом на позицию «отец - сын»). Общей целью информационных кампаний является усиление значения позитивной коммуникации в семье как защитного фактора до принятия наркотиков и в профилактике зависимости от наркотиков. Инструментами коммуникации могут быть телевидение, радио, интернет, кинотеатры, печатные издания (брошюры, плакаты и так далее), популяризация действия антинаркотического телефона доверия и интернет-консультации.
      Проведение данных кампании предоставляет возможность участвующим учреждениям укрепить свой потенциал в борьбе с наркотиками и проблемами, связанными с ними, и увеличить свою возможность управления информацией в данной области.
      Китай. Важнейшее направление антинаркотической политики КНР – лечение и спасение наркоманов.
      В Китае на июнь 2010 года было зарегистрировано 1,437 млн.наркоманов. Около 1,05 млн. зарегистрированных наркоманов употребляют такие наркотики как опиум, морфий, героин и кокаин. На их долю приходится 72,7% общего количества имеющихся в стране наркоманов.
      При лечении наркозависимых в КНР применяется комплексный подход, подразумевающий, с одной стороны, принудительное лечение в наркологических диспансерах, а с другой – оказание общественными структурами помощи желающим излечиться от вредного пристрастия.
      Тех, кто, пройдя курс принудительного лечения, по выходе из диспансера опять взялся за потребление наркотиков, как правило, отправляют в исправительно-трудовые учреждения, подведомственные правоисполнительным структурам, где, наряду с участием в труде, наркоманов–рецидивистов лечат в принудительном порядке. В отношении тех наркозависимых, которым в силу каких–то причин противопоказано пребывание в наркологических диспансерах, прибегают к лечению в домашних условиях под опекой родных и под надзором местного отделения милиции, причем устанавливается срок, в течение которого наркопотребитель должен излечиться. Помимо этого, в некоторых районах медицинские учреждения создали специальные курсы, на которые принимаются лица, добровольно желающие излечиться от пристрастия к наркотикам. В некоторых районах общественные организации берут шефство и помогают наркозависимым отказаться от наркотиков.
      Малайзия. Малайзия ведет жесткую политику по борьбе с распространением и употреблением наркотиков.
      В 1975 году в Малайзии был принят закон, предусматривающий казнь через повешение за контрабанду и хранение наркотиков. В 1983 году область применения закона была значительно расширена. За хранение более 15 граммов героина или 200 граммов марихуаны, а также за ввоз в страну сильнодействующих наркотических веществ полагается исключительная мера наказания – смертная казнь, вне зависимости от гражданства преступника.
      В рамках общенациональной кампании борьбы с наркоманией с сентября 2005 года введена практика прохождения малайзийскими студентами теста на употребление наркотиков.
      Принято решение об оснащении ночных клубов и дискотек центральной Малайзии новейшими детекторными устройствами, способными выявить наркоманов среди посетителей заведений. Способ работы детекторной аппаратуры основывается на сканировании сетчатки глаз посетителей, в отношении которых возникают подозрения в склонности к употреблению наркотиков. Данная инициатива малайзийских властей не имеет аналогов в Азии.
      Биосканеры, считывающие информацию с сетчатки глаз школьников, установлены во многих средних школах Малайзии для выявления наркоманов среди учеников. Биосканер способен не только зафиксировать факт употребления наркотиков, но и распознать его вид. Соответствующая информация выводится на экран и может быть распечатана. Школьники, получившие положительное заключение аппарата, направляются для сдачи анализов мочи в лабораторных условиях. Выявленные наркоманы не передаются представителям правоохранительных органов, а направляются на специальные курсы по лечению и реабилитации школьников, страдающих от наркотической зависимости.
      Власти северо-западного малайзийского штата Кедах (Kedah) ввели и успешно применяют на практике собственную уникальную систему борьбы с оборотом наркотических веществ. Согласно действующему таможенному законодательству, любой гражданин, сообщивший о ставшем ему известным факте нелегального провоза через границу наркотиков, получает в качестве компенсации 50% «рыночной» стоимости конфискованных препаратов.
      США. В Соединенных Штатах наркосуды стали альтернативным способом вынесения наказаний и предназначены специально для работы с лицами, допустившими незначительные правонарушения, связанные с наркотиками. Наркосуды обеспечивают наиболее всесторонний и эффективный контроль над преступниками, употребляющими наркотики. В качестве альтернативы тюремному заключению они предлагают лицам, совершившим правонарушения, связанные с наркотиками, возможность эффективного лечения, тестирования на употребление наркотиков, общественного наблюдения за ними, а также структурированного мониторинга.
      На слушаниях по делам, связанным с ненасильственными преступлениями, предположительно на почве наркомании, помимо традиционных участников суда, присутствует так называемый «консультант» (assessor), не являющийся врачом, но имеющий лицензию на право оценивать готовность подсудимого к участию в программе лечения и последующей интеграции в общество.
      Одной из доказавших свою эффективность применения по профилактике мерой в США является скрининг – кратковременная интервенция и отсылка к лечению (SBIRT).
      Это программа профилактики и лечения, применяемая в учреждениях здравоохранения для выявления и оказания помощи лицам, испытывающим проблемы с наркотиками. Реализуется в госпиталях, больницах и университетских кампусах по всей стране.
      Большая часть лиц, проблема зависимости у которых уже вышла на уровень, поддающийся диагностике, остается неизвестной для медиков. Эти люди зачастую не осознают степень развития своей проблемы зависимости и не обращаются за лечением. Медицинское сообщество, совместно с правительством США разработало данную программу. Если проблема обнаруживается, квалифицированный медик немедленно проводит кратковременную интервенцию.
      В США и других странах, с учетом положительных результатов активно внедряется программа «Дети против наркотиков и преступлений» (DARE).
      Программа представляет собой серию обучающих уроков, проводимых полицейскими для детей различных возрастов (начиная с 5–6–летнего возраста) с целью выработки навыков противостояния давлению со стороны одноклассников, пропаганды жизни, свободной от наркотиков и насилия, а также решения психологических проблем, приводящих к суицидам.
      Учебный курс вобрал в себя результаты исследований, которые на протяжении 20 лет проводились в рамках проекта Стратегии противодействия наркомании (DRS) и были направлены на выявление причин, вследствие которых молодежь употребляет наркотики.
      В рамках международного сотрудничества Посольство США в Казахстане в 2010 году вышло с предложением о внедрении данной школьной программы «Дети против наркотиков и преступлений» DARE в учебных заведениях республики и приступило к его внедрению на базе учебных заведений города Астана. По итогам проведенных обучающих тренингов подготовлено 27 школьных инспекторов ИДН ДВД города Астана. Указанная программа поддержана руководством двух министерств образования и внутренних дел и в рамках дальнейшего сотрудничества будет внедрена в рамках программ по профилактике наркомании среди школьников.
      Интересен опыт США по профилактике употребления алкоголя и наркотиков посредством развития семейных навыков (далее – программа FAST). Программа FAST была разработана доктором Линн МакДональд, профессором исследований по социальной работе Университета Мидлсекса, и основана на социо-экологической теории детского развития. Программа FAST включает универсальный и практический восьминедельный учебный план для построения отношений между родителями и детьми, родителями и школой, а также между родителями и местным сообществом.
      После успешного завершения программы родители продолжают встречаться каждый месяц. Это поддерживает отношения и пользу от участия в восьми еженедельных занятиях.
      Анализ эффективности данной программы позволил начать внедрение программы FAST в 2010 году в городах Шымкент и Павлодар при поддержке УНП ООН в качестве пилотного проекта при поддержке министерства образования и науки. Всего в 2010 году данной программой было охвачено 50 семей в рамках пилотного проекта, который начал свою реализацию в городах Павлодар и Шымкент.
      Германия. Антинаркотическая политика Германии носит комплексный характер и включает профилактику, консультирование и лечение, снижение вреда и сокращение предложения. Профилактические мероприятия в основном ориентированы на школьную среду.
      Среди инновационных проектов по предотвращению наркомании–Интернет–консультации, консультации по телефону и проекты, специально ориентированные на этнические меньшинства.
      Согласно законодательству Германии, несанкционированное хранение наркотиков является уголовным преступлением. Если потребление наркотиков не связано с их продажей и не обременено отягчающими обстоятельствами, органы правопорядка часто не склонны начинать уголовное преследование и по итогам приговаривать вовлеченное лицо к тюремному заключению, отдавая предпочтение мерам административного, медицинского и общественного характера.
      Согласно немецкому законодательству, лица, совершившие нетяжкие преступления (кража, вандализм и др.) в состоянии наркотического опьянения, могут избежать уголовного наказания в случае добровольного прохождения лечения от наркозависимости.
      Данная норма действует только в том случае, если ожидаемый тюремный срок за совершенное преступление – менее двух лет.
      Литва. Интересен опыт правоохранительных органов Литвы о новой уголовно–правовой мере воздействия, введенной в Уголовный Кодекс страны в прошлом году – расширенной конфискации имущества. В контексте действующего законодательства эта мера применяется к имуществу или части имущества виновного, которое является непропорциональным законным доходам виновного, если имеется основание полагать, что имущество получено преступным путем.
      В данном случае преступным деянием является:
      1) легализация добытых преступным путем денег или имущества;
      2) незаконное обогащение;
      3) приобретение или сбыт добытого преступным путем имущества.
      Наказание несет тот, кто на праве собственности владел имуществом стоимостью свыше 500 МРП, если при этом знал или должен был и мог знать, что это имущество не могло быть приобретено на законные доходы.
      В законе имеется оговорка, что лицо, получившее имущество от третьих лиц, освобождается от уголовной ответственности за незаконное обогащение, если до вручения уведомления о подозрении, оно сообщило об этом в правоохранительные органы и активно с ними сотрудничало при установлении происхождения данного имущества.
      За предусмотренные этой мерой деяния ответственность несет и юридическое лицо.
      Расширенная конфискация имущества применяется к лицам признанным виновными в совершении преступления средней тяжести, тяжкого или особо тяжкого преступления, от которого он получил или мог получить имущественную выгоду. Также применяется в случае, когда виновный владеет имуществом, приобретенным при совершении запрещенного законом деяния, после его совершения или в течение пяти лет до его совершения, стоимость которого не соответствует законным его доходам, и эта разница превышает сумму в размере 250 прожиточных минимумов, либо виновный в течение указанного в настоящем пункте периода уступил такое имущество другим лицам и в ходе уголовного процесса виновный не обосновал законности приобретения данного имущества.
      Латвия. Необходимо отметить, что также заслуживает внимания опыт Латвии, где с 2005 года вступил в силу новый уголовно–процессуальный закон. Согласно данному закону суд вправе наложить арест на имущество обвиняемого по уголовному делу и выделить дело в отдельное производство в отношении его имущества.
      Учитывая актуальность данной проблемы для Республики Казахстан полагали бы необходимым, предусмотреть расширенную конфискацию имущества, как дополнительную норму воздействия, в рамках внесения изменений и дополнений в Уголовно–процессуальное законодательство.
      Результаты анализа опыта зарубежных стран позволили выявить следующие меры, которые могут оказать положительное влияние на работу по борьбе с наркоманией и наркобизнесом:
      1) предусмотреть расширенную конфискацию имущества, как дополнительную норму воздействия, в рамках внесения изменений и дополнений в Уголовно-процессуальное законодательство республики;
      2) внедрение школьной программы «Дети против наркотиков и преступлений» DARE в учебных заведениях республики;
      3) расширение мероприятий по профилактике употребления алкоголя и наркотиков посредством развития семейных навыков, внедрение программы FAST;
      4) организация информационных кампаний по принципу «Ближе к семье, дальше от наркотиков», целевой группой которых должны стать родители и дети переходного возраста (с особым акцентом на позицию «отец - сын»).
      Внедрение данных программ должно быть адаптировано с учетом существующего законодательства страны;
      5) применение комплексного подхода реабилитации наркозависимых лиц, совершивших нетяжкие преступления (кража, вандализм и др.) в состоянии наркотического опьянения, предоставив возможность избежать уголовного наказания в случае добровольного прохождения лечения от наркозависимости;
      6) оснащение ночных клубов и дискотек новейшими детекторными устройствами, способными выявить наркоманов среди посетителей заведений.

4. Цели, задачи, целевые индикаторы и показатели результатов
реализации Программы

      Сноска. Раздел 4 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      1. Цель Программы
      Цель – совершенствование формируемой системы государственного и общественного противодействия наркомании и незаконному обороту наркотиков в Республике Казахстан.
      В рамках данной цели на основе оценки развития наркоситуации, анализа состояния прокурорского надзора за расследованием преступлений, обобщения судебной практики по рассмотрению уголовных дел и дел об административных правонарушениях, связанных с незаконным оборотом наркотиков будут внесены предложения по совершенствованию системы противодействия наркомании и наркобизнесу в стране.

      2. Целевые индикаторы

Целевой индикатор

источник информации

ед. изм.

в отчетном периоде

в плановом периоде

2010 год

2011 год

2012 год

2013 год

2014

год

2015 год

2016 год

Снижение количества лиц, состоящих на наркологическом учете с пагубным потреблением и зависимостью от наркотиков

МЗ

Кол-во человек на 100000 населения





223,3

218,9

214,5

Снижение количества лиц с зависимостью от наркотиков, состоящих на диспансерном учете

МЗ

Кол-во человек на 100000 населения





154,0

152,4

151,0

из них снижение доли:


% к прошлому году








женщин





5,1

5,0

4,9

несовершенно-летних







1,6

1,5

1,4

Увеличение количества лиц, привлеченных к административной ответственности

Отчетность КПСи СУ

%

12,9

26,9

25,9

21,3

25,3

25,7

26,1

Снижение доли наркопреступлений от числа зарегистрированных общеуголовных преступлений

Отчетность КПСи СУ

%

9,1


2,1

2,0

1,96

1,8

1,7

Количество фактов совместно выявленных наркопреступлений (контрабанда)

Отчетность КПСи СУ

ед.





247

263

278

МВД







70

75

80

КНБ







122

128

133

КТК МФ







55

60

65

      3. Задачи и показатели результатов Программы
      В реализации поставленной цели и предусмотренных целевых индикаторов определены следующие задачи и показатели результатов:
      1. Совершенствование системы профилактики, лечения наркомании и развитие системы реабилитации наркозависимых лиц.
      Для реализации данной задачи предусматриваются следующие показатели результатов:

Показатель
результата

Источ-
ник
инфор-
мации

ед.
изм.


в отчетном
периоде

в плановом периоде

2010
год
(от-
чет)

2011
год

2012
год

2013
год

2014
год

2015
год

2016
год

Доля
общеобразовательных
учреждений,
реализующих
программы по
профилактике
наркомании и
поведенческих
болезней от
определенного
количества школ
(3291)

РНПЦ МЗ
РК
МОН

%

14,1

21

35

50

64

78

Доля лиц с зависимостью от наркотиков, состоящих на диспансерном учете, с длительностью ремиссии 2 и более лет среди лиц с зависимостью от наркотиков, состоящих на диспансерном учете

МЗ

%





18,2

19,7

21,2

Доля преступлений,
совершенных в
состоянии
наркотического
опьянения от общего
количества
преступлений

отчет-
ность
КПСиСУ

%

0,5

0,6

0,5

0,4

0,3

0,27

0,25

      Мероприятия по профилактике наркомании направлены на все категории населения, в первую очередь на детей, подростков и молодежь, находящихся в неблагоприятных семейных, социальных условиях, в трудной жизненной ситуации, а также на лиц групп повышенного риска.
      При проведении профилактики будет отдаваться предпочтение профессионально разработанным программам и мероприятиям, направленным на лиц из групп повышенного риска, обучению детей и подростков умению отказаться от первой пробы наркотиков.
      В рамках данной задачи, с учетом проведенного анализа, необходимо добиться качественной организации на постоянной основе бесплатного посещения спортивных секций детьми и подростками, с девиантным поведением, состоящих на учете в органах внутренних дел, находящихся в трудной жизненной ситуации, воспитывающихся в социальных приютах.
      В формировании и повышении системы профилактики немедицинского потребления наркотиков будут участвовать все органы государственной власти, органы образования, различные организации, включая государственные, общественные и религиозные объединения, граждане, в том числе специалисты образовательных, медицинских и культурно–просветительских учреждений, волонтеры молодежных организаций.
      В целях совершенствования профилактики наркомании в рамках реализации пунктов плана мероприятий Программы заинтересованными государственными органами и соисполнителями, указанными в разделе «Ответственные за исполнение», а именно МВД, ГП, МТС, МКИ, КНБ, МОН, МЗ, КУИС МВД РК, акиматы областей, городов Астана, Алмата, НКО будут приниматься следующие меры:
      1) организация просветительской работы и антинаркотической пропаганды для различных целевых групп населения Республики Казахстан;
      2) развитие сети социальной рекламы, направленной на воспитание негативного отношения к потреблению наркотических средств и пропаганду здорового образа жизни;
      3) контроль за тем, чтобы через рекламу, СМИ, печатную продукцию, произведения культуры и искусства не пропагандировались ценности и качества, приводящие к рискованному поведению и развитию зависимостей;
      4) организация всесторонней (материально–технической, финансовой, организационной, правовой и др.) государственной поддержки деятельности негосударственных организаций, занимающихся всеми видами профилактики наркомании;
      5) изучение и внедрение в практику наиболее эффективных форм и методов профилактической работ, результатов научных исследований в сфере профилактики наркомании;
      6) системы мониторинга распространения наркомании;
      7) создание единой доступной для всех заинтересованных лиц и организаций информационной базы методик, организаций и специалистов, занимающихся лечением и профилактикой наркомании;
      8) организация доступной сети информационно–консультационных пунктов, центров медицинской, психологической, социальной диагностики, направленной на своевременное выявление незаконных потребителей наркотиков и лиц, склонных к их потреблению;
      9) подготовка законодательных и правовых условий, позволяющих гарантировать проведение антинаркотической пропаганды и профилактики в средствах массовой информации;
      10) более активное включение негосударственных организаций в работу по сокращению спроса на наркотики;
      11) создание при КБН МВД РК консультативного совета, в состав которого должны входить деятели и специалисты практической сферы антинаркотической деятельности из государственных и негосударственных организаций, очень различных по формам и методам работы.
      Реализация вышеуказанных мероприятий рассчитана на первый этап реализации Программы, однако, учитывая, что мероприятия имеют продолжающий эффект и характер, то их дальнейшая реализация будет продолжаться и завершиться в период реализации второго этапа программы.
      Оказание наркологической медицинской помощи лицам, допускающим немедицинское потребление наркотиков, будет осуществляться в соответствии с законодательством Республики Казахстан об охране здоровья граждан.
      Основные мероприятия по повышению эффективности и развитию наркологической медицинской помощи:
      1) внедрение единого обязательного на всей территории Республики Казахстан порядка оказания наркологической медицинской помощи, подготовку экономически обоснованного Порядка оказания наркологической медицинской помощи и медико-социальной реабилитации;
      2) совершенствование основ законодательного, экономического и иного обеспечения организации обязательных форм оказания медицинской помощи больным наркоманией, в том числе вопросов межведомственного взаимодействия и его информационного обеспечения;
      3) формирование программы научных исследований в области наркологии;
      4) совершенствование современных методов диагностики наркомании, обследования, лечения больных наркоманией;
      5) систематическая подготовка специалистов в области оказания наркологической медицинской помощи, а также специалистов первичного звена здравоохранения.
      Формирование неприятия наркотической среды может быть достигнуто только при наличии квалифицированных специалистов. Соответственно необходимо проводить обучающие семинары по профилактике наркомании для педагогов, социальных работников, социальных педагогов, школьных инспекторов, обеспечить поддержку неправительственных организаций, занятых в сфере профилактики наркомании, лечении и реабилитации наркозависимых. Эффективность реализации первого этапа Программы также будет достигаться и, вследствие реализации мероприятий по совершенствованию социальных служб (Социального бюро) для подростков и молодежи, целью которых является оказание помощи в решении социальных проблем, связанных со злоупотреблением наркотиков и развитием анонимной телефонной консультативной службы.

      2. Пресечение незаконного оборота наркотических средств посредством укрепления механизма противодействия незаконному обороту наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров.
      Для реализации данной задачи предусматриваются следующие показатели результатов:

Показатель
результата

Источник информации

ед. изм.

в отчетном периоде

в плановом периоде

2010 год (отчет)

2011 год

2012 год

2013 год

2014 год

2015 год

2016 год

Количество фактов, задокументированных в процессе
расследования уголовных дел по легализации доходов от наркобизнеса

Отчетность КПСиСУ

ед.

0

0

1

2

8

10

12

Количество изъятых наркотиков

Отчетность КПСиСУ

кг





25486,3

26531,7

27577,5

МВД





25000

26000

27000

КНБ





306,3

321,7

337,5

КТК МФ





180,0

210,0

240,0

из них героина и опия

Отчетность КПСиСУ

кг





472,3

493,7

515,5

МВД





127

130

133

КНБ





306,3

321,7

337,5

КТК МФ





39,0

42,0

45,0

Доля выявленных преступлений, связанных со сбытом, либо в целях сбыта наркотиков, от общего числа наркопреступлений

Отчетность КПСи СУ

%





60,1

61,0

61,9

      Решение задачи обеспечения антинаркотической безопасности планируется достичь путем укрепления государственной границы Казахстана и границ Таможенного союза, повышения их технической оснащенности, создания и совершенствования механизмов контроля за грузами, пересекающими таможенную границу страны.
      Для недопущения нелегального ввоза наркотиков в Казахстан предусматривается совершенствование системы мер государственного контроля за иностранными гражданами (лицами без гражданства), прибывающими (находящимися) в Казахстан, в особенности из наркоопасных регионов мира.
      Предусматривается принятие целенаправленных мер по обеспечению общей безопасности в морских акваториях, в том числе с целью выявления и пресечения каналов незаконных поставок героина, кокаина и синтетических наркотиков. Предполагается создание системы мер контроля за инфраструктурой морских грузопассажирских перевозок.
      Предусматривается обеспечение мер по пресечению оборота наркотических средств и психотропных веществ в местах проведения культурно-досуговых мероприятий.
      Безопасность легального оборота наркотиков в Казахстане будет обеспечиваться за счет совершенствования государственного механизма контроля за его осуществлением и, особенно, за оборотом прекурсоров.
      Предполагается формирование системы мер, обеспечивающих разработку и производство новых лекарственных средств, содержащих наркотики (в масляных формах, пластыри и др.), извлечение которых легкодоступным путем невозможно и применение которых в немедицинских целях затруднено.
      При решении задач по уничтожению имеющейся в Казахстане сырьевой базы незаконного наркопроизводства планируется совершенствование системы выявления незаконных посевов и очагов произрастания дикорастущих наркосодержащих растений, предполагающих разработку научных методик применения химических веществ для уничтожения наркосодержащих растений, а также снижения содержания в них психоактивных веществ.
      Предусматривается реализация мер, направленных на совершенствование законодательства в сфере оборота наркотиков и их прекурсоров и в области противодействия их незаконному обороту в целях охраны здоровья граждан, государственной и общественной безопасности.
      При реализации данных мер предполагается:
      1) обеспечение имплементации передового международного опыта нормативного регулирования;
      2) совершенствование уголовно-правового законодательства в части гармонизации диспозиционных конструкций с мерами уголовного наказания в зависимости от тяжести совершенных преступлений, обеспечения гибкости системы наказания, предусматривающей дифференциацию ответственности в сочетании с применением к лицам, совершившим преступления в сфере незаконного оборота наркотиков и их прекурсоров и нуждающимся в лечении от наркомании, мер, позволяющих обеспечить их своевременной и адекватной наркологической помощью;
      3) проработка вопроса внедрения в законодательство Республики Казахстан норм, предоставляющих подсудимым, больным наркоманией и признанным виновными в совершении преступлений небольшой или средней тяжести, связанных с незаконным оборотом наркотиков и их прекурсоров, возможность выбора между лечением и уголовным наказанием, а также устанавливающих механизм контроля за принятыми данной категорией лиц обязательствами по лечению и ответственность за их невыполнение;
      4) уточнение уголовно-процессуального механизма, позволяющего обеспечить полноту и всесторонность расследования уголовных дел о преступлениях в сфере незаконного оборота наркотиков;
      5) обеспечение административно-правового регулирования деятельности юридических и физических лиц, действия которых могут создавать условия, способствующие распространению немедицинского потребления наркотиков, особенно в группах риска.
      В целях сокращения предложения наркотиков планируется введение дополнительных мер «социальной» ответственности и усиление мероприятий по предотвращению преступлений, связанных с незаконным оборотом наркотиков и их прекурсоров, в том числе сбыт наркотиков в исправительных учреждениях, а также в учреждениях или местах, используемых для проведения учебных, спортивных, культурных, развлекательных и иных публичных мероприятий.
      Казахстан обеспечивает принятие мер, направленных на стимулирование социальной активности по информированию органов, осуществляющих противодействие незаконному обороту наркотиков и их прекурсоров, о фактах их незаконного оборота.
      В целях пресечения нелегального оборота новых видов наркотиков, а также психоактивных средств, используемых для немедицинских целей, в 2014 году планируется создание банка данных наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров на базе Центра судебной экспертизы Министерства юстиции.
      Реализация вышеуказанных мероприятий требует их тщательной проработки, организации и тесного взаимодействия со стороны исполнителей плана мероприятий Программы, а именно правоохранительных и специальных органов, в первую очередь МВД, КНБ, КТК, АБЭКП, ГП и МЮ РК.
      Исполнение мероприятий будет осуществляться в течение обоих периодов реализации программы, однако во втором периоде планируется осуществить укрепление деятельности правоохранительных органов посредством создания банка данных наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров на базе ЦСЭ МЮ РК и проведения мониторинга распространения рисков вовлечения в химические и психологические зависимости среди детей и молодежи МЗ РК.

      3. Укрепление международного сотрудничества в области контроля и пресечения незаконного оборота наркотиков и злоупотребления ими.
      Для реализации данной задачи предусматриваются следующие показатели результатов:

Показатель результата

Источник информации

ед. изм.

в отчетном периоде

в плановом периоде

2010 год (отчет)

2011 год (отчет)

2012 год

2013 год

2014 год

2015 год

2016 год

Количество фактов совместно выявленных наркопреступлений (контролируемая поставка и совместная оперативная разработка)*

Отчетность
КПСи СУ

ед.





18

20

24








МВД







6

7

10

КНБ







12

13

14

      *Показатель формируется с учетом данных ведомственной отчетности органов национальной безопасности

      Приоритетными направлениями международного сотрудничества Республики Казахстан в сфере контроля над наркотиками в период реализации Программы определены:
      1) осуществление противодействия глобальной наркоугрозе с учетом принципиальной позиции Республики Казахстан о центральной координирующей роли ООН и ее Совета Безопасности в борьбе с новыми вызовами и угрозами;
      2) концентрация основных усилий в данной сфере на борьбе с контрабандой в Республику Казахстан опиатов и каннабиса из Афганистана;
      3) повышение роли Казахстана в оказании содействия Исламской Республике Афганистан и другим государствам региона в противодействии афганской наркоугрозе;
      4) ведение целенаправленной работы по прогнозированию и ликвидации угроз национальной безопасности Республики Казахстан со стороны других типов наркотиков, включая синтетические;
      5) развитие регионального сотрудничества в сфере контроля над наркотиками с использованием потенциала таких международных организаций и структур как ОДКБ, ШОС, СНГ, Евразийской группы по противодействию легализации преступных доходов и финансированию терроризма и других, в том числе в контексте укрепления «поясов» антинаркотической и финансовой безопасности вокруг Афганистана;
      6) комплексное изучение проблем, связанных с контролем над наркотиками, включая сокращение предложения и спроса на них, и выработка совместных мер по решению указанных проблем в контактах с правительством других государств.
      Реализация данных мероприятий имеет долгосрочный и поступательный международный характер, кроме этого учитывая специфичность реализации данной задачи, объединяющей вышеуказанные мероприятия и понимая, что эффективность крайне важна их исполнителям, а именно – МИД, МВД, КНБ, КТК МФ, АБЭКП, ГП, МОН, Акиматам городов Астана, Алматы и областей, то реализация предусмотрена в обоих этапах Программы.

5. Этапы реализации Программы

      Реализация Программы осуществляется в следующие этапы и, соответственно, будут решаться задачи:
      1) I этап: 2012 – 2014 годы;
      2) II этап: 2015 – 2016 годы.
      На первом этапе (2012 – 2014 годы) в рамках совершенствования формируемой системы государственного и общественного противодействия наркомании и незаконному обороту наркотиков в Республике Казахстан на основе оценки развития наркоситуации, анализа состояния прокурорского надзора за расследованием преступлений, обобщения судебной практики по рассмотрению уголовных дел и дел об административных правонарушениях, связанных с незаконным оборотом наркотиков будут внесены предложения по совершенствованию системы противодействия наркомании и наркобизнесу в стране.
      Также ожидается совершенствование законодательной базы, регулирующей антинаркотическую деятельность, дальнейшая гармонизация республиканского законодательства и правоприменительной практики, направленных на борьбу с наркоманией и наркобизнесом, с положениями соответствующих международных правовых актов и рекомендациями общественных организаций.
      Реализация предусмотренных задач в Отраслевой программе борьбы с наркоманией и наркобизнесом в Республике Казахстан на 2012 – 2016 годы возможна при качественной разработке и реализации региональных программ борьбы с наркоманией и наркобизнесом. Реализации региональных программ будут способствовать консультативно–совещательные органы при акиматах.
      С учетом проведенного анализа, необходимо добиться качественной организации на постоянной основе бесплатного посещения спортивных секций детьми и подростками, с девиантным поведением, состоящих на учете в органах внутренних дел, находящихся в трудной жизненной ситуации, воспитывающихся в социальных приютах.
      Дальнейшее формирование неприятия наркотиков, снижение вовлечения подростков и молодежи в наркотическую зависимость должно осуществляться на основе реализации Медиа–плана по информационному сопровождению антинаркотических программ на республиканском и региональном уровне. В рамках реализации Медиа–плана должное место будет отведено выпуску периодических журналов, посвященных проблемам борьбы с наркоманией и наркобизнесом, «Наркопост» и «Будущее без наркотиков», производству роликов, видеопродукции, мероприятиям по повышению имиджа республики на мировой арене как страны, активно борющейся с международным трафиком с освещением позиций МВД, КНБ.
      Формирование неприятия наркотической среды может быть достигнуто только при наличии квалифицированных специалистов. Соответственно необходимо проводить обучающие семинары по профилактике наркомании для педагогов, социальных работников, социальных педагогов, школьных инспекторов, обеспечить поддержку неправительственных организаций, занятых в сфере профилактики наркомании, лечении и реабилитации наркозависимых. Эффективность реализации первого этапа Программы также будет достигаться и, в следствии, реализации мероприятий по совершенствованию социальных служб (Социального бюро) для подростков и молодежи, целью которых является оказание помощи в решении социальных проблем, связанных со злоупотреблением наркотиков и развитием анонимной телефонной консультативной службы.
      Качество оказания услуг и реализацию мероприятий по профилактике наркомании, возможно, достичь, инициировав разработку стандартов по оказанию специальных социальных услуг наркозависимым лицам в рамках реализации Закона Республики Казахстан «О специальных социальных услугах».
      Также необходимо продолжить разработку предложений по созданию и развитию центров по социальной реабилитации и ресоциализации наркозависимых лиц на местном уровне, по типу «Дом на полпути».
      С учетом роста наркопатологий среди осужденных наркозависимых, необходимо развитие модели интегрированных медицинских услуг и социальной поддержки с целью обеспечения преемственности медико–социальной помощи между пенитенциарным и гражданским учреждениями.
      На втором этапе (2015 – 2016 годы) предполагается решение следующих задач:
      в первую очередь, пересмотр мер, определенных на основе реализации мероприятий и наркоситуации и скорректированных по итогам первого этапа;
      во-вторых, продолжение обучения и повышения квалификации сотрудников аналитических подразделений, с целью последующего обучения основам аналитической работы сотрудников правоохранительных органов с привлечением международных экспертов позволит наиболее качественно проводить специальные мероприятия внутри и за пределами страны по пресечению контрабанды наркотиков;
      в третьих, созданный банк данных наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров на базе Центра судебной экспертизы позволит расширить перечень, изымаемых веществ из незаконного оборота наркотиков и предупредить их ввоз, транзит.
      На данном этапе, кроме этого будут продолжены мероприятия по совершенствованию антинаркотического законодательства и международного сотрудничества, что позволит продолжить подписание двусторонних и многосторонних соглашений в области борьбы с незаконным оборотом наркотиков, направленных на обеспечение безопасности страны и населения Казахстана в целом.

6. Необходимые ресурсы

      Сноска. Раздел 6 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

      Выполнение Программы будет осуществляться согласно Плану мероприятий по ее реализации, за счет и в пределах средств, предусмотренных в республиканском и местных бюджетах на соответствующий финансовый год, по бюджетным программам и другим источникам, не запрещенным законодательством.
      Реализация Программы требует финансирования в сумме 7 млрд. 480 млн. 792 тыс. тенге, в том числе из средств республиканского бюджета 6 млрд. 616 млн. 778 тыс. тенге, соответственно по годам: в 2012 году – 3 млрд. 089 млн. 148 тыс. тенге, в 2013 году – 1 млрд. 316 млн. 431 тыс. тенге, в 2014 году – 2 млрд. 211 млн. 199 тыс. тенге, из средств местного бюджета 864 млн. 014 тыс. тенге, по годам: в 2012 году – 178 млн. 981 тыс. тенге, в 2013 году – 208 млн. 386 тыс. тенге, в 2014 году – 171 млн. 999 тыс. тенге, в 2015 году – 152 млн. 093 тыс. тенге, в 2016 году – 152 млн. 555 тыс. тенге.
      Из общего объема финансирования мероприятий Программы на укрепление материально-технического состояния, развитие кинологической службы, укрепление границ будет направлено 6 млрд. 369 млн. 505 тыс. тенге, из них: МВД – 91 млн. 402 тыс. тенге, КНБ – 5 млрд. 473 млн. 389 тыс. тенге, КТК МФ – 804 млн. 714 тыс. тенге.
      На проведение мероприятий профилактического характера среди подростков и молодежи, формирование антинаркотического иммунитета, информационные кампании, медико-социальную реабилитацию наркозависимых лиц будет направлен 1 млрд. 111 млн. 287 тыс. тенге, из них: из республиканского бюджета – 247 млн. 273 тыс. тенге, из местного бюджета – 864 млн. 014 тыс. тенге.»;
      Для реализации программы помимо финансовых средств будут использованы материально-технические, информационные и трудовые ресурсы органов государственной власти и местных исполнительных органов, по согласованию – исполнителей, указанных в перечне программных мероприятий.
      Информационная поддержка будет осуществляться под общей координацией министерств внутренних дел, информации и культуры с использованием официального интернет-сайта Правительства Республики Казахстан, сайтов заинтересованных министерств, средств массовой информации, НКО.
      Одним из основных общественно значимых результатов настоящей Программы – наращивание «человеческого капитала». Таким образом, выполнение мероприятий настоящей Программы позволит реализовать идею, заложенную в Стратегическом плане развития Республики Казахстан на период до 2020 года, о том, что в быстро изменяющемся мире стратегические преимущества будут у тех государств, которые смогут эффективно развивать и продуктивно использовать инновационный потенциал развития, основным носителем которого является молодежь.
      Реализация Программы приведет к росту потребления качественных услуг в области государственной антинаркотической политики, стабилизирующих общественные отношения, что является значимым социальным результатом.
      Экономический эффект Программы будет достигнут, во-первых, за счет сокращения числа наркозависимых лиц, в первую очередь из числа безработных молодых людей (рост добавленной стоимости при сокращении расходов бюджета) и, во-вторых, за счет повышения продуктивности занятости населения, в том числе молодежи, реализующей инновационные проекты. Также возможен экономический эффект в виде повышения эффективности использования бюджетных ресурсов государственной антинаркотической политики – за счет устранения дублирования и обеспечения координации деятельности различных ведомств.
      Министерство внутренних дел координирует деятельность по реализации Программы, ее выполнение и конечные результаты, рациональное использование выделяемых финансовых средств и определяет формы и методы управления реализацией Программы по согласованию с другими государственными и местными исполнительными органами.
      Министерство внутренних дел, как государственный орган – разработчик и координатор Программы, в ходе реализации Программы:
      осуществляет анализ деятельности по выполнению мероприятий Плана Программы;
      вносит в Правительство Республики Казахстан проекты законов, нормативных правовых актов Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан и других, необходимых для выполнения Программы документов, по которым требуется решение Правительства Республики Казахстан;
      разрабатывает и принимает в пределах своих полномочий нормативные правовые акты, необходимые для выполнения Программы; с учетом выделяемых финансовых средств уточняет показатели выполнения Программы и затраты на реализацию ее мероприятий, механизм реализации Программы и состав исполнителей;
      подготавливает с учетом хода реализации Программы и представляет в установленном порядке в Министерство экономики и бюджетного планирования статистическую, справочную и аналитическую информацию о ходе реализации Программы в целом;
      представляет ежегодно в установленном порядке в Министерство экономики и бюджетного планирования по установленной форме анализ о ходе реализации Программы, достигнутых результатах и эффективности использования финансовых средств;
      вносит в Министерство финансов предложения о корректировке, продлении срока реализации Программы либо о прекращении ее выполнения (при необходимости);
      Государственные органы – соисполнители Программы:
      обеспечивают эффективное использование средств, выделяемых на реализацию Программы;
      организуют ведение отчетности согласно срокам, указанным в Плане мероприятий Программы, по реализации Программы, а также мониторинг ее мероприятий;
      организуют экспертные проверки хода реализации отдельных мероприятий Программы;
      осуществляют отбор на конкурсной основе исполнителей работ (услуг), поставщиков продукции по соответствующим мероприятиям Программы, заключение государственных контрактов либо иных гражданско–правовых договоров;
      организуют применение информационных технологий в целях управления и контроля за ходом реализации Программы, размещение в сети Интернет текста Программы, нормативных правовых актов по управлению реализацией Программы и контролю за ходом выполнения ее мероприятий, а также материалов о ходе и результатах реализации Программы;
      представляют государственному заказчику – координатору Программы статистическую, справочную и аналитическую информацию о ходе реализации мероприятий Программы;
      при необходимости представляют государственному заказчику – координатору Программы предложения о продлении срока реализации Программы либо о ее прекращении;
      представляют в установленном порядке государственному координатору Программы по установленной форме доклад о ходе выполнения работ по Программе, достигнутых результатах и эффективности использования финансовых средств.
      В целях обеспечения согласованных действий при реализации Программы создается и осуществляет деятельность межведомственный штаб (координационный совет), формируемый из представителей государственных органов, общественных организаций, как на республиканском, так и на территориальном уровнях.
      Межведомственный штаб (координационный совет) осуществляет следующие функции:
      рассмотрение возникающих проблемных вопросов при взаимодействии и выработка рекомендаций по их решению,
      рассмотрение материалов о ходе реализации мероприятий Программы;
      выработку согласованных предложений по повышению эффективности противодействия наркомании и наркобизнесу,
      подготовку рекомендаций по более эффективной реализации мероприятий Программы с учетом хода ее выполнения и социально–экономического развития Республики Казахстан.
      Суммы расходов будут изменяться при уточнении республиканского и местного бюджета городов Астаны и Алматы, областей.

7. План мероприятий по реализации Отраслевой программы борьбы с
наркоманией и наркобизнесом
в Республике Казахстан на 2012–2016 годы

      Сноска. Раздел 7 с изменениями, внесенными постановлением Правительства РК от 08.07.2014 № 778 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).


п/п

Мероприятия

Форма
завершения

Ответственные
за исполнение

Сроки
исполнения

1

2

3

4

5

1. Совершенствование системы профилактики, лечения наркомании и
развитие системы реабилитации наркозависимых лиц

1.

Проведение:

Информация в
Правительство
Республики
Казахстан

МВД (созыв),
заинтересованные
государственные
органы, акимы
областей, городов
Астаны, Алматы

По итогам
полугодия
не позднее
30 июля и
30 января,
ежегодно

1.

оценки развития
наркоситуации в
Республике Казахстан,
внесение предложений
по совершенствованию
системы
противодействия
наркомании

2.

анализа состояния
прокурорского надзора
за расследованием
преступлений,
связанных с незаконным
оборотом наркотиков

Информация
в МВД

ГП (по
согласованию)

По итогам
полугодия, не
позднее 10
июня и 10
декабря,
ежегодно

3.

обобщения судебной
практики по
рассмотрению уголовных
дел и дел об
административных
правонарушениях,
связанных с незаконным
оборотом наркотиков

Информация
в МВД

ВС (по
согласованию)

4 квартал
2012 года,
4 квартал
2015 года

2.

Обеспечение:

Решения
Межведомствен-
ного Штаба МВД

МВД

Ежеквартально

1.

деятельности
Межведомственного
штаба по координации
деятельности
государственных
органов, направленной
на противодействие
наркомании и
наркобизнеса
(далее-Межведомствен-
ный Штаб МВД)

2.

создания и организации
деятельности
региональных
межведомственных
штабов по координации
деятельности,
направленной на
противодействие
наркомании и
наркобизнеса

Информация
в МВД

Акимы областей,
городов Астана и
Алматы

ежегодно

3.

совершенствования нормативных правовых актов в сфере противодействия наркомании и наркобизнесу

Информация
в МВД

МВД (созыв), заинтересованные государственные органы, акимы областей, городов Астаны и Алматы

по итогам полугодия  не позднее 30 июля и 30 января, ежегодно

4.

реализации антинаркотических мероприятий на региональном уровне в рамках программ развития территории

Информация
в МВД

Акимы областей гг. Астаны и Алматы

ежегодно

5.

разработки методических рекомендаций к оценке аудио-видеопродукции для недопущения в них пропаганды и рекламы наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров

Методические рекомендации

АСИ (созыв), МК МВД, МОН,  МЗ ГП

1-ое полугодие 2014 года

3.

Проведение:

Информация
в МВД

МВД (созыв),

Июнь,
ежегодно

1.

на республиканском и
региональных уровнях
акций, посвященных
Международному дню
борьбы с наркоманией
(26 июня)

АДСФК,

акиматы
Алматинской,

Акмолинской,

Актюбинской,

Атырауской,

Кызылординской,

Восточно–
Казахстанской

Западно–
Казахстанской
областей

2.

республиканского
фестиваля среди
дворовых клубов:
–соревнования на
роликах;
–спортивных танцев
«Брейк дэнс»;
–футбола под девизами
«Спорт–здоровье!»,
«Наркотики–зло!»;

Информация
в МВД

АДСФК,

По итогам
полугодия, не
позднее
10 июля и
10 января,
ежегодно

Акиматы
Алматинской,

Южно–
Казахстанской

Костанайской,

3.

среди школьников и
студентов:
спортивно–массовых
мероприятий,
посвященных дню
олимпийского бега под
девизом «молодежь
против наркотиков»

Атырауской,

Восточно–
Казахстанской

Западно–
Казахстанской

Кызылординской
областей

4.

мероприятий и
фестивалей под девизом
«Мы за здоровый образ
жизни!»

Информация
в МВД

Акиматы города
Астаны,

По итогам
полугодия, не
позднее
10 июля и
10 января,
ежегодно

Атырауской,

Восточно–
Казахстанской

Западно-
Казахстанской

Костанайской
областей

5.

конкурсов на лучшую
театрализованную
постановку на
антинаркотическую
тематику среди
учащихся и
представителей
социально–уязвимой
группы населения

Информация
в МВД

МВД (созыв),
акиматы областей
города Алматы,



Костанайской
областей

6.

творческих конкурсов
на лучший рисунок,
плакат под девизом
«Будущее без
наркотиков»

Информация
в МВД

Акиматы городов
Астана, Алмата,

1 полугодие,
ежегодно

Восточно–
Казахстанская
область

7.

спортивных семейных
мероприятий

Информация
в МВД

Центральные и
местные
исполнительные
органы

1 полугодие,
ежегодно

8.

туристических
мероприятий
«Туризм против
наркотиков»

Информация
в МВД

МИНТ

ежегодно

4.

Обеспечение проведения
комплекса мероприятий,
информационного
характера, направленных на формирование в
общественном сознании
наркотического
иммунитета, особое
внимание, уделив
наиболее уязвимым
группам населения

Информация
в МВД

АСИ (созыв), МВД,
заинтересованные
государственные
органы, акиматы
областей городов
Алматы,

1 полугодие,
ежегодно

Астаны,

Алматинской
области

5.

Организация:

Информация
в МВД

АДСФК (созыв),
акиматы, городов
Алматы,

1 полугодие,
ежегодно

1.

сети спортивных и
досуговых секций и
клубов для детей и
молодежи с бесплатным
и льготным посещением

Астаны,

Восточно–
Казахстанской
области

2.

на постоянной основе
бесплатного посещения
спортивных секций для:
– детей и подростков,
состоящих на
профилактическом учете
в органах внутренних
дел,
– находящихся в трудной
жизненной ситуации,
– воспитывающихся в
социальных приютах;

Информация
в МВД

МВД

2012 – 2014 годы

3.

проведения мероприятий
по профилактике
наркомании и
пропаганде здорового
образа жизни

Летние
оздоровитель–
ные комплексы

МОН, МЗ, акиматы
областей, городов
Астаны и Алматы,
Карагандинской
области

ежегодно

6.

Обеспечение комплекса
мероприятий по раннему
выявлению наркомании
среди молодежи

Информация
в МВД

МВД (созыв),
акиматы областей,
городов Астаны и
Алматы,

ежегодно

Костанайской,

Карагандинской
областей

7.

Разработка,
утверждение и
реализация Медиа–план
по информационному
сопровождению
программы на
республиканском и
региональном уровне

Информация
в МВД

АСИ (созыв),
заинтересованные
государственные
органы, акиматы
областей, городов
Астаны и Алматы

1 полугодие,
2012–2016
годы

8.

Размещение на улицах и
в общественных местах
социальной рекламы на
антинаркотическую
тематику

Информация
в МВД

Акиматы областей,
городов Астаны и
Алматы, в том
числе

ежегодно

Алматинская,

Карагандинская

Костанайской,

Атырауской,

Западно–
Казахстанской

Акмолинской
областей

9.

Осуществление мер по
выявлению и пресечению
фактов пропаганды и
незаконной рекламы
наркотических средств,
психотропных веществ

Информация
в МВД

МВД, акиматы
областей, городов
Астаны и Алматы

по итогам
полугодия, не
позднее
10 июля и
10 января,
ежегодно

10.

Продолжение:

Издание журнала

МВД

ежеквартально

1.
 
 

выпуска периодических
журналов, посвященных
проблемам борьбы с
наркоманией и
наркобизнесом,
«Наркопост» и «Будущее
без наркотиков»;

2.

проведения мероприятий
по повышению имиджа
республики на мировой
арене как страны,
активно борющейся, с
международным трафиком
с освещением позиций
МВД, КНБ, КТК МФ

Пресс–
конференции,
публикации,
интервью,
видеоролики

МВД, КНБ (по
согласованию)

ежеквартально

3.

проведения мероприятия
по расширению
деятельности и
потенциала ЦАРИКЦ в
борьбе с наркотрафиком
с использованием
средств массовой
информации и
международных
организаций

Пресс–
конференции,
публикации

МВД

ежеквартально

11.

Проведение:

Информация
в МВД

МВД,
заинтересованные
государственные
органы, акиматы
городов Алматы,
Астаны, НКО

по итогам
полугодия, не
позднее
10 июля и
10 января,
ежегодно

1.

–конференций по
совершенствованию
взаимодействия
государственных
органов и НКО с целью
обмена информацией,
методами работы в
сфере профилактики
наркомании;
– круглых столов по
взаимодействию
подразделений ЦСЭ МЮ,
ЦСМ МЗ, НКО и
правоохранительных
органов

2.

обучения технологиям
раннего выявления
групп риска и
технологиям
информационной и
психосоциальной работы
с группами риска среди
детей и подростков по
наркологическому
профилю персонала:

Информация
в МВД

МЗ, МОН

ежегодно

1)

общеобразовательных
учебных заведений;

МЗ

2)

средне–специальных
учебных заведений

МЗ, МОН

3.

обучения инспекторов
по делам
несовершеннолетних
технологиям раннего
выявления групп риска
по наркологическому
профилю среди детей и
подростков

Информация
в МВД

МЗ, МВД

ежегодно

4

образовательных
программ для обучения
сотрудников системы
МВД по вопросам
наркотической
зависимости

Информация
в МВД

МЗ, МВД

ежегодно

5.

обучающих семинаров по
профилактике наркомании
для педагогов,
социальных работников,
социальных педагогов,
школьных инспекторов,
представителей СМИ

Информация
в МВД

МОН

ежегодно

АСИ

акиматы городов
Астаны, Алматы,

Алматинской,

Восточно–
Казахстанской

Карагандинской

Кызылординской
областей

6.

обучающих семинаров для специалистов некоммерческих организаций (психологи, социальные работники, педагоги), работающих в сфере профилактики наркомании


Информация в МВД

МВД,

ежегодно

МЗ, акимы областей, г.г. Астаны и Алматы

12.

Обеспечение:

Информация
в МВД



ежегодно

1.

проработки
ведомственных
нормативных правовых
актов в области
профилактики наркомании
среди школьников

МОН, МЗ, МВД

2.

организаций образования
учебными программами и
учебно–методическими
разработками
антинаркотической
направленности

Информация
в МВД

акиматы городов
Астаны, Алматы

Атырауской,

Западно–
Казахстанской
областей

3.

оснащения компьютерными
программами раннего
выявления риска
вовлечения в табачную,
алкогольную и
наркотическую
зависимости, а так же
нехимические
зависимости: игроманию,
интернет–зависимость у
детей и подростков:

Информация
в МВД

МЗ, МОН

Ежегодно

акиматы областей,
городов Астана и
Алматы



1) общеобразовательные
школы

МЗ

2) средне–специальные
учебные заведения

МЗ, МОН

13.

Координация:

Информация
в МВД

МВД, МОН, МК, акиматы областей, городов Астаны и Алматы

ежегодно
 


1.

взаимодействия и поддержки неправительственных организаций, занятых в сфере профилактики наркомании, лечения и реабилитации наркозависимых лиц

2.

работы по  расширению сети  неправительственных организаций, осуществляющих деятельность в сфере профилактики наркомании, социальной реабилитации наркозависимых лиц

Информация
в МВД

МВД, МОН, МК, МЗ, акиматы областей, городов Астаны и Алматы

ежегодно

14.

Организация:

Пресс–
конференции,
публикации,
интервью,
видеоролики,
творческие
конкурсы,
семинары-
тренинги

МВД,



1.

информационно–
пропагандистской
работы, направленной на
профилактику наркомании
и токсикомании «Крепче
семья, дальше от
наркотиков»

АСИ,

заинтересованные
государственные
органы, акиматы
городов Алматы,

Астаны,

Алматинской,

Карагандинской

Костанайской,

Кызылординской
областей

2.

деятельности по повышению информированности населения о вреде потребления табака, алкоголя, наркотиков
(лекции, беседы,
распространить буклеты, листовки и др.)

Информация
в МВД

МЗ

ежегодно

15.

Проведение
образовательных
программ:

Информация
в МВД

МЗ, Акиматы
областей, городов
Астана, Алмата, в
том числе

ежегодно

1.

– для врачей–наркологов,
психотерапевтов,
медицинских психологов

Алматинской
области



2.

– для специалистов
системы
здравоохранения,
социальной защиты по
профилактике, лечению,
социализации
наркозависимых лиц, в
том числе с диагнозом
Вич/Спид с привлечением
международных экспертов

Информация
в МВД

МЗ

16.

Разработка и внедрение
в организациях
образования
профилактических
антиалкогольных и
антинаркотических
программы
(видеопособия)

Информация
в МВД

МЗ

ежегодно

17.

Формирование активной
социальной позиции у
населения о
необходимости
информирования
органов внутренних
дел о фактах
незаконного оборота
наркотических средств
и психотропных
веществ

Информация
в МВД

МВД, акиматы
областей,
городов
Астаны и
Алматы

ежегодно

18.

Проведение
мониторинга:

Информация
в МВД

МОН, акиматы
областей,
города Алматы

ежегодно

1.

по исследованию
ситуации с
употреблением
наркотиков в учебных
заведениях

МОН

2.

организации
профилактической
работы в учреждениях
образования

акимат города
Астаны

19.

Обеспечить:

Информация
в МВД



ежегодно

1.

создание системы
мониторинга и оценки
наркологической
ситуации в
уголовно–исполнитель-
ной системе
Республики Казахстан

МЗ

2.

обучение
врачей–психиатров в
учреждениях
уголовно–
исполнительной
системы принципам
наркологического и
мотивационного
консультирования

Информация
в МВД

МЗ,

ежегодно

МВД

3.

обучение
врачей–психиаторов
(ОВВК) выявлению
предрасположенности
формирования
зависимости
(алкоголизм,
наркомания,
токсикомания)

семинары

МЗ

ежегодно

4.

обучение сотрудников
МВД (полицейских,
участковых
инспекторов) навыкам
определения степени
опьянения,
дифференцированным
подходам к
принимаемым мерам по
отношению к лицам,
находящимся в
состоянии
алкогольного
(наркотического,
токсического)
опьянения

семинары

МЗ, МВД

ежегодно

20.

Продолжение:

Информация
в МВД

Акиматы
областей, НКО

ежегодно

1.

мероприятий по
совершенствованию
социальных служб
(Социального бюро)
для подростков и
молодежи с целью
оказания помощи в
решении социальных
проблем, связанных со
злоупотреблением
наркотиков;

2.

функционирование
телефонной
консультативной
службы

Информация
в МВД

Акиматы
областей,
города Алматы,



города Астаны

ежегодно

21.

Обеспечение:

Информация
в МВД

МЗ, Акиматы
областей,
городов
Алматы,
Астаны,



1.

медицинскими услугами
наркозависимых лиц с
комарбитной патологией

предложения в МЗ

акиматы областей

ежегодно

Карагандинской

ежегодно

2.

укрепления служб
медико–социальной
реабилитации
наркозависимых лиц

предложения в МЗ

Акимат
Карагандинской
области

ежегодно

22.

Принятие дополнительных
мер по формированию у
лиц, больных
наркоманией мотивации к
лечению и прохождению
медико–социальной
реабилитации в
наркологических
государственных
клиниках

Информация
в МВД

МЗ, акиматы
областей, городов
Астаны и Алматы

ежегодно

23.

Инициирование:

Информация
в МВД

МВД, МЗ, МТСЗН,
заинтересованные
государственные
органы,
акиматы областей,
городов Астаны и
Алматы
НКО

2 квартал
2012 –
3 квартал
2013 года

1.

разработки стандартов по оказанию специальных социальных услуг наркозависимым лицам в рамках реализации Закона РК «О специальных социальных услугах»;

2.

разработки предложений
по созданию и развитию
центров социальной
реабилитации и
ресоциализации
наркозависимых лиц на
местном уровне по типу
«Дом на полпути»;

Информация
в МВД

по итогам
полугодия
не позднее
10 июля и
10 января,
ежегодно

3.

разработки модели
интегрированных
медицинских услуг и
социальной поддержки с
целью обеспечения
преемственности
медико–социальной
помощи между
пенитенциарным и
гражданским
здравоохранением

Информация
в МВД

МВД, МЗ

1 полугодие
2012 года, 1
полугодие
2014 года

4.

мероприятий по
повышению эффективности
и развитию
наркологической
медицинской помощи:
– утверждение
стандартных требований
организации и оказания
наркологической
медицинской помощи и
медико–социальной
реабилитации;

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД

МЗ

3 квартал
2012 года

5.

формирование программы
научных исследований в
области аддиктологии
(химических и
нехимических форм
аддикций)

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД

МЗ, МОН

1 полугодие
2012 года

6.

проведение мониторинга
распространения рисков
вовлечения в химические
и психологические
зависимости среди детей
и молодежи в Республике
Казахстан

Информация
в МВД

МЗ, МОН

ежегодно

2. Пресечение незаконного оборота наркотических средств посредством
укрепления механизма противодействия незаконному обороту
наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров

24.

Продолжить мероприятия
по укреплению
подразделений южных
регионов:
– органов внутренних
дел;

Материально–
техническое
оснащение
 

МВД

ежегодно

– органов национальной
безопасности;

строительство объектов

КНБ (по
согласованию)

– таможенных органов


МФ

25.

Реализация комплекса
мер, направленных на
ликвидацию каналов
наркотрафика, повышение
эффективности борьбы с
нарко–преступностью

Информация
в МВД
 

МВД (созыв),
КНБ (по
согласованию)

ежегодно

МВД

МФ,

акиматы
Алматинской,



Актюбинской,

Северо–
Казахстанской

Атырауской,

Кызылординской
областей

26.

Продолжение
материально–
технического оснащения
базы кинологических
служб органов
внутренних дел,
национальной
безопасности,
таможенных органов
в целях пресечения
незаконного оборота
наркотиков

Информация
в МВД

МВД

ежегодно

МФ

КНБ (по
согласованию)

акиматы
Актюбинской



Северо–
Казахстанской
областей

27.

Внесение
предложений о
необходимости принятия
мер посредством:

Информация
в МВД

МВД, МФ, КНБ
(по согласованию),
МТК

ежегодно

1.

развития и оснащения
южных границ
республики,
приграничных пунктов;

2.

обустройство
железнодорожного пункта
пропуска:

ежегодно

– «Чалдовар» на
казахстанско–кыргызской
границе;*

– «Оазис» на
казахстанско–узбекской
границе*

3.

целенаправленных мер по
обеспечению общей
безопасности в
акваториях Каспийского
моря и принятию
действенной системы мер
контроля за
инфраструктурой морских
грузопассажирских
перевозок

МВД, КНБ (по
согласованию),
МФ

ежегодно

28.

Проведение рейдовых
мероприятий в
увеселительных
заведениях, ночных
клубах по выявлению
фактов распространения
и употребления
наркотиков,
психотропных веществ

Профилактические
мероприятия

МВД, КНБ (по
согласованию),
МОН, акиматы
областей, городов
Астана и Алматы,

ежегодно

Западно–
Казахстанской области



29.

Проведение
оперативно–
профилактических
мероприятий «Канал»,
«Мак», «Барьер» и др.

Информация
в МВД

МВД, КНБ (по
согласованию),
МФ, акиматы
областей,
городов Астана и
Алматы

ежегодно, по
отдельным
графикам

30.

Проведение
оперативно–профилакти-
ческих мероприятий в
организациях
образования и в местах
проживания молодежи

Информация
в МВД

МВД, КНБ (по
согласованию)

ежегодно

31.

Реализация комплекса
совместных мероприятий
по пресечению фактов
легализации доходов от
наркобизнеса

Информация
в МВД

МВД (созыв),
АБЭКП (по
согласованию),
КНБ (по
согласованию), МФ

ежегодно

32.

Выработка предложений
по улучшению
деятельности
правоохранительных
органов в организации
борьбы с легализацией
доходов от наркобизнеса
в рамках деятельности
Координационного совета
Республики Казахстан по
обеспечению
законности,
правопорядка и борьбы с
преступностью
правоохранительных
органов

Информация
в МВД

ГП (по
согласованию)

ежегодно

33.

Проведение
оперативно–профилакти-
ческого мероприятия
«Допинг»

Информация
в МВД

МВД, ГП (по
согласованию),
АБЭКП (по
согласованию), МЗ

ежегодно, по
отдельным
графикам

34.

Усиление мер
государственного
контроля за импортом,
экспортом, транзитом, а
также использованием
прекурсоров

Информация
в МВД

МВД, МФ, ГП (по
согласованию)

ежегодно, по
отдельным
графикам

35.

Продолжение дальнейшего
внедрения и расширение
возможностей Единой
базы данных
«Е–лицензирование»

База данных

МВД

ежегодно

36.

Продолжение обучения и
повышения квалификации
сотрудников
аналитических
подразделений органов
внутренних дел с
участием международных
экспертов

Семинары,
тренинги

МВД

ежегодно

37.

Внесение предложений:

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД, в
Правительство
Республики
Казахстан,
Банк данных

МЮ



1.

по созданию банка данных наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров на базе Центра судебной экспертизы Министерства юстиции;

2 полугодие
2012 года

2.

по прогнозированию
масштабов изъятия из
незаконного оборота
новых видов
наркотических средств,
психотропных веществ и
прекурсоров;

Мониторинг,
база данных

МЮ

ежегодно

3.

по выявлению новых
видов наркотиков,
предотвращению их
незаконного
производства и
распространения

Информация
в МВД

МЮ

ежегодно

4.

по созданию системы
оперативного
информирования в части
появления новых видов
наркотиков, в том числе
изготавливаемых из
лекарственных средств
не подлежащих контролю;

Информация
в МВД

МЮ, МВД, МЗ, МФ,
КНБ (по
согласованию)

ежеквартально

5.

по ввозу, разработке и производству новых форм
лекарственных средств,
содержащих наркотики (в
масляных формах,
пластыри и др.),
извлечение которых
невозможно
легкодоступным
способом;

Информация
в МВД

МЗ

1 квартал
2013 года
1 квартал
2015 года

6.

по уничтожению
имеющихся очагов
произрастания
дикорастущих
наркосодержащих
растений, их
переработке в Шуйском
районе Жамбылской
области

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД, в
Правительство
Республики
Казахстан

МВД (созыв),
МОН, МСХ

1 полугодие
2013 года

38.

Продолжить
переподготовку и
повышение квалификации
сотрудников
подразделений по борьбе
с наркобизнесом на базе
Межведомственного
учебного центра по
борьбе с наркобизнесом
Академии МВД, а также
учебных центров
ближнего и дальнего
зарубежья

Семинары, тренинги

МВД, МФ, АБЭКП
(по
согласованию),
КУИС МВД

ежегодно

39.

Обеспечение:

Банк данных
оперативной
информации

МВД, КНБ (по
согласованию),
МФ, АБЭКП (по
согласованию), ГП
(по согласованию)

ежегодно

1.

дальнейшего
формирования
межведомственного банка
данных оперативной
информации о событиях,
физических и
юридических лицах,
связанных с незаконным
оборотом наркотиков;

2.

изучения
целесообразности
создания национального
центра мониторинга
наркоситуации в РК в
соответствии с
международными
стандартами

Информация в
Штаб МВД, в
Правительство
Республики
Казахстан

МВД, МЗ, КНБ
(по согласованию),
МФ, АБЭКП (по
согласованию), ГП
(по согласованию)

1 полугодие
2012 года

40.

Разработка форм и
методов выявления,
пресечения и
профилактики
преступлений,
административных
правонарушений,
связанных с незаконным
оборотом наркотиков, в
том числе в
развлекательных и
учебных заведениях

Научные статьи,
методические
рекомендации,
предложения в
законодательство

МВД, МОН

ежегодно

41.

Проведение
методического
обеспечения
деятельности по
организации и
проведению
«контролируемой
поставки» наркотиков с
компетентными органами
зарубежных стран

Научные статьи,
методические
рекомендации,
предложения в
законодательство

МВД

ежегодно

42.

Выработка методики
выявления,
документирования,
а также
взаимодействия
компетентных органов
при расследовании
преступлений, связанных
с легализацией доходов
от наркобизнеса

Научные статьи,
методические
рекомендации,
предложения

МВД (созыв)
заинтересованные
государственные
органы

ежегодно

43.

Внесение предложений по
вопросам
совершенствования
уголовно–процессуального законодательства:

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД

МВД (созыв),
заинтересованные
государственные
органы

1 квартал
2013 года

1.

по гармонизации Сводной
таблицы Закона «О
наркотических
средствах, психо –
тропных веществах,
прекурсорах и мерах
противодействия их
незаконному обороту и
злоупотреблению ими» по
отнесению наркотиков к
небольшим, крупным и
особо крупным размерам,
обнаруженных в
незаконном обороте с
нормативной правовой
базой Таможенного
союза

Информация в
Межведомтвенный
Штаб МВД, в
Правительство
Республики
Казахстан

МВД (созыв), ГП,
МЗ, МЮ, МФ, КНБ
(по
согласованию)

1 квартал
2013 года

2.

по введению уголовной
ответственности за
незаконное обращение с
прекурсорами

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД

МВД, МЗ, МЮ, МФ,
ГП, КНБ (по
согласованию)

4 квартал
2013 года

44.

Анализ и внесение
предложений по введению
альтернативных форм
наказания в отношении
лиц, употребляющих
наркотики и впервые
совершивших
преступления, не
представляющих
общественной опасности

Информация в
Межведомственный
Штаб МВД, в
Правительство
Республики
Казахстан

МВД (созыв), МЮ,
ВС, ГП

1 квартал
2013 года

45.

Совершенствование
ведомственных
нормативных правовых
актов в сфере
легального оборота
наркотических средств,
психотропных веществ и
прекурсоров с учетом
изменений в действующем
законодательстве

Нормативные
правовые акты

МВД, МЗ, МЮ

ежегодно

3. Укрепление международного сотрудничества в области контроля и
пресечения незаконного оборота наркотиков
и злоупотребления ими

46.

Продолжение мероприятий
по подписанию
двусторонних и
многосторонних
соглашений в области
борьбы с незаконным
оборотом наркотиков

Международные
договора,
соглашения

МВД, КНБ (по
согласованию), МФ,
АБЭКП (по
согласованию),
ГП
(по согласованию),
МИД

ежегодно

47.

Продолжение участия в
работе
антинаркотических
структур и совещаний в
рамках ОДКБ, ШОС, СНГ,
ЦАРИКЦ

Протоколы,
соглашения

МВД, КНБ (по
согласованию),
МФ, АБЭКП (по
согласованию),
МИД

Ежегодно

47-1.

Разработать механизм взаимообмена информации по каналам и объемам поставок опиатов и синтетических наркотиков государств участников ОДКБ, ШОС и ЦАРИКЦ

Протоколы, соглашения

МВД, КНБ (по согласованию)

2014-2015 годы

48.

Продолжение работы по
привлечению средств
международных
организаций и стран –
доноров в сферу борьбы
с наркоманией и
наркобизнесом

Протоколы,
соглашения

МВД, КНБ (по
согласованию),
МФ, АБЭКП (по
согласованию), ГП
(по
согласованию),
МИД

ежегодно

49.

Продолжение:

Информация
в МВД

МВД, МОН, акимат
города Астана

ежегодно

1.

внедрения международных
программ по
профилактике
наркомании среди
школьников, в том числе
ДАRE (Обучение
сопротивлению
употребления
наркотиков), FAST
(Семья и школа вместе)
и других программ

2.

обучение сотрудников
полиции школьных
инспекторов в рамках
реализации
международных проектов

Семинары,
тренинги

МВД, МОН

ежегодно


ИТОГО:







      продолжение таблицы

Предполагаемые расходы
(млн. тенге)

Республиканский бюджет

Местный бюджет

2012
год

2013
год

2014
год

2015
год

2016
год

2012
год

2013
год

2014
год

2015
год

2016
год

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

1. Совершенствование системы профилактики, лечения наркомании и развитие
системы реабилитации наркозависимых лиц

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

0,706

0,755

0,724





 
 
 
 

0,8

0,9

1,0

1,1

1,2

0,9

1,0

1,0

1,0


0,7

0,8

0,7

0,7

0,7

0,5

0,5

0,5

0,5


2,0

2,0

2,0

2,0

2,0

1,0

1,0

1,0

1,0

1,0

0,5

0,5

0,5

0,5


0,983
0,869

1,052
0,930

1,125
1,057





 
 
 
 

5,7

6,22

6,63

7,14

7,25

4,17

4,33

4,47

4,65

4,86

1,4

0,5

1,4

0,5

1,4

0,3

0,3

0,3

0,3


0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,3

0,3

0,3

0,3


0,53

0,53

0,53

0,53

0,53


1,2

1,2

1,3

1,3

1,4

0,8

0,8

0,8

0,8


0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,8

0,8

0,8

0,8


0,54

0,54

0,54

0,54

0,54




1,07

2,8616

0,601

4,8182


в пределах средств местных бюджетов

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

в пределах средств государственного и
местного бюджетов


1,984

2,124

2,150




не требуется


0,4

0,4

0,5

0,5

0,5

1,2

1,4

1,6

1,8

1,8


 
 
 
 

в пределах средств местных
бюджетов

15,0

15,0

15,0

15,0

15,0

2,5

2,5

2,5

2,5

2,5

13,114

13,114

13,114





не требуется

в пределах средств местных
бюджетов

не требуется


15,5

16,585

17,75

18,99

20,318

17,8

19,0

19,0

19,0

19,0

не требуется

в пределах средств местных
бюджетов



0,6

0,6

0,6

0,6

0,6

5,0

5,0

5,0

5,0

5,0

0,5

0,5

0,5

0,5

0,5

0,6

0,6

0,6

0,6


0,6

0,6

0,6

0,6


0,854

0,8377

0,837



не требуется

в пределах средств местных
бюджетов



15,512

15,512

15,512




не требуется


не требуется


не требуется

в пределах средств местных
бюджетов



1,995*

2,452*

3,000




3,502*

3,518*

3,500*





не требуется


2,205

2,205

1,816




5,667

6,064

6,488




4,9

5,0

5,2

2,6

2,6

0,1

0,1

0,1

0,1

0,1

9,5

10,1

10,9

11,6

12,4

0,174

0,134

0,134

0,134

0,134

не требуется

не требуется

не требуется


не требуется

не требуется

0,8

0,9

0,9

0,9


0,8

0,9

0,9

0,9


не требуется


28,233*

29,165*

0, 098






в пределах средств местных
бюджетов

не требуется

не требуется

0,260

0,260

0,259




4,695

5,024

5,376






1,0

1,0

1,2

1,3

1,3

2,1

2,3

2,5

2,7

3,0

16,6

17,7

18,9

20,3

21,7

3,1

4,27

6,162

4,001

8,318

2,267

2,217

2,217

2,217

2,217

не требуется


не требуется



4,9

5,0

5,2

2,6

2,6

не требуется


2,5*

2,5*

2,5*






не требуется

не требуется


в пределах средств местных
бюджетов

0,693

0,693

1,400





1,0

1,0

1,1

1,1

1,2



0,2*

0,3*

1,400*








1,400*






1,428*






3,504*

3,503*

3,500







в пределах средств местных
бюджетов




0,5

0,5

0,6

0,6

0,7



не требуется



29,0

29,0




не требуется



12,5



не требуется

в пределах средств местных
бюджетов

не требуется

не требуется

в пределах средств местных
бюджетов


не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется

не требуется


2. Пресечение незаконного оборота наркотических средств
посредством укрепления механизма противодействия незаконному обороту
наркотических средств, психотропных веществ и прекурсоров

30,07

25,292

18,907




2772,

22

578,531

2122,638




189,0

615,714





не требуется



 
 
 
 

6,4


0,2


0,2

1,5

2,0

0,8

1,03

1,03

0,456

12,913

0,078



3,5

4,0

4,0

4,0


4,39

5,89

4,39

4,46

1,54

8,236

3,295

5,6





 
 
 
 


2,2

2,8

1,7

1,7

1,7


13,25




не требуется


не требуется


не требуется


не требуется



0,2

0,2

0,3

0,3


не требуется

в пределах средств местных
бюджетов

не требуется






не требуется






не требуется






не требуется






не требуется






не требуется






не требуется








**не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


не требуется


3. Укрепление международного сотрудничества в области контроля и
пресечения незаконного оборота наркотиков
и злоупотребления ими

не требуется


не требуется


не требуется


не требуется




***финансирование в рамках технической
помощи



3089,148

1316,430

2211,199



178,981

208,386

171,9996

152,093

152,5552

Государственные
органы, в том числе:

2012 год

2013 год

2014 год

2015 год

2016 год

Итого:

Комитет национальной безопасности

2772,220

578,531

2122,638



5473,389

Министерство культуры и информации

10,362

11,088




21,45

Агентство по связи и информации



12,804



12,804

Министерство индустрии и новых технологий

1,984

2,124

2,150



6,258

Министерство образования и науки

5,898

5,898

3,216



15,012

Министерство внутренних дел

67,192

57,473

53,392



178,057

Министерство финансов

189,0

615,714




804,714

Министерство здравоохранения

39,934

42,866

14,398



97,198

Агентство по делам спорта и физической культуры

2,558

2,737

2,601



7,896

Всего по РБ:

3089,148

1316,431

2211,199



6616,778

Акиматы:

2012 год

2013 год

2014 год

2015 год

2016 год

Итого:

г.Астана

19,1

19,1

20,7

19,8

20,1

98,8

г.Алматы

Акмолинская область

1,754

1,837

1,837

1,0

6,428

Алматинская область

26,6

21,42

22,93

18,54

19,25

88,44

Актюбинская область

4,4

5,6

3,2

3,43

3,43

20,06

Атырауская область

6,5

7,1

7,1

7,1



27,8

Восточно–Казахстанская область

4,5

4,5

4,5

4,5

4,5

22,5

Жамбылская область













Западно–Казахстанская область

3,2

3,3

3,4

3,4



13,3

Карагандинская область

77,9

80,8

66,3

55,9

58,1

339,0

Костанайская область

21,04

23,465

29,2136

25,132

35,8942

134,7448

Кызылординская область

9,361

10,771

9,271

9,341

6,421

45,165

Северо–Казахстанская
область

0,456

26,163

0,078





26,697

Южно–Казахстанская
область

4,17

4,33

4,47

4,65

4,86

22,48

Всего по МБ:

178,981

208,386

171,9996

152,093

152,5552

864,0148

Итого по программе











6 167,2468

      Примечания:
      * финансирование в рамках Государственной программы развития здравоохранения РГКП РНПЦ МСПН Республики Казахстан «Саламатты Казакстан» на 2011–2015 годы
      ** предполагаемые расходы будут уточнены по итогам разработки ТЭО, объемы расходов по мероприятиям, финансируемым за счет средств республиканского бюджета, будут уточняться в соответствии с Законом Республики Казахстан «О республиканском бюджете» на соответствующий год
      *** финансирование в рамках технической помощи

Расшифровка аббревиатур:

      АБЭКП – далее везде Агентство Республики Казахстан по борьбе с экономической и коррупционной преступностью
      ВС – Верховный Суд Республики Казахстан
      ГП – Генеральная прокуратура Республики Казахстан
      КНБ – Комитет национальной безопасности Республики Казахстан
      МФ – Министерство финансов Республики Казахстан
      МВД – Министерство внутренних дел Республики Казахстан
      КБН – Комитет по борьбе с наркобизнесом и контролю за оборотом наркотиков Министерства внутренних дел Республики Казахстан
      МЗ – Министерство здравоохранения Республики Казахстан
      МИД – Министерство иностранных дел Республики Казахстан
      МК – Министерство культуры Республики Казахстан
      МОН – Министерство образования и науки Республики Казахстан
      МИНТ – Министерство индустрии и новых технологий Республики Казахстан
      АДСФК – Агентство по делам спорта и физической культуры Республики Казахстан
      МТиСЗН – Министерство труда и социальной защиты населения Республики Казахстан
      МЭБП – Министерство экономики и бюджетного планирования Республики Казахстан
      МЮ – Министерство юстиции Республики Казахстан
      АСИ – Агентство Республики Казахстан по связи и информации
      Межведомственный Штаб МВД - Межведомственный штаб по координации деятельности государственных органов в сфере профилактики наркомании и противодействия незаконному обороту наркотических средств, психотропных веществ и преурсоров
      РБ – республиканский бюджет
      МБ – местный бюджет
      ОДКБ – Организация Договора о коллективной безопасности
      ШОС – Шанхайская организация сотрудничества
      СНГ – Содружество Независимых Государств
      ЦАРИКЦ – Центрально–азиатский региональный информационный координационный центр по борьбе с незаконным оборотом наркотиков
      УНП ООН – Управление Организации Объединенных Наций по наркотикам и преступности