Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2012 жылғы 29 қарашадағы № 1509 Қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2015 жылғы 21 тамыздағы № 657 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 21.08.2015 № 657 қаулысымен (алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап қолданысқа енгізіледі).

«Электр энергетикасы туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі Заңының 4-бабының 14) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:
1. Қоса беріліп отырған Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидалары бекітілсін.
2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі С. Ахметов

Қазақстан Республикасы
Үкіметінің
2012 жылғы 29 қарашадағы
№ 1509 қаулысымен
бекітілген

Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы
қағидалары

1. Жалпы ережелер

1. Осы Электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) «Электр энергетикасы туралы» Қазақстан Республикасының 2004 жылғы 9 шілдедегі Заңының 4-бабының 14) тармақшасына сәйкес әзірленді және электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы тәртібін айқындайды.
2. Осы Қағидалар Қазақстан Республикасының қолданыстағы электр қондырғыларын және қайта жаңғыртылатын электр станцияларын, электр және жылу желілерін пайдалануға, жөндеуге, монтаждауға, реттеуге және сынауға байланысты персоналына қолданылады.
3. Осы Қағидаларда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:
1) II, III және өзге тобы бар жұмыскер – электр қауіпсіздігі бойынша II, III және өзге тобынан төмен емес жұмыскер;
2) бригада (наряд немесе нұсқау бойынша) – жұмыс атқарушыны немесе бақылаушыны қоса алғанда құрамында екі немесе одан көп адам бар бригада;
3) электр жеткізудің әуе желілері – ашық ауада орналасқан және инженерлік құрылыстарда (көпірлер, жол өтпелері және басқалары) тіреуіштеріне немесе кронштейндеріне және бағандарына оқшаулағыштар мен арматуралар арқылы бекітілген сымдар бойынша электр энергиясын беруге арналған құралдар;
4) бағытталған кернеу астындағы әуе желісі – жалпы ұзындығы 2 километрден кем болмайтын ӘЖ және барлық ұзындық бойымен немесе жеке бөлiмшелерiне ось қашықтықта 110 киловольт және одан жоғары кернеумен өтетiн ӘЖ және ӘЖС, м:
110 киловольтты ӘЖ үшін 100
220 киловольтты ӘЖ үшін 150
500 киловольтты ӘЖ үшін 200
1150 киловольтты ӘЖ үшін 250
5) қайталама (көмекші) тізбек – электр станцияларының (қосалқы станцияларының) басқару құралдары мен құрылғыларын, автоматикасын, өлшемін, қорғанышы мен дабылын байланыстыратын электр сымдары мен қысқыштар қатарының жиынтығы;
6) алғашқы рет рұқсат беру – наряд немесе нұсқау бойынша жұмысқа алғаш рет рұқсат беру;
7) қайта рұқсат беру – наряд бойынша бұрын жұмыстар жүргiзiлген жұмыс орнына қайта рұқсат беру;
8) электр өрісіне әсер ететін аймақ – электр өрісінің кернеуі 5 киловольт/метрден асатын кеңістік;
9) экрандау аймағы – электр өрісті ғимараттар мен имараттарына, сонымен қатар жерге тұйықталған металл конструкцияларына, жабдықтардың іргетастарына, күш беретін трансформаторлар мен электр өрісінің кернеуі 5 киловольт/метрден аспайтын ірі аумақты объектілерге жақын орналасқан кеңістік;
10) коммутациялық аппарат – электр тізбектерінің коммутациясы мен тоқ жүргізуге (ажыратқыш, жүктеме ажыратқышы, бөлгіш, айырғыш, автомат, өшіргіш, пакеттік ажыратқыш, сақтандырғыш және өзгелері) арналған электр аппараты;
11) жүк көтергіш машиналар – крандардың барлық түрі, кран-экскаваторлар (арқанға ілінген ілгекпен жұмыс істеуге арналған экскаваторлар), жүк көтергіш, жүк пен адамдарды көтеруге арналған жүкшығыр;
12) механизмдер – гидравликалық көтергіштер, телескоптық мұнаралар, экскаваторлар, тракторлар, автотиегіштер, бұрғылау-кран машиналары, механикалық жетекті жылжымалы баспалдақтар және өзгелері;
13) бұрмаланбаған электр өрiсiнiң кернеуi – жұмыс процесінде адамның болуы қажет аймақпен айқындалатын адамның қатысуымен бұрмаланбаған электр өрiсiнiң кернеуi;
14) рұқсаттама-наряд (наряд) – оның мазмұнын, орнын, басталу мен аяқталу уақытын, қажетті қауiпсiздiк шараларын, қауiпсiз жұмыс жасауға жауапты бригаданың құрамы мен адамдарын айқындайтын жұмысты қауiпсiз орындауға арналған, арнайы бланкідегі нұсқау;
15) электр беретін әуе желілерін және байланыс әуе желiлерiн күзету аймағы – шеткi өткiзгiштерден бастап желінің екі жағында бойлай орналасқан ауытқусыз жағдайында болатын сызықтық жазықтықпен шектелген әуе желілерінің аймағы (бұдан әрi – ӘЖ) бойынша жер телімі және әуе кеңiстiктер түрiнде, м;
кернеуі 1 киловольтқа дейін ӘЖ және БӘЖ үшін 2
1-20 киловольт болатын ӘЖ үшін 10
35 киловольт болатын ӘЖ үшін 15
110 киловольт болатын ӘЖ үшін 20
220 киловольт болатын ӘЖ үшін 25
500 киловольт болатын ӘЖ үшін 30
Шеткi өткiзгiштерден басталатын екі желіні бойлай орналасқан ауытқусыз жағдайында болатын тiк жазықтықпен шектелген су қоймаларының үстінен әуе кеңістігі түрінде су қоймаларымен (өзендер, арналар, көлдер және тағы басқа) өтетін ӘЖ ауысуы бойының аймағы кемелер жүретін ұзындығы 100 метр су қоймалары үшін, кемелер жүрмейтін су қоймалары үшін бойлайтын күзет аймақтарын орнатуға ескертілген құрлықтан өтетін ӘЖ;
16) кәбілдік электр беру желілерін және кәбілдік байланыс желілерінің күзет аймағы – тік жазықтық пен шектелген, кәбілдік желінің (бұдан әрi – КЖ) жерастын бойлайтын жер телiмi, КЖ арналған екi жағынан желі шеткі кәбілдің арасы 1 метр және 2 метр кәбілді байланыс желілері (бұдан әрi – КБЖ);
17) әкiмшілік-техникалық персонал – жетекшiлер, қызмет және бiрлестiктер бөлiмдерiнiң басшылары, кәсіпорындар, цехтар, зертханалар, аудандар және электр желiлерiнiң бөлiмшелерi, айтылған адамдардың орынбасары және де әкiмшiлiк функциялары жүктелген мамандар;
18) кезекшi персонал – жедел басқаруға және жедел ауыстырып қосу мүмкіндігі бар және кезекшiлiкте болатын жұмыскерлер: диспетчерлер, кезектi инженерлер және техниктер, ауысым басшылары, үйдің және басқару тақтасындағы кезекшілер, жедел-шығу бригадаларының мүшелері. Егер Қағидалар мәтінінде бөліну талап етілмесе «кезекшi» термині қолданыла береді;
19) жедел-жөндеу персоналы – бекітілген көлемдегі электр қондырғыларына жедел қызмет көрсетуге арналған, арнайы оқудан өткен және үйретуден өткен жөндеу персоналы;
20) жөндеу персоналы – электр станциялары мен қосалқы станциялардың электр қондырғыларын, ӘЖ, КЖ, ӘЖС, КЖС, релелік қорғанысты, автоматиканы, өлшеу құралдарын, найзағайдан қорғау мен оқшаулағышты, диспетчерлік мен технологиялық басқару құралдарын пайдалану-жөндеу қызмет көрсетумен айналысатын кәсіби мамандар және жұмысшылар, электр зертханалардың персоналы;
21) жұмыс орнын дайындау – жұмыс орнындағы қауіпсіз жұмысты қамтамасыз ету бойынша техникалық іс-шараларды орындау;
22) кәсіпорын – кәсіпорындар, ұйымдар мен басқа да заңды адамдар;
23) біріктіру – бір мақсаттағы, атауы және кернеуі, тарату құрылғыларының (бұдан әрi – ТҚ), генераторының, тақтасының, құрастыру шиналарына біріккен және электр станциясының, қосалқы станциялардың және басқа да аймағында орналасқан электр тiзбегi (жабдық және шиналар);
24) кернеумен жұмыс – тоқ өткiзетiн бөлiктерге жанасумен, жұмыстық кернеуде орналасқан немесе аралығында тоқ өткізетін төмен мүмкіндікті бөліктерімен атқарылатын жұмыс;
25) биіктікте атқарылатын жұмыстар – жинақтау керек-жарақтарымен немесе тiкелей конструкциялар элементтермен, жабдықпен, машиналар және механизмдермен, биіктігі 5 метрде және топырақтың, жабындардан немесе жұмыс төсенiшінен жоғарыда атқарылатын жұмыстар. Бұл ретте жұмысшыны жұмыстың барлық сәттерінде және орын ауыстыру кезінде биіктіктен құлаудан сақтаудың негізгі құралы сақтандыру белдігі болып табылады;
26) жұмыс орны – жұмысты орындау үшін персоналдың кіруіне рұқсат етілетін электр қондырғы учаскісі;
27) нұсқау – жұмыстың қауіпсіз орындалуы үшін берілген ауызша тапсырма және ол жұмыстың құрамын, орнын, қауіпсіздік шараларын (егер қажет болса) және оны орындау тапсырылған тұлғаны анықтайды.
28) тоқ өткізетін бөлігі – кернеуі бар электр қондырғының бөлігі;
29) тоқ өткізбейтін бөлігі – апаттық жұмыс тәртiптерiнде кернеу өрісінде болатын электр қондырғының бөлiгi, мысалы, электр машина корпусы;
30) электр қондырғы – электр энергиясы шығарылатын, өндірілетін, жеткізілетін, таратылатын, тұтынылатын қондырғы;
31) жергілікті кезекші персоналсыз электр қондырғысы – ӘЖ және КЖ, жедел-шығу бригадалары немесе жедел-жөндеу жұмыстарының персоналы арқылы қызмет көрсетілетін электр қондырғысы;
32) жұмыс істеп тұрған электр қондырғы – коммутациялық аппаратқа берілетін кернеу немесе кернеулі электр қондырғысы немесе оның учаскісі;
33) қарапайым және көрнекті схемасы бар электр қондырғысы – 1000 вольт кернеуден жоғары ТҚ жеке секцияланған немесе секцияланбаған жүйе шиналары, салқын жүйесі жоқ шиналар, барлық ӘЖ және КЖ, 1000 вольтқа дейін жететін барлық электр қондырғылары;
34) күрделi схемасы бар электр қондырғысы – кернеуі 1000 вольттан жоғары, қарапайым схемасы бар электр қондырғыларына қарағанда, шина жүйесі дамыған ТҚ.
4. Қызметі электр қондырғылармен байланысты жұмыскерлердің осы Қағидалардың 1-қосымшасына сәйкес электр қауіпсіздігі бойынша тобы болуы қажет. Электр қауіпсіздігі бойынша топты беру тәртібі Қазақстан Республикасы Үкіметі бекіткен Тұтынушылардың электр қондырғыларын пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидаларында көрсетілген.
5. «Арнайы жұмыстар» қауіпсіздігі бойынша қосымша талап қойылатын жұмыстарды орындауға жіберілетін адамдардың біліктілік куәлігінде жазу болуы тиіс.
Арнайы жұмыстарға мыналар жатады:
1) жоғары өрмелейтін жұмыстар;
2) тоқ жүретін бөліктердегі кернеуі бар жұмыстар: тазалау, оқшаулағыштарды ауыстыру, жуу және қыспақтарды жалғау, тростарды майлау;
3) құдықтарда, шурфтарда, қазылған жерлерде және тереңдігі 2 метрден асатын қазан шұңқырлардағы жұмыстар;
4) қысым қатысында жұмыс істейтін ыдыстарды жөндеу: жоғарылатылған кернеу жабдықтарын (мегаомметрлермен жұмыс істеуден басқа) сынау.
6. Электр станцияларының және қосалқы станциялардың жұмыс істеп тұрған электр жабдықтары бар (басқару, релейлік және соған ұқсас қалқандарды қоспағанда) үй жайларда, жабық тарату қондырғыларында (бұдан әрі – ЖТҚ) және ашық тарату қондырғыларында (бұдан әрі – АТҚ), құдықтарда, туннельдерде және орларда болатын, сондай-ақ ӘЖ қызмет көрсетуге және күрделі жөндеуге қатысатын барлық персоналға қорғаныс каскаларын пайдалану қажет.
7. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларындағы кезекші жұмыскерлер немесе электр қондырғыларына жеке өзі қызмет көрсететін жедел-жөндеу персоналына және ауысым бойынша аға жұмыскер IV топты, қалғандары ІІІ топты иеленуі тиіс.
1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы кезекші жұмыскерлер немесе электр қондырғыларына жеке өзі қызмет көрсететін жедел-жөндеу персоналы III тобын иеленуі қажет.
8. Электр қондырғыларында кернеулі қоршалмаған тоқ жүретін бөлшектерге адамдардың, жүк көтергіш машиналарының, механизмдердің осы Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген аз ара қашықтықтан жақындауына тыйым салынады.
9. Электр станциялары мен қосалқы станцияларындағы электр қондырғыларын кезекшіліктен немесе жедел-жөндеу персоналы кезекшілікте тұрған III топтағы бір адам ғана немесе әкімшілік-техникалық персоналына V топтағы жұмыскер де қарауды жүргізе алады.
10. Осы электр қондырғыларға қызмет көрсетпейтін жұмыскерлерді тек 1000 Вольттан жоғары электр қондырғыларындағы IV топтағы немесе 1000 Вольттағы кернеуліктегі электр қондырғыларындағы III тобы бар кезекші мен жедел-жөндеу персоналының не жеке өзінің тексеруге құқығы бар жұмыскердің бірге жүруімен ғана жіберуге болады.
Бірге ілесіп жүруші электр қондырғыларына жіберілген адамдардың қауіпсіздігін қадағалап отыруы қажет және Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген аз қашықтықтағы тоқ жүретін бөліктерге оларды жақын келмеуі туралы ескертуге міндетті.
11. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларын тексеру барысында қоршаумен немесе тосқауылмен жабдықталмаған бөлмелердегі тоқ өтетін бөлшектерге осы Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілгеннен аз ара қашықтықта жақындауға тыйым салынады. Қоршалған жердің есігін ашуға және тосқауылдан немесе қоршаудан асуға тыйым салынады.
1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларын тексеру барысында қалқандардың, басқару пульттерінің және басқа да қондырғылардың есіктерін ашуға болады. Тексеру барысында кез келген жұмыс түрлерін орындауға тыйым салынады.
12. 6-35 кВ электр қондырғыларында жерге тұйықталу барысында жерге тұйықталған 4 метр ара қашықтықта жақындау, ал ЖТҚ 8 метр ӘЖ жақындау тұйықталуды жою немесе кернеуге түскен адамды босату мақсатында жедел қосып-алуға ғана рұқсат беріледі. Бұл ретте электр қорғау құралдарын қолдану керек.
13. 1000 В-тан жоғары ажыратқыштарды, бөлгіштерді қол жетекпен қосып-алу жұмыстарын диэлектрикалық қолғаптар киіп орындау керек.
14. Сақтандырғышты алу немесе қайта орнату жұмыстары тек кернеуді ажыратқаннан кейін ғана орындалады.
Кернеуде, бірақ жүктемесіз жалғауларда тұрған сақтандырғышты алуға немесе орнатуға, егер схемада кернеуді алып тастауға мүмкіндік беретін коммутациялық аппараттар жоқ болғанда жол беріледі.
Екінші тізбектерінің, жарықтандыру желілерінің және кернеу трансформаторларының сақтандырғышын жүктемемен ауыстыруға болады.
15. Кернеудегі сақтандырғышты орнату мен алу барысында мыналарды:
1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында диэлектрикалық қолғап киіп оқшаламалаушы қармауышты және қорғау көзілдіріктерін; 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында оқшаламалаушы қармауыш, қорғау көзілдіріктерін және диэлектрикалық қолғаптарды пайдалану қажет.
16. Коммутациялық аппарат жоқ болғанда, 1000 В-қа дейінгі жинақтар мен қалқандарда тік орналасқан фаздарға жалғанған сақтандырғыштарды жүктемеде алуға және орнатуға болады. Бұл жағдайларды көз қорғау құралдарының орнына, бетті қорғайтын құралдар пайдаланылады.
17. Электр қондырғылардың, камералардың, қалқандар мен жинақтардың, есіктерін жұмыс жүргізіліп жатқан камералардың есіктерінен басқа, құлыппен жабу керек.
Қосалқы станциялардағы, қайта тұйықтау пункттеріндегі және басқа құрылғылардағы қоршауы, ағытқыш жетектері жоқ мачталық трансформаторлық қосалқы станциялар трансформаторлары, сондай-ақ қызмет көрсету алаңдарында стационарлық баспалдақтар құлыппен жабылуы тиіс.
18. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларының (ЖРҚ, КТҚ, АТҚ камералары мен бөлмелері), сонымен қатар 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларынан тыс орналасқан 1000 В-қа дейінгі жинақтар мен тарату қалқандарының кілттері кезекші персоналдың есебінде болуы керек. Жергілікті кезекшісі жоқ электр қондырғыларында кілт әкімшілік-техникалық персоналда болуы керек.
Кілттер бекітілетін жәшікте сақталады. Кілттің бір жинағы қосалқы болады.
Кілт мыналарға:
1) барлық үй-жайлардан жеке тексеруге құқы бар жұмыскерге;
2) рұқсат беру кезінде жұмыс жедел-жөндеу персоналдарынан жіберілген тұлғаға, басшыға және жұмыс істеу қажет үй-жайдан қадағалайтын жұмысты өндірушіге қолхатпен беріледі.
19. Тексеру немесе жұмыс аяқталғаннан кейін кілт қайта қайтарылуы қажет. Жергілікті кезекшілік персоналынсыз электр қондырғыларында жұмыс істеу барысында келесі жұмыс күнінің аяғында тексеру немесе толық жұмыс уақыты аяқталғаннан кешіктірмей кілттер қайтарылуы тиіс.
Электр желілер кәсіпорындарындағы ТҚ жедел қайта тұйықтауға құқығы бар персоналға, сондай-ақ жедел-жөндеу мен өзі тексеруге құқы бар әкімшілік-техникалық персоналға кілтті ұзақ мерзімге беру қажеттігін кәсіпорынның техникалық жетекшісі айқындайды.
Кілттерді беру мен қайта алу еркін нысанда немесе жедел журналда жазылуы қажет.
20. Жазатайым жағдайлар барысында зардап шегушіні электр тоғының әрекетінен босату үшін алдын-ала келісусіз кернеуді дереу алады.

2. Жұмыстарды орындау қауіпсіздігін қамтамасыз ететін
іс-шаралар

21. Бірінші реттік тізбектерге қатысты электр қауіпсіздігімен қамтамасыз ету шарттары бойынша электр қондырғыларындағы жұмыстар төрт санатқа бөлінеді:
1) кернеуді алумен (туынды және туындысыз кернеумен);
2) электр қорғау құралдарын пайдаланумен кернеуді алмау;
3) тоқ өткізгіш бөлік әлеуетіндегі кернеуді алмау;
4) кернеулі тоқ өткізгіш бөлігінен алыс жерде.
22. «Кернеуді алу» белгісімен жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі жұмыс орны қоршалған жұмыс орнында тоқ өткізгіш бөліктерінде қорғайтын жерге тұйықтау құрылғыларымен қондырғыларын ажыратумен қамтамасыз етіледі.
Тоқ өткізгіш бөліктерінде кернеу берген кезде электр қауіпсіздігі осы Қағидалардың 311-325-тармақтарында көзделген шаралармен қамтамасыз етіледі.
23. «Электр қорғау құралдарын пайдаланумен кернеуді алмау» санатындағы жұмыс істейтіндердің электр қауіпсіздігі негізгі қорғау құралдардың көмегімен кернеулі тоқ өткізгіш бөліктерінен жұмыс істейтін оқшауламамен қамтамасыз етіледі.
24. «Тоқ өткізгіш бөлік әлеуетінде кернеуді алмау» санатындағы жұмыс істейтіндер арнайы киім жинағы мен арнайы құралдарды пайдалана отырып, жерге тұйықтау тоқ өткізгіш бөліктері мен осы Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген арақашықтықтағы конструкциялармен қамтамасыз етіледі.
25. «Кернеулі тоқ өткізгіш бөлігінен алыс жерде» санатындағы жұмыс істейтіндердің қауіпсіздігі тоқ өткізгіш бөліктерінің жұмыс аймағы тұрақты қорғау қоршауларымен немесе қауіпсіз жерде орналастырумен қамтамасыз етіледі.

Ұйымдастырушылық іс-шаралар

26. Қауіпсіздік жұмыстары бойынша ұйымдастыру іс-шараларына мыналар жатады:
1) жұмыс жүргізу бойынша наряд немесе нұсқау беру;
2) жұмыс істеуге рұқсат беру;
3) жұмыс орнына рұқсат жіберу;
4) жұмысты орындауды қадағалау;
5) басқа жұмыс орнына ауыстыру;
6) жұмыс үзілісі мен жұмыстың аяқталуын ресімдеу.
27. Жұмысты қауіпсіз жүргізу үшін мыналар жауапты уәкілдер болып табылады:
1) наряд, нұсқау беретіндер;
2) жұмыс жетекшісі;
3) жұмысқа жіберуге рұқсат беретін тұлға;
4) жіберуші;
5) жұмыс өндіруші;
6) бақылаушы;
7) бригада мүшесі.
28. Бригада мүшелерінен басқа, уәкілетті адамдар электр қондырғыларымен қауіпсіз жұмыс жүргізу үшін жауапты кәсіпорындардың жазбаша нұсқауымен тағайындалады.
29. Қолданыстағы электр қондырғыларындағы жұмыстар наряд бойынша жүргізіледі, оны толтыру нысаны мен бағыттары 4-қосымшада көрсетілген.
Осы Қағидаларда көрсетілген жағдайларда жұмыс орындауға нұсқау бойынша ғана рұқсат беріледі.
1000 Вольттан жоғары электр қондырғыларында V тобы бар, 1000 Вольтқа дейінгі электр қондырғыларында ІV тобы бар наряд, нұсқау электр қауіпсіздігі бойынша әкімшілік-техникалық персоналдың жұмыскерлеріне беріледі.
Күттірмейтін жұмыстар кезінде кәсіпорын бойынша бұйрықпен (нұсқаумен) уәкілетті әкімшілік-техникалық персоналдан адамдар болмаған жағдайда кәсіпорын бойынша нұсқау ресімделетін осы электр қондырғысының кезекші персоналынан ІV тобы бар жұмыскерлеріне нарядтар мен нұсқаулар беруге рұқсат етіледі.
30. Өз еркімен жұмыс істеуге, наряд немесе нұсқауда айқындалған жұмыс орнын, ғимарат көлемін кеңейтуге тыйым салынады.
31. Басқа нарядтағы аймақ көрсетілген электр қондырғыларында кез келген жұмыстарды орындау жұмыс жетекшісімен немесе жұмыс жетекшісі тағайындалмаған жағдайда жұмыс өндірушімен келісілуі керек.
32. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында, сонымен қатар ӘЖ күрделі жөндеулер кернеуге қарамай технологиялық карталар немесе жұмыстарды өндіру жобасы (бұдан әрі – ЖӨЖ) бойынша орындалады.
ЖӨЖ жұмыс жүргізу үшін сымдар (тростар) мен оларға қатысты сымдардан жоғары орналасқан кернеулі оқшаулағыштар мен арматураларда, сонымен қатар күштік трансформаторлар мен реакторлардың белсенді бөлігімен байланысты жұмыстарда орындалады.
33. Электр қондырғылардағы жұмыстарға өтінімде жұмыс санаттары көрсетілуі тиіс.
34. Наряд екі данада жазылады, біреуі жұмыс жетекші (өндірушісіне), ал екінші данасы жергілікті кезекші персоналға (жұмысқа жіберушіге) аталған учаскеде кезекші персонал жоқ болса, наряд жіберушіге жазылады.
35. Жұмыс жүргізу нарядтары телефон немесе радио арқылы беріледі. Наряд үш данада жазылады: наряд берушіге, жұмыс жетекшісіне (өндірушісіне) жіберіледі.
Бұл жағдайда наряд беруші бір данасын жазып, ал телефон немесе радиограмма арқылы қабылдап алатын тұлға нарядты екі данадан толтырып, сол жерде наряд берушінің аты-жөні мен қолын көрсетіп, жазбаның дұрыстығын тексеріп болғаннан кейін өзінің қол қоюымен растайды.
Жұмыс жетекшісінің (өндірушісінің) және наряд жіберу міндеттерін біріктірген кезде екі данада жазылады.
36. Наряд бойынша қолданыстағы электр қондырғыларында мынадай санаттардағы жұмыстар орындалады:
1) 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында кернеуді өшірумен (тумалы және тумасыз кернеумен), ТҚ жинама шиналары мен 1000 В-қа дейінгі тарату қалқандарында, сонымен қатар жинама шиналарына кернеу берген уақыттағы олардың қосылымдарында;
2) кернеуді алмай 369-371-тармақтарда келтірілген электр өлшегіш қысқыштар мен штангаларды пайдаланатын жұмыстардан басқа электр қорғау құралдарын пайдаланумен, сонымен қатар ағымдағы пайдалану тәртібі бойынша жедел-жөндеу персоналы мен кезекші орындайтын жұмыстар. Ағымдағы пайдалану тәртібімен жедел-жөндеу персоналы мен кезекші орындайтын кернеусіз электр қорғау құралдарымен орындалатын жұмыстардың тізбесі жергілікті жердің жағдайын ескере отырып әзірленеді және кәсіпорынның техникалық жетекшісімен бекітіледі;
3) тоқ өткізгіш бөліктерінің әлеуетіндегі кернеуді алмай. Бұған қоса наряд бойынша 167 және 235-тармақтарда айтылған кернеуді алуды талап етпейтін жекелеген жұмыстар орындалады.
37. 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы (36-тармақта көрсетілген жұмыстардан басқа) кернеу қатысындағы тоқ өткізгіш бөліктерінен ара жұмыстарды, электр қондырғыларының қолданылмайтын бөліктеріндегі жұмыстарды орындау барысында нұсқау мен наряд беру қажеттілігін бригада құрамынына байланысты наряд, нұсқау беруші анықтайды.
38. 39-42-тармақтарда айтылған жағдайлардан басқа бір немесе бірнеше жұмыс орындары біріккен бір қосылымға беріледі.
39. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларындағы барлық кернеусіз бөліктердегі, оның ішінде ӘЖ мен КЖ шықпаларында және көрші электр қондырғыларға кірмеуге (1000 В-қа дейінгі қалқалар мен жинамалар кернеусіз қалуына болады) бір мезгілде істейтін барлық қосылымдарға бір наряд беріледі. Жұмыс жетекшісін тағайындау талап етілмейді.
40. 6-110 кВ ТҚ бір жүйелі шиналардағы және секцияның кез-келген санымен барлық секцияға жөндеуге бір наряд беріледі. Бригаданы осы секцияның маңайында әр түрлі жұмыс орындарына жіберуге болады.
41. Агрегаттарды (қондырғыларды) жөндеуге осы агрегаттардың (қондырғылардың) барлық қозғағыштарында жұмыс істеуге бір наряд беруге және осы агрегаттардың (қондырғылардың) барлық қоректендіруші электр қозғағыштарының барлық жалғауларында ТҚ жұмыс үшін бір наряд беруге рұқсат етіледі.
Бір наряд беруге бір кернеулі және бір ТҚ жалғауларындағы электр қозғалтқыштарындағы жұмыс үшін ғана рұқсат етіледі.
42. Бір қондырғының бірнеше жалғауларында әртүрлі жұмыс орындарында кезек бойынша немесе бір мезгілде жұмыс істеуге келесі жағдайларда ғана бір наряд беруге болады:
1) күштік және бақылау кәбілдерін төсеу немесе қайта төсеу, электр жабдықтарын сынақтан өткізу, қорғау, өлшеу, блоктау, автоматика, телемеханика, байланыс және басқа құрылғыларын тексеру барысында;
2) туннельде, коллекторда, құдықта, шұңқырларда, қазан шұңқырларында жеке кәбілді жөндеу кезінде;
3) екі қазан шұңқырында немесе қазан шұңқырының жанында тұрған ТҚ жұмыс жетекшісі жұмыс орындарды қадағалай алатын мүмкіндігі бар жерлерде (екіден аспайтын) кәбілдерді жөндеу барысында.
Осындай жағдайда бригада мүшелерін әртүрлі жұмыс орындарына таратуға болады.
Бір қосалқы станцияның бірнеше қосалқы станцияларында немесе бірнеше жалғауларында бір үлгілік жұмысты бірінші кезекте жүргізу үшін бір наряд беруге рұқсат етіледі.
Осындай жұмыстарға мыналар жатады:
1) оқшаулағыштарды сүрту;
2) қысқыштарды тарту;
3) сынамалар іріктеу және май толтырып құю;
4) трансформаторлардың орауларын қайта тұйықтау;
5) релелік қорғау құрылғыларын, автоматиканы, өлшеу приборларын тексеру;
6) бөгде тоқ көзінен кернеуді арттыруды сынау;
7) өлшеу штангасының оқшаулағыштарын тексеру;
8) КЖ бүлінуінің орнын іздеп табу, мұндай нарядтың әрекет ету мерзімі – 1 тәулік.
43. Кезекті рұқсат қағазын беріп, онымен жұмыс істеу үшін жұмыс жетекшісіне, жұмыс өндірушіге (бақылаушыға) берілетін нарядтардың санын наряд мерзімін наряд беруші анықтайды. Нарядты ұзартуға болмайды.
44. Толық жұмыстың аяқталғаны көрсетілген нарядтарды 30 тәулік қана сақтауға болады.
45. Нарядтар:
1) электр станциялар мен қосалқы станциялардағы (бұдан әрі – ҚС) қызмет көрсететін персоналмен жұмыс істеу барысында – кезекшіде;
2) ӘЖ мен ҚС-да көмек көрсететін персоналсыз істеген кезде – наряд берушіде немесе диспетчерде (ОВБ кезекшісінде) сақталуы қажет.
46. Жұмыс өндірушіге бір реттік сипатқа ие нұсқау беріледі, оның мерзімі орындаушылардың жұмыс күнінің ұзақтығына байланысты.
47. Нұсқау және наряд бойынша жұмыстардың есепке алу тәртібі 4-қосымшада көрсетілген.
48. 1 сағаттан аспайтын қысқа мерзімді жұмыстарды нұсқау бойынша кезекші немесе жедел-жөндеу персоналының қадағалауындағы жөндеу персоналы, сонымен қатар кезекшінің және жедел-жөндеу персоналының өзі орындауына болады.
Осындай жұмыстарға:
1) кәбілді, сымдарды, шиналарды электр қозғағыштардан немесе басқа жабдықтардан қосу немесе ажырату, ТҚ құрылғылары мен релелі қорғаудың тізбегіндегі, автоматика, телемеханика мен байланыс, оның ішінде байланыс пен жоғары жиіліктегі қорғау сүзгі құрылғыларындағы жұмыстар;
2) 0,4 кВ ӘЖ қосу немесе ажырату, сонымен қатар барлық кернеудегі КЖ, фазалау, КЛ тізбегінің толықтығын тексеру, трансформаторлардың тармақтануын қосып-алу, май өлшейтін әйнектер мен оқшауламаларды сүрту, майды таңдап, толтыру, майды кептіру мен тазалау үшін аппараттарды тұйықтау және алу, тоқ өткізгіш бөліктердің дірілдеуі мен қызуын тексеру, электрлі өлшейтін қармауыштармен өлшеу, ӘЖ сымдарын, шиналарды және сымдарды құрғақ ағаштардан, басқа да бөтен заттардан тазалау;
3) электр қондырғылардың, энергия жүйелеріндегі диспетчерлік және технологиялық басқару (бұдан әрі – ДТБҚ) және жылу автоматикасы мен өлшеу, тұтынушыларды электрмен жабдықтау қондырғыларының дұрыс жұмыстарына қауіп төндіретін немесе осындай бұзушылықтарға әкелетін ақауларды жою бойынша кейінге қалдырылмайтын жұмыстар.
49. 48-тармақта көрсетілген жұмысты орындау барысында қадағалауды жүзеге асыратын адамды қосып санағанда жұмыс істейтіндердің саны үш адамнан аспауы керек.
Жедел-жөндеу персоналы немесе кезекші жұмыскердің ішіндегі жауаптының 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында жұмыс істеуі үшін ол адамда IV топ, ал 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында ІІІ тобы болуы қажет. Қалған бригада мүшелерінде ІІІ топ болуы керек. Тұтынушыларды қоректендіретін қосылымдардағы жұмыстарға соңғы аталған топтағы жұмыскерлерді тартуға болады.
Жұмыс алдында жұмыс орнын дайындауда АТҚ-ды арқанмен немесе баумен қоршаудан басқа барлық техникалық шараларды орындау керек.
48-тармақта аталған үш жұмыскердің қатысуымен 1 сағаттан астам уақытта жұмыс тек қана наряд бойынша орындалады.
50. Бригаданың саны мен оның құрамы электр қауіпсіздігі бойынша наряд беруші жұмыс көлемін, қауіпсіздік шартын, жұмыс өндіруші немесе жұмыс жетекшісі тарапынан бақылауды қамтамасыз ету мүмкіндігін ескере отырып анықтайды.
Наряд бойынша жұмыс істеуде бригаданың ең аз саны – жұмыс өндірушіні (бақылаушыны) қосқанда екі жұмыскер.
Нұсқау бойынша жұмыс істеуде мыналарға жұмыстарды өз еркімен істеуге болады:
1) монтаждау, екінші реттік тізбекті, өлшеу аспаптарын, релелі қорғау қондырғыларын, автоматиканы, телемеханика мен байланысты пайдалану мен жөндеу және жетектер мен коммутациялық аппараттардың агрегаттық шкафтардағы жұмыстарды қосқанда кернеуде ме жоқ па оған қатыссыз осы тізбектер мен құрылғылар 1000 Вольттан жоғары тоқ жүргізетін бөліктері жоқ немесе толық қоршалған немесе қоршау талап етілмейтін биіктікте орналасқан үй-жайларға орналастырылған болса IV тобы бар жұмыс өндіруші;
2) жұмыс жүргізуге құқылы, ІІІ топтағы жұмыскер халықты электр тоғымен зақымдауға қатысты қауіпсіздігі жоғары емес бөлмелерде орналасқан 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы жұмыстарды;
3) электр станциясы мен қосалқы станцияларындағы электр қондырғыларында ІІІ топтағы жұмыскерге:
АТҚ аумағын жабдықтау, шөптерді шабу, жолдарды қардан тазалау;
2,5 м аспайтын биіктіктегі ТҚ камерасынан тыс орналасқан телефон мен радио байланыс құрылғыларына қызмет көрсету мен жөндеу;
ТҚ камераларынан тыс қоршаулар мен жабдықтардың сыртындағы жазуларды қалпына келтіру;
трансформаторлардың, генераторлардың және басқа да жабдықтардың құрғақтығын қадағалау;
май тазалайтын және майды кептіру мен тазалау барысындағы қосымша аппаратураларға қызмет көрсету;
компрессорларда, трансформаторлардың май сорғыларында, желдеткіштердің механикалық бөлімдері мен электр қозғалтқыштарындағы жұмыстар;
ауа тазалау сүзгілерін тексеру және олардың сорбенттерін ауыстыру; 2,5 метрге дейінгі биіктіктегі камералардан тыс орналасқан жарықтандыру аппаратураларына қызмет көрсету мен жөндеу;
4) ІІ топтағы жұмыскерге:
2,5 метр аспайтын биіктіктегі ТҚ тыс орналасқан шамдалыларды тазалау мен шамдарын ауыстыру;
релелі және қалқаларды басқару бөлмелері мен тоқ өткізгіш бөліктері қоршалған 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларындағы бөлмелерді тазалау;
жақсы ауа-райында және тез өте алатын жерлерде ӘЖ қарау;
ӘЖ тіректерінде тұрақты белгілерді қалпына келтіру;
бұрыш өлшейтін құрылғылар арқылы ӘЖ габариттерін өлшеу;
ӘЖ тіректерінің айналасындағы аумақты өрт болудан тазалау;
ӘЖ тіректеріндегі құрсауларды майлау.
51. Бригада құрамын наряд (нұсқау) беруші ғана өзгерте алады.
Бригада құрамының өзгертілуі туралы нұсқау телефон, радио немесе нарядтағы өзі қол қойғаннан кейін өзгеріс туралы нұсқау бергеннің аты-жөнін жазатын жұмыс жетекшісіне (өндірушісіне) қолма-қол тапсырылады.
Жұмыстардың жетекшісіне (өндірушісіне) бригада құрамына енгізілген жұмыскерлерді нұсқаулықпен таныстыру қажет.
52. Рұқсат беретін тұлғаның рұқсатынсыз жұмыс орнына жіберуге тыйым салынады.
53. Жұмысқа жіберілетін тұлғаға рұқсат беру телефон, радио немесе кезекші жұмыскер арқылы берілуі мүмкін.
Алдын ала жұмысқа жіберуге рұқсат берілмейді.
54. ӘЖ, ТП – 10/0,4 кВ, қосалқы станцияларында апаттық өшірілу барысында және байланыстың жоқтығына байланысты жұмысқа жіберуге рұқсатты зақымданған жерді жөндеуге жіберілетін бригаданың ішіндегі сол жабдыққа наряд бере алатын тұлға бере алады. Осындай рұқсат қоректендіретін орталықтан ӘЖ жерге тұйықтау және өшіруден кейін бригадамен жүрген наряд беруге құқығы бар тұлғаның «Жеке нұсқаулар» бағанына тегі жазылады.
55. Бригаданы жұмысқа жіберуге тек бір наряд, нұсқау бойынша рұқсат етіледі.
56. Жіберуші жіберу алдында жұмыс орнының дайындығы бойынша техникалық шаралардың толық орындалғанына сенімді болуы керек. Ол жеке қараумен, жедел журналдардағы жазбалар, кезекшінің, тұтынушылардың жедел жөндеу персоналының хабарламасы бойынша көзі жетуі тиіс.
57. Жұмыс өндіруші (бақылаушы) мен жетекшісі жұмысқа жіберу алдында жіберушіден жұмыс орнын өздері тексеріп алады.
58. Наряд және нұсқау бойынша жұмысқа жіберу тікелей жұмыс орнына өткізіледі.
Жұмыс орнының дайындығын тексеру керек болмаған жағдайда ғана жұмысқа наряд бойынша жіберіледі, ал ӘЖ, БӘЖ, КЖ – талап етілмейді.
59. Бригаданы жұмысқа жіберу барысында жіберуші:
1) бригаданың құрамын нарядқа немесе нұсқауға сәйкес жеке куәліктері бойынша тексеру;
2) нұсқаунама жүргізіп, бригаданы нарядтың мазмұнымен таныстыруы, жұмыс орнының шекарасын көрсетуі, жұмыс орнына жақын орналасқан жөндеу үстіндегі жабдықтар мен тоқ өткізгіш бөліктеріне жақындамауларын және басқа да қауіпті өндірістік факторларды көрсетуі;
3) бригаданың жұмыс орындарында жерге тұйықтаудың көрінбей қалған кезде кернеудің жоқтығына көздерін жеткізуі керек, ал 35 кВ электр қондырғыларында тоқ өткізгіш бөліктерінде қолмен жанасу арқылы тексеріледі.
60. Жұмыс өндіруші жұмысқа жіберу барысында бригаданы технология жұмыстарына байланысты бригаданың қорғау құралдарын, құрал-саймандарды, механизмдер мен машиналарды пайдалану арқылы қауіпсіздік шаралары бойынша нұсқаунамадан өткізуі керек.
61. Жұмысқа жіберу нарядтың екі данасында және нарядтар мен нұсқаулар (осы Қағидалардағы 3-қосымша) бойынша жұмыстарды есепке алу журналында толтырылады. Жұмыс жетекшісі (өндіруші) жіберушінің міндетін қоса атқару кезінде жұмысқа жіберу нарядтың бір данасында толтырылады.
Жұмысқа нұсқау бойынша жіберу жедел немесе нарядтар мен нұсқаулар жөніндегі жұмыстарды есепке алу журналына жазылады.
62. Жұмысқа жібергеннен кейін бригаданың электр қауіпсіздік талаптарын сақтауын қадағалау жұмысы (жұмыс жетекшісі тағайындалмаған кезде) өндіруші мен жетекшісіне, ал технология жұмыстарына байланысты, бригаданың қорғау құралдарын, құрал-саймандарды, механизмдер мен машиналарды пайдалану қауіпсіздіктері – жұмыс өндірушіге жүктеледі.
63. Жұмыс жетекшісі мен жұмыс өндіруші (бақылаушы) ұдайы жұмыс орындарына қатысып тұрады. Жоғары аталғандардың біреуі жұмыс орнынан уақытша кетуі керек болған жағдайда жұмыс орнынан бригаданы шығарып (ТҚ шығарып, ӘЖ тірегінен жұмыскерді түсіруі қажет) жібереді.
64. Жұмыс жетекшісінің, өндірушінің рұқсатымен жұмыс орындарынан уақытша бригаданың бір немесе бірнеше мүшесінің кетуіне болады.
65. Бригаданы басқа жұмыс орындарына ауыстыруды жіберуші ғана немесе оның рұқсатымен жұмыс өндіруші мен жетекші ғана жүзеге асырады. Ауыстыру (осы Қағидалардың 2-қосымшасы) 3-кестеде ресімделеді.
Нұсқау бойынша жұмыс істеу барысында басқа жұмыс орнына ауыстыру ресімдеу талап етіледі.
66. Жұмыс күндерінде жұмыстағы үзілістер кезінде бригада жұмыс орындарынан кетеді. Бұл уақытта наряд жұмыс жетекшісінде, жұмыс өндірушіге (бақылаушыға) қалады. Бригада мүшелері үзілістен кейін жұмыс орындарына жұмыс жетекшісіз, жұмыс өндірушісіз (бақылаушысыз) қайтып келулеріне құқылары жоқ. Осындай үзілістен кейін жіберуді рұқсатсыз және нарядқа ресімдемей-ақ жұмыс жетекшісі, өндірушісі (бақылаушысы) орындайды.
67. Жұмыс уақыты аяқталған соң бригада мүшелері жұмыс орындарынан кетулері тиіс. Қауіпсіздіктің техникалық шараларының күйі өзгертілмейді.
Сонымен бірге, егер де жедел тапсырыста көрсетілген апаттық дайындық уақыты жұмыс орындау уақытымен сәйкес келсе наряд жұмыс жетекшісінде, жұмыс өндірушіде (бақылаушыда) қалады. Келесі күндерге жіберуді нарядқа жазбай және рұқсат алмай-ақ жұмыс жетекшісі, өндіруші (бақылаушы) орындайды.
Егер де апаттық дайындық уақыты жұмыс орындау уақытынан аз болса, жұмыс жетекшісі, жұмыс өндіруші (бақылаушы) нарядтың өзіндегі данасына жұмыстың аяқталған уақытын көрсетіп, нарядты жіберушіге тапсырады. Кейінгі күндерге дайындалған жұмыс орындарына қайтадан жіберуді рұқсат алмай-ақ, нарядта ғана көрсетіп жіберуші жүзеге асырады.
68. Жұмыс уақыты толық аяқталған соң жұмыс жетекшісі, жұмыс өндіруші (бақылаушы) бригада жұмыс орындарынан шығарады, бригада жасаған жерге тұйықтауды, қоршауларды, плакаттарды, туларды алып, нарядта жұмыс уақытының толық аяқталғанын көрсетеді.
69. Жұмыстың толық аяқталғанын ресімдеген соң жұмыс жетекшісі, өндірушісі (бақылаушы) нарядты жіберушіге тапсырады.
70. Жіберуші нұсқау бойынша жұмыстың аяқталуы туралы хабарлама немесе наряд алғаннан кейін, осы ауысымда жұмысқа жіберуге рұқсат етілген жұмыскердің жұмыс орнын толық тексеріп, оған электр қондырғыларын тұйықтауды хабарлайды.
71. Кернеуді алуды талап ететін жұмыс орындарын жұмысқа дайындау үшін көрсетілген тәртіпте мынадай іс-шаралар орындалады:
1) қажетті ажырату жүргізіліп және коммутациялық аппаратураларды өз еркімен немесе қате қосылып кету себептеріне шаралар қолданылуы;
2) коммутациялық аппаратуралардың жетектерінің қолмен немесе қашықтан басқару кілттеріне тыйым салу плакаттарын ілуі;
3) тоқ өткізгіш бөліктерде кернеудің жоқтығы тексеріліп, адамдарды тоқ ұрудан қорғау үшін олардың жерге тұйықтау;
4) жерге тұйықтау жасалғаны (жерге тұйықтау пышақтарының қосылып тұруы, тасымалды жерге тұйықтау орнатылған);
5) тоқ өткізгіш бөліктерінің кернеу қатысында қалған немесе қажетті жағдайларда жұмыс орнының қоршалуы және қоршаулардағы қауіпсіздік плакаттарының ілініп тұруы. Жергілікті шарттарға байланысты тоқ өткізгіш бөліктер жерге тұйықтауға дейін де және кейін де қоршалуға тиіс.
72. Кернеу алу талап етілетін тоқ өткізгіш бөліктердегі жұмыстар үшін мыналар ажыратылуы тиіс:
1) жұмыс жүргізілетін тоқ өткізгіш бөліктер;
2) осы Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген ара қашықтықта жүк көтеретін машиналар, механизмдер және адамдар жақындауы мүмкін қоршалмаған тоқ өткізгіш бөліктер.
Ажыратылған ӘЖ жұмыс істеу барысында, егер де осы Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінің үшінші бағанында көрсетілген ара қашықтықты сақтамай осы ӘЖ басқа элементтердің жақындау мүмкіндігі болған кезде соңғысы ажыратылады және ілулі тұрған және жөнделіп жатқан ӘЖ-де ажыратылады.
73. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларының жұмыс орнына коммутациялық аппараттан кернеу берілген кезде барлық жақтарында сымдар мен шиналардың ажыратылуынан, айырғыштардың ажыратуынан, сақтандырғыштардың алынып кетуінен, сонымен қатар аппараттардағы серіппе арқылы автоматты түрде тұйықталатын ажыратқыштарды есептемегенде, жүктеме ажыратқыштарының алынып кетуінен немесе үзіліп кетуінен пайда болған көрінетін үзіктердің болмауына рұқсат етіледі. Аралас ажыратқыштар тізбегіндегі байланыстың кепілдендірілген ажыратылған жағдайының сенімді механикалық көрсеткіші болған кезде, көрінетін ажыратудың болуы ажыратқыштарды итеру блоктарындағы КРУ-да элегазбен толтырылған КРУ-да рұқсат етіледі.
Жұмыс учаскелеріндегі кернеу трансформаторлары мен күштік трансформаторлар ажыратылады және кері трансформациялауға жол бермеу үшін 1000 В-қа дейінгі кернеу тараптарынан да электр қондырғылары ажыратылады.
74. Ажыратқыштарды және қолмен басқаратын жүктеме ажыратқыштарын өшіргеннен кейін жұмыс орындарын дайындау барысында олардың өшіріліп тұрғанына шунттаушы мойнақтың жоқтығына көз жеткізеді.
75. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында жұмыс орындарына кернеу беретін коммутациялық аппаратураларының өздігінен немесе қате қосылып кетуіне жол бермеу үшін, мынадай шаралар қолданылады:
1) ажыратқыштардың, бөлушілердің жүктеме ажыратқыштардың қол жетектері өшірілген уақытта механикалық құлыппен жабылуы керек, ал бір полюсті ажыратқыштардың аяқтарына диэлектр қалпақтары кигізіледі;
2) жедел штангалармен басқарылатын ажыратқыштардың стационарлық қоршаулары механикалық құлыппен бекітіледі;
3) аралас ажыратқыштардың жетектері ажыратылған күйде механикалық құлыпқа жабылуы тиіс;
4) жүк немесе серіппелі жетектерде тұйықталатын жүк және тұйықталатын серіппелер жұмыстан тыс жағдайға келтірілуі керек.
ЖТҚ итерілетін арбалары бар коммутациялық аппараттарының қате қосылып кетуінің алдын алу үшін қолданылатын шаралар 203 және 204-тармақтарға сәйкес болуы тиіс.
76. 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларындағы тоқ өткізгіш бөліктерінің барлық жағында жұмыс жүргізіліп жатса, кернеу коммутациялық аппараттар өшірілгеннен кейін алынады, ал схемада сақтандырғыштар көрсетілсе, соңғы аталғаны ажыратылғаннан кейін ажыратқыш өшіріледі. Схемада сақтандырғыш көрсетілмесе, коммутациялық аппараттың қате қосылып кетуінің алдын алу мынандай шаралармен жетек ұстағыштарын немесе шкафтың есігін жабу, бастырмаларды жабу, коммутациялық аппараттарының түйіспелерінің арасында оқшауламалаушы бастырмалар орнату керек. Қашықтан басқарылатын коммутациялық аппараттарының кернеуін ажырату барысында тұйықтаушы орауыштарда ажыратылады.
77. Егер аппараттың конструкциялы орындалуы мен жұмыс сипаты келсе жоғарыда аталған шаралардың орнына коммутациялық аппараттан сымдар мен кәбілдерді ажырату тәсілін қолданады.
Жұмыс орнын дайындау барысында сымдар мен кәбілдерді ажыратуды ІІІ тобы бар жөндеу персоналы ішіндегі жұмыскер жедел-жөндеу персоналдары кезекшісінің қадағалауымен орындайды. Жұмыс орнына жақын тұрған тоқ өткізгіш бөліктерінен кернеу алынуы тиіс немесе ол қоршалуы тиіс.
78. Байланысты (Айналмайтын үлгідегі автоматтар, пакеттік ажыратқыштар, жабық орындаудағы ажыратпа және өзгелері) қарау үшін қолжетімсіз 1000 В-қа дейінгі коммутациялық аппараттардың өшіріліп тұрған жағдайы оның қыспақтарында кернеудің бар-жоқтығын тексеру арқылы анықталады.
79. 1000 В (автоматтар, шаппа қосқыш, ажыратқыштар) дейінгі коммутациялық аппаратуралардағы қашықтан басқару бастырмаларында, кілттерінде, жүктеме ажыратқыштарында, ажыратқыштардың жетектерінде қосу барысында жұмыс орнына кернеу берілетін болса «Қосуға болмайды! Адамдар жұмыс істеп жатыр» плакаттары ілінеді.
Автоматтары, ажыратқыштары мен шаппа қосқыштары жоқ 1000 В-қа дейінгі қосылымдарда плакаттар алынған сақтандырғыштарға ілінеді.
Жедел штангалармен басқарылатын ажыратқыштарда плакаттар қоршауларға, ал бір полюсті ажыратқыштарда – әрбір ажыратқыштардың жетектеріне ілінеді. КТҚ плакаттар 210 және 211-тармақтарына сәйкес ілінеді.
Ажыратқыштың пневматикалық жетектеріне әуенің кіруін жабатын ысырмаларына «Ашуға болмайды! Адамдар жұмыс істеп жатыр» плакаттары ілінеді.
80. КЖ мен ӘЖ жұмыс істеу үшін өшірілген ажыратқыш жетектеріне бір плакат ілінеді «Қосуға болмайды! Желіде жұмыс жүріп жатыр». Бұл плакатты жіберуге рұқсат беретін және желіде жұмыс істеп жатқандарды есепке алуды жүргізетін жұмыскердің нұсқауы бойынша ілінеді және алынады.
81. Арнайы құралдарды қолданумен пайдаланылатын кернеудің жоқтығын анықтайтын кернеуді көрсеткішімен немесе жақын тұрған тоқ өткізгіш бөліктерге жақындаумен тексеру керек.
1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында кернеу көрсеткішін диэлектрикалық қолғаптарын киіп ұстайды.
35 кВ және одан жоғары электр қондырғыларында кернеудің жоқтығын оқшауламалаушы штангаларды тоқ өткізгіш бөліктерге жақындату арқылы тексеруге болады. Ұшқындаудың болмауы кернеудің жоқтығының белгісі болып табылады.
Бір тізбектегі 500 кВ және жоғары ӘЖ тәжденудің болмауы кернеудің жоқтығының жеткілікті белгісі болып табылады.
82. Электр станциялары мен қосалқы электр станцияларының электр қондырғыларындағы кернеудің жоқтығын тексеруді 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында IV және ІІІ-тобы бар, ал 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында ІІІ-тобы бар жедел-жөндеу персоналы немесе кезекші жұмыскерлері ішіндегі бір жұмыскер орындайды.
ӘЖ кернеудің жоқтығын 1000 В-тан жоғары ӘЖ IV және ІІІ-тобы бар, 1000 В-қа дейінгі ӘЖ ІІІ-тобы бар екі жұмыскер орындайды.
83. Дәлдеу схемасындағы кернеудің жоқтығын тексеруге рұқсат етіледі:
1) АТҚ, ЖТҚ мен КТҚ сыртқы қондырғыларында, сонымен қатар тұман, жаңбыр, қар жауған кездерде арнайы кернеу көрсеткіштерімен;
2) 500 кВ және жоғары АТҚ мен 500 кВ және жоғары екі тізбекті ӘЖ.
Схеманы дәлдеу барысында ӘЖ мен КЖ кірмелеріндегі кернеудің жоқтығын желі орналасқан жедел басқарудағы кезекші растайды.
ӘЖ схеманы дәлдеу желінің сыртқы, ішкі белгілерін тексерумен, сонымен қатар тіректердегі белгілер диспетчерлік желі атауларымен сәйкес болуымен қорытындыланады.
84. 6-20 кВ ӘЖ ағаш немесе темір бетонды тіректердегі, сонымен қатар телескопиялық мұнаралардан кернеуді тексеру барысында, тоқтың өту принціпіне негізделген көрсеткіштің жұмыс бөлігі жерге тұйықталу жолымен көрсеткіштің қажетті сезімділігін қамтамасыз ету қажет.
85. ӘЖ сымдар әртүрлі деңгейде ілінген жағдайларда кернеуді қармауыш немесе штангымен төменгі сымнан жоғары қарай тексеру керек. Көлденеңінен ілінген кезде тексеруді жақын сымнан бастау керек.
86. 1000 вольтқа дейінгі кернеуі бар, нейтральмен жерге тұйықталған электр қондырғыларында екі полюсті көрсеткіштерін қолдану кезінде фазалардың арасында және жабдықтың жерге тұйықталған элементті немесе жерге тұйықталған (нөлдендірілген) жалғастырушы арасында да кернеудің жоқтығын тексеру қажет. Алдын ала тексерілген В метрде де қолдануға рұқсат етіледі. Кернеуді тексеру үшін «бақылаушы» қыздыру шамдарын пайдалануға болмайды.
87. Аппараттың, блоктаушы құрылғының өшірілуі туралы сигнал беретін құрылғылар, үнемі қосулы В метрлер мен басқалар тек кернеудің жоқтығын растайтын қосымша құрылғылар болып табылады және олардың көрсеткіштері негізінде кернеудің жоқтығы туралы қорытынды жасауға болмайды.
88. Кернеуді тексергеннен кейін ғана тоқ өткізгіш бөлшектерді жерге тұйықтауға болады.
89. Тасымалды жерге тұйықтауды бірінші жерге тұйықтау құрылғыға жалғап, содан кейін кернеудің жоқтығын тексергеннен кейін тоқ өткізгіш бөлшектерге орнату керек.
Әртүрлі деңгейде ілінген ӘЖ сымдар төменнен жоғары қарай, төменгі сымнан бастап жерге тұйықталады.
Тасымалды жерге тұйықтауды тоқ өткізгіш бөлшектерге және бояудан тазаланған жерлерде жерге тұйықтау шиналарға (конструкцияларға) жерлерінен жерге тұйықталады.
Тасымалды жерге тұйықтау кері қарай алынады: бірінші тоқ өткізгіш бөлшектерден, содан кейін жерге тұйықталатын құрылғыдан ажыратылады.
90. Тасымалды жерге тұйықтау алу мен диэлектрлік қолғаптар кию арқылы, ал 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында штангамен немесе тікелей диэлектрлік қолғаптарды киіп қолмен пайдаланумен орындалады.
91. 187-тармақта айтылған жағдайды қоспағанда, осы мақсатқа арналған өткізгіштерді жерге тұйықтау үшін пайдалануға рұқсат етілмейді.
92. 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларында бір жерге тұйықтауды орнату жеткілікті болатын, жұмыс істеу үшін ажыратылған құрастырмалы шиналарды қоспағанда, осы жақтан кернеу берілетін жұмыс істеу үшін ажыратылған учаскенің барлық жағындағы барлық фазалардың (полюстердің) тоқ өткізгіш бөлшектері жерге тұйықталады.
Ажыратылған сызықтық айырғыштарда жұмыс істеу кезінде ӘЖ жақтағы сымдарда жерге тұйықтау пышақтары болса да айырғышта қосымша жерге тұйықтау орнатылады.
93. Жерге тұйықтау тоқ өткізгіш бөлшектер көрінетін үзіктері бар кернеудегі тоқ өткізгіш бөлшектерден бөлек болады. Осы Қағидалардың 73-тармағында көзделген жағдайда көрінетін үзіктері болмауына рұқсат етіледі.
Электр қондырғыларына орнатылған жерге тұйықтау ажыратқышпен, айырғыштармен, бөлгіштермен немесе жүктеме ажыратқыштарымен өшірілген жұмыс жүріп жатқан тоқ өткізгіш бөлшектерден бөлек болады.
94. 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында ТҚ жинақ шиналарында, қалқандарында (оқшауланған сымдардан орындалған шиналарды қоспағанда) жерге тұйықтау болу керек. Жерге тұйықтауды осы шиналарға жалғаудың қажеттілігін немесе қажет еместігін наряд (нұсқау) беруші анықтайды.
95. Станциялар мен қосалқы станциялардағы электр қондырғыларда орындалатын жұмыстың сипатына қарай (оқшаулаудың кедергілерін өлшеу және өзгелері) жұмыс орнын дайындау барысында орнатылған жерге тұйықтауды уақытша алуға болады.
Уақытша жерге тұйықтауды алу мен қайта орнатуды кезекші, жедел-жөндеу персоналы немесе жұмыс өндіруші немесе жұмыс жетекшісінің берген наряды бойынша орындалады.
Жерге тұйықтаудың уақытша алуға, сондай-ақ осы операцияға жетекшісінің және жұмыс өндірушімен орындауға келісу. Берілген рұқсат нарядтың «Жеке нұсқаулар» деген жолында жерге тұйықтаудың қайда және қандай мақсатпен алынғаны туралы жазумен енгізіледі.
96. Жерге тұйықтау орнату қауіпті немесе мүмкін емес конструкциялық электр қондырғыларында (мысалы, кейбір тарату жәшіктерінде, жеке типті КТҚ, фазалары тік орналасқан жинақтарда) жұмыс орнын дайындауда жерге тұйықтауды орнатуға болмайды, тек айырғыштардың пышақтарына диэлектрлік қалпақтар кигізіледі немесе коммутациялық аппараттардың түйіспелері арасына оқшауламалаушы бастырғыштар қойылады.
97. 1000 В-тан жоғары ӘЖ желісі ажыратылған секциялы коммутациялық аппараттар мен барлық ТҚ жерге тұйықтау керек.
Мыналарға:
1) 35 кВ және жоғары ӘЖ қосалқы станцияларда тармақтанулармен бірге жерге тұйықтауға болмайды, егер де ӘЖ екі жақтан жерге тұйықталған болса осы қосалқы станцияларында жерге тұйықтау өшірілген сызықтық айырғыштарда орнатылады.
2) 6-20 кВ ӘЖ тек бір ТҚ немесе бір секциялайтын аппаратқа немесе жақын тұрған ТҚ немесе тіректегі секциялайтын аппаратқа жерге тұйықтау керек. ӘЖ ажыратылған басқа ТҚ мен секцияланатын аппараттарда жерге тұйықтау, ӘЖ ажыратылған жерде жұмыс орны мен ТҚ немесе секциялайтын аппараттардың арасында рұқсат етіледі. ӘЖ көрсетілген жерге тұйықтау жерге тұйықталу құрылғысы бар тіректерге орнату керек.
1000 В-қа дейінгі ӘЖ жерге тұйықтау тек жұмыс орындарында орнатылады.
98. 109-тармақта көрсетілген жерге тұйықтауға қосымша әрбір бригаданың жұмыс орындарында сымдардың барлық фазалары, қажет болған жағдайда тростары да жерге тұйықталады.
99. Тегістегіш металл роликтерде немесе ұстап тұратын қысқыштарда жатқан сымдар үшін осы роликтердің немесе қысқыштардың шетін жерге тұйықтау жеткілікті. Ролик немесе қысқыш шетінің және ӘЖ металл тірегінің конструкциясы, сондай-ақ темір бетонды жерге тұйықтаған арматурасы арасында табиғи металл байланысы болғанда роликті немесе қысқышты қосымша жерге тұйықтау талап етілмейді.
100. Анкерлер аралығындағы сымдарды монтаждау кезінде, сондай-ақ ӘЖ монтаждалған анкер тіреуіндегі ілгектерді біріктірген соң сымдар алдыңғы және соңғы тіреудің біреуі жерге тұйықталуы керек.
101. Сымдарды (тростарды) монтаждалған анкер аралығындағы соңғы анкерлі тірекке жерге тұйықталуға болмайды, сондай-ақ найзағай разрядтары әлеуетінің өтіп кетуін және басқа да ӘЖ дайын учаскесінен сымдардың жүктемесінің басқа учаскеге кетіп қалмауын жібермеу үшін ӘЖ жөнделген учаскесіне жерге тұйықтауға болмайды.
102. Тарамдалған сымдардың ӘЖ әрбір фазадағы бір сымды ғана, ал оқшаулауғыш кернегіш болса, фазаның барлық сымдарын жерге тұйықтауға тура келеді.
103. Бір тізбекті ӘЖ жұмыс орнында жерге тұйықтау жұмысы жүргізіліп жатқан немесе көрші тіреуге орнатылады. Бригада жұмыс істеп жатқан ӘЖ учаскесінің екі жағын да жерге тұйықтау орнатуға болады, жағдай арқылы жерге тұйықтаудың ара қашықтығы 2 километрден аспайды.
104. ӘЖ тіреуінен оқшауланатын найзағайдан қорғау тросында немесе тіреу конструкциясында жұмыс істеу барысында егер де тросқа 1 метрден аспайтын арақашықтықта жақындау талап етілсе, тросты жерге тұйықталады. Жерге тұйықтауды трос оқшауланған аралықта орнатады.
Егер осы троста мұз еріту қарастырылған болса, жұмыс алдында трос ӘЖ ажыратылады, ал жерге тұйықтау кернеу берілетін жақта орнатылады.
105. Келтірілген кернеу астындағы ӘЖ бір сөндіргіш көп тізбекті ӘЖ тізбегіндегі басқа ӘЖ қиылысқан аралықтағы жұмыс істеу кезінде жерге тұйықтауды орнатуға және фазалық жұмыс жөндеуге қойылатын талаптар. 310-315-тармақтарында келтірілген.
106. ӘЖ тасымалданатын жерге тұйықтауды мынадай түрде жалғанады: металл тіреулерде – оның элементтеріне; жерге тұйықтау құламалары бар темір бетон және ағаш тіреулерінде осы құламаларға тек толықтығын тексергеннен кейін ғана жалғауға болады. Жерге тұйықтау құламасы жоқ темір-бетон тіреулерінде жерге тұйықтау траверстерге немесе тіреудің темір элементтеріне жалғауға болады.
Нейтралды жерге тұйықтау 1000 В-қа дейінгі электр тораптарында нөльдік сымды қайта жерге тұйықтау кезінде тасымалданатын жерге тұйықтау осы сымға жалғауға болады.
Тасымалданатын жерге тұйықтау жұмыс орындарда 0,5 метр кем емес жерге тік қадаған жерге тұйықтауды жалғайды. Жерге тұйықтауларды кез келген үйілген топыраққа орнатуға тыйым салынады.
107. 1000 В-қа дейінгі ӘЖ тіректерде немесе оқшаулаушы буынсыз телескопиялық биікте жұмыс істеу кезінде жерге тұйықтау жөнделіп жатқан желілердің сымдарында, тіреуде тартылған барлық сымдарда, оның ішінде телемеханика және радиотрансляция желілерінің сымдарында болуы керек.
108. 1000 В-қа дейінгі электр станциялар мен қосалқы станциялардың электр қондырғыларында жерге тұйықтауды орнату кезекші немесе жедел-жөндеу персоналы ішінен ІІІ тобы жұмыскерінің орындауына рұқсат етіледі.
109. 1000 В-тан жоғары электр станциялары мен қосалқы станцияларының электр қондырғыларында:
1) тасымалдау жерге тұйықтауды екі жұмыскер орындау керек: біреуі IV топтан (кезекші немесе жедел-жөндеу персоналының ішінен), ал екіншісі ІІІ топтың жөндеу персоналы ішінен, ал жерге тұйықтауда тұтынушы персоналы ішінен болуы мүмкін. Алыс қосалқы станцияларында әкімшілік-техникалық персоналдың немесе диспетчердің рұқсатымен негізгі схема бойынша жерге тұйықтау орнатуға екінші жұмыскер ретінде тұтынушы персоналынан бір жұмыскерді тартуға болады.
2) жерге тұйықталатын пышақтарды қосуды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналы ішінен IV топтағы бір жұмыскер орындай алады.
3) жерге тұйықталатын пышақтарын өшіру мен тасымалды жерге тұйықтауды алуды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналының ішінен ІІІ топтағы бір жұмыскер орындай алады.
110. Жөндеуге тапсыру үшін өшірілген ӘЖ тасымалды жерге тұйықтау орнату мен алуды және тіреулердегі жерге тұйықтау пышақтарын қосуды кезекші немесе жедел-жөндеу персоналының қызметкерлері: біреуі IV топтағы (1000 В-тан жоғары ӘЖ) немесе ІІІ топтан (1000 В-қа дейінгі ӘЖ), ал екіншісі ІІІ топтағы қызметкер орындайды. ІІІ топтағы жөндеу персоналынан екінші адамды, ал тұтынушыны қоректендіретін ӘЖ-ға – тұтынушы персоналынан пайдалану рұқсат етіледі.
Жерге тұйықталатын пышақтарды ажырату ІІІ топтағы кезекші немесе жедел-жөндеу персоналының ішінен бір жұмыскерге рұқсат етіледі.
ӘЖ жұмыс орындарында тасымалдауды жерге тұйықтауды ІІІ топтағы бригада мүшелерімен жұмыс жетекшісі (өндіруші) орнатады. Осы тасымалдаушы жерге тұйықтауды жұмыс жетекшісінің (өндірушінің) нұсқауы бойынша ІІІ топтағы екі бригада мүшелерімен алады.
111. ӘЖ кернеудің жоқтығын тексеру, жерге тұйықтауды алу немесе орнату кезінде екі жұмыскердің біреуі жерде екіншісін бақылап тұруы тиіс.
112. Кернеу қатысындағы тоқ өткізгіш бөліктерді уақытша қоршау үшін, ағаштан немесе оқшаулаушы материалдан дайындалған қалқанды қолдануға болады.
Кернеуді өшірмей уақытша қоршау орнату кезінде тоқ өткізгіш бөліктерге дейінгі арақашықтық осы Қағидаларға 4-қосымшасындағы 1-кестесінде көрсетілгеннен кем болмауы керек. 6-10 кВ электр қондырғыларындағы бұл арақашықтық 0,35 метрге дейін қысқартылуы тиіс.
Уақытша қойылған қоршауларда «Тоқта! Кернеу» деген жазу жазылады немесе тиісті қауіпсіздік плакаттары ілінуі тиіс.
113. 6-20 кВ электр қондырғыларында тоқ өткізгіш бөліктерді қалқанмен қоршауға болмайтын жағдайда, өшірілген және кернеулі тоқ өтер бөліктерінің арасына орналастырылатын оқшаулаушы бастырмаларды қолдануға болады (мысалы, өшірілген ӘЖ ажыратқыш түйіспелер арасына). Бұл оқшаулаушы бастырмалар кернеу қатысындағы тоқ өткізгіш бөліктерге ғана жатады.
Бастырмаларды орнату мен алуды IV және ІІІ топтардағы (біреуі – кезекші немесе жедел-жөндеу персоналдарынан) диэлектрлік қолғаптарды, оқшаулаушы қарнақтарды, қармауыштарды пайдаланумен екі жұмыскер орындайды.
114. Камераларда, шкафтарда, панельдерде және жұмыс орнымен шекараланған қоршауларында «Тоқта! Кернеу» деген плакаттары ілініп тұрады.
115. АТҚ-да жерде, іргетастар мен жекелеген конструкцияларда орнатылған жабдықтарда жұмыс істеген кезде, жұмыс орындары майлы не синтетикалық талшықтардан жасалған арқанмен, жіппен немесе баумен (өтетін жол қалдыра отырып) кеңістікті қоршап, онда қоршалған кеңістіктің ішіне назар аудартатын «Тоқта! Кернеу» деген плакаттар ілінеді.
Жұмыс орны аймағына қосылмаған арқанды ілу үшін конструкцияларды пайдалануға болады.
Желілерде ӘЖ ажыратқыштардан басқа барлық АТҚ кернеуді өшіру барысында АТҚ арқанмен қоршалып, сыртқы кеңістікке «Тоқта! Кернеу» деген плакаттар ілінеді. АТҚ екінші реттік тізбектерінде жұмыс істеу кезінде нұсқау бойынша жұмыс орнын қоршау талап етілмейді.
116. ӘЖ, КЖ басқа, электр қондырғыларында дайындалған жұмыс орындарында «Жұмысты осы жерде істе!» плакаты ілінеді.
117. Жұмыс орындарынан кернеулі учаскелермен шекараласқан АТҚ конструкциялар учаскелерінде жақсы көрініп тұратын «Тоқта! Кернеу» деген плакаты ілінеді. Бұл плакаттарды жіберушінің басшылығымен жөндеу персоналынан ІІІ топтағы жұмыскер орната алады.
Көтерілуге рұқсат етілетін конструкциялардың төменгі жағында «Өрмелеме! Мерт боласын!» плакаттары ілінеді.
Жұмыс жүргізуге рұқсат етілетін конструкциялар мен стационарлы баспалдақтарда «Осы жерден өрмеле» плакаты ілінеді.
118. Жұмысты толық орындамайынша плакаттарды ілуге, алуға тыйым салынады.

3. Жеке жұмыстарды орындау кезіндегі қауіпсіздік шаралары

119. Электр қондырғыларында еңкейіп жұмыс істеуге болмайды, егер кернеулі тоқ өткізгіш бөліктерінің арақашықтығында түзелу осы Қағидалардың 4-қосымшасының 1-кестесінде көрсетілген арақашықтықтан аспайды. 6-110 кВ станциялары мен қосалқы станциялардағы электр қондырғыларында қоршалмаған тоқ өткізгіш бөліктерде жұмыс істеу кезінде осы бөліктер артқы жақта немесе екі жақта орналасуы қажет.
120. Кернеулі жабдықтардың оқшаулаушы электр қорғау құралдарын пайдаланусыз жақындауға тыйым салынды.
121. ӘЖ мен БӘЖ жалғау және ажырату учаскелерінде (сымдарды, тростарды) осы учаскелердің әлеуетін түзету керек. Әлеуеттерді түзету осы учаскелердегі сымдарды жалғаумен немесе бір жерге тұйықтағышқа (жерге тұйықтау құралына) қосылуымен ажыратылудың (мүмкін болатын ажыратылудың) екі жақтарынан қосылуды орнатуды жерге тұйықтау жолымен жүзеге асырылады.
122. Электр қорғау құралдарын (оқшаулаушы штангалар, қыспақтар, электр өлшейтін штангалар мен қыспақтар, кернеу көрсеткіші) пайдалана отырып, жұмыс істеу кезінде адамның тоқ өткізгіш бөліктерге жақындауы құралдардың оқшаулаушы бөліктерінің ұзындығына сәйкес болады.
123. АТҚ мен ӘЖ арақашықтығының қиылысында сымдарды (тростарды) ауыстыру кезінде және кернеулі сымдардан (тростардан) төмен тартылған оларға қатысты оқшаулаушы мен арматура тізбектердегі ауыстырылатын сымдар арқылы сымдардан жоғары тартылған тізбектегі кескіндерді алдын алу синтетикадан жасалған арқандардан жасалады. Арқанды екі жерден лақтыру керек – екі жағын қиылысқан жерден олардың ұштарын зәкірге, конструкцияларға байлау керек. Сымдарды (тростарды) көтеру ақырын және асықпай жүзеге асырылады.
124. Сымдарда жұмыс істеу кезінде кернеу қатысындағы сымдардан жоғары тартылған оларға қатысты оқшаулаушыда, арматураларда сымдардың түсіп кетуінің алдын алу мен тума кернеуден қорғау үшін шаралар орындалады. Осы жұмыстар кезінде қиылысқан сымдарды кернеуді өшірмей сымдарды (тростарды) ауыстыруға болмайды.
125. Персонал электр қондырғыдан кернеудің жоқ болып, содан кейін ескертусіз қайта берілетінін есінде сақтауы керек.
126. Тәуліктің түнгі уақыттарында жұмыс учаскелері, жұмыс орындары мен жолдар жарық болуы керек. Жарықтандыру біркелкі болады, жұмыскерлердің көздеріне дұрыс әсерін тигізуі керек. Қараңғы жерлерде жұмыс істеуге тыйым салынады.
127. Найзағайдың жақындаған кезде ӘЖ, БӘЖ, АТҚ, ЖТҚ ұшпақтары мен ӘЖ учаскелеріне қосылған ӘЖ, КЖ желілерінің ажыратқыштарында, сондай-ақ байланыс тораптардың үй-жайлардың БӘЖ кірмелерінде жұмыстар тоқтатылады.
128. Электр станциялардағы, қосалқы станциялардағы КЖ 1000 В-қа дейінгі электр қондырғыларында кернеумен жұмыс істеу кезінде мыналар:
1) жұмыс орындарының жанында орналасқан кездейсоқ тиіп кетуі мүмкін кернеу қатысындағы басқа да тоқ өткізгіш бөліктерін қоршау;
2) диэлектрлік галоштар киіп немесе оқшаулаушы тіреулердің үстінде не резинадан жасалған диэлектрлік кілемдердің үстінде тұрып жұмыс істеуі;
3) оқшаулаушы ұстағыштары (бұрағыштарда, бұдан басқа өзекті оқшаулау) құралдарды пайдалану;
4) осындай құралдар болмаған кезде диэлектрлік қолғаптарды пайдалану қажет.
Қысқа жеңді немесе түрілген жеңді киіммен жұмыс істеуге, сондай-ақ пышақтарды, егеулерді, металл сызғыштарды және басқа да құралдарды пайдалануға болмайды.
129. Кәсіпорындардың немесе басқа да ұйымдардың персоналының жұмысшысына (іссапардағы персонал құқығымен) кезекшінің рұқсатымен есептеуіштер мен ТҚ және басқару қалқандарында орнатылған өлшеу құралдарының көрсеткіштерін жазып алуына рұқсат етіледі. Жергілікті кезекші персонал болған кезде, осы жұмыскер II топтағы, ал жергілікті кезекші персонал болмаған жағдайда ол III топтағы жұмыскер болуы керек.

Магниттік және электр өрістері әсер ететін аймақтағы жұмыстар

130. АТҚ мен 500 кВ-тан және жоғары ӘЖ жұмыскерлерді адамның организміне қарама-қарсы әсер ететін биологиялық белсенді электр өрісінен қорғауды және жерге тұйықталатын немесе жерден оқшауланған электр өткізуші объектілерге жанасқан кезде электр разрядтарының пайда болуын қамтамасыз етіледі.
131. Электр өрісі әсер ететін аймақтарда жұмыс істеу кезінде адамның осы аймаққа келуі шектеледі. Электр өрісінің 5 кВ/метрге дейінгі кернеуі кезінде оған жұмыс уақыты ішінде болуына рұқсат етіледі.
5 пен 20 кВ/метрге дейінгі жоғары кернеуліктегі (кернеудің белгілі бір деңгейі үшін) электр өрісіне келудің рұқсат етілетін уақыты Т, сағат, мына формуламен есептеледі:

Т = 50/E - 2

мұндағы Е – бақыланатын аймақтағы электр өрісінің әсер ететін кернеулігі, кВ/метр.
20 мен 25 кВ/метрге дейінгі және жоғары кернеу кезінде келу уақыты 10 минуттан аспауы керек. 25 кВ/метрге дейін кернеу кезінде қорғау құралдарын пайдалану керек. Осы кездегі жұмыс уақыты 1 жұмыс күнінен аспауы керек.
Осы пункттің талаптары персоналға электр разрядтарының әсер етуін болдырмау жағдайларында жарамды.
132. Электр өрісіне келуге рұқсат етілетін уақыт жұмыс күнінің ішінде бір рет немесе бөлшектеп іске асырылады. Қалған жұмыс уақытында қорғау құралдарын пайдалану керек немесе электр өрісінің 5 кВ/метрге дейінгі кернеуі болу керек.
133. Электрлік өрістің кернеуі, сондай-ақ әсер ету шекарасы мен экрандау өлшеу нәтижелері бойынша айқындалады. Барлық жағдайларда электр өрісінің бұрмаланбаған кернеулігі адамдар жұмыс істеп жатқан барлық аймақтарда өлшенуі керек.
Жабдықтар мен конструкцияларды көтерусіз жұмыс істеу кезінде өлшеу былай жүргізіледі:
1) жер бетінен 1,8 метр биіктікте қорғау құралдары жоқ болса;
2) жер бетінен 0,5; 1,0 және 1,8 метр биіктікте ұжымдық қорғау құралдарын пайдалану.
Жабдықтарға немесе конструкцияларға көтерумен жұмыс істеу кезінде (қорғау құралдарын бар-жоқтығына қарамастан) өлшеу жұмыс орнының алаңынан 0,5; 1,0; және 1,8 метр биіктікте және жабдықтардың жерге тұйықталған тоқ өткізгіш бөліктерінен 0,5 метр арақашықтықта жүргізіледі.
134. Бақыланатын аймаққа келу уақыты өлшенген кернеуліктің жоғарғы мәніне сүйене отырып анықталады.
135. Қорғау құралы ретінде стационарлық, тасымалды және қозғалатын экран құрылғылары; машиналар мен механизмдерге орнатылатын алмалы-салмалы экран құрылғылары; экрандық жинақтар пайдаланылады.
Зертханалардың, жылжымалы шеберханалармен, механизмдердің, машиналардың жерге тұйықталған шанақтары мен кабиналары, сондай-ақ темір бетоннан жасалған ғимараттар, кірпіш ғимараттарында темір бетонды ұласумен, темір каркасын немесе жерге тұйықталған темір шатырларында электр өрісі жоқ болса, қорғау құралдарын қолдану талап етілмейді.
136. Тасымалданатын немесе жылжымалы экранды құрылғылар орнатылған жерлерде жерге тұйықтау құрылғыларына немесе жерге тұйықталған құрылғыға жалғанған қимасы 10 шаршы милиметрден аспайтын майысатын мыс сымдармен темір конструкциялар жерге қосылуы тиіс.
Алмалы экранды құрылғылар сол жерде орнатылған машиналармен және механизмдермен гальваникалық жалғастырылуы керек. Машиналар мен механизмдерді жерге тұйықтау кезінде қосымша жерге тұйықталған алмалы экранды құрылғыларда талап етілмейді.
Жеке экранды жинақтарды жерге тұйықтауда тоқ өткізгіш табаны бар арнайы аяқ-киім пайдалану арқылы жүзеге асырылады. Оқшаулайтын негіздеменің үстінде тұрып жұмыс істеу кезінде (боялған темір, оқшаулаушы, ағаш төсеніштер) немесе арнайы қолғапсыз жерге тұйықталған конструкцияға жақындауда экранды киім қимасы 10 шаршы милиметрге арнайы майысқақ сыммен қосымша жерге тұйықталған конструкцияға немесе жерге тұйықталған құрылғысына жерге тұйықтау керек.
137. Экранды жинақтарды 1000 В-қа дейінгі кернеулі тоқ өткізгіш бөліктерде, сондай-ақ жабдықтарды сынақтан өткізгенде (жоғары кернеуде тікелей сынақ өткізетін тұлғалар үшін) және электр дәнекерлеу жұмыстарында пайдалануға тыйым салынады. Осы жағдайда жұмыс істеп жатқандарды қорғау экранды құрылғыларды пайдаланумен жүзеге асырылады.
138. Ажыратылған тоқ өткізгіш бөліктердің учаскелерінде жұмыс істеу барысында тума әлеуетті алу үшін оларды жерге тұйықтау қажет. Ажыратылған, бірақ тоқ өткізгіш бөліктерді жерге тұйықталмаған қорғау құралынсыз ұстауға тыйым салынады.
139. Электр өрісі әсер ететін аймақтардағы пневматикалық дөңгелек жүрісіндегі машиналар мен механизмдер де жерге тұйықталу тиіс. Олардың осы аймақта қозғалуы кезінде тума әлеуетін алу үшін жермен байланысы бар шанаққа немесе шассиге жалғанған темір тізбегін қолдану керек.
140. Электр өрісі әсер ететін жерде машиналар мен механизмдерге жанар-жағар материалдарын толтыруға болмайды.
141. Электр өрісі әсер ететін аймақтарда орналасқан жабдықтар мен конструкцияларды көтеру кезінде электр өрісінің кернеулігіне қарамастан қорғау құралдарын пайдалану керек. Телескопиялық немесе гидрокөтергіш қоржын (себет) мұнараның көмегімен көтеру кезінде экранды немесе экранды жинақтарды қолдану керек.
142. Экрандау аймағында адам болған кезде ОТҚ конструкция ішінде, сондай-ақ газды релеге, күштік трансформатордың май деңгейінің релесіне баспалдақпен көтерілу кезінде электр өрісінен қорғанатын қорғау құралдарын пайдаланбауға болады.
143. Барлық кернеудегі электр қондырғыларында жұмыс істеп жатқандарды адамның организміне зиян келтіретін биологиялық белсенді магниттік өрістен қорғау керек.
144. Кернеулігі рұқсат етілетін мәннен асып кетсе, магниттік өріс биологиялық белсенді болып табылады.
145. Адамның магниттік өріске келу ұзақтығына байланысты әсер етудің жалпы (барлық денеге) және локалды (түпкілікті) жағдайындағы рұқсат етілген кернеулік (бұдан әрі - Н) немесе магниттік өрістің индукциясы (бұдан әрі - В) осы Қағидалардың 4-қосымшасында келтірілген 2-кестеге сәйкес анықталады.
Магниттік өрістің рұқсат етілетін деңгейі ішкі уақытша аралықтағы интерполяциямен анықталады.
146. Персоналдың әртүрлі кернеуліктегі (магниттік өрістің индукциясы) аймақтарға келуі қажет болған жағдайда осы аймақтарда жұмыс орындаудың жалпы уақыты жоғары кернеуліктің (индукцияның) аймақтағы шектік рұқсат етілген мәнінен аспау керек.
147. Магниттік өріске келудегі рұқсат етілген уақыт жұмыс күнінің ішінде бір рет қана іске асырылуы керек. Еңбек және демалыс режимінің өзгеруі кезінде (мысалы, ауысым кездерінде) магниттік өрістің шектік рұқсат етілген деңгейі жұмыс күнінің 8 сағатынан аспауы керек.
148. Магниттік өрістің деңгейін бақылау мынадай жағдайларда жүзеге асырылуы қажет:
1) электр қондырғыларының жаңаларды пайдалануға беруді қабылдау және қолданыстағыларды кеңейту;
2) электр қондырғыларына жақын тұрған персоналдың тұрақты немесе уақытша келіп тұруына үй-жайларды жабдықтау; жұмыс орындарын аттестациялау.
149. Магниттік өрістің деңгейі жұмыс орындау үдерісіндегі персонал болатын барлық аймақтарында анықтау керек.
Магниттік өрістің кернеулігін өлшеу жұмыс орын алаңының еденінен, жерінен, үй-жайдың еденінен өту көпірлерінің төсемінен 0,5; 1,5; және 1,8 метр биіктікте, магниттік өрістің көзі жұмыс орнының үстінде болса – жұмыс орны алаңының деңгейінде қосымша жүргізілуі керек.
150. Магниттік өрістің индукциясын (кернеуді) өлшеу электр қондырғының жоғары жұмыс тоғында немесе өлшенген мән есептеліп (Імах), жоғары тоқ Імах/І өлшенген мәнге көбейтілуі керек, мұндағы І – өлшенген сәттегі магниттік өріс көзінің тоғы.
151. Магниттік өрістің кернеулігі (индукциясы) электр қондырғылардың тоқ өткізгіш бөліктерінен кемінде 20 метр аралықта орналасқан персоналдың тұрақты келетін өндірістік үй-жайларында, оның ішінде қабырғамен бөлінген бөліктерінде жүргізілуі керек.
152. Магниттік өрістің әсер етуінен қорғайтын шаралар ретінде стационарлық және ауыспалы магниттік экрандар қолданылуы қажет.
Жұмыскерлердің жұмыс орындары мен қозғалу бағыттарын осы Қағидалардың 149-тармағының талаптарына сәйкес орындауды жүзеге асыру кезінде магниттік өріс көздерінің арақашықтығында орналастыру керек.
153. Пайдалануға беру талаптары бойынша онда персоналдың келуі талап етілмейтін магниттік өрістің рұқсат етілген деңгейінің мәнінен асып кеткен электр қондырғысының аймақтары ескерту жазбаларымен немесе плакаттармен қоршалуы тиіс.
154. Магниттік және электр өрістерінің әсер ету аймақтарында жұмыс кезінде қосымша қауіпсіздік шаралары нарядтың «Жеке нұсқаулары» деген жолында осы Қағидалардың 2-қосымшасында көрсетіледі.
155. АТҚ қарау кезінде немесе жұмыс орындарына бара жатқанда тек белгілі бір мақсатта тексерілген бағытпен жүру керек.

Генераторлар

156. Ажыратылған АӨӨ құрылғысы бар айналатын қоздырылмаған генераторды кернеуде деп қарау керек (бұрылыстық біліктің әсерінен айналу жағдайын қоспағанда).
157. Генераторды сынақтан өткізу кезінде схемада көрсетілген учаскелердегі арнайы қысқа жерге тұйықтауыштарды алу мен орнату АӨӨ алынып және қоздырылуы өшірілген генератордың жұмыс жиілігінде ғана болады.
Тоқтатылған блок генераторының схемасында жұмыс істеу кезінде оның шықпаларын, егер жоғарлатқыш трансформатор жоғары жақтан, ал жеке қажеттілік трансформаторы – төменгі кернеу жақтан жерге тұйықталған болса, жерге тұйықтау талап етілмейді.
158. АӨӨ өшірілген құрылғысы бар қоздырылмаған генератордың айналмалы статор тізбектерінде қалдық кернеудің мәнін өлшеуге, фазалардың кезектесу тәртібін анықтауға болады.
Бұл жұмыстарды арнайы қызметтердің, лабораториялардың, наряд бойынша электрқорғау құралдарын қолдану арқылы баптау ұйымдарының қызметкерлері немесе кезекші қызметкердің бақылауымен орындау керек.
159. Біліктегі кернеуді және жұмыс істеп тұрған генератор роторының оқшаулағыш кедергісін өлшеуді кезекші персоналдан бір немесе IV және III топтары бар нұсқау бойынша мамандандырылған бөлімше қызметкерлерінен екі жұмыскер орындай алады.
160. Ротордың байланыс сақиналарын қайрау және тегістеу, қоздыру коллекторын тегістеу нұсқауы бойынша электрлік техникалық емес персоналдан бір жұмыскер орындай алады. Жұмыс кезінде қорғау көзілдіріктерін кию керек.
161. Жұмыс істеп тұрған генератордың щеткалы аппаратын кезекші персоналдан бір жұмыскер немесе арнайы бөлінген ІІІ тобындағы жұмыскер орындай алады. Бұл жағдайларда мынадай шараларды сақтау қажет:
1) машинаның айналмалы бөліктерінен сақтанып, бас киім киіп және түймеленген арнайы киімде болуы керек;
2) диэлектрлік галош, диэлектрлік қолғаптар кимей-ақ, резиналы диэлектрлік кілемдерді пайдалану керек;
3) тоқ өткізгіш бөліктерінің екі полюстерін біруақытта қолмен ұстауға болмайды.

Генераторлардың сутегілік суытылуының газды-майлы жүйесі.
Электролиздік қондырғылар

162. Генераторлардың газ-май жүйесінін пайдалану барысында жарылуға қауіпті газ қоспалары болуының алдын алып төмендегілердің болуына рұқсат етілмейді:
1) генератордың корпусындағы сутегінде оттегінің құрамы 1,0 %-дан аспауы керек, ал жапқылар мен үрлеу ыдысындағы және май тазалайтын қондырғылардың сутегі бөлетін бактарында 2 %-дан аспауы керек;
2) генератордың тоқ өткізгіштерінде сутегінің құрамы 1,0 %-дан, ал мойынтіректің картерлерінде 2 %-дан аспауы керек.
Май бактерінде сутегі болмауға тиіс.
163. Генератордан сутегіні немесе ауаны инертті газбен ығыстырып шығарады, машинадан шығуда айқындалған ығыстырып шығаруды аяқтау бойынша оның ең аз концентрациясы мынаны:
1) ауаны ығыстырып шығару кезінде – 85 %-ды және сутегін ығыстырып шығару кезінде – көмірқышқыл газы 95 %-ды;
2) сутегі мен ауаны ығыстырып шығару кезінде – азот 97 %-ды құрайды.
Ауаны немесе сутегін ығыстырып шығару кезінде генератордың инертті газбен үрлеп толуы газ талдауымен расталу керек.
164. Газ-май жүйесінің аппараттары мен генераторларының корпустарын ашар алдында сутегі инертті газбен ығыстырып шығу керек, ал инертті газ ауамен. Шеткі қалқандар мен люктерді көмірқышқыл газының жоқтығы (азотты ығыстырып шығару кезінде) немесе ауада оттегінің (көлемі бойынша 20%-дан аз болмауы керек) ал құрамы жеткілікті екенін талдау расталғаннан кейін ашуға болады.
165. Тоқтатылған синхронды компенсаторлардың байланыс сақиналарының камерасын ашу кезінде оның корпусынан камераға инертті газ бергенге дейін жапқыштың тығыздығын тексеру керек.
Инертті газбен (оны ауамен кейіннен ығыстырып шығармай) үрлегеннен кейін және талдау өткізгеннен кейін ғана камерада жұмыс істеуге болады.
166. Газ-май жүйесіндегі құбырларды және жабдықтарды жөндеуге шығару кезінде тығыз жабылмаған ысырмадан жөнделіп жатқан учаскелерге инертті газ бен сутегінің кіріп кету мүмкіндігін болдырмау үшін тығындар орнатылған.
167. Сутегіні құрайтын газ-май жүйесінің учаскелерінен 10 метр аспайтын арақашықтықта ашық отпен жұмыс істеу кезінде (электрлік дәнекерлеу, газбен дәнекерлеу және т.б.) наряд бойынша орындалуы тиіс және «Жеке нұсқаулар» деген жолда қауіпсіздікті сақтайтын қосымша шаралар (қоршаулар орнату, үй-жайларда сутегінің жоқтығы тексеру және т.б.) жазылады.
Сутегі толған генератордың корпусында, газ-май жүйесінің аппараттары мен құбырларда тікелей отпен жұмыс істеуге тыйым салынады.
Генераторлар мен газ-май жүйесінің құрылғысының маңайына «Сутегі. Өртке қауіпті!» плакаттарын ілу керек.
168. Газ-май жүйесіндегі тоқтатылған генератордағы жөндеу жұмыстары нұсқау бойынша жүргізілуі керек.
169. Электролизді қондырғыны пайдалану кезінде сутегі мен оттегінің жарылуға қауіпті қоспасы мен ауаның болуына жол бермеу керек. Сутегінің тазалығы 98,5%-дан, ал оттегінікі 98%-дан төмен болмауы керек.
170. Қысым реттегіштердің көрінетін әйнектерінде сұйықтың деңгейі болмаса электролизерлермен жұмыс істеуге тыйым салынады.
Сутегі мен оттегі жүйелерінің арасындағы рұқсат етілген жоғары қысымының айырмасы 1961,4 паскальдан (су бағанының 200 миллиметрден) аспауы керек.
171. Электролизді қондырғылардың аппараттары мен құбырлар (ресиверлерден басқа) жұмыс алдында азотпен үрленеді. Бұл аппараттарды көмірқышқыл газбен үрлеуге тыйым салынады.
Электролизді қондырғылардың (бұдан әрі – ЭҚ) ресиверлерін азотпен немесе көмір қышқыл газбен үрлеуге болады. Ішін қарау кезінде бір ресиверді немесе тобын азотпен немесе көмірқышқыл газымен сутегіні шығару үшін үрлейді, ресивердің басқа тобын бекітуші арматурамен және ернемектерден артқы жағы шығып тұрса, темір тығындармен жауып, содан кейін таза ауамен үрлеу керек.
Ресиверлерді инертті газбен, ауамен, сутегімен үрлеу концентрациясы осы Қағидалардың 4-қосымшасындағы 3-кестеде көрсетілген.
Ресиверді үрлеу үшін көмірқышқыл газдың 0,05 % көміртегі окисін құрайтын техникалық сортын пайдалану барысында оны көмір қышқыл газдың астық сортынан бөлек сақтау керек.
172. ЭҚ 4 сағаттан астам өшірсе аппараттар мен құбырларды азотпен үрлеу керек. Егер де қондырғы 1 - 4 сағатқа өшірілсе, жүйе (9,807,19,614)х10 куб. Паскаль (0,1-0,2 кгс/см кв.) шамасында оттегі мен сутегі қысымы қатысында қалып қалуы мүмкін. Қондырғы 1 сағаттан аспайтын уақытқа өшірілсе, аппаратты газдардың атаулы қысымымен қалдыруға болады, мұндай жағдайларда сутегі мен оттегінің қысым реттегішінде қысымның жоғарлау айырмашылығының сигнализациясын өшіруге болмайды.
Техникалық режимге байланысты өшірілсе, азотпен міндетті түрде үрлеу керек, ал ажыратудан кейін электролитті электролизерден шығарып алу керек.
173. Электролизді қондырғыдан жабдықтарды ашуға байланысты жөндеу немесе біріктіру жұмыстарын өткізу барысында үрлеуді сутегі жоқ болғанша жүргізу қажет.
174. ЭҚ үй-жайларында ашық отпен жұмыс істеу қондырғы өшіргеннен кейін және сутегінің жоқтығын тексеріп, үзіліссіз желдеткішпен қамтамасыз етілгеннен кейін ғана орындалады.
Жөнделіп жатқан қондырғылардың аппараттарында ашық отпен жұмыс жүргізу үшін жұмыс істеп тұрған қондырғының құбырлардың жұмыс істеп тұрған қондырғылардан ажыратып, артқы жағы бар тығындар орнату керек. Отпен жұмыс істеу орындары қалқанмен қоршалу керек.
Сутегі толтырылған аппараттарда жұмыс істеуге болмайды.
175. Қатып қалған құбырлар мен ысырмаларды бумен немесе ыстық сумен еріту керек. Жалғаулардан газдың жылысуын арнайы жылысіздеу құралдарымен немесе сабынды ерітіндімен анықтауға болады. Жылыту немесе жылысты анықтау үшін ашық отты пайдалануға болмайды.
176. ЭҚ үй-жайларында және ресиверлердің маңайында тасымалды шамдарды, электрлік жылу аспаптарын, ашық отты пайдалануға, темекі тартуға болмайды.
Жөндеу мен қарау жүргізу барысында аппараттарды іште жарықтандыру үшін жарылу қауіпсіздігімен орындалған кернеулігі 12 В-тан аспайтын, темір сеткамен қоршалған тасымалды шамдарды қолдануға болады.
177. ЭҚ үй-жайларының ішінде және есіктерінде «Түрлі-түсті сигналдарға қойылатын талаптар, өндіріс объектісінің қауіпсіздік белгілерімен таңбалары» техникалық регламентіне сәйкес ашық отты пайдалануға болмайтын қауіпсіздік белгілері ілінеді, сутегі ресиверінде «Сутегі. Өртке қауіпті» жазбасы жасалады.
178. ЭҚ үй-жайларында тез жанатын және жарылатын құралдарды сақтауға болмайды.
179. Электролитпен жұмыс істеу кезінде арнайы қорғау киімдерін (мақта-мата костюм, резеңке етік, резеңкелі фартук, резеңке қолғап) және көзілдірік пайдаланылады.
180. Тығыздықты тексеру үшін электролитті көру тек қысым жоқ кезде болады.
181. Электролизерлерге плитаның ұштарына қорғау құралдарсыз жақындауға болмайды. Тартылған болттардың оқшаулағыш төлкелер мен монополярлық пештердің астындағы оқшаулағыштарға сілтілердің түсіп кетуіне жол бермеу керек. Осы элементтердің оқшаулағышы бұзылса, электр доғасы пайда болып, ол өртке немесе апатқа әкеп соғуы мүмкін.
Электрлизердің еденінде диэлектрлік резеңкелі кілемдер болуы тиіс.
182. ЭҚ жабдықтары мен құбырлар, ресиверлер мен құбырлар ресиверлерден машина залына дейін ұзын үзіліссіз электр тізбегін құрап, жерге тұйықталатын құрылғыға жалғануы керек. ЭҚ аппараттары мен құбырлар кемінде екі жерден жерге тұйықталуы тиіс.
183. Сақтандырғыш клапандарды тексергенде қондырғы өшірулі немесе азотпен үрленуі тиіс. Қондырғы жұмыс істеп тұрғанда клапандарды сынауға болмайды.
184. Қысым қатысындағы арматура және аппараттардың болттары мен гайкаларын бұрауға болмайды.
185. Монтаждан, күрделі жөндеуден немесе ұзақ тоқтатудан кейін ЭҚ-ны іске тұйықтауға жауапты маманның қадағалауымен жүргізіледі.
Қондырғыда жөндеу жұмыстары наряд бойынша орындалады.

Электр қозғалтқыштары

186. Электр қозғалтқыштардың жұмыс істеу кезінде немесе тоқ өткізгіш бөлшектеріне қатысты механизмдерін қозғағанда электр қозғалтқыштың кернеуі ажыратылады.
187. Электр қозғалтқышта жұмыс істеп жатқанда жерге тұйықтауды ТҚ жалғанған кез келген кәбілдік желі учаскесіне орнатуға болады. Механизмдердегі айналып жатқан бөлшектеріне қатысы жоқ жұмыстарда, егер де жалғанған муфта ажыратылған жағдайда кәбілді желіні жерге тұйықтау талап етілмейді.
Егер өшірілген электр қозғалтқышта немесе бірнеше күн жұмыс жүргізілмей тұрса, одан ажыратылған кәбілдік желіні электр қозғалтқыш жағынан жерге тұйықтау керек. Егер қимасы тасымалды жерге тұйықтауға келмейтін болса, пайдалануға электр қозғалтқыш кернеуі 1000 В-қа дейінгі кәбілді желісті қимасы кәбілдің қимасынан кем емес мыс өткізгішпен жерге тұйықтауға болады. Мұндай жерге тұйықтау тасымалды жерге тұйықтау ретінде жедел құжаттамаға жазылуы тиіс.
188. Сорғылардың, түтінсорғылар мен желдеткіштерінің электр қозғалтқыштарына жұмысқа жіберу алдында жалғанған механизмдері электр қозғалтқышты айналдырмау үшін олардың ысырмалары мен шиберлерін құлыптау керек, сонымен қатар электр қозғалтқыштардың роторларын тежеуге шаралар қолдану керек.
189. Электр қозғалтқыштардың габариті бойынша жақын біртипті жанында орнатылған электр қозғалтқышта жұмыс жүргізіліп жатса, «Тоқта! Кернеу» деп жазылған плакаттар ілінуі тиіс.
190. Жұмыс кезінде электр қозғалтқыштардан қоршауды алуға тыйым салынады.
191. Электр қозғалтқыштардың қолмен қосатын аппаратураларын диэлектрлік қолғаптар кию арқылы қосып және ажырату керек.
192. Ысырманың электр жетектерінен, электр жетектері шиберлерімен жалғанған атқару механизмдерінен және басқа да құрылғыдан сынақ алу жұмыстарын жүргізуге бригаданың және технологиялық цехтың ауысым бастығының рұқсатымен орындалады.
Сынау жұмысын жүргізуге рұқсат беру және рұқсат алу туралы жазбаны цехтың оперативтік журналына жазу керек.
193. Атқару механизмдеріне жалғанбаған ашып жабатын арматура мен органдарын реттейтін электр жетектердің электр схемасын баптау мен жөндеу жұмыстары нұсқау бойынша жүргізіледі. Сынауға рұқсатты нұсқау берген жұмысшы береді. Жазба нұсқауды тіркеу кезінде жазылады.
194. Жұмыстарды толық аяқтағанға дейін сынақтан өткізу үшін электр қозғалтқышты қосу тәртібі мынадай:
1) жұмыс өндірушінің наряды бойынша жұмысты орындау кезінде (осы Қағидалардың 2-қосымшасы) 3-кестеге сәйкес жұмыс аяқталуын ресімдейді және наряд береді;
2) нұсқау бойынша жұмысты орындағаннан кейін жұмыс тоқтатылады және бригада таратылады.
Сынау жүргізілгеннен кейін (осы Қағидалардың 2-қосымшасы) 3-кестеге сәйкес қайта жіберу ресімделеді.
Нұсқау бойынша жұмысты орындағаннан кейін қайта жіберуге қайта нұсқау беріледі.

Коммутациялық аппараттар және жинақталған таратушы қондырғылар

195. Қашықтан басқаратын коммутациялық аппаратураларға жұмысқа жіберу алдында мыналар қажет:
1) қосымша тізбектер (басқару, сигнализация, жылыту және басқалар) мен жетектің күштік тізбектері ажыратылуы тиіс;
2) сөндіру багына немесе пневматикалық жетектерге ауа беру құбырларындағы ысырма жабылып және ол жердегі ауа атмосфераға жіберілген, бұл ретте қосу тығыны (клапандар) ашық күйінде тоқтатылады;
3) қосқыш жүк немесе қосатын серіппе жұмыс істемейтін қалыпқа келтірілген;
4) қашықтықтан басқару кілттерінде «Қосуға болмайды! Адамдар жұмыс істеуде!» және жабық ысырмаларда «Ашуға болмайды! Адамдар жұмыс істеуде!» деген плакаттар ілінеді.
196. Коммутациялық аппаратты баптаған және реттеген кезде сынап қосу мен ажырату үшін қосалқы тізбектерді және жетектің күшті тізбегін уақытша қосуға, сондай-ақ жетек пен ажыратқышқа ауа беруге рұқсат етіледі. Бұл ретте «Қосуға болмайды! Адамдар жұмыс істеуде!» және «Ашуға болмайды! Адамдар жұмыс істеуде!» деген плакаттар алынып тасталады.
Коммутациялық аппаратты сынау үшін кезекші жұмыскердің рұқсатымен баптау мен реттеу жұмыстарын өндіруші қызметкер қашықтықтан басқаруды қосып және ажырата алады. Жергілікті кезекші персонал болмайтын электр қондырғыларында аталған жұмыс рұқсат алу қажет етілмейді.
197. Жұмыс қысымында тұрған әуе ажыратқышты көтеру тек қана сынау және баптау жұмыстарында (демпферлерді реттеу, виброграммаларды алу, өткізгіштерді өлшеу аспаптарына қосу немесе оларды ажырату, ауа шығу орындарын анықтау және с.с.) рұқсат етіледі.
Ауаға толы бөлектеуіші бар ажыратылған әуе ажыратқышты, егер бөлектеуіш жұмыс қысымында болған кезде көтеруге тыйым салынады.
198. Әуе ажыратқыштарының ылғал өтімсізділігін (тұмшаланғандығын) тексеру зауыт нұсқауларына сай төмендетілген қысым кезінде жүргізу қажет.
199. Сынау немесе баптау үшін әуе ажыратқышына көтеру алдында мынадай іс-шараларды жүргізу қажет:
1) басқару тізбегін ажырату;
2) жергілікті басқару батырмасын және қосу клапандарын блоктау (мысалы, ауа өткізу құбырларын ажырату, шкафтарды жабу және с.с.), немесе ажыратқышқа іс-әрекеттерді жасау үшін жұмыс өндірушінің нұсқауы бойынша тек бір ғана белгілі жұмыскерді жіберетін нұсқауланған бригада мүшесін ажыратқыштың қасына қою қажет.
Қысымда тұрған әуе ажыратқышында адамдар болған уақытта басқару және тарату шкафтарындағы барлық жұмыстар тоқталуы қажет.
200. Сынақтан өткізу, баптау жұмыстарын өткізу кезінде әуе ажыратқыштарын қосып, өшіру уақытында ажыратқыштардың жанында адамдардың тұруына болмайды.
Баптау және сынақтан өткізу бойынша жұмыс өндіруші, жетекші тек бригада мүшелері ажыратқыштардан қауіпсіз ара қашықтықта алыс тұрған кезде ғана ажыратқыштармен операцияларды орындауға команданы бере алады.
201. Ауа жинағыштың ішінде жұмыс істеуге жіберілгендерге мынадай талаптарды орындау қажет:
1) ауа берілетін ауа сымдарының ысырмаларын жауып, құлпылау қажет және ысырмаларға «Ашуға болмайды!» «Адамдар жұмыс істеуде» плакаттарын іліп қою қажет;
2) түсірме клапанын ашып қойып ауа жинағыштағы қысым қатысындағы ауаны атмосфераға шығару керек;
3) ауа жинағыштан ауа беру ауа құбырын ажыратып, тығындау керек.
202. Ажыратқыш багындағы және ауа жинағыштардағы манометрлердің нөлдік көрсеткіші қысымдалған ауаның жоқ екендігінің айқын көрсеткіші бола алмайды. Болт пен тығырықты бұрар алдында өрмеліттің қақпағын ашу кезінде өткізгіш клапандарды немесе ысырманы жылжыту арқылы қысымдалған әуенің жоқ екендігіне анық көз жеткізу қажет.
Өрмеліттің қақпағын бекітетін болт пен тығырықтың бәрін бұрағаннан кейін ғана өткізгіш клапандарды немесе ысырманы жабу рұқсат етіледі.
203. КТҚ шкафтарының бөлігінде жұмыс жүргізу кезінде жабдықтың арбасын сүйретіп шығып, кернеуден тоқ өткізгіш бөлшектер қалғандықтан шкаф бөлігінің қақпағын бекітіп, үстіне «Тоқта! Кернеу» таспасын, ал жұмыс жүргізілетін жерге «Жұмысты осы жерде істе» таспасын іліп қою керек.
204. КТҚ-ға қосылған жабдықтармен немесе ӘЖ және КЖ-дың кетуімен КТҚ-дан тыс жұмыс жүргізілгенде ажыратқышы бар арбаны шкафтан сүйреп шығып, есіктерін құлыптап оларға «Қосуға болмайды! Адамдар жұмыс істеуде» немесе «Қосуға болмайды! Желіде жұмыс істелуде» таспаларын іліп қою қажет.
Бұл ретте:
1) жерге тұйықталған пышақтар мен ажыратқышы бар арба блокталған жағдайда, пышақтарды қосқаннан кейін арбаны бақылау қалпына келтіруге;
2) осындай блокталу немесе КТҚ шкафтарында жерге тұйықталған пышақтар болмаған жағдайда арбаны аралық қалыпта қосу, яғни, бақылау және тартылған қалыпта, егер ол құлыпқа бекітілсе, орналастыру рұқсат етіледі. Арбаны аралық қалыпқа қосылымдағы жерге тұйықтаудың бар-жоғына байланыссыз орналастыруға болады.
205. Ажыратқышы бар арбаны басқару және қорғау мақсатында жұмыс атқаруын сынап көру үшін бақылау қалпына орнату төменгі жағдайларда рұқсат етіледі: КТҚ-нан тыс ӘЖ және КЖ-дан шығатын жұмыс кезінде немесе оларға қосылған жабдықтар жүзеге асырылмаған немесе КТҚ шкафында жерге тұйықтау жүргізілген жағдайларда өткізіледі.
206. Вакуумды ажыратқыштармен жабдықталған ТҚ-дың ішінде доғасөндіргіш камераны 20 кВ-тан жоғары амплитудалық кернеумен сынақтан өткізгенде пайда болатын рентген сәулелерінен қызметкерлерді қорғау мақсатында арнайы экранды қолдану қажет.
207. Сығымдағыш құрылғыларға және электр қондырғылардағы ауа жинағыштарға қызмет көрсететін жұмыскерлерде III-топ болу керек.

Релелік қорғау және электравтоматика құрылғылары, өлшеу
құралдары

208. Тоқтың өлшеуіш трансформаторларының екінші реттік орамаға қосылған тізбекті үзуге рұқсат етілмейді.
Өлшеу құралдарындағы, релелік аппаратурадағы тоқ тізбегін және басқа да тоқ трансформаторының екінші реттік орамасының тізбегін үзу қажет болған жағдайда осы үшін арнайы арналған қыспақпен немесе сынау блоктарының көмегімен алдын ала қысқартылады.
Екінші реттік тізбекте тоқ трансформаторлары мен белгіленген қысқатұйықтауыш арасында жұмыс жүргізуге рұқсат етілмейді, өйткені ол тізбектің ажырауына әкеліп соғады.
209. Екінші реттік құрылғылар мен кернеу трансформаторларының тізбегінде кернеуді өзге көздерден беріп жұмыс істеген кезде кері түрлендіру мүмкіндігін болдырмайтын шаралар қабылданады.
210. Релелік қорғаныс және электравтоматика құрылғыларында жүргізілетін жұмыстар «Ұйымдастыру іс-шаралары» 3-тарауының талаптарына сәйкес орындалады.
211. Энергиямен жабдықтау ұйымдарының персоналы есептеу құралдарымен жұмысты іссапарға шыққан персоналдың құқығында жүргізеді. Бұл жұмыстарды құрамында кемінде екі жұмыскері бар бригада жүргізеді.
Энергиямен жабдықтаушы ұйымның III тобы бар қызметкеріне тұтынушы өкілінің қатысуымен ТҚ үй-жайларында электрсанауыштардың көрсетулерін жазып алуға рұқсат етіледі.
212. Кернеуі 1000 Вт-қа дейінгі электр қондырғыларда қоса атқаратын немесе шарт бойынша қызмет көрсететін персоналы бар тұтынушылардың (балабақшалар, дүкендер, емханалар, кітапханалар және т.б.) жұмыс орны мен жұмысқа рұқсаттама дайындауды тиісті энергиямен жабдықтаушы ұйымның шұғыл персоналы тұтынушы өкілінің қатысуымен, III және V тобы бар екі жұмыскерден тұратын бригада орындайтын жұмыстардың тізбесі бойынша ағымдағы пайдалану тәртібімен жүргізеді.
213. Электр энергиясын есептеу аспаптарымен жұмыс кернеуді алу арқылы жүргізіледі. Өлшеуіш трансформаторға қосылған электр санауыштардың тізбектерінде сынақ қораптары бар болса, көрсетілген қораптағы электрсанауыш схемасынан кернеуді алу керек.
214. Бірфазалық электр санауыштармен жұмысты III тобы бар энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың шұғыл персоналы ағымдағы пайдалану тәртібімен орындалатын жұмыстардың бекітілген тізбесі бойынша алынған кернеумен жеке жүргізеді. Ағаш үйлерде, аса жоғары қауіптілігі жоқ үй-жайларда электрсанауышқа дейін коммутациялық аппарат болмаған кезде бұл жұмысты алынған жүктемемен кернеуді алмай-ақ жүргізуге рұқсат етіледі.
215. Осы қағидалардың 212 және 216-тармақтарында көрсетілген жұмыстарды орындаған кезде жұмыскерлерге энергиямен жабдықтаушы ұйымдардың басшылығының бұйрығымен немесе өкімімен аумақтық учаске бекітіліп беріледі. Тапсырмалар бланкілерінде шұғыл персонал электр қондырғыларындағы жұмыс қауіпсіздігін қамтамасыз ететін техникалық іс-шаралардың орындалғанын белгілеуі керек.
216. Энергиямен жабдықтаушы ұйымдарда есептеу аспаптарымен жұмыс жүргізу үшін әрбір жұмыс түріне нұсқаулық немесе технологиялық карталар жасалады.

Электродты қазандар

217. Оқшауланған корпусты 1000 В-ға дейінгі электродты қазанның қаптамасы құлыпқа жабылады. Қаптаманы ашуға қазаннан кернеуді алғаннан кейін ғана рұқсат етіледі.
218. Іске тұйықталған электродты қазандардың құбырларында құбырлардың қорғаныстық жерге тұйықталуын бұзатын жұмыстарды орындауға рұқсат етілмейді.
219. Құбырларды ажыратқан кезде алдын ала ажыратылған бөліктердің арасындағы сенімді металл түйіспесін электр пісірумен қамтамасыз ету керек. Байпастық қоршау болған кезде мұндай түйспенің ажырату орнын қажет етпейді.

Электрсүзгілер

220. Электрсүзгілерді пайдалану кезінде:
1) нарядта айтылған жағдайлардан басқа электрсүзгіде адамдар болған уақытта сілку механизмдерін қосуға;
2) бір мезгілде бункерлер мен секцияларда жөндеу жұмыстарын жүргізуге;
3) қоректендіру агрегаттарын блоктау ақаулы болған кезде, электрсүзгілердің секцияларының, оқшаулағыш қораптардың және басқаларының тесіктері мен саңылауларының бекітпелері болмаған және ақаулы болған кезде электрсүзгілерге және оларды қоректендіруші кәбілге кернеу беруге рұқсат етілмейді.
221. Электрсүзгінің кез келген секциясында (электр өрісінде), резервтік шинада, секцияның (электр өрісінің) кез келген қоректендіру кәбілінде жұмыс жүргізу кезінде қоректендіруші агрегаттар мен барлық секциялардың (электр өрістерінің) кәбілдері ажыратылады және жерге тұйықталады.
222. Электрсүзгілер секциясына адамдарды жұмысқа жіберер алдында соңғысы желдетіледі және бункерлерден күл шығарылады. Секциядағы температура +33⁰С жоғары болмауы тиіс.
223. Электрсүзгіні секциядан және қоректендіруші кәбілдерден ажыратқаннан кейін статикалық заряд электр агрегаттарды жерге тұйықтау арқылы алынады. Электрсүзгінің жерге тұйықталмаған бөліктеріне жанасуға рұқсат етілмейді.
224. Электр станцияларында, электрсүзгілерге қызмет көрсететін нұсқаулықтарда нарядтар мен электрсүзгілерде жұмыс істеуге рұқсаттаманы беру тәртібі цехтардың арасында қызмет көрсету аймақтарының бөлінуіне байланысты регламенттеледі. Нұсқаулықты жасаған кезде осы Қағидалардың, «Электр станцияларының жылу механикалық жабдықтарын және жылу жүйелерін пайдалану кезіндегі қауіпсіздік техникасы қағидалары» және «Электрсүзгілерді пайдалану жөніндегі үлгі нұсқаулықтың» талаптары ескеріледі.

Аккумуляторлық батареялар

225. Аккумулятор үй-жайы әрдайым құлыппен жабылады. Осы үй-жайларды қадағалайтын және осында жұмыс істейтін адамдарға кілт жалпы негізде беріледі.
226. Аккумулятор үй-жайында шылым тартуға, оған отпен кіруге, электрмен қыздырғыш аспаптарды, ұшқын шығаратын аппараттар мен құралдарды қолдануға рұқсат етілмейді (ерекшелік осы Қағидалардың 235-тармағының талаптарын орындау кезінде болуы мүмкін).
Аккумулятор үй-жайының есігінде: «Аккумулятор бөлмесі», «Өрт қауіпті», «Шылым шегуге тыйым салынады» деген жазулар жазылады немесе ашық отты пайдалануға және шылым шегуге жол бермеу туралы 12.4026-76 Мемлекеттік стандартына сәйкес тиісті қауіпсіздік белгілері ілінеді.
227. Ішке сору-сыртқа шығару желдеткіші бар аккумулятор үй-жайында соңғысы зарядтауды бастар алдында қосылады және газды шығарғаннан кейін ажыратылады, бірақ зарядтау аяқталғаннан кейін кемінде 1,5 сағаттан кешіктірмей ажыратылады.
228. Әрбір аккумулятор үй-жайында:
1) электролит дайындау және оны ыдыстарға құю үшін сыйымдылығы 1,5-2 литр шүмегі бар шыны немесе фарфор саптаяқ (немесе құмыра);
2) қышқыл батареялары үшін ас содасының бейтараптандырғыш ерітіндісі және сілті батареялары үшін бор қышқылы немесе сіркесу эссенциясы болуы тиіс;
229. Электролит, тазартылған су, бейтараптандырғыш ерітінді құйылған ыдыстарда тиісті жазулар (атауы көрсетілген) жазылады.
230. Қышқылды тығыны сүртілген, оның атауы бар биркамен жабдықталған шыны бөтелкелерде сақтаған жөн. Батареяларды пайдалану үшін қажет мөлшерде қышқыл құйылған бөтелкелер және бос бөтелкелер аккумуляторлық батареялардың жанында жеке үй-жайда болады. Бөтелкелерді еденге себетке немесе ағаш торға салып қою керек.
231. Қышқылмен, сілтімен және қорғасынмен арнайы оқытылған адамдар жұмыс істеуі керек.
232. Қышқыл немесе сілті құйылған шыны бөтелкелерді екі жұмысшы тасымалдауы керек. Бөтелкелерді себетпен бірге тұтқасы бар арнайы ағаш жәшікпен немесе ортасында тесігі бар арнайы зембілмен және 2/3 бөлігі себетпен бірге бекітіп торламамен тасымалдау қажет.
233. Электролит дайындаған кезде қышқылды баяу (ерітінді интенсивті жылымау үшін) жіңішке ағыспен саптаяқтан тазартылған суы бар фарфор немесе термотөзімді ыдысқа құю керек. Бұл ретте электролитті сырықпен немесе шыны түтікшемен не қышқылға төзімді пластмассадан жасалған араластырғышпен үнемі араластырып отыру керек.
Электролитті қышқылға су құйып даярлауға рұқсат етілмейді. Ал дайын электролитке су құюға болады.
234. Қышқыл және сілтімен жұмыс істеген кезде костюм (қышқылға арналған қылшық жүнді және сілтіге арналған мақта-мата), резеңке етік (шалбардың астынан) немесе галош, резеңке алжапқыш, қорғанысқа арналған көзілдірік және резеңке қолғап кию керек.
Сілтіні алдын ала оларды қапшыққа орап арнайы бөлінген жерде ұсақтау керек.
235. Аккумуляторлық үй-жайда пластилинді дәнекерлеу жұмыстарын мынадай жағдайларда жүргізуге рұқсат етіледі:
1) дәнекерлеу заряд аяқталғаннан кейін кемінде 2 сағаттан кешіктірмей жүргізіледі. Үнемі зарядтау әдісімен жұмыс істейтін батареялар жұмыс басталғанға дейін 2 сағат бұрын разряд режиміне ауыстырылады;
2) үй-жай жұмыс басталғанға дейін 2 сағат бойы желдетіледі;
3) дәнекерлеу кезінде үй-жай үздіксіз желдетіледі;
4) дәнекерлейтін орын басқа батареялардан отқа төзімді қалқанмен қоршалады;
5) қорғасыннан және оның қосындыларынан улануды болдырмау үшін арнайы сақтық шаралары қолданылады және аккумуляторлық батареяларды пайдалану және жөндеу нұсқаулықтарына сәйкес жұмыс режимі белгіленеді;
6) жұмыс наряд бойынша орындалады.

Кәбіл желілері

236. Жерасты құрылыстары мен коммуникациялар орналасқан аймақта кәбілді жөндеумен және төсеумен байланысты жер жұмыстары жұмыстардың басшысын тағайындаумен және қарамағындағы осы құрылыстар мен коммуникацияларды пайдаланатын кәсіпорын немесе цех басшыларының жазбаша келісімімен жүргізіледі.
Жазбаша келісімге рұқсатнама қағазына коммуникациялардың орналасуы мен салыну тереңдігі көрсетілген жоспар қоса тіркеледі.
237. Жоспарда белгіленбеген кәбілдер, құбырлар, жерасты құрылыстары, сондай-ақ оқ-дәрі табылған кезде жер жұмыстарын табылған құрылыстың кімге тиесілігі анықталғанға және тиісті ұйымдардан жұмысты жалғастыруға келісім алғанға дейін тоқтату керек.
238. Соққымен әсер ету машиналары мен механизмдерін кәбіл жолына 5 метрден жақын қашықтықта, ал жер қазатын машиналарды КЖ күзет аймағы шегінде қолдануға рұқсат етілмейді.
239. КЖ күзету аймағының шегінде жер қазатын машиналарды қолдануға осы желіні пайдаланатын персонал жүргізетін қазба жұмыстары кезінде ғана рұқсат етіледі. Тікелей кәбілдің үстінен қазу жұмыстарын жүргізген кезде жер қазатын машиналарды және пневматикалық құралдарды, сондай-ақ қайла мен сүйменді кәбілге немесе қорғаныс жабынына дейінгі тереңдікте топырақ қабатына кемінде 0,3 м қалғанда ғана пайдалануға рұқсат етіледі. Жерді одан әрі қазу жұмысы қолмен күрек арқылы атқарылады.
240. Қысқы мезгілде күрекпен жер қазуға оны жылытқаннан кейін ғана кірісуге болады. Бұл ретте жылу көзінің кәбілге 15 см-ден артық жақындатылуына рұқсат етілмейді.
241. Қазаншұңқырларды, орларды немесе шұңқырларды қазатын жұмыс орны А.3.2.5.-96. Қазақстан Республикасының құрылыс нормалары мен ережелерінің талаптарын ескере отырып қоршалады. Қоршауларда ескерту белгілері мен жазулар, ал түнгі уақытта жарық болуы тиіс.
242. Әлсіз немесе ылғал топырақты жерлерден ор қазған кезде олардың құлау қаупі бар қабырғалары сенімді бекітілуі керек.
Сусымалы топырақта жұмысты бекітусіз, бірақ табиғи еңістің тиісті бұрышын еңіспен жүргізуге болады.
243. Табиғи ылғалды топырақта ыза су мен жақын жерде орналасқан жерасты құрылыстары болмаған жағдайда тік қабырғалы қазаншұңқырлар мен орларды қабырғаларын бекітусіз тік қазуға себілген, құмды және ірі құлама топырақта – 1 метрден; саз топырақ пен балшықта – 1,5 м-ден аспайтын тереңдікте рұқсат етіледі.
Жылдың қыс мезгілінде бекініссіз топырақты (құрғағынан басқа) қату тереңдігіне дейін бекітусіз қазуға рұқсат етіледі.
244. 243-тармақта келтірілгеннен өзгеше жағдайларда қазаншұңқырлар мен орларды бекітусіз еңіс арқылы немесе барлық биіктікке бекітілген тік қабырғалар арқылы қазу керек.
245. Қазаншұңқырлар мен орларды бекіту мүкәммалдық болуы және үлгілік жобалар бойынша орындалуы тиіс.
246. Ашық муфталар ор арқылы лақтырылған бөренеге сымның немесе тростың көмегімен ілінген тақтаға бекітіледі және қораппен жабылады. Қораптың бір қабырғасы алмалы-салмалы болуы және шегесіз бекітілуі тиіс.
Қазылған кәбілді жабатын қорапқа ескертпе плакаттар немесе қауіпсіздік белгілері ілінеді.
247. Кәбілдерді ілу үшін көрші кәбілдерді, құбырларды және басқа заттарды пайдалануға рұқсат етілмейді. Кәбілдерді олардың ығысуына жол бермей ілу керек.
248. Муфтаны ашудың немесе кәбілді кесудің алдында жұмыс жөндеуге жататын кәбілде жүргізілетініне, бұл кәбілдің ажыратылғанын және олармен жұмыс істеуге рұқсат үшін қажет техникалық іс-шаралардың орындалғанына көз жеткізу қажет.
249. Жұмыс орнында жөнделуге тиісті кәбілді:
1) кәбілді туннельде, коллекторда, арнада және басқа да кәбілді құрылыстарда немесе ғимараттардың қабырғаларында салу кезінде – қадағалау, бұрғылау арқылы сызбалар мен схемаларды жазып салыстыру, биркалар бойынша тексеру арқылы;
2) кәбілді жерге салған кезде – оның орналасуын төсем сызбасымен салыстырып тексеру арқылы анықтау керек. Осы мақсат үшін бақылау оры (шурф) алдын ала барлық кәбілді көруге мүмкіндік беретін кәбілдің шоғы көлденең қазылады.
250. Кәбілдің көрінетін бүлінуі болмаған барлық жағдайда жапсырма жақтаушасы бар кәбіл іздегіш аппаратты қолдану керек.
251. Кәбілді кесер немесе жалғастырушы муфтаны ашар алдында арнайы құралдармен кернеудің жоқтығын тексеру керек. Туннельдерде, коллекторларда, құдықтарда және басқа кәбілдік құрылыстарда айлабұйымды оларды қашықтан басқару болған кезде қолдануға рұқсат етіледі. Айлабұйым кәбілдің сауыты мен қабықшасын түйреуді немесе кесуді олардың арасындағы сым тұйықталғанға және жерге тұйықталғанға дейін қамтамасыз етеді.
252. Түйрейтін айлабұйымды жерге тұйықтау үшін тереңдігі кемінде 0,5 м жерге көмілген жерге тұйықтау немесе кәбіл сауыты пайдаланылады. Жерге тұйықтайтын сымды сауытқа қамыт арқылы жалғау керек; сауыт қамыттың астында тазартылуы тиіс.
Сауыт коррозияға ұшыраған жағдайда жерге тұйықтайтын сымды кәбілдің металл қабықшасына жалғауға рұқсат етіледі.
253. Егер кәбілдің бүлінуі нәтижесінде тоқ жеткізуші талсым ашық болған жағдайда кернеудің бар-жоғын кәбілді теспей-ақ тікелей кернеу көрсеткішімен тексеруге болады.
254. Оқшаулағыш штанганы инемен және кескіш ұштамамен бірге пайдаланған кезде арнайы қорғаныс экранын қолдану қажет.
Кәбілді тескен кезде диэлектрлік қолғап пен қорғаныс көзілдірігін кию керек, бұл ретте ордың үстінен оқшаулағыш негізде тесіліп жатқан кәбілден алшақ тұру керек.
Кәбілді тесу жұмысын екі қызметкер орындауы керек:
жұмысқа жіберуші және жетекші (өндіруші); бұлардың біреуі тікелей кәбілді теседі, ал екіншісі бақылайды.
255. Электр станциялары мен қосалқы станциялардың ішкі кәбіл желісінде кәбіл төсемінің ұзындығы мен тәсілі мүмкіндігінше сызбаларды, биркаларды, кәбіл іздегіш аппаратты қолдана отырып жөнделуі тиіс кәбілді дәл анықтауға мүмкіндік беретін, кәбілді кесер немесе муфтаны ашар алдында теспеуге наряд берушінің қалауынша рұқсат етіледі.
256. Алдын ала тесілмейтін жағдайларда жалғаушы муфталарды ашуды және кәбілді кесуді диэлектрлік қолғап және қорғаныс көзілдірігін киіп, оқшаулама негізде тұрып жерге тұйықталған құралмен істеу керек.
Алдын-ала тесу жұмысы жасалса, кәбілді сол жұмыстарды жоғарыда аталған қауіпсіздік шараларынсыз-ақ орындауға рұқсат беріледі.
257. Муфталарды құюға арналған құрам қақпағы және шүмегі бар арнайы металл ыдыста қыздырылады. Құрамы бар ашылмаған банкілерді қыздыруға рұқсат етілмейді.
258. Муфталарды құюға арналған ыстық құраммен және дәнекермен жұмыс жасаған кезде брезент қолғап пен қорғаныс көзілдірігін қолдану қажет.
Киімнің жеңдерін қолғаптың үстінен білектен байланады немесе ұзындығы шынтаққа дейін жететін қолғап қолданылады. Ыстық құрамы мен дәнекері бар ыдысты қолдан қолға беруге рұқсат етілмейді. Оны берген кезде жерге немесе нық тұратын негізге қою керек.
259. Муфтаға құюға арналған балқытылған құрам мен дәнекерді алдын ала қыздырылған металл шыбықпен немесе қасықпен араластыру керек. Ыстық құрам мен дәнекерге ылғалдың түсуіне жол беруге болмайды.
260. Жылдың суық мезгілінде муфта ыстық құрам құяр алдында қыздырылады.
261. Кәбіл оралған барабанды домалатқан кезде оның шығып тұратын бөліктері жұмыс істеушілердің киімін қармауына қарсы шара қолдану керек.
Кәбіл оралған барабанды тежегіш құралы болған кезде қатты жер немесе орнықты төсем арқылы көлденең жазықтықта ғана домалатуға рұқсат етіледі.
Кәбілдерді, бос барабандарды, механизмдерді, айлабұйымдар мен құрал-саймандарды топырақтың құлау призмасынан тысқары және ордың шетінен кемінде 1 метр қашықтықта орналастыру қажет.
262. Кәбілді қолмен төсегенде жұмысшылар саны әрқайсысына ерлер үшін салмағы 35 килограмм, ал әйелдер үшін 10 килограмм аспайтын кәбіл учаскесі келуі тиіс. Жұмысты брезент қолғаппен істеу қажет.
263. Кәбіл төсеген кезде бұрылыстың ішкі бұрышында тұру, сондай-ақ кәбілді трасса бұрылысында қолмен демеуге рұқсат етілмейді. Бұл мақсат үшін бұрыш шығыршықтары орнатылуы тиіс.
264. Кәбілдерді электр тоғымен қыздыру үшін кернеуі 380 В жоғары трансформаторларды қолдануға рұқсат етілмейді.
265. Кәбіл желісін ажыратқаннан кейін кәбілдерді ауыстырып қою және муфталарды орнынан ауыстыру керек.
Қажеттігіне қарай төмендегі шарттарды орындаған жағдайда кернеудегі кәбілдердің орнын ауыстыруға рұқсат етіледі:
1) орны ауыстырылатын кәбілдің температурасы +5⁰С төмен болмау керек;
2) кәбілдің ауыстырылатын учаскесіндегі муфта тақтайшаға қамытпен тығыз бекітілуі қажет;
3) жұмыс істеу үшін диэлектрлік қолғаптың үстінен механикалық бүлінулерден қорғану үшін брезент қолғап пайдаланылады;
4) жұмысты кәбілді төсеуде тәжірибесі бар жұмысшылар жұмыс басшысының қадағалауымен орындайды.
266. Газ қауіптілердің қатарына жатпайтын жерасты кәбілдік құрылыстарын және олардағы жинастыру жұмыстарын тексеруді, кәбілдерді бояуды, құрылыс жөндеу жұмысы мен басқаларды кемінде екі жұмыскер жүргізуі қажет. Электр станциялары мен қосалқы станцияларда коллектор мен туннельді III тобы бар бір адам тексереді.
267. Зиянды газдардың пайда болуы мүмкін жерасты құрылыстарында жұмысты наряд бойынша кемінде үш жұмыскер, оның екеуі – сақтандырушы жүргізуі керек. Жұмыстарды өндірушінің IV тобы болу керек.
268. Әрбір цехта (ауданда, учаскеде) қызмет көрсетуші персоналды таныстыру қажет газқауіпті жерасты құрылыстарының тізбесі болу керек.
Барлық газқауіпті жерасты құрылыстары схемада көрсетіледі.
269. Жерасты құрылысында жұмыс басталғанға дейін және жұмыс кезінде табиғи немесе еріксіз желдету қамтамасыз етіледі.
Табиғи желдету олардың жанына әуе ағынын бағыттайтын арнайы күнқағарлар орната отырып кемінде екі люк ашып қойғаннан пайда болады.
Еріксіз желдету желдеткішпен немесе компрессормен 10-15 минут жерасты құрылысындағы әуе толық алмасу үшін төмен түсірілетін және түбіне 0,25 метр жетпейтін майысқақ түтік арқылы қамтамасыз етіледі.
Желдету үшін сығылған газы бар баллондарды қолдануға рұқсат етілмейді.
270. Жерасты құрылысын газдылығын тексерусіз ондағы жұмысқа кірісуге рұқсат етілмейді. Тексеруді аспаптарды қолдануды үйренген адамдар жүргізуі қажет. Бұл адамдардың тізімі кәсіпорынның нұсқауы бойынша бекітіледі.
Газдың жоқтығын ашық оттың көмегімен тексеруге рұқсат етілмейді.
271. Ішке сору-сыртқа шығару желдеткішімен жабдықталған коллекторлар мен туннельдерде жұмысты бастар алдында, соңғысы табиғи жағдаймен белгіленетін мерзімге әрекетке келтіріледі. Бұл жағдайда газдың бар-жоғын тексермеуге болады.
272. Коллекторлар мен туннельдерде жұмыс істеген кезде олардың аралығында жұмыс істеушілер болуы үшін екі жағынан екі люк немесе екі есік ашылады.
273. Құдықтарды ашқан кезде ұшқын шығармайтын құрал қолдану, сондай-ақ люктің түтігіне қақпақтың соғылуын болдырмау керек.
Ашық люктерге ескерту белгілері қойылады немесе қоршау тұрғызылады.
274. Құдықта III тобы бар бір адамға сақтандыру арқаны бар сақтандырғыш белбеуді қолданып жұмыс істеуге рұқсат етіледі. Сақтандырғыш белбеудің иыққа тағатын қайысы болу керек, ол арқа жағында қиылысқан жерінде арқанды бекітетін сақинасы болуы тиіс. Арқанның екінші бір ұшын cақтандырушылардың бірі ұстап тұруы керек.
275. Құдық ішінде жұмыс істеген кезде дәнекерлеуші шамды жағуға, пропан-бутаны бар баллондарды орнатуға, муфтаға құйылатын құрамды және дәнекерді қыздыруға рұқсат етілмейді. Балқытылған дәнекерді және муфтаға құйылатын қыздырылған құрамды құдыққа оларды карабиннің көмегімен металл арқанға ілінген арнайы жабық ыдыспен түсіру керек.
Отпен жұмыс жүргізген кезде жалынның таралуын шектейтін, отқа төзімді материалдан жасалған қалқандар қолданылады және өртті болдырмау шаралары қабылданады.
276. Кәбіл жүргізілген коллекторларда, туннельдерде, кәбілдік жартықабаттарда және т.б. үй-жайларда пропан-бутанды пайдаланып жұмыс істеген кезде үй-жайлардағы баллондардың жиынтық сыйымдылығы 5 литрден аспайды.
Жұмыс аяқталғаннан кейін газы бар баллондар шығарылады, ал үй-жай желдетіледі.
277. Кәбілдерді күйдірген кезде құдықта болуға рұқсат етілмейді, ал туннельдер мен коллекторларда екі ашық есіктің арасындағы учаскеде ғана болуға рұқсат етіледі. Кәбілдерде оларды күйдірген кезде жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.
278. Туннельдерде жұмысқа рұқсат берер және тексеру жүргізу алдында олардағы өрттен қорғау құрылғылары автоматты әрекеттен қашықтан басқаруға ауыстырылады және басқару кілтінде «Қосылмасын! Адамдар жұмыс істеуде» деген плакат ілінеді.
279. Құдықтарда, коллекторлар мен туннельдерде, сондай-ақ ашық люктердің жанында шылым шегуге рұқсат етілмейді.
280. Құдықтарда, коллекторлар мен туннельдерде ұзақ жұмыс істеген кезде оларда болу уақытын наряд беруші жұмыскер жұмысты орындау жағдайына байланысты белгілейді.
281. Газ пайда болған жағдайда құдықтарда, коллекторлар мен туннельдерде жұмыс тоқтатылады, жұмысшылар газданудың көзі анықталып оны жойғанға дейін қауіпті аймақтан шығарылады.
Газдарды шығару үшін еріксіз желдетуді қолдану қажет.

Әуе электр беру желілері

282. Тіреулер мен ӘЖ сымдарын бөлшектеу, сондай-ақ тіреу элементтерін ауыстыру жұмысы технологиялық карта немесе ЖӨЖ бойынша жұмыс басшысының қадағалауымен жүргізіледі.
283. Тіреуге шығуға және онда жұмыс істеуге тіреудің жеткілікті дәрежеде орнықтылығы мен беріктігіне сенімділік болған жағдайда ғана рұқсат етіледі.
Беріктігі күмән туғызатын тіреуді бекітудің қажеттілігі мен тәсілдерін (жеткіліксіз ену, топырақтың босауы, ағаштың шіруі, бетондағы жарық және т.б) жұмыс өндіруші немесе жұмыс басшысы сол жерде анықтайды.
Тіреуді кергіштің көмегімен нығайту жұмысын тіреуге шықпай орындау қажет, яғни тіреудің қасына орнатылған телескопиялық мұнараға немесе адам көтеретін басқа механизмге шығып немесе ілу үшін тіреуге шығуды қажет етпейтін арнайы бекіткіш құрылғыны қолдану қажет.
Тіреуге шығуға оны бекіткеннен кейін ғана рұқсат етіледі.
284. Сымдар мен тростарды біржақты тартуға есептелмеген және осындай тартуға уақытша ұшырайтын тіреулердің құлап қалуын болдырмас үшін алдын ала бекітіледі.
Сымдардың бүтіндігін бұзуға және тіреуді алдын ала бекітусіз аралық тіреулердегі бууды шешуге рұқсат етілмейді.
285. Тіреуге шығуға бригада мүшелерінің:
III-топпен тіреудің басына дейін жұмыстың барлық түрін орындауға; II-топпен ӘЖ ажыратылып тіреудің басына дейін орындалатын жұмыстарда, ал жұмыс істеушінің басының деңгейінен жоғары емес, осы ӘЖ төменгі сымы деңгейіне дейін ажыратылмаған ӘЖ тоқ жеткізуші бөліктерінде жұмыс істеген кезде 2 метр қашықта болу керек. Жұмыстың ерекшелігі тіреуді бояу (308-тармақ); I-топпен жерден 3 метр биік емес аралықтағы барлық жұмыс түрі (жұмыс істеушінің аяғына дейін).
286. Тіреуге көтерілу кезінде сақтандырғыш белбеудің ілмегін ағаш тіреудің тағанына енгізу керек, ал темір бетонның жақтауына немесе тесігіне бекіту керек.
Бұрышты тіреуге істікті изолятормен көтерілуге және ішкі бұрышы жағында жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.
Тіреуде жұмыс істеу кезінде сақтандырғыш белбеуді және оларды қолданған жағдайда екі қадауылды (өрмелітті) пайдалану қажет.
Тіреуде жұмыс істеу кезінде кернеудегі тоқ өтіп жатқан жақын сымды жоғалтып алмайтындай жағдайда жайғасу керек.
287. Бөлшектерін ауыстыру кезінде тіреу жылжымайтын немесе құламайтын жағдайда болу керек.
288. Жалқы не қосарланған тіреуішті П немесе АП тәрізді тіреу сүйемелерін ауыстырғанда тіреудің бірден екі бағанын қазуға рұқсат етілмейді. Тіреудің бір бағанында сүйемені ауыстыру, құрсауын бекіту, жерді таптап тегістеп, содан соң ғана сүйемені басқа бағанаға ауыстыруға кірісу керек. Қосарланған сүйемені кезекпен ауыстыру керек.
Сүйемені шығару және түсіру кезінде қазаншұңқырда болуға рұқсат етілмейді.
289. Тіреуді құлату және орнату тәсілдері оның ауытқуын болдырмау үшін бекітудің қажеттілігі мен тәсілдерін жұмыс басшысы, егер ол тағайындалмаса, наряд берген жұмыскер белгілейді.
290. Ілгек көмегімен тартқан кезде соңғысы сақтандырғыш құлыппен жабдықталады.
291. Оқшаулайтын аспада жұмыс істегенде біртізбекті және көптізбекті (екі не одан көп оқшаулағыш тізбегі) және керілген көптізбекті аспалармен араластыруға рұқсат етіледі.
Біртізбекті керілген оқшаулағыш аспада арнайы тетікті немесе оған жатып алып және денесін орнықтыру үшін траверске аяғымен жармасып жұмыс істеуге рұқсат етіледі.
292. Ұстап тұратын оқшаулағыш аспамен жұмыс істегенде сақтандыру белдігінің ілмегі травеске бекітіледі. Егер ілмектің ұзындығы жеткіліксіз болса, онда белдікке бекітілген екі сақтандырғыш арқанды пайдалану қажет. Арқанның біреуі травеске байланады, ал екіншісі алдын-ала травестен өткізіледі, бригаданың сақтандыру мүшесін қажет болған жағдайда жақын жібереді.
293. Керілген оқшаулағыш аспамен жұмыс істегенде сақтандыру белдігінің ілмегі травеске немесе осы мақсатқа арналған тетікке бекітіледі.
294. Ұстап тұратын және керілген көптізбекті оқшаулағыш аспада сақтандыру белдігінің ілмегін оқшаулағыштың жұмыс істеп тұрған тізбектерінің біріне бекітуге рұқсат етіледі. Осы ілмекті жұмыс жүріп жатқан тізбекке бекітуге рұқсат етілмейді.
295. Оқшаулағыш аспаны ағытуға алып келуі мүмкін ақаулық табылған жағдайда жұмыс тоқтатылады.
296. Траверстерде сымдарды көтерген кезде (немесе түсіргенде), сондай-ақ оларды тартқан кезде осы траверстерде немесе олардың астындағы тіреуде тұруға рұқсат етілмейді.
Жүкті көтеру схемасын таңдау және көтерілетін блоктарды орналастыру кезінде тіреуді бұзатын күш түсірмейтін жағдайды қарастыру керек.
297. ӘЖ-де кемінде 240 шаршы миллиметр және арқансым – қима бойынша кемінде 70 шаршы миллиметрмен адамдарды орналастыруға рұқсат етіледі.
Сақтандырғыш белбеудің ілмегін ағытылған сымдар мен арқансым арқылы жылжытқан кезде соларға, ал арнайы арбаны қолданған кезде арбаға бекіту керек.
298. Тіреуді бояуды оның ұшар басына дейін көтеріліп II-тобы бар бригада мүшелері орындайды. Тіреуді бояу кезінде бояу оқшаулағышқа және сымға жағылмауын болдырмау үшін (мысалы, табандық қолданылған) шара қолданылады.
299. Кернеудегі ӘЖ-дегі жұмыстар:
1) «электр сымы-адам-оқшаулау-жер», егер жұмыс істеуші электр сымының әлеуетінде болса және жерден бөлектенген болса;
2) «сым-адам-оқшаулау-жер», жұмыс істеуші сымның әлеуетімен жерден оқшауланған болса екі схемамен жүргізіледі.
300. Әлеуеті бар сыммен жұмыс істеуге мынадай жағдайларда: адамды жерден оқшаулаған жағдайда, экрандалатын киім жиынтығын қолданған және экрандайтын жиынтық әлеуетін, жұмыс алаңы мен сымды теңестіру кезінде рұқсат етіледі.
Әлеуетті теңестіру әлеуетті көшіруге арналған арнайы штангамен жүзеге асырылады.
Жұмыскерді сымға көтеру басталғанға дейін егер ол пайдаланылатын болса, экрандайтын жиынтық әлеуетті көтеру үшін штангамен және монтер кабинасымен жалғанады.
Бұл жұмыс кезінде адамнан жабдықтың жерге тұйықталған бөлігі мен элементтеріне дейінгі қашықтық осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен кем болмауы керек. Жұмыстың нақты бір түрі сымның әлеуетімен арнайы нұсқаулыққа сәйкес технологиялық карталар бойынша орындалады.
301. Кернеудегі жұмыстар адамды сымнан оқшаулап тиісті кернеуге арналған электр қорғаныс құралдарын қолдана отырып жүргізіледі.
302. Сым әлеуетіндегі жұмыстарды орындауға құқығы бар бригада мүшелерінің (тоқ жүретін бөліктерге тікелей жанасатын), IV-тобы, ал бригаданың қалған мүшелерінің III тобы болуы керек.
303. Әлеуетпен жұмыс істеген кезде оқшаулағышқа және сымға қарағанда өзге әлеуеті бар оқшаулағыш аспа арматурасына жанасуға, сондай-ақ сым әлеуетіндегі оқшаулағыш құрылғы алаңынан жұмыстарды орындаған кезде сол жұмыс алаңында болмаған жұмыскерлердің құралды немесе тетікті алуына және оларға беруге рұқсат етілмейді.
304. Оқшаулағыш аспада жұмысты бастар алдында аспалы оқшаулағыштардың электр беріктігін және арматурада барлық сіргелер мен құлыптардың болуын өлшегіш штангамен тексеру қажет. Жіберіп тұратын қысқыш болған жағдайда оны жұмыс жүргізілетін тіреуге және егер ол трасса рельефіне қажет болса, жанындағы тіреуге сыналау керек.
305. Оқшаулағыш аспада оны қайта тіркеу, оқшаулағыш құрылғылардағы немесе траверстердегі монтер атқаратын оқшаулағыштарды, арматураны, ауыстырғанда, аспадағы жарамды оқшаулағыштар кемінде 70 %, ал 1150 кВ ӘЖ-де бір аспада бесеуден аспайтын ақаулы оқшаулағыш бар болған жағдайда рұқсат етіледі.
306. Траверстен орындалатын 500 кВ және одан жоғары ӘЖ-де оқшаулағыш аспаны қайта тіркеген кезде қажетті тетіктерді орнатуды және траверстен ағытуды диэлектрлік қолғаппен және экрандаушы жиынтықта орындау керек.
Оқшаулағыш аспада екі жарамды оқшаулағыш болған кезде бірінші оқшаулағыштың телпегіне – 35 кВ ӘЖ-де, ал бірінші және екінші оқшаулағыштардың телпектеріне 110 кВ және одан жоғары ӘЖ-де ұстап көруге рұқсат етіледі. Оқшаулағыштардың есебі траверстен жүргізіледі.
307. Кернеуі 35-110 кВ ӘЖ-де түтік тәрізді разрядтауышты орнатуға разрядтаушының сыртқы электроды берілгеннен аз қашықтықта сымға жақындау мүмкіндігін болдырмайтын оқшаулағыш аспалардың габаритін қолданған жағдайда рұқсат етіледі.
Разрядтаушының сыртқы электроды сымға немесе разрядтаушыны алу кезінде электродты бұрғанда жақындаған жағдайда газ шығуы мүмкін аймақта болуға рұқсат етілмейді. Разрядтаушының сыртқы электродына оқшаулағыш штанганың көмегімен жақындау немесе кету керек.
308. Тіреуден оқшауланған найзағайдан қорғайтын сым арқанға кемінде 1 метр қашықтықта жақындауға рұқсат етілмейді.
Арқанды көктайғақты еріту схемасына пайдаланған кезде сымарқанға жақындаудың рұқсат етілген арақашықтығы еріту кернеуіне байланысты анықталады.
Найзағайдан қорғау арқанына бір ұшы жерге тұйықталған сымды ажырату және тұйықтау операциясы алдын ала арқанның бір ұшын жерге тұйықталған соң ғана рұқсат етіледі.
309. Тұман, жаңбыр, қар жауған, тәуліктің қараңғы кезінде, сондай-ақ тіреуде жұмыс істеуге қиындық туғызатын жел кезінде кернеудегі ӘЖ және ӘЖС-де жұмыс істеуге рұқсат етілмейді.
310. Қолданыстағы ӘЖ-мен қиылысу аралығындағы сымдарды монтаждау және ауыстыру кезінде жұлқымай, баяу жаю керек, тарту арқанын кернеулі сымдарға жақындамайтындай және қиылыспайтындай етіп бағыттау керек. Арқанды тарту үшін және оны созбақтамау үшін өсімдіктен немесе синтетикалық талшықтан жасалған арқанды, оның ең қысқа ұзындығын таңдап және босатпай тартып қолдану керек.
Жұмыс істеу кезінде қолданылатын шығыр және болат арқанның бір ұшы жерге тұйықталады.
311. Тума кернеумен жұмыс істеген кезде әрбір барабанның сымы жаяр алдында жерге тұйықталады.
Сымды тікелей барабаннан жерге тұйықтау міндетті емес.
Телескопиялық мұнарамен орындалатын тума кернеудегі сыммен жұмыс істеген кезде қимасы кемінде 10 мм иілгіш мыс сыммен әлеуетті тасымалдау үшін мұнараның жұмыс алаңы арнайы штанганың көмегімен жалғанады, ал мұнараның өзі жерге тұйықталады. Сым бұл ретте жақын жердегі тіреуге немесе аралық өткінге жерге тұйықталады.
Мұнараның кабинасына кіруге және одан шығуға, сондай-ақ телескопиялық мұнараның жұмыс алаңы сыммен жалғанғаннан кейін жерде тұрып мұнараның корпусына сүйенуге рұқсат етілмейді.
Металл арқанды шексіз арқан ретінде пайдалануға рұқсат етілмейді.
Тума кернеудегі ӘЖ анкарлы тіреуіндегі ілмекті осы тіреумен анкар аралығында монтаж жұмыстары біткен соң ғана тұйықтау керек.
110 кв ӘЖ және одан жоғары анкарлы тіреуде ілмек жалғанғанға дейін сымға немесе керулі, оқшаулағыш аспаға бекітіледі, бірақ траверсадан бастап санағанда төртінші оқшаулағыштан жақын болмау керек, ал 35 кВ және одан төмен ӘЖ - сымға ғана бекітіледі.
312. Кернеудегі басқа ӘЖ-мен қиылысу аралығында ӘЖ сымдарында жұмысты орындаған кезде жұмыс жүріп жатқан жердегі тіреуге жерге тұйықтауды орнату керек.
Егер осы аралықта сым ілінсе немесе ауыстырылса, онда қиылысқан жерінің екі жағынан жерге тұйықтау 123-124-тармақтарға сәйкес жалғануы керек. ӘЖ қызмет көрсету персоналын, сөндірілген кейін бағытталған кернеуде болатын желілер тізбегімен таныстыру қажет.
313. Тума кернеудегі ӘЖ жерде жұмыс істеген кезде тіреуден жерге дейін түсірілген сымға жанасуға байланысты электр қорғаныс құралдарын пайдаланып (қолғап, штанга) немесе әлеуетті теңестіру үшін жалғанған өткізгіш пен электр сымы металл алаңмен жүргізіледі. Жерден электр қорғаныс құралдарын және металл алаңды қолданусыз жүргізілген жұмыстарға әрқайсысына жанасқан жерге тікелей жақын жердегі сымды жерге тұйықтаған жағдайда рұқсат етіледі.
314. Тума кернеудегі ӘЖ сымды монтаждау кезінде қолданылатын болат тартпалы арқанды алдымен тартпалы механизмге бекіту керек және әлеуетті теңестіру үшін жерге тұйықтауды сол сымды жерге тұйықтау керек. Осыдан кейін ғана арқанды сымға бекітуге рұқсат етіледі. Сым мен тартпалы арқанды ажырату олардың әлеуетін теңестірген соң ғана мүмкін болады.
315. Тума кернеудегі ӘЖ монтаж жұмыстары кезінде (жайылатын аунақшадан сымды көтеру, нысаналау, тарту, қысқышқа ауыстырып салу) сым анкерлік тіреуде жерге тұйықталады, ол арқылы тарту жүргізіледі және әрбір аралық тіреуге сым тартылады.
Жұмыс аяқталған соң аралық тіреудегі жерге тұйықталу электр сымынан осы тіреуде алынып тасталады. Аралық тіреуде электр сымына жанасумен байланысты жұмыс қайта басталған кезде электр сымы сол тіреуге қайтадан бір ұшын жерге тұйықтап жалғау керек.
316. Тума кернеудегі ӘЖ-де жайылған аунақтан сүйемелдеушi қысқышқа электр сымын қайта төсеу бағыты жазылу бағытына қарама-қарсы жүргiзiледi. Қайта төсеуге дейiн электр сымының жерге тұйықтау ұшын анкер тiреуiнде қалдыру керек, қайта төсеу басталатын жерден жүргiзiлетiн жаққа анкерлi тiреудiң электр сымынан жерге тұйықтау ұшын шығару керек.
317. Тума кернеудегі ӘЖ сымдарды жөндеу кезінде жерге тұйықтауды олардан осы тіреуде сүйемелдеуші қысқышта сымды қайта төсеген және осы тіреуде жұмыс аяқталғаннан кейін ғана алуға болады.
Қысқышта сымдарды қайта төсеу кезінде қайта төсеу әлдеқашан аяқталған анкерлік аралықты тума кернеудегі ретінде қарау керек. Ол жерге тұйықтау электр сымдарына жанасып жұмыс iстеуге рұқсат етiледi.
318. Кәсіпорында тума кернеудегі ӘЖ арасынан желілерді ажырату және ұштарынан жерге тұйықтау кезінде өлшеумен жерге тұйықталған сымдарда қолданыстағы ӘЖ ең үлкен жұмыс тоғында 42 В жоғары тума кернеудегі әлеует қалатынын анықтау қажет.
Негізгі электр қорғаныс құралдарын қолданусыз сымға жақындауға байланысты осы ӘЖ-дегі жұмыстың барлық түрі технологиялық карталар немесе ЖӨЖ бойынша жүргізіледі, онда жұмыс орындарында 42 В жоғары емес тума кернеу әлеуетін қамтамасыз ету талаптарына сүйеніп жерге тұйықтауды орналастыру көрсетіледі.
Егер тума кернеудегі ажыратылған ӘЖ-де (тізбекте) осы кернеуді 42 В дейін азайту мүмкiн болмаса, онда тек бiр немесе екi аралас тiреуде электр сымын жерге тұйықтау арқылы жұмыс iстеу қажет. Бұл ретте ӘЖ (тізбекті) ТҚ-ға жерге тұйықтауға рұқсат етілмейді. Тек жерге тұйықталған тiреулер мен олардың арасындағы аралықта бригада жұмысына рұқсат етiледi.
Екi не одан көп аралықта (учаскеде) жұмыс iстеу қажет болған жағдайда ӘЖ (тізбек) анкерлi тiреудегі ілмекті ажырату арқылы электрлік байланысы жоқ учаскелер бөлінеді. Жерге тұйықтау қондырғысының орнындағы осындай учаскелердiң әрқайсында тек бiр бригада жұмыс iстейді.
319. Жүйелi бiрiнiң үстiне бiрi орналасқан көптізбекті ӘЖ ажыратылған тізбегінде бұл тізбек кернеудегі тізбектен төмен ілінген жағдайда ғана жұмыс істеуге болады. Ажыратылған тізбектiң сымын ауыстыруға және реттеуге рұқсат етілмейді.
320. Тізбегі көлденең орналасқан көптізбекті ӘЖ-нің бір ажыратылған тізбегінде жұмыс істеген кезде тiреуге кернеуде қалған тізбек жағына қызыл жалау ілінеді. Жалауды жұмыс жүргізушi III-топтағы бригада мүшесi жерден 2-3 метр биiктiкке iледі.
Тіреуге кернеудегі тізбек жағынан көтерiлуге және осы тізбектi ұстап тұратын траверс учаскесiне өтуге рұқсат етілмейді. Егер тiреуде степ-болт болса, ол қандай тізбек астында орналасқанына қарамастан онымен көтерiлуге рұқсат етіледі. Егер степ-болт кернеуде қалған тізбек жағында орналасқан жағдайда, тiреуге жерде тұрған жұмыс өндірушінің немесе III-топтағы бригада мүшесiнiң бақылауымен көтерiлу керек.
321. Тіреуден көптізбектi ӘЖ ажыратылған тізбегінің сымдарында жұмыс iстеген кезде кернеудегі қалған тізбек, жерге тұйықтауды жұмыс жүргiзiлiп жатқан әрбiр тiреуге орнату керек.
322. ӘЖ фаза бойынша жөндеу кезiнде ТҚ-ға ажыратылған фазаның сымын жерге тұйықтауға рұқсат етілмейді. Сым тек жұмыс орнында жерге тұйықталады. 35 кВ және одан жоғары ӘЖ-де электр сымдарында бiр фазада немесе кезекпен әрбір фаза сымында жұмыс iстегенде сымды жұмыс орнында жерге тұйықтауға жұмыс істеліп жатқан фазаны ғана жерге тұйықтауға рұқсат етіледі. Бұл ретте осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен аз қашықтықта қалған жерге тұйықталмаған фаза сымдарына жақындауға рұқсат етілмейді.
323. Жерге тұйықтаудың сенiмдiлiгiн арттыру үшiн фаза бойынша жөндеу кезінде ол екi бөлек параллель қондырылған жерге тұйықтау сымынан тұратын қосарланған болу керек. Электр сымында жұмыс iстеу жерге тұйықтау орнатылған жерден 20 м қашық емес жерде рұқсат етiледi.
Бiр мезгiлде бiрнеше бригада жұмыс iстесе, ажыратылған электр сымы электр энергиясына байланысты емес учаскеден ажыратылуы керек. Әр бригадаға жеке участок бөлiнедi, онда бiр қосарланған жерге тұйықтау сымы орнатылады.
324. 110 кВ және одан жоғары ӘЖ фаза бойынша жөндеген кезде доғалық разрядты оқшаулау үшiн жерге тұйықтауды орнатар немесе алар алдында сым доға сөндiргiш құрылғымен штанганың көмегімен алдын ала жерге тұйықталады. Бұл штанга тек тасымалды жерге тұйықтауды орнатқаннан (немесе алғаннан) кейін ғана алынады.
325. Фазалары көлденең орналасқан ӘЖ-де фаза бойынша жөндеу жүргiзу кезiнде кернеудегі фаза сымын ұстап тұрған траверс учаскесiне өтуге рұқсат етілмейді.
326. ӘЖ трассасын тазарту кезінде ағаштарды құлату басталғанға дейін жұмыс орны дайын болу керек. Қыс мезгiлiнде құлайтын ағашты тез жинау үшiн қарға оның құлайтын жағына және қарама-қарсы жағына 5-6 метр ұзындықта екi жол салу керек. Шабылған және араланған ағашқа шығуға рұқсат етілмейді.
327. Жұмыс жүргізушi жұмыс басталар алдында бригаданың барлық мүшелерiн құлайтын ағаш, арқан және т.б. ӘЖ сымына жақындаудың қаупi туралы ескертуi керек.
328. Ағаштың сымға құлауын болдырмау үшін кесу басталғанға дейін сымды тарту қолданылады.
329. Ағаш сымға құлаған жағдайда оған кернеу ӘЖ алынғанға дейін кемінде 8 метр қашықтықта жақындауға рұқсат етілмейді.
330. Аралаушылар алдағы құлатылатын ағашты құлату жөнінде басқа жұмысшыларға ескертулерi керек. Ағаштың құлайтын жағында және қарама-қарсы жағында тұруға рұқсат етілмейді.
331. Ағашты кеспей не шаппай құлатуға, сондай-ақ ағашты толассыз кесуге рұқсат етілмейді. Қисайған ағашты қисайған жағына құлату керек.
332. Араланған не шабылған ағашты құлатпай жұмыстағы үзiлiс кезiнде қалдыруға немесе басқа ағаштарға өтетiн жолға қалдыруға рұқсат етілмейді.
333. Шiрiген және құрғап қалған ағашты құлату алдында олардың берiктiгiн байқап көру, содан кейін кесу керек. Мұндай ағаштарды шабуға рұқсат етілмейді.
334. Алдын-ала аралап алып ағаштарды тобымен құлатуға және бiр ағаштың екiншiсiне құлауын пайдаланып алдын ала кесу мен құлатуға рұқсат етілмейді. Алдымен шiрiген және күйген ағаштарды құлату керек.
335. ӘЖ немесе әуе ауыстырып тұйықтау пунктін тексеру кезiнде қандай да бір жөндеу және қалпына келтiру жұмыстарын жүргізуге, сондай-ақ тiреуге және оның конструкциялық элементіне көтерілуге рұқсат етiлмейдi. Тіреуге көтерілуге ӘЖ жоғарыдан тексерген кезде рұқсат етіледі.
336. Өтуге қиындық келтiретiн жерлерде (батпақ, су тосқауылдары, таулар, құлаған ағаштар және т.б.) және ауа райының қолайсыз жағдайларында (жаңбыр, қар, қатты аяз және т.б.), сондай-ақ тәуліктiң қараңғы кезiнде ӘЖ қарауды II топтағы екi жұмыскер орындау керек.
Басқа жағдайда ӘЖ тексеру кезінде II топтағы бiр жұмыскер қарай алады.
ӘЖ қарау кезiнде сымның астымен тәулiктiң қараңғы мезгiлiнде жүруге рұқсат етілмейді.
ӘЖ бұзылған жерiн iздеушiлер iздеу кезiнде өздерiмен бiрге ескерту плакаты болуы керек.
337. 110 В және одан жоғары ӘЖ-де жерде жатқан сымға 8 метр кем қашықтықта жақындауға рұқсат етiлмейдi. Мұндай сымның жанынан оған адамдар мен жануарлардың жақындауын болдырмау үшін күзет ұйымдастыру, мүмкіндік болған жағдайда ескерту плакаттарын орнату, электр желісі кәсіпорнында болған жағдайларды хабарлау керек.
338. Оқшаулағыштың зақымдануы нәтижесінде жерге тиіп тұрған тоғының ағынының белгілері болған кезде сымның тiреу бойына тиiп тұрған және т.б. (топырақтың ылғылы булануы, көлденең жерге тиiп тұрған жерiнде электр доғасы пайда болуынан және т.б.) тiреуге кем дегенде 8 м қашықтықта 6-35 кВ-қа темiрбетон тiреумен жақындауға болмайды.
339. ӘЖ көлiк магистралiмен (темiржол, кеме жүретін өзендер мен каналдар) қиылысқан учаскелердегі жұмыс кезінде көлiк қозғалысын уақытша тоқтату керек болса не олардың қозғалысы кезiнде кернеуді ӘЖ-нен алу кезінде жұмысты тоқтату қажет болса наряд берген жұмыскер жұмыс орнына көлік магистралi қозғалысы қызметiнiң өкілiн шақыруы керек. Бұл өкіл қажетті уақытқа дейін көлiк қозғалысын тоқтатуды қамтамасыз етуi және жол бойы бригадасына жақын келген көлiк туралы ескертуі керек. Көлiктi өткізу үшін қозғалысқа кедергi келтiретін сым қауiпсіз биiктiкке көтеріледі.
340. Қиылысу учаскесiндегi жұмыс кезiнде немесе ӘЖ тасжолмен не сүрлеу жолмен жанасу кезiнде көлiк жүргiзушiнi ескерту үшiн немесе оның қозғалысын жол полициясының келiсiмiмен тоқтату үшiн жұмыс жүргізушi тас жолға немесе жолға сигналшы қою керек. Қажет болған жағдайда жол полициясының өкілі шақырылады.
Сигнал берушілер қиылысу немесе ӘЖ жолға жақын жерден екi жаққа 100 метр қашықтықта болуы және күндiз - қызыл жалау, ал түнде қызыл шам ұстау керек.
341. Көшеге жарық беру желісі қызмет көрсеткен кезде мына жағдайларда өкім бойынша кернеуді алмай жұмыс істеуге рұқсат етіледі:
1) шырақтардарды ағаш тіреудегі сымнан төмен ағаш тiреуден немесе ағаш саты сүйеп түсіру тiреуден жерге тұйықтау шаппасынсыз орналастырған кезде;
2) телескопиялық мұнараны оқшаулағыш буынмен пайдаланған кезде;
3) ӘЖ-де өзi таситын сыммен жұмыс iстеген кезде.
Қалған жағдайда тiреуге iлiнген барлық сымды ажырату және жерге тұйықтау керек.

Күштік трансформаторлар, майлы реакторлар

342. Күштік трансформаторлар мен реакторлары қарау жерден немесе тұтқасы бар стационар басқыштардан орындалады. Жұмыстағы және резервтегі трансформатор мен реакторларға қарайтын алаңға кіретін жер «Шықпа! Өлтiредi» деген ескерту плакатымен жабылады.
343. Газды реледен газ алу трансформаторды (реакторды) ажыратқаннан кейін орындалады.
344. Трансформатордың (реактордың) белсендi (активтi) бөлiгiн суырып алу немесе қоңырауын көтерумен байланысты жұмыстар арнайы зерттеп дайындап ерекше жағдайы үшін әзірленген ЖОЖ орындалады.
345. Трансформатордың (реактордың) iшіне кiрумен байланысты жұмыстар кезінде жұмыс iстеушілерді қажеттi арнайы киiммен, аяқ киiммен, каскамен, ал жұмыс орнын қауіпсіз жарықпен және еріксіз желдетумен қамтамасыз ету қажет.
346. Кернеуi 110 кВ және одан жоғары күштік тансформаторларға (реакторларға) май құю не төгу кезiнде трансформаторлардың (реактордың) кірмесі сымдары жерге тұйықталған болуы керек, оларға электр статикалық зарядтың пайда болуын болдырмас үшін жерге тұйықталады.

Сынау және өлшеу

347. Басқа көзден жоғары кернеулi тоқ берiп сынау жүргiзуге арнайы дайындықтан және осы бөлiмнің талаптарын білуін тексеруден өткен персоналға рұқсат беріледі. Жұмыс жүргізушi, бұдан басқа, тәжірибелі жұмыскердің бақылауымен бiр ай тағылымдамадан өтуі қажет.
348. Электр жабдықтарын, байқау, оның iшiнде электр қондырғысынан тыс (жұмыс iстемейтiн электр қондырғысында), қоймада, кәсіпорын аумағында, алаңда және т.б.) жылжымалы сынау қондырғысын пайдаланып жүргізілетін сынаулар жұмыс басшысын мiндеттi түрде тағайындаумен наряд бойынша орындалады.
Электр қондырғысынан тыс сынауға рұқсатты жұмыс басшысы жүзеге асырады. Сынауға нарядты бұл жағдайда оны жүргiзу қажеттігі туралы шешiм қабылдаған және кәсіпорын басшысының бұйрығымен (өкімімен) жұмысты қауіпсіз жүргізуге уәкілеттік берілген жұмыскер береді.
Монтаж немесе жөндеу барысында сынау жүргiзу нарядта «тапсырылады» деген жолда айтылады.
1000 В дейiнгi электр қондырғыларындағы сынауды өкім бойынша орындауға рұқсат етiледі.
349. Сынауды жұмыс жүргізушiнің IV тобы, бригада мүшесінің III тобы, күзетке шығарылған жұмыскерлердің II тобы бар бригада жүргізедi.
350. Сынау жүргiзетiн бригаданың құрамына дайындық жұмысын орындауға және жабдықты бақылауға тартылатын жөндеу персоналының жұмыскерлері енгізіледі.
Сынау жүргізу үшін жабдықты жөндеу немесе монтаж жұмысын орындайтын бригаданың құрамына реттеу ұйымдарының немесе электр зертханасының персоналынан қызметкерлер енгізіледі. Бұл жағдайда сынауларға басшылықты жұмыс басшысы, не оның нұсқауымен зертхана немесе жөндеу ұйымының персоналынан IV топтағы жұмыскер жүзеге асырады.
351. Тоқ жүргiзетiн бөлiгi тұтас және торлы қоршаумен жабылған, ал есiгi бұғаттаумен жабдықталған 1000 В-тан жоғары электр қондырғысынан тыс стационарлық сынау қондырғысын пайдаланып жүргізілетін оқшаулағыш материалдар мен бұйымдарды жаппай сынауды (қорғаныс құралдары, әртүрлi оқшаулағыш бөлшектер және т.б.) III-топтағы жұмыскер жеке оқшаулағыш материалдар мен бұйымдарды сынау жөніндегі жергiлiктi нұсқаулыққа сәйкес орындайды.
352. Сынау және оларға дайындық жұмыстарын жүргізуге берiлген наряд бойынша рұқсат тек сынауға жататын жабдықтармен жұмыс iстейтiн басқа бригадалар жұмыс орнынан шығарылғаннан және олардың рұқсат етушiлерге нарядтарын бергеннен кейін ғана орындалады. Электр қондырғыларында жергiліктi кезекшi персоналсыз жұмыс жүргізушiге бригада кеткен соң жұмыста үзiлiс деп жариялап, нарядты өзiне қалдыруға рұқсат етiледi.
353. Сыналатын жабдықтың, сынайтын қондырғының және жалғастыратын электр сымның арасы қалқандармен, арқандармен және сырты жағында «Сынақ өтуде. Өмiрге қауiптi» деген плакаттары бар өзге қоршаулармен қоршалады. Қоршауды сынақ жүргiзушi персонал орнатады.
354. Қажет болған жағдайда, сынайтын қондырғысына, жалғастырушы электр сымына және сыналатын жабдыққа бөтен адамның жақындауы үшiн II топтағы бригада мүшелерi ішінен күзет қою керек. Күзететін бригада мүшелері қоршаудан тыс тұруы және кернеудегі сыналатын жабдықты есептеуі қажет. Бұл қызметкерлер бекетті жұмыс өндірушінің келісімімен ғана тастап кетеді.
355. Кәбіл желісін сынау кезiнде, егер оның қарама-қарсы ұшы құлыпталған камерада, ЖТҚ бөлігінде немесе үй-жайда орналасқан болса, есіктерге немесе қоршауларға «Сынақ өтуде. Өмiрге қауiптi» деген плакат iлiнеді. Егер есiк пен қоршау құлыпталмаса, не трассада бөлінген кәбіл талсымдары бар жөнделетiн желіде сынаққа ұшыраса, есіктерге, қоршауларға және бөлгіш кәбіл талсымына плакаттарды ілуден басқа, II топ жұмысшылар бигадасының немесе кезекші персонал құрамына кірген күзетші қойылады.
356. Сынақ қондырғысы және сынақ жабдығы әр үй-жайда немесе ТҚ-ның әртүрлi учаскiлерде орналасқан кезде жұмыс өндiрушiден бөлек, оқшаулау кезінде қадағалауды жүргізетін III топтағы бригада мүшелерiнің келуіне жол беріледі. Осы бригада мүшелері қоршаудан тыс болуы және жұмыс өндірушіден сынақ басталар алдында қажетті нұсқау алуы қажет.
357. Сынақ жүргiзуге кедергi келтiрген жерге тұйықтау құралын ажырату және оны қайтадан орнату сынақ қондырғысының жоғарғы кернеуіне жерге тұйықталғаннан кейін сынақ басшыларының келісімімен ғана Қағидалардың 100-тармағына сәйкес мүмкін.
358. Сынақ схемаларын жинау кезiнде ең алдымен сынау жабдығының қаңқасын қорғағыш және жұмыс бабындағы жерге тұйықтау орындалады.
Жылжымалы қондырғының қаңқасын жерге тұйықтай отырып, жұмыс схемасын көмегімен оған сынақ жүргізу жол берілмейді. Сынайтын жылжымалы қондырғы қаңқасы 10 шаршы миллиметрден кем емес икемді мыс сымының қиылысында жеке жерге тұйықтау сымдармен жерге тұйықталады. Сынау алдында жерге тұйықтау қаңқасының сенiмдiлiгiн тексеру керек.
Сынақ қондырғысын 380\220 В желіге қосар алдында жоғары кернеуден шықпа жерге тұйықталады.
Жерге тұйықтау үшін сынақ схемаларында қолданылатын мыс сымының қиылысы кемінде 4 шаршы миллиметр болуы тиіс.
359. Сынақ қондырғысын кернеуі 380\220 В желіге тұйықтау үзiлмелi тiзбегi көзге көрінетiн коммутациялық аппарат арқылы немесе қондырғының басқару орнында орналасқан штепсель айыры арқылы орындалады.
Коммутациялық аппарат ұстап тұратын қондырғымен жабдықталады немесе аппараттың жылжымалы және жылжымайтын түйiсуіне оқшаулауыш төсем орнатылады.
Кернеуі 380\220 В желіден сынайтын электр қондырғыға тоқ беру үшiн пайдаланылатын сымы немесе кәбіл осы желіде орнатылған сақтандырғышпен немесе автоматты ажыратқыштармен қорғалуы тиіс. Жылжымалы сынау қондырғысын желіге қосуды осы желілерді пайдаланатын ұйым өкiлдерi тұйықтауы қажет.
360. Сынақ қондырғысында оператордың жұмыс орны 1000 В-тан жоғары жабдығы бар үй-жайдан шеттетіледі. Бұл үй-жайдың есiгi ашылған кезде сынау схемасы бар кернеу алуды және есік ашылған кезде кернеудің берілмеуін қамтамасыз ететін блоктаумен жабдықталады. Оператордың жұмыс орнында 1000 В дейiн және одан жоғары кернеуді тұйықтау туралы жеке жарық дабыл орнатылады. Жылжымалы сынақ қондырғысында, бұдан басқа, сынақ қондырғысы шықпасында кернеудің болуы кезінде автоматты түрде тұйықталатын сыртқы жарық дабылымен жабдықталады.
361. Жоғары кернеулi түзетiлген тоқты алу үшiн қатты жартылай өткiзгiштi схемалар қолданылады.
362. Сыналатын жабдықтың және сынақ қондырғысының арасындағы жалғағыш сым ең алдымен жоғары кернеулі шықпаның жерге тұйықталған құралына жалғанады. Бұл сымды осы Қағидаларға 4-қосымшаға 1-кестенің үшінші бағанында көрсетілгеннен кем ара қашықтықта жоқ беруші бөліктердің кернеуіне жақындауды (соғуын) болдырмайтындай бекіту қажет.
Жалғанатын сымды фазаға, сыналатын жабдықтың полюсіне немесе кәбілдің талсымына жалғауға немесе оның ажыратуға жұмыстың сынақ басшысының нұсқауы бойынша және оларды жерге тұйықтау пышақтарды немесе тасымалды жерге тұйықтау орнату арқылы жерге тұйықтағаннан кейін ғана рұқсат етіледі.
363. Әрбiр сынақ кернеуін беру алдында жұмыс өндiрушiге (сынау жетекшiсiне) мыналар қажет:
1) схеманы жинау дұрыстығын тексеру және жұмыс және қорғағыш жерге тұйықтау құралдарының сенiмдiлiгiн тексеру;
2) күзетке тағайындалған бригаданың барлық мүшелерін және жұмысшыларды түгендеу, өздерiне көрсетiлген орындарында болуын, бөтен адамдар шығарылғандығын және сынақ кернеуін жабдыққа беруге болатындығын тексеру;
3) бригаданы кернеудің берілуі туралы «Кернеулiк беремiн» деген сөзбен және ескертуді бригаданың барлық мүшесiне естiлгеніне көз жеткiзiп ескерту, жерге тұйықтау құралын сынақ қондырғысынан шығару және оған 380\220 В кернеуді беру.
364. Барлық сынақ қондырғысының шықпасынан жерге тұйықтау құралын ажыратқан сәттен бастап сынақ жабдықтары және қосқыш сымдарды қоса алғанда, барлық сынақ қондырғылары кернеуде деп есептеледі және сынақ схемасына және сынақ жабдығына қандай да бiр қайта тұйықтауды жүргiзуде жол берілмейді.
365. Сынақ қондырғысының шықпасына кернеу берілген сәттен оған кіруге және одан шығуға, сыналатын жабдықта болуға, сондай-ақ жерде тұрып сыналатын жабдық қаңқасына жанасуға жол берілмейді.
366. Кәбілдердi жерге тұйықтау қондырғысы бар пункттер жағында сынау немесе күйдіру керек. Жерге тұйықтау қондырғысы болмаған кезде мұндай жұмыстарды кәсiпорын басшысының келісімімен ерекше жағдайларда ғана жол беріледі.
367. Сынақ аяқталғаннан кейін жұмыс өндiрушi сынақ қондырғысын кернеуден нөлге дейін азайтуы, оны 380\220 В желіден ажыратуы, қондырғының шықпасын жерге тұйықтауы және бригадаға бұл туралы «Кернеулiк ажыратылды» деген сөздермен хабарлауы қажет. Тек осыдан кейiн ғана сымды қайта жалғауға болады немесе сынақ толық ақталған жағдайда, оны сынақ қондырғысынан ажыратуға және қоршауды алуға болады.
368. Айтарлықтай сыйымдылығы бар жабдықты (кәбілді, генераторды) сынағаннан кейін қалған заряд одан алынады.
369. Электр өлшеуiш қысқыштармен 1000 В жоғарғы электр қондырғыларда жұмысты нұсқау бойынша екi адам жүргiзуi қажет: бiреуі – IV топтан, екiншiсi – IIІ топтан. Аспапқа есептеу көрсеткiшi үшiн еңкеюге жол берілмейді. Жұмысты диэлектрлiк қолғаптарда iстеу қажет.
370. Электр өлшегіш қысқыштармен 1000 В дейiнгi электр қондырғыларда III топтан бiр адам диэлектрлік қолғапты қолданбай жұмыс iстейді.
Электр өлшеуiш қысқыштармен ӘЖ тiреуiнде тұрып, жұмыс iстеуге жол берілмейді.
371. Өлшеуiш штангалармен жұмысты нұсқау бойынша кемінде екi адам жүргiзуi қажет: бiрi – ІV топтан, қалғаны – III топтан. Штангасыз конструкцияға немесе телескопия мұнарасына көтерілуге, сондай-ақ түсуге болмайды.
Штангамен жұмыс iстеу кезiнде диэлектрлi қолғаптарды пайдалануға мiндеттi емес.
372. Желіні импульсты өлшеуішімен жұмыс кезінде өлшеуiштi тек ажыратылған және жерге тұйықталған ӘЖ-де ғана тұйықтауға рұқсат етiледi. Тұйықтауды мынадай тәртіппен орындау қажет:
1) жалғайтын сымды ең алдымен импульстi өлшеуіштiң жерге тұйықталған сымына (қорғағыш қондырғыдан шығатын), одан кейін оқшаулағыш штанга көмегiмен ӘЖ сымына жалғау. Жалғаушы сымдар ӘЖ-ге жалғанатын штангалар өлшеу уақытында желінiң сымында қалады. Штангамен жұмыс кезiнде диэлектрлi қолғаптарды пайдалану қажет;
2) ӘЖ-нің импульстi өлшеуiшті жалғаған ұшынан жерге тұйықтау құралын ажырату. Қажет болған жағдайда, жерге тұйықтау құралын басқа да ӘЖ-нің тексерiлген ұштарынан ажыратуға рұқсат етiледi. ӘЖ-ден жерге тұйықтау құралын ажыратқаннан кейін қорғаушы қондырғы және оған қатысты сым кернеуде тұр деп есептеледі және оған жанасуға жол берілмейді;
3) импульстi өлшеуіштiң сымынан жерге тұйықтау құралын алу.
373. Импульстi өлеуіштiң сымын оқшаулағыш штанганың көмегімен ӘЖ-ге жалғауды IV топтың кезекшiсi немесе кезекшiнiң қадағалауы бойынша зертхана персоналы орындауы қажет.
Импульстi өлшеуіштi стационарлы коммутациялық аппарат арқылы стационарлық сымға жалғанған ӘЖ-ге тұйықтауды және өлшеуді кезекшiнiң жалғыз өзi немесе нұсқау бойынша зертхана персоналынан IV топтағы жұмысшы жүргізеді.
374. Өлшеу ақталғаннан кейін ӘЖ қайта жерге тұйықталады және содан кейін ғана жалғағыш сымы бар оқшаулағыш штангалар ең алдымен ӘЖ-ден, одан кейін – импульсті өлшеуіш сымынан ажыратылады.
375. ӘЖ-де жұмыс iстеп жатқан бригаданы шығармай жоғары кернеулi импульстер генераторы жоқ импульстi өлшеуішпен өлшеуге рұқсат етіледi.
376. Оқшаулағыш кедергiнi мегаомметрмен өлшеу алдын ала жерге тұйықтау жолымен заряд ажыратылған сөндiрiлген тоқ өткiзгіш бөліктерде жүзеге асырылады. Тоқ өткiзгіш бөліктерден жерге тұйықтау құралын тек мегаомметрге қосқаннан кейін ғана ажыратуға болады.
377. Мегаомметрмен тоқ өткізгіш бөліктерді оқшаулау кедергiсiн өлшеу кезiнде жалғағыш сымдарды оларға оқшаулағыш ұстағыштар (штангалар) көмегiмен жалғастыру керек. Бұдан басқа 1000 В-тан жоғары электр қондырғыларда диэлектрлік қолғаптарды пайдалану қажет.
378. Мегаомметрмен жұмыс кезiнде өзi қосылып тұрған тоқ өткізгіш бөлшектерге жанасуға рұқсат берілмейді. Жұмыс аяқталғаннан кейін тоқ өткiзгіш бөлшектерден қысқа уақытта жерге тұйықтау жолымен қалдық зарядты ажырату қажет.
379. Мегаомметрмен оқшаулау кедергiнi III топтағы бiр адам өлшейді.
Егер бұл өлшеу жұмыс мазмұнына кiретiн болса, ол нарядта немесе нұсқамада айтуды талап етпейді.
380. 1000 В дейiнгi кернеудегі үзiлмелi электр тiзбегiн талап ететiн жылжымалы өлшеу аспаптарын тұйықтау және ажырату осы тiзбектен кернеу ажыратылғаннан кейiн ғана орындалады. Үзiлмелi электр тiзбегiн талап етпейтiн аспаптарды тұйықтау және ажырату электр қорғаушы құралдарды қолданып, кернеулiк бар кезде орындауға рұқсат етіледі.
381. 1000 В дейінгi кернеудегі құрылғының электрлік параметрiн өлшеу қажет болған жағдайда, жылжымалы аспаптың металл қаңқасын жерге тұйықтау және арнайы бұрындалы шеге немесе оқшаулағыш тұтқасы бар жалғағыш сымдарды пайдалану қажет.

Кернеудегі оқшаулағыштарды жуу және тазалау

382. Электр қондырғыдағы оқшаулағыш гирляндаларын, жабдықтың тірек оқшаулағышы мен фарфорлы оқшаулағышын тоқ өткізгіш бөлшектерден кернеуді алмай, өткiзгiштiк үлесі ӘЖ үшiн 1430 микросименс/сантиметрден жоғары және АТҚ үшiн 667 мк микросименс/сантиметр болатын судың ағысымен жууға болады.
383. ЖТҚ-да тоқ өткізгіш бөлшектерден кернеуді алмай оқшаулағыштарды оқшаулағыш штангадағы арнайы щеткамен не болмаса саптамамен толық оқшаулағыш штангасы бар жиынтықтағы шаң сорғышпен тазалауға болады.
Тазалау еденде тұрып немесе берiк көпiр үстiнде тұрып жүргізіледі. Тазалау кезiнде диэлектрлi қолғаптарды пайдалану қажет.
384. Штанганың оқшаулағыш бетi жұмыс басталар алдында шаңнан тазартылады. Штанганың iшкi қабатын тазалау процесiнде де жүйелі түрде шаңнан тазалап тұру керек.

Жылу автоматикасы құрылғысының, жылу техникасы өлшемдерінің
және қорғауларының электр бөлігі

385. Төменде жазылған қауiпсiздiк қағидалары жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларының электрлік бөлшектерінде және басқарудың автоматтандырылған жүйесінің (бұдан әрі – БАЖ) техникалық құралында жұмыс істеген кезде сақталады.
386. Егер наряд (нұсқау) берушi оған коммутациялық аппаратураны нарядтың «Жеке нұсқаулар» деген бағанда жазбасымен, ал нұсқау бойынша жұмысты орындаған кезде – нұсқауды тiркеу кезінде жазбамен тұйықтауды және сөндiрудi тапсырса, жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларының пульттерінде, тарату қалқандарында және жинақтарында коммутациялық аппаратурамен операцияларды кезекші немесе ІІІ топтағы жедел жөндеу персоналы, сондай-ақ IV топтағы жөндеу бригадасының жұмыс өндірушісі орындайды.
387. Жылуға және электр жүктемесіне әсер ететiн жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларының электр жабдықтарын ауысым станциясы бастығының немесе технологиялық цех бастығының келісімін (нұсқауын) алғаннан кейін ажырата алады.
388. Жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларын жұмысқа қосар алдында технологиялық жабдықтардың учаскесiн дайындауды технологиялық жабдықтар орналасқан жедел басқармадағы цехтың кезекшi персоналы жүргiзуi қажет.
389. Ретке келтіру және жөндеу процесi кезiнде реттегiшті қосып көру жұмысын өндiрушiнiң сұрауы бойынша жабдық тұрған жедел басқарма цехының кезекшi персоналы жүргiзуi қажет.
390. Нұсқау бойынша жабдық схемасы мен жұмыс режимінің өзгеруін талап ететін жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларын жөндеу, сынау және ретке келтіру жұмыстарын орындауға рұқсат етіледі.
391. Күрделі жөндеу кезiнде жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларын схемасы және тораптардың жеке элементтерінің және учаскелерінің кернеуінде сынау және тексеру мына шарттарды сақтай отырып, технологиялық цех ауысымы бастығының келісімімен орындалады:
1) жөндеу жұмыстары тоқтылады, сынау жабдығынан адамдар шығарылады;
2) қорғаушы жерге тұйықтау құралы, қоршаулар мен плакаттар алынып тасталады.
Бригада аралас учаскеде, бұл учаскеде тоқ сөндiрiлген, оларды сыналатын жабдықтан қоршаған және жұмысшылардың қауiпсiздiгi қамтамасыз ету кезінде жұмысын жалғастыра алады.
392. Электр жабдықтарын сынау процесiнде бiрнеше мәрте тоққа жерге тұйықтауға және ажыратуға байланысты жұмыстарды нарядқа үзiлiсті ресімдемей, бiрақ қажеттi техникалық іс-шараларды әрқашан орындай отырып, жүргiзуге рұқсат етiледi.
Электр жабдығын қосу немесе ажырату, технологиялық цех ауысымы бастығының (кезекшісінің) рұқсатымен жүргізіледі.
393. Жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларында III топтағы жұмысшының жеке нұсқауы бойынша мына жұмыстар орындалады:
1) аспаптың тiркелген бөлiгін ретке келтіру;
2) манометрлердi (электрмен жақындасатыннан басқалары), дифмонометрлердi, термопар, кедергi термометрлерi;
3) блокты қалқандарды басқарудағы жылу техникалық бақылау аспаптарындағы ақауларды жою;
4) айырып-қосқыштар нүктесiнiң температурасын өлшеу профилактикасы;
5) БАЖ есеп техникасының техникалық құралдар кешенін жөндеу;
6) авто реттегіш электрондық блоктардың параметрлерін ретке келтіру және тексеру;
7) қысым қорабын тығыздау;
8) қабырғалардағы, датчиктегi, атқарушы механизмдердегi, панельдердегi және өзге жазуларды, таңбалауды орындау;
9) қалқандарды, панельдердi қысылған ауамен үрлеу.
394. Жұмыс iстейтiн жабықтарда орналасқан және әртүрлi цехтарда орналасқан құрастырмаларда жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларымен барлық жұмыстар, жұмыс жасалатын цехтың ауысым бастығының рұқсатымен жүргiзiледi.
395. Жылу автоматикасы мен өлшеу құрылғыларында жұмысқа рұқсат беруші наряд бойынша технологиялық цехтың (учаскенiң) жедел персоналы болып табылады. Ауысым кезекшi персоналы болмаған кезде, сондай-ақ аумақтық алшақтағы объектілерде жұмыс кезiнде наряд бойынша жұмысқа рұқсат беруші IV топтағы жұмыс өндiрушi болуы мүмкін.

5. Диспетчерлік және технологиялық басқару құралдарын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік

Кәбілдi байланыс желісі

396. Жоғары кернеулі КБЖ-ны сынау кезiнде сыналатын учаске шектетіледі. Сынауға жатпайтын КБЖ учаскелерiнде сынау кернеуінің туындауын болдырмау үшiн олардың арасындағы барлық жалғамалар ажыратылады.
397. КБЖ әр ұштарында оқшаулаудың электрлiк төзімділігін сынау кезiнде болған жұмысшыларға өз араларында байланысы болуы қажет.
398. КБЖ алыс ұшындағы телефон аппараты жұптың телефон байланысы үшiн бөлiнген әр талсымға тұйықталған бөлгіш конденсаторлар (сыйымдылығы 0,1 мкФ және жұмыс кернеуi 5-6 кВ) арқылы сынау жүргiзгенге дейiн тұйықталуы тиіс. Телефон аппаратын және конденсаторларды шұңқырдан тыс немесе диэлектрлік резеңке кiлемшемен жабылған ағаш тұғырықтағы құдыққа орналастыру қажет. Телефонмен сөйлесулер кәбілде сынақ кернеуі жоқ болғанда және жұмыстарға жауапты басшыдан шақыру алғанда жүргізілуі тиіс. Сынау кезiнде телефон аппаратына және сынау кезінде жалғағыш сымға дейін жанасуға рұқсат берілмейді.
399. Сынау уақытында жұмыс басшысынан телефон аппараты ажыратылады, оны сынағаннан және кәбілден заряд алынғаннан кейін қосады.
400. Кәбілге сынау кернеуiн берер алдында жұмыс басшысы сынақ басталғандығы туралы бригада мүшелерiне телефон арқылы ескертуі қажет.
401. Бокстарда және кәбілдiң тарамдалған ұштарында қандай да бiр айырып-тұйықтауға, сондай-ақ сынау кезiнде кәбілге жақындасуға жол берілмейді.
402. КБЖ-де жылжымалы аспаппен өлшеуді кемінде екi адам жүргiзеді, олардың бiрі – IV топтан, екiншiсi – III топтан болуы қажет.
403. Электрлi беру желісіне және электрлендірілген темір жолдарына қауіпті әсерге шалдыққан КБЖ-ны электрлік өлшеуді электр қорғағыш құралдарды қолдана отырып жүргізу қажет.
404. Кәбілдi тотығудан қорғау құрылғысына және қорғау құрылғыларын кезбе тоқтарға тұйықтауды, сондай-ақ катодты қондырғыда қондырғыдан кернеуді алмай жүргізілетін жұмыстарды диэлектрлі қолғаптармен орындау қажет.
405. Дренажды қондырғыны жөндеуді оны жанасушы желі мен кәбіл жағынан ажыратқаннан және электрленген темiр жолдың және қалалық электр құралдарының (трамвайлар мен троллейбустар) байланыс желісі жағынан дренажды кәбілдi жерге тұйықтаудан кейiн орындауға рұқсат етiледi.
406. КҚҚ-да қызмет етуге III топтағы қызметкерлерге рұқсат беріледі.
407. КҚҚ-дағы барлық жұмыстар нұсқау бойынша қондырғы ажыратылғаннан және кернеу алынғаннан кейін жүргiзіледі.
408. Кептiру блогы мен автоматиканың алдыңғы, артқы және бүйір панельдерiн алуға және жұмысқа кiрісуге КҚҚ-дан кернеу алынған соң 15 минут өткеннен кейін ғана рұқсат етiледi.
Кептiру блогы мен автоматикада жұмыс iстеу кезiнде диэлектрлік резеңке кiлемшені пайдалану қажет.
409. Тұрақты және айнымалы тоқпен қашықтықтан қорек алатын қызмет көрсетпейтін күшейткіш пункті (бұдан әрі – ҚКП) КБЖ-де мынандай жұмыс түрлерiнде ажыратылады:
1) монтаждау, демонтаждау және кәбілдi қайта төсеу;
2) зақымдалған телефон байланысын жөндеу;
3) кәбілге өлшеу жүргiзу.
410. ҚКП-ның қашықтықтан қоректендiру ДТБҚ кезекшiсiнiң өтінімі бойынша ажыратылады, ол қызмет көрсетуші пункт (бұдан әрі – ҚККП) кезекшiсінің немесе бастығының атына беріледi. Өтінімде кәбілдiң атауы, учаске және жұмыс сипаты, жұмыстың басталу және аяқталу уақыты, қашықтықтан қоректендiру түрi, жұмыс басшысының тегi көрсетiледi.
411. ҚКП-ны қашықтықтан қоректендiру күшейтiлген қоректендiру пунктiнде бұған өкiлеттi тұлғадан келісім алғаннан кейін ҚККП кезекшiсi немесе бастығы ажыратады.
Қашықтықтан қоректендiру кернеуін алу көмегiмен кiлттер мен түймешелерге «Қосуға болмайды! Желіде жұмыс істелуде» деген плакат iлiнеді.
Қашықтықтан қоректендіруді беру тізбегіне тиісті имек тұтқаларды, сақтағыштарды, аппаратураның конструкциясына байланысты басқа да бөлiктерді алу арқылы үзік жасау қажет. Бұл ретте диэлектрлік қолғаптарды пайдалану керек.
412. Қашықтықтан қоректендiрумен бiр мезгiлде кәбілден теле басқару мен дабыл құрылғысын қоректендіру алынады және олардың қабаттарына «Қосуға болмайды! Желіде жұмыс істелуде» деген плакаттар iлiнеді.
413. ҚКП жұмыс жүргiзуге келісім алған соң жұмыс басшысы жөндеуге жататын кәбілдi анықтауы, ондағы кернеудiң жоқтығын тексеруi және оны разрядтауы қажет. Бұл операцияларды қорғаушы көзiлдірiк пен диэлектрлік қолғап киiп орындау қажет.
414. ҚКП кәбілiндегi жұмыстың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету үшiн қашықтықтан қоректендiрудi қабылдау тiзбегiне қосымша үзiлiстер жасалады. Коаксильді жұптарда қашықтықтан қоректендiру тiзбегiнде көрiнетiн үзiлiс сүзгілер қабаты мен автотрансформаторлы блок арасында тұрған тиісті имек тұтқаларын алумен жүзеге асырылады, сондай-ақ симметриялық жұптарда – қосымша тіреуде орналасқан бокстағы имек тұтқаларын алумен жүзеге асырылады. Алуға жататын имек тұтқалар мен айырлар бояуы ерекше болады.

Қызмет көрсетiлмейтiн күшейтiлген пункттердің аппаратурасы

415. ҚКП-дегі барлық жұмыстарды бригада жүргізуі қажет, онда жұмыс өндiрушiсi III топтан болуы тиіс.
416. Тұрақты желдеткiшi жоқ ҚКП камераларын жұмыс алдында және жұмыс уақытында желдетiп отыру қажет. Жұмыс жүргізген кезде камера ашық болуы тиіс.
Желдеткiшпен жабдықталған ҚКП-де жұмыс кезiнде желдеткiш каналдары ашық болуы тиіс.
417. Қашықтықтан қоректендiру аппаратурасын сынау алдында барлық ҚКП мен оларды қоректендiрушi ҚККП арасында телефон байланысы қамтамасыз етiледі.
418. Аппаратурадан жекелеген платаларды алу тек жұмыс басшысының келісімімен қашықтықтан қоректендiру кернеуi алғаннан кейін ғана рұқсат етіледі. Кернеудегі аппаратураны жөндеуге рұқсат берілмейді.

Әуе байланыс желілері

419. Электрленген темiр жол, трамвай және троллейбус жанасу жүйесiнің сымдарын қиып өтетiн ӘБЖ сымдарының қиылыстарын орнату және жөндеу әзірленген ЖӨЖ-ге сәйкес байланыс желісінде қашықтық (аудан) өкілінің қатысуымен байланыс желісін жұмыс орнында ажырату және жерге тұйықтау кезінде жүзеге асырылады.
420. Елді мекен көшелерінде электр беру желісi сымдарының үстiнде сымдарды тарту кезiнде жүргiншiлер мен көліктерге ескерту үшін жалауы бар дабыл берушілерді қоюы қажет.
421. Жұмыс басталар алдында ӘБЖ сымдарында (сым мен жер арасында) 42 В жоғары кернеудiң жоқтығын тексеру қажет.
ӘБЖ сымдарында 42 В жоғары кернеу табылған жағдайда кернеудiң болу жағдайын анықтағанға дейiн және оны 42 В төмендеткенге дейiн жұмысқа кiрiсуге рұқсат берілмейді.
422. Туынды кернеудегі ӘБЖ сымдарын жерге тұйықтау тасымалды жерге тұйықтау құралын салу үшін штангының көмегiмен дренажды орауыш арқылы орындалады.
423. Туынды кернеудегі ӘБЖ-де жұмыс кезiнде жазылатын және құрастырылатын сымдар аралықтың басында және тікелей жұмыс орнында жерге тұйықталады. Жерде жатқан сым желі сымымен және келесi учаскелерде жазылған сымдармен жанаспауы тиіс.
Салбырау бойын реттеу және сымды учаскеге бекіту оны алдындағы учаскенің сымына жалғағанға дейін жасау керек. Жұмыс орында сымдардың жекелеген учаскелерiн қосар алдында тұйықталатын орынның екi жағынан жерге тұйықталуы тиіс.

Радио және радио-реле желілері

424. Транзисторларда және микросхемаларда орындалған радио аппаратурасымен нұсқау бойынша жұмыс iстеуге рұқсат етiледi. Жұмыс орнында диэлектрлік резеңке кiлемше төселеді немесе оқшаулағыш тұғырлар орнатылады.
425. III топтағы бiр жұмысшыға қоректенуi 42 В кернеуге дейiн жүзеге асырылатын транзисторларда және микросхемаларда орындалған аппаратурадағы жұмысты қоспағанда, қандай да болмасын жөндеу жұмысын орындау құқығынсыз радиоаппаратураға қызмет етуге рұқсат етiледi.
426. 60 килогерц - 300 килогерц диапазондағы жиiлiкпен электр магниттік өрісте (бұдан әрі – ЭМӨ) жұмыс істеу кезiнде жұмыстар 12.1.006-84 Мемлекеттік стандарт талаптарына сәйкес орындалады.
427. Жоғары жиiлiктегi аппаратураларды ретке келтiру және сынау кезінде электр тоғының зақымдауынан және жоғары электр магниттік сәулеленуден сақтану құралдарын пайдалану қажет.
Қолданатын қорғайтын көзiлдiрiктер шынысы металдандырылған болады (мысалы, ОР3-5 типi).
428. Бұзушылықтарды жою, схемаға өзгерістер енгiзу, антенна – фидерлi құрылғыны бөлшектеуді және жинауды олардан кернеудi алғаннан кейін ғана жүргiзу қажет.
Мыналарға:
1) жылу әсері бойынша электр магниттi сәулеленудiң қолда немесе дененiң басқа бөлiгiнде болуын айқындауға;
2) қорғау құралысыз рұқсат етілгеннен жоғары энергияның толық ағымымен сәулелену аймағында болуға;
3) электр магниттi сәулелену көзiн экрандауды бұзуға;
4) ашық жұмыс iстеп тұрған антеналы-фидерлi құрылғының алдында болуға рұқсат етiлмейдi.
429. Сыртқы антеналы-фидерлi құрылғыларды мұнараларда және дiңгектерде IV және III топтардағы жұмысшылардан тұратын бригада орындауы тиiс. Жұмыс басталар алдында жоғары жиiлiктегi аппаратураны ажырату қажет.
430. Антеналы-дiңгектi құрылыстарда жұмыс кезiнде мынадай талаптар орындалады:
1) оған көтерілетiн жұмысшыларда жоғарыға өрмелеу жұмыстарына рұқсаттамасы болуы қажет;
2) жұмысты бастау алдында дiңгектерді дабылмен жарықтандыру және антенна жылытқышы сөндiріледі, ол жерге «Қосуға болмайды! Адам жұмыс iстеп жатыр» деген плакат iлiнеді.

ӘЖ және найзағайдан қорғайтын арқансым бойынша жиiлiгі жоғары
байланыс

431. ТҚ-да немесе 1000 В-тан жоғары ӘЖ-де орналасқан жиiлiгi жоғары қондырғы жабдықтарына қызмет көрсетуді, ретке келтіруді және жөндеуді кемінде екi адам жүргiзуi қажет, оның бiреуi IV топтан болуы тиіс.
432. Панелін (блогы) аша отырып, жұмыс істеп тұрған аппатурада III топтағы бір жұмысшыға диэлектрлік резеңке кілемшені пайдалана отырып, жұмыс істеуге рұқсат етіледі.
Жұмыс басталар алдында жалғастырушы жиілігі жоғары желіде кернеудің жоқтығын тексеру қажет. Кернеуі 42 В жоғары желіде жұмыс істеуге рұқсат берілмейді.
433. Схемаға өзгерістер енгізуді, жиілігі жоғары трактатының бөлшектеуді және жинауды, олардағы бұзушылықтарды жоюды ӘЖ пысықтау және жалғау элементтерімен кернеуді алғаннан кейін ғана жүргізуге болады. Кәбілде және жалғаушы сүзгіде жұмыс кезінде жерге тұйықтау пышағын байланыс конденсаторының төменгі қоршауына тұйықтау жеткілікті.
434. Жерге тұйықтаушы сымдарды байланыс конденсаторының төменгі қоршауын жерге тұйықтамай, қорғаушы ӘЖ-ге тұйықталған жиілігі жоғары қондырғы жабдықтарының құрылғысынан, аппаратурасынан және басқа элементтерінен ажыратуға рұқсат етілмейді.
435. Байланыс конденсаторы мен жалғаушы сүзгінің арасындағы тізбектегі аспапты тұйықтау және ажырату тек жерге тұйықталған байланыс конденсаторының төменгі қоршауының жерге тұйықтау пышағының көмегімен ғана рұқсат етіледі. Аспаптарды бірнеше рет қайта жалғау кезінде өлшеу процесінде байланыс конденсаторының төменгі қоршауы әрқашан жерге тұйықталады.
Ұзақтықтағы 1 сағаттан аспайтын өлшеуді нұсқау бойынша IV топтан бір адам кезекшінің немесе жедел жөндеу персоналының IV топтағы жұмысшысының бақылауымен жүргізуге болады. Бұл өлшеулер тек жалғастырушы сүзгінің ішінде ғана разрядтағышты ажыратпай байланыс конденсаторының төменгі қоршауының жерге тұйықталған пышағы ажыратылған кезде жүргізіледі. Бұл ретте аспаптар жерге тұйықталады; өлшеуді электрден қорғағыш құралдарды (диэлектрлік боты мен қолғап, оқшаулағыш сабы бар аспаптар) қолдану арқылы жүргізу қажет.

Бригадалармен уақытша жиілігі жоғары байланыс

436. Тасымалдау жиілігі жоғары пост байланысын монтаждауды және бөлшектеуді құрамы біреуі IV топтан, ал екіншісі - III топтан болатын кемінде 2 адамнан тұратын бригада орындауы қажет.
437. Антенна кернеуі 110 килоВ қоса алғандағы ӘЖ үшін төменгі сымдардың орналасқан деңгейінен кемінде 3 метр және оны 220 килоВ ӘЖ үшін кемінде 4 метр арақашықтықтағы тіреулерге бекітіледі. Антеннаның салбыраған ұшы ӘЖ сымының салбыраған ұшынан үлкен болуы тиіс.
438. Антеннаны ілер алдында антенна орамасы бар бекет тіреуге 1-1,5 метр биіктікте бекітіледі және жерге тұйықталады.
Бекетке шығатын антенна ұшы бекет ішінде тұрған дроссель арқылы және дроссельмен қатар тұйықталған жерге тұйықтау пышағы арқылы жерге тұйықталады. Дроссельмен қатар 1 килоВ разрядник кернеуге қосылады.
Антеннаны баяу жұлқыламай тарту керек.
439. Антеннаны көтеру және түсіру кезінде трасса жағында ортаңғы аралықта тұрған бір адам 437-тармақта көрсетілген қашықтықтан кем емес, кернеудегі ӘЖ-ның сымына антеннаның жанасуын бақылайды. Антенна сымдарының астында тұруға рұқсат етілмейді.
440. Антеннаны түсірер алдында міндетті түрде жерге тұйықтау пышағымен немесе тасымалды жерге тұйықтаудың көмегімен жерге тұйықтау керек.

Аппараттық ДТБҚ

441. Аппарат үй-жайларында орналасқан құрылғыларда жұмыс істеуді, тұйықтауды және ажыратуды, сондай-ақ телефон байланысы, радио тарату аппаратурасын және электр станциясының және қосалқы станцияның электр қондырғыларында өзгені жөндеуді ІІІ топтағы бір жұмысшы орындай алады.
442. Еденде кәбілді және әуе желі байланысын енгізу және енгізу-сынау тірегі, қашықтықтан қоректендіру тірегі, кернеуді автоматты реттеуіш тірегі, тоқты тарату тірегі алдында диэлектрлік резеңке кілемше немесе оқшаулағыш тұғыр болуы керек.
443. Қашықтықтан қоректендіру кернеуі жіберілген жабдықтың тысына кернеудің болуы туралы ескертетін қауіпсіздік белгісі салынады.
444. Іздеуші байланыстың (байланыс өрісін) және релені жууды оларды кернеуден алған соң орындау керек.
445. Жабдықты тазалау кезінде металл тіреуі жалаңаш қылқаламды, сондай-ақ металл ұшы бар шаңсорғыштың шлангасын қолдануға рұқсат етілмейді.
446. Аппаратурадағы радио шамын ауыстыруды олардан кернеу алғаннан кейін орындау керек. Қорғау құралдарын қолдана отырып, 250 В дейінгі кернеудегі шамды ауыстыруға жол беріледі.
447. Кіріспе-сынау тірегіне енгізілген байланыс желісіне немесе бөгде кернеуі 42 В жоғары кростың қорғаушы жолағына (электр тарату желісінен, қашықтықтан қоректендіру аппаратурасынан және өзгелерден) түскен кезде кезекші персонал мұндай желіні ажырату және қорғау құралдарын қолдана отырып оқшаулауы қажет. 42 В жоғары бөгде кернеудің болуы туралы объектінің кезекші персоналға, ол болмаған кезде - одан жоғарғы кезекшіге хабарланады. Разрядникті немесе сақтандырғышты ауыстыруды тек бөгде кернеу болмаған кезде орындауға рұқсат етіледі.
448. Электр тарату желісінің әсеріне шалдыққан байланыс желісінің аппаратурасында және айнымалы тоқтағы электрленген темір жолда жұмыс кезінде желілі қорғау құрылысын ауыстыру диэлектрлік қолғаппен (немесе оқшаулағыш тұтқасы бар қысқыштармен) және диэлектрлік резеңке кілемшені қолдана отырып, қорғау көзілдірігімен жүргізіледі.

Автомобильдерді, жүк көтергіш машиналарды, механизмдер мен
сатыларды қолдана отырып, электр қондырғыларындағы жұмыстар

449. Қолданыстағы электр қондырғыларда жүк көтергіш крандарды қолдана отырып, жұмыс істеу кезінде жүктерді кранмен тасымалдау бойынша жұмыстардың қауіпсіз орындалуы үшін уәкілетті тұлға «Жүк көтергіш крандарды орнату және қауіпсіз пайдалану қағидаларының» талаптарына сәйкес IV топтағы инженерлік-техникалық жұмысшы болуы қажет. Бұл тұлғаның өкілеттігі наряд берушіге немесе жұмыс басшысына жүктеледі.
450. Энергетика кәсіпорнының штатында тұрған және қолданыстағы электр қондырғыда жұмыс істейтін өндіруші мен машинистер II топтан болуы қажет.
Басқа ұйымның кран өндірушілері «Жүк көтергіш крандарды орнату және қауіпсіз пайдалану қағидаларының» талаптарына сәйкес жұмысқа жіберіледі.
451. Автомобильдерге, жүк көтергіш машиналарға және механизмдерге АТҚ бойынша және ӘЖ-нің күзетілетін аймағында қозғалуға 449-тармақта аталған тұлғалардың бірінің немесе әкімшілік-техникалық персоналдың IV топтағы жұмысшысының бақылауымен рұқсат етіледі. Сондай-ақ, АТҚ бойынша автомобильдердің, жүк көтергіш машиналардың және механизмдердің қозғалуына кезекші немесе жедел жөндеу персоналынан IV топтағы рұқсаттама беруші қадағалауымен рұқсат етіледі.
452. АТҚ бойынша және ӘЖ астымен өткен кезде жүк көтергіш машиналары мен механизмдерінің көтеретін және жылжымалы бөліктері көлік жағдайында болуы тиіс. Жұмыс орны шегінде көтеру немесе жылжымалы бөлігінде жүксіз және адамдарсыз көтерілген жұмыс органымен көтере жүк көтергіш машиналарын жазық жерге орнын ауыстыруға, егер мұндай орын ауыстыруға зауыт нұсқаулығы бойынша жол берілсе, рұқсат етіледі және бұл ретте ӘЖ-нің ажыратылмаған шиналары мен сымдарының астынан өту қажет емес.
АТҚ-дағы қозғалыс жылдамдығы жергілікті жағдайда айқындалады, бірақ 10 километр/сағ. аспайды.
Автомобильдер, жүк көтергіш машиналар мен механизмдер ӘЖ астынан сымының (тірегінің) ең аз салбыраған жерінен өтеді.
453. Жебесі бар жүк көтергіш механизмді орнатуға және олардың кернеудегі тікелей ӘЖ сымдарының астындағы жұмысына жол берілмейді.
Жүк көтергіш машинаны (механизмді) шығарылатын тіреуге орнатуды және оның жұмыс істеу органдарын көліктік қалыптан жұмысшы күйге ауыстыруды оны басқаратын машинист орындауы қажет. Бұл мақсаттар үшін басқа жұмысшыларды тапсыруға жол берілмейді.
454. Автомобильдің, жүк көтергіш машинаның және механизмдердің жүрген, қондырған және жұмыс істеген кезінде көтеретін және жылжымалы бөлігінен, ілмектерінен, жүк іліп алу құрылғыларынан, жүктерден кернеудегі тоқ беруші бөліктеріне дейінгі арақашықтығы осы Қағидаларға 4-қосымшадағы 1-кестеде көрсетілгеннен кем болмауы тиіс.
455. Телескоптық мұнараның және гидрокөтергіштің жұмыс басталар алдында жылжымалы және көтеру бөліктерінің әрекетін тексеріледі, ал телескоптық мұнараның бұдан басқа көтеру бөлігі тігінен орнатылады және осы жағдайда бекітіледі.
456. ӘЖ-нің бұрышты тірегіндегі оқшаулағышты, сымдарды ауыстыруға немесе арматураны жөндеуге байланысты жұмыс кезінде сымдардан туындаған ішкі бұрышта телескопиялық мұнара (гидрокөтергіш) орнатуға жол берілмейді.
457. АТҚ-да және ӘЖ-нің күзетілетін аймағында барлық жұмыстар кезінде автомобильдер, жүк көтергіш машиналар және механизмдер пневмa дөңгелекпен жүргенде жерге тұйықталады. Автомобильдің (жүк көтергіш машина, механизм) қаңқасына жанасуға және жерге тұйықтау сымын орнатқанға дейін олардың жұмыс істеу органдарының, жүк іліп алу құрылғыларының және тірек бөлшектерінің қандай да болмасын орын ауыстыруына жол берілмейді.
Жүк көтергіш машиналар мен механизмдер табан шынжырмен жүргенде тікелей топыраққа орнату кезінде жерге тұйықтау қажет етілмейді.
458. Жүк көтергіш машиналар мен механизмдердің жұмысы кезінде көтерілетін жүк астында, телескопиялық мұнара себеті астында адамдардың болуына, сондай-ақ тартылған сымдардан (тростан), сүйеулерге, бекіткішке және жұмыс істейтін механизмдерге тікелей жақындауға (5 м жақын) жол берілмейді.
459. Телескопиялық мұнарамен (гидрокөтергіште) жұмыс кезінде себеттегі бригада мүшелері мен өндіруші арасында көру байланысы қамтамасыз етіледі. Мұндай байланыс болмаған жағдайда, мұнарада өндірушіге себетті (люльканы) көтеру немесе түсіру туралы команданы беретін бригада мүшесі болуы қажет.
Телескопиялық мұнарада жұмыс істегенде себеттің (люльканың) түбінде, сақтандыру белдігінің ілмегіне бекітіліп тұру керек.
Себеттен (люлькадан) тірекке немесе жабдыққа ауысу және керісінше, тек жұмыс өндірушінің келісімімен ғана жүргізіледі.
460. Кранның жебесі немесе көтеруші механизмнің себеті (люлькасы) кернеудегі тоқ өткізгіш бөлікке жанасқан кезде машинист туындаған байланыстың тез арада ажырауына шара қолдануы қажет және механизмнің жылжымалы бөлігін тоқ өткізгіш бөлігінен осы Қағидаларға 4-қосымшаның 1-кестесінде көрсетілгеннен жақын қашықтыққа жақындатпауы қажет.
Механизм кернеуде болған кезде механизмнен (машинадан) жерге түсуге немесе оған көтерілуге, сондай-ақ жерде тұрып оған жанасуға жол берілмейді.
Машинист айналадағы жұмысшыларға механизм кернеуде тұрғанын ескертуі қажет.
Кернеудегі автомобиль, жүк көтергіш машина немесе механизм күйген кезде өндіруші (машинист) аяғын біріктіріп, қолымен машинаға жанаспай жерге секіруі қажет. Одан кейін машинадан кемінде 8 метр арақашықтықта аяғымен, оларды бір-бірінен айырмай жерде жүре отырып, алыстауы керек.
461. 220 килоВ және одан төмен ТҚ-да жылжымалы металл сатына қолдануға рұқсат етілмейді.
462. 500 кВ және одан жоғары АТҚ-да жылжымалы металл сатыны мынадай талаптарды сақтағанда қолдануға рұқсат етіледі:
1) саты көлденең қалыпта жұмыс өндірушінің, кезекшінің немесе жедел жөндеу персоналының IV топтағы жұмысшысының үздіксіз бақылауымен жылжытылады;
2) жылжымалы сатымен бағытталған әлеуетті алу үшін оған жерге тиіп тұратын металл шынжыр жалғанады.

Ағашқа, төсеме тақталарға, конструкцияларға және жабдықтарға
шығуға байланысты жұмыстар

Сақтандыру белдігінің ілмегін конструкцияға, тірекке және өзгелерге бекіту мүмкін болмаған жағдайда, жоғарыда жұмыс істеу кезінде алдын ала конструкцияға, тірек бөлшегіне және басқаларға байланған сақтандыру арқанды пайдалану керек. Бұл жұмысты екі адам істейді, олардың бірі қажеттілік бойынша сақтандырушы арқанды баяу түсіріп, тартып тұруы қажет.
463. Ағаштар «Аспаптармен және құрылғылармен жұмыс істеу кезіндегі қауіпсіздік қағидаларына» сәйкес орындалуы тиіс.
464. Ағаш төсеніштер, төсеме тақталар, люлькалар, егер олардың биіктігі топырақтан бетінде болса немесе жабындымен 1,3 м асса, қоршалады. Төсеніштер мен қоршауларды орнату мүмкін болмаған кезде немесе орынды емес болған кезде, сондай-ақ жабдықта жұмыс істеу кезінде барлық жеке жағдайда қауіпсіздік шаралары технологиялық картамен, ЖӨЖ-мен немесе басқа құжатпен айқындалады.
465. Кернеудегі тоқ өткізгіш бөліктер орналасқан конструкцияларда жұмыс істеу кезінде жөндеу аспаптары мен құрылғыларын, олардың құлауын болдырмау үшін байлау қажет.
466. Электр және газ дәнекерлеушісі металл шынжырдан жасалған сақтандыру белдігін қолданады.
Егер жұмыс орны және оған жақындау орны қоршалмаған кернеудегі тоқ өткізгіш бөліктерде орналасса, ал металл шынжырдан арақашықтық оны түсірген жағдайда 1-кестеде көрсетілгеннен төмен болса, жұмыс осы тоқ өткізгіш бөліктерді ажырата отырып, орындалатын болады.
467. Бөлшектерді конструкцияға немесе жабдыққа әперіп тұру ұшы жоқ арқанның, жіптің немесе баудың көмегімен орындау керек. Төменде тұрған жұмысшы арқанды оның шайқалуын және тоқ өткізгіш бөліктерге жақындауын алдын алу үшін ұстап қалуы тиіс.
468. Порталдарда, конструкцияларда, тіректерде және өзгелерде жұмыс істейтін персонал қозғалуға кедергі келтірмейтін киімді пайдаланады. Жеке аспап сөмкеде болады.
469. Жарықтандыру арматурасында көпірлі кран арбасымен машиналық зал және қазандықтар төбесінде жұмысты кезекші персоналдан кемінде екі қызметкер немесе нұсқау бойынша жөндеу персоналы жүргізуі тиіс. Жұмысшылардың бірі жұмыс істеушінің жанында болады және оның қажетті қауіпсіздік шараларын сақтауын бақылайды. Уақытша төсеме тақталарды, сатыларды және өзге де құралдарды арбаға орнатуға жол берілмейді. Арбаның төсенішінен немесе онда орнатылған стационарлық төсеме тақталармен тікелей жұмыс істеу керек. Арбаға көтерер алдында оның троллейлі сымдарынан кернеу ажыратылады. Жұмыс кезінде сақтандыру белдігін пайдалану керек. Краншы кранның көпірін немесе арбасын тек жұмыс өндірушінің командасы бойынша ғана жылжыта алады, көпірлі кранды жылжыту кезінде жұмысшылар кабинаға немесе көпір төсенішіне орналасады. Адамдар арбада тұрған кезде, көпірді және арбаны жылжытуға жол берілмейді.

Іссапарға жіберілген персоналдың жұмысы

470. Іссапарға жіберілген персоналға қолданыстағы электр қондырғы кәсіпорындарында жұмыс істеуге жіберілетін және олардың штатында тұрмайтын басқа кәсіпорындар және ұйымдар персоналы жатады.
471. Электр қондырғыларда жұмыс істеуге іссапарға жіберілген персоналға рұқсат беру осы Қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады. Іссапарға жіберілген жұмысшыларда осы Қағидаларды және іссапарға жіберуші кәсіпорын (ұйым) берген электр қауіпсіздігі бойынша тобын білуін тексеру туралы белгіленген нысандағы куәлігі болуы тиіс.
472. Іссапарға жіберетін кәсіпорын жазбаша нысанда жетекші, жұмыс өндіруші, бақылаушы және бригада мүшесі ретінде тағайындалатын жұмысшыларды, сондай-ақ ұзақ жұмыс кезінде наряд беру құқығы берілген жұмысшыны көрсетеді.
473. Іссапарға жіберілген персоналдан жұмысшыларға қолданыстағы электр қондырғыларда жетекші, жұмыс өндіруші, бригада мүшесі ретінде жұмыс істеу мүмкіндігін беру іссапарға жіберуші кәсіпорынның хатында қарармен немесе жазбаша нұсқаумен пайдалануға беруші кәсіпорын басшылығымен ресімделуі тиіс. Нарядтар мен нұсқаулар беру мүмкіндігін ұсыну пайдалануға беруші кәсіпорын басшылығының жазбаша нұсқауымен ресімделуі тиіс.
474. Іссапарға жіберілген персонал іссапар орнына келген кезде, алдағы уақытта жұмыс істейтін электр қондырғының ерекшеліктерін ескере отырып, электр қауіпсіздігі бойынша нұсқаулықтан өтеді. Нұсқаулықты өткізу тәртібі «Қазақстан Республикасының энергетикалық ұйымдарында персоналмен жұмыс істеу қағидаларында» жазылған.
475. Құрылыс-монтаждау ұйымы (бұдан әрі – ҚМҰ) пайдалануға беруші кәсіпорыннан жазбаша келісімді алғаннан кейін өз жұмысшыларын қолданыстағы электр қондырғыда жұмыс істеу үшін іссапарға жібереді.
476. Келісім алу үшін ҚМҰ пайдалануға беруші кәсіпорынның атына 475-тармақта аталған жұмысшылар, сондай-ақ жауапты орындаушылар тізімін қоса бере отырып хат жібереді.
477. Жұмыс істеуге келісімде пайдалануға беруші кәсіпорын мыналарды көрсетеді:
1) жұмыс жүргізілетін қолданыстағы электр қондырғысының учаскесі (ТҚ, желі, шынжыр, тірек);
2) жұмыс жүргізу мерзімі (басталуы мен аяқталуы);
3) жұмыс аяқталғандығы туралы хабарлайтын пайдалануға беруші кәсіпорынның уәкілетті тұлғасы;
4) қауіпті және зиянды факторлардың болуы (жақында орналасқан қолданыстағы электр беру желілері, электр және магниттік өріс, бағытталған кернеу), егер ол орын алса.
478. Келісім алғаннан кейін ҚМҰ бригадаға рұқсаттама-нарядты береді. Рұқсаттама-наряд үш данада жазылады, олардың бірі пайдалануға беруші кәсіпорынның персоналына беріледі.
479. Ажыратуды және басқа техникалық іс-шараларды жүргізуді талап ететін құрылыс-монтаждау жұмыстарына, сондай-ақ кернеудегі электр тарату желілерінің күзету аймақтарындағы жұмыстарға рұқсаттама осы Қағидалардың 55-61-тармағының талаптарына сәйкес орындалады.
480. Егер ТҚ аумағында құрылыс-монтаждау жұмыстарын жүргізу кезінде арнайы қоршалған аймақ бөлінеді, пайдалануға беруші кәсіпорын және ҚМҰ рұқсаттама-актісін ресімдейді. Бұл жағдайда, келісім беру талап етілмейді.
481. ҚМҰ үшін бөлінген жұмыс аймағы электр қондырғының қолданыстағы бөлігіне персоналдың өтуіне кедергі келтіре отырып, қоршалады.
482. Қолданыстағы электр қондырғы аумағын немесе үй-жайын ҚМҰ персоналы, машиналары және механизмдері оған бөлінген қоршалған аймақта өту жолдарымен немесе өткел арқылы кесіп өтуін болдырмайтын іс-шаралар қамтамасыз етіледі.
Бөлінген аймаққа ҚМҰ персоналы жүрген жолы қолданыстағы ТҚ аумағы немесе үй-жайы бойынша өткен жағдайда, осы аймаққа рұқсаттаманы жұмыс аймағына кіргенге және шыққанға дейін ҚМҰ персоналы сүйемелдейтін ТҚ-ны жеке дара тексеру құқығына ие пайдалануға беруші кәсіпорын өкілі орындайды.
483. Егер ҚМҰ үшін бөлінген жұмыс аймағы қоршалмаса, ондағы жұмыстар бақылаушыға, пайдалануға беруші кәсіпорын берген наряд бойынша жасалады.
484. ҚМҰ-ның жауапты тұлғасы жұмыстың толық аяқталғандығы туралы Қағидалардың 477-тармағына сәйкес пайдалануға беруші кәсіпорынның жауапты тұлғасына хабарлайды.
485. ҚМҰ-ның жұмысты толық аяқтағандығы туралы хабарлама жазбаша хабарлама түрінде беріледі.
Хабарламада жұмыс наряд бойынша толық аяқталғандығы, бригада (бригадалар) жұмыс учаскесінен шектетілгендігі, жұмыс орындары тексерілгендігі (материалдар, аспаптар, құрылғылар және өзгелері жиналғандығы; ҚМҰ персоналы орнатқан жерге тұйықтау құралдары, қоршаулар, қауіпсіздік белгілері мен плакаттар алынғандығы) көрсетіледі.
486. Жұмыстың толық аяқталғандығы туралы хабарламаны алғаннан кейін пайдалануға беруші кәсіпорын орнатылған өткізуші жерге тұйықтау құралдарын, қоршауларды қауіпсіздік белгілерін (плакаттарын) алуға және электр қондырғыны сөндіруге құқылы.

Электр қондырғыларын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік техникасы
қағидаларына
1-қосымша

Электр қондырғыға қызмет көрсететін персоналдың электр
қауіпсіздігі бойынша топтары

Қызметкердің санаты	Топ алу үшін қызмет көрсету немесе осыған сәйкес электр қондырғылар жұмыстарындағы ең аз еңбек өтілі
	I	II	III	IV	V
1. Электр қондырғыда жұмыс істеуге тартылған электро техникалық емес жұмыскерлер/құрылыс жұмысшысы, тазалаушы, автокөлік жүргізушісі, жүк көтеретін машиналар мен механизмдердің машинистері және т.б./	Нормаланбайды	2 ай	12 ай	-	-
2. Әкімшілік-техникалық, кезекші, жедел-жөндеу және жөндеу жұмыскері: - арнайы білімі жоқ /электр техникалық/; - орта және жоғары оқу орындарын электр техникасы мамандығы бойынша бітірген	Нормаланбайды Нормаланбайды	1 ай нормаланбайды	Бұрынғы тобында 2 ай Бұрынғы тобында 2 - ай	Бұрынғы тобында 3 ай Бұрынғы тобында 3 ай	Бұрынғы тобында 12 ай Бұрынғы тобында 6 ай
3. Орта және жоғарғы оқу орындарының практиканты	Нормаланбайды	1 ай	Бұрынғы тобында 3 ай	-	-

Ескертпе:
1. 18 жасқа толмаған адамдарға II-топтан жоғары иеленуге рұқсат етілмейді.
2. 1-топты алу үшін электр қауіпсіздігі туралы нұсқау алу жеткілікті. Осы электр қондырғысындағы нұсқау тіркеу журналына жазылады. I-топтың жұмыскеріне куәлік беру қажет емес.
3. II-IV топты алу үшін персонал: электр қондырғыдағы жұмыстарға байланысты қауіпсіздік туралы жақсы білу керек; орындалатын жұмыс көлеміне қатысты негізгі және басқа да қауіпсіздік Қағидаларын білу және іс жүзінде қолдана білуі; электр қондырғының құрылысы мен жабдықтарын білуі; Жазатайым жағдайда зақымданған тұлғаға іс жүзінде алғашқы көмек көрсете білуі, сонымен бірге қолдан дем алдыру түрін және жүректі сыртынан уқалауды; IV-V топты иелену үшін міндетті түрде электр қондырғыны құрастыруды және жұмыс кезінде қауіпсіздікті сақтауды ұйымдастыруы қажет. Санамаланған талаптар ең аз мөлшерде алынған.

Электр қондырғыларын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік техникасы
қағидаларына
2-қосымша

Электр қондырғылардағы жұмыс үшін наряд нысаны
(нарядтың бірінші беті)

Кәсіпорын ___________________________________________________________
Бөлімше _____________________________________________________________

№ _________ РҰҚСАТТАМА-НАРЯД

Жұмыс басшысына ______________ рұқсат етушіге _______________________
Жұмыс өндірушіге ________________ бақылаушыға _______________________
Бригада мүшелерімен
________________________________________________________ тапсырылады.
Жұмысты бастау: күні ____________________ уақыты ____________________
Жұмысты аяқтау: күні ____________________ уақыты ____________________

Жұмыс орнын дайындау шаралары

1-кесте

Ажыратуды жүргізетін және жерге тұйықтауды орнататын электр қондырғының атауы	Нені ажырату және қайда жерге тұйықтау керек.
1	2

Жекелеген нұсқаулар _________________________________________________
_____________________________________________________________________
____________________________________________________________________.
Наряд берілді: күні ______________________ уақыты ___________________
Қолы _______________ Тегі, аты-жөні _________________________________
Наряд ұзартылды: күні ____________________ уақыты ___________________
Қолы _______________ Тегі, аты-жөні _________________________________
Күні _____________________________________ уақыты ___________________

Нысаналы нұсқаманы тіркеу

Нұсқаулықты өткізді		Нұсқаулықты алды
Наряд беруші тұлға	_________________ (қолы) (тегі, аты-жөні)	Жұмыстарға жауапты жетекші (жұмыстарды өндіруші, бақылаушы)	____________________ (қолы) (тегі, аты-жөні)
Рұқсат беруші	_________________ (қолы) (тегі, аты-жөні)	Жұмыстарға жауапты жетекші Бригада мүшелері Жұмыстарды өндіруші (бақылаушы)	____________________ ____________________ ____________________ ____________________ ____________________
Жұмыстарға жауапты жетекші Жұмыстарды өндіруші (бақылаушы)	_________________ _________________ _________________ _________________	Жұмыстарды өндіруші Бригада мүшесі	____________________ ____________________ ____________________ ____________________

Жұмыс толық орындалды, бригада босатылды, бригада орнатқан
Жерге тұйықтау алынды.
Хабарланды(кімге)______________________ күні _________________ уақыты
(тегі, аты-жөні)
Жұмыстарды өндіруші (бақылаушы) _____________________________________
(қолы) (тегі, аты-жөні)
Жұмыстарға жауапты жетекші __________________________________________
(қолы) (тегі, аты-жөні)
Рұқсат беруші _______________________________________________________
(қолы) (тегі, аты-жөні)

Жұмысқа жіберуге рұқсат

2-кесте

Жұмысқа жіберуге рұқсат берді (лауазымы,тегі немесе қолы)	Күні, уақыты	Рұқсат алған жұмысшының қолы
1	2	3

(нарядтың екінші беті)

Жұмыс орны дайындалды, кернеулікте қалғаны __________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________

Рұқсат беруші ________________________________________________ (қолы)
Жетекші (жұмыс өндіруші немесе бақылаушы) ____________________ (қолы)

Күнделікті жұмысқа рұқсат беру және аяқтау

3-кесте

Бригада нұсқау алды және дайындалған жұмыс орнына кіруге рұқсат алды				Жұмыс аяқталды, бригада кетті
Жұмыс орнының атауы	күні, уақыты	қолдары		күні, уақыты	Жетекшінің қолы (жұмыс өндірушінің бақылаушы)
		рұқсат етуші	жетекші (жұмыс өндіруші бақылаушы)
1	2	3	4	5	6

Бригада құрамындағы өзгерістер

4-кесте

Бригада енгізілді (тегі, аты-жөні, тобы)	Бригададан шығарылды (тегі, аты-жөні, тобы)	Күні, уақыты	Рұқсат берді (қолы)	Қауіпсіздік техникасы бойынша нұсқау алды (бригада мүшесінің қолы)
1	2	3	4	5

Жұмыс толық орындалды, бригада босатылды, бригада орнатқан жерге
тұйықтау алынды.
Хабарланды (кімге) ___________________________ ______________________
(лауазымы) (тегі)
күні __________________________________ уақыты ______________________
Жұмыс өндіруші Жұмыстың жетекшісі
немесе бақылаушы _______________ ________________
(қолы) (қолы)

Наряд толтыруға арналған нұсқаулар

1. Нарядтағы жазу анық жазылған болу керек. Нарядты қарындашпен жазуға және түзету енгізуге тыйым салынады.
2. Нарядтың нөмірінің жүйесін кәсіпорынның көрсетуімен жүргізеді.
3. Мерзімін көрсеткен кезде күні, айы және жылының соңғы екі саны жазылады мысалы: 04.06.12.
4. Нарядта көрсетілген тұлғалардың тегінен басқа, аты-жөні мен электр қауіпсіздігі бойынша тобы жазылады.
5. Нарядта электр қондырғының, жалғастырулардың, жабдықтардың диспетчерлік атауы (мәні) көрсетіледі.
6. Егер нарядтың мәтінінде немесе кестенің жолында жетіспеушілік болса, нарядтың қосымша бланкін оған қосып сол нөмірмен наряд берушінің қолы қойылып жазуды жалғастыруға береді. Бұл ретте кестенің соңғы жолдарында немесе негізгі бланкінің соңында «Қосымша бланкіні қараңыз» деген жазу болу керек.

Нарядтың оң беті

7. «Бөлімше» деген жолда электр қондырғыда жұмыс істейтін кәсіпорын құрылымдық бөлімшесі көрсетіледі.
8. Егер жұмыс жетекшісі тағайындалмаған болса, «Жұмыс жетекшісіне» деген жолға «Тағайындалмады» деп көрсету керек.
9. Егер жіберуді жедел-жөндеу персоналы немесе жөндеу персоналынан жұмыс өндіруші берсе «Рұқсат етушіге» деген жолда жіберген адамның тегі көрсетіледі.
Электр қондырғысы үшін, мұнда рұқсат беруші кезекші болып табылса, бұл жолда тегі көрсетілмей «кезекшіге» деп жазылады.
10. «Бригада мүшелері» деген жолға бригада мүшелерінен басқа бригада мүшелерінің қайсысы жүргізуші, кран жүргізуші, ілмектеуші екенін сондай-ақ олардың жұмыс істейтін механизм түрлерін көрсетеді. (Мысалы: И.З. Бекмұратов II-топ, ТВ-26 телемұнара жүргізушісі; Н.И. Петров 1-топ ілмектеуші).
11. «Жұмыс санаты» деген жолда осы Қағидалардың 21-тармағына сәйкес жұмыс санатының толық атауы көрсетіледі.
12. «Тапсырылды» деген жолда мыналар:
1) электр қондырғының атауы;
2) жалғастырудың, жолдың учаскесі, тіреудің нөмірі, аралығы, тізбек, фаза атаулары;
3) жұмыстың мазмұны көрсетіледі.
13. 1-кестеде мыналар көрсетіледі:
1) 1-бағанда – коммутациялық аппаратпен операциялар жүргізуге және жерге тұйықтау сымын орнатуға қажет электр қондырғысының атауы;
2) 2-бағанда:
станция мен қосалқы станцияның электр қондырғысы үшін: көрінер үзікті және жерге тұйықтау сымы орнатылуы тиіс орынды қамтамасыз ету үшін ажыратылатын коммутациялық аппараттардың атауы /белгісі/;
Әуе және кәбіл желілері үшін:
1) жолда оған қызмет көрсетпейтін персонал ажырататын 1-бағандағы электр қондырғысының атауына сәйкес, тарату құрылғысында оны жерге тұйықтау қажеттігі көрсетілген желінің аты (белгісі) және жұмыс орны жазылады;
2) оларға қызмет көрсетпейтін қызметкер өшіретін, сол сияқты жедел жөндеу персоналы ажырататын тарату құрылғысындағы және көрінімді қамтамасыз ету үшін ажыратылатын әуе электр беру желісінің өзіндегі коммутациялық аппараттардың атауы (белгісі) және тарату құрылғысындағы үзік және жұмыс орнындағы жерге тұйықтау орнатылуы тиіс жер;
3) оларды қызмет көрсетпейтін персонал да және жедел-жөндеу персоналы да ажырататын олардың әрқайсысы үшін осы тармақта жоғарыда жазылғандарға сәйкес жазу жазылады.
Жұмыс орнын дайындауды қажет етпейтін жұмыстарда 1-кестеде «Қажет емес» деген жазу жазылады.
14. «Жекелеген нұсқаулар» деген жолда: жұмысшылардың қауіпсіздігін қамтамасыз ететін технологиялық операцияларды орындаумен байланысты жұмыс істейтіндердің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін қосымша шаралар (қосымша жерге тұйықтауды орнату, қосымша қоршау орнату, үй-жайдағы ауада сутегінің бар-жоғын тексеру, өрт қауіпсіздігі шаралары және т.т.), сондай-ақ бригаданың өзіне осы шараларды орындауына рұқсат беру жазылады.;
1) бригаданы басқаратын жұмыскер - бақылаушыға нарядты ресімдеу кезінде;
2) бригаданың басқа жұмыс орнына ауысуын орындауға жұмыс басшысына немесе жұмысты өндірушіге (бақылаушыға) рұқсат беру;
3) электр қондырғысын немесе оның бір бөлігін рұқсат беруші тұлғаның нұсқауынсыз қосуға рұқсат беру;
4) жерге тұйықтау сымын уақытша алуға рұқсат;
5) орындалатын жұмысқа байланысты басқа жазулар (29-54, 154-167, 386, 449 және басқа тармақтар);
15. 2-кесте бірінші жіберуге рұқсат алу кезінде толтырылады.
1-бағанда осы рұқсатты алған жіберуші тұлғаның тегі мен лауазымы көрсетіледі. Рұқсатты берер кезде рұқсат беруші жеке өзі 1-бағанға қол қояды.

Нарядтың екінші беті

16. Электр станциясы мен қосымша станцияның электр қондырғыларында жұмыс істеген кезде «Жұмыс орны дайындалды. Кернеуде қалды» деген жолда жіберуші жұмыс орнына жақын жөнделетін және көрші жалғанымның кернеуде қалған ток жеткізуші бөлігін көрсетеді.
Әуе және кәбіл электр беру желілерінде жұмыс істеген кезде бұл жолда олардың күзетілетін аймағында қиылысатын, жақындасатын әуе және кәбіл электр беру желілері көрсетіледі.
Қажеттігіне қарай жіберуші басқа да тоқ жеткізуші бөліктерін көрсетеді.
Жіберуші және жұмыс басшысы (егер басшы тағайындалмаған болса, жұмыс өндіруші немесе бақылаушы) «Жұмыс орны дайындалды. Кернеуде қалды» деген жолдардың астына тек алғашқы жіберуде және жұмыс орнын қабылдап алған кейін ғана қол қояды.
17. 3-кестеде күнделікті жұмысқа жіберу және оның аяқталуы сондай-ақ бригаданың басқа жұмыс орнына ауысуы толтырылады.
18. 4-кесте осы Қағидалардың 51-тармағына сәйкес толтырылады. Автокөлік жүргізуші не механизм машинисі және кран жүргізуші бригадаға кіргенде немесе одан шыққанда, сондай-ақ оларға бекітілген автомобильдің механизмнің немесе өздігінен жүретін кранның түрі көрсетіледі.
19. Егер бригада жерге тұйықтау сымын орнатпаса, онда «Бригада орнатқан жерге тұйықтау сымы алынды» деген сөздер хабарлама мәтінінен сызылып тасталады.
Басқа кестелер мен жолдар олардың атауларына және жолма-жол мәтінге сәйкес толтырылады.
Пайдаланылмаған жолдарға сызық қойылады.

Электр қондырғыларын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік техникасы
қағидаларына
3-қосымша

Нарядтар мен нұсқаулар бойынша жұмыстарды есепке алу тәртібі

Электр қондырғыларындағы жергілікті кезекші персонал (үйге шығатын кезекшіден басқа) нарядтар мен нұсқаулар бойынша жұмыстар осы үшін арналған төменде ұсынылып отырған нысан бойынша нарядтар мен нұсқаулар бойынша жұмыстарды есепке алу журналында ескерілуі тиіс.
Журналдағы тиісті бағандарда жұмысқа наряд бойынша алғашқы жіберілуі және оның толық аяқталуы есепке алынады, жедел персонал өзі немесе оның бақылауымен берілетін нұсқау бойынша жұмысты қоспағанда, жұмысқа нұсқау бойынша жіберілген және оның аяқталуы туралы жазу оперативтік журналда ғана жазылады. Бұдан басқа, алғашқы және күнделікті жұмысқа жіберулер наряд бойынша оперативті журналда жазумен ресімделеді, бұл ретте нарядтың нөмірі мен жұмыс орны ғана есепке алынады.
Наряд пен нұсқау бойынша жұмыстың есеп журналын кезекші персонал жүргізеді. Журнал нөмірленген, тігілген және мөрмен бекітілген болуы керек. Оның сақталу мерзімі соңғы жазудан кейін 6 ай.
Электр қондырғыларында жергілікті кезекші персоналсыз және үйдегі кезекшілікпен наряд және нұсқау бойынша жұмыстың есеп журналы жүргізілмейді, наряд және нұсқау бойынша жұмысқа жіберу оперативті журналда есепке алынуы керек.

Нарядтар мен нұсқаулар бойынша жұмыстың есеп журналы

Нұсқаудың нөмірі	Нарядтың нөмірі	Жұмыс орны және атауы	Жұмыс–өндіруші немесе бақылаушы (тегі,аты-жөні)	Бригаданың нұсқау бойынша жұмыс істейтін мүшесі (тегі, аты-жөні)	Нұсқау берген тұлға (тегі, аты-жөні)	Жұмысқа кірісті (күні, уақыты)	Жұмыс аяқталды (күні, уақыты)
1	2	3	4	5	6	7	8

Ескертпе:
1. Нұсқау бойынша жұмыс саны көп болған жағдайда олардың реттік нөмірлерін жазуды ай сайын жаңадан бастауға рұқсат етіледі.
2. Наряд бойынша жұмыс кезінде 2,3,7,8-бағандар ғана толтырылады.
3. Жергілікті жағдайларға байланысты ұсынылған журнал нысанын толтыруға немесе түрін өзгертуге рұқсат етіледі.

Электр қондырғыларын пайдалану
кезіндегі қауіпсіздік техникасы
қағидаларына
4-қосымша

Рұқсат етілген параметрлер, кернеудегі тоқ өткізгіш бөліктерге
дейінгі рұқсат етілген арақашықтық кестесі

1-кесте

Кернеу, кВ	Адамнан және ол қолданатын құралдардан, уақытша қоршаудан арақашықтық, м	Механизмдерден және жұмыс пен көлік үстіндегі жүк машиналардан строптардан, жүк ұстайтын құралдар мен жүктерден арақашықтығы, м
1 дейін
- электр таратқыштың әуе желісінде	0,6	1,0
- қалған электр қондырғыларда	Нормаланбайды (жанасусыз)	1,0
6-35	0,6	1,0
110	10	1,0
220	2,0	2,5
500	3,5	4,5
1150	8,0	10,0
Ескертпе: Осы жерде және одан әрі кернеуі 3 киловольт электр қондырғылар Қағидалардың мәтінінде кернеуі 6 кВ электр қондырғыларына, кернеуі 20 кВ – 35 кВ-ға, ал 60 кВ – 110 кВ теңестіріледі.

2-кесте

Магниттік өрістің рұқсат берілген деңгейі

Келу уақыты (сағат)	Әсер ету барысындағы магниттік өрістің кернеуінің (ампер/метр)/(магниттік индукцияның (шағын дене) рұқсат берілген деңгейі
	жалпы	оқшаулы
1	2	3
1	1600/2000	6400/8000
2	800/1000	3200/4000
4	400/500	1600/2000
8	80/100	800/1000

3-кесте

Ресиверлерді үрлеу тәртібі

Ығыстыру операциясы	Іріктеу орны	Белгілі құрауыш	Мөлшер бойынша құрауыштың құрамы, %
Ауаны көмір қышқыл газымен	Ресивердің жоғарғы жағы	Көмір қышқыл газы	85
Ауаны азотпен	Сол	Оттегі	3,0
Көмір қышқыл газды сутегімен	Ресивердің төменгі жағы	Көмір қышқыл газы, оттегі	1,0 0,5
Азотты сутегімен	Сол	Азот, Оттегі	1,0 0,5
Сутегіні көмір қышқыл газымен	Ресивердің жоғарғы жағы	Көмір қышқыл газы	95
Сутегіні азотпен	Сол	Сутегі	3,0
Көмірқышқыл газды ауамен	Ресивердің төменгі жағы	Көмір қышқыл газы	Жоқ
Азотты ауамен	Сол	Оттегі	20

Об утверждении Правил техники безопасности при эксплуатации электроустановок

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 ноября 2012 года № 1509. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 21 августа 2015 года № 657

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 21.08.2015 № 657 (вводится в действие со дня его первого официального опубликования).

Примечание РЦПИ!
В соответствии с Законом РК от 29.09.2014 г. № 239-V ЗРК по вопросам разграничения полномочий между уровнями государственного управления см. приказ Министра энергетики Республики Казахстан от 19 марта 2015 года № 222.

В соответствии с подпунктом 14) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года «Об электроэнергетике» Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить прилагаемые Правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок.
2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан С. Ахметов

Утверждены
постановлением Правительства
Республики Казахстан
от 29 ноября 2012 года № 1509

Правила
техники безопасности при эксплуатации электроустановок

1. Общие положения

1. Правила техники безопасности при эксплуатации электроустановок (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 14) статьи 4 Закона Республики Казахстан от 9 июля 2004 года «Об электроэнергетике» и определяют порядок техники безопасности при эксплуатации электроустановок.
2. Настоящие Правила применяются к персоналу, связанному с эксплуатацией, ремонтом, монтажом, наладкой и испытаниями электроустановок действующих и реконструируемых электростанций, электрических и тепловых сетей Республики Казахстан.
3. В настоящих Правилах используются следующие основные понятия:
1) работник с группой II, III и прочих – работник, имеющий группу по электробезопасности не ниже II, III и прочих;
2) бригада (по наряду или распоряжению) – бригада в составе двух человек и более, включая производителя работ или наблюдающего;
3) воздушная линия электропередачи – устройство для передачи электроэнергии по проводам, расположенным на открытом воздухе и прикрепленным с помощью изоляторов и арматуры к опорам или кронштейнам и стойкам на инженерных сооружениях (мостах, путепроводах и прочих);
4) воздушная линия под наведенным напряжением – воздушная линия (далее – ВЛ) и воздушная линия связи (далее – ВЛС), проходящие по всей длине или на отдельных участках общей длиной не менее 2 километров на расстоянии от оси другой ВЛ напряжением 110 килоВольт (далее – килоВ) и выше, м:
для ВЛ 110 килоВ..................100
для ВЛ 220 килоВ..................150
для ВЛ 500 килоВ..................200
для ВЛ 1150 килоВ.................250
5) вторичная (вспомогательная) цепь – совокупность рядов зажимов и электрических проводов, соединяющих приборы и устройства управления, автоматики, измерений, защиты и сигнализации электростанции (подстанции);
6) допуск первичный – допуск к работе по наряду или распоряжению, осуществляемый впервые;
7) допуск повторный – допуск на рабочее место, где уже ранее проводилась работа по данному наряду;
8) зона влияния электрического поля – пространство, в котором напряженность электрического поля превышает 5 килоВ/метр;
9) зона экранирования – пространство вблизи находящихся в электрическом поле зданий и сооружений, а также заземленных металлоконструкций, фундаментов под оборудование, силовых трансформаторов и крупногабаритных объектов, в котором напряженность электрического поля не превышает 5 килоВ/метр;
10) коммутационный аппарат – электрический аппарат, предназначенный для коммутации электрической цепи и проведения тока (выключатель, выключатель нагрузки, отделитель, разъединитель, автомат, рубильник, пакетный выключатель, предохранитель и прочие);
11) машины грузоподъемные – краны всех типов, краны-экскаваторы (экскаваторы, предназначенные для работы с крюком, подвешенным на канате), тали, лебедки для подъема груза и людей;
12) механизмы – гидравлические подъемники, телескопические вышки, экскаваторы, тракторы, автопогрузчики, бурильно-крановые машины, выдвижные лестницы с механическим приводом и прочие;
13) напряженность неискаженного электрического поля – напряженность электрического поля, не искаженного присутствием человека, определяемая в зоне, где предстоит находиться человеку в процессе работы;
14) наряд-допуск (наряд) – составленное на специальном бланке распоряжение на безопасное проведение работы, определяющее ее содержание, место, время начала и окончания, необходимые меры безопасности, состав бригады и лиц, ответственных за безопасное выполнение работы;
15) охранная зона воздушных линий электропередачи и воздушных линий связи – зона вдоль ВЛ в виде земельного участка и воздушного пространства, ограниченных вертикальными плоскостями, отстоящими по обе стороны линии от крайних проводов при неотклоненном их положении на расстоянии, м:
для ВЛ напряжением до 1 килоВ и ВЛС.........2
для ВЛ 1-20 килоВ..........................10
для ВЛ 35 килоВ............................15
для ВЛ 110 килоВ...........................20
для ВЛ 220 килоВ...........................25
для ВЛ 500 килоВ...........................30
Зона вдоль переходов ВЛ через водоемы (реки, каналы, озера и другие) в виде воздушного пространства над водной поверхностью водоемов, ограниченного вертикальными плоскостями, отстающими по обе стороны линии от крайних проводов при неотклоненном их положении для судоходных водоемов на расстоянии 100 метров, для несудоходных – на расстоянии, предусмотренном для установления охранных зон вдоль ВЛ, проходящих по суше;
16) охранная зона кабельных линий электропередачи и кабельных линий связи – участок земли вдоль подземных кабельных линий (далее – КЛ), ограниченный вертикальными плоскостями, отстоящими по обе стороны линии от крайних кабелей на расстоянии 1 метра для КЛ и 2 метра для кабельных линии связи (далее – КЛС);
17) персонал административно-технический – руководители, начальники служб и отделов объединений, предприятий, цехов, лабораторий, районов и участков электросетей, заместители указанных лиц, а также специалисты, на которых возложены административные функции;
18) персонал дежурный – персонал, находящийся на дежурстве в смене и допущенный к оперативному управлению и оперативным переключениям: диспетчеры, дежурные инженеры и техники, начальники смен, дежурные на дому и щитах управления, члены оперативно-выездных бригад;
19) персонал оперативно-ремонтный – ремонтный персонал, специально обученный и подготовленный для оперативного обслуживания в утвержденном объеме закрепленных за ним электроустановок;
20) персонал ремонтный – специалисты и рабочие, занимающиеся эксплуатационно-ремонтным обслуживанием и наладкой электрооборудования электростанций и подстанций, ВЛ, КЛ, ВЛС, КЛС, релейной защиты, автоматики, измерительных приборов, грозозащиты и изоляции, средств диспетчерского и технологического управления, персонал электролабораторий;
21) подготовка рабочего места – выполнение технических мероприятий по обеспечению безопасного проведения работ на рабочем месте;
22) предприятие – предприятия, организации и другие юридические лица;
23) присоединение – электрическая цепь (оборудование и шины) одного назначения, наименования и напряжения, присоединенная к шинам распределительного устройства (далее – РУ), генератора, щита, сборки и находящаяся в пределах электростанции, подстанции и прочие;
24) работа под напряжением – работа, выполняемая с прикосновением к токоведущим частям, находящимся под рабочим напряжением, или на расстояниях до этих токоведущих частей менее допустимых;
25) работы верхолазные – работы с монтажных приспособлений или непосредственно с элементов конструкций, оборудования, машин и механизмов, выполняемые на высоте 5 метров и выше от поверхности грунта, перекрытия или рабочего настила. При этом основным средством предохранения рабочего от падения с высоты во все моменты работы и передвижения является предохранительный пояс;
26) рабочее место – участок электроустановки, куда допускается персонал для выполнения работ;
27) распоряжение – устное задание на безопасное выполнение работы, определяющее ее содержание, место, время, меры безопасности (если они требуются) и лиц, которым поручено ее выполнение;
28) часть токоведущая – часть электроустановки, находящаяся под напряжением;
29) часть нетоковедущая – часть электроустановки, которая оказывается под напряжением в аварийных режимах работы, например, корпус электрической машины;
30) электроустановка – установка, в которой производится, преобразуется, передается, распределяется, потребляется электрическая энергия;
31) электроустановка без местного дежурного персонала – электроустановка, обслуживаемая оперативно-выездными бригадами или оперативно-ремонтным персоналом, ВЛ и КЛ;
32) электроустановка действующая – электроустановка или ее участок, которые находятся под напряжением, либо на которые напряжение подается включением коммутационных аппаратов;
33) электроустановка с простой и наглядной схемой – РУ напряжением выше 1000 Вольт (далее – В) с одиночной секционированной или несекционированной системой шин, не имеющей обходной системы шин, все ВЛ и КЛ, все электроустановки напряжением до 1000 В;
34) электроустановка со сложной схемой – РУ напряжением выше 1000 В, имеющие систему шин более развитую, чем в электроустановках с простой схемой.
4. Работникам, производственная деятельность которых связана с электроустановками, необходимо иметь группу по электробезопасности в соответствии с приложением 1 к настоящим Правилам. Порядок присвоения группы по электробезопасности определяется в соответствии с правилами техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.
5. Лицам, допущенным к выполнению работ, к которым предъявляются дополнительные (повышенные) требования по безопасности специальных работ, необходимо иметь удостоверение о проверке знаний норм и правил работы в электроустановках, в котором должна содержаться запись о допуске к выполнению данных работ, в соответствии с правилами техники безопасности при эксплуатации электроустановок потребителей, утверждаемых Правительством Республики Казахстан.
К специальным работам относятся:
1) верхолазные работы;
2) работы под напряжением на токоведущих частях: чистка, обмыв и замена изоляторов и соединительных зажимов, смазка тросов;
3) работы в колодцах, шурфах, траншеях и котлованах глубиной более 2 метров;
4) обслуживание сосудов, работающих под давлением; испытания оборудования повышенным напряжением (за исключением работ с мегаомметром).
6. Всему персоналу, находящемуся в помещениях с действующим энергооборудованием электростанций и подстанций (за исключением щитов управления, релейных и им подобных), в закрытых распределительных установках (далее – ЗРУ) и открытых распределительных установках (далее – ОРУ), колодцах, туннелях и траншеях, а также участвующему в обслуживании и капитальных ремонтах ВЛ, необходимо пользоваться защитными касками.
7. В электроустановках выше 1000 В работникам из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, единолично обслуживающим электроустановки, и старшим по смене необходимо иметь группу IV, остальным – III.
В электроустановках до 1000 В работникам из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, единолично обслуживающим электроустановки, необходимо иметь группу III.
8. В электроустановках не допускается приближение людей, механизмов и грузоподъемных машин к находящимся под напряжением неогражденным токоведущим частям на расстояния, менее указанных в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
9. Осмотр электроустановок электростанций и подстанций выполняет один работник с группой III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, находящийся на дежурстве, либо работник с группой V из административно-технического персонала.
10. Работники, не обслуживающие данные электроустановки, допускаются в них в сопровождении дежурного или оперативно-ремонтного персонала, имеющего группу IV в электроустановках выше 1000 В и группу III – в электроустановках напряжением 1000 В, либо работника, имеющего право единоличного осмотра.
Сопровождающему необходимо следить за безопасностью людей, допущенных в электроустановки, и предупреждать их о недопущении приближаться к токоведущим частям на расстояния, менее указанных в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
11. Не допускается в электроустановках выше 1000 В при осмотре входить в помещения, камеры, не оборудованные ограждениями или барьерами, препятствующими приближению к токоведущим частям на расстояния, менее указанных в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. Не допускается открывать двери ограждений и проникать за ограждения и барьеры.
В электроустановках до 1000 В при осмотре допускается открывать двери щитов, сборок, пультов управления и других устройств. Не допускается выполнение любых работ во время осмотра.
12. При замыкании на землю в электроустановках 6-35 килоВ приближаться к обнаруженному месту замыкания на расстояние менее 4 метров в ЗРУ и менее 8 метров в ОРУ и на ВЛ допускается только для оперативных переключений с целью ликвидации замыкания и освобождения людей, попавших под напряжение. При этом следует пользоваться электрозащитными средствами.
13. Отключать и включать разъединители, отделители и выключатели выше 1000 В с ручным приводом необходимо в диэлектрических перчатках.
14. Снимать и устанавливать предохранители следует при снятом напряжении.
Под напряжением, но без нагрузки допускается снимать и устанавливать предохранители на присоединениях, в схеме которых отсутствуют коммутационные аппараты, позволяющие снять напряжение.
Под нагрузкой допускается заменять предохранители во вторичных цепях, сетях освещения и предохранители трансформаторов напряжения.
15. При снятии и установке предохранителей под напряжением необходимо пользоваться:
в электроустановках выше 1000 В – изолирующими клещами (штангой) с применением диэлектрических перчаток и защитных очков; в электроустановках до 1000 В – изолирующими клещами или диэлектрическими перчатками и защитными очками.
16. При расположении предохранителей присоединения вертикально один над другим (вертикальное расположение фаз) на щитах и сборках до 1000 В и отсутствии коммутационных аппаратов допускается устанавливать и снимать предохранители под нагрузкой. При этом следует применять вместо средств защиты глаз средства защиты лица.
17. Двери помещений электроустановок, камер, щитов и сборок закрываются на замок, кроме камер, в которых проводятся работы.
На мачтовых трансформаторных подстанциях, переключательных пунктах и других устройствах, не имеющих ограждений, приводы разъединителей, а также стационарные лестницы на площадке обслуживания запираются на замок. Стационарные лестницы, кроме того, блокируются с разъединителями.
18. Ключи от электроустановок выше 1000 В (помещения и камеры ЗРУ, КРУ, ОРУ), а также от распределительных щитов и сборок до 1000 В, расположенных вне электроустановок выше 1000 В, находятся на учете у дежурного персонала. В электроустановках без местного дежурного персонала ключи находятся на учете у административно-технического персонала.
Ключи хранятся в запираемом ящике. Один комплект ключей остается запасным.
Ключи выдаются под расписку:
1) работникам, имеющим право единоличного осмотра, от всех помещений;
2) при допуске допускающему из оперативно-ремонтного персонала, руководителю и производителю работ (наблюдающему) от помещений, в которых предстоит работать.
19. Ключи подлежат возврату ежедневно по окончании осмотра или работы. При работе в электроустановках без местного дежурного персонала ключи возвращаются не позднее следующего рабочего дня после осмотра или полного окончания работы.
Необходимость выдачи ключей на длительный срок персоналу потребителей, имеющему право оперативных переключений в РУ предприятий электросетей, а также дежурному, оперативно-ремонтному и административно-техническому персоналу, имеющему право единоличного осмотра, определяется техническим руководителем предприятия.
Выдача и возврат ключей учитываются в журнале произвольной формы или в оперативном журнале.
20. При несчастных случаях для освобождения пострадавшего от действия электрического тока напряжение снимается немедленно без предварительного согласования.

2. Мероприятия, обеспечивающие безопасность
выполнения работ

21. Работы в электроустановках по условиям обеспечения электробезопасности к их первичным цепям делятся на четыре категории:
1) со снятием напряжения (с наведенным и без наведенного напряжения);
2) без снятия напряжения с применением электрозащитных средств;
3) без снятия напряжения на потенциале токоведущей части;
4) вдали от токоведущих частей, находящихся под напряжением.
22. Электробезопасность работающих в категории «со снятием напряжения» обеспечивается отключением электроустановки, установкой защитных заземлений на токоведущих частях на рабочем месте, ограждением рабочего места.
При наведенном напряжении на токоведущих частях электробезопасность обеспечивается мерами, предусмотренными в пунктах 311-325 настоящих Правил.
23. Электробезопасность работающих в категории «без снятия напряжения с применением электрозащитных средств» обеспечивается изоляцией работающих от токоведущих частей, находящихся под напряжением, с помощью основных защитных средств.
24. Электробезопасность работающих в категории «без снятия напряжения на потенциале токоведущей части» обеспечивается тем, что работающий, применяя специальный комплект одежды и специальные приспособления, изолируется от заземленных токоведущих частей и конструкций на расстояния, указанные в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
25. Электробезопасность работающих в категории «вдали от токоведущих частей, находящихся под напряжением» обеспечивается тем, что в зоне работы токоведущие части или ограждены стационарными защитными ограждениями, или расположены на безопасном расстоянии.

Организационные мероприятия

26. К организационным мероприятиям по безопасности работ относятся:
1) выдача наряда или распоряжения на производство работ;
2) выдача разрешения на допуск;
3) допуск на рабочее место;
4) надзор при выполнении работ;
5) перевод на другое рабочее место;
6) оформление перерывов в работе, окончания работы.
27. Уполномоченными лицами за безопасное проведение работ являются:
1) выдающий наряд, распоряжение;
2) руководитель работ;
3) лицо, дающее согласие на допуск;
4) допускающий;
5) производитель работ;
6) наблюдающий;
7) член бригады.
28. Уполномоченные лица, за исключением членов бригады, назначаются письменным указанием по предприятию ответственными за безопасное производство работ в электроустановках.
29. Работы в действующих электроустановках проводятся по наряду, форма которого и указания по его заполнению приведены в приложении 4 к настоящим Правилам.
В случаях, предусмотренных настоящими Правилами, допускается выполнение работ по распоряжению.
Выдача наряда, распоряжения в электроустановках выше 1000 В представляется работникам из административно-технического персонала, имеющим группу по электробезопасности V, в электроустановках до 1000 В группу IV.
При неотложных работах, в случае отсутствия лиц из административно-технического персонала, уполномоченных приказом (распоряжением) по предприятию, допускается выдача нарядов и распоряжений работниками с группой IV из дежурного персонала данной электроустановки, которое оформляется указанием по предприятию.
30. Не допускаются самовольное проведение работ, а также расширение рабочих мест и объема задания, определенных нарядом или распоряжением.
31. Выполнение любых работ в электроустановках в зоне действия другого наряда согласовывается с руководителем работ или производителем работ, если не назначен руководитель.
32. Капитальный ремонт электрооборудования выше 1000 В, а также ВЛ, независимо от напряжения, выполняется по технологическим картам или проекту производства работ (далее – ППР).
ППР выполняется также для производства работ на проводах (тросах) и относящихся к ним изоляторах и арматуре, расположенных выше проводов, тросов, находящихся под напряжением, а также для работ, связанных с выемкой активной части силовых трансформаторов и реакторов.
33. В заявке на работы в электроустановках указывается категория работ.
34. Наряд выписывается в двух экземплярах, один из которых предназначается для руководителя (производителя) работ, второй – для местного дежурного персонала (допускающего) или для выдавшего наряд, если на данном участке нет дежурного персонала.
35. Наряды на производство работ передаются по телефону или радио. Наряд выписывается в трех экземплярах: для выдающего наряд, руководителя (производителя) работ, допускающего.
В этом случае выдающий наряд выписывает один экземпляр, а лицо, принимающее текст в виде телефоно- или радиограммы, заполняет два экземпляра наряда и после обратной проверки указывает на месте подписи выдающего наряд его фамилию и инициалы, подтверждая правильность записи своей подписью.
При совмещении обязанностей руководителя (производителя) работ и допускающего наряд выписывается в двух экземплярах.
36. В действующих электроустановках по наряду выполняются работы следующих категорий:
1) со снятием напряжения (с наведенным и без наведенного напряжения) в электроустановках выше 1000 В; на сборных шинах РУ и распределительных щитов до 1000 В, а также на их присоединениях, по которым подается напряжение на сборные шины;
2) без снятия напряжения с применением электрозащитных средств, за исключением работ с электроизмерительными клещами и штангами, приведенных в пунктах 369-371, а также работ, выполняемых дежурным и оперативно-ремонтным персоналом в порядке текущей эксплуатации. Перечень работ, выполняемых без снятия напряжения с применением электрозащитных средств, выполняемых дежурным и оперативно-ремонтным персоналом в порядке текущей эксплуатации, разрабатывается, исходя из сложившихся условий, и утверждается техническим руководителем предприятия;
3) без снятия напряжения на потенциале токоведущей части. Также по наряду выполняются отдельные работы, не требующие снятия напряжения, оговоренные в пунктах 167 и 235.
37. Необходимость выдачи наряда или распоряжения при выполнении работ вдали от токоведущих частей, находящихся под напряжением, работ в электроустановках до 1000 В (кроме работ, указанных в пункте 36), работ в недействующей части электроустановки определяет выдающий наряд, распоряжение в зависимости от состава бригады.
38. Наряд допускается выдавать на одно или несколько рабочих мест одного присоединения, за исключением случаев, оговоренных в пунктах 39-42.
39. В электроустановках выше 1000 В, где напряжение снято со всех токоведущих частей, в том числе с выводов ВЛ и КЛ, и заперт вход в соседние электроустановки (сборки и щиты до 1000 В остаются под напряжением), допускается выдавать один наряд для одновременной работы на всех присоединениях. Назначать руководителя работ при этом не требуется.
40. В РУ 6-110 килоВ с одиночной системой шин и любым числом секций при выводе в ремонт всей секции полностью допускается выдавать один наряд для работы на шинах и на всех присоединениях этой секции. Допускается рассредоточение бригады по разным рабочим местам в пределах этой секции.
41. При выводе в ремонт агрегатов (установок) допускается выдавать один наряд для работы на всех электродвигателях этих агрегатов (установок) и один наряд для работ в РУ на всех присоединениях, питающих электродвигатели этих агрегатов (установок).
Выдавать один наряд допускается только для работы на электродвигателях одного напряжения и присоединениях одного РУ.
42. Один наряд для одновременного или поочередного выполнения работ на разных рабочих местах нескольких присоединений одной электроустановки допускается выдавать:
1) при прокладке и перекладке силовых и контрольных кабелей, испытаниях электрооборудования, проверке устройств защиты, измерений, блокировки, автоматики, телемеханики, связи и другом;
2) при ремонте отдельного кабеля в туннеле, коллекторе, колодце, траншее, котловане;
3) при ремонте кабелей (не более двух), выполняемом в двух котлованах или в РУ и находящемся рядом котловане, когда расположение рабочих мест позволяет производителю работ осуществлять надзор за бригадой.
При этом допускается рассредоточение членов бригады по разным рабочим местам.
Допускается выдавать один наряд для поочередного проведения однотипной работы на нескольких подстанциях или нескольких присоединениях одной подстанции.
К таким работам относятся:
1) протирка изоляторов;
2) подтяжка зажимов;
3) отбор проб и доливка масла;
4) переключение обмоток трансформаторов;
5) проверка устройств релейной защиты, автоматики, измерительных приборов;
6) испытание повышенным напряжением от постороннего источника;
7) проверка изоляторов измерительной штангой;
8) нахождение мест повреждения КЛ. Срок действия такого наряда – 1 сутки.
43. Число нарядов, выдаваемых на одного руководителя работ, допускающего, производителя работ (наблюдающего) для поочередного допуска и работы по ним, срок действия наряда определяет выдающий наряд. Продление наряда не допускается.
44. Наряды, по которым работы полностью закончены, хранятся в течение 30 суток.
45. Наряды хранятся при:
1) работах на электростанциях и подстанциях (далее – ПС) с обслуживающим персоналом – у дежурного;
2) работах на ПС без обслуживающего персонала и на ВЛ – у выдавшего наряд или диспетчера (дежурного ОВБ).
46. Распоряжение выдается производителю работ, имеет разовый характер, срок его действия определяется продолжительностью рабочего дня исполнителей.
47. Порядок учета работ по нарядам и распоряжениям приведен в приложении 4 к настоящим Правилам.
48. Кратковременные работы продолжительностью не более 1 часа допускается выполнять по распоряжению ремонтному персоналу под надзором дежурного или лица из оперативно-ремонтного персонала, а также самому дежурному или оперативно-ремонтному персоналу.
К указанным работам относятся:
1) отсоединение или присоединение кабеля, проводов, шин от электродвигателя или другого оборудования; работы в РУ, в устройствах и цепях релейной защиты, автоматики, телемеханики и связи, в том числе на фильтрах высокочастотной защиты и связи;
2) отсоединение или присоединение ВЛ 0,4 килоВ, а также КЛ всех напряжений, фазировка, проверка целости цепей КЛ, переключение ответвлений трансформатора, протирка единичных изоляторов и масломерных стекол, отбор проб и доливка масла, присоединение и отсоединение аппаратуры для очистки и сушки масла, замена манометров воздушных выключателей, проверка нагрева и вибрации токоведущих частей, измерения электроизмерительными клещами, снятие посторонних предметов с проводов и шин, упавших деревьев, сучьев и прочие с проводов ВЛ;
3) неотложные работы по устранению неисправностей, угрожающих нарушением нормальной работы электроустановок, каналов и устройств средств диспетчерского и технологического управления в энергосистемах (далее – СДТУ) и тепловой автоматики и измерения, электроснабжения потребителей или приведших к такому нарушению.
49. При выполнении работ, указанных в пункте 48, число работающих не превышает трех человек, включая работника, осуществляющего надзор.
Старшему лицу из дежурного или оперативно-ремонтного персонала, выполняющему работу или ведущему надзор, при работах в электроустановках выше 1000 В необходимо иметь группу IV, в электроустановках до 1000 В – группу III. Остальным членам бригады необходимо иметь группу III. К работам на присоединениях, питающих потребителя, привлекается персонал последнего.
Перед работой выполняются все технические мероприятия по подготовке рабочего места, кроме его ограждения в ОРУ канатом или шнуром, являющегося в данном случае необязательным.
Перечисленные в пункте 48 работы, для выполнения которых требуется более 1 часа (ч) или участие более трех человек, проводятся по наряду.
50. Численность бригады и ее состав с учетом групп по электробезопасности определяются выдающим наряд, исходя из объема работы, условий безопасности, возможности обеспечения надзора за членами бригады со стороны руководителя работ, производителя работ (наблюдающего).
Минимальная численность бригады при работе по наряду – два работника, включая производителя работ (наблюдающего).
При работе по распоряжению следующие работы допускается выполнять единолично:
1) монтаж, ремонт и эксплуатация вторичных цепей, измерительных приборов, устройств релейной защиты, автоматики, телемеханики и связи, включая работы в приводах и агрегатных шкафах коммутационных аппаратов, независимо от того, находятся они под напряжением или нет, производителю работ с группой IV в случае расположения этих цепей и устройств в помещениях, где токоведущие части выше 1000 В отсутствуют, или полностью ограждены, или расположены на высоте, при которой не требуется ограждения;
2) работы в электроустановках до 1000 В, расположенных в помещениях без повышенной опасности в отношении поражения людей электрическим током, работнику с группой III, имеющему право быть производителем работ;
3) в электроустановках электростанций и подстанций работнику с группой III:
благоустройство территории ОРУ, скашивание травы, расчистка от снега дорог и проходов;
ремонт и обслуживание устройств проводной радио- и телефонной связи, расположенных вне камер РУ на высоте не более 2,5 метра;
возобновление надписей на кожухах оборудования и ограждения вне камер РУ;
наблюдение за сушкой трансформаторов, генераторов и другого оборудования;
обслуживание маслоочистительной и прочей вспомогательной аппаратуры при очистке и сушке масла;
работы на электродвигателях и механической части вентиляторов и маслонасосов трансформаторов, компрессоров;
проверка воздухоочистительных фильтров и замена сорбентов в них;
ремонт и обслуживание осветительной аппаратуры, расположенной вне камер на высоте до 2,5 метра;
4) работнику с группой II: замена ламп и чистка светильников, расположенных вне РУ на высоте не более 2,5 метра;
уборка помещений в электроустановках выше 1000 В, где токоведущие части ограждены, а также помещений щитов управления и релейных;
осмотр ВЛ в легкопроходимой местности и при благоприятной погоде;
восстановление постоянных обозначений на опорах ВЛ;
замер габаритов ВЛ угломерными приборами;
противопожарная очистка площадок вокруг опор ВЛ;
окраска бандажей на опорах ВЛ.
51. Изменять состав бригады допускается только работнику, выдавшему наряд (распоряжение).
Указания об изменениях состава бригады передаются по телефону, радио или с нарочным допускающему руководителю (производителю) работ, который в наряде за своей подписью записывает фамилию и инициалы работника, давшего указание об изменении.
Руководителю (производителю) работ необходимо проинструктировать работников, введенных в состав бригады.
52. Не допускается проводить допуск на рабочее место без получения разрешения от лица, имеющего право его выдавать.
53. Разрешение передается лицу, выполняющему допуск, лично, по телефону, радио, с нарочным или через дежурный персонал промежуточных объектов.
Не допускается выдавать разрешение на допуск заранее.
54. При аварийном отключении подстанции, ВЛ и трансформаторных подстанции (далее – ТП) - 10/0,4 килоВ и отсутствии связи с бригадой разрешение на допуск передается через лицо, имеющее право выдачи нарядов на данное оборудование и выезжающее с бригадой на устранение повреждения. Такое разрешение выдается после отключения и заземления ВЛ с питающих центров с указанием фамилии лица, имеющего право выдачи нарядов и выезжающего с бригадой, в графе наряда «Отдельные указания».
55. Допуск бригады производится только по одному наряду, распоряжению.
56. Допускающему перед допуском необходимо убедиться в выполнении технических мероприятий по подготовке рабочего места. Убедиться можно личным осмотром, по записям в оперативном журнале, оперативной схеме или по сообщениям дежурных, оперативно-ремонтного персонала потребителей.
57. Руководителю и производителю работ (наблюдающему) перед допуском необходимо принять рабочее место у допускающего личной проверкой подготовки рабочего места.
58. Допуск к работе по нарядам и распоряжениям проводится непосредственно на рабочем месте.
Допуск к работе по распоряжению в тех случаях, когда подготовка рабочего места не нужна, проводить на рабочем месте не обязательно, а на ВЛ, ВЛС и КЛ – не требуется.
59. При допуске бригады допускающему необходимо:
1) проверить соответствие состава бригады, указанного в наряде или распоряжении, по именным удостоверениям;
2) провести инструктаж: ознакомить бригаду с содержанием наряда, распоряжения; указать границы рабочего места; показать ближайшее к рабочему месту оборудование и токоведущие части ремонтируемого и соседних присоединений, к которым не допускается приближаться, указать другие опасные производственные факторы;
3) доказать бригаде, что напряжение отсутствует, показом установленных заземлений или проверкой отсутствия напряжения, если заземления не видны с рабочего места, а в электроустановках 35 килоВ и ниже - последующим прикосновением рукой к токоведущим частям.
60. Производителю работ при допуске необходимо проинструктировать бригаду о мерах безопасности, связанных с технологией работ, использовании бригадных средств защиты, инструмента, приспособлений, механизмов и машин.
61. Допуск оформляется в обоих экземплярах наряда и журнале учета работ по нарядам и распоряжениям (приложение 3 к настоящим Правилам). Когда руководитель (производитель) работ совмещает обязанности допускающего, допуск оформляется в одном экземпляре наряда.
Допуск к работе по распоряжению оформляется в оперативном журнале или журнале учета работ по нарядам и распоряжениям.
62. После допуска надзор за соблюдением бригадой требований электробезопасности возлагается на руководителя, производителя работ (когда не назначен руководитель работ), а по безопасности, связанной с технологией работ, использованию бригадных средств защиты, инструмента, приспособлений, механизмов и машин - на производителя работ.
63. Руководителю работ, производителю работ (наблюдающему) необходимо постоянно присутствовать на рабочем месте. При необходимости временного ухода с рабочего места любого из перечисленных лиц следует удалить бригаду с места работы (вывести ее из РУ, снять персонал с опоры ВЛ и другие).
64. Допускается с согласия руководителя, производителя работ временный уход с рабочего места одного или нескольких членов бригады.
65. Перевод бригады на другое рабочее место осуществляют допускающий или с его согласия руководитель или производитель работ. Перевод наряда оформляется в таблице 3 приложения 2 к настоящим Правилам.
При работах по распоряжению оформление перевода на другое рабочее место не требуется.
66. При перерыве в работе на протяжении рабочего дня бригаду необходимо удалить с рабочего места. При этом наряд остается у руководителя, производителя работ (наблюдающего).
67. При перерывах в работе в связи с окончанием рабочего дня бригаду необходимо удалить с рабочего места.
При этом, если время аварийной готовности, указанное в оперативной заявке, совпадает со временем выполнения работы, наряд остается у руководителя, производителя работ (наблюдающего). Допуск в последующие дни выполняет руководитель, производитель работ (наблюдающий) без получения на это согласия и оформления в наряде.
Когда время аварийной готовности менее времени выполнения работы, руководителю, производителю работ (наблюдающему) необходимо сдать наряд допускающему с оформлением окончания рабочего дня в своем экземпляре наряда. Повторный допуск в последующие дни на подготовленное рабочее место осуществляет допускающий без получения на это согласия с оформлением в наряде.
68. После полного окончания работы руководителю, производителю работ (наблюдающему) необходимо удалить бригаду с рабочего места, снять установленные бригадой заземления, ограждения, плакаты, флажки и оформить в наряде полное окончание работ.
69. После оформления полного окончания работ руководитель, производитель работ (наблюдающий) сдает наряд допускающему.
70. Допускающий, получив наряд или сообщение об окончании работ по распоряжению, после осмотра рабочего места сообщает работнику, дающему согласие на допуск в данной смене, о полном окончании работ и возможности включения электроустановки.
71. Для подготовки рабочего места к работе, требующей снятия напряжения, выполняются в указанном порядке следующие технические мероприятия:
1) проведены необходимые отключения и приняты меры, препятствующие ошибочному или самопроизвольному включению коммутационной аппаратуры;
2) вывешены плакаты безопасности на приводах ручного и ключах дистанционного управления коммутационной аппаратурой;
3) проверено отсутствие напряжения на токоведущих частях, которые заземляются для защиты людей от поражения электрическим током;
4) установлено заземление (включены заземляющие ножи, установлены переносные заземления);
5) ограждены при необходимости рабочие места или оставшиеся под напряжением токоведущие части, и вывешены на ограждениях плакаты безопасности. В зависимости от местных условий токоведущие части ограждаются до или после их заземления.
72. Для работы на токоведущих частях, требующей снятия напряжения, отключаются:
1) токоведущие части, на которых будет проводиться работа;
2) неогражденные токоведущие части, к которым возможно приближение людей, механизмов и грузоподъемных машин на расстояние, менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
При работе на отключенной ВЛ, когда не исключена возможность приближения элементов этой ВЛ на расстояние, менее указанного в третьей графе таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам к токоведущим частям других ВЛ, находящихся под напряжением, последние отключаются. ВЛС, подвешенные совместно с ремонтируемой ВЛ, также отключаются.
73. В электроустановках выше 1000 В с каждой стороны, откуда коммутационным аппаратом подается напряжение на рабочее место, должен быть видимый разрыв, образованный отсоединением или снятием шин и проводов, отключением разъединителей, снятием предохранителей, а также отключением отделителей и выключателей нагрузки, за исключением тех, у которых автоматическое включение осуществляется пружинами, установленными на самих аппаратах. Допускается отсутствие видимого разрыва в цепях с комбинированными выключателями, в КРУ с выкатными блоками выключателей, в КРУ с заполнением элегазом при наличии надежного механического указателя гарантированного отключенного положения контактов.
Трансформаторы напряжения и силовые трансформаторы, связанные с выделенным для работ участком электроустановки, отключаются также и со стороны напряжения до 1000 В для исключения возможности обратной трансформации.
74. При подготовке рабочего места после отключения разъединителей (отделителей) и выключателей нагрузки с ручным управлением необходимо визуально убедиться в их отключенном положении и отсутствии шунтирующих перемычек.
75. В электроустановках выше 1000 В для предотвращения ошибочного или самопроизвольного включения коммутационных аппаратов, которыми подается напряжение к месту работы, принимаются следующие меры:
1) у разъединителей, отделителей, выключателей нагрузки ручные приводы в отключенном положении заперты на механический замок, на ножи однополюсных разъединителей надеты диэлектрические колпаки;
2) у разъединителей, управляемых оперативной штангой, стационарные ограждения заперты на механический замок;
3) у комбинированных выключателей приводы в отключенном положении заперты на механический замок;
4) у грузовых и пружинных приводов включающий груз или включающие пружины приведены в нерабочее положение.
Меры по предотвращению ошибочного включения коммутационных аппаратов КРУ с выкатными тележками принимаются в соответствии с пунктами 203 и 204.
76. В электроустановках до 1000 В со всех сторон токоведущих частей, на которых будет проводиться работа, напряжение снимется отключением коммутационных аппаратов, а при наличии в схеме предохранителей – снятием последних. При отсутствии в схеме предохранителей предотвращение ошибочного включения коммутационных аппаратов обеспечивается такими мерами, как запирание рукояток привода или дверок шкафа, закрытие кнопок, установка между контактами коммутационного аппарата изолирующих накладок и другие. При снятии напряжения коммутационным аппаратом с дистанционным управлением необходимо отключить включающую катушку.
77. Если позволяют конструктивное исполнение аппаратуры и характер работы, перечисленные выше меры заменяются расшиновкой или отсоединением кабеля, проводов от коммутационного аппарата, либо от оборудования, на котором проводится работа.
Расшиновку или отсоединение кабеля, проводов при подготовке рабочего места выполняет работник из ремонтного персонала, имеющий группу III, под наблюдением дежурного или работника из оперативно-ремонтного персонала. С ближайших к рабочему месту токоведущих частей, доступных прикосновению, снимается напряжение, либо они ограждаются.
78. Отключенное положение коммутационных аппаратов до 1000 В с недоступными для осмотра контактами (автоматы невыкатного типа, пакетные выключатели, рубильники в закрытом исполнении и прочие) определяется проверкой отсутствия напряжения на их зажимах, либо на отходящих шинах, проводах или зажимах оборудования, включаемого этими коммутационными аппаратами.
79. На приводах комбинированных выключателей, разъединителей, отделителей и выключателей нагрузки, на ключах и кнопках дистанционного управления, на коммутационной аппаратуре до 1000 В (автоматы, рубильники, выключатели), при включении которых подается напряжение на рабочее место, вывешиваются плакаты «Не включать! Работают люди».
На присоединениях до 1000 В, не имеющих автоматов, выключателей или рубильников, плакаты вывешиваются у снятых предохранителей.
У разъединителей, управляемых оперативной штангой, плакаты вывешиваются на ограждениях, а у однополюсных разъединителей – на приводе каждого разъединителя. В КРУ плакаты вывешиваются в соответствии с пунктами 210 и 211.
На задвижках, закрывающих доступ воздуха в пневматические приводы разъединителей, вывешивается плакат «Не открывать! Работают люди».
80. На приводах разъединителей и комбинированных выключателей, которые отключены для работ ВЛ или КЛ, независимо от числа работающих бригад вывешивается один плакат «Не включать! Работа на линии». Этот плакат вывешивается и снимается по указанию работника, который дает согласие на допуск и ведет учет числа работающих на линии бригад.
81. Проверять отсутствие напряжения необходимо указателем напряжения, исправность которого перед применением устанавливается с помощью предназначенных для этой цели специальных приборов или приближением к токоведущим частям, расположенным поблизости и заведомо находящимся под напряжением.
В электроустановках выше 1000 В пользоваться указателем напряжения необходимо в диэлектрических перчатках.
В электроустановках 35 килоВ и выше для проверки отсутствия напряжения можно пользоваться изолирующей штангой, прикасаясь ею несколько раз к токоведущим частям. Признаком отсутствия напряжения является отсутствие искрения и потрескивания.
На одноцепных ВЛ 500 килоВ и выше достаточным признаком отсутствия напряжения является отсутствие коронирования.
82. В электроустановках электростанций и подстанций проверять отсутствие напряжения разрешается одному работнику из дежурного или оперативно-ремонтного персонала с группой IV в электроустановках выше 1000 В и с группой III – в электроустановках до 1000 В.
На ВЛ проверку отсутствия напряжения выполняют два работника: на ВЛ выше 1000 В с группами IV и III, на ВЛ до 1000 В – с группой III.
83. Проверять отсутствие напряжения выверкой схемы в натуре разрешается:
1) в ОРУ, КРУ и КТП наружной установки, а также на ВЛ при тумане, дожде, снегопаде в случае отсутствия специальных указателей напряжения;
2) в ОРУ 500 килоВ и выше и на двухцепных ВЛ 500 килоВ и выше.
При выверке схемы в натуре отсутствие напряжения на вводах ВЛ и КЛ подтверждается дежурным, в оперативном управлении которого находится линия.
На ВЛ выверка схемы в натуре заключается в проверке направления и внешних признаков линий, а также обозначений на опорах, которые соответствуют диспетчерским наименованиям линий.
84. На ВЛ 6-20 килоВ при проверке отсутствия напряжения, выполняемой с деревянных или железобетонных опор, а также с телескопической вышки, указателем, основанным на принципе протекания емкостного тока, следует обеспечить требуемую чувствительность указателя путем заземления его рабочей части.
85. На ВЛ при подвеске проводов на разных уровнях проверять отсутствие напряжения указателем или штангой следует снизу вверх, начиная с нижнего провода. При горизонтальной подвеске проверку нужно начинать с ближайшего провода.
86. В электроустановках до 1000 В с заземленной нейтралью при применении двухполюсного указателя проверять отсутствие напряжения следует как между фазами, так и между каждой фазой и заземленным элементом оборудования или заземляющим (зануляющим) проводником. Допускается применять предварительно проверенный Вметр. Не допускается пользоваться для проверки отсутствия напряжения «контрольными» лампами накаливания.
87. Устройства, сигнализирующие об отключенном положении аппарата, блокирующие устройства, постоянно включенные Вметры и другие являются только дополнительными средствами, подтверждающими отсутствие напряжения, и на основании их показаний нельзя делать заключение об отсутствии напряжения.
88. Устанавливать заземления на токоведущие части необходимо непосредственно после проверки отсутствия напряжения.
89. Переносное заземление сначала нужно присоединить к заземляющему устройству, а затем, после проверки отсутствия напряжения, установить на токоведущие части.
На ВЛ при подвеске проводов на разных уровнях устанавливать заземление следует снизу вверх, начиная с нижнего провода.
Переносное заземление следует присоединять к токоведущим частям и заземляющей шине (конструкции) в местах, очищенных от краски.
Снимать переносное заземление необходимо в обратной последовательности: сначала снять его с токоведущих частей, а затем отсоединить от заземляющего устройства.
90. Установка и снятие переносных заземлений выполняются в диэлектрических перчатках с применением в электроустановках выше 1000 В изолирующей штанги. Закреплять зажимы переносных заземлений следует этой же штангой или непосредственно руками в диэлектрических перчатках.
91. Не разрешается пользоваться для заземления проводниками, не предназначенными для этой цели, за исключением случая, оговоренного в пункте 187.
92. В электроустановках выше 1000 В заземляются токоведущие части всех фаз (полюсов) отключенного для работ участка со всех сторон, откуда подается напряжение, за исключением отключенных для работ сборных шин, на которые достаточно установить одно заземление.
При работах на отключенном линейном разъединителе на провода спусков со стороны ВЛ, независимо от наличия заземляющих ножей на разъединителе, устанавливается дополнительное заземление, не нарушаемое при операциях с разъединителем.
93. Заземленные токоведущие части отделяются от токоведущих частей, находящихся под напряжением, видимым разрывом. Допускается отсутствие видимого разрыва в случаях, предусмотренных пунктом 73 настоящих Правил.
Установленные в электроустановке заземления отделяются от токоведущих частей, на которых непосредственно ведется работа, отключенными выключателями, разъединителями, отделителями или выключателями нагрузки, снятыми предохранителями, демонтированными шинами или проводами.
94. В электроустановках до 1000 В при работах на сборных шинах РУ, щитов, сборок шины заземляются (за исключением шин, выполненных изолированным проводом). Необходимость и возможность заземления присоединений этих шин определяет выдающий наряд (распоряжение).
95. В электроустановках электростанций и подстанций допускается временное снятие заземлений, установленных при подготовке рабочего места, если это требуется по характеру выполняемых работ (измерение сопротивления изоляции и прочие).
Временное снятие и повторную установку заземлений выполняют дежурный, оперативно-ремонтный персонал, либо по указанию выдающего наряд – руководитель, производитель работ.
Согласие на временное снятие заземлений, а также на выполнение этих операций руководителем, производителем работ вносится в строку наряда «Отдельные указания» с записью о том, где и для какой цели снимаются заземления.
96. В электроустановках, конструкция которых такова, что установка заземления опасна или невозможна (например, в некоторых распределительных ящиках, КРУ отдельных типов, сборках с вертикальным расположением фаз), при подготовке рабочего места допускается не устанавливать заземления, а надевать диэлектрические колпаки на ножи разъединителей или устанавливать изолирующие накладки между контактами коммутационных аппаратов.
97. ВЛ выше 1000 В заземляются во всех РУ и у секционирующих коммутационных аппаратов, где отключена линия.
Допускается:
1) ВЛ 35 килоВ и выше с ответвлениями не заземлять на подстанциях, подключенных к этим ответвлениям, при условии, что ВЛ заземлена с двух сторон, а на этих подстанциях заземления установлены за отключенными линейными разъединителями;
2) ВЛ 6-20 килоВ заземлять только в одном РУ или у одного секционирующего аппарата либо на ближайшей к РУ или секционирующему аппарату опоре. В остальных РУ этого напряжения и у секционирующих аппаратов, где ВЛ отключена, допускается ее не заземлять при условии, что на ВЛ будут установлены заземления между рабочим местом и этим РУ или секционирующими аппаратами. На ВЛ указанные заземления следует устанавливать на опорах, имеющих заземляющие устройства.
На ВЛ до 1000 В достаточно установить заземление только на рабочем месте.
98. Дополнительно к заземлениям, указанным в пункте 109, на рабочем месте каждой бригады заземляются провода всех фаз, а при необходимости и тросы.
99. Для провода, лежащего в металлических раскаточных роликах или поддерживающих зажимах, достаточно заземлить обоймы этих роликов или зажимы. При естественном металлическом контакте между обоймой ролика или зажимом и конструкцией металлической опоры ВЛ, а также заземленной арматурой железобетонной опоры дополнительного заземления ролика или зажима не требуется.
100. При монтаже проводов в анкерном пролете, а также после соединения петель на анкерных опорах смонтированного участка ВЛ провода (тросы) заземляются на начальной анкерной опоре и одной из конечных промежуточных опор.
101. Не допускается заземлять провода (тросы) на конечной анкерной опоре смонтированного анкерного пролета, а также смонтированного участка ВЛ во избежание перехода потенциала от грозовых разрядов и других перенапряжений с проводов (тросов) готового участка ВЛ на следующий, монтируемый, ее участок.
102. На ВЛ с расщепленными проводами допускается в каждой фазе заземлять только один провод; при наличии изолирующих распорок заземлять требуется все провода фазы.
103. На одноцепных ВЛ заземление на рабочем месте необходимо устанавливать на опоре, на которой ведется работа, или на соседней. Допускается установка заземлений с двух сторон участка ВЛ, на котором работает бригада, при условии, что расстояние между заземлениями не превышает 2 километра.
104. При работе на изолированном от опоры ВЛ молниезащитном тросе или на конструкциях опоры, когда требуется приближение к этому тросу на расстояние менее 1 метра, трос заземляется. Заземление нужно устанавливать в сторону пролета, в котором трос изолирован, или в этом пролете.
Если на этом тросе предусмотрена плавка гололеда, перед началом работы трос отключается и заземляется с тех сторон, откуда на него подается напряжение.
105. Требования к установке заземлений на ВЛ при работах в пролете пересечений с другими ВЛ, на одной отключенной цепи многоцепной ВЛ, на ВЛ под наведенным напряжением и при пофазном ремонте приведены в пунктах 310-315.
106. Переносные заземления на ВЛ следует присоединять: на металлических опорах – к их элементам, на железобетонных и деревянных опорах с заземляющими спусками – к этим спускам после проверки их целости. На железобетонных опорах, не имеющих заземляющих спусков, можно присоединять заземления к траверсам и другим металлическим элементам опоры.
В электросетях до 1000 В с заземленной нейтралью при наличии повторного заземления нулевого провода допускается присоединять переносные заземления к этому проводу.
Переносное заземление на рабочем месте можно присоединять к заземлителю, погруженному вертикально в грунт не менее чем на 0,5 метра. Не допускается установка заземлителей в случайные навалы грунта.
107. На ВЛ до 1000 В при работах, выполняемых с опор, либо с телескопической вышки без изолирующего звена, заземление устанавливается как на провода ремонтируемой линии, так и на все подвешенные на этих опорах провода, в том числе на неизолированные провода линий радиотрансляции и телемеханики.
108. В электроустановках до 1000 В электростанций и подстанций операции по установке и снятию заземлений допускается выполнять одному работнику с группой III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала.
109. В электроустановках выше 1000 В электростанций и подстанций:
1) устанавливают переносные заземления два работника: один – с группой IV (из дежурного или оперативно-ремонтного персонала), другой – с группой III; работник с группой III может быть из ремонтного персонала, а при заземлении присоединений потребителей – из персонала потребителей. На удаленных подстанциях по указанию административно-технического персонала или диспетчера при установке заземлений в основной схеме допускается привлекать в качестве второго лица работника с группой III из персонала потребителей;
2) включать заземляющие ножи может один работник с группой IV из дежурного или оперативно-ремонтного персонала;
3) отключать заземляющие ножи и снимать переносные заземления может один человек с группой III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала.
110. На ВЛ, отключенных для сдачи в ремонт, устанавливать, а затем снимать переносные заземления и включать имеющиеся на опорах заземляющие ножи необходимо работникам из дежурного или оперативно-ремонтного персонала: одному - с группой IV (на ВЛ выше 1000 В) или с группой III (на ВЛ до 1000 В), второму - с группой III. Допускается использование второго человека с группой III из ремонтного персонала, а на ВЛ, питающих потребителя, – из персонала потребителя.
Отключать заземляющие ножи допускается одному работнику с группой III из дежурного или оперативно-ремонтного персонала.
На рабочих местах ВЛ устанавливать переносные заземления может руководитель (производитель) работ с членом бригады, имеющим группу III. Снимают эти переносные заземления по распоряжению руководителя (производителя) работ два члена бригады с группой III.
111. На ВЛ при проверке отсутствия напряжения, установке и снятии заземлений одному из двух работников необходимо находиться на земле и вести наблюдение за другим.
112. Для временного ограждения токоведущих частей, оставшихся под напряжением, применяются щиты, изготовленные из дерева или других изоляционных материалов.
При установке временных ограждений без снятия напряжения расстояние от них до токоведущих частей должно быть не менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. В электроустановках 6-10 килоВ это расстояние может быть уменьшено до 0,35 метра.
На временные ограждения наносится надпись «Стой! Напряжение» или укрепляются соответствующие плакаты безопасности.
113. В электроустановках 6-20 килоВ в тех случаях, когда нельзя оградить токоведущие части щитами, допускается применение изолирующих накладок, помещаемых между отключенными и находящимися под напряжением токоведущими частями (например, между контактами отключенного разъединителя). Эти изолирующие накладки касаются токоведущих частей, находящихся под напряжением.
Устанавливать и снимать накладки необходимо двум работникам с группами IV и III (одному из них – из дежурного или оперативно-ремонтного персонала), пользуясь диэлектрическими перчатками и изолирующими штангами либо клещами.
114. На ограждениях камер, шкафах и панелях, граничащих с рабочим местом, вывешивается плакат «Стой! Напряжение».
115. В ОРУ при работах, проводимых с земли, и на оборудовании, установленном на фундаментах и отдельных конструкциях, рабочее место ограждается (с оставлением прохода) канатом, веревкой или шнуром из растительных либо синтетических волокон с вывешенным на них плакатом «Стой! Напряжение», обращенным внутрь огражденного пространства.
Допускается пользоваться для подвески каната конструкциями, не включенными в зону рабочего места, при условии, что они остаются вне огражденного пространства.
При снятии напряжения со всего ОРУ, за исключением линейных разъединителей, последние ограждаются канатом с плакатом «Стой! Напряжение», обращенным наружу огражденного пространства. В ОРУ при работе во вторичных цепях по распоряжению ограждать рабочее место не требуется.
116. В электроустановках, кроме ВЛ и КЛ, на подготовленных рабочих местах вывешивается плакат «Работать здесь».
117. В ОРУ на участках конструкций, по которым можно пройти от рабочего места к граничащим с ним участкам, находящимся под напряжением, устанавливается хорошо видимый плакат «Стой! Напряжение», который устанавливает работник с группой III из ремонтного персонала под руководством допускающего.
На конструкциях, граничащих с той, по которой допускается подниматься, внизу вывешивается плакат «Не влезай! Убьет».
На стационарных лестницах и конструкциях, по которым разрешено подниматься для проведения работ, вывешивается плакат «Влезать здесь!».
118. Не допускается убирать или переставлять до полного окончания работы плакаты и ограждения, установленные при подготовке рабочих мест.

3. Меры безопасности при выполнении отдельных работ

119. Не допускается в электроустановках работать в согнутом положении, если при выпрямлении расстояние до токоведущих частей, находящихся под напряжением, будет менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. Не допускается в электроустановках электростанций и подстанций 6-110 килоВ при работе около неогражденных токоведущих частей располагаться так, чтобы эти части находились сзади или с двух боковых сторон.
120. Не допускается прикасаться без применения электрозащитных средств к изоляторам оборудования, находящегося под напряжением.
121. На ВЛ и ВЛС перед соединением или разрывом электрических связанных участков (проводов, тросов) необходимо выровнять потенциалы этих участков. Выравнивание потенциалов осуществляется путем соединения проводником этих участков или установкой заземлений по обе стороны разрыва (предполагаемого разрыва) с присоединением их к одному заземлителю (заземляющему устройству).
122. При работе с использованием электрозащитных средств (изолирующих штанг и клещей, электроизмерительных штанг и клещей, указателей напряжения) допускается приближение человека к токоведущим частям на расстояние, определяемое длиной изолирующей части этих средств.
123. В пролетах пересечения в ОРУ и на ВЛ при замене проводов (тросов) и относящихся к ним изоляторов и арматуры, расположенных ниже проводов, находящихся под напряжением, через заменяемые провода (тросы) в цепях предупреждения подсечки расположенных выше проводов перекидываются канаты из растительных или синтетических волокон. Канаты следует перекидывать в двух местах - по обе стороны от места пересечения, закрепляя их концы за якоря, конструкции и другие. Подъем провода (троса) осуществляется медленно и плавно.
124. При работах на проводах (тросах) и относящихся к ним изоляторах, арматуре, расположенных выше проводов (тросов), находящихся под напряжением, выполняются меры для предотвращения опускания проводов (тросов) и для защиты от наведенного напряжения. Не допускается замена проводов (тросов) при этих работах без снятия напряжения с пересекаемых проводов.
125. Персоналу следует помнить, что после исчезновения напряжения с электроустановки оно подается вновь без предупреждения.
126. В темное время суток участки работ, рабочие места, проезды и подходы к ним освещаются. Освещенность должна быть равномерной, без слепящего действия осветительных устройств на работающих. Не допускается проведение работ в неосвещенных местах.
127. При приближении грозы прекращаются все работы на ВЛ, ВЛС, в ОРУ, ЗРУ на выводах и линейных разъединителях ВЛ, на КЛ, подключенных к участкам ВЛ, а также на вводах ВЛС в помещениях узлов связи и антенномачтовых сооружениях.
128. В электроустановках до 1000 В электростанций, подстанций и на КЛ при работе под напряжением необходимо:
1) оградить расположенные вблизи рабочего места другие токоведущие части, находящиеся под напряжением, к которым возможно случайное прикосновение;
2) работать в диэлектрических галошах или стоя на изолирующей подставке либо на резиновом диэлектрическом ковре;
3) применять инструмент с изолирующими рукоятками (у отверток, кроме того, изолируется стержень);
4) при отсутствии такого инструмента – пользоваться диэлектрическими перчатками.
Не допускается работать в одежде с короткими или засученными рукавами, а также пользоваться ножовками, напильниками, металлическими линейками и другим инструментом.
129. Работнику из персонала предприятия или других организаций (на правах командированного персонала) разрешается единолично записывать с разрешения дежурного показания счетчиков и других измерительных приборов, установленных на щитах управления и в РУ. При наличии местного дежурного персонала этому работнику необходимо иметь группу II, при отсутствии местного дежурного персонала – группу III.

Работы в зоне влияния электрического
и магнитного полей

130. В ОРУ и на ВЛ 500 килоВ и выше обеспечивается защита работающих от биологически активного электрического поля, способного оказывать отрицательное воздействие на организм человека и вызывать появление электрических разрядов при прикосновении к заземленным или изолированным от земли электропроводящим объектам.
131. При работах в зоне влияния электрического поля время пребывания человека в этой зоне ограничивается. При напряженности электрического поля до 5 килоВ/метр пребывание в нем допускается в течение рабочего дня.
Допустимое время Т, часов, пребывания в электрическом поле напряженностью свыше 5 до 20 килоВ/метр включительно (для определенного уровня напряженности) вычисляется по формуле

Т = 50/E- 2

где Е – напряженность воздействующего электрического поля в контролируемой зоне, килоВ/метр.
При напряженности свыше 20 до 25 килоВ/метр время пребывания не превышает 10 минут. При напряженности свыше 25 килоВ/метр необходимо применять средства защиты. Продолжительность работы при этом ограничивается одним рабочим днем.
Требования настоящего пункта действительны при условии исключения возможности воздействия на персонал электрических разрядов.
132. Допустимое время пребывания в электрическом поле реализуется одноразово или дробно в течение рабочего дня. В остальное рабочее время необходимо использовать средства защиты или находиться в электрическом поле напряженностью до 5 килоВ/метр.
133. Напряженность электрического поля, а также границы зон влияния и экранирования определяются по результатам измерений. Во всех случаях напряженность неискаженного электрического поля измеряется во всей зоне, где находятся человек в процессе выполнения работы.
При работах без подъема на оборудование и конструкции измерения проводятся при:
1) отсутствии средств защиты – на высоте 1,8 метра от поверхности земли;
2) использовании коллективных средств защиты – на высоте 0,5; 1,0 и 1,8 метра от поверхности земли.
При выполнении работ с подъемом на конструкции или оборудование (независимо от наличия средств защиты) измерения проводятся на высоте 0,5; 1,0 и 1,8 метра от площадки рабочего места и на расстоянии 0,5 метра от заземленных токоведущих частей оборудования.
134. Время пребывания в контролируемой зоне устанавливается, исходя из наибольшего значения измеренной напряженности.
135. В качестве средств защиты можно применять: стационарные, переносные и передвижные экранирующие устройства; съемные экранирующие устройства, устанавливаемые на машинах и механизмах; экранирующие комплекты.
В заземленных кабинах и кузовах машин, механизмов, передвижных мастерских и лабораторий, а также зданиях из железобетона, кирпичных зданиях с железобетонными перекрытиями, металлическим каркасом или заземленной металлической кровлей электрическое поле отсутствует, и применение средств защиты не требуется.
136. Переносные и передвижные экранирующие устройства заземляются на месте их установки посредством присоединения к заземляющему устройству или металлическим конструкциям, имеющим соединение с заземляющим устройством, гибким медным проводником сечением не менее 10 квадратных миллиметров.
Съемные экранирующие устройства имеют гальваническое соединение с машинами и механизмами, на которых они установлены. При заземлении машин и механизмов дополнительного заземления съемных экранирующих устройств не требуется.
Заземление индивидуальных экранирующих комплектов осуществляется посредством применения специальной обуви с токопроводящей подошвой. При работах, стоя на изолирующем основании (окрашенный металл, изолятор, деревянный настил и прочие) или связанных с прикосновением к заземленным конструкциям незащищенной рукой (при снятии перчаток или рукавиц), экранирующая одежда дополнительно заземляется путем присоединения ее специальным гибким проводником сечением 10 квадратных миллиметров к заземленной конструкции или заземляющему устройству.
137. Не допускается применение экранирующих комплектов при работах, не исключающих возможности прикосновения к находящимся под напряжением до 1000 В токоведущим частям, а также при испытаниях оборудования (для лиц, непосредственно проводящих испытания повышенным напряжением) и электросварочных работах. Защита работающих в этих случаях осуществляется с использованием экранирующих устройств.
138. При работе на участках отключенных токоведущих частей для снятия наведенного потенциала их необходимо заземлять. Прикасаться к отключенным, но не заземленным токоведущим частям без средств защиты не допускается.
139. Машины и механизмы на пневмоколесном ходу, находящиеся в зоне влияния электрического поля, заземляются. При их передвижении в этой зоне для снятия наведенного потенциала следует применять металлическую цепь, присоединенную к шасси или кузову и касающуюся земли.
140. Не допускается заправка машин и механизмов горючими и смазочными материалами в зоне влияния электрического поля.
141. При подъеме на оборудование и конструкции, расположенные в зоне влияния электрического поля, средства защиты применяются независимо от напряженности электрического поля и продолжительности работы в нем. При подъеме с помощью телескопической вышки или гидроподъемника их корзины (люльки) следует снабжать экраном или применять экранирующие комплекты.
142. При нахождении человека в зоне экранирования, внутри конструкций ОРУ, а также подъеме по лестнице к газовому реле и реле уровня масла силового трансформатора средства защиты от воздействия электрического поля можно не применять.
143. В электроустановках всех напряжений обеспечивается защита работающих от биологически активного магнитного поля, способного оказывать отрицательное воздействие на организм человека.
144. Биологически активным является магнитное поле, напряженность которого превышает допустимое значение.
145. Допустимая напряженность (далее – Н) или индукция (далее – В) магнитного поля для условий общего (на все тело) и локального (на конечности) воздействия в зависимости от продолжительности пребывания человека в магнитном поле определяются в соответствии с таблицей 2, приведенной в приложении 4 к настоящим Правилам.
Допустимые уровни магнитного поля внутри временных интервалов определяются интерполяцией.
146. При необходимости пребывания персонала в зонах с различной напряженностью (индукцией магнитного поля) общее время выполнения работ в этих зонах не превышает предельно допустимое для зоны с максимальной напряженностью (индукцией).
147. Допустимое время пребывания в магнитном поле реализуется одноразово или дробно в течение рабочего дня. При изменении режима труда и отдыха (например, при сменной работе) предельно допустимый уровень магнитного поля не превышает установленный для 8-часового рабочего дня.
148. Контроль уровня магнитного поля производится при:
1) приемке в эксплуатацию новых и расширении действующих электроустановок;
2) оборудовании помещений для постоянного или временного пребывания персонала, находящегося вблизи электроустановок; аттестации рабочих мест.
149. Уровень магнитного поля определяется во всей зоне, где находится персонал в процессе выполнения работ, на маршрутах следования рабочих к местам и осмотра оборудования.
Измерения напряженности (индукции) магнитного поля производятся на высоте 0,5; 1,5 и 1,8 метра от пола площадки рабочего места, земли, пола помещения, настила переходных мостиков и прочих, а при нахождении источника магнитного поля над рабочим местом – дополнительно на уровне пола площадки рабочего места.
150. Измерения индукции (напряженности) магнитного поля производятся при максимальном рабочем токе электроустановки, или измеренные значения пересчитываются на максимальный рабочий ток (I max) путем умножения измеренных значений на отношение I max/I, где I – ток в источнике магнитного поля в момент измерения.
151. Напряженность (индукция) магнитного поля измеряется в производственных помещениях с постоянным пребыванием персонала, расположенных на расстоянии менее 20 метров от токоведущих частей электроустановок, в том числе отделенных от них стеной.
152. В качестве мер защиты от воздействия магнитного поля применяются стационарные или переносные магнитные экраны.
Рабочие места и маршруты передвижения работающих следует располагать на расстоянии от источников магнитного поля, при которых обеспечивается выполнение требований пункта 149 настоящих Правил.
153. Зоны электроустановок с уровнями магнитного поля, превышающими предельно допустимые, где по условиям эксплуатации не требуется пребывание персонала, ограждаются и обозначаются предупредительными надписями или плакатами.
154. Дополнительные меры безопасности при работе в зоне влияния электрического и магнитного полей отражаются в строке «Отдельные указания» наряда в приложении 2 к настоящим Правилам.
155. В ОРУ при обходах и следовании к рабочим местам персоналу необходимо передвигаться по разработанным для этой цели маршрутам.

Генераторы

156. Вращающийся невозбужденный генератор с отключенным устройством АГП рассматривается как находящийся под напряжением (за исключением случая вращения от валоповоротного устройства).
157. При испытаниях генератора установка и снятие специальных закороток на участках его схемы или схемы блока после их заземления допускаются при рабочей частоте вращения генератора со снятым возбуждением и отключенным устройством АГП.
При выполнении работ в схеме остановленного блочного генератора заземлять его выводы не требуется, если повышающий трансформатор заземлен со стороны высшего, а трансформаторы собственных нужд на ответвлении – со стороны низшего напряжения.
158. В цепях статора вращающегося невозбужденного генератора с отключенным устройством АГП допускается измерять значение остаточного напряжения, определять порядок чередования фаз и прочих.
Эти работы необходимо выполнять персоналу специальных служб, лабораторий, наладочных организаций с применением электрозащитных средств по наряду или под наблюдением дежурного персонала.
159. Измерения напряжения на валу и сопротивления изоляции ротора работающего генератора допускается выполнять работнику из дежурного персонала единолично или двум работникам с группами IV и III из персонала специализированных подразделений по распоряжению.
160. Обточку и шлифовку контактных колец ротора, шлифовку коллектора возбудителя выполняет по распоряжению единолично работник из не электротехнического персонала. При работе следует пользоваться защитными очками.
161. Обслуживать щеточный аппарат на работающем генераторе допускается единолично работнику из дежурного персонала или выделенному для этой цели работнику с группой III. При этом необходимо соблюдать следующие меры предосторожности:
1) работать в головном уборе и застегнутой спецодежде, остерегаясь захвата ее вращающимися частями машины;
2) пользоваться диэлектрическими галошами или резиновыми диэлектрическими коврами, не применяя диэлектрических перчаток;
3) не касаться руками одновременно токоведущих частей двух полюсов или токоведущих и заземленных частей.

Газомасляная система водородного охлаждения генераторов.
Электролизные установки

162. При эксплуатации газомасляной системы генераторов необходимо предупреждать образование взрывоопасной газовой смеси, не допуская:
1) содержания кислорода в водороде в корпусе генератора - более 1,0 %, а в поплавковом затворе, бачке продувки и водородоотделительном баке маслоочистительной установки - более 2 %;
2) содержания водорода в токопроводах генератора - более 1 %, а в картерах подшипников - более 2 %.
В масляном баке не должно быть водорода.
163. Вытеснять из генератора водород или воздух необходимо инертным газом, минимальная концентрация которого по окончании вытеснения, определенная на выходе из машины, составляет:
1) углекислого газа – 85 % при вытеснении воздуха и 95 % - при вытеснении водорода;
2) азота – 97 % при вытеснении воздуха и водорода.
Полнота продувки генератора инертным газом при вытеснении воздуха или водорода подтверждается анализом газа.
164. Перед вскрытием корпусов генераторов и аппаратов газомасляной системы водород вытесняется инертным газом, а инертный газ – воздухом. Открывать торцовые щиты, люки и прочие допускается только после того, как анализ подтвердит отсутствие углекислого газа или (при вытеснении азота) достаточное содержание кислорода в воздухе (не менее 20 % по объему).
165. Перед вскрытием камеры контактных колец остановленного синхронного компенсатора без вытеснения водорода из его корпуса следует до подачи инертного газа в камеру проверить плотность затвора, отделяющего камеру от корпуса компенсатора.
Работы в камере допускается начинать после продувки ее инертным газом (без последующего его вытеснения воздухом) и проведения анализа.
166. При выводе в ремонт оборудования и трубопроводов газомасляной системы отсоединяются или устанавливаются заглушки для исключения возможности проникновения водорода или инертного газа на ремонтируемые участки через неплотности задвижек.
167. Работы с открытым огнем (электросварка, газовая сварка и прочие) на расстоянии менее 10 метров от участков газомасляной системы, содержащих водород, выполняются по наряду, причем в строке «Отдельные указания» записываются дополнительные меры, обеспечивающие безопасность работы (установка ограждений, проверка воздуха в помещении на отсутствие водорода и другие).
Не допускается работать с огнем непосредственно на корпусе генератора, трубопроводах и аппаратах газомасляной системы, заполненных водородом.
Около генераторов и устройств газомасляной системы вывешивается плакат: «Водород. Огнеопасно!».
168. Ремонтные работы в газомасляной системе остановленного генератора проводятся по распоряжению уполномоченного сотрудника.
169. При эксплуатации электролизной установки нельзя допускать образования взрывоопасной смеси водорода с кислородом или воздухом. Чистота водорода должна быть не ниже 98,5, а кислорода – не ниже 98 %.
170. Не допускается работа электролизеров, если уровень жидкости в смотровых стеклах регуляторов давления не виден.
Максимально допустимый перепад давления между водородной и кислородной системами не должен превышать 1961,4 паскаль (200 миллиметров водяного столба).
171. Аппараты и трубопроводы электролизной установки (кроме ресиверов) перед пуском продуваются азотом. Не допускается продувка этих аппаратов углекислым газом.
Ресиверы электролизных установок (далее – ЭУ) продуваются азотом или углекислым газом. При необходимости внутреннего осмотра один ресивер или их группу следует продуть углекислым газом либо азотом для удаления водорода, отключить от других групп ресиверов запорной арматурой и металлическими заглушками, имеющими хвостовики, выступающие за пределы фланцев, и затем продуть чистым воздухом.
Продувку ресиверов инертным газом, воздухом и водородом следует вести до достижения в них концентраций, указанных в таблице 3 приложения 4 к настоящим Правилам.
При использовании для продувки ресиверов углекислого газа технического сорта, который содержит до 0,05 % окиси углерода, его следует хранить отдельно от углекислого газа пищевого сорта.
172. При отключении ЭУ более чем на 4 часа продувка азотом ее аппаратов и трубопроводов необходима. При отключении на 1-4 часа система остается под давлением водорода или кислорода в пределах (9,80719,614)х10³ паскаль (0,1-0,2 килограмм-сила/сантиметр²). При отключении установки менее чем на 1 час допускается оставлять аппаратуру под номинальным давлением газов, при этом сигнализация повышения разности давлений в регуляторах давления водорода и кислорода не отключается.
Продувка азотом необходима, если отключение связано с нарушением технологического режима или если после отключения необходимо откачать электролит из электролизера.
173. При проведении сварки или ремонтных работ, связанных со вскрытием оборудования электролизной установки, продувку необходимо вести до полного отсутствия водорода в конечной по ходу ее точке.
174. Работы с открытым огнем в помещении ЭУ выполняются после отключения установки, проведения анализа воздуха на отсутствие водорода и обеспечения непрерывной вентиляции.
Для выполнения работ с открытым огнем на аппаратах ремонтируемой установки при наличии в том же помещении другой работающей установки необходимо отсоединить трубопроводы работающей установки от ремонтируемой и установить заглушки с хвостовиками. Место проведения работы с огнем ограждается щитами.
Не допускаются ремонтные работы на аппаратах, заполненных водородом.
175. Замерзшие трубопроводы и задвижки можно отогревать только паром или горячей водой. Утечку газа из соединений можно определять специальными течеискателями или с помощью мыльного раствора. Не допускается использовать открытый огонь для отогрева и определения утечек.
176. Не разрешается курить, пользоваться открытым огнем, электрическими нагревательными приборами и переносными лампами в помещении ЭУ и около ресиверов.
Для внутреннего освещения аппаратов во время их осмотра и ремонта следует пользоваться переносными светильниками во взрывозащищенном исполнении на напряжение не более 12 В, огражденными металлическими сетками.
177. Внутри помещения ЭУ и на дверях вывешиваются знаки безопасности, не допускающие пользоваться открытым огнем согласно технического регламента «Требования к сигнальным цветам, разметкам и знакам безопасности на производственных объектах», на ресиверах водорода делается надпись «Водород. Огнеопасно».
178. Не допускается хранить легковоспламеняющиеся и взрывчатые вещества в помещении ЭУ.
179. При работе с электролитом следует пользоваться защитной спецодеждой (хлопчатобумажный костюм, резиновые сапоги, прорезиненный фартук, резиновые перчатки) и очками.
180. Пробу электролита для измерения плотности следует отбирать только при снятом давлении.
181. К электролизерам, особенно к концевым плитам, не следует прикасаться без средств защиты. Не допускается попадание щелочи на изоляционные втулки стяжных болтов и изоляторы под монополярными плитами. При нарушении изоляции этих элементов возникает электрическая дуга, что приведет к пожару и аварии.
На полу у электролизеров должны быть резиновые диэлектрические ковры.
182. Оборудование и трубопроводы ЭУ, ресиверы и трубопроводы от ресиверов до машинного зала составляют на всем протяжении непрерывную электрическую цепь и присоединяются к заземляющим устройствам. В пределах ЭУ аппараты и трубопроводы заземляются не менее чем в двух местах.
183. Для проверки предохранительных клапанов установка отключается и продувается азотом. Не допускаются испытания клапанов во время работы установки.
184. Не допускается подтягивать болты и гайки аппаратов и арматуры, находящихся под давлением. Шланги и штуцера надежно закрепляются.
185. Пуск ЭУ после монтажа, капитального ремонта или длительной остановки проводится под надзором ответственного специалиста.
Ремонтные работы на установке выполняются по наряду.

Электродвигатели

186. При работе на электродвигателе или приводимом им в движение механизме, связанной с прикосновением к токоведущим или вращающимся частям, с электродвигателя снимается напряжение.
187. При работе на электродвигателе заземление устанавливается на любом участке кабельной линии, соединяющей электродвигатель с РУ (сборкой). При работе на механизме, не связанной с прикосновением к вращающимся частям, и в случае рассоединения соединительной муфты заземлять кабельную линию не требуется.
Если на отключенном электродвигателе работы не проводятся или прерваны на несколько дней, то отсоединенная от него кабельная линия заземляется со стороны электродвигателя. В тех случаях, когда сечение жил кабеля не позволяет применять переносные заземления, допускается у электродвигателей напряжением до 1000 В заземлять кабельную линию медным проводником сечением не менее сечения жилы кабеля либо соединять между собой жилы кабеля и изолировать их. Такое заземление и соединение жил кабеля учитываются в оперативной документации наравне с переносным заземлением.
188. Перед допуском к работе на электродвигателях насосов, дымососов и вентиляторов, если возможно вращение электродвигателей от соединенных с ними механизмов, закрываются и запираются на замок задвижки и шиберы последних, а также принимаются меры по затормаживанию роторов электродвигателей.
189. На однотипных или близких по габариту электродвигателях, установленных рядом с тем, на котором проводится работа, вывешивается плакат «Стой! Напряжение» независимо от того, находятся они в работе или в резерве.
190. Не допускается снимать ограждение вращающихся частей электродвигателей во время их работы.
191. Включать и отключать электродвигатели пусковой аппаратурой с приводами ручного управления необходимо в диэлектрических перчатках.
192. Опробование электроприводов задвижек, исполнительных механизмов при соединении их электропривода с шибером, задвижкой и другими устройствами необходимо проводить бригаде с согласия начальника смены технологического цеха, в котором они установлены.
О выдаче разрешения делается запись в оперативном журнале технологического цеха, а по получении этого разрешения – в оперативном журнале цеха (участка), проводящего опробование.
193. Ремонт и наладку электросхем электроприводов, не соединенных с исполнительным механизмом, регулирующих органов и запорной арматуры можно проводить по распоряжению. Их опробование осуществляет работник, давший распоряжение. Запись об этом делается при регистрации распоряжения.
194. Порядок включения электродвигателя для опробования до полного окончания работы на нем следующий:
1) при выполнении работы по наряду производитель работ в таблице 3 (приложение 2 к настоящим Правилам) оформляет окончание работы и сдает наряд;
2) при выполнении работ по распоряжению работы прекращаются и удаляется бригада.
После опробования проводится повторный допуск с оформлением в таблице 3 (приложение 2 к настоящим Правилам) наряда.
При выполнении работы по распоряжению на повторный допуск распоряжение дается заново.

Коммутационные аппараты и комплектные
распределительные устройства

195. Перед допуском к работе на коммутационных аппаратах с дистанционным управлением:
1) отключаются вспомогательные цепи (управления, сигнализации, подогрева и прочие) и силовые цепи привода;
2) закрываются задвижки на трубопроводе подачи воздуха в бак выключателей или на пневматические приводы, и выпускается в атмосферу имеющийся в них воздух, при этом спускные пробки (клапаны) оставляются в открытом положении;
3) приводятся в нерабочее положение включающий груз или включающие пружины;
4) вывешиваются плакаты «Не включать! Работают люди» на ключах дистанционного управления и «Не открывать! Работают люди» на закрытых задвижках.
196. Для пробных включений и отключений коммутационного аппарата при его наладке и регулировке допускаются временное включение вспомогательных цепей и силовых цепей привода, а также подача воздуха в привод и на выключатель. При этом снимаются плакаты «Не включать! Работают люди» и «Не открывать! Работают люди».
Дистанционно включает и отключает коммутационный аппарат для опробования с согласия дежурного работник, ведущий наладку и регулировку. В электроустановках без местного дежурного персонала такого согласия не требуется.
197. Подъем на находящийся под рабочим давлением воздушный выключатель допускается только при испытаниях и наладочных работах (регулировка демпферов, снятие виброграмм, подсоединение проводников к измерительным приборам или их отсоединение, определение мест утечки воздуха и прочие).
Не допускается подъем на отключенный воздушный выключатель с воздухонаполненным отделителем, когда отделитель находится под рабочим давлением.
198. Проверку влагонепроницаемости (герметичности) воздушных выключателей следует проводить при пониженном давлении в соответствии с заводскими инструкциями.
199. Перед подъемом на воздушный выключатель для испытаний и наладки необходимо:
1) отключить цепи управления;
2) заблокировать кнопку местного управления и пусковые клапаны (например, отсоединить воздухопроводные трубки, запереть шкафы и прочие), либо поставить около выключателя проинструктированного члена бригады, который допускал бы к оперированию выключателем (после включения цепей управления) только одного определенного работника по указанию производителя работ.
Во время пребывания людей на воздушном выключателе, находящемся под давлением, прекращаются все работы в шкафах управления и распределительных.
200. Не допускается присутствие людей около выключателей во время отключения и включения воздушных выключателей при опробовании, наладке и испытаниях.
Команду на выполнение операций выключателем руководителю, производителю работ по испытаниям и наладке (или уполномоченному им члену бригады) необходимо подавать только после того, как члены бригады будут удалены от выключателя на безопасное расстояние или в укрытие.
201. При допуске к работе, связанной с пребыванием людей внутри воздухосборников, необходимо:
1) закрыть задвижки воздухопроводов, по которым подается воздух, запереть их на замок, вывесить на задвижках плакат «Не открывать! Работают люди»;
2) выпустить в атмосферу воздух, находящийся под давлением в воздухосборнике, оставив открытым спускной клапан;
3) отсоединить от воздухосборника воздухопровод подачи воздуха и установить на нем заглушки.
202. Нулевое показание манометров на баках выключателей и воздухосборниках не служит достоверным признаком отсутствия сжатого воздуха. При снятии крышек лазов непосредственно перед отвинчиванием болтов и гаек необходимо посредством открытия спускных клапанов или задвижек убедиться в действительном отсутствии сжатого воздуха.
Спускные клапаны или задвижки допускается закрывать только после завинчивания всех болтов и гаек, крепящих крышку лаза.
203. При работе в отсеке шкафов КРУ тележку с оборудованием необходимо выкатить; шторку отсека, в котором токоведущие части остались под напряжением, запереть на замок и вывесить плакат «Стой! Напряжение»; в отсеке, где предстоит работать, вывесить плакат «Работать здесь».
204. При работах вне КРУ на подключенном к ним оборудовании или на отходящих ВЛ и КЛ тележку с выключателем необходимо выкатить из шкафа; шторку или дверцы запереть на замок, и на них вывесить плакат «Не включать! Работают люди» или «Не включать! Работа на линии».
При этом допускается:
1) при наличии блокировки между заземляющими ножами и тележкой с выключателем устанавливать тележку в контрольное положение после включения этих ножей;
2) при отсутствии такой блокировки или заземляющих ножей в шкафах КРУ устанавливать тележку в промежуточное положение между контрольным и выкаченным при условии запирания ее на замок. Тележка устанавливается в промежуточное положение независимо от наличия заземления на присоединении.
205. Устанавливать в контрольное положение тележку с выключателем для опробования и работы в цепях управления и защиты разрешается в тех случаях, когда работы вне КРУ на отходящих ВЛ и КЛ или на подключенном к ним оборудовании, включая механизмы, соединенные с электродвигателями, не проводятся, или выполнено заземление в шкафу КРУ.
206. В РУ, оснащенных вакуумными выключателями, испытания дугогасительных камер повышенным напряжением с амплитудным значением более 20 килоВ необходимо выполнять с использованием специального экрана для защиты персонала от возникающих рентгеновских излучений.
207. Работникам, обслуживающим компрессорные установки и воздухосборники в электроустановках, необходимо иметь группу III.

Устройства релейной защиты и электроавтоматики,
средства измерений

208. Разрывать цепи, подключенные к вторичным обмоткам измерительных трансформаторов тока, не допускается.
При необходимости разрыва токовой цепи в измерительных приборах, релейной аппаратуре и других цепь вторичной обмотки трансформатора тока предварительно закорачивается на специально предназначенных для этого зажимах или с помощью испытательных блоков.
Во вторичной цепи между трансформаторами тока и установленной закороткой не разрешается производить работы, которые приводят к размыканию цепи.
209. При работах во вторичных устройствах и цепях трансформаторов напряжения с подачей напряжения от постороннего источника принимаются меры, исключающие возможность обратной трансформации.
210. Работы в устройствах релейной защиты и электроавтоматики выполняются в соответствии с требованиями главы 3 «Организационные мероприятия».
211. Персонал энергосбытовых организаций работы с приборами учета проводит на правах командированного персонала. Эти работы проводятся бригадой в составе не менее двух работников.
В помещениях РУ записывать показания электросчетчиков допускается работнику энергоснабжающей организации, имеющему группу III, в присутствии представителя потребителя.
212. В электроустановках напряжением до 1000 В потребителей, имеющих обслуживающий персонал по совместительству или по договору (детские сады, магазины, поликлиники, библиотеки и другие), подготовку рабочего места и допуск к работе проводит оперативный персонал соответствующих энергоснабжающих организаций по утвержденному перечню работ, выполняемых в порядке текущей эксплуатации, бригадой из двух работников, имеющих группы III и IV, в присутствии представителя потребителя.
213. Работы с приборами учета электроэнергии проводятся со снятием напряжения. В цепях электросчетчиков, подключенных к измерительным трансформаторам, при наличии испытательных коробок следует снимать напряжение со схемы электросчетчика в указанных коробках.
214. Работу с однофазными электросчетчиками оперативный персонал энергоснабжающих организаций, имеющий группу III, проводит единолично при снятом напряжении по утвержденному перечню работ, выполняемых в порядке текущей эксплуатации. При отсутствии коммутационного аппарата до электросчетчика в деревянных домах, в помещениях без повышенной опасности эту работу допускается проводить без снятия напряжения при снятой нагрузке.
215. При выполнении работ, указанных в пунктах 212 и 216 настоящих Правил, за работниками закрепляется приказом или распоряжением руководства энергоснабжающей организации территориальный участок (район, квартал, округ и другое). В бланках заданий оперативному персоналу необходимо отмечать выполнение технических мероприятий, обеспечивающих безопасность работ в электроустановках.
216. В энергоснабжающих организациях для проведения работ с приборами учета составляются инструкции или технологические карты по каждому виду работ.

Электродные котлы

217. Кожух электродного котла до 1000 В с изолированным корпусом закрывается на замок. Открывать кожух допускается только после снятия напряжения с котла.
218. Не допускается на трубопроводах включенных электродных котлов выполнять работы, нарушающие защитное заземление трубопроводов.
219. При разъединении трубопроводов необходимо предварительно обеспечить электросваркой надежный металлический контакт между разъединяемыми частями. При наличии байпасного обвода места разрыва такого контакта не требуется.

Электрофильтры

220. Не допускается при эксплуатации электрофильтров:
1) включать механизмы встряхивания во время нахождения людей в электрофильтре, кроме случаев, оговоренных в наряде;
2) одновременно проводить ремонтные работы в их бункерах и секциях;
3) подавать напряжение на электрофильтры и их питающие кабели при неисправностях блокировки агрегатов питания, отсутствии или неисправности запоров лючков и отверстий секций электрофильтров, изоляторных коробок и другие.
221. При проведении работ в любой секции (электрическом поле) электрофильтра, на резервной шине, на любом из кабелей питания секции (электрического поля) отключаются и заземляются все питающие агрегаты и кабели всех секций (электрических полей).
222. Перед допуском людей к работе в секции электрофильтров последние вентилируются, и из бункеров удаляется зола. Температура в секции должна быть не выше +33 ^оС.
223. После отключения электрофильтра с него и питающих кабелей снимается статический заряд посредством заземления электроагрегатов. Не разрешается прикасаться к незаземленным частям электрофильтра.
224. На электростанциях, в инструкции по обслуживанию электрофильтров регламентируется порядок выдачи нарядов и допуска к работам на электрофильтрах в зависимости от распределения зон обслуживания между цехами. При составлении инструкции учитываются требования настоящих Правил, «Правил техники безопасности при эксплуатации тепломеханического оборудования электростанций и тепловых сетей» и «Типовой инструкции по эксплуатации электрофильтров».

Аккумуляторные батареи

225. Аккумуляторное помещение всегда запирается на замок. Лицам, осматривающим эти помещения и работающим в них, ключи выдаются на общих основаниях.
226. Не допускаются курение в аккумуляторном помещении, вход в него с огнем, пользование электронагревательными приборами, аппаратами и инструментами, могущими дать искру (исключение возможно при выполнении требований пункта 235 настоящих Правил).
На дверях аккумуляторного помещения делаются надписи: «Аккумуляторная», «Огнеопасно», «Запрещается курить» или вывешены соответствующие знаки безопасности согласно Государственному стандарту 12.4.026-76 о недопущении пользоваться открытым огнем и курить.
227. В аккумуляторных помещениях, имеющих приточно-вытяжную вентиляцию, последняя включается перед началом заряда и отключается после удаления газа, но не ранее чем через 1,5 часа после окончания заряда.
228. В каждом аккумуляторном помещении должны быть:
1) стеклянная или фарфоровая кружка с носиком (или кувшин) вместимостью 1,5-2 л для составления электролита и доливки его в сосуды;
2) нейтрализующий раствор питьевой соды для кислотных батарей и борной кислоты или уксусной эссенции для щелочных батарей.
229. На всех сосудах с электролитом, дистиллированной водой и нейтрализующими растворами делаются соответствующие надписи (указаны наименования).
230. Кислоту надлежит хранить в стеклянных бутылях с притертыми пробками, снабженных бирками с ее названием. Бутыли с кислотой в количестве, необходимом для эксплуатации батареи, и порожние бутыли находятся в отдельном помещении при аккумуляторной батарее. Бутыли следует устанавливать на полу в корзинах или деревянных обрешетках.
231. Работать с кислотой, щелочью и свинцом необходимо специально обученным людям.
232. Стеклянные бутыли с кислотами и щелочами необходимо переносить двоим рабочим. Бутыль вместе с корзиной следует переносить в специальном деревянном ящике с ручками или на специальных носилках с отверстием посередине и обрешеткой, в которую бутыль входит вместе с корзиной на 2/3 высоты.
233. При приготовлении электролита кислоту следует медленно (во избежание интенсивного нагрева раствора) вливать тонкой струей из кружки в фарфоровый или другой термостойкий сосуд с дистиллированной водой. Электролит при этом надо все время перемешивать стержнем или стеклянной трубкой либо мешалкой из кислотоупорной пластмассы.
Не допускается приготовлять электролит, вливая воду в кислоту. В готовый электролит доливать воду можно.
234. При работах с кислотой и щелочью необходимо надевать костюм (грубошерстный для кислоты и хлопчатобумажный для щелочи), резиновые сапоги (под брюки) или галоши, резиновый фартук, защитные очки и резиновые перчатки.
Куски едкой щелочи следует дробить в специально отведенном месте, предварительно завернув их в мешковину.
235. Работы по пайке пластин в аккумуляторном помещении допускаются при следующих условиях:
1) пайка проводится не ранее чем через 2 часа после окончания заряда. Батареи, работающие по методу постоянного подзаряда, за 2 часа до начала работ переводятся в режим разряда;
2) до начала работ помещение вентилируется в течение 2 часов;
3) во время пайки помещение непрерывно вентилируется;
4) место пайки ограждается от остальной батареи огнестойкими щитами;
5) во избежание отравления свинцом и его соединениями принимаются специальные меры предосторожности и определен режим работы в соответствии с инструкциями по эксплуатации и ремонту аккумуляторных батарей;
6) работы выполняются по наряду.

Кабельные линии

236. Земляные работы, связанные с ремонтом или прокладкой кабеля в зоне расположения подземных сооружений и коммуникаций, проводятся с назначением руководителя работ и с письменного согласия руководителей предприятия или цеха, в распоряжении которых находится эксплуатация этих сооружений и коммуникаций.
К письменному согласию прилагается план с указанием размещения и глубины заложения коммуникаций.
237. При обнаружении не отмеченных на планах кабелей, трубопроводов, подземных сооружений, а также боеприпасов земляные работы следует прекратить до выяснения принадлежности обнаруженных сооружений и получения согласия от соответствующих организаций на продолжение работ.
238. Не допускается применение машин и механизмов ударного действия ближе 5 м от трассы кабелей, а землеройных машин - в пределах охранной зоны КЛ.
239. Применение землеройных машин в пределах охранной зоны КЛ допускается только при раскопках, проводимых персоналом, эксплуатирующим данную линию. При раскопках непосредственно над кабелем использование землеройных машин и пневматических инструментов, а также ломов и кирок допускается только на глубину, при которой до кабеля или до защитного покрытия остается слой грунта не менее 0,3 метра. Дальнейшая выемка грунта проводится вручную лопатами.
240. В зимнее время к выемке грунта лопатами можно приступать только после его отогревания. При этом приближение источника тепла к кабелям допускается не ближе чем на 15 сантиметров.
241. Место работ по рытью котлованов, траншей или ям ограждается с учетом требований строительных норм и правил Республики Казахстан А.3.2.5.-96. На ограждении должны быть предупреждающие знаки и надписи, а в ночное время – сигнальное освещение.
242. При рытье траншей в слабом или влажном грунте, когда есть угроза обвала, их стены должны быть надежно укреплены.
В сыпучих грунтах работы можно вести без крепления, но с откосами, соответствующими углу естественного откоса грунта.
243. В грунтах естественной влажности при отсутствии грунтовых вод и расположенных поблизости подземных сооружений рытье котлованов и траншей с вертикальными стенками без крепления допускается на глубину не более: 1 метра - в насыпных, песчаных и крупно обломочных грунтах; 1,25 - в супесях; 1,5 метра - в суглинках и глинах.
В зимнее время года разработка грунта (кроме сухого) на глубину промерзания допускается без креплений.
244. При условиях, отличающихся от приведенных в пункте 243, котлованы и траншеи следует разрабатывать с откосами без креплений либо с вертикальными стенками, закрепленными на всю высоту.
245. Крепление котлованов и траншей должно быть инвентарным и выполняться по типовым проектам.
246. Открытые муфты укрепляются на доске, подвешенной с помощью проволоки или троса к перекинутым через траншею брусьям, и закрываются коробами. Одна стенка короба должна быть съемной и закрепляться без применения гвоздей.
На короба, закрывающие откопанные кабели, необходимо вывешивать предупреждающие плакаты или знаки безопасности.
247. Не допускается использовать для подвешивания кабелей соседние кабели, трубопроводы и другие предметы. Подвешивать кабели следует, не допуская их смещения.
248. Перед вскрытием муфт или разрезанием кабеля необходимо удостовериться в том, что работа будет проводиться на подлежащем ремонту кабеле, что этот кабель отключен и выполнены технические мероприятия, необходимые для допуска к работам на нем.
249. На рабочем месте подлежащий ремонту кабель следует определять:
1) при прокладке кабеля в туннеле, коллекторе, канале и других кабельных сооружениях или по стенам зданий – прослеживанием, сверкой раскладки с чертежами и схемами, проверкой по биркам;
2) при прокладке кабеля в земле – сверкой его расположения с чертежами прокладки. Для этой цели предварительно прорывается контрольная траншея (шурф) поперек пучка кабелей, позволяющая видеть все кабели.
250. Во всех случаях, когда отсутствует видимое повреждение кабеля, следует применять кабелеискательный аппарат с накладной рамкой.
251. Перед разрезанием кабеля или вскрытием соединительной муфты необходимо проверить отсутствие напряжения с помощью специального приспособления. В туннелях, коллекторах, колодцах и других кабельных сооружениях приспособление допускается применять при наличии дистанционного управления им. Приспособление обеспечивает прокол или разрезание брони и оболочки кабеля до жил с замыканием их между собой и заземлением.
252. Для заземления прокалывающего приспособления используется заземлитель, погруженный в почву на глубину не менее 0,5 метра, или броня кабеля. Присоединять заземляющий проводник к броне следует посредством хомутов; броня под хомутом должна быть зачищена.
В тех случаях, когда броня подверглась коррозии, допускается присоединение заземляющего проводника к металлической оболочке кабеля.
253. Если в результате повреждений кабеля открыты все токоведущие жилы, отсутствие напряжения можно проверять непосредственно указателем напряжения без прокола кабеля.
254. При использовании изолирующей штанги с иглой и режущим наконечником необходимо применять специальный защитный экран.
При проколе кабеля следует надевать диэлектрические перчатки и защитные очки, при этом стоять нужно на изолирующем основании сверху траншеи как можно дальше от прокалываемого кабеля.
Прокол кабеля необходимо выполнять двум работникам:
допускающий и руководитель (производитель) работ; один из них непосредственно прокалывает кабель, а второй – наблюдает.
255. На внутренних кабельных линиях электростанций и подстанций, где длина и способ прокладки кабелей позволяют, пользуясь чертежами, бирками, кабелеискательным аппаратом, точно определять подлежащий ремонту кабель, допускается по усмотрению выдающего наряд не прокалывать кабель перед его разрезанием или вскрытием муфты.
256. Вскрывать соединительные муфты и разрезать кабель в тех случаях, когда предварительный прокол не делается, следует заземленным инструментом, надев диэлектрические перчатки и защитные очки и стоя на изолирующем основании.
После предварительного прокола те же операции на кабеле можно выполнять без перечисленных дополнительных мер безопасности.
257. Составы для заливки муфт разогреваются в специальной металлической посуде с крышкой и носиком. Не допускается разогревать невскрытые банки с составами.
258. При работе с горячими составами для заливки муфт и припоем необходимо пользоваться брезентовыми рукавицами и защитными очками.
Рукава одежды завязываются у запястья поверх рукавиц или применяются рукавицы длиной до локтя. Не допускается передавать посуду с горячими составами и припоем из рук в руки. При передаче необходимо ставить их на землю или прочное основание.
259. Перемешивать расплавленные составы для заливки муфт и припой следует предварительно нагретыми металлическими прутком или ложкой. Попадание влаги в горячие составы и припой недопустимо.
260. В холодное время года муфты перед заливкой их горячими составами прогреваются.
261. При перекатке барабана с кабелем необходимо принять меры против захвата выступающими его частями одежды работающих.
Барабан с кабелем допускается перекатывать только по горизонтальной поверхности по твердому грунту или прочному настилу при наличии тормозного приспособления.
Размещать кабели, пустые барабаны, механизмы, приспособления и инструменты следует вне призмы обрушения грунта и не ближе 1 метра от края траншеи.
262. При ручной прокладке кабеля число рабочих должно быть таким, чтобы на каждого приходился участок кабеля массой не более 35 килограмм для мужчин и 10 килограмм для женщин. Работать следует в брезентовых рукавицах.
263. Не допускается при прокладке кабеля стоять внутри углов поворота, а также поддерживать кабель вручную на поворотах трассы. Для этой цели устанавливаются угловые ролики.
264. Не допускается применять трансформаторы напряжением выше 380 В для прогрева кабелей электрическим током.
265. Перекладывать кабели и переносить муфты следует после отключения кабельной линии.
Перекладывание кабелей, находящихся под напряжением, допускается в случае необходимости при выполнении следующих условий:
1) перекладываемый кабель имеет температуру не ниже +5 ^о С;
2) муфты на перекладываемом участке кабеля жестко укрепляются хомутами на досках;
3) для работы используются диэлектрические перчатки, поверх которых для защиты от механических повреждений надеваются брезентовые рукавицы;
4) работы выполняют рабочие, имеющие опыт прокладки кабелей, под надзором руководителя работ.
266. Осмотр подземных кабельных сооружений, не относящихся к числу газоопасных, и работы в них по уборке, окраске кабелей, строительному ремонту и другим необходимо проводить не менее чем двум работникам. На электростанциях и подстанциях осматривает коллекторы и туннели один человек, имеющий группу III.
267. Работы в подземных сооружениях, где возможно появление вредных газов, необходимо проводить по наряду не менее чем трем работникам, из которых двое – страхующие. Производителю работ необходимо иметь группу IV.
268. В каждом цехе (районе, участке) должен быть перечень газоопасных подземных сооружений, с которым обслуживающего персонала необходимо ознакомить.
Все газоопасные подземные сооружения помечаются на схеме.
269. До начала и во время работы в подземном сооружении обеспечивается естественная или принудительная вентиляция.
Естественная вентиляция создается открыванием не менее двух люков с установкой около них специальных козырьков, направляющих воздушные потоки.
Принудительная вентиляция обеспечивается вентилятором или компрессором в течение 10-15 минут для полного обмена воздуха в подземном сооружении посредством рукава, опускаемого вниз и не достигающего дна на 0,25 метра.
Не допускается применять для вентиляции баллоны со сжатыми газами.
270. Не допускается без проверки подземных сооружений на загазованность приступать к работе в них. Проверку необходимо проводить лицам, обученным пользованию приборами. Список этих лиц утверждается указанием по предприятию.
Проверка отсутствия газов с помощью открытого огня не допускается.
271. Перед началом работы в коллекторах и туннелях, оборудованных приточно-вытяжной вентиляцией, последняя приводится в действие на срок, определяемый по естественным условиям. Отсутствие газа в этом случае можно не проверять.
272. При работах в коллекторах и туннелях открываются два люка или две двери, чтобы работающие находились между ними.
273. При открывании колодцев необходимо применять инструмент, не дающий искрообразования, а также избегать ударов крышки о горловину люка.
У открытых люков устанавливаются предупреждающие знаки или сделаны ограждения.
274. В колодце допускается находиться и работать одному человеку с группой III с применением предохранительного пояса со страховочным канатом. Предохранительный пояс имеет наплечные ремни, пересекающиеся со стороны спины, с кольцом на пересечении для крепления каната. Другой конец каната держит один из страхующих.
275. При работах в колодцах разжигать в них паяльные лампы, устанавливать баллоны с пропан-бутаном, разогревать составы для заливки муфт и припой не допускается. Опускать в колодец расплавленный припой и разогретые составы для заливки муфт следует в специальной закрытой посуде, подвешенной с помощью карабина к металлическому тросику.
При проведении огневых работ применяются щитки из огнеупорного материала, ограничивающие распространение пламени, и принимаются меры к предотвращению пожара.
276. В коллекторах, туннелях, кабельных полуэтажах и прочих помещениях, в которых проложены кабели, при работе с использованием пропан-бутана суммарная вместимость находящихся в помещении баллонов не превышает 5 литров.
После окончания работ баллоны с газом удаляются, а помещение вентилируется.
277. При прожигании кабелей находиться в колодцах не допускается, а в туннелях и коллекторах – допускается только на участках между двумя открытыми входами. Не допускается работать на кабелях во время их прожигания.
После прожигания во избежание пожара необходимо осмотреть кабели.
278. Перед допуском к работам и проведением осмотра в туннелях устройства защиты от пожара в них переводятся с автоматического действия на дистанционное управление, и на ключе управления вывешивается плакат «Не включать! Работают люди».
279. Не допускается курить в колодцах, коллекторах и туннелях, а также вблизи открытых люков.
280. При длительных работах в колодцах, коллекторах и туннелях время пребывания в них определяет работник, выдающий наряд, в зависимости от условий выполнения работ.
281. При появлении газа работа в колодцах, коллекторах и туннелях прекращается, рабочие выводятся из опасной зоны до выявления источника загазованности и его устранения.
Для вытеснения газов необходимо применять принудительную вентиляцию.

Воздушные линии электропередачи

282. Работы по демонтажу опор и проводов ВЛ, а также по замене элементов опор проводятся по технологической карте или ППР под надзором руководителя работ.
283. Подниматься на опору и работать на ней допускается только в тех случаях, когда имеется уверенность в достаточной устойчивости и прочности опоры.
Необходимость и способы укрепления опоры, прочность которой вызывает сомнение (недостаточное заглубление, вспучивание грунта, загнивание древесины, трещины в бетоне и другие), определяются на месте производителем или руководителем работ.
Работы по усилению опоры с помощью растяжек следует выполнять без подъема на опору, к примеру, с телескопической вышки или другого механизма для подъема людей с установленной рядом опоры, либо применять для этого специальные раскрепляющие устройства, для навески которых не требуется подниматься по опоре.
Подниматься по опоре допускается только после ее укрепления.
284. Опоры, не рассчитанные на одностороннее натяжение проводов и тросов и временно подвергаемые такому натяжению, предварительно укрепляться во избежание их падения.
Не допускается нарушать целостность проводов и снимать вязки на промежуточных опорах без предварительного укрепления опор.
285. Подниматься на опору допускается членам бригады: с группой III – при всех видах работ до верха опоры; с группой II – при работах, выполняемых с отключением ВЛ, до верха опоры, а при работах на нетоковедущих частях неотключенной ВЛ – не выше уровня, при котором от головы работающего до уровня нижних проводов этой ВЛ остается расстояние 2 метра. Исключение составляют работы по окраске опор (пункт 308); с группой I – при всех видах работ не выше 3 метров от земли (до ног работающего).
286. При подъеме на опоры строп предохранительного пояса следует на деревянных опорах заводить за стойку, а на железобетонных – заводить за стойку или прикреплять к лазу.
Не допускается на угловых опорах со штыревыми изоляторами подниматься и работать со стороны внутреннего угла.
При работе на опоре следует пользоваться предохранительным поясом и опираться на оба когтя (лаза) в случае их применения.
При работе на стойке опоры располагаться следует таким образом, чтобы не терять из виду ближайшие провода, находящиеся под напряжением.
287. При замене деталей опоры исключается возможность ее смещения или падения.
288. Не допускается откапывать сразу обе стойки опоры при замене одинарных и сдвоенных приставок П- и АП-образных опор. Следует заменить приставку на одной стойке опоры, закрепить бандажи и утрамбовать землю и только тогда приступать к замене приставок на другой стойке. Заменять сдвоенные приставки необходимо поочередно.
Не допускается находиться в котловане при извлечении или опускании приставки.
289. Способы валки и установки опоры, необходимость и способы ее укрепления во избежание отклонения определяет руководитель работ, а если он не назначен, то работник, выдающий наряд.
290. При применении оттяжек с крюками последние снабжаются предохранительными замками.
291. При работах на изолирующих подвесках допускается перемещаться по поддерживающим одноцепным и многоцепным (с двумя и более гирляндами изоляторов) и по натяжным многоцепным подвескам.
Работа на одноцепной натяжной изолирующей подвеске допускается при использовании специальных приспособлений или лежа на ней и зацепившись ногами за траверсу для фиксации положения тела.
292. При работе на поддерживающей изолирующей подвеске строп предохранительного пояса закрепляется за траверсу. Если длина стропа недостаточна, необходимо пользоваться закрепленными за пояс двумя страховочными канатами. Один канат привязывают к траверсе, а второй, предварительно заведенный за траверсу, подстраховывающий член бригады попускает по мере необходимости.
293. При работе на натяжной изолирующей подвеске строп предохранительного пояса закрепляется за траверсу или за предназначенное для этой цели приспособление.
294. На поддерживающих и натяжных многоцепных изолирующих подвесках допускается закреплять строп предохранительного пояса за одну из гирлянд изоляторов, на которой работа не ведется. Не допускается закреплять этот строп за гирлянду, на которой идет работа.
295. При обнаружении неисправности, которая может привести к расцеплению изолирующей подвески, работа прекращается.
296. Не допускается при подъеме (или опускании) на траверсы проводов, а также при их натяжении находиться на этих траверсах или стойках под ними.
Выбирать схему подъема груза и размещать подъемные блоки следует с таким расчетом, чтобы не возникали усилия, которые вызывают повреждение опоры.
297. На ВЛ допускается перемещение людей по проводам сечением не менее 240 квадратных миллиметров и по тросам – сечением не менее 70 квадратных миллиметров.
При перемещении по расцепленным проводам и тросам строп предохранительного пояса следует закреплять за них, а при пользовании специальной тележки – за тележку.
298. Окраску опоры с подъемом до ее верха выполняют члены бригады с группой II. При окраске опоры принимаются меры для предотвращения попадания краски на изоляторы и провода (например, применены поддоны).
299. Работы на ВЛ, находящихся под напряжением, проводятся по двум схемам:
1) «провод-человек-изоляция-земля», когда работающий находится под потенциалом провода и изолирован от земли;
2) «провод-изоляция-человек-земля», когда работающий изолирован от провода.
300. Работа под потенциалом провода допускается при следующих условиях: при изоляции человека от земли, применении экранирующего комплекта одежды и выравнивании потенциалов экранирующего комплекта, рабочей площадки и провода.
Выравнивание потенциалов осуществляется специальной штангой для переноса потенциала.
До начала подъема работника к проводу экранирующий комплект соединяется со штангой для переноса потенциала и монтерской кабиной, если она используется.
Расстояние от человека до заземленных частей и элементов оборудования при этих работах должно быть не менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам. Конкретные виды работ под потенциалом провода выполняются в соответствии со специальными инструкциями по технологическим картам.
301. Работы под напряжением с изоляцией человека от провода проводятся с применением электрозащитных средств для соответствующего напряжения.
302. Членам бригады, имеющим право выполнения работ под потенциалом провода (с непосредственным касанием токоведущих частей), необходимо иметь группу IV, а остальным членам бригады – группу III.
303. При работе под потенциалом не допускается прикасаться к изоляторам и арматуре изолирующих подвесок, имеющих иной, чем провод, потенциал, а также получать или передавать инструмент или приспособления работникам, не находящимся на той же рабочей площадке, при выполнении работ с площадки изолирующего устройства, находящегося под потенциалом провода.
304. Перед началом работ на изолирующих подвесках необходимо проверить измерительной штангой электрическую прочность подвесных изоляторов и наличие всех шплинтов и замков в арматуре. При наличии выпускающих зажимов следует заклинить их на опоре, на которой проводится работа, и на соседних опорах, если это требуется по рельефу трассы.
305. Работы на изолирующей подвеске по ее перецепке, замене отдельных изоляторов, арматуры, проводимые монтерами, находящимися на изолирующих устройствах или траверсах, допускаются при количестве исправных изоляторов в подвеске не менее 70 %, а на ВЛ 1150 килоВ – при наличии не более пяти дефектных изоляторов в одной подвеске.
306. При перецепке изолирующих подвесок на ВЛ 500 килоВ и выше, выполняемой с траверс, устанавливать и отцеплять от траверсы необходимые приспособления следует в диэлектрических перчатках и экранирующем комплекте.
Допускается прикасаться на ВЛ 35 килоВ – к шапке первого изолятора при двух исправных изоляторах в изолирующей подвеске, а на ВЛ 110 килоВ и выше – к шапкам первого и второго изоляторов. Счет изоляторов ведется от траверсы.
307. Установка трубчатых разрядников на ВЛ-35-110 килоВ под напряжением допускается при условии применения изолирующих подвесных габаритников, исключающих возможность приближения внешнего электрода разрядника к проводу на расстояние, менее заданного.
Не допускается находиться в зоне возможного выхлопа газов при приближении внешнего электрода разрядника к проводу или отводе электрода при снятии разрядника. Приближать или отводить внешний электрод разрядника следует с помощью изолирующей штанги.
308. Не допускается приближаться к изолированному от опоры молниезащитному тросу на расстояние менее 1 метра.
При использовании троса в схеме плавки гололеда допустимое расстояние приближения к тросу определяется в зависимости от напряжения плавки.
Операции по отсоединению и присоединению заземляющего спуска к молниезащитному тросу, изолированному от земли, допускаются после предварительного заземления троса.
309. Не допускается работать на ВЛ и ВЛС, находящихся под напряжением, при тумане, дожде, снегопаде, в темное время суток, а также при ветре, затрудняющем работы на опорах.
310. При монтаже и замене проводов в пролетах пересечения с действующей ВЛ раскатывать их следует плавно, без рывков, тяговые канаты направлять так, чтобы избежать подхлестывания и приближения к проводам, находящимся под напряжением. Для оттяжек и контроттяжек следует применять канаты из растительных или синтетических волокон, выбирая их минимальной длины и натягивая без слабины.
Используемые при работе лебедки и стальные канаты заземляются.
311. При выполнении работ под наведенным напряжением провод каждого барабана перед раскаткой заземляется.
Заземлять провод непосредственно у барабана не обязательно.
При работе на проводах под наведенным напряжением, выполняемой с телескопической вышки (подъемника), рабочая площадка вышки соединяется с помощью специальной штанги для переноса потенциала гибким медным проводником сечением не менее 10 квадратных миллиметров с проводом, а сама вышка – заземляется. Провод при этом заземляется на ближайшей опоре или в пролете.
Не допускается входить в кабину вышки и выходить из нее, а также прикасаться к корпусу вышки стоя на земле, после соединения рабочей площадки телескопической вышки с проводом.
Не допускается использовать в качестве бесконечного каната металлический канат.
Петли на анкерной опоре ВЛ под наведенным напряжением следует соединять только по окончании монтажных работ в смежных с этой опорой анкерных пролетах.
На анкерной опоре ВЛ 110 килоВ и выше петли до соединения закрепляются за провода или натяжные изолирующие подвески, но не ближе чем за четвертый изолятор, считая от траверсы, а на ВЛ 35 килоВ и ниже – только за провода.
312. При выполнении работы на проводах ВЛ в пролете пересечения с другой ВЛ, находящейся под напряжением, заземление необходимо устанавливать на опоре, где ведется работа.
Если в этом пролете подвешиваются или заменяются провода, то с обеих сторон от места пересечения заземляются как подвешиваемый, так и заменяемый провод, в соответствии с пунктами 123-124. Персонал, обслуживающий ВЛ, необходимо ознакомить с перечнем линий, которые после отключения находятся под наведенным напряжением.
313. На ВЛ под наведенным напряжением работы с земли, связанные с прикосновением к проводу, опущенному с опоры вплоть до земли, проводятся с использованием электрозащитных средств (перчатки, штанги) или с металлической площадки, соединенной для выравнивания потенциалов проводником с этим проводом. Работы с земли без применения электрозащитных средств и металлической площадки допускаются при условии заземления провода в непосредственной близости к каждому месту прикосновения.
314. Применяемые при монтаже проводов на ВЛ под наведенным напряжением стальные тяговые канаты сначала необходимо закреплять на тяговом механизме и для выравнивания потенциалов заземлять на тот же заземлитель, что и провод. Только после этого допускается прикреплять канат к проводу. Разъединять провод и тяговый канат можно только после выравнивания их потенциалов.
315. При монтажных работах на ВЛ под наведенным напряжением (подъем, визирование, натяжка, перекладка проводов из раскаточных роликов в зажимы) провод заземляется на анкерной опоре, от которой ведется раскатка, на конечной анкерной опоре, через которую проводится натяжка, и на каждой промежуточной опоре, на которую поднимается провод.
По окончании работы на промежуточной опоре заземление с провода на этой опоре снимается. При возобновлении работы на промежуточной опоре, связанной с прикосновением к проводу, провод вновь заземляется на той же опоре.
316. На ВЛ под наведенным напряжением перекладку проводов из раскаточных роликов в поддерживающие зажимы следует проводить в направлении, обратном направлению раскатки. До начала перекладки необходимо, оставив заземленными провода на анкерной опоре, в сторону которой будет проводиться перекладка, снять заземление с проводов на анкерной опоре, от которой начинается перекладка.
317. При монтаже проводов на ВЛ под наведенным напряжением заземления с них можно снимать только после перекладки провода в поддерживающие зажимы и окончания работ на данной опоре.
Во время перекладки проводов в зажимы смежный анкерный пролет, в котором перекладка уже закончена, следует рассматривать как находящийся под наведенным напряжением. Выполнять на нем работы, связанные с прикосновением к проводам, допускается только после заземления их на рабочем месте.
318. Из числа ВЛ под наведенным напряжением на предприятии необходимо определить измерениями линии, при отключении и заземлении которых по концам (в РУ) на заземленных проводах остается потенциал наведенного напряжения выше 42 В при наибольшем рабочем токе действующей ВЛ.
Все виды работ на этих ВЛ, связанные с прикосновением к проводу без применения основных электрозащитных средств, проводятся по технологическим картам или ППР, в которых указывается размещение заземлений, исходя из требований обеспечения на рабочих местах потенциала наведенного напряжения не выше 42 В.
Если на отключенной ВЛ (цепи), находящейся под наведенным напряжением, не удается снизить это напряжение до 42 В, необходимо работать с заземлением проводов только на одной опоре или на двух смежных. При этом заземлять ВЛ (цепь) в РУ не допускается. Допускается работа бригады только на опорах, на которых установлены заземления и в пролете между ними.
При необходимости работы в двух и более пролетах (участках) ВЛ (цепь) разделяется на электрически не связанные участки посредством разъединения петель на анкерных опорах. На каждом из таких участков у мест установки заземлений работает лишь одна бригада.
319. На отключенной цепи многоцепной ВЛ с расположением цепей одна над другой можно работать только при условии, что эта цепь подвешена ниже цепей, находящихся под напряжением. Не допускается заменять и регулировать провода отключенной цепи.
320. При работе на одной отключенной цепи многоцепной ВЛ с горизонтальным расположением цепей на стойках вывешиваются красные флажки со стороны цепей, оставшихся под напряжением. Флажки вывешивают на высоте 2-3 метра от земли производитель работ с членом бригады, имеющим группу III.
Подниматься на опору со стороны цепи, находящейся под напряжением, и переходить на участки траверс, поддерживающих эту цепь, не допускается. Если опора имеет степ-болты, подниматься по ним допускается независимо от того, под какой цепью они расположены. При расположении степ-болтов со стороны цепей, оставшихся под напряжением, подниматься на опору следует под наблюдением находящегося на земле производителя работ или члена бригады с группой III.
321. При работе с опор на проводах отключенной цепи многоцепной ВЛ остальные цепи которой находятся под напряжением, заземление необходимо устанавливать на каждой опоре, на которой ведутся работы.
322. Не допускается при пофазном ремонте ВЛ заземлять в РУ провод отключенной фазы. Провод заземляется только на рабочем месте. На ВЛ 35 килоВ и выше при работах на проводе одной фазы или поочередно на проводах каждой фазы допускается заземлять на рабочем месте провод только той фазы, на которой выполняется работа. При этом не допускается приближаться к проводам остальных, незаземленных фаз на расстояние, менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
323. При пофазном ремонте для увеличения надежности заземления оно должно быть двойным, состоящим из двух отдельных, установленных параллельно заземлений. Работать на проводе допускается не далее 20 метров от установленного заземления.
При одновременной работе нескольких бригад, отключенный провод разъединен на электрически не связанные участки. Каждой бригаде выделяется отдельный участок, на котором устанавливается одно двойное заземление.
324. При пофазном ремонте ВЛ 110 килоВ и выше для локализации дугового разряда перед установкой или снятием заземления провод предварительно заземляется с помощью штанги с дугогасящим устройством. Заземляющий провод штанги заранее присоединяется к заземлителю. Эта штанга снимается лишь после установки (или снятия) переносного заземления.
325. Не допускается при пофазном ремонте на ВЛ с горизонтальным расположением фаз переходить на участки траверсы, поддерживающие провода фаз, находящихся под напряжением.
326. При расчистке трассы ВЛ до начала валки деревьев рабочее место подготовлено. В зимнее время для быстрого отхода от падающего дерева следует проложить в снегу две дорожки длиной 5-6 метров под углом к линии его падения в сторону, противоположную падению. Не допускается влезать на подрубленные и подпиленные деревья.
327. Производителю работ необходимо перед началом работы предупредить всех членов бригады об опасности приближения сваливаемых деревьев, канатов и других предметов к проводам ВЛ.
328. Во избежание падения деревьев на провода до начала рубки применяются оттяжки.
329. Не допускается при падении дерева на провода приближаться к нему на расстояние менее 8 метров до снятия напряжения с ВЛ.
330. О предстоящем падении сваливаемого дерева пильщикам необходимо предупредить других рабочих. Стоять со стороны падения дерева и с противоположной стороны не допускается.
331. Не допускается валить деревья без подпила или подруба, а также делать сквозной пропил дерева. Наклоненные деревья следует валить в сторону их наклона.
332. Не допускается оставлять не поваленным подрубленное и подпиленное дерево на время перерыва в работе или при переходе к другим деревьям.
333. Перед валкой гнилых и сухостойких деревьев необходимо опробовать их прочность, а затем сделать подпил. Не допускается подрубать эти деревья.
334. Не допускаются групповая валка деревьев с предварительным подпиливанием и валка с использованием падения одного дерева на другое. В первую очередь, следует сваливать подгнившие и обгоревшие деревья.
335. При осмотре ВЛ или воздушного переключательного пункта не допускается проводить какие-либо ремонтные и восстановительные работы, а также подниматься на опору и ее конструктивные элементы. Подъем на опору допускается при верховом осмотре ВЛ.
336. В труднопроходимой местности (болота, водные преграды, горы, лесные завалы и другие) и в условиях неблагоприятной погоды (дождь, снегопад, сильный мороз и прочие), а также в темное время суток осмотр ВЛ необходимо выполнять двум работникам, имеющим группу II.
В остальных случаях осматривает ВЛ один работник, имеющий группу II.
Не допускается идти под проводами при осмотре ВЛ в темное время суток.
При поиске повреждений осматривающим ВЛ необходимо иметь при себе предупреждающие плакаты.
337. Не допускается на ВЛ выше 1000 В приближаться к лежащему на земле проводу на расстояние менее 8 метров. Вблизи такого провода следует организовать охрану для предотвращения приближения к нему людей и животных, установить при возможности предупреждающие плакаты, сообщить о происшедшем на предприятие электрических сетей.
338. Не допускается на ВЛ 6-35 килоВ с железобетонными опорами приближаться к находящимся под напряжением опорам на расстояние менее 8 м при наличии признаков протекания тока замыкания на землю в результате повреждения изоляторов, прикосновения провода к телу опоры (испарение влаги из почвы, возникновение электрической дуги на стойках и местах заделки опоры в грунт и другие).
339. При работах на участках пересечения ВЛ с транспортными магистралями (железные дороги, судоходные реки и каналы), когда требуется временно приостановить движение транспорта, либо на время его движения приостановить работы на ВЛ, работнику, выдавшему наряд, необходимо вызвать на место работ представителя службы движения транспортной магистрали, который обеспечивает остановку движения транспорта на необходимое время или предупреждает линейную бригаду о приближающемся транспорте. Для пропуска транспорта провода, мешающие движению, поднимаются на безопасную высоту.
340. При работах на участках пересечения или сближения ВЛ с шоссе и проселочными дорогами для предупреждения водителей транспорта или остановки по согласованию с дорожной полицией его движения производителю работ необходимо выставить на шоссе или дороге сигнальщиков. При необходимости вызывается представитель дорожной полиции.
Сигнальщикам необходимо находиться на расстоянии 100 метров в обе стороны от места пересечения или сближения ВЛ с дорогами и иметь при себе днем красные флажки, а ночью – красные фонари.
341. При обслуживании сетей уличного освещения допускается работать по распоряжению без снятия напряжения в следующих случаях:
1) при расположении светильников ниже проводов на деревянных опорах без заземляющих спусков с опоры или с приставкой деревянной лестницы;
2) при использовании телескопической вышки с изолирующим звеном;
3) при работах на ВЛ с самонесущими проводами.
В остальных случаях необходимо отключить и заземлить все подвешенные на опоре провода.

Силовые трансформаторы, масляные реакторы

342. Осмотр силовых трансформаторов и реакторов выполняется с земли или со стационарных лестниц с поручнями. На трансформаторах и реакторах, находящихся в работе или в резерве, доступ к смотровым площадкам закрывается предупредительным плакатом «Не влезай! Убьет».
343. Отбор газа из газового реле выполняется после отключения трансформатора (реактора).
344. Работы, связанные с выемкой активной части трансформатора, (реактора) или поднятием колокола, выполняются по специально разработанному для специфичных условий ППР.
345. При работах, связанных с проникновением внутрь трансформатора, (реактора) требуется обеспечить работающих необходимой спецодеждой, обувью, касками, а рабочее место – безопасным освещением и принудительной вентиляцией.
346. В процессе слива и залива масла в силовые трансформаторы (реакторы) напряжением 110 килоВ и выше вводы трансформаторов (реакторов) заземляются во избежание появления на них электростатического заряда.

Испытания и измерения

347. К проведению испытаний с подачей повышенного напряжения от постороннего источника допускается персонал, прошедший специальную подготовку и проверку знания требований настоящего раздела. Производителю работ, кроме того, необходимо пройти месячную стажировку под контролем опытного работника.
348. Испытания электрооборудования, в том числе и вне электроустановок (в недействующих электроустановках), на складах, территории предприятия, в поле и других), проводимые с использованием передвижной испытательной установки, выполняются по наряду с обязательным назначением руководителя работ.
Допуск к испытаниям вне электроустановок осуществляет руководитель работ. Наряд на испытания выдает в этих случаях работник, принявший решение о необходимости их проведения и уполномоченный приказом (распоряжением) руководителя предприятия за безопасное проведение работ.
Проведение испытаний в процессе монтажа или ремонта оговаривается в наряде в строке «поручается».
В электроустановках до 1000 В испытания допускается выполнять по распоряжению.
349. Испытания проводит бригада, в которой производителю работ необходимо иметь группу IV, члену бригады – группу III, работникам, выставленным для охраны, – группу II.
350. В состав бригады, проводящей испытание, включаются работники из ремонтного персонала, привлекаемые для выполнения подготовительных работ и надзора за оборудованием.
В состав бригады, выполняющей ремонт или монтаж оборудования, для проведения испытаний включаются работники из персонала наладочных организаций или электролаборатории. В этом случае руководство испытаниями осуществляет руководитель работ, либо, по его указанию, работник с группой IV из персонала лаборатории или наладочной организации.
351. Массовые испытания изоляционных материалов и изделий (средств защиты, различных изоляционных деталей и других), проводимые вне электроустановок выше 1000 В с использованием стационарных испытательных установок, у которых токоведущие части закрыты сплошными и сетчатыми ограждениями, а двери снабжены блокировкой, выполняет работник, имеющий группу III, единолично в соответствии с местной инструкцией по испытанию изоляционных материалов и изделий.
352. Допуск по нарядам, выданный на проведение испытаний и подготовительных работ к ним, выполняется только после удаления с рабочих мест других бригад, работающих на подлежащем испытанию оборудовании, и сдачи ими нарядов допускающему. В электроустановках без местного дежурного персонала производителю работ допускается после удаления бригады оставить наряд у себя, оформив перерыв в работе.
353. Испытываемое оборудование, испытательная установка и соединительные провода между ними ограждаются щитами, канатами и прочими ограждениями с плакатом «Испытание. Опасно для жизни», обращенным наружу. Ограждение устанавливает персонал, проводящий испытание.
354. При необходимости следует выставлять охрану из членов бригады с группой II для предотвращения приближения посторонних людей к испытательной установке, соединительным проводам и испытываемому оборудованию. Членам бригады, несущим охрану, необходимо находиться вне ограждения и считать испытываемое оборудование находящимся под напряжением. Покидают пост эти работники только с согласия производителя работ.
355. При испытаниях кабельной линии, если противоположный конец ее расположен в запертой камере, отсеке КРУ или помещении, на дверях или ограждении, вывешивается плакат «Испытание. Опасно для жизни». Если двери и ограждения не заперты, либо испытанию подвергается ремонтируемая линия с разделанными на трассе жилами кабеля, помимо вывешивания плакатов у дверей, ограждений и разделанных жил кабеля выставляется охрана из включенных в состав бригады работников с группой II или дежурного персонала.
356. При размещении испытательной установки и испытываемого оборудования в разных помещениях или на разных участках РУ допускается пребывание членов бригады с группой III, ведущих наблюдение за состоянием изоляции, отдельно от производителя работ. Этим членам бригады необходимо располагаться вне ограждения и получить перед началом испытаний необходимый инструктаж от производителя работ.
357. Снимать заземления, препятствующие проведению испытаний, и устанавливать их снова можно в соответствии с пунктом 100 Правил только с согласия руководителя испытаний после заземления вывода высокого напряжения испытательной установки.
358. При сборке испытательной схемы, прежде всего, выполняется защитное и рабочее заземление корпуса испытываемого оборудования.
Проведение испытаний передвижной установкой с заземлением ее корпуса только с помощью рабочей схемы не допускается. Корпус передвижной испытательной установки заземляется отдельным заземляющим проводником из гибкого медного провода сечением не менее 10 квадратных миллиметров. Перед испытанием следует проверить надежность заземления корпуса.
Перед присоединением испытательной установки к сети 380/220 В вывод высокого напряжения заземляется.
Сечение медного провода, применяемого в испытательных схемах для заземления, должно быть не менее 4 квадратных миллиметров.
359. Присоединение испытательной установки к сети напряжением 380/220 В выполняется через коммутационный аппарат с видимым разрывом цепи или через штепсельную вилку, расположенные на месте управления установкой.
Коммутационный аппарат оборудуется удерживающим устройством, или между подвижными и неподвижными контактами аппарата устанавливается изолирующая накладка.
Провод или кабель, используемый для питания испытательной электроустановки от сети напряжением 380/220 В, должен быть защищен установленными в этой сети предохранителями или автоматическими выключателями. Подключать к сети передвижную испытательную установку необходимо представителям организации, эксплуатирующей эти сети.
360. В испытательных установках рабочее место оператора отделяется от помещения с оборудованием выше 1000 В. Дверь в это помещение снабжается блокировкой, обеспечивающей снятие напряжения с испытательной схемы при открытии двери и невозможность подачи напряжения при открытых дверях. На рабочем месте оператора устраивается раздельная световая сигнализация о включении напряжения до и выше 1000 В. Передвижные испытательные установки, кроме того, оснащаются наружной световой сигнализацией, автоматически включающейся при наличии напряжения на выводе испытательной установки.
361. Для получения выпрямленного тока повышенного напряжения применяются схемы с твердыми полупроводниками.
362. Соединительный провод между испытываемым оборудованием и испытательной установкой сначала присоединяется к ее заземленному выводу высокого напряжения. Этот провод следует закреплять так, чтобы избежать приближения (подхлестывания) к находящимся под напряжением токоведущим частям на расстояние, менее указанного в третьей графе таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
Присоединять соединительный провод к фазе, полюсу испытываемого оборудования или к жиле кабеля и отсоединять его допускается по указанию руководителя испытаний и только после их заземления, которое выполняется включением заземляющих ножей или установкой переносных заземлений, в том числе специальных лабораторных, имеющих изолирующие рукоятки.
363. Перед каждой подачей испытательного напряжения производителю работ (руководитель испытаний) необходимо:
1) проверить правильность сборки схемы и надежность рабочих и защитных заземлений;
2) проверить, все ли члены бригады и работники, назначенные для охраны, находятся на указанных им местах, удалены ли посторонние люди, и можно ли подавать испытательное напряжение на оборудование;
3) предупредить бригаду о подаче напряжения словами «Подаю напряжение» и, убедившись, что предупреждение услышано всеми членами бригады, снять заземление с вывода испытательной установки и подать на нее напряжение 380/220 В.
364. С момента снятия заземления с вывода установки вся испытательная установка, включая испытываемое оборудование и соединительные провода, считается находящейся под напряжением, и проводить какие-либо пересоединения в испытательной схеме и на испытываемом оборудовании не допускается.
365. Не допускается с момента подачи напряжения на вывод испытательной установки входить в нее и выходить из нее, находиться на испытываемом оборудовании, а также прикасаться к корпусу испытательной установки, стоя на земле.
366. Испытывать или прожигать кабели следует со стороны пунктов, имеющих заземляющие устройства. Проведение этих работ при отсутствии заземляющих устройств допускается в исключительных случаях с согласия руководства предприятия.
367. После окончания испытаний производителю работ необходимо снизить напряжение испытательной установки до нуля, отключить ее от сети 380/220 В, заземлить вывод установки и сообщить об этом бригаде словами «Напряжение снято». Только после этого можно пересоединить провода или, в случае полного окончания испытания, отсоединять их от испытательной установки и снимать ограждения.
368. После испытания оборудования со значительной емкостью (кабели, генераторы) с него снимается остаточный заряд.
369. Работы с электроизмерительными клещами в электроустановках выше 1000 В необходимо проводить по распоряжению двум людям: одному – с группой IV, другому – а с группой III. Не допускается наклоняться к прибору для отсчета показаний. Работать необходимо в диэлектрических перчатках.
370. В электроустановках до 1000 В работает с электроизмерительными клещами один человек, имеющий группу III, не пользуясь диэлектрическими перчатками.
Не допускается работать с электроизмерительными клещами, находясь на опоре ВЛ.
371. Работу с измерительными штангами необходимо проводить по распоряжению не менее двух человек: один – с группой IV, остальные – с группой III. Подниматься на конструкцию или телескопическую вышку, а также спускаться с нее следует без штанги.
При работе со штангой пользоваться диэлектрическими перчатками не обязательно.
372. При работе с импульсным измерителем линии присоединять измеритель допускается только к отключенной и заземленной ВЛ. Присоединение необходимо выполнять в следующем порядке:
1) соединительный провод сначала присоединить к заземленной проводке импульсного измерителя (идущей от защитного устройства), а затем, с помощью изолирующих штанг, к проводу ВЛ. Штанги, которыми соединительный провод подсоединяется к ВЛ, на время измерения остаются на проводе линии. При работе со штангами необходимо пользоваться диэлектрическими перчатками;
2) снять заземление с ВЛ на том конце, где присоединен импульсный измеритель. При необходимости допускается снятие заземлений и на других концах проверяемой ВЛ. После снятия заземлений с ВЛ соединительный провод, защитное устройство и проводка к нему считаются находящимися под напряжением и прикасаться к ним не допускается;
3) снять заземление с проводки импульсного измерителя.
373. Присоединение проводки импульсного измерителя к ВЛ с помощью изолирующих штанг необходимо выполнять дежурному с группой IV или персоналу лаборатории под наблюдением дежурного.
Подключение импульсного измерителя через стационарную коммутационную аппаратуру к уже присоединенной к ВЛ стационарной проводке и измерения проводит единолично дежурный или, по распоряжению, работник, имеющий группу IV, из персонала лаборатории.
374. По окончании измерений ВЛ снова заземляется, и только после этого снимаются изолирующие штанги с соединительным проводом сначала с ВЛ, а потом – с проводки импульсного измерителя.
375. Измерения импульсным измерителем, не имеющим генератора импульсов высокого напряжения, допускаются без удаления с ВЛ работающих бригад.
376. Измерение сопротивления изоляции мегаомметром осуществляется на отключенных токоведущих частях, с которых снят заряд путем предварительного их заземления. Заземление с токоведущих частей следует снимать только после подключения мегаомметра.
377. При измерении мегаомметром сопротивления изоляции токоведущих частей соединительные провода следует присоединять к ним с помощью изолирующих держателей (штанг). В электроустановках выше 1000 В, кроме того, необходимо пользоваться диэлектрическими перчатками.
378. При работе с мегаомметром прикасаться к токоведущим частям, к которым он присоединен, не допускается. После окончания работы необходимо снять с токоведущих частей остаточный заряд путем их кратковременного заземления.
379. Измеряет сопротивление изоляции мегаомметром один человек, имеющий группу III.
В тех случаях, когда это измерение входит в содержание работ, оговаривать его в наряде или распоряжении не требуется.
380. Присоединение и отсоединение переносных измерительных приборов, требующих разрыва электрических цепей, находящихся под напряжением до 1000 В, выполняются после снятия напряжения с этих цепей. Присоединение и отсоединение приборов, не требующих разрыва электрических цепей, допускается выполнять под напряжением с применением электрозащитных средств.
381. В том случае, когда требуется провести измерение электрических параметров устройств, находящихся под напряжением до 1000 В, необходимо заземлять металлический корпус переносного прибора и использовать специальные щупы или соединительные проводники с изолирующими рукоятками.

Обмыв и чистка изоляторов под напряжением

382. В электроустановках обмывать гирлянды изоляторов, опорные изоляторы и фарфоровую изоляцию оборудования можно, не снимая напряжения с токоведущих частей, сплошной струей воды с удельной проводимостью не выше 1430 микросименс/сантиметр для ВЛ и 667 микросименс/сантиметр для ОРУ.
383. В ЗРУ чистить изоляторы, не снимая напряжения с токоведущих частей, можно специальными щетками на изолирующих штангах, либо пылесосом в комплекте с полыми изолирующими штангами с насадками.
Чистка проводится с пола или с устойчивых подмостей. При чистке необходимо применять диэлектрические перчатки.
384. Перед началом работы изоляционные поверхности штанг очищаются от пыли. Внутреннюю полость штанг нужно систематически очищать от пыли и в процессе чистки.

Электрическая часть устройств тепловой автоматики,
теплотехнических измерений и защит

385. Правила безопасности, изложенные ниже, соблюдаются при выполнении работ в электрической части устройств тепловой автоматики и измерении и технических средств автоматической системы управления (далее – АСУ).
386. Операции с коммутационной аппаратурой на пультах, распределительных щитах и сборках устройств тепловой автоматики и измерении выполняют дежурный или оперативно-ремонтный персонал, имеющие группу III, а также производитель работ ремонтной бригады с группой IV, если выдающий наряд (распоряжение) поручает ему включение и отключение коммутационной аппаратуры с записью в графе наряда «Отдельные указания», а при выполнении работ по распоряжению – с записью при регистрации распоряжения.
387. Отключать электрооборудование устройств тепловой автоматики и измерения, влияющее на тепловую и электрическую нагрузку, следует после получения согласия (распоряжения) начальника смены станции или начальника технологического цеха.
388. Подготовку участка технологического оборудования перед допуском к работам в устройствах тепловой автоматики и измерении необходимо проводить дежурному персоналу цеха, в оперативном управлении которого находится технологическое оборудование.
389. Пробное включение в работу регуляторов в процессе наладки или ремонта по просьбе производителя работ необходимо проводить дежурному персоналу цеха, в оперативном управлении которого находится оборудование.
390. По распоряжению допускается выполнять работы по ремонту, опробованию и наладке устройств тепловой автоматики и измерений, не требующие изменения схемы или режима работы оборудования.
391. Опробование и проверка под напряжением отдельных элементов и участков схемы или узла устройств тепловой автоматики и измерений во время капитального ремонта выполняются с согласия начальника смены технологического цеха при соблюдении следующих условий:
1) работа по ремонту прекращается, люди удалены от опробуемого оборудования;
2) защитные заземления, ограждения и плакаты сняты.
Бригады на смежных участках продолжают работу при условии отключения этих участков, ограждения их от опробуемого оборудования и обеспечения безопасности работающих.
392. Работы, связанные с неоднократным включением и отключением электрооборудования в процессе опробования, допускается проводить без оформления перерывов в наряде, но с выполнением каждый раз необходимых технических мероприятий.
Включение и отключение электрооборудования проводится с разрешения начальника смены (дежурного) технологического цеха.
393. В устройствах тепловой автоматики и измерений по распоряжению единолично работником, имеющим группу III, выполняются следующие работы:
1) наладка регистрационной части приборов;
2) замена манометров (кроме электроконтактных), дифманометров, термопар, термометров сопротивления;
3) устранение дефектов в приборах теплотехнического контроля на блочных щитах управления;
4) профилактика переключателей точек температурных измерений;
5) ремонт комплекса технических средств вычислительной техники АСУ;
6) наладка и проверка параметров настройки электронных блоков авторегуляторов;
7) уплотнение коробок зажимов;
8) выполнение надписей, маркировка стендов, датчиков, исполнительных механизмов, панелей и прочих;
9) обдувка щитов, панелей сжатым воздухом.
394. Все работы в устройствах тепловой автоматики и измерении, расположенных на действующем оборудовании и сборках, находящихся в различных цехах, проводятся с разрешения начальника смены цеха, в котором предстоит работать.
395. Допускающим к работам в устройствах тепловой автоматики и измерении по нарядам является оперативный персонал технологического цеха (участка). При отсутствии в смене дежурного персонала, а также при работе на территориально удаленных объектах допускающим к работе по нарядам может быть производитель работ с группой IV.

5. Безопасность при эксплуатации средств
диспетчерского и технологического управления

Кабельные линии связи

396. При испытаниях КЛС повышенным напряжением испытываемый участок ограничивается. Во избежание появления испытательного напряжения на участках КЛС, не подвергаемых испытаниям, все соединения между ними снимаются.
397. Работникам, находящимся во время испытаний электрической прочности изоляции на разных концах КЛС, необходимо иметь между собой связь.
398. Телефонный аппарат на дальнем конце КЛС должен быть включен до проведения испытаний через разделительные конденсаторы (емкостью 0,1 мкФ и рабочим напряжением 5-6 килоВ), включенные в каждую жилу выделенной для телефонной связи пары. Телефонный аппарат и конденсаторы необходимо располагать вне котлована или колодца на деревянной подставке, покрытой резиновым диэлектрическим ковром. Телефонные разговоры проводятся при отсутствии испытательного напряжения на кабеле и только по получении вызова от руководителя работ. Не допускается дотрагиваться до телефонного аппарата и соединительных проводов при испытаниях.
399. Во время испытаний телефонный аппарат у руководителя работ отключается, включать его следует после окончания испытаний и снятия заряда с кабеля.
400. Перед подачей испытательного напряжения на кабель руководителю работ необходимо предупредить по телефону членов бригады о начале испытаний.
401. Не допускается производить какие-либо переключения на боксах и концах разделанного кабеля, а также прикасаться к кабелю во время испытаний.
402. Измерения переносными приборами на КЛС необходимо проводить не менее чем двум человекам, одному из которых необходимо иметь группу IV, а другому – III.
403. Электрические измерения КЛС, подверженных опасному влиянию линий электропередачи и электрифицированных железных дорог переменного тока, необходимо проводить с применением электрозащитных средств.
404. Подключение кабелей к устройству защиты от коррозии и защитных устройств к источнику блуждающих токов, а также работы на катодных установках, проводимые без снятия напряжения с установки, необходимо выполнять в диэлектрических перчатках.
405. Ремонт дренажной установки допускается выполнять после отключения ее со стороны контактной сети и кабеля и заземления дренажного кабеля со стороны контактной сети электрифицированной железной дороги или городского электрического транспорта (трамваев и троллейбусов).
406. К обслуживанию КСУ допускаются работники, имеющие группу III.
407. Все работы на КСУ проводятся по распоряжению после отключения установки и снятия напряжения.
408. Снимать переднюю, заднюю и боковые панели с блока осушки и автоматики и приступать к работам допускается не ранее чем через 15 мин после снятия напряжения с КСУ.
При работах у блока осушки и автоматики необходимо использовать резиновый диэлектрический ковер.
409. Дистанционное питание необслуживаемого усилительного пункта (далее – НУП) постоянным и переменным током снимается при следующих работах на КЛС:
1) монтаж, демонтаж и перекладка кабеля;
2) ремонт поврежденной телефонной связи;
3) измерения на кабеле.
410. Дистанционное питание НУП снимается по заявке дежурного СДТУ, которую он дает на имя дежурного или начальника обслуживаемого усилительного пункта (далее – ОУП). В заявке указываются наименование кабеля, участок и характер работы, время начала и конца работы, вид дистанционного питания, фамилия руководителя работ.
411. Дистанционное питание НУП снимается на питающем усилительном пункте дежурным или начальником ОУП после получения согласия от уполномоченного на это лица.
На ключах и кнопках, с помощью которых снято напряжение дистанционного питания, вывешивается плакат «Не включать! Работа на линии».
В цепи передачи дистанционного питания необходимо сделать разрывы путем снятия соответствующих дужек, предохранителей или других частей в зависимости от конструкции аппаратуры. При этом следует пользоваться диэлектрическими перчатками.
412. Одновременно с дистанционным питанием с кабеля снимается питание устройств телеуправления и сигнализации, и на их платы вывешивается плакат «Не включать! Работа на линии».
413. Получив согласие на проведение работ в НУП, руководителю работ необходимо определить кабель, подлежащий ремонту, проверить отсутствие напряжения на нем и разрядить его. Эти операции необходимо выполнять в защитных очках и диэлектрических перчатках.
414. Для обеспечения безопасности работ на кабеле в НУП делаются дополнительные разрывы в цепях приема дистанционного питания. Видимый разрыв в цепях дистанционного питания симметричного кабеля осуществляется снятием двухпарных вилок с боксов. Видимый разрыв в цепях дистанционного питания на коаксильных парах осуществляется снятием соответствующих дужек, находящихся между платой фильтров и блоком автотрансформаторов, а на симметричных парах – снятием дужек на боксах, расположенных на вспомогательной стойке. Дужки и вилки, подлежащие снятию, имеют отличительную окраску.

Аппаратура необслуживаемых усилительных пунктов

415. Все работы в НУП необходимо проводить бригаде, в которой производитель работ имеет группу III.
416. Камеры НУП, не имеющие постоянной вентиляции, перед началом и во время работы необходимо проветривать. При проведении работ камера должна быть открыта.
При работе в НУП, оборудованных вентиляцией, должны быть открыты вентиляционные каналы.
417. Перед испытанием аппаратуры дистанционного питания обеспечивается телефонная связь между всеми НУП и питающими их ОУП.
418. Снимать с аппаратуры отдельные платы допускается только с согласия руководителя работ после снятия напряжения дистанционного питания. Не допускается проводить ремонт аппаратуры, находящейся под напряжением.

Воздушные линии связи

419. Устройство пересечений и ремонт проводов ВЛС, пересекающих провода контактной сети электрифицированных железных дорог, трамваев и троллейбусов, осуществляются при отключенной и заземленной на месте работ контактной сети в присутствии представителя дистанции (района) контактной сети согласно разработанному ППР.
420. При перетягивании проводов над проводами линий электропередачи на улицах населенных пунктов необходимо выставлять сигнальщиков с флажками для предупреждения прохожих и транспорта.
421. Перед началом работы необходимо проверить отсутствие напряжения выше 42 В на проводах ВЛС (между проводами и землей).
Не допускается при обнаружении на проводах ВЛС напряжения выше 42 В приступать к работе до выяснения причины появления напряжения и снижения его до 42 В.
422. Заземление проводов ВЛС, находящихся под наведенным напряжением, выполняется через дренажные катушки с помощью штанг для наложения переносных заземлений.
423. При работе на ВЛС под наведенным напряжением раскатываемые и монтируемые провода заземляются в начале пролета и непосредственно у места работы. Провод, лежащий на земле, не должен соприкасаться с линейными проводами и проводами, раскатанными на следующих участках.
Регулировать стрелу провеса и крепить провод на участке следует до соединения его с проводом предыдущего участка. Перед соединением отдельных участков провода в месте работ должны быть заземлены с обеих сторон от места соединения.

Радио- и радиорелейные линии

424. С радиоаппаратурой, выполненной на транзисторах и микросхемах, допускается работать по распоряжению. На месте работ ложатся резиновые диэлектрические ковры или установлены изолирующие подставки.
425. Одному работнику с группой III допускается обслуживать радиоаппаратуру без права выполнения каких-либо ремонтных работ, за исключением работ на аппаратуре, выполненной на транзисторах и микросхемах, питание которых осуществляется напряжением до 42 В.
426. При работе в электромагнитном поле (далее – ЭМП) с частотами в диапазоне 60 килогерц – 300 килогерц работы выполняются в соответствии с требованиями Государственного стандарта 12.1.006-84.
427. При настройке и испытаниях аппаратуры высокой частоты необходимо пользоваться средствами защиты от поражения электрическим током и повышенных электромагнитных излучений.
Применяемые защитные очки имеют металлизированное покрытие стекол (например, типа ОРЗ-5).
428. Устранять неисправности, производить изменения в схемах, разборку и сборку антенно-фидерных устройств необходимо после снятия с них напряжения.
Не допускается:
1) определять наличие электромагнитного излучения по тепловому эффекту на руке или другой части тела;
2) находиться в зоне излучения с плотностью потока энергии, выше допустимой, без средств защиты;
3) нарушать экранирование источника электромагнитного излучения;
4) находиться перед открытым работающим антенно-фидерным устройством.
429. Работы по монтажу и профилактике внешних антенно-фидерных устройств на башнях и мачтах необходимо выполнять бригаде, состоящей из работников с группами IV и III. Перед началом работ необходимо отключать аппаратуру высокой частоты.
430. При работе на антенно-мачтовых сооружениях выполняются следующие требования:
1) работникам, поднимающимся по ним, необходимо иметь допуск к верхолазным работам;
2) перед работой отключаются сигнальное освещение мачты и прогрев антенн и вывешен плакат «Не включать! Работают люди».

Высокочастотная связь по ВЛ и молниезащитным тросам

431. Обслуживание, наладку и ремонт оборудования высокочастотных установок, расположенных в РУ или на ВЛ выше 1000 В, необходимо проводить не менее чем двум человекам, одному из которых необходимо иметь группу IV.
432. Допускается работать на действующей аппаратуре со вскрытием панелей (блоков) одному работнику с группой III с применением резинового диэлектрического ковра.
Перед началом работ необходимо проверить отсутствие напряжения на соединительной высокочастотной линии. Не разрешается работать при напряжении на линии выше 42 В.
433. Производить изменения в схемах, разборку и сборку высокочастотного тракта и устранять неисправности в них можно только после снятия напряжения с элементов обработки и присоединения ВЛ. При работе на кабеле и фильтре присоединения достаточно включить заземляющий нож на нижней обкладке конденсатора связи.
434. Не допускается отключение заземляющих проводников от защитных устройств, аппаратуры и других элементов оборудования высокочастотной установки, подключенной к ВЛ, без заземления нижней обкладки конденсатора связи.
435. Подключать и отключать приборы в цепи между конденсаторами связи и фильтром присоединения допускается только при заземленной с помощью заземляющего ножа нижней обкладке конденсатора связи. При многократном пересоединении приборов в процессе измерений нижняя обкладка конденсатора связи каждый раз заземляется.
Измерения продолжительностью не более 1 часа можно проводить по распоряжению одному человеку с группой IV под надзором дежурного или работника оперативно-ремонтного персонала с группой IV. Эти измерения проводятся только внутри фильтра присоединения без отключения разрядника при отключенном заземляющем ноже нижней обкладки конденсатора связи. При этом приборы заземляются; измерения необходимо проводить с применением электрозащитных средств (диэлектрические боты и перчатки, инструмент с изолирующими рукоятками).

Временная высокочастотная связь с бригадами

436. Монтаж и демонтаж перевозных (переносных) высокочастотных постов связи необходимо выполнять бригаде в составе не менее двух человек, один из которых имеет группу IV, а другой – III.
437. Антенна крепится на опорах на расстоянии не менее 3 метров от уровня расположения нижних проводов для ВЛ напряжением до 110 килоВ включительно и не менее 4 метра для ВЛ 220 килоВ. Стрела провеса антенны должна быть больше стрелы провеса провода ВЛ.
438. Перед подвешиванием антенны пост с антенной катушкой закрепляется на опоре на высоте 1-1,5 метра и заземлен.
Конец антенны, входящий в пост, заземляется через дроссель, находящийся внутри поста, и через заземлющий нож, включенный параллельно с дросселем. Параллельно дросселю включается разрядник на напряжение 1 килоВ.
Антенну следует натягивать осторожно, без рывков.
439. При подъеме и спуске антенны один человек, стоящий в середине пролета в стороне от трассы, следит за тем, чтобы антенна не приближалась к проводам ВЛ, находящимся под напряжением, на расстояние менее, указанного в пункте 437. Не допускается находиться под проводом антенны.
440. Перед спуском антенну необходимо заземлять с помощью заземляющего ножа или переносного заземления.

Аппаратные СДТУ

441. Работать на устройствах, расположенных в аппаратных помещениях, включать и отключать, а также ремонтировать аппаратуру телефонной связи, радиотрансляции и прочее в электроустановках электростанций и подстанций можно одному работнику с группой III.
442. На полу перед вводными и вводно-испытательными стойками кабельных и воздушных линий связи, стойками дистанционного питания, стойками автоматических регуляторов напряжения, токораспределительными стойками имеются резиновый диэлектрический ковер или изолирующие подставки.
443. На чехлы оборудования, к которому подводится напряжение дистанционного питания, наносятся знаки безопасности, предупреждающие о наличии напряжения.
444. Промывку контактов (контактных полей) искателей и реле следует выполнять после снятия с них напряжения.
445. Не допускается при чистке оборудования пользоваться кистями с обнаженной металлической оправой, а также шлангами пылесосов с металлическими наконечниками.
446. Смену радиоламп в аппаратуре следует выполнять после снятия с них напряжения. Допускается смена ламп под напряжением до 250 В с применением средств защиты.
447. При попадании на линию связи, включенную в вводноиспытательную стойку, или защитные полосы кросса постороннего напряжения выше 42 В (от линии электропередачи, аппаратуры дистанционного питания и прочих) дежурному персоналу необходимо такую линию отключить и изолировать, пользуясь средствами защиты. О наличии постороннего напряжения выше 42 В ставится в известность дежурный персонал объекта, а в его отсутствие – вышестоящий дежурный. Замену разрядников или предохранителей допускается проводить только при отсутствии постороннего напряжения.
448. При работе на аппаратуре линий связи, подверженных влиянию линий электропередачи и электрофицированных железных дорог переменного тока, замена линейных защитных устройств проводится в диэлектрических перчатках (или клещами с изолирующими рукоятками) и в защитных очках с применением резинового диэлектрического ковра.

Работы в электроустановках
с применением автомобилей, грузоподъемных машин,
механизмов и лестниц

449. При работе с применением грузоподъемных кранов в действующих электроустановках лицом, уполномоченным за безопасное производство работ по перемещению грузов кранами, необходимо быть инженерно-техническому работнику в соответствии с требованиями «Правил устройства и безопасной эксплуатации грузоподъемных кранов», имеющему группу IV. Полномочия этого лица возлагаются на выдающего наряд или руководителя работ.
450. Водителям и машинистам, состоящим в штате энергетических предприятий и работающим в действующих электроустановках, необходимо иметь группу II.
Крановщики сторонних организаций допускаются к работе в соответствии с требованиями «Правил устройства и безопасной эксплуатации грузоподъемных кранов».
451. Движение автомобилей, грузоподъемных машин и механизмов по ОРУ и в охранной зоне ВЛ допускается под наблюдением одного из лиц, упомянутых в пункте 449 или работника с группой V из административно-технического персонала. По ОРУ движение автомобилей, грузоподъемных машин и механизмов допускается также под наблюдением дежурного или допускающего с группой IV из оперативно-ремонтного персонала.
452. При проезде по ОРУ и под ВЛ подъемные и выдвижные части грузоподъемных машин и механизмов находятся в транспортном положении. Допускается в пределах рабочего места перемещение грузоподъемных машин по ровной местности с поднятым рабочим органом без груза и людей на подъемной или выдвижной части, если такое перемещение допускается по заводской инструкции, и при этом не требуется проезжать под не отключенными шинами и проводами ВЛ.
На ОРУ скорость движения определяется местными условиями, но не превышает 10 километров/час.
Под ВЛ автомобили, грузоподъемные машины и механизмы проезжают в местах наименьшего провеса проводов (у опор).
453. Установка и работа стреловых грузоподъемных механизмов непосредственно под проводами ВЛ, находящимися под напряжением, не допускаются.
Устанавливать грузоподъемную машину (механизм) на выносные опоры и переводить ее рабочий орган из транспортного положения в рабочее необходимо управляющему ею машинисту. Не допускается привлекать для этих целей других работников.
454. При проезде, установке и работе автомобилей, грузоподъемных машин и механизмов расстояния от подъемных и выдвижных частей, стропов, грузозахватных приспособлений, грузов до токоведущих частей, находящихся под напряжением, должны быть не менее, указанных в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
455. У телескопических вышек и гидроподъемников перед началом работы проверяются в действии выдвижная и подъемная части, а у телескопических вышек, кроме того, подъемная часть устанавливается вертикально и зафиксирована в таком положении.
456. Не допускается при работах на угловых опорах ВЛ, связанных с заменой изоляторов, проводов или ремонтом арматуры, устанавливать телескопическую вышку (гидроподъемник) внутри угла, образованного проводами.
457. При всех работах в ОРУ и охранной зоне ВЛ автомобили, грузоподъемные машины и механизмы на пневмоколесном ходу заземляются. Не допускается прикасаться к корпусу автомобиля (грузоподъемной машины, механизма) и проводить какие-либо перемещения их рабочих органов, грузозахватных приспособлений и опорных деталей до установки заземления.
Грузоподъемные машины и механизмы на гусеничном ходу при установке непосредственно на грунте заземлять не требуется.
458. Не допускается при работе грузоподъемных машин и механизмов пребывание людей под поднимаемым грузом, корзиной телескопической вышки, а также в непосредственной близости (ближе 5 метров) от натягиваемых проводов (тросов), упоров, креплений и работающих механизмов.
459. При работах с телескопической вышки (гидроподъемника) обеспечивается зрительная связь между находящимся в корзине (люльке) членом бригады и водителем. При отсутствии такой связи у вышки необходимо находиться члену бригады, передающему водителю команды о подъеме или спуске корзины (люльки).
Работать с телескопической вышки (гидроподъемника) следует, стоя на дне корзины (люльки), закрепившись стропом предохранительного пояса.
Переход из корзины (люльки) на опору или оборудование и обратно допускается только с согласия производителя работ.
460. При соприкосновении стрелы крана или корзины (люльки) подъемного механизма с токоведущими частями, находящимися под напряжением, машинисту необходимо принять меры к быстрейшему разрыву возникшего контакта и отведению подвижной части механизма от токоведущих частей на расстояние, не менее указанного в таблице 1 приложения 4 к настоящим Правилам.
Не допускается спускаться с механизма (машины) на землю или подниматься на него, а также прикасаться к нему стоя на земле, когда механизм остается под напряжением.
Машинисту необходимо предупредить окружающих работников о том, что механизм находится под напряжением.
При возгорании автомобиля, грузоподъемной машины или механизма, находящихся под напряжением, водителю (машинисту) необходимо спрыгнуть на землю, соединив ноги и не прикасаясь руками к машине. Затем следует удалиться от машины на расстояние не менее 8 метров, передвигая ступни по земле и не отрывая их одну от другой.
461. Не разрешается применение переносных металлических лестниц в РУ 220 килоВ и ниже.
462. В ОРУ 500 килоВ и выше применение переносных металлических лестниц допускается при соблюдении следующих условий:
1) лестница переносится в горизонтальном положении под непрерывным надзором производителя работ, дежурного или работника с группой IV из оперативно-ремонтного персонала;
2) для снятия наведенного потенциала с переносной лестницы к ней присоединяется металлическая цепь, касающаяся земли.

Работы связанные с подъемом на леса, подмостья,
конструкции и оборудования

При работе на высоте, когда не представляется возможным закрепить строп предохранительного пояса за конструкцию, опору и прочие, следует пользоваться страховочным канатом, предварительно заведенным за конструкцию, деталь опоры и другие. Выполняют эту работу два человека, один из которых должен по мере необходимости медленно отпускать или натягивать страховочный канат.
463. Леса должны быть выполнены в соответствии с «Правилами безопасности при работе с инструментами и приспособлениями».
464. Настилы лесов, подмостей, люлек ограждаются, если высота их над поверхностью грунта или перекрытием превышает 1,3 м. При невозможности или нецелесообразности устройства настилов и ограждений, а также работе на оборудовании в каждом отдельном случае меры безопасности определяются технологической картой, ППР или другими документами.
465. При работе на конструкциях, под которыми расположены находящиеся под напряжением токоведущие части, ремонтные приспособления и инструмент во избежание их падения необходимо привязывать.
466. Электро- и газосварщики применяют предохранительный пояс со стропом из металлической цепи.
Если рабочее место и подходы к нему расположены под неогражденными токоведущими частями, находящимися под напряжением, а расстояние от металлической цепи в случае ее опускания будет меньше указанного в таблице 1, работа выполняется с отключением этих токоведущих частей.
467. Подавать детали на конструкции или оборудование следует с помощью бесконечного каната, веревки или шнура. Стоящий внизу работник должен удерживать канат для предотвращения его раскачивания и приближения к токоведущим частям.
468. Персонал, работающий на порталах, конструкциях, опорах и прочих пользуется одеждой, не стесняющей движения. Личный инструмент находится в сумке.
469. Проводить работы на осветительной арматуре с тележки мостового крана на потолке машинных залов и котельных должны не менее чем два работника из дежурного персонала или по наряду ремонтный персонал. Один из работников находится вблизи работающего и следит за соблюдением им необходимых мер безопасности. Устройство временных подмостей, лестниц и прочих средств на тележке не допускается. Работать следует непосредственно с настила тележки или с установленных на нем стационарных подмостей. Перед подъемом на тележку с ее троллейных проводов снимается напряжение. При работе следует пользоваться предохранительным поясом. Передвигать мост или тележку крана крановщик может только по команде производителя работ, при передвижении мостового крана работники располагаются в кабине или на настиле моста. Не допускается передвижение моста и тележки, когда люди находятся на тележке.

Работа командированного персонала

470. К командированному персоналу относится персонал сторонних предприятий и организаций, направляемый для выполнения работы в действующих электроустановках предприятий и не состоящий в их штатах.
471. Допуск к работам в электроустановках командированного персонала осуществляется в соответствии с настоящими Правилами. Командированные работники должны иметь удостоверения установленной формы о проверке знаний настоящих Правил и присвоенной группе по электробезопасности, выданные командирующим предприятием (организацией).
472. Командирующее предприятие в письменной форме указывает работников, которые могут быть назначены руководителями, производителями работ, наблюдающими и членами бригады, а также работников, которым может быть предоставлено право выдачи наряда при длительных работах.
473. Предоставление работникам из командированного персонала возможности работать в действующих электроустановках в качестве руководителей, производителей работ и членов бригады может быть оформлено руководством эксплуатационного предприятия резолюцией на письме командирующего предприятия или письменным указанием. Предоставление возможности выдачи нарядов и распоряжений должно быть оформлено письменным указанием руководства эксплуатационного предприятия.
474. Командированный персонал по прибытии на место командировки проходит инструктаж по электробезопасности с учетом особенностей электроустановок, в которых ему предстоит работать. Порядок проведения инструктажей изложен в «Правилах работы с персоналом в энергетических организациях Республики Казахстан».
475. Строительно-монтажная организация (далее – СМО) командирует своих работников для выполнения работ в действующих энергоустановках после получения от эксплуатационного предприятия письменного согласия.
476. Для получения согласия СМО направляет в адрес эксплуатационного предприятия письмо с приложением списка работников, перечисленных в пункте 472, а также ответственных исполнителей.
477. В согласии на проведение работ эксплуатационное предприятие указывает:
1) участок действующей электроустановки, где будут проводиться работы (РУ, линия, цепь, опоры);
2) сроки проведения работ (начало и окончание);
3) уполномоченное лицо эксплуатационного предприятия, которое информируется об окончании работ;
4) наличие опасных и вредных факторов (расположенные вблизи действующие линии электропередачи, электрическое и магнитное поле, наведенное напряжение), если они имеют место.
478. После получения согласия СМО выдает бригаде наряд-допуск, который выписывается в трех экземплярах, один из которых передается персоналу эксплуатационного предприятия.
479. Допуск к строительно-монтажным работам, требующим проведения отключений и других технических мероприятий, а также работам в охранной зоне линии электропередачи, находящейся под напряжением, выполняется в соответствии с требованиями пунктов 55-61 настоящих Правил.
480. Если для производства строительно-монтажных работ на территории РУ выделяется специально выгороженная зона, эксплуатационное предприятие и СМО оформляют акт-допуск. В этом случае выдача согласия не требуется.
481. Зона работ, выделенная для СМО, ограждается, препятствуя проникновению персонала в действующую часть электроустановки.
482. Обеспечиваются мероприятия, исключающие пересечения территории или помещения действующей части электроустановки путями прохождения и проезда персонала, машин и механизмов СМО в выделенную ей огражденную зону.
В тех случаях, когда путь следования персонала СМО в выделенную зону проходит по территории или помещениям действующего РУ, допуск в эту зону выполняет представитель эксплуатационного предприятия, имеющий право единоличного осмотра РУ, который сопровождает персонал СМО до входа или въезда в зону работ.
483. Если выделенная для СМО зона работ не выгорожена, работы в ней производятся по наряду, выданному эксплуатационной организацией на наблюдающего.
484. О полном окончании работ ответственное лицо СМО сообщает ответственному лицу эксплуатационного предприятия в соответствии с пунктом 477 Правил.
485. Сообщение о полном окончании работ СМО передается в виде письменного извещения.
В сообщении указывается, что работа по наряду полностью окончена, бригада (бригады) с участка работ удалена, рабочие места проверены (материалы, инструменты, приспособления и прочие убраны; установленные персоналом СМО заземления, ограждения, знаки и плакаты безопасности сняты).
486. После получения сообщения о полном окончании работ эксплуатационное предприятие имеет право снять установленные допускающим заземления, ограждения, знаки (плакаты) безопасности и включить электроустановку.

Приложение 1
к Правилам техники безопасности
при эксплуатации электроустановок

Группы по электробезопасности персонала,
обслуживающего электроустановки

Категории персонала	Минимальный стаж работы в обслуживаемых или им подобных электроустановках для получения группы
	I	II	III	IV	V
1.Неэлектротехнический персонал, привлекаемый к работе в электроустановках (строительные рабочие, уборщики, водители автомобилей, машинисты грузоподъемных машин и механизмов и другие)	Не норми- руется	2 месяца	12 месяцев	-	-
2. Административно- технический, дежурный, оперативно-ремонтный и ремонтный персонал: - не имеющие специального (электротехнического) образования;	Не норми- руется	1 месяц	2 месяца в преды- дущей группе	3 месяца в преды- дущей группе	12 месяцев в преды- дущей группе
- закончившие средние и высшие учебные заведения по электротехнической специальности	Не норми- руется	Не норми- руется	2 месяца в преды- дущей группе	3 месяца в преды- дущей группе	6 месяцев в предыдущей группе
3. Практиканты средних и высших специальных учебных заведений	Не норми- руется	1 месяц	3 месяца в преды- дущей группе	_	_

Примечания:
1. Лицам моложе 18 лет не разрешается присваивать группу выше II.
2. Для получения группы I достаточно пройти инструктаж по электробезопасности в данной электроустановке с оформлением в журнале регистрации инструктажа. Выдача удостоверений работникам с группой I не требуется.
3. Для получения групп II-IV персоналу необходимо знать и уметь применять на практике настоящие и другие правила безопасности в объеме, относящемся к выполняемой работе, знать устройство и оборудование электроустановок, уметь практически оказывать первую помощь пострадавшим при несчастных случаях, в том числе применять способы искусственного дыхания и наружного массажа сердца. Кроме того, для получения групп IV, V необходимо знать компоновку электроустановок и уметь организовать безопасное проведение работ. Перечисленные требования - минимальные.

Приложение 2
к Правилам техники безопасности
при эксплуатации электроустановок

Форма наряда для работ в электроустановках
(лицевая сторона наряда)

Предприятие _______________________________________________________
Подразделение _____________________________________________________

НАРЯД-ДОПУСК № ___

Руководителю работ _____________ допускающему _________________
Производителю работ ____________ наблюдающему _________________
с членами бригады ___________________________________________________
_____________________________________________________________________
поручается __________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Работу начать: дата _____________ время __________________________
Работу закончить: дата ____________ время ___________________________

Меры по подготовке рабочих мест

Таблица 1

Наименование электроустановок, в которых нужно провести отключения и установить заземления	Что должно быть отключено и где заземлено
1	2

Отдельные указания __________________________________________________
_____________________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Наряд выдал: дата ___________________ время _______________________

Подпись ____________ Фамилия, инициалы _______________________
Наряд продлил по: дата ______________ время _____________________
Подпись ____________ Фамилия, инициалы ______________________
Дата ______________________________ время _____________________

Регистрация целевого инструктажа

Инструктаж провел		Инструктаж получил
Лицо, выдавшее наряд	_____________ (подпись) (фамилия, инициалы)	Ответственный руководитель работ (производитель работ, наблюдающий)	_________________ (подпись, фамилия, инициалы)
Допускающий	_____________ (подпись) (фамилия, инициалы)	Ответственный руководитель работ Члены бригады Производитель работ (наблюдающий)	_________________ _________________ _________________ _________________ _________________
Отв. руководитель работ производитель работ (наблюдающий)	_____________ _____________ _____________ _____________	Производитель работ Члены бригады	_________________ _________________ _________________ _________________

Работа полностью закончена, бригада удалена, заземления, установленные бригадой, сняты.
Сообщено (кому)_________________________ дата _________________ время
(фамилия, инициалы)
Производитель работ (наблюдающий)____________________________________
(подпись) (фамилия, инициалы)
Ответственный руководитель работ ____________________________________
(подпись) (фамилия, инициалы)
Допускающий _________________________________________________________
(подпись) (фамилия, инициалы)

Разрешение на допуск

Таблица 2

Разрешение на допуск выдал (должность, фамилия, или подпись)	Дата, время	Подпись работника, получившего разрешение на допуск
1	2	3

(оборотная сторона наряда)

Рабочие места подготовлены, под напряжением остались
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________
____________________________________________________________________

Допускающий _________________(подпись)
Руководитель (производитель работ или наблюдающий)
___________(подпись)

Ежедневный допуск к работе и окончание

Таблица 3

Бригада проинструктирована и допущена на подготовленное рабочее место					Работа закончена, бригада удалена
Наимено- вание рабочего места	Дата, время	Подписи			Дата, время	Подпись руководителя (производителя) работ (наблюдающего)
		допускаю- щего	руководителя (производи- теля) работ (наблюдающего	членов бригады
1	2	3	4		5	6

Изменения в составе бригады

Таблица 4

Введен в бригаду (фамилия, инициалы, группа)	Выведен из бригады (фамилия, инициалы, группа)	Дата, время	Разрешил (подпись)	Инструктаж по технике безопасности получил (подпись члена бригады)
1	2	3	4	5

Работа полностью закончена, бригада удалена, заземления,
установленные бригадой, сняты, сообщено (кому)
___________________ ___________________
(должность) (фамилия)
Дата _______________________ время ________________________________
Производитель работ Руководитель работ
или наблюдающий ____________ _______________
(подпись) (подпись)

Указания по заполнению наряда

1. Записи в наряде должны быть разборчивыми. Заполнение наряда карандашом и исправления не допускаются.
2. Система нумерации нарядов устанавливается указанием по предприятию.
3. При указании дат пишутся число, месяц и две последние цифры, обозначающие год, например: 04.06.12.
4. Кроме фамилий лиц, указанных в наряде, записываются инициалы и группа по электробезопасности.
5. В наряде указываются диспетчерские наименования (обозначения) электроустановок, присоединений, оборудования.
6. При недостатке строк в таблицах или тексте наряда к нему прикладывается дополнительный бланк наряда под тем же номером за подписью выдающего наряд для продолжения записей. При этом в последних строках таблиц или в конце строки основного бланка следует записать «Смотри дополнительный бланк».

Лицевая сторона наряда

7. В строке «Подразделение» указывается структурное подразделение предприятия, в электроустановках которого предстоят работы.
8. Когда руководитель работ не назначается, в строке «Руководителю работ» указывается «Не назначается».
9. В строке «Допускающему» указывается фамилия допускающего, если допуск проводят оперативно-ремонтный персонал или производитель работ из ремонтного персонала.
Для электроустановок, где допускающим является дежурный, в этой строке записывается «дежурному» без указания фамилии.
10. В строках «с членами бригады», кроме указания членов бригады, указывается, кто из членов бригады является водителем, крановщиком, стропальщиком, а также тип механизма, на котором он работает (пример: Бекмуратов И.З. гр.II, водитель телевышки ТВ-26; Петров Н.И. гр. I, стропальщик).
11. В строке «Категория работ» указывается полное наименование категории работ в соответствии с пунктом 21 настоящих Правил.
12. В строках «Поручается» указываются:
1) наименование электроустановки;
2) наименование присоединения, участок линии, номера опор, пролет, цепь, фаза;
3) содержание работы.
13. В таблице 1 указываются:
1) в графе 1 - наименование электроустановок, в которых необходимо провести операции с коммутационными аппаратами и установить заземления;
2) в графе 2:
для электроустановок станций и подстанций: наименования (обозначения) коммутационных аппаратов, отключаемых для обеспечения видимого разрыва, и места, где должны быть установлены заземления.
Для воздушных и кабельных линий:
1) отключаемых персоналом, их не обслуживающим, в строке, соответствующей наименованию электроустановки в графе 1, записывается наименование (обозначение) линий с указанием необходимости ее заземления в распределительном устройстве и на рабочем месте;
2) отключаемых оперативно-ремонтным персоналом – наименование (обозначения) коммутационных аппаратов в распределительном устройстве и на самой воздушной линии электропередачи, отключаемых для обеспечения видимого разрыва, и места, где должны быть установлены заземления в распределительном устройстве и на рабочем месте;
3) отключаемых как персоналом их не обслуживающим, так и оперативно-ремонтным персоналом, записи проводятся для каждого из них в соответствии с вышеизложенным в данном пункте.
При работах, не требующих подготовки рабочего места, в графах таблицы 1 делается запись «Не требуется».
14. В строках «Отдельные указания» записываются: дополнительные меры, обеспечивающие безопасность работающих, связанные с выполнением технологических операций (установка дополнительных заземлений, установка дополнительных ограждений, проверка воздуха в помещении на отсутствие водорода, меры пожарной безопасности и прочих), а также разрешение бригаде самой выполнять эти меры;
1) при оформлении наряда наблюдающему – работник, возглавляющий бригаду;
2) разрешение руководителю или производителю работ (наблюдающему) выполнять перевод бригады на другое рабочее место;
3) разрешение включить электроустановку или часть ее без распоряжения лица, разрешающего допуск;
4) разрешение на временное снятие заземлений;
5) другие записи, связанные с выполняемой работой (пункты 29-54, 154-167, 386, 449 и другие).
15. Таблица 2 заполняется при получении разрешения на первичный допуск.
В графе 1 указываются фамилия и должность лица, от которого допускающий получил это разрешение. При выдаче разрешения лично в графе 1 расписывается выдающий разрешение.

Оборотная сторона наряда

16. При работах в электроустановках электростанций и подстанций в строках «Рабочие места подготовлены. Под напряжением остались» допускающий указывает оставшиеся под напряжением токоведущие части ремонтируемого и соседних присоединений, ближайшие к рабочему месту.
При работах на воздушных и кабельных линиях электропередачи в этих строках указываются пересекающие, сближающиеся воздушные и кабельные линии электропередачи в их охранной зоне.
При необходимости допускающий указывает и другие токоведущие части.
Допускающий и руководитель работ (производитель работ, если руководитель не назначен, или наблюдающий) расписываются под строками «Рабочие места подготовлены. Под напряжением остались» только при первичном допуске и после приемки рабочего места.
17. В таблице 3 оформляются ежедневный допуск к работе и ее окончание, а также перевод бригады на другое рабочее место.
18. Таблица 4 заполняется в соответствии с пунктом 51 Правил. При вводе в бригаду или выводе из нее водителя автомобиля или машиниста механизма и крановщика указывается также тип закрепленного за ним автомобиля, механизма или самоходного крана.
19. Если бригада заземлений не устанавливала, то слова «Заземления, установленные бригадой, сняты» из текста сообщения вычеркиваются.
Остальные таблицы и строки заполняются в соответствии с их наименованием и подстрочным текстом.
В неиспользуемых строках делаются прочерки.

Приложение 3
к Правилам техники безопасности
при эксплуатации электроустановок

Порядок учета работ по нарядам и распоряжениям

В электроустановках с местным дежурным персоналом (кроме дежурства на дому) работы по нарядам и распоряжениям должны учитываться в предназначенном для этого журнале учета работ по нарядам и распоряжениям по рекомендуемой ниже форме.
В журнале в соответствующих графах учитываются первичный допуск к работе по нарядам и полное ее окончание, допуск к работе по распоряжениям и ее окончание, за исключением работ по распоряжениям, выдаваемым самим оперативным персоналом или под его наблюдением, запись о которых делается только в оперативном журнале. Кроме того, первичные и ежедневные допуски к работам по наряду оформляются записью в оперативном журнале, при этом учитываются только номер наряда и рабочее место.
Журнал учета работ по нарядам и распоряжениям ведет дежурный персонал. Журнал должен быть пронумерован, прошнурован и скреплен печатью. Срок его хранения после последней записи 6 месяцев.
В электроустановках без местного дежурного персонала и с дежурством на дому журнал учета работ по нарядам и распоряжениям не ведется, допуск к работе по нарядам и распоряжениям должен учитываться в оперативном журнале.

Журнал учета работ по нарядам и распоряжениям

Номер рас- поря- жения	Номер наряда	Место и наи- мено- вание рабо- ты	Произ- води- тель работ или наблю- дающий (фами- лия, инициа- лы)	Член бригады, работаю- щей по распоря- жению (фами- лия, инициа- лы)	Лицо, отдав- шее распо- ряжение (фами- лия, иници- алы)	К работе присту- пили (дата, время)	Работа закончена (дата, время)
1	2	3	4	5	6	7	8

Примечания:
1. При большом числе работ по распоряжениям запись их порядковых номеров допускается ежемесячно начинать заново.
2. При работах по наряду заполняются только графы 2, 3, 7, 8.
3. В зависимости от местных условий допускается дополнять или видоизменять рекомендуемую форму журнала.

Приложение 4
к Правилам техники безопасности
при эксплуатации электроустановок

Таблицы допустимых параметров.
Допустимые расстояния до токоведущих частей,
находящихся под напряжением, м

Таблица 1

Напряжение, киловольт	Расстояние от людей и применяемых ими инструментов и приспособлений от временных ограждений, метров	Расстояние от механизмов и грузоподъемных машин в рабочем и транспортном положениях от стропов, грузозахватных приспособлений и грузов, метров
До 1:
- на воздушной линии электропередачи	0,6	1,0
- в остальных электроустанов- ках	Не нормируется (без прикосновения)	1,0
6-35	0,6	1,0
110	1,0	1,5
220	2,0	2,5
500	3,5	4,5
1150	8,0	10,0
Примечание: Здесь и далее в тексте Правил электроустановки напряжением 3 киловольт приравниваются к электроустановкам напряжением 6 киловольт, напряжением 20 киловольт – к 35 киловольт, 60 киловольт – к 110 киловольт.

Допустимые уровни магнитного поля

Таблица 2

Время пребывания (час)	Допустимые уровни магнитного поля напряженность (ампер/метр) / магнитная индукция (микро тесла) при воздействии
	общем	локальном
< 1	1600/2000	6400/8000
2	800/1000	3200/4000
4	400/500	1600/2000
8	80/100	800/1000

Порядок продувки ресиверов

Таблица 3

Операция вытеснения	Место отбора	Определенный компонент	Содержание компонента по норме, %
Воздуха углекислым газом	Верх ресивера	Углекислый газ	85
Воздуха азотом	То же	Кислород	3,0
Углекислого газа водородом	Низ ресивера	Углекислый газ, кислород	1,0 0,5
Азота водородом	То же	Азот Кислород	1,0 0,5
Водорода углекислым газом	Верх ресивера	Углекислый газ	95
Водорода азотом	То же	Водород	3,0
Углекислого газа воздухом	Низ ресивера	Углекислый газ	Отсутствие
Азота воздухом	То же	Кислород	20