"Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 тамыздағы № 891 қаулысына өзгеріс енгізу туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 7 маусымдағы № 588 қаулысы. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 27 қазандағы № 950 қаулысымен

Ескерту. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 27.10.2023 № 950 (алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі) қаулысымен.

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. "Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 тамыздағы № 891 қаулысына (Қазақстан Республикасының ПҮАЖ-ы, 2011 ж., № 51, 691-құжат) мынадай өзгеріс енгізілсін:

көрсетілген қаулымен бекітілген Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасы осы қаулыға қосымшаға сәйкес жаңа редакцияда жазылсын.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі	С. Ахметов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2013 жылғы 7 маусымдағы № 588 қаулысына қосымша Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2011 жылғы 1 тамыздағы № 891 қаулысымен бекітілген

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және
жүргізу қағидасы
1. Жалпы ережелер

1. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасы (бұдан әрі – Қағида) "Ғылым туралы" Қазақстан Республикасының 2011 жылғы 18 ақпандағы Заңына сәйкес әзірленді және мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы (бұдан әрі – МҒТС) ұйымдастыруға және жүргізуге байланысты қатынастарды реттейді.

2. Осы Қағидада мынадай ұғымдар қолданылады:

1) өтінім беруші – уәкілетті органда аккредиттелген ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет субъектісі немесе ғылыми зерттеулерді іске асыратын дербес білім беру ұйымы және оның тең шарттардағы ұйымдары;

2) тапсырыс беруші – ұйымдастырушымен МҒТС жүргізуді ұйымдастыруға өтеулі шарт жасасқан заңды немесе жеке тұлға;

3) ұйымдастырушы – ұлттық мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама орталығы;

4) сарапшы – сараптамалық қорытынды беретін, сондай-ақ тиісті біліктілігі, ғылыми дәрежесі мен мамандығы бойынша кемінде бес жыл жұмыс өтілі бар жеке тұлға.

Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың МҒТС үшін тартылатын сарапшының Хирша индексі бар рецензияланатын ғылыми журналдарда соңғы бес жылда жарияланған кемінде 5 ғылыми мақаласы болуы тиіс. Гуманитарлық, қоғамдық, саяси және әлеуметтік ғылымдар саласында маманданған адамдарға соңғы бес жылда кемінде 5 Хирша индексінің болуы жөніндегі талап қолданылмайды;

5) шетелдік сарапшы – Қазақстан Республикасының азаматы болып табылмайтын сарапшы, сондай-ақ шетелдік мемлекеттің заңнамасына сәйкес берілген осы мемлекетте тұрақты тұру құқығына құжаты бар, мамандығы бойынша Қазақстан Республикасының шегінен тыс шетелдік ғылыми ұйымдарда жұмыс өтілі және жетекші әлемдік ғылыми журналдарда жарияланған ғылыми мақалалары бар Қазақстан Республикасының азаматы;

6) қазақстандық сарапшы – шет мемлекеттің заңнамасына сәйкес берілген сол мемлекетте тұрақты тұру құқығына құжаты бар Қазақстан Республикасының азаматтарын қоспағанда, Қазақстан Республикасының азаматы болып табылатын, оның ішінде уақытша шетелде немесе Қазақстан Республикасының шегінен тыс мемлекеттік қызметте жүрген, академиялық ғылыми журналдарда жарияланған ғылыми мақалалары бар сарапшы.

7) сараптама қорытындысы – сарапшы жасайтын және ол өткізетін сараптама нәтижелері, алдына қойылған мәселелер бойынша оның қорытындылары, МҒТС объектісінің объективті және тапсырыс беруші мен ұйымдастырушының мүдделеріне тәуелсіз талдамалық бағалау туралы мәліметтерді қамтитын құжат;

8) кешенді сараптама – ұйымдастырушының білімнің әртүрлі салаларындағы немесе бір білім саласының түрлі ғылыми бағыттарының мамандары болып табылатын сарапшыларды тартуы жолымен өткізілетін сараптама;

9) комиссиялық сараптама – ұйымдастырушының бір білім саласының бір ғылыми бағыты шегіндегі мамандар болып табылатын сарапшыларды тартуы жолымен өткізілетін сараптама;

10) МҒТС қорытындысы – МҒТС объектісі бойынша бағалаудың әрбір критерийі бойынша сарапшылар келіскен балдарды қорыту негізінде ұйымдастырушы осы Қағидаға 1-қосымшаға сәйкес нысан бойынша жасаған ресми қорытынды.

3. МҒТС сараптама қорытындыларының тәуелсіздігі, объективтілігі, құзыреттілігі, кешенділігі, дұрыстығы, толықтығы және негізділігі қағидаттарында ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың талдамалық бағасын дайындау мақсатында жүзеге асырылады.

4. МҒТС объектілері ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалар (оның ішінде, ғылыми және (немесе) ғылыми-техникалық қызмет туралы есептер, ғылым және техника саласындағы Мемлекеттік сыйлық алу үшін ұсынылатын ғылыми-зерттеу жұмыстары, нысаналы ғылыми, ғылыми техникалық бағдарламалар) болып табылады.

5. Ұйымдастырушы мемлекеттік бюджеттен қаржыландыруға ұсынылатын ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларға, сондай-ақ тапсырыс берушінің өтініші бойынша өзге де МҒТС объектілеріне МҒТС жүргізу бойынша жұмыстарды ұйымдастыруды жүзеге асырады.

6. Мемлекеттік бюджеттен қаржыландырылуы тиіс ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың МҒТС-ын құзыретті шетелдік және қазақстандық сарапшылар жүргізеді.

7. Ұйымдастырушы МҒТС объектілері сараптамасының нәтижелері әкімшілендірілуінің, тәуелсіздігінің, айқындылығының және жариялылығының біртұтастығын қамтамасыз етуді жүзеге асырады.

8. Мыналар МҒТС-ның негізгі міндеттері болып табылады:

1) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың ғылыми, техникалық және технологиялық білімнің әлемдік деңгейіне, ғылыми-техникалық прогрестің үрдістері мен басымдықтарына сәйкестігін бағалау;

2) МҒТС объектілерінің заңнама, конкурстық құжаттама талаптары мен нормаларына сәйкестігін бағалау;

3) жоспарланатын операциялар арқылы ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалардың мақсаттарына қол жеткізу мүмкіндіктерін, еңбек, қаржы қаражаты, материалдық ресурстардың болжамды шығындарының қажеттілігі мен жеткіліктілігін бағалау, сұратылатын қаржыландыруды бағалау;

4) ғылыми зерттеулерді жүргізуді мазмұндық, ұйымдастырушылық, материалдық, ақпараттық қамтамасыз ету бойынша ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларды (есептерді) іске асыру нәтижелерін объективті және кешенді қарау, алынған нәтижелерді мәлімделген мақсаттармен салыстыру;

5) МҒТС объектілерінің маңыздылығын бағалау;

6) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларды іске асырудың ғылыми-техникалық, әлеуметтік-экономикалық және экологиялық салдарын болжау;

7) МҒТС объектілерін іске асыруға бөлінген қаржылай және басқа да қаражаттың жұмсалу тиімділігін бағалау.

9. Мыналар МҒТС жүргізу қағидаттары болып табылады:

1) сарапшылардың тәуелсіздігі, анонимділігі және құзыреттілігі;

2) МҒТС объектілерін зерттеудің ғылыми тәсілі, жан-жақтылығы, объективтілігі;

3) сараптама қорытындыларының толықтығы мен негізділігі;

4) МҒТС нәтижелерінің жариялылығы.

2. Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және
жүргізу тәртібі

10. Тапсырыс беруші ұйымдастырушыға осы Қағидаға 2-қосымшаға сәйкес нысан бойынша заңнамада белгіленген талаптарға сәйкес мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға ұсынылған МҒТС объектісіне және өзге де МҒТС объектілеріне МҒТС жүргізу үшін өтінім береді.

11. Ұйымдастырушы:

1) МҒТС жүргізу жөніндегі жұмысты МҒТС-ның әрбір объектісін кемінде үш сарапшыға МҒТС жүргізу үшін жолдау арқылы не МҒТС объектісіне байланысты кешенді (комиссиялық) сараптама өткізу арқылы ұйымдастырады;

2) МҒТС жүргізу үшін қазақстандық және шетелдік сарапшылардың құрамын олардың мамандануы мен МҒТС объектілерінің ерекшеліктеріне сәйкес сапалы және объективті іріктеуді қамтамасыз етеді;

3) ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламаларға МҒТС жүргізу үшін кемінде екі шетелдік сарапшыны іріктеуді жүргізеді;

4) МҒТС объектілерінің электронды нұсқаларының деректер банкін және мемлекеттік бюджет қаражатынан қаржыландыруға ұсынылған және МҒТС жүргізу үшін тапсырыс берушіден келіп түскен МҒТС объектілері бойынша дерекқор қалыптастырады;

5) МҒТС-ның әдістемелік және ұйымдастырушылық-техникалық қамтамасыз етуді, оның ішінде, қазақстандық және шетелдік сарапшылардың автоматтандырылған дерекқорын құру және МҒТС жүргізу жөнінде қызметтер көрсету туралы сарапшылармен шарт жасасу арқылы жүзеге асырады.

Шетелдік сарапшылардың дерекқорын құру үшін сарапшыларды іріктеу жетекші әлемдік библиометрикалық дерекқорларды пайдалану арқылы немесе жетекші әлемдік университеттер мен ғылыми ұйымдардың немесе МҒТС объектісінің тақырыбына сәйкес келетін ғылыми зерттеулер бойынша әлемдік жетекші журналдардағы жарияланымдары бар сарапшылардың ұсынысы бойынша жүргізіледі.

Сарапшымен жасалған шарт сараптаманы жүргізу мерзімі, МҒТС объектілері туралы мәліметтердің құпиялылығы туралы, сарапшының ғылыми этика қағидаттары мен нормаларын сақтауы шарттарын қамтуы және сарапшы туралы мәліметтің құпиялылығына кепілдік беруі тиіс.

Шарттың сарапшының бастамасымен дәлелді себептерсіз бұзылғаны туралы мәліметтер қазақстандық және шетелдік сарапшылардың автоматтандырылған дерекқорына енгізіледі.

Сарапшы шарт талаптарын және (немесе) осы Қағидада белгіленген МҒТС жүргізу қағидаттарын бұзған жағдайда, ұйымдастырушы оны автоматтандырылған дерекқордан шығарады.

12. МҒТС-ны ұйымдастыру және жүргізу мынадай кезеңдерді қамтиды:

1) МҒТС жүргізуге өтінімдерді өңдеу және МҒТС объектілерінің электронды нұсқаларының деректер банкі мен МҒТС объектілері бойынша дерекқор құру – өтінім алынған күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайды;

2) сарапшыларды іріктеу және олармен МҒТС жүргізу бойынша қызметтер көрсету туралы шарт жасасу – өтінімдерді өңдеу аяқталған және МҒТС объектілері бойынша дерекқорға МҒТС объектілері енгізілген күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайды;

3) МҒТС жүргізу – сарапшымен шарт жасасқан күннен бастап күнтізбелік отыз күннен аспайды.

Ұйымдастырушы әрбір кезеңнің аяқталғаны туралы ақпаратты ол аяқталған кейін бес жұмыс күні ішінде өз интернет-ресурсында жариялайды.

13. МҒТС объектісі бойынша сараптама қорытындысы МҒТС объектісіне байланысты осы Қағидаға 3, 4, 5 немесе 6-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша жасалады.

Сараптама қорытындысында сарапшы осы Қағидаға 7-қосымшада көрсетілген бағалау жүйесіне сәйкес әрбір бағалау критерийі бойынша балл қояды. Ғылыми, ғылыми-техникалық және инновациялық жобалар мен бағдарламалар бойынша қосымша бағалау критерийлерін тапсырыс берушінің ұсынысы бойынша ұйымдастырушы белгілейді.

14. МҒТС объектісіне кешенді (комиссиялық) сараптама жүргізілген кезде сарапшы топ құрылады. Сарапшы топ мүшелерінің арасынан төраға сайланады және сарапшы топ отырысының хатшысы анықталады. Сарапшы топтың отырысы күндізгі нысанда және (немесе) онлайн конференция арқылы өткізіледі. Сараптама үшін ұсынылған материалдар көлеміне байланысты кешенді (комиссиялық) сараптама кемінде үш және он бестен аспайтын сарапшылардың қатысуымен өткізіледі. МҒТС объектісінің кешенді (комиссиялық) сараптамасының нәтижелері бойынша МҒТС объектісіне байланысты осы Қағидаға 3, 4, 5 немесе 6-қосымшаларға сәйкес нысандар бойынша сараптама қорытындысы жасалады.

15. Мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға ұсынылған МҒТС объектілерінің МҒТС нәтижесі МҒТС қорытындысы болып табылады, оны ұйымдастырушы ұлттық ғылыми кеңестердің қарауына жібереді.

МҒТС-ның өзге объектілері бойынша МҒТС қорытындысын ұйымдастырушы тапсырыс берушіге жібереді.

16. Ұйымдастырушы конкурс шеңберінде мемлекеттік бюджет қаражаты есебінен гранттық және бағдарламалық-нысаналы қаржыландыруға ұсынылған МҒТС объектілері бойынша МҒТС нәтижелерін көрсетілген конкурс шеңберінде МҒТС-ның барлық объектілері бойынша МҒТС жүргізілгеннен кейін күнтізбелік үш күн ішінде өз интернет-ресурсында жариялайды.

17. Ұйымдастырушыға және сарапшыға тапсырыс берушінің, өтінім берушінің және өзге де адамдардың қысым не өзге де ықпал көрсетуіне жол берілмейді.

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 1-қосымша

________________________________________

(МҒТС объектісінің атауы)

мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама қорытындысы

Бағалау критерийлерінің атауы		Орташа балл (1-ден 9-ға дейін)	Барлық сарапшылардың жетекші сұрақтарға жауаптарымен қоса түсініктемелері
1
2
3
4
Қорытынды балл(бағалаудың әрбір критерийі бойынша сарапшылармен келісілген балдарды қорыту)
Қорытынды балдың шекті бағасы (төмен, орташа немесе жоғары)
Күшті тұстары
Әлсіз тұстары
Сарапшылардың пікірі бойынша шығыстардың әрбір түрі бойынша өзгерістердің негіздемесімен қоса, объектіні іске асыруға қажетті қаржыландыру сомасы
МҒТС объектісі мазмұнының ұсынылған басым бағытқа сәйкестігі туралы сарапшылардың пікірлері (сәйкес келеді немесе сәйкес келмейді)

____________________

Ұйымдастырушы

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 2-қосымша

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптама жүргізуге өтінімнің
үлгілік нысаны

1. Жобаның мақсаттары мен міндеттері [500 сөзден артық емес]

Бұл бөлімде жобаның мақсаты және жоба мақсатына қолжеткіз жолдары, оларды іске асыру мен күтілетін нәтижелердің қысқаша түсініктемесімен қоса қойылған міндеттер сипатталады.

2. Жобаның ғылыми жаңашылдығы және практикалық маңыздылығы [500 сөзден артық емес]

Бөлім мынадай ақпаратты қамтиды:

1) жобаның ұлттық және халықаралық деңгейдегі жаңашылдығы мен маңыздылығы;

2) жобаны іске асыруға және оның нәтижесін алуға әлеуметтік сұраныс және (немесе) экономикалық және индустриялық мүдделілік.

3. Зерттеу әдістері [1000 сөзден артық емес]

Бөлім мынадай ақпаратты қамтиды:

1) жобада пайдаланылатын әдістерді қойылған мақсаттарға қол жеткізу тәсілдерін негіздеу, таңдалған амалдарды негіздеу ретінде сипаттау;

2) жобаны орындаудың сыни межелері, баламалы жолдары.

4. Жобаны іске асыру және басқару тобы [2500 сөзден артық емес]

Бөлім мынадай ақпаратты қамтиды:

1) зерттеу тобының құрамын, олардың ұстанымдарын, біліктілігі мен жобадағы жұмыс бағыттарын және жоба кезеңдерін қамтитын жұмыс жоспарын сипаттау;

2) жобаны іске асырудың әр жылына міндетті түсіндіруін келтіре отырып, жобаның жалпы құнын негіздеу (мың теңгеде);

3) жобаны іске асыру үшін қолда бар материалдық-техникалық базаны сипаттау.

5. Күтілетін нәтижелер [500 сөзден артық емес]

Бөлімде мынадай ақпарат көрсетіледі:

1) рецензияланатын ғылыми журналдарда жарияланымды жүзеге асыру және жобаның алынған нәтижелерін патенттеу мүмкіндігі;

2) күтілетін ғылыми және әлеуметтік-экономикалық әсер;

3) алынған нәтижелердің қолдануға жарамдылығы;

4) алынған нәтижелерді мақсатты тұтынушылар;

5) жұмыс нәтижелерін әлеуетті тұтынушылар, ғалымдар қоғамдастығы және қалың бұқара арасында тарату.

6. Библиография

Бөлімде "Жобаның ғылыми жаңашылдығы және практикалық маңыздылығы" деген 2-бөлімде сілтемелері берілген жарияланымдар көрсетіледі.

Әр жарияланым журналдың толық атауын, басылым нөмірін, шығарылған жылын, бет нөмірін, мақаланың толық атауын, мақаланың барлық авторларының есімдерін қамтуы тиіс.

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 3-қосымша

________________________________________

(МҒТС объектісінің атауы)

сараптама қорытындысы

(гранттық немесе бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру шеңберінде)

	Бағалау критерийлерінің атауы	Балл (1-ден 9-ға дейін)	Сарапшының/сарапшы топтың жетекші сұрақтарға жауаптарымен қоса түсініктемелері
1	Зерттеу жоспарының сапасы және инновациялылығы		Жобаның ғылыми жаңашылдығы мен маңыздылығының болуы. Жоба шеңберінде жаңа ғылыми немесе әдіснамалық проблемалы салаларды зерттеу. Жобада ерекше маңызды нәтижелерге қол жеткізу үшін әлеуеттің болуы. Зерттеудің пәнаралылығы. Жобаның қауіптері бар, серпінді зерттеу деңгейіне сәйкестігі. Әлеуметтік-экономикалық әсері. Жобаның алынған нәтижелерін пайдалану жолдары. Жобаның стратегиялық маңызы (бағдарламалық-нысаналы қаржыландыру үшін).
2	Зерттеу жоспарының іске асырылуы		Мақсаттардың және зерттеу жоспары гипотезаларының айқындылығы мен шынайылығы. Жобада қолданылатын ғылыми әдістердің негізділігі. Баламалы тәсілдердің болуы. Әдістер мен тәсілдердің қойылған мақсаттар мен міндеттерге сәйкестігі. Ғылыми зерттеулердің әдіснамасы мен нәтижелерінің ашықтығын қамтамасыз ету. Жобаны басқару, зерттеу жоспарының ашықтығы және жұмыстарды бөлу деңгейінің қолайлылығы. Ресурстар (адами, қаржы және басқа материалдық) мен жұмыстарды бөлудің жұмыстардың мәлімделген мерзіміне, көлемі мен мазмұнына және сұратылған қаржыландыру сомасына сәйкестігі. Адамдарға және жануарларға жүргізілетін эксперименттік зерттеулерге қатысты этикалық мәселелердің көрсетілуі. Плагиатты болдырмау, мәліметтердің жасандылығы мен жалғандығы, жалған қос авторлық және нәтижелерді иемденуге қатысты мәселелердің көрсетілуі. Жобаны іске асырудың баламалы жолдарының болуы.
3	Өтініш берушінің құзыреттілігі		Жобаны іске асыру үшін ғылыми жетекші мен зерттеу тобы мүшелерінің құзыреттілік деңгейінің жеткіліктілігі. Жобаны іске асыру үшін зерттеу тобы мүшелерінде комплементарлы (толықтырушы) білімнің болуы.
4	Зерттеу ортасы		Өтінім берушіде жобаны жүзеге асыру үшін қажетті зерттеу инфрақұрылымының болуы. Өтінім беруші сатып алатын жабдықтың жоба мақсатына, жоспарланған жұмыс мазмұнына сәйкестігі. Жобаны халықаралық зерттеу ортасына интеграциялау мүмкіндігінің болуы (негіздемесімен). Жоба шеңберінде немесе оны іске асыру нәтижелері бойынша біліктілігі жоғары жас кадрлар даярлауды қолдау. Жоба шеңберінде қазақстандық/шетелдік әріптестермен бірлескен жұмыстардың болуы. Жобаға жетекші шетелдік ғалымдардың қатысуы. Зерттеу тобы мүшелерінің шетелдік зерттеу орталықтарында немесе университеттерінде тағылымдамадан өтуін, зерттеу орталықтары немесе университеттер арасында зерттеу тобы мүшелерінің өзара алмасуын жүзеге асыру. Үздік ғылыми нәтижелер алу немесе жобаны одан әрі дамыту мақсатында халықаралық ынтымақтастық орнату мүмкіндігінің болуы және қажеттілігі.
Қорытынды балл (бағалау критерийлері бойынша балл сомасы)
Күшті тұстары
Әлсіз тұстары
Сарапшы пікірі бойынша шығыстардың әрбір түрі бойынша өзгерістердің негіздемесімен қоса, объектіні іске асыруға қажетті қаржыландыру сомасы
МҒТС объектісі мазмұнының ұсынылған басым бағытқа сәйкестігі туралы сарапшылардың пікірлері (сәйкес келеді немесе сәйкес келмейді)

Сарапшының Т.А.Ә. _____________________________________________

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 4-қосымша

____________________________________ есебі бойынша

(МҒТС объектісінің атауы)

сараптама қорытындысы

Бағалау критерийлерінің атауы		Балл (1-ден 9-ға дейін)	Сарапшы/сарапшы топ түсініктемелері
1	Жұмыс нәтижелерінің ғылыми маңыздылығын, практикалық құндылығын бағалау
2	Ғылыми зерттеулерде қолданылатын әдіснамалардың сапасын бағалау
3	Жобада/бағдарламада қойылған міндеттердің орындалуын бағалау
Қорытынды балл (бағалау критерийлері бойынша балл сомасы)
Күшті тұстары
Әлсіз тұстары

Сарапшының Т.А.Ә. _____________________________________________

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 5-қосымша

Ғылым мен техника саласында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік

сыйлығына ұсынылған жұмыс бойынша сараптама қорытындысы

________________________________________

(МҒТС объектісінің атауы)

Бағалау критерийлерінің атауы		Балл (1-ден 9-ға дейін)	Сарапшы/сарапшы топ түсініктемелері
1	Алынған әлемдік деңгейдегі нәтижелердің ғылыми жаңашылдық дәрежесі, жүргізілген зерттеулердің өзектілігі
2	Ғылыми зерттеулер үшін қолданылатын әдіснаманы бағалау
3	Зерттеудің негізгі нәтижелерінің ғылыми және практикалық маңыздылығын бағалау
4	Жұмыстың ғылым мен техника дамуына үлесін бағалау
5	Қорытынды балл (бағалау критерийлері бойынша балл сомасы)
Күшті тұстары
Әлсіз тұстары

Сарапшының Т.А.Ә. _____________________________________________

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 6-қосымша

________________________________________

(МҒТС объектісінің атауы)

нысаналы ғылыми, ғылыми-техникалық бағдарлама бойынша сараптама қорытындысы

Бағалау критерийлерінің атауы		Балл (1-ден 9-ға дейін)	Сарапшы/сарапшы топ түсініктемелері
1	Бағдарламалық шешім үшін ұсынылатын проблеманың басым сипаттамасы
2	Нысаналы бағдарламаның мақсаттары мен міндеттерінің ғылыми маңыздылығы
3	Бағдарламалық іс-шаралардың негізділігі, кешенділігі және экологиялық қауіпсіздігі, оларды іске асыру мерзімі
4	Нысаналы бағдарламаны жүзеге асыру тетігінің тиімділігі
5	Нысаналы бағдарламаның тұтастай алғандағы әлеуметтік-экономикалық тиімділігі, нысаналы бағдарламаны іске асырудан күтілетін қорытынды нәтижелер және оның ел экономикасының дамуына ықпалы
Қорытынды балл (бағалау критерийлері бойынша балл сомасы)
Күшті тұстары
Әлсіз тұстары

Сарапшының Т.А.Ә. _____________________________________________

Мемлекеттік ғылыми-техникалық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу қағидасына 7-қосымша

МҒТС объектісін сараптамалық бағалау жүйесі

Шекті баға	Балл	Баға	Күшті және әлсіз тұстарын көрсете отырып бағалауды сипаттау
Жоғары	9	Ерекше	Әлсіз тұстары жоқ
	8	Көрнекті	Әлсіз тұстарын ескермеуге болады
	7	Үздік	Кейбір елеусіз әлсіз тұстары бар
Орташа	6	Өте жақсы	Елеусіз әлсіз тұстарымен көп
	5	Жақсы	Кейбір күшті тұстары және бірқалыпты әлсіз тұстары бар
	4	Қанағаттанарлық	Кейбір күшті тұстары, бірақ айтарлықтай бір әлсіз тұсы бар
Төмен	3	Әлсіз	Елеусіз күшті тұстары және көптеген әлсіз тұстары бар
	2	Қанағаттанарлықсыз	Күшті тұстары жоқ және айтарлықтай әлсіз тұстары бар
	1	Тым қанағаттанарлықсыз	Күшті тұстары жоқ

О внесении изменения в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 августа 2011 года № 891 "Об утверждении Правил организации и проведения государственной научно-технической экспертизы"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 7 июня 2013 года № 588. Утратило силу постановлением Правительства Республики Казахстан от 27 октября 2023 года № 950.

Сноска. Утратило силу постановлением Правительства РК от 27.10.2023 № 950 (вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования).

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Внести в постановление Правительства Республики Казахстан от 1 августа 2011 года № 891 "Об утверждении Правил организации и проведения государственной научно-технической экспертизы" (САПП Республики Казахстан, 2011 г., № 51, ст. 691) следующее изменение:

Правила организации и проведения государственной научно-технической экспертизы, утвержденные указанным постановлением, изложить в новой редакции согласно приложению к настоящему постановлению.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней со дня первого официального опубликования.

Премьер-Министр
Республики Казахстан	С. Ахметов

Приложение к постановлению Правительства Республики Казахстан от 7 июня 2013 года № 588 Утверждены постановлением Правительства Республики Казахстан от 1 августа 2011 года № 891

Правила
организации и проведения государственной
научно-технической экспертизы
1. Общие положения

1. Правила организации и проведения государственной научно-технической экспертизы (далее – Правила) разработаны в соответствии с Законом Республики Казахстан от 18 февраля 2011 года "О науке" и регулируют отношения, связанные с организацией и проведением государственной научно-технической экспертизы (далее – ГНТЭ).

2. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) заявитель – аккредитованный в уполномоченном органе субъект научной и (или) научно-технической деятельности или автономная организация образования и его организации на равных условиях, реализующие научные исследования;

2) заказчик – юридическое или физическое лицо, заключившее с организатором возмездный договор на организацию проведения ГНТЭ;

3) организатор – национальный центр государственной научно-технической экспертизы;

4) эксперт – физическое лицо, представляющее экспертное заключение, а также имеющее соответствующую квалификацию, ученую степень и стаж работы по специальности не менее пяти лет.

Эксперт, привлекаемый для ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ, должен иметь опубликованные научные статьи в рецензируемых научных журналах с индексом Хирша не менее 5 за последние пять лет. На лиц, специализирующихся в области гуманитарных, общественных, политических и социальных наук требование по наличию индекса Хирша не менее 5 за последние пять лет не распространяется;

5) зарубежный эксперт – эксперт, не являющийся гражданином Республики Казахстан, а также гражданин Республики Казахстан, имеющий документ на право постоянного проживания в иностранном государстве, выданный в соответствии с законодательством этого государства, имеющий опыт работы по специальности в зарубежных научных организациях за пределами Республики Казахстан и опубликованные научные статьи в ведущих мировых научных журналах;

6) казахстанский эксперт – эксперт, являющийся гражданином Республики Казахстан, в том числе временно находящийся за границей или находящийся на государственной службе Республики Казахстан за ее пределами, за исключением граждан Республики Казахстан, имеющих документ на право постоянного проживания в иностранном государстве, выданный в соответствии с законодательством этого государства, который имеет опубликованные научные статьи в академических научных журналах;

7) экспертное заключение – документ, который составляется экспертом и содержит сведения о результатах проведенной им экспертизы, его выводах по поставленным перед ним вопросам, объективную и независимую от интересов заказчика и организатора аналитическую оценку объекта ГНТЭ;

8) комплексная экспертиза – экспертиза, проводимая путем привлечения организатором экспертов, являющихся специалистами в различных областях знаний или различных научных направлениях одной области знания;

9) комиссионная экспертиза – экспертиза, проводимая путем привлечения организатором экспертов, являющихся специалистами в пределах одного научного направления одной области знаний;

10) заключение ГНТЭ – официальное заключение организатора, составленное по форме, согласно приложению 1 к настоящим Правилам, на основе обобщения согласованных экспертами баллов по каждому критерию оценки по объекту ГНТЭ.

3. ГНТЭ осуществляется в целях подготовки аналитической оценки научных, научно-технических и инновационных проектов и программ на принципах независимости, объективности, компетентности, комплексности, достоверности, полноты и обоснованности экспертных заключений.

4. Объектами ГНТЭ являются научные, научно-технические и инновационные проекты и программы (в том числе отчеты о научной и (или) научно-технической деятельности, научно-исследовательские работы, выдвинутые на соискание Государственной премии в области науки и техники, целевые научные, научно-технические программы).

5. Организатор осуществляет организацию работ по проведению ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ, предлагаемых к финансированию из государственного бюджета, а также иных объектов ГНТЭ по обращению заказчика.

6. ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ, подлежащих финансированию из государственного бюджета, проводится компетентными зарубежными и казахстанскими экспертами.

7. Организатор осуществляет обеспечение единства администрирования, независимости, прозрачности и публичности результатов экспертизы объектов ГНТЭ.

8. Основными задачами ГНТЭ являются:

1) оценка соответствия научных, научно-технических и инновационных проектов и программ мировому уровню научных, технических и технологических знаний, тенденциям и приоритетам научно-технического прогресса;

2) оценка соответствия объектов ГНТЭ требованиям и нормам законодательства, конкурсной документации;

3) оценка возможностей достижения целей научных, научно-технических и инновационных проектов и программ посредством планируемых операций, необходимости и достаточности предполагаемых затрат труда, финансовых средств, материальных ресурсов, оценка запрашиваемого финансирования;

4) объективное и комплексное рассмотрение результатов реализации научных, научно-технических и инновационных проектов и программ (отчетов) по содержательному, организационному, материальному, информационному обеспечению проведения научных исследований, сравнение полученных результатов с заявленными целями;

5) оценка значимости объектов ГНТЭ;

6) прогнозирование научно-технических, социально-экономических и экологических последствий реализации научных, научно-технических и инновационных проектов и программ;

7) оценка эффективности использования, выделенных на реализацию объектов ГНТЭ, финансовых и других средств.

9. Принципами проведения ГНТЭ являются:

1) независимость, анонимность и компетентность экспертов;

2) научный подход, всесторонность, объективность исследования объектов ГНТЭ;

3) полнота и обоснованность экспертных заключений;

4) гласность результатов ГНТЭ.

2. Порядок организации и проведения государственной
научно-технической экспертизы

10. Заказчик подает организатору заявку на проведение ГНТЭ объекта ГНТЭ, представленного на грантовое и программно-целевое финансирование за счет средств государственного бюджета, в соответствии с требованиями, установленными законодательством, и иных объектов ГНТЭ по форме согласно приложению 2 к настоящим Правилам.

11. Организатор:

1) организует работу по проведению ГНТЭ путем направления каждого объекта ГНТЭ для проведения ГНТЭ не менее трем экспертам либо, в зависимости от объекта ГНТЭ, путем проведения комплексной (комиссионной) экспертизы;

2) обеспечивает качественный и объективный подбор состава казахстанских и зарубежных экспертов для проведения ГНТЭ в соответствии с их специализацией и особенностями объектов ГНТЭ;

3) производит отбор не менее двух зарубежных экспертов для проведения ГНТЭ научных, научно-технических и инновационных проектов и программ;

4) формирует банк данных электронных версий объектов ГНТЭ и базу данных по объектам ГНТЭ, поданным на финансирование из средств государственного бюджета, поступивших от заказчика для проведения ГНТЭ;

5) осуществляет методическое и организационно-техническое обеспечение ГНТЭ, в том числе путем формирования автоматизированных баз данных казахстанских и зарубежных экспертов и заключения договоров с экспертами об оказании услуг по проведению ГНТЭ.

Для формирования базы данных зарубежных экспертов подбор экспертов производится с использованием ведущих мировых библиометрических баз данных или по рекомендациям ведущих мировых университетов и научных организаций, или экспертов, имеющих публикации в ведущих мировых научных журналах, по научным исследованиям, соответствующим тематике объекта ГНТЭ.

Договор с экспертом должен содержать условия о сроках проведения экспертизы, конфиденциальности сведений об объектах ГНТЭ, соблюдения экспертом принципов и норм научной этики и гарантировать конфиденциальность сведений об эксперте.

Сведения о расторжении договоров по инициативе эксперта без уважительных причин вносятся в автоматизированную базу данных казахстанских и зарубежных экспертов.

В случае нарушения экспертом договорных условий и (или) принципов проведения ГНТЭ, установленных настоящими Правилами, организатор исключает его из автоматизированной базы данных.

12. Организация и проведение ГНТЭ включают следующие этапы:

1) обработка заявок на проведение ГНТЭ и формирование банка данных электронных версий объектов ГНТЭ и базы данных по объектам ГНТЭ – не более тридцати календарных дней со дня получения заявок;

2) подбор экспертов и заключение с ними договоров об оказании услуг по проведению ГНТЭ – не более тридцати календарных дней со дня завершения обработки заявок и включения объектов ГНТЭ в базу данных по объектам ГНТЭ;

3) проведение ГНТЭ – не более тридцати календарных дней со дня заключения договора с экспертом.

Организатор опубликовывает на своем интернет-ресурсе информацию о завершении каждого этапа в течение пяти рабочих дней после его окончания.

13. Экспертное заключение по объекту ГНТЭ составляется по формам согласно приложениям 3, 4, 5 или 6 к настоящим Правилам в зависимости от объекта ГНТЭ.

В экспертном заключении по каждому критерию оценки экспертом выставляется балл согласно системе оценок, указанных в приложении 7 к настоящим Правилам. Дополнительные критерии оценок по научным, научно-техническим и инновационным проектам и программам устанавливаются организатором по предложению заказчика.

14. При проведении комплексной (комиссионной) экспертизы объекта ГНТЭ образуется экспертная группа. Из членов экспертной группы избирается председатель и определяется секретарь заседания экспертной группы. Заседание экспертной группы проводится в очной форме и (или) посредством онлайн конференций. Комплексная (комиссионная) экспертиза проводится при участии не менее трех и не более пятнадцати экспертов, в зависимости от объема материалов, представленных для экспертизы. По результатам комплексной (комиссионной) экспертизы объекта ГНТЭ составляется экспертное заключение по формам согласно приложениям 3, 4, 5 или 6 к настоящим Правилам в зависимости от объекта ГНТЭ.

15. Результатом ГНТЭ объектов ГНТЭ, представленных на грантовое и программно-целевое финансирование за счет средств государственного бюджета, являются заключения ГНТЭ, которые направляются организатором на рассмотрение национальным научным советам.

Заключения ГНТЭ по иным объектам ГНТЭ направляются организатором заказчику.

16. Организатор публикует на своем интернет–ресурсе результаты ГНТЭ по объектам ГНТЭ, поданным в рамках конкурса на грантовое и программно-целевое финансирование за счет средств государственного бюджета, в течение трех календарных дней после проведения ГНТЭ по всем объектам ГНТЭ в рамках указанного конкурса.

17. Не допускается оказание давления либо иного воздействия на организатора и эксперта заказчиком, заявителем и иными лицами.

Приложение 1 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Заключение государственной научно-технической экспертизы

________________________________________

(наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Средний балл (от 1 до 9)	Комментарии всех экспертов с ответами на наводящие вопросы
1
2
3
4
Итоговый балл (обобщение согласованных экспертами баллов по каждому критерию оценки)
Пороговая оценка итогового балла (низкая, средняя или высокая)
Сильные стороны
Слабые стороны
Сумма финансирования по мнению экспертов, необходимая для реализации объекта с обоснованием изменений по каждому виду расходов
Мнения экспертов о соответствии содержания объекта ГНТЭ приоритетному направлению, по которому он был подан (соответствует или не соответствует)

____________________

Организатор ____________________

Приложение 2 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Типовая форма заявки на проведение государственной
научно-технической экспертизы

1. Цели и задачи проекта [не более 500 слов]

В этом разделе описываются цель и способ достижения цели проекта, поставленные задачи с кратким пояснением их реализации и ожидаемых результатов.

2. Научная новизна и практическая значимость проекта [не более 1500 слов]

Раздел включает следующую информацию:

1) новизна и значимость проекта в национальном и международном масштабе;

2) социальный спрос и (или) экономическая и индустриальная заинтересованность в реализации проекта и получении его результатов.

3. Методы исследования [не более 1000 слов]

Раздел включает следующую информацию:

1) описание методов, используемых в проекте как обоснование способов достижения поставленных целей, обоснование выбранного подхода;

2) критические точки, альтернативные пути реализации проекта.

4. Группа реализации и управление проектом [не более 2500 слов]

Раздел включает следующую информацию:

1) описание состава исследовательской группы, их позиций, квалификации и направлениях работы в проекте и план работ, включающий этапы проекта;

2) обоснование общей стоимости проекта (в тыс. тенге) с обязательной расшифровкой на каждый год реализации проекта;

3) описание имеющейся материально-технической базы для реализации проекта.

5. Ожидаемые результаты [не более 500 слов]

В разделе отражается следующая информация:

1) осуществление публикаций в рецензируемых научных журналах и возможности патентования полученных результатов проекта;

2) ожидаемый научный и социально-экономический эффект;

3) применимость полученных результатов;

4) целевые потребители полученных результатов;

5) распространение результатов работ среди потенциальных пользователей, сообщества ученых и широкой общественности.

6. Библиография

В разделе указываются публикации, ссылки на которые были указаны в разделе 2 "Научная новизна и практическая значимость проекта".

Каждая публикация должна содержать полное наименование журнала, номер издания, год издания, номера страниц, полное наименование статьи, имена всех авторов статьи.

Приложение 3 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Экспертное заключение

(в рамках грантового или программно-целевого финансирования)

________________________________________

(наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 1 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы с ответами на наводящие вопросы
1	Качество и инновационность исследовательского плана		Наличие у проекта научной новизны и значимости. Исследование в рамках проекта новых научных или методологических проблемных областей. Наличие у проекта потенциала для достижения исключительно значимых результатов. Междисциплинарность исследования. Соответствие проекта уровню прорывного исследования, содержащего риски. Социально-экономический эффект. Пути использования полученных результатов проекта. Стратегическая значимость проекта (для программно-целевого финансирования).
2	Реализуемость исследовательского плана		Ясность и реалистичность целей и гипотез исследовательского плана. Обоснованность научных методов, применяемых в проекте. Наличие альтернативных подходов. Соответствие методов и подходов поставленным целям и задачам. Обеспечение прозрачности методологии и результатов научных исследований. Приемлемость уровня управления проектом, прозрачности исследовательского плана и распределения работ. Соответствие ресурсов (человеческих, финансовых и других материальных) и распределения работ заявленным срокам, объему и содержанию работ и запрашиваемой сумме финансирования. Отражение этических вопросов, касающихся экспериментальных исследований над людьми и животными. Отражение вопросов, касающихся предотвращения плагиата, фальсификации и фабрикации данных, ложного соавторства и присвоения результатов. Наличие альтернативных путей реализации проекта.
3	Компетентность заявителя		Достаточность уровня компетентности научного руководителя и членов исследовательской группы для реализации проекта. Наличие у членов исследовательской группы комплементарных (дополняющих) знаний для реализации проекта.
4	Исследовательская среда		Наличие у заявителя необходимой для реализации проекта исследовательской инфраструктуры. Соответствие закупаемого заявителем оборудования целям проекта, содержанию запланированных работ. Наличие возможностей интегрирования проекта в международную исследовательскую среду (с обоснованием). Поддержка в рамках проекта или по результатам его реализации подготовки молодых кадров высшей квалификации. Наличие в рамках проекта совместных работ с казахстанскими/зарубежными партнерами. Участие в проекте ведущих зарубежных ученых. Осуществление стажировок членов исследовательской группы в зарубежных исследовательских центрах или университетах, взаимообмена членами исследовательских групп между исследовательскими центрами или университетами. Необходимость и наличие возможностей налаживания международного сотрудничества с целью получения лучших научных результатов или дальнейшего развития проекта.
Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны
Сумма финансирования, по мнению эксперта, необходимая для реализации объекта с обоснованием предлагаемых изменений по каждому виду расходов
Мнение эксперта о соответствии содержания объекта ГНТЭ приоритетному направлению, по которому он был подан (соответствует или не соответствует)

Ф.И.О. эксперта ____________________

Приложение 4 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Экспертное заключение
по отчету ________________________________________
(наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 1 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы
1	Оценка научной значимости, практической ценности результатов работ
2	Оценка качества применяемой методологии для научных исследований
3	Оценка выполнения поставленных в проекте/программе задач
Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны

Ф.И.О. эксперта ____________________

Приложение 5 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Экспертное заключение
по работе, выдвигаемой на соискание Государственной
премии Республики Казахстан в области науки и техники
________________________________________
(наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 1 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы
1	Степень научной новизны полученных результатов с мировым уровнем, актуальность проведенных исследований
2	Оценка применяемой методологии для научных исследований
3	Оценка научной и практической значимости основных результатов исследований
4	Оценка вклада работы в развитие науки и техники
5	Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны

Ф.И.О. эксперта ____________________

Приложение 6 к Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Экспертное заключение
по целевой научной, научно-технической программе
______________________________________________
(наименование объекта ГНТЭ)

Наименование критериев оценки		Балл (от 1 до 9)	Комментарии эксперта/экспертной группы
1	Приоритетный характер проблемы, предлагаемой для программного решения
2	Научная значимость целей и задач целевой программы
3	Обоснованность, комплексность и экологическая безопасность программных мероприятий, сроки их реализации
4	Эффективность механизма осуществления целевой программы
5	Социально-экономическая эффективность целевой программы в целом, ожидаемые конечные результаты реализации целевой программы и ее влияние на развитие экономики страны
Итоговый балл (сумма баллов по критериям оценки)
Сильные стороны
Слабые стороны

Ф.И.О. эксперта ____________________

Приложение 7 Правилам организации и проведения государственной научно-технической экспертизы

Система экспертных оценок объекта ГНТЭ

Пороговая оценка	Балл	Оценка	Описание оценок с указанием сильных и слабых сторон
Высокая	9	Исключительно	Без слабых сторон
	8	Выдающееся	С пренебрежительными слабыми сторонами
	7	Отлично	С некоторыми незначительными слабыми сторонами
Средняя	6	Очень хорошо	С многочисленными незначительными слабыми сторонами
	5	Хорошо	С некоторыми сильными сторонами и умеренными слабыми сторонами
	4	Удовлетворительно	С некоторыми сильными сторонами, но с одной значительной слабой стороной
Низкая	3	Слабо	С незначительными сильными сторонами и многочисленными слабыми сторонами
	2	Неудовлетворительно	Без сильных сторон и значительными слабыми сторонами
	1	Крайне неудовлетворительно	Без сильных сторон