"Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2017 жылғы 29 желтоқсандағы № 904 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

"Табиғи монополиялар туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Б. Сағынтаев

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Табиғи монополиялар туралы 1-тарау. Жалпы ережелер

Осы Заң табиғи монополиялар аясындағы қызметті реттейді және тұтынушылар мен табиғи монополия субъектілері мүдделерінің теңгеріміне қол жеткізуге бағытталған.

1-бап. Осы Заңның мақсаты

Осы Заңның мақсаты:

1) табиғи монополиялар аясындағы қызметті мемлекеттік реттеу мен бақылауды жүзеге асырудың құқықтық негіздерін айқындау;

2) табиғи монополиялар субъектiлерiнің реттеліп көрсетілетін қызметтерінің тұтынушылар үшін қолжетімділігін қамтамасыз ету;

3) тұтынушылар мен табиғи монополиялар субъектiлерiнің мүдделерiн қорғауды қамтамасыз ету;

4) табиғи монополиялар аясында мемлекеттік реттеу рәсімдерінің жариялылығы мен ашықтығын қамтамасыз ету;

5) табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерінің сапасын арттыруды және оларға сұранысты қанағаттандыруды ынталандыру болып табылады.

2-бап. Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Заң мен Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3-бап. Осы Заңның қолданысы

1. Осы Заң табиғи монополиялар субъектiлерi ұсынатын Қазақстан Республикасының көрсетілетін қызметтер нарығында туындайтын қатынастарға қолданылады.

2. Осы Заңда қамтылмаған қатынастар кәсіпкерлік саласындағы заңнамамен және Қазақстан Республикасының басқа да заңнамасымен реттеледі.

3. Осы Заңда табиғи монополия аясына жатқызылған қызметті жүзеге асыратын нарық субъектісі үшін мемлекеттік реттеу және бақылау реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну жөніндегі қызметке қатысты ғана қолданылады.

4. Осы Заңның қолданысы табиғи монополиялар аясына жатқызылған қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғаларға мынадай:

1) қызметі тек жеке өз мұқтаждарына арналған объектiлердi салу мен пайдалануға байланысты болған;

2) осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген қызмет:

осындай қызметтен түскен кірістер күнтізбелік бір жыл ішінде барлық қызметтен түскен кірістердің бір пайызынан аспауға тиіс;

табиғи монополия аясына жатқызылған реттеліп көрсетілетін қызметтерге 2012 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылған тарифтің деңгейін сақтау шарттарының жиынтығы сақтала отырып, жүзеге асырылатын жағдайлардың бірінде қолданылмайды.

4-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) жария тыңдаулар – табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тариф жобасын талқылау рәсімі;

2) жеке-дара есепке алу аспабы – бір тұтынушының табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтыну көлемін айқындайтын есепке алу аспабы;

3) инвестициялық бағдарлама – нысаналы көрсеткіштерге қол жеткізуден немесе техникалық-экономикалық көрсеткішті қолда бар деңгейде сақтаудан көрініс тапқан техникалық-экономикалық тиімділікті алу мақсатында қолда бар активтерді кеңейтуге, жаңғыртуға, реконструкциялауға, жаңартуға, қолдауға және табиғи монополия субъектісінің жаңа активтерін құруға бағытталған қаражаттар салу жөніндегі іс-шаралар жоспары;

4) индекстеу әдісі – қуаттылығы аз табиғи монополия субъектісінің бекітілген тарифтерді жыл сайын индекстеу арқылы тарифтерді қалыптастыруы;

5) реттеліп көрсетілетін қызметтер – табиғи монополия аясындағы табиғи монополия субъектісі ұсынатын және уәкілетті органның мемлекеттік реттеуіне жататын көрсетілетін қызметтер, тауарлар мен жұмыстар;

6) реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштері – тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну процесінің технологиялық және өзге де объективтік параметрлерін қамтитын, оның ішінде тәуелсіз ішкі бағалауға жататын табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін бағалау өлшемшарттарының жиынтығы;

7) табиғи монополия – тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтер нарығының тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің белгілі бір түріне сұранысты қанағаттандыру үшін бәсекелестік жағдайлар жасау мүмкін болмайтын немесе өндірістің технологиялық ерекшеліктеріне қарай және тауарлардың, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің осы түрін ұсыну экономикалық жағынан тиімсіз болатын жай-күйі;

8) табиғи монополия аясы – табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтері нарығында туындайтын қоғамдық қатынастар аясы;

9) табиғи монополиялар аясындағы көрсетілетін коммуналдық қызметтер – табиғи монополиялар субъектілері ұсынатын сумен жабдықтау, су бұру, жылыту және (немесе) ыстық сумен жабдықтау мақсатында жылу энергиясымен жабдықтау жөніндегі көрсетілетін қызметтер;

10) табиғи монополия субъектісі – табиғи монополия аясындағы тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынумен айналысатын дара кәсіпкер немесе заңды тұлға;

11) табиғи монополиялар субъектілері қызметінің тиімділік көрсеткіштері – табиғи монополия субъектісінің қызметі және тарифтерді қалыптастыру кезінде ескерілетін оның экономикалық, басқарушылық, өндірістік шығындары нәтижелерінің арақатынасы;

12) тариф – табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтері құнының ақшалай көрінісі;

13) тарифтік реттеу әдісі – табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру әдісі;

14) тарифтік реттеудің шығындық әдісі – табиғи монополия субъектісінің баптар бойынша анықталған, экономикалық негізделген шығындарға және пайдаға байланысты тарифтерін қалыптастыруы;

15) тарифтік реттеудің ынталандыру әдісі – табиғи монополия субъектісінің қызмет тиімділігіне және оның реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтауына байланысты тарифтерді қалыптастыру;

16) тарифті саралау – тұтыну жағдайына, оның ішінде тұтынушылар топтарына қарай тарифтің әртүрлі деңгейлерін белгілеу;

17) тарифтік смета – табиғи монополия субъектісінің уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша ұсынатын реттеліп көрсетілетін қызметтерінің кірістері мен шығыстарының және көлемдерінің тізбесі;

18) тұтынушы – табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін пайдаланушы немесе пайдалануға ниеттенген жеке немесе заңды тұлға;

19) уақытша өтемдік тариф – тұтынушыларға қаражатты қайтару мақсатында уәкілетті орган бекітетін тариф;

20) уақытша төмендету коэффициенті – уәкілетті орган бекіткен және тұтынушылар мен табиғи монополия субъектісінің мүдделерін қорғау мақсатында тарифке қолданылатын шама;

21) уәкілетті орган – табиғи монополиялардың тиісті аясында мемлекеттік саясатты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

22) үйдің ортақ жылу энергиясын есепке алу аспабы – бірнеше тұтынушының жылу энергиясын тұтыну көлемін айқындайтын жылу энергиясын есепке алу аспабы;

23) стратегиялық тауарлар:

табиғи монополиялар субъектілері жылу энергиясын өндіру үшін отын ретінде пайдаланатын көмір, газ, мазут және дизель отыны;

электр энергиясын беру, сумен жабдықтау және (немесе) су бұру аясындағы табиғи монополиялар субъектiлерi үшiн – электр энергиясы;

жылумен жабдықтау аясындағы табиғи монополиялар субъектілері үшін және жылу энергиясын беру және (немесе) тарату аясындағы нормативтік ысыраптар үшін – жылу энергиясы;

тауарлық газды сақтау, жалғастырушы, магистральдық құбыржолдары және (немесе) тарату құбыржолдары жүйесі арқылы тасымалдау, топтық резервуарлық қондырғыларды пайдалану, сондай-ақ жалғастырушы газ құбыржолдары арқылы шикі газды тасымалдау аясындағы табиғи монополиялар субъектілеріне өз мұқтаждары мен ысыраптары үшін – газ;

сумен жабдықтау, жылу энергиясын өндіру аясындағы табиғи монополиялар субъектілері үшін – су;

24) жергілікті атқарушы органдар – облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тиісті жергілікті атқарушы органдарының энергетика, коммуналдық шаруашылық аясындағы функцияларын жүзеге асыратын құрылымдық бөлімшелері;

25) өтінім – табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметіне тарифті бекіту туралы табиғи монополия субъектісінің уәкілетті органға өтініші;

26) реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтердің болжамды индекстері – табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтердің жол берілетін деңгейін олардың болжамын есептеу арқылы айқындайтын көрсеткіштер;

27) бақыланатын шығындар – табиғи монополиялар субъектінің реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынумен байланысты, шамасы табиғи монополия субъектісінің қызметіне тәуелді шығындары;

28) тозуды есептеудің тікелей әдісі – амортизацияның жылдық сомасы, негізгі құралдар объектісінің пайдалы болу тұрғысынан пайдалану мерзіміне амортизацияланатын құнды бөлумен айқындалатын амортизация әдісі;

29) қуаттылығы аз табиғи монополия субъектісі – мынадай:

жалпы белгіленген қуаттылығы жиырма Гкал/сағатқа дейінгі жылыту қазандықтарынан жылу энергиясын өндіру, беру, тарату және (немесе) онымен жабдықтау жөніндегі;

көлемi жылына бес жүз мың текше метрге дейiн сумен жабдықтау және (немесе) су бұру;

көлемі жылына отыз миллион текше метрге дейiн суару үшін су беру жөніндегі;

көлемі елу мың вагон/км-ге, вагон/сағатқа дейін болатын кірме жолдар саласындағы;

көлемі жылына жиырма бес миллион кВт.сағатқа дейін электр энергиясын беру және (немесе) бөлу жөніндегі;

әуежайда қызмет көрсетілетін жолаушылардың саны жылына үш жүз мың адамнан аспайтын әуежайлардың реттеліп көрсетілетін қызметтерін ұсынатын табиғи монополия субъектiсi.

Қуаттылығы аз табиғи монополия субъектісіне кірісі күнтізбелік бір жыл ішінде табиғи монополия субъектісінің барлық көрсетілетін қызметінен түсетін кірістің бес пайызынан аспайтын көрсетілетін қызмет бойынша табиғи монополия субъектісі де жатады. Бұл ретте, қалған реттеліп көрсетілетін қызметтер бойынша табиғи монополия субъектісі қуаттылығы аз табиғи монополия субъектісіне жатпайды;

30) магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтерінің бағалық шектері – уәкілетті орган магистральдық теміржол желілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерге индекстер түрінде бекіткен тарифтердің ең жоғары және ең төменгі деңгейлері;

31) амортизациялық аударымдардың қаражатын мақсатқа сай пайдаланбау – бекітілген тарифтерде және (немесе) тарифтік сметаларда амортизациялық аударымдардың есебінен көзделген қаражатты реттеліп көрсетілетін қызметтерге пайдаланылатын тіркелген активтердегі күрделі қаржы салымдарына және тартылған кредиттік ресурстар бойынша негізгі борышты қайтаруға байланысы жоқ мақсаттарға жұмсау;

32) стратегиялық тауарларды өндірушілер:

стратегиялық тауарларды өндіретін;

стратегиялық тауарларды өндіруге (өңдеуге) арналған шикізаттың меншік иесі болып табылатын;

Қазақстан Республикасының аумағында стратегиялық тауарларды тікелей шетелдік өндірушінің атынан өткізетін жеке және заңды тұлғалар.

33) бақыланбайтын шығындар – табиғи монополиялар субъектінің реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынумен байланысты, шамасы табиғи монополия субъектісінің қызметіне тәуелді емес шығындары.

5-бап. Табиғи монополиялар аясы

1. Қазақстан Республикасында табиғи монополиялар аясына:

1) мұнайды және (немесе) мұнай өнімдерін Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасының шегінен тысқары жерге экспорттау мақсатында тасымалдауды қоспағанда, оларды магистральдық құбыржолдар арқылы тасымалдау жөніндегі;

2) Қазақстан Республикасының аумағы арқылы транзиттеу және Қазақстан Республикасынан тысқары жерге экспорттау мақсатында тауарлық газды сақтауды, тасымалдауды қоспағанда, тауарлық газды сақтау, жалғастырушы, магистральдық газ құбыржолдары және (немесе) газ тарату жүйелері арқылы тасымалдау, топтық резервуарлық қондырғыларды пайдалану, сондай-ақ шикі газды жалғастырушы газ құбыржолдары арқылы тасымалдау жөніндегі;

3) электр энергиясын беру жөнiндегi;

4) топырақтың жылуы, жерасты сулары, өзендер, су айдындары, өнеркәсіптік кәсіпорындардың және электр станцияларының, кәріздік-тазарту құрылысжайларының сарқынды сулары пайдаланылып өндірілген жылу энергиясын қоспағанда, жылу энергиясын өндіру, беру, бөлу және (немесе) онымен жабдықтау жөніндегі;

5) электр энергиясын желiге босатуды және тұтынуды техникалық диспетчерлендiру жөніндегі;

6) электр энергиясын өндірудің-тұтынудың теңгерімін ұйымдастыру жөніндегі;

7) Қазақстан Республикасының аумағы арқылы контейнерлермен жүктерді тасымалдау, бос контейнерлерді тасымалдау және жүктерді транзиттік тасымалдау кезінде магистральдық теміржол желісінің көрсетілетін қызметтерін қоспағанда, магистральдық теміржол желілерінің;

8) бәсекелес темір жол болмаған кезде концессия шарттары бойынша темір жол көлігінің объектілері бар теміржолдардың;

9) бәсекелес кірме жол болмаған кезде кірме жолдардың;

10) халықаралық және транзиттік ұшуға аэронавигациялық қызмет көрсетуді қоспағанда, аэронавигацияның;

11) порттық қызмет көрсету нарығында бәсекелестік болмаған кезде, порттардың;

12) Қазақстан Республикасының әуежайларында коммерциялық емес мақсаттарда техникалық қонуды жүзеге асыра отырып, Қазақстан Республикасының әуе кеңістігі арқылы транзиттік ұшып өтуді жүзеге асыратын авиатасымалдарға және халықаралық бағыттар бойынша қызмет көрсетуді қоспағанда, әуежайлардың;

13) шағын кәсіпкерлік субъектілері қызметін қоспағанда, кәбілдік кәрізді мүліктік жалға (жалдауға) немесе пайдалануға беру жөніндегі;

14) сумен жабдықтаудың және (немесе) су бұрудың реттеліп көрсетілетін қызметтері жатады.

2. Табиғи монополиялар аясында ұсынылатын және мемлекеттік реттеуге жататын реттеліп көрсетілетін қызметтердің тізбесін уәкілетті орган бекітеді.

3. Табиғи монополиялар субъектiлерi республикалық және жергiлiктi бөлiмдерден тұратын Табиғи монополиялар субъектiлерiнiң мемлекеттiк тiркелiмiне реттеліп көрсетiлетiн қызметтер көрсетіле отырып енгiзiлуге жатады.

4. Табиғи монополиялар аясын кеңейту Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

2-тарау. Табиғи монополиялар аясындағы қызметті мемлекеттік реттеу

6-бап. Табиғи монополиялар аясындағы қызметті мемлекеттік реттеу

Табиғи монополиялар аясындағы қызметті мемлекеттік реттеу:

1) Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімін қалыптастыру;

2) табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді белгілеу;

3) табиғи монополиялар аясын тарифтік реттеу әдістерін айқындау;

4) табиғи монополиялар субъектісінің "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жекелеген әрекеттерді жасауына келісім беру;

5) Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерінің тізбесін қалыптастыру, аталған қызметтерді көрсетуді регламенттеу, олардың сапасын бағалау және бақылау арқылы жүзеге асырылады.

7-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

Қазақстан Республикасының Үкіметі:

1) табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлейді;

2) Қазақстан Республикасының Конституциясында, заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде өзіне жүктелген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

8-бап. Уәкілетті органның құзыреті

1. Уәкiлеттi орган:

1) Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне, осы Заңға және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес табиғи монополиялар субъектiлерiнің қызметін мемлекеттік реттеуді жүзеге асырады;

2) табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік саясатты қалыптастыру жөнінде ұсыныстарды әзірлейді;

3) Табиғи монополиялар субъектiлерiнің мемлекеттік тіркелімін қалыптастырады және жүргізеді;

4) реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

5) табиғи монополия субъектілерінің қызметін жүзеге асыру тәртібін әзірлейді және бекітеді;

6) табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынуының үлгілік шарттарын әзірлейді және бекітеді;

7) өтінімді қарауға қабылдайды не өтінімді қарауға қабылдаудан бас тартады;

8) табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтерді бекітуге берген өтінімдерін қарау кезінде жария тыңдаулар өткізеді және жария тыңдаулар өткізу туралы хабарландыруды орналастырады;

9) осы Заңда белгіленген жағдайларда тарифті бекітеді;

10) қуаттылығы аз табиғи монополия субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифті индекстеу деңгейін айқындайды;

11) өзі бекіткен табиғи монополиялар субъектісінің тарифтік сметасын бекітеді және оған өзгерістер енгізеді;

12) тиісті мемлекеттік органмен бірлесіп Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің республикалық бөліміне енгізілген табиғи монополиялар субъектілерінің және осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 9), 10), 12) және 13) тармақшаларында көзделген реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар субъектілерінің инвестициялық бағдарламаларын бекітеді және оларға өзгерістер енгізеді;

13) жергілікті атқарушы органмен бірлесіп, Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөліміне енгізілген табиғи монополиялар субъектілерінің инвестициялық бағдарламаларын бекітеді және оларға өзгерістер енгізеді;

14) уақытша өтемдік тарифті бекітеді;

15) табиғи монополиялар субъектісінің "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген жекелеген әрекеттерді жасауына келісім береді;

16) тиісті мемлекеттік органдармен келісу бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін әзірлейді және бекітеді;

17) жеке және заңды тұлғалардан, оның iшiнде мемлекеттiк органдардан, жергiлiктi өзiн-өзi басқару органдарынан, сондай-ақ олардың лауазымды адамдарынан өз өкiлеттiктерін жүзеге асыруы үшiн қажеттi ақпаратты сұратады және алады;

18) табиғи монополиялар субъектілеріне осы Заңды бұзушылықтарды жою туралы нұсқамалар енгізеді;

19) осы Заң бұзылған жағдайларда сотқа жүгiнеді;

20) табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтік сметаның, инвестициялық бағдарламаның орындалуы және реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтау, сондай-ақ табиғи монополия субъектісінің қызметі тиімділігінің көрсеткіштеріне қол жеткізу туралы есептеріне талдау жүргізеді;

21) Тарифтік саясат жөніндегі кеңестің ережесі мен құрамын әзірлейді және бекітеді;

22) есепке алу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін табиғи монополиялар аясында коммуналдық қызметтерді тұтыну нормаларын келіседі;

23) табиғи монополиялар субъектілерінің және тұтынушылардың өтініштерін қарайды;

24) мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының, оның ішінде концессиялық жобаның конкурстық құжаттамасын, мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартының, оның ішінде концессия шартының жобаларын, оларға өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді келіседі;

25) мемлекеттік немесе жергілікті атқарушы органдардан реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынған кезде технологиялық циклде пайдаланылатын мүлікті балансқа және (немесе) сенімгерлік басқаруға қабылдаған жағдайда, сонымен бірге электр желілерін басқа энергия беруші ұйымдардан өтеусіз пайдалануға алған кезде, тарифтік сметаға тарифті көтерместен өзгеріс енгізеді;

26) уақытша төмендету коэффициентін бекітеді;

27) табиғи монополиялар аясы бойынша бес жылдық кезеңге реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтердің болжамдық индекстерін белгілейді;

28) есепке алу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерге ақы төлеу мөлшерін бекітеді;

29) магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтеріне бағалық шектерді бекітеді;

30) реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтеріне жыл сайын бекітілген бағалық шектерді түзетеді;

31) табиғи монополия аясын тарифтік реттеу әдісін айқындайды;

32) табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерінің тізбесін бекітеді;

33) реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтер тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолданумен бекітілетін табиғи монополиялар субъектілерінің тізбесін бекітеді;

34) осы Заңда, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

9-бап. Өзге мемлекеттік органдардың құзыреті

Энергетика, теміржол көлігі, газды өндіру, тасымалдау (тасу), сақтау және көтерме саудада өткізу, сондай-ақ тауарлық және сұйытылған мұнай газын бөлшек саудада өткізу және тұтыну, су қорын пайдалану және қорғау, сумен жабдықтау, су бұру аясындағы және табиғи монополиялардың өзге аясында мемлекеттік органдар:

1) өз құзыреті шегінде табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға қатысады;

2) уәкілетті органмен бірлесіп, бәсекелес кірме жол болмаған кезде, кірме жолдардың көрсетілетін қызметтері бойынша Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің республикалық бөліміне немесе Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөліміне енгізілген табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасын бекітеді және оған өзгерістер енгізеді;

3) Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де өкілеттіктерді жүзеге асырады.

10-бап. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының құзыреті

Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының құзыреті:

1) өз құзыреті шегінде табиғи монополиялар аясында мемлекеттік саясатты әзірлеуге және іске асыруға қатысады;

2) уәкілетті органмен келісу бойынша осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 9), 10), 12) және 13) тармақшаларында көзделген реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар субъектілерін қоспағанда, Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөліміне енгізілген табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасын бекітеді және оған өзгерістер енгізеді;

3) уәкілетті органмен келісу бойынша есепке алу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді тұтыну нормаларын бекітеді;

4) осы Заңда, Қазақстан Республикасының заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде көзделген өзге де функцияларды жүзеге асырады.

11-бап. Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімін қалыптастыру

1. Табиғи монополия аясына жатқызылған реттеліп көрсетілетін қызметті көрсету жөніндегі қызметті жүзеге асыратын дара кәсіпкер немесе заңды тұлға реттеліп көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға ұсынған күннен бастап күнтізбелік он бес күн ішінде табиғи монополия субъектісін немесе реттеліп көрсетілетін қызметті Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне енгізу туралы өтінішпен уәкілетті органға жүгінеді.

2. Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне енгізуді және одан шығаруды уәкілетті орган жүргізеді.

3. Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімі республикалық және жергілікті бөлімдерден тұрады.

4. Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімінің республикалық бөліміне екі және одан көп облыстың, республикалық маңызы бар қаланың және астананың аумағында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар субъектілері енгізіледі.

Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің жергілікті бөлімдеріне бір облыстың немесе республикалық маңызы бар қаланың немесе астананың аумағында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар субъектілері енгізіледі.

Аэронавигация, әуежайлар, телекоммуникациялар мен пошта байланысының әмбебап көрсетілетін қызметтері салаларында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынатын табиғи монополиялар субъектілері Табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тіркелімінің республикалық бөліміне енгізіледі.

5. Табиғи монополия субъектісі Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну орны бойынша енгізілуі тиіс шетелдік заңды тұлғаларды қоспағанда, дара кәсіпкерді немесе заңды тұлғаны Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне тіркеу орны бойынша енгізеді.

6. Табиғи монополиялар аясына жатқызылған көрсетілетін қызметті ұсыну тоқтатылған жағдайда, табиғи монополия субъектісі реттеліп көрсетілетін қызметті ұсыну тоқтатылған күннен бастап күнтізбелік он бес күннен кешіктірмей уәкілетті органға Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімінен шығару (Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізу туралы) туралы өтініш береді.

12-бап. Табиғи монополиялар аясын тарифтік реттеу әдістері

1. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді белгілеу кезінде тарифтік реттеудің:

1) шығын;

2) ынталандырушы;

3) индекстеу;

4) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын, оның ішінде концессия шартын жасасу кезінде тарифті айқындау әдістері қолданылады.

2. Тарифтік реттеу әдісі:

1) табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтік реттеудің тиісті әдісін қолдануға экономикалық және технологиялық тұрғыдан дайын болған;

2) табиғи монополиялар субъектілеріне және тұтынушыларға олар орындай алмайтын міндеттерді жүктеуге жол бермеген жағдайларда қолданылады.

13-бап. Табиғи монополия субъектісінің жекелеген әрекеттерді жасауына келісім беру

1. Табиғи монополиялар субъектісі:

1) егер ағымдағы жылдың басындағы бухгалтерлік баланста ескерілген мүліктің баланстық құны ағымдағы жылдың басындағы бухгалтерлiк балансқа сәйкес оның активтерінің баланстық құнының 0,05 пайызынан асып кетсе, реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшін пайдаланылатын мүлікпен мәмілелер жасауға;

2) қайта ұйымдастыруға немесе таратуға уәкілетті органның келісімін алуға міндетті.

2. Осы баптың 1-тармағында көзделген әрекеттерді жасауға келісім беруден, егер:

1) бұл табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді жоғарылатуға әкеп соқса;

2) бұл тұтынушылармен жасалатын шарттарды бұзуға әкеп соқса;

3) бұл тұтынушылардың құқықтары мен заңды мүдделеріне нұқсан келтіруге әкеп соқса;

4) бұл реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынудың технологиялық жүйесімен үздіксіз байланыстың бұзылуына немесе реттеліп көрсетілетін қызметтер сапасының төмендеуіне әкеп соқса;

5) осы баптың 3 және 4-тармақтарында көзделген құжаттардың толық топтамасы ұсынылмаса не ұсынылған құжаттарда анық емес ақпарат қамтылған болса, бас тартылуға тиіс.

3. Егер ағымдағы жылдың басындағы бухгалтерлік баланста ескерілген мәміле жасалатын мүліктің баланстық құны ағымдағы жылдың басындағы бухгалтерлiк балансқа сәйкес оның активтерінің баланстық құнының
0,05 пайызынан асып кетсе, табиғи монополиялар субъектісінің мүлкімен мәмілелер жасауға уәкілетті органның келісімін алу үшін табиғи монополия субъектісі өтінішхат ұсынады, оған мынадай құжаттар, ақпарат (мәліметтер):

1) осы мәміле туралы шарттың және (немесе) шешімнің (бұйрықтың) жобасы;

2) төленбеген шоттардың (дебиторлық берешекпен мәміле жасау кезінде) тізілімі;

3) басшы қол қойған, мөрмен расталған бухгалтерлік баланстан үзінді көшірме-растау (үзінді көшірме иеліктен шығарылатын мүліктің объектілер бойынша бөлінісіндегі атауын, үлгісін, түрін, түгендеу нөмірін, бастапқы, қалдық құнын қамтуға тиіс) қамтылған құжат;

4) табиғи монополия субъектілерінің қызметті жүзеге асыру тәртібіне сәйкес белгіленген нысан бойынша жылжымайтын мүліктің болуы немесе болмауы туралы;

5) тендер нысанындағы сауда-саттықтарда табиғи монополия субъектісінің мүлкін иеліктен шығару жағдайларын қоспағанда, өтінішхат берілген күннен алты айдан кешіктірілмей, мүлікті сатып алушының қаржылық жағдайы туралы мәліметтерді қамтитын құжат;

6) жарғының және (немесе) құрылтай шартының көшірмелері, ол бар болған жағдайда;

7) мәміле жасау табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифті жоғарылатуға алып келмейтінін және оның қаржылық-шаруашылық қызметінің нашарлауына алып келмейтінін растайтын есеп;

8) Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік туралы заңнамасының талаптарына сәйкес келетін алдыңғы және ағымдағы күнтізбелік жылға арналған қаржылық есептілік қоса беріледі.

4. Табиғи монополия субъектісін қайта ұйымдастыруға немесе таратуға уәкілетті органның келісімін алу үшін табиғи монополия субъектісі өтінішхат ұсынады, оған мынадай құжаттар, ақпарат (мәліметтер):

1) анықтама-негіздеме, сондай-ақ табиғи монополия субъектісін қайта ұйымдастыру қажеттігінің экономикалық негіздемесі (реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтің болжанатын жобасымен бірге);

2) табиғи монополия субъектісінің қаржылық-шаруашылық қызметінің талдауы, оның ішінде өткен жылға және ағымдағы жылдың тиісті кезеңіне бухгалтерлік баланстар (қосымшалармен бірге) және оларға да бірігу мен қосылуға қатысатын басқа тұлғаларға қатысты сол түсіндірме жазбалар;

3) бірігу, қосылу, қайта құрылу кезінде – тапсыру актісінің жобасы, сондай-ақ табиғи монополия субъектісінің бірігуіне, қосылуына қатысатын басқа да тұлғалар туралы мәліметтер;

4) бөлу немесе бөлініп шығу кезінде – бөлу балансының көшірмесі, сондай-ақ табиғи монополия субъектісінің бөлінуімен, бөлініп шығуымен байланысты құрылатын тұлғалардың құрылтай құжаттарының жобалары;

5) табиғи монополия субъектісі мүлкінің меншік иесінің қайта ұйымдастыру немесе тарату туралы шешімі;

6) жаңадан пайда болатын заңды тұлғалардың әрқайсының орналасқан жері туралы мәліметтері қамтылған құжат;

7) табиғи монополия субъектісінің басқа заңды тұлғаларға қатысуы туралы анықтама қоса беріледі.

5. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген әрекеттерді жасау үшін табиғи монополия субъектісі уәкілетті органға осындай әрекеттерді жүзеге асыруға келісім беру туралы өтінішхатты табиғи монополия субъектілерінің қызметті жүзеге асыру тәртібіне сәйкес белгіленген нысанда ұсынуға және осы баптың 3 және 4-тармақтарына сәйкес құжаттарды беруге міндетті.

Қуаттылығы аз табиғи монополия субъектісі осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген әрекеттерді жасағанға дейін кемінде күнтізбелік он күн бұрын уәкілетті органға өзінің осы әрекеттерді жасау ниеті туралы ақпаратты жіберуге міндетті.

6. Өтінішхатқа қоса берілетін құжаттар тігіледі, нөмірленеді, мөрмен және табиғи монополия субъектісі басшысының не оны алмастыратын адамның не табиғи монополия субъектісі басшысы орынбасарының қолымен куәландырады, бұл талап өтінішхатты электрондық нысанда беруге қолданылмайды.

3-тарау. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру

14-бап. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру тәртібі

1. Тариф табиғи монополия субъектісін дамытуға және оның тиімді жұмыс істеуіне және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де мақсаттарға бағытталатын реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну бойынша шығындарды өтеуді және пайда алуды қамтамасыз етуге тиіс.

2. Тариф осы Заңда белгіленген жағдайларды қоспағанда, бес жыл және одан көп мерзімге белгіленеді.

3. Тарифтің қолданылу мерзімі өткен жағдайда, табиғи монополия субъектісі инвестициялық бағдарламаны іске асыруға тартылған қарыздар бойынша негізгі борышты өтеуге бағытталған қаражатты қоспағанда, инвестициялық бағдарламаны (амортизациялық аударымдар мен пайданы) іске асыруға бағытталған қаражатты есепке алмастан, уәкілетті орган бекіткен тариф бойынша көрсетілетін қызметтерді ұсынады.

4. Уәкілетті органның тарифті бекітуі үшін табиғи монополия субъектісі өтінім береді.

5. Өтінім электрондық түрде беріледі.

6. Өтінімді уәкілетті орган ол берілген кезден бастап тоқсан жұмыс күні ішінде қарайды.

7. Тарифті бекітуге арналған өтінімге мыналар:

1) тарифтің (не салалық ерекшеліктерді есепке ала отырып прейскуранттың) жобалары;

2) уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша негіздейтін материалдарды қоса бере отырып, тарифтік сметаның жобасы;

3) тарифті бекіту қажеттілігі туралы анықтама-негіздеме;

4) инвестициялық бағдарламаның жобасы немесе бекітілген инвестициялық бағдарлама;

5) негізгі құралдар құнының өсуіне әкеп соқпайтын жөндеуге бағытталған шығындар сметасы;

6) алдыңғы күнтізбелік екі жыл үшін қаржылық есептілік;

7) мыналар:

қаржы-шаруашылық қызметі, инвестициялық қызмет туралы;

мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысандар бойынша алдыңғы күнтізбелік екі жыл үшін негізгі қорлардың жай-күйі, жекелеген лауазымдар мен мамандықтар және еңбек бойынша жұмыскерлер жалақысының мөлшері туралы есептер туралы;

алдыңғы төрт тоқсан ішіндегі шығындар жөніндегі нақты деректер туралы есептер;

8) шығындардың бап бойынша есептемесі;

9) пайданың есептемесі;

10) персонал санының, шикізат, материалдар, отын, энергия қажеттілігінің және тиісті салада (аяда) қолданылатын үлгілік нормалар мен нормативтердің негізінде болған техникалық ысыраптардың есептемелері;

11) алдыңғы күнтізбелік жыл үшін материалдық, қаржылық ресурстарды, жабдықты және тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу бойынша конкурстық (тендерлік) комиссиялардың шешімдерінің көшірмелері;

12) инвестициялық бағдарламаны (жобаны) іске асыруға дейін пайдаланылатын және жылдар бойынша бөле отырып, ұзақ мерзімді кезеңге инвестициялық бағдарламаны (жобаны) іске асыру кезінде пайдаланылатын негізгі құралдарға амортизациялық аударымдардың есептемесі;

13) қаржыландыру және қарыз ресурстарын өтеу шарттары туралы растайтын құжаттар;

14) табиғи монополия субъектісінің жобалық қуаты туралы және оны іс жүзінде пайдалану туралы деректер;

15) реттеліп көрсетілетін қызметтердің жоспарланатын көлемін растайтын құжаттар (ниет хаттамалары, шарттар, жалпыға бірдей сапалы қызмет көрсету міндеті және табиғи монополия субъектісінің мүмкіндіктері, тарифтердің деңгейін сақтап тұру немесе оның өсуі мақсатында көлемді төмендетуге жол бермеу негізінде тауарларды өндіру көлемінің есептемелері, тұтынушылық сұранысты маркетингтік зерттеу материалдары) қоса беріледі.

Тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолдана отырып тарифті бекітуге арналған өтінімге осы баптың 7-тармағының 1), 3), 4), 6), 7), 9), 10), 13), 14) және 15) тармақшаларында көзделген құжаттар, сондай-ақ негіздейтін материалдарды қоса бере отырып, реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштері мен табиғи монополия субъектісі қызметінің тиімділігі көрсеткіштерінің жобалары қоса беріледі.

8. Уәкілетті орган өтінімді алған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірмей ұсынылған өтінімнің және қоса берілетін есептемелер мен негіздейтін материалдардың толықтығын осы баптың 7-тармағына сәйкестігіне тексереді және табиғи монополия субъектісін өтінімнің қарауға қабылданғаны туралы немесе осы баптың 10-тармағына сәйкес бас тарту себептерін көрсете отырып, өтінімді қарауға қабылдаудан бас тарту туралы жазбаша түрде хабардар етеді.

9. Өтінімге осы баптың 7-тармағына сәйкес қоса берілетін есептемелер мен негіздейтін материалдар мына рәсімдер сақтала отырып ұсынылады:

1) өтінім материалдары тігіледі, нөмірленеді, табиғи монополия субъектісі басшысының не оны алмастыратын адамның не табиғи монополия субъектісі басшысы орынбасарының мөрімен және қолтаңбасымен расталады, бұл талап өтінімді электрондық нысанда беруге қолданылмайды;

2) негіздейтін материалдар ретінде өтінім берудің алдындағы төрт тоқсан үшін және алдыңғы күнтізбелік жыл үшін шығындар мен көлемдер туралы іс жүзіндегі деректер ұсынылады;

3) табиғи монополия субъектісі жүзеге асыратын әрбір қызмет түріне жеке дайындалады.

10. Өтінімді қарауға қабылдаудан бас тартудың негіздері мыналар:

1) табиғи монополия субъектісінің осы баптың 7-тармағында көрсетілген құжаттарды ұсынбауы;

2) ұсынылған құжаттардың осы баптың 9-тармағына сәйкес келмеуі;

3) осы Заңның 24-бабының 7-тармағында көзделмеген мәліметтерді коммерциялық құпияға жатқызу болып табылады.

11. Егер өтінімді қарау кезінде қосымша ақпарат қажет болса, уәкілетті орган оны өтініш берушіден кемінде бес жұмыс күні деген мерзімді белгілей отырып, жазбаша түрде сұратуға құқылы.

Бұл ретте өтінімді қарау табиғи монополия субъектісін хабардар ете отырып, қажетті ақпаратты алғанға дейін тоқтатыла тұрады.

12. Жария тыңдауларды:

1) уәкілетті орган табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді бекіту кезінде тариф бекітілгенге дейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей, табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметіне тарифті оңайлатылған тәртіппен бекіткен кезде, соңдай-ақ осы Заңның 21-бабы 1-тармағының 4), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көзделген жағдайларда тариф бекітілгенге дейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей;

2) табиғи монополия субъектісі тарифті белгілеу немесе айқындау кезінде белгіленген немесе айқындалған тариф туралы тұтынушыларға хабарлағанға дейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей өткізеді.

13. Табиғи монополия субъектісі жария тыңдаулар өткізу күні туралы ақпарат жарияланғаннан кейін жария тыңдауларға қатысушылардың талабы бойынша:

реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтер және тарифтік сметалар жобаларын;

экономикалық негізделген есептеулермен бірге реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтердің көтерілу себептері туралы ақпаратты ұсынуға міндетті.

14. Уәкілетті орган өтінімді қарау қорытындысы бойынша тарифтің, тарифтік сметаның және инвестициялық бағдарламаның жобаларын түзетуге құқылы.

15. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифті бекіту кезінде тариф:

1) тұтынушыларда есепке алу аспаптарының болуына немесе болмауына;

2) тұтынушылар тобына;

3) тасымалданатын жүктердің түріне, жылжымалы құрамның типіне, тасымалдаудың арақашықтығына, тасымалданатын жүктердің көлеміне (салмағына) байланысты саралануы мүмкін.

16. Тарифті бекіту туралы шешім табиғи монополия субъектісіне тарифті бекіту туралы шешім қабылданған күннен бастап күнтізбелік бес күннен кешіктірілмей жолданады.

Уәкілетті орган тарифтерді бекіту туралы шешіммен табиғи монополия субъектісі өтініммен бірге ұсынған шығындар мен пайданың баптарын өзгертудің және нақтылаудың негіздемесін табиғи монополия субъектісіне жолдайды.

17. Тариф осы Заңда көзделген жағдайларды қоспағанда, тариф бекітілген айдан кейінгі келесі айдың бірінші күнінен бастап қолданысқа енгізіледі.

18. Табиғи монополия субъектісі тарифті белгілеу туралы ақпаратты ол қолданысқа енгізілгенге дейін күнтізбелік отыз күн бұрын тұтынушының назарына жеткізуге міндетті.

19. Егер субъект тұтынушыларды осы Заңда көзделген мерзімде тарифті енгізу туралы хабардар етпесе, онда көрсетілген тариф уәкілетті органның шешімінде көрсетілген күннен бастап енгізілмейді. Бекітілген тарифті енгізу тариф бекітілген айдан кейінгі айдың үшінші айының бірінші күнінен бастап жүзеге асырылады.

20. Табиғи монополия субъектісі ағымдағы жылғы 1 қарашаға дейін тарифті арттырмай бекітілген тарифтік сметаны өзгерту туралы ұсыныспен уәкілетті органға жүгінуге құқылы.

21. Реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібінде мыналар:

1) осы Заңда көзделген тарифтік реттеу әдістері ескеріле отырып, тарифтерді есептеу әдістемесі және оларды қолдану тәртібі;

2) уақытша өтемдік тарифті бекіту тәртібі;

3) тарифті саралау тәртібі;

4) тарифтерді оңайлатылған тәртіппен бекіту тәртібі;

5) табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасын бекіту және оны өзгерту тәртібі;

6) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын, оның ішінде концессия шартын жасау кезінде табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді айқындау тәртібі;

7) уақытша төмендетілетін коэффициентті бекіту тәртібі;

8) реттеліп көрсетілетін қызметтердің әрбір түрі бойынша және тұтастай алғанда өзге де қызмет бойынша кірістердің, шығындар мен қолданылатын активтердің бөлек есебін жүргізу тәртібі;

9) сыртқы ауаның нақты температурасы ескеріле отырып, жылу энергиясымен жабдықтау бойынша көрсетілетін қызметтер құнын қайта есептеу тәртібі;

10) табиғи монополия субъектісі пайдасының рұқсат етілетін деңгейін айқындау тәртібі;

11) уәкілетті орган бекіткен тарифтің қолданылу мерзімі өткенге дейін оны өзгерту тәртібі;

12) тарифте ескерілетін және ескерілмейтін шығындар тізбесі, табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне арналған тарифте ескерілетін шығын мөлшерін шектеу тәртібі;

13) тарифті индекстеу тәртібі;

14) тариф, тарифтік сметалар, инвестициялық бағдарламалар жобаларының, тарифтік сметалар мен инвестициялық бағдарламалардың орындалуы туралы есептердің нысандары;

15) магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтерінің баға шектерін есептеу және оларды жыл сайынғы түзету әдістемесі;

16) магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтерінің баға шектерін қолдану тәртібі;

17) реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін бекіту тәртібі;

18) реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтердің болжалды индекстерін есептеу және қолдану тәртібі көзделеді.

22. Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметті жүзеге асыруының тәртібінде:

1) Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне енгізу және одан шығару тәртібі;

2) жария тыңдаулар өткізу тәртібі;

3) табиғи монополия субъектісінің жекелеген әрекеттерді жасауына келісім беру тәртібі;

4) табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуды өткізуінің тәртібі;

5) табиғи монополиялар аясында көрсетілетін қызметтерге қол жеткізудің тең жағдайларын қамтамасыз ету тәртібі;

6) табиғи монополиялар аясында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну бойынша, оның ішінде тұтынушылар мен өзге де мүдделі тұлғалар алдында табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді ұсыну бойынша табиғи монополия субъектісінің қызметі туралы жыл сайынғы есепті өткізу және орналастыру тәртібі;

7) мемлекеттік құпияларға және заңмен қорғалатын өзге де құпияға жататын мәліметтерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес реттеліп көрсетілетін коммуналдық қызметтердің бос және қолжетімді қуаттылықтары, сыйымдылықтары, орындары, желілерінің өткізу қабілеттері, сондай-ақ инженерлік коммуникациялар схемасының бар екендігі туралы ақпаратты орналастыру тәртібі;

8) үйдің ортақ жылу энергиясын есепке алу аспаптарын сатып алуға және орнатуға ақы төлеуді келісу тәртібі;

9) мыналардың:

егер мүліктің ағымдағы жылдың басындағы бухгалтерлiк баланста ескерілген баланстық құны ағымдағы жылдың басындағы бухгалтерлiк балансқа сәйкес оның активтерiнiң баланстық құнының 0,05 пайызынан асып кетсе, реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшін пайдаланылатын мүлікпен мәмiлелер жасауға және табиғи монополиялар субъектiлерiн қайта ұйымдастыруға немесе таратуға келісім беру туралы өтінішхаттың;

жылжымайтын мүліктің болуы немесе болмауы туралы мәліметтердің;

мыналар:

табиғи монополия субъектісінің тұтынушылар мен өзге де мүдделі тұлғалар алдында табиғи монополиялар аясында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну жөніндегі қызметі;

табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштеріне қол жеткізуі туралы;

табиғи монополия субъектісінің қызметі тиімділігінің көрсеткіштері туралы жылдық есептің нысандары;

10) тұтынушыларды және (немесе) уәкілетті органды белгіленген тариф туралы, тарифтің өзгеруі туралы хабардар ету тәртібі көзделеді.

23. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді белгілеу тәсілдері:

1) уәкілетті органның тарифті бекітуі;

2) табиғи монополия субъектісінің тарифті белгілеуі;

3) мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын, оның ішінде концессия шартын жасасу арқылы тарифті айқындау болып табылады.

15-бап. Тарифтік реттеудің шығындық әдісі

1. Тарифтік реттеудің шығындық әдісін қолдана отырып, табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифті уәкілетті орган экономикалық негізделген шығындар мен пайданы айқындау арқылы бес және одан көп жыл мерзімге бекітеді.

2. Тарифтік реттеудің шығындық әдісі:

1) тарифте ескерілетін шығындардың түрлері мен мөлшерін, олардың экономикалық негізділігін есепке ала отырып шектеуді;

2) бар болған жағдайда, тиісті салада қолданылатын үлгілік нормалар мен нормативтердің негізінде айқындалған шикізат, материалдар, отын, энергия шығыстарының техникалық және технологиялық нормаларын, нормативтік техникалық ысыраптарды, персоналдың нормативтік санын қолдануды;

3) тарифтік сметаны жылдар бойынша бөле отырып бекітуді;

4) негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің тозуын есептеудің тікелей әдісін қолдануды;

5) табиғи монополиялар субъектілеріне сатып алуды өткізу тәртібін қолдануды;

6) табиғи монополия субъектісінің көрсетілетін қызметтерді ұсыну кезінде тартылған активтерінің баланстық немесе қайта бағаланған құнын және уәкілетті орган айқындаған әдіс бойынша есептелген пайда мөлшерлемесін және инвестициялық бағдарламаны іске асыру үшін қажетті қаражат көлемін ескере отырып, пайданың жол берілетін деңгейін айқындауды;

7) инвестициялық бағдарламаны бекітуді;

8) тарифтік смета шығындарының баптарын орындамағаны, амортизациялық аударымдар қаражаты мен инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын мақсатсыз пайдаланғаны үшін уақытша өтемдік тарифті бекітуді көздейді.

16-бап. Тарифтік реттеудің ынталандыру әдісі

1. Тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолдана отырып тарифті уәкілетті орган табиғи монополия субъектісінің қызметі тиімділігінің көрсеткіштерін және реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін ескере отырып бес жылға және одан да көп мерзімге бекітеді.

2. Тарифтік реттеудің ынталандыру әдісі:

1) тарифте ескерілетін шығындардың түрлері мен мөлшерінің экономикалық негізділігін есепке ала отырып, оларды шектеуді;

2) шикiзат, материалдар, отын, энергия шығындары бар болған жағдайда, олардың техникалық және технологиялық нормаларын, нормативтiк техникалық ысыраптарды, тиісті салада қолданылатын үлгілік нормалар мен нормативтердің негізінде айқындалған персоналдың нормативтік санын қолдануды;

3) бақыланатын және бақыланбайтын шығындардың айқындалуын;

4) инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын орындамағаны және бақыланбайтын шығындарды төмендеткені үшін уақытша өтемдік тарифті бекітуді;

5) инвестицияланған капиталды қайтаруды және инвестицияланған капиталдың кірістілік нормаларын, сондай-ақ табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну кезінде тартылған активтерінің баланстық құнын және уәкілетті орган айқындаған әдіс бойынша есептелген пайда мөлшерлемесін ескере отырып пайданы айқындауды;

6) табиғи монополиялар субъектілерінің қызмет тиімділігінің көрсеткіштерін айқындауды;

7) негізгі құралдар мен материалдық емес активтердің тозуын есептеудің тікелей әдісін қолдануды;

8) реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін айқындауды;

9) инвестициялық бағдарламаны бекітуді көздейді.

Осы тармақтың 2) тармақшасы табиғи монополия субъектісі көрсететін қызметтің тарифін бекіту кезінде тарифтік реттеудің шығындық әдісінен тарифтік реттеудің ынталандыру әдісіне көшкен жағдайда қолданылады.

17-бап. Индекстеу әдісі

1. Қуаттылығы аз табиғи монополия субъектісі индекстеу әдісін қолдана отырып, бекітілген тарифті уәкілетті орган айқындайтыннан жоғары емес деңгейге индекстеу арқылы тарифті жыл сайын белгілейді.

2. Уәкілетті орган тарифті индекстеу деңгейін жыл сайын күнтізбелік жыл басталғанға дейін екі айдан кешіктірмей, Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму параметрлерін ескере отырып айқындайды.

18-бап. Мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын, оның ішінде концессия шартын жасасқан кезде тарифті айқындау

1. Мемлекеттік-жекешелік әріптестіктің, оның ішінде концессионердің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтер реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшін қажетті шығындар құнынан төмен болмауы, сондай-ақ жекеше әріптестің салынған инвестицияларын қайтаруды және мемлекеттік-жекешелік әріптестік жобасының, оның ішінде концессиялық жобаның техникалық-экономикалық параметрлеріне сәйкес салынған инвестициялардың кірістілік деңгейін қамтамасыз етуі тиіс.

2. Өз қызметін мемлекеттік-жекешелік әріптестік шарты бойынша, оның ішінде концессия шарты бойынша жүзеге асыратын табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді қалыптастыру және айқындау реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес жүзеге асырылады.

3. Тарифтерді айқындау мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектісінің, оның ішінде концессионердің немесе уәкілетті органның бастамасы бойынша жүргізіледі.

4. Тарифтердің қолданылу мерзімі мемлекеттік-жекешелік әріптестік субъектісінің, оның ішінде концессионердің инвестициялық бағдарламаны және мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын, оның ішінде концессия шартын іске асыру мерзімінен аспайтын кезеңге белгіленеді.

19-бап. Тарифтердi оңайлатылған тәртiппен бекiту

1. Уәкілетті орган:

1) жаңадан құрылған;

2) жаңа реттеліп көрсетiлетiн қызметті (жаңа реттеліп көрсетілетін қызметтерді);

3) егер осы табиғи монополия субъектiсiнiң реттеліп көрсетiлетiн қызметтерiне қолданылып жүрген тариф объектiлер және (немесе) учаскелер бойынша бөлек бекiтiлген болса, жаңа объектiлерді және (немесе) учаскелерді сатып алған (салған) жағдайда;

4) қуаттылығы аз табиғи монополия субъектiсiнiң реттеліп көрсетiлетiн қызметтерiне тарифтi оңайлатылған тәртiппен бекітедi.

2. Тарифті оңайлатылған тәртіппен бекіту тәртібі реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес айқындалады.

Тарифті оңайлатылған тәртіппен бекітуге өтінімді қарау мерзімі ол берілген кезден бастап күнтізбелік отыз күнді құрайды.

3. Осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында санамаланған табиғи монополиялар субъектісі үшін оңайлатылған тәртіппен бекітілген тарифтердің қолданылу мерзімі он екі айдан аспауға тиіс.

4. Оңайлатылған тәртіппен бекітілген тарифтерді қолданысқа енгізу тариф бекітілгеннен кейінгі айдың бірінші күнінен бастап жүзеге асырылады.

5. Осы баптың 1) тармағында санамаланған табиғи монополиялар субъектілері үшін оңайлатылған тәртіппен бекітілген тарифтің қолданылу мерзімі өткеннен соң, тарифтік реттеудің шығындық әдісін қолдана отырып, реттеліп көрсетілетін қызметтерге тариф күнтізбелік бір жыл қолданылу мерзімімен бекітіледі.

Осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында санамаланған табиғи монополия субъектісі үшін оңайлатылған тәртіппен бекітілген тарифтер өскен жағдайда уәкілетті орган жаңа тарифтерді енгізе отырып бір мезгілде табиғи монополия субъектісі негізсіз алған кірісті тұтынушыларға өтеу туралы шешім қабылдауға міндетті.

6. Осы баптың 1-тармағында көзделген табиғи монополиялар субъектілері тариф қолданысқа енгізілгенге дейінгі күнтізбелік бес күннен кешіктірмей, тарифтің, тариф сметасының өзгеру себептерін көрсететін ақпаратты ұсына отырып, бұл туралы тұтынушыларды хабардар етеді.

7. Жасалған мәміленің немесе банкрот деп танылған борышкер - табиғи монополия субъектісінің мүліктік массасын өткізу нәтижесінде активтері өз меншігіне түскен табиғи монополия субъектісі тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтерді осы активтердің алдыңғы меншік иесі үшін бекітілген тарифі бойынша жаңа тариф бекітілгенге дейін, бірақ активтер келіп түскен кезден бастап он екі айдан кем болмайтын мерзімге жалғастырады.

8. Уәкілетті орган тарифті оңайлатылған тәртіппен бекіткен кезде тариф бекітілгенге дейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей жария тыңдаулар өткізеді.

20-бап. Инвестициялық бағдарламаны бекіту және оны өзгерту

1. Табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасы Қазақстан Республикасының даму басымдықтары және әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштері ескеріле отырып әзірленеді және:

1) қолданыстағы активтерді кеңейтуге, жаңғыртуға, реконструкциялауға, жаңартуға, реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынудың технологиялық циклінде тікелей пайдаланылатын жаңа активтерді жасауға;

2) энергия үнемдеуді және энергия тиімділігін арттыруды қамтамасыз етуге;

3) ұсынылатын реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапасын арттыруға бағытталған іс-шараларды көздейді.

2. Инвестициялық бағдарламаны:

1) уәкілетті орган табиғи монополия субъектісінің қызметі тиімділігінің көрсеткіштеріне қол жеткізу және реттеліп көрсетілетін қызметтерінің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтау тұрғысынан;

2) мемлекеттік орган не осы Заңның 9 және 10-баптарында көзделген жергілікті атқарушы орган технологиялық негізділігі және реттеліп көрсетілетін қызметтерге тұтынушылардың сұранысын қанағаттандыру тұрғысынан қарайды.

3. Инвестициялық бағдарламаны бекітуден бас тартуға:

1) Заңның осы бабының 1-тармағында көзделмеген іс-шаралардың болуы;

2) инвестициялық бағдарламаны қаржыландыру көздерінің болмауы;

3) негіздеуші құжаттардың болмауы немесе дұрыс емес ақпаратты қамтитын құжаттарды табыс ету негіз болып табылады.

4. Тарифті бекітуден бас тартуға уәкілетті органның, мемлекеттік органның не осы Заңның 9 және 10-баптарында көзделген жергілікті атқарушы органның инвестициялық бағдарламаны бекітуден бас тартуы негіз болып табылады.

5. Табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасы тарифтің қолданылу мерзіміне бекітіледі.

6. Уәкілетті орган бекіткен инвестициялық бағдарламаны іске асыру және уәкілетті орган бекіткен инвестициялық бағдарламаны іске асыру үшін тартылған қарыз қаражатын қайтару:

пайданың және тарифте ескерілген амортизациялық аударымдардың есебінен;

Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздердің есебінен жүзеге асырылады.

7. Табиғи монополия субъектісі бекітілген инвестициялық бағдарламаны тарифті көтермей өзгерту туралы өтінішпен уәкілетті органға және (немесе) мемлекеттік органға немесе осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген жергілікті атқарушы органға бір мезгілде ағымдағы жылдың 1 қарашасына дейін жүгінуге құқылы.

Мемлекеттік бағдарламалар іске асырылған жағдайда, табиғи монополия субъектісі бекітілген инвестициялық бағдарламаны өзгерту туралы ұсыныспен уәкілетті органға және (немесе) мемлекеттік органға немесе жергілікті атқарушы органға жүгінуге құқылы.

8. Табиғи монополия субъектісі инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын табиғи монополия субъектісіне байланысты емес себептер (шарттың екінші тарапының міндеттемелерді орындамауы, конкурс (тендер) өткізілмеді деп тану, еңсерілмейтін күштің мән-жайлары салдары) бойынша орындамаған жағдайда, инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын орындау мерзімдері инвестициялық бағдарламаның іс-шаралары іске асырылатын жылдан кейінгі жылдың 1 наурызына дейін инвестициялық бағдарламаны түзету арқылы келесі жылға ауыстырылуы мүмкін.

Инвестициялық бағдарламаның осы іс-шараларын орындау мерзімдерін қайталап ауыстыруға жол берілмейді.

21-бап. Уәкілетті орган бекіткен тарифтің қолданылу мерзімі өткенге дейін тарифті өзгерту тәртібі

1. Уәкілетті орган бекіткен тарифтің қолданылу мерзімі өткенге дейін тарифті өзгертуге:

1) стратегиялық тауарлар құнының өзгеруі;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес төтенше жағдайдың жариялануы;

3) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер мөлшерлемелерінің өзгеруі;

4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік бағдарламаларын іске асырумен байланысты бекітілген инвестициялық бағдарламаның өзгеруі;

5) табиғи монополия субъектісі ұсынатын реттеліп көрсетілетін қызметтер көлемінің ұлғаюы;

6) жылу энергетикасы және сумен жабдықтау салаларында көрсетілетін қызметтерді ұсыну кезінде атом-энергетикалық кешен пайдаланатын, газға және (немесе) оны тасымалдауға бағаның өзгеруімен байланысты өзі өндіретін электр энергиясының және судың өзіндік құнының өзгеруі;

7) табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтамауы;

8) электр энергиясын беру жөніндегі қызметті ұсынатын табиғи монополия субъектісі қызметінің мемлекеттік энергетикалық қадағалау және бақылау жөніндегі мемлекеттік органның ақпараты негізінде "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 13-1-бабының 6-тармағының талаптарына сәйкес келмеуі;

9) табиғи монополия субъектісінің қызметі тиімділігінің көрсеткіштеріне қол жеткізбеуі негіз болып табылады.

2. Қолданылу мерзімі өткенге дейін осы баптың 1-тармағының 3), 7) және 8) тармақшаларында көзделген негіздерді қоспағанда, тариф өзгерген жағдайда, тарифтік сметада жоғарыда көрсетілген негіздерді қамтитын шығындардың тиісті баптары өзгереді.

Қолданылу мерзімі өткенге дейін тариф өзгерген кезде, осы баптың 1-тармағының 9) тармақшасына сәйкес тарифтік сметадан инвестициялық (пайда, амортизациялық аударымдар, негізгі құралдар құнының өсуіне әкеп соғатын күрделі шығындар) және реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібінде айқындалған өзге де шығындар алып тасталады.

3. Осы баптың 1-тармағының 1) тармақшасын қоспағанда, тарифтің өзгеруі уәкілетті органның немесе табиғи монополия субъектісінің бастамасы бойынша, жылына кемінде бір рет жүзеге асырылады.

4. Қолданылу мерзімі өткенге дейін уәкілетті орган бекіткен тарифті өзгерту үшін табиғи монополия субъектісі негіздеуші материалдарды қоса бере отырып уәкілетті органға өтінім береді.

Қолданылу мерзімі өткенге дейін тарифтің өзгеруі туралы өтінімді уәкілетті органның қарау мерзімі:

1) осы баптың 1-тармағының 1), 2), 3) және 5) тармақшаларында көзделген жағдайда, ол келіп түскен кезден бастап он жұмыс күнінен аспайтын мерзімді;

2) осы баптың 1-тармағының 4), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көзделген жағдайда, ол келіп түскен кезден бастап отыз жұмыс күнінен аспайтын мерзімді құрайды.

Тарифтер уәкілетті органның бастамасы бойынша өзгерген жағдайда, табиғи монополия субъектісі уәкілетті органның тиісті хабарламасын алған күннен бастап бір ай мерзімде экономикалық негізделген есептерді және хабарламада көрсетілген ақпаратты ұсынуға міндетті.

5. Егер өтінімді қарау кезінде қосымша ақпарат қажет болған жағдайда, уәкілетті орган оны өтініш берушіден мерзімді белгілей отырып, бірақ бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде жазбаша түрде сұратуға құқылы.

Бұл ретте өтінімді қарау табиғи монополия субъектісін хабардар ете отырып, қажетті ақпаратты алғанға дейін тоқтатыла тұрады.

6. Осы баптың 1-тармағына сәйкес өзгертілген тарифтерді қолданысқа енгізу уәкілетті орган айқындайтын күннен бастап жүзеге асырылады.

7. Уәкілетті орган осы баптың 1-тармағының 4), 6), 7), 8) және 9) тармақшаларында көзделген жағдайларда, тарифті бекіткен кезде тариф бекітілгенге дейін күнтізбелік он күннен кешіктірмей жария тыңдаулар өткізеді.

8. Табиғи монополиялар субъектілері, осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларда, тариф қолданысқа енгізілгенге дейін күнтізбелік бес күннен кешіктірмей, тарифтің, тарифтік сметаның өзгеру себептерін көрсететін ақпаратты бере отырып, бұл жөнінде тұтынушыларды хабардар етеді.

22-бап. Табиғи монополия субъектісінің сатып алуды жүзеге асыруы

1. Осы бап және табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуды жүзеге асыру тәртібі, мыналарды:

1) мемлекеттік сатып алуды;

2) дауыс беретін акцияларының (қатысу үлестерінің) елу және одан астам пайызы ұлттық басқарушы холдингке тікелей немесе жанама тиесілі табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуын;

3) Қазақстан Республикасының жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылатын, жаңартылатын энергия көздерін пайдаланатын энергия өндіруші ұйымнан электр және (немесе) жылу энергиясын сатып алуды;

4) Қазақстан Республикасының электр энергетикасы туралы заңнамасына сәйкес теңгерімдеуші электр энергиясын, орталықтандырылған сауда-саттықта, спот-нарықта электр энергиясын сатып алуды;

5) қуаттылығы аз табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуын қоспағанда, реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тариф тарифтік реттеудің шығындық әдісі қолданыла отырып бекітілген табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуына қолданылады.

2. Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу мынадай тәсілдердің бірі:

1) тендер арқылы конкурс;

2) баға ұсыныстарын сұрату;

3) бір көзден алу;

4) тауар биржалары арқылы жүзеге асырылады.

3. Тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алу Заңның осы бабында белгіленгеннен басқа жағдайларда, конкурс тәсілімен жүзеге асырылады.

4. Егер біртекті тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің құндық мәндегі жылдық көлемі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген төрт мың еселенген айлық есептік көрсеткіш мөлшерінен аспаса, баға ұсыныстарын сұрату тәсілімен сатып алу осындай біртекті тауарларға, жұмыстарға, көрсетілетін қызметтерге өткізіледі. Бұл ретте баға шешуші шарт болып табылады.

5. Бір көзден алу тәсілімен сатып алу:

1) егер конкурс немесе баға ұсыныстарын сұрату тәсілімен сатып алу өткізілмеді деп танылған;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген бағалар, тарифтер бойынша тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

3) сатып алынатын тауарларға, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерге айрықша құқықтарға ие тұлғадан зияткерлік меншік объектілері болып табылатын тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

4) еңсерілмейтін күш мән-жайлары туындауы салдарынан, оның ішінде төтенше жағдайлардың зардаптарын оқшаулау және (немесе) жою, аварияларды жою үшін тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

5) өкілдік ету шығыстарына байланысты тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

6) қағаз және (немесе) электрондық жеткізгіштердегі мерзімді баспасөз басылымдарын сатып алу;

7) мынадай:

Қазақстан Республикасының атқарушылық iс жүргiзу және сот орындаушыларының мәртебесi туралы заңнамасына сәйкес сот орындаушылары өткізетін;

Қазақстан Республикасының оңалту және банкроттық туралы заңнамасына сәйкес өткізілетін;

Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес өткізілетін;

мемлекеттік мүлікті жекешелендіру кезінде сауда-саттықта (аукциондарда) өткізілетін мүлікті (активтерді) сатып алу;

8) егер біртекті тауарлардың, жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің құндық мәндегі жылдық көлемі республикалық бюджет туралы заңда тиісті қаржы жылына белгіленген жүз еселенген айлық есептік көрсеткіш мөлшерінен аспаса, осындай біртекті тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

9) көрсетілген іс-шаралар өтетін жерге бару және кері қайту жолын, тұрғын үй-жай жалдауды, көліктік қызмет көрсетуді, тамақпен қамтамасыз етуді қоса алғанда, қызметкерді қызметтік іссапарға жіберуге байланысты көрсетілетін қызметтерді сатып алу;

10) қандай да бір өнім берушіден тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алған тапсырыс берушіде біріздендіру, стандарттау немесе сәйкестікті қамтамасыз ету мақсатында сол өнім берушіден тауарларды, жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді сатып алу қажеттілігі туындаған жағдайларда жүзеге асырылады.

6. Табиғи монополиялар субъектілерінің сатып алуы өзінің интернет-ресурсында немесе уәкілетті органның интернет-ресурсында сатып алу процесінің әрбір сатысы туралы ақпаратты орналастыру арқылы электрондық түрде жүзеге асырылады.

7. Заңның осы бабында реттелмеген бөлікте сатып алу табиғи монополия субъектілерінің қызметті жүзеге асыру тәртібіне сәйкес өткізіледі.

8. Табиғи монополия субъектiсi:

1) электр энергетикасы саласында басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган растаған, тиiстi тауар нарығында электр энергиясының тапшылығы болған;

2) табиғи монополия субъектісі тұтынушыларға қойылатын электр энергиясының көтерме сауда нарығына қатысуға арналған шарттарға сай келмеген;

3) электр энергиясын беру аясындағы табиғи монополиялар субъектілерінің шаруашылық мұқтаждарына электр энергиясын, шектес мемлекеттердің энергия жүйелерімен шекарадағы электр энергиясының нақты мемлекетаралық сальдо-ағымының жоспарлыдан ауытқуларына өтем жасау мақсатында электр энергиясын сатып алған;

4) Қазақстан Республикасының газ және газбен жабдықтау туралы заңнамасына сәйкес газ тарату ұйымдарынан газ сатып алынған;

5) Қазақстан Республикасының жаңартылатын энергия көздерін пайдалануды қолдау саласындағы заңнамасына сәйкес электр энергиясын сатып алған жағдайларды қоспағанда, стратегиялық тауарларды тiкелей стратегиялық тауар өндiрушiлерден сатып алуды жүзеге асырады.

23-бап. Тұтынушылардың реттеліп көрсетілетін қызметке қол жеткізуі

1. Тұтынушылардың реттеліп көрсетілетін қызметке қол жеткізуі:

1) осы баптың 2-тармағында көзделген ақпаратты табиғи монополия субъектісінің интернет-ресурсында, өзінің интернет-ресурсы болмаған жағдайда уәкілетті органға оның интернет-ресурсында орналастыру үшін берумен;

2) объектілерді электр және жылу энергиясын беру, сумен жабдықтау және су бұру желілеріне, сондай-ақ магистральдық газ-мұнай құбырларына, газ тарату жүйелеріне және топтық резервуарлық қондырғыларға қосуға техникалық шарттар берумен;

3) тұтынушының реттеліп көрсетілетін қызметтерге қосуға арналған техникалық шарттарды орындауымен;

4) реттеліп көрсетілетін қызметтерді көрсетуге арналған шарттар жасаумен қамтамасыз етіледі.

2. Табиғи монополия субъектісінің интернет-ресурсында немесе уәкілетті органның интернет-ресурсында:

1) реттеліп көрсетілетін қызметтердің резерві туралы, бос және қолжетімді қуаттылықтардың, сыйымдылықтың, орындардың болуы, өткізу қабілеттері туралы ақпарат;

2) мемлекеттік құпияларға жататын мәліметтерді қоспағанда, желілердің немесе реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну кезінде пайдаланылатын өзге мүлікті орналастыру схемалары орналастырылуға тиіс.

Бұл ақпарат тоқсанына кемінде бір рет жаңартылуға жатады.

3. Табиғи монополия субъектісі объектілерді электр және жылу энергиясын беру, сумен жабдықтау және су бұру желілеріне, сондай-ақ магистральдық газ құбырларына және мұнай құбырларына, газ тарату жүйелеріне және топтық резервуарлық қондырғыларға қосуға арналған техникалық шарттарды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімде береді.

4. Осы баптың 1-тармағы 1) тармақшасының және 2-тармағының талабы осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 10), 11), 12) және 13) тармақшасында көзделген табиғи монополиялар субъектілеріне қолданылмайды.

5. Жұмыс істеп тұрған объектілер үшін электрмен жабдықтау, жылумен жабдықтау, газбен жабдықтау, сондай-ақ сумен жабдықтау және су бұру желілеріне қосу мынадай:

1) көрсетілетін қызметке қосу туралы өтініш беру;

2) табиғи монополия субъектісінің өтінішке қоса берілетін құжаттардың толықтығын қарауы;

3) табиғи монополия субъектісінің тұтынушының көрсетілетін қызметке қосылу туралы өтінішін қарауы;

4) табиғи монополия субъектісінің көрсетілетін қызметке қол жеткізудің техникалық шарттарын беруі;

5) өтініш берушінің көрсетілетін қызметке қол жеткізудің техникалық шарттарына сәйкес жұмыстарды жүргізуі;

6) көрсетілетін қызметке қосу кезеңдерінен тұрады.

6. Табиғи монополия субъектісінің көрсетілетін қызметке қосуға арналған өтініштерін қабылдау және нәтижелерін беру "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы немесе www.egov.kz "электрондық үкімет" веб-порталы не табиғи монополия субъектісінің кеңсесі арқылы жүзеге асырылады.

"Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы, www.egov.kz "электрондық үкімет" веб-порталы арқылы мемлекеттік монополия субъектісінің көрсетілетін қызметіне қосылуға өтінімдер қабылдау және нәтижелерді алу кезінде тұтынушыдан "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясының көрсетілген қызметтері үшін ақы алынады.

7. Көрсетілетін қызметке қосу туралы өтініште мыналар:

1) заңды тұлғаның атауы немесе жеке тұлғаның тегі, аты, әкесінің аты;

2) өтініш берушінің мекенжайы;

3) көрсетілетін қызметке қосу орны;

4) көрсетілетін қызметтің талап етілетін көлемі;

5) қоса берілетін құжаттардың тізбесі;

6) өзге де мәліметтер көрсетіледі.

8. Қосу туралы өтініштің нысанын және өтінішке қоса берілетін құжаттардың тізбесін уәкілетті орган табиғи монополиялар аясында көрсетілетін қызметтерге қол жеткізудің тең шарттарын қамтамасыз ету тәртібіне сәйкес белгілейді.

Техникалық шарттар табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тұтынушыларды қосуға тариф қалыптастыру тәртібіне сәйкес келуі, техникалық шарттарға қойылатын талаптардың толық тізбесін оны Қазақстан Республикасының барлық табиғи монополиялар субъектілері мен өңірлері бойынша сәйкестендіру есебімен айқындауы, сондай-ақ техникалық шарттарды беру тәртібін айқындауы тиіс.

9. Көрсетілетін қызметке қол жетімділіктің техникалық шарттарын беруге арналған өтінішті табиғи монополия субъектісі тұтынушы құжаттар пакетін толық бермеген жағдайда екі жұмыс күні ішінде кері қайтарады.

10. Көрсетілетін қызметке қосу туралы өтінішті табиғи монополиялар субъектісі бес жұмыс күні ішінде қарайды, оның қорытындысы бойынша мынадай:

1) өтінішті қанағаттандыру және көрсетілетін қызметке қол жеткізудің техникалық шарттарын беру;

2) көрсетілетін қызметке қосудан бас тарту шешімдерінің бірі қабылданады.

11. Көрсетілетін қызметке қосудан бас тартуға мынадай:

1) көрсетілетін қызметтің талап етілген көлемін беру үшін қажет бос техникалық қуаттылық болмаған;

2) көрсетілетін қызметтерді беру үшін қажет желілер немесе өзге актив болмаған жағдайда жол беріледі.

12. Көрсетілетін қызметке қосудан бас тарту жағдайында табиғи монополия субъектісі:

1) көрсетілетін қызметке қосылудан бас тарту туралы шешімге бос және қолжетімді қуаттылықтардың, сыйымдылықтың, орындардың, желілердің өткізу қабілеттерінің тапшылығын немесе қызметті ұсыну үшін қажетті желілердің немесе өзге де мүліктің жоқтығын есептей отырып дәлелді негіздемені қоса береді;

2) шешім қабылданған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде уәкілетті органға көрсетілетін қызметке қосудан бас тарту туралы шешімнің көшірмесін және көрсетілетін қызметке қосудан бас тартудың негізділігін растайтын ақпаратты жолдайды.

13. Уәкілетті орган көрсетілетін қызметке қосудан бас тартуды алуға байланысты:

1) жеті жұмыс күнінен кешіктірмей өтініш берушіге көрсетілетін қызметке қосудан бас тартудың негізділігін растау немесе табиғи монополия субъектісінің қызметін тексеруге бастамашылық жасау үшін уәкілетті органға шағым берудің қажеттілігі туралы хат жолдайды;

2) көрсетілетін қызметтердің талап етілген көлемін беру үшін қажет бос техникалық қуаттылықтың болмау фактісі анықталған кезде, табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламасын орындау жылының қорытындысы бойынша көрсетілетін қызметке қосу үшін жағдай жасауды қамтамасыз ететін оны өзгертуге бастамашылық жасайды.

14. Көрсетілетін қызметке қолжетімділікті ұсынған кезде табиғи монополия субъектісіне:

1) бос қуаттылықтар туралы ақпарат беруге ақы алуға;

2) реттелетін қызметті көрсетуге қатысы жоқ мемлекеттік органдардың, мемлекеттік емес ұйымдардың рұқсаттары мен өзге де құжаттарын беруді талап етуге;

3) өтініш берушіге көрсетілетін қызметке қолжетімділіктің техникалық шарттарын сақтаудан басқа, қосымша талаптар ұсынуға;

4) көрсетілетін қызметтерге қолжетімділіктің әртүрлі шарттарын жасауға;

5) көрсетілетін қызметке қол жеткізудің техникалық шарттарына сәйкес жұмысты жүзеге асыратын нарық субъектілерінің қызметін шектеуге;

6) техникалық шарттарға сәйкес жұмыс жобасына келісуді талап етуге тыйым салынады.

15. Өтініш берушінің жұмыстарды аяқтау туралы хабарламасын алған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде табиғи монополия субъектісі берілген техникалық шарттарға сәйкес орындалған жұмыстарды тексеруді жүзеге асырады. Орындалған жұмыстар техникалық шарттарға сәйкес келген жағдайда табиғи монополия субъектісінің көрсететін қызметіне қосу бір жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

16. Жүргізілген жұмыстар техникалық шарттарға сәйкес келмеген кезде, табиғи монополия субъектісі көрсетілетін қызметке қолжетімділіктің техникалық шарттарын анықталған бұзушылықтарды көрсете отырып, бір жұмыс күні ішінде бас тартады және бұл жөнінде өтініш берушіні сәйкессіздік анықталған күннен бастап бір жұмыс күнінен кешіктірмей хабардар етеді.

17. Құрылыс объектілері үшін табиғи монополия субъектісінің көрсетілетін қызметіне қосуға техникалық шарттарды беруге арналған өтінім сәулет және қала құрылысы органдарынан электрондық форматта келіп түседі, ол өтінімді құрылыс жұмыстарына объект келісім берген кезде қалыптастырады.

18. Табиғи монополиялар субъектілері сәулет және қала құрылысы органдарының өтінімі бойынша техникалық шарттарды беруі:

1) техникалық жағынан күрделі емес объектілер үшін – екі жұмыс күні ішінде;

2) техникалық жағынан күрделі объектілер үшін – бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

Техникалық шарттар жобалау және құрылыстың нормативтік кезеңінде беріледі.

24-бап. Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеу процесінің жариялылығы

1. Табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеу процесінің жариялылығы:

1) табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеуге қатысты ақпаратты бұқаралық ақпарат құралдарында және уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырумен;

2) жария тыңдаулар өткізумен;

3) табиғи монополиялар субъектілерінің тұтынушылар алдында есеп беруін өткізуімен;

4) тұтынушылар мен уәкілетті органды тарифтің қолданысқа енгізілетіні туралы хабардар етумен қамтамасыз етіледі.

2. Табиғи монополия субъектісі реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну аумағында таратылатын бұқаралық ақпарат құралдарында жыл сайын:

1) тұтынушылар және өзге де мүдделі тұлғалар алдында негіздемелермен бірге реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну жөніндегі қызмет туралы есепті;

2) инвестициялық бағдарламаның орындалуы туралы есепті орналастырады.

3. Уәкілетті орган өзінің интернет-ресурсында:

1) Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркелімін;

2) уәкілетті органның құқықтық актілерін;

3) осы баптың 7-тармағында белгіленген талаптарды ескере отырып, электрондық түрде ұсынылған жағдайда, қоса берілетін құжаттармен бірге өтінімдерді;

4) бекітілген, белгіленген және айқындалған тарифтерді;

5) бекітілген тарифтік сметалар мен инвестициялық бағдарламаларды;

6) табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтік сметалардың, инвестициялық бағдарламалардың орындалуы және реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтау туралы есептерін;

7) берілген келісімдер тізілімін;

8) уәкілетті органның әкімшілік жауапкершілікке тарту туралы қаулыларын;

9) уәкілетті органның қатысуымен өткен талқылаулардың қорытындысы бойынша соттардың шешімдерін;

10) реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік (олардың нысаналы мәндерімен бірге) стандарттарын (көрсеткіштерін);

11) табиғи монополиялар субъектілері қызметінің тиімділік көрсеткіштерін;

12) табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін мемлекеттік реттеуді жүзеге асыруға жататын өзге ақпаратты орналастырады.

4. Реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтің жобасын талқылау бойынша жария тыңдаулар Қазақстан Республикасы Парламентінің, мәслихаттардың депутаттары, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, мемлекеттік органдардың, тұтынушылар мен олардың қоғамдық бірлестіктерінің өкілдері, тәуелсіз сарапшылар, бұқаралық ақпарат құралдары және табиғи монополиялар субъектілері шақырыла отырып өткізіледі.

5. Уәкiлеттi орган жария тыңдауларды өткiзу күнi мен орны туралы ақпаратты өзінің интернет-ресурсында олар өткізілгенге дейін күнтізбелік отыз күн бұрын, сондай-ақ өткізілген жария тыңдаулардың нәтижелерін, оның ішінде талқылау стенограммаларын, қаралатын мәселелер бойынша қабылданған шешімдері бар отырыс хаттамаларын ол өткізілгеннен кейін күнтізбелік он күн ішінде орналастырады.

Егер жария тыңдаулар табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерге, табиғи монополия субъектісінің жылу энергиясын өндіру, беру және тарату бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтерді белгілеуге арналған өтінімді қарау кезінде өткізілсе, уәкілетті орган реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында жария тыңдаулар өтетін күн мен орны туралы ақпаратты қосымша жариялайды.

Тарифтерді индекстеу әдісімен белгілеу және мемлекеттік-жекешелік әріптестік шартын, оның ішінде концессия шартын жасау кезінде табиғи монополия субъектісі өзінің интернет-ресурсында не реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну аумағында таратылатын мерзімді баспасөз басылымдарында олар өткізілгенге дейін күнтізбелік отыз күн бұрын жария тыңдаулар өтетін күн мен орны туралы ақпаратты орналастырады.

6. Табиғи монополия субъектісі жыл сайын тұтынушылар алдында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну, тарифтік сметаны, инвестициялық бағдарламаны орындау және реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа мен сенімділік көрсеткіштерін, табиғи монополиялар субъектілері қызметінің тиімділік көрсеткіштерін сақтау жөніндегі қызмет туралы есеп береді.

7. Тарифті бекітуге арналған өтінім беру кезінде табиғи монополия субъектісі коммерциялық құпияға жатқызған шарттарды қоспағанда, табиғи монополия субъектісі тарифті бекіту үшін ұсынған кез келген ақпарат коммерциялық ақпарат деп танылмайды.

8. Тұтынушылар және басқа мүдделі тұлғалар алдындағы реттеліп көрсетілетін қызметті ұсыну жөніндегі табиғи монополия субъектісінің қызметі туралы жыл сайынғы есеп беруді тыңдау нысанында жүргізіледі.

9. Жыл сайынғы есеп беру бойынша алдағы уақытта тыңдау өткізу туралы хабарламаны аптасына үш реттен кем шығарылмайтын мерзімдік баспа басылымында табиғи монополиялар субъектілері мемлекеттік тізілімінің жергілікті бөліміне енгізілген табиғи монополия субъектісі, ал аптасына үш реттен кем шығарылмайтын және Қазақстан Республикасының барлық аумағында таратылатын мерзімдік баспа басылымында табиғи монополия субъектілері мемлекеттік тізілімінің республикалық бөліміне енгізілген табиғи монополия субъектісі ол жүргізілгенге дейін он бес жұмыс күнінен кешіктірмей жариялайды және ол мынадай мәліметтерді қамтиды:

1) табиғи монополия субъектісінің атауы және орналасқан жері;

2) жыл сайынғы есеп берудің өткізілетін күні және орны;

3) ұсынылатын қызмет түрлері.

10. Жыл сайынғы есепті тыңдауды өткізуден бір ай бұрын табиғи монополия субъектісі уәкілетті органға хабарлама береді.

11. Жыл сайынғы есеп бойынша тыңдаудың алдағы уақытта өткізілуі өткізу туралы хабарландыру жарияланғаннан кейін, табиғи монополия субъектісі жыл сайынғы есеп бойынша тыңдау өткізілгенге дейін бес жұмыс күні қалғанда өзінің интернет-ресурсында, өзінің интернет-ресурсы болмаған жағдайда, уәкілетті органға оның интернет-ресурсында орналастыру үшін бере отырып, осы баптың 13-тармағында көзделген ақпаратты, сондай-ақ осы баптың 13-тармағының тармақшаларының әрқайсысы бойынша негіздемені орналастырады.

12. Табиғи монополия субъектісінің жыл сайынғы есебін тыңдауға қатысуға тілек білдіргендердің бәріне өткізілетін орынға рұқсат берілуін қамтамасыз етеді.

13. Табиғи монополия субъектісінің есебі табиғи монополиялар субъектілерінің қызметін жүзеге асыру тәртібіне сәйкес негіздемелері бар ақпаратты қамтиды.

14. Табиғи монополия субъектісі өз сөзінде тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтің сапасы туралы нақты түсіндірме береді.

15. Осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында, 5-тармақтың екінші және үшінші абзацтарында және осы баптың 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14 және 15-тармақтарында көзделген талаптар қуаттылығы аз табиғи монополиялар субъектілеріне және жаңадан құрылған табиғи монополиялар субъектілеріне қолданылмайды.

4-тарау. Табиғи монополиялар аясының қатысушылары

25-бап. Табиғи монополия субъектісінің құқықтары мен міндеттері

1. Табиғи монополия субъектісі:

1) тұтынушылардан Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген техникалық талаптарды сақтауды талап етуге;

2) тарифтердiң қолданылуы кезеңiнде барлық тұтынушылар үшiн реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтердi төмендетуге;

3) неғұрлым тиімді әдістер мен технологияларды және (немесе) өзі көзделген іс-шараларды пайдаланған жағдайда инвестициялық бағдарламаны қолдануға, энергия аудитінің қорытындысы бойынша әзірленген энергия үнемдеу және энергия тиімділігін арттыру жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыруға, нормативтік техникалық ысыраптарды төмендету жөніндегі іс-шараларды өткізуге немесе ұсынылатын реттеліп көрсетілетін қызметтердің көлемдерін табиғи монополия субъектісіне байланысты емес себептер немесе конкурстық (тендерлік) рәсімдерді өткізу нәтижелері бойынша қысқартуға байланысты шығындарды үнемдеу нәтижесінде туындаған тарифтік сметаға салынған шығындардың толық пайдаланылмаған бөлігіне дербес иелік етуге;

4) тұтынушылардан көрсеткіштерді алу және оларды пломбалауды жүзеге асыру үшін табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді жеке-дара есепке алу аспаптарына қол жеткізуді талап етуге;

5) уәкілетті органға бекітілген тарифтік сметаға өзгерістер енгізу туралы, сондай-ақ уәкілетті және (немесе) мемлекеттік органға не жергілікті атқарушы органға бекітілген инвестициялық бағдарламаға өзгерістер енгізу туралы өтініш жасауға;

6) тұтынушылармен шарттар жасалған жағдайларда, уәкілетті органмен келісілген үйдің ортақ жылу энергиясын есепке алу аспаптарын сатып алу және орнату үшін тұтынушылардан ақы алуға;

7) магистральдық теміржол желілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифті бекітуге арналған өтініммен бір мезгілде реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтерінің бағалық шектері жобасын ұсынуға;

8) уәкілетті органға реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес магистральдық теміржол желілерінің көрсетілетін қызметтерінің бекітілген бағалық шектеріне өзгерістер енгізу туралы өтініш жасауға құқылы.

2. Табиғи монополия субъектісі:

1) уәкілетті органға Табиғи монополиялар субъектілерінің мемлекеттік тіркеліміне енгізу, одан шығару, оған өзгерістер немесе толықтырулар енгізу туралы өтінішпен жүгінуге;

2) уәкілетті органға осы Заңға сәйкес реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифті бекітуге арналған өтініммен жүгінуге;

3) осы Заңға сәйкес белгіленген тарифтер бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынуға;

4) тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтерге қол жеткізуді ұсынуға;

5) тұтынушыларға реттеліп көрсетілетін қызметтерге қол жеткізудің тең шарттарын ұсынуға;

6) ұсынылатын реттеліп көрсетілетін қызметке жатпайтын қосымша талаптарды белгілемеуге;

7) тұтынушыларға ұсынылатын табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтер үшiн олардан өз кассалары және (немесе) банктер және банктік операциялардың жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын ұйымдар, интернет-ресурстар немесе терминалдар, ал қажет болған жағдайда төлем агенттері және (немесе) төлем ұйымдары арқылы төлемдер қабылдауды қамтамасыз етуге;

8) уәкілетті орган бекiткен үлгiлік шарттарға сәйкес ұсынылатын реттеліп көрсетілетін қызметтердің әрбір түріне тұтынушылармен жеке шарттар жасасуға;

9) уәкiлеттi орган бекіткен бөлек есеп жүргізудің үлгілік әдістемесіне сәйкес табиғи монополиялар субъектiлерiнiң қызмет түрлерi бойынша кiрiстердiң, шығындар мен қолданысқа енгiзiлген активтердiң бөлек есебiн жүргізу әдiстемелерiн әзiрлеуге және бекітуге;

10) табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді есепке алу аспаптарын орнатуға техникалық мүмкіндік болмаған немесе олар болмаған кезде, есепке алу аспаптары жоқ тұтынушылар үшін табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді тұтыну нормалары бойынша тұтынушыларға табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтер үшін есептеу жүргізуге;

11) сыртқы ауаның нақты температурасын ескере отырып, тікелей тұтынушыларға жылу энергиясымен жабдықтау бойынша реттеліп көрсетілетін қызметтердің құнын қайта есептеуді не тұтынушының орналасқан жерін анықтау мүмкін болмаған жағдайда жылу энергиясымен жабдықтау бойынша қайта есептеуді реттеліп көрсетілетін қызметтерге ақы төлеу кезінде тарифті төмендету арқылы жүргізуге;

12) тұтынушылардың талап етуі бойынша белгіленген тариф, реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапасы, реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну шарттары туралы ақпарат ұсынуға;

13) жыл сайын тұтынушылардың алдында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну жөніндегі қызметі туралы есеп беруге;

14) осы Заңда белгіленген мерзімде тұтынушыларды белгіленген тариф және тарифтің өзгеруі туралы хабардар етуге;

15) уәкілетті орган бекіткен тарифтік сметаны орындауға;

16) уәкілетті орган бекіткен инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын орындауға;

17) жыл сайын есепті кезеңнен кейінгі жылдың 1 мамырынан кешіктірмей, уәкілетті органға ол бекіткен тарифтік сметаның орындалуы туралы есепті, уәкілетті және (немесе) мемлекеттік органға не жергілікті атқарушы органға бекітілген инвестициялық бағдарламаның орындалуы туралы есепті ұсынуға;

18) тарифті бекіту кезінде осы Заңның 22-бабына және табиғи монополиялар субъектілерінің қызметті жүзеге асыруы тәртібіне сәйкес шығындары ескерілген көрсетілетін қызметтерді сатып алуды жүзеге асыруға;

19) тұтынушылардың талап етуі бойынша бекітілген тарифтік смета мен инвестициялық бағдарламада қамтылған ақпаратты ұсынуға;

20) тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолданумен тарифті бекіткен кезде жыл сайын есепті кезеңнің 1 мамырынан кешіктірмей есепті жылы нақты қол жеткізілген табиғи монополиялар субъектілерінің кірістері, шығыстары, қызметінің тиімділік көрсеткіштері туралы, реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтау туралы есептерді уәкілетті органға және мемлекеттік органға не жергілікті атқарушы органға беруге;

21) реттеліп көрсетілетін қызметтердiң әрбiр түрi бойынша және тұтастай алғанда өзге қызмет бойынша кiрiстердiң, шығындар мен қолданысқа енгiзiлген активтердiң бөлек есебiн жүргiзуге;

22) мемлекеттік құпияларға жатқызылған мәліметтерді және осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 10), 11), 12) және 13) тармақшаларында көзделген көрсетілетін қызметтерді қоспағанда, реттеліп көрсетілетін қызметтердің бос техникалық қуаттылық резерві және желілерді орналастыру схемасы немесе реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну үшін қажет өзге де мүлік туралы ақпаратты тоқсан сайын өзінің интернет-ресурсында орналастыруға немесе өзінің интернет-ресурсы болмаған жағдайда уәкілетті органға оның интернет-ресурсында орналастыру үшін ұсынуға;

23) уәкілетті органның талап етуі бойынша уәкілетті орган белгілеген, табиғи монополия субъектісі тиісті талапты алған күннен бастап бес жұмыс күнінен кем болмайтын мерзімде қажетті ақпаратты қағаз немесе уәкілетті органның интернет-ресурсына электрондық құжатты орналастыру арқылы электрондық жеткізгіште ұсынуға;

24) уәкілетті органды белгіленген тариф туралы, тарифтің өзгеруі туралы ол қолданысқа енгізілгенге дейін күнтізбелік отыз күннен кешіктірмей хабардар етуге;

25) тұтынушылар және өзге де мүдделі тұлғалар алдында реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсыну жөніндегі қызметі туралы есеп беру өткізілген кезден бастап күнтізбелік бес күннен кешіктірмей реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес есепті бұқаралық ақпарат құралдарында, оның ішінде өзінің интернет-ресурсында не уәкілетті органның интернет-ресурсында жыл сайын орналастыруға;

26) тұтынушылар және өзге де мүдделі тұлғалар алдында табиғи монополиялар аясында коммуналдық қызметтерді ұсыну жөніндегі қызметі туралы есеп беру өткізілген кезден бастап күнтізбелік бес күннен кешіктірмей реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді қалыптастыру тәртібіне сәйкес есепті мерзімді баспасөз басылымында, өзінің интернет-ресурсында не уәкілетті органның интернет-ресурсында жыл сайын орналастыруға;

27) "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 13-1-бабының 1, 2-тармақтарында көзделген жағдайларды және осы Заңның 5-бабы 1-тармағының 13) тармақшасында көзделген реттеліп көрсетілетін қызметтерді қоспағанда, реттеліп көрсетiлетiн қызметтердi өндiрген және (немесе) ұсынған кезде технологиялық циклде пайдаланылатын меншiк құқығында немесе заңды өзге негiзде тиесiлi мүлiктi сенiмгерлiк басқаруға, лизингтi қоса алғанда, мүлiктiк жалдауға (жалға) бермеуге;

28) табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтердің жоғарылауына әкеп соқпаған жағдайда, арнайы қаржы компаниясының жобалық қаржыландыру және секьюритилендіру мәмілелері бойынша талап ету құқықтарын басқаға беруді қоспағанда, ұсынылатын реттеліп көрсетілетін қызметтерге байланысты талап ету құқығын басқаға бермеуге;

29) мүлікті мемлекет меншігіне беру, сондай-ақ "Электр энергетикасы туралы" Қазақстан Республикасы Заңының 13-1-бабының 1-тармағында көрсетілген электр энергиясын беру бойынша реттеліп көрсетілетін қызметті көрсететін табиғи монополиялар субъектілерінің электр желілерін беру жағдайларын қоспағанда, реттеліп көрсетілетін қызметтерді өндіруге және ұсынуға арналған мүлікті сауда-саттықта иеліктен шығаруға міндетті.

Қызметтері табиғи монополиялар аясына жататын кірме жолдар иеліктен шығарылған жағдайда, осы кірме жолдың меншік иесі тендерлік өтінімдерде ұсынылған сатып алудың шарттары мен сомасы бірдей болған жағдайда, үшінші тұлғалар алдында жұмыс істеп тұрған тұтынушының сатып алуы бойынша басым құқық беруге міндетті.

Жұмыс істеп тұрған тұтынушылар екі немесе одан да көп болған кезде басым құқық тендерлік өтінімдерде ұсынылған сатып алудың шарттары мен сомасы бірдей болған жағдайда, соңғы 12 айда көрсетілетін қызметтердің үлкен көлемін (мың вагон/км, вагон/сағ.) алған тұтынушыға беріледі.

30) реттеліп көрсетілетін қызметтерді ұсынуға байланысты емес шығындарды тарифтерге қоспауға;

31) тарифтік саясат жөніндегі кеңес алдында табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтік сметаларының, инвестициялық бағдарламаларының орындалуы, табиғи монополиялар субъектілерінің қызмет тиімділігінің көрсеткіштеріне қол жеткізуі және реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтауы жөнінде есеп жүргізуге міндетті.

Осы баптың 2-тармағының 13), 18), 21), 22), 25), 26), 30) және 31) тармақшаларында көзделген міндеттер қуаттылығы аз табиғи монополия субъектілеріне және жаңадан құрылған табиғи монополиялар субъектілеріне қолданылмайды.

26-бап. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушының құқықтары мен міндеттері

1. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушы:

1) табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін осы Заңға сәйкес белгіленген тарифтер бойынша сатып алуға;

2) жария тыңдауларға қатысуға;

3) уәкілетті органның шешiмдеріне өзгерiстер мен толықтырулар енгiзу, жаңа шешімдер қабылдау немесе қолданыстағы шешiмдердiң күшiн жою туралы өтiнiшпен уәкiлеттi органға жүгінуге құқылы.

2. Табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушы:

1) табиғи монополия субъектісінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне осы Заңға сәйкес белгіленген тарифтер бойынша уақытылы және толық көлемде ақы төлеуге;

2) оның табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді есепке алу аспаптарының болуы;

3) табиғи монополиялар субъектілері өкілдерінің табиғи монополиялар аясындағы коммуналдық қызметтерді жеке есепке алу аспаптарына қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.

27-бап. Тарифтік саясат жөніндегі кеңес

1. Тарифтік саясат жөніндегі кеңес табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеу жөніндегі ұсыныстарды талқылау мен дайындау бойынша уәкілетті органның жанындағы консультациялық-кеңесші орган болып табылады.

2. Тарифтік саясат жөніндегі кеңестің құрамына уәкілетті және өзге де мемлекеттік органдардың өкілдері, Қазақстан Республикасы Парламентінің депутаттары, Қазақстан Республикасы Ұлттық кәсіпкерлер палатасының, табиғи монополиялар субъектілері тұтынушыларының қоғамдық бірлестігінің, жеке кәсіпкерлік субъектілері бірлестіктерінің, табиғи монополиялар субъектілері бірлестіктерінің өкілдері, сарапшылар және өзге де мүдделі адамдар кіреді.

3. Тарифтік саясат жөніндегі кеңес табиғи монополия аясында тариф белгілеудің проблемалық мәселелері жөнінде комиссиялар құруға құқылы.

4. Тарифтік саясат жөніндегі кеңестің ережесі мен құрамын уәкілетті орган бекітеді.

5. Тарифтік саясат жөніндегі кеңес:

1) табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын айқындау жөнінде уәкілетті органға ұсыныстар әзірлейді;

2) табиғи монополиялар аясындағы нормативтік құқықтық және актілердің жобалары бойынша уәкілетті органға ұсыныстар әзірлейді;

3) уәкілетті органға консультациялық, әдістемелік және өзге де қолдау көрсетеді;

4) тарифтік саясатты іске асыруға қатысуға қоғамдық, ғылыми және өзге ұйымдарды тартуға жәрдемдеседі;

5) уәкілетті органға тарифтерді индекстеу деңгейін және реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтердің болжалды индекстерін айқындау жөнінде ұсыныстар енгізеді;

6) уәкілетті органға тарифтік реттеу әдісін айқындау бойынша ұсыныстар енгізеді;

7) тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолдана отырып бекітілетін табиғи монополиялар субъектілерінің тізбесіне реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді енгізу жөнінде ұсыныстар береді;

8) табиғи монополия субъектісінің инвестициялық бағдарламаларының жобаларына ұсынымдарды және табиғи монополия субъектісінің қолданыстағы инвестициялық бағдарламаларына енгізілетін өзгерістерді талқылайды және әзірлейді;

9) табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтік сметалардың, инвестициялық бағдарламалардың орындалуы туралы, табиғи монополиялар субъектілері қызметінің тиімділік көрсеткіштеріне қол жеткізу және реттеліп көрсетілетін қызметтерінің сапа және сенімділік көрсеткіштерін сақтау туралы есептерін тыңдайды.

28-бап. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктері

1. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың қоғамдық бірлестігі табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылар өздерінің құқықтары мен заңды мүдделерін қорғау мақсатында құратын коммерциялық емес ұйым болып табылады.

2. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктері:

1) табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік саясаттың негізгі бағыттарын әзірлеуге қатысады;

2) уәкілетті органға табиғи монополиялар аясындағы нормативтік құқықтық және құқықтық актілердің жобалары бойынша ұсыныстар жолдайды;

3) уәкілетті органның табиғи монополиялар субъектілерінің тарифтік сметаларды, инвестициялық бағдарламаларды орындауы туралы, табиғи монополиялар субъектілері қызметінің тиімділік көрсеткіштеріне қол жеткізуі және реттеліп көрсетілетін қызметтердің сапа мен сенімділік көрсеткіштерін сақтауы туралы есептерін қарауына қатысады;

4) тұтынушылардың және табиғи монополиялар субъектілерінің құқықтары мен міндеттері туралы ақпаратты таратады;

5) уәкілетті, мемлекеттік органдармен, табиғи монополиялар субъектілерімен, соттармен және өзге де адамдармен қатынастарда тұтынушылардың мүдделерін білдіреді;

6) табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың атынан тұтынушылардың құқықтарын қорғау туралы сотқа талап-арыз береді;

7) Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де функцияларды орындайды.

3. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктерінің қызметін қаржыландыру Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған көздердің есебінен жүзеге асырылады.

4. Табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтерін тұтынушылардың қоғамдық бірлестіктерінің қызметі осы Заңда, "Қоғамдық бірлестіктер туралы" Қазақстан Республикасының Заңында, Қазақстан Республикасының азаматтық және өзге де заңнамасында реттеледі.

5-тарау. Мемлекеттік бақылау

29-бап. Мемлекеттік бақылау

Табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік бақылау Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне және "Мемлекеттік көрсетілетін қызметтер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

Табиғи монополиялар аясындағы мемлекеттік бақылауды жүзеге асыру кезінде уәкілетті орган мынадай ден қою шараларын қабылдайды:

1) әкімшілік құқық бұзушылық туралы іс қозғайды;

2) Қазақстан Республикасының табиғи монополиялар туралы заңнамасын бұзушылықтарды жою туралы нұсқама шығарады;

3) материалдарды құқық қорғау және өзге де органдарға береді.

30-бап. Уәкiлеттi органның нұсқамалары

1. Уәкiлеттi органның нұсқамаларын табиғи монополиялар субъектiлерi, мемлекеттiк органдар, олардың басшылары шешiмдерде (нұсқамаларда) көзделген, оларды алған күннен бастап кемінде күнтізбелік он күн болуы тиіс мерзімде орындайды.

2. Мемлекеттiк органдар, олардың басшылары осы Заңды бұза отырып қабылданған актiлердi жою туралы немесе өзгерту туралы не бастапқы жағдайды қалпына келтiру туралы нұсқамаларды орындамаған жағдайда, уәкiлеттi орган осы актiлердi (толық немесе iшiнара) жарамсыз деп тану туралы және (немесе) бастапқы жағдайды қалпына келтiруге мәжбүрлеу туралы талап-арызбен сотқа жүгiнуге құқылы.

3. Табиғи монополия субъектiсi, олардың басшылары нұсқамаларды орындамаған жағдайда, уәкiлеттi орган табиғи монополия субъектiсiн нұсқамада көрсетiлген iс-әрекеттердi жасауға мәжбүрлеу туралы талап-арызды сотқа ұсынуға құқылы.

6-тарау. Табиғи монополиялар аясындағы жауаптылық

31-бап. Осы Заңды бұзғаны үшін жауаптылық

Осы Заңды бұзғаны үшін кінәлі адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

32-бап. Уақытша өтемдік тариф

1. Уақытша өтемдік тарифті уәкілетті орган мыналардың:

1) табиғи монополия субъектісінің қызметін тексеру;

2) табиғи монополия субъектісі ұсынатын тарифтік сметаның, инвестициялық бағдарламаның орындалуы туралы ақпаратты жыл сайынғы талдау нәтижесі бойынша бекітеді.

2. Уақытша өтемдік тарифті бекітудің негіздемелері мыналар:

1) осы Заңға сәйкес белгіленген тарифтің көтерілуі;

2) амортизациялық аударымдардың қаражатын мақсатқа сай пайдаланбау;

3) реттеліп көрсетілетін қызметтерге тарифтерді белгілеу кезінде ескерілген инвестициялық бағдарламаның іс-шараларын орындамау;

4) неғұрлым тиімді әдістер мен технологияларды қолдануға, нормативтік техникалық ысыраптарды төмендету жөніндегі іс-шараларды өткізуге немесе ұсынылатын қызметтердің көлемдерін табиғи монополия субъектісіне байланысты емес себептер бойынша қысқартуға байланысты немесе конкурстық рәсімдерді өткізу нәтижелері бойынша шығындарды үнемдеу жағдайларын қоспағанда, тарифтік сметадағы шығындар баптарының уәкілетті орган бекіткен мөлшерлердің бес пайызынан астамын орындамау болып табылады.

3. Уақытша өтемдік тариф табиғи монополия субъектісі реттеліп көрсетілетін қызметтерді тұтынушыларға негізсіз алынған кірісті, оның ішінде соттардың шешімі бойынша толық өтеген жағдайда енгізілмейді.

4. Уәкілетті орган уақытша өтемдік тарифті шешім қабылданған күнгі Қазақстан Республикасы Ұлттық Банкінің қайта қаржыландыру мөлшерлемесін ескере отырып белгілейді.

33-бап. Табиғи монополия субъектiсiнiң осы Заңды бұзудан келтiрiлген залалдарды өтеуi

Табиғи монополия субъектiсiнiң осы Заңға қайшы келетiн және басқа жеке немесе заңды тұлғаға залал келтiрген, оның iшiнде тарифтердi көтеру, реттеліп көрсетiлетiн қызметтерді ұсынуға және оларды орындауға шарттар жасасудан негiзсiз бас тарту арқылы залал келтiрген әрекеттерi (әрекетсiздiгi) Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес табиғи монополия субъектiсiнiң оларды өтеуiне әкеп соғады.

34-бап. Табиғи монополия субъектiсiне уәкiлеттi органның, сондай-ақ оның лауазымды адамдарының заңсыз шешiмдерiмен, әрекеттерiмен (әрекетсiздiгiмен) келтiрiлген залалды өтеу

Егер табиғи монополия субъектiсiне уәкiлеттi органның және оның лауазымды адамдарының заңсыз шешiмдерiмен, сондай-ақ әрекеттерiмен (әрекетсiздiгiмен) залал келтiрiлген жағдайда, ол бұл залалды Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасында белгiленген тәртiппен өтеудi талап етуге құқылы.

7-тарау. Өтпелі және қорытынды ережелер

35-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

1. Осы Заң 2020 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізілетін 22-бабының 6-тармағын қоспағанда, алғашқы ресми жарияланған күнінен бастап күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

2. Осы Заңның 14-бабы 5-тармағының қолданылуы 2019 жылғы 1 қаңтарға дейін тоқтатыла тұрсын, тоқтатыла тұрған кезеңде бұл тармақ мынадай редакцияда қолданылады деп белгіленсін:

"5. Тарифті бекітуге арналған өтінім электрондық не қағаз түрінде ұсынылады.".

3. Табиғи монополия субъектісі тізбесін уәкілетті орган айқындайтын табиғи монополиялар субъектілерінің реттеліп көрсетілетін қызметтеріне тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолдана отырып тарифтерді бекіту жағдайларын қоспағанда, бекітілген тарифтің қолданылу мерзімі өткен соң уәкілетті органға тарифтік реттеудің ынталандыру әдісін қолдана отырып тарифті бекітуге өтінім беруге құқылы.

4. Осы Заңның 14-бабы 9-тармағының 1) тармақшасында белгіленген норма 2019 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады.

5. Осы Заңның 14-бабы 21-тармағының 17) тармақшасында, 1-тармағының 6) тармақшасында, 25-бабы 2-тармағының 9) тармақшасында және 26-бабы 2-тармағының 4) тармақшасында белгіленген нормалар 2020 жылғы 1 қаңтарға дейін қолданылады.

6. "Табиғи монополиялар туралы" 1998 жылғы 9 шілдедегі Қазақстан Республикасы Заңының күші жойылды деп танылсын (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 1998 ж., № 16, 214-құжат; 1999 ж., № 19, 646-құжат; 2000 ж., № 3-4, 66-құжат; 2001 ж., № 23, 309-құжат; 2002 ж., № 23-24, 193-құжат;2004 ж., № 14, 82-құжат; № 23, 138, 142-құжаттар; 2006 ж., № 2, 17-құжат; № 3, 22-құжат; № 4, 24-құжат; № 8, 45-құжат; № 13, 87-құжат; 2007 ж., № 3, 20-құжат; № 19, 148-құжат; 2008 ж., № 15-16, 64-құжат; № 24, 129-құжат; 2009 ж., № 11-12, 54-құжат; № 13-14, 62-құжат; № 18, 84-құжат; 2010 ж., № 5, 20, 23-құжаттар; 2011 ж., № 1, 2-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 13, 112-құжат; № 16, 129-құжат; 2012 ж., № 2, 9, 15-құжаттар; № 3, 21-құжат; № 4, 30-құжат; № 11, 80-құжат; № 12, 85-құжат; № 15, 97-құжат; 2013 ж., № 4, 21-құжат; № 10-11, 56-құжат; № 15, 79, 82-құжаттар; № 16, 83-құжат; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 4-5, 24-құжат; № 10, 52-құжат; № 11, 64-құжат; № 14, 87-құжат; № 16, 90-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 23, 143-құжат; 2015 ж., № 9, 46-құжат; № 19-I, 100-құжат; № 20-IV, 113-құжат; № 20-VII, 117-құжат; № 21-II, 131-құжат; № 22-II, 144-құжат; № 22-V, 156-құжат; № 22-VI, 159-құжат; 2016 ж., № 6, 45-құжат; № 8-I, 60-құжат; № 24, 124-құжат, 2017 ж., № 4, 7-құжат, № 9, 17, 22-құжаттар).

Қазақстан Республикасының Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "О естественных монополиях"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 29 декабря 2017 года № 904

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "О естественных монополиях".

Премьер-Министр Республики Казахстан

Б. Сагинтаев

Проект

ЗАКОН
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН О естественных монополиях Глава 1. Общие положения

Настоящий Закон регулирует деятельность в сферах естественных монополий и направлен на достижение баланса интересов потребителей и субъектов естественной монополии.

Статья 1. Цели настоящего Закона

Целями настоящего Закона являются:

1) определение правовых основ государственного регулирования и осуществления контроля за деятельностью в сферах естественных монополий;

2) обеспечение доступности регулируемых услуг субъектов естественных монополий для потребителей;

3) обеспечение защиты интересов потребителей и субъектов естественных монополий;

4) обеспечение гласности и прозрачности процедур государственного регулирования в сферах естественных монополий;

5) стимулирование повышения качества регулируемых услуг субъектов естественных монополий и удовлетворения спроса на них.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан о естественных монополиях

1. Законодательство Республики Казахстан о естественных монополиях основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

Статья 3. Действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон распространяется на отношения, возникающие на рынке услуг Республики Казахстан, предоставляемых субъектами естественных монополий.

2. Отношения, не охваченные настоящим Законом, регулируются законодательством в сфере предпринимательства и другим законодательством Республики Казахстан.

3. Для субъекта рынка, осуществляющего деятельность, которая отнесена настоящим Законом к сфере естественной монополии, государственное регулирование и контроль применяются только в отношении деятельности по предоставлению регулируемых услуг.

4. Действие настоящего Закона не распространяется на индивидуальных предпринимателей и юридических лиц, осуществляющих деятельность, отнесенную к сфере естественных монополий, в одном из следующих случаев, когда:

1) деятельность связана с сооружением и эксплуатацией объектов, предназначенных исключительно для собственных нужд;

2) осуществляется деятельность, предусмотренная подпунктом 2) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона, с соблюдением в совокупности следующих условий:

доходы от такой деятельности не должны превышать одного процента доходов от всей деятельности за один календарный год;

сохранение уровня тарифа на регулируемые услуги, отнесенные к сфере естественной монополии, действовавшего на 1 января 2012 года.

Статья 4. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) публичные слушания – процедура обсуждения проекта тарифа на регулируемые услуги субъектов естественных монополий;

2) индивидуальный прибор учета – прибор учета, определяющий объем потребления регулируемых услуг субъектов естественных монополий одним потребителем;

3) инвестиционная программа – план мероприятий по вложению и возврату средств, направляемых на расширение, модернизацию, реконструкцию, обновление, поддержание существующих активов и создание новых активов субъекта естественной монополии с целью получения технико-экономического эффекта, выражаемого в достижении целевых показателей или сохранении технико-экономического показателя на существующем уровне;

4) метод индексации – формирование тарифов путем ежегодной индексации утвержденных тарифов субъектом естественной монополии малой мощности;

5) регулируемые услуги – услуги, товары и работы, предоставляемые субъектом естественной монополии в сфере естественной монополии и подлежащие государственному регулированию уполномоченным органом;

6) показатели качества и надежности регулируемых услуг – совокупность критериев оценки регулируемых услуг субъекта естественной монополии, включающая технологические и иные объективные параметры процесса предоставления регулируемых услуг потребителям, подлежащие в том числе независимой внешней оценке;

7) естественная монополия – состояние рынка товаров, работ и услуг, при котором создание конкурентных условий для удовлетворения спроса на определенный вид товаров, работ и услуг невозможно или экономически нецелесообразно в силу технологических особенностей производства и предоставления данного вида товаров, работ и услуг;

8) сфера естественной монополии – область общественных отношений, возникающих на рынке регулируемых услуг субъектов естественных монополий;

9) коммунальные услуги в сферах естественных монополий – услуги водоснабжения, водоотведения, снабжения тепловой энергией для целей отопления и (или) горячего водоснабжения, предоставляемые субъектами естественных монополий;

10) субъект естественной монополии – индивидуальный предприниматель или юридическое лицо, занятые предоставлением регулируемых услуг потребителям в сфере естественной монополии;

11) показатели эффективности деятельности субъектов естественных монополий – соотношение результатов деятельности субъекта естественной монополии и его экономических, управленческих, производственных издержек, учитываемое при формировании тарифов;

12) тариф – денежное выражение стоимости регулируемых услуг субъекта естественной монополии;

13) метод тарифного регулирования – метод формирования тарифов на регулируемые услуги субъекта естественной монополии;

14) затратный метод тарифного регулирования – формирование тарифов в зависимости от постатейно определенных, экономически обоснованных затрат и прибыли субъекта естественной монополии;

15) стимулирующий метод тарифного регулирования – формирование тарифов в зависимости от показателей эффективности деятельности субъекта естественной монополии и соблюдения им показателей качества и надежности регулируемых услуг;

16) дифференциация тарифа – установление разных уровней тарифа в зависимости от условий потребления, в том числе группы потребителей;

17) тарифная смета – перечень доходов и расходов и объемов предоставляемых регулируемых услуг субъекта естественной монополии по форме, утвержденной уполномоченным органом;

18) потребитель – физическое или юридическое лицо, пользующееся или намеревающееся пользоваться регулируемыми услугами субъектов естественной монополии;

19) временный компенсирующий тариф – тариф, утверждаемый уполномоченным органом в целях возврата средств потребителям;

20) временный понижающий коэффициент – величина, утвержденная уполномоченным органом и применяемая к тарифу в целях защиты интересов потребителей и субъекта естественной монополии;

21) уполномоченный орган – государственный орган, осуществляющий руководство в соответствующих сферах естественных монополий;

22) общедомовой прибор учета тепловой энергии – прибор учета тепловой энергии, определяющий объем потребления тепловой энергии несколькими потребителями;

23) стратегические товары:

уголь, газ, мазут и дизельное топливо, используемые в качестве топлива для производства тепловой энергии субъектами естественных монополий;

электрическая энергия – для субъектов естественных монополий в сферах передачи электрической энергии, водоснабжения и (или) водоотведения;

тепловая энергия – для субъектов естественных монополий в сфере снабжения тепловой энергией и для нормативных потерь в сфере передачи и (или) распределения тепловой энергии;

газ – для собственных нужд и потерь для субъектов естественных монополий в сферах хранения, транспортировки товарного газа по соединительным, магистральным газопроводам и (или) газораспределительным системам, эксплуатации групповых резервуарных установок, а также транспортировки сырого газа по соединительным газопроводам;

вода – для субъектов естественных монополий в сферах водоснабжения, производства тепловой энергии;

24) местные исполнительные органы – структурные подразделения соответствующих местных исполнительных органов областей, города республиканского значения, столицы, осуществляющие функции в сферах энергетики, коммунального хозяйства;

25) заявка – обращение субъекта естественной монополии в уполномоченный орган об утверждении тарифа на регулируемую услугу субъекта естественной монополии;

26) прогнозные индексы тарифов на регулируемые услуги – показатели, определяющие допустимый уровень тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий путем расчета их прогноза;

27) контролируемые затраты – затраты субъектов естественных монополий, связанные с предоставлением регулируемых услуг, величина которых зависит от деятельности субъекта естественной монополии;

28) прямолинейный метод начисления износа – метод амортизации, по которому годовая сумма амортизации определяется делением стоимости, которая амортизируется, на срок полезного использования объектa основных средств;

29) субъект естественной монополии малой мощности – субъект естественной монополии, предоставляющий регулируемые услуги:

по производству, передаче, распределению и (или) снабжению тепловой энергией от отопительных котельных с общей установленной мощностью до двадцати Гкал/час включительно;

водоснабжения и (или) водоотведения объемом до пятисот тысяч кубических метров в год;

по подаче воды для орошения объемом до тридцати миллионов кубических метров в год;

в сфере подъездных путей объемом до пятидесяти тысяч вагон/км, вагон/час в год;

по передаче электрической энергии объемом до двадцати пяти миллионов кВт. час в год;

аэропортов, при количестве обслуженных пассажиров в аэропорту менее трехсот тысяч человек в год.

К субъекту естественной монополии малой мощности также относится субъект естественной монополии по предоставляемой регулируемой услуге, доход от которой не превышает пяти процентов дохода от всех регулируемых услуг субъекта естественной монополии за один календарный год. При этом по оставшимся регулируемым услугам субъект естественной монополии не относится к субъекту естественной монополии малой мощности:

30) ценовые пределы на услуги магистральных железнодорожных сетей – максимальные и минимальные уровни тарифов, утвержденные уполномоченным органом в виде индексов к тарифам на регулируемые услуги магистральных железнодорожных сетей;

31) нецелевое использование средств амортизационных отчислений –направление средств, предусмотренных в утвержденных тарифах и (или) тарифных сметах, за счет амортизационных отчислений на цели, не связанные с капиталовложениями в фиксированные активы, используемые в предоставлении регулируемых услуг, и возвратом основного долга по привлеченным кредитным ресурсам;

32) производители стратегических товаров – физические и юридические лица:

производящие стратегические товары;

являющиеся собственниками сырья для производства (переработки) стратегических товаров;

непосредственно от имени иностранного производителя реализующие стратегические товары на территории Республики Казахстан;

33) неконтролируемые затраты – затраты субъектов естественных монополий, связанные с предоставлением регулируемых услуг, величина которых не зависит от деятельности субъекта естественной монополии.

Статья 5. Сферы естественных монополий

1. К сферам естественных монополий в Республике Казахстан относятся регулируемые услуги:

1) по транспортировке нефти и (или) нефтепродуктов по магистральным трубопроводам, за исключением их транспортировки в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан;

2) по хранению, транспортировке товарного газа по соединительным, магистральным газопроводам и (или) газораспределительным системам, эксплуатации групповых резервуарных установок, а также транспортировке сырого газа по соединительным газопроводам, за исключением хранения, транспортировки товарного газа в целях транзита через территорию Республики Казахстан и экспорта за пределы Республики Казахстан;

3) по передаче электрической энергии;

4) по производству, передаче, распределению и (или) снабжению тепловой энергией, за исключением тепловой энергии, выработанной с использованием тепла грунта, грунтовых вод, рек, водоемов, сбросной воды промышленных предприятий и электростанций, канализационно-очистных сооружений;

5) по технической диспетчеризации отпуска в сеть и потребления электрической энергии;

6) по организации балансирования производства-потребления электрической энергии;

7) магистральных железнодорожных сетей, за исключением услуг магистральной железнодорожной сети при перевозке грузов в контейнерах, перевозке порожних контейнеров и транзитных перевозках грузов через территорию Республики Казахстан;

8) железнодорожных путей с объектами железнодорожного транспорта по договорам концессии при отсутствии конкурентного железнодорожного пути;

9) подъездных путей при отсутствии конкурентного подъездного пути;

10) аэронавигации, за исключением аэронавигационного обслуживания международных и транзитных полетов;

11) портов, при отсутствии конкуренции на рынке портовых услуг;

12) аэропортов, за исключением обслуживания авиаперевозок, осуществляющих транзитные пролеты через воздушное пространство Республики Казахстан с осуществлением технических посадок в аэропортах Республики Казахстан в некоммерческих целях и по международным направлениям;

13) по предоставлению в имущественный найм (аренду) или пользование кабельной канализации, за исключением деятельности субъектов малого предпринимательства;

14) водоснабжения и (или) водоотведения.

2. Перечень регулируемых услуг, предоставляемых в сферах естественных монополий и подлежащих государственному регулированию, утверждается уполномоченным органом.

3. Субъекты естественных монополий подлежат включению в Государственный регистр субъектов естественных монополий, состоящий из республиканского и местных разделов, с указанием регулируемых услуг.

4. Расширение сфер естественных монополий осуществляется в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Глава 2. Государственное регулирование деятельности в сферах естественных монополий

Статья 6. Государственное регулирование деятельности в сферах естественных монополий

Государственное регулирование деятельности в сферах естественных монополий осуществляется путем:

1) формирования Государственного регистра субъектов естественных монополий;

2) установления тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий;

3) определения методов тарифного регулирования сферы естественных монополий;

4) выдачи согласий на совершение отдельных действий субъектом естественных монополий, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

5) формирования перечня регулируемых услуг субъектов естественных монополий, регламентации предоставления данных услуг, оценки и контроля их качества.

Статья 7. Компетенция Правительства Республики Казахстан

Правительство Республики Казахстан:

1) разрабатывает основные направления государственной политики в сфере естественных монополий;

2) осуществляет иные функции, возложенные на него Конституцией, законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 8. Компетенция уполномоченного органа

1. Уполномоченный орган:

1) осуществляет государственное регулирование деятельности субъектов естественных монополий в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан, настоящим Законом и законодательством Республики Казахстан;

2) вырабатывает предложения по формированию государственной политики в сфере естественных монополий;

3) формирует и ведет Государственный регистр субъектов естественных монополий;

4) разрабатывает и утверждает порядок формирования тарифов на регулируемые услуги;

5) разрабатывает и утверждает порядок осуществления деятельности субъектами естественных монополий;

6) разрабатывает и утверждает типовые договоры предоставления регулируемых услуг субъектами естественных монополий;

7) принимает к рассмотрению заявку либо отказывает в принятии к рассмотрению заявки;

8) проводит публичные слушания при рассмотрении заявок субъектов естественных монополий на утверждение тарифов и размещает объявление о проведении публичных слушаний;

9) утверждает тариф в случаях, установленных настоящим Законом;

10) определяет уровень индексации тарифа на регулируемые услуги субъектов естественных монополий малой мощности;

11) утверждает и вносит изменения в утвержденную им тарифную смету субъекта естественной монополии;

12) утверждает и вносит изменения совместно с соответствующим государственным органом в инвестиционные программы субъектов естественных монополий, включенных в республиканский раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий, за исключением субъектов естественных монополий, предоставляющих регулируемые услуги, предусмотренные подпунктами 10), 12) и 13) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона;

13) утверждает и вносит изменения совместно с местным исполнительным органом в инвестиционные программы субъектов естественных монополий, включенных в местный раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий;

14) утверждает временный компенсирующий тариф;

15) выдает согласие на совершение отдельных действий субъектом естественной монополии, предусмотренных Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях";

16) разрабатывает и утверждает показатели качества и надежности регулируемых услуг по согласованию с соответствующими государственными органами;

17) запрашивает и получает информацию, необходимую для осуществления своих полномочий, от физических и юридических лиц, в том числе государственных органов, органов местного самоуправления, а также их должностных лиц;

18) вносит субъектам естественных монополий предписания об устранении нарушений настоящего Закона;

19) обращается в суд в случаях нарушения настоящего Закона;

20) проводит анализ отчетов субъектов естественных монополий об исполнении тарифной сметы, инвестиционной программы и соблюдении показателей качества и надежности регулируемых услуг, а также достижении показателей эффективности деятельности субъекта естественной монополии;

21) разрабатывает и утверждает положение и состав Совета по тарифной политике;

22) согласовывает нормы потребления коммунальных услуг в сферах естественных монополий для потребителей, не имеющих приборов учета;

23) рассматривает обращения субъектов естественных монополий и потребителей;

24) согласовывает конкурсную документацию проекта государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта, проекты договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии, внесения в них изменений и (или) дополнений;

25) вносит изменение в тарифную смету без повышения тарифа в случае принятия на баланс и (или) доверительное управление имущества, используемого в технологическом цикле при предоставлении регулируемых услуг, от государственных или местных исполнительных органов при их получении в безвозмездное пользование, в том числе электрических сетей от других энергопередающих организаций;

26) утверждает временный понижающий коэффициент;

27) определяет прогнозные индексы тарифов на регулируемые услуги на пятилетний период по сферам естественных монополий;

28) утверждает размер платы за коммунальные услуги в сферах естественных монополий для потребителей, не имеющих приборов учета;

29) утверждает ценовые пределы на услуги магистральных железнодорожных сетей;

30) корректирует ежегодно утвержденные ценовые пределы на услуги магистральных железнодорожных сетей в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги;

31) определяет метод тарифного регулирования сферы естественной монополии;

32) утверждает перечень регулируемых услуг субъектов естественных монополий;

33) утверждает перечень субъектов естественных монополий, тарифы на регулируемые услуги которых утверждаются с применением стимулирующего метода тарифного регулирования;

34) осуществляет иные функции, предусмотренные настоящим Законом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 9. Компетенция иных государственных органов

Государственные органы в области энергетики, железнодорожного транспорта, производства, транспортировки (перевозки), хранения и оптовой реализации газа, а также розничной реализации и потребления товарного и сжиженного нефтяного газа, использования и охраны водного фонда, водоснабжения, водоотведения и иных сферах естественных монополий:

1) в пределах своей компетенции участвуют в разработке и реализации государственной политики в сфере естественных монополий;

2) утверждают и вносят изменения совместно с уполномоченным органом в инвестиционную программу субъекта естественной монополии, включенного в республиканский раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий или местный раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий по услугам подъездных путей при отсутствии конкурентного подъездного пути;

3) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 10. Компетенция местных исполнительных органов областей, города республиканского значения, столицы

Компетенция местных исполнительных органов областей, города республиканского значения, столицы:

1) в пределах своей компетенции участвуют в разработке и реализации государственной политики в сфере естественных монополий;

2) по согласованию с уполномоченным органом утверждают и вносят изменения в инвестиционную программу субъекта естественной монополии, включенного в местный раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий, за исключением субъектов естественных монополий, предоставляющих регулируемые услуги, предусмотренные в подпунктах 9), 10), 12) и 13) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона;

3) утверждают по согласованию с уполномоченным органом нормы потребления коммунальных услуг в сферах естественных монополий для потребителей, не имеющих приборов учета;

4) осуществляют иные полномочия, предусмотренные настоящим Законом, законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

Статья 11. Формирование Государственного регистра субъектов естественных монополий

1. Индивидуальный предприниматель или юридическое лицо, осуществляющее деятельность по предоставлению регулируемой услуги, отнесенной к сфере естественной монополии, обращаются в уполномоченный орган с заявлением о включении субъекта естественной монополии или регулируемой услуги в Государственный регистр субъектов естественных монополий в течение пятнадцати календарных дней с даты начала предоставления регулируемой услуги потребителям.

2. Включение и исключение из Государственного регистра субъектов естественных монополий производятся уполномоченным органом.

3. Государственный регистр субъектов естественных монополий состоит из республиканского и местных разделов.

4. В республиканский раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий включаются субъекты естественных монополий, предоставляющие регулируемые услуги на территории двух и более областей, города республиканского значения и столицы.

В местные разделы Государственного регистра субъектов естественных монополий включаются субъекты естественных монополий, предоставляющие регулируемые услуги на территории одной области или города республиканского значения или столицы.

Субъекты естественных монополий, предоставляющие регулируемые услуги в сферах аэронавигации, аэропортов, по предоставлению в имущественный найм (аренду) или пользование кабельной канализации, включаются в республиканский раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий.

5. Субъект естественной монополии включается в Государственный регистр субъектов естественных монополий по месту регистрации индивидуального предпринимателя или юридического лица, за исключением иностранных юридических лиц, которые подлежат включению в Государственный регистр субъектов естественных монополий по месту предоставления ими регулируемых услуг.

6. В случае прекращения предоставления услуги, отнесенной к сфере естественных монополий, субъект естественной монополии не позднее пятнадцати календарных дней со дня прекращения предоставления регулируемой услуги представляет в уполномоченный орган заявление об исключении (о внесении изменения и (или) дополнения в Государственный регистр субъектов естественных монополий) из Государственного регистра субъектов естественных монополий.

Статья 12. Методы тарифного регулирования сферы естественных монополий

1. При формировании тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий применяются следующие методы тарифного регулирования:

1) затратный;

2) стимулирующий;

3) индексации;

4) определение тарифа при заключении договора государственно- частного партнерства, в том числе договора концессии.

2. Метод тарифного регулирования применяется при условии:

1) экономической и технологической готовности субъектов естественных монополий к применению соответствующего метода тарифного регулирования;

2) недопущения возложения на субъектов естественных монополий и потребителей обязанностей, которые не могут быть ими выполнены.

Статья 13. Выдача согласия на совершение отдельных действий субъектом естественной монополии

1. Субъект естественной монополии обязан получить согласие уполномоченного органа на:

1) совершение сделок с имуществом, используемым для предоставления регулируемых услуг, если балансовая стоимость имущества, учтенного в бухгалтерском балансе на начало текущего года, превышает 0,05 процента от балансовой стоимости его активов в соответствии с бухгалтерским балансом на начало текущего года;

2) реорганизацию или ликвидацию.

2. В выдаче согласия на совершение действий, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, должно быть отказано в случаях, если:

1) это приведет к повышению тарифов на регулируемые услуги субъекта естественной монополии;

2) это приведет к нарушению договоров с потребителями;

3) это приведет к ущемлению прав и законных интересов потребителей;

4) это приведет к нарушению неразрывно связанной технологической системы предоставления регулируемых услуг или снижению качества регулируемых услуг;

5) представлен неполный пакет документов, предусмотренных в пунктах 3 и 4 настоящей, статьи либо представленные документы содержат недостоверную информацию.

3. Для получения согласия уполномоченного органа на совершение сделок с имуществом субъекта естественной монополии, если балансовая стоимость имущества, в отношении которого совершается сделка, учтенная в бухгалтерском балансе на начало текущего года, превышает 0,05 процента от балансовой стоимости его активов в соответствии с бухгалтерским балансом на начало текущего года, субъект естественной монополии представляет ходатайство, к которому прикладываются следующие документы, информация (сведения):

1) проект договора и (или) решения (приказа) о данной сделке;

2) реестр неоплаченных счетов (при совершении сделки с дебиторской задолженностью);

3) документ, содержащий выписку-подтверждение из бухгалтерского баланса, подписанную руководителем, заверенную печатью (выписка должна содержать наименование, тип, вид, инвентарный номер, первоначальную, остаточную стоимость отчуждаемого имущества в разрезе по объектам);

4) справку о наличии или отсутствия недвижимого имущества по форме, установленной в соответствии с порядком осуществления деятельности субъектами естественных монополий;

5) документ, содержащий сведения о финансовом положении приобретателя имущества, не позднее шести месяцев на день подачи ходатайства, за исключением случаев отчуждения имущества субъекта естественной монополии на торгах в форме тендера;

6) копии устава и (или) учредительного договора, в случае его наличия;

7) расчет, подтверждающий, что совершение сделки не приведет к повышению тарифа на регулируемые услуги субъекта естественной монополии и ухудшению его финансово-хозяйственной деятельности;

8) финансовая отчетность за предыдущий и текущий календарный год, соответствующая требованиям законодательства Республики Казахстан о бухгалтерском учете и финансовой отчетности.

4. Для получения согласия уполномоченного органа на реорганизацию или ликвидацию субъекта естественной монополии субъект естественной монополии представляет ходатайство, к которому прикладываются следующие документы, информация (сведения):

1) справка-обоснование, а также экономическое обоснование необходимости реорганизации (с прогнозируемым проектом тарифа на регулируемые услуги) субъекта естественной монополии;

2) анализ финансово-хозяйственной деятельности субъекта естественной монополии, в том числе бухгалтерские балансы (с приложениями) за предыдущий год и соответствующий период текущего года, пояснительные записки к ним относительно других лиц, участвующих в слиянии или присоединении;

3) при слиянии, присоединении, преобразовании – проект передаточного акта, а также сведения о других лицах, участвующих в слиянии, присоединении субъекта естественной монополии;

4) при разделении или выделении – копия разделительного баланса, а также проекты учредительных документов лиц, создаваемых в связи с разделением, выделением субъекта естественной монополии;

5) решение собственника имущества субъекта естественной монополии о реорганизации или ликвидации;

6) документ, содержащий сведения о месте нахождения каждого из вновь возникающих юридических лиц;

7) справка об участии субъекта естественной монополии в других юридических лицах.

5. Для совершения действий, указанных в пункте 1 настоящей статьи, субъект естественной монополии обязан представить в уполномоченный орган ходатайство о даче согласия на осуществление таких действий по форме, установленной в соответствии с порядком осуществления деятельности субъектами естественной монополии, и представить документы в соответствии с пунктами 3 и 4 настоящей статьи.

Субъект естественной монополии малой мощности до совершения действий, указанных в подпункте 2) пункта 1 настоящей статьи, обязан не менее чем за десять календарных дней направить информацию в уполномоченный орган о своем намерении совершить указанные действия.

6. Прилагаемые к ходатайству документы прошиваются, пронумеровываются, заверяются печатью и подписью руководителя субъекта естественной монополии либо лицом, замещающим его, либо заместителем руководителя субъекта естественной монополии, данное требование не распространяется на подачу ходатайства в электронной форме.

Глава 3. Формирование тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий

Статья 14. Порядок формирования тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий

1. Тариф должен обеспечивать возмещение затрат по предоставлению регулируемых услуг и получение прибыли, направляемой на развитие и эффективное функционирование субъекта естественной монополии и иные цели, не запрещенные законодательством Республики Казахстан.

2. Тариф устанавливается сроком на пять и более лет, за исключением случаев, установленных настоящим Законом.

3. В случае истечения срока действия тарифа, субъект естественной монополии предоставляет услуги по утвержденному уполномоченным органом тарифу без учета средств, направленных на реализацию инвестиционной программы (амортизационных отчислений и прибыли), за исключением средств, направленных на погашение основного долга по займам, привлеченным на реализацию инвестиционной программы.

4. Для утверждения тарифа уполномоченным органом субъект естественной монополии представляет заявку.

5. Заявка представляется в электронном виде.

6. Заявка рассматривается уполномоченным органом в течение девяноста рабочих дней с момента ее подачи.

7. К заявке на утверждение тарифа прилагаются:

1) проекты тарифа (либо прейскуранта с учетом отраслевых особенностей);

2) проект тарифной сметы с приложением обосновывающих материалов по форме, утвержденной уполномоченным органом;

3) справка-обоснование о необходимости утверждения тарифа;

4) проект инвестиционной программы или утвержденная инвестиционная программа;

5) смета затрат, направленных на ремонт, не приводящих к росту стоимости основных средств;

6) финансовая отчетность за два предшествующих календарных года;

7) отчеты:

о финансово-хозяйственной деятельности, инвестиционной деятельности;

о состоянии основных фондов, размерах заработной платы работников по отдельным должностям и профессиям и по труду за два предшествующих календарных года по формам, утвержденным уполномоченным органом в области государственной статистики;

о фактических данных о затратах за предыдущие четыре квартала;

8) постатейные расчеты расходов;

9) расчет прибыли;

10) расчеты численности персонала, потребности сырья, материалов, топлива, энергии и технических потерь, произведенные на основе типовых норм и нормативов, действующих в соответствующей отрасли (сфере);

11) копии решений конкурсных (тендерных) комиссий по закупке материальных, финансовых ресурсов, оборудования и товаров, работ и услуг за предшествующий календарный год;

12) расчет амортизационных отчислений на основные средства, используемые до реализации инвестиционной программы (проекта) и вводимые в эксплуатацию при реализации инвестиционной программы (проекта) в долгосрочный период с разбивкой по годам;

13) подтверждающие документы об условиях финансирования и возмещения заемных ресурсов;

14) данные о проектной мощности субъекта естественной монополии и фактическом ее использовании;

15) документы, подтверждающие планируемый объем регулируемых услуг (протокола намерений, договора, расчеты объемов производства товаров, исходя из обязанности качественного всеобщего обслуживания и возможностей субъекта естественной монополии, недопустимости снижения объемов с целью поддержания или роста уровня тарифов, материалы маркетинговых исследований потребительского спроса).

К заявке на утверждение тарифа с применением стимулирующего метода тарифного регулирования прилагаются документы, предусмотренные подпунктами 1), 3), 4), 6), 7), 9), 10), 13), 14) и 15) пункта 7 настоящего пункта, а также проекты показателей качества и надежности регулируемых услуг и показателей эффективности деятельности субъекта естественной монополии с приложением обосновывающих материалов.

8. Уполномоченный орган не позднее семи рабочих дней со дня получения заявки проверяет полноту представленной заявки, прилагаемых расчетов и обосновывающих материалов на соответствие пункту 7 настоящей статьи и в письменном виде уведомляет субъекта естественной монополии о принятии заявки к рассмотрению или отказе в принятии заявки к рассмотрению с указанием причин отказа в соответствии с пунктом 10 настоящей статьи.

9. Прилагаемые в соответствии с пунктом 7 настоящей статьи к заявке расчеты и обосновывающие материалы представляются с соблюдением следующих процедур:

1) материалы заявки прошиваются, пронумеровываются, заверяются печатью и подписью руководителя субъекта естественной монополии либо лицом, замещающим его, либо заместителем руководителя субъекта естественной монополии, данное требование не распространяется на подачу заявки в электронной форме;

2) в качестве обосновывающих материалов представляются фактические данные о затратах и объемах за четыре квартала, предшествующие подаче заявки, и за предыдущий календарный год;

3) подготовлены в отдельности на каждый вид деятельности, осуществляемой субъектом естественной монополии.

10. Основаниями отказа в принятии заявки к рассмотрению являются:

1) непредставление субъектом естественной монополии документов, указанных в пункте 7 настоящей статьи;

2) несоответствие представленных документов пункту 9 настоящей статьи;

3) отнесение к коммерческой тайне сведений, не предусмотренных пунктом 7 статьи 24 настоящего Закона.

11. В случае, если при рассмотрении заявки необходима дополнительная информация, уполномоченный орган вправе запросить ее у заявителя в письменном виде с установлением срока, но не менее пяти рабочих дней.

При этом, рассмотрение заявки приостанавливается до получения необходимой информации с уведомлением субъекта естественной монополии.

12. Публичные слушания проводятся:

1) уполномоченным органом при утверждении тарифа на регулируемые услуги субъекта естественной монополии не позднее чем за тридцать календарных дней до утверждения тарифа, при утверждения тарифа на регулируемые услуги субъекта естественной монополии в упрощенном порядке, а также в случаях, предусмотренных подпунктами 4), 6) 7), 8) и 9) пункта 1 статьи 21 настоящего Закона, не позднее чем за десять календарных дней до утверждения тарифа;

2) субъектом естественной монополии при установлении или определении тарифа не позднее чем за тридцать календарных дней до уведомления потребителей об установленном или определенном тарифе.

13. Субъект естественной монополии обязан после опубликования информации о дате проведения публичных слушаний представить по требованию участников публичных слушаний:

проекты тарифов на регулируемые услуги и тарифных смет;

информацию о причинах повышения тарифов на регулируемые услуги с экономически обоснованными расчетами.

14. По итогам рассмотрения заявки уполномоченный орган вправе корректировать проекты тарифа, тарифной сметы и инвестиционной программы.

15. При утверждении тарифа на регулируемые услуги субъекта естественной монополии тариф может быть дифференцирован в зависимости от:

1) наличия или отсутствия у потребителей приборов учета;

2) группы потребителей;

3) рода перевозимых грузов, типа подвижного состава, расстояния перевозки, объема (веса) перевозимых грузов.

16. Решение об утверждении тарифа направляется субъекту естественной монополии не позднее пяти календарных дней со дня принятия решения об утверждении тарифа.

С решением об утверждении тарифов уполномоченным органом направляется субъекту естественной монополии обоснование изменений и уточнений статей затрат и прибыли, представленных субъектом естественной монополии с заявкой.

17. Тариф вводится в действие не ранее первого числа второго месяца, следующего за месяцем утверждения тарифа, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Законом.

18. Субъект естественной монополии обязан довести до сведения потребителя информацию об установлении тарифа не позднее чем за тридцать календарных дней до введения их в действие.

19. Если субъект не уведомит потребителей о введении тарифа в сроки, предусмотренные настоящим Законом, то указанный тариф не вводится с даты, указанной в решении уполномоченного органа. Введение утвержденного тарифа осуществляется с первого числа третьего месяца, следующего за месяцем утверждения тарифа.

20. Субъект естественной монополии вправе обратиться в уполномоченный орган с предложением об изменении утвержденной тарифной сметы без повышения тарифа до 1 ноября текущего года.

21. Порядок формирования тарифов на регулируемые услуги предусматривает:

1) методики расчета тарифов с учетом методов тарифного регулирования, предусмотренных настоящим Законом, и порядок их применения;

2) порядок утверждения временного компенсирующего тарифа;

3) порядок дифференциации тарифа;

4) порядок утверждения тарифов в упрощенном порядке;

5) порядок утверждения инвестиционной программы субъекта естественной монополии и ее изменения;

6) порядок определения тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий при заключении договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии;

7) порядок утверждения временного понижающего коэффициента;

8) порядок ведения раздельного учета доходов, затрат и задействованных активов по каждому виду регулируемых услуг и в целом по иной деятельности;

9) порядок перерасчета стоимости услуг по снабжению тепловой энергией с учетом фактической температуры наружного воздуха;

10) порядок определения допустимого уровня прибыли субъекта естественной монополии;

11) порядок изменения утвержденного уполномоченным органом тарифа до истечения его срока действия;

12) перечень затрат, учитываемых и не учитываемых в тарифе, порядок ограничения размеров затрат, учитываемых в тарифе на регулируемые услуги субъекта естественной монополии;

13) порядок индексации тарифа;

14) формы проектов тарифа, тарифных смет, инвестиционных программ, отчетов об исполнении тарифных смет и инвестиционных программ;

15) методику расчета ценовых пределов на услуги магистральных железнодорожных сетей и их ежегодных корректировок;

16) порядок применения ценовых пределов на услуги магистральных железнодорожных сетей;

17) порядок утверждения показателей качества и надежности регулируемых услуг;

18) порядок расчета и применения прогнозных индексов тарифов на регулируемые услуги.

22. Порядок осуществления деятельности субъектами естественных монополий предусматривает:

1) порядок включения и исключения из Государственного регистра субъектов естественных монополий;

2) порядок проведения публичных слушаний;

3) порядок выдачи согласий на совершение отдельных действий субъектом естественной монополии;

4) порядок проведения закупок субъектами естественных монополий;

5) порядок обеспечения равных условий доступа к услугам в сфере естественных монополий;

6) порядок проведения и размещения ежегодного отчета о деятельности субъекта естественной монополии по предоставлению регулируемых услуг в сферах естественной монополий, в том числе по предоставлению коммунальных услуг в сферах естественных монополий перед потребителями и иными заинтересованными лицами;

7) порядок размещения информации о наличии свободных и доступных мощностей, емкости, мест, пропускных способностей сетей, а также схемы инженерных коммуникаций регулируемых коммунальных услуг, за исключением сведений, относящихся к государственным секретам и иной охраняемой законом тайны, в соответствии с законами Республики Казахстан;

8) порядок согласования платы за приобретение и установку общедомовых приборов учета тепловой энергии;

9) формы:

ходатайств о даче согласия на совершение сделок с имуществом, используемым для предоставления регулируемых услуг, если балансовая стоимость имущества, учтенного в бухгалтерском балансе на начало текущего года, превышает 0,05 процента от балансовой стоимости его активов в соответствии с бухгалтерским балансом на начало текущего года и реорганизацию или ликвидацию субъекта естественной монополий;

сведений о наличии или отсутствии недвижимого имущества;

ежегодного отчета о:

деятельности субъекта естественной монополии по предоставлению регулируемых услуг в сферах естественных монополий перед потребителями и иными заинтересованными лицами;

о достижении показателей качества и надежности регулируемых услуг субъектами естественных монополий;

показателей эффективности деятельности субъекта естественной монополии;

10) порядок уведомления потребителей и (или) уполномоченного органа об установленном тарифе, изменении тарифа.

23. Способы установления тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий:

1) утверждение тарифа уполномоченным органом;

2) установление тарифа субъектом естественной монополии;

3) определение тарифа путем заключения договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии.

Статья 15. Затратный метод тарифного регулирования

1. Тариф на регулируемые услуги субъекта естественной монополии с применением затратного метода тарифного регулирования утверждается уполномоченным органом сроком на пять и более лет путем определения экономически обоснованных затрат и прибыли.

2. Затратный метод тарифного регулирования предусматривает:

1) ограничение видов и размера затрат, учитываемых в тарифе, с учетом их экономической обоснованности;

2) применение технических и технологических норм расходов сырья, материалов, топлива, энергии при их наличии, нормативных технических потерь, нормативной численности персонала, определенных на основе типовых норм и нормативов, действующих в соответствующей отрасли;

3) утверждение тарифной сметы с разбивкой по годам;

4) применение прямолинейного метода начисления износа основных средств и нематериальных активов;

5) применение порядка проведения закупок субъектов естественных монополий;

6) определение допустимого уровня прибыли с учетом балансовой или переоцененной стоимости активов субъекта естественной монополии, задействованных при предоставлении регулируемых услуг, и ставки прибыли, рассчитанной по методу, определенному уполномоченным органом, и объема средств, необходимых для реализации инвестиционной программы;

7) утверждение инвестиционной программы;

8) утверждение временного компенсирующего тарифа за неисполнение статей затрат тарифной сметы, нецелевое использование средств амортизационных отчислений и мероприятий инвестиционной программы.

Статья 16. Стимулирующий метод тарифного регулирования

1. Тариф с применением стимулирующего метода тарифного регулирования утверждается уполномоченным органом на срок пять и более лет с учетом показателей эффективности деятельности субъекта естественной монополии и показателей качества и надежности регулируемых услуг.

2. Стимулирующий метод тарифного регулирования предусматривает:

1) ограничение видов и размера затрат, учитываемых в тарифе, с учетом их экономической обоснованности;

2) применение технических и технологических норм расходов сырья, материалов, топлива, энергии при их наличии, нормативных технических потерь, нормативной численности персонала, определенных на основе типовых норм и нормативов, действующих в соответствующей отрасли;

3) определение контролируемых и неконтролируемых затрат;

4) утверждение временного компенсирующего тарифа за неисполнение мероприятий инвестиционной программы и неконтролируемых затрат;

5) определение прибыли с учетом возврата инвестированного капитала и норм доходности инвестированного капитала, а также балансовой стоимости активов субъекта естественной монополии, задействованных при предоставлении регулируемых услуг, и ставки прибыли, рассчитанной по методу, определенному уполномоченным органом;

6) определение показателей эффективности деятельности субъектов естественных монополий;

7) применение прямолинейного метода начисления износа основных средств и нематериальных активов;

8) определение показателей качества и надежности регулируемых услуг;

9) утверждение инвестиционной программы.

Подпункт 2) настоящего пункта применяется при утверждении тарифа на услуги субъекта естественной монополии в случае перехода с затратного на стимулирующий метод тарифного регулирования.

Статья 17. Метод индексации

1. Тариф с применением метода индексации устанавливается ежегодно субъектом естественной монополии малой мощности путем индексации утвержденного тарифа не выше уровня, определяемого уполномоченным органом.

2. Уровень индексации тарифа определяется уполномоченным органом ежегодно не позднее чем за два месяца до начала календарного года с учетом параметров социально-экономического развития Республики Казахстан.

Статья 18. Определение тарифа при заключения договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии

1. Тарифы на регулируемые услуги субъектов государственно-частного партнерства, в том числе концессионера, должны быть не ниже стоимости затрат, необходимых для предоставления регулируемых услуг, а также обеспечивать возврат вложенных инвестиций частного партнера и уровень доходности на вложенные инвестиции в соответствии с технико-экономическими параметрами проекта государственно-частного партнерства, в том числе концессионного проекта.

2. Формирование и определение тарифов на регулируемые услуги субъектов естественных монополий, осуществляющих свою деятельность по договору государственно-частного партнерства, в том числе по договору концессии, осуществляются в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги.

3. Определение тарифов производится по инициативе субъекта государственно-частного партнерства, в том числе концессионера, или уполномоченного органа.

4. Срок действия тарифов устанавливается на период, не превышающий срок реализации субъектом государственно-частного партнерства, в том числе концессионером, инвестиционной программы и договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии.

Статья 19. Утверждение тарифов в упрощенном порядке

1. Уполномоченный орган утверждает тариф в упрощенном порядке на регулируемые услуги субъекта естественной монополии:

1) созданного впервые;

2) оказывающего новую регулируемую услугу (новые регулируемые услуги);

3) в случае приобретения (строительства) новых объектов и (или) участков, если действующий тариф на регулируемые услуги данного субъекта естественной монополии утвержден раздельно по объектам и (или) участкам;

4) относящегося к малой мощности.

2. Порядок утверждения тарифа в упрощенном порядке определяется в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги.

Срок рассмотрения заявки на утверждение тарифа в упрощенном порядке составляет тридцать календарных дней с момента ее подачи.

3. Срок действия тарифов, утвержденных в упрощенном порядке для субъекта естественной монополий, перечисленных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, не должен превышать двенадцати месяцев.

4. Введение в действие тарифов, установленных в упрощенном порядке, осуществляется с первого числа месяца, следующего за месяцем утверждения тарифа.

5. По истечении срока действия тарифа, утвержденного в упрощенном порядке для субъектов естественных монополий, перечисленных в пункте 1 настоящей статьи, тариф на регулируемые услуги утверждается со сроком действия один календарный год с применением затратного метода тарифного регулирования.

В случае завышения тарифов, утвержденных в упрощенном порядке для субъекта естественной монополии, перечисленных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, уполномоченный орган обязан одновременно с введением новых тарифов принять решение о компенсации потребителям необоснованного полученного дохода субъектом естественной монополии.

6. Субъекты естественных монополий, предусмотренные пунктом 1 настоящей статьи, не позднее чем за пять календарных дней до введения в действие тарифа, уведомляют об этом потребителей с представлением информации, указывающей на причины изменения тарифа, тарифной сметы.

7. Субъект естественной монополии, активы которого поступили в его собственность в результате заключенной сделки или реализации имущественной массы должника – субъекта естественной монополии, признанного банкротом, продолжает предоставление потребителям регулируемых услуг по тарифу, утвержденному для предыдущего собственника данных активов, до утверждения нового тарифа, но не менее двенадцати месяцев с момента поступления активов.

8. Уполномоченным органом проводятся публичные слушания при утверждении тарифа в упрощенном порядке не позднее чем за десять календарных дней до утверждения тарифа.

Статья 20. Утверждение инвестиционной программы и ее изменение

1. Инвестиционная программа субъекта естественной монополии разрабатывается с учетом приоритетов развития и социально-экономических показателей Республики Казахстан и предусматривает мероприятия, направленные на:

1) расширение, модернизацию, реконструкцию, обновление действующих активов, создание новых активов, непосредственно используемых в технологическом цикле предоставления регулируемых услуг;

2) обеспечение энергосбережения и повышение энергоэффективности;

3) повышение качества предоставляемых регулируемых услуг.

2. Инвестиционная программа рассматривается:

1) уполномоченным органом на предмет достижения субъектом естественной монополии показателей эффективности деятельности и соблюдения показателей качества и надежности регулируемых услуг;

2) государственным органом либо местным исполнительным органом, предусмотренными статьями 9 и 10 настоящего Закона, на предмет технологической обоснованности и удовлетворения спроса потребителей на регулируемые услуги.

3. Основаниями для отказа в утверждении инвестиционной программы являются:

1) наличие мероприятий, не предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи Закона;

2) отсутствие источников финансирования инвестиционной программы;

3) отсутствие обосновывающих документов или представление документов, содержащих недостоверную информацию.

4. Отказ в утверждении инвестиционной программы уполномоченным органом, государственным органом либо местным исполнительным органом, предусмотренными статьями 9 и 10 настоящего Закона, является основанием отказа в утверждении тарифа.

5. Инвестиционная программа субъекта естественной монополии утверждается на срок действия тарифа.

6. Реализация инвестиционной программы, утвержденной уполномоченным органом, и возврат заемных средств, привлеченных для реализации инвестиционной программы, утвержденной уполномоченным органом, осуществляются:

за счет прибыли и амортизационных отчислений, учтенных в тарифе;

за счет иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

7. Субъект естественной монополии вправе обратиться до 1 ноября текущего года одновременно в уполномоченный орган и (или) государственный орган либо местный исполнительный орган, предусмотренный подпунктом 2) пункта 2 настоящей статьи, с обращением об изменении утвержденной инвестиционной программы без повышения тарифа.

В случае реализации государственных программ, субъект естественной монополии вправе обратиться в уполномоченный орган и (или) государственный орган либо местный исполнительный орган с предложением об изменении утвержденной инвестиционной программы.

8. В случае неисполнения субъектом естественной монополии мероприятий инвестиционной программы по причинам, не зависящим от субъекта естественной монополии (неисполнение обязательств другой стороной договора, признание конкурса (тендера) несостоявшимся, вследствие обстоятельств непреодолимой силы), сроки исполнения мероприятий инвестиционной программы могут быть перенесены на следующий год до 1 марта года, следующего за годом реализации мероприятий инвестиционной программы.

Не допускается повторный перенос сроков исполнения данных мероприятий инвестиционной программы.

Статья 21. Порядок изменения утвержденного уполномоченным органом тарифа до истечения его срока действия

1. Основаниями изменения утвержденного уполномоченным органом тарифа до истечения срока его действия являются:

1) изменение стоимости стратегических товаров;

2) объявление чрезвычайной ситуации в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

3) изменение ставок налогов и других обязательных платежей в бюджет в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан.

4) изменение утвержденной инвестиционной программы в связи с реализацией государственных программ Республики Казахстан;

5) увеличение объемов предоставляемых субъектом естественной монополии регулируемых услуг;

6) изменение себестоимости электрической энергии и воды собственного производства, используемых атомно-энергетическим комплексом при предоставлении услуг в сферах теплоэнергетики и водоснабжения, связанное с изменением цены на газ и (или) его транспортировку;

7) несоблюдение субъектом естественной монополии показателей качества и надежности регулируемых услуг;

8) несоответствие деятельности субъекта естественной монополии, предоставляющего услугу по передаче электрической энергии, требованиям пункта 6 статьи 13-1 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике" на основании информации государственного органа по государственному энергетическому надзору и контролю;

9) недостижение субъектом естественной монополии показателей эффективности деятельности.

2. В случае изменения тарифа до истечения срока его действия, за исключением оснований, предусмотренных подпунктами 3), 7) и 8) пункта 1 настоящей статьи, в тарифной смете изменяются соответствующие статьи затрат, включающие вышеуказанные основания.

При изменении тарифа до истечения срока его действия, в соответствии с подпунктом 9) пункта 1 настоящей статьи в тарифной смете исключаются инвестиционные (прибыль, амортизационные отчисления, капитальные затраты, приводящие к росту стоимости основных средств) и иные затраты, определенные в порядке формирования тарифов на регулируемые услуги.

3. Изменение тарифа осуществляется по инициативе уполномоченного органа или субъекта естественной монополии, не чаще одного раза в год, за исключением подпункта 1) пункта 1 настоящей статьи.

4. Для изменения утвержденного уполномоченным органом тарифа до истечения его срока действия субъект естественной монополии подает в уполномоченный орган заявку с приложением обосновывающих материалов.

Срок рассмотрения уполномоченным органом заявки об изменении тарифа до истечения его срока действия в случаях, предусмотренных:

1) подпунктами 1), 2), 3) и 5) пункта 1 настоящей статьи, составляет не более десяти рабочих дней с момента ее поступления;

2) подпунктами 4), 6), 7), 8) и 9) пункта 1 настоящей статьи, составляет не более тридцати рабочих дней с момента ее поступления.

В случае изменения тарифов по инициативе уполномоченного органа, субъект естественной монополии обязан в месячный срок со дня получения соответствующего уведомления уполномоченного органа предоставить экономически обоснованные расчеты и информацию, изложенную в уведомлении.

5. В случае, если при рассмотрении заявки необходима дополнительная информация, уполномоченный орган вправе запросить ее у заявителя в письменном виде с установлением срока, но не менее пяти рабочих дней.

При этом, рассмотрение заявки приостанавливается до получения необходимой информации с уведомлением субъекта естественной монополии.

6. Введение в действие тарифов, измененных в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, осуществляется с даты, определяемой уполномоченным органом.

7. Уполномоченным органом проводятся публичные слушания при утверждении тарифа в случаях, предусмотренных подпунктами 4), 6) 7), 8) и 9) пункта 1 настоящей статьи, не позднее чем за десять календарных дней до утверждения тарифа.

8. Субъекты естественных монополий в случаях предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, не позднее чем за пять календарных дней до введения в действие тарифа уведомляют об этом потребителей с представлением информации, указывающей на причины изменения тарифа, тарифной сметы.

Статья 22. Осуществление закупок субъектом естественной монополии

1. Настоящая статья и порядок осуществления закупок субъектами естественных монополий распространяются на закупки субъектов естественных монополий, тариф на регулируемые услуги которых утвержден с применением затратного метода тарифного регулирования, за исключением:

1) государственных закупок;

2) закупок субъектов естественных монополий, пятьдесят и более процентов голосующих акций (долей участия) которых прямо или косвенно принадлежат национальному управляющему холдингу;

3) закупок электрической и (или) тепловой энергии у энергопроизводящей организации, использующей возобновляемые источники энергии, которые осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области поддержки использования возобновляемых источников энергии;

4) закупок балансирующей электроэнергии, электрической энергии на централизованных торгах, спот-рынке в соответствии с законодательством Республики Казахстан об электроэнергетике;

5) закупок субъектов естественных монополий малой мощности.

2. Закупка товаров, работ и услуг осуществляется одним из следующих способов:

1) конкурса путем тендера;

2) запроса ценовых предложений;

3) из одного источника;

4) через товарные биржи.

3. Закупки товаров, работ и услуг осуществляются способом конкурса, кроме случаев, установленных настоящей статьей Закона.

4. Закупки способом запроса ценовых предложений проводятся на однородные товары, работы, услуги, если годовые объемы таких однородных товаров, работ, услуг в стоимостном выражении не превышают четырехтысячекратного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете. При этом решающим условием является цена.

5. Закупки способом из одного источника осуществляются в случаях:

1) если закупки способом конкурса или запроса ценовых предложений признаны несостоявшимися;

2) приобретения товаров, работ, услуг по ценам, тарифам, установленным законодательством Республики Казахстан;

3) приобретения товаров, работ, услуг, являющихся объектами интеллектуальной собственности, у лица, обладающего исключительными правами в отношении приобретаемых товаров, работ и услуг;

4) приобретения товаров, работ, услуг вследствие возникновения обстоятельств непреодолимой силы, в том числе локализации и (или) ликвидации последствий чрезвычайных ситуаций, для ликвидации аварий;

5) приобретения товаров, работ, услуг, связанных с представительскими расходами;

6) приобретения периодических печатных изданий на бумажном и (или) электронном носителях;

7) приобретение имущества (активов), реализуемого на торгах (аукционах):

судебными исполнителями в соответствии с законодательством Республики Казахстан об исполнительном производстве и статусе судебных исполнителей;

проводимых в соответствии с законодательством Республики Казахстан о реабилитации и банкротстве;

проводимых в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан;

при приватизации государственного имущества;

8) приобретения однородных товаров, работ, услуг, если годовой объем таких однородных товаров, работ, услуг в стоимостном выражении не превышает стократного размера месячного расчетного показателя, установленного на соответствующий финансовый год законом о республиканском бюджете;

9) приобретения услуг, связанных с направлением работника в служебную командировку, включая проезд к месту проведения указанных мероприятий и обратно, наем жилого помещения, транспортное обслуживание, обеспечение питания;

10) когда у заказчика, закупившего товары, работы, услуги у какого-либо поставщика, возникает необходимость приобрести товары, работы, услуги у того же поставщика в целях унификации, стандартизации или обеспечения совместимости.

6. Закупки субъектов естественных монополий осуществляются в электронном виде путем размещения на своем интернет-ресурсе, а в случае отсутствия своего интернет-ресурса, представлением уполномоченному органу для размещения на его интернет-ресурсе информации о каждой стадии процесса закупок.

7. В части, неурегулированной настоящей статьей Закона, закупки проводятся в соответствии с порядком осуществления деятельности субъектами естественных монополий.

8. Закупки стратегических товаров субъект естественной монополии осуществляет непосредственно у производителей стратегических товаров, за исключением случаев:

1) наличия подтвержденного государственным органом, осуществляющим руководство в области электроэнергетики, дефицита электрической энергии на соответствующем товарном рынке;

2) несоответствия субъекта естественной монополии условиям для участия в оптовом рынке электрической энергии, предъявляемым к потребителям;

3) закупки электрической энергии на хозяйственные нужды субъектов естественных монополий в сферах передачи электрической энергии, электрической энергии с целью компенсации отклонений фактического межгосударственного сальдо-перетока электрической энергии от планового на границе с энергосистемами сопредельных государств;

4) закупки газа у газораспределительных организаций в соответствии с законодательством Республики Казахстан о газе и газоснабжении;

5) закупки электрической энергии в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области поддержки использования возобновляемых источников энергии.

Статья 23. Доступ потребителей к регулируемой услуге

1. Доступ потребителей к регулируемой услуге обеспечивается:

1) размещением информации, предусмотренной пунктом 2 настоящей статьи, на интернет-ресурсе субъекта естественной монополии, в случае отсутствия своего интернет-ресурса, представлением уполномоченному органу для размещения на его интернет-ресурсе;

2) выдачей технических условий на подключение объектов к сетям передачи электрической и тепловой энергии, водоснабжения и водоотведения, а также к магистральным газо-нефтепроводам, к газораспределительным системам и групповым резервуарным установкам;

3) выполнением потребителем технических условий на подключение к регулируемым услугам;

4) заключением договоров на оказание регулируемых услуг.

2. Размещению на интернет-ресурсе субъекта естественной монополии или интернет-ресурсе уполномоченного органа подлежат:

1) информация о резерве, о наличии свободных и доступных мощностей, емкости, мест, пропускных способностей сетей регулируемых услуг;

2) схемы размещения сетей или иного имущества, используемого при предоставлении регулируемых услуг, за исключением сведений, относящихся к государственным секретам.

Данная информация подлежит обновлению не менее одного раза в квартал.

3. Технические условия на подключение объектов к сетям передачи электрической и тепловой энергии, водоснабжения и водоотведения, а также магистральным газопроводам и нефтепроводам, газораспределительным системам и групповым резервуарным установкам выдаются субъектом естественной монополии в срок, установленный законодательством Республики Казахстан.

4. Требование подпункта 1) пункта 1 и пункта 2 настоящей статьи не распространяется на субъектов естественных монополий, предусмотренных в подпунктах 10), 11), 12) и 13) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона.

5. Подключение к сетям электроснабжения, теплоснабжения, газоснабжения, водоснабжения и водоотведения состоит из следующих этапов:

1) подача заявления о подключении к услуге;

2) рассмотрение заявления субъектом естественной монополии на полноту прилагаемых документов;

3) рассмотрение субъектом естественной монополии заявления потребителя о подключении к услуге;

4) выдача субъектом естественной монополии технических условий доступа к услуге;

5) проведение заявителем работ в соответствии с техническими условиями доступа к услуге;

6) подключение к услуге.

6. Прием заявлений и выдача результатов на подключение к услуге субъекта естественной монополии осуществляются через Государственную корпорацию "Правительство для граждан", веб-портал "электронного правительства" www.egov.kz или канцелярию субъекта естественной монополии.

При приеме заявлений и выдаче результатов на подключение к услуге субъекта естественной монополии через Государственную корпорацию "Правительство для граждан", веб-портал "электронного правительства" www.egov.kz с потребителя взимается плата за оказание услуг Государственной корпорации "Правительство для граждан".

7. В заявлении о подключении к услуге указываются:

1) наименование юридического лица или фамилия, имя, отчество (при его наличии) физического лица;

2) адрес заявителя;

3) место подключения к услуге;

4) требуемый объем услуги;

5) перечень прилагаемых документов;

6) иные сведения.

8. Форма заявления о подключении и перечень документов, прилагаемых к заявлению, устанавливаются уполномоченным органом в соответствии с порядком осуществления деятельности субъектами естественных монополий.

Технические условия должны соответствовать порядку формирования тарифа на подключение потребителей к регулируемым услугам субъектов естественных монополий, определять исчерпывающий перечень требований к техническим условиям с учетом их унификации по всем субъектам естественных монополий и регионам Республики Казахстан, а также определять порядок выдачи технических условий.

9. Заявление на выдачу технических условий доступа к услуге возвращается субъектом естественной монополии в течение двух рабочих дней в случае представления потребителем неполного пакета документов.

10. В случае принятия заявления к рассмотрению, заявление о подключении к услуге рассматривается субъектом естественной монополии в течение пяти рабочих дней, по итогам которого принимается одно из следующих решений:

1) удовлетворить заявление и выдать технические условия доступа к услуге;

2) отказать в подключении к услуге.

11. Отказ в подключении к услуге допускается в случаях:

1) отсутствия свободных и доступных мощностей, емкости, мест, пропускных способностей сетей, необходимых для предоставления требуемого объема услуг;

2) отсутствия сетей или иного имущества, необходимого для предоставления услуги.

12. В случае отказа в подключении к услуге, субъект естественной монополии:

1) прилагает к решению об отказе в подключении к услуге мотивированное обоснование с расчетом дефицита свободных и доступных мощностей, емкости, мест, пропускных способностей сетей или отсутствия сетей или иного имущества, необходимого для предоставления услуги;

2) направляет одновременно с отказом копию решения об отказе в подключении к услуге, мотивирующего обоснование, и информацию, подтверждающую обоснованность отказа в подключении к услуге, уполномоченному органу.

13. Уполномоченный орган в связи с получением отказа в подключении к услуге:

1) не позднее семи рабочих дней направляет заявителю письмо о подтверждении обоснованности отказа в подключении к услуге или необходимости подачи жалобы в уполномоченный орган для инициирования проверки деятельности субъекта естественной монополии;

2) при установлении факта отсутствия свободных и доступных мощностей, емкости, мест, пропускных способностей сетей или сетей или иного имущества субъекта естественной монополии, необходимого для предоставления требуемого объема услуг, по итогам исполнения инвестиционной программы субъекта естественной монополии инициирует ее изменение, обеспечивающее создание условий для подключения к услуге.

14. При предоставлении доступа к услуге субъекту естественной монополии запрещается:

1) взимать плату за представление информации о свободных и доступных мощностях, емкости, мест, пропускных способностях сетей;

2) требовать представления разрешений и иных документов государственных органов, негосударственных организаций, не относящихся к оказанию регулируемой услуги;

3) предъявлять заявителю иные требования, кроме соблюдения технических условий доступа к услуге при подключении к услуге;

4) создавать неравные условия доступа к услугам;

5) ограничивать деятельность субъектов рынка, осуществляющих работы в соответствии с техническими условиями доступа к услуге;

6) требовать согласования проекта работ в соответствии с техническими условиями.

15. В течение двух рабочих дней со дня получения уведомления заявителя о завершении работ субъект естественной монополии осуществляет проверку выполненных работ согласно выданным техническим условиям. При соответствии выполненных работ техническим условиям подключение к услуге субъекта естественных монополий осуществляется в течение одного рабочего дня.

16. При несоответствии проведенных работ техническим условиям субъект естественной монополии в течение одного рабочего дня отказывает в подключении к услуге с указанием выявленных нарушений технических условий доступа к услуге и уведомляет об этом заявителя не позднее одного рабочего дня со дня установления несоответствия.

17. Для объектов строительства заявка на выдачу технических условий на подключение к услуге субъекта естественной монополии поступает в электронном формате от органов архитектуры и градостроительства, которые формируют заявку при согласовании объекта строительных работ.

18. Субъектами естественных монополий выдача технических условий по заявке органов архитектуры и градостроительства осуществляется:

1) для технически несложных объектов – в течение двух рабочих дней;

2) для технически сложных объектов – в течение пяти рабочих дней.

Технические условия к услуге выдаются на нормативный период проектирования и строительства.

Статья 24. Публичность процесса государственного регулирования деятельности субъектов естественных монополий

1. Публичность процесса государственного регулирования деятельности субъектов естественных монополий обеспечивается:

1) размещением информации, относящейся к государственному регулированию деятельности субъектов естественных монополий, в средствах массовой информации и интернет-ресурсе уполномоченного органа;

2) проведением публичных слушаний;

3) проведением отчетов субъектами естественных монополий перед потребителями;

4) уведомлением потребителей и уполномоченного органа о введении в действие тарифа.

2. Субъект естественной монополии ежегодно размещает в средствах массовой информации, распространяемых на территории предоставления регулируемых услуг:

1) отчет о деятельности по предоставлению регулируемых услуг перед потребителями и иными заинтересованными лицами с обоснованиями, в том числе финансовую отчетность;

2) отчет об исполнении инвестиционной программы.

3. Уполномоченный орган размещает на своем интернет-ресурсе:

1) Государственный регистр субъектов естественных монополий;

2) правовые акты уполномоченного органа;

3) заявки с прилагаемыми документами в случае их предоставления в электронном виде с учетом требования, установленного пунктом 7 настоящей статьи;

4) утвержденные, установленные и определенные тарифы;

5) утвержденные тарифные сметы и инвестиционные программы;

6) отчеты субъектов естественных монополий об исполнении тарифных смет, инвестиционных программ и соблюдении показателей качества и надежности регулируемых услуг;

7) реестр выданных согласий;

8) постановления уполномоченного органа о привлечении к административной ответственности;

9) решения судов по итогам разбирательств с участием уполномоченного органа;

10) показатели качества и надежности регулируемых услуг (с их целевыми значениями);

11) показатели эффективности деятельности субъектов естественных монополий;

12) иную информацию, относящуюся к осуществлению государственного регулирования деятельности субъектов естественных монополий.

4. Публичные слушания по обсуждению проекта тарифа на регулируемые услуги проводятся с приглашением депутатов Парламента Республики Казахстан, маслихатов, представителей органов местного самоуправления, государственных органов, потребителей и их общественных объединений, независимых экспертов, средств массовой информации и субъектов естественных монополий.

5. Уполномоченный орган при утверждении тарифа размещает информацию на своем интернет-ресурсе о дате и месте проведения публичных слушаний за тридцать календарных дней до их проведения, а также результаты проведенных публичных слушаний, в том числе стенограммы обсуждений, протокола заседаний с принятыми решениями по рассматриваемым вопросам в течение десяти календарных дней после дня его проведения.

В случае, если публичные слушания проводятся при рассмотрении заявки на установление тарифов на коммунальные услуги в сферах естественных монополий, регулируемые услуги по производству, передаче и распределению тепловой энергии субъекта естественной монополии, уполномоченный орган дополнительно опубликовывает информацию о дате и месте проведения публичных слушаний в периодических печатных изданиях, распространяемых на территории предоставления регулируемых услуг.

При установлении тарифов методом индексации и заключении договора государственно-частного партнерства, в том числе договора концессии субъект естественной монополии размещает информацию на своем интернет-ресурсе либо в периодических печатных изданиях, распространяемых на территории предоставления регулируемых услуг о дате и месте проведения публичных слушаний за тридцать календарных дней до их проведения.

6. Субъект естественной монополии ежегодно отчитывается перед потребителями о деятельности по предоставлению регулируемых услуг, исполнении тарифной сметы, инвестиционной программы и соблюдению показателей качества и надежности регулируемых услуг, а также достижению показателей эффективности деятельности субъектов естественных монополий.

7. Не признается коммерческой любая информация, представленная субъектом естественной монополии для утверждения тарифа, за исключением договоров, отнесенных субъектом естественной монополии к коммерческой тайне при предоставлении заявки на утверждение тарифа.

8. Ежегодный отчет о деятельности субъекта естественной монополии по предоставлению регулируемых услуг перед потребителями и иными заинтересованными лицами проводится в форме слушания.

9. Объявление о предстоящем проведении слушания по ежегодному отчету опубликовывается субъектом естественной монополии, включенным в местный раздел государственного регистра субъектов естественных монополий, в периодическом печатном издании, выпускаемом не реже трех раз в неделю, а субъектом естественной монополии, включенным в республиканский раздел Государственного регистра субъектов естественных монополий, в периодическом печатном издании, выпускаемом не реже трех раз в неделю и распространяемом на всей территории Республики Казахстан, не позднее, чем за пятнадцать рабочих дней до его проведения и включает в себя следующие сведения:

1) наименование и местонахождение субъекта естественной монополии;

2) дату и место проведения ежегодного отчета;

3) вид предоставляемых услуг.

10. За месяц до проведения слушания ежегодного отчета субъект естественной монополии уведомляет уполномоченный орган.

11. После публикации объявления о предстоящем проведении слушания по ежегодному отчету субъект естественной монополии за пять рабочих дней до проведения слушания по ежегодному отчету размещает на своем интернет-ресурсе, а в случае отсутствия своего интернет-ресурса, представляет уполномоченному органу для размещения на его интернет-ресурсе информацию, предусмотренную пунктом 13 настоящей статьи, а также обоснования по каждому из подпунктов пункта 13 настоящей статьи.

12. Субъект естественной монополии обеспечивает доступ к месту проведения всех желающих участвовать в слушании ежегодного отчета субъекта естественной монополии.

13. Выступление субъекта естественной монополии должно содержать информацию с обоснованиями в соответствии с порядком осуществления деятельности субъектами естественных монополий.

14. В своем выступлении субъект естественной монополии дает подробное разъяснение о качестве предоставления регулируемых услуг потребителям.

15. Требования, предусмотренные подпунктом 2) пункта 2, абзацами вторым и третьим пункта 5 и пунктами 6, 8, 9, 10, 11, 12, 13 и 14 настоящей статьи не распространяются на субъекты естественных монополий малой мощности и вновь созданные субъекты естественных монополий.

Глава 4. Участники сфер естественных монополий

Статья 25. Права и обязанности субъекта естественной монополии

1. Субъект естественной монополии вправе:

1) требовать от потребителей соблюдения технических требований, установленных законодательством Республики Казахстан;

2) снижать тарифы на регулируемые услуги для всех потребителей в период действия тарифов;

3) самостоятельно распоряжаться недоиспользованной частью затрат, заложенных в тарифной смете, возникшей в результате экономии затрат в связи с применением более эффективных методов и технологий, и (или) инвестиционной программы, при условии использования предусмотренных ею мероприятий, реализацией плана мероприятий по энергосбережению и повышению энергоэффективности, разработанного по итогам энергоаудита, проведением мероприятий по снижению нормативных технических потерь или сокращением объемов предоставляемых регулируемых услуг по причинам, не зависящим от субъекта естественной монополии, или результатам проведения конкурсных (тендерных) процедур;

4) требовать от потребителей доступ к индивидуальным приборам учета коммунальных услуг в сферах естественных монополий для снятия показаний и осуществлять их опломбировку;

5) обращаться в уполномоченный орган о внесении изменений в утвержденную тарифную смету, а также уполномоченный и (или) государственный орган либо местный исполнительный орган о внесении изменений в утвержденную инвестиционную программу;

6) одновременно с заявкой на утверждение тарифа на регулируемые услуги магистральных железнодорожных сетей предоставить проект ценовых пределов на услуги магистральных железнодорожных сетей в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги;

7) самостоятельно снижать и повышать тарифы на регулируемые услуги магистральных железнодорожных сетей в рамках утвержденных ценовых пределов на услуги магистральных железнодорожных сетей в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги;

8) обращаться в уполномоченный орган о внесении изменений в утвержденные ценовые пределы на услуги магистральных железнодорожных сетей в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги.

2. Субъект естественной монополии обязан:

1) обратиться в уполномоченный орган с заявлением о включении, исключении, внесении изменения или дополнения в Государственный регистр субъектов естественных монополий;

2) обратиться в уполномоченный орган с заявкой на утверждение тарифа на регулируемые услуги в соответствии с настоящим Законом;

3) предоставлять регулируемые услуги по тарифам, установленным в соответствии с настоящим Законом;

4) предоставлять потребителям доступ к регулируемым услугам;

5) предоставлять потребителям равные условия доступа к регулируемым услугам;

6) не устанавливать дополнительных требований, не относящихся к предоставляемой регулируемой услуге;

7) обеспечивать прием платежей от потребителей за предоставляемые им коммунальные услуги в сферах естественных монополий через собственные кассы и (или) банки и организации, осуществляющие отдельные виды банковских операций, интернет-ресурсы или терминалы, а при необходимости платежных агентов и (или) платежных организаций;

8) заключать в соответствии с типовыми договорами, утвержденными уполномоченным органом, индивидуальные договоры с потребителями на каждый вид предоставляемых регулируемых услуг;

9) разрабатывать и утверждать методики ведения раздельного учета доходов, затрат и задействованных активов по видам услуг субъектов естественных монополий в соответствии с типовой методикой ведения раздельного учета, утвержденной уполномоченным органом;

10) при отсутствии технической возможности установления приборов учета коммунальных услуг в сферах естественных монополий или их отсутствии производить начисления за коммунальные услуги в сферах естественных монополий потребителям по нормам потребления коммунальных услуг в сферах естественных монополий для потребителей, не имеющих приборов учета;

11) производить перерасчет стоимости регулируемых услуг по снабжению тепловой энергией с учетом фактической температуры наружного воздуха напрямую потребителям либо в случае невозможности установления места нахождения потребителя путем снижения тарифа при оплате за регулируемые услуги по снабжению тепловой энергией;

12) представлять по требованию потребителей информацию об установленном тарифе, качестве регулируемых услуг, условиях предоставления регулируемых услуг;

13) ежегодно отчитываться о деятельности по предоставлению регулируемых услуг перед потребителями;

14) уведомлять потребителей об установленном тарифе и изменении тарифа в сроки, установленные настоящим Законом;

15) исполнять утвержденную уполномоченным органом тарифную смету;

16) исполнять мероприятия в утвержденной уполномоченным органом инвестиционной программе;

17) ежегодно не позднее 1 мая года, следующего за отчетным периодом, представлять в уполномоченный орган отчет об исполнении утвержденной уполномоченным органом тарифной сметы, отчет об исполнении утвержденной инвестиционной программы в уполномоченный и (или) государственный орган либо местный исполнительный орган, отчет об исполнении утвержденной инвестиционной программы;

18) осуществлять закупки услуг, затраты на которые учтены при утверждении тарифа в соответствии со статьей 22 настоящего Закона и порядком осуществления деятельности субъектами естественных монополий;

19) представлять по требованию потребителей информацию, содержащуюся в утвержденной тарифной смете и инвестиционной программе;

20) при утверждении тарифа с применением стимулирующего метода тарифного регулирования ежегодно в срок не позднее 1 мая отчетного периода представлять в уполномоченный орган и государственный орган либо местный исполнительный орган отчеты о фактически достигнутых за отчетный год доходах, расходах, показателях эффективности деятельности субъектов естественных монополий, соблюдении показателей качества и надежности регулируемых услуги;

21) вести раздельный учет доходов, затрат и задействованных активов по каждому виду регулируемых услуг и в целом по иной деятельности;

22) ежеквартально размещать на своем интернет-ресурсе либо в случае отсутствия своего интернет-ресурса представлять уполномоченному органу для размещения на его интернет-ресурсе информацию о резерве свободной технической мощности регулируемых услуг и схемы размещения сетей или иного имущества, необходимого для предоставления регулируемых услуг, за исключением сведений, относящихся к государственным секретам, и услуг, предусмотренных подпунктами 10), 11), 12) и 13) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона;

23) по требованию уполномоченного органа представлять необходимую информацию на бумажном или электронном носителях путем размещения электронного документа на интернет-ресурсе уполномоченного органа в сроки, установленные уполномоченным органом, которые не могут быть менее пяти рабочих дней со дня получения субъектом естественной монополии соответствующего требования;

24) уведомлять уполномоченный орган об установленном тарифе, изменении тарифа не позднее чем за тридцать календарных дней до введения его в действие;

25) ежегодно размещать отчет о деятельности по предоставлению регулируемых услуг перед потребителями и иными заинтересованными лицами не позднее пяти календарных дней с момента проведения отчета в средствах массовой информации, в том числе на своем интернет-ресурсе либо интернет-ресурсе уполномоченного органа в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги;

26) ежегодно размещать отчет о деятельности по предоставлению коммунальных услуг в сферах естественных монополий перед потребителями и иными заинтересованными лицами не позднее пяти календарных дней с момента проведения отчета в периодическом печатном издании, на своем интернет-ресурсе либо интернет-ресурсе уполномоченного органа в соответствии с порядком формирования тарифов на регулируемые услуги;

27) не передавать принадлежащее на праве собственности или ином законном основании имущество, используемое в технологическом цикле при производстве и (или) предоставлении регулируемых услуг, в доверительное управление, имущественный найм (аренду), включая лизинг, за исключением случаев, предусмотренных пунктами 1, 2 статьи 13-1 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике", и регулируемых услуг, предусмотренных в подпункте 13) пункта 1 статьи 5 настоящего Закона;

28) не уступать право требования, связанное с предоставляемыми регулируемыми услугами, за исключением уступки права требования специальной финансовой компании по сделкам проектного финансирования и секьюритизации, при условии, что это не приведет к повышению тарифов на регулируемые услуги субъекта естественной монополии;

29) отчуждать имущество, предназначенное для производства и предоставления регулируемых услуг, на торгах, за исключением случаев передачи имущества в собственность государства, а также передачи электрических сетей субъектами естественных монополий, оказывающими регулируемую услугу по передаче электрической энергии, указанными в пункте 1 статьи 13-1 Закона Республики Казахстан "Об электроэнергетике".

В случае отчуждения подъездного пути, услуги которого относятся к сфере естественных монополий, владелец данного подъездного пути обязан предоставить преимущественное право по его покупке действующему потребителю перед третьими лицами, в случае одинаковых условий и суммы выкупа, представленных в тендерных заявках.

При наличии двух и более действующих потребителей преимущественное право предоставляется потребителю, получившему больший объем услуг за последние 12 месяцев (тыс. вагон/км, вагон/час), в случае одинаковых условий и суммы выкупа, представленных в тендерных заявках.

30) не включать в тарифы затраты, не связанные с предоставлением регулируемых услуг;

31) проводить отчет перед Советом по тарифной политике об исполнении тарифных смет, инвестиционных программ субъектов естественных монополий, достижении показателей эффективности деятельности и соблюдения показателей качества и надежности регулируемых услуг субъектами естественных монополий.

Обязанности, предусмотренные подпунктами 13), 18), 21), 22), 25), 26), 30) и 31) пункта 2 настоящей статьи, не распространяются на субъектов естественных монополий малой мощности и вновь созданных субъектов естественных монополий.

Статья 26. Права и обязанности потребителя регулируемых услуг субъекта естественной монополии

1. Потребитель регулируемых услуг субъекта естественной монополии вправе:

1) покупать регулируемые услуги субъекта естественной монополии по тарифам, установленным в соответствии с настоящим Законом;

2) участвовать в публичных слушаниях;

3) обращаться с заявлениями в уполномоченный орган о внесении изменений и дополнений, принятии новых или отмене действующих решений уполномоченного органа.

2. Потребитель регулируемых услуг субъекта естественной монополии обязан:

1) своевременно и в полном объеме оплачивать регулируемые услуги субъекта естественной монополии по тарифам, установленным в соответствии с настоящим Законом;

2) иметь приборы учета коммунальных услуг в сферах естественных монополий;

3) обеспечивать доступ представителей субъекта естественной монополии к индивидуальным приборам учета коммунальных услуг в сферах естественных монополий.

Статья 27. Совет по тарифной политике

1. Совет по тарифной политике является консультативно-совещательным органом при уполномоченном органе по обсуждению и выработке предложений по разработке основных направлений государственной политики в сфере естественных монополий.

2. В состав Совета по тарифной политике входят представители уполномоченного и иных государственных органов, депутаты Парламента Республики Казахстан, Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан, общественного объединения потребителей субъектов естественных монополий, объединений субъектов частного предпринимательства, субъектов естественных монополий, эксперты и иные заинтересованные лица.

3. Совет по тарифной политике вправе создавать комиссии по проблемным вопросам тарифообразования в сфере естественной монополии.

4. Положение и состав Совета по тарифной политике утверждаются уполномоченным органом.

5. Совет по тарифной политике:

1) вырабатывает предложения уполномоченному органу по определению основных направлений государственной политики в сферах естественных монополий;

2) вырабатывает предложения уполномоченному органу по проектам нормативных правовых и актов в сфере естественных монополий;

3) оказывает консультативную, методическую и иную поддержку уполномоченному органу;

4) содействует привлечению общественных, научных и иных организаций к участию в реализации тарифной политики;

5) вносит предложения уполномоченному органу по определению уровня индексации тарифов и прогнозных индексов тарифов на регулируемые услуги;

6) вносит предложения уполномоченному органу по определению метода тарифного регулирования;

7) вносит предложения по включению в перечень субъектов естественных монополий, тарифы на регулируемые услуги которых утверждаются с применением стимулирующего метода тарифного регулирования:

8) обсуждает и вырабатывает рекомендации к проектам инвестиционных программ субъекта естественной монополии и вносимым изменениям в действующие инвестиционные программы субъекта естественной монополии;

9) заслушивает отчеты об исполнении тарифных смет, инвестиционных программ субъектов естественных монополий, достижении показателей эффективности деятельности и соблюдения показателей качества и надежности регулируемых услуг субъектами естественных монополий.

Статья 28. Общественные объединения потребителей регулируемых услуг субъектов естественных монополий

1. Общественным объединением потребителей регулируемых услуг субъектов естественных монополий является некоммерческая организация, создаваемая потребителями регулируемых услуг субъектов естественных монополий в целях защиты своих прав и законных интересов.

2. Общественные объединения потребителей регулируемых услуг субъектов естественных монополий:

1) участвуют в разработке основных направлений государственной политики в сфере естественных монополий;

2) направляют предложения в уполномоченный орган по проектам нормативных правовых и правовых актов в сфере естественных монополий;

3) участвуют в рассмотрении уполномоченным органом отчетов об исполнении тарифных смет, инвестиционных программ субъектов естественных монополий, достижении показателей эффективности деятельности и соблюдения показателей качества и надежности регулируемых услуг субъектами естественных монополий;

4) распространяют информацию о правах и обязанностях потребителей и субъектов естественных монополий;

5) представляют интересы потребителей в отношениях с уполномоченным, государственными органами, субъектами естественных монополий, судами и иными лицами;

6) подают иски в суд о защите прав потребителей от имени потребителей регулируемых услуг субъектов естественных монополий;

7) выполняют иные функции, не запрещенные законодательством Республики Казахстан.

3. Финансирование деятельности общественных объединений потребителей регулируемых услуг субъектов естественных монополий осуществляется за счет источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

4. Деятельность общественных объединений потребителей регулируемых услуг субъектов естественных монополий регулируется настоящим Законом, Законом Республики Казахстан "Об общественных объединениях", гражданским и иным законодательством Республики Казахстан.

Глава 5. Государственный контроль

Статья 29. Государственный контроль

Государственный контроль в сферах естественных монополий осуществляется в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

При осуществлении государственного контроля в сферах естественных монополий уполномоченный орган принимает следующие меры реагирования:

1) возбуждает дело об административном правонарушении;

2) выносит предписание об устранении нарушения законодательства о естественных монополиях Республики Казахстан;

3) передает материалы в правоохранительные и иные органы.

Статья 30. Предписания уполномоченного органа

1. Предписания уполномоченного органа исполняются субъектами естественных монополий, государственными органами, их руководителями в срок, предусмотренный решениями (предписаниями), который должен быть не менее десяти календарных дней со дня их получения.

2. В случае неисполнения государственными органами, их руководителями предписаний об отмене или изменении актов, принятых с нарушением настоящего Закона, либо восстановлении первоначального положения, уполномоченный орган вправе обратиться в суд с иском о признании данных актов недействительными (полностью или частично) и (или) понуждении восстановить первоначальное положение.

3. В случае неисполнения субъектом естественной монополии, их руководителями предписания, уполномоченный орган вправе предъявить в суд иск о понуждении субъекта естественной монополии совершить действия, указанные в предписании.

Глава 6. Ответственность в сфере естественных монополий

Статья 31. Ответственность за нарушение настоящего Закона

Лица, виновные в нарушении настоящего Закона, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 32. Временный компенсирующий тариф

1. Временный компенсирующий тариф утверждается уполномоченным органом по результатам:

1) проверки деятельности субъекта естественной монополии;

2) ежегодного анализа представляемой субъектом естественной монополии информации об исполнении тарифной сметы, инвестиционной программы.

2. Основаниями утверждения временного компенсирующего тарифа являются:

1) превышение тарифа, установленного в соответствии с настоящим Законом;

2) нецелевое использование средств амортизационных отчислений;

3) неисполнение мероприятий инвестиционной программы, учтенных при установлении тарифов на регулируемые услуги;

4) неисполнение статей затрат тарифной сметы более чем на пять процентов от размеров, предусмотренных тарифной сметой, за исключением случаев экономии затрат в связи с применением более эффективных методов и технологий, проведением мероприятий по снижению нормативных технических потерь или сокращением объемов предоставляемых регулируемых услуг по причинам, не зависящим от субъекта естественной монополии, или результатам проведения конкурсных процедур.

3. Временный компенсирующий тариф не вводится в случае полного возмещения субъектом естественной монополии необоснованно полученного им дохода потребителям регулируемых услуг, в том числе по решению судов.

4. Уполномоченный орган устанавливает временный компенсирующий тариф с учетом ставки рефинансирования Национального Банка Республики Казахстан на день принятия решения.

Статья 33. Возмещение субъектом естественной монополии убытков, причиненных нарушением настоящего Закона

Действия (бездействие) субъекта естественной монополии, противоречащие настоящему Закону и причинившие убытки другому физическому или юридическому лицу, в том числе путем завышения тарифов, необоснованного отказа в заключении договоров на предоставление регулируемых услуг и в их исполнении, влекут за собой возмещение субъектом естественной монополии убытков в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 34. Возмещение убытков, причиненных субъекту естественной монополии неправомерными решениями, действиями (бездействием) уполномоченного органа, а также его должностными лицами

В случае, если неправомерными решениями, а также действиями (бездействием) уполномоченного органа и его должностных лиц причинены убытки субъекту естественной монополии, он вправе требовать возмещения этих убытков в порядке, установленном гражданским законодательством Республики Казахстан.

Глава 7. Переходные и заключительные положения

Статья 35. Порядок введения в действие настоящего Закона

1. Настоящий Закон вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования, за исключением пункта 6 статьи 22, который вводится в действие с 1 января 2020 года.

2. Приостановить до 1 января 2019 года действие пункта 5 статьи 14 настоящего Закона, установив, что в период приостановления данный пункт действует в следующей редакции:

"5. Заявка на утверждение тарифа представляется в электронном либо бумажном виде.".

3. Субъект естественной монополии вправе представить уполномоченному органу заявку на утверждение тарифа с применением стимулирующего метода тарифного регулирования по истечении срока действия утвержденного тарифа, за исключением случаев утверждения тарифов с применением стимулирующего метода тарифного регулирования на регулируемые услуги субъектов естественных монополий, перечень которых определяется уполномоченным органом.

4. Норма, установленная подпунктом 1) пункта 9 статьи 14 настоящего Закона, действует до 1 января 2019 года.

5. Нормы, установленные подпунктом 17) пункта 21 статьи 14, подпунктом 6) пункта 1, подпунктом 9) пункта 2 статьи 25 и подпунктом 4) пункта 2 статьи 26 настоящего Закона, действуют до 1 января 2020 года.

6. Признать утратившим силу Закон Республики Казахстан от 9 июля 1998 года "О естественных монополиях" (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 1998 г., № 16, ст. 214; 1999 г., № 19, ст. 646; 2000 г., № 3-4, ст. 66; 2001 г., № 23, ст. 309; 2002 г., № 23-24, ст. 193; 2004 г., № 14, ст. 82; № 23, ст. 138, 142; 2006 г., № 2, ст. 17; № 3, ст. 22; № 4, ст. 24; № 8, ст. 45; № 13, ст. 87; 2007 г., № 3, ст. 20; № 19, ст. 148; 2008 г., № 15-16, ст. 64; № 24, ст. 129; 2009 г., № 11-12, ст. 54; № 13-14, ст. 62; № 18, ст. 84; 2010 г., № 5, ст. 20, 23; 2011 г., № 1, ст. 2; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 13, ст. 112; № 16, ст. 129; 2012 г., № 2, ст. 9, 15; № 3, ст. 21; № 4, ст. 30; № 11, ст. 80; № 12, ст. 85; № 15, ст. 97; 2013 г., № 4, ст. 21; № 10-11, ст. 56; № 15, ст. 79, 82; № 16, ст. 83; 2014 г., № 1, ст. 4; № 4-5, ст. 24; № 10, ст. 52; № 11, ст. 64; № 14, ст. 87; № 16, ст. 90; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 23, ст. 143; 2015 г., № 9, ст. 46; № 19-I, ст. 100; № 20-IV, ст. 113; № 20-VII, ст. 117; № 21-II, ст. 131; № 22-II, ст. 144; № 22-V, ст. 156; № 22-VI, ст. 159; 2016 г., № 6, ст. 45; № 8-I, cт.60; № 24, ст. 124; 2017 г., № 4, ст. 7; № 9, ст. 17, 22).

Президент Республики Казахстан