Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2019 жылғы 30 желтоқсандағы № 1022 қаулысы.

      Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

      Қазақстан Республикасының Экологиялық кодексінің жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

      Қазақстан Республикасының
Премьер-Министрі 		А. Мамин

  ЖОБА

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЭКОЛОГИЯЛЫҚ КОДЕКСІ

      МАЗМҰНЫ

      ЖАЛПЫ БӨЛІМ

      1-бөлім. Негізгі ережелер

      1-тарау. Жалпы ережелер

      1-бап. Осы Кодексте реттелетін қатынастар

      2-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы

      3-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының мақсаты мен міндеттері

      4-бап. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының мемлекеттік экологиялық саясаты және экологиялық негіздері

      5-бап. Мемлекеттік экологиялық саясаттың қағидаттары

      6-бап. Болғызбау қағидаты

      7-бап. Түзету қағидаты

      8-бап. Алдын ала сақтық қағидаты

      9-бап. Бара-барлық қағидаты

      10-бап. "Ластағыш төлейді" қағидаты

      11-бап. Тұрақты даму қағидаты

      12-бап. Интеграция қағидаты

      13-бап. Экологиялық ақпараттың қолжетімділігі қағидаты

      14-бап. Жұртшылықтың қатысу қағидаты

      15-бап. Экожүйелік ұстаным қағидаты

      2-тарау. Қоршаған орта және оны қорғау туралы жалпы ережелер

      16-бап. Қоршаған орта

      17-бап. Қоршаған орта сапасы

      18-бап. Қоршаған ортаны қорғау

      19-бап. Қоршаған ортаны қорғау объектілері

      20-бап. Қоршаған ортаға антропогендік әсер ету туралы жалпы ережелер

      21-бап. Қоршаған ортаның ластануы

      22-бап. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілердің санаттары

      3-тарау. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтар мен міндеттер

      23-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы негізге алынатын құқықтар мен міндеттер     

      24-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдардың құқықтары мен міндеттері

      25-бап. Жұртшылықтың шешім қабылдауға қатысуы

      26-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтарды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік шаралар жүйесі

      4-тарау. Экологиялық ақпарат

      27-бап. Экологиялық ақпарат

      28-бап. Экологиялық ақпаратқа қол жеткізу

      29-бап. Экологиялық ақпаратты беру нысаны

      30-бап. Экологиялық ақпаратты беру мерзімдері мен тәртібі

      31-бап. Экологиялық ақпаратты жинау және тарату

      32-бап. Қазақстан Республикасы ластағыштарының шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімі

      33-бап. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндама

      34-бап. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаның жай-күйі туралы және табиғи ресурстарды пайдалану туралы интерактивтік баяндамасы

      35-бап. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қоры

      2-бөлім. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқару

      36-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      37-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      38-бап. Бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру

      38-бап. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар

      40-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы ведомствоаралық өзара іс-қимыл

      3-бөлім. Экологиялық қатынастарды мемлекеттік реттеу

      41-бап. Экологиялық қатынастарды мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдары

      42-бап. Экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер

      43-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу құралдарының түрлері     

      44-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау

      5-тарау. Экологиялық нормалау

      45-бап. Жалпы ережелер

      46-бап. Экологиялық сапа нормативтері

      47-бап. Экологиялық сапа нормативтерін әзірлеу және белгілеу тәртібі

      48-бап. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері

      49-бап. Қоршаған ортаға жол берілетін антропогендік әсер етудің нормативтері

      50-бап. Эмиссия нормативтері

      51-бап. Технологиялық нормативтер

      52-бап. Қалдықтарды жинау лимиттері, қалдықтарды көму лимиттері

      53-бап. Табиғи ортаға физикалық әсер етудің жол берілетін нормативі

      54-бап. Күкірт карталарында ашық түрде күкіртті орналастыру лимиттері

      55-бап. Қоршаған ортаға жиынтық антропогендік жүктеменің жол берілетін нормативтері

      6-тарау. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеу және стандарттау

      56-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы сәйкестікті растау объектілері мен рәсімі

      57-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласында халықаралық стандарттарды енгізу және қолдану

      58-бап. Экологиялық таңбалау

      7-тарау. Экологиялық бағалау

      1-параграф. Экологиялық бағалау туралы жалпы ережелер

      59-бап. Экологиялық бағалау ұғымы

      60-бап. Экологиялық бағалау түрлері

      61-бап. Экологиялық бағалау қағидаттары

      2-параграф. Стратегиялық экологиялық бағалау

      62-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау туралы жалпы ережелер

      63-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау мәні

      64-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау сатылары

      65-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге жауапты субъектілер

      66-бап. Құжаттардың әсер ету скринингі

      67-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау

      68-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп

      69-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепке сәйкестігі мәніне Құжатты қарау     

      70-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау шеңберінде мүдделі мемлекеттік органдармен консультациялар

      71-бап. Мүдделі жұртшылықтың стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге қатысуы

      72-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау барысында жүргізілетін трансшекаралық әсерлерді бағалау

      73-бап. Стратегиялық экологиялық бағалауға жататын Құжаттарды бекіту ерекшеліктері

      74-бап. Құжаттардың қоршаған ортаға елеулі әсер етуінің мониторингі

      3-параграф. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

      75-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

      76-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың міндеттілігі

      77-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау кезінде есепке алуға жататын әсерлердің түрлері мен объектілері

      78-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау сатылары

      79-бап. Көзделген қызмет туралы өтініш

      80-бап. Көзделген қызметтің әсер ету скринингі

      81-бап. Қоршаған ортаға елеулі әсер етудің өлшемшарттары

      82-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау

      83-бап. Ықтимал әсерлер туралы есеп

      84-бап. Ықтимал әсерлер туралы есеп жобасына қатысты қоғамдық тыңдаулар

      85-бап. Сараптама комиссиясы

      86-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау барысында жүргізілетін трансшекаралық әсерлерді бағалау

      87-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды

      88-бап. Ықтимал әсерлер туралы есептің мазмұны үшін жауаптылық

      89-бап. Көзделген қызметті іске асырудың іс жүзіндегі әсерлерін жобадан кейінгі талдау     

      90-бап. Қоршаған ортаға әсер етуге бағалауды жүргізуді әдістемелік қамтамасыз ету

      4-параграф. Трансшекаралық әсер етуді бағалау

      91-бап. Трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу негіздері

      92-бап. Шығу тарапы Қазақстан Республикасы болып табылатын жағдайларда трансшекаралық әсер етуді бағалауға бастамашылық жасау

      93-бап. Трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу тәртібі

      94-бап. Бастамашының, әзірлеуші мемлекеттік органның және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері

      95-бап. Қазақстан Республикасының трансшекаралық әсер етуді бағалауға қарастырылатын тарап ретінде қатысуы

      8-тарау. Экологиялық сараптама

      96-бап. Қазақстан Республикасындағы экологиялық сараптама туралы жалпы ережелер

      97-бап. Экологиялық сараптаманың қағидаттары

      1-параграф. Мемлекеттік экологиялық сараптама

      98-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама

      99-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органдар

      100-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібі

      101-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы

      102-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын бөлімшелер басшыларының құқықтары

      103-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысы

      104-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесіне сыртқы сарапшыларды тарту     

      105-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестері

      106-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың жариялылығы

      107-бап. Қоғамдық тыңдауларды өткізу

      108-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыру кезіндегі келіспеушіліктерді қарау тәртібі

      2-параграф. Қоғамдық экологиялық сараптама

      109-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама

      110-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың ұйымдастырушысы

      111-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылары

      112-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама объектісі тапсырыс берушісінің құқықтары мен міндеттері

      113-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы қаржыландыру

      114-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы өткізу туралы хабарлама

      115-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы

      116-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама нәтижелерін пайдалану

      9-тарау. Экологиялық рұқсаттар

      117-бап. Жалпы ережелер

      118-бап. Экологиялық рұқсаттың және объектінің операторы ауысқан кезде қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияның қолданылуы

      119-бап. Экологиялық рұқсатты қайта ресімдеу тәртібі

      120-бап. Экологиялық рұқсатты тоқтата тұру, одан айыру (кері қайтарып алу) және оны жою

      121-бап. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация

      3-параграф. Кешенді экологиялық рұқсат

      122-бап. Кешенді экологиялық рұқсат туралы жалпы ережелер

      123-бап. Кешенді экологиялық рұқсаттың мазмұны

      124-бап. Ең жақсы қолжетімді техникалар

      125-бап. Кешенді экологиялық рұқсат алуға өтініш

      126-бап. Кешенді экологиялық рұқсат алуға өтінішті қарау рәсімі

      127-бап. Қарастырылатын шет мемлекетпен консультациялар

      128-бап. Кешенді экологиялық рұқсатты беру

      129-бап. Кешенді экологиялық рұқсатты қайта қарау

      130-бап. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы

      4-параграф. Әсер етуге экологиялық рұқсат

      131-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсат беру туралы жалпы ережелер

      132-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсаттың мазмұны

      133-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсат алуға өтініш

      134-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсатты қарау және беру мерзімдері

      135-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсат беруден бас тарту

      136-бап. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары

      4-бөлім. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу

      137-бап. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу тетіктерінің түрлері

      138-бап. Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлем

      139-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларды басқарудың нарықтық тетіктері

      140-бап. Экологиялық сақтандыру

      141-бап. Қоршаған ортаны қорғауға бағытталған қызметті экономикалық ынталандыру

      5-бөлім. Экологиялық залал

      142-бап. Экологиялық залал

      143-бап. Адам өмірі мен денсаулығына экологиялық зиян

      144-бап. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне экологиялық залал

      145-бап. Суға келтірілетін экологиялық залал

      146-бап. Жерге келтірілетін экологиялық залал

      147-бап. Экологиялық залал үшін жауапкершілік

      148-бап. Экологиялық залал фактісін және экологиялық залал келтірген адамды анықтау

      149-бап. Ремедиация

      150-бап. Ремедиация бағдарламасы

      151-бап. Ремедиация бағдарламасын іске асыру

      152-бап. Экологиялық залал келтірумен байланысты талаптар бойынша талап қою мерзімі

      6-бөлім. Тарихи ластану объектілері

      153-бап. Тарихи ластану

      154-бап. Тарихи ластану объектілерін анықтау, бағалау және есепке алу

      155-бап. Тарихи ластануларды жою

      7-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілердегі қызмет салдарын жою

      156-бап. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілердегі қызмет салдарын жою туралы жалпы ережелер

      157-бап. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану салдарын жоюды қаржыландыру

      158-бап. Қызметті жүзеге асыру салдарын жоюмен байланысты міндеттемелер жөніндегі талаптарды қаржылық қамтамасыз ету

      159-бап. Кепілдікті қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      160-бап. Банк салымы кепілін қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      161-бап. Мүлік кепілін қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      162-бап. Сақтандыру шартын қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      8-бөлім. Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мемлекеттік мониторингі

      163-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі

      164-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар

      165-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымы

      166-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі

      167-бап. Қазақстан Республикасының Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйі туралы ұлттық деректер банкіне қол жеткізу шарттары

      168-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің деңгейлері

      169-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін қаржыландыру

      170-бап. Экологиялық мониторинг

      171-бап. Табиғи ресурстар мониторингі

      172-бап. Арнайы мониторинг түрлері

      9-бөлім. Метеорологиялық, гидрологиялық мониторингтер және қоршаған ортаның жай-күйінің мониторингі саласындағы қызмет

      173-бап. Метеорологиялық мониторинг

      174-бап. Гидрологиялық мониторинг

      175-бап. Қоршаған ортаның жай-күйінің мониторингі

      176-бап. Гидрометеорологиялық ақпаратты және қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты әзірлеушілер

      177-бап. Мемлекеттік монополияға жатқызылатын Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің жұмысы

      178-бап. Мемлекеттік байқау желісін ұйымдастыру және оның қызметі, мемлекеттік байқау желісін қорғау

      179-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметті қаржыландыру

      180-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің ақпарат беру талаптары

      10-бөлім. Қазақстан Республикасы табиғи ресурстарының мемлекеттік кадастрлары

      181-бап. Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарының мемлекеттік кадастрларының бірыңғай жүйесі туралы жалпы ережелер

      182-бап. Кадастрлардың бірыңғай жүйесінің құрылымы мен мазмұны

      183-бап. Ақпаратты ұсыну

      11-бөлім. Экологиялық бақылау

      10-тарау. Мемлекеттік экологиялық бақылау

      184-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау

      185-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау нысандары

      186-бап. Бармай профилактикалық бақылау

      187-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау жүргізу кезінде нұсқамалардың орындалуын қамтамасыз ету

      188-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудан болатын экономикалық пайданы анықтау

      189-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

      190-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың құқықтары мен міндеттері

      191-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарау тәртібі

      192-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарауы және мемлекеттік экологиялық бақылауды жүргізу кезінде ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету

      193-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылаудың жариялылығы

      11-тарау. Өндірістік экологиялық бақылау

      194-бап. Өндірістік экологиялық бақылаудың міндеті мен мақсаттары

      195-бап. Өндірістік экологиялық бақылау жүргізу тәртібі

      196-бап. Объект операторының өндірістік экологиялық бақылау жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері

      197-бап. Өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының мазмұнына қойылатын талаптар

      198-бап. Өндірістік мониторингтің түрлері және оны жүргізуді ұйымдастыру

      199-бап. Өндірістік экологиялық бақылау бойынша есеп және есептілік

      200-бап. Өндірістік экологиялық бақылау қызметі және өндірістік экологиялық бақылауға жауапты адамдар

      201-бап. Ішкі тексерулерді ұйымдастыру

      12-тарау. Қоғамдық экологиялық бақылау

      202-бап. Қоғамдық экологиялық бақылау

      12-бөлім. Экологиялық мәдениет, білім беру және ағарту

      203-бап. Экологиялық мәдениет

      204-бап. Экологиялық білім беру мақсаты, негізгі бағыттары, субъектілері мен объектілері

      205-бап. Білім беру ұйымдарында экологиялық білім беру

      206-бап. Экологиялық білім беру мен ағартуды мемлекеттік қолдау

      13-бөлім. Экологиялық ғылыми зерттеулер

      207-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердің мақсаттары мен міндеттері

      208-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары

      209-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулер жүргізуге қойылатын талаптар

      ЕРЕКШЕ БӨЛІК

      14-бөлім. Атмосфералық ауаны қорғау

      210-бап. Атмосфералық ауа және оны қорғау

      211-бап. Атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындысы

      212-бап. Атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтері

      213-бап. Атмосфералық ауаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері

      214-бап. Жол берілетін шығарындылар нормативтері және шығарындылардың технологиялық нормативтері

      215-бап. Жол берілетін шығарындылар нормативтерін сақтау мониторингі

      216-бап. Шығарындылардың стационарлық көздерін түгендеу

      217-бап. Атмосфералық ауа ластануының жиынтық есеп-қисаптары және елді мекендердің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томдары

      218-бап. Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер

      219-бап. Газды тазарту қондырғыларын пайдалану кезіндегі атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      220-бап. Көлік және өзге де жылжымалы құралдарды өндіру және пайдалану кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      221-бап. Қалдықтарды сақтау, залалсыздандыру, көму және жағу кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      222-бап. Қолайсыз метеорологиялық жағдайлар туындаған кезде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      223-бап. Авариялар кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      15-бөлім. Су объектілерін қорғау

      224-бап. Су объектілері және оларды қорғау

      225-бап. Ластағыш заттардың төгінділері

      226-бап. Су сапасының экологиялық нормативтері

      227-бап. Суға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері

      228-бап. Жол берілетін төгінділердің нормативтері

      229-бап. Төгінділердің технологиялық нормативтері

      230-бап. Жол берілетін төгінділер нормативтерін сақтау мониторингі

      231-бап. Су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер

      232-бап. Су пайдалануға қойылатын жалпы экологиялық талаптар

      233-бап. Суды алу және (немесе) пайдалану жөніндегі экологиялық талаптар

      234-бап. Сарқынды суды ағызып жіберу кезіндегі экологиялық талаптар

      235-бап. Су қорғау аймақтарында қызметті жүзеге асыру жөніндегі экологиялық талаптар

      236-бап. Жерасты суларын қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      237-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жерасты су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      238-бап. Сақтық аймағында қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      239-бап. Авариялар кезінде су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      16-бөлім. Жерді қорғау

      240-бап. Жерді қорғау туралы жалпы ережелер

      241-бап. Топырақ сапасының экологиялық нормативтері

      242-бап. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      243-бап. Елді мекендердің жерін аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      244-бап. Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жерді аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      245-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерiн және сауықтыру мақсатындағы жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      246-бап. Орман қорының жерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      247-бап. Су қорының жерiн аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      248-бап. Босалқы жердi аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      249-бап. Оңтайлы жер пайдалану жөнiндегi экологиялық талаптар

      250-бап. Жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      17-бөлім. Табиғатты қорғау

      13-тарау. Жалпы ережелер

      251-бап. Жалпы ережелер

      14-тарау. Жануарлар дүниесін пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      252-бап. Жануарлар дүниесін жалпы пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      253-бап. Қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      254-бап. Қамыстарды шабу мен құрғақ өсiмдiктердi өртеу кезiндегi экологиялық талаптар

      255-бап. Өсiмдiктердi қорғау құралдарын, минералдық тыңайтқыштар мен қызметте пайдаланылатын басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау мен қолдану, жаңа препараттар жасау кезiндегі экологиялық талаптар

      256-бап. Жануарлар түрлерін интродукциялау, реинтродукциялау және будандастыру кезіндегі экологиялық талаптар

      257-бап. Жануарларды Қазақстан Республикасына әкелу және Қазақстан Республикасынан әкету кезіндегі экологиялық талаптар

      258-бап. Балық аулау кезіндегі экологиялық талаптар

      259-бап. Жануарлар тіршілігінің пайдалы қасиеттері мен өнімдерін пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      260-бап. Зоологиялық коллекцияларға қойылатын экологиялық талаптар

      261-бап. Жануарлардың санын реттеу кезіндегі экологиялық талаптар

      262-бап. Аңшылық және балық шаруашылығын жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      263-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесі

      264-бап. Табиғи еркін жағдайда тіршілік ететін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін қорғау және өсімін молайту

      265-бап. Табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін пайдалану

      266-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау және өсіру

      15-тарау. Ормандарды қорғау

      267-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда ормандарды молықтырған және орман өсiрген кезде мемлекеттiк орман қорының учаскелерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      268-бап. Қалалық ормандар мен орман парктерінде орман пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      269-бап. Жер учаскелерiнiң меншiк иелерiне немесе жер пайдаланушыларға пайдалануға берiлген мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ағаш және бұта өсiмдiктерiн күзету, қорғау, молықтыру және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      270-бап. Басқа меншiк иелерiнiң немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелерi арасында орналасқан мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн күзету, қорғау, пайдалану, мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандарды молықтыру кезiндегi экологиялық талаптар

      271-бап. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулердегi қорғаныштық екпелердi күзету, қорғау және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      272-бап. Қалалық және ауылдық қоныстардың жасыл қорын қорғау

      273-бап. Жасыл белдеулерде орналасқан табиғи объектілерді ерекше қорғау режимі

      16-тарау. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы

      274-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекаралары

      275-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында қызметті жүзеге асыру режимін шектеу

      276-бап. Каспий теңізінің су қорғау аймағы

      277-бап. Халықтың су пайдалану орындарындағы Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі жағалау бойы суларын қорғау аудандары

      278-бап. Каспий теңізі деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағы шегінде қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      279-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      280-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы теңізде көмірсутектерін барлауды және (немесе) өндіруді жүзеге асыру барысындағы экологиялық талаптар

      281-бап. Геофизикалық жұмыстар жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      282-бап. Мұнай-газ құбырларын жобалау мен салу кезіндегі экологиялық талаптар

      283-бап. Жағалаудағы жарақтандыру базалары мен жағалау инфрақұрылымы объектілеріне арналған экологиялық талаптар

      284-бап. Кеме жүзуіне қойылатын экологиялық талаптар

      285-бап. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операциялар объектілерін консервациялауға және жоюға қойылатын экологиялық талаптар

      286-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы қоршаған ортаның мониторингі

      17-тарау. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағы

      287-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының шекаралары

      288-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағында пайдалану режимін шектеу

      289-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының су қорғау аймағындағы шаруашылық және өзге де қызмет түрі

      290-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының сақтық аймағындағы шаруашылық және өзге де қызмет

      291-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағында қызметті жүзеге асыру кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      292-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының қоршаған ортасы мониторингі

      18-бөлім. Климат және атмосфераның озон қабаты

      18-тарау. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу

      293-бап. Парниктік газдар

      294-бап. Шығарындылар мен парниктік газдарды сіңіру

      295-бап. Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруіне жаһандықден қоюға ұлттық салымдары

      296-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу

      297-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары

      298-бап. Көміртекті бюджет

      299-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу объектілері

      300-бап. Көміртек бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы

      301-бап. Көміртекті квоталау

      302-бап. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспары

      303-бап. Көміртегі квотасы бірліктерін бөлу

      304-бап. Көміртегі бірліктерін өтеу

      305-бап. Квоталанатын қондырғылардың парниктік газдар шығарындылары мониторингі

      306-бап. Квоталанатын қондырғылардың парниктік газдар шығарындыларын түгендеу

      307-бап. Көміртегі квотасының өзгеруі

      308-бап. Квоталанатын қондырғы операторын ауыстыру

      309-бап. Квоталанатын қондырғы операторының атауын және (немесе) ұйымдық-құқықтық нысанын өзгерту

      310-бап. Көміртегі офсеті

      311-бап. Көміртегі бірліктері және көміртегі нарығы

      312-бап. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімі

      313-бап. Қондырғыларды әкімшілеу

      314-бап. Парниктік газдар шығарындыларын және сіңірулерді мемлекеттік түгендеу жүйесі

      315-бап. Мемлекеттік көміртегі кадастры

      316-бап. Валидация және верификаттау

      19-тарау. Атмосфераның озон қабатын қорғау

      317-бап. Озон қабаты және оны қорғау

      318-бап. Озонды бұзатын заттар және олармен жұмыс істеу

      319-бап. Озон қабатын қорғау саласындағы қызметті мемлекеттік реттеу

      320-бап. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды реттеу

      332-бап. Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеуді реттеу

      322-бап. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастры және оны түгендеу

      323-бап. Озонды бұзатын заттардың айналымы мен тұтынуы бойынша қызметке қойылатын жалпы талаптар

      20-тарау. Климаттың өзгеруіне бейімделу саласындағы мемлекеттік басқару

      324-бап. Климаттың өзгеруі және оған бейімделу

      325-бап. Климаттың өзгеруіне бейімделудің мақсаттары, мемлекеттік басқарудың басым салалары және негізгі қағидаттары

      326-бап. Климаттың өзгеруіне бейімделу процесі бойынша жалпы талаптар

      327-бап. Ақпарат жинау және климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау бойынша талаптар

      328-бап. Климаттың өзгеруіне бейімделуді жоспарлау

      19-бөлім. Қалдықтар

      21-тарау. Қалдықтар туралы жалпы ережелер

      329-бап. Қалдықтар ұғымы

      330-бап. Қалдықтардың иелері

      331-бап. Қалдықтарды басқару

      332-бап. Қалдықтарды жинақтау

      333-бап. Қалдықтарды жинау

      334-бап. Қалдықтарды тасымалдау

      335-бап. Қалдықтарды қалпына келтіру

      336-бап. Қалдықтарды жою

      337-бап. Қалдықтарды басқару кезіндегі қосалқы операциялар

      338-бап. Қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларға қойылатын негізгі экологиялық талаптар

      339-бап. Қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік экологиялық саясат қағидаттары

      340-бап. Иерархия қағидаты

      341-бап. Дереккөзге жақындық қағидаты

      342-бап. Қалдықтарды түзушінің жауапкершілік қағидаты

      343-бап. Өндірушілер мен импорттаушылардың кеңейтілген міндеттемелерінің қағидаты

      344-бап. Қалдықтар мәртебесінің тоқтатылуы

      345-бап. Қалдықтарды басқару саласындағы нормалау

      346-бап. Қалдықтарды басқару бағдарламасы

      347-бап. Қауіпті қалдықтарды қалпына келтіру және жою саласындағы қызметті лицензиялау

      348-бап. Қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің хабарлама режимі

      349-бап. Қалдықтардың түрлері және олардың сыныпталуы

      350-бап. Қалдықтарға арналған меншік құқығы және оларды басқару үшін жауапкершілік

      351-бап. Иесіз қалдықтарды басқару

      352-бап. Қалдықтардың түзілу көлемін азайтуды және түзілетін қалдықтарды қалпына келтіру үлесін ұлғайтуды ынталандыру

      22-тарау. Қауіпті қалдықтар

      353-бап. Қауіпті қалдықтар туралы жалпы ережелер

      354-бап. Қауіпті қалдықтардың паспорты

      355-бап. Қауіпті қалдықтарды басқару кезіндегі экологиялық талаптар

      356-бап. Қауіпті қалдықтарды тасымалдау кезіндегі экологиялық талаптар

      357-бап. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау

      358-бап. Қауіпті қалдықтарды есепке алу

      23-тарау. Қалдықтарды көму полигондары

      359-бап. Қалдықтарды көму полигондары туралы жалпы ережелер

      360-бап. Полигондар кластары

      361-бап. Полигондарға қойылатын экологиялық талаптар

      362-бап. Полигондар үшін қолайлы емес қалдықтар

      363-бап. Қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыруға арналған полигондарда орналастыруға тыйым салынатын қатты және шлам тектес өнеркәсіптік қалдықтар

      364-бап. Қауіпті қалдықтар полигондарына арналған жалпы талаптар

      365-бап. Қалдықтарды қабылдау рәсімдері

      366-бап. Полигонды пайдалану сатысындағы бақылау және мониторинг

      367-бап. Полигонды (полигонның бөлігін) жабу, рекультивациялау және мониторинг рәсімдері

      24-тарау. Тау-кен өндіру өнеркәсібі қалдықтарын басқару ерекшеліктері

      368-бап. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтары ұғымы

      369-бап. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару

      370-бап. Қалдықтарды жинап қою объектілерін жобалауға, салуға және пайдалануға қойылатын талаптар

      371-бап. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасы

      372-бап. Су жағдайының нашарлауын, ауа мен топырақтың ластануын болдырмау

      373-бап. Ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау

      374-бап. Қалдықтарды жинап қою объектісін жабу және жабылғаннан кейінгі кезеңдегі мониторинг

      375-бап. Қалдықтарды қоймалаудың объектілерін түгендеу

      25-тарау. Коммуналдық қалдықтарды басқару ерекшеліктері

      376-бап. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      377-бап. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі

      378-бап. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға қойылатын талаптар

      26-тарау. Радиоактивті қалдықтарды басқару ерекшеліктері

      379-бап. Радиоактивті қалдықтар және оларды сыныптау

      380-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерін сыныптау

      381-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және көму кезіндегі экологиялық талаптар

      382-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттеріне қойылатын экологиялық талаптар

      383-бап. Радиоактивті қалдықтарды трансшекаралық ауыстыру

      384-бап. Радиоактивті қалдықтарды тасымалдау кезіндегі экологиялық талаптар

      27-тарау. Қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару ерекшеліктері

      385-бап. Құрылыс қалдықтарын басқару саласындағы экологиялық талаптар

      386-бап. Медициналық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      387-бап. Биологиялық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      388-бап. Жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      389-бап. Радиоактивті қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      390-бап. Қалдықтардың жекелеген түрлерімен және олардың тіршілік циклінің процестерін басқару саласындағы экологиялық талаптар

      391-бап. Ғимараттарды, құрылысжайларды, құрылысжайлар және өзге де объектілерді жобалау кезінде қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      28-тарау. Қалдықтардың мемлекеттік кадастры

      392-бап. Қалдықтардың мемлекеттік кадастры

      393-бап. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрының мақсаттары мен міндеттері

      394. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу

      395-бап. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу нәтижелері туралы ақпарат     

      29-тарау. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері

      396-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындауға қойылатын талаптар

      397-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының құқықтық жағдайы

      398-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қызметінің бағыттары

      399-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өкілеттіктері

      400-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелеріне қатысушылардың жауапкершілігі

      401-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қызметінің айқындылығын қамтамасыз ету

      402-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау

      20-тарау. Жекелеген қызмет түрлері бойынша ерекше экологиялық талаптар

      403-бап. Ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін жобалау кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      404-бап. Ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін пайдалануға беру мен пайдалану кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      405-бап. Авариялар кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      406-бап. Әскери және қорғаныс объектілеріне, әскери қызметке қойылатын экологиялық талаптар

      407-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      408-бап. Теңізде барлау мен өндіру кезіндегі экологиялық талаптар

      409-бап. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзу кезiндегi экологиялық талаптар

      410-бап. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайда болатын күкіртті қолданудағы экологиялық талаптар

      411-бап. Су асты құбырлар мен кабельдерді жобалау, төсеу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      412-бап. Орнықты органикалық ластағыштарды және құрамында хлор бар қалдықтарды өндіру, әкелу, әкету, пайдалану және жою жөніндегі қызметке қойылатын экологиялық талаптар

      413-бап. Гендік-инженерлік қызметті жүзеге асыруға, заманауи биотехнология өнімдерін өндіруге, қолдануға және таратуға қойылатын экологиялық талаптар

      21-бөлім. Төтенше экологиялық жағдай аймақтары және экологиялық апат аймақтары

      414-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала

      415-бап. Жекелеген аумақтарды (акваторияларды) төтенше экологиялық жағдай аймағы немесе экологиялық зілзала аймағы деп жариялау тәртібі

      416-бап. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау

      417-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы құқықтық режим

      418-бап. Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен адамдарға келтірілген зиянды өтеу

      419-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы экологиялық ахуалды мониторингілеу

      420-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтары құқықтық режимінің қолданысын тоқтату

      421-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимдi бұзғаны үшiн жауапкершілік

      АРНАЙЫ БӨЛІК

      22-бөлім. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастығы

      422-бап. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастығының мақсаттары

      423-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың басымдықтары мен деңгейлері

      424-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық қағидаттары

      425-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттар

      426-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың экономикалық негізі

      427-бап. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін халықаралық жауапкершілік

      428-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықтың халықаралық және трансшекаралық рәсімдері

      23-бөлім. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілік және экологиялық дауларды шешу

      429-бап. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілік

      430-бап. Экологиялық дауларды шешу

      24-бөлім. Қорытынды және өтпелі ережелер

      431-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

      432-бап. Осы Кодексті қолдану тәртібі

      433-бап. Өтпелі ережелер

      25-бөлім. Қосымшалар

      № 1 қосымша

      1-бөлім. Қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізу міндетті болып табылатын қызмет түрлерінің тізбесі

      2-бөлім. Скрининг рәсімін жүргізу міндетті болып табылатын көзделген қызмет түрлерінің тізбесі

      № 2 қосымша

      Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді І, ІІ, немесе ІІІ санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар

      1-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді І санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар     

      2-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді ІІ санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар     

      (осы Қосымшаның 1-бөліміне енгізілген қызмет түрлерін қоспағанда)     

      3-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді ІІІ санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар

      № 3 қосымша

      № 4 қосымша

      ЖАЛПЫ БӨЛІМ

      1-бөлім. Негізгі ережелер

      1-тарау. Жалпы ережелер

      1-бап. Осы Кодексте реттелетін қатынастар

      1. Осы Кодекс жеке және заңды тұлғалардың қоршаған ортаға әсер ететін немесе әсер ете алатын қызметті жүзеге асыруына байланысты туындайтын мемлекеттік экологиялық саясаттың құқықтық негіздері мен принциптерін айқындайды және адам мен табиғаттың өзара іс-қимылы саласындағы (экологиялық қатынастар) қоғамдық қатынастарды реттейді.

      Осы Кодексте реттелетін қатынастарға мемлекеттің, жеке және заңды тұлғалардың экологиялық және гидрометеорологиялық ақпаратқа қажеттіліктерін қамтамасыз етуге бағытталған қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг, метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг жүргізу саласындағы қоғамдық қатынастар да жатады.

      2. Табиғи ресурстарды пайдалану саласында, сондай-ақ қолданылатын шамада, оларды сақтау, қалпына келтіру және молықтыру саласында туындайтын қоғамдық қатынастар табиғи ресурстың түріне байланысты тиісінше Қазақстан Республикасының жер, су, орман заңнамасымен, Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы, жануарлар дүниесін қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы заңнамасымен және осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарды қорғау және пайдалану саласындағы өзге де заңнамасымен реттеледі.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласында туындайтын қоғамдық қатынастар халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығын қамтамасыз ету үшін қажетті және осы Кодекске қайшы келмейтін шамада Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасымен реттеледі.

      4. Өнімге, көрсетілетін қызметке, өнімнің өмірлік циклінің процестеріне (бұдан әрі - процестер) қойылатын міндетті және ерікті талаптарды айқындау, белгілеу, қолдану және орындау, сәйкестікті бағалау және растау, техникалық реттеу саласындағы және стандарттау аясындағы аккредиттеу кезінде туындайтын қоршаған ортаны қорғау саласындағы қоғамдық қатынастар осы Кодекске қайшы келмейтін шамада тиісінше Қазақстан Республикасының техникалық реттеу туралы және стандарттау туралы заңнамасымен реттеледі.

      5. Атом энергиясын пайдалану және халықтың радиациялық қауіпсіздігін қамтамасыз ету саласындағы қоғамдық қатынастар, осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде, Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану және радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы арнайы заңнамасымен реттеледі.

      6. Биологиялық қалдықтармен жұмыс істеу саласындағы қоғамдық қатынастар, осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде, Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы арнайы заңнамасымен реттеледі.

      7. Жеке және заңды тұлғалар, мемлекет, мемлекеттік органдар және лауазымды тұлғалар осы Кодексте реттелетін қатынастардың субъектілері болып табылады.

      2-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы

      1. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді және осы Кодекстен, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес қабылданатын Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

      2. Осы Кодекс Қазақстан Республикасының бүкіл аумағында, оның ішінде Қазақстан Республикасының құрлықтық қайраңында және айрықша экономикалық аймағында халықаралық құқық нормаларына сәйкес қолданылады.

      3. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Кодекстегіден өзгеше ережелер белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады. Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттар, халықаралық шарттан оны қолдану үшін заңнамалық акт шығару талап етілетін жағдайларды қоспағанда, экологиялық қатынастарға тікелей қолданылады.

      4. Осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, Қазақстан Республикасының басқа заңдарына экологиялық қатынастарды реттейтін нормаларды енгізуге тыйым салынады. Осы Кодекс пен Қазақстан Республикасының экологиялық қатынастарды реттейтін нормаларды қамтитын өзге де заңдары арасында қайшылық болған жағдайда осы Кодекстің ережелері қолданылады.

      5. Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасы экологиялық қатынастарға олар осы Кодекстің нормаларымен реттелмеген жағдайларда қолданылады.

      3-бап. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының мақсаты мен міндеттері

      1. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының мақсаты Қазақстан Республикасында бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясатты іске асырудың құқықтық негіздерін, міндеттері мен қағидаттарын, сондай-ақ тетіктерін айқындау болып табылады.

      2. Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының міндеттері:

      1) қоршаған ортаның ластануын болғызбауға, кез келген нысандағы экологиялық залал келтіруге жол бермеуге және келтірілген экологиялық залалдың салдарларын жоюды қамтамасыз етуге, сондай-ақ қоршаған ортаға зиянды антропогендік әсерді біртіндеп азайтуға бағытталған мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру арқылы қоршаған ортаны қорғаудың жоғары деңгейін қамтамасыз ету;

      2) адамның өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны қамтамасыз ету;

      3) Қазақстан Республикасының орнықты дамуының экологиялық негіздерін қамтамасыз ету;

      4) орнықты даму тұрғысынан климаттың өзгеру қатеріне жаһандық ден қоюды және кедейшілікті жою жөніндегі күш-жігерді нығайтуға Қазақстан Республикасының үлесін, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау, климаттың өзгеруі және "жасыл" экономика жөніндегі халықаралық, өңірлік және трансшекаралық бағдарламаларды қамтамасыз ету;

      5) табиғатты, оның ішінде ерекше экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық құндылық болып табылатын аумақтар мен объектілерді қорғау, сақтау және қалпына келтіру;

      6) барлық мемлекеттік органдардың өзара іс-қимылы мен қызметін үйлестіруді көздейтін қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқарудың тиімді жүйесін қалыптастыру;

      7) мемлекеттің "жасыл" инвестицияларды тартуын және ең жақсы қолжетімді техникаларды, ресурс үнемдейтін технологиялар мен практикаларды кеңінен қолдануды, қалдықтар қызметін жүзеге асыру және оларды тиімді басқару, жаңартылатын энергия көздерін пайдалану, су үнемдеу кезінде пайда болатын қауіптілік көлемі мен деңгейін қысқартуды көтермелеу және ынталандыру, сондай-ақ энергия тиімділігін арттыру, табиғи ресурстарды тұрақты пайдалану, қалпына келтіру және молықтыру жөніндегі шараларды жүзеге асыру;

      8) жұртшылық үшін, оның ішінде заманауи цифрлық технологияларды пайдалана отырып, экологиялық ақпаратты тұрақты және жүйелі жинауды, жинақтауды, сақтауды, талдауды және таратуды қамтамасыз ету, сондай-ақ әрбір адамның экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығына кепілдік беру, осы құқықты іске асырудың негізгі шарттарын, тәртібі мен ерекшеліктерін айқындау;

      9) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және орнықты даму мәселелерін шешуге жариялылықты және жұртшылықтың жан-жақты қатысуын қамтамасыз ету;

      10) тиімді экологиялық мониторинг пен экологиялық бақылауды қамтамасыз ету;

      11) қоршаған ортаны қорғау, қоршаған ортаны қорғаудың жоғары деңгейін қамтамасыз ететін қолда бар инфрақұрылымды жаңғырту және жаңаларын салу жөніндегі іс-шараларды жүргізуде инвестициялар тарту үшін жағдай жасау;

      12) Қазақстан Республикасының халықаралық шарттық және өзге де міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз ету және қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты дамыту;

      13) қоғамда экологиялық мәдениетті қалыптастыру, экологиялық білімді насихаттау, тұрақты даму үшін экологиялық білім беру мен ағарту жүйесін барлық деңгейлерде дамыту;

      14) қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы заңдылық пен құқық тәртібін нығайту.

      4-бап. Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының мемлекеттік экологиялық саясаты және экологиялық негіздері

      1. Мемлекеттік экологиялық саясат мемлекеттің табиғи ортаны сақтау және қалпына келтіру үшін қажетті құқықтық, әлеуметтік, экономикалық және ұйымдастырушылық жағдайлар, тетіктер мен кепілдіктер жасауға, адамның өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы деңгейде қоршаған ортаның сапасына қол жеткізуге және оны қолдауға, Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігі мен орнықты дамуының экологиялық негіздерін қамтамасыз етуге бағытталған қызметі болып табылады.

      2. Мемлекеттік экологиялық саясат Қазақстан Республикасының Конституциясына, халықаралық құқық қағидалары мен нормаларына, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына және осы Кодекске негізделеді.

      3. Ұлттық қауіпсіздіктің құрамдас бөлігі ретіндегі экологиялық қауіпсіздігі\ деп жеке адамның, қоғам мен мемлекеттің құқықтары мен өмірлік маңызды мүдделерінің қоршаған ортаға антропогендік және табиғи әсер етудің нәтижесінде туындайтын қатерлерден қорғалу жағдайы түсініледі.

      4. Қазіргі және болашақ ұрпақтың қажеттіктерін әділ қанағаттандыру мақсатында экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету және табиғи ресурстарды экологиялық теңгерімді пайдалану кезінде экологиялық тұрақтылықты бұзбай қол жеткізілетін Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуы орнықты даму деп танылады.

      5. Қазақстан Республикасының орнықты дамуының экологиялық негіздері:

      1) қоршаған ортаға антропогендік әсерді барынша бәсеңдету, жаңартылмайтын табиғи ресурстарды тұтынуды азайту, қалдықтардың пайда болуы мен көмілу деңгейін төмендету, сондай-ақ оларды қайталама ресурстар ретінде пайдалануды ынталандыру кезінде халықтың әл-ауқаты мен өмір сүру сапасының артуымен сипатталатын өндіріс пен тұтынудың орнықты модельдерін қалыптастыру және қолдау;

      2) табиғи экологиялық жүйелерді сақтау және олардың тұрақты жұмыс істеуі, биологиялық әртүрлілікті сақтау, табиғи ортаның жұтаңдауына жол бермеу және оны жақсарту жөніндегі шараларды іске асыру, шөлейттенуге қарсы күрес;

      3) Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруін болғызбау және климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды жүзеге асыру арқылы климаттың өзгеру қатеріне жаһандық ден қоюға, сондай-ақ Жер атмосферасының озон қабатын қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асыруға қатысуы;

      4) Жер экожүйесінің саламатты жай-күйі мен тұтастығын сақтау, қорғау және қалпына келтіру мақсатында Қазақстан Республикасының халықаралық ынтымақтастығы;

      5) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын халықаралық құқық қағидаттары мен нормаларымен үйлестіру және халықаралық экологиялық құқықты дамытуға жәрдемдесу;

      6) басқа мемлекеттерден және Қазақстан Республикасынан басқа мемлекеттерге экологиялық залал немесе адам денсаулығына зиян келтіретін кез келген қызмет пен заттардың түрлерін Қазақстан Республикасына көшіруді және ауыстыруды тежеу, болғызбау, сондай-ақ сақтық қағидаттарына сәйкес алдын алу шараларын қабылдау болып табылады.

      5-бап. Мемлекеттік экологиялық саясаттың қағидаттары

      Қазақстан Республикасының мемлекеттік экологиялық саясаты мынадай қағидаттар:

      1) болғызбау қағидаты;

      2) түзету қағидаты;

      3) алдын ала сақтық қағидаты;

      4) бара-барлық қағидаты;

      5) "ластағыш төлейді" қағидаты;

      6) тұрақты даму қағидаты;

      7) интеграция қағидаты;

      8) экологиялық ақпараттардың қолжетімділік қағидаты;

      9) қоғамдық қатысу қағидаты;

      10) экожүйелік ұстаным қағидаты.

      6-бап. Болғызбау қағидаты

      Қоршаған ортаның ластануын, табиғи ортаның жұтаңдауын, адамдардың өміріне немесе денсаулығына кез келген нысанда экологиялық залал және (немесе) зиян келтіруге әкеп соғатын не осындай салдардың туындауының тікелей және ғылыми негізделген қаупімен ұштасқан кез келген қызметке заңда белгіленген шеңберде, бірінші кезекте қоршаған ортаға әсер ету көзінің өзінде табиғи ортаның ластануының, жұтаңдауының, экологиялық залалдың және адамдардың өміріне немесе денсаулығына зиян келтірудің туындауын болғызбау жөніндегі барлық қажетті шараларды қамтамасыз ету шартымен, осы Кодексте айқындалған, ең жақсы қолжетімді техникаларды қолдана отырып, заңда белгіленген шеңберде ғана жол беріледі.

      7-бап. Түзету қағидаты

      1. Экологиялық залал толық көлемде жойылуға жатады.

      2. Келтірілген экологиялық залалды толық жою мүмкін болмаған кезде оның салдары ғылыми-техникалық дамудың заманауи деңгейінде қаншалықты мүмкін болғанынша азайтылуға тиіс.

      3. Келтірілген экологиялық залалдың салдары жойылмаған немесе азайтылмаған шамада осы Кодекске сәйкес балама ремедиация жүргізу арқылы оларды ауыстыру қамтамасыз етіледі.

      8-бап. Алдын ала сақтық қағидаты

      Қандай да бір қызметтің салдарынан табиғи орта немесе оның жекелеген құрамбөліктері үшін елеулі және орны толмайтын салдарлары бар экологиялық залал келтіру немесе адамдардың өмірі мен денсаулығына зиян келтіру қаупі болған кезде, ғылыми және техникалық білімнің заманауи деңгейінде көрсетілген теріс салдарлардың туындау ықтималдығын негіздеу және жеткілікті дәл бағалау мүмкіндігінің болмауына қарамастан, экономикалық орынды шығындар кезінде осындай салдардың туындауын болғызбау жөнінде тиімді және барабар шаралар қабылдануы тиіс.

      9-бап. Бара-барлық қағидаты

      1. Бара-барлық қағидатына сәйкес қоршаған ортаны қорғау жөніндегі талап етілетін шаралар Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының мақсаттары мен міндеттерін іске асыру үшін ең аз қажетті іс-қимылдар шеңберінен шықпауға тиіс.

      2. Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының мақсаттары мен міндеттерін іске асыруды қамтамасыз ететін іс-қимылдардың әртүрлі нұсқалары болған кезде артықшылық ауыртпалығы ең төменгі деңгейде болып табылатын нұсқаға беріледі.

      10-бап. "Ластағыш төлейді" қағидаты

      Қызметі қоршаған ортаның ластануын, табиғи ортаның жұтаңдауын, адамдардың өміріне немесе денсаулығына кез келген нысанда экологиялық залал және (немесе) зиян келтіруі мүмкін тұлға өз қызметінің көрсетілген салдарларын болғызбау және бақылау жөніндегі, оның ішінде келтірілген экологиялық залалды түзету қағидатына сәйкес жою жөніндегі Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген міндеттерді орындау жөніндегі барлық шығыстарды көтереді.

      11-бап. Тұрақты даму қағидаты

      1. Табиғат пен оның ресурстары Қазақстан Республикасының байлығын құрайды және оларды пайдалану тұрақты болуға тиіс. Мемлекет Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының экологиялық негіздерін, оның ішінде қазіргі және болашақ ұрпақ мүддесіне орай мемлекетке тиесілі табиғи ресурстарды теңгерімді және ұтымды басқару арқылы қамтамасыз етеді.

      2. Кәсіпкерлік және өзге де қызметті жүзеге асыру кезінде табиғи экологиялық жүйелерді сақтау және олардың тұрақты жұмыс істеуі, табиғи ресурстарды, жаңартылмайтын шикізат және энергетикалық ресурстарды тиімді пайдалану, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін барынша азайту қамтамасыз етілуге тиіс. Шаруашылық, басқарушылық және өзге де шешімдерді қабылдау кезінде табиғи экологиялық жүйелерді сақтауға, суды үнемдеуге, ресурстарды қайта пайдалануға, жаңартылатын табиғи ресурстар мен энергия көздерін пайдалануға, сондай-ақ қалдықтарды қайталама ресурстар ретінде шаруашылық айналымға тартуға басымдық беріледі.

      12-бап. Интеграция қағидаты

      Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясаты экономикалық және әлеуметтік қызметтің барлық салаларында Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық даму міндеттері мен орнықты дамуының экологиялық негіздерін қамтамасыз ету қажеттігі, оның ішінде қоршаған ортаны қорғаудың жоғары деңгейі мен оның сапасын жақсарту арасындағы теңгерім сақталған жағдайда қалыптастырылады және іске асырылады.

      13-бап. Экологиялық ақпараттың қолжетімділігі қағидаты

      Мемлекет Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын негізге ала отырып, заңда белгіленген негіздерде, шарттар мен шектерде экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығының сақталуын қамтамасыз етеді.

      14-бап. Жұртшылықтың қатысу қағидаты

      1. Жұртшылықтың осы Кодексте белгіленген шарттарда және тәртіппен Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму мүдделерін қозғайтын мәселелер бойынша шешімдер қабылдауға қатысуға құқығы бар.

      2. Жұртшылықтың Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму мүдделерін қозғайтын мәселелер бойынша шешім қабылдауға қатысуы әртүрлі нұсқаларды қарау үшін барлық мүмкіндіктер ашылған кезде және жұртшылықтың тиімді қатысуы қамтамасыз етілген кезде мүмкін болатын ерте кезеңде қамтамасыз етіледі.

      3. Осы баптың 1-тармағында белгіленген құқықты сақтау мақсатында мемлекет мемлекеттік органдар қабылдауға жоспарлаған, қоршаған ортаның жай-күйіне әсер ететін немесе әсер етуге қабілетті шешімдердің жұртшылыққа өз пікірін білдіруге мүмкіндік беретін шарттарда жариялылығын қамтамасыз етеді және мұндай пікір тиісті шешім қабылдау кезінде ескерілуге тиіс.

      15-бап. Экожүйелік ұстаным қағидаты

      1. Мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар іске асырылуы нәтижесінде қоршаған ортаның жай-күйі үшін теріс салдарлар болатын немесе туындауы мүмкін шешімдерді жоспарлаған және қабылдаған кезде табиғи экологиялық жүйелердің, тірі организмдердің, табиғи ландшафтардың, өзге де табиғи, табиғи-антропогендік және антропогендік объектілердің тұтастығы мен табиғи өзара байланыстары және табиғи ортаның табиғи теңгерімін сақтау қажеттігі ескерілуге тиіс. Табиғи ландшафттарды, табиғи кешендерді және биологиялық әртүрлілікті сақтауға, табиғи экологиялық жүйелерді сақтауға және тұрақты жұмыс істеуіне және осындай экологиялық жүйелердің қызметтер көрсетуіне теріс ықпал етуге жол бермеуге басымдық беріледі.

      2-тарау. Қоршаған орта және оны қорғау туралы жалпы ережелер

      16-бап. Қоршаған орта

      1. Қоршаған орта деп, табиғи ортаны (табиғат) және антропогендік ортаны қамтитын, адамды қоршаған жағдайлардың, заттар мен материалдық дүниелер объектілерінің жиынтығы танылады.

      2. Табиғи орта табиғи жағдайлардың, тірі организмдердің, және оларды қоршаған жансыз объектілер мен олардың табиғи жай-күйіндегі заттардың және табиғи-антропогендік объектілердің жиынтығы болып табылады.

      Табиғи ортаның құрамбөліктері атмосфералық ауа, жерүсті және жерасты сулары, жер беті және топырақ қабаты, жер қойнауы, өсімдік, жануарлар дүниесі және өзге де организмдер, озон қабатын қоса алғанда, Жер атмосферасының барлық қабаттары, сондай-ақ олардың өзара іс-қимылында Жердегі өмір тіршілігі үшін қолайлы жағдайларды қамтамасыз ететін климат болып табылады.

      Табиғи ортаның құрамбөліктеріне антропогендік объектілер, сондай-ақ адам жасанды түрде қайта өсіретін және табиғи еркіндік жағдайында тұрмайтын тірі организмдер жатпайды.

      3. Белгілі бір шекаралары, өмір сүру жағдайлары мен режимі бар табиғи ортаның өзара байланысты жекелеген құрамбөліктерінің жиынтығы табиғи және табиғи-антропогендік объектілерге бөлінеді.

      4. Табиғи объектілер деп табиғи экологиялық жүйелер мен табиғи ландшафттар, сондай-ақ өздерінің табиғи қасиеттерін сақтаған олардың құрамдас элементтері танылады.

      Географиялық және өзге де тиісті белгілермен біріктірілген функционалдық және табиғи өзара байланысты табиғи объектілер жекелеген табиғи кешендерді құрайды.

      5. Табиғи-антропогендік объектілерге:

      1) адам қызметінің нәтижесінде арнайы өзгертілген, бірақ табиғи объектінің қасиеттерін сақтаған табиғи объектілер;

      2) табиғи объект қасиеттеріне ие, рекреациялық маңызы бар және (немесе) табиғи орта үшін қорғау-сақтау функциясын орындайтын жасанды құрылған объектілер.

      6. Антропогендік орта деп, адамның күн сайынғы мекендеу ортасы болып табылатын жасанды түрде жасалған жағдайлар мен антропогендік объектілердің жиынтығы танылады. Антропогендік деп адам өзінің әлеуметтік қажеттіктерін қамтамасыз ету үшін жасаған немесе өзгертілген және табиғи объектілердің қасиеттеріне ие емес материалдық дүние объектілері танылады.

      17-бап. Қоршаған орта сапасы

      1. Қоршаған ортаның сапасы деп қоршаған ортаның қасиеттері мен сипаттамаларының жиынтығы түсініледі, олар осы жиынтықтың өзара іс-қимылында оның құрамбөліктерінің жай-күйін көрсететін физикалық, химиялық, биологиялық және өзге де көрсеткіштері негізінде айқындалады.

      2. Қоршаған орта, егер оның сапасы экологиялық қауіпсіздікті және табиғи ортаның табиғи теңгерімін, оның ішінде экологиялық жүйелердің, табиғи және табиғи-антропогендік объектілер мен табиғи кешендердің тұрақты жұмыс істеуін, сондай-ақ биоәртүрлілікті сақтауды қамтамасыз ететін болса, адамның өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы (қолайлы қоршаған орта) деп есептеледі.

      18-бап. Қоршаған ортаны қорғау

      Қоршаған ортаны қорғау мемлекет, жеке және заңды тұлғалар жүзеге асыратын табиғи ортаны сақтауға және қалпына келтіруге, қоршаған ортаның ластануын және оған кез келген нысанда залал келтірілуін болғызбауға, қоршаған ортаға зиянды антропогендік әсерді неғұрлым азайтуға және оның салдарын жоюға, Қазақстан Республикасының орнықты дамуының өзге де экологиялық негіздерін қамтамасыз етуге бағытталған шаралар жүйесі болып табылады.

      19-бап. Қоршаған ортаны қорғау объектілері

      1. Атмосфералық ауа, жерүсті және жерасты сулары, жер беті мен топырақ қабаты, жер қойнауы, орман және өзге де өсімдіктер, жануарлар дүниесі және өзге де организмдер, биологиялық әртүрлілік, табиғи және табиғи-антропогендік объектілер, атмосфераның климаты мен озон қабаты жойылудан, жұтаңдаудан, сарқылудан, бүлінуден, ластанудан немесе өзге де зиянды әсерден қорғалуға жатады.

      2. Жекелеген объектілер Қазақстан Республикасының ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы заңнамасына сәйкес ерекше қорғалуға жатады.

      20-бап. Қоршаған ортаға антропогендік әсер ету туралы жалпы ережелер

      1. Қоршаған ортаға антропогендік әсер деп қоршаған ортаға адам қызметінің:

      1) антропогендік объектілерден атмосфералық ауаға, суға, жерге немесе оның бетіне шығатын ластағыш заттардың түсуі түсінілетін эмиссиялар;

      2) қоршаған орта құрамбөліктерінің табиғи температуралық, энергетикалық, толқындық, радиациялық және басқа да физикалық қасиеттерінің өзгеруін туғызатын шудың, дірілдің, элетромагнитті өрістердің, иондаушы сәулеленудің, температуралық және басқа да физикалық факторлардың әсері түсінілетін антропогендік объектілердің қоршаған ортаға физикалық әсері;

      3) қалдықтарды көму, оларды жер бетінде заңсыз орналастыру немесе олардың су объектілеріне түсуі;

      4) антропогендік объектілерден босатылатын парниктік газдардың атмосфералық ауаға түсуі;

      5) антропогендік объектілерді (ғимараттарды, құрылысжайларды, құрылғыларды, коммуникацияларды) салу және пайдалану, сондай-ақ өз ресурсын игерген объектілерді кейіннен кәдеге жарату (бұзу);

      6) табиғи ортаның табиғи ресурстары мен пайдалы қасиеттерін, оның ішінде оларды уақытша немесе қайтарымсыз алып қою арқылы пайдалану;

      7) жануарлар мен өсімдіктер дүниесі объектілерінің табиғи ортаға жерсінуі, оның ішінде қоршаған ортаға әдейі жіберілуі және генетикалық түрлендірілген организмдер нарығында өткізу (орналастыру);

      8) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды өткізу түріндегі тікелей немесе жанама әсері түсініледі.

      2. Нәтижесінде халықтың денсаулығына, мүлікке зиян келтіруі мүмкін және (немесе) қоршаған ортаның ластануына, экологиялық залал келтірілуіне және (немесе) табиғи орта сапасының өзге де теріс өзгерістеріне әкеп соқтыратын немесе әкеп соқтыруы мүмкін, оның ішінде:

      1) табиғи орта құрамбөліктерінің сарқылуы немесе жұтаңдауы;

      2) табиғи және табиғи-антропогендік объектілер мен олардың кешендерін жою немесе тұрақты жұмыс істеуін бұзу;

      3) биологиялық әртүрліліктің жоғалуы немесе азаюы;

      4) табиғи ортаны, оның ресурстары мен қасиеттерін рекреациялық және заңмен жол берілетін өзге де мақсаттарда пайдалану үшін кедергілер туындауы;

      5) табиғи ортаның эстетикалық құндылығының төмендеуі нысанындағы қоршаған ортаға антропогендік әсер етудің кез келген нысандары зиянды деп танылады.

      21-бап. Қоршаған ортаның ластануы

      1. Қоршаған ортаның ластануы деп атмосфералық ауада, жерүсті және жерасты суларында, топырақта немесе жер бетінде ластағыш заттардың, жылудың, шудың, дірілдің, электромагниттік өрістердің, радиацияның қоршаған орта сапасының мемлекет белгілеген экологиялық нормативтерінен асатын мөлшерде (концентрацияларда, деңгейлерде) болуы түсініледі.

      2. Ластағыш заттар деп қатты, сұйық, газ тәрізді немесе бу тәрізді күйдегі кез келген заттар түсініледі, олар қоршаған ортаға түскен кезде өздерінің сапалық немесе сандық сипаттамасына байланысты табиғи ортаның табиғи тепе-теңдігін бұзатын, табиғи орта құрамбөліктерінің сапасын нашарлататын және (немесе) халықтың денсаулығына экологиялық залал және (немесе) зиян келтіруге қабілетті кез келген зат түсініледі.

      Осы Кодексте заттар деп табиғи ортада олардың табиғи күйіндегі немесе адам қызметінің нәтижесінде пайда болатын химиялық элементтер, олардың қосылыстары, қоспалары, ерітінділер мен агрегаттар түсініледі.

      Эмиссиясы экологиялық нормалауға жататын ластағыш заттардың тізбесін (бұдан әрі – Ластағыш заттардың тізбесі) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган он жыл мерзімге бекітеді және қоршаған орта және оның сапасына әсер ететін антропогендік факторлар туралы жаңартылған ғылыми білімдер негізінде, сондай-ақ ластағыш заттардың мониторингі мен бақылау әдістерінің, техникалары мен технологияларының дамуын ескере отырып, қайта қарауға жатады. Ластағыш заттардың тізбесі сол кезде қолданылып жүрген тізбеде жоқ ластағыш заттарға қатысты мемлекеттік реттеу шараларын қабылдауды талап ететін Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық міндеттемелері күшіне енгеннен кейін бірінші жылдан кешіктірілмей қайта қарауға жатады.

      3. Ластағыш заттардың тізбесі:

      1) заттардың уыттылық деңгейі, канцерогендік және (немесе) мутагендік қасиеттері, оның ішінде қоршаған ортада жинақталу үрдісі бар, сондай-ақ олардың қоршаған ортада үлкен уыттылығы бар қосылыстарға өгерту қабілеті ескерілетін;

      2) адамның араласуынсыз табиғи ортаның табиғи қасиеттері және оның белгілі бір аумақта ластануды сіңіру, тазарту және өзге де жою арқылы өз сапасын қолдау және қалпына келтіру жөніндегі қабілеті ескерілетін;

      3) мемлекеттік экологиялық мониторинг пен санитариялық-гигиеналық мониторинг деректері ескерілетін;

      4) ластағыш заттардың сандық және сапалық сипаттамаларын өлшеудің ғылыми негізделген әдістемелері (әдістері), техникалары және технологиялары болған кездегі өлшемшарттар негізінде айқындалады.

      22-бап. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілердің санаттары

      1. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілер осындай әсер ету деңгейі мен тәуекеліне байланысты төрт санатқа:

      1) қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерге (I санаттағы объектілер);

      2) қоршаған ортаға бәсең зиянды әсер ететін объектілерге (ІІ санаттағы объектілер);

      3) қоршаған ортаға елеусіз зиянды әсер ететін объектілерге (III санаттағы объектілер);

      4) қоршаған ортаға өте аз зиянды әсер ететін объектілерге (IV санаттағы объектілер) бөлінеді.

      2. Осы Кодекске 2-қосымшада қызметтің түрлері және олардың негізінде қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді І, ІІ немесе ІІІ санаттағы объектілерге жатқызу жүзеге асырылатын өзге де өлшемшарттар белгіленеді.

      Осы Кодекске 2-қосымшада көрсетілмеген немесе онда баяндалған өлшемшарттарға сәйкес келмейтін қызмет түрлері IV санаттағы объектілерге жатқызылады.

      3. I және II санаттағы объектілерге қатысты "объект" термині стационарлық технологиялық объектіні (кәсіпорын, өндіріс) білдіреді, оның шегінде осы Кодекске 2-қосымшаның 1-бөлімінде (I санаттағы объектілер үшін) немесе 2-бөлімінде (II санаттағы объектілер үшін) көрсетілген қызмет түрлерінің біреуі немесе бірнешеуі, сондай-ақ олармен технологиялық тікелей байланысты, объект орналасқан сол өнеркәсіптік алаң шегінде қызметтің өзге де кез келген түрлері жүзеге асырылады және эмиссиялардың көлеміне, санына және (немесе) қарқындылығына және осындай объектінің қоршаған ортаға зиянды әсерінің өзге де нысандарына елеулі әсер ете алады.

      III санаттағы объектілерге қатысты "объект" термині құрылыс объектісін (ғимаратты, құрылысжайды немесе олардың кешенін) немесе алаңды білдіреді, олардың шегінде осы Кодекске 2-қосымшаның 3-бөлімінде көрсетілген қызмет түрлері жүзеге асырылады.

      4. Объектіні санаттарға жатқызу осы баптың 2-тармағының талаптарына сәйкес:

      1) осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауға жататын, көзделген қызметке қатысты – қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауды жүргізу кезінде;

      2) осы Кодекске сәйкес көзделген қызмет әсер етуінің міндетті скринингіне жататын көзделген қызметке қатысты – көзделген қызмет әсер етуінің скринингін жүргізу кезінде;

      3) осы тармақтың 1) немесе 2) тармақшаларында көрсетілмеген өзге көзделген қызметке қатысты – осы Кодекстің талаптарын ескере отырып, оператор дербес жүзеге асырады.

      Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектінің санатын айқындау жөніндегі нұсқаулықты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      5. Объектілерді тиісті санатқа жатқызу кезінде:

      1) қызмет түрлері (сала, саланың бөлігі, өндіріс, объект) бойынша қоршаған ортаға зиянды әсер ету деңгейлері;

      2) ластағыш заттар қалдықтарындағы, шөгінділеріндегі ластағыш заттардың уыттылық деңгейі, канцерогендік және мутагендік қасиеттері, сондай-ақ қалдықтардың сыныпталуы ескеріледі.

      6. Осы Кодексте объектінің операторы деп меншігінде немесе өзге де заңды пайдалануында қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объект бар жеке немесе заңды тұлға түсініледі.

      Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектіні салу, реконструкциялау, пайдалану және (немесе) жою (кейіннен кәдеге жарату) кезінде жекелеген жұмыстарды орындау және (немесе) жекелеген қызметтер көрсету үшін объектінің операторы тартқан жеке және заңды тұлғалар объект операторлары болып танылмайды.

      3-тарау. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтар мен міндеттер

      23-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы негізге алынатын құқықтар мен міндеттер

      1. Әркімнің қолайлы қоршаған ортаға құқығы бар.

      2. Әрбір адамның, қазіргі және болашақ ұрпақтың денсаулығы мен әл-ауқаты үшін қолайлы қоршаған ортада өмір сүру құқығын қамтамасыз ету мақсатында мемлекет жұртшылықтың мынадай құқықтарын:

      1) осы Кодекске сәйкес уақтылы, толық және дәйекті экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын;

      2) осы Кодексте белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдардың қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдау процесіне қатысу құқығын;

      3) "Құқықтық актілер туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша нормативтік құқықтық актілердің жобаларын талқылауға қатысу және әзірлеушілерге өз ескертулерін ұсыну құқығын;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға экологиялық залал келтірудің, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын бұзудың кез келген болжамды фактілері немесе осындай зардаптардың туындау қатерін туғызатын өзге де мән-жайлар туралы өтінішпен жүгінуге, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның көрсетілген мән-жайларды қарау нәтижелері және Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексте белгіленген тәртіппен қабылданған шешімдер туралы жауаптарын алу құқығын;

      5) мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, лауазымды адамдардың және мемлекеттік қызметшілердің қоршаған ортаны қорғау мәселелері бойынша, оның ішінде келтірілген экологиялық залалды жоюға және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтың жолын кесуге байланысты әрекеттері (әрекетсіздігі) мен шешімдерінің заңдылығына дауласу туралы өтінішпен сотқа жүгіну құқығын;

      6) үшінші тұлғалардың Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын бұзуы нәтижесінде зиян келтірілген мүліктік немесе мүліктік емес игіліктер мен құқықтарды қорғау үшін Қазақстан Республикасының азаматтық және азаматтық процестік заңнамасына сәйкес сотқа жүгіну құқығын таниды және оған кепілдік береді.

      3. Осы Кодексте жұртшылық деп бір немесе біреуден көп жеке немесе заңды тұлға, оның ішінде коммерциялық емес ұйымдар, сондай-ақ олардың қауымдастықтары, одақтары немесе өзге де бірлестіктері түсініледі.

      4. Табиғатты сақтау және оның ресурстарына ұқыпты қарау барлық жеке және заңды тұлғалардың борышы мен міндеті болып табылады.

      Жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларға жәрдемдесуге тиіс.

      5. Заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер өздерінің қызметін жүзеге асыру нәтижесінде туындауы мүмкін қоршаған ортаның ластануын және табиғи ортаның жұтаңдауын, кез келген нысанда экологиялық залал келтіруді және осыған байланысты адамдардың өмірі мен денсаулығына қатерді болғызбау жөніндегі қажетті шараларды өз есебінен қамтамасыз етуге міндетті, сондай-ақ осы Кодексте белгіленген қоршаған ортаны қорғау саласындағы өзге де арнаулы міндеттерді мойнына алады.

      6. Жеке және заңды тұлғалардың Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де құқықтары бар және өзге де міндеттерді мойнына алады.

      24-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдардың құқықтары мен міндеттері

      1. Коммерциялық емес ұйымдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы өз қызметін жүзеге асыру кезінде осы Кодекстің 24-бабында көзделген құқықтардан басқа, сондай-ақ:

      1) өз қаражаты немесе тартылған қаражат есебінен қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік емес бағдарламаларды әзірлеуге, насихаттауға және іске асыруға, жеке тұлғаларды ерікті негізде, өтеусіз немесе өтеулі негізде қоршаған ортаны қорғау саласындағы белсенді қызметке тартуға;

      2) қоршаған ортаны қорғау және оның сапасын жақсарту жөніндегі жұмыстарды орындауға;

      3) жеке және заңды тұлғалардың құқықтарын, бостандықтары мен заңды мүдделерін қорғау үшін сотқа жүгінуге, оның ішінде адамдардың айқындалмаған тобының мүддесіне орай мемлекеттік органдардың, жергілікті өзін-өзі басқару органдарының, лауазымды адамдар мен мемлекеттік қызметшілердің қоршаған ортаны қорғау мәселелері жөніндегі әрекеттері (әрекетсіздіктері) мен шешімдеріне дауласуға;

      4) қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен бірлесіп, табиғи ресурстарды қорғауды, молықтыруды және орнықты пайдалануды қамтамасыз етуге, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілерін қорғауға қатысуға;

      5) осы Кодекске сәйкес қоғамдық тыңдау өткізуге бастамашылық жасауға және ұйымдастыруға;

      6) осы Кодекске сәйкес қоғамдық экологиялық бақылауды жүзеге асыруға құқығы бар.

      2. Коммерциялық емес ұйымдар қоршаған ортаны қорғау саласындағы өз қызметін жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтауға міндетті.

      3. Коммерциялық емес ұйымдардың Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де құқықтары бар және өзге де міндеттерді мойнына алады.

      25-бап. Жұртшылықтың шешім қабылдауға қатысуы

      1. Мүдделі жұртшылық экологиялық бағалау жүргізу және мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша өзге де шешімдер қабылдауы процесіне осы Кодексте белгіленген жағдайларда және тәртіппен қатысуға құқылы.

      2. Осы Кодексте мүдделі жұртшылық деп қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдау процесінде қозғалатын немесе қозғалуы мүмкін немесе осы процеске мүдделі жұртшылық түсініледі.

      Жарғылық мақсаттары қоршаған ортаны тұтастай немесе оның жекелеген элементтерін қорғауға жәрдемдесуді көздейтін коммерциялық емес ұйымдар мүдделі ұйымдар болып есептеледі.

      3. Осы Кодексте айқындалған рәсімдер шеңберінде мүдделі жұртшылық өкілдері көзделген қызметке немесе қабылданатын шешімге қатысы бар деп санайтын кез келген ескертулерді, ақпаратты, талдауды немесе пікірлерді жазбаша немесе электрондық нысанда, оның ішінде жария тыңдауларды өткізу барысында, оларды өткізу осы Кодексте көзделген кезде ауызша ұсынуға құқылы.

      4. Мемлекеттік орган немесе лауазымды тұлға қоршаған ортаға қатысты қабылдайтын мәселелер бойынша тиісті шешімдерде жұртшылықтың қатысу нәтижелері көрсетілуге тиіс.

      5. Қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешім қабылдаған мемлекеттік органдар немесе лауазымды адамдар бұл туралы мүдделі жұртшылықты осы Кодексте айқындалған тәртіппен осы шешімнің негізіне алынған себептер мен пайымдауларды көрсете отырып, шешімнің мәтінін беру арқылы дереу хабардар етуге міндетті.

      26-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтарды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік шаралар жүйесі

      1. Мемлекеттік органдар, жергілікті өзін-өзі басқару органдары және лауазымды адамдар жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтарын іске асыруда оған жәрдемдесуге міндетті.

      2. Өз құзыреті шегінде жұртшылықтың осы Кодексте көзделген құқықтарын іске асыруды қамтамасыз етпеген немесе оларды іске асыруға кедергі келтірген лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапты болады.

      4-тарау. Экологиялық ақпарат

      27-бап. Экологиялық ақпарат

      1. Экологиялық ақпарат:

      1) атмосфералық ауа, озон қабатын қоса алғанда, Жер атмосферасының барлық қабаттары, жерүсті және жерасты сулары, топырақ, жер, ландшафттар мен экологиялық жүйелер, табиғи-антропогендік объектілер, табиғи кешендер, мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілері, генетикалық түрлендірілген организмдерді қоса алғанда, биологиялық әртүрлілік және оның құрамбөліктері сияқты элементтердің қоршаған ортаны құрайтын жай-күйі және осы элементтер арасындағы өзара іс-қимыл туралы;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген қоршаған орта элементтеріне әсер ететін және (немесе) әсер етуге қабілетті радиациялық активті қалдықтарды, шығарындыларды қоса алғанда, заттар, энергия, шу, сәулелену, қалдықтар сияқты факторлар;

      3) мемлекеттік органдар қолданатын әкімшілік, заңнамалық, бағдарламалық және өзге де шаралар, оның ішінде осы тармақтың 1) және
2) тармақшаларында көрсетілген элементтер мен факторларға әсер ететін және (немесе) әсер ете алатын қоршаған орта саласындағы әзірленетін нормативтік құқықтық актілер, саясаттар, жоспарлар, бағдарламалар мен келісімдер, оның ішінде осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген элементтерді қорғауға бағытталған жоспарланған, іске асырылатын немесе орындалған шаралар мен іс-қимылдар;

      4) осы тармақтың 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген элементтер мен факторларға әсер ететін және (немесе) әсер ете алатын мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қызметі, сондай-ақ осындай элементтерді қорғауға бағытталған жоспарланған, іске асырылатын немесе орындалған шаралар мен әрекеттер;

      5) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы және оны қолдану туралы есептер;

      6) шығындар мен пайда, экономикалық талдаудың басқа да түрлері мен шаралар қабылдау және осы тармақтың 3) және 4) тармақшаларында көрсетілген қызметті жүзеге асыру шеңберінде шешімдер қабылдау кезінде пайдаланылған жол берулерді талдау;

      7) егер қолдануға болатын болса, тамақ тізбегінде ластағыш заттардың шоғырлануын, адамдардың өмір сүруінің экологиялық жағдайларын, мәдениет объектілерінің, ғимараттар мен құрылысжайлардың жай-күйін осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген қоршаған орта элементтерінің жай-күйі оларға әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін дәрежеде немесе осы элементтер арқылы осы тармақтың 2) – 4) тармақшаларында көрсетілген факторларды, қызметті немесе шараларды қоса алғанда, адамдар денсаулығының, экологиялық қауіпсіздіктің жай-күйі;

      8) климаттың өзгеруіне, климаттың өзгеруінің әсер етуіне, климаттың өзгеруінің болжамды әсер етуіне, сондай-ақ климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларға осалдықтар туралы жазбаша, көрнекі, дыбыстық, электрондық немесе кез келген өзге де материалдық нысандағы кез келген ақпаратты білдіреді.

      2. Экологиялық ақпарат жалпыға қолжетімді болып табылады және шектелуге және құпияландыруға жатпайды.

      28-бап. Экологиялық ақпаратқа қол жеткізу

      1. Жұртшылықтың мемлекеттік органдарда бар, оның ішінде олар шығарған немесе алған не мемлекеттік органның тапсырмасы бойынша әрекет ететін кез келген жеке немесе заңды тұлғаның иелігіндегі экологиялық ақпаратқа толық, дәйекті және уақтылы қол жеткізуге құқығы бар.

      2. Экологиялық ақпарат иелері осы Кодекстің 31-бабында, көзделген жағдайларды қоспағанда сұрау салу бойынша экологиялық ақпаратты беруге міндетті. Экологиялық ақпарат беру туралы сұрау салған тұлғадан оның осындай ақпаратты алуға мүдделілігін көрсетуді, сол сияқты осындай мүдделіліктің қандай да бір негіздемесін беруді талап етуге ешкім де құқылы емес.

      3. Экологиялық ақпараттың иелері деп:

      1) мемлекеттік биліктің заң шығарушы, атқарушы және сот тармақтарының, жергілікті мемлекеттік басқару және өзін-өзі басқару органдары мен мекемелері;

      2) қызметінің немесе көрсететін қызметтерінің қоршаған ортаға қатысы бар мемлекеттік органдар болып табылмайтын мемлекеттік мекемелер;

      3) қызметінің немесе көрсететін қызметтерінің қоршаған ортаға қатысы бар квазимемлекеттік сектор субъектілері,

      4) өздері иеленетін экологиялық ақпарат бөлігінде – жеке және заңды тұлғалар танылады.

      4. Жеке және заңды тұлғалардың экологиялық ақпараты бар жалпыға бірдей қолжетімді мемлекеттік электрондық ақпараттық ресурстарға еркін және тегін қол жеткізуге құқығы бар.

      29-бап. Экологиялық ақпаратты беру нысаны

      1. Экологиялық ақпарат:

      1) оны басқа нысанда беруге объективті және ақылға қонымды негіздер болғаннан, мұндай жағдайда осы нысанда ақпарат беруді ақтайтын себептер көрсетілуге тиіс болғаннан; немесе

      2) ақпарат басқа нысанда жұртшылыққа берілгеннен басқа жағдайларда өтініш берушіге экологиялық ақпарат беру туралы тиісті сұрау салуда көрсетілген нысанда берілуі тиіс.

      2. Экологиялық ақпарат беру туралы сұрау салуда мұндай нұсқау болған кезде өтініш берушіге тиісті экологиялық ақпараты бар немесе оны қамтитын нақты құжаттаманың көшірмелері берілуге тиіс.

      30-бап. Экологиялық ақпаратты беру мерзімдері мен тәртібі

      1. Экологиялық ақпаратты беру және беруден бас тарту мерзімдері, тәртібі осы Кодекстің талаптары ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексте және "Ақпаратқа қол жеткізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленеді.

      2. Қоршаған ортаға әсерді бағалау рәсіміне және көзделген қызмет бойынша шешімдер қабылдау процесіне қатысты экологиялық ақпаратқа қол жеткізу осы Кодекске сәйкес қамтамасыз етіледі.

      3. Экологиялық ақпаратқа қол жеткізуге рұқсат беруден:

      1) егер сұрау салудың мазмұны сұрау салынған экологиялық ақпаратты анықтауға мүмкіндік бермесе;

      2) егер сұрау салу "Ақпаратқа қол жеткізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңының талаптарына сәйкес келмесе;

      3) егер Қазақстан Республикасының дербес деректер туралы заңнамасын және олардың қорғалуын бұзуға әкеп соқса;

      4) егер сұрау салуда экологиялық ақпарат иесі қабылдаған актілерді құқықтық бағалау, экологиялық ақпарат иегерінің не оларға ведомстволық бағынысты органдар мен ұйымдардың қызметіне талдау жүргізу немесе ол аяқталғанға дейін өзге де талдау жұмыстарын жүргізу туралы мәселе қойылса;

      5) мемлекеттік бақылау және қадағалау шеңберінде жүргізілетін тексерулердің нәтижелері бойынша шешім қабылданғанға дейін;

      6) ведомствоаралық және ведомствоішілік хат алмасу негізінде немесе мемлекеттік органдардағы кеңестер негізінде әзірленетін түпкілікті шешім қабылданғанға дейін;

      7) шет мемлекеттерден немесе халықаралық ұйымдардан түскен құжаттарды ашу талаптары туралы өзара келісім қабылданғанға дейін;

      8) егер зияткерлік меншік құқықтарын бұзуға әкеп соқса;

      9) егер бастапқы статистикалық деректердің құпиялылығын бұзуға әкеп соқса бас тартылады.

      Қоршаған ортаға эмиссиялардың сандық және сапалық көрсеткіштері туралы ақпаратты коммерциялық немесе өзге де қорғалатын құпия деп тануға болмайды.

      4. Осы баптың 3-тармағына сәйкес ашылуға жатпайтын ақпарат оның өзге ақпараттан құпиялығына нұқсан келтірмей бөлінуі мүмкін болған жағдайларда, соңғысы өтініш берушіге берілуге тиіс.

      5. Мемлекеттік органда сұрау салынған экологиялық ақпарат болмаған жағдайда, алынған сұрау салу Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген мерзімде тиісті мемлекеттік органға қайта жіберіледі, бұл туралы өтініш берушіге хабарланады.

      31-бап. Экологиялық ақпаратты жинау және тарату

      1. Мемлекет экологиялық ақпаратты жинау және тарату жөніндегі шараларды қамтамасыз етеді, оның ішінде:

      1) Қазақстан Республикасы ластағыштарының шығарындылары мен тасымалдауларының тіркелімін жүргізу қолжетімді ашық түрде орналастыру;

      2) қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы Ұлттық баяндаманы әзірлеу және жариялау;

      3) Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорына еркін қол жеткізуді жүргізу және беру;

      4) бұқаралық ақпарат құралдарында, мерзімді және арнайы баспа басылымдарында және өзге де ақпараттық өнімдерде, интернет-ресурстарда, өзге де жалпыға бірдей қолжетімді ақпараттық-коммуникациялық құралдарды қолдана отырып, сондай-ақ мемлекеттік органдар жүргізетін экологиялық ағарту жөніндегі іс-шаралар шеңберінде экологиялық ақпаратты жүйелі түрде тарату арқылы қамтамасыз етіледі.

      2. Мемлекеттік органдар ақпаратқа қол жеткізу мәселелерінде, оның ішінде тиісті мемлекеттік органдардың иелігіндегі экологиялық ақпараттың түрі мен қамтылуы туралы және осындай ақпаратты беру және оған қол жеткізу талаптары мен тәртібі туралы жеткілікті ақпарат беру арқылы жұртшылыққа қолдау көрсетуге міндетті.

      3. Облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органы жыл сайын жылдың 1 мамырына дейін ресми интернет-ресурста өткен жыл үшін:

      1) қоршаған орта сапасының бекітілген нысаналы көрсеткіштері және барлық тиісті индикаторлардың нақты жай-күйі туралы;

      2) жергілікті деңгейде мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру барысы;

      3) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға жергілікті бюджеттің шығыстары туралы ақпаратты орналастырады.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жыл сайын жылдың 1 мамырына дейін мыналар туралы ресми интернет-ресурсында өткен жыл үшін:

      1) мемлекеттік экологиялық саясаттың іске асырылу барысы;

      2) экологиялық залалды ремедиациялау жөніндегі іске асырылған іс-шаралар;

      3) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға арналған республикалық бюджеттің шығыстары туралы ақпаратты орналастырады.

      32-бап. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімі

      1. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімі – әрбір адамның экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын қамтамасыз ету, қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдау процесіне жұртшылықтың қатысуы, сондай-ақ қоршаған ортаның ластануын болғызбау мен азайтуға жәрдемдесу мақсатында жүргізетін интернет-ресурста ашық түрде орналастырылған, қоршаған ортаға ластағыш заттар эмиссияларының жай-күйі және қоршаған ортаның ластану деңгейлері туралы құрылымдық электрондық деректер базасы.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізуді ұйымдастырады.

      Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      3. Осы баптың мақсаттары үшін Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркеліміне қатысты:

      1) "ластағыш" термині олардың қасиеттеріне байланысты және оларды қоршаған ортаға енгізу нәтижесінде қоршаған ортаға немесе адам денсаулығына зиянды болуы мүмкін, Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізу қағидаларында белгіленген өнеркәсіп салалары бойынша есептілік үшін ластағыштардың тізбесіне енгізілген затты немесе заттар тобын білдіреді;

      2) "шығарынды" термині ластағыштардың кез келген антропогендік қызметтің нәтижесінде, оның әдейі немесе авариялық, жоспарлы немесе жоспардан тыс болып табылатындығына қарамастан, атмосфералық ауаға шығару, эмиссияны, су объектілеріне ағызу, жер қойнауына айдауды, жер бетінде немесе кәріз жүйесі арқылы сарқынды суларды түпкілікті тазартусыз жерге көмуді немесе үйінділерде орналастыруды қоса алғанда, қоршаған ортаға кез келген енгізуді білдіреді;

      3) "көшіру" термині жоюға немесе қалпына келтіруге арналған ластағыштардың немесе қалдықтардың, сондай-ақ тазартуға арналған сарқынды сулардағы ластағыштардың объектісі шегінен тысқары жерге орнын ауыстыруды білдіреді;

      4) "объект" термині белгілі бір тұлғаның меншігіндегі немесе сол бір тұлға пайдаланатын бір учаскедегі немесе іргелес учаскелердегі бір немесе бірнеше өнеркәсіптік қондырғыларды білдіреді.

      4. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімі ақпараты ластағыш заттарды жергілікті жерде көрнекі көрсету мақсатында тиісті картографиялық материалдарға байланыстырыла отырып жүргізіледі.

      5. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімі:

      1) стационарлық ұйымдастырылған көздер бойынша есептілікке қатысты нақты объектілерге байланыстырыла отырып;

      2) Қазақстан Республикасындағы ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізу қағидаларында белгіленген өнеркәсіп салалары бойынша есептілік үшін ластағыштардың тізбесіне сәйкес ластағыштың әрбір түрі бойынша және қалдықтардың әрбір түрі бойынша жеке;

      3) қолданыстағы нұсқаулық-әдістемелік құжаттарға сәйкес эмиссияларды айқындау негізінде жүргізіледі.

      Эмиссияларды анықтаудың нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды, оның ішінде ауыр металдар мен төзімді органикалық ластағыш заттар эмиссияларын есептеу әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      6. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімі Қазақстан Республикасындағы қолданыстағы қоршаған орта сапасының нормативтері, ластағыш заттардың халық денсаулығы мен қоршаған ортаға әсері туралы ақпаратты, ластағыш заттардың шығарындылары мен көшірілуі жөніндегі басқа да ғылыми негізделген ақпаратты, сондай-ақ Қазақстан Республикасында ластағыш заттардың эмиссиясын жүзеге асыратын объектілер туралы ақпаратты қамтиды.

      7. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркеліміне берілетін ақпаратта әрбір объект туралы:

      1) есептілік берілетін объектінің атауы, бизнес-идентификаттау нөмірі, пошталық мекенжайы, географиялық орналасқан жері (объектінің координаттары) және қызмет түрі немесе түрлері, сондай-ақ бірінші басшының аты және тегі;

      2) есептілікті табыс етілу талап етілетін әрбір ластағыштың атауы және идентификаттау нөмірі;

      3) есептілік табыс ету талап етілетін әрбір ластағыш заттың және қоршаған ортаға объектіде жүзеге асырылған эмиссиялардың есепті жыл үшін жер қойнауына айдауды қоса алғанда, ауаға, суға немесе жерге шығарындылардың жиынтығының да, бөлшектелгеннің де саны;

      4) қауіпті қалдықтар мен қауіпті емес қалдықтар арасындағы аражікті белгілеп, тиісінше "В" немесе "У" белгілерін көрсете отырып, қалпына келтіру немесе жою жөніндегі кез келген операциялар үшін, сондай-ақ қауіпті қалдықтар мен қауіпті қалдықтарды трансшекаралық көшіру кезінде есепті жылы объектіден тыс көшірілген қалдықтардың саны (қауіпті қалдықтар үшін объектіден тыс жылына екі тоннадан немесе қауіпсіз қалдықтар үшін жылына екі мың тоннадан асып кеткен жағдайда) – қалдықтарды қалпына келтіруді немесе жоюды жүзеге асыратын кәсіпорынның және қалпына келтірудің немесе жоюдың көшірілім түсетін нақты учаскесінің атауы мен мекенжайы;

      5) есепті жыл ішінде есеп беру талап етілетін сарқынды суларды объект шегінен тысқары төккен әрбір ластағыштың саны;

      6) ақпараттың өлшемдерге, есептерге немесе бағалауға негізделгенін көрсете отырып, ластағыштар мен қалдықтардың саны туралы ақпарат алу үшін пайдаланылған әдістеменің үлгісі қамтылуға тиіс.

      8. Осы баптың 9-тармағында көрсетілген объектілердің операторлары жыл сайын 1 сәуірге дейін осы баптың 7-тармағына сәйкес ақпаратты қамтитын, өткен күнтізбелік жыл үшін Қазақстан Республикасының шығарындылар мен ластағыштардың тасымалдарының тіркеліміне есептілікті беруге міндетті.

      Осындай ақпарат тиісті болатын күнтізбелік жыл есепті жыл болып табылады.

      9. Осы баптың 8-тармағында белгіленген есептілікті беру жөніндегі міндет Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізу қағидаларында белгіленген өндірістің қуаттылығы үшін қолданылатын шекті мәндердің бір немесе одан көп қызмет түрлерін жүзеге асыратын объектілер операторларына қолданылады және төменде санамаланған өлшемшарттардың кез келгеніне сәйкес келеді:

      1) қолданылатын шекті мәндерден асатын мөлшердегі кез келген ластағыштардың шығарындыларын жүзеге асырады; немесе

      2) қолданылатын шекті мәннен асатын мөлшерде тазартуға арналған сарқынды сулардағы кез келген ластағышты өнеркәсіптік алаңның шегінен тысқары жерге көшіруді жүзеге асырады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес ластағыш шығарындылары мен көшірілуі үшін қолданылатын шекті мәндер Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізу қағидаларында белгіленеді.

      10. Ластағыштар шығарындылары мен олардың көшірілуінің тіркеліміне ақпаратты операторлар ақпараттық жүйеде нысанды толтыру және осы нысанға тиісті оператор атынан ақпаратты Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркеліміне беруге уәкілеттік берілген тұлғаның электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қою арқылы беріледі.

      11. Ластағыштар шығарындылары мен көшірілуін айқындау Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімін жүргізу қағидаларына сәйкес анықталатын ең үздік ақпаратты пайдалана отырып жүзеге асырады. Олардың көмегімен есепті ақпарат алынған деректерді, сондай-ақ деректерді жинаудың пайдаланылған әдіснамасының сипаттамасын оператор тиісті есепті жылдың соңынан бастап бес жыл бойы сақтауға тиіс.

      12. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган операторлары Қазақстан Республикасының ластағыштары шығарындылары және олардың тасымалдарының тіркеліміне беретін ақпаратты ашық түрде орналастырады.

      Табыс етілген ақпараттың толықтығы мен сапасына оператор жауапты болады.

      13. Ақпарат Қазақстан Республикасы ластағыштарының шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркеліміне енгізілуі және әрбір есепті жыл аяқталған кезден бастап он бес айдан кешіктірмей жұртшылық үшін қолжетімді болуға тиіс.

      14. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен тасымалдары тіркелімінің деректері Қазақстан Республикасы ластағыштарының шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімі енгізілген сәттен бастап кемінде алдыңғы он жыл кезеңде жұртшылыққа қолжетімді болуға тиіс.

      15. Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен олардың тасымалдарының тіркелімінде ластағыштардың шығарындылары мен тасымалдарын:

      1) объект және оның географиялық орналасқан жері;

      2) қызмет түрі;

      3) оператор;

      4) тиісті жағдайда ластағыштар немесе қалдықтар;

      5) қоршаған ортаның ластағыш шығарылатын әрбір құрамбөліктері;

      6) ластағыштарды көшірудің соңғы пункті және тиісті жағдайларда қалдықтарды жою және қалпына келтіру бойынша іздестіру мүмкіндігі және оларды идентификаттау көзделуге тиіс.

      33-бап. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндама

      1. Қоршаған ортаның жай-күйі және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндама (бұдан әрі – Ұлттық баяндама) қоршаған ортаның жай-күйі және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы талдамалық есеп болып табылады, ол жыл сайынғы негізде халықты Қазақстан Республикасының аумағындағы нақты экологиялық жағдай және оны жақсарту жөнінде қабылданатын шаралар туралы хабардар ету мақсатында жасалады.

      2. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндаманы және қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы интерактивтік баяндаманы әзірлеу қағидаларын (бұдан әрі – Ұлттық және интерактивтік баяндамаларды әзірлеу қағидаларын) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті орган бекітеді.

      3. Ұлттық баяндамада:

      1) қоршаған орта мен табиғи ресурстардың сапалық және сандық сипаттамалары туралы;

      2) негізгі қоғамдық маңызы бар экологиялық проблемаларды қоса алғанда, қоршаған ортаға антропогендік әсер ету туралы;

      3) өңірлердегі экологиялық жағдай туралы;

      4) есепті кезеңде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына енгізілген өзгерістер туралы;

      5) Қазақстан Республикасының мемлекеттік экологиялық саясатын және табиғи ресурстарын пайдалану саласындағы мемлекеттік экологиялық, оның ішінде Қазақстан Республикасының "жасыл" экономикаға көшуі және орнықты дамуы бөлігіндегі саясатын іске асыру туралы;

      6) климат өзгеруінің әсері, климат өзгеруінің болжанатын әсері, климаттың өзгеруіне осалдық және климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шаралар туралы;

      7) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық міндеттемелерін орындау туралы мәліметтер көрсетіледі.

      4. Орталық мемлекеттік органдар және жергілікті атқарушы органдар жыл сайын, есепті жылдан кейінгі жылдың 1 наурызына дейін Ұлттық және интерактивтік баяндаманы әзірлеу қағидаларына сәйкес Ұлттық баяндаманы жасау үшін ақпарат береді.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган өзінде бар деректер, сондай-ақ орталық мемлекеттік органдар мен жергілікті атқарушы органдар берген ақпарат негізінде Ұлттық баяндаманы әзірлеуді және оны ресми интернет-ресурсында жариялауды ұйымдастырады.

      34-бап. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаның жай-күйі туралы және табиғи ресурстарды пайдалану туралы интерактивтік баяндамасы

      1. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы және табиғи ресурстарды пайдалану туралы ақпаратты адамдардың кең ауқымы түсінуі үшін қолжетімді нысанда тарату мақсатында және жеке және заңды тұлғалардың осындай ақпаратқа қол жеткізуін ұлғайту үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жыл сайын қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы интерактивтік баяндаманы (бұдан әрі – Интерактивтік баяндама) әзірлеуді ұйымдастырады.

      2. Интерактивтік баяндама өткен жыл үшін осы Кодекстің 34-бабына сәйкес бекітілген Ұлттық баяндаманың негізінде әзірленеді және баяндаманы әзірлеуге жауапты адамның және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ресми интернет-ресурстарында орналастырылады.

      3. Интерактивтік баяндаманы әзірлеу және жүргізу Ұлттық және Интерактивтік баяндамаларды әзірлеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      35-бап. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қоры

      1. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қоры экологиялық ақпаратты, қоршаған орта, табиғи ресурстар, экологияның тұрақты дамуы мәселелеріне қатысты өзге де нормативтік, статистикалық, есепке алу, есеп беру, ғылыми және талдамалық ақпаратты жазбаша, көрнекі, дыбыстық, электрондық немесе кез келген өзге де материалдық нысанда орталықтандырылған жинау, сақтау, өңдеу (есепке алу және жүйелеу) және тарату жүйесін білдіреді.

      2. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қоры әркімнің экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын қамтамасыз ету, экологиялық ағарту және халықтың экологиялық мәдениетін арттыру, сондай-ақ мемлекеттік органдарды, жұртшылықты ақпараттық қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі.

      3. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      4. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органы ұйымдастырады және ол экологиялық ақпаратты жинау, сақтау, өңдеу (есепке алу және жүйелеу), талдау, беру және тарату жөніндегі іс-шараларды қамтиды.

      5. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорының ақпараты электрондық нысанда Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізу қағидаларына сәйкес интернет-ресурста ашық қолжетімді етіп орналастырылады.

      6. Мемлекеттік органдар Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорын жүргізу қағидаларына сәйкес Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорына ақпарат береді.

      7. Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорының ақпарат көздері:

      1) табиғи ресурстардың мемлекеттік кадастрлары;

      2) қалдықтардың мемлекеттік кадастры;

      3) озонды бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттік кадастры;

      4) мемлекеттік көміртегі кадастры;

      5) көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімі;

      6) көміртегі квоталарының ұлттық жоспары;

      7) ұлттық деңгейде айқындалатын Қазақстан Республикасының парниктік газдар шығарындыларын азайту жөніндегі үлестері;

      8) парниктік газдар шығарындыларын тиісті кезеңге азайту және парниктік газдар шығарындыларын азайту бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық деңгейінде айқындалатын үлестерін орындау жөніндегі іс-шаралар жоспары;

      9) Қазақстан Республикасының ластағыштар шығарындылары мен тасымалдарының тіркелімі;

      10) озон қабатын бұзатын заттар жөніндегі Монреаль хаттамасымен реттелмейтін көздерден антропогендік шығарындылардың және парниктік газдарды сіңірушілердің абсорбциясы туралы Қазақстан Республикасының ұлттық баяндамасы;

      11) тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімі;

      12) қоршаған ортаға әсерді бағалау және мемлекеттік экологиялық сараптама материалдары, оның ішінде қоғамдық тыңдаулардың хаттамалары;

      13) осы Кодекстің 71-бабының 6-тармағына сәйкес стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі материалдар;

      14) Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша халықаралық шарттар;

      15) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану мәселелерін қозғайтын мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары, табиғат қорғау келісімдері;

      16) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы нормативтік құқықтық актілер мен нормативтік-техникалық құжаттар;

      17) осы Кодекстің талаптарына сәйкес әзірленген Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтар;

      18) климаттың өзгеруінің әсер етуіне, климаттың өзгеруінің болжамды әсер етуіне, климаттың өзгеруіне осалдыққа және климаттың өзгеруіне бейімделу шараларына байланысты ақпарат;

      19) қоршаған ортаны қорғауға және табиғи ресурстарды пайдалануға байланысты ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстардың орындалуы туралы есептер;

      20) қоршаған ортаның жай-күйі туралы және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарын пайдалану туралы ұлттық баяндамалар;

      21) Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жоюға арналған экологиялық сезімталдық карталары;

      22) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы бақылау және құқық қолдану қызметінің нәтижелері жөніндегі есептер;

      23) өндірістік экологиялық бақылау бағдарламалары және өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері жөніндегі есептер;

      24) мемлекеттік экологиялық мониторингтің деректері;

      25) генетикалық түрлендірілген организмдер мен өнімдердің тізілімі (тізбесі);

      26) экология саласындағы ғылыми-техникалық және талдамалық әдебиет;

      27) экологиялық ақпаратты қамтитын өзге де материалдар мен құжаттар болып табылады.

      2-бөлім. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік басқару

      36-бап. Қазақстан Республикасы Үкіметінің құзыреті

      Қазақстан Республикасының Үкіметі қоршаған ортаны қорғау саласында:

      1) мемлекеттік экологиялық саясатты іске асырудың негізгі бағыттарын әзірлейді және оларды жүзеге асыруды ұйымдастырады;

      2) осы Кодексте көзделген жағдайларда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы нормативтік құқықтық актілерді бекітеді;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықты жүзеге асырады;

      4) өзіне Қазақстан Республикасының Конституциясында, осы Кодексте, өзге де заңдарында және Қазақстан Республикасы Президентінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындайды.

      37-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзыреті

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасында бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясатты жүргізуге және оны іске асыруға жауапты, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді, метеорологиялық және гидрологиялық мониторингті жүзеге асыратын орталық атқарушы орган болып табылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясатты:

      1) осы Кодексте көзделген жағдайларда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы құқықтық актілерді әзірлеу және бекіту;

      2) өз құзыреті шегінде орталық және жергілікті атқарушы органдардың қоршаған ортаны қорғау жөніндегі қызметті жүзеге асыруы бөлігінде қызметін үйлестіруді жүзеге асыру;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау;

      4) осы Кодексте белгіленген өз құзыреті шегінде экологиялық рұқсаттар беру;

      5) осы Кодексте көзделген жағдайларда, кәсіпкерлік қызметтің басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарламалар қабылдау;

      6) осы Кодексте белгіленген өз құзыреті шегінде мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу;

      7) мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыру;

      8) республикалық деңгейде маңызы бар қоршаған ортаны қорғау шараларын әзірлеу және жүзеге асыруды ұйымдастыру;

      9) парниктік газдардың шығарындылары мен сіңірілуі саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру;

      10) жердің озон қабатын қорғау саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асыру;

      11) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарларын келісу;

      12) өзіне осы Кодексте, Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында, Қазақстан Республикасы Президентінің және Қазақстан Республикасы Үкіметінің актілерінде жүктелген өзге де функцияларды орындау арқылы жүргізеді және іске асырады.

      Осы баптың 2-тармағының 4)-7) тармақтарында көзделген функциялар мен өкілеттіктерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган, оның ведомстволары мен аумақтық бөлімшелері арасында бөлуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      38-бап. Бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру

      1. Қазақстан Республикасының бірыңғай мемлекеттік экологиялық саясаты Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған негізгі бағыттар бойынша іске асырылады.

      2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары қоршаған орта сапасының бекітілген нысаналы көрсеткіштерін ескере отырып, Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жергілікті деңгейде мемлекеттік экологиялық саясаттың іске асырылуы үшін жауапты болады.

      3. Мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру кезінде орталық және жергілікті деңгейлерде мүдделі жұртшылықтың осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаны қорғауға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдау процесіне қатысу құқығының сақталуы қамтамасыз етілуге тиіс.

      4. Мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар өз құзыреті шегінде жеке және заңды тұлғаларды экологиялық ағарту және олардың экологиялық мәдениетін арттыру жөніндегі шараларды қамтамасыз етеді, сондай-ақ оларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік бағдарламаларды іске асыруға ерікті түрде тарту үшін қажетті жағдайлар жасайды.

      39-бап. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар

      1. Бюджет қаражаты есебінен қаржыландырылатын қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар Қазақстан Республикасының Мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттарында белгіленген бағыттарға, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Президентінің, Қазақстан Республикасы Үкіметінің және жергілікті атқарушы органдардың шешімдеріне сәйкес айқындалады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мақсаттар мен міндеттерді орындау үшін қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды өткізу:

      1) жергілікті деңгейде – облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті атқарушы органдары;

      2) республикалық деңгейде – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар қоршаған ортаны қорғауға және оның сапасын жақсартуға бағытталған технологиялық, техникалық, ұйымдастырушылық, әлеуметтік және экономикалық шаралар кешені болып табылады.

      4. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға:

      1) экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге бағытталған;

      2) қоршаған ортаның сапалық сипаттамаларын арттыру арқылы қоршаған орта құрамбөліктерінің жай-күйін жақсартатын;

      3) экологиялық жүйелердің жай-күйін тұрақтандыру мен жақсартуға, биологиялық әртүрлілікті сақтауға, табиғи ресурстарды молықтыруға септігін тигізетін;

      4) қоршаған ортаның ластануының, табиғи ортаның жұтаңдауының, кез келген нысанда экологиялық залал келтірудің және осыған байланысты адамдардың өмірі мен денсаулығына қатердің алдын алатын және оларды болдырмайтын;

      5) төзімді органикалық ластағыштарды қоса алғанда, қауіпті химиялық заттарды қауіпсіз басқаруды қамтамасыз етуге, қоршаған ортаға антропогендікте, табиғи да әсер етуінің химиялық, биологиялық және физикалық әсер ету деңгейін төмендетуге бағытталған;

      6) қоршаған ортаны қорғауға, табиғи ресурстарды тұрақты пайдалануға және қоршаған ортаны қорғауды басқарудың халықаралық стандарттарын енгізуге бағытталған әдістер мен технологияларды жетілдіретін;

      7) өндірістік экологиялық бақылауды дамытатын;

      8) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ақпараттық жүйелерді қалыптастыратын және экологиялық ақпарат беруге ықпал ететін;

      9) орнықты даму үшін экологиялық білімді насихаттауға, экологиялық білім беруге және ағартуға септігін тигізетін;

      10) парниктік газдар шығарындылары көлемін азайтуға және (немесе) парниктік газдардың сіңірілуін ұлғайтуға бағытталған іс-шаралар жатады.

      5. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралары қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының негізінде және соған сәйкес жүргізіледі.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органы осы Кодекске 4-қосымшада көзделген қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралардың үлгі тізбесін негізге ала отырып, үш жылдық перспективаға әзірлейді және осы жоспарды іске асыру басталатын жылдың алдындағы жылдың 15 сәуіріне дейін қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті органмен келісіледі.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілгеннен кейін қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тиісті жергілікті атқарушы органы бекітеді.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      6. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары жыл сайын қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуы туралы есепті облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың тиісті жергілікті өкілді органына және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға есепті кезең аяқталғаннан кейін 1 ақпаннан кешіктірмей табыс етеді.

      7. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі бекітілген іс-шаралар жоспары осы іс-шаралар жоспарын әзірлеу және бекіту жылының алдындағы үш жыл ішінде жергілікті бюджетке түскен қоршаған ортаға теріс әсер үшін төлем сомасынан кем емес көлемде бюджет қаражаты есебінен іске асырылады.

      Қоршаған ортаға теріс әсері үшін келіп түскен төлем сомасынан қалыптастырылатын және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға жіберілетін қаражат жеткіліксіз болған жағдайда қоршаған ортаны қорғау жөніндегі бекітілген іс-шаралар жоспары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша ғана өзгертілуі мүмкін.

      8. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралары Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қосымша жүзеге асырылуы мүмкін.

      40-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы ведомствоаралық өзара іс-қимыл

      1. Мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру мақсатында мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдар өз құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға оның функцияларын жүзеге асыру кезінде жәрдемдесуге міндетті.

      2. Қоршаған ортаны қорғауға бағытталған барлық мемлекеттік органдар мен лауазымды адамдардың қызметін үйлестіруді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      3-бөлім. Экологиялық қатынастарды мемлекеттік реттеу

      41-бап. Экологиялық қатынастарды мемлекеттік реттеудің нысандары мен құралдары

      Экологиялық қатынастарды мемлекеттік реттеу осы Кодексте реттелетін субъектілердің орындауы үшін міндетті экологиялық талаптарды мемлекеттің белгілеуі және осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу құралдарын қолдану арқылы жүзеге асырылады.

      42-бап. Экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер

      1. Экологиялық талаптар деп қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге бағытталған Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген қағидалар, талаптар, шектеулер мен тыйымдар түсініледі.

      2. Осы Кодексте жалпы сипаттағы экологиялық талаптар (жалпы экологиялық талаптар) белгіленеді.

      43-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу құралдарының түрлері

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары деп экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге бағытталған шаралар, іс-қимылдар мен рәсімдер жиынтығы түсініледі.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау;

      2) экологиялық нормалау;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеу;

      4) экологиялық бағалау;

      5) мемлекеттік экологиялық сараптама;

      6) экологиялық рұқсаттар және қоршаған ортаға әсер ету туралы декларациялар;

      7) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингі;

      8) мемлекеттік экологиялық бақылау;

      9) қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау жөніндегі қызметтің хабарлама тәртібі;

      10) парниктік газдардың шығарындылары мен сіңірілуі саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары болып табылады.

      44-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы қызметті лицензиялау

      1. Жеке және заңды тұлғалардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензиялануға жататын жұмыстары мен көрсететін қызметтерінің түрлері "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындау және қызметтер көрсету жөніндегі қызметті лицензиялауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензияланатын қызмет түріне қойылатын олардың кіші түрлері бойынша біліктілік талаптарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      5-тарау. Экологиялық нормалау

      45-бап. Жалпы ережелер

      1. Экологиялық нормалау экологиялық сапаның нормативтерін, қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін және қоршаған ортаға берілетін антропогендік әсер ету нормативтерін белгілеу болып табылады.

      2. Экологиялық нормалау қолайлы қоршаған ортаны сақтауға және қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына зиянды әсерді болғызбау және (немесе) төмендету үшін адам қызметін мемлекеттік реттеудің экологиялық қауіпсіздігін қамтамасыз етуге кепілдік беру мақсатында жүзеге асырылады.

      3. Мемлекеттік орган іске асырылуы нәтижесінде қоршаған ортаға әсер ететін және (немесе) әсер етуі мүмкін нормативтік құқықтық актіні әзірлеу және бекіту немесе нормативтік емес құқықтық актіні қабылдау кезінде интеграция қағидатын негізге ала отырып, тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктер үшін белгіленген қоршаған орта сапасының экологиялық нормативтері мен сапасының нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізу қажеттігін ескеруге міндетті.

      Қала құрылысын жоспарлауды жүзеге асыру кезінде аумақтарды дамыту мен құрылыс салуда адам денсаулығын сақтауға бағытталған экологиялық сапа нормативтерінің сақталуы қамтамасыз етілмейтін аймақтар шегінде жаңа қоныстану аумақтарын орналастыруға жол берілмейді.

      4. Осы баптың 3-тармағының талаптарын бұзатын мемлекеттік орган немесе лауазымды адам шешімдерінің, әрекеттерінің (әрекетсіздігінің) заңдылығына Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен дау айтылуы мүмкін.


      46-бап. Экологиялық сапа нормативтері

      1. Экологиялық сапа нормативтері деп қол жеткізу және қолдау қолайлы қоршаған ортаны қамтамасыз ету үшін қажет болатын, қоршаған ортаның жекелеген құрамбөліктерінің жай-күйінің сандық және сапалық сипаттамаларының мемлекет белгілеген жиынтығы түсініледі.

      2. Экологиялық сапа нормативтері негізінде қоршаған ортаның қазіргі жай-күйіне баға беріледі және оған жол берілетін антропогендік әсер ету стандарттары белгіленеді.

      3. Экологиялық сапа нормативтері осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаның:

      1) атмосфералық ауа;

      2) жерүсті және жерасты сулары;

      3) топырақ және жер құрамбөліктерінің әрқайсысы үшін жеке әзірленеді және белгіленеді.

      4. Экологиялық сапа нормативтеріне:

      1) қоршаған орта құрамбөліктері жай-күйінің химиялық көрсеткіштері үшін белгіленген нормативтер;

      2) Қоршаған орта құрамбөліктері жай-күйінің физикалық көрсеткіштері үшін белгіленген нормативтер;

      3) қоршаған орта құрамбөліктері жай-күйінің биологиялық көрсеткіштері үшін белгіленген нормативтер жатады.

      5. Қоршаған орта құрамбөліктері жай-күйінің химиялық көрсеткіштеріне арналған экологиялық сапаның нормативтері ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы түрінде белгіленеді.

      Ластағыш заттың шекті жол берілетін шоғырлануы деп Ластағыш заттар тізбесіне енгізілген ластағыш заттардың, атмосфералық ауаның, жерүсті немесе жерасты суларының, топырақтың бірлігіндегі немесе массасының бірлігіндегі немесе жер беті алаңының бірлігіне, ол адамға тұрақты немесе уақытша әсер ету кезінде оның денсаулығына әсер етпейтін және ұрпақта тұқым қуалаушылық қолайсыз өзгерістер туғызбайтын, сондай-ақ табиғи орта объектілерінің жұтаңдауын туғызбайтын, экологиялық жүйелердің орнықтылығын және биоәртүрлілікті бұзбайтын ең көп мөлшері (массасы) түсініледі.

      Қоршаған орта құрамбөліктері жағдайының химиялық көрсеткіштеріне арналған экологиялық сапа нормативтері адам денсаулығына әсер ету тқрғысынан және табиғи ортаға (экологиялық жүйе, жануарлар және өсімдіктер жүниесі) әсер ету тұрғысынан жеке белгіленеді.

      6. Қоршаған орта құрамбөліктері жай-күйінің физикалық көрсеткіштеріне арналған экологиялық сапа нормативтері қоршаған ортаға зиянды физикалық әсер етудің шекті жол берілетін деңгейлері түрінде белгіленеді.

      Зиянды физикалық әсер етудің шекті жол берілетін деңгейі деп жануарлардың, өсімдіктердің жай-күйіне, экологиялық жүйелердің тұрақты жұмыс істеуіне және биоәртүрлілікке зиянды әсері жоқ физикалық әсер етудің жекелеген түрлерінің (шу, діріл, электр, электромагниттік, магниттік өрістер, радиация, жылу) ең жоғары деңгейі түсініледі.

      7. Қоршаған орта құрамбөліктері жай-күйінің биологиялық көрсеткіштері үшін экологиялық сапаның нормативтері өсімдіктердің, жануарлардың және табиғи орта сапасының индикаторлары ретінде пайдаланылатын басқа да организмдердің жекелеген түрлері мен топтарына қатысты олардың табиғи көрсеткіштері деңгейінде не табиғи ортаның қасиеттері мен оның өз сапасын ұстап тұру және қалпына келтіру жөніндегі қабілетін ескере отырып, осындай табиғи көрсеткіштерден жол берілетін ауытқу аралығы түрінде белгіленеді.

      8. Экологиялық сапа нормативтері табиғи ортаға әсер ету тұрғысынан нақты аумаққа немесе акваторияға тән табиғи факторлардың әсерінен қалыптасқан табиғи жағдайларды, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленген аумақтарды немесе акваторияны пайдалану мақсатын ескере отырып белгіленеді.

      9. Трансшекаралық су айдындары мен ағын сулардың сапасына экологиялық нормативтер белгілеу кезінде Қазақстан Республикасы ратификациялаған тиісті халықаралық шарттардың талаптары ескерілуі тиіс.

      10. Табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы Қазақстан Республикасының табиғи ресурстардың тиісті түрін пайдалану туралы заңнамасына сәйкес белгіленген нормалар мен стандарттар экологиялық нормативтерге жатпайды.

      11. Осы аумақтар үшін ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды сақтау және жақсарту мақсатында олардың осы Кодекске сәйкес ерекше табиғат қорғау мәртебесі ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының бүкіл аумағы үшін белгіленгеннен неғұрлым қатаң экологиялық сапа нормативтері әзірленуі және бекітілуі мүмкін.

      47-бап. Экологиялық сапа нормативтерін әзірлеу және белгілеу тәртібі

      1. Экологиялық сапаның нормативтерін әзірлеу, белгілеу және қайта қарау қағидаларын осы Кодекстің ережелерін ескере отырып, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      2. Экологиялық сапаның нормативтерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган көп жылдық (кемінде бес жыл) зертханалық сынақтардың, ғылыми зерттеулердің нәтижелері негізінде, сондай-ақ нақты аумақтар мен акваториялар үшін – осындай аумақтар мен акваториялардағы қоршаған ортаның жай-күйін көп жылдық (кемінде бес жыл) бақылаудың деректері негізінде әзірлейді.

      3. Экологиялық сапа нормативтері сақталуын бақылау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітілген бақылау-өлшеу жабдығының және өлшемшарттар тиісті әдістемелерінің (әдістерінің), индикациялау, тестілеу және (немесе) бақылау тәсілдерінің болуымен қамтамасыз етілетін көрсеткіштер бойынша белгіленеді.

      4. Экологиялық сапа нормативтері табиғи ортаның тиісті құрамбөлігінің табиғи фонының мәндерін ескере отырып әзірленеді және белгіленеді. Табиғи орта құрамбөлігінің табиғи фоны қоршаған ортаның жай-күйін көпжылдық (кемінде бес жыл) бақылау және эталондық учаскелердегі табиғи орта құрамбөлігінің химиялық, биологиялық және физикалық көрсеткіштері бойынша сынамаларды және (немесе) өлшемдерді іріктеу нәтижелері негізінде айқындалады.

      5. Эталондық учаске ретінде репрезентативтік ерекше қорғалатын табиғи аумақ (акватория) шегінде, ал мұндай ерекше қорғалатын табиғи аумақ (акватория) болмаған кезде ұқсас табиғи ерекшеліктері бар және жай-күйі табиғи экологиялық жүйенің тірі элементтерінің (өсімдіктер, жануарлар және басқа да организмдер) тежелу белгілерінің болмауымен сипатталатын аумақта немесе акваторияда орналасқан аумақ, акватория немесе оның бөлігі қабылданады.

      Эталондық учаске ретінде аумақты, акваторияны немесе оның бір бөлігін таңдау өлшемшарттары мен қағидалары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін атмосфералық ауа, жерүсті және жерасты су объектілерінің сулары, топырақ және жер сапасының экологиялық нормативтерін әзірлеу әдістемесінде айқындалады.

      6. Экологиялық сапа нормативтерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган он жыл мерзімге бекітеді және қоршаған орта, оның сапасына әсер ететін табиғи және антропогендік факторлар туралы жаңартылған ғылыми білімдер негізінде, сондай-ақ мониторинг пен бақылау әдістерінің, техникалары мен технологияларының дамуын ескере отырып, көрсетілген мерзім өткеннен кейін қайта қарауға жатады. Экологиялық сапаның нормативтері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы неғұрлым қатаң экологиялық сапаның нормативтерін енгізу жөнінде шаралар қабылдауды талап ететін халықаралық міндеттемелері күшіне енгеннен кейін де бірінші жылдан кешіктірілмей қайта қаралуға жатады.

      48-бап. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері

      1. Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштері (бұдан әрі – сапаның нысаналы көрсеткіштері) деп қоршаған ортаның жекелеген құрамбөліктері жай-күйінің сандық және сапалық сипаттамаларының және қоршаған ортаны қорғау, белгілі бір уақыт кезеңінде қол жеткізілуі тиіс қалдықтарды тиімді басқару жөніндегі шараларды қамтамасыз ету деңгейін сипаттайтын өзге де көрсеткіштердің жиынтығы түсініледі.

      2. Сапаның нысаналы көрсеткіштері әрбір облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың деңгейінде белгіленеді.

      3. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары әрбір бес жылдық кезеңге арналған сапаның нысаналы көрсеткіштерін әзірлеуге міндетті.

      4. Әзірленген нысаналы сапа көрсеткіштері қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілуге жатады және оны тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті өкілді органдары бекітеді.

      5. Әрбір облыс үшін әзірленетін және бекітілетін сапаның нысаналы көрсеткіштері жалпы облыс үшін де, облыс шегіндегі мына объектілер:

      1) аудандар;

      2) халық саны жүз мың адамнан асатын елді мекендер;

      3) шегінде қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу нәтижелері бойынша экологиялық сапа нормативтерінің бұзылуы анықталған өзге де елді мекендер;

      4) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар;

      5) қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу нәтижелері бойынша экологиялық сапа нормативтерінің бұзылуы анықталған өзге де аумақтар (акваториялар) үшін де тиісті көрсеткіштерді қамтуы тиіс.

      6. Сапаның нысаналы көрсеткіштерін әзірлеу қағидаларын, оның ішінде сапаның нысаналы көрсеткіштері белгіленетін индикаторлардың ең аз тізбесін осы Кодекстің ережелерін ескере отырып, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      7. Сапаның нысаналы көрсеткіштері белгіленетін ең төменгі индикаторлар тізбесіне міндетті түрде:

      1) атмосфералық ауаның сапасы;

      2) жерүсті және жерасты суларының сапасы;

      3) жердің және топырақтың сапасы;

      4) әрбір жекелеген аймақтың климаты мен топырақ жағдайлары ескеріле отырып, ормандардың және көгалдандырудың жиынтық алқаптары;

      5) жердің жұтаңдауын және шөлейттенуін азайту;

      6) ластағыш заттардың түрлері бойынша шығарындылардың жиынтық көлемі;

      7) ластағыш заттардың түрлері бойынша және әрбір жеке су объектісі мен бассейні бойынша төгінділердің жиынтық көлемі;

      8) коммуналдық қалдықтардың түрлері бойынша – оларды бөлек жинау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, кәдеге жарату және жою (жою және (немесе) көму) үлесі;

      9) парниктік газдар шығарындыларын азайтудың жиынтық көлемі енгізіледі.

      8. Экологиялық сапаның нормативтері сақталмайтын әкімшілік-аумақтық бірліктер, аумақтар (акваториялар) үшін нысаналы сапа көрсеткіштері он жылдан аспайтын мерзімде экологиялық сапаның нормативтеріне кезең-кезеңмен қол жеткізуді қамтамасыз ететіндей етіп белгіленуге тиіс.

      9. Экологиялық сапа нормативтері сақталатын тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктер аумағында экологиялық сапаның нормативтерімен салыстырғанда қоршаған орта сапасының неғұрлым жоғары деңгейін қамтамасыз ететін сапалы нысаналы көрсеткіштерін, оның ішінде сапаның нысаналы көрсеткіштері белгіленетін ең төменгі индикаторлар тізбесіне кірмейтін индикаторлар үшін белгіленуі мүмкін.

      49-бап. Қоршаған ортаға жол берілетін антропогендік әсер етудің нормативтері

      1. Қоршаған ортаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері – антропогендік қызметтің қоршаған ортаға әсер ету көрсеткіштері үшін белгіленген экологиялық нормативтер.

      2. Қоршаған ортаға жол берілетін антропогендік әсер етудің нормативтеріне:

      1) эмиссиялар нормативтері;

      2) технологиялық нормативтер;

      3) қалдықтардың жинақталу лимиттері, қалдықтарды көму лимиттері;

      4) табиғи ортаға жол берілетін физикалық әсер етудің нормативтері;

      5) күкірт карталарында ашық түрде күкіртті орналастыру лимиттері;

      6) қоршаған ортаға жол берілетін жиынтық антропогендік жүктеме нормативтері жатады.

      3. Технологиялық нормативтерді қоспағанда, қоршаған ортаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтерін сақтау қоршаған орта сапасы нормативтерінің сақталуын қамтамасыз етуге тиіс.

      4. Көлік құралдарының және іштен жанатын қозғалтқыштарының әртүрлі экологиялық сыныптары үшін арналған шығарындыларға және отын түрлеріндегі ластағыш заттардың құрамына қойылатын талаптар Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттерінде белгіленеді.

      50-бап. Эмиссия нормативтері

      1. Эмиссиялар нормативтері деп эмиссиялардың шекті сандық және сапалық көрсеткіштерінің жиынтығы түсініледі, оларды сақтаған кезде қоршаған ортаға осындай эмиссиялардың әсері тиісті әсер ету салалары шегінде қоршаған орта сапасының экологиялық нормативтерінің бұзылуына әкеп соқпайды.

      2. Эмиссия нормативтеріне:

      1) жол берілетін шығарындылар нормативтері;

      2) жол берілетін төгінділер нормативтері жатады.

      3. Эмиссия нормативтері осы Кодекстің 21-бабына сәйкес Ластағыш заттар тізбесіне енгізілген ластағыш заттар түрлері бойынша белгіленеді.

      4. Эмиссиялар нормативтері I және II санаттағы объектілерге жататын жекелеген стационарлық көздер бойынша, осы санаттардан аспайтын:

      1) осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау жүргізілген жағдайда – осы Кодекстің 87-бабы 2-тармағының 3) тармақшасына сәйкес қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыда көрсетілген тиісті шекті мәндер;

      2) осы Кодекске сәйкес нәтижесі бойынша қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау қажеттігі жоқ екендігі туралы қорытынды шығарылып, көзделген қызмет скринингін жасау жағдайында – осы Кодекстің 79-бабы 2-тармағының 9) тармақшасына сәйкес көзделген қызметтер туралы өтініште көрсетілген тиісті мәндер деңгейінде белгіленеді.

      Оларға қатысты кешенді экологиялық рұқсат берілетін объектілер үшін эмиссиялар нормативтері осы Кодекстің 124-бабына сәйкес бекітілетін Ең үздік қолжетімді технологиялар бойынша қорытындыларда келтірілген ең үздік қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты маркерлік ластағыш заттар эмиссияларының тиісті шекті мәндерінен аспайтын деңгейлерде I және II санаттағы объектілерге жататын жекелеген стационарлық көздер бойынша белгіленеді.

      5. Көзделген қызмет үшін, оның ішінде қызметке елеулі өзгерістер енгізу кезінде эмиссиялар нормативтері көзделген қызметтің тиісті жобалау құжаттамасына байланыстырыла отырып әзірленетін және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға осы Кодекске сәйкес экологиялық рұқсат алуға өтінішпен бірге ұсынылатын жеке құжат - эмиссиялар нормативтерінің жобасы (жол берілетін шығарындылар нормативтерінің жобасы, жол берілетін төгінділер нормативтерінің жобасы) түрінде есептеледі және негізделеді.

      6. Эмиссиялар нормативтерін анықтау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістеме бойынша осы Кодекстің талаптарына сәйкес есептеу арқылы жүзеге асырылады

      7. Эмиссиялар нормативтерінің жобаларын әзірлеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар тұлға I және (немесе) II санаттағы объектілер үшін жүзеге асырады.

      8. Эмиссиялар нормативтері экологиялық рұқсаттың қолданыс мерзіміне белгіленеді.

      9. Көрсеткіштері осы Кодекстің Ерекше бөлігінде көзделген экологиялық рұқсатта белгіленген эмиссиялар нормативтерінен асатын қоршаған ортаға эмиссиялардың көлемдері нормативтен тыс деп танылады.

      10. Табиғи немесе техногендік сипаттағы төтенше жағдайларды және олардың салдарларын жою жөніндегі іс-шараларды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес, сондай-ақ осы Кодекстің талаптарына сәйкес мұнайдың авариялық төгілуін жою әдістерін қолдану салдарынан жүзеге асырылатын эмиссиялар нормалауға жатпайды және нормативтен тыс деп есептелмейді.

      11. Эмиссия нормативтері ІІІ және IV санаттағы объектілер үшін белгіленбейді.

      51-бап. Технологиялық нормативтер

      1. Осы Кодексте технологиялық нормативтер деп кешенді экологиялық рұқсатта белгіленген:

      1) эмиссиялар көлемінің бірлігіне маркерлік ластағыш заттардың шекті саны (массасы);

      2) уақыт бірлігіне немесе өндірілетін өнімнің (тауардың), орындалатын жұмыстың, көрсетілетін қызметтердің бірлігіне есептелетін ластағыш заттар эмиссияларының үлестік көрсеткіштері;

      3) орындалатын жұмыстың, көрсетілетін қызметтердің уақыт бірлігіне немесе өндірілетін өнім (тауар) бірлігіне есептелетін электр және (немесе) жылу энергиясының, өзге ресурстарды тұтыну мөлшері түріндегі экологиялық нормативтер түсініледі.

      Маркерлік ластағыш заттар деп өндірістің немесе технологиялық процестің нақты түрінің эмиссиялары үшін неғұрлым маңызды ластағыш заттар түсініледі, олар осындай өндіріске немесе ластағыш заттардың технологиялық процесіне тән топтан таңдап алынады және олардың көмегімен топқа кіретін барлық ластағыш заттар эмиссияларының мәнін бағалауға болады.

      Маркерлік ластағыш заттар, маркерлік ластағыш заттар эмиссияларының деңгейлері және ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты энергияны және (немесе) өзге де ресурстарды тұтыну деңгейлері осы Кодекстің 124-бабына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Озық қолжетімді техникалар бойынша қорытындыларда айқындалады.

      2. Технологиялық нормативтерге:

      1) шығарулардың технологиялық нормативтері;

      2) төгінділердің технологиялық нормативтері;

      3) эмиссиялардың технологиялық үлестік нормативтері;

      4) суды тұтынудың технологиялық үлестік нормативтері

      5) жылу және (немесе) электр энергиясын тұтынудың технологиялық үлестік нормативтері жатады.

      3. Технологиялық нормативтер кешенді экологиялық рұқсатта белгіленеді және осы Кодекстің 125-бабына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін озық қолжетімді техникалар жөніндегі қорытындыларда белгіленген оларды қолданудың нақты салалары бойынша озық қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты тиісті технологиялық көрсеткіштерден (олар бар болса) аспауға тиіс.

      4. Технологиялық стандарттардың негіздемесі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға кешенді экологиялық рұқсат алуға өтініммен бірге берілетін технологиялық стандарттардың жобаларында қамтамасыз етіледі.

      52-бап. Қалдықтарды жинау лимиттері, қалдықтарды көму лимиттері

      1. Қоршаған ортаны және адам денсаулығын қорғауды, жерге көмілетін қалдықтардың көлемін азайтуды және оларды қайта пайдалануға, қайта өңдеуге және кәдеге жаратуға дайындауды ынталандыруды қамтамасыз ету мақсатында:

      1) қалдықтарды жинау лимиттері;

      2) қалдықтарды көму лимиттері белгіленеді.

      2. Қалдықтарды жинау лимиттері осы Кодекске сәйкес белгіленген мерзім шегінде тиісті жинау орнында қоймаға орналстыру үшін жол берілетін олардың түрлері бойынша шекті мөлшері (массасы) түрінде І және ІІ санаттағы объектілер құрамына кіретін қалдықтарды әрбір нақты жинау орны үшін белгіленеді.

      3. Қалдықтарды көму лимиттері тиісті полигонда көму үшін жол берілетін олардың түрлері бойынша қалдықтардың шекті мөлшері (массасы) түрінде І және ІІ санаттағы объектілер құрамына кіретін қалдықтардың әрбір нақты полигоны үшін белгіленеді.

      4. Қалдықтардың жинау лимиттері және қалдықтарды көму лимиттері экологиялық рұқсатта белгіленеді. Қалдықтарды көму лимиті полигонның тиісті өндірістік қуатына сәйкес әрбір күнтізбелік жылға белгіленеді.

      5. Қалдықтарды жинау лимиттерін және қалдықтарды көму лимиттерін осы Кодекске сәйкес экологиялық рұқсат алған кезде I және II санаттағы объектілердің операторлары қалдықтарды басқару бағдарламасында негіздейді.

      6. I және II санаттағы объектілер үшін қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар тұлға жүзеге асырады.

      7. Қалдықтарды жинау лимиттерін және қалдықтарды көму лимиттерін есептеу әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      8. Қалдықтарды жинау лимиттері және қалдықтарды көму лимиттері III және IV санаттағы объектілер үшін белгіленбейді.

      ІІІ санаттағы объектілердің операторлары осы Кодекске сәйкес берілетін қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияның құрамында қалдықтар туралы ақпарат беруге міндетті.

      53-бап. Табиғи ортаға физикалық әсер етудің жол берілетін нормативі

      Табиғи ортаға физикалық әсер етудің жол берілетін нормативі деп табиғи ортаның құрамбөліктеріне жылудың, шудың, дірілдің, иондалған сәулеленудің, электр магниттік өріс кернеуінің және өзге де физикалық әсер етудің жол берілетін деңгейлері түрінде әр көз үшін анықталатын, аталған және барлық басқа да көздердің зиянды физикалық әсер етуі табиғи ортаға физикалық әсер етудің анықталған жол берілетін деңгейлерінің артуына алып келмейтін экологиялық норматив түсініледі.

      54-бап. Күкірт карталарында ашық түрде күкіртті орналастыру лимиттері

      1. Қоршаған ортаны және адам денсаулығын қорғауды қамтамасыз ету, көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайда болатын күкіртті жинау көлемін азайту және оны шаруашылық айналымға тартуды ынталандыру мақсатында күкіртті ашық түрде күкірт карталарында орналастыру лимиттері (бұдан әрі – күкіртті ашық түрде жинау лимиттері) белгіленеді.

      2. Осы баптың күші көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру кезінде түзілетін кез келген агрегаттық күйдегі техникалық газ күкіртіне қолданылады.

      3. Күкіртті ашық түрде орналастыру лимиттері күкіртті ашық жерде сақтау үшін жабдықталған әрбір арнайы алаң (күкірт картасы) үшін, құю үшін жол берілетін күкірттің шекті мөлшері (массасы) және осындай күкірт картасына өзге де ашық орналастыру түрінде белгіленеді.

      Күкіртті жабық тәсілмен цистерналарда, сүрлемдерде, қоршаған ортаға әсерін болдырмайтын өзге де резервуарлар мен құрылысжайларда (қоймаларда) сақтау экологиялық нормалауға жатпайды.

      4. Күкіртті ашық түрде орналастыру лимиттері әрбір күнтізбелік жылға арналған экологиялық рұқсатта белгіленеді.

      5. Күкіртті ашық түрде орналастыру лимиттері күкіртті ашық түрде орналастыру нормативтерінің жобасында негізделеді, ол бекітілген әдістемеге сәйкес өндіріс көлемі туралы деректер негізінде әзірленеді және экологиялық рұқсат алуға өтінішпен бірге табыс етіледі.

      Күкіртті ашық түрде орналастыру нормативтерінің жобасын әзірлеу әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      55-бап. Қоршаған ортаға жиынтық антропогендік жүктеменің жол берілетін нормативтері

      1. Қоршаған ортаға жиынтық антропогендік жүктеменің жол берілетін нормативтері деп қоршаған ортаға антропогендік әсер етудің барлық көздерінің жол берілетін жиынтық әсерінің шамасына сәйкес белгіленген экологиялық нормативтер және (немесе) нақты аумақтар және (немесе) акваториялар (немесе олардың бөліктері) шегінде және олар сақталған кезде табиғи экологиялық жүйенің тұрақты жұмыс істеуі қамтамасыз етілетін және биологиялық әртүрлілік сақталатын табиғи ортаның жекеленген құрамбөліктері түсініледі.

      2. Егер тиісті міндеттемелер Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес қабылданған болса, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының барлық аумағының шегінде жекелеген ластағыш заттардың эмиссиясы нәтижесінде қоршаған ортаға жиынтық антропогендік жүктеменің жол берілген нормативтерін бекітеді.

      3. Атмосфералық ауаға жиынтық антропогендік жүктеменің жол берілетін нормативтерін әзірлеу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      4. Су объектілеріне зиянды әсер етудің шекті жол берілетін нормативтері Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес бекітіледі.

      6-тарау. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы техникалық реттеу және стандарттау

      56-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы сәйкестікті растау объектілері мен рәсімі

      Қоршаған ортаны қорғау саласында сәйкестікті растау объектілері мен рәсімі Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасымен анықталады.

      57-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласында халықаралық стандарттарды енгізу және қолдану

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласында халықаралық стандарттарды енгізу және қолдану осы Кодекстің талаптарын есепке ала отырып, Қазақстан Республикасының стандарттау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган құзыреті шегінде стандарттау жөніндегі құжаттардың жобаларын қарауды, сондай-ақ стандарттау саласындағы уәкілетті органға енгізу үшін ұлттық, мемлекетаралық стандарттарды, техникалық-экономикалық ақпараттың ұлттық сыныптауыштарын және стандарттау жөніндегі ұсынымдарды әзірлеу, өзгерістер енгізу, қайта қарау және жою жөнінде ұсыныстар дайындауды жүзеге асырады.

      3. Жеке және заңды тұлғалардың қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесінің халықаралық стандарттарын енгізуі:

      1) Қазақстан Республикасында қолданылатын қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесінің халықаралық стандарттары туралы ақпараттар тарату;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесінің халықаралық стандарттарын енгізген және осындай енгізуді растау құжаты бар тұлғалар үшін мемлекеттік экологиялық бақылау жиілігін қысқарту;

      3) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесінің халықаралық стандарттарын енгізуді экономикалық ынталандыру шараларын қолдануы арқылы ынталандырылады.

      58-бап. Экологиялық таңбалау

      1. Экологиялық таңбалау деп мәтін түрінде келтірілетін өнімдердің, жұмыстардың немесе көрсетілетін қызметтердің экологиялық аспектілері, ілеспе құжаттамада, техникалық сипаттамада, жарнама түріндегі анықтамалық басылымда, жұртышылыққа арналған ақпараттандыру парағында келтірілген немесе басқа тәсілмен орындалған өнім затбелгілеріндегі немесе қаптамадағы белгілер немесе графикалық суреттер туралы ақпараттандыратын өтініш түсініледі.

      Осы бапта экологиялық аспектілер деп ұйымдастыру қызметінің элементтері, оның өнімдері немесе қоршаған ортаға әсер етуі мүмкін көрсетілетін қызметтер түсініледі.

      2. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген жағдайларды қоспағанда, экологиялық таңбалауды Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген тұлғалар сәйкестікті растағаннан кейін өнім өндіруші (жұмыстарды, көрсетілетін қызметтерді орындаушы) ерікті негізде жүзеге асырады.

      3. Ауылшаруашылық өнімдерін, аквадақыл және балық аулау өнімдерін, тамақ өнімдерін, жабайы өсімдіктерден жасалған өнімдер мен олардың қайта өңделген өнімдерін өндірушілер "Органикалық өнім өндіру туралы" Заңға сәйкес экологиялық таңбалауды ерікті негізде жүзеге асырады.

      4. Экологиялық таңбалау міндеттері:

      1) тұтынушыларды олар сатып алатын өнімнің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің экологиялық аспектілері туралы хабардар ету;

      2) қоршаған ортаға негативті антропогендік әсер етуін төмендету мақсатында экологиялық таза өнімдерді, жұмыстарды және көрсетілетін қызметтерді сатып алу мен тұтынуды (пайдалануды) көбейтуді ынталандыру;

      3) өнімнің тіршілік циклі бойында қоршаған ортаға негативті антропогендік әсер етудің алдын алу немесе барынша азайту;

      4) отандық өнімдерді экспорттауға жәрдемдесу және олардың бәсекелестікке қабілеттілігін арттыру болып табылады.

      1. Экологиялық таңбалау барысында өнімдердің, жұмыстардың немесе көрсетілетін қызметтердің тіршілік циклінің барлық аспектілері ескеріледі.

      7-тарау. Экологиялық бағалау

      1-параграф. Экологиялық бағалау туралы жалпы ереже

      59-бап. Экологиялық бағалау ұғымы

      1. Экологиялық бағалау деп көзделген қызметті іске асырудың немесе әзірленетін құжаттың қоршаған ортаға тікелей ықтимал және жанама елеулі әсерлерін анықтау, зерделеу, сипаттау және бағалау процесі түсініледі.

      2. Экологиялық бағалаудың мақсаты Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының мақсаттары мен міндеттеріне сай келетін көзделген қызметті немесе әзірленетін құжатты іске асыру туралы шешімдерді қабылдау үшін қажетті материалдарды дайындау болып табылады.

      3. Оның түрлері бойынша экологиялық бағалау осы Кодекске және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нұсқаулықтарға (бұдан әрі – Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулық) сәйкес ұйымдастырылады және жүргізіледі.

      60-бап. Экологиялық бағалау түрлері

      1. Экологиялық бағалау бағалау мәніне қарай:

      1) стратегиялық экологиялық бағалау;

      2) қоршаған ортаға әсерді бағалау;

      3) трансшекаралық әсерлерді бағалау;

      4) оңайлатылған тәртіп бойынша экологиялық бағалау түрінде жүргізіледі.

      2. Стратегиялық экологиялық бағалау және (немесе) қоршаған ортаға әсерді бағалау осы Кодексте көзделген жағдайларда қоршаған ортаға трансшекаралық әсерді бағалауды жүргізуді қамтиды.

      3. Оңайлатылған тәртіп бойынша экологиялық бағалау осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауға жатпайтын көзделген және жүзеге асырылатын қызмет үшін:

      1) I және II санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілер үшін эмиссиялар нормативтерінің жобаларын әзірлеу;

      2) көзделген қызметтің жобалау құжаттамасының құрамында "Қоршаған ортаны қорғау" бөлімін әзірлеу барысында және қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияны дайындау кезінде жүргізіледі.

      Оңайлатылған тәртіп бойынша экологиялық бағалауды жүргізудің талаптары мен тәртібі Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулықпен айқындалады.

      61-бап. Экологиялық бағалау қағидаттары

      Осы Кодекстің 5-бабында баяндалған жалпы қағидаттарға қосымша Экологиялық бағалау мынадай арнайы қағидаттар сақтала отырып жүзеге асырылады.

      1) ықтимал экологиялық қауіптілік қағидаты – экологиялық бағалау көзделген қызметті немесе әзірленетін құжатты іске асыру қоршаған ортаға теріс әсер етуі мүмкін деген болжамға және осындай ықтимал әсерлерді зерделеу қажеттілігіне, маңыздылығына және оларды болдырмау, барынша азайту немесе жеңілдету жөніндегі қажетті шараларды айқындау үшін басталу ықтималдығын ескере отырып жүргізіледі;

      2) ескерту функциясының қағидаты – көзделген қызметті жоспарлаудың немесе құжатты әзірлеудің ең алдыңғы кезеңдерінде экологиялық негізделген шешімдерді қалыптастыру үшін экологиялық бағалауды қолдану;

      3) баламалық қағидаты – әсер етуді бағалау көзделген қызметті немесе оларды іске асырудан бас тарту нұсқасын ("нөлдік" нұсқаны") қоса алғанда, әзірленетін құжатты іске асырудың бірнеше баламалы нұсқаларын міндетті қарастыруға негізделуі тиіс;

      4) ұзақ мерзімді болжау қағидаты – бағалау объективті болжанатын әлеуметтік-экономикалық дамуды және ұзақ мерзімді перспективадағы қоршаған орта сапасын ескере отырып, көзделген қызметті немесе әзірленетін құжатты іске асырудың әсерін ескеруі тиіс;

      5) кешенділік қағидаты – көзделген қызметті немесе әзірленетін құжатты іске асырудың барлық экологиялық, технологиялық, техникалық, ұйымдастырушылық-өндірістік, әлеуметтік және экономикалық аспектілерінің өзара байланысын экологиялық бағалау аясында қарау;

      6) үйлесімділік қағидаты – көзделген қызметті немесе әзірленетін құжатты іске асыру жергілікті тұрғындардың өмір сапасын және басқа да қызмет түрлерін, оның ішінде ауыл, су және орман шаруашылығы саласында қызметтерді жүзеге асыру сапасын нашарлатуға әкелмеуі тиіс;

      7) икемділік қағидаты – экологиялық бағалау шеңберінде қаралуға жататын қоршаған ортаға әсер етудің түрлері, сондай-ақ қажетті зерттеулердің ауқымы, тереңдігі мен бағыттары әрбір жағдайда көзделген қызметтің немесе әзірленетін құжаттың нақты сипатына қарай, оның ішінде осы Кодекске сәйкес қамту саласын айқындау әр жағдайда дербес айқындалады.

      2-параграф. Стратегиялық экологиялық бағалау

      62-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау туралы жалпы ережелер

      1. Стратегиялық экологиялық бағалау деп осы Кодекстің (бұдан әрі Кодекстің осы тарауының мақсаттары үшін – Құжаттар) 64-бабының 3-тармағында санамаланған салаларда мемлекеттік бағдарламаларды іске асырудың қоршаған ортаға ықтимал елеулі әсерлерінің тиісті зерттеулері негізінде өзіне осы Кодекстің 65-бабында көзделген кезеңдерді қамтитын анықтау, зерделеу, сипаттау және бағалау процесі түсініледі.

      2. Стратегиялық экологиялық бағалау Құжатты әзірлеудің бүкіл процесі ішінде жүргізіледі және, мұндай Құжатты іске асырудан туындауы мүмкін қоршаған ортаға барлық елеулі теріс әсерлерді уақтылы анықтауға әрі зерделеуге және Құжатты одан әрі әзірлеу және бекіту кезінде мұндай әсерлерді болғызбау немесе, егер толық болдырмау мүмкін болмаса, барынша азайту жөніндегі барлық қажетті шараларды есепке алуға мүмкіндік беретін оны әзірлеудің бастапқы сатысында бастамашылық жасалуға тиіс

      3. Құжатты бекітуге, іске асыруға және стратегиялық экологиялық бағалау жүргізілмей, егер оны жүргізу міндеттілігі осы Кодексте көзделсе немесе Құжаттардың әсер ету скринингі нәтижесінде айқындалса, онда көзделген іс-шараларды қаржыландыруға тыйым салынады.

      4. Жоғары тұрған деңгейдегі Құжаттарды стратегиялық экологиялық бағалау нәтижелері төмен тұрған деңгейдегі Құжаттарға стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу кезінде ескерілуге тиіс.

      5. Төмен тұрған деңгейлерде әзірленетін Құжаттарды стратегиялық экологиялық бағалау нәтижелері жоғары тұрған деңгейлерде әзірленетін Құжаттарға стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу кезінде ескерілуге тиіс.

      6. Стратегиялық экологиялық бағалау, сондай-ақ Құжаттардың әсер етуінің скринингі осы Кодекске және Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізіледі.

      63-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау мәні

      1. Стратегиялық экологиялық бағалаудың мәні іске асырылуы қоршаған ортаға елеулі әсер етуі мүмкін Құжаттардың жобалары, сондай-ақ іске асырылуы қоршаған ортаға елеулі әсер етуі мүмкін қолданыстағы Құжаттарға енгізілетін өзгерістер мен толықтырулар болып табылады.

      2. Іске асырылуы қоршаған ортаға елеулі әсер етуі мүмкін қолданыстағы Құжатқа өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізілген жағдайда мұндай қолданыстағы Құжат оған өзгерістер және (немесе) толықтырулар енгізуді көздейтін жобамен бірге стратегиялық экологиялық бағалауға жатады.

      3. Осы баптың 5 және 6-тармақтарында көрсетілген, ауыл шаруашылығын, орман шаруашылығын, балық аулау, энергетика, өнеркәсіп (пайдалы қазбаларды барлау мен өндіруді қоса алғанда), көлік, қалдықтарды басқару салаларын, су шаруашылығы, телекоммуникацияларды, туризмді дамытуға, қалалық және ауылдық аумақтарды дамытуды жоспарлауға, жерді пайдалану мен қорғауға бағытталған құжаттарды қоспағанда, егер мұндай құжаттарды іске асыру қызмет түрлерін жүзеге асыру үшін жағдай жасайтын болса, Құжаттар осы Кодекстің 77-бабының 1-тармағына сәйкес міндетті стратегиялық экологиялық бағалауға жатады.

      4. Осы баптың 3-тармағының қолданысына жатпайтын Құжаттардың жобалары, егер олар қоршаған ортаға әсер ететін қызметке қатысты "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында көзделген тәртіппен рұқсаттар беру немесе хабарламалар қабылдау шарттары болып табылатын немесе болуы мүмкін ережелерді көздесе және егер стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу қажеттілігі осы Кодекстің 67-бабына сәйкес өткізілетін Құжаттардың әсер ету скринингінің нәтижелері бойынша белгіленсе, міндетті стратегиялық экологиялық бағалауға жатады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің ережелері осы баптың 6-тармағында көрсетілген Құжаттарға қолданылмайды.

      5. Осы баптың 3-тармағында санамаланған Құжаттарға өзгерістер енгізілген кезде, егер мұндай өзгерістерді стратегиялық экологиялық бағалауды жүргізу қажеттілігінің болмауы Құжаттардың әсер ету скринингінің нәтижелері бойынша белгіленсе, стратегиялық экологиялық бақылау жүргізілмейді.

      6. Мыналар:

      1) қаржы және бюджет саласындағы құжаттар;

      2) жалғыз мақсаты қорғанысты, ұлттық қауіпсіздікті, азаматтық қорғау, төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз ету болып табылатын құжаттар міндетті стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуді талап етпейді.

      64-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау сатылары

      Стратегиялық экологиялық бағалау мынадай сатылардан тұрады:

      1) осы Кодексте белгіленген өлшемшарттар негізінде, оның ішінде осы Кодексте белгіленген жағдайларда - Құжаттың әсер ету скринингінің нәтижелері бойынша стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу қажеттілігін айқындау;

      2) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау;

      3) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті дайындау;

      4) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің сапасын бағалау;

      5) Құжаттың жобасы бекітілгенге дейін оны стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепке сәйкестігі тұрғысынан қарау;

      6) Құжаттың қоршаған ортаға елеулі әсер етуінің мониторингі.

      65-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге жауапты субъектілер

      1. Стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуді қамтамасыз етуге Құжатты әзірлеуші мемлекеттік орган жауапты болады.

      2. Құжаттарды әзірлеуші мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес жұртшылықтың экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын және мүдделі жұртшылықтың Құжатты әзірлеу мен бекітудің барлық кезеңдерінде қоршаған ортаға қатысты мәселелер бойынша шешімдер қабылдауға қатысу құқығын қамтамасыз етуге қатысады.

      3. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті дайындау, стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу процесінде өзге жұмыстарды орындау және өзге қызметтерді көрсетуді әзірлеуші мемлекеттік органдар Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жеке және (немесе) сыртқы сарапшыларды тарту арқылы қамтамасыз етеді.

      66-бап. Құжаттардың әсер ету скринингі

      1. Құжаттардың әсер етуінің скринингі осы баптың 3-тармағында белгіленген өлшемшарттар негізінде стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу қажеттілігін немесе қажеттілігінің болмауын айқындау мақсатында жүзеге асырылатын қоршаған ортаға Құжаттарды іске асырудың ықтимал елеулі әсерін анықтау процесін білдіреді.

      2. Құжаттардың әсер ету скринингін жүргізу осы Кодекстің 64-бабы 4 немесе 5-тармақтарының қолданысына жатқызылатын барлық Құжаттар үшін міндетті.

      3. Құжаттардың әсер ету скринингі негізінде мынадай өлшемшарттар жүргізіледі:

      1) қоршаған ортаға әсер етуге және тұрақты дамуына жәрдемдесу мақсаттарына Құжаттың сәйкестігін қамтамасыз етуге байланысты оның тәуекелдерін есепке алу қажеттілігі тұрғысынан Құжаттың өзектілігі;

      2) қызмет орнын, түрін, масштабын, жағдайларын есепке ала отырып, табиғи ресурстар мен оларды пайдалану шартының бар болуын есепке ала отырып Құжат белгілеген қызмет түрлерін іске асыру мүмкіндіктері;

      3) өзге де Құжаттарды іске асыруға осы құжаттың әсер ету дәрежесі;

      4) Құжаттарды іске асырумен негізделген, соның ішінде тұрғындардың денсаулығына әсер етуі тұрғысынан экологиялық тәуекелдер;

      5) қоршаған ортаны қорғау саласындағы Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын және оның халықаралық міндеттемелерін орындау тұрғысынан Құжаттың өзектілігі;

      6) ықтималдылық, ұзақтық, жиілік және салдарлар қайтымдылығы, шоғырланымдық сипат салдары,шамасы және әсер етудің кеңістіктік бойлығы (географиялық ауданы және қарастырылатын тұрғындар саны) сияқты Құжатты іске асырудың экологиялық нәтижелерінің ерекшеліктері;

      7) Құжатты іске асыру нәтижесінің трансшекаралық сипаты;

      8) сирек кездесетін жануарлар мен өсімдіктердің жойылу қаупі төнген ерекше қорғалатын табиғи аумақтармен және табиғи таралу аймақтарымен, тарихи-мәдени мұра, сауықтыру, рекреациялық және тарихи-мәдени маңызды нысандарымен байланысты ерекше қорғалатын табиғи аумақтар, мемлекеттік табиғи-қорықтың қор нысандары, экологиялық желі элементтері үшін Құжатты іске асырудың мүмкін болатын нәтижелерінің деңгейлері мен сипаттары;

      9) бұрын стратегиялық экологиялық бағалау жүргізілмеген не жүргізілген, бірақ Құжатты іске асырудың барлық ықтимал экологиялық нәтижелерінің жеткілікті зерделеу қамтамасыз етілмеуіне қатысты Құжаттың ықтимал экологиялық салдарын бағалау қажеттілігі;

      10) стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге қатысты Құжатқа ұсынылатын өзгерістер сипаты негізінде жүргізіледі.

      4. Құжаттардың әсер ету скринингін жүргізуді құжатты әзірлеуші мемлекеттік орган құжатты әзірлеудің бастапқы сатысында ұйымдастырады.

      5. Құжаттардың әсер етуіне скрининг қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) осы Кодекстің 71 және 72-баптарымен белгіленген тәртіпте және экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі Нұсқаулыққа сәйкес мүдделі жұртшылықтан және мүдделі мемлекеттік органдардан алынған ескертулер мен ұсыныстарды;

      2) осы Кодекстің 92-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген негіздің бар болуы кезінде трансшекаралық әсер етуіне бағалау жүргізу қажеттілігін ескере отырып жүргізеді.

      6. Құжатты әзірлеуші мемлекеттік орган Құжаттың әсер ету скрининіне бастамашылық ету үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға мына құжаттарды:

      1) Құжаттың негізгі бағыттары мен іске асыру мерзімдері туралы ақпаратты;

      2) Құжатты іске асыру жоспарланатын аумақ сипаттамасын;

      3) Құжатты іске асырудың қоршаған орта мен халықтың денсаулығына ықтимал әсерінің жалпы сипаттамасын жолдайды.

      7. Осы баптың 6-тармағында көрсетілген құжаттарды алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оларды ресми интернет-ресурсында орналастырады және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 70-бабына сәйкес мүдделі ретінде анықтаған барлық мемлекеттік органдарға бұл туралы хабарлайды, ал әзірлеуші мемлекеттік орган сол мерзімде осы Кодекстің
71-бабында көзделген тәсілдермен мүдделі жұртшылыққа бұл туралы хабарлайды.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Құжаттың әсер етуіне скрининг жүргізу өтінішті және осы баптың 2-тармағында анықталған өлшемшарттар негізінде оған қоса берілетін Құжаттарды қарайды және мүдделі мемлекеттік органдардан және жұртшылықтан келіп түсетін ескертулер мен ұсыныстарды ескере отырып, стратегиялық экологиялық бағалауды жүргізу қажеттілігінің жоқтығы немесе қажеттілігі туралы қорытынды (бұдан әрі – Құжаттың әсер етуіне скрининг нәтижелері туралы қорытынды) дайындайды.

      Егер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Құжатты іске асырудың мүмкін болатын экологиялық нәтижелерінің маңызды еместігі туралы қорытындыға келсе, Құжаттың әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытындыға осы Құжатқа стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу қажеттілігінің жоқтығы туралы қорытынды келтіріледі.

      Егер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Құжатты іске асырудың мүмкін болатын маңызды экологиялық нәтижелері туралы қорытындыға келсе, Құжаттың әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытындыға осы Құжатқа стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу қажеттілігі туралы қорытынды келтіріледі.

      9. Осы баптың 10-тармағында көрсетілген мерзімнен кешіктірмей қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлеуші мемлекеттік органға құжаттың әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытындыны жібереді және мұндай қорытындының көшірмесін ресми интернет-ресурста орналастырады.

      10. Құжаттың әсер етуіне скрининг жүргізу мерзімі осы баптың 6-тармағында көрсетілген құжаттарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган алған күнінен бастап 15 жұмыс күнін құрайды.

      67-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау

      1. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау барысында Құжаттың сипаты мен мазмұнын негізге ала отырып, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепке енгізілуге жататын ақпараттың көлемі мен нақтылау дәрежесі белгіленеді.

      Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау:

      1) қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына Құжатты іске асырудың ықтимал әсер етуінің масштабтарын анықтау;

      2) құжаттарға, қосылуы мүмкін негізделген және іс-жүзінде қолданылатын баламалы шешімдерді, соның ішінде қоршаған ортаны қорғау тұрғысынан ең жақсы шешімдерді анықтау;

      3) жұртшылыққа жоспарланатын Құжат, оған енгізілуі мүмкін болатын баламалы шешімдер және оны іске асырудың күтілетін нәтижелері туралы хабарлау;

      4) нақты Құжатқа қатысты мүдделі жұртшылықты анықтау;

      5) стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есепті дайындау шығындары негіздемесі үшін әзірлеуші мемлекеттік органды қажетті ақпаратпен қамтамасыз ету;

      6) стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу барысында қажетті бастапқы деректер мен басқа да ақпараттың шеңберін анықтау;

      7) Қазақстан Республикасының заңнамасына және (немесе) халықаралық шарттарына сәйкес қорғауға жататын және жергілікті, ұлттық немесе халықаралық маңызы бар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға, өзге де аумақтарға және объектілерге жоспарланатын Құжаттың маңызды әсер етуін анықтау;

      8) қоршаған ортаға жоспарланатын Құжаттың іске асырылуының трансшекаралық әсер ету ықтималдығын анықтау;

      9) қоршаған ортаны қорғау саласында, соның ішінде халықаралық, ұлттық және жергілікті деңгейлерде Құжатқа қатынасы бар халықтың денсаулығына байланысты мақсаттарды анықтау мақсатында жүргізіледі.

      2. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау осы Кодекстің 71 және 72-баптарына сәйкес мүдделі мемлекеттік органнан және жұртшылықтан алынған ескертпелер мен ұсыныстарды ескере отырып, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүргізеді.

      3. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулық белгілейді.

      4. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау нәтижелерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қорытынды (бұдан әрі – стратегияны экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау туралы қорытынды) түрінде рәсімдейді.

      68-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп

      1. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепте қоршаған ортаға Құжатты іске асырудың ықтимал маңызды әсер етуі, сондай-ақ Құжат мақсаттарын және географиялық қамтылуын ескере отырып, онда ұсынылған ақылға қонымды баламалы шешімдер анықталады, сипатталады және бағаланады.

      2. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің мазмұны стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтау туралы қорытындыға сәйкес келуі тиіс.

      2. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп заманауи білім деңгейіне сәйкес келетін, осы баптың 4-тармағында көрсетілген ақпарат және бағалау әдістерін, Құжаттың мазмұнын және нақтылау дәрежесін қамтуы тиіс.

      3. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп:

      1) Құжат мазмұнының, Құжаттың негізгі мақсаттарының және оның басқа Құжаттармен байланысының қысқаша баяндалуын;

      2) Құжатты қабылдаудан бас тартқан жағдайда қоршаған ортаның ағымдағы сапасын бағалау және оны ықтимал өзгерту;

      3) Құжаттың іске асырылуымен байланысты маңызды дәрежеде қозғалатын аумақтардағы қоршаған орта сапасын бағалау;

      4) Құжатты іске асыру, соның ішінде халықтың денсаулығына қоршаған орта сапасының әсер етуі және ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға әсер етуі нәтижесінде қолданыстағы экологиялық мәселелер, олардың ұлғаю қаупі немесе жаңа экологиялық мәселелердің пайда болуы;

      5) қоршаған ортаны қорғау аумағының, соның ішінде халықаралық, ұлттық және (немесе) жергілікті деңгейлерде белгіленген, Құжатқа қатынасы бар қоршаған орта халқының денсаулығы мен өмірі үшін қолайлылықты қамтамасыз етуге байланысты мақсаттар, сондай-ақ Құжатты әзірлеу процесінде қоршаған ортаны қорғауға байланысты осы мақсаттарды және басқа мәселелерді есепке алу тәртібі;

      6) жанама, шоғырланымдық, қысқа мерзімді, орташа мерзімді және ұзақ мерзімді, тұрақты және уақытша, оң және теріс нәтижелерін қоса алғанда, Құжатты іске асырудың ықтимал маңызды экологиялық нәтижелерінің сипаты;

      7) қоршаған ортаға Құжатты іске асырудың кез-келген елеулі негативті әсер етуінің болдырмау, азайту, өтеу жөніндегі шаралар;

      8) стратегиялық экологиялық бағалау барысы0нда қаралған баламалы нұсқалардың арасынан Құжатта қабылданған таңдау негіздемесі және бағалауды жүргізу процесінің, соның ішінде қажетті әдістеменің жоқтығымен немесе білім олқылықтардың орын алуымен, бағалау процесінде ақпараттың немесе техникалық құралдардың жеткіліксіздігімен байланысты кез-келген қиындықтардың сипаты;

      9) жүргізілуі бойынша нақты шаралар сипатын қамтитын, қоршаған ортаға Құжатты іске асырудың елеулі әсер ету мониторингінің бағдарламасы;

      10) қоршаған ортаға Құжатты іске асырудың ықтимал трансшекаралық әсер етуінің сипаты (олар болған кезде), мүдделі мемлекеттік органдардың және жұртшылықтың, соның ішінде трансшекаралық әсер етуін бағалау барысында алынған ескертпелер мен ұсыныстары;

      11) осы тармақтың 1)-10) тармақшалары бойынша қысқаша және жалпылай түйінделген және жұртшылықтың түсінуі үшін қолжетімді нысанда ұсынылған қорытындыларды қамтитын стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есеп түйіндемесі.

      4. Құжатты әзірлеу аясында әзірлеуші мемлекеттік орган стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есеп дайындауды, соның ішінде қажеттілігіне қарай мемлекеттік сатып алулар туралы Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіпте сыртқы сарапшыларды тарта отырып қамтамасыз етеді.

      5. Әзірлеуші мемлекеттік орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға спасын бағалау үшін стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есепті тапсыруға міндетті. Стратегиялық экологиялық бағалау бойынша есепті әзірлеу мерзімін әзірлеуші мемлекеттік орган жеке, осындай мерзімнің Құжатты бекіткенге және онда стратегиялық экологиялық бағалау нәтижелерін есепке алғанға дейін стратегиялық экологиялық бағалауды аяқтау мүмкіндігі қамтамасыз етілетіндей жағдайда анықтайды.

      6. Әзірлеуші мемлекеттік органнан стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есепті алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оларды ресми интернет-ресурсында орналастырады және қоршаған ортаны қорғау саласында уәкілетті орган 71-бапқа сәйкес мүдделі ретінде анықтаған барлық мемлекеттк органдарға осы туралы хабарлайды, ал әзірлеуші мемлекеттік орган сол мерзімде осы Кодекстің 72-бабында көзделген тәсілдермен мүдделі жұртшылыққа осы туралы хабарлайды.

      7. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ресми интернет-ресурсында орналастырған күннен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертпелері мен ұсыныстарын қабылдауды жүзеге асырады.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлеуші мемлекеттік органнан алынған стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті мемлекеттік органдардан және жұртшылықтан келіп түскен ескертулер мен ұсыныстарды есепке ала отырып, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі экологиялық есепті оның сапасына орай және мүдделі қамту саласын анықтау туралы қорытындыға сәйкестігін қарайды.

      9. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің сапасын бағалау нәтижелері бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы баптың 8-тармағында көрсетілген мерзім өткеннен кейін бес жұмыс күні ішінде стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қанағаттанарлық немесе қанағаттанарлықсыз сапасы туралы қорытынды шығарады.

      Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қанағаттанарлықсыз деп санаған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қорытындысында есепті қанағаттанарлықсыз деп таныған аспектілерге нұсқаулар, соның ішінде мүдделі мемлекеттік органдардан және жұртшылықтан алынған ескертулер мен ұсыныстар сілтемесі, сондай-ақ қатар оның сапасын қанағаттанарлық деп тану үшін стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есепті пысықтау кезінде қабылдануы қажет шараларға қатысты ұсыныстар қамтылуы тиіс.

      Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қанағаттанарлықсыз деп танылған жағдайда әзірлеуші мемлекеттік орган оны және қажеттілігіне қарай Құжат жобасын пысықтайды және осы бапта көзделген тәртіпте сапасына қайта бағалау жүргізу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға оларды табыс етеді.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қорытындысы негізінде сапасы қанағаттанарлық деп танылған стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп бар болған кезде ғана, осы Кодекске сәйкес стратегиялық экологиялық бағалауға жататын Құжатты бекітуге рұқсат етіледі.

      10. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп сапасы туралы қорытынды алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде әзірлеуші мемлекеттік орган осындай қорытындының көшірмесін ресми интернет-ресурсында орналастырады және осы Кодекстің 72-бабында көзделген тәсілдермен бұл туралы жұртшылыққа хабарлайды.

      69-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепке сәйкестігі мәніне Құжатты қарау

      1. Әзірлеуші мемлекеттік орган стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті осы Кодекстің 69-бабы 9-тармағына сәйкес қанағаттанарлық деп танығаннан кейін қажеттілігіне қарай стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп қорытындысын есепке ала отырып, Құжатты пысықтауды жүзеге асырады.

      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес Құжатты пысықтағаннан кейін Құжат жобасын әзірлеуші мемлекеттік орган қоғамдық тыңдауларға шығарады.

      Қоғамдық тыңдаулар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қоғамдық тыңдаулар жүргізу қағидаларына сәйкес жүргізіледі.

      70-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау шеңберінде мүдделі мемлекеттік органдармен консультациялар

      1. Мүдделі мемлекеттік органдарға функциялары Құжатты іске асыруды қарастырылатын мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар жатады.

      2. Әрбір нақты жағдайда мүдделі мемлекеттік органдардың тізбесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган анықтайды. Бұл ретте барлық жағдайларда мүдделі мемлекеттік органдардың қатарына міндетті түрде денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган, сондай-ақ Құжатты іске асырылуы болжанатын әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органдары қосылады.

      3. Құжаттардың жекелеген түрлері үшін міндетті түрде мүдделі мемлекеттік органдар қатарына жатқызуға жататын мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар тізбесі осындай Құжаттарды әзірлеу және бекіту тәртібін ретке келтіретін нормативтік құқықтық актілермен белгіленуі мүмкін.

      4. Мүдделі мемлекеттік органдармен консультациялар мүдделі мемлекеттік органдардың ескертулері мен ұсыныстарын алу, қарау және есепке алу процесі мыналарды:

      1) құжаттың әсер етуіне скрининг жүргізуді;

      2) стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есепті қамту саласын анықтауды;

      3) стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есеп сапасын қарастыруды;

      4) осы Кодекстің 69-бабы 9-тармағына сәйкес қанағаттанарлық деп танылған стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепке сәйкестігіне оны бекіткенге дейін Құжат жобасын қарауды білдіреді.

      5. Мүдделі органдармен консультациялар осы бапқа және Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүргізіледі.

      6. Егер бұл ескертулер мен ұсыныстар Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулықта белгіленген тиісті мерзімдер ішінде ұсынылса, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Құжаттың әсер етуіне скрининг барысында алынған мүдделі мемлекеттік органдардың барлық ескертулері мен ұсыныстарын қарауға, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту саласын анықтауға және стратегиялық экологиялық бағалау жөнінде есеп сапасын қарауға міндетті.

      Осы бапқа сәйкес мүдделі мемлекеттік органдар қатарына жатқызылған мемлекеттік органдар, жергілікті атқарушы органдар осы Кодекстің талаптарына және Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес өз ескертулері мен ұсыныстарын немесе олардың жоқтығы туралы хат тапсыруға міндетті.

      7. Осы бапқа сәйкес мүдделі мемлекеттік органдар жүргізілген консультациялар нәтижесі бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік органдардан алынған барлық ескертулер мен ұсыныстар көрсетілетін мүдделі органдармен консультациялардың хаттамасы жасалады.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік органдарға олардың ескертулері мен ұсыныстары стратегиялық экологиялық бағалаудың тиісті баптарында қалайша ескерілгені, сондай-ақ жекелеген ескертулер мен ұсыныстардың ескерілмеген себептері туралы ақпаратты тапсыруға міндетті.

      8. Мүдделі мемлекеттік органдармен консультациялар хаттамасы осы Кодекстің 72-бабы 5-тармағында көзделген тәсілдермен жұртшылыққа жеткізіледі.

      71-бап. Мүдделі жұртшылықтың стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге қатысуы

      1. Мүдделі жұртшылық:

      1) Құжаттың жобасына – стратегиялық экологиялық бағалаудың кез келген сатысында;

      2) стратегиялық экологиялық бағалау жүргізу қажет болған немесе қажеттілік болмаған жағдайға – осы Кодекстің 67-бабында көзделген сатыда;

      3) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті қамту салаларына – осы Кодекстің 68-бабында көзделген сатыда;

      4) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің сапасына – осы Кодекстің 69-бабында көзделген сатыда;

      5) Құжаттың қоршаған ортаға елеулі әсер етуінің мониторингі бағдарламасына – осы Кодекстің 75-бабында көзделген сатыда өздеріне қатысты ескертулер немесе ұсыныстар білдіруге құқылы.

      2. Әзірлеуші мемлекеттік орган мүдделі жұртшылықтың осы Кодекстің талаптарына және стратегиялық Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес, қолдағы баламалар қатарынан шешімдердің нұсқаларын таңдау мүмкін болатын Құжаттарды әзірлеудің бастапқы кезеңдерінен бастап, стратегиялық экологиялық бағалауды ұйымдастыру мен өткізу бойынша стратегиялық экологиялық бағалаудың барлық сатыларына қатысу мүмкіндігін қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Әзірлеуші мемлекеттік орган мүдделі жұртшылықтың стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге қатысуын:

      1) мүдделі жұртшылықты айқындау;

      2) мүдделі жұртшылыққа стратегиялық экологиялық бағалаудың барлық сатыларында уақтылы және лайықты тиімді ескертулер мен ұсыныстар беру мүмкіндігін жасайтын ақылға қонымды мерзімдерді белгілеу;

      3) осы Кодексте көзделген жағдайларда жұртшылыққа осы баптың 5-тармағында көзделген тәсілдермен хабарлау;

      4) жұртшылыққа оның сұрау салулары негізінде ақпарат беру;

      5) мүдделі жұртшылықты трансшекаралық әсерлерге бағалау жүргізілген жағдайларда оның консультациялар жүргізуге қатысу мүмкіндігі туралы хабарлау;

      6) стратегиялық экологиялық бағалау процесінде жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарын есепке алу жолымен қамтамасыз етеді.

      4. Мүдделі жұртшылықты айқындау өлшемшарттары экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулықта айқындалады.

      5. Стратегиялық экологиялық бағалау процесінде жұртшылыққа хабарлаудың міндетті тәсілдеріне:

      1) әзірлеуші мемлекеттік органның ресми интернет-ресурсында;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ресми интернет-ресурсында;

      3) осы баптың 6-тармағының 1) – 3), 11) тармақтарында көрсетілген ақпаратқа қатысты – Құжатты іске асыруға қатысты барлық аумақта таратылатын кемінде бір бұқаралық ақпарат құралында (мерзімді баспасөз басылымында, телеарна немесе радиоарна арқылы);

      4) Осы баптың 6-тармағының 1)-3), 11) тармақтарында көрсетілген ақпаратқа қатысты – қағаз жеткізгіштерде жергілікті жердегі халық үшін жалпыға бірдей қолжетімді орындарда (қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және оның аумақтық бөлімшелерінің, жергілікті атқарушы органның хабарландыру тақталарында, қағаз жеткізгіштерде, арнайы хабарландыруларды орналастыруға арналған орындарда);

      5) қарамағында ерекше қорғалатын табиғи аумақтар бар заңды тұлғаларға, егер олар қоршаған ортаға Құжаттың әсер етуімен оларға қозғалыс салу мүмкін болса, жеке жазбаша хабарламаларды тарату арқылы ақпаратты орналастыру жатады.

      6. Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулықта белгіленген тәртіппен стратегиялық экологиялық бағалау процесінде жұртшылыққа міндетті түрде берілуі тиісті ақпарат мыналардан:

      1) Құжатты әзірлеудің басталуы, оның атауы, негізгі бағыттары мен іске асыру мерзімдері туралы ақпаратты;

      2) мүдделі жұртшылықтан ескертулер мен ұсыныстарды қабылдауға және есепке алуға жауапты мемлекеттік органның (лауазымды тұлғаның) атауы және орналасқан жерін;

      3) стратегиялық экологиялық бағалаудың әр түрлі сатыларында мүдделі жұртшылықтан ескертулер мен ұсыныстарды қабылдау мерзімдері, орнын және тәсілін;

      4) бекітілгенге дейін Құжаттардың жобаларын;

      5) Құжаттың әсер ету скринингін жүргізуге өтінішті және Құжаттың әсер ету нәтижелері туралы қорытындыны;

      6) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептердің қамту саласын айқындау туралы өтініштер мен қорытындыларды;

      7) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептерді;

      8) Құжаттың әсер етуінің скринингін жүргізу, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау кезінде, сондай-ақ Құжат жобасының стратегиялық экологиялық бағалауының сапасын бағалау кезінде мүдделі мемлекеттік органдармен жүргізілген консультациялардың хаттамаларын;

      9) қоршаған ортаға Құжаттарды іске асырудың елеулі әсерлерінің мониторингі бойынша есептерді;

      10) қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландыруды;

      11) Құжаттардың жобалары және стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептер бойынша қоғамдық тыңдаулар өткізу хаттамаларын;

      12) қоғамдық тыңдау барысында алынған ескертулер мен ұсыныстарды қорытуды қамтитын анықтамаларды;

      13) стратегиялық экологиялық бағалау шеңберінде жүргізілген трансшекаралық әсерлерді бағалау туралы ақпаратты;

      14) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептердің сапасы туралы қорытындыларын;

      15) бекітілген Құжаттарды;

      16) стратегиялық экологиялық бағалау жүргізуге байланысты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынылған өзге де құжаттар мен ақпаратты қамтиды.

      7. Осы баптың 6-тармағының 8-16-тармақтарда көрсетілген стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі ақпаратты әзірлеуші мемлекеттік орган міндетті түрде Мемлекеттік экологиялық ақпарат қорына береді.

      72-бап. Стратегиялық экологиялық бағалау барысында жүргізілетін трансшекаралық әсерлерді бағалау

      1. Осы Кодекстің 92-бабы 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген негіздер болған кезде стратегиялық экологиялық бағалау барысында трансшекаралық әсерлерге бағалау жүргізіледі.

      2. Трансшекаралық әсерлерді бағалау осы тараудың 4-параграфына және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес жүргізіледі.

      73-бап. Стратегиялық экологиялық бағалауға жататын Құжаттарды бекіту ерекшеліктері

      1. Стратегиялық экологиялық бағалауға жататын Құжат стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің деректерін, мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарын, оның ішінде қоғамдық тыңдаулардың нәтижелерін, ал трансшекаралық әсерлерге бағалау жүргізілген жағдайда осындай бағалау нәтижелерін ескеруге тиіс.

      74-бап. Құжаттардың қоршаған ортаға елеулі әсер етуінің мониторингі

      1. Әзірлеуші мемлекеттік орган стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің бөлігі болып табылатын мониторинг бағдарламасына сәйкес Құжаттың қоршаған ортаға елеулі әсерлерінің мониторингін жүргізуді қамтамасыз етуге жауапты болады.

      2. Құжаттардың қоршаған ортаға елеулі әсер етуі мониторингінің мақсаттары:

      1) Құжаттың бұрын ескерілмеген қоршаған ортаға елеулі қолайсыз әсерін уақтылы анықтау және оларды болдырмау және жою жөнінде тиісті шаралар қабылдау мүмкіндігін қамтамасыз ету;

      2) Құжаттың қоршаған ортаны қорғау мақсаттарына, оның ішінде қоршаған орта сапасының халықаралық, ұлттық және жергілікті деңгейде белгіленген және осы Құжатқа қатысы бар халықтың өмірі мен денсаулығына әсеріне байланысты сәйкестігін қамтамасыз ету болып табылады.

      3. Құжаттарды іске асыру нәтижесінде қоршаған ортаға елеулі әсерлерге мониторинг жүргізу тәртібі Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулықта белгіленеді.

      4. Құжатты әзірлеуші мемлекеттік орган мониторинг бағдарламасында белгіленген мерзім ішінде жыл сайынғы негізде қоршаған ортаға Құжаттарды іске асырудың елеулі әсерлерінің мониторингі жөніндегі есепті дайындауды қамтамасыз етеді және оны қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынады, сондай-ақ осы Кодекстің 72-бабының 5-тармағына және Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес мониторинг нәтижелері туралы жұртшылыққа хабарлайды.

      Параграф 3. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

      75-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау

      1. Қоршаған ортаға әсерді бағалау деп осы Кодекстің 79-бабында көзделген кезеңдерді қамтитын көзделген қызметті іске асырудың қоршаған ортаға ықтимал елеулі әсерлерін тиісті зерттеулер негізінде анықтау, зерделеу, сипаттау және бағалау процесі түсініледі.

      2. Осы Кодексте көзделген қызмет деп жеке және заңды тұлғалардың өндірістік және өзге де объектілерді салуға және одан әрі пайдалануға, қоршаған ортаға өзгедей түрде араласуға, оның ішінде жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу жолымен, сондай-ақ осындай қызметке елеулі өзгерістер енгізуге байланысты көзделген қызметі түсініледі.

      76-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың міндеттілігі

      1. Қоршаған ортаға әсерді бағалау:

      1) көрсетілген сандық шекті мәндерді (бар болған кезде) ескере отырып, осы Кодекске 1-қосымшаның 1-бөліміне сәйкес көзделген қызмет түрлері;

      2) осы Кодекске 1-қосымшаның 1-бөлімінде көрсетілген, нәтижесінде тиісті сандық шекті мәндерге қол жеткізілетін көзделген немесе жүзеге асырылатын қызмет түрлеріне енгізілетін өзгерістер;

      3) қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу міндеттілігі көзделген қызметтің әсерлері скринингінің нәтижелері туралы қорытындыда белгіленген болса, онда көрсетілген сандық шекті мәндерді (олар болған кезде) ескере отырып, осы Кодекске 1-қосымшаның 2-бөліміне сәйкес көзделген қызметтің түрлері;

      4) қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу міндеттілігі көзделген қызметтің әсерлері скринингінің нәтижелері туралы қорытындыда белгіленген болса, оған қатысты бұрын қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау жүргізілген, көзделген немесе жүзеге асырылатын қызметке енгізілетін елеулі өзгерістердің болуы үшін міндетті болып табылады.

      2. Осы баптың 1-тармағының 4) тармақшасындағы және осы Кодекстің 81-бабы 2-тармағының 3) тармақшасындағы елеулі өзгерістер деп нәтижесінде:

      1) өндіріс көлемі немесе қуаты артатын;

      2) қызметінде пайдаланылатын табиғи ресурстардың мөлшері ұлғаятын және (немесе) түрі өзгеретін;

      3) пайдаланылатын отынның және (немесе) шикізаттың мөлшері ұлғаятын және (немесе) түрі өзгеретін;

      4) қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізу кезінде бұрын ескерілмеген бұзылған жерлердің көлемі ұлғаятын немесе жердің бұзылуына әкелетін;

      5) нәтижесінде эмиссиялардың сандық және сапалық көрсеткіштері нашарлауы, осындай эмиссиялардың аймағы өзгеруі және (немесе) түзілген қалдықтардың көлемі артуы мүмкін технология, өндірістік процесті не пайдалану тәсілін басқару өзгедей түрде елеулі өзгеретін қызметтің көрсетілген түрлеріне енгізілетін кез келген өзгерістер түсініледі.

      3. Қоршаған ортаға әсерді бағалау осы баптың 1-тармағында көрсетілмеген белгіленіп отырған қызмет үшін міндетті болып табылмайды және осындай қызмет бастамашыларының қалауы бойынша ерікті түрде жүргізілуі мүмкін.

      4. Көзделген қызмет немесе оның бөлігі қоршаған ортаға әсері, сондай-ақ оған, егер оны жүзеге асыру немесе оған өзгерістер енгізу, оның ішінде елеулі өзгерістер енгізу, авариялық немесе төтенше жағдайдың алдын алуға, жоюға немесе салдарларын жоюға, соғыс жағдайын енгізуге байланысты немесе Қазақстан Республикасының қорғанысын немесе ұлттық қауіпсіздігін қамтамасыз ету жөніндегі шұғыл шараларға байланысты қажет болса, міндетті бағалауға жатпайды.

      5. Егер оны жүргізу осы Кодекстің талаптарына сәйкес осындай көзделген қызмет үшін міндетті болып табылса, қоршаған ортаға әсерді алдын ала бағалауды жүргізбей, көзделген қызметті іске асыруға, оның ішінде көзделген қызметті жүзеге асыру үшін экологиялық рұқсат беруге және жер учаскесін беруге тыйым салынады.

      Осы Кодекстің 83-бабына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган дайындаған қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау туралы қорытындының негізінде көзделген қызметтің бастамашысы Қазақстан Республикасының жер заңнамасында белгіленген тәртіппен көзделген қызметті жүзеге асыру үшін қажетті жер учаскесін (жер учаскелерін) қоршаған ортаға әсерге міндетті бағалау жүргізу кезеңіне резервте қалдыру үшін өтініш жасауға құқылы.

      Көзделген қызмет үшінші тұлғалардың жеке меншігіндегі немесе жер пайдалануындағы жер учаскелерін пайдалануды көздеген жағдайларда бастамашының мұндай тұлғалармен қатынастары Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.

      77-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау кезінде есепке алуға жататын әсерлердің түрлері мен объектілері

      1. Қоршаған ортаға әсерді бағалау процесінде әсер етудің мынадай түрлері:

      1) тікелей әсер етулер – көзделген қызметтің негізгі және ілеспе түрлерімен тікелей көрсетілуі мүмкін әсер етулер;

      2) жанама әсер ету – көзделген қызметті жүзеге асыру салдарынан туындауы мүмкін жанама (қайталама) факторлардан туындайтын қоршаған орта мен халықтың денсаулығына әсер ету;

      3) кумулятивтік әсер ету – бұрынғы және қолданыстағы антропогендік немесе табиғи сипаттағы әсерлердің жиынтығында туындайтын, қоршаған ортадағы тұрақты өсіп келе жатқан теріс өзгерістердің нәтижесінде, сондай-ақ, көзделген қызметті жүзеге асыруға ілесіп жүретін, негізді болжамды болашақ әсерлердің салдарынан туындайтын әсер ету есепке алынуы тиіс.

      2. Қоршаған ортаға әсерді бағалау процесінде мынадай әсер ету объектілеріне, оның ішінде олардың өзара байланысы мен өзара іс-қимылында:

      1) атмосфералық ауаға;

      2) жерүсті және жерасты суларына;

      3) су айдындары түбінің бетіне;

      4) ландшафтарға;

      5) жер және топырақ жамылғысына;

      6) өсімдік дүниесіне;

      7) жануарлар дүниесіне;

      8) экологиялық жүйелердің жай-күйіне;

      9) халық денсаулығының жай-күйі мен өмір сүру жағдайына;

      10) ерекше экологиялық, ғылыми, тарихи-мәдени және рекреациялық құндылықты білдіретін объектілерге;

      11) экологиялық және әлеуметтік-экономикалық жүйелер ахуалының өзгеруіне қарсылыққа әсерді бағалау жүргізіледі.

      3. Көзделген қызмет ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға әсер ете аталатын жағдайларда, қоршаған ортаға әсерді бағалау процесінде тиісті табиғи кешендерге, оның ішінде ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерлеріне, сондай-ақ, осы жерлерде және басқа санаттағы жерлерде орналасқан мемлекеттік табиғи-қорық қоры объектілеріне әсерді бағалау жүргізіледі.

      4. Қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу кезінде антропогендік және табиғи сипаттағы төтенше жағдайлардың, қоршаған ортаның авариялық ластануының туындауынан пайда болуы мүмкін қоршаған ортаға әсерді бағалауға жатады, көзделген қызметтің қоршаған ортаға зиянды әсерінің алдын алу және қысқарту жөніндегі ықтимал шаралар мен әдістер, сондай-ақ, өндірістік экологиялық мониторингтің қажетті көлемі айқындалады.

      5. Қоршаған ортаға әсерге бағалау жүргізу процесінде қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына әсер етудің теріс және оң әсері есепке алынуға жатады.

      6. Қоршаған ортаға әсерді бағалау процесінде парниктік газдар шығарындыларының нәтижесінде пайда болған әсер есепке алуға жатпайды.

      78-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау сатылары

      Қоршаған ортаға әсерді бағалау мынадай сатыларды:

      1) көзделген қызмет туралы өтінішті оның осы Кодекстің талаптарына сәйкестігін айқындау, сондай-ақ, осы Кодексте көзделген жағдайларда көзделген қызметтің әсерлеріне скрининг жүргізу мақсатында қарауды;

      2) қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындауды;

      3) ықтимал әсерлер туралы есепті дайындауды;

      4) ықтимал әсерлер туралы есептің сапасын бағалауды;

      5) қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды шығаруды және оны есепке алуды;

      6) осы Кодекске сәйкес анықталған жағдайда, көзделген қызметті іске асырудың іс жүзіндегі әсерлерін жобадан кейінгі талдауды жүргізуді қамтуы тиіс.

      79-бап. Көзделген қызмет туралы өтініш

      1. Осы Кодексте қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау немесе көзделген қызметтің әсерлеріне міндетті скрининг көзделген қызметті жүзеге асыруға ниет білдірген тұлға қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға көзделген қызмет туралы өтініш беруге міндетті, содан кейін аталған тұлға қоршаған ортаға әсерді тиісінше бағалаудың немесе көзделген қызметтің әсерлеріне скринингтің бастамашысы (бұдан әрі – бастамашы) болып танылады.

      2. Көзделген қызмет туралы өтініш электрондық нысанда беріледі, ол мынадай мәліметтерді:

      1) жеке тұлға үшін: тегі, аты, әкесінің аты (бар болған кезде), тұрғылықты мекенжайын, жеке сәйкестендіру нөмірін, телефонын, электрондық пошта мекенжайын;

      2) заңды тұлға үшін: атауы, орналасқан жерінің мекенжайы, бизнес-сәйкестендіру нөмірін, бірінші басшы туралы деректерді, телефоны, электрондық пошта мекенжайын;

      3) көзделген қызмет түрлерінің жалпы сипаттамасы және оларды 1-қосымшаға сәйкес жіктеу немесе осы кодекстің 77-бабы 1-тармағы 4) тармақшасына сәйкес осындай қызмет түрлеріне енгізілетін елеулі өзгерістердің сипаттамасын;

      4) көзделген қызметті жүзеге асырудың болжамды орны туралы мәліметтер, орынды таңдау негіздемесі және басқа да орындарды таңдау мүмкіндіктерін;

      5) объектінің қуатын (өнімділігін), оның ұзындығын, ауданын, өнімнің сипаттамасын қоса алғанда, көзделген қызметтің жалпы болжамды техникалық сипаттамаларын;

      6) көзделген қызмет үшін болжанатын техникалық және технологиялық шешімдердің қысқаша сипаттамасын;

      7) көзделген қызметті іске асыруды бастаудың және оны аяқтаудың болжамды мерзімін;

      8) қызметті жүзеге асыру үшін қажетті ресурстар түрлерінің, оның ішінде су ресурстарының, жер ресурстарының, топырақтың, пайдалы қазбалардың, өсімдіктердің, шикізаттың, энергияның болжамды мөлшерлік және сапалық сипаттамалары көрсетіле отырып жасалған сипаттамасын;

      9) көзделген қызметті жүзеге асыру нәтижесінде пайда болуы мүмкін қоршаған ортаға эмиссиялар мен қалдықтардың болжамды түрлерінің, көлемдерінің және сапалық сипаттамаларының сипаттамасын;

      10) көзделген қызметті жүзеге асыру үшін, болуы болжамды талап етілетін рұқсаттардың және осындай рұқсаттарды беру құзыретіне кіретін мемлекеттік органдардың тізбесі;

      11) көрсетілген көзделген қызметтің мақсаттарына қол жеткізудің ықтимал баламаларын (баламалы техникалық және технологиялық шешімдерді қолдануды және объектінің орналасқан жерін қоса алғанда) және оны жүзеге асыру нұсқаларын сипаттауды;

      12) көзделген қызметті жүзеге асыру нәтижесінде қоршаған ортаға теріс және оң әсер етудің ықтимал нысандарының сипаттамасы, олардың ықтималдығын, ұзақтығын, жиілігін және қайтымдылығын ескере отырып, олардың сипаты мен күтілетін ауқымдарын;

      13) қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етудің ықтимал нысандарының сипаттамасы, олардың ықтималдығын, ұзақтығын, жиілігін және қайтымдылығын ескере отырып, олардың сипаты мен күтілетін ауқымдарын;

      14) көзделген қызметті жүзеге асыру болжанатын аумақтағы және (немесе) акваториядағы қоршаған орта құрамбөліктерінің ағымдағы
жай-күйінің қысқаша сипаттамасы, сондай-ақ егер бастамашыда ондайлар бар болса, фондық зерттеулердің нәтижелерін;

      15) қолайсыз әсер етудің ықтимал нысандарының алдын алу, болдырмау және оларды азайту жөніндегі, сондай-ақ олардың зардаптарын жою жөніндегі ұсынылатын шараларды қамтуы тиіс.

      3. Көзделген қызмет туралы өтініш беру, көзделген қызметтің әсерлеріне скрининг жүргізу немесе қоршаған ортаға әсерді бағалау мақсаттары үшін бастамашыда көзделген қызметті жүзеге асыру үшін қажетті жер учаскесіне қатысты құқықтардың болуы талап етілмейді.

      4. Егер көзделген қызметті жүзеге асыру үшін экологиялық рұқсат алу талап етілетін болса, бастамашы тиісті экологиялық рұқсат беру рәсімі шеңберінде көзделген қызмет туралы өтініш беруге құқылы.Мұндай жағдайларда тиісті рұқсат беруге арналған өтінішті қарау мерзімі қоршаған ортаға әсерге бағалау жүргізу кезеңіне тоқтатыла тұрады.

      5. Көзделген қызмет туралы өтінішті алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оны осы баптың 2-тармағында көрсетілген мәліметтердің болуы тұрғысынан тексереді және:

      1) көзделген қызмет туралы өтініште осы баптың 2-тармағына сәйкес міндетті бір немесе бірнеше деректемелер болмаған жағдайда, бастамашыға кемшіліктерді жою және көзделген қызмет туралы қайтадан өтініш беру қажеттігі туралы хабарлайды;

      2) бастамашы осы баптың 2-тармағына сәйкес барлық қажетті мәліметтерді қамтитын көзделген қызмет туралы өтініш берген жағдайда көзделген қызмет туралы өтінішті ресми интернет-ресурсында орналастырады және оның көшірмесін тиісті мүдделі мемлекеттік органдарға жібереді.

      Осы параграфта мүдделі мемлекеттік органдар деп қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ведомстволары, денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган, құзыреті саласына көзделген қызметтің құрамына кіретін қызметтің бір немесе бірнеше түрлерін реттеу, қызметтің мұндай түрлері үшін рұқсаттар беру немесе хабарламалар қабылдау жататын мемлекеттік органдар, сондай-ақ қарастырылып отырған аумақтың шегінде толық немесе ішінара орналасқан әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдары түсініледі.

      Осы параграфта қарастырылатын аумақ деп шегінде қоршаған орта мен халық көзделген қызметтің елеулі әсеріне ұшырауы мүмкін аумақ түсініледі

      6. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан көзделген қызмет туралы өтініштің көшірмесін алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде оны өзінің интернет-ресурстарында орналастырады.

      7. Көзделген қызмет туралы өтініш қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдарының интернет-ресурсында орналастырылған күнінен бастап, қатарынан күнтізбелік отыз күн ішінде орналастырылуға тиіс.

      Интернет-ресурста орналастырылған көзделген қызмет туралы өтініш көзделген қызмет түрі, пошта мекенжайы және ескертулер мен ұсыныстарды қабылдау жүзеге асырылатын электрондық мекенжайлары, сондай-ақ ескертулер мен ұсыныстарды қабылдаудың аяқталу күні көрсетіле отырып, көзделген қызмет туралы өтінішке қатысты ескертулер мен ұсыныстарды қабылдау туралы жұртшылық үшін ресми хабарламамен сүйемелденуі тиіс.

      8. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдары көзделген қызмет туралы өтініш ресми интернет-ресурстарда орналастырылған күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей "Ақпаратқа қол жеткізу туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес бұқаралық ақпарат құралдарының бірінде, сондай-ақ өзге де тәсілдермен осы баптың 7-тармағында көрсетілген ресми хабарламаны таратуды қосымша ұйымдастырады.

      9. Көзделген қызмет туралы өтінішке қатысты мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарын қабылдауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылық көзделген қызмет туралы өтінішке қатысты өзінің ескертулері мен ұсыныстарын бастамашы көзделген қызмет туралы өтінішті қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға берген күннен бастап отыз жұмыс күні ішінде беруге құқылы.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген ескертулер мен ұсыныстарды қабылдау мерзімі аяқталғаннан кейін алынған мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қарауға қабылдамайды.

      10. Ескертулер мен ұсыныстарды қабылдау мерзімі өткен күннен бастап екі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтан қарауға қабылданған көзделген қызмет туралы өтінішке ескертулер мен ұсыныстардың жиынтық кестесі түрінде ресімделетін хаттамаға барлық ескертулер мен ұсыныстарды енгізеді, сондай-ақ сол мерзім ішінде мұндай хаттаманы ресми интернет-ресурсында орналастырады және оның көшірмесін тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдарына жібереді.

      Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген хаттаманың көшірмесін алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде оны ресми интернет-ресурстарда орналастырады.

      11. Трансшекаралық әсерлерді бағалауға бастамашылық жасау үшін негіз болған кезде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 92-бабына сәйкес трансшекаралық әсерлерді бағалауға бастамашылық жасайды.

      80-бап. Көзделген қызметтің әсер ету скринингі

      1. Көзделген қызметтің әсер ету скринингі осы Кодекстің 82-бабында белгіленген шарттар өлшемшарттар негізінде қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу қажеттілігін немесе қажеттілігінің болмауын айқындау мақсатында жүзеге асырылатын көзделген қызметті іске асырудың қоршаған ортаға ықтимал елеулі әсер етуін анықтау процесін білдіреді.

      2. Скрининг жүргізу мақсатында көзделген қызмет туралы өтініш беру:

      1) осы Кодекске 1-қосымшаның 2-бөліміне сәйкес онда көрсетілген сандық шекті мәндер (олар болған жағдайда) ескеріле отырып, көзделген қызметтің түрлері үшін;

      2) осы Кодекске 1-қосымшаның 2-бөлімінде көрсетілген, нәтижесінде тиісті сандық шекті мәндерге қол жеткізілетін көзделген немесе жүзеге асырылатын қызмет түрлеріне енгізілетін өзгерістер үшін;

      3) осы Кодекске 1-қосымшаның 2-бөлімінде көрсетілген, оған қатысты бұрын көзделген қызметтің әсеріне скрининг жүргізілген, оның нәтижелері бойынша қоршаған ортаға әсерге міндетті бағалау жүргізу қажеттілігінің болмауы белгіленген көзделген немесе жүзеге асырылатын қызметке енгізілетін елеулі өзгерістер үшін;

      4) осы Кодекстің 77-бабы 1-тармағының 4) тармақшасында көрсетілген жағдайда міндетті болып табылады.

      Мұндай қызметті белгіленген қызметтің скринингінен өтпей жүзеге асыруға тыйым салынады.

      3. Белгіленген қызмет скринингін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 80-бабының 5-10-тармақтарына, 81-бабына және Экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес ұйымдастырады.

      4. Көзделген қызмет әсерлерінің скринингін жүргізу мерзімі осы Кодекстің 80-бабы 5-тармағының 2) тармақшасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында көзделген қызмет туралы өтініштің көшірмесі орналастырылған күннен бастап отыз жұмыс күнін құрайды.

      5. Көзделген қызметтің әсер ету скринингін жүргізу кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 80-бабының 10-тармағына сәйкес хаттамаға енгізілген барлық ескертулер мен ұсыныстарды назарға алады.

      6. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы баптың 4-тармағында көрсетілген мерзімнен кешіктірмей қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауды жүргізу қажеттілігі немесе қажеттілігінің болмауы туралы қорытынды қамтитын көзделген қызмет әсерлері скринингінің нәтижелері жөнінде қорытынды шығарады, оны бастамашыға және мүдделі мемлекеттік органдарға жібереді, сондай-ақ осыдан кейін екі жұмыс күні ішінде оның көшірмесін ресми интернет-ресурсында орналастырады.

      7. Көзделген қызметтің әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытындыда қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауды жүргізу қажеттілігінің немесе қажеттіліктің болмауының дәлелді негіздемесі қамтылуға тиіс7

      8. Егер көзделген қызметтің әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытындыда қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауды жүргізу қажеттігі туралы тұжырым жасалса, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган скрининг нәтижелері туралы қорытындымен бірге бастамашыға осы Кодекстің 83-бабына сәйкес дайындалған қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау туралы қорытындыны жібереді.

      9. Көзделген қызмет туралы өтініште көзделген қызметті іске асырудың бірнеше балама нұсқалары болған кезде скрининг нәтижелері туралы қорытындыда әрбір нұсқа бойынша жеке тұжырым жасалады.

      10. Жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен скрининг нәтижелері туралы қорытындыға дау айтуға құқылы.

      81-бап. Қоршаған ортаға елеулі әсер етудің өлшемшарттары

      1. Көзделген қызмет әсерлерінің скринингін жүргізу кезінде көзделген қызметті және оның қоршаған ортаға ықтимал әсерінің маңыздылығын сипаттайтын мынадай өлшемшарттар:

      1) Мыналарды:

      көзделген қызметтің түрі мен ауқымын (өндіріс көлеміне, қуатына және осы Кодекске 1-қосымшаның I бөлімінде сандық шекті мәндерге қатысты көзделген өзге де көрсеткіштерге);

      болжанатын объектіні орналастыру ауданында басқа да белгілі қызметтің (іске асырылған, жобаланатын, көзделген) әсері мен оның әсерін кумуляциялауды;

      пайдаланылатын табиғи ресурстардың түрлері мен санын,

      түзілетін қалдықтардың түрлері мен санын,

      қоршаған ортаны ластау және халықтың денсаулығына зиян келтіру қатерінің деңгейін,

      Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасының ережелерін ескере отырып, төтенше жағдайдың және (немесе) аварияның туындау қатері деңгейін есепке ала отырып, көзделген қызмет параметрлерін;

      2) Мыналары:

      тиісті жерлердің ағымдағы нысаналы мақсатын және тұрақты жер пайдалануды қамтамасыз ету жөніндегі мемлекеттік саясаттың басымдықтарын;

      қарастырылатын аумақтағы табиғи ресурстарды табиғи регенерациялаудың салыстырмалы өкілдігіне, санына, сапасына және қабілетін;

      ландшафтың экологиялық орнықтылығының аумақтық жүйесіне, ерекше қорғалатын аумақтарға, ландшафттың маңызды элементтеріне, тарихи-мәдени мұра объектілеріне, тығыз қоныстанған аумақтар мен рұқсат етілген шектен тыс жүктеме (ескі жүктемені қоса алғанда) салмағын көтеретін ерекше назар аудара отырып, жүктеме тасымалдау қабілетін ескере отырып қарастырылатын аумақ параметрлерін;

      3) әсер ету көлемін (аумақты және халық санын), оның трансшекаралық сипатын (оны мемлекет шекарасынан тыс жерге тарату тұрғысынан), мөлшерін, күрделілігін, ықтималдығын, ұзақтығы мен жиілігін, сондай-ақ салдардың қайтымдылығын (қоршаған ортаны немесе оның жеке құрамбөлігін бастапқы жағдайға жақын күйге қайтару мүмкіндігі) ескере отырып, көзделген қызметтің халыққа, адамның өмірі мен денсаулығына және қоршаған ортаға әсерінің әлеуетті маңыздылығын қарастырады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көзделген өлшемшарттарды қарау экологиялық бағалауды ұйымдастыру және жүргізу жөніндегі нұсқаулыққа сәйкес жүзеге асырылады.

      82-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау

      1. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындаудың мақсаты қоршаған ортаға әсерді бағалау барысында жинақталуы және зерттелуі тиіс егжей-тегжейлі дәрежесін және ақпарат түрлерін, зерттеу әдістерін және ықтимал әсерлер туралы есепте осындай ақпаратты ұсыну тәртібін айқындау болып табылады.

      2. Осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауға жататын қызметке қатысты көзделген қызмет туралы өтініш ресми интернет-ресурсында орналастырылған күннен бастап отыз жұмыс күні өткен соң қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің
80-бабының 10-тармағына сәйкес хаттамаға енгізілген мүдделі органдар мен жұртшылықтың ескертпелері мен ұсыныстарын ескере отырып, көзделген қызмет туралы өтініште қамтылған мәліметтер негізінде қоршаған ортаға әсерді бағалауды қамту саласын айқындау туралы қорытынды шығарады, осындай қорытындыны бастамашыға жібереді және оның көшірмесін ресми интернет-ресурсында орналастырады.

      3. Қамту саласын айқындау кезінде заманауи білім деңгейі, зерттеулердің озық әдістері, экономиканың тиісті саласындағы қазіргі техникалық мүмкіндіктер және қоршаған ортаның жай-күйі туралы деректердің болуы ескерілуі тиіс.

      4. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау барысында қоршаған ортаға ықтимал әсерлердің оқшаулануын, сипаты мен ауқымын, сондай-ақ осы Кодекстің 80-бабының 10-тармағына сәйкес хаттамаға енгізілген мүдделі органдар мен жұртшылықтың ескертпелері мен ұсыныстарын ескере отырып:

      1) ықтимал әсерлер туралы есептің мазмұнына нақты талаптар қоюдан бас тарту;

      2) нұсқау:

      қоршаған ортаға әсерді бағалауды орындау кезінде зерделенуі тиіс көзделген қызметтің мақсаттарына қол жеткізудің және оны жүзеге асырудың балама нұсқаларын әзірлеу;

      егжей-тегжейлі зерделеуді талап ететін әсер ету түрлерін және әсер ету объектілері;

      бағалау саласы және оның әдістері туралы шешім қабылдануы мүмкін.


      83-бап. Ықтимал әсерлер туралы есеп

      1. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау туралы қорытындыға сәйкес бастамашы көзделген қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау үшін қажетті іс-шараларды өткізуді және олардың нәтижелері бойынша ықтимал әсерлер туралы есепті дайындауды қамтамасыз етеді.

      2. Ықтимал әсерлер туралы есепті дайындауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар жеке және (немесе) заңды тұлғалар (бұдан әрі – ықтимал әсерлер туралы есепті құрастырушылар) жүзеге асырады.

      3. Қоршаған ортаға әсерді бағалау және ықтимал әсерлер туралы есеп жобасын дайындау жөніндегі жұмыстарды ұйымдастыру мен қаржыландыруды бастамашы өз есебінен қамтамасыз етеді.

      4. Қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау туралы қорытындының мазмұнын ескере отырып, ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы:

      1) өзіне қатысты есеп жасалған көзделген қызметтің сипаттамасы, оның ішінде:

      көзделген қызметті жүзеге асырудың болжамды орнының сипаттамасы, геоақпараттық жүйеге сәйкес анықталған, векторлық файлдары бар оның координаттары, сондай-ақ есепті жасау сәтінде көзделген қызметті жүзеге асырудың болжамды орнындағы қоршаған ортаның
жай-күйінің сипаттамасы;

      белгіленіп отырған қызметті жүзеге асыру үшін қажетті объектілерді салу және пайдалану барысында жер санаты және жер учаскесін пайдалану мақсаты туралы ақпарат;

      қуатын, габариттерін (алып отырған жерлердің ауданы, биіктігі) қоса алғанда, көзделген қызметті жүзеге асыру үшін қажетті объектілердің көрсеткіштері туралы ақпарат, өндірістік процесс туралы, оның ішінде кәсіпорынның күтілетін өнімділігі, оның энергияға, табиғи ресурстарға, шикізат пен материалдарға деген қажеттілігі туралы мәліметтер;

      жұмыс істеп тұрған ғимараттарды, құрылысжайларды, құрылысжайларды, ғимараттарды, жабдықтарды кейіннен кәдеге жарату жөніндегі жұмыстардың сипаттамасы және егер бұл жұмыстар көзделген қызметті іске асыру мақсаттары үшін қажет болса, орындау тәсілдері;

      қоршаған ортаға күтілетін эмиссиялар және қаралатын қызметті жүзеге асыру үшін объектілерді салуға және пайдалануға байланысты өзге зиянды антропогендік әсер зиянды әсерлер мен эмиссиялар, оның ішінде суға, атмосфералық ауаға, топыраққа, жер қойнауына әсер етуі, сондай-ақ шу, электромагниттік, жылу және радиациялық әсер етулер туралы ақпарат;

      көзделетін қызмет аясында объектілерді салу және пайдалану барысында пайда болған қалдықтардың, оның ішінде жұмыс істеп тұрған ғимараттарды, құрылысжайларды, құрылымжайларды, жабдықтарды кейіннен кәдеге жаратуды жүзеге асыру нәтижесінде пайда болған қалдықтардың күтілетін түрлері, сипаттамалары және көлемі туралы ақпарат;

      2) көзделген қызметті оның ерекшеліктері мен оның қоршаған ортаға ықтимал әсерін ескере отырып, жүзеге асырудың ықтимал нұсқаларының сипаттамасы, оның ішінде:

      бастамашы қолдану үшін таңдаған нұсқа, оны таңдауды негіздеу, басқа да ықтимал ұтымды нұсқаларды, оның ішінде қоршаған ортаны және адамдардың денсаулығын қорғау тұрғысынан неғұрлым қолайлы ұтымды нұсқаны сипаттау;

      қолда бар ақпарат пен ғылыми білімге негізделген бастамашы көзделген қызметті жүзеге асырудан бас тартқан жағдайда қоршаған орта
жай-күйінің ықтимал болашақ өзгерістерінің сипаттамасы;

      3) қоршаған ортаның компоненттері және көзделген іс-әрекеттің елеулі әсерлеріне ұшырауы мүмкін өзге құрамбөліктер, оның ішінде адамдардың денсаулығын, олардың өмір сүру және қызмет жағдайларын, биоәртүрлілікті (өсімдіктер мен жануарлар дүниесін, өсімдіктер мен жабайы жануарлардың табиғи ареалдарын, экожүйелерді қоса алғанда), жерді (жерді алып қоюды қоса алғанда), топырақты (органикалық құрамды, эрозияны, нығыздалуды, тозудың өзге де нысандарын қоса алғанда), суды (судың гидроморфологиялық өзгерістерін, мөлшері мен сапасын қоса алғанда), атмосфералық ауаны қоса алғанда, экологиялық және әлеуметтік-экономикалық жүйелер ахуалының өзгеруіне қарсы тұру, материалдық активтер, тарихи-мәдени мұра объектілері (оның ішінде сәулет және археологиялық), ландшафттар, сондай-ақ аталған объектілердің өзара әрекеті туралы ақпарат;

      4) осы тармақтың 3) тармақшасында санамаланған объектілерге көзделген қызметтің ықтимал елеулі әсерлерінің (тікелей және жанама, кумулятивтік, трансшекаралық, қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді, оң және теріс) сипаттамасы:

      көзделген қызметті жүзеге асыруға арналған объектілерді салу және пайдалану, оның ішінде жұмыс істеп тұрған объектілерді кейіннен кәдеге жарату жөніндегі жұмыстарды жүргізу қажет болған жағдайларда оларды салу және пайдалану;

      табиғи ресурстарды пайдалану (оның ішінде осы ресурстарының болуына және олардың орналасқан жеріне байланысты жерді, жер қойнауын, топырақты, суды, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі объектілері);

      қоршаған ортаға эмиссиялар, қалдықтардың жинақталуы және оларды көму;

      жұмыс істеп тұрған және жоспарланатын өндірістік және өзге де объектілерден кумулятивтік әсер ету;

      көзделген қызметті жүзеге асыру процесінде ғылыми-технологиялық, ұйымдастырушылық, басқарушылық және өзге де жобалық шешімдерді, оның ішінде осы Кодексте көзделген жағдайларда - оларды қолданудың тиісті салалары бойынша ең озық қолжетімді техникаларды қолдану;

      5) эмиссиялардың шекті сандық және сапалық көрсеткіштерінің, табиғи ортаға физикалық әсерлердің негіздемесі;

      6) қалдықтардың түрлері бойынша жинақталуының шекті көлемдерінің негіздемесі;

      7) егер қалдықтарды көму көзделген қызмет шеңберінде көзделсе, олардың түрлері бойынша көмудің шекті көлемдерінің негіздемесі;

      8) көзделген қызметті жүзеге асыру шеңберінде тиісінше көзделген қызметке және оны жүзеге асырудың болжамды орнына тән авариялар мен қауіпті табиғи құбылыстардың туындау ықтималдығын айқындау туралы ақпарат, оларды болдырмау және жою жөніндегі іс-шараларды жүргізу мүмкіндігін ескере отырып жасалған авариялар мен қауіпті табиғи құбылыстардың туындау тәуекелдеріне байланысты қоршаған ортаға ықтимал елеулі зиянды әсерлердің сипаттамасы;

      9) объектіні салу және пайдалану кезеңдері үшін көзделетін қоршаған ортаға көзделген қызметтің анықталған елеулі әсерлерін болдырмау, қысқарту, жеңілдету жөніндегі шаралардың, оның ішінде қалдықтарды басқару жөніндегі ұсынылатын іс-шаралардың, сондай-ақ ықтимал елеулі әсерлерді бағалау белгісіз болған кезде, әсерлердің мониторингі жөніндегі ұсынылатын шаралардың (көзделген қызметті іске асырғаннан кейін ықтимал әсерлері туралы есепте келтірілген ақпаратпен салыстырғанда жобадан кейінгі талдаулар жүргізу қажеттілігін қоса алғанда) сипаттамасы;

      10) қоршаған ортаға ықтимал қайтымсыз әсерлерді бағалау және осындай әсерлерге әкеп соғатын операцияларды орындау қажеттігінің негіздемесі, оның ішінде қайтымсыз әсерлерден болатын ысыраптарды және экологиялық, мәдени, экономикалық және әлеуметтік контекстерде осы ысыраптарды келтіретін операциялардан түсетін пайданы салыстырмалы талдау;

      11) көзделген қызмет тоқтатылатын жағдайда оны жүзеге асырудың бастапқы сатысында айқындалған қоршаған ортаны қалпына келтіру тәсілдері мен шаралары;

      12) қамту саласын айқындау туралы қорытындыда көрсетілген өзге де талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге бағытталған шаралардың сипаттамасы;

      13) зерттеу әдіснамасының сипаттамасы және ықтимал әсерлер туралы есепті жасау кезінде пайдаланылған экологиялық ақпарат көздері туралы мәліметтер;

      14) зерттеулер жүргізу кезінде туындаған және техникалық мүмкіндіктердің болмауына және заманауи ғылыми білімнің жеткіліксіз деңгейіне байланысты туындаған қиындықтар сипаттамасы;

      15) қоршаған ортаға әсерді бағалауға оның қатысуына байланысты жұртшылыққа хабарлау мақсатында осы тармақтың 1)-12) тармақшаларында көрсетілген ақпаратты қорыта отырып, қысқаша техникалық емес түйіндеме;

      16) ықтимал әсерлер туралы есепті дайындау кезінде пайдаланылған бастапқы ақпарат көздерінің тізбесі.

      5. Ықтимал әсерлер туралы есептегі мәліметтер ақпараттың сапасы жөніндегі талаптарға сәйкес болуы, оның ішінде анық, дәл, толық және өзекті болуы тиіс. Ықтимал әсерлер туралы есептердегі ақпарат, осы баптың 8-тармағында көрсетілген ақпаратты қоспағанда, жалпыға бірдей қолжетімді болып табылады.

      6. Ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау туралы қорытынды шығарған күннен бастап үш жылдан кешіктірілмей қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынылуға тиіс. Бастамашы көрсетілген мерзімді өткізіп алған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаға әсерді бағалау процесін тоқтатады, бастамашыға ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын қайтарады және оған көзделген қызмет туралы жаңа өтініш беру қажеттігі туралы хабарлайды.

      7. Ықтимал әсерлер туралы есеп жобасын әзірлеу аяқталғаннан кейін бастамашы шарт бойынша әрекет ететін ықтимал әсерлер туралы есеп жобасының бастамашысы немесе құрастырушысы:

      1) мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарын, қоғамдық тыңдаулардың нәтижелерін ескере отырып, оның сапасына бағалау жүргізу және пысықтау қажеттілігін айқындау мақсатында ықтимал әсерлер туралы есептің және осы Кодекстің 88-бабында көзделген жағдайларда сараптама комиссиясының хаттамасының жобасын;

      2) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдарымен келісілген қоғамдық тыңдауларды өткізудің ұсынылатын орындары, күні мен уақыты көрсетілген ілеспе хатты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жібереді.

      8. Есепте коммерциялық, қызметтік немесе заңмен қорғалатын өзге де құпия болған кезде бастамашымен шарт бойынша әрекет ететін бастамашысы немесе орындаушысы ықтимал әсерлер туралы есептің жобасымен бірге оны қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға:

      1) жария етуге жатпайтын ықтимал әсерлер туралы есеп жобасында нақты ақпаратқа нұсқау берілуге тиіс өтініш және көрсетілген ақпараттың қандай заңмен қорғалатын құпияға жататынын түсіндіруді;

      2) тиісті ақпарат жойылуға және "Құпия ақпарат" мәтініне ауыстырылуы тиіс ықтимал әсерлер туралы есеп жобасының екінші көшірмесін береді.

      Бұл ретте жұртшылықтың экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын қамтамасыз ету мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы баптың 8-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген ықтимал әсерлер туралы есептің көшірмесіне жұртшылықтың қол жеткізуін қамтамасыз етуге тиіс.

      Қоршаған ортаға эмиссиялардың, физикалық әсерлердің сандық және сапалық көрсеткіштері туралы, сондай-ақ түзілетін, жинақталатын және көмілетін қалдықтар туралы есепте көрсетілген ақпарат коммерциялық немесе өзге де қорғалатын құпия деп танылмайды.

      9. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бастамашы көрсеткен ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз етуге Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауапты болады.

      84-бап. Ықтимал әсерлер туралы есеп жобасына қатысты қоғамдық тыңдаулар

      1. Ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы осы бапқа және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қоғамдық тыңдауларды өткізу қағидаларына (бұдан әрі –Қоғамдық тыңдауларды өткізу қағидалары) сәйкес өткізілетін мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылық өкілдерінің қатысуымен қоғамдық тыңдауларға шығарылуға жатады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 84-бабының 7-тармағында көрсетілген құжаттарды алғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде:

      1) ықтимал әсер ету туралы есептің жобасын қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландырумен бірге ресми интернет-ресурсында орналастырады;

      2) ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын мүдделі мемлекеттік органдарға жібереді.

      3. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын алғаннан кейін бір жұмыс күні ішінде оларды ресми интернет-ресурстарында орналастырады.

      4. Бастамашы қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландыруды мемлекеттік және орыс тілдерінде кемінде бір газетте және әкімшілік - аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) аумағында таратылатын, қарастырылатын аумақ шегінде толық немесе ішінара орналасқан кемінде бір теле-немесе радиоарна арқылы таратуды ұйымдастыруға міндетті.

      Қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландыру осы баптың бірінші бөлігінде көрсетілген тәсілдермен қоғамдық тыңдауларды өткізу басталған күнге дейін он бес жұмыс күнінен кешіктірмей таратылуға тиіс.

      Қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландыру мынадай ақпаратты қамтуы тиіс:

      1) қоғамдық тыңдаудың мәні;

      2) қоғамдық тыңдауларды өткізу орны, күні және уақыты;

      3) қоғамдық тыңдауларды өткізу тәртібі;

      4) ықтимал әсерлер туралы есептің жобасымен танысуға болатын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсының бетіне сілтеме;

      5) көзделген қызмет бастамашысының деректемелері мен байланыс деректері;

      6) көзделген қызмет, қоғамдық тыңдаулар өткізу туралы қосымша ақпарат алуға, сондай-ақ көзделген қызметке қатысты құжаттардың көшірмелерін сұратуға болатын электрондық мекенжай мен телефон нөмірі.

      5. Бастамашы жұртшылыққа оның сұратуы бойынша көзделген қызмет туралы өтініштің, көзделген қызметтің әсер ету скринингінің нәтижелері туралы қорытындының (ол жүргізілген жағдайда), қоршаған ортаға әсерді бағалаудың қамту саласын айқындау туралы қорытындының және болуы мүмкін әсерлер туралы есеп жобасының көшірмелерін электрондық нысанда ұсынуға міндетті.

      6. Қоғамдық тыңдауларды өткізуді ұйымдастыру, оның ішінде бұқаралық ақпарат құралдарында қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландыруларды тарату, тыңдауларды өткізу орнын, қажетті аппаратура мен материалдарды қамтамасыз ету жөніндегі шығыстарды бастамашы көтереді.

      7. Мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылық қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ықтимал әсерлер туралы өзінің ескертулері мен ұсыныстарын есептің жобасына қоғамдық тыңдауларды өткізу басталған күнге дейін үш жұмыс күнінен кешіктірмей жазбаша нысанда (қағаз немесе электрондық жеткізгіштерде) жіберуге не қоғамдық тыңдауларды өткізу барысында өз ескертпелері мен ұсыныстарын ауызша айтуға құқылы.

      Мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтан алынған ескертулер мен ұсыныстарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жиынтық кестеге енгізеді, ол ықтимал әсерлер туралы есептің жобасымен бірге қоғамдық тыңдауларға шығарылады.

      8. Қоғамдық тыңдауларды өткізу кезінде ескертулер немесе ұсыныстардың мәнін анықтауға мүмкіндік бермейтін тым жалпылай түрде тұжырымдалған немесе қоршаған ортаға әсерді бағалау шеңберінде зерделеуге жататын мәселелерге анық қатысы жоқ мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстары ескерілмейді.

      9. Қоғамдық тыңдаулар тұратын жеріне қарамастан, оларға қатысуға ниет білдірген кез келген адамдар үшін ашық болып табылады. Қоғамдық тыңдауларды өткізу процесінде оған қатысушы кез келген тұлға қоғамдық тыңдауларды өткізудің белгіленген регламентіне сәйкес ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы бойынша өз ескертулері мен ұсыныстарын білдіруге құқылы.

      10. Қоғамдық тыңдауларды өткізу, оның ішінде регламентті бекіту, хаттаманы ресімдеу, хаттаманы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға беру және хаттаманы жұртшылықтың назарына жеткізу тәртібі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қоғамдық тыңдауларды өткізу қағидаларында (бұдан әрі - қоғамдық тыңдауларды өткізу қағидалары) белгіленеді.

      11. Қоғамдық тыңдаулар тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің (қаланың, ауданның) жергілікті атқарушы органы өкілінің төрағалық етуімен өткізіледі.

      Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің (қаланың, ауданның) жергілікті атқарушы органы қоғамдық тыңдаулар отырысы барысының барлық бейне және аудиожазбасын қамтамасыз етеді. Қоғамдық тыңдаулар отырыстарының бейне және аудиожазбасы бар электрондық жеткізгіш қоғамдық тыңдаулар хаттамасына қоса тіркелуге тиіс.

      12. Қоғамдық тыңдауларды өткізу мерзімі қатарынан бес жұмыс күнінен аспауға тиіс.

      13. Қоғамдық тыңдаулар аяқталғаннан кейін қоғамдық тыңдауларды өткізу қағидаларында белгіленген нысан бойынша хаттама ресімделеді, оған міндетті түрде мыналар енгізіледі:

      1) қоғамдық тыңдауларды өткізу барысында олардың авторлары алып тастаған ескертулер мен ұсыныстарды қоспағанда, мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың осы баптың 7-тармағына сәйкес жазбаша нысанда берілген немесе қоғамдық тыңдауларды өткізу барысында айтылған барлық ескертулері мен ұсыныстары;

      2) 1) тармақшасына сәйкес жоғарыда хаттамаға енгізілген әрбір ескерту мен ұсыныс бойынша тапсырыс берушінің жауаптары мен түсініктемелері;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен хаттамаға шағым жасау құқығы туралы ақпарат.

      14. Қоғамдық тыңдаулардың хатшысы қоғамдық тыңдаулардың хаттамасын ресімдейді және онда көрсетілген мәліметтердің толықтығы мен анықтығына жауап береді. Хаттамаға қоғамдық тыңдаулардың төрағасы мен хатшысы қоғамдық тыңдаулар аяқталған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде қол қояды.

      15. Тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің (қаланың, ауданның) жергілікті атқарушы органы қол қойылған хаттаманы оған қол қойылғаннан кейін екі жұмыс күнінен кешіктірмей ресми интернет-ресурсында орналастырады.

      16. Қоғамдық тыңдау хаттамасына қол қойылғаннан кейін:

      1) хаттамада мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың қоғамдық тыңдауларды өткізу барысында олардың авторлары алып тастамаған ескертулері мен ұсыныстары болмаған кезде - қоғамдық тыңдаулардың төрағасы екі жұмыс күні ішінде осы Кодекстің 88-бабына сәйкес қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды дайындау үшін қол қойылған хаттаманы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жібереді;

      2) хаттамада мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың қоғамдық тыңдауларды өткізу барысында олардың авторлары алып тастамаған ескертулері мен ұсыныстары болған кезде - бастамашы осындай ескертулер мен ұсыныстарға сәйкес ықтимал әсерлер туралы есеп жобасын пысықтауды қамтамасыз етеді және ықтимал әсерлер туралы есептің пысықталған жобасын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жібереді.

      17. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ықтимал әсерлер туралы пысықталған есеп жобасын алғаннан кейін қайтадан қоғамдық тыңдаулар ұйымдастырылады, олар осы баптың 1-14, 18-тармақтарына сәйкес жүргізіледі.

      18. Қоғамдық тыңдауларды қайта өткізу процесінде ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы бастапқы қоғамдық тыңдаулардың хаттамасына енгізілген ескертулер мен ұсыныстарға сәйкес пысықталған бөлігінде қаралады. Егер ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын пысықтау кезінде бастапқы қоғамдық тыңдаулардың хаттамасына енгізілген қандай да бір ескертулер мен ұсыныстар ескерілмесе, қоғамдық тыңдауларды қайта өткізу процесінде осы бөліктегі ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын пысықтаудан инциатордың бас тарту себептері де қаралады.

      Қоғамдық тыңдауларды қайта өткізу процесінде оларға қатысушы кез келген тұлға осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес қоғамдық тыңдауларды қайта өткізу кезінде қарауға жататын мәселелер шегінде өзінің ескертулері мен ұсыныстарын білдіруге құқылы. Көрсетілген мәселелерге қатысы жоқ ескертулер мен ұсыныстар қоғамдық тыңдауларды қайта өткізу кезінде есепке алынбайды.

      19. Бастамашы қоғамдық тыңдауларды қайта өткізу барысында олардың авторлары алып тастамаған мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарымен келіспеген жағдайда бастамашының тиісті пікірі қоғамдық қайта тыңдаулардың хаттамасына енгізіледі, содан кейін даулы мәселелер бойынша келіспеушіліктер осы кодекстің 86-бабына сәйкес шешіледі.

      85-бап. Сараптама комиссиясы

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 85-бабының 19-тармағында көрсетілген жағдайда қоғамдық қайта тыңдаулар хаттамасына қол қойылғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ведомствосы өкілінің төрағалық етуімен сараптама комиссиясын құрады;

      2) сараптама комиссиясының мүшелеріне пысықталған бастапқы және қоғамдық қайта тыңдаулардың ықтимал әсерлер туралы есеп жобасының көшірмесін және хаттамаларын жібереді;

      3) сараптама комиссиясының отырысын өткізу күнін тағайындайды.

      2. Сараптама комиссиялары ықтимал әсерлер туралы есептің әрбір жеке жобасын есепті қарау үшін шақырылатын алқалы, консультативтік-кеңесші органдар болып табылады.

      3. Сараптама комиссиялары осы Кодекске және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен сараптама комиссиялары туралы ережеге сәйкес жұмыс істейді.

      4. Мыналар:

      1) сараптама комиссиясы төрағасының функцияларын жүзеге асыратын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ведомствосының өкілі;

      2) әрбір мүдделі мемлекеттік органының бір өкілі;

      3) Қазақстан Республикасы Ұлттық Кәсіпкерлер палатасының бір өкілі;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы аккредиттелген коммерциялық емес ұйымдардың бірінің өкілі сараптама комиссиясының мүшелері болып табылады.

      5. Бастамашы, сараптама комиссиясының мүшелері сараптама комиссиясының отырысына сараптама қоғамдастығының өкілдері (ғылыми қызметкерлер, танылған тәжірибелі мамандар) қатарынан Сараптама комиссиясының қарауына жататын мәселелер бойынша тиісті кәсіби білімі мен практикалық тәжірибесі бар тәуелсіз сарапшыларды шақыруға құқылы. Сараптама комиссиясының отырысына шақырылған тәуелсіз сарапшылар сараптама комиссиясының отырыстарында қаралатын мәселелер бойынша кәсіби білімі мен практикалық тәжірибесі саласындағы өзінің тәуелсіз пікірін ұсынады және сараптама комиссиясының дауыс беруіне қатысуға құқығы жоқ.

      6. Сараптама комиссиясының отырысы сараптама комиссиясының мүшелеріне ықтимал әсер ету туралы есеп жобасының және қоғамдық тыңдаулар хаттамаларының көшірмелері жіберілгеннен кейін жиырма жұмыс күнінен кешіктірілмей басталуға тиіс.

      7. Сараптама комиссиясының мүшелері ықтимал әсерлер туралы есеп жобасының және қоғамдық тыңдаулар хаттамаларының көшірмелерін алғаннан кейін он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде сараптама комиссиясының барлық мүшелері төрағаға сараптама комиссиясының қарауына шығарылған даулы мәселелер бойынша өз ескертулері мен ұсыныстарын жібереді.

      8. Сараптама комиссиясының төрағасы бастамашыны сараптау комиссиясы отырысының өткізілетін орны мен уақыты туралы хабардар етеді және оған комиссия мүшелерінің ескертулері мен ұсыныстарын отырыс басталған күнге дейін жеті жұмыс күнінен кешіктірмей ұсынады.

      9. Сараптама комиссиясының отырысы қоршаған ортаға ықтимал әсер ету туралы есеп жобасының бастамашысы мен құрастырушыларының қатысуымен өткізіледі.

      10. Сараптама комиссиясының отырысы барысында:

      1) ықтимал әсерлер туралы есептің бастамашысы және құрастырушылары мыналарға қатысты баяндама жасайды:

      көзделген қызмет туралы;

      қоршаған ортаға оның күтілетін елеулі әсерлері мен осындай әсерлерді болдырмау, қысқарту және (немесе) жеңілдету жөніндегі қажетті шаралар туралы;

      қоғамдық тыңдау шеңберінде алынған ескертулер мен ұсыныстарға сәйкес ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын пысықтау үшін қабылданған шаралар туралы;

      ықтимал әсерлер туралы есеп жобасын пысықтау кезінде ескерілген қоғамдық тыңдау барысында ұсынылған ықтимал әсерлер туралы есеп жобасына ұсыныстар мен ескертулер туралы;

      қоғамдық тыңдаулар барысында ұсынылған және ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын пысықтау кезінде ескерілмеген даулы ескертулер мен ұсыныстар және осындай ескертулер мен ұсыныстар ескерілмеген себептер туралы;

      2) сараптама комиссиясының мүшелері, ықтимал әсерлер туралы есептің бастамашысы және құрастырушысы сараптама комиссиясының қарауына шығарылған даулы мәселелер бойынша талқылау жүргізеді, шақырылған тәуелсіз сарапшылардың пікірін тыңдайды.;

      3) сараптама комиссиясы көзделген қызметке және оның қоршаған ортаға ықтимал әсеріне байланысты даулы мәселелер бойынша және осыған байланысты ықтимал әсерлер туралы есеп жобасын пысықтау қажеттігі немесе қажеттілігінің жоқтығы туралы шешім қабылдайды.

      11. Сараптама комиссиясының шешімдері сараптама комиссиясының барлық мүшелерінің кемінде үштен екісімен қабылданады және сараптама комиссиясы отырысының хаттамасында тіркеледі.

      Сараптама комиссиясының шешімін қабылдауға қарсы дауыс берген сараптама комиссиясының мүшелері даулы мәселе бойынша ерекше пікір жасауға құқылы, ол сараптама комиссиясы отырысының хаттамасына қоса беріледі.

      12. Сараптама комиссиясының отырысы ол басталған күннен бастап күнтізбелік бес күннен кешіктірілмейтін мерзімде аяқталуы тиіс.

      Сараптама комиссиясы отырысының нәтижелері бойынша сараптама комиссиясы отырысының хаттамасы жасалады, онда сараптама комиссиясы мүшелерінің, есептің бастамашысы мен құрастырушыларының отырыс кезінде айтылған барлық ескертулері мен ұсыныстары, шақырылған тәуелсіз сарапшылардың пікірлері, сондай-ақ қабылданған шешімдер көрсетіледі. Хаттамаға осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген мерзімнен кешіктірмей отырысқа қатысқан сараптама комиссиясының төрағасы мен барлық мүшелері қол қояды.

      13. Сараптама комиссиясы отырысының хаттамасын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы бойынша қорытынды дайындау процесінде қарайды.

      14.Сараптама комиссиясы ықтимал әсерлер туралы есептің жобасын пысықтау қажеттігі туралы шешім қабылдаған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бастамашыға есептің жобасын пысықтауға жібереді, содан кейін осы Кодекстің 85-бабының ережелері қайтадан қолданылады.

      15. Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген жағдайларды қоспағанда, сараптама комиссиясы мүшелерінің мемлекеттік құпияларды, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді, сондай-ақ жариялылығына осы Кодексте кепілдік берілетін экологиялық ақпаратты жария етуге құқығы жоқ.

      86-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау барысында жүргізілетін трансшекаралық әсерлерді бағалау

      1. Осы Кодекстің 92-бабы 1-тармағының 1) тармақшасында көзделген негіздер болған кезде қоршаған ортаға әсерді бағалау барысында трансшекаралық әсерлерге бағалау жүргізіледі.

      2. Трансшекаралық әсерлерді бағалау осы тараудың 4-параграфына және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес жүргізіледі.

      87-бап. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарының болмауы белгіленген қоғамдық тыңдаулар хаттамасын алған күннен кейінгі он жұмыс күні ішінде немесе осы кодекстің 86-бабына сәйкес сараптама комиссиясы отырысының хаттамасына қол қойылған күннен кейінгі он жұмыс күні ішінде қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды шығарады.

      Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды шығарған кезде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекске сәйкес оның ықтимал пысықталуын ескере отырып, ықтимал әсерлер туралы есептің жобасы, мүдделі мемлекеттік органдар мен жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарының болмауы белгіленген қоғамдық тыңдаулар хаттамасы, сараптама комиссиясы отырысының хаттамасы (ол болған кезде), ал трансшекаралық әсерлерге бағалау жүргізу қажет болған жағдайларда-қоршаған ортаға әсерді осындай бағалау нәтижелері негізге алынады.

      2. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды мынадай ақпаратты:

      1) көзделген қызмет шеңберінде көзделген операциялар түрлерінің сипаттамасы және оларды жүзеге асыру орнын;

      2) төмендегілер туралы дәлелді қорытындыны:

      төмендегілерді есепке ала отырып, қоршаған ортаға көзделген қызметтің ықтимал елеулі әсер етуін;

      3) көзделген қызметті іске асыруға жол берілетін деп танылатын шарттар, оның ішінде:

      объектілерді жобалау, салу, реконструкциялау, пайдалану, кейіннен кәдеге жарату және көзделген қызметтің салдарын жою кезеңдерін қоса алғанда, көзделген қызметті іске асыру кезінде сақталуы бастамашы үшін міндетті болып табылатын қоршаған ортаны және адамдардың денсаулығын қорғау шарттары, сондай-ақ көзделген қызметке байланысты шешімдер қабылдау кезінде мемлекеттік органдар ескеруі тиіс қоршаған ортаны және адамдардың денсаулығын қорғаудың осындай шарттарының сақталуын қамтамасыз етуге бағытталған қажетті шаралар туралы;

      эмиссиялардың, табиғи ортаға физикалық әсерлердің шекті мөлшерлік және сапалық көрсеткіштері;

      қалдықтардың түрлері бойынша жинақталуының шекті мөлшерін;

      егер мұндай көму көзделген қызмет шеңберінде көзделген болса, қалдықтарды олардың түрлері бойынша көмудің шекті мөлшерін;

      есепте жобадан кейінгі талдау жүргізу қажеттігі ықтимал әсерлер туралы анықталған жағдайда: жобадан кейінгі талдау туралы есептерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және қажет болған жағдайда, басқа да мемлекеттік органдарға ұсыну мерзімдері белгіленген оны жүргізудің мақсаттарын, ауқымдары мен мерзімдерін, оның мазмұнына қойылатын талаптарды;

      авариялардың алдын алуға, олардың зардаптарын шектеуге және жоюға бағытталған шарттар мен қажетті шараларды;

      бастамашының көзделген қызметтің қоршаған ортаға теріс әсерлерін болдырмау, қысқарту және (немесе) жеңілдету жөніндегі, сондай-ақ, егер көзделген қызмет оны келтіруге әкеп соғуы мүмкін болса, ықтимал экологиялық залалды жою жөніндегі міндеттерін;

      4) трансшекаралық әсерлерді бағалау нәтижелері туралы ақпаратты (ол жүргізілген жағдайда) қамтуы тиіс.

      3. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыға:

      1) қорытынды шығаруға негіз болған негізді дәлелдер мен қорытындылар;

      2) Қоғамдық тыңдауларды өткізу (қоғамдық тыңдауларды өткізу туралы хабарландыруларды тарату, жұртшылыққа ақпарат пен құжаттарды ұсыну, қоғамдық тыңдауларды өткізу процесі), жұртшылықтың ескертулері мен ұсыныстарын қарау туралы және қарау нәтижесінде алынған қорытындылар туралы ақпарат;

      3) мүдделі мемлекеттік органдармен консультациялар, қоғамдық тыңдаулар өткізу және трансшекаралық әсерлерді бағалау (ол жүргізілген жағдайда), сарапшылық комиссиясының ықтимал әсерлері туралы есептің жобасын қарау нәтижесінде алынған ақпаратты қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды шығару кезінде көрсетілген ақпараттың қалай есепке алынғаны туралы түсіндіре отырып қорыту негіздемесі қоса беріледі.

      4. қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды шығарылған күннен кейінгі екі жұмыс күні ішінде:

      1) Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыны ресми интернет-ресурсында орналастырады;

      2) қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыны электрондық нысанда бастамашыға жібереді;

      3) қорытындыны алған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей өзінің интернет-ресурстарында жариялайды, қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыны қарастырылатын аумақ шегінде толық немесе ішінара орналасқан тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің (қалалардың, аудандардың) жергілікті атқарушы органдарына жібереді.

      5. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыда қамтылған қорытындылар мен шарттарды барлық мемлекеттік органдар рұқсат беру, хабарламаларды қабылдау және тиісті көзделген қызметті іске асыруға байланысты өзге де әкімшілік рәсімдер кезінде міндетті түрде есепке алады.

      6. Көзделген қызметті іске асыру үшін әзірленетін жобалық құжаттарда осы Кодексте айқындалған жағдайларда Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының сақталуын және қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыда қамтылған қорытындылар мен шарттарға сәйкестігін қамтамасыз ететін ең озық қолжетімді техникаларды қолдануды қоса алғанда, техникалық-технологиялық, ұйымдастырушылық, басқарушылық және өзге де жобалық шешімдер көзделуі тиіс.

      7. Қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындының қолданылу мерзімі үш жылды құрайды.

      88-бап. Ықтимал әсерлер туралы есептің мазмұны үшін жауаптылық

      1. Ықтимал әсерлер туралы есепті құрастырушылар бастамашының алдында олардың арасында жасалған шартқа сәйкес қоршаған ортаға ықтимал әсерлер туралы есептің және құрастырушылар алған өзге де қоршаған ортаға ықтимал әсер етуін бағалау нәтижелерінің сапасы үшін азаматтық-құқықтық жауаптылықта болады.

      2. Ықтимал әсерлер туралы есепті құрастырушылар, бастамашы қоршаған ортаға әсер ету туралы алынған мәліметтерді жасырғаны үшін және қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізу кезінде дұрыс емес мәліметтер бергені үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген әкімшілік және қылмыстық жауаптылықта болады.

      3. Қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      89-бап. Көзделген қызметті іске асырудың іс жүзіндегі әсерлерін жобадан кейінгі талдау

      1. Көзделген қызметті іске асырудың іс жүзіндегі әсерлеріне жобадан кейінгі талдау (бұдан әрі – жобадан кейінгі талдау) іске асырылған көзделген қызметтің қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша ықтимал әсерлер туралы есепке сәйкестігін растау мақсатында ықтимал әсерлер туралы есепті құрастырушы жүргізеді.

      Жобадан кейінгі талдау кемінде 12 айдан кейін басталуы және қоршаған ортаға зиянды әсер ететін тиісті объектіні пайдалану басталғаннан кейін кемінде 18 айдан кешіктірілмей аяқталуы тиіс.

      Жобадан кейінгі талдау жүргізуді тиісті объектінің операторы өз есебінен қамтамасыз етеді.

      2. Осы баптың 1-тармағының екінші бөлігінде көрсетілген мерзімнен кешіктірмей ықтимал әсерлер туралы есепті құрастырушы жобадан кейінгі талдаудың нәтижелері бойынша қорытынды дайындайды және қол қояды, онда іске асырылған көзделген қызметтің ықтимал әсерлері туралы есепке сәйкестігі немесе сәйкес еместігі туралы қорытынды және қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытынды жасалады. Жобадан кейінгі талдау нәтижелері бойынша қорытындыда сәйкессіздіктер анықталған жағдайда осындай сәйкессіздіктердің егжей-тегжейлі сипаттамасы да келтіріледі.

      Құрастырушы жобадан кейінгі талдау нәтижелері бойынша қол қойылған қорытындыны тиісті объектінің операторына және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жобадан кейінгі талдау нәтижелері бойынша қорытындыға қол қойылған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде жібереді.

      3. Жобадан кейінгі талдау жүргізу тәртібін және жобадан кейінгі талдау нәтижелері бойынша қорытындының нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      4. Құрастырушы жобадан кейінгі талдау жүргізу кезінде алынған мәліметтерді жасырғаны үшін және жобадан кейінгі талдау нәтижелері бойынша қорытындыда дұрыс емес мәліметтер бергені үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген әкімшілік және қылмыстық жауаптылықта болады.

      90-бап. Қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізуді әдістемелік қамтамасыз ету

      1. Қоршаған ортаға әсерді бағалау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу жөніндегі нұсқаулық-әдістемелік құжаттарға сәйкес жүргізіледі.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган өз құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар тұлғалардың қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу жөніндегі нұсқаулық-әдістемелік құжаттар талаптарының сақталуын бақылауды жүзеге асырады.

      Параграф 4. Трансшекаралық әсер етуді бағалау

      91-бап. Трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу негіздері

      1. Қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалау, егер:

      1) жүзеге асырылуы Қазақстан Республикасының аумағында көзделген ұйғарылып отырған қызмет басқа мемлекеттің аумағында елеулі зиянды трансшекаралық әсер ететін болса;

      2) Қазақстан Республикасының аумағында құжатты іске асыру басқа мемлекеттің аумағында қоршаған ортаға елеулі зиянды трансшекаралық әсер ететін болса, жүргізіледі.

      3) көзделген қызметті жүзеге асыру немесе Құжатты Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде іске асыру Қазақстан Республикасының аумағында қоршаған ортаға елеулі зиянды трансшекаралық ететін болса, жүргізіледі.

      2. Трансшекаралық әсер етуді бағалау Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделген жағдайда, ол осындай шарттардың талаптарына және Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүргізіледі.

      3. Осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында көрсетілген негіздерді:

      1) көзделген қызмет туралы өтінішті дайындау кезінде немесе одан әрі осындай қызметтің қоршаған ортаға әсерін бағалау барысында жүзеге асырылуы Қазақстан Республикасының аумағында көзделген ұйғарылып отырған қызметтің бастамашысы;

      2) стратегиялық экологиялық бағалауды жүргізу барысында Қазақстан Республикасының Құжатын әзірлеуші мемлекеттік орган;

      3) қоршаған ортаға әсерді бағалауды және стратегиялық экологиялық бағалауды жүргізу кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган өз функцияларын орындау барысында Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган анықтайды;

      4. Әзірлеуші мемлекеттік орган Құжаттың қоршаған ортаға ықтимал трансшекаралық әсер етуінің ықтималдығын, сипатын және ауқымын бағалау үшін қажетті ақпаратты жинауды Құжаттың әсер етуіне скрининг жүргізу туралы өтініш бергенге дейін немесе, егер Құжат скринингке жатпаса, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау кезеңінде бастайды.

      Бастамашы бағалау нәтижелері бойынша шешім беру туралы өтініш бергенге дейін көзделген қызметтің қоршаған ортаға ықтимал елеулі зиянды трансшекаралық әсер етуі туралы ақпаратты жинауды бастайды.

      Қосымша ақпараттың пайда болуына қарай осы баптың 1-тармағының
1) және 2) тармақшаларында санамаланған негіздер стратегиялық экологиялық бағалауды немесе қоршаған ортаға әсерді бағалауды одан әрі жүргізу барысында анықталуы мүмкін.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Құжаттың немесе көзделген қызметтің әсер ету скринингі барысында, сондай-ақ қоршаған ортаға әсерді стратегиялық экологиялық бағалау немесе бағалау процесінде осы баптың 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында санамаланған негіздердің болуын тексереді.

      5. Трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізуге қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жауапты болады.

      92-бап. Шығу тарапы Қазақстан Республикасы болып табылатын жағдайларда трансшекаралық әсер етуді бағалауға бастамашылық жасау

      1. Осы Кодекстің 92-бабы 1-тармағының 1) және 2) тармақшаларында санамаланған негіздер анықталған кезде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган трансшекаралық әсер етуді бағалауды бастау туралы бұйрық шығарады.

      2. Трансшекаралық әсер етуді бағалауды бастау туралы бұйрықта (бұдан әрі – бұйрық):

      1) трансшекаралық әсер етуді бағалауды бастау және стратегиялық экологиялық бағалауға немесе қоршаған ортаға әсерді бағалауға байланысты бұрын басталған барлық әкімшілік рәсімдерді тоқтата тұру туралы шешім;

      2) стратегиялық экологиялық бағалау үшін – мыналарды:

      Құжаттың әсер ету скринингін жүргізу туралы өтінішті;

      стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің қамту саласын айқындау туралы өтінішті;

      Құжат әсер етуінің скрининг нәтижелері туралы қорытындыны;

      стратегиялық экологиялық бағалау бойынша есептің қамту саласын айқындау туралы қорытындыны;

      егер, Құжат тұжырымдамасының жобасы, оны әзірлеу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделсе, осы жобаны;

      тұжырымдаманы алдын ала әзірлеу Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделмеген Құжатты іске асырудың негізгі бағыттары мен мерзімдері туралы ақпаратты;

      оны іске асырудың қоршаған ортаға ықтимал трансшекаралық әсері туралы ақпаратты қамтитын Құжат жобасының фрагментін;

      қоршаған ортаға Құжатты іске асырудың ықтимал трансшекаралық әсер етуі туралы ақпаратты қамтитын стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің фрагментін қамтитын әзірлеуші мемлекеттік органнан сұратылып отырған құжаттарды және (немесе) ақпаратты қамтитын тізім;

      3) қоршаған ортаға әсер етуді бағалау үшін – мыналарды:

      бастамашының трансшекаралық әсер етуді бағалау нәтижелері бойынша шешім шығару туралы мәлімдемесін;

      белгіленген қызмет туралы өтінішті;

      белгіленген қызмет әсер етуі скринингінің нәтижелері туралы қорытындыны;

      қамту саласын айқындау туралы қорытындыны;

      көзделген қызметтің қоршаған ортаға ықтимал трансшекаралық әсері туралы ақпаратты қамтитын ықтимал әсер ету туралы есептен үзіндіні қамтитын көзделген қызметтің бастамашысынан сұратылып отырған құжаттардың және (немесе) ақпараттың тізбесі;

      4) осы баптың 3-тармағында көрсетілген, осы тармақтың 2) және 3) тармақшаларында санамаланған құжаттарға және (немесе) ақпаратқа қойылатын талаптар қамтылады.

      3. Осы баптың 2-тармағының 2) және 3) тармақшаларында санамаланған құжаттар және (немесе) ақпарат электрондық нысанда мемлекеттік тілде немесе мемлекеттік органдар мен жергілікті өзін-өзі басқару органдарында мемлекеттік тілмен бірдей ресми түрде қолданылатын тілде берілуге тиіс.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бұйрық қабылданған күннен кейінгі жұмыс күнінен кешіктірмей оның көшірмесін әзірлеуші мемлекеттік органға немесе бастамашыға жібереді немесе тапсырады.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бұйрықта көрсетілген талаптарға сәйкес келетін құжаттарды әзірлеуші мемлекеттік органнан немесе бастамашыдан алған күннен кейінгі үш жұмыс күні ішінде қарастырылатын тараптарға одан әрі беру үшін мынадай құжаттарды:

      1) мыналарды:

      Құжат немесе көзделген қызмет туралы ақпаратты, оның ішінде әзірленетін құжаттың немесе көзделген қызметтің қоршаған ортаға ықтимал трансшекаралық әсері туралы барлық қолда бар мәліметтерді;

      Құжатты бекітудің немесе бағалау нәтижелері бойынша шешім қабылдаудың тәртібі мен құқықтық салдары туралы ақпаратты;

      жұртшылықтың және мүдделі органдардың ескертпелері мен ұсыныстарын ұсыну мерзімдерін қоса алғанда, қоршаған ортаға әсерді стратегиялық экологиялық бағалауды немесе бағалауды жүргізу тәртібі туралы ақпаратты;

      қарастырылатын тараптардың трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысу ниеті туралы жауап беруге арналған күнтізбелік 15 күннен аспауы тиіс мерзімді қамтитын хатты;

      2) бұйрықтың талаптарына сәйкес әзірлеуші мемлекеттік орган немесе бастамашы ұсынған құжаттарды және (немесе) ақпаратты;

      3) егер қосымша материалдар бар болса және қарастырылатын тараптың трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысу туралы шешіміне олардың әсер етуі мүмкін болса, қосымша материалдарды Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне жібереді.

      6. Қарастырылатын тараптар трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысудан бас тартқан не олар хабарламада көрсетілген мерзімде жауап бермеген жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бұл туралы көзделген қызметті әзірлеуші немесе бастамашысы тиісті мемлекеттік органды хабардар ете отырып, осы жұмыс күнінен кейінгі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалауды тоқтату және стратегиялық экологиялық бағалауға немесе қоршаған ортаға әсерді бағалауға байланысты бұрын басталған әкімшілік рәсімдерді қайта бастау туралы бұйрық қабылдайды.

      7. Егер осы баптың 5-тармағына сәйкес оған жіберілген құжаттарды алған қарастырылатын тараптардың ең болмағанда біреуі өзінің трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысу ниеті туралы хабарламада көрсетілген мерзімде хабарлаған болса, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бес жұмыс күні ішінде мұндай тараппен ақпарат алмасу және одан әрі консультациялар өткізу тәртібін, мерзімдерін, орнынбелгілеу, қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалау жүргізудің өзге де шарттары қозғалатын тарапқа беруге жататын құжаттардың тілін белгілеу мақсатында бастапқы консультацияларды ұйымдастырады.

      Трансшекаралық әсер етуді бағалау бойынша қарастырылатын тараптармен консультациялар өткізудің жалпы мерзімі күнтізбелік 180 күннен аспауға тиіс.

      93-бап. Трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу тәртібі

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бастапқы консультациялар барысында келісілген тәртіп пен шарттарға сәйкес қарастырылатын тараптармен консультациялар өткізуді ұйымдастырады.

      Консультациялар жүргізу кезінде тараптар Қазақстан Республикасының жұртшылығымен қатар стратегиялық экологиялық бағалауға немесе қоршаған ортаға әсерді бағалауға қарастырылатын тараптар жұртшылығының қатысу тәртібі мен шарттарын келісуі мүмкін.

      2. Стратегиялық экологиялық бағалау және оның сапасын бағалау жөніндегі есепті дайындау аяқталғаннан не ықтимал әсер ету туралы есепті дайындау аяқталғаннан кейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Құжаттың, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептің, ықтимал әсер ету туралы есептің фрагменттерін, стратегиялық экологиялық бағалауға не қоршаған ортаға әсер етуді бағалауға байланысты өзге де құжаттаманы және (немесе) ақпаратты айқындайды, олар Қазақстан Республикасының қарастырылатын тараптармен консультациялар кезінде айқындалған тілге аударылуға тиіс және бұл туралы әзірлеуші мемлекеттік органды немесе бастамашыны хабардар етеді.

      3. Көзделген қызметтің бастамашысы немесе әзірлеуші мемлекеттік орган осы баптың 2-тармағында көрсетілген хабарламаны алған күннен кейінгі он бес жұмыс күні ішінде Құжаттан, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есептен немесе стратегиялық экологиялық бағалауға не қоршаған ортаға әсерді бағалауға байланысты өзге де құжаттамамен немесе (ақпаратпен) ықтимал әсер ету туралы есептен үзінділерді хабарламада көрсетілген тілге нотариат куәландырған аудармасымен бірге қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға береді.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы тармақтың бірінші бөлігінің талаптарына сәйкес келетін ақпаратты алған күннен кейінгі бес жұмыс күні ішінде оны трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысқан қозғалатын тараптарға беру үшін Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне жібереді.

      4. Құжат, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп, ықтимал әсер ету туралы есеп, сондай-ақ Құжаттың немесе қоршаған ортаға көзделген қызметтің ықтимал трансшекаралық әсер етуіне байланысты өзге де ақпарат пен құжаттар негізінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қарастырылатын тараптармен мыналарды:

      Құжаттың ықтимал балама ережелерін немесе көзделген қызметті жүзеге асыру нұсқаларын;

      шығу тарабының қаражаты есебінен трансшекаралық әсер етуді азайту және осындай шараларды қолдану салдарларының мониторингі жөніндегі ықтимал шараларды;

      Құжатты іске асырудың немесе көзделген қызметтің қоршаған ортаға кез келген трансшекаралық әсерін азайтуда тараптардың өзара көмегінің басқа да нысандарын талқылауды қамтитын консультациялар өткізуді ұйымдастырады.

      5. Қарастырылатын тараптармен консультациялар барысында консультацияларды өткізу кезінде келісілген тәртіппен және мерзімдерде қозғалатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығының ескертулері мен ұсыныстарын жинау, сондай-ақ қозғалатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығының Құжат жобасы, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есеп пен осы Кодекске және Қоғамдық тыңдауларды өткізу қағидаларына сәйкес ықтимал әсер етуі туралы есеп бойынша өткізілетін қоғамдық тыңдауларға қатысуы ұйымдастырылуы мүмкін.

      6. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қарастырылатын тараптармен консультациялар барысында алынған, сондай-ақ стратегиялық экологиялық бағалау немесе қоршаған ортаға әсер етуді бағалау процесінде өз функцияларын орындау кезінде қарастырылатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығы берген ескертулер мен ұсыныстарды қарауды және есепке алуды қамтамасыз етеді.

      Әзірлеуші мемлекеттік орган және бастамашы Құжаттың жобасын және стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті не ықтимал әсер ету туралы есепті дайындау кезінде қарастырылатын тараптармен консультациялардың нәтижелерін, қарастырылатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығының ескертулері мен ұсыныстарын қарауға және ескеруге міндетті.

      Құжатты бекітуге уәкілетті мемлекеттік орган қарастырылатын тараптармен консультациялардың нәтижелерін, Құжатты бекіту кезінде қозғалатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығының ескертулері мен ұсыныстарын ескеруге міндетті.

      7. Бастамашы және әзірлеуші мемлекеттік орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қарастырылатын тараптармен консультациялар барысында айқындалған тілге нотариат куәландырған аудармасы бар мынадай құжаттарды және (немесе) ақпаратты:

      түпкілікті редакцияланған экологиялық есептің және бекітілген Құжаттың фрагменттерін;

      бағалау нәтижелері бойынша шешімнің фрагменттерін;

      стратегиялық экологиялық бағалау бойынша есепті дайындау, Құжатты бекіту немесе бағалау нәтижелері бойынша шешім шығару кезінде қарастырылатын тараптармен консультациялардың нәтижелері, қарастырылатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығының ескертулері мен ұсыныстары, сондай-ақ бекітілген Құжаттың ережелері немесе бағалау нәтижелері бойынша шешімдер бар балама нұсқалардың арасынан таңдап алынған себептер туралы түсіндірмесі бар анықтаманы;

      бағалау нәтижелері туралы шешімнің негізінде мемлекеттік орган берген немесе қабылдаған рұқсаттың немесе хабарламаны қабылдау туралы талонның көшірмесін (қоршаған ортаға әсерді бағалауға жататын көзделген қызметті жүзеге асыру үшін рұқсаттар алу немесе Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тізбеде көрсетілген хабарламаларды мемлекеттік органдарға жіберу қажет болған жағдайда) беруге міндетті.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің екінші және үшінші абзацтарында көрсетілген құжаттардың фрагменттерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      8. Бастамашы және әзірлеуші мемлекеттік орган қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жобадан кейінгі талдау туралы есептерді (егер оны жүргізу қажеттігі бағалау нәтижелері жөніндегі шешімде немесе қарастырылатын тараппен келісімде белгіленсе) немесе қарастырылатын тараптармен консультациялар барысында айқындалған тілге нотариат куәландырған аудармасы бар қоршаған ортаға Құжатты іске асырудың елеулі әсер етуінің мониторингі туралы есептерді беруге міндетті.

      9. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы баптың 7 және 8-тармақтарында көрсетілген құжаттар ұсынылған күннен кейінгі бес жұмыс күні ішінде оларды қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысқан қарастырылатын тараптарға одан әрі беру үшін Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне жібереді.

      10. Әзірлеуші мемлекеттік органда, бастамашыда немесе Қазақстан Республикасының мүдделі органдарында қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалау нәтижелеріне әсер ететін қосымша ақпарат пайда болған не қарастырылатын тараптан онда осындай ақпараттың пайда болуы туралы хабарлама алған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қарастырылатын тараппен консультациялар жүргізеді, олардың барысында тараптар Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен Құжатқа тиісті өзгерістер енгізу туралы мәселені қарайды, бағалау нәтижелері бойынша не қоршаған ортаға елеулі зиянды трансшекаралық әсер етуді жою немесе азайту жөнінде шаралар қабылдау туралы шешім қабылдайды.

      94-бап. Бастамашының, әзірлеуші мемлекеттік органның және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері

      1. Бастамашы мен әзірлеуші мемлекеттік органның қарастырылатын тараптармен консультацияларды қоса алғанда, қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысуға құқығы бар

      2. Бастамашы және әзірлеуші мемлекеттік орган:

      1) көзделген қызметтің немесе қоршаған ортаға арналған Құжаттың ықтимал елеулі зиянды трансшекаралық әсер етуін анықтау;

      2) Құжаттың әсер ету скринингін жүргізу, стратегиялық экологиялық бағалау бойынша есептің қамту саласын айқындау, көзделген қызметтің әсер ету скринингі, қоршаған ортаға әсер етуді бағалаудың қамту саласын айқындау үшін ұсынылатын құжаттарда қоршаған ортаға ықтимал елеулі зиянды трансшекаралық әсер ету туралы толық және негізделген ақпаратты көрсету;

      3) стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепте немесе ықтимал әсер ету туралы есепте ықтимал елеулі зиянды трансшекаралық әсер етуді тиісінше бағалау;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қарастырылатын тараптарға беруге арналған, осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін құжаттарды ұсыну;

      5) қарастырылатын тараптардың жұртшылық өкілдерінің қатысуымен қоғамдық тыңдаулар өткізілген жағдайда тиісті сападағы аударма қызметтерін қамтамасыз ету;

      6) трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жәрдемдесу;

      7) қарастырылатын тараптармен консультациялар нәтижелерін, сондай-ақ қарастырылатын тараптардың мүдделі органдары мен жұртшылығы ұсынған барлық ескертулер мен ұсыныстарды, оның ішінде қоғамдық тыңдаулар барысында, стратегиялық экологиялық бағалау жөніндегі есепті, Құжатты және ықтимал әсер ету туралы есепті дайындау кезінде есепке алу;

      8) қозғалатын тараптарға кейіннен беру үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға Қазақстан Республикасының қозғалатын тараптармен консультациялары барысында айқындалған тілге нотариат куәландырған аудармасын қоса бере отырып, бағалау нәтижелері туралы шешім негізінде мемлекеттік орган берген немесе қабылдаған рұқсаттың немесе хабарламаны қабылдау туралы талонның көшірмесін беру (егер қоршаған ортаға әсер етуді бағалауға жататын көзделген қызметті жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен тізбеде көрсетілген хабарламаларды мемлекеттік органдарға жіберу немесе рұқсаттар алу қажет болса), үшін жауаптылықта болады.

      3. Бастамашы, егер Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізумен байланысты шығындар ауыртпалығын көтереді, мемлекеттік бюджет есебінен өтелмесе не егер шығу тарабымен консультациялар нәтижесінде мұндай шығындарды тарабы өтейтіні анықталмаса, мұндай шығындардың ауыртпалығын көтереді.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) трансшекаралық әсер етуді бағалаумен байланысты барлық материалдарды ресми интернет-ресурсында орналастыруға және олардың жалпыға бірдей қолжетімділігін қамтамасыз етуге;

      2) егер осы Кодексте өзгеше мерзім көзделмесе және трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысатын қарастырылып отырған тараппен консультациялар барысында келісілмесе, қарастырылатын тараптарға одан әрі беруге арналған құжаттарды бастамашыдан немесе әзірлеуші мемлекеттік органнан алған күннен кейінгі үш жұмыс күні ішінде Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігіне беруге міндетті.

      95-бап. Қазақстан Республикасының трансшекаралық әсер етуді бағалауға қарастырылатын тарап ретінде қатысуы

      1. Қазақстан Республикасы іске асырылуы Қазақстан Республикасында қоршаған ортаға елеулі зиянды трансшекаралық әсер етуі мүмкін қызметті жоспарлау немесе Құжатты әзірлеу туралы шет мемлекеттің хабарламасын алған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының әсер ететін тарап ретінде трансшекаралық әсер етуді бағалауға қатысуын ұйымдастырады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген хабарламаны алған күннен кейінгі екі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ресми интернет-ресурсында хабарламаны, сондай-ақ Қазақстан Республикасы жұртшылығының трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу қажеттігі туралы өз пікірін білдіруге және көзделген қызметке және әзірленетін Құжатқа байланысты мәселелер бойынша ескертулер мен ұсыныстар беруге шақыруын орналастырады.

      3. Қазақстан Республикасының аумағынан тыс жерлерде көзделген Құжаттың қызметін жүзеге асыру немесе іске асыру Қазақстан Республикасының аумағында елеулі зиянды трансшекаралық әсер етуі мүмкін деп пайымдауға негіздер болған кезде Қазақстан Республикасының Үкіметі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ұсынуы бойынша шығу мемлекетіне трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу туралы өтініш жіберуге құқылы.

      4. Трансшекаралық әсерлерді бағалау басталғаннан кейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) қарастырылатын аумақтардың жұртшылығын және жергілікті атқарушы органдарын трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу туралы хабардар етуді қамтамасыз етеді;

      2) трансшекаралық әсер етуді бағалау шеңберінде шығу мемлекетімен консультациялар жүргізеді.

      5. Жұртшылықты және жергілікті атқарушы органдарды трансшекаралық әсер етуге бағалау жүргізу туралы хабардар етуге арналған шығындар, егер шығу тарабымен консультациялар нәтижесінде мұндай шығындарды шығу тарабының өтейтіні анықталмаса, бюджеттен өтеледі.

      8-тарау. Экологиялық сараптама

      96-бап. Қазақстан Республикасындағы экологиялық сараптама туралы жалпы ережелер

      1. Экологиялық сараптама деп экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманың Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарына сәйкестігін белгілеуге бағытталған және осындай құжаттаманы іске асырудың халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға ықтимал елеулі қолайсыз әсер етуінің алдын алу, сондай-ақ Қазақстан Республикасының орнықты дамуының экологиялық негіздерін қамтамасыз ету мақсатында жүзеге асырылатын сараптама қызметі түсініледі.

      2. Осы Кодексте экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманы іске асыру деп тиісті құжаттаманы бекіту, осындай құжаттамада көзделген шешімдерге сәйкес қызметті жүзеге асырудың басталуы мен барысы, ал нормативтік құқықтық актінің жобасына қатысты – осындай нормативтік құқықтық актіні қабылдау және қолданысқа енгізу түсініледі.

      3. Осы Кодексте экологиялық сараптаманың мынадай түрлерін:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптаманы;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманы жүргізуге қойылатын талаптар белгіленеді.

      97-бап. Экологиялық сараптаманың қағидаттары

      Осы Кодекстің 5-бабында баяндалған жалпы қағидаттарға қосымша экологиялық сараптама жүргізу мынадай арнайы қағидаттарға негізделеді:

      1) тәуелсіздік – экологиялық сараптаманы жүзеге асыру кезінде сарапшылар өз бағалаулары мен тұжырымдарында еркін және тәуелсіз, оларды негіздеудің фактілерін, ғылыми қағидаттарын және қолданылып жүрген Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын ғана басшылыққа алады және олардың заңды жұмысына ешкімнің де араласуға құқығы жоқ;

      2) ғылыми негізділік пен объективтілік қағидаты – экологиялық сараптаманың қорытындылары дәлелді болуға, Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына, ғылыми білімнің және ғылыми-техникалық жетістіктердің заманауи даму деңгейіне сәйкес келуге және сарапшылардың әділ әрі объективті пікіріне негізделуге тиіс.

      1-параграф. Мемлекеттік экологиялық сараптама

      98-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы осы Кодексте белгіленген өз құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және оның аумақтық бөлімшелері Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген тәртіппен ұйымдастырады және жүргізеді.

      2. Міндетті мемлекеттік экологиялық сараптамаға мынадай құжаттар түрлері (мемлекеттік экологиялық сараптама объектілері):

      1) іске асырылуы қоршаған ортаға теріс әсер етуге әкелуі мүмкін орталық мемлекеттік органдар және жергілікті мемелекеттік басқару органдары әзірлейтін Қазақстан Республикасы нормативтік құқықтық актілерінің жобалары;

      2) Қазақстан Республикасының "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" заңына сәйкес әзірленетін ерекше қорғалатын табиғи аумақтарды құру және кеңейту, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерін босалқы жерге ауыстыру, республикалық маңызы бар мемлекеттік табиғи қаумалдар мен мемлекеттік қорық аймақтарын тарату және олардың аумақтарын азайту жөніндегі жаратылыстану-ғылыми және техникалық-экономикалық негіздемелердің жобалары;

      3) осы аумақтарды экологиялық зілзала немесе төтенше экологиялық жағдай аймақтарына жатқызуды негіздейтін аумақтарды зерттеу материалдары;

      4) бұрын ядролық қару сынақтары жүргізілген жерлерді кешенді экологиялық зерттеу материалдары;

      5) мемлекеттік орман иеліктерінің орман орналастыру жобалары және орман орналастырудың басқа да құжаттары; мемлекеттік орман қорын санаттарға жатқызу, бір санаттан екіншісіне ауыстыру, сондай-ақ орман пайдалануға тыйым салынатын немесе шектелетін ерекше қорғау учаскелерін бөлу үшін орман орналастыру және (немесе) арнайы зерттеулер материалдары;

      6) мемлекеттік орман қоры учаскелерінде есепті кеспеағаштарға өзгерістер енгізу жөніндегі материалдар;

      7) мемлекеттік орман қоры учаскелерінде селекциялық-тұқым шаруашылығы мақсатындағы объектілерді қалыптастыру, оларды пайдалану режимін белгілеу жөніндегі жобалар;

      8) Қазақстан Республикасының заңдарында мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысының міндетті болуы көзделген, экологиялық рұқсатты талап етпейтін қызмет түрлеріне арналған жобалау құжаттары жатады.

      99-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органдар

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүргізеді.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу жөніндегі функциялар мен өкілеттіктерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган, оның құрылымдық және аумақтық бөлімшелері арасында бөлуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      100-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу тәртібі

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптама осы Кодекске және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға (бұдан әрі – мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу қағидалары) сәйкес жүргізіледі.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға арналған құжаттама Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу қағидаларына сәйкес электрондық нысанда ұсынылады.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу мерзімі Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу қағидаларында айқындалған құжаттардың толық топтамасы ұсынылған кезден бастап қырық бес жұмыс күнін құрайды.

      4. Құжаттаманы алғаннан кейін мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын мемлекеттік орган оны бес жұмыс күнінен аспайтын мерзімде толықтығы (жинақтылығы) тұрғысынан қарайды.

      Құжаттардың толық емес топтамасы ұсынылған жағдайда құжаттар электрондық нысанда оларды ұсынған тұлғаға қайтарылуға жатады.

      5. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылатын құжаттар бойынша ескертулер болған жағдайда, мемлекеттік экологиялық сараптама сарапшылары мұндай ескертулерді құжаттар ұсынған тұлғаға құжаттардың толық топтамасы ұсынылған кезден бастап жиырма бес жұмыс күні ішінде электрондық нысанда жібереді.

      6. Осы баптың 5-тармағына сәйкес жіберілген ескертулерді алған жағдайда, мемлекеттік экологиялық сараптамаға құжаттарды ұсынған тұлға мұндай ескертулерді жоюға және мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысына түзетілген құжаттарды ескертулер жіберілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде электрондық нысанда жіберуге міндетті.

      7. Ескертулер жойылмаған немесе түзетілген құжаттар осы баптың 6-тармағында көрсетілген тиісті мерзімдерде ұсынылмаған жағдайда, осы баптың 3-тармағында айқындалған тиісті мерзімдерде мемлекеттік экологиялық сараптаманың теріс қорытындысы беріледі.

      8. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттарға ескертулер болмаған немесе осы баптың 6-тармағының талаптарына сәйкес ескертулер жойылған жағдайда мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы беріледі.

      101-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысында:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманың Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкестігі;

      2) мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманы іске асыру туралы шешім қабылдауға жол беру қамтылады.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттама Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкес келмеген жағдайда мемлекеттік экологиялық сараптаманың теріс қорытындысы шығарылады.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманы міндетті мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысын алғанға дейін іске асыруға тыйым салынады.

      4. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысына осы Кодекстің 100-бабының 2-тармағына сәйкес айқындалған өз құзыреті шегінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ведомствосының, оның аумақтық бөлімшелерінің басшылары қол қояды.

      5. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысының күшін жоюды оны берген орган осындай қорытынды берілген адамның жазбаша өтініші немесе келісімі негізінде жүзеге асырады.

      6. Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарын бұзу анықталған кезде мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысынан айыру (кері қайтарып алу) сот тәртібімен жүзеге асырылады.

      102-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын бөлімшелер басшыларының құқықтары

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын бөлімшелер басшыларының:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу әдістерін айқындауға;

      2) мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына жауап сәйкес келмейтін құжаттардың толықтығы (жинақтылығы) бөлігінде қабылдамауға;

      3) осы Кодекске сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттарға дәлелді ескертулер жіберуге, оның ішінде түзетілуі қосымша зерттеулер, іздестіру жұмыстарын немесе өзге де іс-шараларды жүргізуді талап ететін есептерде қателер мен басқа да сәйкессіздіктер бар құжаттарды пысықтауға қайтаруға;

      4) ұсынылуы Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу қағидаларында регламенттелген мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу үшін қажетті қосымша материалдарды сұратуға;

      5) осы Кодекске сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерін құруға, оларды басқаруға және олардың қызметін ұйымдастыруға;

      6) мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесінде арнайы зерттеулер жүргізу үшін сыртқы сарапшыларды тартуға;

      7) мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын бөлімшелердің және құрылатын сарапшылық кеңестердің қызметін бақылауды жүзеге асыруға;

      8) мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу бөлігінде Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарын бұзғаны үшін адамдарды жауапқа тарту туралы мәселелерді шешу үшін құқық қорғау және өзге де органдарға тиісті материалдар дайындауға және беруге құқығы бар.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы ұйымдастыру және жүргізу кезінде бөлімшелердің басшылары тәуелсіз болады және Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасына сәйкес әрекет етеді.

      3. Бөлімшелер басшыларының тәуелсіздігі оларды тағайындау және босату тәртібін және Қазақстан Республикасының заңнамасына қайшы келмейтін өзге де шарттарды қамтитын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін олар туралы ережелермен қамтамасыз етіледі.

      103-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысы

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бөлімшесінің мемлекеттік қызметшісі мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысы болып табылады.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың объектісіне тапсырыс берушінің немесе оны әзірлеушінің басшыларымен жақын туыстық немесе жекжаттық қатынаста тұратын адам мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізуге тартыла алмайды.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысы өзі орындаған сараптама үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      4. Мемлекеттік экологиялық сараптама сарапшысының мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізумен байланысты қызметіне мемлекеттік органдардың, жеке, заңды және лауазымды тұлғалардың араласуына тыйым салынады.

      5. Мемлекеттік экологиялық сараптама сарапшысының бұзылған құқықтары сот және әкімшілік тәртіппен қорғалуға жатады, ал бұл бұзушылыққа кінәлі адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

      6. Мемлекеттік экологиялық сараптама сарапшысының:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу мерзімі шегінде мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу үшін қажетті, мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманы жан-жақты және объективті түрде бағалау үшін маңызы бар және ұсынылуы мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу қағидаларында регламенттелген қосымша материалдарды сұратуға;

      2) мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесінде арнайы зерттеулер жүргізу үшін сыртқы сарапшыларды тартуға бастамашылық жасау;

      3) мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын бөлімшенің басшысына мемлекеттік экологиялық сараптама жұмысын ұйымдастыруды, әдіснаманы, оны жүзеге асырудың тәртібі мен қағидаттарын жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізуге;

      4) мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысына қоса берілуге тиіс мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттама бойынша ерекше пікір қалыптастыруға құқығы бар.

      Осы тармақтың 4) тармақшасына сәйкес сарапшы қалыптастырған ерекше пікір тек қана ақпараттық сипатта болады және мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманы іске асыру кезінде сақтау үшін міндетті болып табылмайды.

      7. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшысы:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптаманы кешенді, объективті және сапалы жүргізуді қамтамасыз етуге;

      2) Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарын сақтай отырып, мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізуге;

      3) мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асырудың белгіленген мерзімдері мен тәртібін сақтауға;

      4) мемлекеттік экологиялық сараптаманың дәлелді қорытындыларын дайындауға және оларды мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттаманы іске асыру туралы шешім қабылдайтын органдарға және тапсырыс берушілерге уақтылы беруге;

      5) егер осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау жүргізу талап етілетін болса, Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының нақты нормаларына сілтеме жасай отырып және (немесе) қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындының тұжырымдарымен мемлекеттік экологиялық сараптамаға ұсынылған құжаттамаға өзі жіберген ескертулерді тиісті түрде негіздеуге;

      6) материалдардың сақталуын қамтамасыз етуге және құпия құжаттарға қатысты өз әрекеттерін олардың иесімен келісуге, өзіне сеніп тапсырылған мәліметтердің жария етілуіне жол бермеуге міндетті.

      104-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесіне сыртқы сарапшыларды тарту

      1. Егер мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесінде сараптамалық бөлімшелердің мамандарында жоқ тар бейіндегі арнайы білім талап етілсе, мемлекеттік экологиялық сараптама органдары сараптамалық қорытындылар үшін басқа да мемлекеттік органдарға, өзге де ұйымдарға, сондай-ақ тиісті білімі мен тәжірибесі бар жекелеген отандық және шетелдік мамандарға (ғылыми-зерттеу мекемелерінің, жоғары оқу орындарының ғалымдарына, практик мамандарға) жүгінуге құқығы бар.

      2. Сыртқы сарапшыларды тартуды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      105-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестері

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның жанынан олар туралы ережелерге сәйкес жұмыс істейтін тұрақты консультативтік-кеңесші органдар болып табылатын мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестері құрылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік экологиялық сараптамасының сарапшылық кеңестері туралы ережелерді, олардың дербес құрамдарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ведомствосының басшысы және оның аумақтық органдарының басшылары бекітеді.

      3. Мемлекеттік органдардың функциялары қоршаған ортаны қорғаумен байланысты мемлекеттік органдардың лауазымды адамдары, ғылыми-зерттеу мекемелерінің, жоғары оқу орынжарының ғалымдары, практик-мамандары және жұртшылық өкілдері мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерінің мүшелері бола алады.

      4. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың сарапшылық кеңестерінің қарауына:

      1) экологиялық сараптама жүргізу кезінде экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етудің, қоршаған ортаны қорғаудың, табиғи ресурстарды пайдалану мен молықтырудың күрделі проблемаларын талқылау;

      2) экологиялық қауіптілігі жоғары объектілерге қатысты мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындыларын қарау жатады.

      106-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың жариялылығы

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың жариялылығы және жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану мәселелері бойынша шешімдер қабылдауға қатысуы қоғамдық тыңдаулар өткізу арқылы қамтамасыз етіледі.

      2. Барлық мүдделі жеке және заңды тұлғаларға мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезеңінде өз пікірін білдіруге мүмкіндік беріледі.

      3. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында ол берілгеннен кейін бес жұмыс күні ішінде орналастырылуға және ол орналастырылған күннен бастап кемінде отыз жұмыс күні ішінде жария түрдегі қолжетімділікпен орналастырылуға тиіс.

      4. Жеке және заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген тәртіппен мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысына дау айтуға құқылы.

      107-бап. Қоғамдық тыңдауларды өткізу

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу процесінде қоғамдық тыңдауларды өткізу міндетті болып табылады.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қоғамдық тыңдаулары Қоғамдық тыңдауларды өткізу тәртібі қағидаларына сәйкес өткізіледі.

      108-бап. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыру кезіндегі келіспеушіліктерді қарау тәртібі

      1. Мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыру кезіндегі келіспеушіліктер келіссөздер арқылы не сот тәртібімен қаралады.

      2. Мемлекеттік экологиялық сараптама мәселелері бойынша келіспеушіліктерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүдделі тараптардың кез келгенінің өтініші бойынша келіссөздер арқылы қарайды.

      2-параграф. Қоғамдық экологиялық сараптама

      109-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама

      1. Қоғамдық экологиялық сараптаманы коммерциялық емес ұйымдар құратын сарапшылық комиссиялары ерікті негізде жүргізеді.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптама кез келген қызметті халықтың өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаны сақтау жөніндегі қоғамдық мүдделердің сақталуы тұрғысынан қарайды.

      3. Осы Кодекске сәйкес ластағыш заттар ретінде айқындалған заттардың шығарындыларын қоспағанда, парниктік газдар шығарындылары қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі болып табылмайды.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі іске асырылған жағдайда мүдделері қозғалатын жеке тұлғалар немесе коммерциялық емес ұйымдар қоғамдық экологиялық сараптаманың бастамашысы бола алады.

      110-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың ұйымдастырушы

      1. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы ретінде тұлғадан қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу туралы хабарлама берілетін және сарапшылық комиссиясының қызметін ұйымдастыру жөніндегі шаралар қолданылатын коммерциялық емес ұйым танылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі не тапсырыс берушіден қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу үшін қажетті құжаттар мен материалдарды сұратуға;

      2) қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу үшін сарапшылық комиссиясын құруға;

      3) жергілікті атқарушы органдар мен қаржы ұйымдарына қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысын ұсынуға құқығы бар.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы:

      1) осы Кодексте баяндалған талаптарға сәйкес қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастыруға;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманың барысы мен нәтижелері туралы жұртшылықты хабардар етуді және қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысын дайындау кезінде қоғамдық пікірді есепке алуды қамтамасыз етуге;

      3) жұртшылық үшін қоғамдық экологиялық сараптама қорытындысының ашықтығын қамтамасыз етуге міндетті.

      111-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылары

      1. Қаралатын мәселе бойынша ғылыми және (немесе) практикалық білімі бар және қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы қоғамдық сараптама жүргізуге тартқан жеке тұлға қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы болып табылады.

      2. Мыналар:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі не тапсырыс берушінің өкілі;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісін әзірлеушінің өкілі;

      3) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісіне тапсырыс берушімен немесе әзірлеушімен еңбек немесе өзге де шарттық қатынастарда тұратын жеке тұлға;

      4) Тапсырыс берушімен немесе қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісін әзірлеушімен шарттық қатынастарда тұрған заңды тұлғаның өкілі қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы бола алмайды.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы оны жүргізуге Қазақстан Республикасының заңнамасына және қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы берген тапсырмаға сәйкес қатысады.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптама сарапшысының қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу кезінде қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі бойынша ерекше пікір білдіруге құқығы бар, ол қоғамдық экологиялық сараптама қорытындысына қоса беріледі.

      5. Қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшысы:

      1) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтауға;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі бойынша өз қорытындысының объективтілігі мен негізділігін, сондай-ақ мүдделі жеке тұлғалардан және коммерциялық емес ұйымдардан қоғамдық экологиялық сараптаманың атына келіп түсетін ескертулер мен ұсыныстарды есепке алуды қамтамасыз етуге;

      3) қоғамдық экологиялық сараптамаға ұсынылған материалдардың сақталуын және мәліметтердің құпиялылығын, сондай-ақ зияткерлік меншікті қорғауды қамтамасыз етуге міндетті.

      112-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама объектісі тапсырыс берушісінің құқықтары мен міндеттері

      1. Қоғамдық экологиялық сараптама объектісінің тапсырыс берушісі шаруашылық, инвестициялық және өзге де қызметті жүзеге асыруды жоспарлайтын жеке немесе заңды тұлға болып табылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі тапсырыс берушісінің:

      1) көзделген қызмет бойынша құжаттамада қамтылған заңмен қорғалатын құпия мәліметтерді қорғауға;

      2) қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу барысы мен нәтижелері туралы ақпарат алуға және ақпаратқа қол жеткізуге;

      3) қоғамдық экологиялық сараптама шеңберінде өткізілетін қоғамдық тыңдауларға және өзге де іс-шараларға қатысуға;

      4) мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органға, жергілікті атқарушы органдарға қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысына өз түсіндірмелері мен түсініктемелерін ұсынуға құқығы бар.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптама объектісінің тапсырыс берушісі:

      1) қоғамдық экологиялық сараптамаға қажетті құжаттар мен материалдарды ұсынуға;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысында жазылған ұсынымдарға жазбаша жауап беруге міндетті.

      113-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы қаржыландыру

      Қоғамдық экологиялық сараптаманы қаржыландыру:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастыратын және жүргізетін коммерциялық емес ұйымдардың өз қаражаты;

      2) өтеусіз негізде берілетін ерікті қайырмалдықтар, гранттар;

      3) Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүргізіледі.

      114-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманы өткізу туралы хабарлама

      1. Қоғамдық экологиялық сараптама сараптаманы ұйымдастырушының оны өткізу туралы хабарламаны жіберген жағдайда жүзеге асырылады.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманы өткізу туралы хабарламаны оны ұйымдастырушы аумағында сараптама объектісінің қызметі белгіленіп отырған жергілікті атқарушы органдарға береді.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптама өткізу хабарламасында:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының атауы, заңды мекенжайы;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының жарғысында көзделген қызметтің сипаты;

      3) қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылық комиссиясының құрамы туралы мәліметтер;

      4) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі туралы мәліметтер;

      5) қоғамдық экологиялық сараптаманы жүргізудің 25 жұмыс күнінен асыруға болмайтын мерзімі көрсетілуге тиіс.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастыру өткізу, егер:

      1) қоғамдық экологиялық сараптама бұрын осы объектіге қатысты екі рет жүргізілген болса;

      2) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі мемлекеттік, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын мәліметтерді қамтыса;

      3) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының жарғысы осы коммерциялық емес ұйымның қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу жөніндегі қызметін көздемейтін болса;

      4) экологиялық сараптаманың болжамды объектісінің мемлекеттік экологиялық сараптамасы аяқталса немесе оған қатысты экологиялық рұқсат берілсе, рұқсат етіледі.

      115-бап. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы

      1. Қоғамдық экологиялық сараптаманың нәтижелері ұсынымдық сипатта болатын қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы түрінде ресімделеді.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысында:

      1) экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының атауы мен заңды мекенжайы;

      2) тапсырыс берушінің тегі, аты, әкесінің аты немесе толық атауы, қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісі нің атауы және орналасқан жері;

      3) жергілікті атқарушы органда қоғамдық экологиялық сараптаманы өткізу туралы хабарламаны жіберу туралы мәліметтер;

      4) қоғамдық экологиялық сараптаманы жүргізу мерзімдері;

      5) қоғамдық экологиялық сараптамадан өткен құжаттаманың құрамы, қоғамдық экологиялық сараптама процесінде пайдаланылған басқа да құжаттарды тізбеленіп көрсетілуі;

      6) қоғамдық экологиялық сараптаманың сарапшылық комиссиясы мүшелерінің құрамы;

      7) сараптама нәтижелерін баяндау;

      8) қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушы айқындаған қоғамдық экологиялық сараптама жүргізу жөніндегі тапсырманы сипаттау;

      9) қоғамдық экологиялық сараптама процесін, оның ішінде жұртшылықпен, тапсырыс берушімен және басқа да мүдделі тараптармен өзара іс-қимылды сипаттау;

      10) қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындылары қамтылуға тиіс.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындылары:

      1) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісінің Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарына сәйкестігі туралы қорытындыны;

      2) тапсырыс беруші жүргізген қоршаған ортаға әсерді бағалаудың толықтығына, сапасына және дәйектілігіне сипаттаманы;

      3) қоғамның әртүрлі топтарының көзделген қызметке қатысты көзқарастарының сипаттамасын, жұртшылықтың ұсыныстары мен ескертулеріне шолу жасауды;

      4) сарапшылардың қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісін іске асыруға экологиялық және әлеуметтік тұрғыдан жол беру жөніндегі пікірді;

      5) мемлекеттік экологиялық сараптаманы жүзеге асыратын органға, тапсырыс берушіге, сараптаманың объектісі н іске асыруға байланысты шешімдер қабылдайтын мемлекеттік органдарға және заңды тұлғаларға ұсыныстар мен ұсынымдарды қамтуға тиіс.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысына қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушының уәкілетті өкілі, сарапшылық комиссиясының төрағасы мен мүшелері қол қояды.

      5. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы:

      1) Алдында қоғамдық экологиялық сараптама өткізу туралы тиісті хабарлама жіберілген жергілікті атқарушы органға;

      2) осы объектінің мемлекеттік экологиялық сараптамасын жүзеге асыратын немесе оған қатысты экологиялық рұқсат берген органға;

      3) көзделген қызметтің тапсырыс берушісіне;

      4) қоғамдық экологиялық сараптаманың объектісін іске асыруға байланысты шешімдер қабылдайтын органдарға;

      5) бұқаралық ақпарат құралдарына жіберіледі.

      116-бап. Қоғамдық экологиялық сараптама нәтижелерін пайдалану

      1. Көзделген қызметтің тапсырыс берушісі қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысын алған күннен бастап бір ай мерзімде онда қамтылған қорытындылар мен ұсынымдарды қарауға және өз түсініктемелерін мемлекеттік экологиялық сараптама органына және қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушыға жіберуге міндетті.

      2. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу кезінде қаралуға тиіс. Қарау нәтижелері қоғамдық экологиялық сараптаманы ұйымдастырушыға және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберілуге тиіс.

      3. Қоғамдық экологиялық сараптаманың қорытындысы жергілікті атқарушы органдардың, қаржы ұйымдарының және көзделген қызметтің тапсырыс берушісінің шешімдер қабылдауы кезінде де ескерілуі мүмкін.

      4. Қоғамдық экологиялық сараптаманың нәтижелері сондай-ақ жаңа ғимараттар мен құрылысжайларды, олардың кешендерін, инженерлік және көлік коммуникацияларын салуға немесе жұмыс істеп тұрғандарын реконструкциялауға (кеңейтуге, техникалық қайта жарақтандыруға, жаңғыртуға), күрделі жөндеуге, аяқталмаған объектілерді консервациялауға және өз ресурстарын игерген объектілерді кейіннен кәдеге жаратуға (бұзуға) арналған жобаларға (жобалау-сметалық құжаттамаға) ведомстводан тыс кешенді сараптама жүргізу кезінде ескерілуі мүмкін.

      9-тарау. Экологиялық рұқсаттар

      117-бап. Жалпы ережелер

      1. Экологиялық рұқсат – заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлерге I және II санаттағы объектілерді пайдалануға беретін және осындай қызметті жүзеге асырудың экологиялық шарттарын айқындайтын рұқсат.

      Экологиялық жағдайлар деп Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген осындай қызметке қолданылатын экологиялық талаптардың, сондай-ақ қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыларда қамтылған тұжырымдардың сақталуын қамтамасыз ету мақсатында I және II санаттағы объектілерді салуға және пайдалануға қойылатын жеке талаптар түсініледі.

      Қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге бағытталмаған экологиялық рұқсаттарға шарттарды енгізуге тыйым салынады.

      2. Экологиялық рұқсат алған оператор, сондай-ақ І немесе ІІ санаттағы тиісті объектінің аумағында жекелеген жұмыстарды орындау және (немесе) жекелеген қызметтер көрсету үшін объектінің операторы тартқан жеке және заңды тұлғалар осындай экологиялық рұқсаттың шарттарын сақтауға міндетті және оларды сақтамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады. Мұндай жеке және заңды тұлғалардың I немесе II санаттағы тиісті объектінің аумағында жұмыстарды орындау және (немесе) қызметтерді көрсету үшін жеке экологиялық рұқсат алуы талап етілмейді.

      3. Экологиялық рұқсат I және II санаттағы әрбір жеке объектіге беріледі.

      4. Қазақстан Республикасында экологиялық рұқсаттардың мынадай түрлері беріледі:

      1) кешенді экологиялық рұқсаттар;

      2) әсер етуге экологиялық рұқсат.

      5. I және II санаттағы объектілерді тиісті экологиялық рұқсатсыз салуға және пайдалануға тыйым салынады.

      6. Осы Кодекске сәйкес ластағыш ретінде айқындалған заттардың шығарындыларын қоспағанда, парниктік газдар шығарындылары экологиялық рұқсаттардың нысанасы болып табылмайды.

      7. Экологиялық рұқсат III және IV санаттағы объектілерді, оның ішінде І немесе ІІ санаттағы объектінің өнеркәсіптік алаңы шегінде орналастырылатын, бірақ олармен технологиялық тікелей байланысы жоқ немесе І немесе ІІ санаттағы объектіні жойылған немесе кейіннен кәдеге жарату процесінде тұрған өнеркәсіптік алаң шегінде орналастырылатын объектілерді салу және пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін талап етілмейді.

      ІІІ санаттағы объектілерді пайдалану жөніндегі қызмет осы Кодекстің 122-бабына сәйкес қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация берілген жағдайда жүзеге асырылуы мүмкін.

      Экологиялық рұқсаттар беру, қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияны табыс ету, экологиялық рұқсаттар тізілімін және қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияларды жүргізу қағидаларын (бұдан әрі - Экологиялық рұқсаттар беру қағидалары) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      118-бап. Экологиялық рұқсаттың және объектінің операторы ауысқан кезде қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияның қолданылуы

      1. Объектіні иеліктен шығару немесе оны өзгедей заңды түрде пайдалануға басқа тұлғаға беру нәтижесінде объект операторы ауысқан, объект операторын бөлу, бөлу немесе біріктіру арқылы қайта ұйымдастыру немесе басқа да әмбебап құқықтық мирасқорлық жағдайларында бұрын берілген экологиялық рұқсат немесе қоршаған ортаға әсер ету туралы ұсынылған декларация өз күшін сақтайды және объектінің жаңа операторы үшін міндетті болады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген мән-жайлар басталған күннен бастап он жұмыс күн ішінде жаңа оператор қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға осы Кодекстің 120-бабына сәйкес экологиялық рұқсатты қайта ресімдеуге өтініш беруге міндетті.

      119-бап. Экологиялық рұқсатты қайта ресімдеу тәртібі

      1. Экологиялық рұқсатты қайта ресімдеу:

      1) экологиялық рұқсат берілген объект операторының атауы өзгерген, ұйымдық-құқықтық нысаны өзгерген жағдайларда;

      2) осы Кодекстің 119-бабында көрсетілген жағдайларда, бес жұмыс күні ішінде жүзеге асырылады.

      2. Рұқсатты қайта ресімдеу рұқсатты қайта ресімдеуге арналған өтініш негізінде жүзеге асырылады.

      Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көзделген негіз бойынша рұқсатты қайта ресімдеген жағдайда, өтінішке объект операторының ауысуын растайтын құқық белгілейтін құжаттың көшірмесі қоса берілуге тиіс.

      120-бап. Экологиялық рұқсатты тоқтата тұру, одан айыру (кері қайтарып алу) және оны жою

      1. Экологиялық рұқсаттың қолданылуын тоқтата тұру және одан айыру (оны кері қайтарып алу) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген негіздер бойынша және тәртіппен жүзеге асырылады.

      2. Экологиялық рұқсатты берген орган оның иесінің тиісті жазбаша өтінішін алған кезде немесе жаңа экологиялық рұқсат берілген күннен бастап экологиялық рұқсатты жояды.

      121-бап. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация

      1. ІІІ санаттағы объектілерде қызметін жүзеге асыратын тұлғалар (бұдан әрі – декларант) тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органына қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияны табыс етеді.

      2. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация жазбаша нысанда немесе электрондық цифрлық қолтаңбамен қол қойылған электрондық құжат нысанында ұсынылады.

      3. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация мынадай мәліметтерді:

      1) заңды тұлғаның атауын, ұйымдық-құқықтық нысанын, бизнес-сәйкестендіру нөмірін және мекенжайын (орналасқан жерін) немесе дара кәсіпкердің тегін, атын, әкесінің атын (бар болса), жеке сәйкестендіру нөмірін, тұрғылықты жерін; объектінің атауын және қысқаша сипаттамасын;

      2) объектінің атауын және қысқаша сипаттамасын;

      3) негізгі қызмет түрін, өндірілетін өнімнің, орындалатын жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің түрлері мен көлемін;

      4) жұмыс істеп тұрған объектілер үшін – тиісті объектілерде осының алдындағы өткен жеті жылда болған және қоршаған ортаға теріс әсер етуге әкеп соққан авариялар мен тосын оқиғалар туралы деректерді;

      5) ластағыш заттар шығарындыларының, төгінділерінің декларацияланатын санын, қалдықтардың (түзілетін, жинақталатын және қалдықтарды басқару жөніндегі мамандандырылған ұйымдарға берілетін) саны мен түрлерін қамтуға тиіс.

      4. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларация:

      1) белгіленген қызмет басталар алдында;

      2) қызметті жүзеге асыру басталғаннан кейін - негізгі өндірістердің технологиялық процестері, ластағыш заттар шығарындыларының, төгінділерінің сапалық және сандық сипаттамалары және стационарлық көздер, қалдықтар (түзілетін, жинақталатын және қалдықтарды басқару жөніндегі мамандандырылған ұйымдарға берілетін) елеулі түрде өзгерген жағдайда ұсынылады;

      5. Ластағыш заттар шығарындыларының, төгінділерінің және стационарлық көздердің, қалдықтардың (түзілетін, жинақталатын және қалдықтарды басқару жөніндегі мамандандырылған ұйымдарға берілетін) технологиялық процестері, сапалық және сандық сипаттамалары елеулі түрде өзгерген жағдайда, декларант тиісті елеулі өзгерістер енгізілген күннен бастап үш ай ішінде қоршаған ортаға әсер ету туралы жаңа декларацияны табыс етуге міндетті.

      6. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияның нысаны және оны толтыру тәртібі экологиялық рұқсаттар беру қағидаларында белгіленеді.

      7. Қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияны ұсынбағаны немесе осы декларацияда қамтылған дәйексіз ақпаратты ұсынбағаны үшін тұлғалар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген жауаптылықта болады.

      8. Жергілікті атқарушы органдар тоқсан сайын, есепті кезеңнен кейінгі 5-күнге дейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша қоршаған ортаға әсер ету туралы қабылданған декларациялар бойынша жиынтық деректерді жібереді.

      3-параграф. Кешенді экологиялық рұқсат

      122-бап. Кешенді экологиялық рұқсат туралы жалпы ережелер

      1. Кешенді экологиялық рұқсаттың болуы I санаттағы объектілер үшін міндетті.

      2. Осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілмеген өзге де объектілердің операторлары тиісті технологиялық процесс немесе өндіріс саласы үшін ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қорытындылар болған кезде ерікті түрде кешенді экологиялық рұқсат алуға құқылы.

      3. Кешенді экологиялық рұқсаттарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган береді.

      Осы Кодекстің 127-бабының 4-тармағында көзделген жағдайларда кешенді экологиялық рұқсатты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган тиісті мемлекеттік органдармен келісім бойынша береді.

      4. Кешенді экологиялық рұқсат осы тармақтың екінші бөлігінің ережелері ескеріліп, мерзімсіз қолданылады.

      Кешенді экологиялық рұқсаттар берілген объектілердің операторлары мұндай объект сәйкес келмейтін талаптарды белгілейтін ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша жаңа қорытынды бекітілген жағдайда осы Кодекске сәйкес жаңа кешенді экологиялық рұқсат алуға міндетті.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген жағдайда бұрын берілген кешенді экологиялық рұқсаттың қолданылуы ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша осындай қорытынды бекітілген күннен кейін бір жыл өткен соң тоқтатылады.

      5. Кешенді экологиялық рұқсаттың қолданылуын тоқтата тұру немесе кері қайтарып алу осы Кодекске және Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      123-бап. Кешенді экологиялық рұқсаттың мазмұны

      1. Кешенді экологиялық рұқсат белгіленген үлгідегі рұқсат болып табылады, онда:

      1) оның иесі (операторы), объектісі және онда жүзеге асырылатын қызмет түрлері туралы мәліметтер;

      2) кешенді экологиялық рұқсаттың қолданылу мерзімі;

      3) қызметті жүзеге асырудың экологиялық шарттары, оның ішінде:

      технологиялық нормативтер;

      осы Кодексте көзделген жағдайларда – қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтері;

      қоршаған ортаға жол берілетін физикалық әсер етудің нормативтері;

      қалдықтардың жинақталу лимиттері, қалдықтарды көму лимиттері (жеке полигон болған кезде);

      егер қызмет арнайы су пайдалануды қамтитын болса, Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес арнайы су пайдалануға арналған лимиттер;

      энергия тиімділігін арттыру және энергия үнемдеу жөніндегі іс-шаралар;

      қалдықтарды басқару бағдарламасы;

      қоршаған ортаға қауіп төндіретін жағдайларда объектіні пайдалану бойынша әрекеттер мен шаралар;

      өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасы, оның ішінде топырақ пен жерасты сулары жай-күйінің мониторингін және эмиссиялардың автоматтандырылған мониторингін қоса алғанда, өндірістік мониторинг жүргізу жөніндегі талаптар;

      топырақтағы және жерасты суларындағы эмиссияларды болғызбау үшін қажетті шарттар мен шаралар, сондай-ақ жабдықты пайдалану процесінде немесе қалдықтар мен өзге де қауіпті заттарды сақтау кезінде ағуды, төгілуді, аварияларды және өзге де штаттан тыс жағдайларды болғызбау мақсатында осындай шарттар мен шаралардың сақталуын ұдайы бақылау және бақылау жөніндегі талаптар;

      ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты технологиялық көрсеткіштерді сақтау мүмкін болмаған кезде I санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілер үшін – экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасының жобасы;

      қоршаған ортаға әсерді бағалау туралы қорытындыда көрсетілген қоршаған ортаны қорғау жөніндегі өзге де талаптар;

      4) кешенді экологиялық рұқсат беру, оның ішінде мүдделі жұртшылықтың осы Кодекстің 127-бабының 10-тармағына сәйкес ұсынылған ұсыныстарын есепке алу немесе қабылдамау туралы шешім қабылдау себептерінің негіздемесі қамтылады.

      2. Кешенді экологиялық рұқсат бланкілерінің нысандары және оларды толтыру тәртібі Экологиялық рұқсаттар беру қағидаларында белгіленеді.

      124-бап. Ең жақсы қолжетімді техникалар

      1. Ең жақсы қолжетімді техникалар деп қызмет түрлері мен оларды жүзеге асыру әдістерінің дамуының неғұрлым тиімді және озық сатысы түсініледі, ол технологиялық нормативтер мен қоршаған ортаға теріс антропогендік әсерді болғызбауға немесе, егер бұл іс жүзінде жүзеге асырылмаса, азайтуға бағытталған өзге де экологиялық жағдайларды белгілеуге негіз болу үшін олардың практикалық жарамдылығын куәландырады. Бұл ретте:

      1) техникалар деп объектіні жобалауға, салуға, қызмет көрсетуге, пайдалануға, басқаруға және пайдаланудан шығаруға қолданылатын пайдаланудағы технологиялар, сол сияқты тәсілдер, әдістер, процестер, практикалар, ұстанымдар мен шешімдер түсініледі;

      2) егер олардың даму деңгейі мұндай техниканы өндірістің тиісті секторында экономикалық және техникалық тұрғыдан ықтимал жағдайларда енгізуге мүмкіндік берсе, шығындар мен пайданы назарға ала отырып, мұндай техниканың Қазақстан Республикасында қолданылуына немесе өндірілуіне қарамастан және объектінің операторы үшін олар негізді түрде қаншалықты қолжетімді болса, сондай шамада ғана қолжетімді болып есептеледі;

      3) ең жақсы деп қоршаған ортаны қорғаудың жалпы жоғары деңгейіне жетуде неғұрлым пәрменді қолжетімді техника түсініледі.

      2. Ең жақсы қолжетімді техникаларды қолдану қоршаған орта ластануының кешенді түрде алдын алуға, қоршаған ортаға теріс антропогендік әсерді барынша азайтуға және бақылауға бағытталған.

      Ең жақсы қолжетімді техникаларды қолдану салалары деп экономиканың жекелеген салалары, қызмет түрлері, технологиялық процестер, осы Кодекске сәйкес ең жақсы қолжетімді техникалар айқындалатын қызметті жүргізудің техникалық, ұйымдастырушылық немесе басқарушылық аспектілері түсініледі. Ең жақсы қолжетімді техникаларды қолдану салалары осы Кодекстің 3-қосымшасында айқындалады.

      3. Ең жақсы қолжетімді техникалар мынадай өлшемшарттар үйлесімі:

      1) аз қалдықты технологияны пайдалану;

      2) қауіптілігі неғұрлым аз заттарды пайдалану;

      3) технологиялық процесте пайда болатын және пайдаланылатын заттардың, сондай-ақ қалдықтардың қалпына келтірілуі мен рециклингіне, қаншалықты қолданылуына ықпал ету;

      4) өнеркәсіптік деңгейде табысты сыналған процестердің, құрылғылардың және операциялық әдістердің салыстырмалылығы;

      5) ғылыми білім мен түсініктегі технологиялық серпілістер мен өзгерістер;

      6) қоршаған ортаға тиісті эмиссиялардың табиғаты, әсері және көлемі;

      7) жаңа және жұмыс істеп тұрған объектілер үшін пайдалануға берілген күндер;

      8) ең жақсы қолжетімді техниканы енгізу үшін қажетті мерзімдердің ұзақтығы;

      9) процестерде пайдаланылатын шикізат пен ресурстардың (суды қоса алғанда) тұтыну деңгейі мен қасиеттері және энергия тиімділігі;

      10) қоршаған ортаға эмиссиялардың теріс әсері мен қоршаған ортаға қауіп-қатердің жалпы деңгейіне дейін алдын алу немесе азайту қажеттігі;

      11) авариялардың алдын-алу қажеттігі және қоршаған орта үшін теріс салдарды барынша азайту;

      12) халықаралық ұйымдар жариялаған ақпарат;

      13) Қазақстан Республикасында немесе одан тыс жерлерде екі және одан да көп объектілерде өнеркәсіптік енгізу негізінде айқындалады.

      4. Қолданылуы кезінде табиғи ортаның бір немесе бірнеше құрамбөліктеріне зиянды әсерді болғызбау немесе қысқарту табиғи ортаның басқа құрамбөліктеріне зиянды әсерді ұлғайту есебінен қол жеткізілетін технологиялық процестер, техникалық, басқарушылық және ұйымдастырушылық тәсілдер, әдістер, ұстанымдар мен практикалар ең жақсы қолжетімді техника ретінде айқындалмайды.

      5. Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша қорытындылар – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның мына ережелерді:

      1) ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша тұжырымдарды;

      2) ең жақсы қолжетімді техникалардың сипаттамасын;

      3) ең жақсы қолжетімді техникалардың қолданылуын бағалау үшін қажетті ақпаратты;

      4) ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты эмиссиялардың деңгейлерін;

      5) ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты өзге де технологиялық көрсеткіштер, оның ішінде энергетикалық, су және өзге де ресурстарды тұтыну деңгейлерін;

      6) ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты мониторинг бойынша талаптарды;

      7) ремедиация бойынша талаптарды қамтитын Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтардың негізінде бекітілген нормативтік құқықтық актілері.

      Ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты эмиссиялар деңгейлері белгілі бір уақыт кезеңі ішінде және белгілі бір жағдайларда орташалауды ескере отырып, Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша қорытындыда сипатталған бір немесе бірнеше ең жақсы қолжетімді техникаларды қолдану арқылы объектіні пайдаланудың қалыпты жағдайы кезінде қол жеткізілуі мүмкін эмиссиялар деңгейінің (ластағыш заттардың шоғырлануының) ауқымы ретінде айқындалады. Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша қорытындыларда сондай-ақ диапазонның төменгі шекарасында эмиссия деңгейіне қол жеткізуге болатын шарттардың сипаттамасы келтіріледі

      6. Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтар Қазақстан Республикасының Стандарттау жөніндегі заңнамасында белгіленген тәртіпте ұлттық стандарт түрінде әзірленеді.

      7. Қазақстан Республикасының Үкіметі міндетіне:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мен Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеу және өзектендіру мәселелері бойынша өзге мемлекеттік органдардың өзара әрекетін жүзеге асыру;

      2) Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеу процесін қамтамасыз етуді және ең жақсы қолжетімді техникаларды ендіруді ақпараттық-аналитикалық қамтамасыз етуді жүзеге асыру;

      3) Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеу мәселелері бойынша мүдделі мемлекеттік органдарды, ұйымдарды және жұртшылықты ақпараттандыруды жүзеге асыру және оларға ең жақсы қолжетімді техникалар саласында консультациялық қолдауды ұсыну;

      4) Ең жақсы қолжетімді техникалар саласында нормативтік құқықтық актілерді жетілдіру бойынша ұсыныстарды дайындауға қатысу;

      5) Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеу, Қазақстан Республикасында заманауи технологиялар трансфері мен бейімдеу мәселелері бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және техникалық жұмыс топтарының қызметін ұйымдастырушылық, әдістемелік және сараптамалық-аналитикалық қолдауды қамтамасыз ету;

      6) Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеу бойынша техникалық жұмыс топтарына қатысу кіретін Ең жақсы қолжетімді техникалар жөніндегі бюро функциясын жүзеге асыратын ұйымды анықтайды.

      8. Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтар мына мәліметтерді қамтиды:

      1) саланы, саланың бір бөлігін, қызмет түрін, технологиялық процестерді және техникаларды сипаттауды қоса алғанда, нақты қолдану саласы туралы жалпы ақпарат;

      2) эмиссиялардың ағымдағы деңгейін, сондай-ақ энергетикалық және су ресурстарын тұтынуды қоса алғанда, қолдану саласына тән негізгі экологиялық проблемаларды сипаттамасы;

      3) ең жақсы қолжетімді техниканы айқындау әдістемесі;

      4) ең жақсы қолжетімді техникаларды айқындау мақсатында қарастыру үшін ұсынылатын қолданудың нақты саласы үшін жұмыс істеп тұрған техникалардың сипаттамасы;

      5) қоршаған ортаға технологиялық процестердің теріс әсерін төмендету үшін оларды жүзеге асыру кезінде қолданылатын және техникалық қайта жарақтандыруды, қоршаған ортаға теріс әсер ететін объектіні реконструкцияларды талап етпейтін әдістер;

      6) қоршаған орта үшін ең жақсы қолжетімді техниканы енгізудің артықшылықтарын бағалау;

      7) ең жақсы қолжетімді техниканы қолданудағы шектеулер туралы деректер;

      8) ең жақсы қолжетімді техниканы сипаттайтын экономикалық көрсеткіштер;

      9) ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізілетін немесе оларды тәжірибелік-өнеркәсіптік енгізу жүзеге асырылатын жаңа техникалар туралы мәліметтер;

      10) ең жақсы қолжетімді техниканы іс жүзінде қолдану үшін маңызы бар өзге де мәліметтер;

      11) осындай ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты технологиялық көрсеткіштерді қоса алғанда, ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша тұжырымдарды қамтитын қорытынды;

      12) анықтамалықпен одан әрі жұмыс істеу үшін техникалық жұмыс тобының қосымша түсініктемелері мен ұсыныстары қамтылады.

      9. Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеу кезінде осы саладағы ең үздік әлемдік тәжірибе ескеріледі, оның ішінде Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтардың негізі ретінде оларды қолданудың нақты салаларында ең жақсы қолжетімді техникалардың техникалық және экономикалық қолжетімділігін негіздейтін Қазақстан Республикасының климаттық, экологиялық, экономикалық және әлеуметтік жағдайларына негізделген бейімдеу қажеттігін ескере отырып, Экономикалық ынтымақтастық және даму ұйымына мүше болып табылатын мемлекеттерде ресми қолданылатын ұқсас және салыстырмалы анықтамалықтар пайдаланылуға тиіс.

      10. Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды қайта қарау ғылыми-техникалық дамуды ескере отырып, бірақ тиісті анықтамалықтың алдыңғы нұсқасы жарияланғаннан кейін әрбір сегіз жылдан кем емес уақытта жүзеге асырылады.

      11. Ең жақсы қолжетімді техниканы енгізу деп мыналар:

      1) жаңа объектілерді жобалау, салу немесе жұмыс істеп тұрған объектілерді реконструкциялау, техникалық қайта жарақтандыру (жаңғырту), оның ішінде жаңа жабдықты орнату арқылы іске асыру;

      2) жиынтығында қоршаған ортаны қорғау деңгейіне қол жеткізуді Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша жарияланған анықтамаларда сипатталған ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты көрсеткіштерден төмен болмайтындай ететін мұндай объектілерге қызмет көрсету, оларды пайдалану, басқару және пайдаланудан шығару тәсілдерін, әдістерін, процестерін, практикаларын, ұстанымдары мен шешімдерін қолдану жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырудың уақыт жағынан шектелген процесі танылады.


      125-бап. Кешенді экологиялық рұқсат алуға өтініш

      1. Кешенді экологиялық рұқсат алуға өтініш қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға электрондық түрде беріледі және онда мынадай ақпарат:

      1) заңды тұлғаның атауы, ұйымдық-құқықтық нысаны немесе дара кәсіпкердің тегі, аты, әкесінің аты (бар болса); бизнес-идентификаттау нөмірі;

      2) объектінің атауы, орналасқан жері;

      3) негізгі қызмет түрі, өндірілетін өнімнің (тауардың) түрлері мен көлемі;

      4) объектіні салу, реконструкциялау және (немесе) пайдалану жоспарланып отырған аумақтың ағымдағы жай-күйінің сипаттамасы;

      5) қоршаған ортаға оның зиянды антропогендік әсер етуін болғызбау немесе деңгейін төмендету мақсатында объектіде қолданылатын немесе қолдануға ұсынылатын техникаларды сипаттау, оның ішінде кешенді экологиялық рұқсатта белгілеу үшін оператор ұсынатын технологиялық нормативтердің есептері мен негіздемелері;

      6) тиісті қолданылу салалары бойынша ең жақсы қолжетімді техникалар туралы қорытындыларда келтірілген ең жақсы қолжетімділігі бар пайдаланылатын немесе пайдалануға көзделетін техниканың салыстырмалы сипаттамасы;

      7) кешенді экологиялық рұқсатқа енгізу үшін ұсынылатын Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына және қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындының тұжырымдарына сәйкес келуі тиіс объектіні салу, кәдеге жаратудан пайдаланылуы тиіс кезеңдеріне қатысты міндетті экологиялық шарттар;

      8) шикізатты, суды, электр және жылу энергиясын пайдалану (тұтыну) туралы ақпарат;

      9) объектіні салу және пайдалану бойынша егжей-тегжейлі нақтылауды жүзеге асыру үшін оператор алуы немесе беруі қажет болжамды рұқсаттар мен хабарламалар туралы ақпарат;

      10) жұмыс істеп тұрған объектілер үшін:

      өткен жеті жылда объектіде болған қоршаған ортаны ластауға немесе экологиялық залал келтіруге әкеп соққан авариялар мен тосын оқиғалар туралы мәліметтер;

      экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын (бар болса) іске асыру туралы ақпарат қамтылуға тиіс.

      2. Кешенді экологиялық рұқсатты алуға арналған өтініштің нысаны және оны толтыру тәртібі Экологиялық рұқсаттар беру қағидаларында белгіленеді.

      3. Кешенді экологиялық рұқсат алуға арналған өтінішке:

      1) көзделген қызметке қатысты – егер осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу талап етілмейтін болса, қоршаған ортаға әсерді бағалау немесе әсер ету скринингі материалдарымен бірге тиісті жобалау құжаттары;

      2) жүзеге асырылатын қызметке қатысты – технологиялық нормативтердің негіздемесі және оңайлатылған тәртіп бойынша экологиялық бағалау материалдарымен бірге эмиссиялар нормативтерінің жобасы;

      3) қалдықтарды басқару бағдарламасының жобасы;

      4) өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының жобасы;

      5) ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты технологиялық көрсеткіштерді сақтауы мүмкін болмаған кезде I санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілер үшін – осы Кодекстің 131-бабына сәйкес әзірленген экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасының жобасы қоса беріледі.

      4. Объект операторының өтініші бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган, басқа да мемлекеттік органдар мен ведомстволық бағыныстағы ұйымдар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен объектінің құрылысы және (немесе) пайдаланылуы қарастырылатын аумаққа қатысты өздерінде бар барлық экологиялық ақпаратқа оның қолжеткізуіне рұқсат беруге міндетті.

      126-бап. Кешенді экологиялық рұқсат алуға өтінішті қарау рәсімі

      1. Кешенді экологиялық рұқсатты алуға өтініш ұсынылған материалдардың нысаны мен мазмұны осы Кодекстің талаптарына сәйкес келген жағдайда қаралуға жатады.

      2. Кешенді экологиялық рұқсат алуға өтінішті алған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оны толықтығы (жинақтылығы) тұрғысынан қарайды және кешенді экологиялық рұқсат алуға өтініште барлық талап етілетін мәліметтер мен қоса берілетін құжаттар болған кезде өтінішті және оған қоса берілетін құжаттарды өзінің құрылымдық бөлімшелеріне, сондай-ақ мынадай мүдделі мемлекеттік органдарға олардан міндетті экологиялық жағдайларға қатысты ескертулер мен ұсыныстар алу үшін жібереді, олардың құзыреті шеңберінде кешенді экологиялық рұқсатқа енгізілуге жататын:

      1) халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органға;

      2) объект жататын тиісті салада реттеуді жүзеге асыратын уәкілетті органға;

      3) объектіні салу және пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыру үшін қажетті рұқсаттарды беру құзыретіне кіретін өзге де уәкілетті органдарға;

      4) аумағында объект орналасқан немесе орналасатын облыстың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органына;

      5) Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі жәрдемдескен жағдайда, егер мұндай қызметті шешу туралы шешімдерді қабылдау жөніндегі трансшекаралық рәсімдерді жүргізу қажеттігі Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделсе немесе қоршаған ортаға әсер етуді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыда белгіленсе, объектіні салу және (немесе) пайдалану қоршаған ортаның жай-күйіне елеулі қолайсыз әсер етуі ықтимал мемлекетке жібереді.

      Егер объект екі немесе одан да көп облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аумақтары шегінде орналасса немесе орналасатын болса, қоса берілетін материалдары бар өтініш әрбір тиісті жергілікті атқарушы органға жіберуге жатады.

      3. Құжаттардың толық топтамасы ұсынылмаған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы баптың 3-тармағында көрсетілген мерзімде өтінішті қоса берілген құжаттарымен бірге өтініш берушіге осындай қайтарудың себептерін негіздей отырып қайтарады.

      4. Егер "бір терезе" қағидаты бойынша тиісті мемлекеттік көрсетілетін қызметтерді біріктіру тәртібі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және тиісті уәкілетті органдардың бірлескен бұйрықтарымен айқындалған болса, кешенді экологиялық рұқсаттың құрамына өзге де мемлекеттік органдар беретін рұқсаттар енгізілуі мүмкін.

      5. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген мүдделі мемлекеттік органдар өтінішті алған күннен бастап күнтізбелік 30 күн ішінде кешенді экологиялық рұқсатқа енгізілуге жататын міндетті экологиялық шарттарға қатысты өз қорытындыларын беруге тиіс.

      6. Мүдделі мемлекеттік органдардан қорытындыларды алғаннан кейін 1 жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оларды қарау және ұстанымды ұсыну үшін өтініш берушіге жіберуге міндетті және өтініш беруші бес жұмыс күні ішінде осындай қорытындылар мен ұсыныстарды қарайды және олар бойынша өз ұстанымын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жібереді.

      7. Осы баптың 5-тармағында көрсетілген мерзім өткеннен кейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган алған мүдделі мемлекеттік органдардың қорытындылары өтініш берушіге жіберілмейді және өтініш бойынша шешім қабылдау кезінде есепке алынбайды.

      8. Осы баптың 7-тармағына сәйкес өтініш берушінің ұстанымын алғаннан кейін 10 жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган алынған ескертулер мен ұсыныстарды, сондай-ақ өтініш берушінің ұстанымын ескере отырып, ішкі және (немесе) сыртқы сарапшыларды тарту арқылы кешенді экологиялық рұқсаттың жобасын дайындайды және мұндай жобаны өтініш берушіге жібереді. Өтініш беруші ұсынылған экологиялық рұқсат жобасы бойынша өз ұстанымын 10 жұмыс күні ішінде ұсынады.

      Кешенді экологиялық рұқсаттың жобасына енгізілген шарттар бойынша туындайтын келіспеушіліктерді осы Кодекстің 85-бабында көзделген тәртіппен сараптама комиссиясы шешеді.

      127-бап. Қарастырылатын шет мемлекетпен консультациялар

      1. Осы Кодекстің 127-бабының 3-тармағында көрсетілген жағдайда, егер қарастырылатын шет мемлекет өтініш бойынша кешенді экологиялық рұқсат беруге қатысты өз ұстанымын ұсынса, уәкілетті орган Қазақстан Республикасы Сыртқы істер министрлігі жәрдемдескен жағдайда Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттардың ережелерін ескеру арқылы консультациялар жүргізуге тиіс.

      2. Кешенді экологиялық рұқсат алуға арналған өтінішті қарау мерзімі қарастырылатын мемлекетпен консультациялар аяқталғанға дейін тоқтатыла тұрады.

      128-бап. Кешенді экологиялық рұқсатты беру

      1. Өтініш берушінің жауабын немесе осы Кодекстің 127-бабының 8-тармағына сәйкес келіспеушіліктерді қарау нәтижелерін алғаннан кейін 5 жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган кешенді экологиялық рұқсат беру немесе оны беруден бас тарту туралы шешім қабылдайды.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) өтініш беруші кешенді экологиялық рұқсат алу үшін ұсынған құжаттардың және (немесе) олардағы мәліметтердің дәйексіздігі анықталған;

      2) кешенді экологиялық рұқсатты алу үшін өтініш беруші ұсынған құжаттар және (немесе) оларда қамтылған мәліметтер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарына және (немесе), егер осы Кодексте қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау көзделсе - қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша қорытындыға сәйкес келмеген;

      3) өтініш беруші осы Кодекстің 127-бабында көзделген тәртіппен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған кешенді экологиялық рұқсаттың шарттарымен келіспеген жағдайларда кешенді экологиялық рұқсат беруден бас тартады.

      3. Егер бас тарту үшін негіздер жоқ болса, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган өтініш берушіге кешенді экологиялық рұқсатты тиісті шешім қабылданғаннан кейін 1 жұмыс күні ішінде береді.

      4. Берілген кешенді экологиялық қорытындының көшірмесі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында орналастырылады.

      5. Объектілердің операторлары кешенді экологиялық рұқсатта көзделген экологиялық шарттарды орындауға міндетті және оларды сақтамағаны немесе қызметін кешенді экологиялық рұқсатсыз жүзеге асырғаны үшін Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жауаптылықта болады.

      129-бап. Кешенді экологиялық рұқсатты қайта қарау

      1. Кешенді экологиялық рұқсат мынадай жағдайдарда:

      1) оператор осы Кодекстің 77-бабының 2-тармағына сәйкес қоршаған ортаға әсерді бағалау жүргізуді талап ететін көзделген немесе жүзеге асырылатын қызметке елеулі өзгерістер енгізгенде;

      2) кешенді экологиялық рұқсатта қамтылған технологиялық нормативтермен салыстырғанда Ең жақсы қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты неғұрлым қатаң технологиялық көрсеткіштерді қамтитын оларды қолданудың тиісті салалары бойынша ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша жаңа анықтамалықтың қабылдануына байланысты Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша жаңа қорытынды бекітілгенде ішінара немесе толықтай қайта қаралуға жатады.

      2. Оператор осы баптың 1-тармағында көрсетілген негіздер бойынша кешенді экологиялық рұқсатты:

      1) жүзеге асырылатын қызметке елеулі өзгерістерді оператор іске асыра бастайтын болжамды күнге дейін 6 ай бұрын;

      2) осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасына сәйкес оларды қолданудың тиісті салалары бойынша Ең жақсы қолжетімді техникалар бойынша жаңа қорытынды бекітілген күннен бастап 3 ай ішінде қайта қарауға өтініш беруге міндетті.

      3. Кешенді экологиялық рұқсатты қайта қарау кешенді экологиялық рұқсат беру үшін осы Кодексте белгіленген тәртіппен толық көлемде жүзеге асырылады.

      Кешенді экологиялық рұқсатты ішінара қайта қарау кешенді экологиялық рұқсат беру үшін осы Кодексте белгіленген тәртіппен қаралып отырған жекелеген экологиялық жағдайлар мен нормативтер бөлігінде кешенді экологиялық рұқсаттың өзге де қозғалмайтын шарттарын қайта қарамай жүзеге асырылады.

      4. Кешенді экологиялық рұқсатты қайта қарау және оған өзгерістер енгізу оператордың бастамасы бойынша да жүзеге асырылуы мүмкін.

      5. Кешенді экологиялық рұқсатқа енгізілетін және ондағы экологиялық шарттарды қозғамайтын өзгерістер кешенді экологиялық рұқсатты қайта қарауды талап етпейді және оны қайта ресімдеу арқылы жүзеге асырылады.

      130-бап. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы

      1. Шекті жол берілетін шығарындылар нормативтерін, шекті жол берілетін төгінділер нормативтерін, технологиялық нормативтерді жұмыс істеп тұрған I санаттағы объектілерде қызметін жүзеге асыратын заңды тұлғалардың немесе дара кәсіпкерлердің сақтауы мүмкін болмаған жағдайда шекті жол берілетін шығарындылар нормативтеріне, шекті жол берілетін төгінділер нормативтеріне, технологиялық нормативтерге кезең-кезеңмен қол жеткізу кезеңінде міндетті түрде экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы әзірленеді және бекітіледі.

      2. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы қоршаған ортаға теріс әсер ететін объектілерді реконструкциялау жөніндегі іс-шаралар тізбесін, оларды орындау мерзімдерін қамтиды.

      3. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасында объектінің операторы экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасының қолданылу кезеңінде қол жеткізуге тиіс қоршаған ортаға теріс әсерді төмендету көрсеткіштері және осындай көрсеткіштерге кезең-кезеңімен қол жеткізу кестесі қамтылады.

      4. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасына табиғат қорғауда маңызы бар ғимараттарды, құрылысжайларды, жабдықтарды, құрылғыларды пайдалануды қамтамасыз етуге бағытталған іс-шаралар енгізілуге жатпайды.

      5. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын іске асыру мерзімі 4 жылдан аспайды және ұзартуға жатпайды.

      6. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын әзірлеу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      7. Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын орындау шартымен кешенді экологиялық рұқсатты алған объектілердің операторлары жыл сайын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасының орындалуы туралы есеп береді.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыру кезінде экологиялық тиімділікті арттырудың бекітілген бағдарламаларының іске асырылуын бақылауды жүзеге асырады.

      4-параграф. Әсер етуге экологиялық рұқсат

      131-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсат беру туралы жалпы ережелер

      1. ІІ санаттағы объектілерде қоршаған ортаға эмиссияларды жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер қоршаған ортаға эмиссияларға экологиялық рұқсат алуға міндетті.

      2. Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес бірыңғай жер салығын төлеушілер болып табылатын тұлғалар шаруа немесе фермер қожалықтары үшін арнаулы салық режимі қолданылатын қызметте пайдаланылатын объектілер бойынша әсер етуге экологиялық рұқсат алмайды.

      3. Әсер етуге экологиялық рұқсаттарды облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары береді.

      4. Жекелеген стационарлық көздері әртүрлі облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) аумағында орналасқан объектіге қатысты ықпал етуге экологиялық рұқсат алуға өтініш тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктердің кез келген жергілікті атқарушы органына берілуі мүмкін, бұл ретте өзге де облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жергілікті атқарушы органдары мүдделі мемлекеттік органдар ретінде экологиялық рұқсат беру рәсіміне тартылуға тиіс.

      5. Әсер етуге экологиялық рұқсаттар қолданыстағы рұқсатта көрсетілген экологиялық шарттарды өзгертуді талап ететін қолданылатын технологиялар өзгергенге дейінгі, бірақ он жылдан аспайтын мерзімге беріледі.


      132-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсаттың мазмұны

      1. Әсер етуге экологиялық рұқсат – белгіленген үлгідегі рұқсатты білдіреді, онда:

      1) оның иесі (оператор), объектісі және сонда жүзеге асырылатын қызмет түрлері туралы мәліметтер;

      2) экологиялық рұқсаттың қолданылу мерзімі;

      3) қызметті жүзеге асырудың экологиялық шарттары, оның ішінде:

      қоршаған ортаға эмиссиялар нормативтері;

      қалдықтардың жинақталу лимиттері, қалдықтарды көму лимиттері (жеке полигон болған жағдайда);

      қалдықтарды басқару бағдарламасы;

      өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасы, оның ішінде топырақ және жерасты сулары жай-күйінің мониторингін қоса алғанда, өндірістік мониторинг жүргізу бойынша талаптар;

      экологиялық рұқсаттың қолданылу кезеңіне арналған қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары;

      қоршаған ортаға әсерді бағалау туралы қорытындыда көрсетілген қоршаған ортаны қорғау жөніндегі өзге де талаптар (болған жағдайда) қамтылады.

      2. Әсер етуге экологиялық рұқсат бланкілерінің нысандарын және оларды толтыру тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      133-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсат алуға өтініш

      3. Әсер етуге экологиялық рұқсат алуға арналған өтініш жергілікті атқарушы органға белгіленген нысан бойынша электрондық нысанда беріледі.

      4. Әсер етуге экологиялық рұқсат алуға арналған өтінішке:

      1) мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы (ол болған жағдайда);

      2) қалдықтарды басқару бағдарламасының жобасы қоса беріледі.

      3) өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының жобасы;

      4) экологиялық рұқсаттың қолданылу кезеңіне қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының жобасы.

      Мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болмаған кезде әсер етуге экологиялық рұқсат алуға арналған өтінішке осы Кодекстің 99-бабына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамаға жататын объектіні салу және пайдалану жөніндегі жобалау құжаттамасы қоса беріледі. Бұл жағдайда мұндай құжаттама осы Кодекске сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамадан өтеді

      5. Әсер етуге экологиялық рұқсат алуға арналған өтініштің нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      134-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсатты қарау және беру мерзімдері

      1. Жергілікті атқарушы орган әсер етуге экологиялық рұқсат беруге арналған өтініш тіркелген күннен бастап екі жұмыс күнінен аспайтын мерзімде ұсынылған материалдарды олардың толықтығы (жинақтылығы) тұрғысынан зерделейді. Көрсетілген мерзім ішінде өтініш қарауға қабылданады не ұсынылған құжаттардың жиынтықталмауы салдарынан қабылданбайды.

      Ұсынылған құжаттардың жиынтықталмау себебі бойынша өтініш қабылданбаған жағдайда өтініш берушіге бас тарту себептерін дәлелді негіздей отырып, бас тарту жіберіледі.

      2. Қарауға қабылданған өтініштер осы Кодекстің талаптарына сәйкестігі тұрғысынан қаралады және қарау қорытындылары бойынша өтініш тіркелген күннен бастап он жұмыс күнінен аспайтын мерзімде әсер етуге экологиялық рұқсат немесе дәлелді бас тарту беріледі.

      3. Әсер етуге экологиялық рұқсат берумен бір мезгілде өтініш берушіге мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысы беріледі

      135-бап. Әсер етуге экологиялық рұқсат беруден бас тарту

      1. Әсер етуге экологиялық рұқсат беретін жергілікті атқарушы органдар мынадай жағдайларда:

      1) рұқсат алу үшін ұсынылған материалдар дәйексіз болып табылса;

      2) қызметті жүзеге асырудың мәлімделген шарттары мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы берілген бастапқы деректерге сәйкес келмесе (ол болған жағдайда);

      3) қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары, қалдықтарды басқару бағдарламасының жобасы немесе өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының жобасы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген экологиялық талаптарға сәйкес келмесе;

      4) мемлекеттік экологиялық сараптаманың теріс қорытындысы алынса, рұқсат беруден бас тартады.

      2. Әсер етуге экологиялық рұқсат беруден бас тартуға байланысты даулар мен келіспеушіліктер Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен қаралады.

      136-бап. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары

      1. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары әсер етуге экологиялық рұқсатқа қосымша болып табылады және эмиссиялардың белгіленген нормативтерінің сақталуын қамтамасыз ету үшін қажетті іс-шаралар тізбесін қамтуға тиіс.

      3. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын әзірлеу ережелерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органдар белгілейді.

      4. Оператор экологиялық рұқсат берген тиісті органға қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының орындалуы туралы жыл сайын есеп береді

      4-бөлім. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу

      137-бап. Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу тетіктерінің түрлері

      Қоршаған ортаны қорғауды экономикалық реттеу тетіктерінің түрлері:

      1) қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемақы;

      2) қоршаған ортаға эмиссияларды басқарудың нарықтық тетіктері;

      3) экологиялық сақтандыру;

      4) қоршаған ортаны қорғауға бағытталған қызметті экономикалық ынталандыру;

      5) парниктік газдар шығарындыларын азайту мен сіңірудің нарықтық тетіктер;

      6) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері болып табылады.

      138-бап. Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлем

      1. Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлем оның мынадай түрлері:

      1) атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындылары;

      2) ластағыш заттардың төгінділері;

      3) қалдықтарды көмгені;

      4) күкіртті ашық түрде күкірт карталарында орналастырғаны үшін алынады.

      2. Қоршаған ортаға теріс әсер үшін төлемақы енгізуді қоршаған ортаға теріс әсер ететін объектінің операторы жүзеге асырады.

      3. Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемақы мөлшерлемелері Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленеді.

      4. Қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін экологиялық рұқсатта немесе қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияда айқындалған нормативтер шегінде төлемақы Қазақстан Республикасының салық заңнамасында белгіленген тәртіппен алынады.

      5. Коммуналдық қатты қалдықтарды көму үшін ақы төлеуге арналған шығыстар Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен тарифтер белгіленген кезде ескеріледі.

      139-бап. Қоршаған ортаға эмиссияларды басқарудың нарықтық тетіктері

      1. Қоршаған ортаға эмиссияларды қысқарту мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қоршаған ортаға эмиссиялардың лимиттерін белгілеу, қоршаған ортаға эмиссияларға квоталарды бөлу және қоршаған ортаға эмиссияларды қысқартуға квоталар мен міндеттемелерді сату тәртібін бекіту арқылы нарықтық тетіктерді енгізуі мүмкін.

      2. Қоршаған ортаға эмиссиялардың лимиттері – белгілі бір аумақ (акватория) шегінде күнтізбелік жылға белгіленетін қоршаған ортаға эмиссиялардың жиынтық нормативтік көлемі, оны сақтаған кезде экологиялық сапаның нормативтері бұзылмайды.

      3. Қоршаған ортаға эмиссияларға арналған квота – нақты тұлғаға күнтізбелік бір жылға ақылы немесе тегін негізде бөлінетін қоршаған ортаға эмиссияларға арналған лимиттің бөлігі.

      140-бап. Экологиялық сақтандыру

      1. Экологиялық сақтандырудың мақсаты авариямен келтірілген экологиялық залалды өтеу бойынша тұлғаның азаматтық-құқықтық жауапкершілігін қамтамасыз ету болып табылады.

      2. Оператор жасаған міндетті экологиялық сақтандыру шартынсыз І санаттағы объектілерді пайдалануға жол берілмейді.

      Міндетті экологиялық сақтандыру "Міндетті экологиялық сақтандыру туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Ерікті экологиялық сақтандыруды жеке және заңды тұлғалар өздерінің ерік білдіруіне байланысты жүзеге асырады. Ерікті экологиялық сақтандырудың түрлері, шарттары мен тәртібі сақтандырушылар мен сақтанушылар арасындағы шарттарда айқындалады.

      141-бап. Қоршаған ортаны қорғауға бағытталған қызметті экономикалық ынталандыру

      1. Қоршаған ортаны қорғауға бағытталған қызметті экономикалық ынталандыру мыналар:

      1) Қазақстан Республикасының салық заңнамасына сәйкес кешенді экологиялық рұқсат алған күннен бастап қоршаған ортаға теріс әсер еткені үшін төлемақы мөлшерлемелеріне 0 коэффициентін қолдану;

      2) қалдықтарды термиялық кәдеге жарату арқылы өндірілген электр және жылу энергиясына "жасыл" тарифті қолдану;

      3) "жасыл" технологиялардың трансферті мен бейімделуін, сондай-ақ "жасыл" инвестицияларды тартуға жәрдемдесуді ұйымдастыру;

      4) Қазақстан Республикасының заңдарында және (немесе) "Астана" халықаралық қаржы орталығының актілерінде белгіленген шарттарда және тәртіппен "жасыл" қаржыландыру шеңберінде мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну;

      5) Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған өзге де мемлекеттік қолдау шараларын ұсыну арқылы жүзеге асырылады.

      2. "Жасыл" тариф деп энергетика саласындағы уәкілетті орган бекіткен жаңартылатын энергия көздерін қолдауға арналған тарифті айқындау қағидаларына сәйкес қалдықтарды термиялық кәдеге жарату объектілері өндірген электр немесе жылу энергиясын жаңартылатын энергия көздерін қолдау жөніндегі қаржы-есеп айырысу орталығының сатуына арналған тариф түсініледі.

      3. "Жасыл" технологиялар деп ғылымның заманауи жетістіктерінің негізінде жасалған, тұрақты дамудың экологиялық, экономикалық, әлеуметтік аспектілерін ескеретін, өндірістің экологиялық қауіпсіз технологиялары түсініледі, олар мынадай салаларды қамтиды және:

      1) "өндіріс – кәдеге жарату – жаңа өндіріс" тұйық циклі бойынша улы емес өнімдер өндірісіне;

      2) технологиялардағы және тұтыну құрылымындағы инновациялар есебінен қалдықтарды барынша қысқартуға;

      3) жаңартылмайтын табиғи ресурстарды баламалы жаңартылатын шикізат пен энергия көздеріне ауыстыруға;

      4) егіншілікте, мал шаруашылығында және ауыл шаруашылығы өнімдерін қайта өңдеуде биотехнологияларды енгізуге, ауыл шаруашылығы үшін биологиялық препараттар өндіруге;

      5) жаңартылатын энергия көздерінен энергия өндіруге (күн энергиясы, жел энергиясы, гидро, геотермалдық энергия, биомасса, сутегі), атмосфераға зиянды шығарындыларды азайтуға, отынды пайдалану тиімділігін, сондай-ақ ғимараттар мен тұрмыстық аспаптардың энергия тиімділігін арттыруға;

      6) климаттың өзгеру салдарларын бәсеңдетуге бағытталған қоршаған ортадан парниктік газдардың жоғары сіңіргіш әсері бар орнықты жасыл желектерді шығаруға;

      7) құрамында уытты және канцерогендік заттары жоқ құрылыс материалдары өндірістік және тұтыну қалдықтарын пайдалана отырып өндіруге бағытталады.

      "Жасыл" технологиялардың сервистік операторы – Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған, "жасыл" технологиялардың трансферті мен бейімделуін ұйымдастыру, экологиялық және "жасыл" инвестицияларды тартуға жәрдемдесу, оның ішінде ұлттық даму институттарының, жергілікті бюджеттердің гранттары және (немесе) инвестициялары және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да ұйымдардың есебінен кешенді қызметтер көрсететін заңды тұлға.

      "Жасыл" технологиялар жобаларын енгізу және іске асыру үшін "жасыл" инвестициялар, оның ішінде ұлттық даму институттарының гранттары және (немесе) инвестициялары, жергілікті бюджеттер және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған басқа да ұйымдардың көздері есебінен тартылады.

      Технологияларды "жасыл" технологиялар ретінде тану қағидаларын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      4. "Жасыл" қаржыландыру деп "жасыл" жобаларды іске асыруға бағытталған және мемлекеттің ақша-кредит саясаты саласындағы уәкілетті органы айқындаған актілерімен айқындалған "жасыл" облигациялар, "жасыл" кредиттер және басқа да қаржы құралдары сияқты құралдардың көмегімен тартылатын инвестициялар түсініледі.

      "Жасыл" жобаларға бекітілген сыныптама (таксономия) негізінде айқындалған, қолданыстағы табиғи ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыруға, қоршаған ортаға теріс әсер ету деңгейін азайтуға, энергия тиімділігін, энергия үнемдеуді арттыруға, климаттың өзгеру салдарын бәсеңдетуге және климаттың өзгеруіне бейімдеуге бағытталған жобалар жатады.

      "Жасыл" облигациялар және "жасыл" кредиттер арқылы қаржыландыруға жататын "жасыл" жобаларды (таксономияны) сыныптауды қоршаған ортаны қорғаудың уәкілетті органы әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      "Жасыл" жобалардың іске асырылуын қаржыландыру мақсатында ақша тарту үшін бекітілген кірісі бар борыш құралы "Жасыл" облигациялар деп танылады.

      "Жасыл" жобалардың іске асырылуын қаржыландыруға бағытталған нысаналы қарыздар "Жасыл" несиелер деп танылады.

      5-бөлім. Экологиялық залал

      142-бап. Экологиялық залал

      1. Осы Кодекстің 144-146-баптарында көрсетілген табиғи орта құрамбөліктеріне келтірілген залал, егер ақылға қонымды уақыт кезеңі ішінде ремедиация жөніндегі шаралар қолданбай, табиғи қалпына келтіру мүмкіндігі болмаса, экологиялық залал деп танылады.

      Осы бөлімнің мақсаттары үшін табиғи ортаның құрамбөліктеріне келтірілген залал деп табиғи ортаның құрамбөліктерінің жай-күйіндегі тікелей немесе жанама түрде өлшенетін теріс өзгеріс немесе олардың тұтыну қасиеттерінің немесе пайдалы сапасының өлшенетін нашарлауы түсініледі.

      Базалық жағдай деп, егер оған экологиялық залал келтірілмесе, ол болатын табиғи орта құрамбөлігінің жай-күйі түсініледі.

      2. Осы Кодекстің 144-146-баптарында көрсетілген табиғи ортаның құрамбөліктеріне келтірілген залал атмосфералық ауаның ластануы немесе ластағыш заттардың бір ортадан екіншісіне ауысуы салдарынан болған жағдайларда да экологиялық залал деп танылады.

      3. Осы Кодекстің 144-146-баптарында көрсетілген, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар мен мемлекеттік табиғи-қорық қоры объектілерінің шегінде болатын табиғи ортаның құрамбөліктеріне залал келтіру оларға келтірілген залалдың сипаты мен ауқымына қарамастан, экологиялық залал деп танылады.

      4. Мемлекетң меншігіндегі табиғи ресурстарға (жер, оның ішінде топырақ, су, орман ресурстарына, жер қойнауы ресурстарына, өсімдіктер мен жануарлар дүниесі ресурстарына), оның ішінде оларды заңсыз пайдалану, алып қою, бүлдіру немесе жою арқылы келтірілген және осы Кодекстің 144-146-баптарында көрсетілген белгілері жоқ залал, экологиялық залал ұғымына жатпайтын мүліктік залал болып табылады және Қазақстан Республикасының табиғи ресурстардың тиісті түрлері туралы заңнамасына, сондай-ақ Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге тиіс.

      143-бап. Адам өмірі мен денсаулығына экологиялық зиян

      1. Жеке тұлғалардың өміріне және (немесе) денсаулығына теріс экологиялық зардаптардың әсері салдарынан келтірілген зиян адам өмірі мен денсаулығына экологиялық зиян деп танылады.

      2. Адамның өмірі мен денсаулығына экологиялық зиян Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес өтелуге тиіс.


      144-бап. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне экологиялық залал

      1. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне келтірілген залал жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің қорғалатын түрлерінің және табиғи аралдардың қолайлы жай-күйіне қол жеткізуге немесе сақтауға елеулі теріс әсер ететін табиғи ортаның құрамбөлігіне келтірілген кез-келген экологиялық залал деп танылады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген әсер етудің мәні базалық жай-күйі және Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген өзге де өлшемдер ескеріле отырып бағаланады..

      2. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесіне келтірілген залал Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес уәкілетті мемлекеттік органдар тікелей рұқсат еткен шаруашылық қызметінің нәтижесінде туындаған бұрын анықталған теріс әсерді қамтымайды.

      3. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесінің қорғалатын түрлеріне Қазақстанның Қызыл кітабына, қорғауға жататын түрлердің өңірлік тізімдеріне, Өңірлік Қызыл кітаптарға енгізілген немесе жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану жөніндегі уәкілетті орган қабылдаған нормативтік құқықтық актілерде қорғалатын түрлер ретінде айқындалған жабайы жануарлар мен өсімдіктердің түрлері жатады.

      4. Табиғи ареал деп жануарлар немесе өсімдіктер дүниесінің белгілі бір түрінің мекендеу (өсу) және даму аймағы түсініледі.

      5. Табиғи ареалдардың жай-күйі деп табиғи таралу аймағы және әдетте онда мекендейтін жануарлар мен өсімдіктердің түрлері ұшырайтын және ұзақ мерзімді перспективада олардың табиғи таралуына, құрылымы мен функционалдығына, сондай-ақ жануарлар мен өсімдіктердің типтік түрлерінің Қазақстан Республикасының аумағында немесе олар мекендейтін табиғи шекараларда ұзақ мерзімді өмір сүруіне әсер ететін әсер етудің жиынтығы түсініледі.

      Табиғи таралу аймағының жағдайы, егер:

      1) оның табиғи шекаралары және осындай шекаралар шегінде қамтылатын аумақтары тұрақты болып келсе немесе кеңейтілсе;

      2) табиғм ареалды ұзақ мерзімде сақтау үшін қажетті нақты құрылымы мен қызметтері қолданыста болса және болашақта сақталса;

      3) әдеттегі жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің ареал шегіндегі табиғи жай-күйі осы баптың 6-тармағында көрсетілген өлшемдерге сәйкес келсе қолайлы болып есептеледі.

      6. Жануарлар мен өсімдіктер дүниесі түрінің жай-күйі деп тиісті түрге ұшырайтын және Қазақстан Республикасының аумағындағы немесе осы түрдің табиғи таралу аймағы популяцияларының ұзақ мерзімді көбеюіне және санына әсер етуі мүмкін әсер етудің жиынтығы түсініледі.

      Егер:

      1) тиісті түр санының қарқыңы осы түр өзінің ұзақ мерзімді мәртебесін табиғи ареалдың өміршең құрамбөлігі ретінде сақтайтынын көрсетсе;

      2) түрлердің табиғи саны азаймаса және олардың азаюы жақын болашақта күтілмсе; және

      3) ұзақ мерзімді перспективада популяцияны қолдау үшін жеткілікті үлкен ареал болса және сақталса, жануарлар мен өсімдіктер дүниесі түрінің жай-күйі қолайлы деп есептеледі.

      145-бап. Суға келтірілетін экологиялық залал

      Қазақстан Республикасының экологиялық және (немесе) су заңнамасында анықталған экологиялық, химиялық немесе сандық жағдайына теріс ықпал ететін немесе жерасты және (немесе) жерүсті суларының экологиялық әлеуеті экологиялық суға келтірілген экологиялық залал деп танылады.

      146-бап. Жерге келтірілетін экологиялық залал

      1. Халықтың денсаулығына зиян келтірудің елеулі тәуекелін туғызатын ластағыш заттардың, организмдердің немесе микроорганизмдердің жер бетіне немесе жердің құрамына немесе топыраққа тікелей немесе жанама түсуі нәтижесінде жердің ластануы жерге келтірілген экологиялық залал деп танылады.

      2. Жерге келтірілген залал деп, сондай-ақ Қазақстан Республикасы Жер заңнамасының ережелеріне сәйкес олардың жұтаңдауына немесе сарқылуына әкеп соқтыра отырып, топырақты жою немесе өзге де салдар түрінде келтірілген залал деп танылады.

      147-бап. Экологиялық залал үшін жауапкершілік

      1. "Ластағыш төлейді" қағидатына сәйкес әрекеті немесе қызметі экологиялық залал келтірген адам өз есебінен экологиялық залал келтірілген табиғи орта мен табиғи ресурстар құрамбөліктерін ремедиациялауды жүзеге асыруға міндетті.

      Экологиялық залал келтірген адамды әкімшілік немесе қылмыстық жауаптылыққа тарту адамды осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген азаматтық-құқықтық жауаптылықтан босатпайды.

      2. Осы Кодекстің 148-баптың 4-тармағына сәйкес қалпына келтіру немесе ремедиациялау жөніндегі шараларды іске асыруға қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган атынан мемлекет шеккен шығындарды өтеуді қоспағанда, келтірілген экологиялық залал үшін ақшалай өтемақы талап етуге немесе алуға ешкімнің де құқыға жоқ.

      3. Жеке немесе заңды тұлғаны осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде белгіленген жауаптылыққа тарту үшін мынадай:

      1) іс-әрекеттері немесе қызметі экологиялық зиян келтірген нақты тұлғаны немесе тұлғаларды белгілеу мүмкіндігінің;

      2) экологиялық залал мен осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген адамдардың іс-әрекеттері немесе қызметі арасындағы себеп-салдарлық байланысты белгілеу мүмкіндігінің;

      3) экологиялық залал нақты анықталған және өлшенетін болуы тиіс.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы бапқа сәйкес жауаптылыққа тартылуы мүмкін жеке және заңды тұлғаларға экологиялық залалды жою туралы талап-арыздармен сотқа жүгінеді.

      5. Егер нәтижесінде экологиялық залал келтірілген қызметті жүзеге асыратын немесе жүзеге асырған тұлға өмір сүруді тоқтатқан жағдайда, экологиялық залал келтіргені үшін жауапкершілік аталған тұлғаның құқықтық мирасқорына жүктеледі.

      6. І немесе ІІ санаттағы объектілерге жататын мүліктік кешендерді жекешелендіру кезінде жекешелендіруді жүзеге асыруға уәкілетті мемлекеттік орган экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етеді. I немесе II санаттағы объектілерге жататын мүліктік кешендерді жекешелендіру, осындай І немесе ІІ санаттағы объектінің ықтимал әсер ету саласында орналасқан табиғи орта құрамбөліктерінің жай-күйін жекешелендіру жоспарында көзделуге және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қатысуымен мамандандырылған ұйымдарды (аккредиттелген зертханаларды) тарта отырып жүзеге асырылуға тиіс экологиялық залалдың болуы тұрғысынан міндетті тексеру нәтижелерін ескере отырып жүзеге асырылады.

      Жекешелендіру алдындағы іс-әрекет немесе қызмет нәтижесінде келтірілген экологиялық жауаптылыққа жекешелендіру объектісінің бұрынғы меншік иесі – мемлекет көтереді. Мұндай экологиялық жағдайды жою жөніндегі міндеттерді жекешелендірілген мүліктің (объектінің) жаңа меншік иесіне бөлу немесе ауыстыру мұндай жағдайларда оның келісімімен ғана мүмкін болады.

      7. Егер құқықтық мирасқор анықтау мүмкін болмаған немесе әрекет етуін тоқтатқан жағдайда, экологиялық залалды жою жөніндегі міндет экологиялық залал келтірілген кезде болған тұлғаға немесе, егер мұндай зиян келтіру экологиялық залал келтірген іс-әрекет немесе қызмет аяқталған кезде ұзақ сипатта болса, экологиялық залал келтірген тұлғаға тиісті әрекеттерді немесе қызметті жүзеге асырған жер учаскесінің меншік иесіне немесе жер пайдаланушыға жүктеледі.

      8. Егер осы баптың 5 және 7-тармақтарында көрсетілген адамдар анықталмаған немесе әрекет етуін тоқтатқан жағдайда, экологиялық залалды жою жөніндегі міндетті залал келтірген тұлға өз қызметін жүзеге асырған жер учаскесінің тек қана меншік иесі немесе жер пайдаланушы, егер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мұндай меншік иесінің немесе жер пайдаланушының көрсетілген жер учаскесіне құқық алған кезде осы жер учаскесінде бұрын жасалған іс-әрекеттер немесе әрекеттер нәтижесінде қоршаған ортаға келтірілген залал туралы білетіндігін сотта дәлелдеді..

      9. Осы баптың 5, 7 және 8-тармақтарында аталған адамдарды анықтау мүмкін болмаған немесе болмаған кезде, экологиялық залал келтіру фактісі анықталған кезден бастап үш жыл ішінде экологиялық залалды жою жөніндегі міндет мемлекетке жүктеледі. Экологиялық залалды жою жөніндегі қажетті іс-шараларды жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің (облыстың, астананың, республикалық маңызы бар қаланың) жергілікті атқарушы органы ұйымдастырады.

      148-бап. Экологиялық залал фактісін және экологиялық залал келтірген адамды анықтау

      1. Мұндай залал келтірген тұлға экологиялық залалды анықтаған жағдайда, мұндай тұлға міндетті:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға экологиялық залал келтірудің әлеуетті фактісі, оның сипаты мен ауқымын алдын ала бағалау туралы екі сағат ішінде хабарлауға;

      2) экологиялық залал келтіру фактісі анықталғаннан кейін бір жұмыс күнінен кешіктірмей, халықтың денсаулығына және қоршаған ортаға үлкен экологиялық залалды немесе зиянды әсерді болдырмау мақсатында, оның туындатқан факторларды жоюға (жолын кесуге), сондай-ақ экологиялық залалды бақылауға, оқшаулауға және қысқартуға бағытталған барлық қажетті шараларды қабылдауға кірісу керек;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның экологиялық залал келтірген факторларды жою (жолын кесу) жөніндегі талаптарын орындау.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган экологиялық залал фактісін анықтаған жағдайда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) осы Кодекстің 147-бабының қағидалары бойынша экологиялық залалды жою жөніндегі міндет жүктелетін адамды анықтау үшін шаралар қабылдайды;

      2) осы баптың 1) тармақшасында көрсетілген адам анықталғаннан кейін екі жұмыс күні ішінде оның атына осы Кодекстің 150-бабына сәйкес ремедиация бағдарламасын әзірлеу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу қажеттігі туралы хабарлама жібереді.

      3. Экологиялық залалды жою жөніндегі міндет жүктелетін адам осындай экологиялық залалды жоюдан жалтарған жағдайда, тиісті міндет қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талап-арызы бойынша мұндай адамға сот тәртібімен жүктеледі.

      4. Егер экологиялық залалды жою үшін жауапты тұлға сот шешімінде белгіленген мерзім ішінде ремедиация жөніндегі іс-шараларға қатысты күшіне енген сот шешімін орындамаса немесе егер мұндай тұлға салдарларды жою немесе ремедиация жөніндегі шараларды уақтылы қабылдамаса және мұндай кешіктіру одан әрі елеулі экологиялық залалға немесе халықтың денсаулығына елеулі зиян келтіруге әкеп соқтырады., қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган ремедиация жөніндегі іс-шараларды дербес қабылдауға және кейіннен тиісті іс-шараларды жүзеге асыруға жұмсалған шығыстарды өтеуді талап етуге құқылы.

      5. Экологиялық залалды жою туралы талап қою талаптарын айқындау мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган табиғи ресурстардың тиісті түрлерін пайдалану саласындағы реттеуді жүзеге асыратын басқа да мемлекеттік органдардың сарапшыларын, сондай-ақ келтірілген экологиялық залалды зерделеу, оның сипатын, ауқымын бағалау үшін аккредиттелген зертханаларды және сыртқы тәуелсіз сарапшыларды шарттық негізде тартуға құқылы. Сыртқы тәуелсіз сарапшыларды тарту ережесін, оның ішінде оларға қойылатын біліктілік өлшемшарттарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      149-бап. Ремедиация

      1. Экологиялық залал келтірілген табиғи ортаның құрамбөлікін қалпына келтіру, қалпына келтіру арқылы немесе егер экологиялық залал толық немесе ішінара өтеле алмайтын болса, табиғи ортаның осындай құрамбөлікін алмастыру арқылы экологиялық залалды жою жөніндегі іс-шаралар кешені ремедиация деп танылады.

      2. Табиғи ортаның бұзылған құрамбөлігінің базалық жай-күйіне қол жеткізу қоршаған орта құрамблікін қалпына келтіру деп танылады

      3. Осы бапта табиғи орта құрамбөлікін алмастыру деп жануарлар дүниесінің қорғалатын түрлері мен олардың таралу аймақтары үшін жасалатын экологиялық залалға ұшыраған учаске шегінде немесе осы баптың 5 және 6-тармақтарына сәйкес балама аумақ шегінде ұқсас немесе ұқсас экожүйелік қызметтері бар табиғи ортаның өзге құрамбөлікі үшін мекендеген қосымша жақсартулар түсініледі.

      4. Экологиялық залалды жою жөніндегі міндет жүктелген тұлға келтірілген экологиялық залалды тікелей ремедиациялауды жүзеге асырады, ол экологиялық залал келтірілген табиғи ортаның құрамбөліктерін қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар түсініледі не оларды базалық жағдайға дейін ақылға қонымды мерзімде табиғи қалпына келтіру үшін жағдай жасайды.

      5. Тікелей ремедиация мақсаттарына толық қол жеткізу объективті мүмкін болмаған кезде, экологиялық залалды жою жөніндегі міндет жүктелген адам тікелей ремедиацияға қосымша балама ремедиацияны жүзеге асырады, ол экологиялық залал келтірілген табиғи ортаның құрамдас бөліктері орналасқан аумақта қоршаған ортаны қорғау және жақсарту жөніндегі іс-шаралар түсініледі немесе табиғи ортаның ұқсас құрамдас бөліктерін қалпына келтіру үшін жағдай жасайды немесе экологиялық залал келтірілген аумақта қоршаған ортаны қорғау жөніндегі өзге де іс-шараларды, экологиялық залал келтіру орнына қаншалықты жақын болатын аудандағы қоршаған ортаны қорғаудың өзге іс-шараларын орындайды.

      6. Экологиялық залалды жою жөніндегі міндет жүктелген тұлға тікелей және балама ремедиация жөніндегі шаралардың қабылдануына қарамастан, экологиялық залал келтірілген табиғи ортаның құрамбөліктері орналасқан аумақты не осындай аумаққа мүмкіндігінше жақын орналасқан аумақты табиғи ортаның бұзылған құрамбөліктерін толық қалпына келтіргенге дейінгі экологиялық залал келтірілген кезден бастап экологиялық зиян салдарынан уақытша қол жетпейтін экожүйелік қызметтерді алмастыру мақсатында жақсарту жөнінде қосымша іс-шаралар өткізеді (өтемдік ремедиация).

      7. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің 148-бабының 4-тармағына сәйкес экологиялық залалды ремедиациялау жөніндегі шараларды жүзеге асырған жағдайда, мұндай экологиялық залал келтірген тұлғадан қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ремедиациялау жөніндегі тиісті шараларға жұмсаған барлық шығыстарды өндіріп алуға құқылы.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген ремедиацияға арналған шығыстарға қосымша экологиялық залал келтірген тұлға мемлекетке экологиялық залалға байланысты туындайтын ақылға қонымды шығыстарды, оның ішінде экологиялық залалдың сипаты мен ауқымын зерделеуге және бағалауға, ремедиация жөніндегі қажетті шараларды айқындауға, осыған байланысты әкімшілік шығыстарды, заң көмегіне, атқарушылық іс жүргізуге, деректер жинауға, ремедиация жөніндегі шаралардың орындалуына мониторинг және бақылау жасауға жұмсалатын шығыстарды өтеуге тиіс.

      150-бап. Ремедиация бағдарламасы

      1. Ремедиация бағдарламасы келтірілген экологиялық залалды жою бойынша іс-шаралар тізбесінен тұрады. Экологиялық залалдың сипатына, сондай-ақ экологиялық залал келтірілген табиғи ортаның құрамбөлігіне байланысты ремедиациялық іс-шаралардың мазмұны, мерзімдері, сондай-ақ оларды айқындау тәртібі жөніндегі ұсынымдар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нұсқаулық-әдістемелік құжаттарда келтіріледі.

      2. Келтірілген экологиялық залалды жою міндеті жүктелген тұлға осы Кодекстің 148-бабы 2-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген хабарламаны алған кезден бастап бір ай ішінде осындай залалды жою жөніндегі қажетті шараларды айқындайды және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға келісуге ремедиация бағдарламасын ұсынады. Келтірілген экологиялық залалдың сипаты мен ауқымын ескере отырып, ремедиация бағдарламасын әзірлеу үшін қажетті егжей-тегжейлі зерттеулер жүргізу үшін неғұрлым ұзақ мерзім қажет болған кезде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жоғарыда көрсетілген мерзім үш айға дейін ұзартылуы мүмкін.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұсынылған ремедиация бағдарламасын 10 жұмыс күні ішінде қарайды, оны келіседі немесе тиісті түзетулер енгізеді және келісілген ремедиация бағдарламасын экологиялық залалды жоюға жауапты адамға жібереді.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ремедиация бағдарламасын немесе келтірілген экологиялық залалды жоюға жауапты тұлғаның келісімін қоршаған орта саласындағы уәкілетті органның түзетулерімен келіскен жағдайда, тараптар аталған ремедиация бағдарламасын бекітеді.

      5. Келтірілген экологиялық залалды жоюға жауапты тұлға қоршаған орта саласындағы уәкілетті органның түзетулерімен келіспеген немесе мұндай тұлға ремедиация бағдарламасын бекітуден бас тартқан жағдайда, ремедиация бағдарламасын бекіту жөніндегі тиісті міндеттеме келтірілген экологиялық залалды жоюға жауапты адамға қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талабы бойынша сот тәртібімен жүктелуі мүмкін.

      151-бап. Ремедиация бағдарламасын іске асыру

      1. Егер ремедиация бағдарламасын іске асыру мерзімі үш айдан асқан жағдайда, келтірілген экологиялық залалды жоюға жауапты адам қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға мәртебесін-бағдарламаны іске асыру басталған кезден бастап әрбір үшінші айдың соңында ремедиация бағдарламасын орындау есебін жібереді.

      2. Ремедиация бағдарламасында көзделген іс-шараларды белгіленген мерзімде орындамау, сондай-ақ мәртебе-есепті уақтылы тапсырмау "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген әкімшілік жауаптылыққа әкеп соғады.

      3. Ремедиация бағдарламасын аяқтау нәтижелері бойынша зиянды жоюға жауапты адам және уәкілетті орган ремедиация бағдарламасын аяқтау актісіне қол қояды. Егер ремедиация бағдарламасында көзделген іс-шаралар толық көлемде орындалмаған жағдайда, уәкілетті орган ремедиация бағдарламасын аяқтау актісіне қол қоюдан бас тартады және ремедиация бағдарламасын аяқтау үшін қосымша мерзімдерді келіседі.

      4. Егер ремедиация бағдарламасында көзделген іс-шараларды орындау келтірілген экологиялық залалды жою жөніндегі бағдарламада қойылған мақсаттарға қол жеткізуге әкеп соқпаған жағдайда, келтірілген залалды жоюға жауапты тұлға бір ай ішінде қосымша ремедиация бағдарламасын әзірлейді. Қосымша ремедиация бағдарламасын келісу және бекіту тәртібі ремедиация бағдарламасын келісу және бекіту тәртібіне сәйкес келеді.

      5. Келтірілген экологиялық залалды жою жөніндегі ремедиация бағдарламасы қойылған мақсаттарға қол жеткізе отырып, ремедиация бағдарламасы аяқталғаннан кейін келтірілген экологиялық залалды жоюға жауапты тұлғаға табиғи ортаның қалпына келтірілген құрамбөліктерінің жай-күйіне мерзімді мониторинг жүргізу жөніндегі жауапкершілік жүктеледі. Мұндай мониторингтің тәртібін, кезеңділігі мен ұзақтығын, сондай-ақ есептілік тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      6. Егер мониторинг нәтижелері бойынша іске асырылған ремедиация бағдарламасының немесе қосымша ремедиация бағдарламасының нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізбеу анықталған жағдайда, залалды жоюға жауапты адамға қосымша ремедиация бағдарламасын әзірлеу және іске асыру бойынша жауапкершілік жүктеледі.

      7. Аяқталған ремедиация бағдарламасының нәтижелері, сондай-ақ мониторинг нәтижелері залалды жоюға жауапты адамның, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ресми сайтында міндетті түрде жариялануға жатады. Жарияланым келтірілген экологиялық залалды жоюға жауапты тұлғаның есебінен жүзеге асырылады.

      152-бап. Экологиялық залал келтірумен байланысты талаптар бойынша талап қою мерзімі

      1. Экологиялық залал келтірумен байланысты талаптар бойынша талап қою мерзімі осы Кодекстің 149-бабының 7-тармағында көрсетілген шығыстарды өтеу туралы талап қойылуы мүмкін уақыт кезеңі болып табылады.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген талаптар бойынша талап қою мерзімі 30 жылды құрайды және экологиялық залалға себеп болған оқиға, әрекет немесе әрекетсіздік кезінен бастап есептеледі. Егер экологиялық залал ұзақ сипатта болған жағдайда, талап қою мерзімі экологиялық залал келтіруге себеп болған оқиғаның, әрекеттің немесе әрекетсіздіктің іс-әрекеті аяқталған кезден басталады.

      6-бөлім. Тарихи ластану объектілері

      153-бап. Тарихи ластану

      1. Өткен қызмет нәтижесінде, оның ішінде жою жөніндегі міндеттер орындалмаған не толық көлемде орындалмаған антропогендік қызметтің әртүрлі түрлерінің әсер етуінің жиынтығы нәтижесінде туындаған суларға және (немесе) жерлерге жинақталған экологиялық залал тарихи ластану деп танылады.

      2. Тарихи ластану объектілері болып тарихи ластану анықталған аумақтар мен акваториялар немесе олардың жекелеген учаскелері, сондай-ақ тарихи ластану көзі болып табылатын иесіз күрделі құрылыс және қалдықтарды сақтау немесе көму объектілері танылады.

      154-бап. Тарихи ластану объектілерін анықтау, бағалау және есепке алу

      1. Тарихи ластану объектілерін анықтау бұрынғы антропогендік қызмет жүзеге асырылған және (немесе) иесіз күрделі құрылыс объектілері және (немесе) иесіз қалдықтарды сақтау немесе көму объектілері орналасқан аумақтар мен акваторияларды түгендеу және тексеру арқылы жүзеге асырылады.

      2. Тарихи ластану объектілерін анықтау, бағалау және есепке алу, оның ішінде тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің талаптарын ескере отырып бекітеді (бұдан әрі – тарихи ластану объектілерін анықтау, бағалау және есепке алу қағидалары).

      3. Тарихи ластану объектілерін анықтау мен бағалауды ауданның, қаланың жергілікті атқарушы органдары ұйымдастырады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша тарихи ластанудың жекелеген объектілерін анықтау мен бағалауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады

      Тарихи ластану объектілерін анықтау және бағалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген органдар Қазақстан Республикасының Мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензиясы бар ұйымдарды тартады.

      4. Тарихи ластану объектісін бағалау мынадайлерден тұрады.

      1) ластағыш заттардың, қалдықтардың түрлері бойынша көлемі немесе массасы;

      2) тарихи ластану объектісі орналасқан аумақтар мен акваториялар немесе олардың учаскелерінің алаңдары, жер мен суды жол берілетін пайдаланудың санаттары мен түрлері;

      3) ластағыш заттардың табиғи ортаның өзге құрамбөліктеріне көші-қонға қабілеттілігін, су объектілерінің, оның ішінде ауызсумен және шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау көздері болып табылатын ластану мүмкіндігін, жаңа экологиялық залал мен халықтың өмірі мен денсаулығына зиян келтірудің туындау мүмкіндігін қоса алғанда, қоршаған ортаға теріс әсердің деңгейі мен көлемін айқындау, қоршаған ортаға келтірілген зиянды өтеу, қоршаған ортаға келтірілген зиянды өтеу, қоршаған ортаға келтірілген зиянды өтеу;

      4) объектіде Қазақстан Республикасы қатысушысы болып табылатын халықаралық шарттарда көрсетілген қауіпті заттардың Тарихи ластануы болған;

      5) қоршаған орта Тарихи ластану объектісінен теріс әсер ететін аумақта тұратын халықтың саны;

      6) қоршаған орта қоршаған ортаға жинақталған зиян объектісінен теріс әсер ету қаупі бар аумақта тұратын халықтың саны;

      5. Тарихи ластану объектілерін есепке алу оларды осы баптың 3-тармағында көрсетілген органдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органы Тарихи ластану объектілерін анықтау және бағалау нәтижелерін алған күннен бастап отыз жұмыс күнінен аспайтын мерзімде тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізу арқылы жүзеге асырылады.

      Тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімі осы баптың 4-тармағына сәйкес тарихи ластану объектілерін бағалау нәтижелері, олардың шығу тегі, тарихи ластану объектілерінің мүліктік тиесілігі және тарихи ластануды жою жөніндегі қажетті жұмыстар жөніндегі ақпаратты қоса алғанда, анықталған тарихи ластану объектілері туралы мәліметтер жиналатын электрондық деректер банкі болып табылады.

      Тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімі бюджет қаражаты есебінен жүргізіледі.

      6. Тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімін жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады және ол тарихи ластану объектілерін анықтау және бағалау материалдарын қарауды, Тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізу немесе енгізуден бас тарту туралы шешім қабылдауды, тарихи ластану объектілерін санаттарға бөлуді, тарихи ластану объектісі туралы ақпаратты жаңартуды, тарихи ластану объектілерін мемлекеттік тізілімнен шығаруды қамтиды.

      7. Тарихи ластану объектілерін санаттау тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілген объектовисторлық ластануға қатысты жүзеге асырылады.

      Тарихи ластану объектілерін санаттарға бөлу тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстарды жүргізудің басымдығы мен кезектілігін негіздеу, сондай-ақ өзге де шұғыл шаралар қабылдау мақсатында олардың экологиялық қауіпсіздікке әсерін салыстыру арқылы жүргізіледі.

      Тарихи ластану объектілерін санаттау нәтижелері бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстарды жүргізу, сондай-ақ өзге де кезек күттірмейтін шараларды қабылдау бірінші кезекте жүзеге асырылуы және тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілген өзге де объектовисторлық ластануға қатысты жою жөніндегі жұмыстарды жүргізудің кезектілігі айқындалады.

      8. Тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында ашық қолжетімді болады.

      155-бап. Тарихи ластануларды жою

      1. Тарихи ластануды жою онда айқындалған басымдықты және кезектілікті ескере отырып, тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізіліміне енгізілген тарихи ластану объектілеріне қатысты жүзеге асырылады.

      2. Тарихи ластануды жою қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Тарихи ластануды жоюды аудандық, қалалық жергілікті атқарушы органдар ұйымдастырады. Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша жекелеген объектілерге қатысты тарихи ластануды жоюды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

      Тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстарға қажетті зерттеулер, оның ішінде инженерлік іздестірулер жүргізу, Тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстардың жобасын әзірлеу, оны келісу және бекіту, Тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстарды жүргізу, орындалған жұмыстарды бақылау және қабылдау және қоршаған ортаның жай-күйіне одан әрі мониторинг жүргізу кіреді.

      Тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстарды жүргізу үшін осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген органдар Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес ұйымдарды тартады.

      4. Тарихи ластануды жою жөніндегі жұмыстарды қаржыландыру бюджет қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      7-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілердегі қызмет салдарын жою

      156-бап. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілердегі қызмет салдарын жою туралы жалпы ережелер

      1. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану тоқтатылғаннан кейін операторлар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес осындай объектілерді пайдалану салдарын жоюды қамтамасыз етуге міндетті.

      2. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану салдарын жою аясында жер учаскелерін халық өмірі мен денсаулығының қауіпсіздігін, қоршаған ортаның қорғалуын қамтамасыз ететін және Қазақстан Республикасының жер заңнамасында көзделген тәртіппен, сондай-ақ осы объектілердің сипатына қарай оны нысаналы мақсаты бойынша одан әрі пайдалану үшін жарамды жай-күйге келтіру, құрылыс объектілерін кейіннен кәдеге жарату, жер қойнауын пайдалану салдарын жою, гидрогеологиялық ұңғымаларды жою және консервациялау, полигондарды және қалдықтарды, оның ішінде радиоактивті қалдықтарды сақтаудың және жоюдың өзге де жерлерін жабу бойынша жұмыстар, атом энергиясын пайдалану объектілерін қолданысқа енгізу бойынша қызметті қауіпсіз тоқтату бойынша іс-шаралар және Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де жұмыстар жүргізілуі тиіс.

      157-бап. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану салдарын жоюды қаржыландыру

      1. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану салдарын жою объектіні пайдалануды тоқтату сәтінде осындай объектінің операторы болып табылатын тұлғаның есебінен жүргізіледі.

      2. Осы Кодексте көзделген жағдайларда оператор қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану салдарын жою жөніндегі өз міндеттемелерінің орындалуын қаржылық қамтамасыз етуді ұсынуға міндетті. Мұндай қамтамасыз етуді ұсыну операторды қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттемелерді орындаудан босатпайды.

      158-бап. Қызметті жүзеге асыру салдарын жоюмен байланысты міндеттемелер жөніндегі талаптарды қаржылық қамтамасыз ету

      1. I санаттағы объектілердің операторлары қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті органға осындай объектілерді пайдалану салдарын жою, оның ішінде болашақта пайда болатын талаптарға қатысты өз міндеттемерін орындау үшін қаржылық қамтамасыз етуді (бұдан әрі – қаржылық қамтамасыз ету) ұсынуға тиіс.

      2. Қаржылық қамтамасыз ету Қазақстан Республикасының пайдасына жүзеге асырылады.

      3. І санаттағы объекті операторы осындай объектіні пайдалану салдарларын жою бойынша өздерінің міндеттемелерін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде орындамаған (тиісінше орындамаған) жағдайда, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті орган берілген қаржылық қамтамасыз ету сомасын Қазақстан Республикасының пайдасына өндіреді және мұндай жағдайда тиісті міндеттерді мемлекет өндіріліп алынған сома есебінен орындайды.

      Егер І санаттағы объектіні пайдалану салдарларынан Қазақстан Республикасының пайдасына өндіріліп алынған қаржылық қамтамасыз ету сомасы таратудың және (немесе) ремедиацияның тиісті жобасы бойынша шығыстарды жабу үшін жеткіліксіз болса, мемлекет жетіспейтін соманы тиісті объект операторының мүлкінен алуға құқылы.

      4. Қаржылық қамтамасыз ету:

      1) кепілдіктер;

      2) банктік салым кепілі;

      3) мүлік кепілі;

      4) сақтандыру түрінде ұсынылады.

      5. Қаржылық қамтамасыз ету І санаттағы объекті пайдаланылуға енгізілгеннен кейін үш жылдан кейін ұсынылуы тиіс.

      6. Қаржылық қамтамасыз ету осы баптың 4-тармағында көзделген қаржылық қамтамасыз етудің бірінде немесе бірнеше түрлерінің үйлесімінде, І санаттағы объект операторының таңдауы бойынша, банктік салым кепілі түрінде қаржылық қамтамасыз ету үлесі:

      1) объектіні пайдалануға енгізген сәттен бастап он жыл өткен соң – қаржылық қамтамасыз етудің жалпы сомасынан елу пайыздан кем емес;

      2) объектіні пайдалануға енгізген сәттен бастап жиырма жыл өткен соң – қаржылық қамтамасыз етудің жалпы сомасынан жүз пайыздан кем емес болған жағдайда ұсынылады;

      7. Осы баптың 6-тармағының талаптары сақталған жағдайда, І санаттағы объекті операторы қаржылық қамтамасыз етудің бір түрін екінші түрге ауысытыруды жүзеге асыруға құқылы, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ауыстырылатын қаржылық қамтамасыз етуге Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өндіру қолданылған жағдайларды қоспағанда.

      8. І санаттағы объект операторы осындай объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі барлық өздерінің міндеттемелерін толық өтегенге дейін үздіксіз қаржылық қамтамасыз етудің болуын қамтамасыз етуге міндетті.

      9. Қаржылық қамтамасыз ету мөлшерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістемеге сәйкес І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі жұмыстардың есептік құнынан айқындалады және әр жеті жыл сайын қайта есептеуге жатады.

      10. І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі жұмыстар құнына әкімшілік және басқару шығыстары, сондай-ақ:

      1) күрделі құрылыстардың (ғимараттардың, құрылысжайлардың, кешендердің) демонтаждау және бұзуға;

      2) технологиялық жабдықты демонтаждауға және жоюға;

      3) қалдықтарды қалпына келтіруге, кәдеге жаратуға және (немесе) жоюға;

      4) бүлінген жерлерді рекультивациялауға;

      5) жерүсті және жерасты суларының, ауаның, топырақтың және өсімдіктің жай-күйі сапасының мониторингіне арналған шығыстар кіруі тиіс.

      11. Кешенді экологиялық рұқсаттың көзделген шарттарында І санттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі өзге жұмыстарды орындау.

      Осы бапқа сәйкес қаржылық қамтамасыз ету:

      1) жер қойнауын пайдаланушы жер қойнауын пайдалану салдарын жою жөніндегі міндеттеменің орындалуын қамтамасыз етуді ұсынған немесе Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес тарату қорын қалыптастырған I санаттағы объектілер;

      2) осы Кодекстің 361-батының 16-тармағына сәйкес полигондарға олардың операторы тарату қорын құрған полигондар үшін талап етілмейді.

      12. Осы Кодекске сәйкес берілетін қаржылық қамтамасыз етусіз I санаттағы объектілерді пайдалануға тыйым салынады.

      І санаттағы объектіні қаржылық қамтамасыз етусіз пайдаланған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осындай объектіні тоқтата тұру немесе пайдаланылуына тыйым салу туралы талаппен сотқа жүгінеді.

      13. Оператордың I санаттағы объектіні жаңа операторға меншікке немесе өзге де заңды пайдалануға беруі алдыңғы операторды объектіні пайдалану салдарын жою жөніндегі, осындай пайдалану процесінде келтірілген экологиялық залалды жою жөніндегі міндеттен және осы бапқа сәйкес осындай жаңа оператор қаржылық қамтамасыз етуді ұсынғанға дейін қаржылық қамтамасыз етудің болуы жөніндегі міндеттен босатпайды.

      14. Егер І санаттағы объектінің операторына байланысты емес себептер бойынша оларға берілген қаржылық қамтамасыз ету осы Кодекстің талаптарына сәйкес келмесе немесе тоқтаса, мұндай оператор күнтізбелік алпыс күн ішінде осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін жаңа қаржылық қамтамасыз етуді ұсынуға міндетті. Егер көрсетілген мерзім ішінде мұндай ауыстыру жүргізілмесе, оператор I санаттағы тиісті объектіні пайдалануды дереу тоқтата тұруға міндетті. Мұндай І санаттағы объектіні пайдалануды қайта бастауға осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін қаржылық қамтамасыз етуді ұсынғаннан кейін ғана жол беріледі.

      15. Қабылданған қаржылық қамтамасыз етуді есепке алу тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      159-бап. Кепілдікті қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      1. Осы Кодекстің 158-бабының талаптарына сәйкес қаржылық қамтамасыз ету ретінде берілген кепілдікке орай, оператор осы Кодекстің 158-бабының 1-тармағында көрсетілген өз міндеттерін орындамаған (тиісінше орындамаған) жағдайда, кепілгер Қазақстан Республикасының алдында осы Кодекске сәйкес айқындалатын ақшалай сома шегінде Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде жауап беруге міндеттенеді.

      2. Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкі, шетелдік банк не акциялары бағалы қағаздардың ұйымдастырылған рыногында айналыста болатын ұйым кепілгер бола алады. Егер шетелдік банк немесе акциялары бағалы қағаздардың ұйымдастырылған рыногында айналыста болатын ұйым кепілгер болса, мұндай кепілгерлер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын шетел валютасындағы ең төменгі жеке кредиттік рейтинг бойынша шарттарға сәйкес келуге тиіс.

      3. Банктің осы бапқа сәйкес берілген кепілдік жөніндегі міндеттемесі I санаттағы объектіні пайдалану салдарын жою аяқталғаннан кейін тоқтатылады.

      4. Кепілдік қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін үлгілік нысанға сәйкес қазақ және орыс тілдерінде беріледі.

      Шетелдік тұлға беретін кепілдік шет тілінде жасалуы мүмкін, бірақ қазақ және орыс тілдеріне міндетті түрде аударылуы, оның дұрыстығын нотариус куәландыруға тиіс.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қаржылық қамтамасыз ету ретінде Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жасалған кепілдік шартын қабылдайды.

      Кепілдікті қабылдау үшін І санатты объекті операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға кепілдік шартын қоса беру арқылы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысанды өтініш ұсынады.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілген өтінішті тіркеген күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей, кепілдікті қаржылық қамтамасыз ету ретінде қабылдайды немесе сол мерзімде жазбаша немесе электрондық нысандағы хабарлама арқылы өтініш берушіге оны қабылдаудан бас тартады.

      6. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті орган мына жағдайлардың бірінде қаржылық қамтамасыз ету ретінде кепілдікті қабылдаудан бас тартады:

      1) ұсынылған кепілдік шарты Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкес келмейді;

      2) кепілгер осы баптың 2-тармағындағы талаптарға сәйкес келмейді;

      3) кепілгер алдында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның тиесілі соманы төлеу туралы талабын орындамады, осындай талапты Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес сот заңсыз деп таныған жағдайда қоспағанда.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті органның кепілдік бойынша тиесілі соманы төлеу талабын кепілгер осындай талапты алған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде бұлжытпай және міндетті орындауға жатады.

      160-бап. Банк салымы кепілін қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      1. Банк салымы кепіліне байланысты Қазақстан Республикасының (кепіл ұстаушының) І санаттағы объекті операторы (кепіл беруші) осы Кодекстің 158-бабының 1-тармағында көрсетілген өз міндеттерін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген мерзімде орындамаған (тиісінше орындамаған) жағдайда, оператордың басқа кредиторлары алдында басым түрде кепілге салынған банк салымы сомасынан қанағаттануды алуға құқығы бар.

      2. Осы бапқа сәйкес Қазақстан Республикасының екінші деңгейдегі банкінде орналастырылған банк салымы ғана кепіл нысанасы бола алады.

      3. Салым теңгемен немесе шетел валютасымен енгізілуі мүмкін.

      4. Қаржылық қамтамасыз ету болып табылатын банк салымын қайта кепілге салуға тыйым салынады.

      5. Заңды тұлға болып табылатын І санаттағы объектінің операторы таратылған жағдайда, оның банкроттығын қоса алғанда, кепіл заты конкурстық массаға енгізілмейді.

      6. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қаржылық қамтамасыз ету ретінде банк салымы кепілі шарты негізіндегі банк салымының кепілін қабылдайды.

      Банк салымы кепілі шартын жасасу үшін І санаттағы объекті операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысандағы өтінішті, банк салымы шартының көшірмелерін және екінші деңгейлі банкте банк салымының бар екендігі туралы анықтаманы қоса беру арқылы ұсынады.

      7. Банк салымы кепілінің шарты І санаттағы объекті операторы және (немесе) кепілгер ретіндегі үшінші тұлға, кепіл ұстаушы ретінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мен екінші деңгейлі банк арасында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның бекітілген, І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемелерді орындауды қаржылық қамтамасыз ету ретіндегі банк салымы кепілінің үлгілік шартына сәйкес жасалады.

      8. Банк салымының кепіл шарты І санаттағы объект операторынан банк салымының шартын жасасу туралыөтінішті алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде жасалады.

      9. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган банк салымы шартын жасасқан күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей, осындай қаржылық қамтамасыз ету түріндегі шартты өтініш берушіні сол мерзімде жазбаша немесе электрондық нысанда хабарлау арқылы қабылдайды.

      161-бап. Мүлік кепілін қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      1. Қазақстан Республикасының мүлік салымына байланысты (кепіл ұстаушы) І санатты объекті операторы (кепіл беруші) осы Кодекстің 158-бабының 1-тармағында көрсетілген өзінің міндеттемелерін орындамаған (тиісінше орындамаған) жағдайда, Қазақстан Республикасы заңдарында белгіленген мерзімде оператордың басқа кредиторлары алдында басымдық таныта отырып, кепілге алынған мүлікті өндіруге құқылы.

      2. Заңды тұлға болып табылатын, І санаттағы объект операторы жойылған жағдайда, оның банкрот болуын қоса алғанда, кепіл нысаны конкурстық массаға қосылмайды.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қаржылық қамтамасыз ету ретінде Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жасалған мүлік кепілі шарты негізінде мүлік кепілін қабылдайды.

      Мүлік кепілі шартын жасасу үшін І санаттағы объекті операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысандағы өтінішті, мүлік кепілінің нарықтық құнын бағалау туралы бағалау есебін қоса беру арқылы ұсынады.

      4. Мүлік кепілі шарты І санаттағы объекті операторы және (немесе) кепілгер ретіндегі үшінші тұлға мен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен үлгілік нысан бойынша кепіл ұстаушы ретінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган арасында жасалады.

      Мүлік кепіл шарты І санатты объект операторынан мүлік кепілі шартын жасасу туралы өтінішті алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде жасалады. Қаржылық қамтамасыз ету ретінде мүлік нысанының нарықтық құны Қазақстан Республикасының бағалау қызметі туралы заңнамасына сәйкес бағалаушы мен төлеуші арасындағы шарт бойынша жүргізілген бағалау туралы есепте айқындалған құн болып табылады.

      Бағалаушының кепіл мүлкінің нарықтық құнын бағалау туралы есебі І санаттағы объект операторының қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті органға мүлік кепілі шартын жасасу туралы жазбаша өтініш берген күнге дейін күнтізбелік он бес күннен ерте жасалмауға тиіс.

      5. Мүлік кепілі шарты мүлік өтімді, жойылудан немесе бүлінуден сақтандырылған болған жағдайда жасалады.

      6. Мыналарды:

      1) тiршiлiктi қамтамасыз ету объектiлерiн;

      2) тыйым салынған мүлікті;

      3) мемлекеттік органдар шектеу салған мүлікті;

      4) үшінші тұлғалардың құқықтарымен ауыртпалық салынған мүлікті;

      5) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес азаматтық айналымнан алып қойылған мүлікті;

      6) электр, жылу энергиясын және өзге де энергия түрлерін;

      7) тез бүлінетін тауарларды;

      8) мүліктік құқықтарды;

      9) Қазақстан Республикасының шегінен тыс жерлердегі мүлікті қоспағанда, кез-келген мүлік кедендік баждарды, салықтарды төлеу жөніндегі міндеттің орындалуын қамтамасыз ету мақсатында кепіл нысанасы бола алады.

      7. Осы баптың 5 және 6-тармақтарында белгіленген шарттар сақталмаған кезде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мүлік кепілі шартын жасасуға өтініш қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға берілген күннен бастап он жұмыс күнінен кешіктірмей мүлік кепілі шартын жасасудан бас тартады.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган орган, осындай шешім қабылданған күннен бастап бір жұмыс күнінен кешіктірмей, І санаттағы объект операторын мүлік кепілі шартын жасасудан бас тарту туралы хабардар етеді.

      8. Кепілге салу кезінде, егер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган өзгеше шешім қабылдамаса, кепіл нысанасы кепіл берушіде қалады.

      Кепіл беруші мүлік кепіл шарты қамтамасыз етілген І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемелерін орындағанша, І санаттағы объект операторы кепіл нысанасына билік етуге құқылы емес.

      9. Кепілді ресімдеу Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      162-бап. Сақтандыру шартын қаржылық қамтамасыз ету ретінде қолдану

      1. І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі өздерінің міндеттемелерін қамтамасыз ету үшін оператор (пайда алушы) Қазақстан Республикасының пайдасына сақтандыру сомасын төлеуге алып келетін заңнамалық тәртіпте қарастырылған І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемені оператордың орындамағаны үшін сақтандыру ұйымымен сақтандыру шартын жасасуға құқылы.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган сақтандыру қызметін жүзеге асыру құқығына арналған лицензиясы бар, сақтандыру ұйымдарының тізіліміне енгізілген сақтандыру ұйымдары берген шарттарды қабылдайды.

      Осы баптың бірінші бөлігінде көзделген сақтандыру шарты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қаржы нарығы және қаржы ұйымдарын реттеу, бақылау және қадағалау жөніндегі уәкілетті органымен келісуі бойынша бекітілген, І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемелерді орындауды қаржылық қамтамасыз ету ретіндегі үлгілік сақтандыру шартына сәйкес жасалады.

      Қаржылық қамтамасыз ету ретінде сақтандыру шартының объектілері болып І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі оның міндеттемесімен байланысты І санаттағы объект операторының мүліктік мүддесі болып табылады.

      Осы Кодексте көрсетілген І санаттағы объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемесінің мерзімін орындамау немесе тиісінше орындамау фактісі қаржылық қамтамасыз ету ретінде сақтандыру шарты бойынша сақтандыру жағдайы болып танылады.

      Сақтандыру шартын қабылдау үшін І санаттағы объект операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға сақтандыру шартын қоса бере отырып, уәкілетті орган бекіткен нысан бойынша өтініш ұсынады.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган көрсетілген өтініш тіркелген күннен бастап үш жұмыс күнінен кешіктірмей, осындай қамтамасыз етуді тіркеу арқылы қаржылық қамтамасыз ету ретінде сақтандыру шартын қабылдайды немесе сол мерзімде жазбаша немесе электрондық түрде өтініш берушіге хабарлау арқылы қабылдаудан бас тартады.

      3. Кеден органы мынадай жағдайлардың бірінде:

      1) сақтандыру шарты І санатты объектіні пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемені орындауды қамтамасыз ету ретінде үлгілік сақтандыру шартына сәйкес келмесе;

      2) осындай талапты сот Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес заңсыз деп таныған жағдайларды қоспағанда, бұрын қаржылық қамтамасыз ету ретінде ұсынылған ұсынылған сақтандыру шартын жасасқан сақтандыру ұйымы сақтандыру шартын қаржылық қамтамасыз ету ретінде қабылдау туралы өтінішті тіркеген сәттен күні сақтандыру төлемі туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талабын алдында орындамаса,қаржылық қамтамасыз ету ретінде қабылдаудан бас тартады.

        4. Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі уәкілетті органның сақтандыру төлемі туралы талабы осындай талап алынған күннен бастап екі жұмыс күні ішінде сақтандыру ұйымының бұлжытпай және міндетті орындауына жатады. Сақтандыру ұйымы көрсетілген талапты орындамаған немесе орындау мерзімдерін бұзған кезде, Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілікке ие болады.

      8-бөлім. Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың мемлекеттік мониторингі

      163-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды қорғау, молықтыру және пайдалану, халық денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогендік ортаның зиянды факторларынан қорғау, сондай-ақ климат өзгерістерінің әсер етуі мен климат өзгерістерінің болжамды әсер етуі мәселелерін тікелей немесе жанама түрде қамтитын Қазақстан Республикасында қолданылатын барлық жүйелерді, кіші жүйелерді және мониторинг түрлерін біріктіретін, мемлекет қамтамасыз ететін көп мақсатты жүйені білдіреді.

      2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі мынадай:

      1) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылардан;

      2) осы Кодекске сәйкес Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына енгізілген мониторинг жүйелері, кіші жүйелері мен түрлерінен;

      3) "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесі элементтерінен тұрады.

      3. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің міндеттері:

      1) қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйін, оларда болып жатқан процестерді, құбылыстар мен өзгерістерді тұрақты бақылау, осындай өзгерістерді бағалау, болжау және бақылау;

      2) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің деректерін жинау, жинақтау, сақтау, есепке алу, жүйелеу, жинақтау, өңдеу және талдау;

      3) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар арасында басқарушылық және шаруашылық шешімдер қабылдау, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген құзыреті шегінде функцияларды жүзеге асыру мақсатында өзара іс-қимылды, үйлестіруді және ақпараттық алмасуды қамтамасыз ету;

      4) мемлекеттік органдарды, заңды және жеке тұлғаларды қоршаған ортаның, оның ішінде табиғи ортаның (оның құрамбөліктерінің, табиғи және табиғи-антропогендік объектілердің, табиғи кешендердің, биологиялық әртүрліліктің) және антропогендік ортаның жай-күйі туралы, сондай-ақ халықтың денсаулығына және тұтастай алғанда қоршаған ортаға әсер ететін табиғи және антропогендік ортаның зиянды факторлары туралы дәйекті және салыстырмалы ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің жұмыс істеуі деректердің салыстырмалылығын және ақпараттық ресурстардың үйлесімділігін қамтамасыз ететін бірыңғай ұйымдастырушылық, әдіснамалық, метрологиялық және ақпараттық тәсіл негізінде жүзеге асырылады.

      5. Қазақстан Республикасының Үкіметі Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін ұйымдастыру және оның жұмыс істеу қағидаларын бекітеді, олар:

      1) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің деректерін сақтауға, есепке алуға, жүйелеуге, жинақтауға және өңдеуге қойылатын бірыңғай ұйымдастырушылық, әдіснамалық, метрологиялық және өзге де талаптардан;

      1) Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар арасындағы өзара іс-қимыл және жұмыс процестерін үйлестіру тәртібінен;

      2) "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесін қалыптастыру және оның жұмыс істеу тәртібі, оның құрылымы мен ақпарат көздері, сондай-ақ оған қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылардың және өзге де мемлекеттік органдардың, жеке және заңды тұлғалардың қол жеткізу қағидалары, деңгейлері, тәртібі мен шарттарынан тұруы қажет.

      6. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар арасындағы жұмыс процестерін үйлестіруді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      7. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар арасында, оның ішінде "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесі шеңберінде ақпарат алмасу өтеусіз негізде жүзеге асырылады.

      8. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына енгізілген мониторинг жүйелері, кіші жүйелері мен түрлері шеңберінде қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйін бақылау оның ішінде ғарыштан Жерді қашықтықтан зондтау деректерін пайдалана отырып жүргізіледі.

      164-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар

      Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің қатысушылары:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган;

      2) арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар;

      3) қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына енгізілген мониторинг түрлерін жүзеге асыруға уәкілетті ұйымдар;

      4) осы Кодекске сәйкес өндірістік экологиялық бақылауды жүзеге асыруға міндетті жеке және заңды тұлғалар болып табылады.

      165-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымы

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі мынадай:

      1) экологиялық мониторинг;

      2) табиғи ресурстар мониторингі;

      3) арнайы мониторинг;

      4) метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг;

      5) қоршаған орта жай-күйінің мониторингі жүйелерін қамтиды.

      2. Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін ұйымдастыру және оның жұмыс істеу қағидаларында қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына мониторингтің қосымша жүйелері, кіші жүйелері мен түрлері енгізілуі мүмкін.

      166-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі

      1. Деректерді жинақтау, сақтау, жүйелеу, ықпалдастыру және автоматтандырылған алмасуды қамтамасыз ету, қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар арасындағы жұмыс процестерінің өзара іс-қимылы мен үйлестірілуі, сондай-ақ жеке және заңды тұлғалар үшін ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етуді автоматтандыру "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта мен табиғи ресурстар жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесінің жұмыс істеуі арқылы жүзеге асырылады.

      2. "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстар жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесін құруды, оның жұмыс істеуін, жүргізуді және пайдалануды ұйымдастыруды, сондай-ақ осыған байланысты барлық жұмыс процестерін үйлестіруді қамтамасыз етуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      3. "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесі:

      1) Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына енгізілген жүйелердің, кіші жүйелердің және мониторинг түрлерінің деректер банктері;

      2) табиғи ресурстардың мемлекеттік кадастрлары;

      3) қалдықтардың мемлекеттік кадастры;

      4) мемлекеттік климат кадастры;

      5) мемлекеттік көміртек кадастры;

      6) озонды бұзатын заттарды тұтынудың мемлекеттік кадастры;

      7) Қазақстан Республикасының шығарындылар мен ластағыштарды тасымалдау тіркелімі;

      8) экологиялық рұқсаттардың және қоршаған ортаға теріс әсер ету туралы декларациялар мемлекеттік тізілімі;

      9) қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілердің тізілімі;

      10) тарихи ластану объектілерінің мемлекеттік тізілімі арасында деректердің біріктірілуін және автоматтандырылған алмасуын қамтамасыз етуі тиіс.

      4. "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесі шеңберінде бағдарламалық құралдар жүйесі деректерді бірыңғай әдістемелік негізде жинақтауды, сақтауды және өңдеуді жүзеге асыруға, оның әртүрлі деңгейлері, сондай-ақ қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына енгізілген мемлекеттік кадастрлар, тізілімдер, тіркелімдер, жүйелердің деректер банктері, кіші жүйелер мен мониторинг түрлері арасында деректерді автоматтандырылған және тиімді алмасуды қамтамасыз етуге мүмкіндік беруі тиіс.

      5. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесіне қатысушылар "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесі шеңберінде олар ұсынатын деректердің дұрыстығы үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жауаптылықта болады.

      167-бап. Қазақстан Республикасының Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың жай-күйі туралы ұлттық деректер банкіне қол жеткізу шарттары

      1. "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта мен табиғи ресурстарының жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесіне қол жеткізу мынадай шарттар сақтала отырып, беріледі:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің құрылымына енгізілген мониторинг түрлерін жүзеге асыруға уәкілетті арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар мен ұйымдардың барлық ақпаратқа (бастапқы деректерге және ақпараттық өнімге) танысу, көшіру және молықтыру мүмкіндігімен шектелмеген қол жеткізуге құқығы бар;

      2) жеке және заңды тұлғалардың мемлекеттік құпияларды, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге де құпияны құрайтын ақпаратты қоспағанда, танысу, көшіру және ұдайы өндіру мүмкіндігімен барлық ақпараттық өнімге шектеусіз қол жеткізуге құқығы бар.

      2. Бастапқы деректер деп мониторинг түрлерінің нәтижелері бойынша алынған және қорытуға, өңдеуге немесе талдауға ұшырамаған деректер түсіндіріледі. Өндірістік мониторингтің өңделмеген деректері, оның ішінде қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесінен алынған деректер бастапқы деректерге жатады.

      3. Ақпараттық өнім деп бастапқы деректерді қорыту, өңдеу және талдау нәтижесі болып табылатын ақпарат түсіндіріледі. Ақпараттық өнімге талдамалық есептер, анықтамалар, баяндамалар, мәтіндік мазмұндағы өзге де құжаттар, картографиялық ақпарат, статистикалық нысандар мен есептілік, өндірістік экологиялық бақылау бойынша есептілік, сондай-ақ біріктірілген (статистикалық) сипаттағы өзге де ақпарат жатады.

      4. "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесіне қолжетімділік өтеусіз негізде беріледі.

      168-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесінің деңгейлері

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін жүргізу үш деңгейде жүзеге асырылады:

      1) жергілікті деңгейде жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын өндірістік мониторинг, қоғамдық мониторинг және мониторинг түрлері, елді мекендердің нақты учаскелерінде, елді мекендерден тыс жерлерде, жерүсті және жерасты су объектілерінен тыс жерлерде, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда жүргізіледі;

      2) өңірлік деңгейде өңірлердің физикалық-географиялық және экономикалық ерекшеліктерін, экологиялық жүктелген аймақтар мен қоршаған ортаның жай-күйіне және табиғи ресурстарды пайдалануға әсер ететін табиғи және антропогендік факторлар кешенінің болуын ескере отырып, әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде мониторинг түрлері жүргізіледі;

      3) республикалық деңгейде Қазақстан Республикасының бүкіл аумағын қамтитын, қажет болған жағдайда жалпымемлекеттік маңызы бар ірі өңірлер мен жекелеген объектілерді бөле отырып, мониторинг жүргізіледі.

      2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстардың барлық деңгейлердегі мониторингі жөніндегі қызмет Қазақстан Республикасының техникалық реттеу туралы, өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы және сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасында белгіленген талаптарды сақтай отырып жүзеге асырылады.

      169-бап. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін қаржыландыру

      1. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен қаржыландырылады.

      2. Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін бюджет қаражаты есебінен қаржыландыру мынадай қызмет түрлерін:

      1) республикалық мониторинг деңгейін құру және оның жұмыс істеуін қолдауды;

      2) жүйелердің, кіші жүйелердің және мониторинг түрлерінің жұмыс істеуі мен дамуын, ғылыми-техникалық бағдарламаларды орындауды қамтамасыз ету үшін ғылыми-техникалық өнімдер құруды;

      3) мониторингтің аумақтық деңгейін құру және оның жұмыс істеуін қолдау, оны дамыту мүддесінде ғылыми-техникалық өнім құруды;

      4) "Қазақстан Республикасының Қоршаған орта және табиғи ресурстарының жай-күйі туралы ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесін құру және оның жұмыс істеуін қолдауды жүзеге асыру үшін көзделеді.

      170-бап. Экологиялық мониторинг

      1. Экологиялық мониторинг мемлекет қамтамасыз ететін бақылаудың, өлшеудің, жинаудың, жинақтаудың, сақтаудың, есепке алудың, жүйелеудің, жинақтаудың, қорытудың, өңдеудің және қоршаған ортаның сапасына қатысты алынған деректерді талдаудың, сондай-ақ олардың негізінде экологиялық ақпаратты өндірудің кешенді жүйесін білдіреді.

      2. Экологиялық мониторинг жүйелі негізде мынадай:

      1) қоршаған ортаның сапасын бағалау;

      2) қоршаған ортаға әсер етудің антропогендік және табиғи факторларын анықтау және талдау;

      3) антропогендік және табиғи факторлардың әсерінен қоршаған орта жай-күйінің өзгеруін болжау және бақылау;

      4) қоршаған ортаны қорғауға, экологиялық қауіпсіздікті және орнықты дамудың экологиялық негіздерін қамтамасыз етуге бағытталған басқарушылық және шаруашылық шешімдерді қабылдау кезінде мемлекеттік органдарды, заңды және жеке тұлғаларды ақпараттық қамтамасыз ету;

      5) барлық жеке және заңды тұлғалардың экологиялық ақпаратқа қол жеткізу құқығын қамтамасыз ету мақсаттарында жүзеге асырылады.

      3. Экологиялық мониторинг объектілері:

      1) осы Кодекстің 175-бабының 3-тармағында көрсетілген объектілер;

      2) жерасты суларының сапасы;

      3) I және II санаттағы объектілердің қоршаған ортаға әсер етуі;

      4) экологиялық жүйелердің және олар ұсынатын экожүйелік қызметтердің жай-күйі;

      5) табиғи процестердің табиғи ағымын қоса алғанда, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар және қоршаған орта жай-күйінің ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға өзгерістерінің әсері;

      6) климат өзгерісінің әсер етуі;

      7) қалдықтар және оларды басқару болып табылады.

      4. Экологиялық мониторинг мынадай деректерге:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган немесе осы Кодекске сәйкес арнайы уәкілеттік берілген ұйымдар жүзеге асыратын байқаулар мен өлшеулерге;

      2) Қазақстан Республикасының заңдарында айқындалған өз құзыреті шеңберінде арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар, өзге де мемлекеттік органдар және ұйымдар жүзеге асыратын байқаулар мен өлшеулерге;

      3) Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізілетін ресми статистикалық ақпаратқа;

      4) Қоршаған орта саласындағы уәкілетті органның сұрау салуы бойынша немесе Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесі шеңберінде мемлекеттік органдар беретін, сондай-ақ мемлекеттік органдар ашық түрде орналастыратын ақпаратқа;

      5) міндетті өндірістік экологиялық бақылау шеңберінде жеке және заңды тұлғалар жүзеге асыратын байқаулар мен өлшеулерге;

      6) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік және мемлекеттік емес заңды тұлғалардан алатын өзге де ақпаратқа негізделеді.

      5. Осы Кодекске сәйкес өндірістік экологиялық бақылауды жүзеге асыруға міндетті тұлғалар экологиялық мониторинг мақсаттары үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға тиісті деректерді жинауды, жинақтауды, сақтауды, есепке алуды, өңдеуді және өтеусіз беруді қамтамасыз етеді.

      6. Экологиялық мониторинг аясында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес экологиялық ақпаратты ұсыну жөніндегі Қазақстан Республикасының міндеттемелерін орындау мақсатында деректерді жинауды және дайындауды жүзеге асырады.

      171-бап. Табиғи ресурстар мониторингі

      1. Табиғи ресурстардың мониторингі Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар ұйымдастыратын табиғи ресурстар түрлері жай-күйі жүйелерінің, кіші жүйелерінің және түрлерінің мониторингінің жиынтығын білдіреді.

      2. Табиғи ресурстар мониторингі мыналарды:

      1) Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес жүргізілетін жер мониторингін;

      2) Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес жүргізілетін су объектілерінің мемлекеттік мониторингін;

      3) Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін жер қойнауының мемлекеттік мониторингін;

      4) Қазақстан Республикасының орман заңнамасына сәйкес жүргізілетін ормандардың мемлекеттік мониторингінен;

      5) Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізілетін жануарлар дүниесінің мониторингін;

      6) өсімдіктер дүниесінің мониторингін қамтиды.

      3. Табиғи ресурстар мониторингінің деректері Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес тиісті мемлекеттік кадастрларда қорытылады.

      172-бап. Арнайы мониторинг түрлері

      1. Арнайы мониторинг мынадай:

      1) әскери-сынақ полигондарының мониторингі – жабық және жұмыс істеп тұрған әскери-сынақ полигондарының аумағында әскери техниканы, оның ішінде зымырандық және қару-жарақты сынаумен байланысты қоршаған ортаның ластануын байқау жүйесі;

      2) "Байқоңыр" зымыран-ғарыш кешенінің мониторингі – жұмыс істеуін ұйымдастыруды ғарыш қызметі саласындағы уәкілетті орган жүзеге асыратын "Байқоңыр" кешенінің зымыран-ғарыш қызметінің ықпалына ұшыраған аумақтардағы қоршаған ортаның жай-күйін байқау жүйесі;

      3) Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес жүргізілетін санитариялық-эпидемиологиялық мониторинг;

      4) осы Кодекстің 419-бабына сәйкес жүргізілетін төтенше экологиялық жағдай аймақтарындағы және экологиялық зілзала аймақтарындағы экологиялық ахуал мониторингі;

      5) ғарыш мониторингі – жұмыс істеуін ұйымдастыруды ғарыш саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының ғарыш қызметі саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асыратын, Жерді ғарыштан қашықтықтан зондтау құралдарын пайдалана отырып, қоршаған ортаның жай-күйін байқау жүйесі түрлерін қамтиды.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1) және 4) тармақшаларында көрсетілген арнайы мониторинг түрлерін ұйымдастыруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      9-бөлім. Метеорологиялық, гидрологиялық мониторингтер және қоршаған ортаның жай-күйінің мониторингі саласындағы қызмет

      173-бап. Метеорологиялық мониторинг

      1. Метеорологиялық мониторинг байқауларды, деректер жинауды, өңдеуді, талдауды, деректер сақтауды және метеорологиялық және агрометеорологиялық ақпаратты өндіруді, оның ішінде метеорологиялық және агрометеорологиялық болжамдарды дайындауды және көрсетілген ақпаратты мемлекеттік органдарға, жеке және заңды тұлғаларға ұсынуды қамтитын метеорология саласындағы қызметті білдіреді.

      2. Метеорологиялық мониторинг нәтижелері бойынша алынған бастапқы метеорологиялық деректер, сондай-ақ бастапқы метеорологиялық деректерді өңдеу және талдау нәтижесі болып табылатын режимдік, жедел және болжамдық ақпарат метеорологиялық ақпарат болып табылады.

      3. Метеорологиялық мониторинг жаратылыстың метеорологиялық өлшемдерінің жай-күйін және оны дамытуды, атмосферада табиғи ортаның басқа құрамбөліктерімен өзара іс-қимыл кезінде атмосфералық құбылыстар мен процестерді айқындау және мемлекеттік органдарды, жеке және заңды тұлғаларды ауа райы туралы ақпаратпен қамтамасыз ету, қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді метеорологиялық, агрометеорологиялық болжамдар мен қауіпті және дүлей метеорологиялық құбылыстардың (оның ішінде қар көшкіндері) туындау мүмкіндігі туралы дауылды ескертулерді жасау үшін климаттық сипаттамаларды айқындау мақсатында жүргізіледі.

      4. Метеорологиялық мониторинг мыналарды:

      1) жерге жақын метеорологиялық байқауларды – метеорологиялық элементтердің сандық мәндерін және атмосфераның жерге жақын қабатындағы олардың тербелістерін өлшеу, сондай-ақ атмосфералық құбылыстардың сапалық сипаттамаларын бағалауды;

      2) актинометриялық байқауларды – тікелей, шашыраңқы және жиынтық күн радиациясының қарқындылығын, сондай-ақ тиімді сәулеленуді, радиациялық баланс пен төсеніш бетінің альбедосын байқауды;

      3) агрометеорологиялық байқауды – метеорологиялық өлшемдерді, ауыл шаруашылығы және жайылымдық өсімдіктердің өсуі мен дамуын, топырақтың жай-күйін және жүргізілетін агротехникалық және зоометриялық іс-шараларды бір мезгілде байқауды;

      4) аэрологиялық байқауларды – радиозондтардың көмегімен еркін атмосфераның физикалық сипаттамаларын барынша қол жеткізуге болатын биіктіктерге дейін өлшеуді;

      5) радиолокациялық байқауларды – метеорологиялық радиолокаторды пайдалана отырып, радиотолқындардың жаңғырығын бағалауға негізделген ауа райының белгілі бір түрлерін көрсетуі мүмкін атмосфералық құбылыстардың бағдарлану, қамту, қарқындылық, қарқындылық беталыстары, биіктігі және қозғалысы көрсеткіштерін өлшеуді;

      6) озонометриялық байқауды – спектрдің ультракүлгін аймағында күн сәулесін озонмен жұтуды өлшеу арқылы атмосферадағы озонның құрамын анықтауды;

      7) байқаудың өзге де түрлерін қамтиды.

      174-бап. Гидрологиялық мониторинг

      1. Гидрологиялық мониторинг деп жерүсті су объектілерінің режимі мен жай-күйін бақылауды, деректер жинауды, өңдеуді, талдауды, деректерді сақтауды және гидрологиялық ақпарат даярлауды, оның ішінде гидрологиялық болжамдарды дайындауды және көрсетілген ақпаратты мемлекеттік органдарға, өзге де жеке және заңды тұлғаларға беруді қамтитын гидрология саласындағы қызмет түсініледі.

      2. гидрологиялық мониторинг нәтижелері бойынша алынған бастапқы гидрологиялық деректер, сондай-ақ бастапқы гидрологиялық деректерді өңдеу және талдау нәтижесі болып табылатын режимдік, жедел және болжамдық ақпарат гидрологиялық ақпарат болып табылады.

      3. Гидрологиялық мониторинг:

      1) гидрологиялық ақпаратты тұтынушыларды жерүсті су объектілерінің гидрологиялық режимінің өзгерістері туралы мәліметтермен, сондай-ақ олардың жай-күйі туралы болжамды ақпаратпен қамтамасыз ету;

      2) "Жерүсті сулары" бөлімі бойынша мемлекеттік су кадастрын жүргізу;

      3) су ресурстарын есептеу және су шаруашылығы теңгерімдерін жасау;

      4) жерүсті су объектілерінің гидрологиялық режимінің кеңістіктік-уақыттық заңдылықтарын зерделеу;

      5) жерүсті су объектілері режиміне және су ресурстарына шаруашылық және өзге де қызметтің ықпалын бағалау;

      6) көктемгі кезеңде әр 3 күн сайын нақтылап отыру мүмкіндігімен 5-7 күн бұрын қысқа мерзімді, ұзақ мерзімді гидрологиялық болжамдарды жасау және қауіпті және дүлей гидрологиялық құбылыстардың (су басулардың, жауыннан пайда болған тасқындардың) пайда болу ықтималдығы туралы дауылды ескертулерді беру үшін қажетті өзендердің, көлдердің, теңіздердің, су айдындарының, арналардың, өзге де жерүсті су объектілерінің жай-күйі мен режимі туралы деректерді жинау мақсатында тұрақты және (немесе) кезеңдік негізде жүргізіледі.

      4. Гидрологиялық мониторинг өзіне, оның ішінде өзен бассейндерінің тау бөліктеріндегі қар қорларын айқындау үшін жүргізілетін таулардағы қар өлшегіш және жауын-шашын өлшегіш бағыттарда байқауларды қамтиды.

      175-бап. Қоршаған ортаның жай-күйінің мониторингі

      1. Қоршаған орта жай-күйінің мониторингі байқауды, деректер жинауды, өңдеуді, талдауды, қоршаған ортаның жай-күйін бағалауды және қоршаған ортаның сапасы туралы ақпарат даярлауды, көрсетілген ақпаратты мемлекеттік органдарға, өзге де жеке және заңды тұлғаларға беруді қамтитын қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласындағы қызметті білдіреді.

      2. Қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпарат – бұл қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу нәтижесінде алынған қоршаған ортаның жай-күйі туралы бастапқы деректер, сондай-ақ бастапқы деректерді өңдеу және талдау нәтижесі болып табылатын ақпарат.

      3. Қоршаған орта жай-күйінің мониторингі мыналарды:

      1) атмосфералық ауа жай-күйінің мониторингін – атмосфералық ауаның сапасын байқау жүйесін;

      2) атмосфералық жауын-шашын жай-күйінің мониторингін – атмосфералық жауын-шашын мен қар жамылғысының химиялық құрамын байқау жүйесін;

      3) жерүсті сулары сапасының мониторингін – жерүсті суларының сапасын байқау жүйесін;

      4) топырақ жай-күйінің мониторингін – топырақтағы ластағыш заттардың шоғырлануын байқау жүйесін;

      5) радиациялық мониторингті – техногендік және табиғи радиоактивті ластануды байқау жүйесін;

      6) трансшекаралық ластану мониторингін – трансшекаралық жерүсті сулары мен топырақ сапасының жай-күйін байқау жүйесін;

      7) фондық мониторингті – қоршаған ортаның кешенді фондық мониторингі станцияларының мамандандырылған желісінде атмосфераның және басқа да ортаның биосферамен өзара іс-қимылының жай-күйін байқау жүйесін қамтиды.

      176-бап. Гидрометеорологиялық ақпаратты және қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты әзірлеушілер

      1. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет, Қазақстан Республикасы Қарулы күштерінің ведомстволық гидрометеорологиялық қызметтері, заңды тұлғалар, сондай-ақ гидрометеорологиялық ақпаратты беруді жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер гидрометеорологиялық ақпаратты берушілер болып табылады.

      2. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет және өзге ұйымдар, сондай-ақ қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты жүзеге асыратын дара кәсіпкерлер қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты берушілер болып табылады.

      3. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет – бұл Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын ұйымдастырушылық-құқықтық нысанында құрылған және мемлекеттік байқау желісін пайдалана отырып, мемлекеттік монополияға жатқызылған қызметті жүзеге асыратын заңды тұлға.

      4. Мемлекеттік байқау желісі – бұл Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің шаруашылық жүргізуіндегі, қоршаған ортада болып жатқан физикалық және химиялық процестерді байқауға, оның метеорологиялық, гидрологиялық сипаттамаларын және қоршаған ортаның ластану жай-күйін айқындауға арналған өзара байланысты стационарлық және жылжымалы байқау пункттерінің жүйесі.

      5. Жылжымалы байқау пункті – бұл аспаптары мен жабдықтары орнатылған, гидрологиялық, метеорологиялық бақылауларды жүргізуге және қоршаған ортаның жай-күйіне бақылауға арналған, көлік немесе өзге де қозғалыс құралы.

      6. Гидрометеорологиялық ақпарат – бұл гидрологиялық, метеорологиялық мониторинг нәтижелері бойынша алынған бастапқы гидрологиялық, метеорологиялық деректер, сондай-ақ бастапқы деректерді өңдеу және талдау нәтижесі болып табылатын режимдік, жедел және болжамдық ақпарат.

      7. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг, қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласында жалпымемлекеттік және халықаралық маңызы бар қызметтер көрсеткені үшін Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен республикалық бюджет қаражаты есебінен ақы алуға құқылы.

      8. Гидрометеорологиялық ақпарат пен қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпарат берушілердің:

      1) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына сәйкес ақпарат беруді жүзеге асыруға немесе мониторингтің осы түрлерін құрайтын жекелеген жұмыстар мен қызметтерді жүзеге асыруға;

      2) осы Кодекске және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарына немесе қызметтер көрсетуге арналған шартқа сәйкес ақпарат бергені үшін ақы алуға;

      3) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес метеорологиялық, гидрологиялық мониторинг, қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласында байқау мен өлшеуді жүзеге асыруға құқықтары бар.

      9. Гидрометеорологиялық ақпаратты және қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты берушілер:

      1) гидрометеорологиялық ақпаратты және қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты беру және(немесе) жекелеген жұмыстарды орындау және метеорологиялық, гидрологиялық мониторингтің, қоршаған орта жай-күйінің мониторингі осы түрін құрайтын қызметтерді көрсету кезінде осы Кодекстің талаптарын сақтауға;

      2) Қазақстан Республикасының техникалық реттеу саласындағы заңнамасына, Қазақстан Республикасының өлшем бірлігін қамтамасыз ету туралы заңнамасына және Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасына сәйкес қызметті жүзеге асыруға міндетті.

      Гидрометеорологиялық ақпаратты және қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты берушілердің Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес өзге де құқықтары мен міндеттері болуы мүмкін.

      10. Метеорологиялық ақпаратты берушілер өтеусіз негізде алынған метеорологиялық ақпаратты Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет бекіткен ақпаратты ұсыну жоспарларына сәйкес метеорологиялық ақпаратты берушінің келісуі бойынша Ұлттық гидрометеорологиялық қызметке ұсынуға міндетті, онда ұсынылатын метеорологиялық ақпараттың тізбесі, ұсыну мерзімдері, түрі мен тәсілдері айқындалады.

      Ұлттық гидрометеорологиялық қызметке ақпарат беру қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      11. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін метеорологиялық, гидрологиялық мониторинг, қоршаған орта жай-күйінің мониторингін жүргізу үшін нұсқаулық-әдістемелік құжаттардың талаптарын сақтауға міндетті.

      12. Метеорологиялық мониторинг саласындағы қызмет Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің қызметін, Мемлекеттік метеорологиялық ақпаратты берушілердің тізіліміне енгізуге жатпайтын Қазақстан Республикасы Қарулы Күштеріне аэронавигациялық қызмет көрсететін жеткізушілерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының рұқсаттар және хабарламалар туралы заңнамасына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға хабарлама жіберілген жағдайда жүзеге асырылады.

      13. Метеорологиялық ақпаратты берушілердің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      14. Метеорологиялық ақпаратты берушілер мынадай:

      1) заңды тұлға немесе дара кәсіпкер ретінде мемлекеттік тіркеу;

      2) жоспарланатын қызметін жүзеге асыру үшін қажетті жабдық пен өлшем құралдарының меншік немесе иелену және пайдалану құқығында болуы;

      3) білікті персоналдың болуы талаптарына сәйкес болуы тиіс.

      15. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің, Қазақстан Республикасы Қарулы Күштерінің аэронавигациялық қызмет көрсететін жеткізушілер қызметін қоспағанда, метеорологиялық ақпаратты берушілердің метеорологиялық мониторингті ұйымдастыру және жүргізу тәртібінің сақталуын мемлекеттік бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексіне сәйкес тексеру және профилактикалық бақылау нысанында жүзеге асырады.

      177-бап. Мемлекеттік монополияға жатқызған Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің жұмысы

      1. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жалпы мемлекеттік және халықаралық маңызы бар, арнайы мақсаттағы қызметтер көрсетуді және мамандандырылған ақпарат дайындауды қамтитын мемлекеттік бақылау желісін пайдалана отырып, қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг, метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг жүргізуді қамтамасыз етеді.

      Метеорологиялық және гидрологиялық мониторингтерді және қоршаған орта жай-күйінің мониторингін жүргізу жөніндегі қызмет мемлекеттік монополияға жатады және оны Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша құрылған шаруашылық жүргізу құқығындағы республикалық мемлекеттік кәсіпорын – Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жүзеге асырады.

      2. Жалпы халық пен мемлекеттің қауіпсіздігі, экономика мен әлеуметтік саланың тұрақты жұмыс істеуі үшін маңызды мәні бар мемлекеттік және халықаралық қызметтер жалпы мемлекеттік және халықаралық ауқымдағы маңызы бар қызметтер болып табылады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік бақылау желісін пайдалана отырып, жалпы мемлекеттік ұлттық және халықаралық маңызы бар қызметтерді көрсетуге байланысты метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг, қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу жөніндегі қызметті ұйымдастырады.

      4. Арнайы мақсаттағы қызметтер – жалпы мемлекеттік және халықаралық маңызы бар қызметтерге жатпайтын және қызметтер көрсетуге арналған өтеулі шарттар негізінде орындалатын метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг, қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласындағы қызметтер.

      5. Мамандандырылған ақпарат – мемлекеттік бақылау желісінде алынған деректерді пайдалана отырып, метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг, қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласында арнайы мақсаттағы қызметтерді көрсету нәтижесінде алынатын нысаналы ақпарат.

      6. Мемлекеттік монополия субъектісі өндіретін және (немесе) өткізетін тауарлардың (жұмыстардың, көрсетілетін қызметтердің) бағаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган монополияға қарсы органмен келісу бойынша белгілейді.

      7. Егер Қазақстан Республикасының заңдарында өзгеше белгіленбесе, Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет халықаралық ұйымдармен, шетелдік тұлғалармен және басқа мемлекеттердің гидрометеорологиялық қызметтерімен өзара іс-қимыл жасау кезінде гидрометеорологиялық қызмет және қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласындағы қызмет мәселелері бойынша Қазақстан Республикасының атынан өкілдік етеді.

      8. Метеорологиялық және гидрологиялық мониторинг саласындағы жалпы мемлекеттік және халықаралық маңызы бар қызметтер:

      1) алынған гидрометеорологиялық деректерді бақылау, жинау, өңдеу, талдау және дауылды гидрометеорологиялық ақпаратты, гидрометеорологиялық болжамдарды, анықтамалықтарды, бюллетеньдерді, анықтама-консультацияларды, режимдік ақпаратты және мемлекеттік бақылау желісінің деректері пайдаланыла отырып алынған басқа да гидрометеорологиялық ақпаратты қамтитын жалпы мақсаттағы гидрометеорологиялық ақпаратты дайындау, сондай-ақ белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдарды, өзге де ұйымдар мен жеке тұлғаларды осы ақпаратпен қамтамасыз ету;

      2) гидрологиялық бақылау нәтижелері негізінде жерүсті суларын бөлу бойынша мемлекеттік су кадастрын жүргізу үшін деректер дайындау;

      3) қолайсыз табиғи құбылыс фактісін растайтын немесе растамайтын анықтамаларды дайындау және беру, оның ішінде болжаммен қолайсыз ауа райы құбылысына ұшырайтын жерге барып зерттеп-қарау;

      4) Мемлекеттік климаттық кадастр және Мемлекеттік гидрометеорологиялық қорды жүргізу;

      5) халықаралық алмасу үшін гидрометеорологиялық ақпарат беру;

      6) климат өзгеруін қоса алғанда, оның мониторингі.

      9. Мемлекеттік климаттық кадастр – ауа температурасын, бұлттылықты, атмосфералық құбылыстарды, желдің бағыты мен жылдамдығын, жауын-шашын мөлшері мен атмосфераның басқа да сипаттамаларын және белгілі бір аумаққа тән төселетін беткі бөлікті қамтитын және көп жылдық кезеңдегі гидрометеорологиялық деректердің климаттық базасы негізінде қалыптасқан атмосфералық жағдайлардың жиынтығы туралы гидрометеорологиялық ақпаратқа негізделген жүйеленген деректер жиынтығы.

      10. Мемлекеттік климаттық кадастрды жүргізу қағидаларын, сондай-ақ мемлекеттік климаттық кадастр деректерінің құрамын және мемлекеттік органдарға, өзге де ұйымдар мен жеке тұлғаларға оның деректерін беру тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      11. Мемлекеттік гидрометеорологиялық қор – Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес пайдалану мақсатында сақтауға жататын құжатталған гидрометеорологиялық ақпараттың жиынтығы.

      Мемлекеттік гидрометеорологиялық қорды жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      12. Қоршаған орта жай-күйінің мониторингі саласындағы жалпы мемлекеттік және халықаралық маңызы бар қызметтер:

      1) қоршаған орта объектілерінің ластану жай-күйін бақылауды, ол туралы деректерді жинау, өңдеу, талдау және бюллетеньдерді, анықтамаларды және басқа ақпаратты дайындауды қамтитын жалпы мақсаттағы қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпарат дайындау, сондай-ақ белгіленген тәртіппен мемлекеттік органдарды, өзге де ұйымдар мен жеке тұлғаларды осы ақпаратпен қамтамасыз ету;

      2) атмосфералық ауа жай-күйінің мониторингі – қоныстану аймақтарындағы атмосфералық ауаның жай-күйін байқау жүйесі (атмосфералық ауаның жай-күйін бақылау жүзеге асырылатын мемлекеттік байқау пункттерінің саны халықтың санына, жергілікті жер бедеріне, ластанудың нақты деңгейіне байланысты айқындалады);

      3) атмосфералық жауын-шашын жай-күйінің мониторингі – қоныстану аймақтарындағы атмосфералық жауын-шашын мен қар жамылғысының химиялық құрамын бақылау жүйесі;

      4) судың сапалық жай-күйінің мониторингі – жағалау маңындағы аймақтардағы жерүсті сулары сапасының жай-күйін байқау жүйесі;

      5) топырақ жай-күйінің мониторингі – қоныстану аймақтарының топырақтарындағы ластағыш заттардың шоғырлануын байқау жүйесі;

      6) радиациялық мониторинг - қоныстану аймақтарында техногендік және табиғи радиоактивті ластануды байқау жүйесі;

      7) трансшекаралық ластану мониторингі - трансшекаралық жағалау маңындағы жерүсті сулары мен топырақ сапасының жай-күйін шекара маңындағы мемлекеттермен халықаралық ынтымақтастық шеңберінде жүзеге асырылатын байқау жүйесі;

      8) фондық мониторинг - қоршаған ортаның кешенді фондық мониторингі станцияларының мамандандырылған желісінде атмосфераның және басқа да ортаның биосферамен өзара іс-қимылындағы жай-күйін байқау жүйесі;

      9) халықаралық алмасу үшін қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпарат беру.

      13. Қоныстану аймағы – тұрғын үй, қоғамдық (қоғамдық-іскерлік) және рекреациялық аймақтарды, сондай-ақ инженерлік және көлік инфрақұрылымдарының жекелеген бөліктерін, басқа да объектілерді орналастыруға арналған, орналасуы мен қызметі арнайы санитариялық-қорғаныш аймақтарын талап ететін әсер етпейтін елді мекен аумағының бөлігі.

      178-бап. Мемлекеттік байқау желісін ұйымдастыру және оның қызметі, мемлекеттік байқау желісін қорғау

      1. Анық ақпарат алу мақсатында стационарлық байқау пункттерінің айналасында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Стационарлық байқау пункттері және атмосфераның ластану жай-күйін бақылау пункттері туралы ережеге сәйкес қорғау аймақтары құрылады.

      Гидрологиялық, метеорологиялық байқау және қоршаған ортаның жай-күйіне байқау жүргізуге арналған стационарлық немесе жылжымалы пункт байқау пункті болып табылады.

      Жер учаскесінде, су объектісінде, ғимаратта, құрылыс жайда орнатылған аспаптар мен жабдығы бар, гидрологиялық, метеорологиялық байқауларды жүргізуге арналған арнайы жабдықталған орын стационарлық байқау пункті болып табылады.

      2. Стационарлық байқау пункттерінің күзет аймақтарының шекараларын айқындау және белгілеу тәртібі Стационарлық байқау пункттері және атмосфераның ластану жай-күйін байқау пункттері туралы ережеде айқындалады.

      3. Стационарлық байқау пункттеріне өту немесе жол жүру жүзеге асырылатын жер учаскелеріне Қазақстан Республикасының жер заңнамасында айқындалған тәртіппен сервитуттар белгіленуі мүмкін.

      4. Мемлекеттік байқау желісінің реперлік (тірек) стационарлық байқау пункттерінің жер учаскелері алып қоюға жатпайды. Стационарлық байқау пункттерінің жер учаскелері айрықша жағдайларда ғана мемлекет мұқтажы үшін алынуы мүмкін, бұл ретте ауыстыру қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және Ұлттық гидрометеорологиялық қызметпен келісу бойынша осындай көшіруге бастамашы болған адамдардың қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      5. Климаттың көп жылдық өзгеру үрдістерін, агрометеорологиялық сипаттамаларды, құрлықтың су объектілерінің гидрологиялық жай-күйін, климаттық жағдайлар мен шаруашылық қызметтің өзгеруі әсерінен болатын геофизикалық процестерді зерделеуді жүргізуге мүмкіндік беретін байқау пункті реперлік байқау пункті болып табылады.

      6. Мемлекеттік байқау желісінің қызметін ұйымдастыруды Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жүзеге асырады.

      7. Жаңадан ашылатын немесе ауыстыруға жататын стационарлық байқау пункттерінің және мемлекеттік байқау желісі атмосферасының ластану жай-күйін байқау пункттерінің орналасқан жерін анықтау Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және жергілікті атқарушы органдармен келісу бойынша Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің шешімімен жүргізіледі.

      8. Мемлекеттік байқау желісі атмосферасының ластану жай-күйін қадағалайтын стационарлық қадағалау пункттері мен байқау пункттерінің қызметін тоқтату қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің шешімімен жүргізіледі.

      9. Мемлекеттік бақылау желісі, оның ішінде оған бөлінген жер учаскелері мен акваториялардың бір бөліктері, сондай-ақ мүлік тек қана мемлекеттік меншікке жатады және мемлекеттің қорғауында болады және жекешелендіруге жатпайды.

      10. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесінің құрамына кіреді және төтенше жағдайлар туындаған кезде өз қызметін Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырады.

      179-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметті қаржыландыру

      Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің жұмысын қаржыландыру Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасына сәйкес бюджет қаражаты және өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

      180-бап. Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің ақпарат беру талаптары

      1. Гидрометеорологиялық ақпаратты және қоршаған ортаның жай-күйі туралы ақпаратты ұсыну тәртібі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін Ұлттық гидрометеорологиялық қызметтің ақпарат беру қағидаларында айқындалады.

      2. Қазақстан Республикасының Қарулы күштерін, азаматтық қорғаудың мемлекеттік жүйесін басқару органдарын, агроөнеркәсіптік кешенді дамыту саласындағы уәкілетті органды гидрометеорологиялық ақпаратпен қамтамасыз етуді Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет пен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган арасында жыл сайын жасалатын шарт негізінде жалпы мемлекеттік және халықаралық маңызы бар қызметтер көрсету шеңберінде Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет жүзеге асырады.

      3. Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет Қазақстан Республикасының заңнамаcында белгіленген тәртіппен мемлекеттік байқау желісінде байқау нәтижесінде алынған деректерді пайдалана отырып, мемлекеттік органдарға өзге де қызметтер көрсетуге құқылы.

      10-бөлім. Қазақстан Республикасы табиғи ресурстарының мемлекеттік кадастрлары

      181-бап. Қазақстан Республикасының табиғи ресурстарының мемлекеттік кадастрларының бірыңғай жүйесі туралы жалпы ережелер

      1. Қазақстан Республикасы табиғи ресурстарының мемлекеттік кадастрларының бірыңғай жүйесі (бұдан әрі – Кадастрлардың бірыңғай жүйесі) Қазақстан Республикасының табиғи және экономикалық әлеуетін бірыңғай жалпы мемлекеттік кешенді есепке алуды және бағалауды қамтамасыз ету мақсатында Қазақстан Республикасы табиғи ресурстарының мемлекеттік кадастрларының барлық түрлерін біріктіретін салааралық ақпараттық жүйе ретінде құрылады және жүргізіледі.

      2. Табиғи ресурстардың мемлекеттік кадастрлары табиғи ресурстардың сандық және сапалық көрсеткіштері туралы ақпараттың жүйелендірілген жиынтығын білдіреді және осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген тәртіппен функциялайды.

      3. Қоршаған ортаның құрамбөліктері: жер, су, орман, топырақ, жер қойнауы, өзара байланысты болатын өсімдіктер мен жануарлар дүниесі кадастрлардың бірыңғай жүйесінің объектілері болып табылады.

      4. Кадастрлардың бірыңғай жүйесін жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган табиғи ресурстардың жай-күйі мен пайдаланылуын есепке алу деректері негізінде табиғи ресурстардың тиісті түрлерінің мониторингін жүзеге асыратын арнайы уәкілетті мемлекеттік органдармен бірлесіп ұйымдастырады.

      Кадастрлардың бірыңғай жүйесін жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      5. Табиғи ресурстардың мемлекеттік кадастрларының жүйелерінде географиялық байланысы мен ұйымдық-құқықтық нысаны көрсетіле отырып, әрбір есептік кадастрлық объектіге оның жай-күйі туралы құжаттық мәліметтер цифрлық түрде қамтылады.

      6. Мыналар:

      1) кадастрлық ақпаратты өңдеу және ұсыну технологиясының бірлігі;

      2) автоматтандырылған ақпараттық-коммуникациялық технологияларды қолдану;

      3) ақпаратты толықтыру мен жаңартудың объективтілігі;

      4) мемлекеттік құпияларды және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын ақпараттан басқа, Кадастрлардың бірыңғай жүйесіндегі ақпараттың жалпыға қолжетімділігі Кадастрлардың бірыңғай жүйесін жүргізудің негізгі қағидаттары болып табылады.

      182-бап. Кадастрлардың бірыңғай жүйесінің құрылымы мен мазмұны

      Кадастрлардың бірыңғай жүйесінің құрылымын мынадай есепке алу объектілері құрайды, олар бойынша мониторингті мынадай арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар мен ұйымдар:

      1) мемлекеттік жер кадастры бойынша – жер ресурстарын басқару саласындағы орталық уәкілетті орган және "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясы;

      2) мемлекеттік су кадастры (жерүсті және жерасты су объектілері, су ресурстарын пайдалану) бойынша – қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органдар – жалпы республика бойынша, ал олардың аумақтық органдары – өзендер бассейндері мен әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде;

      3) мемлекеттік орман кадастры бойынша – орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган – жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары – әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде;

      4) жер қойнауының мемлекеттік қорының бірыңғай кадастры бойынша – жалпы республика бойынша жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган, ал оның аумақтық органдары-әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде;

      5) ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың мемлекеттік кадастры бойынша – ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган – жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық
органдары – әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде;

      6) жануарлар дүниесінің мемлекеттік кадастры бойынша – жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган – жалпы республика бойынша, ал оның аумақтық органдары – әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде жүзеге асырады.

      183-бап. Ақпаратты ұсыну

      1. Табиғи ресурстар кадастрлары шеңберінде алынған объектілерді есепке алу мен тіркеу нәтижелерін арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесіне Кадастрлардың бірыңғай жүйесін жүргізу қағидаларына сәйкес өтеусіз береді.

      2. Кадастрлардың бірыңғай жүйесіне енгізілген объект туралы деректерді:

      1) арнайы уәкілетті мемлекеттік органдар бекіткен есептік материалдарды, объекті паспортын және статистикалық ақпаратты;

      2) объектілердің кеңістіктіктегі жағдайы туралы картографиялық материал және аумақтарды кешенді бағалау үшін қажетті басқа да деректерді қамтуы керек.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган кадастрларда қамтылатын ақпаратқа табиғи ресурстардың тиісті түрлерінің мониторингін жүзеге асыратын арнайы уәкілетті мемлекеттік органдардың қол жеткізуін қамтамасыз етуге міндетті.

      11-бөлім. Экологиялық бақылау

      10-тарау. Мемлекеттік экологиялық бақылау

      184-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның тексерілетін субъектілер қызметінің Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігі тұрғысынан тексеру және байқау жөніндегі қызметі мемлекеттік экологиялық бақылау болып табылады.

      2. Мемлекеттік экологиялық бақылау мынадай бағыттар:

      1) қоршаған ортаны қорғау саласындағы осы Кодекстің ережелерін сақтау;

      2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы экологиялық талаптарды сақтау;

      3) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды консервациялау және оның салдарларын жою, бұзылған жерлерді қалпына келтіру кезінде экологиялық талаптарды сақтау;

      4) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау;

      5) оператордың өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін осы Кодексте айқындалған талаптарды орындауы;

      6) қоршаған ортаны қорғау саласындағы лицензияланатын қызмет түрлерін, сондай-ақ оған қатысты хабарлама жасау тәртібі белгіленген қызметті жүзеге асырудың біліктілік талаптары мен қағидаларын сақтау;

      7) жергілікті атқарушы органдардың Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының қоршаған ортаны қорғау саласында мемлекеттік қызметтер көрсету жөніндегі талаптарын сақтауы бойынша жүзеге асырылады.

      185-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау нысандары

      1. Мемлекеттік экологиялық бақылау мынадай:

      1) субъектіге бармай профилактикалық бақылау;

      2) субъектіге бару арқылы профилактикалық бақылау;

      3) тексеру нысандарда жүзеге асырылады.

      2. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүргізу тәртібі осы Кодекстің және Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінің нормаларында белгіленген.


      186-бап. Бармай профилактикалық бақылау

      1. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бұқаралық ақпарат құралдарынан, қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесінен, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынылған құжаттама мен есептіліктен алынған деректерді талдау арқылы жүргізеді.

      Бұл ретте белгілі бір аумақтағы тұрғындардың, оның ішінде халық жаппай демалатын орындардағы тіршілік әрекетінің жағдайларына тікелей әсер ететін қоршаған ортаны қорғау саласындағы бұзушылықтар немесе бұзушылықтардың жасалу тәуекелі туралы бұқаралық ақпарат құралдарындағы жарияланымдарды талдау, сондай-ақ қоршаған ортадағы ластағыш заттар эмиссияларының нормативтерден елеулі артуы туралы қоршаған ортадағы эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесінен алынған деректер нәтижелері Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінің 146-бабы 3-тармағына сәйкес байқау және қадағалау субъектісіне (объектісіне) бару арқылы профилактикалық байқау мен қадағалау немесе жоспардан тыс тексеру жүргізу үшін негіз болуы мүмкін.

      2. Бұзушылықтардың уақтылы жолын кесу және оларға жол бермеу, бақылау субъектілеріне бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган анықтаған бұзушылықтарды өз бетінше жою құқығын беру бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау мақсаттары болып табылады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдары бақылау субъектісіне бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша бұзушылық анықталған жағдайда, бақылау субъектісіне бұзушылық анықталған күннен бастап он жұмыс күні ішінде ақпараттық хат ресімделеді және жіберіледі.

      4. Ақпараттық хат бақылау субъектісіне жіберу және алу фактілерін растайтын тәсілмен тапсырылуға тиіс.

      5. Төменде санамаланған тәсілдердің бірімен жіберілген ақпараттық хат мынадай жағдайларда:

      1) қолма-қол – алғаны туралы ақпараттық хатта белгі қойылған күннен бастап;

      2) оператордың алғанын тіркеу туралы белгісі бар курьерлік не пошта қызметімен;

      3) электрондық тәсілмен – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның сұрау салуы кезінде хатта көрсетілген бақылау субъектісінің электрондық мекенжайына жіберілген күннен бастап табыс етілді деп есептеледі.

      6. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою туралы ақпараттық хат алған бақылау субъектісі ол табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап он жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға анықталған бұзушылықтарды жоюдың нақты мерзімдерін көрсете отырып, оларды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын ұсынуға міндетті.

      7. Ақпараттық хатта көрсетілген бұзушылықтармен келіспеген жағдайда, бақылау субъектісі ақпараттық хат табыс етілген күннен кейінгі күннен бастап он жұмыс күні ішінде ақпараттық хат жіберген қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қарсылық жіберуге құқылы.

      8. Бақылау субъектісіне (объектісіне) бармай профилактикалық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды белгіленген мерзімде жоймау, сол сияқты бұзушылықтарды жою жөніндегі іс-шаралар жоспарын мерзімінде ұсынбау субъектіге (объектіге) бару арқылы профилактикалық бақылау тізіміне тиісті субъектіні (объектіні) енгізуге негіз болып табылады.

      187-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылау жүргізу кезінде нұсқамалардың орындалуын қамтамасыз ету

      1. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының бұзылуы анықталған кезде мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар жеке және заңды тұлғаларға мұндай бұзушылықты жою туралы нұсқама шығарады.

      2. Нұсқаманы жасау тәртібі және оның мазмұны Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде белгіленеді.

      3. Бақылау және қадағалау субъектісінің анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау жөніндегі міндеттемесі мемлекет кірісіне есептелетін өсімпұлдармен қамтамасыз етіледі.

      Өсімпұл әрбір жұмыс күні үшін мынадай:

      1) жеке тұлғалар үшін – үш айлық есептік көрсеткіш;

      2) шағын кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар үшін – бес айлық есептік көрсеткіш;

      3) орта кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар үшін – жеті айлық есептік көрсеткіш;

      4) ірі кәсіпкерлік субъектілері болып табылатын заңды тұлғалар үшін – он айлық есептік көрсеткіш мөлшерінде есептеледі.

      Өсімпұл Қазақстан Республикасының Кәсіпкерлік кодексінде көзделген анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындаудың ең аз мерзімі өткен кезден бастап есептеледі.

      4. Өсімпұлды төлеу туралы талапты мемлекеттік экологиялық бақылаудың лауазымды адамдары анықталған бұзушылықтарды жою туралы нұсқаманы орындау мерзімі өткен жағдайда ғана жібереді. Бақылау және қадағалау субъектісі есепке жазылған өсімпұлды тиісті талап жіберілген күннен бастап он жұмыс күні ішінде ерікті түрде төлемеген жағдайда, мемлекеттік экологиялық бақылаудың лауазымды адамдары есепке жазылған өсімпұлды өндіріп алуы сот тәртібімен жүзеге асырылады.

      188-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудан болатын экономикалық пайданы анықтау

      1. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының жекелеген бұзушылықтарының қайталануын алдын алу және болдырмау мақсатында мемлекеттік экологиялық бақылау жүргізу кезінде мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар бақылау және қадағалау субъектісінің осындай бұзушылықтардан алған экономикалық пайдасын айқындайды.

      2. Бақылау және қадағалау субъектісінің Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын сақтамау, уақтылы сақтамау немесе сақтаудан жалтару нәтижесінде ақша қаражатын үнемдеу немесе кіріс (түсім) алу түріндегі артықшылық алуы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудан экономикалық пайда алу деп танылады.

      3. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар бақылау және қадағалау субъектісінің алынған экономикалық пайда сомасынан процентпен көрсетілген айыппұл салуға әкеп соғатын Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу фактісі анықталған күннен бастап бір ай мерзімде материалдарды жинауды және талдауды жүргізеді, бақылау және қадағалау субъектілерінен бұл үшін қажетті ақпаратты талап етеді және экономикалық пайда сомасын айқындайды.

      4. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзудан алынған экономикалық пайданы айқындау әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      189-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар

      1. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдарға:

      1) Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік экологиялық инспекторы;

      2) Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік экологиялық инспекторының орынбасары;

      3) Қазақстан Республикасының аға мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      4) Қазақстан Республикасының мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      5) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бас мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      6) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың аға мемлекеттік экологиялық инспекторлары;

      7) облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың мемлекеттік экологиялық инспекторлары жатады.

      2. Осы баптың 1-тармағында аталған лауазымды адамдарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган тағайындайды.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның мемлекеттік экологиялық бақылау бөлімшелері мемлекеттік қызметшілерінің санаттарын осы баптың 1-тармағында көрсетілген лауазымды адамдарға жатқызу тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Мемлекеттік экологиялық инспекторлар белгіленген тәртіппен нысанды киіммен (погонсыз), қызметтік куәліктермен және белгіленген үлгідегі мөрлермен қамтамасыз етіледі.

      Нысанды киім (погонсыз) киіп жүруге құқығы бар лауазымды адамдар лауазымдарының тізбесін, нысанды киім (погонсыз) үлгілерін, киіп жүру тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      4. Қазақстан Республикасының Бас мемлекеттік экологиялық инспекторының, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың бас мемлекеттік экологиялық инспекторларының Қазақстан Республикасының Мемлекеттік Елтаңбасы бейнеленген және өз атауы бар құжаттар бланкілері болады.

      190-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың құқықтары мен міндеттері

      1. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар:

      1) субъектіге (объектіге) барып профилактикалық бақылау жүргізу немесе тиісті негіз болған кезде тексеру үшін тексерілетін объектінің аумағына және үй-жайына сынамаларды іріктеу үшін өлшеу аспаптары мен жабдықтарымен кіруге және қажет болған кезде, мамандар мен жұртшылық өкілдерін тарта отырып, қажетті өлшеулер жасауға, сынамалар (оның ішінде тауарлар мен материалдардың үлгілерін) алуға және оларды талдауға;

      2) тексерілетін субъектілерден (объектілерден) сынамаларды зертханалық зерттеу нәтижелерін және қоршаған ортаға антропогендік әсер ету көлемін анықтау үшін қажетті өзге материалдарды сұратуға және алуға;

      3) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұза отырып жүзеге асырылатын қызметті шектеу, тоқтата тұру және оған тыйым салу туралы сотқа талап қоюға;

      4) экологиялық залал келтіру фактілерін анықтауға және осы Кодекстің талаптарына сәйкес оны жою жөніндегі шараларды айқындауға қатысуға;

      5) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылар әрекеттерінің алдын алу немесе жолын кесу үшін жәрдем көрсету үшін прокуратураға және құқық қорғау органдарына жүгінуге;

      6) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзуға байланысты жеке және заңды тұлғалардың рұқсаттарын, қорытындыларын, лицензияларын және басқа да рұқсат беру құжаттарын кері қайтарып алу, олардан айыру және қолданылуын тоқтата тұру туралы сотқа талап қоюға құқылы.

      2. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдардың Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда арнаулы құралдарды (мамандандырылған байланыс құралдарын, фото -, бейнеаппаратураларды, өлшеу құралдарын) сақтауға, алып жүруге және қолдануға құқығы бар.

      3. Мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының сақталуын қамтамасыз ету мәселелері бойынша басқа мемлекеттік органдармен, сондай-ақ жеке және (немесе) заңды тұлғалармен өзара іс-қимыл жасауға міндетті.

      191-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарау тәртібі

      1. Мемлекеттік экологиялық бақылау субъектісі сотқа жүгінгенге дейін апелляциялық комиссияға тексеру нәтижелері туралы актіге шағымды қарау туралы өтінішхатты мәлімдеуге құқылы.

      2. Апелляциялық комиссияның құрамына қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның, Қазақстан Республикасының Ұлттық кәсіпкерлер палатасының өкілдері міндетті түрде кіреді.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның тексеру нәтижелері туралы актісіне шағымды апелляциялық комиссия шағым жасалған мәселелер шегінде қарайды.

      4. Тексеру нәтижелері туралы актіге шағым Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген тәртіппен және мерзімде жазбаша нысанда беріледі.

      5. Апелляциялық комиссияның шешімі ұсынымдық сипатта болады.

      6. Апелляциялық комиссия жыл сайын тексеру нәтижелері туралы актілерге шағымдарды қарау нәтижелерін жинақтап қорытады және Қазақстан Республикасының заңнамасын жетілдіру жөнінде ұсынымдар әзірлейді.

      7. Мемлекеттік экологиялық бақылау субъектісінің сотқа Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген тәртіппен жүгінуі апелляциялық комиссияның тексеру нәтижелері туралы актіге арналған шағымды қарауды тоқтатуына алып келеді.

      Мемлекеттік экологиялық бақылау субъектісінің Қазақстан Республикасының заңнамасында қарастырылған тәртіпте сотқа жүгінгеннен кейін немесе сот шешімінің күшіне енгеннен кейін берілген тексеру нәтижелері туралы актіге шағым қараусыз қалдырылады.

      192-бап. Апелляциялық комиссияның шағымды қарауы және мемлекеттік экологиялық бақылауды жүргізу кезінде ақпараттың құпиялылығын қамтамасыз ету

      Мемлекеттік құпиялар, коммерциялық және заңмен қорғалатын өзге құпияны құрайтын мәліметтер апелляциялық комиссияның мүшелеріне қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүргізген тексеру нәтижелері туралы актілерге шағымды қарау кезінде шағым берген адамның жазбаша рұқсатын алмай, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен беріледі.

      Жоғарыда көрсетілген мәліметтерді апелляциялық комиссия мүшелері жария етпеуге тиіс.

      193-бап. Мемлекеттік экологиялық бақылаудың жариялылығы

      1. Жеке және заңды тұлғалардың мемлекеттік экологиялық бақылау нәтижелері туралы ақпаратқа қол жеткізу құқығы бар.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ресми интернет-ресурста:

      1) мемлекеттік экологиялық бақылау субъектілерінің экологиялық талаптарды сақтау деңгейі мен деңгейінің өзгеруі туралы талдамалық есептерді (табиғатты сақтауға сәйкестікті);

      2) мемлекеттік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша жылдық есептілікті;

      3) І және ІІ санаттағы объектілерде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасындағы анықталған бұзушылықтар, мемлекеттік экологиялық бақылау субъектісін тиісті әкімшілік, қылмыстық және (немесе) азаматтық-құқықтық жауапкершілікке тарту, оның ішінде салынған жазалар туралы, сондай-ақ І және ІІ санаттағы объектілерге қатысты ұйғарымдарды шығару мен орындау туралы ақпаратты;

      4) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын жүйелі түрде бұзатын кәсіпорындар тізбесін жариялауды қамтамасыз етеді.

      Осы тармақтың 1) - 4) тармақшаларында көрсетілген ақпаратқа мемлекеттік экологиялық бақылау субъектілері туралы мәліметтерді және оларға қатысты соттың күшіне енген тиісті шешімі жоқ немесе мемлекеттік экологиялық бақылау субъектісінің мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыратын лауазымды адамның тиісті актісіне (шешіміне) сотқа шағымдану мерзімі өтпеген Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзуға жол берген мәліметтерді енгізуге жол берілмейді.

      3. I және II санаттағы объектілердің операторлары соттың тиісті шешімі негізінде өз есебінен бұқаралық ақпарат құралдарында және ресми Интернет-ресурстарында Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу фактілері, оларға салынған жазалар, сондай-ақ Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтарды жою жөнінде қабылданған және белгіленген шаралар туралы ақпаратты орналастыруға міндетті.

      4. Осы баптың 2 және 3-тармақтарына сәйкес интернет-ресурстарда орналастырылатын тиісті ақпарат кемінде күнтізбелік 30 күн ашық қолжетімді болуға тиіс.

      11-тарау. Өндірістік экологиялық бақылау

      194-бап. Өндірістік экологиялық бақылаудың міндеті мен мақсаттары

      1. I және II санаттағы объектілердің операторлары өндірістік экологиялық бақылауды жүзеге асыруға міндетті.

      2. Мыналар:

      1) объект операторының ішкі экологиялық саясатқа, қоршаған ортаға әлеуетті әсер ететін өндірістік процестерді бақылауға және реттеуге қатысты шешімдер қабылдауы үшін ақпарат алу;

      2) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының сақталуын қамтамасыз ету;

      3) өндірістік процестердің қоршаған ортаға және адам денсаулығына теріс әсерін барынша азайту мәліметі;

      4) табиғи және энергетикалық ресурстарды пайдалану тиімділігін арттыру;

      5) штаттан тыс жағдайларға жедел алдын ала ден қою;

      6) объект операторының басшылары мен қызметкерлерінің экологиялық хабардарлығы мен жауапкершілігінің неғұрлым жоғары деңгейін қалыптастыру;

      7) кәсіпорындардың экологиялық қызметі және халықтың денсаулығы мен қоршаған орта үшін тәуекелдер туралы жұртшылыққа ақпарат беру;

      8) экологиялық менеджмент жүйесінің тиімділігін арттыру өндірістік экологиялық бақылау мақсаттары болып табылады.

      195-бап. Өндірістік экологиялық бақылау жүргізу тәртібі

      1. Өндірістік экологиялық бақылауды экологиялық рұқсаттың бөлігі болып табылатын өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының негізінде І және ІІ санаттағы объектінің операторы жүргізеді.

      2. Өндірістік экологиялық бақылау шеңберінде өндірістік процестің тиімділігін экологиялық бағалау қоршаған ортаға эмиссиялар, зиянды өндірістік факторлар деңгейін, сондай-ақ табиғи, энергетикалық және өзге де ресурстарды тұтынудың нақты көлемін өлшеу негізінде және (немесе) есептеу негізінде жүзеге асырылады.

      196-бап. Объект операторының өндірістік экологиялық бақылау жүргізу кезіндегі құқықтары мен міндеттері

      1. I және II санаттағы объекті операторының өндірістік экологиялық бақылау қызметінің ұйымдық құрылымын және оны жүргізу үшін персоналдың жауапкершілігін дербес айқындауға құқығы бар:

      2. Өндірістік экологиялық бақылау жүргізу кезінде объектінің операторы:

      1) өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасын сақтауға;

      2) өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының шарттарын іске асыруға және нәтижелерді құжаттауға;

      3) I санаттағы объектілерге қатысты – қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен өндірістік экологиялық бақылау жүргізу кезінде қоршаған ортаға эмиссиялардың автоматтандырылған мониторингін жүргізу тәртібіне және өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша есептілікке қойылатын талаптарға сәйкес эмиссиялардың елеулі көздеріндегі қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін белгілеуге;

      4) өндірістік экологиялық бақылау қызметін құруға не өндірістік экологиялық бақылауды ұйымдастыруға және жүргізуге және мемлекеттік экологиялық бақылау органдарымен өзара іс-қимыл жасауға жауапты қызметкерді тағайындауға;

      5) рәсімдік талаптарды ұстануға және алынатын деректердің сапасын қамтамасыз етуге;

      6) өндірістік экологиялық бақылау нәтижелерін жүйелі түрде бағалауға және Қазақстан Республикасы экологиялық заңнамасының талаптарына анықталған сәйкессіздіктерді жою жөнінде қажетті шаралар қабылдауға;

      7) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері жөніндегі есептерді белгіленген тәртіппен беруге;

      8) үш жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өндірістік экологиялық бақылау процесінде белгіленген Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу фактілері туралы хабарлауға;

      9) қауіпсіздік техникасын сақтауға;

      10) жүзеге асырылатын өндірістік экологиялық бақылаудың сапасы мен объективтілігін растау үшін мемлекеттік экологиялық инспекторлардың бастапқы ақпаратқа қол жеткізуін қамтамасыз етуге;

      11) жұртшылықтың өндірістік экологиялық бақылау бағдарламаларына және өндірістік экологиялық бақылау жөніндегі есептік деректерге қол жеткізуін қамтамасыз етуге;

      12) мемлекеттік экологиялық инспекторлардың талап етуі бойынша мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыру үшін қажетті өндірістік экологиялық бақылаудың құжаттамасын, талдау нәтижелерін және өзге де материалдарын ұсынуға міндетті.

      197-бап. Өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасының мазмұнына қойылатын талаптар

      1. Өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасында мынадай ақпарат:

      1) ластағыш заттар эмиссияларының сандық және сапалық көрсеткіштерінің және өндірістік мониторинг процесінде қадағаланатын өзге де параметрлердің міндетті тізбесі;

      2) өндірістік мониторингтің кезеңділігі мен ұзақтығы, өлшеуді жүзеге асыру жиілігі;

      3) өндірістік мониторинг жүргізудің пайдаланылатын аспаптық және есептік әдістері туралы мәліметтер;

      4) өндірістік мониторинг процесінде қадағаланатын параметрлер үшін сынамаларды іріктеу нүктелерінің қажетті саны (құрамбөліктер бойынша: атмосфералық ауа, су, топырақ) және өлшеу жүргізу орны;

      5) деректерді есепке алуды, талдауды және хабарлауды жүргізу әдістері мен жиілігі;

      6) ішкі тексерулердің жоспар-графигі және олардың сақталмауына ден қоюдың ішкі құралдарын қоса алғанда, Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтарды жою рәсімі;

      7) аспаптық өлшеу сапасын қамтамасыз ету тетіктері;

      8) штаттан тыс жағдайлардағы әрекеттер хаттамасы;

      9) өндірістік экологиялық бақылауды жүргізу үшін қызметкерлердің ішкі жауапкершілігінің ұйымдық және функционалдық құрылымы;

      10) өндірістік экологиялық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу мәселелерін көрсететін өзге де мәліметтер қамтылуға тиіс.

      2. І және ІІ санаттағы объектілерді өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасы экологиялық рұқсатта қамтылған экологиялық шарттарға да сәйкес келуге тиіс.

      3. I және II санаттағы объектілерді өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасын әзірлеу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      198-бап. Өндірістік мониторингтің түрлері және оны жүргізуді ұйымдастыру

      1. Өндірістік мониторинг өндірістік экологиялық бақылаудың элементі болып табылады.

      2. Өндірістік мониторингті жүзеге асыру шеңберінде операциялық мониторинг, қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингі және ықпал ету мониторингі орындалады.

      3. Операциялық мониторинг (өндірістік процестің мониторингі) объект қызметінің көрсеткіштері оны тиісінше жобалық пайдалану және осы өндірістің технологиялық регламентінің шарттарын сақтау үшін орынды деп есептелетін диапазонда екенін растау үшін технологиялық процестің параметрлерін бақылауды қамтиды. Операциялық мониторингтің мазмұнын объектінің операторы айқындайды.

      4. Қоршаған ортаға эмиссиялардың мониторингі эмиссиялардың санын, сапасын және олардың өзгеруін қадағалау болып табылады.

      I санаттағы объектілердегі қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингі қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін пайдалануды қамтуға тиіс.

      Қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесі – негізгі стационарлық эмиссиялар көздерінде қоршаған ортаға эмиссиялар көрсеткіштерін қадағалайтын және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес берілген режимде анық деректерді беру үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесімен онлайн-байланысы бар өндірістік экологиялық мониторингтің автоматтандырылған жүйесі.

      Шығарындыларды автоматты мониторингілеу жүйелері жүзеге асыратын өлшемдер техникалық реттеу және метрология саласындағы уәкілетті орган бекітетін автоматты өлшем құралдарының техникалық талаптарына, сондай-ақ берілетін ақпараттың құрамы, ақпаратты ұсыну нысанына, ақпаратты беру, өңдеу, сақтау, пайдалану тәртібі және қоршаған ортаны қорғау саласындағы орган бекіткен техникалық талаптарға жауап беруі тиіс.

      5. Әсер ету мониторингін жүргізу Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының және қоршаған орта сапасы нормативтерінің сақталуын қадағалау үшін қажет болған не кешенді экологиялық рұқсатта айқындалған жағдайларда өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасына енгізіледі.

      6. Әсер ету мониторингі:

      1) қызмет сезімтал экожүйелерді және халық денсаулығының жай-күйін қозғайтын жағдайларда;

      2) технологиялық объектілерді пайдалануға беру кезеңінде;

      3) қоршаған ортаға авариялық эмиссиялардан кейін міндетті болып табылады.

      7. Әсер ету мониторингін объектінің операторы жеке, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша басқа объектілердің операторларымен бірлесіп жүзеге асыруы мүмкін.

      8. Қоршаған ортаға эмиссиялардың өндірістік мониторингін және әсер ету мониторингін Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген зертханалар жүзеге асырады.

      Өндірістік мониторингті жүзеге асыратын адам Қазақстан Республикасының "Әкімшілік құқық бұзушылық туралы" Кодексіне сәйкес өндірістік мониторинг нәтижелері бойынша анық емес ақпарат бергені үшін жауапты болады.

      9. Өндірістік мониторинг деректері Қоршаған орта мен табиғи ресурстар мониторингінің бірыңғай мемлекеттік жүйесін жүргізу шеңберінде қоршаған ортаның жай-күйін бағалау үшін пайдаланылады.

      199-бап. Өндірістік экологиялық бақылау бойынша есеп және есептілік

      1. Объектінің операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейтін қағидаларға сәйкес ішкі есеп жүргізеді, өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша мерзімді есептерді қалыптастырады және Қоршаған орта және табиғи ресурстар туралы ұлттық деректер банкіне электрондық нысанда ұсынады.

      2. Өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша мерзімді есептер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның интернет-ресурсында жариялануға тиіс.

      200-бап. Өндірістік экологиялық бақылау қызметі және өндірістік экологиялық бақылауға жауапты адамдар

      1. Өндірістік экологиялық бақылауды жүргізуге жауапты адам объектіде немесе жекелеген жұмыс учаскелерінде қызметкерлер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасы талаптарының анықталған бұзушылықтарын, оларды жою мерзімдерін көрсете отырып жазатын өндірістік экологиялық бақылау журналдарын жүргізуді қамтамасыз етуге міндетті

      2. Нәтижесінде адамдардың өмірі мен денсаулығына қауіп немесе экологиялық залал келтіру тәуекелі туындайтын экологиялық талаптардың бұзылу фактілерін анықтаған өндірістік экологиялық бақылауды жүргізуге жауапты адамдар туындаған жағдайды жою немесе оқшаулау жөнінде өздеріне байланысты барлық шараларды дереу қолдануға және бұл туралы объект операторының басшылығына хабарлауға міндетті.

      201-бап. Ішкі тексерулерді ұйымдастыру

      1. Объект операторы Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының сақталуын тұрақты ішкі тексеру және өндірістік экологиялық бақылау нәтижелерін экологиялық және өзге де рұқсаттар шарттарымен салыстыру жөнінде шаралар қолданады.

      2. Ішкі тексерулерді объект операторы өндірістік экологиялық бақылауды ұйымдастыруға және жүргізуге жауаптылық жүктеген қызметкер (қызметкерлер) жүргізеді.

      3. Ішкі тексерулер барысында:

      1) өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасында көзделген іс-шараларды орындау;

      2) қоршаған ортаны қорғауға жататын өндірістік нұсқаулықтар мен қағидаларды сақтау;

      3) экологиялық және өзге де рұқсаттардың шарттарын орындау;

      4) өндірістік экологиялық бақылау нәтижелері бойынша есепке алу мен есептілікті жүргізудің дұрыстығы;

      5) өндірістік экологиялық бақылауды ұйымдастыру және жүргізу мәселелері көрсетілетін өзге де мәліметтер бақыланады.

      4. Ішкі тексеруді жүзеге асыратын қызметкер (қызметкерлер):

      1) алдыңғы ішкі тексеру туралы есепті қарауға;

      2) қоршаған ортаға эмиссиялар жүзеге асырылатын әрбір объектіні зерттеп-қарауға;

      3) басшыға, қажет болған кезде, тексеру барысында анықталған сәйкессіздіктерді түзету жөніндегі шараларды жүргізу туралы талаптарды, оларды жою мерзімдері мен тәртібін қамтитын жазбаша есеп жасауға міндетті.

      12-тарау. Қоғамдық экологиялық бақылау

      202-бап. Қоғамдық экологиялық бақылау

      1. Қоғамдық экологиялық бақылау жұртшылықты мемлекеттің экологиялық проблемаларына тарту және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қызметіне жәрдемдесу мақсатында жүргізіледі.

      2. Қоғамдық экологиялық бақылауды Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес құрылған, жарғысында қоғамдық экологиялық бақылауды жүргізу жөніндегі қызметті жүзеге асыру қарастырылған және арнайы қоғамдық экологиялық бақылауды жүзеге асыру мақсатында қоршаған орта саласындағы уәкілетті органда аккредиттелген қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдар жүзеге асыра алады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы аккредиттелген орган ынтымақтастық пен өзара іс-қимылды жүзеге асыру үшін осы Кодекске сәйкес қоғамдық экологиялық бақылау жүргізуге уәкілетті қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдардың тізбесін жасайды және ресми интернет-ресурста жариялайды.

      4. Осы баптың 3-тармағында көрсетілген тізбені қалыптастыру мақсатында осы баптың 2-тармағында көрсетілген талаптарға сәйкес келетін коммерциялық емес ұйымдар өзінің сәйкестігі және қоғамдық экологиялық бақылауды жүзеге асыру ниеті туралы өтінішті, жарғы көшірмесін қоса беру арқылы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жібереді.

      Уәкілетті орган коммерциялық емес ұйым осы баптың 2-тармағында көрсетілген талаптарға сәйкес келген жағдайда 15 жұмыс күні ішінде осы коммерциялық емес ұйымды осы Кодекске сәйкес қоғамдық экологиялық бақылау жүргізуге аккредиттелген қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдардың тізбесіне енгізеді.

      5. Қоғамдық экологиялық бақылауды жүргізу тәртібі осы Кодексте айқындалады, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы коммерциялық емес ұйымдар өздерінің жарғыларына сәйкес айқындайды.

      6. Қоғамдық экологиялық бақылау:

      1) қоғамдық экологиялық бақылауды жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйымдардың қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу фактілері немесе осындай бұзушылық тәуекелдері туралы хабар беруін;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жанынан құрылатын қоғамдық кеңесте І санаттағы объектілердің операторлары болып табылатын бақылау және қадағалау субъектілерінің Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзуы, осы субъектілерге қатысты қолданылған шаралар және оларды орындау мәртебесі туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпаратын тыңдауды;

      3) мемлекеттік экологиялық бақылау нәтижелерін қоғамдық талқылау барысында коммерциялық емес ұйымдар өкілдерінің қатысуын қамтиды.

      7. Мемлекеттік органдар қоршаған ортаны қорғау саласындағы қоғамдық ұйымдардың аккредиттелген өкілдерін Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзушылықтарды анықтау бойынша жұмысқа ерікті негізде тартуға құқылы.

      12-бөлім. Экологиялық мәдениет, білім беру және ағарту

      203-бап. Экологиялық мәдениет

      1. Экологиялық мәдениет деп адам мен табиғат арасындағы қарым-қатынастардың сипатын, қоршаған табиғи ортаны сақтау және дамыту жөніндегі қызметке адамның қосылу шамасы мен тәсілін білдіретін және айқындайтын білім, білік және құндылықты бағдарлардың жүйесі түсіндіріледі.

      2. Экологиялық мәдениет халықтың сана-сезімін дамытып қана қоймай, мемлекеттің әл-ауқатының өсуіне мүмкіндік беретін Қазақстан Республикасындағы негізгі жеке басы құндылықтарының бірі деп танылады.

      3. Экологиялық мәдениет негіздерін дарыту білім беру ұйымдарында отбасылық тәрбиемен, тәрбиемен (ағартумен), корпоративтік мәдениетпен байланысты қоғамдық қатынастардың, тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық жүйесі жағдайында қоғамдық қарым-қатынастардың негізін қалаушы міндеттерінің бірі болып табылады.

      4. Экологиялық мәдениетті қалыптастыру мақсатында мемлекет халықтың адам мен табиғаттың байланысы туралы, адамның тіршілік әрекетінің қоршаған ортаға және табиғи құбылыстарға ықпалы туралы, климаттың жаһандық өзгеру қаупі және Қазақстан Республикасының тұрақты дамуының экологиялық негіздері туралы түсінігін қалыптастыратын ақпаратты таратуды қамтамасыз ету жөнінде шаралар қолданады.

      5. Әркім Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексі белгілеген тәртіппен, сондай-ақ осы Кодексте белгіленген тәртіппен өтініштер енгізу арқылы экологиялық жағдаймен және мемлекеттің экологиялық саясатымен байланысты мәселелерге белсенді қатысуға құқылы.

      204-бап. Экологиялық білім беру мақсаты, негізгі бағыттары, субъектілері мен объектілері

      1. Экологиялық білім деп әрбір адамның белсенді өмірлік ұстанымын және тұрақты даму қағидаттарына негізделген қоғамдағы экологиялық мәдениетті қалыптастыруға бағытталған тұлғаны оқытудың, тәрбиелеудің және дамытудың үздіксіз интеграцияланған процесі түсіндіріледі.

      2. Экологиялық білім беру нысаналы аудиторияға да, жалпы қоғамға да бағытталған іс-шаралар кешенін қамтиды.

      3. Барлық деңгейдегі білім беру ұйымдары, тұрғынжай және басқа да жылжымайтын мүлік иелері, тауарларды өндірушілер, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді берушілер және оларды тұтынушылар экологиялық білім беру жүйесінің нысаналы аудиториясы бола алады.

      4. Экологиялық ағарту – қоғамда экологиялық мәдениет негіздерін қалыптастыру мақсатында экологиялық білімді, қоршаған ортаның, табиғи ресурстардың, экологиялық қауіпсіздіктің және өзге экологиялық ақпараттың жай-күйі туралы ақпаратты тарату.

      5. Мемлекет халыққа экологиялық мәселелер жөнінде ақпарат беруді және жұртшылықтың қоршаған ортаны қорғауға қатысты мәселелерге қатысуын қамтамасыз ететін мынадай шараларды қолданады:

      1) ауаның жай-күйі, климаттың өзгеруі, су және жер ресурстарының жай-күйі, биологиялық әралуандылық, энергетикалық жағдай, қалдықтармен жұмыс жасау туралы ақпарат беру үшін Экологиялық ақпараттың бірыңғай дерекқорына жұртшылықтың қол жеткізуін қамтамасыз етеді;

      2) тұрғын үй коммуналдық шаруашылығы жүйесі арқылы халыққа, оның ішінде тұрғын үй және басқа да жылжымайтын мүліктің меншік иелеріне қоршаған ортаның жай-күйіне су және энергетикалық ресурстарды тұтыну сапасының ықпалы туралы, қалдықтарды экологиялық тиімді басқару туралы ақпарат береді;

      3) қайталама ресурстарды пайдалана отырып, ресурс үнемдейтін өндірісті, тауарлар өндіруді, жұмыстарды орындауды және қызметтер көрсетуді қолдау жөнінде мемлекет қабылдайтын шаралар туралы кәсіпкерлік субъектілеріне ақпарат береді;

      4) тұтынушыларға тұтынылатын тауарларды өндірудің, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтердің экологиялылығы туралы және энергия тиімді өндіріс арқылы және қайталама ресурстарды пайдалана отырып алынатын тауарларды, жұмыстар мен көрсетілетін қызметтерді сатып алуды ынталандыру жөніндегі шаралар туралы ақпарат береді;

      5) осы Кодексте белгіленген жағдайларда экологиялық бақылауды жүзеге асыруға қатысуға рұқсат береді.

      205-бап. Білім беру ұйымдарында экологиялық білім беру

      1. Білім беру ұйымдарында экологиялық білім беру Тұрақты даму мақсаттарының призмасы арқылы қаралатын ландшафтық аймақтық басымдықтарды, климаттық өзгерістерді ескере отырып, экологиялық технологиялар тақырыптарын интеграциялауды іске асыру, сондай-ақ мамандандырған және пәнаралық білім беру бағдарламаларын ықтимал енгізу, сондай-ақ экологиялық аспектілерді қазіргі оқу пәндеріне интеграциялау арқылы жүзеге асырылады.

      2. Білім беру бағдарламалары мен оқу пәндері тақырыптамаларды теориялық зерделеуге, сондай-ақ практикалық сабақтарға бағытталған практикаға бағдарланған тәсілді көздейді.

      3. Қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мамандықтар бойынша мемлекеттік жалпыға міндетті білім беру стандарттарын және кәсіптік білім берудің үлгілік оқу бағдарламаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша білім беру саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      4. Қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы мамандықтар бойынша кәсіптік білім берудің үлгілік оқу бағдарламалары қауіпті қалдықтармен жұмыс жасау құқығына міндетті кәсіптік даярлауды көздеуге, сондай-ақ дуальды білім беру жүйесін дамытуға бағытталуға тиіс.

      206-бап. Экологиялық білім беру мен ағартуды мемлекеттік қолдау

      1. Мемлекет мынадай басым бағыттар:

      1) Қазақстан Республикасының орнықты дамуға көшуі үшін білім беру саласындағы ұзақ мерзімді іс-қимыл жоспарын айқындау;

      2) экологиялық білім беру мен ағартудың оқу-әдістемелік және
ғылыми-әдістемелік негіздерін жетілдіру;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласында білікті мамандар даярлау, жалпы экологиялық мәдениетті қалыптастыру саласында үздік отандық және шетелдік инновациялық педагогикалық әдістемелер мен тәсілдерді ілгерілету;

      4) Қазақстан Республикасы халқының экологиялық білім беру мен ағартуға қол жеткізуін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін интеграцияланған шешімдерді, ойын материалдарын, иллюстрациялық материалдарды және материалдардың басқа да түрлерін қамтитын практикаға бағдарланған модульдерді жасау;

      5) қоғам мен отбасында экологиялық ағарту жөніндегі бағдарламалар мен іс-шараларды жүзеге асыратын ұйымдардың дамуына жәрдемдесу;

      6) климаттың өзгеруіне бейімделу саласында мамандар даярлау;

      7) жұртшылықты климаттың өзгеруінің болжамды әсер етуі, осал тұстары және климаттың өзгеруіне бейімделу бойынша шаралар туралы хабардар ету бойынша экологиялық білім мен ағартуды қолдауды жүзеге асырады.

      2. Мемлекеттік қолдау шаралары:

      1) білім беру ұйымдарында экологиялық білім беруді (экологиялық білім беру мен ағарту, мамандардың біліктілігін арттыру жөніндегі оқу-әдістемелік жұмыстар мен іс-шаралар) қаржыландыруды;

      2) мамандарды даярлауға мемлекеттік білім беру тапсырысын қалыптастыруға мемлекеттік органдардың белсенді қатысуын;

      3) тұрақты даму үшін білім беру саласындағы инновациялық әдістемелік практикаларды, зерттеулерді қолдауға мемлекеттік тапсырыс беруді;

      4) экологиялық білім беру мен ағарту саласындағы қызметті жүзеге асыратын коммерциялық емес ұйымдарға мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс беруді;

      5) экологиялық білім беру мен ағарту, кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау жөніндегі қажетті іс-шараларды қамтамасыз етуді қамтиды.

      13-бөлім. Экологиялық ғылыми зерттеулер

      207-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердің мақсаттары мен міндеттері

      1. Экологиялық ғылыми зерттеулер қоршаған ортаны қорғауды ғылыми қамтамасыз ету, табиғи экожүйелерді жақсарту, қалпына келтіру, тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз ету, биоәртүрлілікті сақтау және табиғи ресурстарды молайту жөніндегі ғылыми негізделген іс-шараларды әзірлеу, климаттың өзгеру әсерін зерделеу, климатқа әсер етуді жеңілдету және климаттың өзгеруіне бейімделу, халықтың денсаулығын жақсарту, Қазақстан Республикасының экологиялық қауіпсіздігі мен әлеуметтік, экономикалық және экологиялық теңгерімді дамуын қамтамасыз ету мақсатында жүргізіледі.

      2. Мыналар:

      1) қоршаған ортаның жай-күйін ғылыми бағалау және болжау;

      2) ғылыми негізделген экологиялық нормативтерді, қоршаған ортаны қорғау саласындағы ұлттық стандарттарды әзірлеу;

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік реттеу мен басқаруды қамтамасыз ету үшін ғылыми ұсынымдар әзірлеу;

      4) экологиялық тиімді ресурс үнемдейтін технологияларды ғылыми негіздеу, әзірлеу және енгізу;

      5) климатқа әсерін жеңілдету және климаттың өзгеруіне бейімделу үшін ғылыми негізді қамтамасыз ету экологиялық ғылыми зерттеулердің міндеттері болып табылады.

      208-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулердің негізгі бағыттары

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласында ғылыми қамтамасыз ету міндеттерін шешу үшін ғылыми зерттеулердің мынадай түрлері:

      1) аумақтарды әлеуметтік-экономикалық орнықты дамытудың кешенді республикалық, өңірлік, жергілікті ғылыми негіздемелерін әзірлеу;

      2) экожүйелердің антропогендік әсерге тұрақтылығын зерттеу және экологиялық тәуекелдерді анықтаудың ғылыми негіздерін әзірлеу;

      3) қоршаған ортаға антропогендік жүктемелер деңгейін және экожүйелер мен ландшафттардың бұзылу дәрежесін бағалау;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми негізделген нормативтік құжаттарды әзірлеу;

      5) экожүйелер мен ландшафттарға антропогендік әсер ету шегінің аймақтық деңгейлерін айқындау;

      6) қоршаған орта факторларының халық денсаулығына тигізетін әсерін анықтау;

      7) экологиялық шиеленіс дәрежесі бойынша республика аумағын аудандастыру және саралау;

      8) қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін әзірлеуге байланысты зерттеулер;

      9) қоршаған ортаға эмиссияларды тазарту жөніндегі әдістер мен технологияларды әзірлеуге байланысты зерттеулер;

      10) шикізатты кешенді пайдалану, қалдықтарды қайта өңдеу және кәдеге жарату жөніндегі зерттеулер;

      11) экологиялық тиімді және ресурс үнемдейтін жаңа технологияларды іздеу, ғылыми-техникалық негіздеу және енгізу жөніндегі зерттеулер;

      12) материалдарды әзірлеу, қоршаған ортаның жай-күйін бағалауды ғылыми сүйемелдеу және антропогендік және табиғи факторлардың әсерінен оның өзгерістерін болжамдау;

      13) қоршаған ортаға антропогендік немесе табиғи факторлардың әсер етуінің теріс салдарларын болдырмау немесе азайту әдістерін ғылыми негіздеу;

      14) көп жылдық байқау және жедел бақылау негізінде экожүйелер мен объектілер жай-күйінің сандық және сапалық көрсеткіштеріне экологиялық мониторинг нәтижелерін жүйелі зерделеу және жинақтап қорыту;

      15) қоршаған орта жай-күйінің мониторингін ғылыми қамтамасыз ету;

      16) қоршаған ортаға эмиссияларға, табиғи ресурстарды пайдалануға арналған лимиттерді (квоталарды) әзірлеу және ғылыми негіздеу;

      17) климаттың өзгеруінің Қазақстан Республикасының экономикасы мен табиғи ресурстарына әсерін бағалауды, климаттың өзгеруінің климатқа әсерін жеңілдетуді және климаттың өзгеруіне бейімдеуді қоса алғанда, оны кешенді зерттеу;

      18) озон қабатының жай-күйін, оның бұзылу және қалпына келтіру процестерін зерттеу, адам қызметінің озон қабатына ықпалын болдырмау жөніндегі шараларды әзірлеу;

      19) қоршаған ортаға зиянды әсер ететін қызметті экономикалық реттеу тетіктерінің проблемаларын зерттеу, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларға арналған экономикалық тиімділік пен шығындарды бағалау әдістерін әзірлеу және осы іс-шараларды ғылыми сүйемелдеу;

      20) Қазақстан Республикасының әлеуметтік-экономикалық дамуының экологиялық индикаторларын әзірлеуге және ғылыми негіздеуге қатысу;

      21) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы халықаралық шарттар бойынша Қазақстан Республикасының міндеттемелерін орындауға байланысты ғылыми зерттеулер жүргізу;

      22) қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы халықаралық ғылыми ынтымақтастық жүзеге асырылуы мүмкін.

      2. Іргелі және қолданбалы ғылыми экологиялық зерттеулерді қаржыландыру бюджет қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде тыйым салынбаған басқа да қаржыландыру көздері есебінен жүзеге асырылады.

      209-бап. Экологиялық ғылыми зерттеулер жүргізуге қойылатын талаптар

      1. Ғылыми экологиялық зерттеулерді осы Кодекске және Қазақстан Республикасының ғылым туралы заңнамасына сәйкес ғылыми ұйымдар жүргізеді.

      2. Қазақстан Республикасының аумағында қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми зерттеулерді Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарын міндетті түрде орындаған кезде қазақстандық жеке және заңды тұлғалар да, шетелдік жеке және заңды тұлғалар да, сондай-ақ халықаралық ұйымдар жүзеге асыра алады.

      ЕРЕКШЕ БӨЛІК

      14-бөлім. Атмосфералық ауаны қорғау

      210-бап. Атмосфералық ауа және оны қорғау

      1. Атмосфералық ауа – тұрғын, өндірістік және өзге де үй-жайлардың шегінен тыс орналасқан атмосфера газдарының қоспасы болып табылатын табиғаттың өмірлік маңызды құрамбөлігі.

      2. Атмосфералық ауа Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес ластанудан қорғалуға тиіс.

      3. Атмосфералық ауаның ластануы деп атмосфералық ауада ластағыш заттардың концентрацияларда немесе мемлекет белгілеген атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтерінен асатын деңгейлерде физикалық әсер етуі түсіндіріледі

      Антропогендік және табиғи факторлар нәтижесінде ластағыш заттардың пайда болуы, атмосфералық ауаға физикалық әсер етуі, сондай-ақ атмосфералық ауада болатын химиялық, физикалық және биологиялық процестер нәтижесінде онда ластағыш заттардың түзілуі атмосфералық ауаны ластаңыш көздері деп танылады.

      211-бап. Атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындысы

      1. Атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындысы (бұдан әрі – шығарынды) деп ластағыш заттардың атмосфералық ауаға шығарынды көздерінен босатылуы түсіндіріледі.

      2. Пайдалану процесінде атмосфералық ауаға ластағыш заттарды босату жүргізілетін құрылысжай, техникалық құрылғы, жабдық, қондырғы, алаң, көлік немесе өзге де жылжымалы құрал шығарынды көзі болып табылады.

      3. Шығарынды көздері стационарлық және жылжымалы көздер деп бөлінеді.

      4. Стационарлық көз деп оны бөлшектелместен ауыстырылуы мүмкін емес және тұрақты орналасқан жері координаттардың бірыңғай мемлекеттік жүйесін қолдана отырып айқындалуы мүмкін немесе көлік немесе өзге жылжымалы құрал арқылы орны ауыстырылуы мүмкін, бірақ пайдаланылу процесінде жер бетіне қатысты жылжымайтын (стационарлық) орналасуды қажет ететін шығарынды көзі танылады.

      Стационарлық көзден шығатын шығарынды, егер ол бөлінетін шаң және газ-ауа қоспалары ағынының бағыттын қамтамасыз ететін арнайы құрылысжай, жүйе немесе құрылғы (түтін және желдету құбырлары, газ өткізгіштер, ауа өткізгіштер, желдету шахталары, аэрациялық фонарьлар, дефлекторлар және өзге де) арқылы жүзеге асырылса, ұйымдастырылған болып саналады. Атмосфералық ауаға ластағыш заттарды босату бағытталмаған диффузиялық ағындар түрінде жүзеге асырылатын стационарлық көзден шығатын шығарындының өзге де түрлері ұйымдастырылмаған шығарындыға жатады.

      5. Жылжымалы көз деп ішкі жану қозғалтқыштарымен жарақталған, отынның әртүрлі түрлерінде жұмыс істейтін және стационарлық жағдайда да, жылжыту процесінде де шығарындыны жүзеге асыруға қабілетті көлік құралы немесе өзге де жылжымалы құрал, техника немесе қондырғы танылады.

      212-бап. Атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтері

      1. Атмосфералық ауаның сапасының экологиялық нормативтері:

      1) атмосфералық ауа жай-күйінің химиялық көрсеткіштері үшін атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы түрінде;

      2) атмосфералық ауа жай-күйінің физикалық көрсеткіштері үшін атмосфералық ауаға физикалық әсерлердің шекті жол берілетін деңгейлері түрінде белгіленеді.

      2. Атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы деп осы Кодекске сәйкес ластағыш деп танылған химиялық заттың ең көп мөлшері (массасы) түсіндіріледі, ол адамға тұрақты немесе уақытша әсер ету кезінде оның денсаулығына әсер етпейді және оның ұрпақтарында қолайсыз тұқым қуалаушылық өзгерістер туғызбайды, сондай-ақ табиғи орта объектілерінің тозуын тудырмайды, экологиялық жүйелердің тұрақтылығын бұзбайды және биоалуандылықтың қысқаруына алып келмейді.

      3. Атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы жекелеген ластағыш заттар үшін:

      1) атмосфералық ауа көлемінің бірлігіндегі ластағыш заттың массасы түрінде белгіленеді және миллиграмның текше метрге арақатынасы ретінде көрсетіледі;

      2) уақыт бірлігі үшін жер бетінің бірлігіне шөгетін ластағыш заттың массасы түрінде белгіленеді және күнтізбелік жыл үшін грамның бір шаршы метрге арақатынасы ретінде көрсетіледі.

      4. Ластағыш заттар үшін атмосфералық ауа көлемінің бірлігіндегі жаппай шоғырлану стандартты жағдайлар үшін 293.15 К және 101.3 кПа деп айқындалады.

      5. Ластағыш заттың түріне байланысты атмосфералық ауадағы ластағыш заттың шекті жол берілетін шоғырлануы көрсеткіштерді орташалаудың мынадай кезеңдері ескеріле отырып белгіленеді:

      1) жылдық көрсеткіштер – күнтізбелік бір жыл ішінде атмосфералық ауа көлемінің бірлігіндегі немесе жер беті бірлігіндегі ластағыш зат шоғырлануының орташаландырылған көрсеткіштері;

      2) тәуліктік көрсеткіштер – күнтізбелік бір тәулік шегінде жиырма төрт сағат ішінде атмосфералық ауа көлемінің бірлігіндегі ластағыш зат шоғырлануының орташаландырылған көрсеткіштері;

      3) сағаттық көрсеткіштер – бір сағат ішінде атмосфералық ауа көлемінің бірліктегі ластағыш зат шоғырлануының орташаландырылған көрсеткіштері.

      6. Көрсеткіштерді орташалау кезеңдерінен басқа, атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтерінде күнтізбелік бір жыл ішінде тәуліктік және сағаттық көрсеткіштердің асып кетуінің саны айқындалады.

      7. Егер атмосфералық ауа сапасының белгіленген экологиялық нормативтерін сақтау кезінде жекелеген аумақтар шегінде кемінде бес жыл кезең ішінде ғылыми зерттеулермен расталған табиғи экологиялық жүйенің тірі элементтері (өсімдіктер, жануарлар және басқа да организмдер) жай-күйінің нашарлау белгілері анықталса, онда мұндай аумақтар үшін облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тиісті жергілікті өкілді органы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы және (немесе) қоршаған орта сапасының индикаторлары ретінде пайдаланылатын биологиялық объектілердің неғұрлым осал тобы жай-күйі көрсеткіштерінің теріс ауытқуы байқалмайтын физикалық әсерлердің шекті жол берілетін деңгейлері түрінде атмосфералық ауа сапасының неғұрлым қатаң аумақтық экологиялық нормативтерін белгілеуге міндетті.

      8. Тұрғын үй, өндірістік және өзге де үй-жайлардың ішіндегі ауа сапасының нормативтері, сондай-ақ өнеркәсіптік (өндірістік) аймақтар шегіндегі атмосфералық ауа сапасының нормативтері Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес гигиеналық нормативтермен белгіленеді. Көрсетілген нормативтер экологиялық нормативтерге жатады және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында реттелмейді.

      213-бап. Атмосфералық ауаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері

      1. Атмосфералық ауаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында мемлекет атмосфералық ауаға жол берілетін антропогендік әсер етудің мынадай нормативтерін:

      1) рұқсат етілген шығарындылар нормативтерін;

      2) шығарындылардың технологиялық нормативтерін;

      3) атмосфералық ауаға жол берілетін физикалық әсер етудің нормативтерін белгілейді.

      2. Атмосфералық ауаға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтерін айқындау қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      214-бап. Жол берілетін шығарындылар нормативтері және шығарындылардың технологиялық нормативтері

      1. Жол берілетін шығарынды нормативі – экологиялық рұқсатта белгіленетін және атмосфералық ауаға шығару үшін жол берілетін (рұқсат етілген) ластағыш заттың немесе ластағыш заттар қоспасының ең көп массасы ретінде айқындалатын экологиялық норматив.

      2. Жол берілетін шығарындылар нормативтері жеке стационарлық көз және (немесе) І немесе ІІ санаттағы объектінің құрамына кіретін стационарлық көздердің жиынтығы үшін, әсер ету саласы шегіндегі атмосфералық ауаға жалпы жүктеме қоршаған орта сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің бұзылуына әкеп соқпайтындай етіп ластағыш заттардың жерге жақын концентрацияның таралуын модельдеу әдісі қолданыла отырып, есептеу арқылы айқындалады.

      Ластағыш заттардың жерге жақын концентрациясының таралуын модельдеу арқылы айқындалған аумақ (акватория) әсер ету саласы деп есептеледі.

      Стационарлық көздердің жиынтығы үшін әсер ету саласы шығарындылардың жекелеген стационарлық көздерінің әсер ету салаларының сомасы ретінде есептеледі.

      3. Атмосфералық ауаға жалпы жүктеме деп:

      1) қолданыстағы әсер ету деңгейлерін (қолданыстағы шығарынды көздері үшін) немесе негізделген болжамды әсер ету деңгейін (жаңа және реконструкцияланатын шығарынды көздері үшін) ескере отырып, жол берілетін шығарынды нормативтері әзірленетін І немесе ІІ санаттағы объектінің шығарындылары;

      2) атмосфералық ауаға шығарылуына немесе онда жаратылыстың табиғи процестері нәтижесінде ластағыш заттардың түзілуіне байланысты атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың жаппай шоғырлануы деп түсінілетін атмосфералық ауаның табиғи фонының;

      3) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген объектіге қатысты жол берілетін шығарынды нормативтерін айқындау кезінде жүзеге асырылатын басқа да стационарлық және жылжымалы көздердің шығарындыларына байланысты атмосфералық ауадағы ластағыш заттардың жаппай шоғырлануы деп түсінілетін атмосфералық ауаның базалық антропогендік фонының жиынтық әсер ету түсініледі.

      4. Атмосфералық ауаға жалпы жүктеме ол экологиялық нормалау жүзеге асырылатын аумақтар мен акваториялардың географиялық, климаттық және өзге де табиғи жағдайлары мен ерекшеліктері ескеріле отырып айқындалады. Атмосфералық ауаға жалпы жүктемені айқындау кезінде осы баптың 3-тармағында көрсетілген әсер етудің күнтізбелік жыл ішінде тұрақсыздығы (маусымдылығы) ескеріледі.

      5. Жол берілетін шығарындылар нормативтері әрбір ластағыш зат үшін:

      1) құрғақ қалдық газдар көлемінің бірлігіндегі ластағыш заттың массасы деп түсінілетін және текше метрге миллиграмның арақатынасы ретінде көрсетілетін ластағыш заттың массалық шоғырлануы;

      2) уақыт бірлігіне шығарылатын және секундқа грамның арақатынасы ретінде көрсетілетін ластағыш заттың массасы деп түсінілетін ластағыш заттың жаппай ағынының жылдамдығы түрінде белгіленеді.

      Бөлінетін газдардың жаппай ағынының көлемі мен жылдамдығына қатысты көрсеткіштер стандартты 293.15 К және 101.3 кПа жағдайларда және егер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында өзгеше тікелей көзделмесе, су буының құрамы шегерілгеннен кейін айқындалады.

      Ластағыш заттың массалық шоғырлану көрсеткіштері атмосфералық ауаны қорғау тұрғысынан неғұрлым қолайсыз жағдайларда оны пайдалану кезінде шығарындылардың стационарлық көзінің қалыпты (регламенттік) жұмысының күнтізбелік бір тәулік ішінде шығарындылардың тиісті көрсеткіштерін орташалау арқылы айқындалады.

      Ластағыш заттардың жаппай ағыны жылдамдығының көрсеткіштері атмосфералық ауаны қорғау тұрғысынан неғұрлым қолайсыз жағдайда оны пайдалану кезінде шығарындылар көзінің қалыпты (регламенттік) жұмысының бір сағат ішіндегі шығарындының тиісті көрсеткіштерін орташалау арқылы айқындалады.

      6. Шығарындылар, егер:

      1) массалық шоғырланудың орташаландырылған көрсеткіштері күнтізбелік тәулікте массалық шоғырланудың белгіленген мәнінен асып түсетін болса;

      2) массалық шоғырланудың орташаландырылған көрсеткіштері 30 минут ішінде массалық шоғырланудың белгіленген мәнінен екі есе және одан көп асып түсетін болса, нормативтен тыс болып есептеледі.

      7. Атмосфералық ауаға жол берілетін жиынтық антропогендік жүктеменің белгіленген нормативтерінің сақталуын қамтамасыз ету мақсатында экологиялық рұқсатта жол берілетін шығарындылар нормативтерімен қатар әрбір стационарлық көз және жалпы І және ІІ санаттағы объекті үшін жылына тоннамен көрсетілген шығарындыларға жылдық лимиттер белгіленеді.

      8. Жол берілетін шығарындылар нормативтері І немесе ІІ санаттағы объектінің құрамына кіретін стационарлық көздерді пайдаланудың штатты (регламенттік) жағдайлары үшін, олардың жобалау құжаттарында көзделген ең жоғары жүктемесі (қуаты) кезінде, оның ішінде барлық желдету жүйелері мен құрылғыларының және газды тазарту қондырғыларының қалыпты (регламенттік) жұмыс істеуі талабымен белгіленеді.

      Іс жүзіндегі жүктемесі (қуаты) жобалық көрсеткіштерден төмен I немесе II санаттағы объектілердің құрамына кіретін жұмыс істеп тұрған стационарлық көздер үшін пайдаланудың өткен күнтізбелік үш жылындағы іс жүзіндегі ең жоғары жүктемесі (қуаты) ескеріледі.

      9. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде шикі газды алау етіп жағу кезінде жол берілетін шығарындылардың нормативтері көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган бекіткен жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде шикі газды жағу нормативтері мен көлемдерін есептеу әдістемесіне сәйкес есептелген жағылатын шикі газ көлемінің негізінде белгіленеді.

      Жол берілетін шығарындылар нормативтері жобаларында және жобалау құжаттамасында шығарындыларды есептеу үшін пайдаланылатын бастапқы деректерден ауытқыған кезде, жол берілетін шығарындылардың белгіленген нормативтері мен технологиялық нормативтер нормативтері сақталған жағдайда, шикі газды технологиялық тұрғыдан еріксіз жағудан болатын шығарындыға рұқсат етіледі.

      Көмірсутектер саласындағы уәкілетті орган технологиялық істен шығу, технологиялық жабдықтың жұмысында бас тарту немесе ауытқу кезінде технологиялық еріксіз жағу ретінде танылмаған шикі газды алау етіп жағу кезінде нормативтен тыс шығарындылар деп танылады.

      10. Жол берілетін шығарындылар нормативтері авариялық шығарындылар үшін есептелмейді және белгіленбейді. Авариялық шығарынды деп I немесе II санаттағы объектіні пайдалану кезінде болған авариядан туындаған күтпеген, болжанбаған және әдейі жасалмаған шығарынды түсініледі.

      Нақты авариялық шығарындыларды есепке алу қағидалары осы Кодексте айқындалады.

      11. Егер стационарлық көз шығарындыларында экологиялық сапаның нормативтері белгіленбеген заттар болса, қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау жүргізу шеңберінде олардың қоршаған ортаға ықтимал зиянды әсеріне бағалау жүргізілуге тиіс. Зерттелетін аумаққа жекелеген заттардың зиянды әсерінің түрі мен дәрежесін, сондай-ақ халық пен қоршаған орта үшін елеулі қауіпті теріс салдарды анықтау мұндай бағалауды жүргізу мақсаты болып табылады. Заттардың әсеріне бағалау жүргізу озық практикаларға және ғылыми жетістіктерге негізделуі керек.

      Заттың қоршаған ортаға ықтимал зиянды әсеріне бағалау жүргізу процесінде халықтың денсаулығына зиян келтіру тәуекелі әрқашан елеулі фактор ретінде қарастырылады, ал табиғи құрамбөліктер үшін теріс салдар мынадай аспектілерді:

      1) Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес айқындалған жердің нысаналы мақсаты мен жер пайдалану шарттарын;

      2) Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес айқындалған су объектілерінің нысаналы мақсаты мен су пайдалану шарттарын;

      3) ұлттық және жергілікті деңгейлерде мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру шеңберінде белгіленген мақсаттарды, міндеттер мен іс-шараларды;

      4) жер учаскелерінің меншік иелерінің, жер пайдаланушылардың және су пайдаланушылардың осындай зат шығарындыларының ықтимал зиянды әсерінен қозғалатын құқықтары мен заңды мүдделерін;

      5) тиісті аумақта (акваторияда) қоршаған ортаны қорғау және оның сапасын жақсарту жөніндегі жоспарланатын немесе іске асырылатын шараларды қарау және талдау нәтижелері бойынша елеулі деп танылады.

      12. Егер таралуды есептеу нәтижелері бойынша бағалаудың кез келген нүктесінде белгіленген экологиялық сапа нормативтерінен асып кетуі анықталса, экологиялық рұқсат мынадай шарттардың бірі орындалған кезде ғана:

      1) жол берілетін шығарынды нормативтерін есептеу жүзеге асырылатын стационарлық көз немесе стационарлық көздер тобының салымы осы ластағыш зат үшін белгіленген экологиялық сапа нормативінің жылдық мәнінің үш процентінен аспаса және объекті операторы қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары немесе экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы шеңберінде ең үздік қолжетімді техникаларды енгізуге байланысты шығарындылардың технологиялық көрсеткіштерінің ең аз мәнінен асатын деңгейге дейін шығарындыларды қысқарту жөніндегі іс-шараларды орындау міндеттемесін өзіне алған жағдайда;

      2) объекті операторы экологиялық рұқсат берілген күннен бастап күнтізбелік бір жылдан аспайтын мерзімге экологиялық рұқсат айқындалған атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтерін сақтауға кепілдік беретін атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жүргізу жөніндегі міндеттемені (оның ішінде, отынды немесе шикізатты неғұрлым экологиялық таза түрлеріне ауыстыру, өндіріс технологиясына өзгерістер енгізу, ластағыш заттардың таралу жағдайларын жақсарту үшін шығарындылардың өзге де параметрлерін өзгерту және өзге де осындай іс-шаралар арқылы) өзіне қабылдаса берілуі мүмкін.

      13. І санаттағы объектілер үшін кешенді экологиялық рұқсатпен, жол берілетін шығарындылар нормативтерінен басқа, шығарындылардың технологиялық үлестік нормативтері белгіленеді.

      14. І санаттағы жаңа және реконструкцияланатын объектілерге қатысты, егер ластағыш заттардың жерге жақын концентрациясының таралу есеп-қисаптарының нәтижелері атмосфералық ауаға түсетін жалпы жүктеме қоршаған орта сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін бұзылуына алып келетінін көрсетсе, онда кешенді экологиялық рұқсатта шығарындылардың технологиялық үлестік нормативтеріне сәйкес келетін шығарындылар нормативтеріне қарағанда, жол берілетін шығарындылардың неғұрлым қатаң нормативтері белгіленуге тиіс, осылайша, қоршаған орта сапасының экологиялық нормативтерін немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін сақтауды қамтамасыз ету үшін.

      15. I санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілерге қатысты, егер ластағыш заттардың жерге жақын концентрациясының таралу есеп-қисаптарының нәтижелері қоршаған орта сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің асып кетуін көрсетсе, онда кешенді экологиялық рұқсатта шығарындылардың технологиялық үлестік нормативтеріне сәйкес келетіндерге қарағанда жол берілетін шығарындылардың неғұрлым қатаң нормативтері белгіленуге тиіс., мұндай жол берілетін шығарындылардың неғұрлым қатаң нормативтеріне қол жеткізу объектінің операторы үшін қолайлы экономикалық шығындар кезінде техникалық мүмкін болып табылады.

      16. Ластағыш заттың жерге жақын шоғырлануы деп жер бетінен екі метрлік қабаттағы атмосфералық ауа көлемі бірлігіндегі ластағыш заттың массасы танылады.

      17. Жылжымалы көздер үшін жол берілетін шығарындылар нормативтері белгіленбейді.

      215-бап. Жол берілетін шығарындылар нормативтерін сақтау мониторингі

      1. Стационарлық көздердің және (немесе) стационарлық көздер жиынтығының жол берілетін шығарындылары нормативтерінің сақталу және олардың атмосфералық ауаның сапасына әсер ету мониторингі осы Кодекстің талаптарына және экологиялық рұқсатта белгіленген талаптарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Стационарлық көздер және (немесе) стационарлық көздер жиынтығының жол берілетін шығарындылары нормативтерін сақтау мониторингі аспаптық әдіспен жүзеге асырылады.

      Осы Кодексте көзделген жағдайларда, І санаттағы объектілерде жол берілетін шығарындылар нормативтерін сақтау мониторингі қоршаған ортаға эмиссиялар мониторингінің автоматтандырылған жүйесін міндетті түрде пайдалану арқылы да қамтамасыз етіледі.

      3. Атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтерін сақтау мониторингі экологиялық рұқсатта белгіленген бағалау нүктелерінде жүзеге асырылады.

      4. Әсер ету саласы шегінде бағалау нүктелерінің орналасуы:

      1) оларда ластағыш заттардың жерге жақын шоғырлануын модельдеу нәтижелері бойынша және әрбір ластағыш зат үшін тиісті орташалау кезеңі ескеріле отырып белгіленген шығарындылар әсерінің ең жоғары мәніне қолжеткізетіндей;

      2) атмосфералық ауаның қолданыстағы табиғи және антропогендік фоны ескерілетіндей етіп айқындалады.

      5. Бағалау нүктелерінің саны сол немесе өзге ластағыш зат үшін белгіленген орта кезеңіне байланысты болады және былайша айқындалады:

      1) тәуліктік мәндер де (қысқа мерзімді ең жоғары әсер ету), жылдық мәндер де (ұзақ мерзімді әсер ету) айқындалған ластағыш заттар бойынша атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтерінің сақталу деңгейі екі тиісті нүктеде бағаланады;

      2) тек жылдық мәні бар ластағыш заттар бойынша атмосфералық ауаның экологиялық сапасы нормативтерін сақтау деңгейі бір бағалау нүктесі ретінде белгіленеді.

      6. Қосымша бағалау нүктелері экожүйеге және өсімдіктерге әсер ету бөлігінде атмосфералық ауа сапасының экологиялық нормативтері белгіленген ластағыш заттар үшін айқындалады. Мұндай экологиялық нормативтердің сақталуын бағалау нүктелері агломерациялардан кемінде жиырма километр және басқа қалалық құрылысжайлар мен өнеркәсіп аймақтарынан кемінде бес километр кем емес қашықтықта орнатылуға тиіс.

      7. Егер әсер ету саласы шегінде қоныстану аумақтары орналасқан болса, онда қосымша бағалау нүктелері белгіленуі керек.

      8. Орналасқан жерін және бағалау нүктелерінің санын анықтау негіздемесі экологиялық рұқсатта көрсетілуге тиіс.

      216-бап. Шығарындылардың стационарлық көздерін түгендеу

      1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары халқы он мың адамнан асатын елді мекендерде атмосфералық ауаға ластағыш заттар шығарындыларының стационарлық көздерін түгендеуді қамтамасыз етеді.

      2. Шығарындылардың стационарлық көздерін түгендеу мынадай бастапқы деректер:

      1) берілген кешенді экологиялық рұқсаттар;

      2) әсер етуге берілген экологиялық рұқсаттар;

      3) қоршаған ортаға әсер ету туралы ұсынылған декларациялар;

      4) IV санаттағы объектілер бойынша статистикалық ақпарат;

      5) мемлекеттік экологиялық мониторинг деректері;

      6) мемлекеттік экологиялық бақылау нәтижелері негізінде жүзеге асырылады.

      3. Шығарындылардың стационарлық көздерін түгендеуді жүзеге асыру, оның деректерін түзету, осындай түгендеу мен түзетуді жүргізу нәтижесінде алынған деректерді құжаттау және сақтау тәртібі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.


      217-бап. Атмосфералық ауа ластануының жиынтық есеп-қисаптары және елді мекендердің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томдары

      1. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары халқы он мың адамнан асатын елді мекендерде атмосфералық ауа ластануының жиынтық есеп-қисаптарын жүргізуді және олардың негізінде елді мекеннің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томын жасауды қамтамасыз етеді.

      2. Елді мекеннің атмосфералық ауасы ластануының жиынтық
есеп-қисабы тиісті елді мекеннің аумағында орналасқан немесе пайдаланылатын барлық стационарлық және жылжымалы көздер шығарындыларының атмосфералық ауаға жиынтық әсерінің, сондай-ақ ластағыш заттардың жерге жақын нақты және болжамды концентрациясының есеп-қисабын білдіреді.

      3. Атмосфералық ауа ластануының жиынтық есеп-қисаптарын дайындау тиісті елді мекеннің әуе бассейніне жиынтық антропогендік жүктемені бағалау, оның сапасының өзгеруін болжау және шығарындыларды реттеу және қысқарту жөніндегі шараларды әзірлеу мақсатында жүзеге асырылады.

      4. Елді мекеннің атмосфералық ауасының ластануын есептеу үшін бастапқы деректер ретінде мынадай материалдар:

      1) шығарындылардың стационарлық көздерін түгендеу нәтижелері;

      2) құрылысы немесе реконструкциясы жобалау кезеңінде болатын жаңа стационарлық шығарындылар көздері туралы деректер, оның ішінде жол берілетін шығарындылар нормативтерінің жобалары, объектілерді салуға (реконструкциялауға) арналған жобалау құжаттамасы;

      3) шығарындылардың жұмыс істеп тұрған және жобаланатын стационарлық көздері көрсетілген елді мекеннің ахуалдық жоспары;

      4) жылжымалы көздер туралы, оның ішінде қозғалтқыш және пайдаланылатын отын немесе энергия көзі түрлері бойынша бөле отырып, елді мекенде пайдаланылатын автокөлік құралдары паркінің саны, құрамы және ұлғаю (қысқару) динамикасы туралы статистикалық және талдамалық ақпарат, елді мекендерде автокөлік ағындарын бөлудің карта-схемалары;

      5) шығарындыларды азайтуға бағытталған іске асырылатын және жоспарланған іс-шаралар туралы ақпарат, оның ішінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралардың бекітілген жоспарлары, экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламалары;

      6) елді мекендер шегінде шығарындыларды азайтуға бағытталған қоршаған ортаны қорғау бойынша іске асырылатын және жоспарланған шаралар туралы ақпарат;

      7) өзге статистикалық және талдамалық ақпарат пайдаланылады.

      5. Елді мекеннің атмосфералық ауасы ластануының жиынтық есеп-қисаптары бес жылда кемінде бір рет жүргізіледі және елді мекеннің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томын әзірлеу, түзету және толықтыру үшін негіз ретінде пайдаланылады.

      6. Елді мекеннің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томы қала құрылысы және құрылыс қызметін одан әрі негіздеу, көлік инфрақұрылымы объектілерін жоспарлау, көлік саласындағы мемлекеттік реттеу және басқару, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жоспарлау мақсатында елді мекеннің әуе бассейнінің нақты және болжамды экологиялық сыйымдылығын айқындайтын тұрақты қолданыста болатын және қайта өңделетін құжат болып табылады.

      7. Тиісті елді мекендердің әкімдіктері атмосфера ластануының жиынтық есеп-қисаптарын жүргізуге және шекті жол берілетін шығарындылардың жиынтық томын әзірлеуге тапсырыс берушілер болып табылады.

      8. Атмосфера ластануының жиынтық есеп-қисаптарын жүргізуді және шекті жол берілетін шығарындылардың жиынтық томдарын әзірлеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтерді көрсетуге лицензиясы бар ұйымдар Қазақстан Республикасының мемлекеттік сатып алу туралы заңнамасына сәйкес тапсырыс берушімен жасалатын шарт негізінде "І санаттағы объектілер үшін табиғатты қорғауды жобалау, нормалау" кіші түрі бойынша жүзеге асыруға құқылы.

      9. Елді мекеннің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томына жобаны әзірлеуші қол қояды, қоршаған ортаны қорғау және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшелерімен келісіледі және оны тапсырыс беруші бекітеді.

      10. Елді мекеннің шекті жол берілетін шығарындыларының жиынтық томы:

      1) экологиялық бағалау жүргізу кезінде;

      2) қала құрылысы және құрылыс құжаттамасын әзірлеу кезінде;

      3) объектілер мен кешендерді жою туралы шешімдер қабылдау кезінде;

      4) қоғамдық көлікті, коммуналдық шаруашылықты дамыту жоспарларын, халықтың экологиялық жағынан неғұрлым қауіпсіз көлік түрлеріне көшуін ынталандыру жөніндегі шараларды әзірлеу, экологиялық жағынан тиімді қала құрылысы және құрылыс шешімдерін енгізу кезінде;

      5) жол берілетін шығарындылар нормативтерін белгілеу кезінде;

      6) жол берілетін шығарындылардың белгіленген нормативтерін сақтау бөлігінде мемлекеттік экологиялық бақылауды жүзеге асыру кезінде;

      7) мемлекеттік органдардың қоршаған ортаны қорғау мәселелері жөніндегі есептілігін жасау кезінде;

      8) атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі іс-шараларды жоспарлау және іске асыру кезінде пайдаланылады.

      218-бап. Атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер

      1. Атмосфералық ауаға зиянды антропогендік әсер етудің алдын алу мақсатында Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында адамның қызметін жүзеге асыру кезінде сақтауы үшін міндетті атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар белгіленеді.

      2. Адамның өмірі мен денсаулығы үшін және қоршаған орта үшін қауіптілік дәрежесі ғылыми белгіленбеген заттарды атмосфералық ауаға шығаруға тыйым салынады.

      219-бап. Газды тазарту қондырғыларын пайдалану кезіндегі атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Газдарды тазарту қондырғыларының тиісті экологиялық рұқсаттарының талаптарында көзделмеген I және II санаттағы объектілерді және атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарылуын бақылау құралдарын орналастыруға, пайдалануға беруге және пайдалануға тыйым салынады.

      2. Газды тазалау қондырғысы деп бөлінетін газдарды ластағыш заттардан тазарту және (немесе) оларды залалсыздандыру үшін пайдаланылатын құрылысжай, жабдық және аппаратура түсініледі.

      3. Газды тазарту қондырғыларын пайдалану қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Газды тазарту қондырғысы болмаған, ажыратылған немесе жобалық тазарту және (немесе) залалсыздандыру қамтамасыз етілмеген жағдайда, шығарындының тиісті көзін пайдалануға тыйым салынады.

      220-бап. Көлік және өзге де жылжымалы құралдарды өндіру және пайдалану кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасында шығарындыларында ластағыш заттардың болуы Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламентінің талаптарына сәйкес келмейтін көлік және өзге де жылжымалы құралдарды өндіруге және пайдалануға тыйым салынады.

      2. Шығарындылары атмосфералық ауаға зиянды әсер ететін көлік және өзге де жылжымалы құралдар Қазақстан Республикасының заңнамасында айқындалған тәртіппен олардың Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламентінің талаптарына сәйкестігі тұрғысынан тұрақты тексеруге (техникалық қарап-тексеруге) жатады.

      3. Қазақстан Республикасының Үкіметі, орталық атқарушы органдар және жергілікті атқарушы органдар әрқайсысы өз құзыреті шегінде атмосфералық ауаға көлік және өзге де жылжымалы құралдардан ластағыш заттардың шығарындыларын азайтуды ынталандыруға бағытталған шараларды жүзеге асыруға міндетті.

      4. Мемлекеттік экологиялық мониторингі нәтижелері бойынша тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктер аумағында атмосфералық ауа сапасы нормативтерінің үш соңғы жыл ішінде тұрақты артуын анықталған жағдайда, облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілдік органдар атмосфералық ауаның антропогендік жүктемесін азайту мақсатында өз құзыреті шегінде тиісті нормативтік құқықтық актілер қабылдау арқылы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша елді мекендер шегіндегі елді мекендерге немесе жекелеген аймақтарға, демалыс және туризм орындарына, ерекше қорғалатын табиғи аумақтарға көлік және өзге де жылжымалы құралдардың немесе олардың жекелеген түрлерінің кіруіне шектеу енгізуге, сондай-ақ олардың шегінде көлік және өзге де жылжымалы құралдардың жүруін реттеуге құқылы.

      221-бап. Қалдықтарды сақтау, залалсыздандыру, көму және жағу кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Атмосфералық ауаны ластау көзі болуы мүмкін қалдықтарды арнайы жабдықталған жерлерден тыс және Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында көзделген талаптарға сәйкес келетін арнайы құрылысжайларды, қондырғылар мен жабдықтарды қолданбай сақтауға, залалсыздандыруға, көмуге және жағуға тыйым салынады.

      2. Қалдықтары атмосфералық ауаны ластау көздері болып табылатын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес мұндай қалдықтарды оларды сақтаудың, залалсыздандырудың, қайта өңдеудің, кәдеге жаратудың немесе жоюдың мамандандырылған орындарына уақтылы әкетілуін қамтамасыз етуге міндетті.

      222-бап. Қолайсыз метеорологиялық жағдайлар туындаған кезде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Осы Кодекстің мақсаттары үшін қолайсыз метеорологиялық жағдайлар деп халықтың өмірі және (немесе) денсаулығы үшін қауіп төндіретін концентрацияларда атмосфералық ауаның жер бетіне жақын қабатына ластағыш заттардың жиналуына ықпал ететін метеорологиялық жағдайлар түсіндіріледі.

      2. Қалалық және өзге де елді мекендерде қолайсыз метеорологиялық жағдайлар туындаған кезде осындай әкімшілік-аумақтық бірліктердің жергілікті атқарушы органдары халық арасында тиісті ақпаратты дереу таратуды қамтамасыз етеді, сондай-ақ осы Кодекске сәйкес қолайсыз метеорологиялық жағдайлардың әсер ету кезеңінде атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындыларын реттеу жөніндегі уақытша шараларды енгізеді.

      3. Қалалық және өзге де елді мекендерде атмосфералық ауаның қолайсыз метеорологиялық жағдайлардан туындаған қысқа мерзімді ластануы кезеңінде тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктер шегінде шығарындылардың стационарлық көздері бар заңды тұлғалар, дара кәсіпкерлер тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органы уақытша енгізген стационарлық көздердің шығарындыларын төмендету жөніндегі талаптарды, тіпті оларды пайдалануды ішінара немесе толық тоқтатуға дейін сақтауға міндетті.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің талабы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес пайдалануды ішінара немесе толық тоқтатуға жол берілмейтін стационарлық көздерге қолданылмайды.

      4. Орын алған немесе болжамды қолайсыз метеорологиялық жағдайлар туралы ақпаратты Ұлттық гидрометеорологиялық қызмет тиісті жергілікті атқарушы органға және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның аумақтық бөлімшесіне ұсынады, олар заңды тұлғалардың, дара кәсіпкерлердің қолайсыз метеорологиялық жағдайлардың әсер ету кезеңіне атмосфералық ауаға ластағыш заттардың шығарындыларын азайту жөніндегі іс-шараларды жүргізуін бақылауды қамтамасыз етеді.

      5. Қолайсыз метеорологиялық жағдайлар туралы ақпарат ұсынудың тәртібін, мұндай ақпараттың құрамы мен мазмұнына қойылатын талаптарды, оны жариялау және мүдделі тұлғаларға беру тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      223-бап. Авариялар кезінде атмосфералық ауаны қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1.Атмосфералық ауаға ластағыш заттардың авариялық шығарындыларынан туындаған және адамның өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін атмосфералық ауаның сапасы нашарлаған кезде Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес халықты қорғау жөніндегі шұғыл шаралар қолданылады.

      2. Нәтижесінде белгіленген экологиялық нормативтердің бұзылуы орын алатын немесе орын алуы мүмкін І және ІІ санаттағы объектілерде авариялық жағдай туындаған кезде, объектінің операторы кідіріссіз, бірақ кез келген жағдайда авариялық жағдай анықталған сәттен бастап екі сағаттан аспайтын мерзімде бұл туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға хабарлауға және атмосфералық ауаның ластануын болдырмау жөніндегі, тіпті тиісті стационарлық көздерді немесе жалпы алғанда объектіні пайдалануды ішінара немесе толық тоқтату, сондай-ақ осындай авариялық жағдайдан туындаған қоршаған орта үшін теріс салдарды жою жөніндегі барлық қажетті шараларды қолдануға міндетті.

      15-бөлім. Су объектілерін қорғау

      224-бап. Су объектілері және оларды қорғау

      1. Су объектілері Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес:

      1) антропогендік ластанудан;

      2) қоқыстанудан;

      3) сарқылудан қорғалуға жатады.

      2. Су объектілері Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес:

      1) халықтың өмірі мен денсаулығына зиян келтіруді;

      2) экологиялық жүйелердің жұмыс істеу орнықтылығының бұзылуын;

      3) жердің, ормандардың және табиғи ортаның өзге де құрамбөліктерінің шөлейттенуін, тозуын;

      4) биологиялық әртүрлілікті қысқартуды;

      5) экологиялық залал келтіруді болдырмау мақсатында қорғалуға жатады.

      3. Жер бетінің, жер қойнауының, жерүсті және жерасты суларының ластануын болдырмайтын, қалдықтарды орналастыру және сарқынды суларды ағызу үшін жабдықталған және оған арналған объектілерді қоспағанда, жерүсті немесе жерасты суларындағы концентрацияларда ластағыш заттардың немесе мемлекет белгілеген су сапасының экологиялық нормативтерінен асатын деңгейлерде физикалық әсер ету су объектілерінің ластануы болып танылады.

      Антропогендік және табиғи факторлар нәтижесінде су объектілеріне ластағыш заттардың түсуі, физикалық әсер ету, сондай-ақ су объектілерінде болатын химиялық, физикалық және биологиялық процестер нәтижесінде оларды ластағыш заттардың түзілуі су объектілерінің ластану көздері болып танылады.

      Су объектілерін қорғау диффузды ластануды (жер беті, топырақ, жер қойнауы немесе атмосфералық ауа арқылы ластану) қоса алғанда, ластанудың барлық түрлерінен жүзеге асырылады.

      4. Су объектілеріне қатты және ерімейтін қалдықтардың түсуі су объектілерінің қоқыстануы болып танылады.

      Су объектілерін қоқыстауға тыйым салынады.

      Су объектілерін қоқыстанудан қорғау мақсатында су объектілерінің су жинау алаңдарының, су объектілерінің мұз және қар қабаттарының, мұздықтардың қоқыстануына жол берілмейді.

      5. Жерүсті сулары ағынының, қорының азаюы немесе жерасты сулары қорының ең төменгі рұқсат етілген деңгейден төмен қысқаруы су объектілерінің сарқылуы болып танылады.

      Су объектілерінің сарқылуын болдырмауға бағытталған талаптар Қазақстан Республикасының су заңнамасында және осы Кодексте белгіленеді.

      225-бап. Ластағыш заттардың төгінділері

      1. Ластағыш заттардың төгінділері (бұдан әрі – төгінді) деп сарқынды сулардағы ластағыш заттардың жерүсті және жерасты су объектілеріне, жер қойнауына немесе жер бетіне түсуі түсініледі.

      2. Сарқынды сулар деп:

      1) өндірістік немесе тұрмыстық мұқтаждықтарға пайдаланылған және бұл ретте ластағыш заттардың бастапқы құрамын немесе физикалық қасиеттерін өзгерткен олардың қосымша қоспалары алынған сулар;

      2) елді мекендер мен өнеркәсіптік кәсіпорындардың аумағынан ағатын жаңбырлы, еріген, инфильтрациялық, суарып-жуу үшін пайдаланылатын, дренаждық сулар;

      3) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде ілеспе алынған жерасты сулары (карьер, шахта, кеніш сулары, көмірсутектермен ілеспе алынған сулар) болып түсініледі.

      3. Мыналар:

      қабаттық қысымды ұстап тұру мақсатында көмірсутектермен бірге ілеспе алынған және технологиялық процесте пайдаланылмаған қабаттық суларды кері айдау;

      Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген экологиялық рұқсат және сараптамалардың оң қорытындылары берілген жобалар мен технологиялық регламенттерде көзделген пайдалы қазбаларды өндіруге арналған технологиялық ерітінділерді жер қойнауына айдау;

      сумен салқындату үшін пайдаланылатын суды сумен жабдықтаудың тұйықталған (айналмалы) жүйесінде орналасқан жинақтағыштарға бұру;

      сарқынды суларды қалалық кәріз желілеріне бұрутөгінділерболып табылмайды.

      Мұндай жағдайларда жол берілген төгінділердің нормативтері белгіленбейді.

      4. Теңіз кемелерінен ластағыш заттарды ағызу Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарын сақтай отырып жүзеге асырылады.

      226-бап. Су сапасының экологиялық нормативтері

      1. Су сапасының экологиялық нормативтері:

      1) судағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы түріндегі химиялық көрсеткіштер үшін;

      2) суға физикалық әсер ету (жылу, радиоактивті) шекті жол берілетін деңгейлері түріндегі физикалық көрсеткіштер үшін;

      3) су сапасының индикаторлары ретінде пайдаланылатын биологиялық объектілердің неғұрлым осал тобы жай-күйінің көрсеткіштері түріндегі биологиялық көрсеткіштер үшін белгіленбейді.

      2. Судағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы деп осы Кодекске сәйкес ластағыш деп танылған химиялық заттардың ең көп мөлшері (массасы) түсіндіріледі, ол асып кеткен кезде су пайдаланудың бір немесе бірнеше түрі үшін жарамсыз болады, табиғи орта объектілерінің тозуын тудырады немесе экологиялық жүйелердің тұрақтылығын және биоәртүрлілікті бұзады.

      3. Жерүсті су объектілері су сапасының экологиялық нормативтері өзен бассейні немесе оның бөлігі, мемлекеттік су кадастрында ескерілген су объектісі немесе оның бөлігі үшін, ішкі теңіз сулары мен аумақтық теңіз учаскелерінің табиғи ерекшеліктерін ескере отырып,олар үшін, сондай-ақ су объектілерінің мақсатты пайдалану шарттарын ескере отырып белгіленеді.

      4. Ауызсумен, шаруашылық-ауызсумен жабдықтау және (немесе) мәдени-тұрмыстық су пайдалану мақсаттары үшін пайдаланылатын жерүсті су объектілері немесе олардың бөліктері (су жинау орындары) су сапасының экологиялық нормативтері Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында айқындалған тәртіппен бекітілетін гигиеналық нормативтер деңгейіндегі химиялық және биологиялық (микробиологиялық) көрсеткіштер бойынша белгіленеді (бұдан әрі – гигиеналық нормативтер).

      5. Балық шаруашылығы маңызы бар жерүсті су объектілері немесе олардың бөліктері су сапасының экологиялық нормативтері (балық шаруашылығы нормативтері) Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес белгіленеді.

      6. Ауызсумен, шаруашылық-ауызсумен жабдықтау және (немесе) мәдени-тұрмыстық су пайдалану мақсаттары үшін бір мезгілде пайдаланылатын балық шаруашылығы маңызы бар жерүсті су объектілері су сапасының экологиялық нормативтері гигиеналық немесе балық шаруашылығы нормативтерінен неғұрлым қатаң көрсеткіштер (ең аз шоғырлану) деңгейінде белгіленеді.

      7. Егер табиғи факторлардың әсерінен қалыптасқан және нақты өзен бассейніне немесе оның бөлігіне, су объектісіне немесе оның бөлігіне тән жерүсті су объектілерінің суларындағы химиялық заттардың табиғи фондық шоғырлануы гигиеналық немесе балық шаруашылығы нормативтерінің мәндерінен асып кеткен жағдайларда, су сапасының экологиялық нормативтерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы өзен бассейніндегі немесе оның бөлігіндегі, су объектісіндегі немесе оның бөлігіндегі химиялық заттардың табиғи фондық шоғырлануы көрсеткіштерінің мәндері деңгейінде (мәндерден жол берілетін ауытқу интервалында) әзірлейді және бекітеді.

      8. Ауызсумен және (немесе) шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көздері ретінде пайдаланылатын немесе көрсетілген мақсаттар үшін жарамдылығы санитариялық-эпидемиологиялық қорытындылар негізінде айқындалған жерасты су объектілері, сондай-ақ Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес ауызсумен жабдықтаудың резервтік көздері ретінде айқындалған жерасты су объектілері су сапасының экологиялық нормативтері Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасында айқындалған тәртіппен әзірленетін және бекітілетін тиісті гигиеналық нормативтер деңгейінде белгіленеді.

      9. Егер су сапасының белгіленген экологиялық нормативтері сақталған кезде кемінде бес жыл кезең ішінде ғылыми зерттеулермен расталған табиғи экологиялық жүйенің тірі элементтері (өсімдіктер, жануарлар және басқа да организмдер) жай-күйінің нашарлау белгілері анықталса, онда мұндай аумақтар үшін облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тиісті жергілікті өкілді органы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша су сапасының индикаторлары ретінде пайдаланылатын биологиялық объектілердің неғұрлым осал тобының жай-күйі көрсеткіштерінің теріс ауытқуы байқалмайтын су сапасының неғұрлым қатаң аумақтық экологиялық нормативтерін белгілеуге міндетті.

      10. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта трансшекаралық су айдындары мен су ағындарының су сапасының нормативтеріне қатысты өзге де талаптар белгіленсе, мұндай халықаралық шарттың талаптары қолданылуға жатады.

      227-бап. Суға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтері

      1. Су объектілерін қорғау мақсатында мемлекет суға жол берілетін антропогендік әсер етудің мынадай нормативтерін:

      1) жол берілетін төгінділердің нормативтерін;

      2) төгінділердің технологиялық нормативтерін;

      3) жерүсті суларына жол берілетін физикалық әсер етудің нормативтерін;

      4) су объектілеріне зияндыәсер етудіңшекті жол берілетін нормативтерін белгілейді.

      2. Су объектілеріне зиянды әсер етудіңшекті жол берілетін нормативтері:

      1) ұзақ әсер етуі су объектісінің экологиялық жүйесінің өзгеруіне әкеп соқпайтын антропогендік жүктеменің шекті жол берілетін шамасын;

      2) су объектісіне және оның су жинау алаңына түсуі мүмкін зиянды заттардың шекті жол берілетін массасы мен шоғырлануын негізге ала отырып белгіленеді.

      3. Суға жол берілетін антропогендік әсер ету нормативтерін айқындау қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      228-бап. Жол берілетін төгінділердің нормативтері

      1. Жол берілетін төгіндінің нормативі – экологиялық рұқсатта белгіленетін және сарқынды сулардағы уақыт бірлігіндегі ең көп ағызуға жол берілетін (рұқсат етілетін) ластағыш заттың не ластағыш заттар қоспасының мөлшері (массасы) ретінде айқындалатын экологиялық норматив.

      2. Жол берілетін төгінді нормативтерінің жобасын әзірлеу тазартылған сарқынды суларды су объектісіне немесе жергілікті жер бедеріне ағызуды жүзеге асыратын объектілер үшін міндетті болып табылады.

      Су объектісіне немесе жергілікті жер бедеріне жол берілетін төгінді нормативтеріне дейін тазартылмаған сарқынды суларды ағызуға тыйым салынады.

      3. Жол берілетін төгіндінің нормативі әрбір ластағыш зат үшін сарқынды сулар шығарылған сайын белгіленуі тиіс.

      4. Жол берілетін төгінді нормативінің шамалары судағы ластағыш заттардың базалық антропогендік фондық шоғырлануын ескере отырып, бақылау тұстамасындағы су сапасының тиісті экологиялық нормативтерінің сақталуы қамтамасыз етілетін деңгейлерде айқындалады.

      Судағы ластағыш заттардың базалық антропогендік фондық шоғырлануы деп жол берілетін төгіндінің нормативтерін айқындау сәтінде жүзеге асырылатын басқа көздердің төгінділеріне байланысты қолайсыз жағдайларда су объектісінің нақты бақылау тұстамасындағыластағыш заттың шоғырлануының мәні түсіндіріледі.

      Жол берілетін төгіндінің нормативтерін белгілеу кезінде бақылау тұстамасы деп осы Кодекске сәйкес айқындалатын жерүсті су объектісінің су сапасының экологиялық нормативтерінің сақталуына мониторинг және бақылау жүзеге асырылатын учаскесін түсіну керек.

      5. Тазартылған сарқынды суларды оқшауланған суландырылмаған жерасты қабаттарына және жерасты сулары ауызсу, бальнеологиялық, техникалық мұқтаждықтар, ирригация және мал шаруашылығының мұқтаждары үшін пайдаланылмайтын жерасты сутұтқыш қабаттарына айдау жағдайларын қоспағанда, жер қойнауына ағызуға тыйым салынады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген жағдайларда сарқынды суларды тазарту мұнай өнімдері, өлшенген заттар және күкіртті сутегі бойынша бекітілген жобалық шешімдерге сәйкес жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың екінші бөлігінде көрсетілмеген өзге де ластағыш заттарды ағызу сарқынды суларды жер қойнауына айдау кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістемеге сәйкес ластағыш заттар шоғырлануының ең жоғары көрсеткіштері бойынша нормаланады. Ластағыш заттар шоғырлануының ең жоғары көрсеткіштері қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу кезінде немесе ластағыш заттардың жол берілетін төгінділері нормативтерінің жобасында негізделеді. Ластағыш заттардың шоғырлануының ең жоғары көрсеткішінен асып кететін мұндай заттардың төгінділері нормативтен тыс эмиссия болып саналмайды.

      Осы тармақтың екінші бөлігіне сәйкес мұнай өнімдері, өлшенген заттар мен күкіртті сутегі бойынша тазартылмаған сарқынды суларды жерасты қабаттарына айдауға тыйым салынады.

      229-бап. Төгінділердің технологиялық нормативтері

      1. І санаттағы объектілер үшін кешенді экологиялық рұқсатпен, жол берілетін төгінділердің нормативтерінен басқа, төгінділердің технологиялық нормативтері белгіленеді.

      2. І санаттағы жаңа және реаконструкцияланатын объектілерге қатысты, егер бақылау тұстамасындағы ластағыш заттардың шоғырлануын есептеу нәтижелері су ресурстарына түсетін жалпы жүктеме су сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің бұзылуына әкеп соқтыратынын көрсетсе, онда кешенді экологиялық рұқсатта төгінділердің ең озық қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты технологиялық көрсеткіштерге сәйкес келетіндерге қарағанда, төгінділердің жол берілетін неғұрлым қатаң нормативтері су сапасының экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің сақталуы қамтамасыз етілетіндей етіп белгіленуге тиіс.

      3. I санаттағы жұмыс істеп тұрған объектілерге қатысты, егер бақылау тұстамасындағы ластағыш заттардың шоғырлануын есептеу нәтижелері су сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінің немесе қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерінің асып кетуін көрсетсе, онда кешенді экологиялық рұқсатта төгінділердің ең озық қолжетімді техникаларды қолданумен байланысты технологиялық көрсеткіштерге сәйкес келетіндерге қарағанда, төгінділердің жол берілетін мұндай неғұрлым қатаң нормативтерге қол жеткізу объекті операторы үшін қолайлы экономикалық шығындар кезінде техникалық мүмкін болып табылатын шамада белгіленуге тиіс.

      230-бап. Жол берілетін төгінділер нормативтерін сақтау мониторингі

      1. Стационарлық көздердің жол берілетін төгінділері нормативтерінің сақталуын және (немесе) стационарлық көздердің жиынтығын және олардың су объектісі суларының сапасына әсерін мониторингілеу осы Кодекске сәйкес экологиялық рұқсатта белгіленген шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Стационарлық көздердің жол берілетін төгінділері нормативтерінің сақталуын және (немесе) стационарлық көздердің жиынтығын мониторингілеу аспаптық әдіспен жүзеге асырылады.

      Осы Кодексте көзделген жағдайларда І санаттағы объектілерде жол берілетін шығарындылардың нормативтерінің сақтауын мониторингілеу қоршаған ортаға эмиссияларды мониторингілеудің автоматтандырылған жүйесін пайдалану жолымен де қамтамасыз етіледі.

      3. Жерүсті су объектісі су сапасының экологиялық нормативтерінің сақталуын мониторингілеу бақылау тұстамасында жүзеге асырылады.

      Ауызсумен, шаруашылық-тұрмыстық сумен жабдықтау және балық шаруашылығы маңызы бар мақсаттар үшін пайдаланылатын жерүсті су объектілеріне сарқынды суларды ағызу кезіндегі бақылау тұстамасы сарқынды суларды ағызу нүктесінен (сарқынды суларды шығару нүктесінен, пайдалы қазбаларды өндіру орнынан, су объектісінде жұмыс жүргізу) 500 метрден аспайтын қашықтықта белгіленеді.

      4. Бақылау тұстамасы шегінде су сапасының экологиялық нормативтерінің сақталуын мониторингілеу жүзеге асырылатын нүктелердің орналасқан жерін және санын айқындау негіздемесі экологиялық рұқсатта ұсынылуы тиіс.

      5. Бақыланатын қоспалардың фондық шоғырлануының кезеңдік (бір жолғы) өсуі жағдайында фонның осы өзгеруінен туындаған төгіндінің жол берілетін нормативінің артуы төгіндінің жол берілетін нормативтерінің бұзылуы болып табылмайды.

      231-бап. Су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар туралы жалпы ережелер

      1. Су объектілеріне зиянды антропогендік әсер етудің алдын алу мақсатында Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында қызметті жүзеге асыру кезінде жерүсті және жерасты суларын қорғау жөніндегі сақталуы міндетті экологиялық талаптар белгіленеді.

      2. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдары өздерінің нормативтік құқықтық актілерімен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша жекелеген әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумағында су объектілерін қорғау саласындағы қосымша экологиялық талаптарды енгізуді, мұндай аумақтық аумақтарда су сапасының белгіленген экологиялық нормативтері сақталмаған жағдайларда, көздеуге құқылы.

      232-бап. Су пайдалануға қойылатын жалпы экологиялық талаптар

      1. Су объектілерінде ортақ су пайдалану Қазақстан Республикасының су заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      2. Жеке және заңды тұлғалар ортақ су пайдалануды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасында белгіленген экологиялық талаптарды, Қазақстан Республикасының су заңнамасының талаптарын, сондай-ақ облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жергілікті өкілді органдары белгілеген ортақ су пайдалану қағидаларын сақтауға міндетті.

      3. Арнайы су пайдалану құқығы Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес берілетін арнайы су пайдалануға арналған рұқсат негізінде беріледі.

      4. I санаттағы объектіні пайдалануға технологиялық тікелей байланысты арнайы су пайдалану құқығы осы Кодекске сәйкес берілетін кешенді экологиялық рұқсат негізінде беріледі және арнайы су пайдалануға жекелеген рұқсат алу талап етілмейді.

      5. Қызметі су объектілерінің ластануын, қоқыстануын және сарқылуын туындататын немесе туындатуы мүмкін жеке және заңды тұлғалар осындай салдарды болдырмау жөнінде шаралар қолдануға міндетті.

      6. Су объектілерінің су қорғау аймақтары мен белдеулерін, суды санитариялық қорғау аймақтарын белгілеу жөніндегі талаптар Қазақстан Республикасының су заңнамасында белгіленеді.

      7. Су объектілерін ластанудан қорғау мақсатында:

      1) су объектілерінің су жинау алаңында улы химикаттарды, тыңайтқыштарды қолдануға;

      2) қалдықтарды су объектілеріне түсіруге және көмуге;

      3) су объектілеріне төгінділердің жол берілетін ағызу нормативтерінде белгіленген көрсеткіштерге дейін тазартылмаған сарқынды суларды бұруға;

      4) су объектілерінде радиоактивті және уытты заттар бөлінуі қоса жүретін технологиялардың ядролық және өзге де түрлері пайдаланылатын жарылыс жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады.

      233-бап. Суды алу және (немесе) пайдалану жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Арнайы су пайдалану тәртібімен жерүсті және жерасты суларын алу және (немесе) пайдалану арнайы су пайдалануға рұқсаттың немесе кешенді экологиялық рұқсаттың шарттарына сәйкес, сондай-ақ осы Кодексте көзделген экологиялық талаптар сақталған кезде жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Жерасты суларын арнайы су пайдалануға рұқсаттың немесе кешенді экологиялық рұқсаттың шарттарында көзделмеген мақсаттар үшін немесе осы шарттарды бұза отырып алуға және (немесе) пайдалануға тыйым салынады.

      3. Жерасты суларын мемлекеттік есепке алуды, олардың пайдаланылуын және қоршаған ортаны қорғауды бақылауды қамтамасыз ету мақсаттарында арнайы су пайдалану тәртібімен жерасты суларын алу және (немесе) пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыратын су пайдаланушылар Қазақстан Республикасының су заңнамасының талаптарына сәйкес:

      1) жерасты су объектілерінен алынатын және оларға ағызылатын сулардың бастапқы есебін жүргізуге;

      2) су жинау және су ағызу құрылыстарын су шығыстарын өлшеу құралдарымен жабдықтауға және өздігінен ағатын гидрогеологиялық ұңғымаларда реттеуші құрылғылар орнатуға;

      3) бекітілген жобада (технологиялық схемада) көзделген кезеңділікке және өзге де талаптарға сәйкес жерасты суларын алуға бақылау, ұңғымалардың жұмысына жедел бақылау және технологиялық режимнің орындалуына бақылау жасауға;

      4) мемлекеттік статистика саласындағы уәкілетті орган бекітетін статистикалық әдіснамаға сәйкес жерасты суларын пайдалану туралы бастапқы статистикалық деректерді беруге міндетті.

      234-бап. Сарқынды суды ағызып жіберу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Сарқынды суларды табиғи жерүсті және жерасты су объектілеріне ағызуға тиісті экологиялық рұқсат болған кезде ғана жол беріледі.

      2. Сарқынды суларды жинақтағышты және (немесе) сарқынды суларды табиғи биологиялық тазартуға арналған жасанды су объектілерін пайдаланатын адамдар олардың қоршаған ортаға әсерін болғызбау жөнінде қажетті шаралар қолдануға, сондай-ақ оларды пайдалану тоқтатылғаннан кейін рекультивациялауды жүзеге асыруға міндетті.

      3. Жаңа жинақтағыш-буландырғыштарды жасауға (қолданыстағыларын кеңейтуге) түзілетін сарқынды суларды кәдеге жаратудың басқа тәсілдері немесе технологиялық процесте сарқынды сулардың түзілуін болдырмау мүмкін болмаған кезде облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдарының рұқсаты бойынша жол беріледі, ол қоршаған ортаға әсерге етуге бағалау жүргізу кезінде негізделуге тиіс.

      4. Жобаланатын (пайдалануға жаңадан берілетін) сарқынды суларды жинақтағыш-буландырғыштар ластағыш заттардың жерасты суларына енуін болдырмайтын сүзгілеуге қарсы экранмен жабдықталуы тиіс. Сарқынды суларды алдын ала тазарту жөніндегі технологиялық және техникалық шешімдерді айқындау және негіздеу оларды жинақтағыштарда орналастырғанға дейін қоршаған ортаға әсер етуге бағалау жүргізу кезінде жүзеге асырылады.

      5. І және (немесе) ІІ санаттағы объектінің операторы экологиялық рұқсатта белгіленген төгінділер үшін экологиялық нормативтердің сақталуын қамтамасыз етуге міндетті. Көрсетілген экологиялық нормативтер асып кеткен кезде сарқынды суларды ағызу дереу тоқтатылуы тиіс және белгіленген экологиялық нормативтердің сақталуы қамтамасыз етілгеннен кейін ғана қайта басталуы мүмкін.

      6. Жерүсті су объектілеріне ағызылатын сарқынды сулардың температурасы Цельсий бойынша 30 градустан аспауы тиіс.

      7. Ағызылатын сарқынды суларда бетон мен металға бүлдіріп бұза отырып әсер ететін заттар болмауға тиіс.

      8. Сарқынды суларды тазарту дәрежесіне қарамастан, оларды орталықтандырылған ауызсумен жабдықтау көздерін санитариялық қорғау аймақтарында, курорттарда, шомылуға бөлінген орындарда жерүсті су объектілеріне ағызуға жол берілмейді.

      9. Сарқынды суларды ағызуды жүзеге асыратын немесе су бұрудың тұйық циклі бар I және (немесе) II санаттағы объектінің операторлары су көлемін есепке алу аспаптарын пайдалануға және Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес су тұтыну мен су бұруды есепке алу журналдарын жүргізуге тиіс.

      10. Тау-кен металлургия кәсіпорындарының шахта және карьер суларының жинақтағыш тоғандарға және (немесе) буландырғыш тоғандарға, сондай-ақ сумен салқындату үшін пайдаланылатын суларға, тұйық (айналмалы) сумен жабдықтау жүйесінде орналасқан жинақтағыштарға төгінділерін қоспағанда, сарқынды суларды алдын ала тазартусыз ағызуға тыйым салынады.

      11. Сарқынды суларды ағызу кезінде су пайдаланушылар:

      1) Қазақстан Республикасының сәйкестікті бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен аккредиттелген меншікті немесе өзге де зертханаларда ағызылатын сулардың химиялық құрамын айқындауды қамтамасыз етуге;

      2) қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет органдарына ластағыш заттардың авариялық төгінділері туралы, сондай-ақ жерүсті және жерасты суларын алудың белгіленген режимінің және сарқынды суларды ағызу (айдау) объектісінің бұзылуы туралы шұғыл ақпарат беруге міндетті.

      12. Қалдықтарды жерүсті су объектілеріне тастауға тыйым салынады.

      235-бап. Су қорғау аймақтарында қызметті жүзеге асыру жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Су қорғау аймағы шегінде:

      1) су объектілерінің және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің ластануы мен қоқыстануын болдырмайтын құрылыстармен және құрылғылармен қамтамасыз етілмеген жаңа және реконструкцияланатын ғимараттарды, құрылысжайлар (селге қарсы, көшкінге қарсы және су тасқынына қарсы ғимараттар мен құрылысжайларды қоспағанда) мен олардың кешендерін жобалау, салу және пайдалануға беруге;

      2) елді мекендерден тыс жерлерге мұнай өнімдерін сақтауға арналған қоймаларды, арнайы техникаға техникалық қызмет көрсету пункттерін, механикалық шеберханаларды, жуу орындарын, қалдықтарды орналастыру орындарын орналастыруға және салуға, сондай-ақ су сапасына зиянды әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға;

      3) құрылыс, түбін тереңдету және жару жұмыстарын жүргізу, пайдалы қазбалар өндіру, кәбілдер, құбырлар және басқа да коммуникациялар тарту, бұрғылау, ауыл шаруашылығы және өзге де жұмыстар қоршаған ортаны қорғау және су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісілген жағдайларды қоспағанда, осы жұмыстарға тыйым салынады.

      2. Елді мекендер шегінде су қорғау аймағының шекаралары су объектісінің қоқыстануы мен ластануын болдырмайтын жағалау аймағын (парапеттер, опырылу, орман-бұта белдеулері) міндетті инженерлік немесе орман-мелиорациялық жайластыру кезінде оларды жоспарлау мен салудың нақты жағдайларын негізге ала отырып белгіленеді.

      236-бап. Жерасты суларын қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Тәулігіне екі мың текше метр көлемінде жерасты суларын алу және пайдалану жүзеге асырылатын жобаға (технологиялық схема) мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізілуге тиіс.

      2. Жерасты суларының көздері мен учаскелерін іздеуді және бағалауды жүргізетін жер қойнауын пайдаланушылар, сондай-ақ жерасты суларын алуды және (немесе) пайдалануды жүзеге асыратын су пайдаланушылар:

      1) жерасты су объектілерінің ластану ықтималдығын болдырмауды;

      2) әртүрлі су тұтқыш жиектер суларының араласу және бір жиектен басқасына ағып кету ықтималдығын, егер бұл жобада (технологиялық схемада) көзделмесе, болдырмауды;

      3) жерасты суларының бақылаусыз реттелмей шығарылуына жол бермеуді, ал авариялық жағдайларда су шығынын жою жөнінде шараларды шұғыл қабылдауды;

      4) қызмет аяқталғаннан кейін жер қойнауын пайдалану, жерасты суларын алу және (немесе) пайдалану процесінде бұзылған жер учаскелерінде рекультивациялауды жүргізуді қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Көзделген қызметтің жерасты суларына әсер ету бөлігінде қоршаған ортаға әсер етуін бағалауды жүргізу кезінде, сондай-ақ осыған байланысты жерүсті су объектілеріне және табиғи ортаның өзге де құрамбөліктеріне жанама әсер ету тәуекелдері, оның ішінде су деңгейінің көтерілу, су басу, шөлейттену, жердің батпақтануы, көшкіндердің пайда болуы, топырақтың шөгуі және өзге де осыған ұқсас салдарлар түрінде ескеріледі, сондай-ақ осындай жанама әсер етуді болдырмау жөніндегі қажетті шаралар айқындалады.

      4. Жерасты суларын алуды және (немесе) пайдалануды жүзеге асыратын су пайдаланушылар судың қайтарымсыз шығынын және ұңғымаларды пайдаланудағы кемшіліктер себебінен оның сапалық қасиеттерінің нашарлауын болдырмауға міндетті.

      5. Реттеуші құрылғылармен жабдықтау, гидрогеологиялық ұңғымаларды консервациялау және жою жөніндегі талаптар Қазақстан Республикасының су заңнамасында белгіленеді.

      6. Қазақстан Республикасының Су кодексінде және "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының кодексінде көзделген жағдайларды қоспағанда, ауызсумен және (немесе) шаруашылық-ауызсумен жабдықтауға байланысты емес мұқтаждар үшін ауызсу сапасындағы жерасты суларын пайдалануға жол берілмейді.

      7. Ауызсумен және шаруашылық-ауызсумен жабдықтау үшін пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін жерасты су объектілерінің су жинау алаңдарында қалдықтарды көмуге, зираттарды, мал қорымдарын (биотермиялық шұңқырларды) және жерасты суларының жай-күйіне зиянды әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға жол берілмейді.

      8. Жерасты сулары үшін су жинау құрылыстарын оларды суды реттейтін құрылғыларымен, су өлшеу аспаптарымен жабдықтамай, сондай-ақ Қазақстан Республикасының су заңнамасына сәйкес санитариялық қорғау аймақтарын белгілемей және жерасты су объектілері жай-күйінің көрсеткіштерін бақылау пункттерін құрмай пайдалануға беруге тыйым салынады.

      9. Жерді сарқынды сулармен суаруға, егер жерасты су объектілерінің жай-күйіне зиянды әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін болса, тыйым салынады.

      10. Су пайдаланушылар тәулігіне екі мың текше метр көлемінде жерасты суларын алуды және (немесе) пайдалануды жүзеге асыру кезінде жерасты сулары көздерін пайдаланудың жаңа тәсілдері мен технологиялық схемаларын іздестіру және қолданыстағыларын жетілдіру жөніндегі ғылыми-зерттеу және жобалау-конструкторлық жұмыстарды өз есебінен жүргізуге, технологиялық жабдықтарды, үздіксіз және кезеңдік бақылау құралдарын жаңғыртуға, жерасты суларын ұтымды пайдалану мен сарқылудан және ластанудан қорғауды, жер қойнауы мен қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге міндетті.

      11. Шаруашылық-ауызсумен жабдықтау үшін пайдаланылатын, сондай-ақ ресурстары табиғи емдік қасиеттерге ие жерасты су объектілерін қорғау мақсатында Қазақстан Республикасының Су кодексіне сәйкес санитариялық қорғау аймақтары белгіленеді.

      12. Сіңіргіш ұңғымаларға пайдаланылған суды айдау жүргізілетін ауданда су пайдаланушының күшімен өндірістік экологиялық бақылау бағдарламасына сәйкес жақын жердегі ұңғымаларда, бұлақтарда, құдықтарда судың сапасына жүйелі зертханалық бақылау ұйымдастырылуы тиіс.

      237-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жерасты су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу жөніндегі көзделген қызметтің қоршаған ортаға әсер ету бағалау жүргізу кезінде міндетті түрде жерасты су объектілеріне әсер етуге бағалау жүргізіледі және жерасты суларын қорғау жөніндегі қажетті шаралар айқындалады. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жерасты су объектілерін қорғау жөніндегі шаралар жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін тиісті жобалық құжаттың құрамында жобаланады.

      2. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде ашылатын жерасты су объектілері олардың ластануын болдырмайтын сенімді оқшаулаумен қамтамасыз етілуі тиіс.

      3. Егер жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде ауызсумен және (немесе) шаруашылық-ауызсумен жабдықтау көзі ретінде пайдаланылуы мүмкін жерасты су объектісін ашу болжанса, бұрғылау және цемент ерітінділерін дайындау (өңдеу) үшін қолданылатын химиялық реагенттердің токсикологиялық сипаттамалары экологиялық рұқсат беру кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісілуге тиіс.

      4. Егер жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жерасты су объектісін жобаланбаған ашу жүргізілсе, жер қойнауын пайдаланушы Қазақстан Республикасының су заңнамасында белгіленген тәртіппен жерасты су объектілерін қорғау жөнінде дереу шаралар қолдануға және бұл туралы қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөніндегі, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға хабарлауға міндетті.

      238-бап. Сақтық аймағында қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Сақтық аймағы – теңіздің жағалау сызығынан құрлыққа қарай бес километрге созылып жатқан, теңізге және ішкі су айдындарына мұнайдың төгілуі салдарынан ластануы немесе теңіздің ластану көзі болуы мүмкін құрлық аймағы.

      2. Сақтық аймағының шегінде қалдықтарды көму бойынша полигондарды салуға тыйым салынады.

      239-бап. Авариялар кезінде су объектілерін қорғау жөніндегі экологиялық талаптар

      1. Адамның өмірі мен денсаулығына қауіп төндіретін шаруашылық-ауызсумен жабдықтау немесе мәдени-тұрмыстық су пайдалану мақсаттары үшін пайдаланылатын су объектілерінің су сапасы ластағыш заттардың авариялық төгінділері кесірінен нашарлаған кезде Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес халықты қорғау жөніндегі шұғыл шаралар қолданылады.

      2. Нәтижесінде су сапасының белгіленген экологиялық нормативтерінің бұзылуы орын алатын немесе орын алуы мүмкін І және ІІ санаттағы объектілерде авариялық жағдай кезде, объектінің операторы кідіріссіз, бірақ кез келген жағдайда авариялық жағдай анықталған сәттен бастап 2 сағаттан аспайтын мерзімде бұл туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға хабарлауға және судың ластануын болдырмау жөніндегі, тіпті тиісті көздерді немесе жалпы алғанда объектіні пайдалануды ішінара немесе толық тоқтату, сондай-ақ осындай авариялық жағдайдан туындаған қоршаған орта үшін теріс салдарды жою жөніндегі барлық қажетті шараларды қолдануға міндетті.

      16-бөлім. Жерді қорғау

      240-бап. Жерді қорғау туралы жалпы ережелер

      1. Жер – қоғамның материалдық, мәдени және басқа да қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін шаруашылық және өзге де қызмет процесінде пайдаланылатын немесе пайдаланылуы мүмкін топырақ қабатын қоса алғандағы жер беті (аумақтық кеңістік).

      2. Топырақ қабаты (топырақ) – биотикалық, абиотикалық және антропогендік факторлардың ұзақ әсер етуі нәтижесінде жер бетінде пайда болған, қатты минералдық және органикалық бөлшектерден, су мен ауадан тұратын және өсімдіктердің өсуі мен дамуы үшін тиісті жағдайлар жасайтын ерекше генетикалық-морфологиялық белгілері, қасиеттері бар дербес табиғи-тарихи органоминералды табиғи дене.

      3. Жер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес:

      1) жер беті мен топырақтың антропогендік ластануынан;

      2) жер бетінің қоқыстануынан;

      3) топырақтың тозуы мен сарқылуынан;

      4) жердің өзге түрде бұзылуы мен нашарлауынан (су және жел эрозиясынан, шөлейттенуден, су деңгейінің көтерілуінен, су басудан, батпақтанудан, қайта тұзданудан, құрғап кетуден, тығыздалудан, табиғи ландшафтылардың техногендік өзгеруінен) қорғауға жатады.

      4. Жер Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасына сәйкес:

      1) халықтың өмірі мен денсаулығына зиян келтірудің;

      2) экологиялық жүйелердің жұмыс істеу орнықтылығының бұзылуының;

      3) ормандардың тоқырауы мен бүлінуінің;

      4) биологиялық әртүрліліктің азаюының;

      5) экологиялық залал келтірудің алдын алу мақсатында қорғауға жатады.

      5. Топырақта мемлекет белгілеген топырақ сапасының экологиялық нормативтерінен асатын концентрацияларда ластағыш заттардың болуы топырақтың ластануы деп танылады.

      Антропогендік және табиғи факторлар нәтижесінде топыраққа ластағыш заттардың түсуі, сондай-ақ топырақта болатын химиялық, физикалық және биологиялық процестер нәтижесінде оларда ластағыш заттардың түзілуі топырақтың ластану көздері деп танылады.

      6. Нысаналы мақсатына сәйкес жер бетіне және топырақтың жоғарғы қабатына осы жерді пайдалануға кедергі келтіретін мөлшерде ластағыш заттардың түсуі жер бетінің ластануы деп танылады.

      7. Жерді қорғау ластанудыңбарлық түрлерінен оның ішінде жер бетімен және топырақпен жанасатын физикалық ортадан (атмосфералық ауа мен су) ластағыш заттардың түсуі нәтижесінде жүзеге асырылады.

      8. Жерді нысаналы мақсаты бойынша пайдалануға кедергі келтіретін немесе оның эстетикалық құндылығын нашарлататын қатты қалдықтарды жер бетіне ұйымдастырылмаған орналастыру жер бетінің қоқыстану деп танылады.

      9. Топырақтың тозуы деп топырақтың табиғи немесе антропогендік факторлардың әсер етуі нәтижесінде оның құнарлылығын (топырақ сапасын) айқындайтын қасиеттері мен құрамының нашарлауы түсініледі.

      Топырақтың құнарлы қасиеттерінің толық жоғалуы топырақтың сарқылуы деп түсініледі.

      241-бап. Топырақ сапасының экологиялық нормативтері

      1. Топырақ сапасының экологиялық нормативтері химиялық көрсеткіштер үшін топырақта ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлануы түрінде белгіленеді.

      2. Топырақтағы ластағыш заттардың шекті жол берілетін шоғырлану деп осы Кодекске сәйкес ластағыш деп танылған химиялық заттың ең көп мөлшері (массасы) түсініледі, ол асып кеткен кезде жер пайдаланудың бір немесе бірнеше түрі үшін жарамсыз болады, табиғи орта объектілерінің тозуын тудырады немесе экологиялық жүйелердің тұрақтылығын және биоәртүрлілікті бұзады.

      3. Топырақ сапасының нормативтері аумақтардың табиғи ерекшеліктері мен Қазақстан Республикасының жер заңнамасына сәйкес белгіленген жер санаттары ескеріле отырып әзірленеді және белгіленеді.

      4. Топырақтағы заттың табиғи фондық құрамы – оның табиғи құрамына сәйкес келетін топырақтағы заттың құрамы.

      5. Егер топырақ сапасының белгіленген экологиялық нормативтері сақталған кезде кемінде бес жыл кезең ішінде ғылыми зерттеулермен расталған табиғи экологиялық жүйенің тірі элементтері (өсімдіктер, жануарлар және басқа да организмдер) жай-күйінің нашарлау белгілері анықталса, онда мұндай аумақтар үшін облыстың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың тиісті жергілікті өкілді органы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша топырақ сапасының неғұрлым қатаң аумақтық экологиялық нормативтерін белгілеуге міндетті, бұл ретте топырақ сапасының индикаторлары ретінде пайдаланылатын биологиялық объектілердің неғұрлым осал тобының жай-күйі көрсеткіштерінің теріс ауытқуы байқалмайды.

      242-бап. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерді аймақтарға бөлу кезінде экологиялық қауіпсіздік және ауыл шаруашылығы алқаптарының сапалық жай-күйі қамтамасыз етілуі тиіс.

      2. Ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерлерді аймақтарға бөлу өлшемшарттары физикалық тозу және химиялық ластану болып табылатын экологиялық қолайсыздық дәрежесінің көрсеткіштеріне негізделеді.

      3. Жердің химиялық ластану деңгейін айқындау қоршаған ортаны қорғау және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдар бекітетін топырақтағы химиялық заттардың шекті жол берілетін шоғырлануын пайдалана отырып жүзеге асырылады.

      4. Жерді бағалаудың экологиялық өлшемшарттарын оларды неғұрлым құнды бағалыдан төмен бағалыға ауыстыру, консервациялау, сондай-ақ экологиялық апат немесе төтенше экологиялық жағдай аймағына жатқызу қажеттігін айқындау мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді (бұдан әрі – жерді бағалаудың экологиялық өлшемшарттары).

      243-бап. Елді мекендердің жерін аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Елді мекендердің жерін аймақтарға бөлу жерді бағалаудың экологиялық өлшемшарттары негізінде жүзеге асырылады.

      2. Елді мекендердің жерін басқа санаттағы жерге ауыстыру кезінде осындай жерден осы аумақтардың ауасына және суларына ластағыш заттардың түсу мүмкіндігі және олардың халықтың денсаулығына тікелей әсері ескеріледі.

      3. Төтенше экологиялық жағдай аймағы үшін экологиялық ахуалдың одан әрі нашарлауына әкеп соқпайтын пайдаланудың ерекше режимі белгіленеді.

      244-бап. Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жерді аймақтарға бөлу және пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жердi аймақтарға бөлу кезiнде экологиялық қауiпсiздiк қамтамасыз етiледi.

      2. Халықтың қауiпсiздiгiн қамтамасыз ету және өнеркәсiп, көлiк және өзге де объектiлердi пайдалану үшiн қажеттi жағдайлар жасау мақсаттарында қоршаған ортаның жай-күйiн жақсартуға ықпал ететiн көрсетілген жердi пайдаланудың ерекше жағдайлары ескерiле отырып, аймақтар белгiленедi.

      3. Өнеркәсiп, көлiк, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жердi басқа санаттағы жерге ауыстыру кезiнде өз шегiнде аймақтарды белгiлеу мақсаттарына сай келмейтiн қызмет түрлерiне шек қойылатын немесе тыйым салынатын аймақтар ескерiледi.

      4. Өнеркәсіп, көлік, байланыс, қорғаныс және өзге де ауыл шаруашылығы мақсатына арналмаған жерді басқа санаттағы жерге ауыстыру кезінде олардың жерді бағалаудың экологиялық өлшемшарттарында белгіленген деңгейден жоғары химиялық заттармен ластануы қосымша экологиялық өлшемшарт болып табылады. Ластанудың жоғары деңгейіне жатқызылған жер консервациялануға жатады және босалқы жер құрамына ауыстырылады.

      245-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерiн және сауықтыру мақсатындағы жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың жерін пайдалану режимі Қазақстан Республикасының Жер кодексінде және "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында реттеледі.

      2. Сауықтыру мақсатындағы жерде қолайлы экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық жағдайларды сақтау мақсатында оларды аймақтарға бөлу кезiнде санитариялық қорғаныш аймақтары белгiленедi.

      246-бап. Орман қорының жерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Орман қорының жерiн пайдалану режимi Қазақстан Республикасының Жер және Орман кодекстерiнде реттеледi.

      2. Жердi орман қоры санатына жатқызу кезiнде аумақтың экологиялық жай-күйiнiң индикаторы ретiнде өсiмдiктердiң жай-күйiн экологиялық өлшемшарт деп есептеу керек.

      3. Орман шаруашылығының мұқтаждықтары үшiн пайдаланылмайтын орман қоры жерiндегi ауыл шаруашылығы алқаптары Қазақстан Республикасының орман заңнамасына сәйкес ауыл шаруашылығы мақсатындағы жердiң санатына ауыстырылуы мүмкiн.

      4. Орман қоры жерін басқа жер санатына ауыстыруға Қазақстан Республикасының орман заңнамасының талаптарына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде жол беріледі.

      5. Орман қорының жерiн басқа санаттарға ауыстыру кезiнде жердi бағалаудың экологиялық өлшемшарттарына сәйкес жердiң жай-күйiнiң шөптi және сүректi өсiмдiктерге әсер етуiн көрсететiн экологиялық көрсеткiштер ескерілуі тиіс.

      247-бап. Су қорының жерiн аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Су қорының жерiн аймақтарға бөлу кезiнде су объектiлерiн қорғау қамтамасыз етiледi.

      2. Су қоры жерiнiң құрамындағы жер учаскелерiн жергiлiктi атқарушы органдар су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органның келiсiмi бойынша жеке және заңды тұлғаларға ауыл шаруашылығының, орман, балық, аңшылық шаруашылығының мұқтаждықтары және жер учаскесiнiң негiзгi нысаналы мақсатына қайшы келмейтiн, жердiң ластануы мен тозуына және тиiсiнше экологиялық ахуалдың нашарлауына әкеп соқтырмайтын басқа да мақсаттар үшiн уақытша жер пайдалануға беруi мүмкiн.

      3. Су қорының жерiн басқа жер санатына ауыстыруға, мемлекеттiк экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындылары Қазақстан Республикасының су заңнамасының талаптарына сәйкес болған кезде:

      1) су объектiсiнiң жұмыс iстеуi тоқтатылған не оның экологиялық және гигиеналық көрсеткiштерi едәуiр өзгерген;

      2) ерекше қорғалатын табиғи аумақтар жерiне жатқызылған;

      3) елдi мекендердiң шекаралары (шектерi) экологиялық ахуалдың өзгеруiне әкеп соқтыратындай өзгерген жағдайда жол берiледi.

      4. Су қорғау белдеулерiне бөлiп берiлген жер елдi мекендер мен өнеркәсiп жерiнiң санатына ауыстырылмайды, онда судың ластануын, қоқыстануын және сарқылуын болғызбау үшiн шаруашылық қызметтiң арнайы режимi белгiленедi.

      248-бап. Босалқы жердi аймақтарға бөлу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Босалқы жердi аймақтарға бөлу кезiнде келеңсiз өзгерiстер байқалған алаң және зерттелетiн аумақтағы тозу дәрежесi әртүрлi учаскелердi бөлудiң кеңiстiктi әркелкiлiгi ескерiледi.

      2. Экожүйелердің тозу жылдамдығы бақылаудың елу жылдық қатары бойынша есептеледі. Экожүйенің тозу дәрежесін бағалау жерді бағалаудың экологиялық өлшемшарттарына сәйкес жүргізіледі.

      3. Босалқы жерлер басқа жер санатына одан әрi пайдалану мақсаттарына байланысты олар ауыстырылатын санатқа жергілікті жердiң шекаралары белгiленгеннен кейiн ғана ауыстырылуы мүмкiн. Босалқы жердi басқа жер санатына ауыстыру кезiнде жер учаскесiн осындай жер санатына қойылатын экологиялық талаптарға сәйкес таңдау алдын ала жүзеге асырылады.

      4. Бұзылған жердi босалқы жер санатынан ауыстыру рекультивациялау және жердiң сапасымен экологиялық жағдайды жақсарту жөнiндегi iс-шаралар жүзеге асырылғаннан кейiн мүмкiн болады.

      5. Ядролық қаруды сынау жүргiзiлген жер учаскелерi босалқы жер құрамынан ядролық қаруды сынау зардаптарын жою және кешендi экологиялық тексеру жөнiндегi барлық iс-шаралар аяқталғаннан кейiн мемлекеттiк экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындысы болған кезде ғана меншiкке немесе жер пайдалануға берiлуi мүмкiн.

      249-бап. Оңтайлы жер пайдалану жөнiндегi экологиялық талаптар

      1. Оңтайлы жер пайдаланудың негiзгi экологиялық талаптары:

      1) ұсынылып отырған жердiң қайта өзгертілуінің және жердi қайта бөлудің экологиялық салдарын ғылыми негiздеу және болжау;

      2) барлық санаттағы жердiң пайдаланылуы мен қорғалуын жоспарлау мен ұйымдастыруда бiрыңғай мемлекеттiк экологиялық саясатты негiздеу және iске асыру;

      3) жердiң мақсатты пайдаланылуын қамтамасыз ету;

      4) экологиялық негiзделген жинақы және алаңы жағынан оңтайлы жер учаскелерiн қалыптастыру және орналастыру;

      5) тұрақты ландшафтыларды күтiп-ұстау және жердi қорғау жөнiндегi шаралар кешенiн әзiрлеу;

      6) жердi қорғау жөнiндегi iс-шараларды әзiрлеу;

      7) адам денсаулығы және қоршаған ортаны сақтау мүддесiне орай ормандардың орта құрау, су қорғау, қорғау, санитариялық-эпидемиологиялық, сауықтыру және өзге де пайдалы табиғи қасиеттерiн сақтау және күшейту;

      9) биологиялық әртүрлілікті сақтау және экологиялық жүйелердің тұрақты қызмет көрсетуін қамтамасыз ету болып табылады.

      2. Кәсiпорындарды, құрылысжайларды және өзге де объектiлердi орналастыру және пайдалану үшiн жер учаскелерiн беру көрсетілген объектiлер қызметiнiң экологиялық, санитариялық-эпидемиологиялық салдарын ескерiп, қоршаған ортаны қорғаудың, табиғи ресурстарды молайтудың және ұтымды пайдаланудың шарттары мен қағидалары сақтала отырып жүргiзiледi.

      3. Ауыл шаруашылығы өндiрiсiмен байланысты емес объектiлердi салу мен тұрғызу үшiн ауыл шаруашылығы мақсаттары үшiн жарамсыз, топырағының бонитет балы ең төмен жер бөлiнуге тиiс.

      250-бап. Жердi пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Жеке және заңды тұлғалар жерді пайдалану кезінде жердің ластануына, жер бетінің қоқыстануына, топырақтың тозуына және сарқылуына жол бермеуі, сондай-ақ топырақтың құнарлы қабатының біржола жоғалуын болдырмау үшін қажет болған жағдайда алуды және сақтауды қамтамасыз етуі тиіс.

      2. Жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде, сондай-ақ өзге де адамдар жердің бұзылуымен байланысты құрылыс және басқа да жұмыстарды орындау кезінде:

      1) иеленiп отырған жер учаскелерiн оларды одан әрi мақсаты бойынша пайдалануға жарамды күйде ұстауға;

      2) жердің бұзылуымен байланысты жұмыстар басталғанға дейін топырақтың құнарлы қабатын алу және оны сақтауды және одан әрі бұзылған жерді қалпына келтіру мақсатында пайдалануды қамтамасыз етуге;

      3) бұзылған жерлерді рекультивациялауға міндетті.

      3.Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу, жердің бұзылуына байланысты құрылыс және басқа да жұмыстарды орындау кезінде:

      1) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге бөлінген жер учаскелерінен (жерінен) тыс жерде өсімдік қабатын және топырақ қабатын бұзуға, құрылыс және басқа да тиісті жұмыстарды орындауға;

      2) басқа адамдарға сату және олардың меншігіне беру мақсатында топырақтың құнарлы қабатын алуға тыйым салынады.

      4. Бұзылған жерді рекультивациялау бағытын таңдау кезінде:

      1) жер бетінің бүліну сипаты;

      2) объект орналасқан ауданның табиғи және физика-географиялық жағдайлары;

      3) ауданның даму перспективалары және қоршаған ортаны қорғау талаптары ескеріле отырып, объектiнi орналастырудың әлеуметтiк-экономикалық ерекшелiктерi;

      4) қара топырақты жердiң таралу және үдемелi ауыл шаруашылығы аймағында бүлiнген жердiң негiзгi ауданынжыртылатын жер алқаптары етіп қалпына келтiру қажеттiлігi;

      5) кені алынған бос жер су айдындарын және аршылған жыныстар мен байыту қалдықтары үйінділерінде сәндік бақ-саябақ кешендері мен ландшафтыларды жасауды қоса алғанда, елді мекендерге тым жақын орналасқан бұзылған жерді бақтар, қосалқы шаруашылықтар және демалыс аймақтары етіп қалпына келтіру қажеттілігі;

      6) өндiрiстiк объектiнiң аумағында жоспарлау жұмыстарын орындау, қажетсiз шұңқырлар мен үйiндiлердi жою, құрылыс қоқыстарын жинау және жер учаскесiн абаттандыру;

      7) пайдаланылатын жер учаскесіндегі себілуі немесе жабылуы тиіс жыралар мен шұңқырлар;

      8) аумақты көгалдандыруды міндетті түрде жүргізу ескерілуі тиіс.

      5. Жер учаскелерін өнеркәсіптік қалдықтарды орналастыру, сақтау, көму үшін пайдаланылған жағдайда олар мынадай:

      1) өнеркәсіптік қалдықтарды көму полигондарын жобалаудың, салудың және пайдаланудың санитариялық-эпидемиологиялық қағидалары мен нормаларына сәйкес болуы;

      2) су айдыны, ауыл шаруашылығы алқаптары, ормандар, өнеркәсіптік кәсіпорындар жағына 1,5 пайыз еңісі бар жерде сыйымдылық түбінен екі метрден аспайтын жер бетіне жақын сулар тұрғанда әлсіз сүзгілейтін топырақтың болуы;

      3) елді мекенге қатысты жел жағынан және жерасты сулары ағынының бағыты бойынша төмен орналастырылуы;

      4) тасқынсу және нөсерсу басып қалмайтын жерлерде орналастырылуы;

      5) инженерлік сүзілуге қарсы қорғанышы, периметрі бойынша қоршауы және көгалдандырылуы, қатты жабындысы бар кірме жолдарының болуы;

      6) жер учаскесінен шығатын жерүсті және жерасты ағыны су объектілеріне қосылмауы тиіс талаптарына сәйкес келуге тиіс.

      6. Жаңа технологияларды енгізуге, жерді мелиорациялау және топырақ құнарлылығын арттыру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруға олар Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген экологиялық талаптарға, санитариялық-эпидемиологиялық нормалар мен қағидаларға, өзге де талаптарға сәйкес келмеген жағдайда тыйым салынады.

      7. Радиоактивті және (немесе) химиялық ластануға ұшыраған жерді пайдаланудың, қорғау аймақтарын белгілеудің, осы жерде тұрғын үйлерді, өндірістік, коммерциялық және әлеуметтік-мәдени мақсаттағы объектілерді сақтаудың, оларда мелиорациялық және техникалық жұмыстарды жүргізудің тәртібі радиациялық және химиялық әсер етудің шекті жол берілетін деңгейлері ескеріле отырып айқындалады.

      8. Жерді қорғау мақсатында жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылар:

      1) жерді су және жел эрозиясынан, селдерден, көшкіндерден, су деңгейінің көтерілуінен, су басудан, батпақтанудан, қайта тұзданудан, құрғап кетуден, тығыздалудан, радиоактивті және химиялық заттармен ластанудан, қоқыстанудан, биогенді ластанудан, сондай-ақ басқа да теріс әсерлерден қорғау;

      2) жерді карантиндік объектілерді, бөтен текті түрлерді және аса қауіпті зиянды организмдерді жұқтырудан, олардың таралуынан, арамшөптердің, бұталардың және шіліктердің басып кетуінен, сондай-ақ жердің жай-күйі нашарлауының өзге де түрлерінен қорғау;

      3) ластанудың, оның ішінде биогенді ластанудың және қоқыстануың салдарын жою;

      4) мелиорациялаудың қол жеткізілген деңгейін сақтау;

      5) бұзылған жерлерді рекультивациялау, топырақтың құнарлылығын қалпына келтіру, жерді айналымға уақтылы енгізу жөніндегі іс-шараларды жүргізуге міндетті.

      9. Елді мекендер жерінде көктайғақпен күресу үшін ас тұзын пайдалануға тыйым салынады.

      17-бөлім. Табиғатты қорғау

      13-тарау. Жалпы ережелер

      251-бап. Жалпы ережелер

      1. Биологиялық әртүрлілік (биоәртүрлілік) өзгелермен қатар, жерүсті, теңіз және өзге де су экожүйелері мен олардың бөлігі болып табылатын экологиялық кешендерді қоса алғанда, барлық көздерден тірі организмдердің вариабельділігін білдіреді және экожүйелер түрлері мен әр түрлер арасындағы түр шеңберінде әртүрлілікті қамтиды.

      2. Экологиялық жүйе (экожүйе) деп табиғи ортаның объективті түрде бар бөлігі болып табылатын өсімдіктер, жануарлар және өзге де организмдер қоғамдастықтарының, олардың мекендеу ортасының жансыз, біртұтас функционалдық тұтастық ретінде өзара әрекеттесетін және кеңістік-аумақтық шекаралары бар өзара заттар мен энергия алмасумен байланысты серпінді кешен түсініледі.

      Мекендеу ортасы деп белгілі бір организмнің немесе популяцияның табиғи мекендейтін жерінің типі немесе орны түсініледі.

      3. Табиғи ландшафт деп адам қызметінің нәтижесінде өзгеріске ұшырамаған және бірыңғай климаттық жағдайларда қалыптасқан жер бедерінің, топырақтың, өсімдіктердің белгілі бір типтерінің үйлесуімен сипатталатын аумақ түсініледі.

      4. Биологиялық ресурстар деп генетикалық ресурстар, организмдер немесе олардың бөліктері, популяциялар немесе адамзат үшін нақты немесе әлеуетті пайдасы не құндылығы бар экологиялық жүйелердің кез келген басқа да биотикалық құрамбөліктері түсініледі.

      5. Тірі организмдердің генетикалық қорын жоюға, биологиялық әртүрлілікті жоғалтуға және экологиялық жүйелердің тұрақты жұмыс істеуін бұзуға қауіп төндіретін шаруашылыққа және өзге де қызметке тыйым салынады.

      14-тарау. Жануарлар дүниесін пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      252-бап. Жануарлар дүниесін жалпы пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жануарлар дүниесін жалпы пайдалану Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жануарлар дүниесі объектілерін мекендеу ортасынан алмай жүзеге асырылады.

      2. Жануарлар дүниесін жалпы пайдалану тәртібінде жануарлардың тіршілігінің пайдалы қасиеттерін пайдалану, сондай-ақ жануарлар дүниесі объектілерін ғылыми, мәдени-ағартушылық, тәрбиелік, эстетикалық және Қазақстан Республикасында заңнамалық актілерінде тыйым салынбаған басқа мақсаттарда пайдалану жүзеге асырылады.

      3. Жануарлар дүниесін жалпы пайдалануды жүзеге асыру кезiнде жануарларды алуға, олардың паналау орындарын және басқа да құрылысжайларды қиратуға, жануарларды көбею кезеңiнде мазалауға, жануарлардың мекендеу ортасын бұзуға және олардың көбею жағдайларын нашарлатуға тыйым салынады.

      253-бап. Қала құрылысы және құрылыс қызметін жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қоршаған ортаға әсер етуді міндетті бағалауды немесе стратегиялық экологиялық бағалауды жүргізу кезінде көзделген қызметтің немесе әзірленетін құжаттың жануарлар дүниесінің жай-күйіне, мекендеу ортасына, жануарлардың қоныс аудару жолдарына және көбею жағдайларына әсері ескерілуге және бағалануға тиіс, сондай-ақ жануарлар дүниесі объектілерінің мекендеу ортасын және көбею жағдайларын, жануарлардың қоныс аудару жолдары мен шоғырлану орындарын сақтау жөніндегі іс-шаралары айқындалады, сондай-ақ жабайы жануарлардың мекендеу ортасы ретінде айрықша құндылықты білдіретін учаскелерге қол сұғылмауы қамтамасыз етіледі.

      2. Ғимараттарды, құрылысжайлар мен олардың кешендерін жануарларды және олардың мекендеу ортасын қорғаудың техникалық және инженерлік құралдарымен жабдықтамай пайдалануға беруге тыйым салынады.

      3. Теміржолдарды, автомобиль жолдарын, магистральдық құбырларды, электр беру және байланыс желілерін, сондай-ақ арналарды, бөгеттерді және өзге де гидротехникалық құрылысжайларды орналастыру, жобалау және салу кезінде жануарлардың қоныс аудару жолдарын сақтауды қамтамасыз ету іс-шаралары әзірленуі және жүзеге асырылуы тиіс.

      4. Жануарлардың көбею орындарында жоғары шу көзі болып табылатын жарылыс және басқа да жұмыстарды жүргізу Қазақстан Республикасының заңнамасымен шектеледі.

      5. Су объектілерінде гидротехникалық және өзге де құрылысжайларды пайдалану, су объектілерінің гидрологиялық режимін және олардан су тұтыну режимін белгілеу, сондай-ақ жабайы жануарлардың мекендеу ортасының жай-күйіне әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін өзге де қызмет жануарлар дүниесін қорғау талаптары, балық және аңшылық шаруашылықтарының мүдделері ескеріле отырып жүзеге асырылуға тиіс.

      254-бап. Қамыстарды шабу мен құрғақ өсiмдiктердi өртеу кезiндегi экологиялық талаптар

      Қамыстарды шабуға және құрғақ өсімдіктерді немесе оның қалдықтарын өртеуге тек шаруашылық қажеттілік болған жағдайда немесе жабайы фаунаның сақталуы жөніндегі іс-шараларды әзірлей отырып, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның тиісті рұқсаты бойынша авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізген кезде ғана жол беріледі.

      255-бап. Өсiмдiктердi қорғау құралдарын, минералдық тыңайтқыштар мен қызметте пайдаланылатын басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау мен қолдану, жаңа препараттар жасау кезiндегі экологиялық талаптар

      1. Өсімдіктерді қорғау құралдарын, минералдық тыңайтқыштарды және қызметте пайдаланылатын басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау және қолдану, жаңа препараттар жасау кезінде жеке және заңды тұлғалар көрсетілген препараттарды тасымалдау, сақтау және қолдану қағидаларын сақтауға және жануарлардың ауруы мен қырылуының алдын алуды қамтамасыз ету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыруға міндетті.

      2. Жаңа препараттар жасаған кезде оларды қоршаған ортада қолданудың нормативтерi әзiрленуі тиiс.

      3. Жануарлардың қырылуын және олардың мекендеу ортасының нашарлауын болдырмау мақсатында жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның ұсынысы бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган пестицидтерді, улы химикаттарды және басқа да химиялық препараттарды қолдану шектелетін немесе тыйым салынатын жекелеген аумақтарды айқындай алады.

      4. Өсімдіктерді қорғау жөніндегі уәкілетті орган бекіткен пестицидтер тізіміне енгізілген пестицидтерді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісім бойынша қолдануға рұқсат етіледі.

      5. Осы баптың 4-тармағында көрсетілген пестицидтердің тізіміне енгізуге токсикологиялық зерттеулер жүргізілгеннен, олармен жұмыс істеудің гигиеналық регламенттелуінен, гигиеналық және экологиялық нормативтер белгіленгеннен және осы пестицидтерді мемлекеттік тіркеуді жүзеге асырғаннан кейін жол беріледі.

      6. Пестицидтерді мемлекеттік тіркеу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органмен келісім бойынша өсімдіктерді қорғау жөніндегі уәкілетті орган айқындаған тәртіппен жүргізіледі.

      7. Минералдық тыңайтқыштарда және басқа да препараттарда ықтимал қауіпті химиялық және биологиялық заттар болған кезде өсімдіктерді қорғау жөніндегі уәкілетті орган жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның немесе қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ұсынысы бойынша токсикологиялық зерттеулер жүргізеді, олардың негізінде осы минералдық тыңайтқыштар мен басқа да препараттар бойынша экологиялық нормативтер белгіленеді.

      8. Мыналарға:

      1) дала кеміргіштерін жою кезінде, сондай-ақ жануарлардың құтыруы мен басқа да ауруларының жаппай індеті жағдайларында жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша улы химикаттар мен басқа да химиялық препараттарды қолдануды қоспағанда, жарылыс құрылғыларын, улы химикаттар мен басқа да химиялық препараттарды қолдана отырып, жануарлар дүниесі объектілерін аулауға;

      2) пестицидтерді, улы химикаттарды, минералдық тыңайтқыштарды және басқа да препараттарды:

      ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы қорық режимі аймақтарында;

      өрiс аудару және көбею кезеңiнде жануарлар жаппай топтасатын жерлердегi белгi қойылған тыныштық аймақтарында, сондай-ақ жабайы жануарлардың тiршiлiк ету ортасы ретiнде ерекше құнды болып табылатын учаскелерде;

      жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің белгі қойылған мекендеу және қолдан өсіру орындарында қолдануға;

      3) ауыл шаруашылығы және басқа да алқаптарда жер бетінде дәріленген, топыраққа өңделмеген және жабайы жануарлар жеуге болатын тұқымдарды қалдыруға тыйым салынады.

      9. Балық және басқа да су жануарларын олардың мекендеу ортасын пестицидтермен, улы химикаттармен және басқа да химиялық препараттармен ластанудан қорғау мақсатында балық шаруашылығы су айдындарының және (немесе) учаскелерінің қолданыстағы жағалауларынан екі километр шегінде:

      1) өсімдік зиянкестерімен, ауруларымен және арамшөптермен күресте авиация арқылы тозаңдату тәсілін қолдануға;

      2) пестицидтер, улы химикаттар, минералдық тыңайтқыштар мен мұнай өнімдерін сақтауға арналған қоймаларды салуға, авиахимиялық жұмыстар жүргізу үшін ұшу-қону жолақтарын, сондай-ақ жер бетіндегі аппаратураларды пестицидтермен, улы химикаттармен толтыру алаңдарын және қой тоғытуға арналған әуіттер орнатуға тыйым салынады.

      256-бап. Жануарлар түрлерін интродукциялау, реинтродукциялау және будандастыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының аумағында жануарлар түрлерін интродукциялауға, реинтродукциялауға және будандастыруға биологиялық негіздеме негізінде жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша ғылыми-зерттеу және шаруашылық мақсаттарда жол беріледі.

      Интродукция деп өсімдіктер мен жануарлардың жаңа түрлерін олардың мекендеу ортасынан тыс жерге әдейі немесе кездейсоқ көшіру түсініледі.

      2. Будандастырылған жануарларды үйреншікті ортаға интродукциялауға тыйым салынады.

      3. Жеке және заңды тұлғаларға жануарлар түрлерін өз бетінше интродукциялауға, реинтродукциялауға және будандастыруға тыйым салынады.

      4. Жабайы жануарларды, сондай-ақ жабайы жануарлармен шағылысуы немесе оларға зиян келтіруі мүмкін үй жануарларын еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстайтын немесе өсіретін жеке және заңды тұлғалар осы жануарлардың табиғи ортаға шығуын болдырмау жөнінде іс-шаралар жүргізуге міндетті.

      257-бап. Жануарларды Қазақстан Республикасына әкелу және Қазақстан Республикасынан әкету кезіндегі экологиялық талаптар

      Жойылып кету қаупі төнген жабайы фауна мен флора түрлерімен халықаралық сауда туралы конвенцияның күші қолданылатын жануарларды Қазақстан Республикасына әкелуге және Қазақстан Республикасынан әкетуге жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындаған тәртіппен берілетін рұқсат бойынша жол беріледі.

      Жануарларды Қазақстан Республикасынан әкету Қазақстан Республикасының заңнамасында және Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалған тәртіппен жүзеге асырылады.

      258-бап. Балық аулау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Балық аулау қағидалары, балық аулау объектілері, балық шаруашылығын жүргізу және балық аулау үшін балық шаруашылығы су айдындарын және (немесе) учаскелерін бекітіп беру, балық ресурстарын және басқа да су жануарларын беру тәртібі Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасында белгіленеді.

      2. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген жағдайларда жеке тұлғаларға жануарлар дүниесін жалпы пайдалану тәртібімен балық шаруашылығы су айдындарының және (немесе) учаскелерінің резервтік қорында бір рет балық аулауға шыққанда бес килограмға дейін тегін әуесқойлық (спорттық) балық аулауға рұқсат етіледі. Бұл ретте жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы белгіленген қағидалар, нормативтер, шектеулер мен тыйымдар сақталуға тиіс.

      3. Сулы-батпақты алқаптарда және балық ресурстарының және басқа да су жануарларының мекендеу және таралу орындарында гидромелиорациялық жұмыстар мұндай қызметтің жобалары мемлекеттік экологиялық сараптамадан өткеннен кейін жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

      4. Балық аулау Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы заңнамасында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      259-бап. Жануарлар тіршілігінің пайдалы қасиеттері мен өнімдерін пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жануарлар тіршілігінің пайдалы қасиеттері мен өнімдерін пайдалануға жануарларды алмай және жоймай, олардың мекендеу ортасын нашарлатпай және жануарларға зиян келтірмей, жол беріледі.

      2. Жабайы жануарларды олардың тіршілігінің өнімдерін алу мақсатында пайдалануға жануарларды алмай және жоймай және олардың мекендеу ортасын нашарлатпай жол беріледі.

      3. Жабайы жануарларды олардың тіршілігінің өнімдерін алу мақсатында пайдалану жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген қағидалар бойынша жүзеге асырылады.

      260-бап. Зоологиялық коллекцияларға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Жеке және заңды тұлғалар жануарларды табиғи ортадан алу жолымен зоологиялық коллекцияларды (жануарлар дүниесі объектілерінің тұлыптарын, жұмыртқаларын, препараттары мен бөліктерін, жануарлар дүниесі объектілерін, оның ішінде жабайы жануарлар зоопарктерін, зообақтарын, цирктерді, зоологиялық питомниктерді, аквариумдерді, океанариумдарды) жасауды және толтыруды жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган беретін рұқсаттар негізінде жүзеге асырады.

      2. Ғылыми, мәдени-ағартушылық, оқу-тәрбиелік немесе эстетикалық құндылық болып табылатын және жалпымемлекеттік маңызы бар зоологиялық коллекциялар мемлекеттің есебіне алынуға жатады.

      3. Зоологиялық коллекцияларды жасау, толтыру, сақтау, пайдалану, иеліктен шығару және мемлекеттік есепке алу, оларды сату, сондай-ақ Қазақстан Республикасына әкелу, оларды тысқары жерлерге жіберу және әкету жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілейтін қағидалар бойынша жүзеге асырылады.

      261-бап. Жануарлардың санын реттеу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Халықтың денсаулығы мен қауіпсіздігі, ауыл шаруашылығы және басқа үй жануарлары ауруларын болдырмау, қоршаған ортаға, шаруашылық және басқа қызметке зиян келтіруді болдырмау мүддесінде жабайы жануарлардың жекелеген түрлерінің санын реттеуге бағытталған іс-шаралар жүзеге асырылады. Бұл шаралар жабайы жануарлардың мекендеу ортасын, биологиялық әртүрлілікті сақтауды қамтамасыз ететін және қорғалатын түрлер мен олардың мекендеу ареалдарына экологиялық залал келтіруге жол бермейтін тәсілдермен жүзеге асырылуы тиіс.

      2. Жануарлар санын реттеу қағидаларын жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекітеді.

      262-бап. Аңшылық және балық шаруашылығын жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      Аңшылық және балық шаруашылығын жүргізу кезінде мынадай:

      1) өз қызметінің нәтижесінде жануарлардың мекендеу ортасының экологиялық жай-күйінің нашарлауына жол бермеу, өндірістік процестерді жүзеге асырған уақытта табиғат қорғау технологияларын қолдану;

      2) жабайы жануарлардың саны мен пайдаланылуының бастапқы есебін жүргізу, олардың жай-күйін және аңшылық алқаптарының сипатын зерделеу, осы ақпаратты жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға беру;

      3) жануарларды аулаудың белгіленген қағидаларын, нормаларын, нормативтерін, лимиттері мен мерзімдерін сақтау;

      4) бекітіп берілген аумақтағы жануарлар дүниесінің объектілерін, оның ішінде сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген жануарлар түрлерін қорғауды жүзеге асыру;

      5) жабайы жануарларды өсіруге, оның ішінде қолдан өсіруге, олардың мекендеу ортасын сақтауға және жақсартуға бағытталған кешенді іс-шараларды жүргізу;

      6) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану мәселелері бойынша іс-шараларды жүзеге асыру;

      7) аурулардың алдын алу мен оларға қарсы күрестің кешенді іс-шараларын жүзеге асыру, жануарлар ауруларының анықталуы туралы, олардың мекендеу ортасы жай-күйінің нашарлауы, жануарлардың жойылып кету қаупінің туындауы және қырылу жағдайлары туралы жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану, ветеринария саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға және санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органдарына дереу хабарлау;

      8) жануарлар дүниесі объектілерінің жай-күйі мен олардың мекендеу жағдайлары нашарлаған, жануарлардың көбею қабілеті төмендеген және олардың жойылып кету қаупі туған жағдайларда оларды пайдалануды өз бетімен тоқтату, жануарларға және олардың мекендеу ортасына теріс әсер етуді жоюға арналған шараларды шұғыл қолдану экологиялық талаптары қойылады.

      263-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесі

      1. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің тізбесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді және Қазақстан Республикасының аумағында, оның ішінде Қазақстан Республикасының континенттік қайраңында және айрықша экономикалық аймағында табиғи еркіндік жағдайында тұрақты немесе уақытша құрлықта, суда, атмосферада және топырақта мекендейтін жануарлардың (омыртқалы және омыртқасыздардың) сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін (кіші түрлерін, популяциясын) қамтиды.

      2. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлеріне жатқызылған жануарлар мемлекеттік меншік болып табылады, ал еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда өсірілетін және ұсталатын жануарлар мемлекеттік меншікте де, жеке меншікте де болуы мүмкін.

      3. Жеке және заңды тұлғалар сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерге жатқызылған жануарларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген шекте және тәртіппен пайдалануға құқылы.

      264-бап. Табиғи еркін жағдайда тіршілік ететін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін қорғау және өсімін молайту

      1. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің қырылуына, санының азаюына немесе мекендеу ортасының бұзылуына әкеп соқтыруы мүмкін әрекеттерге жол берілмейді.

      2. Жеке және заңды тұлғалар бекітіп берілген аумақтар шегінде жануарларды қорғауды қамтамасыз етуге, сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерге жатқызылған жануарлардың қырылуының өздеріне белгілі болған немесе анықталған жағдайлары туралы жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға хабарлауға міндетті. Мұндай жағдайларды тергеп-тексеру тәртібін жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган айқындайды.

      3. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлеріне Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес олардың жаппай аурулары, дүлей зілзалалар кезінде және басқа да себептер салдарынан қырылу қаупі төнген жағдайларда көмек көрсетіледі.

      4. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлеріне жатқызылған жануарлардың қырылуын болдырмау мақсатында Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімі бойынша ерекше жағдайларды қоспағанда, оларды алуға тыйым салынады.

      5. Табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің өсімін молайту мақсатында:

      1) табиғи өсімін молайту жағдайларын жақсарту;

      2) қоныс аударту;

      3) қолдан өсірілген жануарларды мекендеу ортасына жіберу жүргізілуі мүмкін.

      6. Осы баптың 5-тармағында көрсетілген іс-шаралар биологиялық негіздеме негізінде жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша жүзеге асырылады.

      7. Табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін қорғау және өсімін молайту үшін ерекше қорғалатын табиғи аумақтар құрылады, сондай-ақ олардың айналасында осы аймақтардың шегінде жануарлар дүниесінің жағдайына теріс әсер ететін кез келген қызметке тыйым сала отырып, күзет аймақтары белгіленуі мүмкін.

      8. Қызметті жоспарлау мен жүзеге асыру кезінде жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің мекендеу ортасы мен көбею жағдайларын, өріс аудару жолдары мен шоғырлану орындарын сақтау жөніндегі іс-шаралар әзірленуі тиіс, сондай-ақ осы жануарлардың мекендеу ортасы ретінде ерекше құнды болып табылатын, бөлініп берілетін учаскелерге қол сұғылмауы қамтамасыз етілуге тиіс.

      265-бап. Табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін пайдалану

      1. Егер табиғи еркін жағдайда мекендейтін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін ғылыми, мәдени-ағартушылық, тәрбиелік және эстетикалық мақсаттарда пайдалану жануарларды мекендеу ортасынан алмай жүзеге асырылса, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілі бір орынға баруға және белгілі бір мерзімге шектеу енгізуге құқылы. Көрсетілген шектеулер туралы мәліметтер аудандық және облыстық бұқаралық ақпарат құралдарында жарияланады, ал тиісті жерде ескерту қалқалары қойылады.

      2. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстауға және өсіруге мүдделі жеке және заңды тұлғалар мекендеу ортасынан алынған, жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлері дара нұсқаларының санына сәйкес келетін, қолдан өсіру жолымен алынған жануарларды белгіленген мерзімдерде мекендеу ортасына жіберуге міндетті. Жануарларды жіберу жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның лауазымды адамдарының қатысуымен акт бойынша жүзеге асырылады.

      266-бап. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау және өсіру

      1. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлері еріксіз (шағын торларда және вольерлерде ұстау) және жартылай ерікті (табиғи мекендеу ортасына жақын жағдайлары бар саябақтарда және басқа учаскелерде ұстау) жағдайларда қолдан өсірілуі мүмкін.

      2. Жеке және заңды тұлғаларға, олар мынадай:

      1) жануарларды ұстау үшін жағдайлардың, оған қоса белгіленген тәртіппен бөлінген вольерлермен, шағын торлармен және басқа да құрылысжайлармен жабдықталған учаскелері мен үй-жайлары болуы;

      2) зоотехникалық, ветеринариялық және санитариялық-эпидемиологиялық іс-шаралардың қажетті көлемде орындалуы;

      3) зоологиялық, зоотехникалық, ветеринарлық бейіндегі мамандар, ал өзге тұлғаларда жануарларды еріксіз және жартылай ерікті жағдайларда ұстау дағдысы болуы;

      4) жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсатының болуы талаптарын сақтаған кезде жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстауға және өсіруге рұқсат етіледі.

      3. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстауға және өсіруге берілген рұқсатта орындалуы міндетті талаптар, сондай-ақ жануарлар түрлері бойынша жеке-дараларының барынша көп саны көрсетіледі. Егер жеке және заңды тұлғалар рұқсат талаптарын орындамаса, алты ай ішінде үш ескертуден кейін рұқсат кері қайтарылып алынуы немесе оның күші жойылуы мүмкін.

      4. Жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерін мамандандырылған зоологиялық питомниктерде еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстау және өсіру осы питомниктер туралы ережелерге сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерге жатқызылған және еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұсталатын жануарлардың иелері осы жануарларды алынбайтын сақиналау немесе таңбалауды жүргізуге және оларға паспорттары болуға міндетті.

      6. Сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген жануарларға жатқызылған жануарларды еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұстайтын жеке және заңды тұлғалардың жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органның рұқсаты бойынша ғана Қазақстан Республикасының шегінде осы жануарларды сатып алуға, өткізуге және айырбастауға құқығы бар.

      7. Меншігінде сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген жануарларға жатқызылған, еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда ұсталатын жануарлары бар жеке және заңды тұлғалар оларды Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен халықаралық сауда мақсаттары үшін пайдалануы мүмкін.

      8. Егер еріксіз және (немесе) жартылай ерікті жағдайларда өсірілетін жануарлардың сирек кездесетін және жойылып кету қаупі төнген түрлерінің халықаралық саудасы мемлекетке экологиялық және (немесе) экономикалық залал келтіретіндей болса, Қазақстан Республикасының Үкіметі осы саудаға шектеулер енгізуге құқылы.

      15-тарау. Ормандарды қорғау

      267-бап. Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда ормандарды молықтырған және орман өсiрген кезде мемлекеттiк орман қорының учаскелерiн пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      Ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда ормандарды молықтырған және орман өсiрген кезде мемлекеттік орман қоры учаскелерін пайдалану Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.


      268-бап. Қалалық ормандар мен орман парктерінде орман пайдалану кезіндегі экологиялық талаптар

      Қалалардың шекарасы шегінде орналасқан ормандар (қалалық ормандар мен орман парктері) халықтың демалуына, мәдени-сауықтыру және спорттық іс-шараларды өткізуге, сондай-ақ қолайлы қоршаған ортаны сақтауға арналған. Қалалық ормандар мен орман парктерінде басты мақсатта пайдалану үшін ағаш кесу және осы ормандардың мақсатымен сай келмейтін орман пайдаланудың өзге де түрлерін жүзеге асыруға тыйым салынады.

      269-бап. Жер учаскелерiнiң меншiк иелерiне немесе жер пайдаланушыларға пайдалануға берiлген мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ағаш және бұта өсiмдiктерiн күзету, қорғау, молықтыру және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жер учаскелерінің меншік иелеріне немесе жер пайдаланушыларға ауыл және орман шаруашылығын кешенді жүргізу үшін пайдалануға берілген мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ағаш және бұта өсімдіктерін күзету, қорғау, молықтыру және пайдалану Қазақстан Республикасы Орман кодексінің талаптарына сәйкес жүргізіледі.

      2. Мемлекеттік орман қоры учаскелері пайдалануға берілген жер учаскелерінің меншік иелері немесе жер пайдаланушылар оларда орман орналастыруды жүргізуге және Қазақстан Республикасының Орман кодексінде белгіленген тәртіппен орман қорының мемлекеттік есебін жүргізуге қатысуға міндетті.

      3. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген ағаш және бұта өсiмдiктерiнiң жай-күйiн, күзетiлуiн, қорғалуын, пайдаланылуын және молықтырылуын бақылауды орман шаруашылығы саласындағы уәкiлеттi мемлекеттiк орган жүзеге асырады.

      270-бап. Басқа меншiк иелерiнiң немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелерi арасында орналасқан мемлекеттiк орман қоры учаскелерiн күзету, қорғау, пайдалану, мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнде ормандарды молықтыру кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Басқа меншік иелерінің немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелері арасында орналасқан мемлекеттік орман қоры учаскелерін күзетуді, қорғауды, пайдалануды, мемлекеттік орман қоры учаскелерінде ормандарды молықтыруды жүзеге асыру үшін мемлекеттік орман иеленушілердің Қазақстан Республикасының Жер кодексінде белгіленген тәртіппен бөтен жер учаскесін шектеулі мақсатты пайдалануға (сервитут) құқығы бар.

      2. Табиғи өсiп шығатын ормандарды сыртқы қолайсыз әсерлерден қорғау үшiн басқа меншiк иелерiнiң немесе жер пайдаланушылардың жер учаскелерi арасында орналасқан мемлекеттiк орман қоры учаскелерiнiң шекарасын бойлай енi жиырма метр болатын күзет аймақтары белгiленедi.

      3. Күзет аймағы шегiнде мемлекеттiк орман қоры учаскесiнiң жай-күйiне керi әсер ететiн кез келген қызметке тыйым салынады.

      271-бап. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулердегi қорғаныштық екпелердi күзету, қорғау және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулерде орналасқан қорғаныштық екпелер осы объектiлердi қолайсыз табиғи құбылыстардан қорғауға, қоршаған ортаның ластануын болдырмауға, шудың әсерiн азайтуға арналған.

      2. Темiр жолдарға, автомобиль жолдарына, каналдарға, магистральдық құбырларға және басқа да желiлiк құрылыстарға бөлiп берiлген белдеулердегi қорғаныштық екпелерде, қорғаныштық екпелер жасау жобаларына сәйкес орманды күтiп-баптау үшiн кесуге, санитариялық кесуге, бағалылығы төмен екпелердi, сондай-ақ қорғаныштық, су сақтау және басқа да функцияларын жоғалта бастаған екпелердi реконструкциялауға байланысты кесуге және өзге де мақсаттарда кесуге жол берiледi.

      3. Осы баптың 1-тармағында көрсетiлген қорғаныштық екпелердi күзетудi, қорғауды және пайдалануды, Қазақстан Республикасының Орман Кодексіне сәйкес жер пайдаланушылар өздерi орналасқан жерде жүзеге асырады.


      272-бап. Қалалық және ауылдық қоныстардың жасыл қорын қорғау

      1. Қалалық қоныстардың, ауылдық қоныстардың жасыл қоры орман және өзге де екпелер орналасқан аумақтардың жиынтығы болып табылады.

      2. Қалалық және ауылдық қоныстардың жасыл қорын қорғау жасыл қорды сақтау мен дамытуды қамтамасыз ететін және экологиялық ахуалды қалыпқа келтіру мен қолайлы қоршаған ортаны құру үшін қажетті іс-шаралар жүйесін көздейді.

      3. Жасыл қордың құрамындағы аумақтарда көрсетілген аумақтарға теріс әсер ететін және олардың экологиялық, санитариялық-гигиеналық және рекреациялық мақсаттағы функцияларды жүзеге асыруына кедергі келтіретін шаруашылық және өзге де қызметке тыйым салынады.

      4. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген аумақтарда ормандарды күзету, қорғау және молықтыру, орман өсіру Қазақстан Республикасының орман заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      273-бап. Жасыл белдеулерде орналасқан табиғи объектілерді ерекше қорғау режимі

      1. Жасыл белдеулерде орналасқан табиғи объектілерді ерекше қорғау мақсатында шектеулі қызмет режимі белгіленеді.

      2. Жасыл белдеулердегі шектеулі қызмет режимі:

      1) жасыл белдеулерде орналасқан табиғи объектілердің жай-күйінің қолайсыз өзгеруіне әкеп соқпайтын қызмет түрлерін жүзеге асырудың және технологияларды қолданудың басымдығы;

      2) жасыл белдеулерде орналасқан табиғи объектілерді ерекше қорғаудың әлеуметтік-экономикалық міндеттері мен міндеттерін шешудің теңгерімділігі қағидаттарына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Жасыл белдеулердің құрамына кіретін аумақтарда:

      1) уытты химиялық препараттарды, оның ішінде ормандарды, пестицидтерді, агрохимикаттарды күзету және қорғау мақсатында пайдалануға;

      2) қауіпті қалдықтарды орналастыруға;

      3) Қазақстан Республикасының азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес қауіпті өндірістік объектілерге жатқызылған қоршаған ортаға теріс әсер ететін объектілерді орналастыруға;

      4) минералдық сулар мен емдік балшықтар кен орындарын игеруді, басқа да табиғи емдік ресурстарды пайдалануды қоспағанда, пайдалы қазбалардың кен орындарын әзірлеуге;

      5) күрделі құрылыс объектілерін құруға(гидротехникалық құрылысжайларды, байланыс желілерін, электр беру желілерін, құбыржолдарды, автомобиль жолдарын, теміржол желілерін, басқа желілік объектілерді және көрсетілген объектілердің ажырамас технологиялық бөлігі болып табылатын ғимараттарды, құрылыстарды, құрылысжайларды қоспағанда, сондай-ақ денсаулық сақтау, білім беру объектілерін, рекреациялық қызметті, туризмді жүзеге асыруға арналған объектілерді қоспағанда);

      6) мал шаруашылығы және құс шаруашылығы кешендері мен фермаларын, көң сақтау орындарын салуға;

      7) мал көмінділерін орналастыруға;

      8) улы химикаттар мен минералдық тыңайтқыштар қоймаларын орналастыруға тыйым салынады.

      4. Бұзылған жерді қалпына келтіру, жерді эрозиядан, су деңгейінің көтерілуінен су басудан, батпақтанудан, қайта тұзданудан, құрғаудан, қалдықтармен, химиялық заттармен ластанудан, зақымданудан және басқа да жасыл белдеулердегі теріс әсер етуден қорғау басым тәртіппен жүзеге асырылады.

      5. Жасыл аймақтарды қайта құнарландыру жөніндегі іс-шаралар ормандарда санитариялық қауіпсіздік шараларын орындауды және зиянды организмдердің ошақтарын жоюды, оның ішінде табиғи экологиялық жүйелердің тозуына, табиғи ресурстардың сарқылуына және қоршаған орта жай-күйінің өзге де теріс өзгерістеріне әкеп соқпайтын химиялық препараттарды қолданумен қамтиды.

      6. Жасыл белдеулерде Қазақстан Республикасының Орман заңнамасында көзделген жағдайларды қоспағанда, орман және өзге де екпелерді жаппай кесуге тыйым салынады.

      7. Орманды қалпына келтіру жөніндегі іс-шаралар жасыл белдеулердің аумақтарында басым тәртіппен, бірақ тиісті орман және басқа да екпелерге ағаш кесу жүргізілген сәттен бастап бір жылдан кешіктірілмей жүзеге асырылады.

      8. Жасыл белдеулерде орналасқан ормандарды пайдалану, күзету, қорғау, молықтыру ерекшеліктерін Қазақстан Республикасының орман шаруашылығы саласындағы уәкілетті органы белгілейді.

      16-тарау. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы

      274-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекаралары

      Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағының шекарасын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      275-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында қызметті жүзеге асыру режимін шектеу

      1. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы шегінде функционалдық аймақтарға бөлу негізінде "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қызметке толық тыйым салынған қорық учаскелері және жекелеген жұмыс түрлерін жүргізуге қосымша уақытша шектеулер бөлінеді.

      2. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі қорық аймағында келесі пайдалану режимі белгіленеді:

      1) теңізде балықтардың қалыпты уылдырық шашуын және олардың жас өркендерінің ширауын қамтамасыз ету үшін 1 сәуірден 15 шілдеге дейінгі кезеңде Жайық пен Еділ өзендері сағасындағы аудандарда Еділ өзенінің жер беті атырауы қазақстандық бөлігінің теңізге қарай сұғына енген нүктесінен және Жайық өзенінің жер беті атырауы қазақстандық бөлігінің теңізге қарай сұғына енген нүктесінен 50 километр шеңберде, сондай-ақ 1994 жылы 1 қаңтардағы жағалау сызығынан ені 15 километр белдеуде жоғарыда аталған атыраулар бойындағы кеңістікте және одан әрі шығысқа қарай Жем өзеніне дейін құрылыс және геофизикалық жұмыстар жүргізуге, ұңғымаларды сынауға және кеменің жүзуіне тыйым салынады. Бұл ретте жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісу бойынша балық аулауды және оны тасымалдауды, навигациялық жағдайды бақылау құралдарын қоюды, ауыстыруды, алуды және тексеруді жүзеге асыратын кемелердің жүзуіне, ғылыми-зерттеу жұмыстарына жол беріледі;

      2) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген кезеңде мұнай өндіру процесі жабдықтармен, химиялық реагенттермен, жанар-жағар және басқа материалдармен, азық-түлікпен дербес қамтамасыз етуге көшірілуге тиіс. Мұнай өндіру процесіндегі қалдықтарды кейіннен тыйым салу кезеңі аяқталғаннан кейін шығарып тастау үшін оларды жинақтау мен сақтауды қамтамасыз ететін барлық шаралар қабылдануға тиіс;

      3) құстарды ұя салатын жерлерінде (қамыс нуларында, құмдауытты жағалау қойнаулары мен аралдарда) сақтау мақсатында осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген кезеңде құрылыс жұмыстарын жүргізуге, сондай-ақ ұңғымаларды сынауға тыйым салынады;

      4) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілгеннен басқа мерзімдерде құрлық – теңіз шекарасындағы қамысты нулардың (табиғи биологиялық сүзгілердің) шегінде жұмыстар жүргізу жыл маусымы ескеріле отырып, қоршаған ортаны қорғау және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың шешімдерімен реттеледі;

      5) Каспий итбалығының популяциясын сақтау үшін қазан айынан мамыр айына дейін көмірсутектерін барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу олар шоғырланған жерден 1852 метр (1 Теңіз милі) қашықтықта жүзеге асырылуы тиіс. Жатақтардың ауысуын ескере отырып, итбалықтардың шоғырлану орындарын анықтау үшін барлық мүмкін болатын шаралар қабылдануы тиіс;

      6) құстар мен каспий итбалығына теріс әсер етуді болдырмау үшін, қоршаған ортаны қорғау және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарды алдын ала хабардар ету арқылы ғылыми-зерттеу және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жағдайларды қоспағанда, олардың анықталған мекендеу және көбею орындарынан 1 километрден төмен биіктікте әуе көлігінің ұшуына тыйым салынады.

      3. Мемлекеттік экожүйенің тұрақты жұмыс істеуін қамтамасыз ету үшін теңізде барлау мен өндіруді жобалау кезінде Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі қорық аймағында бұрғылау негіздерін салу, ұңғымаларды сынау және кеме қатынасы барынша шектеледі.

      276-бап. Каспий теңізінің су қорғау аймағы

      Каспий теңізінің жағалауы бойынша су қорғау аймағының ені теңіздің соңғы он жыл ішіндегі орташа-көпжылдық деңгейі белгісінен 2000 метрге тең, минус 27,0 метрге тең қашықтықта қабылданады.

      277-бап. Халықтың су пайдалану орындарындағы Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі жағалау бойы суларын қорғау аудандары

      1. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі халықтың су пайдаланатын жерлерінде жағалау бойы суларын қорғау аудандарын, нақты және перспективалық су пайдалануды ескере отырып, өз құзыреті шегінде жергілікті атқарушы органдар белгілейді. Осы ауданның теңізге қарайғы ені теңіздің соңғы он жылдағы орташа көпжылдық деңгейінен 3,9 километрден (2 мильден) кем болмауға тиіс.

      2. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі халықтың су пайдаланатын жерлерінде жағалау бойы суларын қорғау аудандарының құрамында бөлінетін жағалау бойындағы құрлық белдеуі шекараны айқындау бөлігінде де, қорғау режимі бөлігінде де Каспий теңізінің су қорғау аймағына сәйкес келеді.

      278-бап. Каспий теңізі деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағы шегінде қызметті жүзеге асыру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағының нақты тіркелген шекарасы болмайды және ол шамамен акваторий шегінде минус 29 метр абсолютті белгіден құрылықтағы минус 26 метрге дейін жетеді.

      2. Теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағы шегінде:

      су объектілерінің және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің ластануы мен қоқыстануын болдырмайтын құрылыстармен және құрылғылармен қамтамасыз етілмеген жаңа және реконструкцияланатын объектілерді жобалауға, салуға және пайдалануға беруге;

      мұнай өнімдерін сақтауға арналған қоймаларды, техникаларға техникалық қызмет көрсету пункттерін, механикалық шеберханаларды, жуу орындарын елді мекендер шегінен тысқары жерде орналастыруға және салуға, қалдықтарды орналастыру орындарын ұйымдастыру мен жайластыруға, сондай-ақ судың сапасына теріс әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға;

      құрылыс, түбін тереңдету және жару жұмыстарын жүргізу, пайдалы қазбалар өндіру, кәбілдер, құбырлар және басқа да коммуникациялар салу бұрғылау, ауыл шаруашылығы және өзге де жұмыстарды экологиялық рұқсатсыз орындау.

      279-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында шаруашылық және өзге де қызметті жүзеге асыру кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында қызметті жүзеге асыру кезінде мынадай экологиялық талаптар сақталуы тиіс:

      авариялық-құтқару жұмыстарын қоспағанда, топырақты қазып алумен және басқа жерге апарумен байланысты жұмыстарға жер қойнауын зерттеу және пайдалану жөніндегі уәкілетті мемлекеттік орган беретін арнаулы рұқсат болған кезде жол беріледі;

      құрылысжайларды салу, монтаждау және оларды қайта бөлшектеу ластағыш заттардың барлық түрлерін жинауды қамтамасыз ететін технологиялар пайдаланылған кезде ғана жүзеге асырылуы мүмкін;

      құрылыс және өзге де жұмыстардың кез келген түрлерін жүргізу кезінде су қалыңдығы мен теңіз түбінде жарылыс жұмыстарын пайдалануға тыйым салынады;

      теңіз түбіндегі жарылыс жұмыстары қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану мен қорғау және жер қойнауын зерттеу саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың рұқсаттары бойынша жүзеге асырылуы мүмкін;

      суда жүзетін және су маңдарындағы құстардың ұя салатын орындарын бұзуға, сондай-ақ бекіре балықтарының уылдырық шашу орындарына баруына кедергі орнатуға тыйым салынады;

      су тарту құрылыстары балық қорғау құрылғыларымен жарақтандырылған жағдайда ғана теңізден су тартуға жол беріледі;

      су тарту құрылыстарында балық қорғау құрылғылары жұмысының тиімділігін үздіксіз бақылауға арналған техникалық құрылғылар орнатылуға тиіс;

      қалдықтарды теңізге тастауға тыйым салынады;

      қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың, сондай-ақ халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органның рұқсаты бойынша ағызылатын шектеулі сарқынды сулардың тізбесін, оның ішінде суыту және өрт сөндіру жүйелерінің және мұнайдан тазартылған теңіз суларының, балласттық сулардың тізбесін қоспағанда, теңізге сарқынды суларды ағызуға тыйым салынады;

      судың бақылау жақтауы шегінен тыс төгілуі нәтижесіндегі температурасы соңғы үш жыл ішіндегі төгу кезеңіндегі орташа айлық су температурасымен салыстырғанда бес градустан жоғары көтерілмеуге тиіс;

      көліктің бағыттары олардың теңіз сүт қоректілеріне, балықтар мен құстарға әсерін болдырмайтындай немесе оны азайтатындай етіп таңдалуы тиіс;

      арнаулы талаптар қолданылатын аймақта жобада көзделмеген темір жолдарды, автомобиль жолдарын төсеуге және магистральдық құбырларды тартуға тыйым салынады.

      су қорғау аймағында және теңіздің жағалау бойындағы тереңдігі
10 метрден аспайтын таяз сулы учаскелерінде жұмыс жүргізу үшін жоғары өнімді түптік топтасу мен уылдырық шашудың сақталуын қамтамасыз ететін көлік құралдары пайдаланылуға тиіс. Қажет болған жағдайда, қоршаған ортаның жай-күйіне мониторинг жүргізу кезінде топырақ-өсімдік жамылғысының тұтастығын және сол жердегі биоценоздарды барынша аз бұзатын жалпақ шынжыртабанды, қысымы төмен шиналармен, ауа жастықшаларымен жүретін арнаулы көлік құралдарын пайдалануға жол беріледі.

      280-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы теңізде көмірсутектерін барлауды және (немесе) өндіруді жүзеге асыру барысындағы экологиялық талаптар

      1. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы теңізде көмірсутектерін барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы осы Кодексте қарастырылған өзге де экологиялық талаптарға қосымша ретінде осы бапта белгіленген экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      2. Келісімшарттық аумақ шегінде бұрын бұрғыланғандар табылған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушы оларды балансқа қабылдауға және олар бойынша мониторинг жүргізуге міндетті.

      3. Ұңғымаларды пайдалану кезінде, авариялық ахуалдың қауіп төндіру жағдайларын қоспағанда, сұйық көмірсутегін алау етіп жағуға тыйым салынады.

      4. Ұңғымаларды сынау кезінде алауда көмірсутектерді жағу қоршаған орта үшін неғұрлым қауіпсіз болып табылатын ең жақсы қолжетімді техниканы қолдана отырып, ең аз мөлшерге дейін жеткізілуі тиіс. Тиісті техниканы қолдану негіздемесі қоршаған ортаға әсерді бағалауды жүргізу кезінде жүзеге асырылады.

      Жер қойнауын пайдаланушы осы тармақта көрсетілген ең жақсы қолжетімді техниканы қолдана отырып, ұңғымаларды сынау кезінде алауда көмірсутектерді жағуды түтін шлейфінің шашырауына ықпал ететін қолайлы ауа райы жағдайында ғана жүзеге асыруға міндетті, бұл ретте алау қондырғыларының конструкциясы көмірсутектердің толық жануын қамтамасыз етуі тиіс.

      5. Ұңғымалар құстардың қоныс аудару жолдарында орналасқан жағдайда орнитофаунаға залал келтіруді болдырмау үшін ұйымдастыру-техникалық шараларды қабылдау жүзеге асырылады.

      6. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында теңізде көмірсутектерін барлауды және (немесе) өндіруді жүргізу кезінде атмосфераға шығарындылар Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына, операцияларды жүргізу кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық практикада қабылданған байқаудан өткізілген қағидаттар мен әдістерге сәйкес көмірсутектерін барлау және (немесе) өндіру жөніндегі мониторингке және бақылауға жатады.

      7. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге арналған бекітілген жобалық құжаттарда айқындалатын бұрғылау қалдықтарын оларды залалсыздандыру бойынша алдын ала операцияларсыз жер қойнауындағы айдауға тыйым салынады.

      8. Бекітілген жобалық құжаттарда көзделген, қыртыс қысымын сақтау арқылы беруді ұлғайтуды қамтамасыз ететін Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі ілеспе мұнай газын нормадан тыс жер қойнауына айдауға, сондай-ақ ілеспе газды жобалық көрсеткіштен артық айдауға тыйым салынады.

      9. Қайталап пайдалануға тартылмайтын және жер қойнауына айдалмайтын бұрғылау қалдықтарын (шламдар мен қоспаларды) залалсыздандыру мен сақтау жөніндегі барлық операциялар Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағынан тысқары жерде орналасқан, арнайы полигонда жүзеге асырылуға тиіс. Мұндай арнайы полигон бұрғылау жұмыстары басталған күннен кешіктірілмей пайдалануға берілуге тиіс.

      10. "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес осындай ретінде танылатын теңіз объектілері және оларға қызмет көрсететін кемелер сарқынды суларды тазалауға және зарарсыздандыруға немесе сарқынды суларды жинауға, сақтауға және кейіннен мамандандырылған кемелерге немесе жағалаудағы қабылдау құрылғыларына беруге арналған қондырғылармен жабдықталуы тиіс. Қоқысты жинау немесе өңдеу (ұнтақтау немесе сығымдау) үшін тиісті құрылғылар көзделуге тиіс. Бекітілген жобалық құжатқа сәйкес, ең жақсы қолжетімді технологияларды қолдану арқылы, медициналық және тамақ қалдықтарын жағуға жол беріледі.

      11. Мұнай өндіру жөніндегі жұмыстарды бастар алдында жер қойнауын пайдаланушының қаржылай қаражаты есебінен Каспий теңізі солтүстік бөлігінің мемлекеттік қорық аймағында уылдырық шашылуын қорғау және бағалы кәсіпшілік балықтарын молайту жөніндегі іс-шараларды қоса алғанда, қоршаған ортаны, сондай-ақ итбалықтардың тіршілік ету ортасын қорғау жөнінде кешенді бағдарламалар көзделуге тиіс.

      12. Бұрғылық және тампонаждық сұйықтар құрамында техникалық жобада келісілмеген заттар қолданылмауға тиіс.

      13. Бұрғылау қондырғылары Халықаралық теңіз ұйымының тұншықтыратын газ шығарындыларының шекті мәндері жөніндегі талаптарына сай келетін іштен жану двигательдерімен жарақтандырылуы қажет.

      14. Энергия қондырғылары іштен жану двигательдерімен немесе қосарлы отын (дизельді отын - газ) турбиналарымен жарақтандырылуға тиіс.

      15. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы теңізде көмірсутектерін барлау және (немесе) өндіру жөніндегі көзделген қызметтің қоршаған ортаға әсеріне бағалауды жүзеге асыру барысында, көзделген қызметтің бұрын зерттелген ауданының қазіргі жай-күйін талдау қоршаған ортаға әсерді бағалау туралы есепті ұсынғанға дейін кемінде төрт жыл бұрын жүргізілген далалық зерттеулердің нәтижелеріне негізделуге тиіс.

      16. Қоршаған ортаға әсерді бағалау кезінде, теңіз акваторий мен жағалау аймақтарының айрықша осал учаскелерінде барлау жүргізуден бас тартуды қоса алғанда, балама нұсқаларды талдау міндетті элемент болып табылады.

      17. Су қорғау аймағында және теңіздің жағалау бойындағы тереңдігі 5-10 метрге дейінгі таяз сулы учаскелерінде ұңғымаларды бұрғылау сыртқы желілерден электр жетекті бұрғылау қондырғыларының көмегімен жүзеге асырылады. Егер бұрғылау дизельді отыны және дизельді жетегі бар генератордан бұрғылау қондырғысымен жүргізілсе, онда мұндай қондырғылардан тазартылмаған шығарынды газдардың атмосфераға шығуы барынша төмендетілуге тиіс.

      18. Теңізде, әрбір теңіз объектісінде және мұнай мен құрамында мұнайы бар жүктерді тасымалдау жүзеге асырылатын әрбір кемеде көмірсутектерін барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес айқындалатын теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою үшін ресурстар орналастырылуға тиіс.

      281-бап. Геофизикалық жұмыстар жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында геофизикалық жұмыстарды жүргізу кезінде

      1) сейсмикалық толқындардың жару көздерін және ихтиофауна мен олардың тіршілік ету ортасына зиянды әсер ететін параметрлері бар пневматикалық көздерді пайдалануға;

      2) қауіпсіздігі құжаттармен немесе тәжірибелік геофизикалық жұмыстар негізінде расталмаған аппаратуралар мен әдістерді қолдануға;

      3) теңізде сейсмикалық шығанақтардың бөлініп қалуы мен су ағызып кетуін болдырмау үшін оларды бақылаусыз қалдыруға, сондай-ақ оларды су түбімен сүйретуге тыйым салынады.

      2. Каспий итбалығының популяциясын сақтау мақсатында қазан айынан мамыр айына дейінгі кезеңде сейсмикалық жұмыстар мен өзге де шаруашылық қызметті жүргізу аралдағы және мұздақтардағы жатақтарда итбалықтардың шоғырланған жерінен бір теңіз мильден кем емес қашықтықта сейсмикалық бөліктер бөліп беру арқылы үйлестіріледі. Итбалықтардың көп шоғырланған жерлерін анықтау үшін, жатақтардың жиі орын ауыстырылатыны ескеріле отырып, алдын ала авиациямен шолып ұшу көзделуге тиіс.

      3. Сейсмикалық барлау процесінде балықтарды жұмыс аймақтарынан үркітіп кетіру құралдарын пайдалану көзделуі мүмкін.

      282-бап. Мұнай-газ құбырларын жобалау мен салу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Мұнай-газ құбырларын және оларды сүйемелдеу объектілерін теңіз деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуының әсер ету аймағында жобалау мен салу олардың ең жоғары ауытқу шегі ескеріле отырып жүргізілуге тиіс.

      2. Мұнай-газ құбырларындағы автоматты бекіту ысырмаларын жобалау мұнай-газ құбыры тұтастығының бұзылу ықтималдығына байланысты тәуекелдердің бағалануы ескеріле отырып жүргізілуі қажет.

      3. Мұнай-газ құбырларын салу кезінде теңіз түбі бұзылу көлемінің барынша аз болуын қамтамасыз ететін техникалық құралдар мен жабдықтар қолданылуға және қалқыма заттардың су қабатында таралуын тұмшалайтын технологиялар мен әдістер пайдаланылуға тиіс.

      4. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында мұнай-газ құбырларын жылжымалы мұздардан, кемелер зәкірінен және техногендік сипаттағы басқа да сыртқы әсерден зақымданудан қорғауды қамтамасыз ететін тереңдікте тарту міндетті болып табылады.

      5. Мұнай-газ құбырларының бойымен құбырдың шеткі сызықтарының осінен әрбір жағынан бес жүз метр қашықтықтағы, параллель жазықтықтар арасында орналасқан, су үстінен түбіне дейінгі су кеңістігінің учаскесі түрінде күзет аймағы белгіленуге тиіс.

      6. Мұнай-газ құбырларын гидрологиялық сынау кезінде суды ағызу Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағы шекарасынан тысқары жерде жүргізілуге тиіс.

      283-бап. Жағалаудағы жарақтандыру базалары мен жағалау инфрақұрылымы объектілеріне арналған экологиялық талаптар

      1. Порттар мен айлақтарды қоспағанда, жағалаудағы базаларды, оның ішінде жанар-жағар май материалдары қоймаларын, көлік құралдарына техникалық қызмет көрсету станцияларын салу, қолда бар инфрақұрылымдар пайдаланыла отырып, Каспий теңізі жағалауының су қорғау аймағынан тысқары жүзеге асырылуға тиіс. Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген су қорғау аймағында объектілер салуға және жұмыстар орындауға жол беріледі.

      2. Жарақтандыру айлақтары мен базаларының аудандары, жарақтандыру, техникалық қызмет ету мен май құю жөніндегі операциялар қоршаған ортаның қауіпсіздігі мен халық денсаулығын қамтамасыз ететін барлық талаптар сақтала отырып жүзеге асырылатындай етіп жоспарлануға тиіс.

      3. Жағалау инфрақұрылымы объектілері жұмыс істеуін аяқтап, олар қайта бөлшектелгеннен кейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген жобалау құжаттамасына сәйкес жерді рекультивациялау жүргізілуге тиіс.

      284-бап. Кеме жүзуіне қойылатын экологиялық талаптар

      1. Каспий теңізіне өсімдіктер мен жануарлар дүниесі объектілерінің кездейсоқ кіруін болғызбау үшін бұрын өзге су бассейндерінде жұмыс істеген жабдық пен аппаратураны, сондай-ақ кемелерді экологиялық тексеруден өткізбей пайдалануға тыйым салынады.

      2. Су көлігімен орын ауыстырудың барлық түрлері жобалау алдындағы және жобалау құжаттамасы құрамында табыс етілуге тиіс. Егжей-тегжейлі жобалау сатысында және жұмысты ұйымдастыру кезінде кемелердің жүзу бағыттарының маусымдар бойынша кестесі белгіленуге және ол картографиялық материалдарда көрсетілуге тиіс. Орын ауыстыру бағыттары таңдалған кезде, мұз қату жағдайларын қоса алғанда, гидрометеорологиялық жағдайлар, сондай-ақ балықтардың бағалы түрлерінің уылдырық шашу және өріс аудару кезеңдері мен орындары, итбалықтардың жатақтары, құстардың ұя салуы ескерілуге тиіс.

      3. Барлық кемелер отынды жабық алып жүру жүйелерімен, ластанған сулар мен тұрмыстық қоқыстарды жинайтын ыдыстармен жабдықталған, ашық су айдынына төгінділер мен шығарындыларға мүмкіндік бермейтін құрылғыларда жарақталған болуға тиіс.

      4. Қазақстан Республикасының Сауда мақсатында теңізде жүзу заңнамасының талаптарына сәйкес сусымалы материалдарды, химиялық реагенттер мен қауіпті жүктерді тасымалдау олардың қоршаған ортаға жайылуын болдырмайтын жабық контейнерлерде және арнаулы ыдыстарда жүзеге асырылуға тиіс.

      5. Кемелердің, басқа да жүзуші құралдардың, теңіз бұрғылау қондырғылары мен платформаларының корпустары заманауи сертификатталған коррозияға қарсы материалдармен жабылуға тиіс.

      6. Теңізде кемелерге май құю отынның және жанар-жағар май материалдарының төгілуі мен ағып кетуін болдырмайтын жүйелердің көмегімен жүргізілуге тиіс.

      7. Кемелерден шығатын шу мен діріл санитариялық-эпидемиологиялық ережелер мен нормаларда, гигиеналық нормативтерде белгіленген шудың жол берілетін шекті деңгейінен аспауға тиіс.

      8. Арнайы мақсаттағы кемелердің құрылыс жабдықтары шу мен діріл деңгейін азайтуға арналған құралдармен жабдықталуға тиіс.

      9. Көмірсутектерді және өзге де қауіпті заттарды Каспий теңізі акваториясында танкермен тасымалдау үшін қосарлы корпусты танкерлер пайдаланылады.

      10. Кемелер кеме палубасының мұнай өнімдерімен ластануына, су айдындарына ластанған Ағынды суларды ағызуға жол бермейтін жабдықпен жабдықталуы тиіс. Кемелерден мұнайды, ластағыш заттарды және олардың сарқынды суларын, тазартылмаған балластты суларды, тамақ қалдықтарын, тұрмыстық қоқыстарды және пластмассалардың барлық түрлерін су объектілеріне тастауға тыйым салынады. Кемелерде ластануды болдырмау жөніндегі шаралар Қазақстан Республикасының Сауда мақсатында теңізде жүзу туралы заңнамасының талаптарына сәйкес қабылданады.

      11. Кеме қатынасы режимі жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы және су қорын пайдалану мен қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың келісуі бойынша белгіленеді.

      285-бап. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операциялар объектілерін консервациялауға және жоюға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Теңізде көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру, барлау, оның ішінде пайдалы қатты қазбаларды, минералдық және (немесе) ауыз суды барлау жөніндегі операциялар объектілерін консервациялау немесе жою Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Сынау аяқталғаннан кейін ұңғымалар консервацияланатын жағдайда жер қойнауын пайдаланушы оны консервациялау жөніндегі жұмысты жүргізуге, жұмыс қайта басталатын кезге дейін бұрғылау негіздерінің сақталуын және ұңғымалардың берік бітелуін қамтамасыз етуге міндетті.

      3. Үйінді негізден (су асты бермадан немесе аралдан) бұрғыланған ұңғымаларды жою кезінде жер қойнауын пайдаланушы олардың берік бекітілуін және көмірсутегілермен және өзге де химиялық заттармен ықтимал ластанудан тазартуды алдын ала жүргізе отырып, жасанды негіздің жай-күйін бақылауды қамтамасыз етуге міндетті. Аралды (берманы) су шайып кеткен жағдайда жер қойнауын пайдаланушы негізді түбегейлі тегістегенге дейін оны қадамен немесе қалқымамен белгілеуге және кеме қатынасының қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында теңіз карталарына түсіру үшін оның координаттарын жер қойнауын зерттеу жөніндегі жөніндегі, ішкі су көлігі саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарға беруге міндетті.

      4. Кез келген үлгідегі платформадан бұрғыланған ұңғымаларды жою кезінде олардың конструкциялары толық қайта бөлшектенуге және жойылуға, ал берік бекітілген ұңғымалардың шығып тұрған шеттері балық аулауға және кемеде жүзуге кедергі келтірмеуі үшін түбінен кесіп тасталуға тиіс.

      5. Пайдаланудан шығарылған қазба үйінділері аралдарын жою туралы шешім, жою жөніндегі жұмыстардың қоршаған ортаға әсеріне жүргізілген бағалаудың негізінде қабылдануға тиіс.

      6. Су басып қалған және суға батып кеткен ескі ұңғымаларды консервациялау және жою Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес мемлекеттік экологиялық сараптамадан және Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін сараптамадан өткен жобалар бойынша орындалуға тиіс. Бұл ретте міндетті түрде теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою жөніндегі дайындық пен іс-қимылды қамтамасыз ету жөніндегі жоспар әзірленуі және бекітілуі және консервацияланған және жойылған ұңғымалардың мониторингі қамтамасыз етілуі тиіс. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою жөніндегі дайындық пен іс-қимылды қамтамасыз ету жөніндегі жоспарға сәйкес теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында оларды қажетті ресурстармен қамтамасыз етпей, жұмыстарды жүргізуге жол берілмейді.

      286-бап. Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағындағы қоршаған ортаның мониторингі

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Каспий теңізінің солтүстік бөлігіндегі мемлекеттік қорық аймағында міндетті түрде мемлекеттік экологиялық мониторингті жүзеге асырады.

      2. Каспий теңізінің солтүстік бөлігінде мемлекеттік қорық аймағында жерді пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізетін жер қойнауын пайдаланушы теңіз ортасына келеңсіз әсерді болдырмау мақсатында, мұзбен жабылған теңіз акваториясында қысқы кезеңдегі мониторингті қоспағанда, барлық келісімшарт аумағы бойынша қоршаған ортаның жыл сайынғы өндірістік мониторингін (климаттық маусымдар бойынша) жүргізуге міндетті.

      3. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операциялардың (геофизикалық зерттеулер, Инженерлік-геологиялық іздестірулер, бұрғылау, салу, жайластыру, пайдалану, жою және өзге де) әрбір кезеңінің қоршаған ортаға әсерін бағалау материалдарымен өндірістік мониторинг жүргізу көзделуге тиіс, онда:

      1) көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операциялардың әрбір кезеңдерінің өндірістік объектілеріндегі қоршаған ортаның жай-күйін заттай зерттеу;

      2) ластану көздерінің мониторингі;

      3) қоршаған орта жай-күйінің мониторингі;

      4) қоршаған ортаны авариялық ластау салдарының мониторингі қамтылады.

      4. Қоршаған ортаның мемлекеттік экологиялық және өндірістік мониторингі мына параметрлерді:

      1) Каспий теңізінің мәртебесі (режимі) бойынша әртүрлі учаскелерінде судың, сондай-ақ су түбіндегі шөгінділердің физикалық, химиялық және гидробиологиялық көрсеткіштер бойынша ластану деңгейін;

      2) Каспий теңізінің белгілі бір учаскелерінде (сынама іріктемелерінің бақылау нүктелері ашық теңізде, бұғаздарда, сағалар учаскелерінде, теңізге құятын өзендерде, көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру операцияларын жүргізетін аудандарда) атмосфера - су және олардың су түбі шөгінділерінде (тұнбаларда) бөліну шекарасында ластағыш заттардың теңгерімі мен түрленуін;

      3) табиғи циркуляциялық процестерді, гидрометеорологиялық көрсеткіштерді (судың температурасын, ағысын, желдің жылдамдығы мен бағытын, атмосфералық жауын-шашынды, атмосфералық қысымды, ауаның ылғалдығын) байқауды қамтуға тиіс.

      5. Жер қойнауын пайдаланушы қажет болған жағдайда және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талап етуімен қоршаған ортаның жай-күйіне қосымша зерттеулер жүргізуге тиіс.

      6. Жер қойнауын пайдаланушы қоршаған ортаның жай-күйін қадағалаудың түрлері мен әдістерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган белгілеген тәртіппен айқындайды.

      7. Өндірістік мониторинг өткізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы өткен жылдардағы қадағалаулардың нәтижелерін ескеруі және қадағалауды ұзақ мерзім қатарынан жалғастыру мақсатында жұмыс алаңында (келісімшарттық аумақ шегінде және оның айналасында) орналасқан, жұмыс істеп тұрған станциялардың көрсеткіштерін пайдалануға тиіс.

      8. Авариялық жағдайлар туындаған жағдайда қоршаған ортаның авариялық ластану салдарының мониторингі кідіріссіз ұйымдастырылуға тиіс.

      9. Жер қойнауын пайдаланушы өндірістік мониторинг нәтижелерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органға беруге міндетті.

      17-тарау. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағы

      287-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының шекаралары

      1. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының шекарасын Қазақстан Республикасының Үкіметі белгілейді.

      Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының құрамына "Арал маңындағы экологиялық қасірет салдарынан зардап шеккен азаматтарды әлеуметтік қорғау туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалған экологиялық апат аймағының аумағы кіреді.

      2. Арал теңізінің құрғаған бөлігі, Кіші Арал теңізінің акваториясы және Сырдария өзенінің қазіргі сағасы экологиялық қолайсыз аудандарда тұратын халықтың өмірі мен денсаулығын қорғау жүйесін қалыптастыруға, тұрақты өмір сүру жағдайларын қамтамасыз етуге, халықты экологиялық таза азық-түлікпен, ауызсумен басым қамтамасыз етуге, санитариялық-эпидемиологиялық ахуалды жақсартуға арналған аймаққа кіреді.

      288-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағында пайдалану режимін шектеу

      1. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағы шегінде функционалдық аймақтарға бөлу негізінде "Ерекше қорғалатын табиғи аумақтар туралы" Қазақстан Республикасының заңына сәйкес қызметке толық тыйым салынған қорық учаскесі және жекелеген жұмыс түрлерін жүзеге асыруға қосымша уақытша шектеулер бөлінеді.

      2. Қорық аймағында мынадай пайдалану режимі белгіленеді:

      1) теңізде балықтардың қалыпты уылдырық шашуын және олардың жас өркендерінің ширауын қамтамасыз ету үшін 1 сәуірден 15 шілдеге дейінгі кезеңде құрылыс және геофизикалық жұмыстар жүргізуге тыйым салынады. Бұл ретте жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану саласындағы уәкілетті мемлекеттік органмен келісім бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарына жол беріледі

      2) құстардың ұя салатын жерлерінде (қамыс нуларын, құмдауытты жағалау қойнаулары мен аралдарды) сақтау мақсатында осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілген кезеңде құрылыс жұмыстарын жүргізуге, сондай-ақ ұңғымаларды сынауға тыйым салынады;

      3) осы тармақтың 1) тармақшасында көрсетілгеннен басқа мерзімдерде қамысты нулардың (табиғи биологиялық сүзгілердің) шегінде жұмыстар жүргізу жыл маусымы ескеріле отырып, қоршаған ортаны қорғау және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың шешімдерімен реттеледі;

      4) қорық аймағының аумағында ерекше қорғалатын табиғи аумақтар түріне және күзеттің белгіленген құқықтық режиміне байланысты:

      жалпыға ортақ пайдаланылатын жолдардан немесе арнайы экскурсиялық соқпақтар мен туристік маршруттардан, ерекше қорғалатын табиғи аумақтардағы топырақты орман және дала жолдарынан тыс жерлерге шығу және өтуге;

      тұрақтарды орнату, осы мақсаттар үшін белгіленген орындардан тыс шатырларды орнатуға;

      торлармен және басқа да тыйым салынған қарулармен және құралдармен балық аулауға;

      жабайы жануарларды тиісті рұқсатсыз алып қоюға;

      жабайы жануарларды үркіту және тамақтандыруға;

      ұяларды, індерді, апандар мен құмырсқалардың илеуін бұзуға;

      ағаштар мен бұталарды кесу, сындыру және зақымдау, тұрмыстық қажеттіліктер үшін сыпырғыштар мен сыпыртқыштарға шыбықтар дайындауға;

      табиғат ескерткіштерін, тарихи-мәдени мұра объектілерін бұзу және бүлдіруге;

      көрнекі үгіт құралдарын (стендтер, панно, аншлагтар және басқалар), орманға орналастыру, орман шаруашылығы және жерге орналастыру белгілерін сындыру және бүлдіруге;

      өз бетінше мал бағу, шөп шабу, сүрек дайындау және өзге де орманды заңсыз пайдалануға;

      тұрмыстық қоқыспен және топырақ жамылғысы қалдықтарымен бітеуге;

      қоршаған ортаға шу және өзге де акустикалық әсерлерді ауыл шаруашылығы саласындағы уәкілетті орган бекіткен шу және өзге де жасанды акустикалық әсерлердің нормаларына сәйкес қолдануға;

      қоршаған ортаны қорғау және ерекше қорғалатын табиғи аумақтар саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдарды алдын ала хабардар ете отырып, ғылыми-зерттеу және авариялық-құтқару жұмыстарын жүргізу жағдайларын қоспағанда, мемлекеттік табиғи-қорық қоры мен табиғи кешендер объектілерінің табиғи дамуы мен сақталуын бұзатын өзге де қызмет түріне жол берілмейді.

      289-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының су қорғау аймағындағы шаруашылық және өзге де қызмет түрі

      1. Су объектілері бойынша су кемерінің белгісінен су қорғау аймағының ені 500 метрге, су қорғау белдеуі 35 метрге тең болып қабылданады.

      Елді мекендер шегінде су қорғау аймағының шекаралары су объектісінің қоқыстануы мен ластануын болдырмайтын жағалау аймағын міндетті инженерлік немесе орман мелиоративтік жайластыру (опырылу, орман бұталы белдеулері) кезінде оларды жоспарлау мен салудың нақты жағдайларына сүйене отырып белгіленеді.

      2. Су қорғау аймағы шегінде:

      1) су объектілерінің және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің ластануы мен қоқыстануын болдырмайтын құрылыстармен және құрылғылармен қамтамасыз етілмеген жаңа және реконструкцияланатын объектілерді жобалауға, салуға және пайдалануға беруге;

      2) елді мекендерден тыс жерлерде мұнай өнімдерін сақтауға қоймаларды орналастыру және салу, арнайы техникалық қызмет көрсету пункттерін, механикалық шеберханаларды, жуу орындарын, қалдықтарды орналастыру орындарын орналастыру, сондай-ақ судың сапасына теріс әсер ететін басқа да объектілерді орналастыруға;

      3) бұл жұмыстар қоршаған ортаны қорғау және су қорын пайдалану және қорғау саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдармен келісілген жағдайларды қоспағанда, құрылыс, түбін тереңдету және жару жұмыстарын жүргізу, пайдалы қазбаларды өндіруге, кәбілдер, құбырлар және басқа да коммуникациялар жүргізуге, бұрғылау, ауыл шаруашылығы және өзге де жұмыстарға тыйым салынады.

      290-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының сақтық аймағындағы шаруашылық және өзге де қызмет

      1. Сақтық аймағында жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Сақтық аймағының шегінде қалдықтарды көмуге полигондар салуға тыйым салынады.

      291-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағында қызметті жүзеге асыру кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      1. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағында, егер ол қорғалатын ландшафтардың табиғи келбетінің өзгеруіне немесе экологиялық жүйелердің орнықтылығының бұзылуына әкеп соғуы мүмкін не ерекше бағалы табиғи ресурстарды сақтауға және молықтыруға қатер төндіретін жағдайда адамдар, өсімдіктер, жануарлар дүниесі және басқа да табиғи объектілер үшін жоғары экологиялық қауіп төндіретін шаруашылық және өзге де қызметке тыйым салынады.

      2. Мемлекеттік қорық аймағында Барсакелмес мемлекеттік табиғи қорық түрі режиміндегі учаскесі бөлінеді.

      3. Мемлекеттік қорық аймақтары оларды қорғау режимі түрлерінің ерекшеліктерін ескере отырып, ерекше қорғалатын табиғи аумақтар үшін көзделген барлық мақсаттарда пайдаланылуы мүмкін.

      4. Мемлекеттік қорық аймақтарында жер учаскелерінің меншік иелері мен жер пайдаланушылардың шаруашылық қызметіне шектеулер Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленеді.

      292-бап. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағының қоршаған ортасы мониторингі

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағын міндетті түрде мемлекеттік экологиялық мониторингті жүзеге асырады.

      2. Солтүстік Арал маңындағы мемлекеттік қорық аймағында қызметті жүзеге асыратын операторлар бүкіл аумақ бойынша қоршаған ортаның жыл сайынғы өндірістік мониторингін жүргізеді.

      3. Операторлар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіпте қоршаған ортаның жай-күйін бақылаудың түрлері мен әдістерін айқындайды.

      18-бөлім. Климат және атмосфераның озон қабаты

      18-тарау. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу

      293-бап. Парниктік газдар

      1. Парниктік газдар деп, инфрақызыл сәулеленуді жұтуға немесе шағылыстыруға қабілетті, жердің атмосферасын құрайтын табиғи және антропогендік текті газ тәрізді заттар (химиялық қосылыстар) түсініледі.

      2. Осы Кодекстің қолданысы парниктік газдардың мынадай түрлеріне:

      1) көміртегі диоксиді (CO2);

      2) метан (CH4);

      3) азот тотығы (N2O);

      4) гидрофторкөміртегі (ГФК);

      5) перфторкөміртегі (ПФК);

      6) күкірт гексафториді (SF6);

      7) осы баптың 3-тармағына сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған өзге де заттарға қолданылады.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның жекелеген заттарды парниктік газдар ретінде айқындауы осындай заттарға қатысты парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу жөніндегі шараларды қабылдауды талап ететін Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелері күшіне енген жағдайда жүзеге асырылады.

      294-бап. Шығарындылар мен парниктік газдарды сіңіру

      1. Парниктік газдар шығарындылары деп антропогендік процестер нәтижесінде парниктік газдарды атмосфераға босатылу түсініледі.

      2. Парниктік газдарды сіңіру деп кез келген табиғи процесті немесе қызмет түрін жүзеге асыру нәтижесінде болатын атмосферадан парниктік газды абсорбциялау (жою) түсініледі.

      3. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің көлемі көміртегі диоксиді баламасының тоннасымен өлшенеді және есептеледі.

      "Көміртегі диоксидінің тонналық баламасы" деп көміртегі диоксидінің бір метрикалық тонна немесе көміртегі диоксидінің бір метрикалық тоннасының жаһандық жылыну әлеуеті бойынша баламалы өзге де парник газының массасы түсініледі.

      Жаһандық жылынудың әлеуетін Қазақстан Республикасы климатының өзгеруі саласындағы халықаралық шарттардың ережелеріне сәйкес қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      295-бап. Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруіне жаһандық ден қоюға ұлттық салымдары

      1. Қазақстан Республикасы 2030 жылғы 31 желтоқсанға қарай Қазақстан Республикасының көміртегі балансын 1990 жылғы көміртегі балансы деңгейінен кемінде 15 пайызға төмендетуді қамтамасыз етуді мақсат етіп қояды

      Қазақстан Республикасының көміртегі балансы белгіленген кезеңдегі парниктік газдардың нақты сіңірулерінің көлемін алып тастағандағы парниктік газдардың нақты шығарындыларының көлемі ретінде айқындалады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген мақсат Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруіне жаһандық ден қоюға ұлттық деңгейде айқындалатын салымы (бұдан әрі – ұлттық салымы) болып табылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау салымы саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес Қазақстан Республикасының келесі ұлттық салымдарын әзірлейді. Қазақстан Республикасының келесі Ұлттық салымдарын Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының климаттың өзгеруі саласындағы халықаралық шарттарын іске асыру жөніндегі жұмыс органы болып табылады және осы Кодекске сәйкес айқындалған Қазақстан Республикасының ұлттық салымдарына қол жеткізуді қамтамасыз ету мақсатында, осы Кодекске сәйкес парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеуді жүзеге асырады.

      4. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары мен лауазымды адамдары өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының ұлттық салымдарының орындалуын қамтамасыз етуге бағытталған іс-әрекеттер жасауға міндетті.

      296-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу

      1. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу деп Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету және оның халықаралық міндеттемелерді орындау қажеттігін ескере отырып, парниктік газдар шығарындыларын азайту және сіңірулерін ұлғайту үшін жағдай жасауға бағытталған мемлекеттің қызметі түсініледі.

      2. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу:

      1) осы Кодекске сәйкес парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу құралдарын қолдану;

      2) көміртегі бірліктерімен сауда жасаудың нарықтық тетігін белгілеу.

      3. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларда (бұдан әрі – парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидалары) белгіленген тәртіппен осы Кодекске сәйкес жүзеге асырылады.

      297-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары

      Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу мынадай құралдарды пайдалана отырып:

      1) көміртек бюджетін орнатуды;

      2) көміртекті квоталауды;

      3) қондырғы операторларын әкімшілендіруді жүзеге асырады.

      298-бап. Көміртекті бюджет

      1. Көміртекті бюджет деп осы Кодексте көзделген тәртіппен белгіленген көміртекті бюджеттеу кезеңіне Қазақстан Республикасының көміртек теңгерімі үшін жол берілетін шекті көлем түсініледі.

      2. Көміртек бюджеттеу кезеңіндегі Қазақстан Республикасының көміртегі балансы осындай кезеңге қатысты белгіленген көміртек бюджетінен аспауы тиіс.

      3. Көміртекті бюджеттеу кезеңі жүйелі бес күнтізбелік жылды құрайды.

      4. Көміртек бюджетімен парниктік газдардың квоталанатын және квоталанбайтын шығарындыларының көлемі анықталады.

      5. Көміртек бюджетін көміртекті бюджеттеудің әрбір жүйелі кезеңі үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган көміртекті бюджеттеудің тиісті кезеңі басталғанға дейін 6 айдан кешіктірмей әзірлейді және бекітеді.

      6. Көміртек бюджеті Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес Ұлттық салымдарды сақтау қажеттілігі ескеріле отырып:

      1) 2021 жылдан 2025 жылға дейінгі көміртек бюджеттеу кезеңі үшін
2021 жылға арналған көміртек бюджет 1990 жылғы көміртекті теңгерім деңгейінен 1,5%-дан кем емес, келесі жылдар үшін – өткен жылғы көміртекті бюджет деңгейінен кемінде 1,5%-дан кем емес қысқарған;

      2) 2026 жылдан 2030 жылға дейін көміртекті бюджеттеу кезеңі үшін көміртекті бюджет әрбір күнтізбелік жыл үшін өткен жылғы көміртекті бюджет деңгейінен кемінде 1,5%-дан кем емес қысқарған;

      3) көміртекті бюджеттеудің ары қарайғы кезеңдері үшін әр күнтізбелік жылға арналған көміртек бюджеті 1990 жылғы көміртекті теңгерім деңгейінен кем дегенде 15% төмен болды.

      299-бап. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу объектілері

      1. Осы Кодексте көзделген парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу құралдары парниктік газдар шығарындылары осы Бөлімде белгіленген тиісті шекті мәндерден асатын қондырғыларға қолданылады.

      2. Қондырғы деп өзара бірыңғай технологиялық процеспен байланысты және бір өнеркәсіптік алаңда орналастырылған парниктік газдар шығарындыларының стационарлық көзі немесе парниктік газдар шығарындыларының бірнеше тұрақты көздері түсініледі.

      Стационарлық деп қондырғыны бөлшектемей және тұрақты орналасқан жері бірыңғай мемлекеттік координаттар жүйесін қолдана отырып айқындалуы мүмкін немесе көлік немесе өзге де жылжымалы құрал арқылы ауыстырылуы мүмкін, бірақ оны пайдалану процесінде жер бетіне қатысты қозғалмайтын (стационарлық) жағдайды талап ететін, парниктік газдар шығарындыларының көзі танылады.

      3. Осы Кодексте қондырғы операторы деп меншігінде немесе өзге де заңды пайдалануында қондырғы орналасқан жеке немесе заңды тұлғаны білдіреді.

      300-бап. Көміртек бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы

      1. Көміртек бірліктерінің сауда жасау жүйесінің операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның парниктік газдар шығарындыларын реттеу жөніндегі ведомстволық бағынысты ұйымы болып табылады, ол парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеуді және халықаралық ынтымақтастықты техникалық және сараптамалық сүйемелдеуді қамтамасыз етеді.

      2. Көміртек бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы:

      1) мемлекеттік көміртегі кадастрын қалыптастыру және жүргізу;

      2) парниктік газдар шығарындыларын және сіңірулерді мемлекеттік түгендеуді жүзеге асыру;

      3) көміртек бірліктерінің мемлекеттік тізілімін қалыптастыру және жүргізу;

      4) Қазақстан Республикасында көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесін іске асыруды сүйемелдеу;

      5) көміртегі бірліктерін сату және сатып алу

      301-бап. Көміртекті квоталау

      1. Көміртекті квоталау деп мемлекеттің көміртекті бюджеттеу кезеңінде, осы баптың 2-тармағында көрсетілген экономика секторларындағы квоталанатын қондырғылармен жүзеге асырылатын, парниктік газдар шығарындыларының квоталау көлемінің жиынтығын сандық шектеуді және осы Кодекске сәйкес көміртекті квоталарды квоталау субъектілеріне үлестіру түсініледі.

      Парниктік газдардың квоталанатын шығарындылары деп көміртегі диоксидінің және метанның шығарындылары түсініледі.

      2. Көміртекті квоталауға электр энергетикасы, мұнай-газ, тау-кен өндіру, металлургия және химия өнеркәсібі, сондай-ақ цемент, әк, гипс және кірпіш өндіру бөлігінде өңдеу өнеркәсібі (бұдан әрі – экономиканың реттелетін секторлары) жатады.

      3. Квоталанатын қондырғы деп экономиканың реттелетін секторларында жылына көміртек диоксидінен парниктік газдар квоталанатын шығарындыларының көлемі жиырма мың тоннадан асатын қондырғы танылады.

      Квоталау субъектісі деп квоталанатын қондырғы операторы танылады.

      4. Көміртек квотасы деп осы Кодекстің 313-бабының 4-тармағына сәйкес көміртегі квоталарының Ұлттық жоспарының қолданылу кезеңіне квоталанатын қондырғы үшін белгіленген және көміртек бірліктерінің мемлекеттік тізілімінде квоталанатын қондырғылар операторының тиісті шотына есептелген парниктік газдар квоталанатын шығарындыларының сандық көлемі түсініледі.

      Көміртегі квотасы көміртегі квоталарының бірліктерін бөлу арқылы, сондай-ақ көміртегі нарығында квоталау субъектісінің көміртегі бірліктерін сатып алуы есебінен қалыптастырылады.

      5. Көміртегі квотасының бірлігі деп көміртек квотасының көлемін есептеу үшін қолданылатын көміртегі бірлігі танылады.

      6. Парниктік газдардың квоталанатын шығарындыларын квоталау субъектісінде бар көміртегі квотасынан асатын көлемде квоталанатын қондырғымен жүзеге асыруға тыйым салынады.

      7. Квоталау субъектісі өзіндегі көміртегі квотасының бірліктерін квоталау кезеңі шегінде өз қондырғылары арасында дербес бөлуге құқылы.

      8. Квоталау субъектісі көміртегі квоталарының Ұлттық жоспарының қолданылу кезеңі шегінде есепті кезеңдер арасында көміртегі квотасының өтелмеген бірліктерін көшіруді жүзеге асыруға құқылы.

      9. Осы Кодекстің 318-бабының 8-тармағына сәйкес алынған бірліктерді қоспағанда, квоталау субъектісі көміртегі квотасының бірліктерін сатуға немесе сатып алуға құқылы.

      10. Көміртекті квоталау осы Кодекске сәйкес және парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидаларында белгіленген тәртіппен жүзеге асырылады.

      11. Белгіленген көміртегі квотасынан асқан жағдайда, квоталау субъектісі сатып алынған көміртегі бірліктерімен, қосымша көміртегі квотасымен және (немесе) офсеттік бірліктермен көміртегі квотасындағы жетіспеушіліктерді өтеуге құқылы.

      302-бап. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспары

      1. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспары экономиканың реттелетін секторлары бойынша квоталау субъектілерінің арасында бөлуге жататын көміртегі квотасы бірліктерінің жалпы санын, сондай-ақ көміртегі квотасы бірліктерінің резерві көлемін белгілейтін құжат болып табылады.

      2. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      3. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының қолданылу кезеңі көміртегі бюджеттеу кезеңіне сәйкес келуі тиіс.

      Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының есептік кезеңі күнтізбелік бір жыл болып табылады.

      4. Экономиканың реттелетін секторлары бойынша квоталау субъектілері арасында тегін бөлуге жататын көміртегі квотасы бірліктерінің жалпы саны Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидаларында белгіленген тәртіппен есептеледі.

      5. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспары резервінің санатына көміртегі бірліктері мынадай мақсатта енгізіледі:

      1) Көміртегі квоталары ұлттық жоспарының тиісті қолданылу кезеңінде пайдалануға берілетін жаңа квоталанатын қондырғылар үшін көміртегі квотасы бірліктерін тегін бөлу;

      2) Көміртегі квоталары ұлттық жоспарының тиісті қолданылу кезеңінде анықталған, бұрын ескерілмеген квоталанатын қондырғылар үшін көміртегі квотасы бірліктерін тегін бөлу;

      3) Көміртегі квоталары ұлттық жоспарының тиісті қолданылу кезеңінде квоталанатын қондырғылардың қуаты ұлғайған жағдайда көміртегі квотасының қосымша бірліктерін тегін бөлу;

      4) Көміртегі квоталары ұлттық жоспарының тиісті қолданылу кезеңінде квоталанатын қондырғылар санатына ауысатын әкімшілендіру субъектілерінің қондырғылары үшін көміртегі квотасы бірліктерін тегін бөлу;

      5) аукцион шартымен көміртегі квотасы бірліктерін сату.

      6. Көміртегі квотасы бірліктерінің резерві көлемі мемлекеттік жоспарлау саласындағы уәкілетті органның ақпаратына сәйкес тиісті кезеңге арналған жалпы ішкі ұлттық өнімнің болжамды жыл сайынғы өсу қарқынының орташа көрсеткіші негізінде есептеледі.

      7. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының резервін басқаруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      8. Қондырғының шығарындылары жылына көміртегі диоксидінің жиырма мың тоннадан асатынын растайтын, әкімшілендіру субъектілерін орнату парниктік газдарды түгендеу туралы верификацияланған есеп негізінде квоталанатын қондырғылар санатына енгізіледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген қондырғы парниктік газдарды түгендеу туралы тиісті верификацияланған есеп берілген жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарынан бастап көміртектік квоталауға жатады.

      9. Пайдалануға берілетін жаңа квоталанатын қондырғы пайдалануға берілген жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарынан бастап көміртектік квоталауға жатады.

      10. Осы баптың 5-тармағының 5) тармақшасында көрсетілген резерв санатына енгізілген көміртегі бірліктері оларды аукцион шарттарында сатуды ұйымдастыру үшін көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторына беріледі.

      11. Резервтен көміртегі бірліктерін сатудан түскен қаражат парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін реттеу жөніндегі іс-шараларды, бағдарламалар мен жобаларды қаржыландыру үшін көміртегі бірліктерін сату жүйесі операторының шотына түседі.

      303-бап. Көміртегі квотасы бірліктерін бөлу

      1. Квоталау субъектілері арасында көміртегі квотасы бірліктерін бөлу оларды Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарында айқындалған көлем шегінде аукцион арқылы тегін бөлу және сату арқылы жүзеге асырылады.

      2. Квоталанатын қондырғылар үшін тегін бөлуге жататын көміртегі квотасы бірліктерінің саны Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидаларына сәйкес бенчмарктерді қолдану арқылы есептеледі.

      Бенчмарк ұғымы деп өнімнің бірлігіне квоталанатын парниктік газдар шығарындыларының үлес көлемі түсініледі.

      Экономиканың реттелетін секторларындағы бенчмарктердің тізбесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      3. Көміртегі квотасы бірліктерін аукцион арқылы сату арқылы бөлу осы Кодекстің 311-бабына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Көміртегі квотасы бірліктерін есепке алу үшін квоталау субъектісі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін жүргізу қағидаларына сәйкес көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінде шот ашады.

      5. Көміртегі квотасы Көміртегі квоталарының ұлттық жоспары бекітілген күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінде квоталанатын қондырғы операторының тиісті шотына есептеледі.

      6. Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының қолданылуы шегінде көміртегі квотасының бірліктері бір есептік кезеңнен екіншісіне ауыстырылуы мүмкін.

      7. Көміртегі квотасының пайдаланылмаған (өтелмеген) бірліктері келесі Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарына ауыстырылмайды.

      8. Көміртегі квотасы бірліктерінің қолданылу мерзімі оларға сәйкес бөлінген Көміртегі квоталарының тиісті ұлттық жоспарының соңғы есепті жылы бойынша есептілікті ұсыну аяқталған күннен кейінгі тоқсан жұмыс күнімен шектеледі.

      304-бап. Көміртегі бірліктерін өтеу

      1. Көміртегі бірліктерін өтеу деп көміртегі бірліктерін квоталау субъектісінің тиісті шотынан есептен шығару және көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізіліміндегі квоталарды өтеу есебінен есепке алу арқылы айналымнан алу түсініледі.

      2. Көміртегі бірліктерін өтеу жыл сайын есептік жылдағы парниктік газдарды түгендеу туралы тіркелген верификацияланған есепке сәйкес айқындалатын парниктік газдардың нақты квоталанатын шығарындыларына квоталанатын қондырғымен өндірілген тең мөлшерде жүзеге асырылады.

      3. Көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы парниктік газдарды түгендеу туралы верификацияланған есепті тіркегеннен кейін бес жұмыс күні ішінде квоталау субъектісінің шотынан көміртегі квотасының өтелген бірліктерін квоталарды өтеу есебіне аударады.


      305-бап. Квоталанатын қондырғылардың парниктік газдар шығарындылары мониторингі

      1. Квоталау субъектісі Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының қолданылу кезеңіне орындауға міндетті квоталанатын қондырғының парниктік газдар шығарындылары мониторингінің жоспарын (бұдан әрі – мониторинг жоспары) әзірлейді.

      2. Квоталау субъектісі Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының қолданылатын бірінші жылының бірінші сәуіріне дейін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға мониторингтің валидацияланған жоспарын ұсынады.

      Мониторинг жоспары осы тармақтың бірінші бөлігінде белгіленген мерзімде ұсынылмаған жағдайда, көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізіліміндегі квоталау субъектісінің шоты бес жұмыс күні ішінде талап етілетін құжаттар ұсынылғанға дейін оқшаулауға жатады.

      3. Квоталанатын қондырғының парниктік газдар шығарындыларының мониторингі Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Мониторинг жоспарының нысаны Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік реттеу қағидаларында белгіленеді.

      306-бап. Квоталанатын қондырғылардың парниктік газдар шығарындыларын түгендеу

      1. Парниктік газдарды түгендеу деп есепті кезеңде парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің нақты көлемдерін айқындау түсініледі.

      2. Квоталау субъектісі ағымдағы жылдың бірінші сәуіріне дейін мемлекеттік көміртегі кадастрында өткен жылғы парниктік газдарды түгендеу туралы есептің электрондық нысанын толтыруға міндетті.

      Парниктік газдарды түгендеу туралы есептің нысаны Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік реттеу қағидаларында белгіленеді.

      3. Экономиканың реттелетін секторларындағы парниктік газдарды есептеу әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      4. Квоталау субъектісі валидация және верификация жөніндегі аккредиттелген органға верификациялау үшін мемлекеттік көміртегі кадастры арқылы парниктік газдарды түгендеу туралы есептің толтырылған электрондық нысанын жібереді.

      5. Валидация және верификация жөніндегі аккредиттелген орган мемлекеттік көміртегі кадастрында есепті жылдағы парниктік газдарды түгендеу туралы есептің верификациясын жүргізеді. Парниктік газдарды түгендеу туралы есепке түзетулер енгізу қажет болған жағдайда, валидация және верификация жөніндегі аккредиттелген орган оны квоталау субъектісіне пысықтауға жібереді.

      6. Көміртегі бірліктерінің сауда жасау жүйесінің операторы оған парниктік газдарды түгендеу туралы верификацияланған есепті жіберген күннен бастап 20 жұмыс күні ішінде оны бекітілген нысанға сәйкестігі, верификацияның болуы, парниктік газдар шығарындыларын есептеудің дұрыстығы және парниктік газдар шығарындыларын есептеу үшін пайдаланылған коэффициенттерді қолдану тұрғысынан және қарау нәтижелері бойынша қарайды:

      парниктік газдарды түгендеу туралы есепті осы тармақтың бірінші абзацының талаптарына сәйкес келген жағдайда тіркейді;

      парниктік газдарды түгендеу туралы есеп осы тармақтың бірінші абзацының талаптарына сәйкес келмеген жағдайда оны квоталау субъектісіне пысықтауға жібереді, сондай-ақ валидация және верификация бойынша аккредиттелген органдарға қатысты шаралар қабылдау үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етеді.

      7. Парниктік газдарды түгендеу туралы тіркелген есептер негізінде көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін талдауды және болжауды жүзеге асырады және қажеттілігі жағдайында, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға парниктік газдар шығарындыларын реттеу саласындағы заңнаманы жетілдіру жөнінде ұсыныстар енгізеді.

      8. Парниктік газдарды түгендеуді бақылау парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидаларына сәйкес жүзеге асырылады.


      307-бап. Көміртегі квотасының өзгеруі

      1. Квоталау субъектісі Көміртегі квоталарының ұлттық жоспарының қолданылу кезеңінде квоталанатын қондырғының қуаты ұлғайған жағдайда, негізгі квота болмаған немесе жеткіліксіз болған кезде қосымша көміртегі квотасын алу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жүгінеді.

      Қуатты арттыру деп өнімді өндірудің, өндірудің, қайта өңдеудің және (немесе) тасымалдаудың жылдық көлемін ұлғайтуды білдіреді.

      2. Қосымша квота алу мақсатында квоталау субъектісі 1 сәуірден ерте емес, бірақ есепті жылдан кейінгі жылдың 1 қазанынан кешіктірмей, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға көміртегі квотасын өзгертуге өтініш және көміртегі квотасының өзгеруін негіздейтін есептерді береді.

      Көміртегі квоталарының Ұлттық жоспарының соңғы қолданылу жылы бойынша қосымша көміртегі квотасына жүгінген жағдайда, квоталау субъектісі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген құжаттарды 1 сәуірден ерте емес, бірақ есепті жылдан кейінгі жылдың 1 маусымынан кешіктірмей береді.

      3.Қосымша көміртегі квотасы мына формула бойынша есептеледі: М = (Х – У) × Z,

      мұнда:

      М – сұралатын қосымша көміртегі квотасы;

      Х – өткен есепті жылдағы парниктік газдарды түгендеу туралы верификацияланған есепте көрсетілген өнімнің расталған көлемі;

      У – қолданыстағы ұлттық көміртегі квоталарының жоспарында бір жылға орнату үшін көміртегі квотасын есептеу үшін пайдаланылған өнім көлемінің мәні;

      Z – бенчмарк.

      4. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қосымша көміртегі квотасын алу үшін квоталау субъектісі ұсынған құжаттарды оларды алған сәттен бастап он бес жұмыс күні ішінде қарайды.

      5. Қосымша көміртегі квотасын беру туралы оң шешім қабылданған жағдайда, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган үш жұмыс күні ішінде квоталау субъектісіне және көміртегі бірліктерінің сауда жүйесі операторына квоталау субъектісін, квоталанатын қондырғыны және қосымша көміртегі квотасының көлемін көрсете отырып, тиісті хабарлама жібереді.

      6. Ұсынылған құжаттар толық болмаған және (немесе) олар осы баптың 1-3-тармақтарының талаптарына сәйкес келмеген жағдайларда қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оларды пысықтауға жібереді.

      Субъекттің пысықталған құжаттарын квоталауға ұсынғаннан кейін, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оларды осы баптың 4-тармағында көрсетілген мерзімде қарайды.

      7. Берілген қосымша көміртегі квотасы туралы ақпарат көміртегі бірліктерінің сауда жүйесі операторының ресми интернет-ресурсында жарияланады.

      8. Квоталанатын қондырғының қуатын төмендету есебінен құрылған көміртегі квотасының бірліктерін сатуға болмайды және Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулері саласындағы мемлекеттік реттеу қағидаларында белгіленген тәртіппен Көміртегі квоталарының ұлттық жоспары резервіне қайтарылуы тиіс.

      Қуаттың төмендеуі деп өнімді өндірудің, өндірудің, қайта өңдеудің және (немесе) тасымалдаудың жылдық көлемінің төмендеуі түсініледі.

      9. Квоталанатын қондырғы жойылған (пайдаланудан шығарылған) жағдайда квоталау субъектісі бұл туралы тиісті қондырғыны пайдалану жүзеге асырылған соңғы есепті кезең үшін парниктік газдарды түгендеу туралы есепті қоса бере отырып, жою туралы шешім қабылданған күннен бастап 10 жұмыс күні ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етуге міндетті.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган квоталау субъектісінен хабарлама алғаннан кейін үш жұмыс күні ішінде көміртегі бірліктерінің сауда жасау жүйесінің операторына пайдаланудан шығарылған қондырғының шотынан көміртегі квоталарының Ұлттық жоспары резервінің есебіне көміртегі квотасының пайдаланылмаған бірліктерін ауыстыру туралы хабарлайды.

      10. Қосымша көміртегі квотасын беруге арналған резервтің бөлінбеген көміртегі бірліктері Көміртегі квоталарының тиісті ұлттық жоспарының соңғы есепті жылы бойынша есептілікті ұсыну аяқталған күннен кейін, тоқсан жұмыс күні өткен соң өтеледі.

      308-бап. Квоталанатын қондырғы операторын ауыстыру

      1. Квоталанатын қондырғының операторы ауысқан жағдайда, осы бөлімде көзделген барлық алдыңғы оператордың құқықтары мен міндеттері квоталанатын қондырғының жаңа операторына ауысады.

      2. Квоталанатын қондырғының жаңа операторы 10 жұмыс күні ішінде Көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторына көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізіліміне тиісті өзгерістер енгізу туралы өтініш беруге, оған квоталанатын қондырғыға қатысты тиісті құқық белгілейтін құжаттың (сатып алу-сату шартының, қондырғыны қабылдау-беру актісінің немесе квоталанатын қондырғыға қатысты жаңа оператордың меншік немесе өзге де заңды пайдалану құқығын растайтын өзге де құжаттың) нотариалды куәландырылған көшірмесі қоса берілуге тиіс.

      3. Көміртегі бірліктерінің сауда жүйесі операторы осы баптың 2-тармағында көзделген өтініш пен құжаттарды алғаннан кейін бес жұмыс күні ішінде көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізіліміне тиісті өзгерістер енгізеді.

      309-бап. Квоталанатын қондырғы операторының атауын және (немесе) ұйымдық-құқықтық нысанын өзгерту

      1. Квоталанатын қондырғы операторы өзінің атауы және (немесе) ұйымдық-құқықтық нысаны өзгерген жағдайда, көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторына 10 жұмыс күнде ішінде көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізіліміне сәйкес өзгерістерді енгізу туралы өтініш беруге міндетті.

      2. Көміртегі бірліктерінің сауда жүйесі операторы осы баптың 1-тармағында көзделген өтінішті алғаннан кейін бес күн ішінде тиісті өзгерістер енгізеді.

      310-бап. Көміртегі офсеті

      1. Көміртегі офсеті деп Қазақстан Республикасындағы экономикасының кез келген секторларында парниктік газдар шығарындыларын азайтуға және (немесе) парниктік газдар сіңірулерін ұлғайтуға бағытталған қызметті немесе қызмет түрлерін жүзеге асыру нәтижесінде қол жеткізілген парниктік газдар шығарындыларын азайту және (немесе) парниктік газдар сіңірулерін ұлғайту түсініледі.

      Көміртегі офсеті квоталанатын қондырғының парниктік газдар шығарындыларын азайтуы болып танылмайды.

      2. Осы баптың 1-тармағының бірінші бөлігінде көрсетілген қызметті немесе қызмет түрлерін жүзеге асыратын жеке немесе заңды тұлға (бұдан әрі - жобаға өтініш беруші) өз жобасын көміртегі офсетінің мақұлдауын алу және офсеттік бірліктерді алу мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қарауына ұсынуға құқылы.

      3. Офсеттік бірлік деп көміртегі офсетін есептеу мақсатында қолданылатын көміртегі бірлігі түсініледі.

      4. Көміртегі офсетін мақұлдау және офсеттік бірліктерді ұсыну қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлеген және бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Офсеттік бірліктерді айналымға енгізуді көміртегі бірліктерінің сату жүйесінің операторы оларды көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінде жобаның өтініш берушісінің шотына беру арқылы жүзеге асырады.

      6. Офсеттік бірліктер айналымға енгізу сәтінде олардың қолданылу мерзімін шектеу жағдайларын қоспағанда, қолданылу мерзімі бойынша мерзімсіз болып табылады.

      7. Жобаға өтініш беруші қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілеген тәртіппен офсеттік бірліктерді сатуға құқылы.

      8. Квоталау субъектісі алынған (сатып алынған) офсеттік бірліктер көлеміне көміртегі квотасы бірліктерінің өтеу көлемін азайтуға құқылы.

      311-бап. Көміртегі бірліктері және көміртегі нарығы

      1. Көміртегі бірлігі көміртегі квотасының немесе көміртегі офсетінің есептік бірлігі болып табылады және көміртегі диоксидінің бір тоннасына тең.

      2. Көміртегі бірлігі (көміртегі квотасының бірлігі, офсеттік бірлік) осы Кодекске сәйкес Қазақстан Республикасындағы көміртегі нарығының субъектілері арасындағы айналым үшін рұқсат етілген тауар болып табылады.

      3. Көміртегі нарығының субъектілері:

      1) квоталау субъектілері;

      2) көміртегі офсеттерін реализациялағау қатысатын, жеке және заңды тұлғалар;

      3) көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы.

      4. Қазақстан Республикасындағы көміртегі бірліктерінің сауда жүйесі бастапқы және қайталама көміртегі нарықтарынан тұрады.

      Бастапқы көміртегі нарығында көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы Ұлттық көміртегі квоталары жоспары резервінің тиісті санатынан көміртегі нарығы субъектілеріне аукцион шартымен көміртегі квотасы бірліктерін сатуды жүзеге асырады.

      Қайталама көміртегі нарығында көміртегі нарығының субъектілері өзара тікелей мәміле арқылы немесе тауар биржасы арқылы көміртегі бірліктерін сатып алу-сатуды жүзеге асырады.

      5. Көміртегі бірліктерін сату қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және бекітеді.

      6. Тауар биржасында көміртегі бірліктерін сату тауар биржалары туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес ұйымдастырылады.

      7. Көміртегі бірліктерінің саудасы жүзеге асырылатын тауар биржасын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Көміртегі бірліктерімен сауда жасау қағидаларына сәйкес айқындайды.

      8. Көміртегі бірліктерінің сауда жүйесі операторының көміртегі бірліктерін сату және сатып алуы тауар биржасы арқылы жүзеге асырылады.

      9. Квоталау субъектісі, жобаға өтініш беруші көміртегі квотасы бірліктерін және офсеттік бірліктерді сатып алу-сату шарты бойынша мәміле жасалған күнгі, көміртегі квотасы бірлігінің биржалық баға белгіленімі деңгейінен төмен емес баға бойынша тікелей сату арқылы сатуға құқылы.

      Мәміле жасалған күні тауар биржасында көміртегі квотасы бірлігіне немесе офсеттік бірлікке биржалық баға белгіленімі болмаған кезде, баға көміртегі квотасы бірліктеріне немесе офсеттік бірлікке бағалардың соңғы қолжетімді баға белгіленімі бойынша айқындалады.

      10. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның шешімі бойынша күші жойылған, өтелген, айналымнан алынған немесе айналымнан шығарылған көміртегі бірліктері сауда объектісі бола алмайды.

      11. Қазақстан Республикасында айналымға шығарылған көміртегі бірліктерін шет мемлекеттің көміртегі нарығында сату, сондай-ақ шет мемлекетте айналымға шығарылған көміртегі бірліктерін Қазақстан Республикасының көміртегі нарығында сату қағидалары Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында айқындалады.

      312-бап. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімі

      1. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімі – көміртегі бірліктерін айналымға енгізуге, сақтауға, беруге, сатып алуға, резервтеуге, оқшаулауға, өтеуге, жоюға, айналымнан алуға байланысты операцияларды есепке алудың электрондық жүйесі.

      2. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінде әрбір квоталанатын қондырғыға қатысты жеке шот ашылады.

      3. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін әзірлеуді және жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

      4. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы қалыптастырады және жүргізеді.

      5. Көміртегі бірліктерінің мемлекеттік тізілімінің негізгі функциялары айналымға енгізілген, сақтауда тұрған, берілген, сатып алынған, резервтелген, оқшауландырылған, жойылған, өтелген, айналымнан алынған көміртегі бірліктерінің нақты есебін қамтамасыз ету, сондай-ақ басқа да ұлттық тізілімдермен деректер арқылы алмасу болып табылады.

      313-бап. Қондырғыларды әкімшілеу

      1. Басқарылатын қондырғы деп парниктік газдардың квоталанатын шығарындыларының көлемі экономиканың реттелетін секторларында жылына көміртегі диоксидінің он мыңнан жиырма мың тоннаға дейін құрайтын қондырғыны білдіреді.

      Басқару субъектісі басқарылатын қондырғы операторы болып табылады.

      2. Басқарылу субъектісі ағымдағы жылдың бірінші сәуіріне дейінгі мерзімде мемлекеттік көміртегі кадастрында өткен жылғы басқарылатын қондырғының парниктік газдарын түгендеу туралы есептің электрондық нысанын толтыруға міндетті.

      3. Басқарылатын қондырғының парниктік газдарын түгендеу туралы есеп верификаттауға жатпайды.

      4. Басқару субъектілері көміртегі офсетін алу мақсатында парниктік газдар шығарындыларын азайтуға немесе сіңірілуін ұлғайтуға бағытталған жобаның өтініш берушісі ретінде қатысуға құқылы.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган басқарылатын қондырғылардың парниктік газдар шығарындыларының квоталанатын көлемін бақылауды жүзеге асырады.

      314-бап. Парниктік газдар шығарындыларын және сіңірулерді мемлекеттік түгендеу жүйесі

      1. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеу жүйесі Қазақстан Республикасында тиісті кезеңдегі парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің нақты көлемдерін айқындау үшін қажетті деректерді жинау, өңдеу, сақтау және талдау жөніндегі ұйымдастыру іс-шараларының жиынтығын білдіреді.

      2. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеу үшін ақпарат жинау Қазақстан Республикасының отын-энергетикалық теңгерімінің, статистикалық есептіліктің деректеріне, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес парниктік газдарды түгендеу туралы есептерде ұсынылған мәліметтерге негізделеді.

      3. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін түгендеудің мемлекеттік жүйесінің жұмыс істеуін ұйымдастыруды және үйлестіруді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      4. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеуді дайындауды көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы жүзеге асырады.

      5. Парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерін мемлекеттік түгендеудің толықтығын, ашықтығын және дұрыстығын бақылау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жыл сайын жүргізіледі.

      315-бап. Мемлекеттік көміртегі кадастры

      1. Мемлекеттік көміртегі кадастры парниктік газдар шығарындылары көздерін, олар шығарған шығарындылар мөлшерін, сондай-ақ қондырғы операторы үшін белгіленген шекаралар шегінде парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірулерін ұлғайту мөлшерін есепке алу жүйесін білдіреді.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мемлекеттік көміртегі кадастрын әзірлеуді және жүргізуді ұйымдастырады.

      3. Мемлекеттік көміртегі кадастрын жүргізуді көміртегі бірліктерімен сауда жасау жүйесінің операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырады.

      4. Мемлекеттік көміртегі кадастры парниктік газдар шығарындыларының көздері, қондырғы операторлары туралы, парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулерінің мөлшері туралы мәліметтерді қамтиды.

      5. Мемлекеттік көміртегі кадастрының деректері негізінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган парниктік газдар шығарындылары мен сіңірулеріне мемлекеттік бақылау жүйесін ұйымдастыруды, Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарына сәйкес Қазақстан Республикасының жыл сайынғы есептілік жөніндегі міндеттемелерінің орындалуын қамтамасыз етеді.


      316-бап. Валидация және верификаттау

      1. Валидация – мониторинг жоспарының сәйкестігін бағалау мен растаудың, сондай-ақ парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірілуін ұлғайту жөніндегі жобаларды әзірлеу шеңберіндегі құжаттаманың халықаралық стандарттар мен Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген талаптарға сәйкестігін бағалаудың және растаудың жүйелі, тәуелсіз және құжатпен рәсімделген процесі.

      2. Верификаттау – парниктік газдарды түгендеу туралы есепте және парниктік газдар шығарындыларын азайту немесе сіңірілуін ұлғайту жөніндегі жобаларды іске асыру туралы есепте көрсетілген мәліметтердің сәйкестігін бағалау және дұрыстығын растаудың жүйелі, тәуелсіз және құжатпен ресімделген процесі.

      3. Валидация және верификаттау жөніндегі органдарды аккредиттеу Қазақстан Республикасының сәйкестiктi бағалау саласындағы аккредиттеу туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Валидация және верификаттау жөніндегі орган валидацияның және верификаттаудың дұрыстығы үшін жауаптылықта болады.

      5. Валидация және верификаттау қондырғы операторының қаражаты есебінен жүзеге асырылады.

      6. Валидация және верификаттау жөніндегі Орган оның қатысуымен әзірленген парниктік газдарды түгендеу туралы есепті немесе мониторинг жоспарын верификаттай немесе валидациялай алмайды.

      7. Парниктік газдар шығарындыларын азайтудың және сіңірудің сол бір жобасының валидациясын және верификаттауды валидация және верификаттау жөніндегі сол бір орган жүргізе алмайды.

      8. Валидация және верификаттау, егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда өзгеше көзделмесе, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен валидация және верификаттау жүргізу қағидаларына және стандарттау саласындағы уәкілетті орган бекіткен ұлттық стандарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      19-тарау. Атмосфераның озон қабатын қорғау

      317-бап. Озон қабаты және оны қорғау

      1. Озон қабаты Жер планетасының шекаралық қабатының үстіндегі атмосфералық озон қабатын білдіреді.

      2. Озон қабатын қорғау деп озон қабатын бұзудан туындаған қолайсыз салдардан адам өмірі мен денсаулығын және қоршаған ортаны қорғау мақсатында озон қабатын бұзуды болдырмау және оны қалпына келтіру жөніндегі мемлекеттік органдар, заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер жүзеге асыратын шаралар жүйесі түсініледі.

      318-бап. Озонды бұзатын заттар және олармен жұмыс істеу

      Озон қабатын бұзатын заттар (бұдан әрі – озон қабатын бұзатын заттар) деп өз бетінше немесе қоспада болатын, қызметте пайдаланылатын не қызметтің өнімі болып табылатын және Жердің озон қабатына зиянды әсер етуі мүмкін химиялық заттар түсініледі.

      Осы Кодекске сәйкес озонды бұзатын химиялық заттар озонқауіпсіз заттар деп танылады.

      319-бап. Озон қабатын қорғау саласындағы қызметті мемлекеттік реттеу

      Озон қабатын қорғау саласындағы мемлекеттік реттеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады және оған:

      1) озонды бұзатын заттарды тұтынуды реттеу;

      2) озонды бұзатын заттармен жұмыс істеуді реттеу жатады.

      320-бап. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды реттеу

      1. Озонды бұзатын заттарды тұтыну деп белгілі бір кезеңде Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде тұрақты орналастыру үшін әкетілген озонды бұзатын заттарды шегере отырып, оның аумағында тұрақты орналастыру үшін Қазақстан Республикасына әкелінген озонды бұзатын заттардың жалпы саны түсініледі.

      2. Озонды бұзатын заттарды тұтынуды реттеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) Қазақстан Республикасының Озон қабатын бұзатын заттар жөніндегі халықаралық шарттарына сәйкес озон қабатын бұзатын заттарды тұтыну лимиттерін (квоталарын) белгілеу;

      2) озонды бұзатын заттарды және құрамында олардың өнімдері бар өнімдерді Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуді лицензиялауды жүзеге асыру;

      3) озонды бұзатын заттарды және құрамында олардың өнімдері бар өнімдерді Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге рұқсаттар беру арқылы жүзеге асырады.

      Озонды бұзатын және құрамында солардың өнімдері бар заттарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге әкетуге рұқсаттар беру қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      332-бап. Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеуді реттеу

      1. Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу мынадай операцияларды:

      1) өнімдер мен жабдықтарды қосымша құю операцияларын қоса алғанда, өндірісте, техникалық қызмет көрсету немесе жөндеу кезінде не өзге де технологиялық процестерде озонды бұзатын заттарды пайдалану (бұдан әрі – озонды бұзатын заттарды пайдалану);

      2) озонды бұзатын заттарды тасымалдау;

      3) озонды бұзатын заттарды сақтау;

      4) машиналар мен жабдықтардағы, олардың құрамбөліктеріндегі, контейнерлеріндегі, оларға техникалық қызмет көрсету барысында немесе оларды пайдаланудан шығару алдында озонды бұзатын заттарды алу, жинау және сақтау түсінілетін озонды бұзатын заттарды рекуперациялау;

      5) озонды бұзатын заттардың тұтынушылық қасиеттерін қалпына келтіру мақсатында рекуперацияланған озонды бұзатын заттарды өңдеу түсінілетін озонды бұзатын заттарды қалпына келтіру;

      6) қалпына келтіруге жатпайтын, озонды бұзатын заттарды рециркуляциялау немесе залалсыздандыру мақсатында оларға техникалық қызмет көрсету барысында немесе есептен шығару алдында тетіктерден, жабдықтардан, контейнерлерден және басқа да құрылғылардан алынатын озонды бұзатын заттарды жинауға және сақтауға бағытталған іс-шаралар кешені түсінілетін озонды бұзатын заттарды кәдеге жаратуды қамтиды.

      2. Озонды бұзатын заттарды рециркуляциялау (рециркуляция) – қалпына келтірілгеннен кейін рекуперирленген озонды бұзатын заттарды қайта пайдалану.

      3. Озонды бұзатын заттарды залалсыздандыру – озонды қабатты қоса алғанда, қоршаған ортаға зиянды әсер етпейтін компоненттерге тұрақты трансформацияға немесе ыдырауға әкелетін бұзу арқылы озонды бұзатын заттардың қауіпті қасиеттерін жою.

      4. Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеуді реттеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган озонды бұзатын заттарды пайдалана отырып, жұмыстар жүргізуге, құрамында озонды бұзатын заттар бар жабдықтарды жөндеуге, монтаждауға, оларға қызмет көрсетуге, озонды бұзатын заттарды тасымалдауға, сақтауға, рекуперациялауға, қалпына келтіруге, кәдеге жаратуға рұқсат беру арқылы жүзеге асырады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген қызметті жүзеге асыруға рұқсаттар беру қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      322-бап. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастры және оны түгендеу

      1. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастры олардың орналасқан жері, құрамбөлік құрамы, сандық және сапалық сипаттамалары, пайдалану шарттары туралы деректерді қамтитын озонды бұзатын заттарды тұтыну мен айналымын есепке алудың мерзімді толықтырылатын және нақтыланатын жүйесін білдіреді.

      2. Озонды бұзатын заттардың барлық түрлері Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрында есепке алынуға жатады.

      3. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрын әзірлеу мен жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

      4. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрын жүргізу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      5. Озонды бұзатын заттарды мемлекеттік кадастры қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз етуге қатысты технологиялық, экономикалық, құқықтық және басқа да шешімдерді бағалау, болжау, әзірлеу үшін мемлекеттік органдарды, мүдделі жеке және заңды тұлғаларды ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелерін орындау мақсатында озонды бұзатын заттардың жалпы мемлекеттік кешенді есебін жүргізу мақсатында жүргізіледі.

      6. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрының деректері негізінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган озонды бұзатын заттарды тұтынуды талдауды және болжауды жүзеге асырады, Қазақстан Республикасы ратификациялаған озон қабатын қорғау жөніндегі халықаралық шарттарға сәйкес Қазақстан Республикасының жыл сайынғы есептілік жөніндегі міндеттемелерін орындау үшін озонды бұзатын заттардың мемлекеттік бақылау жүйесін ұйымдастыруды қамтамасыз етеді.

      7. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрын жүргізу үшін озонды бұзатын заттармен жұмыс істеуді жүзеге асыратын және (немесе) құрамында озонды бұзатын заттары бар теңгерімінде жабдығы бар заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу жөніндегі есепті және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен нысандар бойынша озонды бұзатын заттарды түгендеу жөніндегі есепті ұсынады.

      8. Озонды бұзатын заттарды түгендеу деп жабдықтардағы және техникалық құрылғылардағы озонды бұзатын заттардың көлемін анықтау түсініледі.

      Озонды бұзатын заттарды түгендеу қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      9. Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу жөніндегі есеп жыл сайын 1 қаңтардағы жағдай бойынша есепті жылдан кейінгі жылдың бірінші тоқсанынан кешіктірмей, қағаз және (немесе) электрондық тасығыштарда Мемлекеттік кадастр жүйесінде озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрын жүргізу және ақпаратты ұсынуға жауапты лауазымды адамның электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қою қағидасына сәйкес озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастры жүйесінде электрондық нысанды толтыру арқылы ұсынылады.

      Озонды бұзатын заттарды түгендеу бойынша есеп есепті жылдан кейінгі жылдың бірінші тоқсанынан кешіктірмей, бастапқы 1 қаңтардағы жағдай бойынша қағаз және (немесе) электрондық тасығыштарда Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрын жүргізу қағидасына сәйкес Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастр жүйесінде ақпараттық нысанды толтыру және ақпаратты ұсынуға жауапты лауазымды тұлғаның электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қою арқылы ұсынылады және өзгерістер енгізілген жағдайда – қайта ұсынылады.

      10. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастрының жиынтық деректері ашық және қолжетімді болып табылады.

      11. Озонды бұзатын заттардың мемлекеттік кадастры қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесінде, интернет-ресурсында орналастырылады және өзектендіріледі.

      323-бап. Озонды бұзатын заттардың айналымы мен тұтынуы бойынша қызметке қойылатын жалпы талаптар

      1. Заңды тұлғалар мен жеке кәсіпкерлер озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу барысында:

      1) озон қабатын қорғау туралы Қазақстан Республикасының халықаралық міндеттемелеріне сәйкес озон қабатын бұзатын заттарды тұтынуды қысқартуға және оларды тұтынуды толық тоқтатуға қажетті шаралар қабылдауға;;

      2) осы Кодекстің және Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу жөніндегі қағидалардың талаптарын сақтауға;

      3) мемлекеттік экологиялық бақылау жүргізу кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның талап етуі бойынша бақылауды жүзеге асыру үшін қолда бар озонды бұзатын заттар мен құрамында озонды бұзатын заттары бар өнімді, сондай-ақ озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу жөніндегі құжаттаманы ұсынуға;

      4) озонды бұзатын заттарды тұтынудың белгіленген лимиттерінен аспауға;

      5) озонды бұзатын заттарды түгендеу қағидаларына және озонды бұзатын заттарды тұтынуды және олардың айналымын есепке алу қағидаларына сәйкес озонды бұзатын заттарды тұтынуды және олардың айналымын түгендеуді және есепке алуды жүргізуге;

      6) оларды қауіпсіз пайдалануға, сақтауға, тасымалдауға, рекуперациялауға, қалпына келтіруге, кәдеге жаратуға;

      7) озонды бұзатын заттарды жинау және оларды кәдеге жарату, қалпына келтіру, рекуперациялау және (немесе) залалсыздандыру мақсатында герметикалық ыдыста сақтау жөніндегі іс-шараларды әзірлеу және орындауға міндетті.

      2. Мынадай:

      1) жеке тұлғалардың озонды бұзатын заттарды жеке пайдалану үшін өткізуге (коммерциялық емес мақсаттарда);

      2) "Тарифтік емес реттеу шаралары туралы" Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 21 сәуірдегі № 30 шешіміне сәйкес оларға қатысты Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелуге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетуге тыйым салу белгіленген, озонды бұзатын заттармен және құрамында озонды бұзатын заттары бар өніммен, оларды кәдеге жаратуды, рециркуляциялауды және қалпына келтіруді (немесе) залалсыздандыруды қоспағанда, жұмыс істеуге;

      3) жобалау, конструкторлық және өзге де техникалық құжаттамада белгіленген көлемдердегі осындай заттардың технологиялық шығындарын қоспағанда, озонды бұзатын заттарды атмосфералық ауаға шығаруға;

      4) "Тарифтік емес реттеу шаралары туралы" Еуразиялық экономикалық комиссия Алқасының 2015 жылғы 21 сәуірдегі № 30 шешіміне сәйкес оларды кәдеге жаратуды, рециркуляциялауды және қалпына келтіруді қоспағанда, оларға қатысты Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағына әкелуге және (немесе) Еуразиялық экономикалық одақтың кедендік аумағынан әкетуге тыйым салу белгіленген озонды бұзатын заттармен жұмыс істеуді көздейтін технологияларды, жабдықтарды, заттар мен материалдарды пайдалана отырып, объектілерді жобалау, реконструкциялау, техникалық қайта жарақтандыру, кеңейту, жаңа салу, қайта циркуляциялау және қалпына келтіруге (немесе) тыйым салынады.

      Осы тармақ озонды бұзатын заттарды Қазақстан Республикасына әкелуге және Қазақстан Республикасынан әкетуге тыйым салуды енгізген жағдайда күшіне енеді.

      3. Озонды бұзатын заттармен жұмыс істеу жөніндегі қағидаларды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      20-тарау. Климаттың өзгеруіне бейімделу саласындағы мемлекеттік басқару

      324-бап. Климаттың өзгеруі және оған бейімделу

      1. Климаттың өзгеруі деп климат жай-күйінің орташа көрсеткіштерінің статистикалық елеулі ауытқуы не оның онжылдық немесе одан да ұзақ кезеңіндегі өзгермелілігі түсініледі, ол жаһандық атмосфера құрамындағы өзгерістерді тудыратын адамның қызметімен тікелей немесе жанама негізделетін және уақыттың салыстырмалы кезеңдері бойы байқалатын климаттың табиғи ауытқуларына салынады.

      2. Климаттың өзгеруіне бейімделу осы Кодекске және Қазақстан Республикасының климаттың өзгеру саласындағы халықаралық шарттарына сәйкес жүзеге асырылады және климаттың өзгеруі байқалатын және болжанатын әсер етулермен байланысты ысырабын болғызбау және азайту және пайданы пайдалану процесін білдіреді.

      Климат өзгеруінің әсер етулері деп климаттың өзгеруімен және оған байланысты төтенше метеорологиялық және өзге табиғи құбылыстарынан туындаған экологиялық жүйедегі, қоғамдағы және экономикадағы байқалатын және болжанатын оң және теріс әсер етулері түсініледі.

      Климат өзгеруінің осалдығы деп экологиялық жүйелердің, қоғамның және экономиканың климат өзгерісінің қолайсыз әсер етулеріне ұшырауы түсініледі.


      325-бап. Климаттың өзгеруіне бейімделудің мақсаттары, мемлекеттік басқарудың басым салалары және негізгі қағидаттары

      1. Климаттың өзгеруіне бейімделу адам денсаулығы, экологиялық жүйелер, қоғам және экономика үшін климаттың өзгеруі салдарынан қолайсыз салдарлар мен залалды болдырмау және азайту, климаттың өзгеруіне осалдықты төмендету, сондай-ақ климаттың өзгеруіне байланысты қолайлы мүмкіндіктерді пайдалану мақсатында жүзеге асырылады.

      2. Климаттың өзгеруіне бейімделу үшін мемлекеттік басқарудың мынадай салалары басым болып табылады: ауыл шаруашылығы, су шаруашылығы, орман шаруашылығы, азаматтық қорғау.

      3. Климаттың өзгеруіне бейімделу процесі мынадай қағидаттарға:

      1) әлеуметтік-экономикалық дамудың орта мерзімді және ұзақ мерзімді жоспарларындағы климаттың өзгеру әсер етулерін есепке алудың міндеттілігіне;

      2) басым салалардан бастап климаттың өзгеруіне бейімделу процесін іске асырудың кезең-кезеңіне;

      3) осы баптың 2-тармағында көрсетілген барлық басым салаларды қамтитын жергілікті атқарушы органдардың климаттың өзгеруіне бейімделуге салааралық көзқарасына;

      4) климаттың өзгеруіне бейімделу және климаттың өзгеруінің қолайсыз әсер етулерінің төмендеуі бойынша жүзеге асырылатын шаралар арасындағы байланыстың болуына негізделеді:.

      326-бап. Климаттың өзгеруіне бейімделу процесі бойынша жалпы талаптар

      1. Климаттың өзгеруіне бейімделу процесі:

      1) ақпаратты жинау және климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау;

      2) климатың өзгеруіне бейімделуді жоспарлау;

      3) климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды әзірлеу;

      4) климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды жүзеге асыру;

      5) климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шаралардың тиімділігін мониторингтеу және бағалау;

      6) климаттың өзгеруінің әсер етулері және климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шаралардың тиімділігі туралы есептілік;

      7) мониторинг және бағалау нәтижелері негізінде климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды түзету кезеңдерін қамтиды.

      2. Климаттың өзгеруіне бейімделу процесін климаттың өзгеруіне бейімделу үшін басым ретінде айқындалған мемлекеттік басқару салалары бойынша уәкілетті орталық атқарушы органдары және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.

      3. Осы Кодекстің 325-баптың 2-тармағында көрсетілген мемлекеттік басқару салаларына климаттың өзгеруіне бейімделу үшін басым бағыттар бойынша тиісті мемлекеттік бағдарламаларды әзірлеу және іске асыру шеңберінде уәкілетті орталық атқарушы органдар және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары осы баптың 1-тармағында көрсетілген климаттың өзгеруіне бейімделу процесінің сатыларын жүзеге асырады.

      4. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген сатыларды жүзеге асыру жөніндегі талаптар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Климаттың өзгеруіне бейімделу процесін ұйымдастыру және іске асыру қағидаларына сәйкес іске асырылады.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган климаттың өзгеруі мәселелері жөніндегі халықаралық шарттарға сәйкес климаттың өзгеруіне бейімделу нәтижелері бойынша есептілікті жүзеге асырады.

      327-бап. Ақпарат жинау және климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау бойынша талаптар

      1. Мемлекеттік басқару салаларына бейімделу үшін басым бағыттар бойынша уәкілетті орталық атқарушы органдар және облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды жоспарлау, әзірлеу және жүзеге асыру үшін климаттың өзгеруіне осалдықты бағалауды ұйымдастырады.

      2. Климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау:

      1) ағымдағы және өткен климаттық үрдістері мен оқиғалары;

      2) климаттың болашақ өзгерістерінің болжамы;

      3) климаттың ағымдағы және өткен әсерлері;

      4) климаттың өзгеруінің болжанатын әсер етулері туралы ақпарат пен деректерді жинау негізінде жүзеге асырылады.

      3. Ұлттық деңгейде басым салалар бойынша климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау ауыл шаруашылығы, су шаруашылығы, орман шаруашылығы және азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдар өз құзыретіне сәйкес ұйымдастырады.

      4. Жергілікті деңгейде климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың және астананың жергілікті атқарушы органдары климаттың өзгеруіне бейімделу үшін басым мемлекеттік басқару салалары бойынша ұйымдастырады.

      5. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау бойынша климаттың өзгеруіне бейімделу процесін ұйымдастыру және іске асыру қағидаларына сәйкес ақпараттық және әдістемелік көмек көрсетеді.

      328-бап. Климаттың өзгеруіне бейімделуді жоспарлау

      1. Климаттың өзгеруіне бейімделуді жоспарлау климаттың өзгеруіне бейімделу саласындағы Қазақстан Республикасының мемлекеттік саясатының негізгі бағыттары бойынша жүзеге асырылады және климаттың өзгеруіне осалдықты бағалау нәтижелеріне негізделеді.

      2. Ұлттық деңгейде климаттың өзгеруіне бейімделуді жоспарлау осы Кодекстің 326-бабының 2-тармағында көрсетілген мемлекеттік басқару салаларына климаттың өзгеруіне бейімделу үшін басым бағыттар бойынша тиісті мемлекеттік бағдарламаларға сәйкес климаттың өзгеруіне әсер етуін есепке алу және климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды қарау арқылы жүзеге асырылады.

      3. Жергілікті деңгейде климаттың өзгеруіне бейімделуді жоспарлау жергілікті деңгейде мемлекеттік экологиялық саясатты іске асыру шеңберінде климаттың өзгеруіне әсер етуін есепке алу және климаттың өзгеруіне бейімделу жөніндегі шараларды қарау арқылы облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары жүзеге асырады.

      19-бөлім. Қалдықтар

      21-тарау. Қалдықтар туралы жалпы ережелер

      329-бап. Қалдықтар ұғымы

      1. Қалдықтар деп өндіріс, жұмыстарды орындау, қызметтерді көрсету немесе тұтыну процесінде пайда болған кез келген заттар, материалдар немесе құралдар (оның ішінде өздерінің тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан тауарлар) түсініледі, олардың иесі:

      1) қалдықтар екенін тікелей мойындайды;

      2) жою немесе қалпына келтіру жөніндегі операцияларға ұшыратады;

      3) жоюға немесе қалпына келтіруге жіберуге ниеттенеді; немесе

      4) заң талаптарының күшіне орай жоюға немесе қалпына келтіруге жіберуге тиіс.

      2. Қалдықтарға:

      1) атмосфераға шығатын газдардың құрамында шығарылатын заттар

      (шаң-газ-ауа қоспасы);

      2) сарқынды сулар;

      3) алынбаған ластанған топырақ қабатын қоса алғанда, олардың табиғи жатысындағы ластанған жерлер;

      4) жермен тығыз байланысты жылжымайтын мүлік объектілері;

      5) алынған ластанбаған топырақтар;

      6) кең таралған пайдалы қатты қазбалар құрылыс қызметі процесінде жер жұмыстарын жүргізу кезінде олардың табиғи жатысындағы жерлерінен бөлініп алынған және жобалау құжатына сәйкес олар бөлініп алынған сол құрылыс алаңының аумағында құрылыс мақсаттары үшін пайдаланып жатыр немесе өзінің табиғи жағдайында пайдаланылатын болады;

      7) Қазақстан Республикасының жекелеген қару түрлерінің айналымына мемлекеттік бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес кәдеге жаратуға жататын атыс қаруы, оқ-дәрілер және жарылғыш заттар жатпайды;

      330-бап. Қалдықтардың иелері

      1. Қалдықтардың иесі деп қалдықтарды түзуші немесе заңды иелігінде қалдықтар бар кез келген тұлға түсініледі.

      2. Қалдықтарды түзуші деп қызметті жүзеге асыру процесінде қалдықтар (қалдықтарды бастапқы түзуші) түзілген кез келген тұлға немесе осындай қалдықтардың сипатын немесе құрамын өзгертуге әкелетін өңдеуді, араластыруды немесе өзге де операцияларды жүзеге асыратын кез келген тұлға (қалдықтарды қайталама түзуші) танылады.

      331-бап. Қалдықтарды басқару

      1. Қалдықтарды басқару деп қалдықтарға қатысты олар түзілген сәттен бастап түпкілікті жойылғанға дейін жүзеге асырылатын операциялар түсініледі.

      2. Қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларға:

      1) түзілген жерінде қалдықтардың жиналуы,;

      2) қалдықтарды жинау;

      3) қалдықтарды тасымалдау;

      4) қалдықтарды қалпына келтіру;

      5) қалдықтарды жою;

      6) осы тармақтың 1), 2) және 4) тармақшаларында көзделген операцияларды жүзеге асыру процесінде жүзеге асырылатын қосалқы операциялар;

      7) қалдықтарды жинау, тасымалдау, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды байқау жөніндегі қызмет,

      8) жойылған (жабық, пайдаланудан шығарылған) қалдықтарды жою объектілеріне қызмет көрсету жөніндегі қызмет жатады.

      3. Қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері тиісті қызметті жүзеге асыру кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген қалдықтарды басқару саласындағы ұлттық стандарттарды сақтауға міндетті. Мұндай ұлттық стандарттарда көзделген талаптарды бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа әкеп соғады.

      332-бап. Қалдықтарды жинақтау

      1. Қалдықтарды жинақтау деп қалдықтардың түзілген немесе оларды одан әрі басқару процесінде түпкілікті қалпына келтіру немесе жою сәтіне дейін жүзеге асырылатын, осы баптың 2-тармағында көрсетілген мерзімдер ішінде арнайы белгіленген орындарда қалдықтарды уақытша жинап қою түсініледі.

      2. Қалдықтарды жинақтау орындары:

      1) қалдықтарды жинау (мамандандырылған ұйымдарға беру) немесе осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге дербес шығару күніне дейін алты айдан аспайтын мерзімге пайда болған жерінде уақытша жинап қою;

      2) осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге шығару күніне дейін үш айдан аспайтын мерзімге жинау процесінде қауіпті емес қалдықтарды (контейнерлерде, қайта тиеу және сұрыптау стансаларында) оларды уақытша жинап қою; және

      3) қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіде осы қалдықтар қалпына келтіру немесе жоюға жібергенге дейін алты айдан аспайтын мерзімге уақытша жинап қою үшін арналады.

      3. Қалдықтарды жинақтауға Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес арнайы орнатылған және жабдықталған орындарда (алаңдарда, көмбелерде, қоймаларда, контейнерлерде және өзге де сақтау объектілерінде) ғана рұқсат етіледі.

      4. Осы баптың 2-тармағында көрсетілген мерзімдердің асуымен отырып және (немесе) қалдықтарды жинақтаудың белгіленген лимиттерінің (I және II санаттағы объектілер үшін) немесе қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияда (III санаттағы объектілер үшін) көрсетілген қалдықтардың жинақталу көлемдерінің асуымен, қалдықтарды жинақтауға тыйым салынады.

      333-бап. Қалдықтарды жинау

      1. Қалдықтарды жинау деп мұндай қалдықтарды одан әрі қалпына келтіруге немесе жоюға жіберу мақсатында мамандандырылған ұйымдардың жеке және заңды тұлғалардан қалдықтарды ұйымдасқан түрде қабылдау жөніндегі қызметі түсініледі.

      Қалдықтарды жинау жөніндегі операциялар қалдықтарды жинау процесінде оларды сұрыптау және жинақтау жөніндегі қосалқы операцияларды қамтуы мүмкін.

      Жинау процесінде қалдықтардың жинақталуы деп Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес арнайы жабдықталған орындарда қалдықтарды сақтау түсініледі, олар түзілген жерден шығарылған қалдықтар, одан әрі қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектіге тасымалдауға дайындау мақсатында түсіріледі.

      2. Қалдықтарды жинау жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар осы Кодекстің талаптарына сәйкес қалдықтарды бөлек жинауды қамтамасыз етуге міндетті.

      Қалдықтарды бөлек жинау деп одан әрі мамандандырылған басқаруды оңайлату мақсатында қалдықтарды түрлері немесе топтары бойынша бөлек жинау түсініледі.

      3. Қалдықтарды бөлек жинауға, оның ішінде міндетті бөлек жинауға жататын қалдықтардың түрлеріне немесе топтарына (түрлерінің жиынтығына) қойылатын талаптарды қоршаған орта саласындағы уәкілетті орган осы Кодекстің талаптарына сәйкес және техникалық, экономикалық және экологиялық орындылығын ескере отырып айқындайды.

      4. Бөлек жинау мынадай фракциялар үшін міндетті:

      1) "құрғақ" (қағаз, картон, металл, пластик және шыны);

      2) "Дымқыл" (тамақ қалдықтары, органика және басқалары).

      5. Қалдықтарды басқарудың одан әрі барлық кезеңдерінде бөлек жинауға ұшыраған қалдықтарды араластыруға тыйым салынады.

      334-бап. Қалдықтарды тасымалдау

      1. Қалдықтарды тасымалдау деп қалдықтарды жинау, сұрыптау, өңдеу, қалпына келтіру және (немесе) жою процесінде түзілген, жинақталатын орындар арасында мамандандырылған көлік құралдарының көмегімен қалдықтардың орнын ауыстыруға байланысты қызмет түсініледі.

      2. Қалдықтарды тасымалдау осы Кодекстің талаптарын сақтай отырып жүзеге асырылады.

      335-бап. Қалдықтарды қалпына келтіру

      1. Қалдықтарды қалпына келтіру қалдықтардың көлемін қысқартуға бағытталған кез келген операция танылады, оның басты мақсаты қандай да бір нақты өндірістік объектіде немесе экономика секторында жүзеге асырылатын осындай функцияларды орындау үшін қалдықтарды дайындау жөніндегі қосалқы операцияларды қоса алғанда, басқа материалдарды алмастыру мақсатында қандай да бір пайдалы функцияларды орындау үшін қалдықтарды пайдалану болып табылады.

      Қалдықтарды қалпына келтіру жөніндегі операцияларға:

      1) қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау;

      2) қалдықтарды қайта өңдеу;

      3) қалдықтарды кәдеге жарату жатады.

      2. Қалдықтарды қайта пайдалануға дайындау қалдықтар болған өнім немесе оның құрамбөліктері қандай да бір өзге өңдеуді жүргізбей қайта пайдалану үшін дайындалатын жай-күйін тексеруді, тазартуды және (немесе) жөндеуді қамтиды.

      3. Қалдықтарды қайта өңдеу деп осы баптың 4-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, одан әрі өнімді, материалдарды немесе заттарды, олардың мақсатына қарамастан, одан әрі өндіруде (дайындауда) пайдалану үшін жарамды пайдалы компоненттерді, шикізатты және (немесе) өзге де материалдарды қалдықтардан бөліп алуға бағытталған механикалық, физикалық, химиялық және (немесе) биологиялық процестер түсініледі. Қайта өңдеу өзіне, өзгеден бөлек органикалық материалдарды қайта өңдеуді қамтиды.

      4. Қалдықтарды кәдеге жарату деп қалдықтарды қайта өңдеуден басқа, өзге де мақсаттарда, оның ішінде жылу немесе электр энергиясын алу үшін, отынның әртүрлі түрлерін өндіру үшін қайталама энергетикалық ресурс ретінде, сондай-ақ құрылыс немесе ландшафттарды жасау немесе өзгерту кезінде жердегі немесе жер қойнауында немесе инженерлік мақсаттарда өңделген кеңістіктерді (бос жерлерді) толтыру (салу, көму) мақсаттары үшін қайталама материалдық ресурс ретінде пайдалану процесі түсініледі.

      336-бап. Қалдықтарды жою

      1. Қалдықтарды жою деп қалдықтарды көмуге немесе жоюға (оның ішінде оларды сұрыптау, өңдеу, залалсыздандыру бойынша) дайындау жөніндегі қосалқы операцияларды қоса алғанда, қалдықтарды көму немесе жою бойынша қалпына келтіруге болмайтын кез келген операция танылады.

      2. Қалдықтарды көму - қалдықтарды алып қою ниетінсіз шектеусіз мерзім ішінде оларды қауіпсіз сақтау үшін арнайы белгіленген орындарда жинап қою.

      3. Қалдықтарды жою - қалдықтарды термиялық, химиялық немесе биологиялық процестер жолымен жою тәсілі, соның нәтижесінде қалдықтардың көлемі және (немесе) салмағы айтарлықтай төмендейді және физикалық жай-күйі мен химиялық құрамы өзгереді, бірақ өнім өндірісі немесе энергия алу өзінің басты мақсаты ретінде алынбайды.

      4. Қалдықтарды қалпына келтіру және жою жөніндегі операциялардың тізбесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекске сәйкес әзірлейді және бекітеді.

      337-бап. Қалдықтарды басқару кезіндегі қосалқы операциялар

      1. Қосалқы операцияларға қалдықтарды сұрыптау және өңдеу жатады.

      2. Қалдықтарды сұрыптау деп қалдықтарды олардың түрлері және (немесе) фракциялары бойынша бөлу не жеке немесе қалдықтарды жинағанға дейін жинақтау кезінде, жинау процесінде және (немесе) қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшырайтын объектілерде жүзеге асырылатын, олардың құрамбөліктері бойынша бөлшектеу жөніндегі операциялар түсініледі.

      3. Қалдықтарды өңдеу деп қалдықтарды одан әрі басқаруды оңайлату мақсатында қалдықтардың сипаттамасын өзгертетін физикалық, термиялық, химиялық немесе биологиялық әсерлерге ұшырайтын және қалдықтарды жинау процесінде және (немесе) қалдықтар қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларға ұшыраған объектілерде жеке немесе қалдықтарды жинауға дейін жинақтау кезінде жүзеге асырылатын операциялар түсініледі.

      Қалдықтарды залалсыздандыру деп олардың қауіпті қасиеттерін азайту немесе жою үшін қалдықтарды механикалық, физикалық-химиялық немесе биологиялық өңдеу түсініледі.

      338-бап. Қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларға қойылатын негізгі экологиялық талаптар

      Қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар тиісті операцияларды халықтың денсаулығына зиян келтіру, экологиялық залал келтіру қаупін туғызбайтындай және атап айтқанда:

      1) суларға, соның ішінде жерасты, атмосфералық ауа, топырақ, жануарлар және өсімдіктер дүниесі үшін қауіп төндірмей;

      2) халыққа шу мен иіс түрінде қолайсыздықтар келтірмей; және

      3) ландшафттар мен ерекше қорғалатын табиғат аймақтарға теріс әсер етпей жүзеге асыруға міндетті.

      339-бап. Қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік экологиялық саясат қағидаттары

      Осы Кодекстің 5-бабында жазылған жалпы қағидаттарға қосымша қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік экологиялық саясат мынадай арнайы қағидаттарға:

      1) иерархия ұстанымына;

      2) дереккөзге жақындық ұстанымына;

      3) қалдықтарды түзушінің жауапкершілік қағидатына;

      4) өндірушілер мен импортерлердің кең ауқымды жауапкершілік ұстанымына негізделеді.

      340-бап. Иерархия қағидаты

      1. Қалдықтардың түзушілері мен иелері қалдықтардың түзілуін болдырмау және түзілген қалдықтарды басқару жөніндегі шаралардың мынадай иерархиясын қоршаған ортаны қорғау және Қазақстан Республикасының орнықты дамуын қамтамасыз ету мүддесінде олардың артықшылық кему тәртібімен:

      1) қалдықтардың жиналуын болдырмауға;

      2) қалдықтарды қайта пайдалануға дайындауға;

      3) қалдықтарды қайта өңдеуге;

      4) қалдықтарды кәдеге жаратуға;

      5) қалдықтарды жоюға қолдануға тиіс.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 2) және 5) тармақшаларында көзделген операцияларды жүзеге асыру кезінде қалдықтар иелері қажет болған жағдайда сұрыптау, өңдеу және жинақтау жөніндегі қосалқы операцияларды жүзеге асыруға құқылы.

      2. Қалдықтардың түзілуін болдырмау деп зат, материал немесе өнім қалдық болғанға дейін қолданылатын және мыналарға:

      1) түзілетін қалдықтардың көлемін қысқартуға (оның ішінде өнімді қайта пайдалану немесе оның қызмет ету мерзімін ұлғайту жолымен);

      2) түзілетін қалдықтардың қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына зиянды әсер ету деңгейін төмендетуге; немесе

      3) материалдардағы немесе өнімдегі зиянды заттардың құрамын азайтуға бағытталатын шаралар түсініледі.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінің 1) тармақшасында қайта пайдалану деп әлі қалдық болмаған өнім немесе оның құрамбөліктері осындай өнім немесе құрамбөліктер жасалған нақ сол мақсат бойынша қайта пайдаланылатын кез келген операция түсініледі.

      3. Осы баптың 2-тармағында көзделген шараларды жүзеге асыру мүмкін болмаған жағдайда қалдықтар қалпына келтіруге жатады.

      4. Қалпына келтірілуі мүмкін емес қалдықтар осы Кодекстің 338-бабының талаптарына сәйкес келуге тиіс қауіпті емес әдістермен алып тастауға жатады.

      5. Иерархия қағидатын қолдану кезінде сақтану қағидаты мен орнықты даму қағидаты, техникалық мүмкіндіктер мен экономикалық орындылығы, сондай-ақ қоршаған ортаға, халықтың денсаулығына және әлеуметтік-экономикалық дамуға әсер етудің жалпы деңгейі назарға алынуы тиіс.

      341-бап. Дереккөзге жақындық қағидаты

      Қалдықтардың түзілуі, егер бұл техникалық, экономикалық және экологиялық тұрғыдан негізделген болса, олардың пайда болу көзіне мүмкіндігінше жақын қалпына келтірілуге немесе жойылуға тиіс.

      342-бап. Қалдықтарды түзушінің жауапкершілік қағидаты

      Өнім өндірушілер болып табылатын кәсіпкерлік субъектілері осы Кодексте белгіленген тәртіппен және шарттарда пайда болған кезден бастап қалпына келтірілгенге және (немесе) жойылғанға дейін олардың өмірлік циклі бойы осындай өнімді өндіру кезінде түзілген қалдықтарды тиісінше басқаруды қамтамасыз ету үшін жауапты болады.

      343-бап. Өндірушілер мен импорттаушылардың кеңейтілген міндеттемелерінің қағидаты

      Қазақстан Республикасының аумағында осы Кодекстің 396-бабына сәйкес бекітілетін тізбе бойынша тауарлардың жекелеген түрлерін өндіруді немесе осындай тауарларды Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар осы Кодекске сәйкес, оның ішінде осындай тауарлардың қоршаған ортаға теріс әсер етуін төмендету мақсатында кеңейтілген міндеттемелері үшін жауапты болады.

      344-бап. Қалдықтар мәртебесінің тоқтатылуы

      1. Қалдықтардың жекелеген түрлері қалдықтардың мәртебесін жоғалтады және оларға қатысты қалпына келтіру жөніндегі операциялар жүргізілгеннен кейін және осындай операциялардың нәтижесінде пайда болған заттар немесе материалдар осы Кодекске сәйкес белгіленген өлшемдерге жауап бергеннен кейін дайын өнім немесе қайталама ресурс (материалдық немесе энергетикалық) санатына ауысады.

      2. Осы баптың 1-тармағына сәйкес қалдықтар мәртебесін жоғалтуы мүмкін қалдықтардың түрлері пластмассаның, пластиктің, полиэтиленнің, полиэтилентерефталатты ораманың қалдықтарын, макулатураны (қағаз бен картон қалдықтарын), пайдаланылған шыны ыдыс пен шыны сынықтарын, түсті және қара металл сынықтарын, пайдаланылған шиналар мен тоқыма өнімін, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбе бойынша қалдықтардың өзге де түрлерін қамтиды.

      3. Осы баптың 1-тармағында аталған өлшемшарттарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мынадай:

      1) зат немесе материалдар өндірісте белгілі бір мақсаттар үшін пайдаланылуы мүмкін;

      2) Қазақстан Республикасында немесе одан тысқары жерлерде заттар мен материалдарды іске асыру үшін нарығы немесе сұранысы бар;

      3) зат немесе материал тиісті өнімге немесе оны белгілі бір мақсаттарда пайдалануға қойылатын экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға сәйкес келген;

      4) затты немесе материалды пайдалану қоршаған ортаға немесе халықтың денсаулығына зиянды әсер етуге әкеп соқпайтын шарттарға сәйкес әзірлейді және бекітеді.

      Қалдықтардың мәртебесін тоқтату өлшемшарты ретінде Қазақстан Республикасының заңнамасымен қалдықтарды қалпына келтіру нәтижесінде түзілген заттардағы немесе материалдардағы ластағыш заттардың шекті шоғырлануы айқындалуы мүмкін.

      345-бап. Қалдықтарды басқару саласындағы нормалау

      1. Қалдықтардың жинақталу лимиттері мен оларды көмуге арналған лимиттер I және II санаттағы объектілер үшін тиісті экологиялық рұқсат негізінде белгіленеді.

      2. ІІІ және IV санаттағы объектілерде қалдықтарды жинау және (немесе) көму экологиялық нормалауға жатпайды.

      III санаттағы объектілерде шаруашылық және (немесе) өзге де қызметті жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер жинақталатын және қалдықтарды қалпына келтіруге және (немесе) жоюға бағытталған қоршаған ортаға әсер ету туралы декларацияға қалдықтардың көлемі немесе массасы туралы ақпаратты қамтиды.

      3. Қалдықтарды жинақтау лимиттерін және қалдықтарды көму лимиттерін әзірлеу және бекіту, қалдықтарды басқару туралы есептілікті ұсыну және бақылау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес жүзеге асырылады.

      346-бап. Қалдықтарды басқару бағдарламасы

      1. I және (немесе) II санаттағы объектілердің операторлары, сондай-ақ сұрыптау, өңдеу, оның ішінде қалдықтарды залалсыздандыру, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларға сәйкес қалдықтарды басқару бағдарламасын әзірлеуге міндетті.

      2. Қалдықтарды басқару бағдарламасы экологиялық рұқсаттың ажырамас бөлігі болып табылады.

      3. Қалдықтарды басқару бағдарламасы иерархия қағидатына сәйкес әзірленеді және онда пайда болатын және (немесе) үшінші тұлғалардан алынатын қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтері, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды пайдалану мен кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасы болуға тиіс.

      4. I санаттағы объектілер үшін қалдықтарды басқару бағдарламасы осы Кодекске сәйкес әзірленетін және бекітілетін ең үздік қолжетімді техниктер бойынша ақпараттық-техникалық анықтамаларға сәйкес ең үздік қолжетімді техникаларды пайдалану қажеттілігі ескеріле отырып әзірленеді.

      347-бап. Қауіпті қалдықтарды қалпына келтіру және жою саласындағы қызметті лицензиялау

      1. Кәсіпкерлік субъектілері қауіпті қалдықтарды қайта өңдеу, залалсыздандыру, кәдеге жарату және (немесе) жою жөніндегі жұмыстарды орындау (қызметтер көрсету) үшін "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес қызметтің тиісті кіші түрі бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы жұмыстарды орындауға және қызметтер көрсетуге лицензия алуға міндетті.

      2. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қызмет түрлерін жүзеге асыру мақсаттары үшін лицензияда:

      1) тұлға тиісті операцияларды жүзеге асыра алатын қауіпті қалдықтардың түрі мен саны;

      2) қауіпті қалдықтармен жасалатын операциялардың түрлері;

      3) операциялардың әрбір түріне арналған алаңға қойылатын техникалық және өзге де талаптары;

      4) операциялардың әрбір түрі үшін қолдануға жататын әдісі көрсетіледі.

      3. Қалдықтарды жинау жөніндегі операцияларды жүзеге асыру үшін лицензия талап етілмейді.

      4. Осы баптың 1-тармағының талаптары меншікті қауіпті қалдықтарды қалпына келтіру, залалсыздандыру және жою бөлігінде қауіпті қалдықтардың түзушілері болып табылатын кәсіпкерлік субъектілеріне қолданылмайды.

      5. Осы баптың талаптары Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес лицензиялауға жататын радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеу жөніндегі қызметке қолданылмайды.

      348-бап. Қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің хабарлама режимі

      1. Қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қауіп емес қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жоспарлайтын немесе жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңында белгіленген тәртіппен қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қызметтің басталғаны немесе тоқтатылғаны туралы хабарлама беруге міндетті.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы баптың
1-тармағында көрсетілген субъектілерден хабарламалар қабылдауды жүзеге асырады, "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Рұқсаттар мен хабарламалардың мемлекеттік электрондық тізілімін (бұдан әрі – Қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімі) қалыптастырады және жүргізеді.

      Қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімін жүргізу тәртібі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидалармен белгіленеді.

      3. Қалдықтарды жинау, сұрыптау және (немесе) тасымалдау, қауіпті емес қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі кәсіпкерлік қызметті осы баптың 1-тармағына сәйкес хабарламай жүзеге асыруға тыйым салынады.

      4. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қалдықтарды басқару саласындағы субъектілер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның шешімі негізінде:

      1) субъектінің жойылған;

      2) сот шешімі заңды күшіне енген;

      3) кәсіпкерлік субъектісінің өз қызметін ерікті түрде тоқтату туралы өтінішін берген жағдайларда қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімінен шығарылады.

      Бұл ретте кәсіпкерлік субъектісі өтініш бергенге дейін өзінің барлық міндеттемелерін орындауға тиіс.

      5. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген қалдықтарды басқару саласындағы субъектілер:

      1) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының талаптарын жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде үш реттен артық) бұза отырып қызметті жүзеге асырған;

      2) Қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің тізіліміне енгізілген күннен бастап қатарынан күнтізбелік он екі ай ішінде қызметті жүзеге асырмаған жағдайларда, сот шешімінің негізінде қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің тізілімінен шығарылады.

      6. Осы баптың 1-тармағының талаптары қалдықтарды түзушілері болып табылатын кәсіпкерлік субъектілеріне меншікті қалдықтарын жинағанға дейін олар пайда болған жерде жинау және сұрыптау бөлігінде қолданылмайды.

      349-бап. Қалдықтардың түрлері және олардың сыныпталуы

      1. Қалдықтардың түрі деп шығарылған жеріне, қасиеттеріне және оларды басқару технологиясына сәйкес жалпы белгілері бар қалдықтардың жиынтығы түсініледі.

      Қалдықтардың түрлері қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен (бұдан әрі – Қалдықтар сыныптауышы) бекітілген қалдықтар сыныптауышы негізінде анықталады.

      2. Қалдықтар сыныптауышы қалдықтардың әрбір түрінің шығарылған жері мен құрамын ескере отырып әзірленеді және қажет болған жағдайларда қауіпті заттарды қауіпті немесе қауіпті емес заттарға жатқызу мақсатында шоғырланудың лимиттеуші көрсеткіштерін айқындайды.

      3. Қалдықтар сыныптауышындағы қалдықтардың әрбір түрі алты таңбалы код беру жолымен идентификацияланады.

      4. Қалдықтардың түрлері осы Кодекстің талаптарын ескере отырып, Қалдықтар сыныптауышына сәйкес қауіпті немесе қауіпті емес болып табылады.

      Қалдықтар сыныптауышындағы қалдықтардың жекелеген түрлері оларда бар қауіпті заттардың шоғырлану деңгейіне немесе қалдықтар түрлерінің қауіпті сипаттамаларының халық денсаулығы мен қоршаған ортаға әсер ету дәрежесіне байланысты әртүрлі кодтар бере отырып ("айналы" қалдықтар түрлері) қауіпті және қауіпті емес деп бір мезгілде айқындалуы мүмкін.

      5. Осы бапқа сәйкес қалдықтарды қауіпті немесе қауіпсіз және Қалдықтар сыныптауышының белгілі бір кодына жатқызуды қалдықтардың иегері дербес жүргізеді.

      6. Заттарды немесе материалды Қалдықтар сыныптауышына қосу мұндай заттарды немесе материалды қалдықтар санатына жатқызу кезінде анықтаушы фактор болып табылмайды. Қалдықтар сыныптауышына қосылған зат немесе материал, егер олар осы Кодекстің 329-бабына сәйкес қалдықтар анықтамасына сәйкес келсе, қалдықтар деп танылады.

      350-бап. Қалдықтарға арналған меншік құқығы және оларды басқару үшін жауапкершілік

      1. Қалдықтар заттық құқықтардың объектісі болып табылады. Қалдықтарға заттық құқықтардың туындауына, өзгеруіне және тоқтатылуына байланысты қоғамдық қатынастар осы Кодексте көзделген ерекшеліктерді ескере отырып, Қазақстан Республикасының азаматтық заңнамасымен реттеледі.

      2. Қалдықтарды түзушілер өздері шығарған қалдықтардың меншік иелері болып табылады.

      3. "Ластауыш төлейді" қағидатына сәйкес қалдықтарды түзуші, қалдықтардың ағымдағы және бұрынғы меншік иелері осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекстің 347-бабына сәйкес лицензия негізінде қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғаның иелігіне осындай қалдықтарды қалпына келтіру сәтіне дейін қалдықтарды басқару жөніндегі экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету үшін жауапты болады.

      Коммуналдық қалдықтарды түзушілер қалдықтарды басқару жөніндегі экологиялық талаптардың сақталуы үшін қалдықтарды олар пайда болған сәттен бастап жинау, қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғаларға беру сәтке дейін жауапты болады.

      Қалдықтарды жинау жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар осы Кодексте көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекстің 347-бабына сәйкес лицензия негізінде қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғаның иелігіне осындай қалдықтар түскен кезге дейін қалдықтарды басқару жөніндегі экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету үшін жауапты болады.

      4. Қалдықтардың иелері қалдықтарды қауіпсіз басқаруды дербес жүзеге асыруға немесе қалдықтарды басқару жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілеріне беру арқылы оларды қауіпсіз басқаруды иерархия қағидаты мен осы Кодекстің 338-бабының талаптарына сәйкес қамтамасыз етуге міндетті.

      5. Мемлекет мемлекеттік меншік объектілерінде немесе сот шешімі бойынша мемлекеттік меншікке түскен, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде көзделген басқа да жағдайларда танылған қалдықтардың меншік иесі болып табылады.

      6. Егер қалдықтарды олардың меншік иесі басқа тұлғаның меншігіндегі немесе жер пайдалануындағы жер учаскесінде қалдырса, оларға меншік құқығынан бас тарту мақсатында, меншігінде немесе жер пайдалануында осындай жер учаскесі бар тұлға оларды пайдалануға кірісіп немесе оларды меншікке алғаны туралы куәландыратын өзге де іс-әрекеттер жасай отырып, сондай-ақ қалдықтарды одан әрі пайдалануға қарамастан, оның жер учаскесінде қалдырылуына байланысты келтірілген залалдарын сот тәртібімен өтеуді өз меншігіне айналдыруға құқылы.

      7. Қалдықтарды жинау, қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды орындайтын субъектілерге қалдықтарды беру, егер тараптар өзге жағдайларда келісім жасамаса, қалдықтарға меншік құқығының осындай субъектілерге бір мезгілде өтуін білдіреді.

      8. Қалдықтар орналасқан жер учаскелерінде жер учаскесінің меншік иесі немесе жер пайдаланушы өзгерген жағдайда, қалдықтарға меншік құқығы туралы мәселе Қазақстан Республикасының заңнамасымен сәйкес шешіледі.

      9. Мемлекеттік меншік объектілерін жекешелендіру кезінде қалдықтарға меншік құқығы, сондай-ақ оларды қауіпсіз басқару, жерді рекультивациялау және қалпына келтіру жөніндегі міндет, егер Қазақстан Республикасының "Мемлекеттік мүлік туралы" заңына сәйкес осы кәсіпорындарды жекешелендіру шарттарында өзгеше көзделмесе, жаңа меншік иесіне ауысады.

      351-бап. Иесіз қалдықтарды басқару

      1. Меншік иесі жоқ немесе меншік иесі анықталмайтын қалдықтар сот шешімімен иесіз деп танылады және осы тұлғаның өтініші бойынша тұлғаның меншігіне түседі.

      2. Жер учаскелерінің меншік иелері немесе жер пайдаланушылар өз жер учаскелерінде иесіз қалдықтарды анықтаған кезде осы қалдықтарды пайдалануға кірісіп не қалдықтарды меншікке айналдыру туралы куәландыратын өзге де іс-әрекеттер жасай отырып, өз меншігіне айналдыруға құқылы.

      3. Облыстың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың) жергілікті атқарушы органы оның аумағында иесіз қалдықтардың анықталуы үшін жауапты болады және олардың бар-жоғы туралы хабарлама алған кезден бастап алты ай ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етуге және осы қалдықтарды республикалық немесе коммуналдық меншікке түсті деп тану туралы талаппен сотқа жүгінуге міндетті.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган иесіз қалдықтар табылған жағдайда да осы қалдықтарды республикалық немесе коммуналдық меншікке түсті деп тану туралы талаппен сотқа жүгінуге міндетті.

      4. Иесіз қауіпті қалдықтар сот шешімі бойынша республикалық немесе коммуналдық меншікке түседі.

      5. Иесіз қауіпті қалдықтарды басқару тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді. Мұндай қалдықтарды басқаруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ведомстволық бағынысты ұйымы жүзеге асырады.

      6. Жергілікті атқарушы орган сот шешімімен мемлекеттік меншікке түскен болып танылған иесіз қалдықтарды басқаруды, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен иесіз қалдықтарды басқару қағидаларына сәйкес жүзеге асырады.

      352-бап. Қалдықтардың түзілу көлемін азайтуды және түзілетін қалдықтарды қалпына келтіру үлесін ұлғайтуды ынталандыру

      Жергілікті атқарушы органдар қалдықтардың түзілу көлемін азайтуды және түзілетін қалдықтарды қалпына келтіру үлесін ұлғайтуды ынталандыру, қалдықтардың түзілу көлемін азайтуға бағытталған технологияларды енгізетін шаруашылық қызмет субъектілерінің қауіптілік деңгейін төмендету жөніндегі іс-шараларды айқындайды және жүзеге асырады, өнім өндіру (жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету) процесінде қалдықтарды қалпына келтіретін болады, оларды жинау мен дайындауды, кәсіпорындар мен цехтар салуды жүзеге асырады, сондай-ақ жабдықтар өндіруді ұйымдастырады, қалдықтарды қалпына келтіру үшін қалдықтардың түзілу көлемін азайтуға, түзетілетін қалдықтарды қалпына келтіру бойынша іс-шараларын пайлық қаржыландыруға қатысады.

      22-тарау. Қауіпті қалдықтар

      353-бап. Қауіпті қалдықтар туралы жалпы ережелер

      1. Мынадай қасиеттердің бірінде немесе бірнешеуінде:

      HP1 жарылыс қаупі

      HP2 тотығу қасиеттері

      HР3 өрт қауіпсіздігі

      HP4 тітіркендіргіш әсері

      НР5 арнайы жүйелі уыттылығы/нысана-органға аспирациялық уыттылығы

      HP6 жіті уыттылығы

      HP7 канцерогендігі

      HP8 жегілеуші әрекеті

      НР9 инфекциялық қасиеттері

      НР10 бала туу үшін уыттылығы

      НР11 мутагендігі

      НР12 сумен, ауамен немесе қышқылмен жанасу кезінде улы газдардың пайда болуы

      НР13 сенсибилизация

      НР14 экоуыттылығы

      НР15 бастапқы қалдықтардан жанама түрде бөлінетін жоғарыда аталған қауіпті қасиеттерді көрсету қабілеті

      C16: тұрақты органикалық ластағыштары (СОЗ) бар қалдықтар қауіпті деп танылады.

      Қауіпті емес қалдықтар деп осы баптың 1-тармағында тізбеленген қасиеттерінің бірі жоқ және қоршаған орта, адамның өмірі мен денсаулығы үшін дербес немесе басқа заттармен байланысқа түскен кезде тікелей немесе ықтимал қауіп төндірмейтін қалдықтар танылады.

      2. Қалдықты қауіпті санатқа жатқызу мақсаты үшін қауіпті заттардың бастапқы шоғырлау деңгейін белгіленген шекті мәннен төмен деңгейге дейін азайту мақсатында қалдықтарды араластыруға немесе сұйылтуға жол берілмейді.

      3. Қауіпті қалдықтардың түзілуі мен жинақталуы барынша азайтылуы тиіс.

      354-бап. Қауіпті қалдықтардың паспорты

      1. Қауіпті қалдықтардың паспортын қызмет процесінде қауіпті қалдықтар түзілетін жеке және заңды тұлғалар жасайды және бекітеді.

      2. Қауіпті қалдықтардың паспорты мынадай міндетті бөлімдерді қамтуы тиіс:

      1) қауіпті қалдықтардың атауы және Қалдықтар сыныптауышына сәйкес олардың коды;

      2) қалдық түзушінің деректемелері: жеке немесе заңды тұлғаның ЖСН/БСН, орналасқан жері;

      3) қауіпті қалдықтар пайда болатын объектінің орналасқан жері;

      4) қалдықтардың шығарылған жері: нәтижесінде қалдық түзілген технологиялық процестің немесе нәтижесінде тауар (өнім) бастапқы тауардың (өнімнің) атауы мен өзінің тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан процестің атауы;

      5) қалдықтардың қауіпті қасиеттерінің тізбесі;

      6) қалдықтардың химиялық құрамы және олардың құрамбөлікетрінің қауіпті қасиеттерінің сипаттамасы;

      7) қалдықтарды басқарудың ұсынылатын тәсілдері;

      8) қалдықтарды басқару кезінде қажетті сақтық шаралары;

      9) қалдықтарды тасымалдауға және тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізуге қойылатын талаптар;

      10) табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың және қауіпті қалдықтарға байланысты олардың салдарларының, оның ішінде тасымалдау және тиеу-түсіру жұмыстарын жүргізу кезіндегі алдын алу және оларды жою жөніндегі шаралар;

      11) қосымша ақпарат (қалдықтарды түзуші хабарлағысы келетін өзге ақпарат).

      3. Қауіпті қалдықтар паспортының нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді және қауіпті қалдықтардың әрбір түріне жеке толтырылады. Қауіпті қалдықтардың паспорты қалдықтар түзілген сәттен бастап үш ай ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберіледі.

      4. Қауіпті қалдықтардың паспорты мерзімсіз құжат болып табылады.

      5. Осы қалдықтар пайда болған процестің технологиялық регламентінің өзгеруіне байланысты қалдықтардың қауіпті қасиеттері өзгерген немесе деректердің толықтығы мен дұрыстығын арттыратын қосымша ақпарат түскен жағдайда қауіпті қалдықтардың паспорты қайта қарауға жатады.

      6. Қауіпті қалдықтардың жаңартылған паспорты үш ай ішінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберіледі.

      7. Қалдықтарды түзуші қауіпті қалдықтар паспорттарының көшірмелерін осындай қалдықтардың партиясын немесе оның бір бөлігін тасымалдайтын жеке немесе заңды тұлғаға, сондай-ақ осы қалдықтар партиясының (партияның бір бөлігінің) әрбір жүк алушыға беруге міндетті.

      8. Қауіпті қалдықтардың алынған партиясын басқа материалдармен араластыруды қоса алғанда, қайта өңдеу кезінде мұндай қалдықтарды түзуші қауіпті қалдықтардың жаңа паспортын ресімдеуге және оны қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға жіберуге міндетті.

      9. Қауіпті қалдықтың химиялық және құрауыштық құрамы аккредиттелген зертхана орындаған осы қалдық үлгілерін сынау хаттамаларымен расталады. Өзінің тұтынушылық қасиеттерін жоғалтқан тауарлар (өнімдер) ұсынған қауіпті қалдықтар үшін техникалық шарттарға сәйкес бастапқы тауардың (өнімнің) құрамбөлік құрамы туралы мәліметтер көрсетіледі.

      355-бап. Қауіпті қалдықтарды басқару кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қауіпті қалдықтарды араластыру осы Кодекстің 338-бабының талаптары сақталған кезде тиісті экологиялық рұқсаты бар кәсіпкерлік субъектілері ғана жүзеге асыра алады.

      Араластыру технологиялық регламентке және (немесе) ең жақсы қолжетімді техникаларға сәйкес қалпына келтіру немесе жою кезінде халықтың денсаулығы мен қоршаған ортаға теріс әсер етуін азайту мақсатында жүзеге асырылады;

      2. Қауіпті қалдықтарды көмуге экологиялық рұқсат болған жағдайда арнайы жабдықталған орындарда, ал қауіпті қалдықтарды жер қойнауында көмген жағдайда, оның ішінде шахталардың, кеніштердің және көлік еңістерінің суландырылмаған жерасты тау-кен қазбаларында көмуге, сондай-ақ жер қойнауын пайдалану саласындағы уәкілетті органмен келісу кезінде рұқсат етіледі.

      Қауіпті қалдықтарды жинауға немесе көмуге бөлінген аумақта оларды басқаруға байланысты емес басқа да қызмет түрлерін жүзеге асыруға тыйым салынады.

      3. Қауіпті қалдықтарды көму орны жергілікті жерде қалдық түрін, оның қауіптілік дәрежесін және көму күнін көрсете отырып, жақсы көрінетін тану белгілерімен белгіленуі тиіс.

      4. Қауіпті қалдықтарды жинау, тасымалдау, қалпына келтіру және (немесе) жою жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектісі қауіпті қалдықтарды басқару кезінде төтенше және авариялық жағдайлар кезіндегі іс-қимыл жоспарын әзірлеуге міндетті.

      356-бап. Қауіпті қалдықтарды тасымалдау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қауіпті қалдықтарды тасымалдау барынша азайтылуға тиіс.

      2. Қауіпті қалдықтарды мынадай жағдайларда:

      қауіпті қалдықтарды тасымалдау мақсаттарында тиісті орап-буылуы және таңбаланған болса;

      арнайы жабдықталған және арнайы белгілермен жарақтандырылған көлік құралдары бар болса;

      қауіпті қалдықтар паспортының және тасымалданатын қауіпті қалдықтардың саны, оларды тасымалдаудың мақсаты мен тағайындалған орны көрсетілген, қауіпті қалдықтарды тасымалдауға және берілуге құжаттамасы бар болса;

      қауіпті қалдықтарды тасымалдау кезінде, сондай-ақ тиеу-түсіру жұмыстарына қойылатын қауіпсіздік талаптары сақталса тасымалдауға жол беріледі.

      3. Қауіпті қалдықтарды тасымалдау мақсатында орап-буу және таңбалау тәртібі Қазақстан Республикасының көлік туралы заңнамасында белгіленеді.

      4. Қауіпті қалдықтарды көлік құралдарымен тасымалдау тәртібі, тиеу-түсіру жұмыстарын орындауға қойылатын талаптар және экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі басқа да талаптар көлік және коммуникация саласындағы уәкілетті мемлекеттік орган бекітетін және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық қызметі саласындағы мемлекеттік органмен келісілген нормалар мен ережелерде айқындалады.

      5. Автокөлікке қауіпті қалдықтарды тиелген сәттен бастап және қауіпті қалдықтарды тасымалдайтын жеке немесе заңды тұлға қабылдағаннан бастап және оны белгіленген жерден көлік құралынан түсіргенге дейін, көлік ұйымы немесе көлік құралын иеленетін адам олармен қауіпсіз жұмыс істеу үшін жауапты болады.

      357-бап. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау

      1. Осы баптың мақсаттары үшін қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауды және оларды аулаққа шығаруды бақылау туралы Базель конвенциясына (бұдан әрі – Базель конвенциясы) сәйкес қауіпті деп танылатын қалдықтар топтары қауіпті қалдықтар болып есептеледі.

      2. Қазақстан Республикасының аумағы бойынша қауіпті қалдықтардың транзиті Базель конвенциясының талаптарына сәйкес жүзеге асырылады.

      3. Қазақстан Республикасының аумағы бойынша қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қорытындысы негізінде жүзеге асырылады. Қорытынды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тәртіппен және нысан бойынша шығарылады.

      4. Қауіпті қалдықтарды Қазақстан Республикасының аумағынан Базель конвенциясы тарабы мемлекеттеріне және өз заңнамасы шеңберінде қауіпті қалдықтарды импорттауға тыйым салған дамушы елдерге не егер осы қалдықтарды пайдалану экологиялық негізделген түрде жүзеге асырылмайды деп пайымдауға негіз болса, сондай – ақ оңтүстік ендіктің 60 градустан оңтүстікке қарай аудандарға экспорттауға тыйым салынады.

      5. Қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдау кезінде қауіпті қалдықтардың иелері мүдделі мемлекеттерге ұсынылатын қауіпті қалдықтарды трансшекаралық тасымалдауға қатысты ұсынылатын тасымалдаудың адам денсаулығы мен қоршаған орта үшін салдарын көрсететін ақпаратты беруге міндетті.

      6. Қауіпті қалдықтардың трансшекаралық қозғалысы кезінде олар орап-буу, таңбалау және тасымалдау саласындағы жалпы қабылданған халықаралық ережелер мен нормаларға сәйкес оралып-буылуыға, таңбалануға және тасымалдануға тиіс.

      7. Қауіпті қалдықтарды Еуразиялық экономикалық одаққа мүше болып табылмайтын мемлекеттерден Қазақстан Республикасының аумағына әкелу және Қазақстан Республикасының аумағынан осы мемлекеттерге оларды қалпына келтіру мақсатында әкету Қазақстан Республикасының Үкіметі уәкілеттік берген орган беретін лицензия негізінде жүзеге асырылады.

      8. Қауіпті қалдықтарды жеке тұлғалардың жеке пайдалануы үшін (коммерциялық емес мақсаттарда) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге және Қазақстан Республикасының аумағынан әкетуге тыйым салынады.

      9. Қауіпті қалдықтарды көму және залалсыздандыру мақсатында Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге тыйым салынады.

      10. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның шешімі бойынша Қазақстан Республикасына бір реттік өнімді әкелуге, басқаруы жоғары экологиялық қауіптілігімен байланысты қалдықтардың пайда болуына әкеп соғатын болса немесе экономикалық тұрғыдан тиімсіз болса, тыйым салынуы немесе толықтай тыйым салынуы мүмкін.

      11. Пайдалану нәтижесінде Қазақстан Республикасында қажетті қуатты залалсыздандыру және қалпына келтіру жөніндегі жұмыс істеп тұрған объектілері жоқ қауіпті қалдықтар түзілетін өнімді Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге тыйым салынады.

      12. Қазақстан Республикасының тұрақты органикалық ластағыш заттар туралы халықаралық шарттарында көзделген, пайдалану нәтижесінде құрамында тұрақты органикалық ластағыш заттары бар қалдықтар түзілетін өнімді өндіруге және Қазақстан Республикасының аумағына әкелуге тыйым салынады.

      358-бап. Қауіпті қалдықтарды есепке алу

      1. Қауіпті қалдықтарды қалпына келтіру немесе жою жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын тұлғалар, қауіпті қалдықтарды түзушілер, қауіпті қалдықтарды жинау, тасымалдау және (немесе) залалсыздандыру бойынша кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері қауіпті қалдықтарға қатысты көзделген қалдықтардың санын, түрін, шыққан жерін, межелі пункттерін, жинау жиілігін, тасымалдау әдісін және жұмыс істеу әдісін хронологиялық есепке алуды жүзеге асыруға және бұл ақпаратты сұратуы бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға беруге міндетті.

      2. Есептік жазбаларды кемінде 12 ай сақтауға тиіс қауіпті қалдықтарды тасымалдау жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъекті қоспағанда, қауіпті қалдықтар бойынша есептік жазбалар кемінде 5 жыл сақталуы тиіс.

      3. Осы баптың 1-тармағында көрсетілген тұлғалар, қауіпті қалдықтарды түгендеу туралы есепті, жыл сайынғы есепті кезеңнен кейінгі 1 қаңтардан бастап 1 наурыз аралығындағы жағдайы бойынша электронды түрде ұсынуға міндетті.

      4. Қауіпті қалдықтарды түгендеу жөніндегі есептердің деректері қалдықтардың Мемлекеттік кадастрына енгізіледі.

      5. Қауіпті қалдықтардың есебін жүргізу қағидаларын, оның ішінде қалдықтарды түгендеу жөніндегі есептің нысанын және оны толтыру жөніндегі нұсқаулықты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      6. Қауіпті қалдықтарды басқару жөніндегі операцияның аяқталғанын құжаттамалық растау, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның немесе қалдықтардың алдыңғы иесінің сұратуы бойынша берілуі тиіс.

      7. Қалдықтар саласындағы бастапқы статистикалық деректер Қазақстан Республикасының мемлекеттік статистика саласындағы заңнамасына сәйкес ұсынылады.

      23-тарау. Қалдықтарды көму полигондары

      359-бап. Қалдықтарды көму полигондары туралы жалпы ережелер

      Қалдықтарды көму полигоны деп (бұдан әрі – полигон) экологиялық, құрылыс және санитариялық-эпидемиялық талаптарға сәйкес алу ниетінсіз қалдықтарды тұрақты орналастырудың арнайы жабдықталған орны түсініледі.

      360-бап. Полигондар кластары

      1. Әрбір полигон мынадай сыныптардың біріне жатқызылуы тиіс:

      1-сынып – қауіпті қалдықтар полигоны;

      2-сынып – қауіпті емес қалдықтар полигоны;

      3-сынып – тұрмыстық қатты қалдықтар полигоны.

      2) Әртүрлі сыныптағы полигондарда көмуге арналған қалдықтар түрлерінің тізбесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3) Қауіпті қалдықтарды қауіпті емес қалдықтар полигондарында көмуге тыйым салынады.

      361-бап. Полигондарға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Қоныстану аумағы шегінде, орман-саябақ, курорттық, емдеу-сауықтыру, рекреациялық және су қорғау аймақтарының аумақтарында, ауыз сумен және шаруашылық-ауыз сумен жабдықтау мақсатында пайдаланылатын жерасты су объектілерінің су жинау алаңдарында, сондай-ақ тарихи-мәдени мұра объектілеріне жатқызылған аумақтарда қалдықтарды көмуге тыйым салынады.

      2. Егер пайдалы қазбалар жатқан жерлердің ластануына және тау-кен жұмыстарын жүргізу қауіпсіздігіне қатер төнген жағдайларда, пайдалы қазбалар жатқан жерлерде қалдықтарды көмуге және тау-кен жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады.

      3. Алдын ала өңдеусіз көмуге қауіпті емес қалдықтар ғана ұшырауы мүмкін.

      4. Қауіпті қалдықтарды көмгенге дейін залалсыздандыруға, тұрақтандыруға және қалдықтардың қауіпті қасиеттерін төмендететін немесе болдырмайтын басқа да әсер ету тәсілдеріне ұшырауға тиіс.

      5. Тұрмыстық қатты қалдықтарды алдын ала өңдеусіз көмуге тыйым салынады.

      6. Полигонда қалдықтарды қабылдау үшін белгілі бір класстағы өлшемшарттары:

      қоршаған ортаны (әсіресе жерасты және жерүсті суларын) және халықтың денсаулығын қорғаумен;

      полигон шегінде қалдықтарды тұрақтандыру процестерін қамтамасыз етумен;

      қабылданатын қалдықтардың сапалық құрамымен;

      қабылданатын қалдықтардың саны және олардың органикалық құрамбөліктерінің биожұтаңдануға қабілеттілігі бойынша талаптармен немесе шектеулермен;

      қорғау өлшемшарттарына сәйкес ықтимал қауіпті құрамбөліктердің санына шектеулермен;

      қалдықтар мен түзілетін сүзгінің экоуытты қасиеттерімен айқындалады.

      7. Қалдықтарды жинауға немесе көмуге арналған арнайы белгіленген орындардан тыс жинап қоюға тыйым салынады.

      8. Әрбір полигон атмосфералық шығарындылардың (қоқыс газы), сүзгілердің және депонирленген қалдықтарда пайда болатын сарқынды сулардың қоршаған ортаға теріс әсерінің алдын алу үшін мониторинг жүйесімен жабдықталуы тиіс.

      9. Тұрмыстық қатты қалдықтардың полигондары сүзінді суды және қоқыс газын жинауға және алшақтатуға арналған жүйелермен жабдықталуы тиіс. Сүзінді суды және қоқыс газын жинау және алшақтату үшін жүйелерді жобалауға, құрылысқа және пайдалануға қойылатын талаптар сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік стандарттармен, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізімге енгізілген ұлттық стандарттармен белгіленеді.

      10. Жаңадан салынып жатқан тұрмыстық қатты қалдықтар полигондары сүзуге қарсы экранмен жабдықталуы тиіс. Сүзуге қарсы экрандарды жобалауға және салуға қойылатын талаптар сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтермен белгіленеді және ұйымдық-құқықтық нысанына қарамастан дара кәсіпкерлер мен заңды тұлғалардың орындауы үшін міндетті.

      11. Полигонда көмуге арналған қалдықтардың саны мен қауіпті қасиеттері азайтылуға тиіс.

      12. Полигонның операторы биологиялық ыдырайтын қалдықтарды көму көлемін қысқарту және қоқыс газын жинау және кәдеге жарату жүйесін орнату жолымен полигонда метан шығарындыларын азайту бойынша шаралар қолдануы тиіс.

      Биологиялық ыдырайтын қалдықтар деп анаэробты немесе аэробты ыдыратуға қабілетті қалдықтар, оның ішінде бақтардың, парктердің, тамақ өнімдерінің, тамақ өнеркәсібінің қалдықтарымен салыстырылатын тамақты дайындаудан кейінгі қалдықтары макулатура түсініледі.

      13. Полигон операторы қалдықтарды сыныптау негізінде қабылдаудың бірыңғайланған рәсімін әзірлеуге тиіс.

      14. Полигонда жұмыстарды ұйымдастыру полигон құрылысының жобасы құрамында әзірленетін полигонды пайдаланудың технологиялық схемасымен анықталады және қоршаған ортаны қорғауды, механикаландыру құралдарының және қауіпсіздік техникасының барынша өнімділігін қамтамасыз етуге тиіс.

      15. Жұмыстарды жоспарлаудың негізгі құжаты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген полигонды пайдалану кестесі болып табылады.

      16. Полигонның жобасында жерді жабу, рекультивациялау және қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу және ол жабылғаннан кейін ластануды бақылау үшін тарату қорын құру көзделуге тиіс.

      Тарату қоры полигон операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен ережелерде белгіленген тәртіппен құрады.

      Тарату қоры жоқ полигонды пайдалануға тыйым салынады.

      17. Осы баптың 16-тармағының ережелері жер қойнауын пайдалану салдарларын жою жөніндегі міндеттемені орындауды қамтамасыз етуді ұсынған немесе Қазақстан Республикасының "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Кодексіне сәйкес тарату қорын құрған жер қойнауын пайдаланушыларға қолданылмайды.

      18. Полигондарда қалдықтарды орналастыруға және полигондарды ұстауға қойылатын талаптардың сақталуын бақылауды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      362-бап. Полигондар үшін қолайлы емес қалдықтар

      1. Полигондарда көму үшін мынадай қалдықтарды:

      1) сұйық түрдегі кез келген қалдықтарды (сұйық қалдықтарды);

      2) полигон жағдайында жарылғыш, коррозиялық, тотықтандырғыш, жоғары қауіпті немесе өртке қауіпті болып табылатын қауіпті қалдықтарды;

      3) сумен реакцияға түсетін қалдықтарды;

      4) медициналық қалдықтарды;

      5) Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы заңнамасына сәйкес айқындалған биологиялық қалдықтарды;

      6) оларды рекультиваттау кезінде тұрақтандырушы материал ретінде қолдануды қоспағанда, тұтас пайдаланылған шиналар мен олардың фрагменттерін;

      7) құрамында тұрақты органикалық ластағыштар бар қалдықтарды;

      8) пестицидтерді;

      9) қабылдау өлшемшарттарын қанағаттандырмайтын қалдықтарды;

      10) пластмасса, пластика, полиэтилен және полиэтилен қалдықтары мен полиэтилентерефталат орамасын;

      11) макулатура, картон және қағаз қалдықтарын;

      12) құрамында сынап бар шамдар мен аспаптарды;

      13) шыны ыдысты:

      14) шыны сынықтарын;

      15) түсті және қара металдардың сынықтарын,

      16) қорғасын-қышқылды, литий батареяларын;

      17) электрондық және электр жабдықтарын;

      18) пайдаланудан шыққан көлік құралдарын;

      19) құрылыс қалдықтарын;

      20) тамақ қалдықтарын қабылдауға тыйым салынады.

      2. Қабылдау өлшемшарттарын орындау мақсатында қалдықтарды араластыруға тыйым салынады.

      3. Қатты тұрмыстық қалдықтар полигондарында осы баптың 1-тармағының 6), 10), 11), 12), 13), 14), 15), 16), 17) тармақшаларында көрсетілген түрлер бойынша қалдықтарды міндетті түрде сұрыптау қарастырылуға тиіс. Қатты тұрмыстық қалдықтарды сұрыптау қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген ұлттық стандарттарды сақтай отырып жүзеге асырылады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігінде қарастырылған талаптарды орындау қамтамасыз етілмейтін қатты тұрмыстық қалдықтар полигонын пайдалануға тыйым салынады.

      4. Жергілікті атқарушы органдар биогаз және (немесе) энергия өндіру мақсатында оларды қайта өңдеу жөніндегі шараларды қоса алғанда биоыдырамалы қалдықтарды көмуді қысқарту, оның ішінде қордаландыру және кәдеге жарату бойынша шараларды ұйымдастырады.

      Биоыдырамалы қалдықтарды қордаландыру экологиялық және санитариялық-гигиеналық талаптарды сақтай отырып жүзеге асырылады.

      363-бап. Қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыруға арналған полигондарда орналастыруға тыйым салынатын қатты және шлам тектес өнеркәсіптік қалдықтар

      Қатты тұрмыстық қалдықтарды орналастыруға арналған полигондарда мынадай қатты және шлам тектес өнеркәсіптік қалдықтарды орналастыруға:

      1) хлор өндірісі бойынша химия өнеркәсібінің қалдықтарын:

      құрамында сынап және оның қосылыстары бар, синтетикалық каучук, хлор, каустик өндірісінің графит шламы;

      метанол, құрамында метанол бар, органикалық шыны өндірісінің қалдықтары;

      құрамында гексахлоран, метанол, трихлорбензол бар монохлорсірке қышқылының тұздарын өндіру шламдары;

      ДДТ, уротропин, цинеб, мыс трихлорфеноляты, тиурам-Д тасымалдау үшін пайдаланылатын қағаз қаптар;

      құрамында трихлорфенол бар, мыстың трихлорфенолятты өндіру шламдары;

      құрамында бензол және дихлорэтан бар пластополимерлер өндірісінің пайдаланылған катализаторлары;

      құрамында хлоропрен бар коагулюм және омега полимерлері;

      трихлорбензолдың, құрамында гексахлоран, трихлорбензол бар тыңайтқыштар өндірісінің қалдықтары;

      2) хром қосылыстарын өндіру жөніндегі химия өнеркәсібінің қалдықтарын:

      натрий монохроматы және хлорлы натрий өндірісінің шламы, құрамында алты валентті хром бар калий бихроматы өндірісінің қалдықтары;

      3) құрамында мырыш бар, сода өндіру жөніндегі өнеркәсіптің мырыш күйік қалдықтарын;

      4) жасанды талшық өндірісінің қалдықтарын:

      құрамында диметилтерефталат, терефтал қышқылы, мырыш, мыс бар шламдар;

      капролактамалары бар, капролактамды сүзуден қалған қалдықтар;

      құрамында метанол бар, метанолиз қондырғысының қалдықтары;

      5) лак-бояу өнеркәсібінің қалдықтарын:

      лактар мен эмальдердің пленкалары, құрамында мырыш, хром, еріткіштер, тотықтырғыш майлар бар жабдықты тазалау кезіндегі қалдықтар;

      құрамында мырыш және магний бар шламдар;

      6) химия-фотография өнеркәсібінің қалдықтарын:

      құрамында фенол бар, гипосульфит және сусыз сульфит өндірісінің қалдықтары;

      магнитті лактың, коллодияның, құрамында бутилацетат, толуол, дихлорэтан, метанол бар бояулардың қалдықтары;

      7) құрамында фенол бар пластмасса өндірісінің қалдықтарын;

      8) азот өнеркәсібінің қалдықтарын:

      кокс газын тазалау қондырғысынан алынатын шлам (шайырлар) және құрамында канцерогенді заттар бар синтез және компрессия цехының өңделген майлары;

      құрамында моноэтаноламин бар, моноэтаноламин айдайтын кубалық қалдық;

      9) мұнай өңдеу және мұнай-химия өнеркәсібінің қалдықтарын:

      құрамында хром және кобальт бар майларды, парафинді тазартудан алюмосиликатты адсорбент;

      құрамында отыз пайыздан астам күкірт қышқылы бар қышқыл гудрондар;

      құрамында фенол бар кокс алудың және жартылай коксты газдандырудың фустары мен фусосмоль қалдықтары;

      құрамында хром бар өңделген катализаторлар;

      құрамында май бар пайдаланылған саз;

      құрамында мырыш бар алкилфенольді қоспалар қондырғыларынан сүзу процесінің қалдықтары;

      10) машина жасау қалдықтарын:

      құрамында хром бар сарқынды сулардың тұнбасы;

      құрамында циан бар цианды ағындардың шөгуі;

      құрамында хром бар органикалық байланыстырушы өзекті қоспалар;

      құрамында мырыш, хром, никель, кадмий, қорғасын, мыс, хлорофос, тиокол бар гальваникалық цехтарды бейтараптандыру станцияларының вакумм-сүзгілерінен қалған шөгінділер;

      11) фармацевтика өнеркәсібінің қалдықтарын:

      құрамында бром, дихлорэтан, метанол бар синтомицин өндірісінің қалдықтары;

      12) ауыр металдардың тұздары бар байыту қалдықтары мен шламдарын орналастыруға тыйым салынады.

      364-бап. Қауіпті қалдықтар полигондарына арналған жалпы талаптар

      1. Қауіпті қалдықтарды орналастыру полигонының орналасқан жері:

      1) полигон шекарасынан тұрғын үй-жай және рекреациялық аймақтарға, су объектілеріне, ауыл шаруашылық мақсатындағы жерлерге және елді мекендерге дейінгі қашықтыққа;

      2) жерасты, жерүсті суларының және олардың су қорғау аймақтары мен белдеулерінің немесе ерекше қорғалатын табиғи аумақтардың болуына;

      3) геологиялық және гидрогеологиялық жағдайларға;

      4) учаскедегі су басу, ойысу, лай көшкіні немесе қар көшкіні қатеріне;

      5) мемлекеттік табиғи-қорық қорының объектілерін қорғауға қатысты талаптарды ескеруге тиіс.

      2. Полигонның сипаттамаларына және метеорологиялық жағдайларына байланысты:

      1) полигон бойына судың кенеттен келуін бақылау;

      2) қалдықтарды көму орнына жерүсті және (немесе) жерасты суларының келуін болдырмау;

      3) ластанған суды және сүзінді суды сарқынды сулар үшін белгіленген нормативтерге дейін жинау және өңдеу көзделуге тиіс.

      3. Қоқыс газын жинау, тазалау және пайдалану қоршаған ортаның зиянын немесе нашарлауын және халықтың денсаулығы үшін қауіп-қатерді азайтатын тәсілмен жүргізілуге тиіс.

      4. Қалдықтарды көму полигонының жұмыс істеу салдарын барынша:

      иістер мен шаңның эмиссиясын;

      желмен таралатын материалдарды, қосылыстар мен аэрозольдерді;

      шу мен қозғалысты;

      құстарды, паразиттерді және жәндіктерді;

      өрттерді азайту үшін шаралар қабылдануға тиіс.

      5. Қалдықтарды орналастыру полигоны учаскеден ластанудың қоғамдық жолдар мен жақын маңдағы аумаққа шығарылмайтындай етіп жабдықталуға тиіс.

      6. Полигон бөгде адамдардың учаскеге еркін кіруінен қорғалуға тиіс. Әр техникалық құралды бақылау және қол жеткізу жүйесінде қаражатты заңсыз пайдалануға және кедергі жасау мен анықтау шаралар бағдарламасы болуы тиіс.

      7. Қалдықтарды орналастыру полигонын басқаруды полигонды пайдалану үшін техникалық құралдары бар және полигон қызметкерлерінің кәсіби техникалық даярлығы мен біліктілігін арттыруды қамтамасыз ететін жеке немесе заңды тұлғалар жүзеге асырады.

      8. Рұқсат етілген әсер ету деңгейі қалдықтарды көму полигоны жобасының негізінде полигон орналасқан жердегі ерекше гидрогеологиялық жағдайларды назарға ала отырып, экологиялық рұқсатта айқындалуға тиіс.

      9. Полигонға Қазақстан Республикасы қалдықтарының мемлекеттік кадастрына енгізілген жеке тіркеу нөмірі беріледі. Полигон операторы полигонға қабылданатын қалдықтардың есебін жүргізуге арналған құжат айналымы жүйесін әзірлеуге тиіс.

      10. Полигон операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға көмілген қалдықтардың түрлері мен саны туралы және жоспарлы бақылау нәтижелері туралы тоқсан сайын хабарлауға міндетті.

      365-бап. Қалдықтарды қабылдау рәсімдері

      1. Қалдықтарды полигонға тапсыратын қалдықтардың меншік иелері полигон операторына қалдықтарды белгілі бір түрге жатқызуды растайтын және қауіпті қалдықтар үшін қауіпті қалдықтар төлқұжатының көшірмесімен сүйемелденетін сапалық және сандық сипаттамалары туралы дұрыс шынайы ақпаратты беруге міндетті.

      2. Полигон операторлары қалдықтардың осы полигонға орналастыруға рұқсат етілген және оларды орналастыру құқығы экологиялық рұқсатпен расталатын қалдықтардың түрлерін ғана қабылдауға құқылы.

      3. Полигон операторы қалдықтарды қабылдау кезінде:

      1) қауіпті қалдықтардың паспортын қоса алғанда, қалдықтарға арналған құжаттаманы тексеруді;

      2) қалдықтарды кіреберісте және орналастырылатын жерде көзбен шолып қарап тексеруді;

      3) қалдықтардың меншік иесі ұсынған құжаттамадағы сипаттаманы мазмұнымен салыстыруды;

      4) шығарылған жерін, жеткізу күнін, құрастырушы сәйкестігін немесе қатты тұрмыстық қалдықтар жағдайында, қалдықтарды жинауды жүзеге асыратын тұлғаны, қауіпті қалдықтар бар болса, олардың полигонда нақты орналасқан орнын көрсету арқылы орналастырылған қалдықтардың көлемі мен сипаттамаларын есепке алуды жүргізуді;

      5) полигонға радиоактивті заттардың түсуін болдырмау үшін - полигонға қабылданатын қалдықтардың әрбір партиясын дозиметрлік бақылауды жүзеге асыруға міндетті.

      4. Полигон операторы учаскеде қабылданған қалдықтардың әрбір партиясын алғанын жазбаша растауды тұрақты қамтамасыз етуге және полигонға қалдықтарды қабылдаған күннен бастап бес жыл бойы осы құжаттаманың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті.

      5. Келіп түсетін қалдықтардың салмағын анықтау үшін қабылдау пункттерінде өлшеу аспаптары орнатылуы тиіс.

      366-бап. Полигонды пайдалану сатысындағы бақылау және мониторинг

      1. Полигон операторы жыл сайын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға қоршаған ортаға әсер ету мониторингін жүргізу туралы есеп береді.

      2. Полигон операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды бақылау мен мониторинг нәтижесінде анықталған қоршаған ортаға қолайсыз әсер туралы хабардар етуге, сондай-ақ қабылданатын түзету шараларының сипаты мен мерзімдерін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісуге тиіс.

      3. Бақылауды, мониторингті және (немесе) талдауды аккредиттелген зертханалар орындауға тиіс.

      4. Сүзінді су мен жерүсті суларының сынамасы репрезентативті пункттерде іріктелуі тиіс. Сүзінді суды алуды және көлемі мен құрамын өлшеуді жүзеге асыру сүзінді су түзілетін учаскенің әрбір пунктінде жеке орындалуы тиіс.

      5. Газ мониторингі қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен әдістемеге сәйкес тұрмыстық қатты қалдықтар полигонының әрбір секциясы үшін жүргізіледі.

      6. Іріктеу мен талдауды жүзеге асыру жиілігі әсер етуге экологиялық рұқсатқа қоса берілетін мониторинг бағдарламасында негізделеді.

      7. Өлшенетін параметрлер және талданатын заттар орналастырылатын қалдықтардың құрамына байланысты түзетіледі.

      8. Жерасты суларынан алынған сынамаларда талданатын параметрлер жердегі сүзінді судың күтілетін құрамына және жерасты суларының сапасына негізделуге тиіс. Аналитикалық есепке алу үшін параметрлерді таңдау процесінде жерасты сулары ағынының жылдамдығы мен бағыты анықталуы тиіс. Параметрлер су сапасындағы өзгерістерді алдын ала анықтауы үшін индикативтік көрсеткіштерді қамтуы мүмкін.

      367-бап. Полигонды (полигонның бөлігін) жабу, рекультивациялау және мониторинг рәсімдері

      1. Қалдықтарды көму жөніндегі полигонды (полигонның бөлігін) жабуға экологиялық рұқсат алғаннан кейін ғана жол беріледі.

      2. Қалдықтарды көму жөніндегі полигон (полигонның бөлігі) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның және санитариялық-эпидемиологиялық қызмет саласындағы мемлекеттік органның лауазымды адамдары жергілікті жерде қорытынды қарап тексеруді жүргізілгеннен, полигон операторы ұсынған барлық ақпаратты бағалап және оны полигон (полигон бөлігінің) жабылуының мақұлданғаны туралы хабардар еткеннен кейін ғана жабық деп қарастырылуы мүмкін. Бұл ретте полигон операторы экологиялық рұқсат шарттарын орындаудан босатылмайды.

      3. Полигон (полигонның бөлігі) жабылғаннан кейін полигон операторы аумақты рекультивациялауды жүзеге асырады және 1-сыныпты полигондар үшін отыз жыл, 2-сыныпты полигондар үшін жиырма жыл, 3-сыныпты полигондар үшін бес жыл бойы қоқыс газы мен сүзгіштердің шығарындыларына мониторинг жүргізеді. Бұзылған жерлерді рекультивациялау және кейіннен мониторинг жүргізуге арналған қаражат полигонның жою қорынан түседі.

      4. Полигондарды рекультивациялау полигон денесіндегі қалдықтарды тұрақтандыру, полигон орналасқан аймақтың табиғи-климаттық жағдайларын ескере отырып, полигон баурайларын эрозияға қарсы қорғау және көгалдандыру бойынша іс-шараларды қамтиды. Полигондарды рекультивациялауға қойылатын талаптары сәулет, қала құрылысы және құрылыс саласындағы мемлекеттік нормативтермен белгіленеді.

      5. Полигон операторы жобаның шарттарына сәйкес полигонды (полигонның бөлігін) рекультивациялауды орындағаннан кейін және орындалған жұмыстар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның қатысуымен қабылдау комиссиясының актісімен қабылданғаннан кейін, полигон операторы қоршаған ортаға мониторинг жүргізуді тоқтатады.

      24-тарау. Тау-кен өндіру өнеркәсібі қалдықтарын басқару ерекшеліктері

      368-бап. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтары ұғымы

      1. Осы Кодексте тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтары деп пайдалы қатты қазбаларды барлау, өндіру, өңдеу және сақтау процесінде пайда болатын, оның ішінде аршылған, жанасқан тау жынысы, шаң, кедей (кондицияланбаған) кен, карьерлік және шахта суларын механикалық тазалау шөгіндісі, байыту қалдықтары мен шламдары түсініледі.

      Осы Кодекстің мақсаттары үшін пайдалы қатты қазбаларды өңдеу өзіне қатысты олардан пайдалы құрамбөліктерді алу мақсатында, оның ішінде көлемін өзгерту (ұсақтау, ұнтақтау), жіктеу (сұрыптау), сепарациялау және сілтісіздендіру, байыту, сондай-ақ бұрын орналастырылған тау-кен өндірісі өнеркәсібінің қалдықтарын қайта өңдеу жолымен қолданылатын механикалық, физикалық, биологиялық, термиялық немесе химиялық процестерін немесе олардың үйлесімін қамтиды, бірақ балқыту, термиялық өңдеу процестерін (әктасты күйдіруден басқа) және металлургиялық процестерін қамтымайды.

      2. Энергетикалық өндірістердің қалдықтары (күлдер мен күл шлактары) осы Кодекстің мақсаттары үшін тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтары болып танылмайды.

      3. Тау-кен өндіру өнеркәсібі қалдықтарын басқару жөніндегі қатынастарға осы Кодекстің 21 және 22-тарауларының талаптары осы Тараудың ережелеріне қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады. Осы Кодекстің 23-тарауының талаптары тау-кен өндіру өнеркәсібі қалдықтарын ұзақ мерзімді немесе тұрақты сақтау объектілеріне қолданылмайды.

      4. Осы Тараудың талаптары пайдалы қатты қазбаларды барлауды, өндіруді, өңдеуді және сақтауды жүргізу кезінде түзілетін, бірақ осындай операциялардың тікелей нәтижесі болып табылмайтын қалдықтарға, сондай-ақ сарқынды суларды айдауға және ілеспе өндірілген жерасты суларын жер қойнауына кері айдауға қолданылмайды.

      369-бап. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару

      1. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару осы Кодекстің 340-бабында белгіленген иерархия қағидатына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын жинап қою "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексіне сәйкес әзірленген және экологиялық рұқсаттың талаптарына сәйкес келетін жобалау құжатымен айқындалған арнайы белгіленген орындарда жүзеге асырылуы тиіс.

      3. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын арнайы белгіленген орындардан тыс жинап қоюға тыйым салынады.

      4. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтары болып табылмайтын өзге қалдық түрлерімен араластыруға немесе бірге жинап қоюға, сондай-ақ, егер бұл экологиялық рұқсат шарттарында тікелей көзделмесе, тау-кен өндіру өнеркәсібінің әр түрлі қалдықтарының түрлерін араластыруға немесе бірлесіп жинап қоюға тыйым салынады.

      5. Тау-кен өндірісі өнеркәсібінің бұрын жинап қойған қалдықтарын қайта өңдеу нәтижесінде пайда болған тау-кен өндіру өнеркәсібі қалдықтарының қауіптілік деңгейі бастапқы қалдықтардың қауіптілік дәңгейінен жоғары болмауы тиіс.

      6. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын көму бекітілген жобалау құжаттамасына сәйкес осы Кодекстің ережелерін, өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарын және санитариялық-эпидемиологиялық нормаларын есепке ала отырып жүзеге асырылады.

      370-бап. Қалдықтарды жинап қою объектілерін жобалауға, салуға және пайдалануға қойылатын талаптар

      1. Қалдықтарды жинап қою объектісі деп тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын қатты немесе сұйық нысанда не ерітінді немесе суспензия түрінде жинақтауға немесе орналастыруға арналған арнайы белгіленген орын түсініледі.

      2. Қалдықтарды жинап қою объектісін жобалау, салу (реконструкциялау), пайдалану және басқару кезінде мынадай талаптар қамтамасыз етілуге тиіс:

      1) қалдықтарды жинап қою объектісінің орналасқан жерін таңдау кезінде осы Кодекстің талаптары, сондай-ақ геологиялық, гидрологиялық, гидрогеологиялық, сейсмикалық және геотехникалық факторлар ескерілуге тиіс;

      2) объект қысқа мерзімді және ұзақ мерзімді перспективада топырақтың, ауаның, жер бетіне жақын немесе жерүсті суларының ластануын болғызбауға, сондай-ақ экологиялық рұқсат талаптарына сәйкес ластанған су мен сүзгіні тиімді жинауды және сумен немесе желден туындаған эрозияны азайтуды қамтамасыз ететіндей жобалануға тиіс.;

      3) қалдықтарды жинап қою объектісінің физикалық тұрақтылығы қамтамасыз етілуге, сондай-ақ ландшафтқа залал барынша азайтылуға тиіс;

      4) білікті персонал қалдықтарды жинап қою объектісін үнемі мониторингтеу және тексеру үшін, сондай-ақ қалдықтарды жинап қою объектісінің тұрақсыздығы немесе судың немесе топырақтың ластануы анықталған жағдайда шаралар қолдану үшін жоспарлар мен механизмдер әзірленге тиіс;

      5) қалдықтарды жинап қою объектісін жабу (жою) және топырақ қабатын рекультивациялау үшін шаралар көзделуге тиіс;

      6) қалдықтарды жинап қою объектісі жабылғаннан кейін қоршаған орта мониторингі кезеңінде іс-шаралар көзделуге тиіс.

      Осы баптың 6) тармақшасында көрсетілген мониторингке қатысты мәліметтер мен құжаттар ақпаратты тиісінше беруді және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның танысуын қамтамасыз ету үшін рұқсат беру құжаттамасымен бірге сақталуға тиіс.

      3. Қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы қоршаған ортаға әсер ету мониторингі туралы жыл сайынғы есепті қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ұсынады.

      4. Қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы 48 сағат ішінде қалдықтарды жинап қою объектісінің физикалық немесе химиялық тұрақтылығына әсер етуі мүмкін кез келген жағдайлар мен мониторинг процесінде анықталған қоршаған орта үшін кез келген елеулі теріс салдар туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етуге, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісім бойынша тиісті түзету шараларын қабылдауға міндетті.

      Осы тармақта көзделген міндеттемелер қалдықтарды жинап қою объектісі жабылғаннан кейін мониторинг кезеңіне қолданылады.

      5. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын салу, қалдықтарды жинап қою объектісін жабу және бұзылған жерлерді қалпына келтіру мақсатында ашық немесе жерасты тау-кен қазбаларына салу:

      1) қалдықтарды жинап қою объектісінің физикалық тұрақтылығын қамтамасыз ету;

      2) осы Кодекстің талаптарына сәйкес топырақтың, жерүсті және жерасты суларының ластануын болдырмау;

      3) осы тараудың талаптарына сәйкес мониторинг жүргізу талаптары ескеріле отырып жүзеге асырылады.

      371-бап. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасы

      1. Қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы қалдықтардың түзілуін, қалпына келтірілуін және жойылуын азайту үшін тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасын әзірлеуге міндетті.

      2. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасы осы Кодекске сәйкес әзірленетін және бекітілетін ең озық қолжетімді техникалар бойынша ақпараттық-техникалық анықтамалықтарға сәйкес ең озық қолжетімді техникаларды пайдалану қажеттілігі ескеріле отырып әзірленеді.

      3. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасының мақсаттары:

      1) қалдықтардың түзілуін және олардың қауіптілігін болдырмау немесе азайту;

      2) тау-кен өнеркәсібі қалдықтарын қалпына келтіруді экологиялық талаптарға сәйкес келген жағдайларда, қайта өңдеу, қайта пайдалану жолымен ынталандыру;

      3) қалдықтарды қысқа және ұзақ мерзімді перспективада қауіпсіз жоюды, атап айтқанда, жобалаудың тиісті нұсқасын таңдау жолымен:

      қалдықтарды жинап қоюдың жабық объектісін мониторингтеу, бақылау және басқару қажеттілігінің ең аз деңгейін немесе болмауын болжайды;

      қалдықтарды көмудің ұзақ мерзімді теріс салдарын болдырмауға немесе азайтуға бағытталған;

      бөгеттер мен жер бетінен шығып тұратын үйінділердің ұзақ мерзімді геотехникалық тұрақтылығын қамтамасыз ету болып табылады.

      4. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісіледі және олар бекіткен тәртіппен әзірленеді.

      5. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасы экологиялық рұқсаттың ажырамас бөлігі болып табылады және қалдықтарды жинақтау объектісін пайдалану жағдайларында және (немесе) жинақталатын қалдықтардың түрінде, сипатында елеулі өзгерістер болған жағдайда әрбір 5 жыл сайын қайта қарауға жатады. Өзгерістер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның бекітуіне жатады.

      6. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын басқару бағдарламасы иерархия қағидатына сәйкес әзірленеді және онда түзілетін және (немесе) үшінші тұлғалардан алынатын қалдықтардың көлемі мен құрамы, оларды жинақтау, жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, қалпына келтіру және жою тәсілдері туралы мәліметтер, сондай-ақ қалдықтардың түзілуін қысқарту, оларды пайдалану мен кәдеге жарату үлесін ұлғайту жөніндегі ұсынылатын шаралардың сипаттамасы болуы тиіс.


      372-бап. Су жағдайының нашарлауын, ауа мен топырақтың ластануын болдырмау

      1. Тау-кен өндіру өнеркәсібі қалдықтарымен жұмыс істеу кезінде осы Кодексте белгіленген экологиялық нормалардың сақталуы міндетті, атап айтқанда, судың ағымдағы жай-күйінің нашарлауын болдырмау үшін:

      1) пайдалану кезеңінде және қалдықтарды жинап қою объектісін жапқаннан кейін жинақталатын қалдықтарды, сүзгілердегі ластағыш заттарды қоса алғанда, сүзгілердің пайда болу әлеуетін бағалау, қалдықтарды жинап қою объектісінің су балансын айқындау;

      2) жерүсті суларының немесе жерасты суларының және топырақтың сүзілуі мен ластануын болдырмау немесе азайту;

      3) ластанған су мен сүзгішті оларды ағызуға қажетті деңгейге дейін жинап қою және тазалау.

      2. Қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы шаң мен газдың шығарылуын болдырмау немесе азайту үшін шаралар қолдануға міндетті.

      3. Тау-кен өндіру өнеркәсібінің қалдықтарын су басуға жататын жерүсті немесе жерасты өндіру жолымен болсын, ашық немесе жерасты тау-кен қазбаларына қайта орналастырған кезде, қалдықтарды жинау объектісінің операторы су мен топырақ жай-күйінің нашарлауын болдырмау немесе азайту жөнінде қажетті шаралар қабылдауға тиіс.

      4. Егер жинаушы тоғанда цианид болса, оператор қышқылда әлсіз еритін цианидтің концентрациясы қолжетімді ең озық техникаларды пайдалана отырып, ең төменгі ықтимал деңгейге дейін түсірілуін қамтамасыз етуге тиіс.

      373-бап. Ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау

      1. Тау-кен өнеркәсібі қалдықтарын жинақтау бойынша қызметтің бастамасы алдында қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы тау-кен өнеркәсібі қалдықтарын басқару кезінде ірі экологиялық оқиғаларды болдырмау саясатын, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган өнеркәсіптік қауіпсіздік саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп бекіткен қағидаларға сәйкес осындай оқиғаларға ішкі жоспарын әзірлеуге міндетті.

      2. Қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы саясатты енгізу және іске асыруды бақылау мақсатында жауапты қызметкерді тағайындайды.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган оқиғалар туындаған жерден тыс қолданылатын іс-шараларды көздейтін ірі экологиялық оқиғаларға ден қоюдың сыртқы жоспарын әзірлейді. Қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға ірі экологиялық оқиғаларға ден қоюдың сыртқы жоспарын әзірлеу үшін қажетті ақпаратты ұсынуға міндетті.

      4. Ірі экологиялық оқиға болған кезде қалдықтарды жинап қою объектісінің операторы, қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды дереу хабардар етуге және адамның денсаулығы мен өмірі үшін зардаптарын барынша азайту үшін, сондай-ақ экологиялық нақты немесе ықтимал залал дәрежесін бағалау үшін барлық қажетті ақпарат пен жәрдем беруге міндетті.

      374-бап. Қалдықтарды жинап қою объектісін жабу және жабылғаннан кейінгі кезеңдегі мониторинг

      1. Қалдықтарды жинап қою объектісін жабуға және жабылғаннан кейінгі кезеңдегі мониторинг жүргізуге қатысты осы Кодекстің 367-бабының ережелері қолданылады, ол жабылғаннан кейінгі кезеңде мониторинг жүргізу жөніндегі міндеттемелер 367-баптың 3-тармағында көзделген мерзіммен шектелмейді.

      2. Қалдықтарды жинап қою объектісін жабу жөніндегі іс-шараларды қаржыландыру, бұзылған жерлерді рекультивациялау және кейіннен мониторинг жүргізу "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген тәртіппен жүзеге асырылады.

      375-бап. Қалдықтарды қоймалаудың объектілерін түгендеу

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қысқа мерзімді немесе орта мерзімді перспективада қоршаған орта үшін елеулі теріс салдарларды тудыратын немесе халықтың өмірі мен денсаулығына және (немесе) қоршаған ортаға қатер төндіруге қабілетті қалдықтарды қоймалаудың жабық (пайдаланудан шығарылған, жойылған) және қараусыз қалған (иесіз) объектілерінің тізілімін жүргізуді ұйымдастырады.

      2. Тізілім осы кодекстің 351-бабына сәйкес жергілікті атқарушы органдар беретін деректер негізінде, бірақ жылына кемінде бір рет мерзімді жаңартуға жатады.

      3. Тізілімнен алынған ақпарат көпшілікке қолжетімді.

      25-тарау. Коммуналдық қалдықтарды басқару ерекшеліктері

      376-бап. Коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Коммуналдық қалдықтар деп мынадай:

      1) үй шаруашылықтарының аралас қалдықтары мен бөлек жиналған қалдықтары, басқалармен қоса, қағаз бен картон, шыны, металл, пластмасса, органикалық қалдықтар, ағаш, тоқыма, ораманы, пайдаланылған электр және электрондық жабдықтарды, пайдаланылған батареялар мен аккумуляторларды қоса алғанда;

      2) егер мұндай қалдықтар өзінің сипаты мен құрамы бойынша үй шаруашылықтарының қалдықтарына ұқсас болса, аралас қалдықтар және басқа көздерден бөлек жиналған қалдықтар тұтыну қалдықтары деп түсініледі;

      Коммуналдық қалдықтарға өндіріс, ауыл шаруашылығы, орман шаруашылығы, балық аулау, септиктер мен кәріз желілері, сондай-ақ пайдаланудан шыққан көлік құралдары немесе құрылыс қалдықтары, сарқынды сулардың шөгуін қоса алғанда, тазартудан түсетін қалдықтар кірмейді.

      Тұтыну қалдықтарына адамның тіршілік әрекеті нәтижесінде пайда болған, өзінің тұтыну қасиеттерін толық немесе ішінара жоғалтқан өнімдер және (немесе) бұйымдар, олардың орамы және өзге де заттар немесе олардың қалдықтары, агрегаттық жай-күйіне қарамастан, жарамдылық не пайдалану мерзімі таусылған, сондай-ақ меншік иесі өз бетімен табиғи түрде құтылған не тұтыну қалдықтарының қатарына құжатпен аударған қалдықтар жатады.

      2. Ауданның, облыстық маңызы бар қаланың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың жергілікті өкілді органдары коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) өз құзыреті шегінде коммуналдық қалдықтарды басқару бойынша бағдарламаны бекіту;

      2) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын бекіту;

      3) тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, әкету, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму тарифтерін бекіту арқылы іске асырады.

      3. Облыстардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі бағдарламаларды әзірлеуді ұйымдастыру және олардың орындалуын қамтамасыз ету;

      2) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын әзірлеу және жергілікті өкілді органдарға бекітуге ұсыну;

      3) коммуналдық қалдықтарды басқару жөніндегі объектілерді салуға жер учаскелерін бөлу;

      4) коммуналдық қалдықтарды жою және көму объектілерін салуды қамтамасыз ету;

      5) коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемдерін бақылауды жүзеге асыру және коммуналдық қалдықтардың түзілу көлемін азайтуға, олардың қайта пайдалануға, қайта өңдеуге, кәдеге жаратуға дайындық деңгейін арттыруға және көмуге жататын коммуналдық қалдықтардың көлемін қысқартуға бағытталған іс-шаралар мен экономикалық ынталандыруларды әзірлеу;

      6) коммуналдық қалдықтардың түзілу және жинақталу нормаларын есептеу қағидаларын бекіту;

      7) әзірлеу және аудандардың, облыстық маңызы бар қалалардың, республикалық маңызы бар қалалардың, астананың жергілікті өкілді органдарына қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейтін және бекітетін әдістемеге сәйкес есептелген тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға, шығаруға, кәдеге жаратуға, қайта өңдеуге және көмуге арналған тарифтерді бекіту үшін ұсыну;

      8) тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, шығару, кәдеге жарату, қайта өңдеу және көму жөніндегі операцияларды жүзеге асыратын субъектілер арасында өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін бөлу мөлшері мен тәртібін айқындау;

      9) коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды, оның ішінде қалпына келтіргенге немесе жойғанға дейін тасымалдау мен жинақтауды көздейтін жинаудың ұтымды және экологиялық қауіпсіз жүйесін ұйымдастыру;

      10) коммуналдық қалдықтарды жинау, тасымалдау, сұрыптау, қалпына келтіру, оның ішінде қайта өңдеу және жою жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын шағын және орта кәсіпкерлік субъектілері үшін қажетті инфрақұрылымды құруды және олардың жұмыс істеуін қамтамасыз ету;

      11) коммуналдық қалдықтарды басқару кезінде қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштеріне қол жеткізуді қамтамасыз ету;

      12) органикалық коммуналдық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компостерлеу жолымен іске асырады;

      4. Қалалардың, ауылдардың, кенттердің, ауылдық округтердің жергілікті атқарушы органдары коммуналдық қалдықтарды басқару саласындағы мемлекеттік саясатты:

      1) органикалық қалдықтарды бөлек жинауды және оларды қалпына келтіруді ынталандыру, оның ішінде компостирлеу жолымен;

      2) коммуналдық қалдықтарды тұрақты шығаруды ұйымдастыру;

      3) коммуналдық қалдықтарды басқару кезінде экологиялық талаптардың сақталуын қамтамасыз ету;

      4) коммуналдық қалдықтарды санкциясыз жағуды болғызбау және олардың жолын кесу арқылы іске асырады.

      5. Коммуналдық қалдықтардың қауіпті құрамдастары: электрондық және электр жабдығы, құрамында сынап бар қалдықтар, батарейкалар, аккумуляторлар және басқа да қауіпті құрамбөліктер бөлек жиналуға және мамандандырылған кәсіпорындарға қалпына келтіруге берілуге тиіс.

      377-бап. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі

      1. Тұрмыстық қатты қалдықтар деп қатты нысандағы коммуналдық қалдықтар түсініледі.

      Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесі (бұдан әрі – орталықтандырылған жүйе) – меншік нысанына және қызмет түріне қарамастан, тұрғын үйлерде не жеке тұрған ғимараттарда (құрылысжайларда) тұратын (тұрған) және (немесе) өз қызметін жүзеге асыратын және меншік құқығында контейнерлік алаңдар мен контейнерлер жоқ, сондай-ақ, тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, шығару, тасымалдау бойынша қызметтер көрсететін, жалпы пайдаланылатын жерлерде орналасқан меншік құқығында контейнерлік алаңдар мен контейнерлер, жеке және заңды тұлғаларды қамтамасыз ету шеңберінде жергілікті атқарушы органдар ұйымдастыратын жүйе.

      2. Контейнерлік алаңдар – тұрмыстық қатты қалдықтарды шығаруды, тасымалдауды жүзеге асыратын, арнайы көлікке арналған кірме жолдары бар,тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауға арналған контейнерлер орналастырылатын арнайы алаңдар.

      3. Тұрғын үйлерде тұратын жеке тұлғалар жария шарттар негізінде тұрмыстық қатты қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін пайдалануға және жергілікті өкілді орган бекіткен тарифтерге сәйкес қалдықтарды шығарғаны үшін көрсетілетін қызметтерге ақы төлеуге міндетті.

      Қызметін тұрғын үйлерде немесе жеке тұрған ғимараттарда (құрылысжайларда) жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер орталықтандырылған жинау жүйесін пайдалану кезінде осы Кодекске сәйкес жергілікті атқарушы органдар айқындаған тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауды және тасымалдауды жүзеге асыратын қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілер мен тұрмыстық қатты қалдықтарды әкетуге шарт жасасуға міндетті.

      Қызметін жеке тұрған ғимараттарда (құрылысжайларда) жүзеге асыратын заңды тұлғалар мен дара кәсіпкерлер қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерінің орталықтандырылған жинау жүйесіне жатпайтын көрсетілетін қызметтерін пайдалану кезінде "Рұқсаттар және хабарламалар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес рұқсаттар және хабарламалар тізіліміне енгізілген қалдықтарды басқару саласындағы кәсіпкерлік субъектілерімен тұрмыстық қатты қалдықтарды шығаруға шарт жасасуға міндетті.

      4. Қалдықтарды жинаудың орталықтандырылған жүйесін жергілікті атқарушы орган осы Кодекске және тұрмыстық қатты қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларына сәйкес тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау, шығару және тасымалдауды жүзеге асыратын тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына қатысушыларды айқындау жөніндегі конкурс (тендер) өткізу арқылы ұйымдастырады.

      5. Қалдықтарды жинау, шығару, тасымалдау, қалпына келтіру және жою жөніндегі операцияларды орындайтын субъектілер осы Кодексте және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілеген талаптарға сәйкес келуге тиіс және қалдықтарды меншік иесі берген кезден бастап олармен қауіпсіз жұмыс істеу үшін жауапты болады.

      6. Тұрмыстық қатты қалдықтарды өз бетінше шығару кезінде кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар осы Кодекстің талаптарын сақтауға, сондай-ақ тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеуді және (немесе) көмуді жүзеге асыратын тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына қатысушылармен шарттар жасасуға міндетті.

      7. Тұрмыстық қатты қалдықтарды жинауды, шығаруды және тасымалдауды жүзеге асыратын тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына қатысушылар немесе тұрмыстық қатты қалдықтарды дербес шығаруды жүзеге асыратын қалдықтардың меншік иесі тұрмыстық қатты қалдықтарды қалпына келтіруді жүзеге асыратын тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына қатысушыларға қалдықтарды жеткізуді жүзеге асырады.

      8. Тұрмыстық қатты қалдықтарды көму полигонына тікелей қалдықтарды шығару тұрмыстық қатты қалдықтарды қайта өңдеуді жүзеге асыратын тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына қатысушылар болмаған немесе осы Кодекстің 362-бабында көрсетілген қалдықтарды қоспағанда, осы елді мекенде тұрмыстық қатты қалдықтар нарығына осы қатысушылардың жеткілікті қуаты болмаған жағдайда жүзеге асырылады.

      378-бап. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға қойылатын талаптар

      1. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдау (оның ішінде шығару) осы Кодекстің талаптарына сәйкес келетін көлік құралдарымен жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдау жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері көліктің қозғалысы туралы толық навигациялық ақпаратты "Қазақстан Республикасының қоршаған орта мен табиғи ресурстарының жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесіне беруге міндетті.

      3. Спутниктік навигациялық жүйелердің деректері бойынша тұрмыстық қатты қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын көлік құралдарының қозғалысын қадағалау үшін "Қазақстан Республикасының қоршаған орта мен табиғи ресурстарының жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесінің тиісті кіші бөлімін әзірлеуді және жүргізуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган ұйымдастырады.

      4. Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдау жөніндегі кәсіпкерлік қызметті жүзеге асыратын кәсіпкерлік субъектілері тиісті қызметтер көрсету кезінде мынадай талаптарды сақтауға:

      1) тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға арналған арнайы жабдықталған көлік құралдарын пайдалануға;

      2) Осы баптың 1) тармақшасында көрсетілген көлік құралдарын "Қазақстан Республикасының қоршаған орта мен табиғи ресурстарының жай-күйі туралы Ұлттық деректер банкі" ақпараттық жүйесіне қосылған спутниктік навигациялық жүйелермен жабдықтауға және бұл жүйелерді тұрақты жұмыс жағдайында ұстауға;

      3) тұрмыстық қатты қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларында белгіленген үлгілік нысан бойынша тұрмыстық қатты қалдықтардың меншік иелерімен шарт жасасуға;

      4) Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасының талаптарын сақтауға тиіс.

      5) Тұрмыстық қатты қалдықтарды тасымалдауға, көлік құралдарының боялуына, арнайы айырым белгілерімен жабдықталуына және жабдыққа, сондай-ақ тиеу-түсіру жұмыстарына қойылатын талаптар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген Қазақстан Республикасының ұлттық стандарттарында белгіленеді.

      26-тарау. Радиоактивті қалдықтарды басқару ерекшеліктері

      379-бап. Радиоактивті қалдықтар және оларды сыныптау

      1. Радиоактивті қалдықтарға одан әрі пайдалануға жатпайтын кез келген агрегаттық жай-күйдегі мынадай заттар:

      1) құрамындағы радионуклид Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген деңгейден асып кеткен материалдар, бұйымдар, жабдық, биологиялық туынды объектілер;

      2) пайдаланылған, қайта өңдеуге жатпайтын ядролық отын;

      3) өз ресурсын тауысқан немесе зақымданған радионуклидті көздер;

      4) құрамындағы радионуклид Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген деңгейден асып кеткен, жер қойнауынан алынған және үйінділерге және жер қыртысына қоймаланған тау жыныстары, кендер және кендерді байыту мен сілтісіздендірудің қалдықтары жатады.

      2. Радиоактивті қалдықтардың, агрегаттық жай-күйі, шығарылған жері, радиоактивтілік деңгейі, радионуклидтің жартылай ыдырау кезеңі оларды сыныптаудың негізі болып табылады.

      3. Радиоактивті қалдықтар агрегаттық жай-күйі бойынша сұйық және қатты болып бөлінеді.

      Сұйық радиоактивті қалдықтарға бейорганикалық заттардың ерітінділері, сүзгі материалдарының пульпалары, органикалық сұйықтықтар жатады.

      Қатты қалдықтарға бұйымдар, машиналардың және тетіктердің бөлшектері, материалдар, биологиялық объектілер, радиоактивті сәулелердің таусылған көздері жатады.

      4. Егер қалдықтар құрамындағы радионуклидтердің үлестік активтілігі бақылауға жататын радиоактивті материалдарға арналған радиациялық қауіпсіздік нормаларымен регламенттелген мәндерден артық болса, ал белгісіз радионуклидті құрамдағы үлестік активтілігі:

      бета - сәулелену радионуклидтері үшін – килограмына жүз килобеккерелден;

      альфа - сәулелену радионуклидтері (трансурандыларды қоспағанда) үшін – килограмына он килобеккерелден;

      трансуранды радионуклидтер үшін – килограмына біркилобеккерелден артық болған кезде қалдықтар радиоактивтіге жатады.

      5. Радиоактивті қалдықтар түзілу көздері бойынша былайша сыныпталады:

      тау-кен өнеркәсібінің қалдықтары;

      зерттеу және энергетикалық ядролық қондырғылардың қалдықтары;

      ядролық жарылыстардың қалдықтары;

      пайдаланылмайтын радиоактивті сәулелену көздері және қызмет мерзімі аяқталған көздер.

      6. Қатты радиоактивті қалдықтар радиоактивтілік деңгейі бойынша былайша сыныпталады:

      активтілігі төмен қалдықтар – өзіндегі активтілік үлестік белсенділігі (килограмынакилобеккерелден): бета-сәулелену радионуклидтері үшін – мыңнан кем; альфа-сәулелену радионуклидтері (трансурандықтарды қоспағанда) үшін – жүзден кем; трансурандық радионуклидтер үшін – оннан кем қалдықтар;

      активтілігі орташа қалдықтар – өзіндегі активтілік үлестік белсенділігі (килограмына килобеккерелден): бета-сәулелену радионуклидтері үшін – мыңнан он миллионға дейінгі;альфа-сәулелену радионуклидтері үшін – жүзден бір миллионға дейінгі (трансурандықтарды қоспағанда); трансурандық радионуклидтер үшін – оннан жүз мыңға дейінгі қалдықтар;

      активтілігі жоғары қалдықтар – өзіндегі үлестік активтілік (килограмына килобеккерелден): бета-сәулелену радионуклидтері үшін – он миллионнан астам; альфа-сәулелену радионуклидтері (трансурандықтарды қоспағанда) үшін – бір миллионнан астам; трансурандық радионуклидтер үшін – жүз мыңнан астам қалдықтар.

      7. Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы, оның ішінде радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеуге байланысты қызметті мемлекеттік бақылауды және қадағалауды атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      380-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерін сыныптау

      1. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму үшін пайдаланылатын табиғи (табиғаттық) немесе жасанды алаңдар, сыйымдылықтар немесе үй-жайлар радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттеріне жатады.

      2. Қалдықтар кейіннен алып кету ниетінсіз орналастырылатын пункттер радиоактивті қалдықтарды көму пункттеріне жатады.

      3. Радиоактивті қалдықтарды сақтау пункттері:

      табиғи радионуклидтері басым геологиялық барлау, тау-кен өндіру және тау-кен өңдеу қызметтерінен;

      жасанды радионуклидтері бар ядролық энергетикадан, ядролық жарылыстар мен радиоизотопты өнімдерден радиоактивті қалдықтарды қабылдауы бойынша бөлінеді.

      4. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері радиоактивті қалдықтарды жинау алаңының ауқымы бойынша жергілікті және өңірлік болып бөлінеді. Жергілікті пункттерге бір объектінің немесе бір ауданның, ал өңірлік – екі және одан да көп объектілердің және (немесе) аудандардың қалдықтарын орналастыруға арналған пункттер жатады.

      381-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және көму кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Қазақстан Республикасының аумағында түзілетін радиоактивті қалдықтар олардың ықтимал қауіптілігі болуы мүмкін уақыт кезеңі ішінде халық пен қоршаған ортаның радиациядан қорғалуын қамтамасыз ететіндей түрде көмілуге тиіс.

      2. Радиоактивті қалдықтарды сақтау мен көму атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган беретін лицензиялар негізінде жүзеге асырылады және экологиялық нормалау және экологиялық рұқсаттар объектісі болып табылмайды. Радиоактивті қалдықтарға арналған нормативтерді атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      3. Радиоактивті қалдықтарды орналастыру радиоактивті қалдықтардың түзілуіне алып келетін қызметтің кез келген түрінің міндетті кезеңі ретінде жобалау және техникалық құжаттамада көзделуге тиіс. Радиоактивті қалдықтарды басқару осы Кодексте көзделген экологиялық талаптар ескеріле отырып, Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      4. Радиоактивті қалдықтарды сақтау мен көму кезінде операторлар:

      өздігінен жүретін тізбекті ядролық реакцияларды болғызбауды және жылудың көп бөлінуінен қорғауды;

      радиациялық қауіпсіздік қағидалары мен нормаларына сәйкес тиісті қорғау әдістерін қолдану арқылы халықтың және қоршаған ортаның тиімді қорғалуын;

      радиоактивті қалдықтарды сақтауға байланысты болуы мүмкін биологиялық, химиялық және басқа да тәуекелдерді есепке алу;

      көму объектісінің орналасқан жеріне, конструкциясы мен мазмұнына қатысты есепке алу құжаттарын сақтау;

      радиоактивті материалдарға санкциясыз қол жеткізуді бақылау мен шектеу, сондай-ақ радиоактивті заттардың қоршаған ортаға жоспарланбаған шығарылуын болдырмауды қамтамасыз етуге тиіс.

      382-бап. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттеріне қойылатын экологиялық талаптар

      1. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерінің барлық жобалары Қазақстан Республикасының Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүргізілетін санитариялық-эпидемиологиялық сараптамаға және сараптамаға жатады. Жобалау Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес бекітілген құрылыс нормалары мен қағидаларына сәйкес жүзеге асырылуы тиіс.

      2. Жобада:

      радиоактивті қалдықтардың түзілу көздері, радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерінің болжамдалатын әрекеті ету радиусындағы қоршаған ортаға радиоактивті әсер етудің басқа да көздері, олардың сандық және сапалық сипаттамалары;

      өндірістік радиациялық бақылау жүргізудің ұйымдық құрылымы, көлемі мен тәртібі;

      халыққа дозалық жүктемелердің есептері, радиоактивті қалдықтардың болжамдалатын әрекеті радиусындағы барлық радиация көздерінің қоршаған ортаға әсерінің жол берілетін және бақыланатын деңгейлері және бағалауы көрсетілуге тиіс.

      3. Жобада сақтау және (немесе) көму пункті салынатын орынды халықтың тәуекел тобына дозалық жүктеме бағалауы қамтылатын, қоршаған ортаға әсер ескеріле отырып, арнайы іздестірулер мен экономикалық бағалаулар негізінде баламалық нұсқалар қатарынан таңдау негізделуге тиіс.

      4. Геодезиялық, геологиялық, гидрогеологиялық және гидрометеорологиялық іздестірулерді қоса алғанда, инженерлік іздестірулер:

      пункт құрылысы орналасатын орынды таңдау және оны табиғи және техногендік факторлардың қолайсыз әсерінен инженерлік қорғау;

      қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар негіздемелерін қамтамасыз етуге тиіс.

      5. Радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттерінің жобаларында дезактивациялаудан немесе басқа да қызметтен кейін бүлінген жерлерді рекультивациялау көзделу қажет.

      6. Радиоактивті қалдықтарды көму пункттерінің айналасында шекаралары Қазақстан Республикасының халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы туралы заңнамасына сәйкес белгіленетін санитариялық-қорғаныш аймағы белгіленеді.

      7. Радиоактивті қалдықтарды көму пункттерін:

      тұрғын үй құрылысы аумақтарында;

      жер қойнауын зерттеу жөніндегі уәкілетті мемлекеттік органның келісімінсіз пайдалы қазбалар жатқан алаңдарда;

      активті карст аймақтарында;     

      шөгулер, сел тасқындары, қар көшкіндері және басқа да қауіпті геологиялық процестер аймақтарында;

      батпақты жерлерде;

      ауыз судың жерасты көздерінен су алынатын аймақтарда;

      курорттардың санитариялық күзет аймақтарында;

      қалалардың жасыл аймақ аумақтарында;

      ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда;

      шаруашылық-ауыз сумен жабдықтаудың жерасты және жерүсті көздері санитариялық күзет аймақтарының I, II, III белдеулері, су құбырларын тазарту құрылысжайларының, магистральдық суағарлар аумағында;

      су бөлу аумағында;

      ормандар, орман саябақтары және басқа да жасыл екпелер өсірілген немесе өсіруге арналған, қорғаныш және санитариялық-гигиеналық функцияларды орындайтын және халықтың демалу орындары болып табылатын жерлерде орналастыруға жол берілмейді.

      8. Құрылысқа жер учаскесін таңдау кезінде мынадай шарттарды сақтау қажет:

      минералдануы бойынша ауыз сумен және техникалық сумен жабдықтауға жарамсыз жер бетіне жақын сулардың болуы;

      жанасқан жыныстардың жоғары сорбциялық-сыйымдылық қасиеттері;

      жерасты суларының айтарлықтай тереңдікте жатуы (алпыс және одан да көп метр);

      жер бетіне жақын сулардың радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері түбінен төрт метр алыс деңгейі;

      сулы горизонттар болып табылмайтын және төмен жатқан сулы горизонттармен гидравликалық байланысы жоқ геологиялық қабаттардың болуы;

      опырылмалы тектониканың және қарқынды жарықшақтықтың болмауы, сейсмикалық қауіпті опырылуға дейінгі арақашықтықтың қырық километрден астам болуы;

      төгінділер құрауға, шөгуге, құлауға өте төмен сезімталдықтың болуы;

      эрозияның болмауы;

      геоморфологиялық тұрақтылық;

      іргетастың қатты және өте тығыз топырақты және тау жынысты болуы;

      іргетастың мықтылығы он метрден асатын, су өтпейтін тау жынысты болуы;

      жергілікті жердің бес пайыздан аспайтын еңісті шағын қыратты болуы;

      жақын жердегі жерасты және жер бетіне жақын сулардың су жинау тоғанына дейінгі немесе жерүстіндегі су көздерінен арақашықтықтың төрт километрден алыс болуы;

      жерді іс жүзінде пайдаланудың айтарлықтай экономикалық тиімділік бермеуі, жерді әлеуетті пайдаланудың да танылған бағасының жоқтығы;

      төрт километр арақашықтықта мәдени және ұлттық маңызы бар құндылықтардың жоқтығы;

      бұл жердің туристік құндылығының жоқтығы және оған жақын маңдағы елді мекендер тұрғындарының сирек келуі.

      6. Осы баптың 8-тармағында көрсетілген шарттардың бірі сақталмаған кезде:

      суды аз өткізетін және сорбциялық-сыйымдылық материалдарынан (полиэтиленнен, бетоннан керамикадан, саздан, цеолиттен) жасалған инженерлік кедергілер жасау;

      жерүсті суларының, жер бетіне жақын және жерасты суларының пункттерді айналып өтуін қамтамасыз ететін сорғының жүйелерін жасау жолымен қоршаған ортаны радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пунктінің зиянды әсерінен қорғау жөнінде немесе оны табиғи және техногендік факторлардан қорғау жөніндегі іс-шаралар әзірленуі тиіс.

      10. Уранды және уранды емес тау-кен өндіру және қайта өңдеу кәсіпорындарының активтілігі төмен қалдықтары үшін радиоактивті қалдықтарды аэрация аймағынан төмен және сорбциялық-сыйымдылық қасиеттері неғұрлым жоғары (радионуклидтердің пункттен тыс таралу мүмкіндігін болдырмайтын) басқа тау жыныстарының арасында орналастыра отырып, бұрын қазып өтілген тау-кен қазбалары пайдаланылуы мүмкін.

      11. Уранды және уранды емес тау-кен өндіру және қайта өңдеу кәсіпорындарының активтілігі орташа қалдықтары үшін де саздан, цеолиттен және радионуклидтері сорбциялаушы басқа материалдардан жасалған техникалық кедергілерді қосымша құрылғыларымен орната отырып, бұрын қазып өтілген тау-кен қазбалары пайдаланылуы мүмкін.

      12. Су өткізбейтін жыныстардан немесе басқа материалдан жасалған табиғи немесе жасанды төсеніш болған кезде рельефтегі табиғи ойпауыттар активтілігі төмен қатты және сұйық радиоактивті қалдықтарды ұзақ мерзімге орналастыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

      13. Сұйық радиоактивті қалдықтарды көмуге тыйым салынады. Сұйық радиоактивті қалдықтар қоршаған ортадағы болбыр тау жыныстардың ылғалдылығына дейін құрғатылуға немесе қатайтылуға тиіс.

      14. Активтілігі орташа радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері үшін міндетті түрде күзету іс-шаралары мен сигнал беру, активтілігі төмен радиоактивті қалдықтарды сақтау және (немесе) көму пункттері үшін сигнал беру құралынсыз күзету іс-шаралары көзделеді.

      15. Дозалық жүктеменің есебі және халықтың радиациялық қорғалуы жөніндегі тиімді шараларды әзірлеу халықтың тәуекелді топтары бойынша дозаның есебі негізінде жүзеге асырылады. Халықтың тәуекелді тобы халықтың осы тобына радиоактивті заттар жететін тәуекелді жолды талдау және анықтау негізінде айқындалады.

      16. Жерүсті суларының, жер бетіне жақын және жерасты суларының радиоактивті ластануының таралу есебі ерітінділер мен ластанудың сүзілу жылдамдығын, олардың таралу қабілеттерін және су сіңіргіш жыныстардың сорбциялық мүмкіндіктерін айқындау үшін орындалатын арнайы гидрологиялық және гидрогеологиялық зерттеулер жүргізу негізінде орындалады.

      17. Қоршаған ортаға авариялық радиоактивті ластану әсерінен келтірілген залал рекультивациялық жұмыстарды жүргізу жөніндегі қорғау шараларын орындауға арналған іс-шаралардың құны бойынша бағаланады.

      383-бап. Радиоактивті қалдықтарды трансшекаралық ауыстыру

      1. Қайта өңдеу үшін басқа мемлекеттерге әкетілген Қазақстан Республикасының өз радиоактивті қалдықтарын қоспағанда, басқа мемлекеттерден радиоактивті қалдықтарды сақтау немесе көму мақсатында Қазақстан Республикасына әкелуге тыйым салынады. Радиоактивті заттардың қоршаған ортаға таралуының алдын алу іс-шараларын жүргізбей радиоактивті қалдықтарды жер бетіне және жер қойнауына көмуге (орналастыруға) тыйым салынады.

      2. Қазақстан Республикасына радиоактивті қалдықтарды, радиациялық қауіпсіздік нормаларында белгіленген, құрамында алып қою деңгейінен жоғары радиоактивті заттар бар жартылай фабрикаттарды, шикізатты, жинақтаушы бұйымдарды әкелу Қазақстан Республикасының экспорттық бақылау саласындағы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады және Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамасына сәйкес ядролық материалдар мен иондаушы сәулелену көздері мемлекеттік есепке алуға жатады.

      3. Радиоактивті қалдықтарды трансшекаралық ауыстыру кезінде оператор халықаралық құқық нормаларын сақтай отырып, ауыстыруды қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдауға міндетті. Бұл ретте:

      оператор межелі мемлекеттің рұқсаты және алдын ала хабардар етілуі, сондай-ақ келісімі бойынша орын ауыстыруды қамтамасыз ету үшін шаралар қабылдауға міндетті;

      транзит мемлекеттері арқылы трансшекаралық ауыстыру нақты пайдаланылатын көлік түрлеріне сәйкес келетін халықаралық міндеттемелерді орындау шартымен жүзеге асырылуға тиіс;

      пайдаланылған отынды немесе радиоактивті қалдықтарды сақтау немесе көму үшін оңтүстік ендіктен оңтүстікке қарай 60 градус межелі орынға жөнелтуге тыйым салынады.

      384-бап. Радиоактивті қалдықтарды тасымалдау кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Радиоактивті қалдықтарды тасымалдау Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген қағидаларға және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Радиоактивті қалдықтарды тасымалдау қағидасы жүк жөнелтушінің, тасымалдаушының және жүк алушының құқықтарын, міндеттері мен жауапкершілігін, қауіпсіздік, физикалық қорғау шараларын, оқиғалар мен аварияларға жол бермеу жөніндегі келісілген шаралар жүйесін, буып-түюге, маркалауға және көлік құралдарына қойылатын талаптарды, ықтимал авариялардың салдарын оқшаулау жөніндегі іс-шараларды көздеуге тиіс.

      27-тарау. Қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару ерекшеліктері

      385-бап. Құрылыс қалдықтарын басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Құрылыс қалдықтары деп ғимараттарды, құрылысжайларды, өнеркәсіптік объектілерді, жолдарды, инженерлік және басқа да коммуникацияларды бұзу, бөлшектеу, қайта жаңарту, жөндеу (оның ішінде күрделі) немесе салу процесінде түзілген қалдықтар түсініледі.

      2. Құрылыс қалдықтарын қалдықтардың басқа түрлерінен тікелей құрылыс алаңында немесе арнайы орында міндетті түрде бөлуге жатады.

      3. Құрылыс қалдықтарын, бекітілген жобалық шешімдерге сәйкес құрылыс қалдықтарын қалпына келтіру жағдайларынан басқа, қалдықтардың басқа түрлерімен араластыруға тыйым салынады.

      4. Құрылыс қалдықтарын арнайы белгіленген орындардан тыс жинауға тыйым салынады.

      386-бап. Медициналық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Медициналық қалдықтар – медициналық қызметтер көрсету және медициналық манипуляциялар жүргізу процесінде пайда болатын қалдықтар.

      2. Медициналық қалдықтармен жұмыс істеу тәртібін денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Термиялық және (немесе) химиялық процестерді қолдана отырып, медициналық қалдықтарды өңдеу және жою осы Кодекстің талаптары сақтала отырып жүзеге асырылуға тиіс.

      387-бап. Биологиялық қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Биологиялық қалдықтар Қазақстан Республикасының ветеринария саласындағы заңнамасына сәйкес айқындалады.

      2. Биологиялық қалдықтармен жұмыс істеу тәртібін ветеринария саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      3. Термиялық және (немесе) химиялық процестерді қолдана отырып, биологиялық қалдықтарды өңдеу және жою осы Кодекстің талаптары сақтала отырып жүзеге асырылуға тиіс.

      388-бап. Жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтарды сақтау пункттері жойылуы қиын органикалық ластағыштардың қоршаған ортаға және халықтың денсаулығына әсерін болғызбауды қамтамасыз ететін қорғау құралдарымен жабдықталуға тиіс.

      2. Жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтарды есепке алу қатаң есептілік журналдарында жүргізілуге тиіс.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар етпей, жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтардың меншік иесі мен иесін ауыстыруға тыйым салынады.

      4. Жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтардың кадастры Қалдықтардың мемлекеттік кадастры шеңберінде жеке бөлім болып жүргізіледі.

      5. Қазақстан Республикасының жойылуы қиын органикалық ластағыштар туралы халықаралық шарттарында көзделген жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар қалдықтарды көмуге тыйым салынады. Жойылуы қиын органикалық ластағыштары бар осындай қалдықтардың экспорты мен импортына оларды жою мақсатында ғана рұқсат етіледі.

      389-бап. Радиоактивті қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Радиоактивті қалдықтар – Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамасында белгіленген радиоактивті заттар үшін регламенттелген мәндерден асатын мөлшерде және концентрацияда радиоактивті заттар бар қалдықтар.

      2. Радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету саласындағы, оның ішінде радиоактивті қалдықтармен жұмыс істеу кезіндегі қызметті мемлекеттік бақылауды және қадағалауды атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      3. Жеке және заңды тұлғалар атом энергиясын пайдалану саласындағы уәкілетті орган белгілеген радиоактивті материалдарды өндіру, сақтау, тасымалдау, пайдалану, кәдеге жарату және жою қағидаларын сақтауға, радиациялық әсер етудің шекті жол берілетін деңгейі нормативтерінің бұзылуына жол бермеуге, қоршаған ортаның радиациялық ластануының алдын алу және жою жөнінде шаралар қабылдауға міндетті.

      4. Қазақстан Республикасының аумағында түзілетін радиоактивті қалдықтар олардың ықтимал қауіптілігі болуы мүмкін уақыт кезеңі ішінде халық пен қоршаған ортаның радиациядан қорғалуын қамтамасыз ететіндей түрде көмілуге тиіс.

      Радиоактивті қалдықтарды жинау, сақтау, тасымалдау және көму жөніндегі қызмет Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      5. Қайта өңдеу үшін басқа мемлекеттерге әкетілген Қазақстан Республикасының меншікті радиоактивті қалдықтарын қоспағанда, басқа мемлекеттерден радиоактивті қалдықтарды сақтау немесе көму мақсатында Қазақстан Республикасына әкелуге тыйым салынады.

      6. Радиоактивті қалдықтар мен материалдарды жер бетінде және жер қойнауында радиоактивті заттардың қоршаған ортаға түсуінің алдын алу іс-шараларын өткізбей көмуге (орналастыруға) тыйым салынады.

      7. Радиоактивті материалдарды тасымалдау кезінде төтенше жағдайлар туындаған кезде Қазақстан Республикасының атом энергиясын пайдалану саласындағы заңнамасының талаптары азаматтардың денсаулығын, олардың мүлкін және қоршаған ортаны қорғауды қамтамасыз ету мақсатында халықтың радиациялық қауіпсіздігі мен техникалық регламенттер сақталуға тиіс.

      390-бап. Қалдықтардың жекелеген түрлерімен және олардың тіршілік циклінің процестерін басқару саласындағы экологиялық талаптар

      1. Қалдықтардың жекелеген түрлерімен жұмыс істеу кезінде қалдықтардың иелері экологиялық, санитариялық-эпидемиологиялық талаптардың, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару саласындағы ұлттық стандарттардың сақталуын қамтамасыз етуге тиіс.

      2. Қалдықтар санатына өткен мынадай материалдар мен өнімдерді басқару жөніндегі арнайы экологиялық талаптар: шиналар, электрондық және электр жабдығы, буып-түю, қағаз, пайдаланылған майлар, токтың химиялық көздері, құрамында сынап бар қалдықтар, сондай-ақ басқа да қауіпті қалдықтар қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбеге енгізілген қалдықтардың жекелеген түрлерін басқару саласындағы ұлттық стандарттарда белгіленеді.

      391-бап. Ғимараттарды, құрылысжайларды, құрылысжайлар және өзге де объектілерді жобалау кезінде қалдықтарды басқару саласындағы экологиялық талаптар

      Шегінде қалдықтардың түзілуі болжанатын, ғимараттарды, құрылысжайларды, құрылысжайларды және өзге де объектілерді жобалау кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті орган белгілейтін қалдықтарды басқару саласындағы қағидаларға, нормативтер мен талаптарға сәйкес осындай қалдықтарды жинауға арналған орындар (алаңдар) көзделуі қажет.



      28-тарау. Қалдықтардың мемлекеттік кадастры

      392-бап. Қалдықтардың мемлекеттік кадастры

      1. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастры – қалдықтарды орналастырудың әрбiр объектiсi (олардың кеңiстiктегi орналасуын көрсете отырып) бойынша геоақпараттық жүйелер, сондай-ақ қалдықтардың түрлерi, олардың шығу көздерi мен физикалық-химиялық қасиеттерi (халыққа және қоршаған ортаға қауiптiлiгi ескерiле отырып), компоненттiк құрамы, сандық және сапалық көрсеткiштерi, оларды сақтаудың, көму мен тастаудың техникалық, гидрогеологиялық және экологиялық шарттары, оларды пайдалану мен залалсыздандыру технологиялары негізiнде жүйелендірілген, кезеңділікпен толықтырылатын және нақтыланатын бiрегей мәлiметтер жиынтығы болып табылады. 

      2. Барлық қалдық түрлерi және қалдықтарды орналастыру объектiлерi Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрында есепке алынуға жатады.

      Қалдықтардың мемлекеттік кадастрын жүргізуді ұйымдастыруды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрын жүргiзудi қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның ведомстволық бағынысты ұйымы жүзеге асырады.

      393-бап. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрының мақсаттары мен міндеттері

      1. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастры мемлекеттiк органдарды, мүдделi жеке және заңды тұлғаларды қоршаған ортаны қорғауға қатысты технологиялық, экономикалық, құқықтық және басқа да шешiмдердi бағалау, болжау, әзiрлеу үшiн ақпаратпен қамтамасыз ету, сондай-ақ қалдықтардың жалпы мемлекеттiк кешендi есебiн жүргiзу мақсатында жүргiзiледi.

      2. Қалдықтардың мемлекеттiк кадастрын жүргiзудiң негiзгi мiндетi жалпы мемлекеттiк, өңiрлiк және салалық ақпараттық-сараптамалық жүйелердi және деректер банкiн қалдықтар, оларды өңдеудiң қасиеттерi мен технологиялары бойынша ақпаратпен қамтамасыз ету болып табылады.

      394. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу

      1. Объектілердің операторлары қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға мынадай құжаттаманы:

      1) қауіпті қалдықтардың паспортын;

      2) қалдықтарды түгендеу жөніндегі есепті;

      3) мыналарды:

      облыстың (республикалық маңызы бар қаланың, астананың) жергілікті атқарушы органының қалдықтарды жинақтауға және жоюға арналған жер учаскесін бөлу туралы шешімін;

      жер учаскесінің орналасқан жері бойынша өз құзыреті шегінде облыстардың (республикалық маңызы бар қалалардың, астананың), аудандардың (облыстық маңызы бар қалалардың) жергілікті атқарушы органдары, аудандық маңызы бар қалалардың, кенттердің, ауылдардың, ауылдық округтердің әкімдері куәландырған жер учаскесінің шекараларын белгілеу және жер учаскесіне құқық белгілейтін құжатты беру туралы анықтаманы;

      қалдықтарды орналастыру объектілерін құрудың
техникалық-экономикалық негіздемесін;

      қалдықтарды орналастыру объектілерін құруға
санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың оң қорытындысын қамтитын қалдықтарды орналастыру объектісі бойынша кадастрлық ісін ұсынады.

      2. Осы баптың 1-тармағының 1), 2) және 3) тармақшаларында көрсетілген құжаттарды толтыру нысанын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      3. Осы баптың 1-тармағының 2) тармақшасында көрсетілген құжаттама есепті жылдан кейінгі жылдың 1 қаңтарындағы жағдай бойынша 1 наурызына дейін қағаз және (немесе) электрондық жеткізгіштерде Қалдықтардың мемлекеттік кадастрының ақпараттық жүйесіндегі нысанды толтыру және ақпаратты беруге жауапты объект операторының лауазымды адамының электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қою арқылы жыл сайын ұсынылады.

      4. Осы баптың 1-тармағының 1) және 3) тармақшаларында көрсетілген құжаттама өзгерген жағдайда, қағаз және (немесе) электрондық жеткізгіштерде қалдықтардың мемлекеттік кадастрының ақпараттық жүйесінде нысанды толтыру және ақпаратты ұсынуға жауапты объект операторының лауазымды адамының электрондық цифрлық қолтаңбасымен қол қою арқылы қайта ұсынылады.

      395-бап. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу нәтижелері туралы ақпарат

      1. Қалдықтардың мемлекеттік кадастрын жүргізу нәтижелері бойынша қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жыл сайынғы ақпараттық шолу жасайды.

      2. Қалдықтардың мемлекеттік кадастры қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның ақпараттық жүйесінде, интернет-ресурсында орналастырылады және жаңартылып отырады.

      29-тарау. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері

      396-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындауға қойылатын талаптар

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен тізбе бойынша өнімнің (тауарлардың) жекелеген түрлерін Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын жеке және заңды тұлғалар мұндай өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға, қайта өңдеуге, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жаратуды (бұдан әрі – өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері) қамтамасыз етуге міндетті.

      2.Осы баптың 1-тармағында көрсетілген өндірушілер мен импорттаушылар өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін мынадай тәсілдердің бірімен орындайды:

      1) қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жаратудың меншікті жүйесін қолдануды;

      2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторымен қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт жасасуды, Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларына сәйкес өтінім беруді және өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банктік шотына қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру үшін төлемді есептеу әдістемесіне сәйкес жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дейін қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру үшін төлем түрінде ақша салуды орындайды.

      3. Осы баптың 2-тармағының 1) тармақшасында көзделген тәсіл автомобиль көлік құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын, кәбілді-өткізгіш өнімді өндірушілер мен импорттаушыларға қолданылмайды.

      4. Өндіруші немесе импорттаушы қолданатын қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жаратудың меншікті жүйесіне қолданатын талаптарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайды.

      5. Осы баптың 2-тармағының 2) тармақшасында көзделген тәсілді пайдаланған жағдайда өндіруші немесе импорттаушы Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларына сәйкес өтінім береді және қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру үшін өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банк шотына төлемақы енгізеді. Көрсетілген төлемақыны есептеу әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      6. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері:

      1) өндірілген майлар, полимер, шыны, қағаз және (немесе) картон орамалар, аккумулятор батареялары бөлігінде, оларды өндіру үшін сәйкесінше Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделген және кәдеге жаратылған пайдаланылған майлар, пластмасса, шыны, қағаз және картон қалдықтарының, пайдаланылған аккумулятор батареяларының кемінде отыз пайызы пайдаланылған жағдайда;

      2) өндірушілерге және импорттаушыларға, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген (өндірілген) және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген (әкелінген), одан тыс жерлерде өткізілген өнім (тауарлар) бөлігінде;

      3) өндірушілерге және импорттаушыларға, Қазақстан Республикасының аумағында өндірілген және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелінген полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалары, орауға арналған және (немесе) оның шегінен тыс жерлерде өткізілген (өткізілген) өнім (тауарлар) оралған (оралған), аралас материалдардан жасалған орама бөлігінде;

      4) автомобиль көлігі құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын импорттаушыларды қоспағанда, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын жеке тұлғаларға, тауарларды жеке пайдалану үшін бажсыз әкелуге арналған квота шегінде өнімді (тауарларды) импорттаған кезде;

      5) импорттаушыларға, тізбесін Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітетін әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарлары оралған полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орама, аралас материалдардан жасалған орама бөлігінде;

      6) өндірушілерге, қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізілген, преформалардан жасалған полимер орамалар бөлігінде;

      7) импорттаушыларға, өнім өндіру, жұмыстарды орындау, қызметтер көрсету кезінде өз қызметінде негізгі құралдар, материалдар, шикізат, қосалқы бөлшектер (құрауыштар) ретінде жалпы шаруашылық мұқтаждықтары үшін пайдаланылатын (пайдаланылатын) және өткізуге арналмаған (арналған), әкелінген (әкелінген) өнім (тауарлар) оралған, әкелінген полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалар, аралас материалдардан жасалған орамалар бөлігінде;

      8) импорттаушыларға, Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен шетелдік өтеусіз көмек ретінде әкелінген тауарлар оралған, әкелінген полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамалар бөлігінде қолданылмайды.

      7. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган әзірлейді және Қазақстан Республикасының Үкіметі бекітеді.

      397-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының құқықтық жағдайы

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қағидатын іске асыру мақсаттары үшін Қазақстан Республикасы Үкіметінің шешімімен айқындалған заңды тұлға болып табылады.

      2. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуге, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы жинауға қатысты айрықша құқыққа ие және аталған төлемдерге осы Кодексте және Қазақстан Республикасының өзге де заңнамалық актілерінде көзделген тәртіппен билік етуге және оларды басқаруға тиіс.

      3. Қазақстан Республикасының Үкіметі өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторын акционер (қатысушы, құрылтайшы) ретінде құруға қатысуға және (немесе) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының акцияларын (жарғылық капиталға қатысу үлестерін) сатып алуға құқылы.

      398-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қызметінің бағыттары

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы осы Кодекстің талаптарына сәйкес өндірушілерден және импорттаушылардан өзінің банктік шотына кәдеге жарату төлемі түрінде келіп түскен ақшаны кәдеге жаратуға:

      1) жеке және заңды тұлғаларға өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды (өндіріс қалдықтарынан алынған және (немесе) осы қалдықтар өндірістік қызмет нәтижесінде пайда болған заңды тұлғалардан немесе дара кәсіпкерлерден заңды тұлғаларға немесе дара кәсіпкерлерге берілген өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды қоспағанда), аталған қалдықтарды Қазақстан Республикасының аумағында залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жарату үшін берген жағдайларда, бөлек жинау және қайта өңдеу бойынша шығыстарды өтеуге;

      2) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын өндірушілерге әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын орау үшін қолданылатын полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамаларды, аралас материалдардан жасалған орамаларды өндірушілердің (импорттаушылардың) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуге, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізуіне байланысты шығыстарды өтеуге;

      3) Қазақстан Республикасында экологиялық таза автомобиль көлік құралдарының (Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламентінде белгіленген экологиялық сыныпқа сәйкес келетін; электр қозғалтқыштары бар) және олардың компоненттерінің, сондай-ақ техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісін ынталандыруға:

      мынадай бағыттар бойынша оларды өндірушілерді қаржыландыруға: жұмыс орындарын ұстауға; энергия ресурстарын пайдаланғау; ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді жүзеге асыруға; өнімді шығаруға байланысты сынақтар жүргізуге; кепілдік міндеттемелерді қолдауға;

      Қазақстан Республикасында өндірілген Қазақстан Республикасының аумағында көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын сатып алған кезде өндірушінің жеке және заңды тұлғаларға берген жеңілдікті қаржыландыруға;

      4) экологиялық қауіпсіз (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін және газ бөлетін); қалдықтары Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделетін болып табылатын Қазақстан Республикасында кабель-өткізгіш өнімдерін өндіруге; оларды өндірушілерді мынадай бағыттар бойынша қаржыландыру жолымен: жұмыс орындарын күтіп - ұстау; энергия ресурстарын пайдалануға; экологиялық қауіпсіз және (немесе) қайта өңделетін өнім өндірісі үшін шикізат сатып алу; ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық әзірлемелерді жүзеге асыруға.; өнімді шығаруға байланысты сынақтар жүргізуге; өнімді сертификаттауға бағыттайды.

      5) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, сұрыптауды, өңдеуді, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыруға;

      6) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды және Қазақстан Республикасының аумағында залалсыздандыру, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату жөніндегі объектілер жоқ Қазақстан Республикасынан тыс жерлерде жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуге, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жарату үшін беруді ұйымдастыруға;

      7) қалдықтарды мен қайталама ресурстарды жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жарату жүйесін ұйымдастыру-техникалық және ақпараттық қамтамасыз етуге, жарнама қызметін, қалдықтармен және қайталама ресурстармен жұмыс істеу саласындағы білім беру, маркетингтік іс-шараларды қаржыландыруға;

      8) тұрмыстық қатты қалдықтарды шығаруды жүзеге асыратын көлік құралдарының қозғалысын спутниктік навигациялық жүйе деректері бойынша қадағалаудың ақпараттық жүйені ұйымдастыруға және жүргізуге;

      9) қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, қайта өңдеу, залалсыздандыру және (немесе) кәдеге жарату саласындағы эксперименттік, тәжірибелік, жобалық, ғылыми-зерттеу жұмыстарын қаржыландыруға;

      10) Қазақстан Республикасында қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта пайдалануға дайындау, өңдеу, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату технологияларын ендіруге, қалдықтарды қайта пайдалануға дайындауды, өңдеуге, қайта өңдеуге, сұрыптауға және (немесе) кәдеге жарату бойынша зауыттар (өндірістер) салуға, қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, өңдеуді, қайта өңдеуді және (немесе) кәдеге жаратуды жүзеге асыратын ұйымдардың материалдық-техникалық базасын жетілдіруге, қалдықтарды термиялық кәдеге жаратуды ұйымдастыруға;

      11) электрлік қуаттау станцияларының желісін құруға және дамытуға, оның ішінде электрлік қуаттау станцияларының қызметін сатып алу, орналастыру және ұйымдастыру арқылы;

      12) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өз функцияларын жүзеге асыруына байланысты қызметті қаржыландыруға арналған төлемақы түрінде жібереді.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасында экологиялық таза автомобиль көлік құралдарының (Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламентінде белгіленген экологиялық сыныпқа сәйкес келетін электрлі қозғалтқыштары бар) және олардың құрамдастарының, сондай-ақ техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісін ынталандыру қағидаларын:

      1) қаржыландыру мерзімдері мен көлемдерін көрсете отырып, экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарын шығарушылар мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасындағы үлгілік шартының нысанын;

      2) қаржыландыру мерзімдері мен көлемдерін көрсете отырып, техникалық регламенттерде айқындалған экологиялық талаптарға сәйкес келетін өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын шығарушылар мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасындағы үлгілік шартының нысанын;

      3) экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарының өндірісі туралы есептілік нысаны және оларды өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін операторға беру мерзімдері);

      4) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының өндірісі туралы есептіліктің нысаны және оларды өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына ұсыну мерзімдерін;

      5) экологиялық таза автомобиль көлігі құралдарын шығарушыларға қойылатын талаптарды;

      6) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын шығарушыларға қойылатын талаптарды;

      7) пайдаланудан шығып қалған көлік құралының және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасының кәдеге жаратуға тапсырылғанын растайтын, Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын сатып алуға жеңілдік алу құқығын көздейтін құжат ұсынылған кезде Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын өткізу кезінде жеке және заңды тұлғаларға шығарушы ұсынған жеңілдіктің шарттары, оның ішінде мөлшерін айқындау тәртібін және оны қаржыландыру тәртібін бекітеді және белгілейді;

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган индустриялық-инновациялық қызметті мемлекеттік қолдау саласындағы уәкілетті органмен бірлесіп, Қазақстан Республикасында экологиялық қауіпсіз (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін мен газды аз бөлетін); қалдықтары Қазақстан Республикасының аумағында қайта өңделетін болып табылатын кәбілді-өткізгіш өнімнің өндірісін ынталандыру қағидаларын Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен:

      1) қаржыландыру мерзімдері мен көлемдері көрсетіле отырып,
кәбілді-өткізгіш өнім шығарушылар мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасындағы үлгілік шарттың нысанын;

      2) кәбілді-өткізгіш өнім өндірісі туралы есептіліктің нысандары және оларды өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына ұсыну мерзімдерін;

      3) кәбілді-өткізгіш өнім өндірушілерге қойылатын талаптарды және олардың сақталуын растау тәртібін;

      4) өнімге және технологиялық процестерге қойылатын талаптарды және олардың сақталуын растау тәртібін;

      5) қаржыландыру шарттары мен тәртібін белгілейді.

      Кабельдік-өткізгіш өнімнің (жанбайтын және (немесе) өрт қауіптілігі төмен және түтін мен газды аз бөлетін) экологиялық қауіпсіздігі жөніндегі талаптар техникалық регламенттерге сәйкес айқындалады.

      399-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өкілеттіктері

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының өкілеттіктеріне:

      1) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы үлгілік шарт негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы өндірушілермен (импорттаушылармен) шарт жасасуы;

      2) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банктік шотына өндірушілер (импорттаушылар) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін аударатын төлемақыны жинау;

      3) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақыны дұрыс есептеуіне, толық және уақтылы аударуына бақылауды жүзеге асыру;

      4) артық төленген сомалар кәдеге жарату төлемі енгізілген есепті кезең үшін Қазақстан Республикасының салық заңнамасында көзделген корпоративтік табыс салығы бойынша декларацияны өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының ұсыну мерзіміне дейін күнтізбелік 30 күннен кешіктірмей расталған жағдайда, өндірушілермен (импорттаушылармен) – өтініштері негізінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы белгілеген тәртіппен жүргізілетін артық төленген сомаларды қайтару және (немесе) алдағы төлемдердің есебіне есепке жатқызу;

      5) өндірушілердің (импорттаушылардың) әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын орау үшін қолданылатын полимер, шыны, қағаз, картон және (немесе) металл орамаларды, аралас материалдардан жасалған орамаларды қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы енгізуіне байланысты шығыстардың бір бөлігіне өтемақы алуға әлеуметтік маңызы бар азық-түлік тауарларын өндірушілердің құжаттарды дұрыс ұсынуына бақылауды жүзеге асыру;

      6) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің іске асырылу барысы туралы есепті ұсыну;

      7) автомобиль көлігі құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын өндірушілерді және импорттаушыларды қоспағанда, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын өндірушілердің (импорттаушылардың) тізілімін қалыптастыру, бекіту, жүргізу;

      8) автомобиль көлік құралдарын, өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын өндірушілерді және импорттаушыларды қоспағанда, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) Қазақстан Республикасының аумағында өндіруді және (немесе) Қазақстан Республикасының аумағына әкелуді жүзеге асыратын өндірушілердің (импорттаушылардың) тізілімін тіркеу және жүргізу қағидаларын әзірлеу және бекіту;

      9) мемлекеттік органдармен, оның ішінде Қазақстан Республикасының кеден және салық заңнамалары саласында өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелеріне қатысты мәселелер бойынша өзара іс-қимыл жасау;

      10) қалдықтарды қайталама шикізат ретінде пайдаланудың жаңа технологияларын енгізу, қалдықтарды және қайталама ресурстарды сұрыптау, қайта өңдеу және (немесе) кәдеге жарату жөніндегі зауыттарды (өндірістерді) салу;

      11) Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес олар бойынша іс жүргізу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органның құзыретіне жатқызылған, әкімшілік құқық бұзушылық белгілері бар әрекеттер анықталған кезде, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы мұндай құқық бұзушылықтар бойынша бар материалдарды қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға беруге міндетті;

      12) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің қағидатын іске асыру мақсатында қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органнан өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын жеке және заңды тұлғалардың қызметі туралы ақпараттан кәдеге жарату төлемін есептеу үшін деректер алуға құқылы;

      13) пайдаланудан шығып қалған көлік құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын кәдеге жаратуға тапсырғанын растайтын, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын сатып алуға жеңілдіктер алу құқығын көздейтін құжаттарды беру;

      14) пайдаланудан шығып қалған құралын және (немесе) өздігінен жүретін ауыл шаруашылығы техникасын кәдеге жаратуға тапсырғанын растайтын, оның ішінде Қазақстан Республикасының аумағында Қазақстан Республикасында шығарылған көлік құралын сатып алуға жеңілдіктер алу құқығын көздейтін құжаттарды беру қағидалары мен шарттарын әзірлеу және бекіту;

      15) осы Кодекстің 398-бабында көзделген бағыттарға сәйкес қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, сұрыптауды, өңдеуді, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы түрінде өзінің банктік шотына түскен ақшаны жіберу;

      16) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындайтын өзге де өкілеттіктер жатады.

      2. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақысын осы Кодекстің 398-бабына сәйкес, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісілген, елді мекендердегі тұрмыстық қатты қалдықтарды жинау тарифтері бойынша жеке және заңды тұлғалар төлейтін қаражат есебінен өзін-өзі ақтамайтын мақсаттарға жұмсалатын өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақы қаражатын пайдалану басымдығын қамтитын қызметін дамыту стратегиясына сәйкес жұмсауды жүргізеді.

      400-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелеріне қатысушылардың жауапкершілігі

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторымен Қазақстан Республикасының Үкіметі бекіткен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін іске асыру қағидаларына сәйкес өтінім бермеген, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болатын қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт жасамаған өндірушілер (импорттаушылар), сондай-ақ өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторының банктік шотына қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақы түрінде ақша енгізбеген немесе уақтылы енгізбеген өндірушілер (импорттаушылар) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      2. Осы баптың 1-тармағының қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, өңдеуді, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақыны есептеу бөлігіндегі талаптар қалдықтарды жинаудың, қайта өңдеудің және кәдеге жаратудың меншікті жүйесі бар өндірушілерге (импорттаушыларға) қолданылмайды.

      Қалдықтарды жинаудың, тасымалдаудың, қайта пайдалануға дайындаудың, қайта өңдеудің, залалсыздандырудың және (немесе) кәдеге жаратудың меншікті жүйесі бар өндірушілер (импорттаушылар) өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды қамтамасыз ету бойынша талаптарды орындамағаны және (немесе) тиісінше орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      3. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы өндірушілердің (импорттаушылардың) төлемақысын мақсатсыз пайдаланғаны, өзіне жүктелген міндеттер мен функцияларды орындамағаны немесе тиісінше орындамағаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауаптылықта болады.

      401-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы қызметінің айқындылығын қамтамасыз ету

      1. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы:

      1) өз қызметінің даму стратегиясын және инвестициялық саясатты қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келіседі;

      2) қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастырғаны үшін төлемақыдан түсетін ақшаны шоғырландыру үшін өлшемшарттар мен екінші деңгейдегі банктерге қойылатын талаптарды мемлекеттік жоспарлау жөніндегі орталық уәкілетті органмен келіседі.

      3) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау барысы туралы жыл сайынғы есеп жібереді.

      402-бап. Өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау

      1. Осы Кодекске сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерін орындау өндірушілер (импорттаушылар) мен өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторы арасында өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жойылғаннан кейін пайда болған қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды, пайдалануды және (немесе) кәдеге жаратуды ұйымдастыру туралы шарт жасасу арқылы жүзеге асырылады.

      Шарт өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелерінің операторы өзінің ресми интернет-ресурсында өндірушімен (импорттаушымен) орналастыру арқылы қол қойған жағдайда, өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімді (тауарларды) әкелген немесе өндірген кезден бастап жасалған болып есептеледі.

      2. Қалдықтарды жинаудың, тасымалдаудың, қайта пайдалануға дайындаудың, қайта өңдеудің, залалсыздандырудың және (немесе) кәдеге жаратудың меншікті өз жүйесі бар өндірушілер (импорттаушылар) қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіпке сәйкес өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері жөніндегі міндеттемелерді орындалғанын растау ретінде өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері операторына өндірушілердің (импорттаушылардың) кеңейтілген міндеттемелері қолданылатын өнімнің (тауарлардың) тұтынушылық қасиеттері жоғалғаннан кейін пайда болған қалдықтарды жинауды, тасымалдауды, қайта пайдалануға дайындауды, қайта өңдеуді, залалсыздандыруды және (немесе) кәдеге жаратуды растайтын құжаттарды ұсынады.

      20-тарау. Жекелеген қызмет түрлері бойынша ерекше экологиялық талаптар

      403-бап. Ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін жобалау кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      1. Осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалау жүргізілетін қызмет түрлерін жүзеге асыруға арналған ғимараттар, құрылысжайлар мен олардың кешендерін салу жобалары қоршаған ортаға әсерді бағалау нәтижелері бойынша тиісті қорытындыда көзделген талаптар мен шаралардың орындалуын қамтамасыз ететін шешімдерді қамтуға тиіс.

      2. I және II санаттағы объектілерге жататын ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін салу жобалары оларды пайдаланудан қауіпсіз шығаруды, кейіннен кәдеге жаратуды, жерді рекультивациялауды қамтамасыз ететін шешімдерді және көрсетілген операциялар нәтижесінде пайда болатын қалдықтарды қайта өңдеу, кәдеге жарату немесе жою жөніндегі шараларды қамтуға тиіс.

      404-бап. Ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін пайдалануға беру мен пайдалану кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      1. Ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін пайдалануға беру Қазақстан Республикасының сәулет, қала құрылысы және құрылыс қызметі туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады.

      2. Егер пайдалануға беру кезінде олардың экологиялық рұқсатта белгіленген қоршаған ортаға рұқсат етілген антропогендік әсер етудің тиісті нормативтерін сақтауы қамтамасыз етілмесе, I және II санаттағы объектілерге жататын ғимараттарды, құрылысжайлар мен олардың кешендерін пайдалануға беруге жол берілмейді.

      3. І немесе ІІ санаттағы объектінің құрамына кіретін ғимараттарды, құрылысжайларды және олардың кешендерін құрылыс жобасында көзделмеген, шығарындылар мен төгінділерді тазалауға және (немесе) залалсыздандыруға, сондай-ақ қалдықтарды басқаруға арналған құрылысжайларды, қондырғылар мен жабдықтарды пайдалануға беруге және пайдалануға тыйым салынады.

      405-бап. Авариялар кезіндегі жалпы экологиялық талаптар

      1. Авариялық шығарындылардан немесе төгінділерден қоршаған ортаның сапасы нашарлаған кезде және адамның өмірі мен денсаулығына қауіп төнсе, Қазақстан Республикасының Азаматтық қорғау туралы заңнамасына сәйкес халықты қорғау жөніндегі шұғыл шаралар қабылданады.

      2. Нәтижесінде белгіленген экологиялық нормативтердің бұзылуы орын алатын немесе орын алуы мүмкін І және ІІ санаттағы объектілерде авариялық жағдай туындаған кезде, объектінің операторы дереу, бірақ кез келген жағдайда авариялық жағдай анықталған сәттен бастап 2 сағаттан аспайтын мерзімде бұл туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға хабарлауға және қоршаған ортаның ластануын болдырмау жөніндегі, тіпті тиісті стационарлық көздерді немесе жалпы алғанда объектіні пайдалануды ішінара немесе толық, сондай-ақ осындай авариялық жағдайдан туындаған қоршаған орта үшін теріс салдарларды жою жөніндегі барлық қажетті іс-шараларды қабылдауға міндетті.

      406-бап. Әскери және қорғаныс объектілеріне, әскери қызметке қойылатын экологиялық талаптар

      Осы Кодексте белгіленген экологиялық талаптар Қазақстан Республикасының заңнамаларында көзделген ерекше жағдайларды қоспағанда, әскери және қорғаныс объектілері мен әскери қызметке қолданылады.


      407-бап. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізуге арналған жобалау құжаттары қоршаған ортаны қорғауға бағытталған мынадай шараларды:

      1) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалық құжатта негізделуге тиіс техникалық, технологиялық, экологиялық және экономикалық тұрғыдан орынды шамада бұзылған және иеліктен шығарылатын жер алаңының (оның ішінде жер қойнауын пайдалану операцияларын жүргізу басталғанға дейін ұтымды схема бойынша кірме автомобиль жолдарын салу, ұңғымаларды салудың топтық тәсілін қолдану, ішкі үйінді құрумен технологияларды қолдану, өндіріс қалдықтарын қайталама ресурстар ретінде пайдалану, оларды қайта өңдеу және кәдеге жарату, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операциялардың салдарын прогрессивті жою және басқа да әдістер) барынша ықтимал қысқаруын қамтамасыз ететін жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу әдістерін, технологияларын және тәсілдерін қолдануды;

      2) жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу нәтижесінде жердің техногендік шөлейттенуін болдырмау жөніндегі шараларды;

      3) жер қойнауының ластануын болдырмау жөніндегі, оның ішінде жер қойнауы кеңістігін пайдалану кезіндегі шараларды;

      4) "Жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы" Қазақстан Республикасының Кодексінде көзделген жағдайларда жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды тоқтату, тоқтатып қою, кен орынын игеру объектілерін консервациялау және жою кезіндегі қоршаған ортаны қорғау жөніндегі шараларды;

      5) топырақтың жел эрозиясына ұшырауын, аршылған және жанасқан жыныстардың үйінділерін, өндіріс қалдықтарын, олардың тотығуы мен өздігінен жануын болдырмау жөніндегі шараларды;

      6) сіңіргіш және тұщы су қабаттарын олардың ластануын болдырмау үшін оқшаулау жөніндегі шараларды;

      7) жерасты суларының сарқылуы мен ластануын болдырмау жөніндегі шараларды, оның ішінде жуу сұйықтықтарын дайындау кезінде улы емес реагенттерді қолдануды;

      8) бұрғылау ерітінділерін тазалауды және қайта пайдалануды;

      9) бұрғылау және жанар-жағармай материалдарының қалдықтарын экологиялық қауіпсіз тәсілмен жоюды;

      10) көмірсутегі кен орындарының қойнауішілік қысымын қолдау жүйесінде мұнай кәсіпшілігі ағындарын тазартуды және қайта пайдалануды көздеуге тиіс.

      2. Жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушылар жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу үшін жобалау құжаттарында көзделген шешімдердің, сондай-ақ мынадай талаптардың сақталуын қамтамасыз етуге міндетті:

      1) ұңғымалар мен тау-кен қазбаларының конструкциялары жер қойнауын және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі талаптардың орындалуын қамтамасыз етуге тиіс;

      2) дизель-генераторлық және дизель жетегі бар қондырғыларды қолдана отырып, жер қойнауын пайдалану жөніндегі операцияларды жүргізу шеңберінде бұрғылау және өзге де жұмыстарды орындау кезінде мұндай қондырғылардан тазартылмаған пайдаланылған газдардың атмосфералық ауаға шығарылуы олардың техникалық сипаттамаларына және экологиялық талаптарына сәйкес келуге тиіс; 

      3) құнарлы жерде және ауыл шаруашылығы мақсатындағы жерде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi құрылысжайларды салу кезiнде жабдықтарды монтаждауға дайындық жұмыстарын жүргiзу процесiнде аумақты ары қарай рекультивациялау үшін құнарлы қабат алынады және жеке сақталады;

      4) ластағыш заттардың суға және топыраққа жылжуын (жылыстауын) болғызбау үшiн алаңдарды гидро оқшаулаумен өндіріс қалдықтарын ұйымдасқан түрде жинау мен сақтаудың инженерлiк жүйесi көзделуге тиiс;

      5) ұңғымалар ерекше қорғалатын табиғи аумақтарда салынған жағдайларда, тек қана қоймасыз технология қолданылуы қажет;

      6) көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде күкіртті ашық түрде күкірт карталарында орналастыру көлемін азайту және оның қоршаған ортаға зиянды әсерін төмендету жөніндегі шаралар көзделуге тиіс;

      7) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операциялар кезiнде шламдарды кәдеге жарату және бұрғылау процесiнде қайтадан пайдалану, қоршаған ортаға қайтару үшiн пайдаланылған бұрғылау ерiтiндiлерiн, бұрғылаудан, кеніштерден және шахтадан шыққан сарқынды суды бейтараптандыру жөнiндегi жұмыстар белгiленген талаптарға сәйкес жүргiзiлуге тиiс;

      8) бұрғылау ерiтiндiлерiн көмiрсутек (әктас-битум, инверт-эмульсия және басқалары) негiзiнде қолданған кезде ауаның газдануының алдын алу жөнiндегi шаралар қабылдануы тиiс;

      9) жану немесе адамдардың улану мүмкіндігін болдырмау мақсатында пирофорлық шөгiндiлер, шлам мен кернді көму жоба бойынша және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның, санитариялық-эпидемиологиялық қызметтiң мемлекеттiк органы мен жергiлiктi атқарушы органдардың келiсiмi бойынша жүргізіледі;

      10) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi құрылысжайларды пайдалануға беру жобада көзделген барлық экологиялық талаптар толық көлемде орындалған жағдайда жүргiзiледi;

      11) жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операциялар мен жабдықтарды бөлшектеу аяқталғаннан кейiн жою жоспарында (жобасында) көзделген жобалық шешiмдер сәйкес жерді қалпына келтiру (рекультивациялау) жөніндегі жұмыстар жүргiзiледi;

      12) жер қойнауын пайдаланушы бұрғылайтын, оның ішінде өздігінен ағып шығатын ұңғымаларды, сондай-ақ пайдалануға жарамсыз немесе пайдаланылуы тоқтатылған ұңғымаларды реттегіш құрылғылармен жабдықтауға, консервациялауға немесе Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен жоюға жатады;

      13) сіңірме ұңғымаларды бұрғылауға қоршаған ортаны қорғау, су қорын пайдалану және қорғау саласындағы, жер қойнауын зерттеу жөнiндегi уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың, санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттiк органның осы ұңғымалар бұрғыланатын ауданда арнайы тексерулер жүргiзілгеннен кейiн беретiн оң қорытындылары болған кезде жол беріледі;

      14) ұңғымаларды тоқтатып қою және жою келісімшарттық аумақтар шегінде Қазақстан Республикасының жер қойнауы және жер қойнауын пайдалану туралы заңнамасына сәйкес жүзеге асырылады; 

      3. Мыналарға:

      1) шаруашылық-ауыз суларын қамтитын қабаттарға бұрғылау ерiтiндiлері мен материалдарды жiберуге;

      2) өнеркәсiптiк, емдiк минералдық және жылу-энергетикалық сарқынды суларды ағызуға арналған сіңірме ұңғымалар шаруашылық ауыз суымен жабдықтау немесе емдiк мақсаттарға жарамды немесе сол үшiн пайдаланылатын су тұтқыш жиектердi ластайтын көздер болуы мүмкiн жағдайларда оларды бұрғылауға;

      3) сумен жабдықтау көздерiн санитариялық қорғау аймақтарында сiңiрме ұңғымалар мен құдықтар орнатуға;

      4) құрамында радиоактивтi заттары бар, пайдаланудан шығарылған суды сіңірме ұңғымалар мен құдықтарға ағызуға тыйым салынады.

      408-бап. Теңізде барлау мен өндіру кезіндегі экологиялық талаптар

      1. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізген кезде ұңғымаларды бұрғылау қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық практикада қабылданған, сынақтан өткізілген озық принциптер мен әдістер негізінде жүзеге асырылуға тиіс.

      2. Келісімшарттық аумақ шегінде теңіз бұрғылау платформаларын орналастыруға арналған орындар балық аулау кәсіпшілігі, балықтардың бағалы түрлерін және су кәсіпшілігінің басқа да объектілерін сақтау және өсімін молайту үшін перспективалық маңызы бар теңіз аудандарын барынша сақтау мүмкіндігі ескеріле отырып таңдалуға тиіс.

      3. Кеме қатынауға болатын акваторийде мұз қабаты болған кезде бұрғылау баржасынан немесе платформасынан бұрғылау жұмыстарын жүргізу, көмірсутегін ықтимал төгілуін оқшаулау үшін қажетті жабдықтары бар мұзжарғыш түріндегі кеменің ұдайы бірге болуымен жүзеге асырылуға тиіс. Осы тармақта көрсетілген талап жасанды аралдарда жүргізіліп жатқан бұрғылау жұмысына қолданылмайды.

      4. Теңізде мұз қатқан қиын жағдайларда болжанған төтенше қысыммен және күкіртсутегінің өте жоғары мөлшерімен қалың тұз астындағы өнім беретін қабатты ашуға және ұңғымаларды сынауға тыйым салынады.

      5. Теңізде көмірсутектерді өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган айқындаған тәртіппен ұңғымалар сағаларында байқау және өлшеу арқылы өндірістік процеске мониторинг жүргізуге міндетті.

      6. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде жер қойнауын пайдаланушы авариялық төгілулердің алдын алу, оқшаулау және жою жөніндегі іс-шараларды қамтамасыз етуге тиіс.

      7. Теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың авариялық төгілуі туындаған кезде жиынтық экологиялық пайданы талдау негізінде оларды жоюдың оңтайлы әдістері қолданылуы тиіс.

      Жиынтық экологиялық пайданы талдау (ЖЭПТ) адамдардың денсаулығын барынша сақтауға және қоршаған ортаны қорғауға бағытталған, мұнайдың төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін іріктеу тәсілін білдіреді.

      Мұнайдың төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін іріктеу адамдардың денсаулығын барынша сақтау және қоршаған ортаны қорғау үшін ЖЭПТ негізінде жүргізіледі.

      Қоршаған ортаны қорғау, жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану, су қорын пайдалану мен қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органдармен ЖЭПТ әдісін мұнайдың төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін келісу тек қана:

      1) елді мекеннен қашықтығы 5 километрден кем болған кезде мұнай дақтарын жағу үшін;

      2) өртеуге жататын мұнай дақтарын оқшаулау мақсатында хердерлерді қолдану үшін;

      3) су тереңдігі 10 метрден кем және жағалаудан 1 километрден кем қашықтықта диспергенттерді қолдану үшін талап етіледі.

      Өзге жағдайларда ЖЭПТ тек қана қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органмен келісіледі.

      Диспергенттерді, хердерлерді кез келген қолдану немесе мұнай дақтарын жағу туралы қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органды хабардар ету қажет.

      Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында жиынтық экологиялық пайданы талдау негізінде мұнайдың авариялық төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін айқындау, келісу және таңдау туралы шешім қабылдау қағидаларын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) жиынтық экологиялық пайданы алдын ала және жедел талдау негізінде мұнайдың төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін келіседі;

      2) Жиынтық экологиялық пайдаға талдау жүргізу әдістемесін әзірлейді және бекітеді;

      3) ЖЭПТ мәселелері және мұнайдың төгілуін жою әдістері бойынша ұсынылатын ең үздік халықаралық практика тізбесін бекітеді.

      9. Жануарлар дүниесін молайту және пайдалану, су қорын пайдалану мен қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы уәкілетті органдар Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында жиынтық экологиялық пайданы талдау негізінде мұнайдың авариялық төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін айқындау, келісу және таңдау туралы шешім қабылдау қағидаларында белгіленген жағдайларда мұнайдың төгілуін жоюдың оңтайлы әдістерін келіседі.

      10. Теңізде және ішкі су айдындарында мұнайдың авариялық төгілуін жою кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітетін тізбеге енгізілген диспергенттер мен хердерлер қолданылады.

      Қазақстан Республикасының теңізге, ішкі су айдындарына және сақтандырғыш аймағына мұнайдың авариялық төгілуін жоюға арналған диспергенттер мен хердерлер тізімін, диспергенттер мен хердерлерді Қазақстан Республикасының теңізге, ішкі су айдындарына және сақтандырғыш аймағына мұнайдың авариялық төгілуін жоюға арналған диспергенттер мен хердерлер тізіміне қосу тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Диспергенттер – табиғи процестердің әсерінен бұзылуға дейін судың қабатында қала отырып, онымен барынша тиімді араласа алатын, мұнай дағының ұсақ тамшыларға бөлінуіне мүмкіндік беретін беткі активті заттар мен еріткіштердің қоспасы;

      Диспергенттерді айқындау жөніндегі әдістемені Қазақстан Республикасының теңізде және ішкі су айдындарында мұнайдың авариялық төгілуін жою үшін диспергенттер тізбесіне қосу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      Хердерлерді айқындау әдістемесін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою үшін диспергенттер мен херлер тізбесіне енгізу үшін бекітеді.

      11. Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою үшін экологиялық сезімталдық карталарын (бұдан әрі – экологиялық сезімталдық карталары) әзірлеуді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган қамтамасыз етеді және жинау, сақтау, өңдеу (есепке алу және жүйелеу), талдау жөніндегі іс-шараларды қамтиды.

      Экологиялық сезімталдық картасы жоғары экологиялық құндылығы бар әлеуметтік-экономикалық объектілердің, қоршаған орта объектілерінің орналасуын және мұнайдың төгілуін жою кезінде қорғау мен тазартудың басымдылығын айқындау үшін маусымдылықты ескере отырып, олардың сезімталдық индексін айқындайды.

      Экологиялық сезімталдық картасы бағдарламалық қамтамасыз етіле отырып, жылына кемінде бір рет мезгіл-мезгіл толықтырылады және жаңартылады.

      12. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган:

      1) экологиялық сезімталдық картасын әзірлеу және Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жою үшін сезімталдық индексін анықтау жөніндегі шешімдерді қабылдау қағидаларын;

      2) жануарлар дүниесін молайту және пайдалану, су қорын пайдалану мен қорғау, сумен жабдықтау, су бұру саласындағы, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы құзыретті уәкілетті органдармен келісуі бойынша Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жоюға арналған сезімталдық индекстері бар экологиялық сезімталдық картасын;

      3) Қазақстан Республикасының теңізде, ішкі су айдындарында және сақтық аймағында мұнайдың төгілуін жоюға арналған экологиялық сезімталдық картасын әзірлеу әдістемесін бекітеді.

      409-бап. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүргiзу кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушы оларды су деңгейi көтерiлген жағдайда теңiздiң ластануын болғызбайтындай немесе барынша азайтатындай түрде жүргiзуге мiндеттi.

      2. Сақтық аймағы шегiнде жер қойнауын пайдалану жөнiндегi операцияларды жүзеге асыратын жер қойнауын пайдаланушыға өзiнiң келiсiмшарт аумағында теңiз ластанған жағдайда, жер қойнауын пайдаланушының кiнәсiнің болу-болмауына қарамастан қоршаған ортаға, жеке немесе заңды тұлғаларға келтiрiлген залал мен шығындар үшiн жауапты болады.

      410-бап. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайда болатын күкіртті қолданудағы экологиялық талаптар

      1. Көмірсутектерді барлау және (немесе) өндіру жөніндегі операцияларды жүргізу кезінде пайда болатын техникалық газдағы күкіртті ашық түрде орналастыруға және сақтауға экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық талаптарға, сондай-ақ өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік талаптарына сәйкес жабдықталған арнайы алаңдарда рұқсат етіледі.

      2. Техникалық газ күкіртті қолдану кезінде қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен қағидаларда көзделген экологиялық талаптардың сақталуы қамтамасыз етілуге тиіс.

      411-бап. Су асты құбырлар мен кабельдерді жобалау, төсеу және пайдалану кезiндегi экологиялық талаптар

      1. Әрбiр нақты объектiнi салу мен пайдалануға арналған трассалар, конструкциялар, жабдықтар, технологиялар мен техникалық құралдар орналастырылатын жерлердi таңдау қоршаған ортаға тигiзетiн терiс әсерді азайту мақсатында баламалы негiзде жүргiзiлуге тиiс.

      2. Құбырдың трассасына немесе су асты кабельдеріне бес жүз метрден кем арақашықтықта бұрғылау-жару жұмыстарына және пневматикалық және басқа да қуатты толқындар (сейсмикалық сигналдар) тудыру көздерiмен сейсмикалық барлауға тыйым салынады.

      3. Су асты құбырлар мен кабельдерiнің трассаларын кесіп өтетін жолмен қиылысында сейсмикалық косты сүйреуге және балық аулау кемелерiне тралдауға тыйым салынады.

      4. Салынуға тиіс құбырлар мен соған iлеспе инженерлiк құрылысжайларды жобалау:

      1) олардың берiктiгiнiң, қауiпсiздiгiнiң, олардың техникалық жай-күйiн қорғау мен бақылаудың жоғары деңгейi;

      2) күтпеген ахуалдарға жедел ден қою;

      3) жөндеу-қалпына келтiру жұмыстарының жеделдiгi мен сапасы;

      4) қоршаған ортаға терiс әсер етудің неғұрлым барынша аз болуы қамтамасыз етiлуге тиiс.

      5. Жобада мiндеттi түрде құрылыс, санитариялық-эпидемиологиялық нормалар мен қағидалардың талаптарына, сондай-ақ қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның нұсқамалық құжаттарына сәйкес келетiн дербес "Қоршаған ортаны қорғау" бөлімі болуға тиiс.

      6. Жобалау-сметалық құжаттамалардың толықтығы мен дұрыстығына тапсырыс берушi мен жобаны әзiрлеушi жауап бередi.

      7. Құбыр төсеу жобаларында құрылысжайларды салған және кейiннен пайдаланған кезде оларды қорғау жөнiндегi шаралар көзделуі қажет. Құрылыстың әрбір кезеңінде сатысында және көмiрсутегі шикiзаты мен оның қайта өңделген өнiмдерi тасымалданатын құбырларды пайдаланған кезде қоршаған ортаны, сондай-ақ тәуекелi жоғары объектiлерге жататын құбырларды қорғау жөнiнде шаралар қабылдануға тиiс.

      8. Құбырлардың кеме жүзетiн өзендермен және каналдармен қиысу орындары жағалауларда навигациялық белгiлермен белгiленуге тиіс. Навигациялық белгiлер магистральдық құбыр салынған кезде Қазақстан Республикасының iшкi су көлiгi саласындағы заңнамасына сәйкес орнатылады.

      9. Құбырлардың зақымдану ықтималдығын болғызбау үшiн оларды төсеудің кез келген түрінде күзет аймағы:

      1) су асты өтпе жолдарының бойымен – өтпе жолдардың шеткi сызықтарының осiнен әрбiр жағынан жүз метр қашықтықтағы, параллель жазықтар арасында орналасқан, су үстiнен түбiне дейiнгi су кеңiстiгiнiң учаскесi түрiнде;

      2) өнiмдi тасымалдауға дайындаудың технологиялық қондырғыларының, басты және аралық, қайта айдайтын және құятын насос станцияларының, резервуарлық парктердiң, компрессорлық және газ бөлетiн станциялардың, өнiм өлшейтiн тораптардың құятын және ағызатын эстакадалардың, мұнай мен мұнай өнiмдерiн қыздыратын пункттердің айналасында – аталған oбъектiлер аумағы шекараларының жан-жағынан жүз метр қашықтықта орналасқан тұйық сызықпен шектелген жер учаскесi түрiнде белгiленедi.

      10. Қорғау аймақтарын, оның құрамына кіретін коммуникациялар мен объектілерді байланыстыра отырып, құбырлардың нақты жағдайының материалдары, координаттары оларды мемлекеттік жер кадастрына енгізу үшін тиісті жергілікті атқарушы органдарға және "Азаматтарға арналған үкімет" мемлекеттік корпорациясына берілуге тиіс.

      11. Құбырлардың күзетiлетiн аймақтарында олардың қалыпты пайдаланылуының бұзылуына не бүлiнуiне әкеп соғуы мүмкiн әрекеттер жасауға:

      1) навигациялық танымдық белгiлердің, бақылау-өлшеу пункттерiнiң орнын ауыстыруға, оларды көмуге және сындыруға;

      2) кәбіл байланысының қызмет көрсетiлмейтiн пункттерiнiң люктерiн, қақпалары мен есiктерiн, тораптық арматуралар тораптарының қоршауларын, катодтық және дренаждық қорғаныс қондырғыларын, желiлiк және қарап көруге арналған құдықтар мен басқа да желiлiк қондырғыларды ашуға, крандар мен жылжытқыштарды ашып, жабуға, байланыс, энергиямен жабдықтау және құбырлар телемеханикасы құралдарын қосуға немесе ажыратуға;

      3) қоқыс үйiндiлерiне айналдыруға, қышқылдар, тұздар мен сiлтiлер ерiтiндiлерiн тастауге;

      4) жағалауларды бекiтетiн құрылысжайларды, су өткiзетiн қондырғыларды, құбырларды бұзылудан, ал iргелес аумақтар мен қоршаған айналаны тасымал өнiмдердiң авариялық жайылып, төгiлуінен сақтайтын топырақтан жасалған немесе өзге құрылысжайларды (қондырғыларды) бұзуға;

      5) зәкiр тастауға, түсiрiлген зәкiрлермен, шынжырлармен, лоттармен, ысырғыштармен және тралдармен өтуге, түбiн тереңдететiн және топырағын аршитын жұмыстар жүргiзуге;

      6) от жағуға және ашық немесе жабық от тұтату көздерiн орналастыруға тыйым салынады.

      12. Құбырларды күзету аймақтарында магистральдық құбырдың меншік иесінің жазбаша рұқсатынсыз кез келген жұмыстарды, оның ішінде геологиялық-түсіру, геологиялық барлау, іздеу, геодезиялық және басқа да ұңғымаларды, шурфтарды орнатумен және топырақ сынамасын алумен байланысты іздеу жұмыстарын, сондай-ақ жарылыс жұмыстарын жүргізуге тыйым салынады. Құбырларды күзету аймақтарында жарылыс жұмыстарын жүргізуге жазбаша рұқсат осы жұмыстарды жүргізетін ұйымның Қауіпті өндірістік объектілер үшін өнеркәсіптік қауіпсіздікті қамтамасыз ету қағидаларында көзделген тиісті материалдарды ұсынғаннан кейін ғана беріледі.

      13. Күкіртті сутектен тұратын мұнай мен судың авариялық төгілуі кезінде оларды тиісті жұмыстарды жүзеге асыратын персонал үшін қауіпсіз күкіртті сутек құрамының деңгейіне жеткеннен кейін тез арада жинаған және сол жерде бейтараптандыру немесе көму үшін тиеп алып кеткен жөн.

      14. Теміржол және су жолдарының, автомобиль жолдарының, жыралардың және басқа да табиғи кедергілердің газ, мұнай, конденсат құбырларымен қиылысатын орындарында, бұрылыс бұрыштарында, адамдардың жиналуы мүмкін орындарда, газ, мұнай, конденсат құбырларының технологиялық тораптарында тиісті қауіпсіздік белгілері мен жазбалар қойылады. Жобада санамаланған орындар үшін шығарындылардың қауіптілігін болғызбайтын немесе азайтатын қосымша іс-шаралар қарастырылуға тиіс.

      412-бап. Орнықты органикалық ластағыштарды және құрамында хлор бар қалдықтарды өндіру, әкелу, әкету, пайдалану және жою жөніндегі қызметке қойылатын экологиялық талаптар

      1. Тұрақты органикалық ластағыштар – Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарда көзделген, ыдырауға төзімді, биоаккумуляциямен сипатталатын және ауа, су арқылы трансшекаралық тасымалдау объектісі және жылжымалы түрлер болып табылатын, сондай-ақ құрлық экожүйелерінде және су экожүйелерінде жинақтала отырып, олардың шығарылу көзінен алыс қашықтықта шөгетін, иммундық, эндокриндік жүйелердің бұзылуын және онкологиялық ауруларды қоса алғанда, әртүрлі аурулар тудыратын аса қауіпті органикалық қосылыстар.

      2. Қазақстан Республикасының аумағында тұрақты органикалық ластағыштары бар немесе оны пайдалану нәтижесінде орнықты органикалық ластағыштар пайда болатын өнімді өндіруге және Қазақстан Республикасына әкелуге тыйым салынады.

      3. Тұрақты органикалық ластағыштар экологиялық қауіпсіз тәсілмен жойылуға жатады.

      4. Тұрақты органикалық ластағыштарды және құрамында хлор бар қалдықтарды қалдық газдарды кешенді тазартпай жою технологиясын пайдалануға тыйым салынады. Қалдық газдарды кешенді тазарту тазартылған қалдық газдарда диоксиндер мен фурандардың құрамында бір текше метрде 0,1 нанограмнан артпайтын концентрацияда болуын қамтамасыз етуге тиіс.

      5. Азық-түлік немесе жем өндіретін және қайта өңдейтін орындарда орнықты органикалық ластағыштарды пайдалануға тыйым салынады.

      6. Құрамында Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарында көзделген тұрақты органикалық ластағыштары бар пестицидтерді өндіруге және пайдалануға тыйым салынады. Аталған заттарды экспорттауға және импорттауға оларды жою мақсаттарында ғана рұқсат етіледі.

      7. Орнықты органикалық ластағыштармен жұмыс істеу қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен Тұрақты органикалық ластағыштармен және олардың құрамында бар қалдықтармен жұмыс істеу қағидаларында реттеледі.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Қазақстан Республикасының орнықты органикалық ластағыштар туралы халықаралық шарттарын іске асыруды қамтамасыз етеді.

      413-бап. Гендік-инженерлік қызметті жүзеге асыруға, заманауи биотехнология өнімдерін өндіруге, қолдануға және таратуға қойылатын экологиялық талаптар

      1. Генетикалық түрлендірілген ағза деп заманауи биотехнологияны пайдалану барысында алынған генетикалық материалдың жаңа комбинациясына ие, адам организмінен басқа кез келген организм (оның ішінде микроорганизм) түсініледі.

      2. Заманауи биотехнология деп:

      1) рекомбинантты дезоксирибонуклеин қышқылын (ДНК) және нуклеин қышқылдарын жасушаларға немесе органеллаларға тікелей инъекциялауды қоса алғанда, нуклеин қышқылдарын пайдалана отырып in vitro әдістерін; немесе

      2) табиғи физиологиялық репродуктивтік немесе рекомбинациялық кедергілерді еңсеруге мүмкіндік беретін және шығару мен селекция үшін дәстүрлі емес әдістер болып табылмайтын әртүрлі таксономиялық мәртебесі бар организмдер жасушаларының бірігуіне негізделген әдістерді қолдану түсініледі.

      3. Микроорганизмдер деп вирустарды, вироидтарды, жануарлар мен өсімдік жасушаларын қоса алғанда, генетикалық материалдың репликациясына немесе берілуіне қабілетті жасушалық немесе жасушасыз кез келген микробиологиялық білім түсініледі.

      4. Генетикалық түрлендірілген организмдерді қоршаған ортаға әдейі босату деп генетикалық түрлендірілген организмдермен жанасуды шектеу және тұтастай алғанда халықтың және қоршаған ортаның жоғары қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ету үшін оқшаулаудың (тежеудің) қандай да бір арнайы шаралары пайдаланылмайтын генетикалық түрлендірілген организмдерді немесе генетикалық түрлендірілген организмдердің комбинациясын қоршаған ортаға кез келген әдейі интродукциялау (шығару) түсініледі.

      Генетикалық түрлендірілген организмдерді қоршаған ортаға әдейі босату кезінде мынадай талаптар сақталуға тиіс:

      1) кез келген жаңа орында генетикалық түрлендірілген организмдерді қоршаған ортаға әдейі босату мемлекеттік экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың оң қорытындылары болған кезде және генетикалық түрлендірілген организмдерді генетикалық түрлендірілген организмдер мен өнімдер тізілімге/тізбеге енгізілгеннен кейін ғана жүзеге асырылады;

      2) қоршаған ортаға генетикалық түрлендірілген организмдерді әдейі босатуға қатысты шешімдер қабылдау процесінде қандай жағдайда болсын мынадай ақпарат: генетикалық түрлендірілген организмнің жалпы сипаттамасы; қоршаған ортаға генетикалық түрлендірілген организмдерді әдейі босатуды жүзеге асыруды жоспарлайтын субъектінің атауы мен мекенжайы; қоршаған ортаға генетикалық түрлендірілген организмдерді әдейі босатуды жүзеге асыру жоспарланып отырған учаскенің орналасқан жері; қоршаған ортаға генетикалық түрлендірілген организмдерді әдейі босатуды жүзеге асыру жоспарланып отырған учаскенің; генетикалық түрлендірілген организмдерін пайдаланудың болжамды түрлері; қоршаған ортаға әсерді бағалау құжаттамасы; мемлекеттік экологиялық және санитариялық-эпидемиологиялық сараптамалардың қорытындылары; жұртшылықтың қатысу нәтижелері; қоршаған ортаға генетикалық түрлендірілген организмдердің әдейі босатылуын санкциялайтын шешімнің мазмұны және оның негіздемесі құпия болып саналмайды;

      3) генетикалық түрлендірілген организмдердің бақылаусыз таралуына жол бермеу жөніндегі шаралар қамтамасыз етілуге тиіс.

      5. Генетикалық түрлендірілген организмдерді нарықта өткізу (орналастыру) деп генетикалық түрлендірілген организмдерді үшінші тараптарға ақылы немесе тегін беру түсініледі.

      Генетикалық түрлендірілген организмдерді нарықта бастапқы өткізу (орналастыру) кезінде мынадай талаптар сақталуға тиіс:

      1) генетикалық түрлендірілген организмдерді нарықта бастапқы өткізу (орналастыру) экологиялық қатерлер мен халықтың денсаулығы үшін қатерлерге бағалау жүргізілгеннен және генетикалық түрлендірілген организмдерді генетикалық түрлендірілген организмдер мен өнімдердің тізіліміне/тізбесіне енгізгеннен кейін ғана жүзеге асырылады;

      2) генетикалық түрлендірілген организмдерді нарықта бастапқы өткізуге (орналастыруға) қатысты шешімдер қабылдау процесінде қандай жағдайда болсын мынадай ақпарат: генетикалық түрлендірілген организмнің жалпы сипаттамасы; генетикалық түрлендірілген организмдерді нарықта бастапқы өткізуді (орналастыруды) жүзеге асыруды жоспарлайтын субъектінің атауы мен мекенжайы; генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдаланудың болжамды түрлері; экологиялық қатерлер мен халықтың денсаулығы үшін қатерлерді бағалау құжаттамасы; генетикалық түрлендірілген организмдердің жалпы сипаттамасы; экологиялық мониторинг жөніндегі ұсыныстарды қоса алғанда, қоршаған ортаға және/немесе халықтың денсаулығына әсерін болғызбау, азайту үшін көзделген шаралардың сипаттамасы; жұртшылықтың қатысу нәтижелері; генетикалық түрлендірілген организмдерді нарықта бастапқы өткізуді (орналастыруды) санкциялайтын шешімнің мазмұны және оның негіздемесі құпия болып саналмайды;

      3) генетикалық түрлендірілген организмдердің бақылаусыз таралуына жол бермеу жөніндегі шаралар қамтамасыз етілуге тиіс.

      6. Тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалану деп қандай да бір кәсіпорынның, қондырғының немесе өзге де физикалық объектінің шегінде жүзеге асырылатын, оларға қатысты оқшаулаудың (тежеудің) арнайы шаралары пайдаланылатын, олардың сыртқы ортамен байланысын және оған әсерін тиімді шектейтін генетикалық түрлендірілген организмдерге байланысты кез келген қызмет түсініледі.

      Тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалану кезінде мынадай талаптар сақталуға тиіс:

      1) микроорганизмдердің жаңа штаммдарын жасау және генетикалық түрлендірілген организмдерді шығару, микроорганизмдердің, оның ішінде генетикалық түрлендірілген микроорганизмдердің жасалған жаңа штаммдарының қауіпсіздігі (патогендігі, вируленттілігінің, уыттылығының және аллергендігінің болмауы) Кеден одағы Комиссиясының 2010 жылғы
28 мамырдағы №299 шешімімен бекітілген "Санитариялық-эпидемиологиялық қадағалауға (бақылауға) жататын тауарларға қойылатын бірыңғай санитариялық-эпидемиологиялық және гигиеналық талаптарға" сәйкес берілген санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың оң қорытындысы болған кезде жүзеге асырылады.

      2) тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалануға қатысты шешімдер қабылдау процесінде қандай жағдайларда да мынадай ақпарат: генетикалық түрлендірілген организмнің жалпы сипаттамасы; тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалануды жүзеге асыруды жоспарлайтын субъектінің атауы мен мекенжайы; тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалануды жүзеге асыру жоспарланып отырған кәсіпорынның, қондырғының немесе өзге де физикалық объектінің орналасқан жері; қоршаған ортаға әсерді бағалау құжаттамасы; санитариялық-эпидемиологиялық сараптаманың қорытындысы; оқшаулаудың (тежеудің) арнайы шараларының сипаттамасы; генетикалық түрлендірілген организмдердің қоршаған ортаға абайсызда босатылуына және қоршаған ортаға және (немесе) адам денсаулығына зиян келтіру қаупінің туындауына байланысты күтпеген/төтенше жағдайлар жағдайына арналған іс-шаралар жоспарының мазмұны; жұртшылықтың қатысу нәтижелері; тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалануды санкциялайтын шешімнің мазмұны және оның негіздемесі құпия болып саналмайды;

      3) генетикалық түрлендірілген организмдердің қоршаған ортаға абайсызда босатылуына жол бермеу жөніндегі шаралар қамтамасыз етілуге тиіс;

      4) генетикалық түрлендірілген организмдердің қоршаған ортаға абайсызда босатылуына және қоршаған ортаға және (немесе) адам денсаулығына зиян келтіру қаупінің туындауына байланысты күтпеген/төтенше жағдайлар жағдайына арналған іс-шаралар жоспарлары әзірленуге тиіс.

      7. Генетикалық түрлендірілген организмдерге байланысты қызмет қоршаған ортаға және (немесе) халықтың денсаулығына сөзсіз қатер төндірген жағдайда, мемлекеттік органдар қысқа мерзімде қауіп төнуі мүмкін жұртшылыққа мұндай қауіп-қатерден болатын шараларды қабылдау немесе залалды жеңілдету мүмкіндігін қамтамасыз етуі мүмкін қажетті ақпаратты таратады.

      8. Генетикалық түрлендірілген өнімдер деп өндіру технологиясы кез келген кезеңде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалануды көздейтін өнімдер, оның ішінде ауыл шаруашылығы өнімдері, Тамақ өнімдері мен жем-шөп түсініледі.

      Қазақстан Республикасында генетикалық түрлендірілген өнімдерді пайдалануға қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган мен халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган пайдалануға рұқсат етілген тізбесі аясында ғана жол беріледі.

      9. Генетикалық түрлендірілген өнімдер генетикалық түрлендірілген организмдер мен өнімдердің тізіліміне (тізбесіне) енгізіледі.

      10. Техникалық регламенттерге сәйкес таңбалауға генетикалық түрлендірілген организмдерден құралған немесе солардан тұратын немесе алынған барлық тамақ өнімдері, жемшөп пен жемшөп қоспалары жатады.

      Таңбалаудың мақсаты тұтынушыларды өнімнің, жемшөптің және жем-шөп қоспаларының нақты қасиеттері туралы хабардар ету болып табылады.

      Егер техникалық регламенттерге сәйкес таңбалау мүмкін болмаса немесе талап етілмесе, онда генетикалық түрлендірілген өнімнің нақты қасиеттері туралы ақпарат ілеспе құжаттарда көрсетіледі.

      11. Ауыл шаруашылығы өнімін өндірушілер таңбалау арқылы олардың өнімін сатып алушының генетикалық түрлендірілген өнімді сатып алатыны туралы осы сатып алушыны хабардар етуге және олар өз өнімін жеткізетін сатып алушылардың тізілімін жүргізуге тиіс.

      12. Мемлекеттік органдар генетикалық түрлендірілген тамақ өнімдерін, жемшөп пен жемшөп қоспаларын таңбалауға қойылатын қазіргі талаптар туралы ақпаратты таратуды қамтамасыз етеді.

      Генетикалық түрлендірілген өнімдерді таңбалау жүйесі генетикалық түрлендірілген дезоксирибонуклеидтерді немесе белоктарды дайын тамақ өнімдерінде табу мүмкіндігіне негізделген.

      13. Генетикалық түрлендірілген өнімдер мен организмдерді өндіру және пайдалану жөніндегі қызметті жүзеге асыратын тұлғаға:

      1) генетикалық түрлендірілген өнімдердің қайдан және қайда түсетінін анықтау жүйесі мен рәсімдері болуына;

      2) қоршаған ортаға әдейі шығаруға арналған генетикалық түрлендірілген организмдер үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және санитариялық-эпидемиологиялық қызметтің мемлекеттік органына олардың ерекшеліктері туралы толық ақпарат беруге;

      3) тамаққа, азыққа немесе қайта өңдеуге арналған генетикалық түрлендірілген организмдер үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға өнімнің құрамында болуы мүмкін генетикалық түрлендірілген организмдердің ерекшеліктерін сипаттай отырып, тек қана тамақ, азық ретінде немесе қайта өңдеу үшін пайдаланылуы ықтимал екендігі туралы декларацияны беруге;

      4) генетикалық түрлендірілген организмдерден алынатын тамақ өнімдері мен жем-шөпке қатысты сатып алушыларды осы өнімнің генетикалық түрлендірілген организмдерден алынғаны туралы таңбалау арқылы хабардар етуге;

      5) генетикалық түрлендірілген өнімдер мен организмдерді өндіру және пайдалану туралы ақпаратты бес жыл бойы сақтауға және оны қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік органға олардың талаптары бойынша ұсынуға міндетті.

      21-бөлім. Төтенше экологиялық жағдай аймақтары және экологиялық апат аймақтары

      414-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала

      1. Төтенше экологиялық жағдай – антропогендік қызмет немесе жаратылыстың табиғи процестері нәтижесінде халықтың денсаулығына және (немесе) табиғи экологиялық жүйелердің, өсімдіктер мен жануарлардың генетикалық қорларының жай-күйіне қауіп төндіретін қоршаған ортада тұрақты теріс өзгерістер болатын аумақ учаскесінде немесе акваторияда туындаған экологиялық ахуал болып табылады.

      Осы тармақтың мақсаттары үшін халықтың денсаулығына қатер деп қоршаған ортаның ластануына байланысты денсаулықтың кері бұзылу жиілігінің ұлғаюы түсініледі.

      2. Экологиялық зілзала – антропогендік қызмет немесе жаратылыстың табиғи процестері нәтижесінде халық денсаулығының елеулі нашарлауына, табиғи экологиялық жүйелердің бұзылуына және (немесе) өсімдіктер мен жануарлар дүниесі жай-күйінің нашарлауына әкеп соққан қоршаған ортаның терең орны толмас өзгерістері орын алған аумақ учаскесінде туындаған экологиялық ахуал.

      Осы тармақтың мақсаттары үшін халық денсаулығының едәуір нашарлауы деп денсаулықтың өмірімен сыйыспайтын орны толмас бұзылу санының артуы, өлім себептері құрылымының өзгеруі және қоршаған ортаның ластануынан туындаған ерекше аурулардың пайда болуы, сондай-ақ қоршаған ортаның ластануына байланысты денсаулықтың қайталама бұзылу жиілігінің айтарлықтай артуы түсініледі.

      3. Аумақты (акваторияны) төтенше экологиялық жағдай аймағына немесе экологиялық зілзала аймағына жатқызу қалыптасқан экологиялық ахуалдың себептерін айқындау және экологиялық қолайсыздық дәрежесін тұрақтандыру мен төмендету, антропогендік қызметтің қоршаған ортаға әсер ету деңгейін төмендету, қоршаған ортаны қалпына келтіру және халық денсаулығының жай-күйіне салдарды мейлінше азайту жөніндегі жедел шараларды жүргізу бойынша негізделген шұғыл шараларды әзірлеу мақсатында жүзеге асырылады.

      415-бап. Жекелеген аумақтарды (акваторияларды) төтенше экологиялық жағдай аймағы немесе экологиялық зілзала аймағы деп жариялау тәртібі

      1.Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала болжанатын аумақты (акваторияны) зерделеу мақсатында комиссия құрылады.

      2. Жергілікті атқарушы органдар мен өзге мемлекеттік органдар өз құзыреті шегінде:

      1) болжанып отырған қолайсыз экологиялық ахуал аумағында тұратын тұрғындардың;

      2) Қазақстан Республикасы Парламенті депутаттары мен жергілікті өкілді органдардың;

      3) коммерциялық емес ұйымдардың өтініштері негізінде комиссияқұруға бастамашылық жасауға құқылы.

      3. Комиссияның құрамына жергілікті өкілді органдардың депутаттары, қоршаған ортаны қорғау, білім беру, ғылым және ғылыми-техникалық қызмет, денсаулық сақтау, индустрия және сауда, энергетика және минералдық ресурстар, ауыл шаруашылығы, еңбек және халықты әлеуметтік қорғау саласындағы, азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті органдардың, тиісті әкімшілік-аумақтық бірліктің жергілікті атқарушы органдарының өкілдері және басқа да мүдделі жеке және заңды тұлғалар кіреді.

      4. Комиссия:

      1) аумақтың экологиялық жай-күйін;

      2) қолайсыз экологиялық ахуалдың туындау себептерін;

      3) жұтаңданудың белгілі бір дәрежесіне ұшыраған аумақтың шекарасын;

      4) залалды, болжанатын қолайсыз экологиялық ахуалдың нашарлау мүмкіндігін;

      5) болжанатын қолайсыз экологиялық ахуалды жою жөніндегі қажетті шараларды;

      6) болжанатын қолайсыз экологиялық ахуалдың туындауына себепшi болған факторларды жою мақсатында оны жоюға қажеттi құралдарды;

      7) болжанатын қолайсыз экологиялық ахуалдың туындауына себепші болған антропогендік қызмет түрлерін айқындау мақсатында материалдарды жинауды және талдауды жүзеге асырады.

      5. Қолда бар материалдар жеткіліксіз болған жағдайда комиссия тиісті мемлекеттік органға қосымша зерттеулер жүргізу қажеттігі туралы ұсыныс енгізеді.

      6. Аумақты зерттеп-тексеру материалдары денсаулық сақтау, ғылым және ғылыми-техникалық қызмет және білім беру саласындағы уәкілетті мемлекеттік органдардың қорытындысымен бірге мемлекеттік экологиялық сараптама жүргізу үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға беріледі.

      7. Мемлекеттік экологиялық сараптаманың қорытындысында аумақты төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала аймағы деп тану немесе танымау туралы қорытынды болуға тиіс.

      8. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкiлеттi органның мемлекеттiк экологиялық сараптамасының оң қорытындылары, сондай-ақ денсаулық сақтау, ғылым мен ғылыми-техникалық қызмет және білім беру салаларындағы уәкiлеттi мемлекеттiк органдардың қорытындылары негiзiнде аумақ:

      1) төтенше экологиялық жағдай аймағы – Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысымен;

      2) экологиялық зiлзала аймағы Қазақстан Республикасының заңыменжарияланады.

      9. Осы баптың 8-тармағында тiзбеленген нормативтiк құқықтық актiлерде:

      1) төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала аймақтарының шекаралары;

      2) төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала аймағын жариялау мерзімдері;

      3) төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала аймағының құқықтық режимі;

      4) тиісті аумақтағы қолайсыз экологиялық ахуалды тұрақтандыру және оның дәрежесін төмендету жөніндегі шаралар не оларды әзірлеу қажеттілігіне сілтеме;

      5) азаматтарды төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккендер санатына жатқызу тәртібі және оларды әлеуметтік қорғау шаралары көрсетіледі.

      10. Табиғи ресурстарды қалпына келтіру (молықтыру), қоршаған ортаның сапасын жақсарту, халыққа медициналық көмек көрсету жөніндегі іс-шаралар сараланған түрде әзірленеді және жүзеге асырылады.

      416-бап. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау

      1. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау өлшемшарттардың қосымша немесе қосалқы түрлерін пайдалана отырып, өлшемшарттардың негізгі түрлеріне сәйкес жүргізіледі.

      2. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау өлшемшарттары –халық денсаулығының және қоршаған орта жай-күйінің нашарлауын сипаттайтын көрсеткіштердің жиынтығы.

      3. Төтенше экологиялық жағдай аймағын немесе экологиялық зілзала аймағын айқындау қолайсыз экологиялық ахуалдың неғұрлым жоғары дәрежесін көрсететін бір немесе бірнеше негізгі және қосымша көрсеткіштер бойынша жүзеге асырылады.

      4. Аумақтардың экологиялық ахуалын бағалау өлшемшарттарын қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган белгілейді.

      417-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы құқықтық режим

      1. Белгілі бір аумақта төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзаланың құқықтық режимі белгіленген жағдайда мынадай шаралар:

      1) қолайсыз экологиялық ахуалдың туындауына себепші болған объектілердің қызметін тоқтату не шектеу;

      2) қоршаған орта компоненттерін қалпына келтіру (молайту), қоршаған ортаның сапасын жақсарту жөніндегі жедел шаралар;

      3) халықты тұрақты немесе уақытша тұру үшін міндетті түрде үй-жайлар беріле отырып, олардың тұруы үшін қауіпті жерлерден көшіру;

      4) карантинді белгілеу және басқа да міндетті санитариялық-эпидемияға қарсы іс-шараларды жүзеге асыру;

      5) жануарлар ауырған, олардың қырылу қаупі төнген жағдайда оларға көмек көрсету жөніндегі қажетті жұмыстарды жүргізу;

      6) көлік құралдарының келуінің және кетуінің ерекше режимін белгілеу, қозғалысын шектеу;

      7) қызметі төтенше экологиялық жағдайды жоюға немесе халықтың тыныс-тіршілігін қамтамасыз етуге байланысты емес жаңа кәсіпорындар мен басқа да объектілерді салуға және жұмыс істеп тұрғандарын кеңейтуге уақытша тыйым салуды белгілеу;

      8) қолайсыз экологиялық ахуал салдарынан зардап шеккен адамдар үшін тамақ өнімдерін бөлудің ерекше тәртібін енгізу;

      9) экологиялық қауіптілігі жоғары деп танылған объектілерді салуға және олардың жұмыс істеуіне тыйым салу;

      10) жиынтық қасиеттері және (немесе) жай-күйінің ерекшеліктері осы аймақтағы экологиялық жағдайды ушықтыруы мүмкін аса қауіпті (химиялық, радиоактивті, уытты, жарылғыш, жанғыш, биологиялық) заттарды,өсімдіктерді қорғау құралдарын қызметінде қолдануға уақытша тыйым салуды белгілеу;

      11) сауықтыру, курорттық мақсаттағы объектілердің жұмыс істеуіне тыйым салу;

      12) адамдар, өсімдіктер, жануарлар дүниесі және басқа да табиғи объектілерге жоғары экологиялық қаупі баркез келген басқа қызметті жүзеге асыруға тыйым салу немесе шектеуенгізілуі мүмкін.

      2. Қазақстан Республикасының мемлекеттік органдары өз құзыреті шеңберінде төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы құқықтық режимді және аумағы (акваториясы) төтенше экологиялық жағдай аймағы немесе экологиялық зілзала аймағы деп жарияланған және мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары қабылданған тиісті нормативтік құқықтық актіде көзделген іс-шаралардың орындалуын қамтамасыз етеді.

      418-бап. Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен адамдарға келтірілген зиянды өтеу

      Төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала салдарынан зардап шеккен адамдардың өздеріне келтірілген зиянды өтеттіруге, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес әлеуметтік қорғалуға құқығы бар.

      419-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтарындағы экологиялық ахуалды мониторингілеу

      1. Төтенше экологиялық жағдай аймақтарында және экологиялық зілзала аймақтарында, сондай-ақ оларға іргелес аумақтарда Қазақстан Республикасы мемлекеттік жоспарлау жүйесінің құжаттары негізінде қоршаған ортаның жай-күйін және халықтың денсаулығын арнайы қадағалауды және тиісті зерттеулерді қамтитын экологиялық ахуалға мониторинг жүргізіледі.

      2. Төтенше экологиялық жағдай аймақтарындағы және экологиялық зілзала аймақтарындағы экологиялық ахуал мониторингінің объектілері:

      1) төтенше экологиялық жағдайдың немесе экологиялық зілзаланың туындауына әкеп соққан факторлар;

      2) төтенше экологиялық жағдай немесе экологиялық зілзала аймақтарының аумағындағы, сондай-ақ атмосфералық ауа, жерүсті және жерасты сулары, топырақ қабаты сапасының, радиологиялық көрсеткіштердің, сондай-ақ биологиялық әртүрліліктің мониторингін қоса алғанда, оларға іргелес жатқан аумақтардағы қоршаған орта жай-күйінің және халық денсаулығының теріс өзгерістері болып табылады.

      420-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зілзала аймақтары құқықтық режимінің қолданысын тоқтату

      Мемлекеттiк экологиялық сараптаманың оң қорытындысы және экологиялық жағдайдың қалыпқа түсуi туралы куәландыратын зерттеп-тексеру материалдарының негiзiнде төтенше экологиялық жағдай аймағында құқықтық режимнiң қолданысы – Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң қаулысымен, ал экологиялық зiлзала аймағында құқықтық режимнiң қолданысы Қазақстан Республикасы заңымен тоқтатылуы мүмкiн.

      421-бап. Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимдi бұзғаны үшiн жауапкершілік

      Төтенше экологиялық жағдай және экологиялық зiлзала аймақтарында құқықтық режимнiң бұзылуына кiнәлi жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік органдар және лауазымды адамдар Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауапкершілікте болады.

      АРНАЙЫ БӨЛІК

      22-бөлім. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастығы

      422-бап. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастығының мақсаттары

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың мақсаттары деп Қазақстан Республикасы мен өзге де мемлекеттердің, халықаралық ұйымдардың қоршаған ортаны қорғау мәселелері жөніндегі өзара көмек және бірлескен іс-қимылдарды үйлестіру, оның ішінде ақпарат алмасу танылады.


      423-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың басымдықтары мен деңгейлері

      1. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау және табиғи ресурстарды пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастыққа қатысуы мынадай:

      1) әркімнің өз өмірі мен денсаулығы үшін қолайлы қоршаған ортаға құқығын қамтамасыз ету;

      2) Қазақстан Республикасының тұрақты дамуына қол жеткізу;

      3) Қазақстан Республикасының ұлттық мүдделерін қорғау;

      4) трансшекаралық ластануды болдырмау, төмендету және бақылау;

      5) қоршаған ортаны қорғаудың жоғары деңгейін қамтамасыз ететін экологиялық талаптарды енгізу және қолдану негізінде еркін халықаралық сауда мен инвестицияларды дамыту және қолдау;

      6) төтенше экологиялық жағдайлар кезінде халықаралық көмек көрсету;

      7) трансшекаралық және өңірлік экологиялық проблемаларды шешу үшін халықаралық құқықтың нормалары мен қағидаттарын қолдану;

      8) қоршаған ортаны қорғау және тұрақты даму саласындағы халықаралық бастамаларға қатысу;

      9) қоршаған ортаны қорғау саласындағы ғылыми-техникалық ынтымақтастықты, бірлескен әзірлемелерді және нормативтерді, халықаралық және мемлекетаралық стандарттарды, жобалар мен мониторингті өзара тиімді негізде жүзеге асыру;

      10) халықаралық жауапкершілік және трансшекаралық әсер етуден туындаған залалды жою басымдықтарына негізделеді.

      2. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастығының басымдықтары жаһандық, өңірлік, трансшекаралық және екіжақты деңгейлерде қамтамасыз етіледі.

      424-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастық қағидаттары

      1. Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау пайдалану саласындағы халықаралық ынтымақтастығы халықаралық құқық нормаларына және Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шарттарға сәйкес мынадай:

      1) халықаралық міндеттемелерді адал орындау;

      2) мемлекеттердің өз табиғи ресурстарын игеруге егеменді құқығын құрметтеу;

      3) халықаралық су құқығының жалпыға танылған қағидаттары мен нормалары ескеріле отырып, трансшекаралық су ағынының барлық елдерінің су ресурстарын әділ, орынды және өзара тиімді пайдалануға құқығын қамтамасыз ету;

      4) тұрақты дамуға қол жеткізу үшін қоршаған ортаны қорғауды және әлеуметтік-экономикалық дамуды интеграциялау;

      5) Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын халықаралық экологиялық құқықтың қағидаттарынжәненормаларын үндестіру;

      6) Қазақстан Республикасының юрисдикциясынан тыс орналасқан басқа мемлекеттердің немесе аудандардың қоршаған ортасына залалды болдырмау жөніндегі шараларды қамтамасыз ету үшін мемлекеттің жауапкершілігі;

      7) сақтық және превентивті алдын алу шараларын қабылдау;

      8) халықаралық дауларды бейбіт жолмен шешу;

      9) алдын ала хабардар ету және қоршаған ортаға ықтимал елеулі трансшекаралық әсер ете отырып, қызмет бойынша өзара консультациялар;

      10) жаһандық, өңірлік, трансшекаралық, ұлттық және жергілікті деңгейлерде салынатын күш-жігердің өзара толықтырылуы;

      11) қоршаған ортаның ластануына байланысты шығасылар үшін ластаушының жауапкершілігі қағидаттары негізінде жүзеге асырылады.

      2. Қазақстан Республикасы инвестициялық жобаларды іске асыру, оның ішінде бірлесіп жүзеге асыру және қоршаған ортаны қорғау пайдалану саласындағы қызметті ұйымдастыруға нарықтық тәсілдерді енгізу арқылы заманауи технологияларды қолдану үшін инвестициялар тартуға қолайлы жағдай жасау бойынша күш-жігер жұмсайды.


      425-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттар

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықтың құқықтық нысаны халықаралық шарттар болып табылады.

      2. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттарды жасасу, орындау, өзгерту және тоқтату тәртібі Қазақстан Республикасының халықаралық шарттар туралы заңнамасында реттеледі.

      3. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттарды іске асыру:

      1) олардың орындалуын қамтамасыз ету жөніндегі қажетті іс-қимылдар жоспарын әзірлеуді және бекітуді;

      2) қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттың орындалуын қамтамасыз етуге жауапты мемлекеттік органды айқындауды;

      3) Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық шарттарға қатысу тиімділігіне тұрақты талдау жүргізуді;

      4) трансшекаралық рәсімдерді жүзеге асыруды қамтуы мүмкін.

      426-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастықтың экономикалық негізі

      Қазақстан Республикасының қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық ынтымақтастығының экономикалық негізін:

      1) халықаралық ұйымдарға міндетті және ерікті жарналар;

      2) халықаралық бағдарламаларды, форумдарды және өзге де халықаралық іс-шараларды қаржыландыруға қатысу;

      3) трансшекаралық әсер ету нәтижесінде келтірілген залал үшін кінәлі тараптың мүліктік жауапкершілігі құрайды.

      427-бап. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін халықаралық жауапкершілік

      Экологиялық құқық бұзушылықтар, шектес мемлекеттердің қоршаған ортаға келтірілген залал, халықаралық шарттар бойынша міндеттемелердің сақталмағаны үшін халықаралық жауапкершілік шаралары – Қазақстан Республикасының халықаралық шарттарының ережелеріне сәйкес, ал халықаралық шарттарда көрсетілген шаралар, сондай-ақ оларды қабылдау тәртібі көзделмеген жағдайда әдеттегі халықаралық құқықтың қолданылатын нормаларына сәйкес қолданылады.

      428-бап. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастықтың халықаралық және трансшекаралық рәсімдері

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекетаралық ынтымақтастық тетігі Қазақстан Республикасының халықаралық шарттар бойынша міндеттемелерге сәйкес мынадай:

      1) экологиялық ақпарат алмасу;

      2) халықаралық және мемлекетаралық стандарттардың келісілген талаптары негізінде қоршаған ортаға бірлескен мониторинг жүргізу;

      3) халықаралық маңызы бар биологиялық түрлер мен табиғи объектілерді айқындау және сақтау;

      4) қоршаған ортаны қорғау саласындағы халықаралық реттеудің нысанасы болып табылатын белгілі бір қызмет түрлерін жүзеге асыруға алдын ала негізделген келісім алу;

      5) қоршаған орта мен адам денсаулығына ықтимал қауіп төндіретін белгілі бір қызмет түрлеріне қатысты арнайы рұқсаттар беру;

      6) қоршаған ортаға әсер етуді бірлесіп нормалау және оларды қолдану тиімділігін бағалау;

      7) қоршаған ортаға трансшекаралық әсер етуді бағалау;

      8) трансшекаралық әсердің ықтимал қаупі болған кезде төтенше жағдайлар туралы хабарлау;

      9) тиісті бірлескен ден қою жоспарларын әзірлеуді қоса алғанда, трансшекаралық әсер ету қаупі бар төтенше жағдайлар кезінде басқа мемлекеттердің сұрау салуы бойынша көмек көрсету;

      10) халықаралық міндеттемелердің орындалуы туралы ұлттық баяндамаларды дайындау және ұсыну;

      11) арнайы уәкілетті халықаралық органдар жүргізетін халықаралық шарттар бойынша міндеттемелердің сақталуын бағалау;

      12) Қазақстан Республикасынан тыс жерлердегі басқа мемлекеттердің немесе аудандардың қоршаған ортасына зиян келтіргені үшін жауапкершілік шараларын қолданухалықаралық және трансшекаралық рәсімдеріне қатысуын көздейді.

      2. Халықаралық шарттарда белгіленген жағдайларда Қазақстан Республикасы осы баптың 1-тармағында көрсетілген қажетті рәсімдерді екіжақты және көпжақты ынтымақтастық негізіндеәзірлейді.

      3. Халықаралық ынтымақтастық тетігінің тиімді жұмысын қамтамасыз ету және осы баптың 1-тармағында көрсетілген рәсімдерді орындау мақсатында Қазақстан Республикасының Үкіметі мен мемлекеттік органдар өздерінің құзыретіне сәйкес мемлекетаралық органдар құруға бастамашылық жасауға құқылы.

      23-бөлім. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілік және экологиялық дауларды шешу

      429-бап. Экологиялық құқық бұзушылықтар үшін жауапкершілік

      1. Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген жауапкершілікке әкеп соғады.

      2. Әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке тарту кінәлі адамдарды жол берілген бұзушылықтарды жою міндетінен босатпайды.

      430-бап. Экологиялық дауларды шешу

      1. Экологиялық даулар деп Қазақстан Республикасының экологиялық заңнамасының бұзылуына немесе бұзылу қаупіне байланысты туындайтын даулар түсініледі.

      2. Экологиялық даулар Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленген тәртіппен реттелуге тиіс.

      24-бөлім. Қорытынды және өтпелі ережелер

      431-бап. Осы Кодексті қолданысқа енгізу тәртібі

      1. Осы Кодекстің 433-бабында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы Кодекс 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

      2.Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексінің (Қазақстан Республикасы Парламентінің Жаршысы, 2007 ж., № 1, 1-құжат; № 20, 152-құжат; 2008 ж., № 21, 97-құжат; № 23, 114-құжат; 2009 ж., № 11-12, 55-құжат; № 18, 84-құжат; № 23, 100-құжат; 2010 ж., № 1-2, 5-құжат; № 5, 23-құжат; № 24, 146-құжат; 2011 ж., № 1, 2, 3, 7-құжаттар; № 5, 43-құжат; № 11, 102-құжат; № 12, 111-құжат; № 16, 129-құжат; № 21, 161-құжат; 2012 ж., № 3, 27-құжат; № 8, 64-құжат; № 14, 92, 95-құжаттар; № 15, 97-құжат; № 21-22, 124-құжат; 2013 ж., № 9, 51-құжат; № 12, 57-құжат; № 14, 72, 75-құжаттар; 2014 ж., № 1, 4-құжат; № 2, 10-құжат; № 7, 37-құжат; № 10, 52-құжат; № 12, 82-құжат; № 14, 84-құжат; № 19-I, 19-II, 96-құжат; № 21, 122-құжат; № 23, 43-құжат; № 24, 145-құжат; 2015 ж., № 8, 42-құжат; № 11, 57-құжат; № 20-ІV, 113-құжат; № 20-VII, 115-құжат; № 22-І, 141-құжат; № 22-II, 144-құжат; № 22-V, 156-құжат; 2016 ж., № 1, 2-құжат; № 6, 45-құжат; № 7-ІІ, 56, 57-құжаттар; № 8-ІІ, 71, 72-құжат; № 24, 124-құжат; 2017 ж., № 4, 7-құжат; № 7, 14-құжат; № 9, 17-құжат; № 12, 34-құжат; № 23-III, 111-құжат; № 23-V, 113-құжат; 2018 ж., № 10, 32-құжат; № 19, 62-құжат; № 24, 93-құжат[…]) күші жойылды деп танылсын.

      432-бап. Осы Кодексті қолдану тәртібі

      2-бап. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгеннен кейін туындаған құқықтық қатынастарға қолданылады.

      3-бап. Осы Кодекс қолданысқа енгізілгенге дейін қабылданған қоршаған ортаны қорғау, табиғи ресурстарды молайту және пайдалану саласындағы қатынастарды реттейтін нормативтік құқықтық актілер осы Кодекске ол қолданысқа енгізілген күні сәйкес келтірілуге тиіс және сол кезге дейін осы Кодекске қайшы келмейтін бөлігінде қолданылады.

      433-бап. Өтпелі ережелер

      1. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган 2024 жылғы 1 қаңтардан кешіктірмей экологиялық сапа нормативтерін әзірлеуді және бекітуді қамтамасыз етеді.

      Экологиялық сапа нормативтері бекітілгенге дейін тиісті қатынастарды реттеу кезінде экологиялық сапа нормативтерінің орнына Қазақстан Республикасының денсаулық сақтау саласындағы заңнамасына сәйкес халықтың санитариялық-эпидемиологиялық салауаттылығы саласындағы мемлекеттік орган бекіткен гигиеналық нормативтер, сондай-ақ табиғи ресурстардың тиісті түрі (Қазақстан Республикасының су, орман, жер заңнамасы,Қазақстан Республикасының жануарлар дүниесін қорғау, өсімін молайту және пайдалану туралы заңнамасына сәйкес) бойынша Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес белгіленген болса, табиғи ресурстар жай-күйінің нормативтері қолданылады.

      2. 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін берілген мемлекеттік экологиялық сараптаманың немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың оң қорытындылары олардың қолданылу мерзімі ішінде өз күшін сақтайды. 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін берілген мемлекеттік экологиялық сараптаманың немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қолданыстағы оң қорытындылары бар межеленіп отырған қызмет жобаларына қатысты қоршаған ортаға әсер етуді бағалау немесе осы Кодекстің ережелеріне сәйкес межеленіп отырған қызметке әсер етудің скринингін жүргізу талап етілмейді.

      3. 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін пайдалануға берілген объектілердің немесе 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін пайдалануға берілмеген объектілерге қатысты мемлекеттік экологиялық сараптаманың немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың оң қорытындылары берілген объектілердің Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексіне сәйкес арнайы табиғат пайдалану субъектілері болып танылған операторлары 2021 жылғы 1 ақпаннан кешіктірмей қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға тиісті объектілерді осы Кодекстің ережелеріне сәйкес І, ІІ, III және IV санаттарға жатқызу мақсатында өтініш беруге міндетті.

      Осы Кодекстің талаптарына сәйкес өтініштің нысанын, оны қарау және объектінің санатын айқындау тәртібін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекітеді.

      4. Осы Кодекстің кешенді экологиялық рұқсаттың міндетті болуы туралы талаптары 2025 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі және 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін пайдалануға берілген І санаттағы объектілерге және осы тармақтың үшінші бөлігінде көзделген жағдайларды қоспағанда, жобалары бойынша 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін мемлекеттік экологиялық сараптаманың немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың оң қорытындысы берілген пайдалануға берілмеген І санаттағы объектілерге қолданылмайды.

      Осы Кодекске сәйкес кешенді экологиялық рұқсатты ерікті түрде алу жағдайларын, сондай-ақ осы тармақтың үшінші бөлігінде, осы баптың 5, 8-тармақтарында көзделген жағдайларды қоспағанда, осы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген I санаттағы объектілерге қатысты әсер етуге экологиялық рұқсаттың болуы міндетті болып табылады. I санаттағы осындай объектілер үшін әсер етуге экологиялық рұқсаттар беруді қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган жүзеге асырады.

      Кешенді экологиялық рұқсат алу жобалары 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін берілген мемлекеттік экологиялық сараптаманың немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың қолданыстағы оң қорытындысы жоқосы тармақтың бірінші бөлігінде көрсетілген объектілердіреконструкциялау межеленіп отырған жағдайда міндетті болып табылады. І санаттағы объектіні реконструкциялау деп объектіні кеңейту, техникалық қайта жарақтандыру, жаңғырту, қайта жоспарлау, қайта жабдықтау, қайта бейіндеу арқылыоныңпайдаланылу мақсатын, техникалық және технологиялық сипаттамаларын немесе шарттарын елеулі өзгерту түсініледі.

      5. Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексіне сәйкес 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін берілген кешенді экологиялық рұқсаттар, оның ішінде онда көрсетілген технологиялық үлес нормативтері 2025 жылғы 1 қаңтарға дейін өз күшін сақтайды.

      6. Ең озық қолжетімді техникалар бойынша бюро функцияларын жүзеге асыру үшін Қазақстан Республикасының Үкіметі айқындаған ұйым 2023 жылғы 1 шілдеге дейін ең озық қолжетімді техникаларды қолданудың барлық салалары бойынша ең озық қолжетімді техникалар бойынша анықтамалықтарды әзірлеуді қамтамасыз етеді.

      7. Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган 2023 жылғы 31 желтоқсаннан кешіктірмей ең озық қолжетімді техникаларды қолданудың барлық салалары бойынша Ең озық қолжетімді техникалар жөніндегі қорытындыларды бекітуді қамтамасыз етеді.

      Қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган Ең озық қолжетімді техникалар жөніндегі қорытындыларды бекіткенге дейін объектілер операторлары кешенді экологиялық рұқсат алған және технологиялық нормативтерді негіздеген кезде Қоршаған ортаның ластануын кешенді бақылау және болдырмау жөніндегі Еуропа бюросы шеңберінде әзірленген, ең озық қолжетімді техникаларды қолданудың тиісті салалары бойынша ең озық қолжетімді техникалар жөніндегі анықтамалықтарға, сондай-ақ ең озық қолжетімді техникаларды қолданудың тиісті салалары бойынша ең озыққолжетімді техникалар жөніндегіқорытындылар белгілеу туралы Еуропа комиссиясының шешімдеріне сілтеме жасауғақұқылы.

      Осы тармақтың екінші бөлігіне сәйкес берілген кешенді экологиялық рұқсаттарда белгіленген технологиялық нормативтер қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган бекіткен, ең озық қолжетімді техникаларды қолданудың тиісті салалары бойынша Ең озық қолжетімді техникалар жөніндегі қорытындыларда белгіленген ең озық қолжетімді техникаларды қолдануға байланысты технологиялық көрсеткіштерге сәйкес келген жағдайда жарамды және олардың қолданысы мерзімі ішінде өз күшін сақтайды.

      8. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап І немесе II санаттағы объектілерге жатқызылған объектілерде қызметін жүзеге асыратын операторлар 2021 жылғы 1 қаңтарға дейін алған қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттар, эмиссиялар нормативтері (бұдан әрі – рұқсаттар мен құжаттар) осындай рұқсаттар мен құжаттардың қолданылу мерзімі өткенге дейін не осы Кодекске сәйкес экологиялық рұқсат алған күнге дейін қолданылады.

      9. 2021 жылғы 1 қаңтардан кейін пайдалануға берілетін, мемлекеттік экологиялық сараптаманың немесе ведомстводан тыс кешенді сараптаманың оң қорытындысын не Қазақстан Республикасының 2007 жылғы 9 қаңтардағы Экологиялық кодексіне сәйкес қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсат алған І немесе II санаттағы объектілердің операторлары осы Кодекске сәйкес
2021 жылғы 31 желтоқсаннан кешіктірмей экологиялық рұқсат алуға міндетті.

      10. Осы Кодекс қолданысқа енгізілген күнге дейін пайдалануға берілген және осы баптың 3-тармағына сәйкес осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап III санаттағы объектілерге жатқызылған объектілердің операторлары 2021 жылғы 31 желтоқсаннан кешіктірмей осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға теріс әсер ету туралы декларацияны беруге міндетті.

      11. Осы баптың 3-тармағына сәйкес III және IV санаттағы объектілерге жатқызылған объектілердің операторлары алған қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсаттардың, эмиссиялар нормативтерінің қолданысы:

      1) IІІ санаттағы объектілерге осы Кодекске сәйкес қоршаған ортаға теріс әсер ету туралы декларация берілген күні тоқтатылады;

      2) IV санаттағы объектілерге 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап тоқтатылады.

      12. Қолданыстағы стационарлық көз және (немесе) I санаттағы объектіде орналасқан қолданыстағы стационарлық көздер жиынтығы осы Кодекске сәйкес кешенді экологиялық рұқсатта белгіленген эмиссиялар нормативтерін және (немесе) технологиялық нормативтерді сақтауы мүмкін болмаған кезде кешенді экологиялық рұқсатқа қосымша ретінде 10 жылдан аспайтын мерзімге экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы келісіледі және мұндай І санаттағы объектіге қатысты экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын орындау кезеңінде осындай объектіге қатысты 2021 жылғы 1 қаңтарда қолданылатын қоршаған ортаға эмиссияларға арналған рұқсатқа сәйкес эмиссиялар нормативтері қолданылады.

      Қолданыстағы стационарлық көз және (немесе) II санаттағы объектіде орналасқан қолданыстағы стационарлық көздердің жиынтығы, осы Кодекске сәйкес әсер етуге экологиялық рұқсатта белгіленген эмиссиялар нормативтерін сақтауы мүмкін болмаған кезде экологиялық рұқсатқа қосымша ретінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары келісіледі және осы Кодекске сәйкес бекітілген қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын орындау кезеңінде мұндай II санаттағы объектіге қатысты 2021 жылғы 1 қаңтарда қолданылатын осындай объектіге қатысты қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатқа сәйкес эмиссиялар нормативтері қолданылады.

      Қолданыстағы объектілер деп 2021 жылдың 1 қаңтарына дейін пайдалануға берілген объектілер түсініледі.

      2021 жылғы 1 қаңтарда қолданылатын қоршаған ортаға эмиссияларға рұқсатқа сәйкес эмиссиялар нормативтері экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасында немесе қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарында бекітілген, объект операторының белгіленген эмиссиялар нормативтеріне және (немесе) технологиялық нормативтерге кезең-кезеңімен қол жеткізу мақсатында эмиссиялар көрсеткіштерін төмендету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру жөніндегі міндеттемелері ескеріле отырып қолданылады.

      Экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасы (I санаттағы объектілер үшін) және қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары (II санаттағы объектілер үшін) осы Кодекске сәйкес белгіленген эмиссиялар нормативтері мен технологиялық нормативтерге қол жеткізу кестесін қамтуға тиіс.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспары қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарының қолданысы кезеңінде объектінің операторы қол жеткізуге тиіс қоршаған ортаға теріс әсеретуді төмендету көрсеткіштерін және осындай көрсеткіштерге кезең-кезеңімен қол жеткізу кестесін қамтуы тиіс.

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын іске асыру мерзімі жеті жылдан аспауға тиіс және ұзартылмайды.

      Эмиссияларды төмендету жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру кезеңінде эмиссиялар нормативтері қоршаған ортаны қорғау жөніндегі
іс-шаралар жоспарында немесе экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасында көзделген қоршаған ортаға эмиссиялардың көлемін немесе массасын азайтудың жоспарланатын көрсеткіштеріне сәйкес кезең-кезеңімен түзетіледі.

      Осы Кодекске сәйкес экологиялық рұқсатта белгіленген эмиссиялар нормативтерін және (немесе) технологиялық нормативтерді сақтау оператор үшін осы Кодекске сәйкес бекітілген экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламасын (І санаттағы объектілер үшін) немесе қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарын (ІІ санаттағы объектілер үшін) іске асыру мерзімі аяқталған күннен кейінгі күннен бастап міндетті болады.

      13. Тиісті экологиялық рұқсатқа қосымша болып табылатын бекітілген графикке сәйкес осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап I санаттағы объектілер үшін – он жыл немесе II санаттағы объектілер үшін үш жыл ішінде пайдаланудан түпкілікті шығарылуға жататын I немесе II санаттағы объектілерге қатысты 2021 жылғы 1 қаңтарда қолданылатын қоршаған ортаға эмиссияға рұқсатқа сәйкес эмиссиялар нормативтері қолданылады.

      Осы тармақтың бірінші бөлігіне сәйкес І немесе II санаттағы объектілерді пайдаланудан шығару жөніндегі іс-шараларды жүзеге асыру кезеңінде қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралар жоспарларына эмиссиялар нормативтеріне қол жеткізу жөніндегі іс-шараларды енгізу және экологиялық тиімділікті арттыру бағдарламаларын әзірлеу талап етілмейді.

      14. Осы Кодекстің 32-бабының 4-тармағы 3) тармақшасының мақсаттары үшін қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті орган осы Кодекс қолданысқа енгізілген күннен бастап үш жылдан кешіктірілмейтін мерзімде тиісті нұсқаулық-әдістемелік құжаттарды, оның ішінде ауыр металдар мен орнықты органикалық ластағыштардың эмиссияларын есептеу әдістемесін бекітеді.

      15. Осы Кодекстің міндетті стратегиялық экологиялық бағалауды жүргізуге қатысты ережелері 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап қолданысқа енгізіледі.

      16. І санаттағы қолданыстағы объектілерге қатысты осы Кодекстің 158-бабының 5 және 6-тармақтарында белгіленген мерзімдер 2021 жылдың 1 қаңтарынан басталады.

      Қазақстан Республикасының
Президенті

      25-бөлім. Қосымшалар

      № 1 қосымша

      1-бөлім. Қоршаған ортаға әсер етуін бағалау жүргізу міндетті болып табылатын қызмет түрлерінің тізбесі

      1. Энергетика:

      1.1. мұнай өңдеу зауыттары (шикі мұнайдан жасалған жанар-жағармай материалдарын ғана өндіру жөніндегі кәсіпорындарды қоспағанда);

      1.2. газ өңдеу зауыттары;

      1.3. тәулігіне өнімділігі 500 және одан астам тонна көмірді және битуминозды тақтатастарды газдандыру және сұйылтуға арналған қондырғылар;

      1.4. көмірді немесе электрографитті күйдіру немесе графиттеу жолымен жоғары температурада карбонизациялау (құрғақ айдау) жолымен көміртегін өндіруді қоса алғанда, тас көмірді немесе битуминозды тақтатастарды термиялық немесе химиялық өңдеу бойынша қондырғылар;

      1.5. жылу қуаты 300 мегаватт (МВт) немесе одан жоғары жылу электр станциялары және отынды жағуға арналған басқа да қондырғылар;

      1.6. атом электр станциялары және басқа да атом реакторлары, осындай электр станцияларын немесе реакторларды бөлшектеуді немесе пайдаланудан шығаруды қоса алғанда (ең жоғары қуаты 1 киловаттан (кВт) тұрақты жылу жүктемесінен аспайтын, бөлінетін және жаңғыртатын материалдарды өндіруге және конверсиялауға арналған зерттеу қондырғыларын қоспағанда);

      1.7. сәулеленген ядролық отынды өңдеуге арналған қондырғылар;

      1.8. мыналарға:

      1.8.1. ядролық отын өндіру немесе байыту үшін;

      1.8.2. сәулеленген ядролық отынды немесе жоғары радиоактивті қалдықтарды өңдеу үшін;

      1.8.3. сәулеленген ядролық отынды түпкілікті жою үшін;

      1.8.4. тек қана радиоактивті қалдықтарды түпкілікті жою үшін;

      1.8.5. сәулеленген ядролық отынды немесе радиоактивті қалдықтарды өндірістік объект аумағынан тыс басқа жерлерде ұзақ мерзімді (10 жылдан астам кезеңге жоспарланған) сақтауға арналған қондырғылар.

      2. Жер қойнауын пайдалану:

      2.1. газ жағдайында тәулігіне 500000 текше метр және мұнай жағдайында тәулігіне 500 тоннадан асатын шығарылған мөлшері мұнай және табиғи газды коммерциялық жағдайда өндіру, барлау бойынша;

      2.2. 150 гектардан асатын участок бетінде шымтезекті алу немесе
25 гектардан асатын аумақта пайдалы қатты қазбаларды өндіру және карьерлер өндіру;

      2.3. жер қойнауынан алынған пайдалы қатты қазбаларды бастапқы өңдеу (байыту) ;

      2.4. асбест өндіру объектілері;

      3. Металдарды өндіру және өңдеу:

      3.1. металл кендерін күйдіруге немесе агломерациялауға арналған қондырғылар (сульфидті кенді қоса алғанда);

      3.2. шойын мен болатты бастапқы балқытатын біріктірілген кәсіпорындар (комбинаттар);

      3.3. кеннен қышқылдандырылмаған түсті металдарды, металлургиялық, химиялық немесе электролиттiк процестер арқылы концентраттарды немесе қайталама шикiзат материалдарын өндiруге арналған қондырғылар;

      4. Кенсіз минералды заттарды қайта өңдеу:

      4.1. асбест пен құрамында асбест бар бұйымдарды өңдеуге және өзгертуге арналған объектілер:

      4.1.1. асбест цемент бұйымдары үшін – бір жылдағы өндірісі 20 мың тоннадан астам дайын өнім өндірісі;

      4.1.2. фрикциялық материалдар үшін – бір жылдағы өндірісі 50 тоннадан астам дайын өнім өндірісі;

      4.1.3. асбесті өзгедей пайдалану үшін – жылына 200 тоннадан астам тұтыну.

      5. Химия өнеркәсібі:

      5.1. интеграцияланған химиялық кәсіпорындар (зауыттар) – бірнеше технологиялық кезеңдер қосылған және химиялық өзгерту процестерін қолдана отырып, өнеркәсіптік масштабтарда мынадай заттарды өндіру үшін бір-бірімен функционалды байланысқан технологиялық қондырғылардың жиынтығы:

      5.1.1. Мынадай:

      қарапайым көмiрсутектер (линиялық немесе циклдiк, қаныққан немесе қанықпаған, алифаттық немесе хош иісті);

      құрамында оттегі бар көмірсутектері (спирттер, альдегидтер, кетондар, карбонды қышқылдар, күрделi эфирлер, ацетаттар, қарапайым эфирлер, тотықтар, эпоксидтi смолалар);

      күкiрттi көмiрсутектер;

      азотты көмірсутектер (аминдер, амидтер, азоттың қосылысы, нитро қосылыстар, нитрилдер, цианаттар, изоцианаттар);

      құрамында фосфор бар көмірсутектер;

      галогенделген көмiрсутектер;

      органометалдық қосылыстар;

      негiзгi пластикалық материалдар (полимерлер, синтетикалық талшықтар және целлюлоза базасындағы талшықтар);

      синтетикалық каучук;

      бояулар мен пигменттер;

      беткi - белсенді заттар сияқты негiзгi органикалық химиялық заттарды өндiру;

      5.1.2. Мынадай:

      аммиак, хлор немесе хлорлы сутек, фтор немесе фторлы сутек, көмiртек оксидтерi, күкiрт қосылыстары, азот оксидтерi, сутек, күкiрт диоксидi, көмiртек хлор қышқылы сияқты газдар;

      хромды қышқыл, фторлы сутек қышқылы, азот қышқылы,
хлорлы-сутектi қышқыл, күкiрт қышқылы, олеум, күкiрт қышқылы сияқты қышқылдар;

      аммоний гидроқышқылы , калий гидроқышқылы, натрий гидроқышқылы сияқты сiлтiлер;

      хлорлы аммоний, хлорлықышқыл калий, көмiрқышқылды калий, көмiрқышқылды натрий, перборат, азотқышқылды күмiс сияқты тұздар;

      металл еместер, металл қышқылдары немесе басқа органикалық емес қосылыстар, кальций карбиді, кремний карбиді сияқты негізгі органикалық емес заттар өндірісі;

      5.1.3. фосфор, азот немесе калий минералды тыңайтқыштар (қарапайым немесе күрделi тыңайтқыштар);

      5.1.4.пестицидтер мен биоцидтер;

      5.1.5. биологиялық немесе химиялық процестер қолданылатын негізгі фармацевтикалық өнімдер;

      5.1.6.жарылғыш заттар;

      6. Қалдықтарды басқару:

      6.1. қауіпті қалдықтарды жағу (инсинерациялау), химиялық өңдеу немесе полигонда көму жолымен жою бойынша объектілер;

      6.2. тәулігіне 100 тоннадан асатын қауіпсіз қалдықтарды жоюды өртеу (инсинерациялау) немесе химиялық өңдеу арқылы жойылатын объектілер;

      7. Целлюлоза-қағаз өндірісі:

      7.1. Мыналарға:

      7.1.1. ағаштан немесе соған ұқсас талшықты материалдардан целлюлоза өндiруге;

      7.1.2. тәулігіне 200 тоннадан асатын өндiрiстiк қуаты бар қағаз және картон өндiруге арналған өнеркәсіптік қондырғылар;

      8. Автомобиль, теміржол және әуе көлігі:

      8.1. алыс қатынастағы теміржол желілерін салу;

      8.2. негiзгi ұшу - қону алаңының ұзындығы 2100 метр немесе одан да асатын әуежайлар құрылысы;

      8.3. үздіксіз ұзындығы 10 км немесе одан асатын І техникалық санаттағы жалпы пайдаланымдағы жаңа автомобиль жолдарын және (немесе) қолданыстағыларын реконструкциялау;

      9. Су көлігі:

      9.1. су сыйымдылығы 1350 тоннадан асатын кемелердің өтуіне рұқсат беретін ішкі су жолдары және ішкі кеме қатынасына арналған порттар;

      9.2. су сыйымдылығы 1350 тоннадан асатын кемелерді қабылдай алатын жағалау және шығару порттарымен (паром өткелдерінің айлақтарын қоспағанда) байланысты сауда порттары, тиеуге және түсіруге арналған айлақтар.

      10. Су ресурстарын басқару:

      10.1. өзен бассейндері арасындағы су ресурстарын бұру жөніндегі жұмыстар, бұл ретте мұндай бұру су жетімсіздігін болдырмауға бағытталған және орны ауыстырылатын су көлемі жылына 100 млн.текше метрден (су құбыры ауызсуын ағызуды қоспағанда);

      10.2. өзен бассейндері арасындағы су ресурстарын бұру су құбыры ауызсу жүргізетін ауыстырудан басқа барлық жағдайларда бассейннен көп жылғы орта ағынмен суды жинау жылына 2000 млн. текше метрден асатын ауыстырылатын су мөлшері 5%-нан асады;

      11. Ұсталған немесе сақталатын судың жаңа немесе қосымша мөлшері 10 млн.м3 астам суды ұстауға немесе тұрақты сақтауға арналған бөгеттер мен басқа да объектілер.

      12. Жыл сайынғы көлемі 10 млн. м3-ге тең немесе одан астам алынатын немесе толықтырылатын суы бар жерасты суларын жинау немесе жерасты суларының жасанды жүйелері.

      13. 100 мың адам көлеміндегі халық санының баламасынан артатын мөлшердегі елді мекендердің сарқынды суларын тазалауға арналған қондырғылар.

      14. Диаметрі 800 мм-ден асатын және ұзындығы 40 км-ден асатын газды, мұнайды немесе химиялық заттарды тасымалдауға арналған құбыр жолдар.

      15. Мыналарға:

      15.1. құстар үшін 100000 орынан астам;

      15.2. бордақылайтын шошқаларға 3000 орын (30 кг салмақтан артық); немесе

      15.3. аналық шошқалар үшін 900 орынға есептелген құс немесе шошқаларды қарқынды өсіретін объектілер.

      16. Кернеуі 220 киловатт немесе одан жоғары және ұзақтығы 15 километрден асатын әуедегі электр берілісінің желілерін салу

      17.      Сыйымдылығы 200 000 тонна немесе одан асатын мұнай, мұнай-химия немесе химиялық өнімдерді сақтауға арналған қондырғылар, сондай-ақ белсенді сақтау көлемі 150 000 000 м3-ден астам табиғи газды жерасты сақтауға арналған қондырғылар.

      18. Өзге қызмет түрлері:

      18.1. өңдеу көлемі күніне 12 тоннадан асатын былғары мен терілерді илеуге арналған қондырғылар;

      18.2. тамақ өнімдерін өндіру мақсатында өңдеу және қайта өңдеу:

      18.2.1. күніне 75 тоннадан асатын дайын өнім бойынша қуаты бар мал шикізаты (сүттен басқа) ;

      18.2.2. сүтті өңдеу және қайта өңдеу кезінде алынатын сүттің мөлшері тәулігіне 200 тоннадан астам (орташа көрсеткіш жыл сайынғы негізде);

      18.3. жануарлардың өлекселерін немесе мал шаруашылығы қалдықтарын жоюға және (немесе) кәдеге жаратуға арналған қайта өңдеу қуаты күніне 10 тоннадан асатын қондырғылар;

      18.4. сағатына 150 килограммнан астам немесе жылына 200 тоннадан астам өндiрiстiк қуаты бар, органикалық ерiткiштердi пайдалана отырып заттарды, бұйымдарды немесе өнiмдердi беткi өңдеу, атап айтқанда әрлеуге, басуға, жабуға, майсыздандыруға, гидрооқшаулауға, калибровкалауға, бояуға, тазалауға немесе дымқылдауға арналған қондырғылар.

      Ескертпе: Осы Кодекстің қоршаған ортаға әсерді міндетті бағалауды жүргізу жөніндегі талаптары, егер олардың қоршаған ортаға немесе денсаулыққа елеулі зиянды әсер ету ықтималдығы анықталмаса, екі жылдан кем уақыт ішінде тек айрықша және негізгі жаңа әдістер немесе өнімдерді зерттеу, әзірлеу және тексеру мақсаттарында жүзеге асырылатын жоғарыда аталған қызмет түрлерінің бір де біреуіне қолданылмайды.

      2-бөлім. Скрининг рәсімін жүргізу міндетті болып табылатын көзделген қызмет түрлерінің тізбесі (осы Қосымшаның 1-тарауына енгізілген қызмет түрлерін қоспағанда)

      1. Энергетика:

      1.1. өнімділігі тәулігіне 50 тонна және одан астам көмірді, битуминозды тақтатастарды, отынның өзге де түрлерін газдандыруға және сұйылтуға арналған қондырғылар;

      1.2. өнімділігі жылына 1 миллион тонна және одан астам көмірді (тас және қоңыр) қайта өңдеу қондырғылары;

      1.3. жүргізілетін жылу қуаты 50 мегаватт (МВт) немесе одан жоғары жылу электр станциялары және отынды жағуға арналған басқа да қондырғылар

      1.4. қуаты 50 МВт және одан жоғары электр энергиясын, бу мен ыстық суды өндіруге арналған өнеркәсіптік қондырғылар;

      1.5. жалпы белгіленген қуаты 50 және одан астам мегаватты (МВт) немесе жеке энергетикалық қондырғының белгіленген қуаты 10 және одан астам мегаватты (МВт) құрайтын су электр станциялары;

      1.6. биіктігі 50 метрден астам діңгекті электр энергиясын өндіруге арналған жел энергиясын пайдалануға арналған құрылысжайлар (жел диірмендері);

      1.7. таскөмірді және қоңыр көмірді өнеркәсіптік брикеттеу;

      1.8. радиоактивті қалдықтарды өңдеуге және сақтауға арналған құрылысжайлар;

      2. Жер қойнауын пайдалану:

      2.1. көмірсутекті барлау және өндіру;

      2.2. карьерлер және пайдалы қатты қазбаларды ашық өндіру; жылына 100 000 тоннадан астам көмірді ашық өндіру, жылына 200 000 тоннадан астам лигнит өндіру;

      2.3. барлау учаскесінде бір мың текше метрден астам көлемдегі тау-кен массасын алу және топырақ орнын ауыстыру арқылы пайдалы қатты қазбаларды барлау;

      2.4. механикаландыру құралдарын қолдану арқылы, өзен арналарында немесе су қоры жерлерінде жүргізілетін алтын кен іздеушілік бойынша кез келген жұмыстар;

      2.5. жылына 10 000 тоннадан астам кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру және өңдеу;

      2.6. жерасты өндіру;

      2.7. топырақты қазу арқылы пайдалы қазбаларды теңіз немесе өзен арқылы өндіру;

      2.8. тас көмірді, мұнайды, табиғи газ бен кенді, сондай-ақ жанғыш тақтатастарды өндіруге арналған жерүсті өнеркәсіптік құрылысжайлары;

      2.9. терең бұрғылау (топырақтың тұрақтылығын зерттеуге арналған бұрғылауды қоспағанда), атап айтқанда:

      2.9.1. тереңдігі 200 метр және одан астам геотермалды ұңғымаларды бұрғылау;

      2.9.2. ядролық қалдықтарды сақтау үшін бұрғылау;

      2.9.3. сумен жабдықтау үшін 200 метр және одан астам тереңдікте бұрғылау.

      3. Металдарды өндіру және өңдеу:

      3.1. өнімділігі сағатына 2,5 тонна үздіксіз құюды қоса алғанда, қайта құйылған шойын немесе болатты (бастапқы немесе қайталама балқыту) ыстықтай илемдейтін қондырғылар;

      3.2. қара металдарды өңдеуге арналған қондырғылар:

      3.2.1. қуаты сағатына 20 тонна шикі болатты ыстықтай илемдейтін орнақтар;

      3.2.2. бір балға энергиясы 50 килоджоульден (кДж) астам, ал тұтынылатын жылу қуаты 20 мегаваттан (МВт) астам ұста балғалары;

      3.2.3. сағатына 2 тоннадан астам шикі болатты бере отырып қорғаныш тозаңдатылған металл жабындарды жағу;

      3.2.4. өндірістік қуаты тәулігіне 20 тоннадан асатын қара металдарды құю;

      3.3.Мыналар:

      3.3.1. балқытуға арналған, оның ішінде легирлеуді, түсті металдарды (бағалы металдарды қоспағанда), оның ішінде балқыту қуаты төмендегілерден тұратын рекуперациялық өнімдерді (рафинирлеу, құю өндірісі және т. б.) қоса алғанда:

      тәулігіне 4 тонна – қорғасын және кадмий үшін; немесе

      тәулігіне 20 тонна – барлық басқа түсті металдар үшін қондырғылар;

      3.3.2. өңдеу үшін пайдаланылатын күбілердің көлемі 30 м3-ден астам электролиттік немесе химиялық процестерді пайдалана отырып, металдар мен пластикалық материалдар бетін өңдеу;

      3.4. автомобильдер өндіру және өнеркәсіптік құрастыратын кәсіпорындар;

      3.5. автомобиль қозғалтқыштарын өндіретін кәсіпорындар;

      3.6. верфьтер (кеме жасау және кеме жөндеу өндірістері);

      3.7. ұшақтарды, тікұшақтарды өндіру және жөндейтін кәсіпорындар;

      3.8. теміржол көлік құралдарын, цистерналарды жасайтын кәсіпорындар;

      3.9. теміржол жабдықтары өндірісі;

      3.10. өндірістік ауданы 100 м2-ден астам жарылыспен қалыптау қолданылатын цехтар;

      4. Кенсіз минералдық заттарды өңдеу:

      4.1. өндірістік қуаты жылына 15 мың тонна және одан астам цемент зауыттары;

      4.2. өндірістік қуаты тәулігіне 500 тоннадан астам айналмалы күйдіру пештерінде немесе өндірістік қуаты тәулігіне 50 тоннадан астам айналмалы күйдіру пештерінде немесе өндірістік қуаты тәулігіне 50 тоннадан астам басқа да пештерде цемент клинкерін өндіруге арналған қондырғылар;

      4.3. асбест өндіретін және асбест бұйымдарын дайындайтын кәсіпорындар

      4.4. балқыту қуаты тәулігіне 20 тонна және одан астам шыны және шыны талшығын өндіруге арналған қондырғылар;

      4.5. тәулігіне 20 тонна және одан астам балқыту қуаты бар минералдық талшықтар өндірісін қоса алғанда, минералдық заттарды балқыту жөніндегі қондырғылар;

      4.6. күйдіру жолымен қыш өнімдерін өндіруге арналған қондырғылар, атап айтқанда, өндірістік қуаты тәулігіне 75 тоннадан астам және (немесе) күйдіру пештерінің қуаты 4 м3-ден астам және күйдіру пешіне отырғызудың тығыздығы 300 кг/м3-ден астам шатырлы жабынқыш, кірпіш, отқа төзімді кірпіш, керамикалық плитка, тас керамика немесе фарфор бұйымдары;

      5. Химия өнеркәсібі:

      5.1. Химиялық жартылай фабрикаттарды қайта өңдеу, өндірістік қуаты жылына 200 және одан астам тонна болатын химиялық өнімдер (химикаттар), пестицидтер, фармацевтикалық өнімдер, бояулар, лактар, эластомерлер мен пероксидтер өндіру;

      5.2. химиялық процестерді қолдана отырып, жарылғыш заттарды, оқ-дәрілерді, қару мен пиротехникалық бұйымдарды жоюға арналған қондырғылар;

      5.3. химиялық немесе биологиялық процестер ақуызды азықтық қоспаларды, ферменттерді және басқа ақуыз заттарды өндіру үшін пайдаланылатын химиялық қондырғылар;

      6. Қалдықтарды басқару:

      6.1. өнімділігі жылына 250 тонна және одан астам қауіпті қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру операциялары жүзеге асырылатын объектілер;

      6.2. өнімділігі сағатына 3 тоннадан астам коммуналдық қалдықтарды жағуға арналған қондырғылар;

      6.3.      тәулігіне 10 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтар түсетін немесе инертті қалдықтар полигондарын қоспағанда, жалпы сыйымдылығы 25 000 тоннадан астам полигондар;

      6.4. өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтарды жою жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

      6.5. өнімділігі жылына 2500 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

      6.6.қалдық қоймасы;

      6.7. жылу электр орталығының қалдықтарынан құрылыс материалдарын өндіру;

      6.8. 1000 м2 –дан астам аумақта немесе 1 мың тоннадан астам көлемде темір сынықтарын және (немесе) кәдеге жаратуға жататын көлік құралдарын сақтау алаңдары;

      6.9. өндірістік қуаты жылына 10 000 тоннадан астам қоқыс сұрыптау кәсіпорындары;

      6.10. құрамында тұрақты органикалық ластағыштар, қатты әсер ететін улы заттар бар, қоймаларының ауданы 100 м2 –ден астам ашық және жабық қауіпті қалдық қоймалары;

      7. Көлік:

      7.1. әуежайлар мен аэродромдар салу;

      7.2. ұзындығы 1 км және одан астам және (немесе) өткізу қабілеті сағатына 1000 км және одан астам автомобиль жолдарын салу;

      7.3. тек қана немесе негізінен жолаушыларды тасымалдау үшін пайдаланылатын трамвай және жерүсті желілері, метрополитендер, аспалы желілер немесе басқа да осыған ұқсас желілер;

      7.4. ішкі су жолдарының құрылысы, арналарды салу және су басуды болдырмау жөніндегі жұмыстар;

      7.5. балық аулау айлақтарын қоса алғанда, су порттары мен порт құрылысжайларын салу;

      8. Су ресурстарын басқару өзен бассейндері арасындағы су ресурстарын бұру жөніндегі жұмыстар, бұл ретте мұндай бұру судың ықтимал жетіспеуін болдырмауға бағытталған және орны ауыстырылатын су көлемі жылына 5 млн.м3 астам (су құбыры ауыз суын ағызуды қоспағанда) су ресурстарын бұру жөніндегі жұмыстар.

      9. Ұсталған немесе жиналған судың жаңа немесе қосымша көлемі 100 000 текше метрден астам суды ұстауға немесе тұрақты сақтауға арналған бөгеттер мен басқа да құрылысжайлар.

      10. Жерүсті және жерасты суларын алу, жыл сайынғы алынатын немесе толықтырылатын су көлемі 250 мың м3 тең немесе одан артық жерасты суларын жасанды толықтыру схемалары.

      11. Жағалаудағы эрозиямен күрес және осындай құрылысжайларға қызмет көрсету мен қайта конструкциялауды қоспағанда жұмысы және бөгеттерді, молдарды, айлақтарды және басқа да теңіз күзет құрылысжайларын салу жолымен жағалауды өзгертуге қабілетті теңіз жұмыстары;

      12. Су тазарту құрылысжайлары:

      12.1. халық саны 10 мың адамнан астам өнімділігі бар елді мекендердің сарқынды суларын тазалауға арналған қондырғылар;

      12.2. тәуліктік қуаты 5 мың текше метрден астам сарқынды суларды механикалық және биологиялық тазартуға арналған құрылысжайлар;

      13.Тоқыма, былғары, ағаш өңдеу және қағаз өнеркәсібі:

      13.1. тәуліктегі өнімділігі 20 және одан да көп тонна қағаз және картон өндіретін өнеркәсіп кәсіпорындары;

      13.2. ағаш сыртының түктерінен бұйымдар өндіру: тәуліктік өнімділігі 200м3 байланыстырушы материалдар ретінде синтетикалық шайырларды пайдалана отырып ағаш-жоңқалы плиталар, ағаш талшықты плиталар;

      14. Ұзындығы 5 км-ден астам және диаметрі 300-ден 800 мм-ге дейінгі газды, бу мен ыстық суды тасымалдауға арналған құбыржолдар мен өнеркәсіптік құрылысжайлар;

      15. 110 киловаттан (кВт) бастап әуе желілерімен электр энергиясын беру);

      16. 10 000 тоннадан жоғары органикалық отындарды беткі сақтау қоймалары;

      17. 10 000 м3 жоғары табиғи газдың үстіңгі қоймалары;

      18. 10 000 м3 жоғары табиғи газдың жерасты қоймалары.

      19. Өзге қызмет түрлері:

      19.1. 40 000 орындағы құс өсіруге арналған объектілер;

      19.2. өнімділігі 50 шартты бірліктегі мал басы (1 шартты бірлік 500 кг тірі салмаққа тең) бар мал шаруашылығы және аң шаруашылығы);

      19.3. 1 тоннадан астам тірі массадағы балығы бар жасанды құрылысжайларда аквамәдениетті өсіру және қарқынды өсіру;

      19.4. өңделетін материалдардың көлемі тәулігіне 10 тоннадан астам талшықты немесе тоқыманы алдын ала өңдеуге (жуу, ағарту, мерсерлеу сияқты операциялар) немесе бояуға арналған қондырғылар;

      19.5. тәулігіне 12 тоннадан астам былғары мен терi илейтін кәсіпорындар;

      19.6. қуаттылығы тәулігіне 10 тоннадан бастап тұтас етті қайта өңдейтін қасапхана;

      19.7. мал шикізатының үш тәулікке дейінгі қорының шегінде малды сойғанға дейін ұстауға арналған базаны қоса алғанда, өнімділігі жылына 5000 тоннадан астам өнімді құрайтын ет өңдеу кәсіпорны (ет комбинаттары);

      19.8. өнімділігі жылына 100 мың тоннадан астам жануарлар мен өсімдік өнімдерін буып-түю және консервілеу;

      19.9.      балық ұнын және балық майын өндіретін кәсіпорындар жылына 5000 тоннадан астам өнім;

      19.10. жылына 20 мың тоннадан өсімдік және мал майы мен тоң май өндіру;

      19.11. тәулігіне 1500 л астам сыра қайнату және салу;

      19.12. тәулігіне 5000 л астам тағамдық спирт өндірісі;

      19.13. тәулігіне 50 мың тоннадан астам өнім өндіретін крахмал өндірісі кәсіпорындары;

      19.14. жылдық өнімділігі 150 000 тоннадан астам қант зауыттары;

      19.15. жылдық өнімділігі 10 000 тоннадан астам кондитерлік өнімдер мен шәрбаттар өндіру;

      19.16. тәулігіне 1000 л жоғары сүт өнімдерін өндіру;

      19.17. жануарлардың өлекселерін жоюға арналған қондырғылар; шұңқырға көметін мал қорымдары;

      19.18. тері қалдықтарынан, дала және қоқыс сүйектерінен және жануарлардың басқа да қалдықтары мен қоқтықтарынан желім даярлайтын желім қайнату өндірістері;

      19.19. сүйектен, тері шелісінен, тері қалдықтарынан және қоймада сақтай отырып жануарлардың басқа да қалдықтары мен қоқтықтарынан жасалатын техникалық желатин өндірісі;

      19.20. өлген жануарларды, балықты, оның бөліктерін және жануарлардың басқа да қалдықтары мен қоқтықтарын (майға айналдыру, жануарларға арналған жемдіктер, тыңайтқыштар) өңдейтін кәдеге жарату зауыттары;

      19.21. сүйекті өртейтін және сүйекті ұсақтайтын зауыттар;

      19.22. бастапқы орман екпелері және жерді пайдаланудың басқа түрі үшін қайта құру мақсатында орманды теңестіру;

      19.23. тәулігіне 1 тоннадан астам көң пен саңғыры сақтайтын сақтау орындары;

      19.24. фенолформальдегидті пресс материалдарын, фенолформальдегид шайырлары негізінде қағаздан, маталардан престелген және орау бұйымдарын өндіру.

      19.25. өнімділігі жылына 1000 тоннадан астам полимерлер, эластомерлер, синтетикалық каучуктар, эластомерлер негізіндегі бұйымдар өндіру немесе өңдеу;

      19.26. жүк айналымы жылына 150000 тоннадан астам апатит концентратын, фосфорит ұнын, цементті және басқа шаңданатын жүктерді түсіретін орындар;

      19.27. сұйық химиялық жүктер мен сұйытылған газдарды (метан, пропан, аммиак және басқалары), галогендер, күкірт, азот, көмірсутектерінің (метанол, бензол, толуол және басқалары), спирттер, альдегидтердің өндірістік қосындыларын және басқа қосындыларды қайта тиеу және сақтау орындары;

      19.28. тазартатын және жуатын - булайтын станциялар, дезинфекциялау - қайта жуу объектілері, кемелерді, цистерналарды тазартатын пункттер, балласты және арнайы қалқымалы жинағыштардан құрамында мұнай бар шайынды суларды қабылдауға арналған қабылдау - тазарту құрылыстары;

      20. Туризм және демалыс:

      20.1. 1 тоннадан астам су ығыстырғышы бар 25 және одан астам кемелерге есептелген қайық станциялары;

      20.2.      100 және одан астам төсек-орынға есептелген қонақ үй кешендері және туристерді қала шегінен тыс жерлерге орналастырудың өзге де орындары (және олармен байланысты құрылысжайлар);

      20.3. 100 және одан астам тұрақ орындарына есептелген тұрақты кемпингтер және үй-фургондарының тұрақ орындары;

      20.4. 2 га астам алаңдағы тақырыптық саябақтар;

      20.5. 1 гектардан астам алаңдағы тау шаңғысы курорттары, рекреациялық кешендер, мейманхана кешендері (және олармен байланысты объектілер).

      21.кез келген жаңа орында генетикалық түрлендірілген организмдерді қоршаған ортаға қасақана босату, тұйық жүйелерде генетикалық түрлендірілген организмдерді пайдалану.

      22. Осы Қосымшаның 1-бөлімінде көрсетілген, тек қана немесе негізінен жаңа әдістерді немесе бұйымдарды дамыту және сынау үшін пайдаланылатын белгіленіп отырған қызмет түрлері.


      № 2 қосымша

      Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді І, ІІ, немесе ІІІ санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар

      1-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді І санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар

      1. Энергетика:

      1.1. Жалпы номиналды жылу қуаты 50 мегаватт немесе одан жоғары қондырғыларда отынды жағу:

      1.2. Көмірсутектерді барлау және өндіру, көмірсутектерді өңдеу;

      1.3. Кокс өндіру;

      1.4. Газдандыру немесе сұйылту:

      1) көмір;

      2) жалпы номиналды жылу қуаты 20 мегаватт немесе одан да көп қондырғылардағы отынның басқа түрлері;

      2. Металдарды өндіру және өңдеу:

      2.1. Металл кенін (сульфидті кенді қоса алғанда) күйдіру немесе пісіріп жабыстыру;

      2.2. Өнімділігі сағатына 2,5 тоннадан астам шойын немесе болат өндіру (бастапқы немесе қайталама балқыту),үздіксіз құюмен қоса алғанда;

      2.3. Қара металдарды өңдеу:

      1) өнімділігі сағатына 20 тоннадан астам ыстық илемдеу орнақтарын пайдалану;

      2) 20 мегаваттан астам жылу қуатын пайдаланатын, 50 килоджоулдан астам энергиясы бар ұста балғаларын пайдалану;

      3) сағатына 2 тоннадан астам шикі болат беретін қорғаныс бүріккіш металл жабындарды жағу;

      2.4. Өндірістік қуаты тәулігіне 20 тоннадан асатын қара металдарды құю.

      2.5. Түрлі түсті металдарды өндіру және қайта өңдеу:

      1) металлургиялық, химиялық немесе электролиттік процестер арқылы кеннен, концентраттардан немесе қайталама шикізаттан алынатын қышқылсызданбаған түсті металдарды өндіру;

      2) түсті металдарды, оның ішінде рекуперацияланған өнімдерді қоспалауды қоса алғанда, балқыту және балқыту қуаты мыналардан:

      тәулігіне 4 тоннадан астам қорғасын және кадмий үшін немесе

      тәулігіне 20 тоннадан астам барлық өзге түрлі-түсті металдар үшін түсті металдардың құю кәсіпорындарын пайдалану;

      2.6. Өңдеу үшін пайдаланылатын күбілердің көлемі 30 м3 астам электролиттік немесе химиялық процестерді пайдалану арқылы металдар мен пластикалық материалдар бетін өңдеу;

      3. Минералды өнеркәсіп

      3.1. Цемент, әктас және магний оксидін өндіру:

      1) өндірістік қуаты тәулігіне 500 тоннадан астам айналмалы пештерде немесе өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан астам басқа пештерде цемент клинкерін өндіру;

      2) өндірістік қуаты тәулігіне 50 тоннадан астам пештерде әктас өндіру;

      3) өндірістік қуаты күніне 50 тоннадан астам пештерде магний оксидін өндіру;

      3.2. Асбест өндірісі немесе асбест негізіндегі өнімдерді өндіру;

      3.3. Шыны талшығын қоса алғанда, балқыту қуаты тәулігіне 20 тонна шыны өндіру;

      3.4. Балқыту қуаты тәулігіне 20 тоннадан астам минералдық талшықтарды өндіруді қоса алғанда, минералдық заттарды балқыту;

      3.5. Тәулігіне 75 тоннадан астам және (немесе) күйдіру пештерінің қуаты 4 м3 астам және күйдіру пешіне отырғызудың тығыздығы 300 кг/м3 астам керамика бұйымдарын, атап айтқанда, жабындық жабынқышты, кірпішті, отқа төзімді кірпішті, керамикалық плитканы, тас керамиканы немесе фарфорды күйдіру жолымен өндіру;

      4. Химия өнеркәсібі:

      4.1. Мынадай:

      қарапайым көмірсутектер (сызықтық немесе циклдік, қаныққан немесе қанықпаған, алифаттық немесе хош иісті);

      спирттер, альдегидтер, кетондар, карбон қышқылдары, күрделі эфирлер, ацетаттар, қарапайым эфирлер, пероксидтер, эпоксидті шайырлар сияқты оттекті көмірсутектер;

      күкіртті көмірсутектер;

      аминдер, амидтер, азот қосындылары, нитратты қосылыстар, нитрилдер, цианаттар, изоцианаттар сияқты азот көмірсутектері;

      фосфорлы көмірсутектер;

      галогенделген көмірсутектер;

      органометалды қосылыстар;

      негізгі пластикалық материалдар (полимерлер, синтетикалық талшықтар мен целлюлоза негізіндегі талшықтар);

      синтетикалық каучук;

      бояулар мен пигменттер;

      үстінгі-белсенді заттар сияқты органикалық химиялық заттардың өнеркәсіптік өндірісі;

      4.2. Мынадай:

      аммиак, хлор немесе хлорлы сутек, фтор немесе фторлы сутек, көміртегі оксидтері, күкірт қосындылары, азот оксидтері, сутек, күкірт диоксиді, көміртектің хлорлы тотығы сияқты газдар;

      хром қышқылы, фторсутекті қышқыл, фосфор қышқылы, азот қышқылы, хлорсутекті қышқыл, күкірт қышқылы, олеум, күкірт қышқылы сияқты қышқылдар;

      аммоний гидроксиді, калий гидроксиді, натрий гидроксиді сияқты сілтілер;

      хлорлы аммоний, хлорлы қышқылды калий, көмірқышқылды калий, көмірқышқылды натрий, перборат, азот қышқылды күміс сияқты тұздар;

      бейметалдар, металл оксидтері немесе кальций карбиді, кремний, кремний карбиді сияқты басқа бейорганикалық қосылыстар сияқты бейорганикалық заттардың өнеркәсіптік өндірісі;

      4.3. Фосфорлы, азот немесе калий минералды тыңайтқыштарды (қарапайым немесе күрделі тыңайтқыштарды) өнеркәсіптік өндіру;

      4.4. Пестицидтер мен биоцидтерді өнеркәсіптік өндіру;

      4.5. Фармацевтикалық өнімдерді өнеркәсіптік өндіру;

      4.6. Жарылғыш заттарды өнеркәсіптік өндіру;

      5. Қалдықтарды басқару:

      5.1. Өнімділігі тәулігіне 10 тоннадан астам, мына операциялардың бірін немесе бірнешеуін қамтитын қауіпті қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру:

      1) қалдықтарды биологиялық өңдеу;

      2) қалдықтарды физикалық-химиялық өңдеу;

      3) қалдықтарды 5.1 және 5.2 тармақтарда аталған кез келген басқа қызметке бергенге дейін араластыру;

      4) 5.1 және 5.2 тармақтарда көрсетілген кез келген басқа қызметке жіберу алдында қайта орау;

      5) еріткіштерді регенерациялау;

      6) металдардан немесе олардың қосылыстарынан басқа, бейорганикалық материалдарды рециркуляция/регенерациялау;

      7) қышқылдарды немесе негіздерді регенерациялау;

      8) ластанумен күрес үшін пайдаланылатын құрамбөліктерді қалпына келтіру;

      9) катализаторлардан құрамбөліктерді алу;

      10) майларды қайта өңдеу немесе майларды қайта пайдаланудың басқа да түрлері;

      11) жерүсті тоғандарға орналастыру;

      5.2. Қоқыс жағу зауыттарында немесе қалдықтарды бірлесіп жағу қондырғыларында:

      1) өнімділігі сағатына 3 тоннадан артатын қауіпсіз қалдықтар үшін;

      2) өнімділігі тәулігіне 10 тоннадан артатын қауіпті қалдықтар үшінқалдықтарды жою немесе қалпына келтіру.

      5.3. Мына операциялардың бірін немесе бірнешеуін қамтитын, өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтарды жою:

      1) қалдықтарды биологиялық өңдеу;

      2) қалдықтарды физикалық-химиялық өңдеу;

      3) кейіннен жағу үшін қалдықтарды алдын ала өңдеу;

      4) қождар мен күлді өңдеу;

      5) металл қалдықтарын, оның ішінде электр және электрондық жабдықтардағы қалдықтарды, сондай-ақ пайдалану мерзімі өткен көлік құралдарын және олардың құрамбөліктерін ұсақтағыштарда өңдеу.

      5.4. Мынадай операциялар түрлерінің бірін немесе бірнешеуін қамтитын, өнімділігі тәулігіне 75 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтарды қалпына келтіру және (немесе) жою:

      1) қалдықтарды биологиялық өңдеу;

      2) кейіннен жағу үшін қалдықтарды алдын ала өңдеу;

      3) қождар мен күлді өңдеу;

      4) металл қалдықтарын, оның ішінде электр және электрондық жабдықтардың қалдықтарын, сондай-ақ пайдалану мерзімі өткен көлік құралдарын және олардың құрамбөліктерін ұсақтағыштарда өңдеу.

      Егер 5.3 және 5.4-тармақтарда қалдықтарды өңдеу жөніндегі жалғыз жүзеге асырылатын қызмет анаэробты ыдырау болса, онда осы қызмет үшін төменгі шекті мән бір күнге 100 тоннаны құрайды.

      5.5. Күніне 10 тонна қалдық немесе жалпы қуаты 25 000 тоннадан астам полигондар, инертті қалдықтар полигондарын қоспағанда.

      5.6. 5.1, 5.2, 5.5 және 5.7-тармақтарда санамаланған қандай да бір қызметті күтетін қалдықтар жиналатын алаңдағы күтілетін жинақталуды қоспағанда 5.5-тармақта қамтылмаған, жалпы сыйымдылығы 50 тоннадан астам қауіпті қалдықтарды жинау.

      5.7. Жалпы сыйымдылығы 50 тоннадан астам қауіпті қалдықтарды жер астында сақтау.

      6.1. Өнеркәсіптік қондырғыларда:

      1) ағаштан немесе басқа да талшықты материалдардан жасалған целлюлоза;

      2) өнімділігі тәулігіне 20 тоннадан астам қағаз немесе картон;

      3) ағаш плиталарының мынадай түрлерінің бірін немесе бірнешеуін: өндірістік қуаты тәулігіне 600 м3-ден астам бағдарланған жаңқа тақтасы, АЖП немесе АТП.

      6.2. Қуаты тәулігіне 10 тоннадан асатын тоқыма талшықтарын немесе тоқыманы алдын ала өңдеу (жуу, ағарту, мерсерлеу сияқты операциялар) немесе бояу.

      6.3. Өңдеу қуаты тәулігіне 12 тонна дайын өнімнен асатын тері мен былғары илеу.

      6.4. Тамақ өнеркәсібі:

      6.4.1. Өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан астам мал сою қасапшыларын пайдалану;

      6.4.2. Мыналардан азық-түлік немесе жем өнімдерін өндіруге арналған, алдында өңделген немесе өңделмеген, келесі шикізат түрін өңдеу және қайта өңдеу, қаттаудан басқа:

      1) өндірістік қуаты тәулігіне 75 тоннадан асатын тек мал шикізатынан (сүттен басқа);

      2) қондырғы кез келген жылы қатарынан 90 күннен аспайтын уақытта жұмыс істегенде, өндірістік қуаты тәулігіне 300 тоннадан асатын немесе тәулігіне 600 тоннадан асатын өсімдік шикізатынан;

      3) құрама, сондай-ақ бөлек өнімдер түріндегі мал және өсімдік текті шикізатынан, дайын өнім өндіру қуаты күніне, тоннамен:

      - 75, егер А 10-ға тең болса немесе одан көп болса; немесе,

      - [300- (22,5 × A)] кез келген басқа жағдайда,

      мұнда "А" дайын өнімнің өндірістік қуатындағымал материалының үлесі (салмақ пайызбен).

      Қаптама өнімнің соңғы салмағына қосылмауы тиіс.

      Егер шикізат ретінде тек сүт пайдаланылса, бұл кіші тарау қолданылмайды.

      6.4.3. Алынатын сүттің саны тәулігіне 200 тоннадан асқан кезде сүтті өңдеу және қайта өңдеу ғана (бір жылдағы орта мән).

      6.5. Өңдеу қуаты тәулігіне 10 тоннадан астам мал тұшасын етін немесе мал шаруашылығы қалдықтарын жою немесе қайта өңдеу;

      6.6. Құстарды немесе шошқаларды қарқынды өсіру:

      1) үй құсы үшін 40 000-нан астам орын;

      2) шошқа өндіруге арналған 2000-нан астам орындардан (30 кг-нан астам), немесе

      3) мегежіндер үшін 750-ден астам орын.

      6.7. Заттарды, нысандарды немесе органикалық еріткіштерді пайдалана отырып, атап айтқанда өңдеу, басып шығару, жабынды жағу, майсыздандыру, гидрооқшаулау, желімдеу, бояу, тазалау немесе сіңдіру үшін, органикалық еріткіштердің сағатына 150 кг астам немесе жылына 200 тоннадан астам шығынымен беттік өңдеу өнімдерін.

      6.8. Жағу немесе графиттеу жолымен көміртекті немесе электрографитті өндіру.

      6.9. Жер қойнауында геологиялық сақтау мақсаттары үшін I санаттағы объектілерден көміртегі диоксидінің шығарындыларын ұстап қалу.

      6.10. Тек қана ағаш ніліне қарсы өңдеуді қоспағанда, күніне 75 м3 астам өнімділігі бар химиялық заттармен сүректі және ағаштан жасалған бұйымдарды консервілеу.

      6.11. Коммуналдық ағындарды тазартудан басқа, І санаттағы объектілер төгетін сарқынды суларды тазарту құрылысжайлары кешендері.

      2-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді ІІ санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар

      Шаруашылық және (немесе) өзге де қызметті жүзеге асыру:

      а) жабдықты пайдалана отырып (белгіленген электр қуаты 50 МВт-тан кем электр энергиясымен, газбен және бумен қамтамасыз ету бойынша);

      б) бағалы металдар кендері мен құмдарын, қалайы кендерін, титан кендерін, сусымалы кен орындарында хром кендерін өндіру және дайындау бойынша;

      в) жабдықты пайдалана отырып, металлургиялық өндіріс бойынша:

      үздіксіз құю қондырғысын қоса алғанда, шойын немесе болат (бастапқы немесе қайталама балқыту) өндіру үшін (өнімділігі сағатына 2,5 тоннадан кем);

      ыстық прокаттау орнақтарын пайдалана отырып қара металдарды өңдеу үшін (жобалық өнімділігі сағатына 20 тоннадан кем тазартылмаған болаттан);

      қорғағыш тозаңдатылған металл жабындарды жағу үшін (сағатына 2 тоннадан кем тазартылмаған болатты берумен);

      қара металдарды құю өндірісі үшін (жобалық өнімділігі тәулігіне 20 тоннадан кем);

      түсті металдарды қоспалауды, тазартуды және құюды қоса алғанда, балқыту үшін (қорғасын мен кадмий үшін жобалық өнімділігі тәулігіне 4 тоннадан кем немесе басқа металдар үшін тәулігіне 20 тоннадан кем);

      г) мынадай металл емес минералдық өнім өндіру бойынша:

      шыны және шыны талшығын қоса алғанда, шыныдан жасалған бұйымдар (жобалық өнімділігі тәулігіне 20 тоннадан кем);

      отқа төзімді керамикалық бұйымдар және құрылыс керамикалық материалдары (жылына жобалық қуаты 1 млн. данадан кем);

      отқа төзімді керамикалық бұйымдар мен құрылыс керамикалық материалдарынан басқа, керамикалық немесе фарфор бұйымдары (жобалық қуаты тәулігіне 75 тоннадан кем және (немесе) 1 текше метрге 300 кг аспайтын бір пешке отырғызу тығыздығы бар күйдіру пештерін пайдалана отырып);

      айналмалы пештердегі немесе басқа пештердегі цемент клинкер (жобалық қуаты тәулігіне 500 тоннадан кем);

      әк (сөндірілмеген, сөндірілген) пеш болған кезде (жобалық қуаты тәулігіне 50 тоннадан кем););

      д) магний оксидін өндіру бойынша (жобалық өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан кем);

      е) орталықтандырылған су бұру (кәріз) жүйелерінің сарқынды суларын тазартуға қатысты бөлігінде сарқынды суларды жинау және өңдеу бойынша (тәулігіне бөлінген сарқынды сулардың көлемі 20 мың текше метрден кем);

      ж) қағаз және картон өндіру бойынша (жобалық өнімділігі тәулігіне 20 тоннадан кем және одан астам);

      з) тоқыма талшықтарын жууға, ағартуға, мерсерлеуге, бояуға және (немесе) ағартуға, тоқыма өнімдерін бояуға арналған жабдықтарды пайдалана отырып тоқыма бұйымдарын өндіру бойынша (жобалық өнімділігі тәулігіне 10 тонна өңделген шикізаттан кем);

      и) тері мен былғарыны илеуге, бояуға, өңдеуге арналған жабдықтарды пайдалана отырып тері мен былғарыдан жасалған бұйымдарды өндіру жөніндегі (жобалық қуаты тәулігіне 12 тоннадан кем дайын өнім);

      к) мынадай тамақ өнімдерін өндіру бойынша:

      ет және ет өнімдері (жобалық өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан кем дайын өнім);

      өсімдік және жануарлар майлары мен тоң майлар (жобалық өнімділігі тәулігіне 75 тоннадан кем дайын өнім);

      картоптан, жемістерден және көкөністерден жасалған өнімдер (жобалық өнімділігі тәулігіне 300 тоннадан кем дайын өнім (орташа тоқсандық көрсеткіш);

      сүт өнімдері (жобалық қуаты тәулігіне 200 тонна өңделетін сүттен кем (орташа жылдық көрсеткіш);

      л) ауыл шаруашылығы құстарын өсіру бойынша (жобалық қуаты 40 мың құс орны бар);

      шошқа өсіру және өсіру бойынша (жобалық қуаты 2000 орыннан кем), шошқалар (жобалық қуаты 750 орыннан кем);

      н) жұмыстар орындалатын өңдеу өндірісімен байланысты:

      металдар мен пластикалық материалдарды беттік өңдеу бойынша (жиынтық көлемі 30 текше метрден кем технологиялық ванналардағы электролиттік немесе химиялық процестерді пайдалана отырып);

      заттардың немесе өнімдердің беттерін өңдеу бойынша (жобалық тұтынуы жылына 200 тоннадан кем органикалық еріткіштерді пайдалана отырып);

      о) ядролық қондырғыларды, оның ішінде атом станцияларын (нөлдік қуатты зерттеу ядролық қондырғыларын қоспағанда) пайдалану жөніндегі;

      п) уран және торий кендерін өндіру, уран және торий кендерін байыту, ядролық отын өндіру жөніндегі;

      р) пайдалану бойынша:

      объектіде радиоактивті заттардың қоршаған ортаға шығарындылары мен төгінділері көздерінің болуы шартымен радиациялық көздердің (құрамында тек радиациялық қауіптіліктің төртінші және бесінші санатының радионуклидтік көздері бар радиациялық көздерді қоспағанда) болуы шартымен радиациялық көздердің (өз құрамында тек радиациялық қауіптіліктің төртінші және бесінші санатының радионуклидтік көздері бар радиациялық көздерді қоспағанда);

      ядролық материалдар мен радиоактивті заттарды сақтау пункттерінің, радиоактивті қалдықтарды сақтау пункттерінің, радиоактивті қалдықтарды көму пункттері;

      с) газ құбыржолдары өткізгіштері, газды өңдеу өнімдері және мұнай өнімдері бойынша магистралды құбыржолдарды пайдаланып тасымалдау;

      т) жасанды графит өндірісі бойынша;

      у) газдандыру және (немесе) сұйылту жолымен газ өндіру бойынша:

      антрацитті, тас көмірді, қоңыр көмірді қоса алғанда көмір (лигнит);

      басқа да қатты отындар (номиналды жобалық қуаты 20 МВт және одан көп қондырғыларда);

      ф) жанғыш (битуминозды) сланецтер мен құмнан шикі мұнай өндіру бойынша;

      х) өңделген асбест талшықтарын, асбест негізіндегі қоспаларды және олардан жасалған бұйымдарды, асбестцемент пен талшықты цементтен жасалған бұйымдарды өндіру бойынша;

      ц) жинап қою және сақтау бойынша: (жерүсті немесе жерасты):

      мұнай және оның тазартылған өнімдері (жобалық қуаты 200 мың тонна немесе одан көп);

      пестицидтер мен агрохимикаттар (жобалық қуаты 50 тонна және одан көп);

      ч) қалдықтарды басқару:

      қауіпті қалдықтарды көму объектілері

      өнімділігі жылына 250 және одан астам тонна қауіпті қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

      өнімділігі сағатына 3 тоннадан астам коммуналдық қалдықтарды жағуға арналған қондырғылар;

      өнімділігі тәулігіне 50 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтарды жою жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

      өнімділігі жылына 2500 тоннадан астам қауіпсіз қалдықтарды жою немесе қалпына келтіру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

      қауіпті қалдықтарды залалсыздандыру жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер;

      биологиялық және медициналық қалдықтарды залалсыздандыру, залалсыздандыру және (немесе) жою жөніндегі операциялар жүзеге асырылатын объектілер

      пайдалы қатты қазбаларды (кең таралған пайдалы қазбалардан басқа немесе шымтезек өндіру кезінде, құмартқышта өндіру кезінде пайда болатын қалдықтарға арналған үйінділер);

      жылу электр орталығының қалдықтарынан құрылыс материалдарын өндіру;

      1000 м2 астам аумақта немесе 1 мың тоннадан астам мөлшерде темір сынықтарын және (немесе) кәдеге жаратуға жататын көлік құралдарын сақтау алаңдары;

      өндірістік қуаты жылына 10 000 тоннадан астам қоқыс сұрыптау кәсіпорындары;

      құрамында тұрақты органикалық ластағыштар, қатты әсер ететін улы заттар бар, қойма ауданы 100 м2 астам қауіпті қалдықтардың ашық және жабық қоймалары;

      жиналуды күтудегі жинақтауды қоспағанда, қалдықтар пайда болатын алаңда жалпы сыйымдылығы 5 тоннадан астам қауіпті қалдықтардың жиналуы.

      ш) автоклавтарды пайдалана отырып (жылына жобалық қуаты 1 млн. дана және одан астам) силикат кірпіш өндіруді қоса алғанда, құрылыста пайдалану үшін бетоннан жасалған бұйымдар өндіру бойынша);

      щ) ірі қара мал өсіру бойынша (жобалық қуаты 400 орын және одан астам);

      ы) минералдық талшықтар өндірісін қоса алғанда, минералдық заттарды балқытуға арналған жабдықты пайдалана отырып, металл емес минералдық өнім өндіру жөніндегі (жобалық балқыту көлемі тәулігіне 20 тонна және одан астам);

      3. Объектілер:

      а) Ресей Федерациясының ішкі су жолдарында орналасқан порт (1350 тонна және одан астам су ығыстырғыштығы бар кемелердің өтуіне жол беретін);

      б) теңіз порты;

      в) әуе кемелерін қабылдауға, жөнелтуге және әуе тасымалдарына қызмет көрсетуге арналған объект (ұзындығы 2100 метр және одан астам ұшу-қону жолағы болған жағдайда);

      г) теміржол көлігі инфрақұрылымының объектісі болып табылады.

      құрылыс, түбін тереңдету және жару жұмыстарын жүргізу, пайдалы қазбаларды өндіру, кәбілдер, құбыржолдар және басқа да коммуникацияларды төсеу, Каспий теңізі деңгейінің көтеріліп-қайтып ауытқуларының ықпал ету аймағы шегінде бұрғылау, ауыл шаруашылығы және өзге де жұмыстарды орындау.

      3-бөлім. Қоршаған ортаға зиянды әсер ететін объектілерді ІІІ санаттағы объектілерге жатқызуды жүзеге асыруға негіз болатын қызмет түрлері және өзге де өлшемшарттар

      тыңайтқыш қоспаларының өндірісі;

      фторопластарды қайта өңдеу өндірісі;

      дайын целлюлоза мен шүберектен жасалатын қағаз өндірісі;

      глицерин өндірісі;

      галалит және басқа ақуызды пластиктерді (аминопластар және басқаларды) өндірісі;

      конденсаттық шайырларда эмальдар өндірісі;

      сабын өндірісі;

      тұздалған және тұз ұнтақтайтын өндірістер;

      фармацевтикалық калий тұздарын (хлорлы, күкірт қышқылды, сақар) өндіру;

      минералды табиғи бояулар (бор, охра және басқалар) өндірісі;

      илеу сығындысын өндіру;

      полиграфиялық бояулар өндірісі;

      фотохимиялық (фотоқағаздар, фотосурет тақталары, фото және кинотаспалар) өндірісі;

      дайын бастапқы өнімдерден тұрмыстық химия тауарларын өндіру және оларды сақтау қоймалары;

      кендір май өндірісі;

      медициналық шыны өндірісі (сынапты қолданбай);

      пластмассаларды қайта өңдеу өндірісі (құю, сығып шығару, престеу, вакуум қалыптау);

      полиуретандар өндірісі;

      дайын дәрілік нысандар өндірісі (құрауыштарды дайындаусыз);

      макулатурадан қағаз шығару;

      қуаттылығы тәулігіне 160 кг жоғары киімді химиялық тазалау фабрикалары;

      пластмассадан және синтетикалық шайырлардан бұйымдар өндіру (механикалық өңдеу);

      көмір қышқылын және "құрғақ мұз" өндірісі;

      жасанды інжу өндірісі;

      сіріңкелер өндірісі;

      қорғасындалған немесе резеңке оқшаулағышы бар кәбіл өндірісі;

      жол машиналарын, автокөліктерді, шанақтарды, теміржол көлігі мен метрополитеннің жылжымалы құрамын жөндеу цехтары;

      металдық электродтар өндірісі;

      қаріптес өндірісі (қорғасын шығарындыларынсыз);

      полиграфиялық өндірістер;

      офсеттік баспа фабрикалары;

      қорғасын қолданылатын баспахана;

      локомотивтер мен электровоздарды құрастыру өндірісі

      балшық бұйымдарын өндіру;

      шыны үрлеу, айна өндірісі, әйнектерді тегістеу және өңдеу;

      мәрмәрді механикалық өңдеу;

      бетон және бетон бұйымдарын өндіру.

      дайын тойтармадан бондарлық бұйымдар өндірісі;

      мүйіз-тоқу өндірісі;

      сүректі тұзды және су ерітінділерімен (күшәла тұздарынсыз), супержақпамен консервілеу өндірісі;

      ағаш кемелерді (катерлерді, қайықтарды) дайындауға арналған кеме жасау верфтері;

      ағаш ұстасы, жиһаз паркеті, жәшігі бар объектілер;

      котониндік өндірістер;

      кокон пісіру және жібек орау өндірісі;

      меланж өндірісі;

      кендір-жүнді ширату, арқан, шпагат, жіп және ұштарын өңдеу өндірісі;

      жасанды қаракөл өндірісі;

      аяқ киім өндірісі;

      бояу және ағарту цехтары болмаған кезде мақтадан, зығырдан, жүннен иірімжіп пен мата өндіру;

      трикотаж және шілтерлі өндірістері;

      кілем өндірісі;

      еріткіштерді қолданбай былғары және былғары-целлюлоза талшықтарында аяқ киім картондарын өндіру;

      шпульді-катушкалық өндіріс;

      тұсқағаздар өндірісі.

      бөлінген былғарыдан жасалған бұйымдар өндірісі;

      қыл мен түктен жасалған щетка өндірісі;

      киіз басу өндірістері;

      өнімділігі тәулігіне 3,0 тоннадан астам кондитерлік өндірістері;

      шақпақ қант өндірістері;

      өнімділігі тәулігіне 1,0 тоннадан астам макарон өнімдерін өндіру;

      өнімділігі тәулігіне 3,0 тоннадан астам нан зауыттары мен нан пісіру өндірістері;

      сыйымдылығы 600 тоннадан астам тоңазытқыштар;

      жүзім шырыны зауыттары;

      жеміс және көкөніс шырындары мен алкогольсіз сусындар зауыттары;

      өнімділігі 0,5-тен 2 т/сағ дейінгі диірмендер.

      қуаттылығы аз объектілер (шағын өндіріс): етті, сүтті өңдеу бойынша-тәулігіне 3,0 т - ға дейін, балықты өңдеу бойынша-тәулігіне 3,0 т-ға дейін;

      сыйымдылығы 600 т-ға дейінгі тамақ өнімдерін төмен температурада сақтауға арналған өнеркәсіптік қондырғылар;

      мал шаруашылығы ағындарын пайдаланатын мелиоративтік объектілер;

      100 бастан кем мал шаруашылығы (шошқа қоралары, сиыр қоралары, құс қоралары, ат қоралар, аң фермалары).

      автомобильдерге қызмет көрсету объектілері (азаматтарға тиесілі автомобильдерден басқа, жеңіл автомобильдер, қалалық көліктің автобустарынан басқа автобустар);

      троллейбус және трамвай парктері;

      толық салмағы 3,5 тоннадан аспайтын автокөлік құралдарына май құю станциялары;

      қарбалас уақытта қуаты сағатына 80 май құюдан астам, газ-қайтарғыш жүйемен жарақталған блокты-контейнерлік үлгідегі автожанармай құю станциялары;

      жануарларды ұстайтын ветеринариялық емдеу орындары, виварийлер, питомниктер, кинологиялық орталықтар, жануарларды ұстау пункттері;

      көлік құралдарына сұйық және газды мотор отынымен құюға арналған автожанармай құю станциялары;

      ағынды суларды сүзу алаңдарына, жергілікті жер бедеріне, жерасты қабаттарына ағызылатын су көлемі тәулігіне 5 мың текше метрден кем сарқынды суларды бұру объектілері;

      нөсер қабылдағыш.

      қоймалар және астық түсіретін ашық орындар;

      ас тұзын түсіретін қоймалар мен ашық орындар;

      шаңды сыртқы ортаға шығаруды болдырмайтын қойма элеваторлары мен пневмокөлік немесе басқа да қондырғылар мен қоймаларды қолдана отырып, үйіп тасымалданатын фосфорит ұнының апатит концентратын, цементті және басқа шаңданатын жүктерді тиеу және сақтаудың көліктік-техникалық схемалары;

      ашық қоймалар және ылғалданған минералдық - құрылыс материалдарын қайта тиеу (құм, қиыршық тас, қиыршық тас, қиыршық тас, тастар және басқалар);

      престелген күнжараны, шөпті, сабанды, темекі-махорка бұйымдарын және басқаларын сақтау және қайта тиеу учаскелері.

      Өзге өлшемшарттар     

      Мынадай өлшемшарттардың біріне немесе бірнешеуіне сәйкес келетін қызметтің кез келген түрін жүзеге асыру:

      объектіде атмосфералық ауаға шығарылатын ластағыш заттардың салмағы жылына 10 және одан көп тоннаны құрайтын эмиссиялардың стационарлық көздерінің болуы;

      қоршаған ортаға ластағыш заттардың төгінділерінің болуы;

      объектіде жобалық жылу қуаты 2 Гкал/сағ және одан астам жабдықты пайдалана отырып, электр энергиясымен, газбен және бумен қамтамасыз ету жөніндегі қондырғыларды пайдалану;

      объектіде___және одан көп тонна қауіпсіз қалдықтардың және (немесе) ______тонна қауіпті қалдықтардың жиналуы

      Ескертпе: Осы Бөлімде өндіріс деп тауарларды, жұмыстарды және (немесе) қызметтерді сериялық өндіру жөніндегі кәсіпкерлік қызмет түсініледі. Осы Бөлімнің ережелері жеке тұлғалардың жеке тұрмыстық мақсаттар үшін тауарларды, жұмыстарды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді өндіруіне және шағын кәсіпкерлік субъектілеріне, оның ішінде қол еңбегінің басым үлесі бар жеке тапсырыстар бойынша тауарларды, жұмыстарды және (немесе) көрсетілетін қызметтерді жеке немесе шағын көлемде өндіруді жүзеге асыратын шағын кәсіпкерлік субъектілеріне қолданылмайды.


      3-қосымша

      Ең жақсы қолжетімді техникаларды қолдану салаларының тізбесі

      1. Қызмет түрлері:

      1) темір кендерін өндіру және байыту, шойын, болат және ферроқорытпа өндірісі, қара металдарды одан әрі қайта бөлу бұйымдарын өндіру;

      2) түсті металдар кендерін өндіру және байыту, түсті металдар өндіру;

      3) мұнай және табиғи газ өндіру;

      4) кокс және мұнай өнімдерін өндіру, табиғи газды қайта өңдеу;

      5) көмір мен антрацитті өндіру және байыту;

      6) отынды жағу арқылы электр және жылу энергиясын өндіру;

      7) қалдықтарды залалсыздандыру, оның ішінде термиялық тәсілдермен залалсыздандыру;

      8) қалдықтарды көму;

      9) целлюлоза, ағаш массасы, қағаз, картон өндіру;

      10) негізгі органикалық химиялық заттарды өндіру;

      11) жұқа органикалық синтез өнімдерін өндіру;

      12) полимерлерді өндіру;

      13) негізгі бейорганикалық химиялық заттарды – аммиакты өндіру;

      14) органикалық емес қышқылдарды, минералдық тыңайтқыштарды өндіру;

      15) қатты және басқа да бейорганикалық химиялық заттарды – оксидтер, гидрооксидтер, тұздарды өндіру;

      16) арнайы бейорганикалық химикаттарды өндіру;

      17) өзге де негізгі бейорганикалық химиялық заттарды өндіру;

      18) органикалық еріткіштерді пайдалана отырып беттерді, заттарды немесе өнімдерді өңдеу;

      19) электролиттік немесе химиялық процестерді пайдалана отырып металдар мен пластмассаларға жабын салу;

      20) шыны, қыш бұйымдарды өндіру;

      21) цемент, әк, магний оксидін өндіру;

      22) тоқыма бұйымдарын өндіру (жуу, ағарту, мерсерлеу));

      23) тоқыма талшықтарын бояу, тоқыма өнімдерін ағарту, бояу;

      24) былғарылар мен терілерді илеу, бояу, өңдеу;

      25) шошқаларды, ауыл шаруашылығы құстарын қарқынды өсіру;

      26) ет комбинаттарында, ет-сүт қоймаларында жануарларды сою;

      27) тамақ өнімдерін, сусындарды, сүт және сүт өнімдерін өндіру;

      28) елді мекендердің орталықтандырылған су бұру жүйелерін пайдалана отырып сарқынды суларды тазарту.

      2. Түрлі қызмет түрлерін жүзеге асыру кезінде қолданылатын технологиялық процестер, жабдықтар, техникалық тәсілдер мен әдістер:

      1) тауарларды (жүктерді) сақтау және жинау кезінде ластағыш заттардың шығарындыларын, ластағыш заттардың төгінділерін азайту;

      2) химия өнеркәсібіндегі сарқынды сулармен және қалдық газдармен өңдеу (айналым) жүйелері;

      3) өнеркәсіптік салқындату жүйелері;

      4) аршылған және сиятын тау жыныстарымен жұмыс істеу;

      5) өнім (тауарларды) өндіру, кәсіпорындарда жұмыстар жүргізу және қызметтер көрсету кезінде сарқынды суларды және ластағыш заттардың шығарындыларын тазарту.


      № 4 қосымша

      Қоршаған ортаны қорғау жөніндегі іс-шаралардың үлгілік тізбесі

      1. Атмосфералық ауаны қорғау:

      1) технологиялық жабдықтар мен аспирациялық жүйелерден шығатын зиянды заттарды тұтуға, залалсыздандыруға (кәдеге жаратуға) арналған шаң-газ тазартқыш қондырғыларды пайдалануға беру, жөндеу және қайта жаңарту;

      2) жылу жүйелерін ұтымды етуге, оның ішінде жылу энергиясын рекуперациялауға, жанарғыға тастай отырып түтін газдарын рециркуляциялауға, пайдалы әсер коэффициенті жоғары энергетикалық жабдықтың отандық өндірісіне және баламалы, экологиялық таза энергия көздерін пайдалануға байланысты монтаждау жұмыстары;

      3) стационарлық және жылжымалы көздерден ластағыш заттардың шығарындыларын болдырмау және азайту жөніндегі іс-шараларды орындау;

      4) коммуналдық жылу электр станциялары мен жылу электр орталықтарында ең үздік қолжетімді техникаларды енгізу;

      5) ілеспе газдарды кәдеге жарату, пайдаланылған газдарды бейтараптандыру, ластағыш заттардың шығарындыларын және олардың қосылыстарын тұрақты және жылжымалы ластану көздерінен атмосфераға шығару және залалсыздандыру жөніндегі жабдықтарды, қондырғылар мен құрылғыларды енгізу;

      6) отын ретінде пайдаланылған газдардың уыттылығы мен түтіндеуін төмендететін отынға арналған қоспаларды енгізумен этилдендірілмеген бензинді пайдаланатын автокөліктерде пайдаланылған газдарды тазарту үшін катализаторлық конверторларды орнату, дизель отында жұмыс істейтін көлік құралдарын, пайдаланылған газдарды бейтараптандырғыштармен жабдықтау, автокөлікті ауыстыру, электр тартымын пайдалануды кеңейту;

      7) өсімдіктерді қорғаудың химиялық құралдарын, минералдық тыңайтқыштарды және басқа да препараттарды тасымалдау, сақтау және пайдалану кезінде қоршаған ортаның ластануын болдырмауға бағытталған шараларды қабылдау;

      8) пайдалы қазбаларды өндіру, жарылыс жұмыстарын жүргізу, террикондарды, үйінділер мен қоқыстарды орналастыру және пайдалану кезінде ластағыш заттардың шығарындыларын азайтуды қамтамасыз ететін технологиялық процесті оңтайландыру;

      9) тау-кен және жылу энергетикалық кәсіпорындарда, жер қойнауын пайдалану және құрылыс алаңдары объектілерінде, оның ішінде қалдық қоймаларда, шлам жинағыштарда, карьерлер мен ішкі кәсіпшілік жолдарында шаң басу жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

      10) қоршаған ортаға теріс әсерді төмендетуге мүмкіндік беретін техникалық және технологиялық шешімдерді (отынның, шикізаттың, материалдардың басқа (балама) түрлеріне көшуді қоса алғанда) енгізу және жетілдіру;

      11) қазіргі заманғы жабдықтарды сатып алу, шығарындылардың көздерінен шығатын газдардағы ластағыш заттарды тиімді тазартуды, кәдеге жаратуды, бейтараптандыруды, басуды және залалсыздандыруды қамтамасыз ететін негізгі жабдықтарды ауыстыру және қайта жаңарту, түтін газдарындағы зиянды заттардың жоғары концентрациясы бар ескірген қазандықтарды бөлшектеу;

      12) атмосфераға ластағыш заттардың шығарындыларын, оның ішінде жылжымалы көздер үшін отынның жану режимдерін оңтайландыруды (пайдаланылатын отын сапасының, отын балансының құрылымының өзгеруі), уытты заттарды (оның ішінде қорғасынның қосындыларын, азот тотықтарын) азайтуды қамтамасыз ететін технологиялық шешімдерді енгізу;

      13) парниктік газдар шығарындыларының көлемін қысқартуға және (немесе) парниктік газдар сіңірілуін арттырылуға бағытталған іс-шараларды енгізу;

      14) озон қауіпсіз заттарды пайдалану жолымен, озон қабатын бұзатын заттарды пайдалануды төмендету;

      15) көздердегі ластағыш заттар шығарындыларына және тұрғын санитариялық-қорғаныш аймағы шекарасындағы атмосфералық ауа сапасына автоматты мониторинг жүйесін енгізу;

      16) қолданыстағы шаң-газ орнататын қондырғылар жұмысының тиімділігін арттыру (оларды жаңғыртуды, қайта жаңартуды қоса алғанда) және оларды автоматты басқару жүйесін енгізе отырып, бақылау-өлшеу құралдарымен жабдықтандыру;

      17) қазіргі заманғы жабдықтарды сатып алу есебінен бақыланатын құрамдарының спектрін кеңейте отырып және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне ақпарат берудің жергілікті желісін енгізе отырып, атмосфералық ауаның жай-күйін бақылау посттарын салу, жаңғырту.

      2. Су объектілерін қорғау:

      1) бөлінген сулардың сапалық құрамын жақсартуды қамтамасыз ететін тазарту құрылғыларының іс-шараларын ұйымдастыру және құрылысы, жергілікті тазарту құрылыстарының құрамындағы шағын резервтік сыйымдылықтардың (шоғырландыратын сыйымдылықтар, тұндырғыштар, суды аэрациялауға арналған құрылыстар мен құрылғылар, пестицидтерді ұстауға арналған экрандар) жұмыс тиімділігін арттыру жөніндегі бағдарламаларды іске асыру);

      2) коммуналдық тазарту құрылыстарында ең жақсы қолжетімді техникаларды енгізу;

      3) шағын өзендердің ағынын реттеу, олардың арналарын немесе су қоймасының қалағын тазалау, шағын өзендер мен көлдердің бассейндерінде экожүйелердің оңтайлы тіршілік етуін қамтамасыз ету үшін тұрақты су жіберуді жүзеге асыру, сондай-ақ кіші өзендер мен көлдердің тұздануын болдырмау, оңтайлы гидрологиялық режимді және санитариялық жай-күйін ұстау жөніндегі өзге де іс-шаралар;

      4) ластанудың және зиянды әсер етудің алдын алуға бағытталған табиғи су объектілеріне сарқынды суларды тастау көлемін азайту мақсатында өндірістік процестерді жетілдіру;

      5) су ресурстарының қоқыстануын, ластануын және сарқылуын болғызбауға бағытталған технологиялық, гидротехникалық, санитариялық және өзге де іс-шаралар кешенін жүзеге асыру;

      6) құрылыс, реконструкциялау, жаңарту:

      сарқынды суларды тазалау және толық тазалау, сұйық қалдықтар мен текше қалдықтарды қайта өңдеу жөніндегі қондырғылар;

      су қоймаларының су жинау алаңында, сондай-ақ ұлттық парктер, курорттар мәртебесі бар аумақтарда орналасқан кәсіпорындар үшін тазарту қондырғылары мен кәріз жүйелері;

      су алу және шламдарды су алу жүйелерін, өндірістік мақсаттағы айналым жүйелерін және суды қайта пайдалануды қоса алғанда, оның ішінде басқа кәсіпорындардан түсетін сумен жабдықтау жүйелерін;

      гидротехникалық және өзге де өндірістік мақсаттарға арналған су қоймаларын қоспағанда, арнайы реттеуші су қоймаларын;

      техногендік ластануға ұшыраған жер бетіне жақын және жерасты суларын тазарту жөніндегі қондырғылар;

      жұмыс істеп тұрған кәсіпорындар үшін белгіленген нормативтерге дейін тасымалдау және тазарту жүйесі бар шаруашылық-тұрмыстық және өнеркәсіптік сарқынды суларды тазарту жөніндегі қондырғыларды;

      тазартудың механикалық, биологиялық және физикалық-химиялық әдістерін, сарқынды суларды толық тазарту құрылыстарын, сарқынды суларды қабылдағыштар мен шығаруды пайдалануға негізделген тазарту құрылыстарын;

      кәріздік, шахталық және нөсерлік суларды, шаруашылық-тұрмыстық, өндірістік және ауылшаруашылық сарқынды суларды және гидрошлам қалдықтарын, флотация қалдықтарын (шлам жинағыштар, тұндырғыштар, күл үйінділері, буландырғыш тоғандар);

      7) қараусыз қалған және жұмыс істемей қалған ұңғымаларды жою, тампонаж немесе өздігінен төгілетін артезиан ұңғымаларының крандық реттелетін режиміне ауыстыру;

      8) авариялық су шаруашылығы құрылыстары мен гидромелиорациялық жүйелерді қалпына келтіру және қайта жаңарту, сумен жабдықтаудың айналым жүйелерін және жергілікті тазарту құрылыстарын салу жолымен дренаждық және нөсер суларын, шаруашылық-тұрмыстық және өндірістік сарқынды суларды нормативтік сапаға дейін тазарту және технологиялық мақсаттар үшін қайта пайдалану, техникалық қажеттіліктерге ауызсу мақсатындағы суларды пайдалануды қысқарту жөніндегі іс-шараларды енгізу;

      9) сарқынды су жинақтауыштарын, жерасты суларының ластану ошақтарын, тарихи ластануларды және су ресурстарына теріс әсер ету көздерін жою, олардың су объектілеріне теріс әсер ету салдарын төмендету үшін ластану облысын демеркуризациялау;

      10) трансшекаралық өзендер бассейндерінде сандық-сапалық сипаттамаларға мониторинг желісін кеңейту;

      11) тұтынылатын және ағызылатын су сапасының автоматты мониторингі жүйесін енгізу;

      12) қалдық қоймаларынан, шахталар мен штольналардан жерүсті және жерасты суларының ластануын болдырмау жөніндегі іс-шараларды орындау;

      13) қазіргі заманғы жабдықтарды сатып алу және қоршаған ортаны қорғау саласындағы уәкілетті органға және оның аумақтық бөлімшелеріне ақпарат берудің жергілікті желісін енгізу есебінен бақыланатын ингредиенттердің спектрін кеңейте отырып, жерүсті суларының жай-күйін бақылау бекеттерін салу, жаңғырту.

      Ұңғыманы игеру және ары қарай пайдалану, сондай-ақ өндіріс қалдықтарын және сарқынды суларды жою кезінде мұнай, су және газдың қабатаралық ауысымдарының салдарынан жерасты суларының ластануын болдырмауға бағытталған іс-шараларды жүргізу;

      3. Жағалау және су экожүйелеріне әсер етуден қорғау:

      1) теңіздер деңгейінің ауытқуымен негізделген табиғи сипаттағы салдардан немесе антропогендік қызмет нәтижесінде туындайтын авариялардан су ортасын қорғау жөніндегі іс-шараларды енгізу, Каспий теңізінің жағалау аймағындағы су басқан ұңғымаларды консервациялау жөніндегі қорғау іс-шараларын орындау.

      2) қондырғылар мен жабдықтарды салу, реконструкциялау, жаңғырту:

      су айдындарынан, порттардан мұнай, мазут, қоқыс және басқа да сұйық және қатты қалдықтарды жинау жөніндегі жұмыстарды орындау;

      кемелерден шаруашылық-тұрмыстық және басқа да сарқынды суларды, сондай-ақ қалдықтарды кәдеге жарату, жинау және тазалау үшін қабылдауға арналған жағалау құрылыстарын салу;

      3) су объектілеріне теріс әсер етуді жалғастыратын құрлықтағы ластану көздерін консервациялау немесе толық жою;

      4) өзендер мен су қоймаларының жағалауын бекіту жұмыстарын жүргізу жөніндегі іс-шараларды орындау.

      2. Жерді қорғау:

      1) қоршаған ортаны ластайтын иесіз өндірістік объектілерді түгендеу және жою;

      2) жер ресурстарын ұтымды пайдалану, жерді аймақтарға бөлу жөніндегі іс-шаралар, сондай-ақ олардың жай-күйін бағалау жөніндегі жұмыстарды жүргізу;

      3) тозған аумақтарды, бүлінген және ластанған жерлерді антропогендік қызметтен қалпына келтіру – топырақтың құнарлылығын және жердің басқа да пайдалы қасиеттерін қалпына келтіру, молықтыру және арттыру, оны шаруашылық айналымға уақтылы тарту, жердің бұзылуына байланысты жұмыстар жүргізу кезінде топырақтың құнарлы қабатын алу, сақтау және пайдалану;

      4) Жерді сарқылудан, тозудан және шөлейттенуден, су және жел эрозиясының, селдердің теріс әсерінен, көшкіндерден, су деңгейінің көтерілу, су басудан, батпақтанудан, қайталама тұзданудан, құрғаудан және тығыздалудан, қалдықтармен, химиялық, биологиялық, радиоактивті және басқа да зиянды заттармен ластанудан қорғау;

      5) эрозияға қарсы гидротехникалық құрылыстарды салу, қайта жаңарту, жаңғырту, қорғаныштық орман жолақтарын құру, жыраларды бекіту, тік беткейлерді террасалау;

      6) тарихи ластануларды жою, жер ресурстарын ластау көздерін оқшаулау және демеркуризациялау;

      7) табиғи құнарлылықты қалпына келтіруге немесе топырақтың гумусын арттыруға бағытталған іс-шараларды орындау.

      5. Жер қойнауын қорғау:

      1) жер қойнауын пайдалану, мұнайды, газды жерастында сақтау, зиянды заттар мен өндіріс қалдықтарын көму, сарқынды суларды жер қойнауына ағызу жөніндегі жұмыстарды жүргізу кезінде жер қойнауының ластануын болғызбау жөніндегі іс-шараларды енгізу;

      2) жер қойнауына теріс әсер ету көздерін түгендеу, консервациялау және жою.

      6. Жануарлар және өсімдіктер дүниесін қорғау:

      1) орман экожүйелерін қорғау, орманшылықты ұлғайту жөнінде іс-шаралар жүргізу, орман-аңшылық орналастыру, орман және жануарлар дүниесі өнімділігін есепке алу және биологиялық негіздеу, орман экожүйелерінің оңтайлы биологиялық әртүрлілігін қолдау;

      2) ұлттық және халықаралық маңызы бар қорғаудағы аумақтарда (ландшафтық саябақтар, саябақ және сарай-саябақ кешендері) биологиялық және ландшафтық әртүрлілікті сақтау және қолдау;

      3) табиғи ландшафттардың және табиғи мекендеу ортасының жұмыс істеуінің табиғи жағдайларын сақтау жөніндегі іс-шараларды жүргізу, құрып кету қаупі төнген немесе жойылып кету шектерінде өсімдіктер мен жануарлар түрлерінің (кіші түрлерінің, таралымдарының) қырылуын болғызбау бойынша шаралар қабылдау;

      4) антропогендік қызмет нәтижесінде олардың жұмыс істеу жағдайларына теріс салдарға жол бермей, өсімдіктер мен жануарлардың Генетикалық ресурстарының ұлттық қоймасын салу, биологиялық әртүрлілікті, микроорганизмдердің, өсімдіктер мен жануарлар дүниесінің, сондай-ақ табиғи экожүйелердің барлық алуан түрлілігін сақтау;

      5) жабайы жануарларды ұдайы өсіру (биотехникалық іс-шаралар, оның ішінде жабайы аңдар мен құстарды қоныстандыру, жабайы жануарлар мен құстарды өсіру жөніндегі питомниктер мен фермалар құру, сондай-ақ олардың тіршілік әрекеті үшін азық дайындау);

      6) әкімшілік-аумақтық бірліктердің аумақтарын көгалдандыру, кәсіпорындар аумағында, ауруханалардың, мектептердің, балалар мекемелерінің айналасында және босатылатын аумақтарда, шөлейттенуге және басқа да қолайсыз экологиялық факторларға ұшыраған жерлерде жасыл желектердің, көшеттердің алаңдарын ұлғайту;

      7) қорғалатын табиғи аумақтарда курорттық демалыс аймақтары мен туристік орталықтарды дамыту кезінде экологиялық теңгерімді сақтау (рекреациялық аумақтар алаңдарын дамыту жоспарларын әзірлеу, қазіргі заманғы полигондар, кәріз коллекторлары мен тазарту құрылыстарын салу, қазандықтарды отынның экологиялық таза балама түрлеріне ауыстыру);

      8) орман қорын күзету және молықтыру жөніндегі жұмыстарды жүргізу. Орман өрттерінен кейін аумақтарды оңалту және орманды қалпына келтіру;

      9) биологиялық ресурстарды қорғау, сақтау және қалпына келтіру.

      7. Қалдықтармен жұмыс істеу:

      1) байыту қалдықтарын, аршылған және сиятын жыныстарды қайта өңдеу, пайдаланылған бұзылған және ластанған жерлерді қайта құнарландырудың техникалық кезеңін жүргізу, карьерлердің ішкі үйінділеріне және карьер жолдарын, қорғаныс бөгеттері мен құрылыстарын себу үшін шахталардың пайдаланылған қуыстарына карьерлерді салу мақсатында оларды пайдалану;

      2) қалдықтардың, оның ішінде иесіз қалдықтардың кез келген түрлерін жинау, тасымалдау, залалсыздандыру, пайдалану және қайта өңдеу жөніндегі технологияларды енгізу;

      3) зауыттарды, цехтар мен өндірістерді салу, реконструкциялау, қондырғыларды сатып алу және пайдалану:

      қалдықтардың кез келген түрлерін жинауға арналған полигондар;

      өндіріс және тұтыну қалдықтарын жинау, тасымалдау, қайта өңдеу, сұрыптау,

      кәдеге жарату және көму бойынша;

      қосалқы материалдық ресурстарды жинау және қайта өңдеу бойынша;

      су айдындарын немесе жерасты суларын ластайтын сұйық өндірістік қалдықтарды жинау, тасымалдау, қайта өңдеу және жою бойынша;

      өндіріс және тұтыну қалдықтарынан пайдалы компоненттерді алуға (байыту қалдықтарын, аршу және сиятын жыныстарды, күл шлактарды, металлургиялық шлактарды, техногендік минералдық түзілімдерді қайта өңдеуге байланысты шикізатты немесе дайын өнімді алу бойынша);

      4) тыйым салынған және жарамсыз болған пестицидтер мен олардың ыдыстарын бейтараптандыру және жою;

      5) өндіріс және тұтыну қалдықтарының түзілу және орналастыру көлемдерін азайтуға бағытталған жабдықтар мен технологиялық процестерді қайта жаңарту, жаңғырту;

      6) иесіз қалдықтарды және тарихи ластануды жою, олардың одан әрі пайда болуына жол бермеу, өндірістік, қатты тұрмыстық және басқа да қалдықтармен ластану нәтижесінде бүлінген жерлерді қалпына келтіруді уақтылы жүргізу жөніндегі іс-шараларды жүргізу;

      7) жарамсыз болған пестицидтерді тұрақты органикалық ластағыштар мен олардың ыдыстарын көму жөніндегі іс-шараларды орындау.

      8. Радиациялық, биологиялық және химиялық қауіпсіздік:

      1) иондаушы сәулеленудің ампулды көздерін көму, қайта жерлеу, банкрот кәсіпорындардың, бұрынғы әскери объектілердің, мемлекеттік кәсіпорындардың, коммуналдық меншіктегі кәсіпорындардың радиоактивті қалдықтарын түпкілікті көму;

      2) қоршаған орта объектілерінің радиоактивті ластануын анықтау мақсатында облыстардың, республикалық маңызы бар қаланың, астананың аумағында радиоэкологиялық зерттеулер жүргізу;

      3) радиоактивті ластану ошақтарын (топырақ грунт, тау-кен үйінділерін, металл сынықтарын) дезактивациялау, иондаушы сәулелену көздерін және радиоактивті қалдықтарды көму;

      4) радиоактивті қалдықтарды уақытша сақтау пункттерін және радиоактивті қалдықтарды көму пункттерін салу;

      5) атом энергиясы көздерін пайдалана отырып және иондаушы сәулелену көздерімен қызметті жүзеге асыратын ұйымдардың радиациялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету жөніндегі талаптарды орындауы;

      6) радиоактивті, уытты өнеркәсіптік қалдықтарды көму аумақтарын оңалту, тұрақты органикалық ластағыштарды пайдаланудан шығару, табиғи ортаның биологиялық ластануын болғызбау;

      7) күкірттің жинақталған көлемін жою және қайта өңдеу;

      8) радиациялық шиеленісті төмендету мақсатында тарихи ластанудың қалдықтарын қоса алғанда, есепке алынған және есепке алынбаған радиация көздерін жою.

      9. Басқару жүйелерін және ең жақсы қауіпсіз технологияларды енгізу:

      1) табиғи ресурстарды пайдалану кезінде экологиялық таза су үнемдеу, топырақ қорғау технологиялары мен мелиоративтік іс-шараларды енгізу, қалдығы аз технологияларды қолдану, қоршаған ортаға ластағыш заттардың эмиссияларын төмендетуді қамтамасыз ететін озық техникалық және технологиялық шешімдерді жетілдіру;

      2) минералдық шикізатты байытудың, сақтаудың және тасымалдаудың, өндіріс қалдықтарын тазартудың және жоюдың экологиялық таза ресурс үнемдейтін технологияларын енгізу;

      3) ғылыми зерттеулердің нәтижелеріне негізделген прогрессивті, серпінді және тиімді технологиялық шешімдерді енгізу, өндірістік процестерде қазіргі заманғы жабдықтар мен технологияларды пайдалану (жаңартылатын және ресурс үнемдейтін технологияларға, жылу энергиясы ресурстары шикізатының көздері мен түрлерінің өзгеруіне негізделген кәсіпорындарды қоса алғанда), экологиялық таза (биоэтанол және басқа) ретінде сипатталатын энергиямен жабдықтаудың баламалы көздеріне көшу;

      4) жерде және ғарышта негізделетін жаңа бақылау жүйелерін дамыту, спутниктік бақылау жүйелерінің деректерімен алмасу;

      5) өнімнің қауіпсіздігін қамтамасыз ететін өнімді, сапа мен өндіріс жүйелерін, жұмыстар мен қызмет көрсетулерді неғұрлым тиімді басқару, сертификаттау есебінен табиғат қорғау талаптарын орындау саласында белгілер мен сертификаттауды енгізу, экологиялық менеджмент жүйелері жөніндегі қолданыстағы ұлттық стандарттарға сәйкес қоршаған ортаны қорғауды басқару жүйесін енгізу.

      10. Ғылыми-зерттеу, іздестіру және басқа да әзірлемелер:

      1) Қоршаған ортаны қорғау саласындағы мемлекеттік бағдарламаларды әзірлеу;

      2) Қоршаған орта сапасының нысаналы көрсеткіштерін әзірлеу және осы мақсаттар үшін зерттеулер жүргізу;

      3) қоршаған ортаның фондық жай-күйін анықтау үшін экологиялық зерттеулер жүргізу, экожүйеге өнеркәсіптік қызметтің ықтимал теріс әсерін анықтау және қоршаған ортаның ластануын азайту жөніндегі бағдарламалар мен іс-шаралар жоспарларын әзірлеу;

      4) табиғат қорғау жабдығын, қондырғыларды, құрылыстарды, кәсіпорындар мен объектілерді, прогрессивті және серпінді табиғат қорғау технологияларын (ноу-хау), табиғи объектілерді шаруашылық қызметке негізделген теріс әсерден қорғаудың әдістері мен құралдарын құру жөніндегі іздестіру және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар;

      5) тектік қорды және биоәртүрлілікті сақтау бойынша ғылыми, іздестіру жұмыстарын жүргізу;

      6) табиғи суларды, топырақты және ландшафтты қорғауды қамтамасыз ететін табиғат қорғау іс-шараларының құрамын негіздеу бойынша іздестіру жұмыстарын жүргізу;

      7) ядролық сынақтардың әсеріне ұшыраған аумақтарда және әскери бөлімдер орналасқан аумақтарда радиоэкологиялық жағдайды зерделеу және мониторингілеу, әскери-сынақ полигондарының аумақтарына кешенді гидрогеологиялық және геоэкологиялық зерттеулер жүргізу;

      8) ауадағы, судағы және топырақтағы зиянды қоспаларды анықтаудың экспресс-әдістерін әзірлеу;

      9) өндірістік кәсіпорындардың қалдық газдары мен сарқынды суларын тазарту, өндіріс және тұтыну қалдықтарын кәдеге жарату үшін дәстүрлі емес әдістер мен тиімділігі жоғары жүйелер мен қондырғыларды әзірлеу;

      10) түзілетін қалдықтарды кәдеге жарата отырып, шикізатты терең өңдеуді қамтамасыз ететін технологиялық процестерді, жабдықтарды, аспаптар мен реагенттерді әзірлеу;

      11) табиғи ортаға ауыр металдар мен ксенобиотиктер - организмдер үшін бөтен қосылыстардың (өнеркәсіптік ластану, пестицидтер, тұрмыстық химия препараттары, дәрілік заттар) түсуін болдырмау мақсатында қатты тұрмыстық және өнеркәсіптік қалдықтарды залалсыздандыру әдістерін жетілдіру);

      12) су ресурстарын қорғау саласындағы шаруашылық-өндірістік қызметке тартылған теңіз кемелерінде кеме қатынасының схемаларын, су шаруашылығы теңгерімдерін, режимдерін және нормативтерді әзірлеу;

      13) экологиялық ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі сапалық және сандық көрсеткіштерді (экологиялық нормативтер мен талаптарды), нормативтік-әдістемелік құжаттарды әзірлеу;

      14) уран өндіруші кәсіпорындарды радиоэкологиялық бағалау жөніндегі ғылыми-зерттеу жұмыстарын жүргізу;

      15) атом электр станцияларының қоршаған табиғи ортаға әсерін бағалау бойынша кешенді зерттеулер жүргізу;

      16) трансшекаралық су объектілерін басқару үлгісін әзірлеу;

      17) су объектілерін тазартудың ғылыми кешенді негізделген гидротехникалық, химиялық, биологиялық және ихтиологиялық әдістерін әзірлеу.

О проекте Экологического кодекса Республики Казахстан

Постановление Правительства Республики Казахстан от 30 декабря 2019 года № 1022

      Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

      внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Экологического кодекса Республики Казахстан.

      Премьер-Министр
Республики Казахстан 		А. Мамин

  ПРОЕКТ

ЭКОЛОГИЧЕСКИЙ КОДЕКС
РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН

ОГЛАВЛЕНИЕ

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

Раздел 1. Основные положения

Глава 1. Общие положения

      Статья 1. Отношения, регулируемые настоящим Кодексом

      Статья 2. Экологическое законодательство Республики Казахстан

      Статья 3. Цель и задачи экологического законодательства Республики Казахстан

      Статья 4. Государственная экологическая политика и экологические основы устойчивого развития Республики Казахстан

      Статья 5. Принципы государственной экологической политики

      Статья 6. Принцип предотвращения

      Статья 7. Принцип исправления

      Статья 8. Принцип предосторожности

      Статья 9. Принцип пропорциональности

      Статья 10. Принцип "загрязнитель платит"

      Статья 11. Принцип устойчивого развития

      Статья 12. Принцип интеграции

      Статья 13. Принцип доступности экологической информации

      Статья 14. Принцип общественного участия

      Статья 15. Принцип экосистемного подхода

Глава 2. Общие положения об окружающей среде и ее охране

      Статья 16. Окружающая среда

      Статья 17. Качество окружающей среды

      Статья 18. Охрана окружающей среды

      Статья 19. Объекты охраны окружающей среды

      Статья 20. Общие положения об антропогенном воздействии на окружающую среду

      Статья 21. Загрязнение окружающей среды

      Статья 22. Категории объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

Глава 3. Права и обязанности в области охраны окружающей среды

      Статья 23. Основополагающие права и обязанности в области охраны окружающей среды

      Статья 24. Права и обязанности некоммерческих организаций в области охраны окружающей среды

      Статья 25. Участие общественности в принятии решений

      Статья 26. Система государственных мер по обеспечению прав в области охраны окружающей среды

Глава 4. Экологическая информация

      Статья 27. Экологическая информация

      Статья 28. Доступ к экологической информации

      Статья 29. Форма предоставления экологической информации

      Статья 30. Сроки и порядок предоставления экологической информации

      Статья 31. Сбор и распространение экологической информации

      Статья 32. Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан

      Статья 33. Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан

      Статья 34. Интерактивный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан

      Статья 35. Государственный фонд экологической информации

Раздел 2. Государственное управление в области охраны окружающей среды

      Статья 36. Компетенция Правительства Республики Казахстан

      Статья 37. Компетенция уполномоченного органа в области охраны окружающей среды

      Статья 38. Реализация единой государственной экологической политики

      Статья 39. Мероприятия по охране окружающей среды, финансируемые за счет бюджетных средств

      Статья 40. Межведомственное взаимодействие в области охраны окружающей среды

Раздел 3. Государственное регулирование экологических отношений

      Статья 41. Формы и средства государственного регулирования экологических отношений

      Статья 42. Общие положения об экологических требованиях

      Статья 43. Виды инструментов государственного регулирования в области охраны окружающей среды

      Статья 44. Лицензирование деятельности в области охраны окружающей среды

Глава 5. Экологическое нормирование

      Статья 45. Общие положения

      Статья 46. Экологические нормативы качества

      Статья 47. Порядок разработки и установления экологических нормативов качества

      Статья 48. Целевые показатели качества окружающей среды

      Статья 49. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду

      Статья 50. Нормативы эмиссий

      Статья 51. Технологические нормативы

      Статья 52. Лимиты накопления отходов, лимиты захоронения отходов

      Статья 53. Норматив допустимого физического воздействия на природную среду

      Статья 54. Лимиты размещения серы в открытом виде на серных картах

      Статья 55. Нормативы допустимой совокупной антропогенной нагрузки на окружающую среду

Глава 6. Техническое регулирование и стандартизация в области охраны окружающей среды

      Статья 56. Объекты и процедура подтверждения соответствия в области охраны окружающей среды

      Статья 57. Внедрение и применение международных стандартов в области охраны окружающей среды

      Статья 58. Экологическая маркировка

Глава 7. Экологическая оценка

Параграф 1. Общие положения об экологической оценке

      Статья 59. Понятие экологической оценки

      Статья 60. Виды экологической оценки

      Статья 61. Принципы экологической оценки

Параграф 2. Стратегическая экологическая оценка

      Статья 62. Общие положения о стратегической экологической оценке

      Статья 63. Предмет стратегической экологической оценки

      Статья 64. Стадии стратегической экологической оценки

      Статья 65. Субъекты, ответственные за проведение стратегической экологической оценки

      Статья 66. Скрининг воздействий Документов

      Статья 67. Определение сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке

      Статья 68. Отчет по стратегической экологической оценке

      Статья 69. Рассмотрение Документа на предмет соответствия отчету по стратегической экологической оценке

      Статья 70. Консультации с заинтересованными государственными органами в рамках стратегической экологической оценки

      Статья 71. Участие заинтересованной общественности в проведении стратегической экологической оценки

      Статья 72. Оценка трансграничных воздействий, проводимая в ходе стратегической экологической оценки

      Статья 73. Особенности утверждения Документов, подлежащих стратегической экологической оценке

      Статья 74. Мониторинг существенных воздействий Документов на окружающую среду

Параграф 3. Оценка воздействия на окружающую среду

      Статья 75. Оценка воздействия на окружающую среду

      Статья 76. Обязательность оценки воздействия на окружающую среду

      Статья 77. Виды и объекты воздействий, подлежащих учету при оценке воздействия на окружающую среду

      Статья 78. Стадии оценки воздействия на окружающую среду

      Статья 79. Заявление о намечаемой деятельности

      Статья 80. Скрининг воздействий намечаемой деятельности

      Статья 81. Критерии существенности воздействия на окружающую среду

      Статья 82. Определение сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду

      Статья 83. Отчет о возможных воздействиях

      Статья 84. Общественные слушания в отношении проекта отчета о возможных воздействиях

      Статья 85. Экспертная комиссия

      Статья 86. Оценка трансграничных воздействий, проводимая в ходе оценки воздействия на окружающую среду

      Статья 87. Заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду

      Статья 88. Ответственность за содержание отчета о возможных воздействиях

      Статья 89. Послепроектный анализ фактических воздействий реализации намечаемой деятельности

      Статья 90. Методическое обеспечение проведения оценки воздействия на окружающую среду

Параграф 4. Оценка трансграничных воздействий

      Статья 91. Основания проведения оценки трансграничных воздействий

      Статья 92. Инициирование оценки трансграничных воздействий в случаях, когда стороной происхождения является Республика Казахстан

      Статья 93. Порядок проведения оценки трансграничных воздействий

      Статья 94. Права и обязанности инициатора, государственного органа-разработчика и уполномоченного органа в области охраны окружающей среды при проведении оценки трансграничных воздействий

      Статья 95. Участие Республики Казахстан в оценке трансграничных воздействий в качестве затрагиваемой стороны

Глава 8. Экологическая экспертиза

      Статья 96. Общие положения об экологической экспертизе в Республике Казахстан

      Статья 97. Принципы экологической экспертизы

      Параграф 1. Государственная экологическая экспертиза

      Статья 98. Государственная экологическая экспертиза

      Статья 99. Органы, осуществляющие государственную экологическую экспертизу

      Статья 100. Порядок проведения государственной экологической экспертизы

      Статья 101. Заключение государственной экологической экспертизы

      Статья 102. Права руководителей подразделений, осуществляющих государственную экологическую экспертизу

      Статья 103. Эксперт государственной экологической экспертизы

      Статья 104. Привлечение внешних экспертов в процессе проведения государственной экологической экспертизы

      Статья 105. Экспертные советы государственной экологической экспертизы

      Статья 106. Гласность государственной экологической экспертизы

      Статья 107. Проведение общественных слушаний

      Статья 108. Порядок рассмотрения разногласий при осуществлении государственной экологической экспертизы

Параграф 2. Общественная экологическая экспертиза

      Статья 109. Общественная экологическая экспертиза

      Статья 110. Организатор общественной экологической экспертизы

      Статья 111. Эксперты общественной экологической экспертизы

      Статья 112. Права и обязанности заказчика объекта общественной экологической экспертизы

      Статья 113. Финансирование общественной экологической экспертизы

      Статья 114. Уведомление о проведении общественной экологической экспертизы

      Статья 115. Заключение общественной экологической экспертизы

      Статья 116. Использование результатов общественной экологической экспертизы

Глава 9. Экологические разрешения

      Статья 117. Общие положения

      Статья 118. Действие экологического разрешения и декларации о воздействии на окружающую среду при смене оператора объекта

      Статья 119. Порядок переоформления экологического разрешения

      Статья 120. Приостановление, лишение (отзыв) и аннулирование экологического разрешения

      Статья 121. Декларация о воздействии на окружающую среду

Параграф 3. Комплексное экологическое разрешение

      Статья 122. Общие положения о комплексном экологическом разрешении

      Статья 123. Содержание комплексного экологического разрешения

      Статья 124. Наилучшие доступные техники

      Статья 125. Заявление на получение комплексного экологического разрешения

      Статья 126. Процедура рассмотрения заявления на получение комплексного экологического разрешения

      Статья 127. Консультации с затрагиваемым иностранным государством

      Статья 128. Выдача комплексного экологического разрешения

      Статья 129. Пересмотр комплексного экологического разрешения

      Статья 130. Программа повышения экологической эффективности

Параграф 4. Экологическое разрешение на воздействие

      Статья 131. Общие положения об экологическом разрешении на воздействие

      Статья 132. Содержание экологического разрешения на воздействие

      Статья 133. Заявление на получение экологического разрешения на воздействие

      Статья 134. Сроки рассмотрения и выдачи экологического разрешения на воздействие

      Статья 135. Отказ в выдаче экологического разрешения на воздействие

      Статья 136. План мероприятий по охране окружающей среды

      Раздел 4. Экономическое регулирование охраны окружающей среды

      Статья 137. Виды механизмов экономического регулирования охраны окружающей среды

      Статья 138. Плата за негативное воздействие на окружающую среду

      Статья 139. Рыночные механизмы управления эмиссиями в окружающую среду

      Статья 140. Экологическое страхование

      Статья 141. Экономическое стимулирования деятельности, направленной на охрану окружающей среды

Раздел 5. Экологический ущерб

      Статья 142. Экологический ущерб

      Статья 143. Экологический вред жизни и здоровью человека

      Статья 144. Экологический ущерб животному и растительному миру

      Статья 145. Экологический ущерб водам

      Статья 146. Экологический ущерб землям

      Статья 147. Ответственность за экологический ущерб

      Статья 148. Выявление факта экологического ущерба и лица, причинившего экологический ущерб

      Статья 149. Ремедиация

      Статья 150. Программа ремедиации

      Статья 151. Реализация программы ремедиации

      Статья 152. Срок исковой давности по требованиям, связанным с причинением экологического ущерба

Раздел 6. Объекты исторического загрязнения

      Статья 153. Историческое загрязнение

      Статья 154. Выявление, оценка и учет объектов исторического загрязнения

      Статья 155. Ликвидация исторического загрязнения

      Раздел 7. Ликвидация последствий деятельности на объектах, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

      Статья 156. Общие положения о ликвидации последствий деятельности на объектах, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

      Статья 157. Финансирование ликвидации последствий эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

      Статья 158. Финансовое обеспечение требований по обязательствам, связанным с ликвидацией последствий осуществления деятельности

      Статья 159. Применение гарантии в качестве финансового обеспечения

      Статья 160. Применение залога банковского вклада в качестве финансового обеспечения

      Статья 161. Применение залога имущества в качестве финансового обеспечения

      Статья 162. Применение договора страхования в качестве финансового обеспечения

Раздел 8. Государственный мониторинг окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 163. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 164. Участники Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 165. Структура Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 166. Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 167. Условия доступа к Национальному банку данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан

      Статья 168. Уровни Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 169. Финансирование Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Статья 170. Экологический мониторинг

      Статья 171. Мониторинг природных ресурсов

      Статья 172. Виды специального мониторинга

Раздел 9. Деятельность в сфере метеорологического, гидрологического мониторингов и мониторинга состояния окружающей среды

      Статья 173. Метеорологический мониторинг

      Статья 174. Гидрологический мониторинг

      Статья 175. Мониторинг состояния окружающей среды

      Статья 176. Производители гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды

      Статья 177. Деятельность Национальной гидрометеорологической службы, отнесенная к государственной монополии

      Статья 178. Организация и деятельность государственной наблюдательной сети, охрана государственной наблюдательной сети

      Статья 179. Финансирование Национальной гидрометеорологической службы

      Статья 180. Условия предоставления информации Национальной гидрометеорологической службой

Раздел 10. Государственные кадастры природных ресурсов Республики Казахстан

      Статья 181. Общие положения о Единой системе государственных кадастров природных ресурсов Республики Казахстан

      Статья 182. Структура и содержание Единой системы кадастров

      Статья 183. Предоставление информации

Раздел 11. Экологический контроль

      Глава 10. Государственный экологический контроль

      Статья 184. Государственный экологический контроль

      Статья 185. Формы государственного экологического контроля

      Статья 186. Профилактический контроль без посещения

      Статья 187. Обеспечение исполнения предписаний при проведении государственного экологического контроля

      Статья 188. Выявление экономической выгоды от нарушений экологического законодательства Республики Казахстан при осуществлении и проведении государственного экологического контроля

      Статья 189. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль

      Статья 190. Права и обязанности должностных лиц, осуществляющих государственных экологический контроль

      Статья 191. Порядок рассмотрения жалобы апелляционной комиссией

      Статья 192. Обеспечение конфиденциальности информации при рассмотрении жалобы апелляционной комиссией и проведении государственного экологического контроля

      Статья 193. Гласность государственного экологического контроля

Глава 11. Производственный экологический контроль

      Статья 194. Назначение и цели производственного экологического контроля

      Статья 195. Порядок проведения производственного экологического контроля

      Статья 196. Права и обязанности оператора объекта при проведении производственного экологического контроля

      Статья 197. Требования к содержанию программы производственного экологического контроля

      Статья 198. Виды и организация проведения производственного мониторинга

      Статья 199. Учет и отчетность по производственному экологическому контролю

      Статья 200. Служба производственного экологического контроля и лица, ответственные за производственный экологический контроль

      Статья 201. Организация внутренних проверок

Глава 12. Общественный экологический контроль

      Статья 202. Общественный экологический контроль.

Раздел 12. Экологическая культура, образование и просвещение

      Статья 203. Экологическая культура

      Статья 204. Цель, основные направления, субъекты и объекты экологического образования

      Статья 205. Экологическое образование в организациях образования

      Статья 206. Государственная поддержка экологического образования и просвещения

Раздел 13. Экологические научные исследования

      Статья 207. Цели и задачи экологических научных исследований

      Статья 208. Основные направления экологических научных исследований

      Статья 209. Требования к проведению экологических научных исследований

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ

Раздел 14. Охрана атмосферного воздуха

      Статья 210. Атмосферный воздух и его охрана

      Статья 211. Выброс загрязняющих веществ в атмосферный воздух

      Статья 212. Экологические нормативы качества атмосферного воздуха

      Статья 213. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на атмосферный воздух

      Статья 214. Нормативы допустимых выбросов и технологические нормативы выбросов

      Статья 215. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых выбросов

      Статья 216. Инвентаризация стационарных источников выбросов

      Статья 217. Сводные расчеты загрязнения атмосферного воздуха и сводные тома предельно допустимых выбросов населенных пунктов

      Статья 218. Общие положения об экологических требованиях по охране атмосферного воздуха

      Статья 219. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при эксплуатации установок очистки газа

      Статья 220. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при производстве и эксплуатации транспортных и иных передвижных средств

      Статья 221. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при хранении, обезвреживании, захоронении и сжигании отходов

      Статья 222. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при возникновении неблагоприятных метеорологических условий

      Статья 223. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при авариях

Раздел 15. Охрана водных объектов

      Статья 224. Водные объекты и их охрана

      Статья 225. Сброс загрязняющих веществ

      Статья 226. Экологические нормативы качества вод

      Статья 227. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на воды

      Статья 228. Нормативы допустимых сбросов

      Статья 229. Технологические нормативы сбросов

      Статья 230. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых сбросов

      Статья 231. Общие положения об экологических требованиях по охране водных объектов

      Статья 232. Общие экологические требования к водопользованию

      Статья 233. Экологические требования по забору и (или) использованию вод

      Статья 234. Экологические требования при сбросе сточных вод

      Статья 235. Экологические требования по осуществлению деятельности в водоохранных зонах

      Статья 236. Экологические требования по охране подземных вод

      Статья 237. Экологические требования по охране подземных водных объектов при проведении операций по недропользованию

      Статья 238. Экологические требования при осуществлении деятельности в предохранительной зоне

      Статья 239. Экологические требования по охране водных объектов при авариях

Раздел 16. Охрана земель

      Статья 240. Общие положения об охране земель

      Статья 241. Экологические нормативы качества почв

      Статья 242. Экологические требования при зонировании и использовании земель сельскохозяйственного назначения

      Статья 243. Экологические требования при зонировании и использовании земель населенных пунктов

      Статья 244. Экологические требования при зонировании и использовании земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения

      Статья 245. Экологические требования при использовании земель особо охраняемых природных территорий и земель оздоровительного назначения

      Статья 246. Экологические требования при использовании земель лесного фонда

      Статья 247. Экологические требования при зонировании и использовании земель водного фонда

      Статья 248. Экологические требования при зонировании и использовании земель запаса

      Статья 249. Экологические требования по оптимальному землепользованию

      Статья 250. Экологические требования при использовании земель

Раздел 17. Охрана природы

Глава 13. Общие положения

      Статья 251. Общие положения

Глава 14. Экологические требования при использовании животного мира

      Статья 252. Экологические требования при общем пользовании животным миром

      Статья 253. Экологические требования при осуществлении градостроительной и строительной деятельности

      Статья 254. Экологические требования при выкашивании тростника и выжигании сухой растительности

      Статья 255. Экологические требования при транспортировке, хранении и применении средств защиты растений, минеральных удобрений и других препаратов, используемых в деятельности, создании новых препаратов

      Статья 256. Экологические требования при интродукции, реинтродукции и гибридизации видов животных

      Статья 257. Экологические требования при ввозе в Республику Казахстан и вывозе из Республики Казахстан животных

      Статья 258. Экологические требования при рыболовстве

      Статья 259. Экологические требования при использовании полезных свойств и продуктов жизнедеятельности животных

      Статья 260. Экологические требования к зоологическим коллекциям

      Статья 261. Экологические требования при регулировании численности животных

      Статья 262. Экологические требования при ведении охотничьего и рыбного хозяйства

      Статья 263. Перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных

      Статья 264. Охрана и воспроизводство редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в состоянии естественной свободы

      Статья 265. Пользование редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, обитающими в состоянии естественной свободы

      Статья 266. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных

Глава 15. Охрана лесов

      Статья 267. Экологические требования при пользовании участками государственного лесного фонда при воспроизводстве лесов и лесоразведении на особо охраняемых природных территориях

      Статья 268. Экологические требования при лесопользовании в городских лесах и лесопарках

      Статья 269. Экологические требования при охране, защите, воспроизводстве и использовании древесной и кустарниковой растительности на участках государственного лесного фонда, переданных в пользование собственникам земельных участков или землепользователям

      Статья 270. Экологические требования при охране, защите, пользовании участками государственного лесного фонда, воспроизводстве лесов на участках государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей

      Статья 271. Экологические требования при охране, защите и использовании защитных насаждений на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений

      Статья 272. Охрана зеленого фонда городских и сельских поселений

      Статья 273. Режим особой охраны природных объектов, расположенных в зеленых поясах:

Глава 16. Государственная заповедная зона в северной части Каспийского моря

      Статья 274. Границы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря

      Статья 275. Ограничения режима осуществления деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      Статья 276. Водоохранная зона Каспийского моря

      Статья 277. Районы охраны прибрежных вод в северной части Каспийского моря в местах водопользования населения

      Статья 278. Экологические требования при осуществлении деятельности в пределах зоны влияния сгонно-нагонных колебаний уровня Каспийского моря

      Статья 279. Общие экологические требования при осуществлении деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      Статья 280. Экологические требования при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      Статья 281. Экологические требования при проведении геофизических работ

      Статья 282. Экологические требования при проектировании и строительстве нефтегазопроводов

      Статья 283. Экологические требования для береговых баз снабжения и объектов береговой инфраструктуры

      Статья 284. Экологические требования для судоходства

      Статья 285. Экологические требования к консервации и ликвидации объектов операций по разведке и (или) добыче углеводородов

      Статья 286. Мониторинг окружающей среды государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря

Глава 17. Государственная заповедная зона в Северном Приаралье

      Статья 287. Границы государственной заповедной зоны в Северном Приаралье

      Статья 288. Ограничения режима пользования в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      Статья 289. Хозяйственная и иная деятельность в водоохранной зоне в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      Статья 290. Хозяйственная и иная деятельность в предохранительной зоне в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      Статья 291. Общие экологические требования при осуществлении деятельности в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      Статья 292. Мониторинг окружающей среды государственной заповедной зоны в Северном Приаралье

Раздел 18. Климат и озоновый слой атмосферы

Глава 18. Государственное регулирование в области выбросов и поглощений парниковых газов

      Статья 293. Парниковые газы

      Статья 294. Выбросы и поглощения парниковых газов

      Статья 295. Национальные вклады Республики Казахстан в глобальное реагирование на изменение климата

      Статья 296. Государственное регулирование в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      Статья 297. Инструменты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      Статья 298. Углеродный бюджет

      Статья 299. Объекты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      Статья 300. Оператор системы торговли углеродными единицами

      Статья 301. Углеродное квотирование

      Статья 302. Национальный план углеродных квот

      Статья 303. Распределение единиц углеродной квоты

      Статья 304. Погашение углеродных единиц

      Статья 305. Мониторинг выбросов парниковых газов квотируемых установок

      Статья 306. Инвентаризация выбросов парниковых газов квотируемых установок

      Статья 307. Изменение углеродной квоты

      Статья 308. Смена оператора квотируемой установки

      Статья 309. Изменение наименования и (или) организационно-правовой формы оператора квотируемой установки

      Статья 310. Углеродный офсет

      Статья 311. Углеродные единицы и углеродный рынок

      Статья 312. Государственный реестр углеродных единиц

      Статья 313. Администрирование установок

      Статья 314. Государственная система инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов

      Статья 315. Государственный углеродный кадастр

      Статья 316. Валидация и верификация

Глава 19. Охрана озонового слоя атмосферы

      Статья 317. Озоновый слой и его охрана

      Статья 318. Озоноразрушающие вещества и обращение с ними

      Статья 319. Государственное регулирование деятельности в области охраны озонового слоя

      Статья 320. Регулирование потребления озоноразрушающих веществ

      Статья 321. Регулирование обращения с озоноразрушающими веществами

      Статья 322. Государственный кадастр и инвентаризация озоноразрушающих веществ

      Статья 323. Общие требования к деятельности по обращению и потреблению озоноразрушающих веществ

Глава 20. Государственное управление в сфере адаптации к изменению климата

      Статья 324. Изменение климата и адаптация к нему

      Статья 325. Цели, приоритетные сферы государственного управления и основные принципы адаптации к изменению климата

      Статья 326. Общие требования по процессу адаптации к изменению климата

      Статья 327. Требования по сбору информации и оценке уязвимости к изменению климата

      Статья 328. Планирование адаптации к изменению климата

Раздел 19. Отходы

Глава 21. Общие положения об отходах

      Статья 329. Понятие отходов

      Статья 330. Владельцы отходов

      Статья 331. Управление отходами

      Статья 332. Накопление отходов

      Статья 333. Cбор отходов

      Статья 334. Транспортировка отходов

      Статья 335. Восстановление отходов

      Статья 336. Удаление отходов

      Статья 337. Вспомогательные операции при управлении отходами

      Статья 338. Основополагающее экологическое требование к операциям по управлению отходами

      Статья 339. Принципы государственной экологической политики в области управления отходами

      Статья 340. Принцип иерархии

      Статья 341. Принцип близости к источнику

      Статья 342. Принцип ответственности образователя отходов

      Статья 343. Принцип расширенных обязательств производителей и импортеров

      Статья 344. Прекращение статуса отходов

      Статья 345. Нормирование в области управления отходами

      Статья 346. Программа управления отходами

      Статья 347. Лицензирование деятельности в сфере восстановления и удаления опасных отходов

      Статья 348. Уведомительный режим субъектов предпринимательства в сфере управления отходами

      Статья 349. Виды отходов и их классификация

      Статья 350. Право собственности на отходы и ответственность за управление ими

      Статья 351. Управление бесхозяйными отходами

      Статья 352. Стимулирование уменьшения объемов образования отходов и увеличения доли восстановления образуемых отходов

Глава 22. Опасные отходы

      Статья 353. Общие положения об опасных отходах

      Статья 354. Паспорт опасных отходов

      Статья 355. Экологические требования при управлении опасными отходами

      Статья 356. Экологические требования при транспортировке опасных отходов

      Статья 357. Трансграничная перевозка опасных отходов

      Статья 358. Учет опасных отходов

Глава 23. Полигоны захоронения отходов

      Статья 359. Общие положения о полигонах захоронения отходов

      Статья 360. Классы полигонов

      Статья 361. Экологические требования к полигонам

      Статья 362. Отходы, не приемлемые для полигонов

      Статья 363. Твердые и шламообразные промышленные отходы, размещение которых запрещается на полигонах, предназначенных для размещения твердых бытовых отходов

      Статья 364. Общие требования для полигонов опасных отходов

      Статья 365. Процедуры приема отходов

      Статья 366. Контроль и мониторинг на стадии эксплуатации полигона

      Статья 367. Процедуры закрытия, рекультивации и мониторинга полигона (части полигона)

Глава 24. Особенности управления отходами горнодобывающей промышленности

      Статья 368. Понятие отходов горнодобывающей промышленности

      Статья 369. Управление отходами горнодобывающей промышленности

      Статья 370. Требования к проектированию, строительству и эксплуатации объектов складирования отходов

      Статья 371. Программа управления отходами горнодобывающей промышленности

      Статья 372. Предотвращение ухудшения состояния воды, загрязнения воздуха и почвы

      Статья 373. Предотвращение крупных экологических происшествий

      Статья 374. Закрытие объекта складирования отходов и мониторинг в период после закрытия

      Статья 375. Инвентаризация объектов складирования отходов

Глава 25. Особенности управления коммунальными отходами

      Статья 376. Экологические требования в области управления коммунальными отходами

      Статья 377. Централизованная система сбора твердых бытовых отходов

      Статья 378. Требования к транспортировке твердых бытовых отходов

Глава 26. Особенности управления радиоактивными отходами

      Статья 379. Радиоактивные отходы и их классификация

      Статья 380. Классификация пунктов хранения и (или)захоронения радиоактивных отходов

      Статья 381. Экологические требования при хранении и захоронении радиоактивных отходов

      Статья 382. Экологические требования к пунктам хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов

      Статья 383. Трансграничное перемещение радиоактивных отходов

      Статья 384. Экологические требования при транспортировке радиоактивных отходов

Глава 27. Особенности управления отдельными видами отходов

      Статья 385. Экологические требования в области управления строительными отходами

      Статья 386. Экологические требования в области управления медицинскими отходами

      Статья 387. Экологические требования в области управления биологическими отходами

      Статья 388. Экологические требования в области управления отходами, содержащими стойкие органические загрязнители

      Статья 389. Экологические требования в области управления радиоактивными отходами

      Статья 390. Экологические требования в области управления отдельными видами отходов и их процессами жизненного цикла

      Статья 391. Экологические требования в области управления отходами при проектировании зданий, строений, сооружений и иных объектов

Глава 28. Государственный кадастр отходов

      Статья 392. Государственный кадастр отходов

      Статья 393. Цели и задачи Государственного кадастра отходов

      Статья 394. Ведение Государственного кадастра отходов

      Статья 395. Информация о результатах ведения Государственного кадастра отходов

Глава 29. Расширенные обязательства производителей (импортеров).

      Статья 396. Требования к исполнению расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Статья 397. Правовое положение оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Статья 398. Направления деятельности оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Статья 399. Полномочия оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Статья 400. Ответственность участников расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Статья 401. Обеспечение прозрачности деятельности оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Статья 402. Исполнение расширенных обязательств производителей (импортеров)

Раздел 20. Особые экологические требования по отдельным видам деятельности

      Статья 403. Общие экологические требования при проектировании зданий, сооружений и их комплексов

      Статья 404. Общие экологические требования при вводе в эксплуатацию и эксплуатации зданий, сооружений и их комплексов

      Статья 405. Общие экологические требования при авариях

      Статья 406. Экологические требования к военным и оборонным объектам, военной деятельности

      Статья 407. Экологические требования при проведении операций по недропользованию

      Статья 408. Экологические требования при разведке и добыче на море

      Статья 409. Экологические требования при проведении операций по недропользованию в пределах предохранительной зоны

      Статья 410. Экологические требования при обращении с серой, образующейся при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов

      Статья 411. Экологические требования при проектировании, прокладке и эксплуатации подводных трубопроводов и кабелей

      Статья 412. Экологические требования к деятельности по производству, ввозу, вывозу, использованию и уничтожению стойких органических загрязнителей и хлорсодержащих отходов

      Статья 413. Экологические требования к осуществлению генно-инженерной деятельности, производству, применению и распространению продуктов современной биотехнологии

Раздел 21. Зоны чрезвычайной экологической ситуации и зоны экологического бедствия

      Статья 414. Чрезвычайная экологическая ситуация и экологическое бедствие

      Статья 415. Порядок объявления отдельных территорий (акваторий) зоной чрезвычайной экологической ситуации или зоной экологического бедствия

      Статья 416. Оценка экологической обстановки территорий

      Статья 417. Правовой режим в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      Статья 418. Возмещение вреда лицам, пострадавшим вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия

      Статья 419. Мониторинг за экологической обстановкой в зонах чрезвычайной экологической ситуации и зонах экологического бедствия

      Статья 420. Прекращение действия правового режима зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      Статья 421. Ответственность за нарушение правового режима в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

СПЕЦИАЛЬНАЯ ЧАСТЬ

Раздел 22. Международное сотрудничество Республики Казахстан в области охраны окружающей среды

      Статья 422. Цели международного сотрудничества Республики Казахстан в области охраны окружающей среды

      Статья 423. Приоритеты и уровни международного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      Статья 424. Принципы международного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      Статья 425. Международные договоры в области охраны окружающей среды

      Статья 426. Экономическая основа международного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      Статья 427. Международная ответственность за экологические правонарушения

      Статья 428. Международные и трансграничные процедуры межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды

Раздел 23. Ответственность за экологические правонарушения и разрешение экологических споров

      Статья 429. Ответственность за экологические правонарушения

      Статья 430. Разрешение экологических споров.

      Раздел 24. Заключительные и переходные положения

      Статья 431. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

      Статья 432. Порядок применения настоящего Кодекса

      Статья 433. Переходные положения

Раздел 25. Приложения

      Приложение № 1

Раздел 1. Перечень видов намечаемой деятельности, для которых проведение оценки воздействия на окружающую среду является обязательным

Раздел 2. Перечень видов намечаемой деятельности, для которых проведение процедуры скрининга является обязательным

      Приложение № 2

      Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам I, II, или III категорий

Раздел 1. Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам I категории

Раздел 2. Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам II категории

Раздел 3. Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам III категории

      Приложение № 3

      Приложение № 4

ОБЩАЯ ЧАСТЬ

Раздел 1. Основные положения

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Отношения, регулируемые настоящим Кодексом

      1. Настоящий Кодекс определяет правовые основы и принципы государственной экологической политики и регулирует общественные отношения в сфере взаимодействия человека и природы (экологические отношения), возникающие в связи с осуществлением физическими и юридическими лицами деятельности, оказывающей или способной оказать воздействие на окружающую среду.

      К регулируемым настоящим Кодексом отношениям также относятся общественные отношения в области проведения мониторинга состояния окружающей среды, метеорологического и гидрологического мониторинга, направленных на обеспечение потребностей государства, физических и юридических лиц в экологической и гидрометеорологической информации.

      2. Общественные отношения, возникающие в области использования природных ресурсов, а также, в той мере, в которой это применимо, их сохранения, восстановления и воспроизводства, регулируются в зависимости от вида природного ресурса соответственно земельным, водным, лесным законодательством Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании, в области особо охраняемых природных территорий, в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и иным законодательством Республики Казахстан в области охраны и использования природных ресурсов в части, не противоречащей настоящему Кодексу.

      3. Общественные отношения, возникающие в области охраны окружающей среды, в той мере, в какой это необходимо для обеспечения санитарно-эпидемиологического благополучия населения и не противоречит настоящему Кодексу, регулируются законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

      4. Общественные отношения в области охраны окружающей среды, возникающие при определении, установлении, применении и исполнении обязательных и добровольных требований к продукции, услуге, процессам жизненного цикла продукции (далее - процессы), оценке и подтверждении соответствия, аккредитации в области технического регулирования и в сфере стандартизации в той мере, в которой это не противоречит настоящему Кодексу, регулируются соответственно законодательством Республики Казахстан о техническом регулировании и о стандартизации.

      5. Общественные отношения в области использования атомной энергии и обеспечения радиационной безопасности населения регулируются специальным законодательством Республики Казахстан в области использования атомной энергии, обеспечения радиационной безопасности в части, не противоречащей настоящему Кодексу.

      6. Общественные отношения в области обращения с биологическими отходами регулируются специальным законодательством Республики Казахстан в области ветеринарии в части, не противоречащей настоящему Кодексу.

      7. Субъектами регулируемых настоящим Кодексом отношений являются физические и юридические лица, государство, государственные органы и должностные лица.

Статья 2. Экологическое законодательство Республики Казахстан

      1. Экологическое законодательство Республики Казахстан основывается на Конституции Республики Казахстан и состоит из настоящего Кодекса, а также принимаемых в соответствии с настоящим Кодексом иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

      2. Настоящий Кодекс действует на всей территории Республики Казахстан, в том числе на континентальном шельфе и в исключительной экономической зоне Республики Казахстан в соответствии с нормами международного права.

      3. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Кодексе, то применяются правила международного договора. Международные договоры, ратифицированные Республикой Казахстан, к экологическим отношениям применяются непосредственно, кроме случаев, когда из международного договора следует, что для его применения требуется издание законодательного акта.

      4. Запрещается включение в другие законы Республики Казахстан норм, регулирующих экологические отношения, кроме случаев, предусмотренных настоящим Кодексом. В случае противоречия между настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан, содержащими нормы, регулирующие экологические отношения, применяются положения настоящего Кодекса.

      5. Гражданское законодательство Республики Казахстан применяется к экологическим отношениям в случаях, когда они не урегулированы нормами настоящего Кодекса.

Статья 3. Цель и задачи экологического законодательства Республики Казахстан

      1. Целью экологического законодательства Республики Казахстан является определение правовых основ, задач и принципов, а также механизмов реализации единой государственной экологической политики в Республике Казахстан.

      2. Задачи экологического законодательства Республики Казахстан:

      1) обеспечение высокого уровня охраны окружающей среды посредством осуществления государственного регулирования, направленного на предотвращение загрязнения окружающей среды, на недопущение причинения экологического ущерба в любых формах и обеспечение устранения последствий причиненного экологического ущерба, а также на постепенное сокращение вредного антропогенного воздействия на окружающую среду;

      2) обеспечение благоприятной для жизни и здоровья человека окружающей среды;

      3) обеспечение экологических основ устойчивого развития Республики Казахстан;

      4) обеспечение вклада Республики Казахстан в укрепление глобального реагирования на угрозу изменения климата в контексте устойчивого развития и усилий по искоренению нищеты, а также международные, региональные и трансграничные программы по охране окружающей среды, изменению климата и "зеленой" экономике;

      5) охрана, сохранение и восстановление природы, в том числе территорий и объектов, представляющих особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность;

      6) формирование эффективной системы государственного управления в области охраны окружающей среды, предусматривающей взаимодействие и координацию деятельности всех государственных органов;

      7) поощрение и стимулирование государством привлечения "зеленых" инвестиций и широкого применения наилучших доступных техник, ресурсосберегающих технологий и практик, сокращения объемов и уровня опасности образуемых при осуществлении деятельности отходов и эффективного управления ими, использования возобновляемых источников энергии, водосбережения, а также осуществления мер по повышению энергоэффективности, устойчивому использованию, восстановлению и воспроизводству природных ресурсов;

      8) обеспечение постоянного и систематического сбора, накопления, хранения, анализа и распространения экологической информации для общественности, в том числе с использованием современных цифровых технологий, а также гарантирование права каждого лица на доступ к экологической информации, определение основных условий, порядка и особенностей реализации данного права;

      9) обеспечение гласности и всестороннего участия общественности в решении вопросов охраны окружающей среды и устойчивого развития Республики Казахстан;

      10) обеспечение эффективного экологического мониторинга и экологического контроля;

      11) создание условий для привлечения инвестиций в проведение мероприятий по охране окружающей среды, модернизацию существующей и строительство новой инфраструктуры, обеспечивающей высокий уровень охраны окружающей среды;

      12) обеспечение выполнения международных договорных и иных обязательств Республики Казахстан и развитие международного сотрудничества в области охраны окружающей среды;

      13) формирование в обществе экологической культуры, пропаганда экологических знаний, развитие на всех уровнях системы экологического образования и просвещения для устойчивого развития;

      14) укрепление законности и правопорядка в области охраны окружающей среды и обеспечения экологической безопасности.

Статья 4. Государственная экологическая политика и экологические основы устойчивого развития Республики Казахстан

      1. Государственной экологической политикой является деятельность государства, направленная на создание правовых, социальных, экономических и организационных условий, механизмов и гарантий, необходимых для сохранения и восстановления природной среды, достижения и поддержания качества окружающей среды на благоприятном для жизни и здоровья человека уровне, обеспечения экологической безопасности и экологических основ устойчивого развития Республики Казахстан.

      2. Государственная экологическая политика основывается на Конституции Республики Казахстан, принципах и нормах международного права, международных договорах Республики Казахстан и настоящем Кодексе.

      3. Под экологической безопасностью как составной частью национальной безопасности понимается состояние защищенности прав и жизненно важных интересов личности, общества и государства от угроз, возникающих в результате антропогенных и природных воздействий на окружающую среду.

      4. Устойчивым развитием признается социально-экономическое развитие Республики Казахстан, достигаемое без нарушения экологической устойчивости, при обеспечении экологической безопасности и экологически сбалансированном использовании природных ресурсов в целях справедливого удовлетворения потребностей настоящего и будущих поколений.

      5. Экологическими основами устойчивого развития Республики Казахстан являются:

      1) формирование и поддержание устойчивых моделей производства и потребления, характеризующейся повышением благосостояния и качества жизни населения при минимизации антропогенного воздействия на окружающую среду, сокращении потребления невозобновляемых природных ресурсов, снижении уровня образования и захоронения отходов, а также стимулировании их использования в качестве вторичных ресурсов;

      2) сохранение и устойчивое функционирование природных экологических систем, сохранение биологического разнообразия, недопущение деградации природной среды и реализация мер по ее улучшению, борьба с опустыниванием;

      3) участие Республики Казахстан в глобальном реагировании на угрозу изменения климата путем осуществления мер по предотвращению изменения климата и адаптации к изменению климата, а также в осуществлении мер по охране озонового слоя атмосферы Земли;

      4) международное сотрудничество Республики Казахстан в целях сохранения, защиты и восстановления здорового состояния и целостности экосистемы Земли;

      5) гармонизация экологического законодательства Республики Казахстан с принципами и нормами международного права и содействие развитию международного экологического права;

      6) сдерживание, предотвращение переноса и перевода в Республику Казахстан из других государств и из Республики Казахстан в другие государства любых видов деятельности и веществ, которые наносят экологический ущерб или вред здоровью человека, а также принятие предупредительных мер в соответствии с принципом предосторожности.

Статья 5. Принципы государственной экологической политики

      Государственная экологическая политика Республики Казахстан проводится и реализуется на основе следующих принципов:

      1) принцип предотвращения;

      2) принцип исправления;

      3) принцип предосторожности;

      4) принцип пропорциональности;

      5) принцип "загрязнитель платит";

      6) принцип устойчивого развития;

      7) принцип интеграции;

      8) принцип доступности экологической информации;

      9) принцип общественного участия;

      10) принцип экосистемного подхода.

Статья 6. Принцип предотвращения

      Любая деятельность, которая вызывает загрязнение окружающей среды, деградацию природной среды, причинение экологического ущерба в любой форме и (или) вреда жизни или здоровью людей либо сопряжена с прямой и научно обоснованной угрозой наступления таких последствий, допускается в рамках, установленных законом, только при условии обеспечения в первую очередь на самом источнике воздействия на окружающую среду всех необходимых мер по предотвращению возникновения загрязнения, деградации природной среды, экологического ущерба и вреда жизни или здоровью людей, в том числе в случаях, определенных настоящим Кодексом, с применением наилучших доступных техник.

Статья 7. Принцип исправления

      1. Экологический ущерб подлежит устранению в полном объеме.

      2. При невозможности полного устранения причиненного экологического ущерба, его последствия, насколько это возможно на современном уровне научно-технического развития, должны быть сокращены.

      3. В той мере, в какой последствия причиненного экологического ущерба не были устранены или сокращены, обеспечивается их замещение путем проведения альтернативной ремедиации в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 8. Принцип предосторожности

      При наличии риска причинения вследствие какой-либо деятельности экологического ущерба, имеющего существенные и необратимые последствия для природной среды или ее отдельных компонентов, или вреда жизни или здоровью людей должны быть приняты эффективные и пропорциональные меры по предотвращению наступления таких последствий при экономически приемлемых затратах, несмотря на отсутствие на современном уровне научных и технических знаний возможности обосновать и достаточно точно оценить вероятность наступления указанных отрицательных последствий.

Статья 9. Принцип пропорциональности

      1. В соответствии с принципом пропорциональности требуемые меры по охране окружающей среды не должны выходить за рамки действий, минимально необходимых для реализации цели и задач экологического законодательства Республики Казахстан.

      2. При наличии различных вариантов действий, обеспечивающих реализацию цели и задач экологического законодательства Республики Казахстан, предпочтение отдается тому варианту, который является наименее обременительным.

      3.

Статья 10. Принцип "загрязнитель платит"

      Лицо, чья деятельность вызывает или может вызвать загрязнение окружающей среды, деградацию природной среды, причинение экологического ущерба в любой форме и (или) вреда жизни или здоровью людей, несет все расходы по выполнению установленных экологическим законодательством Республики Казахстан обязанностей по предотвращению и контролю указанных последствий своей деятельности, в том числе по устранению причиненного экологического ущерба в соответствии с принципом исправления.

Статья 11. Принцип устойчивого развития

      1. Природа и ее ресурсы составляют богатство Республики Казахстан и их использование должно быть устойчивым. Государство обеспечивает экологические основы устойчивого развития Республики Казахстан, в том числе путем сбалансированного и рационального управления принадлежащими государству природными ресурсами в интересах настоящего и будущих поколений.

      2. При осуществлении предпринимательской и иной деятельности должны быть обеспечены сохранение и устойчивое функционирование природных экологических систем, эффективное использование природных ресурсов, невозобновляемых сырьевых и энергетических ресурсов, а также минимизация образования отходов. При принятии хозяйственных, управленческих и иных решений приоритет отдается сохранению природных экологических систем, водосбережению, повторному использованию ресурсов, использованию возобновляемых природных ресурсов и источников энергии, а также вовлечению отходов в хозяйственный оборот в качестве вторичных ресурсов.

Статья 12. Принцип интеграции

      Государственная политика Республики Казахстан во всех сферах экономической и социальной деятельности формируется и реализуется при условии соблюдения баланса между задачами социально-экономического развития и необходимостью обеспечения экологических основ устойчивого развития Республики Казахстан, в том числе высокого уровня охраны окружающей среды и улучшения ее качества.

Статья 13. Принцип доступности экологической информации

      Государство, основываясь на международных договорах Республики Казахстан, обеспечивает соблюдение права общественности на доступ к экологической информации на основаниях, условиях и в пределах, установленных законом.

Статья 14. Принцип общественного участия

      1. Общественность имеет право на участие в принятии решений по вопросам, затрагивающим интересы охраны окружающей среды и устойчивого развития Республики Казахстан, на условиях и в порядке, установленных настоящим Кодексом.

      2. Участие общественности в принятии решений по вопросам, затрагивающим интересы охраны окружающей среды и устойчивого развития Республики Казахстан, обеспечивается уже на самом раннем этапе, когда открыты все возможности для рассмотрения различных вариантов и когда может быть обеспечено эффективное участие общественности.

      3. В целях соблюдения права, установленного пунктом 1 настоящей статьи, государством обеспечивается гласность планируемых к принятию государственными органами решений, которые оказывают или способны оказать влияние на состояние окружающей среды, на условиях, позволяющих общественности высказать свое мнение, и такое мнение должно быть учтено при принятии соответствующего решения.

Статья 15. Принцип экосистемного подхода

      При планировании и принятии государственными органами и должностными лицами решений, в результате реализации которых наступают или могут наступить негативные последствия для состояния окружающей среды, должны учитываться целостность и естественные взаимосвязи природных экологических систем, живых организмов, природных ландшафтов, иных природных, природно-антропогенных и антропогенных объектов и необходимость сохранения естественного баланса природной среды. При этом приоритет должен отдаваться сохранению природных ландшафтов, природных комплексов и биологического разнообразия, сохранению и устойчивому функционированию естественных экологических систем, а также недопущению отрицательного влияния на предоставляемые такими экологическими системами услуги.

Глава 2. Общие положения об окружающей среде и ее охране

Статья 16. Окружающая среда

      1. Окружающей средой признается совокупность окружающих человека условий, веществ и объектов материального мира, включающая в себя природную среду (природа) и антропогенную среду.

      2. Природная среда представляет собой совокупность природных условий, живых организмов, окружающих их неживых объектов и веществ в их естественном состоянии, а также природно-антропогенных объектов.

      Компонентами природной среды являются атмосферный воздух, поверхностные и подземные воды, земная поверхность и почвенный слой, недра, растительный, животный мир и иные организмы, все слои атмосферы Земли, включая озоновый слой, а также климат, обеспечивающие в их взаимодействии благоприятные условия для существования жизни на Земле.

      К компонентам природной среды не относятся антропогенные объекты, а также живые организмы, искусственно воспроизводимые человеком и не обитающие в состоянии естественной свободы.

      3. Совокупность отдельных взаимосвязанных компонентов природной среды, имеющих определенные границы, условия и режим существования, выделяются в природные и природно-антропогенные объекты.

      4. Природными объектами признаются естественные экологические системы и природные ландшафты, а также составляющие их элементы, сохранившие свои природные свойства.

      Функционально и естественно связанные между собой природные объекты, объединенные географическими и иными соответствующими признаками, составляют отдельные природные комплексы.

      5. К природно-антропогенным объектам относятся:

      1) природные объекты, специально измененные в результате деятельности человека, но сохранившие свойства природного объекта;

      2) обладающие свойствами природного объекта искусственно созданные объекты, имеющие рекреационное значение и (или) выполняющие охранно-защитную функцию для природной среды.

      6. Антропогенной средой признается совокупность искусственно созданных условий и антропогенных объектов, представляющих собой ежедневную среду обитания человека. Антропогенными признаются объекты материального мира, созданные или измененные человеком для обеспечения его социальных потребностей и не обладающие свойствами природных объектов.

Статья 17. Качество окружающей среды

      1. Под качеством окружающей среды понимается совокупность свойств и характеристик окружающей среды, которые определяются на основе физических, химических, биологических и иных показателей, отражающих состояние ее компонентов в их взаимодействии.

      2. Окружающая среда считается благоприятной для жизни и здоровья человека (благоприятная окружающая среда), если ее качество обеспечивает экологическую безопасность и естественный баланс природной среды, в том числе устойчивое функционирование экологических систем, природных и природно-антропогенных объектов и природных комплексов, а также сохранение биоразнообразия.

Статья 18. Охрана окружающей среды

      Охрана окружающей среды представляет собой систему осуществляемых государством, физическими и юридическими лицами мер, направленных на сохранение и восстановление природной среды, предотвращение загрязнения окружающей среды и причинения ей ущерба в любых формах, минимизацию вредного антропогенного воздействия на окружающую среду и ликвидацию его последствий, обеспечение иных экологических основ устойчивого развития Республики Казахстан.

Статья 19. Объекты охраны окружающей среды

      1. Охране от уничтожения, деградации, истощения, повреждения, загрязнения или иного вредного воздействия подлежат атмосферный воздух, поверхностные и подземные воды, земная поверхность и почвенный слой, недра, леса и иная растительность, животный мир и иные организмы, биологическое разнообразие, природные и природно-антропогенные объекты, климат и озоновый слой атмосферы.

      2. Отдельные объекты подлежат особой охране в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области особо охраняемых природных территорий.

Статья 20. Общие положения об антропогенном воздействии на окружающую среду

      1. Под антропогенным воздействием на окружающую среду понимается прямое или косвенное влияние деятельности человека на окружающую среду в виде:

      1) эмиссий, под которыми понимаются поступления загрязняющих веществ, высвобождаемых от антропогенных объектов, в атмосферный воздух, воды, на землю или под ее поверхность;

      2) физических воздействий антропогенных объектов на окружающую среду, под которыми понимаются воздействия шума, вибрации, электромагнитных полей, ионизирующего излучения, температурного и других физических факторов, вызывающие изменения естественных температурных, энергетических, волновых, радиационных и других физических свойств компонентов окружающей среды;

      3) захоронения отходов, их незаконного размещения на земной поверхности или поступления в водные объекты;

      4) поступления парниковых газов, высвобождаемых от антропогенных объектов, в атмосферный воздух;

      5) строительства и эксплуатации антропогенных объектов (зданий, сооружений, строений, коммуникаций), а также постутилизации (сноса) объектов, выработавших свой ресурс;

      6) использования природных ресурсов и полезных свойств природной среды, в том числе путем их временного или безвозвратного изъятия;

      7) интродукции в природную среду объектов животного и растительного мира, в том числе преднамеренного высвобождения в окружающую среду и реализации (размещения) на рынке генетически модифицированных организмов;

      8) проведения мероприятий по охране окружающей среды.

      2. Вредными признаются любые формы антропогенного воздействия на окружающую среду, в результате которых может быть причинен вред здоровью населения, имуществу и (или) которые приводят или могут привести к загрязнению окружающей среды, причинению экологического ущерба и (или) иным негативным изменениям качества природной среды, в том числе в форме:

      1) истощения или деградации компонентов природной среды;

      2) уничтожения или нарушения устойчивого функционирования природных и природно-антропогенных объектов и их комплексов;

      3) потери или сокращения биологического разнообразия;

      4) возникновения препятствий для использования природной среды, ее ресурсов и свойств в рекреационных и иных разрешенных законом целях;

      5) снижения эстетической ценности природной среды.

Статья 21. Загрязнение окружающей среды

      1. Под загрязнением окружающей среды понимается присутствие в атмосферном воздухе, поверхностных и подземных водах, почве или на земной поверхности загрязняющих веществ, тепла, шума, вибраций, электромагнитных полей, радиации, в количествах (концентрациях, уровнях), превышающих установленные государством экологические нормативы качества окружающей среды.

      2. Под загрязняющими веществами понимаются любые вещества в твердом, жидком, газообразном или парообразном состоянии, которое при их поступлении в окружающую среду в силу своих качественных или количественных характеристик нарушают естественное равновесие природной среды, ухудшают качество компонентов природной среды и (или) способны причинить экологический ущерб и (или) вред здоровью населения.

      Под веществами в настоящем Кодексе понимаются присутствующие в их естественном состоянии в природной среде или образующиеся в результате деятельности человека химические элементы, их соединения, смеси, растворы и агрегаты.

      Перечень загрязняющих веществ, эмиссии которых подлежат экологическому нормированию, (далее – Перечень загрязняющих веществ) утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на срок десять лет и подлежит пересмотру на основании обновленных научных знаний об окружающей среде и антропогенных факторах, влияющих на ее качество, а также с учетом развития методов, техник и технологий мониторинга и контроля загрязняющих веществ. Перечень загрязняющих веществ также подлежит пересмотру не позднее первого года после вступления в силу международных обязательств Республики Казахстан в области охраны окружающей среды, требующих принятия мер государственного регулирования в отношении загрязняющих веществ, отсутствующих в действующем на тот момент перечне.

      3. Перечень загрязняющих веществ определяется на основании следующих критериев:

      1) с учетом уровня токсичности, канцерогенных и (или) мутагенных свойств веществ, в том числе имеющих тенденцию к накоплению в окружающей среде, а также их способности к преобразованию в окружающей среде в соединения, обладающие большей токсичностью;

      2) с учетом естественных свойств природной среды и ее способности по поддержанию и восстановлению своего качества путем поглощения, очистки и иного устранения загрязнений и иных форм негативного воздействия на определенной территории без вмешательства человека;

      3) с учетом данных государственного экологического мониторинга и санитарно-гигиенического мониторинга;

      4) при наличии научно обоснованных методик (методов), техник и технологий измерения количественных и качественных характеристик загрязняющих веществ.

Статья 22. Категории объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

      1. Объекты, оказывающие вредное воздействие на окружающую среду, в зависимости от уровня и риска такого воздействия подразделяются на четыре категории:

      1) объекты, оказывающие значительное вредное воздействие на окружающую среду (объекты I категории);

      2) объекты, оказывающие умеренное вредное воздействие на окружающую среду (объекты II категории);

      3) объекты, оказывающие незначительное вредное воздействие на окружающую среду (объекты III категории);

      4) объекты, оказывающие минимальное вредное воздействие на окружающую среду (объекты IV категории).

      2. Приложением 2 к настоящему Кодексу устанавливаются виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам I, II или III категорий.

      Виды деятельности, не указанные в Приложении 2 к настоящему Кодексу или не соответствующие изложенным в нем критериям, относятся к объектам IV категории.

      3. В отношении объектов I и II категорий термин "объект" означает стационарный технологический объект (предприятие, производство), в пределах которого осуществляются один или несколько из видов деятельности, указанных в Разделе 1 (для объектов I категории) или Разделе 2 (для объектов II категории) Приложения 2 к настоящему Кодексу, а также технологически прямо связанные с ними любые иные виды деятельности, которые осуществляются в пределах той же промышленной площадки, на которой размещается объект, и могут оказывать существенное влияние на объем, количество и (или) интенсивность эмиссий и иных форм вредного воздействия такого объекта на окружающую среду.

      В отношении объектов III категории термин "объект" означает объект строительства (здание, сооружение или их комплекс) или площадку, в пределах которых осуществляются виды деятельности, указанные в Разделе 3 Приложения 2 к настоящему Кодексу.

      4. Отнесение объекта к категориям осуществляется в соответствии с требованиями пункта 2 настоящей статьи:

      1) в отношении намечаемой деятельности, подлежащей в соответствии с настоящим Кодексом обязательной оценке воздействия на окружающую среду – при проведении обязательной оценки воздействия на окружающую среду;

      2) в отношении намечаемой деятельности, подлежащей в соответствии с настоящим Кодексом обязательному скринингу воздействий намечаемой деятельности – при проведении скрининга воздействий намечаемой деятельности;

      3) в отношении иной намечаемой деятельности, не указанной в подпунктах 1) или 2) настоящего пункта, – самостоятельно оператором с учетом требований настоящего Кодекса.

      Инструкция по определению категории объекта, оказывающего вредное воздействие на окружающую среду, утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. При отнесении объектов к соответствующей категории учитываются:

      1) уровни вредного воздействия на окружающую среду по видам деятельности (отрасль, часть отрасли, производство, объект);

      2) уровень токсичности, канцерогенные и мутагенные свойства загрязняющих веществ, содержащихся в выбросах, сбросах загрязняющих веществ, а также классификация отходов.

      6. Под оператором объекта в настоящем Кодексе понимаются физическое или юридическое лицо, в собственности или ином законном пользовании которого находится объект, оказывающий вредное воздействие на окружающую среду.

      Операторами объекта не признаются физические и юридические лица, привлеченные оператором объекта для выполнения отдельных работ и (или) оказания отдельных услуг при строительстве, реконструкции, эксплуатации и (или) ликвидации (постутилизации) объекта, оказывающего вредное воздействие на окружающую среду.

Глава 3. Права и обязанности в области охраны окружающей среды

Статья 23. Основополагающие права и обязанности в области охраны окружающей среды

      1. Каждый имеет право на благоприятную окружающую среду.

      2. В целях обеспечения права каждого человека настоящего и будущих поколений жить в окружающей среде, благоприятной для его здоровья и благосостояния, государство признает и гарантирует следующие права общественности:

      1) право на доступ к своевременной, полной и достоверной экологической информации в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) право на участие в процессе принятия государственными органами решений по вопросам, касающимся окружающей среды, в порядке, установленном настоящим Кодексом;

      3) право на участие в обсуждении проектов нормативных правовых актов по вопросам охраны окружающей среды и предоставление своих замечаний разработчикам в соответствии с Законом Республики Казахстан "О правовых актах";

      4) право обращаться к уполномоченному органу в области охраны окружающей среды с заявлением о любых предполагаемых фактах причинения экологического ущерба, нарушения требований экологического законодательства Республики Казахстан или иных обстоятельствах, создающих угрозу наступления таких последствий, а также получать ответы уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о результатах рассмотрения указанных обстоятельств и принятых решениях в порядке, установленном Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан;

      5) право на обращение в суд с заявлением об оспаривании законности действий (бездействия) и решений государственных органов, органов местного самоуправления, должностных лиц и государственных служащих по вопросам охраны окружающей среды, в том числе связанных с устранением причиненного экологического ущерба и пресечением нарушений экологического законодательства Республики Казахстан;

      6) право на обращение в суд в соответствии с гражданским и гражданским процессуальным законодательством Республики Казахстан для защиты имущественных или неимущественных благ и прав, которым причинен вред в результате нарушения третьими лицами требований экологического законодательства Республики Казахстан.

      3. В настоящем Кодексе под общественностью понимается одно или более чем одно физическое или юридическое лицо, в том числе некоммерческие организации, а также их ассоциации, союзы или иные объединения.

      4. Сохранение природы и бережное отношение к ее ресурсам является долгом и обязанностью всех физических и юридических лиц.

      Физические и юридические лица обязаны соблюдать требования экологического законодательства Республики Казахстан, а также должны содействовать мерам по охране окружающей среды.

      5. Юридические лица и индивидуальные предприниматели обязаны обеспечивать за свой счет необходимые меры по предотвращению загрязнения окружающей среды, деградации природной среды, причинения экологического ущерба в любой форме и связанных с этим угроз для жизни или здоровья людей, которые могут возникнуть в результате осуществления их деятельности, а также несут иные специальные обязанности в области охраны окружающей среды, установленные настоящим Кодексом.

      6. Физические и юридические лица имеют иные права и несут иные обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

Статья 24. Права и обязанности некоммерческих организаций в области охраны окружающей среды

      1. Некоммерческие организации при осуществлении своей деятельности в области охраны окружающей среды, помимо прав, предусмотренных статьей 23настоящего Кодекса, также имеют право:

      1) за счет собственных или привлеченных средств разрабатывать, пропагандировать и реализовывать негосударственные программы в области охраны окружающей среды, привлекать физических лиц на добровольных началах, на безвозмездной или возмездной основе к активной деятельности в области охраны окружающей среды;

      2) выполнять работы по охране окружающей среды и улучшению ее качества;

      3) обращаться в суд в защиту прав, свобод и законных интересов физических и юридических лиц, в том числе оспаривать действия (бездействия) и решения государственных органов, органов местного самоуправления, должностных лиц и государственных служащих по вопросам охраны окружающей среды в интересах неопределенного круга лиц;

      4) совместно с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов принимать участие в обеспечении охраны, воспроизводства и устойчивого использования природных ресурсов, охране особо охраняемых природных территорий и объектов государственного природно-заповедного фонда;

      5) инициировать и организовывать проведение общественных слушаний в соответствии с настоящим Кодексом;

      6) осуществлять общественный экологический контроль в соответствии с настоящим Кодексом.

      2. Некоммерческие организации при осуществлении своей деятельности в области охраны окружающей среды обязаны соблюдать требования экологического законодательства Республики Казахстан.

      3. Некоммерческие организации имеют иные права и несут иные обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

Статья 25. Участие общественности в принятии решений

      1. Заинтересованная общественность вправе участвовать на условиях и в порядке, установленных настоящим Кодексом, в процессе проведения экологической оценки и принятия государственными органами и должностными лицами иных решений по вопросам, касающимся окружающей среды.

      2. Под заинтересованной общественностью в настоящем Кодексе понимается общественность, которая затрагивается или может затрагиваться процессом принятия решений по вопросам, касающимся окружающей среды, или которая имеет заинтересованность в этом процессе.

      Некоммерческие организации, уставные цели которых преследуют содействие охране окружающей среды в целом или отдельных ее элементов, считаются организациями, имеющими заинтересованность.

      3. В рамках определенных настоящим Кодексом процедур представители заинтересованной общественности вправе представлять любые замечания, информацию, анализ или мнения, которые они считают имеющими отношение к намечаемой деятельности или принимаемому решению, в письменной или электронной форме и устно, в том числе в ходе проведения публичных слушаний, когда их проведение предусмотрено настоящим Кодексом.

      4. В соответствующих решениях по вопросам, касающимся окружающей среды, принимаемых государственным органом или должностным лицом, должны быть отражены результаты участия общественности.

      5. Государственные органы или должностные лица, принявшие решение по вопросам, касающимся окружающей среды, обязаны незамедлительно проинформировать об этом заинтересованную общественность путем предоставления ей в порядке, определенном настоящим Кодексом, текста решения вместе с указанием причин и соображений, положенных в основу этого решения.

Статья 26. Система государственных мер по обеспечению прав в области охраны окружающей среды

      1. Государственные органы, органы местного самоуправления и должностные лица обязаны оказывать содействие общественности в реализации ее прав в области охраны окружающей среды.

      2. Должностные лица, не обеспечивающие в рамках своей компетенции реализацию прав общественности, предусмотренных настоящим Кодексом, или препятствующие их реализации, несут ответственность в соответствии законами Республики Казахстан.

Глава 4. Экологическая информация

Статья 27. Экологическая информация

      1. Экологическая информация означает любую информацию в письменной, визуальной, звуковой, электронной или любой иной материальной форме о:

      1) состоянии составляющих окружающую среду элементов, таких, как атмосферный воздух, все слои атмосферы Земли, включая озоновый слой, поверхностные и подземные воды, почва, земля, ландшафты и экологические системы, природно-антропогенные объекты, природные комплексы, объекты государственного природно-заповедного фонда, биологическое разнообразие и его компоненты, включая генетически модифицированные организмы, и о взаимодействии между этими элементами;

      2) факторах, таких как вещества, энергия, шум, излучение, отходы, включая радиоактивные отходы, выбросы, сбросы, оказывающих и (или) способных оказать воздействие на элементы окружающей среды, указанные в подпункте 1) настоящего пункта;

      3) предпринимаемых государством административных, законодательных, программных и иных мерах, в том числе разрабатываемых нормативных правовых актах, политиках, планах, программах и соглашениях в области окружающей среды, оказывающих и (или) способных оказать воздействие на элементы и факторы, указанные в подпунктах 1)и 2) настоящего пункта, в том числе запланированных, реализуемых или выполненных мерах и действиях, направленных на охрану элементов, указанных в подпункте 1) настоящего пункта;

      4) деятельности государственных органов, физических и юридических лиц, оказывающих и (или) способных оказать воздействие на элементы и факторы, указанные в подпунктах 1) и 2) настоящего пункта, а также запланированных, реализуемых или выполненных мерах и действиях, направленных на охрану таких элементов;

      5) экологическом законодательстве Республики Казахстан и отчетах о его применении;

      6) анализе затрат и выгод, других видах экономического анализа и допущениях, использованных при принятии решений в рамках принятия мер и осуществления деятельности, указанных в подпунктах 3) и 4) настоящего пункта;

      7) состоянии здоровья людей, экологической безопасности, включая, если применимо, концентрации загрязняющих веществ в пищевой цепочке, экологических условиях проживания людей, состоянии объектов культуры, зданий и сооружений в той степени, в какой на них воздействует или может воздействовать состояние элементов окружающей среды, указанных в подпункте 1) настоящего пункта, или, через посредство этих элементов, факторы, деятельность или меры, указанные в подпунктах 2)–4) настоящего пункта;

      8) уязвимости к изменению климата, воздействиям изменения климата, прогнозируемым воздействиям изменения климата, а также мерам по адаптации к изменению климата.

      2. Экологическая информация является общедоступной и не подлежит ограничению и засекречиванию.

Статья 28. Доступ к экологической информации

      1. Общественность имеет право на доступ к полной, достоверной и своевременной экологической информации, которой располагают государственные органы, в том числе ими произведенной или полученной, либо находящейся во владении любого физического или юридического лица, действующего по поручению государственного органа.

      2. Обладатели экологической информации обязаны предоставлять экологическую информацию по запросу, за исключением случаев, предусмотренных статьей 30 настоящего Кодекса. Никто не вправе требовать от лица, обратившегося с запросом о предоставлении экологической информации, указывать его заинтересованность в получении такой информации, а равно предоставлять какое-либо обоснование такой заинтересованности.

      3. Обладателями экологической информации признаются:

      1) органы и учреждения законодательной, исполнительной и судебной ветвей государственной власти, местного государственного управления и самоуправления;

      2) государственные учреждения, не являющиеся государственными органами, деятельность или услуги которых имеют отношение к окружающей среде;

      3) субъекты квазигосударственного сектора, деятельность или услуги которых имеют отношение к окружающей среде;

      4) физические и юридические лица – в части обладаемой ими экологической информации.

      4. Физические и юридические лица имеют право свободного и бесплатного доступа к общедоступным государственным электронным информационным ресурсам, содержащим экологическую информацию.

Статья 29. Форма предоставления экологической информации

      1. Экологическая информация должна быть предоставлена заявителю в форме, указанной в соответствующем запросе о предоставлении экологической информации, кроме случаев, когда:

      1) имеются объективные и разумные основания представить ее в другой форме, при этом в данном случае должны быть указаны причины, оправдывающие представление информации в данной форме; или

      2) информация уже была предоставлена общественности в другой форме.

      2. При наличии такого указания в запросе о предоставлении экологической информации заявителю должны быть предоставлены также копии фактической документации, содержащей или включающей соответствующую экологическую информацию.

Статья 30. Сроки и порядок предоставления экологической информации

      1. Сроки, порядок предоставления и отказа в предоставлении экологической информации устанавливаются Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "О доступе к информации" с учетом требований настоящего Кодекса.

      2. Доступ к экологической информации, относящейся к процедуре оценки воздействия на окружающую среду и процессу принятия решений по намечаемой деятельности, обеспечивается в соответствии с настоящим Кодексом.

      3. В предоставлении доступа к экологической информации отказывается:

      1) если содержание запроса не позволяет установить запрашиваемую экологическую информацию;

      2) если запрос не соответствует требованиям Закона Республики Казахстан "О доступе к информации";

      3) если повлечет за собой нарушение законодательства Республики Казахстан о персональных данных и их защите;

      4) если в запросе ставится вопрос о правовой оценке актов, принятых обладателем экологической информации, проведении анализа деятельности обладателя экологической информации либо подведомственных им органов и организаций или проведении иной аналитической работы до ее завершения;

      5) до принятия решения по результатам проверок, проводимых в рамках государственного контроля и надзора;

      6) до принятия окончательного решения, вырабатываемого на основе межведомственной и внутриведомственной переписки или на основе совещаний в государственных органах;

      7) до принятия взаимного соглашения об условиях раскрытия документов, поступивших от иностранных государств или международных организаций;

      8) если повлечет за собой нарушение прав интеллектуальной собственности;

      9) если повлечет за собой нарушение конфиденциальности первичных статистических данных.

      Информация о количественных и качественных показателях эмиссий в окружающую среду не может быть признана коммерческой или иной охраняемой тайной.

      4. В тех случаях, когда информация, не подлежащая раскрытию согласно пункту 3 настоящей статьи, может быть отделена без ущерба для ее конфиденциальности от иной информации, то последняя должна быть предоставлена заявителю.

      5. В случаях, когда государственный орган не располагает запрашиваемой экологической информацией, полученный запрос в сроки, установленные законодательством Республики Казахстан, перенаправляется соответствующему государственному органу с уведомлением заявителя об этом.

Статья 31. Сбор и распространение экологической информации

      1. Государство обеспечивает меры по сбору и распространению экологической информации, в том числе посредством:

      1) ведения и размещения в открытом доступе Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан;

      2) разработки и опубликования Национального доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан;

      3) ведения и предоставления свободного доступа к Государственному фонду экологической информации;

      4) регулярного распространения экологической информации в средствах массовой информации, в периодических и специальных печатных изданиях и иной информационной продукции, на интернет-ресурсах, с применением иных общедоступных информационно-коммуникационных средств, а также в рамках проводимых государственными органами мероприятий по экологическому просвещению.

      2. Государственные органы обязаны оказывать поддержку общественности в вопросах получения доступа к информации, в том числе посредством предоставления достаточной информации о виде и охвате экологической информации, находящейся в распоряжении соответствующих государственных органов, и об условиях и порядке предоставления такой информации и доступа к ней.

      3. Местный исполнительный орган области, городов республиканского значения, столицы ежегодно до 1 мая года размещает на официальном интернет-ресурсе информацию за предыдущий год о:

      1) утвержденных целевых показателях качества окружающей среды и о фактическом состоянии всех соответствующих индикаторов;

      2) ходе реализации на местном уровне государственной экологической политики;

      3) расходах местного бюджета на мероприятия по охране окружающей среды.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды ежегодно до 1 мая года размещает на официальном интернет-ресурсе информацию за предыдущий год о:

      1) ходе реализации государственной экологической политики;

      2) реализованных мероприятиях по ремедиации экологического ущерба;

      3) расходах республиканского бюджета на мероприятия по охране окружающей среды.

Статья 32. Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан

      1. Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан – структурированная электронная база данных о состоянии эмиссий загрязняющих веществ в окружающую среду и уровнях загрязнения окружающей среды, размещенная в открытом доступе на интернет-ресурсе, которая ведется в целях обеспечения права каждого на доступ к экологической информации, участия общественности в процессе принятия решений по вопросам, касающимся окружающей среды, а также содействия предотвращению и сокращению загрязнения окружающей среды.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организовывает ведение Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан.

      Правила ведения Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Для целей настоящей статьи в отношении Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан:

      1) термин "загрязнитель" означает вещество или группу веществ, которые могут быть вредны для окружающей среды или здоровья человека в силу их свойств и в результате их ведения в окружающую среду, включенные в перечень загрязнителей для отчетности по отраслям промышленности, установленный Правилами ведения Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан;

      2) термин "выброс" означает любое введение загрязнителей в окружающую среду в результате любой антропогенной деятельности, независимо от того, является ли оно намеренным или аварийным, плановым или внеплановым, включая разлив, эмиссию в атмосферный воздух, сброс в водные объекты, закачку в недра, захоронение в землю или размещение в отвалах на земной поверхности или через системы канализации без окончательной очистки сточных вод;

      3) термин "перенос" означает перемещение за пределы объекта загрязнителей или отходов, предназначенных для удаления или восстановления, а также загрязнителей, содержащихся в сточных водах, предназначенных для очистки.

      4) термин "объект" означает одну или несколько промышленных установок на одном и том же участке или на прилегающих участках, которые находятся в собственности одного и того же лица или эксплуатируются одним и тем же лицом.

      4. Информация Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан приводится с привязкой к соответствующим картографическим материалам в целях наглядного ее представления на местности.

      5. Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан ведется:

      1) в привязке к конкретным объектам в отношении отчетности по стационарным организованным источникам;

      2) отдельно по каждому виду загрязнителя и по каждому виду отходов согласно перечню загрязнителей для отчетности по отраслям промышленности, установленному Правилами ведения Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан;

      3) на основе определения эмиссий в соответствии с действующими инструктивно-методическими документами.

      Инструктивно-методические документы определения эмиссий, в том числе методики расчета эмиссий тяжелых металлов и стойких органических загрязняющих веществ, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан содержит информацию о действующих в Республике Казахстан нормативах качества окружающей среды, влиянии загрязняющих веществ на здоровье населения и окружающую среду, другую научно обоснованную информацию по выбросам и переносам загрязняющих веществ, а также информацию об объектах, осуществляющих эмиссии загрязняющих веществ в Республике Казахстан.

      7. Информация, предоставляемая в Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан, о каждом объекте должна содержать:

      1) наименование, бизнес-идентификационный номер, почтовый адрес, географическое местоположение (координаты объекта) и вид или виды деятельности объекта, по которому предоставляется отчетность, а также имя и фамилию первого руководителя;

      2) наименование и идентификационный номер каждого загрязнителя, по которому требуется представлять отчетность;

      3) количество каждого загрязняющего вещества, по которому требуется представлять отчетность, и эмиссии в окружающую среду которого осуществлялись на объекте, за отчетный год как в совокупности, так и в разбивке по выбросам в воздух, воду или землю, включая закачку в недра;

      4) количество отходов, перенесенных за пределы объекта за отчетный год (в случае превышения переноса за пределы объекта двух тонн в год для опасных отходов или двух тысяч тонн в год для неопасных отходов), с разграничением между опасными отходами и неопасными отходами, для любых операций по восстановлению или удалению с указанием соответственно пометки "В" или "У", в зависимости от того, предназначены отходы для восстановления или удаления, а также при трансграничном перемещении опасных отходов – наименование и адрес предприятия, осуществляющего восстановление или удаление отходов, и фактического участка восстановления или удаления, на который поступает перенос;

      5) количество каждого загрязнителя в сточных водах, по которому требуется представлять отчетность, перенесенного за пределы объекта в течение отчетного года;

      6) тип методологии, использовавшейся для получения информации о количествах загрязнителей и отходов с указанием того, основана ли информация на измерениях, расчетах или оценках.

      8. Операторы объектов, указанные в пункте 9 настоящей статьи, обязаны ежегодно до 1 апреля предоставлять отчетность в Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан за предыдущий календарный год, содержащую информацию в соответствии с пунктом 7 настоящей статьи.

      Отчетным годом является календарный год, к которому относится такая информация.

      9. Обязанность по предоставлению отчетности, установленная пунктом 8 настоящей статьи, распространяется на операторов объектов, которые осуществляют один или более видов деятельности сверх применимых пороговых значений для мощности производства, установленных в Правилах ведения Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан, и соответствуют любому из нижеперечисленных критериев:

      1) осуществляет выбросы любых загрязнителей в количествах, превышающих применимые пороговые значения; или

      2) осуществляет перенос за пределы занимаемой объектом промышленной площадки любого загрязнителя в сточных водах, предназначенных для очистки, в количествах, превышающих применимые пороговые значения.

      Применимые пороговые значения для количества выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан согласно части первой настоящего пункта устанавливаются Правилами ведения Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан.

      10. Информация в Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан предоставляется операторами посредством заполнения формы в информационной системе и подписания данной формы электронной цифровой подписью лица, уполномоченного соответствующим оператором на предоставление от его имени информации в Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан.

      11. Определение выбросов и переноса загрязнителей осуществляется оператором с использованием наилучшей имеющейся информации, которая определяется в соответствии с Правилами ведения Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан. Данные, с помощью которых была получена отчетная информация, а также описание использованной методологии сбора данных, должны храниться оператором в течение пяти лет, начиная с конца соответствующего отчетного года.

      12. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды размещает в открытом доступе информацию, предоставляемую операторами в Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан.

      Ответственность за полноту и качество представленной информации несет оператор.

      13. Информация должна включаться в Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан и быть доступна для общественности не позднее пятнадцати месяцев с момента окончания каждого отчетного года.

      14. Данные Регистра выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан должны быть доступны общественности за период не менее десяти предыдущих отчетных лет с момента внедрения Регистра выбросов и переносов загрязнителей в Республике Казахстан.

      15. Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан должен предусматривать возможность поиска выбросов и переносов загрязнителей и их идентификации по:

      1) объекту и его географическому местоположению;

      2) виду деятельности;

      3) оператору;

      4) в соответствующих случаях загрязнителю или отходам;

      5) каждому компоненту окружающей среды, в которую осуществляются выбросы загрязнителя;

      6) конечному пункту переноса загрязнителей и в соответствующих случаях операции по удалению и восстановлению отходов.

Статья 33. Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан

      1. Национальный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан (далее – Национальный доклад) является аналитическим отчетом о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан, который составляется на ежегодной основе в целях информирования населения о фактической экологической ситуации на территории Республики Казахстан и мерах, принимаемых по ее улучшению.

      2. Правила разработки Национального доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан и Интерактивного доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан (далее – Правила разработки Национального и Интерактивного докладов) утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. В Национальном докладе отражаются следующие сведения:

      1) о качественной и количественной характеристиках окружающей среды и природных ресурсов;

      2) об антропогенном воздействии на окружающую среду, включая основные общественно значимые экологические проблемы;

      3) об экологической обстановке в регионах;

      4) об изменениях, внесенных в экологическое законодательство Республики Казахстан за отчетный период;

      5) о реализации государственной экологической политики и политики в области использования природных ресурсов Республики Казахстан, в том числе в части перехода Республики Казахстан к "зеленой" экономике и устойчивого развития;

      6) о воздействиях изменения климата, прогнозируемых воздействиях изменения климата, уязвимости к изменению климата и мерах по адаптации к изменению климата;

      7) о выполнении международных обязательств Республики Казахстан в области охраны окружающей среды.

      4. Центральные государственные органы и местные исполнительные органы ежегодно до 1 марта года, следующего за отчетным, предоставляют информацию для составления Национального доклада в соответствии с Правилами разработки Национального и Интерактивного докладов.

      5. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды на основании имеющихся у него данных, а также информации, предоставленной центральными государственными органами и местными исполнительными органами, организует разработку Национального доклада и его опубликование на официальном интернет-ресурсе.

Статья 34. Интерактивный доклад о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан

      1. В целях распространения информации о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов в форме, доступной для понимания широким кругом лиц, и для расширения доступа физических и юридических лиц к такой информации уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует ежегодную разработку интерактивного доклада о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан (далее – Интерактивный доклад).

      2. Интерактивный доклад разрабатывается на базе утвержденного в соответствии со статьей 34 настоящего Кодекса Национального доклада за предыдущий год и размещается на официальных интернет-ресурсах лица, ответственного за разработку доклада, и уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      3. Разработка и ведение Интерактивного доклада осуществляются в соответствии с Правилами разработки Национального и Интерактивного докладов.

Статья 35. Государственный фонд экологической информации

      1. Государственный фонд экологической информации представляет собой систему централизованного сбора, хранения, обработки (учета и систематизации)и распространения экологической информации, иной нормативной, статистической, учетной, отчетной, научной и аналитической информации, касающейся вопросов окружающей среды, природных ресурсов, устойчивого развития и экологии, в письменной, визуальной, звуковой, электронной или любой иной материальной форме.

      2. Государственный фонд экологической информации ведется в целях обеспечения права каждого на доступ к экологической информации, экологического просвещения и повышения экологической культуры населения, а также информационного обеспечения государственных органов, общественности.

      3. Правила ведения Государственного фонда экологической информации утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Ведение Государственного фонда экологической информации организовывается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и включает мероприятия по сбору, хранению, обработке (учету и систематизации), анализу, предоставлению и распространению экологической информации.

      5. Информация Государственного фонда экологической информации в электронной форме размещается в открытом доступе на интернет-ресурсе в соответствии с Правилами ведения Государственного фонда экологической информации.

      6. Государственные органы предоставляют информацию в Государственный фонд экологической информации в соответствии с Правилами ведения Государственного фонда экологической информации.

      7. Источниками информации Государственного фонда экологической информации являются:

      1) государственные кадастры природных ресурсов;

      2) государственный кадастр отходов;

      3) государственный кадастр потребления озоноразрушающих веществ;

      4) государственный углеродный кадастр;

      5) государственный реестр углеродных единиц;

      6) национальный план углеродных квот;

      7) определяемые на национальном уровне вклады Республики Казахстан по сокращению выбросов парниковых газов;

      8) план мероприятий по сокращению выбросов парниковых газов на соответствующий период и выполнению определяемых на национальном уровне вкладов Республики Казахстан по сокращению выбросов парниковых газов;

      9) Регистр выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан;

      10) национальный доклад Республики Казахстан о кадастре антропогенных выбросов из источников и абсорбции поглотителями парниковых газов, не регулируемых Монреальским протоколом по веществам, разрушающим озоновый слой;

      11) государственный реестр объектов исторического загрязнения;

      12) материалы оценки воздействия на окружающую среду и государственной экологической экспертизы, в том числе протоколы общественных слушаний;

      13) материалы по стратегической экологической оценке в соответствии с пунктом 6 статьи 71 настоящего Кодекса;

      14) международные договоры по вопросам, касающимся окружающей среды, участницей которых является Республика Казахстан;

      15) документы системы государственного планирования, затрагивающие вопросы охраны окружающей среды и использования природных ресурсов, природоохранные соглашения;

      16) нормативные правовые акты и нормативно-технические документы в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов;

      17) разработанные в соответствии с требованиями настоящего Кодекса Справочники по наилучшим доступным техникам;

      18) информация, связанная с воздействиями изменения климата, прогнозируемыми воздействиями изменения климата, уязвимостью к изменению климата и мерами по адаптации к изменению климата;

      19) отчеты о выполнении научно-исследовательских и опытно-конструкторских работ, связанных с охраной окружающей среды и использованием природных ресурсов;

      20) Национальные доклады о состоянии окружающей среды и об использовании природных ресурсов Республики Казахстан;

      21) карты экологической чувствительности для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан;

      22) отчеты по результатам контрольной и правоприменительной деятельности в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов;

      23) программы производственного экологического контроля и отчеты по результатам производственного экологического контроля;

      24) данные государственного экологического мониторинга;

      25) реестр (перечень) генетически модифицированных организмов и продуктов;

      26) научно-техническая и аналитическая литература в области экологии;

      27) иные материалы и документы, содержащие экологическую информацию.

Раздел 2. Государственное управление в области охраны окружающей среды

Статья 36. Компетенция Правительства Республики Казахстан

      В области охраны окружающей среды Правительство Республики Казахстан:

      1) разрабатывает основные направления государственной экологической политики и организует их осуществление;

      2) утверждает нормативные правовые акты в области охраны окружающей среды в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;

      3) осуществляет международное сотрудничество в области охраны окружающей среды;

      4) выполняет иные функции, возложенные на него Конституцией, настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан и актами Президента Республики Казахстан.

Статья 37. Компетенция уполномоченного органа в области охраны окружающей среды

      1. Уполномоченным органом в области охраны окружающей среды является центральный исполнительный орган, ответственный за проведение единой государственной экологической политики в Республике Казахстан и ее реализацию, а также осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области охраны окружающей среды, метеорологического и гидрологического мониторинга.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды проводит и реализует единую государственную экологическую политику посредством:

      1) разработки и утверждения правовых актов в области охраны окружающей среды в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;

      2) осуществления координации в пределах своей компетенции деятельности центральных и местных исполнительных органов в части осуществления ими деятельности по охране окружающей среды;

      3) лицензирования деятельности в области охраны окружающей среды;

      4) выдачи экологических разрешений в пределах своей компетенции, установленной настоящим Кодексом,

      5) приема уведомлений о начале или прекращении предпринимательской деятельности в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом;

      6) проведения государственной экологической экспертизы в пределах своей компетенции, установленной настоящим Кодексом;

      7) осуществления государственного экологического контроля;

      8) разработки и организации осуществления мероприятий по охране окружающей среды, имеющих значение на республиканском уровне;

      9) осуществления государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов;

      10) осуществления государственного регулирования в области охраны озонового слоя Земли;

      11) согласования планов мероприятий по охране окружающей среды местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы;

      12) выполнения иных функций, возложенных на него настоящим Кодексом, иными законами Республики Казахстан, актами Президента Республики Казахстан и Правительства Республики Казахстан.

      Распределение функций и полномочий, предусмотренных пунктами 4) – 7) пункта 2 настоящей статьи, между уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, его ведомствами и территориальными подразделениями устанавливается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 38. Реализация единой государственной экологической политики

      1. Единая государственная экологическая политика Республики Казахстан реализуется по основным направлениям, разработанным Правительством Республики Казахстан.

      2. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы с учетом утвержденных целевых показателей качества окружающей среды несут ответственность за реализацию государственной экологической политики на местном уровне в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. При реализации государственной экологической политики на центральном и местных уровнях должно быть обеспечено соблюдение права заинтересованной общественности на участие в процессе принятия решений по вопросам, касающимся охраны окружающей среды, в соответствии с настоящим Кодексом.

      4. Государственные органы и должностные лица в пределах своей компетенции обеспечивают меры по экологическому просвещению и повышению экологической культуры физических и юридических лиц, а также создают необходимые условия для их добровольного вовлечения в реализацию государственной экологической политики.

Статья 39. Мероприятия по охране окружающей среды, финансируемые за счет бюджетных средств

      1. Мероприятия по охране окружающей среды, финансируемые за счет бюджетных средств, определяются в соответствии с направлениями, устанавливаемыми документами Системы государственного планирования Республики Казахстан, а также решениями Президента Республики Казахстан, Правительства Республики Казахстан и местных представительных органов.

      2. Для выполнения целей и задач в области охраны окружающей среды, проведение мероприятий по охране окружающей среды организуется:

      1) на местном уровне – местными исполнительными органами области, города республиканского значения, столицы;

      2) на республиканском уровне – уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Мероприятиями по охране окружающей среды являются комплекс технологических, технических, организационных, социальных и экономических мер, направленных на охрану окружающей среды и улучшение ее качества.

      4. К мероприятиям по охране окружающей среды относятся мероприятия:

      1) направленные на обеспечение экологической безопасности;

      2) улучшающие состояние компонентов окружающей среды посредством повышения качественных характеристик окружающей среды;

      3) способствующие стабилизации и улучшению состояния экологических систем, сохранению биологического разнообразия и воспроизводству природных ресурсов;

      4) предупреждающие и предотвращающие загрязнение окружающей среды, деградацию природной среды, причинение экологического ущерба в любой форме и связанные с этим угрозы для жизни или здоровья людей;

      5) направленные на обеспечение безопасного управления опасными химическими веществами, включая стойкие органические загрязнители, снижение уровня химического, биологического и физического воздействия на окружающую среду, как антропогенного, так и природного характера;

      6) совершенствующие методы и технологии, направленные на охрану окружающей среды, устойчивое использование природных ресурсов и внедрение международных стандартов управления охраной окружающей среды;

      7) развивающие производственный экологический контроль;

      8) формирующие информационные системы в области охраны окружающей среды и способствующие предоставлению экологической информации;

      9) способствующие пропаганде экологических знаний, экологическому образованию и просвещению для устойчивого развития;

      10) направленные на сокращение объемов выбросов парниковых газов и (или) увеличение поглощения парниковых газов.

      5. Мероприятия по охране окружающей среды местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы проводятся на основании и в соответствии с планом мероприятий по охране окружающей среды.

      План мероприятий по охране окружающей среды разрабатывается на трехлетнюю перспективу местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы исходя из типового перечня мероприятий по охране окружающей среды, предусмотренного в Приложении 4 к настоящему Кодексу, и согласовывается с уполномоченным органом по охране окружающей среды до 15 апреля года, предшествующему году начала реализации данного плана.

      После согласования с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды план мероприятий по охране окружающей среды утверждается соответствующим местным исполнительным органом области, города республиканского значения, столицы.

      Форма плана мероприятий по охране окружающей среды разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы ежегодно представляют отчет об исполнении плана мероприятий по охране окружающей среды соответствующему местному представительному органу области, города республиканского значения, столицы и уполномоченному органу в области охраны окружающей среды не позднее 1 февраля после окончания отчетного периода.

      7. Утвержденный план мероприятий по охране окружающей среды реализуется за счет бюджетных средств в объеме не менее сумм платы за негативное воздействие на окружающую среду, поступившей в местный бюджет в течение трех лет, предшествовавших году разработки и утверждения данного плана мероприятий.

      В случае недостаточности средств, формируемых из поступивших сумм платы за негативное воздействие на окружающую среду и направляемых на мероприятия по охране окружающей среды, утвержденный план мероприятий по охране окружающей среды может быть изменен исключительно по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей.

      8. Мероприятия местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы по охране окружающей среды могут дополнительно осуществляться за счет иных источников, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 40. Межведомственное взаимодействие в области охраны окружающей среды

      1. В целях реализации государственной экологической политики государственные органы и должностные лица обязаны в пределах своей компетенции оказывать содействие уполномоченному органу в области охраны окружающей среды при осуществлении его функций.

      2. Координация деятельности всех государственных органов и должностных лиц, направленной на охрану окружающей среды, осуществляются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Раздел 3. Государственное регулирование экологических отношений

Статья 41. Формы и средства государственного регулирования экологических отношений

      Государственное регулирование экологических отношений осуществляется посредством установления государством экологических требований, обязательных для исполнения субъектами регулируемых настоящим Кодексом отношений и применения инструментов государственного регулирования в области охраны окружающей среды в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 42. Общие положения об экологических требованиях

      1. Под экологическими требованиями понимаются правила, требования, ограничения и запреты, установленные экологическим законодательством Республики Казахстан, которые направлены на обеспечение охраны окружающей среды.

      2. Настоящим Кодексом устанавливаются экологические требования общего характера (общие экологические требования).

Статья 43. Виды инструментов государственного регулирования в области охраны окружающей среды

      1. Под инструментами государственного регулирования в области охраны окружающей среды понимается совокупность мер, действий и процедур, направленных на обеспечение соблюдения экологических требований.

      2. Инструментами государственного регулирования в области охраны окружающей среды являются:

      1) лицензирование деятельности в области охраны окружающей среды;

      2) экологическое нормирование;

      3) техническое регулирование в области охраны окружающей среды;

      4) экологическая оценка;

      5) государственная экологическая экспертиза;

      6) экологические разрешения и декларации о воздействии на окружающую среду;

      7) мониторинг окружающей среды и природных ресурсов;

      8) государственный экологический контроль;

      9) уведомительный порядок деятельности по сбору, сортировке и (или) транспортировке отходов;

      10) инструменты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

Статья 44. Лицензирование деятельности в области охраны окружающей среды

      1. Виды работ и услуг физических и юридических лиц в области охраны окружающей среды, подлежащие лицензированию, определяются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      2. Лицензирование деятельности по выполнению работ и оказанию услуг в области охраны окружающей среды осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      3. Квалификационные требования к лицензируемому виду деятельности в области охраны окружающей среды по их подвидам утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Глава 5. Экологическое нормирование

Статья 45. Общие положения

      1. Экологическое нормирование заключается в установлении экологических нормативов качества, целевых показателей качества окружающей среды и нормативов допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду.

      2. Экологическое нормирование осуществляется государством в целях гарантирующего сохранение благоприятной окружающей среды и обеспечение экологической безопасности государственного регулирования деятельности человека для предотвращения и (или) снижения ее вредного воздействия на окружающую среду и здоровье населения.

      3. Государственный орган при разработке и утверждении нормативного правового акта или принятии ненормативного правового акта, в результате реализации которых оказывается и (или) может быть оказано воздействие на окружающую среду, обязаны, основываясь на принципе интеграции, учитывать необходимость достижения экологических нормативов качества и целевых показателей качества окружающей среды, установленных для соответствующих административно-территориальных единиц.

      При осуществлении градостроительного планирования развития и застройки территорий не допускается размещение новых селитебных территорий в пределах зон, на которых не обеспечивается соблюдение экологических нормативов качества, направленных на охрану здоровья человека.

      4. Законность решений, действий (бездействий) государственного органа или должностного лица, нарушающих требование пункта 3 настоящей статьи, может быть оспорена в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 46. Экологические нормативы качества

      1. Под экологическими нормативами качества понимается установленная государством совокупность количественных и качественных характеристик состояния отдельных компонентов окружающей среды, достижение и поддержание которых является необходимым для обеспечения благоприятной окружающей среды.

      2. На основании экологических нормативов качества осуществляется оценка текущего состояния окружающей среды и устанавливаются нормативы допустимого антропогенного воздействия на нее.

      3. Экологические нормативы качества разрабатываются и устанавливаются в соответствии с настоящим Кодексом отдельно для каждого из следующих компонентов окружающей среды:

      1) атмосферного воздуха;

      2) поверхностных и подземных вод;

      3) почв и земель.

      4. К экологическим нормативам качества относятся:

      1) нормативы, установленные для химических показателей состояния компонентов окружающей среды;

      2) нормативы, установленные для физических показателей состояния компонентов окружающей среды;

      3) нормативы, установленные для биологических показателей состояния компонентов окружающей среды.

      5. Экологические нормативы качества для химических показателей состояния компонентов окружающей среды устанавливаются в виде предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ.

      Под предельно допустимой концентрацией загрязняющего вещества понимается максимальное количество (масса) загрязняющего вещества, включенного в Перечень загрязняющих веществ, в единице объема или массы атмосферного воздуха, поверхностных или подземных вод, почвы или на единицу площади земной поверхности, которое при постоянном или временном воздействии на человека не влияет на его здоровье и не вызывает неблагоприятных наследственных изменений у потомства, а также не вызывает деградацию объектов природной среды, не нарушает устойчивость экологических систем и биоразнообразие.

      Экологические нормативы качества для химических показателей состояния компонентов окружающей среды устанавливаются отдельно с точки зрения влияния на здоровье человека и с точки зрения влияния на природную среду (экосистемы, животный и растительный мир).

      6. Экологические нормативы качества для физических показателей состояния компонентов окружающей среды устанавливаются в виде предельно допустимых уровней вредных физических воздействий на природную среду.

      Под предельно допустимым уровнем вредного физического воздействия понимается максимальный уровень отдельных видов физического воздействия (шума, вибрации, электрических, электромагнитных, магнитных полей, радиации, тепла), при котором отсутствует вредное воздействие на состояние животных, растений, устойчивое функционирование экологических систем и биоразнообразие.

      7. Экологические нормативы качества для биологических показателей состояния компонентов окружающей среды устанавливаются в отношении отдельных видов и групп растений, животных и других используемых как индикаторы качества природной среды организмов, на уровне их естественных показателей либо в виде интервала допустимого отклонения от таких естественных показателей с учетом свойств природной среды и ее способности по поддержанию и восстановлению своего качества.

      8. Экологические нормативы качества с точки зрения влияния на природную среду устанавливаются с учетом природных условий, сформировавшихся под влиянием природных факторов, характерных для конкретной территории или акватории, а также назначения использования таких территорий или акваторий, установленного в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      9. При установлении экологических нормативов качества вод трансграничных водоемов и водотоков должны быть учтены требования соответствующих международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

      10. Нормы и нормативы в области использования природных ресурсов, которые устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании соответствующего вида природных ресурсов, не относятся к экологическим нормативам.

      11. В целях сохранения и улучшения особо охраняемых природных территорий для этих территорий с учетом их особого природоохранного статуса в соответствии с настоящим Кодексом могут быть разработаны и утверждены более строгие экологические нормативы качества, чем те, которые установлены для всей территории Республики Казахстан.

Статья 47. Порядок разработки и установления экологических нормативов качества

      1. Правила разработки, установления и пересмотра экологических нормативов качества утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с учетом положений настоящего Кодекса.

      2. Экологические нормативы качества разрабатываются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на основании результатов многолетних (не менее пяти лет) лабораторных испытаний, научных исследований, а также для конкретных территорий и акваторий – на основании данных многолетних (не менее пяти лет) наблюдений за состоянием окружающей среды на таких территориях и акваториях.

      3. Экологические нормативы качества устанавливаются по показателям, контроль за соблюдением которых обеспечивается наличием контрольно-измерительного оборудования и соответствующих методик (методов) измерений, способов индикации, тестирования и (или) контроля, утвержденных в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. Экологические нормативы качества разрабатываются и устанавливаются с учетом значений природного фона соответствующего компонента природной среды. Природный фон компонента природной среды определяется на основании результатов многолетних (не менее пяти лет) наблюдений за состоянием окружающей среды и отбора проб и (или) измерений по химическим, биологическим и физическим показателям компонента природной среды на эталонных участках.

      5. В качестве эталонного участка принимается территория, акватория или ее часть, которые расположены в пределах репрезентативной особо охраняемой природной территории (акватории), а при отсутствии такой особо охраняемой природной территории (акватории), на территории или акватории, имеющих аналогичные природные особенности и состояние которых характеризуется отсутствием признаков угнетения живых элементов естественной экологической системы (растения, животные и другие организмы).

      Критерии и правила выбора территории, акватории или ее части в качестве эталонного участка определяются в утверждаемой уполномоченным органом в области охраны окружающей среды методике разработки экологических нормативов качества атмосферного воздуха, вод поверхностных и подземных водных объектов, почв и земель.

      6. Экологические нормативы качества утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на срок десять лет и подлежат пересмотру по истечении указанного срока на основании обновленных научных знаний об окружающей среде, природных и антропогенных факторах, влияющих на ее качество, а также с учетом развития методов, техник и технологий мониторинга и контроля. Экологические нормативы качества также подлежат пересмотру не позднее первого года после вступления в силу международных обязательств Республики Казахстан в области охраны окружающей среды, требующих принятия мер по введению более строгих экологических нормативов качества.

Статья 48. Целевые показатели качества окружающей среды

      1. Под целевыми показателями качества окружающей среды (далее – целевые показатели качества) понимается совокупность количественных и качественных характеристик состояния отдельных компонентов окружающей среды и иных показателей, характеризующих уровень обеспечения мер по охране окружающей среды и эффективному управлению отходами, которые должны быть достигнуты за определенный период времени.

      2. Целевые показатели качества устанавливаются на уровне каждой области, городов республиканского значения и столицы.

      3. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы обязаны разрабатывать целевые показатели качества на каждый пятилетний период.

      4. Разработанные целевые показатели качества подлежат согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и утверждаются местными представительными органами соответствующей административно-территориальной единицы.

      5. Целевые показатели качества, разрабатываемые и утверждаемые для каждой области, должны содержать соответствующие показатели как для области в целом, так и для следующих объектов в пределах области:

      1) районов;

      2) населенных пунктов с количеством населения, превышающим сто тысяч человек;

      3) иных населенных пунктов, в пределах которых по результатам мониторинга состояния окружающей среды выявлено нарушение экологических нормативов качества;

      4) особо охраняемых природных территорий;

      5) иных территорий (акваторий), в пределах которых по результатам мониторинга состояния окружающей среды выявлено нарушение экологических нормативов качества.

      6. Правила разработки целевых показателей качества, в том числе минимальный перечень индикаторов, для которых устанавливаются целевые показатели качества, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с учетом положений настоящего Кодекса.

      7. В перечень минимальных индикаторов, для которых устанавливаются целевые показатели качества, в обязательном порядке включаются:

      1) качество атмосферного воздуха;

      2) качество поверхностных и подземных вод;

      3) качество земель и почв;

      4) совокупные площади лесов и озеленения с учетом условий климата и почв каждого отдельного региона;

      5) сокращение деградации и опустынивания земель;

      6) совокупный объем выбросов по видам загрязняющих веществ;

      7) совокупный объем сбросов по видам загрязняющих веществ и по каждому отдельному водному объекту и бассейну;

      8) по видам коммунальных отходов – доля их раздельного сбора, подготовки к повторному использованию, переработки, утилизации и удаления (уничтожения и (или) захоронения);

      9) совокупные объемы сокращения выбросов парниковых газов.

      8. Для административно-территориальных единиц, территорий (акваторий), на которых не соблюдаются экологические нормативы качества, целевые показатели качества должны быть установлены таким образом, чтобы обеспечить поэтапное достижение экологических нормативов качества в срок, не превышающий десять лет.

      9. На территории соответствующих административно-территориальных единиц, на которых соблюдаются экологические нормативы качества, могут быть установлены целевые показатели качества, обеспечивающие более высокий уровень качества окружающей среды по сравнению с экологическими нормативами качества, в том числе для индикаторов, не входящих в перечень минимальных индикаторов, для которых устанавливаются целевые показатели качества.

Статья 49. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду

      1. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду – экологические нормативы, которые установлены для показателей воздействия антропогенной деятельности на окружающую среду.

      2. К нормативам допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду относятся:

      1) нормативы эмиссий;

      2) технологические нормативы;

      3) лимиты накопления отходов, лимиты захоронения отходов;

      4) нормативы допустимых физических воздействий на природную среду;

      5) лимиты размещения серы в открытом виде на серных картах;

      6) нормативы допустимой совокупной антропогенной нагрузки на окружающую среду.

      3. Соблюдение нормативов допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду, за исключением технологических нормативов, должно обеспечивать соблюдение нормативов качества окружающей среды.

      4. Требования к выбросам для различных экологических классов транспортных средств и двигателей внутреннего сгорания и к содержанию загрязняющих веществ в видах топлива устанавливаются в технических регламентах Евразийского экономического союза.

Статья 50. Нормативы эмиссий

      1. Под нормативами эмиссий понимается совокупность предельных количественных и качественных показателей эмиссий, при соблюдении которых воздействие таких эмиссий на окружающую среду не приводит к нарушению экологических нормативов качества окружающей среды в пределах соответствующих областей воздействия.

      2. К нормативам эмиссий относятся:

      1) нормативы допустимых выбросов;

      2) нормативы допустимых сбросов.

      3. Нормативы эмиссий устанавливаются по видам загрязняющих веществ, включенным в Перечень загрязняющих веществ в соответствии со статьей 21 настоящего Кодекса.

      4. Нормативы эмиссий устанавливаются по отдельным стационарным источникам, относящимся к объектам I и II категорий, на уровнях, не превышающих:

      1) в случае проведения в соответствии с настоящим Кодексом обязательной оценки воздействия на окружающую среду - соответствующие предельные значения, указанные в заключении по результатам оценки воздействия на окружающую среду в соответствии с подпунктом 3) пункта 2 статьи 87 настоящего Кодекса;

      2) в случае проведения в соответствии с настоящим Кодексом скрининга намечаемой деятельности, по результатам которого вынесено заключение об отсутствии необходимости обязательной оценки воздействия на окружающую среду – соответствующие значения, указанные в заявлении о намечаемой деятельности в соответствии с подпунктом 9) пункта 2 статьи 79 настоящего Кодекса.

      Для объектов, в отношении которых выдается комплексное экологическое разрешение, нормативы эмиссий устанавливаются по отдельным стационарным источникам, относящимся к объектам I и II категорий, на уровнях, не превышающих соответствующие предельные значения эмиссий маркерных загрязняющих веществ, связанные с применением наилучших доступных техник, приведенные в Заключениях по наилучшим доступным технологиям, утверждаемых в соответствии со статьей 124 настоящего Кодекса.

      5. Нормативы эмиссий для намечаемой деятельности, в том числе при внесении в деятельность существенных изменений, рассчитываются и обосновываются в виде отдельного документа – проекта нормативов эмиссий (проекта нормативов допустимых выбросов, проекта нормативов допустимых сбросов), который разрабатывается в привязке к соответствующей проектной документации намечаемой деятельности и представляется в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды вместе с заявлением на получение экологического разрешения в соответствии с настоящим Кодексом.

      6. Определение нормативов эмиссий осуществляется расчетным путем в соответствии с требованиями настоящего Кодекса по методике, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      7. Разработка проектов нормативов эмиссий осуществляется для объектов I и (или) II категории лицом, имеющим лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      8. Нормативы эмиссий устанавливаются на срок действия экологического разрешения.

      9. Объемы эмиссий в окружающую среду, показатели которых превышают нормативы эмиссий, установленные экологическим разрешением, предусмотренных Особенной частью настоящего Кодекса, признаются сверхнормативными.

      10. Эмиссии, осуществляемые при проведении мероприятий по ликвидации чрезвычайных ситуаций природного или техногенного характера и их последствий в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите, а также вследствие применения соответствующих требованиям настоящего Кодекса методов ликвидации аварийных разливов нефти, не подлежат нормированию и не считаются сверхнормативными.

      11. Нормативы эмиссий не устанавливаются для объектов III и IV категорий.

Статья 51. Технологические нормативы

      1. Под технологическими нормативами в настоящем Кодексе понимаются экологические нормативы, устанавливаемые в комплексном экологическом разрешении в виде:

      1) предельного количества (массы) маркерных загрязняющих веществ на единицу объема эмиссий;

      2) удельных показателей эмиссий загрязняющих веществ в расчете на единицу времени или единицу производимой продукции (товара), выполняемой работы, оказываемой услуги;

      3) количества потребления электрической и (или) тепловой энергии, иных ресурсов в расчете на единицу времени или единицу производимой продукции (товара), выполняемой работы, оказываемой услуги.

      Под маркерными загрязняющими веществами понимаются наиболее значимые для эмиссий конкретного вида производства или технологического процесса загрязняющие вещества, которые выбираются из группы характерных для такого производства или технологического процесса загрязняющих веществ и с помощью которых возможно оценить значения эмиссий всех загрязняющих веществ, входящих в группу.

      Маркерные загрязняющие вещества, уровни эмиссий маркерных загрязняющих веществ и уровни потребления энергии и (или) иных ресурсов, связанные с применением наилучших доступных техник, определяются в Заключениях по наилучшим доступным техникам, утверждаемых уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии со статьей 124 настоящего Кодекса.

      2. К технологическим нормативам относятся:

      1) технологические нормативы выбросов;

      2) технологические нормативы сбросов;

      3) технологические удельные нормативы эмиссий;

      4) технологические удельные нормативы потребления воды;

      5) технологические удельные нормативы потребления тепловой и (или) электрической энергии.

      3. Технологические нормативы устанавливаются в комплексном экологическом разрешении и не должны превышать соответствующие технологические показатели (при их наличии), связанные с применением наилучших доступных техник по конкретным областям их применения, установленные в Заключениях по наилучшим доступным техникам, утверждаемых уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии со статьей 124 настоящего Кодекса.

      4. Обоснование технологических нормативов обеспечивается в проекте технологических нормативов, представляемом в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды вместе с заявлением на получение комплексного экологического разрешения.

Статья 52. Лимиты накопления отходов, лимиты захоронения отходов

      1. В целях обеспечения охраны окружающей среды и здоровья человека, уменьшения количества захораниваемых отходов и стимулирования их подготовки к повторному использованию, переработки и утилизации устанавливаются:

      1) лимиты накопления отходов;

      2) лимиты захоронения отходов.

      2. Лимиты накопления отходов устанавливаются для каждого конкретного места накопления отходов, входящего в состав объектов I и II категорий, в виде предельного количества (массы) отходов по их видам, разрешенных для складирования в соответствующем месте накопления в пределах срока, установленного в соответствии с настоящим Кодексом.

      3. Лимиты захоронения отходов устанавливаются для каждого конкретного полигона отходов, входящего в состав объектов I и II категорий, в виде предельного количества (массы) отходов по их видам, разрешенных для захоронения на соответствующем полигоне.

      4. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов устанавливаются в экологическом разрешении. Лимит захоронения отходов устанавливается на каждый календарный год в соответствии с производственной мощностью соответствующего полигона.

      5. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов обосновываются операторами объектов I и II категорий в программе управления отходами при получении экологического разрешения в соответствии с настоящим Кодексом.

      6. Разработка программы управления отходами для объектов I и II категорий осуществляется лицом, имеющим лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

      7. Методика расчета лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Лимиты накопления отходов и лимиты захоронения отходов не устанавливаются для объектов III и IV категорий.

      Операторы объектов III категории обязаны предоставлять информацию об отходах в составе декларации о воздействии на окружающую среду, подаваемой в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 53. Норматив допустимого физического воздействия на природную среду

      Под нормативом допустимого физического воздействия на природную среду понимается экологический норматив, который устанавливается для каждого источника в виде допустимых уровней воздействия тепла, шума, вибрации, ионизирующего излучения, напряженности электромагнитных полей и иных физических воздействий на компоненты природной среды, при которых вредное физическое воздействие от данного и ото всех других источников не приведет к превышению установленных предельно допустимых уровней физических воздействий на природную среду.

Статья 54. Лимиты размещения серы в открытом виде на серных картах

      1. В целях обеспечения охраны окружающей среды и здоровья человека, сокращения объемов накопления серы, образующейся при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов, и стимулирования ее вовлечения в хозяйственный оборот устанавливаются лимиты размещения серы в открытом виде на серных картах (далее – лимиты накопления серы в открытом виде).

      2. Действие настоящей статьи распространяется на серу техническую газовую в любом агрегатном состоянии, образующуюся при разведке и (или) добыче углеводородов.

      3. Лимиты размещения серы в открытом виде устанавливаются для каждой специальной площадки (серной карты), оборудованной для открытого наземного хранения серы, в виде предельного количества (массы) серы, разрешенного для налива и иного открытого размещения на такую серную карту.

      Хранение серы закрытым способом в цистернах, силосах, иных резервуарах и сооружениях (складах), исключающих ее воздействие на окружающую среду, не подлежит экологическому нормированию.

      4. Лимиты размещения серы в открытом виде устанавливаются в экологическом разрешении на каждый календарный год.

      5. Лимиты размещения серы в открытом виде обосновываются в проекте нормативов размещения серы в открытом виде, который разрабатывается на основании данных об объемах производства в соответствии с утвержденной методикой и представляется вместе с заявлением на получение экологического разрешения.

      Методика разработки проекта нормативов размещения серы в открытом виде утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 55. Нормативы допустимой совокупной антропогенной нагрузки на окружающую среду

      1. Под нормативами допустимой совокупной антропогенной нагрузки на окружающую среду понимаются экологические нормативы, которые установлены в соответствии с величиной допустимого совокупного воздействия всех источников антропогенного воздействия на окружающую среду и (или) отдельные компоненты природной среды в пределах конкретных территорий и (или) акваторий (или их частей) и при соблюдении которых обеспечивается устойчивое функционирование естественных экологических систем и сохраняется биологическое разнообразие.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды утверждает нормативы допустимой совокупной антропогенной нагрузки на окружающую среду в результате эмиссий отдельных загрязняющих веществ в пределах всей территории Республики Казахстан, если соответствующие обязательства приняты в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

      3. Правила разработки нормативов допустимой совокупной антропогенной нагрузки на атмосферный воздух утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Нормативы предельно допустимых вредных воздействий на водные объекты утверждаются в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

Глава 6. Техническое регулирование и стандартизация в области охраны окружающей среды

Статья 56. Объекты и процедура подтверждения соответствия в области охраны окружающей среды

      Объекты и процедура подтверждения соответствия в области охраны окружающей среды определяются законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования.

Статья 57. Внедрение и применение международных стандартов в области охраны окружающей среды

      1. Внедрение и применение международных стандартов в области охраны окружающей среды осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере стандартизации с учетом требований настоящего Кодекса.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет рассмотрение проектов документов по стандартизации в пределах компетенции, а также подготовку предложений по разработке, внесению изменений, пересмотру и отмене национальных, межгосударственных стандартов, национальных классификаторов технико-экономической информации и рекомендаций по стандартизации для внесения в уполномоченный орган в сфере стандартизации.

      3. Внедрение физическими и юридическими лицами международных стандартов системы управления охраной окружающей среды стимулируется путем:

      1) распространения информации о международных стандартах системы управления охраной окружающей среды, применяемых в Республике Казахстан;

      2) сокращения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды частоты государственного экологического контроля для лиц, внедривших международные стандарты системы управления охраной окружающей среды и имеющих документ, подтверждающий такое внедрение;

      3) применения предусмотренных законами Республики Казахстан мер экономического стимулирования внедрения международных стандартах системы управления охраной окружающей среды.

Статья 58. Экологическая маркировка

      1. Под экологической маркировкой понимается заявление, информирующее об экологических аспектах продукции, работ или услуг, которое может быть приведено в виде текста, знака или графического изображения на этикетке продукции или упаковке, приводимого в сопроводительной документации, техническом описании, рекламном проспекте, информационном листке для общественности, или выполнены другим способом.

      Под экологическими аспектами в настоящей статье понимаются элементы деятельности организации, ее продукции или услуги, которые могут взаимодействовать с окружающей средой.

      2. Экологическая маркировка, за исключением случаев, указанных в пункте 3 настоящей статьи, осуществляется производителем продукции (исполнителем работ, услуг) на добровольной основе после подтверждения соответствия лицами, аккредитованными в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

      3. Производители сельскохозяйственной продукции, продукции аквакультуры и рыболовства, пищевой продукции, продукции из дикорастущих растений и продуктов их переработки осуществляют на добровольной основе экологическую маркировку в соответствии с Законом "О производстве органической продукции".

      4. Задачами экологической маркировки являются:

      1) информирование потребителей об экологических аспектах приобретаемых ими продукции, работ и услуг;

      2) стимулирование увеличения приобретения и потребления (использования) экологически чистой продукции, работ и услуг в целях снижения негативного антропогенного воздействия на окружающую среду;

      3) предотвращение или минимизация негативного антропогенного воздействия на окружающую среду на протяжении жизненного цикла продукции;

      4) содействие экспорту и повышение конкурентоспособности отечественной продукции.

      5. При экологической маркировке должны учитываться все аспекты жизненного цикла продукции, работы или услуги.

Глава 7. Экологическая оценка

Параграф 1. Общие положения об экологической оценке

Статья 59. Понятие экологической оценки

      1. Под экологической оценкой понимаются процесс выявления, изучения, описания и оценки возможных прямых и косвенных существенных воздействий реализации намечаемой деятельности или разрабатываемого документа на окружающую среду.

      2. Целью экологической оценки является подготовка материалов, необходимых для принятия отвечающих цели и задачам экологического законодательства Республики Казахстан решений о реализации намечаемой деятельности или разрабатываемого документа.

      3. Экологическая оценка по ее видам организуется и проводится в соответствии с настоящим Кодексом и инструкцией, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Инструкция по организации и проведению экологической оценки).

Статья 60. Виды экологической оценки

      1. Экологическая оценка, в зависимости от предмета оценки, проводится в виде:

      1) стратегической экологической оценки;

      2) оценки воздействия на окружающую среду;

      3) оценки трансграничных воздействий;

      4) экологической оценки по упрощенному порядку.

      2. Стратегическая экологическая оценка и (или) оценка воздействия на окружающую среду включают в себя проведение оценки трансграничного воздействия на окружающую среду в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом.

      3. Экологическая оценка по упрощенному порядку проводится для намечаемой и осуществляемой деятельности, не подлежащей обязательной оценке воздействия на окружающую среду в соответствии с настоящим Кодексом, при:

      1) разработке проектов нормативов эмиссий для действующих объектов I и II категории;

      2) разработке Раздела "Охрана окружающей среды" в составе проектной документации намечаемой деятельности и при подготовке декларации о воздействии на окружающую среду.

      Требования и порядок проведения экологической оценки по упрощенному порядку определяются Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

Статья 61. Принципы экологической оценки

      В дополнение к общим принципам, изложенным в статье 5 настоящего Кодекса, экологическая оценка осуществляется с соблюдением следующих специальных принципов:

      1) принцип потенциальной экологической опасности – экологическая оценка проводится исходя из предположения о том, что реализация намечаемой деятельности или разрабатываемого документа может вызвать негативные воздействия на окружающую среду, и необходимости изучения таких потенциальных воздействий, их существенности и вероятности наступления для определения необходимых мер по их предотвращению, минимизации или смягчению;

      2) принцип предупредительной функции – применение экологической оценки для формирования экологически обоснованных решений на самых ранних этапах планирования намечаемой деятельности или разработки документа;

      3) принцип альтернативности – оценка воздействий должна основываться на обязательном рассмотрении нескольких альтернативных вариантов реализации намечаемой деятельности или разрабатываемого документа, включая вариант отказа от их реализации ("нулевой" вариант);

      4) принцип долгосрочного прогнозирования – оценка должна учитывать влияние реализации намечаемой деятельности или разрабатываемого документа с учетом объективно прогнозируемого социально-экономического развития и качества окружающей среды в долгосрочной перспективе;

      5) принцип комплексности – рассмотрение в рамках экологической оценки в их взаимосвязи всех экологических, технологических, технических, организационно-производственных, социальных и экономических аспектов реализации намечаемой деятельности или разрабатываемого документа;

      6) принцип совместимости – реализация намечаемой деятельности или разрабатываемого документа не должна приводить к ухудшению качества жизни местного населения и условий осуществления других видов деятельности, в том числе в сфере сельского, водного и лесного хозяйства;

      7) принцип гибкости – виды воздействий на окружающую среду, подлежащие рассмотрению в рамках экологической оценки, а также масштаб, глубина и направления необходимых исследований определяются индивидуально в каждом случае в зависимости от конкретного характера намечаемой деятельности или разрабатываемого документа, в том числе путем определения сферы охвата в соответствии с настоящим Кодексом.

Параграф 2. Стратегическая экологическая оценка

Статья 62. Общие положения о стратегической экологической оценке

      1. Под стратегической экологической оценкой понимается процесс выявления, изучения, описания и оценки на основе соответствующих исследований возможных существенных воздействий реализации государственных программ в отраслях, перечисленных в пункте 3 статьи 63 настоящего Кодекса, (далее для целей настоящей Главы Кодекса – Документы) на окружающую среду, включающий в себя стадии, предусмотренные статьей 64 настоящего Кодекса.

      2. Стратегическая экологическая оценка проводится в течение всего процесса разработки Документа и должна быть инициирована на начальной стадии его разработки, позволяющей своевременно выявить и изучить все существенные негативные воздействия на окружающую среду, которые могут быть вызваны реализацией такого Документа, и учесть при дальнейшей разработке и утверждении Документа все необходимые меры по предотвращению или, если полное предотвращение невозможно, минимизации таких воздействий.

      3. Утверждение, реализация Документа и финансирование предусмотренных им мероприятий, без проведения стратегической экологической оценки, если обязательность ее проведения предусмотрена настоящим Кодексом или определена в результате скрининга воздействий Документов, запрещается.

      4. Результаты стратегической экологической оценки Документов вышестоящего уровня должны учитываться при проведении стратегической экологической оценки Документов нижестоящего уровня.

      5. Результаты стратегической экологической оценки Документов, разрабатываемых на нижестоящих уровнях, должны учитываться при проведении стратегической экологической оценки Документов, разрабатываемых на вышестоящих уровнях.

      6. Стратегическая экологическая оценка, а также скрининг воздействий Документов проводятся в соответствии с настоящим Кодексом и Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

Статья 63. Предмет стратегической экологической оценки

      1. Предметом стратегической экологической оценки являются проекты Документов, реализация которых может оказать существенное воздействие на окружающую среду, а также изменения и (или) дополнения, вносимые в действующие Документы, реализация которых может оказать существенное воздействие на окружающую среду.

      2. В случае внесения изменений и (или) дополнений в действующий Документ, реализация которых может оказать существенное воздействие на окружающую среду, стратегической экологической оценке подлежит такой действующий Документ вместе с проектом, предусматривающим внесение изменений и (или) дополнений в него.

      3. Обязательной стратегической экологической оценке подлежат Документы, за исключением документов, указанных в пунктах 5 и 6 настоящей статьи, направленные на развитие сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, энергетики, промышленности (включая разведку и добычу полезных ископаемых), транспорта, управления отходами, водного хозяйства, телекоммуникаций, туризма, планирования развития городских и сельских территорий, использования и охраны земель, если реализация таких документов создает условия для осуществления видов деятельности, подлежащих обязательной оценке воздействия на окружающую среду в соответствии с пунктом 1 статьи 76 настоящего Кодекса.

      4. Проекты Документов, которые не подпадают под действие пункта 3 настоящей статьи, подлежат обязательной стратегической экологической оценке, если они предусматривают положения, которые являются или могут стать условиями выдачи разрешений или приема уведомлений в порядке, предусмотренном Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях", в отношении деятельности, оказывающей воздействие на окружающую среду, и если необходимость проведения стратегической экологической оценки установлена по результатам скрининга воздействий Документов, проводимого в соответствии со статьей 66 настоящего Кодекса.

      Положения части первой настоящего пункта не распространяются на документы, указанные в пункте 6 настоящей статьи.

      5. Стратегическая экологическая оценка не проводится при внесении в Документы, перечисленные в пункте 3 настоящей статьи, изменений и (или) дополнений, если отсутствие необходимости проведения стратегической экологической оценки таких изменений и (или) дополнений установлено по результатам скрининга воздействий Документов.

      6. Не требуют проведения обязательной стратегической экологической оценки:

      1) документы в финансовой и бюджетной сфере;

      2) документы, единственной целью которых является обеспечение обороны, национальной безопасности, мероприятий по гражданской защите, предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций.

Статья 64. Стадии стратегической экологической оценки

      Стратегическая экологическая оценка состоит из следующих стадий:

      1) определение необходимости проведения стратегической экологической оценки на основании установленных настоящим Кодексом критериев, в том числе в случаях, установленных настоящим Кодексом, - по результатам скрининга воздействий Документа;

      2) определение сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке;

      3) подготовку отчета по стратегической экологической оценке;

      4) оценку качества отчета по стратегической экологической оценке;

      5) рассмотрение проекта Документа до его утверждения на предмет соответствия отчету по стратегической экологической оценке;

      6) мониторинг существенных воздействий Документа на окружающую среду.

Статья 65. Субъекты, ответственные за проведение стратегической экологической оценки

      1. Ответственность за обеспечение проведения стратегической экологической оценки несет государственный орган-разработчик Документа.

      2. Государственные органы-разработчики Документов в соответствии с требованиями экологического законодательства Республики Казахстан участвуют в обеспечении права общественности на доступ к экологической информации и права заинтересованной общественности на участие в принятии решений по вопросам, касающимся окружающей среды, на всех этапах разработки и утверждения Документа.

      3. Подготовка отчета по стратегической экологической оценке, выполнение иных работ и оказание иных услуг в процессе проведения стратегической экологической оценки обеспечиваются государственным органам-разработчиком самостоятельно и (или) с привлечением внешних экспертов в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

Статья 66. Скрининг воздействий Документов

      1. Скрининг воздействий Документов представляет собой процесс выявления потенциальных существенных воздействий реализации Документов на окружающую среду, осуществляемый в целях определения на основании критериев, установленных в пункте 3 настоящей статьи, необходимости или отсутствия необходимости проведения стратегической экологической оценки.

      2. Проведение скрининга воздействий Документов обязательно для всех Документов, подпадающих под действие пунктов 4 или 5 статьи 63 настоящего Кодекса.

      3. Скрининг воздействий Документов проводится на основании следующих критериев:

      1) актуальности Документа с точки зрения необходимости учета в нем рисков, связанных с воздействием на окружающую среду, и обеспечения соответствия Документа целям содействия устойчивому развитию;

      2) возможностей реализации видов деятельности, устанавливаемых Документом, с учетом места, вида, масштабов, условий деятельности, наличия природных ресурсов и условий их использования;

      3) степени влияния данного документа на реализацию иных Документов;

      4) экологических рисков, обусловленных реализацией Документа, в том числе с точки зрения влияния на здоровье населения;

      5) актуальности Документа с точки зрения исполнения требований законодательства Республики Казахстан и ее международных обязательств в области охраны окружающей среды;

      6) особенностей экологических последствий реализации Документа, таких как вероятность, продолжительность, частота и обратимость последствий, кумулятивный характер последствий, величина и пространственная протяженность воздействия (географический район и численность затрагиваемого населения);

      7) трансграничного характера последствий реализации Документа;

      8) степени и характера возможных последствий реализации Документа для особо охраняемых природных территорий, объектов государственного природно-заповедного фонда, элементов экологической сети, связанных с системой особо охраняемых природных территорий, природных ареалов редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных и растений, объектов историко-культурного наследия, земель оздоровительного, рекреационного и историко-культурного назначения;

      9) необходимости оценки возможных экологических последствий Документа, в отношении которого ранее стратегическая экологическая оценка не проводилась, либо проводилась, но не обеспечила достаточное изучение всех возможных экологических последствий реализации Документа;

      10) характера предлагаемых изменений Документа, в отношении которого ранее проводилась стратегическая экологическая оценка.

      4. Проведение скрининга воздействий Документов организуется государственным органом-разработчиком Документа на начальной стадии разработки Документа.

      5. Скрининг воздействий Документов проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с учетом:

      1) замечаний и предложений, полученных от заинтересованной общественности и заинтересованных государственных органов в порядке, установленном статьями 70 и 71 настоящего Кодекса, и в соответствии с Инструкцией по организации и проведению экологической оценки;

      2) необходимости проведения оценки трансграничных воздействий при наличии основания, предусмотренного подпунктом 2) пункта 1 статьи 91 настоящего Кодекса.

      6. Для инициирования скрининга воздействий Документа государственный орган-разработчик Документа направляет уполномоченному органу в области охраны окружающей среды следующие документы:

      1) проект Документа, включающий информацию об основных направлениях и сроках его реализации;

      2) описание территории, на которой планируется реализация Документа;

      3) общую характеристику потенциального воздействия реализации Документа на окружающую среду и здоровье населения.

      7. В течение двух рабочих дней после получения документов, указанных в пункте 6 настоящей статьи, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды размещает их на официальном интернет-ресурсе и информирует об этом все государственные органы, которые уполномоченный орган в области охраны окружающей среды определил в качестве заинтересованных в соответствии со статьей 70 настоящего Кодекса, а государственный орган-разработчик в тот же срок информирует об этом заинтересованную общественность способами, предусмотренными статьей 71 настоящего Кодекса.

      8. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды рассматривает полученные документы на основании критериев, определенных в пункте 2 настоящей статьи, и с учетом замечаний и предложений, поступивших от заинтересованных государственных органов и общественности, подготавливает заключение о необходимости или отсутствии необходимости проведения стратегической экологической оценки (далее – заключение о результатах скрининга воздействий Документа).

      Если уполномоченный орган в области охраны окружающей среды приходит к выводу о несущественности возможных экологических последствий реализации Документа, в заключении о результатах скрининга воздействий Документа приводится вывод об отсутствии необходимости проведения стратегической экологической оценки данного Документа.

      Если уполномоченный орган в области охраны окружающей среды приходит к выводу о возможных существенных экологических последствиях реализации Документа, в заключении о результатах скрининга воздействий Документа приводится вывод о необходимости проведения стратегической экологической оценки данного Документа.

      9. Не позднее срока, указанного в пункте 10 настоящей статьи, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды направляет заключение о результатах скрининга воздействий Документа государственному органу-разработчику и размещает копию такого заключения на официальном интернет-ресурсе.

      10. Срок проведения скрининга воздействий Документа составляет 15 рабочих дней с даты получения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды документов, указанных в пункте 6 настоящей статьи.

Статья 67. Определение сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке

      1. В ходе определения сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке устанавливаются объем и степень детализации информации, подлежащей включению в отчет по стратегической экологической оценке исходя из характера и содержания Документа.

      Определение сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке проводится в целях:

      1) определения масштабов потенциальных воздействий реализации Документа на окружающую среду и здоровье населения;

      2) определения обоснованных и практически применимых альтернативных решений, которые могут быть включены в Документ, в том числе решений, наилучших с точки зрения охраны окружающей среды;

      3) информирования общественности о планируемом Документе, возможных альтернативных решениях, которые могут быть в него включены, и ожидаемых результатах его реализации;

      4) определения заинтересованной общественности в отношении конкретного Документа;

      5) обеспечения государственного органа-разработчика информацией, необходимой для обоснования затрат на подготовку отчета по стратегической экологической оценке;

      6) определения круга исходных данных и другой информации, получение которой необходимо в ходе проведения стратегической экологической оценки;

      7) выявления существенных воздействий планируемого Документа на особо охраняемые природные территории, иные территории и объекты, подлежащие охране в соответствии с законодательством и (или) международными договорами Республики Казахстан и имеющие местное, национальное или международное значение;

      8) определения вероятности трансграничных воздействий реализации планируемого Документа на окружающую среду;

      9) определения целей в области охраны окружающей среды, в том числе связанных со здоровьем населения, имеющих отношение к Документу, на международном, национальном и местном уровнях.

      2. Определение сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с учетом замечаний и предложений, полученных от заинтересованных государственных органов и общественности в соответствии со статьями 70 и 71 настоящего Кодекса.

      3. Порядок определения сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке устанавливается Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

      4. Результаты определения сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке оформляются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в виде заключения (далее – заключение об определении сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке).

Статья 68. Отчет по стратегической экологической оценке

      1. В отчете по стратегической экологической оценке определяются, описываются и оцениваются вероятные существенные воздействия реализации Документа на окружающую среду, а также разумные альтернативы предложенных в нем решений с учетом целей и географического охвата Документа.

      2. Содержание отчета по стратегической экологической оценке должно соответствовать заключению об определении сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке.

      3. Отчет по стратегической экологической оценке должен содержать информацию, указанную в пункте 4 настоящей статьи, соответствующую уровню современных знаний и методов оценки, содержанию и степени детализации Документа.

      4. Отчет по стратегической экологической оценке должен включать:

      1) краткое изложение содержания, основных целей Документа и его связи с другими Документами;

      2) оценку текущего качества окружающей среды и вероятного его изменения в случае отказа от принятия Документа;

      3) оценку качества окружающей среды на территориях, которые могут быть в существенной степени затронуты реализацией Документа;

      4) существующие экологические проблемы, риск их усугубления или появления новых экологических проблем в результате реализации Документа, в том числе с точки зрения влияния качества окружающей среды на здоровье населения и воздействий на особо охраняемые природные территории;

      5) цели в области охраны окружающей среды, в том числе связанные с обеспечением благоприятной для жизни и здоровья населения окружающей среды, имеющие отношение к Документу, установленные на международном, национальном и (или) местном уровнях, а также порядок учета этих целей и других вопросов, связанных с охраной окружающей среды, в процессе разработки Документа;

      6) описание вероятных существенных экологических последствий реализации Документа, включая побочные, кумулятивные, краткосрочные, среднесрочные и долгосрочные, постоянные и временные, положительные и отрицательные последствия;

      7) меры по предотвращению, уменьшению, компенсации любых существенных негативных воздействий реализации Документа на окружающую среду;

      8) обоснование выбора решений, принятых в Документе, из числа альтернативных вариантов, которые рассматривались в ходе стратегической экологической оценки, и описание процесса проведения оценки, в том числе любых трудностей, связанных с отсутствием необходимых методик или наличием пробелов в знаниях, недостатком информации или технических средств в процессе оценки;

      9) программу мониторинга существенных воздействий реализации Документа на окружающую среду, включающую описание конкретных мер по его проведению;

      10) описание вероятных трансграничных воздействий реализации Документа на окружающую среду (при их наличии), замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности, в том числе полученных в ходе оценки трансграничных воздействий;

      11) резюме отчета по стратегической экологической оценке, включающее краткие и обобщенные выводы по подпунктам 1)-10) настоящего пункта и представленное в форме, доступной для понимания общественности.

      5. Государственный орган-разработчик в рамках разработки Документа обеспечивает подготовку отчета по стратегической экологической оценке, в том числе при необходимости с привлечением внешних экспертов в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

      6. Государственный орган-разработчик обязан представить отчет по стратегической экологической оценке для оценки качества в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды. Срок разработки отчета по стратегической экологической оценке определяется государственным органом- разработчиком самостоятельно при условии, что такой срок должен обеспечивать возможность завершения стратегической экологической оценки до утверждения Документа и учета в нем результатов стратегической экологической оценки.

      7. В течение двух рабочих дней после получения от государственного органа-разработчика отчета по стратегической экологической оценке уполномоченный орган в области охраны окружающей среды размещает их на официальном интернет-ресурсе и информирует об этом все государственные органы, которые уполномоченный орган в области охраны окружающей среды определил в качестве заинтересованных в соответствии со статьей 70, а государственный орган-разработчик в тот же срок информирует об этом заинтересованную общественность способами, предусмотренными статьей 71 настоящего Кодекса.

      8. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет прием замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности в течение 30 календарных дней с даты размещения отчета по стратегической экологической оценке на официальном интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      9. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды рассматривает полученный от государственного органа-разработчика отчет по стратегической экологической оценке на предмет его качества и соответствия заключению об определении сферы охвата экологического отчета по стратегической экологической оценке, с учетом замечаний и предложений, поступивших от заинтересованных государственных органов и общественности.

      10. По результатам оценки качества отчета по стратегической экологической оценке уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней после истечения срока, указанного в пункте 8 настоящей статьи, выносит заключение об удовлетворительном или неудовлетворительном качестве отчета по стратегической экологической оценке.

      В случае признания качества отчета по стратегической экологической оценке неудовлетворительным заключение уполномоченного органа в области охраны окружающей среды должно содержать указание на аспекты отчета, которые признаны неудовлетворительными, в том числе с отсылкой к полученным замечаниям и предложениям заинтересованных государственных органов и общественности, а также рекомендации относительно мер, которые необходимо принять при доработке отчета по стратегической экологической оценке для признания его качества удовлетворительным.

      В случае признания отчета по стратегической экологической оценке неудовлетворительным государственный орган-разработчик дорабатывает его и, при необходимости, проект Документа, и представляет их уполномоченному органу в области охраны окружающей среды для проведения повторной оценки качества в порядке, предусмотренном настоящей статьей.

      Утверждение Документа, подлежащего в соответствии с настоящим Кодексом стратегической экологической оценке, допускается только при наличии отчета по стратегической экологической оценке, качество которого признано удовлетворительным на основании заключения уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      11. В течение двух рабочих дней после получения заключения уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о качестве отчета по стратегической экологической оценке государственный орган-разработчик размещает на официальном интернет-ресурсе копию такого заключения и информирует об этом общественность способами, предусмотренными статьей 71 настоящего Кодекса.

Статья 69. Рассмотрение Документа на предмет соответствия отчету по стратегической экологической оценке

      1. Государственный орган-разработчик после признания отчета по стратегической экологической оценке удовлетворительным в соответствии с пунктом 9 статьи 68 настоящего Кодекса при необходимости осуществляет доработку Документа с учетом выводов отчета по стратегической экологической оценке.

      2. После доработки Документа в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи государственный орган-разработчик выносит проект Документа на общественные слушания.

      Общественные слушания проводятся в соответствии с правилами проведения общественных слушаний, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 70. Консультации с заинтересованными государственными органами в рамках стратегической экологической оценки

      1. К заинтересованным государственным органам относятся государственные органы, местные исполнительные органы, функции которых могут быть затронуты реализацией Документа.

      2. Перечень заинтересованных государственных органов в каждом конкретном случае определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды. При этом в число заинтересованных государственных органов во всех случаях в обязательном порядке включаются уполномоченный орган в области здравоохранения, а также местные исполнительные органы административно-территориальных единиц, в пределах которых предполагается реализация Документа.

      3. Для отдельных видов Документов перечень государственных органов, местных исполнительных органов, подлежащих отнесению к числу заинтересованных государственных органов в обязательном порядке, может быть установлен нормативными правовыми актами, регулирующими порядок разработки и утверждения таких Документов.

      4. Консультации с заинтересованными государственными органами представляют собой процесс получения, рассмотрения и учета замечаний и предложений заинтересованных государственных органов при:

      1) проведении скрининга воздействий Документа;

      2) определении сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке;

      3) рассмотрении качества отчета по стратегической экологической оценке;

      4) рассмотрения проекта Документа до его утверждения на предмет соответствия отчету по стратегической экологической оценке, признанному удовлетворительным в соответствии с пунктом 9 статьи 68 настоящего Кодекса.

      5. Консультации с заинтересованными органами проводятся в соответствии с настоящей статьей и Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

      6. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан рассмотреть все замечания и предложения заинтересованных государственных органов, полученные им в ходе скрининга воздействий Документа, определения сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке и рассмотрения качества отчета по стратегической экологической оценке, если такие замечания и предложения представлены в течение соответствующих сроков, установленных Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

      Государственные органы, местные исполнительные органы, отнесенные в соответствии с настоящей статьей к числу заинтересованных государственных органов, обязаны предоставить свои замечания и предложения либо письмо об их отсутствии в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

      7. По результатам консультаций с заинтересованными государственными органами, проведенных в соответствии с настоящей статьей, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды составляет протокол консультаций с заинтересованными органами, в котором отражаются все замечания и предложения, полученные от заинтересованных государственных органов.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан предоставлять заинтересованным государственным органам информацию о том, каким образом их замечания и предложения были учтены на соответствующих стадиях стратегической экологической оценки, а также о причинах, по которым отдельные замечания и предложения не были учтены.

      8. Протоколы консультаций с заинтересованными государственными органами доводятся до сведения общественности способами, предусмотренными пунктом 5 статьи 71 настоящего Кодекса.

Статья 71. Участие заинтересованной общественности в проведении стратегической экологической оценки

      1. Заинтересованная общественность вправе выразить замечания или предложения относительно:

      1) проекта Документа – на любых стадиях стратегической экологической оценки;

      2) необходимости или отсутствия необходимости проведения стратегической экологической оценки – на стадии, предусмотренной статьей 66 настоящего Кодекса;

      3) сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке– на стадии, предусмотренной статьей 67 настоящего Кодекса;

      4) качества отчета по стратегической экологической оценке – на стадии, предусмотренной статьей 68 настоящего Кодекса;

      5) программы мониторинга существенных воздействий Документа на окружающую среду – на стадии, предусмотренной статьей 74 настоящего Кодекса.

      2. Государственный орган-разработчик обязан обеспечивать возможность участия заинтересованной общественности на всех стадиях стратегической экологической оценки в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и Инструкцией по организации и проведению стратегической экологической оценки, начиная с первоначального этапа разработки Документов, на котором возможен выбор вариантов решений из числа имеющихся альтернатив.

      3. Государственный орган-разработчик обеспечивает участие заинтересованной общественности в проведении стратегической экологической оценки путем:

      1) определения заинтересованной общественности;

      2) установления разумных сроков, предоставляющих заинтересованной общественности возможность предоставить замечания и предложения своевременно и с должной эффективностью на всех стадиях стратегической экологической оценки;

      3) информирования общественности в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, способами, предусмотренными пунктом 5 настоящей статьи;

      4) предоставления общественности информации на основании ее запросов;

      5) информирования заинтересованной общественности о возможности ее участия в проведении консультаций в случаях проведения оценки трансграничных воздействий;

      6) учета замечаний и предложений общественности в процессе стратегической экологической оценки.

      4. Критерии определения заинтересованной общественности определяются в Инструкции по организации и проведению экологической оценки.

      5. К обязательным способам информирования общественности в процессе стратегической экологической оценки относится размещение информации:

      1) на официальном интернет-ресурсе государственного органа-разработчика;

      2) на официальном интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды;

      3) в отношении информации, указанной в подпунктах 1) – 3), 11) пункта 6 настоящей статьи, – не менее чем в одном средстве массовой информации (в периодическом печатном издании, через телеканал или радиоканал), распространяемом на всей территории, затрагиваемой реализацией Документа;

      4) в отношении информации, указанной в подпунктах 1) –3), 11) пункта 6 настоящей статьи, – на бумажных носителях в общедоступных для населения местах (на досках объявлений уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и его территориальных подразделений, местных исполнительных органов и в местах, специально предназначенных для размещения объявлений);

      5) посредством рассылки индивидуальных письменных сообщений юридическим лицам, в ведении которых находятся особо охраняемые природные территории, если они могут быть затронуты воздействием Документа на окружающую среду.

      6. Информация, которая в обязательном порядке должна быть предоставлена общественности в процессе стратегической экологической оценки в порядке, установленном Инструкцией по организации и проведению экологической оценки, включает:

      1) информацию о начале разработки Документа, его наименовании, основных направлениях и сроках реализации;

      2) наименование и местонахождение государственного органа (должностного лица), ответственного за прием и учет замечаний и предложений от заинтересованной общественности;

      3) сроки, место и способ приема замечаний и предложений от заинтересованной общественности на различных стадиях стратегической экологической оценки;

      4) проекты Документов до их утверждения;

      5) заключения о результатах скрининга воздействий Документа;

      6) заявления и заключения об определении сферы охвата отчетов по стратегической экологической оценке;

      7) отчеты по стратегической экологической оценке;

      8) протоколы консультаций с заинтересованными государственными органами, проведенных при проведении скрининга воздействий Документа, определении сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке, а также при оценке качества отчета по стратегической экологической оценке и проекта Документа;

      9) отчеты по мониторингу существенных воздействий реализации Документов на окружающую среду;

      10) объявления о проведении общественных слушаний;

      11) протоколы проведения общественных слушаний по проектам Документов и отчетам по стратегической экологической оценке;

      12) справки, включающие обобщение замечаний и предложений общественности, полученных в ходе общественных слушаний;

      13) информацию об оценке трансграничных воздействий, проведенной в рамках стратегической экологической оценки;

      14) заключения о качестве отчетов по стратегической экологической оценке;

      15) утвержденные Документы;

      16) иные документы и информацию, предоставленные уполномоченному органу в области охраны окружающей среды в связи с проведением стратегической экологической оценки.

      7. Информация по стратегической экологической оценке, указанная в подпунктах 8-16 пункта 6 настоящей статьи, в обязательном порядке передается государственным органом-разработчиком в Государственный фонд экологической информации.

Статья 72. Оценка трансграничных воздействий, проводимая в ходе стратегической экологической оценки

      1. При наличии оснований, предусмотренных подпунктом 2) пункта 1 статьи 91 настоящего Кодекса, в ходе стратегической экологической оценки проводится оценка трансграничных воздействий.

      2. Оценка трансграничных воздействий проводится в соответствии с Параграфом 4 настоящей Главы и международными договорами Республики Казахстан.

Статья 73. Особенности утверждения Документов, подлежащих стратегической экологической оценке

      Документ, подлежащий стратегической экологической оценке, должен учитывать данные отчета по стратегической экологической оценке, замечания и предложения заинтересованных государственных органов и общественности, в том числе результаты общественных слушаний, а в случаях проведения оценки трансграничных воздействий – результаты такой оценки.

Статья 74. Мониторинг существенных воздействий Документов на окружающую среду

      1. Государственный орган-разработчик несет ответственность за обеспечение проведения мониторинга существенных воздействий Документа на окружающую среду в соответствии с программой мониторинга, являющейся частью отчета по стратегической экологической оценке.

      2. Целями мониторинга существенных воздействий Документов на окружающую среду являются:

      1) своевременное обнаружение существенных неблагоприятных воздействий Документа на окружающую среду, не учтенных ранее, и обеспечение возможности принятия надлежащих мер по их предотвращению и устранению;

      2) обеспечение соответствия Документа целям охраны окружающей среды, в том числе связанным с влиянием качества окружающей среды на жизнь и здоровье населения, установленным на международном, национальном и местном уровнях и имеющим отношение к данному Документу.

      3. Порядок проведения мониторинга существенных воздействий на окружающую среду в результате реализации Документов устанавливается Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

      4. Государственный орган-разработчик Документа на ежегодной основе в течение срока, установленного в программе мониторинга, обеспечивает подготовку отчета по мониторингу существенных воздействий реализации Документов на окружающую среду и представляет его уполномоченному органу в области охраны окружающей среды, а также информирует общественность о результатах мониторинга в соответствии с пунктом 5 статьи 71 настоящего Кодекса и Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

Параграф 3. Оценка воздействия на окружающую среду

Статья 75. Оценка воздействия на окружающую среду

      1. Под оценкой воздействия на окружающую среду понимается процесс выявления, изучения, описания и оценки на основе соответствующих исследований возможных существенных воздействий реализации намечаемой деятельности на окружающую среду, включающий в себя стадии, предусмотренные статьей 78 настоящего Кодекса.

      2. Под намечаемой деятельностью в настоящем Кодексе понимается намечаемая деятельность физических и юридических лиц, связанная со строительством и дальнейшей эксплуатацией производственных и иных объектов, иного рода вмешательствoм в окружающую среду, в том числе путем проведения операций по недропользованию, а также внесением в такую деятельность существенных изменений.

Статья 76. Обязательность оценки воздействия на окружающую среду

      1. Оценка воздействия на окружающую среду является обязательной для:

      1) видов намечаемой деятельности согласно Разделу 1 Приложения 1 к настоящему Кодексу с учетом указанных в нем количественных пороговых значений (при их наличии);

      2) изменений, вносимых в виды намечаемой или осуществляемой деятельности, указанные в Разделе 1 Приложения 1 к настоящему Кодексу, в результате которых достигаются соответствующие количественные предельные значения;

      3) видов намечаемой деятельности согласно Разделу 2 Приложения 1 к настоящему Кодексу с учетом указанных в нем количественных пороговых значений (при их наличии), если обязательность проведения оценки воздействия на окружающую среду в отношении такой деятельности установлена в заключении о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности;

      4) существенных изменений, вносимых в намечаемую или осуществляемую деятельность, в отношении которой ранее была проведена обязательная оценка воздействия на окружающую среду, если обязательность проведения оценки воздействия на окружающую среду таких существенных изменений установлена в заключении о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности.

      2. Под существенными изменениями в подпункте 4) пункта 1 настоящей статьи и в подпункте 3) пункта 2 статьи 80 настоящего Кодекса понимаются любые изменения, вносимые в указанные виды деятельности, в результате которых:

      1) возрастает объем или мощность производства;

      2) увеличивается количество и (или) изменяется вид используемых в деятельности природных ресурсов;

      3) увеличивается количество и (или) изменяется вид используемых топлива и (или) сырья;

      4) увеличивается площадь нарушаемых земель или подлежат нарушению земли, ранее не учтенные при проведении оценки воздействия на окружающую среду;

      5) иным образом существенно изменяется технология, управление производственным процессом либо способ использования, в результате которых могут ухудшиться количественные и качественные показатели эмиссий, измениться область воздействия таких эмиссий и (или) увеличиться количество образуемых отходов.

      3. Оценка воздействия на окружающую среду не является обязательной для намечаемой деятельности, не указанной в пункте 1 настоящей статьи, и может проводиться в добровольном порядке по усмотрению инициаторов такой деятельности.

      4. Обязательной оценке воздействия на окружающую среду не подлежит намечаемая деятельность или ее часть, а также внесение в нее изменений, в том числе существенных, если ее осуществление или внесение соответствующих изменений в нее необходимо в связи с предупреждением, ликвидацией или устранением последствий аварийной или чрезвычайной ситуации, введением военного положения или в связи с экстренными мерами по обеспечению обороны или национальной безопасности Республики Казахстан.

      5. Запрещается реализация намечаемой деятельности, в том числе выдача экологического разрешения и предоставление земельного участка для осуществления намечаемой деятельности, без предварительного проведения оценки воздействия на окружающую среду, если ее проведение является обязательным в соответствии с требованиями настоящего Кодекса для такой намечаемой деятельности.

      На основании заключения об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду, подготовленного уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии со статьей 82 настоящего Кодекса, инициатор намечаемой деятельности вправе в порядке, установленном земельным законодательством Республики Казахстан, обратиться за резервированием земельного участка (земельных участков), необходимого (необходимых) для осуществления намечаемой деятельности, на период проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду.

      В тех случаях, когда намечаемая деятельность предполагает использование земельных участков, находящихся в частной собственности или землепользовании третьих лиц, отношения инициатора с такими лицами регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 77. Виды и объекты воздействий, подлежащих учету при оценке воздействия на окружающую среду

      1. В процессе оценки воздействия на окружающую среду подлежат учету следующие виды воздействий:

      1) прямые воздействия – воздействия, которые могут быть непосредственно оказаны основными и сопутствующими видами намечаемой деятельности;

      2) косвенные воздействия – воздействия на окружающую среду и здоровье населения, которые вызываются опосредованными (вторичными) факторами, которые могут возникнуть вследствие осуществления намечаемой деятельности;

      3) кумулятивные воздействия – воздействия, возникающие в результате постоянно возрастающих негативных изменений в окружающей среде, вызываемых в совокупности прошлыми и существующими воздействиями антропогенного или природного характера, а также обоснованно предсказуемыми будущими воздействиями, сопровождающими осуществление намечаемой деятельности.

      2. В процессе оценки воздействия на окружающую среду проводится оценка воздействия на следующие объекты воздействия, в том числе в их взаимосвязи и взаимодействии:

      1) атмосферный воздух;

      2) поверхностные и подземные воды;

      3) поверхность дна водоемов;

      4) ландшафты;

      5) земли и почвенный покров;

      6) растительный мир;

      7) животный мир;

      8) состояние экологических систем;

      9) состояние здоровья и условия жизни населения;

      10) объекты, представляющие особую экологическую, научную, историко-культурную и рекреационную ценность;

      11) сопротивляемость к изменению климата экологических и социально-экономических систем.

      3. В случаях, когда намечаемая деятельность может оказать воздействие на особо охраняемые природные территории, в процессе оценки воздействия на окружающую среду также проводится оценка воздействия на соответствующие природные комплексы, в том числе земли особо охраняемых природных территорий, а также находящиеся на этих землях и землях других категорий объекты государственного природно-заповедного фонда.

      4. При проведении оценки воздействия на окружающую среду также подлежат оценке воздействия на окружающую среду, которые могут быть вызваны возникновением чрезвычайных ситуаций антропогенного и природного характера, аварийного загрязнения окружающей среды, определяются возможные меры и методы по предотвращению и сокращению вредного воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду, а также необходимый объем производственного экологического мониторинга.

      5. В процессе проведения оценки воздействия на окружающую среду подлежат учету отрицательные и положительные эффекты воздействия на окружающую среду и здоровье населения.

      6. В процессе проведения оценки воздействия на окружающую среду не подлежат учету воздействия, вызываемые выбросами парниковых газов.

Статья 78. Стадии оценки воздействия на окружающую среду

      Оценка воздействия на окружающую среду включает в себя следующие стадии:

      1) рассмотрение заявления о намечаемой деятельности в целях определения его соответствия требованиям настоящего Кодекса, а также, в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, проведения скрининга воздействий намечаемой деятельности;

      2) определение сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду;

      3) подготовку отчета о возможных воздействиях;

      4) оценку качества отчета о возможных воздействиях;

      5) вынесение заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду и его учет;

      6) послепроектный анализ фактических воздействий реализации намечаемой деятельности, если необходимость его проведения определена в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 79. Заявление о намечаемой деятельности

      1. Лицо, намеревающееся осуществлять деятельность, для которой настоящим Кодексом предусмотрена обязательная оценка воздействия на окружающую среду или обязательный скрининг воздействий намечаемой деятельности, обязано подать заявление о намечаемой деятельности в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды, после чего данное лицо признается инициатором соответственно оценки воздействия на окружающую среду или скрининга воздействий намечаемой деятельности (далее – инициатор).

      2. Заявление о намечаемой деятельности подается в электронной форме должно содержать следующие сведения:

      1) для физического лица: фамилию, имя, отчество (при наличии), адрес места жительства, индивидуальный идентификационный номер, телефон, адрес электронной почты;

      2) для юридического лица: наименование, адрес местонахождения, бизнес-идентификационный номер, данные о первом руководителе, телефон, адрес электронной почты;

      3) общее описание видов намечаемой деятельности и их классификация согласно Приложению 1 или описание существенных изменений, вносимых в такие виды деятельности согласно подпункту 4) пункта 1 статьи 76 настоящего Кодекса;

      4) сведения о предполагаемом месте осуществления намечаемой деятельности, обоснование выбора места и возможностях выбора других мест;

      5) общие предполагаемые технические характеристики намечаемой деятельности, включая мощность (производительность) объекта, его протяженность, площадь, характеристики продукции;

      6) краткое описание предполагаемых технических и технологических решений для намечаемой деятельности;

      7) предположительный срок начала реализации намечаемой деятельности и ее завершения;

      8) описание видов ресурсов, необходимых для осуществления деятельности, в том числе водных ресурсов, земельных ресурсов, почвы, полезных ископаемых, растительности, сырья, энергии, с указанием их предполагаемых количественных и качественных характеристик;

      9) описание предполагаемых видов, объемов и качественных характеристик эмиссий в окружающую среду и отходов, которые могут образовываться в результате осуществления намечаемой деятельности;

      10) перечень разрешений, наличие которых предположительно потребуется для осуществления намечаемой деятельности и государственных органов, в чью компетенцию входит выдача таких разрешений;

      11) описание возможных альтернатив достижения целей указанной намечаемой деятельности и вариантов ее осуществления (включая применение альтернативных технических и технологических решений и мест расположения объекта);

      12) характеристика возможных форм негативного и положительного воздействия на окружающую среду в результате осуществления намечаемой деятельности, их характер и ожидаемые масштабы, с учетом их вероятности, продолжительности, частоты и обратимости;

      13) характеристика возможных форм трансграничного воздействия на окружающую среду, их характер и ожидаемые масштабы с учетом их вероятности, продолжительности, частоты и обратимости;

      14) краткое описание текущего состояния компонентов окружающей среды на территории и (или) акватории, в пределах которых предполагается осуществление намечаемой деятельности, а также, если таковые имеются у инициатора, результаты фоновых исследований;

      15) предлагаемые меры по предупреждению, исключению и снижению возможных форм неблагоприятного воздействия, а также по устранению их последствий.

      3. Для целей подачи заявления о намечаемой деятельности, проведения скрининга воздействий намечаемой деятельности или оценки воздействия на окружающую среду наличие у инициатора прав в отношении земельного участка, необходимого для осуществления намечаемой деятельности, не требуется.

      4. В случае если для осуществления намечаемой деятельности требуется получение экологического разрешения, инициатор вправе подать заявление о намечаемой деятельности в рамках процедуры выдачи соответствующего экологического разрешения. В таких случаях срок рассмотрения заявления на выдачу соответствующего экологического разрешения приостанавливается на период проведения оценки воздействия на окружающую среду.

      5. В течение двух рабочих дней после получения заявления о намечаемой деятельности уполномоченный орган в области охраны окружающей среды проверяет его на предмет наличия сведений, указанных в пункте 2 настоящей статьи, и:

      1) в случае отсутствия в заявлении о намечаемой деятельности одного или нескольких реквизитов, обязательных в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, сообщает инициатору о необходимости устранения недостатков и повторной подачи заявления о намечаемой деятельности;

      2) в случае представления инициатором заявления о намечаемой деятельности, содержащего все необходимые сведения в соответствии с пунктом 2 настоящей статьи, размещает заявление о намечаемой деятельности на официальном интернет-ресурсе и направляет его копию соответствующим заинтересованным государственным органам.

      Под заинтересованными государственными органами в настоящем Параграфе понимаются ведомства уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, уполномоченный орган в области здравоохранения, государственные органы, к сфере компетенции которых относится регулирование одного или нескольких видов деятельности, входящих в состав намечаемой деятельности, выдача разрешений или прием уведомлений для таких видов деятельности, а также местные исполнительные органы административно-территориальных единиц (городов, районов), которые полностью или частично расположены в пределах затрагиваемой территории.

      Под затрагиваемой территорией в настоящем Параграфе понимается территория, в пределах которой окружающая среда и население могут быть подвержены существенным воздействиям намечаемой деятельности.

      6. Местные исполнительные органы соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов) в течение двух рабочих дней после получения от уполномоченного органа в области охраны окружающей среды копии заявления о намечаемой деятельности размещают ее на официальных интернет-ресурсах.

      7. Заявление о намечаемой деятельности должно размещаться на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и местных исполнительных органов соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов) в течение тридцати последовательных календарных дней с даты размещения.

      Размещенное на интернет-ресурсе заявление о намечаемой деятельности должно сопровождаться официальным сообщением для общественности о приеме замечаний и предложений в отношении заявления о намечаемой деятельности с указанием вида намечаемой деятельности, почтового адреса и электронных адресов, по которым осуществляется прием замечаний и предложений, а также даты окончания приема замечаний и предложений.

      8. Местные исполнительные органы соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов) не позднее трех рабочих дней с даты размещения заявления о намечаемой деятельности на официальных интернет-ресурсах дополнительно организуют распространение официального сообщения, указанного в пункте 7 настоящей статьи, в одном из средств массовой информации, а также иными способами в соответствии с Законом Республики Казахстан "О доступе к информации".

      9. Прием замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности в отношении заявления о намечаемой деятельности осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Заинтересованные государственные органы и общественность вправе предоставить свои замечания и предложения в отношении заявления о намечаемой деятельности в течение тридцати рабочих дней с даты подачи инициатором заявления о намечаемой деятельности в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Замечания и предложения заинтересованных государственных органов и общественности, полученные по завершении срока приема замечаний и предложений, указанного в части второй настоящего пункта, не принимаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды к рассмотрению.

      10. В течение двух рабочих дней с даты истечения срока приема замечаний и предложений уполномоченный орган в области охраны окружающей среды вносит все замечания и предложения к заявлению о намечаемой деятельности, принятые к рассмотрению от заинтересованных государственных органов и общественности, в протокол, оформляемый в виде сводной таблицы замечаний и предложений, а также в течение того же срока размещает такой протокол на официальном интернет-ресурсе и направляет его копию местным исполнительным органам соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов).

      Местные исполнительные органы соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов) в течение двух рабочих дней после получения от уполномоченного органа в области охраны окружающей среды копии протокола, указанного в части первой настоящего пункта, размещают его на официальных интернет-ресурсах.

      11. При наличии основания для инициирования оценки трансграничных воздействий уполномоченный орган в области охраны окружающей среды инициирует оценку трансграничных воздействий в соответствии со статьей 91 настоящего Кодекса.

Статья 80. Скрининг воздействий намечаемой деятельности

      1. Скрининг воздействий намечаемой деятельности представляет собой процесс выявления потенциальных существенных воздействий реализации намечаемой деятельности на окружающую среду, осуществляемый в целях определения на основании критериев, установленных в статье 81 настоящего Кодекса, необходимости или отсутствия необходимости проведения оценки воздействия на окружающую среду.

      2. Подача заявления о намечаемой деятельности в целях проведения скрининга является обязательной:

      1) для видов намечаемой деятельности согласно Разделу 2 Приложения 1 к настоящему Кодексу с учетом указанных в нем количественных пороговых значений (при их наличии);

      2) для изменений, вносимых в виды намечаемой или осуществляемой деятельности, указанные в Разделе 2 Приложения 1 к настоящему Кодексу, в результате которых достигаются соответствующие количественные предельные значения;

      3) для существенных изменений, вносимых в намечаемую или осуществляемую деятельность, указанную в Разделе 2 Приложения 1 к настоящему Кодексу, в отношении которой ранее был проведен скрининг воздействий намечаемой деятельности, по результатам которого было установлено отсутствие необходимости проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду;

      4) в случае, указанном в подпункте 4) пункта 1 статьи 76 настоящего Кодекса.

      Осуществление такой деятельности без прохождения скрининга воздействий намечаемой деятельности запрещается.

      3. Скрининг намечаемой деятельности организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с пунктами 5 - 10 статьи 79, статьей 80 настоящего Кодекса и Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

      4. Срок проведения скрининга воздействий намечаемой деятельности составляет тридцать рабочих дней с даты размещения копии заявления о намечаемой деятельности на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в соответствии с подпунктом 2) пункта 5 статьи 79 настоящего Кодекса.

      5. При проведении скрининга воздействий намечаемой деятельности уполномоченный орган в области охраны окружающей среды принимает во внимание все замечания и предложения, внесенные в протокол в соответствии с пунктом 10 статьи 79 настоящего Кодекса.

      6. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не позднее срока, указанного в пункте 4 настоящей статьи, выносит заключение о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности, содержащее вывод о необходимости или отсутствии необходимости проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду, направляет его инициатору и заинтересованным государственным органам, а также в течение двух рабочих дней после этого размещает его копию на официальном интернет-ресурсе.

      7. Заключение о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности должно включать мотивированное обоснование необходимости или отсутствия необходимости проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду.

      8. Если в заключении о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности делается вывод о необходимости проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды вместе с заключением о результатах скрининга направляет инициатору заключение об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду, подготовленное в соответствии со статьей 82 настоящего Кодекса.

      9. При наличии в заявлении о намечаемой деятельности нескольких альтернативных вариантов реализации намечаемой деятельности в заключении о результатах скрининга делается отдельный вывод по каждому из вариантов.

      10. Физические и юридические лица вправе оспорить заключение о результатах скрининга в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 81. Критерии существенности воздействия на окружающую среду

      1. При проведении скрининга воздействий намечаемой деятельности рассматриваются следующие критерии, характеризующие намечаемую деятельность и существенность ее возможного воздействия на окружающую среду:

      1) параметры намечаемой деятельности с учетом:

      вида и масштаба намечаемой деятельности (объема производства, мощности и иных показателей, в отношении которых Разделом I Приложения 1 к настоящему Кодексу предусмотрены количественные пороговые значения);

      кумуляции ее воздействия с воздействиями другой известной деятельности (реализованной, проектируемой, намечаемой) в районе размещения предполагаемого объекта;

      видов и количества используемых природных ресурсов;

      видов и количества образуемых отходов;

      уровня риска загрязнения окружающей среды и причинения вреда здоровью населения;

      уровня риска возникновения чрезвычайной ситуации и (или) аварии с учетом положений законодательства Республики Казахстан о гражданской защите;

      2) параметры затрагиваемой территории с учетом:

      текущего целевого назначения соответствующих земель и приоритетов государственной политики по обеспечению устойчивого землепользования;

      относительного представительства, количества, качества и способности к естественной регенерации природных ресурсов на затрагиваемой территории;

      способности природной среды переносить нагрузку с особым вниманием к территориальной системе экологической устойчивости ландшафта, особо охраняемым территориям, важным элементам ландшафта, объектам историко-культурного наследия, густонаселенным территориям и территориям, испытывающим нагрузки сверх допустимого предела (включая старые нагрузки);

      3) потенциальная значимость воздействия намечаемой деятельности на население, жизнь и здоровье человека и окружающую среду с учетом объема воздействия (территории и количества населения), его трансграничного характера (с точки зрения его распространения за пределы границ государства), размеров, сложности, вероятности, продолжительности и частоты, а также обратимости последствий (возможности возвращения окружающей среды или ее отдельного компонента в состояние, близкое к исходному).

      2. Рассмотрение критериев, предусмотренных пунктом 1 настоящей статьи, осуществляется в соответствии с Инструкцией по организации и проведению экологической оценки.

Статья 82. Определение сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду

      1. Целью определения сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду является определение степени детализации и видов информации, которая должна быть собрана и изучена в ходе оценки воздействия на окружающую среду, методов исследований и порядка представления такой информации в отчете о возможных воздействиях.

      2. В отношении деятельности, подлежащей в соответствии с настоящим Кодексом обязательной оценке воздействия на окружающую среду, по истечении тридцати рабочих дней с даты размещения заявления о намечаемой деятельности на официальном интернет-ресурсе уполномоченный орган в области охраны окружающей среды выносит заключение об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду на основании сведений, содержащихся в заявлении о намечаемой деятельности, с учетом замечаний и предложений заинтересованных органов и общественности, которые были внесены в протокол в соответствии с пунктом 10 статьи 79 настоящего Кодекса, направляет инициатору такое заключение и размещает его копию на официальном интернет-ресурсе.

      3. При определении сферы охвата должны учитываться современный уровень знаний, передовые методы исследований, существующие технические возможности в соответствующей отрасли экономики и наличие данных о состоянии окружающей среды.

      4. В ходе определения сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду, учитывая локализацию, характер и масштабы возможных воздействий на окружающую среду, а также замечания и предложения заинтересованных органов и общественности, которые были внесены в протокол в соответствии с пунктом 70 статьи 79 настоящего Кодекса, может быть принято решение об:

      1) отказе от предъявления конкретных требований к содержанию отчета о возможных воздействиях;

      2) указании:

      альтернативных вариантов достижения целей намечаемой деятельности и ее осуществления, которые должны быть изучены при выполнении оценки воздействия на окружающую среду;

      видов воздействий и объектов воздействия, которые требуют детального изучения;

      области оценки и ее методы.

Статья 83. Отчет о возможных воздействиях

      1. В соответствии с заключением об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду инициатор обеспечивает проведение мероприятий, необходимых для оценки воздействия намечаемой деятельности на окружающую среду, и подготовку по их результатам отчета о возможных воздействиях.

      2. Подготовка отчета о возможных воздействиях осуществляется физическими и (или) юридическими лицами, имеющими лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды (далее – составители отчета о возможных воздействиях).

      3. Организацию и финансирование работ по оценке воздействия на окружающую среду и подготовке проекта отчета о возможных воздействиях обеспечивает инициатор за свой счет.

      4. С учетом содержания заключения об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду проект отчета о возможных воздействиях должен содержать:

      1) описание намечаемой деятельности, в отношении которой составлен отчет, включая:

      описание предполагаемого места осуществления намечаемой деятельности, его координаты, определенные согласно геоинформационной системе, с векторными файлами, а также описание состояния окружающей среды в предполагаемом месте осуществления намечаемой деятельности на момент составления отчета;

      информацию о категории земель и целях использования земель в ходе строительства и эксплуатации объектов, необходимых для осуществления намечаемой деятельности;

      информацию о показателях объектов, необходимых для осуществления намечаемой деятельности, включая их мощность, габариты (площадь занимаемых земель, высота), сведения о производственном процессе, в том числе об ожидаемой производительности предприятия, его потребности в энергии, природных ресурсах, сырье и материалах;

      описание работ по постутилизации существующих зданий, строений, сооружений, оборудования и способов их выполнения, если эти работы необходимы для целей реализации намечаемой деятельности;

      информацию об ожидаемых эмиссиях в окружающую среду и иных вредных антропогенных воздействиях на окружающую среду, связанных со строительством и эксплуатацией объектов для осуществления рассматриваемой деятельности, включая воздействие на воды, атмосферный воздух, почвы, недра, а также вибрации, шумовые, электромагнитные, тепловые и радиационные воздействия;

      информацию об ожидаемых видах, характеристиках и количестве отходов, которые будут образованы в ходе строительства и эксплуатации объектов в рамках намечаемой деятельности, в том числе отходов, образуемых в результате осуществления постутилизации существующих зданий, строений, сооружений, оборудования;

      2) описание возможных вариантов осуществления намечаемой деятельности с учетом ее особенностей и ее возможного воздействия на окружающую среду, включая:

      вариант, выбранный инициатором для применения, обоснование его выбора, описание других возможных рациональных вариантов, в том числе рационального варианта, наиболее благоприятного с точки зрения охраны окружающей среды и здоровья людей;

      основанное на имеющейся информации и научных знаниях описание возможных будущих изменений состояния окружающей среды в случае отказа инициатора от осуществления намечаемой деятельности;

      3) информацию о компонентах окружающей среды и иных объектах, которые могут быть подвержены существенным воздействиям намечаемой деятельности, включая здоровье людей, условия их жизни и деятельности, биоразнообразие (включая растительный и животный мир, природные ареалы растений и диких животных, экосистемы), земли (включая изъятие земель), почвы (включая органический состав, эрозию, уплотнение, иные формы деградации), воды (включая гидроморфологические изменения, количество и качество вод), атмосферный воздух, сопротивляемость к изменению климата экологических и социально-экономических систем, материальные активы, объекты историко-культурного наследия (в том числе архитектурные и археологические), ландшафты, а также взаимодействие указанных объектов;

      4) описание возможных существенных воздействий (прямых и косвенных, кумулятивных, трансграничных, краткосрочных и долгосрочных, положительных и отрицательных) намечаемой деятельности на объекты, перечисленные в подпункте 3) настоящего пункта, возникающих в результате:

      строительства и эксплуатации объектов, предназначенных для осуществления намечаемой деятельности, в том числе работ по постутилизации существующих объектов в случаях необходимости их проведения;

      использования природных ресурсов (в том числе земель, недр, почв, воды, объектов растительного и животного мира, в зависимости от наличия этих ресурсов и места их нахождения);

      эмиссий в окружающую среду, накопления отходов и их захоронения;

      кумулятивных воздействий от действующих и планируемых производственных и иных объектов;

      применения в процессе осуществления намечаемой деятельности технико-технологических, организационных, управленческих и иных проектных решений, в том числе в случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, - наилучших доступных техник по соответствующим областям их применения;

      5) обоснование предельных количественных и качественных показателей эмиссий, физических воздействий на природную среду;

      6) обоснование предельного количества накопления отходов по их видам;

      7) обоснование предельных объемов захоронения отходов по их видам, если такое захоронение предусмотрено в рамках намечаемой деятельности;

      8) информацию об определении вероятности возникновения аварий и опасных природных явлений, характерных соответственно для намечаемой деятельности и для предполагаемого места ее осуществления, в рамках осуществления намечаемой деятельности, описание возможных существенных вредных воздействий на окружающую среду, связанных с рисками возникновения аварий и опасных природных явлений, с учетом возможности проведения мероприятий по их предотвращению и ликвидации;

      9) описание предусматриваемых для периодов строительства и эксплуатации объекта мер по предотвращению, сокращению, смягчению выявленных существенных воздействий намечаемой деятельности на окружающую среду, в том числе предлагаемых мероприятий по управлению отходами, а также, при наличии неопределенности в оценке возможных существенных воздействий, предлагаемые меры по мониторингу воздействий (включая необходимость проведения послепроектного анализа фактических воздействий после реализации намечаемой деятельности в сравнении с информацией, приведенной в отчете о возможных воздействиях);

      10) оценку возможных необратимых воздействий на окружающую среду и обоснование необходимости выполнения операций, влекущих такие воздействия, в том числе сравнительный анализ потерь от необратимых воздействий и выгоды от операций, причиняющих эти потери, в экологическом, культурном, экономическом и социальном контекстах;

      11) способы и меры восстановления окружающей среды на случаи прекращения намечаемой деятельности, определенные на начальной стадии ее осуществления;

      12) описание мер, направленных на обеспечение соблюдения иных требований, указанных в заключении об определении сферы охвата;

      13) описание методологии исследований и сведения об источниках экологической информации, использованной при составлении отчета о возможных воздействиях;

      14) описание трудностей, возникших при проведении исследований и связанных с отсутствием технических возможностей и недостаточным уровнем современных научных знаний;

      15) краткое нетехническое резюме с обобщением информации, указанной в подпунктах 1)-12) настоящего пункта, в целях информирования общественности в связи с ее участием в оценке воздействия на окружающую среду;

      16) перечень первичных источников информации, использованных при подготовке отчета о возможных воздействиях.

      5. Сведения, содержащиеся в отчете о возможных воздействиях, должны соответствовать требованиям по качеству информации, в том числе быть достоверными, точными, полными и актуальными. Информация, содержащаяся в отчетах о возможных воздействиях, является общедоступной, за исключением информации, указанной в пункте 8 настоящей статьи.

      6. Проект отчета о возможных воздействиях должен быть представлен в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не позднее трех лет с даты вынесения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды заключения об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду. В случае пропуска инициатором указанного срока уполномоченный орган в области охраны окружающей среды прекращает процесс оценки воздействия на окружающую среду, возвращает инициатору проект отчета о возможных воздействиях и сообщает ему о необходимости подачи нового заявления о намечаемой деятельности.

      7. После завершения разработки проекта отчета о возможных воздействиях инициатор или составитель проекта отчета о возможных воздействиях, действующий по договору с инициатором, направляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды:

      1) проект отчета о возможных воздействиях в целях проведения оценки его качества и определения необходимости доработки с учетом замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности, результатов общественных слушаний и, в случаях, предусмотренных статьей 87 настоящего Кодекса, протокола экспертной комиссии;

      2) сопроводительное письмо с указанием предлагаемых мест, даты и времени начала проведения общественных слушаний, согласованных с местными исполнительными органами соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов).

      8. При наличии в отчете коммерческой, служебной или иной охраняемой законом тайны инициатор или исполнитель инициатора, действующий по договору с инициатором, вместе с проектом отчета о возможных воздействиях подает в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды:

      1) заявление, в котором должно быть дано указание на конкретную информацию в проекте отчета о возможных воздействиях, не подлежащую разглашению, и пояснение, к какой охраняемой законом тайне относится указанная информация;

      2) вторую копию проекта отчета о возможных воздействиях, в которой соответствующая информация должна быть удалена и заменена на текст "Конфиденциальная информация".

      При этом в целях обеспечения права общественности на доступ к экологической информации уполномоченный орган в области охраны окружающей среды должен обеспечить доступ общественности к копии отчета о возможных воздействиях, указанной в подпункте 2) пункта 8 настоящей статьи.

      Указанная в отчете о возможных воздействиях информация о количественных и качественных показателях эмиссий, физических воздействий на окружающую среду, а также об образуемых, накапливаемых и захораниваемых отходах не может быть признана коммерческой или иной охраняемой тайной.

      9. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды несет ответственность за обеспечение конфиденциальности информации, указанной инициатором, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 84. Общественные слушания в отношении проекта отчета о возможных воздействиях

      1. Проект отчета о возможных воздействиях подлежит вынесению на общественные слушания с участием представителей заинтересованных государственных органов и общественности, которые проводятся в соответствии с настоящей статьей и правилами проведения общественных слушаний, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Правила проведения общественных слушаний).

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение двух рабочих дней после получения документов, указанных в пункте 7 статьи 83 настоящего Кодекса:

      1) размещает проект отчета о возможных воздействиях на официальном интернет-ресурсе вместе с объявлением о проведении общественных слушаний;

      2) направляет проект отчета о возможных воздействиях заинтересованным государственным органам.

      3. Местные исполнительные органы соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов) после получения проекта отчета о возможных воздействиях от уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в течение одного рабочего дня размещают их на официальных интернет-ресурсах.

      4. Инициатор обязан организовать распространение объявления о проведении общественных слушаний на государственном и русском языках не менее чем в одной газете и посредством не менее чем одного теле- или радиоканала, распространяемых на территории административно-территориальных единиц (городов, районов), полностью или частично расположенных в пределах затрагиваемой территории.

      Объявление о проведении общественных слушаний должно быть распространено указанными в части первой настоящей статьи способами не позднее чем за пятнадцать рабочих дней до даты начала проведения общественных слушаний.

      Объявление о проведении общественных слушаний должно содержать следующую информацию:

      1) предмет общественных слушаний;

      2) место, дата и время начала проведения общественных слушаний;

      3) порядок проведения общественных слушаний;

      4) ссылку на страницу интернет-ресурса уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, по которой можно ознакомиться с проектом отчета о возможных воздействиях;

      5) реквизиты и контактные данные инициатора намечаемой деятельности;

      6) электронный адрес и номер телефона, по которым можно получить дополнительную информацию о намечаемой деятельности, проведении общественных слушаний, а также запросить копии документов, относящихся к намечаемой деятельности.

      5. Инициатор обязан предоставлять общественности по ее запросу копии заявления о намечаемой деятельности, заключения о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности (в случае его проведения), заключения об определении сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду и проекта отчета о возможных воздействиях в электронной форме.

      6. Расходы по организации проведения общественных слушаний, в том числе по распространению объявлений о проведении общественных слушаний в средствах массовой информации, обеспечению места проведения слушаний, необходимой аппаратуры и материалов, несет инициатор.

      7. Заинтересованные государственные органы и общественность вправе направить в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды свои замечания и предложения в письменной форме (на бумажных или электронных носителях) к проекту отчета о возможных воздействиях не позднее трех рабочих дней до даты начала проведения общественных слушаний либо озвучить свои замечания и предложения устно в ходе проведения общественных слушаний.

      Замечания и предложения в письменной форме, полученные от заинтересованных государственных органов и общественности, вносятся уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в сводную таблицу, которая выносится на общественные слушания вместе с проектом отчета о возможных воздействиях.

      8. При проведении общественных слушаний не учитываются замечания и предложения заинтересованных государственных органов и общественности, которые сформулированы в слишком общем виде, не позволяющем уяснить суть замечания или предложения, или явно не имеют отношения к вопросам, подлежащим изучению в рамках оценки воздействия на окружающую среду.

      9. Общественные слушания являются открытыми для любых лиц, желающих принять в них участие, независимо от места их проживания. В процессе проведения общественных слушаний любое участвующее в них лицо вправе озвучить свои замечания и предложения по проекту отчета о возможных воздействиях согласно установленному регламенту проведения общественных слушаний.

      10. Порядок проведения общественных слушаний, в том числе утверждения регламента, оформления протокола, передачи протокола уполномоченному органу в области охраны окружающей среды и доведения протокола до сведения общественности устанавливается правилами проведения общественных слушаний, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Правила проведения общественных слушаний).

      11. Общественные слушания проводятся под председательством представителя местного исполнительного органа соответствующей административно-территориальной единицы (города, района).

      Местный исполнительный орган соответствующей административно-территориальной единицы (города, района) обеспечивает видео- и аудиозапись всего хода заседания общественных слушаний. Электронный носитель с видео- и аудиозаписью заседаний общественных слушаний подлежит приобщению к протоколу общественных слушаний.

      12. Срок проведения общественных слушаний не должен превышать пять последовательных рабочих дней.

      13. После завершения общественных слушаний оформляется протокол по форме, установленной Правилами проведения общественных слушаний, в который в обязательном порядке включаются:

      1) все замечания и предложения заинтересованных государственных органов и общественности, предоставленные в письменной форме в соответствии с пунктом 7 настоящей статьи или озвученные в ходе проведения общественных слушаний, за исключением замечаний и предложений, которые были сняты их авторами в ходе проведения общественных слушаний;

      2) ответы и комментарии заказчика по каждому замечанию и предложению, внесенному в протокол в соответствии с подпунктом 1) выше;

      3) информация о праве на обжалование протокола в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      14. Секретарь общественных слушаний оформляет протокол общественных слушаний и несет ответственность за полноту и достоверность отраженных в нем сведений. Протокол подписывается председателем и секретарем общественных слушаний в течение двух рабочих дней с даты завершения общественных слушаний.

      15. Местный исполнительный орган соответствующей административно-территориальной единицы (города, района) размещает подписанный протокол на официальном интернет-ресурсе не позднее двух рабочих дней после его подписания.

      16. После подписания протокола общественных слушаний:

      1) при отсутствии в протоколе замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности, не снятых их авторами в ходе проведения общественных слушаний, – председатель общественных слушаний в течение двух рабочих дней направляет подписанный протокол уполномоченному органу в области охраны окружающей среды для подготовки заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду в соответствии со статьей 87 настоящего Кодекса;

      2) при наличии в протоколе замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности, не снятых их авторами в ходе проведения общественных слушаний, – инициатор обеспечивает доработку проекта отчета о возможных воздействиях в соответствии с такими замечаниями и предложениями и направляет доработанный проект отчета о возможных воздействиях в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      17. После получения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды доработанного проекта отчета о возможных воздействиях организуются повторные общественные слушания, которые проводятся в соответствии с пунктами 1 – 14, 18 настоящей статьи.

      18. В процессе проведения повторных общественных слушаний проект отчета о возможных воздействиях рассматривается в части, доработанной в соответствии с замечаниями и предложениями, внесенными в протокол первоначальных общественных слушаний. Если при доработке проекта отчета о возможных воздействиях не были учтены какие-либо замечания и предложения, внесенные в протокол первоначальных общественных слушаний, в процессе проведения повторных общественных слушаний также рассматриваются причины отказа инициатора от доработки проекта отчета о возможных воздействиях в этой части.

      В процессе проведения повторных общественных слушаний любое участвующее в них лицо вправе озвучить свои замечания и предложения в пределах вопросов, подлежащих рассмотрению при проведении повторных общественных слушаний согласно части первой настоящего пункта. Замечания и предложения, которые не относятся к указанным вопросам, не подлежат учету при проведении повторных общественных слушаний.

      19. В случае несогласия инициатора с замечаниями и предложениями заинтересованных государственных органов и общественности, которые не были сняты их авторами в ходе проведения повторных общественных слушаний, соответствующее мнение инициатора вносится в протокол повторных общественных слушаний, после чего разногласия по спорным вопросам разрешаются в соответствии со статьей 85 настоящего Кодекса.

Статья 85. Экспертная комиссия

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение двух рабочих дней после подписания протокола повторных общественных слушаний, в случае, указанном в пункте 19 статьи 84 настоящего Кодекса:

      1) создает экспертную комиссию под председательством представителя ведомства уполномоченного органа в области охраны окружающей среды;

      2) направляет членам экспертной комиссии копию доработанного проекта отчета о возможных воздействиях и протоколов первоначальных и повторных общественных слушаний;

      3) назначает даты проведения заседания экспертной комиссии.

      2. Экспертные комиссии являются коллегиальными, консультативно-совещательными органами, созываемым для рассмотрения каждого отдельного проекта отчета о возможных воздействиях.

      3. Экспертные комиссии действуют в соответствии с настоящим Кодексом и положением об экспертных комиссиях, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Членами экспертной комиссии являются:

      1) представитель ведомства уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, осуществляющий функции председателя экспертной комиссии;

      2) по одному представителю от каждого заинтересованного государственного органа;

      3) один представитель Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан;

      4) представитель одной из аккредитованных некоммерческих организаций в области охраны окружающей среды.

      5. Инициатор, члены экспертной комиссии вправе приглашать на заседания экспертной комиссии независимых экспертов из числа представителей экспертного сообщества (научные работники, признанные специалисты-практики), обладающих соответствующими профессиональными знаниями и практическим опытом по вопросам, подлежащим рассмотрению экспертной комиссией. Приглашенные на заседания экспертной комиссии независимые эксперты представляют на заседаниях экспертной комиссии свое независимое мнение по рассматриваемым вопросам в рамках области своих профессиональных знаний и практического опыта и не вправе принимать участие в голосовании экспертной комиссии.

      6. Заседание экспертной комиссии должно быть начато не позднее двадцати рабочих дней после направления членам экспертной комиссии копий проекта отчета о возможных воздействиях и протоколов общественных слушаний.

      7. В срок, не превышающий десять рабочих дней после получения членами экспертной комиссии копий проекта отчета о возможных воздействиях и протоколов общественных слушаний, все члены экспертной комиссии направляют председателю свои замечания и предложения по спорным вопросам, вынесенным на рассмотрение экспертной комиссии.

      8. Председатель экспертной комиссии уведомляет инициатора о месте и времени проведения заседания экспертной комиссии и предоставляет ему замечания и предложения членов комиссии не позднее, чем за семь рабочих дней до даты начала заседания.

      9. Заседание экспертной комиссии проводится с участием инициатора и составителей проекта отчета о возможных воздействиях на окружающую среду.

      10. В ходе заседания экспертной комиссии:

      1) инициатор и составители отчета о возможных воздействиях выступают с докладом относительно:

      намечаемой деятельности;

      ее ожидаемых существенных воздействиях на окружающую среду и необходимых мерах по предотвращению, сокращению и(или) смягчению таких воздействий;

      о мерах, предпринятых для доработки проекта отчета о возможных воздействиях в соответствии замечаниями и предложениями, полученными в рамках общественных слушаний;

      о представленных в ходе общественных слушаний предложениях и замечаниях к проекту отчета о возможных воздействиях, которые были учтены при доработке проекта отчета о возможных воздействиях;

      о спорных замечаниях и предложениях, представленных в ходе общественных слушаний, но не учтенных при доработке проекта отчета о возможных воздействиях, и причинах, по которым такие замечания и предложения не были учтены;

      2) члены экспертной комиссии, инициатор и составитель отчета о возможных воздействиях проводят обсуждение по спорным вопросам, вынесенным на рассмотрение экспертной комиссии, заслушивают мнения приглашенных независимых экспертов;

      3) экспертная комиссия открытым голосованием принимает решение по спорным вопросам, связанным с намечаемой деятельностью и ее возможными воздействиями на окружающую среду, и о необходимости или отсутствии необходимости, в связи с этим доработки проекта отчета о возможных воздействиях.

      11. Решения экспертной комиссии принимаются не менее чем двумя третями всех членов экспертной комиссии и фиксируются в протоколе заседания экспертной комиссии.

      Члены экспертной комиссии, голосовавшие против принятия решения экспертной комиссии, вправе составить особое мнение по спорному вопросу, которое прилагается к протоколу заседания экспертной комиссии.

      12. Заседание экспертной комиссии должно быть завершено в срок не позднее пяти календарных дней с даты его начала.

      По результатам заседания экспертной комиссии составляется протокол заседания экспертной комиссии, в котором отражаются все высказанные во время заседания замечания и предложения членов экспертной комиссии, инициатора и составителей отчета, мнения приглашенных независимых экспертов, а также принятые решения. Протокол подписывается председателем и всеми членами экспертной комиссии, участвовавшими в заседании не позднее срока, указанного в части первой настоящего пункта.

      13. Протокол заседания экспертной комиссии рассматривается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в процессе подготовки заключения по проекту отчета о возможных воздействиях.

      14. В случае принятия экспертной комиссией решения о необходимости доработки проекта отчета о возможных воздействиях уполномоченный орган в области охраны окружающей среды направляет инициатору проект отчета на доработку, после чего положения статьи 84 настоящего Кодекса применяются повторно.

      15. Члены экспертной комиссии не вправе разглашать сведения, составляющие государственные секреты, коммерческую и иную, охраняемую законом тайну, полученные ими в рамках работы экспертной комиссии, за исключением случаев, предусмотренных законами Республики Казахстан, а также экологической информации, гласность которой гарантируется настоящим Кодексом.

Статья 86. Оценка трансграничных воздействий, проводимая в ходе оценки воздействия на окружающую среду

      1. При наличии оснований, предусмотренных подпунктом 1) пункта 1 статьи 91 настоящего Кодекса, в ходе оценки воздействия на окружающую среду проводится оценка трансграничных воздействий.

      2. Оценка трансграничных воздействий проводится в соответствии с Параграфом 4 настоящей Главы и международными договорами Республики Казахстан.

Статья 87. Заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение десяти рабочих дней, следующих за днем получения протокола общественных слушаний, которым установлено отсутствие замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности, или за днем подписания протокола заседания экспертной комиссии в соответствии со статьей 85 настоящего Кодекса, выносит заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      При вынесении заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду уполномоченный орган в области охраны окружающей среды основывается на проекте отчета о возможных воздействиях, с учетом его возможной доработки в соответствии с настоящим Кодексом, протоколе общественных слушаний, которым установлено отсутствие замечаний и предложений заинтересованных государственных органов и общественности, протоколе заседания экспертной комиссии (при его наличии), а в случаях необходимости проведения оценки трансграничных воздействий – результаты такой оценки.

      2. Заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду должно содержать следующую информацию:

      1) описание видов операций, предусмотренных в рамках намечаемой деятельности, и место их осуществления;

      2) вывод о:

      возможных существенных воздействиях намечаемой деятельности на окружающую среду;

      допустимости реализации намечаемой деятельности при соблюдении условий, указанных в заключении;

      3) условия, при которых реализация намечаемой деятельности признается допустимой, в том числе:

      условия охраны окружающей среды и здоровья людей, соблюдение которых является обязательным для инициатора при реализации намечаемой деятельности, включая этапы проектирования, строительства, реконструкции, эксплуатации, постутилизации объектов и ликвидации последствий намечаемой деятельности, а также информацию о необходимых мерах, направленных на обеспечение соблюдения таких условий охраны окружающей среды и здоровья людей, которую должны учитывать государственные органы при принятии решений, связанных с намечаемой деятельностью;

      предельные количественные и качественные показатели эмиссий, физических воздействий на природную среду;

      предельное количество накопления отходов по их видам;

      предельное количество захоронения отходов по их видам, если такое захоронение предусмотрено в рамках намечаемой деятельности;

      в случае установления в отчете о возможных воздействиях необходимости проведения послепроектного анализа: цели, масштабы и сроки его проведения, требования к его содержанию, сроки представления отчетов о послепроектном анализе уполномоченному органу в области охраны окружающей среды и, при необходимости, другим государственным органам;

      условия и необходимые меры, направленные на предупреждение аварий, ограничение и ликвидацию их последствий;

      обязанности инициатора по предотвращению, сокращению и (или) смягчению негативных воздействий намечаемой деятельности на окружающую среду, а также по устранению возможного экологического ущерба, если намечаемая деятельность может привести к его причинению;

      4) информацию о результатах оценки трансграничных воздействий (в случае ее проведения).

      3. К заключению по результатам оценки воздействия на окружающую среду прилагается обоснование, содержащее:

      1) основные аргументы и выводы, послужившие основой для вынесения заключения;

      2) информацию о проведении общественных слушаний (распространении объявлений о проведении общественных слушаний, предоставлении общественности информации и документов, процессе проведения общественных слушаний), рассмотрении замечаний и предложений общественности и о выводах, полученных в результате рассмотрения;

      3) обобщение информации, полученной в результате консультаций с заинтересованными государственными органами, проведения общественных слушаний и оценки трансграничных воздействий (в случае ее проведения), рассмотрения проекта отчета о возможных воздействиях экспертной комиссией, с пояснением о том, каким образом указанная информация была учтена при вынесении заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение двух рабочих дней, следующих за днем вынесения заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду:

      1) размещает заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду на официальном интернет-ресурсе;

      2) направляет заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду в электронной форме инициатору;

      3) направляет заключение по результатам оценки воздействия на окружающую среду местным исполнительным органам соответствующих административно-территориальных единиц (городов, районов), расположенных полностью или частично в пределах затрагиваемой территории, которые публикуют заключение на официальных интернет-ресурсах не позднее рабочего дня, следующего за днем получения заключения.

      5. Выводы и условия, содержащиеся в заключении по результатам оценки воздействия на окружающую среду, обязательно учитываются всеми государственными органами при выдаче разрешений, принятии уведомлений и иных административных процедурах, связанных с реализацией соответствующей намечаемой деятельности.

      6. В проектных документах, разрабатываемых для реализации намечаемой деятельности, должны быть предусмотрены технико-технологические, организационные, управленческие и иные проектные решения, включая применение в случаях, определенных настоящим Кодексом, наилучших доступных техник, обеспечивающие соблюдение экологического законодательства Республики Казахстан и соответствие выводам и условиям, содержащимся в заключении по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      7. Срок действия заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду составляет три года.

Статья 88. Ответственность за содержание отчета о возможных воздействиях

      1. Составители отчета о возможных воздействиях несут гражданско-правовую ответственность перед инициатором за качество отчета о возможных воздействиях и иных полученных составителями результатов проведения оценки воздействия на окружающую среду в соответствии с заключенным между ними договором.

      2. Составители отчета о возможных воздействиях, инициатор несут административную и уголовную ответственность, предусмотренную законодательством Республики Казахстан, за сокрытие полученных сведений о воздействиях на окружающую среду и за предоставление недостоверных сведений при проведении оценки воздействия на окружающую среду.

      3. Контроль за соблюдением требований экологического законодательства Республики Казахстан при проведении оценки воздействия на окружающую среду осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

Статья 89. Послепроектный анализ фактических воздействий реализации намечаемой деятельности

      1. Послепроектный анализ фактических воздействий реализации намечаемой деятельности (далее – послепроектный анализ) проводится составителем отчета о возможных воздействиях в целях подтверждения соответствия реализованной намечаемой деятельности отчету о возможных воздействиях и заключению по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      Послепроектный анализ должен быть начат не ранее чем через 12 месяцев и завершен не позднее чем через 18 месяцев после начала эксплуатации соответствующего объекта, оказывающего вредное воздействие на окружающую среду.

      Проведение послепроектного анализа обеспечивается оператором соответствующего объекта за свой счет.

      2. Не позднее срока, указанного в части второй пункта 1 настоящей статьи, составитель отчета о возможных воздействиях подготавливает и подписывает заключение по результатам послепроектного анализа, в котором делается вывод о соответствии или несоответствии реализованной намечаемой деятельности отчету о возможных воздействиях и заключению по результатам оценки воздействия на окружающую среду. В случае выявления несоответствий в заключении по результатам послепроектного анализа также приводится подробное описание таких несоответствий.

      Составитель направляет подписанное заключение по результатам послепроектного анализа оператору соответствующего объекта и в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение двух рабочих дней с даты подписания заключения по результатам послепроектного анализа.

      3. Порядок проведения послепроектного анализа и форма заключения по результатам послепроектного анализа утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Составитель несет административную и уголовную ответственность, предусмотренную законодательством Республики Казахстан, за сокрытие сведений, полученных при проведении послепроектного анализа, и за предоставление недостоверных сведений в заключении по результатам послепроектного анализа.

Статья 90. Методическое обеспечение проведения оценки воздействия на окружающую среду

      1. Оценка воздействия на окружающую среду проводится в соответствии с инструктивно-методическими документами по проведению оценки воздействия на окружающую среду, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в пределах своей компетенции осуществляет контроль за соблюдением требований инструктивно-методических документов по проведению оценки воздействия на окружающую среду лицами, имеющими лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды.

Параграф 4. Оценка трансграничных воздействий

Статья 91. Основания проведения оценки трансграничных воздействий

      1. Оценка трансграничных воздействий проводится, если:

      1) намечаемая деятельность, осуществление которой предусмотрено на территории Республики Казахстан, может оказывать существенное вредное трансграничное воздействие на окружающую среду на территории другого государства;

      2) реализация Документа на территории Республики Казахстан может оказывать существенное вредное трансграничное воздействие на окружающую среду на территории другого государства;

      3) осуществление намечаемой деятельности или реализация Документа за пределами территории Республики Казахстан могут оказывать существенное вредное трансграничное воздействие на окружающую среду на территории Республики Казахстан.

      2. Оценка трансграничных воздействий проводится при условии, что это предусмотрено международными договорами Республики Казахстан, и в соответствии с условиями таких договоров и законодательством Республики Казахстан.

      3. Основания, указанные в подпунктах 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, выявляются:

      1) инициатором намечаемой деятельности, осуществление которой намечено на территории Республики Казахстан, при подготовке заявления о намечаемой деятельности или в дальнейшем в ходе оценки воздействия такой деятельности на окружающую среду;

      2) государственным органом-разработчиком Документа Республики Казахстан в ходе проведения стратегической экологической оценки;

      3) уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в ходе выполнения им своих функций при проведении оценки воздействия на окружающую среду и стратегической экологической оценки.

      4. Государственный орган-разработчик начинает сбор информации, необходимой для оценки вероятности, характера и масштабов возможных трансграничных воздействий реализации Документа на окружающую среду, до подачи заявления о проведении скрининга воздействий Документа или, если Документ не подлежит скринингу, на этапе определения сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке.

      Инициатор начинает сбор информации о возможных существенных вредных трансграничных воздействиях намечаемой деятельности на окружающую среду до подачи заявления о выдаче решения по результатам оценки.

      По мере появления дополнительной информации основания, перечисленные в подпунктах 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, могут быть выявлены в ходе дальнейшего проведения стратегической экологической оценки или оценки воздействия на окружающую среду.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды проверяет наличие оснований, перечисленных в подпунктах 1) и 2) пункта 1 настоящей статьи, в ходе скрининга воздействий Документа или намечаемой деятельности, а также в процессе стратегической экологической оценки или оценки воздействия на окружающую среду.

      5. Ответственность за проведение оценки трансграничных воздействий несет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

Статья 92. Инициирование оценки трансграничных воздействий в случаях, когда стороной происхождения является Республика Казахстан

      1. При выявлении оснований, перечисленных в подпунктах 1) и 2) пункта 1 статьи 91 настоящего Кодекса, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды издает приказ о начале оценки трансграничных воздействий.

      2. Приказ о начале оценки трансграничных воздействий (далее – приказ) должен содержать:

      1) решение о начале оценки трансграничных воздействий и приостановлении всех ранее начатых административных процедур, связанных со стратегической экологической оценкой или оценкой воздействия на окружающую среду;

      2) для стратегической экологической оценки – перечень запрашиваемых у государственного органа-разработчика документов и (или) информации, включающей:

      заявление о проведении скрининга воздействий Документа;

      заявление об определении сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке;

      заключение о результатах скрининга воздействий Документа;

      заключение об определении сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке;

      проект концепции Документа, если ее разработка предусмотрена законодательством Республики Казахстан;

      информацию об основных направлениях и сроках реализации Документа, для которого предварительная разработка концепции законодательством Республики Казахстан не предусмотрена;

      фрагмент проекта Документа, содержащий информацию о возможных трансграничных воздействиях его реализации на окружающую среду;

      фрагмент отчета по стратегической экологической оценке, содержащий информацию о возможных трансграничных воздействиях реализации Документа на окружающую среду;

      3) для оценки воздействия на окружающую среду – перечень запрашиваемых у инициатора намечаемой деятельности документов и (или) информации, включающий:

      заявление инициатора о вынесении решения по результатам оценки трансграничных воздействий;

      заявление о намечаемой деятельности;

      заключение о результатах скрининга воздействий намечаемой деятельности;

      заключение об определении сферы охвата;

      выдержку из отчета о возможных воздействиях, содержащую информацию о возможных трансграничных воздействиях намечаемой деятельности на окружающую среду;

      4) требования, предъявляемые к документам и (или) информации, перечисленным в подпунктах 2) и 3) настоящего пункта, указанные в пункте 3 настоящей статьи.

      3. Документы и (или) информация, перечисленные в подпунктах 2) и 3) пункта 2 настоящей статьи, должны быть предоставлены в электронной форме на государственном языке или языке, официально употребляемом в государственных органах и органах местного самоуправления наравне с государственным языком.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не позднее рабочего дня, следующего за днем принятия приказа, направляет или вручает его копию государственному органу-разработчику или инициатору.

      5. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение трех рабочих дней, следующих за днем получения от государственного органа-разработчика или инициатора документов, соответствующих требованиям, указанным в приказе, направляет в Министерство иностранных дел Республики Казахстан для дальнейшей передачи затрагиваемым сторонам следующие документы:

      1) письмо, содержащее:

      информацию о Документе или намечаемой деятельности, в том числе все имеющиеся сведения о возможном трансграничном воздействии разрабатываемого документа или намечаемой деятельности на окружающую среду;

      информацию о порядке и правовых последствиях утверждения Документа или принятия решения по результатам оценки;

      информацию о порядке проведения стратегической экологической оценки или оценки воздействия на окружающую среду, включая сроки предоставления замечаний и предложений общественностью и заинтересованными органами;

      срок для предоставления затрагиваемыми сторонами ответа об их намерении принять участие в оценке трансграничных воздействий, который не должен превышать 15 календарных дней;

      2) документы и (или) информацию, предоставленные государственным органом-разработчиком или инициатором в соответствии с требованиями приказа;

      3) дополнительные материалы, если они имеются и могут повлиять на решение затрагиваемой стороны об участии в оценке трансграничных воздействий.

      6. В случае отказа затрагиваемых сторон от участия в оценке трансграничных воздействий либо непредоставления ими ответа в срок, указанный в уведомлении, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение следующего за этим рабочего дня принимает приказ о прекращении оценки трансграничных воздействий и возобновлении ранее начатых административных процедур, связанных со стратегической экологической оценкой или оценкой воздействия на окружающую среду, с уведомлением об этом соответствующего государственного органа-разработчика или инициатора намечаемой деятельности.

      7. В случае, если хотя бы одна из затрагиваемых сторон, получившая документы, направленные ей в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи, сообщила в срок, указанный в уведомлении, о своем намерении принять участие в оценке трансграничных воздействий, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней организует с такой стороной первоначальные консультации с целью обмена информацией и установления порядка, сроков, места проведения дальнейших консультаций, языка документов, подлежащих предоставлению затрагиваемой стороне, и иных условий проведения оценки трансграничных воздействий.

      Общий срок проведения консультаций с затрагиваемыми сторонами по оценке трансграничных воздействий не должен превышать 180 календарных дней.

Статья 93. Порядок проведения оценки трансграничных воздействий

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует проведение консультаций с затрагиваемыми сторонами в соответствии с порядком и условиями, согласованными в ходе первоначальных консультаций.

      При проведении консультаций стороны могут согласовать порядок и условия участия общественности затрагиваемых сторон в стратегической экологической оценке или оценке воздействия на окружающую среду наряду с общественностью Республики Казахстан.

      2. После завершения подготовки отчета по стратегической экологической оценке и оценки его качества, либо завершения подготовки отчета о возможных воздействиях, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды определяет фрагменты Документа, отчета по стратегической экологической оценке, отчета о возможных воздействиях, иную документацию и (или) информацию, связанную со стратегической экологической оценкой либо с оценкой воздействия на окружающую среду, которые должны быть переведены на язык, определенный во время консультаций Республики Казахстан с затрагиваемыми сторонами, и уведомляет об этом государственный орган-разработчик или инициатора.

      3. Инициатор намечаемой деятельности или государственный орган-разработчик в течение пятнадцати рабочих дней, следующих за днем получения уведомления, указанного в пункте 2 настоящей статьи, предоставляет фрагменты из Документа, отчета по стратегической экологической оценке или отчета о возможных воздействия с иной документацией или (информацией), связанной со стратегической экологической оценкой либо с оценкой воздействия на окружающую среду, с нотариально засвидетельствованным переводом на язык, указанный в уведомлении, в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней, следующих за днем получения информации, соответствующей требованиям части первой настоящего пункта, направляет ее в Министерство иностранных дел Республики Казахстан для передачи затрагиваемым сторонам, участвовавшим в оценке трансграничных воздействий.

      4. На основе Документа, отчета по стратегической экологической оценке, отчета о возможных воздействиях, а также иной информации и документов, связанных с возможным трансграничным воздействием Документа или намечаемой деятельности на окружающую среду, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует проведение с затрагиваемыми сторонами консультаций, включающих обсуждение:

      возможных альтернативных положений Документа или вариантов осуществления намечаемой деятельности;

      возможных мер по уменьшению трансграничных воздействий и мониторингу последствий применения таких мер за счет средств стороны происхождения;

      других форм взаимной помощи сторон в уменьшении любого трансграничного воздействия реализации Документа или намечаемой деятельности на окружающую среду.

      5. В ходе консультаций с затрагиваемыми сторонами может быть организован сбор замечаний и предложений заинтересованных органов и общественности затрагиваемых сторон в порядке и сроки, согласованные при проведении консультаций, а также участие заинтересованных органов и общественности затрагиваемых сторон в общественных слушаниях, проводимых по проекту Документа, отчету по стратегической экологической оценке и отчету о возможных воздействиях в соответствии с настоящим Кодексом и правилами проведения общественных слушаний.

      6. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обеспечивает рассмотрение и учет замечаний и предложений, полученных в ходе консультаций с затрагиваемыми сторонами, а также предоставленных заинтересованными органами и общественностью затрагиваемых сторон, при выполнении своих функций в процессе стратегической экологической оценки или оценки воздействия на окружающую среду.

      Государственный орган-разработчик и инициатор при подготовке проекта Документа и отчета по стратегической экологической оценке либо отчета о возможных воздействиях обязаны рассмотреть и учесть результаты консультаций с затрагиваемыми сторонами, замечания и предложения заинтересованных органов и общественности затрагиваемых сторон.

      Государственный орган, уполномоченный на утверждение Документа, обязан учесть результаты консультаций с затрагиваемыми сторонами, замечания и предложения заинтересованных органов и общественности затрагиваемых сторон при утверждении Документа.

      7. Инициатор и государственный орган-разработчик обязаны предоставить уполномоченному органу в области охраны окружающей среды следующие документы и (или) информацию с нотариально засвидетельствованным переводом на язык, определенный в ходе консультаций с затрагиваемыми сторонами:

      фрагменты экологического отчета в окончательной редакции и утвержденного Документа;

      фрагменты решения по результатам оценки;

      справку с пояснением о том, каким образом при подготовке отчета по стратегической экологической оценке, утверждении Документа или вынесении решения по результатам оценки были учтены результаты консультаций с затрагиваемыми сторонами, замечания и предложения заинтересованных органов и общественности затрагиваемых сторон, а также о причинах, по которым положения утвержденного Документа или решения по результатам оценки были выбраны из числа имевшихся альтернативных вариантов;

      копии разрешения или талона о приеме уведомления, выданного или принятого государственным органом на основании решения о результатах оценки (в случае, если для осуществления намечаемой деятельности, подлежащей оценке воздействия на окружающую среду, необходимо получение разрешений или направление государственным органам уведомлений, указанных в перечне, утвержденном Правительством Республики Казахстан)

      Фрагменты документов, указанных в абзацах втором и третьем части первой настоящего пункта, определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Инициатор и государственный орган-разработчик обязаны предоставлять уполномоченному органу в области охраны окружающей среды отчеты о послепроектном анализе (если необходимость его проведения установлена решением по результатам оценки или соглашением с затрагиваемой стороной) или отчеты о мониторинге существенных воздействий реализации Документа на окружающую среду с нотариально засвидетельствованным переводом на язык, определенный в ходе консультаций с затрагиваемыми сторонами.

      9. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней, следующих за днем предоставления документов, указанных в пунктах 7 и 8 настоящей статьи, направляет их в Министерство иностранных дел Республики Казахстан для дальнейшей передачи затрагиваемым сторонам, участвовавшим в оценке трансграничных воздействий.

      10. В случае появления у государственного органа-разработчика, инициатора или заинтересованных органов Республики Казахстан дополнительной информации, влияющей на результаты оценки трансграничных воздействий либо получения сообщения от затрагиваемой стороны о появлении у нее такой информации, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды проводит с затрагиваемой стороной консультации, в ходе которых стороны рассматривают вопрос о внесении соответствующих изменений в утвержденный Документ, решение по результатам оценки либо о принятии мер по устранению или снижению существенных вредных трансграничных воздействий.

Статья 94. Права и обязанности инициатора, государственного органа-разработчика и уполномоченного органа в области охраны окружающей среды при проведении оценки трансграничных воздействий

      1. Инициатор и государственный орган-разработчик имеют право принимать участие в оценке трансграничных воздействий, включая консультации с затрагиваемыми сторонами.

      2. Инициатор и государственный орган-разработчик несут ответственность за:

      1) выявление возможных существенных вредных трансграничных воздействий намечаемой деятельности или Документа на окружающую среду;

      2) отражение полной и обоснованной информации о возможных существенных вредных трансграничных воздействиях на окружающую среду в документах, предоставляемых для проведения скрининга воздействий Документа, определения сферы охвата отчета по стратегической экологической оценке, скрининга воздействий намечаемой деятельности, определения сферы охвата оценки воздействия на окружающую среду;

      3) надлежащую оценку возможных существенных вредных трансграничных воздействий в отчете по стратегической экологической оценке или отчете о возможных воздействиях;

      4) предоставление уполномоченному органу в области охраны окружающей среды документов, предназначенных для передачи затрагиваемым сторонам, соответствующих требованиям настоящего Кодекса;

      5) обеспечение переводческих услуг надлежащего качества в случае проведения общественных слушаний с участием представителей общественности затрагиваемых сторон;

      6) содействие уполномоченному органу в области охраны окружающей среды при проведении оценки трансграничных воздействий;

      7) учет результатов консультаций с затрагиваемыми сторонами, а также всех замечаний и предложений, представленных заинтересованными органами и общественностью затрагиваемых сторон, в том числе в ходе общественных слушаний, при подготовке отчета по стратегической экологической оценке, Документа и отчета о возможных воздействиях;

      8) предоставление уполномоченному органу в области охраны окружающей среды для последующей передачи затрагиваемым сторонам копии разрешения или талона о приеме уведомления, выданного или принятого государственным органом на основании решения о результатах оценки, с приложением нотариально засвидетельствованного перевода на язык, определенный в ходе консультаций Республики Казахстан с затрагиваемыми сторонами (в случае, если для осуществления намечаемой деятельности, подлежащей оценке воздействия на окружающую среду, необходимо получение разрешений или направление государственным органам уведомлений, указанных в перечне, утвержденном Правительством Республики Казахстан).

      3. Инициатор несет бремя затрат, связанных с проведением оценки трансграничных воздействий, если в соответствии с законодательством Республики Казахстан такие затраты не возмещаются за счет бюджета, либо если в результате консультаций со стороной происхождения не будет установлено, что такие затраты возмещает сторона происхождения.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан:

      1) разместить все материалы, связанные с оценкой трансграничных воздействий, на официальном интернет-ресурсе и обеспечить их общедоступность;

      2) передавать в Министерство иностранных дел Республики Казахстан документы, предназначенные для дальнейшей передачи затрагиваемым сторонам, в течение трех рабочих дней, следующих за днем их получения от инициатора или государственного органа-разработчика, если иной срок не предусмотрен настоящим Кодексом и не согласован в ходе консультаций с затрагиваемой стороной, участвующей в оценке трансграничных воздействий.

Статья 95. Участие Республики Казахстан в оценке трансграничных воздействий в качестве затрагиваемой стороны

      1. В случае получения Республикой Казахстан уведомления иностранного государства о планировании деятельности или разработке Документа, реализация которых может оказать существенное вредное трансграничное воздействие на окружающую среду в Республике Казахстан, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует участие Республики Казахстан в оценке трансграничных воздействий в качестве затрагиваемой стороны.

      2. В течение двух рабочих дней, следующих за днем получения уведомления, указанного в пункте 1 настоящей статьи, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды размещает на официальном интернет-ресурсе уведомление, а также приглашение общественности Республики Казахстан высказать свое мнение о необходимости проведения оценки трансграничных воздействий и предоставить замечания и предложения по вопросам, связанным с намечаемой деятельностью и разрабатываемым Документом.

      3. При наличии оснований полагать, что осуществление деятельности или реализация Документа, намечаемой за пределами территории Республики Казахстан, могут оказать существенное вредное трансграничное воздействие на окружающую среду на территории Республики Казахстан, Правительство Республики Казахстан по представлению уполномоченного органа в области охраны окружающей среды вправе направить государству происхождения обращение с просьбой о проведении оценки трансграничных воздействий.

      4. После начала оценки трансграничных воздействий уполномоченный орган в области охраны окружающей среды:

      1) обеспечивает информирование общественности и местных исполнительных органов затрагиваемых территорий, о проведении оценки трансграничных воздействий способами;

      2) проводит в рамках оценки трансграничных воздействий консультации с государством происхождения.

      5. Затраты на информирование общественности и местных исполнительных органов о проведении оценки трансграничных воздействий возмещаются из бюджета, если в результате консультаций со стороной происхождения не будет установлено, что такие затраты возмещает сторона происхождения.

Глава 8. Экологическая экспертиза

Статья 96. Общие положения об экологической экспертизе в Республике Казахстан

      1. Под экологической экспертизой понимается экспертная деятельность, направленная на установление соответствия документации, представленной на экологическую экспертизу, требованиям экологического законодательства Республики Казахстан и осуществляемая в целях предупреждения возможных существенных неблагоприятных воздействий реализации такой документации на здоровье населения и окружающую среду, а также обеспечения экологических основ устойчивого развития Республики Казахстан.

      2. Под реализацией документации, представленной на экологическую экспертизу, в настоящем Кодексе понимается утверждение соответствующей документации, начало и ход осуществления деятельности в соответствии с решениями, предусмотренными такой документацией, а в отношении проекта нормативного правового акта – принятие и введение в действие такого нормативного правового акта.

      3. Настоящим Кодексом устанавливаются требования к проведению следующих видов экологической экспертизы:

      1) государственной экологической экспертизы;

      2) общественной экологической экспертизы.

Статья 97. Принципы экологической экспертизы

      В дополнение к общим принципам, изложенным в статье 5 настоящего Кодекса, проведение экологической экспертизы основывается на следующих специальных принципах:

      1) независимости – эксперты при осуществлении экологической экспертизы свободны и независимы в своих оценках и выводах, руководствуются только фактами, научными принципами их обоснования и действующим экологическим законодательством Республики Казахстан, и никто не вправе вмешиваться в их законную работу;

      2) принцип научной обоснованности и объективности – выводы экологической экспертизы должны быть аргументированными, соответствовать требованиям законодательства Республики Казахстан, уровню современного развития научных знаний и научно-технических достижений и базироваться на беспристрастном и объективном мнении экспертов.

Параграф 1. Государственная экологическая экспертиза

Статья 98. Государственная экологическая экспертиза

      1. Государственная экологическая экспертиза организуется и проводится в пределах их компетенции, установленной настоящим Кодексом, уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и его территориальными подразделениями в порядке, установленном экологическим законодательством Республики Казахстан.

      2. Обязательной государственной экологической экспертизе подлежат следующие виды документов (объекты государственной экологической экспертизы):

      1) разрабатываемые центральными государственными органами и органами местного государственного управления проекты нормативных правовых актов Республики Казахстан, реализация которых может привести к негативным воздействиям на окружающую среду;

      2) проекты естественно-научных и технико-экономических обоснований по созданию и расширению особо охраняемых природных территорий, перевода земель особо охраняемых природных территорий в земли запаса, упразднению государственных природных заказников и государственных заповедных зон республиканского значения и уменьшению их территории, разрабатываемые в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях";

      3) материалы обследования территорий, обосновывающие отнесение этих территорий к зонам экологического бедствия или чрезвычайной экологической ситуации;

      4) материалы комплексного экологического обследования земель, на которых в прошлом проводились испытания ядерного оружия;

      5) лесоустроительные проекты государственных лесовладений и другие документы лесоустройства; материалы лесоустройства и (или) специальных обследований для отнесения государственного лесного фонда к категориям, перевода из одной категории в другую, а также выделения особо защитных участков, на которых лесопользование запрещается или ограничивается;

      6) материалы по внесению изменений в расчетную лесосеку на участках государственного лесного фонда;

      7) проекты по формированию объектов селекционно-семеноводческого назначения, установлению режима их эксплуатации на участках государственного лесного фонда;

      8) проектные документы для видов деятельности, не требующих экологического разрешения, для которых законами Республики Казахстан предусмотрено обязательное наличие положительного заключения государственной экологической экспертизы.

Статья 99. Органы, осуществляющие государственную экологическую экспертизу

      1. Государственная экологическая экспертиза проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Распределение функций и полномочий по проведению государственной экологической экспертизы между уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, его структурными и территориальными подразделениями устанавливается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 100. Порядок проведения государственной экологической экспертизы

      1. Государственная экологическая экспертиза проводится в соответствии с настоящим Кодексом и правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Правила проведения государственной экологической экспертизы).

      2. Документация на государственную экологическую экспертизу представляется в электронной форме в соответствии с Правилами проведения государственной экологической экспертизы.

      3. Срок проведения государственной экологической экспертизы составляет сорок пять рабочих дней с момента представления полного пакета документов, определенного Правилами проведения государственной экологической экспертизы.

      4. После получения документации государственный орган, осуществляющий государственную экологическую экспертизу, рассматривает ее на предмет полноты (комплектности) в срок не более пяти рабочих дней.

      В случае представления неполного пакета документов документы в электронной форме подлежат возврату представившему их лицу.

      5. При наличии замечаний по документам, представляемым на государственную экологическую экспертизу, эксперты государственной экологической экспертизы направляют такие замечания в электронной форме лицу, представившему документы, в течение двадцати пяти рабочих дней с момента представления полного пакета документов.

      6. В случае получения замечаний, направленных в соответствии с пунктом 5 настоящей статьи, лицо, представившее документы на государственную экологическую экспертизу, обязано устранить такие замечания и направить эксперту государственной экологической экспертизы исправленные документы в электронной форме в течение десяти рабочих дней со дня направления замечаний.

      7. В случае неустранения замечаний или непредставления исправленных документов в соответствующие сроки, указанные в пункте 6 настоящей статьи, выдается отрицательное заключение государственной экологической экспертизы в соответствующие сроки, определенные пунктом 3 настоящей статьи.

      8. В случае отсутствия замечаний к документам, представленным на государственную экологическую экспертизу, или устранения замечаний в соответствии с требованиями пункта 6 настоящей статьи, выдается положительное заключение государственной экологической экспертизы.

Статья 101. Заключение государственной экологической экспертизы

      1. Положительное заключение государственной экологической экспертизы содержит выводы о:

      1) соответствии документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, требованиям экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) допустимости принятия решения о реализации документации, представленной на государственную экологическую экспертизу.

      2. В случае несоответствия документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, требованиям экологического законодательства Республики Казахстан выносится отрицательное заключение государственной экологической экспертизы.

      3. Реализация документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, до получения положительного заключения обязательной государственной экологической экспертизы запрещается.

      4. Заключение государственной экологической экспертизы подписывается руководителями ведомства уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, его территориальных подразделений в пределах их компетенции, определенной в соответствии с пунктом 2 статьи 99 настоящего Кодекса.

      5. Аннулирование положительного заключения государственной экологической экспертизы осуществляется органом, его выдавшим, на основании письменного обращения или согласия лица, которому было выдано такое заключение.

      6. При выявлении нарушения требований экологического законодательства Республики Казахстан лишение (отзыв) положительного заключения государственной экологической экспертизы осуществляется в судебном порядке.

Статья 102. Права руководителей подразделений, осуществляющих государственную экологическую экспертизу

      1. Руководители подразделений, осуществляющих государственную экологическую экспертизу, имеют право:

      1) определять методы проведения государственной экологической экспертизы;

      2) отклонять представленные на государственную экологическую экспертизу документы, не отвечающие требованиям экологического законодательства Республики Казахстан в части их полноты (комплектности);

      3) направлять в соответствии с настоящим Кодексом аргументированные замечания к документам, представленным на государственную экологическую экспертизу, в том числе возвращать на доработку документы, содержащие ошибки в расчетах и другие несоответствия, исправление которых требует проведения дополнительных исследований, поисковых работ или иных мероприятий;

      4) запрашивать необходимые для проведения государственной экологической экспертизы дополнительные материалы, представление которых регламентировано Правилами проведения государственной экологической экспертизы;

      5) создавать в соответствии с настоящим Кодексом экспертные советы государственной экологической экспертизы, возглавлять их и организовывать их деятельность;

      6) привлекать в процессе проведения государственной экологической экспертизы внешних экспертов для проведения специальных исследований;

      7) осуществлять контроль за деятельностью подразделений, осуществляющих государственную экологическую экспертизу, и создаваемых экспертных советов;

      8) готовить и передавать соответствующие материалы правоохранительным и иным органам для решения вопросов о привлечении к ответственности лиц за нарушение требований экологического законодательства Республики Казахстан в части проведения государственной экологической экспертизы.

      2. При организации и проведении государственной экологической экспертизы руководители подразделений независимы и действуют в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан.

      3. Независимость руководителей подразделений обеспечивается положениями о них, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, включающими порядок их назначения и увольнения и иные условия, не противоречащие законодательству Республики Казахстан.

Статья 103. Эксперт государственной экологической экспертизы

      1. Экспертом государственной экологической экспертизы является государственный служащий подразделения уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, осуществляющего государственную экологическую экспертизу.

      2. К проведению государственной экологической экспертизы не может быть привлечено лицо, состоящее в близком родстве или свойстве с руководителями заказчика или разработчика объекта государственной экологической экспертизы.

      3. Эксперт государственной экологической экспертизы несет ответственность за выполненную им экспертизу в соответствии с законами Республики Казахстан.

      4. Запрещается вмешательство государственных органов, физических, юридических и должностных лиц в деятельность эксперта государственной экологической экспертизы, связанную с проведением государственной экологической экспертизы.

      5. Нарушенные права эксперта государственной экологической экспертизы подлежат защите в судебном и административном порядке, а лица, виновные в этом нарушении, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

      6. Эксперт государственной экологической экспертизы имеет право:

      1) запрашивать в пределах срока проведения государственной экологической экспертизы, необходимые для проведения государственной экологической экспертизы дополнительные материалы, имеющие значение для всесторонней и объективной оценки документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, и представление которых регламентировано Правилами проведения государственной экологической экспертизы;

      2) инициировать в процессе проведения государственной экологической экспертизы привлечение внешних экспертов для проведения специальных исследований;

      3) вносить руководителю подразделения, осуществляющего государственную экологическую экспертизу, предложения по совершенствованию организации работы государственной экологической экспертизы, методологии, порядку и принципам ее осуществления;

      4) формировать особое мнение по документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, которое должно быть приложено к заключению государственной экологической экспертизы.

      Особое мнение, сформированное экспертом в соответствии с подпунктом 4) настоящего пункта, носит исключительно информативный характер и не является обязательным для соблюдения при реализации документации, представленной на государственную экологическую экспертизу.

      7. Эксперт государственной экологической экспертизы обязан:

      1) обеспечивать комплексное, объективное и качественное проведение государственной экологической экспертизы;

      2) проводить государственную экологическую экспертизу с соблюдением требований экологического законодательства Республики Казахстан;

      3) соблюдать установленные сроки и порядок осуществления государственной экологической экспертизы;

      4) готовить аргументированные заключения государственной экологической экспертизы и своевременно передавать их органам, принимающим решение о реализации документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, и заказчикам;

      5) должным образом обосновывать направляемые им замечания к документации, представленной на государственную экологическую экспертизу, с отсылкой к конкретным нормам экологического законодательства Республики Казахстан и (или) выводам заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду, если в соответствии с настоящим Кодексом требуется проведение обязательной оценки воздействия на окружающую среду;

      6) обеспечивать сохранность материалов и согласовывать свои действия в отношении конфиденциальных документов с их владельцем, не допускать разглашения вверенных ему сведений.

Статья 104. Привлечение внешних экспертов в процессе проведения государственной экологической экспертизы

      1. Если в процессе проведения государственной экологической экспертизы требуются специальные знания узкого профиля, которые отсутствуют у специалистов экспертных подразделений, органы государственной экологической экспертизы имеют право обратиться за экспертными заключениями в другие государственные органы, иные организации, а также к отдельным отечественным и зарубежным специалистам (ученым научно-исследовательских учреждений, высших учебных заведений, специалистам-практикам), обладающим соответствующими знаниями и опытом.

      2. Привлечение внешних экспертов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

Статья 105. Экспертные советы государственной экологической экспертизы

      1. При уполномоченном органе в области охраны окружающей среды создаются экспертные советы государственной экологической экспертизы, являющиеся постоянными консультативно-совещательными органами, действующими в соответствии с положениями о них.

      2. Положения об экспертных советах государственной экологической экспертизы уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, их персональные составы утверждаются руководителем ведомства уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и руководителями его территориальных органов.

      3. Членами экспертных советов государственной экологической экспертизы могут являться должностные лица государственных органов, функции которых связаны с охраной окружающей среды, ученые научно-исследовательских учреждений, высших учебных заведений, специалисты-практики и представители общественности.

      4. К ведению экспертных советов государственной экологической экспертизы относятся:

      1) обсуждение сложных проблем обеспечения экологической безопасности, охраны окружающей среды, использования и воспроизводства природных ресурсов при проведении экологической экспертизы;

      2) рассмотрение заключений государственной экологической экспертизы относительно объектов повышенной экологической опасности.

Статья 106. Гласность государственной экологической экспертизы

      1. Гласность государственной экологической экспертизы и участие общественности в принятии решений по вопросам охраны окружающей среды и использования природных ресурсов обеспечиваются путем проведения общественных слушаний.

      2. Всем заинтересованным физическим и юридическим лицам предоставляется возможность выразить свое мнение в период проведения государственной экологической экспертизы.

      3. Заключение государственной экологической экспертизы должно быть размещено на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды в течение пяти рабочих дней после его выдачи и размещаться в публичном доступе в течение не менее чем тридцати рабочих дней с даты его размещения.

      4. Физические и юридические лица вправе оспорить заключение государственной экологической экспертизы в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 107. Проведение общественных слушаний

      1. Проведение общественных слушаний в процессе проведения государственной экологической экспертизы является обязательным.

      2. Общественные слушания в рамках государственной экологической экспертизы проводятся в соответствии с Правилами проведения общественных слушаний.

Статья 108. Порядок рассмотрения разногласий при осуществлении государственной экологической экспертизы

      1. Разногласия при осуществлении государственной экологической экспертизы рассматриваются путем переговоров либо в судебном порядке.

      2. Путем переговоров разногласия по вопросам государственной экологической экспертизы рассматриваются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по обращению любой из заинтересованных сторон.

Параграф 2. Общественная экологическая экспертиза

Статья 109. Общественная экологическая экспертиза

      1. Общественная экологическая экспертиза проводится на добровольных началах экспертными комиссиями, создаваемыми некоммерческими организациями.

      2. Общественная экологическая экспертиза рассматривает любую деятельность на предмет соблюдения общественных интересов по сохранению окружающей среды, благоприятной для жизни и здоровья населения.

      3. Выбросы парниковых газов не являются объектом общественной экологической экспертизы, за исключением выбросов веществ, определенных в соответствии с настоящим Кодексом, в качестве загрязняющих.

      4. Инициатором общественной экологической экспертизы могут выступать физические лица или некоммерческие организации, интересы которых затрагиваются в случае реализации объекта общественной экологической экспертизы.

Статья 110. Организатор общественной экологической экспертизы

      1. Организатором общественной экологической экспертизы признается некоммерческая организация, от лица которой подается уведомление о проведении общественной экологической экспертизы и принимаются меры по организации деятельности экспертной комиссии.

      2. Организатор общественной экологической экспертизы имеет право:

      1) запрашивать у заказчика объекта общественной экологической экспертизы документы и материалы, необходимые для проведения общественной экологической экспертизы;

      2) создавать экспертную комиссию для проведения общественной экологической экспертизы;

      3) представлять в местные исполнительные органы и финансовые организации заключение общественной экологической экспертизы.

      3. Организатор общественной экологической экспертизы обязан:

      1) организовать общественную экологическую экспертизу в соответствии с требованиями, изложенными в настоящем Кодексе;

      2) обеспечить информирование общественности о ходе и результатах общественной экологической экспертизы и учет общественного мнения при подготовке заключения общественной экологической экспертизы;

      3) обеспечить открытость заключения общественной экологической экспертизы для общественности.

Статья 111. Эксперты общественной экологической экспертизы

      1. Экспертом общественной экологической экспертизы является физическое лицо, обладающее научными и (или) практическими знаниями по рассматриваемому вопросу и привлеченное организатором общественной экологической экспертизы к проведению общественной экспертизы.

      2. Экспертом общественной экологической экспертизы не может быть:

      1) представитель заказчика объекта общественной экологической экспертизы;

      2) представитель разработчика объекта общественной экологической экспертизы;

      3) физическое лицо, состоящее в трудовых или иных договорных отношениях с заказчиком или разработчиком объекта общественной экологической экспертизы;

      4) представитель юридического лица, состоящего в договорных отношениях с заказчиком или с разработчиком объекта общественной экологической экспертизы.

      3. Эксперт общественной экологической экспертизы участвует в ее проведении в соответствии с законодательством Республики Казахстан и заданием, выданным организатором общественной экологической экспертизы.

      4. Эксперт общественной экологической экспертизы при проведении общественной экологической экспертизы имеет право выражать особое мнение по объекту общественной экологической экспертизы, которое прилагается к заключению общественной экологической экспертизы.

      5. Эксперт общественной экологической экспертизы обязан:

      1) соблюдать требования экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) обеспечивать объективность и обоснованность выводов своего заключения по объекту общественной экологической экспертизы, а также учет замечаний и предложений, поступающих в адрес общественной экологической экспертизы от заинтересованных физических лиц и некоммерческих организаций;

      3) обеспечивать сохранность материалов и конфиденциальность сведений, представленных на общественную экологическую экспертизу, а также защиту интеллектуальной собственности.

Статья 112. Права и обязанности заказчика объекта общественной экологической экспертизы

      1. Заказчиком объекта общественной экологической экспертизы является физическое или юридическое лицо, планирующее осуществление хозяйственной, инвестиционной и иной деятельности.

      2. Заказчик объекта общественной экологической экспертизы имеет право:

      1) на защиту охраняемых законом конфиденциальных сведений, содержащихся в документации по намечаемой деятельности;

      2) получать информацию и иметь доступ к информации о ходе и результатах проведения общественной экологической экспертизы;

      3) участвовать в общественных слушаниях и иных мероприятиях, проводимых в рамках общественной экологической экспертизы;

      4) представлять свои разъяснения и комментарии к заключению общественной экологической экспертизы в орган, осуществляющий государственную экологическую экспертизу, местные исполнительные органы.

      3. Заказчик объекта общественной экологической экспертизы обязан:

      1) представлять на общественную экологическую экспертизу необходимые документы и материалы;

      2) представлять в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды письменный ответ на рекомендации, изложенные в заключении общественной экологической экспертизы.

Статья 113. Финансирование общественной экологической экспертизы

      Финансирование общественной экологической экспертизы осуществляется за счет:

      1) собственных средств некоммерческих организаций, организующих и проводящих общественную экологическую экспертизу;

      2) добровольных пожертвований, грантов, предоставляемых на безвозмездной основе;

      3) иных источников, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 114. Уведомление о проведении общественной экологической экспертизы

      1. Общественная экологическая экспертиза осуществляется при условии направления уведомления организатора экспертизы о ее проведении.

      2. Уведомление о проведении общественной экологической экспертизы подается ее организатором в местные исполнительные органы, на территории которых намечается деятельность объекта экспертизы.

      3. В уведомлении о проведении общественной экологической экспертизы должны быть указаны:

      1) наименование, юридический адрес организатора общественной экологической экспертизы;

      2) характер деятельности, предусмотренной уставом организатора общественной экологической экспертизы;

      3) сведения о составе экспертной комиссии общественной экологической экспертизы;

      4) сведения об объекте общественной экологической экспертизы;

      5) срок проведения общественной экологической экспертизы, который не может превышать 25 рабочих дней.

      4. Проведение общественной экологической экспертизы не допускается, если:

      1) общественная экологическая экспертиза ранее была дважды проведена в отношении данного объекта;

      2) объект общественной экологической экспертизы содержит сведения, составляющие государственную, коммерческую и иную охраняемую законом тайну;

      3) устав организатора общественной экологической экспертизы не предусматривает деятельность данной некоммерческой организации по проведению общественной экологической экспертизы;

      4) государственная экологическая экспертиза предполагаемого объекта общественной экологической экспертизы завершена или в отношении него выдано экологическое разрешение.

Статья 115. Заключение общественной экологической экспертизы

      1. Результаты общественной экологической экспертизы оформляются в виде заключения общественной экологической экспертизы, которое носит рекомендательный характер.

      2. Заключение общественной экологической экспертизы должно содержать:

      1) наименование и юридический адрес организатора экологической экспертизы;

      2) фамилию, имя, отчество или полное наименование заказчика, наименование и местонахождение объекта общественной экологической экспертизы;

      3) сведения о направлении уведомления о проведении общественной экологической экспертизы в местный исполнительный орган;

      4) сроки проведения общественной экологической экспертизы;

      5) состав документации, проходившей общественную экологическую экспертизу, перечисление других документов, использованных в процессе общественной экологической экспертизы;

      6) состав членов экспертной комиссии общественной экологической экспертизы;

      7) изложение результатов экспертизы;

      8) описание задания по проведению общественной экологической экспертизы, определенного организатором общественной экологической экспертизы;

      9) описание процесса общественной экологической экспертизы, в том числе взаимодействия с общественностью, заказчиком и другими заинтересованными сторонами;

      10) выводы общественной экологической экспертизы.

      3. Выводы общественной экологической экспертизы должны содержать:

      1) заключение о соответствии объекта общественной экологической экспертизы требованиям экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) характеристику полноты, качества и достоверности проведенной заказчиком оценки воздействия на окружающую среду;

      3) характеристику позиций различных групп общественности по отношению к намечаемой деятельности, обзор предложений и замечаний общественности;

      4) мнение экспертов по экологической и социальной допустимости реализации объекта общественной экологической экспертизы;

      5) предложения и рекомендации органу, осуществляющему государственную экологическую экспертизу, заказчику, государственным органам и юридическим лицам, принимающим решения, связанные с реализацией объекта экспертизы.

      4. Заключение общественной экологической экспертизы подписывается уполномоченным представителем организатора общественной экологической экспертизы, председателем и членами экспертной комиссии.

      5. Заключение общественной экологической экспертизы направляется:

      1) в местный исполнительный орган, в который было ранее направлено соответствующее уведомление о проведении общественной экологической экспертизы;

      2) в орган, осуществляющий государственную экологическую экспертизу данного объекта или выдавший в его отношении экологическое разрешение;

      3) заказчику намечаемой деятельности;

      4) органам, принимающим решения, связанные с реализацией объекта общественной экологической экспертизы;

      5) в средства массовой информации.

Статья 116. Использование результатов общественной экологической экспертизы

      1. Заказчик намечаемой деятельности обязан в месячный срок со дня получения заключения общественной экологической экспертизы рассмотреть выводы и рекомендации, содержащиеся в нем, и направить свои комментарии в орган государственной экологической экспертизы и организатору общественной экологической экспертизы.

      2. Заключение общественной экологической экспертизы должно быть рассмотрено при проведении государственной экологической экспертизы. Результаты рассмотрения должны быть направлены организатору общественной экологической экспертизы и в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      3. Заключение общественной экологической экспертизы может быть также учтено при принятии решений местными исполнительными органами, финансовыми организациями и заказчиком намечаемой деятельности.

      4. Результаты общественной экологической экспертизы могут быть также учтены при проведении комплексной вневедомственной экспертизы проектов (проектно-сметной документации), предназначенных для строительства новых или реконструкции (расширения, технического перевооружения, модернизации), капитального ремонта существующих зданий и сооружений, их комплексов, инженерных и транспортных коммуникаций, консервации незавершенных объектов и постутилизации (сноса) объектов, выработавших свой ресурс.

Глава 9. Экологические разрешения

Статья 117. Общие положения

      1. Экологическое разрешение – разрешение, выдаваемое юридическим лицам и индивидуальным предпринимателям на эксплуатацию объектов I и II категорий и определяющее экологические условия осуществления такой деятельности.

      Под экологическими условиями понимаются индивидуальные требования, предъявляемые к строительству и эксплуатации объектов I и II категорий в целях обеспечения соблюдения применимых к такой деятельности экологических требований, установленных экологическим законодательством Республики Казахстан, а также выводов, содержащихся в заключениях по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      Запрещается включение в экологические разрешения условий, которые не направлены на обеспечение охраны окружающей среды.

      2. Оператор, получивший экологическое разрешение, а также физические и юридические лица, привлеченные оператором объекта для выполнения отдельных работ и (или) оказания отдельных услуг на территории соответствующего объекта I или II категорий при его строительстве, реконструкции или эксплуатации, обязаны соблюдать условия такого экологического разрешения и несут ответственность за их несоблюдение в соответствии с законами Республики Казахстан. Получение такими физическими и юридическими лицами отдельного экологического разрешения для выполнения работ и (или) оказания услуг на территории соответствующего объекта I или II категорий не требуется.

      3. Экологическое разрешение выдается на каждый отдельный объект I и II категорий.

      4. В Республике Казахстан выдаются следующие виды экологических разрешений:

      1) комплексные экологические разрешения;

      2) экологическое разрешение на воздействие.

      5. Строительство и эксплуатация объектов I и II категорий без соответствующего экологического разрешения запрещается.

      6. Выбросы парниковых газов не являются предметом экологических разрешений, за исключением выбросов веществ, определенных в качестве загрязняющих в соответствии с настоящим Кодексом.

      7. Экологическое разрешение не требуется для осуществления деятельности по строительству и эксплуатации объектов III и IV категорий, в том числе размещаемых в пределах промышленной площадки объекта I или II категорий, но технологически прямо не связанных с ними, или размещаемых в пределах промышленной площадки ликвидированного или находящегося в процессе постутилизации объекта I или II категорий.

      Деятельность по эксплуатации объектов III категорий может осуществляться при условии подачи декларации о воздействии на окружающую среду в соответствии со статьей 121 настоящего Кодекса.

      Правила выдачи экологических разрешений, представления декларации о воздействии на окружающую среду, ведения реестра экологических разрешений и деклараций о воздействии на окружающую среду утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Правила выдачи экологических разрешений).

Статья 118. Действие экологического разрешения и декларации о воздействии на окружающую среду при смене оператора объекта

      1. В случае смены оператора объекта в результате отчуждения объекта или его передачи в иное законное пользование другому лицу, реорганизации оператора объекта путем выделения, разделения или присоединения или в других случаях универсального правопреемства ранее выданное экологическое разрешение или предоставленная декларация о воздействии на окружающую среду сохраняют свою силу и становятся обязательными для нового оператора объекта.

      2. В течение десяти рабочих дней с даты наступления обстоятельств, указанных в пункте 1 настоящей статьи, новый оператор обязан подать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление на переоформление экологического разрешения в соответствии со статьей 119 настоящего Кодекса.

Статья 119. Порядок переоформления экологического разрешения

      1. Переоформление экологического разрешения осуществляется в течение пяти рабочих дней в случаях:

      1) изменения наименования, изменения организационно-правовой формы оператора объекта, на который выдано экологическое разрешение;

      2) в случаях, указанных в статье 118 настоящего Кодекса.

      2. Переоформление разрешения осуществляется на основании заявления на переоформление разрешения.

      В случае переоформления разрешения по основанию, предусмотренному подпунктом 2) пункта 1 настоящей статьи, к заявлению должна быть приложена копия правоустанавливающего документа, подтверждающего смену оператора объекта.

Статья 120. Приостановление, лишение (отзыв) и аннулирование экологического разрешения

      1. Приостановление действия и лишение (отзыв) экологического разрешения осуществляется по основаниям и в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан.

      2. Орган, выдавший экологическое разрешение, аннулирует экологическое разрешение при получении соответствующего письменного обращения его обладателя или со дня выдачи нового экологического разрешения.

Статья 121. Декларация о воздействии на окружающую среду

      1. Лица, осуществляющие деятельность на объектах III категории (далее – декларант), представляют в местный исполнительный орган соответствующей административно-территориальной единицы декларацию о воздействии на окружающую среду.

      2. Декларация о воздействии на окружающую среду представляется в письменной форме или в форме электронного документа, подписанного электронной цифровой подписью.

      3. Декларация о воздействии на окружающую среду должна содержать следующие сведения:

      1) наименование, организационно-правовая форма, бизнес-идентификационный номер и адрес (место нахождения) юридического лица или фамилия, имя, отчество (при наличии), индивидуальный идентификационный номер, место жительства индивидуального предпринимателя;

      2) наименование и краткая характеристика объекта;

      3) вид основной деятельности, виды и объем производимой продукции, выполняемых работ, оказываемых услуг;

      4) для действующих объектов – данные об авариях и инцидентах, произошедших на соответствующих объектах за предыдущие семь лет и повлекших за собой негативное воздействие на окружающую среду;

      5) декларируемое количество выбросов, сбросов загрязняющих веществ, количество и виды отходов (образовываемых, накапливаемых и передаваемых специализированным организациям по управлению отходами).

      4. Декларация о воздействии на окружающую среду представляется:

      1) перед началом намечаемой деятельности;

      2) после начала осуществления деятельности - в случае существенного изменения технологических процессов основных производств, качественных и количественных характеристик выбросов, сбросов загрязняющих веществ и стационарных источников, отходов (образовываемых, накапливаемых и передаваемых специализированным организациям по управлению отходами).

      5. В случае существенного изменения технологических процессов, качественных и количественных характеристик выбросов, сбросов загрязняющих веществ и стационарных источников, отходов (образовываемых, накапливаемых и передаваемых специализированным организациям по управлению отходами) декларант обязан в течение трех месяцев с даты внесения соответствующих существенных изменений представить новую декларацию о воздействии на окружающую среду.

      6. Форма декларации о воздействии на окружающую среду и порядок ее заполнения устанавливаются Правилами выдачи экологических разрешений.

      7. За непредставление декларации о воздействии на окружающую среду или представление недостоверной информации, содержащейся в этой декларации, лица несут ответственность, установленную законодательством Республики Казахстан.

      8. Местные исполнительные органы ежеквартально до 5 числа следующего за отчетным периодом направляют в территориальное подразделение уполномоченного органа в области охраны окружающей среды сводные данные по принятым декларациям о воздействии на окружающую среду по форме, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Параграф 3. Комплексное экологическое разрешение

Статья 122. Общие положения о комплексном экологическом разрешении

      1. Наличие комплексного экологического разрешения обязательно для объектов I категории.

      2. Операторы иных объектов, не указанных в части первой пункта 1 настоящей статьи, вправе в добровольном порядке получить комплексное экологическое разрешение при наличии утвержденных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды заключений по наилучшим доступным техникам для соответствующего технологического процесса или отрасли производства.

      3. Комплексные экологические разрешения выдаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      В случаях, предусмотренных в пункте 4 статьи 126 настоящего Кодекса, комплексное экологическое разрешение выдается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по согласованию с соответствующими государственными органами.

      4. Комплексное экологическое разрешение действует бессрочно с учетом положений части второй настоящего пункта.

      Операторы объектов, на которые выданы комплексные экологические разрешения, в случае утверждения нового заключения по наилучшим доступным техникам, устанавливающего требования, которым такой объект не соответствует, обязаны получить новое комплексное экологическое разрешение в соответствии с настоящим Кодексом.

      В случае, указанном в части второй настоящего пункта, действие ранее выданного комплексного экологического разрешения прекращается по истечении одного года после даты утверждения такого заключения по наилучшим доступным техникам.

      5. Приостановление действия или отзыв комплексного экологического разрешения осуществляются в соответствии с настоящим Кодексом и Кодексом Республики Казахстан об административных правонарушениях.

Статья 123. Содержание комплексного экологического разрешения

      1. Комплексное экологическое разрешение представляет собой разрешение установленного образца, содержащее:

      1) сведения об его обладателе (операторе), объекте и осуществляемых на нем видах деятельности;

      2) срок действия комплексного экологического разрешения;

      3) экологические условия осуществления деятельности, в том числе:

      технологические нормативы;

      в предусмотренных настоящим Кодексом случаях -– нормативы эмиссий в окружающую среду;

      нормативы допустимых физических воздействий на окружающую среду;

      лимиты накопления отходов, лимиты захоронения отходов (при наличии собственного полигона);

      лимиты на специальное водопользование в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан, в случае если деятельность включает специальное водопользование;

      мероприятия по повышению энергоэффективности и энергосбережению;

      программу управления отходами;

      действия и меры по эксплуатации объекта в ситуациях, представляющих опасность для окружающей среды;

      программу производственного экологического контроля, в том числе требования по проведению производственного мониторинга, включая мониторинг состояния почв и подземных вод и автоматизированный мониторинг эмиссий;

      необходимые условия и меры для предотвращения эмиссий в почвы и подземные воды, а также требования по регулярному наблюдению и контролю за соблюдением таких условий и мер в целях предотвращения утечек, разливов, аварий и иных нештатных ситуаций в процессе использования оборудования или при хранении отходов и иных опасных веществ;

      для действующих объектов I категории при невозможности соблюдения ими технологических показателей, связанных с применением наилучших доступных техник, – проект программы повышения экологической эффективности;

      иные требования по охране окружающей среды, указанные в заключении об оценке воздействия на окружающую среду;

      4) обоснование причин принятия решения о выдаче комплексного экологического разрешения, в том числе учета или отклонения предложений заинтересованной общественности, предоставленных в соответствии с пунктом 10 статьи 126 настоящего Кодекса.

      2. Формы бланков комплексного экологического разрешения и порядок их заполнения устанавливаются Правилами выдачи экологических разрешений.

Статья 124. Наилучшие доступные техники

      1. Под наилучшими доступными техниками понимается наиболее эффективная и передовая стадия развития видов деятельности и методов их осуществления, которая свидетельствует о их практической пригодности для того, чтобы служить основой установления технологических нормативов и иных экологических условий, направленных на предотвращение или, если это практически неосуществимо, минимизацию негативного антропогенного воздействия на окружающую среду. При этом:

      1) под техниками понимаются как используемые технологии, так и способы, методы, процессы, практики, подходы и решения, применяемые к проектированию, строительству, обслуживанию, эксплуатации, управлению и выводу из эксплуатации объекта;

      2) техники считаются доступными, если уровень их развития позволяет внедрить такие техники в соответствующем секторе производства на экономически и технически возможных условиях, принимая во внимание затраты и выгоды, вне зависимости от того, применяются ли или производятся ли такие техники в Республике Казахстан, и лишь в той мере, в какой они обоснованно доступны для оператора объекта;

      3) под наилучшими понимаются те доступные техники, которые наиболее действенны в достижении высокого общего уровня охраны окружающей среды как единого целого.

      2. Применение наилучших доступных техник направлено на комплексное предотвращение загрязнения окружающей среды, минимизацию и контроль негативного антропогенного воздействия на окружающую среду.

      Под областями применения наилучших доступных техник понимаются отдельные отрасли экономики, виды деятельности, технологические процессы, технические, организационные или управленческие аспекты ведения деятельности, для которых в соответствии с настоящим Кодексом определяются наилучшие доступные техники. Области применения наилучших доступных техник определяются в Приложении 3 к настоящему Кодексу.

      3. Наилучшие доступные техники определяются на основании сочетания следующих критериев:

      1) использование малоотходной технологии;

      2) использование менее опасных веществ;

      3) способствование восстановлению и рециклингу веществ, образующихся и используемых в технологическом процессе, а также отходов, насколько это применимо;

      4) сопоставимость процессов, устройств и операционных методов, успешно испытанных на промышленном уровне;

      5) технологические прорывы и изменения в научных знаниях и понимании;

      6) природа, влияние и объемы соответствующих эмиссий в окружающую среду;

      7) даты ввода в эксплуатацию для новых и действующих объектов;

      8) продолжительность сроков, необходимых для внедрения наилучшей доступной техники;

      9) уровень потребления и свойства сырья и ресурсов (включая воду), используемых в процессах, и энергоэффективность;

      10) необходимость предотвращения или сокращения до минимума общего уровня негативного воздействия эмиссий на окружающую среду и рисков для окружающей среды;

      11) необходимость предотвращения аварий и сведения до минимума негативных последствий для окружающей среды;

      12) информация, опубликованная международными организациями;

      13) промышленное внедрение на двух и более объектах в Республике Казахстан или за ее пределами.

      4. В качестве наилучшей доступной техники не могут быть определены технологические процессы, технические, управленческие и организационные способы, методы, подходы и практики, при применении которых предотвращение или сокращение вредного воздействия на один или несколько компонентов природной среды достигается за счет увеличения вредного воздействия на другие компоненты природной среды.

      5. Заключения по наилучшим доступным техникам – нормативные правовые акты уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, утвержденные на основании Справочников по наилучшим доступным техникам и включающие следующие положения:

      1) выводы по наилучшим доступным техникам;

      2) описание наилучших доступных техник;

      3) информацию, необходимую для оценки применимости наилучших доступных техник;

      4) уровни эмиссий, связанные с применением наилучших доступных техник;

      5) иные технологические показатели, связанные с применением наилучших доступных техник, в том числе уровни потребления энергетических, водных и иных ресурсов;

      6) требования по мониторингу, связанные с применением наилучших доступных техник;

      7) требования по ремедиации.

      Уровни эмиссий, связанные с применением наилучших доступных техник, определяются как диапазон уровней эмиссий (концентраций загрязняющих веществ), которые могут быть достигнуты при нормальных условиях эксплуатации объекта с применением одной или нескольких наилучших доступных техник, описанных в Заключении по наилучшим доступным техникам, с учетом осреднения за определенный период времени и при определенных условиях. В Заключениях по наилучшим доступным техникам также приводится описание условий, при которых могут быть достигнуты уровни эмиссий на нижней границе диапазона.

      6. Справочники по наилучшим доступным техникам разрабатываются в виде национального стандарта в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан о стандартизации.

      7. Правительство Республики Казахстан определяет организацию, осуществляющую функции Бюро по наилучшим доступным техникам, в задачи которой входят:

      1) осуществление взаимодействия с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и иными государственными органами по вопросам разработки и актуализации Справочников по наилучшим доступным техникам;

      2) осуществление информационно-аналитического обеспечения процесса разработки Справочников по наилучшим доступным техникам и внедрения наилучших доступных техник;

      3) осуществление информирования заинтересованных государственных органов, организаций и общественности по вопросам разработки Справочников по наилучшим доступным техникам и предоставление им консультационной поддержки в области наилучших доступных техник;

      4) участие в подготовке предложений по совершенствованию нормативных правовых актов в области наилучших доступных техник;

      5) обеспечение организационной, методической и экспертно-аналитической поддержки деятельности уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и технических рабочих групп по вопросам разработки Справочников по наилучшим доступным техникам, трансферу и адаптации современных технологий в Республику Казахстан;

      6) участие в технических рабочих группах по разработке Справочников по наилучшим доступным техникам.

      8. Справочники по наилучшим доступным техникам содержат следующие сведения:

      1) общая информация о конкретной области применения, включая описание отрасли, части отрасли, вида деятельности, технологических процессов и техник;

      2) описание основных экологических проблем, характерных для области применения, включая текущие уровни эмиссий, а также потребления энергетических и водных ресурсов;

      3) методология определения наилучшей доступной техники;

      4) описание существующих техник для конкретной области применения, которые предлагаются для рассмотрения в целях определения наилучших доступных техник;

      5) методы, применяемые при осуществлении технологических процессов для снижения их негативного воздействия на окружающую среду и не требующие технического переоснащения, реконструкции объекта, оказывающего негативное воздействие на окружающую среду;

      6) оценка преимуществ внедрения наилучшей доступной техники для окружающей среды;

      7) данные об ограничениях в применении наилучшей доступной техники;

      8) экономические показатели, характеризующие наилучшую доступную технику;

      9) сведения о новейших техниках, в отношении которых проводятся научно-исследовательские и опытно-конструкторские работы или осуществляется их опытно-промышленное внедрение;

      10) иные сведения, имеющие значение для практического применения наилучшей доступной техники;

      11) заключение, содержащие выводы по наилучшим доступным техникам, включая технологические показатели, связанные с применением таких наилучших доступных техник;

      12) дополнительные комментарии и рекомендации технической рабочей группы для дальнейшей работы над справочником.

      9. При разработке Справочников по наилучшим доступным техникам учитывается наилучший мировой опыт в данной сфере, в том числе в качестве основы Справочников по наилучшим доступным техникам должны использоваться аналогичные и сопоставимые справочники, официально применяемые в государствах, являющихся членами Организации экономического сотрудничества и развития, с учетом необходимости обоснованной адаптации под климатические, экологические, экономические и социальные условия Республики Казахстан, обуславливающие техническую и экономическую доступность наилучших доступных техник в конкретных областях их применения.

      10. Пересмотр Справочников по наилучшим доступным техникам осуществляется с учетом научно-технического развития, но не реже чем каждые восемь лет после опубликования предыдущей версии соответствующего справочника.

      11. Внедрением наилучшей доступной техники признается ограниченный во времени процесс осуществления мероприятий по:

      1) проектированию, строительству новых или реконструкции, техническому перевооружению (модернизации) действующих объектов, в том числе путем установки нового оборудования,

      2) применению способов, методов, процессов, практик, подходов и решений к обслуживанию, эксплуатации, управлению и выводу из эксплуатации таких объектов,

      которые в совокупности обеспечивают достижение уровня охраны окружающей среды не ниже показателей, связанных с применением наилучших доступных техник, описанных в опубликованных Справочниках по наилучшим доступным техникам.

Статья 125. Заявление на получение комплексного экологического разрешения

      1. Заявление на получение комплексного экологического разрешения подается в электронном виде в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и должно содержать следующую информацию:

      1) наименование, организационно-правовая форма юридического лица или фамилия, имя, отчество (при наличии) индивидуального предпринимателя; бизнес-идентификационный номер;

      2) наименование, местонахождение объекта;

      3) вид основной деятельности, виды и объем производимой продукции (товара);

      4) характеристика текущего состояния территории, на которой планируется строительство, реконструкция и (или) эксплуатация объекта;

      5) описание техник, применяемых или предлагаемых к применению на объекте в целях предотвращения или снижения уровня его вредного антропогенного воздействия на окружающую среду, в том числе расчеты и обоснования технологических нормативов, предлагаемых оператором для установления в комплексном экологическом разрешении;

      6) сравнительная характеристика используемой или предполагаемой к использованию техники с наилучшими доступными техниками, приведенными в Заключениях о наилучших доступных техниках по соответствующим областям их применения;

      7) предлагаемые для включения в комплексное экологическое разрешение обязательные экологические условия в отношении этапов строительства, эксплуатации и постутилизации объекта, которые должны соответствовать требованиям экологического законодательство Республики Казахстан и выводам заключения по результатам оценки воздействия на окружающую среду;

      8) информация об использовании (потреблении) сырья, воды, электрической и тепловой энергии;

      9) информация о предполагаемых разрешениях и уведомлениях, которые оператору необходимо получить или подать для осуществления детальности по строительству и эксплуатации объекта;

      10) для действующих объектов:

      сведения о произошедших на объекте за предыдущие семь лет авариях и инцидентах, повлекших за собой загрязнение окружающей среды или причинение экологического ущерба и;

      информация о реализации программы повышения экологической эффективности (при ее наличии).

      2. Форма заявления на получение комплексного экологического разрешения и порядок ее заполнения устанавливаются Правилами выдачи экологических разрешений.

      3. К заявлению на получение комплексного экологического разрешения прилагаются:

      1) в отношении намечаемой деятельности – соответствующие проектные документы вместе с материалами оценки воздействия на окружающую среду или скрининга воздействий, если проведение оценки воздействия на окружающую среду в соответствии с настоящим Кодексом не требуется;

      2) в отношении осуществляемой деятельности – обоснование технологических нормативов и проект нормативов эмиссий вместе с материалами экологической оценки по упрощенному порядку;

      3) проект программы управления отходами;

      4) проект программы производственного экологического контроля;

      5) для действующих объектов I категории при невозможности соблюдения ими технологических показателей, связанных с применением наилучших доступных техник, – проект программы повышения экологической эффективности, разработанной в соответствии со статьей 130 настоящего Кодекса.

      4. По заявлению оператора объекта уполномоченный орган в области охраны окружающей среды, другие государственные органы и подведомственные организации обязаны предоставить ему доступ ко всей имеющейся у них в распоряжении экологической информации в отношении территории, затрагиваемой строительством и (или) эксплуатацией объекта, в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 126. Процедура рассмотрения заявления на получение комплексного экологического разрешения

      1. Заявление на получение комплексного экологического разрешения подлежит рассмотрению при условии соответствия формы и содержания представленных материалов требованиям настоящего Кодекса.

      2. В течение двух рабочих дней со дня получения заявления на получение комплексного экологического разрешения уполномоченный орган в области охраны окружающей среды рассматривает его на предмет полноты (комплектности) и, при наличии в заявлении на получение комплексного экологического разрешения всех требуемых сведений и прилагаемых документов, направляет заявление и прилагаемые к нему документы своим структурным подразделениям, а также следующим заинтересованным государственным органам для получения от них замечаний и предложений в отношении обязательных экологических условий, подлежащих включению в комплексное экологическое разрешение, в рамках их компетенций:

      1) уполномоченному органу в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      2) уполномоченному органу, осуществляющему регулирование в соответствующей отрасли, к которой относится объект;

      3) иным уполномоченным органам, в чью компетенцию входит выдача разрешений, необходимых для осуществления деятельности по строительству и эксплуатации объекта;

      4) местному исполнительному органу области, городов республиканского значения, столицы, на территории которого расположен или будет расположен объект;

      5) при содействии Министерства иностранных дел Республики Казахстан, государству, на состояние окружающей среды которого строительство и (или) эксплуатация объекта может оказать существенное неблагоприятное воздействие, если необходимость проведения трансграничных процедур по принятию решений о разрешении такой деятельности предусмотрена международными договорами Республики Казахстан или установлена в заключении по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      В случае если объект расположен или будет расположен в пределах территорий двух или более областей, городов республиканского значения, столицы, заявление с прилагаемыми материалами подлежит направлению в каждый соответствующий местный исполнительный орган.

      3. В случае представления неполного пакета документов уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в срок, указанный в пункте 3 настоящей статьи, возвращает заявление вместе с прилагаемыми документами заявителю с обоснованием причин такого возврата.

      4. В состав комплексного экологического разрешения могут быть включены разрешения, выдаваемые иными государственными органами, если порядок объединения соответствующих государственных услуг по принципу "одного окна" определен совместными приказами уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и соответствующих уполномоченных органов.

      5. В течение 30 календарных дней с даты получения заявления заинтересованные государственные органы, указанные в пункте 2 настоящей статьи, должны представить свои заключения в отношении обязательных экологических условий, подлежащих включению в комплексное экологическое разрешение.

      6. В течение 1 рабочего дня после получения заключений от заинтересованных государственных органов уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан направить их заявителю для рассмотрения и представления позиции, и заявитель в течение пяти рабочих дней рассматривает такие заключения и предложения и направляет свою позицию по ним в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      7. Заключения заинтересованных государственных органов, полученные уполномоченным органом в области охраны окружающей среды после истечения срока, указанного в пункте 5 настоящей статьи, не подлежат направлению заявителю и учету при принятии решения по заявлению.

      8. В течение 10 рабочих дней после получения позиции заявителя в соответствии с пунктом 7 настоящей статьи, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды подготавливает проект комплексного экологического разрешения с привлечением внутренних и (или) внешних экспертов с учетом полученных замечаний и предложений, а также позиции заявителя, и направляет такой проект заявителю. Заявитель предоставляет свою позицию по предоставленному проекту экологического разрешения в течение 10 рабочих дней.

      Разногласия, возникающие по условиям, включенным в проект комплексного экологического разрешения, разрешаются экспертной комиссией в порядке, предусмотренном статьей 85 настоящего Кодекса.

Статья 127. Консультации с затрагиваемым иностранным государством

      1. В случае, указанном в пункте 3 статьи 126 настоящего Кодекса, если затрагиваемое иностранное государство представит свою позицию в отношении выдачи комплексного экологического разрешения по заявлению, уполномоченный орган при содействии Министерства иностранных дел Республики Казахстан должен провести консультации с учетом положений международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан.

      2. Срок рассмотрения заявления на получение комплексного экологического разрешения приостанавливается до окончания консультаций с затрагиваемым государством.

Статья 128. Выдача комплексного экологического разрешения

      1. В течение 5 рабочих дней после получения ответа заявителя или результатов рассмотрений разногласий в соответствии с пунктом 8 статьи 126 настоящего Кодекса, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды принимает решение о выдаче комплексного экологического разрешения или отказе в его выдаче.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды отказывает в выдаче комплексного экологического разрешения в случаях:

      1) установления недостоверности документов, представленных заявителем для получения комплексного экологического разрешения, и (или) содержащихся в них сведений;

      2) несоответствия документов, представленных заявителем для получения комплексного экологического разрешения, и (или) содержащихся в них сведений требованиям экологического законодательства Республики Казахстан и (или), если настоящим Кодексом предусмотрена обязательная оценка воздействия на окружающую среду, - заключению по результатам оценки воздействия на окружающую среду;

      3) несогласия заявителя с условиями комплексного экологического разрешения, определенными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в порядке, предусмотренном статьей 126 настоящего Кодекса.

      3. Если основания для отказа отсутствуют, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды выдает заявителю комплексное экологическое разрешение в течение 1 рабочего дня после принятия соответствующего решения.

      4. Копия выданного комплексного экологического заключения размещается на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      5. Операторы объектов обязаны выполнять экологические условия, предусмотренные комплексным экологическим разрешением, и несут ответственность за их несоблюдение или осуществление деятельности без комплексного экологического разрешения в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 129. Пересмотр комплексного экологического разрешения

      1. Комплексное экологическое разрешение подлежит пересмотру частично или полностью в случаях:

      1) внесения оператором существенных изменений в намечаемую или осуществляемую деятельность, требующих проведения оценки воздействия на окружающую среду в соответствии с пунктом 2 статьи 76 настоящего Кодекса;

      2) утверждения нового Заключения по наилучшим доступным техникам в связи с принятием нового Справочника по наилучшим доступным техникам по соответствующим областям их применения, содержащего более строгие технологические показатели, связанные с применением наилучших доступных техник, по сравнению с содержащимися в комплексном экологическом разрешении технологическими нормативами.

      2. Оператор обязан подать заявление на пересмотр комплексного экологического разрешения по основаниям, указанным в пункт 1 настоящей статьи, не позднее чем:

      1) за 6 месяцев до предполагаемой даты начала реализации оператором существенных изменений в осуществляемую деятельность;

      2) в течение 3 месяцев с даты утверждения нового Заключения по наилучшим доступным техникам по соответствующим областям их применения согласно подпункту 2) пункта 1 настоящей статьи.

      3. Пересмотр комплексного экологического разрешения в полном объеме осуществляется в порядке, установленном настоящим Кодексом для выдачи комплексного экологического разрешения.

      Частичный пересмотр комплексного экологического разрешения осуществляется в части рассматриваемых отдельных экологических условий и нормативов в порядке, установленном настоящим Кодексом для выдачи комплексного экологического разрешения, без пересмотра иных, не затрагиваемых условий комплексного экологического разрешения.

      4. Пересмотр комплексного экологического разрешения и внесение в него изменений может быть также осуществлен по инициативе оператора.

      5. Изменения, вносимые в комплексное экологическое разрешение и не затрагивающие содержащиеся в нем экологические условия, не требуют пересмотра комплексного экологического разрешения и осуществляются путем его переоформления.

Статья 130. Программа повышения экологической эффективности

      1. В случае невозможности соблюдения нормативов предельно допустимых выбросов, нормативов предельно допустимых сбросов, технологических нормативов юридическими лицами или индивидуальными предпринимателями, осуществляющими деятельность на действующих объектах I категории, на период поэтапного достижения нормативов предельно допустимых выбросов, нормативов предельно допустимых сбросов, технологических нормативов в обязательном порядке разрабатывается и утверждается программа повышения экологической эффективности.

      2. Программа повышения экологической эффективности включает в себя перечень мероприятий по реконструкции объектов, оказывающих негативное воздействие на окружающую среду, сроки их выполнения.

      3. Программа повышения экологической эффективности включает в себя показатели снижения негативного воздействия на окружающую среду, которые должны быть достигнуты оператором объекта в период действия программы повышения экологической эффективности, и график поэтапного достижения таких показателей.

      4. Не подлежат включению в программу повышения экологической эффективности мероприятия, направленные на обеспечение эксплуатации зданий, сооружений, оборудования, устройств природоохранного значения.

      5. Срок реализации программы повышения экологической эффективности не может превышать 4 года и не подлежит продлению.

      6. Правила разработки программы повышения экологической эффективности устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      7. Операторы объектов, получившие комплексное экологическое разрешение под условием выполнения программы повышения экологической эффективности, ежегодно представляют отчет о выполнении программы повышения экологической эффективности в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      8. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды при осуществлении государственного экологического контроля осуществляет контроль за реализацией утвержденных программ повышения экологической эффективности.

Параграф 4. Экологическое разрешение на воздействие

Статья 131. Общие положения об экологическом разрешении на воздействие

      1. Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие эмиссии в окружающую среду на объектах II категории, обязаны получить экологическое разрешение на воздействие.

      2. Лица, являющиеся в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан плательщиками единого земельного налога, не получают экологическое разрешение на воздействие по объектам, используемым в деятельности, на которую распространяется специальный налоговый режим для крестьянских или фермерских хозяйств.

      3. Экологические разрешения на воздействие выдаются местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы.

      4. В отношении объекта, отдельные стационарные источники которого расположены на территории разных областей (городов республиканского значения, столицы), заявление на получение экологического разрешения на воздействие может быть подано в любой из местных исполнительных органов соответствующих административно-территориальных единиц, при этом местные исполнительные органы иных областей (городов республиканского значения, столицы) должны быть привлечены к процедуре выдачи экологического разрешения в качестве заинтересованных государственных органов.

      5. Экологические разрешения на воздействие выдаются на срок до изменения применяемых технологий, требующих изменения экологических условий, указанных в действующем разрешении, но не более чем на десять лет.

Статья 132. Содержание экологического разрешения на воздействие

      1. Экологическое разрешение на воздействие представляет собой разрешение установленного образца, содержащее:

      1) сведения об его обладателе (операторе), объекте и осуществляемых на нем видах деятельности;

      2) срок действия экологического разрешения;

      3) экологические условия осуществления деятельности, в том числе:

      нормативы эмиссий в окружающую среду;

      лимиты накопления отходов, лимиты захоронения отходов (при наличии собственного полигона);

      программу управления отходами;

      программу производственного экологического контроля, в том числе требования по проведению производственного мониторинга, включая мониторинг состояния почв и подземных вод;

      план мероприятий по охране окружающей среды на период действия экологического разрешения;

      иные требования по охране окружающей среды, указанные в заключении об оценке воздействия на окружающую среду (при его наличии).

      2. Формы бланков экологического разрешения на воздействие и порядок их заполнения утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 133. Заявление на получение экологического разрешения на воздействие

      1. Заявление на получение экологического разрешения на воздействие подается по установленной форме в электронном виде в местный исполнительный орган.

      2. К заявлению на получение экологического разрешения на воздействие прилагаются:

      1) положительное заключение государственной экологической экспертизы (при его наличии);

      2) проект программы управления отходами;

      3) проект программы производственного экологического контроля;

      4) проект плана мероприятий по охране окружающей среды на период действия экологического разрешения.

      При отсутствии положительного заключения государственной экологической экспертизы к заявлению на получение экологического разрешения на воздействие прилагается проектная документация по строительству и эксплуатации объекта, подлежащая государственной экологической экспертизе в соответствии со статьей 98 настоящего Кодекса. В этом случае такая документация проходит государственную экологическую экспертизу в соответствии с настоящим Кодексом.

      3. Форма заявления на получение экологического разрешения на воздействие утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 134. Сроки рассмотрения и выдачи экологического разрешения на воздействие

      1. Местный исполнительный орган в срок не более двух рабочих дней со дня регистрации заявления на выдачу экологического разрешения на воздействие, изучает предоставленные материалы на предмет их полноты (комплектности). В течение указанного срока заявление принимается к рассмотрению либо отклоняется вследствие некомплектности представленных документов.

      При отклонении заявления по причине некомплектности представленных документов заявителю направляется отказ с мотивированным обоснованием причин отклонения.

      2. Принятые к рассмотрению заявления рассматриваются на предмет соответствия требованиям настоящего Кодекса, и по итогам рассмотрения в срок не более десяти рабочих дней со дня регистрации заявления выдается экологическое разрешение на воздействие или мотивированный отказ.

      3. Одновременно с выдачей экологического разрешения на воздействие заявителю выдается заключение государственной экологической экспертизы.

Статья 135. Отказ в выдаче экологического разрешения на воздействие

      1. Местные исполнительные органы, выдающие экологическое разрешение на воздействие, отказывают в выдаче разрешения в следующих случаях:

      1) материалы, представленные для получения разрешения, являются недостоверными;

      2) заявленные условия осуществления деятельности не соответствуют исходным данным, по которым было выдано положительное заключение государственной экологической экспертизы (при его наличии);

      3) план мероприятий по охране окружающей среды, проект программы управления отходами или проект программы производственного экологического контроля не соответствуют экологическим требованиям, установленным экологическим законодательством Республики Казахстан;

      4) получено отрицательное заключение государственной экологической экспертизы.

      2. Споры и разногласия в связи с отказом в выдаче экологического разрешения на воздействие рассматриваются в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 136. План мероприятий по охране окружающей среды

      1. План мероприятий по охране окружающей среды является приложением к экологическому разрешению на воздействие и должен содержать перечень мероприятий, необходимых для обеспечения соблюдения установленных нормативов эмиссий.

      2. Правила разработки плана мероприятий по охране окружающей среды устанавливаются уполномоченным органов в области охраны окружающей среды.

      3. Оператор ежегодно представляют отчет о выполнении плана мероприятий по охране окружающей среды в соответствующий орган, выдавший экологическое разрешение.

Раздел 4. Экономическое регулирование охраны окружающей среды

Статья 137. Виды механизмов экономического регулирования охраны окружающей среды

      Видами механизмов экономического регулирования охраны окружающей среды являются:

      1) плата за негативное воздействие на окружающую среду;

      2) рыночные механизмы управления эмиссиями в окружающую среду;

      3) экологическое страхование;

      4) экономическое стимулирование деятельности, направленной на охрану окружающей среды;

      5) рыночные механизмы сокращения выбросов и поглощения парниковых газов;

      6) расширенные обязательства производителей (импортеров).

Статья 138. Плата за негативное воздействие на окружающую среду

      1. Плата за негативное воздействие на окружающую среду взимается за следующие его виды:

      1) выбросы загрязняющих веществ в атмосферный воздух;

      2) сбросы загрязняющих веществ;

      3) захоронение отходов;

      4) размещение серы в открытом виде на серных картах.

      2. Внесение платы за негативное воздействие на окружающую среду осуществляется оператором объекта, оказывающего негативное воздействие на окружающую среду.

      3. Ставки платы за негативное воздействие на окружающую среду устанавливаются налоговым законодательством Республики Казахстан.

      4. Плата за негативное воздействие на окружающую среду, в пределах нормативов, определенных в экологическом разрешении или декларации о воздействии на окружающую среду, взимается в порядке, установленном налоговым законодательством Республики Казахстан.

      5. Расходы на плату за захоронение твердых коммунальных отходов учитываются при установлении тарифов в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

Статья 139. Рыночные механизмы управления эмиссиями в окружающую среду

      1. В целях сокращения эмиссий в окружающую среду уполномоченным органом в области охраны окружающей среды могут быть введены рыночные механизмы путем установления лимитов эмиссий в окружающую среду, распределения квот на эмиссии в окружающую среду и утверждения порядка торговли квотами и обязательствами на сокращение эмиссий в окружающую среду.

      2. Лимиты эмиссий в окружающую среду – совокупный нормативный объем эмиссий в окружающую среду, устанавливаемый на календарный год в пределах определенной территории (акватории), при соблюдении которого не происходит нарушения экологических нормативов качества.

      3. Квота на эмиссии в окружающую среду – часть лимита на эмиссии в окружающую среду, выделяемая конкретному лицу на один календарный год на платной или бесплатной основе.

Статья 140. Экологическое страхование

      1. Целью экологического страхования является обеспечение гражданско-правовой ответственности лица по возмещению экологического ущерба, причиненного аварией.

      2. Не допускается эксплуатация объектов I категории без заключенного оператором договора обязательного экологического страхования.

      Обязательное экологическое страхование осуществляется в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об обязательном экологическом страховании".

      3. Добровольное экологическое страхование осуществляется физическими и юридическими лицами в силу их волеизъявления. Виды, условия и порядок добровольного экологического страхования определяются договорами между страховщиками и страхователями.

Статья 141. Экономическое стимулирование деятельности, направленной на охрану окружающей среды

      1. Экономическое стимулирование деятельности, направленной на охрану окружающей среды, осуществляется посредством:

      1) применения в соответствии с налоговым законодательством Республики Казахстан коэффициента 0 к ставкам платы за негативное воздействие на окружающую среду с даты получения комплексного экологического разрешения;

      2) применения "зеленого" тарифа на произведенную электрическую и тепловую энергию посредством термической утилизации отходов;

      3) организации трансфера и адаптации "зеленых" технологий, а также содействия привлечению "зеленых" инвестиций;

      4) предоставления мер государственной поддержки в рамках "зеленого" финансирования на условиях и в порядке, установленных законами Республики Казахстан;

      5) предоставления иных мер государственной поддержки, определенных законами Республики Казахстан.

      2. Под "зеленым" тарифом понимается тариф на продажу расчетно-финансовым центром по поддержке возобновляемых источников энергии электрической или тепловой энергии, произведенной объектами по термической утилизации отходов в соответствии с правилами определения тарифа на поддержку возобновляемых источников энергии, утвержденными уполномоченным органом в области энергетики.

      3. Под "зелеными" технологиями понимаются экологически безопасные технологии производства, созданные на основе современных достижений науки, учитывающие экологические, экономические, социальные аспекты устойчивого развития, которые охватывают следующие сферы и направлены на:

      1) производство нетоксичных продуктов по замкнутому циклу: "производство – утилизация – новое производство";

      2) максимальное сокращение отходов за счет инноваций в технологиях и в структуре потребления;

      3) замену невозобновляемых природных ресурсов на альтернативные возобновляемые источники сырья и энергии;

      4) внедрение биотехнологий в земледелие, животноводство и переработку сельскохозяйственной продукции, производство биологических препаратов для сельского хозяйства;

      5) производство энергии из возобновляемых источников энергии (солнечная энергия, энергия ветра, гидро, геотермальная энергия, биомасса, водород), снижение вредных выбросов в атмосферу, повышение эффективности использования топлива, а также энергоэффективности зданий и бытовых приборов;

      6) выведение устойчивых зеленых насаждений, имеющих высокий поглотительный эффект парниковых газов из окружающей среды, направленный на смягчение последствий изменения климата;

      7) производство строительных материалов, не содержащих токсичных и канцерогенных веществ, с использованием отходов производства и потребления.

      8) Сервисный оператор "зеленых" технологий – определенное Правительством Республики Казахстан юридическое лицо, оказывающее комплексные услуги по организации трансфера и адаптации "зеленых" технологий, содействию привлечения экологических и "зеленых" инвестиций, в том числе за счет грантов и (или) инвестиций национальных институтов развития, местных бюджетов и иных источников других организаций, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      9) Для внедрения и реализации проектов "зеленых" технологий привлекаются "зеленые" инвестиции, в том числе за счет грантов и (или) инвестиций национальных институтов развития, местных бюджетов и иных источников других организаций, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      Сервисный оператор зеленых технологий привлекает специалистов, консультантов и экспертов государственных органов и их подведомственных организаций, иных организаций, в том числе иностранных, для определения технологий в качестве "зеленых" технологий в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      Правила признания технологий в качестве "зеленых" технологий утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      4. Под "зеленым" финансированием понимаются инвестиции, направленные на реализацию "зеленых" проектов и привлекаемые с помощью таких инструментов, как "зеленые" облигации, "зеленые" кредиты и другие финансовые инструменты, определенные уполномоченным органом в области денежно-кредитной политики государства.

      К "зеленым" проектам относятся определенные на основе утвержденной классификации (таксономии) проекты, направленные на повышение эффективности использования существующих природных ресурсов, снижение уровня негативного воздействия на окружающую среду, повышение энергоэффективности, энергосбережения, смягчение последствий изменения климата и адаптацию к изменению климата.

      Классификация "зеленых" проектов (таксономия), подлежащих финансированию через "зеленые" облигации и "зеленые" кредиты, разрабатывается уполномоченным органом охраны окружающей среды и утверждается Правительством Республики Казахстан.

      "Зелеными" облигациями признается долговой инструмент с фиксированным доходом для привлечения денег в целях финансирования реализации "зеленых" проектов.

      "Зелеными" кредитами признаются целевые займы, направленные на финансирование реализации "зеленых" проектов.

Раздел 5. Экологический ущерб

Статья 142. Экологический ущерб

      1. Экологическим ущербом признается ущерб, причиненный компонентам природной среды, указанным в статьях 144-146 настоящего Кодекса, если отсутствует возможность их естественного восстановления в течение разумного периода времени до базового состояния, без принятия мер по ремедиации.

      Для целей настоящего Раздела под ущербом, причиненным компонентам природной среды, понимается возникающее прямо или косвенно измеримое негативное изменение в состоянии компонентов природной среды, или измеримое ухудшение их потребительских свойств или полезных качеств.

      Под базовым состоянием понимается состояние компонента природной среды, в котором он бы находился, если бы ему не был причинен экологический ущерб.

      2. Ущерб, причиненный компонентам природной среды, указанным в статьях 144-146 настоящего Кодекса, признается экологическим ущербом также и в случаях, когда указанные негативные последствия наступают вследствие загрязнения атмосферного воздуха или перехода загрязняющих веществ из одной среды в другую.

      3. Причинение ущерба компонентам природной среды, указанным в статьях 144-146 настоящего Кодекса, находящимся в пределах особо охраняемых природных территорий и объектов государственного природно-заповедного фонда вне зависимости от характера и масштаба причиненного им ущерба признается экологическим ущербом.

      4. Ущерб, причиненный находящимся в собственности государства природным ресурсам (земельным, в том числе почвенным, водным, лесным ресурсам, ресурсам недр, ресурсам растительного и животного мира), в том числе посредством их незаконного использования, изъятия, порчи или уничтожения, и не содержащий признаков, указанных в статьях 144-146 настоящего Кодекса, является имущественным ущербом, не относящимся к понятию экологического ущерба, и подлежит возмещению в соответствии с законодательством Республики Казахстан о соответствующих видах природных ресурсов, а также гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 143. Экологический вред жизни и здоровью человека

      1. Экологическим вредом жизни и здоровью человека признается вред жизни и (или) здоровью физических лиц, причиненный в результате воздействия негативных экологических последствий.

      2. Экологический вред жизни и здоровью человека подлежит возмещению в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 144. Экологический ущерб животному и растительному миру

      1. Экологическим ущербом животному и растительному миру признается любой ущерб, причиненный компоненту природной среды, который оказывает существенное негативное воздействие на достижение или сохранение благоприятного состояния охраняемых видов животного и растительного мира и природных ареалов.

      Существенность указанного в части первой настоящего пункта воздействия оценивается с учетом базового состояния и иных критериев, установленных законодательством Республики Казахстан.

      2. Ущерб животному и растительному миру не включает ранее выявленное негативное воздействие, возникшее в результате антропогенной деятельности, которая была прямо разрешена уполномоченными государственными органами в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. К охраняемым видам животного и растительного мира относятся виды диких животных и растений, включенные в Красную Книгу Казахстана, в региональные списки видов, подлежащих охране, региональные Красные книги или определенные в качестве охраняемых видов в нормативных правовых актах, принятых уполномоченным органом по охране, воспроизводству и использованию животного мира.

      4. Под природным ареалом понимается область обитания (произрастания) и развития определенного вида животного или растительного мира.

      5. Под состоянием природных ареалов понимается совокупность воздействий, которым подвергается природный ареал и обычно обитающие на нем виды животных и растений и которые в долгосрочной перспективе могут повлиять на их естественное распространение, структуру и функциональность, а также долгосрочное выживание типичных видов животных и растений на территории Республики Казахстан или в естественных границах их обитания (произрастания).

      Состояние природного ареала будет считаться благоприятным, если:

      1) его естественные границы и охватываемые территории в пределах таких границ являются стабильными или расширяются;

      2) существует и скорее всего будет сохраняться в обозримом будущем конкретная структура и функции, которые необходимы для долгосрочного сохранения природного ареала; и

      3) естественное состояние обычных видов животных и растений в пределах ареала является благоприятным в соответствии с критериями, указанными в пункте 6 настоящей статьи.

      6. Под состоянием вида животного и растительного мира понимается совокупность воздействий, которым подвергается соответствующий вид и которые могут повлиять на долгосрочное размножение и численность популяций на территории Республики Казахстан или природного ареала этого вида.

      Состояние вида животного и растительного мира считается благоприятным, если:

      1) динамика численности соответствующего вида показывает, что такой вид сохраняет свой долгосрочный статус как жизнестойкий компонент природного ареала;

      2) естественное число видов не снижается, и их снижение не ожидается в обозримом будущем; и

      3) существует и скорее всего будет сохраняться достаточно большой ареал для поддержания популяции в долгосрочной перспективе.

Статья 145. Экологический ущерб водам

      Экологическим ущербом водам признается любой ущерб, который оказывает существенное негативное воздействие на экологическое, химическое или количественное состояние либо экологический потенциал поверхностных и (или) подземных вод, определенный в экологическом и (или) водном законодательстве Республики Казахстан.

Статья 146. Экологический ущерб землям

      1. Экологическим ущербом землям признается загрязнение земель в результате прямого или косвенного попадания на поверхность или в состав земли или почв загрязняющих веществ, организмов или микроорганизмов, которое создает существенный риск причинения вреда здоровью населения.

      2. Причинение ущерба землям также признается ущерб, причиненный в виде уничтожения почв или иных последствий, которые приводят к их деградации или истощению в соответствии с положениями земельного законодательства Республики Казахстан.

Статья 147. Ответственность за экологический ущерб

      1. В соответствии с принципом "загрязнитель платит" лицо, действия или деятельность которого, причинили экологический ущерб, обязано за свой счет осуществить ремедиацию компонентов природной среды, которым причинен экологический ущерб.

      Привлечение к административной или уголовной ответственности лица, причинившего экологический ущерб, не освобождает лицо от гражданско-правовой ответственности, установленной частью первой настоящего пункта.

      2. Никто не вправе требовать или получать денежную компенсацию за причиненный экологический ущерб, за исключением возмещения затрат, понесенных государством в лице уполномоченного государственного органа в области охраны окружающей среды на реализацию мер по восстановлению или ремедиации в соответствии с пунктом 4 статьи 148 настоящего Кодекса.

      3. Для привлечения физического или юридического лица к ответственности, установленной частью первой пункта 1 настоящей статьи, необходимо наличие одновременно следующих условий:

      1) возможность установления конкретного лица или лиц, чьи действия или деятельность причинили экологический ущерб;

      2) возможность установить причинно-следственную связь между экологическим ущербом и действиями или деятельностью лиц, указанных в подпункте 1) настоящего пункта;

      3) экологический ущерб должен быть четко определенным и измеримым.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обращается в суд с исками об устранении экологического ущерба к физическим и юридическим лицам, которые могут быть привлечены к ответственности в соответствии с настоящей статьей.

      5. В случае, если лицо, осуществляющее или осуществлявшее деятельность, в результате которой был причинен экологический ущерб, перестало существовать, ответственность за причинение экологического ущерба возлагается на правопреемника указанного лица.

      6. При приватизации имущественных комплексов, относящихся к объектам I или II категорий, государственный орган, уполномоченный на осуществление приватизации, обеспечивает соблюдение экологических требований. Приватизация имущественных комплексов, относящихся к объектам I или II категорий, осуществляется с учетом результатов обязательной проверки состояния компонентов природной среды, расположенных в области возможного воздействия такого объекта I или II категорий, на предмет наличия экологического ущерба, которая должна быть предусмотрена планом приватизации и осуществляться с привлечением специализированных организаций (аккредитованных лабораторий) с участием уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      Ответственность за экологический ущерб, причиненный в результате действия или деятельности, предшествующих приватизации, несет прежний собственник объекта приватизации – государство. Распределение или переложение обязанности по устранению такого экологического ущерба на нового собственника приватизированного имущества (объекта) в таких случаях возможно лишь с его согласия.

      7. В случае, если правопреемник не может быть выявлен либо перестал существовать, обязанность по устранению экологического ущерба возлагается на лицо, являвшееся в момент причинения экологического ущерба или, если такое причинение носило длительный характер, в момент окончания действия или деятельности, причинившей экологический ущерб, собственником или землепользователем земельного участка, на котором лицо, причинившее экологический ущерб, осуществляло соответствующие действия или деятельность.

      8. В случае, если лица, указанные в пунктах 5 и 7 настоящей статьи, не могут быть выявлены или перестали существовать, обязанность по устранению экологического ущерба несет текущий собственник или землепользователь земельного участка, на котором лицо, причинившее ущерб, осуществляло свою деятельность, если уполномоченным органом в области охраны окружающей среды доказано в суде, что такому собственнику или землепользователю в момент приобретения им прав на указанный земельный участок было известно о наличии экологического ущерба, причиненного действиями или деятельностью, ранее осуществляемыми на данном земельном участке.

      9. В случае невозможности выявления или отсутствия лиц, указанных в пунктах 5, 7 и 8 настоящей статьи, в течение трех лет с момента установления факта причинения экологического ущерба, обязанность по устранению экологического ущерба возлагается на государство. Проведение необходимых мероприятий по устранению экологического ущерба организуется местным исполнительным органом соответствующей административно-территориальной единицы (области, столицы, города республиканского значения) по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 148. Выявление факта экологического ущерба и лица, причинившего экологический ущерб

      1. В случае выявления экологического ущерба лицом, причинившим такой ущерб, такое лицо обязано:

      1) в течение двух часов сообщить уполномоченному органу в области охраны окружающей среды о потенциальном факте причинения экологического ущерба, предварительной оценке его характера и масштаба;

      2) не позднее одного рабочего дня после обнаружения факта причинения экологического ущерба приступить к принятию всех необходимых мер, направленных на устранение (пресечение) вызвавших его факторов, а также на контроль, локализацию и сокращение экологического ущерба, в целях предотвращения большего экологического ущерба или вредного воздействия на здоровье населения и окружающую среду;

      3) исполнять требования уполномоченного органа в области охраны окружающей среды по устранению (пресечению) факторов, вызвавших причинение экологического ущерба.

      2. В случае установления факта экологического ущерба уполномоченным органом в области охраны окружающей среды уполномоченный орган в области охраны окружающей среды:

      1) принимает меры для установления лица, на которое возлагается обязанность по устранению экологического ущерба, по правилам статьи 147 настоящего Кодекса;

      2) в течение двух рабочих дней после установления лица, указанного в подпункте 1) настоящей статьи, направляет в его адрес извещение о необходимости разработки и согласования с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды программы ремедиации в соответствии со статьей 150 настоящего Кодекса.

      3. В случае уклонения лица, на которого возлагается обязанность по устранению экологического ущерба, от устранения такого экологического ущерба соответствующая обязанность возлагается на такое лицо в судебном порядке по иску уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      4. Если лицо, которое несет ответственность за устранение экологического ущерба, не исполняет вступившее в силу решение суда относительно мероприятий по ремедиации в течение срока, установленного в решении суда, или если такое лицо своевременно не предпринимает меры по ликвидации последствий или ремедиации, и такая задержка приводит к дальнейшему существенному экологическому ущербу или существенному вреду для здоровья населения, уполномоченный государственный орган в области охраны окружающей среды вправе самостоятельно предпринять мероприятия по ремедиации и впоследствии потребовать возмещение понесенных расходов на осуществление соответствующих мероприятий.

      5. В целях определения исковых требований об устранении экологического ущерба уполномоченный орган в области охраны окружающей среды вправе привлекать экспертов других государственных органов, осуществляющих регулирование в области использования соответствующих видов природных ресурсов, а также на договорной основе аккредитованные лаборатории и внешних независимых экспертов для изучения причиненного экологического ущерба, оценки его характера, масштаба, а также возможных мер по ремедиации. Правила привлечения внешних независимых экспертов, в том числе предъявляемые к ним квалификационные критерии, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 149. Ремедиация

      1. Ремедиацией признается комплекс мероприятий по устранению экологического ущерба посредством восстановления, воспроизводства компонента природной среды, которому был причинен экологический ущерб, или, если экологический ущерб является полностью или частично непоправимым, замещением такого компонента природной среды.

      2. Восстановлением компонента окружающей среды признается достижение базового состояния нарушенного компонента природной среды.

      3. Под замещением компонента природной среды в настоящей статье понимаются дополнительные улучшения, создаваемые для охраняемых видов животного мира и ареалов их обитания или для иного компонента природной среды с аналогичными или схожими экосистемными услугами в пределах участка, подверженного экологическому ущербу, или в пределах альтернативной территории в соответствии с пунктами 5 и 6 настоящей статьи.

      4. Лицо, на которое возложена обязанность по устранению экологического ущерба, осуществляет прямую ремедиацию причиненного экологического ущерба, под которой понимаются мероприятия по восстановлению компонентов природной среды, которым был причинен экологический ущерб, либо создает условия для естественного их восстановления в разумные сроки до базового состояния.

      5. В случае объективной невозможности полного достижения целей прямой ремедиации лицо, на которое возложена обязанность по устранению экологического ущерба, в дополнение к прямой ремедиации осуществляет альтернативную ремедиацию, под которой понимаются мероприятия по охране и улучшению окружающей среды на территории нахождения компонентов природной среды, которым был причинен экологический ущерб, или создает условия для восстановления идентичных компонентов природной среды или выполняет иные мероприятия по охране окружающей среды на территории, расположенной насколько это возможно близко к месту причинения экологического ущерба.

      6. Лицо, на которое возложена обязанность по устранению экологического ущерба, независимо от принятия мер по прямой и альтернативной ремедиации проводит дополнительные мероприятия по улучшению территории, на которой располагаются компоненты природной среды, которым был причинен экологический ущерб, либо территории, расположенной насколько это возможно близко к такой территории, с целью замещения экосистемных услуг, временно недоступных из-за причиненного экологического ущерба в период с момента причинения экологического ущерба до полного восстановления нарушенных компонентов природной среды (компенсирующая ремедиация).

      7. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в случае осуществления им мер по ремедиации экологического ущерба в соответствии с пунктом 4 статьи 148 настоящего Кодекса вправе взыскать с лица, причинившего такой экологический ущерб, все расходы, понесенные уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на соответствующие меры по ремедиации.

      В дополнение к расходам на ремедиацию, указанным в части первой настоящего пункта, лицо, причинившее экологический ущерб, должно возместить государству разумные расходы, возникающие в связи с экологическим ущербом, в том числе расходы на изучение и оценку характера и масштаба экологического ущерба, определение необходимых мер по ремедиации, связанные с этим административные расходы, расходы на юридическую помощь, исполнительное производство, сбор данных, мониторинг и контроль за выполнением мер по ремедиации.

Статья 150. Программа ремедиации

      1. Программа ремедиации представляет собой перечень мероприятий по устранению причиненного экологического ущерба. Рекомендации по содержанию, срокам, а также порядку определения мероприятий по ремедиации в зависимости от характера экологического ущерба, а также компонента природной среды, которому нанесен экологический ущерб, приводятся в инструктивно-методических документах, утвержденных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Лицо, на которое возложена обязанность за устранение причиненного экологического ущерба, в течение одного месяца с момента получения извещения, указанного в подпункте 2) пункта 2 статьи 148 настоящего Кодекса, определяет необходимые меры по устранению такого ущерба и представляет на согласование в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды программу ремедиации. При наличии необходимости более длительного срока для проведения детальных исследований, необходимых для разработки программы ремедиации с учетом характера и масштаба причиненного экологического ущерба, вышеуказанный срок по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды может быть продлен до трех месяцев.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение 10 рабочих дней рассматривает предоставленную программу ремедиации, согласовывает ее или вносит соответствующие коррективы, и направляет согласованную программу ремедиации лицу, ответственному за устранение экологического ущерба.

      4. В случае согласования уполномоченным органом в области охраны окружающей среды программы ремедиации или согласия лица, ответственного за устранение причиненного экологического ущерба, с коррективами уполномоченного органа в области окружающей среды стороны утверждают указанную программу ремедиации.

      5. В случае несогласия лица, ответственного за устранение причиненного экологического ущерба, с корректировками уполномоченного органа в области окружающей среды или отказа такого лица от утверждения программы ремедиации соответствующее обязательство по утверждению программы ремедиации может быть возложено на лицо, ответственное за устранение причиненного экологического ущерба, в судебном порядке по иску уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Статья 151. Реализация программы ремедиации

      1. В случае, если срок реализации программы ремедиации превышает три месяца, лицо, ответственное за устранение причиненного экологического ущерба, направляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды статус-отчет выполнения программы ремедиации в конце каждого третьего месяца с момента начала реализации программы.

      2. Неисполнение мероприятий, предусмотренных программой ремедиации в установленные сроки, а также несвоевременная сдача статус-отчета влекут административную ответственность, предусмотренную Кодексом Республики Казахстан "Об административных правонарушениях".

      3. По результатам завершения программы ремедиации лицо, ответственное за устранение ущерба, и уполномоченный орган подписывают акт завершения программы ремедиации. В случае, если мероприятия, предусмотренные программой ремедиации, не были выполнены в полном объеме, уполномоченный орган отказывает в подписании акта завершения программы ремедиации и согласовывает дополнительные сроки для завершения программы ремедиации.

      4. В случае, если выполнение мероприятий, предусмотренных программой ремедиации, не привело к достижению поставленных программой целей по устранению причиненного экологического ущерба, лицо, ответственное за устранение причиненного ущерба, в течение одного месяца разрабатывает программу дополнительной ремедиации. Порядок согласования и утверждения программы дополнительной ремедиации соответствует порядку согласования и утверждения программы ремедиации.

      5. После завершения программы ремедиации с достижением поставленных программой ремедиации целей по устранению причиненного экологического ущерба на лицо, ответственное за устранение причиненного экологического ущерба, возлагается ответственность по периодическому мониторингу состояния восстановленных компонентов природной среды. Порядок, периодичность и длительность такого мониторинга, а также порядок отчетности утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. В случае, если по результатам мониторинга будет установлено недостижение целевых показателей реализованной программы ремедиации или программы дополнительной ремедиации, на лицо, ответственное за устранение ущерба возлагается ответственность по разработке и реализации программы дополнительной ремедиации.

      7. Результаты завершенной программы ремедиации, а также результаты мониторинга подлежат обязательной публикации на официальном сайте лица, ответственного на устранение ущерба, а также уполномоченного органа в области охраны окружающей среды. Публикация осуществляется за счет лица, ответственного за устранение причиненного экологического ущерба.

Статья 152. Срок исковой давности по требованиям, связанным с причинением экологического ущерба

      1. Срок исковой давности по требованиям, связанным с причинением экологического ущерба, представляет собой период времени, в течение которого может быть предъявлено требование о возмещении расходов, указанных в пункте 7 статьи 149 настоящего Кодекса.

      2. Срок исковой давности по требованиям, указанным в пункте 1 настоящей статьи, составляет 30 лет и исчисляется с момента события, действия или бездействия, ставшими причиной экологического ущерба. В случае, если экологический ущерб имел длительный характер, срок исковой давности течет с момента окончания действия события, действия или бездействия, ставших причиной причинения экологического ущерба.

Раздел 6. Объекты исторического загрязнения

Статья 153. Историческое загрязнение

      1. Историческим загрязнением признается накопленный экологический ущерб, причиненный водам и (или) землям, который возник в результате прошлой деятельности, в том числе совокупности воздействий различных видов антропогенной деятельности, обязанности по устранению которого не были выполнены либо были выполнены не в полном объеме.

      2. Объектами исторического загрязнения признаются территории и акватории или их отдельные участки, на которых выявлены исторические загрязнения, а также бесхозяйные объекты капитального строительства и хранения или захоронения отходов, являющиеся источником исторического загрязнения.

Статья 154. Выявление, оценка и учет объектов исторического загрязнения

      1. Выявление объектов исторического загрязнения осуществляется посредством инвентаризации и обследования территорий и акваторий, на которых в прошлом осуществлялась антропогенная деятельность, и (или) на которых расположены бесхозяйные объекты капитального строительства и (или) бесхозяйные объекты хранения или захоронения отходов.

      2. Правила выявления, оценки и учета объектов исторического загрязнения, в том числе ведения государственного реестра объектов исторического загрязнения утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды с учетом требований настоящего Кодекса (далее – Правила выявления, оценки и учета объектов исторического загрязнения).

      3. Выявление и оценку объектов исторического загрязнения организуют местные исполнительные органы района, города. По решению Правительства Республики Казахстан выявление и оценка отдельных объектов исторического загрязнения организуются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Для проведения работ по выявлению и оценке объектов исторического загрязнения органы, указанные в части первой настоящего пункта, привлекают организации, имеющие лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды, в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

      4. Оценка объекта исторического загрязнения включает в себя установление:

      1) объема или массы загрязняющих веществ, отходов по их видам;

      2) площади территорий и акваторий или их участков, на которых расположен объект исторического загрязнения, категорий и видов разрешенного использования земель и вод;

      3) уровня и объема негативного воздействия на окружающую среду, включая способность загрязняющих веществ к миграции в иные компоненты природной среды, возможность загрязнения водных объектов, в том числе являющихся источниками питьевого и хозяйственно-бытового водоснабжения, возможность возникновения нового экологического ущерба и вреда жизни и здоровью населения;

      4) наличия на объекте исторического загрязнения опасных веществ, указанных в международных договорах, участницей которых является Республика Казахстан;

      5) количества населения, проживающего на территории, окружающая среда на которой испытывает негативное воздействие от объекта исторического загрязнения;

      6) количества населения, проживающего на территории, окружающая среда на которой находится под угрозой негативного воздействия от объекта накопленного вреда окружающей среде.

      5. Учет объектов исторического загрязнения осуществляется посредством их включения в государственный реестр объектов исторического загрязнения в срок, не превышающий тридцати рабочих дней со дня получения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды от органов, указанных в пункте 3 настоящей статьи, результатов выявления и оценки объектов исторического загрязнения.

      Государственный реестр объектов исторического загрязнения является электронным банком данных, в котором собираются сведения о выявленных объектах исторического загрязнения, включая информацию по результатам оценки объектов исторического загрязнения в соответствии с пунктом 4 настоящей статьи, их происхождении, имущественной принадлежности объектов исторического загрязнения и необходимых работах по ликвидации исторического загрязнения.

      Государственный реестр объектов исторического загрязнения ведется за счет бюджетных средств.

      6. Ведение государственного реестра объектов исторического загрязнения организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и включает в себя рассмотрение материалов выявления и оценки объектов исторического загрязнения, принятие решения о включении или об отказе во включении в государственный реестр объектов исторического загрязнения, категорирование объектов исторического загрязнения, обновление информации об объекте исторического загрязнения, исключение из государственного реестра объектов исторического загрязнения.

      7. Категорирование объектов исторического загрязнения осуществляется в отношении объектов исторического загрязнения, включенных в государственный реестр объектов исторического загрязнения.

      Категорирование объектов исторического загрязнения проводится посредством сопоставления их влияния на экологическую безопасность в целях обоснования приоритетности и очередности проведения работ по ликвидации исторического загрязнения, а также принятия иных неотложных мер.

      По результатам категорирования объектов исторического загрязнения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды определяются приоритетные объекты, в отношении которых проведение работ по ликвидации исторического загрязнения, а также принятие иных неотложных мер должны быть осуществлены в первоочередном порядке, и очередность проведения работ по ликвидации в отношении иных объектов исторического загрязнения, включенных в государственный реестр объектов исторического загрязнения.

      8. Государственный реестр объектов исторического загрязнения размещается в открытом доступе на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Статья 155. Ликвидация исторического загрязнения

      1. Ликвидация исторического загрязнения осуществляется в отношении объектов исторического загрязнения, включенных в государственный реестр объектов исторического загрязнения, с учетом определенной в нем приоритетности и очередности.

      2. Ликвидация исторического загрязнения осуществляется в соответствии с Правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Ликвидацию исторического загрязнения организуют местные исполнительные органы районов, городов. По решению Правительства Республики Казахстан ликвидация исторического загрязнения в отношении отдельных объектов организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Работы по ликвидации исторического загрязнения включают в себя проведение необходимых обследований, в том числе инженерных изысканий, разработку проекта работ по ликвидации исторического загрязнения, его согласование и утверждение, проведение работ по ликвидации исторического загрязнения, контроль и приемку выполненных работ и дальнейший мониторинг состояния окружающей среды.

      Для проведения работ по ликвидации исторического загрязнения органы, указанные в части первой настоящего пункта, привлекают организации в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

      4. Финансирование работ по ликвидации исторического загрязнения осуществляется за счет бюджетных средств.

Раздел 7. Ликвидация последствий деятельности на объектах, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

Статья 156. Общие положения о ликвидации последствий деятельности на объектах, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

      1. После прекращения эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, операторы обязаны обеспечить ликвидацию последствий эксплуатации таких объектов в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан.

      2. В рамках ликвидации последствий эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, должны быть проведены работы по приведению земельных участков в состояние, обеспечивающее безопасность жизни и здоровья населения, охрану окружающей среды и пригодное для их дальнейшего использования по целевому назначению в порядке, предусмотренном земельным законодательством Республики Казахстан, а также в зависимости от характера таких объектов по постутилизации объектов строительства, ликвидации последствий недропользования, ликвидации и консервации гидрогеологических скважин, закрытию полигонов и иных мест хранения и удаления отходов, в том числе радиоактивных, мероприятия по безопасному прекращению деятельности по обращению с объектами использования атомной энергии и иные работы, предусмотренные законами Республики Казахстан.

Статья 157. Финансирование ликвидации последствий эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду

      1. Ликвидация последствий эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, проводится за счет лица, являющегося оператором такого объекта на момент прекращения эксплуатации объекта.

      2. В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, оператор обязан предоставить финансовое обеспечение исполнения своих обязательств по ликвидации последствий эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду. Предоставление такого обеспечения не освобождает оператора от исполнения обязательства по ликвидации последствий эксплуатации объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду.

Статья 158. Финансовое обеспечение требований по обязательствам, связанным с ликвидацией последствий осуществления деятельности

      1. Операторы объектов I категории должны предоставить уполномоченному органу в области охраны окружающей среды финансовое обеспечение исполнения своих обязанностей по ликвидации последствий эксплуатации таких объектов, в том числе в отношении требований, которые возникнут в будущем (далее – финансовое обеспечение).

      2. Финансовое обеспечение осуществляется в пользу Республики Казахстан.

      3. В случае неисполнения (ненадлежащего исполнения) оператором объекта I категории своих обязанностей по ликвидации последствий эксплуатации такого объекта в срок, установленный законами Республики Казахстан, сумма предоставленного финансового обеспечения подлежит взысканию в пользу Республики Казахстан уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, и в таком случае соответствующие обязанности исполняются государством за счет взысканной суммы.

      Если взысканная в пользу Республики Казахстан сумма финансового обеспечения окажется недостаточной для покрытия расходов по соответствующему проекту ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории, государство вправе получить недостающую сумму из имущества оператора соответствующего объекта.

      4. Финансовое обеспечение предоставляется в виде:

      1) гарантии;

      2) залога банковского вклада;

      3) залога имущества;

      4) страхования.

      5. Финансовое обеспечение должно быть предоставлено через три года после ввода объекта I категории в эксплуатацию.

      6. Финансовое обеспечение предоставляется в одном из или в сочетании нескольких видов финансового обеспечения, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи, по выбору оператора объекта I категории при условии, что доля финансового обеспечения в виде залога банковского вклада должна составлять:

      1) по истечении десяти лет с даты ввода в эксплуатацию объекта – не менее пятидесяти процентов от общей суммы финансового обеспечения;

      2) по истечении двадцати лет с даты ввода в эксплуатацию объекта – сто процентов от общей суммы финансового обеспечения.

      7. При условии соблюдения требований пункта 6 настоящей статьи оператор объекта I категории вправе осуществить замену одного вида финансового обеспечения на другой вид, за исключением случаев, когда на заменяемое финансовое обеспечение уполномоченным органом в области охраны окружающей среды обращено взыскание в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      8. Оператор объекта I категории обязан обеспечить наличие финансового обеспечения непрерывно до полного исполнения всех своих обязательств по ликвидации последствий эксплуатации такого объекта.

      9. Размер финансового обеспечения определяется в соответствии с методикой, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, исходя из расчетной стоимости работ по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории, и подлежит перерасчету каждые семь лет.

      10. В стоимость работ по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории должны быть включены административные и управленческие расходы, а также расходы на:

      1) демонтаж и снос капитальных строений (зданий, сооружений, комплексов);

      2) демонтаж и удаление технологического оборудования;

      3) восстановление, утилизация и (или) удаление отходов;

      4) рекультивация нарушенных земель;

      5) мониторинг качества поверхностных и подземных вод, воздуха, состояния почвы и растительности;

      6) выполнение иных работ по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории, предусмотренных условиями комплексного экологического разрешения.

      11. Финансовое обеспечение в соответствии с настоящей статьей не требуется:

      1) для объектов I категории, в отношении которых недропользователем предоставлено обеспечение исполнения обязательства по ликвидации последствий недропользования или сформирован ликвидационный фонд в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании;

      2) полигонов, в отношении которых их оператором сформирован ликвидационный фонд в соответствии с пунктом 16 статьи 361 настоящего Кодекса.

      12. Запрещается эксплуатация объектов I категории без финансового обеспечения, предоставляемого в соответствии с настоящим Кодексом.

      В случае эксплуатации объекта I категории без финансового обеспечения уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обращается в суд с иском о приостановлении или запрещении эксплуатации такого объекта.

      13. Передача объекта I категории оператором в собственность или иное законное пользование новому оператору не освобождает предыдущего оператора от обязанности по ликвидации последствий эксплуатации объекта, по устранению причиненного в процессе такой эксплуатации экологического ущерба и по наличию финансового обеспечения до предоставления таким новым оператором финансового обеспечения в соответствии с настоящей статьей.

      14. Если по не зависящим от оператора объекта I категории причинам предоставленное им финансовое обеспечение перестало соответствовать требованиям настоящего Кодекса или прекратилось, такой оператор обязан в течение шестидесяти календарных дней предоставить новое финансовое обеспечение, соответствующее требованиям настоящего Кодекса. Если в течение указанного срока такая замена не будет произведена, оператор обязан незамедлительно приостановить эксплуатацию соответствующего объекта I категории. Возобновление эксплуатации такого объекта I категории допускается только после предоставления финансового обеспечения, соответствующего требованиям настоящего Кодекса.

      15. Порядок учета принятого финансового обеспечения определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 159. Применение гарантии в качестве финансового обеспечения

      1. В силу гарантии, предоставленной в качестве финансового обеспечения в соответствии с требованиями статьи 158 настоящего Кодекса, гарант обязуется перед Республикой Казахстан отвечать в пределах денежной суммы, определяемой в соответствии с настоящим Кодексом, в случае неисполнения (ненадлежащего исполнения) оператором своих обязанностей, указанных в пункте 1 статьи 158 настоящего Кодекса, в срок, установленный законами Республики Казахстан.

      2. Гарантом может выступать банк второго уровня Республики Казахстан, иностранный банк либо организация, акции которой обращаются на организованном рынке ценных бумаг. Если гарантом выступает иностранный банк или организация, акции которой обращаются на организованном рынке ценных бумаг, такие гаранты должны соответствовать условиям по минимальному индивидуальному кредитному рейтингу в иностранной валюте, определяемому уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Обязательство банка по гарантии, выданной им в соответствии с настоящей статьей, прекращается не ранее завершения ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории.

      4. Гарантия предоставляется на казахском и русском языках в соответствии с типовой формой, утверждаемой уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Гарантия, выданная иностранным лицом, может быть составлена на иностранном языке с обязательным переводом на казахский и русский языки, верность которого должна быть засвидетельствована нотариусом.

      5. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в качестве финансового обеспечения принимает договор гарантии, заключенный в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Для принятия гарантии оператор объекта I категории представляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление по форме, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, с приложением договора гарантии.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не позднее трех рабочих дней со дня регистрации указанного в части второй настоящего пункта заявления принимает гарантию в качестве финансового обеспечения или отказывает в ее приеме с уведомлением заявителя в письменной или электронной форме в тот же срок.

      6. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды отказывает в принятии гарантии в качестве финансового обеспечения в одном из следующих случаев:

      1) предоставленный договор гарантии не соответствуют требованиям, установленным законодательством Республики Казахстан;

      2) гарант не соответствует требованиям пункта 2 настоящей статьи;

      3) гарант ранее не исполнил требование уполномоченного органа в области охраны окружающей среды об уплате причитающихся сумм, за исключением случаев, когда такое требование признано судом незаконным в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 160..Применение залога банковского вклада в качестве финансового обеспечения

      1. В силу залога банковского вклада Республика Казахстан (залогодержатель) имеет право в случае неисполнения (ненадлежащего исполнения) оператором (залогодателем) объекта I категории своих обязанностей, указанных в пункте 1 статьи 158 настоящего Кодекса, в срок, установленный законами Республики Казахстан, получить удовлетворение из суммы заложенного банковского вклада преимущественно перед другими кредиторами оператора.

      2. Предметом залога в соответствии с настоящей статьей может быть только банковский вклад, размещенный в банке второго уровня Республики Казахстан.

      3. Вклад может быть внесен в тенге или иностранной валюте.

      4. Перезалог банковского вклада, являющегося финансовым обеспечением, запрещается.

      5. В случае ликвидации оператора объекта I категории, являющегося юридическим лицом, включая его банкротство, предмет залога не включается в конкурсную массу.

      6. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в качестве финансового обеспечения принимает залог банковского вклада на основании договора залога банковского вклада.

      Для заключения договора залога банковского вклада оператор объекта I категории, представляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление по форме, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, с приложением копии договора банковского вклада и справки банка второго уровня о наличии банковского вклада.

      7. Договор залога банковского вклада заключается между оператором объекта I категории и (или) третьим лицом в качестве залогодателя, уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в качестве залогодержателя и банком второго уровня в соответствии с типовым договором залога банковского вклада в качестве финансового обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Договор залога банковского вклада заключается в течение десяти рабочих дней со дня получения заявления оператора объекта I категории о заключении договора банковского вклада.

      9. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не позднее трех рабочих дней со дня заключения договора залога банковского вклада принимает такой договор в качестве финансового обеспечения с уведомлением заявителя в письменной или электронной форме в тот же срок.

Статья 161. Применение залога имущества в качестве финансового обеспечения

      1. В силу залога имущества Республика Казахстан (залогодержатель) имеет право в случае неисполнения (ненадлежащего исполнения) оператором (залогодателем) объекта I категории своих обязанностей, указанных в пункте 1 статьи 158 настоящего Кодекса, в срок, установленный законами Республики Казахстан, обратить взыскание на заложенное имущество преимущественно перед другими кредиторами оператора.

      2. В случае ликвидации оператора объекта I категории, являющегося юридическим лицом, включая его банкротство, предмет залога не включается в конкурсную массу.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в качестве финансового обеспечения принимает в залог имущество на основании договора залога имущества, заключенного в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

      Для заключения договора залога имущества оператора объекта I категории представляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление по форме, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, с приложением отчета оценщика об оценке рыночной стоимости залогового имущества.

      4. Договор залога имущества заключается между оператором объекта I категории и (или) третьим лицом в качестве залогодателя и уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в качестве залогодержателя по типовой форме, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Договор залога имущества заключается в течение десяти рабочих дней со дня со дня получения заявления оператора объекта I категории о заключении договора залога имущества.

      Рыночной стоимостью предмета залога в качестве финансового обеспечения является стоимость, определенная в отчете об оценке, произведенной по договору между оценщиком и залогодателем в соответствии с законодательством Республики Казахстан об оценочной деятельности.

      Отчет оценщика об оценке рыночной стоимости залогового имущества должен быть составлен не ранее пятнадцати календарных дней до даты подачи оператором объекта I категории заявления в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о заключении договора залога имущества.

      5. Договор залога имущества заключается при условии, что имущество, предоставляемое в залог, является ликвидным, застрахованным от утраты или повреждения.

      6. Предметом залога имущества в качестве финансового обеспечения может быть любое имущество, за исключением:

      1) объектов жизнеобеспечения;

      2) арестованного имущества;

      3) имущества, на которое государственными органами наложены ограничения;

      4) имущества, обремененного правами третьих лиц;

      5) имущества, изъятого из гражданского оборота в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

      6) электрической, тепловой энергии и иных видов энергии;

      7) скоропортящихся товаров;

      8) имущественных прав;

      9) имущества, находящегося за пределами Республики Казахстан.

      7. При несоблюдении условий, установленных пунктами 5 и 6 настоящей статьи, уполномоченный орган в области охраны окружающей среды отказывает в заключении договора залога имущества не позднее десяти рабочих дней с даты подачи заявления в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды на заключение договора залога имущества.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды уведомляет об отказе в заключении договора залога имущества оператора объекта I категории не позднее одного рабочего дня со дня принятия такого решения.

      8. При залоге предмет залога остается у залогодателя, если уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не примет иного решения.

      Залогодатель не вправе распоряжаться предметом залога до исполнения оператором объекта I категории обязанности по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории, обеспеченной договором залога имущества.

      9. Оформление залога осуществляется в соответствии с гражданским законодательством Республики Казахстан.

Статья 162. Применение договора страхования в качестве финансового обеспечения

      1. Для обеспечения своих обязательств по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории оператор вправе заключить договор страхования со страховой организацией, в силу которого неисполнение оператором обязательств по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории в предусмотренном законодательством порядке (страховой случай) влечет выплату страховой суммы в пользу Республики Казахстан (выгодоприобретатель).

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в качестве финансового обеспечения принимает договоры, заключенные со страховыми организациями, имеющими лицензию на право осуществления страховой деятельности.

      Договор страхования, указанный в части первой настоящей статьи, заключается в соответствии с типовым договором страхования в качестве финансового обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по согласованию с уполномоченным органом по регулированию, контролю и надзору финансового рынка и финансовых организаций.

      Объектом договора страхования в качестве финансового обеспечения является имущественный интерес оператора объекта I категории, связанный с исполнением его обязанности по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории.

      Страховым случаем по договору страхования в качестве финансового обеспечения признается факт неисполнения или ненадлежащего исполнения в установленный настоящим Кодексом срок обязанности по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории.

      Для принятия договора страхования оператор объекта I категории представляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление по форме, утвержденной уполномоченным органом области охраны окружающей среды, с приложением договора страхования.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды не позднее трех рабочих дней со дня регистрации указанного заявления принимает договор страхования в качестве финансового обеспечения или отказывает в его приеме с уведомлением заявителя в письменной или электронной форме в тот же срок.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды отказывает в принятии договора страхования в качестве финансового обеспечения в одном из следующих случаев:

      1) представленный договор страхования не соответствует типовому договору страхования в качестве финансового обеспечения исполнения обязательств по ликвидации последствий эксплуатации объекта I категории;

      2) страховая организация, заключившая договор страхования, предоставленный в качестве финансового обеспечения, на день регистрации заявления о принятии договора страхования в качестве финансового обеспечения ранее не исполнила требование уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о страховой выплате, за исключением случаев, когда такое требование признано судом незаконным в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4.Требование уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о страховой выплате подлежит безусловному и обязательному исполнению страховой организацией в течение двух рабочих дней со дня получения такого требования. Страховая организация при неисполнении или нарушении сроков исполнения указанного требования несет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Раздел 8. Государственный мониторинг окружающей среды и природных ресурсов

Статья 163. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов представляет собой обеспечиваемую государством многоцелевую систему, которая объединяет все действующие в Республике Казахстан системы, подсистемы и виды мониторинга, охватывающие прямо или косвенно вопросы охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования природных ресурсов, охраны здоровья от вредных факторов природной и антропогенной среды, влияющих на здоровье населения, а также воздействий изменения климата и прогнозируемых воздействий изменений климата.

      2. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов состоит из следующих элементов:

      1) участников Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      2) систем, подсистем и видов мониторинга, включенных в соответствии с настоящим Кодексом в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      3) информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан".

      3. Задачами Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов являются:

      1) регулярные наблюдения за состоянием окружающей среды и природных ресурсов, за происходящими в них процессами, явлениями и изменениями, оценка, прогнозирование и контроль таких изменений;

      2) сбор, накопление, хранение, учет, систематизация, обобщение, обработка и анализ данных мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      3) обеспечение взаимодействия, координации и информационного обмена между участниками Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов в целях принятия ими управленческих и хозяйственных решений, а также осуществления функций в пределах компетенции, установленной законодательством Республики Казахстан.

      4) обеспечение государственных органов, юридических и физических лиц достоверной и сопоставимой информацией о состоянии окружающей среды, в том числе природной среды (ее компонентов, природных и природно-антропогенных объектов, природных комплексов, биологического разнообразия) и антропогенной среды, а также о вредных факторах природной и антропогенной среды, влияющих на здоровье населения и окружающую среду в целом.

      4. Функционирование Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов осуществляется на основе единого организационного, методологического, метрологического и информационного подхода, обеспечивающего сопоставимость данных и совместимость информационных ресурсов.

      5. Правительство Республики Казахстан утверждает Правила организации и функционирования Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, которые должны содержать:

      1) единые организационные, методологические, метрологические и иные требования к хранению, учету, систематизации, обобщению и обработке данных Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      2) порядок взаимодействия и координации рабочих процессов между участниками Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      3) порядок формирования и функционирования информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", ее структура и источники информации, а также правила, уровни, порядок и условия доступа к ней участников Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов и иных государственных органов, физических и юридических лиц.

      6. Координация рабочих процессов между участниками Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      7. Обмен информацией между участниками Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, в том числе в рамках информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", осуществляется на безвозмездной основе.

      8. Наблюдения за состоянием окружающей среды и природных ресурсов в рамках систем, подсистем и видов мониторинга, включенных в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, проводятся в том числе с использованием данных дистанционного зондирования Земли из космоса.

Статья 164. Участники Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      Участниками Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов являются:

      1) уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      2) специально уполномоченные государственные органы;

      3) организации, уполномоченные на осуществление видов мониторинга, включенных в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов;

      4) физические и юридические лица, которые в соответствии с настоящим Кодексом обязаны осуществлять производственный экологический контроль.

Статья 165. Структура Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов включает следующие системы мониторинга:

      1) экологический мониторинг;

      2) мониторинг природных ресурсов;

      3) специальный мониторинг;

      4) метеорологический и гидрологический мониторинг;

      5) мониторинг состояния окружающей среды.

      2. Правилами организации и функционирования Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, утверждаемыми Правительством Республики Казахстан, в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов могут быть включены дополнительные системы, подсистемы и виды мониторинга.

Статья 166. Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов

      1. Накопление, хранение, систематизация, интеграция и обеспечение автоматизированного обмена данными, взаимодействия и координации рабочих процессов между участниками Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, а также автоматизация предоставления доступа к информации для физических и юридических лиц осуществляются посредством функционирования информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан".

      2. Организация создания, функционирования, ведения и эксплуатации информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", а также обеспечение координации всех связанных с этим рабочих процессов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Информационная система "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан" должна обеспечивать интеграцию и автоматизированный обмен данными между:

      1) банками данных систем, подсистем и видов мониторинга, включенных в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      2) государственными кадастрами природных ресурсов;

      3) государственным кадастром отходов;

      4) государственным климатическим кадастром;

      5) государственным углеродным кадастром;

      6) государственным кадастром потребления озоноразрушающих веществ;

      7) Регистром выбросов и переноса загрязнителей Республики Казахстан;

      8) государственным реестром экологических разрешений и деклараций о негативном воздействии на окружающую среду;

      9) Реестром субъектов предпринимательства в сфере управления отходами;

      10) государственным реестром объектов исторического загрязнения.

      4. Система программных средств в рамках информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан" должна позволять осуществлять накопление, хранение и обработку данных на единой методической основе, обеспечивать автоматизированный и эффективный обмен данными между различными ее уровнями, а также государственными кадастрами, реестрами, регистрами, банками данных систем, подсистем и видов мониторинга, включенных в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.

      5. Участники Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов несут предусмотренную законодательством Республики Казахстан ответственность за достоверность данных, предоставляемых ими в рамках информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан".

Статья 167. Условия доступа к Национальному банку данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан

      1. Доступ к информационной системе "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан" предоставляется с соблюдением следующих условий:

      1) уполномоченный орган в области охраны окружающей среды, специально уполномоченные государственные органы и организации, уполномоченные на осуществление видов мониторинга, включенных в структуру Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, имеют право неограниченного доступа ко всей информации (первичным данным и информационной продукции) с возможностью ознакомления, копирования и воспроизводства;

      2) физические и юридические лица имеют право неограниченного доступа ко всей информационной продукции с возможностью ознакомления, копирования и воспроизводства, за исключением информации, составляющей государственные секреты, коммерческую и иную охраняемую законом тайну.

      2. Под первичными данными понимаются данные, полученные по результатам видов мониторинга и не подвергнутые обобщению, обработке или анализу. Необработанные данные производственного мониторинга, в том числе данные, полученные из автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду, относятся к первичным данным.

      3. Под информационной продукцией понимается информация, являющаяся результатом обобщения, обработки и анализа первичных данных. К информационной продукции относятся аналитические отчеты, справки, доклады, иные документы текстового содержания, картографическая информация, статистические формы и отчетность, отчетность по производственному экологическому контролю, а также иная информация агрегированного (статистического) характера.

      4. Доступ к информационной системе "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан" предоставляется на безвозмездной основе.

Статья 168. Уровни Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Ведение Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов осуществляется на трех уровнях:

      1) на местном уровне проводится производственный мониторинг, общественный мониторинг и виды мониторинга, организуемые местными исполнительными органами на конкретных участках населенных пунктов, земель вне населенных пунктов, поверхностных и подземных водных объектов, на особо охраняемых природных территориях;

      2) на региональном уровне проводятся виды мониторинга в пределах административно-территориальных единиц с учетом физико-географических и экономических особенностей регионов, наличия экологически нагруженных зон и комплекса природных и антропогенных факторов, оказывающих влияние на состояние окружающей среды и использование природных ресурсов;

      3) на республиканском уровне проводится мониторинг, охватывающий всю территорию Республики Казахстан, с выделением, при необходимости, крупных регионов и отдельных объектов, имеющих общегосударственное значение.

      2. Деятельность по мониторингу окружающей среды и природных ресурсов на всех уровнях осуществляется с соблюдением требований, установленных законодательством Республики Казахстан о техническом регулировании, об обеспечении единства измерений и об аккредитации в области оценки соответствия.

Статья 169. Финансирование Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов

      1. Единая государственная система мониторинга окружающей среды и природных ресурсов финансируется за счет бюджетных средств и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

      2. Финансирование Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов за счет бюджетных средств предусматривается на осуществление следующих видов деятельности:

      1) создание и поддержание функционирования республиканского уровня мониторинга;

      2) создание научно-технической продукции для обеспечения функционирования и развития систем, подсистем и видов мониторинга, выполнения научно-технических программ;

      3) создание и поддержание функционирования территориального уровня мониторинга, создание научно-технической продукции в интересах его развития;

      4) создание и поддержание функционирования информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан".

Статья 170. Экологический мониторинг

      1. Экологический мониторинг представляет обеспечиваемую государством комплексную систему наблюдений, измерений, сбора, накопления, хранения, учета, систематизации, обобщения, обработки и анализа полученных данных в отношении качества окружающей среды, а также производства на их основе экологической информации.

      2. Экологический мониторинг осуществляется на систематической основе в следующих целях:

      1) оценки качества окружающей среды;

      2) определения и анализа антропогенных и природных факторов воздействия на окружающую среду;

      3) прогноза и контроля изменений состояния окружающей среды под воздействием антропогенных и природных факторов;

      4) информационного обеспечения государственных органов, юридических и физических лиц при принятии ими управленческих и хозяйственных решений, направленных на охрану окружающей среды, обеспечение экологической безопасности и экологических основ устойчивого развития;

      5) обеспечения права всех физических и юридических лиц на доступ к экологической информации.

      3. Объектами экологического мониторинга являются:

      1) объекты, указанные в пункте 3 статьи 175 настоящего Кодекса;

      2) качество подземных вод;

      3) воздействия объектов I и II категорий на окружающую среду;

      4) состояние экологических систем и предоставляемых ими экосистемных услуг;

      5) особо охраняемые природные территории, включая естественное течение природных процессов и влияния изменений состояния окружающей среды на экологические системы особо охраняемых природных территорий;

      6) воздействия изменений климата;

      7) отходы и управление ими.

      4. Экологический мониторинг основывается на следующих данных:

      1) наблюдениях и измерениях, осуществляемых уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и (или) специально уполномоченными в соответствии с настоящим Кодексом организациями;

      2) наблюдениях и измерениях, осуществляемых специально уполномоченными государственными органами, иными государственными органами и организациями в рамках их компетенции, определенной законами Республики Казахстан;

      3) официальной статистической информации, производимой в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственной статистики;

      4) информации, предоставляемой государственными органами по запросу уполномоченного органа в области окружающей среды или в рамках Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов, а также размещаемой государственными органами в открытом доступе;

      5) наблюдениях и измерениях, осуществляемых физическими и юридическими лицами в рамках обязательного производственного экологического контроля;

      6) иной информации, получаемой уполномоченным органом в области охраны окружающей среды от государственных и негосударственных юридических лиц.

      5. Лица, которые в соответствии с настоящим Кодексом обязаны осуществлять производственный экологический контроль, обеспечивают сбор, накопление, хранение, учет, обработку и безвозмездную передачу соответствующих данных уполномоченному органу в области охраны окружающей среды для целей экологического мониторинга.

      6. В рамках экологического мониторинга уполномоченным органом в области охраны окружающей среды осуществляется также сбор и подготовка данных в целях выполнения обязательств Республики Казахстан по предоставлению экологической информации в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

Статья 171. Мониторинг природных ресурсов

      1. Мониторинг природных ресурсов представляет собой совокупность систем, подсистем и видов мониторинга состояния видов природных ресурсов, организуемых специально уполномоченными государственными органами в соответствии с законами Республики Казахстан.

      2. Мониторинг природных ресурсов включает в себя:

      1) мониторинг земель, проводимый в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан;

      2) государственный мониторинг водных объектов, проводимый в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан;

      3) государственный мониторинг недр, проводимый в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании;

      4) государственный мониторинг лесов, проводимый в соответствии с лесным законодательством Республики Казахстан;

      5) мониторинг животного мира, проводимый в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      6) мониторинг растительного мира.

      3. Данные мониторинга природных ресурсов обобщаются в соответствующих государственных кадастрах в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 172. Виды специального мониторинга

      1. Специальный мониторинг включает в себя следующие виды:

      1) мониторинг военно-испытательных полигонов – система наблюдений за загрязнением окружающей среды, обусловленных испытанием военной техники, в том числе ракетной, и вооружения на территории закрытых и действующих военно-испытательных полигонов;

      2) мониторинг ракетно-космического комплекса "Байконур" – система наблюдений за состоянием окружающей среды на территориях, подверженных влиянию ракетно-космической деятельности комплекса "Байконур", организацию функционирования которой осуществляет уполномоченный орган в области космической деятельности;

      3) санитарно-эпидемиологический мониторинг, проводимый в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения;

      4) мониторинг экологической обстановки в зонах чрезвычайной экологической ситуации и зонах экологического бедствия, проводимый в соответствии со статьей 419 настоящего Кодекса;

      5) космический мониторинг – система наблюдений за состоянием окружающей среды с использованием средств дистанционного зондирования Земли из космоса, организацию функционирования которой осуществляет уполномоченный орган в области космической деятельности в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области космической деятельности.

      2. Организация видов специального мониторинга, указанных в подпунктах 1 и 4 пункта 1 настоящей статьи, осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Раздел 9. Деятельность в сфере метеорологического, гидрологического мониторингов и мониторинга состояния окружающей среды

Статья 173. Метеорологический мониторинг

      1. Метеорологический мониторинг представляет собой деятельность в области метеорологии, включающую в себя наблюдения, сбор данных, обработку, анализ, хранение данных и производство метеорологической и агрометеорологической информации, в том числе подготовку метеорологических и агрометеорологических прогнозов и предоставление указанной информации государственным органам, физическим и юридическим лицам.

      2. Метеорологической информацией являются первичные метеорологические данные, полученные по результатам метеорологического мониторинга, а также режимная, оперативная и прогностическая информация, являющаяся результатом обработки и анализа первичных метеорологических данных.

      3. Метеорологический мониторинг производится в целях определения состояния и развития естественных метеорологических параметров, атмосферных явлений и процессов в атмосфере при их взаимодействии с другими компонентами природной среды и определения климатических характеристик для обеспечения государственных органов, физических и юридических лиц информацией о погоде, составления краткосрочных, долгосрочных метеорологических, агрометеорологических прогнозов и штормовых предупреждений о возможности возникновения опасных и стихийных метеорологических явлений (в том числе сходов снежных лавин).

      4. Метеорологический мониторинг включает в себя:

      1) приземные метеорологические наблюдения – измерения числовых значений метеорологических элементов и их колебаний в приземном слое атмосферы, а также оценки качественных характеристик атмосферных явлений;

      2) актинометрические наблюдения – наблюдения над интенсивностью прямой, рассеянной и суммарной солнечной радиации, а также над эффективным излучением, радиационным балансом и альбедо подстилающей поверхности;

      3) агрометеорологические наблюдения – одновременные наблюдения за метеорологическими параметрами, ростом и развитием сельскохозяйственных и пастбищных растений, состоянием почвы и проводимыми агротехническими и зоометрическими мероприятиями;

      4) аэрологические наблюдения – измерение физических характеристик свободной атмосферы до предельно достижимых высот с помощью радиозондов;

      5) радиолокационные наблюдения – измерения показателей ориентации, охвата, интенсивности, тенденций интенсивности, высоты и движения атмосферных явлений, которые могут указывать на определенные типы погоды, основанные на оценке эха радиоволн, с использованием метеорологического радиолокатора;

      6) озонометрические наблюдения – определение содержания озона в атмосфере путем измерения поглощения озоном солнечных лучей в ультрафиолетовой области спектра;

      7) иные виды наблюдений.

Статья 174. Гидрологический мониторинг

      1. Под гидрологическим мониторингом понимается деятельность в области гидрологии, включающая в себя наблюдения за режимом и состоянием поверхностных водных объектов, сбор данных, обработку, анализ, хранение данных и производство гидрологической информации, в том числе подготовку гидрологических прогнозов и предоставление указанной информации государственным органам, иным физическим и юридическим лицам.

      2. Гидрологической информацией являются первичные гидрологические данные, полученные по результатам гидрологического мониторинга, а также режимная, оперативная и прогностическая информация, являющаяся результатом обработки и анализа первичных гидрологических данных.

      3. Гидрологический мониторинг производится на регулярной и (или) периодической основе в целях сбора данных о состоянии и режиме рек, озер, морей, водохранилищ, каналов, иных поверхностных водных объектов необходимых для:

      1) обеспечения потребителей гидрологической информации сведениями об изменениях гидрологического режима поверхностных водных объектов, а также прогнозной информацией об их состоянии;

      2) ведения государственного водного кадастра по разделу "Поверхностные воды";

      3) расчета водных ресурсов и составления водохозяйственных балансов;

      4) изучения пространственно-временных закономерностей гидрологического режима поверхностных водных объектов;

      5) оценки влияния хозяйственной и иной деятельности на режим поверхностных водных объектов и водные ресурсы;

      6) составления краткосрочных, долгосрочных гидрологических прогнозов, в том числе заблаговременностью 5-7 суток с возможностью уточнений каждые 3 дня в весенний период и выдачи штормовых предупреждений о возможности возникновения опасных и стихийных гидрологических явлений (наводнений, селей дождевого генезиса).

      4. Гидрологический мониторинг включает в себя в том числе и наблюдения на снегомерных и осадкомерных маршрутах в горах, производимые для определения запасов снега в горных частях речных бассейнов.

Статья 175. Мониторинг состояния окружающей среды

      1. Мониторинг состояния окружающей среды представляет собой деятельность в области мониторинга состояния окружающей среды, включающую в себя наблюдения, сбор, обработку, анализ данных, оценку состояния окружающей среды и производство информации о качестве окружающей среды, предоставление указанной информации государственным органам, иным физическим и юридическим лицам.

      2. Информация о состоянии окружающей среды – это первичные данные о состоянии окружающей среды, полученные в результате мониторинга состояния окружающей среды, а также информация, являющаяся результатом обработки и анализа первичных данных.

      3. Мониторинг состояния окружающей среды включает в себя:

      1) мониторинг состояния атмосферного воздуха – систему наблюдений за качеством атмосферного воздуха;

      2) мониторинг состояния атмосферных осадков – систему наблюдений за химическим составом атмосферных осадков и снежного покрова;

      3) мониторинг качества поверхностных вод – систему наблюдений за качеством поверхностных вод;

      4) мониторинг состояния почв – систему наблюдений за концентрациями загрязняющих веществ в почвах;

      5) радиационный мониторинг – систему наблюдений за техногенным и природным радиоактивным загрязнением;

      6) мониторинг трансграничных загрязнений – систему наблюдений за состоянием качества трансграничных поверхностных вод и почв;

      7) фоновый мониторинг – систему наблюдений за состоянием атмосферы и других сред в их взаимодействии с биосферой на специализированной сети станций комплексного фонового мониторинга окружающей среды.

Статья 176. Производители гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды

      1. Производителями гидрометеорологической информации являются Национальная гидрометеорологическая служба, ведомственные гидрометеорологические службы Вооруженных сил Республики Казахстан, юридические лица, а также индивидуальные предприниматели, осуществляющие производство гидрометеорологической информации

      2. Производителями информации о состоянии окружающей среды являются Национальная гидрометеорологическая служба и иные организации, а также индивидуальные предприниматели, осуществляющие производство информации о состоянии окружающей среды.

      3. Национальная гидрометеорологическая служба — это юридическое лицо, созданное по решению Правительства Республики Казахстан в организационно-правовой форме республиканского государственного предприятия на праве хозяйственного ведения и осуществляющее отнесенную к государственной монополии деятельность с использованием государственной наблюдательной сети.

      4. Государственная наблюдательная сеть – это система взаимосвязанных стационарных и передвижных пунктов наблюдений, находящихся в хозяйственном ведении Национальной гидрометеорологической службы, предназначенных для наблюдений за физическими и химическими процессами, происходящими в окружающей среде, определения ее метеорологических, гидрологических характеристик и состояния загрязнения окружающей среды.

      5. Передвижной пункт наблюдений это транспортное или иное средство передвижения с установленными на нем приборами и оборудованием, предназначенными для производства гидрологических, метеорологических наблюдений и наблюдений за состоянием окружающей среды.

      6. Гидрометеорологическая информация – это первичные гидрологические, метеорологические данные, полученные по результатам гидрологического, метеорологического мониторинга, а также режимная, оперативная и прогностическая информация, являющаяся результатом обработки и анализа первичных данных.

      7. Национальная гидрометеорологическая служба имеет право в установленном законодательством Республики Казахстан порядке получать плату за оказание услуг общегосударственного и международного значения в сфере метеорологического и гидрологического мониторинга, мониторинга состояния окружающей среды за счет средств республиканского бюджета.

      8. Производители гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды имеют право:

      1) осуществлять производство информации или осуществлять отдельные работы и услуги, составляющие эти виды мониторинга, в соответствии с настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан;

      2) получать плату за предоставление информации в соответствии с настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан или договором на оказание услуг;

      3) осуществлять наблюдения и измерения в области метеорологического, гидрологического мониторинга, мониторинга состояния окружающей среды в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

      9. Производители гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды обязаны:

      1) соблюдать при производстве гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды и(или) выполнении отдельных работ и оказании услуг, составляющих этот вид метеорологического, гидрологического мониторинга, мониторинга состояния окружающей среды, требования настоящего Кодекса;

      2) осуществлять деятельность в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области технического регулирования, законодательством Республики Казахстан об обеспечении единства измерений и законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

      Производители гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды в соответствии с законодательством Республики Казахстан могут иметь иные права и обязанности.

      10. Производители метеорологической информации на безвозмездной основе обязаны предоставлять полученную метеорологическую информацию в Национальную гидрометеорологическую службу в соответствии с планами предоставления информации, утверждаемыми Национальной гидрометеорологической службой по согласованию с производителем метеорологической информации, в которых определяются перечень предоставляемой метеорологической информации, сроки, вид и способы предоставления.

      Правила предоставления информации в Национальную гидрометеорологическую службу утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      11. Национальная гидрометеорологическая служба обязана соблюдать требования инструктивно-методических документов для ведения метеорологического, гидрологического мониторинга, мониторинга состояния окружающей среды, которые утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      12. Деятельность в сфере метеорологического мониторинга осуществляется в Республике Казахстан при условии направления уведомления в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в соответствии с законодательством Республики Казахстан о разрешениях и уведомлениях, за исключением деятельности Национальной гидрометеорологической службы, поставщиков аэронавигационного обслуживания Вооруженных Сил Республики Казахстан, не подлежащих включению в Государственный реестр производителей метеорологической информации.

      13. Правила ведения Государственного реестра производителей метеорологической информации утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      14. Производители метеорологической информации должны соответствовать следующим требованиям:

      1) государственная регистрация в качестве юридического лица или индивидуального предпринимателя;

      2) наличие на праве собственности или владения и пользования необходимого для осуществления планируемой деятельности оборудования и средств измерений;

      3) наличие квалифицированного персонала.

      15. Государственный контроль за соблюдением порядка организации и проведения метеорологического мониторинга производителями метеорологической информации, за исключением деятельности Национальной гидрометеорологической службы, поставщиков аэронавигационного обслуживания Вооруженных Сил Республики Казахстан, осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в форме проверки и профилактического контроля в соответствии с Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

Статья 177. Деятельность Национальной гидрометеорологической службы, отнесенная к государственной монополии

      1. Национальная гидрометеорологическая служба обеспечивает ведение мониторинга состояния окружающей среды, метеорологического и гидрологического мониторинга с использованием государственной наблюдательной сети, которые включают в себя оказание услуг общегосударственного и международного значения, специального назначения и подготовку специализированной информации.

      Деятельность по ведению метеорологического и гидрологического мониторингов и мониторинга состояния окружающей среды относится к государственной монополии и осуществляется Национальной гидрометеорологической службой – республиканским государственным предприятием на праве хозяйственного ведения, созданным по решению Правительства Республики Казахстан

      2. Услугами общегосударственного и международного значения являются услуги общегосударственного и международного масштаба, имеющие важное значение для безопасности населения и государства, устойчивого функционирования экономики и социальной сферы.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует деятельность по ведению метеорологического и гидрологического мониторинга, мониторинга состояния окружающей среды, связанных с оказанием услуг общегосударственного и международного значения с использованием государственной наблюдательной сети.

      4. Услуги специального назначения – услуги в области метеорологического и гидрологического мониторингов, мониторинга состояния окружающей среды, не относящиеся к услугам общегосударственного и международного значения и выполняемые на основании возмездных договоров на оказание услуг.

      5. Специализированная информация – целевая информация, получаемая в результате оказания услуг специального назначения в области метеорологического и гидрологического мониторинга, мониторинга состояния окружающей среды с использованием данных, полученных на государственной наблюдательной сети.

      6. Цены на товары (работы, услуги), производимые и (или) реализуемые субъектом государственной монополии, устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по согласованию с антимонопольным органом.

      7. Национальная гидрометеорологическая служба представляет Республику Казахстан по вопросам гидрометеорологической деятельности и деятельности в области мониторинга состояния окружающей среды при взаимодействии с международными организациями, иностранными лицами и гидрометеорологическими службами других государств, если иное не установлено законами Республики Казахстан.

      8. Услуги общегосударственного и международного значения в области метеорологического и гидрологического мониторинга:

      1) наблюдения, сбор, обработка, анализ полученных гидрометеорологических данных и подготовка штормовой гидрометеорологической информации, гидрометеорологических прогнозов, гидрометеорологической информации общего назначения, включающей в себя справочники, бюллетени, справки-консультации, режимной информации и другой гидрометеорологической информации, полученной с использованием данных государственной наблюдательной сети, а также обеспечение в установленном порядке этой информацией государственных органов, иных организаций и физических лиц;

      2) подготовка данных для ведения государственного водного кадастра по разделу поверхностных вод на основании результатов гидрологических наблюдений;

      3) подготовка и выдача справок, подтверждающих или не подтверждающих факт неблагоприятного природного явления, в том числе обследование с выездом на место, предположительно подвергшееся неблагоприятному погодному явлению;

      4) ведение Государственного климатического кадастра и Государственного гидрометеорологического фонда;

      5) предоставление гидрометеорологической информации для международного обмена;

      6) мониторинг климата, включая его изменение.

      9. Государственный климатический кадастр – систематизированный свод данных, основанный на гидрометеорологической информации о совокупности атмосферных условий, включающих в себя температуру воздуха, облачности, атмосферных явлений, направления и скорости ветра, количества осадков и других характеристик атмосферы и подстилающей поверхности, характерных для определенных территорий, и сформированный на основе климатической базы гидрометеорологических данных за многолетний период.

      10. Правила ведения Государственного климатического кадастра, а также состава данных государственного климатического кадастра и порядка предоставления государственным органам, иным организациям и физическим лицам его данных утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      11. Государственный гидрометеорологический фонд – совокупность документированной гидрометеорологической информации, подлежащей хранению в соответствии с законодательством Республики Казахстан в целях ее использования.

      Правила ведения Государственного гидрометеорологического фонда утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      12. Услуги общегосударственного и международного значения в области мониторинга состояния окружающей среды:

      1) наблюдения, сбор, обработка, анализ данных о состоянии загрязнения объектов окружающей среды и подготовка информации о состоянии окружающей среды общего назначения, включающей в себя подготовку бюллетеней, справок и другой информации, а также обеспечение в установленном порядке этой информацией государственных органов, иных организаций и физических лиц;

      2) мониторинг состояния атмосферного воздуха – система наблюдений за состоянием атмосферного воздуха в селитебных зонах (число государственных пунктов наблюдения, на которых осуществляются наблюдения за состоянием атмосферного воздуха, определяется в зависимости от численности населения, рельефа местности, фактического уровня загрязнения);

      3) мониторинг состояния атмосферных осадков – система наблюдений за химическим составом атмосферных осадков и снежного покрова в селитебных зонах;

      4) мониторинг качественного состояния вод – система наблюдений за состоянием качества поверхностных вод в прибрежных зонах;

      5) мониторинг состояния почв – система наблюдений за концентрациями загрязняющих веществ в почвах селитебных зон;

      6) радиационный мониторинг – система наблюдений за техногенным и природным радиоактивным загрязнением в селитебных зонах;

      7) мониторинг трансграничных загрязнений – система наблюдений, осуществляемая в рамках международного сотрудничества с приграничными государствами за состоянием качества трансграничных прибрежных поверхностных вод и почв;

      8) фоновый мониторинг – система наблюдений за состоянием атмосферы и других сред в их взаимодействии с биосферой на специализированной сети станций комплексного фонового мониторинга окружающей среды;

      9) предоставление информации о состоянии окружающей среды для международного обмена.

      13. Селитебная зона – часть территории населенного пункта, предназначенная для размещения жилой, общественной (общественно-деловой) и рекреационной зон, а также отдельных частей инженерной и транспортной инфраструктур, других объектов, размещение и деятельность которых не оказывает влияния, требующего специальных санитарно-защитных зон.

Статья 178. Организация и деятельность государственной наблюдательной сети, охрана государственной наблюдательной сети

      1. В целях получения достоверной информации вокруг стационарных пунктов наблюдений создаются охранные зоны в соответствии с Положением о стационарных пунктах наблюдений и пунктах наблюдений за состоянием загрязнения атмосферы, утверждаемым уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Пунктом наблюдений является стационарный или передвижной пункт, предназначенный для производства гидрологических, метеорологических наблюдений и наблюдений за состоянием окружающей среды.

      Стационарным пунктом наблюдений является специально оборудованное место на земельном участке, водном объекте, в здании, сооружении с установленными на нем приборами и оборудованием, предназначенное для производства гидрологических, метеорологических наблюдений.

      2. Порядок установления и обозначения границ охранных зон стационарных пунктов наблюдений определяется Положением о стационарных пунктах наблюдений и пунктах наблюдений за состоянием загрязнения атмосферы.

      3. На земельные участки, через которые осуществляется проход или проезд к стационарным пунктам наблюдений, могут быть установлены сервитуты в порядке, определенном земельным законодательством Республики Казахстан.

      4. Земельные участки реперных (опорных) стационарных пунктов наблюдений государственной наблюдательной сети изъятию не подлежат. Земельные участки стационарных пунктов наблюдений могут быть изъяты для государственных нужд только в исключительных случаях, при этом перенос осуществляется за счет средств лиц, инициирующих такой перенос, по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и Национальной гидрометеорологической службой.

      5. Реперным пунктом наблюдений является пункт наблюдений, позволяющий проводить изучение многолетних тенденций изменений климата, агрометеорологических характеристик, гидрологического состояния водных объектов суши, морей, геофизических процессов под влиянием изменения климатических условий и хозяйственной деятельности.

      6. Организация деятельности государственной наблюдательной сети осуществляется Национальной гидрометеорологической службой.

      7. Определение местоположения (дислокации) вновь открываемых или подлежащих переносу стационарных пунктов наблюдений и пунктов наблюдений за состоянием загрязнения атмосферы государственной наблюдательной сети производится решением Национальной гидрометеорологической службы по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и местными исполнительными органами.

      8. Прекращение деятельности стационарных пунктов наблюдений и пунктов наблюдений за состоянием загрязнения атмосферы государственной наблюдательной сети производится решением Национальной гидрометеорологической службы по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      9. Государственная наблюдательная сеть, в том числе отведенные под нее земельные участки и части акваторий, а также имущество, относятся исключительно к государственной собственности и находятся под охраной государства и не подлежат приватизации.

      10. Национальная гидрометеорологическая служба входит в состав государственной системы гражданской защиты и осуществляет свою деятельность при возникновении чрезвычайных ситуаций в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

Статья 179. Финансирование Национальной гидрометеорологической службы

      Финансирование деятельности Национальной гидрометеорологической службы осуществляется за счет бюджетных средств и иных источников в соответствии с действующим законодательством Республики Казахстан.

Статья 180. Условия предоставления информации Национальной гидрометеорологической службой

      1. Порядок предоставления гидрометеорологической информации и информации о состоянии окружающей среды определяется Правилами предоставления информации Национальной гидрометеорологической службой, утверждаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Обеспечение гидрометеорологической информацией Вооруженных сил Республики Казахстан, органов управления государственной системы гражданской защиты, уполномоченного органа в области развития агропромышленного комплекса осуществляется Национальной гидрометеорологической службой в рамках оказания услуг общегосударственного и международного значения на основе ежегодно заключаемого договора между Национальной гидрометеорологической службой и уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Национальная гидрометеорологическая служба вправе оказывать государственным органам иные услуги с использованием данных, полученных в результате наблюдений на государственной наблюдательной сети, в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

Раздел 10. Государственные кадастры природных ресурсов Республики Казахстан

Статья 181. Общие положения о Единой системе государственных кадастров природных ресурсов Республики Казахстан

      1. Единая система государственных кадастров природных ресурсов Республики Казахстан (далее – Единая система кадастров) создается и ведется как межотраслевая информационная система, объединяющая все виды государственных кадастров природных ресурсов Республики Казахстан в целях обеспечения единого общегосударственного комплексного учета и оценки природного и экономического потенциала Республики Казахстан.

      2. Государственные кадастры природных ресурсов представляют собой систематизированный свод информации о количественных и качественных показателях природных ресурсов и функционируют в порядке, установленном настоящим Кодексом и иными законами Республики Казахстан.

      3. Объектами Единой системы кадастров являются составные части окружающей среды: земля, вода, лес, почва, недра, растительный и животный мир в их взаимодействии.

      4. Ведение Единой системы кадастров организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды совместно со специально уполномоченными государственными органами, осуществляющими мониторинг соответствующих видов природных ресурсов, на основе данных учета состояния и использования природных ресурсов.

      Правила ведения Единой системы кадастров утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды

      5. Системы государственных кадастров природных ресурсов содержат в цифровом виде на каждый учетный кадастровый объект документальные сведения о его состоянии с указанием географической привязки и организационно-правовой формы.

      6. Основными принципами ведения Единой системы кадастров являются:

      1) единство технологии обработки и предоставления кадастровой информации;

      2) применение автоматизированных информационно-коммуникационных технологий;

      3) объективность пополнения и обновления информации;

      4) общедоступность информации, содержащейся в Единой системе кадастров, кроме информации, составляющей государственные секреты и иную охраняемую законом тайну.

Статья 182. Структура и содержание Единой системы кадастров

      Структуру Единой системы кадастров составляют следующие объекты учета, мониторинг по которым осуществляется следующими специально уполномоченными государственными органами и организациями:

      1) по государственному земельному кадастру – центральным уполномоченным органом в области управления земельными ресурсами и Государственной корпорацией "Правительство для граждан";

      2) по государственному водному кадастру (поверхностным и подземным водным объектам, использованию водных ресурсов) – уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, по изучению недр – в целом по республике, а их территориальными органами – в пределах бассейнов рек и административно-территориальных единиц;

      3) по государственному лесному кадастру – уполномоченным государственным органом в области лесного хозяйства – в целом по республике, а его территориальными органами – в пределах административно-территориальных единиц;

      4) по единому кадастру государственного фонда недр – уполномоченным государственным органом по изучению недр в целом по республике, а его территориальными органами – в пределах административно-территориальных единиц;

      5) по государственному кадастру особо охраняемых природных территорий – уполномоченным государственным органом в области особо охраняемых природных территорий – в целом по республике, а его территориальными органами – в пределах административно - территориальных единиц;

      6) по государственному кадастру животного мира – уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира – в целом по республике, а его территориальными органами – в пределах административно-территориальных единиц.

Статья 183. Предоставление информации

      1. Результаты учета и регистрации объектов, полученные в рамках кадастров природных ресурсов, передаются специально уполномоченными государственными органами в информационную систему уполномоченного органа в области охраны окружающей среды безвозмездно в соответствии с Правилами ведения Единой системы кадастров.

      2. Данные об объекте, занесенном в Единую систему кадастров, должны включать:

      1) отчетные материалы, паспорт объекта, утвержденные специально уполномоченными государственными органами, и статистическую информацию;

      2) картографический материал о пространственном положении объектов и другие данные, необходимые для комплексной оценки территорий.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обязан обеспечить доступ к информации, содержащейся в кадастрах, специально уполномоченным государственным органам, осуществляющим мониторинг соответствующих видов природных ресурсов.

Раздел 11. Экологический контроль

Глава 10. Государственный экологический контроль

Статья 184. Государственный экологический контроль

      1. Государственным экологическим контролем является деятельность уполномоченного органа в области охраны окружающей среды по проверке и наблюдению на предмет соответствия деятельности проверяемых субъектов требованиям, установленным экологическим законодательством Республики Казахстан.

      2. Государственный экологический контроль осуществляется по следующим направлениям:

      1) соблюдение положений настоящего Кодекса в области охраны окружающей среды;

      2) соблюдение экологических требований в области особо охраняемых природных территорий;

      3) соблюдение экологических требований при консервации и ликвидации последствий операций по недропользованию, рекультивации нарушенных земель;

      4) выполнение расширенных обязательств производителей (импортеров);

      5) выполнение оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) требований, определенных настоящим Кодексом;

      6) соблюдение квалификационных требований и правил осуществления лицензируемых видов деятельности в области охраны окружающей среды, а также деятельности, в отношении которой установлен уведомительный порядок;

      7) соблюдение местными исполнительными органами требований экологического законодательства Республики Казахстан по оказанию государственных услуг в области охраны окружающей среды.

Статья 185. Формы государственного экологического контроля

      1. Государственный экологический контроль осуществляется в следующих формах:

      1) профилактический контроль без посещения субъекта;

      2) профилактический контроль с посещением субъекта;

      3) проверки.

      2. Порядок проведения государственного экологического контроля установлен нормами настоящего Кодекса и Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

Статья 186. Профилактический контроль без посещения

      1. Профилактический контроль без посещения субъекта (объекта) контроля проводится уполномоченным органом в области охраны окружающей среды путем анализа данных, полученных из средств массовой информации, из автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду, документации и отчетности, представленных в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      При этом результаты анализа публикций в средствах массовой информации о нарушениях или рисках совершения нарушений в области охраны окружающей среды, непосредственно затрагивающие условия жизнедеятельности населения на определенной территории, в том числе в местах массового отдыха населения, а также данных из автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду о существенных превышениях нормативов эмиссий загрязняющих веществ в окружающую среду могут являться основанием для проведения профилактического контроля и надзора с посещением субъекта (объекта) контроля и надзора или внеплановой проверки в соответствии с пунктом 3 статьи 146 Предпринимательского кодекса Республики Казахстан.

      2. Целями профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля являются своевременное пресечение и недопущение нарушений, предоставление субъектам контроля права самостоятельного устранения нарушений, выявленных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля.

      3. В случае выявления нарушения по результатам профилактического контроля без посещения субъекта контроля должностными лицами уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, осуществляющими государственный экологический контроль, субъекту контроля оформляется и направляется информационное письмо в течение десяти рабочих дней со дня выявления нарушения.

      4. Информационное письмо должно быть вручено субъекту контроля способом, подтверждающим факты отправки и получения.

      5. Информационное письмо, направленное одним из нижеперечисленных способов, считается врученным в следующих случаях:

      1) нарочно – с даты отметки в информационном письме о получении;

      2) курьерской либо почтовой службой с отметкой о регистрации получения оператором;

      3) электронным способом – с даты отправки на электронный адрес субъекта контроля, указанный в письме при запросе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      6. Субъект контроля, получивший информационное письмо об устранении нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, обязан в течение десяти рабочих дней со дня, следующего за днем его вручения, представить в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды план мероприятий по устранению выявленных нарушений с указанием конкретных сроков их устранения.

      7. В случае несогласия с нарушениями, указанными в информационном письме, субъект контроля вправе направить в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды, направивший информационное письмо, возражение в течение десяти рабочих дней со дня, следующего за днем вручения информационного письма.

      8. Неустранение в установленный срок нарушений, выявленных по результатам профилактического контроля без посещения субъекта (объекта) контроля, а равно непредставление в срок плана мероприятий по устранению нарушений является основанием включения соответствующего субъекта (объекта) в список профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) контроля.

Статья 187. Обеспечение исполнения предписаний при проведении государственного экологического контроля

      1. При выявлении нарушения экологического законодательства Республики Казахстан должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, выносят предписания физическим и юридическим лицам об устранении такого нарушения.

      2. Порядок составления предписания и его содержание устанавливаются Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

      3. Обязательство субъекта контроля и надзора по исполнению предписания об устранении выявленных нарушений обеспечивается пеней, начисляемой в доход государства.

      Пеня начисляется за каждый рабочий день в следующих размерах:

      1) трех месячных расчетных показателей – для физических лиц;

      2) пяти месячных расчетных показателей – для юридических лиц, являющихся субъектами малого предпринимательства;

      3) семи месячных расчетных показателей – для юридических лиц, являющихся субъектами среднего предпринимательства;

      4) десяти месячных расчетных показателей – для юридических лиц, являющихся субъектами крупного предпринимательства.

      Пеня исчисляется с момента истечения минимального срока исполнения предписания об устранении выявленных нарушений, предусмотренного Предпринимательским кодексом Республики Казахстан.

      4. Требование об уплате пени направляется должностными лицами государственного экологического контроля только в случае просрочки исполнения предписания об устранении выявленных нарушений. В случае неуплаты субъектом контроля и надзора начисленной пени в добровольном порядке в течение десяти рабочих дней со дня направления соответствующего требования взыскание должностными лицами государственного экологического контроля начисленной пени осуществляется в судебном порядке.

Статья 188. Выявление экономической выгоды от нарушений экологического законодательства Республики Казахстан при осуществлении и проведении государственного экологического контроля

      1. В целях профилактики и предотвращения повторности совершения отдельных нарушений экологического законодательства Республики Казахстан при проведении государственного экологического контроля должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, определяют экономическую выгоду субъекта контроля и надзора, извлеченную им из таких нарушений.

      2. Извлечением экономической выгоды из нарушения экологического законодательства Республики Казахстан признается получение субъектом контроля и надзора преимущества в виде экономии денежных средств или получения дохода (выручки) в результате несоблюдения, несвоевременного соблюдения или уклонения от соблюдения требований экологического законодательства Республики Казахстан.

      3. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, в месячный срок с даты установления факта совершения субъектом контроля и надзора нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, влекущее наложение штрафа, выраженного в процентах от суммы извлеченной экономической выгоды, проводят сбор и анализ материалов, истребуют у субъектов контроля и надзору необходимую для этого информацию и определяют сумму экономической выгоды.

      4. Методика определения экономической выгоды, извлеченной из нарушения экологического законодательства Республики Казахстан, разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 189. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль

      1. К должностным лицам, осуществляющим государственный экологический контроль, относятся:

      1) Главный государственный экологический инспектор Республики Казахстан;

      2) заместитель Главного государственного экологического инспектора Республики Казахстан;

      3) старшие государственные экологические инспекторы Республики Казахстан;

      4) государственные экологические инспекторы Республики Казахстан;

      5) главные государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы;

      6) старшие государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы;

      7) государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы.

      2. Должностные лица, указанные в пункте 1 настоящей статьи, назначаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Порядок отнесения категорий государственных служащих подразделений государственного экологического контроля уполномоченного органа в области охраны окружающей среды к должностным лицам, указанным в пункте 1 настоящей статьи, определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Государственные экологические инспекторы обеспечиваются в установленном порядке форменной одеждой (без погон), служебными удостоверениями и печатями установленного образца.

      Перечень должностей должностных лиц, имеющих право на ношение форменной одежды (без погон), образцы форменной одежды (без погон), порядок ношения определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Главный государственный экологический инспектор Республики Казахстан, главные государственные экологические инспекторы областей, городов республиканского значения, столицы имеют бланки документов с изображением Государственного Герба Республики Казахстан и со своим наименованием.

Статья 190. Права и обязанности должностных лиц, осуществляющих государственных экологический контроль

      1. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, вправе:

      1) для производства профилактического контроля с посещением субъекта (объекта) или проверки при наличии соответствующего основания входить на территорию и в помещения проверяемого объекта с измерительными приборами и оборудованием для отбора проб и, при необходимости, с привлечением специалистов и представителей общественности делать необходимые измерения, брать пробы (в том числе образцы товаров и материалов) и анализировать их;

      2) запрашивать и получать у проверяемых субъектов (объектов) результаты лабораторных исследований проб и иные материалы, необходимые для определения объема антропогенного воздействия на окружающую среду;

      3) предъявлять в суд иски об ограничении, приостановлении и запрещении деятельности, осуществляемой с нарушением экологического законодательства Республики Казахстан;

      4) выявлять факты причинения экологического ущерба и принимать участие в определении мер по его устранению в соответствии с требованиями настоящего Кодекса;

      5) обращаться в прокуратуру и правоохранительные органы за оказанием содействия для предотвращения или пресечения действий нарушителей экологического законодательства Республики Казахстан;

      6) предъявлять в суд иски об отзыве, лишении и приостановлении действия разрешений, заключений, лицензии и других разрешительных документов физических и юридических лиц в связи с нарушением экологического законодательства Республики Казахстан.

      2. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, имеют право на хранение, ношение и применение специальных средств (специализированных средств связи, фото-, видеоаппаратуры, средств измерений).

      3. Должностные лица, осуществляющие государственный экологический контроль, обязаны взаимодействовать с другими государственными органами, а также физическими и (или) юридическими лицами по вопросам обеспечения соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан.

Статья 191. Порядок рассмотрения жалобы апелляционной комиссией

      1. Субъект государственного экологического контроля до обращения в суд вправе заявить ходатайство о рассмотрении жалобы на акт о результатах проверки в апелляционную комиссию.

      2. В состав апелляционной комиссии в обязательном порядке входят представители уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, Национальной палаты предпринимателей Республики Казахстан.

      3. Жалоба на акт о результатах проверки уполномоченного органа в области охраны окружающей среды рассматривается апелляционной комиссией в пределах обжалуемых вопросов.

      4. Жалоба на акт о результатах проверки подается в письменной форме в порядке и сроки, предусмотренные законодательством Республики Казахстан.

      5. Решение апелляционной комиссии носит рекомендательный характер.

      6. Апелляционная комиссия ежегодно проводит обобщение результатов рассмотрения жалоб на акты о результатах проверок и вырабатывает рекомендации по совершенствованию законодательства Республики Казахстан.

      7. Обращение субъекта государственного экологического контроля в суд в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан, влечет прекращение рассмотрения жалобы на акт о результатах проверки апелляционной комиссией.

      Жалоба на акт о результатах проверки, поданная после обращения субъекта государственного экологического контроля в суд в порядке, предусмотренном законами Республики Казахстан, или после вступления в силу решения суда, оставляется без рассмотрения.

Статья 192. Обеспечение конфиденциальности информации при рассмотрении жалобы апелляционной комиссией и проведении государственного экологического контроля

      Государственные секреты, сведения, составляющие коммерческую и иную охраняемую законом тайну, представляются членам апелляционной комиссии при рассмотрении жалобы на акты о результатах проверок, проведенных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, в порядке, определенном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, без получения письменного разрешения лица, подавшего жалобу.

      Вышеуказанные сведения не подлежат разглашению членами апелляционной комиссии.

Статья 193. Гласность государственного экологического контроля

      1. Физические и юридические лица имеют право на доступ к информации о результатах государственного экологического контроля.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обеспечивает публикацию на официальном интернет-ресурсе:

      1) аналитических отчетов об уровне и изменении уровня соблюдения субъектами государственного экологического контроля экологических требований (природоохранного соответствия);

      2) годовой отчетности по результатам государственного экологического контроля;

      3) информацию о выявленных нарушениях экологического законодательства Республики Казахстан на объектах I и II категорий, привлечении субъекта государственного экологического контроля к соответствующей административной, уголовной и (или) гражданско-правовой ответственности, в том числе о наложенных взысканиях, а также о вынесении и исполнении предписаний в отношении объектов I и II категорий;

      4) перечня предприятий, систематически нарушающих экологическое законодательство Республики Казахстан.

      В информацию, указанную в подпунктах 1) - 4) настоящего пункта, не допускается включение сведений о субъектах государственного экологического контроля и допущенных ими нарушениях экологического законодательства Республики Казахстан, в отношении которых отсутствует вступившее в силу соответствующее решение суда и (или) не истек срок на судебное обжалование субъектом государственного экологического контроля соответствующего акта (решения) должностного лица, осуществляющего государственный экологический контроль.

      3. Операторы объектов I и II категорий на основании соответствующего решения суда обязаны размещать за собственный счет в средствах массовой информации и на официальных интернет-ресурсах информацию о фактах нарушения ими экологического законодательства Республики Казахстан, наложенных на них взысканиях, а также предпринятых и намечаемых мерах по устранению нарушений экологического законодательства Республики Казахстан.

      4. Соответствующая информация, размещаемая на интернет-ресурсах в соответствии с пунктами 2 и 3 настоящей статьи, должна находиться в открытом доступе не менее 30 календарных дней.

Глава 11. Производственный экологический контроль

Статья 194. Назначение и цели производственного экологического контроля

      1. Операторы объектов I и II категории обязаны осуществлять производственный экологический контроль.

      2. Целями производственного экологического контроля являются:

      1) получение информации для принятия оператором объекта решений в отношении внутренней экологической политики, контроля и регулирования производственных процессов, потенциально оказывающих воздействие на окружающую среду;

      2) обеспечение соблюдения требований экологического законодательства Республики Казахстан;

      3) сведение к минимуму негативного воздействия производственных процессов на окружающую среду и здоровье человека;

      4) повышение эффективности использования природных и энергетических ресурсов;

      5) оперативное упреждающее реагирование на нештатные ситуации;

      6) формирование более высокого уровня экологической информированности и ответственности руководителей и работников оператора объекта;

      7) информирование общественности об экологической деятельности предприятий и рисках для здоровья населения и окружающей среды;

      8) повышение эффективности системы экологического менеджмента.

Статья 195. Порядок проведения производственного экологического контроля

      1. Производственный экологический контроль проводится оператором объекта I и II категорий на основе программы производственного экологического контроля, являющейся частью экологического разрешения.

      2. Экологическая оценка эффективности производственного процесса в рамках производственного экологического контроля осуществляется на основе измерений и (или) на основе расчетов уровня эмиссий в окружающую среду, вредных производственных факторов, а также фактического объема потребления природных, энергетических и иных ресурсов.

Статья 196. Права и обязанности оператора объекта при проведении производственного экологического контроля

      1. Оператор объекта I и II категорий имеет право самостоятельно определять организационную структуру службы производственного экологического контроля и ответственность персонала за его проведение.

      2. При проведении производственного экологического контроля оператор объекта обязан:

      1) соблюдать программу производственного экологического контроля;

      2) реализовывать условия программы производственного экологического контроля и документировать результаты;

      3) в отношении объектов I категории – установить автоматизированную систему мониторинга эмиссий в окружающую среду на существенных источниках эмиссий в соответствии с утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды порядком ведения автоматизированного мониторинга эмиссий в окружающую среду при проведении производственного экологического контроля и требованиями к отчетности по результатам производственного экологического контроля.

      4) создать службу производственного экологического контроля либо назначить работника, ответственного за организацию и проведение производственного экологического контроля и за взаимодействие с органами государственного экологического контроля;

      5) следовать процедурным требованиям и обеспечивать качество получаемых данных;

      6) систематически оценивать результаты производственного экологического контроля и принимать необходимые меры по устранению выявленных несоответствий требованиям экологического законодательства Республики Казахстан;

      7) представлять в установленном порядке отчеты по результатам производственного экологического контроля в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      8) в течение трех рабочих дней сообщать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о фактах нарушений экологического законодательства Республики Казахстан, установленных в процессе производственного экологического контроля;

      9) соблюдать технику безопасности;

      10) обеспечивать доступ государственных экологических инспекторов к исходной информации для подтверждения качества и объективности осуществляемого производственного экологического контроля;

      11) обеспечивать доступ общественности к программам производственного экологического контроля и отчетным данным по производственному экологическому контролю;

      12) по требованию государственных экологических инспекторов представить документацию, результаты анализов и иные материалы производственного экологического контроля, необходимые для осуществления государственного экологического контроля.

Статья 197. Требования к содержанию программы производственного экологического контроля

      1. Программа производственного экологического контроля должна содержать следующую информацию:

      1) обязательный перечень количественных и качественных показателей эмиссий загрязняющих веществ и иных параметров, отслеживаемых в процессе производственного мониторинга;

      2) периодичность и продолжительность производственного мониторинга, частоту осуществления измерений;

      3) сведения об используемых инструментальных и расчетных методах проведения производственного мониторинга;

      4) необходимое количество точек отбора проб для параметров, отслеживаемых в процессе производственного мониторинга (по компонентам: атмосферный воздух, воды, почвы) и места проведения измерений;

      5) методы и частоту ведения учета, анализа и сообщения данных;

      6) план-график внутренних проверок и процедуру устранения нарушений экологического законодательства Республики Казахстан, включая внутренние инструменты реагирования на их несоблюдение;

      7) механизмы обеспечения качества инструментальных измерений;

      8) протокол действий в нештатных ситуациях;

      9) организационную и функциональную структуру внутренней ответственности работников за проведение производственного экологического контроля;

      10) иные сведения, отражающие вопросы организации и проведения производственного экологического контроля.

      2. Программа производственного экологического контроля объектов I и II категории должна также соответствовать экологическим условиям, содержащимся в экологическом разрешении.

      3. Разработка программы производственного экологического контроля объектов I и II категории осуществляется в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 198. Виды и организация проведения производственного мониторинга

      1. Производственный мониторинг является элементом производственного экологического контроля.

      2. В рамках осуществления производственного мониторинга выполняются операционный мониторинг, мониторинг эмиссий в окружающую среду и мониторинг воздействия.

      3. Операционный мониторинг (мониторинг производственного процесса) включает в себя наблюдение за параметрами технологического процесса для подтверждения того, что показатели деятельности объекта находятся в диапазоне, который считается целесообразным для его надлежащей проектной эксплуатации и соблюдения условий технологического регламента данного производства. Содержание операционного мониторинга определяется оператором объекта.

      4. Мониторингом эмиссий в окружающую среду является наблюдение за количеством, качеством эмиссий и их изменением.

      Мониторинг эмиссий в окружающую среду на объектах I категории должен включать в себя использование автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду.

      Автоматизированная система мониторинга эмиссий в окружающую среду – автоматизированная система производственного экологического мониторинга, отслеживающая показатели эмиссий в окружающую среду на основных стационарных источниках эмиссий и имеющая онлайн-связь с информационной системой уполномоченного органа в области охраны окружающей среды для передачи достоверных данных в заданном режиме в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Измерения, осуществляемые системами автоматического мониторинга выбросов, должны отвечать техническим требованиям к автоматическим средствам измерения, утвержденным уполномоченным органом в области технического регулирования и метрологии, а также техническим требованиям о составе передаваемой информации, форме предоставления информации, порядку передачи, обработки, хранения, использования информации и обеспечения информационной безопасности, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Проведение мониторинга воздействия включается в программу производственного экологического контроля в тех случаях, когда это необходимо для отслеживания соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан и нормативов качества окружающей среды, либо определено в комплексном экологическом разрешении.

      6. Мониторинг воздействия является обязательным в случаях:

      1) когда деятельность затрагивает чувствительные экосистемы и состояние здоровья населения;

      2) на этапе введения в эксплуатацию технологических объектов;

      3) после аварийных эмиссий в окружающую среду.

      7. Мониторинг воздействия может осуществляться оператором объекта индивидуально, а также совместно с операторами других объектов по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Производственный мониторинг эмиссий в окружающую среду и мониторинг воздействия осуществляется лабораториями, аккредитованными в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

      Лицо, осуществляющее производственный мониторинг, несет ответственность в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "Об административных правонарушениях" за предоставление недостоверной информации по результатам производственного мониторинга.

      9. Данные производственного мониторинга используются для оценки состояния окружающей среды в рамках ведения Единой государственной системы мониторинга окружающей среды и природных ресурсов.

Статья 199. Учет и отчетность по производственному экологическому контролю

      1. Оператор объекта ведет внутренний учет, формирует и представляет периодические отчеты по результатам производственного экологического контроля в электронной форме в Национальный банк данных об окружающей среде и природных ресурсах в соответствии с правилами, устанавливаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Периодические отчеты по результатам производственного экологического контроля должны быть опубликованы на интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Статья 200. Служба производственного экологического контроля и лица, ответственные за производственный экологический контроль

      1. Лицо, ответственное за проведение производственного экологического контроля, обязано обеспечить ведение на объекте или на отдельных участках работ журналы производственного экологического контроля, в которых работники должны записывать обнаруженные нарушения требований экологического законодательства Республики Казахстан, с указанием сроков их устранения.

      2. Лица, ответственные за проведение производственного экологического контроля, обнаружившие факт нарушения экологических требований, в результате которых возникает угроза жизни и здоровью людей или риск причинения экологического ущерба, обязаны незамедлительно принять все зависящие от них меры по устранению или локализации возникшей ситуации и сообщить об этом руководству оператора объекта.

Статья 201. Организация внутренних проверок

      1. Оператор объекта принимает меры по регулярной внутренней проверке соблюдения экологического законодательства Республики Казахстан и сопоставлению результатов производственного экологического контроля с условиями экологического и иных разрешений.

      2. Внутренние проверки проводятся работником (работниками), на которого оператором объекта возложена ответственность за организацию и проведение производственного экологического контроля.

      3. В ходе внутренних проверок контролируется:

      1) выполнение мероприятий, предусмотренных программой производственного экологического контроля;

      2) следование производственным инструкциям и правилам, относящимся к охране окружающей среды;

      3) выполнение условий экологического и иных разрешений;

      4) правильность ведения учета и отчетности по результатам производственного экологического контроля;

      5) иные сведения, отражающие вопросы организации и проведения производственного экологического контроля.

      4. Работник (работники), осуществляющий внутреннюю проверку, обязан:

      1) рассмотреть отчет о предыдущей внутренней проверке;

      2) обследовать каждый объект, на котором осуществляются эмиссии в окружающую среду;

      3) составить письменный отчет руководителю, включающий, при их необходимости, требования о проведении мер по исправлению несоответствий, выявленных в ходе проверки, сроки и порядок их устранения.

Глава 12. Общественный экологический контроль

Статья 202. Общественный экологический контроль.

      1. Общественный экологический контроль проводится в целях привлечения внимания общественности к экологическим проблемам и содействия деятельности уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      2. Общественный экологический контроль может осуществляться некоммерческими организациями в области охраны окружающей среды, созданными в соответствии с законодательством Республики Казахстан, уставом которых предусмотрено осуществление деятельности по проведению общественного экологического контроля, и аккредитованными в уполномоченном органе в области окружающей среды специально в целях осуществления общественного экологического контроля.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для осуществления сотрудничества и взаимодействия составляет и публикует на официальном интернет-ресурсе перечень некоммерческих организаций в области охраны окружающей среды, аккредитованных в соответствии с настоящим Кодексом на проведение общественного экологического контроля.

      4. В целях формирования перечня, указанного в пункте 3 настоящей статьи, некоммерческие организации, соответствующие требованиям, указанным в пункте 2 настоящей статьи, направляют в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление о своем соответствии и намерении осуществлять общественный экологический контроль, с приложение копии устава.

      Уполномоченный орган в течение 5 рабочих дней в случае соответствия некоммерческой организации требованиям, указанным в пункте 2 настоящей статьи, включает данную некоммерческую организацию в перечень некоммерческих организаций в области охраны окружающей среды, аккредитованных в соответствии с настоящим Кодексом на проведение общественного экологического контроля.

      5. Порядок проведения общественного экологического контроля определяется настоящим Кодексом, а также некоммерческими организациями в области охраны окружающей среды в соответствии с их уставами.

      6. Общественный экологический контроль включает в себя:

      1) информирование некоммерческими организациями, осуществляющими общественный экологический контроль, уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о фактах нарушения экологического законодательства Республики Казахстан или рисках такого нарушения;

      2) заслушивание на общественном совете, образуемом при уполномоченном органе в области охраны окружающей среды, информации уполномоченного органа в области охраны окружающей среды о нарушениях субъектами контроля и надзора экологического законодательства Республики Казахстан, являющихся операторами объектов I категории, принятых в отношении данных субъектов мерах и статусе их выполнения;

      3) участие представителей некоммерческих организаций в ходе общественного обсуждения результатов государственного экологического контроля.

      6. Государственные органы вправе привлекать представителей аккредитованных общественных организаций в области охраны окружающей среды на добровольной основе к работе по выявлению нарушений экологического законодательства Республики Казахстан.

Раздел 12. Экологическая культура, образование и просвещение

Статья 203. Экологическая культура

      1. Под экологической культурой понимается система знаний, умений и ценностных ориентаций, выражающая и определяющая характер отношений между человеком и природой, меру и способ включенности человека в деятельность по сохранению и развитию окружающей природной среды.

      2. Экологическая культура признается одной из основных личностных ценностей в Республике Казахстан, дающих возможность не только развитию самосознания населения, но и росту благосостояния государства.

      3. Привитие основ экологической культуры является одной из основополагающих задач общественных отношений, связанных с семейным воспитанием, воспитанием (просвещением) в организациях образования, корпоративной культурой, общественных отношений в условиях системы жилищно-коммунального хозяйства.

      4. В целях формирования экологической культуры государство принимает меры по обеспечению распространения информации, формирующей представления населения о связи человека и природы, о влиянии жизнедеятельности человека на окружающую среду и природные явления, об угрозе глобального изменения климата и экологических основах устойчивого развития Республики Казахстан.

      5. Каждый вправе принимать активное участие в вопросах, связанных с экологической ситуацией и экологической политикой государства путем внесения обращений в порядке, установленном Административным процедурно-процессуальным кодексом Республики Казахстан, а также в порядке, установленном настоящим Кодексом.

Статья 204. Цель, основные направления, субъекты и объекты экологического образования

      1. Под экологическим образованием понимается непрерывный интегрированный процесс обучения, воспитания и развития личности, нацеленный на формирование активной жизненной позиции каждого и экологической культуры в обществе, основанных на принципах устойчивого развития.

      2. Экологическое образование включает в себя комплекс мероприятий, направленных как на целевую аудиторию, так и на общество в целом.

      3. Целевой аудиторией системы экологического образования могут быть организации образования всех уровней, собственники жилья и другого недвижимого имущества, производители товаров, работ и услуг и их потребители.

      4. Экологическое просвещение – распространение экологических знаний, информации о состоянии окружающей среды, экологической безопасности и иной экологической информации в целях формирования в обществе основ экологической культуры.

      5. Государство принимает следующие меры, обеспечивающие информирование населения по экологическим вопросам и участие общественности в вопросах, касающихся охраны окружающей среды:

      1) обеспечивает доступ общественности к Единой базе данных экологической информации для информирования о состоянии воздуха, изменении климата, состоянии водных и земельных ресурсов, биологического разнообразия, энергетической обстановке, работе с отходами;

      2) информирование населения, в том числе собственников жилья и другого недвижимого имущества через систему жилищного коммунального хозяйства, о влиянии на состояние окружающей среды качества потребления водных и энергетических ресурсов, об экологически эффективном управлении отходами;

      3) информирование субъектов предпринимательства о принимаемых государством мерах по поддержке ресурсосберегающего производства, производства товаров, выполнения работ и услуг с использованием вторичных ресурсов;

      4) информирование потребителей об экологичности производства потребляемых товаров, работ и услуг и о мерах по стимулированию приобретения товаров, работ и услуг, получаемых путем энергоэффективного производства и с использованием вторичных ресурсов;

      5) допуск к участию в осуществлении экологического контроля в случаях, установленных настоящим Кодексом.

Статья 205. Экологическое образование в организациях образования

      1. Экологическое образование в организациях образования осуществляется посредством реализации интеграции тем экологических технологий с учетом ландшафтных региональных приоритетов, климатических изменений, рассматриваемых через призму Целей устойчивого развития, а также возможным внедрением специализированных и междисциплинарных образовательных программ, а также интеграции экологических аспектов в существующие учебные дисциплины.

      2. Образовательные программы и учебные дисциплины предусматривают практико-ориентированный подход, направленный как на теоретическое изучение тематик, так и на практические занятия.

      3. Государственные общеобязательные стандарты образования и типовые учебные программы профессионального образования по специальностям в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов утверждаются уполномоченным органом в области образования по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Типовые учебные программы профессионального образования по специальностям в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов должны предусматривать обязательную профессиональную подготовку на право работы с опасными отходами, а также направлены на развитие системы дуального образования.

Статья 206. Государственная поддержка экологического образования и просвещения

      1. Государство осуществляет поддержку экологического образования и просвещения по следующим приоритетным направлениям:

      1) определение долгосрочного плана действий в области образования для перехода Республики Казахстан к устойчивому развитию;

      2) совершенствование учебно-методической и научно-методической основ экологического образования и просвещения;

      3) подготовка квалифицированных специалистов в области охраны окружающей среды, продвижение лучших отечественных и зарубежных инновационных педагогических методик и подходов в области формирования экологической культуры в целом;

      4) создание практико-ориентированных модулей, содержащих интегрированные решебники, игровые, иллюстративные и другие виды материалов, которые позволят обеспечить доступ населения Республики Казахстан к экологическому образованию и просвещению;

      5) содействие развитию организаций, осуществляющих программы и мероприятия по экологическому просвещению в обществе и семье;

      6) подготовка специалистов в области адаптации к изменению климата;

      7) информирование общественности о прогнозируемых воздействиях, воздействиях изменения климата, уязвимости и мерах по адаптации к изменению климата.

      2. Меры государственной поддержки включают:

      1) финансирование экологического образования в организациях образования (учебно-методических работ и мероприятий по экологическому образованию и просвещению, повышению квалификации специалистов);

      2) активное участие государственных органов в формировании государственного образовательного заказа на подготовку специалистов;

      3) предоставление государственного заказа на поддержку инновационных методических практик, исследований в области образования для устойчивого развития;

      4) предоставление государственного социального заказа некоммерческим организациям, осуществляющим деятельность в области экологического образования и просвещения;

      5) обеспечение необходимых мероприятий по экологическому образованию и просвещению, повышению квалификации и переподготовке кадров.

Раздел 13. Экологические научные исследования

Статья 207. Цели и задачи экологических научных исследований

      1. Экологические научные исследования проводятся в целях научного обеспечения охраны окружающей среды, разработки научно обоснованных мероприятий по улучшению, восстановлению, обеспечению устойчивого функционирования природных экосистем, сохранения биоразнообразия и воспроизводства природных ресурсов, изучения воздействий изменения климата, смягчения воздействий на климат и адаптации к изменению климата, улучшения здоровья населения, обеспечения экологической безопасности и социального, экономического и экологически сбалансированного развития Республики Казахстан.

      2. Задачами экологических научных исследований являются:

      1) научная оценка и прогноз состояния окружающей среды;

      2) разработка научно обоснованных экологических нормативов, национальных стандартов в области охраны окружающей среды;

      3) разработка научных рекомендаций для обеспечения государственного регулирования и управления в области охраны окружающей среды;

      4) научное обоснование, разработка и внедрение экологически эффективных ресурсосберегающих технологий;

      5) обеспечение научной основы для смягчения воздействий на климат и адаптации к изменению климата.

Статья 208. Основные направления экологических научных исследований

      1. Для решения задач научного обеспечения в области охраны окружающей среды могут осуществляться следующие виды научных исследований:

      1) разработка комплексных республиканских, региональных, местных научных обоснований социально-экономического устойчивого развития территорий;

      2) исследование устойчивости экосистем к антропогенному воздействию и разработка научных основ определения экологических рисков;

      3) оценка уровня антропогенных нагрузок на окружающую среду и степени нарушения экосистем и ландшафтов;

      4) разработка научно обоснованных нормативных документов в области охраны окружающей среды;

      5) определение зональных уровней порога антропогенных воздействий на экосистемы и ландшафты;

      6) выявление влияния факторов окружающей среды на здоровье населения;

      7) районирование и ранжирование территории республики по степени экологической напряженности;

      8) исследования, связанные с разработкой целевых показателей качества окружающей среды;

      9) исследования, связанные с разработкой методов и технологий по очистке эмиссий в окружающую среду;

      10) исследования по комплексному использованию сырья, переработке и утилизации отходов;

      11) исследования по поиску, научно-техническому обоснованию и внедрению новых экологически эффективных и ресурсосберегающих технологий;

      12) разработка материалов, научное сопровождение оценки состояния окружающей среды и прогнозирование его изменений под влиянием антропогенных и природных факторов;

      13) научное обоснование методов предотвращения или ослабления негативных последствий воздействия антропогенных или природных факторов на окружающую среду;

      14) системное изучение и обобщение результатов экологического мониторинга за количественными и качественными показателями состояния экосистем и объектов на основе многолетних наблюдений и оперативного контроля;

      15) научное обеспечение мониторинга состояния окружающей среды;

      16) разработка и научное обоснование лимитов (квот) на эмиссии в окружающую среду, использование природных ресурсов;

      17) комплексные исследования изменения климата, включая оценку его воздействия на экономику и природные ресурсы Республики Казахстан, смягчение воздействия изменения климата на климат и адаптацию к изменению климата;

      18) исследование состояния озонового слоя, процессов его разрушения и восстановления, разработка мер по предотвращению влияния деятельности человека на озоновый слой;

      19) исследование проблем механизмов экономического регулирования деятельности, оказывающей вредное воздействие на окружающую среду, разработка методов оценки экономической эффективности и затрат на мероприятия по охране окружающей среды и научное сопровождение этих мероприятий;

      20) участие в разработке и научном обосновании экологических индикаторов социально-экономического развития Республики Казахстан;

      21) проведение научных исследований, связанных с выполнением обязательств Республики Казахстан по международным договорам в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов;

      22) международное научное сотрудничество в области охраны окружающей среды и использования природных ресурсов.

      2. Финансирование фундаментальных и прикладных научных экологических исследований осуществляется за счет бюджетных средств и других источников финансирования, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 209. Требования к проведению экологических научных исследований

      1. Научные экологические исследования проводятся научными организациями в соответствии с настоящим Кодексом и законодательством Республики Казахстан о науке.

      2. Научные исследования в области охраны окружающей среды на территории Республики Казахстан могут осуществляться как казахстанскими, так и иностранными физическими и юридическими лицами, а также международными организациями при обязательном выполнении требований законодательства Республики Казахстан.

ОСОБЕННАЯ ЧАСТЬ

Раздел 14. Охрана атмосферного воздуха

Статья 210. Атмосферный воздух и его охрана

      1. Атмосферный воздух – жизненно важный компонент природы, представляющий собой смесь газов атмосферы, находящуюся за пределами жилых, производственных и иных помещений.

      2. Атмосферный воздух в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан подлежит охране от загрязнения.

      3. Под загрязнением атмосферного воздуха понимается присутствие в атмосферном воздухе загрязняющих веществ в концентрациях или физических воздействий на уровнях, превышающих установленные государством экологические нормативы качества атмосферного воздуха.

      Источниками загрязнения атмосферного воздуха признаются поступления загрязняющих веществ, физических воздействий в атмосферный воздух в результате антропогенных и природных факторов, а также образование загрязняющих веществ в атмосферном воздухе в результате происходящих в нем химических, физических и биологических процессов.

Статья 211. Выброс загрязняющих веществ в атмосферный воздух

      1. Под выбросом загрязняющих веществ в атмосферный воздух (далее – выброс) понимается высвобождение загрязняющих веществ в атмосферный воздух от источников выброса.

      2. Источником выброса является сооружение, техническое устройство, оборудование, установка, площадка, транспортное или иное передвижное средство, в процессе эксплуатации которых происходит высвобождение загрязняющих веществ в атмосферный воздух.

      3. Источники выброса подразделяются на стационарные и передвижные источники.

      4. Стационарным источником признается источник выброса, который не может быть перемещен без его демонтажа, и постоянное местоположение которого может быть определено с применением единой государственной системы координат, или который может быть перемещен посредством транспортного или иного передвижного средства, но требует неподвижного (стационарного) относительно земной поверхности положения в процессе его эксплуатации.

      Выброс от стационарного источника считается организованным, если он осуществляется через специальное сооружение, систему или устройство (дымовые и вентиляционные трубы, газоходы, воздуховоды, вентиляционные шахты, аэрационные фонари, дефлекторы и иные), обеспечивающие направленность потока отходящих пыле- и газовоздушных смесей. Иные типы выброса от стационарного источника, при которых высвобождение загрязняющих веществ в атмосферный воздух осуществляется в виде ненаправленных диффузных потоков, относятся к неорганизованному выбросу.

      5. Передвижным источником признается транспортное средство или иное передвижное средство, техника или установка, оснащенные двигателями внутреннего сгорания, работающими на различных видах топлива, и способные осуществлять выброс как в стационарном положении, так и в процессе передвижения.

Статья 212. Экологические нормативы качества атмосферного воздуха

      1. Экологические нормативы качества атмосферного воздуха устанавливаются:

      1) для химических показателей состояния атмосферного воздуха в виде предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе;

      2) для физических показателей состояния атмосферного воздуха в виде предельно допустимых уровней физических воздействий на атмосферный воздух.

      2. Под предельно допустимой концентрацией загрязняющих веществ в атмосферном воздухе понимается максимальное количество (масса) химического вещества, признанного в соответствии с настоящим Кодексом загрязняющим, которое при постоянном или временном воздействии на человека не влияет на его здоровье и не вызывает неблагоприятных наследственных изменений у его потомства, а также не вызывает деградацию объектов природной среды, не нарушает устойчивость экологических систем и не приводит к сокращению биоразнообразия.

      3. Предельно допустимая концентрация загрязняющего вещества в атмосферном воздухе устанавливается для отдельных загрязняющих веществ в виде:

      1) массы загрязняющего вещества в единице объема атмосферного воздуха и выражается как соотношение миллиграмм на кубический метр;

      2) массы загрязняющего вещества, оседающей на единицу земной поверхности за единицу времени, и выражается как соотношение грамм на квадратный метр за календарный год.

      4. Для загрязняющих веществ массовые концентрации в единице объема атмосферного воздуха определяются для стандартных условий 293.15 К и 101.3 кПа.

      5. Предельно допустимая концентрация загрязняющего вещества в атмосферном воздухе в зависимости от вида загрязняющего вещества устанавливается с учетом следующих периодов осреднения показателей:

      1) годовые показатели – усредненные показатели концентрации загрязняющего вещества в единице объема атмосферного воздуха или на единице земной поверхности в течение одного календарного года;

      2) суточные показатели – усредненные показатели концентрации загрязняющего вещества в единице объема атмосферного воздуха за двадцать четыре часа в пределах одних календарных суток;

      3) часовые показатели – усредненные показатели концентрации загрязняющего вещества в единице объеме атмосферного воздуха за один час.

      6. Помимо периодов осреднения показателей экологическими нормативами качества атмосферного воздуха определяется предельно допустимое количество превышений суточных и часовых показателей в течение одного календарного года.

      7. Если при соблюдении установленных экологических нормативов качества атмосферного воздуха в пределах отдельных территорий обнаруживаются признаки ухудшения состояния живых элементов естественной экологической системы (растения, животные и другие организмы), подтвержденные научными исследованиями за период не менее пяти лет, то для таких территорий соответствующий местный представительный орган области, города республиканского значения, столицы по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды обязан установить более строгие территориальные экологические нормативы качества атмосферного воздуха в виде предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в атмосферном воздухе и (или) предельно допустимых уровней физических воздействий, при которых не наблюдается негативное отклонение показателей состояния наиболее уязвимой группы биологических объектов, используемых как индикаторы качества окружающей среды.

      8. Нормативы качества воздуха внутри жилых, производственных и иных помещений, а также нормативы качества атмосферного воздуха в пределах промышленных (производственных) зон устанавливаются гигиеническими нормативами в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения. Указанные нормативы не относятся к экологическим нормативам и не регулируются экологическим законодательством Республики Казахстан.

Статья 213. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на атмосферный воздух

      1. В целях обеспечения охраны атмосферного воздуха государством устанавливаются следующие нормативы допустимого антропогенного воздействия на атмосферный воздух:

      1) нормативы допустимых выбросов;

      2) технологические нормативы выбросов;

      3) нормативы допустимых физических воздействий на атмосферный воздух.

      2. Правила определения нормативов допустимого антропогенного воздействия на атмосферный воздух утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 214. Нормативы допустимых выбросов и технологические нормативы выбросов

      1. Норматив допустимого выброса – экологический норматив, который устанавливается в экологическом разрешении и определяется как максимальная масса загрязняющего вещества либо смеси загрязняющих веществ, допустимая (разрешенная) для выброса в атмосферный воздух.

      2. Нормативы допустимых выбросов определяются для отдельного стационарного источника и (или) совокупности стационарных источников, входящих в состав объекта I или II категорий, расчетным путем с применением метода моделирования рассеивания приземных концентраций загрязняющих веществ таким образом, чтобы общая нагрузка на атмосферный воздух в пределах области воздействия не приводила к нарушению установленных экологических нормативов качества окружающей среды или целевых показателей качества окружающей среды.

      Областью воздействия считается территория (акватория), определенная путем моделирования рассеивания приземных концентраций загрязняющих веществ.

      Для совокупности стационарных источников область воздействия рассчитывается как сумма областей воздействия отдельных стационарных источников выбросов.

      3. Под общей нагрузкой на атмосферный воздух понимается совокупное воздействие:

      1) выбросов объекта I или II категорий, для которого разрабатываются нормативы допустимого выброса, с учетом уровней существующего воздействия (для действующих источников выброса) или обоснованно предполагаемого уровня воздействия (для новых и реконструируемых источников выброса);

      2) природного фона атмосферного воздуха, под которым понимаются массовые концентрации загрязняющих веществ в атмосферном воздухе, обусловленные высвобождением в атмосферный воздух или образованием в нем загрязняющих веществ в результате естественных природных процессов;

      3) базового антропогенного фона атмосферного воздуха, под которым понимаются массовые концентрации загрязняющих веществ в атмосферном воздухе, обусловленные выбросами других стационарных и передвижных источников, которые осуществляются на момент определения нормативов допустимого выброса в отношении объекта, указанного в подпункте 1) настоящего пункта.

      4. Общая нагрузка на атмосферный воздух определяется с учетом географических, климатических и иных природных условий и особенностей территорий и акваторий, в отношении которых осуществляется экологическое нормирование. При определении общей нагрузки на атмосферный воздух учитываются также непостоянность (сезонность) воздействий, указанных в пункте 3 настоящей статьи, в течение календарного года.

      5. Нормативы допустимых выбросов устанавливаются для каждого загрязняющего вещества в виде:

      1) массовой концентрации загрязняющего вещества, под которой понимается масса загрязняющего вещества в единице объема сухих отходящих газов, и которая выражается как соотношение миллиграмм на кубический метр;

      2) скорости массового потока загрязняющего вещества, под которой понимается масса загрязняющего вещества, выбрасываемая в единицу времени, и которая выражается как соотношение грамм в секунду.

      Показатели, касающиеся объема и скорости массового потока отходящих газов, определяются при стандартных условиях 293.15 К и 101.3 кПа и, если иное прямо не предусмотрено экологическим законодательством Республики Казахстан, после вычитания содержания водяного пара.

      Показатели массовой концентрации загрязняющего вещества определяются путем усреднения соответствующих показателей выброса в течение одних календарных суток нормальной (регламентной) работы стационарного источника выбросов при наиболее неблагоприятных с точки зрения охраны атмосферного воздуха условиях его эксплуатации.

      Показатели скорости массового потока загрязняющего вещества определяются путем усреднения соответствующих показателей выброса в течение одного часа нормальной (регламентной) работы источника выбросов при наиболее неблагоприятных с точки зрения охраны атмосферного воздуха условиях его эксплуатации.

      6. Выбросы считаются сверхнормативными, если:

      1) усредненные показатели массовых концентраций за календарные сутки превышают установленное значение массовых концентраций;

      2) усредненные показатели массовых концентраций за 30 минут превышают установленное значение массовых концентраций в два раза и более;

      7. В целях обеспечения соблюдения установленных нормативов допустимой совокупной антропогенной нагрузки на атмосферный воздух наряду с нормативами допустимых выбросов в экологическом разрешении устанавливаются годовые лимиты на выбросы, выраженные в тоннах в год для каждого стационарного источника и объекта I и II категорий в целом.

      8. Нормативы допустимых выбросов устанавливаются для штатных (регламентных) условий эксплуатации стационарных источников, входящих в состав объекта I или II категорий, при их максимальной нагрузке (мощности), предусмотренной проектными документами, в том числе при условии нормального (регламентного) функционирования всех систем и устройств вентиляции и установок очистки газа.

      Для действующих стационарных источников, входящих в состав объектов I или II категорий, фактическая нагрузка (мощность) которых ниже проектных показателей, учитывается фактическая максимальная нагрузка (мощность) за предыдущие три календарных года эксплуатации.

      9. Нормативы допустимых выбросов при сжигании сырого газа на факеле при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов устанавливаются на основании объемов сжигаемого сырого газа, рассчитанных в соответствии с методикой расчетов нормативов и объемов сжигания сырого газа при проведении операций по недропользованию, утвержденной уполномоченным органом в области углеводородов.

      Разрешаются выбросы от технологически неизбежного сжигания сырого газа при отклонениях от исходных данных, используемых для расчетов выбросов в проектах нормативов допустимых выбросов и проектной документации, при условии соблюдения установленных нормативов допустимых выбросов и технологических нормативов.

      Признаются сверхнормативными выбросы при сжигания сырого газа на факеле, которое не признано уполномоченным органом в области углеводородов в качестве технологически неизбежного сжигания при технологическом сбое, отказе или отклонении в работе технологического оборудования.

      10. Нормативы допустимых выбросов не рассчитываются и не устанавливаются для аварийных выбросов. Под аварийным выбросом понимается непредвиденный, непредсказуемый и непреднамеренный выброс, вызванный аварией, происшедшей при эксплуатации объекта I или II категории.

      Правила учета фактических аварийных выбросов определяются настоящим Кодексом.

      11. Если в выбросах стационарного источника содержатся вещества, для которых экологические нормативы качества не установлены, в рамках проведения обязательной оценки воздействия на окружающую среду должна быть проведена оценка их возможного вредного воздействия на окружающую среду. Целью проведения такой оценки является определение вида и степени вредного воздействия отдельных веществ на исследуемую территорию, а также существенных опасных негативных последствий для населения и окружающей среды. Проведение оценки воздействия веществ должно быть основано на передовых практиках и научных достижениях.

      В процессе проведения оценки возможного вредного воздействия вещества на окружающую среду риск причинения вреда здоровью населения всегда рассматривается в качестве существенного фактора, тогда как негативные последствия для природных компонентов признаются существенными по результатам рассмотрения и анализа следующих аспектов:

      1) целевого назначения земли и условий землепользования, определенных в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан;

      2) целевого назначения водных объектов и условий водопользования, определенных в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан;

      3) целей, задач и мероприятий, установленных в рамках реализации государственной экологической политики на национальном и местном уровнях;

      4) прав и законных интересов собственников земельных участков, землепользователей и водопользователей, затрагиваемых возможным вредным воздействием выброса такого вещества;

      5) планируемых или реализуемых на соответствующей территории (акватории) мер по охране окружающей среды и улучшению ее качества.

      12. Если по результатам расчета рассеивания выявлено превышение установленных экологических нормативов качества на любой из точек оценки, экологическое разрешение может быть выдано только при выполнении одного из следующих условий:

      1) вклад стационарного источника или группы стационарных источников, в отношении которых осуществляется расчет нормативов допустимого выброса, не превышает трех процентов от годового значения экологического норматива качества, установленного для этого загрязняющего вещества, и при условии, что оператор объекта в рамках плана мероприятий по охране окружающей среды или программы повышения экологической эффективности принимает на себя обязательство выполнить мероприятия по сокращению выбросов до уровня, превосходящего минимальные значения технологических показателей выбросов, связанных с внедрением наилучших доступных техник;

      2) оператор объекта принимает на себя обязательство по проведению мероприятий по охране атмосферного воздуха (в том числе, путем замены топлива или сырья на более экологически чистые, внесения изменений в технологию производства, изменения иных параметров выбросов для улучшения условий рассеивания загрязняющего вещества и иные подобные мероприятия), гарантирующих соблюдение экологических нормативов качества атмосферного воздуха к определенному экологическим разрешением сроку, не превышающему один календарный год с даты выдачи экологического разрешения.

      13. Для объектов I категории комплексным экологическим разрешением помимо нормативов допустимых выбросов устанавливаются технологические нормативы.

      14. В отношении новых и реконструируемых объектов I категории, если результаты расчетов рассеивания приземных концентраций загрязняющих веществ показывают, что общая нагрузка на атмосферный воздух приведет к нарушению установленных экологических нормативов качества окружающей среды или целевых показателей качества окружающей среды, то в комплексном экологическом разрешении должны быть установлены более строгие нормативы допустимых выбросов, чем те, которые соответствуют технологическим показателям, связанным с применением наилучших доступных техник, таким образом, чтобы обеспечивалось соблюдение экологических нормативов качества окружающей среды или целевых показателей качества окружающей среды.

      15. В отношении действующих объектов I категории, если результаты расчетов рассеивания приземных концентраций загрязняющих веществ показывают превышение установленных экологических нормативов качества окружающей среды или целевых показателей качества окружающей среды, то в комплексном экологическом разрешении должны быть установлены более строгие нормативы допустимых выбросов, чем те, которые соответствуют технологическим показателям, связанным с применением наилучших доступных техник, в той мере, в которой достижение таких более строгих нормативов допустимых выбросов является технически возможным при приемлемых для оператора объекта экономических затратах.

      16. Приземной концентрацией загрязняющего вещества признается масса загрязняющего вещества в единице объема атмосферного воздуха в двухметровом слое над поверхностью земли.

      17. Нормативы допустимых выбросов для передвижных источников не устанавливаются.

Статья 215. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых выбросов

      1. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых выбросов стационарного источника и (или) совокупности стационарных источников и их влияния на качество атмосферного воздуха осуществляется в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и условиями, установленными в экологическом разрешении.

      2. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых выбросов стационарного источника и (или) совокупности стационарных источников осуществляется инструментальным методом.

      В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, на объектах I категории мониторинг соблюдения нормативов допустимых выбросов обеспечивается также путем обязательного использования автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду.

      3. Мониторинг соблюдения экологических нормативов качества атмосферного воздуха осуществляется на установленных в экологическом разрешении точках оценки.

      4. Расположение точек оценки в пределах области воздействия определяется таким образом, чтобы:

      1) в них достигались максимальные значения воздействия выбросов, установленные по результатам моделирования приземных концентраций загрязняющих веществ и с учетом соответствующего для каждого загрязняющего вещества периода осреднения;

      2) учитывались существующие природный и антропогенный фоны атмосферного воздуха.

      5. Количество точек оценки зависит от установленного периода осреднения для того или иного загрязняющего вещества и определяется следующим образом:

      1) уровень соблюдения экологических нормативов качества атмосферного воздуха по загрязняющим веществам, для которых определены как суточные (краткосрочное максимальное воздействие), так и годовые значения (долговременное воздействие), оценивается на двух соответствующих точках;

      2) уровень соблюдения экологических нормативов качества атмосферного воздуха по загрязняющим веществам, имеющим только годовое значение, устанавливается одна точка оценки.

      6. Дополнительные точки оценки определяются для загрязняющих веществ, для которых установлены экологические нормативы качества атмосферного воздуха в части влияния на экосистемы и растительность. Точки оценки соблюдения таких экологических нормативов должны устанавливаться на расстоянии не менее двадцати километров от агломераций и не менее пяти километров от других городских застроек и промышленных зон.

      7. Если в пределах области воздействия расположены селитебные территории, то должны быть установлены дополнительные точки оценки.

      8. Обоснование определения местоположения и количества точек оценки должно быть представлено в экологическом разрешении.

Статья 216. Инвентаризация стационарных источников выбросов

      1. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы обеспечивают инвентаризацию стационарных источников выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух в населенных пунктах с населением свыше десяти тысяч человек.

      2. Инвентаризация стационарных источников выбросов осуществляется на основании следующих исходных данных:

      1) выданных комплексных экологических разрешений;

      2) выданных экологических разрешений на воздействие;

      3) предоставленных деклараций о воздействии на окружающую среду;

      4) статистической информации по объектам IV категории;

      5) данных государственного экологического мониторинга;

      6) результатов государственного экологического контроля.

      3. Порядок осуществления инвентаризации стационарных источников выбросов, корректировки ее данных, документирования и хранения данных, полученных в результате проведения таких инвентаризации и корректировки, осуществляются в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 217. Сводные расчеты загрязнения атмосферного воздуха и сводные тома предельно допустимых выбросов населенных пунктов

      1. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы обеспечивают проведение сводных расчетов загрязнения атмосферного воздуха в населенных пунктах с населением свыше десяти тысяч человек и составление на их основе сводного тома предельно допустимых выбросов населенного пункта.

      2. Сводный расчет загрязнения атмосферного воздуха населенного пункта представляет собой расчет совокупного воздействия на атмосферный воздух выбросов всех стационарных и передвижных источников, расположенных или эксплуатируемых на территории соответствующего населенного пункта, а также фактических и прогнозируемых приземных концентраций загрязняющих веществ.

      3. Подготовка сводных расчетов загрязнения атмосферного воздуха осуществляется в целях оценки совокупной антропогенной нагрузки на воздушный бассейн соответствующего населенного пункта, прогноза изменения его качества и выработки мер по регулированию и сокращению выбросов.

      4. В качестве исходных данных для расчета загрязнения атмосферного воздуха населенного пункта используются следующие материалы:

      1) результаты инвентаризации стационарных источников выбросов;

      2) данные о новых стационарных источниках выбросов, строительство или реконструкция которых находятся на этапе проектирования, в том числе проекты нормативов допустимых выбросов, проектная документация на строительство (реконструкцию) объектов;

      3) ситуационный план населенного пункта с указанием действующих и проектируемых стационарных источников выбросов;

      4) статистическая и аналитическая информация о передвижных источниках, в том числе о количестве, составе и динамике увеличения (сокращения) парка автотранспортных средств, эксплуатируемых в населенном пункте, с разбивкой по типам двигателя и используемого топлива или источника энергии, карты-схемы распределения автотранспортных потоков в населенных пунктах;

      5) информация о реализуемых и запланированных мероприятиях, направленных на сокращение выбросов, в том числе утвержденные планы мероприятий по охране окружающей среды, программы повышения экологической эффективности;

      6) информация о реализуемых и запланированных мероприятиях по охране окружающей среды, направленных на сокращение выбросов в пределах населенных пунктов;

      7) иная статистическая и аналитическая информация.

      5. Сводные расчеты загрязнения атмосферного воздуха населенного пункта проводятся не реже одного раза в пять лет и используются как основа для разработки, корректировки и дополнения сводного тома предельно допустимых выбросов населенного пункта.

      6. Сводный том предельно допустимых выбросов населенного пункта является постоянно действующим и перерабатываемым документом, определяющим фактическую и прогнозную экологическую емкость воздушного бассейна населенного пункта в целях дальнейшего обоснования градостроительной и строительной деятельности, планирования объектов транспортной инфраструктуры, государственного регулирования и управления в области транспорта, планирования мероприятий по охране окружающей среды.

      7. Заказчиками проведения сводных расчетов загрязнения атмосферы и разработки сводного тома предельно допустимых выбросов являются акиматы соответствующих населенных пунктов.

      8. Проведение сводных расчетов загрязнения атмосферы и разработка сводных томов предельно допустимых выбросов вправе осуществлять организации, имеющие лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды по подвиду "природоохранное проектирование, нормирование для объектов I категории", на основании договора с заказчиком, заключаемого в соответствии с законодательством Республики Казахстан о государственных закупках.

      9. Сводный том предельно допустимых выбросов населенного пункта подписывается разработчиком проекта, согласовывается с территориальными подразделениями уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и санитарно-эпидемиологической службы и утверждается заказчиком.

      10. Сводный том предельно допустимых выбросов населенного пункта используется:

      1) при проведении экологической оценки;

      2) при разработке градостроительной и строительной документации;

      3) при принятии решений о ликвидации объектов и комплексов;

      4) при разработке планов развития общественного транспорта, коммунального хозяйства, мер по стимулированию перехода населения на экологически более безопасные виды транспорта, внедрения экологически эффективных градостроительных и строительных решений;

      5) при установлении нормативов допустимых выбросов;

      6) при осуществлении государственного экологического контроля в части соблюдения установленных нормативов допустимых выбросов;

      7) при составлении отчетности государственных органов по вопросам охраны окружающей среды;

      8) при планировании и реализации мероприятий по охране атмосферного воздуха.

Статья 218. Общие положения об экологических требованиях по охране атмосферного воздуха

      1. В целях предупреждения вредного антропогенного воздействия на атмосферный воздух экологическим законодательством Республики Казахстан устанавливаются обязательные для соблюдения при осуществлении деятельности человека экологические требования по охране атмосферного воздуха.

      2. Запрещается выброс в атмосферный воздух веществ, степень опасности которых для жизни и здоровья человека и для окружающей среды научно не установлена.

Статья 219. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при эксплуатации установок очистки газа

      1. Запрещаются размещение, ввод в эксплуатацию и эксплуатация объектов I и II категорий, которые не имеют предусмотренных условиями соответствующих экологических разрешений установок очистки газов и средств контроля за выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух.

      2. Под установкой очистки газа понимается сооружение, оборудование и аппаратура, используемые для очистки отходящих газов от загрязняющих веществ и (или) их обезвреживания.

      3. Эксплуатация установок очистки газа осуществляется в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. В случае, если установки очистки газа отсутствуют, отключены или не обеспечивают проектную очистку и (или) обезвреживание, эксплуатация соответствующего источника выброса запрещена.

Статья 220. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при производстве и эксплуатации транспортных и иных передвижных средств

      1. Запрещаются производство и эксплуатация в Республике Казахстан транспортных и иных передвижных средств, содержание загрязняющих веществ в выбросах которых не соответствует требованиям технического регламента Евразийского экономического союза.

      2. Транспортные и иные передвижные средства, выбросы которых оказывают вредное воздействие на атмосферный воздух, подлежат регулярной проверке (техническому осмотру) на предмет их соответствия требованиям технического регламента Евразийского экономического союза в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан.

      3. Правительство Республики Казахстан, центральные исполнительные органы и местные исполнительные органы каждый в пределах своей компетенции обязаны осуществлять меры, направленные на стимулирование сокращения выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух от транспортных и иных передвижных средств.

      4. Местные представительные органы областей, городов республиканского значения, столицы в случае выявления по результатам государственного экологического мониторинга регулярного превышения в течение трех последовательных лет нормативов качества атмосферного воздуха на территории соответствующих административно-территориальных единиц вправе путем принятия соответствующих нормативных правовых актов в пределах своей компетенции по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды вводить ограничения на въезд транспортных и иных передвижных средств или их отдельных видов в населенные пункты или отдельные зоны в пределах населенных пунктов, места отдыха и туризма, на особо охраняемые природные территории, а также регулировать передвижение в их пределах транспортных и иных передвижных средств в целях снижения антропогенной нагрузки на атмосферный воздух.

Статья 221. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при хранении, обезвреживании, захоронении и сжигании отходов

      1. Хранение, обезвреживание, захоронение и сжигание отходов, которые могут быть источником загрязнения атмосферного воздуха, вне специально оборудованных мест и без применения специальных сооружений, установок и оборудования, соответствующих требованиям, предусмотренным экологическим законодательством Республики Казахстан, запрещается.

      2. Юридические лица и индивидуальные предприниматели, отходы которых являются источниками загрязнения атмосферного воздуха, обязаны в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан обеспечивать своевременный вывоз таких отходов на специализированные места их хранения, обезвреживания, переработки, утилизации или удаления.

Статья 222. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при возникновении неблагоприятных метеорологических условий

      1. Под неблагоприятными метеорологическими условиями для целей настоящего Кодекса понимаются метеорологические условия, способствующие накоплению загрязняющих веществ в приземном слое атмосферного воздуха в концентрациях, представляющих опасность для жизни и (или) здоровья людей.

      2. При возникновении неблагоприятных метеорологических условий в городских и иных населенных пунктах местные исполнительные органы таких административно-территориальных единиц обеспечивают незамедлительное распространение соответствующей информации среди населения, а также в соответствии с настоящим Кодексом вводят временные меры по регулированию выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух на период действия неблагоприятных метеорологических условий.

      3. В периоды кратковременного загрязнения атмосферного воздуха в городских и иных населенных пунктах, вызванного неблагоприятными метеорологическими условиями, юридические лица, индивидуальные предприниматели, имеющие стационарные источники выбросов в пределах соответствующих административно-территориальных единиц, обязаны соблюдать временно введенные местным исполнительным органом соответствующей административно-территориальной единицы требования по снижению выбросов стационарных источников, вплоть до частичной или полной остановки их эксплуатации.

      Требование части первой настоящего пункта не распространяется на стационарные источники, частичная или полная остановка эксплуатации которых не допускается в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      4. Информация о существующих или прогнозных неблагоприятных метеорологических условиях представляется Национальной гидрометеорологической службой в соответствующий местный исполнительный орган и территориальное подразделение уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, которые обеспечивают контроль за проведением юридическими лицами, индивидуальными предпринимателями мероприятий по уменьшению выбросов загрязняющих веществ в атмосферный воздух на период действия неблагоприятных метеорологических условий.

      5. Порядок представления информации о неблагоприятных метеорологических условиях, требования к составу и содержанию такой информации, порядок ее опубликования и предоставления заинтересованным лицам устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 223. Экологические требования по охране атмосферного воздуха при авариях

      1. При ухудшении качества атмосферного воздуха, которое вызвано аварийными выбросами загрязняющих веществ в атмосферный воздух и при котором создается угроза жизни и здоровью человека, принимаются экстренные меры по защите населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

      2. При возникновении аварийной ситуации на объектах I и II категорий, в результате которой происходит или может произойти нарушение установленных экологических нормативов, оператор объекта безотлагательно, но в любом случае в срок не более двух часов с момента обнаружения аварийной ситуации, обязан сообщить об этом в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и предпринять все необходимые меры по предотвращению загрязнения атмосферного воздуха, вплоть до частичной или полной остановки эксплуатации соответствующих стационарных источников или объекта в целом, а также по устранению негативных последствий для окружающей среды, вызванных такой аварийной ситуацией.

Раздел 15. Охрана водных объектов

Статья 224. Водные объекты и их охрана

      1. Водные объекты в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан подлежат охране от:

      1) антропогенного загрязнения;

      2) засорения;

      3) истощения.

      2. Водные объекты в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан подлежат охране с целью предотвращения:

      1) причинения вреда жизни и здоровью населения;

      2) нарушения устойчивости функционирования экологических систем;

      3) опустынивания, деградации земель, лесов и иных компонентов природной среды;

      4) сокращения биологического разнообразия;

      5) причинения экологического ущерба.

      3. Загрязнением водных объектов признается присутствие в поверхностных или подземных водах загрязняющих веществ в концентрациях, или физических воздействий на уровнях, превышающих установленные государством экологические нормативы качества вод, за исключением объектов, оборудованных и предназначенных для размещения отходов и сброса сточных вод, предотвращающих загрязнение земной поверхности, недр, поверхностных и подземных вод.

      Источниками загрязнения водных объектов признаются поступления загрязняющих веществ, физических воздействий в водные объекты в результате антропогенных и природных факторов, а также образование загрязняющих веществ в водных объектах в результате происходящих в них химических, физических и биологических процессов.

      Охрана водных объектов осуществляется от всех видов загрязнения, включая диффузное загрязнение (загрязнение через поверхность земли, почву, недра или атмосферный воздух).

      4. Засорением водных объектов признается попадание в них твердых и нерастворимых отходов.

      Засорение водных объектов запрещается.

      В целях охраны водных объектов от засорения не допускается также засорение водосборных площадей водных объектов, ледяного и снежного покрова водных объектов, ледников.

      5. Истощением водных объектов признается уменьшение стока, запасов поверхностных вод или сокращение запасов подземных вод ниже минимально допустимого уровня.

      Требования, направленные на предотвращение истощения водных объектов, устанавливаются водным законодательством Республики Казахстан и настоящим Кодексом.

Статья 225. Сброс загрязняющих веществ

      1. Под сбросом загрязняющих веществ (далее – сброс) понимается поступление содержащихся в сточных водах загрязняющих веществ в поверхностные и подземные водные объекты, недра или на земную поверхность.

      2. Под сточными водами понимаются:

      1) воды, использованные на производственные или бытовые нужды и получившие при этом дополнительные примеси загрязняющих веществ, изменившие их первоначальный состав или физические свойства;

      2) дождевые, талые, инфильтрационные, поливомоечные, дренажные воды, стекающие с территории населенных пунктов и промышленных предприятий;

      3) подземные воды, попутно забранные при проведении операций по недропользованию (карьерные, шахтные, рудничные воды, пластовые воды, добытые попутно с углеводородами).

      3. Не является сбросом:

      6) обратная закачка пластовых вод, добытых попутно с углеводородами и не использованных в технологическом процессе, в целях поддержания пластового давления;

      7) закачка в недра технологических растворов для добычи полезных ископаемых, предусмотренных проектами и технологическими регламентами, по которым выданы экологическое разрешение и положительные заключения экспертиз, предусмотренных законами Республики Казахстан;

      8) отведение вод, используемых для водяного охлаждения, в накопители, расположенные в системе замкнутого (оборотного) водоснабжения;

      9) отведение сточных вод в городские канализационные сети.

      Нормативы допустимого сброса в таких случаях не устанавливаются.

      4. Сброс загрязняющих веществ с морских судов осуществляется с соблюдением международных договоров Республики Казахстан.

Статья 226. Экологические нормативы качества вод

      1. Экологические нормативы качества вод устанавливаются:

      1) для химических показателей в виде предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в воде;

      2) для физических показателей в виде предельно допустимых уровней физических воздействий (тепловых, радиоактивных) на воды;

      3) для биологических показателей в виде показателей состояния наиболее уязвимой группы биологических объектов, используемых как индикаторы качества вод.

      2. Под предельно допустимой концентрацией загрязняющих веществ в воде понимается максимальное количество (масса) химического вещества, признанного в соответствии с настоящим Кодексом загрязняющим, при превышении которой она становится непригодной для одного или нескольких видов водопользования, вызывает деградацию объектов природной среды или нарушает устойчивость экологических систем и биоразнообразие.

      3. Экологические нормативы качества вод поверхностных водных объектов устанавливаются для речного бассейна или его части, водного объекта или его части, учтенных в государственном водном кадастре, для участков внутренних морских вод и территориального моря с учетом их природных особенностей, а также условий целевого использования водных объектов.

      4. Экологические нормативы качества вод поверхностных водных объектов или их частей (мест водозабора), используемых для целей питьевого, хозяйственно-питьевого водоснабжения и (или) культурно-бытового водопользования, устанавливаются по химическим и биологическим (микробиологическим) показателям на уровне гигиенических нормативов, утверждаемых в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения (далее – гигиенические нормативы).

      5. Экологические нормативы качества вод поверхностных водных объектов или их частей рыбохозяйственного значения (рыбохозяйственные нормативы) устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      6. Экологические нормативы качества вод поверхностных водных объектов рыбохозяйственного значения, используемых одновременно для целей питьевого, хозяйственно-питьевого водоснабжения и (или) культурно-бытового водопользования, устанавливаются на уровне наиболее строгих показателей (наименьших концентраций) из гигиенического или рыбохозяйственного нормативов.

      7. В случаях если природные фоновые концентрации химических веществ в водах поверхностных водных объектов, сформировавшиеся под влиянием природных факторов и характерные для конкретного речного бассейна или его части, водного объекта или его части, превышают значения гигиенических или рыбохозяйственных нормативов, экологические нормативы качества вод разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды на уровне значений (в интервале допустимого отклонения от значений) показателей природных фоновых концентраций химических веществ в этом речном бассейне или его части, водном объекте или его части.

      8. Экологические нормативы качества вод подземных водных объектов, используемых в качестве источников питьевого и (или) хозяйственно-питьевого водоснабжения или пригодность которых для указанных целей определена на основании санитарно-эпидемиологических заключений, а также подземных водных объектов, определенных в качестве резервированных источников питьевого водоснабжения в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан, устанавливаются на уровне соответствующих гигиенических нормативов, разрабатываемых и утверждаемых в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения.

      9. Если при соблюдении установленных экологических нормативов качества вод обнаруживаются признаки ухудшения состояния живых элементов естественной экологической системы (растения, животные и другие организмы), подтвержденные научными исследованиями за период не менее пяти лет, то для таких территорий соответствующий местный представительный орган области, города республиканского значения, столицы по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды обязан установить более строгие территориальные экологические нормативы качества вод, при которых не наблюдается негативное отклонение показателей состояния наиболее уязвимой группы биологических объектов, используемых как индикаторы качества вод.

      10. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные требования в отношении нормативов качества вод трансграничных водоемов и водотоков, подлежат применению требования такого международного договора.

Статья 227. Нормативы допустимого антропогенного воздействия на воды

      1. В целях охраны водных объектов государством устанавливаются следующие нормативы допустимого антропогенного воздействия на воды:

      1) нормативы допустимого сбросов;

      2) технологические нормативы сбросов;

      3) нормативы допустимых физических воздействий на поверхностные воды;

      4) нормативы предельно допустимого вредного воздействия на водные объекты.

      2. Нормативы предельно допустимого вредного воздействия на водные объекты устанавливаются, исходя из:

      1) предельно допустимой величины антропогенной нагрузки, длительное воздействие которой не приведет к изменению экологической системы водного объекта;

      2) предельно допустимой массы и концентрации вредных веществ, которые могут поступить в водный объект и на его водосборную площадь.

      3. Правила определения нормативов допустимого антропогенного воздействия на воды утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 228. Нормативы допустимых сбросов

      1. Норматив допустимого сброса – экологический норматив, который устанавливается в экологическом разрешении и определяется как количество (масса) загрязняющего вещества либо смеси загрязняющих веществ в сточных водах, максимально допустимое (разрешенное) к сбросу в единицу времени.

      2. Разработка проекта нормативов допустимого сброса является обязательной для объектов, которые осуществляют сброс очищенных сточных вод в водный объект или на рельеф местности.

      Сброс неочищенных до нормативов допустимого сброса сточных вод в водный объект или на рельеф местности запрещается.

      3. Норматив допустимого сброса должен быть установлен для каждого загрязняющего вещества в каждом выпуске сточных вод.

      4. Величины норматива допустимого сброса определяются на уровнях, при которых обеспечивается соблюдение соответствующих экологических нормативов качества вод в контрольном створе с учетом базовых антропогенных фоновых концентраций загрязняющих веществ в воде.

      Под базовой антропогенной фоновой концентрацией загрязняющих веществ в воде понимается значение концентрации загрязняющего вещества в конкретном контрольном створе водного объекта при неблагоприятных условиях, обусловленных сбросами других источников, которые осуществляются на момент определения нормативов допустимого сброса.

      Под контрольным створом при установлении нормативов допустимого сброса следует понимать определяемый в соответствии с настоящим Кодексом участок поверхностного водного объекта, в котором осуществляется мониторинг и контроль соблюдения экологических нормативов качества вод.

      5. Сброс в недра запрещается, за исключением случаев закачки очищенных сточных вод в изолированные необводненные подземные горизонты и подземные водоносные горизонты, подземные воды которых не могут быть использованы для питьевых, бальнеологических, технических нужд, нужд ирригации и животноводства.

      Очистка сточных вод в случаях, указанных в части первой настоящего пункта, осуществляется в соответствии с утвержденными проектными решениями по нефтепродуктам, взвешенным веществам и сероводороду.

      Сброс иных загрязняющих веществ, не указанных в части второй настоящего пункта, при закачке сточных вод в недра нормируется по максимальным показателям концентраций загрязняющих веществ в соответствии с методикой, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды. Максимальные показатели концентраций загрязняющих веществ обосновываются при проведении оценки воздействия на окружающую среду или в проекте нормативов допустимого сброса загрязняющих веществ. Сброс таких веществ с превышением установленных максимальных показателей концентраций загрязняющих веществ не считается сверхнормативной эмиссией.

      Запрещается закачка в подземные горизонты сточных вод, не очищенных по нефтепродуктам, взвешенным веществам и сероводороду в соответствии с частью второй настоящего пункта.

Статья 229. Технологические нормативы сбросов

      1. Для объектов I категории комплексным экологическим разрешением, помимо нормативов допустимых сбросов, устанавливаются технологические нормативы сбросов.

      2. В отношении новых и реконструируемых объектов I категории, если результаты расчетов концентраций загрязняющих веществ в контрольном створе показывают, что общая нагрузка на водный объект приведет к нарушению установленных экологических нормативов качества вод или целевых показателей качества окружающей среды, то в комплексном экологическом разрешении должны быть установлены более строгие нормативы допустимых сбросов, чем те, которые соответствуют технологическим показателям, связанным с применением наилучших доступных техник, таким образом, чтобы обеспечивалось соблюдение экологических нормативов качества вод или целевых показателей качества окружающей среды.

      3. В отношении действующих объектов I категории, если результаты расчетов концентраций загрязняющих веществ в контрольном створе показывают превышение установленных экологических нормативов качества вод или целевых показателей качества окружающей среды, то в комплексном экологическом разрешении должны быть установлены более строгие нормативы допустимых сбросов, чем те, которые соответствуют технологическим показателям, связанным с применением наилучших доступных техник, в той мере, в которой достижение таких более строгих нормативов допустимых сбросов является технически возможным при приемлемых для оператора объекта экономических затратах.

Статья 230. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых сбросов

      1. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых сбросов стационарного источника и (или) совокупности стационарных источников и их влияния на качество вод водного объекта осуществляется в соответствии с условиями, установленными в экологическом разрешении в соответствии с настоящим Кодексом.

      2. Мониторинг соблюдения нормативов допустимых сбросов стационарного источника и (или) совокупности стационарных источников осуществляется инструментальным методом.

      В случаях, предусмотренных настоящим Кодексом, на объектах I категории мониторинг соблюдения нормативов допустимых выбросов обеспечивается также путем использования автоматизированной системы мониторинга эмиссий в окружающую среду.

      3. Мониторинг соблюдения экологических нормативов качества вод поверхностного водного объекта осуществляется в контрольном створе.

      Контрольный створ при сбросе сточных вод в поверхностные водные объекты, используемые для целей питьевого, хозяйственно-бытового водоснабжения и рыбохозяйственного значения, устанавливается на расстоянии не более 500 метров от точки сброса сточных вод (точки выпуска сточных вод, места добычи полезных ископаемых, производство работ на водном объекте).

      4. Обоснование определения местоположения и количества точек, на которых осуществляется мониторинг соблюдения экологических нормативов качества вод в пределах контрольного створа, должно быть представлено в экологическом разрешении.

      5. В случае периодического (разового) возрастания фоновой концентрации контролируемых примесей превышение норматива допустимого сброса, вызванное этим изменением фона, не является нарушением нормативов допустимого сброса.

Статья 231. Общие положения об экологических требованиях по охране водных объектов

      1. В целях предупреждения вредного антропогенного воздействия на водные объекты экологическим законодательством Республики Казахстан устанавливаются обязательные для соблюдения при осуществлении деятельности экологические требования по охране поверхностных и подземных вод.

      2. Местные представительные органы областей, городов республиканского значения, столицы вправе своими нормативными правовыми актами по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды предусматривать введение дополнительных экологических требований в области охраны водных объектов на территории отдельных административно-территориальных единиц в случаях, когда на таких территориях не соблюдаются установленные экологические нормативы качества вод.

Статья 232. Общие экологические требования к водопользованию

      1. На водных объектах общее водопользование осуществляется в порядке, установленном водным законодательством Республики Казахстан.

      2. Физические и юридические лица при осуществлении общего водопользования обязаны соблюдать экологические требования, установленные экологическим законодательством Республики Казахстан, требования водного законодательства Республики Казахстан, а также правила общего водопользования, установленные местными представительными органами областей (городов республиканского значения, столицы).

      3. Право специального водопользования предоставляется на основании разрешения на специальное водопользование, выдаваемого в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан.

      4. Право специального водопользования, технологически прямо связанного с эксплуатацией объекта I категории, предоставляется на основании комплексного экологического разрешения, выдаваемого в соответствии с настоящим Кодексом, и не требует получения отдельного разрешения на специальное водопользование.

      5. Физические и юридические лица, деятельность которых вызывает или может вызвать загрязнение, засорение и истощение водных объектов, обязаны принимать меры по предотвращению таких последствий.

      6. Требования по установлению водоохранных зон и полос водных объектов, зон санитарной охраны воды устанавливаются водным законодательством Республики Казахстан.

      7. В целях охраны водных объектов от загрязнения запрещаются:

      1) применение ядохимикатов, удобрений на водосборной площади водных объектов;

      2) поступление и захоронение отходов в водные объекты;

      3) отведение в водные объекты сточных вод, не очищенных до показателей, установленных нормативами допустимого сброса;

      4) проведение на водных объектах взрывных работ, при которых используются ядерные и иные виды технологий, сопровождающиеся выделением радиоактивных и токсичных веществ.

      Статья 233. Экологические требования по забору и (или) использованию вод

      1. Забор и (или) использование поверхностных и подземных вод в порядке специального водопользования должны осуществляться в соответствии с условиями разрешения на специальное водопользование или комплексного экологического разрешения, а также при соблюдении экологических требований, предусмотренных настоящим Кодексом.

      2. Запрещаются забор и (или) использование подземных вод для целей, не предусмотренных условиями разрешения на специальное водопользование или комплексного экологического разрешения, или с нарушением этих условий.

      3. В целях обеспечения государственного учета подземных вод, контроля их использования и охраны окружающей среды водопользователи, осуществляющие деятельность по забору и (или) использованию подземных вод в порядке специального водопользования, обязаны в соответствии с требованиями водного законодательства Республики Казахстан:

      1) вести первичный учет забираемых из подземных водных объектов и сбрасываемых в них вод;

      2) оборудовать водозаборные и водосбросные сооружения средствами измерения расходов вод и установить на самоизливающихся гидрогеологических скважинах регулирующие устройства;

      3) вести контроль за забором подземных вод, оперативный контроль за работой скважин и контроль за выполнением технологического режима в соответствии с периодичностью и иными требованиями, предусмотренными утвержденным проектом (технологической схемой);

      4) предоставлять первичные статистические данные об использовании подземных вод в соответствии со статистической методологией, утверждаемой уполномоченным органом в области государственной статистики.

Статья 234. Экологические требования при сбросе сточных вод

      1. Сброс сточных вод в природные поверхностные и подземные водные объекты допускается только при наличии соответствующего экологического разрешения.

      2. Лица, использующие накопители сточных вод и (или) искусственные водные объекты, предназначенные для естественной биологической очистки сточных вод, обязаны принимать необходимые меры по предотвращению их воздействия на окружающую среду, а также осуществлять рекультивацию земель после прекращения их эксплуатации.

      3. Создание новых (расширение действующих) накопителей-испарителей допускается по разрешению местных исполнительных органов областей, городов республиканского значения, столицы при невозможности других способов утилизации образующихся сточных вод или предотвращения образования сточных вод в технологическом процессе, которая должна быть обоснована при проведении оценки воздействия на окружающую среду.

      4. Проектируемые (вновь вводимые в эксплуатацию) накопители-испарители сточных вод должны быть оборудованы противофильтрационным экраном, исключающим проникновение загрязняющих веществ в недра и подземные воды. Определение и обоснование технологических и технических решений по предварительной очистке сточных вод до их размещения в накопителях осуществляется при проведении оценки воздействия на окружающую среду.

      5. Оператор объекта I и (или) II категорий обязан обеспечить соблюдение экологических нормативов для сброса, установленных в экологическом разрешении. При превышении указанных экологических нормативов сброс сточных вод должен быть немедленно приостановлен и может быть возобновлен только после обеспечения соблюдения установленных экологических нормативов.

      6. Температура сбрасываемых в поверхностные водные объекты сточных вод не должна превышать 30 градусов по Цельсию.

      7. В сбрасываемых сточных водах не должны содержаться вещества, агрессивно действующие на бетон и металл.

      8. Не допускается сброс сточных вод независимо от степени их очистки в поверхностные водные объекты в зонах санитарной охраны источников централизованного питьевого водоснабжения, курортов, в местах, отведенных для купания.

      9. Операторы объекта I и (или) II категорий, осуществляющие сброс сточных вод или имеющие замкнутый цикл водоотведения, должны использовать приборы учета объемов воды и вести журналы учета водопотребления и водоотведения в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

      10. Запрещается сброс сточных вод без предварительной очистки, за исключением сбросов шахтных и карьерных вод горно-металлургических предприятий в пруды-накопители и (или) пруды-испарители, а также вод, используемых для водяного охлаждения, в накопители, расположенные в системе замкнутого (оборотного) водоснабжения.

      11. При сбросе сточных вод водопользователи обязаны:

      1) обеспечивать определение химического состава сбрасываемых вод в собственных или иных лабораториях, аккредитованных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия;

      2) передавать уполномоченным государственным органам в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда и органам санитарно-эпидемиологической службы экстренную информацию об аварийных сбросах загрязняющих веществ, а также о нарушениях установленного режима забора поверхностных и подземных вод и объекта сброса (закачки) сточных вод.

      12. Запрещаются сброс отходов в поверхностные водные объекты.

Статья 235. Экологические требования по осуществлению деятельности в водоохранных зонах

      1. В пределах водоохранной зоны запрещаются:

      1) проектирование, строительство и ввод в эксплуатацию новых и реконструируемых зданий, сооружений (за исключением противоселевых, противооползневых и противопаводковых) и их комплексов, не обеспеченных сооружениями и устройствами, предотвращающими загрязнение и засорение водных объектов и их водоохранных зон и полос;

      2) размещение и строительство за пределами населенных пунктов складов для хранения нефтепродуктов, пунктов технического обслуживания спецтехники, механических мастерских, моек, мест размещения отходов, а также размещение других объектов, оказывающих вредное воздействие на качество воды;

      3) производство строительных, дноуглубительных и взрывных работ (за исключением противоселевых, противооползневых и противопаводковых), добыча полезных ископаемых, прокладка кабелей, трубопроводов и других коммуникаций, буровых, сельскохозяйственных и иных работ, за исключением случаев, когда эти работы согласованы с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды и использования и охраны водного фонда.

      2. В пределах населенных пунктов границы водоохранной зоны устанавливаются исходя из конкретных условий их планировки и застройки при обязательном инженерном или лесомелиоративном обустройстве береговой зоны (парапеты, обвалование, лесокустарниковые полосы), исключающем засорение и загрязнение водного объекта.

Статья 236. Экологические требования по охране подземных вод

      1. Проект (технологическая схема), на основании которого (которой) осуществляются забор и использование подземных вод в объеме от двух тысяч кубических метров в сутки, подлежит государственной экологической экспертизе.

      2. Недропользователи, проводящие поиск и оценку месторождений и участков подземных вод, а также водопользователи, осуществляющие забор и (или) использование подземных вод, обязаны обеспечить:

      1) исключение возможности загрязнения подземных водных объектов;

      2) исключение возможности смешения вод различных водоносных горизонтов и перетока из одних горизонтов в другие, если это не предусмотрено проектом (технологической схемой);

      3) недопущение бесконтрольного нерегулируемого выпуска подземных вод, а в аварийных случаях – срочное принятие мер по ликвидации потерь воды;

      4) по окончанию деятельности – проведение рекультивации на земельных участках, нарушенных в процессе недропользования, забора и (или) использования подземных вод.

      3. При проведении оценки воздействия на окружающую среду намечаемой деятельности в части воздействия на подземные воды учитываются также связанные с этим риски косвенного воздействия на поверхностные водные объекты и иные компоненты природной среды, в том числе в виде подтопления, затопления, опустынивания, заболачивания земель, возникновения оползней, просадки грунта и иных подобных последствий, а также определяются необходимые меры по предотвращению такого косвенного воздействия.

      4. Водопользователи, осуществляющие забор и (или) использование подземных вод, обязаны предотвращать безвозвратные потери воды и ухудшение ее качественных свойств по причине недостатков в эксплуатации скважин.

      5. Требования по оборудованию регулирующими устройствами, консервации и ликвидации гидрогеологических скважин устанавливаются водным законодательством Республики Казахстан.

      6. Использование подземных вод питьевого качества для нужд, не связанных с питьевым и (или) хозяйственно-питьевым водоснабжением, не допускается, за исключением случаев, предусмотренных Водным кодексом Республики Казахстан и Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      7. На водосборных площадях подземных водных объектов, которые используются или могут быть использованы для питьевого и хозяйственно-питьевого водоснабжения, не допускается захоронение отходов, размещение кладбищ, скотомогильников (биотермических ям) и других объектов, оказывающих вредное воздействие на состояние подземных вод.

      8. Запрещается ввод в эксплуатацию водозаборных сооружений для подземных вод без оборудования их водорегулирующими устройствами, водоизмерительными приборами, а также без установления зон санитарной охраны и создания пунктов наблюдения за показателями состояния подземных водных объектов в соответствии с водным законодательством Республики Казахстан.

      9. Запрещается орошение земель сточными водами, если это оказывает или может оказать вредное воздействие на состояние подземных водных объектов.

      10. Водопользователи при осуществлении забора и (или) использовании подземных вод в объеме от двух тысяч кубических метров в сутки обязаны проводить за свой счет научно-исследовательские и проектно-конструкторские работы по изысканию новых и совершенствованию существующих способов и технологических схем разработки месторождений подземных вод, модернизировать технологическое оборудование, средства непрерывного и периодического контроля, обеспечивать охрану подземных вод от истощения и загрязнения, охрану недр и окружающей среды.

      11. В целях охраны подземных водных объектов, используемых для хозяйственно-питьевого водоснабжения, а также воды которых обладают природными лечебными свойствами, устанавливаются зоны санитарной охраны в соответствии с Водным кодексом Республики Казахстан.

      12. В районе, где производится закачка отработанных вод в поглощающие скважины, силами водопользователя должны быть организованы систематические лабораторные наблюдения за качеством воды в ближайших скважинах, родниках, колодцах в соответствии с программой производственного экологического контроля.

Статья 237. Экологические требования по охране подземных водных объектов при проведении операций по недропользованию

      1. При проведении оценки воздействия на окружающую среду намечаемой деятельности по проведению операций по недропользованию в обязательном порядке проводится оценка воздействия на подземные водные объекты и определяются необходимые меры по охране подземных вод. Меры по охране подземных водных объектов при проведении операций по недропользованию проектируются в составе соответствующего проектного документа для проведения операций по недропользованию.

      2. Вскрываемые при проведении операций по недропользованию подземные водные объекты должны быть обеспечены надежной изоляцией, предотвращающей их загрязнение.

      3. Если при проведении операций по недропользованию предполагается вскрытие подземного водного объекта, который может быть использован как источник питьевого и (или) хозяйственно-питьевого водоснабжения, токсикологические характеристики химических реагентов, применяемых для приготовления (обработки) бурового и цементного растворов, должны быть согласованы с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и уполномоченным государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения при выдаче экологического разрешения.

      4. Если при проведении операций по недропользованию происходит незапроектированное вскрытие подземного водного объекта, недропользователь обязан незамедлительно принять меры по охране подземных водных объектов в порядке, установленном водным законодательством Республики Казахстан, и сообщить об этом в уполномоченные государственные органы в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, по изучению недр, в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Статья 238. Экологические требования при осуществлении деятельности в предохранительной зоне

      1. Предохранительная зона – зона суши, простирающаяся от береговой линии моря на пять километров в сторону суши, которая может быть загрязнена вследствие разлива нефти в море и внутренних водоемах или быть источником загрязнения моря.

      2. В пределах предохранительной зоны запрещается строительство полигонов по захоронению отходов.

Статья 239. Экологические требования по охране водных объектов при авариях

      1. При ухудшении качества вод водных объектов, используемых для целей питьевого, хозяйственно-питьевого водоснабжения или культурно-бытового водопользования, которое вызвано аварийными сбросами загрязняющих веществ и при котором создается угроза жизни и здоровью человека, принимаются экстренные меры по защите населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

      2. При возникновении аварийной ситуации на объектах I и II категорий, в результате которой происходит или может произойти нарушение установленных экологических нормативов качества вод, оператор объекта безотлагательно, но в любом случае в срок не более 2 часов с момента обнаружения аварийной ситуации, обязан сообщить об этом в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и предпринять все необходимые меры по предотвращению загрязнения вод, вплоть до частичной или полной остановки эксплуатации соответствующих источников или объекта в целом, а также по устранению негативных последствий для окружающей среды, вызванных такой аварийной ситуацией.

Раздел 16. Охрана земель

Статья 240. Общие положения об охране земель

      1. Земли – земная поверхность (территориальное пространство), включая почвенный слой, которая используется или может быть использована в процессе хозяйственной и иной деятельности для удовлетворения материальных, культурных и других потребностей общества.

      2. Почвенный слой (почва) – самостоятельное естественноисторическое органоминеральное природное тело, возникшее на поверхности земли в результате длительного воздействия биотических, абиотических и антропогенных факторов, состоящее из твердых минеральных и органических частиц, воды и воздуха и имеющее специфические генетико-морфологические признаки, свойства, создающие соответствующие условия для роста и развития растений.

      3. Земли в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан подлежат охране от:

      1) антропогенного загрязнения земной поверхности и почв;

      2) захламления земной поверхности;

      3) деградации и истощения почв;

      4) нарушения и ухудшения земель иным образом (водной и ветровой эрозии, опустынивания, подтопления, затопления, заболачивания, вторичного засоления, иссушения, уплотнения, техногенного изменения природных ландшафтов).

      4. Земли в соответствии с экологическим законодательством Республики Казахстан подлежат охране с целью предотвращения:

      1) причинения вреда жизни и здоровью населения;

      2) нарушения устойчивости функционирования экологических систем;

      3) деградации и гибели лесов;

      4) сокращения биологического разнообразия;

      5) причинения экологического ущерба.

      5. Загрязнением почв признается присутствие в почве загрязняющих веществ в концентрациях, превышающих установленные государством экологические нормативы качества почв.

      Источниками загрязнения почв признаются поступления загрязняющих веществ в почву в результате антропогенных и природных факторов, а также образование загрязняющих веществ в почвах в результате происходящих в них химических, физических и биологических процессов.

      6. Загрязнением земной поверхности признается поступление на земную поверхность и в верхний слой грунта загрязняющих веществ в количестве, препятствующем использованию данной земли в соответствии с целевым назначением.

      7. Охрана земель осуществляется от всех видов загрязнения, в том числе в результате поступления загрязняющих веществ из контактирующих с земной поверхностью и почвой физических сред (атмосферного воздуха и вод).

      8. Захламлением земной поверхности признается неорганизованное размещение на земной поверхности твердых отходов, препятствующее использованию земли по целевому назначению или ухудшающее ее эстетическую ценность.

      9. Под деградацией почвы понимается ухудшение свойств и состава почвы, определяющих ее плодородие (качество почвы), в результате воздействия природных или антропогенных факторов.

      Под истощением почвы понимается полная утрата плодородных свойств почвы.

Статья 241. Экологические нормативы качества почв

      1. Экологические нормативы качества почв устанавливаются для химических показателей в виде предельно допустимых концентраций загрязняющих веществ в почве.

      2. Под предельно допустимой концентрацией загрязняющих веществ в почве понимается максимальное количество (масса) химического вещества, признанного в соответствии с настоящим Кодексом загрязняющим, при превышении которой она становится непригодной для одного или нескольких видов землепользования, вызывает деградацию объектов природной среды или нарушает устойчивость экологических систем и биоразнообразие.

      3. Нормативы качества почв разрабатываются и устанавливаются с учетом природных особенностей территорий и категорий земель, установленных в соответствии с земельным законодательством Республики Казахстан.

      4. Природное фоновое содержание вещества в почве – содержание вещества в почве, соответствующее ее природному (естественному) составу.

      5. Если при соблюдении установленных экологических нормативов качества почв обнаруживаются признаки ухудшения состояния живых элементов естественной экологической системы (растения, животные и другие организмы), подтвержденные научными исследованиями за период не менее пяти лет, то для таких территорий соответствующий местный представительный орган области, города республиканского значения, столицы по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды обязан установить более строгие территориальные экологические нормативы качества почв, при которых не наблюдается негативное отклонение показателей состояния наиболее уязвимой группы биологических объектов, используемых как индикаторы качества почв.

Статья 242. Экологические требования при зонировании и использовании земель сельскохозяйственного назначения

      1. При зонировании земель сельскохозяйственного назначения должны быть обеспечены экологическая безопасность и качественное состояние сельскохозяйственных угодий.

      2. Зонирование земель сельскохозяйственного назначения основывается на показателях степени экологического неблагополучия, критериями которого являются физическая деградация и химическое загрязнение.

      3. Определение уровня химического загрязнения земель осуществляется с использованием предельно допустимых концентраций химических веществ в почве, утверждаемых уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды и санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      4. Экологические критерии оценки земель в целях определения необходимости их перевода из более ценных в менее ценные, консервации, а также отнесения к зоне экологического бедствия или чрезвычайной экологической ситуации утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – экологические критерии оценки земель).

Статья 243. Экологические требования при зонировании и использовании земель населенных пунктов

      1. Зонирование земель населенных пунктов осуществляется на основании экологических критериев оценки земель.

      2. При переводе земель населенных пунктов в земли других категорий учитывается возможность поступления загрязняющих веществ с таких земель в воздух и воды этих территорий и их непосредственное влияние на здоровье населения.

      3. Для зоны чрезвычайной экологической ситуации устанавливается особый режим использования, не влекущий за собой дальнейшее ухудшение экологической обстановки.

Статья 244. Экологические требования при зонировании и использовании земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения

      1. При зонировании земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения обеспечиваются экологическая безопасность.

      2. В целях обеспечения безопасности населения и создания необходимых условий для эксплуатации промышленных, транспортных и иных объектов устанавливаются зоны с учетом создания особых условий использования указанных земель, способствующих улучшению состояния окружающей среды.

      3. При переводе земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения в земли других категорий учитываются зоны, в пределах которых ограничиваются или запрещаются виды деятельности, не совместимые с целями установления зон.

      4. Дополнительным экологическим критерием при переводе земель промышленности, транспорта, связи, обороны и иного несельскохозяйственного назначения в земли других категорий является их загрязнение химическими веществами свыше уровней, установленных в экологических критериях оценки земель. Земли, отнесенные к высшему уровню загрязнения, подлежат консервации и переводятся в состав земель запаса.

Статья 245. Экологические требования при использовании земель особо охраняемых природных территорий и земель оздоровительного назначения

      1. Режим использования земель особо охраняемых природных территорий регулируется Земельным кодексом Республики Казахстан и Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

      2. В целях сохранения благоприятных экологических и санитарно-эпидемиологических условий на территории земель оздоровительного назначения при их зонировании устанавливаются санитарно-защитные зоны.

Статья 246. Экологические требования при использовании земель лесного фонда

      1. Режим использования земель лесного фонда регулируется Земельным и Лесным кодексами Республики Казахстан.

      2. Экологическим критерием при отнесении земель к категории лесного фонда следует считать состояние растительности как индикатора экологического состояния территории.

      3. Не используемые для нужд лесного хозяйства сельскохозяйственные угодья на землях лесного фонда могут быть переведены в категорию земель сельскохозяйственного назначения в соответствии с лесным законодательством Республики Казахстан.

      4. Перевод земель лесного фонда в другую категорию земель допускается при наличии положительного заключения государственной экологической экспертизы в соответствии с требованиями лесного законодательства Республики Казахстан.

      5. При переводе земель лесного фонда в другие категории следует учитывать экологические показатели, отражающие влияние состояния земель на травяную и древесную растительность в соответствии с экологическими критериями оценки земель.

Статья 247. Экологические требования при зонировании и использовании земель водного фонда

      1. При зонировании земель водного фонда обеспечиваются охрана водных объектов.

      2. Земельные участки из состава земель водного фонда могут быть предоставлены во временное землепользование местными исполнительными органами по согласованию с уполномоченным государственным органом в области использования и охраны водного фонда физическим и юридическим лицам для нужд сельского, лесного, рыбного, охотничьего хозяйства и других целей, не противоречащих основному целевому назначению земельного участка, не влекущих за собой загрязнение и деградацию земель и, соответственно, ухудшение экологической обстановки.

      3. Перевод земель водного фонда в другую категорию земель допускается при наличии положительных заключений государственных экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз в соответствии с требованиями водного законодательства Республики Казахстан в случае:

      1) прекращения существования водного объекта либо существенного изменения его экологических и гигиенических показателей;

      2) отнесения к землям особо охраняемых природных территорий;

      3) изменения границ (черты) населенных пунктов, влекущего за собой изменение экологической обстановки.

      4. Земли, выделенные под водоохранные полосы, не могут быть переведены в категории земель населенных пунктов и промышленности, на них устанавливается специальный режим хозяйственной деятельности для предотвращения загрязнения, засорения и истощения вод.

Статья 248. Экологические требования при зонировании и использовании земель запаса

      1. При зонировании земель запаса учитываются площадь проявления негативных изменений и пространственная неоднородность распределения участков разной степени деградации на исследуемой территории.

      2. Скорость деградации экосистем рассчитывается по пятидесятилетним рядам наблюдений. Оценка степени деградации экосистемы проводится в соответствии с экологическими критериями оценки земель.

      3. Земли запаса могут быть переведены в другие категории земель в зависимости от целей дальнейшего использования только после установления на местности границ земель, в категорию которых они переводятся. При переводе земель запаса в другую категорию земель предварительно осуществляется выбор земельного участка в соответствии с экологическими требованиями к данной категории земель.

      4. Перевод нарушенных земель из категории земель запаса возможен после осуществления рекультивации и мероприятий по улучшению качества земель и экологической ситуации.

      5. Земельные участки из состава земель запаса, на которых в прошлом проводились испытания ядерного оружия, могут быть предоставлены в собственность или землепользование только после завершения всех мероприятий по ликвидации последствий испытания ядерного оружия и комплексного экологического обследования при наличии положительного заключения государственной экологической и санитарно-эпидемиологической экспертиз.

Статья 249. Экологические требования по оптимальному землепользованию

      1. Основными экологическими требованиями оптимального землепользования являются:

      1) научное обоснование и прогнозирование экологических последствий предлагаемых земельных преобразований и перераспределения земель;

      2) обоснование и реализация единой государственной экологической политики в планировании и организации использования земель и охраны всех категорий земель;

      3) обеспечение целевого использования земель;

      4) формирование и размещение экологически обоснованных компактных и оптимальных по площади земельных участков;

      5) разработка комплекса мер по поддержанию устойчивых ландшафтов и охране земель;

      6) разработка мероприятий по охране земель;

      7) сохранение и усиление средообразующих, водоохранных, защитных, санитарно-эпидемиологических, оздоровительных и иных полезных природных свойств лесов в интересах охраны здоровья человека и окружающей среды;

      9) сохранение биологического разнообразия и обеспечение устойчивого функционирования экологических систем.

      2. Предоставление земельных участков для размещения и эксплуатации предприятий, сооружений и иных объектов производится с соблюдением экологических требований, с учетом экологических последствий деятельности указанных объектов.

      3. Для строительства и возведения объектов, не связанных с сельскохозяйственным производством, должны отводиться земли, не пригодные для сельскохозяйственных целей, с наименьшим баллом бонитета почвы.

Статья 250. Экологические требования при использовании земель

      1. Физические и юридические лица при использовании земель не должны допускать загрязнения земель, захламления земной поверхности, деградации и истощения почв, а также обеспечить снятие и сохранение плодородного слоя почвы, когда это необходимо для предотвращения его безвозвратной утери.

      2. Недропользователи при проведении операций по недропользованию, а также иные лица при выполнении строительных и других работ, связанных с нарушением земель, обязаны:

      1) содержать занимаемые земельные участки в состоянии, пригодном для дальнейшего использования их по назначению;

      2) до начала работ, связанных с нарушением земель, снять плодородный слой почвы и обеспечить его сохранение и использование в дальнейшем для целей рекультивации нарушенных земель;

      3) проводить рекультивацию нарушенных земель.

      3. При проведении операций по недропользованию, выполнении строительных и других работ, связанных с нарушением земель запрещаются:

      1) нарушение растительного покрова и почвенного слоя за пределами земельных участков (земель), отведенных в соответствии с законодательством Республики Казахстан под проведение операций по недропользованию, выполнение строительных и других соответствующих работ;

      2) снятия плодородного слоя почвы в целях продажи или передачи его в собственность другим лицам.

      4. При выборе направления рекультивации нарушенных земель должны быть учтены:

      1) характер нарушения поверхности земель;

      2) природные и физико-географические условия района расположения объекта;

      3) социально-экономические особенности расположения объекта с учетом перспектив развития района и требований охраны окружающей среды;

      4) необходимость восстановления основной площади нарушенных земель под пахотные угодья в зоне распространения черноземов и интенсивного сельского хозяйства;

      5) необходимость восстановления нарушенных земель в непосредственной близости от населенных пунктов под сады, подсобные хозяйства и зоны отдыха, включая создание водоемов в выработанном пространстве и декоративных садово-парковых комплексов и ландшафтов на отвалах вскрышных пород и отходов обогащения;

      6) выполнение на территории промышленного объекта планировочных работ, ликвидации ненужных выемок и насыпи, уборка строительного мусора и благоустройство земельного участка;

      7) овраги и промоины на используемом земельном участке, которые должны быть засыпаны или выположены;

      8) проведение в обязательном порядке озеленения территории.

      5. В случае использования земельных участков для накопления, хранения, захоронения промышленных отходов они должны отвечать следующим требованиям:

      1) соответствовать санитарно-эпидемиологическим правилам и нормам проектирования, строительства и эксплуатации полигонов захоронения промышленных отходов;

      2) иметь слабофильтрующие грунты при стоянии грунтовых вод не выше двух метров от дна емкости с уклоном на местности 1,5 процента в сторону водоема, сельскохозяйственных угодий, лесов, промышленных предприятий;

      3) размещаться с подветренной стороны относительно населенного пункта и ниже по направлению потока подземных вод;

      4) размещаться на местности, не затапливаемой паводковыми и ливневыми водами;

      5) иметь инженерную противофильтрационную защиту, ограждение и озеленение по периметру, подъездные пути с твердым покрытием;

      6) поверхностный и подземный сток с земельного участка не должен поступать в водные объекты.

      6. Внедрение новых технологий, осуществление мероприятий по мелиорации земель и повышения плодородия почв запрещаются в случае их несоответствия экологическим требованиям, санитарно-эпидемиологическим нормам и правилам, иным требованиям, предусмотренным законодательством Республики Казахстан.

      7. Порядок использования земель, подвергшихся радиоактивному и (или) химическому загрязнению, установления охранных зон, сохранения на этих землях жилых домов, объектов производственного, коммерческого и социально-культурного назначения, проведения на них мелиоративных и технических работ определяется с учетом предельно допустимых уровней радиационного и химического воздействия.

      8. В целях охраны земель собственники земельных участков и землепользователи обязаны проводить мероприятия по:

      1) защите земель от водной и ветровой эрозий, селей, оползней, подтопления, затопления, заболачивания, вторичного засоления, иссушения, уплотнения, загрязнения радиоактивными и химическими веществами, захламления, биогенного загрязнения, а также других негативных воздействий;

      2) защите земель от заражения карантинными объектами, чужеродными видами и особо опасными вредными организмами, их распространения, зарастания сорняками, кустарником и мелколесьем, а также от иных видов ухудшения состояния земель;

      3) ликвидации последствий загрязнения, в том числе биогенного, и захламления;

      4) сохранению достигнутого уровня мелиорации;

      5) рекультивации нарушенных земель, восстановлению плодородия почв, своевременному вовлечению земель в оборот.

      9. На землях населенных пунктов запрещается использование поваренной соли для борьбы с гололедом.

Раздел 17. Охрана природы

Глава 13. Общие положения

Статья 251. Общие положения

      1. Биологическое разнообразие (биоразнообразие) означает вариабельность живых организмов из всех источников, включая, среди прочего, наземные, морские и иные водные экосистемы, и экологические комплексы, частью которых они являются, и включает в себя разнообразие в рамках вида, между видами и разнообразие экосистем.

      2. Под экологической системой (экосистемой) понимается являющийся объективно существующей частью природной среды динамичный комплекс сообществ растений, животных и иных организмов, неживой среды их обитания, взаимодействующих как единое функциональное целое и связанных между собой обменом веществом и энергией, который имеет пространственно-территориальные границы.

      Под средой обитания понимается тип местности или место естественного обитания того или иного организма или популяции.

      3. Под природным ландшафтом понимается территория, которая не подверглась изменению в результате деятельности человека и характеризуется сочетанием определенных типов рельефа местности, почв, растительности, сформированных в единых климатических условиях.

      4. Под биологическими ресурсами понимаются генетические ресурсы, организмы или их части, популяции или любые другие биотические компоненты экологических систем, имеющие фактическую или потенциальную полезность либо ценность для человечества.

      5. Запрещается хозяйственная и иная деятельность, вызывающая угрозу уничтожения генетического фонда живых организмов, потерю биологического разнообразия и нарушение устойчивого функционирования экологических систем.

      Глава 14. Экологические требования при использовании животного мира

Статья 252. Экологические требования при общем пользовании животным миром

      1. Общее пользование животным миром осуществляется без изъятия объектов животного мира из среды обитания в соответствии с законодательством Республики Казахстан об охране, воспроизводстве и использовании животного мира.

      2. В порядке общего пользования животным миром осуществляется использование полезных свойств жизнедеятельности животных, а также использование объектов животного мира в научных, культурно-просветительских, воспитательных, эстетических и других целях, не запрещенных законодательными актами Республики Казахстан.

      3. При осуществлении общего пользования животным миром запрещается изъятие животных, разрушение их жилищ и других сооружений, беспокойство животных в период размножения, нарушение среды обитания животных и ухудшение условий их размножения.

Статья 253. Экологические требования при осуществлении градостроительной и строительной деятельности

      1. При проведении обязательной оценки воздействия на окружающую среду или стратегической экологической оценки должно быть учтено и оценено влияние намечаемой деятельности или разрабатываемого документа на состояние животного мира, среду обитания, пути миграции и условия размножения животных, а также определяются мероприятия по сохранению среды обитания и условий размножения объектов животного мира, путей миграции и мест концентрации животных, а также должна обеспечиваться неприкосновенность участков, представляющих особую ценность в качестве среды обитания диких животных.

      2. Запрещается введение в эксплуатацию зданий, сооружений и их комплексов без оборудования их техническими и инженерными средствами защиты животных и среды их обитания.

      3. При размещении, проектировании и строительстве железнодорожных путей, автомобильных дорог, магистральных трубопроводов, линий электропередач и связи, а также каналов, плотин и иных гидротехнических сооружений должны разрабатываться и осуществляться мероприятия, обеспечивающие сохранение путей миграции животных.

      4. Проведение взрывных и других работ, которые являются источником повышенного шума, в местах размножения животных ограничивается законодательством Республики Казахстан.

      5. Эксплуатация гидротехнических и иных сооружений на водных объектах, установление гидрологического режима водных объектов и режима водопотребления из них, а также иная деятельность, которая влияет или может повлиять на состояние среды обитания диких животных, должны осуществляться с учетом требований охраны животного мира, интересов рыбного и охотничьего хозяйств.

Статья 254. Экологические требования при выкашивании тростника и выжигании сухой растительности

      Выкашивание тростника и выжигание сухой растительности или ее остатков допускаются лишь в случае хозяйственной необходимости или при проведении аварийно-спасательных работ по соответствующим разрешениям уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира с разработкой мероприятий по сохранности дикой фауны.

Статья 255. Экологические требования при транспортировке, хранении и применении средств защиты растений, минеральных удобрений и других препаратов, используемых в деятельности, создании новых препаратов

      1. При транспортировке, хранении и применении средств защиты растений, минеральных удобрений и других препаратов, используемых в деятельности, создании новых препаратов физические и юридические лица обязаны соблюдать правила транспортировки, хранения и применения указанных препаратов и осуществлять мероприятия по обеспечению предотвращения заболевания и гибели животных.

      2. При создании новых препаратов должны разрабатываться нормативы по их применению в окружающей среде.

      3. В целях предотвращения гибели животных и ухудшения среды их обитания по предложению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира уполномоченный орган в области охраны окружающей среды может определять отдельные территории, на которых ограничивается или запрещается применение пестицидов, ядохимикатов и других химических препаратов.

      4. Разрешается применять пестициды, которые включены в список пестицидов, утвержденный уполномоченным органом по защите растений по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      5. Включение в список пестицидов, указанный в пункте 4 настоящей статьи, допускается после проведения токсикологических исследований, гигиенической регламентации обращения с ними, установления гигиенических и экологических нормативов и осуществления государственной регистрации этих пестицидов.

      6. Государственная регистрация пестицидов проводится в порядке, определенном уполномоченным органом по защите растений по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      7. При наличии потенциально опасных химических и биологических веществ в минеральных удобрениях и других препаратах уполномоченный орган по защите растений по представлению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира или уполномоченного органа в области охраны окружающей среды проводит токсикологические исследования, на основании которых устанавливаются экологические нормативы по этим минеральным удобрениям и другим препаратам.

      8. Запрещаются:

      1) добыча объектов животного мира с применением взрывных устройств, ядохимикатов и других химических препаратов, за исключением применения ядохимикатов и других химических препаратов при истреблении полевых грызунов, а также в случаях массовых эпизоотии бешенства и других болезней животных по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      2) применение пестицидов, ядохимикатов, минеральных удобрений и других препаратов:

      в зонах заповедного режима на особо охраняемых природных территориях;

      в обозначенных зонах покоя в местах массового скопления животных в период миграции и размножения, а также на участках, представляющих особую ценность в качестве среды обитания диких животных;

      в обозначенных местах обитания и искусственного разведения редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных;

      3) оставлять в сельскохозяйственных и других угодьях на поверхности земли протравленные семена, не заделанные в почву и доступные для поедания дикими животными.

      9. В целях охраны рыб и других водных животных от загрязнения среды их обитания пестицидами, ядохимикатами и другими химическими препаратами в пределах двух километров от существующих берегов рыбохозяйственных водоемов и (или) участков запрещаются:

      1) применение способа авиаопыления в борьбе с вредителями, болезнями растений и сорняками;

      2) строительство складов для хранения пестицидов, ядохимикатов, минеральных удобрений и нефтепродуктов, устройство взлетно-посадочных полос для проведения авиахимических работ, а также площадок для заправки наземной аппаратуры пестицидами, ядохимикатами и ванн для купания овец.

Статья 256. Экологические требования при интродукции, реинтродукции и гибридизации видов животных

      1. Интродукция, реинтродукция и гибридизация видов животных на территории Республики Казахстан допускаются в научно-исследовательских и хозяйственных целях по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира на основании биологического обоснования.

      Под интродукцией понимается преднамеренный или случайный перенос новых видов растений и животных за пределы среды их обитания.

      2. Интродукция гибридных животных в естественную среду запрещается.

      3. Физическим и юридическим лицам запрещаются самовольные интродукция, реинтродукция и гибридизация видов животных.

      4. Физические и юридические лица, которые содержат или разводят в неволе и (или) полувольных условиях диких животных, а также домашних животных, которые могут скрещиваться с дикими животными или причинить им вред, обязаны проводить мероприятия по предотвращению выхода этих животных в природную среду.

Статья 257. Экологические требования при ввозе в Республику Казахстан и вывозе из Республики Казахстан животных

      Ввоз в Республику Казахстан и вывоз из Республики Казахстан животных, подпадающих под действие Конвенции о международной торговле видами дикой фауны и флоры, находящимися под угрозой исчезновения, допускаются по разрешению, выдаваемому в порядке, определенном уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      Вывоз животных из Республики Казахстан осуществляется в порядке, определенном законодательством Республики Казахстан и международными договорами Республики Казахстан.

Статья 258. Экологические требования при рыболовстве

      1. Правила рыболовства, объекты рыболовства, порядок закрепления рыбохозяйственных водоемов и (или) участков для ведения рыбного хозяйства и рыболовства, предоставления рыбных ресурсов и других водных животных устанавливаются законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      2. В порядке общего пользования животным миром физическим лицам в случаях, предусмотренных законодательством Республики Казахстан, позволяется бесплатное любительское (спортивное) рыболовство в резервном фонде рыбохозяйственных водоемов и (или) участков до пяти килограммов на одного рыболова за выезд. При этом должны соблюдаться установленные правила, нормативы, ограничения и запреты в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. Гидромелиоративные работы в водно-болотных угодьях и местах обитания и распространения рыбных ресурсов и других водных животных осуществляются по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира после прохождения проектов такой деятельности государственной экологической экспертизы.

      4. Рыболовство осуществляется в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан об охране, воспроизводстве и использовании животного мира.

Статья 259. Экологические требования при использовании полезных свойств и продуктов жизнедеятельности животных

      1. Использование полезных свойств и продуктов жизнедеятельности животных допускается без изъятия и уничтожения животных, ухудшения среды их обитания и причинения животным вреда.

      2. Использование диких животных в целях получения продуктов их жизнедеятельности допускается без изъятия и уничтожения животных и без ухудшения среды их обитания.

      3. Использование диких животных в целях получения продуктов их жизнедеятельности осуществляется по правилам, установленным уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 260. Экологические требования к зоологическим коллекциям

      1. Создание и пополнение зоологических коллекций (собрание чучел, яиц, препаратов и частей объектов животного мира, объектов животного мира, в том числе диких животных зоопарков, зоосадов, цирков, зоологических питомников, аквариумов, океанариумов) путем изъятия животных из природной среды осуществляются физическими и юридическими лицами на основании разрешений, выдаваемых уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      2. Зоологические коллекции, представляющие научную, культурно-просветительскую, учебно-воспитательную и эстетическую ценность и имеющие общегосударственное значение, подлежат государственному учету.

      3. Создание, пополнение, сохранение, использование, отчуждение и государственный учет зоологических коллекций, торговля ими, а также ввоз в Республику Казахстан, пересылка и вывоз их за ее пределы осуществляются по правилам, устанавливаемым уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 261. Экологические требования при регулировании численности животных

      1. В интересах охраны здоровья и безопасности населения, предотвращения заболеваний сельскохозяйственных и других домашних животных, предотвращения причинения вреда окружающей среде, хозяйственной и иной деятельности осуществляются мероприятия, направленные на регулирование численности отдельных видов диких животных. Эти меры должны осуществляться способами, обеспечивающими сохранение среды обитания диких животных, биологического разнообразия и не допускающими причинение экологического ущерба охраняемым видам и ареалам их обитания.

      2. Правила регулирования численности животных утверждаются уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 262. Экологические требования при ведении охотничьего и рыбного хозяйства

      При ведении охотничьего и рыбного хозяйства предъявляются следующие экологические требования:

      1) не допускать ухудшения экологического состояния среды обитания животных в результате собственной деятельности, применять природоохранные технологии во время осуществления производственных процессов;

      2) проводить первичный учет численности и использования диких животных, изучать их состояние и характеристики охотничьих угодий, предоставлять эту информацию в уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      3) соблюдать установленные правила, нормы, нормативы, лимиты и сроки добывания животных;

      4) осуществлять охрану объектов животного мира, в том числе редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, на закрепленной территории;

      5) проводить комплексные мероприятия, направленные на разведение, в том числе искусственное, диких животных, сохранение и улучшение среды их обитания;

      6) осуществлять мероприятия по вопросам охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      7) осуществлять комплексные мероприятия по профилактике и борьбе с заболеваниями, немедленно информировать уполномоченные государственные органы в области охраны, воспроизводства и использования животного мира, ветеринарии и государственные органы санитарно-эпидемиологической службы о выявлении заболеваний животных, об ухудшении состояния среды их обитания, о возникновении угрозы уничтожения и случаях гибели животных;

      8) самостоятельно прекращать использование объектов животного мира в случаях ухудшения их состояния и условий обитания, снижения способности к воспроизводству и возникновения угрозы уничтожения животных, безотлагательно принимать меры к устранению негативного влияния на животных и среду их обитания.

Статья 263. Перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных

      1. Перечень редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и включает редкие и находящиеся под угрозой исчезновения виды (подвиды, популяции) животных (позвоночных и беспозвоночных), обитающие в состоянии естественной свободы постоянно или временно на суше, в воде, атмосфере и почве на территории Республики Казахстан, в том числе на континентальном шельфе и в исключительной экономической зоне Республики Казахстан.

      2. Животные, отнесенные к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам животных, являются государственной собственностью, а разведенные и содержащиеся в неволе и (или) полувольных условиях могут находиться как в государственной, так и в частной собственности.

      3. Физические и юридические лица вправе пользоваться животными, отнесенными к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам, в пределах и порядке, установленных законодательством Республики Казахстан.

Статья 264. Охрана и воспроизводство редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в состоянии естественной свободы

      1. Не допускаются действия, которые могут привести к гибели, сокращению численности или нарушению среды обитания редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных.

      2. Физические и юридические лица обязаны обеспечить охрану животных в пределах закрепленных территорий, сообщать уполномоченному государственному органу в области охраны, воспроизводства и использования животного мира о ставших им известными или выявленных случаях гибели животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам. Порядок расследования таких случаев определяется уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. Редким и находящимся под угрозой исчезновения видам животных оказывается помощь в случаях их массовых заболеваний, угрозы гибели при стихийных бедствиях и вследствие других причин в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      4. В целях предотвращения гибели животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам животных, запрещается их изъятие, кроме исключительных случаев по решению Правительства Республики Казахстан.

      5. В целях воспроизводства редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в состоянии естественной свободы, могут проводиться:

      1) улучшение условий естественного воспроизводства;

      2) переселение;

      3) выпуск в среду обитания искусственно разведенных животных.

      6. Указанные в пункте 5 настоящей статьи мероприятия осуществляются по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира на основании биологического обоснования.

      7. Для охраны и воспроизводства редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обитающих в естественном состоянии, создаются особо охраняемые природные территории, а также могут устанавливаться вокруг них охранные зоны с запрещением в пределах этих зон любой деятельности, отрицательно влияющей на состояние животного мира.

      8. При проектировании и осуществлении деятельности должны разрабатываться мероприятия по сохранению среды обитания и условий размножения, путей миграций и мест концентрации редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, а также должна обеспечиваться неприкосновенность выделяемых участков, представляющих особую ценность в качестве среды обитания этих животных.

Статья 265. Пользование редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, обитающими в состоянии естественной свободы

      1. Если пользование редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, обитающими в состоянии естественной свободы, в научных, культурно-просветительских, воспитательных и эстетических целях осуществляется без изъятия животных из среды обитания, уполномоченный государственный орган в области охраны, воспроизводства и использования животного мира вправе вводить ограничения на посещение определенных мест и в определенные сроки. Сведения об указанных ограничениях публикуются в районных и областных средствах массовой информации, а в соответствующих местах устанавливаются предупреждающие щиты.

      2. Физические и юридические лица, заинтересованные в содержании и разведении в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, обязаны в установленные сроки выпустить в среду обитания соответствующее изъятым из нее количество особей редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных, полученных путем искусственного разведения. Выпуск животных осуществляется по акту в присутствии должностных лиц уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

Статья 266. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных

      1. Искусственное разведение редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных может быть в неволе (клеточное и вольерное содержание) или полувольных условиях (содержание в парках и на других участках с условиями, близкими к естественной среде обитания).

      2. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных разрешаются физическим и юридическим лицам при соблюдении ими следующих требований:

      1) наличие условий для содержания животных, включая отведенные в установленном порядке участок или помещение, оборудованные вольерами, клетками и другими сооружениями;

      2) выполнение в необходимых объемах зоотехнических, ветеринарных и санитарно-эпидемиологических мероприятий;

      3) наличие специалистов зоологического, зоотехнического и ветеринарного профилей, а у иных лиц – навыков по содержанию животных в неволе или полувольных условиях;

      4) наличие разрешения уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      3. В разрешении на содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных указываются обязательные для выполнения требования, а также максимальное количество особей по видам животных. Если физические и юридические лица не выполняют условий разрешения, после трех предупреждений на протяжении шести месяцев разрешение может быть отозвано или аннулировано.

      4. Содержание и разведение в неволе и (или) полувольных условиях редких и находящихся под угрозой исчезновения видов животных в специализированных зоологических питомниках осуществляются в соответствии с положениями об этих питомниках.

      5. Владельцы животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения видам и содержащихся в неволе и (или) полувольных условиях, обязаны провести несъемное кольцевание или мечение этих животных и иметь паспорта на них.

      6. Физические и юридические лица, которые содержат в неволе и (или) полувольных условиях животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения, имеют право на приобретение, сбыт и обмен этих животных в пределах Республики Казахстан только по разрешению уполномоченного государственного органа в области охраны, воспроизводства и использования животного мира.

      7. Физические и юридические лица, имеющие в собственности животных, отнесенных к редким и находящимся под угрозой исчезновения, содержащихся в неволе и (или) полувольных условиях, могут использовать их для целей международной торговли в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан.

      8. Если международная торговля редкими и находящимися под угрозой исчезновения видами животных, разводимыми в неволе и (или) полувольных условиях, может причинить государству экологический и (или) экономический ущерб, Правительство Республики Казахстан вправе вводить ограничения для этой торговли.

Глава 15. Охрана лесов

Статья 267. Экологические требования при пользовании участками государственного лесного фонда при воспроизводстве лесов и лесоразведении на особо охраняемых природных территориях

      Пользование участками государственного лесного фонда при воспроизводстве лесов и лесоразведении на особо охраняемых природных территориях осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

Статья 268. Экологические требования при лесопользовании в городских лесах и лесопарках

      Леса, расположенные в пределах границы городов (городские леса и лесопарки), предназначены для отдыха населения, проведения культурно-оздоровительных и спортивных мероприятий, а также сохранения благоприятной окружающей среды. В городских лесах и лесопарках запрещается осуществление рубок главного пользования и иных видов лесопользования, не совместимых с назначением этих лесов.

Статья 269. Экологические требования при охране, защите, воспроизводстве и использовании древесной и кустарниковой растительности на участках государственного лесного фонда, переданных в пользование собственникам земельных участков или землепользователям

      1. Охрана, защита, воспроизводство и использование древесной и кустарниковой растительности на участках государственного лесного фонда, переданных в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан, в пользование собственникам земельных участков или землепользователям для комплексного ведения сельского и лесного хозяйства, производятся в соответствии с требованиями Лесного кодекса Республики Казахстан.

      2. Собственники земельных участков или землепользователи, в пользование которым переданы участки государственного лесного фонда, обязаны проводить в них лесоустройство и участвовать в проведении государственного учета лесного фонда в порядке, установленном Лесным кодексом Республики Казахстан.

      3. Контроль за состоянием, охраной, защитой, воспроизводством и использованием древесной и кустарниковой растительности, указанной в пункте 1 настоящей статьи, осуществляется уполномоченным государственным органом в области лесного хозяйства.

Статья 270. Экологические требования при охране, защите, пользовании участками государственного лесного фонда, воспроизводстве лесов на участках государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей

      1. Для осуществления охраны, защиты, пользования участками государственного лесного фонда, воспроизводства лесов на участках государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей, государственные лесовладельцы имеют право ограниченного целевого пользования чужим земельным участком (сервитут) в порядке, установленном Лесным кодексом Республики Казахстан.

      2. Для защиты лесов естественного происхождения от неблагоприятных внешних воздействий вдоль границ участков государственного лесного фонда, расположенных среди земельных участков других собственников или землепользователей, устанавливаются охранные зоны шириной двадцать метров.

      3. В пределах охранной зоны запрещается любая деятельность, отрицательно влияющая на состояние лесов на участках государственного лесного фонда.

Статья 271. Экологические требования при охране, защите и использовании защитных насаждений на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений

      1. Защитные насаждения, расположенные на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений, предназначены для защиты данных объектов от неблагоприятных природных явлений, предотвращения загрязнения окружающей среды, снижения шумового воздействия.

      2. В защитных насаждениях на полосах отвода железнодорожных путей, автомобильных дорог, каналов, магистральных трубопроводов и других линейных сооружений допускаются рубки ухода за лесом, санитарные рубки, рубки, связанные с реконструкцией малоценных насаждений, а также насаждений, теряющих защитные, водоохранные и другие функции, и прочие рубки в соответствии с проектами создания защитных насаждений.

      3. Охрана, защита и использование защитных насаждений, указанных в пункте 1 настоящей статьи, осуществляются землепользователями, на землях которых они расположены, в соответствии с Лесным кодексом Республики Казахстан.

Статья 272. Охрана зеленого фонда городских и сельских поселений

      1. Зеленый фонд городских поселений, сельских поселений представляет собой совокупность территорий, на которых расположены лесные и иные насаждения.

      2. Охрана зеленого фонда городских и сельских поселений предусматривает систему мероприятий, обеспечивающих сохранение и развитие зеленого фонда и необходимых для нормализации экологической обстановки и создания благоприятной окружающей среды.

      3. На территориях, находящихся в составе зеленого фонда, запрещается хозяйственная и иная деятельность, оказывающая негативное воздействие на указанные территории и препятствующая осуществлению ими функций экологического, санитарно-гигиенического и рекреационного назначения.

      4. Охрана, защита и воспроизводство лесов, лесоразведение на территориях, указанных в пункте 1 настоящей статьи, осуществляются в соответствии с лесным законодательством Республики Казахстан.

Статья 273. Режим особой охраны природных объектов, расположенных в зеленых поясах:

      1. В целях особой охраны природных объектов, расположенных в зеленых поясах, устанавливается ограниченный режим деятельности.

      2. Ограниченный режим деятельности в зеленых поясах осуществляется в соответствии с принципами:

      1) приоритета осуществления видов деятельности и применения технологий, не приводящих к неблагоприятному изменению состояния природных объектов, расположенных в зеленых поясах;

      2) сбалансированности решения социально-экономических задач и задач особой охраны природных объектов, расположенных в зеленых поясах.

      3. На территориях, входящих в состав зеленых поясов, запрещаются:

      1) использование токсичных химических препаратов, в том числе в целях охраны и защиты лесов, пестицидов, агрохимикатов.

      2) размещение опасных отходов;

      3) размещение объектов, оказывающих негативное воздействие на окружающую среду, отнесенных в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите к опасным производственным объектам;

      4) разработка месторождений полезных ископаемых, за исключением разработки месторождений минеральных вод и лечебных грязей, использования других природных лечебных ресурсов;

      5) создание объектов капитального строительства (за исключением гидротехнических сооружений, линий связи, линий электропередачи, трубопроводов, автомобильных дорог, железнодорожных линий, других линейных объектов и являющихся неотъемлемой технологической частью указанных объектов зданий, строений, сооружений, а также за исключением объектов здравоохранения, образования, объектов для осуществления рекреационной деятельности, туризма);

      6) строительство животноводческих и птицеводческих комплексов и ферм, устройство навозохранилищ;

      7) размещение скотомогильников;

      8) размещение складов ядохимикатов и минеральных удобрений.

      4. Рекультивация нарушенных земель, защита земель от эрозии, подтопления, затопления, заболачивания, вторичного засоления, иссушения, загрязнения отходами, химическими веществами, заражения и других негативных воздействий в зеленых поясах осуществляются в приоритетном порядке.

      5. Мероприятия по рекультивации зеленых зон включают в себя выполнение мер санитарной безопасности в лесах и ликвидацию очагов вредных организмов, в том числе с применением химических препаратов, не влекущих деградации естественных экологических систем, истощения природных ресурсов и иных негативных изменений состояния окружающей среды.

      6. В зеленых поясах запрещаются сплошные рубки лесных и иных насаждений, за исключением случаев, предусмотренных лесным законодательством Республики Казахстан.

      7. Мероприятия по лесовосстановлению осуществляются на территориях зеленых поясов в приоритетном порядке, но не позднее чем через один год с момента проведения рубок соответствующих лесных и иных насаждений.

      8. Особенности использования, охраны, защиты, воспроизводства лесов, расположенных в зеленых поясах, устанавливаются уполномоченным органом Республики Казахстан в области лесного хозяйства.

Глава 16. Государственная заповедная зона в северной части Каспийского моря

Статья 274. Границы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря

      Границы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

Статья 275. Ограничения режима осуществления деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      1. В пределах государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря на основании функционального зонирования выделяются заповедные участки с полным запретом деятельности и дополнительные временные ограничения на проведение отдельных видов работ в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

      2. В заповедной зоне в северной части Каспийского моря устанавливается следующий режим пользования:

      1) для обеспечения нормального нерестового хода рыб и ската молоди в море запрещаются в период с 1 апреля по 15 июля проведение строительных и геофизических работ, испытание скважин и судоходство в приустьевых районах рек Урала и Волги в радиусе 50 километров от наиболее выдвинутой в сторону моря точки казахстанской части наземной дельты реки Волги и наиболее выдвинутой в сторону моря точки наземной дельты реки Урала, а также в полосе шириной 15 километров от береговой линии на 1 января 1994 года между границами вышеуказанных придельтовых пространств и далее на восток до реки Эмба. При этом допускается судоходство судов, осуществляющих промысел рыбы и ее транспортировку, выставление, замену, снятие и проверку средств навигационной обстановки, научно-исследовательские работы по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      2) в период, указанный в подпункте 1) настоящего пункта, процесс добычи нефти должен быть переведен на автономное обеспечение оборудованием, химическими реагентами, горюче-смазочными и другими материалами, продовольствием. Должны быть приняты все меры, обеспечивающие накопление и хранение отходов процесса добычи нефти для их последующего вывоза по окончании периода запрета;

      3) в целях сохранения птиц в местах гнездования (тростниковых зарослях, песчаных прибрежных косах и островах) запрещается в период, указанный в подпункте 1) настоящего пункта, проведение строительных работ, а также испытание скважин;

      4) проведение работ в сроки, отличные от указанных в подпункте 1) настоящего пункта, в пределах тростниковых зарослей (естественный биологический фильтр) на границе суша – море регулируется решениями уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и особо охраняемых природных территорий с учетом сезона года;

      5) для сохранения популяции каспийского тюленя проведение операций по разведке и (или) добыче углеводородов с октября по май месяцы должно осуществляться на расстоянии не ближе 1852 метров (1 морской мили) от мест их концентрации. Учитывая смену лежбищ, должны быть приняты все возможные меры для выявления мест концентрации тюленей;

      6) избежание негативных воздействий на птиц и каспийских тюленей запрещается пролет воздушного транспорта над установленными местами их обитания и размножения на высоте ниже 1 километра, кроме случаев проведения научно-исследовательских и аварийно-спасательных работ с предварительным уведомлением уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и особо охраняемых природных территорий.

      3. Для обеспечения устойчивого существования экосистемы государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря при проектировании разведки и добычи на море максимально ограничивается строительство буровых оснований, испытание скважин и судоходство.

Статья 276. Водоохранная зона Каспийского моря

      Ширина водоохранной зоны по берегу Каспийского моря принимается равной 2000 метров от отметки среднемноголетнего уровня моря за последнее десятилетие, равной минус 27,0 метра.

Статья 277. Районы охраны прибрежных вод в северной части Каспийского моря в местах водопользования населения

      1. Районы охраны прибрежных вод в северной части Каспийского моря в местах водопользования населения устанавливаются местными исполнительными органами в пределах своей компетенции с учетом фактического и перспективного водопользования. Ширина этого района в сторону моря должна быть не менее 3,9 километра (2 мили) от среднемноголетнего уровня моря за последнее десятилетие.

      2. Прибрежная полоса суши, выделяемая в составе районов охраны прибрежных вод в северной части Каспийского моря, в местах водопользования населения соответствует водоохранной зоне Каспийского моря как в части определения границ, так и режима охраны.

Статья 278. Экологические требования при осуществлении деятельности в пределах зоны влияния сгонно-нагонных колебаний уровня Каспийского моря

      1. Зона влияния сгонно-нагонных колебаний уровня Каспийского моря не имеет четко фиксированных границ и ориентировочно распространяется от абсолютных отметок минус 29 метров в пределах акватории до минус 26 метров на суше.

      2. В пределах зоны влияния сгонно-нагонных колебаний уровня моря запрещаются:

      1) проектирование, строительство и ввод в эксплуатацию новых и реконструируемых объектов, не обеспеченных сооружениями и устройствами, предотвращающими загрязнение и засорение водных объектов и их водоохранных зон и полос;

      2) размещение и строительство за пределами населенных пунктов складов для хранения нефтепродуктов, пунктов технического обслуживания техники, механических мастерских, моек, организации и обустройства мест размещения отходов, а также размещение других объектов, негативно влияющих на качество воды;

      3) производство строительных, дноуглубительных и взрывных работ, добыча полезных ископаемых, прокладка кабелей, трубопроводов и других коммуникаций, выполнение буровых, сельскохозяйственных и иных работ без экологического разрешения.

Статья 279. Общие экологические требования при осуществлении деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      При осуществлении деятельности в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря должны соблюдаться следующие экологические требования:

      4) работы, связанные с выемкой и перемещением грунтов, допускаются при наличии специального разрешения, выдаваемого уполномоченным государственным органом по изучению недр, за исключением аварийно-спасательных работ;

      5) строительство, монтаж и демонтаж сооружений могут осуществляться только при использовании технологий, обеспечивающих сбор всех видов загрязняющих веществ;

      6) при проведении любых видов строительных и иных работ запрещается использование взрывных работ в толще воды и на морском дне;

      7) взрывные работы под морским дном могут осуществляться по разрешению уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда и по изучению недр;

      8) запрещаются нарушение мест гнездования водоплавающих и околоводных птиц, а также преграждение доступа к нерестилищам осетровых рыб;

      9) забор воды из моря допускается только при условии оснащения водозаборных сооружений рыбозащитными устройствами;

      10) на водозаборных сооружениях должны быть установлены технические устройства для непрерывного контроля эффективности работы рыбозащитных устройств;

      11) запрещается сброс отходов в море;

      12) сброс сточных вод в море запрещается, за исключением ограниченного перечня очищенных сточных вод, в том числе вод систем охлаждения и пожаротушения, очищенных от нефти морских вод, балластовых вод, сбрасываемых по разрешению уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, а также государственного органа в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      13) температура воды в результате сброса за пределами контрольного створа не должна повышаться более чем на пять градусов по сравнению со среднемесячной температурой воды в период сброса за последние три года;

      14) маршруты для транспорта должны выбираться таким образом, чтобы предотвратить или уменьшить их влияние на морских млекопитающих, рыб и птиц;

      15) запрещается прокладка железнодорожных путей, автомобильных дорог, магистральных трубопроводов, не предусмотренных проектом в зоне действия специальных требований.

      16) для проведения работ в водоохранной зоне и на мелководных прибрежных участках глубиной не более 10 метров должны использоваться транспортные средства, обеспечивающие сохранение высокопродуктивных донных сообществ и нерестилищ. В случае необходимости при проведении мониторинга состояния окружающей среды допускается использование специальных транспортных средств на расширенных гусеницах, шинах низкого давления, воздушной подушке, в минимальной степени нарушающих целостность почвенно-растительного покрова и существующих биоценозов.

Статья 280. Экологические требования при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря

      1. При проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря недропользователь в дополнение к иным экологическим требованиям, предусмотренным настоящим Кодексом, обязан обеспечить соблюдение экологических требований, установленных настоящей статьей.

      2. При обнаружении в пределах контрактной территории ранее пробуренных скважин недропользователь обязан принять их на баланс и проводить по ним мониторинг.

      3. Запрещается сжигание жидких углеводородов на факелах при эксплуатации скважин, за исключением случаев угрозы возникновения аварийной ситуации.

      4. Сжигание углеводородов на факеле при испытании скважин должно быть сведено до минимума с применением наилучшей доступной техники, являющейся наиболее безопасной для окружающей среды. Обоснование применения соответствующей техники осуществляется при проведении оценки воздействия на окружающую среду.

      Недропользователь обязан осуществлять сжигание углеводородов на факеле при испытании скважин с применением указанной в настоящем пункте наилучшей доступной техники только при благоприятных погодных условиях, способствующих рассеиванию дымового шлейфа, при этом конструкция факельных установок должна обеспечивать полное сгорание углеводородов.

      5. В случае расположения скважины на путях миграции птиц должны быть приняты организационно-технические меры для исключения причинения ущерба орнитофауне.

      6. Выбросы в атмосферу при проведении разведки и (или) добычи углеводородов на море в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря подлежат мониторингу и контролю в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан, апробированными принципами и методами, принятыми в международной практике в области охраны окружающей среды при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов.

      7. Закачка отходов бурения в недра запрещается без предварительных операций по их обезвреживанию, определяемых в утвержденном проектном документе для проведения операций по недропользованию.

      8. Закачка в недра попутного газа в северной части Каспийского моря сверх норм, обеспечивающих увеличение нефтеотдачи путем поддержания пластового давления, предусмотренного утвержденным проектными документами для проведения операций по недропользованию, а также нагнетание попутного газа сверх проектных показателей запрещаются.

      9. Все операции по обезвреживанию и хранению отходов бурения (шламы и растворы), не вовлекаемых в повторное использование и не закачиваемых в недра, должны осуществляться на специальном полигоне, расположенном вне государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря. Такой специальный полигон должен быть введен в эксплуатацию не позднее даты начала буровых работ.

      10. Морские объекты, признаваемые в качестве таковых в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании", и обслуживающие их суда должны быть оборудованы установкой для очистки и обеззараживания сточных вод или для сбора, хранения и последующей передачи сточных вод на специализированные суда или береговые приемные устройства. Для сбора или обработки мусора (измельчения или прессования) должны быть предусмотрены соответствующие устройства. Допускается сжигание медицинских и пищевых отходов с применением наилучших доступных техник в соответствии с утвержденным проектным документом.

      11. Перед началом работ по добыче нефти за счет финансовых средств недропользователя должны предусматриваться комплексные программы по охране окружающей среды, включая мероприятия по охране нерестилищ и воспроизводству ценных промысловых рыб, а также среды обитания тюленей в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря.

      12. В составе буровых и тампонажных жидкостей не должны применяться вещества, не согласованные в составе утвержденного технического проекта.

      13. Буровые установки необходимо комплектовать двигателями внутреннего сгорания, отвечающими требованиям Международной морской организации по предельным значениям выхлопов угарных газов.

      14. Энергоустановки должны комплектоваться двигателями внутреннего сгорания или турбинами двойного топлива (дизельное топливо – газ).

      15. При проведении оценки воздействия на окружающую среду намечаемой деятельности по разведке и (или) добыче углеводородов на море в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря анализ современного состояния ранее изученного района намечаемой деятельности должен быть основан на результатах полевых исследований, проведенных не ранее чем за четыре года до представления отчета об оценке воздействия на окружающую среду.

      16. Обязательным элементом при оценке воздействия на окружающую среду является анализ альтернативных вариантов, включая отказ от проведения разведки на особо уязвимых участках акватории моря и прибрежной зоны.

      17. В водоохранной зоне и на мелководных прибрежных участках моря глубиной не более 10 метров бурение скважин осуществляется с помощью буровых установок на электроприводе от внешних сетей. Если бурение ведется буровой установкой от генератора с дизельным топливом и дизельным приводом, то выпуск неочищенных выхлопных газов в атмосферу с таких установок должен быть снижен до минимума.

      18. При проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов на море на каждом морском объекте и на каждом судне, на которых осуществляется перевозка нефти и нефтесодержащих грузов, должны размещаться ресурсы для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне, определяемые в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании.

Статья 281. Экологические требования при проведении геофизических работ

      1. При проведении геофизических работ в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря запрещается:

      1) использовать взрывные источники сейсмических волн и пневмоисточники с параметрами, оказывающими вредное воздействие на ихтиофауну и среду ее обитания;

      2) применять аппаратуру и методы, безопасность которых не подтверждена документально или на основе опытных геофизических работ;

      3) оставлять в море без контроля сейсмические косы во избежание их отрыва и уноса, а также буксировка их по дну.

      2. В целях сохранения популяции каспийского тюленя проведение сейсмических работ и иной хозяйственной деятельности в период с октября по май корректируется отводом сейсмопрофилей на расстояние не менее одной морской мили от мест концентрации тюленей на островных и ледовых лежбищах. Для выявления мест высокой концентрации тюленей, учитывая частую смену лежбищ, должны предусматриваться предварительные авиационные облеты.

      3. В процессе сейсморазведки может быть предусмотрено использование средств отпугивания рыб из зоны работ.

Статья 282. Экологические требования при проектировании и строительстве нефтегазопроводов

      1. Проектирование и строительство нефтегазопроводов и сопровождающих их объектов в зоне влияния сгонно-нагонных колебаний уровня моря должны проводиться с учетом их максимальных амплитуд.

      2. Проектирование автоматических запорных задвижек на нефтегазопроводах необходимо производить с учетом оценки рисков, связанных с возможным нарушением целостности нефтегазопроводов.

      3. При строительстве нефтегазопроводов должны применяться технические средства и оборудование, обеспечивающие минимальный объем нарушений морского дна, и использоваться технологии и методы, локализующие распространение взвешенных веществ в толще воды.

      4. В государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря обязательным является заглубление нефтегазопроводов, обеспечивающее их защиту от повреждения подвижными льдами, якорями судов и прочими посторонними воздействиями техногенного характера.

      5. Вдоль нефтегазопроводов должны устанавливаться охранные зоны в виде участков водного пространства от водной поверхности до дна, заключенного между параллельными плоскостями, отстоящими от оси крайних ниток трубопровода на пятьсот метров с каждой стороны.

      6. Сброс воды при гидроиспытании нефтегазопроводов должен производиться за пределами границ государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря.

Статья 283. Экологические требования для береговых баз снабжения и объектов береговой инфраструктуры

      1. Строительство береговых баз, в том числе складов горюче-смазочных материалов, станции технического обслуживания транспортных средств, кроме портов и причалов, должно осуществляться вне водоохранной зоны берега Каспийского моря с использованием существующей инфраструктуры. Допускаются строительство объектов и выполнение работ в водоохранной зоне, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

      2. Районы причалов и баз снабжения должны планироваться таким образом, чтобы операции по снабжению, техническому обслуживанию и заправке осуществлялись с соблюдением всех требований, обеспечивающих безопасность окружающей среды и здоровья населения.

      3. По завершении функционирования объектов береговой инфраструктуры и их демонтажа должна быть проведена рекультивация земель в соответствии с проектной документацией, согласованной с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 284. Экологические требования для судоходства

      1. Запрещается использовать оборудование и аппаратуру, а также суда, ранее работавшие в иных водных бассейнах, без проведения экологического обследования во избежание случайной интродукции в Каспийское море объектов растительного и животного мира.

      2. Все виды перемещений водным транспортом должны быть представлены в составе предпроектной и проектной документации. На стадии детального проектирования и при организации работ должно быть определено расписание по сезонам и указаны маршруты следования судов на картографических материалах. При выборе маршрутов перемещения должны быть учтены гидрометеорологические условия, включая ледовые, а также периоды и места нереста и миграции ценных видов рыб, лежбищ тюленей, гнездования птиц.

      3. Все суда должны быть оборудованы системами закрытой бункеровки топливом, емкостями по сбору загрязненных вод и бытового мусора, снабженными устройствами, не позволяющими их сброс в открытые водоемы.

      4. Перевозка сыпучих материалов, химических реагентов и опасных грузов должна осуществляться в закрытых контейнерах и специальных емкостях, исключающих их попадание в окружающую среду в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании.

      5. Корпуса судов, других плавательных средств, морских буровых установок и платформ должны быть покрыты современными сертифицированными антикоррозионными материалами.

      6. Заправка судов в море должна производиться с помощью систем, исключающих разливы и утечки топлива и горюче-смазочных материалов.

      7. Шумы и вибрация от судов не должны превышать предельно допустимые уровни шума, установленные санитарно-эпидемиологическими правилами и нормами, гигиеническими нормативами.

      8. Строительное оборудование судов специального назначения должно комплектоваться приспособлениями для снижения уровня шума и вибрации.

      9. Для танкерной перевозки углеводородов и иных опасных веществ в акватории Каспийского моря эксплуатируются танкеры с двойным корпусом.

      10. Суда должны быть снабжены оборудованием, не допускающим загрязнения палуб судов нефтепродуктами, сброса загрязненных сточных вод в водоемы. Запрещается сброс с судов нефти, загрязняющих веществ и содержащих их сточных вод, неочищенных балластных вод, пищевых отходов, бытового мусора и всех видов пластмасс в водные объекты. Меры по предотвращению загрязнения с судов принимаются в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан о торговом мореплавании.

      11. Режим судоходства устанавливается по согласованию с уполномоченными государственными органами в области охраны, воспроизводства и использования животного мира и в области использования и охраны водного фонда.

Статья 285. Экологические требования к консервации и ликвидации объектов операций по разведке и (или) добыче углеводородов

      1. Консервация или ликвидация объектов операций по разведке и (или) добыче углеводородов на море, разведки, в том числе твердых полезных ископаемых, минеральных и (или) питьевых вод, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании.

      2. В случае консервации скважин после завершения испытаний недропользователь обязан провести работы по консервации, обеспечить сохранность бурового основания и надежную герметизацию скважины до момента возобновления работ.

      3. При ликвидации скважин, пробуренных с насыпного основания (подводной бермы или острова), недропользователь обязан обеспечить их герметизацию и контроль за состоянием искусственного основания, предварительно проведя его очистку от возможного загрязнения углеводородами и иными химическими веществами. В случае размыва острова (бермы) недропользователь обязан обозначить его вехой или бакеном до проведения окончательной нивелировки основания и передать координаты уполномоченным государственным органам по изучению недр, внутреннего водного транспорта для нанесения на морские карты в целях обеспечения безопасности судоходства.

      4. При ликвидации скважин, пробуренных с платформ любого типа, их конструкции должны быть полностью демонтированы и удалены, а оголовки герметизированных скважин срезаны на уровне дна во избежание помех рыболовству и судоходству.

      5. Решение о ликвидации насыпных добычных островов, выведенных из эксплуатации, должно приниматься на основании проведенной оценки воздействия на окружающую среду от проведения работ по ликвидации.

      6. Консервация и ликвидация затопленных и подтопленных старых скважин должны выполняться по проектам, прошедшим в соответствии с законодательством Республики Казахстан государственные экологическую экспертизу и экспертизу, проводимую в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании. При этом обязательно должен быть разработан и утвержден план по обеспечению готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне и обеспечен мониторинг консервированных и ликвидированных скважин. Не допускается ведение работ без их обеспечения необходимыми ресурсами для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне в соответствии с планом по обеспечению готовности и действий по ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне.

Статья 286. Мониторинг окружающей среды государственной заповедной зоны в северной части Каспийского моря

      1. В государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря обязательно осуществляется государственный экологический мониторинг уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Недропользователь, проводящий операции по недропользованию в государственной заповедной зоне в северной части Каспийского моря, обязан вести ежегодный производственный мониторинг окружающей среды (по климатическим сезонам) по всей контрактной территории, за исключением мониторинга в зимний период на акватории моря, покрытой льдами, с целью предотвращения негативного воздействия на морскую среду.

      3. Материалами оценки воздействия на окружающую среду каждого этапа операций по разведке и (или) добыче углеводородов (геофизические исследования, инженерно-геологические изыскания, бурение, строительство, обустройство, эксплуатация, ликвидация и иное) должно быть предусмотрено проведение производственного мониторинга, которое включает в себя:

      1) натурные исследования состояния окружающей среды на производственных объектах каждого из этапов операций по разведке и (или) добыче углеводородов;

      2) мониторинг источников загрязнения;

      3) мониторинг состояния окружающей среды;

      4) мониторинг последствия аварийного загрязнения окружающей среды.

      4. Государственный экологический и производственный мониторинг окружающей среды должны включать наблюдения за следующими параметрами:

      1) уровнем загрязнения вод, а также донных отложений по физическим, химическим и гидробиологическим показателям в различных по статусу (режиму) участках Каспийского моря;

      2) балансом и трансформацией загрязняющих веществ в определенных участках Каспийского моря (контрольные точки отбора проб в открытом море, заливах, приустьевых участках, в реках, впадающих в море, районах проведения операций по разведке и (или) добыче углеводородов) на границе раздела атмосфера – вода и накопления их в донных отложениях (осадках);

      3) естественными циркуляционными процессами, гидрометеорологическими показателями (температурой воды, течениями, скоростью и направлением ветров, атмосферными осадками, атмосферным давлением, влажностью воздуха).

      5. В случае необходимости и по требованию уполномоченного органа в области охраны окружающей среды недропользователь должен провести дополнительные исследования состояния окружающей среды.

      6. Недропользователь определяет виды и методы наблюдения за состоянием окружающей среды в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      7. При проведении производственного мониторинга недропользователь должен учитывать результаты наблюдений предыдущих лет и использовать показания уже существующих станций, расположенных на площади работ (в пределах контрактной территории и в ее окружении), в целях продолжения долгосрочного ряда наблюдений.

      8. В случае возникновения аварийных ситуаций должен быть безотлагательно организован мониторинг последствий аварийного загрязнения окружающей среды.

      9. Недропользователь обязан передать результаты производственного мониторинга в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

Глава 17. Государственная заповедная зона в Северном Приаралье

Статья 287. Границы государственной заповедной зоны в Северном Приаралье

      1. Границы государственной заповедной зоны в Северном Приаралье устанавливаются Правительством Республики Казахстан.

      В состав государственной заповедной зоны в Северном Приаралье входит территория зоны экологической катастрофы, определенная в соответствии с Законом Республики Казахстан "О социальной защите граждан, пострадавших вследствие экологического бедствия в Приаралье".

      2. Осушенная часть Аральского моря, акватория Малого Аральского моря и современная дельта реки Сырдарьи входят в зону, предназначенную для формирования системы охраны жизни и здоровья населения, проживающего в экологически неблагоприятных районах, обеспечения условий устойчивой жизнедеятельности, приоритетного снабжения населения экологически чистыми продуктами питания, питьевой водой, улучшения санитарно-эпидемиологической обстановки.

Статья 288. Ограничения режима пользования в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      1. В пределах государственной заповедной зоны в Северном Приаралье на основании функционального зонирования выделяется заповедный участок с полным запретом деятельности и дополнительные временные ограничения на проведение отдельных видов работ в соответствии с Законом Республики Казахстан "Об особо охраняемых природных территориях".

      2. В заповедной зоне устанавливается следующий режим пользования:

      1) для обеспечения нормального нерестового хода рыб в дельтовой и приморской озерных системах запрещаются в период с 1 апреля по 15 июля проведение строительных и геофизических работ. При этом допускаются научно-исследовательские работы по согласованию с уполномоченным государственным органом в области охраны, воспроизводства и использования животного мира;

      2) в целях сохранения птиц в местах гнездования (тростниковых зарослях, песчаных прибрежных косах и островах) запрещается в период, указанный в подпункте 1) настоящего пункта, проведение строительных работ, а также испытание скважин;

      3) проведение работ в сроки, отличные от указанных в подпункте 1) настоящего пункта, в пределах тростниковых зарослей (естественный биологический фильтр) регулируется решениями уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и особо охраняемых природных территорий с учетом сезона года;

      4) на территории заповедной зоны в зависимости от вида особо охраняемой природной территории и установленного правового режима охраны не допускается:

      съезд и проезд вне дорог общего пользования или специальных экскурсионных троп и туристских маршрутов, грунтовых лесных и полевых дорог особо охраняемой природной территории;

      устройство стоянок, установка палаток вне мест, установленных для этих целей;

      рыболовство сетями, другими запрещенными орудиями и средствами;

      изъятие диких животных без соответствующего разрешения;

      отпугивание и прикармливание диких животных;

      разорение гнезд, нор, логовищ и муравейников;

      вырубка, ломка и повреждение деревьев и кустарников, заготовка прутьев на веники и метлы для бытовых нужд;

      разрушение и порча памятников природы, объектов историко-культурного наследия;

      ломка и порча средств наглядной агитации (стендов, панно, аншлагов, и других), лесоустроительных, лесохозяйственных и землеустроительных знаков;

      самовольные выпас скота, сенокошение, заготовка древесины и иное незаконное лесопользование;

      засорение бытовым мусором и отходами почвенного покрова;

      применение шумовых и иных акустических воздействий на окружающую среду согласно нормам шумовых и иных акустических воздействий искусственного происхождения, утвержденных уполномоченным органом в области сельского хозяйства;

      иная деятельность, нарушающая естественное развитие и сохранение объектов государственного природно-заповедного фонда и природных комплексов, кроме случаев проведения научно-исследовательских и аварийно-спасательных работ с предварительным уведомлением уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды и особо охраняемых природных территорий.

Статья 289. Хозяйственная и иная деятельность в водоохранной зоне в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      1. Ширина водоохранной зоны по водным объектам принимается равной 500 метров, водоохранной полосы 35 метров от отметки уреза воды.

      В пределах населенных пунктов границы водоохранной зоны устанавливаются исходя из конкретных условий их планировки и застройки при обязательном инженерном или лесомелиоративном обустройстве береговой зоны (обвалование, лесокустарниковые полосы), исключающем засорение и загрязнение водного объекта.

      2. В пределах водоохранной зоны запрещаются:

      1) проектирование, строительство и ввод в эксплуатацию новых и реконструируемых объектов, не обеспеченных сооружениями и устройствами, предотвращающими загрязнение и засорение водных объектов и их водоохранных зон и полос;

      2) размещение и строительство за пределами населенных пунктов складов для хранения нефтепродуктов, пунктов технического обслуживания спецтехники, механических мастерских, моек, мест размещения отходов, а также размещение других объектов, негативно влияющих на качество воды;

      3) производство строительных, дноуглубительных и взрывных работ, добыча полезных ископаемых, прокладка кабелей, трубопроводов и других коммуникаций, буровых, сельскохозяйственных и иных работ, за исключением случаев, когда эти работы согласованы с уполномоченными государственными органами в области охраны окружающей среды и использования и охраны водного фонда.

Статья 290. Хозяйственная и иная деятельность в предохранительной зоне в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      1. Проведение операций по недропользованию в предохранительной зоне осуществляется в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

      2. В пределах предохранительной зоны запрещается строительство полигонов по захоронению отходов.

Статья 291. Общие экологические требования при осуществлении деятельности в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье

      1. В государственной заповедной зоне в Северном Приаралье запрещается хозяйственная и иная деятельность, которая составляет повышенную экологическую опасность для людей, растительного, животного мира и других природных объектов в случае, если она может повлечь изменения естественного облика охраняемых ландшафтов или нарушение устойчивости экологических систем либо угрожает сохранению и воспроизводству особо ценных природных ресурсов.

      2. В государственной заповедной зоне выделяется участок с заповедным видом режима - Барсакельмесский государственный природный заповедник.

      3. Государственные заповедные зоны могут использоваться во всех целях, предусмотренных для особо охраняемых природных территорий, с учетом особенностей видов режима их охраны.

      4. Ограничения на хозяйственную деятельность собственников земельных участков и землепользователей в государственных заповедных зонах устанавливаются законами Республики Казахстан.

Статья 292. Мониторинг окружающей среды государственной заповедной зоны в Северном Приаралье

      1. В государственной заповедной зоне в Северном Приаралье обязательно осуществляется государственный экологический мониторинг уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Операторы, осуществляющие деятельность в государственной заповедной зоне в Северном Приаралье, обязаны вести ежегодный производственный мониторинг окружающей среды по всей территории.

      3. Операторы определяют виды и методы наблюдения за состоянием окружающей среды в порядке, установленном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Раздел 18. Климат и озоновый слой атмосферы

Глава 18. Государственное регулирование в области выбросов и поглощений парниковых газов

Статья 293. Парниковые газы

      1. Под парниковыми газами понимаются составляющие атмосферу Земли газообразные вещества (химические соединения) как природного, так и антропогенного происхождения, которые способны поглощать или отражать инфракрасное излучение.

      2. Действие настоящего Кодекса распространяется на следующие виды парниковых газов:

      1) диоксид углерода (CO2);

      2) метан (CH4);

      3) закись азота (N2O);

      4) гидрофторуглероды (ГФУ);

      5) перфторуглероды (ПФУ);

      6) гексафторид серы (SF6);

      7) иные вещества, определенные уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи.

      3. Определение уполномоченным органом в области охраны окружающей среды отдельных веществ в качестве парниковых газов осуществляется в случае вступления в силу международных обязательств Республики Казахстан, требующих принятия мер по государственному регулированию в сфере выбросов и поглощений парниковых газов в отношении таких веществ.

Статья 294. Выбросы и поглощения парниковых газов

      1. Под выбросами парниковых газов понимается высвобождение парниковых газов в атмосферу в результате антропогенных процессов.

      2. Под поглощением парниковых газов понимается абсорбция (удаление) парникового газа из атмосферы, происходящая в результате осуществления любого природного процесса или вида деятельности.

      3. Объемы выбросов и поглощений парниковых газов измеряются и рассчитываются в тоннах эквивалента диоксида углерода.

      Под "тонной эквивалента диоксида углерода" понимается одна метрическая тонна диоксида углерода или масса иного парникового газа, эквивалентная по потенциалу глобального потепления одной метрической тонне диоксида углерода.

      Потенциалы глобального потепления определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с положениями международных договоров Республики Казахстан в области изменения климата.

Статья 295. Национальные вклады Республики Казахстан в глобальное реагирование на изменение климата

      1. Республика Казахстан ставит целью обеспечение снижения к 31 декабря 2030 года углеродного баланса Республики Казахстан не менее чем на 15 процентов от уровня углеродного баланса 1990 года.

      Углеродный баланс Республики Казахстан определяется как объем фактических выбросов парниковых газов за минусом объема фактических поглощений парниковых газов за установленный период.

      Указанная в части первой настоящего пункта цель является определяемым на национальном уровне вкладом Республики Казахстан в глобальное реагирование на изменение климата (далее – национальный вклад).

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды разрабатывает последующие национальные вклады Республики Казахстан в соответствии с международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      Последующие национальные вклады Республики Казахстан утверждаются Правительством Республики Казахстан.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды является рабочим органом по реализации международных договоров Республики Казахстан в области изменения климата и осуществляет государственное регулирование в сфере выбросов и поглощения парниковых газов в соответствии с настоящим Кодексом в целях обеспечения достижения национальных вкладов Республики Казахстан, определенных в соответствии с настоящим Кодексом.

      4. Государственные органы и должностные лица Республики Казахстан в пределах своей компетенции обязаны предпринимать действия, направленные на обеспечение выполнения национальных вкладов Республики Казахстан.

Статья 296. Государственное регулирование в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      1. Под государственным регулированием в сфере выбросов и поглощений парниковых газов понимается деятельность государства, направленная на создание условий для сокращения выбросов и увеличения поглощений парниковых газов с учетом необходимости обеспечения устойчивого развития Республики Казахстан и выполнения ее международных обязательств.

      2. Государственное регулирование в сфере выбросов и поглощений парниковых газов осуществляется посредством:

      1) применения инструментов государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) установления рыночного механизма торговли углеродными единицами.

      3. Государственное регулирование в сфере выбросов и поглощений парниковых газов осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом в порядке, установленном правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Правила государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов).

Статья 297. Инструменты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      Государственное регулирование в сфере выбросов и поглощений парниковых газов осуществляется с использованием следующих инструментов:

      1) установление углеродного бюджета;

      2) углеродное квотирование;

      3) администрирование операторов установок.

Статья 298. Углеродный бюджет

      1. Под углеродным бюджетом понимается установленный в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом, предельно допустимый объем для углеродного баланса Республики Казахстан на период углеродного бюджетирования.

      2. Углеродный баланс Республики Казахстан за период углеродного бюджетирования не должен превышать установленный в отношении такого периода углеродный бюджет.

      3. Период углеродного бюджетирования составляет пять последовательных календарных лет.

      4. Углеродным бюджетом определяются объемы квотируемых и неквотируемых выбросов парниковых газов.

      5. Углеродный бюджет разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды для каждого последовательного периода углеродного бюджетирования не позднее, чем за 6 месяцев до начала соответствующего периода углеродного бюджетирования.

      6. Углеродный бюджет разрабатывается с учетом необходимости соблюдения национальных вкладов в соответствии с международными договорами Республики Казахстан таким образом, чтобы:

      1) для периода углеродного бюджетирования с 2021 по 2025 годы углеродный бюджет для 2021 года был не менее чем на 1,5% ниже уровня углеродного баланса 1990 года, для последующих годов – сокращался не менее чем на 1,5% от уровня углеродного бюджета предыдущего года;

      2) для периода углеродного бюджетирования с 2026 по 2030 годы углеродный бюджет для каждого календарного года сокращался не менее чем на 1,5% от уровня углеродного бюджета предыдущего года;

      3) для дальнейших периодов углеродного бюджетирования углеродный бюджет для каждого календарного года был не менее чем на 15% ниже уровня углеродного баланса 1990 года.

Статья 299. Объекты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов

      1. Предусмотренные настоящим Кодексом инструменты государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов применяются к установкам, выбросы парниковых газов которых превышают соответствующие пороговые значения, установленные настоящим Разделом.

      2. Под установкой понимается стационарный источник выбросов парниковых газов или несколько стационарных источников выбросов парниковых газов, связанных между собой единым технологическим процессом и размещенных на одной промышленной площадке.

      Стационарным признается источник выбросов парниковых газов, который не может быть перемещен без его демонтажа и постоянное местоположение которого может быть определено с применением единой государственной системы координат, или который может быть перемещен посредством транспортного или иного передвижного средства, но требует неподвижного (стационарного) относительно земной поверхности положения в процессе его эксплуатации.

      3. Под оператором установки в настоящем Кодексе понимаются физическое или юридическое лицо, в собственности или ином законном пользовании которого находится установка.

Статья 300. Оператор системы торговли углеродными единицами

      1. Оператором системы торговли углеродными единицами является подведомственная организация по регулированию выбросов парниковых газов уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, обеспечивающая техническое и экспертное сопровождение государственного регулирования и международного сотрудничества в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      2. Оператор системы торговли углеродными единицами осуществляет деятельность по:

      1) формированию и ведению государственного углеродного кадастра;

      2) осуществлению государственной инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов;

      3) формированию и ведению государственного реестра углеродных единиц;

      4) сопровождению реализации системы торговли углеродными единицами в Республике Казахстан;

      5) продаже и покупке углеродных единиц.

Статья 301. Углеродное квотирование

      1. Под углеродным квотированием понимается установление государством на период углеродного бюджетирования количественного ограничения совокупного объема квотируемых выбросов парниковых газов, осуществляемых квотируемыми установками в секторах экономики, указанных в пункте 2 настоящей статьи, и распределении углеродных квот субъектам квотирования в соответствии с настоящим Кодексом.

      Под квотируемыми выбросами парниковых газов понимаются выбросы диоксида углерода.

      2. Углеродному квотированию подлежат электроэнергетическая, нефтегазовая, горнодобывающая, металлургическая и химическая промышленность, а также обрабатывающая промышленность в части производства цемента, извести, гипса и кирпича (далее – регулируемые секторы экономики).

      3. Квотируемой установкой признается установка, объем квотируемых выбросов парниковых газов которой превышает двадцать тысяч тонн диоксида углерода в год в регулируемых секторах экономики.

      Субъектом квотирования признается оператор квотируемой установки.

      4. Под углеродной квотой понимается количественный объем квотируемых выбросов парниковых газов, установленный для квотируемой установки на период действия Национального плана углеродных квот в соответствии с пунктом 4 статьи 302 настоящего Кодекса и зачисленный на соответствующий счет оператора квотируемой установки в государственном реестре углеродных единиц.

      Углеродная квота формируется путем распределения единиц углеродной квоты, а также за счет приобретения углеродных единиц субъектом квотирования на углеродном рынке.

      5. Под единицей углеродной квоты понимается углеродная единица, применяемая для исчисления объема углеродной квоты.

      6. Осуществление квотируемых выбросов парниковых газов квотируемой установкой в объеме, превышающем имеющуюся у субъекта квотирования углеродную квоту, запрещается.

      7. Субъект квотирования вправе самостоятельно распределять имеющиеся у него единицы углеродной квоты между своими установками в пределах периода квотирования.

      8. Субъект квотирования вправе осуществлять перенос непогашенных единиц углеродной квоты между отчетными периодами в пределах периода действия Национального плана углеродных квот.

      9. Субъект квотирования вправе продать или купить единицы углеродной квоты, за исключением единиц, полученных в соответствии с пунктом 8 статьи 307 настоящего Кодекса.

      10. Углеродное квотирование осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом и в порядке, установленном Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      11. В случае превышения установленной углеродной квоты субъект квотирования вправе компенсировать недостаток в углеродной квоте приобретенными углеродными единицами, дополнительной углеродной квотой и (или) офсетными единицами.

Статья 302. Национальный план углеродных квот

      1. Национальный план углеродных квот является документом, устанавливающим общее количество единиц углеродной квоты, подлежащих распределению между субъектами квотирования по регулируемым секторам экономики, а также объем резерва единиц углеродной квоты.

      2. Национальный план углеродных квот разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Период действия Национального плана углеродных квот должен соответствовать периоду углеродного бюджетирования.

      Отчетным периодом Национального плана углеродных квот является один календарный год.

      4. Общее количество единиц углеродной квоты, подлежащих бесплатному распределению между субъектами квотирования по регулируемым секторам экономики, рассчитывается в порядке, установленном Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      5. В категорию резерва Национального плана углеродных квот включаются углеродные единицы в целях:

      1) бесплатного распределения единиц углеродной квоты для новых квотируемых установок, вводимых в эксплуатацию в соответствующий период действия Национального плана углеродных квот;

      2) бесплатного распределения единиц углеродной квоты для ранее не учтенных квотируемых установок, выявленных в соответствующий период действия Национального плана углеродных квот;

      3) бесплатного распределения дополнительных единиц углеродной квоты в случае увеличения мощности квотируемых установок в соответствующий период действия Национального плана углеродных квот;

      4) бесплатного распределения единиц углеродной квоты для установок субъектов администрирования, переходящих в категорию квотируемых установок в соответствующий период действия Национального плана углеродных квот;

      5) продажи единиц углеродной квоты на условиях аукциона.

      6. Объем резерва единиц углеродной квоты рассчитывается на основании среднего показателя прогнозируемого ежегодного темпа роста валового внутреннего национального продукта на соответствующий период согласно информации уполномоченного органа в области государственного планирования.

      7. Управление резервом Национального плана углеродных квот осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      8. Установка субъектов администрирования включается в категорию квотируемых установок на основании верифицированного отчета об инвентаризации парниковых газов, подтверждающего, что выбросы установки превышают двадцать тысяч тонн диоксида углерода в год.

      Установка, указанная в части первой настоящего пункта, подлежит углеродному квотированию с 1 января года, следующего за годом предоставления соответствующего верифицированного отчета об инвентаризации парниковых газов.

      9. Вводимая в эксплуатацию новая квотируемая установка подлежит углеродному квотированию с 1 января года, следующего за годом введения ее в эксплуатацию.

      10. Углеродные единицы, включенные в категорию резерва, указанную в подпункте 5) пункта 5 настоящей статьи, передаются оператору системы торговли углеродными единицами для организации их продажи на условиях аукциона.

      11. Средства от продажи углеродных единиц из резерва поступают на счет оператора системы торговли углеродными единицами для финансирования мероприятий, программ и проектов по регулированию выбросов и поглощений парниковых газов.

Статья 303. Распределение единиц углеродной квоты

      1. Распределение единиц углеродной квоты среди субъектов квотирования осуществляется посредством их бесплатного распределения и продажи посредством аукциона в пределах объемов, определенных Национальным планом углеродных квот.

      2. Количество единиц углеродной квоты для квотируемых установок, подлежащее бесплатному распределению, рассчитывается путем применения бенчмарков в соответствии с Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      Под бенчмарком понимается удельный объем выбросов квотируемых парниковых газов на единицу продукции.

      Перечень бенчмарков в регулируемых секторах экономики разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Распределение единиц углеродной квоты путем их продажи посредством аукциона осуществляется в соответствии со статьей 322 настоящего Кодекса.

      4. Для зачисления единиц углеродной квоты субъект квотирования открывает счет в государственном реестре углеродных единиц в соответствии с Правилами ведения государственного реестра углеродных единиц, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Углеродная квота зачисляется на соответствующий счет оператора квотируемой установки в государственном реестре углеродных единиц в течение 10 рабочих дней со дня утверждения Национального плана углеродных квот.

      6. Единицы углеродной квоты в пределах действия Национального плана углеродных квот могут переноситься с одного отчетного периода на другой.

      7. Неиспользованные (непогашенные) единицы углеродной квоты не переносятся на следующий Национальный план углеродных квот.

      8. Срок действия единиц углеродной квоты ограничивается девяноста рабочими днями после даты окончания предоставления отчетности по последнему отчетному году соответствующего Национального плана углеродных квот, в соответствии с которым они были распределены.

Статья 304. Погашение углеродных единиц

      1. Под погашением углеродных единиц понимается изъятие из обращения углеродных единиц путем их списания с соответствующего счета субъекта квотирования и зачисления на счет погашения квот в государственном реестре углеродных единиц.

      2. Погашение углеродных единиц осуществляется ежегодно в размере, равном произведенным квотируемой установкой фактическим квотируемым выбросам парниковых газов, которые определяются согласно зарегистрированному верифицированному отчету об инвентаризации парниковых газов за отчетный год.

      3. Оператор системы торговли углеродными единицами в течение пяти рабочих дней после регистрации верифицированного отчета об инвентаризации парниковых газов переводит погашенные единицы углеродной квоты со счета субъекта квотирования на счет погашения квот.

Статья 305. Мониторинг выбросов парниковых газов квотируемых установок

      1. Субъект квотирования разрабатывает обязательный для исполнения план мониторинга выбросов парниковых газов квотируемой установки (далее – план мониторинга) на период действия Национального плана углеродных квот.

      2. Субъект квотирования до первого апреля первого года действия Национального плана углеродных квот предоставляет валидированный план мониторинга в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      В случае непредоставления плана мониторинга в установленный частью первой настоящего пункта срок, счет субъекта квотирования в государственном реестре углеродных единиц в течение пяти рабочих дней подлежит блокированию до представления требуемых документов.

      3. Мониторинг выбросов парниковых газов квотируемой установки осуществляется в соответствии с Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      4. Форма плана мониторинга устанавливается Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

Статья 306. Инвентаризация выбросов парниковых газов квотируемых установок

      1. Под инвентаризацией парниковых газов понимается определение фактических объемов выбросов и поглощений парниковых газов за отчетный период.

      2. Субъект квотирования до первого апреля текущего года обязан заполнить электронную форму отчета об инвентаризации парниковых газов за предыдущий год в государственном углеродном кадастре.

      Форма отчета об инвентаризации парниковых газов устанавливается Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      3. Методики расчетов парниковых газов в регулируемых секторах экономики разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Субъект квотирования направляет заполненную электронную форму отчета об инвентаризации парниковых газов посредством государственного углеродного кадастра для верификации в аккредитованный орган по валидации и верификации.

      5. Аккредитованный орган по валидации и верификации проводит верификацию отчета об инвентаризации парниковых газов за отчетный год в государственном углеродном кадастре. В случае необходимости внесения корректировок в отчет об инвентаризации парниковых газов аккредитованный орган по валидации и верификации направляет его на доработку субъекту квотирования.

      6. Оператор системы торговли углеродными единицами в течение 20 рабочих дней со дня направления ему верифицированного отчета об инвентаризации парниковых газов рассматривает его на предмет соответствия утвержденной форме, наличия верификации, корректности расчетов выбросов парниковых газов и применения коэффициентов, использованных для расчета выбросов парниковых газов, и по результатам рассмотрения:

      1) регистрирует отчет об инвентаризации парниковых газов в случае его соответствия требованиям абзаца первого настоящего пункта;

      2) в случае несоответствия отчета об инвентаризации парниковых газов требованиям абзаца первого настоящего пункта направляет его на доработку субъекту квотирования, а также уведомляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для принятия мер в отношении аккредитованных органов по валидации и верификации.

      7. На основе зарегистрированных отчетов об инвентаризации парниковых газов оператор системы торговли углеродными единицами осуществляет анализ и прогнозирование выбросов и поглощения парниковых газов, и в случае необходимости вносит уполномоченному органу в области охраны окружающей среды предложения по совершенствованию законодательства Республики Казахстан в сфере регулирования выбросов парниковых газов.

      8. Контроль инвентаризации парниковых газов осуществляется в соответствии с Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

Статья 307. Изменение углеродной квоты

      1. Субъект квотирования обращается в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для получения дополнительной углеродной квоты при отсутствии или недостатке основной квоты в случае увеличения мощности квотируемой установки в период действия Национального плана углеродных квот.

      Под увеличением мощности понимается увеличение годового объема добычи, производства, переработки и (или) транспортировки продукции.

      2. В целях получения дополнительной квоты субъект квотирования не ранее 1 апреля, но не позднее 1 октября года, следующего за отчетным, подает в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды заявление на изменение углеродной квоты и расчеты, обосновывающие изменение углеродной квоты.

      В случае обращения за дополнительной углеродной квотой по последнему году действия Национального плана углеродных квот субъект квотирования подает в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды указанные в части первой настоящего пункта документы не ранее 1 апреля, но не позднее 1 июня года, следующего за отчетным.

      3. Дополнительная углеродная квота рассчитывается по следующей формуле:

      М = (Х – У) × Z,

      где:

      М – запрашиваемая дополнительная углеродная квота;

      Х – подтвержденный объем продукции, указанный в верифицированном отчете об инвентаризации парниковых газов за предыдущий отчетный год;

      У – значение объема продукции, использованное для расчета углеродной квоты для установки на один год в действующем Национальном плане углеродных квот;

      Z – бенчмарк.

      4. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды рассматривает документы, представленные субъектом квотирования для получения дополнительной углеродной квоты, в течение пятнадцати рабочих дней с момента их получения.

      5. В случае принятия положительного решения о выдаче дополнительной углеродной квоты уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение трех рабочих дней направляет соответствующие уведомления субъекту квотирования и оператору системы торговли углеродными единицами с указанием субъекта квотирования, квотируемой установки и объема дополнительной углеродной квоты.

      6. В случаях неполноты представленных документов и (или)их несоответствия требованиям пунктов 1 – 3 настоящей статьи уполномоченный орган в области охраны окружающей среды направляет их на доработку.

      После представления субъектом квотирования доработанных документов уполномоченный орган в области охраны окружающей среды рассматривает их в сроки, указанные в пункте 4 настоящей статьи.

      7. Информация о выданной дополнительной углеродной квоте публикуется на официальном интернет-ресурсе оператора системы торговли углеродными единицами.

      8. Единицы углеродной квоты, образованные за счет снижения мощности квотируемой установки, не могут быть проданы и подлежат возврату в резерв Национального плана углеродных квот в порядке, установленном Правилами государственного регулирования в сфере выбросов и поглощений парниковых газов.

      Под снижением мощности понимается снижение годового объема добычи, производства, переработки и (или) транспортировки продукции.

      9. В случае ликвидации (вывода из эксплуатации) квотируемой установки субъект квотирования обязан уведомить об этом уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение 10 рабочих дней со дня принятия решения о ликвидации с приложением отчета об инвентаризации парниковых газов за последний отчетный период, в котором осуществлялась эксплуатация соответствующей установки.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение трех рабочих дней после получения уведомления от субъекта квотирования уведомляет оператора системы торговли углеродными единицами о переносе неиспользованных единиц углеродной квоты со счета выведенной из эксплуатации установки на счет резерва Национального плана углеродных квот.

      10. Нераспределенные углеродные единицы резерва, предназначенные для выдачи дополнительной углеродной квоты, погашаются по истечении девяноста рабочих дней после даты окончания предоставления отчетности по последнему отчетному году соответствующего Национального плана углеродных квот.

Статья 308. Смена оператора квотируемой установки

      1. В случае смены оператора квотируемой установки все предусмотренные настоящим Разделом права и обязанности предыдущего оператора переходят к новому оператору квотируемой установки.

      2. Новый оператор квотируемой установки обязан в течение 10 рабочих дней подать оператору системы торговли углеродными единицами заявление о внесении соответствующих изменений в государственный реестр углеродных единиц, к которому должна быть приложена нотариально засвидетельствованная копия соответствующего правоустанавливающего документа в отношении квотируемой установки (договора купли-продажи, акта приема-передачи установки или иного документа, подтверждающего право собственности или иного законного пользования нового оператора в отношении квотируемой установки).

      3. Оператор системы торговли углеродными единицами в течение пяти рабочих дней после получения заявления и документов, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, вносит соответствующие изменения в государственный реестр углеродных единиц.

Статья 309. Изменение наименования и (или) организационно-правовой формы оператора квотируемой установки

      1. В случаях изменения своего наименования и (или) организационно-правовой формы оператор квотируемой установки обязан в течение 10 рабочих дней подать оператору системы торговли углеродными единицами заявление о внесении соответствующих изменений в государственный реестр углеродных единиц.

      2. Оператор системы торговли углеродными единицами в течение пяти рабочих дней после получения заявления, предусмотренного пунктом 1 настоящей статьи, вносит соответствующие изменения.

Статья 310. Углеродный офсет

      1. Под углеродным офсетом понимается сокращение выбросов парниковых газов и (или) увеличение поглощения парниковых газов, достигнутые в результате осуществления деятельности или видов деятельности в любых секторах экономики в Республике Казахстан, направленных на сокращение выбросов парниковых газов и (или) увеличение поглощения парниковых газов.

      Углеродным офсетом не может быть признано сокращение квотируемых выбросов парниковых газов квотируемой установки.

      2. Физическое или юридическое лицо, осуществляющее деятельность или виды деятельности, указанные в части первой пункта1 настоящей статьи (далее – заявитель проекта), вправе представить свой проект на рассмотрение уполномоченному органу в области охраны окружающей среды в целях получения одобрения углеродного офсета и получения офсетных единиц.

      3. Под офсетной единицей понимается углеродная единица, применяемая в целях исчисления углеродного офсета.

      4. Одобрение углеродного офсета и предоставление офсетных единиц осуществляются в соответствии с правилами, разработанными и утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Введение в обращение офсетных единиц осуществляется оператором системы торговли углеродными единицами посредством их передачи на счет заявителя проекта в государственном реестре углеродных единиц.

      6. Офсетные единицы являются бессрочными по сроку действия, за исключением случаев ограничения их срока действия на момент ввода в обращение.

      7. Заявитель проекта имеет право продать офсетные единицы в порядке, определенном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Субъект квотирования вправе уменьшить объемы погашения единиц углеродной квоты на объем полученных (приобретенных) офсетных единиц.

Статья 311. Углеродные единицы и углеродный рынок

      1. Углеродная единица является учетной единицей углеродной квоты или углеродного офсета и равна одной тонне эквивалента диоксида углерода.

      2. Углеродная единица (единица углеродной квоты, офсетная единица) является товаром, разрешенным для оборота между субъектами углеродного рынка в Республике Казахстан в соответствии с настоящим Кодексом.

      3. Субъектами углеродного рынка являются:

      1) субъекты квотирования;

      2) физические и юридические лица, участвующие в реализации углеродных офсетов;

      3) оператор системы торговли углеродными единицами.

      4. Система торговли углеродными единицами в Республике Казахстан состоит из первичного и вторичного углеродных рынков.

      На первичном углеродном рынке оператор системы торговли углеродными единицами осуществляет продажу единиц углеродной квоты из соответствующей категории резерва Национального плана углеродных квот субъектам углеродного рынка на условиях аукциона.

      На вторичном углеродном рынке субъекты углеродного рынка осуществляют между собой куплю-продажу углеродных единиц посредством прямой сделки или через товарную биржу.

      5. Правила торговли углеродными единицами разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Торговля углеродными единицами на товарной бирже организуется в соответствии с законодательством Республики Казахстан о товарных биржах.

      7. Товарная биржа, на которой осуществляется торговля углеродными единицами, определяется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с Правилами торговли углеродными единицами.

      8. Продажа и покупка углеродных единиц оператором системы торговли углеродными единицами осуществляется через товарную биржу.

      9. Субъект квотирования, заявитель проекта вправе реализовать единицы углеродной квоты и офсетные единицы путем прямой продажи по договору купли-продажи по цене не ниже уровня биржевой котировки единицы углеродной квоты и офсетной единицы на день совершения сделки.

      При отсутствии биржевой котировки цен на единицу углеродной квоты или офсетную единицу на товарной бирже на день совершения сделки цена определяется по последней доступной котировке цен на единицы углеродной квоты или офсетной единицы.

      10. Углеродные единицы, которые аннулированы, погашены, изъяты из обращения или выведены из обращения по решению уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, не могут быть объектом торговли.

      11. Правила торговли углеродными единицами, выпущенными в обращение в Республике Казахстан, на углеродном рынке иностранного государства, а также торговли углеродными единицами, выпущенными в обращение в иностранном государстве, на углеродном рынке Республики Казахстан определяются международными договорами Республики Казахстан.

Статья 312. Государственный реестр углеродных единиц

      1. Государственный реестр углеродных единиц – электронная система учета операций, связанных с введением в обращение, хранением, передачей, приобретением, резервированием, блокированием, погашением, аннулированием, изъятием из обращения углеродных единиц.

      2. В государственном реестре углеродных единиц открывается отдельный счет в отношении каждой квотируемой установки.

      3. Разработка и ведение государственного реестра углеродных единиц организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Государственный реестр углеродных единиц формирует и ведет оператор системы торговли углеродными единицами в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Основными функциями государственного реестра углеродных единиц являются обеспечение точного учета углеродных единиц, которые введены в обращение, находятся на хранении, переданы, приобретены, резервированы, блокированы, аннулированы, погашены, изъяты из обращения, а также обмен данными с другими национальными реестрами.

Статья 313. Администрирование установок

      1. Администрируемой установкой признается установка, объем квотируемых выбросов парниковых газов которой составляет от десяти тысяч до двадцати тысяч тонн диоксида углерода в год в регулируемых секторах экономики.

      Субъектом администрирования признается оператор администрируемой установки.

      2. Субъект администрирования в срок до первого апреля текущего года обязан заполнить электронную форму отчета об инвентаризации парниковых газов администрируемой установки за предыдущий год в государственном углеродном кадастре.

      3. Отчет об инвентаризации парниковых газов администрируемой установки не подлежит верификации.

      4. Субъекты администрирования вправе участвовать в качестве заявителя проекта, направленного на сокращение выбросов или увеличение поглощения парниковых газов, в целях получения углеродного офсета.

      5. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет контроль за объемом квотируемых выбросов парниковых газов администрируемых установок.

Статья 314. Государственная система инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов

      1. Государственная система инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов представляет собой совокупность организационных мероприятий по сбору, обработке, хранению и анализу данных, необходимых для определения фактических объемов выбросов и поглощений парниковых газов в Республике Казахстан за соответствующий период.

      2. Сбор информации для государственной инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов основывается на данных топливно-энергетического баланса Республики Казахстан, статистической отчетности, а также на сведениях, представленных в отчетах об инвентаризации парниковых газов, в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      3. Организацию и координацию функционирования государственной системы инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов осуществляет уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      4. Подготовку государственной инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов осуществляет оператор системы торговли углеродными единицами.

      5. Контроль полноты, прозрачности и достоверности государственной инвентаризации выбросов и поглощений парниковых газов проводится ежегодно в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 315. Государственный углеродный кадастр

      1. Государственный углеродный кадастр представляет собой систему учета источников выбросов парниковых газов, количества выбросов, произведенных ими, а также количества сокращения выбросов или увеличения поглощения парниковых газов в пределах границ, установленных для оператора установки.

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует разработку и ведение государственного углеродного кадастра.

      3. Ведение государственного углеродного кадастра осуществляется оператором системы торговли углеродными единицами в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Государственный углеродный кадастр содержит сведения об источниках выбросов парниковых газов, операторах установок, о количестве выбросов и поглощений парниковых газов.

      5. На основе данных государственного углеродного кадастра уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обеспечивает организацию системы государственного контроля за объемами выбросов и поглощением парниковых газов, выполнение обязательств Республики Казахстан по ежегодной отчетности в соответствии с международными договорами Республики Казахстан.

Статья 316. Валидация и верификация

      1. Валидация – систематический, независимый и документально оформленный процесс оценки соответствия и подтверждения плана мониторинга, а также документации в рамках разработки проектов по сокращению выбросов или увеличению поглощения парниковых газов требованиям, установленным международными стандартами и законодательством Республики Казахстан.

      2. Верификация – систематический, независимый и документально оформленный процесс оценки соответствия и подтверждения достоверности сведений, указанных в отчете об инвентаризации парниковых газов и в отчете о реализации проектов по сокращению выбросов или увеличению поглощения парниковых газов, требованиям, установленным международными стандартами и законодательством Республики Казахстан.

      3. Аккредитация органов по валидации и верификации осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об аккредитации в области оценки соответствия.

      4. Орган по валидации и верификации несет ответственность за достоверность валидации и верификации.

      5. Валидация и верификация осуществляются за счет средств оператора установки.

      6. Орган по валидации и верификации не может верифицировать или валидировать разработанные с его участием отчет об инвентаризации парниковых газов или план мониторинга.

      7. Валидация и верификация одного и того же проекта по сокращению выбросов или увеличению поглощения парниковых газов не могут проводиться одним и тем же органом по валидации и верификации.

      8. Валидация и верификация осуществляются в соответствии с Правилами проведения валидации и верификации, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, и национальными стандартами, утвержденными уполномоченным органом в сфере стандартизации, если иное не предусмотрено международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

Глава 19. Охрана озонового слоя атмосферы

Статья 317. Озоновый слой и его охрана

      1. Озоновый слой означает слой атмосферного озона над пограничным слоем планеты Земля.

      2. Под охраной озонового слоя понимается система мер, осуществляемых государственными органами, юридическими лицами и индивидуальными предпринимателями по предотвращению разрушения озонового слоя и его восстановлению в целях защиты жизни и здоровья человека и окружающей среды от неблагоприятных последствий, вызванных разрушением озонового слоя.

Статья 318. Озоноразрушающие вещества и обращение с ними

      1. Под веществами, разрушающими озоновый слой (далее – озоноразрушающие вещества), понимаются химические вещества, которые существуют самостоятельно или в смеси, используются в деятельности либо являются продуктом деятельности и могут оказать вредное воздействие на озоновый слой Земли.

      2. Химические вещества, не отнесенные в соответствии с настоящим Кодексом к озоноразрушающим, признаются озонобезопасными веществами.

Статья 319. Государственное регулирование деятельности в области охраны озонового слоя

      Государственное регулирование в области охраны озонового слоя осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и включает в себя:

      1) регулирование потребления озоноразрушающих веществ;

      2) регулирование обращения с озоноразрушающими веществами.

Статья 320. Регулирование потребления озоноразрушающих веществ

      1. Под потреблением озоноразрушающих веществ понимается общее количество озоноразрушающих веществ, ввезенных в Республику Казахстан, для постоянного размещения на ее территории, за вычетом озоноразрушающих веществ, вывезенных из Республики Казахстан для постоянного размещения за ее пределами, за определенный период.

      2. Регулирование потребления озоноразрушающих веществ осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды посредством:

      1) установления лимитов (квот) потребления озоноразрушающих веществ, в соответствии с международными договорами Республикой Казахстан по веществам, разрушающим озоновый слой;

      2) осуществления лицензирования ввоза на территорию Республики Казахстан из государств, не являющихся членами Евразийского экономического союза, и вывоза с территории Республики Казахстан в эти государства озоноразрушающих веществ и содержащей их продукции;

      3) выдачи разрешений на ввоз на территорию Республики Казахстан из государств – членов Евразийского экономического союза и вывоз с территории Республики Казахстан в эти государства озоноразрушающих веществ и содержащей их продукции.

      Правила выдачи разрешений на ввоз на территорию Республики Казахстан из государств – членов Евразийского экономического союза и вывоз с территории Республики Казахстан в эти государства озоноразрушающих веществ и содержащей их продукции утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 321. Регулирование обращения с озоноразрушающими веществами

      1. Обращение с озоноразрушающими веществами включает в себя следующие операции:

      1) использование озоноразрушающих веществ в производстве, при техническом обслуживании или ремонте, включая операции дозаправки продукции и оборудования, либо в иных технологических процессах (далее – использование озоноразрушающих веществ);

      2) транспортировку озоноразрушающих веществ;

      3) хранение озоноразрушающих веществ;

      4) рекуперацию озоноразрушающих веществ, под которой понимается извлечение, сбор и хранение озоноразрушающих веществ, содержащихся в машинах и оборудовании, их составных частях, контейнерах, в ходе их технического обслуживания или перед выводом их из эксплуатации;

      5) восстановление озоноразрушающих веществ, под которым понимается обработка рекуперированных озоноразрушающих веществ в целях восстановления потребительских свойств озоноразрушающих веществ;

      6) утилизацию озоноразрушающих веществ, под которой понимается комплекс мероприятий, направленных на сбор и хранение озоноразрушающих веществ, извлекаемых из механизмов, оборудования, контейнеров и других устройств в ходе их технического обслуживания или перед списанием, в целях рециркуляции или обезвреживания озоноразрушающих веществ, не подлежащих восстановлению.

      2. Рециркуляция (рециклирование) озоноразрушающих веществ – повторное использование рекуперированных озоноразрушающих веществ после их восстановления.

      3. Обезвреживание озоноразрушающих веществ – устранение опасных свойств озоноразрушающих веществ посредством разрушения, приводящего их к постоянной трансформации или разложению на компоненты, не оказывающие вредного воздействия на окружающую среду, включая озоновый слой.

      4. Регулирование обращения с озоноразрушающими веществами осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды посредством выдачи разрешений на производство работ с использованием озоноразрушающих веществ, ремонт, монтаж, обслуживание оборудования, содержащего озоноразрушающие вещества, транспортировку, хранение, рекуперацию, восстановление, утилизацию озоноразрушающих веществ.

      Правила выдачи разрешений на осуществление деятельности, указанной в части первой настоящего пункта, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 322. Государственный кадастр и инвентаризация озоноразрушающих веществ

      1. Государственный кадастр озоноразрушающих веществ представляет собой периодически пополняемую и уточняемую систему учета потребления и обращения озоноразрушающих веществ, включающую данные о их местонахождении, компонентном составе, количественных и качественных характеристиках, условиях использования.

      2. Все виды озоноразрушающих веществ подлежат учету в Государственном кадастре озоноразрушающих веществ.

      3. Разработка и ведение Государственного кадастра озоноразрушающих веществ организуется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Правила ведения государственного кадастра озоноразрушающих веществ утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Государственный кадастр озоноразрушающих веществ ведется в целях обеспечения государственных органов, заинтересованных физических и юридических лиц информацией для оценки, прогнозирования, разработки технологических, экономических, правовых и других решений в отношении обеспечения охраны окружающей среды, а также ведения общегосударственного комплексного учета озоноразрушающих веществ в целях выполнения международных обязательств Республики Казахстан.

      6. На основе данных Государственного кадастра озоноразрушающих веществ уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет анализ и прогнозирование потребления озоноразрушающих веществ, обеспечивает организацию системы государственного контроля за озоноразрушающими веществами для выполнения обязательств Республики Казахстан по ежегодной отчетности в соответствии с международными договорами по охране озонового слоя, ратифицированными Республикой Казахстан.

      7. Для ведения Государственного кадастра озоноразрушающих веществ юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие обращение с озоноразрушающими веществами и (или) имеющие на балансе оборудование, содержащее озоноразрушающие вещества, представляют в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды отчет по обращению с озоноразрушающими веществами и отчет по инвентаризации озоноразрушающих веществ по формам, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Под инвентаризацией озоноразрушающих веществ понимается определение объема озоноразрушающих веществ, содержащихся в оборудовании и технических устройствах.

      Правила инвентаризации озоноразрушающих веществ утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      9. Отчет по обращению с озоноразрушающими веществами представляется ежегодно по состоянию на 1 января не позднее первого квартала года, следующего за отчетным, на бумажном и (или) электронном носителях посредством заполнения электронной формы в системе Государственного кадастра озоноразрушающих веществ в соответствии с Правилами ведения Государственного кадастра озоноразрушающих веществ и подписания электронной цифровой подписью должностного лица, ответственного за предоставление информации.

      Отчет по инвентаризации озоноразрушающих веществ представляется первоначально по состоянию на 1 января не позднее первого квартала года, следующего за отчетным, на бумажном и (или) электронном носителях посредством заполнения формы в информационной системе Государственного кадастра озоноразрушающих веществ в соответствии с Правилами ведения Государственного кадастра озоноразрушающих веществ и подписания электронной цифровой подписью должностного лица, ответственного за предоставление информации, и представляется повторно – в случае внесения изменений.

      10. Сводные данные государственного кадастра озоноразрушающих веществ являются открытыми и доступными.

      11. Государственный кадастр озоноразрушающих веществ размещается и актуализируется в информационной системе, интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Статья 323. Общие требования к деятельности по обращению и потреблению озоноразрушающих веществ

      1. Юридические лица и индивидуальные предприниматели при обращении с озоноразрушающими веществами обязаны:

      1) сокращать потребление озоноразрушающих веществ и принимать необходимые меры к полному прекращению их потребления в соответствии с международными обязательствами Республики Казахстан об охране озонового слоя;

      2) соблюдать требования настоящего Кодекса и Правил по обращению с озоноразрушающими веществами;

      3) по требованию уполномоченного органа в области охраны окружающей среды при проведении государственного экологического контроля предъявлять для осуществления контроля имеющиеся в наличии озоноразрушающие вещества и продукцию, содержащую озоноразрушающие вещества, а также документацию по обращению с озоноразрушающими веществами;

      4) не превышать установленные лимиты потребления озоноразрушающих веществ;

      5) вести инвентаризацию и учет потребления и обращения озоноразрушающих веществ в соответствии с правилами инвентаризации озоноразрушающих веществ и правилами учета потребления и обращения озоноразрушающих веществ;

      6) обеспечить их безопасное использование, хранение, транспортировку, рекуперацию, восстановление, утилизацию;

      7) разрабатывать и выполнять мероприятия по сбору озоноразрушающих веществ и их хранению в герметичной таре в целях утилизации, восстановления, рекуперации и (или) обезвреживания.

      2. Запрещается:

      1) перемещение озоноразрушающих веществ физическими лицами для личного пользования (в некоммерческих целях);

      2) обращение с озоноразрушающими веществами и продукцией, содержащей озоноразрушающие вещества, в отношении которых установлен запрет ввоза на таможенную территорию Евразийского экономического союза и (или) вывоза с таможенной территории Евразийского экономического союза согласно Решению Коллегии Евразийской экономической комиссии "О мерах нетарифного регулирования" от 21 апреля 2015 года №30, за исключением их утилизации, рециркуляции и восстановления (или) обезвреживания;

      3) выброс в атмосферный воздух озоноразрушающих веществ, за исключением технологических потерь таких веществ в объемах, установленных проектной, конструкторской и иной технической документацией;

      4) проектирование, реконструкция, техническое перевооружение, расширение, новое строительство объектов с использованием технологий, оборудования, веществ и материалов, предусматривающих обращение с озоноразрушающими веществами, в отношении которых установлен запрет ввоза на таможенную территорию Евразийского экономического союза и (или) вывоза с таможенной территории Евразийского экономического союза согласно Решению Коллегии Евразийской экономической комиссии "О мерах нетарифного регулирования" от 21 апреля 2015 года №30, за исключением их утилизации, рециркуляции и восстановления (или) обезвреживания.

      Данный пункт вступает в силу в случае введения запрета в Республику Казахстан ввоза и вывоза из Республики Казахстан озоноразрушающих веществ.

      3. Правила по обращению с озоноразрушающими веществами утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Глава 20. Государственное управление в сфере адаптации к изменению климата

Статья 324. Изменение климата и адаптация к нему

      1. Под изменением климата понимается статистически значимое колебание средних показателей состояния климата либо его изменчивости в течение десятилетия или более продолжительного периода, которое прямо или косвенно обусловлено деятельностью человека, вызывающей изменения в составе глобальной атмосферы, и накладывается на естественные колебания климата, наблюдаемые на протяжении сопоставимых периодов времени.

      2. Адаптация к изменению климата осуществляется в соответствии с настоящим Кодексом и международными договорами Республики Казахстан в области изменения климата и означает процесс предотвращения и снижения потерь и использования выгод, связанных с наблюдаемыми и прогнозируемыми воздействиями изменения климата.

      Под воздействиями изменения климата понимаются наблюдаемые и прогнозируемые положительные и отрицательные эффекты в экологических системах, обществе и экономике, вызванные изменением климата и связанными с ним экстремальными метеорологическими и иными природными явлениями.

      Под уязвимостью к изменению климата понимается подверженность экологических систем, общества и экономики неблагоприятным воздействиям изменения климата.

Статья 325. Цели, приоритетные сферы государственного управления и основные принципы адаптации к изменению климата

      1. Адаптация к изменению климата осуществляется в целях предотвращения и уменьшения неблагоприятных последствий и ущерба вследствие изменения климата для здоровья человека, экологических систем, общества и экономики, снижения уязвимости к изменению климата, а также использования благоприятных возможностей, связанных с изменением климата.

      2. Приоритетными для адаптации к изменению климата являются следующие сферы государственного управления: сельское хозяйство, водное хозяйство, лесное хозяйство, гражданская защита.

      3. Процесс адаптации к изменению климата основывается на следующих принципах:

      1) обязательность учета воздействий изменения климата в среднесрочных и долгосрочных планах социально-экономического развития;

      2) поэтапность реализации процесса адаптации к изменению климата, начиная с приоритетных сфер;

      3) межотраслевой подход местных исполнительных органов к адаптации к изменению климата, охватывающий все приоритетные сферы, указанные в пункте 2 настоящей статьи;

      4) наличие связи между осуществляемыми мерами по адаптации к изменению климата и снижением неблагоприятных воздействий изменений климата.

Статья 326. Общие требования по процессу адаптации к изменению климата

      1. Процесс адаптации к изменению климата включает следующие стадии:

      1) сбор информации и оценка уязвимости к изменению климата;

      2) планирование адаптации к изменению климата;

      3) разработка мер по адаптации к изменению климата;

      4) осуществление мер по адаптации к изменению климата;

      5) мониторинг и оценка эффективности мер по адаптации к изменению климата;

      6) отчетность о воздействии изменения климата и эффективности мер по адаптации к изменению климата;

      7) корректировка мер по адаптации к изменению климата на основе результатов мониторинга и оценки.

      2. Процесс адаптации к изменению климата осуществляется уполномоченными центральными исполнительными органами по сферам государственного управления, определенным в качестве приоритетных для адаптации к изменению климата и местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы.

      3. В рамках разработки и реализации соответствующих государственных программ по приоритетным для адаптации к изменению климата сферам государственного управления, указанным в пункте 2 статьи 3256 настоящего Кодекса, уполномоченные центральные исполнительные органы и местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы осуществляют стадии процесса адаптации к изменению климата, указанные в пункте 1 настоящей статьи.

      4. Требования по осуществлению стадий, указанных в пункте 1 настоящей статьи, реализуются в соответствии с Правилами организации и реализации процесса адаптации к изменению климата, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет отчетность по результатам адаптации к изменению климата в соответствии международными договорами по вопросам изменения климата.

Статья 327. Требования по сбору информации и оценке уязвимости к изменению климата

      1. Уполномоченные центральные исполнительные органы по приоритетным для адаптации сферам государственного управления и местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы организуют оценку уязвимости к изменению климата для планирования, разработки и осуществления мер по адаптации к изменению климата.

      2. Оценка уязвимости к изменению климата осуществляется на основе сбора информации и данных о:

      1) текущих и прошлых климатических тенденциях и событиях;

      2) прогнозе будущих изменений климата;

      3) текущих и прошлых воздействиях климата;

      4) прогнозируемых воздействиях изменения климата.

      3. Оценка уязвимости к изменению климата по приоритетным сферам на национальном уровне организуется уполномоченными органами в области сельского хозяйства, водного хозяйства, лесного хозяйства и в сфере гражданской защиты согласно их компетенции.

      4. Оценка уязвимости к изменению климата на местном уровне организуется местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения и столицы по приоритетным для адаптации к изменению климата сферам государственного управления.

      5. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды оказывает информационное и методическое содействие по оценке уязвимости к изменению климата в соответствии с Правилами организации и реализации процесса адаптации к изменению климата.

Статья 328. Планирование адаптации к изменению климата

      1. Планирование адаптации к изменению климата осуществляется по основным направлениям государственной политики Республики Казахстан в области адаптации к изменению климата и основывается на результатах оценки уязвимости к изменению климата.

      2. На национальном уровне планирование адаптации к изменению климата осуществляется посредством учета воздействий изменения климата и рассмотрения мер по адаптации к изменению климата в соответствующих государственных программах по приоритетным для адаптации к изменению климата сферам государственного управления, указанным в пункте 2 статьи 3256 настоящего Кодекса.

      3. На местном уровне планирование адаптации к изменению климата осуществляется местными исполнительными органами областей, городов республиканского значения, столицы посредством учета воздействий изменения климата и рассмотрения мер по адаптации к изменению климата в рамках реализации государственной экологической политики на местном уровне.

Раздел 19. Отходы

Глава 21. Общие положения об отходах

Статья 329. Понятие отходов

      1. Под отходами понимаются любые вещества, материалы или предметы, образовавшиеся в процессе производства, выполнения работ, оказания услуг или в процессе потребления (в том числе товары, утратившие свои потребительские свойства), которые их владелец:

      1) прямо признает отходами;

      2) подвергает операциям по удалению или восстановлению;

      3) намеревается направить на удаление или восстановление; или

      4) должен направить на удаление или восстановление в силу требований закона.

      4. К отходам не относятся:

      1) вещества, выбрасываемые в атмосферу в составе отходящих газов (пылегазовоздушной смеси);

      2) сточные воды;

      3) загрязненные земли в их естественном залегании, включая неснятый загрязненный почвенный слой;

      4) объекты недвижимости, прочно связанные с землей;

      5) снятые незагрязненные почвы;

      6) общераспространенные твердые полезные ископаемые, которые были отделены из мест их естественного залегания при проведении земляных работ в процессе строительной деятельности и которые в соответствии с проектным документом используются или будут использованы в своем естественном состоянии для целей строительства на территории той же строительной площадки, где они были отделены;

      7) огнестрельное оружие, боеприпасы и взрывчатые вещества, подлежащие утилизации в соответствии с законодательством Республики Казахстан в сфере государственного контроля за оборотом отдельных видов оружия.

Статья 330. Владельцы отходов

      1. Под владельцем отходов понимается образователь отходов или любое лицо, в чьем законном владении находятся отходы.

      2. Образователем отходов признается любое лицо, в процессе осуществления деятельности которого образуются отходы (первичный образователь отходов), или любое лицо, осуществляющее обработку, перемешивание или иные операции, приводящие к изменению характера или состава таких отходов (вторичный образователь отходов).

Статья 331. Управление отходами

      1. Под управлением отходами понимаются операции, осуществляемые в отношении отходов с момента их образования до окончательного удаления.

      2. К операциям по управлению отходами относятся:

      1) накопление отходов на месте их образования;

      2) сбор отходов;

      3) транспортировка отходов;

      4) восстановление отходов;

      5) удаление отходов;

      6) вспомогательные операции, осуществляемые в процессе осуществления операций, предусмотренных подпунктами 1), 3), и 4) настоящего пункта;

      7) деятельность по наблюдению за операциями по сбору, транспортировке, восстановлению и (или) удалению отходов;

      8) деятельность по обслуживанию ликвидированных (закрытых, выведенных из эксплуатации) объектов удаления отходов.

      3. Субъекты предпринимательства, осуществляющие операции по управлению отходами, обязаны при осуществлении соответствующей деятельности соблюдать национальные стандарты в области управления отходами, включенные в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды. Нарушение требований, предусмотренных такими национальными стандартами, влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 332. Накопление отходов

      1. Под накоплением отходов понимается временное складирование отходов в специально установленных местах в течение сроков, указанных в пункте 2 настоящей статьи, осуществляемое в процессе образования отходов или дальнейшего управления ими до момента их окончательного восстановления или удаления.

      2. Места накопления отходов предназначены для:

      1) временного складирования отходов на месте образования на срок не более шести месяцев до даты их сбора (передачи специализированным организациям) или самостоятельного вывоза на объект, где данные отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению;

      2) временного складирования неопасных отходов в процессе их сбора (в контейнерах, на перевалочных и сортировочных станциях) на срок не более трех месяцев до даты их вывоза на объект, где данные отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению; и

      3) временного складирования отходов на объекте, где отходы будут подвергнуты операциям по удалению или восстановлению, на срок не более шести месяцев до направления их на восстановление или удаление.

      3. Накопление отходов разрешается только в специально установленных и оборудованных в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан местах (площадках, складах, хранилищах, контейнерах и иных объектах хранения).

      4. Запрещается накопление отходов с превышением сроков, указанных в пункте 2 настоящей статьи, и (или) с превышением установленных лимитов накопления отходов (для объектов I и II категорий) или объемов накопления отходов, указанных в декларации о воздействии на окружающую среду (для объектов III категории).

Статья 333. Cбор отходов

      1. Под сбором отходов понимается деятельность по организованному приему отходов от физических и юридических лиц специализированными организациями в целях дальнейшего направления таких отходов на восстановление или удаление.

      Операции по сбору отходов могут включать в себя вспомогательные операции по сортировке и накоплению отходов в процессе их сбора.

      Под накоплением отходов в процессе сбора понимается хранение отходов в специально оборудованных в соответствии с требованиями законодательства Республики Казахстан местах, в которых отходы, вывезенные из места их образования, выгружаются в целях их подготовки к дальнейшей транспортировке на объект, где отходы будут подвергнуты операциям по восстановлению или удалению.

      2. Лица, осуществляющие операции по сбору отходов, обязаны обеспечить раздельный сбор отходов в соответствии с требованиями настоящего Кодекса.

      Под раздельным сбором отходы понимается сбор отходов раздельно по видам или группам в целях упрощения дальнейшего специализированного управления ими.

      3. Требования к раздельном сбору отходов, в том числе к видам или группам (совокупности видов) отходов, подлежащих обязательному раздельному сбору, определяются уполномоченным органом в области окружающей среды в соответствии с требованиями настоящего Кодекса и с учетом технической, экономической и экологической целесообразности.

      4. Раздельный сбор обязателен по следующим фракциям:

      1) "сухое" (бумага, картон, металл, пластик и стекло);

      2) "мокрое" (пищевые отходы, органика и иное).

      5. Запрещается смешивание отходов, подвергнутых раздельному сбору, на всех дальнейших этапах управления отходами.

Статья 334. Транспортировка отходов

      1. Под транспортировкой отходов понимается деятельность, связанная с перемещением отходов с помощью специализированных транспортных средств между местами их образования, накопления в процессе сбора, сортировки, обработки, восстановления и (или) удаления.

      2. Транспортировка отходов осуществляется с соблюдением требований настоящего Кодекса.

Статья 335. Восстановление отходов

      1. Восстановлением отходов признается любая операция, направленная на сокращение объемов отходов, главным назначением которой является использование отходов для выполнения какой-либо полезной функции в целях замещения других материалов, которые в противном случае были бы использованы для выполнения соответствующей функции, включая вспомогательные операции по подготовке отходов для выполнения такой функции, осуществляемые на каком-либо конкретном производственном объекте или в секторе экономики.

      К операциям по восстановлению отходов относятся:

      1) подготовка отходов к повторному использованию;

      2) переработка отходов;

      3) утилизация отходов.

      2. Подготовка отходов к повторному использованию включает в себя проверку состояния, очистку и (или) ремонт, посредством которых ставшие отходами продукция или ее компоненты подготавливаются для повторного использования без проведения какой-либо иной обработки.

      3. Под переработкой отходов понимаются механические, физические, химические и (или) биологические процессы, направленные на извлечение из отходов полезных компонентов, сырья и (или) иных материалов, пригодных для использования в дальнейшем в производстве (изготовлении) продукции, материалов или веществ вне зависимости от их назначения, за исключением случаев, предусмотренных пунктом 4 настоящей статьи. Переработка включает в себя, помимо прочего, переработку органических материалов.

      4. Под утилизацией отходов понимается процесс использования отходов в иных, помимо переработки, целях, в том числе в качестве вторичного энергетического ресурса для извлечения тепловой или электрической энергии, для производства различных видов топлива, а также в качестве вторичного материального ресурса для целей строительства, заполнения (закладки, засыпки) выработанных пространств (пустот) в земле или недрах или в инженерных целях при создании или изменении ландшафтов.

Статья 336. Удаление отходов

      1. Удалением отходов признается любая, не являющаяся восстановлением операция по захоронению или уничтожению отходов, включая вспомогательные операции по подготовке отходов к захоронению или уничтожению (в том числе по их сортировке, обработке, обезвреживанию).

      2. Захоронение отходов – складирование отходов в местах, специально установленных для их безопасного хранения в течение неограниченного срока без намерения их изъятия.

      3. Уничтожение отходов – способ удаления отходов путем термических, химических или биологических процессов, в результате которого существенно снижается объем и (или) масса и изменяется физическое состояние и химический состав отходов, но который не имеет в качестве своей главной цели производство продукции или извлечение энергии.

      4. Перечень операций по восстановлению и удалению отходов разрабатывается и утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 337. Вспомогательные операции при управлении отходами

      1. К вспомогательным операциям относятся сортировка и обработка отходов.

      2. Под сортировкой отходов понимаются операции по разделению отходов по их видам и (или) фракциям, либо разбору отходов по их компонентам, осуществляемые отдельно или при накоплении отходов до их сбора, в процессе сбора и (или) на объектах, где отходы подвергаются операциям по восстановлению или удалению.

      3. Под обработкой отходов понимаются операции, в процессе которых отходы подвергаются физическим, термическим, химическим или биологическим воздействиям, изменяющим характеристики отходов в целях облегчения дальнейшего управления ими, и которые осуществляются отдельно или при накоплении отходов до их сбора, в процессе сбора и (или) на объектах, где отходы подвергаются операциям по восстановлению или удалению.

      Под обезвреживанием отходов понимается механическая, физико-химическая или биологическая обработка отходов для уменьшения или устранения их опасных свойств.

Статья 338. Основополагающее экологическое требование к операциям по управлению отходами

      Лица, осуществляющие операции по управлению отходами, обязаны осуществлять соответствующие операции таким образом, чтобы не создавать угрозу причинения вреда здоровью населения, экологического ущерба и, в частности:

      1) без риска для вод, в том числе подземных, атмосферного воздуха, почв, животного и растительного мира;

      2) без причинения населению неудобств в виде шума и запахов; и

      3) без отрицательного влияния на ландшафты и особо охраняемые природные территории.

Статья 339. Принципы государственной экологической политики в области управления отходами

      В дополнение к общим принципам, изложенным в статье 5 настоящего Кодекса, государственная экологическая политика в области управления отходами основывается на следующих специальных принципах:

      1) принцип иерархии;

      2) принцип близости к источнику;

      3) принцип ответственности образователя отходов;

      4) принцип расширенных обязательств производителей и импортеров.

Статья 340. Принцип иерархии

      1. Образователи и владельцы отходов должны применять следующую иерархию мер по предотвращению образования отходов и управлению образовавшимися отходами в порядке убывания их предпочтительности в интересах охраны окружающей среды и обеспечения устойчивого развития Республики Казахстан:

      1) предотвращение образования отходов;

      2) подготовка отходов к повторному использованию;

      3) переработка отходов;

      4) утилизация отходов;

      5) удаление отходов.

      При осуществлении операций, предусмотренных в подпунктах 2)-5) части первой настоящего пункта, владельцы отходов вправе при необходимости осуществлять вспомогательные операции по сортировке, обработке и накоплению.

      2. Под предотвращением образования отходов понимаются меры, предпринимаемые до того, как вещество, материал или продукция становится отходом, и направленные на:

      1) сокращение количества образуемых отходов (в том числе путем повторного использования продукции или увеличения ее срока службы);

      2) снижение уровня вредного воздействия образовавшихся отходов на окружающую среду и здоровье населения; или

      3) уменьшение содержания вредных веществ в материалах или продукции.

      Под повторным использованием в подпункте 1) части первой настоящего пункта понимается любая операция, при которой еще не ставшие отходами продукция или ее компоненты используются повторно по тому же назначению, для которого такая продукция или компоненты были созданы.

      3. При невозможности осуществления мер, предусмотренных пунктом 2 настоящей статьи, отходы подлежат восстановлению.

      4. Отходы, которые не могут быть подвергнуты восстановлению, подлежат удалению безопасными методами, которые должны соответствовать требованиям статьи 338 настоящего Кодекса.

      5. При применении принципа иерархии должны быть приняты во внимание принцип предосторожности и принцип устойчивого развития, технические возможности и экономическая целесообразность, а также общий уровень воздействия на окружающую среду, здоровье населения и социально-экономическое развитие.

Статья 341. Принцип близости к источнику

      Образованные отходы должны подлежать восстановлению или удалению как можно ближе к источнику их образования, если это обоснованно с технической, экономической и экологической точки зрения.

Статья 342. Принцип ответственности образователя отходов

      Субъекты предпринимательства, являющиеся производителями продукции, несут ответственность за обеспечение надлежащего управления отходами, образованными при производстве такой продукции, на всем протяжении их жизненного цикла с момента образования до восстановления и (или) удаления в порядке и на условиях, установленных настоящим Кодексом.

Статья 343. Принцип расширенных обязательств производителей и импортеров

      Физические и юридические лица, которые осуществляют на территории Республики Казахстан производство отдельных видов товаров по перечню, утверждаемому в соответствии со статьей 396 настоящего Кодекса, или ввоз таких товаров на территорию Республики Казахстан, несут расширенные обязательства в соответствии с настоящим Кодексом, в том числе в целях снижения негативного воздействия таких товаров на окружающую среду.

Статья 344. Прекращение статуса отходов

      1. Отдельные виды отходов утрачивают статус отходов и переходят в категории готовой продукции или вторичного ресурса (материального или энергетического) после того, как в их отношении проведены операции по восстановлению, и образовавшиеся в результате таких операций вещества или материалы отвечают установленным в соответствии с настоящим Кодексом критериям.

      2. Виды отходов, которые могут утратить статус отходов в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи, включают отходы пластмассы, пластика, полиэтилена, полиэтилентерефталатовой упаковки, макулатуру (отходы бумаги и картона), использованную стеклянную тару и стеклобой, лом цветных и черных металлов, использованные шины и текстильную продукцию, а также иные виды отходов по перечню, утвержденному уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Критерии, упомянутые в пункте 1 настоящей статьи, разрабатываются и утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в соответствии со следующими условиями:

      1) вещество или материалы могут быть использованы в производстве для определенных целей;

      2) существует рынок или спрос для реализации вещества или материалов в Республике Казахстан или за ее пределами;

      3) вещество или материал соответствуют экологическим и санитарно-эпидемиологическим требованиям, предъявляемым к соответствующей продукции или ее использованию в определенных целях;

      4) использование вещества или материала не приведет к вредному воздействию на окружающую среду или здоровье населения.

      В качестве критерия прекращения статуса отходов законодательством Республики Казахстан могут быть определены предельные концентрации загрязняющих веществ в образованных в результате восстановления отходов веществах или материалах.

Статья 345. Нормирование в области управления отходами

      1. Лимиты накопления отходов и лимиты на их захоронение устанавливаются для объектов I и II категорий на основании соответствующего экологического разрешения.

      2. Накопление и (или) захоронение отходов на объектах III и IV категорий не подлежат экологическому нормированию.

      Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие хозяйственную и (или) иную деятельность на объектах III категории, включают информацию об объеме или о массе образовавшихся, накапливаемых и направленных на восстановление и (или) удаление отходов в декларацию о воздействии на окружающую среду.

      3. Разработка и утверждение лимитов накопления отходов и лимитов захоронения отходов, представление и контроль отчетности об управлении отходами осуществляются в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 346. Программа управления отходами

      1. Операторы объектов I и (или) II категории, а также лица, осуществляющие операции по сортировке, обработке, в том числе по обезвреживанию, восстановлению и (или) удалению отходов, обязаны разрабатывать программу управления отходами в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Программа управления отходами является неотъемлемой частью экологического разрешения.

      3. Программа управления отходами разрабатывается в соответствии с принципом иерархии и должна содержать сведения об объеме и составе образуемых и (или) получаемых от третьих лиц отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их использованию и утилизации.

      4. Программа управления отходами для объектов I категории разрабатывается с учетом необходимости использования наилучших доступных техник в соответствии с информационно-техническими справочниками по наилучшим доступным техникам, разрабатываемым и утверждаемым в соответствии с настоящим Кодексом.

Статья 347. Лицензирование деятельности в сфере восстановления и удаления опасных отходов

      1. Субъекты предпринимательства для выполнения работ (оказания услуг) по переработке, обезвреживанию, утилизации и (или) уничтожению опасных отходов обязаны получить лицензию на выполнение работ и оказание услуг в области охраны окружающей среды по соответствующему подвиду деятельности в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      2. В лицензии для целей осуществления видов деятельности, указанных в пункте 1 настоящей статьи, указываются:

      1) тип и количество опасных отходов, в отношении которых лицо может осуществлять соответствующие операции;

      2) виды операций с опасными отходами;

      3) технические и иные требования к площадке для каждого вида операций;

      4) метод, подлежащий применению для каждого типа операций.

      3. Лицензия не требуется для осуществления операций по сбору отходов.

      4. Требования пункта 1 настоящей статьи не распространяются на субъектов предпринимательства, являющихся образователями опасных отходов, в части восстановления, обезвреживания и удаления собственных опасных отходов.

      5. Требования настоящей статьи не распространяются на деятельность по обращению с радиоактивными отходами, подлежащую лицензированию в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области использования атомной энергии.

Статья 348. Уведомительный режим субъектов предпринимательства в сфере управления отходами

      1. Субъекты предпринимательства, планирующие или осуществляющие предпринимательскую деятельность по сбору, сортировке и (или) транспортировке отходов, восстановлению и (или) уничтожению неопасных отходов, обязаны подать уведомление о начале или прекращении деятельности в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в порядке, установленном Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      2. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды осуществляет прием уведомлений от субъектов, указанных в пункте 1 настоящей статьи, формирует и ведет государственный электронный реестр разрешений и уведомлений (далее – Реестр субъектов предпринимательства в сфере управления отходами) в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      Порядок ведения Реестра субъектов предпринимательства в сфере управления отходами устанавливаются правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Осуществление предпринимательской деятельности по сбору, сортировке и (или) транспортировке отходов, восстановлению и (или) уничтожению неопасных отходов без уведомления в соответствии с пунктом 1 настоящей статьи запрещается.

      4. Субъекты в сфере управления отходами, указанные в пункте 1 настоящей статьи, исключаются из Реестра субъектов предпринимательства в сфере управления отходами на основании решения уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, в случаях:

      1) ликвидации субъекта;

      2) вступления в законную силу решения суда;

      3) подачи заявления субъекта предпринимательства о добровольном прекращении своей деятельности.

      При этом субъект предпринимательства до подачи заявления должен исполнить все свои обязательства.

      5. Субъекты в сфере управления отходами, указанные в пункте 1 настоящей статьи, исключаются из Реестра субъектов предпринимательства в сфере управления отходами на основании решения суда в случаях:

      1) осуществления деятельности с систематическими (более трех раз в течение двенадцати последовательных календарных месяцев) нарушениями требований экологического законодательства Республики Казахстан;

      2) неосуществления деятельности в течение двенадцати последовательных календарных месяцев со дня включения в Реестр субъектов предпринимательства в сфере управления отходами.

      6. Требования пункта 1 настоящей статьи не распространяются на субъектов предпринимательства, являющихся образователями отходов, в части накопления и сортировки собственных отходов на месте их образования до их сбора.

Статья 349. Виды отходов и их классификация

      1. Под видом отходов понимается совокупность отходов, имеющих общие признаки в соответствии с их происхождением, свойствами и технологией управления ими.

      Виды отходов определяются на основании классификатора отходов, утвержденного уполномоченным органом в области охраны окружающей среды (далее – Классификатор отходов).

      2. Классификатор отходов разрабатывается с учетом происхождения и состава каждого вида отходов и в необходимых случаях определяет лимитирующие показатели концентрации опасных веществ в целях их отнесения к опасным или неопасным.

      3. Каждый вид отходов в Классификаторе отходов идентифицируется путем присвоения шестизначного кода.

      4. Виды отходов относятся к опасным или неопасным в соответствии с Классификатором отходов с учетом требований настоящего Кодекса.

      Отдельные виды отходов в Классификаторе отходов могут быть определены одновременно как опасные и неопасные с присвоением различных кодов ("зеркальные" виды отходов) в зависимости от уровней концентрации содержащихся в них опасных веществ или степени влияния опасных характеристик вида отходов на здоровье населения и окружающую среду.

      5. Отнесение отходов к опасным или неопасным и к определенному коду Классификатора отходов в соответствии с настоящей статьей производится владельцем отходов самостоятельно.

      6. Включение вещества или материала в Классификатор отходов не является определяющим фактором при отнесении таких вещества или материала к категории отходов. Вещество или материал, включенные в Классификатор отходов, признаются отходами, если они соответствуют определению отходов в соответствии со статьей 329 настоящего Кодекса.

Статья 350. Право собственности на отходы и ответственность за управление ими

      1. Отходы являются объектом вещных прав. Общественные отношения, связанные с возникновением, изменением и прекращением вещных прав на отходы, регулируются гражданским законодательством Республики Казахстан с учетом особенностей, предусмотренных настоящим Кодексом.

      2. Образователи отходов являются собственниками произведенных ими отходов.

      3. В соответствии с принципом "загрязнитель платит" образователь отходов, текущий и бывшие собственники отходов несут ответственность за обеспечение соблюдения экологических требований по управлению отходами до момента передачи таких отходов во владение лица, осуществляющего операции по восстановлению или удалению отходов на основании лицензии в соответствии со статьей 347 настоящего Кодекса, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

      Образователи коммунальных отходов несут ответственность за соблюдение экологических требований по управлению отходами с момента их образования до момента их передачи лицам, осуществляющим операции по сбору, восстановлению или удалению отходов.

      Лица, осуществляющие операции по сбору отходов, несут ответственность за обеспечение соблюдения экологических требований по управлению отходами с момента получения ими отходов во владение до момента поступления таких отходов во владение лица, осуществляющего операции по восстановлению или удалению отходов на основании лицензии в соответствии со статьей 347 настоящего Кодекса, за исключением случаев, предусмотренных настоящим Кодексом.

      4. Владельцы отходов обязаны осуществлять безопасное управление отходами самостоятельно или обеспечить безопасное управление ими посредством их передачи субъектам предпринимательства, осуществляющим операции по управлению отходами, в соответствии с принципом иерархии и требованиями статьи 338 настоящего Кодекса.

      5. Государство является собственником отходов, которые образуются на объектах государственной собственности или по решению суда признаны поступившими в государственную собственность, а также в других случаях, предусмотренных законодательными актами Республики Казахстан.

      6. Если отходы оставлены их собственником на земельном участке, находящемся в собственности или землепользовании другого лица, с целью отказаться от права собственности на них, лицо, в собственности или землепользовании которого находится такой земельный участок, вправе обратить их в свою собственность, приступив к их использованию или совершив иные действия, свидетельствующие о получении их в собственность, а также вправе требовать в судебном порядке возмещения убытков, которые он понес в связи с оставлением отходов на земельном участке, независимо от их дальнейшего использования.

      7. Передача отходов субъектам, выполняющим операции по сбору, восстановлению или удалению отходов, означает одновременно переход к таким субъектам права собственности на отходы, если сторонами не заключено соглашение на иных условиях.

      8. При изменении собственника земельного участка или землепользователя, на земельных участках которых расположены отходы, вопрос о праве собственности на отходы решается в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      9. При приватизации объектов государственной собственности право собственности на отходы, а также обязанность по безопасному управлению ими, рекультивации и восстановлению земель переходят к новому собственнику, если иное не предусмотрено условиями приватизации этих предприятий в соответствии с Законом Республики Казахстан "О государственном имуществе".

Статья 351. Управление бесхозяйными отходами

      1. Отходы, не имеющие собственника или собственник которых не может быть установлен, решением суда признаются бесхозными и поступают в собственность лица по заявлению этого лица.

      2. Собственники земельных участков или землепользователи при выявлении бесхозяйных отходов на своих земельных участках имеют право обратить эти отходы в свою собственность, приступив к их использованию либо совершив иные действия, свидетельствующие об обращении отходов в собственность.

      3. Местный исполнительный орган области (города республиканского значения, столицы) несет ответственность за выявление на его территории бесхозяйных отходов и в течение шести месяцев с момента получения сообщения о их наличии обязан уведомить уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и обратиться в суд с требованием о признании этих отходов поступившими в республиканскую или коммунальную собственность.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в случаях обнаружения бесхозяйных отходов также обязан обратиться в суд с требованием о признании этих отходов поступившими в республиканскую или коммунальную собственность.

      4. Бесхозяйные опасные отходы поступают в республиканскую или коммунальную собственность по решению суда.

      5. Порядок управления бесхозяйными опасными отходами утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды. Управление такими отходами осуществляется подведомственной организацией уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      6. Местный исполнительный орган осуществляет управление бесхозяными отходами, признанными решением суда, поступившими в государственную собственность в соответствии с Правилами управления бесхозными отходами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 352. Стимулирование уменьшения объемов образования отходов и увеличения доли восстановления образуемых отходов

      Местные исполнительные органы определяют и осуществляют мероприятия по стимулированию уменьшения объемов образования отходов и увеличения доли восстановления образуемых отходов, снижения уровня опасности субъектов хозяйственной деятельности, которые внедряют технологии, направленные на уменьшение объемов образования отходов, будут восстанавливать отходы в процессе производства продукции (выполнения работ, оказания услуг), осуществляют их сбор и заготовку, строительство предприятий и цехов, а также организуют производство оборудования для восстановления отходов, принимают паевое участие в финансировании мероприятий по уменьшению объемов образования отходов и восстановлению образуемых отходов.

Глава 22. Опасные отходы

Статья 353. Общие положения об опасных отходах

      1. Опасными признаются отходы, обладающие одним или несколькими из следующих свойств:

      1) HP1 Взрывоопасность

      2) HP2 Окислительные свойства

      3) HP3 Огнеопасность

      4) HP4 Раздражающее действие

      5) НР5 Специфическая системная токсичность / аспирационная токсичность на орган-мишень

      6) HP6 Острая токсичность

      7) HP7 Канцерогенность

      8) HP8 Разъедающее действие

      9) НР9 Инфекционные свойства

      10) НР10 Токсичность для деторождения

      11) НР11 Мутагенность

      12) НР12 Образование токсичных газов при контакте с водой, воздухом или кислотой

      13) НР13 Сенсибилизация

      14) НР14 Экотоксичность

      15) НР15 Способность проявлять опасные свойства, перечисленные выше, которые выделяются от первоначальных отходов косвенным образом

      16) C16: Стойкие органические загрязнители (СОЗ).

      17) Отходы, не обладающие ни одним из перечисленных в пункте 1 настоящей статьи свойств и не представляющие непосредственную или потенциальную опасность для окружающей среды, жизни или здоровья человека самостоятельно или при вступлении в контакт с другими веществами, признаются неопасными отходами.

      2. Не допускается смешивание или разбавление отходов в целях снижения уровня первоначальной концентрации опасных веществ до уровня ниже порогового значения, определенного для целей отнесения отхода к категории опасных.

      3. Образование и накопление опасных отходов должно быть сведено к минимуму.

Статья 354. Паспорт опасных отходов

      1. Паспорт опасных отходов составляется и утверждается физическими и юридическими лицами, в процессе деятельности которых образуются опасные отходы.

      2. Паспорт опасных отходов должен включать следующие обязательные разделы:

      1) наименование опасных отходов и их код в соответствии Классификатором отходов;

      2) реквизиты образователя отхода: ИИН/БИК физического или юридического лица, местонахождение;

      3) местонахождение объекта, на котором образуются опасные отходы;

      4) происхождение отходов: наименование технологического процесса, в результате которого образовался отход, или процесса, в результате которого товар (продукция) утратил свои потребительские свойства с наименованием исходного товара (продукции);

      5) перечень опасных свойств отходов;

      6) химический состав отходов и описание опасных свойств их компонентов;

      7) рекомендуемые способы управления отходами;

      8) необходимые меры предосторожности при управлении отходами;

      9) требования к транспортировке отходов и проведению погрузочно-разгрузочных работ;

      10) меры по предупреждению и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера и их последствий, связанных с опасными отходами, в том числе во время транспортировки и проведения погрузочно-разгрузочных работ;

      11) дополнительную информацию (иная информация, которую желает сообщить образователь отходов).

      3. Форма паспорта опасных отходов утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и заполняется отдельно на каждый вид опасных отходов. Паспорт опасных отходов направляется в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды в течение трех месяцев с момента образования отходов.

      4. Паспорт опасных отходов является бессрочным документом.

      5. В случае изменения опасных свойств отходов, вызванного изменением технологического регламента процесса, в котором образовались данные отходы, или поступления дополнительной информации, повышающей полноту и достоверность данных, паспорт опасных отходов подлежит пересмотру.

      6. Обновленный паспорт опасных отходов в течение трех месяцев направляется в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      7. Образователь отходов обязан предоставлять копии паспортов опасных отходов физическому или юридическому лицу, транспортирующему партию таких отходов или ее часть, а также каждому грузополучателю данной партии (части партии) отходов.

      8. При переработке полученной партии опасных отходов, включая их смешение с другими материалами, образователь таких отходов обязан оформить новый паспорт опасных отходов и направить его в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      9. Химический и компонентный состав опасного отхода подтверждается протоколами испытаний образцов данного отхода, выполненных аккредитованной лабораторией. Для опасных отходов, представленных товарами (продукцией), утратившими свои потребительские свойства, указываются сведения о компонентном составе исходного товара (продукции) согласно техническим условиям.

Статья 355. Экологические требования при управлении опасными отходами

      1. Смешивание опасных отходов могут осуществлять только субъекты предпринимательства, имеющие соответствующее экологическое разрешение при соблюдении требований статьи 338 настоящего Кодекса.

      Смешивание осуществляется в целях минимизации негативного воздействия на здоровье населения и окружающую среду при восстановлении или удалении в соответствии с технологическим регламентом и (или) наилучшими доступными техниками.

      2. Захоронение опасных отходов разрешается в специально оборудованных местах при наличии экологического разрешения, а в случае захоронения опасных отходов в недрах, в том числе в необводненных подземных горных выработках шахт, рудников и транспортных уклонов, также согласования с уполномоченным органом в области недропользования.

      Осуществление других видов деятельности, не связанных с управлением опасными отходами, на территории, отведенной для их накопления или захоронения, запрещается.

      3. Место захоронения опасных отходов должно быть обозначено на местности хорошо видимыми опознавательными знаками с указанием вида отхода, степени его опасности и даты захоронения.

      4. Субъект предпринимательства, осуществляющий предпринимательскую деятельность по сбору, транспортировке, восстановлению и (или) удалению опасных отходов, обязан разработать план действий при чрезвычайных и аварийных ситуациях при управлении опасными отходами.

Статья 356. Экологические требования при транспортировке опасных отходов

      1. Транспортировка опасных отходов должна быть сведена к минимуму.

      2. Транспортировка опасных отходов допускается при следующих условиях:

      1) наличие соответствующей упаковки и маркировки опасных отходов для целей транспортировки;

      2) наличие специально оборудованных и снабженных специальными знаками транспортных средств;

      3) наличие паспорта опасных отходов и документации для транспортировки и передачи опасных отходов с указанием количества транспортируемых опасных отходов, цели и места назначения их транспортировки;

      4) соблюдение требований безопасности при транспортировке опасных отходов, а также к погрузочно-разгрузочным работам.

      3. Порядок упаковки и маркировки опасных отходов для целей транспортировки устанавливается законодательством Республики Казахстан о транспорте.

      4. Порядок транспортировки опасных отходов на транспортных средствах, требования к выполнению погрузочно-разгрузочных работ и другие требования по обеспечению экологической и санитарно-эпидемиологической безопасности определяются нормами и правилами, утверждаемыми уполномоченным государственным органом в области транспорта и коммуникаций и согласованными с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      5. С момента погрузки опасных отходов на транспортное средство и приемки их физическим или юридическим лицом, осуществляющим транспортировку опасных отходов, и до выгрузки их в установленном месте из транспортного средства ответственность за безопасное обращение с ними несет транспортная организация или лицо, которым принадлежит данное транспортное средство.

Статья 357. Трансграничная перевозка опасных отходов

      1. Для целей настоящей статьи опасными отходами считаются группы отходов, признаваемые опасными в соответствии с Базельской конвенцией о контроле за трансграничной перевозкой опасных отходов и их удалением (далее – Базельская конвенция).

      2. Транзит опасных отходов по территории Республики Казахстан осуществляется в соответствии с требованиями Базельской конвенции.

      3. Трансграничная перевозка опасных отходов по территории Республики Казахстан осуществляется на основании заключения уполномоченного органа в области охраны окружающей среды. Заключение выносится в порядке и по форме, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Запрещается экспорт с территории Республики Казахстан опасных отходов в государства – участники Базельской конвенции и в развивающиеся страны, которые в рамках своего законодательства запретили импорт опасных отходов, либо если есть основания полагать, что использование этих отходов не будет осуществляться экологически обоснованным образом, а также в районы южнее 60 градусов южной широты.

      5. При трансграничной перевозке опасных отходов владельцы опасных отходов обязаны предоставить заинтересованным государствам информацию относительно предлагаемой трансграничной перевозки опасных отходов, указывающую на последствия предлагаемой перевозки для здоровья человека и окружающей среды.

      6. При трансграничной перевозке опасных отходов они должны упаковываться, маркироваться и транспортироваться в соответствии с общепринятыми международными правилами и нормами в области упаковки, маркировки и транспортировки.

      7. Ввоз на территорию Республики Казахстан из государств, не являющихся членами Евразийского экономического союза, и вывоз с территории Республики Казахстан в эти государства опасных отходов в целях их восстановления осуществляются на основании лицензии, выдаваемой органом, уполномоченным Правительством Республики Казахстан.

      8. Ввоз на территорию Республики Казахстан и вывоз с территории Республики Казахстан опасных отходов физическими лицами для личного пользования (в некоммерческих целях) запрещаются.

      9. Ввоз на территорию Республики Казахстан опасных отходов с целью захоронения и обезвреживания запрещается.

      10. Ввоз на территорию Республики Казахстан одноразовой продукции может быть ограничен или полностью запрещен по решению уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, если приводит к образованию отходов, управление которыми сопряжено с высоким экологическим риском или экономически нецелесообразно.

      11. Запрещается ввоз на территорию Республики Казахстан продукции, в результате использования которой образуются опасные отходы, для которых в Республике Казахстан отсутствуют действующие объекты по обезвреживанию и восстановлению необходимой мощности.

      12. Запрещаются производство и ввоз на территорию Республики Казахстан продукции, в результате использования которой образуются отходы, содержащие стойкие органические загрязняющие вещества, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан о стойких органических загрязняющих веществах.

Статья 358. Учет опасных отходов

      1. Лица, осуществляющие операции по восстановлению или удалению опасных отходов, образователи опасных отходов, субъекты предпринимательства, осуществляющие предпринимательскую деятельность по сбору, транспортировке и (или) обезвреживанию опасных отходов, обязаны осуществлять хронологический учет количества, вида, происхождения отходов, пунктов назначения, частоты сбора, метода транспортировки и метода обращения, предусмотренных в отношении опасных отходов, и предоставлять эту информацию уполномоченному органу в области охраны окружающей среды по запросу.

      2. Учетные записи по опасным отходам должны храниться не менее 5 лет, за исключением субъекты предпринимательства, осуществляющих предпринимательскую деятельность по транспортировке опасных отходов, которые должны хранить учетные записи не менее 12 месяцев.

      3. Лица, указанные в пункте 1 настоящей статьи, обязаны предоставлять отчет по инвентаризации опасных отходов ежегодно по состоянию на 1 января до 1 марта года, следующего за отчетным, в электронной форме.

      4. Данные отчетов по инвентаризации опасных отходов вносятся в Государственный кадастр отходов.

      5. Правила ведения учета опасных отходов, в том числе форма отчета по инвентаризации отходов и инструкция по ее заполнению, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Документальное подтверждение завершения операции по управлению опасными отходами должно быть предоставлено по запросу уполномоченного органа в области охраны окружающей среды или предыдущего владельца отходов.

      7. Первичные статистические данные в области отходов представляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области государственной статистики.

Глава 23. Полигоны захоронения отходов

Статья 359. Общие положения о полигонах захоронения отходов

      Под полигоном захоронения отходов (далее – полигон) понимается специально оборудованное место постоянного размещения отходов без намерения изъятия, соответствующее экологическим, строительным и санитарно-эпидемиологическим требованиям.

Статья 360. Классы полигонов

      1. Каждый полигон должен быть отнесен к одному из следующих классов:

      1) 1 класс – полигон опасных отходов;

      2) 2 класс – полигон неопасных отходов;

      3) 3 класс – полигон твердых бытовых отходов.

      2. Перечни видов отходов для захоронения на полигонах различных классов определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Запрещается захоронение опасных отходов на полигонах неопасных отходов.

Статья 361. Экологические требования к полигонам

      1. Запрещается захоронение отходов в пределах селитебных территорий, на территориях лесопарковых, курортных, лечебно-оздоровительных, рекреационных и водоохранных зон, на водосборных площадях подземных водных объектов, которые используются в целях питьевого и хозяйственно-питьевого водоснабжения, а также на территориях, отнесенных к объектам историко-культурного наследия.

      2. Запрещается захоронение отходов в местах залегания полезных ископаемых и ведения горных работ в случаях, если возникает угроза загрязнения мест залегания полезных ископаемых и безопасности ведения горных работ.

      3. Захоронению без предварительной обработки могут подвергаться только неопасные отходы.

      4. Опасные отходы до их захоронения должны подвергаться обезвреживанию, стабилизации и другим способам воздействия, снижающим или исключающим опасные свойства отходов.

      5. Запрещается захоронение твердых бытовых отходов без их предварительной обработки.

      6. Критерии для приема отходов на полигоне определенного класса определяются следующим:

      1) защита окружающей среды (в особенности подземных и поверхностных вод) и здоровья населения;

      2) обеспечение процессов стабилизации отходов в пределах полигона;

      3) качественный состав принимаемых отходов;

      4) требования или ограничения по количеству принимаемых отходов и способности их органических компонентов к биодеградации;

      5) ограничения на количество потенциально опасных компонентов в соответствии с критериями защиты;

      6) экотоксичные свойства отходов и образующегося фильтрата.

      7. Запрещается складирование отходов вне специально установленных мест, предназначенных для их накопления или захоронения.

      8. Каждый полигон должен быть оборудован системой мониторинга атмосферных выбросов (свалочный газ), фильтрата и сточных вод, образующихся в депонированных отходах, для предупреждения их негативного воздействия на окружающую среду.

      9. Полигоны твердых бытовых отходов должны быть оборудованы системами для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа. Требования к проектированию, строительству и эксплуатации систем для сбора и отведения фильтрата и свалочного газа устанавливаются государственными нормативами в области архитектуры, градостроительства и строительства, национальными стандартами, включенными в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      10. Вновь строящиеся полигоны твердых бытовых отходов должны быть снабжены противофильтрационным экраном. Требования к проектированию и строительству противофильтрационных экранов устанавливаются государственными нормативами в области архитектуры, градостроительства и строительства и обязательны для исполнения индивидуальными предпринимателями и юридическими лицами независимо от организационно-правовой формы.

      11. Количество и опасные свойства отходов, предназначенных для захоронения на полигоне, должны быть уменьшены.

      12. Оператор полигона должен принять меры по уменьшению выбросов метана на полигоне путем сокращения объемов захоронения биоразлагаемых отходов и установки систем сбора и утилизации свалочного газа.

      Под биоразлагаемыми отходами понимаются отходы, которые способны подвергаться анаэробному или аэробному разложению, в том числе отходы садов, парков, пищевых продуктов, приготовления пищи, сопоставимые с отходами пищевой промышленности, макулатура.

      13. Оператор полигона должен разработать унифицированную процедуру приема на основе классификации отходов.

      14. Организация работ на полигоне определяется технологической схемой эксплуатации полигона, разрабатываемой в составе проекта строительства полигона, и должна обеспечивать охрану окружающей среды, максимальную производительность средств механизации и технику безопасности.

      15. Основным документом планирования работ является график эксплуатации полигона, согласованный с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      16. Проектом полигона должно быть предусмотрено создание ликвидационного фонда для закрытия, рекультивации земель и ведения мониторинга воздействия на окружающую среду и контроля загрязнения после его закрытия.

      Ликвидационный фонд формируется оператором полигона в порядке, установленном правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды

      Запрещается эксплуатация полигона без ликвидационного фонда.

      17. Положения пункта 16 настоящей статьи не распространяются на недропользователей, предоставивших обеспечение исполнения обязательства по ликвидации последствий недропользования или сформировавших ликвидационный фонд в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании.

      18. Контроль за соблюдением требований к размещению отходов на полигонах и содержанию полигонов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 362. Отходы, не приемлемые для полигонов

      1. Запрещается принимать для захоронения на полигонах следующие отходы:

      1) любые отходы в жидкой форме (жидкие отходы);

      2) опасные отходы, которые в условиях полигона являются взрывчатыми, коррозийными, окисляемыми, высокоогнеопасными или огнеопасными;

      3) отходы, вступающие в реакцию с водой;

      4) медицинские отходы;

      5) биологические отходы, определенные в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области ветеринарии;

      6) целые использованные шины и их фрагменты, за исключением их применения в качестве стабилизирующего материала при рекультивации;

      7) отходы, содержащие стойкие органические загрязнители;

      8) пестициды;

      9) отходы, которые не удовлетворяют критериям приема;

      10) отходы пластмассы, пластика, полиэтилена и полиэтилена и полиэтилентерефталатовая упаковка;

      11) макулатура, картон и отходы бумаги;

      12) ртутьсодержащие лампы и приборы;

      13) стеклянная тара;

      14) стеклобой;

      15) лом цветных и черных металлов,

      16) батареи литиевые, свинцово-кислотные;

      17) электронное и электрическое оборудование;

      18) вышедшие из эксплуатации транспортные средства;

      19) строительные отходы;

      20) пищевые отходы.

      2. Запрещается смешивание отходов в целях выполнения критериев приема.

      3. На полигонах твердых бытовых отходов должна быть предусмотрена обязательная сортировка отходов по видам, указанным в подпунктах 6), 10), 11), 12), 13), 14), 15), 16), 17) пункта 1 настоящей статьи. Сортировка твердых бытовых отходов осуществляется с соблюдением национальных стандартов, включенных в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Эксплуатация полигона твердых бытовых отходов, на которых не обеспечивается выполнение требования, предусмотренного частью первой настоящего пункта, запрещается.

      4. Местные исполнительные органы организуют мероприятия по стимулированию сокращения захоронения биоразлагаемых отходов, включая меры по их переработке, в том числе методом компостирования и утилизации, в том числе в целях производства биогаза и (или) энергии.

      Компостирование биоразлагаемых отходов осуществляется с соблюдением экологических и санитарно-гигиенических требований.

Статья 363. Твердые и шламообразные промышленные отходы, размещение которых запрещается на полигонах, предназначенных для размещения твердых бытовых отходов

      На полигонах, предназначенных для размещения твердых бытовых отходов, запрещается размещение следующих твердых и шламообразных промышленных отходов:

      1) отходы химической промышленности по производству хлора:

      графитовый шлам производства синтетического каучука, хлора, каустика, содержащие ртуть и ее соединения;

      метанол, отходы производства оргстекла, содержащие метанол;

      шламы производства солей монохлоруксусной кислоты, содержащие гексахлоран, метанол, трихлорбензол;

      бумажные мешки, использовавшиеся для перевозки ДДТ, уротропина, цинеба, трихлорфенолята меди, тиурама-Д;

      шламы производства трихлорфенолята меди, содержащие трихлорфенол;

      отработанные катализаторы производства пластополимеров, содержащие бензол и дихлорэтан;

      коагулюм и омега полимеры, содержащие хлоропрен;

      отходы трихлорбензола, производства удобрений, содержащие гексахлоран, трихлорбензол;

      2) отходы химической промышленности по производству хромовых соединений:

      шлам производства монохромата натрия и хлористого натрия, отходы производства бихромата калия, содержащие шестивалентный хром;

      3) отходы цинковой изгари промышленности по производству соды, содержащие цинк;

      4) отходы производства искусственного волокна:

      шламы, содержащие диметилтерефталат, терефталевую кислоту, цинк, медь;

      отходы от фильтрации капролактама, содержащие капролактам;

      отходы установки метанолиза, содержащие метанол;

      5) отходы лакокрасочной промышленности:

      пленки лаков и эмалей, отходы при зачистке оборудования, содержащие цинк, хром, растворители, окислительные масла;

      шламы, содержащие цинк и магний;

      6) отходы химико-фотографической промышленности:

      отходы производства гипосульфита и сульфита безводного, содержащие фенол;

      отходы магнитного лака, коллодия, красок, содержащие бутилацетат, толуол, дихлорэтан, метанол;

      7) отходы производства пластмасс, содержащие фенол;

      8) отходы азотной промышленности:

      шлам (смолы) с установки очистки коксового газа и отработанные масла цеха синтеза и компрессии, содержащие канцерогенные вещества;

      кубовый остаток от разгонки моноэтаноламина, содержащий моноэтаноламин;

      9) отходы нефтеперерабатывающей и нефтехимической промышленности:

      алюмосиликатный адсорбент от очистки масел, парафина, содержащий хром и кобальт;

      кислые гудроны с содержанием серной кислоты свыше тридцати процентов;

      фусы и фусосмоляные остатки получения кокса и газификации полукокса, содержащие фенол;

      отработанные катализаторы, содержащие хром;

      отработанная глина, содержащая масла;

      отходы процесса фильтрации с установок алкилфенольных присадок, содержащие цинк;

      10) отходы машиностроения:

      осадок хромсодержащих стоков, содержащий хром;

      осадок цианистых стоков, содержащий циан;

      стержневые смеси на органическом связующем, содержащие хром;

      осадок после вакуум-фильтров, станций нейтрализации гальванических цехов, содержащий цинк, хром, никель, кадмий, свинец, медь, хлорофос, тиокол;

      11) отходы фармацевтической промышленности: отходы производства синтомицина, содержащие бром, дихлорэтан, метанол;

      12) отходы обогащения и шламы, содержащие соли тяжелых металлов.

Статья 364. Общие требования для полигонов опасных отходов

      1. Местоположение полигона размещения опасных отходов должно учитывать требования, касающиеся:

      1) расстояния от границы полигона до жилых и рекреационных зон, водных объектов, земель сельскохозяйственного назначения и населенных пунктов;

      2) наличия подземных, поверхностных вод и их водоохранных зон и полос или особо охраняемых природных территорий;

      3) геологических и гидрогеологических условий;

      4) риска наводнения, понижения, оползней или лавин на участке;

      5) защиты объектов государственного природно-заповедного фонда.

      2. В зависимости от характеристик полигона и метеорологических условий должны быть предусмотрены:

      1) контроль внезапного поступления воды в тело полигона;

      2) предотвращение поступления поверхностных и (или) подземных вод в место захоронения отходов;

      3) сбор и очистка загрязненной воды и фильтрата до нормативов допустимого сброса, устанавливаемых для сточных вод.

      3. Сбор, очистка и использование свалочного газа должны производиться способом, который минимизирует ущерб или ухудшение окружающей среды и риск для здоровья населения.

      4. Должны быть приняты меры для минимизации последствий функционирования полигона захоронения отходов:

      1) эмиссии запахов и пыли;

      2) разносимые ветром материалы, соединения и аэрозоли;

      3) шум и движение;

      4) птицы, паразиты и насекомые;

      5) пожары.

      5. Полигон размещения отходов должен быть оборудован так, чтобы загрязнения от участка не были вынесены на общественные дороги и близлежащую территорию.

      6. Полигон должен быть защищен от свободного доступа посторонних лиц на участок. Система контроля и доступа к каждому техническому средству должна содержать программу мер, чтобы обнаруживать и препятствовать незаконному использованию средств.

      7. Управление полигоном размещения отходов осуществляется физическими или юридическими лицами, имеющими технические средства для эксплуатации полигона и обеспечивающими профессиональную техническую подготовку и повышение квалификации работников полигона.

      8. Уровень допустимых воздействий должен быть определен в экологическом разрешении, принимая во внимание специфические гидрогеологические условия в месте расположения полигона на основании проекта полигона захоронения отходов.

      9. Полигону присваивается индивидуальный регистрационный номер, включенный в Государственный кадастр отходов Республики Казахстан. Оператором полигона должна разрабатываться система документооборота, предназначенная для ведения учета отходов, принимаемых на полигон.

      10. Оператор полигона обязан сообщать ежеквартально уполномоченному органу в области охраны окружающей среды о видах и количестве захороненных отходов и о результатах планового контроля.

Статья 365. Процедуры приема отходов

      1. Собственники отходов, сдающие отходы на полигон, обязаны предоставить оператору полигона достоверную информацию об их качественных и количественных характеристиках, подтверждающую отнесение отходов к определенному виду, и сопровождаемую для опасных отходов копией паспорта опасных отходов.

      2. Операторы полигонов имеют право принимать на полигон только те виды отходов, которые разрешены для размещения на данном полигоне и право на размещение которых подтверждается экологическим разрешением.

      3. Оператор полигона обязан при приеме отходов осуществлять:

      1) проверку документации на отходы, включая паспорт опасных отходов;

      2) визуальный осмотр отходов на входе и на месте размещения;

      3) сверку содержимого с описанием в документации, представленной собственником отходов;

      4) ведение учета количества и характеристик размещенных отходов с указанием происхождения, даты поставки, идентификации образователя или, в случае твердых бытовых отходов, лица, осуществляющего сбор отходов, а при наличии опасных отходов – точного места их размещения на полигоне;

      5) для исключения попадания на полигон радиоактивных веществ дозиметрический контроль каждой партии принимаемых на полигон отходов.

      4. Оператор полигона обязан постоянно обеспечивать письменное подтверждение получения каждой партии отходов, принятой на участке, и обеспечивать хранение данной документации в течение пяти лет с даты приема отходов на полигон.

      5. Для определения массы поступающих отходов на пунктах приема должны быть установлены измерительные приборы.

Статья 366. Контроль и мониторинг на стадии эксплуатации полигона

      1. Ежегодно оператор полигона представляет отчет о проведении мониторинга воздействия на окружающую среду в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      2. Оператор полигона должен уведомить уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о неблагоприятном воздействии на окружающую среду, выявленном в результате контроля и мониторинга, а также согласовывать с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды характер и сроки корректирующих мер, которые будут приниматься.

      3. Контроль, мониторинг и (или) анализы должны выполняться аккредитованными лабораториями.

      4. Проба фильтрата и поверхностных вод должна отбираться в репрезентативных пунктах. Осуществление отбора и измерение объема и состава фильтрата должны быть выполнены отдельно в каждом пункте участка, в котором фильтрат образуется.

      5. Газовый мониторинг проводится для каждой секции полигона твердых бытовых отходов в соответствии с методикой, утвержденной уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Частота осуществления отбора и анализа обосновывается в программе мониторинга, прилагаемой к экологическому разрешению на воздействие.

      7. Параметры, которые будут измерены, и вещества, которые будут проанализированы, корректируются в зависимости от состава размещаемых отходов.

      8. Параметры, которые будут анализироваться в пробах, взятых из подземных вод, должны быть обусловлены ожидаемым составом фильтрата и качеством подземных вод в данном месте. В процессе выбора параметров для аналитического учета должны быть определены скорость и направление потока подземных вод. Параметры могут включать индикативные показатели, чтобы гарантировать раннее выявление изменения в качестве воды.

Статья 367. Процедуры закрытия, рекультивации и мониторинга полигона (части полигона)

      1. Закрытие полигона (части полигона) по захоронению отходов допускается только после получения экологического разрешения.

      2. Полигон (часть полигона) по захоронению отходов может рассматриваться как закрытый только после того, как должностные лица уполномоченного органа в области охраны окружающей среды и государственного органа в области санитарно-эпидемиологической службы выполнили заключительный осмотр на местности, оценили всю информацию, предоставленную оператором полигона, и проинформировали его об одобрении закрытия полигона (части полигона). При этом оператор полигона не освобождается от выполнения условий экологического разрешения.

      3. После закрытия полигона (части полигона) оператор полигона осуществляет рекультивацию территории и проводит мониторинг выбросов свалочного газа и фильтрата в течение тридцати лет для полигонов 1 класса, двадцати лет для полигонов 2 класса, пяти лет для полигонов 3 класса. Средства на проведение рекультивации нарушенных земель и последующего мониторинга поступают из ликвидационного фонда полигона.

      4. Рекультивация полигонов включает мероприятия по стабилизации отходов в теле полигона, противоэрозионной защите и озеленению склонов полигона с учетом природно-климатических условий зоны расположения полигона. Требования к рекультивации полигонов устанавливаются государственными нормативами в области архитектуры, градостроительства и строительства.

      5. После того, как оператор полигона выполнил рекультивацию полигона (части полигона) в соответствии с условиями проекта и выполненные работы приняты актом приемочной комиссии с участием уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, оператор полигона прекращает ведение мониторинга окружающей среды.

Глава 24. Особенности управления отходами горнодобывающей промышленности

Статья 368. Понятие отходов горнодобывающей промышленности

      1. Под отходами горнодобывающей промышленности в настоящем Кодексе понимаются отходы, образуемые в процессе разведки, добычи, обработки и хранения твердых полезных ископаемых, в том числе вскрышная, вмещающая порода, пыль, бедная (некондиционная) руда, осадок механической очистки карьерных и шахтных вод, хвосты и шламы обогащения.

      Для целей настоящего Кодекса обработка твердых полезных ископаемых включает в себя механические, физические, биологические, термические или химические процессы или их сочетание, применяемые в отношении твердых полезных ископаемых в целях извлечения из них полезных компонентов, в том числе путем изменения размеров (дробления, измельчения), классификации (сортировки), сепарации и выщелачивания, обогащения, а также повторной обработки ранее размещенных отходов горнодобывающей промышленности, но не включает плавление, процессы термической переработки (кроме обжига известняка) и металлургические процессы.

      2. Отходы энергетических производств (золы и золошлаки) не признаются отходами горнодобывающей промышленности для целей настоящего Кодекса.

      3. К отношениям по управлению отходами горнодобывающей промышленности положения Глав 21 и 22 настоящего Кодекса применяются в части, не противоречащей положениям настоящей Главы. Требования Главы 23 настоящего Кодекса не применяются к объектам долгосрочного или постоянного хранения отходов горнодобывающей промышленности.

      4. Требования настоящей Главы не распространяются на отходы, образующиеся при проведении разведки, добычи, обработки и хранения твердых полезных ископаемых, но не являющиеся прямым результатом таких операций, а также на закачку сточных вод и обратную закачку попутно добытых подземных вод в недра.

Статья 369. Управление отходами горнодобывающей промышленности

      1. Управление отходами горнодобывающей промышленности осуществляется в соответствии с принципом иерархии, установленным статьей 340 настоящего Кодекса.

      2. Складирование отходов горнодобывающей промышленности должно осуществляться в специально установленных местах, определенных проектным документом, разработанным в соответствии с Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании", и соответствующих условиям экологического разрешения.

      3. Запрещается складирование отходов горнодобывающей промышленности вне специально установленных мест.

      4. Запрещается смешивание или совместное складирование отходов горнодобывающей промышленности с другими видами отходов, не являющимися отходами горнодобывающей промышленности, а также смешивание или совместное складирование разных видов отходов горнодобывающей промышленности, если это прямо не предусмотрено условиями экологического разрешения.

      5. Отходы горнодобывающей промышленности, образовавшиеся в результате переработки ранее заскладированных отходов горнодобывающей промышленности, не должны иметь степень опасности более высокую, чем степень опасности исходных отходов.

      6. Захоронение отходов горнодобывающей промышленности осуществляется в соответствии с утвержденной проектной документацией с учетом положений настоящего Кодекса, требований промышленной безопасности и санитарно-эпидемиологических норм.

Статья 370. Требования к проектированию, строительству и эксплуатации объектов складирования отходов

      1. Под объектом складирования отходов понимается специально установленное место, предназначенное для накопления или размещения отходов горнодобывающей промышленности в твердой или жидкой форме либо в виде раствора или суспензии.

      2. При проектировании, строительстве (реконструкции), эксплуатации и управлении объектом складирования отходов должны быть обеспечены следующие требования:

      1) при выборе места расположения объекта складирования отходов должны быть учтены требования настоящего Кодекса, а также геологические, гидрологические, гидрогеологические, сейсмические и геотехнические факторы;

      2) объект должен быть спроектирован таким образом, чтобы обеспечивались в краткосрочной и долгосрочной перспективе предотвращение загрязнения почвы, воздуха, грунтовых или поверхностных вод, а также эффективный сбор загрязненной воды и фильтрата в соответствии с требованиями экологического разрешения и уменьшение эрозии, вызванной водой или ветром;

      3) должны быть обеспечена физическая стабильность объекта складирования отходов, а также сведен к минимуму ущерб ландшафту;

      4) должны быть разработаны планы и механизмы для регулярного мониторинга и осмотра объекта складирования отходов квалифицированным персоналом, а также для принятия мер в случае выявления нестабильности объекта складирования отходов или загрязнения вод или почвы;

      5) должны быть предусмотрены меры для закрытия (ликвидации) объекта складирования отходов и рекультивации почвенного слоя;

      6) должны быть предусмотрены мероприятия на период мониторинга окружающей среды после закрытия объекта складирования отходов.

      Сведения и документы в отношении мониторинга, указанного в подпункте 6) настоящей статьи, должны храниться вместе с разрешительной документацией для обеспечения надлежащей передачи информации и ознакомления уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Оператор объекта складирования отходов представляет ежегодный отчет о мониторинге воздействия на окружающую среду в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      4. Оператор объекта складирования отходов обязан в течение 48 часов уведомить уполномоченный орган в области охраны окружающей среды о любых обстоятельствах, которые могут повлиять на физическую или химическую стабильность объекта складирования отходов, и любых существенных негативных последствиях для окружающей среды, выявленных в процессе мониторинга, а также принять соответствующие корректирующие меры по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Обязательства, предусмотренные настоящим пунктом, распространяются на период мониторинга после закрытия объекта складирования отходов.

      5. Закладка отходов горнодобывающей промышленности в открытые или подземные горные выработки для целей строительства, закрытия объекта складирования отходов и реабилитации нарушенных земель осуществляется с учетом следующих требований:

      1) обеспечение физической стабильности объекта складирования отходов;

      2) предотвращение загрязнения почвы, поверхностных и подземных вод в соответствии с требованиями настоящего Кодекса;

      3) проведение мониторинга в соответствии с требованиями настоящей главы.

Статья 371. Программа управления отходами горнодобывающей промышленности

      1. Оператор объекта складирования отходов обязан разработать программу управления отходами горнодобывающей промышленности для минимизации образования, восстановления и удаления отходов.

      2. Программа управления отходами горнодобывающей промышленности разрабатывается с учетом необходимости использования наилучших доступных техник в соответствии с информационно-техническими справочниками по наилучшим доступным техникам, разрабатываемым и утверждаемым в соответствии с настоящим Кодексом.

      3. Целями программы управления отходами горнодобывающей промышленности являются:

      1) предотвращение или снижение образования отходов и их опасности;

      2) стимулирование восстановления отходов горнодобывающей промышленности путем переработки, повторного использования в тех случаях, когда это соответствует экологическим требованиям;

      3) обеспечение безопасного в кратко- и долгосрочной перспективе удаления отходов, в частности, путем выбора соответствующего варианта проектирования, который:

      предполагает минимальный уровень или отсутствие необходимости мониторинга, контроля и управления закрытым объектом складирования отходов;

      направлен на предотвращение или снижение долгосрочных негативных последствий от захоронения отходов;

      обеспечивает долгосрочную геотехническую стабильность дамб и отвалов, выступающих над земной поверхностью.

      4. Программа управления отходами горнодобывающей промышленности разрабатывается и подлежит согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды в утвержденном им порядке.

      5. Программа управления отходами горнодобывающей промышленности является неотъемлемой частью экологического разрешения и подлежит пересмотру каждые 5 лет в случае существенных изменений в условиях эксплуатации объекта накопления отходов и (или) виде, характере накапливаемых отходов. Изменения подлежат утверждению уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Программа управления отходами горнодобывающей промышленности разрабатывается в соответствии с принципом иерархии и должна содержать сведения об объеме и составе образуемых и (или) получаемых от третьих лиц отходов, способах их накопления, сбора, транспортировки, обезвреживания, восстановления и удаления, а также описание предлагаемых мер по сокращению образования отходов, увеличению доли их использованию и утилизации.

Статья 372. Предотвращение ухудшения состояния воды, загрязнения воздуха и почвы

      1. При обращении с отходами горнодобывающей промышленности обязательно соблюдение экологических норм, установленных настоящих Кодексом, в частности, для предотвращения ухудшения текущего состояния воды путем:

      1) оценки потенциала образования фильтрата, включая загрязняющие вещества, содержащиеся в фильтрате, накапливаемых отходов в период эксплуатации и после закрытия объекта складирования отходов, определения водного баланса объекта складирования отходов;

      2) предотвращение или минимизация образования фильтрата и загрязнения поверхностных вод или подземных вод и почвы;

      3) сбор и очистка загрязненной воды и фильтрата до уровня, необходимого для их сброса.

      2. Оператор объекта складирования отходов обязан принимать меры для предотвращения или уменьшения выбросов пыли и газа.

      3. При размещении отходов горнодобывающей промышленности обратно в открытые или подземные горные выработки, будь то путем поверхностной или подземной добычи, подлежащие затоплению, оператор объекта складирования отходов должен принять необходимые меры по предотвращению или минимизации ухудшения состояния воды и почвы.

      4. Если в пруде-накопителе присутствует цианид, оператор должен обеспечить, чтобы концентрация слаборастворимого в кислоте цианида в пруде-накопителе была снижена до минимально возможного уровня с использованием наилучших доступных техник.

Статья 373. Предотвращение крупных экологических происшествий

      1. Перед началом деятельности по накоплению отходов горнодобывающей промышленности оператор объекта складирования отходов обязан разработать политику предотвращения крупных экологических происшествий при управлении отходами горнодобывающей промышленности, а также внутренний план реагирования на такие происшествия в соответствии с правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды совместно с уполномоченным органом в области промышленной безопасности.

      2. В целях внедрения и контроля за реализацией политики оператор объекта складирования отходов назначает ответственного работника.

      3. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды разрабатывает внешний план реагирования на крупные экологические происшествия, предусматривающий мероприятия, предпринимаемые вне места возникновения таких происшествий. Оператор объекта складирования отходов обязан представить уполномоченному органу в области охраны окружающей среды информацию, необходимую для разработки внешнего плана реагирования на крупные экологические происшествия.

      4. При наступлении крупного экологического происшествия оператор объекта складирования отходов обязан незамедлительно уведомить уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и предоставить всю необходимую информацию и содействие для минимизации последствий для здоровья и жизни человека, а также для оценки степени экологического фактического или потенциального ущерба.

Статья 374. Закрытие объекта складирования отходов и мониторинг в период после закрытия

      1. В отношении закрытия объекта складирования отходов и проведения мониторинга в период после закрытия применяются положения статьи 367 настоящего Кодекса с учетом того, что обязательства по проведению мониторинга в период после закрытия не ограничены сроком, предусмотренным пунктом 3 статьи 367.

      2. Финансирование мероприятий по закрытию объекта складирования отходов, проведение рекультивации нарушенных земель и последующего мониторинга осуществляется в порядке, предусмотренном Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании".

Статья 375. Инвентаризация объектов складирования отходов

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды организует ведение реестра закрытых (выведенных из эксплуатации, ликвидированных) и заброшенных (бесхозных) объектов складирования отходов, вызывающих существенные негативные последствия для окружающей среды или способных угрожать жизни и здоровью населения и (или) окружающей среде в краткосрочной или среднесрочной перспективе.

      2. Реестр подлежит периодическому обновлению на основании данных, предоставляемых местными исполнительными органами в соответствии со статьей 351 настоящего Кодекса, но не реже одного раза в год.

      3. Информация из реестра находится в публичном доступе.

Глава 25. Особенности управления коммунальными отходами

Статья 376. Экологические требования в области управления коммунальными отходами

      1. Под коммунальными отходами понимаются следующие отходы потребления:

      1) смешанные отходы и раздельно собранные отходы домашних хозяйств, включая, помимо прочего, бумагу и картон, стекло, металлы, пластмассы, органические отходы, древесину, текстиль, упаковку, использованное электрическое и электронное оборудование, использованные батареи и аккумуляторы;

      2) смешанные отходы и раздельно собранные отходы из других источников, если такие отходы по своему характеру и составу сходны с отходами домашних хозяйств.

      Коммунальные отходы не включают отходы производства, сельского хозяйства, лесного хозяйства, рыболовства, септиков и канализационной сети, а также от очистки, включая осадок сточных вод, вышедшие из эксплуатации транспортные средства или отходы строительства.

      К отходам потребления относятся отходы, образующиеся в результате жизнедеятельности человека, полностью или частично утратившие свои потребительские свойства продукты и (или) изделия, их упаковка и иные вещества или их остатки, исчерпавшие срок годности либо эксплуатации, независимо от агрегатного состояния, а также от которых собственник самостоятельно физически избавился либо документально перевел в разряд отходов потребления.

      2. Местные представительные органы районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством:

      1) утверждения в пределах своей компетенции программы по управлению коммунальными отходами;

      2) утверждения норм образования и накопления коммунальных отходов;

      3) утверждения тарифов на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение твердых бытовых отходов;

      3. Местные исполнительные органы областей, городов республиканского значения, столицы реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством:

      1) организации разработки программ по управлению коммунальными отходами и обеспечения их выполнения;

      2) разработки и представления на утверждение местным представительным органам норм образования и накопления коммунальных отходов;

      3) выделения земельных участков под строительство объектов по управлению коммунальными отходами;

      4) обеспечения строительства объектов по удалению и захоронению коммунальных отходов;

      5) осуществления контроля за объемами образования коммунальных отходов и разработки мероприятий и экономических стимулов, направленных на снижение объемов образования коммунальных отходов, повышение уровня их подготовки к повторному использованию, переработки, утилизации и сокращение объемов коммунальных отходов, подлежащих захоронению;

      6) утверждения правил расчета норм образования и накопления коммунальных отходов;

      7) разработки и представления на утверждение местным представительным органам районов, городов областного значения, городов республиканского значения, столицы тарифов на сбор, вывоз, утилизацию, переработку и захоронение твердых бытовых отходов, рассчитанных в соответствии с методикой, разрабатываемой и утверждаемой уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

      8) определения размера и порядка распределения тарифов между субъектами, осуществляющими операции по сбору, вывозу, утилизации, переработке и захоронению твердых бытовых отходов;

      9) организации рациональной и экологически безопасной системы сбора коммунальных отходов, предусматривающей их раздельный сбор, в том числе транспортировку и накопление до восстановления или удаления;

      10) обеспечения создания и функционирования необходимой инфраструктуры для субъектов малого и среднего предпринимательства, осуществляющих предпринимательскую деятельность по сбору, транспортировке, сортировке, восстановлению, в том числе переработке, и удалению коммунальных отходов;

      11) обеспечения достижения целевых показателей качества окружающей среды при управлении коммунальными отходами;

      12) стимулирования раздельного сбора органических коммунальных отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования;

      4. Местные исполнительные органы городов, сел, поселков, сельских округов реализуют государственную политику в области управления коммунальными отходами посредством:

      1) стимулирования раздельного сбора органических отходов и их восстановления, в том числе путем компостирования;

      2) организации регулярного вывоза коммунальных отходов;

      3) обеспечения соблюдения экологических требований при управлении коммунальными отходами;

      4) предотвращения и пресечения несанкционированного сжигания коммунальных отходов.

      5. Опасные составляющие коммунальных отходов: электронное и электрические оборудование, ртутьсодержащие отходы, батарейки, аккумуляторы и прочие опасные компоненты должны собираться раздельно и передаваться на восстановление специализированным предприятиям.

Статья 377. Централизованная система сбора твердых бытовых отходов

      1. Под твердыми бытовыми отходами понимаются коммунальные отходы в твердой форме.

      2. Централизованная система сбора твердых бытовых отходов (далее – централизованная система) – система, организуемая местными исполнительными органами в рамках обеспечения физических и юридических лиц, независимо от форм собственности и вида деятельности, проживающих (находящихся) и (или) осуществляющих свою деятельность в жилых домах либо отдельно стоящих зданиях (сооружениях) и не имеющих на праве собственности контейнерные площадки и контейнеры, а также имеющих на праве собственности контейнерные площадки и контейнеры, расположенные на землях общего пользования, услугами по сбору, вывозу, транспортировке твердых бытовых отходов. Контейнерные площадки – специальные площадки для накопления отходов, на которых размещаются контейнеры для сбора твердых бытовых отходов с наличием подъездных путей для специализированного транспорта, осуществляющего вывоз, транспортировку твердых бытовых отходов.

      3. Физические лица, проживающие в жилых домах, обязаны пользоваться централизованной системой сбора твердых бытовых отходов на основании публичных договоров и оплачивать услуги за вывоз отходов согласно утвержденным местным представительным органом тарифам.

      Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие деятельность в жилых домах или отдельно стоящих зданиях (сооружениях) при пользовании централизованной системой сбора обязаны заключить договор на вывоз твердых бытовых отходов с субъектами предпринимательства в сфере управления отходами, осуществляющими сбор и транспортировку твердых бытовых отходов, определенными местными исполнительными органами в соответствии с настоящим Кодексом.

      Юридические лица и индивидуальные предприниматели, осуществляющие деятельность в отдельно стоящих зданиях (сооружениях) при пользовании услугами субъектов предпринимательства в сфере управления отходами, не относящихся к централизованной системе сбора, обязаны заключить договор на вывоз твердых бытовых отходов с субъектами предпринимательства в сфере управления отходами, включенными в реестр разрешений и уведомлений в соответствии с Законом Республики Казахстан "О разрешениях и уведомлениях".

      4. Централизованная система сбора отходов организовывается местным исполнительным органом посредством проведения конкурса (тендера) по определению участников рынка твердых бытовых отходов, осуществляющими сбор, вывоз и транспортировку твердых бытовых отходов в соответствии с настоящим Кодексом и правилами обращения с твердыми бытовыми отходами.

      5. Участники рынка твердых бытовых отходов, осуществляющие сбор, вывоз и транспортировку твердых бытовых отходов, обязаны использовать только специально оборудованные транспортные средства, соответствующие правилам, утвержденным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, не предназначенные для транспортировки других видов отходов, за исключением случаев, когда иное предусмотрено правилами управления отходами.

      6. При самостоятельном вывозе твердых бытовых отходов физические и юридические лица, осуществляющие предпринимательскую деятельность, обязаны соблюдать требования настоящего Кодекса, а также заключить договоры с участниками рынка твердых бытовых отходов, осуществляющими переработку, и (или) захоронение твердых бытовых отходов.

      7. Участники рынка твердых бытовых отходов, осуществляющие сбор, вывоз и транспортировку твердых бытовых отходов, или собственник отходов, осуществляющий самостоятельный вывоз твердых бытовых отходов, осуществляют доставку отходов участникам рынка твердых бытовых отходов, осуществляющим восстановление твердых бытовых отходов.

      8. Вывоз отходов непосредственно на полигон захоронения твердых бытовых отходов осуществляется в случае отсутствия участников рынка твердых бытовых отходов, осуществляющих переработку твердых бытовых отходов, или отсутствия достаточных мощностей у данных участников рынка твердых бытовых отходов в данном населенном пункте, за исключением отходов, указанных в статье 362 настоящего Кодекса.

Статья 378. Требования к транспортировке твердых бытовых отходов

      1. Транспортировка (в том числе вывоз) твердых бытовых отходов должна осуществляться транспортными средствами, соответствующими требованиям настоящего Кодекса.

      2. Субъекты предпринимательства, осуществляющие предпринимательскую деятельность по транспортировке твердых бытовых отходов, обязаны передавать полную навигационную информацию о передвижении транспорта в информационную систему "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан".

      3. Разработка и ведение соответствующего подраздела информационной системы "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан" для отслеживания движения транспортных средств, осуществляющих вывоз твердых бытовых отходов по данным спутниковых навигационных систем, организуются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Субъекты предпринимательства, осуществляющие предпринимательскую деятельность по транспортировке твердых бытовых отходов, при оказании соответствующих услуг должны соблюдать следующие требования:

      1) использовать специально оборудованные транспортные средства, предназначенные для транспортировки твердых бытовых отходов;

      2) оборудовать транспортные средства, указанные в подпункте 1) настоящей статьи, спутниковыми навигационными системами, подключенными к информационной системе "Национальный банк данных о состоянии окружающей среды и природных ресурсов Республики Казахстан", и поддерживать эти системы постоянно в рабочем состоянии;

      3) заключать договора с собственниками твердых бытовых отходов по типовой форме, установленной правилами обращения с твердыми бытовыми отходами;

      4) соблюдать требования действующего законодательства Республики Казахстан.

      5. Требования к транспортировке твердых бытовых отходов, окраске, снабжению специальными отличительными знаками и оборудованию транспортных средств, а также к погрузочно-разгрузочным работам устанавливаются национальными стандартами Республики Казахстан, включенными в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Глава 26. Особенности управления радиоактивными отходами

Статья 379. Радиоактивные отходы и их классификация

      1. К радиоактивным отходам относятся не подлежащие дальнейшему использованию следующие вещества в любом агрегатном состоянии:

      1) материалы, изделия, оборудование, объекты биологического происхождения, в которых содержание радионуклидов превышает уровни, установленные законодательством Республики Казахстан;

      2) не подлежащее переработке отработавшее ядерное топливо;

      3) отработавшие свой ресурс или поврежденные радионуклидные источники;

      4) извлеченные из недр и складируемые в отвалы и хвостохранилища породы, руды и отходы обогащения и выщелачивания руд, в которых содержание радионуклидов превышает уровни, установленные законодательством Республики Казахстан.

      2. Основой классификации радиоактивных отходов являются их агрегатное состояние, происхождение, уровень радиоактивности, период полураспада радионуклидов.

      3. По агрегатному состоянию радиоактивные отходы подразделяются на жидкие и твердые.

      К жидким радиоактивным отходам относятся растворы неорганических веществ, пульпы фильтроматериалов, органические жидкости.

      К твердым отходам относятся изделия, детали машин и механизмов, материалы, биологические объекты, отработавшие источники радиоактивных излучений.

      4. Отходы относятся к радиоактивным, если удельная активность содержащихся в них радионуклидов больше значений, регламентированных нормами радиационной безопасности для радиоактивных материалов, подлежащих контролю, а при неизвестном радионуклидном составе удельная активность больше:

      1) ста килобеккерелей на килограмм – для бета-излучающих радионуклидов;

      2) десяти килобеккерелей на килограмм – для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые);

      3) одного килобеккереля на килограмм – для трансурановых радионуклидов.

      5. По источникам образования радиоактивные отходы классифицируются следующим образом:

      1) отходы горнорудной промышленности;

      2) отходы исследовательских и энергетических ядерных установок;

      3) отходы ядерных взрывов;

      4) неиспользуемые радиоактивные источники излучения и источники с истекшим сроком службы.

      6. По уровню радиоактивности твердые радиоактивные отходы классифицируются следующим образом:

      1) низкоактивные отходы – отходы, у которых удельная активность (килобеккерелей на килограмм): менее тысячи – для бета-излучающих радионуклидов; менее ста - для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые); менее десяти – для трансурановых радионуклидов;

      2) среднеактивные отходы – отходы, у которых удельная активность (килобеккерелей на килограмм): от тысячи до десяти миллионов – для бета-излучающих радионуклидов; от ста до одного миллиона – для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые); от десяти до ста тысяч – для трансурановых радионуклидов;

      3) высокоактивные отходы – отходы, у которых удельная активность (килобеккерелей на килограмм): более десяти миллионов – для бета-излучающих радионуклидов; более одного миллиона – для альфа-излучающих радионуклидов (исключая трансурановые); более ста тысяч – для трансурановых радионуклидов.

      7. Государственный контроль и надзор в области обеспечения радиационной безопасности, в том числе за деятельностью связанной с обращением с радиоактивными отходами, осуществляет уполномоченный орган в области использования атомной энергии.

Статья 380. Классификация пунктов хранения и (или)захоронения радиоактивных отходов

      1. К пунктам хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов относятся естественные (природные) или искусственные площадки, емкости или помещения, используемые для хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов.

      2. К пунктам захоронения радиоактивных отходов относятся пункты, в которые отходы помещаются без намерения последующего их изъятия.

      3. Пункты хранения радиоактивных отходов подразделяются по принятию радиоактивных отходов от:

      1) геологоразведочной, горнодобывающей и горноперерабатывающей деятельности, содержащих преимущественно естественные радионуклиды;

      2) ядерной энергетики, ядерных взрывов и радиоизотопной продукции, преимущественно содержащих искусственные радионуклиды.

      4. По масштабу площади сбора радиоактивных отходов пункты хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов подразделяются на локальные и региональные. К локальным относятся пункты, предназначенные для размещения отходов одного объекта или одного района, а к региональным – двух и более объектов и (или) районов.

Статья 381. Экологические требования при хранении и захоронении радиоактивных отходов

      1. Радиоактивные отходы, образующиеся на территории Республики Казахстан, должны быть захоронены таким образом, чтобы обеспечить радиационную защиту населения и окружающей среды на период времени, в течение которого они могут представлять потенциальную опасность.

      2. Хранение и захоронение радиоактивных отходов осуществляется на основании лицензий, выдаваемых уполномоченным органом в области использования атомной энергии, и не являются объектом экологического нормирования и экологических разрешений. Нормативы на радиоактивные отходы устанавливаются уполномоченным органом в области использования атомной энергии.

      3. Размещение радиоактивных отходов должно предусматриваться проектной и технической документацией в качестве обязательного этапа любого вида деятельности, ведущего к образованию радиоактивных отходов. Управление радиоактивными отходами осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании атомной энергии с учетом экологических требований, предусмотренных настоящим Кодексом.

      4. При хранении и захоронении радиоактивных отходов операторы должны обеспечить:

      1) невозможность самопроизвольных цепных ядерных реакций и защиту от избыточного тепловыделения;

      2) эффективную защиту населения и окружающей среды путем применения соответствующих методов защиты в соответствии с правилами и нормами радиационной безопасности;

      3) учет биологических, химических и других рисков, которые могут быть связаны с хранением радиоактивных отходов;

      4) сохранение учетных документов, касающихся местонахождения, конструкции и содержимого объекта захоронения;

      5) контроль и ограничение несанкционированного доступа к радиоактивным материалам, а также предотвращение незапланированного выброса радиоактивных веществ в окружающую среду.

Статья 382. Экологические требования к пунктам хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов

      1. Все проекты пунктов хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов подлежат санитарно-эпидемиологической экспертизе и экспертизе, проводимой в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании. Проектирование должно осуществляться в соответствии со строительными нормами и правилами, утвержденными в соответствии с законодательством Республики Казахстан.

      2. В проекте должны быть указаны:

      1) источники образования радиоактивных отходов, другие источники радиоактивного воздействия на окружающую среду в радиусе прогнозируемого действия пунктов хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов, их количественные и качественные характеристики;

      2) организационная структура, объем и порядок проведения производственного радиационного контроля;

      3) расчеты дозовых нагрузок на население, допустимые и контролируемые уровни и оценка влияния всех источников радиации в радиусе прогнозируемого действия радиоактивных отходов на окружающую среду.

      3. В проекте должен быть обоснован выбор места строительства пункта хранения и (или) захоронения из ряда альтернативных вариантов на основе специальных изысканий и экономических оценок с учетом воздействия на окружающую среду, включающих оценку дозовых нагрузок на критические группы населения.

      4. Инженерные изыскания, включая геодезические, геологические, гидрогеологические и гидрометеорологические, должны обеспечивать обоснования:

      1) выбора места размещения строительства пункта и его инженерной защиты от неблагоприятных воздействий природных и техногенных факторов;

      2) мероприятий по охране окружающей среды.

      5. В проектах пунктов хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов следует предусматривать рекультивацию нарушенных земель после дезактивации или другой деятельности.

      6. Вокруг пунктов захоронения радиоактивных отходов устанавливается санитарно-защитная зона, границы которой устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан о санитарно-эпидемиологическом благополучии населения.

      7. Размещение пунктов захоронения радиоактивных отходов не допускается:

      1) на территориях жилой застройки;

      2) на площади залегания полезных ископаемых без согласования с уполномоченным государственным органом по изучению недр;

      3) в зонах активного карста;

      4) в зонах оползней, селевых потоков, снежных лавин и других опасных геологических процессов;

      5) в заболоченных местах;

      6) в зонах питания подземных источников питьевой воды;

      7) в зонах санитарной охраны курортов;

      8) на территории зеленых зон городов;

      9) на особо охраняемых природных территориях;

      10) на территории I, II, III пояса зон санитарной охраны подземных и поверхностных источников хозяйственно-питьевого водоснабжения, очистных сооружений водопроводов, магистральных водоводов;

      11) на территории водоразделов;

      12) на землях, занятых или предназначенных под занятие лесами, лесопарками и другими зелеными насаждениями, выполняющими защитные и санитарно-гигиенические функции и являющимися местом отдыха населения.

      8. При выборе земельного участка под строительство необходимо соблюдение следующих условий:

      1) наличие грунтовых вод, непригодных для питьевого и технического водоснабжения по минерализации;

      2) высокие сорбционно-емкостные свойства вмещающих пород;

      3) значительная глубина залегания подземных вод (шестьдесят и более метров);

      4) уровень грунтовых вод не ближе четырех метров от дна пункта хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов;

      5) геологические слои, которые не являются водоносными горизонтами и не имеют гидравлической связи с нижележащими водоносными горизонтами;

      6) отсутствие разломной тектоники и интенсивной трещиноватости, расстояние до сейсмоопасного разлома более сорока километров;

      7) очень низкая чувствительность к сбросообразованию, проседанию, провалам;

      8) отсутствие эрозии;

      9) геоморфологическая стабильность;

      10) твердые и очень плотные почвы и породы фундамента;

      11) непроницаемые породы фундамента мощностью более десяти метров;

      12) слабохолмистая местность со склонами не более пяти процентов;

      13) расстояние до ближайшего водозабора подземных и грунтовых вод или из поверхностного водоисточника не ближе четырех километров;

      14) фактическое использование земли не дает значительного экономического эффекта, потенциальное использование земли также не имеет признанной оценки;

      15) культурные и национально значимые ценности отсутствуют на расстоянии четырех километров;

      16) местность не представляет туристской ценности и редко посещается жителями близлежащих населенных пунктов.

      9. При несоблюдении одного из условий, указанных в пункте 8 настоящей статьи, должны разрабатываться мероприятия по охране окружающей среды от вредного воздействия пункта хранения и (или) захоронения радиоактивных отходов или по его защите от вредного воздействия природных и техногенных факторов путем:

      1) создания инженерных барьеров из слабопроницаемых и сорбционноемкостных материалов (полиэтилена, бетона, керамики, глины, цеолита);

      2) создания дренажных систем, обеспечивающих пропуск поверхностных, грунтовых и подземных вод в обход пунктов.

      10. Для низкоактивных отходов урановых и неурановых горнодобывающих и перерабатывающих предприятий могут быть использованы ранее пройденные горные выработки с размещением радиоактивных отходов ниже зоны аэрации и среди других горных пород с более высокими сорбционно-емкостными свойствами (исключающие возможность миграции радионуклидов за пределы пункта).

      11. Для среднеактивных отходов урановых и неурановых горнодобывающих и перерабатывающих предприятий могут быть также использованы пройденные горные выработки с дополнительным устройством технических барьеров из глин, цеолита и других сорбирующих радионуклиды материалов.

      12. Естественные понижения в рельефе могут быть использованы для долговременного размещения низкоактивных твердых и жидких радиоактивных отходов при наличии естественной или искусственной подложки из непроницаемых пород или другого материала.

      13. Захоронение жидких радиоактивных отходов запрещается. Жидкие радиоактивные отходы должны обезвоживаться до влажности рыхлых горных пород в окружающей среде или отверждаться.

      14. Для пунктов хранения и (или) захоронения среднеактивных радиоактивных отходов обязательно предусматриваются охранные мероприятия и сигнализация, для пунктов хранения и (или) захоронения низкоактивных радиоактивных отходов – охранные мероприятия без сигнализации.

      15. Расчет дозовых нагрузок и разработка эффективных мер по радиационной защите населения осуществляются на основе расчета доз по критическим группам населения. Критическая группа населения определяется на основе анализа и выявления критического пути, через который радиоактивные вещества достигают этой группы населения.

      16. Расчет распространения радиоактивного загрязнения поверхностных, грунтовых и подземных вод выполняется на основе проведения специальных гидрологических и гидрогеологических исследований, выполняемых для определения скорости фильтрации растворов и загрязнений, их миграционных способностей и сорбционных возможностей водовмещающих пород.

      17. Ущерб, причиненный воздействием аварийного радиоактивного загрязнения окружающей среды, оценивается по стоимости мероприятий на выполнение защитных мер по проведению рекультивационных работ.

Статья 383. Трансграничное перемещение радиоактивных отходов

      1. Запрещается ввоз в Республику Казахстан в целях хранения или захоронения радиоактивных отходов из других государств, за исключением собственных радиоактивных отходов Республики Казахстан, вывезенных для переработки в другие государства. Запрещается также захоронение (размещение) радиоактивных отходов на поверхности земли и в недрах без проведения мероприятий, предупреждающих попадание радиоактивных веществ в окружающую среду.

      2. Ввоз в Республику Казахстан радиоактивных отходов, полуфабрикатов, сырья, комплектующих изделий, содержащих радиоактивные вещества выше уровней изъятия, установленных нормами радиационной безопасности, осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области экспортного контроля и подлежит государственному учету ядерных материалов и источников ионизирующего излучения в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области использования атомной энергии.

      3. При трансграничном перемещении радиоактивных отходов оператор обязан принять меры для обеспечения перемещения с соблюдением норм международного права. При этом:

      1) оператор обязан принять меры для обеспечения перемещения по разрешению и предварительному уведомлению, а также согласия государства назначения;

      2) трансграничное перемещение через государства транзита должно осуществляться при условии выполнения тех международных обязательств, которые соответствуют конкретным используемым видам транспорта;

      3) запрещается отправка отработавшего топлива или радиоактивных отходов для хранения или захоронения в место назначения южнее 60 градусов южной широты.

      Статья 384. Экологические требования при транспортировке радиоактивных отходов

      1. Транспортировка радиоактивных отходов осуществляется в соответствии с правилами, установленными законодательством Республики Казахстан и международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан.

      2. Правила транспортировки радиоактивных отходов должны предусматривать права, обязанности и ответственность грузоотправителя, перевозчика и грузополучателя, меры безопасности, физической защиты, систему согласованных мер по недопущению происшествий и аварий, требования к упаковке, маркировке и транспортным средствам, мероприятию по локализации последствий возможных аварий.

Глава 27. Особенности управления отдельными видами отходов

Статья 385. Экологические требования в области управления строительными отходами

      1. Под строительными отходами понимаются отходы, образующиеся в процессе сноса, разборки, реконструкции, ремонта (в том числе капитального) или строительства зданий, сооружений, промышленных объектов, дорог, инженерных и других коммуникаций.

      2. Строительные отходы подлежат обязательному отделению от других видов отходов непосредственно на строительной площадке или в специальном месте.

      3. Смешивание строительных отходов с другими видами отходов запрещается, кроме случаев восстановления строительных отходов в соответствии с утвержденными проектными решениями.

      4. Запрещается накопление строительных отходов вне специально установленных мест.

Статья 386. Экологические требования в области управления медицинскими отходами

      1. Медицинские отходы – отходы, образующиеся в процессе оказания медицинских услуг и проведения медицинских манипуляций.

      2. Порядок обращения с медицинскими отходами определяется уполномоченным органом в области здравоохранения.

      3. Обработка и удаление медицинских отходов с применением термических и (или) химических процессов должны осуществляться с соблюдением требований настоящего Кодекса.

Статья 387. Экологические требования в области управления биологическими отходами

      1. Биологические отходы определяются в соответствии законодательством Республики Казахстан в области ветеринарии.

      2. Порядок обращения с биологическими отходами определяется уполномоченным органом в области ветеринарии.

      3. Обработка и удаление биологических отходов с применением термических и (или) химических процессов должны осуществляться с соблюдением требований настоящего Кодекса.

Статья 388. Экологические требования в области управления отходами, содержащими стойкие органические загрязнители

      1. Пункты хранения отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, должны быть оборудованы средствами защиты, обеспечивающими предотвращение влияния стойких органических загрязнителей на окружающую среду и здоровье населения.

      2. Учет отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, должен вестись в журналах строгой отчетности.

      3. Запрещается смена собственника и владельца отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, без уведомления уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      4. Кадастр отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, ведется отдельным разделом в рамках Государственного кадастра отходов.

      5. Запрещается захоронение отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан о стойких органических загрязнителях. Экспорт и импорт таких отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, разрешаются только для целей их уничтожения.

Статья 389. Экологические требования в области управления радиоактивными отходами

      1. Радиоактивные отходы – отходы, содержащие радиоактивные вещества в количестве и концентрации, которые превышают регламентированные для радиоактивных веществ значения, установленные законодательством Республики Казахстан в области использования атомной энергии.

      2. Государственный контроль и надзор в области обеспечения радиационной безопасности, в том числе за деятельностью при обращении с радиоактивными отходами, осуществляет уполномоченный орган в области использования атомной энергии.

      3. Физические и юридические лица обязаны соблюдать установленные уполномоченным органом в области использования атомной энергии правила производства, хранения, транспортировки, использования, утилизации и удаления радиоактивных материалов, не допускать нарушений нормативов предельно допустимого уровня радиационного воздействия, принимать меры по предупреждению и ликвидации радиационного загрязнения окружающей среды.

      4. Радиоактивные отходы, образующиеся на территории Республики Казахстан, должны быть захоронены таким образом, чтобы обеспечить радиационную защиту населения и окружающей среды на период времени, в течение которого они могут представлять потенциальную опасность.

      Деятельность по сбору, хранению, транспортировке и захоронению радиоактивных отходов осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об использовании атомной энергии.

      5. Запрещается ввоз в Республику Казахстан в целях хранения или захоронения радиоактивных отходов из других государств, за исключением собственных радиоактивных отходов Республики Казахстан, вывезенных для переработки в другие государства.

      6. Запрещается захоронение (размещение) радиоактивных отходов и материалов на поверхности земли и в недрах без проведения мероприятий, предупреждающих попадание радиоактивных веществ в окружающую среду.

      7. При возникновении чрезвычайных ситуаций при перевозке радиоактивных материалов должны соблюдаться требования законодательства Республики Казахстан в области использования атомной энергии, радиационной безопасности населения и технических регламентов в целях обеспечения защиты здоровья граждан, их имущества и окружающей среды.

Статья 390. Экологические требования в области управления отдельными видами отходов и их процессами жизненного цикла

      1. При обращении с отдельными видами отходов владельцы отходов должны обеспечить соблюдение экологических, санитарно-эпидемиологических требований, а также национальных стандартов в области управления отдельными видами отходов, включенных в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Специальные экологические требования по управлению следующими материалами и продукцией, перешедшими в категорию отходов: шины, электронное и электрическое оборудование, упаковка, бумага, отработанные масла, химические источники тока, ртутьсодержащие отходы, а также другими опасными отходами устанавливаются национальными стандартами в области управления отдельными видами отходов, включенными в перечень, утвержденный уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 391. Экологические требования в области управления отходами при проектировании зданий, строений, сооружений и иных объектов

      При проектировании зданий, строений, сооружений и иных объектов, в пределах которых предполагается образование отходов, необходимо предусматривать места (площадки) для сбора таких отходов в соответствии с правилами, нормативами и требованиями в области управления отходами, устанавливаемыми уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и уполномоченным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

Глава 28. Государственный кадастр отходов

Статья 392. Государственный кадастр отходов

      1. Государственный кадастр отходов представляет собой систематизированный на основе геоинформационных систем, периодически пополняемый и уточняемый свод унифицированных сведений по каждому объекту размещения отходов (с указанием их пространственного положения), а также видов отходов, их происхождения и физико-химических свойств
(с учетом опасности для населения и окружающей среды), компонентного состава, количественных и качественных показателей, технических, гидрогеологических и экологических условий хранения, захоронения и сброса, технологий их использования и обезвреживания.

      2. Все виды отходов и объекты размещения отходов подлежат учету в Государственном кадастре отходов.

      Организация ведения Государственного кадастра отходов осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Ведение Государственного кадастра отходов осуществляет подведомственная организация уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Статья 393. Цели и задачи Государственного кадастра отходов

      1. Государственный кадастр отходов ведется в целях обеспечения государственных органов, заинтересованных физических и юридических лиц информацией для оценки, прогнозирования, разработки технологических, экономических, правовых и других решений в отношении обеспечения охраны окружающей среды, а также ведения общегосударственного комплексного учета отходов.

      2. Основной задачей ведения Государственного кадастра отходов является обеспечение общегосударственных, региональных и отраслевых информационно-экспертных систем и банков данных информацией по отходам, свойствам и технологиям их переработки.

Статья 394. Ведение Государственного кадастра отходов

      1. Операторы объектов представляют в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды следующую документацию:

      1) паспорт опасных отходов;

      2) отчет по инвентаризации отходов;

      3) кадастровое дело по объекту размещения отходов, включающее:

      решение местного исполнительного органа области (города республиканского значения, столицы) об отводе земельного участка на складирование и удаление отходов;

      справку об установлении границ земельного участка и выдаче правоустанавливающего документа на земельный участок, заверенную местными исполнительными органами областей (городов республиканского значения, столицы), районов (городов областного значения), акимами городов районного значения, поселков, сел, сельских округов в пределах их компетенции по местонахождению земельного участка;

      технико-экономическое обоснование создания объектов размещения отходов;

      положительное заключение санитарно-эпидемиологической экспертизы на создание объектов размещения отходов.

      2. Форма заполнения документов, указанных в подпунктах 1), 2) и 3) пункта 1 настоящей статьи, утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      3. Документация, указанная в подпункте 2) пункта 1 настоящей статьи, представляется ежегодно по состоянию на 1 января до 1 марта года, следующего за отчетным, на бумажном и (или) электронном носителях, посредством заполнения формы в информационной системе Государственного кадастра отходов и подписания электронной цифровой подписью должностного лица оператора объекта, ответственного за предоставление информации.

      4. Документация, указанная в подпунктах 1) и 3) пункта 1 настоящей статьи, представляется на бумажном и (или) электронном носителях посредством заполнения формы в информационной системе Государственного кадастра отходов и подписания электронной цифровой подписью должностного лица оператора объекта, ответственного за предоставление информации, повторно в случае ее изменения.

Статья 395. Информация о результатах ведения Государственного кадастра отходов

      1. По результатам ведения Государственного кадастра отходов уполномоченным органом в области охраны окружающей среды составляется ежегодный информационный обзор.

      2. Государственный кадастр отходов размещается и актуализируется в информационной системе, интернет-ресурсе уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

Глава 29. Расширенные обязательства производителей (импортеров).

Статья 396. Требования к исполнению расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Физические и юридические лица, осуществляющие производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан отдельных видов продукции (товаров) по перечню, утвержденному уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, обязаны обеспечивать сбор, транспортировку, подготовку к повторному использованию, переработку, обезвреживание и (или) утилизацию отходов, образующихся после утраты потребительских свойств такой продукции (товаров) (далее – расширенные обязательства производителей (импортеров)).

      2. Производители и импортеры, указанные в пункте 1 настоящей статьи, исполняют расширенные обязательства производителей (импортеров) одним из следующих способов:

      1) применение собственной системы сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов;

      2) заключение с оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) договора об организации сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, подача заявки в соответствии с Правилами реализации расширенных обязательств производителей (импортеров), утвержденными Правительством Республики Казахстан, и внесение на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) денег в виде платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки и (или) утилизации отходов согласно методике расчета платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки и (или) утилизации отходов.

      3. Предусмотренный подпунктом 1) пункта 2 настоящей статьи способ не распространяется на производителей и импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники, кабельно-проводниковой продукции.

      4. Требования к применяемой производителем или импортером собственной системе сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, определяются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      5. В случае использования способа, предусмотренного подпунктом 2) пункта 2 настоящей статьи, производитель или импортер подает заявку в соответствии с Правилами реализации расширенных обязательств производителей (импортеров), утвержденными Правительством Республики Казахстан, и вносят на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) плату за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов. Методика расчета указанной платы утверждается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. Расширенные обязательства производителей (импортеров) не распространяются на:

      1) производителей в части произведенных масел, полимерной, стеклянной, бумажной и (или) картонной упаковок, аккумуляторных батарей при условии использования для их производства не менее тридцати процентов отработанных масел, отходов пластмассы, стекла, бумаги и картона, использованных аккумуляторных батарей соответственно, переработанных и утилизированных на территории Республики Казахстан;

      2) производителей и импортеров в части произведенной (произведенных) на территории Республики Казахстан и (или) ввезенной (ввезенных) на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), реализованных за ее пределами;

      3) производителей и импортеров в части произведенных на территории Республики Казахстан и (или) ввезенных на территорию Республики Казахстан полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, которые предназначены для упаковки и (или) в которые упакована (упакованы) продукция (товары), реализованная (реализованные) за ее пределами;

      4) физических лиц, осуществляющих ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), при импорте продукции (товаров) в пределах квоты на беспошлинный ввоз товаров личного пользования, за исключением импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники;

      5) импортеров в части полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, в которые упакованы социально значимые продовольственные товары, перечень которых утверждается Правительством Республики Казахстан;

      6) производителей в части произведенной полимерной упаковки из преформ, за которые внесена плата за организацию сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов;

      7) импортеров в части ввезенных полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, в которые упакована ввезенная (ввезенные) продукция (товары), используемая (используемые) в их деятельности в качестве основных средств, материалов, сырья, запасных частей (комплектующих) при производстве продукции, выполнении работ, оказании услуг, для общехозяйственных нужд и не предназначенная (предназначенные) для реализации;

      8) импортеров в части ввезенных полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, в которые упакованы товары, ввезенные в качестве иностранной безвозмездной помощи в установленном законодательством Республики Казахстан порядке.

      7. Правила реализации расширенных обязательств производителей (импортеров) разрабатываются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и утверждаются Правительством Республики Казахстан.

Статья 397. Правовое положение оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) является юридическим лицом, определенным решением Правительства Республики Казахстан для целей реализации принципа расширенных обязательств производителей (импортеров).

      2. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) обладает исключительным правом в отношении сбора платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов и должен распоряжаться и управлять указанными платежами в порядке, предусмотренном настоящим Кодексом и иными законодательными актами Республики Казахстан.

      3. Правительство Республики Казахстан вправе участвовать в создании оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) в качестве акционера (участника, учредителя) и (или) выкупать акции (доли участия в уставном капитале) оператора расширенных обязательств производителей (импортеров).

Статья 398. Направления деятельности оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) направляет деньги, поступившие на его банковский счет от производителей и импортеров в соответствии с требованиями настоящего Кодекса в виде утилизационного платежа, на:

      1) компенсацию физическим и юридическим лицам расходов по раздельному сбору и переработке отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров) (за исключением отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), полученных из отходов производства и (или) переданных юридическим лицам или индивидуальным предпринимателям от юридических лиц или индивидуальных предпринимателей, у которых данные отходы образовались в результате производственной деятельности) при условии передачи указанных отходов для обезвреживания и (или) утилизации на территории Республики Казахстан;

      2) компенсацию производителям социально значимых продовольственных товаров расходов, связанных с внесением платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов производителями (импортерами) полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, применяемых для упаковывания социально значимых продовольственных товаров, в порядке, установленном правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

      3) стимулирование производства в Республике Казахстан экологически чистых автомобильных транспортных средств (соответствующих экологическому классу, установленному техническим регламентом Евразийского экономического союза; с электродвигателями) и их компонентов, а также самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, путем:

      финансирования их производителей по следующим направлениям: содержание рабочих мест; использование энергоресурсов; осуществление научно-исследовательских и опытно-конструкторских разработок; проведение испытаний, связанных с выпуском продукции; поддержка гарантийных обязательств;

      финансирования скидки, предоставленной производителем физическим и юридическим лицам при приобретении ими транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники на территории Республики Казахстан, произведенных в Республике Казахстан;

      4) стимулирование производства в Республике Казахстан кабельно-проводниковой продукции: экологически безопасной (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением), отходы которой являются перерабатываемыми на территории Республики Казахстан, путем финансирования их производителей по следующим направлениям: содержание рабочих мест; использование энергоресурсов; закуп сырья для производства экологически безопасной и (или) перерабатываемой продукции; осуществление научно-исследовательских и опытно-конструкторских разработок; проведение испытаний, связанных с выпуском продукции; сертификация продукции;

      5) организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, сортировки, обработки, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров);

      6) организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации за пределами Республики Казахстан отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), для которых на территории Республики Казахстан отсутствуют объекты по обезвреживанию, переработке и (или) утилизации;

      7) организационно-техническое и информационное обеспечение системы сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов и вторичных ресурсов, финансирование рекламной деятельности, образовательных, маркетинговых мероприятий в сфере обращения с отходами и вторичными ресурсами;

      8) организацию и ведение информационной системы отслеживания движения транспортных средств, осуществляющих вывоз твердых бытовых отходов, по данным спутниковых навигационных систем;

      9) финансирование экспериментальных, опытных, проектных, научно-исследовательских работ в сфере сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов;

      10) внедрение в Республике Казахстан технологий сбора, транспортировки, подготовки к повторному спользованию, обработки, переработки и (или) утилизации отходов, строительство заводов (производств) по подготовке к повторному использованию, обработке, переработке, сортировке и (или) утилизации отходов, совершенствование материально-технической базы организаций, осуществляющих сбор, транспортировку, подготовку к повторному использованию, обработку, переработку и (или) утилизацию отходов, организацию термической утилизации отходов;

      11) создание и развитие сети электрозаправочных станций, в том числе, путем приобретения, размещения и организации деятельности электрозаправочных станций;

      12) финансирование деятельности, связанной с осуществлением оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) своих функций.

      2. Правила стимулирования производства в Республике Казахстан экологически чистых автомобильных транспортных средств (соответствующих экологическому классу, установленному техническим регламентом Евразийского экономического союза; с электродвигателями) и их компонентов, а также самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды совместно с уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности и устанавливают:

      1) форму типового договора между производителями экологически чистых автомобильных транспортных средств и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) с указанием сроков и объемов финансирования;

      2) форму типового договора между производителями самоходной сельскохозяйственной техники, соответствующей экологическим требованиям, определенным техническими регламентами, и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) с указанием сроков и объемов финансирования;

      3) форму отчетности о производстве экологически чистых автомобильных транспортных средств и сроки их представления оператору расширенных обязательств производителей (импортеров);

      4) форму отчетности о производстве самоходной сельскохозяйственной техники и сроки их представления оператору расширенных обязательств производителей (импортеров);

      5) требования к производителям экологически чистых автомобильных транспортных средств;

      6) требования к производителям самоходной сельскохозяйственной техники;

      7) условия, в том числе порядок определения размера, и порядок финансирования скидки, предоставленной производителем физическим и юридическим лицам при реализации произведенных в Республике Казахстан транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники при предоставлении документа, подтверждающего сдачу на утилизацию вышедших из эксплуатации транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, предусматривающего право на получение скидки на приобретение транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники на территории Республики Казахстан, произведенных в Республике Казахстан;

      3. Правила стимулирования производства в Республике Казахстан кабельно-проводниковой продукции: экологически безопасной (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением); отходы которой являются перерабатываемыми на территории Республики Казахстан, утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды совместно с уполномоченным органом в области государственной поддержки индустриально-инновационной деятельности и устанавливают:

      1) форму типового договора между производителями кабельно-проводниковой продукции и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) с указанием сроков и объемов финансирования;

      2) форму отчетности о производстве кабельно-проводниковой продукции и сроки их представления оператору расширенных обязательств производителей (импортеров);

      3) требования к производителям кабельно-проводниковой продукции и порядок подтверждения их соблюдения;

      4) требования к продукции и технологическим процессам и порядок подтверждения их соблюдения;

      5) условия и порядок финансирования.

      Требования по экологической безопасности кабельно-проводниковой продукции (негорючей и (или) с пониженной пожароопасностью и малым дымо- и газовыделением) определяются в соответствии с техническими регламентами.

Статья 399. Полномочия оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. К полномочиям оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) относятся:

      1) заключение с производителями (импортерами) договора об организации сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), на основании типового договора об организации сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров);

      2) сбор платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, перечисляемой производителями (импортерами) на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) на основании договора об организации сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров);

      3) осуществление контроля за правильностью исчисления, полнотой и своевременностью перечисления производителями (импортерами) платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов;

      4) возврат и (или) зачет в счет предстоящих платежей излишне уплаченных сумм, производимые в установленном оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) порядке на основании обращений производителей и импортеров при условии подтверждения излишне уплаченных сумм не позднее, чем за 30 календарных дней до срока представления оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) декларации по корпоративному подоходному налогу, предусмотренного налоговым законодательством Республики Казахстан, за отчетный период, в течение которого внесен утилизационный платеж;

      5) осуществление контроля за правильностью представления документов производителями социально значимых продовольственных товаров на получение компенсации части расходов, связанных с внесением платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов производителями (импортерами) полимерной, стеклянной, бумажной, картонной и (или) металлической упаковок, упаковки из комбинированных материалов, применяемых для упаковывания социально значимых продовольственных товаров;

      6) представление отчета уполномоченному органу в области охраны окружающей среды о ходе реализации расширенных обязательств производителей (импортеров);

      7) формирование, утверждение, ведение реестра производителей (импортеров), осуществляющих производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), за исключением производителей и импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники;

      8) разработка и утверждение Правил регистрации и ведения реестра производителей (импортеров), осуществляющих производство на территории Республики Казахстан и (или) ввоз на территорию Республики Казахстан продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), за исключением производителей и импортеров автомобильных транспортных средств, самоходной сельскохозяйственной техники;

      9) взаимодействие с государственными органами, в том числе в сфере таможенного и налогового законодательства Республики Казахстан, по вопросам, касающимся расширенных обязательств производителей (импортеров);

      10) внедрение новых технологий использования отходов в качестве вторичного сырья, строительство заводов (производств) по сортировке, переработке и (или) утилизации отходов и вторичных ресурсов;

      11) при выявлении деяний, содержащих признаки административных правонарушений, производство по которым отнесено в соответствии с Законом Республики Казахстан к компетенции уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) обязан передать имеющиеся по таким правонарушениям материалы в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды;

      12) в целях реализации принципа расширенных обязательств производителей (импортеров) оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) вправе получать от уполномоченного органа в области охраны окружающей среды данные для расчета утилизационного платежа из информации о деятельности физических и юридических лиц, на которых распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров);

      13) выдача документов, подтверждающих сдачу на утилизацию вышедших из эксплуатации транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, в том числе предусматривающего право на получение скидки на приобретение транспортного средства на территории Республики Казахстан, произведенного в Республике Казахстан;

      14) разработка и утверждение правил и условий выдачи документов, подтверждающих сдачу на утилизацию вышедших из эксплуатации транспортного средства и (или) самоходной сельскохозяйственной техники, в том числе предусматривающего право на получение скидки на приобретение транспортного средства на территории Республики Казахстан, произведенного в Республике Казахстан;

      15) направление денег, поступивших на его банковский счет в виде платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, сортировки, обработки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, в соответствии с направлениями, предусмотренными статьей 398 настоящего Кодекса;

      16) иные полномочия, определяемые уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      2. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) производит расходование платы производителей (импортеров) продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров) в соответствии со статьей 398 настоящего Кодекса, а также с согласованной с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды стратегией развития деятельности, которая включает в себя приоритетность использования средств платы производителей (импортеров) на те цели, которые не являются окупаемыми за счет средств, уплачиваемых физическими и юридическими лицами по тарифам за сбор твердых бытовых отходов в населенных пунктах.

Статья 400. Ответственность участников расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Производители (импортеры), не заключившие с оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) договор об организации сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), не подавшие заявку в соответствии с Правилами реализации расширенных обязательств производителей (импортеров), утвержденных Правительством Республики Казахстан, а также не внесшие или своевременно не внесшие на банковский счет оператора расширенных обязательств производителей (импортеров) денег в виде платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Требования пункта 1 настоящей статьи в части исчисления платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, обработки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов не распространяются на производителей (импортеров), имеющих собственную систему сбора, переработки и утилизации отходов.

      Производители (импортеры), имеющие собственную систему сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, за невыполнение и (или) ненадлежащее выполнение требований по обеспечению сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров), несут ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      3. Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров) за нецелевое использование платы производителей (импортеров), неисполнение или ненадлежащее исполнение возложенных на него обязанностей и функций несет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

Статья 401. Обеспечение прозрачности деятельности оператора расширенных обязательств производителей (импортеров)

      Оператор расширенных обязательств производителей (импортеров):

      1) согласовывает свою стратегию развития деятельности и инвестиционную политику с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды;

      2) согласовывает критерии и требования к банкам второго уровня для аккумулирования денег, поступающих от платы за организацию сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, с центральным уполномоченным органом по государственному планированию;

      3) направляет в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды ежегодный отчет о ходе реализации расширенных обязательств производителей (импортеров).

Статья 402. Исполнение расширенных обязательств производителей (импортеров)

      1. Исполнение расширенных обязательств производителей (импортеров) осуществляется путем заключения между производителями (импортерами) и оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) договора об организации сбора, транспортировки, переработки, обезвреживания, использования и (или) утилизации отходов, образующихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров) в соответствии с настоящим Кодексом.

      Договор считается заключенным при условии его подписания оператором расширенных обязательств производителей (импортеров) путем размещения на его официальном интернет-ресурсе, производителем (импортером) – с момента ввоза или производства продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров).

      2. Производители (импортеры), имеющие собственную систему сбора, транспортировки, подготовки к повторному использованию, переработки, обезвреживания и (или) утилизации отходов, в качестве подтверждения исполнения обязательств по расширенным обязательствам производителей (импортеров) в соответствии с порядком, определенным уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, представляют оператору расширенных обязательств производителей (импортеров) документы, подтверждающие сбор, транспортировку, подготовку к повторному использованию, переработку, обезвреживание и (или) утилизацию отходов, образовавшихся после утраты потребительских свойств продукции (товаров), на которую (которые) распространяются расширенные обязательства производителей (импортеров).

Раздел 20. Особые экологические требования по отдельным видам деятельности

Статья 403. Общие экологические требования при проектировании зданий, сооружений и их комплексов

      1. Проекты строительства зданий, сооружений и их комплексов, предназначенных для осуществления видов деятельности, в отношении которых в соответствии с настоящим Кодексом проводится обязательная оценка воздействия на окружающую среду, должны содержать решения, обеспечивающие выполнение требований и мер, предусмотренных соответствующим заключением по результатам оценки воздействия на окружающую среду.

      2. Проекты строительства зданий, сооружений и их комплексов, относящихся к объектам I и II категорий, должны содержать решения, обеспечивающие безопасный вывод их из эксплуатации, постутилизации, рекультивации земель и меры по переработке, утилизации или удалению образующихся в результате указанных операций отходов.

Статья 404. Общие экологические требования при вводе в эксплуатацию и эксплуатации зданий, сооружений и их комплексов

      1. Ввод в эксплуатацию зданий, сооружений и их комплексов осуществляется в соответствии с законодательством Республики Казахстан об архитектурной, градостроительной и строительной деятельности.

      2. Не допускается ввод в эксплуатацию зданий, сооружений и их комплексов, относящихся к объектам I и II категорий, если на момент ввода в эксплуатацию не обеспечивается соблюдение ими соответствующих нормативов допустимого антропогенного воздействия на окружающую среду, установленных экологическим разрешением.

      3. Запрещается ввод в эксплуатацию и эксплуатация входящих в состав объекта I или II категории зданий, сооружений и их комплексов без предусмотренных проектом строительства сооружений, установок и оборудования, предназначенных для очистки и (или) обезвреживания выбросов и сбросов, а также управления отходами.

Статья 405. Общие экологические требования при авариях

      1. При ухудшении качества окружающей среды, которое вызвано аварийными выбросами или сбросами и при котором создается угроза жизни и здоровью человека, принимаются экстренные меры по защите населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан о гражданской защите.

      2. При возникновении аварийной ситуации на объектах I и II категорий, в результате которой происходит или может произойти нарушение установленных экологических нормативов, оператор объекта безотлагательно, но в любом случае в срок не более 2 часов с момента обнаружения аварийной ситуации, обязан сообщить об этом в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и предпринять все необходимые меры по предотвращению загрязнения окружающей среды, вплоть до частичной или полной остановки эксплуатации соответствующих стационарных источников или объекта в целом, а также по устранению негативных последствий для окружающей среды, вызванных такой аварийной ситуацией.

Статья 406. Экологические требования к военным и оборонным объектам, военной деятельности

      Экологические требования, установленные настоящим Кодексом, распространяются на военные и оборонные объекты и военную деятельность, за исключением особых ситуаций, предусмотренных законодательством Республики Казахстан.

Статья 407. Экологические требования при проведении операций по недропользованию

      1. Проектные документы для проведения операций по недропользованию должны предусматривать следующие меры, направленные на охрану окружающей среды:

      1) применение методов, технологий и способов проведения операций по недропользованию, обеспечивающих максимально возможное сокращение площади нарушаемых и отчуждаемых земель (в том числе опережающее до начала проведения операций по недропользованию строительство подъездных автомобильных дорог по рациональной схеме, применение кустового способа строительства скважин, применение технологий с внутренним отвалообразованием, использование отходов производства в качестве вторичных ресурсов, их переработка и утилизация, прогрессивная ликвидация последствий операций по недропользованию и другие методы), в той мере, в которой это целесообразно, с технической, технологической, экологической и экономической точки зрения, что должно быть обосновано в проектном документе для проведения операций по недропользованию;

      2) меры по предотвращению техногенного опустынивания земель в результате проведения операций по недропользованию;

      3) меры по предотвращению загрязнения недр, в том числе при использовании пространства недр;

      4) меры по охране окружающей среды при приостановлении, прекращении операций по недропользованию, консервации и ликвидации объектов разработки месторождений в случаях, предусмотренных Кодексом Республики Казахстан "О недрах и недропользовании";

      5) меры по предотвращению ветровой эрозии почвы, отвалов вскрышных и вмещающих пород, отходов производства, их окисления и самовозгорания;

      6) меры по изоляции поглощающих и пресноводных горизонтов для исключения их загрязнения;

      7) меры по предотвращению истощения и загрязнения подземных вод, в том числе применение нетоксичных реагентов при приготовлении промывочных жидкостей;

      8) очистка и повторное использование буровых растворов;

      9) ликвидация остатков буровых и горюче-смазочных материалов экологически безопасным способом;

      10) очистка и повторное использование нефтепромысловых стоков в системе поддержания внутрипластового давления месторождений углеводородов.

      2. При проведении операций по недропользованию недропользователи обязаны обеспечить соблюдение решений, предусмотренных проектными документами для проведения операций по недропользованию, а также следующих требований:

      1) конструкции скважин и горных выработок должны обеспечивать выполнение требований по охране недр и окружающей среды;

      2) при бурении и выполнении иных работ в рамках проведения операций по недропользованию с применением установок с дизель-генераторным и дизельным приводом выброс неочищенных выхлопных газов в атмосферный воздух от таких установок должен соответствовать их техническим характеристикам и экологическим требованиям;

      3) при строительстве сооружений по недропользованию на плодородных землях и землях сельскохозяйственного назначения в процессе проведения подготовительных работ к монтажу оборудования снимается и отдельно хранится плодородный слой для последующей рекультивации территории;

      4) для исключения перемещения (утечки) загрязняющих веществ в воды и почву должна предусматриваться инженерная система организованного накопления и хранения отходов производства с гидроизоляцией площадок;

      5) в случаях строительства скважин на особо охраняемых природных территориях необходимо применять только безамбарную технологию;

      6) при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов должны предусматриваться меры по уменьшению объемов размещения серы в открытом виде на серных картах и снижению ее вредного воздействия на окружающую среду;

      7) при операциях по недропользованию должны проводиться работы по утилизации шламов и нейтрализации отработанного бурового раствора, буровых, карьерных и шахтных сточных вод для повторного использования в процессе бурения, возврата в окружающую среду в соответствии с установленными требованиями;

      8) при применении буровых растворов на углеводородной основе (известково-битумных, инвертно-эмульсионных и других) должны быть приняты меры по предупреждению загазованности воздушной среды;

      9) захоронение пирофорных отложений, шлама и керна в целях исключения возможности загорания или отравления людей должно производиться согласно проекту и по согласованию с уполномоченным органом в области охраны окружающей среды, государственным органом санитарно-эпидемиологической службы и местными исполнительными органами;

      10) ввод в эксплуатацию сооружений по недропользованию производится при условии выполнения в полном объеме всех экологических требований, предусмотренных проектом;

      11) после окончания операций по недропользованию и демонтажа оборудования проводятся работы по восстановлению (рекультивации) земель в соответствии с проектными решениями, предусмотренными планом (проектом) ликвидации;

      12) буровые скважины, в том числе самоизливающиеся, а также скважины, не пригодные к эксплуатации или использование которых прекращено, подлежат оборудованию недропользователем регулирующими устройствами, консервации или ликвидации в порядке, установленном законодательством Республики Казахстан;

      13) бурение поглощающих скважин допускается при наличии положительных заключений уполномоченных государственных органов в области охраны окружающей среды, использования и охраны водного фонда, по изучению недр, государственного органа санитарно-эпидемиологической службы, выдаваемых после проведения специальных обследований в районе бурения этих скважин;

      14) консервация и ликвидация скважин в пределах контрактных территорий осуществляются в соответствии с законодательством Республики Казахстан о недрах и недропользовании;

      3. Запрещаются:

      1) допуск буровых растворов и материалов в пласты, содержащие хозяйственно-питьевые воды;

      2) бурение поглощающих скважин для сброса промышленных, лечебных минеральных и теплоэнергетических сточных вод в случаях, когда эти скважины могут являться источником загрязнения водоносного горизонта, пригодного или используемого для хозяйственно-питьевого водоснабжения или в лечебных целях;

      3) устройство поглощающих скважин и колодцев в зонах санитарной охраны источников водоснабжения;

      4) сброс в поглощающие скважины и колодцы отработанных вод, содержащих радиоактивные вещества.

Статья 408. Экологические требования при разведке и добыче на море

      1. Бурение скважин должно осуществляться на основе передовых апробированных принципов и методов, принятых в международной практике, в области охраны окружающей среды при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов.

      2. Места для размещения морских буровых платформ в пределах контрактной территории должны выбираться с учетом максимально возможного сохранения морских районов, имеющих перспективное значение для рыболовного промысла, сохранения и воспроизводства ценных видов рыб и других объектов водного промысла.

      3. Проведение буровых работ с буровой баржи или платформы при наличии ледового покрова на акватории, доступной для судоходства, должно осуществляться при постоянном присутствии корабля ледокольного типа с оборудованием, необходимым для локализации возможного разлива углеводородов. Требование, указанное в настоящем пункте, не распространяется на бурение, ведущееся с искусственных островов.

      4. Запрещаются проведение в тяжелых ледовых условиях на море вскрытия продуктивного горизонта подсолевой толщи и испытание скважин с предполагаемым экстремальным давлением и высоким содержанием сероводорода.

      5. При проведении операций по добыче углеводородов на море недропользователь обязан проводить мониторинг производственного процесса путем наблюдения и замеров на устьях скважин в порядке, определенном уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      6. При проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне недропользователь должен обеспечить мероприятия по предупреждению, локализации и ликвидации аварийных разливов.

      7. При возникновении аварийных разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне должны применяться оптимальные методы их ликвидации на основе анализа суммарной экологической пользы.

      Анализ суммарной экологической пользы (АСЭП) представляет собой подход к отбору оптимальных методов ликвидации разлива нефти, направленный на максимальную защиту здоровья людей и охрану окружающей среды.

      Отбор оптимальных методов ликвидации разливов нефти проводится на основе АСЭП для максимальной защиты здоровья людей и охраны окружающей среды.

      Согласование оптимальных методов ликвидации разливов нефти на методе АСЭП уполномоченными органами в области охраны окружающей среды, охраны, воспроизводства и использования животного мира, использования и охраны водного фонда, водоснабжения, водоотведения, в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения требуется только:

      1) для сжигания нефтяного пятна при отдаленности от населенного пункта менее 5 километров;

      2) для применения хердеров в целях локализации нефтяного пятна, подлежащего сжиганию;

      3) для применения диспергентов при глубине воды менее 10 метров и расстоянии от берега менее 1 километра.

      В иных случаях АСЭП согласовывается только уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      О любом применении диспергентов, хердеров или сжигании нефтяного пятна необходимо информировать уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Правила определения, согласования и принятия решения о выборе оптимальных методов ликвидации аварийных разливов нефти на основе анализа суммарной экологической пользы на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды:

      1) согласовывает оптимальные методы ликвидации разлива нефти на основе предварительного и оперативного анализа суммарной экологической пользы;

      2) разрабатывает и утверждает Методику проведения анализа суммарной экологической пользы;

      3) утверждает перечень рекомендуемой наилучшей международной практики по вопросам АСЭП и методам ликвидации разливов нефти.

      9. Уполномоченные органы в области воспроизводства и использования животного мира, использования и охраны водного фонда, водоснабжения, водоотведения, в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения согласовывают оптимальные методы ликвидации разлива нефти в случаях, установленных Правилами определения, согласования и принятия решения о выборе оптимальных методов ликвидации аварийных разливов нефти на основе анализа суммарной экологической пользы на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан.

      10. При ликвидации аварийных разливов нефти на море и внутренних водоемах применяются диспергенты и хердеры, включенные в перечень, утверждаемый уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Перечень диспергентов и хердеров для ликвидации аварийных разливов нефти в море, внутренних водоемах и предохранительной зоне Республики Казахстан, порядок включения диспергентов и хердеров в перечень диспергентов и хердеров для ликвидации аварийных разливов нефти в море, внутренних водоемах и предохранительной зоне Республики Казахстан утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Диспергенты – смесь поверхностно-активных веществ и растворителей, позволяющих нефтяному пятну разбиваться на мелкие капли, которые могут более эффективно смешиваться с водой, оставаясь в ее толще до разрушения под воздействием естественных процессов.

      Методику по определению диспергентов для включения их в перечень диспергентов для ликвидации аварийных разливов нефти в море и внутренних водоемах Республики Казахстан утверждает уполномоченный орган в области охраны окружающей среды.

      Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды утверждает Методику определения хердеров для включения в перечень диспергентов и хердеров для ликвидации нефтяных разливов на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне.

      11. Разработка карт экологической чувствительности для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан (далее – карты экологической чувствительности) обеспечивается уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и включает мероприятия по сбору, хранению, обработке (учету и систематизации), анализу.

      Карта экологической чувствительности определяет расположение социально-экономических объектов, объектов окружающей среды, имеющих высокую экологическую ценность, и их индекс чувствительности с учетом сезонности для определения приоритетности защиты и очистки при ликвидации разливов нефти.

      Карта экологической чувствительности формируется на программном обеспечении, дополняется и обновляется периодически не реже одного раза в год.

      12. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды утверждает:

      1) правила разработки карты экологической чувствительности и принятия решения по определению индекса чувствительности для ликвидации разлива нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан;

      2) карту экологической чувствительности с индексами чувствительности для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительных зоне Республики Казахстан по согласованию с компетентными уполномоченными органами в области воспроизводства и использования животного мира, использования и охраны водного фонда, водоснабжения, водоотведения, в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения;

      3) методологию разработки карты экологической чувствительности для ликвидации разливов нефти на море, внутренних водоемах и в предохранительной зоне Республики Казахстан.

Статья 409. Экологические требования при проведении операций по недропользованию в пределах предохранительной зоны

      1. Недропользователь, осуществляющий операции по недропользованию в пределах предохранительной зоны, обязан проводить их таким образом, чтобы предотвратить или максимально снизить загрязнение моря в случае подъема уровня вод.

      2. Недропользователь, осуществляющий операции по недропользованию в пределах предохранительной зоны, несет ответственность за ущерб и убытки, нанесенные окружающей среде, физическим или юридическим лицам в случае загрязнения моря с его контрактной территории вне зависимости от вины недропользователя.

Статья 410. Экологические требования при обращении с серой, образующейся при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов

      1. Размещение и хранение в открытом виде серы технической газовой, образующейся при проведении операций по разведке и (или) добыче углеводородов, допускается на специальных площадках, оборудованных в соответствии с экологическими и санитарно-эпидемиологическими требованиями, а также требованиями пожарной и промышленной безопасности.

      2. При обращении с серой технической газовой должно быть обеспечено соблюдение экологических требований, предусмотренных правилами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 411. Экологические требования при проектировании, прокладке и эксплуатации подводных трубопроводов и кабелей

      1. Выбор месторасположения трассы, конструкции, оборудования, технологии и технических средств для строительства и эксплуатации каждого конкретного объекта должен производиться на альтернативной основе в целях уменьшения негативного воздействия на окружающую среду.

      2. Запрещаются производство буровзрывных работ и сейсморазведка с пневматическими и другими детонирующими источниками возбуждения упругих волн (сейсмических сигналов) на расстоянии менее пятисот метров от трассы трубопровода или подводных кабелей.

      3. Запрещаются буксировка сейсмических кос и траление рыболовецкими судами с пересечением трасс подводных трубопроводов и кабелей.

      4. Проектирование подлежащих строительству трубопроводов и сопутствующих инженерных сооружений должно обеспечить:

      1) высокую степень их надежности, безопасности, защиты и контроля за их техническим состоянием;

      2) возможность оперативного реагирования на непредвиденные ситуации;

      3) оперативность и качество ремонтно-восстановительных работ;

      4) минимальное негативное воздействие на окружающую среду.

      5. Проект в обязательном порядке должен содержать самостоятельный раздел "Охрана окружающей среды", соответствующий требованиям строительных, санитарно-эпидемиологических норм и правил, а также инструктивным документам уполномоченного органа в области охраны окружающей среды.

      6. Ответственность за полноту и достоверность проектно-сметной документации несут заказчик и разработчик проекта.

      7. В проектах на прокладку трубопроводов необходимо предусматривать меры по их охране при сооружении и последующей эксплуатации. На каждом этапе строительства и при эксплуатации трубопроводов, транспортирующих углеводородное сырье и продукты его переработки, должны приниматься меры по защите и охране окружающей среды, а также трубопроводов, относящихся к объектам повышенного риска.

      8. Места пересечения трубопроводов с судоходными реками и каналами должны обозначаться на берегах навигационными знаками. Навигационные знаки при строительстве магистрального трубопровода устанавливаются в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области внутреннего водного транспорта.

      9. Для исключения возможности повреждения трубопроводов при любом виде их прокладки устанавливаются охранные зоны:

      1) вдоль подводных переходов – в виде участка водного пространства от водной поверхности до дна, заключенного между параллельными плоскостями, отстоящими от осей крайних ниток переходов на сто метров с каждой стороны;

      2) вокруг технологических установок подготовки продукции к транспортировке, головных и промежуточных, перекачивающих и наливных насосных станций, резервуарных парков, компрессорных и газораспределительных станций, узлов измерения продукции, наливных и сливных эстакад, пунктов подогрева нефти и нефтепродуктов – в виде участка земли, ограниченного замкнутой линией, отстоящей от границ территории указанных объектов на сто метров во все стороны.

      10. Материалы, координаты фактического положения трубопроводов с привязкой охранных зон, входящих в его состав коммуникаций и объектов должны быть переданы в соответствующие местные исполнительные органы и Государственную корпорацию "Правительство для граждан" для внесения их в государственный земельный кадастр.

      11. В охранных зонах трубопроводов запрещается производить действия, которые могут нарушить нормальную их эксплуатацию либо привести к повреждению:

      1) перемещать, засыпать и ломать опознавательные навигационные знаки, контрольно-измерительные пункты;

      2) открывать люки, калитки и двери необслуживаемых пунктов кабельной связи, ограждений узлов линейной арматуры, установки катодной и дренажной защиты, линейных и смотровых колодцев и других линейных устройств, открывать и закрывать краны и задвижки, отключать или включать средства связи, энергоснабжения и телемеханики трубопроводов;

      3) устраивать свалки, выливать растворы кислот, солей и щелочей;

      4) разрушать берегоукрепительные сооружения, водопропускные устройства, земляные и иные сооружения (устройства), предохраняющие трубопроводы от разрушения, а прилегающую территорию и окружающую местность – от аварийного разлива транспортируемой продукции;

      5) бросать якоря, проходить с отданными якорями, цепями, лотами, волокушами и тралами, производить дноуглубительные и землечерпальные работы;

      6) разводить огонь или размещать открытые или закрытые источники огня.

      12. В охранных зонах трубопроводов без письменного разрешения собственника магистрального трубопровода запрещается производство любых работ, в том числе геолого-съемочных, геологоразведочных, поисковых, геодезических и других изыскательских работ, связанных с устройством скважин, шурфов и взятием проб грунта, а также взрывных работ. Письменное разрешение на производство взрывных работ в охранных зонах трубопроводов выдается только после представления организацией, производящей эти работы, соответствующих материалов, предусмотренных Правилами обеспечения промышленной безопасности для опасных производственных объектов.

      13. При аварийных разливах нефти и воды, содержащих сероводород, их следует немедленно после достижения безопасного для персонала, осуществляющего соответствующие работы, уровня содержания сероводорода собрать и на месте нейтрализовать или вывезти для захоронения.

      14. В местах пересечения газо-, нефте-, конденсатопроводами железнодорожных и водных путей, автомобильных дорог, оврагов и других естественных препятствий, на углах поворотов, в пунктах возможного скопления людей, технологических узлах газо-, нефте-, конденсатопроводов выставляются соответствующие знаки безопасности и надписи. Для перечисленных мест в проекте должны быть предусмотрены дополнительные мероприятия, исключающие или уменьшающие опасность выбросов.

Статья 412. Экологические требования к деятельности по производству, ввозу, вывозу, использованию и уничтожению стойких органических загрязнителей и хлорсодержащих отходов

      1. Стойкие органические загрязнители – предусмотренные международными договорами, ратифицированными Республикой Казахстан, наиболее опасные органические соединения, устойчивые к разложению, характеризующиеся биоаккумуляцией и являющиеся объектом трансграничного переноса по воздуху, воде и мигрирующими видами, а также осаждающиеся на большом расстоянии от источника их выброса, накапливаясь в экосистемах суши и водных экосистемах, вызывающие разрушение иммунной, эндокринной систем живых организмов и различные заболевания, включая онкологические.

      2. Запрещаются производство на территории Республики Казахстан и ввоз в Республику Казахстан продукции, содержащей стойкие органические загрязнители или в результате использования которой образуются стойкие органические загрязнители.

      3. Стойкие органические загрязнители подлежат уничтожению экологически безопасным способом.

      4. Запрещается использование технологий для уничтожения стойких органических загрязнителей и хлорсодержащих отходов без комплексной очистки отходящих газов. Комплексная очистка отходящих газов должна обеспечивать содержание диоксинов и фуранов в очищенных отходящих газах в концентрациях не выше 0,1 нанограмм на метр кубический.

      5. В местах, связанных с производством и переработкой продовольствия или кормов, запрещается использование стойких органических загрязнителей.

      6. Запрещаются производство и использование пестицидов, в составе которых имеются стойкие органические загрязнители, предусмотренные международными договорами Республики Казахстан. Экспорт и импорт данных веществ разрешаются только для целей их уничтожения.

      7. Обращение со стойкими органическими загрязнителями регулируется Правилами обращения со стойкими органическими загрязнителями и содержащими их отходами, утвержденными уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      8. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обеспечивает реализацию международных договоров Республики Казахстан о стойких органических загрязнителях.

Статья 413. Экологические требования к осуществлению генно-инженерной деятельности, производству, применению и распространению продуктов современной биотехнологии

      1. Под генетически модифицированным организмом понимается любой организм (в том числе микроорганизм), за исключением организма человека, обладающий новой комбинацией генетического материала, полученной благодаря использованию современной биотехнологии.

      2. Под современной биотехнологией понимается применение:

      1) методов in vitro с использованием нуклеиновых кислот, включая рекомбинантную дезоксирибонуклеиновую кислоту (ДНК) и прямую инъекцию нуклеиновых кислот в клетки или органеллы; или

      2) методов, основанных на слиянии клеток организмов с разным таксономическим статусом, которые позволяют преодолеть естественные физиологические репродуктивные или рекомбинационные барьеры и которые не являются методами, традиционными для выведения и селекции.

      3. Под микроорганизмом понимается любое микробиологическое образование, клеточное или неклеточное, которое способно к репликации или передаче генетического материала, включая вирусы, вироиды, животные и растительные клетки в культуре.

      4. Под преднамеренным высвобождением генетически модифицированных организмов в окружающую среду понимается любая намеренная интродукция (выпуск) в окружающую среду генетически модифицированных организмов или комбинации генетически модифицированных организмов, для которой не используются какие-либо специальные меры изоляции (сдерживания) для ограничения контакта с генетически модифицированными организмами и обеспечения высокой степени безопасности населения в целом и окружающей среды.

      При преднамеренном высвобождении генетически модифицированных организмов в окружающую среду должны соблюдаться следующие требования:

      1) преднамеренное высвобождение генетически модифицированных организмов в окружающую среду в любом новом месте осуществляется только при наличии положительных заключений санитарно-эпидемиологической экспертизы и после внесения генетически модифицированных организмов в реестр/перечень генетически модифицированных организмов и продуктов;

      2) в процессе принятия решений в отношении преднамеренного высвобождения генетически модифицированных организмов в окружающую среду ни при каких обстоятельствах не может считаться конфиденциальной следующая информация: общее описание генетически модифицированного организма; наименование и адрес субъекта, планирующего осуществить преднамеренное высвобождение генетически модифицированных организмов в окружающую среду; место расположения участка, где планируется осуществить преднамеренное высвобождение генетически модифицированных организмов в окружающую среду; предполагаемые виды использования генетически модифицированных организмов; документация оценки воздействия на окружающую среду; заключения санитарно-эпидемиологической экспертизы; результаты участия общественности; содержание решения, санкционирующего преднамеренное высвобождение генетически модифицированных организмов в окружающую среду, и его обоснование;

      3) должны быть обеспечены меры по недопущению неконтролируемого распространения генетически модифицированных организмов.

      5. Под реализацией (размещением) генетически модифицированных организмов на рынке понимается предоставление генетически модифицированных организмов третьим сторонам за плату или бесплатно.

      При первичной реализации (размещении) генетически модифицированных организмов на рынке должны соблюдаться следующие требования:

      1) первичная реализация (размещение) генетически модифицированных организмов на рынке осуществляется только после проведения оценки экологических рисков и рисков для здоровья населения и внесения генетически модифицированных организмов в реестр/перечень генетически модифицированных организмов и продуктов;

      2) в процессе принятия решений в отношении первичной реализации (размещения) генетически модифицированных организмов на рынке ни при каких обстоятельствах не может считаться конфиденциальной следующая информация: общее описание генетически модифицированного организма; наименование и адрес субъекта, планирующего осуществить первичную реализацию (размещение) генетически модифицированных организмов на рынке; предполагаемые виды использования генетически модифицированных организмов; документация оценки экологических рисков и рисков для здоровья населения; описание мер, предусмотренных для предотвращения, снижения воздействия на окружающую среду и/или здоровье населения, включая предложения по экологическому мониторингу; результаты участия общественности; содержание решения, санкционирующего первичную реализацию (размещение) генетически модифицированных организмов на рынке, и его обоснование;

      3) должны быть обеспечены меры по недопущению неконтролируемого распространения генетически модифицированных организмов.

      6. Под использованием генетически модифицированных организмов в замкнутых системах понимается любая деятельность, осуществляемая в пределах какого-либо предприятия, установки или иного физического объекта, связанная с генетически модифицированными организмами, в отношении которых используются специальные меры изоляции (сдерживания), эффективно ограничивающие их контакт с внешней средой и воздействие на нее.

      При использовании генетически модифицированных организмов в замкнутых системах должны соблюдаться следующие требования:

      1) создание новых штаммов микроорганизмов и выведение генетически модифицированных организмов осуществляются при наличии положительного заключения санитарно-эпидемиологической экспертизы, выданной в соответствии с Едиными санитарно-эпидемиологическими и гигиеническими требованиями к товарам, подлежащим санитарно-эпидемиологическому надзору (контролю), утвержденными Решением Комиссии Таможенного союза от 28 мая 2010 года № 299, о безопасности созданных новых штаммов микроорганизмов, в том числе генетически модифицированных микроорганизмов (отсутствие патогенности, вирулентности, токсичности и аллергенности);

      2) в процессе принятия решений в отношении использования генетически модифицированных организмов в замкнутых системах ни при каких обстоятельствах не может считаться конфиденциальной следующая информация: общее описание генетически модифицированного организма; наименование и адрес субъекта, планирующего осуществить использование генетически модифицированных организмов в замкнутых системах; место расположения предприятия, установки или иного физического объекта, где планируется осуществить использование генетически модифицированных организмов в замкнутых системах; документация оценки воздействия на окружающую среду; заключения санитарно-эпидемиологической экспертизы; описание специальных мер изоляции (сдерживания); содержание плана мероприятий на случай непредвиденных/чрезвычайных обстоятельств, связанных с непреднамеренным высвобождением генетически модифицированных организмов в окружающую среду и возникновением опасности причинения ущерба окружающей среде и (или) здоровью человека; результаты участия общественности; содержание решения, санкционирующего использование генетически модифицированных организмов в замкнутых системах, и его обоснование;

      3) должны быть обеспечены меры по недопущению непреднамеренного высвобождения генетически модифицированных организмов в окружающую среду;

      4) должны быть разработаны планы мероприятий на случай непредвиденных/чрезвычайных обстоятельств, связанных с непреднамеренным высвобождением генетически модифицированных организмов в окружающую среду и возникновением опасности причинения ущерба окружающей среде и (или) здоровью человека.

      7. Государственные органы в случае неминуемой угрозы деятельности, связанной с генетически модифицированными организмами, для окружающей среды и (или) здоровья населения, в кратчайшие сроки распространяют среди общественности, которая может оказаться затронутой, необходимую информацию, которая может обеспечить общественности возможность принять меры или смягчить ущерб от такой угрозы.

      8. Под генетически модифицированными продуктами понимаются продукты, в том числе сельскохозяйственная продукция, пищевые продукты и корма, технология производства которых предусматривает использование генетически модифицированных организмов на любом этапе.

      Использование в Республике Казахстан генетически модифицированных продуктов допускается только в рамках перечня, разрешенного к использованию уполномоченным органом в области охраны окружающей среды и государственным органом в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения.

      9. Генетически модифицированные продукты вносятся в реестр (перечень) генетически модифицированных организмов и продуктов.

      10. Маркировке в соответствии с техническими регламентами подлежат все пищевые продукты, корма и кормовые добавки, содержащие или состоящие, или полученные из генетически модифицированных организмов.

      Целью маркировки является информирование потребителей о фактических свойствах продукта, корма или кормовой добавки.

      Если маркировка невозможна или не требуется в соответствии с техническими регламентами, то информация о фактических свойствах генетически модифицированного продукта указывается в сопроводительных документах.

      11. Сельскохозяйственные производители должны посредством маркировки информировать покупателя их урожая о том, что последний приобретает генетически модифицированный продукт, и вести реестр покупателей, которым они поставляют свою продукцию.

      12. Государственные органы обеспечивают распространение информации о существующих требованиях к маркировке генетически модифицированных пищевых продуктов, кормов и кормовых добавок.

      Система маркировки генетически модифицированных продуктов основана на возможности обнаружить генетически модифицированные дезоксирибонуклеиды или белки в конечном пищевом продукте.

      13. Лицо, осуществляющее деятельность по производству и использованию генетически модифицированных продуктов и организмов, обязано:

      1) иметь в наличии системы и процедуры определения, откуда и куда поступают генетически модифицированные продукты;

      2) для генетически модифицированных организмов, предназначенных к намеренному выпуску в окружающую среду, передать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и государственный орган санитарно-эпидемиологической службы подробную информацию об их особенностях;

      3) для генетически модифицированных организмов, предназначенных в пищу, корм или переработку, передавать в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды декларацию о том, что продукт должен использоваться только как пища, корм или для переработки с описанием особенностей генетически модифицированных организмов, которые продукт может содержать;

      4) в отношении пищевых продуктов и кормов, получаемых из генетически модифицированных организмов, информировать покупателей путем маркировки о том, что продукт получен из генетически модифицированных организмов;

      5) сохранять информацию о производстве и использовании генетически модифицированных продуктов и организмов в течение пяти лет и предоставлять ее в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и государственный орган в области санитарно-эпидемиологического благополучия населения по их требованиям.

Раздел 21. Зоны чрезвычайной экологической ситуации и зоны экологического бедствия

Статья 414. Чрезвычайная экологическая ситуация и экологическое бедствие

      1. Чрезвычайная экологическая ситуация – экологическая обстановка, возникшая на участке территории или акватории, где в результате антропогенной деятельности или естественных природных процессов происходят устойчивые негативные изменения в окружающей среде, угрожающие здоровью населения и (или) состоянию естественных экологических систем, генетических фондов растений и животных.

      Для целей настоящего пункта под угрозой здоровью населения понимается увеличение частоты обратимых нарушений здоровья, связанных с загрязнением окружающей среды.

      2. Экологическое бедствие – экологическая обстановка, возникшая на участке территории, где в результате антропогенной деятельности или естественных природных процессов произошли глубокие необратимые изменения окружающей среды, повлекшие за собой существенное ухудшение здоровья населения, разрушение естественных экологических систем и (или) ухудшение состояния растительного и животного мира.

      Для целей настоящего пункта под существенным ухудшением здоровья населения понимается увеличение количества необратимых не совместимых с жизнью нарушений здоровья, изменений структуры причин смерти и появлений специфических заболеваний, вызванных загрязнением окружающей среды, а также существенное увеличение частоты обратимых нарушений здоровья, связанных с загрязнением окружающей среды.

      3. Отнесение территории (акватории) к зоне чрезвычайной экологической ситуации или зоне экологического бедствия осуществляется в целях определения причин сложившейся экологической обстановки и разработки обоснованных неотложных мер по стабилизации и снижению степени экологического неблагополучия, снижению уровня воздействия антропогенной деятельности на окружающую среду, проведению оперативных мер по восстановлению окружающей среды и минимизации последствий на состояние здоровья населения.

Статья 415. Порядок объявления отдельных территорий (акваторий) зоной чрезвычайной экологической ситуации или зоной экологического бедствия

      1. В целях изучения территории (акватории), на которой предполагается чрезвычайная экологическая ситуация или экологическое бедствие, создается комиссия.

      2. Создание комиссии вправе инициировать местные исполнительные органы и иные государственные органы в пределах своей компетенции на основании обращений:

      1) жителей, проживающих на территории с предполагаемой неблагополучной экологической обстановкой;

      2) депутатов Парламента Республики Казахстан и местных представительных органов;

      3) некоммерческих организаций.

      3. В состав комиссии входят депутаты местных представительных органов, представители уполномоченных органов в области охраны окружающей среды, образования, науки и научно-технической деятельности, здравоохранения, индустрии и торговли, энергетики и минеральных ресурсов, сельского хозяйства, труда и социальной защиты населения, в сфере гражданской защиты, местных исполнительных органов соответствующей административно-территориальной единицы, и другие заинтересованные физические и юридические лица.

      4. Комиссия осуществляет сбор и анализ материалов в целях определения:

      1) экологического состояния территории;

      2) причин возникновения неблагополучной экологической обстановки;

      3) границ территории, подвергшейся той или иной степени деградации;

      4) ущерба, возможности ухудшения предполагаемой неблагополучной экологической обстановки;

      5) необходимых мер по устранению предполагаемой неблагополучной экологической обстановки;

      6) средств, необходимых для ликвидации предполагаемой неблагополучной экологической обстановки в целях устранения факторов, обусловивших ее возникновение;

      7) видов антропогенной деятельности, обусловивших возникновение предполагаемой неблагополучной экологической обстановки.

      5. В случае недостаточности имеющихся материалов комиссия вносит предложение в соответствующий государственный орган о необходимости проведения дополнительных исследований.

      6. Материалы обследования территории с заключением уполномоченных государственных органов в области здравоохранения, науки и научно-технической деятельности и образования передаются в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды для проведения государственной экологической экспертизы.

      7. В заключении государственной экологической экспертизы должен содержаться вывод о признании или непризнании территории зоной чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия.

      8. На основании положительных заключений государственной экологической экспертизы уполномоченного органа в области охраны окружающей среды, а также заключений уполномоченных государственных органов в области здравоохранения, науки и научно-технической деятельности и образования территория объявляется:

      1) зоной чрезвычайной экологической ситуации – постановлением Правительства Республики Казахстан;

      2) зоной экологического бедствия – законом Республики Казахстан.

      9. В нормативных правовых актах, перечисленных в пункте 8 настоящей статьи, указываются:

      1) границы зон чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      2) сроки объявления зоны чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      3) правовой режим зоны чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      4) меры по стабилизации и снижению степени неблагополучной экологической обстановки на соответствующей территории либо ссылка на необходимость их разработки;

      5) порядок отнесения граждан к категории пострадавших вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия и меры их социальной защиты.

      10. Мероприятия по восстановлению (воспроизводству) природных ресурсов, улучшению качества окружающей среды, медицинской помощи населению разрабатываются и осуществляются дифференцированно.

Статья 416. Оценка экологической обстановки территорий

      1. Оценка экологической обстановки территорий производится на основании основных видов критериев с использованием дополнительных или вспомогательных видов критериев.

      2. Критерии оценки экологической обстановки территорий – совокупность показателей, характеризующих ухудшение состояния здоровья населения и окружающей среды.

      3. Определение зоны чрезвычайной экологической ситуации или зоны экологического бедствия осуществляется по одному или нескольким основным и дополнительным показателям, отражающим более высокую степень неблагополучной экологической обстановки.

      4. Критерии оценки экологической обстановки территорий устанавливаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

Статья 417. Правовой режим в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      1. В случае установления на определенной территории правовых режимов чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия могут вводиться следующие меры:

      1) прекращение либо ограничение деятельности объектов, обусловивших возникновение неблагополучной экологической обстановки;

      2) оперативные меры по восстановлению (воспроизводству) компонентов окружающей среды, улучшению качества окружающей среды;

      3) отселение населения из мест, опасных для их проживания, с обязательным предоставлением им помещений для постоянного или временного проживания;

      4) установление карантина и осуществление других обязательных санитарно-противоэпидемических мероприятий;

      5) проведение необходимых работ по предоставлению помощи животным в случае их заболевания, угрозы их гибели;

      6) установление особого режима въезда и выезда, ограничение движения транспортных средств;

      7) установление временного запрещения на строительство новых и расширение действующих предприятий и других объектов, деятельность которых не связана с ликвидацией чрезвычайной экологической ситуации или обеспечением жизнедеятельности населения;

      8) ввод особого порядка распределения продуктов питания для пострадавших лиц вследствие неблагоприятной экологической обстановки;

      9) запрет на строительство и функционирование объектов, которые признаны представляющими повышенную экологическую опасность;

      10) установление временного запрещения на применение в деятельности особо опасных веществ (химических, радиоактивных, токсичных, взрывоопасных, горючих, биологических), средств защиты растений, совокупность свойств которых и (или) особенности их состояния могут ухудшать экологическую ситуацию в этой зоне;

      11) запрет на функционирование объектов оздоровительного, курортного назначения;

      12) запрещение или ограничение осуществления любой другой деятельности, которая составляет повышенную экологическую опасность для людей, растительного, животного мира и других природных объектов.

      2. Государственные органы Республики Казахстан в рамках своей компетенции обеспечивают правовой режим в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия и выполнение мероприятий, предусмотренных соответствующим нормативным правовым актом, которым территория (акватория) была объявлена зоной чрезвычайной экологической ситуации или зоной экологического бедствия, и принятыми в соответствии с ним документами системы государственного планирования.

Статья 418. Возмещение вреда лицам, пострадавшим вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия

      Лица, пострадавшие вследствие чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия, имеют право на возмещение причиненного им вреда, а также на социальную защиту в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан.

Статья 419. Мониторинг за экологической обстановкой в зонах чрезвычайной экологической ситуации и зонах экологического бедствия

      1. В зонах чрезвычайной экологической ситуации и зонах экологического бедствия, а также на прилегающих к ним территориях на основе документов Системы государственного планирования Республики Казахстан проводится мониторинг экологической обстановки, включающий в себя специальные наблюдения за состоянием окружающей среды и здоровья населения и соответствующие исследования.

      2. Объектами мониторинга экологической обстановки в зонах чрезвычайной экологической ситуации и зонах экологического бедствия являются:

      1) факторы, приведшие к возникновению чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия;

      2) негативные изменения состояния окружающей среды и здоровья населения на территории зон чрезвычайной экологической ситуации или экологического бедствия, а также на прилегающих к ним территориях, включая мониторинг качества атмосферного воздуха, поверхностных и подземных вод, почвенного покрова, радиологических показателей, а также биологического разнообразия.

Статья 420. Прекращение действия правового режима зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      На основании положительного заключения государственной экологической экспертизы и материалов обследования, свидетельствующих о нормализации экологической обстановки, действие правового режима зоны чрезвычайной экологической ситуации может быть прекращено постановлением Правительства Республики Казахстан, а действие правового режима зоны экологического бедствия – законом Республики Казахстан.

Статья 421. Ответственность за нарушение правового режима в зонах чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия

      Физические и юридические лица, государственные органы и должностные лица, виновные в нарушении правового режима на территории зон чрезвычайной экологической ситуации и экологического бедствия, несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

СПЕЦИАЛЬНАЯ ЧАСТЬ

Раздел 22. Международное сотрудничество Республики Казахстан в области охраны окружающей среды

Статья 422. Цели международного сотрудничества Республики Казахстан в области охраны окружающей среды

      Целями международного сотрудничества в области охраны окружающей среды признаются взаимопомощь и координация совместных действий Республики Казахстан и иных государств, международных организаций по вопросам охраны окружающей среды, в том числе обмен информацией.

Статья 423. Приоритеты и уровни международного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      1. Участие Республики Казахстан в международном сотрудничестве в области охраны окружающей среды основывается на следующих приоритетах:

      1) обеспечение права каждого на благоприятную для его жизни и здоровья окружающую среду;

      2) достижение устойчивого развития Республики Казахстан;

      3) защита национальных интересов Республики Казахстан;

      4) предотвращение, снижение и контроль трансграничных загрязнений;

      5) развитие и поддержка свободной международной торговли и инвестиций на основе внедрения и применения экологических требований, обеспечивающих высокий уровень охраны окружающей среды;

      6) оказание международной помощи в случае чрезвычайных экологических ситуаций;

      7) применение норм и принципов международного права для решения трансграничных и региональных экологических проблем;

      8) участие в международных инициативах в области охраны окружающей среды и устойчивого развития;

      9) осуществление на взаимовыгодной основе научно-технического сотрудничества, совместных разработок и реализации нормативов, международных и межгосударственных стандартов, проектов и мониторинга в области охраны окружающей среды;

      10) международной ответственности и устранения ущерба, вызванного трансграничными воздействиями.

      2. Приоритеты международного сотрудничества Республики Казахстан в области охраны окружающей среды обеспечиваются на глобальном, региональном, трансграничном и двустороннем уровнях.

Статья 424. Принципы международного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      1. Международное сотрудничество Республики Казахстан в области охраны окружающей среды осуществляется в соответствии с нормами международного права и международных договоров, ратифицированных Республикой Казахстан, на основании следующих принципов:

      1) добросовестное выполнение международных обязательств;

      2) уважение суверенного права государств на разработку собственных природных ресурсов;

      3) обеспечения права всех стран трансграничного водотока на справедливое, разумное и взаимовыгодное использование водных ресурсов с учетом общепризнанных принципов и норм международного водного права;

      4) интеграция охраны окружающей среды и социально-экономического развития для достижения устойчивого развития;

      5) гармонизация экологического законодательства Республики Казахстан с принципами и нормами международного экологического права;

      6) ответственность государства за обеспечение мер по предотвращению ущерба окружающей среде других государств или районов, находящихся за пределами юрисдикции Республики Казахстан;

      7) предосторожность и принятие превентивных мер;

      8) мирное разрешение международных споров;

      9) предварительное уведомление и взаимные консультации по деятельности с потенциальным значительным трансграничным воздействием на окружающую среду;

      10) взаимодополняемость усилий, прилагаемых на глобальном, региональном, трансграничном, национальном и местном уровнях;

      11) ответственность загрязнителя за издержки, связанные с загрязнением окружающей среды.

      2. Республика Казахстан предпринимает усилия по созданию обстановки, благоприятной для привлечения инвестиций для реализации инвестиционных проектов, в том числе совместного осуществления и применения современных технологий, посредством внедрения рыночных подходов к организации деятельности в области охраны окружающей среды.

Статья 425. Международные договоры в области охраны окружающей среды

      1. Правовой формой межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды являются международные договоры.

      2. Порядок заключения, выполнения, изменения и прекращения международных договоров в области охраны окружающей среды регулируется законодательством Республики Казахстан о международных договорах.

      3. Реализация международных договоров в области охраны окружающей среды может включать:

      1) разработку и утверждение плана необходимых действий по обеспечению их выполнения;

      2) определение государственного органа, ответственного за обеспечение выполнения международного договора в области охраны окружающей среды;

      3) проведение постоянного анализа эффективности участия Республики Казахстан в международных договорах в области охраны окружающей среды;

      4) осуществление трансграничных процедур.

Статья 426. Экономическая основа международного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      Экономическую основу международного сотрудничества Республики Казахстан в области охраны окружающей среды составляют:

      1) обязательные и добровольные взносы в международные организации;

      2) участие в финансировании международных программ, форумов и иных международных мероприятий;

      3) имущественная ответственность виновной стороны за ущерб, нанесенный в результате трансграничного воздействия.

Статья 427. Международная ответственность за экологические правонарушения

      Меры международной ответственности за экологические правонарушения, ущерб, причиненный окружающей среде сопредельных государств, несоблюдение обязательств по международным договорам применяются в соответствии с положениями международных договоров Республики Казахстан, а в случае, когда международными договорами указанные меры, а также порядок их принятия не предусмотрены, – в соответствии с применимыми нормами обычного международного права.

Статья 428. Международные и трансграничные процедуры межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды

      1. Механизм межгосударственного сотрудничества в области охраны окружающей среды предусматривает участие Республики Казахстан в соответствии с обязательствами по международным договорам в следующих международных и трансграничных процедурах:

      1) обмена экологической информацией;

      2) проведение совместного мониторинга окружающей среды на основе согласованных требований, международных и межгосударственных стандартов;

      3) определение и сохранение биологических видов и природных объектов, имеющих международное значение;

      4) получение предварительного обоснованного согласия на осуществление определенных видов деятельности, являющихся предметом международного регулирования в области охраны окружающей среды;

      5) выдача специальных разрешений в отношении определенных видов деятельности, представляющих потенциальную угрозу для окружающей среды и здоровья человека;

      6) совместное нормирование воздействий на окружающую среду и оценка эффективности их применения;

      7) трансграничная оценка воздействия на окружающую среду;

      8) информирование о чрезвычайных ситуациях при наличии потенциальной угрозы трансграничного воздействия;

      9) оказание помощи по запросу других государств при чрезвычайных ситуациях с угрозой трансграничного воздействия, включая разработку соответствующих совместных планов реагирования;

      10) подготовка и представление национальных докладов о выполнении международных обязательств;

      11) оценка соблюдения обязательств по международным договорам, проводимая специально уполномоченными международными органами;

      12) применение мер ответственности за причинение ущерба окружающей среде других государств или районов, находящихся за пределами Республики Казахстан.

      2. В установленных международными договорами случаях Республика Казахстан разрабатывает необходимые процедуры, указанные в пункте 1 настоящей статьи, на основе двустороннего и многостороннего сотрудничества.

      3. В целях обеспечения эффективной работы механизма международного сотрудничества и выполнения процедур, указанных в пункте 1 настоящей статьи, Правительство Республики Казахстан и государственные органы в соответствии с их компетенцией вправе инициировать создание межгосударственных органов.

Раздел 23. Ответственность за экологические правонарушения и разрешение экологических споров

Статья 429. Ответственность за экологические правонарушения

      1. Нарушение экологического законодательства Республики Казахстан влечет ответственность, установленную законами Республики Казахстан.

      2. Привлечение к административной или уголовной ответственности не освобождает виновных лиц от обязанности устранить допущенные нарушения.

Статья 430. Разрешение экологических споров.

      1. Под экологическими спорами понимаются споры, возникающие в связи с нарушением или риском нарушения экологического законодательства Республики Казахстан.

      2. Экологические споры подлежат урегулированию в порядке, установленном законодательными актами Республики Казахстан.

Раздел 24. Заключительные и переходные положения

Статья 431. Порядок введения в действие настоящего Кодекса

      1. Настоящий Кодекс вводится в действие с 1 января 2021 года, за исключением случаев, предусмотренных статьей 433 настоящего Кодекса.

      2. Признать утратившим силу Экологический кодекс Республики Казахстан от 9 января 2007 года (Ведомости Парламента Республики Казахстан, 2007 г., № 1, ст. 1; № 20, ст. 152; 2008 г., № 21, ст. 97; № 23, ст. 114; 2009 г., № 11-12, ст. 55; № 18, ст. 84; № 23, ст. 100; 2010 г., № 1-2, ст. 5; № 5, ст. 23; № 24, ст. 146; 2011 г., № 1, ст. 2, 3, 7; № 5, ст. 43; № 11, ст. 102; № 12, ст. 111; № 16, ст. 129; № 21, ст. 161; 2012 г., № 3, ст. 27; № 8, ст. 64; № 14, ст. 92, 95; № 15, ст. 97; № 21-22, ст. 124; 2013 г., № 9, ст. 51; № 12, ст. 57; № 14, ст. 72, 75; 2014 г., № 1, ст. 4; № 2, ст. 10; № 7, ст. 37; № 10, ст. 52; № 12, ст. 82; № 14, ст. 84; № 19-I, 19-II, ст. 96; № 21, ст. 122; № 23, ст. 143; № 24, ст. 145; 2015 г., № 8, ст. 42; № 11, ст. 57; № 20-IV, ст. 113; № 20-VII, ст. 115; № 22-I, ст. 141; № 22-II, ст. 144; № 22-V, ст. 156; 2016 г., № 1, ст. 2; № 6, ст. 45; № 7-II, ст. 56, 57; № 8-II, ст. 71, 72; № 24, ст. 124; 2017 г., № 4, ст. 7; № 7, ст. 14; № 9, ст. 17; № 12, ст. 34; № 23-III, ст. 111; № 23-V, ст. 113; 2018 г., № 10, ст. 32; № 19, ст. 62; № 24, ст. 93 […]).

Статья 432. Порядок применения настоящего Кодекса

      1. Настоящий Кодекс применяется к правоотношениям, возникшим после введения его в действие.

      2. Принятые до введения в действие настоящего Кодекса нормативные правовые акты, регулирующие отношения в области охраны окружающей среды, воспроизводства и использования природных ресурсов, должны быть приведены в соответствие с настоящим Кодексом к дате введения его в действие и до того момента применяются в части, не противоречащей настоящему Кодексу.

Статья 433. Переходные положения

      1. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обеспечивает разработку и утверждение экологических нормативов качества не позднее 1 января 2024 года.

      До утверждения экологических нормативов качества при регулировании соответствующих отношений вместо экологических нормативов качества применяются гигиенические нормативы, утвержденные государственным органом в сфере санитарно-эпидемиологического благополучия населения в соответствии с законодательством Республики Казахстан в области здравоохранения, а также нормативы состояния природных ресурсов, если такие нормативы установлены в соответствии с законодательством Республики Казахстан по соответствующему виду природных ресурсов (водным, лесным, земельным законодательством Республики Казахстан, законодательством Республики Казахстан об охране, воспроизводстве и использовании животного мира).

      2. Положительные заключения государственной экологической экспертизы или комплексной вневедомственной экспертизы, выданные до 1 января 2021 года, сохраняют свою силу в течение срока их действия. В отношении проектов намечаемой деятельности, по которым имеются действующие положительные заключения государственной экологической экспертизы или комплексной вневедомственной экспертизы, выданные до 1 января 2021 года, проведение оценки воздействия на окружающую среду или скрининга воздействий намечаемой деятельности в соответствии с положениями настоящего Кодекса не требуется.

      3. Операторы объектов, введенных в эксплуатацию до 1 января 2021 года, или не введенных в эксплуатацию объектов, в отношении которых до 1 января 2021 года выданы положительные заключения государственной экологической экспертизы или комплексной вневедомственной экспертизы, которые признавались субъектами специального природопользования в соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года, обязаны не позднее 1 февраля 2021 года подать в уполномоченный органом в области охраны окружающей среды заявление в целях отнесения соответствующих объектов к I, II, III и IV категориям в соответствии с положениями настоящего Кодекса.

      Форма заявления, порядок его рассмотрения и определения категории объекта в соответствии с требованиями настоящего Кодекса утверждаются уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      4. Требования настоящего Кодекса об обязательном наличии комплексного экологического разрешения вводятся в действие с 1 января 2025 года и не распространяются на объекты I категории, введенные в эксплуатацию до 1 января 2021 года, и на не введенные в эксплуатацию объекты I категории, по проектам которых до 1 января 2021 года выдано положительное заключение государственной экологической экспертизы или комплексной вневедомственной экспертизы, за исключением случаев, предусмотренных частью третьей настоящего пункта.

      В отношении объектов I категории, указанных в части первой настоящего пункта, обязательным является наличие экологического разрешения на воздействия, за исключением случаев добровольного получения комплексного экологического разрешения в соответствии с настоящим Кодексом, а также случаев, предусмотренных в части третьей настоящего пункта, пунктах 5, 8 настоящей статьи. Выдача экологических разрешений на воздействия для таких объектов I категории осуществляется уполномоченным органом в области охраны окружающей среды.

      Получение комплексного экологического разрешения является обязательным для объектов, указанных в части первой настоящего пункта, в случае их намечаемой реконструкции, проекты которой не имеют действующего положительного заключения государственной экологической экспертизы или комплексной вневедомственной экспертизы, выданного до 1 января 2021 года. Под реконструкцией объекта I категории понимается существенное изменение назначения, технических и технологических характеристик или условий эксплуатации объекта путем его расширения, технического перевооружения, модернизации, перепланировки, переоборудования, перепрофилирования.

      5. Комплексные экологические разрешения, выданные до 1 января 2021 года в соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года, в том числе указанные в них технологические удельные нормативы, сохраняют свою силу до 1 января 2025 года.

      6. Организация, определенная Правительством Республики Казахстан для осуществления функции Бюро по наилучшим доступным техникам, обеспечивает разработку Справочников по наилучших доступным техникам по всем областям применения наилучших доступных техник до 1 июля 2023 года.

      7. Уполномоченный орган в области охраны окружающей среды обеспечивает утверждение Заключений по наилучшим доступным техникам по всем областям их применения не позднее 31 декабря 2023 года.

      До утверждения уполномоченным органом в области охраны окружающей среды Заключений по наилучшим доступным техникам операторы объектов вправе при получении комплексного экологического разрешения и обосновании технологических нормативов ссылаться на справочники по наилучшим доступным техникам по соответствующим областям их применения, разработанные в рамках Европейского бюро по комплексному контролю и предотвращению загрязнений окружающей среды, а также на решения Европейской комиссии об установлении заключений по наилучшим доступным техникам по соответствующим областям их применения.

      Комплексные экологические разрешения, выданные в соответствии с частью второй настоящего пункта, действительны и сохраняют свою силу в течение срока их действия при условии соответствия заложенных в них технологических нормативов технологическим показателям, связанным с применением наилучших доступных техник, установленных в утвержденных уполномоченным органом в области охраны окружающей среды Заключениях по наилучшим доступным техникам по соответствующим областям их применения.

      8. Разрешения на эмиссии в окружающую среду, нормативы эмиссий (далее – разрешения и документы), полученные до 1 января 2021 года операторами, осуществляющими деятельность на объектах, отнесенных с даты введения в действие настоящего Кодекса к объектам I или II категории, действуют до истечения срока действия таких разрешений и документов либо до дня получения экологического разрешения в соответствии с настоящим Кодексом.

      9. Операторы объектов I или II категорий, вводимых в эксплуатацию после 1 января 2021 года, получившие положительные заключения государственной экологической экспертизы или комплексной вневедомственной экспертизы либо разрешения на эмиссии в окружающую среду в соответствии с Экологическим кодексом Республики Казахстан от 9 января 2007 года, обязаны получить экологическое разрешение в соответствии с настоящим Кодексом не позднее 31 декабря 2021 года.

      10. Операторы объектов, введенных в эксплуатацию до даты введения в действие настоящего Кодекса и отнесенных в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи с даты введения в действие настоящего Кодекса к объектам III категории, обязаны предоставить декларацию о негативном воздействии на окружающую среду в соответствии с настоящим Кодексом не позднее 31 декабря 2021 года.

      11. Действие разрешений на эмиссии в окружающую среду, нормативов эмиссий, полученных операторами объектов, отнесенных в соответствии с пунктом 3 настоящей статьи к:

      1) объектам III категории, – прекращается в дату подачи декларации о негативном воздействии на окружающую среду в соответствии с настоящим Кодексом;

      2) объектам IV категории, – прекращается с 1 января 2021 года.

      12. При невозможности соблюдения действующим стационарным источником и (или) совокупностью действующих стационарных источников, расположенных на объекте I категории, нормативов эмиссий и (или) технологических нормативов, установленных в комплексном экологическом разрешении в соответствии с настоящим Кодексом, в качестве приложения к комплексному экологическому разрешению согласовывается программа повышения экологической эффективности сроком не более 10 лет и в отношении такого объекта I категории на период выполнения программы повышения экологической эффективности применяются нормативы эмиссий согласно действующему на 1 января 2021 года разрешению на эмиссии в окружающую среду в отношении такого объекта.

      При невозможности соблюдения действующим стационарным источником и (или) совокупностью действующих стационарных источников, расположенных на объекте II категории, нормативов эмиссий, установленных в экологическом разрешении на воздействие в соответствии с настоящим Кодексом, в качестве приложения к экологическому разрешению согласовывается план мероприятий по охране окружающей среды и в отношении такого объекта II категории на период выполнения плана мероприятий по охране окружающей среды, утвержденного в соответствии с настоящим Кодексом, применяются нормативы эмиссий согласно действующему на 1 января 2021 года разрешению на эмиссии в окружающую среду в отношении такого объекта.

      Под действующими объектами понимаются объекты, введенные в эксплуатацию до 1 января 2021 года.

      Нормативы эмиссий согласно действующему на 1 января 2021 года разрешению на эмиссии в окружающую среду применяются с учетом закрепленных в программе повышения экологической эффективности или плане мероприятий по охране окружающей среды обязательств оператора объекта по осуществлению мероприятий по снижению показателей эмиссий в целях поэтапного достижения установленных нормативов эмиссий и (или) технологических нормативов.

      Программа повышения экологической эффективности (для объектов I категории) и план мероприятий по охране окружающей среды (для объектов II категории) должны содержать график достижения установленных в соответствии с настоящим Кодексом нормативов эмиссий и технологических нормативов.

      План мероприятий по охране окружающей среды должен содержать показатели снижения негативного воздействия на окружающую среду, которые должны быть достигнуты оператором объекта в период действия плана мероприятий по охране окружающей среды, и график поэтапного достижения таких показателей.

      Срок реализации плана мероприятий по охране окружающей среды не может превышать семь лет и не подлежит продлению.

      В период осуществления мероприятий по снижению эмиссий нормативы эмиссий поэтапно корректируются в соответствии с планируемыми показателями уменьшения объема или массы эмиссий в окружающую среду, предусмотренными планом мероприятий по охране окружающей среды или программой повышения экологической эффективности.

      Соблюдение установленных в экологическом разрешении в соответствии с настоящим Кодексом нормативов эмиссий и (или) технологических нормативов становится обязательным для оператора с даты, следующей за датой завершения срока реализации программы повышения экологической эффективности (для объектов I категории) или плана мероприятий по охране окружающей среды (для объектов II категории), утвержденных в соответствии с настоящим Кодексом.

      13. В отношении объектов I или II категорий, подлежащих окончательному выводу из эксплуатации в течение десяти лет для объектов I категории или трех лет для объектов II категории с даты введения в действие настоящего Кодекса в соответствии с утвержденным графиком, являющимся приложением к соответствующему экологическому разрешению, применяются нормативы эмиссий согласно действующему на 1 января 2021 года разрешению на эмиссию в окружающую среду.

      На период осуществления мероприятий по выводу объектов I или II категорий из эксплуатации в соответствии с частью первой настоящего пункта включение мероприятий по достижению нормативов эмиссий в планы мероприятий по охране окружающей среды и разработка программ повышения экологической эффективности не требуются.

      14. Для целей подпункта 3) пункта 4 статьи 32 настоящего Кодекса уполномоченный орган в области охраны окружающей среды утверждает соответствующие инструктивно-методические документы, в том числе методику расчета эмиссий тяжелых металлов и стойких органических загрязнителей в срок не позднее трех лет с даты введения в действие настоящего Кодекса.

      15. Положения настоящего Кодекса касательно проведения обязательной стратегической экологической оценки вводятся в действие с 1 января 2024 года.

      16. В отношении действующих объектов I категории течение сроков, установленных пунктами 5 и 6 статьи 158 настоящего Кодекса, начинается с 1 января 2021 года.

      Президент
      Республики Казахстан

Раздел 25. Приложения

  Приложение № 1

Раздел 1. Перечень видов намечаемой деятельности, для которых проведение оценки воздействия на окружающую среду является обязательным

      1. Энергетика:

      1.1. нефтеперерабатывающие заводы (за исключением предприятий по производству исключительно смазочных материалов из сырой нефти);

      1.2. газоперерабатывающие заводы;

      1.3. установки для газификации и сжижения угля и битуминозных сланцев с производительностью 500 и более тонн в сутки;

      1.4. установки по термической или химической переработке каменного угля или битуминозных сланцев, включая производство углерода путем высокотемпературной карбонизации (сухой перегонки) угля или электрографита путем обжига или графитизации;

      1.5. тепловые электростанции и другие установки для сжигания топлива с тепловой мощностью 300 мегаватт (МВт) или более;

      1.6. атомные электростанции и другие атомные реакторы, включая демонтаж или вывод из эксплуатации таких электростанций или реакторов (за исключением исследовательских установок для производства и конверсии делящихся и воспроизводящих материалов, максимальная мощность которых не превышает 1 киловатт (кВт) постоянной тепловой нагрузки);

      1.7. установки для переработки облученного ядерного топлива;

      1.8. установки, предназначенные:

      1.8.1. для производства или обогащения ядерного топлива;

      1.8.2. для обработки облученного ядерного топлива или высокорадиоактивных отходов;

      1.8.3. для окончательного удаления облученного ядерного топлива;

      1.8.4. исключительно для окончательного удаления радиоактивных отходов;

      1.8.5. исключительно для долгосрочного хранения (запланированного на период более чем 10 лет) облученного ядерного топлива или радиоактивных отходов в других местах за пределами территории производственного объекта.

      2. Недропользование:

      2.1. добыча нефти и природного газа в коммерческих целях, при которой извлекаемое количество превышает 500 т в день в случае нефти и 500 000 м3 в день в случае газа;

      2.2. карьеры и открытая добыча твердых полезных ископаемых на территории, превышающей 25 га, или добыча торфа, при которой территория превышает 150 га;

      2.3. первичная переработка (обогащение) извлеченных из недр твердых полезных ископаемых;

      2.4. объекты по добыче асбеста;

      3. Производство и обработка металлов:

      3.1. установки для обжига или агломерации металлических руд (включая сульфидную руду);

      3.2. интегрированные предприятия (комбинаты) по первичной выплавке чугуна и стали;

      3.3. Установки по производству нераскисленных цветных металлов из руды, концентратов или вторичных сырьевых материалов посредством металлургических, химических или электролитических процессов;

      4. Переработка нерудных минеральных веществ:

      4.1. объекты для обработки и преобразования асбеста и изделий, содержащих асбест:

      4.1.1. для асбестоцементных изделий - с годовым производством более 20 тысяч тонн готовой продукции;

      4.1.2. для фрикционных материалов - с годовым производством более 50 тонн готовой продукции;

      4.1.3. для иного использования асбеста – потребление более 200 тонн в год.

      5. Химическая промышленность:

      5.1. интегрированные химические предприятия (заводы) – совокупность технологических установок, в которых несколько технологических этапов соединены и функционально связаны друг с другом для производства в промышленных масштабах следующих веществ с применением процессов химического преобразования:

      5.1.1. основных органических химических веществ, таких как:

      простые углеводороды (линейные или циклические, насыщенные или ненасыщенные, алифатические или ароматические);

      кислородсодержащие углеводороды, такие как спирты, альдегиды, кетоны, карбоновые кислоты, сложные эфиры, ацетаты, простые эфиры, перекиси, эпоксидные смолы;

      сернистые углеводороды;

      азотные углеводороды, такие как амины, амиды, соединения азота, нитросоединения или нитратные соединения, нитрилы, цианаты, изоцианаты;

      фосфорсодержащие углеводороды;

      галогенизированные углеводороды;

      органометаллические соединения;

      основные пластические материалы (полимеры, синтетические волокна и волокна на базе целлюлозы);

      синтетический каучук;

      краски и пигменты;

      поверхностно-активные вещества;

      5.1.2. основных неорганических веществ, таких как:

      газы, такие как аммиак, хлор или хлористый водород, фтор или фтористый водород, оксиды углерода, соединения серы, оксиды азота, водород, диоксид серы, хлорокись углерода;

      кислоты, такие как хромовая кислота, фтористоводородная кислота, фосфорная кислота, азотная кислота, хлористоводородная кислота, серная кислота, олеум, сернистая кислота;

      щелочи, такие как гидроокись аммония, гидроокись калия, гидроокись натрия;

      соли, такие как хлористый аммоний, хлорноватокислый калий, углекислый калий, углекислый натрий, перборат, азотнокислое серебро;

      неметаллы, оксиды металлов или другие неорганические соединения, такие как карбид кальция, кремний, карбид кремния;

      5.1.3. фосфорных, азотных или калийных минеральных удобрений (простых или сложных удобрений);

      5.1.4. пестицидов и биоцидов;

      5.1.5. основных фармацевтических продуктов с применением биологических или химических процессов;

      5.1.6. взрывчатых веществ;

      6. Управление отходами:

      6.1. объекты по удалению опасных отходов путем сжигания (инсинерации), химической обработки или захоронения на полигоне;

      6.2. объекты по удалению неопасных отходов путем сжигания (инсинерации) или химической обработки с производительностью, превышающей 100 тонн в сутки;

      7. Целлюлозно-бумажное производство:

      7.1. Промышленные установки для:

      7.1.1. производства целлюлозы из древесины или аналогичных волокнистых материалов;

      7.1.2. производства бумаги и картона с производственной мощностью 200 и более тонн в сутки;

      8. Автомобильный, железнодорожный и воздушный транспорт:

      8.1. строительство железнодорожных линий дальнего сообщения;

      8.2. строительство аэропортов с длиной основной взлетно-посадочной полосы в 2100 м или более;

      8.3. строительство новых и (или) реконструкция существующих автомобильных дорог общего пользования I технической категории, с непрерывной протяженностью 10 км или более;

      9. Водный транспорт:

      9.1. внутренние водные пути и порты для внутреннего судоходства, допускающие проход судов водоизмещением более 1350 т;

      9.2. торговые порты, причалы для погрузки и разгрузки, связанные с береговыми и выносными портами (за исключением причалов паромных переправ), которые могут принимать суда водоизмещением более 1350 т.

      10. Управление водными ресурсами:

      10.1. работы по переброске водных ресурсов между речными бассейнами, при которых такая переброска направлена на предотвращение возможной нехватки воды и объем перемещаемой воды превышает 100 млн. м3/год (за исключением переброски водопроводной питьевой воды);

      10.2. во всех других случаях работы по переброске водных ресурсов между речными бассейнами с многолетним средним потоком забора воды из бассейна, превышающим 2000 млн. м3/год, при которых объем перебрасываемых вод превышает 5% этого потока (за исключением переброски водопроводной питьевой воды).

      11. Плотины и другие объекты, предназначенные для удерживания или постоянного хранения воды, для которых новое или дополнительное количество задерживаемой или хранимой воды превышает 10 млн. м3.

      12. Забор подземных вод или системы искусственного пополнения подземных вод с ежегодным объемом забираемой или пополняемой воды, эквивалентным или превышающим 10 млн. м3.

      13. Установки для очистки сточных вод населенных пунктов с производительностью, превышающей эквивалент численности населения в размере 100 тысяч человек.

      14. Трубопроводы для транспортировки газа, нефти или химических веществ диаметром более 800 мм и протяженностью более 40 км.

      15. Объекты по интенсивному выращиванию птицы или свиней, рассчитанные на более чем:

      15.1. 100000 мест для птицы;

      15.2. 3000 мест для откормочных свиней (весом более 30 кг); или

      15.3. 900 мест для свиноматок.

      16. Строительство воздушных линий электропередачи с напряжением 220 киловатт или более и протяженностью более 15 километров.

      17. Установки для хранения нефти, нефтехимических или химических продуктов вместимостью в 200 000 тонн или более, а также подземное хранение природного газа объемом активного хранения более 150 000 000 м3.

      18. Прочие виды деятельности:

      18.1. установки для дубления кож и шкур, на которых объем переработки превышает 12 т обработанных продуктов в день;

      18.2. обработка и переработка с целью производства пищевых продуктов из:

      18.2.1. животного сырья (помимо молока) с мощностями по производству готовой продукции, превышающими 75 т в день;

      18.2.2. обработка и переработка молока, при которых количество получаемого молока превышает 200 т в день (средний показатель на ежегодной основе);

      18.3. установки для удаления и (или) утилизации трупов животных или отходов животноводства с перерабатывающей мощностью, превышающей 10 т в день;

      18.4. установки для поверхностной обработки веществ, предметов или продуктов с использованием органических растворителей, в частности, для отделки, печати, покрытия, обезжиривания, гидроизолирования, калибровки, окраски, очистки или пропитки, с производственной мощностью более 150 кг в час или более 200 т в год.

      Примечание: Требования настоящего Кодекса по проведению обязательной оценки воздействия на окружающую среду не применяются ни к какому из вышеупомянутых видов деятельности, осуществляемых исключительно или в основном в целях исследований, разработки и проверки новых методов или продуктов в течение менее двух лет, если только не существует вероятности оказания ими значительного вредного воздействия на окружающую среду или здоровье.

Раздел 2. Перечень видов намечаемой деятельности, для которых проведение процедуры скрининга является обязательным

      (за исключением видов деятельности, включенных в Раздел 1 настоящего Приложения)

      1. Энергетика:

      1.1. установки для газификации и сжижения угля, битуминозных сланцев, иных видов топлива с производительностью 50 и более тонн в сутки;

      1.2. установки по переработке угля (каменного и бурого) производительностью 1 миллион и более тонн в год;

      1.3. тепловые электростанции и другие установки для сжигания топлива с подводимой тепловой мощностью 50 мегаватт (МВт) или более;

      1.4. промышленные установки для производства электрической энергии, пара и горячей воды мощностью 50 МВт и более;

      1.5. гидроэлектростанции с общей установленной мощностью 50 и более мегаватт (МВт) или с установленной мощностью отдельной энергетической установки 10 и более мегаватт (МВт);

      1.6. сооружения для использования ветровой энергии для производства электроэнергии с высотой мачты, превышающей 50 метров (ветровые мельницы);

      1.7. промышленное брикетирование каменного и бурого угля;

      1.8. сооружения для обработки и хранения радиоактивных отходов;

      2. Недропользование:

      2.1. разведка и добыча углеводородов;

      2.2. карьеры и открытая добыча твердых полезных ископаемых; открытая добыча угля более 100 000 т/год, добыча лигнита более 200 000 т/год;

      2.3. разведка твердых полезных ископаемых с извлечением горной массы и перемещением почвы на участке разведки в объеме, превышающем одну тысячу кубических метров;

      2.4. любые работы по старательству, производимые в руслах рек или на землях водного фонда, с применением средств механизации;

      2.5. добыча и переработка общераспространенных полезных ископаемых свыше 10 000 т/год;

      2.6. подземная добыча;

      2.7. морская или речная добыча полезных ископаемых с выемкой грунта;

      2.8. наземные промышленные сооружения для добычи каменного угля, нефти, природного газа и руд, а также горючих сланцев;

      2.9. глубокое бурение (за исключением бурения для исследования устойчивости почвы), в частности:

      2.9.1. бурение геотермальных скважин на глубину 200 метров и более;

      2.9.2. бурение для хранения ядерных отходов;

      2.9.3. бурение для водоснабжения на глубину 200 метров и более

      3. Производство и обработка металлов:

      3.1. установки для производства передельного чугуна или стали (первичная или вторичная плавка), включая непрерывную разливку с производительностью 2,5 тонн в час;

      3.2. установки для обработки черных металлов:

      3.2.1. станы горячей прокатки с мощностью, превышающей 20 тонн сырой стали в час;

      3.2.2. кузнечные молоты, энергия которых превышает 50 килоджоулей (кДж) на молот, а потребляемая тепловая мощность превышает 20 мегаватт (МВт);

      3.2.3. нанесение защитных распыленных металлических покрытий с подачей сырой стали, превышающей 2 тонн в час;

      3.2.4. литье черных металлов с производственной мощностью, превышающей 20 тонн в сутки;

      3.3. установки для:

      3.3.1. выплавки, включая легирование, цветных металлов (за исключением драгоценных металлов), в том числе рекуперированных продуктов (рафинирование, литейное производство и т.д.), с плавильной мощностью, превышающей:

      4 тонн в сутки – для свинца и кадмия; или

      20 тонн в сутки – для всех других цветных металлов;

      3.3.2. поверхностной обработки металлов и пластических материалов с использованием электролитических или химических процессов, при которых объем используемых для обработки чанов превышает 30 м3;

      3.4. предприятия по производству и промышленной сборке автомобилей;

      3.5. предприятия по производству автомобильных двигателей;

      3.6. верфи (судостроительные и судоремонтные производства);

      3.7. предприятия по производству и ремонту самолетов, вертолетов;

      3.8. предприятия по производству железнодорожных транспортных средств, цистерн;

      3.9. производство железнодорожного оборудования;

      3.10. цеха, на которых применяется формовка взрывом, с производственной площадью более 100 м2;

      4. Переработка нерудных минеральных веществ:

      4.1. цементные заводы с производственной мощностью 15 тысяч и более тонн в год;

      4.2. установки для производства цементного клинкера во вращающихся обжиговых печах с производственной мощностью, превышающей 500 т в сутки, или извести во вращающихся обжиговых печах с производственной мощностью, превышающей 50 т в сутки, или в других печах с производственной мощностью, превышающей 50 т в сутки;

      4.3. предприятия по производству асбеста и изготовлению изделий из асбеста;

      4.4. установки для производства стекла и стекловолокна с плавильной мощностью 20 и более тонн в сутки;

      4.5. установки по плавлению минеральных веществ, включая производство минеральных волокон, с плавильной мощностью 20 и более тонн в сутки;

      4.6. установки для производства керамических продуктов путем обжига, в частности, кровельной черепицы, кирпича, огнеупорного кирпича, керамической плитки, каменной керамики или фарфоровых изделий, с производственной мощностью, превышающей 75 тонн в сутки, и (или) с мощностью обжиговых печей, превышающей 4 м3, и плотностью садки на обжиговую печь, превышающей 300 кг/м3;

      5. Химическая промышленность:

      5.1. Переработка химических полуфабрикатов, производство химических продуктов (химикатов), пестицидов, фармацевтических продуктов, красок, лаков, эластомеров и пероксидов с производственной мощностью 200 и более тонн в год;

      5.2. установки для уничтожения взрывчатых веществ, боеприпасов, оружия и пиротехнических изделий с применением химических процессов;

      5.3. химические установки, в которых химические или биологические процессы используются для производства белковых кормовых добавок, ферментов и других белковых веществ;

      6. Управление отходами:

      6.1. объекты, на которых осуществляются операции по удалению или восстановлению опасных отходов с производительностью 250 и более тонн в год;

      6.2. установки для сжигания коммунальных отходов с производительностью, превышающей 3 тонны в час;

      6.3. полигоны, на которые поступает более 10 тонн неопасных отходов в сутки, или с общей емкостью, превышающей 25 000 тонн, исключая полигоны инертных отходов;

      6.4. объекты, на которых осуществляются операции по удалению неопасных отходов с производительностью, превышающей 50 тонн в сутки;

      6.5. объекты, на которых осуществляются операции по удалению или восстановлению неопасных отходов с производительностью, превышающей 2500 тонн в год;

      6.6. хвостохранилища;

      6.7. производство строительных материалов из отходов тепловых электроцентралей;

      6.8. площадки хранения железного лома и (или) подлежащих утилизации транспортных средств на территории, превышающей 1000 м2, или в количестве свыше 1 тысячи тонн;

      6.9. мусоросортировочные предприятия производственной мощностью свыше 10 000 тонн в год;

      6.10. открытые и закрытые склады опасных отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, сильнодействующие ядовитые вещества с площадью хранилищ более 100 м2;

      7. Транспорт:

      7.1. строительство аэропортов и аэродромов;

      7.2. строительство автомобильных дорог протяженностью 1 и более км и (или) с пропускной способностью 1000 и более автомобилей в час;

      7.3. трамвайные и надземные линии, метрополитены, подвесные линии или другие подобные линии, используемые исключительно или главным образом для перевозки пассажиров;

      7.4. строительство внутренних водных путей, прокладка каналов и работы по предотвращению наводнений;

      7.5. строительство водных портов и портовых сооружений, включая рыбацкие гавани;

      8. Управление водными ресурсами работы по переброске водных ресурсов между речными бассейнами, при которых такая переброска направлена на предотвращение возможной нехватки воды и объем перемещаемой воды превышает 5 млн. м3/год (за исключением переброски водопроводной питьевой воды).

      9. Дамбы и другие сооружения, предназначенные для задержания или постоянного хранения воды, где новый или дополнительный объем задержанной или запасенной воды превышает 100 000 кубических метров.

      10. Забор поверхностных и подземных вод, схемы искусственного пополнения подземных вод с ежегодным объемом забираемой или пополняемой воды, эквивалентным или превышающим 250 тысяч м3.

      11. Прибрежная работа по борьбе с эрозией и морские работы, способные изменить побережье путем строительства, например, дамб, молов, пристаней и других морских охранных сооружений, исключая обслуживание и реконструкцию таких сооружений;

      12. Водоочистные сооружения:

      12.1. установки для очистки сточных вод населенных пунктов с производительностью, превышающей эквивалент численности населения 10 тысяч человек;

      12.2. сооружения для механической и биологической очистки сточных вод с мощностью свыше 5 тысяч кубических метров в сутки;

      13. Текстильная, кожевенная, деревообрабатывающая и бумажная промышленность:

      13.1. промышленные предприятия по производству бумаги и картона с производительностью 20 и более тонн в сутки;

      13.2. производство изделий из древесной шерсти: древесно-стружечных плит, древесноволокнистых плит с использованием синтетических смол в качестве связующих материалов с производительностью 200 м3 в сутки;

      14. Трубопроводы и промышленные сооружения для транспортировки газа, пара и горячей воды длиной более 5 км и диаметром от 300 до 800 мм;

      15. Передача электроэнергии воздушными линиями от 110 киловатт (кВт);

      16. Поверхностные хранилища органических топлив свыше 10 000 тонн;

      17. Поверхностные хранилища природного газа свыше 10 000 м3;

      18. Подземные хранилища природного газа свыше 10 000 м3;

      19. Прочие виды деятельности:

      19.1. объекты для выращивания птицы от 40 000 мест;

      19.2. животноводческие и звероводческие хозяйства с продуктивностью от 50 условных единиц поголовья (1 условная единица равна 500 кг живого веса);

      19.3. интенсивное разведение и выращивание аквакультуры в искусственных сооружениях с зарыблением более 1 тонны живой массы;

      19.4. установки для предварительной обработки (такие операции, как промывка, отбеливание, мерсеризация) или окрашивания волокна или текстиля, на которых объем обрабатываемых материалов превышает 10 тонн в сутки;

      19.5. предприятия по дублению шкур и кожи свыше 12 тонн/сутки;

      19.6. бойни с мощностями по переработке туш от 10 тонн в сутки;

      19.7. мясоперерабатывающие предприятия (мясокомбинаты), включая базы для предубойного содержания скота в пределах до трехсуточного запаса скотосырья, производительностью свыше 5 000 тонн/год продукции;

      19.8. упаковка и консервирование животных и растительных продуктов производительностью свыше 100 тысяч тонн в год;

      19.9. предприятия по производству рыбной муки и рыбьего жира свыше 5 000 тонн/год продукции;

      19.10. производство растительных и животных масел и жиров от 20 тысяч тонн в год;

      19.11. пивоварение и соложение свыше 1500 л/сутки;

      19.12. производство пищевого спирта свыше 5000 л/сутки;

      19.13. предприятия по промышленному производству крахмала свыше 50 тысяч тонн/сутки продукции;

      19.14. сахарные заводы производительностью свыше 150 000 тонн/год;

      19.15. производство кондитерских изделий и сиропов производительностью свыше 10 000 тонн/год;

      19.16. производство молочных продуктов свыше 1000 л/сутки;

      19.17. установки для ликвидации трупов животных; скотомогильники с захоронением в ямах;

      19.18. производства клееварочные, изготавливающие клей из остатков кожи, полевой и свалочной кости, других животных отходов и отбросов;

      19.19. производство технического желатина из кости, мездры, остатков кожи и других животных отходов и отбросов с хранением их на складе;

      19.20. утильзаводы по переработке павших животных, рыбы, их частей, других животных отходов и отбросов (превращение в жиры, корм для животных, удобрения);

      19.21. заводы костеобжигательные и костемольные;

      19.22. первоначальное лесонасаждение и сведение леса с целью преобразования для другого типа землепользования;

      19.23. хранилища навоза и помета от 1 тонны в сутки;

      19.24. производство фенолформальдегидных прессматериалов, прессованных и намоточных изделий из бумаги, тканей на основе фенолформальдегидных смол.

      19.25. производство или обработка полимеров, эластомеров, синтетических каучуков, изделий на основе эластомеров с производительностью свыше 1000 тонн в год;

      19.26. места разгрузки апатитного концентрата, фосфоритной муки, цемента и других пылящих грузов при грузообороте более 150000 тонн в год;

      19.27. места перегрузки и хранения жидких химических грузов и сжиженных газов (метана, пропан, аммиак и другие), производственных соединений галогенов, серы, азота, углеводородов (метанол, бензол, толуол и другие), спиртов, альдегидов и других соединений;

      19.28. зачистные и промывочно-пропарочные станции, дезинфекционно-промывочные объекты, пункты зачистки судов, цистерн, приемно-очистные сооружения, служащие для приема балластных и промывочно-нефтесодержащих вод со специализированных плавсборщиков;

      20. Туризм и досуг:

      20.1. лодочные станции, рассчитанные на 25 и более суден водоизмещением более 1 тонны;

      20.2. гостиничные комплексы и иные места размещения туристов за пределами городской черты (и связанные с ними сооружения), рассчитанные на 100 и более койко-мест;

      20.3. постоянные кемпинги и места стоянки домов-фургонов, рассчитанные на 100 и более парковочных мест;

      20.4. тематические парки на площади более 2 га;

      20.5. горнолыжные курорты, рекреационные комплексы, отельные комплексы (и связанные с ними объекты) на площади более 1 га.

      21. преднамеренное высвобождение генетически модифицированных организмов в окружающую среду в любом новом месте, использование генетически модифицированных организмов в замкнутых системах.

      22. Виды намечаемой деятельности, указанные в Разделе 1 настоящего Приложения, которые предназначены исключительно или преимущественно для развития и испытания новых методов или изделий.

  Приложение № 2

Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам I, II, или III категорий

Раздел 1. Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам I категории

      1. Энергетика:

      1.1. Сжигание топлива в установках с общей номинальной тепловой мощностью 50 мегаватт или более:

      1.2. Разведка и добыча углеводородов, переработка углеводородов;

      1.3. Производство кокса;

      1.4. Газификация или сжижение:

      1) угля;

      2) других видов топлива в установках с общей номинальной тепловой мощностью 20 мегаватт или более;

      2. Производство и обработка металлов:

      2.1. Обжиг или спекание металлической руды (включая сульфидную руду);

      2.2. Производство чугуна или стали (первичное или вторичное плавление), включая непрерывное литье, с производительностью, превышающей 2,5 тонны в час;

      2.3. Обработка черных металлов:

      1) эксплуатация станов горячей прокатки с производительностью, превышающей 20 тонн сырой стали в час;

      2) эксплуатация кузнечных молотов с энергией, превышающей 50 килоджоулей на молот, где потребляемая тепловая мощность превышает 20 мегаватт;

      3) нанесение защитных распыленных металлических покрытий с подачей сырой стали, превышающей 2 тонн в час;

      2.4. Литье черных металлов с производственной мощностью, превышающей 20 тонн в сутки;

      2.5. Производство и переработка цветных металлов:

      1) производство нераскисленных цветных металлов из руды, концентратов или вторичных сырьевых материалов посредством металлургических, химических или электролитических процессов

      2) выплавка, включая легирование, цветных металлов, в том числе рекуперированных продуктов, и эксплуатация литейных предприятий цветных металлов, с плавильной мощностью, превышающей:

      4 тонн в сутки – для свинца и кадмия; или

      20 тонн в сутки – для всех других цветных металлов;

      2.6. Поверхностная обработка металлов и пластических материалов с использованием электролитических или химических процессов, при которых объем используемых для обработки чанов превышает 30 м3;

      3. Минеральная промышленность

      3.1. Производство цемента, извести и оксида магния:

      1) производство цементного клинкера во вращающихся печах с производственной мощностью, превышающей 500 тонн в сутки, или в других печах с производительностью, превышающей 50 тонн в сутки;

      2) производство извести в печах с производственной мощностью, превышающей 50 тонн в сутки;

      3) производство оксида магния в печах с производственной мощностью, превышающей 50 тонн в день;

      3.2. Производство асбеста или производство продуктов на основе асбеста;

      3.3. Производство стекла, включая стекловолокно, с плавильной мощностью более 20 тонн в сутки;

      3.4. Плавление минеральных веществ, включая производство минеральных волокон, с плавильной мощностью, превышающей 20 тонн в сутки;

      3.5. Производство керамических изделий путем обжига, в частности кровельной черепицы, кирпича, огнеупорного кирпича, керамической плитки, каменной керамики или фарфора с производственной мощностью, превышающей 75 тонн в сутки и (или) с мощностью обжиговых печей, превышающей 4 м3, и плотностью садки на обжиговую печь, превышающей 300 кг/м3;

      4. Химическая промышленность:

      4.1. Промышленное производство органических химических веществ, таких как:

      простые углеводороды (линейные или циклические, насыщенные или ненасыщенные, алифатические или ароматические);

      кислородсодержащие углеводороды, такие как спирты, альдегиды, кетоны, карбоновые кислоты, сложные эфиры, ацетаты, простые эфиры, перекиси, эпоксидные смолы;

      сернистые углеводороды;

      азотные углеводороды, такие как амины, амиды, соединения азота, нитросоединения или нитратные соединения, нитрилы, цианаты, изоцианаты;

      фосфорсодержащие углеводороды;

      галогенизированные углеводороды;

      органометаллические соединения;

      основные пластические материалы (полимеры, синтетические волокна и волокна на базе целлюлозы);

      синтетический каучук;

      краски и пигменты;

      поверхностно-активные вещества;

      4.2. Промышленное производство неорганических веществ, таких как:

      газы, такие как аммиак, хлор или хлористый водород, фтор или фтористый водород, оксиды углерода, соединения серы, оксиды азота, водород, диоксид серы, хлорокись углерода;

      кислоты, такие как хромовая кислота, фтористоводородная кислота, фосфорная кислота, азотная кислота, хлористоводородная кислота, серная кислота, олеум, сернистая кислота;

      щелочи, такие как гидроокись аммония, гидроокись калия, гидроокись натрия;

      соли, такие как хлористый аммоний, хлорноватокислый калий, углекислый калий, углекислый натрий, перборат, азотнокислое серебро;

      неметаллы, оксиды металлов или другие неорганические соединения, такие как карбид кальция, кремний, карбид кремния;

      4.3. Промышленное производство фосфорных, азотных или калийных минеральных удобрений (простых или сложных удобрений);

      4.4. Промышленное производство пестицидов и биоцидов;

      4.5. Промышленное производство фармацевтических продуктов;

      4.6. Промышленное производство взрывчатых веществ;

      5. Управление отходами:

      5.1. Удаление или восстановление опасных отходов с производительностью, превышающей 10 тонн в сутки, включающие в себя одну или несколько из следующих операций:

      1) биологическая обработка отходов;

      2) физико-химическая обработка отходов;

      3) смешивание отходов до подачи на любую другую деятельность, перечисленную в пунктах 5.1 и 5.2;

      4) переупаковка перед отправкой на любую другую деятельность, указанную в пунктах 5.1 и 5.2;

      5) регенерация растворителей;

      6) рециркуляция/регенерация неорганических материалов, кроме металлов или их соединений;

      7) регенерация кислот или оснований;

      8) восстановление компонентов, используемых для борьбы с загрязнением;

      9) извлечение компонентов из катализаторов;

      10) переработка масел или другие виды повторного использования масел;

      11) размещение в поверхностных прудах;

      5.2. Удаление или восстановление отходов на мусоросжигательных заводах или на установках совместного сжигания отходов:

      1) для неопасных отходов с производительностью, превышающей 3 тонны в час;

      2) для опасных отходов с производительностью, превышающей 10 тонн в сутки.

      5.3. Удаление неопасных отходов с производительностью, превышающей 50 тонн в сутки, включающее в себя одну или несколько из следующих операций:

      1) биологическая обработка отходов;

      2) физико-химическая обработка отходов;

      3) предварительная обработка отходов для последующего сжигания;

      4) обработка шлаков и золы;

      5) обработка в измельчителях металлических отходов, в том числе отходов электрического и электронного оборудования, а также транспортных средств с истекшим сроком эксплуатации и их компонентов.

      5.4. Восстановление и (или) удаление неопасных отходов с производительностью, превышающей 75 тонн в сутки, включающие в себя одну или несколько из следующих видов операций:

      1) биологическая обработка отходов;

      2) предварительная обработка отходов для последующего сжигания;

      3) обработка шлаков и золы;

      4) обработка в измельчителях металлических отходов, в том числе отходов электрического и электронного оборудования, а также транспортных средств с истекшим сроком эксплуатации и их компонентов.

      Если единственной осуществляемой деятельностью по обработке отходов в пунктах 5.3. и 5.4. является анаэробное разложение, то пороговое значение для этой деятельности составляет 100 тонн в день.

      5.5. Полигоны, на которые поступает более 10 тонн отходов в день или с общей мощностью, превышающей 25 000 тонн, исключая полигоны инертных отходов.

      5.6. Накопление опасных отходов, не охватываемых пунктом 5.5, в ожидании какой-либо деятельности, перечисленной в пунктах 5.1, 5.2, 5.5. и 5.7, с общей вместимостью, превышающей 50 тонн, за исключением накопления в ожидании сбора, на площадке, где образуются отходы.

      5.7. Подземное хранение опасных отходов общей вместимостью более 50 тонн.

      6.1. Производство в промышленных установках:

      1) целлюлозы из древесины или других волокнистых материалов;

      2) бумаги или картона с производительностью, превышающей 20 тонн в сутки;

      3) один или несколько из следующих видов древесных плит: ориентированная стружечная плита, ДСП или ДВП с производственной мощностью, превышающей 600 м3 в сутки.

      6.2. Предварительная обработка (такие операции, как стирка, отбеливание, мерсеризация) или крашение текстильных волокон или текстиля, когда мощность обработки превышает 10 тонн в сутки.

      6.3. Дубление шкур и кож, где мощность обработки превышает 12 тонн готовой продукции в сутки.

      6.4. Пищевая промышленность:

      6.4.1. Эксплуатация скотобоен с производительностью по производству туш более 50 тонн в сутки;

      6.4.2. Обработка и переработка, кроме исключительно упаковки, следующего сырья, ранее обработанного или необработанного, предназначенного для производства пищевых продуктов или кормов из:

      1) только животного сырья (кроме исключительно молока) с производственной мощностью более 75 тонн в сутки;

      2) только растительного сырья с производственной мощностью более 300 тонн в сутки или 600 тонн в сутки, когда установка работает не более 90 дней подряд в любом году;

      3) сырья животного и растительного происхождения, как в виде комбинированных, так и раздельных продуктов, с мощностью производства готовой продукции в тоннах в день, превышающей:

      - 75, если A равно 10 или более; или же,

      - [300- (22,5 × A)] в любом другом случае,

      где "А" - доля животного материала (в процентах от веса) от производственной мощности готового продукта.

      Упаковка не должна быть включена в окончательный вес продукта.

      Этот подраздел не применяется, если в качестве сырья используется только молоко.

      6.4.3. Только обработка и переработка молока, когда количество получаемого молока превышает 200 тонн в сутки (среднее значение за год).

      6.5. Удаление или переработка туш животных или отходов животноводства с мощностью обработки более 10 тонн в сутки;

      6.6. Интенсивное выращивание птицы или свиней:

      1) с более чем 40 000 мест для домашней птицы;

      2) с более чем 2000 мест для производства свиней (более 30 кг), или

      3) более 750 мест для свиноматок.

      6.7. Поверхностная обработка веществ, предметов или продуктов с использованием органических растворителей, в частности для отделки, печати, нанесения покрытия, обезжиривания, гидроизоляции, проклейки, окраски, очистки или пропитки, с расходом органических растворителей более 150 кг в час или более 200 тонн в год.

      6.8. Производство углерода или электрографита путем сжигания или графитизации.

      6.9. Улавливание выбросов диоксида углерода с объектов I категории для целей его геологического хранения в недрах.

      6.10. Консервирование древесины и изделий из древесины химическими веществами с производительностью, превышающей 75 м3 в день, за исключением обработки исключительно против древесной синевы.

      6.11. Комплексы очистных сооружений сточных вод, сбрасываемых объектами I категории, кроме очистки коммунальных стоков.

Раздел 2. Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам II категории

      (за исключением видов деятельности, включенных в Раздел 1 настоящего Приложения)

      Осуществление хозяйственной и (или) иной деятельности:

      а) по обеспечению электрической энергией, газом и паром с использованием оборудования (с установленной электрической мощностью менее 50 МВт);

      б) по добыче и подготовке руд и песков драгоценных металлов, оловянных руд, титановых руд, хромовых руд на рассыпных месторождениях;

      в) по металлургическому производству с использованием оборудования:

      для производства чугуна или стали (первичной или вторичной плавки), включая установки непрерывной разливки (с производительностью менее 2,5 тонны в час);

      для обработки черных металлов с использованием станов горячей прокатки (с проектной производительностью менее 20 тонн нерафинированной стали в час);

      для нанесения защитных распыленных металлических покрытий (с подачей менее 2 тонн нерафинированной стали в час);

      для литейного производства черных металлов (с проектной производительностью менее 20 тонн в сутки);

      для плавки, включая легирование, рафинирование, и разливки цветных металлов (с проектной производительностью (плавки) менее 4 тонн в сутки для свинца и кадмия или менее 20 тонн в сутки для других металлов);

      г) по производству следующей неметаллической минеральной продукции:

      стекло и изделия из стекла, включая стекловолокно (с проектной производительностью менее 20 тонн в сутки);

      огнеупорные керамические изделия и строительные керамические материалы (с проектной мощностью менее 1 млн. штук в год);

      керамические или фарфоровые изделия, кроме огнеупорных керамических изделий и строительных керамических материалов (с проектной мощностью менее 75 тонн в сутки и (или) с использованием обжиговых печей с плотностью садки на одну печь, не превышающей 300 кг на 1 куб. метр);

      цементный клинкер во вращающихся печах или в других печах (с проектной мощностью менее 500 тонн в сутки);

      известь (негашеная, гашеная) при наличии печей (с проектной мощностью менее 50 тонн в сутки);

      д) по производству оксида магния (с проектной производительностью менее 50 тонн в сутки);

      е) по сбору и обработке сточных вод в части, касающейся очистки сточных вод централизованных систем водоотведения (канализации) (с объемом менее 20 тыс. куб. метров отводимых сточных вод в сутки);

      ж) по производству бумаги и картона (с проектной производительностью менее 20 тонн в сутки и более);

      з) по производству текстильных изделий с использованием оборудования для промывки, отбеливания, мерсеризации, окрашивания текстильных волокон и (или) отбеливания, окрашивания текстильной продукции (с проектной производительностью менее 10 тонн обработанного сырья в сутки);

      и) по производству кожи и изделий из кожи с использованием оборудования для дубления, крашения, выделки шкур и кож (с проектной мощностью менее 12 тонн готовой продукции в сутки);

      к) по производству следующих пищевых продуктов:

      мясо и мясопродукты (с проектной производительностью менее 50 тонн готовой продукции в сутки);

      растительные и животные масла и жиры (с проектной производительностью менее 75 тонн готовой продукции в сутки);

      продукция из картофеля, фруктов и овощей (с проектной производительностью менее 300 тонн готовой продукции в сутки (среднеквартальный показатель);

      молочная продукция (с проектной мощностью менее 200 тонн перерабатываемого молока в сутки (среднегодовой показатель);

      л) по разведению сельскохозяйственной птицы (с проектной мощностью менее 40 тыс. птицемест);

      м) по выращиванию и разведению свиней (с проектной мощностью менее 2000 мест), свиноматок (с проектной мощностью менее 750 мест);

      н) связанной с обрабатывающим производством, на котором выполняются работы:

      по поверхностной обработке металлов и пластических материалов (с использованием электролитических или химических процессов в технологических ваннах суммарным объемом менее 30 куб. метров);

      по обработке поверхностей, предметов или продукции (с использованием органических растворителей, проектное потребление которых составляет менее 200 тонн в год);

      о) по эксплуатации ядерных установок, в том числе атомных станций (за исключением исследовательских ядерных установок нулевой мощности);

      п) по добыче урановой и ториевой руд, обогащению урановых и ториевых руд, производству ядерного топлива;

      р) по эксплуатации:

      радиационных источников (за исключением радиационных источников, содержащих в своем составе только радионуклидные источники четвертой и пятой категорий радиационной опасности) при условии наличия на объекте источников выбросов и сбросов радиоактивных веществ в окружающую среду;

      пунктов хранения ядерных материалов и радиоактивных веществ, пунктов хранения, хранилищ радиоактивных отходов, пунктов захоронения радиоактивных отходов;

      с) по транспортированию по трубопроводам газа, продуктов переработки газа, нефти и нефтепродуктов с использованием магистральных трубопроводов;

      т) по производству искусственного графита;

      у) по производству газа путем газификации и (или) сжижения:

      углей, включая антрацит, каменный уголь, бурый уголь (лигнит);

      других твердых топлив (на установках номинальной проектной мощностью 20 МВт и более);

      ф) по производству сырой нефти из горючих (битуминозных) сланцев и песка;

      х) по производству обработанных асбестовых волокон, смесей на основе асбеста и изделий из них, изделий из асбестоцемента и волокнистого цемента;

      ц) по складированию и хранению (наземному или подземному):

      нефти и продуктов ее переработки (с проектной вместимостью 200 тыс. тонн и более);

      пестицидов и агрохимикатов (с проектной вместимостью 50 тонн и более);

      ч) управление отходами:

      объекты захоронения опасных отходов;

      объекты, на которых осуществляются операции по удалению или восстановлению опасных отходов с производительностью 250 и более тонн в год;

      установки для сжигания коммунальных отходов с производительностью, превышающей 3 тонны в час;

      объекты, на которых осуществляются операции по удалению неопасных отходов с производительностью, превышающей 50 тонн в сутки;

      объекты, на которых осуществляются операции по удалению или восстановлению неопасных отходов с производительностью, превышающей 2500 тонн в год;

      объекты, на которых осуществляются операции по обезвреживанию опасных отходов;

      объекты, на которых осуществляются операции по обеззараживанию, обезвреживанию и (или) уничтожению биологических и медицинских отходов;

      отвалы, образующихся при добыче твердых полезных ископаемых (кроме общераспространенных полезных ископаемых или при добыче торфа, старательстве);

      производство строительных материалов из отходов тепловых электроцентралей;

      площадки хранения железного лома и (или) подлежащих утилизации транспортных средств на территории, превышающей 1000 м2, или в количестве свыше 1 тысячи тонн;

      мусоросортировочные предприятия производственной мощностью свыше 10 000 тонн в год;

      открытые и закрытые склады опасных отходов, содержащих стойкие органические загрязнители, сильнодействующие ядовитые вещества с площадью хранилищ более 100 м2;

      накопление опасных отходов с общей вместимостью, превышающей 5 тонн, за исключением накопления в ожидании сбора, на площадке, где образуются отходы.

      ш) по производству изделий из бетона для использования в строительстве, включая производство силикатного кирпича с использованием автоклавов (с проектной мощностью 1 млн. штук в год и более);

      щ) по разведению крупного рогатого скота (с проектной мощностью 400 мест и более);

      ы) по производству неметаллической минеральной продукции с использованием оборудования для расплава минеральных веществ, включая производство минеральных волокон (с проектным объемом плавки 20 тонн в сутки и более);

      3. Объект является:

      а) портом, расположенным на внутренних водных путях (допускающим проход судов водоизмещением 1350 тонн и более);

      б) морским портом;

      в) объектом, предназначенным для приема, отправки воздушных судов и обслуживания воздушных перевозок (при наличии взлетно-посадочной полосы длиной 2100 метров и более);

      г) объектом инфраструктуры железнодорожного транспорта.

      производство строительных, дноуглубительных и взрывных работ, добыча полезных ископаемых, прокладка кабелей, трубопроводов и других коммуникаций, выполнение буровых, сельскохозяйственных и иных работ в пределах зоны влияния сгонно-нагонных колебаний уровня Каспийского моря.

Раздел 3. Виды деятельности и иные критерии, на основании которых осуществляется отнесение объектов, оказывающих вредное воздействие на окружающую среду, к объектам III категории

      (за исключением видов деятельности, включенных в Разделы 1 или 2 настоящего Приложения)

      1) производство тукосмесей;

      2) производство по переработке фторопластов;

      3) производство бумаги из готовой целлюлозы и тряпья;

      4) производство глицерина;

      5) производства галалита и других белковых пластиков (аминопласты и другие);

      6) производство эмалей на конденсационных смолах;

      7) производство мыла;

      8) производства солеваренные и солеразмольные;

      9) производство фармацевтических солей калия (хлористого, сернокислого, поташа);

      10) производство минеральных естественных (мела, охры и другие) красок;

      11) производство дубильного экстракта;

      12) производство полиграфических красок;

      13) производство фотохимическое (фотобумаги, фотопластинок, фото- и кинопленки);

      14) производство товаров бытовой химии из готовых исходных продуктов и склады их хранения;

      15) производство олифы;

      16) производство медицинского стекла (без применения ртути);

      17) производства по переработке пластмасс (литье, экструзия, прессование, вакуум-формование);

      18) производство полиуретанов;

      19) производство готовых лекарственных форм (без изготовления составляющих);

      20) производство бумаги из макулатуры;

      21) фабрики химической чистки одежды мощностью свыше 160 кг/сутки;

      22) производство изделий из пластмасс и синтетических смол (механическая обработка);

      23) производство углекислоты и "сухого льда";

      24) производство искусственного жемчуга;

      25) производство спичек;

      26) производство кабеля освинцованного или с резиновой изоляцией;

      27) цеха по ремонту дорожных машин, автомобилей, кузовов, подвижного состава железнодорожного транспорта и метрополитена;

      28) производство металлических электродов;

      29) шрифтолитейные производства (без выбросов свинца);

      30) полиграфические производства;

      31) фабрики офсетной печати;

      32) типографии с применением свинца;

      33) производство по сборке локомотивов и электровозов;

      34) производство глиняных изделий;

      35) стеклодувное, зеркальное производство, шлифовка и травка стекол;

      36) механическая обработка мрамора;

      37) производство бетона и бетонных изделий;

      38) производство бондарных изделий из готовой клепки;

      39) производство рогожно-ткацкое;

      40) производства по консервированию древесины солевыми и водными растворами (без солей мышьяка), суперобмазкой;

      41) судостроительные верфи для изготовления деревянных судов (катеров, лодок);

      42) объекты столярно-плотничные, мебельные, паркетные, ящичные;

      43) производства котонинные;

      44) коконоразварочные и шелкоразмоточные производства;

      45) производства меланжевые;

      46) производства пенько-джутокрутильные, канатные, шпагатные, веревочные и по обработке концов;

      47) производство искусственного каракуля;

      48) производство обуви;

      49) производство пряжи и тканей из хлопка, льна, шерсти при отсутствии красильных и отбельных цехов;

      50) производства трикотажные и кружевные;

      51) производство ковров;

      52) производство обувных картонов на кожевенном и кожевенно- целлюлозном волокне без применения растворителей;

      53) шпульно-катушечное производство;

      54) производство обоев.

      55) производство изделий из выделанной кожи;

      56) производство щеток из щетины и волоса;

      57) производства валяльные;

      58) производства кондитерские производительностью более 3,0 т/сутки;

      59) производства сахарорафинадные;

      60) производство макаронных изделий производительностью более 1,0 т/сутки;

      61) хлебозаводы и хлебопекарные производства, производительностью более 3,0 т/сутки;

      62) холодильники емкостью более 600 т.;

      63) заводы виноградного сока;

      64) заводы фруктовых и овощных соков и безалкогольных напитков;

      65) мельницы производительностью от 0,5 до 2 т/час;

      66) объекты малой мощности (мини-производство): по переработке мяса, молока – до 3,0 т/сутки, рыбы – до 3,0 т/сутки;

      67) промышленные установки для низкотемпературного хранения пищевых продуктов емкостью до 600 т;

      68) мелиоративные объекты с использованием животноводческих стоков;

      69) животноводческие хозяйства менее 100 голов (свинарники, коровники, птичники, конюшни, зверофермы);

      70) объекты по обслуживанию автомобилей (легковые автомобили, кроме принадлежащих гражданам, автобусы, кроме автобусов городского транспорта);

      71) троллейбусные и трамвайные парки;

      72) автозаправочные станции по заправке автотранспортных средств, полная масса которых не превышает 3,5 тонн;

      73) автозаправочные станции блочно-контейнерного типа, оснащенные газовозвратной системой, мощностью более 80 заправок в час "пик";

      74) ветлечебницы с содержанием животных, виварии, питомники, кинологические центры, пункты передержки животных;

      75) автозаправочные станции для заправки транспортных средств жидким и газовым моторным топливом;

      76) объекты по отведению сточных вод на поля фильтрации, рельеф местности, в подземные горизонты объемом отводимой воды, менее 5 тыс. кубических метров в сутки;

      77) ливневка.

      78) склады и открытые места разгрузки зерна;

      79) склады и открытые места разгрузки поваренной соли;

      80) транспортно-технические схемы перегрузки и хранения апатитового концентрата фосфоритной муки, цемента и других пылящих грузов, перевозимых навалом с применением складских элеваторов и пневмотранспортных или других установок и хранилищ, исключающих вынос пыли во внешнюю среду.

      81) открытые склады и перегрузка увлажненных минерально-строительных материалов (песка, гравия, щебня, камней и другие);

      82) участки хранения и перегрузки прессованного жмыха, сена, соломы, табачно-махорочных изделий и другие;

      Иные критерии:

      Осуществление любого вида деятельности, соответствующего одному или нескольким из следующих критериев:

      1) наличие на объекте стационарных источников эмиссий, масса загрязняющих веществ в выбросах в атмосферный воздух которых составляет 10 и более тонн в год;

      2) наличие сбросов загрязняющих веществ в окружающую среду;

      3) использование на объекте установок по обеспечению электрической энергией, газом и паром с использованием оборудования с проектной тепловой мощностью 2 и более Гкал/час;

      4) накопление на объекте десяти и более тонн неопасных отходов и (или) одной и более тонн опасных отходов.

      Примечание: под производством в настоящем Разделе понимается предпринимательская деятельность по серийному производству товаров, работ и (или) услуг. Положения настоящего Раздела не распространяется на производство товаров, работ и (или) услуг физическими лицами для личных бытовых целей и на субъектов малого предпринимательства, в том числе субъектов микропредпринимательства, осуществляющих производство товаров, работ и (или) услуг единично или в малом объеме по индивидуальным заказам с превалирующей долей ручного труда.

  Приложение № 3

Перечень областей применения наилучших доступных техник

      1. Виды деятельности:

      1) добыча и обогащение железных руд, производство чугуна, стали и ферросплавов, производство изделий дальнейшего передела черных металлов;

      2) добыча и обогащение руд цветных металлов, производство цветных металлов;

      3) добыча нефти и природного газа;

      4) производство кокса и нефтепродуктов, переработка природного газа;

      5) добыча и обогащение угля и антрацита;

      6) производство электрической и тепловой энергии через сжигание топлива;

      7) обезвреживание отходов, в том числе термическими способами;

      8) захоронение отходов;

      9) производство целлюлозы, древесной массы, бумаги, картона;

      10) производство основных органических химических веществ;

      11) производство продукции тонкого органического синтеза;

      12) производство полимеров;

      13) производство основных неорганических химических веществ – аммиака;

      14) производство неорганических кислот, минеральных удобрений;

      15) производство твердых и других неорганических химических веществ – оксидов, гидроксидов, солей;

      16) производство специальных неорганических химикатов;

      17) производство прочих основных неорганических химических веществ;

      18) обработка поверхностей, предметов или продукции с использованием органических растворителей;

      19) нанесение покрытий на металлы и пластмассы с использованием электролитических или химических процессов;

      20) производство стекла, керамических изделий;

      21) производство цемента, извести, оксида магния;

      22) производство текстильных изделий (промывка, отбеливание, мерсеризация);

      23) крашение текстильных волокон, отбеливание, крашение текстильной продукции;

      24) дубление, крашение, выделка шкур и кож;

      25) интенсивное разведение свиней, сельскохозяйственной птицы;

      26) убой животных на мясокомбинатах, мясохладобойнях;

      27) производство пищевых продуктов, напитков, молока и молочной продукции;

      28) очистка сточных вод с использованием централизованных систем водоотведения населенных пунктов.

      2. Технологические процессы, оборудование, технические способы и методы, применяемые при осуществлении различных видов деятельности:

      1) сокращение выбросов загрязняющих веществ, сбросов загрязняющих веществ при хранении и складировании товаров (грузов);

      2) системы обработки (обращения) со сточными водами и отходящими газами в химической промышленности;

      3) промышленные системы охлаждения;

      4) обращение с вскрышными и вмещающими горными породами;

      5) очистка сточных вод и выбросов загрязняющих веществ при производстве продукции (товаров), проведении работ и оказании услуг на предприятиях.

  Приложение № 4

Типовой перечень мероприятий по охране окружающей среды

      1. Охрана атмосферного воздуха:

      1) ввод в эксплуатацию, ремонт и реконструкция пылегазоочистных установок, предназначенных для улавливания, обезвреживания (утилизации) вредных веществ, отходящих от технологического оборудования и аспирационных систем;

      2) монтажные работы, связанные с рационализацией тепловых систем, в том числе с рекуперацией тепловой энергии, рециркуляцией дымовых газов со сбросом в горелку, отечественным производством энергетического оборудования с высоким коэффициентом полезного действия и использованием альтернативных, экологически чистых источников энергии;

      3) выполнение мероприятий по предотвращению и снижению выбросов загрязняющих веществ от стационарных и передвижных источников;

      4) внедрение наилучших доступных техник на коммунальных теплоэлектростанциях и теплоэлектроцентралях;

      5) внедрение оборудования, установок и устройств очистки, по утилизации попутных газов, нейтрализации отработанных газов, подавлению и обезвреживанию выбросов загрязняющих веществ и их соединений в атмосферу от стационарных и передвижных источников загрязнения;

      6) установка катализаторных конверторов для очистки выхлопных газов в автомашинах, использующих в качестве топлива неэтилированный бензин с внедрением присадок к топливу, снижающих токсичность и дымность отработанных газов, оснащение транспортных средств, работающих на дизельном топливе, нейтрализаторами выхлопных газов, перевод автотранспорта, расширение использования электрической тяги;

      7) принятие мер, направленных на предотвращение загрязнения окружающей среды при транспортировке, хранении и использовании химических средств защиты растений, минеральных удобрений и других препаратов;

      8) оптимизация технологического процесса, обеспечивающая снижение выбросов загрязняющих веществ при добыче полезных ископаемых, производстве взрывных работ, размещении и эксплуатации терриконов, отвалов и свалок;

      9) проведение работ по пылеподавлению на горнорудных и теплоэнергетических предприятиях, объектах недропользования и строительных площадках, в том числе хвостохранилищах, шламонакопителях, карьерах и внутрипромысловых дорогах;

      10) внедрение и совершенствование технических и технологических решений (включая переход на другие (альтернативные) виды топлива, сырья, материалов), позволяющих снижать негативное воздействие на окружающую среду;

      11) приобретение современного оборудования, замена и реконструкция основного оборудования, обеспечивающих эффективную очистку, утилизацию, нейтрализацию, подавление и обезвреживание загрязняющих веществ в газах, отводимых от источников выбросов, демонтаж устаревших котлов с высокой концентрацией вредных веществ в дымовых газах;

      12) внедрение технологических решений, обеспечивающих оптимизацию режимов сгорания топлива (изменение качества используемого топлива, структуры топливного баланса), снижение токсичных веществ (в том числе соединений свинца, окислов азота) в выбросах загрязняющих веществ в атмосферу, в том числе для передвижных источников;

      13) внедрение мероприятий, направленных на сокращение объемов выбросов парниковых газов и (или) увеличение поглощения парниковых газов;

      14) снижение использования озоноразрушающих веществ путем использования озонобезопасных веществ;

      15) внедрение систем автоматического мониторинга за выбросами выбросов вредных веществ на источниках и качество атмосферного воздуха на границе жилой санитарно-защитной зоны;

      16) повышение эффективности работы существующих пылегазоустанавливающих установок (включая их модернизацию, реконструкцию) и их оснащение контрольно–измерительными приборами с внедрением систем автоматического управления;

      17) строительство, модернизация постов наблюдений за состоянием атмосферного воздуха с расширением спектра контролируемых ингредиентов за счет приобретения современного оборудования и внедрением локальной сети передачи информации в уполномоченный орган в области охраны окружающей среды и его территориальные подразделения.

      2. Охрана водных объектов:

      1) организация мероприятий и строительство очистных устройств, обеспечивающих улучшение качественного состава отводимых вод, реализация программ по увеличению эффективности работы малых резервных емкостей в составе локальных очистных сооружений (аккумулирующие емкости, отстойники, сооружения и устройства для аэрации воды, экраны для задержания пестицидов);

      2) внедрение наилучших доступных техник на коммунальных очистных сооружениях;

      3) регулирование стока малых рек, расчистка их русел или ложа водоема, осуществление регулярных попусков воды для обеспечения оптимальной жизнедеятельности экосистем в бассейнах малых рек и озер, а также иные мероприятия по предотвращению заиливания, поддержанию оптимального гидрологического режима и санитарного состояния малых рек и озер;

      4) совершенствование производственных процессов с целью уменьшения объемов сбросов сточных вод в природные водные объекты, направленное на предотвращение загрязнения и вредного воздействия;

      5) осуществление комплекса технологических, гидротехнических, санитарных и иных мероприятий, направленных на предотвращение засорения, загрязнения и истощения водных ресурсов;

      6) строительство, реконструкция, модернизация:

      установок по очистке и доочистке сточных вод, переработка жидких отходов и кубовых остатков;

      очистных установок и систем канализации для предприятий, расположенных на водосборной площади водоемов, а также на территориях, имеющих статус национальных парков, курортов;

      систем водоснабжения с замкнутыми циклами, включая системы гидрозолоудаления и гидроудаления шламов, оборотных систем производственного назначения и повторного использования воды, в том числе поступающей от других предприятий;

      специальных регулирующих водохранилищ, за исключением водохранилищ для гидротехнических и иных производственных целей;

      установок по очистке грунтовых и подземных вод, подвергшихся техногенному загрязнению;

      установок по очистке хозяйственно-бытовых и промышленных сточных вод с системой их транспортировки и очистки до установленных нормативов допустимого сброса для действующих предприятий;

      очистных сооружений, основанных на использовании механических, биологических и физико-химических методов очистки, сооружений доочистки сточных вод, приемников и выпусков сточных вод;

      сетей для транспортировки дренажных, шахтных и ливневых вод, хозяйственно-бытовых, производственных и сельскохозяйственных сточных вод и гидрошламовых отходов, хвостов флотации (шламонакопителей, отстойников, золоотвалов, прудов- испарителей);

      7) ликвидация заброшенных и бездействующих скважин, тампонаж или перевод на крановый регулируемый режим самоизливающихся артезианских скважин;

      8) восстановление и реконструкция аварийных водохозяйственных сооружений и гидромелиоративных систем, очистка до нормативного качества и повторное использование для технологических целей дренажных и ливневых вод, хозяйственно-бытовых и производственных сточных вод, путем строительства оборотных систем водоснабжения и локальных очистных сооружений, внедрение мероприятий по сокращению использования вод питьевого назначения на технические нужды;

      9) ликвидация накопителей сточных вод, очагов загрязнения подземных вод, исторического загрязнения и источников негативного влияния на водные ресурсы, демеркуризация области загрязнения для снижения негативных последствий их воздействия на водные объекты;

      10) расширение сети мониторинга за количественно-качественными характеристиками в бассейнах трансграничных рек;

      11) внедрение систем автоматического мониторинга качества потребляемой и сбрасываемой воды;

      12) выполнение мероприятий по предотвращению загрязнения поверхностных и подземных вод от хвостохранилищ, шахт и штолен;

      13) строительство, модернизация постов наблюдений за состоянием поверхностных вод с расширением спектра контролируемых ингредиентов за счет приобретения современного оборудования и внедрением локальной сети передачи информации в уполномоченный орган в области охраны окружающей и его территориальные подразделения;

      14) проведение мероприятий, направленных на предотвращение загрязнения подземных вод вследствие межпластовых перетоков нефти, воды и газа, при освоении и последующей эксплуатации скважин, а также утилизации отходов производства и сточных вод.

      3. Охрана от воздействия на прибрежные и водные экосистемы:

      1) внедрение мероприятий по охране водной среды от последствий природного характера, обусловленных колебанием уровня морей, или аварий, возникающих в результате антропогенной деятельности, выполнение охранных мероприятий по консервации затопленных скважин в прибрежной зоне Каспийского моря;

      2) строительство, реконструкция, модернизация установок и оборудования:

      по сбору нефти, мазута, мусора и других жидких и твердых отходов с акваторий рек, водоемов, портов;

      береговых сооружений для приема с судов хозяйственно-бытовых и других сточных вод, а также мусора для утилизации, складирования и очистки;

      3) консервация или полная ликвидация находящихся на суше источников загрязнения, продолжающих оказывать отрицательное воздействие на водные объекты;

      4) выполнение мероприятий по проведению берегоукрепительных работ рек и водоемов.

      4. Охрана земель:

      1) инвентаризация и ликвидация бесхозяйных производственных объектов, загрязняющих окружающую среду;

      2) мероприятия по рациональному использованию земельных ресурсов, зонированию земель, а также проведение работ по оценке их состояния;

      3) рекультивация деградированных территорий, нарушенных и загрязненных в результате антропогенной деятельности земель – восстановление, воспроизводство и повышение плодородия почв и других полезных свойств земли, своевременное вовлечение ее в хозяйственный оборот, снятие, сохранение и использование плодородного слоя почвы при проведении работ, связанных с нарушением земель;

      4) защита земель от истощения, деградации и опустынивания, негативного воздействия водной и ветровой эрозии, селей, оползней, подтопления, затопления, заболачивания, вторичного засоления, иссушения и уплотнения, загрязнения отходами, химическими, биологическими, радиоактивными и другими вредными веществами;

      5) строительство, реконструкция, модернизация противоэрозионных гидротехнических сооружений, создание защитных лесных полос, закрепление оврагов, террасирование крутых склонов;

      6) ликвидация исторического загрязнения, локализация и демеркуризация источников загрязнения земельных ресурсов;

      7) выполнение мероприятий, направленных на восстановление естественного природного плодородия или увеличения гумуса почв.

      5. Охрана недр:

      1) внедрение мероприятий по предотвращению загрязнения недр при проведении работ по недропользованию, подземном хранении нефти, газа, захоронении вредных веществ и отходов производства, сбросе сточных вод в недра;

      2) инвентаризация, консервация и ликвидация источников негативного воздействия на недра.

      6. Охрана животного и растительного мира:

      1) охрана лесных экосистем, проведение мероприятий по увеличению лесистости, лесоохотоустройство, учет и биологическое обоснование продуктивности лесов и животного мира, поддержание оптимального биологического разнообразия лесных экосистем;

      2) сохранение и поддержание биологического и ландшафтного разнообразия на территориях, находящихся под охраной (ландшафтные парки, парковые и дворцово-парковые комплексы), имеющих национальное и международное значение;

      3) проведение мероприятий по сохранению естественных условий функционирования природных ландшафтов и естественной среды обитания, принятие мер по предотвращению гибели находящихся под угрозой исчезновения или на грани вымирания видов (подвидов, популяций) растений и животных;

      4) строительство Национального хранилища генетических ресурсов растений и животных, сохранение биологического разнообразия, всего многообразия микроорганизмов, растительного и животного мира, а также естественных экосистем, не допуская негативных последствий на условия их функционирования в результате антропогенной деятельности;

      5) воспроизводство диких животных (биотехнические мероприятия, в том числе расселение диких зверей и птиц, создание питомников и ферм по разведению диких животных и птиц, а также заготовка кормов для их жизнедеятельности);

      6) озеленение территорий административно-территориальных единиц, увеличение площадей зеленых насаждений, посадок на территории предприятий, вокруг больниц, школ, детских учреждений и освобождаемых территориях, землях, подверженных опустыниванию и другим неблагоприятным экологическим факторам;

      7) сохранение экологического баланса при развитии курортных зон отдыха и туристических центров на охраняемых природных территориях (разработка планов развития площадей рекреационных территорий, строительство современных полигонов, канализационных коллекторов и очистных сооружений, перевод котельных на экологически чистые альтернативные виды топлива);

      8) проведение работ по охране и воспроизводству лесного фонда. Реабилитация территорий после лесных пожаров и лесовосстановление;

      9) охрана, сохранение и восстановление биологических ресурсов.

      7. Обращение с отходами:

      1) переработка хвостов обогащения, вскрышных и вмещающих пород, использование их в целях проведения технического этапа рекультивации отработанных нарушенных и загрязненных земель, закладки во внутренние отвалы карьеров и отработанные пустоты шахт, для отсыпки карьерных дорог, защитных дамб и сооружений;

      2) внедрение технологий по сбору, транспортировке, обезвреживанию, использованию и переработке любых видов отходов, в том числе бесхозяйных;

      3) строительство, реконструкция заводов, цехов и производств, приобретение и эксплуатация установок:

      полигонов для складирования любых видов отходов;

      по сбору, транспортировке, переработке, сортировке, утилизации и захоронению отходов;

      по сбору и переработке вторичных материальных ресурсов;

      по сбору, транспортировке, переработке и ликвидации жидких производственных отходов, загрязняющих водоемы или подземные воды;

      по получению сырья или готовой продукции, связанного с извлечением полезных компонентов из отходов (переработкой хвостов обогащения, вскрышных и вмещающих пород, золошлаков, металлургических шлаков, техногенных минеральных образований);

      4) нейтрализация и ликвидация запрещенных и пришедших в негодность пестицидов и тары из-под них;

      5) реконструкция, модернизация оборудования и технологических процессов, направленных на минимизацию объемов образования и размещения отходов;

      6) проведение мероприятий по ликвидации бесхозяйных отходов и исторического загрязнения, недопущению в дальнейшем их возникновения, своевременному проведению рекультивации земель, нарушенных в результате загрязнения производственными, твердыми бытовыми и другими отходами;

      7) выполнение мероприятий по захоронению пришедших в негодность пестицидов, не содержащих стойкие органические загрязнители и тары из-под них.

      8. Радиационная, биологическая и химическая безопасность:

      1) захоронение, перезахоронение ампульных источников ионизирующего излучения, окончательное захоронение радиоактивных отходов предприятий-банкротов, бывших военных объектов, государственных предприятий, предприятий коммунальной собственности;

      2) проведение радиоэкологических обследований территории областей, города республиканского значения, столицы с целью выявления радиоактивного загрязнения объектов окружающей среды;

      3) дезактивация очагов радиоактивного загрязнения (почвогрунта, горнорудных отвалов, металлолома), захоронение источников ионизирующего излучения и радиоактивных отходов;

      4) строительство пунктов временного хранения радиоактивных отходов и пунктов захоронения радиоактивных отходов;

      5) выполнение организациями, осуществляющими деятельность с использованием источников атомной энергии и с источниками ионизирующего излучения, требований по обеспечению радиационной безопасности;

      6) реабилитация территорий захоронения радиоактивных, токсичных промышленных отходов, вывод из пользования стойких органических загрязнителей, предотвращение биологического загрязнения природной среды;

      7) ликвидация и вторичная переработка накопленных объемов серы;

      8) ликвидация учтенных и неучтенных источников радиации, включая отходы, исторического загрязнения с целью снижения радиационной напряженности.

      9. Внедрение систем управления и наилучших безопасных технологий:

      1) внедрение экологически чистых водосберегающих, почвозащитных технологий и мелиоративных мероприятий при использовании природных ресурсов, применение малоотходных технологий, совершенствование передовых технических и технологических решений, обеспечивающих снижение эмиссий загрязняющих веществ в окружающую среду;

      2) внедрение экологически чистых ресурсосберегающих технологий обогащения, хранения и транспортировки минерального сырья, очистки и ликвидации отходов производств;

      3) внедрение прогрессивных, прорывных и эффективных технологических решений, основанных на результатах научных исследований, использование современного оборудования и технологий в производственных процессах (включая предприятия, базирующихся на возобновляемых и ресурсосберегающих технологиях, изменении источников и видов сырья теплоэнергоресурсов), переход на альтернативные источники энергоснабжения, характеризующиеся как экологически чистые (биоэтанол и другие);

      4) развитие новых систем наблюдения, базирующихся на Земле и в космосе, обмен данными спутниковых наблюдательных систем;

      5) внедрение знаков и сертификации в области выполнения природоохранных требований за счет более эффективного управления, сертификации продукции, систем качества и производства, работ и услуг, обеспечивающие безопасность продукции, внедрение системы управления охраной окружающей среды в соответствии с действующими национальными стандартами по системам экологического менеджмента.

      10. Научно-исследовательские, изыскательские и другие разработки:

      1) разработка государственных программ в области охраны окружающей среды;

      2) разработка целевых показателей качества окружающей среды и проведение для этих целей исследований;

      3) проведение экологических исследований для определения фонового состояния окружающей среды, выявление возможного негативного воздействия промышленной деятельности на экосистемы и разработка программ и планов мероприятий по снижению загрязнения окружающей среды;

      4) изыскательские и опытно-конструкторские работы по созданию природоохранного оборудования, установок, сооружений, предприятий и объектов, прогрессивных и прорывных природоохранных технологий (ноу-хау), методов и средств защиты природных объектов от негативного воздействия, обусловленного хозяйственной деятельностью;

      5) проведение научных, изыскательных работ по сохранению генофонда и биоразнообразия;

      6) проведение изыскательных работ по обоснованию состава природоохранных мероприятий, обеспечивающих охрану природных вод, почв и ландшафта;

      7) изучение и мониторинг радиоэкологической обстановки на территориях, подвергшихся воздействию ядерных испытаний, и территориях базирования войсковых частей, проведение комплексных гидрогеологических и геоэкологических исследований территорий военно-испытательных полигонов;

      8) разработка экспресс-методов определения вредных примесей в воздухе, воде и почве;

      9) разработка нетрадиционных методов и высокоэффективных систем и установок для очистки отходящих газов и сточных вод промышленных предприятий, утилизации отходов;

      10) разработка технологических процессов, оборудования, приборов и реагентов, обеспечивающих глубокую переработку сырья с утилизацией образующихся отходов;

      11) совершенствование методов обезвреживания твердых бытовых и промышленных отходов с целью предотвращения попадания в природные среды тяжелых металлов и ксенобиотиков - чужеродных для организмов соединений (промышленные загрязнения, пестициды, препараты бытовой химии, лекарственные средства);

      12) разработка схем, водохозяйственных балансов, режимов судоходства на морских судах, задействованных в хозяйственно-производственной деятельности и нормативов в области охраны водных ресурсов;

      13) проведение экологических научно-исследовательских работ, разработка качественных и количественных показателей (экологических нормативов и требований), нормативно-методических документов по охране окружающей среды;

      14) проведение научно-исследовательских работ по радиоэкологической оценке уранодобывающих предприятий;

      15) проведение комплексных исследований по оценке влияния атомных электростанций на окружающую природную среду;

      16) разработка модели управления трансграничных водных объектов;

      17) разработка научных комплексно-обоснованных гидротехнических, химических, биологических и ихтиологических методов очистки водных объектов.