"Қоғамдық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2021 жылғы 10 қарашадағы № 800 қаулысы

Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

"Қоғамдық бақылау туралы" Қазақстан Республикасы Заңының жобасы Қазақстан Республикасының Парламенті Мәжілісінің қарауына енгізілсін.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

А. Мамин

Жоба

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢЫ Қоғамдық бақылау туралы

Осы Заң Қазақстан Республикасында қоғамдық бақылауды ұйымдастыруға және жүзеге асыруға байланысты қоғамдық қатынастарды реттейді.

1-тарау. Жалпы ережелер

1-бап. Осы Заңда пайдаланылатын негізгі ұғымдар

Осы Заңда мынадай негізгі ұғымдар пайдаланылады:

1) қоғамдық бақылау - қоғамдық бақылау субъектілерінің осы Заңда және Қазақстан Республикасының өзге де заңдарында белгіленген тәртіппен нысандарда жүзеге асырылатын, қоғамдық бақылау объектілерінің актілері мен шешімдерін талдауға және қоғамдық бақылауға, сондай-ақ ұсынымдар әзірлеуге бағытталған қызметі;

2) қоғамдық бақылау субъектілері - Қазақстан Республикасының азаматтары:

корпоративтік қорларды, діни бірлестіктерді қоспағанда, Қазақстан Республикасының аумағында тіркелген коммерциялық емес ұйымдар (бұдан әрі - коммерциялық емес ұйымдар);

Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға құқық немесе өкілеттік берілген өзге де субъектілер;

3) қоғамдық бақылау объектілері - атқарушы мемлекеттік билік және жергілікті мемлекеттік басқару органдары, мекемелері;

мемлекеттік органдар болып табылмайтын мемлекеттік мекемелер;

құрылтайшысы, қатысушысы немесе акционері мемлекет болып табылатын мемлекеттік кәсіпорындар, жауапкершілігі шектеулі серіктестіктер, акционерлік қоғамдар, оның ішінде ұлттық басқарушы холдингтер, ұлттық холдингтер, ұлттық компаниялар, сондай-ақ еншілес, тәуелді және Қазақстан Республикасының заңнамалық актілеріне сәйкес олармен үлестес болып табылатын өзге де заңды тұлғалар;

орталық және (немесе) жергілікті атқарушы органдардың функцияларын орындаушылар.

Қазақстан Республикасының ерекше режимдік, режимдік санатына жатқызылған мемлекеттік органдар мен ұйымдар қоғамдық бақылау объектілеріне жатпайды;

4) қоғамдық бақылау тобы - қоғамдық бақылауды жүзеге асыру үшін қалыптастырылған Қазақстан Республикасы азаматтарының және (немесе) Қазақстан Республикасының азаматтары болып табылатын коммерциялық емес ұйымдардың, сондай-ақ Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға құқық немесе өкілеттік берілген өзге де субъектілер өкілдерінің тобы;

5) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезіндегі мүдделер қақтығысы (бұдан әрі - мүдделер қақтығысы) - қоғамдық бақылау субъектісінің, қоғамдық бақылау субъектісі сарапшысының, мүшесінің (қатысушысының), құрылтайшысының, басшысының, жұмыскерінің жеке мүдделілігі қоғамдық бақылауды жүзеге асырудың объективтілігіне әсер ететін немесе әсер етуі мүмкін жағдай;

6) уәжді жауап - қоғамдық бақылау объектісінің қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарда көрсетілген мән-жайларды жан-жақты, толық және объективті қарағандығы туралы ақпараты.

2-бап. Қазақстан Республикасының қоғамдық бақылау туралы заңнамасы

1. Қазақстан Республикасының қоғамдық бақылау туралы заңнамасы Қазақстан Республикасының Конституциясына негізделеді, осы Заңнан және Қазақстан Республикасының өзге де нормативтік құқықтық актілерінен тұрады.

2. Егер Қазақстан Республикасы ратификациялаған халықаралық шартта осы Заңдағыдан өзгеше қағидалар белгіленсе, онда халықаралық шарттың қағидалары қолданылады.

3. Қоғамдық бақылауды жүзеге асырудың ерекшеліктері Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерінде белгіленеді.

Осы Заң Қазақстан Республикасының заңнамалық актілерімен реттелмеген бөлігінде қоғамдық бақылауды жүзеге асырумен байланысты қатынастарды реттейді.

4. Заңның қолданысы Қазақстан Республикасының қылмыстық-процестік, қылмыстық-атқару, азаматтық процестік, әкімшілік рәсімдік-процестік заңнамасында және Қазақстан Республикасының әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнамасында, сайлау және республикалық референдум туралы, сыртқы барлау, қарсы барлау, жедел-іздестіру, құқық қорғау қызметі туралы, күзетілетін адамдар мен объектілердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету, күзету іс- шараларын жүргізу, мемлекеттік құпиялар туралы заңнамада, сондай-ақ соттар және судьялардың мәртебесі, арнаулы мемлекеттік органдар туралы, прокуратура, Қазақстан Республикасының қорғанысы және Қарулы Күштері, дербес деректер және оларды қорғау туралы заңдарда реттелетін қоғамдық қатынастарға таралмайды.

5. Ұлттық әл-ауқат қорындағы және Ұлттық әл-ауқат қорының (бұдан әрі - Қор) тобына кіретін ұлттық компаниялардағы қоғамдық бақылауды "Ұлттық әл-ауқат қоры туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес Қордың Қоғамдық кеңесі жүзеге асырады.

3-бап. Қоғамдық бақылаудың мақсаттары мен міндеттері

1. Қоғамдық бақылаудың мақсаты Қазақстан Республикасы азаматтарының мемлекет істерін басқаруға қатысуын қамтамасыз ету болып табылады.

2. Қоғамдық бақылаудың міндеттері:

1) Қазақстан Республикасының азаматтарын қоғамдық бақылау процесане тарту;

2) қоғамдық бақылау объектілері шешімдер қабылдаған кезде қоғамдық пікірді ескеруді қамтамасыз ету;

3) қоғамдық бақылау объектілері қызметінің бүкпесіздігі мен ашықтығын қамтамасыз ету;

4) қоғамдық бақылау субъектілері мен объектілерінің өзара іс-қимылын қамтамасыз ету;

5) қоғамдық бақылау объектілері қызметінің тиімділігін арттыру;

6) Қазақстан Республикасы азаматтарының қоғамдық бақылау объектілерінің қызметіне деген сенім деңгейін арттыру;

7) қоғамда құқыққа қарсы мінез-құлыққа төзбеушілікті қалыптастыру болып табылады.

4-бап. Қоғамдық бақылау қызметінің қағидаттары

Қоғамдық бақылау мынадай қағидаттар негізінде жүзеге асырылады:

1) қоғамдық бақылау субъектілері мен объектілері қызметінің заңдылығы;

2) қоғамдық бақылауды жүзеге асырудың жариялылығы, ашықтығы және бүкпесіздігі;

3) қоғамдық бақылау субъектілерінің қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға қатысуының еріктілігі;

4) қоғамдық бақылау субъектілерінің тәуелсіздігі.

5-бап. Қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға қатысу шарттары

1. Қазақстан Республикасының азаматтары қоғамдық бақылауды жеке немесе қоғамдық бақылау топтарына қатысу арқылы жүзеге асырады.

2. Мыналар:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған сотталғандығы бар адамдар;

2) сот әрекетке қабілетсіз немесе әрекет қабілеті шектеулі деп таныған адамдар;

3) он сегіз жасқа толмаған адамдар;

4) психикалық, мінез-құлықтық, оның ішінде психикаға белсенді әсер ететін заттарды тұтынуға байланысты бұзылушылықтардың (аурулардың) себебі бойынша психикалық денсаулық саласында медициналық көмек көрсететін ұйымдарда есепте тұрған адамдар;

5) бұрын сыбайлас жемқорлық құқық бұзушылықтар, экстремистік және террористік қылмыстар жасағаны үшін қылмыстық жауаптылыққа тартылған адамдар;

6) шетелдік қатысуы бар коммерциялық емес ұйымдар, сондай-ақ қолданыстағы заңнамаға сәйкес қызметі тоқтатыла тұрған не оған тыйым салынған коммерциялық емес ұйымдар қоғамдық бақылау субъектілері бола алмайды.

3. Қоғамдық бақылау тобы қоғамдық бақылау объектісімен келісу бойынша қоғамдық бақылау субъектісінің бастамасы бойынша қалыптастырылады.

Қоғамдық бақылау тобының құрамын бекіту туралы шешім хаттама түрінде ресімделеді.

Қоғамдық бақылау тобының сандық құрамы бес адамнан аспауға тиіс.

Қоғамдық бақылау тобының мүшелері осы Заңның талаптарына сәйкес қоғамдық бақылауды жүзеге асырады.

Қоғамдық бақылау тобының мүшелері қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылықта болады.

2-тарау. Қоғамдық бақылау субъектілері мен объектілері

6-бап. Қоғамдық бақылау субъектілерінің құқықтары мен міндеттері

1. Қоғамдық бақылау субъектілерінің:

1) осы Заңда және Қазақстан Республикасының заңнамасында көзделген нысандарда қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға;

2) бұқаралық ақпарат құралдарында қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды қоғамдық бақылау объектілерінің уәжді жауаптарымен бір мезгілде орналастыруға;

3) қоғамдық бақылау объектілеріне қоғамдық бақылау объектісімен жазбаша келісу бойынша баруға;

4) осы Заңда көзделген тәртіппен қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға сарапшыларды тартуға;

5) Қазақстан Республикасының ақпаратқа қол жеткізу туралы заңнамасында көзделген тәртіппен қоғамдық бақылау объектілерінен ақпарат сұратуға;

6) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын ескере отырып, аудиовизуалды техника құралдарын пайдалануға, сондай-ақ бейне- және фототүсірілім жасауға;

7) қоғамдық бақылау объектілерінің әрекеттеріне (әрекетсіздігіне) Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес шағым жасауға;

8) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын сақтауға;

2) қоғамдық бақылауды осы Заңның және Қазақстан Республикасы заңнамасының талаптарына сәйкес жүзеге асыруға;

3) қоғамдық бақылау объектісін қоғамдық бақылаудың жүзеге асырыгуы туралы хабардар етуге, ал қоғамдық бақылау тобы қалыптастырылған жағдайда қоғамдық бақылау тобының құрамын бекіту туралы хаттама жіберуге;

4) қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша анықталған бұзушылықтарды жою жөнінде шаралар туралы ұсыныстарды қамтитын ұсынымдарды қоғамдық бақылау объектілеріне жіберуге;

5) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру барысында анықталған бұзушылықтар туралы ақпаратты тиісті уәкілетті органдарға жіберуге;

6) қоғамдық бақылау субъектілерінен қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде жалпыға ортақ қабылданған моральдық-этикалық мінез-құлық нормаларын сақтауын талап етуге;

7) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде мүдделер қақтығысына жол бермеуге;

8) қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды, сондай-ақ қоғамдық бақылау объектілерінің қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарға берген уәжді жауаптарын бұқаралық ақпарат құралдарында орналастыруға;

9) қоғамдық бақылау субъектілерінен қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік шараларын және қоғамдық бақылау объектісінің белгіленген жұмыс режимін сақтауын талап етуге;

10) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік шараларын және қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қоғамдық бақылау объектісі жұмысының белгіленген режимін сақтауға;

11) дербес деректер субъектілерінің келісімінсіз дербес деректерді таратпауға, сондай-ақ қоғамдық бақылау объектісінен алынған, Қазақстан Республикасының заңдарымен қорғалатын құпияны құрайтын мәліметтерді жария етпеуге;

12) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

7-бап. Қоғамдық бақылау объектілерінің құқықтары мен міндеттері

1. Қоғамдық бақылау объектілерінің:

1) қоғамдық бақылау субъектілерінен қоғамдық бақылауды жүзеге асыру және оның нәтижелері туралы ақпарат алуға;

2) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасы заңнамасының нормаларын ескере отырып, аудиовизуалды техника құралдарын пайдалануға, сондай-ақ бейне- және фототүсірілім жасауға;

3) қоғамдық бақылау объектісінде қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қауіпсіздік шараларының сақталуын талап етуге;

4) осы Заңның 11-бабының 5-тармағында көзделген жағдайларда қоғамдық бақылау объектісіне баруға рұқсат беруден бас тартуға;

5) қоғамдық бақылау жүргізуге бастама жасау үшін қоғамдық бақылау субъектілеріне жүгінуге;

6) соңғы қоғамдық бақылау жүргізілген кезден бастап он екі ай ішінде нақ сол нысана бойынша қоғамдық бақылау қайта жүргізілген жағдайларда қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға рұқсат бермеуге;

7) Қазақстан Республикасының заңдарында көзделген өзге де құқықтарды жүзеге асыруға құқығы бар.

2. Қоғамдық бақылау объектілері:

1) Қазақстан Республикасының заңнамасын, қоғамдық бақылау субъектілерінің және (немесе) оның өкілдерінің құқықтары мен заңды мүдделерін сақтауға;

2) Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген негізде және тәртіппен қоғамдық бақылау субъектілерінің қоғамдық бақылау объектілерінің аумағы мен үй-жайларына қол жеткізуін қамтамасыз етуге;

3) қол жеткізу шектелген ақпаратты қоспағанда, өз қызметі туралы ақпаратқа қол жеткізуді қамтамасыз етуге және ақпаратқа қол жеткізу туралы заңнаманың талаптарына сәйкес қоғамдық бақылау субъектілерінің сұрау салуларын қарауға;

4) қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде қоғамдық бақылау объектілері өкілдерінің жалпыға ортақ қабылданған моральдық-этикалық мінез-құлық нормаларын сақтауын қамтамасыз етуге;

5) қоғамдық бақылау субъектілерінің қауіпсіздігін аталған қоғамдық бақылау объектісі үшін белгіленген нормативтерге сәйкес қамтамасыз етуге;

6) қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды орындау жөніндегі шешімдерді қарауға және қабылдауға, сондай-ақ уәжді жауаптарды жіберуге;

7) қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды, сондай-ақ қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарға уәжді жауаптарды қоғамдық бақылау объектілерінің интернет-ресурстарында орналастыруға;

8) қоғамдық бақылау субъектісін қоғамдық бақылау тобының қоғамдық бақылауды жүзеге асыруға, сондай-ақ қоғамдық бақылау объектісіне баруға келісетіні туралы Қазақстан Республикасының заңнамасына сәйкес хабардар етуге;

9) Қазақстан Республикасының заңдарында белгіленген өзге де міндеттерді жүзеге асыруға міндетті.

3-тарау. Қоғамдық бақылаудың нысандары мен нәтижелері

8-бап. Қоғамдық бақылаудың нысандары

1. Қоғамдық бақылау қоғамдық талқылаулар, қоғамдық сараптама, қоғамдық мониторинг нысанында, сондай-ақ Қазақстан Республикасының қолданыстағы заңнамасында белгіленген нысандарда жүзеге асырылады.

2. Қоғамдық бақылау бір мезгілде бірнеше нысанда жүзеге асырылуы мүмкін.

9-бап. Қоғамдық талқылау

1. Қоғамдық талқылау шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын қоғамдық бақылау объектілерінің актілері мен шешімдерін жария қарауды ұйымдастыру мақсатында өткізіледі.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық талқылау өткізілетін күнге дейін үш жұмыс күні бұрын бұқаралық ақпарат құралдарында қоғамдық талқылаудың тақырыбын, күнін, уақытын, орны мен нысанын, сондай-ақ қоғамдық талқылаулар нысанасына жататын ақпаратты орналастырады.

3. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық талқылауларға қатысу үшін қоғамдық талқылау өткізілетін күнге дейін бес жұмыс күнінен кешіктірмей қоғамдық бақылау объектілерінің өкілдеріне хабарлауға және оларды шақыруға міндетті.

4. Қоғамдық бақылау объектілері қажет болған жағдайда қоғамдық талқылауға қатыса, сондай-ақ қоғамдық бақылау субъектілеріне қоғамдық талқылауды ұйымдастыруда техникалық жәрдем көрсете алады.

5. Қоғамдық талқылаудың қатысушылары оны өткізу кезінде қоғамдық талқылаудың нысанасы бойынша ұсыныстарын айтуға құқылы.

6. Қоғамдық талқылау өткізудің қорытындылары бойынша хаттама негізінде қабылданған ұсынымдарды қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық бақылау объектілеріне қарау үшін жібереді.

10-бап. Қоғамдық сараптама

1. Қоғамдық сараптаманы шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын қоғамдық бақылау объектілерінің актілері мен шешімдерін талдау және қоғамдық бағалау мақсатында қоғамдық бақылау субъектілері жүзеге асырады.

Қоғамдық сараптаманың нысанасы шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын қызмет барысында қабылданатын қоғамдық бақылау объектілерінің актілері мен шешімдері болып табылады.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық сараптама жүргізу үшін сарапшыларды тартуға құқылы.

3. Тиісті салада жоғары және (немесе) жоғары оқу орнынан кейінгі білімі, тиісті салада кемінде екі жыл жұмыс өтілі бар, қоғамдық сараптама нысанасы бойынша ғылыми және (немесе) практикалық білімі бар жеке тұлға сарапшы бола алады.

4. Сарапшылардың тұжырымдарын қамтитын қоғамдық сараптаманың қорытындысы қоғамдық сараптаманың ұсынымдары түрінде ресімделеді және қоғамдық бақылау объектілеріне қарау үшін жіберіледі.

11-бап. Қоғамдық мониторинг

1. Қоғамдық мониторинг шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын қоғамдық бақылау объектілерінің қызметін байқауды білдіреді.

2. Қоғамдық бақылау субъектілері шектелмеген тұлғалар тобының құқықтары мен заңды мүдделерін қозғайтын қоғамдық бақылау объектілерінің актілері мен шешімдеріне қатысты ақпаратты жинау, қорыту және талдау арқылы қоғамдық мониторингі жүзеге асырады.

3. Қоғамдық бақылау субъектілері қажет болған жағдайда қоғамдық бақылау объектісімен келісу бойынша қоғамдық бақылау объектілеріне бару арқылы қоғамдық мониторингі жүзеге асыра алады.

4. Қоғамдық бақылау субъектісі қоғамдық бақылау объектісіне бару арқылы қоғамдық мониторингі жүзеге асыруға келісу туралы өтінішке қоғамдық бақылау субъектілерінің тізімін және олардың осы Заңның 5-бабының 2-тармағында белгіленген талаптарға сәйкестігі туралы ақпаратты, бару қажеттілігінің негіздемесін қоса береді.

5. Қоғамдық бақылау объектісінің конституциялық құрылысты, қоғамдық тәртіпті, адамның құқықтары мен бостандықтарын, халықтың денсаулығын сақтау мақсатында қоғамдық бақылау объектісіне баруға рұқсат беруден бас тартуға құқығы бар.

6. Қоғамдық мониторинг қорытындылары бойынша ұсынымдарды қоғамдық бақылау субъектілері қоғамдық бақылау объектілеріне қарау үшін жібереді.

12-бап. Қоғамдық бақылаудың ұсынымдары

1. Қоғамдық бақылау субъектісі қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдар әзірлейді.

Қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарға қоғамдық бақылауды жүзеге асыру орны мен уақыты, қоғамдық бақылау міндеттері, қоғамдық бақылау субъектілерінің тізімі және олардың осы Заңның 5-бабының 2-тармағында белгіленген талаптарға сәйкестігі туралы ақпарат, қоғамдық бақылау нысандары, қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде анықталған фактілер мен мән-жайлар туралы ақпарат, сондай-ақ қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде алынған өзге де құжаттар қоса беріледі.

2. Қоғамдық бақылау субъектісі қоғамдық бақылау объектісіне ұсынымдарды қоғамдық бақылау аяқталған күннен бастап жеті жұмыс күнінен кешіктірмей мемлекеттік және (немесе) орыс тілдерінде жібереді.

3. Қоғамдық бақылау қорытындылары бойынша ұсынымдар қоғамдық бақылау объектілерінің қарауы үшін міндетті болып табылады.

4. Қоғамдық бақылау объектілері қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды алған күннен бастап он жұмыс күні ішінде қарайды және қоғамдық бақылау субъектісіне уәжді жауап жібереді.

Қоғамдық бақылау объектілері қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымға уәжді жауапты мүдделер қақтығысының анықталған фактілері немесе қоғамдық бақылау субъектілерінің осы Заңның 5-бабының 2-тармағында белгіленген талаптарға сәйкес келмеуі туралы ақпаратты көрсетеді.

5. Қоғамдық бақылау объектілері қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарда көрсетілген мән-жайларды жан-жақты, толық және объективті түрде қарау үшін шаралар қабылдауға және қоғамдық бақылау субъектісіне, егер бұл басқа адамдардың құқықтарын, бостандықтарын бұзбайтын болса, оның өтінішін тыңдау нысанында қарауға қатысуға мүмкіндік беруге міндетті.

6. Тыңдау қоғамдық бақылау субъектісін шақыру жолымен, оның ішінде бейнеконференцбайланыс немесе өзге де коммуникация құралдары арқылы жүзеге асырылуы мүмкін.

Қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды қарау қорытындылары жөнінде оң шешім қабылданған жағдайда, тыңдау рәсімі өткізілмейді.

Қоғамдық бақылау субъектісі қоғамдық бақылау нәтижелері бойынша ұсынымдарды қарау жөнінде шешім қабылданғанға дейін үш жұмыс күнінен кешіктірілмей алдын ала хабардар етіледі.

4-тарау. Қорытынды ережелер

13-бап. Қоғамдық бақылаудың жүзеге асырылуын материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық тұрғыдан қамтамасыз ету

Қоғамдық бақылауды материалдық-техникалық және ұйымдастырушылық тұрғыдан қамтамасыз ету қоғамдық бақылау субъектілерінің қаражаты және Қазақстан Республикасының заңнамасында тыйым салынбаған өзге де көздер есебінен жүзеге асырылады.

14-бап. Қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзғаны үшін жауаптылық

Қоғамдық бақылауды жүзеге асыру кезінде Қазақстан Республикасының заңнамасын бұзу Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес жауаптылыққа алып келеді.

15-бап. Осы Заңды қолданысқа енгізу тәртібі

Осы Заң алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін алты ай өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Президенті

О проекте Закона Республики Казахстан "Об общественном контроле"

Постановление Правительства Республики Казахстан от 10 ноября 2021 года № 800

Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

внести на рассмотрение Мажилиса Парламента Республики Казахстан проект Закона Республики Казахстан "Об общественном контроле".

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Мамин

Проект

ЗАКОН РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН
Об общественном контроле

Настоящий Закон регулирует общественные отношения, связанные с организацией и осуществлением общественного контроля в Республике Казахстан.

Глава 1. Общие положения

Статья 1. Основные понятия, используемые в настоящем Законе

В настоящем Законе используются следующие основные понятия:

1) общественный контроль - деятельность субъектов общественного контроля, осуществляемая в порядке и формах, установленных настоящим Законом и иными законами Республики Казахстан, направленная на анализ и общественную оценку актов и решений объектов общественного контроля, а также разработку рекомендаций;

2) субъекты общественного контроля - граждане Республики Казахстан;

некоммерческие организации, зарегистрированные на территории Республики Казахстан, за исключением корпоративных фондов, религиозных объединений (далее - некоммерческие организации);

иные субъекты, которым предоставлено право или полномочия на осуществление общественного контроля в соответствии с законами Республики Казахстан;

3) объекты общественного контроля - органы, учреждения исполнительной государственной власти и местного государственного управления;

государственные учреждения, не являющиеся государственными органами;

государственные предприятия, товарищества с ограниченной ответственностью, акционерные общества, в том числе национальные управляющие холдинги, национальные холдинги, национальные компании, учредителем, участником или акционером которых является государство, а также дочерние, зависимые и иные юридические лица, являющиеся аффилированными с ними в соответствии с законодательными актами Республики Казахстан;

исполнители функций центральных и (или) местных исполнительных органов.

К объектам общественного контроля не относятся государственные органы и организации, отнесенные к категории особорежимных, режимных объектов Республики Казахстан;

4) группа общественного контроля - группа граждан Республики Казахстан, и (или) представителей некоммерческих организаций, являющихся гражданами Республики Казахстан а также иных субъектов, которым предоставлено право или полномочия на осуществление общественного контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан, сформированная для осуществления общественного контроля;

5) конфликт интересов при осуществлении общественного контроля (далее - конфликт интересов) - ситуация, при которой личная заинтересованность субъектов общественного контроля, эксперта, члена (участника), учредителя, руководителя, работника субъектов общественного контроля влияет или может повлиять на объективность осуществления общественного контроля;

6) мотивированный ответ - информация объекта общественного контроля о всестороннем, полном и объективном рассмотрении обстоятельств, указанных в рекомендациях по результатам общественного контроля.

Статья 2. Законодательство Республики Казахстан об общественном контроле

1. Законодательство Республики Казахстан об общественном контроле основывается на Конституции Республики Казахстан, состоит из настоящего Закона и иных нормативных правовых актов Республики Казахстан.

2. Если международным договором, ратифицированным Республикой Казахстан, установлены иные правила, чем те, которые содержатся в настоящем Законе, то применяются правила международного договора.

3. Особенности осуществления общественного контроля устанавливаются законодательными актами Республики Казахстан.

Настоящий Закон регулирует отношения, связанные с осуществлением общественного контроля, в части, не урегулированной законодательными актами Республики Казахстан.

4. Действие Закона не распространяется на общественные отношения, регулируемые уголовно-процессуальным, уголовно-исполнительным, гражданским процессуальным, административным процедурно-процессуальным законодательством Республики Казахстан и законодательством Республики Казахстан об административных правонарушениях, законодательством о выборах и республиканском референдуме, внешней разведке, контрразведывательной, оперативно-розыскной, правоохранительной деятельности, обеспечении безопасности охраняемых лиц и объектов, проведении охранных мероприятий, государственных секретах, а также законами о судах и статусе судей, специальных государственных органах, прокуратуре, обороне и Вооруженных Силах Республики Казахстан, персональных данных и их защите.

5. Общественный контроль в Фонде национального благосостояния и национальных компаниях, входящих в группу Фонда национального благосостояния (далее - Фонд), осуществляется Общественным советом Фонда в соответствии с Законом Республики Казахстан "О Фонде национального благосостояния".

Статья 3. Цели и задачи общественного контроля

1. Целью общественного контроля является обеспечение участия граждан Республики Казахстан в управлении делами государства.

2. Задачами общественного контроля являются:

1) вовлечение граждан Республики Казахстан в процесс общественного контроля;

2) обеспечение учета общественного мнения при принятии решений объектами общественного контроля;

3) обеспечение прозрачности и открытости деятельности объектов общественного контроля;

4) обеспечение взаимодействия субъектов и объектов общественного контроля;

5) повышение эффективности деятельности объектов общественного контроля;

6) повышение уровня доверия граждан Республики Казахстан к деятельности объектов общественного контроля;

7) формирование в обществе нетерпимости к противоправному поведению.

Статья 4. Принципы деятельности общественного контроля

Общественный контроль осуществляется на основе следующих принципов:

1) законность деятельности субъектов и объектов общественного контроля.

2) публичность, открытость и прозрачность осуществления общественного контроля.

3) добровольность участия субъектов общественного контроля в осуществлении общественного контроля.

4) независимость субъектов общественного контроля.

Статья 5. Условия участия в осуществлении общественного контроля

1. Граждане Республики Казахстан осуществляют общественный контроль индивидуально или путем участия в группах общественного контроля.

2. Субъектами общественного контроля не могут быть лица:

1) имеющие не погашенную или не снятую в установленном законодательством Республики Казахстан порядке судимость;

2) признанные судом недееспособными или ограниченно дееспособными;

3) не достигшие восемнадцатилетнего возраста;

4) состоящие на учете в организациях, оказывающих медицинскую помощь в области психического здоровья, по поводу психических, поведенческих расстройств (заболеваний), в том числе связанных с употреблением психоактивных веществ;

5) ранее привлекавшиеся к уголовной ответственности за совершение коррупционных правонарушений, экстремистских и террористических преступлений;

6) некоммерческие организации с иностранным участием, а также некоммерческие организации, деятельность которых приостановлена либо запрещена в соответствии с действующим законодательством.

3. Группа общественного контроля формируется по инициативе субъектов общественного контроля по согласованию с объектом общественного контроля.

Решение об утверждении состава группы общественного контроля оформляется в виде протокола.

Количественный состав группы общественного контроля не может превышать пяти человек.

Члены группы общественного контроля осуществляют общественный контроль в соответствии с требованиями настоящего Закона.

Члены группы общественного контроля за нарушение законодательства Республики Казахстан при осуществлении общественного контроля несут ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Глава 2. Субъекты и объекты общественного контроля

Статья 6. Права и обязанности субъектов общественного контроля

1. Субъекты общественного контроля имеют право:

1) осуществлять общественный контроль в формах, предусмотренных настоящим Законом и законодательством Республики Казахстан;

2) размещать рекомендации по результатам общественного контроля одновременно с мотивированными ответами объектов общественного контроля в средствах массовой информации;

3) посещать объекты общественного контроля по письменному согласованию с объектом общественного контроля;

4) привлекать экспертов к осуществлению общественного контроля в порядке, предусмотренном настоящим Законом;

5) запрашивать информацию у объектов общественного контроля в порядке, предусмотренном законодательством Республики Казахстан о доступе к информации;

6) использовать средства аудиовизуальной техники, а также производить видео- и фотосъемку при осуществлении общественного контроля с учетом норм законодательства Республики Казахстан;

7) обжаловать действия (бездействие) объектов общественного контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

8) осуществлять иные права, предусмотренные законами Республики Казахстан.

2. Субъекты общественного контроля обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан;

2) осуществлять общественный контроль в соответствии с требованиями настоящего Закона и законодательства Республики Казахстан;

3) информировать объект общественного контроля об осуществлении общественного контроля, а в случае формирования группы общественного контроля направить протокол об утверждении состава группы общественного контроля;

4) направлять объектам общественного контроля рекомендации по результатам общественного контроля, включающие предложения о мерах по устранению выявленных нарушений;

5) направлять информацию о выявленных нарушениях в ходе осуществления общественного контроля в соответствующие уполномоченные органы;

6) требовать от субъектов общественного контроля соблюдения общепринятых морально-этических норм поведения при осуществлении общественного контроля;

7) не допускать конфликта интересов при осуществлении общественного контроля;

8) размещать рекомендации по результатам общественного контроля, а также мотивированные ответы объектов общественного контроля на рекомендации по результатам общественного контроля в средствах массовой информации;

9) требовать от субъектов общественного контроля соблюдения мер безопасности и установленного режима работы объекта общественного контроля при осуществлении общественного контроля;

10) соблюдать меры безопасности при осуществлении общественного контроля и установленный режим работы объекта общественного контроля при осуществлении общественного контроля;

И) не распространять персональные данные без согласия субъектов персональных данных, а также не разглашать сведения, полученные от объектов общественного контроля, составляющие охраняемую законами Республики Казахстан тайну;

12) осуществлять иные обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

Статья 7. Права и обязанности объектов общественного контроля

1. Объекты общественного контроля имеют право:

1) получать от субъектов общественного контроля информацию об осуществлении общественного контроля и его результатах;

2) использовать средства аудиовизуальной техники, а также производить видео- и фотосъемку при осуществлении общественного контроля с учетом норм законодательства Республики Казахстан;

3) требовать соблюдения мер безопасности при осуществлении общественного контроля на объекте общественного контроля;

4) отказать в посещении объекта общественного контроля в случаях, предусмотренных пунктом 5 статьи 11 настоящего Закона;

5) обращаться к субъектам общественного контроля для инициирования проведения общественного контроля;

6) не допускать к осуществлению общественного контроля в случаях проведения общественного контроля повторно по одному и тому же предмету в течение двенадцати месяцев с момента проведения последнего общественного контроля;

7) осуществлять иные права, предусмотренные законами Республики Казахстан.

2. Объекты общественного контроля обязаны:

1) соблюдать законодательство Республики Казахстан, права и законные интересы субъектов общественного контроля и (или) его представителей;

2) обеспечивать доступ субъектов общественного контроля на территорию и в помещения объектов общественного контроля на основании и в порядке, установленных законодательством Республики Казахстан;

3) обеспечивать доступ к информации о своей деятельности, за исключением информации с ограниченным доступом, и рассматривать запросы субъектов общественного контроля в соответствии с требованиями законодательства о доступе к информации;

4) обеспечивать соблюдение представителями объектов общественного контроля общепринятых морально-этических норм поведения при осуществлении общественного контроля;

5) обеспечивать безопасность субъектов общественного контроля в соответствии с установленными нормативами для данного объекта общественного контроля;

6) рассматривать и принимать решения по рекомендациям результатов общественного контроля, а также направлять мотивированные ответы;

7) размещать рекомендации по результатам общественного контроля, а также мотивированные ответы на рекомендации по результатам общественного контроля на интернет-ресурсах объектов общественного контроля;

8) информировать субъект общественного контроля о согласии на осуществление общественного контроля группой общественного контроля, а также на посещение объекта общественного контроля в соответствии с законодательством Республики Казахстан;

9) осуществлять иные обязанности, установленные законами Республики Казахстан.

Глава 3. Формы и результаты общественного контроля

Статья 8. Формы общественного контроля

1. Общественный контроль осуществляется в форме общественных обсуждений, общественной экспертизы, общественного мониторинга, а также в формах, установленных действующим законодательством Республики Казахстан.

2. Общественный контроль может осуществляться одновременно в нескольких формах.

Статья 9. Общественное обсуждение

1. Общественное обсуждение проводится в целях организации публичного рассмотрения актов и решений объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

2. Субъекты общественного контроля за три рабочих дня до даты проведения общественного обсуждения размещают в средствах массовой информации тему, дату, время, место и форму общественного обсуждения, а также информацию, относящуюся к предмету общественных обсуждений.

3. Субъекты общественного контроля обязаны сообщать и приглашать представителей объектов общественного контроля для участия в общественных обсуждениях не позднее, чем за пять рабочих дней до даты проведения общественного обсуждения.

4. Объекты общественного контроля в случае необходимости могут принять участие в общественном обсуждении, а также оказывать техническое содействие в организации общественного обсуждения субъектам общественного контроля.

5. Участники общественного обсуждения при его проведении вправе озвучивать предложения по предмету общественного обсуждения.

6. Рекомендации, принятые на основе протокола по итогам проведения общественного обсуждения, направляются субъектами общественного контроля объектам общественного контроля для рассмотрения.

Статья 10. Общественная экспертиза

1. Общественная экспертиза осуществляется субъектами общественного контроля в целях анализа и общественной оценки актов и решений объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

Предметом общественной экспертизы являются акты и решения объектов общественного контроля, принимаемые в ходе деятельности, затрагивающие права и законные интересы неограниченного круга лиц.

2. Субъекты общественного контроля для проведения общественной экспертизы вправе привлекать экспертов.

3. Экспертом может быть физическое лицо, имеющее высшее и (или) послевузовское образование в соответствующей сфере, не менее двух лет стажа работы в соответствующей сфере, обладающее научными и (или) практическими знаниями по предмету общественной экспертизы.

4. Заключение общественной экспертизы, содержащее выводы экспертов, оформляется в виде рекомендаций общественной экспертизы и направляется объектам общественного контроля для рассмотрения.

Статья 11. Общественный мониторинг

1. Общественный мониторинг представляет собой наблюдение за деятельностью объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

2. Субъекты общественного контроля осуществляют общественный мониторинг путем сбора, обобщения и анализа информации, касающейся актов и решений объектов общественного контроля, затрагивающих права и законные интересы неограниченного круга лиц.

3. Субъекты общественного контроля в случае необходимости могут осуществлять общественный мониторинг с посещением объектов общественного контроля по согласованию с объектом общественного контроля.

4. Субъект общественного контроля к обращению о согласовании на осуществление общественного мониторинга с посещением объекта общественного контроля прилагает список субъектов общественного контроля и информацию о соответствии их требованиям, установленным пунктом 2 статьи 5 настоящего Закона, обоснование необходимости посещения.

5. В целях защиты конституционного строя, охраны общественного порядка, прав и свобод человека, здоровья населения объект общественного контроля имеет право отказать в посещении объекта общественного контроля.

6. Рекомендации по итогам общественного мониторинга направляются субъектами общественного контроля объектам общественного контроля для рассмотрения.

Статья 12. Рекомендации общественного контроля

1. Субъектом общественного контроля разрабатываются рекомендации по результатам общественного контроля.

К рекомендациям по результатам общественного контроля прилагаются информация о месте и времени осуществления общественного контроля, задачах общественного контроля, список субъектов общественного контроля и информация о соответствии их требованиям, установленным пунктом 2 статьи 5 настоящего Закона, формах общественного контроля, фактах и обстоятельствах, установленных при осуществлении общественного контроля, а также иные документы, полученные при осуществлении общественного контроля.

2. Субъект общественного контроля направляет рекомендации объекту общественного контроля не позднее семи рабочих дней со дня завершения общественного контроля на государственном и (или) русском языках.

3. Рекомендации по итогам общественного контроля являются обязательными для рассмотрения объектами общественного контроля.

4. Объекты общественного контроля рассматривают рекомендации по результатам общественного контроля в течение десяти рабочих дней со дня получения и направляют субъекту общественного контроля мотивированный ответ.

Объекты общественного контроля указывают в мотивированном ответе на рекомендацию по результатам общественного контроля о выявленных фактах конфликта интересов или информацию о несоответствии субъектов общественного контроля требованиям, установленным пунктом 2 статьи 5 настоящего Закона.

5. Объекты общественного контроля обязаны принять меры для всестороннего, полного и объективного рассмотрения обстоятельств, указанных в рекомендациях по результатам общественного контроля, и предоставить возможность субъекту общественного контроля участвовать в рассмотрении его обращения в форме заслушивания, если это не нарушает права, свободы других лиц.

6. Заслушивание может осуществляться путем приглашения субъекта общественного контроля, в том числе посредством видеоконференцсвязи или иных средств коммуникации.

В случае принятия положительного решения по итогам рассмотрения рекомендации по результатам общественного контроля процедура заслушивания не проводится.

Субъект общественного контроля уведомляется заранее, но не позднее чем за три рабочих дня до принятия решения по рассмотрению рекомендаций по результатам общественного контроля.

Глава 4. Заключительные положения

Статья 13. Материально-техническое и организационное обеспечение осуществления общественного контроля

Материально-техническое и организационное обеспечение

общественного контроля осуществляется за счет средств субъектов общественного контроля и иных источников, не запрещенных законодательством Республики Казахстан.

Статья 14. Ответственность за нарушение законодательства Республики Казахстан при осуществлении общественного контроля

Нарушение законодательства Республики Казахстан при осуществлении общественного контроля влечет ответственность в соответствии с законами Республики Казахстан.

Статья 15. Порядок введения в действие настоящего Закона

Настоящий Закон вводится в действие по истечении шести месяцев после дня его первого официального опубликования.

Президент Республики Казахстан