Пана іздеген адамдар жаппай ағылып келген кезде оларды уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру қағидаларын бекіту туралы

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 12 шiлдедегi № 554 қаулысы.

"Босқындар туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 5-бабының 4) тармақшасына сәйкес Қазақстан Республикасының Үкіметі ҚАУЛЫ ЕТЕДІ:

1. Қоса беріліп отырған Пана іздеген адамдар жаппай ағылып келген кезде оларды уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру қағидалары бекітілсін.

2. Осы қаулы алғашқы ресми жарияланған күнінен кейін күнтізбелік он күн өткен соң қолданысқа енгізіледі.

Қазақстан Республикасының Премьер-Министрі

Ә. Смайылов

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2023 жылғы 12 шілдедегі № 554 қаулысымен бекітілген

Пана іздеген адамдар жаппай ағылып келген кезде оларды уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру қағидалары 1-тарау. Жалпы ережелер

1. Осы Пана іздеген адамдар жаппай ағылып келген кезде оларды уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру қағидалары (бұдан әрі – Қағидалар) "Босқындар туралы" Қазақстан Республикасының Заңы 5-бабының 4) тармақшасына сәйкес әзірленді және пана іздеген адамдар жаппай ағылып келген кезде уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру тәртібін айқындайды.

2. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік шекарасы (бұдан әрі – Мемлекеттік шекара) арқылы жаппай өткен кезде пана іздеген адамдарды уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру мақсатында шекара маңындағы облыстардың жергілікті атқарушы органдары (бұдан әрі – ЖАО) ішкі істер, азаматтық қорғау, денсаулық сақтау және ұлттық қауіпсіздік органдарымен келісу бойынша Қазақстан Республикасының Үкіметіне уақытша қоныстандыру пункттерін айқындау жөнінде ұсыныс енгізеді.

3. Осы Қағидаларда мынадай ұғымдар пайдаланылады:

1) азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган – табиғи және техногендік сипаттағы төтенше жағдайлардың алдын алу және оларды жою, азаматтық қорғаныс, өрт және өнеркәсіптік қауіпсіздік салаларындағы басшылықты, мемлекеттік материалдық резервті қалыптастыру мен дамытуды, азаматтық қорғау мемлекеттік жүйесінің жұмыс істеуі мен одан әрі дамуын қамтамасыз етуді, өрттердің алдын алу мен оларды сөндіруді ұйымдастыруды жүзеге асыратын Қазақстан Республикасының орталық атқарушы органы;

2) әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай – белгілі бір аумақта әлеуметтік қатынастар саласында адам шығынына, денсаулыққа зиян келуіне, елеулi мүліктік шығындарға немесе тұрғындардың тыныс-тiршілiк жағдайының бұзылуына әкеп соғуы мүмкiн немесе әкеп соққан қайшылықтар мен жанжалдардың туындауымен байланысты төтенше жағдай;

3) босқындар мәселелері жөніндегі уәкілетті орган – босқындар мәселелері бойынша қатынастарды реттеу саласындағы басшылықты жүзеге асыратын мемлекеттік орган;

4) денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті орган – Қазақстан Республикасы азаматтарының денсаулығын сақтау, медицина және фармацевтика ғылымы, медициналық және фармацевтикалық білім беру, халықтың санитариялық-эпидемиологиялық саламаттылығы, дәрілік заттар мен медициналық бұйымдардың айналысы, медициналық қызметтер (көмек) көрсетудің сапасы саласындағы басшылықты және салааралық үйлестіруді жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

5) мемлекеттік материалдық резерв саласындағы уәкілетті орган – атқарушылық және бақылау функцияларын, сондай-ақ мемлекеттік материалдық резервтің жүйесіне басшылықты жүзеге асыратын орталық атқарушы орган;

6) пана іздеген адамдардың жаппай ағылып келуі – пана іздеген адамдардың Мемлекеттік шекара арқылы Қазақстан Республикасының аумағына бір мезгілде өтуі, оның жаппай келу екенін ЖАО айқындайды;

7) пана іздеген адам – уәкілетті орган босқын мәртебесін беру туралы өздерінің өтінішхаты бойынша түпкілікті шешім қабылдағанға дейін Қазақстан Республикасында пана сұрауға тілек білдірген шетелдік немесе азаматтығы жоқ адам;

8) сұрыптау пункті – пана іздеп келген адамдардың жеке басын анықтау және оларды одан әрі орналастыру туралы шешім қабылдау үшін құрылатын арнайы объект;

9) сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын уәкілетті орган – сыртқы саяси қызмет саласындағы басшылықты жүзеге асыратын және Қазақстан Республикасының дипломатиялық қызмет, сондай-ақ инвестициялар тарту жөніндегі мемлекеттік саясатты іске асыру саласындағы органдардың бірыңғай жүйесін басқаратын Қазақстан Республикасының мемлекеттік органы;

10) уақытша қоныстандыру пункттері – пана іздеген адамдарды уақытша орналастыруға арналған, пана іздеген адамдардың бірінші кезектегі тіршілігін қамтамасыз ету үшін дайындалған объектілер (тиісті құрылымы бар әртүрлі ғимараттар мен құрылысжайлар) және уақытша шатырлы лагерьлер.

2-тарау. Пана іздеген адамдарды уақытша қоныстандыру пункттерінде қабылдау мен орналастыру тәртібі

4. Қазақстан Республикасының аумағында пана іздеген адамдардың құқықтық жағдайы, сондай-ақ босқындар мәселелері жөніндегі мемлекеттік органдардың құзыреті "Босқындар туралы" Қазақстан Республикасының Заңына сәйкес айқындалады.

5. Ұлттық қауіпсіздік органдары ЖАО-ға, босқындар, азаматтық қорғау мәселелері жөніндегі уәкілетті органдарға және ішкі істер органдарына пана іздеген адамдардың жаппай ағылып келуі туралы дереу хабарлайды.

6. Пана іздеген адамдарды ұйымдасқан есепке алу, тіркеу мақсатында ЖАО жаппай ағылып келген жерлердегі азаматтық қорғау органдарымен бірге сұрыптау пункттері мен уақытша қоныстандыру пункттерін өрістетеді.

7. Азаматтық қорғау саласындағы уәкілетті орган ЖАО-ға уақытша қоныстандыру пункттерін дайындауда және сұрыптау пункттерін өрістетуде жәрдем көрсетеді, сондай-ақ пана іздеген адамдарды қабылдау мен орналастыруға арналған сұрыптау пункттері мен уақытша қоныстандыру пункттерінде өрт қауіпсіздігін қамтамасыз етеді.

8. ЖАО мүдделі мемлекеттік органдармен бірге жаппай ағылып келген кезде пана іздеген адамдарды қабылдау мен орналастыруды ұйымдастыру жөніндегі жұмыс органы болып табылады.

ЖАО пана іздеген адамдарды ұйымдасқан есепке алу, тіркеу, уақытша орналастыру және олардың бірінші кезектегі тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету мақсатында облыс әкімі бекітетін тиісті жоспарды әзірлейді.

9. ЖАО уақытша орналастыру пункттерінде пана іздеген адамдарды орналастыру және олардың тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету үшін жағдайлар жасауға байланысты іс-шараларды іске асырады.

10. Пана іздеген адамдар жаппай ағылып келген кезде оларды қабылдауды ішкі істер, денсаулық сақтау және ұлттық қауіпсіздік органдары сұрыптау пункттері арқылы жүзеге асырады.

11. Сұрыптау пункттерінің негізгі міндеттері:

1) пана іздеген адамдарды қарсы алу және есепке алу;

2) пана іздеген адамдарды орналастыруды ұйымдастыру және олардың бірінші кезектегі тыныс-тіршілігін қамтамасыз ету;

3) медициналық көмекті ұйымдастыру және көрсету;

4) пана іздеген адамдарға нұсқау беруді және хабардар етуді ұйымдастыру;

5) пана іздеген адамдардың жүріп-тұруын құжаттамалық ресімдеу.

12. Ішкі істер органдары Қазақстан Республикасының аумағына келген пана іздеген адамдарды және олардың отбасы мүшелерін есепке алуды жүзеге асырады және пана іздеген адамдарды бақылау-өткізу пункттерінен сұрыптау пункттері мен уақытша қоныстандыру пункттеріне дейін ертіп барады.

13. ЖАО денсаулық сақтау саласындағы уәкілетті органмен бірге жұқпалы аурулардың белгілерін анықтау, қажетті санитариялық-гигиеналық жағдайлардың сақталуын бақылау тұрғысынан медициналық қарап-тексеруді ұйымдастыру жөніндегі іс-шараларды жүзеге асырады, сондай-ақ медициналық пункттерді өрістету, санитариялық-эпидемиологиялық қызмет күштері мен құралдарын және жедел медициналық жәрдем станцияларын тарту есебінен уақытша қоныстандыру пункттерінде медициналық көмекті жүзеге асырады.

14. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен салдарының алдын алу және жою жөнінде шараларды қабылдау үшін қажет болған жағдайда әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік орган мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын пайдалануы мүмкін.

15. Әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдай мен оның салдарының алдын алу және жою жөнінде шаралар қабылдау үшін мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын броньнан алу тәртібімен шығару "Мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарымен операциялар жүргізу қағидаларын бекіту туралы" Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2014 жылғы 31 шілдедегі № 860 қаулысына сәйкес мемлекеттік материалдық резерв саласындағы уәкілетті органмен келісу бойынша әлеуметтік сипаттағы төтенше жағдайдың алдын алу және оны жою жөніндегі мемлекеттік органдардың шешімі бойынша жүзеге асырылады.

16. ЖАО пана іздеген адамдарды қабылдау және орналастыру, оның ішінде мемлекеттік материалдық резервтің материалдық құндылықтарын жеткізу жөніндегі іс-шараларға қажетті көлік құралдарын тартуды қамтамасыз етеді.

17. Ішкі істер органдары ұлттық қауіпсіздік органдарымен бірге пана іздеген адамдарды сұрыптау барысында қаруды, жарылғыш заттарды, оқ-дәріні, есірткіні, экстремистік әдебиетті және басқа да тыйым салынған заттарды анықтау тұрғысынан оларды тексеріп-қарауды жүргізеді, қылмыс жасауға қатысы бар адамдарды және деструктивті діни ағымдарды жақтаушыларды анықтау жөніндегі шараларды қолданады, сондай-ақ республикалық және халықаралық іздестіруде жүрген адамдарды анықтайды және ұстайды.

18. Пана іздеген адамдар сұрыптаудан өткеннен кейін адамның қауіпсіздігін, құқықтары мен бостандықтарын қорғауды, Қазақстан Республикасының конституциялық құрылысын қорғауды қамтамасыз ету мақсатында пана іздеген адамдар уақытша қоныстандыру пункттеріне орналастырылады.

19. Қазақстан Республикасында пана сұрауға тілек білдірген пана іздеген адамдар босқын мәртебесін беру туралы жазбаша өтінішхатпен:

1) Қазақстан Республикасының аумағына келгеннен кейін күнтізбелік бес күн ішінде өзінің келген жеріндегі ЖАО-ға;

2) Мемлекеттік шекараны кесіп өткен кезде Қазақстан Республикасы Ұлттық қауіпсіздік комитетінің Шекара қызметi аумақтық бөлімшесінің құрылымдық бөлімшесіне;

3) Мемлекеттік шекара арқылы өткізу пункті болмаған кезде Мемлекеттік шекараны мәжбүрлі түрде заңсыз кесіп өткен жағдайда бір тәулік ішінде ЖАО-ға жүгіне алады.

20. ЖАО Қазақстан Республикасында босқын мәртебесін беру туралы өтінішхат тіркелген күні пана іздеген адамдарға пана іздеген адам куәлігін береді.

21. Пана іздеген адамдар уақытша қоныстандыру пункттерінде ЖАО айқындайтын, бірақ 30 (отыз) тәуліктен кем болмайтын мерзімге орналастырылады.

22. ЖАО-ға босқын мәртебесін беру туралы өтінішхатпен жүгінбеген шетелдіктердің құқықтық жағдайы "Шетелдіктердің құқықтық жағдайы туралы" Қазақстан Республикасының Заңымен реттеледі.

23. Босқындар мәселелері жөніндегі уәкілетті орган өз құзыреті шегінде пана іздеген адамдардың мәселелері бойынша ЖАО-ны үйлестіруді және оған әдістемелік басшылықты жүзеге асырады, сондай-ақ өз құзыреті шегінде пана іздеген адамдарға шыққан елінде тұратын туыстары туралы ақпарат алуға жәрдемдеседі.

24. Сыртқы саяси қызметті жүзеге асыратын уәкілетті орган өз құзыреті шегінде орталық мемлекеттік органдарға пана іздеген адамдардың шыққан елдері туралы ақпарат алуға жәрдем көрсетеді, сондай-ақ босқындар мәселелері жөніндегі уәкілетті органдармен бірлесіп, пана іздеген адамдарға көмек беру мүмкіндіктеріне қатысты халықаралық ұйымдармен өзара іс-қимыл жасайды.

Об утверждении Правил приема и размещения лиц, ищущих убежище, при их массовом притоке в пунктах временного поселения

Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 июля 2023 года № 554.

В соответствии с подпунктом 4) статьи 5 Закона Республики Казахстан "О беженцах" Правительство Республики Казахстан ПОСТАНОВЛЯЕТ:

1. Утвердить прилагаемые Правила приема и размещения лиц, ищущих убежище, при их массовом притоке в пунктах временного поселения.

2. Настоящее постановление вводится в действие по истечении десяти календарных дней после дня его первого официального опубликования.

Премьер-Министр Республики Казахстан

А. Смаилов

Утверждены постановлением Правительства Республики Казахстан от 12 июля 2023 года № 554

Правила
приема и размещения лиц, ищущих убежище, при их массовом притоке в пунктах временного поселения

Глава 1. Общие положения

1. Настоящие Правила приема и размещения лиц, ищущих убежище, при их массовом притоке в пунктах временного поселения (далее – Правила) разработаны в соответствии с подпунктом 4) статьи 5 Закона Республики Казахстан "О беженцах" и определяют порядок приема и размещения в пунктах временного поселения лиц, ищущих убежище, при их массовом притоке.

2. В целях приема и размещения лиц, ищущих убежище, в пунктах временного поселения при массовом переходе через Государственную границу Республики Казахстан (далее – Государственная граница) местные исполнительные органы приграничных областей (далее – МИО) по согласованию с органами внутренних дел, гражданской защиты, здравоохранения и национальной безопасности вносят в Правительство Республики Казахстан предложение по определению пунктов временного поселения.

3. В настоящих Правилах используются следующие понятия:

1) уполномоченный орган в сфере гражданской защиты – центральный исполнительный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство в сферах предупреждения и ликвидации чрезвычайных ситуаций природного и техногенного характера, гражданской обороны, пожарной и промышленной безопасности, формирование и развитие государственного материального резерва, обеспечение функционирования и дальнейшее развитие государственной системы гражданской защиты, организацию предупреждения и тушения пожаров;

2) чрезвычайная ситуация социального характера – чрезвычайная ситуация, обусловленная возникновением на определенной территории противоречий и конфликтов в сфере социальных отношений, которые могут повлечь или повлекли за собой человеческие жертвы, причинение вреда здоровью, значительный имущественный ущерб или нарушения условий жизнедеятельности населения;

3) уполномоченный орган по вопросам беженцев – государственный орган, осуществляющий руководство в сфере регулирования отношений по вопросам беженцев;

4) уполномоченный орган в области здравоохранения – центральный исполнительный орган, осуществляющий руководство и межотраслевую координацию в области охраны здоровья граждан Республики Казахстан, медицинской и фармацевтической науки, медицинского и фармацевтического образования, санитарно-эпидемиологического благополучия населения, обращения лекарственных средств и медицинских изделий, качества оказания медицинских услуг (помощи);

5) уполномоченный орган в области государственного материального резерва – центральный исполнительный орган, осуществляющий исполнительные и контрольные функции, а также руководство системой государственного материального резерва;

6) массовый приток лиц, ищущих убежище, – одновременный переход лиц, ищущих убежище, через Государственную границу на территорию Республики Казахстан, количество которого определяется массовым МИО;

7) лицо, ищущее убежище, – иностранец или лицо без гражданства, изъявившие желание обратиться за убежищем в Республике Казахстан до принятия уполномоченным органом окончательного решения по их ходатайству о присвоении статуса беженца;

8) фильтрационный пункт – специальный объект, создаваемый для установления личности лиц, прибывших лиц, ищущих убежище, и принятия решения об их дальнейшем размещении;

9) уполномоченный орган, осуществляющий внешнеполитическую деятельность, – государственный орган Республики Казахстан, осуществляющий руководство в сфере внешнеполитической деятельности и возглавляющий единую систему органов дипломатической службы Республики Казахстан, а также в сфере реализации государственной политики по привлечению инвестиций;

10) пункты временного поселения – объекты для временного расселения лиц, ищущих убежище (различные здания и сооружения, имеющие соответствующую структуру), подготовленные для первоочередного жизнеобеспечения лиц, ищущих убежище, и временные палаточные лагеря.

Глава 2. Порядок приема и размещения лиц, ищущих убежище, в пунктах временного поселения

4. Правовое положение лиц, ищущих убежище, на территории Республики Казахстан, а также компетенции государственных органов по вопросам беженцев определяются в соответствии с Законом Республики Казахстан "О беженцах".

5. Органы национальной безопасности незамедлительно информируют МИО, уполномоченные органы по вопросам беженцев, гражданской защиты и органы внутренних дел о массовом притоке лиц, ищущих убежище.

6. В целях организованного учета, регистрации лиц, ищущих убежище, в местах массового притока МИО совместно с органами гражданской защиты разворачиваются фильтрационные пункты и пункты временного поселения.

7. Уполномоченный орган в сфере гражданской защиты оказывает содействие МИО в подготовке пунктов временного поселения и развертывании фильтрационных пунктов, а также обеспечивает пожарную безопасность в фильтрационных пунктах и пунктах временного поселения для приема и размещения лиц, ищущих убежище.

8. Рабочим органом по организации приема и размещения лиц, ищущих убежище, при массовом притоке являются МИО совместно с заинтересованными государственными органами.

МИО в целях организованного учета, регистрации, временного размещения и создания условия для обеспечения жизнедеятельности лиц, ищущих убежище, разрабатывается соответствующий план, который утверждается акимом области.

9. МИО реализуются мероприятия, связанные с размещением и созданием условий для обеспечения жизнедеятельности лиц, ищущих убежище, в пунктах временного поселения.

10. Прием лиц, ищущих убежище, при массовом их притоке осуществляется органами внутренних дел, здравоохранения и национальной безопасности через фильтрационные пункты.

11. Основными задачами фильтрационных пунктов являются:

1) встреча и учет прибывших лиц, ищущих убежище;

2) организация размещения и первоочередное жизнеобеспечение лиц, ищущих убежище;

3) организация и оказание медицинской помощи;

4) организация инструктирования и информирования лиц, ищущих убежище;

5) документальное оформление передвижения лиц, ищущих убежище.

12. Органы внутренних дел осуществляют учет прибывших на территорию Республики Казахстан лиц, ищущих убежище, и членов их семьи и сопровождают лиц, ищущих убежище, от контрольно-пропускных пунктов до фильтрационных пунктов и пунктов временного поселения.

13. МИО совместно с уполномоченным органом в области здравоохранения осуществляют мероприятия по организации медицинского осмотра на предмет выявления признаков инфекционных заболеваний, контроля за поддержанием необходимых санитарно-гигиенических условий, а также медицинскую помощь в пунктах временного поселения за счет развертывания медицинских пунктов, привлечения сил и средств санитарно-эпидемиологической службы и станций скорой медицинской помощи.

14. Для принятия мер по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера и ее последствий при необходимости могут использоваться государственным органом по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера материальные ценности государственного материального резерва.

15. Выпуск материальных ценностей из государственного материального резерва в порядке разбронирования для принятия мер по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера и ее последствий осуществляется по решению государственных органов по предупреждению и ликвидации чрезвычайной ситуации социального характера по согласованию с уполномоченным органом в области государственного материального резерва в соответствии с постановлением Правительства Республики Казахстан от 17 октября 2014 года № 1108 "Об утверждении Правил выпуска материальных ценностей из государственного материального резерва в порядке освежения и разбронирования".

16. МИО обеспечивают привлечение необходимых транспортных средств на мероприятия по приему и размещению лиц, ищущих убежище, в том числе по доставке материальных ценностей государственного материального резерва.

17. Органы внутренних дел совместно с органами национальной безопасности в ходе фильтрации лиц, ищущих убежище, проводят их досмотр на предмет выявления оружия, взрывчатых веществ, боеприпасов, наркотических средств, экстремистской литературы и других запрещенных предметов, принимают меры по выявлению лиц, причастных к совершению преступлений, и сторонников деструктивных религиозных течений, а также выявляют и задерживают лиц, находящихся в республиканском и международном розыске.

18. После фильтрации лиц, ищущих убежище, в целях обеспечения безопасности, защиты прав и свобод человека, защиты конституционного строя Республики Казахстан лица, ищущие убежище, размещаются в пункты временного поселения.

19. Лица, ищущие убежище, изъявившие желание обратиться за убежищем в Республике Казахстан, могут обратиться с письменным ходатайством о присвоении статуса беженца:

1) в течение пяти календарных дней по прибытии на территорию Республики Казахстан в МИО по месту своего пребывания;

2) при пересечении Государственной границы в структурное подразделение территориального подразделения Пограничной службы Комитета национальной безопасности Республики Казахстан;

3) при отсутствии пункта пропуска через Государственную границу в случае вынужденного незаконного пересечения Государственной границы в течение суток в МИО.

20. МИО в день регистрации ходатайства о присвоении статуса беженца в Республике Казахстан лицам, ищущим убежище, выдается свидетельство лица, ищущего убежище.

21. Лица, ищущие убежище, размещаются в пунктах временного поселения на срок, определяемый МИО, но не менее чем на 30 (тридцать) суток.

22. Правовое положение иностранцев, не обратившихся с ходатайством о присвоении статуса беженца в МИО, регулируется Законом Республики Казахстан "О правовом положении иностранцев".

23. Уполномоченный орган по вопросам беженцев осуществляет в пределах своей компетенции координацию и методическое руководство МИО по вопросам лиц, ищущих убежище, а также содействует в пределах своей компетенции лицам, ищущим убежище, в получении информации о родственниках, проживающих в стране происхождения.

24. Уполномоченный орган, осуществляющий внешнеполитическую деятельность, в пределах своей компетенции оказывает содействие центральным государственным органам по получению информации о странах происхождения лиц, ищущих убежище, а также совместно с уполномоченным органам по вопросам беженцев взаимодействует с международными организациями относительно возможностей предоставления помощи лицам, ищущим убежище.