ИПС "Әділет"

Ескерту. Қаулының күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы N 27 Нормативтік қаулысымен.

Қазақ КСР Жоғарғы Сотының Пленумы жыныс ауруларын жұқтыру туралы істер жөніндегі сот тәжірибесі қорытындылары нәтижелерін талқылай келіп, республика соттары КСРО Жоғарғы Соты Пленумының 1973 жылғы 8-қазандағы "Венерологиялық ауруларын жұқтыру туралы істер жөніндегі сот тәжірибесі туралы" N 15 қаулысын басшылыққа ала отырып, аталған санаттағы істерді қараудың сапасын жақсартқанын, осы қылмыспен күрес мәселелеріне көп көңіл бөле бастағанын атап өтеді.

Сонымен бірге соттардың венерологиялық ауруларын жұқтыру туралы істерді қарау жөніндегі жұмыстарында осы қылмыстармен күрестің тиімділігін төмендететін кемшіліктер мен қателіктер кездеседі.

Соттар алдын ала тергеудің сапасына айыпталушы адаммен дәнекерде болған барлық адамдардың әйгіленуіне, жұқтыру көзіне, сондай-ақ қылмыстың жасалуына себепші болған басқа жағдайлардың анықталуына әрдайым тиісінше талап қоймайды.

Кейбір соттар ҚК-тің 100-бабына енгізілген өзгерістерді ескермейді. ҚК-тің 100-бабының әрбір бөлігі венерологиялық аурудан емделуге бас тарту, алдын-ала біле тұрып венерологиялық ауруын жұқтыруға қауіп төндіру, венерологиялық ауруын жұқтыру сияқты қылмыстың жеке құрамдарын қарастыратынына қарамастан, жекелеген соттар негізсіз бірнеше қылмысты ҚК-тің 100-бабының бір бөлігі бойынша саралайды. Венерологиялық ауруды емдеуден бас тартқан және басқа адамға венерологиялық ауру жұқтырған немесе осындай жұқтыру қаупін тудырған адам тек ҚК-тің 100-бабының 3-бөлігі бойынша ғана жауапкершілікке тартылуы керек деп негізсіз есептейді, себебі емдеуден бас тарту және жұқтыру қаупін төндіру ҚК-тің 100-бабының 3-бөлігі мен қамтылып сараланады деп түсінеді, кейде соттар көп адамға әр кезде жыныс ауруын жұқтырған адамдардың әрекетін тек ҚК-тің 100-бабының 4-бөлігімен саралаудың орнына олардың әрекетін осы баптың 3 және 4-бөлімінің жиынтығы бойынша саралайды.

ҚК-тің 12 және 208-баптарын бұза отырып, соттар венерологиялық ауруларын жұқтыру жөніндегі істерді жабық сот мәжілістерінде қарауды талқыламайды.

Іс жағдайына қарай айыптының жеке басын ескере отырып, қылмысты болдырмау мақсатында қажетті нәрсе кінәліні бұқарадан оқшаулау болып табылатынына қарамастан сотталушыларға ҚК-тің 100-бабының 3 және 4 бөліктері бойынша бас бостандығынан айыруға қатыссыз жеңіл жаза тағайындау жайлары кездеседі.

Кейбір соттар КСРО Жоғарғы Соты Пленумының венерологиялық ауруларының тарауына жағдай тудыратын емдеу, сондай-ақ басқа мекемелердегі кемшіліктерді жоюға орын алған тиісті ведомоствалар басшыларының назарын жеке ұйғару шығаруға аудару қажеттілігі туралы талаптарын орындамайды.

Орын алған кемшіліктерді жою және соттар венерологиялық ауру (және оны емдеуден бас тартқаны) үшін жауапкершілік жөніндегі заңдарды қолдану мәселелерін шешудегі тұтастықты қамтамасыз ету мақсатында Қазақ КСР Жоғарғы Сотының Пленумы

Қаулы етеді:

1. Соттардың назары олардың жұмысындағы айтылған кемшіліктерге аударылсын және осы санаттағы істерді қарау кезінде заңдарды және КСРО Жоғарғы Соты Пленумының 1973-жылғы 8-қазандағы "Венерологиялық ауруларын жұқтыру туралы істер жөніндегі сот тәжірибесі туралы" N 15 қаулысын қатаң басшылыққа алсын.

Соттар аталған санаттағы істер жөніндегі алдын ала тергеу сапасына, жеке айтқанда, айыпталушымен дәнекерде болған адамды, сондай-ақ қылмыстың жасалуына ықпал жасаған жағдайларды анықтау мәселелері бойынша талапты күшейтуі тиіс.

2. Соттарға түсіндірілсін:

а) венерологиялық ауруынан емделуден бас тартқан және біле тұрып басқа адамға жұқтыру қаупін төндірген адамның әрекеті ҚК-тің 100-бабының 1 және 2-бөліктері жиынтығы бойынша саралауға жатады;

б) бір адамдарға біле тұра венерологиялық ауруын жұқтыру қаупін төндірген және басқа адамдарға жыныс ауруын жұқтырған адамның әрекеті венерологиялық ауруын жұқтырудың саралану белгілерінің болуына қарай ҚК-тің 100-бабының 2 және 3 немесе 2 және 4-бөліктері бойынша саралауға жатады;

в) айыптының бір ғана адамға немесе тек сол бір топ адамдарға венерологиялық ауруын жұқтыру қаупін төндірген немесе оны оларға жұқтырған әрекеттері тек ҚК-тің 100-бабының 3-бөлігі немесе осы баптың 4-бөлігі бойынша саралануына жатады;

г) екі немесе одан көп адамға венерологиялық ауруын жұқтырумен көрінетін айыптының әрекеті ҚК-тің 100-бабының 4-бөлігімен саралануға жатады, өйткені мұндай жағдайда жұқтырудың бірінші рет орын алуы қосымша саралауды қажет етпейді.

3. Соттар ҚІЖК-нің 208 және 12-баптарына сәйкес әрбір жағдайда іске қатысушы адамдардың өмірдегі ашыналық жақтарын әйгілемеу үшін жабық сот өткізуді талқылауы қажет.

4. Сотталушыларды қайта тәрбиелеу ісінде жазаны дұрыс қолданудың және қылмыстың осы қауіпті түрінің маңыздылығын ескере отырып, соттар істің нақты жағдайларын, қылмысты әрекеттердің сипатын, дәрежесін, сотталушының жеке басын, айыпты ауырлататын және жеңілдететін жағдайларды есепке алып, жазаның түрі мен шараларын белгілеуге қатаң өзіндік қатынасты бұлжытпай сақтау қағидасын қамтамасыз етуі тиіс.

5. Қылмыстың жасалуына жағдай тудырған себептер мен жағдайлар, сондай-ақ емдеу және басқа мекемелердің жұмысындағы кемшіліктер анықталған кезде соттар оларды жою үшін жеке ұйғарулар жасауы тиіс. 6. Облыстық және Алматы қалалық соттары халық соттарының аталған санаттағы істердің шешілуінің заңды және негізділігіне сот қадағалауын күшейтуі керек. Оқығандар: (Қасымбеков Б.А.) (Икебаева Ә.Ж.)

О ХОДЕ ВЫПОЛНЕНИЯ ПОСТАНОВЛЕНИЯ ПЛЕНУМА ВЕРХОВНОГО СУДА СССР ОТ 8 ОКТЯБРЯ 1973 г. N 15 "О СУДЕБНОЙ ПРАКТИКЕ ПО ДЕЛАМ О ЗАРАЖЕНИИ ВЕНЕРИЧЕСКОЙ БОЛЕЗНЬЮ"

Постановление Пленума Верховного Суда Казахской ССР от 12 июня 1975 г. N 3. Утратило силу нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2008 года № 27.

     Сноска. Утратило силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 27 (порядок введения в действие см. п. 2 ).
     Обсудив результаты обобщения судебной практики по делам о заражении венерической болезнью, Пленум Верховного Суда Казахской ССР отмечает, что суды республики, руководствуясь постановлением Пленума Верховного Суда СССР от 8 октября 1973 года N 15 "О судебной практике по делам о заражении венерической болезнью", улучшили качество рассмотрения дел данной категории, больше стали уделять внимания вопросам борьбы с этими преступлениями.
     Вместе с тем в работе судов по рассмотрению дел о заражении венерической болезнью еще имеются недостатки и ошибки, снижающие эффективность борьбы с этими преступлениями.
     Суды не всегда проявляют надлежащую требовательность к качеству предварительного следствия с тем, чтобы устанавливались все лица, находившиеся в контакте с подсудимым, источники заражения,а также выяснялись иные обстоятельства, послужившие причиной совершения преступления.
      Некоторые суды не учитывают изменения, внесенные в ст. 100 УК. Несмотря на то, что каждая из частей ст. 100 УК предусматривает самостоятельный состав преступления: уклонение от лечения венерической болезнью,заведомое поставление в опасность заражения венерической болезнью, заражение венерической болезнью, отдельные суды неправильно квалифицируют несколько преступлений по одной части ст. 100 УК. Ошибочно считают, что лицо, уклоняющееся от лечения венерической болезни и заразившее другое лицо венерической болезнью либо поставившее в опасность такого заражения, должно нести ответственность лишь по ч. 3 ст. 100 УК, полагая, что уклонение от лечения и постановление в опасность заражения охватывается квалификацией по ч. 3 ст. 100 УК, иногда суды квалифицируют по совокупности ч. 3 и 4 ст. 100 УК действия лиц, заразивших в разное время венерической болезнью многих лиц, тогда как в этих случаях преступление должно быть квалифицировано лишь по ч. 4 ст. 100 УК.
     В нарушение ст. ст. 12 и 208 УПК многие суды не обсуждают вопрос о необходимости рассмотрения дел о заражении венерическим заболеванием в закрытых судебных заседаниях.
     Допускаются случаи назначения осужденным по ч.3 и 4 ст. 100 УК необоснованно мягких мер наказания, не связанных с лишением свободы, когда по обстоятельствам дела с учетом личности виновного, а также в целях предотвращения преступлений необходимой является изоляция виновного от общества.
     Некоторые суды не выполняют указаний Пленума Верховного Суда СССР о необходимости путем вынесения частных определений обращать внимание руководителей соответствующих ведомств на устранение установленных в работе лечебных, а также других учреждений недостатков, способствующих распространению венерических заболеваний.
      В целях устранения имеющихся недостатков и обеспечения единства в решении вопросов применения судами законодательства об ответственности за заражение венерической болезнью и уклонение от ее лечения, Пленум Верховного Суда Казахской ССР постановляет:
      1.Обратить внимание судов на отмеченные недостатки в их работе и предложить при рассмотрении дел этой категории строго руководствоваться законом и постановлением Пленума Верховного Суда СССР от 8 октября 1973 года N 15 "О судебной практике по делам о заражении венерической болезнью".
      Судам надлежит повысить требовательность к качеству предварительного следствия по делам данной категории, в частности, по вопросу установления лиц, находившихся в контакте с подсудимым, а также выяснения обстоятельств, способствующих совершению преступлений.
      2. Разъяснить судам:
      а) действия лица, уклоняющегося от лечения венерической болезни и заведомо поставившего другое лицо в опасность заражения, надлежит квалифицировать по совокупности ч. 1 и 2 ст. 100 УК;
      б) действия лица, заведомо поставившего в опасность заражения венерической болезнью одних лиц и заразившего венерической болезнью других лиц, надлежит квалифицировать по ч. 2 и 3 или ч. 2 и 4 ст. 100 УК в зависимости от наличия квалифицирующих признаков заражения венерической болезнью;
      в) действия виновного, выразившиеся в постановлении в опасность заражения и в заражении венерической болезнью одного и того же лица или одних и тех же нескольких лиц, надлежит квалифицировать только по ч. 3 или 4 ст. 100 УК.
      Дополнительной квалификации по ч. 2 ст. 100 УК в этом случае не требуется;
      г)действия виновного,выразившиеся в заражении венерической болезнью двух или более лиц, надлежит квалифицировать по ч. 4 ст. 100 УК, так как в этих случаях первый факт заражения дополнительной квалификации не требует.
      3. Судам следует в соответствии со ст. ст. 12 и 208 УПК в каждом случае обсуждать вопрос о необходимости проведения закрытого судебного разбирательства дела с тем, чтобы не разглашать сведений об интимных сторонах жизни участвующих в деле лиц.
      4. Учитывая важное значение правильного применения наказания в деле перевоспитания осужденных и предупреждения этого опасного вида преступления, судам надлежит обеспечить неукоснительное соблюдение принципа строго индивидуального подхода к назначению видов и мер наказания с учетом конкретных обстоятельств дела, характера, степени общественной опасности преступных действий, личности подсудимого, отягчающих и смягчающих вину обстоятельств.
      5. При установлении причин и условий,способствовавших совершению преступлений, а также недостатков в работе лечебных и других учреждений судам следует выносить частные определения в целях их устранения. 6. Областным и Алма-Атинскому городскому судам усилить судебный надзор за законностью и обоснованностью разрешения народными судами дел данной категории. (специалист Р.Жантасова 23.11.98 г.)