Автокөлік қылмыстары туралы істер жөніндегі сот тәжірибесі туралы

Қаулы Қазақ КСР Жоғарғы Соты Пленумы 1983 жылғы 23 қыркүйек N 11. Күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы N 27 Нормативтік қаулысымен.

Ескерту. Қаулының күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы N 27 Нормативтік қаулысымен.

Қазақ КСР Жоғарғы Сотының Пленумы автокөлік қылмыстары туралы істер жөніндегі сот тәжірибесін жинақтау қорытындыларын талқылай келіп, республика соттары негізінен аталған санаттағы істерді дұрыс шеше, осы қылмыстардың жасалуына жағдай тудыратын жайларды анықтауға және жоюға көбірек көңіл бөле бастады.

Солай бола тұрса да олардың қызметінде әлі де көліктегі кездейсоқ оқиғалармен күрестің тиімділігін төмендететін елеулі кемшіліктер бар.

Кейбір соттар айыптыны сотқа беру кезеңінде істі қарауға атүсті қарайды, соның салдарынан сот мәжілісіне толық зерттелмеген істер енгізіледі.

Істерді қарау кезінде барлық соттар жол-көлік оқиғаларын жан-жақты және толық зерттеу шараларын қабылдамайды, олардың жекелегені қандай жол қозғалысы және көлікті пайдалану ережесі бұзылғанын, ол олқылықтар неден көрінетінін, олардың туындап отырған оқиғамен себепті байланысы болған-болмағанын анықтамайды.

Арнайы таным қажет етілетін жағдайларды зерттеу кезінде соттар автотехникалық сараптама мүмкіндіктерін толық пайдаланбайды.

Сараптамашылардың құзыретіне кірмейтін мәселелерді анықтау үшін сараптама аз белгіленбейді. Сараптама қорытындыларын бұрыс бағалау мен пайдалану кездеседі.

Осы санаттағы істер жөніндегі соттар үкімі кейбір жағдайларда КСРО Жоғарғы Сотының 1969-жылғы 30-маусымдағы Пленумының "Сот үкімі туралы" N 4 қаулысы талаптарына жауап бермейді. Онда қозғалыс хауіпсіздігі мен көлікті пайдалану ережесінің қалай бұзылғаны әр кезде көрсетіле бермейді, тек қана жол-көлік оқиғасының жайы жазылады.

Жеке алғанда автокөлікті пайдаланудағы жүру хауіпсіздігі ережесін бұзуды белгілі бір өндірістегі, қауіпсіздік техникасындағы жеке басқа қылмыс жасаудағы, жол қозғалысы қауіпсіздігін бұзған, жәбірленушіге көмектеспей оқиға болған жерде қалдырған айыптының әрекетін бағалаудағы жолсыздықтардан шектеу кезінде қылмыстарды саралауда қателіктер жіберіледі. Жаза тағайындалғанда қателік жіберіледі. Кейбір жағдайларда ол апат жағдайын тудырған жәбірленушінің айыбы дәрежесін есепке алмай беріледі.

Соттар азаматтық талаптарды қараған кезде көп қателіктер мен заң бұзушылықтарды жібереді. Автокөлік құралдарына қатысты жоғары қауіп көзіне келтірілген материалдық залал АК-тің 450-бабын бұза отырып, материалдық залал жоғары қауіп көзі иесінен емес, айыпты адамнан өндіріліп алынады, талаптар негізсіз қараусыз қалдырылады.

Жекелеген соттар жол қауіпсіздігі және автокөліктерді пайдалану ережелерін бұзуға ықпал еткен жағдайларды анықтап, жоюға тиісінше мән бермейді, жылжымалы мәжілістерді, жеке ұйғару, бұқараны iстердi қарауға қатыстыру сияқты алдын-алудың маңызды түрлерiн пайдаланбайды.

Облыстық және Алматы қалалық соттары автокөлiк қылмыстары жөнiндегі iстердi қарау кезiнде халық соттарының қателiктерiн уақтылы жоймайды, кейде өздерi де бұрыс шешiмдер қабылдайды.

Қазақ КСР Жоғарғы Сотының Пленумы аталған кемшіліктер мен қателiктердi жою мақсатында қаулы етеді:

1. Республика соттарының назары қозғалыс қауiпсiздiгi мен көлiктi пайдалану ережелерінің бұзылуына қатысты қылмыстардың алдын алу және жою мiндеттерiн табысты шешуге жағдай тудыруды қамтамасыз етудiң қажеттiлiгiне аударылсын.

2. Соттар автожол оқиғаларының барлық жайларын әрекетiнде қылмыс құрамы бар адамдарды негізсiз соттау немесе жауаптан құтқару тұрғысынан жан-жақты және толық зерттеуi керек, қандай жол қауiпсiздiгi және көлiктi пайдалану ережесiнiң бұзылғанын, тәртiп бұзудың орын алған салдар мен себептерінің байланыстылығын терең анықтауы керек. Апат көлiк құралдары, автожол ережелерін бұзу жағдайларын жасаған айыпты басқа адамдарды анықтау қажет. Алдын-ала тергеу сапасына талап күшейтiлсiн.

Аталған санаттағы iстердi қарау кезінде сот сараптамасының қазiргi мүмкiндiктерiн толыққанды пайдалану қажет, оның қорытындыларына дұрыс баға беру керек.

Соттар үкiмдердi құраудың сапасын арттырулары қажет. Олардың баяндалу бөлiгі бұзылған қозғалыс қауіпсіздігі мен автокөлікті пайдалану ережелерi тармақтарына сiлтеме жасалуы керек, әрі осы ереже бұзушылықтың себептерi нақты көрсетiлуi тиiс.

3. Белгілі бір тұлға әр уақытта жасаған ҚК 296-бабының әртүрлі бөліктерінде көзделген бірнеше әрекет осы баптың тиісті бөлігі бойынша дербес саралауға жатады. Егер де көлік құралын басқаратын тұлға жолда жүру немесе көлік құралдарын пайдалану ережелерін бұзу кезінде бір мезгілде бір жәбірленушілердің денсаулығына ауыр зиян келтірсе және бір немесе бірнеше тұлғаның абайсызда өліміне әкеліп соқтырса, онда әрекеттер тұтастай ҚК 296-бабының неғұрлым ауыр зардаптардың келтірілуін қарастыратын бөлігі бойынша саралануға жатады. Осында, осы әрекетпен келтірілген онша ауыр емес зардаптар айып тағылғанда және үкімде көрсетілуі тиіс.

ҚК 296-бабымен көзделген әрекетті жасаған кінәлі адам жол-көлік оқиғасы болған жерді тастап кетсе, оның әрекеттері қылмыстардың жиынтығы бойынша - ҚК 296-бабының тиісті бөлігімен және ҚК 297-бабымен саралануға жатады. Осында, кінәлі адам жол-көлік оқиғасы болған жерді тастап кеткені үшін ҚК 297-бабы бойынша, аталған баптың ескертуінде көрсетілген жағдайлардан басқа, ҚК 296-бабында көзделген келтірілген зардаптардың (денсаулыққа орташа ауыр немесе ауыр зиян келтіру, жәбірленушінің өлімі) сипатынан және оларды кінәлінің ұғынғанынан тәуелсіз жауаптылыққа тартылады.

Ескерту. 3-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2006.12.25. N 12 Нормативтік қаулысымен.

4. Соттар жазаны даралау туралы заң талаптарын қатаң сақтауы тиiс, қозғалыс қауiпсiздiгi мен автокөлiк құралдарын пайдалану ережелерiн өрескел бұзып, ауыр салдарға алып келген айыптыға жеңiлдiктер берiлмеуi керек.

Соттар осылармен қатар жаза шарасы туралы мәселенi шешкен кезде апат жағдайын жасаған жәбiрленушінің кiнәсiн де ескеруi керек.

5. ҚК-тiң 217-бабының санкциясы автокөлiктi басқаруға рұқсатты алып тастау түріндегi қосымша жазаны қолдану немесе қолданбау мүмкiндiгiн қарастыратынын ескере отырып, соттар әр iс бойынша қабылдаған шешiмдi дәлелдеуi керек.

6. Сот мәжiлiстерiнде аталған санаттағы қылмыстық iстер бойынша азаматтық талап арыздарды жан-жақты зерттеудiң қажеттiлiгi соттарға атап көрсетiлсiн:

Қылмыстан келтiрiлген материалдық залал жөнiндегi заң талаптарын дәл және сөзсiз орындау қамтамасыз етiлсiн.

7. Соттарға:

а) адам өлiмiне алып келген, дене жарақатын салған, мүлiктi құртқан немесе зақымдаған қозғалыс қауiпсiздiгi мен автокөлiктi пайдалану ережелерiн бұзуды өмiр мен денсаулыққа қарсы қылмыс жөнiндегi баптар бойынша қосымша саралаусыз келтiрiлген салдарға орай тек ҚК-тiң 217-бабының 1, 2 немесе 3-тармақтарының қажеттiлiгi түсiндiрiлсiн.

Егер көлiк құралы өлтiру, дене жарақатын салу немесе мүлiктi құрту мақсатымен қасақана пайдаланылса, мұндай қылмысты әрекеттi ҚК-тiң 217-бабымен саралаусыз ҚК-тiң тиiстi баптармен саралау керек;

б) ҚК-тiң 217-бабының 1-бөлігімен қарастырылатын елеулi материалдық залал ретiнде жол қауiпсiздiгі ережесiн бұзу салдарынан айтарлықтай бүлiнген немесе толық жойылған маңызды және бағалы жүктi, транспорт құралын, ғимаратты және т.с.с. айтады.

Материалдық залалды елеулi деп тану туралы мәселенi шешу кезiнде оның ақшалай сомасындағы мөлшерiн ғана емес, бүлiнген мүлiктiң бағалануы мен маңызын, жөндеу жұмыстарының көлемi мен құнын және басқа жағдайларды ескеру керек.

Барлық жағдайларда жiберiлген пайданы емес, нақты келтiрiлген залалды ғана есепке алу керек;

в) ҚIЖК-нiң 281-бабына сәйкес соттың қосымша тергеуге қайтарусыз тағылған айыптың қисынын өзгертуге ықпал ететiн айыптыға тағылғанын басқа қозғалыс қауiпсiздiгi мен автокөлiктi пайдалану ережесiн бұзған деген кiнә тағуға қақысы жоқ.

Сот қозғалыс қауiпсiздiгi мен автокөлiктi пайдалану ережесiн бұзды деген негiзсiз тағылған айыпты басқа керектi ереже, көрсетiп айыпқа ауыстыруға, тек мұндай өзгерту айып тағу қисынына өзгеру әкелмеген және айыпталушының қорғау құқығын бұзбаған жағдайда ғана мүмкiн;

г) егер жол-көлік оқиғасы нәтижесінде денсаулыққа ауыр немесе орташа ауырлықтағы зиян келтірілген және жастығының, кәрілігінің, аурулығының немесе дәрменсіз күйінің салдарынан өзін сақтап қалуға шара қолдана алмайтын халдегі жәбірленуші ҚК 296-бабында көзделген әрекетті жасаған тұлғамен көрінеу өмірі мен денсаулығына қауіпті жағдайда қалдырылса, онда қауіпті жағдайда қалдырылудың нәтижесінде абайсызда жәбірленушінің өліміне немесе басқа да ауыр зардаптарға әкеліп соққан жағдайда, жасалған әрекет тұтастай ҚК 296-бабының тиісті бөлігі, ҚК 297-бабы және ҚК 119-бабының екінші бөлігі бойынша саралануға жатады. Егер жол-көлік оқиғасының нәтижесінде денсаулыққа келтірілген зиянның жәбірленушілерге қауіп төндірмейтінін кінәлі адам көрінеу білсе немесе жәбірленуші жол-көлік оқиғасы болған жерде бірден өліп кетсе, онда жол-көлік оқиғасы болған жерді тастап кеткен жүргізушінің әрекеттерінде - қауіпті жағдайда қалдырудың құрамы болмайды.

д) жүргiзушi жәбiрленушіні басқа адамдар көмектесуге мүмкiндiк бар жерге қалдырып кетсе, онда оның ҚК-тiң 110-бабы бойынша жауаптылығын жоққа шығармайды;

e) жүргiзушiнiң ҚК-тің 110-бабының 2-бөлiгi бойынша жауаптылығы тек қана жәбiрленушінің өлiмi немесе басқа ауыр жағдайы жол-көлік оқиғасы болған сәтте басталмай, тiкелей оны өмiрiне қауiп төнген жағдайында тастап кету салдарынан туындауы мүмкiн;

ж) егер жәбiрленушінің өлiмi айыпты үшiн бiле тұра жол-көлiк оқиғасы болған сәтте туындаса, онда жол қауіпсіздігі ережесiн бұзып, оқиға болған жерден кетiп қалған жүргiзушiнiң әрекетi қосымша ҚК-тiң 110-бабы бойынша саралануға тиiс емес;

з) автомашина немесе басқа да көлiк құралдары еңбек келiсiмi бойынша бекiтiлген жүргiзушi оларды ез бетiмен айдап кету субъектiсi бола алмайды (ҚК-тің 221-бабы).

Өзiне сенiп тапсырылған көлiк құралдарын өз бетiнше иеленiп, оны жеке мақсаты үшiн пайдаланған жүргізушінің әрекетi оған негіздер жеткiлiктi болса, ҚК-тiң 219-бабы бойынша саралануға тиiс.

и) бір тұлғамен ҚК 298-бабының бірінші және екінші бөліктерінде көзделген әрекеттер жасалса, әрбір қылмыс дербес саралануға жатады.

Ескерту. 7-тармаққа өзгерту енгізілді - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының 2006.12.25. N 12 Нормативтік қаулысымен.

8. Көлiк қылмыстарынан сақтандыру жөнiндегi жұмысты одан әрi жетiлдiру мақсатында соттар осы қылмысты жасауға жағдай тудыратын себептер мен жағдайларды анықтау үшiн заңмен белгiленген барлық шараларды қолдануы керек, автошаруашылықтар, жол құрылысы, басқа кәсiпорындар мен ұйымдардың лауазымды адамдарының жұмыстарындағы жiберiлген кемшiлiктерiне жеке ұйғарулармен әсер ету керек, осы олқылықтарды жоюға қол жеткiзу қажет.

9. Облыстық және Алматы қалалық соттары автокөлiк қылмыстары

жөнiндегi iстердi қарау кезiнде соттардың қателiктерiн кассациялық

және қадағалау тәртiбiмен дер кезiнде анықтап, жоюы керек, сот

қызметiн одан әрі жақсарту үшiн шаралар қолдану керек.

10. Осы қаулының жариялануына байланысты Қазақ КСР Жоғарғы Соты

Пленумының мына қаулылары күшін жойды деп танылсын:

1972-жылғы 28-желтоқсандағы "Автокөлiк қылмыстары жөнiндегi iстер

бойынша сот тәжiрибесi туралы" N 5;

1975-жылғы 15-қыркүйектегi "KCPO Жоғарғы Соты Пленумының

1970-жылғы 6-қазандағы N 11 және Қазақ КСР Жоғарғы Соты Пленумының

1972-жылғы 28-желтоқсандағы автокөлiк қылмыстары туралы iстер

жөнiндегi сот тәжiрибесi туралы N 5 қаулыларының орындалу барысы

туралы N 4 1981-жылғы 16-наурыздағы "Қазақ КСР Жоғарғы Сотының

1975-жылғы 15-қыркүйектегi Пленумының N 4 қаулысын өзгерту туралы" N 3;

Оқығандар:

(Қасымбеков Б.А.)

(Икебаева Ә.Ж.)

О судебной практике по делам об автотранспортных преступлениях

Постановление Пленума Верховного Суда Казахской ССР от 23 сентября 1983 г. N 11. Утратило силу нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2008 года № 27.

Сноска. Утратило силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 27 (порядок введения в действие см. п. 2 ).
Обсудив итоги обобщения судебной практики по делам об автотранспортных преступлениях, Пленум Верховного Суда Казахской ССР отмечает, что суды республики в основном правильно разрешают дела данной категории, больше стали уделять внимания выявлению и устранению обстоятельств, способствующих совершению этих преступлений.
Вместе с тем в их деятельности имеются еще существенные недостатки, снижающие эффективность борьбы с аварийностью на транспорте.
Некоторые суды к рассмотрению дел в стадии предания обвиняемого суду относятся формально, в результате на рассмотрение судебного заседания вносятся не достаточно полно исследованные дела.
Не все суды при рассмотрении дел принимают меры к всестороннему и полному исследованию обстоятельств дорожно-транспортного проишествия, отдельные из них не выясняют какие конкретно правила безопасности движения и эксплуатации транспорта нарушены, в чем выразились эти нарушения, состоят ли они в причинной связи с наступившими последствиями.
При исследовании обстоятельств, выяснение которых требует специальных познаний, суды не в полной мере используют возможности автотехнической экспертизы.
Нередко назначается экспертиза для выяснения вопросов, не входящих в компетенцию экспертов. Встречаются случаи неправильной оценки и использования заключений экспертов.
Приговоры судов по делам этой категории в ряде случаев не отвечают требованиям постановления Пленума Верховного Суда СССР от 30 июня 1969 г. № 4 "О судебном приговоре". В них не всегда отражается, в чем конкретно выразилось нарушение правил безопасности движения и эксплуатации транспорта, а лишь описываются обстоятельства дорожно-транспортного проишествия.
Допускаются ошибки в квалификации преступлений, в частности, при разграничении нарушений правил безопасности движения и эксплуатации автотранспорта от нарушений правил производства определенных работ, техники безопасности и преступлений против личности, оценке действий виновного в нарушении правил безопасности движения, оставившего потерпевшего без помощи на месте проишествия, и другие.
Не всегда соблюдается принцип индивидуализации наказания. В некоторых случаях оно назначается без учета степени вины потерпевшего в создании аварийной ситуации.
Суды при наличии к тому оснований иногда не обсуждают и не решают вопрос о лишении виновных права управлять транспортными средствами.
Много ошибок и нарушений закона допускают суды при разрешении гражданских исков. Материальный ущерб, причиненный источником повышенной опасности, к которому относятся автотранспортные средства, в нарушение ст. 450 ГК взыскивается иногда не с владельца источника повышенной опасности, а непосредственно с виновных лиц, нередко иски необоснованно оставляются без рассмотрения.
Некоторые суды не придают должного значения выявлению и устранению обстоятельств, способствовавших нарушениям правил безопасности движения и эксплуатации транспортных средств, не используют такие важные формы профилактики, как выездные заседания, частные определения, привлечение общественности к участию в рассмотрении дел.
Областные и Алма-Атинский городской суды при рассмотрении дел об автотранспортных преступлениях не всегда выявляют и своевременно устраняют ошибки народных судов, иногда сами принимают неправильные решения.
В целях устранения указанных недостатков и ошибок Пленум Верховного Суда Казахской ССР
ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Обратить внимание судов республики на необходимость обеспечения такого уровня судебной деятельности, который максимально способствовал бы успешному решению задачи предупреждения и искоренения преступлений, связанных с нарушением правил безопасности движения и эксплуатации транспорта.
2. Суды обязаны полно и всесторонне исследовать все обстоятельства автодорожного проишествия с тем, чтобы были исключены факты необоснованного осуждения или освобождения от ответственности лиц, в действиях которых содержится состав преступления; тщательно выяснять, какие правила безопасности движения и эксплуатации транспорта нарушены, находится ли нарушение в причинной связи с наступившими последствиями; выявлять других лиц, виновных в создании аварийной обстановки, в нарушении правил эксплуатации транспортных средств, автодорог. Повышать требовательность к качеству предварительного следствия.
При рассмотрении дел данной категории судам необходимо в полной мере использовать современные возможности судебной экспертизы, давая ее заключениям правильную оценку.
Судам надлежит улучшить качество составления приговоров. Описательная часть их должна содержать не только ссылку на пункты правил безопасности движения и эксплуатации автотранспорта, которые были нарушены, но и обязательное указание, в чем конкретно выразились эти нарушения.
3. Несколько деяний, предусмотренные разными частями статьи 296 УК, совершенные одним и тем же лицом в разное время, подлежат квалификации по соответствующей части указанной статьи самостоятельно. Если при нарушении правил дорожного движения или эксплуатации транспортных средств, лицом, управляющим транспортным средством, одновременно причинен тяжкий вред здоровью одному потерпевшему и смерть по неосторожности одному или нескольким лицам, то деяние в целом подлежит квалификации по соответствующей части статьи 296 УК, предусматривающей наступление более тяжких последствий. При этом менее тяжкие последствия, причиненные этим же деянием, должны быть указаны при предъявлении обвинения и в приговоре.
При оставлении виновным, совершившим деяние, предусмотренное статьей 296 УК, места дорожно-транспортного происшествия, его действия подлежат квалификации по совокупности преступлений - по соответствующей части статьи 296 УК и статье 297 УК. При этом, ответственность за оставление места дорожно-транспортного происшествия по статье 297 УК наступает независимо от характера наступивших последствий, предусмотренных статьей 296 УК (средней тяжести или тяжкий вред здоровью, смерть потерпевшего), и осознания их виновным, за исключением случаев, указанных в примечании к статье 297 УК.
Сноска. Пункт 3 в редакции нормативного постановления Верховного Суда РК от 25 декабря 2006 года N 12 .
4. Суды должны строго выполнять требование закона об индивидуализации наказания, не допускать послаблений в отношении виновных в грубом нарушении правил безопасности движения и эксплуатации автотранспортных средств, повлекшем тяжелые последствия.
В то же время при решении вопроса о мере наказания судам необходимо учитывать степень вины потерпевшего в создании аварийной обстановки.
5. Учитывая, что санкция ст.217 УК предусматривает возможность применения либо неприменения дополнительного наказания в виде лишения права управлять автотранспортными средствами, суды обязаны по каждому делу мотивировать принятое решение.
6. Указать судам на необходимость тщательного исследования в судебных заседаниях гражданских исков по данной категории уголовных дел: обеспечить точное и неуклонное выполнение требований закона о возмещении материального ущерба, причиненного преступлением.
7. Разъяснить судам:
а) нарушения правил безопасности движения и эксплуатации автомототранспорта, повлекшее смертельный исход, причинение телесных повреждений, уничтожение или повреждение имущества, надлежит квалифицировать в зависимости от наступивших последствий по ч.1, 2 или ч.3 ст.217 УК без дополнительной квалификации по статьям о преступлениях против жизни, здоровья и статьям об уничтожении и повреждении имущества.
Если транспортное средство умышленно применялось с целью убийства, причинения телесных повреждений либо уничтожения имущества, такие преступные действия следует квалифицировать по соответствующим статьям УК без дополнительной квалификации по ст.217 УК.
б) существенным материальным ущербом, предусмотренным ч.1 ст.217 УК, может быть признан ущерб, когда в результате нарушения Правил дорожного движения серьезно поврежден или полностью уничтожен важный и ценный груз, транспортное средство, сооружение и т.п.
При решении вопроса о признании материального ущерба существенным необходимо учитывать не только его размер в определенной денежной сумме, но и ценность и важность поврежденного имущества, объем и стоимость ремонтных работ и другие обстоятельства.
Во всех случаях в расчет следует принимать только реально причиненный ущерб, а не упущенную выгоду;
в) в соответствии со статьей 281 УПК без обращения дела к досследованию суд не вправе вменить виновному вместо предъявленного другое нарушение правил движения и эксплуатации автотранспорта, если это влечет изменение формулировки обвинения.
Замена судом неправильно вмененного обвинения в нарушении одних правил движения и эксплуатации автотранспорта другими возможно лишь в тех случаях, когда такое изменение не влечет изменение формулировки обвинения и не нарушает право подсудимого на защиту;
г) если потерпевший, которому в результате дорожно-транспортного происшествия причинен тяжкий или средней тяжести вред здоровью и который не мог принять меры к самосохранению в силу малолетства, старости, болезни или беспомощного состояния, был заведомо оставлен в опасном для его жизни или здоровья состоянии лицом, совершившим деяние, предусмотренное статьей 296 УК, то при наступлении по неосторожности смерти потерпевшего или иных тяжких последствий в результате оставления в опасности, содеянное в целом - подлежит квалификации по совокупности по соответствующей части статьи 296 УК, статье 297 УК и части второй статьи 119 УК. Если причиненный при дорожно-транспортном происшествии вред здоровью заведомо для виновного не создавал опасности для жизни или здоровья потерпевших либо когда потерпевший сразу погиб на месте ДТП, то в действиях водителя, оставившего место дорожно-транспортного происшествия, отсутствует состав оставления в опасности;
д) оставление потерпевшего в опасности водителем в местах, где потерпевшему могла быть оказана помощь другими лицами, не исключает его ответственности по ст.110 УК;
е) ответственность водителя по ч.2 ст.110 УК возможна лишь в случаях, когда смерть потерпевшего или иные тяжкие последствия явились прямым следствием оставления его в опасном для жизни состоянии, а не наступили в момент дорожно-транспортного проишествия как непосредственный результат его;
ж) действия водителя, виновного в нарушении правил безопасности движения и скрывшегося с места проишествия, не могут быть дополнительно квалифицированы по ст.110 УК, если смерть потерпевшего заведомо для виновного наступила непосредственно в момент дорожно-транспортного проишествия;
з) водитель, за которым автомашины или иное транспортное средство закреплено в связи с трудовыми отношениями, не может быть субъектом самовольного угона их (ст.221 УК);
и) при совершении одним и тем же лицом деяний, предусмотренных частями первой и второй статьи 298 УК, каждое из преступлений подлежит самостоятельной квалификации.
Действия водителя, выразившиеся в самовольном завладении вверенным по службе транспортным средством и незаконном использовании его в корыстных целях, при наличии к тому оснований, должны квалифицироваться по ст.219 УК.
Сноска. Пункт 7 с изменениями, внесенными нормативным постановлением Верховного Суда РК от 25 декабря 2006 года N 12 .
8. В целях дальнейшего совершенствования деятельности по предупреждению транспортных преступлений судам надлежит принимать все предусмотренные законом меры для выяснения причин и условий, способствующих совершению этих преступлений, частными определениями реагировать на недостатки и упущения в работе должностных лиц автохозяйств, дорожного строительства, других предприятий и организаций, добиваться устранения этих недостатков.
9. Областным и Алма-Атинскому городскому судам при рассмотрении дел об автотранспортных преступлениях в кассационном и надзорном порядке выявлять и своевременно устранять ошибки судов, принимать меры к дальнейшему улучшению судебной деятельности.
10. В связи и изданием настоящего постановления считать утратившими силу постановления Пленума Верховного Суда Казахской ССР:
№ 5 от 28 декабря 1972 года "О судебной практике по делам об автотранспортных преступлениях";
№ 4 от 15 сентября 1975 года "О ходе выполнения постановлений Пленума Верховного Суда СССР № 11 от 6 октября 1970 года и Пленума Верховного Суда Казахской ССР № 5 от 28 декабря 1972 года о судебной практике по делам об автотранспортных преступлениях";
№ 3 от 16 марта 1981 года "Об изменении постановления Пленума Верховного Суда Казахской ССР от 15 сентября 1975 года № 4".

(специалист: Р.Жантасова

02.12.98 г.)