Қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босату жөніндегі сот тәжірибесі туралы

Қаулы Қазақ КСР Жоғарғы Соты Пленумы 1987 жылғы 2 қазан N 8.

Ескерту. Қаулының күші жойылды - ҚР Жоғарғы Сотының 2008 жылғы 22 желтоқсандағы N 27 Нормативтік қаулысымен.

Қазақ ССР Қылмыстық кодексінің 45-45-3-статьяларында көзделген негіздер бойынша қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босату туралы заңдарды республика соттарының қолдану практикасының жинақталған қорытындысын талқылай келіп, Пленум соттардың бұл істерді шешу жөніндегі қызметінде кемшіліктер мен олқылықтар бар екенін атап көрсетеді.

Көптеген соттар қоғамға онша қауіпті емес қылмыс негіздері бар іс әрекеттерін жасаған адамдарға қылмыстық жаза қолданбай-ақ түзеу және қайта тәрбиелеуде аталған заңдарды қолданудың алдын алушылық және тәрбиелік маңызының мүмкіншілігін жете бағаламайды. Мұндай право бұзушыларды қылмыстық жауаптылықтан босатып, әкімшілік жауапқа тарту туралы, не оларды қоғамдық ұйымға, еңбек коллективіне кепілге немесе істерді жолдастық соттың қарауына, ал жасы толмағандар жөнінде - жасы толмағандардың істері жөніндегі комиссияға беру туралы шешімдерді сирек талқылап, қабылдайды.

Заңның қылмыстық жауаптылық пен жазадан босату негіздері мен тәртібі туралы ережелері, сондай-ақ СССР Жоғарғы Соты Пленумының "Соттардың істер мен материалдарды жолдастық соттардың қарауына беру практикасы туралы" 1965-жылғы 9-апрельдегі N 1 (Пленумның 1977-жылғы 21-сентябрьдегі N 9 және 1984-жылғы 26-апрельдегі N 7 қаулылары бойынша енгізілген өзгерістерімен), "ССР Одағы мен одақтас республикалардың қылмыстық заң Негіздерінің 43-статьясына сәйкес соттардың қылмыстық жауаптылықтан босатылған адамдарға әкімшілік жазалау шараларын қолдану практикасы туралы" 1978-жылғы 7-сентябрьдегі N 8 (Пленумның 1984-жылғы 26-апрельдегі N 7 және 1986-жылғы 16-январьдағы N 5 қаулылары бойынша енгізілген өзгерістермен), "Қоғамдық ұйымдар мен еңбек коллективтерінің қылмыстық істер жөніндегі өтініштерін соттардың шешу практикасы жөніндегі кейбір мәселелер туралы" 1986-жылғы 16-январьдағы N 3 қаулыларында баяндалған осы мәселелер жөніндегі түсініктемелер әрдайым сақталып отырмайды.

Сот практикасында қылмыстық жауаптылықтан босатуға байланысты іс жүргізуді тоқтату туралы сот шешімдерін қабылдауда әрі рәсімдеуде біркелкілік жоқ. Бір жағдайда мұндай шешімдер үкіммен, ал екінші жағдайда - ұйғарыммен ресімделеді.

Право бұзушылардың жұмыс істейтін немесе тұратын орнындағы жолдастық соттың қарауына, заңда атап көрсетілгендей (Қылмыстық кодекстің 45-1-статьясы), істердің өзі емес, сот ұйғарымының көшірмесі ғана жіберіледі.

Кепілге беру жөнінде өтініш жасамаған адамды, ал жеке айыптау жөніндегі істер бойынша, адам бұған қарсы болса немесе өзін қылмыс негіздері бар іс-әрекет жасадым деп есептемеген жағдайда оны қоғамдық ұйымға немесе еңбек коллективіне кепілге бере отырып, қылмыстық істерді қысқарту жағдайларына жол беріледі.

Аталған істер бойынша шығарылған сот шешімдерінің орындалуына тиісті бақылау жасалмайды және олардың кейбіреулері орындалмай қалады. Істерді қарау мерзімдері бұзылуда.

Облыстық және Алматы қалалық соттары халық соттарының бұл істерді қарау жөніндегі қызметін нашар қадағалайды, қателіктерді жойып, заңды дұрыс қолдануда оларға тиісті көмек көрсетпейді.

Қазақ ССР Жоғарғы Сотының Пленумы

Қаулы етеді:

1. Қылмыстық кодекстің қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босату туралы істер жөніндегі 45-45-3-статьяларын қолдануда орын алып отырған кемшіліктер мен қателіктерге республика соттарының назары аударылсын және бұл істерді қараған кезде заңның қатаң сақталуы талап етілсін.

2. Негіз болған жағдайда соттар право бұзылушыларды қылмыстық жауаптылықтан босату және әкімшілік жауаптылыққа тарту туралы, қоғамдық ықпал жасау шараларын қолдану үшін істерді жолдастық сотқа беру, қоғамдық ұйымдардың немесе еңбек коллективтерінің өтініші бойынша адамды кепілге беру туралы мәселелерді қарап шешуі, ал жасы он сегізге толмаған адамдар жөнінде, қажет болған жағдайда, тәрбиелік сипаттағы еріксіз шараларды қолдануы немесе істі жасы толмағандардың істері жөніндегі комиссияға беруі керек.

Бұл орайда СССР Жоғарғы Соты Пленумының жоғарыда аталған қаулыларында айтылған заңның тиісті ережелері мен осы мәселелер жөніндегі түсініктемелер қатаң басшылыққа алынсын.

Соттың қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босату туралы шешім қабылдауына кедергі келтіретін жағдайларға, істің мән-жайлары ескеріліп, атап айтқанда, сотталғандығы жойылмаған және өтелмеген, адамның арамтамақтықпен өмір сүруі, оның алкоголик, наркоман немесе токсикоман деп танылып жатуы мүмкін.

3. Соттар мыналарды ескеруі керек:

а) Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 14-2-статьясының 1-бөлігінің 1-5-тармақтарына және 396-статьясы бойынша сот тәртіптеу немесе сот мәжілісінде Қылмыстық кодекстің 10-статьясының 3-бөлігінде, 45-статьясының 1-бөлімінде, 45-1, 45-2, 45-3-статьяларында көрсетілген негіздер бойынша тұжырымды ұйғарумен қылмыстық істі қарауға сот праволы.

Егер іс Қылмыстық кодекстің 45-3-статьясында көрсетілген негіздер мен адамды әкімшілік жауапқа тартуға байланысты тәртіптеу мәжілісінде қысқартылса, онда Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 397 және 398-статьялары бойынша, істі қысқарту туралы ұйғару заңды күшіне енгеннен кейін істегі материалдарды судья өзі қарап, Қылмыстық кодекстің 45-3-статьясының 2-бөлігінде көрсетілген әкімшілік жазаны қолдану туралы қаулы шығарады. Тәртіптеу мәжілісінде бұл мәселелерді бір мезгілде шешуге болмайды.

Егер іс сот мәжілісінде қысқартылса, онда Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 399-статьясы бойынша сот сол ұйғарумен әкімшілік жазаны бірден қолдануға, ал жасы он сегізге толмаған адам жөнінде, әкімшілік жаза немесе тәрбиелік сипаттағы еріксіз шаралар қолдануға не ол туралы істі, Қылмыстық кодекстің 10-статьясының 3-бөлігінде көрсетілгендей, жасы толмағандардың істері жөніндегі комиссияға жіберуге праволы;

б) Қылмыстық кодекстің 45-статьясының 2-бөлігінде аталған негіздер бойынша қылмыс жасаған адам қылмыстық жазадан Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 288-статьясын басшылыққа алып жаза тағайындамай, сот шығарған үкім бойынша ғана босатылуы мүмкін;

в) егер сот мәжілісінде бірнеше адамдар жөнінде іс қаралса сот олардың кейбіреуін қылмыстық жауаптылықтан босатуға негіз бар деген тұжырымға келсе, онда СССР Жоғарғы Соты Пленумының 1978 жылғы 7-сентябрьдегі N 8 қаулысының 10-тармағына сәйкес, қылмыстық істі қысқарту және осы адамдарға әкімшілік жаза немесе қоғамдық ықпал жасау шараларын қолдану туралы ұйғару, іс бойынша соттаған басқа адамдар жөніндегі үкімнің қаулысымен қатар шығарылуға тиіс. Бұл мәселелерді бір процессуалдық документте шешуге болмайды.

4. Қылмыстық істер жүргізу 388-статьясында көрсетілген қылмыстар туралы сотқа дейінгі әзірліктің протоколдық түрлерімен істер бойынша, сондай-ақ жәбірленушінің шағымдарымен ғана қозғалатын жеке айыптау істері бойынша, (Қылмыстық кодекстің 97-статьясы, 99-статьясының 1-бөлігі, 118-статьясының 1-бөлігі, 119-статьясы) сот немесе халық судьясы Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 14-1-статьясына сәйкес қылмыстық іс қозғамай, материалдарды жолдастық соттың немесе жасы толмағандардың істері жөніндегі комиссияның қарауына беруге, не адамды қоғамдық ұйымға немесе еңбек коллективіне кепілге беруге праволы.

5. Қылмыстық іс қысқарғанда және оны Қылмыстық кодекстің 45-1- статьясының 1-бөлігіне сәйкес жолдастық соттың қарауына бергенде ұйғарудың көшірмесімен бірге істің өзін жіберуге, ал бір топ адамдардың ісі бойынша кім жөнінде іс қысқартылса, сол адамдар жөніндегі материалдарды бөлуге сот міндетті.

6. Қылмыстық кодекстің 45-2-статьясының 1-бөлігі бойынша қылмыстық жауаптылықтан босатылатын адамды түзеу және қайта тәрбиелеу жөнінде өздеріне міндет алған қоғамдық ұйымның немесе еңбек коллективінің осы жөнінде тиісінше ресімделген өтініші болған жағдайда ғана адамды қоғамдық ұйымға немесе еңбек коллективіне кепілге беру жөнінде шешім қабылдауға сот праволы. Мұндай жағдайда сот Қылмыстық кодекстің 45-2-статьясының 2 және 3-бөліктерінде белгіленген шектеулерді қатаң сақтауға тиіс.

Бір жылдың ішінде өзін кепілге алған қоғамдық ұйымның немесе еңбек коллективінің сенімін ақтамаған және кепілдіктен бас тартқан адам жөнінде, сот кепілдіктен бас тарту себептерін жан-жақты талдап зерттеуге және Қылмыстық кодекстің 45-2-статьясының 4-бөлігі бойынша кінәлі адамды қылмыстық жауапқа тарту мәселесін шешуге тиіс. Кепілдік берілген күннен бастап бір жыл мерзім өткеннен кейін кепілдіктен бас тартқан адамды осы негіз бойынша қылмыстық жауапқа тартуға болмайды.

7. Қылмыстық сот ісін жүргізу арқылы шығарылған қылмысты жауаптылықтан босату немесе әкімшілік жаза қолдану туралы сот ұйғаруы, сондай-ақ тәртіптеу мәжілісінде қысқартылған іс бойынша әкімшілік жауаптылыққа тарту жөнінде судьяның қаулысы, Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 400-статьясы негізінде, өзі жөнінде ұйғару қабылданған адам, сондай-ақ жәбірленуші мен прокурор қаулы шыққан күннен бастап жеті тәулік ішінде наразылық келтіру мүмкін екенін соттар ескеруі керек.

8. Қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босату туралы заңдарды қолдана отырып, істерді қараған кезде, келтірілген материалдық залалды өтеу және негізсіз алынған заттарды өндіру жөніндегі мәселелерді шешкенде соттар Азаматтық кодекстің нормаларын, Қазақ ССР-інің Әкімшілік право бұзушылық кодексінің 39-статьясын, СССР Жоғарғы Соты Пленумының "Қылмыспен келтірілген материалдық залалды өтеу жөніндегі заңдарды соттардың қолдану практикасы туралы" 1979-жылғы 25-марттағы N 1 қаулысының 6-тармағында және СССР Жоғарғы Соты Пленумының жоғарыда аталған 1978-жылғы 7-сентябрьдегі N 8 қаулысының 14-тармағында (Пленумның 1984-жылғы 26-августағы N 7 қаулысының редакциясы бойынша) айтылған түсініктемелерді басшылыққа алуы керек.

Қылмыстық кодекстің 10-статьясының 3-бөлігінде, 45-статьясының 1-бөлігінде, 45-1 және 45-2 статьясында көрсетілген негіздер бойынша тәртіптеу мәжілісінде істі қысқартқан кезде сот талап арызды қараусыз қалдырып, азаматтық жолмен талап қою правосын түсіндіреді.

Егер іс Қылмыстық кодекстің 45-3-статьясы негізінде тәртіптеу мәжілісінде қысқартылса, онда осы ұйғару заңды күшіне енгеннен кейін халық судьясы әкімшілік жазалау шараларындағы жазаның бірін қолдану туралы қаулы шығарады және сол қаулыда 50 сомнан аспайтын азаматтық талап шешіледі, ал 50 сомнан асқан талап қараусыз қалдырылып, азаматтық жолмен талап қою правосы түсіндіріледі.

Тап сол негіздер бойынша сот мәжілісінде істі қысқартқан жағдайда (Қылмыстық кодекстің 45-3-статьясы) әкімшілік жаза қолдану жөніндегі сот ұйғарумен қатар талаптың сомасына қарамастан азаматтық талап қоюға болады.

Қылмыстық кодекстің 45-статьясының 2-бөлігі негізінде адамды қылмыстық жазадан босатуға байланысты, айыптау үкімін шығарған кезде материалдық залалды және негізсіз алынған заттарды өндіру мәселелері де осы үкіммен шешіледі.

9. Соттар әрбір істің Қылмыстық істер жүргізу кодексінің 394-статьясында белгіленген мерзімде қаралуын қамтамасыз етсін. Қабылданған шешімдер дер кезінде орындалсын, бұл орайда Қазақ ССР-інің Әкімшілік право бұзушылық кодексінің 298-статьясына сәйкес қылмыстық сот ісін жүргізу арқылы қысқартылған іс бойынша әкімшілік жаза қолдану туралы соттың ұйғаруы немесе судьяның қаулысы шығарылған күннен бастап үш ай мерзім ішінде орындалмаса, ескіргендіктен оның күші жойылады.

10. Соттар қылмыстық істерді қараған кезде право бұзушылықтың жасалуына ықпал еткен себептер мен жағдайларды анықтап, оларды жоюға шаралар қолдану үшін тиісті органдар мен лауазымды адамдардың атына жеке ұйғарым шығаруға тиіс.

11. Қазақ ССР Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі сот коллегиялары, облыстық және Алматы қалалық соттары соттардың қылмыстық жауаптылықтан және жазадан босату туралы заңдарды дұрыс қолдануын қадағалауды күшейтіп, қателіктер мен заңдардың бұзылуын дер кезінде жойып отырсын.

О судебной практике освобождения от уголовной ответственности и наказания

Постановление Пленума Верховного Суда Казахской ССР от 2 октября 1987 г. N 8. Утратило силу нормативным постановлением Верховного Суда Республики Казахстан от 22 декабря 2008 года № 27.

Сноска. Утратило силу нормативным постановлением Верховного Суда РК от 22.12.2008 № 27 (порядок введения в действие см. п. 2 ).
Обсудив итоги обобщения практики применения судами республики законодательства об освобождении от уголовной ответственности и наказания по основаниям, предусмотренным статьями 45-45-3 УК Казахской ССР, Пленум отмечает, что в деятельности судов по разрешению этих дел имеются недостатки и ошибки.
Многие суды недооценивают предупредительное и воспитательное значение применения названных законов в отношении лиц, совершивших деяния, содержащие признаки преступления, не представляющего большой общественной опасности, исправление и перевоспитание которых возможно без уголовного наказания. Редко обсуждают и принимают решения об освобождении от уголовной и привлечении к административной ответственности таких правонарушителей, либо о передаче их на поруки общественной организации, трудовому коллективу, или о передаче дел на рассмотрение товарищеского суда, а в отношении несовершеннолетних - в комиссию по делам несовершеннолетних.
Не всегда соблюдаются положения закона об основаниях и порядке освобождения от уголовной ответственности и наказания, а также разъяснения по этим вопросам, содержащиеся в постановлениях Пленума Верховного Суда СССР от 9 апреля 1965 года N 1 "О практике передачи судами дел и материалов на рассмотрение товарищеских судов" (с изменениями, внесенными постановлениями Пленума от 21 сентября 1977 г. N 9 и от 26 апреля 1984 г. N 7), от 7 сентября 1978 г. N 8 "О практике применения судами мер административного взыскания к лицам, освобожденным от уголовной ответственности в соответствии со ст. 43 Основ уголовного законодательства Союза ССР и союзных республик" (с изменениями, внесенными постановлениями Пленума от 26 апреля 1984 г. N 7 и от 16 января 1986 г. N 5), от 16 января 1986 г. N 3 "О некоторых вопросах практики разрешения судами ходатайств общественных организаций и трудовых коллективов по уголовным делам".
В судебной практике нет единообразия в принятии и оформлении судебных решений о прекращении дел производством в связи с освобождением от уголовной ответственности. В одних случаях такие решения оформляются приговором, в других - определением.
На рассмотрение товарищеского суда по месту работы или жительства правонарушителей направляются не дела, как указано в законе (ст. 45-1 УК), а лишь копии определений суда.
Допускаются случаи прекращения уголовных дел с передачей лица на поруки общественной организации или трудовому коллективу, не возбуждавших ходатайств об этом, а по делам частного обвинения, когда лицо против этого возражает или не считает себя совершившим деяние, содержащее признаки преступления.
Не осуществляется надлежащего контроля за исполнением вынесенных судебных решений по указанным делам и некоторые из них остаются не выполненными. Нарушаются сроки рассмотрения дел.
Областные и Алма-Атинский городской суды слабо осуществляют надзор за деятельностью народных судов по рассмотрению этих дел, не оказывают им надлежащей помощи в устранении ошибок и в правильном применении закона.
Пленум Верховного Суда Казахской ССР
ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Обратить внимание судов республики на имеющиеся недостатки и ошибки в применении ст. ст. 45-45-3 УК по делам об освобождении от уголовной ответственности и наказания и потребовать строгого соблюдения закона при рассмотрении этих дел.
2. Судам надлежит при наличии к тому оснований обсуждать и решать вопросы об освобождении правонарушителей от уголовной ответственности и привлечении к административной ответственности, о передаче дел в товарищеский суд для применения мер общественного воздействия, о передаче лица на поруки общественной организации или трудовому коллективу по их ходатайству, а в отношении лиц, не достигших восемнадцати лет, в необходимых случаях применять принудительные меры воспитательного характера или передавать дело в комиссию по делам несовершеннолетних. При этом строго руководствоваться соответствующими положениями закона и разъяснениями по этим вопросам, содержащимися в вышеназванных постановлениях Пленума Верховного Суда СССР.
К условиям,препятствующим принятию судом решения об освобождении от уголовной ответственности и наказания, могут быть с учетом обстоятельств дела, отнесены, в частности, не снятая и не погашенная судимость, ведение лицом паразитического образа жизни, признание его алкоголиком, наркоманом или токсикоманом.
3. Судам следует иметь в виду:
а) согласно п.п. 1-5 ч.1 ст.14-2 и ст.396 УПК суд вправе мотивированным определением прекратить уголовное дело в распорядительном или в судебном заседании по основаниям, указанным в ч. 3 ст. 10, ч. 1 ст. 45, ст. ст. 45-1, 45-2, 45-3 УК.
Если дело прекращается в распорядительном заседании в связи с привлечением лица к административной ответственности по указанным в ст.45-3 УК основаниям, то согласно ст.ст.397 и 398 УПК, после вступления в законную силу определения о прекращении дела, судья единолично рассматривает материалы дела и выносит постановление о применении административного взыскания, предусмотренного в ч. 2 ст. 45-3 УК. Одновременное решение этих вопросов в распорядительном заседании недопустимо.
Если дело прекращается в судебном заседании, то согласно ст.399 УПК, суд вправе тем же определением сразу применить административное взыскание, а в отношении лица, не достигшего восемнадцатилетнего возраста, применить административное взыскание или принудительные меры воспитательного характера либо дело о нем направить в комиссию по делам несовершеннолетних, как это предусмотрено в ч.3 ст.10 УК;
б) освобождение от уголовного наказания лица, совершившего преступление, по основаниям, указанным в ч. 2 ст. 45 УК, возможно только по приговору, который суд постановляет, руководствуясь ст. 288 УПК, без назначения наказания;
в) если при рассмотрении дела на нескольких лиц в судебном заседании суд придет к выводу о наличии оснований для освобождения от уголовной ответственности лишь некоторых из них, то в соответствии с п. 10 постановления Пленума Верховного Суда СССР от 7 сентября 1978 г. N 8, определение о прекращении уголовного дела и применении к этим лицам мер административного взыскания или общественного воздействия должно выноситься наряду с постановлением приговора в отношении остальных подсудимых по этому делу. Эти вопросы в одном процессуальном документе решать нельзя.
4. По делам с протокольной формой досудебной подготовки о преступлениях, предусмотренных в ст. 388 УПК, также по делам частного обвинения, возбуждаемым не иначе как по жалобе потерпевшего (ст. ст. 97, ч. 1, ст. 99 ч. 1, ст. 118, ст. 119 УК), суд или народный судья в соответствии со ст. 14-1 УПК вправе без возбуждения уголовного дела передать материалы на рассмотрение товарищеского суда или комиссии по делам несовершеннолетних, либо передать лицо на поруки общественной организации или трудовому коллективу.
5. При прекращении уголовного дела и передаче его на рассмотрение товарищеского суда в соответствии с ч. 1 ст. 45-1 УК суд обязан вместе с копией определения направить и само дело, а по групповому делу соответственно выделить материалы в отношении тех лиц, на кого дело прекращено.
6. Принимать решение о передаче лица на поруки общественной организации или трудовому коллективу согласно ч. 1 ст. 45-2 УК суд правомочен лишь при наличии об этом надлежаще оформленного ходатайства общественной организации или трудового коллектива, на которые должны возлагаться обязанности по исправлению и перевоспитанию лица, освобождаемого от уголовной ответственности. При этом суд должен строго соблюдать ограничения, установленные в ч. ч. 2 и 3 ст. 45-2 УК.
В отношении лица, не оправдавшего в течение года доверие общественной организации или трудового коллектива, взявших его на поруки и отказавшихся от поручительства,суд должен обстоятельно исследовать мотивы отказа от поручительства и решить вопрос о привлечении виновного к уголовной ответственности согласно ч. 4 ст.45-2 УК. Отказ от поручительства по истечении годичного срока со дня поручительства исключает возможность привлечения лица к уголовной ответственности по этому основанию.
7. Судам следует иметь в виду, что определение суда об освобождении от уголовной ответственности и применении административного взыскания, а также постановление судьи о привлечении к административной ответственности по прекращенному в распорядительном заседании делу, вынесенные в порядке уголовного судопроизводства, в силу ст. 400 УПК могут быть обжалованы лицом, в отношении которого они приняты, а также потерпевшим и опротестованы прокурором в течение семи суток со дня их вынесения.
8. Судам при рассмотрении дел с применением законов об освобождении от уголовной ответственности и наказания, в разрешении вопросов о возмещении причиненного материального ущерба и взыскания неосновательно приобретенного, следует руководствоваться нормами гражданского кодекса, ст. 39 Кодекса Казахской ССР об административных правонарушениях, разъяснениями, содержащимися в п. 6 постановления Пленума Верховного Суда СССР от 25 марта 1979 г. N 1 "О практике применения судами законодательства о возмещении материального ущерба, причиненного преступлением" и в п. 14 вышеназванного постановления Пленума Верховного Суда СССР от 7 сентября 1978 г. N 8 (в редакции постановления Пленума от 26 апреля 1984 г. N 7).
В случае прекращения дела в распорядительном заседании по основаниям, предусмотренным ч. 3 ст. 10, ч. 1 ст. 45, ст. 45-1 и 45-2 УК, суд оставляет иск без рассмотрения и разъясняет право на предъявление его в порядке гражданского судопроизводства.
Если дело прекращается по основаниям ст. 45-3 УК в распорядительном заседании,то по вступлении в законную силу этого определения народный судья выносит постановление о применении одной из мер административного взыскания и в том же постановлении решается гражданский иск не превышающий 50 руб., а свыше 50 руб. иск оставляется без рассмотрения с разъяснением права на предъявление его в порядке гражданского судопроизводства.
При прекращении дела в судебном заседании по тем же основаниям (ст. 45-3 УК), в определении суда о применении административного взыскания одновременно разрешается гражданский иск независимо от суммы иска.
При постановлении обвинительного приговора с освобождением лица от уголовного наказания в порядке ч. 2 ст. 45 УК вопросы о взыскании материального ущерба и неосновательно приобретенного решаются этим же приговором.
9. Судам обеспечить рассмотрение каждого дела в сроки, установленные ст. 394 УПК. Своевременно исполнять принятые решения, имея в виду, что в силу статьи 298 Кодекса Казахской ССР об административных правонарушениях, определение суда или постановление судьи о применении административного взыскания по прекращенному в порядке уголовного судопроизводства делу, не исполненное в течение трех месяцев со дня вынесения, утрачивает силу за давностью.
10. Судам надлежит при рассмотрении уголовных дел устанавливать причины и условия, способствовавшие совершению правонарушений, и выносить частные определения в адрес соответствующих органов и должностных лиц для принятия мер к их устранению.
11. Судебной коллегии по уголовным делам Верховного Суда Казахской ССР, областным и Алма-Атинскому городскому судам усилить надзор за правильным применением судами законодательства об освобождении от уголовной ответственности и наказания, своевременно устранять ошибки и нарушения закона. (специалист Р.Жантасова 02.12.98г.)