Әлеуметтiк-еңбек қатынастары саласындағы әлеуметтiк әрiптестiк туралы

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң Қаулысы 3 тамыз 1992 ж. N 645. Күші жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2001.03.01. N 308 қаулысымен. ~P010308

Еңбек қатынастарын хұқықтық реттеу жүйесiне реформа жасауды жүзеге асыру, қоғамның барлық әлеуметтiк топтары мен жiктерiнiң өзара сенiм мен сындарлы ынтымақтастығы негiзiнде мемлекеттiң дәнекерлiк етуiмен әлеуметтiк әрiптестiк қатынастарын, азаматтық татулықты жолға қою үшiн жағдай туғызу мақсатында, сондай-ақ кәсiподақ органдарының, концерндердiң, қауымдастықтардың және кәсiпкерлердiң мүдделерiн бейнелейтiн басқа да бiрлестiктердiң ұсыныстарын ескере отырып, Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
1. Мемлекеттiк өкiмет және басқару органдары мен меншiк өкiлдерi (жұмыс берушiлер, жұмыс берушiлер бiрлестiктерi) және кәсiподақтардың республикалық бiрлестiктерi арасында республикалық, салалық және жергiлiктi деңгейде еңбек және әлеуметтiк-экономикалық қатынастар саласында жыл сайын келiсiмдер жасасуы iс-тәжiрибесiне енгiзiлсiн.
2. Салалық тарифтiк келiсiмдер жасасу тәртiбi туралы осыған қосылған Ереже бекiтiлсiн.
3. Қазақстан Республикасының "Ұжымдық шарттар мен келiсiмдер туралы" Заңы қабылданғанға дейiн келiсiмдерге қатысты алауыздықтармен туындаған еңбек дауларын шешу үшiн Қазақстан Республикасының Еңбек министрлiгiне:
келiсiмдердiң тiркелуiн және мемлекеттiк басқару органдарының, меншiк нысаны мен ведомстволық қарастылығына қарамастан, кәсiпорындардың бiрлестiктер мен ұйымдардың оларды орындауына бақылауды жүзеге асыруға;
ұжымдық еңбек дауларын (жанжалдарын) шешу жөнiндегi жұмысқа республиканың министрлiктерi мен ведомстволарының, қауымдастықтардың, концерндердiң, корпорациялар мен басқа да бiрлестiктердiң (кәсiпорындардың) басшылары мен қызметкерлерiн тартуға хұқы бар.
4. Қазақстан Республикасының Еңбек министрлiгiне, Мемэкономкомға Қазақстан Республикасының Әдiлет министрлiгiмен келiсiп:
ұжымдық еңбек дауларын (жанжалдарын) қарау және реттеу жөнiндегi республикалық пәтуаластыру комиссиясының құрамын Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң бекiтуiне ұсыну;
комиссияның хұқықтық мәртебесiн, оның қызметiнiң тәртiбi мен шарттарын, тараптардың мүдделерiн бiлдiруге өкiлдiк беру және тәуелсiз сарапшыларды тарту тәртiбiн белгiлеу тапсырылсын.
5. Қазақстан Республикасының министрлiктерi мен ведомстволары, меншiк нысанына қарамастан, салалық өкiлдiк хұқын алған концерндер, корпорациялар, қауымдастықтар мен басқа да бiрлестiктер салалық тарифтiк келiсiмдер жобаларын әзiрлеу және еңбек дауларын реттеу үшiн бiр ай мерзiмде құрамында жұмыс берушiлер мен кәсiподақтардың өкiлдерi бар салалық комиссиялар құратын болсын.
6. Қазақстан Республикасының Баспасөз және бұқаралық ақпарат министрлiгi әлеуметтiк әрiптестiк туралы келiсiмдер жасасу жөнiндегi келiссөздердiң барысын кеңiнен әйгiлеп отыруды ұйымдастыратын болсын.

Қазақстан Республикасының
Премьер-министрi

Қазақстан Республикасы

Министрлер Кабинетiнiң

1992 жылғы 3 тамыздағы

N 645 қаулысымен

Бекiтiлген

Салалық тарифтiк (республикалық, салалық,
аймақтық) келiсiмдер жасасудың тәртiбi туралы
Ереже
Осы Ереже салалық тарифтiк келiсiмдер жасасудың тәртiбiн ұсынады.

I. Салалық тарифтiк келiсiмдер жайындағы ұғым

Салалық тарифтiк келiсiмдерге халық шаруашылығының жекелеген салалары (салалар кешендерi) деңгейiнде еңбек қатынастарын реттейтiн ұжымдық келiссөздерге қатысушы тараптар жасасқан келiсiмдер жатады.
Салалық тарифтiк келiсiм - саладағы еңбек қатынастарын реттеудiң шарттары туралы келiссөздерге қатысушы тараптар арасындағы заң жүзiнде ресiмделген жазбаша шарт.

II. Салалық тарифтiк келiсiмдерге қатысушы тараптар

Меншiк иесiнiң мүддесiн бiлдiретiн органдар (салалық басқару органдары) мен еңбек ұжымдарының мүдделерiн бiлдiретiн кәсiподақтардың бiрлестiктерi немесе өзге де бiрлестiктер салалық тарифтiк келiсiмдерге қатысушы тараптар болып табылады.
Меншiк иесiнiң (жұмыс берушiнiң) мүддесiн бiлдiретiн салалық органдарға министрлiктер, концерндер, қауымдастықтар және мемлекеттiк кәсiпорындардың басқа да бiрлестiктерi жатады. Меншiктiң өзге нысандары жағдайында оның мүдделерiн салалық сипатына қарай қалыптасқан кәсiпкерлер (кәсiпорындар басшылары) одақтары бiлдiредi.
Еңбек ұжымдарының мүдделерiн бiлдiретiн салалық бiрлестiктерге тиiсiнше сайланған, тиiстi өкiлдiктер (Қазақстан Республикасының заңдарына сәйкес) берiлген және салалық сипатына қарай қалыптасқан кәсiподақ ұйымдары немесе еңбекшiлердiң өзге де өкiлеттi ұйымдары жатады.
Республика үкiметi, жергiлiктi өкiмет органдары салалық тарифтiк келiсiмдер жасасу жөнiндегi келiссөздердi ұйымдастыруға жәрдемдеседi және қатысады, ал қажет болған жағдайларда салалық тарифтiк келiсiмдер жасасуға толық хұқығы бар тарап бола алады.

III. Салалық тарифтiк келiсiмдердiң қолданылу аясы

Салалық тарифтiк келiсiмдердiң қолданылу аясы осы саланың (министрлiктiң, концерннiң және т.с.) кәсiпорындарына, ұйымдары мен мекемелерiне, кәсiбiне қарамастан, жалдау шартымен қабылданған барлық қызметкерлердi, сондай-ақ кәсiпкерлердi (жұмыс берушiлердi) қамтиды.

IV. Келiсiм жасау рәсiмi

Келiсiм жасау рәсiмi, келiссөздердi ұйымдастыру тәртiбi

тараптардың өзара келiсiмi бойынша белгiленедi.

V. Келiсiмнiң қолданылу мерзiмi

Келiсiмнiң қолданылу мерзiмiн келiссөздерге қатысқан тараптар

белгiлейдi.

VI. Келiссөздердiң мәнi

Салалық тарифтiк келiсiмдер жасау жөнiндегi келiссөздерде талқылануға арналған мәселелердiң нақты тiзбесiн тараптар белгiлейдi. Олардың қатарына тараптардың мынадай мiндеттемелерi:
а) бiрлескен мiндеттемелерi:
өндiрiстiк көлемiн, еңбек өнiмдiлiгiнiң деңгейiн және өнiм сапасын қамтитын саланың экономикалық дамуында белгiлi бiр көрсеткiштерге жету:
мемлекеттiк қажетi үшiн басқа тұтынушыларға өнiм жеткiзудi қамтамасыз ету;
орташа жалақының өсуiн қамтамасыз ету және басқалары;
б) меншiк иесiнiң (кәсiпкерлердiң) мүдделерiн бiлдiретiн органдар тарапынан:
салалық тарифтiк келiсiмдерде көзделген әлеуметтiк кепiлдiктердi сақтау, соның iшiнде:
- сала қызметкерлерiнiң тиiстi кәсiптiк-мамандық топтары бойынша ставкалар мен еңбекақыларының мөлшерiн (мемлекеттiк тарифтен төмендетпей);
- қосымша ақылар мен үстеме ақылардың мөлшерлерiн және оларды төлеудiң тәртiбiн (мемлекет тағайындаған мөлшерден азайтпай);
- салааралық және салалық еңбек нормаларын қолданудың тәртiбiн;
- қызметкерлердi тарифтеу мен аттестациялаудың тәртiбiн;
- еңбек пен демалыс тәртiбiн;
- әр түрлi жеңiлдiктердi, өтемақыларды және басқаларын белгiлеу;
жұмыспен қамту саласындағы саясатты айқындау;
кадрларды кәсiби даярлау және қайта даярлау;
шаруашылықты жүргiзудiң прогресшiл құрылымы мен әдiстерiн дамыту;
кәсiпорындар мен ұйымдарда озық техника мен технологияны, ғылыми-техникалық прогрестiң басқа да жетiстiктерiн енгiзу; рентабельдi және бәсекеге қабiлеттi өнiмдер шығару;
жұмыс орындарының хауiпсiздiгiн қамтамасыз ету жөнiнде пәрмендi саясат жүргiзу;
жұмыстан жаппай босату және кәсiпорындарды жабу шараларынан бас тарту, қызметкерлердi жұмыстан босатудың алдын алатын шаралар қолдану;
объективтi себептерге байланысты келiсiмде көзделген әлеуметтiк кепiлдiктердi сақтау үшiн жеткiлiктi қаржылары жоқ кәсiпорындарға қаржымен, соның iшiнде тиiстi резервтiк қорлар арқылы қолдау жасау;
салалық тарифтiк келiсiмдер жасасқан, еңбекшiлердiң мүдделерiн

бiлдiретiн органдарға олардың талап етуi бойынша саланың даму

жоспарлары мен перспективалары туралы және тағы басқадай ақпарат берiп

отыру;

в) еңбек ұжымдарының мүдделерiн бiлдiретiн салалық бiрлестiктер

тарапынан:

келiсiм шарттарын орындау барысында ереуiлден бас тарту;

еңбек тәртiбiн қамтамасыз ету;

еңбек ұжымдарының кәсiпорындарға, министрлiкке (концернге,

қауымдастыққа және сондайларға) материалдық зиян келтiрген негiзсiз

әрекеттерi үшiн қаржылай жауапкершiлiгi жөнiндегi мiндеттемелер

енгiзiлуi мүмкiн.

VII. Тарифтiк келiсiмдi орындаудың барысына бақылау жасау

Тараптардың әрқайсысының тарифтiк келiсiмiнiң орындалу барысына

дербес бақылау жасауға хұқы бар.

О социальном паpтнеpстве в области социально-тpудовых отношений

Постановление Кабинета Министpов Республики Казахстан от 3 августа 1992 года N 645. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 1 марта 2001 г. N 308 ~P010308

В целях создания условий для осуществления реформы системы правового регулирования трудовых отношений, налаживания при посредничестве государства отношений социального партнерства, гражданского согласия на основе взаимного доверия и конструктивного сотрудничества всех социальных групп и слоев общества, а также учитывая предложения, выдвигаемые профсоюзными органами, концернами, ассоциациями и другими объединениями, отражающими интересы предпринимателей, Кабинет Министров Республики Казахстан постановляет:
1. Ввести в практику ежегодное заключение на республиканском, отраслевом и местном уровнях соглашений в области трудовых и социально-экономических отношений между органами государственной власти и управления, представителями собственников (работодателями, объединениями работодателей) и республиканскими объединениями профсоюзов.
2. Утвердить прилагаемое Положение о порядке заключения тарифных соглашений.
3. Для разрешения разногласий по соглашениям и возникшим трудовым спорам до принятия Закона Республики Казахстан "О коллективных договорах и соглашениях" предоставить Министерству труда Республики Казахстан право:
осуществлять регистрацию соглашений и контроль за их выполнением органами государственного управления, предриятиями, объединениями и организациями, независимо от форм собственности и ведомственной принадлежности;
привлекать к работе по разрешению коллективных трудовых споров (конфликтов) руководителей и работников министерств и ведомств республики, ассоциаций, концернов, корпораций и других объединений (предприятий).
4. Поручить Министерству труда Республики Казахстан, Госэкономкомитету по согласованию с Министерством юстиции Республики Казахстан:
внести на утверждение Кабинета Министров Республики Казахстан состав республиканской примирительной комиссии для рассмотрения и урегулирования коллективных трудовых споров (конфликтов);
определить правовой статус, порядок и условия деятельности комиссии, порядок представительства интересов сторон и привлечения независимых экспертов.
5. Министерствам и ведомствам Республики Казахстан, концернам, корпорациям, ассоциациям и другим объединениям, независимо от форм собственности, получившим право отраслевого представительства, создать в месячный срок для подготовки проектов отраслевых тарифных соглашений и урегулирования трудовых споров отраслевые комиссии в составе работодателей и представителей профсоюзов.
6. Министерству печати и массовой иноформации Республики Казахстан организовать широкое освещение хода переговоров по заключению соглашений о социальном партнерстве.

Премьер-министр
Республики Казахстан

Утверждено

постановлением Кабинета Министров

Республики Казахстан

от 3 августа 1992 г. N 645

П О Л О Ж Е Н И Е
о порядке заключения отраслевых тарифных соглашений
(республиканское, отраслевое, региональное)

Настоящее Положение рекомендует порядок заключения отраслевых тарифных соглашений.
I. Понятие отраслевых тарифных соглашений.
К отраслевым тарифным соглашениям относятся соглашения, заключаемые сторонами - участниками коллективных переговоров, регулирующие трудовые отношения на уровне отдельных отраслей (комплексов отраслей) народного хозяйства.
Отраслевое тарифное соглашение - юридически оформленный, письменный договор между сторонами - участниками переговоров об условиях, регулирующих трудовые отношения в отрасли.
II. Стороны - участники отраслевых тарифных соглашений.
Сторонами - участниками отраслевых тарифных соглашений выступают органы, представляющие интересы собственника (органы отраслевого управления) и профсоюзные или иные объединения, выражающие интересы трудовых коллективов.
К отраслевым органам, представляющим интересы собственника
(работодателя), относятся министерства, концерны, ассоциации и другие объединения государственных предприятий. При иных формах собственности - союзы предпринимателей (руководителей предприятий), сформированные по отраслевому признаку.
К отраслевым объединениям, представляющим интересы трудовых коллективов, относятся надлежащим образом избранные, выделенные соответствующими полномочиями (согласно законодательству Республики Казахстан) и сформированные по отраслевому признаку профсоюзные или иные представительные организации трудящихся.
Правительство республики, местные органы власти оказывают содействие и участвуют в организации проведения переговоров по заключению отраслевых тарифных соглашений и в необходимых случаях могут являться полноправной стороной, заключающей отраслевые тарифные соглашения.
III. Сфера действия отраслевых тарифных соглашений.
Сфера действия отраслевых тарифных соглашений распространяется на всех работников предприятий, учреждений, организаций, принятых на условиях найма и являющихся членами профсоюза, заключившего отраслевое тарифное соглашение.
Сноска. Абзац второй раздела III - в редакции постановления от 5 апреля 1994 г. N 330.
IV. Процедура заключения соглашения.
Процедура заключения соглашения, порядок организации переговоров устанавливаются по взаимной договоренности сторон.
V. Срок действия соглашения.
Срок действия соглашения определяется сторонами, участвующими в переговорах.
VI. Предмет переговоров.
Конкретный перечень вопросов для обсуждения на переговорах по заключению отраслевых тарифных соглашений определяется сторонами. В их число могут быть включены следующие обязательства сторон:
а) совместные:
достижение определенных показателей экономического развития

отрасли, включающих объемы производства, уровень производительности

труда и качества продукции;

обеспечение поставок для государственных нужд и другим

потребителям;

обеспечение роста средней заработной платы и др.;

б) со стороны органов, представляющих интересы собственника

(предпринимателей):

соблюдение предусмотренных отраслевым тарифным соглашением

социальных гарантий, в том числе установление:

- размеров ставок и окладов (не ниже государственных тарифов) по

соответствующим профессионально-квалификационным группам работников

отрасли;

- размеров и порядка выплаты доплат и надбавок (не ниже размеров

установленных государством);

- порядка применения межотраслевых и отраслевых норм труда;

- порядка тарификации и аттестации работников;

- режимов труда и отдыха;

- различного рода льгот, компенсаций и пр.;

определение политики в области занятости;

профессиональная подготовка и переподготовка кадров;

развитие прогрессивных структур и методов хозяйствования;

внедрение на предприятиях и в организациях передовой техники и технологии, других достижений научно-технического прогресса, выпуск рентабельной и конкурентоспособной продукции;
проведение действенной политики по обеспечению безопасности рабочих мест;
отказ от применения массовых увольнений и закрытий предприятий, принятие мер, предупреждающих увольнения работников;
оказание финансовой поддержки предприятиям, не имеющим по объективным причинам достаточных средств для соблюдения установленных соглашением социальных гарантий, в том числе через соответствующие резервные фонды;
предоставление органам, представляющим интересы трудящихся, заключившим отраслевое тарифное соглашение, по их требованию информации о планах и перспективах развития отрасли и др.;
в) со стороны отраслевых объединений, представляющих интересы трудовых коллективов:
отказ от забастовок при выполнении условий соглашения;
обеспечение трудовой дисциплины;
финансовая ответственность за необоснованные действия трудовых коллективов, выразившиеся в материальном ущербе предприятиям, министерству (концерну, ассоциации и пр.).
VII. Контроль за ходом выполнения тарифного соглашения.
Каждая из сторон имеет право самостоятельно осуществлять контроль за ходом выполнения тарифного соглашения.