Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi кеден органдарының дербес атағы бар қызметкерлерiнiң лауазымдық жалақысына еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы төлеу тәртiбi туралы ереженi бекiту туралы

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң қаулысы 28 сәуiр 1993 ж., N 329. Күші жойылды - ҚР Үкіметінің 2003.04.14. N 357 қаулысымен.

     Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
     Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi кеден органдарының дербес атағы бар қызметкерлерiнiң лауазымдық жалақысына еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы төлеу тәртiбi туралы ереже бекiтiлсiн (қоса берiлiп отыр).

      Қазақстан Республикасы
      Премьер-министрiнiң
      бiрiншi орынбасары

Қазақстан Республикасы       
Министрлер Кабинетiнiң       
1993 жылғы 28 сәуiрдегi      
N 329 қаулысымен          
бекiтiлген             

Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi
кеден органдарының дербес атағы бар қызметкерлерiнiң
лауазымдық жалақысына еңбек сiңiрген жылдары үшiн
проценттiк үстемеақы төлеу тәртiбi туралы
ЕРЕЖЕ

      Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi кеден органдарының дербес атағы бар қызметкерлерiнiң лауазымдық жалақысына еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы төлеу тәртiбi осы Ереже бойынша анықталады. 

Лауазымдық жалақыға еңбек сiңiрген жылдары үшiн
проценттiк үстемеақының мөлшерi

      1. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi кеден органдарының дербес атағы бар қызметкерлерiнiң лауазымдық
жалақысына еңбек сiңiрген жылдары үшiн үстемеақы кеден органдарындағы жұмыс стажына байланысты мынадай мөлшерде төленедi:
-------------------------------------------------------------------
       Кеден органдарындағы         -   Айлық лауазымдық жалақыға 
           жұмыс стажы              -    проценттiк үстемеақының
                                    -          мөлшерi
--------------------------------------------------------------------
    1 жылдан   3 жылға дейiн                    5
    3 жылдан   5 жылға дейiн                   10
    5 жылдан  10 жылға дейiн                   15
   10 жылдан  15 жылға дейiн                   20
   15 жылдан  20 жылға дейiн                   25
   20 жылдан  25 жылға дейiн                   30
   25 жылдан  30 жылға дейiн                   35
   30 жылдан астам                             40
--------------------------------------------------------------------    Аталған үстемеақы айына бiр рет төленедi.

Проценттiк үстемеақы алу құқығын беретiн жұмыс
стажын есептеу

     2. Еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық жалақыға проценттiк үстемеақы алу құқығын беретiн еңбек стажына Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң кеден органдарындағы дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымында iстеген үздiксiз еңбек стажы жатады.
      3. Еңбек сiңiрген жылдары үшiн қызмет жалақысына проценттiк үстемеақы алу құқығын беретiн еңбек стажына, сондай -ақ мыналар қосылады:
      Қазақстан Республикасының прокуратура, сот және төрелiк органдарында шенi мен класы бар лауазымдарда атқарған жұмыс уақыты;
      офицер құрамындағы адамдардың, прапорщиктердiң, мичмандардың және мерзiмiнен тыс қызметтегi әскери қызметшiлердiң Қазақстан Республикасының Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiнде, басқа әскерлерi мен әскери құрылымдарында Ұлттық (мемлекет) қауiпсiздiк комитетi, Iшкi iстер министрлiгi органдарында мiндеттi әскери қызметте болған уақыты;
      сайланбалы лауазымдарда және мемлекеттiк басқару органдарындағы жұмыс уақыты;
      егер қызметкер әскери қызметке шақырылғанға дейiн жергiлiктi кеден мекемелерiнде жұмыс iстеген және запасқа шыққаннан кейiн, жолына кеткен уақытын есептемегенде, 3 ай iшiнде Қазақстан Республикасының кеден органдарына жұмысқа оралған болса, мерзiмдi мiндеттi әскери қызметтегi уақыты;
      егер қызметкер белгiленген тәртiп бойынша Қазақстан Республикасының жергiлiктi кеден органдары мен мекемелерiне ауыстырылған болса, басқа да министрлiктер мен ведомстволардың мекемелерiнде, кәсiпорындарында және ұйымдарында үздiксiз жұмыс iстегенi үшiн (еңбек сiңiрген жылдары үшiн) проценттiк үстемеақы (бiр жолғы сыйақы) алу құқығын беретiн лауазымдар мен жұмыстардағы үздiксiз жұмыс уақыты;
      егер қызметкер шет елге жiберiлгенге дейiн кеден органдарында дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымында жұмыс iстеген және шет елден келгеннен кейiн, жолына кеткен уақытын есептемегенде, екi ай iшiнде осы органдарда аталған лауазымдардағы жұмысқа тұрған болса, мемлекеттiк органдардың, сондай-ақ мемлекеттiк кәсiпорындардың, ұйымдар мен мекемелердiң жолдамасымен шет елде жұмыс iстеген уақыты;
      баланы бiржарым жасқа дейiн бағып-күтуге байланысты iшiнара төленетiн демалыс уақыты және баланы үш жасқа дейiн бағып-күтуге байланысты жалақы төленбейтiн қосымша демалыс уақыты;
      егер қызметкер курсқа түскенге дейiн Қазақстан Республикасының кеден органдарында дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымында жұмыс iстеген және оны бiтiргеннен кейiн бұрынғы жұмыс орнына қайта оралған болса, кадрларды жұмыстан қол үзiп даярлау, қайта даярлау және олардың бiлiктiлiгiн көтеру курстарында оқыған уақыты.
      Ескерту. 3-тармақтың 3-абзацына өзгерiс енгiзiлген - ҚРҮ-нiң
1996.04.29. N 523 қаулысымен
      4. Еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық жалақыға проценттiк үстемеақы құқығын беретiн еңбек стажы үзiлмейдi, бiрақ үзiлiс уақыты бұл стажға мынандай жағдайларда қосылмайды:
      Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгiнiң кеден органдарына дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымындағы жұмысқа мүгедектiгiнен немесе қатарынан төрт айдан астамға созылған және кеден органдарынан кетуге мәжбүр еткен ауруынан сауыққаннан кейiн бiр айдың iшiнде жұмысқа тұрған жағдайда, егер қызметкер кеден органдарына мүгедек кезiндегi жұмыс орнына қарамай осы лауазымдардағы жұмысқа келген болса, сондай-ақ дәрiгерлiк-еңбек сарапшы комиссиясының немесе дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның қорытындылары бойынша кәсiпорынға-ұйымға, мекемеге еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық жалақыға проценттiк үстемеақы алу құқығын бермейтiн жұмысқа ауыстырылғаннан кейiн кеден органдарына аталған лауазымдардағы жұмысқа қайта оралған жағдайда.
      Бiр айлық кезең мұндай жағдайда еңбекке жарамдылығын қалпына келтiрiлген немесе дәрiгерлiк-еңбек сарапшы комиссиясының мүгедекке проценттiк үстемеақы алу құқығын беретiн жұмысқа қабылдауға (ауыстыруға) мүмкiндiк бермейтiн еңбек ұсынысын өзгерткен күннен бастап есептеледi. Еңбекке жарамдылығы қалпына келтiрiлген күн ретiнде дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның бұл туралы тиiстi қорытындысы шығарылған күнi немесе мүгедектiгi белгiленген күннен кейiнгi келесi күн саналады;
      жоғары немесе арнаулы орта оқу орнын бiтiргеннен кейiн жергiлiктi кеден мекемелерiнде дербес атағы бар лауазымдардағы жұмысқа тұрған кезде, егер қызметкер оқу орнына түсер алдында тiкелей жергiлiктi кеден мекемелерiнде жұмыс iстеген болса және оқуды бiтiрген немесе оқу орнынан мерзiмiнен бұрын шығарылған және жұмысқа тұрған уақыт аралығындағы үзiлiс 3 айдан аспаған жағдайда;
      кеден органдарынан дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымындағы жұмыстан өз еркiмен күйеуiнiң (әйелiнiң) басқа жерге жұмысқа ауысуына байланысты босағаннан кейiн, жұмыстағы үзiлiсiнiң ұзақтығына қарамастан, осы органдарға аталған лауазымдардағы жұмысқа тұрған жағдайда;
      күйеуiнiң (әйелiнiң) шет елге кетуiне байланысты қызметкер мен немесе әскери қызметшiмен шет елде бiрге болған отбасының мүшесi, егер шет елден келген күнi мен жұмысқа орналасқан күнiнiң арасындағы үзiлiс, тұратын жерiне келуге кеткен уақытын есептемегенде, екi айдан аспай кеден органдарына дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымындағы жұмысқа қайта оралған жағдайда;
      баласы үш жасқа толғаннан кейiн, оны бағып-күтуге байланысты демалыста болған-болмағанына, сол кезеңде басқа жұмыста iстеген-iстемегенiне немесе осы себептер бойынша жұмыстан шығарылған-шығарылмағанына қарамастан, әйелдер кеден органдарына дербес атағы бар қызметкерлердiң лауазымындағы жұмысқа қайта оралған жағдайда;
      зейнет демалысына шыққанға дейiн кеден органдарында жұмыс iстеген, қартаюына байланысты зейнеткерлер қайтадан осы органдарға жұмысқа тұрған жағдайда.

Еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық
жалақыға проценттiк үстемеақы есептеу мен төлеу
тәртiбi

      5. Еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық жалақыға проценттiк үстемеақы қызметкерлердiң лауазымдық жалақысына қарай, дербес атағына қосымшаақысыз және үстемеақы мен қосымшаақының басқа да түрлерiнсiз есептеледi. Уақытша орынбасарлық қызмет атқарған жағдайда еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық жалақыға проценттiк үстемеақы негiзгi жұмыс орнындағы лауазымдық жалақыға есептеледi.
      6. Күнтiзбелiк айдың iшiнде еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы мөлшерiн өсiру құқысы пайда болған қызметкерлерге үстемеақының айлық жалпы сомасы айдың кезеңдерi бойынша тиiстi мөлшерде есептелген үстемеақыны қосу арқылы анықталады.
      Күнтiзбелiк айдың iшiнде лауазымдық жалақы өзгерген жағдайда еңбек сiңiрген жылдары үшiн төленетiн үстемеақы сомасы да осындай тәртiп бойынша анықталады.
      7. Еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы қолданылып жүрген заңдарға (демалыста болған уақыты, мемлекеттiк және қоғамдық мiндеттердi атқарғаны, уақытша жұмысқа жарамсыз болған кезi үшiн, мемлекеттiк зейнетақы тағайындаған кезде және т. б.) сәйкес қызметкерлерге сақталатын орташа тапқан табысын есептеген кезде ескерiледi.
      8. Қартаюына немесе мүгедектiгiне байланысты зейнет демалысына шығуына, дәрiгерлiк-еңбек сарапшы комиссиясының немесе дәрiгерлiк-консультациялық комиссияның қорытындылары бойынша басқа жұмысқа ауысуына, Қазақстан Республикасының Қарулы Күштерiне әскери қызметке шақырылуына (түсуiне), сайланбалы лауазымға сайлануына оқуға түсуiне, қатарынан 4 айдан астамға созылған ауруына байланысты жұмыстан шығуына, қызметкерлер санының немесе штаттың қысқартылуына, мекеменiң таратылуына байланысты жұмыстан шыққан қызметкерлерге, сондай-ақ бала тууына байланысты жұмыстан шыққан әйелдерге және қайтыс болған қызметкерлердiң отбасыларына еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы төлеу сол күнтiзбелiк айда iстеген жұмыс уақытына пропорциялы түрде түпкiлiктi есеп айырысу кезiнде жүргiзiледi.

Еңбек сiңiрген жылдары үшiн лауазымдық
жалақыға проценттiк үстемеақы алу құқығын беретiн
үздiксiз жұмыс стажын белгiлеу тәртiбi

     9. Еңбек стажын белгiлеу жөнiндегi комиссиялар еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы төлеуге арналған үздiксiз еңбек стажын анықтайды.
      Кеден органдарының кадр бөлiмiнiң, бухгалтерияның және кәсiподақ комитетiнiң басшы қызметкерлерiнен тұратын комиссия құрамын Қазақстан Республикасы кеден органының басшысы (кәсiподақ комитетiнiң келiсуi бойынша) бекiтедi.
      10. Еңбек стажын анықтау үшiн еңбек кiтапшасы негiзгi құжат болып табылады. Еңбек кiтапшасы болмаған жағдайда, сондай-ақ еңбек кiтапшасында қажеттi жазулар болмаған немесе жұмыс кезеңдерi туралы бұрыс және дәлме-дәл емес жазулар болған ретте еңбек стажын растау ретiнде анықтамалар, бұйрықтар, бұйрықтан үзiндiлер, жеке есепшоттары және жалақы беруге арналған ведомостар мен жұмыс кезеңдерi туралы деректерi бар басқа да құжаттар қабылданады.
      Еңбек сiңiрген жылдары үшiн проценттiк үстемеақы алу құқысын беретiн үздiксiз жұмыс стажын растау заңдарда белгiленген тәртiп бойынша куәгерлердiң айғақтауымен жүзеге асырылады.
      11. Еңбек стажын белгiлеу туралы комиссияның шешiмi хаттамамен ресiмделедi. Комиссияның шешiмiнен үзiндi екi дана етiп жасалады, оның бiр данасы - бухгалтерияға, екiншiсi - кадр бөлiмiне (кадр жөнiндегi қызметкерге) берiледi.
      12. Еңбек стажын белгiлеу жөнiндегi комиссияның шешiмiне берiлетiн шағымдарды Қазақстан Республикасының Қаржы министрлiгi Бас кеден басқармасының осындай комиссиясы қарайды, оның шешiмi түпкiлiктi болып табылады.

Об утвеpждении Положения о поpядке выплаты пpоцентных надбавок за выслугу лет к должностным окладам pаботников таможенных оpганов Министеpства финансов Республики Казахстан, имеющих пеpсональные звания

Постановление Кабинета Министpов Республики Казахстан от 28 апpеля 1993 г. N 329. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 14 апреля 2003 г. N 357

     Кабинет Министров Республики Казахстан постановляет:
     Утвердить Положение о порядке выплаты процентных надбавок за выслугу лет к должностным окладам работников таможенных органов Министерства финансов Республики Казахстан, имеющих персональные звания (прилагается).

    Первый заместитель
    Премьер-министра
    Республики Казахстан

                                              Утверждено
                                   постановлением Кабинета Министров
                                         Республики Казахстан
                                       от 28 апреля 1993 г. N 329

      ПОЛОЖЕНИЕ
о порядке выплаты процентных надбавок за выслугу
лет к должностным окладам работников таможенных
органов Министерства финансов Республики Казахстан,
имеющих персональные звания

           Настоящим Положением определяется порядок выплаты процентных надбавок за выслугу лет к должностным окладам работников таможенныхорганов Министерства финансов Республики Казахстан, имеющих персональные звания.

                  Размер процентных надбавок к должностным      
                          окладам за выслугу лет  

    1. Надбавки к должностным окладам за выслугу лет выплачиваютсяработникам таможенных органов Министерства финансов Республики Казахстан, имеющим персональные звания, в зависимости от стажа работы в таможенных органах, в следующих размерах:

--------------------------------------------------------------------
    При стаже работы в таможенных       Размер надбавок в процентах
             органах                    к месячному должностному 
                                                    окладу
--------------------------------------------------------------------

     от 1 до 3 лет                                       5

     от 3 до 5 лет                                      10

     от 5 до 10 лет                                     15

     от 10 до 15 лет                                    20

     от 15 до 20 лет                                    25

     от 20 до 25 лет                                    30

     от 25 до 30 лет                                    35

     свыше 30 лет                                       40

--------------------------------------------------------------------

    Выплата указанной надбавки производится один раз в месяц.

                     Исчисление стажа работы, дающего право
                       на получение процентной надбавки
 

       2. В трудовой стаж работы, дающий право на получение процентной надбавки к должностному окладу за выслугу лет, включается время непрерывного трудового стажа работы в таможенных органах Министерства финансов Республики Казахстан в должностях работников, имеющих персональные звания.
    3. В стаж работы, дающий право на получение процентной надбавки к должностному окладу за выслугу лет, также включаются:
     время работы в должностях, имеющих чины и классы в органах прокуратуры Республики Казахстан, суда и арбитража;
     время нахождения на действительной военной службе лиц офицерского состава, прапорщиков, мичманов и военнослужащих сверхсрочной службы в Вооруженных Силах, других войсках и воинских формированиях Республики Казахстан, органах Комитета национальной (государственной) безопасности, Министерства внутренних дел Республики Казахстан;
     время работы на выборных должностях и в органах государственного управления;
     время действительной срочной военной службы, когда работник до призыва на военную службу работал в местных таможенных учреждениях и после увольнения в запас возвратился на работу в таможенные органы Республики Казахстан в течение 3 месяцев, не считая времени переезда;
     время непрерывной работы в учреждениях, предприятиях и организациях других министерств и ведомств в должностях и на работах, дающих право на получение процентной надбавки (единовременного вознаграждения) за непрерывную работу (за выслугу лет), если работник в установленном порядке переведен на работу в местные таможенные органы и учреждения Республики Казахстан;
     время работы за границей по направлению государственных органов, а также государственных предприятий, организаций и учреждений, если до направления за границу работник работал в таможенных органах в должностях работников, имеющих персональные звания, и в течение 2 месяцев после возвращения из-за границы, не считая времени переезда, поступил на работу в эти органы на указанные должности; время частично оплачиваемого отпуска по уходу за ребенком до достижения им возраста полутора лет и дополнительного отпуска без сохранения заработной платы по уходу за ребенком до достижения им возраста 3 лет;
     время обучения на курсах по подготовке, переподготовке и повышению квалификации кадров с отрывом от работы, если работник до поступления на курсы работал в таможенных органах Республики Казахстан в должностях работников, имеющих персональные звания, и после их окончания вернулся на прежнее место работы.
     Сноска. В абзаце третьем заменены слова - постановлением Правительства РК от 29 апреля 1996 г. N 523.
     4. Стаж работы, дающий право на получение процентной надбавки к должностному окладу за выслугу лет, не прерывается, но время перерывов в этот стаж не включается в следующих случаях:
     при поступлении на работу в таможенные органы Министерства финансов Республики Казахстан на должности работников, имеющих персональные звания, в течение одного месяца после прекращения инвалидности или болезни, продолжавшейся более 4 месяцев подряд и вызвавшей увольнение из таможенных органов, если работник вернулся на работу в таможенные органы на эти должности, независимо от места работы в период инвалидности, а также в случае возвращения на работу в таможенные органы на указанные должности после перевода по заключению врачебно-трудовой экспертной комиссии (ВТЭК) или врачебно-консультационной комиссии (ВКК) на работу на предприятие, в организацию, учреждение, которая не давала права на получение процентной надбавки к должностному окладу за выслугу лет.
     Месячный период в этих условиях исчисляется со дня восстановления трудоспособности или изменения инвалиду трудовой рекомендации ВТЭК, не позволяющей принять (привести) его на работу, дающую право на получение процентной надбавки. Днем восстановления трудоспособности считается соответственно день внесения заключения об этом ВКК либо день, следующий за днем, по которому была установлена инвалидность;
     при поступлении на работу в местные таможенные учреждения на должности работников, имеющих персональные звания, по окончании высшего или среднего специального учебного заведения, если работник непосредственно перед поступлением в учебное заведение работал в местных таможенных учреждениях и если перерыв между окончанием учебы либо досрочным отчислением из учебного заведения и поступлением на работу не превысил 3 месяцев;
     При поступлении на работу в таможенные органы на должность работников, имеющих персональные звания, после увольнения с работы из этих органов с указанных должностей по собственному желанию в связи с переводом мужа (жены) на работу в другую местность, независимо от продолжительности перерыва в работе;
     при возвращении на работу в таможенные органы на должности работников, имеющих персональные звания, члена семьи находившегося вместе с работником или военнослужащим за границей в связи с выездом с мужем (женой) за границу, если перерыв между днем возвращения из-за границы и днем поступления на работу не превышает 2 месяцев, не считая времени переезда к месту жительства;
     при возвращении женщины на работу в таможенные органы на должности работников, имеющих персональные звания, не позднее месячного срока после достижения ребенком возраста 3 лет, независимо от того находилась ли она в отпуске по уходу за ребенком, работала в этот период на других работах или увольнялась с работы по этой причине;
     при поступлении на работу в таможенные органы пенсионеров по старости, которые до ухода на пенсию работали в этих органах.

              Порядок начисления и выплаты процентной надбавки
                    к должностному окладу за выслугу лет

     5. Процентная надбавка к должностному окладу за выслугу лет начисляется исходя из должностного оклада работника без доплаты за персональное звание и других видов надбавок и доплат. При временном заместительстве поцентная надбавка к должностному окладу за выслугу лет начисляется на должностной оклад по основной работе.
     6. Работникам, у которых в течение календарного месяца возникло право на повышение размера процентной надбавки за выслугу лет, общая сумма надбавки за месяц определяется путем суммирования надбавок, исчисленных в соответствующих размерах по периодам месяца.
     В таком же порядке определяется сумма надбавок за выслугу лет при изменении в течение календарного месяца должностного оклада.
     7. Процентная надбавка за выслугу лет учитывается при исчислении среднего заработка, сохраняемого за работником в соответствии с действующим законодательством (за время отпуска, выполнения государственных или общественных обязанностей, за периоды временной нетрудоспособности, при назначении государственной пенсии и др.).
     8. Работникам, оставившим работу в связи с уходом на пенсию по старости или инвалидности, переходом на другую работу по заключению ВТЭК или ВКК, призывом (поступлением) на военную службу в Вооруженные Силы Республики Казахстан, избранием на выборную должность, поступлением на учебу, увольнением в связи с болезнью, продолжавшейся свыше 4 месяцев подряд, сокращением численности или штата работников, ликвидацией учреждения, а также женщинам, оставившим работу в связи с рождением ребенка, и семьям умерших работников выплата процентной надбавки за выслугу лет производится при окончательном расчете пропорционально времени, отработанному в данном календарном месяце.

               Порядок установления непрерывного стажа работы,
               дающего право на получение процентных надбавок
                     к должностному окладу за выслугу лет

     9. Непрерывный стаж работы для выплаты процентных надбавок за выслугу лет определяется комиссиями по установлению трудового стажа.
     Состав комиссии утверждается руководителем таможенного органа Республики Казахстан (по согласованию с профсоюзным комитетом) из числа руководящих работников таможенного органа, отдела кадров, бухгалтерии и профсоюзного комитета.
     10. Основным документом для определения стажа работы является трудовая книжка. При отсутствии трудовой книжки, а также в тех случаях, когда в трудовой книжке нет необходимой записи или содержатся неправильные и неточные записи о периодах работы, в подтверждение трудового стажа принимаются справки, выписки из приказов, лицевые счета и ведомости на выдачу заработной платы и иные документы, содержащие сведения о периодах работы.
     11. Решение комиссии об установлении стажа работы оформляется протоколом. Выписки из решения комиссии делаются в 2 экземплярах,которые выдаются: один экземпляр - в бухгалтерию, второй - в отдел кадров (работнику по кадрам).
     12. Жалобы на решения комиссии по установлению трудового стажа рассматриваются аналогичной комиссией Главного таможенного управления Министерства финансов Республики Казахстан, решение которой является окончательным.