Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанындағы мемлекеттiк терминология комиссиясы (Қазмемтерминком) туралы

Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетiнiң Қаулысы 1994 жылғы 30 маусым N 744. Күшi жойылды - Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1998.04.21. N 367 қаулысымен. ~P980367


     Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi қаулы етедi:
     1. Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi жанындағы 
Мемлекеттік терминология комиссиясы мына құрамда бекiтiлсiн:
Тасмағамбетов И.Н.- Қазақстан Республикасы Премьер-министрiнiң
                    орынбасары (төраға)
<*>

Оразалинов С.Ш.   - Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi
                    жанындағы Тiл комитетiнiң төрағасы (комиссия
                    төрағасының бiрiншi орынбасары)
Қайдаров Ә.Т.     - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының А. Байтұрсынов атындағы Тiл
                    бiлiмi институтының директоры (комиссия
                    төрағасының орынбасары)
Малбақов М.       - Қазақстан Республикасының Министрлер 
                    Кабинетi жанындағы Тiл комитетiнiң терминология
                    және тiл мәдениетi бөлiмiнiң бастығы
                    (комиссияның ғалым-хатшысы)
  
                   Комиссия мүшелерi:
Айтбаев Ө.        - халықаралық "Қазақ тiлi" қоғамның бiрiншi
                    вице-президентi
Көшербаев Қ.Е.    - Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң Аппараты 
                    Басшысының орынбасары, Iшкi саясат бөлiмiнiң
                    меңгерушiсi
<*>
  
Ахметәлiмов А.    - Қазақстан Республикасы ақпарат агенттiгiнiң
                    директоры
Әбдiков Т.        - Қазақстан Республикасы Президентiнiң Әдебиет
                    және мәдениет жөнiндегi кеңесшiсi
Бiлиев Н.К.       - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының Математика және механика 
                    институтының директоры
Бейсенбаев Ж.     - "Ана тiлi" газетiнiң бас редакторы
Жағанова А.Қ.     - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң
                    Мәдениет, баспасөз, бұқаралық ақпарат 
                    құралдары және қоғамдық бiрлестiктер жөнiндегi
                    комитетiнiң төрайымы
Жолдасбеков Ө.А.  - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесiнiң
                    Ғылым, бiлiм және жаңа технологиялар жөнiндегi
                    комитетiнiң төрағасы
Ерғожин Е.Е.      - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының Химия ғылымы институтының
                    директоры
Кенжалин Ж.О.     - "Халық кеңесi" газетiнiң бас редакторы
Қалиев Б.         - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылыми
                    академиясының А. Байтұрсынов атындағы Тiл
                    бiлiмi институты терминология және аударма 
                    бөлiмiнiң меңгерушiсi
Қалиев Ғ.А.       - Қазақ ауыл шаруашылығы ғылымдары академиясының
                    президентi
Қасымбеков М.Б.   - Қазақстан Республикасы Президентi Аппаратының
                    Жалпы бөлiмiнiң меңгерушiсi 
Қошанов А.Қ.      - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының Экономика институтының директоры
Мағауин М.        - "Жұлдыз" журналының бас редакторы
Матыжанов К.С.    - Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi
                    жанындағы Тiл комитетi төрағасының орынбасары
Жұрынов М.Ж.      - Қазақстан Республикасының Бiлiм министрi
<*>

Нұрғалиев Р.      - Қазақ Энциклопедиясының бас редакторы
Оразалиев Н.      - "Егемен Қазақстан" газетiнiң бас редакторы
Оралбаев Н.       - Абай атындағы Алматы мемлекеттiк университетi
                    қазақ тiлi кафедрасының меңгерушiсi
Рақышев А.Р.      - С. Асфендияров атындағы Алматы мемлекеттiк
                    медицина институтының қалыпты анатомия
                    кафедрасының меңгерушiсi
Сапарғалиев Ғ.С.  - Абай атындағы Алматы мемлекеттiк университетi
                    заң факультетiнiң деканы
Сарыбаев Ш.Ш.     - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының А. Байтұрсынов атындағы Тiл
                    бiлiмi институтының диалектология бөлiмiнiң
                    меңгерушiсi
Сәрсенбаев А.     - Қазақстан Республикасының Баспасөз және
                    бұқаралық ақпарат министрi
Сәрсенбаев О.     - "Өнер" баспасының директоры
Сәрiкқалиев З.    - Қазақстан Республикасы Жоғарғы Кеңесi
                    Аппаратының Редакциялық-баспа бөлiмiнiң
                    меңгерушiсi
Сүндетов М.       - "Ана тiлi" баспасының бас редакторы
Сыдықов Ж.С.      - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының Жер туралы ғылымдар бөлiмiнiң
                    академик-хатшысы
Тәшенов К.Т.      - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым 
                    академиясының Биологиялық ғылымдар бөлiмiнiң
                    академик-хатшысы
Тәшимбаев Ғ.Т.    - Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi
                    Жалпы бөлiмiнiң аударма секторының меңгерушiсi
Уәлиев Н.         - Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясы
                    А. Байтұрсынов атындағы Тiл бiлiмi институтының
                    тiл мәдениет бөлiмiнiң аға ғылыми қызметкерi
Шүкiров С.        - "Сұхбат" газетiнiң бас редакторы
     Ескерту. Комиссия  құрамына өзгерiс енгiзiлдi - ҚРМК-нiң
              1995.10.17. N 1339 қаулысымен.  

P951339_

      2. Қазақстан Республикасы Қаржы министрлiгi жыл сайын мемлекеттiк тiлдiң терминологиясын реттеу мен жетiлдiруге байланысты Қазмемтерминком атқаратын шараларға арнайы қаржы бөлiп, Тiл комитетiне беретiн болсын.
      3. Қазақстан Республикасы Министрлер Кабинетi жанындағы Мемлекеттiк терминология комиссиясы туралы қоса берiлiп отырған Ереже бекiтiлсiн.
      4. "Қазақ ССР Министрлер Советi жанындағы Мемлекеттiк терминология комиссиясы туралы ережеге" байланысты Қазақ ССР Министрлер Советiнiң 1984 жылғы 9 ақпандағы N 72 қаулысының (Қазақ ССР Қаулылар жинағы, 1984 ж., N 15, 18-б);
      "Қазақ ССР Министрлер Кабинетi жанындағы Мемлекеттiк терминология комиссиясының (Қазмемтерминком) құрамы туралы" Қазақ ССР Министрлер Кабинетiнiң 1991 жылғы қазанның 31-iндегi N 654 қаулысының күшi жойылды деп саналсын.
             Қазақстан Республикасының
               Премьер-министрi
                                        Қазақстан Республикасы
                                        Министрлер Кабинетiнiң
                                       1994 жылғы 30 маусымдағы
                                           N 744 қаулысымен
                                            Бекiтiлген
             Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi
          жанындағы Мемлекеттiк терминология комиссиясы туралы
                               Ереже
      1. Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi жанындағы Мемлекеттiк терминология комиссиясы (Қазмемтерминком) экономиканың, ғылымның, техниканың, мәдениеттiң барлық салалары бойынша қазақ тiлiнiң терминологиялық лексикасы жөнiндегi ғылыми қызметке жалпы басшылық жасайтын және бекiтiлген терминдер мен атаулардың iс жүзiнде қолданылуын бақылап отыратын орган болып табылады.
      2. Қазмемтерминком өз қызметiнде:
      қазақ тiлiнiң байырғы лексикалық байлығын (кәсiби лексика, көнерген сөздер, диалектизмдер, ауызекi тiл үлгiлерi, т.б.) термин жасау iсiне сарқа пайдалану;
      термин жасауда түркi тiлдерiнiң озық тәжiрибесiн пайдалану;
      халықаралық экономикалық, мәдени, ғылыми-техникалық қарым-қатынастарды жеңiлдетуге қажеттi шетел терминдерiн қазақ тiлiнiң емлесiне бағындырып, қабылдау ұстанымдарын басшылыққа алады, мағына мен тұлғасы жағынан бiр тектi терминдердiң ғылым мен техниканың салалық және салааралық жүйелерiнде қолданылуын үйлестiрiп, ұлттық және халықаралық термин-атаулардың табиғи арасалмағының бұзылмауын қадағалап отырады.
      3. Қазмемтерминком өзiне жүктелген мiндеттерге сәйкес:
      экономиканың, ғылымның, техниканың, мәдениеттiң салалары бойынша секциялар құрады. Қазмемтерминкомның шешiмiмен құрамы белгiленiп, бекiтiлген әрбiр секция ғылым мен техниканың тиiстi саласындағы ұлттық терминологияны жасауға, жетiлдiруге және бiр iзге салуға байланысты барлық жұмыстарды ұйымдастырады;
      секцияларда талқыланып, әзiрленген терминдер мен атауларды ұдайы өткiзiп тұратын мәжiлiстерiнде қарап, бекiтедi;
      секциялардың ғылым-хатшыларынан, Министрлер Кабинетi жанындағы Тiл комитетiнiң терминология бөлiмi, қызметкерлерiнен құралған бақылау тобын құрады. Ол бекiтiлген терминдер мен атаулардың дұрыс қолданылуын қадағалап отырады.
      Терминологияны жетiлдiру жөнiнде ұсыныстар әзiрлеу мен мүдделi министрлiктердiң, мемлекеттiк комитеттердiң, ведомстволардың басшыларын қатыстырып, жиындар өткiзедi (салалық және салааралық терминдер мен атаулардың мәселелерi бойынша мұндай жиындар секцияларда өткiзiледi);
      бекiтiлген терминдер мен атауларды республикалық "Егемен Қазақстан" газетi арқылы жариялап, бюллетеньдер мен салалық сөздiктер түрiнде баспаға ұсынады.
      4. Қазмемтерминкомның шешiмi әдетте оның қаулысымен жүзеге асырылады.
      5. Қазақстан Республикасы Ұлттық ғылым академиясының А. Байтұрсынов атындағы Тiл бiлiмi институты терминдер мен атауларды Қазмемтерминкомның бекiтуiне әзiрлейтiн ғылыми база болып табылады.
      6. Қазақстан Республикасының Министрлер Кабинетi жанындағы Тiл комитетi Қазмемтерминкомның жұмыс органы болып саналады.
      7. Қазмемтерминкомның терминдер жөнiнде қабылдаған шешiмдерi республиканың барлық министрлiктерi, мемлекеттiк комитеттерi, ведомстволары, кәсiпорындары, мекемелерi мен ұйымдары үшiн мiндеттi болып табылады.
      8. Қазмемтерминком өз қызметiнде Қазақстан Республикасының министрлер Кабинетiне бағынады.

О государственной терминологической комиссии при Кабинете Министров Республики Казахстан (Казгостерминком)

Постановление Кабинета Министров Республики Казахстан от 30 июня 1994 г. N 744. Утратило силу - постановлением Правительства РК от 21 апреля 1998 г. N 367 ~P980367


     Кабинет Министров Республики Казахстан постановляет:
     1. Утвердить Государственную терминологическую комиссию при
Кабинете Министров Республики Казахстан в следующем составе:
Тасмагамбетов И.Н.- заместитель Премьер-министра Республики
                  Казахстан (председатель)
Оразалинов С.Ш.  - председатель Комитета по языкам при Кабинете
                   Министров Республики Казахстан (первый заместитель
                   председателя)
Кайдаров А.Т.    - директор Института языкознания им. А.Байтурсынова
                   Национальной академии наук Республики Казахстан
                   (заместитель председателя)
Малбаков М.      - начальник отдела терминологии и культуры речи
                   Комитета по языкам при Кабинете Министров
                   Республики Казахстан (ученый секретарь)
                      Члены комиссии:
Абдиков Т.       - советник Президента Республики Казахстан                  
                   по культуре и литературе
Кушербаев К.Е.   - заместитель Руководителя Аппарата Правительства
                   Республики Казахстан, заведующего Отделом
                   внутренней политики
Айтбаев О.А.     - первый вице-президент международного общества
                   "Казак тили"
Ахметалимов А.А. - директор Казахского государственного 
                   информационного агентства
Бейсенбаев Ж.    - главный редактор газеты "Ана тили"
Блиев Н.К.       - директор Института математики и механики
                   Национальной академии наук Республики Казахстан
Жаганова А.К.    - председатель Комитета по культуре, печати,
                   средствам массовой информации и общественным
                   объединениям Верховного Совета Республики
                   Казахстан
Жолдасбеков О.А. - председатель Комитета по науке, образованию и
                   новым технологиям Верховного Совета Республики
                   Казахстан
Ергожин Е.Е.     - директор Института химических наук Национальной
                   академии наук Республики Казахстан
Калиев Б.        - заведующий отделом терминологии и теории
                   перевода Института языкознания им. А.Байтурсынова
                   Национальной академии наук Республики Казахстан
Калиев Г.А.      - президент Казахской академии сельскохозяйственных
                   наук
Касымбеков М.Б.  - заведующий Общим отделом Аппарата Президента
                   Республики Казахстан
Кенжалин Ж.О.    - главный редактор газеты "Халык кенеси"
Кошанов А.К.     - директор Института экономики Национальной
                   академии наук Республики Казахстан
Магауин М.       - главный редактор журнала "Жулдыз"
Журинов М.Ж.     - Министр образования Республики Казахстан
Матыжанов К.С.   - заместитель председателя Комитета по языкам
                   при Кабинете Министров Республики Казахстан
Нургалиев Р.     - главный редактор Казахской Энциклопедии
Оразалин Н.      - главный редактор газеты "Егемен Казахстан"
Оралбаев Н.      - заведующий кафедрой казахского языка
                   Алматинского государственного университета
                   им. Абая
Ракишев А.Р.     - заведующий кафедрой нормальной анатомии
                   Алматинского государственного медицинского
                   института им.С.Асфендиярова
Сапаргалиев Г.С. - декан юридического факультета Алматинского
                   государственного университета им.Абая
Сарыбаев Ш.Ш.    - заведующий отделом идеологии Института
                   языкознания им.А.Байтурсынова Национальной
                   академии наук Республики Казахстан
Сарсенбаев А.    - Министр печати и массовой информации
                   Республики Казахстан
Сарсенбаев О.    - директор издательства "Онер"
Сериккалиев З.   - заведующий Редакционно-издательским отделом
                   Аппарата Верховного Совета Республики
                   Казахстан
Сундетов М.      - главный редактор издательства "Ана тили"
Сыдыков Ж.С.     - академик-секретарь отделения наук о земле
                   Национальной академии наук Республики
                   Казахстан
Ташенов К.Т.     - академик-секретарь отделения биологических
                   наук Национальной академии наук Республики
                   Казахстан
Уалиев Н.        - старший научный сотрудник отдела культуры
                   речи Института языкознания имени А.Байтурсынова
                   Национальной академии наук Республики Казахстан
Шукуров С.       - главный редактор газеты "Сухбат"
Ташимбаев Г.Т.   - заведующий сектором перевода Общего отдела
                   Управления Делами Кабинета Министров Республики
                   Казахстан

      2. Министерству финансов Республики Казахстан выделять ежегодно Комитету по языкам при Кабинете Министров Республики Казахстан ассигнования для проведения мероприятий Казгостерминкома по упорядочению и усовершенствованию терминологии государственного языка Республики Казахстан.
      3. Утвердить прилагаемое Положение о Государственной терминологической комиссии при Кабинете Министров Республики Казахстан.
      4. Признать, утратившими силу:
      постановление Совета Министров Казахской ССР от 9 февраля 1984 г. N 72 "Об утверждении Положения о Государственной терминологической комиссии при Совете Министров Казахской ССР" (СП КазССР, 1984 г., N 5, ст. 18);
      постановление Кабинета Министров Казахской ССР от 31 октября 1991 г. N 654 "О составе Государственной терминологической комиссии при Кабинете Министров Казахской ССР (Казтерминком)".
Премьер-министр Республики Казахстан 
                                     Утверждено



                             постановлением Кабинета Министров
                                 Республики Казахстан
                               от 30 июня 1994 г. N 744


                          Положение
              о Государственной терминологической
                 комиссии при Кабинете Министров
                       Республики Казахстан

      1. Государственная терминологическая комиссия при Кабинете Министров Республики Казахстан (Казгостерминком) является органом, осуществляющим общее руководство научной деятельностью в области терминологической лексики казахского языка по всем отраслям экономики, науки, техники, культуры и контроль за практическим применением утвержденных терминов и номенклатур.
      2. Казгостерминком в своей деятельности руководствуется принципами:
      максимального использования запаса слов исконно казахской лексики (профессиональная лексика, диалектизмы, устаревшая лексика, образцы устной речи и др.);
      использования позитивного опыта других тюркских языков в терминотворчестве;
      применение интернациональных терминов, необходимых для осуществления экономических, культурных, научно-технических связей между народами. Данный принцип реализуется путем подчинения терминов законам казахской орфографии. Казгостерминком координирует применение генетически родственных по семантике или форме терминов в отраслевых, межотраслевых сферах науки, техники, а также сохранение естественного баланса национальных и интернациональных терминов.
      3. Казгостерминком в соответствии с возложенными на него задачами:
      образует терминологические секции по соответствующим отраслям экономики, науки, техники и культуры. Каждая секция, состав которой определяется и утверждается решением Казгостерминкома, ответственна за организацию работ, связанных с созданием, совершенствованием и унификацией терминологии соответствующей отрасли;
      рассматривает и утверждает на своих регулярно проводимых заседаниях апробированные термины и номенклатуры, подготовленные терминологическими секциями;
      создает группу контроля, состоящую из ученых секретарей терминологических секций и работников отдела терминологии и культуры речи Комитета по языкам при Кабинете Министров Республики Казахстан, которая систематически следит за правильностью употребления утвержденных терминов и номенклатур;
      привлекает в случае необходимости для подготовки предложений по созданию и совершенствованию терминологии казахского языка ученых, работников редакций газет и журналов, книжных издательств республики, а также руководителей заинтересованных министерств, ведомств и общественных организаций;
      заслушивает на своих заседаниях отчеты, сообщения и информации руководителей терминологических секций и группы контроля Казгостерминкома, редакций республиканских газет и журналов, телевидения и радиовещания, книжных издательств, а также заинтересованных министерств и ведомств республики с целью определения правильности и последовательности практического употребления и применения терминов и номенклатуры;
      рекомендует к изданию утвержденные им термины по различным отраслям наук в виде бюллетеней и отраслевых терминологических словарей, а также к опубликованию их в республиканской газете "Егемен Казахстан".
      4. Решения Казгостерминкома оформляются в виде постановлений.
      5. Научной базой для подготовки к утверждению Казгостерминкомом научных терминов и номенклатуры является Институт языкознания им. А.Байтурсынова Национальной академии наук Республики Казахстан.
      6. Рабочим органом Казгостерминкома является Комитет по языкам при Кабинете Министров Республики Казахстан.
      7. Решения Казгостерминкома по принятым им терминам являются обязательным для всех министерств, ведомств, предприятий, учреждений и организаций республики.
      8. Казгостерминком в своей деятельности подчиняется Кабинету Министров Республики Казахстан.